text_structure.xml 574 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Wznowienie posiedzenia o godz. 9 min 02)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą wicemarszałkowie Sejmu Aleksander Małachowski, Olga Krzyżanowska i Marek Borowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o szybkie zajęcie miejsc; pora wznowić obrady.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#AleksanderMałachowski">Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#AleksanderMałachowski">Na sekretarzy powołuję panią posłankę Danutę Ciborowską i pana posła Waldemara Dobrowolskiego.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#AleksanderMałachowski">Protokół i listę mówców prowadzić będzie pan poseł Waldemar Dobrowolski.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#AleksanderMałachowski">Proszę posłów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#AleksanderMałachowski">Czekamy jeszcze na pana posła Waldemara Dobrowolskiego. Nie ma go na sali? Trudno, przyjdzie później.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Zanim powrócimy do rozpatrzenia punktu 3 porządku dziennego, pragnę poinformować, że w dniu wczorajszym klub Unii Wolności skierował do Prezydium Sejmu pismo z wnioskiem o odroczenie głosowania nad kartą praw nauczyciela.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#AleksanderMałachowski">Prezydium Sejmu skierowało to pismo do Komisji Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego oraz Komisji Ustawodawczej. Otrzymaliśmy z komisji następujące pismo, adresowane do Prezydium Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Dołowy: Panie marszałku, my to wycofujemy.)</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#AleksanderMałachowski">Przepraszam, ale pan pozwoli, że jednak przeczytam to pismo.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#AleksanderMałachowski">„Uprzejmie informujemy, że Komisje: Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego oraz Ustawodawcza, zgodnie ze skierowaniem Prezydium Sejmu, rozpatrzyły na posiedzeniu w dniu 25 kwietnia 1996 r. wniosek Klubu Parlamentarnego Unii Wolności w sprawie trzeciego czytania projektu ustawy o zmianie ustawy Karta nauczyciela. W wyniku głosowania, stosunkiem głosów: 2 — za, przeciw — 19, przy braku głosów wstrzymujących się, komisje odrzuciły powyższy wniosek, postanawiając o dalszym prowadzeniu prac nad projektem ustawy”.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi za informację, pismo już zostało wycofane, sprawa przestała być aktualna, niemniej jednak uważam, że o takiej decyzji komisji powinienem poinformować Wysoką Izbę.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#AleksanderMałachowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu 3 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy Karta nauczyciela.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#AleksanderMałachowski">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Jana Zaciurę i przeprowadził dyskusję, w której zgłoszono poprawki do projektu ustawy...</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#AleksanderMałachowski">Chciałbym jednak prosić, żeby państwo byli łaskawi wysłuchać tego, co mam do powiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#AleksanderMałachowski">W związku z tym Sejm ponownie skierował projekt do właściwych komisji, które przedstawiły sprawozdanie o poprawkach doręczone paniom posłankom i panom posłom w druku nr 1603-A.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy zatem do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Jana Zaciurę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#JanZaciura">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Komisja Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego oraz Komisja Ustawodawcza rozpatrzyły poprawki zgłoszone w czasie drugiego czytania i przedstawiają dodatkowe sprawozdanie zawarte w druku nr 1603-A.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#JanZaciura">Pragnę poinformować Wysoką Izbę, że w czasie drugiego czytania zapowiedziano prawie trzydzieści poprawek, jednak zgodnie z procedurą zgłoszonych zostało dwadzieścia, a w czasie posiedzenia komisji pięć poprawek wycofano, jednej natomiast nie poddano pod głosowanie, albowiem jest tożsama z wnioskiem mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#JanZaciura">A zatem z czternastu poprawek, które są zawarte w druku nr 1603-A, komisje rekomendują przyjęcie trzech:</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#JanZaciura">— poprawki nr 3 — to jest nowej redakcji przepisu o zasadach nawiązywania stosunku pracy z nauczycielem przez mianowanie w przypadku jego ponownego zatrudnienia, jeżeli przerwa w pracy w szkole nie przekraczała pięciu lat i nauczyciel spełnia pozostałe warunki określone w ustawie,</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#JanZaciura">— poprawki nr 6 odnoszącej się do art. 39 ust. 4 — to jest wprowadzenia możliwości wypłaty składników wynagrodzenia nauczyciela, płatnych ustawowo z dołu, w dniu wypłaty wynagrodzenia zasadniczego,</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#JanZaciura">— poprawki nr 10 odnoszącej się do art. 54 ust. 3 — to znaczy skreślenia jednego z trzech warunków przyznania nauczycielowi dodatku mieszkaniowego, to jest warunku uzależnienia wypłaty tego dodatku od powierzchni zajmowanego lokalu mieszkalnego. Tym samym komisje proponują, aby wysokość tego dodatku uzależniona była tylko od sytuacji rodzinnej nauczyciela i ewentualnie zróżnicowana w obrębie gminy.</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#JanZaciura">Pozostałe poprawki komisje odrzuciły, w tym dwie zgłoszone w imieniu rządu przez ministra edukacji narodowej dotyczące skreślenia proponowanego przez komisje siedmiotygodniowego urlopu zamiast sześciotygodniowego - jak w dotychczasowym brzmieniu przepisów dotyczących nauczycieli zatrudnionych w szkołach, w których nie są przewidziane ferie szkolne - oraz skreślenia wprowadzonego przez komisje rozdz. 7a o utworzeniu Funduszu Dokształcania i Doskonalenia Zawodowego Nauczycieli.</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#JanZaciura">Panie Marszałku! Dziękuję za umożliwienie przekazania tej informacji. Jestem gotów do odpowiedzi na pytania w trakcie głosowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#AleksanderMałachowski">Czy ktoś z państwa posłów ma pytania do posła sprawozdawcy?</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#AleksanderMałachowski">Jeśli nie, to przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Komisje wnoszą o uchwalenie projektu ustawy w brzmieniu zaproponowanym w sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#AleksanderMałachowski">Komisje przedstawiają również wnioski mniejszości oraz poprawki, nad którymi głosować będziemy zgodnie ze wzrastającą numeracją artykułów.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#AleksanderMałachowski">We wniosku mniejszości nr 1 do zmiany 3 dotyczącej art. 4 wnioskodawcy w ust. 1 proponują, aby porozumienie właściwego ministra z naczelnymi organami związków zawodowych zrzeszających nauczycieli określało zasady współdziałania organów administracji rządowej z tymi związkami, a nie, jak stanowi przepis obowiązujący, organów administracji państwowej.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#AleksanderMałachowski">Czy pan poseł chce coś tutaj dodać? Nie.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#AleksanderMałachowski">Może umówimy się tak, panie pośle, że w razie potrzeby zasygnalizuje pan chęć zabrania głosu, żebym nie musiał ciągle powtarzać tej formuły pytania kierowanego do pana.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 4 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.10" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-4.11" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 319 posłów. Za wnioskiem padł 1 głos, przeciw było 314 posłów, wstrzymało się 4 posłów.</u>
          <u xml:id="u-4.12" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 4 ust. 1 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-4.13" who="#AleksanderMałachowski">W poprawce nr 1 do zmiany 3 dotyczącej art. 4 wnioskodawcy w nowym brzmieniu ust. 2 proponują, aby przewidziane w ustawie przepisy wykonawcze wydawać po zasięgnięciu opinii związków zawodowych w zakresie, trybie i na zasadach określonych w ustawie o związkach zawodowych.</u>
          <u xml:id="u-4.14" who="#AleksanderMałachowski">Komisje natomiast proponują, aby rozporządzenia i zarządzenia przewidziane ustawą podlegały uzgodnieniu ze związkami zawodowymi zrzeszającymi nauczycieli.</u>
          <u xml:id="u-4.15" who="#AleksanderMałachowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-4.16" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.17" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 4 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.18" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.19" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-4.20" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 326 posłów. Za przyjęciem poprawki padło 88 głosów, przeciw - 225, wstrzymało się 13 posłów.</u>
          <u xml:id="u-4.21" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 4 ust. 2 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-4.22" who="#AleksanderMałachowski">We wniosku mniejszości nr 2 do zmiany 5 w nowym brzmieniu art. 6, który określa obowiązki nauczyciela, wnioskodawcy proponują, aby:</u>
          <u xml:id="u-4.23" who="#AleksanderMałachowski">— wymienić funkcje szkoły realizowane przez nauczyciela — dydaktyczną, wychowawczą i opiekuńczą,</u>
          <u xml:id="u-4.24" who="#AleksanderMałachowski">— rozszerzyć katalog powinności nauczyciela o kształcenie i wychowanie młodzieży m.in. w duchu wolności sumienia, sprawiedliwości społecznej i szacunku dla pracy, a także o kształtowanie postaw zgodnych z ideą przyjaźni między ludźmi różnych narodów, ras i światopoglądów.</u>
          <u xml:id="u-4.25" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.26" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 6, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.27" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.28" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-4.29" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 331 posłów. Za wnioskiem mniejszości padło 235 głosów, przeciw - 87, wstrzymało się 9 posłów.</u>
          <u xml:id="u-4.30" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 6 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-4.31" who="#AleksanderMałachowski">We wniosku mniejszości nr 3 w nowym brzmieniu zmiany 6 wnioskodawcy w dodawanych art. 6a i 6b proponują m.in., aby wprowadzić dwustopniową skalę oceny pracy nauczyciela.</u>
          <u xml:id="u-4.32" who="#AleksanderMałachowski">Komisje natomiast proponują, aby wprowadzić 5-stopniową skalę oceny pracy nauczyciela.</u>
          <u xml:id="u-4.33" who="#AleksanderMałachowski">Wnioskodawcy proponują także, aby nauczyciel będący dyrektorem szkoły mógł się odwołać od otrzymanej oceny pracy do ministra edukacji narodowej.</u>
          <u xml:id="u-4.34" who="#AleksanderMałachowski">Komisje natomiast proponują, aby taki nauczyciel miał prawo złożenia wniosku o ponowne ustalenie oceny jego pracy do organu, który tę ocenę wystawił. W takim wypadku ten organ powołuje zespół oceniający.</u>
          <u xml:id="u-4.35" who="#AleksanderMałachowski">Konsekwencją przyjęcia tego wniosku mniejszości będą poprawki w zmianie 9.</u>
          <u xml:id="u-4.36" who="#AleksanderMałachowski">W przypadku przyjęcia tego wniosku mniejszości bezprzedmiotowe staną się wnioski mniejszości nr 4 i 5, a także poprawka nr 2.</u>
          <u xml:id="u-4.37" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.38" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości polegającego na nadaniu nowego brzmienia zmianie 6 oraz poprawkach w zmianie 9, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.39" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.40" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-4.41" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 330 posłów. Za wnioskiem padło 86 głosów, przeciw - 230, wstrzymało się 14 posłów.</u>
          <u xml:id="u-4.42" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości polegający na nadaniu nowego brzmienia zmianie 6 oraz poprawkach w zmianie 9 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-4.43" who="#AleksanderMałachowski">W poprawce nr 2 lit. a do art. 6a ust. 3 wnioskodawca proponuje, aby wprowadzić zasadę, że trzecia i następne oceny pracy nauczyciela dokonywane są nie rzadziej niż co 5 lat.</u>
          <u xml:id="u-4.44" who="#AleksanderMałachowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-4.45" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.46" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 6a ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.47" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.48" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-4.49" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 333 posłów. Za poprawką padło 69 głosów, przeciw - 262, wstrzymało się 2 posłów.</u>
          <u xml:id="u-4.50" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 6a ust. 3 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-4.51" who="#AleksanderMałachowski">W poprawce nr 2 lit. b i d do art. 6a polegającej na dodaniu ust. 3a, 3b i 3c oraz na skreśleniu ust. 5 wnioskodawca proponuje, aby ocena pracy nauczyciela była sumą cząstkowych ocen dokonywanych przez kuratora, dyrektora szkoły oraz radę szkoły.</u>
          <u xml:id="u-4.52" who="#AleksanderMałachowski">W przypadku przyjęcia tej poprawki bezprzedmiotowy stanie się wniosek mniejszości nr 4.</u>
          <u xml:id="u-4.53" who="#AleksanderMałachowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-4.54" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Krzysztof Dołowy, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#KrzysztofDołowy">Panie Marszałku! Chciałbym zapytać posła sprawozdawcę, jak według prawa miałoby się oceniać nauczycieli, a w jaki sposób miałaby być dokonywana ocena według poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo pana posła Jana Zaciurę o udzielenie odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#JanZaciura">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Materia, którą próbujemy uregulować w tej poprawce, powinna być zawarta w przepisach wykonawczych, a więc w rozporządzeniu ministra edukacji narodowej, w którym mogą się znaleźć szczegółowe kryteria i zasady oceny pracy nauczyciela. Oczywiście zasada cząstkowych ocen czy też przyjęcie jakichś mierników, wedle których można oceniać nauczyciela, teoretycznie są może słuszne. Ale komisja edukacji w ubiegłym roku skierowała specjalny dezyderat do ministra, aby kwestie pomiaru dydaktycznego, oceny pracy ucznia, wyników, efektów pracy nauczyciela można było oprzeć o w miarę obiektywne narzędzia. Niestety, sądzę, że teoretycznie postulat jest poprawny, ale praktycznie bardzo trudny do zrealizowania. W związku z tym że muszą być do karty wydane zarządzenia wykonawcze o sposobie oceniania nauczycieli, a nie ma na razie szans na obiektywne kryteria, nie proponujemy tego w projekcie ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy zatem do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 6a polegającej na dodaniu ust. 3a, 3b i 3c oraz na skreśleniu ust. 5, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#AleksanderMałachowski">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 327 posłów. Za poprawką głosowało 63 posłów, przeciwko - 255, wstrzymało się od głosowania 9 posłów.</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 6a polegającą na dodaniu ust. 3a, 3b i 3c oraz na skreśleniu ust. 5 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-8.7" who="#AleksanderMałachowski">W poprawce nr 2 lit. c do zmiany 6 wnioskodawca w art. 6a ust. 4 przez skreślenie pkt. 2 i 4 proponuje, aby wprowadzić trzystopniową skalę oceny pracy nauczyciela.</u>
          <u xml:id="u-8.8" who="#AleksanderMałachowski">Konsekwencją przyjęcia tej poprawki będą odpowiednie zmiany w art. 6a ust. 1 i art. 10 ust. 2 pkt 7.</u>
          <u xml:id="u-8.9" who="#AleksanderMałachowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-8.10" who="#AleksanderMałachowski">Nie ma pytań.</u>
          <u xml:id="u-8.11" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-8.12" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 6a ust. 4 polegającej na skreśleniu pkt. 2 i 4 oraz do art. 6a ust. 1 i art. 10 ust. 2 pkt 7, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-8.13" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-8.14" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-8.15" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 334 posłów. Za poprawką głosowało 66 posłów, przeciwko - 258, 10 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-8.16" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 6a ust. 4 polegającą na skreśleniu pkt. 2 i 4 oraz do art. 6a ust. 1 i art. 10 ust. 2 pkt 7 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-8.17" who="#AleksanderMałachowski">We wniosku mniejszości nr 4 do zmiany 6 wnioskodawcy w art. 6a ust. 5 proponują, aby oceny pracy nauczyciela dokonywał dyrektor po zasięgnięciu opinii rady szkoły, a tam gdzie nie utworzono rady szkoły, po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej.</u>
          <u xml:id="u-8.18" who="#AleksanderMałachowski">Nie ma pytań.</u>
          <u xml:id="u-8.19" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-8.20" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 6a ust. 5, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-8.21" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-8.22" who="#AleksanderMałachowski">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-8.23" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 326 posłów. Za opowiedziało się 59 posłów, przeciwko - 252, 15 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-8.24" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 6a ust. 5 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-8.25" who="#AleksanderMałachowski">We wniosku mniejszości nr 5 do zmiany 6 wnioskodawcy w art. 6a ust. 11 proponują, aby odwołanie od oceny, od której uzależnione jest mianowanie nauczyciela, przysługiwało tylko temu nauczycielowi, a nie - jak proponują komisje - również organowi prowadzącemu szkołę oraz organowi sprawującemu nadzór pedagogiczny.</u>
          <u xml:id="u-8.26" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-8.27" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 6a ust. 11, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-8.28" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-8.29" who="#AleksanderMałachowski">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-8.30" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 333 posłów. Za opowiedziało się 93 posłów, przeciw - 232, 8 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-8.31" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 6a ust. 11 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-8.32" who="#AleksanderMałachowski">W poprawce nr 3 do zmiany 9 dotyczącej art. 10 wnioskodawca proponuje, aby przenieść postanowienia zapisane w ust. 2 pkt 8, a dotyczące możliwości nawiązania stosunku pracy przez mianowanie w przypadku ponownego podjęcia pracy przez nauczyciela mianowanego, do nowego ust. 3a.</u>
          <u xml:id="u-8.33" who="#AleksanderMałachowski">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-8.34" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-8.35" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 10, polegającej na skreśleniu w ust. 2 pkt. 8 oraz dodaniu nowego ust. 3a, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-8.36" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-8.37" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-8.38" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 332 posłów. Za opowiedziało się 325 posłów, przeciw - 4, wstrzymało się 3 posłów.</u>
          <u xml:id="u-8.39" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 10 polegającą na skreśleniu w ust. 2 pkt. 8 oraz dodaniu nowego ust. 3a przyjął.</u>
          <u xml:id="u-8.40" who="#AleksanderMałachowski">We wniosku mniejszości nr 6 w nowym brzmieniu zmiany 11 wnioskodawcy proponują, aby skreślić art. 13, który stanowi, że stosunek pracy na podstawie mianowania nawiązuje się z dniem określonym w akcie mianowania albo z dniem doręczenia tego aktu.</u>
          <u xml:id="u-8.41" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-8.42" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości polegającego na nadaniu nowego brzmienia zmianie 11, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-8.43" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-8.44" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-8.45" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 331 posłów. Za opowiedziało się 84 posłów, przeciw - 232, wstrzymało się 15 posłów.</u>
          <u xml:id="u-8.46" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości polegający na nadaniu nowego brzmienia zmianie 11 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-8.47" who="#AleksanderMałachowski">We wniosku mniejszości nr 7 do zmiany 15 wnioskodawcy proponują, aby w art. 20 skreślić ust. 8, który przewiduje możliwość - w wypadkach podyktowanych koniecznością realizacji programu nauczania - podjęcia pracy przez nauczyciela pozostającego w stanie nieczynnym za wynagrodzeniem niezależnie od pobieranego wynagrodzenia z tytułu pozostawania w stanie nieczynnym.</u>
          <u xml:id="u-8.48" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-8.49" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 20 polegającego na skreśleniu ust. 8, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-8.50" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-8.51" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-8.52" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 335 posłów. Za padło 30 głosów, przeciw - 297, wstrzymało się 8 posłów.</u>
          <u xml:id="u-8.53" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 20 polegający na skreśleniu ust. 8 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-8.54" who="#AleksanderMałachowski">We wniosku mniejszości nr 8 do zmiany 17 wnioskodawcy w nowym brzmieniu art. 23, który określa przypadki rozwiązania stosunku pracy z nauczycielem mianowanym, proponują m.in., aby nie wprowadzać możliwości przedłużenia zatrudnienia po osiągnięciu wieku emerytalnego. Komisje dopuszczają możliwość przedłużenia zatrudnienia do 2 lat od osiągnięcia wieku emerytalnego w przypadku, gdy nauczyciel z osiągnięciem wieku emerytalnego nie nabył prawa do emerytury.</u>
          <u xml:id="u-8.55" who="#AleksanderMałachowski">Wnioskodawcy nie przewidują także możliwości rozwiązania stosunku pracy z nauczycielem mianowanym w przypadku 2-krotnego niezgłoszenia się na badania lekarskie, na które został skierowany z urzędu.</u>
          <u xml:id="u-8.56" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-8.57" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 23, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-8.58" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-8.59" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-8.60" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 336 posłów. Za padło 27 głosów, przeciw - 300, wstrzymało się 9 posłów.</u>
          <u xml:id="u-8.61" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 23 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-8.62" who="#AleksanderMałachowski">We wniosku mniejszości nr 9 do art. 36 wnioskodawcy proponują, aby układ zbiorowy, którego stroną jest minister edukacji narodowej, mógł być rozszerzony co do zakresu treści i świadczeń w drodze negocjacji, których stronami będą: przewodniczący zarządu gminy oraz ponadzakładowe organizacje związkowe zrzeszające nauczycieli.</u>
          <u xml:id="u-8.63" who="#AleksanderMałachowski">Konsekwencją przyjęcia tego wniosku będzie dodanie po art. 2 nowego artykułu.</u>
          <u xml:id="u-8.64" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#JanRulewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Brałem udział w pracach nad Kodeksem pracy i nie zauważyłem, aby w nowelizowanym kodeksie gdziekolwiek przewidywano uprawnienia do rozszerzania w ten sposób układu zbiorowego bądź zawierania układów ponadzakładowych przez kogoś innego oprócz ministra pracy i polityki socjalnej. To sformułowanie przypisuje takie uprawnienia ministrowi edukacji, czyli jak gdyby ubranżawia się zagadnienia pracy, co jest przecież nieznaną normą prawną.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#AleksanderMałachowski">Czy pan poseł Jan Zaciura byłby łaskaw wyjaśnić tę sprawę?</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#JanZaciura">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Po pierwsze, chciałbym przypomnieć, że wczoraj pan poseł wnioskodawca Mieczysław Piecka z tej trybuny zgłosił autopoprawkę do tego wniosku mniejszości, polegającą na wykreśleniu słów: „zakładowy układ”. Ten wniosek mniejszości brzmi więc teraz inaczej. Po drugie, jeśli chodzi o zastrzeżenie pana posła Rulewskiego, chciałbym powiedzieć, że mam przed sobą korespondencję prowadzoną z ministrem pracy — z 18 lipca 1995 r., z 19 lutego 1996 r. — odnoszącą się do kwestii podjęcia rokowań w celu zawarcia ponadzakładowego układu zbiorowego pracy dla nie będących nauczycielami pracowników zatrudnionych w przedszkolach, szkołach i innych placówkach: „Uprzejmie informuję, że w przedmiotowej sprawie aktualne pozostaje stanowisko, które przekazałem panu prezesowi w piśmie z 18 lipca 1995 r.”. W piśmie z 18 lipca 1995 r. stwierdza się: „W związku z pismem w sprawie zawierania ponadzakładowego układu zbiorowego pracy dla nauczycieli i pracowników nie będących nauczycielami, zatrudnionych w szkołach i placówkach oświatowych, uprzejmie informuję, że zgodnie z art. 241 Kodeksu pracy ponadzakładowy układ zbiorowy pracy zawierają:</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#JanZaciura">— ze strony pracowników — właściwy statutowo organ ponadzakładowy organizacji związkowej,</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#JanZaciura">— ze strony pracodawców:</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#JanZaciura">a) właściwy minister w imieniu pracodawców zatrudniających pracowników państwowych jednostek sfery budżetowej,</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#JanZaciura">b) przewodniczący zarządu gminy (przewodniczący związku komunalnego) w imieniu pracodawców zatrudniających pracowników samorządowych jednostek sfery budżetowej”.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#JanZaciura">Podkreślam, że te stwierdzenia znajdują się we wniosku mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#JanZaciura">W obowiązującym stanie prawnym właściwym ministrem do zawarcia ponadzakładowego układu zbiorowego pracy dla nauczycieli i pracowników nie będących nauczycielami będzie moim zdaniem: dla zatrudnionych w szkołach i placówkach podległych kuratoriom — minister edukacji, dla zatrudnionych w szkołach i placówkach prowadzonych przez innych ministrów — właściwy minister, np. minister sprawiedliwości, a dla innych jednostek — podmiot wskazany (jeśli chodzi o samorządy).</u>
          <u xml:id="u-11.7" who="#JanZaciura">Po trzecie, chciałbym powiedzieć, że wniosek mniejszości nie zawiera sformułowań obligatoryjnych, tylko fakultatywne. Tak w jednym, jak i w drugim przypadku — w odniesieniu i do ministra, i do organu prowadzącego szkołę, czyli na szczeblu gminy — użyto określenia „może”. W obecnych przepisach też jest przewidziana taka możliwość, jednak dotychczas nigdy nie doszło do podpisania układu zbiorowego pracy, albowiem jest to bardzo trudna procedura, wymagająca, żeby wszystkie uprawnione strony układ wynegocjowały i go jeszcze podpisały. W tym względzie uważam zastrzeżenie pana posła Rulewskiego za nieuzasadnione.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, przepraszam bardzo...</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#komentarz">(Poseł Juliusz Braun: Mam jeszcze pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Juliusz Braun, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#JuliuszBraun">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Miałbym pytanie do pana posła w związku z korespondencją, którą pan cytował. Czy ta korespondencja odnosi się do aktualnego stanu prawnego prowadzenia szkół? Bo w roku 1995 szkoły były prowadzone przez państwo i wówczas minister był właściwym organem, a od 1 stycznia br. są prowadzone przez samorządy. Czy ten stan prawny z roku 1995 jest aktualny w obecnej sytuacji?</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo pana posła Jana Zaciurę o udzielenie odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy może pan wyjaśnić tę sprawę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#JanZaciura">Odpowiedź oczywiście jest: Tak, panie pośle. Ustawa o systemie oświaty uchwalona została 21 lipca 1995 r. Ostatnia korespondencja jest z 19 lutego 1996 r. i powołuje się na aktualnie obowiązujący stan prawny. Nie widzę tu więc żadnych przeciwwskazań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Chcę przypomnieć panu posłowi Rulewskiemu to, co jest w sprawozdaniu, że konsekwencją przyjęcia tego wniosku będzie dodanie po art. 2 nowego artykułu. Na stronie 6 sprawozdania komisji jest powiedziane, iż w razie przyjęcia tego wniosku po art. 2 ustawy należy dodać nowy artykuł zmieniający Kodeks pracy. Mamy treść tego artykułu; być może w scenariuszu nie zostało to dostatecznie wyraźnie wyartykułowane, ale jest treść tego artykułu i jest nowy przepis, który wtedy będzie musiał być dodany do Kodeksu pracy. Pan poseł Zaciura tego nie przypomniał.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Krzysztof Dołowy, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#KrzysztofDołowy">Proszę, żeby sprawozdawca przypomniał, jakie jest stanowisko komisji w tej sprawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#JanZaciura">Panie pośle, jest to wniosek mniejszości, a w czasie ostatniego posiedzenia komisja nie zajmowała się rozpatrywaniem wniosków mniejszości, tylko poprawek. Ponieważ jest to wniosek mniejszości, to znaczy, że w czasie obrad komisji nie uzyskał on większości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#AleksanderMałachowski">Jest to oczywiste, jeśli to jest wniosek mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#AleksanderMałachowski">Czy już wszystkie wątpliwości są wyjaśnione?</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#komentarz">(Głosy z sali: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.5" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 36 oraz polegającego na dodaniu po art. 2 nowego artykułu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.6" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.7" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-20.8" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 322 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 183 posłów, przeciwko - 83, wstrzymało się od głosu 56 posłów.</u>
          <u xml:id="u-20.9" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm przyjął wniosek mniejszości do art. 36 oraz polegający na dodaniu po art. 2 nowego artykułu.</u>
          <u xml:id="u-20.10" who="#komentarz">(Poseł Juliusz Braun: Chciałem zadać pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-20.11" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, panie pośle, ale mam nadzieję, że nie do tego artykułu. Już skończyliśmy głosowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#JuliuszBraun">Jest to sprawozdanie dotyczące zmiany ustawy Karta nauczyciela, a w tej chwili zmieniliśmy również - jak pan marszałek powiedział - inną ustawę. Czy nie powstała wobec tego sprzeczność wymagająca korekty tytułu ustawy? Czy nie powinno to być, zgodnie z zasadami legislacyjnymi, sformułowane: o zmianie ustawy Karta nauczyciela i niektórych innych ustaw, bo taka była zawsze praktyka sejmowa?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#AleksanderMałachowski">Panowie sekretarze mówią, panie pośle, iż nie ma takiego obowiązku legislacyjnego.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#AleksanderMałachowski">Być może rzeczywiście dla czystości sprawy byłoby to...</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-22.4" who="#AleksanderMałachowski"> Nie wiem, z czego państwo się cieszą, przecież to jest problem do rozstrzygnięcia, bo wydaje się, że ta wątpliwość jest racjonalna. Jeżeli jednak nie ma takiego obowiązku, to komisja mogła z takim wnioskiem nie wystąpić. W tej chwili jest za późno na zgłoszenie go.</u>
          <u xml:id="u-22.5" who="#AleksanderMałachowski">Decyzję w sprawie poprawki nr 4 podejmiemy po rozpatrzeniu wniosku mniejszości nr 13.</u>
          <u xml:id="u-22.6" who="#AleksanderMałachowski">W poprawce nr 5 do zmiany 28 w nowym brzmieniu art. 39 ust. 3 wnioskodawcy proponują, aby wynagrodzenie wypłacać nauczycielowi miesięcznie, z dołu, nie później niż pierwszego dnia następnego miesiąca, a nie, jak proponują komisje, z góry w pierwszym dniu miesiąca.</u>
          <u xml:id="u-22.7" who="#AleksanderMałachowski">W przypadku przyjęcia tej poprawki bezprzedmiotowe staną się wniosek mniejszości nr 10 i poprawka nr 6.</u>
          <u xml:id="u-22.8" who="#AleksanderMałachowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-22.9" who="#AleksanderMałachowski">Czy pan poseł chciałby coś powiedzieć? Nie.</u>
          <u xml:id="u-22.10" who="#AleksanderMałachowski">Nie ma pytań, a zatem przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-22.11" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 39 ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-22.12" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-22.13" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-22.14" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 317 posłów. Oddano 58 głosów za, 243 - przeciw, wstrzymało się od głosowania 16 posłów.</u>
          <u xml:id="u-22.15" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 39 ust. 3 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-22.16" who="#AleksanderMałachowski">We wniosku mniejszości nr 10 do zmiany 28 dotyczącej art. 39 ust. 3 i 4 wnioskodawcy proponują, aby:</u>
          <u xml:id="u-22.17" who="#AleksanderMałachowski">— wynagrodzenie było wypłacane nauczycielowi miesięcznie z góry i nie później niż pierwszego dnia miesiąca; komisje proponują ponadto, aby w przypadku, gdy pierwszy dzień miesiąca jest dniem wolnym od pracy, wynagrodzenie wypłacane było w dniu następnym;</u>
          <u xml:id="u-22.18" who="#AleksanderMałachowski">— składniki wynagrodzenia, których wysokość może być ustalona po wykonaniu prac, wypłacać w terminie wypłaty wynagrodzenia płatnego z góry za następny miesiąc; komisje natomiast proponują, aby te składniki wypłacać w ostatnim dniu miesiąca lub w dniu poprzedzającym ten dzień, a w szczególnych przypadkach w jednym z ostatnich pięciu dni miesiąca.</u>
          <u xml:id="u-22.19" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-22.20" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 39 ust. 3 i 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-22.21" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-22.22" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-22.23" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 314 posłów. Za wnioskiem oddano 73 głosy, przeciw - 218, wstrzymało się od głosowania 23 posłów.</u>
          <u xml:id="u-22.24" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 39 ust. 3 i 4 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-22.25" who="#AleksanderMałachowski">W poprawce nr 6 do zmiany 28 dotyczącej art. 39 ust. 4 wnioskodawca proponuje, aby składniki wynagrodzenia, których wysokość może być ustalona jedynie na podstawie już wykonanych prac, mogły być wypłacane w dniu wypłaty wynagrodzenia zasadniczego.</u>
          <u xml:id="u-22.26" who="#AleksanderMałachowski">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-22.27" who="#AleksanderMałachowski">Czy są pytania? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-22.28" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-22.29" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 6 do art. 39 ust. 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-22.30" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-22.31" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-22.32" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 307 posłów. Za przyjęciem poprawki oddano 277 głosów, przeciw - 24, wstrzymało się od głosowania 6 posłów.</u>
          <u xml:id="u-22.33" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę nr 6 do art. 39 ust. 4 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-22.34" who="#AleksanderMałachowski">We wniosku mniejszości nr 11 do zmiany 28 dotyczącej art. 39 ust. 4 wnioskodawcy proponują, aby dodać przepis, zgodnie z którym możliwe będzie odstępstwo od zasady wypłaty wynagrodzenia w pierwszym dniu miesiąca, jeśli układ zbiorowy postanowi inaczej.</u>
          <u xml:id="u-22.35" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-22.36" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 39 ust. 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-22.37" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-22.38" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-22.39" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 309 posłów. Za wnioskiem padło 84 głosy, przeciw - 212, od głosu wstrzymało się 13 posłów.</u>
          <u xml:id="u-22.40" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 39 ust. 4 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-22.41" who="#AleksanderMałachowski">W poprawce nr 7 do zmiany 29 wnioskodawca proponuje, aby w art. 42 skreślić ust. 1, który stanowi, że tygodniowy wymiar czasu pracy nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze zajęć nie może przekraczać 40 godzin.</u>
          <u xml:id="u-22.42" who="#AleksanderMałachowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-22.43" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-22.44" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 42, polegającej na skreśleniu ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-22.45" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-22.46" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-22.47" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 316 posłów. Za przyjęciem poprawki padło 5 głosów, przeciw - 306, od głosu wstrzymało się 5 posłów.</u>
          <u xml:id="u-22.48" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 42, polegającą na skreśleniu ust. 1, odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-22.49" who="#AleksanderMałachowski">W poprawce nr 8 do zmiany 29, dotyczącej art. 42, wnioskodawca w dodawanym po ust. 2 nowym ustępie proponuje, aby dyrektor mógł zezwolić na odbycie części zajęć i czynności związanych z przygotowaniem się nauczyciela do zajęć poza terenem szkoły.</u>
          <u xml:id="u-22.50" who="#AleksanderMałachowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-22.51" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-22.52" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 42, polegającej na dodaniu nowego ustępu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-22.53" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-22.54" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-22.55" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 318 posłów. Za przyjęciem poprawki padło 61 głosów, przeciw - 246, od głosu wstrzymało się 11 posłów.</u>
          <u xml:id="u-22.56" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 42, polegającą na dodaniu nowego ustępu, odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-22.57" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! We wniosku mniejszości nr 12 do zmiany 29, dotyczącej art. 42, wnioskodawcy proponują, aby skreślić ust. 5.</u>
          <u xml:id="u-22.58" who="#AleksanderMałachowski">W przepisie tym komisje proponują, aby nauczyciel, dla którego ustalony plan zajęć w poszczególnych okresach nie wyczerpuje tygodniowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, nauczał w odpowiednio większej liczbie godzin w innych okresach danego roku szkolnego - bez zaliczenia tych godzin do godzin ponadwymiarowych.</u>
          <u xml:id="u-22.59" who="#AleksanderMałachowski">Wnioskodawcy proponują także nową redakcję ust. 6.</u>
          <u xml:id="u-22.60" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-22.61" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 42, polegającego na skreśleniu ust. 5 oraz na nowej redakcji ust. 6, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-22.62" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-22.63" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-22.64" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 316 posłów. Za wnioskiem padło 20 głosów, przeciw - 287, od głosu wstrzymało się 9 posłów.</u>
          <u xml:id="u-22.65" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 42 polegający na skreśleniu ust. 5 oraz na nowej redakcji ust. 6 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-22.66" who="#AleksanderMałachowski">W poprawce nr 9 do zmiany 30 dotyczącej art. 42a ust. 1 wnioskodawca proponuje, aby określenie „tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć” zastąpić określeniem „obowiązkowy wymiar zajęć, o którym mowa w art. 42 ust. 3 oraz określony w przepisach wydanych na podstawie art. 42 ust. 9”.</u>
          <u xml:id="u-22.67" who="#AleksanderMałachowski">Konsekwencją przyjęcia tej poprawki będą zmiany w art. 42a ust. 2–4.</u>
          <u xml:id="u-22.68" who="#AleksanderMałachowski">Wnioskodawca proponuje także w tej poprawce, aby w art. 42b skreślić ust. 2, który stanowi, że za pracę w porze nocnej przysługuje dodatek do wynagrodzenia w wysokości określonej w przepisach o wynagrodzeniu nauczycieli.</u>
          <u xml:id="u-22.69" who="#AleksanderMałachowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-22.70" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-22.71" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 42a ust. 1–4 oraz do art. 42b polegającej na skreśleniu ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-22.72" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-22.73" who="#AleksanderMałachowski">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-22.74" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 314 posłów. Za przyjęciem poprawki padło 18 głosów, przeciwko - 284 głosy, 12 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-22.75" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 42a ust. 1–4 oraz do art. 42b polegającą na skreśleniu ust. 2 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-22.76" who="#AleksanderMałachowski">We wniosku mniejszości nr 13 do zmiany 30 wnioskodawca proponuje, aby dodać nowy art. 42d wprowadzający tytuły służbowe nauczycieli.</u>
          <u xml:id="u-22.77" who="#AleksanderMałachowski">Konsekwencjami przyjęcia tego wniosku będą: dodanie po zmianie 22 nowej zmiany, poprawka w zmianie 23, dodanie nowego artykułu po art. 4 projektu ustawy nowelizującej oraz poprawka w art. 10 projektu ustawy nowelizującej.</u>
          <u xml:id="u-22.78" who="#AleksanderMałachowski">W przypadku odrzucenia tego wniosku mniejszości bezprzedmiotowa stanie się poprawka nr 4.</u>
          <u xml:id="u-22.79" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Krzysztof Dołowy, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#KrzysztofDołowy">Chciałbym prosić posła sprawozdawcę, żeby powiedział, jaki był wynik głosowania po bardzo burzliwych dyskusjach nad tym punktem. To jest o tyle ważne, żebyście państwo zrozumieli, że jeden głos różnicy przy 2/3 posłów związkowych znaczy, że zdania naprawdę były podzielone.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, panie pośle, jeśli pan dysponuje taką informacją w tej chwili.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#komentarz">(Głos z sali: To nie jest ważne.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#JanZaciura">Zasada, że w sprawozdaniach komisji podaje się, ile dany wniosek otrzymał głosów, nie jest wprawdzie praktykowana, ale chcę podkreślić, że w czasie prac komisji poprawka ta została odrzucona rzeczywiście jednym głosem. Myślałem, że pan poseł Dołowy postawi mi pytanie merytoryczne, albowiem dobrze znał wynik tego głosowania. Wolałbym odpowiadać na pytanie merytoryczne dotyczące tego artykułu.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania, jeśli nie ma następnych pytań.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości polegającego na dodaniu nowego art. 42d, dodaniu po zmianie 22 nowej zmiany, poprawce w zmianie 23, dodaniu nowego artykułu po art. 4 projektu ustawy nowelizującej oraz poprawce w art. 10 projektu ustawy nowelizującej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#AleksanderMałachowski">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-26.4" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 313 posłów. Za przyjęciem wniosku padło 65 głosów, przeciwko - 222 głosy, 26 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-26.5" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości polegający na dodaniu nowego art. 42d, dodaniu po zmianie 22 nowej zmiany, poprawce w zmianie 23, dodaniu nowego artykułu po art. 4 projektu ustawy nowelizującej oraz poprawce w art. 10 projektu ustawy nowelizującej odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-26.6" who="#AleksanderMałachowski">We wniosku mniejszości nr 14 do zmiany 31 wnioskodawcy proponują w art. 47 ust.1, aby za 40 lat pracy nagroda jubileuszowa wynosiła 300% wynagrodzenia miesięcznego, a nie 250%, jak proponują komisje, oraz aby wprowadzić za 45 lat pracy nagrodę jubileuszową w wysokości 400% wynagrodzenia miesięcznego.</u>
          <u xml:id="u-26.7" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-26.8" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 47 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-26.9" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-26.10" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-26.11" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 309 posłów. Za wnioskiem padły 52 głosy, przeciw - 199 głosów, wstrzymało się 58 posłów.</u>
          <u xml:id="u-26.12" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 47 ust. 1 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-26.13" who="#AleksanderMałachowski">W poprawce nr 10 do zmiany 34 dotyczącej art. 54 ust. 3 wnioskodawcy proponują, aby wysokość nauczycielskiego dodatku mieszkaniowego była uzależniona tylko od stanu rodzinnego nauczyciela, a nie także od powierzchni zajmowanego lokalu mieszkalnego, jak proponowały komisje.</u>
          <u xml:id="u-26.14" who="#AleksanderMałachowski">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-26.15" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-26.16" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 54 ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-26.17" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-26.18" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-26.19" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 301 posłów. Za padły 224 głosy, przeciw - 32, wstrzymało się 45 posłów.</u>
          <u xml:id="u-26.20" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 54 ust. 3 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-26.21" who="#AleksanderMałachowski">We wniosku mniejszości nr 15 w nowym brzmieniu zmiany 35 wnioskodawcy proponują, aby skreślić art. 55.</u>
          <u xml:id="u-26.22" who="#AleksanderMałachowski">Przepis ten stanowi, że nauczycielowi zatrudnionemu oraz zamieszkałemu na wsi organ prowadzący szkołę zapewnia zakup opału oraz bezpłatną jego dostawę.</u>
          <u xml:id="u-26.23" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-26.24" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości polegającego na skreśleniu art. 55, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-26.25" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-26.26" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-26.27" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 310 posłów. Za padło 36 głosów, przeciw - 258, wstrzymało się 16 posłów.</u>
          <u xml:id="u-26.28" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości polegający na skreśleniu art. 55 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-26.29" who="#AleksanderMałachowski">W poprawce nr 11 do zmiany 40 dotyczącej art. 64 ust. 3 wnioskodawcy proponują, przez skreślenie lit. b, aby utrzymać dotychczasowy 6-tygodniowy wymiar urlopu wypoczynkowego dla nauczycieli zatrudnionych w szkołach, w których nie są przewidziane ferie szkolne.</u>
          <u xml:id="u-26.30" who="#AleksanderMałachowski">Komisje proponują zwiększenie wymiaru urlopu dla tej grupy nauczycieli do 7 tygodni.</u>
          <u xml:id="u-26.31" who="#AleksanderMałachowski">W przypadku przyjęcia tej poprawki bezprzedmiotowy stanie się wniosek mniejszości nr 16.</u>
          <u xml:id="u-26.32" who="#AleksanderMałachowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-26.33" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Krzysztof Dołowy, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#KrzysztofDołowy">Czy poseł sprawozdawca mógłby powiedzieć, kto zgłosił ten pomysł?</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#JanZaciura">Panie pośle, ten wniosek był zgłoszony na posiedzeniu podkomisji, przyjęty przez komisję sejmową i został zamieszczony w sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#AleksanderMałachowski">Pan minister edukacji narodowej pragnie zabrać głos, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#JerzyWiatr">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Poprawka, którą w tej chwili rozpatrujemy, została zgłoszona przeze mnie w imieniu Rady Ministrów, na podstawie jednomyślnego jej stanowiska. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania, jeśli nie ma dalszych pytań.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do zmiany 40 polegającej na skreśleniu lit. b, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-31.3" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-31.4" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 311 posłów. Za wnioskiem padły 42 głosy, przeciw — 249 głosów,...</u>
          <u xml:id="u-31.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-31.6" who="#AleksanderMałachowski">... wstrzymało się 20 posłów.</u>
          <u xml:id="u-31.7" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do zmiany 40, polegającą na skreśleniu lit. b, odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-31.8" who="#AleksanderMałachowski">We wniosku mniejszości nr 16 wnioskodawcy w nowym brzmieniu zmiany 40 do art. 64 ust. 1, 3 i 5 proponują, aby określać wymiar urlopu wypoczynkowego nauczycielom zatrudnionym w szkołach, w których nie są przewidziane ferie szkolne - w dniach roboczych, a nie, jak proponują komisje - w tygodniach.</u>
          <u xml:id="u-31.9" who="#AleksanderMałachowski">Nie ma żadnych pytań.</u>
          <u xml:id="u-31.10" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-31.11" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości polegającego na nadaniu nowego brzmienia zmianie 40, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-31.12" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-31.13" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-31.14" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 306 posłów. Za padło 20 głosów, przeciw - 275, wstrzymało się 11 posłów.</u>
          <u xml:id="u-31.15" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości, polegający na nadaniu nowego brzmienia zmianie 40, odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-31.16" who="#AleksanderMałachowski">We wniosku mniejszości nr 17 wnioskodawcy w nowym brzmieniu zmiany 41 dotyczącej art. 65 proponują, aby skreślić przepis, zgodnie z którym nauczycielom zatrudnionym w szkole, w której organizacja pracy przewiduje ferie szkolne, prawo do drugiego i dalszych urlopów przysługiwało w każdym następnym roku kalendarzowym.</u>
          <u xml:id="u-31.17" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-31.18" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości polegającego na nadaniu nowego brzmienia zmianie 41, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-31.19" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-31.20" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-31.21" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 307 posłów. Za wnioskiem padło 14 głosów, przeciw - 285, wstrzymało się 8 posłów.</u>
          <u xml:id="u-31.22" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości, polegający na nadaniu nowego brzmienia zmianie 41, odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-31.23" who="#AleksanderMałachowski">We wniosku mniejszości nr 18 wnioskodawcy w nowym brzmieniu zmiany 42 dotyczącej art. 66 proponują, aby organ prowadzący szkołę, w porozumieniu z organem sprawującym nadzór pedagogiczny, mógł udzielić dyrektorowi szkoły, a na jego wniosek każdemu nauczycielowi urlopu wypoczynkowego w okresie zajęć szkolnych, także w przypadku niewykorzystania urlopu w tym okresie z innych niż wymienione w ust. 1 przyczyn.</u>
          <u xml:id="u-31.24" who="#AleksanderMałachowski">Komisje natomiast proponują, aby prawo do wykorzystania urlopu w okresie zajęć szkolnych w przypadku niewykorzystania tego urlopu w okresie ferii z innych niż wymienione w zdaniu pierwszym w ust. 1 przyczyn przysługiwało tylko dyrektorowi i wicedyrektorowi szkoły w następujących przypadkach: z powodu wykonywania zadań zleconych przez organ prowadzący szkołę, z powodu prowadzenia w szkole inwestycji albo kapitalnych remontów.</u>
          <u xml:id="u-31.25" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-31.26" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości polegającego na nadaniu nowego brzmienia zmianie 42, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-31.27" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-31.28" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-31.29" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 313 posłów. Za wnioskiem padło 15 głosów, przeciw - 293, wstrzymało się 5 posłów.</u>
          <u xml:id="u-31.30" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości, polegający na nadaniu nowego brzmienia zmianie 42, odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-31.31" who="#AleksanderMałachowski">W poprawce nr 12 wnioskodawcy proponują skreślenie zmiany 44.</u>
          <u xml:id="u-31.32" who="#AleksanderMałachowski">W tej zmianie komisje w dodanym rozdziale 7a proponują utworzenie funduszu celowego pod nazwą: Fundusz Dokształcania i Doskonalenia Zawodowego Nauczycieli.</u>
          <u xml:id="u-31.33" who="#AleksanderMałachowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-31.34" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Krzysztof Dołowy, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#KrzysztofDołowy">Panie pośle sprawozdawco, chciałbym się dowiedzieć: Czy to rząd nie chce, żeby dokształcać nauczycieli i pomóc im w tym finansowo?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#JanZaciura">Panie Marszałku! Pan poseł Dołowy zaadresował pytanie do posła sprawozdawcy, a pytanie powinno być skierowane do ministra.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#AleksanderMałachowski">Właśnie pan minister w tej chwili pragnie odpowiedzieć na to pytanie.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo ministra edukacji pana prof. Jerzego Wiatra.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#JerzyWiatr">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Pośle! Pan poseł doskonale wie, że przedmiotem sporu nie jest kwestia, czy dokształcać nauczycieli, tylko czy tworzyć wyodrębniony fundusz. Od dawna ministrowie finansów - nie tylko tego rządu - byli przeciwni tworzeniu wyodrębnionych funduszy, nie tylko ta Rada Ministrów jest temu przeciwna. Poprawka jest złożona przez rząd, wyraża jednomyślne stanowisko Rady Ministrów wynikające nie z braku zrozumienia dla problematyki dokształcania nauczycieli, tylko z poglądu, że rozbija się budżet przez tworzenie wyodrębnionych funduszy - to jest istotą sporu. Uważam, że sprowadza się dyskusję na boczny tor, stawiając sprawę tak, jak gdyby przedmiotem różnicy była kwestia, czy chcemy dokształcać nauczycieli, czy nie. Dokształcać nauczycieli chcemy, natomiast nie chcemy rozbijać jednolitości budżetu. Dlatego rząd zwraca się do Wysokiej Izby o przyjęcie poprawki rządowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki polegającej na skreśleniu zmiany 44, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-37.3" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-37.4" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-37.5" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 310 posłów. Za padło 87 głosów, przeciw - 183 głosy, wstrzymało się 40 posłów.</u>
          <u xml:id="u-37.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-37.7" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę polegającą na skreśleniu zmiany 44 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-37.8" who="#AleksanderMałachowski">W poprawce nr 13 do zmiany 52 dotyczącej art. 87 wnioskodawca przez skreślenie ust. 4 proponuje, aby dopuścić możliwość zbiegu dwu odpraw, o których mowa w ust. 1 i 2 tego artykułu.</u>
          <u xml:id="u-37.9" who="#AleksanderMałachowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-37.10" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-37.11" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 87 ust. 1 i 2 oraz polegającej na skreśleniu ust. 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-37.12" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-37.13" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-37.14" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 304 posłów. Za padło 11 głosów, przeciw - 285, wstrzymało się 8 posłów.</u>
          <u xml:id="u-37.15" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 87 ust. 1 i 2 oraz polegającą na skreśleniu ust. 4 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-37.16" who="#AleksanderMałachowski">W poprawce nr 14 do art. 7 projektu ustawy nowelizującej wnioskodawca proponuje, aby w sprawach wszczętych, a nie zakończonych do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, stosować przepisy dotychczasowe, a nie, jak proponują komisje, przepisy niniejszej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-37.17" who="#AleksanderMałachowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-37.18" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-37.19" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 7 projektu ustawy nowelizującej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-37.20" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-37.21" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-37.22" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 317 posłów. Za padło 10 głosów, przeciw - 296, wstrzymało się 11 posłów.</u>
          <u xml:id="u-37.23" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 7 projektu ustawy nowelizującej odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-37.24" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-37.25" who="#AleksanderMałachowski">Rozumiem, że nie ma już żadnych pytań w tej chwili.</u>
          <u xml:id="u-37.26" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o zmianie ustawy Karta nauczyciela, w brzmieniu proponowanym przez Komisję Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego oraz Komisję Ustawodawczą, wraz z przyjętymi poprawkami, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-37.27" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-37.28" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-37.29" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 315 posłów. Za projektem ustawy głosowało 220 posłów, przeciw - 12, wstrzymało się od głosu 83 posłów.</u>
          <u xml:id="u-37.30" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy Karta nauczyciela.</u>
          <u xml:id="u-37.31" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-37.32" who="#komentarz">(Poseł Jan Zaciura: Panie marszałku, czy mogę?)</u>
          <u xml:id="u-37.33" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#JanZaciura">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym podziękować Wysokiej Izbie, paniom posłankom i panom posłom pracującym w komisjach nad projektem rządowym zmiany ustawy Karta nauczyciela. Chciałbym podziękować ekspertom, doradcom, sekretariatom komisji, przedstawicielom związków zawodowych, przedstawicielom Episkopatu i innych organizacji, które aktywnie uczestniczyły w pracach nad Kartą nauczyciela.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#JanZaciura">Chciałbym też oświadczyć, że w ten sposób zakończyliśmy proces legislacyjny związany z zabezpieczeniem funkcjonowania prawa oświatowego. Jeżeli jeszcze rozpatrzy to Senat i Wysoka Izba będzie przychylna, tak jak dzisiaj, proces legislacyjny w oświacie zostanie zakończony, a przed nami jest proces legislacyjny w zakresie nauki i szkolnictwa wyższego. Dziękuję serdecznie za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję sprawozdawcy panu posłowi Zaciurze.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę ministra edukacji narodowej pana posła Jerzego Wiatra o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#JerzyWiatr">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym w imieniu rządu przyłączyć się do podziękowań w stosunku do Wysokiej Izby, do wszystkich organizacji, w tym zwłaszcza wszystkich związków zawodowych działających w obszarze oświaty, a szczególne podziękowania kieruję do przewodniczącego Komisji Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego, sprawozdawcy tej ustawy, pana posła Zaciury. Podzielam jego zdanie, że dokonaliśmy dzisiaj ważnego kroku na drodze do stworzenia podstaw prawnych reformy systemu oświatowego w Polsce. Dziękuję Wysokiej Izbie.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu ministrowi Jerzemu Wiatrowi.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#AleksanderMałachowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu 9 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o zobowiązaniach podatkowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#AleksanderMałachowski">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez panią posłankę Wiesławę Ziółkowską i przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-41.3" who="#AleksanderMałachowski">W dyskusji zgłoszono poprawki.</u>
          <u xml:id="u-41.4" who="#AleksanderMałachowski">W związku z tym Sejm skierował projekt ustawy ponownie do komisji.</u>
          <u xml:id="u-41.5" who="#AleksanderMałachowski">Dodatkowe sprawozdanie komisji zostało paniom posłankom i panom posłom doręczone w druku nr 1638-A.</u>
          <u xml:id="u-41.6" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-41.7" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu sprawozdawczynię komisji panią posłankę Wiesławę Ziółkowską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#WiesławaZiółkowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W trakcie drugiego czytania zostały zgłoszone cztery poprawki. Komisje połączone te poprawki rozpatrzyły i rekomendują Wysokiej Izbie zajęcie w odniesieniu do nich następujących stanowisk.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#WiesławaZiółkowska">Poprawka pierwsza została wycofana przez pana posła wnioskodawcę, w związku z tym w dokumencie dodatkowego sprawozdania są tylko trzy poprawki.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#WiesławaZiółkowska">Poprawka oznaczona w sprawozdaniu jako nr 1 jest poprawką uściślającą tylko zapis ustawowy i tę poprawkę komisje proponują Wysokiej Izbie przyjąć.</u>
          <u xml:id="u-42.3" who="#WiesławaZiółkowska">Poprawka druga polega na propozycji wykreślenia możliwości - którą w ustawie wprowadziliśmy dla ministra finansów i prezesa Najwyższej Izby Kontroli - opublikowania, upublicznienia wysokości płaconych podatków, a także zobowiązań podatkowych nie płaconych w odniesieniu do podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. Ta poprawka nie uzyskała rekomendacji połączonych komisji.</u>
          <u xml:id="u-42.4" who="#WiesławaZiółkowska">Wreszcie poprawka nr 3, którą zgłosił w imieniu Rady Ministrów pan minister Manugiewicz, zmierza do tego, aby jasno w ustawie zapisać, iż ustawa dotyczy zdarzeń po dniu 1 stycznia 1997 r. Oznacza to tyle, iż omawiana ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1997 r., dotyczy postępowań karnych skarbowych i administracyjnych wszczętych po dniu 1 stycznia 1997 r. i dotyczy zdarzeń, a więc np. obrotów na rachunkach bankowych, stanów kont po dniu 1 stycznia 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-42.5" who="#WiesławaZiółkowska">W imieniu połączonych komisji chcę wyrazić nadzieję, że fakt, iż ustawa ma tak długie vacatio legis, zachęci Ministerstwo Finansów do przeprowadzenia kompleksowych szkoleń pracowników urzędów skarbowych. Chodzi o to, aby to uprawnienie, które otrzymują pracownicy urzędów skarbowych, było właściwie wykorzystywane, tzn. w taki sposób, aby w żadnym razie nie doprowadziło do podważenia zaufania do sektora bankowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję pani posłance Ziółkowskiej.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#AleksanderMałachowski">Przechodzimy do głosowania, jeśli nie ma pytań do pani posłanki.</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Komisje wnoszą o uchwalenie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu (druk nr 1638).</u>
          <u xml:id="u-43.3" who="#AleksanderMałachowski">Komisje przedstawiają jednak wnioski mniejszości oraz poprawki, nad którymi głosować będziemy zgodnie ze wzrastającą numeracją artykułów.</u>
          <u xml:id="u-43.4" who="#AleksanderMałachowski">W poprawce nr 1 do art. 34b ust. 1 wnioskodawca proponuje, aby naczelnik urzędu skarbowego w związku z postępowaniem administracyjnym mógł wezwać podatnika do upoważnienia instytucji finansowych, o których mowa w art. 34a ust. 2 i 3, do przekazania określonych ustawą informacji, a nie tylko banku, jak proponowały komisje.</u>
          <u xml:id="u-43.5" who="#AleksanderMałachowski">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-43.6" who="#AleksanderMałachowski">Czy są jakieś pytania? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-43.7" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-43.8" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 34b ust. 1 ustawy o zobowiązaniach podatkowych, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-43.9" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-43.10" who="#AleksanderMałachowski">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-43.11" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 260 posłów. Za przyjęciem padło 250 głosów, przeciw - 6, od głosu wstrzymało się 4 posłów.</u>
          <u xml:id="u-43.12" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 34b ust. 1 ustawy o zobowiązaniach podatkowych przyjął.</u>
          <u xml:id="u-43.13" who="#AleksanderMałachowski">We wniosku mniejszości nr 1 do art. 49c ust. 1 ustawy o zobowiązaniach podatkowych wnioskodawcy proponują, aby dodać nowy pkt 8 stanowiący, iż urzędy skarbowe udostępniają prezesowi Najwyższej Izby Kontroli w związku z toczącym się postępowaniem kontrolnym akta zawierające informacje wymienione w art. 34a, dotyczące podejrzanego w sprawie karnej skarbowej, uzyskane od banków.</u>
          <u xml:id="u-43.14" who="#AleksanderMałachowski">We wniosku mniejszości nr 2 dotyczącym tego samego artykułu wnioskodawcy proponują, aby skreślić ust. 4 regulujący możliwość udostępnienia tych akt Najwyższej Izbie Kontroli z wyłączeniem informacji wymienionych w art. 34a.</u>
          <u xml:id="u-43.15" who="#AleksanderMałachowski">Nad tymi wnioskami będziemy głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-43.16" who="#AleksanderMałachowski">Przyjęcie tych wniosków spowoduje zmianę oznaczenia dotychczasowego ust. 5 na ust. 4.</u>
          <u xml:id="u-43.17" who="#AleksanderMałachowski">Nie ma pytań.</u>
          <u xml:id="u-43.18" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-43.19" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosków mniejszości do art. 49c ustawy o zobowiązaniach podatkowych polegających na dodaniu w ust. 1 nowego pkt. 8 oraz skreśleniu ust. 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-43.20" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-43.21" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-43.22" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 277 posłów. Za przyjęciem padły 63 głosy, przeciw - 202, wstrzymało się od głosu 12 posłów.</u>
          <u xml:id="u-43.23" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm wnioski mniejszości do art. 49c ustawy o zobowiązaniach podatkowych, polegające na dodaniu w ust. 1 nowego pkt. 8 oraz skreśleniu ust. 4, odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-43.24" who="#AleksanderMałachowski">W poprawce nr 2 do art. 49h ustawy o zobowiązaniach podatkowych wnioskodawca przez skreślenie ust. 2–4 oraz oznaczenia ust. 1 proponuje, aby do wiadomości publicznej mogły być podawane tylko zbiorcze informacje dotyczące podatków i jedynie przez ministra finansów, a nie także przez organy podatkowe i prezesa Najwyższej Izby Kontroli.</u>
          <u xml:id="u-43.25" who="#AleksanderMałachowski">Komisje proponują także, aby w szczególnie uzasadnionych przypadkach minister finansów i prezes Najwyższej Izby Kontroli mogli podać do publicznej wiadomości informacje dotyczące podatników prowadzących działalność gospodarczą.</u>
          <u xml:id="u-43.26" who="#AleksanderMałachowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-43.27" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-43.28" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 49h ustawy o zobowiązaniach podatkowych, polegającej na skreśleniu ust. 2–4 oraz oznaczenia ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-43.29" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-43.30" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-43.31" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 281 posłów. Za poprawką padło 55 głosów, przeciw - 210, wstrzymało się 16 posłów.</u>
          <u xml:id="u-43.32" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 49h ustawy o zobowiązaniach podatkowych, polegającą na skreśleniu ust. 2–4 oraz oznaczenia ust. 1, odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-43.33" who="#AleksanderMałachowski">W poprawce nr 3 do art. 4 projektu ustawy nowelizującej wnioskodawca proponuje, aby dotychczasową treść przepisu w nowej redakcji oznaczyć jako ust. 1 oraz dodać ust. 2, stanowiący, że przepisów wymienionych w ust. 1 nie stosuje się do zdarzeń określonych w art. 34a ust. 1–3, zaistniałych przed dniem ogłoszenia niniejszej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-43.34" who="#AleksanderMałachowski">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-43.35" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-43.36" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 4 projektu ustawy nowelizującej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-43.37" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-43.38" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-43.39" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 278 posłów. Za przyjęciem poprawki padło 269 głosów, przeciw - 5, wstrzymało się 4 posłów.</u>
          <u xml:id="u-43.40" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 4 projektu ustawy nowelizującej przyjął.</u>
          <u xml:id="u-43.41" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-43.42" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o zmianie ustawy o zobowiązaniach podatkowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw, w brzmieniu proponowanym przez Komisję Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisję Ustawodawczą, wraz z przyjętymi poprawkami, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-43.43" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-43.44" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-43.45" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 281 posłów. Za przyjęciem projektu ustawy padło 217 głosów, przeciw - 20, wstrzymało się 44 posłów.</u>
          <u xml:id="u-43.46" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o zobowiązaniach podatkowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-43.47" who="#AleksanderMałachowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu 10 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych, Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Ustawodawczej o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o Służbie Więziennej.</u>
          <u xml:id="u-43.48" who="#AleksanderMałachowski">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Jacka Pawlickiego i przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-43.49" who="#AleksanderMałachowski">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-43.50" who="#AleksanderMałachowski">Przypominam, że Sejm odrzuca poprawkę Senatu bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby posłów.</u>
          <u xml:id="u-43.51" who="#AleksanderMałachowski">Jeżeli Sejm nie odrzuci poprawki Senatu bezwzględną większością głosów, uważa się ją za przyjętą.</u>
          <u xml:id="u-43.52" who="#AleksanderMałachowski">Głosować będziemy nad wnioskami o odrzucenie poprawek Senatu, a na sali jest wymagana liczba posłów.</u>
          <u xml:id="u-43.53" who="#AleksanderMałachowski">W poprawce nr 1 do art. 1 ust. 3, w którym określono zadania Służby Więziennej, Senat proponuje, aby dotychczasowy pkt 1 oznaczyć jako pkt 4, a dotychczasowy pkt 4 jako pkt 1.</u>
          <u xml:id="u-43.54" who="#AleksanderMałachowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-43.55" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-43.56" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 1 ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-43.57" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-43.58" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-43.59" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 254 posłów. Większość bezwzględna wynosi 128. Za odrzuceniem poprawki oddano 249 głosów, przeciw - 2 głosy, wstrzymało się od głosowania 3 posłów.</u>
          <u xml:id="u-43.60" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę Senatu do art. 1 ust. 3 bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-43.61" who="#AleksanderMałachowski">W poprawce nr 2 do art. 10 ust. 2 Senat proponuje, aby dodatek do wynagrodzenia z tytułu wykonywania obowiązków w stałym i bezpośrednim kontakcie z osobami pozbawionymi wolności przysługiwał tylko pracownikom Służby Więziennej, a nie funkcjonariuszom i pracownikom, jak uchwalił Sejm.</u>
          <u xml:id="u-43.62" who="#AleksanderMałachowski">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-43.63" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-43.64" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 10 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-43.65" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-43.66" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-43.67" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 259 posłów. Większość bezwzględna wynosi 130. Za odrzuceniem poprawki oddano 11 głosów, przeciw - 248, nikt się nie wstrzymał od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-43.68" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu do art. 10 ust. 2 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-43.69" who="#AleksanderMałachowski">W poprawce nr 3 do art. 18 ust. 1 Senat proponuje, aby w pkt. 5 po wyrazach „a także” dodać wyraz „osób”.</u>
          <u xml:id="u-43.70" who="#AleksanderMałachowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-43.71" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-43.72" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 18 ust. 1 pkt 5, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-43.73" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-43.74" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-43.75" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 258 posłów. Większość bezwzględna wynosi 130. Za odrzuceniem poprawki oddano 253 głosy, przeciw - 2, wstrzymało się od głosowania 3 posłów.</u>
          <u xml:id="u-43.76" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę Senatu do art. 18 ust. 1 pkt 5 bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-43.77" who="#AleksanderMałachowski">W poprawce nr 4 do art. 20 pkt 7 Senat proponuje, aby funkcjonariusz Służby Więziennej miał prawo użycia broni palnej lub psa służbowego m.in. w celu udaremnienia ucieczki każdej konwojowanej lub dozorowanej osoby pozbawionej wolności.</u>
          <u xml:id="u-43.78" who="#AleksanderMałachowski">Sejm uchwalił natomiast, aby prawo takie przysługiwało jedynie wobec osoby, której pozbawienie wolności nastąpiło w związku z podejrzeniem lub stwierdzeniem popełnienia przestępstw: zabójstwa, rozboju, kradzieży rozbójniczej, wymuszenia rozbójniczego, umyślnego ciężkiego uszkodzenia ciała, zgwałcenia ze szczególnym okrucieństwem, podpalenia lub umyślnego sprowadzenia w inny sposób niebezpieczeństwa powszechnego dla życia lub zdrowia, albo też gdy istnieje uzasadnione podejrzenie, że osoba pozbawiona wolności może użyć broni palnej, materiałów wybuchowych lub innego niebezpiecznego narzędzia.</u>
          <u xml:id="u-43.79" who="#AleksanderMałachowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-43.80" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-43.81" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 20 pkt 7, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-43.82" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-43.83" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-43.84" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 269 posłów. Większość bezwzględna wynosi 135. Za odrzuceniem poprawki padły 232 głosy, przeciw - 26 głosów, wstrzymało się od głosu 11 posłów.</u>
          <u xml:id="u-43.85" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę Senatu do art. 20 pkt 7 bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-43.86" who="#AleksanderMałachowski">W poprawce nr 5 do art. 55 ust. 2 Senat proponuje, aby decyzję o pozbawieniu stopnia funkcjonariusza Służby Więziennej uchylano w razie prawomocnego uchylenia skazania, a nie, jak uchwalił Sejm, w razie uchylenia prawomocnego skazania na karę dodatkową pozbawienia praw publicznych lub karę pozbawienia wolności.</u>
          <u xml:id="u-43.87" who="#AleksanderMałachowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-43.88" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-43.89" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 55 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-43.90" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-43.91" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-43.92" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 272 posłów. Większość bezwzględna wynosi 137. Za odrzuceniem poprawki padło 269 głosów, przeciw - 2 głosy, wstrzymał się od głosu 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-43.93" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę Senatu do art. 55 ust. 2 bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-43.94" who="#AleksanderMałachowski">W poprawce nr 6 Senat w nowym brzmieniu art. 61 proponuje, aby funkcjonariusz Służby Więziennej obowiązany był do zachowania tajemnicy państwowej i służbowej w zakresie określonym przepisami o ochronie tajemnicy państwowej i służbowej.</u>
          <u xml:id="u-43.95" who="#AleksanderMałachowski">Sejm natomiast uchwalił, że funkcjonariusz zobowiązany jest zachować w tajemnicy wszystkie sprawy, o których powziął wiadomość w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych, oraz że obowiązek ten trwa w czasie, jak i po zwolnieniu ze służby.</u>
          <u xml:id="u-43.96" who="#AleksanderMałachowski">Sejm uchwalił także, że minister sprawiedliwości bądź upoważniony przez niego przełożony może zwolnić funkcjonariusza od obowiązku zachowania tajemnicy w określonym przypadku.</u>
          <u xml:id="u-43.97" who="#AleksanderMałachowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-43.98" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-43.99" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 61, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-43.100" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-43.101" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-43.102" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 270 posłów. Większość bezwzględna wynosi 136. Za odrzuceniem poprawki padło 269 głosów, nikt się nie wypowiedział przeciw, a wstrzymał się od głosu 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-43.103" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę Senatu do art. 61 bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-43.104" who="#AleksanderMałachowski">W poprawce nr 7 do art. 65 ust. 1 Senat proponuje, aby obowiązkiem zwrotu zrewaloryzowanej kwoty będącej równowartością kosztów wyżywienia i umundurowania otrzymanych w czasie szkolenia przewidzianego dla podoficerów, chorążych i oficerów Służby Więziennej objęty był także funkcjonariusz zwolniony ze służby przed upływem pięciu lat z powodu utraty obywatelstwa polskiego.</u>
          <u xml:id="u-43.105" who="#AleksanderMałachowski">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-43.106" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-43.107" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 65 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-43.108" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-43.109" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-43.110" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 275 posłów. Większość bezwzględna wynosi 138. Za odrzuceniem poprawki padło 17 głosów, przeciw - 254 głosy, wstrzymało się od głosu 4 posłów.</u>
          <u xml:id="u-43.111" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu do art. 65 ust. 1 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-43.112" who="#AleksanderMałachowski">W poprawce nr 8 do art. 73 ust. 2 Senat proponuje, aby wyrazy: „zakładów służby zdrowia” zastąpić wyrazami: „zakładów opieki zdrowotnej”, a przez to ujednolicić nazwę zakładów.</u>
          <u xml:id="u-43.113" who="#AleksanderMałachowski">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-43.114" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-43.115" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 73 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-43.116" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-43.117" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-43.118" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 270 posłów. Większość bezwzględna wynosi 136. Za odrzuceniem poprawki padło 5 głosów, przeciw - 263 głosy, wstrzymało się 2 posłów.</u>
          <u xml:id="u-43.119" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu do art. 73 ust. 2 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-43.120" who="#AleksanderMałachowski">W poprawce nr 9 do art. 108 ust. 3 Senat proponuje, aby minister sprawiedliwości określał zasady wynagradzania funkcjonariuszy Służby Więziennej za wykonywanie zadań zleconych wykraczających poza obowiązki służbowe, a nie zasady otrzymywania wynagrodzenia, jak uchwalił Sejm.</u>
          <u xml:id="u-43.121" who="#AleksanderMałachowski">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-43.122" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-43.123" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 108 ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-43.124" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-43.125" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-43.126" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 262 posłów. Większość bezwzględna wynosi 132. Za padły 3 głosy, przeciw - 259 głosów, nikt się nie wstrzymał od głosu.</u>
          <u xml:id="u-43.127" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu do art. 108 ust. 3 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-43.128" who="#AleksanderMałachowski">W poprawce nr 10 do art. 110 ust. 1 pkt 4 Senat proponuje, aby zwolniony ze służby funkcjonariusz Służby Więziennej otrzymywał zwrot kosztów przejazdu dla siebie, małżonka i dzieci oraz przewozu urządzenia domowego do obranego miejsca zamieszkania w kraju, a nie do obranego miejsca zamieszkania, jak uchwalił Sejm.</u>
          <u xml:id="u-43.129" who="#AleksanderMałachowski">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-43.130" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-43.131" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 110 ust. 1 pkt 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-43.132" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-43.133" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-43.134" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 272 posłów. Większość bezwzględna wynosi 137. Za padło 6 głosów, przeciw - 260, wstrzymało się 6 posłów.</u>
          <u xml:id="u-43.135" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu do art. 110 ust. 1 pkt 4 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-43.136" who="#AleksanderMałachowski">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie poprawek Senatu do ustawy o Służbie Więziennej.</u>
          <u xml:id="u-43.137" who="#AleksanderMałachowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu 11 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich w sprawie wniosku prokuratora generalnego o wyrażenie przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej zgody na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej posła Mirona Andrzeja Pomirskiego.</u>
          <u xml:id="u-43.138" who="#AleksanderMałachowski">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Janusza Niemcewicza oraz wystąpienia pana posła Mirona Andrzeja Pomirskiego.</u>
          <u xml:id="u-43.139" who="#AleksanderMałachowski">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-43.140" who="#AleksanderMałachowski">Zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r. poseł nie może być pociągnięty do odpowiedzialności karnej bez zgody Sejmu, wyrażonej większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby posłów.</u>
          <u xml:id="u-43.141" who="#AleksanderMałachowski">Komisja wnosi o przyjęcie przedstawionego w sprawozdaniu projektu uchwały w sprawie wyrażenia zgody na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej pana posła Mirona Andrzeja Pomirskiego, a na sali jest wymagana prawem liczba posłów.</u>
          <u xml:id="u-43.142" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-43.143" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku prokuratora generalnego w sprawie wyrażenia zgody na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej pana posła Mirona Andrzeja Pomirskiego w brzmieniu proponowanym przez Komisję Regulaminową i Spraw Poselskich, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-43.144" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-43.145" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-43.146" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 272 posłów. Większość 2/3 wynosi 182. Za padło 255 głosów, przeciw - 3, wstrzymało się 14 posłów.</u>
          <u xml:id="u-43.147" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm podjął uchwałę w sprawie wyrażenia zgody na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej pana posła Mirona Andrzeja Pomirskiego wymaganą większością 2/3 głosów.</u>
          <u xml:id="u-43.148" who="#AleksanderMałachowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu 13 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich w sprawie wniosku prokuratora generalnego o wyrażenie przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej zgody na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej posła Władysława Jana Żbikowskiego.</u>
          <u xml:id="u-43.149" who="#AleksanderMałachowski">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Janusza Niemcewicza oraz wystąpienia pana posła Władysława Jana Żbikowskiego.</u>
          <u xml:id="u-43.150" who="#AleksanderMałachowski">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-43.151" who="#AleksanderMałachowski">Głosować będziemy zgodnie z zasadami przyjętymi w poprzednim punkcie porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-43.152" who="#AleksanderMałachowski">Komisja wnosi o przyjęcie przedstawionego w sprawozdaniu projektu uchwały w sprawie wyrażenia zgody na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej pana posła Władysława Jana Żbikowskiego.</u>
          <u xml:id="u-43.153" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-43.154" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku prokuratora generalnego w sprawie wyrażenia zgody na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej pana posła Władysława Jana Żbikowskiego w brzmieniu proponowanym przez Komisję Regulaminową i Spraw Poselskich, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-43.155" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-43.156" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-43.157" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 270 posłów. Większość 2/3 wynosi 180. Za przyjęciem wniosku padło 251 głosów, przeciw - 3, wstrzymało się od głosowania 16 posłów.</u>
          <u xml:id="u-43.158" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm podjął uchwałę w sprawie wyrażenia zgody na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej pana posła Władysława Jana Żbikowskiego wymaganą większością 2/3 głosów.</u>
          <u xml:id="u-43.159" who="#AleksanderMałachowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu 14 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie rezolucji w sprawie wezwania prezesa Rady Ministrów do wyjaśnienia okoliczności związanych ze stworzeniem luki w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.</u>
          <u xml:id="u-43.160" who="#AleksanderMałachowski">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez panią posłankę Wiesławę Ziółkowską i przeprowadził dyskusję. W dyskusji zgłoszono poprawki. Sejm skierował projekt rezolucji ponownie do komisji. Sprawozdanie komisji o poprawkach zostało paniom posłankom i panom posłom doręczone w druku nr 1591-A.</u>
          <u xml:id="u-43.161" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu sprawozdawczynię komisji panią posłankę Wiesławę Ziółkowską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#WiesławaZiółkowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Komisje rozpatrzyły obie poprawki. Jeśli chodzi o poprawkę nr 1, zgłoszoną przez pana posła Faszyńskiego, która zmierzała do tego, aby zobowiązać prezesa Rady Ministrów do przekazania Sejmowi także informacji o osobach ponoszących odpowiedzialność za wprowadzenie do pilnego rządowego projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady opodatkowania zapisów stwarzających możliwość dokonania fikcyjnych darowizn, to ta poprawka niestety nie uzyskała akceptacji komisji i komisja proponuje ją odrzucić.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#WiesławaZiółkowska">Poprawka nr 2, polegająca na zmianie terminu zrealizowania zawartych w rezolucji zaleceń, została przyjęta przez komisje. Jeżeli Sejm zaakceptowałby tę poprawkę, to wówczas zobowiązuje się prezesa Rady Ministrów do przedstawienia Sejmowi informacji o skutkach darowizn do dnia 31 lipca 1996 r.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję pani posłance za przedstawienie sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy są pytania do pani posłanki Ziółkowskiej? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#AleksanderMałachowski">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-45.3" who="#AleksanderMałachowski">Komisje wnoszą o przyjęcie projektu rezolucji zawartego w sprawozdaniu (druk nr 1591). Komisje przedstawiają w druku nr 1591-A poprawki, nad którymi głosować będziemy w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-45.4" who="#AleksanderMałachowski">W poprawce nr 1 wnioskodawca w zmianach naniesionych na tekst projektu rezolucji wnoszonej przez komisje proponuje, aby prezes Rady Ministrów przedstawił Sejmowi w terminie do dnia 31 lipca 1996 r. dodatkową informację o osobach ponoszących odpowiedzialność za wprowadzenie do pilnego rządowego projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady opodatkowania oraz niektórych innych ustaw zapisów stwarzających możliwość dokonywania fikcyjnych darowizn.</u>
          <u xml:id="u-45.5" who="#AleksanderMałachowski">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-45.6" who="#AleksanderMałachowski">Nie ma pytań.</u>
          <u xml:id="u-45.7" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-45.8" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk?</u>
          <u xml:id="u-45.9" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-45.10" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-45.11" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 250 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 26 posłów, przeciw - 221, wstrzymało się od głosu 3 posłów.</u>
          <u xml:id="u-45.12" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę nr 1 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-45.13" who="#AleksanderMałachowski">W poprawce nr 2 wnioskodawca proponuje, aby prezes Rady Ministrów przedstawił informację w terminie do dnia 31 lipca 1996 r., a nie do dnia 30 czerwca 1996 r., jak proponowały komisje.</u>
          <u xml:id="u-45.14" who="#AleksanderMałachowski">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-45.15" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-45.16" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki polegającej na zmianie terminu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk?</u>
          <u xml:id="u-45.17" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-45.18" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-45.19" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 258 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 252 posłów, przeciw - 1, wstrzymało się od głosu 5 posłów.</u>
          <u xml:id="u-45.20" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę polegającą na zmianie terminu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-45.21" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu rezolucji.</u>
          <u xml:id="u-45.22" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem całości projektu rezolucji w sprawie wezwania prezesa Rady Ministrów do wyjaśnienia okoliczności związanych ze stworzeniem luki w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu proponowanym przez Komisję Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisję Ustawodawczą, wraz z przyjętą poprawką, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk?</u>
          <u xml:id="u-45.23" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-45.24" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-45.25" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 264 posłów. Za przyjęciem rezolucji głosowało 254 posłów, przeciw - 7, wstrzymało się od głosu 3 posłów.</u>
          <u xml:id="u-45.26" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm podjął rezolucję w sprawie skutków finansowych uregulowania darowizn w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.</u>
          <u xml:id="u-45.27" who="#AleksanderMałachowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu 15 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej o orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego (sygn. akt K.14/95) stwierdzającym niezgodność przepisu art. 35 ust. 2 ustawy budżetowej na rok 1995 z przepisami konstytucyjnymi.</u>
          <u xml:id="u-45.28" who="#AleksanderMałachowski">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Wita Majewskiego oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-45.29" who="#AleksanderMałachowski">Nie ma pytań dodatkowych.</u>
          <u xml:id="u-45.30" who="#AleksanderMałachowski">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-45.31" who="#AleksanderMałachowski">Zgodnie z art. 7 ust. 4 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym uchwały w sprawach oddalenia orzeczenia Trybunału zapadają większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby posłów.</u>
          <u xml:id="u-45.32" who="#AleksanderMałachowski">Zgodnie z art. 64 ust. 3 regulaminu Sejmu nieoddalenie orzeczenia jest równoznaczne z uznaniem go za zasadne.</u>
          <u xml:id="u-45.33" who="#AleksanderMałachowski">Jeżeli Sejm uzna orzeczenie za zasadne, dokonuje odpowiednich zmian w akcie objętym tym orzeczeniem bądź uchyla go w części lub w całości.</u>
          <u xml:id="u-45.34" who="#AleksanderMałachowski">W orzeczeniu z dnia 24 października 1995 r. Trybunał Konstytucyjny stwierdził niezgodność art. 35 ust. 2 ustawy budżetowej na rok 1995:</u>
          <u xml:id="u-45.35" who="#AleksanderMałachowski">— z art. 20 ustawy konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r. przez naruszenie wyrażonej w nim zasady odrębności materii ustawy budżetowej,</u>
          <u xml:id="u-45.36" who="#AleksanderMałachowski">— z art. 1 i art. 3 przepisów konstytucyjnych, utrzymanych w mocy przez ustawę konstytucyjną, przez naruszenie wyrażonych w nich zasad: zakazu działania prawa wstecz, zaufania obywateli do państwa oraz legalności i praworządności.</u>
          <u xml:id="u-45.37" who="#AleksanderMałachowski">Głosować będziemy nad wnioskiem o oddalenie orzeczenia.</u>
          <u xml:id="u-45.38" who="#AleksanderMałachowski">Komisje wyrażają pozytywną opinię co do zasadności przedłożonego orzeczenia.</u>
          <u xml:id="u-45.39" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-45.40" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o oddalenie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego stwierdzającego niezgodność przepisu art. 35 ust. 2 ustawy budżetowej na rok 1995 z art. 20 ustawy konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r. oraz z art. 1 i art. 3 przepisów konstytucyjnych utrzymanych w mocy przez tę ustawę, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-45.41" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-45.42" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-45.43" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 252 posłów. Większość 2/3 wynosi 168. Za padło 8 głosów, przeciw - 241, wstrzymało się 3 posłów.</u>
          <u xml:id="u-45.44" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że wobec nieuzyskania przez wniosek o oddalenie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego wymaganej większości 2/3 głosów Sejm uznał orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego za zasadne.</u>
          <u xml:id="u-45.45" who="#AleksanderMałachowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu 19 porządku dziennego: Pierwsze czytanie komisyjnego projektu ustawy o zmianie ustawy o finansowaniu gmin.</u>
          <u xml:id="u-45.46" who="#AleksanderMałachowski">Sejm wysłuchał uzasadnienia przedstawionego przez przedstawiciela wnioskodawców pana posła Zbigniewa Janowskiego i przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-45.47" who="#AleksanderMałachowski">Przypominam, że zabierający głos w dyskusji przedstawiciele klubów, z wyjątkiem Unii Pracy, proponowali skierowanie projektu ustawy do komisji.</u>
          <u xml:id="u-45.48" who="#AleksanderMałachowski">Takie jest również stanowisko Prezydium Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-45.49" who="#AleksanderMałachowski">Przedstawiciel klubu Unii Pracy wniósł o niezwłoczne przejście do drugiego czytania.</u>
          <u xml:id="u-45.50" who="#AleksanderMałachowski">Poddam pod głosowanie wniosek o przejście do drugiego czytania.</u>
          <u xml:id="u-45.51" who="#AleksanderMałachowski">Chcę wyjaśnić, że decyzję Prezydium Sejmu motywuje to, iż projekt pociąga za sobą wydatki budżetowe, co uzasadnia potrzebę, aby komisja przypatrzyła się projektowi ustawy.</u>
          <u xml:id="u-45.52" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-45.53" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o niezwłoczne przejście do drugiego czytania projektu ustawy o zmianie ustawy o finansowaniu gmin, zawartego w druku nr 1597, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-45.54" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-45.55" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-45.56" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 252 posłów. Za padły 74 głosy, przeciw - 160, wstrzymało się 18 posłów.</u>
          <u xml:id="u-45.57" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm wniosek o przejście do drugiego czytania projektu ustawy odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-45.58" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm skierował komisyjny projekt ustawy o zmianie ustawy o finansowaniu gmin do Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Samorządu Terytorialnego oraz Komisji Ustawodawczej w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-45.59" who="#AleksanderMałachowski">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-45.60" who="#AleksanderMałachowski">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-45.61" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy zatem do głosowania nad całością projektu...</u>
          <u xml:id="u-45.62" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-45.63" who="#AleksanderMałachowski">Przepraszam, to jest skierowanie do komisji.</u>
          <u xml:id="u-45.64" who="#AleksanderMałachowski">Przepraszam, ale głosowania już trwają półtorej godziny i zagubiłem się w tym momencie.</u>
          <u xml:id="u-45.65" who="#komentarz">(Głosy z sali: Dwie godziny.)</u>
          <u xml:id="u-45.66" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję państwu za udział w głosowaniu.</u>
          <u xml:id="u-45.67" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 17 porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o transporcie kolejowym (druk nr 1530).</u>
          <u xml:id="u-45.68" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Transportu i Gospodarki Morskiej pana Tadeusza Szozdę w celu przedstawienia uzasadnienia projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-45.69" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-45.70" who="#AleksanderMałachowski">Panie ministrze, zanim pan zabierze głos, poczekajmy chwilę, aż zapanuje cisza na sali.</u>
          <u xml:id="u-45.71" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo pana ministra o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#TadeuszSzozda">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przypadł mi w udziale zaszczyt zarekomendowania Wysokiej Izbie rządowego projektu ustawy o transporcie kolejowym. Wywiązując się z tego zadania, chciałbym przedstawić projekt tego aktu prawnego na nieco szerszym tle reform przeprowadzanych w sektorze transportu, w tym transportu kolejowego, jeśli chodzi o dostosowanie go do nowych warunków gospodarowania.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#TadeuszSzozda">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W celu określenia docelowego programu działania różnych gałęzi transportu w Rzeczypospolitej Polskiej opracowany został i przyjęty przez rząd dokument pt. „Polityka transportowa państwa”. Dokument ten stanowi w resorcie transportu pierwszą od początku zmian ustroju politycznego i gospodarczego kraju spójną próbę określenia docelowego kształtu systemu transportowego państwa dostosowanego do wymogów gospodarki rynkowej i nowych warunków współpracy gospodarczej w Europie. Bezpośrednio z założeń polityki transportowej w odniesieniu do transportu kolejowego wynika potrzeba zmian prawnych określających zasady funkcjonowania tej gałęzi transportu.</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#TadeuszSzozda">Podjęto następujące działania legislacyjne:</u>
          <u xml:id="u-46.3" who="#TadeuszSzozda">Ustawa Prawo przewozowe - nowelizacja uchwalona przez Sejm w dniu 2 września 1994 r. Podstawowa zmiana polega na uregulowaniu kwestii związanych z nakładaniem na przewoźnika obowiązku wykonania zadania dotyczącego przewozu zgodnie z rozporządzeniem Unii Europejskiej nr 1893/91 oraz na przyznaniu kolei prawa ustanawiania taryf na przewozy pasażerskie i towarowe, z wyjątkiem cen biletów jednorazowych i miesięcznych na przejazdy pociągami osobowymi oraz za przewozy węgla z kopalń dla energetyki zawodowej i komunalnej, a także rud żelaza importowanych w celu zaopatrzenia hutnictwa. Za wyżej wymienione usługi przewozowe obowiązują ceny urzędowe, które ustala minister transportu i gospodarki morskiej w porozumieniu z ministrem finansów, na podstawie ustawy o cenach.</u>
          <u xml:id="u-46.4" who="#TadeuszSzozda">Ustawa o przedsiębiorstwie państwowym Polskie Koleje Państwowe, uchwalona przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 6 lipca 1995 r., w swoich podstawowych zapisach m.in. określa zakres finansowania PKP z budżetu państwa; stwarza możliwość odstąpienia od zasady służby publicznej, narzucanej PKP przez państwo, na rzecz stosunków umownych rząd-władze lokalne-PKP; daje ministrowi transportu i gospodarki morskiej uprawnienia do wydzielania z PKP jednostek organizacyjnych lub zorganizowanych części mienia tego przedsiębiorstwa w celu tworzenia odrębnych przedsiębiorstw państwowych lub wnoszenia ich do spółek, oddawania mienia do odpłatnego korzystania; stwarza PKP możliwość przekazania zbędnego mienia nieodpłatnie na rzecz skarbu państwa, gminy lub państwowej jednostki organizacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-46.5" who="#TadeuszSzozda">Projekt ustawy o transporcie kolejowym, przyjęty przez Radę Ministrów i skierowany pod obrady Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 6 lutego 1996 r., który obecnie Wysoka Izba rozpatruje, jest ostatnim z trzech wyżej wymienionych aktów prawnych stanowiących tzw. pakiet ustaw kolejowych.</u>
          <u xml:id="u-46.6" who="#TadeuszSzozda">Dotychczas obowiązująca ustawa o kolejach z dnia 2 grudnia 1960 r. nie odpowiada obecnym i perspektywicznym wymogom gospodarki rynkowej. W związku z tym, iż ustawa ta opierała się na założeniu istnienia w kraju jednej państwowej kolei publicznej, regulacje w niej zawarte odnosiły się przeważnie do technicznych elementów funkcjonowania kolei w systemie transportowym kraju, bez uwzględnienia kolei jako podmiotu gospodarczego, zdolnego konkurować na rynku transportowym, i to zarówno w układzie międzygałęziowym, jak i wewnątrz tej gałęzi transportu. Wspomniana ustawa dzieliła również koleje na koleje użytku publicznego i niepublicznego, co wynikało z monopolistycznej pozycji przedsiębiorstwa państwowego Polskie Koleje Państwowe. Konieczność zmiany tej ustawy wynikała więc także z faktu przyjęcia przez Radę Unii Europejskiej dyrektyw wprowadzających zasady koncesjonowania przewozów kolejowych, udostępniania oraz odpłatności za udostępnianie linii kolejowych.</u>
          <u xml:id="u-46.7" who="#TadeuszSzozda">Przedkładany Wysokiej Izbie projekt ustawy o transporcie kolejowym pozwoli na stworzenie rynku przewozów kolejowych dzięki umożliwieniu powstania nowych podmiotów gospodarczych, zajmujących się transportem kolejowym. Będzie też sprzyjał pośrednio dalszej restrukturyzacji przedsiębiorstwa państwowego Polskie Koleje Państwowe.</u>
          <u xml:id="u-46.8" who="#TadeuszSzozda">Projekt ustawy reguluje następujące obszary zagadnień:</u>
          <u xml:id="u-46.9" who="#TadeuszSzozda">1) eksploatację linii kolejowych zapewniającą bezpieczeństwo ruchu i bezpieczeństwo przewozu osób i rzeczy, a także ochronę środowiska naturalnego;</u>
          <u xml:id="u-46.10" who="#TadeuszSzozda">2) finansowanie transportu kolejowego;</u>
          <u xml:id="u-46.11" who="#TadeuszSzozda">3) koncesjonowanie działalności dotyczącej prowadzenia linii kolejowych i prowadzenia przewozów kolejowych;</u>
          <u xml:id="u-46.12" who="#TadeuszSzozda">4) nadzór techniczny nad utrzymaniem i eksploatacją linii kolejowych oraz nad bezpieczeństwem ruchu kolejowego;</u>
          <u xml:id="u-46.13" who="#TadeuszSzozda">5) ochronę mienia i porządku na obszarze kolejowym.</u>
          <u xml:id="u-46.14" who="#TadeuszSzozda">Art. 2 wprowadza definicję pojęć występujących w projekcie ustawy, w tym zwłaszcza:</u>
          <u xml:id="u-46.15" who="#TadeuszSzozda">— zarządu kolei jako podmiotu gospodarczego posiadającego koncesję uprawniającą do prowadzenia linii kolejowych;</u>
          <u xml:id="u-46.16" who="#TadeuszSzozda">— linii kolejowej jako drogi szynowej, wraz z zajętymi pod nią gruntami i przyległym pasem terenu, na którym znajdują się przeznaczone do prowadzenia ruchu kolejowego budynki, budowle i urządzenia;</u>
          <u xml:id="u-46.17" who="#TadeuszSzozda">— udostępniania linii kolejowych jako możliwości przejazdu po liniach kolejowych pojazdów szynowych przewoźnika kolejowego, a ponadto wprowadza definicje: przewoźnika kolejowego, prowadzenia linii kolejowych i obszaru kolejowego.</u>
          <u xml:id="u-46.18" who="#TadeuszSzozda">Projekt ustawy potwierdza przyjęty w ustawie o PKP podział linii kolejowych na linie o państwowym znaczeniu, określone w rozporządzeniu Rady Ministrów według kryteriów gospodarczych, społecznych, obronnych i ekologicznych, a także na linie o znaczeniu lokalnym (art. 5). Prace legislacyjne nad wspomnianym wyżej rozporządzeniem trwają. Szacuje się jednak, że długość sieci linii kolejowych o państwowym znaczeniu nie przekroczy 16 600 km. Pozostałe linie, nie ujęte w rozporządzeniu, będą liniami o znaczeniu lokalnym.</u>
          <u xml:id="u-46.19" who="#TadeuszSzozda">W rozdz. 2 projektu ustawy, dotyczącym eksploatacji linii kolejowych, określone zostały przepisy i warunki techniczne dla linii kolejowych oraz pojazdów szynowych zapewniających bezpieczeństwo ruchu oraz bezpieczeństwo przewozu osób i rzeczy i ochrony środowiska.</u>
          <u xml:id="u-46.20" who="#TadeuszSzozda">Projekt normuje również stosunki między zarządami kolei w przypadku łączenia linii kolejowych oraz ich odpłatnego udostępniania przez zarząd kolei w drodze umowy przewoźnikom posiadającym koncesje na prowadzenie przewozów kolejowych.</u>
          <u xml:id="u-46.21" who="#TadeuszSzozda">Zarząd kolei zobowiązany jest w szczególności do udostępniania linii kolejowych przewoźnikowi, na którego - zgodnie z przepisami prawa przewozowego - nałożony został obowiązek wykonania przewozu (art. 9 ust. 2 ustawy). Jeżeli chodzi o udostępnianie linii kolejowych przewoźnikowi zagranicznemu, to jest to możliwe jedynie w przypadku gdy tak stanowi umowa międzynarodowa, której Rzeczypospolita Polska jest stroną.</u>
          <u xml:id="u-46.22" who="#TadeuszSzozda">W zakresie finansowania transportu kolejowego projekt ustawy przewiduje, że inwestycje dotyczące linii kolejowych o państwowym znaczeniu będą finansowane z budżetu państwa, koszty utrzymania zaś tych linii finansowane będą ze środków zarządu kolei (art. 13 ust. 1 i 3), z wyjątkiem kosztów utrzymania linii o znaczeniu wyłącznie obronnym, które finansowane będą z budżetu państwa (art. 13 ust. 4 ustawy). Ze środków własnych finansowane będą również inwestycje i utrzymanie linii innych niż o państwowym znaczeniu.</u>
          <u xml:id="u-46.23" who="#TadeuszSzozda">Przewoźnik wykonujący przewozy pasażerskie będzie otrzymywał również z budżetu państwa dotację przedmiotową, określoną w ustawie budżetowej (art. 13 ust. 2 i art. 14 projektu ustawy).</u>
          <u xml:id="u-46.24" who="#TadeuszSzozda">Prawdziwym przełomem w dotychczasowych regulacjach dotyczących transportu kolejowego są przepisy zawarte w rozdz. 4 projektu ustawy, dotyczące koncesjonowania, które praktycznie demonopolizują zarówno rynek przewozów kolejowych, jak i prowadzenie linii kolejowych. Przepisy te poprzez uwarunkowania techniczne, ekonomiczno-finansowe oraz prawne stanowią dla podmiotów starających się o uzyskanie koncesji rękojmię należytego wykonywania działalności objętej wnioskiem koncesyjnym. Prawidłowe wykonywanie zadań objętych wnioskiem koncesyjnym gwarantuje również wymóg zatrudniania przez starającego się o koncesję pracowników o odpowiednich kwalifikacjach. Regulują to art. 21 pkt 2 i art. 22 ust. 1 pkt 2 projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-46.25" who="#TadeuszSzozda">Projekt ustawy po raz pierwszy jednolicie reguluje problematykę nadzoru technicznego nad utrzymaniem i eksploatacją linii kolejowych oraz nad bezpieczeństwem ruchu kolejowego przez wprowadzenie instytucji Głównego Inspektoratu Kolejnictwa jako centralnego organu administracji państwowej, powoływanego i odwoływanego przez prezesa Rady Ministrów na wniosek ministra transportu i gospodarki morskiej.</u>
          <u xml:id="u-46.26" who="#TadeuszSzozda">Do zadań Głównego Inspektoratu Kolejnictwa należy w szczególności: kontrola warunków technicznych i wymagań zapewniających bezpieczeństwo ruchu i bezpieczny przewóz osób i rzeczy, udział w badaniach wypadków kolejowych w celu wyjaśnienia ich przyczyn, podejmowanie działań na rzecz zwiększenia bezpieczeństwa w kolejnictwie i redukcji negatywnego oddziaływania transportu na środowisko naturalne. Główny Inspektorat Kolejnictwa w razie stwierdzenia bezpośredniego zagrożenia bezpieczeństwa ruchu kolejowego lub bezpieczeństwa przewozu osób i rzeczy wstrzymuje ruch lub wprowadza ograniczenie na części linii kolejowych. Może także wyłączyć z eksploatacji pojazd szynowy lub ograniczyć jego eksploatację, jeżeli pojazd ten nie spełnia odpowiednich wymagań. Decyzje Głównego Inspektoratu Kolejnictwa podlegają natychmiastowemu wykonaniu.</u>
          <u xml:id="u-46.27" who="#TadeuszSzozda">Projekt ustawy w art. 41 ust. 1–5 daje możliwość tworzenia przez zarząd kolei straży ochrony kolei. Zgodę na jej utworzenie wydaje w drodze decyzji administracyjnej minister transportu i gospodarki morskiej w porozumieniu z ministrem spraw wewnętrznych. Do zadań służby ochrony kolei należy w szczególności: ochrona mienia zarządu kolei, ochrona życia, zdrowia i mienia klientów kolei, kontrola przestrzegania przepisów porządkowych na obszarze kolejowym. Straż ochrony kolei zobowiązana jest do współdziałania z Policją, Żandarmerią Wojskową oraz Strażą Graniczną. Dotychczas działająca w strukturze PKP Służba Ochrony Kolei zachowuje swój status i przejmuje kompetencje straży ochrony kolei w rozumieniu projektu niniejszej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-46.28" who="#TadeuszSzozda">Projekt ustawy spełnia wymogi związane z dostosowaniem ustawodawstwa krajowego do regulacji obowiązujących w krajach Unii Europejskiej, zwłaszcza zawartych: w dyrektywie 440/91 z 29 lipca 1991 r. o rozwoju kolei Unii Europejskiej, w rozporządzeniu 1893/91 z 20 czerwca 1991 r. odnośnie do zadań państw członkowskich w zakresie służby publicznej w transporcie kolejowym, drogowym i żegludze śródlądowej, w dyrektywie 95/18 z dnia 19 czerwca 1995 r. o koncesjonowaniu przedsiębiorstw kolejowych, w dyrektywie 95/19 z dnia 19 czerwca 1995 r. o przyznawaniu dostępu do infrastruktury kolejowej i opłatach za ten dostęp.</u>
          <u xml:id="u-46.29" who="#TadeuszSzozda">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jak zaznaczyłem na wstępie, wnoszony obecnie pod obrady Wysokiej Izby projekt ustawy o transporcie kolejowym kończy pewien cykl działań ustawodawczych rządu dotyczących transportu kolejowego. Przeprowadzone dotychczas oraz proponowane obecnie zmiany w tym zakresie (nowelizacja ustawy Prawo przewozowe, ustawa o PKP i obecny projekt ustawy o transporcie kolejowym) normują funkcjonowanie transportu kolejowego w nowych uwarunkowaniach gospodarki rynkowej zarówno w odniesieniu do jedynego obecnie podmiotu działającego na rynku kolejowym, jakim jest PKP, jak również w odniesieniu do przewidywanej w przyszłości zdemonopolizowanej sytuacji na tym rynku.</u>
          <u xml:id="u-46.30" who="#TadeuszSzozda">Działając z upoważnienia Rady Ministrów do reprezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych nad projektem ustawy o transporcie kolejowym, proszę Wysoką Izbę o wdrożenie tych prac na forum Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-46.31" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-46.32" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Olga Krzyżanowska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Sejm ustalił w debacie nad tym punktem porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła, w zależności od ich wielkości, w granicach od 4 do 39 minut, tj. debatę krótką.</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-47.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Pierwszego proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Szarawarskiego w imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Następnym mówcą będzie pan poseł Stanisław Wójcik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#AndrzejSzarawarski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przedstawiony dzisiaj do pierwszego czytania w Sejmie projekt ustawy o transporcie kolejowym jest bardzo ważną i długo oczekiwaną regulacją prawną. Obok gruntownie znowelizowanego w 1994 r. Prawa przewozowego i uchwalonej w 1995 r. ustawy o przedsiębiorstwie Polskie Koleje Państwowe jest to trzecia, jak mówił minister Szozda przed chwilą, zamykająca komplet regulacji prawnych w odniesieniu do transportu kolejowego ustawa, która umożliwia rozwój kolejnictwa w warunkach prawnych zbliżonych do regulacji obowiązujących w Unii Europejskiej. Dotychczas obowiązująca w Polsce ustawa o kolejach, której rodowód sięga roku 1960, budowana była w oparciu o zupełnie inną filozofię - filozofię służby publicznej, wykonywanej przez jednego wielkiego, narodowego przewoźnika działającego na prawach monopolisty.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#AndrzejSzarawarski">Rozpatrywany obecnie projekt ustawy wychodzi z założeń innej filozofii myślenia, z filozofii gospodarki rynkowej, i uwzględnia funkcje kolei jako podmiotu gospodarczego zmuszonego do konkurencji zarówno wewnątrz tej gałęzi, jak i z innymi gałęziami transportu, przede wszystkim z transportem samochodowym. W ostatnich latach nastąpiła w Europie generalna zmiana filozofii podejścia do transportu kolejowego. Zmierza ona do urynkowienia tego transportu poprzez rozwój konkurencji wewnątrz tej gałęzi, co zaowocować ma rozwojem nowych rodzajów usług kolejowych, optymalizacją kosztów przewozu oraz czytelnym rozdzieleniem obowiązków państwa w zakresie utrzymania infrastruktury kolejowej od obowiązków przewoźnika w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej, obliczonej na maksymalizację zysków.</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#AndrzejSzarawarski">Szczególne znaczenie dla rozwoju kolejnictwa ma dyrektywa nr 440/91 Unii Europejskiej, która zakłada rozdzielenie kosztów eksploatacji od kosztów utrzymania infrastruktury kolejowej. Ważne są również dwie inne dyrektywy, nr 18 i nr 19 z 1995 r., mówiące o zasadach koncesjonowania przewoźników kolejowych oraz o obowiązku odpłatnego udostępniania infrastruktury kolejowej innym przewoźnikom. Umożliwia to powstawanie, obok dotychczas istniejących monopolistycznych przewoźników narodowych, innych przedsiębiorstw kolejowych realizujących przewozy pasażerskie i towarowe, reprezentujących różne formy własności. Przyczynia się to też do swobodnego przepływu pomiędzy różnymi sieciami kolejowymi taboru, który jest własnością różnych operatorów. Wiele rozwiązań zawartych w dyrektywach Unii Europejskiej uwzględniliśmy już przy konstruowaniu ustawy o przedsiębiorstwie Polskie Koleje Państwowe. Zapisaliśmy tam m.in. rozdzielenie kosztów infrastruktury od kosztów eksploatacyjnych oraz oparcie relacji pomiędzy państwem a przedsiębiorstwem Polskie Koleje Państwowe na stosunkach umownych.</u>
          <u xml:id="u-48.3" who="#AndrzejSzarawarski">Uchwalenie ustawy o transporcie kolejowym będzie więc kolejnym krokiem dostosowującym nasze państwo do rozwiązań przyjętych przez Unię Europejską. Projekt ustawy reguluje zasady i warunki wykonywania transportu kolejowego oraz eksploatacji linii kolejowych, a także definiuje w art. 2 podstawowe pojęcia odnoszące się do transportu kolejowego. Jedną z najważniejszych zalet proponowanej ustawy o transporcie kolejowym jest wprowadzenie czytelnych zasad podziału linii kolejowych na linie o państwowym i o lokalnym znaczeniu. Podział linii kolejowych wynika również i z tego założenia, że działalność polskiego transportu kolejowego musi zostać skoncentrowana na liniach o dużym natężeniu przewozów i wysokich parametrach technicznych, co zapewni poprawę efektywności ekonomicznej i zwiększy konkurencyjność tej gałęzi transportu. Istnieje bowiem w Europie tendencja do przenoszenia ciężkiego transportu z drogi na szyny i dzięki temu konkurencja w dziedzinie transportu kolejowego rośnie.</u>
          <u xml:id="u-48.4" who="#AndrzejSzarawarski">Podział taki dyktuje również konieczność zintegrowania polskiej sieci kolejowej z europejską siecią kolejową, co oznacza potrzebę wyznaczenia priorytetu dla modernizacji linii zaliczanych do układu o głównych liniach kolejowych, tzw. układ AGC, oraz o głównych liniach transportu kombinowanego, tzw. układ AGCT.</u>
          <u xml:id="u-48.5" who="#AndrzejSzarawarski">W załączonym do projektu ustawy projekcie rozporządzenia Rady Ministrów taki wykaz linii o państwowym znaczeniu, uwzględniający kryteria zarówno ekologiczne, gospodarcze, społeczne, jak i obronne, jest przedstawiony. Ustawa wprowadza również czytelny podział obowiązków pomiędzy państwo a zarząd kolei w zakresie finansowania linii kolejowych. W art. 13 mówi się, że inwestycje dotyczące linii kolejowych o państwowym znaczeniu (jak również utrzymywanie linii o znaczeniu wyłącznie obronnym) będą finansowane z budżetu państwa. Zarządy kolei zaś będą pokrywać koszty utrzymania i eksploatacji linii kolejowych o państwowym znaczeniu oraz inwestycje i koszty linii o lokalnym znaczeniu. W art. 11 ustawy określa się również obowiązki zarządów kolei w zakresie utrzymania eksploatowanych linii w stanie zapewniającym bezpieczne przewozy towarów i osób.</u>
          <u xml:id="u-48.6" who="#AndrzejSzarawarski">Inną bardzo ważną kwestią regulowaną w projekcie tej ustawy jest koncesjonowanie prowadzenia linii kolejowych i wykonywania przewozów kolejowych. To bardzo ważny zapis, otwiera on bowiem drogę do powstawania nowych podmiotów gospodarczych zajmujących się transportem kolejowym i umożliwia powstawanie - obok przedsiębiorstwa Polskie Koleje Państwowe - innych zarządów kolei, szczególnie na liniach o lokalnym znaczeniu. Ustawa określa wymagania i warunki, które muszą być spełnione odnośnie do uzyskania koncesji, i określa zasady cofania koncesji w wypadku, gdy podmiot gospodarczy narusza lub nie spełnia wymagań określonych w wydanej koncesji.</u>
          <u xml:id="u-48.7" who="#AndrzejSzarawarski">Ważną sprawą wiążącą się z wprowadzeniem możliwości funkcjonowania nowych przewoźników kolejowych i wchodzenia do Polski przewoźników zagranicznych jest określenie zasad udostępniania linii kolejowych - art. 9 - oraz zasad ustalania opłat z tego tytułu.</u>
          <u xml:id="u-48.8" who="#AndrzejSzarawarski">Obowiązkiem państwa jest sprawowanie nadzoru nad bezpieczeństwem ruchu kolejowego, utrzymaniem infrastruktury kolejowej w dobrym stanie technicznym i przestrzeganiem zasad prawidłowej eksploatacji linii kolejowych. Ustawa powołuje centralny organ administracji państwowej do realizacji tych zadań - głównego inspektora kolejnictwa. Inspektor będzie również wykonywał zadania z zakresu specjalistycznego nadzoru budowlanego na obszarach kolejowych. Zakres jego kompetencji i obowiązków opisany jest w rozdz. 5 ustawy. Moim zdaniem daje on gwarancję pełnej kontroli w zakresie przestrzegania zgodności z obowiązującymi przepisami dotyczącymi zasad budowy i eksploatacji linii kolejowych, bezpiecznego prowadzenia ruchu, przestrzegania reguł ochrony środowiska i wielu innych przepisów związanych z prowadzeniem działalności w zakresie transportu kolejowego.</u>
          <u xml:id="u-48.9" who="#AndrzejSzarawarski">Ustawa wprowadza również ważne w wypadku linii kolejowych pojęcie pasa ochronnego dla ruchu kolejowego, określone w rozdz. 6. Jest to istotne wypełnienie luki prawnej, gwarantujące nie zakłócone działaniami osób trzecich funkcjonowanie linii i urządzeń kolejowych. Dotychczasowe regulacje zawarte w ustawie o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości oraz w Prawie budowlanym w odniesieniu do specyfiki kolejnictwa okazały się bowiem niewystarczające.</u>
          <u xml:id="u-48.10" who="#AndrzejSzarawarski">Projekt ustawy reguluje również warunki powoływania i funkcjonowania straży ochrony kolei mającej dbać o bezpieczeństwo osób i towarów w transporcie kolejowym. Zgodnie z projektowanym zapisem ustawy zarządy kolei będą mogły powoływać taką straż, jaką jest dziś Służba Ochrony Kolei w PKP.</u>
          <u xml:id="u-48.11" who="#AndrzejSzarawarski">Projekt ustawy precyzuje również przepisy karne określające odpowiedzialność osób wykraczających przeciwko nakazom i zakazom dotyczącym bezpieczeństwa prowadzenia ruchu na liniach kolejowych.</u>
          <u xml:id="u-48.12" who="#AndrzejSzarawarski">Pozytywnie ocenić należy także dołączenie do projektu ustawy wszystkich właściwie projektów rozporządzeń i zarządzeń wypełniających ustawowe delegacje przewidziane dla ministra.</u>
          <u xml:id="u-48.13" who="#AndrzejSzarawarski">Analiza treści projektu ustawy nasuwa także szereg uwag szczegółowych. I tak pkt 2 w art. 2 zawierający definicję linii kolejowej jest nieco inaczej sformułowany niż analogiczny ust. 1 w art. 2 w ustawie o przedsiębiorstwie Polskie Koleje Państwowe. Art. 5 nieco inaczej definiuje podział linii kolejowych niż ustawa o PKP w art. 15 ust. 4. Również przepisy o finansowaniu transportu kolejowego zawarte w projekcie ustawy w art. 13–15 nie są do końca zbieżne z analogicznymi zapisami zawartymi w art. 14–16 ustawy o PKP. Takich rozbieżności można znaleźć w tekstach obu ustaw więcej, dlatego w pracach nad ustawą o transporcie kolejowym należy zmierzać do sprecyzowania szczegółowych zapisów, by nie budziły wątpliwości interpretacyjnych. Szereg tego typu uwag zgłoszą w swoich wystąpieniach moi koledzy klubowi.</u>
          <u xml:id="u-48.14" who="#AndrzejSzarawarski">Generalnie, zdaniem klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej, w którego imieniu mam zaszczyt przemawiać, projekt ustawy odpowiada zarówno europejskim trendom rozwojowym w transporcie kolejowym, jak i potrzebom związanym z rozwojem polskiego kolejnictwa. Klub nasz wnosi o przekazanie tego projektu ustawy do opracowania w Komisji Transportu, Łączności, Handlu i Usług oraz w Komisji Ustawodawczej. Mamy świadomość potrzeby pilnego uchwalenia tej ustawy, dlatego wyrażamy nadzieję, że prace nad projektem przebiegać będą w Wysokiej Izbie sprawnie i że niedługo polska kolej wyposażona zostanie w nowoczesną regulację prawną.</u>
          <u xml:id="u-48.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Andrzej Szarawarski.</u>
          <u xml:id="u-49.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Stanisława Wójcika o zabranie głosu w imieniu klubu PSL. Następnym mówcą będzie pan poseł Wojciech Arkuszewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#StanisławWójcik">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Omawiamy dzisiaj projekt ustawy o transporcie kolejowym, zawarty w druku nr 1530. Projekt ten reguluje zasady i warunki wykonywania transportu kolejowego, uwzględniając zasady konkurencji rynkowej. Przy jego opracowaniu korzystano z dyrektyw Unii Europejskiej stworzonych w celu ujednolicenia przepisów i umożliwienia powstania jednej spójnej sieci transportu kolejowego w krajach Unii.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#StanisławWójcik">Konstrukcja projektu ustawy o transporcie kolejowym oparta jest na oddzieleniu zarządzania liniami kolejowymi od samego wykonywania przewozów, dopuszczeniu do transportu różnych form własności oraz podmiotów gospodarczych. Omawiany projekt zakłada możliwość szerokiego udostępnienia linii kolejowych różnym podmiotom gospodarczym w drodze umowy, także przewoźnikom zagranicznym. Przewiduje również jednolite zasady odpłatności za udostępnianie linii kolejowej. Rozwiązania proponowane w projekcie są zgodne z dyrektywą 440 EWG w sprawie rozwoju wspólnotowych kolei, dyrektywą nr 95/18 dotyczącą zasad koncesjonowania oraz dyrektywą 95/19 dotyczącą odpłatności za udostępnianie infrastruktury kolejowej.</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#StanisławWójcik">Projekt ustawy wprowadza obowiązek uzyskiwania koncesji przez podmioty gospodarcze podejmujące działalność gospodarczą polegającą na zarządzaniu liniami kolejowymi i prowadzeniu przewozów kolejowych oraz określa szczegółowe zasady udzielania, odmowy, zmiany i cofania koncesji przez ministra transportu i gospodarki morskiej. Główną zaletą tego projektu jest na pewno demonopolizacja usług przewozowych, zwłaszcza świadczonych do tej pory wyłącznie przez PKP. Wolna konkurencja na rynku zaowocuje poprawą jakości świadczonych usług, lepszym wykorzystaniem potencjału gospodarczego. W wyniku koncesjonowania powstaną zapewne lokalne zarządy kolei, a także lokalni przewoźnicy.</u>
          <u xml:id="u-50.3" who="#StanisławWójcik">Przyjęte w projekcie ustawy założenie istnienia na rynku transportu kolejowego wielu podmiotów gospodarczych o różnych formach własności uzasadnia wprowadzenie w jej postanowieniach definicji obejmujących pojęcia, takie jak: zarząd kolei, linia kolejowa, bocznica kolejowa, przyległy pas terenu, udostępnianie linii kolejowych, obszar kolejowy, przewoźnik kolejowy, prowadzenie linii kolejowych. Linie kolejowe zostaną podzielone na linie o państwowym znaczeniu i lokalnym znaczeniu, z czym związany jest system finansowania tych linii.</u>
          <u xml:id="u-50.4" who="#StanisławWójcik">Projekt ustawy o transporcie kolejowym wprowadza nowe rozwiązania w zakresie nadzoru technicznego nad utrzymaniem linii kolejowych i bezpieczeństwa ruchu kolejowego. Projekt przewiduje powołanie centralnego organu administracji państwowej - głównego inspektora kolejnictwa. Do zadań głównego inspektora kolejnictwa będzie należał nadzór techniczny nad eksploatacją linii kolejowych i bezpieczeństwem ruchu kolejowego, kontrola stanu bezpieczeństwa ruchu na liniach kolejowych oraz wykonywanie czynności z zakresu specjalistycznego nadzoru budowlanego, określonego przepisami Prawa budowlanego. W przypadku zagrożenia bezpieczeństwa osób i rzeczy główny inspektor będzie mógł wstrzymać ruch na części linii kolejowej, będzie mógł także wstrzymać lub ograniczyć eksploatację pojazdu szynowego w razie niespełnienia warunków dotyczących jego zdolności eksploatacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-50.5" who="#StanisławWójcik">Stosownie do art. 11 projektu ustawy obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa ruchu kolejowego został nałożony na zarządy kolei eksploatującej linie kolejowe oraz na przewoźników w zakresie spełnienia określonych warunków technicznych, a także zapewnienia wymaganych kwalifikacji, jeśli chodzi o pracowników prowadzących pojazdy szynowe lub wykonujących czynności na stanowiskach związanych z prowadzeniem ruchu. Projekt ustawy stwarza możliwość utworzenia przez zarządy kolei straży ochrony kolei finansowanej przez te zarządy i określa szczegółowe zasady powoływania, zakres działania i uprawnienia straży ochrony kolei. Na utworzenie straży wymagana będzie zgoda ministra transportu i gospodarki morskiej, wydawana w formie decyzji administracyjnej. Funkcjonariusze straży ochrony kolei mieliby prawo do legitymowania osób podejrzanych o popełnienie przestępstwa lub wykroczenia, zatrzymywania w celu niezwłocznego doprowadzenia do najbliższej jednostki Policji, nakładania grzywien w drodze mandatu karnego, stosowania środków bezpośredniego przymusu.</u>
          <u xml:id="u-50.6" who="#StanisławWójcik">W założeniach ustawy zostały przewidziane dla ministra transportu i gospodarki morskiej szerokie upoważnienia do określania szczegółowego zakresu działania, sposobu organizacji i warunków, jakim powinni odpowiadać funkcjonariusze straży ochrony kolei. Ponadto w założeniach ustawy zostały przewidziane przepisy karne za wykroczenia przeciwko nakazom i zakazom zawartym w ustawie oraz za wykonywanie czynności związanych z prowadzeniem ruchu na liniach kolejowych bez wymaganych kwalifikacji.</u>
          <u xml:id="u-50.7" who="#StanisławWójcik">Przepisy przejściowe i końcowe wprowadzają niezbędne zmiany w obowiązujących ustawach:</u>
          <u xml:id="u-50.8" who="#StanisławWójcik">— w ustawie Prawo przewozowe przewidują zmianę upoważnienia dla ministra transportu i gospodarki morskiej obejmującą szczególne warunki przewozu;</u>
          <u xml:id="u-50.9" who="#StanisławWójcik">— w ustawie o działalności gospodarczej wprowadza się postanowienie o obowiązku uzyskiwania koncesji na prowadzenie linii kolejowych i przewozów kolejowych;</u>
          <u xml:id="u-50.10" who="#StanisławWójcik">— w ustawie o rozwiązywaniu sporów zbiorowych dodane zostały postanowienia zaostrzające rygory związane z ogłaszaniem strajku powodującego przerwę w ruchu pociągów;</u>
          <u xml:id="u-50.11" who="#StanisławWójcik">— w ustawie o przedsiębiorstwie państwowym Polskie Koleje Państwowe dokonano zmiany w związku z nową definicją linii kolejowej.</u>
          <u xml:id="u-50.12" who="#StanisławWójcik">Wadą projektu ustawy o transporcie kolejowym jest nieuwzględnienie w jego postanowieniach działalności przedsiębiorstwa państwowego Polskie Koleje Państwowe na podstawie przepisów ustawy szczególnej, które wykonuje zadania zarządu kolei oraz przewoźnika kolejowego, w szczególności w zakresie obowiązku uzyskiwania koncesji.</u>
          <u xml:id="u-50.13" who="#StanisławWójcik">Stosownie do postanowień ustawy z dnia 6 lipca 1995 r. o PKP minister transportu i gospodarki morskiej jest organem sprawującym nadzór nad PKP, gdyby przedsiębiorstwo nie uzyskało koncesji w ciągu roku od wejścia w życie ustawy o transporcie kolejowym. Nałożony obowiązek uzyskiwania koncesji jest zasadny w stosunku do nowych podmiotów gospodarczych zamierzających prowadzić linie kolejowe lub przewozy kolejowe, ze względu na konieczność należytego wykonywania działalności gospodarczej zapewniającej bezpieczeństwo ruchu kolejowego. Wyjaśnienia zatem wymaga - w zakresie zgodności z prawem Unii Europejskiej - iż dla PKP nie zachodzi potrzeba wydawania koncesji, którą zastępuje ustawa szczególna, określająca obowiązki i zakres działania PKP w sposób bardziej szczegółowy, niż to wynika z przepisów o koncesjonowaniu, tym bardziej że ustawa jest aktem wyższego rzędu w stosunku do decyzji naczelnego organu administracji państwowej.</u>
          <u xml:id="u-50.14" who="#StanisławWójcik">Przyjęte w projekcie ustawy założenie, że działającą w PKP Służbę Ochrony Kolei uważa się za straż ochrony kolei działającą na warunkach określonych w ustawie, budzi zastrzeżenia, nakłada bowiem na przedsiębiorstwo obowiązek ponoszenia kosztów utrzymywania Służby Ochrony Kolei na warunkach określonych w ustawie bez możliwości jej organizacyjnego usytuowania zmniejszającego wysokość kosztów i stanowi również przerzucenie części obowiązków należących do państwa na przedsiębiorstwo. Natomiast w odniesieniu do nowych zarządów kolei może się okazać, że koszty utrzymania straży ochrony kolei w określonej przez ustawę strukturze organizacyjnej są niemożliwe do udźwignięcia przez te zarządy.</u>
          <u xml:id="u-50.15" who="#StanisławWójcik">Wzajemnego skorelowania wymagają ponadto postanowienia projektu ustawy o transporcie kolejowym z obowiązującą ustawą z dnia 6 lipca 1995 r. o PKP w części obejmującej finansowanie transportu kolejowego w zakresie zasad udzielania dotacji przedmiotowej w krajowych przewozach pasażerskich, w zakresie upoważnień dla ministra transportu i gospodarki morskiej do ustalania opłat za udostępnianie linii kolejowych, jak również likwidacji nieczynnych linii kolejowych. Ustawa o PKP przewiduje możliwość likwidacji linii kolejowych o państwowym znaczeniu, natomiast projekt ustawy o transporcie kolejowym wyłącza możliwość likwidacji tych linii.</u>
          <u xml:id="u-50.16" who="#StanisławWójcik">Zawarte w art. 9 ust. 6 projektu ustawy założenie dokonania w terminie do 31 grudnia 1998 r. rozdzielenia organizacyjnego działalności związanej z prowadzeniem linii kolejowych od prowadzenia przewozów kolejowych powinno zostać przeniesione do przepisów końcowych.</u>
          <u xml:id="u-50.17" who="#StanisławWójcik">Omawiany projekt ustawy o transporcie kolejowym - mimo niewątpliwych zalet - nie jest do końca dopracowany.</u>
          <u xml:id="u-50.18" who="#StanisławWójcik">W imieniu klubu PSL wnoszę o przekazanie go do Komisji Transportu, Łączności, Handlu i Usług oraz Komisji Ustawodawczej.</u>
          <u xml:id="u-50.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Stanisław Wójcik.</u>
          <u xml:id="u-51.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę teraz pana posła Wojciecha Arkuszewskiego o zabranie głosu w imieniu klubu Unii Wolności. Następnym mówcą będzie pan poseł Zbigniew Pietrzykowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#WojciechArkuszewski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Unia Wolności popiera zasadniczo koncepcję przemian na kolejach, zawartą w ustawie o transporcie kolejowym. Natomiast o tym, co jest dobrego w tej ustawie, mówili już moi poprzednicy i pan minister. Ja skoncentruję się na tym, co w naszym przekonaniu jest zasadniczym problemem związanym z tą ustawą. Otóż jest to sprawa urynkowiania transportu kolejowego, a transport kolejowy jest w pewnym sensie naturalnym monopolistą, podobnie jak rurociąg i telekomunikacja czy sieci energetyczne. Otóż w krajach gospodarki rynkowej w ciągu ostatnich 20 czy 30 lat został osiągnięty olbrzymi postęp w urynkowianiu tego typu dziedzin gospodarki, w obniżaniu kosztów w tego typu dziedzinach. Ale to jest trudne, wymaga to specjalnych zapisów ustawowych, i tutaj jest jeden podstawowy problem, który - jeżeli go nie rozwiążemy, a ta ustawa go nie rozwiązuje - będzie wisiał nad wszystkim i albo ta reforma zakończy się tym, że się nic nie zmieni, albo może doprowadzić do bardzo poważnych konfliktów i nawet pogorszyć sytuację w PKP.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#WojciechArkuszewski">O co tu chodzi? O to, że projekt rządowy ustawy o transporcie kolejowym zakłada, iż są koncesje na prowadzenie linii kolejowych i koncesje na przewozy. W naszym przekonaniu jest to słuszne, że czym innym jest infrastruktura, czyli tory i perony, drogi żelazne, a czym innym są przewoźnicy, czyli firmy przewozowe, tzn. ci, którzy przewożą ludzi czy towary. To oznacza, że transport kolejowy należy podzielić między dwie różne instytucje: zarząd torami i peronami i firmy przewożące ludzi i towary po tych torach, po drogach żelaznych. Ale równocześnie ustawa zakłada, że istnieje nadal PKP, bo tej sprawy nie dotyka, i to jest kwestia zasadnicza. PKP równocześnie zarządza i liniami kolejowymi, i torami, i zarządza przewozami. To oznacza, że PKP dostanie koncesję i na zarządzanie liniami kolejowymi, i na zarządzanie przewozami. Toteż PKP będzie występować w podwójnej roli i ten podział wprowadzony przez ustawę będzie do pewnego stopnia fikcyjny - jeżeli PKP będzie nadal jednym przedsiębiorstwem.</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#WojciechArkuszewski">Czy więc projekt ustawy zakłada, że PKP się podzieli na kilka przedsiębiorstw? Nie jest to nigdzie powiedziane, a pan minister w swoim wystąpieniu wyraźnie stwierdził, że to jest ostatnia ustawa, czyli Ministerstwo Transportu i Gospodarki Morskiej zakłada, że PKP się nie zmieni, bo inaczej by nam zapowiedziało kolejną ustawę. A jeżeli tak będzie, to w takiej sytuacji dawanie koncesji innym przewoźnikom jest w gruncie rzeczy pozbawione sensu, bo oni będą zawsze w gorszej sytuacji w stosunku do PKP, bo będą konkurowali z PKP, jeżdżąc po torach, których właścicielem będzie PKP i PKP będzie miało bardzo duże możliwości, żeby im tę swoją przewagę wykazać. W tej chwili mamy podobną sytuację z transportem autobusowym. Obok PKS powstały różne inne firmy transportowe i PKS nie pozwala im zatrzymywać się na przystankach autobusowych należących do PKS. Nie chciałbym, żebyśmy przeżywali podobne przygody z transportem kolejowym, a tego problemu ustawa nie rozwiązuje. W naszym przekonaniu logiczną konsekwencją tej ustawy jest jeszcze jedna ustawa, która zakładałaby restrukturyzację PKP. Chciałbym spytać pana ministra, czy rząd przygotowuje taką ustawę, jak sobie ją wyobraża, a także apelować, żeby ją przysłał przed zakończeniem prac. Tak że wystąpienie pana ministra, który zapowiedział, że więcej ustaw nie trzeba, nieco mnie zaskoczyło. W naszym przekonaniu bez ustawy restrukturyzującej PKP ta ustawa będzie albo pusta, albo będzie rodzić konflikty. Ta druga ustawa, która jest potrzebna, którą w naszym przekonaniu zakłada istniejąca ustawa, powinna dokonać podziału PKP, przedsiębiorstwa działającego w oparciu o odrębną ustawę. Zmiany w PKP wymagają tej ustawy i ustawy regulującej różnego typu kluczowe problemy PKP, które były widoczne w ciągu ostatnich lat, a nie zostały uregulowane i są załatwiane bardzo często doraźnie czy w sposób przypadkowy. Chodzi tu o następujące problemy (wyliczam tylko dla przykładu, przy czym nie wszystkie sprawy stały się już bardzo bolesne, niektóre z nich staną się bolesne dopiero w najbliższych latach): 1. Problem kolejowej służby zdrowia. 2. Redukcja zatrudnienia w PKP. Mam takie poczucie, że nie ma pewnej dalekosiężnej wizji, jak jej dokonać, a doraźne posunięcia polegają na tym, że często się zwalnia ludzi na terenach, gdzie jest wysokie bezrobocie, a zatrzymuje pracowników na terenach, gdzie bezrobocia w ogóle nie ma, toteż te redukcje są bardziej bolesne, niż mogłyby być, tym bardziej że w PKP problem miejsca pracy może być dość elastycznie traktowany z uwagi na naturę tej firmy.</u>
          <u xml:id="u-52.3" who="#WojciechArkuszewski">Jest jeszcze problem terenów, które należą do PKP. W niektórych miastach są to bardzo duże obszary. Oczywiście władze miast mają w tej chwili inne problemy, ale w pewnej chwili sobie przypomną, że w Warszawie, na Śląsku i w innych ośrodkach miejskich są tereny należące do przedsiębiorstwa, słabo wykorzystane, o bardzo dużej wartości, i miasta zaczną domagać się dostępu do nich.</u>
          <u xml:id="u-52.4" who="#WojciechArkuszewski">Kolejna sprawa to przejazdy podmiejskie, które dotyczą Trójmiasta, Śląska, Warszawy. Mają one zupełnie inny charakter niż reszta transportu i wydawałoby się rzeczą całkiem naturalną, gdyby w tego typu ustawie transport podmiejski został wydzielony z PKP.</u>
          <u xml:id="u-52.5" who="#WojciechArkuszewski">Oczywiście te przykłady można mnożyć. PKP jest firmą nie dającą się zreformować w połowie. Albo trzeba ją zreformować od podstaw, albo lepiej nie ruszać, bo można spowodować bałagan. Obawiamy się, że ta ustawa może być próbą reformy, która się zakończy w połowie drogi. Wypowiedź pana ministra trochę nas w tych obawach umocniła. Apelowałbym do pana ministra, żeby odpowiedział na moje pytanie: Czy naprawdę rząd nie zamierza w konsekwencji uchwalenia tej ustawy przygotować kolejnego projektu dotyczącego tych spraw, o których mówiłem?</u>
          <u xml:id="u-52.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Wojciech Arkuszewski.</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Zbigniewa Pietrzykowskiego o zabranie głosu w imieniu klubu BBWR. Następnym mówcą będzie pan poseł Tadeusz Moszyński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#ZbigniewPietrzykowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu klubu BBWR przedstawię kilka uwag do projektu ustawy o transporcie kolejowym.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#ZbigniewPietrzykowski">W projekcie ustawy zdefiniowano pojęcie linii kolejowej oraz przyległego pasa terenu. Definicja ustawowa linii kolejowej, zamieszczona w projekcie ustawy, ma być obowiązująca, gdyż jednocześnie - na mocy art. 51 pkt 1 projektu ustawy - skreślono definicję linii kolejowej zawartą w ustawie z dnia 6 lipca 1995 r. o przedsiębiorstwie państwowym Polskie Koleje Państwowe.</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#ZbigniewPietrzykowski">Precyzyjne zdefiniowanie pojęcia linii kolejowej ma istotne znaczenie z tej racji, że inwestycje dotyczące linii kolejowych o państwowym znaczeniu są finansowane z budżetu państwa, a grunty zajęte pod linie kolejowe są zwolnione od opłat z tytułu użytkowania wieczystego.</u>
          <u xml:id="u-54.3" who="#ZbigniewPietrzykowski">W ustawie o przedsiębiorstwie państwowym PKP linia kolejowa była zdefiniowana szerzej i obejmowała drogi szynowe wraz z przyległymi pasami gruntu, a także budynki, budowle i urządzenia przeznaczone do prowadzenia ruchu kolejowego oraz zajęte pod nie grunty.</u>
          <u xml:id="u-54.4" who="#ZbigniewPietrzykowski">W myśl tej definicji budynki, budowle i urządzenia przeznaczone do prowadzenia ruchu kolejowego, nawet gdy nie znajdowały się w przyległym pasie terenu, mogły być zaliczone do linii kolejowej. O zaliczeniu do linii kolejowej decydowała wyłącznie funkcja tych urządzeń, a nie miejsce położenia.</u>
          <u xml:id="u-54.5" who="#ZbigniewPietrzykowski">Projektowany zapis zezwala na zaliczenie do linii kolejowej wyłącznie tych budynków i urządzeń, które znajdują się co najwyżej w tzw. przyległym pasie terenu.</u>
          <u xml:id="u-54.6" who="#ZbigniewPietrzykowski">Zdaniem BBWR proponowana zmiana definicji linii kolejowej jest zdecydowanie niekorzystna zarówno dla PKP, jak i dla każdego innego zarządzającego linią kolejową, ogranicza bowiem odpowiedzialność skarbu państwa za finansowanie inwestycji w zakresie infrastruktury kolejowej oraz zwolnienia od opłat z tytułu użytkowania wieczystego gruntów. Wydaje się również, że proponowane rozwiązanie nie znajduje uzasadnienia w regulacjach prawnych Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-54.7" who="#ZbigniewPietrzykowski">Naszym zdaniem definicja linii kolejowej w projekcie powinna być co najmniej spójna z definicją obu aktów, tj. ustawy o PKP i projektu ustawy o transporcie kolejowym, i powinna brzmieć: „linia kolejowa — należy przez to rozumieć drogę szynową oraz zajęte pod nią grunty wraz z przyległym pasem terenu, a także budynki budowlane i urządzenia przeznaczone do prowadzenia ruchu kolejowego oraz zajęte pod nie grunty”.</u>
          <u xml:id="u-54.8" who="#ZbigniewPietrzykowski">Proponowane w art. 50 projektu zmiany do ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych należy uznać za trafne.</u>
          <u xml:id="u-54.9" who="#ZbigniewPietrzykowski">W art. 11 ust. 2 projektu przewidziano generalny obowiązek urządzania i utrzymywania przez zarząd kolei pasów ochronnych przeciwpożarowych w lasach.</u>
          <u xml:id="u-54.10" who="#ZbigniewPietrzykowski">W art. 37 ust. 2 stwierdzono, że jeżeli posadzenie drzew lub krzewów, powodujące potrzebę urządzenia pasów przeciwpożarowych, nastąpiło po wybudowaniu kolei, to urządzenie i utrzymanie tych pasów obciąża właścicieli tych gruntów, z zastrzeżeniem art. 11 ust. 2.</u>
          <u xml:id="u-54.11" who="#ZbigniewPietrzykowski">W odniesieniu do trybu likwidacji linii kolejowych zawartego w art. 6 proponujemy, aby w przypadku niewyrażenia przez wojewodę pozytywnej opinii o likwidacji linii z powodu braku rentowności przedstawiano deklarację jej dofinansowania.</u>
          <u xml:id="u-54.12" who="#ZbigniewPietrzykowski">W art. 28 i 29 nie sprecyzowano, czy zgłaszanie zaistniałych wypadków głównemu inspektorowi kolejnictwa i udział w badaniach tych wypadków dotyczy każdego wypadku kolejowego, bez względu na skalę skutków.</u>
          <u xml:id="u-54.13" who="#ZbigniewPietrzykowski">Dla właściwego funkcjonowania i trybu pracy głównego inspektora kolejnictwa w świetle art. 33 pożądane byłoby określenie definicji katastrofy kolejowej.</u>
          <u xml:id="u-54.14" who="#ZbigniewPietrzykowski">W art. 42 ust. 1 pkt 2 bardziej właściwym zwrotem byłby „nadzór nad przestrzeganiem przepisów porządkowych na obszarze kolejowym”.</u>
          <u xml:id="u-54.15" who="#ZbigniewPietrzykowski">Klub BBWR opowiada się za przesłaniem projektu do komisji. Zgłaszamy jednocześnie szczegółowe uwagi do projektów aktów wykonawczych.</u>
          <u xml:id="u-54.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Zbigniew Pietrzykowski.</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Tadeusza Moszyńskiego o zabranie głosu w imieniu klubu Unii Pracy. Następnym mówcą będzie pan poseł Jan Zaborowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#TadeuszMoszyński">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! O tej ustawie nie można powiedzieć dużo rzeczy złych, raczej można powiedzieć rzeczy dobre. Jest to ustawa stwarzająca nowe możliwości naszemu transportowi kolejowemu i z tego tytułu chociażby zasługuje na pełne poparcie. Jest jednak trochę spraw, które spotykają się z krytyczną oceną Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#TadeuszMoszyński">Pierwsza uwaga, generalna, dotyczy samej konstrukcji ustawy. Jest tam jak gdyby lekkie pomieszanie materii, ponieważ mamy część dotyczącą spraw administracyjnych, takich jak tworzenie zarządów linii kolejowych, koncesjonowanie, finansowanie, i część dotyczącą nadzoru technicznego, która jeszcze może się w tej ustawie mieścić, ale też nieco futurystyczną część poświęconą tworzeniu straży ochrony kolei, która już zupełnie odbiega od charakteru całej ustawy, ponieważ dotyczy takich spraw, jak warunki użycia broni przez funkcjonariuszy straży ochrony kolei. Wspomniałem, że jest to nieco futurystyczne, ponieważ te straże być może powstaną - co nie oznacza likwidacji Służby Ochrony Kolei, która będzie zawsze przywiązana do PKP - inny operator, być może, ma możliwość tworzenia takich straży ochrony kolei, ale nie wiem, czy ta materia pasuje akurat do tej ustawy, tak jak mówię, są to: sposoby przechowywania broni, warunki jej użycia itd.</u>
          <u xml:id="u-56.2" who="#TadeuszMoszyński">Zauważamy też brak korelacji z ustawą o przedsiębiorstwie państwowym Polskie Koleje Państwowe. Chodzi o problemy wspomniane już przez posła Pietrzykowskiego, jak również o art. 14, który określa zasady finansowania nieco odmiennie niż w ustawie o przedsiębiorstwie państwowym Polskie Koleje Państwowe.</u>
          <u xml:id="u-56.3" who="#TadeuszMoszyński">I ostatnia uwaga, a właściwie pytanie. W art. 23 mówi się o warunkach wydania koncesji na działalność dotyczącą przewozów kolejowych. Jednym z warunków jest niezaleganie ze zobowiązaniami wobec budżetu. Jak się orientuję, PKP ma jeszcze jakieś tam długi wobec budżetu i to może uniemożliwić uzyskanie koncesji przedsiębiorstwu państwowemu Polskie Koleje Państwowe.</u>
          <u xml:id="u-56.4" who="#TadeuszMoszyński">Szczegółowe uwagi przedstawimy w trakcie prac podkomisji. Oczywiście jesteśmy za tym, żeby projekt ustawy przekazać Komisji Transportu, Łączności, Handlu i Usług, jak również Komisji Ustawodawczej.</u>
          <u xml:id="u-56.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Tadeusz Moszyński.</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Jana Zaborowskiego o zabranie głosu w imieniu Poselskiego Koła - Nowa Demokracja. Następnym mówcą będzie pani poseł Urszula Pająk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#JanZaborowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Główną zasadą funkcjonowania rynku zintegrowanej Europy jest liberalizacja. W odniesieniu do transportu oznacza ona ograniczenie liczby lub zniesienie restrykcji administracyjnych, takich jak: kontyngenty zezwoleń, podział zdolności przewozowej między przewoźników działających na tej samej linii, taryfy obowiązkowe, zastrzeganie ładunków dla przewoźników krajowych itp. Tworzenie liberalnego rynku nie oznacza zezwolenia na pełną żywiołowość procesów przewozowych i zachowania się podmiotów na rynku. Muszą zostać stworzone określone ramy prawne dla funkcjonowania przedsiębiorstw transportowych na rynku. Następstwem układu stowarzyszeniowego Polski z Unią Europejską będzie więc postępująca liberalizacja rynku transportowego.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#JanZaborowski">Dziś jednak interes Polski i polskich przewoźników nie jest zbieżny z panującą w Unii tendencją do pełnej i szybkiej liberalizacji rynku transportowego. Dlatego przygotowany projekt ustawy o transporcie kolejowym, przewidujący dostosowanie regulacji prawnych dotyczących zasad i warunków wykonywania transportu kolejowego na terenie Polski do wymagań europejskich, budzi zrozumiałe obawy - czy nie będzie to oznaczało w konsekwencji dopuszczenia do sieci kolejowej Polski obcych przewoźników i zarządów linii kolejowych.</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#JanZaborowski">Przedstawiony projekt stanowi, że udostępnienie linii kolejowych innym niż Polskie Koleje Państwowe przewoźnikom następuje w drodze umowy między zarządem kolei a przewoźnikami. A dodatkowo w odniesieniu do przewoźników zagranicznych warunkuje się ich dostęp, odsyłając do zasad określonych w odrębnych umowach międzynarodowych. Oczywiście zastrzeżenie to nie wyklucza szczególnie niebezpiecznej sytuacji, kiedy koncesję na prowadzenie linii kolejowej uzyskuje zagraniczny podmiot gospodarczy, jeżeli umowa międzynarodowa, w której Polska będzie stroną, tak stanowi.</u>
          <u xml:id="u-58.3" who="#JanZaborowski">Przedłożony projekt ustawy próbuje więc pogodzić wymagania Unii Europejskiej w dziedzinie zasad funkcjonowania kolei w krajach Unii i projektowanych przez radę Unii dyrektyw, takich jak choćby konieczność koncesjonowania przewozów kolejowych, zasad udostępniania oraz odpłatności za udostępnianie linii kolejowych z uwarunkowaniami polskiego systemu transportowego, w którym monopolistyczną pozycję ma i zamierza nadal posiadać przedsiębiorstwo Polskie Koleje Państwowe. Projekt ustawy dopuszcza więc możliwość różnych form własności oraz różnych podmiotów gospodarczych eksploatujących linie kolejowe. Ale projektowany system koncesji oraz zasada odpłatności oznacza, że pozycja Polskich Kolei Państwowych według nowych uregulowań jest nadal nie zagrożona.</u>
          <u xml:id="u-58.4" who="#JanZaborowski">Zasada koncesjonowania uwarunkowana rozwiązaniami przyjętymi w Unii jest w Polsce szczególnie ostro krytykowana, zwłaszcza wobec nagminnie powtarzających się praktyk korupcyjnych i dotychczasowych negatywnych doświadczeń przewoźników drogowych. Przyjęty system koncesjonowania wiele mówi o procedurze udzielania koncesji, warunkach, jakie musi spełniać podmiot starający się o koncesję (w tym zwłaszcza chodzi o wymóg posiadania właściwych środków finansowych), nie określa jednak wcale, jak sprawowana będzie kontrola nad koncesjonowaną działalnością. Kto będzie spełniał rolę koordynatora dla wielu podmiotów gospodarczych realizujących przewozy na sieci kolejowej? A może ustawodawca, wiedząc z góry, że podmiotów tych nie będzie wiele, zakłada, że koordynacja taka jest niepotrzebna? Nie jest też jasne, jaka będzie rola głównego inspektora kolejnictwa, który jako centralny organ administracji państwowej sprawowałby nadzór techniczny nad utrzymaniem linii kolejowych i bezpieczeństwem ruchu. Czy będzie to powielenie lub przeniesienie na wyższy poziom w hierarchii administracji dotychczasowych funkcji kontrolnych, jakie sprawują odpowiednie dyrekcje kolei państwowych i pracownicy pionu inspektoratu bezpieczeństwa ruchu kolejowego - zobaczymy.</u>
          <u xml:id="u-58.5" who="#JanZaborowski">Niezbyt jasne są też relacje pomiędzy projektem tworzenia straży ochrony kolei a działaniami Służby Ochrony Kolei, będącej w strukturze obecnej PKP. Nie wyjaśnia tego art. 53 projektu ustawy, który mówi, że Służbę Ochrony Kolei uważa się za straż ochrony kolei.</u>
          <u xml:id="u-58.6" who="#JanZaborowski">W projektowanych w przygotowanym rozporządzeniu ministra transportu i gospodarki morskiej rozwiązaniach, dotyczących sposobu ustalania opłat za udostępnianie linii kolejowych o państwowym znaczeniu innym przewoźnikom, § 5 ust. 4 stanowi, że stawkę jednostkową zarząd kolei ustala na podstawie średnich kosztów roku poprzedniego użytkowania linii kolejowych o takim samym standardzie technicznym jak udostępniana linia. W praktyce oznacza to, że aktualny użytkownik poniesie konsekwencje niegospodarności zarządu linii kolejowych z poprzedniego roku, jeżeli takowe zaistnieją. Jeżeli przyjmiemy, że zarząd linii sprawuje przedsiębiorstwo Polskie Koleje Państwowe, to jest to w naszej pragmatyce sytuacja normalnej niegospodarności. Planowane obciążenie wszystkich przewoźników kosztami spłaty kredytów inwestycyjnych, nawet jeżeli nie w pełni wykorzystują parametry udostępnianej linii, jest następnym potwierdzeniem takiego sposobu podejścia do tego. Słowem - nic nowego, koszty i tak utopi się w jednym worku, a płacić będzie społeczeństwo.</u>
          <u xml:id="u-58.7" who="#JanZaborowski">Powyższy projekt ustawy jest zatem próbą dostosowania wymagań stosownych dyrektyw Unii Europejskiej do nie zawsze przystających do tego warunków polskich, która jest dodatkowo uwarunkowana koniecznością zachowania uprzywilejowanej, monopolistycznej pozycji przedsiębiorstwa Polskie Koleje Państwowe.</u>
          <u xml:id="u-58.8" who="#JanZaborowski">Odmiennym zaś zagadnieniem jest art. 50, w którym proponuje się zmiany w ustawie z 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych. W art. 17 tej ustawy po ust. 2 dodaje się ust. 2a i 2b w brzmieniu: „2a. Ogłoszenie strajku powodującego przerwę w ruchu pociągów może nastąpić po uprzednim wyczerpaniu możliwości rozwiązania sporu według zasad określonych w art. 7–14 oraz dodatkowo po poddaniu go rozstrzygnięciu przez kolegium arbitrażu społecznego według zasad określonych w art. 16 ust. 2–6”.</u>
          <u xml:id="u-58.9" who="#JanZaborowski">Proponowana formuła legislacyjna w praktyce burzy system polegający na różnorodności podmiotowej odnoszącej się do pracodawcy i reprezentanta pracobiorców, czyli związków zawodowych.</u>
          <u xml:id="u-58.10" who="#JanZaborowski">Proponowany zapis de facto uniemożliwia użycie strajku jako ostatecznej formy nacisku na pracodawcę. Stwierdzam w poczuciu pełnej odpowiedzialności, że jako reprezentant Związku Zawodowego Maszynistów Kolejowych w Polsce uważam strajk za formę skrajną i w swojej działalności starałem się tej formy nacisku nie stosować. Ale forma ta w kategorii praw związkowych powinna i musi, moim zdaniem, pozostać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Panie pośle, przepraszam, czas już jest przekroczony o 2 minuty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#JanZaborowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Nowa Demokracja głosować będzie za skierowaniem omawianego projektu do właściwych komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał jako ostatni w imieniu klubów i kół pan poseł Jan Zaborowski.</u>
          <u xml:id="u-61.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu panią poseł Urszulę Pająk z Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Następnym mówcą będzie pan poseł Krzysztof Szymański.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#UrszulaPająk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Proszę wybaczyć, że w swoim wystąpieniu nie poświęcę zbyt wiele czasu na szczegółowe odniesienie się do konkretnych zapisów rozpatrywanego przez nas projektu ustawy o transporcie kolejowym (druk nr 1530). Zrobią to moi koledzy klubowi, ja natomiast spróbuję szerzej spojrzeć na ogólną politykę transportową, na trendy występujące w polityce transportowej zarówno wewnątrz naszego kraju, jak i w całej Europie. Polska nie jest bowiem wyspą, by można nie brać pod uwagę tego, co się poza jej obrzeżami dzieje. Polska leży w takim miejscu geograficznym, które może stać się dla całego naszego kraju albo błogosławieństwem, albo przekleństwem. I musimy być w pełni świadomi, że cała odpowiedzialność za to, czym w praktyce się stanie, spoczywa obecnie na posłach, czyli na nas samych. Lepiej nie liczmy na to, że ktoś nas kiedyś z tej odpowiedzialności zwolni czy rozgrzeszy. Zwracam przy tym szczególną uwagę na fakt, że dotyczy to zarówno posłów obecnej koalicji, jak i obecnej opozycji, bo rozwiązań w zakresie na przykład kształtu przyszłej infrastruktury nie podejmuje się na rok czy dwa, a nawet na jedną czy dwie kadencje. To są decyzje, których skutki będą odczuwać jeszcze nasze dzieci i wnuki, bez względu na to, kto wówczas będzie miał władzę w naszym kraju. W tej sytuacji każdy z nas ponosi jednakowo pełną odpowiedzialność za skutki obecnych decyzji. Mając świadomość tej olbrzymiej odpowiedzialności, jaka na nas spoczywa, spróbujmy sobie w sposób z konieczności ze względu na czas bardzo ogólnikowy przypomnieć, czym do tej pory w naszym kraju dysponujemy oraz w jakim kierunku zmierza polityka transportowa Europy.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#UrszulaPająk">W Polsce istnieje dokument przyjęty już przez Radę Ministrów, nazywany „polityką transportową”. Trudno to jednak traktować jako dokument oficjalnie obowiązujący, bo nie trafił do tej pory do Sejmu, nie zaistniał w Sejmie jako oficjalny projekt rządu skierowany do rozpatrzenia przez Sejm, zarejestrowany pod konkretnym numerem. Mimo takiej sytuacji ze względu na niecierpliwość i potrzeby wynikające z dużej liczby konkretnych ustaw regulujących szczegółowe rozwiązania w transporcie Komisja Transportu, Łączności, Handlu i Usług pokusiła się o wstępną ocenę tego dokumentu w dniu 21 lutego br. Częściowo też przejrzały ten dokument połączone komisje transportu oraz ochrony środowiska w dniu 23 kwietnia, tj. kilka dni temu. Nie był to jedyny dokument, na który spojrzeliśmy. Popatrzyliśmy bowiem także na projekty rozwiązań przygotowywane na wrzesień br. przez Europejską Komisję Gospodarczą ONZ, które w tej sytuacji też dość szybko mogą wejść w życie i zaczną obowiązywać m.in. także Polskę. Na dobrą sprawę żaden z tych dokumentów nie jest do tej pory wiążący, obowiązujący kogokolwiek. Wskazują one jednak kierunki, w jakich zmierza z jednej strony Europa, teoretycznie wraz z Polską, bo Polska uczestniczy w pracach Europejskiej Komisji Gospodarczej ONZ, z drugiej strony Polska jako państwo w świetle przygotowanej przez Ministerstwo Transportu i Gospodarki Morskiej polityki transportowej przygotowanej na użytek chyba tylko wewnętrzny.</u>
          <u xml:id="u-62.2" who="#UrszulaPająk">Szczegółowa analiza zapisów występujących w tych, określmy to może ogólnie, projektach musi budzić spore zaniepokojenie i wrażenie czegoś w rodzaju rozdwojenia jaźni, bo dokumenty wewnętrzne i to, pod czym Polska zamierza się podpisać jako uczestnik prac w Europejskiej Komisji Gospodarczej ONZ, są dokładnie sprzeczne. Oszczędzę posłom na tej sali dokładnych cytatów ze wspomnianych tu projektów dokumentów. Powiem tylko w skrócie, że dokument nazywany „polityką transportową” przewiduje znaczne ograniczanie rozwoju transportu publicznego na rzecz rozwoju motoryzacji indywidualnej, natomiast dokument Wspólnoty Europejskiej przewiduje dokładnie co innego, tj. maksymalny rozwój transportu publicznego oraz obciążanie w coraz większym stopniu tzw. kosztami zewnętrznymi transportu, co stawia kolej w pozycji zdecydowanie uprzywilejowanej. Część posłów wie już, co to oznacza, nie zorientowanych pozwolę sobie poinformować, że wg wyliczeń Zakładu Problemów Transportu Międzynarodowego Ośrodka Badawczego Ekonomiki Transportu w Szczecinie wskaźniki strat w odniesieniu do pracy przewozowej wynosiły:</u>
          <u xml:id="u-62.3" who="#UrszulaPająk">„1. W transporcie drogowym:</u>
          <u xml:id="u-62.4" who="#UrszulaPająk">— ruch pasażerski — 131,1 zł/1 pasażerokilometr,</u>
          <u xml:id="u-62.5" who="#UrszulaPająk">— ruch towarowy — 126,9 zł/1 tonokilometr.</u>
          <u xml:id="u-62.6" who="#UrszulaPająk">2. W transporcie kolejowym:</u>
          <u xml:id="u-62.7" who="#UrszulaPająk">— ruch pasażerski — 13,7 zł/1 pasażerokilometr,</u>
          <u xml:id="u-62.8" who="#UrszulaPająk">— ruch towarowy — 5,3 zł/1 tonokilometr.</u>
          <u xml:id="u-62.9" who="#UrszulaPająk">Straty środowiskowe i ludzkie w transporcie drogowym stanowiły 1,72% produktu krajowego brutto, a w transporcie kolejowym tylko 0,06% produktu krajowego brutto (szacunki z 1992 r.)”.</u>
          <u xml:id="u-62.10" who="#UrszulaPająk">Przepraszam, nie dysponuję nowszymi danymi, ale dobrze się stało, że mamy chociaż takie. Pozwala nam to przynajmniej na ogólną orientację, że jeżeli chodzi o koszty zewnętrzne, to ruch kolejowy w wypadku przewozów pasażerskich jest ok. 10-krotnie tańszy, natomiast w wypadku przewozów towarowych ruch kolejowy jest aż ok. 24-krotnie tańszy. To, że obecnie w Polsce przewozy samochodowe są praktycznie tańsze, wynika jedynie z faktu, że dziś jeszcze żaden z przewoźników za koszty zewnętrzne nie płaci, a raczej płaci za to całe społeczeństwo, czy tego chce, czy nie.</u>
          <u xml:id="u-62.11" who="#UrszulaPająk">Aby uprzedzić ewentualną ripostę ministra transportu, który na wspominanych już posiedzeniach komisji uprzedzał, że nie dysponujemy wystarczająco wiarygodnymi danymi, w związku z czym nie możemy traktować tego, co mamy, poważnie, pozwolę sobie znów na przytoczenie słów autorów tych wyliczeń: „Wycena wartościowa szkód jest zaniżona, ponieważ brak jest w Polsce podstaw do ich wiarygodnego i rzeczywistego oszacowania, np. w stosunku do zdrowia społeczeństwa, gleb, wód czy też nieruchomości. Posługiwanie się w większości przypadków stawkami opłat za korzystanie ze środowiska powoduje, że wielkości szacunków szkód w kategoriach pieniężnych są prawdopodobnie zaniżone od 5 do 10 razy. Świadczą o tym porównania z wielkościami podobnych szacunków wykonanych w zagranicznych pracach badawczych i studiach”.</u>
          <u xml:id="u-62.12" who="#UrszulaPająk">Jak z powyższego wynika, obecnie wyliczone koszty zewnętrzne transportu w Polsce rzeczywiście nie są do końca wiarygodne, ale tylko w jedną stronę — są zbyt niskie. Nic nie wskazuje na to, że nawet najmądrzejsze opracowanie coś w tych sprawach zmieni. Spróbujmy więc wyobrazić sobie konsekwencje wprowadzenia zasady „zanieczyszczający płaci” w całej Europie. Już dziś polscy przewoźnicy mają poważne problemy z uzyskaniem zezwoleń na wjechanie swoimi samochodami do krajów Zachodu, a jak będzie wyglądała sytuacja polskich producentów w chwili, gdy trzeba będzie naprawdę płacić za koszty zewnętrzne transportu? Kto za to zapłaci? Przewoźnik czy polski producent, który chce swoje towary sprzedawać na Zachodzie? I jaka będzie konkurencyjność polskich towarów na Zachodzie, jeżeli cena transportu wliczana w cenę towaru będzie zbyt wysoka? Który środek transportu producent wtedy wybierze?</u>
          <u xml:id="u-62.13" who="#UrszulaPająk">Dopiero uwzględnienie kierunków polityki transportowej, w jakich zmierza Europa, daje nam odpowiedź, w którym kierunku winien się naprawdę rozwijać polski transport. Nie da się wprowadzić tego typu rozwiązań z dnia na dzień. Żeby znaleźć własne miejsce w Europie za lat kilka czy kilkanaście, musimy bardzo uważnie śledzić, co się tam dzieje już w sferze projektów czy dążeń, a nie oczekiwać na moment, gdy zamkną się przed nami wszystkie drzwi. Dopiero na tle dążeń europejskich możemy w Polsce podejmować kierunkowe decyzje, na co stawiać. Czy, jak to przewiduje przyjęty przez Radę Ministrów dokument, będziemy spokojnie ograniczać transport kolejowy na rzecz rozwoju motoryzacji indywidualnej, czy też jednak należy stawiać na transport kolejowy w pierwszej kolejności, a najprawdopodobniej na kosztowny, ale chyba jedynie możliwy do przyjęcia przez Europę transport kombinowany, który pozwoli polskim samochodom wjechać na Zachód w wagonach kolejowych? Nas, ustawodawców, powinno być stać na myślenie perspektywiczne, gwarantujące polskiej gospodarce rozwój i najlepsze z możliwych gospodarowanie majątkiem publicznym, w tym całkiem nieźle rozwiniętą siecią kolejową, której nie możemy bezmyślnie niszczyć po to, by za kilka lat zderzyć się z koniecznością jej błyskawicznego odbudowywania. To samo dotyczy rozwoju transportu publicznego. Dziś bardziej się opłaca wsiąść we własny samochód i jeździć po całym kraju. Jeśli jednak nie zdołamy utrzymać środków komunikacji publicznej, w tym kolei, dojdzie do takiej sytuacji, że nie wjedziemy samochodem do żadnego większego miasta, bo nie będzie gdzie zaparkować, nie mówiąc już o tym, że trzeba będzie solidnie zapłacić chociażby za niszczenie zdrowia jego mieszkańców - o ile w ogóle mieszkańcy będą się jeszcze na to godzić. To nie są jakieś katastroficzne wizje, to jest realne spojrzenie na skutki ewentualnych niewłaściwych rozwiązań w transporcie, do których jeszcze dziś - przez nasze decyzje - możemy nie dopuścić. Mam nadzieję, że w tym Sejmie nie popełnimy błędów. Mój sposób widzenia podziela bowiem wielu posłów, o czym miałam możliwość przekonać się chociażby podczas wspomnianych już posiedzeń naszych komisji.</u>
          <u xml:id="u-62.14" who="#UrszulaPająk">Uchwalone już przez ten Sejm ustawy, w tym ustawa o PKP, są najlepszym dowodem na to, że posłowie dokładnie zdają sobie sprawę z zagrożeń i niekoniecznie podzielają zbyt krótkowzroczne patrzenie na te problemy przez resort transportu. Ta ustawa, a właściwie jej projekt, powiela bowiem w niektórych miejscach błędy, jakie usunęliśmy, pracując nad ustawą o PKP. Nie sądzę, abyśmy w ustawie o wykonywaniu transportu kolejowego wrócili do tego, co było złe. Na szczegóły przyjdzie czas w trakcie prac w komisjach.</u>
          <u xml:id="u-62.15" who="#UrszulaPająk">Wnoszę, aby ten projekt został skierowany - podobnie jak kiedyś ustawa o PKP - do rozpatrzenia przez Komisję Transportu, Łączności, Handlu i Usług i Komisję Ustawodawczą.</u>
          <u xml:id="u-62.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiała pani poseł Urszula Pająk.</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Krzysztofa Szymańskiego z PSL. Następnym mówcą będzie pan poseł Grzegorz Gruszka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#KrzysztofSzymański">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Hasło: „Przyszła kolej na kolej”, było znane i w latach poprzednich — niestety nie było realizowane. Potrzeba wprowadzenia nowej ustawy w miejsce starej z dnia 2 grudnia 1960 r., zakładającej istnienie tylko jednej kolei, jest oczywista. Należy wprowadzać rozwiązania, które sprostają wymogom gospodarki rynkowej. Aktualnie w przedsiębiorstwie Polskie Koleje Państwowe, a jest to największe przedsiębiorstwo, zatrudniające około 235 tys. pracowników, bacznie obserwuje się prace parlamentu nad projektem ustawy zawartym w druku nr 1530. Zainteresowanie jest duże, ponieważ — jak stwierdziłem na podstawie konsultacji w tym środowisku — po wprowadzeniu w życie ostatnio uchwalonej przez Wysoką Izbę ustawy o PKP wiele decyzji, szczególnie kadrowych, jest dla szerokiej rzeszy kolejarzy zupełnie niezrozumiałych.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#KrzysztofSzymański">Przedstawiony projekt ustawy o transporcie kolejowym spełnia wymogi prawne zarówno Rzeczypospolitej, jak i Unii Europejskiej. Bardzo dyskusyjną pozostaje sprawa ustalenia w drodze rozporządzenia Rady Ministrów wykazu linii o państwowym i lokalnym znaczeniu. Może to być powodem poważnych konfliktów z lokalnymi samorządami oraz wojewodami, których można praktycznie postawić w obliczu faktów dokonanych. Tak interpretuję zapis art. 6 ust. 2: „Likwidacja przez zarząd kolei nieczynnej linii kolejowej o lokalnym znaczeniu lub jej części może nastąpić po uzyskaniu opinii właściwego wojewody”. Praktycznie wojewoda staje wobec faktów dokonanych, kiedy po 6 miesiącach następuje zwrócenie się do niego o wydanie opinii. Po 6 miesiącach, kiedy ta linia jest po prostu nieczynna. Ostatnio same próby zawieszenia ruchu pasażerskiego na odcinku chociażby Płock–Sierpc wywołały protesty społeczeństwa oraz środowiska kolejarskiego.</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#KrzysztofSzymański">Ze względu na ogromną kapitałochłonność transportu kolejowego pozycja PKP będzie jeszcze przez długi okres pozycją prawie monopolisty. Przez koncesjonowanie prowadzenia linii kolejowych, prowadzenia przewozów kolejowych umożliwimy działalność gospodarczą wielu podmiotom, a przez to wprowadzenie zasad konkurencji rynkowej. Nie najlepsze niestety dotychczasowe doświadczenia nie powinny zniechęcać. Przykładem jest kolej lubuska, która po prostu ogłosiła upadłość.</u>
          <u xml:id="u-64.3" who="#KrzysztofSzymański">Pomimo dodatkowego obciążenia dla budżetu zasadne jest powołanie Głównego Inspektoratu Kolejnictwa. Ten centralny organ administracji państwowej będzie mógł zapewnić nadzór techniczny nad utrzymaniem linii kolejowych i bezpieczeństwem ruchu przy przewidywanej komercjalizacji działalności przedsiębiorstwa PKP oraz zdemonopolizowaniu działalności przewozowej i eksploatacyjnej w transporcie kolejowym. Novum, obok instytucji Głównego Inspektoratu Kolejnictwa, jest tworzenie możliwości funkcjonowania straży ochrony kolei powoływanych przez zarządy kolejowe. Wydaje się, że to rozwiązanie należy zaakceptować.</u>
          <u xml:id="u-64.4" who="#KrzysztofSzymański">Transport kolejowy jest — mimo wielu głoszonych w naszym kraju opinii — transportem przyszłościowym. Jest to środek transportu o wiele bardziej przyjazny środowisku niż transport drogowy. Perspektywiczne plany Unii Europejskiej dotyczące rozwoju transportu przewidują dla transportu kolejowego czołowe miejsce; w tym przypadku przeważyła ekologia. Transport drogowy szkodliwy ekologicznie będzie w przyszłości praktycznie transportem lokalnym, operującym maksimum na odległość do 300 km. Dalsze odległości będzie obsługiwał transport kolejowy w formie tradycyjnej lub też w formie transportu kombinowanego: tzw. rollende Landstrasse. W niektórych krajach transport kolejowy kombinowany nosi nazwę „ekocombi”. Tak więc warto stawiać na transport kolejowy.</u>
          <u xml:id="u-64.5" who="#KrzysztofSzymański">Reasumując, przedstawiony Wysokiej Izbie projekt ustawy jest właściwy, natomiast lektura załączników do projektu ustawy o transporcie kolejowym wywołuje dyskusje w środowisku kolejarzy. Zwracam się o skierowanie projektu ustawy do odpowiednich komisji.</u>
          <u xml:id="u-64.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Krzysztof Szymański.</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Grzegorza Gruszkę z Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Następnym mówcą będzie pan poseł Jacek Ciecióra.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#GrzegorzGruszka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Po zapoznaniu się z projektem ustawy o transporcie kolejowym wraz z projektami podstawowych aktów wykonawczych oraz po uzyskaniu opinii środowiska kolejarzy bydgoskich, m.in. naczelnika stacji rejonowej Bydgoszcz pana Macieja Sekulskiego, pozwolę sobie przedstawić następujące spostrzeżenia:</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#GrzegorzGruszka">Obok znowelizowanej w 1994 r. ustawy Prawo przewozowe, ustawy o przedsiębiorstwie Polskie Koleje Państwowe z 1995 r., projekt ustawy o transporcie kolejowym jest już trzecim aktem prawnym o najwyższej randze regulującym zagadnienia związane z transportem kolejowym. Choć dotychczas obowiązująca ustawa o kolejach z 1960 r. traktuje również o warunkach technicznych, eksploatacyjnych, bezpieczeństwie i ochronie porządku, to jednak te akty prawne różnią się od siebie w sposób znaczący. Warto zwrócić uwagę na różnice, jakie pojawiają się już przy precyzowaniu pojęcia kolei. Rozwiązania prawne obowiązującej ustawy zakładają nierozerwalność organizacyjną drogi i taboru, natomiast projekt ustawy zakłada wprowadzenie oddzielnych w wypadku drogi podmiotów, tj. przewoźników kolejowych. W projekcie ustawy mówi się o podziale linii kolejowych na te o państwowym znaczeniu i te o znaczeniu lokalnym, z których będą mogli korzystać na równych prawach różni przewoźnicy, w tym także zagraniczni, na zasadach określonych w umowach międzynarodowych, których Polska jest stroną. W obowiązującym akcie prawnym spotykamy natomiast jedynie podział na koleje użytku publicznego i niepublicznego. Obowiązująca w krajach Unii Europejskiej dyrektywa nr 440 z 1991 r. zakłada rozdzielenie infrastruktury kolejowej od eksploatacji. Dopuszcza się przy tym - jako minimalny zakres rozdziału - rozdział księgowy, drugi wariant to rozdział instytucjonalny, pośrednim zaś wariantem jest rozdział funkcjonalny.</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#GrzegorzGruszka">Projekt ustawy w art. 9 ust. 6 i 7 przewiduje alternatywnie funkcjonalne lub instytucjonalne rozdzielenie eksploatacji od infrastruktury kolejowej. W pierwszym wypadku oznaczałoby to w ramach jednego przedsiębiorstwa prowadzenie działalności przewozowej i zarządzania infrastrukturą na zasadzie odrębnych sektorów. Drugi wariant natomiast przewiduje podział przedsiębiorstwa PKP na dwa różne przedsiębiorstwa. Projektowana ustawa zakłada przy tym wydawanie koncesji zarówno na prowadzenie linii kolejowych, jak i na prowadzenie przewozów.</u>
          <u xml:id="u-66.3" who="#GrzegorzGruszka">Projekt ustawy o transporcie kolejowym przewiduje powołanie przez prezesa Rady Ministrów, na wniosek ministra transportu i gospodarki morskiej, głównego inspektora kolejnictwa jako centralnego organu administracji państwowej, właściwego w sprawach nadzoru technicznego nad eksploatacją linii i bezpieczeństwem ruchu kolejowego. Powołanie tego organu wydaje się konieczne wobec możliwości funkcjonowania różnych przewoźników i przedsiębiorstw zarządzających tymi liniami.</u>
          <u xml:id="u-66.4" who="#GrzegorzGruszka">W sprawach ochrony mienia i porządku na obszarze kolejowym zasadniczo nie ma różnic między ustawą z 1960 r. a projektem obecnej ustawy o transporcie kolejowym. Oba akty przewidują istnienie organów ochrony kolei, choć dotychczasowa regulacja mówi o Służbie Ochrony Kolei, a nowa - o straży ochrony kolei. Zadania jednak obu tych organów nie różnią się w zasadniczy sposób.</u>
          <u xml:id="u-66.5" who="#GrzegorzGruszka">Rozdział 3 projektowanej ustawy poświęcony jest zasadom finansowania inwestycji i kosztom utrzymania linii o państwowym znaczeniu oraz lokalnym, a także sposobom dotowania przewozów pasażerskich z tytułu stosowania cen urzędowych oraz wyrównania ustawowych ulg. Dotychczas obowiązująca ustawa nie zawiera żadnych uregulowań w tej materii. Jako konsekwencję założeń projektu ustawy o dostępie do linii kolejowych różnych przewoźników zawarto delegację dla ministra transportu i gospodarki morskiej do wydania rozporządzenia określającego zasady korzystania z linii.</u>
          <u xml:id="u-66.6" who="#GrzegorzGruszka">Reasumując, należy podkreślić, że projektowana ustawa jest kolejnym aktem prawnym zbliżającym rozwiązania transportu kolejowego w Polsce do rozwiązań prawnych stosowanych w krajach Unii Europejskiej. Na pewno dla rozwoju transportu kolejowego w Polsce kapitalne znaczenia ma przygotowanie i wejście w życie dobrych ustaw oraz odpowiednich aktów wykonawczych do nich, lecz także od strony wypełnienia zobowiązań finansowych ustawa może zapewnić warunki uczciwej konkurencji na rynku transportowym z pożytkiem dla gospodarki kraju.</u>
          <u xml:id="u-66.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Grzegorz Gruszka.</u>
          <u xml:id="u-67.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Jacka Cieciórę z Polskiego Stronnictwa Ludowego. Następnym mówcą będzie pan poseł Stanisław Kopeć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#JacekCiecióra">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Ustawa o transporcie kolejowym w kształcie zaproponowanym w projekcie jest z punktu widzenia integrowania się naszego kraju ze strukturami Unii Europejskiej niezbędna. Dobrze się więc stało, że w kilka miesięcy od wejścia w życie ustawy o przedsiębiorstwie Polskie Koleje Państwowe pod obrady parlamentu wszedł projekt ustawy, który pozwoli uporządkować dalsze aspekty funkcjonowania transportu kolejowego w Polsce. Przyjęcie w zakresie transportu kolejowego uregulowań prawnych zbliżonych do istniejących w Unii Europejskiej pociągnie za sobą niestety większe wydatki z budżetu. Opinia fachowców konsultujących ten projekt jest jednak w tej kwestii jednomyślna: nie da się tego uniknąć.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#JacekCiecióra">Uznając za pilną potrzebę uchwalenia ustawy o transporcie kolejowym, nie mogę się jednak nie odnieść do kilku zapisów zawartych w projekcie ustawy, jak i w projektach aktów wykonawczych, świadczących o zbyt pośpiesznym przygotowywaniu tych dokumentów.</u>
          <u xml:id="u-68.2" who="#JacekCiecióra">W art. 9 ust. 6 projektu ustawy zapisano, że rozdzielenie funkcji zarządu liniami kolejowymi od funkcji przewoźnika nastąpi definitywnie z dniem 31 grudnia 1998 r. Dotrzymanie tego terminu będzie jednak wymagało od Ministerstwa Transportu i Gospodarki Morskiej w miarę szybkiego ustalenia zasad restrukturyzacji przedsiębiorstwa Polskie Koleje Państwowe, które dzisiaj jest jednocześnie zarządcą linii kolejowych i jedynym przewoźnikiem kolejowym. Wykonanie zaś zapisów ustawy o transporcie kolejowym w początkowym okresie przybierze prawdopodobnie formę rozdziału pod względem księgowym kosztów infrastruktury kolei od kosztów eksploatacyjnych w ramach przedsiębiorstwa Polskie Koleje Państwowe, co częściowo w uzasadnieniu projektu ustawy sugerują jej autorzy. Innym możliwym rozwiązaniem jest podział obecnego przedsiębiorstwa Polskie Koleje Państwowe na dwie niezależne firmy. Jedna zajmowałaby się zarządem liniami kolejowymi, a druga przewozami na tychże liniach. Nie zanosi się bowiem w najbliższych kilku latach, aby PKP miała na naszym rynku jakąś poważniejszą konkurencję.</u>
          <u xml:id="u-68.3" who="#JacekCiecióra">Jakie ostatecznie rozwiązanie okaże się w opinii specjalistów najlepsze i zostanie wprowadzone w życie, powinniśmy się dowiedzieć w najbliższych miesiącach w formie wniesionego pod obrady Wysokiej Izby projektu ustawy o restrukturyzacji Polskich Kolei Państwowych.</u>
          <u xml:id="u-68.4" who="#JacekCiecióra">Dobrze byłoby również, aby w nieodległym czasie ministerstwo przedstawiło także projekt ustawy o polityce transportowej państwa, który by zawierał m.in. szczegółową analizę uciążliwości dla środowiska naturalnego w naszym kraju poszczególnych rodzajów transportu. Dane takie mogłyby wydatnie pomóc w podjęciu przez parlament decyzji o wielkości dotacji budżetowej do transportu kolejowego.</u>
          <u xml:id="u-68.5" who="#JacekCiecióra">Akty wykonawcze do projektu ustawy wymagają także wielu poprawek. Przykładem może być załącznik nr 1 do rozporządzenia ministra transportu i gospodarki morskiej w sprawie powoływania i trybu pracy komisji egzaminacyjnych stwierdzających kwalifikacje pracowników prowadzących pojazdy szynowe i zatrudnionych na stanowiskach bezpośrednio związanych z prowadzeniem ruchu na liniach kolejowych. Załącznik ten jest kserokopią z przepisów A5 i nie uwzględnia nawet już ogłoszonych do niego poprawek zawartych w Dzienniku Urzędowym Ministerstwa Komunikacji nr 36 z 27 grudnia 1971 r., pozycja 289. Z kolei załącznik do rozporządzenia ministra transportu i gospodarki morskiej w sprawie warunków, jakie powinni spełniać pracownicy prowadzący pojazdy szynowe i pracownicy zatrudnieni na stanowiskach bezpośrednio związanych z prowadzeniem ruchu na liniach kolejowych, zawiera częściowo nieaktualne już wymagania wobec pracowników odnośnie do wykształcenia i specjalnych egzaminów.</u>
          <u xml:id="u-68.6" who="#JacekCiecióra">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Kończąc, chciałbym stwierdzić, że ustawa o transporcie kolejowym jest pilnie potrzebna gospodarce naszego kraju. Umożliwi ona także prawidłowy rozwój i pozwoli przedsiębiorstwu Polskie Koleje Państwowe przekształcić się w firmę mogącą z powodzeniem działać w ramach gospodarki rynkowej i konkurować z innymi przewoźnikami kolejowymi na liniach krajowych.</u>
          <u xml:id="u-68.7" who="#JacekCiecióra">W związku z tym wnoszę o skierowanie projektu ustawy o transporcie kolejowym, zawartego w druku nr 1530, do komisji sejmowych celem naniesienia stosownych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-68.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Jacek Ciecióra.</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Głos zabierze teraz pan poseł Stanisław Kopeć z Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Następnym mówcą będzie pan poseł Wiesław Gołębiewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#StanisławKopeć">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Rządowy projekt ustawy o transporcie kolejowym, będący dziś przedmiotem pierwszego czytania w Wysokiej Izbie, wprowadza w stosunku do ustawy o kolejach z 1960 r. szereg zmian, nawiązujących w swej treści do dyrektywy 440 Unii Europejskiej z lipca 1991 r. oraz trzech rozporządzeń Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#StanisławKopeć">O tych zmianach mówili już moi przedmówcy, podobnie jak i szeroko przedstawiono tutaj uwagi dotyczące art. 2, art. 9 ustawy, a więc nie chciałbym się już powtarzać. Trzecia zmiana, zawarta w art. 13 ust. 4, dotyczy kosztów utrzymania linii kolejowych zaliczonych do linii o państwowym znaczeniu wyłącznie ze względów obronnych. Art. 15 ust. 4 ustawy nie wyodrębnia tych linii spośród linii o państwowym znaczeniu i kosztami ich utrzymywania obciąża PKP. Zatem rozwiązanie przyjęte w projekcie ustawy, chociaż odmienne niż w ustawie z 6 lipca 1995 r., jest korzystniejsze dla tego przedsiębiorstwa.</u>
          <u xml:id="u-70.2" who="#StanisławKopeć">Nowym rozwiązaniem, zgodnym z istniejącymi w Unii Europejskiej, jest ujęty w art. 16–24 obowiązek uzyskania przez zarząd kolei koncesji na eksploatację linii kolejowych i na prowadzenie przewozów. Organem właściwym do udzielenia i cofnięcia koncesji jest minister transportu i gospodarki morskiej. O koncesję taką musiałyby wystąpić także PKP, chociaż zgodnie z art. 52 ust. 3 byłyby zwolnione z opłat z tego tytułu.</u>
          <u xml:id="u-70.3" who="#StanisławKopeć">Wprowadzenie obowiązku wystąpienia o koncesję przewoźnika o prawie 151-letniej tradycji wydaje się może nieco przesadne i poprawniejszym rozwiązaniem - zdaniem kolejarzy - byłoby ustawowe zwolnienie PKP z obu tych obowiązków.</u>
          <u xml:id="u-70.4" who="#StanisławKopeć">Przedstawiony projekt ustawy o transporcie kolejowym nie budzi istotniejszych zastrzeżeń, chociaż ewentualny podział przedsiębiorstwa na dwa odrębne, zajmujące się eksploatacją infrastruktury i przewozami, oraz konieczność występowania przez wieloletniego przewoźnika o koncesję należałoby uznać za zbędne.</u>
          <u xml:id="u-70.5" who="#StanisławKopeć">Wątpliwości wzbudza również możliwość zlecania na koszt zarządu kolei lub przewoźnika ekspertyz związanych z zagrożeniem bezpieczeństwa ruchu kolejowego lub bezpiecznego przewozu osób i rzeczy - art. 30 ust. 2. Ekspertyzy takie, ze względu na ich duży koszt, powinny być finansowane przez zleceniodawcę lub refundowane przez resort.</u>
          <u xml:id="u-70.6" who="#StanisławKopeć">Do mało precyzyjnych elementów związanych z projektem ustawy należy zaliczyć załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów zawierający wykaz linii kolejowych o państwowym znaczeniu. W wykazie tym nie wyodrębniono zgodnie z dyspozycją art. 13 ust. 4 linii kolejowych o państwowym znaczeniu wyłącznie ze względów obronnych, co pociągnie za sobą konieczność utrzymywania tych linii przez PKP.</u>
          <u xml:id="u-70.7" who="#StanisławKopeć">Na zakończenie jeszcze zapis, na który w trakcie konsultacji nad projektem w pomorskiej dyrekcji zwracano również uwagę. Chodzi o małą precyzję projektu rozporządzenia ministra transportu określającego odległości i warunki usytuowania w sąsiedztwie linii kolejowych drzew i krzewów oraz wykonywania robót ziemnych lub budowlanych. Uwaga ta dotyczy też braku stosownych uzgodnień w zakresie robót prowadzonych na terenach przyległych do obszarów PKP, pasów ochronnych przeciwpożarowych i innych zagadnień.</u>
          <u xml:id="u-70.8" who="#StanisławKopeć">Niezależnie od tych drobnych mankamentów opowiadam się za skierowaniem projektu do dwóch komisji celem dalszych prac nad jego udoskonaleniem.</u>
          <u xml:id="u-70.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Stanisław Kopeć.</u>
          <u xml:id="u-71.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Wiesława Gołębiewskiego z Polskiego Stronnictwa Ludowego. Następnym mówcą będzie pan poseł Franciszek Potulski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#WiesławGołębiewski">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Omawiana dziś w Wysokiej Izbie problematyka ustawy o transporcie kolejowym jest szczególnie bliska przeważającej grupie posłów, którzy na co dzień korzystają z usług pasażerskich PKP, czego nie da się oddzielić od wykonywania mandatu poselskiego. Zaliczam się do grona usługobiorców - miesięcznie przejeżdżam pociągami PKP ponad 2 tys. km. Tyle uwag osobistych na wstępie.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#WiesławGołębiewski">Przechodząc do materii ustawy o transporcie kolejowym, należy zauważyć, że główną zmianą zawartą w projekcie ustawy jest likwidacja monopolu i jedynego przewoźnika na rynku usług kolejowych. To zamierzenie ustawy ma osadzić kolej jako podmiot gospodarczy w całokształcie systemu transportowego kraju. Wyodrębniony w art. 2 pkt 1 zarząd kolei jest rozumiany jako koncesjonowany podmiot gospodarczy. Koncesja stanowi warunek konieczny do prowadzenia linii kolejowych. Na zdrowych ekonomicznie zasadach oparte są mechanizmy zastosowane wobec podmiotów ubiegających się o koncesję. Art. 23 w pkt. 1, 2 i 3 stanowi, że podmiot ten musi posiadać niezbędne środki finansowe do zabezpieczenia roszczeń majątkowych, że nie zalega ze zobowiązaniami wobec budżetu państwa. Projekt ustawy wyraźnie akcentuje rozdzielenie prowadzenia linii kolejowych od prowadzenia przewozów kolejowych (art. 9 ust. 6) oraz obowiązek wyodrębnienia ewidencji kosztów linii kolejowych z podziałem ich na koszty budowy, utrzymania, prowadzenia ruchu i administrowania nim (art. 15 ust. 3).</u>
          <u xml:id="u-72.2" who="#WiesławGołębiewski">Art. 11 ust. 1 precyzuje w interesie usługobiorcy powinności wobec niego zarządu kolei, takie jak:</u>
          <u xml:id="u-72.3" who="#WiesławGołębiewski">— sprawny i bezpieczny przewóz osób i rzeczy,</u>
          <u xml:id="u-72.4" who="#WiesławGołębiewski">— regularność i bezpieczeństwo ruchu kolejowego,</u>
          <u xml:id="u-72.5" who="#WiesławGołębiewski">— ochronę przeciwpożarową,</u>
          <u xml:id="u-72.6" who="#WiesławGołębiewski">— ochronę mienia,</u>
          <u xml:id="u-72.7" who="#WiesławGołębiewski">— zachowanie wymagań sanitarnych i weterynaryjnych.</u>
          <u xml:id="u-72.8" who="#WiesławGołębiewski">Część z tych powinności w zakresie ochrony życia, zdrowia i mienia klientów kolei winna realizować straż ochrony kolei (art. 42), włącznie z zastosowaniem przez funkcjonariuszy straży ochrony kolei środków przymusu bezpośredniego.</u>
          <u xml:id="u-72.9" who="#WiesławGołębiewski">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Polskie Koleje Państwowe potrzebują dziś dużych inwestycji dotyczących linii kolejowych o państwowym znaczeniu finansowanych z budżetu państwa. Inwestycje realizowane obecnie zarówno pod względem skali, jak i tempa prac można określić mianem inwestycji na wczoraj, a nie na dziś, a tym bardziej nie na jutro. Skala zaniechań, zaniedbań w tym obszarze jest rozległa. Inwestycje obecnie realizowane nie mieszczą się w skali wyzwań i zadań transportu kolejowego przełomu wieków XX i XXI. Istotny bowiem przełom w roli transportu kolejowego dokonał się w państwach Europy Zachodniej właśnie głównie dzięki inwestycjom.</u>
          <u xml:id="u-72.10" who="#WiesławGołębiewski">Proponuję, aby w art. 13 ust. 1 nadać priorytet ustawowy tym inwestycjom, które podnosząc bezpieczeństwo transportu kolejowego, zwiększają radykalnie normy szybkości na liniach kolejowych o państwowym znaczeniu.</u>
          <u xml:id="u-72.11" who="#WiesławGołębiewski">Ustawa zakłada też wyodrębnienie środków finansowych z budżetu państwa na dotację przedmiotową z tytułu stosowania cen urzędowych i ustawowych ulg w krajowych przewozach pasażerskich.</u>
          <u xml:id="u-72.12" who="#WiesławGołębiewski">Opowiadam się za skierowaniem projektu ustawy do odpowiednich komisji.</u>
          <u xml:id="u-72.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Wiesław Gołębiewski.</u>
          <u xml:id="u-73.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Franciszka Potulskiego.</u>
          <u xml:id="u-73.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-73.4" who="#OlgaKrzyżanowska">W takim razie proszę o zabranie głosu pana posła Tadeusza Józefa Kowalczyka z Polskiego Stronnictwa Ludowego. Następnym mówcą będzie pan poseł Jan Świrepo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#TadeuszJózefKowalczyk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Transport kolejowy to również transport pasażerski. Wprawdzie najnowszy rocznik statystyczny jednoznacznie podaje, że w ciągu ostatnich 10 lat zmniejszył się on o połowę, ale jednak istnieje, odgrywa i odgrywać będzie w przyszłości na pewno niebagatelną rolę. Nasi obywatele korzystają z transportu kolejowego w coraz mniejszym stopniu z różnych względów, np. nie dojeżdżają do pracy, bo część z nich tę pracę straciła, nie dojeżdżają do szkoły, bo nie wszystkich na szkołę stać, ale również dlatego, że coraz więcej obywateli ma do dyspozycji własne środki transportu, z których korzysta. Niewątpliwie jednak faktem jest, że transport pasażerski nadal musi istnieć i będzie istniał w najbliższym okresie. Wczuwam się w tej chwili w sytuację pasażera PKP i chciałbym się dowiedzieć, co przynosi omawiany dzisiaj projekt ustawy, czego mogę po nim oczekiwać.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#TadeuszJózefKowalczyk">Gdy czytam np. art. 14, budzą się we mnie pewne obawy, gdyż mówi on: „Przewoźnicy kolejowi wykonujący krajowe przewozy pasażerskie otrzymują z budżetu państwa dotację przedmiotową z tytułu stosowania cen urzędowych oraz na wyrównanie utraconych przychodów z tytułu obowiązujących ustawowych ulg w krajowych przewozach pasażerskich, na zasadach określonych w przepisach Prawa budżetowego”. Myślę, że jest to zapis na swój sposób niebezpieczny, wystarczy bowiem, aby w którymś momencie obecny, czy następne rządy wycofały się ze stosowania cen urzędowych i wtedy właśnie obywatele dojeżdżający do pracy, do szkoły, czy nawet w celach prywatnych, napotkają barierę nie do przełamania w postaci znacznej podwyżki cen biletów kolejowych. Tym bardziej, panie ministrze, że jak mi wiadomo, Prawo przewozowe dopuszcza stosowanie wolnych taryf dla transportu kolejowego, choć wyłącza tu transport w aglomeracjach miejskich i w pociągach osobowych.</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#TadeuszJózefKowalczyk">Jeżeli chodzi o to zagadnienie, to nie ulega wątpliwości, że nie ma w świecie takiej kolei, która byłaby rentowna, jeśli chodzi o transport osobowy. Ja przynajmniej nie słyszałem o takim przypadku. W większości krajów do kolei dopłaca się, dotuje się ją czasem w o wiele wyższym stopniu niż w przypadku Polskich Kolei Państwowych. Nie powinniśmy w żadnej mierze do tego dopuścić ze względu na wagę przedmiotu. Dlatego też uważam, że do omawianego dzisiaj projektu można by dołączyć, a właściwie przenieść z uchwalonej przez Wysoką Izbę w lipcu zeszłego roku ustawy o PKP art. 16, z którego wynika gwarancja utrzymania przez państwo kolejowego transportu publicznego dla społeczeństwa. Chociaż tylko w części podzielam obawy posła Arkuszewskiego, uważam jednak za pocieszające dla nas, pasażerów to, że projekt dopuszcza konkurencyjne przewozy koncesjonowane, organizowane przez niektóre inne podmioty konkurencyjne.</u>
          <u xml:id="u-74.3" who="#TadeuszJózefKowalczyk">Przejdźmy do ostatniej kwestii. Dziwnie dla mnie zabrzmiały pewne sformułowania, które zostały zawarte w druku nr 1533, zawierającym odpowiedź rządu na rezolucję Sejmu z 19 stycznia 1995 r., żądającą harmonizacji polityki transportowej z polityką ekologiczną. Zacytuję z niego jedno zdanie: „Podsumowując dotychczasowe wyjaśnienia należałoby dodać, że jednym z powodów występującego w kraju spadku kolejowych przewozów pasażerskich nie jest obniżenie ich atrakcyjności (oferowane przez przewoźnika ceny nie są w opinii ekspertów zachodnioeuropejskich drastycznie wysokie), a ogólnie niekorzystna sytuacja materialna społeczeństwa”.</u>
          <u xml:id="u-74.4" who="#TadeuszJózefKowalczyk">Wysoka Izbo! Moje obawy o transport pasażerski są uzasadnione. Gdy jeszcze raz czy dwa razy zachodni eksperci potwierdzą, na przykład, że bilety u nas są bardzo tanie, to któryś rząd może w to uwierzyć i rzeczywiście wycofa się z dotacji, z cen urzędowych i będziemy mieć to, o czym wspomniałem. W związku z tym, panie ministrze, przykra refleksja. Kiedyś najlepsi byli eksperci wschodni, obecnie są zachodni. A gdzie nasi, panie ministrze, eksperci? Czyżby wszyscy opuścili granice naszego kraju? Uważam, że nie wszyscy. Część z nich na pewno z kraju wyjechała i udzielają superekspertyz, oczywiście za inne pieniądze, ale w kraju mamy pewną grupę ludzi, ekspertów, znawców tej materii, przedmiotu i powinniśmy przede wszystkim na nich liczyć.</u>
          <u xml:id="u-74.5" who="#TadeuszJózefKowalczyk">Kończąc, opowiadam się za przekazaniem projektu do komisji w celu gruntownej analizy treści zawartych w poszczególnych artykułach.</u>
          <u xml:id="u-74.6" who="#TadeuszJózefKowalczyk">Żeby nie zabierać już czasu, chcę jeszcze krótko zapytać pana ministra o sprawę pośrednio związaną z tematem dzisiejszej debaty. Chodzi mi o to, że w ostatnim czasie zlikwidowano gałąź kolejnictwa, którą nazywano: kolejki wąskotorowe. Zlikwidowano, to znaczy rozmontowano szyny, zabrano podkłady, ale zostały nasypy. Nasypy biegną w większości przypadków, prawie zawsze, m.in. przez pola uprawne. Nie wszędzie DOKP przekazały te pasy, te strefy, które należały kiedyś do nich, lokalnym władzom. Na tych nasypach rosną mchy, porosty, zielsko różnych gatunków. Rośnie, dojrzewa i rozsiewa się. Kto za to ma odpowiadać, panie ministrze?</u>
          <u xml:id="u-74.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Tadeusz Kowalczyk.</u>
          <u xml:id="u-75.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę teraz o zabranie głosu pana posła Jana Świrepo z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-75.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Dwie minuty, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-75.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Jest to ostatni ze zgłoszonych mówców.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#JanŚwirepo">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanując czas Wysokiej Izby, przedstawię tylko pytania do pana ministra związane z tą ustawą.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#JanŚwirepo">Przede wszystkim chciałbym powiedzieć, że załącznik do ustawy przedstawia wykaz 166 linii o państwowym znaczeniu, ustalony na podstawie kryteriów gospodarczych, społecznych, obronnych i ekologicznych. Dziś trudno jest stwierdzić, czy ten przedstawiony wykaz linii w pełni odpowiada potrzebom społecznym, obronnym i gospodarczym. Mam pytanie: Czy minister transportu w tym projekcie wykazu uwzględnia wszystkie potrzeby zgłoszone przez Ministerstwo Obrony Narodowej, czy tylko częściowo? Czy 648 km wydzielonych na ten cel linii zaspokoi wszystkie potrzeby wojska? Na przykład została tu wymieniona linia Międzyrzecz-Trzemeszno, należałoby przedłużyć ją do Rzepina, gdyż obejmuje wtedy stację Wędrzyn. Niedawno został tam utworzony garnizon, a więc będzie tam dosyć dużo wojska. Nie wiem, czy zdradzam tajemnicę wojskową, czy nie.</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-76.3" who="#JanŚwirepo">Następna sprawa: Czy istnieje ustalony kierunek rozwoju transportowego w naszym kraju? Jaka będzie współzależność między transportem kolejowym i samochodowym w najbliższych latach i jakie są tendencje na świecie?</u>
          <u xml:id="u-76.4" who="#JanŚwirepo">W związku ze wzrostem eksportu i importu, a więc jednocześnie tranzytu, jakie są plany dostosowania naszych przejść granicznych, modernizacji torów, systemów sterowniczych, sieci telekomunikacyjnej? Chodzi o to, że po otwarciu granicy z krajami Unii będziemy musieli dostosować się do ich parametrów. Jednocześnie granica wschodnia jest naturalną granicą, gdzie kończą się tory normalne, a zaczynają szerokie, i tutaj też wymagane jest, żeby ten tranzyt był dobry i niezbędne są dosyć duże nakłady inwestycyjne.</u>
          <u xml:id="u-76.5" who="#JanŚwirepo">Ostatnie pytanie. Jeżeli ustawa wejdzie w życie, stworzy możliwość korzystania z sieci kolejowej przez firmy przewozowe. Czy w pierwszym okresie nie może ona spowodować przejęcia przez inne firmy intratnych całopociągowych ładunków?</u>
          <u xml:id="u-76.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-76.7" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Marek Borowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#MarekBorowski">Widzę, że, zdaje się, nie ma już więcej dyskutantów.</u>
          <u xml:id="u-77.2" who="#MarekBorowski">A, pan poseł ma pytanie?</u>
          <u xml:id="u-77.3" who="#komentarz">(Poseł Marian Michalski: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-77.4" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#MarianMichalski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę zwrócić się z zapytaniem do pana ministra: Czy i w jakiej skali wystąpiły przejawy łamania uprawnień przez straż ochrony kolei i jaka jest procedura ich badania i pociągania do odpowiedzialności winnych?</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#komentarz">(Głos z sali: To nie jest przedmiotem ustawy.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#MarekBorowski">Proszę państwa, zapewne to prawda, że nie jest to przedmiotem ustawy, dlatego pan minister będzie miał swobodę w odpowiedzi na to pytanie.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Jest przedmiotem.)</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#MarekBorowski">No dobrze, jest spór, czy jest, czy nie jest. Pan minister coś na pewno na ten temat powie.</u>
          <u xml:id="u-79.3" who="#MarekBorowski">Czy są inne pytania? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-79.4" who="#MarekBorowski">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-79.5" who="#MarekBorowski">Bardzo proszę, pan minister Tadeusz Szozda jako przedstawiciel Ministerstwa Transportu i Gospodarki Morskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#TadeuszSzozda">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na wstępie chciałbym bardzo serdecznie w imieniu resortu podziękować wszystkim paniom posłankom i panom posłom za uwagi i propozycje - bo takie też były - które skierowali pod naszym adresem. Są one wyrazem troski o prawidłowy, dobry rozwój transportu kolejowego. I tak je traktujemy. Sądzimy, że z częścią przynajmniej tych propozycji będziemy mogli się zgodzić w dalszych pracach nad tą ustawą w komisji czy w komisjach parlamentarnych. Bardzo serdecznie raz jeszcze za to chciałbym wszystkim państwu podziękować.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#TadeuszSzozda">Jeżeli można, panie marszałku, to chciałbym odnieść się do kilku najbardziej istotnych kwestii, które szanowni państwo posłowie poruszyli w swoich wystąpieniach.</u>
          <u xml:id="u-80.2" who="#TadeuszSzozda">Była mowa o pewnej niezbieżności pomiędzy ustawą o przedsiębiorstwie państwowym Polskie Koleje Państwowe a regulacjami proponowanymi w przedkładanym rządowym projekcie ustawy o transporcie kolejowym. Chcę powiedzieć, że to nie są rozbieżności, to są raczej pewne doprecyzowania tamtych regulacji.</u>
          <u xml:id="u-80.3" who="#TadeuszSzozda">I tak na przykład art. 2 mówi o tym, co to jest linia kolejowa, co powinno się rozumieć pod pojęciem: linia kolejowa. Co do zapisu, jaki zawarliśmy w przedkładanym projekcie, chodziło nam o to, żeby budynki zarządu kolei czy poszczególnych ogniw administracyjnych przedsiębiorstwa PKP nie stanowiły integralnej części linii kolejowej - tylko te budynki, które są związane z prowadzeniem ruchu kolejowego i leżą w pasie linii kolejowej.</u>
          <u xml:id="u-80.4" who="#TadeuszSzozda">Problem związany z art. 14 ustawy o transporcie kolejowym i odmienna regulacja w artykule o PKP w art. 16 - to jest sprawa dotacji przedmiotowej, współfinansowania czy dotacji do ruchu pasażerskiego krajowego, osobowego. Kilku posłów zajmowało się tym tematem. Otóż ja chciałbym przypomnieć, Wysoka Izbo, że stanowisko rządu w trakcie prac nad ustawą o PKP było takie, jakie prezentujemy w ustawie o transporcie kolejowym. Rząd wychodzi z założenia, że dotowane powinny być tylko te elementy, na które przewoźnik nie ma wpływu. A więc jeżeli rząd ustala ceny urzędowe na jakiś rodzaj usług, to powinien ponosić konsekwencje obniżenia wpływów przewoźnika z tego tytułu. I tak samo, jeżeli jakąś ustawą reguluje kwestie ulg przejazdowych, to wydaje się rzeczą naturalną, że straty przewoźnika stąd wynikłe muszą znaleźć pokrycie w odpowiednim rodzaju dotacji.</u>
          <u xml:id="u-80.5" who="#TadeuszSzozda">Natomiast rząd niechętnie podchodzi do regulacji, które miałyby na celu przejęcie odpowiedzialności za system kosztów przewoźnika, a tak to wygląda, jeżeli mówimy o regulacji polegającej na tym, że dotacja przedmiotowa będzie równała się różnicy pomiędzy kosztami przedsiębiorstwa PKP a wpływami, które ono osiąga z tego rodzaju działalności. Wydaje się, że istniałoby w tym wypadku nawet zagrożenie niegospodarnością, decyzjami, które nie byłyby oparte na rachunku ekonomicznym. Dlatego mówię o tym, żeby bardziej precyzyjnie naświetlić państwu nasze stanowisko w tej kwestii, czyli dlaczego ta regulacja tutaj się znalazła. Ale oczywiście będziemy o tym dyskutować w komisji.</u>
          <u xml:id="u-80.6" who="#TadeuszSzozda">Może jeszcze powiem tylko tyle, że regulacja dotycząca PKP pozostaje w mocy, art. 16 ustawy PKP obowiązuje. Być może inni przewoźnicy, którzy pojawią się w przyszłości, zajęliby się ruchem pasażerskim krajowym, osobowym.</u>
          <u xml:id="u-80.7" who="#TadeuszSzozda">Jest problemem do dyskusji także to, czy należałoby te szczupłe środki budżetowe rozdzielać pomiędzy szereg różnych podmiotów. To oczywiście jest problem dyskusyjny. Ja nie chcę tutaj zajmować w tej chwili wyraźnego stanowiska. Pan poseł Wójcik podniósł kwestie związane ze sprawą likwidacji linii kolejowych - że tutaj, w tej ustawie mówimy, że linie o państwowym znaczeniu nie mogą być likwidowane, a ustawa o PKP w jednym z artykułów reguluje kwestie związane z ponoszeniem kosztów likwidacji linii kolejowych przez budżet państwa. Otóż w mojej ocenie nie ma tutaj sprzeczności. Jest to pełna konsekwencja. Mianowicie uważamy, że linie o państwowym znaczeniu, których wykaz rząd będzie ustalał w specjalnie wydawanym rozporządzeniu, to są linie mające zasadniczy charakter dla państwa i nie należy ich likwidować. Jeżeli linia utraci charakter linii strategicznej w sensie społeczno-gospodarczym, ekologicznym czy obronnym, to wówczas usuniemy ją z rozporządzenia, z wykazu tych linii, i będzie można taką linię poddać likwidacji. Tak do tego podchodzimy. Natomiast w ustawie o PKP zapisaliśmy tylko, żeby kosztami tych likwidacji nie obciążać przedsiębiorstwa Polskie Koleje Państwowe.</u>
          <u xml:id="u-80.8" who="#TadeuszSzozda">I tu chciałbym przejść od razu do jednego z pytań. Chyba zadał je pan poseł Świrepo. Mianowicie chodzi o problem likwidacji linii wąskotorowych i tego, co po nich pozostaje. Otóż, proszę państwa, po pierwsze, my nie mamy żadnego programu, który miałby na celu generalnie likwidację linii wąskotorowych. Te linie traktujemy jako część sieci drogowej, sieci kolejowej i decyzje o zawieszaniu ruchu, a w następstwie o likwidacji tych linii, podejmujemy w oparciu o wyniki ekonomiczne funkcjonowania tych linii. Tak się składa, że wiele z nich ma bardzo złe wyniki ekonomiczne, że pokrycie kosztów wpływami wynosi nieraz 5, 4, 7 czy 10%, i wówczas (zaznaczam - nie w każdym przypadku) podejmowane są decyzje o zawieszaniu ruchu na tych liniach, a w konsekwencji o likwidacji. Ale to nie dotyczy tylko tych linii. Ta zasada dotyczy wszelkich linii - i linii normalnotorowych, i linii wąskotorowych.</u>
          <u xml:id="u-80.9" who="#TadeuszSzozda">Kilku posłów zwracało szczególną uwagę na problem związany z art. 9 ust. 6 projektowanej ustawy, mianowicie na sprawy związane z oddzieleniem infrastruktury od operacji kolejowych. Otóż chciałbym powiedzieć, że ten zapis jest w naszej ocenie realizacją dyrektywy 440/91 z lipca 1991 r. Ta dyrektywa, chciałbym przypomnieć Wysokiej Izbie, mówi o oddzieleniu tych dwóch sfer działalności przedsiębiorstw kolejowych: obligatoryjnym - pod względem księgowym, rachunkowym, natomiast fakultatywnym - pod względem organizacyjnym. I zapis art. 9 ust. 6 ma właśnie taki charakter, mówi, że te decyzje o rozdzieleniu nie muszą polegać na utworzeniu nowego podmiotu gospodarczego, który by zarządzał siecią linii kolejowych w Polsce. To może polegać na tym, że będzie właśnie księgowe oddzielenie w ramach dużej organizacji gospodarczej, że będzie coś na kształt holdingu PKP, który pracowałby właśnie w układzie: sieć dróg żelaznych i pracujące na tej sieci grupy czy też quasi-przedsiębiorstwa; jeśli chodzi o ruch np. pasażerski, można sobie wyobrazić kilka takich przedsiębiorstw, nie mówiąc już o ruchu towarowym, gdzie da się to prawdopodobnie znacznie łatwiej wyodrębnić. Prace na ten temat są dosyć zaawansowane w Dyrekcji Generalnej PKP, trwają, my również zajmujemy się, współpracujemy jakby w ramach tych prac z ekspertami Dyrekcji Generalnej PKP. Według oświadczeń prezesa czy stanowiska prezesa zarządu PKP nawet wcześniej, nawet od 1 stycznia 1998 r. PKP będą w stanie wydzielić linie kolejowe. Jak powiedziałem, niekoniecznie w formie odrębnego przedsiębiorstwa. Chcę tutaj powiedzieć Wysokiej Izbie, że doświadczenia jedynej kolei w Europie, która to uczyniła, oddzieliła operacje od utrzymywania i budowy linii kolejowych - mianowicie jest to kolej szwedzka - nie są niestety tak bardzo budujące. W tych pracach musimy zachować należytą ostrożność, żeby nie robić czegoś, co mogłoby przynieść zwiększone koszty czy pogorszenie jakości obsługi klientów kolei.</u>
          <u xml:id="u-80.10" who="#TadeuszSzozda">Jeżeli chodzi o problemy związane z załączonymi tekstami rozporządzeń wykonawczych do ustawy, to chciałbym powiedzieć, że załączamy je, żeby Wysokiej Izbie zobrazować kierunki naszych działań. To nie są gotowe projekty rozporządzeń. Będziemy poddawać je po uchwaleniu ustawy normalnej procedurze legislacyjnej, którą rząd prowadzi w ramach uzgodnień międzyresortowych, i jest wysoce prawdopodobne, że szereg z nich zostanie podjętych przez Radę Ministrów bądź przez ministra transportu, może nie w zupełnie, ale w nieco innym kształcie ostatecznym.</u>
          <u xml:id="u-80.11" who="#TadeuszSzozda">Jeżeli chodzi o sprawy związane ze współzależnością transportu drogowego i transportu kolejowego, to właśnie te kwestie poruszył pan poseł Świrepo, wiąże to się też z wystąpieniem pani poseł Pająk w kwestiach związanych z polityką transportową. Chciałbym powiedzieć, że dokument rządowy właśnie pod nazwą „Polityka transportowa Rzeczypospolitej Polskiej” jest przedmiotem prac parlamentu. Odbyło się już jedno spotkanie w połączonych komisjach sejmowych, jak sądzę, w niedługim czasie będą następne. Kształtujemy tam wyobrażenia rządu Rzeczypospolitej na temat tego, jak powinien wyglądać transport w Polsce i jaka jest na tym tle rola i miejsce transportu kolejowego. Generalnie rzecz biorąc, chcielibyśmy ten transport wspierać, jednakże na miarę możliwości państwa. Stąd też zaangażowanie budżetu państwa w PKP, może nie najwyższe, nie takie, jakiego oczekiwaliby pracownicy kolei czy ludzie związani z transportem kolejowym, jednak istnieje od wielu lat i w 1996 r. budżet państwa na sprawy związane z inwestycjami kolejowymi i z dotacjami do ruchu pasażerskiego przeznacza kwotę prawie 10 bln zł, a niezależnie od tego 4 bln zł na kolejową służbę zdrowia i 1220 mld zł na sprawy związane z deputatami dla byłych pracowników kolejowych.</u>
          <u xml:id="u-80.12" who="#TadeuszSzozda">Również w polityce transportowej są określone zamierzenia dotyczące pewnej reglamentacji działalności transportu drogowego. Staramy się przeciwdziałać nie kontrolowanemu rozwojowi tego transportu i jego skutkom dla życia społeczności, szczególnie na terenach zagrożonych jego intensywnym oddziaływaniem, jak Śląsk czy tereny ważne dla kraju pod względem ekologicznym.</u>
          <u xml:id="u-80.13" who="#TadeuszSzozda">Padło też pytanie o przejścia graniczne. Otóż w tym roku będą otwarte dwa nowe przejścia graniczne, jedno ze Słowacją, a drugie z Ukrainą - w Hrebennem. Otworzymy starą przedwojenną drogę z Warszawy przez Lublin, Zamość do Lwowa. W Hrebennem uruchomimy tylko przejście, które pod względem formalnoprawnym jest czynne, ale ruchu tam się nie prowadzi - wiąże się to z powstaniem państwa słowackiego i z pojawiającą się tendencją do wzrostu przewozu ładunków i tranzytu z południa Europy do Skandynawii przez Polskę. Te przejścia są finansowane w pełni przez resort transportu ze środków budżetowych i być może nie jest to wielka działalność, ale aktualnie tyle możemy zrobić. Korzystamy w tej kwestii także ze środków międzynarodowych instytucji finansowych. Myślę tutaj o tzw. grantach PHARE. To są miliony ECU, które wykorzystujemy na innych przejściach kolejowych, m.in. w Zebrzydowicach, w Zwardoniu i w Kunowicach. To są bardzo często znaczące kwoty, pozwalające na usprawnianie ruchu kolejowego na tych przejściach.</u>
          <u xml:id="u-80.14" who="#TadeuszSzozda">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ostatni problem jest związany z restrukturyzacją PKP. Padły tutaj zapytania, zgłaszano wątpliwości. Otóż wiąże się to także z oddzielaniem infrastruktury od operacji kolejowych. Trwają prace na temat dalszego reformowania kolei. Te prace prowadzi zarówno zarząd PKP, jak i minister transportu i gospodarki morskiej. Nie jest tak, że zwracamy się do firm zachodnich jak gdyby z natury rzeczy czy w pierwszej kolejności. Otóż otrzymujemy na te prace granty z międzynarodowych instytucji finansowych - podkreślam: granty. Ostatni grant to jest 106 mln jenów, który przeznaczył rząd japoński na prace związane z restrukturyzacją PKP. Te granty uruchamiamy, realizujemy je w przetargach. Do przetargów stają różne firmy. Któraś z nich przetarg wygrywa i prowadzi te prace. Takie prace trwają i być może zakończą się - być może, podkreślam - przygotowaniem ustawy o restrukturyzacji PKP. Ale nie jest to obligatoryjne, nie jest to coś, co nieuchronnie nastąpi, być może bowiem uda nam się wykonać to wszystko bez absorbowania parlamentu, w ramach istniejącego instrumentarium prawnego w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-80.15" who="#TadeuszSzozda">Chcę powiedzieć, że głównym problemem jest nadmiar nieproduktywnego mienia, które obecnie posiada przedsiębiorstwo PKP. Zarząd PKP uruchamia specjalną jednostkę organizacyjną - proces organizacji jest już zaawansowany, do lipca podejmie ona działalność - która zajmie się inwentaryzacją i upłynnianiem, by tak rzec, w różnych formach tego nadmiaru mienia, które kolei nie przynosi dochodów, ale wręcz straty. Jeżeli nam się uda uniknąć rozwiązań ustawowych w tej kwestii, pójdziemy tą drogą. Jeżeli będzie to niezbędne, wtedy z tych prac wyłoni się jakiś projekt aktu normatywnego i wtedy wystąpilibyśmy z tym do parlamentu.</u>
          <u xml:id="u-80.16" who="#TadeuszSzozda">Kończąc, chciałbym raz jeszcze podziękować wszystkim paniom posłankom i panom posłom za uwagi zgłoszone do rządowego projektu ustawy o transporcie kolejowym. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#MarekBorowski">Rozumiem, panie ministrze, że na pytanie pana posła Michalskiego udzieli pan odpowiedzi w innym trybie.</u>
          <u xml:id="u-81.2" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Transportu i Gospodarki Morskiej Tadeusz Szozda: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-81.3" who="#MarekBorowski">Pani posłanka chciałaby o coś spytać, jak rozumiem; proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#UrszulaPająk">Panie Ministrze! Jest pan wystarczająco długo ministrem, żeby wiedzieć, iż aby rozpocząć prace Sejmu nad określonym dokumentem, powinien on zostać skierowany oficjalnie do Sejmu przez rząd i powinien być zarejestrowany pod określonym numerem. Proszę mi podać - skoro pan twierdzi, że polityka transportowa jest przedmiotem prac Sejmu - pod jakim numerem jest ten dokument zarejestrowany.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#MarekBorowski">Proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#TadeuszSzozda">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie potrafię podać numeru, pod jakim został ten dokument zarejestrowany w Sejmie, ale pragnę podkreślić, że ja - i moi koledzy także - brałem udział w posiedzeniu kilku komisji sejmowych na temat tego dokumentu.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#TadeuszSzozda">Korzystając z okazji, chciałbym jeszcze powiedzieć jedno: aktualnie w Polsce gości Neil Kinnock, komisarz ds. transportu Unii Europejskiej, z którym odbyliśmy wczoraj i dzisiaj wiele spotkań w różnych gremiach - nie tylko zresztą w sprawach transportu kolejowego. Neil Kinnock bardzo wysoko ocenia działalność resortu transportu w zakresie problemów związanych z kolejnictwem, w ocenie Unii Europejskiej bowiem kolej to jest ta gałąź transportu, która ma przed sobą przyszłość - właśnie z uwagi na to, by uniemożliwić dalszy nie kontrolowany rozwój transportu drogowego, samochodowego, który jest bardzo uciążliwy dla społeczeństwa. Chcę wyraźnie powiedzieć, że te rozwiązania, które projektujemy, bądź które wdrażamy, prezentowaliśmy panu Kinnockowi i stwierdził on, że są one zgodne z tym, co Unia Europejska planuje i co robi. Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#MarekBorowski">Pani posłanka nie jest zadowolona z odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-85.2" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#UrszulaPająk">Skoro pan minister nie potrafi podać numeru druku sejmowego, proszę podać przynajmniej datę, kiedy to zostało skierowane do Sejmu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#MarekBorowski">Pani poseł, ale co zostało skierowane do Sejmu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#UrszulaPająk">Polityka transportowa, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#MarekBorowski">Jakieś opracowanie, jak rozumiem?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#UrszulaPająk">Dokument, który powinien być oficjalnie przyjęty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#MarekBorowski">Proponuję, żebyśmy się nie bawili tu w takie podchwytliwe pytania. Pani poseł na pewno wie, jak sprawa wygląda, może więc ją pani przedstawi. Pani zdaniem jest ten dokument czy go nie ma?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#UrszulaPająk">Panie Marszałku! Zarzuciłam tutaj — pan marszałek nie prowadził w tym czasie obrad, nie był obecny na sali — ministerstwu transportu, że dokument pod nazwą „Polityka transportowa” nie istnieje oficjalnie jako dokument w Sejmie, nawet jako druk sejmowy. Pan minister, odpowiadając na to, stwierdził, że taki dokument jest w Sejmie, wobec tego zapytałam o numer. Nie ma ani numeru, ani — gwarantuję — tego dokumentu. Ja go za bardzo pilnuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#MarekBorowski">Dobrze, teraz już wiem, o co chodzi. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#MarekBorowski">Wobec tego, panie ministrze, zwalniam pana od odpowiedzi, pan nie musi znać numerów druków sejmowych. Natomiast podjęliśmy intensywne prace wyjaśniające i poinformuję państwa, czy ten dokument jest, czy też go nie ma.</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#MarekBorowski">Mam nadzieję, że pani poseł słucha.</u>
          <u xml:id="u-93.3" who="#komentarz">(Poseł Urszula Pająk: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-93.4" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-93.5" who="#MarekBorowski">Jak rozumiem, więcej pytań nie ma.</u>
          <u xml:id="u-93.6" who="#MarekBorowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-93.7" who="#MarekBorowski">Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm skierował rządowy projekt ustawy o transporcie kolejowym do Komisji Transportu, Łączności, Handlu i Usług oraz do Komisji Ustawodawczej w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-93.8" who="#MarekBorowski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-93.9" who="#MarekBorowski">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-93.10" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 18 porządku dziennego: Pierwsze czytanie:</u>
          <u xml:id="u-93.11" who="#MarekBorowski">1) rządowego projektu ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne (druk nr 1442),</u>
          <u xml:id="u-93.12" who="#MarekBorowski">2) poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne oraz ustawy o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe (druki nr 1553 i 1553-A).</u>
          <u xml:id="u-93.13" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu zastępcę prokuratora generalnego pana Stefana Śnieżkę w celu przedstawienia uzasadnienia rządowego projektu ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#StefanŚnieżko">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Powszechne w cywilizowanym świecie standardy akcentują zasadę rozdzielenia pełnienia funkcji publicznych od działalności gospodarczej - można by rzec, że ze zrozumiałych względów. Wprowadzane są różne autonomiczne rozwiązania prawne, nie tylko utrudniające możliwość rzeczywistego wykorzystywania pełnionej funkcji dla własnych interesów, ale wręcz eliminujące powstawanie podejrzeń o takie powiązania. Taki też cel miała uchwalona w 1992 r. ustawa o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#StefanŚnieżko">Ocena przestrzegania przez osoby pełniące funkcję publiczną zakazów określonych w tej ustawie - po upływie dwóch lat od jej wejścia w życie - wykazała, że przewidziany w art. 1 ust. 3 wyjątek od generalnego zakazu pełnienia funkcji we władzach spółek prawa handlowego stanowił w rzeczywistości ogromny wyłom w funkcjonowaniu tej ustawy. Jednocześnie okazało się, że sprawowanie funkcji, polegające najczęściej na członkostwie w radzie nadzorczej lub jej przewodniczeniu, z reguły było połączone z pobieraniem wynagrodzenia w spółce także przez osoby zajmujące kierownicze stanowiska państwowe oraz inne stanowiska kierownicze i równorzędne w urzędach państwowych.</u>
          <u xml:id="u-94.2" who="#StefanŚnieżko">Niefortunne zredagowanie niektórych przepisów tamtej ustawy, zwłaszcza mówiących o obowiązku zgłaszania stanu majątkowego i deklaracji oraz o sankcjach związanych z nienależytym wykonywaniem tego obowiązku, powodowały komplikacje w praktycznym stosowaniu tego zakresu regulacji. Wreszcie zachowanie możliwości rodzinnego powiązania funkcjonariuszy publicznych ze światem biznesu powodowały, że zakazy adresowane do tych funkcjonariuszy mogły być omijane. Sprawą tą zajmował się w celu wyjaśnienia sensu przepisów także Trybunał Konstytucyjny, który stwierdził, że w praktyce były one omijane.</u>
          <u xml:id="u-94.3" who="#StefanŚnieżko">Ujawnione zasadnicze wątpliwości co do skuteczności ustawy z 1992 r. stały się przyczyną podjęcia prac nad jej zmianami zmierzającymi do wprowadzenia rzeczywistych sankcji za naruszenie określonych w niej zakazów oraz do zaostrzenia ograniczeń w dopuszczalności łączenia działalności publicznej z działalnością gospodarczą.</u>
          <u xml:id="u-94.4" who="#StefanŚnieżko">Ministerstwo Sprawiedliwości podjęło pracę nad zmianą dotychczas obowiązującej w tym zakresie ustawy. Zgodnie z decyzją Rady Ministrów przyjęto ostatecznie koncepcję, że zamiast nowelizacji dotychczasowej ustawy należy opracować projekt nowej ustawy, która całościowo zastąpić ma ustawę z dnia 5 czerwca 1992 r. Prace nad przedłożonym projektem ustawy były prowadzone pod kierunkiem powołanego przez prezesa Rady Ministrów zespołu, w którego skład wchodzili niektórzy członkowie rządu — można by powiedzieć, że najważniejsi jego przedstawiciele. Projektowana ustawa zachowuje znaczny obszar dotychczasowych rozwiązań, z tym że poszerzony został jej zakres podmiotowy. Ustawa oprócz dotychczasowego kręgu osób ma bowiem obejmować dodatkowo pracowników: Państwowej Inspekcji Pracy — wykonujących lub nadzorujących czynności kontrolne; regionalnych izb obrachunkowych — zajmujących stanowiska: prezesa, członków kolegium, naczelników wydziałów oraz inspektorów do spraw kontroli; samorządowych kolegiów odwoławczych — zajmujących stanowiska: przewodniczącego, jego zastępcy i członków kolegium; agencji państwowych — zajmujących stanowiska prezesa, wiceprezesa, dyrektora zespołu, dyrektora oddziału terenowego, jego zastępcy. Oznacza to, że obecnie zakres podmiotowy projektowanej ustawy obejmuje: osoby zajmujące kierownicze stanowiska państwowe w rozumieniu przepisów o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, pracowników urzędów państwowych zajmujących stanowiska kierownicze i równorzędne z kierowniczymi oraz inne osoby — pracowników Państwowej Inspekcji Pracy wykonujących lub nadzorujących czynności kontrolne; pracowników regionalnych izb obrachunkowych zajmujących stanowiska prezesa, członków kolegium, naczelników wydziałów oraz inspektorów ds. kontroli; pracowników samorządowych kolegiów odwoławczych zajmujących stanowiska przewodniczącego, zastępcy przewodniczącego i członków kolegiów; pracowników agencji państwowych zajmujących stanowiska prezesa, wiceprezesa, dyrektora zespołu, dyrektora oddziału terenowego i jego zastępcy; niektórych pracowników samorządowych; pracowników banków państwowych zajmujących stanowiska prezesa, wiceprezesa, członka zarządu i skarbnika; pracowników przedsiębiorstw państwowych zajmujących stanowiska dyrektora, zastępcy dyrektora i głównego księgowego; pracowników spółek skarbu państwa, lub z jego przeważającym udziałem, zajmujących stanowiska prezesa, wiceprezesa i członka zarządu; wreszcie posłów, senatorów, członków organów gmin.</u>
          <u xml:id="u-94.5" who="#StefanŚnieżko">Znacznie poszerzono zakres przedmiotowy regulacji. Tak więc wobec osób zajmujących kierownicze stanowisko państwowe wprowadza się w projekcie ustawy bezwzględny zakaz pełnienia funkcji w spółkach prawa handlowego, wyłączona będzie dotychczasowa możliwość wyznaczania tych osób do pełnienia funkcji w spółkach z udziałem skarbu państwa. Będzie obowiązywał bezwzględny zakaz posiadania więcej niż 10% udziałów lub akcji w spółkach prawa handlowego, a także zakaz prowadzenia działalności gospodarczej z wyjątkiem działalności wytwórczej w rolnictwie, w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej. Osoby te ponadto objęte będą ograniczeniami nie stosowanymi dotąd w polskim prawie, tj. nie będą mogły przed upływem roku od zaprzestania pełnienia funkcji podjąć zatrudnienia lub wykonywać innych zajęć w podmiocie gospodarczym, jeżeli brały udział w wydaniu wobec niego decyzji w trybie rozstrzygania spraw indywidualnych. W wypadku naruszenia tego zakazu wybór lub powołanie takiej osoby do władz spółki byłyby z mocy prawa nieważne i nie podlegałyby wpisaniu do rejestru handlowego. Osoba zatrudniająca zaś byłego funkcjonariusza publicznego wbrew temu zakazowi będzie podlegać odpowiedzialności za wykroczenia zagrożone karą aresztu lub grzywny. W uzasadnionych wypadkach zgodę na zatrudnienie przed upływem roku będzie mogła wyrazić komisja powołana przez prezesa Rady Ministrów. Zwolnienie takie jednak nie będzie dopuszczalne w stosunku do najwyższych funkcjonariuszy państwowych. W projekcie przewiduje się dla tych osób niedopuszczalność powiązań rodzinnych, ograniczoną do kręgu najbliższych, tj. małżonka, rodziców i dzieci, z działalnością gospodarczą dającą podstawy do podejrzeń o stronniczość w wykonywaniu urzędu. Zakaz ten związany jest z obowiązkiem składania informacji o działalności gospodarczej tych członków rodziny przed powołaniem na stanowisko oraz w trakcie pełnienia urzędu, a w razie wątpliwości o ewentualnym naruszeniu zakazu będzie na wniosek samego zainteresowanego lub jego przełożonego rozstrzygać komisja powołana przez prezesa Rady Ministrów. Komisja nie będzie miała kompetencji w stosunku do najwyższych funkcjonariuszy państwowych.</u>
          <u xml:id="u-94.6" who="#StefanŚnieżko">Ponadto projekt ustawy wprowadza zakazy wobec posłów, senatorów, członków organów gmin. Są to następujące ograniczenia: zakaz prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek z wykorzystaniem mienia państwowego lub komunalnego, zakaz reprezentacji w prowadzeniu takiej działalności, zakaz udziału we władzach (zarządach, radach nadzorczych, komisjach rewizyjnych) spółek prawa handlowego z udziałem skarbu państwa, państwowych osób prawnych lub odpowiednio gmin, związków międzygminnych albo podległych im jednostek organizacyjnych (członków organów gmin dotyczy to, kiedy spółki te mają siedzibę w tej gminie lub na jej terenie prowadzą działalność gospodarczą); wreszcie zakaz posiadania więcej niż 10% udziałów lub akcji w spółkach, o których była mowa.</u>
          <u xml:id="u-94.7" who="#StefanŚnieżko">Wobec pracowników Najwyższej Izby Kontroli, Państwowej Inspekcji Pracy wykonujących lub nadzorujących czynności kontrolne, regionalnych izb obrachunkowych zajmujących stanowisko prezesa, członków kolegiów, naczelników wydziałów oraz inspektorów ds. kontroli wprowadza się następujące ograniczenia: bezwzględny zakaz pełnienia funkcji w spółkach prawa handlowego (także z niedopuszczalnością wyznaczania do pełnienia takich funkcji w imieniu skarbu państwa jako wspólnika) zakaz posiadania w spółkach prawa handlowego więcej niż 10% udziałów lub akcji, zakaz prowadzenia w okresie zajmowania stanowiska działalności gospodarczej z wyjątkiem działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej, zwierzęcej, ogrodnictwa i sadownictwa. Wobec pozostałych osób objętych ustawą wprowadza się ograniczenia: zakaz pełnienia funkcji w spółkach prawa handlowego z wyjątkiem wyznaczenia do skarbu państwa jako wspólnika, zakaz posiadania w spółkach prawa handlowego więcej niż 10% udziałów lub akcji, zakaz prowadzenia działalności gospodarczej, z wyjątkiem działalności wytwórczej w rolnictwie, tak jak wyżej. Osoby te mogą być jednak reprezentantami wyznaczonymi jako przedstawiciele skarbu państwa innych państwowych osób prawnych, gmin, związków międzygminnych i innych komunalnych osób prawnych we władzach spółek z udziałem tych podmiotów. Osobom tym spółka, do której zostały one wyznaczone jako reprezentanci skarbu państwa, będzie wypłacała odrębne wynagrodzenie z tytułu sprawowania funkcji w tej spółce. Szczegółowe zasady przyznawania oraz wysokość tego wynagrodzenia określi Rada Ministrów w drodze rozporządzenia, przy czym wynagrodzenie to nie może przekroczyć 4-krotności najniższego wynagrodzenia pracowników, ogłaszanego przez ministra pracy i polityki socjalnej. Jeżeli wynagrodzenie przyznane przez spółkę będzie wyższe niż wynagrodzenie określone w rozporządzeniu Rady Ministrów, osoba wyznaczona będzie zobowiązana do przekazania pobranej nadwyżki na rzecz dochodów budżetu państwa. Jeżeli zaś będzie niższe — przyznaje się dodatek w formie diet w kwocie wyrównującej przyznane tej osobie wynagrodzenie przez organ, który wyznaczył ją do spółki. Natomiast osoby wymienione w art. 2 ust. 1 pkt. 6–10 będą mogły otrzymywać odrębne wynagrodzenie z tytułu sprawowania funkcji w spółce, do której zostały wyznaczone, na zasadach określonych przez organ ustalający wynagrodzenie kierownika zakładu pracy zatrudniającego te osoby. Według projektu ustawy obciąża się wszystkich objętych działaniem ustawy obowiązkiem składania oświadczeń dotyczących stanu majątkowego oraz powiązań gospodarczych osób najbliższych, jeżeli objęte są takim ograniczeniem. Najwyżsi funkcjonariusze państwowi nie mający przełożonych deklarację tę składają na ręce I prezesa Sądu Najwyższego, natomiast I prezes Sądu Najwyższego — na ręce prezydenta Rzeczypospolitej. Usunięto, jak się wydaje, w ten sposób możliwość powstawania wątpliwości co do sposobu i treści oraz zakresu oświadczeń tak dalece, że wzór zaświadczenia ma być częścią składową ustawy jako jej załącznik.</u>
          <u xml:id="u-94.8" who="#StefanŚnieżko">Wysoka Izbo! Tyle jeśli chodzi o prezentację proponowanego projektu ustawy. Zdaniem rządu proponowany projekt nowej ustawy, zawierającej bardziej zdecydowane rozwiązanie, mające na celu istotne ograniczenie dopuszczalności łączenia działalności publicznej z działalnością gospodarczą, powinien sprzyjać kształtowaniu wiarygodności władz państwowych, zwłaszcza osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-94.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu prokuratorowi.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#MarekBorowski">Obecnie proszę o zabranie głosu pana posła Ryszarda Bugaja w celu przedstawienia uzasadnienia poselskiego projektu ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#RyszardBugaj">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Punktem wyjścia przedkładanej przez nas nowelizacji jest przeświadczenie, że w Polsce postępuje proces zrastania się działalności publicznej i politycznej z działalnością biznesową i że jest to proces - jak pokazują doświadczenia wielu krajów, a także wstępne doświadczenia polskie - w najwyższym stopniu niebezpieczny, prowadzący do wielu patologii, w skrajnych wypadkach zagrażający demokratycznym mechanizmom, a także nie sprzyjający efektywności w gospodarce. Naszym zdaniem, temu procesowi nie można się skutecznie przeciwstawić, jak niektórzy by chcieli, po prostu przez prywatyzację i deregulację gospodarki. Nawet przy radykalnych krokach, jakie tu mogą być podjęte, pozostanie znaczna strefa, w której kolizja interesów politycznych i gospodarczych - korzystanie z pozycji politycznej dla wpływania na własne interesy gospodarcze lub odwrotnie - pozostanie problemem, z którym każdy kraj, każde państwo i każde społeczeństwo będzie się borykać. Oznacza to, iż powinniśmy skonstruować takie rozwiązania prawne, które - choć tego problemu definitywnie nie rozwiążą - bo tak jak we wszystkich dziedzinach tak i w tej prawo ma skuteczność ograniczoną, ale przecież nie eliminuje to potrzeby jego zmian - jednak pozwolą, by te sprawy były rozwiązywane zgodnie z regułami państwa prawa i by przeciwdziałały możliwym patologiom. Problem sprowadza się nie tylko do uregulowania pozycji osób pełniących funkcje publiczne, ale także instytucji politycznych. Dlatego Unia Pracy przedłożyła i zamierza jeszcze przedłożyć szereg regulacji, które obejmują zmianę ustawy o partiach politycznych w taki sposób, by właśnie kolizje interesów partii politycznych, gospodarczych i ich pozycji na scenie publicznej przynajmniej nie pojawiały się na taką skalę, na jaką pojawić się mogą.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#RyszardBugaj">Przedłożyliśmy - i to jest pewien kłopot formalny, który dzisiaj powstał - nowelizację ustawy o prawach i obowiązkach posłów w momencie, kiedy rzeczywiście od dłuższego czasu komisyjny projekt był w komisji regulaminowej. Tak się złożyło, że komisja regulaminowa niespodziewanie zakończyła prace i tamten projekt został przez Wysoką Izbę rozważony, zresztą w ocenie naszej nie wszystkie przyjęte rozwiązania są trafne.</u>
          <u xml:id="u-96.2" who="#RyszardBugaj">Ostatecznie konieczna jest, naszym zdaniem, zmiana ustawy o płacach, o wynagrodzeniach osób zajmujących kierownicze funkcje w państwie, a także o samorządzie.</u>
          <u xml:id="u-96.3" who="#RyszardBugaj">Zamierzamy w przyszłości przedłożyć odpowiednie zmiany dotyczące ordynacji wyborczej, bo przecież także finansowanie kampanii wyborczych może powodować rozliczne kolizje między działalnością gospodarczą i polityczną.</u>
          <u xml:id="u-96.4" who="#RyszardBugaj">Ogólna myśl, jaką próbowaliśmy się kierować, to poszukiwanie rozwiązań, które - sądzimy - powinny być zrównoważone, a więc takie, w których rygorystyczną - taką proponujemy - zasadą będzie rozdzielenie działalności gospodarczej od działalności politycznej i publicznej. Towarzyszą temu także pewne postanowienia, które stwarzają możliwości działania politycznego i finansowania tego działania. Znajdowało to odzwierciedlenie w naszych ustawach, zarówno o prawach i obowiązkach posłów, jak i - zwłaszcza - w ustawie o partiach politycznych, która jest w komisji sejmowej.</u>
          <u xml:id="u-96.5" who="#RyszardBugaj">W obecnym przedłożeniu chciałbym zwrócić uwagę Wysokiej Izby na kilka spraw, które uważam za najważniejsze. Nie będę mówił o technicznych rozstrzygnięciach, które proponujemy, gdyż są one zawarte w druku, zresztą w pierwszym czytaniu dyskutowanie technicznych okoliczności nie jest chyba najważniejsze.</u>
          <u xml:id="u-96.6" who="#RyszardBugaj">Przede wszystkim proponujemy Wysokiej Izbie, by zostało przyjęte, żeby pewna kategoria osób w tej ustawie wyodrębniona, w której największa grupa to są osoby objęte ustawą o wynagrodzeniach osób pełniących kierownicze funkcje w państwie oraz posłowie, senatorowie - to największa grupa, chociaż nie wyłącznie - a także współmałżonkowie osób pełniących te funkcje, była objęta zakazem posiadania udziałów, akcji i prowadzenia działalności gospodarczej, jak również zasiadania w radach nadzorczych i innych organach spółek prawa handlowego. Mamy świadomość, że jest to postanowienie rygorystyczne i z pełną świadomością rekomendujemy je Wysokiej Izbie z nielicznymi odstępstwami, o których za chwilę chcę powiedzieć dwa słowa.</u>
          <u xml:id="u-96.7" who="#RyszardBugaj">Dlaczego proponujemy aż tak rygorystyczne rozstrzygnięcie? Wysoka Izbo, każdy, kto kiedyś zajmował się funkcjonowaniem spółek prawa handlowego, każdy, kto - a tak jest w moim przypadku - zajmował się próbą ustalenia, kto jest właścicielem w wielkich spółkach prawa handlowego na Zachodzie, musi wiedzieć, że można mieć decydujący wpływ na wielkie spółki prawa handlowego mając nieraz 1% udziałów lub 1% akcji. Nie można znaleźć żadnej rozsądnej granicy, poniżej której nie zyskuje się wpływu, bo wszystko zależy od tego, jaka jest struktura udziałów, i nie tylko od tego.</u>
          <u xml:id="u-96.8" who="#RyszardBugaj">Jakie proponujemy tutaj wyjątki? Jeszcze może słowo na temat działalności gospodarczej na własny rachunek, polskie prawo - trudno powiedzieć, czy jest to rozstrzygnięcie dobre - pozwala, by przedsiębiorstwo osoby fizycznej zatrudniało choćby i 2 tys. ludzi. Potencjał gospodarczy takiego przedsiębiorstwa i z drugiej strony interes polityczny, który można mieć będąc właścicielem takiego przedsiębiorstwa, jest ogromny. Chcę przypomnieć, że jeszcze niedawno w Polsce mieliśmy taką sytuację, że to przewodniczący komisji gospodarczej Senatu był szefem jednej, całkiem dużej spółki, której losy niestety są bardzo smutne. Nie trzeba wymieniać nazwy tej spółki.</u>
          <u xml:id="u-96.9" who="#RyszardBugaj">Jakie proponujemy wyjątki od tej - jak powiadam - rygorystycznej zasady?</u>
          <u xml:id="u-96.10" who="#RyszardBugaj">Po pierwsze, nie objęlibyśmy, oczywiście, tą zasadą rodzinnych gospodarstw rolnych. Tu rzeczywiście nie ma problemu skoncentrowanego wpływu posiadacza gospodarstwa rolnego na funkcjonowanie polityki i odwrotnie - nie ma aż tak silnego interesu, żeby ta kolizja była poważna.</u>
          <u xml:id="u-96.11" who="#RyszardBugaj">Po drugie, chcielibyśmy zrobić wyjątek dla małych, drobnych przedsiębiorstw osób fizycznych - niełatwo nam było skonstruować sposób wyodrębnienia tej kategorii. Postanowiliśmy się posłużyć tutaj zasadą podatkową, mianowicie: ten, kto byłby objęty zasadą opodatkowania ryczałtowego, mógłby łączyć pełnienie funkcji publicznej z prowadzeniem działalności gospodarczej, jeżeli to mieściłoby się w tej granicy. Oznacza to, że chodzi tu o drobne podmioty gospodarcze. Chcielibyśmy także wprowadzić wyjątek dotyczący zasiadania niektórych osób w radach nadzorczych spółek, ale wyłącznie z udziałem skarbu państwa - jeżeli te osoby są tam wyraźnie kierowane przez odpowiedni organ państwa i bez wynagrodzenia, a jedynie za pokryciem kosztów pełnienia tej funkcji.</u>
          <u xml:id="u-96.12" who="#RyszardBugaj">Druga ważna zmiana, którą proponujemy, Wysoka Izbo, to kwestia oświadczeń majątkowych. Nie kryję, że pozostaje to w związku ze znanymi i burzliwymi wydarzeniami z czasów kampanii prezydenckiej. Chcielibyśmy jednoznacznie to doprecyzować i wprowadzić: za niezłożenie odpowiednich oświadczeń majątkowych - odpowiedzialność dyscyplinarną, regulaminową; za podanie wiadomości niezgodnych z prawdą - odpowiedzialność karną.</u>
          <u xml:id="u-96.13" who="#RyszardBugaj">Po trzecie - jest to także rozwiązanie daleko idące i także z pełną świadomością Wysokiej Izbie przedkładane - chodzi o jawność dochodów osób pełniących funkcje publiczne. W ubiegłym roku Unia Pracy zwróciła się do klubów parlamentarnych, partii politycznych, prezesa Rady Ministrów oraz do innych osób kierujących instytucjami publicznymi z apelem, by dochody osób pełniących te funkcje były jawne. By uwiarygodnić swoje stanowisko, posłowie klubu Unii Pracy ujawnili własne dochody, a przypadkowo dochody jednego ministra. Nasz apel został wówczas pozytywnie przyjęty przez wiele osób, do których się zwróciliśmy, chociaż - muszę przyznać - nigdy nie uzyskaliśmy odpowiedzi od klubów parlamentarnych tworzących rządową koalicję. Otrzymaliśmy tylko jedną odpowiedź negatywną od prezesa Rady Ministrów, czy też - ściślej biorąc - w jego imieniu, z jego gabinetu.</u>
          <u xml:id="u-96.14" who="#RyszardBugaj">Sądzimy, że ta zasada jawności dochodów osób pełniących funkcje publiczne powinna być w Polsce wprowadzona. Osoby pełniące funkcje publiczne w Polsce w naszej ocenie otrzymują dochody przyzwoite, ale nie wygórowane. Nie ma żadnego powodu, by opinia publiczna nie mogła być informowana o dochodach tych osób, żeby nie było takich możliwości. Jeżeli pojawiają się sygnały, które wskazują na to, że w pewnych grupach dochody są bardzo wysokie - albo odwrotnie choćby i bardzo niskie - to potrzebne są jakieś zmiany, które prowadzą do korekty tej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-96.15" who="#RyszardBugaj">I w końcu, Wysoka Izbo, proponujemy, by w ustawie o wynagrodzeniach osób pełniących kierownicze funkcje w państwie wprowadzić zmianę polegającą na tym, żeby to nie prezydent w rozporządzeniu regulował te wynagrodzenia, lecz by już w ustawie ustalone były określone mnożniki. Nie będziemy oczywiście się upierać, że mają one być dokładnie takie, jak proponujemy w naszym projekcie. To kwestia do poważnej dyskusji. I tu można by się odnieść do okresu międzywojennego: przykładowo w roczniku statystycznym - chyba jedynym, jaki w domu mam - z roku trzydziestego któregoś jest po prostu tak, że lista płac rządowych rozpoczyna się od pozycji: prezydent - tyle i tyle. Dlaczego wtedy mogło to być jasne i uregulowane, a dzisiaj nie może być?</u>
          <u xml:id="u-96.16" who="#RyszardBugaj">Ostatnia regulacja, którą proponujemy - incydentalna, mała - dotyczy ustawy o samorządzie. Liczne są sygnały, że w niektórych samorządach - przyznam, że nie potrafimy powiedzieć, jak powszechne jest to zjawisko - świadczenia na rzecz radnych wybranych do rad gminnych są bardzo wygórowane. Proponujemy tu prosty zapis, który ustali pewien górny limit. Jak wysoki być on powinien, to sprawa do dyskusji, ale byłoby dobrze, by maksymalny dochód z tytułu pełnienia mandatu radnego uregulować ustawowo.</u>
          <u xml:id="u-96.17" who="#RyszardBugaj">To wszystko, co chciałem Wysokiej Izbie powiedzieć, jeśli chodzi o stronę merytoryczną. Na koniec chciałbym się zwrócić do pana marszałka z prośbą - za chwileczkę przedłożę w tej sprawie krótką notatkę - żeby nazwa ustawy, którą przedkładamy Wysokiej Izbie - po usunięciu fragmentów dotyczących praw i obowiązków posłów - brzmiała: o zmianie ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne oraz niektórych innych ustaw. Jeśli chodzi o niektóre inne ustawy, są to w tym przypadku regulacje incydentalne i myślę, że takie właśnie brzmienie najlepiej odpowiadałoby treści przedkładanej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-96.18" who="#RyszardBugaj">Na koniec chciałbym do Wysokiej Izby skierować gorący apel. Otóż tak bywa, że niekiedy opinia publiczna jest podekscytowana sprawami bardzo niedobrymi, które rzucają cień na wszystkie osoby, które pełnią funkcje publiczne. Gdy formułowane są zarzuty o charakterze finansowym, etycznym, ludzie nie wiedzą, kogo za te nieprawidłowości winić. Najczęściej wszyscy mówią: wy, wy w parlamencie, wy w rządzie. Mija trochę czasu, sytuacja się uspokaja i nikt już nie mówi o problemach, które są z tym związane. Chciałbym, żebyśmy pamiętali, że jeżeli te sprawy nie zostaną uregulowane, to wkrótce będą w bulwersujący sposób wypływać. I dlatego apeluję do Wysokiej Izby o to, by zdecydowała się przekazać obydwa projekty do komisji, która podejmie energiczne prace.</u>
          <u xml:id="u-96.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję, panie pośle. Rozumiem, że pan poseł przedłoży drugą autopoprawkę.</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#MarekBorowski">Za chwilę otworzymy dyskusję. Chciałbym jednak, realizując zobowiązanie z poprzedniego punktu, poinformować — aczkolwiek niestety nie ma na sali protagonistów tamtego sporu, tzn. pani posłanki Urszuli Pająk oraz pana ministra Szozdy, jednakże w protokole rzecz zostanie — że dokument pod nazwą „Polityka transportowa” był rozpatrywany przez komisję sejmową 21 lutego 1996 r. i w tym sensie rację miał pan minister Szozda. Natomiast dokument ten był rozpatrywany jako nieoficjalny, przedłożony przez resort do wstępnej dyskusji w komisji, w związku z czym nie miał nadanego numeru, i w tym sensie miała rację pani poseł Urszula Pająk. A zatem jest to jeden z tych rzadkich przypadków, kiedy obie strony mają rację.</u>
          <u xml:id="u-97.2" who="#MarekBorowski">Przechodzimy do debaty.</u>
          <u xml:id="u-97.3" who="#MarekBorowski">Sejm ustalił w debacie nad tym punktem porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła, w zależności od ich wielkości, w granicach od 4 do 39 minut, to jest debatę krótką.</u>
          <u xml:id="u-97.4" who="#MarekBorowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-97.5" who="#MarekBorowski">Pierwszy zabierze głos w imieniu Sojuszu Lewicy Demokratycznej pan poseł Krzysztof Baszczyński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#KrzysztofBaszczyński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Ponad 4 lata obowiązuje ustawa o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne, zwana ustawą antykorupcyjną. Doświadczenia pokazują, iż potrzebne są zmiany w tym zakresie. Przykładem na to są nieporozumienia na tle akcji „czyste ręce” czy niejasności wynikające w kwestii oświadczeń majątkowych podczas kampanii prezydenckiej. Myślę, że wszyscy w parlamencie jesteśmy przekonani o konieczności nowelizacji ustawy z 1992 r. Obecnie w Sejmie znajdują się trzy projekty związane z tą problematyką. Najdalej idący jest projekt rządowy zamieszczony w druku nr 1442, który rozszerza problem odnosząc się nie tylko do parlamentarzystów. Projekt rządowy zmierza do zaostrzenia postanowień dotychczasowej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#KrzysztofBaszczyński">Wysoki Sejmie! Projekt określa cztery mechanizmy, które mają zapobiegać łączeniu przez osoby określone w ustawie sfery życia publicznego ze sferą życia gospodarczego. Są to:</u>
          <u xml:id="u-98.2" who="#KrzysztofBaszczyński">1. Ustanowienie zakazu zajmowania pewnych stanowisk, posiadania i nabywania udziałów lub akcji oraz prowadzenia określonych form działalności gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-98.3" who="#KrzysztofBaszczyński">2. Uznanie za nieważne z mocy prawa zajmowanie określonych stanowisk we władzach spółek prawa handlowego.</u>
          <u xml:id="u-98.4" who="#KrzysztofBaszczyński">3. Obowiązek składania oświadczeń o stanie majątkowym.</u>
          <u xml:id="u-98.5" who="#KrzysztofBaszczyński">4. Możliwość zwiększania świadczeń wzajemnych lub uchylania się od skutków prawnych oświadczenia woli, gdy nabycie mienia przez osoby objęte ustawą nastąpiło z rażąco niskim określeniem wartości tego mienia.</u>
          <u xml:id="u-98.6" who="#KrzysztofBaszczyński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pozwolę sobie na kilka uwag szczegółowych. W art. 1 pojęcia „kontrolowane udziały” i „pakiety akcji” zamieniono na udziały przedstawiające więcej niż 10% kapitału zakładowego i 10% akcji w każdej ze spółek prawa handlowego. Ustawa nie zabrania zatem całkowicie nabywania udziałów i akcji, lecz wprowadza czytelne liczbowe ich ograniczenie. Jednocześnie bardzo nieprecyzyjne określenie „podejmowanie działalności gospodarczej w przypadku, gdy stoi to w sprzeczności z obowiązkami tych osób, które wywołuje podejrzenie o ich stronniczość” zastąpiono jednoznacznym zapisem w stosunku do osób na kierowniczych stanowiskach państwowych o zakazie prowadzenia działalności. Z wyjątkiem prowadzenia działalności wytwórczej w rolnictwie — nie wiem, dlaczego ta akurat działalność nie podlega zakazowi, skoro zakaz takiej działalności mają posłowie, senatorowie i osoby wchodzące w skład organów gminy (art. 3 ustawy antykorupcyjnej).</u>
          <u xml:id="u-98.7" who="#KrzysztofBaszczyński">Za dyskusyjną należy uznać procedurę zawartą w art. 3, polegającą na wyrażaniu zgody na zatrudnienie danej osoby przed upływem roku od zaprzestania pełnienia funkcji oraz wydawaniu opinii przez specjalną komisję powołaną przez premiera. Ustawa nie wskazuje, kto wchodziłby w skład takiej komisji, ponadto określenie „w uzasadnionych przypadkach” jest mało precyzyjne.</u>
          <u xml:id="u-98.8" who="#KrzysztofBaszczyński">Myślę, że również treść art. 4 należy uznać za zbyt daleko idącą. Zakaz prowadzenia działalności gospodarczej rozszerza się na małżonka, rodziców i dzieci, a więc najbliższą rodzinę. Taki zapis w art. 4 ust. 1 projektu ogranicza prawa i wolności obywatela. W sprawie rozszerzenia przepisów ograniczających wypowiadał się już Trybunał Konstytucyjny.</u>
          <u xml:id="u-98.9" who="#KrzysztofBaszczyński">W art. 5 i 6 zakazy wobec posłów, senatorów i osób wchodzących w skład organów gminy nie są wyposażone w sankcje, choć jednocześnie w art. 10 sankcja ma polegać na odpowiedzialności regulaminowej lub służbowej. Jest to zapis moim zdaniem i zdaniem naszego klubu zbyt liberalny.</u>
          <u xml:id="u-98.10" who="#KrzysztofBaszczyński">Sądzę, że o innych artykułach wypowiedzą się jeszcze moi koledzy klubowi.</u>
          <u xml:id="u-98.11" who="#KrzysztofBaszczyński">Reasumując, mogę stwierdzić, iż projekt rządowy w porównaniu z ustawą z 1992 r. jest bardziej szczegółowy i precyzyjny. Nadal jednak jest to chyba akt o celach głównie prewencyjnych, albowiem nie tworzy się mechanizmów, które pozwalają na sprawdzenie, czy nałożone ustawą powinności są w praktyce realizowane. Chodzi zwłaszcza o system składania oświadczeń o stanie majątkowym.</u>
          <u xml:id="u-98.12" who="#KrzysztofBaszczyński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Kilka zdań na temat projektu poselskiego z druku nr 1553. To już drugi projekt poselski w tej materii. Pierwszy jest liberalizujący, drugi - zaostrzający. Jeżeli już zaostrzamy, to obejmijmy przepisami antykorupcyjnymi również działaczy samorządowych.</u>
          <u xml:id="u-98.13" who="#KrzysztofBaszczyński">Proponuję, aby oba projekty skierować do Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych i do Komisji Samorządu Terytorialnego z jednoczesnym wydaniem opinii przez Komisję Regulaminową i Spraw Poselskich oraz Komisję Sprawiedliwości i Praw Człowieka.</u>
          <u xml:id="u-98.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#MarekBorowski">Przemawiał pan poseł Krzysztof Baszczyński z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-99.2" who="#MarekBorowski">Obecnie zabierze głos pan poseł Stanisław Bartoszek z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#StanisławBartoszek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zasadniczym celem ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne jest zwiększenie zaufania do uczciwości osób sprawujących te funkcje i do obiektywizmu podejmowanych przez nich decyzji. Przyjęcie jasnych i jawnych reguł postępowania, dotyczących sprzeczności interesów w odniesieniu do wszystkich osób sprawujących urzędy publiczne, jak również praktyk stosowanych przez te osoby po opuszczeniu przez nie urzędu, winno ograniczyć do minimum możliwość występowania sprzeczności między interesem a obowiązkami publicznymi osób sprawujących urzędy oraz stworzyć możliwość usuwania tych sprzeczności w razie ich zaistnienia.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#StanisławBartoszek">Widocznym brakiem ustawy, gdy porównać ją do ustawodawstwa demokratycznych państw, jest brak zapisów dotyczących etycznych zasad postępowania urzędników sprawujących urzędy publiczne, jak również członków parlamentu. Dla przykładu zacytuję art. 119 przepisów regulujących problem sprzeczności interesów, jeśli chodzi o członków Izby Gmin w Kanadzie: „Każdy, kto będąc urzędnikiem sądowym, członkiem parlamentu lub członkiem władzy ustawodawczej danej prowincji w sposób nieuczciwy przyjmuje lub otrzymuje, zgadza się przyjąć, stara się otrzymać jakiekolwiek kwoty pieniężne, kosztowne prezenty, urząd, posadę lub zatrudnienie dla siebie lub innej osoby w zamian za wykonanie lub zaniechanie wykonania określonego działania lub jego zaplanowanie w ramach stanowiska służbowego, jest winny przestępstwa, które podlega oskarżeniu publicznemu i karze więzienia do lat 14”.</u>
          <u xml:id="u-100.2" who="#StanisławBartoszek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W dotychczasowej praktyce stosowanie ustawy z dnia 5 czerwca 1992 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne pozostawało w sprzeczności z jej duchem i literą. Powyższe okoliczności powodują potrzebę uchwalenia nowej ustawy zawierającej bardziej precyzyjne rozwiązania, mające na celu ograniczenie dopuszczalności łączenia działalności publicznej z działalnością gospodarczą, co powinno zwiększyć wiarygodność władz, zwłaszcza osób sprawujących kierownicze stanowiska państwowe.</u>
          <u xml:id="u-100.3" who="#StanisławBartoszek">Projekt skierowanej przez rząd do Sejmu ustawy słusznie nakazuje osobom zajmującym kierownicze stanowiska państwowe w okresie zajmowania tych stanowisk bezwzględny zakaz pełnienia funkcji w spółkach prawa handlowego, zakaz posiadania w spółkach prawa handlowego udziałów wynoszących więcej niż 10% kapitału zakładowego lub więcej niż 10% akcji w każdej z tych spółek. Przepisy zakazują również tym osobom prowadzenia działalności gospodarczej, z wyjątkiem działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej.</u>
          <u xml:id="u-100.4" who="#StanisławBartoszek">Pragnę się odnieść do wypowiedzi pana posła Baszczyńskiego. Otóż, panie pośle, trzykrotny prezes PSL Wincenty Witos, oprócz tego, że był premierem, był wójtem i był również gospodarzem. Późniejszy premier Pawlak również był gospodarzem i jest nim. Również obecny pan premier Cimoszewicz jest rolnikiem, gospodarzem. Wczoraj mieliśmy możliwość się dowiedzieć, że premier Irlandii również posiada farmę. Tak więc nie wyobrażam sobie, co rolnik wybrany na premiera lub prezydenta ma zrobić z gospodarstwem, chyba nie przewiezie go tutaj na Wiejską... No, ale to już dalsza sprawa.</u>
          <u xml:id="u-100.5" who="#StanisławBartoszek">Bezwzględny zakaz zajmowania stanowisk we władzach spółek nie dotyczy niższych urzędników państwowych, a mianowicie: dyrektora departamentu, dyrektora urzędu wojewódzkiego, dyrektora wydziału, kierownika urzędu administracji specjalnej, banków państwowych, przedsiębiorstw państwowych, jednoosobowych spółek skarbu państwa - jeżeli zostali wyznaczeni do spółki prawa handlowego z udziałem skarbu państwa, innych państwowych osób prawnych, gminy lub związków międzygminnych albo innych komunalnych osób prawnych jako reprezentanci skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-100.6" who="#StanisławBartoszek">Osobom, które zostały wyznaczone jako reprezentanci skarbu państwa, będzie wypłacane odrębne wynagrodzenie z tytułu sprawowania tej funkcji w spółce, przy czym wynagrodzenie to nie może przekroczyć czterokrotności najniższego wynagrodzenia pracowników. Jeżeli przyznane wynagrodzenie będzie niższe lub wyższe od ustalonego w ustawie, to odpowiednio osoba wyznaczona będzie zobowiązana do przekazania pobranej nadwyżki do budżetu państwa lub uprawniona do otrzymania uzupełniającego, odrębnego wynagrodzenia z tytułu sprawowania funkcji w spółce. Uważam te uregulowania za niepotrzebne. Kwestie te precyzyjnie regulują przepisy art. 2 ust. 4, ustalające odrębne wynagrodzenie w wysokości 4-krotnego najniższego wynagrodzenia pracowników. Za zbędny uważam również przepis art. 2 ust. 10. Osoby zajmujące kierownicze stanowiska państwowe nie będą mogły przed upływem roku od zaprzestania pełnienia funkcji podjąć zatrudnienia lub wykonywać innych zajęć w podmiocie gospodarczym, wobec którego brały udział w wydaniu rozstrzygnięcia w sprawach indywidualnych.</u>
          <u xml:id="u-100.7" who="#StanisławBartoszek">Projekt ustawy przewiduje również zakaz prowadzenia działalności gospodarczej mogącej wywołać podejrzenie o stronniczość małżonka, rodziców lub dzieci osoby zajmującej kierownicze stanowisko państwowe. Osoba ta zobowiązana jest do złożenia przełożonemu oświadczenia o działalności gospodarczej prowadzonej przez jej rodzinę. Informacje zawarte w oświadczeniu stanowić będą tajemnicę służbową. Niezłożenie oświadczeń lub podanie w nich nieprawdy powoduje odpowiedzialność regulaminową lub służbową.</u>
          <u xml:id="u-100.8" who="#StanisławBartoszek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Odpowiednie przepisy projektu ustawy zabraniają posłom, senatorom i osobom wchodzącym w skład organów gminy prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek z wykorzystaniem mienia skarbu państwa lub mienia komunalnego. Posłowie i senatorowie nie mogą być członkami zarządów, rad nadzorczych lub komisji rewizyjnych spółek prawa handlowego z udziałem skarbu państwa, gmin albo podległych im jednostek organizacyjnych ani też posiadać w tych spółkach udziałów przedstawiających więcej niż 10% kapitału zakładowego lub więcej niż 10% akcji. W przypadku pełnienia tych funkcji obowiązane są zrzec się ich w terminie do 30 dni od dnia wyboru.</u>
          <u xml:id="u-100.9" who="#StanisławBartoszek">Nasuwają się pewne wątpliwości co do trafności zamieszczenia w procedowanym projekcie ustawy przepisów zawartych w art. 9 ust. 1–4 dotyczących obowiązku składania oświadczeń o stanie majątkowym przez posłów i senatorów oraz o prowadzonej przez nich działalności gospodarczej. Podobne rozwiązania zostały zawarte w ustawie o wykonywaniu mandatu posła i senatora, którą niedawno Wysoka Izba raczyła uchwalić, ale jeszcze z racji wniesionych przez Senat poprawek będzie się nią zajmowała. Należy więc zdecydować się na wybór, gdzie zamieścić te przepisy, by uniknąć w przyszłości nasuwających się na ich tle wątpliwości interpretacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-100.10" who="#StanisławBartoszek">Za potrzebne uważam przepisy zawarte w art. 13 projektu ustawy umożliwiające dochodzenie przez skarb państwa lub gminy należnych im świadczeń od osób zajmujących kierownicze stanowiska, posłów lub senatorów oraz radnych, którzy nabyli mienie o wartości wycenionej w chwili zawarcia umowy rażąco nisko w stosunku do wartości rynkowej.</u>
          <u xml:id="u-100.11" who="#StanisławBartoszek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Prezentując stanowisko Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego w sprawie projektu ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne, pragnę wskazać na potrzebę uregulowania ustawowego podniesionych w projekcie zagadnień.</u>
          <u xml:id="u-100.12" who="#StanisławBartoszek">Opowiadamy się za przekazaniem projektu do dalszych prac w komisjach sejmowych, ufni, że przyjęcie jawnych reguł postępowania dotyczących wszystkich osób sprawujących funkcje publiczne winno ograniczyć możliwości występowania sprzeczności między interesami prywatnymi i obowiązkami publicznymi wynikającymi ze sprawowania urzędów.</u>
          <u xml:id="u-100.13" who="#StanisławBartoszek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kolejne projekty ustaw (druki nr 1553 i 1553-A) mieszczą się w zasadzie w rządowym projekcie zawartym w druku nr 1442. Pozostaje jednak pewien problem, ponieważ projekt zmiany ustawy o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe z 31 lipca 1981 r. dotyczy innych unormowań prawnych i winien być oddzielnie rozpatrywany w komisjach sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-100.14" who="#StanisławBartoszek">Opowiadamy się również za przekazaniem projektu do dalszych prac w komisjach sejmowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#MarekBorowski">Przemawiał pan poseł Stanisław Bartoszek z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-101.2" who="#MarekBorowski">Obecnie zabierze głos pan poseł Tadeusz Jacek Zieliński z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#TadeuszJacekZieliński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Młoda demokracja, jaką jest III Rzeczpospolita, potrzebuje wiarygodnych funkcjonariuszy publicznych. To oni przede wszystkim budują autorytet państwa. Jeśli są niezależni, nie uczestniczą w powiązaniach kwestionujących ich bezstronność, zyskuje na tym również autorytet naszej państwowości. Ponieważ przedłożone i dyskutowane obecnie dwa projekty ustaw mają na celu budowanie takiego autorytetu państwa, Klub Parlamentarny Unii Wolności popiera obie inicjatywy i uważa, że zasługują one na wnikliwe rozpatrzenie i - po wniesieniu niezbędnych poprawek - uchwalenie w formie jednolitej (w jakiej konkretnie, o tym będę mówił za chwilę).</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#TadeuszJacekZieliński">Ustawy tego rodzaju mają na celu przede wszystkim zapewnienie prawidłowego wykonywania zadań publicznych przez funkcjonariuszy państwa, zagwarantowanie ich niezależności oraz przeciwdziałanie korupcji poprzez oddzielenie sprawowania przez nich funkcji państwowych od wykonywania działalności gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-102.2" who="#TadeuszJacekZieliński">Nie ulega wątpliwości, że ustawa z 1992 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez funkcjonariuszy publicznych jest już nieadekwatna do obecnej sytuacji i zawiera liczne luki, co uznał również rząd, stwierdzając w uzasadnieniu projektu rządowego, iż ta regulacja winna być zastąpiona nową normą ustawową. Z tego też powodu przedłożenie rządowe jest dobrą podstawą do opracowania nowego projektu ustawy dotyczącego tej materii.</u>
          <u xml:id="u-102.3" who="#TadeuszJacekZieliński">W pierwszym rzędzie chciałbym wyliczyć walory, plusy rządowego przedłożenia. Na poparcie zasługuje koncepcja wprowadzenia zakazu pełnienia przez osoby zajmujące kierownicze stanowiska państwowe w rozumieniu przepisów o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe oraz inne osoby wyliczone w art. 2 przedłożenia rządowego funkcji członków zarządów, rad nadzorczych, komisji rewizyjnych spółek prawa handlowego, a także wprowadzenie zakazu zatrudniania się tych osób w tych spółkach oraz wykonywania innych zadań. Na poparcie zasługuje również zakaz pełnienia funkcji członków zarządu tych fundacji, które prowadzą działalność gospodarczą.</u>
          <u xml:id="u-102.4" who="#TadeuszJacekZieliński">Kolejnym niewątpliwie wartościowym rozwiązaniem jest zakaz prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby przed chwilą przeze mnie wymienione, z wyjątkiem działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej. Innych wyjątków w tym względzie ustawa nie powinna wprowadzać; nie powinniśmy tego czynić idąc za przedłożeniem przedstawionym przez Unię Pracy.</u>
          <u xml:id="u-102.5" who="#TadeuszJacekZieliński">Korzystnym rozwiązaniem jest to, iż projekt rządowy w sposób enumeratywny wskazuje osoby, które będą upoważnione do zasiadania w organach spółek, jeśli zostały wyznaczone do tej roli jako reprezentanci skarbu państwa. Bardzo dobrze się stało, iż w projekcie rządowym proponuje się wprowadzenie zakazu zasiadania we władzach spółek przez osoby pełniące kierownicze stanowiska państwowe, a więc najwyższych funkcjonariuszy państwowych.</u>
          <u xml:id="u-102.6" who="#TadeuszJacekZieliński">Na poparcie zasługuje pomysł szczegółowego określenia zasad przyznawania wynagrodzeń, dodatków, diet dla urzędników pełniących funkcje w spółkach z udziałem skarbu państwa. Dobre jest tutaj określenie limitu wynagrodzeń dla urzędników państwowych wykonujących to zadanie w ramach spółek na wysokości 4-krotnego najniższego wynagrodzenia pracowników, przy takim rozwiązaniu, iż nadwyżka ponad tę kwotę powinna być zwrócona do budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-102.7" who="#TadeuszJacekZieliński">Kolejnym projektem unormowania, które wydaje się celne, jest zakaz podjęcia pracy w podmiocie gospodarczym, wobec którego funkcjonariusze publiczni wydawali rozstrzygnięcia w sprawach indywidualnych. Zakaz ten miałby obowiązywać przez dwa lata od momentu zaprzestania pełnienia przez funkcjonariusza publicznego funkcji. W tym samym nurcie znajduje się rozwiązanie mające na celu postawienie tamy przed pełnieniem działalności gospodarczej przez osoby bliskie dla funkcjonariuszy publicznych w takim zakresie, kiedy ta działalność gospodarcza mogłaby interferować z działalnością funkcjonariusza publicznego. Jest to rozwiązanie celne. Również propozycja, aby o dopuszczalnych zakresach działalności gospodarczej małżonka, rodziców i dzieci funkcjonariusza wypowiadała się komisja, jest do przyjęcia. Komisja ta powinna zajmować się tylko tymi zagadnieniami, tylko ten zakres naszym zdaniem jest dopuszczalny.</u>
          <u xml:id="u-102.8" who="#TadeuszJacekZieliński">Korzystne jest również rozwiązanie zakładające, iż poseł, senator i osoba wchodząca w skład organów gminy, a więc deputowani do ciał wybieralnych oraz członkowie zarządów gmin, będą podlegali zakazowi sprawowania funkcji we wszelkich spółkach prawa handlowego. Tutaj trzeba podkreślić, że przedłożenie rządowe idzie dalej niż ostatnio uchwalona ustawa o wykonywaniu mandatu posła i senatora, która w art. 34 zajmuje się tą kwestią i wprowadza jedynie zakaz pełnienia funkcji w spółkach handlowych z udziałem kapitału państwowego i kapitału komunalnego, kapitału gminnego.</u>
          <u xml:id="u-102.9" who="#TadeuszJacekZieliński">Tyle rozwiązań, które zasługują na poparcie w obrębie przedłożenia rządowego. Teraz króciutko o walorach przedłożenia Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-102.10" who="#TadeuszJacekZieliński">Unia Wolności uważa, że sensownym rozwiązaniem jest propozycja Unii Pracy, aby funkcjonariusze, osoby pełniące kierownicze stanowiska państwowe, podlegały zakazowi posiadania jakichkolwiek udziałów w spółkach prawa handlowego. Opowiadamy się także za tym, (rozwiązanie proponowane przez Unię Pracy jest dobre), aby istniał zakaz posiadania więcej niż 10% udziałów lub akcji w spółkach prawa handlowego w ciągu dwóch lat od zaprzestania pełnienia funkcji przez funkcjonariusza publicznego.</u>
          <u xml:id="u-102.11" who="#TadeuszJacekZieliński">Na poparcie zasługuje też propozycja regulacji dotyczącej oświadczeń majątkowych funkcjonariuszy publicznych. Ta kwestia została uregulowana we wspomnianej przeze mnie ustawie o wykonywaniu mandatu posła i senatora. Natomiast w pozostałym zakresie odnoszącym się do funkcjonariuszy publicznych powinna być właśnie unormowana w ustawie o ograniczeniu działalności gospodarczej funkcjonariuszy publicznych.</u>
          <u xml:id="u-102.12" who="#TadeuszJacekZieliński">Tyle odniesień do pozytywnych elementów dwóch inicjatyw ustawodawczych. Teraz chciałbym powiedzieć o postulatach Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-102.13" who="#TadeuszJacekZieliński">Przede wszystkim więc - tutaj powtarzam wątek - należy rozważyć wprowadzenie zakazu posiadania przez osoby pełniące kierownicze funkcje państwowe oraz inne osoby objęte zakresem projektu ustawy jakichkolwiek udziałów w spółkach prawa handlowego. Naszym zdaniem rozdzielenie funkcji publicznych od działalności gospodarczej powinno być tutaj wyraźne i konsekwentne.</u>
          <u xml:id="u-102.14" who="#TadeuszJacekZieliński">Dalej. Jesteśmy przeciwni powołaniu komisji zgodnie z art. 3 przedłożenia rządowego. Jeśliby miała być powołana komisja zajmująca się tym obszarem, o którym mówimy, to powinna ona mieć jedynie kognicję, jeśli chodzi o wypowiadanie się o zakresie działalności gospodarczej osób bliskich w stosunku do funkcjonariuszy publicznych. To miałby być jej jedyny zakres działania. Ponadto należałoby naszym zdaniem wprowadzić dla członków organów gmin zakaz pełnienia funkcji członków zarządu w fundacjach prowadzących działalność gospodarczą. W tym względzie powinna być jednolita regulacja dotycząca różnych funkcjonariuszy państwa, w tym funkcjonariuszy samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-102.15" who="#TadeuszJacekZieliński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Sprawa kolejna. Stoimy na stanowisku, iż zaangażowanie posłów i senatorów w działalność gospodarczą powinno być regulowane w ustawie o wykonywaniu mandatu posła i senatora, ponieważ jest to ustawa, która w zamyśle inicjatorów ma być pewnym kodeksem postępowania posła i senatora, postępowania deputowanych. Propozycja regulacji tej materii w ustawie, którą rozważamy w dniu dzisiejszym, jest naszym zdaniem chybiona. Należałoby dokonać nowelizacji ustawy, która jeszcze nie została przez parlament ostatecznie uchwalona, mianowicie ustawa o wykonywaniu mandatu posła i senatora została poprawiona przez Senat i poprawki Senatu mają być niebawem w Wysokiej Izbie poddane pod głosowanie. Ponadto okazuje się, że nowelizacja ustawy o wykonywaniu mandatu będzie najprawdopodobniej konieczna. Klub Parlamentarny Unii Wolności uważa, że w sytuacji, kiedy zostanie przyjęta poprawka Senatu - zresztą poprawka ta pojawiła się już wcześniej z inicjatywy grupy posłów - zezwalająca posłom i senatorom na wykonywanie funkcji policyjnych w stosunku do spółek prawa handlowego, zezwalająca deputowanym na ingerowanie w działalność tych podmiotów, wtedy Sejm powinien uchwalić ustawę zakazującą deputowanym posiadania jakichkolwiek udziałów w spółkach prawa handlowego. Może bowiem zaistnieć sytuacja polegająca na tym, że poseł, korzystając ze swego prawa - nie daj, Boże, żeby takie prawo było - ingerowania w działalność spółek, będzie po prostu niszczył konkurencję, konkurencję dla spółki, w której posiada udziały bądź akcje.</u>
          <u xml:id="u-102.16" who="#TadeuszJacekZieliński">Jeszcze uwaga o charakterze legislacyjnym. Art. 2 projektu rządowego może być określony mianem mamuciego, ponieważ rozciąga się na ponad dwóch stronach. Myślę, że pomysł takiego zapisania tej normy jest nieszczęśliwy i narusza zasady techniki legislacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-102.17" who="#TadeuszJacekZieliński">Na koniec jeszcze jedna uwaga o charakterze legislacyjnym. Uważamy, iż oba projekty, rządowy i Unii Pracy, powinny przyjąć kształt jednolitego projektu jednej ustawy derogującej, wchodzącej w miejsce dotychczasowej ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez funkcjonariuszy publicznych. A więc uważamy, że nie powinno się dokonywać nowelizacji ustawy z 1992 r., lecz należy uchwalić nową ustawę.</u>
          <u xml:id="u-102.18" who="#TadeuszJacekZieliński">W związku z powyższym Klub Parlamentarny Unii Wolności wnosi, aby oba projekty zostały skierowane do komisji w celu ich opracowania. Mam na myśli Komisję Ustawodawczą, Komisję Administracji i Spraw Wewnętrznych, Komisję Regulaminową i Spraw Poselskich oraz Komisję Samorządu Terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-102.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#MarekBorowski">Czy dobrze zrozumiałem, że pan poseł chciałby skierować to do czterech komisji, tak?</u>
          <u xml:id="u-103.2" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Jacek Zieliński: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-103.3" who="#MarekBorowski">Przemawiał pan poseł Tadeusz Jacek Zieliński z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-103.4" who="#MarekBorowski">Obecnie proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Rogowskiego z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#StanisławRogowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Dobrze się stało, że zarówno rządowy projekt ustawy, jak i poselski trafiły pod obrady Izby jeszcze w takim czasie, kiedy istnieje realna możliwość, żeby Sejm w tej kadencji uchwalił właśnie taką jednolitą ustawę. W pełni zgadzam się z panem posłem Zielińskim, który mówił, że nasz projekt nowelizacyjny powinien być wkomponowany w tekst nowej ustawy. To jasne. Z drugiej strony nie mogę się oprzeć refleksji, że można było znacznie wcześniej zacząć prace nad tymi ustawami. To też może trochę źle świadczy o pewnych decyzjach, może nie legislacyjnych, ale politycznych, które dopiero teraz jak gdyby pozwoliły na to, ażeby rząd wystąpił z projektem całkowicie nowej ustawy. Przecież przynajmniej już od dwóch lat mówiło się, że obecnie obowiązująca ustawa nie przystaje do dzisiejszych realiów. Ale dobrze, że ten projekt powstał - jest to znowu plus dla rządu. Chciałbym dodać, już tak z punktu widzenia formalnego, legislacyjnego, że do projektu są dołączone projekty aktów wykonawczych, co powinno być regułą, ale niestety raczej jest rzadkością. I bardzo dobrze - niezależnie od oceny merytorycznej tych projektów aktów wykonawczych - że one od razu są i że komisje będą mogły mieć pełniejszy wgląd w całość projektu rządowego.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#StanisławRogowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Jest oczywiste, że działalność polityczna i państwowa na najwyższych szczeblach powinna być oddzielona od gospodarczej (działalność państwowa jest - jakkolwiek na to patrzeć - również działalnością stricte polityczną i jako taka powinna być oddzielona od działalności gospodarczej). Jest to fundamentalna zasada państwa demokratycznego, państwa prawa, ale musi się to odbywać właśnie według reguł prawa, musi to być zgodne z konstytucją, z ustawami, nie może być tutaj absolutnie żadnego pola nie uregulowanego przepisami, bo rzecz jest niezmiernie trudna i niezmiernie delikatna.</u>
          <u xml:id="u-104.2" who="#StanisławRogowski">Wiadomo, że w Polsce klasa polityczna nie jest najlepiej postrzegana. Mówią o tym wyniki sondaży publicznych, świadczą o tym zresztą uwagi często prezentowane w środkach masowego przekazu. Dzieje się tak w dużej mierze z powodu mniej lub bardziej słusznych oskarżeń o nie zawsze czyste i zgodne z prawem działania tychże osób w sferze gospodarczej. Nie przesądzam, czy takie zarzuty są słuszne czy nie, ale to właśnie stan prawny, który nie reguluje tych spraw, nie oddziela działalności politycznej od działalności gospodarczej, powoduje, że zdarzają się sytuacje niejasne, nieostre, które generalnie ważą bardzo negatywnie na odbiorze klasy politycznej w opinii publicznej.</u>
          <u xml:id="u-104.3" who="#StanisławRogowski">Oczywiście należy to zmienić zarówno w interesie czystości reguł życia gospodarczego, jak i czystości reguł życia politycznego. Jest przecież bezsprzeczne, że nie odczytamy właściwie zachowań społecznych, zachowań politycznych społeczeństwa, jeżeli nie będzie ono miało zaufania do swojej klasy politycznej. Nie będzie to możliwe tam, gdzie będzie stałe rozdarcie, ciągły podział na „my” i „oni”. W państwie demokratycznym jest to szalenie niebezpieczne i — generalnie rzecz biorąc — odsuwa to jak gdyby moment, kiedy rzeczywiście stosunki w sferze życia politycznego staną się takie, jakie chcielibyśmy, żeby były.</u>
          <u xml:id="u-104.4" who="#StanisławRogowski">Czy proponowane projekty ustaw rzeczywiście sprawią, że będzie można wyeliminować zjawiska, o których tu mówię? Tak. Nie wchodząc może do końca w szczegóły, które oczywiście będą dopracowane w komisjach - mam nadzieję, że oba projekty zostaną tam przesłane - myślę, że jest to krok w dobrym kierunku. Muszę powiedzieć, że pewne szczegółowe uregulowania budzą wątpliwości, niektóre z nich omówię, ale - jak powiadam - są to rzeczy do dopracowania, natomiast sam kierunek i zasady, które ustawy proponują, są słuszne i właśnie w oparciu o nie należy pracować nad tekstem ostatecznym.</u>
          <u xml:id="u-104.5" who="#StanisławRogowski">Co do art. 1 ust. 3 projektu rządowego. Mówi się tam o zakazie łączenia działalności politycznej z działalnością gospodarczą z wyjątkiem działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej. Wydaje się, że jest to ujęcie zbyt ogólne i zbyt szerokie, bo przecież działalność wytwórcza w rolnictwie w zakresie produkcji rolniczej i zwierzęcej to może być również działalność wielkoprzemysłowa, na ogromną skalę, działalność ogromnego przedsiębiorstwa. A więc słuszniejsze jest to, co proponuje się w projekcie poselskim, że właśnie wyjątek powinien dotyczyć tylko prowadzenia rolnego gospodarstwa rodzinnego. Oczywiście rozumiem, że zdefiniowanie gospodarstwa rodzinnego - zresztą Sejm nad tym pracuje - nie jest łatwe. Ale takie sformułowanie jak w projekcie rządowym jest za szerokie i tworzy nieuzasadniony przywilej dla tej właśnie sfery gospodarowania, nie chroniąc właściwego przedmiotu ochrony, jakim jest właśnie indywidualne gospodarstwo rolne. Uważamy również, że także dochody w sferze nierolniczej, które są opodatkowane podatkiem zryczałtowanym, powinny podlegać takiemu wyłączeniu, bo to jest oczywiste, żeby właśnie różne rodzaje działalności łączyć.</u>
          <u xml:id="u-104.6" who="#StanisławRogowski">Musimy być rygorystyczni, tworząc tę ustawę, ale musimy być też realistami. Nie może być tak, żeby politycy, ci którzy wchodzą do życia politycznego - a przecież wiemy wszyscy, czasami w Sejmie się tak mówi, że posłem się nie jest, posłem się bywa, to samo można powiedzieć np. o ministrze - byli całkowicie pozbawieni ewentualnych środków do życia, kiedy przestaną pełnić te funkcje. Tak więc jeszcze za chwilę powiem o innych propozycjach na ten temat - są one w projekcie poselskim - i poprę je. I właśnie ten przepis w tym kierunku powinien być, moim zdaniem, zmodyfikowany, zawężony, ale jednocześnie rozszerzona powinna być jego podstawa podmiotowa.</u>
          <u xml:id="u-104.7" who="#StanisławRogowski">Sprawa następna, chcę się odnieść do art. 2, rzeczywiście bardzo rozległego, do ust. 2. Jest tam mowa o zakazie - też o wyjątkach - obejmowania stanowisk we władzach spółek z udziałem skarbu państwa przez osoby, krótko mówiąc, od dyrektora departamentu w dół, a więc nie mówi się tutaj o tych najwyższych stanowiskach - ministra, sekretarza stanu. I to rozróżnienie, aczkolwiek może być zrozumiałe, to jednak będzie powodowało pewne trudności w praktyce. Proszę państwa, dotykamy tu bardzo ważnej sprawy, mianowicie odpowiedniego dbania w spółkach skarbu państwa o interes państwa jako właściciela, o reprezentowanie właścicielskich funkcji skarbu państwa. Takie oddzielenie nie jest, moim zdaniem, najlepsze. Dotyczy to też regulacji ust. 3, w której mowa, że osoby, które będą mogły sprawować te funkcje, otrzymają też wynagrodzenie. Generalnie znowu zakłóca ono pewną jasność i czytelność tej ustawy. Wydaje mi się, że można by było się pokusić albo o pewne ujednolicenie statusu wszystkich, którzy z racji pełnienia urzędów państwowych biorą udział w spółkach skarbu państwa, i wyposażyć ich nie w wynagrodzenie, lecz tylko w diety, które rekompensowałyby im jak gdyby nakłady czasu, nakłady pracy, które tam poświęcą, albo też pokusić się jeszcze o inne rozwiązanie - mianowicie stworzenie pewnych wyspecjalizowanych agend skarbu państwa, które by wykonywały obowiązki właścicielskie. Tego marginalizować nie można, bo jest to sprawa niezmiernej wagi, aby interesy skarbu państwa były tam odpowiednio reprezentowane, z drugiej strony obawiam się, że będzie to luka, to znaczy zbyt szeroka furtka i nastąpi pewne zakłócenie wewnętrznej logiki, wewnętrznej spójności tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-104.8" who="#StanisławRogowski">Sprawa następna - w nowym art. 3 projektu rządowego mówi się, że osoby pełniące kierownicze funkcje państwowe, przed upływem roku od zaprzestania pełnienia funkcji, nie mogą wykonywać innych zajęć w podmiotach gospodarczych. Uważamy, że okres jednego roku jest chyba za krótki, my postulujemy... Zresztą w projekcie poselskim jest mowa o 2 latach, jest tam mowa o 2 latach również w odniesieniu do kwestii posiadania 10-procentowego pakietu akcji - i o tym trzeba by również porozmawiać, dlatego że zachodzi obawa, iż zbyt formalnie potraktowana ustawa odnosząca się tylko do zajmowania się gospodarką w czasie pełnienia funkcji, a już nie po - czy to po wygaśnięciu mandatu, czy złożeniu funkcji - może spowodować, że w istocie będzie to ochrona zbyt słaba przed ingerencją polityki w życie gospodarcze.</u>
          <u xml:id="u-104.9" who="#StanisławRogowski">Przepisy art. 4, odnoszące się do współmałżonka, rodziny, są rygorystyczne, ale generalnie słuszne. Oczywiste jest, że są to również pewne koszty, jakie polityk powinien i musi, niestety, ponieść; ma inne profity z tego tytułu, natomiast to są koszty, które rozciągają się na jego rodzinę, na współmałżonka, na rodziców. Tu nie chodzi o to, żeby podejrzewać kogokolwiek o obchodzenie ustawy, ale rzeczywiście polityk - troszkę może to przeceniam - jak żona Cezara musi być nieskazitelny, a właśnie posiadanie akcji przez osoby bliskie politykowi w jakiś sposób to zmienia.</u>
          <u xml:id="u-104.10" who="#StanisławRogowski">Zdaje się, że czas mojego wystąpienia dobiega końca. Chciałbym w związku z tym powiedzieć jeszcze dwa zdania na temat propozycji zawartych w projekcie poselskim, w projekcie Unii Pracy, mówiących o tym, że te wszystkie osoby, które powinny pozbyć się akcji i udziałów oraz zaprzestać działalności gospodarczej, mogłyby te akcje i udziały wpłacać na wskazane przez ministra finansów fundusze. Proszę państwa, projekt rządowy nie przewiduje tego. Oni mają to zbyć i koniec, z tym że mają zbyć tylko nadwyżkę, to, co przekracza 10%. My uważamy, że dla czystości konstrukcji należałoby zapisać, ażeby pozbywano się wszystkich akcji, wszystkich udziałów oraz zrezygnowano całkowicie z działalności gospodarczej. Ale bądźmy realistami. Ktoś, kto startuje, by pełnić funkcje poselskie, nie może być pozbawiony perspektywy dalszego egzystowania, nie może nagle położyć na szali, zaryzykować całego dorobku swojego dotychczasowego życia. Nie wiadomo, jak długo będzie posłem. Może być 4 lata, a może być krócej. I dlatego też naszym zdaniem rozwiązanie polegające na lokowaniu majątku w funduszach powierniczych i gospodarowaniu przez te fundusze złożonym tam majątkiem do czasu zakończenia pełnienia funkcji czy innego momentu jest rozwiązaniem, które godzi dwie rzeczy - i rygoryzm z jednej strony, i realizm z drugiej.</u>
          <u xml:id="u-104.11" who="#StanisławRogowski">Kończąc wystąpienie, wyrażam nadzieję, że ustawy trafią do komisji, że względnie szybko będą tam opracowane i że przyjmiemy rozwiązania, które będą pewną wypadkową tych obu propozycji.</u>
          <u xml:id="u-104.12" who="#StanisławRogowski">Chciałbym tu jeszcze zwrócić uwagę na to, co mówił pan poseł Zieliński, na jego wniosek o przesłanie tych projektów do określonych komisji. Uważam, że projekty te powinny być przesłane również - przede wszystkim nawet - do komisji sprawiedliwości. Nawet samo to, kto jest przedstawicielem rządu w wypadku projektu rządowego, sugeruje, że to właśnie resort sprawiedliwości był głównym architektem tego projektu. Dlatego też komisja sprawiedliwości wydaje mi się szczególnie kompetentna w tym wypadku.</u>
          <u xml:id="u-104.13" who="#StanisławRogowski">Klub Unii Pracy wnosi o przesłanie obu projektów do komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Stanisławowi Rogowskiemu z Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#MarekBorowski">Obecnie przechodzimy do wystąpień w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-105.2" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu przedstawiciela Koła Poselskiego Konfederacji Polski Niepodległej pana posła Grzegorza Cygonika.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#GrzegorzCygonik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zdaniem Konfederacji Polski Niepodległej uchwalenie nowej ustawy o ograniczeniu działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne jest konieczne. Tzw. ustawa antykorupcyjna z 1992 r. zdezaktualizowała się już dawno, szczególnie w wypadku stosowania wyjątków od generalnego zakazu pełnienia przez te osoby funkcji we władzach spółek prawa handlowego; chodzi najczęściej o członkostwo w radach nadzorczych połączone z pobieraniem wynagrodzenia.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#GrzegorzCygonik">Ale jesteśmy jednocześnie za umożliwieniem prowadzenia działalności wytwórczej w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej. Byłby to jedyny możliwy wyjątek w zakresie działalności gospodarczej osób publicznych. Dobrze, że projekty wprowadzają zasadę odpowiedzialności i przejrzystość co do kwestii wynagradzania czy stanu majątkowego. Zdaniem Koła Poselskiego KPN oba projekty ustaw - i ten rządowy, i ten poselski, przedłożony Wysokiej Izbie przez klub Unii Pracy - idą w dobrym kierunku, zmierzają do oczyszczenia z tych wszystkich pojawiających się publicznie zarzutów o dorabianiu się lub wykorzystywaniu funkcji do rozliczeń z konkurencją. Musimy jako posłowie Sejmu doprowadzić jak najszybciej do czytelnego rozdziału funkcji publicznych, państwowych, politycznych od działalności gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-106.2" who="#GrzegorzCygonik">Koło Poselskie Konfederacji Polski Niepodległej jest za przesłaniem obu projektów do właściwych komisji.</u>
          <u xml:id="u-106.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Grzegorzowi Cygonikowi, który przemawiał w imieniu Koła Poselskiego Konfederacji Polski Niepodległej.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#MarekBorowski">Obecnie w imieniu Poselskiego Koła - Nowa Demokracja głos zabierze pan poseł Eugeniusz Januła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#EugeniuszJanuła">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mówimy dzisiaj o dwóch projektach ustaw - rządowym i Unii Pracy. Problem natomiast, do którego odnoszą się te ustawy, jest jednym z węzłowych dla naszego życia politycznego, obrazu kultury politycznej, jak również w konsekwencji dla postrzegania przejawów życia politycznego nie tylko w naszym kraju, ale i na zewnątrz. Oczywiście sam problem przesłanek życia publicznego, funkcjonowania polityków nie jest nowy. Można podać tu bardzo jaskrawe przykłady nie z naszego rejonu geograficznego, nawet z zamierzchłej przeszłości. W niektórych republikach kupieckich Europy w średniowieczu polityków przed objęciem funkcji ważono i ważono po rezygnacji czy po zakończeniu kadencji. Ci, którzy utyli w czasie kadencji, nie wychodzili na tym najlepiej. Podobne przykłady można było spotkać w niektórych państwach Afryki.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#EugeniuszJanuła">Mimo iż to jest pozornie odległe od obrazu naszej kultury politycznej, mówię o tym po to, by pokazać, że we wszystkich regionach geograficznych, we wszystkich rejonach działalności politycznej problem ten był zawsze bardzo drażliwy. Tym bardziej drażliwy jest dzisiaj, kiedy demokracja w Polsce w zasadzie dopiero się buduje, a pewne przejawy nawet daleko idącej patologizacji życia politycznego na styku świata polityki i świata biznesu wychodzą bardzo jaskrawo. Najbardziej jaskrawym przykładem jest afera Art „B”, aczkolwiek ze smutkiem stwierdzam, że nie jest to jedyny przykład. Być może daleko nam jeszcze do przykładu pewnego państwa południowej Europy, ale również Polskę uważa się poniekąd za państwo, w którym patologizacja życia politycznego zaszła już daleko. Tym bardziej, Wysoka Izbo, że nasze społeczeństwo jest biedne, ubogie i w związku z tym zarobki polityków są wysokie zarówno w stosunku do średnich krajowych płac w budżecie, jak i dochodów emerytów i rencistów, mimo że w porównaniu z zarobkami polityków zachodniej Europy są one relatywnie niskie. To właśnie powoduje ostrość i jaskrawość patrzenia na ten problem, stąd też wszelki, nawet drobny przejaw patologizacji zaraz staje się problemem aferalnym, środki masowego przekazu, słusznie zresztą, natychmiast problem wyświetlają itd. Wszystko to nie sprzyja, chcę to mocno podkreślić, demokratyzacji i stabilizacji życia politycznego.</u>
          <u xml:id="u-108.2" who="#EugeniuszJanuła">Chciałbym powiedzieć, że obydwa projekty, zarówno rządowy, jak i Unii Pracy, idą zasadniczo w dobrym kierunku. Nowa Demokracja ma oczywiście różne spojrzenie na oba projekty. Projekt rządowy jest pewnego rodzaju katalogiem zakazów i nakazów, a to nie jest dobre. Praktyka wykazuje, że wszelkie nakazy i zakazy są, niestety, po to, żeby je omijać, więc taki ich katalog nie jest chyba czymś dobrym. Opowiadamy się raczej za rozwiązaniem systemowym, w którym każdy kandydujący do sprawowania funkcji państwowej, od prezydenta państwa począwszy, na radnym gminy skończywszy, będzie miał jasność w zakresie instrumentów gry politycznej, jak również możliwości funkcjonowania jego jako polityka i ścisłego rozdzielenia działalności prywatnej, w tym gospodarczej, od politycznej. Propozycja zarządów powierniczych zawarta w drugim kompleksie ustaw jest, naszym zdaniem, bardzo sensowna. Nowa Demokracja opowiada się również, podobnie jak za zarządami powierniczymi, za weryfikowalnymi oświadczeniami majątkowymi polityków oraz urzędników państwowych przed obejmowaniem przez nich funkcji z wyboru i po zakończeniu pełnienia ich misji.</u>
          <u xml:id="u-108.3" who="#EugeniuszJanuła">Nie będziemy mówili o szczegółach obu ustaw. Jak powiedziałem, mają one i dobre, i złe strony. Chcę zakończyć wnioskiem, że Nowa Demokracja opowiada się za szybką i solidną pracą dużego spektrum komisji sejmowych, tak żeby dosyć szybko opracować jasny system. Dotyczyć on będzie prawdopodobnie nawet kilkunastu ustaw, a w jakimś stopniu także prawa konstytucyjnego. Chodzi po prostu o to, żeby stworzyć jasne warunki gry, nie budzące zastrzeżeń żadnego polityka, żadnego obserwatora życia politycznego i opinii publicznej. Opinia publiczna ma i będzie mieć zastrzeżenia do polityków, ale jeżeli system stwarza możliwości patologizacji, to odpowiedzialne są za to również w określonej proporcji parlament oraz inne urzędy państwowe. Chodzi o to, żebyśmy uniknęli tego typu błędów systemowych.</u>
          <u xml:id="u-108.4" who="#EugeniuszJanuła">Jak już mówiłem, opowiadamy się za szybką, kompleksową pracą w komisjach z możliwie szerokim udziałem konsultacji społecznych, bo tego typu ustawami zainteresowani są nie tylko przedstawiciele sił znajdujących się w obecnym parlamencie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#MarekBorowski">Przemawiał pan poseł Januła z Poselskiego Koła - Nowa Demokracja.</u>
          <u xml:id="u-109.2" who="#MarekBorowski">Na tym zakończyliśmy wystąpienia w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-109.3" who="#MarekBorowski">Przechodzimy do wystąpień indywidualnych.</u>
          <u xml:id="u-109.4" who="#MarekBorowski">Bardzo proszę, pan poseł Jan Byra z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#JanByra">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Tak wiele dobrego powiedziano już o tych projektach, że skupię się tylko na wątpliwościach. W moim odczuciu przedłożony projekt ustawy z druku nr 1442, w połączeniu z obowiązującym prawem dotyczącym pracowników samorządowych, pod pewnym względem w skuteczny sposób zniechęca do tego, aby być aktywnym społecznie. Nie daj Boże, żeby ktoś został radnym, bo wtedy ma zamkniętą drogę do pracy w samorządzie, w urzędzie gminy, w jednostkach samorządowych, a teraz jeszcze zamyka mu się drogę do stanowisk w spółkach prawa handlowego. Rozumiem, że jest to możliwe i realistyczne w dużych aglomeracjach, ale w małych środowiskach na prowincji, gdzie większość miejsc pracy jest właśnie w urzędzie gminy, jednostkach komunalnych, jakiejś jednej spółce, nie ma sensu się wysilać, bo automatycznie zamykamy sobie drogę do czegoś innego.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#JanByra">Ten element dyskryminacyjny widać wyraźnie w art. 2 ust. 2: na przykład urzędnik państwowy może być delegowany do władz spółki z udziałem skarbu państwa jako reprezentant skarbu państwa, a już radny jako reprezentant samorządu nie może być delegowany do spółki z udziałem tegoż samorządu. A dlaczego nie? Skoro są to pieniądze i interes samorządu, to kto lepiej będzie dbał, kto będzie lepszym gwarantem, jak nie radny, a więc ten, który został obdarzony zaufaniem społecznym?</u>
          <u xml:id="u-110.2" who="#JanByra">Druga wątpliwość: Dlaczego prezes jednoosobowej spółki skarbu państwa, firmy de facto państwowej, za to, że jest fachowcem, nie może być członkiem władz innej spółki z udziałem skarbu państwa, a np. jego podwładny, magazynier, już może być. W moim odczuciu jest to wprowadzenie mechanizmu selekcji negatywnej. Ten sam dziwoląg widzę w art. 6 ust. 2. Tutaj też brakuje logiki. Mówi się, że radny nie może być we władzach spółki, które mają siedzibę na terenie danej gminy lub prowadzą działalność gospodarczą na tym terenie, a więc występuje tu ten sam absurd, że miejscowi radni znający sprawy i teren, najlepsi fachowcy i ludzie cieszący się zaufaniem - won, a spadochroniarze - a, to owszem.</u>
          <u xml:id="u-110.3" who="#JanByra">Tak więc obawiam się, że pod rządami tego prawa na prowincji może dojść do takiej sytuacji, że jeśli chodzi o spółki skarbu państwa i spółki samorządowe, to w ich władzach będzie tylko miejsce dla emerytów, policjantów i gospodyń domowych.</u>
          <u xml:id="u-110.4" who="#JanByra">I mam jeszcze dwa pytania, dwie wątpliwości. Ostatnio Trybunał Konstytucyjny orzekł, iż radni mogą być pracownikami samorządowymi. Chciałem zapytać przedstawiciela rządu, czy rząd wystąpi z inicjatywą, która by przywróciła stan prawny zgodny z konstytucją. I pytanie drugie, bardzo praktyczne: Czy wobec dzisiaj obowiązującego prawa radny może być członkiem władz na przykład rady nadzorczej spółki z udziałem skarbu państwa? Wiem, że interpretacje w tej sprawie są bardzo różne, i wiem, że praktyka jest taka, że radni zasiadają we władzach spółek skarbu państwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#MarekBorowski">Jeśli chodzi o pańskie pytania, to proponuję, żeby odnośnie do pytania drugiego pan poseł zasięgnął opinii ekspertów z Biura Studiów i Ekspertyz.</u>
          <u xml:id="u-111.2" who="#komentarz">(Poseł Jan Byra: Ekspertyzy są bardzo różne.)</u>
          <u xml:id="u-111.3" who="#MarekBorowski">Rząd na pewno tego nie rozstrzygnie, to nie ulega najmniejszej wątpliwości. Natomiast jeśli chodzi o orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego, to po pierwsze, projekt był poselski, więc również to nie jest sprawa rządu, aby to rozstrzygał, a po drugie, Trybunał wypowiedział się w kwestii tej decyzji w kontekście ustawy, która wprowadzała tę zasadę w trakcie kadencji, natomiast nie zakwestionował generalnie takiego rozdziału funkcji. Będzie zresztą rzeczą parlamentu ocenienie tego przypadku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#JanByra">Otóż znam ekspertyzy i opinie prawne co do tego, czy radny może zasiadać w spółkach skarbu państwa, ale wiem, że praktyka jest zupełnie inna i resorty to prawo interpretują zupełnie inaczej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#MarekBorowski">Rozumiem, panie pośle. W takim razie pozostaje zwrócenie się do właściwych organów, aby wystąpiły o wykładnię.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-113.2" who="#MarekBorowski">Obecnie proszę o zabranie głosu pana posła Tadeusza Samborskiego z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#TadeuszSamborski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedłożony projekt ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne jest aktem prawnym bardzo oczekiwanym i pożądanym przez opinię publiczną. Aktualnie toczący się proces przed Trybunałem Stanu w sprawie afery alkoholowej jest tego dowodem. W nowym ustroju zetknęliśmy się także z taką postawą wielu urzędników państwowych, dla których nie istniały żadne systemy wartości, moralności i etyki zawodowej. Aby przeciwdziałać tym negatywnym zjawiskom, dokonano nieudanej próby umoralnienia życia politycznego i urzędniczego w Polsce. Po wydaniu zakazów 5 czerwca 1992 r. ich efektem była akcja prokuratora generalnego „czyste ręce”, przypominająca z nazwy włoskie akcje. Nie oczyściła ona jednak polskiej klasy politycznej z podejrzeń, nie wyjaśniła dwuznacznych zachowań ministrów. Polskie społeczeństwo, tak konsekwentnie deprawowane przez zaborców, okupantów i fanatyków ideologicznych, zachowało jeszcze potrzebę przestrzegania zasad moralnych i etycznych w życiu publicznym.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#TadeuszSamborski">Sfera życia publicznego kieruje się określonymi wymogami, tradycją, obyczajami. Z jednej strony nawiązujemy do polskich obyczajów i tradycji, ale z drugiej strony przyjmujemy już standardy europejskie. Dobrze się stało, że pojawia się inicjatywa ustawodawcza regulująca problem, który budził powszechne emocje. Jeszcze niedawno łamy gazet pełne były rozważań: miał prawo pobierać dodatkowe wynagrodzenie w spółce czy nie miał prawa. Padały w tym kontekście głośne nazwiska, że przypomnę tylko pełniącego wysokie funkcje ministerialne Andrzeja Olechowskiego. Do dziś zresztą oficjalna wykładnia różni się od oceny moralnej takich postaw przez społeczeństwo.</u>
          <u xml:id="u-114.2" who="#TadeuszSamborski">Pozwolę sobie przypomnieć, że już w okresie międzywojennym odczuwało się w Polsce silną presję społeczną związaną z potrzebą dokonania tego typu uregulowań. Nie doczekały się one jednak formy ustawowej. Pozwoliło to na przykład Radziwiłłowi pełnić różne funkcje publiczne, również parlamentarne, i równocześnie zasiadać we władzach spółek węglowych z udziałem kapitału niemieckiego na Śląsku.</u>
          <u xml:id="u-114.3" who="#TadeuszSamborski">Uważam, że w obecnych czasach powinniśmy zmierzać do rozgraniczenia tych funkcji na zasadzie zakazu ustawowego. Taka tendencja przeważa w państwach nowoczesnych, demokratycznych, na wysokim poziomie rozwoju gospodarczego. Taka przejrzystość jest koniecznością, zwłaszcza w okresie transformacji ustrojowej.</u>
          <u xml:id="u-114.4" who="#TadeuszSamborski">Projekt grzeszy niekonsekwencją. Raz daje większą swobodę tzw. erce, zwalniając wysokich urzędników państwowych na przykład z obowiązku wypełniania oświadczeń majątkowych, innym razem zaś — pro domo sua — parlamentarzystom, pozwalając im na udział w spółkach, z wyjątkiem tych z udziałem skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-114.5" who="#TadeuszSamborski">Ogromną wątpliwość wywołuje zaproponowany w ustawie system wynagradzania za pracę w spółce dla tych, którym na to ustawa zezwoli. Oto bowiem część tego wynagrodzenia trzeba będzie oddać fiskusowi w charakterze podatków, co oczywiście jest normalne i oczywiste, i część pozostającą również oddać fiskusowi, bo będzie ona przewyższać dozwoloną czterokrotność najniższego wynagrodzenia pracowników. I wreszcie na koniec roku nadal trzeba będzie wyliczyć z tego należną część fiskusowi. Kto to będzie sprawdzał, jakimi metodami, zwłaszcza jeśli się będzie to dokonywać etapami?</u>
          <u xml:id="u-114.6" who="#TadeuszSamborski">Dziwi też propozycja jednoinstancyjnego trybu rozpatrywania spraw przez proponowaną w art. 3 komisję. Jest to bowiem niezgodne z polskim ustawodawstwem, które daje prawo do zaskarżania decyzji. A już najdziwniejsze jest nakładanie na pracodawcę obowiązku sprawdzania, czy zatrudniony przez niego pracownik nie zajmował wcześniej stanowiska określonego w art. 3 ust. 2. Tworzymy tym samym niepotrzebne curiosum karzące pracodawcę za niezbyt dogłębne śledztwo dotyczące kandydata do pracy. Kto będzie te dane grupował, kto je będzie udostępniał?</u>
          <u xml:id="u-114.7" who="#TadeuszSamborski">Wiele tematów proponowanej ustawy jest nie dookreślonych i słabo zdefiniowanych. Co bowiem znaczy sformułowanie w art. 4 ust. 1 „stronniczość” lub „interesowność”? Po co ustawa próbuje definiować bliżej pojęcie spółki prawa handlowego, skoro precyzuje to już Kodeks handlowy? Co znaczy zapis art. 1 ust. 3 o działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej? Czy nie lepiej określić tę kategorię jako na przykład indywidualne gospodarstwo rolne? Pojęcie „dieta” z art. 2 ust. 4 też jest trudne do zdefiniowania i na pewno nie odpowiada tradycyjnemu rozumieniu tego słowa jako „koszt utrzymania dziennego”.</u>
          <u xml:id="u-114.8" who="#TadeuszSamborski">Przytoczone powyżej uwagi są w większości łatwe do wprowadzenia, a błędy interpretacyjne możliwe do usunięcia.</u>
          <u xml:id="u-114.9" who="#TadeuszSamborski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam szczęście reprezentować w tej Izbie chłopów, rolników, mieszkańców wsi, czyli ten elektorat, dla którego pobieranie dodatkowego wynagrodzenia za pracę już opłaconą jest czynem moralnie dwuznacznym. Chłopi nie relatywizują norm moralnych, nikt z nich nie żąda ponownej zapłaty za sprzedane już zboże czy mleko. Zastanówmy się bowiem wspólnie, czy moralne jest pobieranie równolegle z pensją urzędniczą wynagrodzenia za pracę w spółce. W wypadku urzędników państwowych reprezentujących interesy skarbu państwa w spółkach z takim udziałem odbywa się to zazwyczaj w czasie, za który i tak urzędnicy pobierają pobory, czyli w godzinach pracy; także wiedza, która jest im niezbędna do skutecznego nadzorowania spółki, wynika z ich obowiązków służbowych. Czyż więc ustawa nie sankcjonuje równoległego źródła dochodów za podobną pracę? Czy na pewno jest to zgodne z etyką urzędnika? Mam co do tego poważne wątpliwości, bo doświadczenia ostatnich miesięcy pokazały, że mało jest ideowców, którzy nadzorując spółkę zrzekli się za to wynagrodzenia.</u>
          <u xml:id="u-114.10" who="#TadeuszSamborski">W rozumieniu ludowców celem tego projektu jest jednoznaczne wskazanie, że wykonywanie zadań publicznych związane jest ze służbą publiczną wobec społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-114.11" who="#TadeuszSamborski">Jednocześnie projekt ustawy gwarantuje niezależność osób piastujących określone stanowiska od podmiotów gospodarczych, które poprzez zatrudnianie ministrów i polityków mogłyby potencjalnie wpływać na przykład na zamówienia, zlecenia prac. Zagrożeniem ich niezależności byłyby bowiem powiązania majątkowe ze spółką lub innym podmiotem gospodarczym. Słusznie się podkreśla, że zagrożenie istnieje wtedy, gdy powiązanie ma charakter stały, co może doprowadzić do utożsamiania nawet częściowego interesu majątkowego pracownika urzędu państwowego z interesem spółki.</u>
          <u xml:id="u-114.12" who="#TadeuszSamborski">Przyjęcie ustawy wraz z przedłożonymi poprawkami ostatecznie zakończyłoby etap, którego hasłem przewodnim było bogacenie się za wszelką cenę. Następnie dokonałby się jakościowy podział na tych, którzy chcą, pełniąc funkcje publiczne, służyć społeczeństwu, i tych, którzy będą szukali swego miejsca tylko w działalności gospodarczej - nie narzucającej takich rygorów prawnych i etycznych.</u>
          <u xml:id="u-114.13" who="#TadeuszSamborski">Reasumując, uważam podjętą próbę legislacyjną za celową, pożądaną i wychodzącą naprzeciw zainteresowaniom społecznym, formułowanym zwłaszcza przez Polskie Stronnictwo Ludowe wrażliwe na politykę „czystych rąk”. Ze względu na liczne błędy i nieprecyzyjność sformułowań, dopuszczające rozbieżności interpretacyjne, ustawa musi być jednak ponownie opracowana i zredagowana.</u>
          <u xml:id="u-114.14" who="#TadeuszSamborski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wnoszę o przekazanie projektu ustawy do właściwych komisji, które ostatecznie dokonają korekt zgodnych z sugestiami moimi oraz innych posłów. Polskie społeczeństwo, a szczególnie nasi wyborcy, oczekuje od nas, parlamentarzystów, nie tylko skuteczności w działaniu, ale i przestrzegania dobrych obyczajów, zasad etyki i moralności.</u>
          <u xml:id="u-114.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Samborskiemu z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Jadwigę Błoch z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#JadwigaBłoch">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne wpłynął do Sejmu 13 grudnia ub. r. i jest, można powiedzieć, dość późną reakcją na doświadczenia akcji „czyste ręce”. Okazało się, że tzw. ustawa antykorupcyjna z 1992 r. słabo chroni przed niepożądanymi powiązaniami władzy publicznej z działalnością gospodarczą. W stosunku do obecnie obowiązującej ustawy z dnia 5 czerwca 1992 r. projektowana ustawa w bardzo istotny sposób ogranicza dopuszczalność łączenia działalności publicznej z działalnością gospodarczą, co należy uznać za słuszne.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#JadwigaBłoch">Zakazem objęto większy krąg osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe. Wprowadza się wobec nich:</u>
          <u xml:id="u-116.2" who="#JadwigaBłoch">— bezwzględny zakaz pełnienia funkcji w spółkach prawa handlowego (te osoby nie mogą być także wyznaczane do pełnienia funkcji w spółkach skarbu państwa),</u>
          <u xml:id="u-116.3" who="#JadwigaBłoch">— zakaz posiadania więcej niż 10% udziałów lub akcji w spółkach prawa handlowego,</u>
          <u xml:id="u-116.4" who="#JadwigaBłoch">— zakaz prowadzenia działalności gospodarczej, z wyjątkiem działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej.</u>
          <u xml:id="u-116.5" who="#JadwigaBłoch">Znacznie rozszerzono krąg osób, których dotyczą identyczne zakazy. Będą to więc, na przykład, dyrektorzy departamentów i naczelnicy wydziałów naczelnych i centralnych urzędów państwowych, kierownicza kadra administracji terenowej, pracownicy NIK, PIP i regionalnych izb obrachunkowych wykonujący lub nadzorujący czynności kontrolne, pracownicy na kierowniczych stanowiskach w państwowych bankach, przedsiębiorstwach, agencjach, jednoosobowych spółkach skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-116.6" who="#JadwigaBłoch">Precyzyjnie określono zasady wynagradzania przez spółkę. Wynagrodzenie nie może przekraczać czterokrotności najniższego wynagrodzenia pracowników. Jeśli spółka zapłaci więcej, nadwyżka będzie przekazywana do budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-116.7" who="#JadwigaBłoch">Za trafny należy uznać zakaz pełnienia funkcji w spółkach prawa handlowego, natomiast zawarta w art. 3 propozycja powołania przez prezesa Rady Ministrów komisji i umiejscowienia jej przy gabinecie szefa kancelarii premiera, jak też proponowany jej skład, nie są najszczęśliwszymi rozwiązaniami. Tworzy się znów wyjątek i możliwość, jaką daje ust. 3 art. 1 obowiązującej jeszcze ustawy. Potwierdzeniem tego jest zaproponowany zapis art. 3 ust. 2: „w uzasadnionych wypadkach”. Jest to zapis bardzo ogólnikowy i można go dowolnie interpretować. Winien on być pominięty, tym bardziej że pociąga za sobą określone skutki finansowe. Byłoby niestosowne, by dyrektorzy departamentów posiadali uprawnienie wyrażania zgody osobom wymienionym w art. 1 ust. 1.</u>
          <u xml:id="u-116.8" who="#JadwigaBłoch">Za „niepraktyczny” uznać należy mechanizm wypłacania dodatków w formie diet osobom wyznaczonym jako reprezentanci skarbu państwa w organach spółek prawa handlowego w sytuacji, kiedy wynagrodzenie przyznane przez spółkę będzie niższe niż wynagrodzenie określone stosownym rozporządzeniem Rady Ministrów. W momencie wprowadzenia takich dopłat spółki będą mogły wypłacać jedynie symboliczne wynagrodzenie, a z pewnością nie będą zainteresowane wypłatą wynagrodzeń na poziomie najwyższym, mając świadomość, że osoba pobierająca to wynagrodzenie będzie zobowiązana do zwrotu nadwyżki do budżetu państwa (art. 2 ust. 5). W ust. 4 natomiast upoważnia się Radę Ministrów m.in. do dodatków wyrównawczych i diet, o których ustawa nie wspomina, co oznacza, że osoby wyznaczone jako reprezentanci skarbu państwa będą otrzymywać dodatkowe diety (bądź inne niż te przyznawane np. z tytułu podróży służbowych).</u>
          <u xml:id="u-116.9" who="#JadwigaBłoch">Kwestię oświadczeń majątkowych projekt reguluje dość szczegółowo. Najwyraźniej zostały wyciągnięte wnioski z nieporozumień, jakie w tej sprawie ostatnio zaistniały. Oświadczenie składane przełożonemu powinno zawierać dane o składnikach majątku osoby zainteresowanej i jej małżonka, dane o działalności gospodarczej zainteresowanego, a w wypadku osób pełniących kierownicze stanowiska państwowe - również o działalności gospodarczej członków najbliższej rodziny.</u>
          <u xml:id="u-116.10" who="#JadwigaBłoch">Projekt nie określa, czy i przez kogo będzie prowadzona analiza danych o stanie majątkowym - zarówno w czasie pełnienia funkcji (w celu sprawdzenia wiarygodności danych), jak i po jej ustaniu (w celu porównania z danymi przed objęciem funkcji). Ponownie zatem nie stworzono instytucji prawnych, które gwarantowałyby autentyczne, nie tylko prewencyjne działanie ustawy. Mamy bowiem ustawową powinność składania oświadczeń o stanie majątkowym - powinność obwarowaną sankcjami za niezłożenie takiego oświadczenia oraz podanie w nim nieprawdy - ale mamy też zapis (ust. 3), który uniemożliwia sprawdzanie tych oświadczeń, a nade wszystko ich ujawnianie bez zgody osoby składającej oświadczenie. Projektodawcy nie przewidują zatem żadnych form weryfikacji rzeczywistej realizacji powinności ustanowionych ustawą. Zakłada się zatem, że dopiero w momencie konkretnego nadużycia oświadczenia te będą podlegały badaniu przez organy wymiaru sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-116.11" who="#JadwigaBłoch">Projekt zawiera też regulacje dotyczące posłów, senatorów i osób wchodzących w skład organów gminy. Gdy chodzi o parlamentarzystów, świeżo uregulowano te kwestie w ustawie o wykonywaniu mandatu posła i senatora.</u>
          <u xml:id="u-116.12" who="#JadwigaBłoch">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jestem za skierowaniem projektu ustawy do dalszych prac w komisjach sejmowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję pani posłance.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#MarekBorowski">Przemawiała pani posłanka Jadwiga Błoch z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-117.2" who="#MarekBorowski">Proszę obecnie o zabranie głosu pana posła Wiesława Gołębiewskiego z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#WiesławGołębiewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przemiany zapoczątkowane w 1989 r. zaowocowały swobodami politycznymi, gospodarczymi, które w wielu dziedzinach przyniosły zjawiska niepokojące, bulwersujące opinię publiczną. Zjawiskiem występującym zbyt powszechnie, urastającym niemal do nieprawidłowej „prawidłowości „, było łączenie działalności osób publicznych z funkcjonowaniem w organach statutowych podmiotów prawa handlowego.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#WiesławGołębiewski">Wobec nagminności tych praktyk zrodziła się ustawa — uchwalona przez Sejm 5 czerwca 1992 r. — o ograniczeniu działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne. Na podstawie doświadczeń prawie czterech lat jej obowiązywania należy stwierdzić, że to rozwiązanie prawne miało bardziej na względzie reakcję na krytyczne stanowisko opinii publicznej, wyrażane często przez mass media, niż faktyczne ograniczenie w praktyce wykonywania ustawy, to jest ograniczenie prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne.</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#WiesławGołębiewski">Generalny zakaz pełnienia funkcji we władzach spółek prawa handlowego nie był w praktyce przestrzegany na skutek wyłomu w samej ustawie; w przeważającej liczbie przypadków łączyło się to z pobieraniem wynagrodzenia w spółce, a nawet w kilku spółkach, przez osoby zajmujące kierownicze stanowiska państwowe. Przykładem prominentnej osoby zaangażowanej w działalność wielu spółek był ówczesny minister spraw zagranicznych, który — po lustracji pod nazwą „czyste ręce” przeprowadzonej przez ówczesnego prokuratura generalnego Włodzimierza Cimoszewicza — złożył rezygnację z zajmowanego stanowiska. Akcja „czyste ręce” wykazała, że nie są one czyste u wielu osób pełniących funkcje publiczne. Trybunał Konstytucyjny zajął w tej sprawie stanowisko powszechnie określane jako salomonowe.</u>
          <u xml:id="u-118.3" who="#WiesławGołębiewski">Projekt ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne jest następstwem akcji „czyste ręce”, reakcją na nieskuteczność działania w praktyce ustawy z dnia 5 czerwca 1992 r. Projekt ustawy zakłada dużą przejrzystość prawną, rozciągając — właśnie w celu utrzymania tej przejrzystości — zakazy prowadzenia działalności gospodarczej na członków rodziny, tj. na małżonka, rodziców, dzieci osób pełniących funkcje publiczne. Wykluczyć to ma podejrzenie o stronniczość lub interesowność funkcjonariusza państwowego.</u>
          <u xml:id="u-118.4" who="#WiesławGołębiewski">Art. 6 ust. 2 wyraźnie i jednoznacznie zakazuje posłom i senatorom bycia członkami zarządów, rad nadzorczych lub komisji rewizyjnych spółek prawa handlowego z udziałem skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-118.5" who="#WiesławGołębiewski">Art. 9 ust. 4 zobowiązuje posłów i senatorów do składania oświadczeń o stanie majątkowym w terminie 30 dni od dnia objęcia mandatu.</u>
          <u xml:id="u-118.6" who="#WiesławGołębiewski">Jeśli chodzi o osoby, które są członkami zarządów, rad nadzorczych, komisji rewizyjnych spółek prawa handlowego lub zarządów fundacji prowadzących działalność gospodarczą, art. 14 ust. 1 zobowiązuje je do zrzeczenia się tych funkcji w terminie do najbliższego walnego zgromadzenia lub zgromadzenia akcjonariuszy, nie później jednak niż w ciągu 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-118.7" who="#WiesławGołębiewski">Z satysfakcją należy podkreślić, że zakaz pełnienia funkcji w spółkach prawa handlowego będzie miał charakter bezwzględny, co precyzuje art. 2 ust. 1 pkt. 3–5. Zakaz ten należy widzieć jako wyraz konstytucyjnej równości praw obywatelskich - chroni on przed nadmiarem praw, uprzywilejowań osób pełniących funkcje publiczne; w dotychczasowej praktyce nadmiar ich praw dyskryminował ogół obywateli nie będących osobami publicznymi. Z zadowoleniem stwierdzam, że zapis ten ma fundamentalne znaczenie konstytucyjne, mieszczące się również w filozofii umowy społecznej owocującej klarownością podziału władzy.</u>
          <u xml:id="u-118.8" who="#WiesławGołębiewski">Opowiadam się za skierowaniem projektu ustawy do odpowiednich komisji.</u>
          <u xml:id="u-118.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Gołębiewskiemu z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Janusza Lemańskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#JanuszLemański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ustawa zawarta w druku nr 1442, stanowiąca przedmiot dzisiejszych obrad, jest jednym z ważniejszych aktów warunkujących prawidłowe i sprawne funkcjonowanie aparatu państwowego. Jak wiadomo, celem jej jest zapewnienie właściwego działania organów państwowych i samorządowych, ochrona prawidłowego wykonywania zadań publicznych, zapobieganie nadużyciom stanowisk służbowych w celu osiągnięcia nieuzasadnionych korzyści majątkowych. Ustawa ta ma się przyczyniać do wzrostu wiarygodności najwyższych władz państwowych, ponadto powinna gwarantować niezależność w sprawowaniu funkcji publicznych. Niestety, doświadczenia ostatnich lat wykazały, jak duże możliwości stworzyły luki i nieścisłości w aktualnie obowiązującej ustawie. Tego typu wypadki są niedopuszczalne i sprzeczne z ideą ustawy. Aby zapobiec możliwości dalszego wykorzystywania luk, obchodzenia niejasnych i nieprecyzyjnych przepisów, aby urealnić idee przyświecające tworzeniu tej ustawy, opowiadam się za jak najbardziej precyzyjnym ujęciem spornych kwestii, zapewniającym uniknięcie w przyszłości przypadków, jakie dotychczas miały miejsce.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#JanuszLemański">Panie i Panowie Posłowie! Ustawa ta jest szczególnie dla nas istotna, wiele kwestii w niej ujętych dotyczy bowiem nas samych. Musimy pamiętać, iż to, że tu zasiadamy, zawdzięczamy naszym wyborcom, mandat przedstawicielski zaś, otrzymany od nich — to dobrowolna służba publiczna, z którą wiążą się dodatkowe obowiązki, ale również ograniczenia i wręcz wyrzeczenia. Powinniśmy zapobiegać angażowaniu się osób publicznych, w tym i nas samych, w sytuacje, które nie tylko mogą podawać w wątpliwość osobistą uczciwość, ale także podważać autorytet konstytucyjnych organów państwa. Dlatego z zadowoleniem należy przyjąć proponowaną przez rząd zmianę w art. 1 ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne, polegającą na wprowadzeniu bezwzględnego zakazu prowadzenia działalności gospodarczej przez te osoby. Szczególne znaczenie art. 1 związane jest z tym, iż dotyczy on osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe. Naganne jest bowiem, jeżeli osoby zajmujące najwyższe szczeble w hierarchii państwa są bezpośrednio lub pośrednio zaangażowane w działalność gospodarczą, co natychmiast budzi publiczne podejrzenia o stronniczość i interesowność w podejmowaniu strategicznych decyzji. Poważne wątpliwości nasuwa jednak wyłączenie spod zakazu zawartego w art. 1 ust. 3 działalności wytwórczej w rolnictwie. Twierdzenie, iż działalność taka w niewielkim zakresie może wpłynąć na podejrzenia o stronniczość, upada, gdy mamy do czynienia na przykład z właścicielami ponadstuhektarowego gospodarstwa rolnego, którzy decydują o udzielanych dla rolnictwa subwencjach czy dotacjach. Co więcej, jeżeli posłom, senatorom i osobom wchodzącym w skład organów gminy nie wolno prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek z wykorzystaniem mienia skarbu państwa, innej państwowej osoby prawnej lub mienia komunalnego, to według klasycznego rozumowania a minori ad maius tym bardziej zabronione to być powinno osobom zajmującym kierownicze stanowiska w państwie. Tak jednak nie jest. Z treści art. 1 ust. 3 wynika, że działalność taka nie jest zabroniona.</u>
          <u xml:id="u-120.2" who="#JanuszLemański">Na gruncie aktualnie obowiązującej ustawy wiele sporów wywołał problem, czy zakaz dotyczący bycia członkiem zarządów, rad nadzorczych spółek handlowych z udziałem skarbu państwa ma zastosowanie do osób wchodzących w skład organów gminy na terenie całego kraju, czy jedynie gminy, w której dana osoba pełni funkcję. Sprawę tę jednoznacznie rozstrzygnął Trybunał Konstytucyjny, opowiadając się za drugim rozwiązaniem, ono też zostało przyjęte w art. 6 projektu.</u>
          <u xml:id="u-120.3" who="#JanuszLemański">Proszę jednak zwrócić uwagę na art. 5. Sformułowany tu zakaz prowadzenia działalności gospodarczej dotyczy całego kraju, tak więc wbrew argumentom podnoszonym za zmianą art. 6, wbrew uzasadnieniu Trybunału Konstytucyjnego osoba wchodząca w skład organów gminy nie może prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek, wykorzystując mienie komunalne, nawet jeżeli jej działalność odbywa się poza granicami danej gminy. Uważam więc, że art. 5 powinien zostać znowelizowany w podobny sposób jak art. 6.</u>
          <u xml:id="u-120.4" who="#JanuszLemański">Istotnym novum jest wprowadzenie art. 4, będzie on bowiem przeciwdziałał sytuacjom, które mogą stwarzać pokusę nadużywania zajmowanego stanowiska publicznego. Dochodzi wówczas do tzw. sytuacji konfliktu interesu. Konflikt taki może zostać wywołany faktem materialnego zainteresowania wynikami gospodarczymi spółki, nawet jeśli dana osoba nie posiada w tej spółce własnych udziałów czy akcji.</u>
          <u xml:id="u-120.5" who="#JanuszLemański">Należy unikać sytuacji, gdy ludzie zaangażowani w pełnienie funkcji publicznych równie aktywnie uczestniczą w interesach. Pewnym rodzajem zabezpieczeń mogą być deklaracje majątkowe. Mogą one stanowić dla polityków istotną ochronę przed oskarżeniami o korupcję.</u>
          <u xml:id="u-120.6" who="#JanuszLemański">Nie bez powodu pozostaje wprowadzenie do art. 9 uściślenia odnośnie do tego, co stanowi majątek. Według art. 9 ust. 1 zdanie drugie, w skład jego wchodzi majątek odrębny i objęty małżeńską wspólnością majątkową. Jakkolwiek dalsza część przepisu zawiera wyliczenie, co w szczególności powinno znaleźć się w oświadczeniu, to jednak budzi to wątpliwości. Dokonując bowiem wykładni językowej, można stwierdzić, iż należy wpisać także mienie nabyte w drodze przetargu, nawet jeżeli stanowiłoby ono odrębny majątek drugiego małżonka, a to nie mieści się już w sprecyzowaniu zawartym w zdaniu drugim.</u>
          <u xml:id="u-120.7" who="#JanuszLemański">Za dobre i wymuszone praktyką należy uznać sformułowanie wzoru oświadczenia majątkowego w formie oficjalnego załącznika do ustawy. Podniesie to jego znaczenie, a osoby zobowiązane do jego wypełniania spełnią swój obowiązek rzetelniej i precyzyjniej niż dotychczas.</u>
          <u xml:id="u-120.8" who="#JanuszLemański">Istotną wadą projektu jest jednak rozwiązanie dotyczące dalszego losu tych oświadczeń. Kierownicy jednostek oprócz przyjmowania deklaracji majątkowych nie mają żadnych dalszych kompetencji w tym zakresie. Brakuje więc organu, który na bieżąco kontrolowałby stosowanie się do przepisów omawianej ustawy. To właśnie do jego kompetencji powinno należeć przyjmowanie oświadczeń oraz, w wypadku stwierdzenia nadużyć, przekazywanie spraw do organów wymiaru sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-120.9" who="#JanuszLemański">Aktualnie proponowane rozwiązanie nie daje możliwości rzeczywistej realizacji przepisów ustawy. Za korzystne rozwiązanie należy uznać określenie wynagrodzenia dla osób wyznaczonych do reprezentowania interesów skarbu państwa w spółkach prawa handlowego, na stałym pułapie, niezależnie od danej spółki. W praktyce bowiem wynagrodzenie osób pełniących funkcję w organach spółki nie pozostaje bez związku z zyskami osiąganymi przez tę spółkę. Z drugiej strony na osiąganie zysków przez spółkę wpływają warunki jej funkcjonowania, a na to mogą mieć wpływ osoby zainteresowane.</u>
          <u xml:id="u-120.10" who="#JanuszLemański">Pojawia się wówczas niebezpieczeństwo utożsamiania interesu majątkowego spółki z własnym interesem majątkowym. Dlatego też ustawa o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne nie bez kozery zwana jest ustawą antykorupcyjną. Osoby pełniące funkcje publiczne, obdarzone szczególnym zaufaniem społecznym, powinny wystrzegać się korzystania z uprzywilejowanej pozycji, szczególnie w zakresie czerpania dodatkowych korzyści finansowych i majątkowych, gdyż łatwo może to podważyć ich społeczne zaufanie, a to warunek sine qua non ustroju społecznego w demokracji przedstawicielskiej.</u>
          <u xml:id="u-120.11" who="#JanuszLemański">Dlatego też wnoszę o skierowanie rządowego i poselskiego projektów ustaw (druki nr 1442 i 1553) do dalszej pogłębionej analizy w komisjach problemowych.</u>
          <u xml:id="u-120.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Januszowi Lemańskiemu z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Świrepo z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#JanŚwirepo">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Fakt, że w okresie transformacji gospodarczej w naszym kraju nie ma szczegółowych uregulowań prawnych w tym zakresie, spowodował, że od roku 1989 opinia publiczna informowana jest o różnego rodzaju aferach, takich jak alkoholowa, paliwowa, rublowa, afery związane z prywatyzacją przedsiębiorstw i banków oraz z nabywaniem ziemi i majątku trwałego. Powszechne są doniesienia o powiązaniu z tymi negatywnymi zjawiskami osób zajmujących wysokie stanowiska państwowe lub osób, które je zajmowały; dotyczy to także posłów i senatorów. Sytuacja taka przyczynia się do powstawania w dużej części naszego społeczeństwa opinii, że każde uczestnictwo w tworzeniu prawa, w Sejmie, Senacie, oraz sprawowanie władzy administracyjnej i samorządowej wiąże się z korupcją i wykorzystywaniem stanowisk do zaspokojenia własnych potrzeb materialnych.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#JanŚwirepo">Gospodarka rynkowa charakteryzuje się nie tylko dynamicznym rozwojem przedsiębiorstw prywatnych, ale także tworzeniem się różnego rodzaju grup nacisku, formalnych i nieformalnych. Celem tworzenia tych grup jest dążenie do uzyskania przewagi interesów partykularnych nad interesami ogółu lub nad innymi podmiotami. Można oczekiwać, że sytuacja taka będzie sprzyjała wzrostowi korupcji i płatnej protekcji. Polska stała się wielkim rynkiem konsumpcyjnym, a także inwestycyjnym. Budowa autostrad, modernizacja linii kolejowych, telekomunikacja, ochrona środowiska, rynek paliwowy, energetyka, narodowe fundusze inwestycyjne, prywatyzacja przedsiębiorstw i banków, a także inne przedsięwzięcia, w które inwestowane będą dziesiątki miliardów dolarów, potencjalnie mogą być wykorzystywane do celów prywatnych.</u>
          <u xml:id="u-122.2" who="#JanŚwirepo">Omawiane na obecnym posiedzeniu projekty ustawy - projekt rządowy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne (druk nr 1442) oraz projekt poselski o zmianie ustawy o obowiązkach i prawach posłów i senatorów, ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne oraz o zmianie ustawy o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe (druk nr 1553) - mają w sposób ustawowy ograniczyć możliwość wykorzystywania stanowisk i funkcji do celów prywatnych.</u>
          <u xml:id="u-122.3" who="#JanŚwirepo">Pozytywnie należy ocenić zapis w art. 1 projektu rządowego, gdzie w sposób obligatoryjny zakazuje się osobom pełniącym kierownicze stanowiska państwowe zajmowania stanowisk w spółkach prawa handlowego, nabywania powyżej 10% udziałów lub akcji w tych spółkach, a także prowadzenia działalności gospodarczej, z wyjątkiem działalności rolniczej. Tu jestem za wpisaniem, że dotyczy to tylko gospodarstwa rodzinnego.</u>
          <u xml:id="u-122.4" who="#JanŚwirepo">Art. 2 stanowi szczegółowy wykaz stanowisk w urzędach państwowych i samorządowych, NIK, regionalnych izbach obrachunkowych, kolegiach odwoławczych itd. W artykule tym zapisany jest sposób wynagradzania pracowników urzędów państwowych, którzy będą oddelegowani do reprezentowania interesów skarbu państwa w jednoosobowych spółkach skarbu państwa. Uważam, że ze względu na swoją objętość art. 2 jest mało czytelny.</u>
          <u xml:id="u-122.5" who="#JanŚwirepo">Art. 3 wprowadza ograniczenie zatrudnienia osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe przed upływem roku od zaprzestania pełnienia przez nie funkcji w podmiotach gospodarczych, wobec których podejmowały decyzje w sprawach indywidualnych. Uważam taki zapis za bardzo słuszny. Ogranicza on w sposób zasadniczy płatną protekcję, ale okres ten jest jednak zbyt krótki i dlatego proponuję rozszerzyć go do dwóch lat.</u>
          <u xml:id="u-122.6" who="#JanŚwirepo">Pozytywnie należy ocenić zapis art. 4, który mówi, że osoby te muszą obligatoryjnie złożyć oświadczenie o działalności gospodarczej małżonka, rodziców, dzieci, przed powołaniem na stanowisko, po to by specjalna komisja mogła wydać orzeczenie, czy prowadzona działalność gospodarcza może wywoływać stronniczość lub interesowność. Wprawdzie jest to ograniczenie swobód obywatelskich osób trzecich, ale w okresie przejściowym naszej transformacji jest to wskazane.</u>
          <u xml:id="u-122.7" who="#JanŚwirepo">Uważam, że dość dobrze rozstrzygnięto w projekcie ustawy to, co w ostatniej kampanii prezydenckiej wywoływało największą kontrowersję, a więc oświadczenie dotyczące posiadanego majątku i prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby zajmujące stanowiska państwowe, wymienione w art. 1 i 2, a także pełniące funkcje posłów i senatorów. W projekcie oświadczenia wymieniono wszystkie dane dotyczące majątku w sposób nie budzący żadnych wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-122.8" who="#JanŚwirepo">Kończąc, mam nadzieję, że wszyscy urzędnicy państwowi i samorządowi, a także posłowie i senatorzy, kierując się w swojej pracy zasadami etyki zawodowej oraz działając na podstawie przepisów projektowanych ustaw, stworzą pozytywny obraz władzy wykonawczej i ustawodawczej wśród społeczeństwa. Istnieje duże oczekiwanie społeczne, aby wszyscy - a szczególnie osoby na wysokich stanowiskach - odpowiedzialni za afery i korupcję ponosili odpowiedzialność nie tylko karną i materialną, ale przede wszystkim polityczną. Społeczeństwo oczekuje także rzetelnej informacji na ten temat. To wszystko może przyczynić się do wzrostu przestrzegania prawa przez społeczeństwo. Będę głosował za przekazaniem tych projektów ustaw do odpowiednich komisji.</u>
          <u xml:id="u-122.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#MarekBorowski">Przemawiał pan poseł Świrepo z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-123.2" who="#MarekBorowski">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-123.3" who="#MarekBorowski">Proszę obecnie o zabranie głosu przedstawicieli wnioskodawców, o ile wyrażą takie życzenie.</u>
          <u xml:id="u-123.4" who="#MarekBorowski">Proszę, pan Stefan Śnieżko zastępca prokuratora generalnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#StefanŚnieżko">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Bardzo krótko. Niech mi wolno będzie wyrazić satysfakcję z tego, że - jak zrozumiałem z wypowiedzi pań i panów posłów - projekt rządowy w istocie został zaakceptowany, jeśli chodzi o jego zasadnicze zamierzenia i kierunki. Było wiele wypowiedzi akceptujących. Były również wypowiedzi krytyczne lub wyrażające wątpliwości co do poszczególnych rozwiązań. Te wypowiedzi, te wątpliwości traktuję jako takie, które nie są zasadniczo w opozycji do propozycji rządowych, natomiast zmierzają do poprawienia, udoskonalenia ustawy, mającej rozstrzygnąć kwestie, o które tu chodzi.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#StefanŚnieżko">Oczywiście rząd jest zainteresowany tym, aby projektowana ustawa była maksymalnie dobra, precyzyjna, jasna, jednoznaczna, rozstrzygająca te ważne sprawy, które mają służyć wiarygodności władzy państwowej i autorytetowi państwa. Zatem do poszczególnych kwestii nie chcę się odnosić. Sądzę, a właściwie jestem pewien, że wszystkie te kwestie będzie można przedyskutować w czasie prac legislacyjnych. Mam tylko dwa zastrzeżenia czy wątpliwości w związku z wypowiedziami, jakie tu zostały zaprezentowane. Jeśli chodzi o propozycję, taką kategoryczną, co do obowiązku czy upublicznienia oświadczeń, udostępnienia oświadczeń o stanie majątkowym, nawet środkom masowego przekazu, to chciałbym tu wyrazić wątpliwość, pamiętając o świecie przestępczym, który może skorzystać z tego rodzaju informacji. Wydaje się, że istnieje potrzeba zastanowienia się nad tym, jak to uregulować, żeby z jednej strony ten obowiązek był rygorystycznie egzekwowany, a z drugiej - aby nie narazić na niepotrzebne niebezpieczeństwo osób, które miałyby te deklaracje składać. To jedno.</u>
          <u xml:id="u-124.2" who="#StefanŚnieżko">Druga propozycja, zawarta w projekcie poselskim, mówi o zbyciu udziałów lub zaprzestaniu prowadzenia działalności i obowiązku przekazania środków Towarzystwu Funduszy Powierniczych. W związku z tym chciałbym powiedzieć, że prawu polskiemu na razie nie jest znana instytucja zarządu powierniczego wiążąca się z własnością czasową, powierniczą, tzn. polegająca na czasowym przekazaniu własności w całości lub w części zarządowi powierniczemu, który po okresie ustalonym rozlicza się z powierzającym - dokonuje ponownego przeniesienia własności składników uzyskanego majątku. Potrzebna byłaby więc regulacja prawna w tym zakresie. Na razie takiej regulacji nie ma.</u>
          <u xml:id="u-124.3" who="#StefanŚnieżko">I jeszcze co do pytań skierowanych wprost do mnie przez pana posła Byrę chciałbym powiedzieć tylko tyle, że pan marszałek wyczerpująco się do nich odniósł, zwalniając mnie niejako z odpowiedzi. Chciałbym podziękować za ten precyzyjny wywód pana marszałka, z którym się całkowicie zgadzam. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję, panie prokuratorze.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Bugaj, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#RyszardBugaj">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Tylko cztery krótkie uwagi. Po pierwsze, powinniśmy mieć świadomość, że pewne problemy musimy rozwiązywać niejako doraźnie; np. kwestia reprezentowania udziału skarbu państwa w spółkach nie może być rozwiązana w tej ustawie inaczej niż tylko pod kątem zabezpieczenia antykorupcyjnego. To nie zmienia problemu, że jest tu wielki kompleks spraw, i uważam, że powinniśmy generalnie zmierzać do takiej sytuacji, w której instytucja państwowa wyodrębnia coś na kształt korpusu ludzi, którzy są zawodowymi menedżerami, pracują w szczególnym reżimie i reprezentują skarb państwa w spółkach. To oczywiście nie powinni być normalni urzędnicy i funkcjonariusze, ale jest to rozwiązanie docelowe, a na razie trzeba, jak sądzę, przyjąć takie rozwiązania w tej sprawie, jakie zaproponowano. To jest jedna kwestia.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#RyszardBugaj">Druga kwestia. Wydaje mi się, że - w związku z tym, o czym mówił pan poseł Byra - oczywiście trzeba w pewnych granicach wybierać, tzn. mamy różne wartości i zawsze jest problem pewnej kolizji. Pan poseł Byra ma z pewnością rację, gdy mówi, że np. w małych gminach zakazy dotyczące radnych mogą spowodować pewien deficyt ludzi, ale wydaje mi się, że powinniśmy jednak dokonać zdecydowanego wyboru, mając świadomość, że może to ubocznie przynieść także pewne niekorzystne rezultaty. Niemniej jeżeli przyjąć generalną tezę, że te zagrożenia korupcyjne są tak ogromne, to trzeba się zdecydować na rozstrzygnięcia radykalne, zakładając, że ludzie się znajdą, jeżeli nie od razu, to potem.</u>
          <u xml:id="u-126.2" who="#RyszardBugaj">Trzecia uwaga. Wydaje mi się, że w dyskusji poruszono kwestie, które rzeczywiście nie zostały uwzględnione w projektach, ani w naszym, ani w rządowym, tzn. trzeba także w toku prac komisji zastanowić się nad pewnymi kwestiami, które są związane z niejawnymi gratyfikacjami, o których na świecie często głośno, takimi jak wakacje, podarunki etc. Wiem, że legislacyjne uregulowanie tego jest trudne, ale w miarę jak nasza gospodarka staje się coraz bardziej prywatna i rynkowa, ten problem staje się coraz poważniejszy i uważam, że tym także powinniśmy się zająć.</u>
          <u xml:id="u-126.3" who="#RyszardBugaj">I ostatnia uwaga. Jest to może uwaga, której nie powinienem robić, bo dotyczy tego, co powiedział przed chwilą pan prokurator Śnieżko, ale wydaje mi się, panie prokuratorze, że ostatnim argumentem, który powinien być wzięty pod uwagę, jeśli chodzi o jawność deklaracji zarówno majątkowych, jak i dochodowych, jest sprawa zagrożenia przestępczego. Bardzo wątpię, iżby świat przestępczy, planując swoje operacje, czytał diariusze sejmowe. Myślę, że korzysta z innych źródeł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję za zabranie głosu panu posłowi Bugajowi, wnioskodawcy projektu poselskiego.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#MarekBorowski">Innych pytań do wnioskodawców, jak rozumiem, już nie ma.</u>
          <u xml:id="u-127.2" who="#MarekBorowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-127.3" who="#MarekBorowski">Teraz, proszę państwa, powinienem wygłosić formułkę o skierowaniu tych projektów ustaw do właściwych komisji. Prezydium Sejmu miało taką propozycję, jednakże dyskutanci rozszerzyli kwestię co do samych komisji. W sumie zgłoszono propozycje skierowania tych projektów do 5 komisji, a także, w różnych wariantach, do niektórych z nich, przy zasięganiu opinii innych. Są to propozycje dość skomplikowane, a jednocześnie domagano się czy też wyrażano nadzieję, iż Prezydium Sejmu zapewni szybką pracę nad projektami ustaw.</u>
          <u xml:id="u-127.4" who="#MarekBorowski">Chcę powiedzieć, że te dwa postulaty są wzajemnie sprzeczne, dlatego też nie podtrzymuję w tej chwili propozycji Prezydium Sejmu i będziemy musieli przegłosować zgłoszone propozycje na najbliższym posiedzeniu.</u>
          <u xml:id="u-127.5" who="#MarekBorowski">Tym samym zakończyliśmy rozpatrywanie punktu 18 porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-127.6" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 20 porządku dziennego: Informacja rządu o przyczynach wzrostu cen żywności w pierwszych miesiącach 1996 r. oraz o przewidywanych krokach zaradczych.</u>
          <u xml:id="u-127.7" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu wiceprezesa Rady Ministrów ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej pana Romana Jagielińskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#RomanJagieliński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę poinformować Wysoką Izbę, że obserwowany w ostatnim okresie wzrost cen artykułów żywnościowych jest przedmiotem szczególnego zainteresowania rządu. Dokonano próby oceny skali tego procesu oraz przygotowano szereg kroków zaradczych. Przegląd ocen oraz informację o podejmowanych działaniach rządu zawiera przekazany Wysokiej Izbie dokument.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#RomanJagieliński">Żywność stanowi podstawową pozycję w budżetach gospodarstw domowych. Sprawia to, że wrażliwość społeczna na zmiany cen żywności jest większa niż w przypadku zmian cen innych towarów. Ostatnie lata w Polsce charakteryzuje wolniejszy wzrost cen żywności w porównaniu z ogólnym wzrostem cen towarów i usług konsumpcyjnych. Jeśli chodzi o lata 1989–1995, jedynie w 1989 r. i w 1994 r. relacje cen żywności wzrastały szybciej od wskaźnika inflacji. W 1989 r. wynikało to z wyprzedzającego uwolnienia cen artykułów rolnych i żywnościowych w stosunku do liberalizacji cen innych artykułów. Natomiast w 1994 r. było to wynikiem suszy. W 1995 r. relacja ta wyniosła 0,994. Na przełomie lutego i marca 1996 r. wskaźnik wzrostu cen żywności przekroczył poziom tempa wzrostu inflacji.</u>
          <u xml:id="u-128.2" who="#RomanJagieliński">Wyższe tempo wzrostu cen żywności w marcu wynikało między innymi z większej podaży pieniędzy w wyniku dodatkowych wypłat wynagrodzeń z tytułu premii (tzw. trzynastki) oraz w związku z sezonowym nasileniem zakupów przedświątecznych.</u>
          <u xml:id="u-128.3" who="#RomanJagieliński">Odnotowany w ciągu ostatnich kilku miesięcy wzrost cen żywności wystąpił w największym zakresie w odniesieniu do produktów zbożowych, ziemniaków, niektórych warzyw i owoców, nabiału, jaj, cukru i wyrobów cukierniczych. W styczniu i lutym obserwowano niewielki spadek cen mięsa.</u>
          <u xml:id="u-128.4" who="#RomanJagieliński">Miesięczne wskaźniki zmian cen produktów rolno-żywnościowych na początku 1996 r. odpowiadają wieloletnim sezonowym tendencjom kształtowania się cen tych towarów. Od lat w okresie przed świętami wielkanocnymi występuje okresowe przyspieszenie tempa wzrostu cen. Corocznie obserwujemy wiosenny sezonowy wzrost cen owoców, warzyw, ziemniaków.</u>
          <u xml:id="u-128.5" who="#RomanJagieliński">Na poziom cen żywności wpływa między innymi koszt surowca rolniczego. Należy jednak podkreślić, że ceny skupu surowców rolnych nie są jedynymi, a często nie najważniejszymi, składnikami cen detalicznych żywności. W przypadku podstawowych produktów żywnościowych, takich jak pieczywo, mięso, mleko, koszt surowca rolniczego stanowi od 1/3 do 1/2 ceny detalicznej. Pozostałe jej składniki to marża przetwórcza i handlowa.</u>
          <u xml:id="u-128.6" who="#RomanJagieliński">Zbiory podstawowych ziemiopłodów w 1995 r. oszacowane zostały na relatywnie wysokim poziomie, globalnie o 16% wyższym niż w roku 1994 i wyższym od średniej z ostatnich 5 lat. Oceny zbiorów nie wskazywały na niebezpieczeństwo wystąpienia niedoborów w zaopatrzeniu rynku w zboża, warzywa i ziemniaki. Podobnie korzystnie szacowano produkcję zwierzęcą (wzrost o 8% w stosunku do 1994 r.). W tej sytuacji można było oczekiwać wysokiej podaży, w pełni zaspokajającej potrzeby rynku krajowego, oraz stabilizacji cen na wszystkich rynkach, z wyjątkiem rynku mleka.</u>
          <u xml:id="u-128.7" who="#RomanJagieliński">Zgodnie z oczekiwaniami ukształtowała się sytuacja rynkowa w obrocie produktami zwierzęcymi. Natomiast na rynku produktów roślinnych po początkowym okresie wysokiej podaży, bezpośrednio po zbiorach, i związanej z tym sezonowej obniżki cen zanotowano ich szybki wzrost - szczególnie zbóż i warzyw. Wzrost ten spowodowany był wpływami czynników wewnętrznych i zewnętrznych.</u>
          <u xml:id="u-128.8" who="#RomanJagieliński">Należy podkreślić, że rząd może podejmować działania interwencyjne w ograniczonym zakresie. Nie jest w stanie wpływać na czynniki kształtujące ceny artykułów rolnych w każdym obszarze. Znaczny wzrost cen dotyczy rynków nie objętych żadnymi formami interwencji państwowej, np. zbóż paszowych, ziemniaków, owoców, warzyw i jaj. W Polsce tylko ok. 20% zbiorów zbóż trafia do obrotu rynkowego, podczas gdy na przykład we Francji ok. 80%. Dlatego nawet niewielkie zmiany popytu i podaży powodują duże zmiany cen. Ponad 60% zbóż przeznacza się w Polsce na pasze. Niewielkie wahnięcia w strukturze spasania zbóż powodują duże zmiany w ilości zboża kierowanego do skupu, a w konsekwencji duże i trudno przewidywane zmiany cen.</u>
          <u xml:id="u-128.9" who="#RomanJagieliński">Utrzymujące się wysokie pogłowie trzody chlewnej oraz zastępowanie w żywieniu trzody ziemniaków przez zboża oznacza zwiększony popyt na zboża paszowe. Zboża ze zbiorów 1995 r. były suche, co sprawiło, że mogły być one składowane w gospodarstwach. Ułatwiało to zmianę przeznaczenia zapasów ze spożycia na spasanie i pogłębiło niedobór podaży na rynku.</u>
          <u xml:id="u-128.10" who="#RomanJagieliński">Od kilku lat utrzymuje się relatywnie niski poziom zapasów zbóż w magazynach firm skupujących i przechowalniczych. Zbyt niskie zapasy interwencyjne zbóż w Agencji Rynku Rolnego od 2 lat ograniczają skuteczność działań interwencyjnych i stabilizujących. Ostatniej zimy przemarzło sporo warzyw i ziemniaków przechowywanych w tradycyjnych kopcach ziemnych.</u>
          <u xml:id="u-128.11" who="#RomanJagieliński">Po roku 1990 wystąpił znaczny spadek liczby krów mlecznych i doszło do załamania krajowej produkcji mleka (od 1989 r. zmalała o ponad 1/3). Obserwowany od 1995 r. wzrost cen tego surowca i przetworów mlecznych stwarza przesłanki ekonomiczne dla zahamowania tendencji spadkowych pogłowia krów i produkcji mleka.</u>
          <u xml:id="u-128.12" who="#RomanJagieliński">Ceny żywności w Polsce w następstwie postępującej integracji z rynkiem światowym w coraz większym stopniu są kształtowane przez rozwój sytuacji na światowym rynku żywności. W ciągu ostatnich kilku miesięcy obserwujemy gwałtowny wzrost cen zbóż i pasz na rynkach światowych. Uniemożliwia to wykorzystywanie w większej skali importu jako instrumentu ograniczającego wzrost cen na rynku krajowym. W dalszym ciągu ceny krajowe są nieco niższe od cen światowych, w związku z tym nie ma przesłanek dla komercyjnego importu zbóż na masową skalę.</u>
          <u xml:id="u-128.13" who="#RomanJagieliński">W celu zahamowania wzrostu cen artykułów rolno-żywnościowych rząd podejmuje różne konkretne działania. Poziom cen żywności kształtowany jest głównie przez mechanizm rynkowy. W świetle aktualnej sytuacji podażowej, wzrastających cen zbóż na świecie, wprowadzonych urzędowych podwyżek cen nośników energii, przedłużającej się zimy powodującej straty w przechowywanych produktach (głównie ziemniakach i warzywach) oraz straty w oziminach (rzepak i jęczmień ozimy) i opóźnienia wegetacji, można się liczyć z możliwością dalszego wzrostu cen żywności w 1996 r. Sytuacja na światowym rynku zbóż, przy niskich zapasach u głównych producentów, wskazuje na duże prawdopodobieństwo utrzymywania się wysokich cen zbóż do końca br. Świadczą o tym notowania cen transakcji terminowych na giełdach zbożowych. Straty w oziminach oraz opóźnienie wegetacji wskazują także na prawdopodobieństwo mniejszych niż w 1995 r. zbiorów zbóż w Polsce w 1996 r.</u>
          <u xml:id="u-128.14" who="#RomanJagieliński">W ciągu całego roku 1995 eksport zbóż z Polski był niewielki, wraz z przetworami zbożowymi ok. 20-krotnie niższy od importu, czyli wynosił ok. 100 tys. ton. Z tego względu nie wprowadzono formalnych ograniczeń w eksporcie zbóż. Koncentrowano się na ułatwianiu importu w formie zawieszenia ceł. Z dniem 1 stycznia 1996 r. Agencja Rynku Rolnego uruchomiła ponadto sprzedaż zbóż z zapasów własnych, po 80 tys. ton miesięcznie w systemie przetargowym. W kwietniu br. ilość ta została zwiększona do 120 tys. ton miesięcznie, a miesięczne zapotrzebowanie na przetwórstwo zbożowe wynosi ok. 220 tys. ton. Dla zapewnienia ciągłości podaży zbóż na rynku krajowym podjęto decyzję przedłużającą zawieszenie do końca czerwca br. ceł na import pszenicy, jęczmienia, żyta i owsa, do końca września - na import kukurydzy oraz do końca 1996 r. - na import soi. Przygotowuje się decyzję o zawieszeniu cła na import śrut zbożowych i przedłużenie importu zbóż paszowych i konsumpcyjnych do 15 sierpnia 1996 r.</u>
          <u xml:id="u-128.15" who="#RomanJagieliński">W celu poprawy sytuacji na rynku zbóż paszowych rozważa się możliwość wprowadzenia preferencji odnośnie do kredytów na skup tych zbóż z przeznaczeniem dla producentów pasz posiadających magazyny atestowane przez PISiPAR. Jednocześnie od 1 stycznia br. zwiększono o 30% na 1 ha użytków rolnych wymiar preferencyjnego kredytu obrotowego.</u>
          <u xml:id="u-128.16" who="#RomanJagieliński">Zgodnie z dezyderatem Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Sejmu resort rolnictwa występuje o dalsze zwiększenie, z dniem ogłoszenia, wymiaru kredytów preferencyjnych o równowartość 2 kwintali żyta. Przedmiotem debaty na następnym posiedzeniu Rady Ministrów będzie właśnie ten wniosek ministra rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-128.17" who="#RomanJagieliński">Agencja Rynku Rolnego zakupiła 100 tys. ton pszenicy i jest w trakcie finalizowania zakupu kolejnych 100 tys. ton z przeznaczeniem na potrzeby rynku krajowego i z wykluczeniem możliwości reeksportu. 100 tys. ton zostanie skierowane na rynek w maju i 100 tys. ton w czerwcu. W II półroczu 1996 r. Agencja Rynku Rolnego przewiduje uruchomienie sprzedaży mięsa z zapasów, co pozwoli stabilizować na niskim poziomie ceny mięsa i przetworów w III i IV kwartale br.</u>
          <u xml:id="u-128.18" who="#RomanJagieliński">Od stycznia 1996 r. znacząco zliberalizowano stawki celne w imporcie artykułów rolno-spożywczych z państw CEFTA - wprowadzono zerowe stawki celne odnośnie do około połowy importu rolno-spożywczego z tego regionu. W celu obniżania kosztów produkcji rolnej stosowane są aktywne formy budżetowego wspierania sektora gospodarki żywnościowej, polegające przede wszystkim na: stosowaniu dopłat do oprocentowania kredytów inwestycyjnych i obrotowych, działalności interwencyjnej Agencji Rynku Rolnego, wspieraniu podnoszenia efektywności produkcji rolniczej, obniżania kosztów wytwarzania, tworzenia bazy surowcowej oraz zwiększania oferty towarowej i usługowej, a także lepszego jej dostosowania do potrzeb rynku.</u>
          <u xml:id="u-128.19" who="#RomanJagieliński">Przyspieszeniu procesów restrukturyzacji i modernizacji w rolnictwie służą programy branżowe w zakresie mleczarstwa, chowu bydła mięsnego, owczarstwa, przechowalnictwa zbóż i nasion, nawodnień ciśnieniowych oraz część rolna programu restrukturyzacji i modernizacji przetwórstwa ziemniaków. Podobne cele, zmierzające do wzrostu i stabilizacji produkcji, realizowane są w ramach rolniczych programów regionalnych. Programy krajowe i regionalne wspierane są preferencyjnymi kredytami.</u>
          <u xml:id="u-128.20" who="#RomanJagieliński">Realizowany jest przez rząd program restrukturyzacji i oddłużenia przedsiębiorstw przemysłu spożywczego ze szczególnym uwzględnieniem przemysłu zbożowo-młynarskiego. Program ten wspierany jest sektorowymi programami restrukturyzacji i prywatyzacji branży zbożowej, owocowo-warzywnej, chłodniczej i olejarskiej. Realizowane są programy wspierania rozwoju infrastruktury rynku rolnego — budowy rynków hurtowych, giełd towarowych, systemów kwitów składowych. Agencja Rynku Rolnego utworzy w ciągu 2–3 lat zapasy operacyjne zbóż służące stabilizacji cen rynkowych w okresach wzmożonego popytu.</u>
          <u xml:id="u-128.21" who="#RomanJagieliński">Panie Marszałku! Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Przedstawiony tu program działań dotyczy i przedsięwzięć interwencyjnych, i przedsięwzięć o szerszym strukturalnym charakterze. Realizowana przez rząd polityka rolna jest częścią pakietu „Strategia dla Polski” i służy pobudzaniu efektywności gospodarowania w rolnictwie oraz stwarzaniu warunków do poprawy bytu ludności wiejskiej. Zrealizowanie tego programu zapewni w perspektywie polskiemu konsumentowi żywność wysokiej jakości, a wydatki na jej zakup nie będą pustoszyć kieszeni konsumentów. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-128.22" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu wicepremierowi.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#MarekBorowski">Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w debacie nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-129.2" who="#MarekBorowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-129.3" who="#MarekBorowski">Pierwsza zabierze głos pani posłanka Zofia Grzebisz-Nowicka z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej, w którego imieniu mam zaszczyt przemawiać, cały czas z wielką troską odnosi się do sprawy zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego naszego społeczeństwa. Daliśmy temu wielokrotnie wyraz, podejmując i wspierając działania mające na celu: rozwój i modernizację polskiego rolnictwa; poprawę warunków życia i pracy na wsi oraz zabezpieczenia socjalnego rodzin rolniczych; efektywne wykorzystanie zasobów produkcyjnych całego rolnictwa, zwłaszcza zasobów pracy, likwidację bezrobocia; uzyskanie konkurencyjności przez polskie produkty rolne na rynkach rolno-żywnościowych w kraju i za granicą; tworzenie lepszych warunków prawno-ekonomicznych dla rolnictwa i gospodarki żywnościowej.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Poprzemy i dziś działania rządu, które pomogą rolnikom w przezwyciężeniu negatywnych skutków szkodliwej dla rolnictwa polityki rządów w pierwszych 3 latach transformacji ustrojowej naszej gospodarki, spotęgowanych w bieżącym roku długotrwałą zimą. Lista uwarunkowań wewnętrznych kształtujących ceny żywności jest znacznie dłuższa niż ta, którą posłużył się w informacji minister rolnictwa i gospodarki żywnościowej. Mówiliśmy o tym przed kilkoma dniami na posiedzeniu Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, wskazywał także na to przed kilkoma tygodniami Krajowy Związek Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych. Przesłane zostało na piśmie do rządu stanowisko krajowego związku w sprawie ukształtowania właściwych cen minimalnych na zboże, gdyż ustabilizowanie rynku zbóż leży w interesie nie tylko rolników, lecz także konsumentów. Wskazywaliśmy również na potrzebę udzielenia pomocy finansowej rolnikom w odnowieniu zasiewów, które zniszczyła zima. Sejmowa Komisja Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej zwróciła się z dezyderatem do rządu w sprawie podjęcia skutecznych i natychmiastowych działań likwidujących szkody w rolnictwie wyrządzone przez zimę i przeciwdziałających wzrostowi cen żywności. Uważamy, że problemami wymagającymi natychmiastowego rozwiązania są:</u>
          <u xml:id="u-130.2" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">1) ukierunkowane wspieranie przez budżet państwa zakupu nasion tych roślin, które mogą zastąpić uprawy zniszczone zimą;</u>
          <u xml:id="u-130.3" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">2) stworzenie warunków pozwalających rolnikowi na sfinansowanie dodatkowych kosztów ponoszonych przy likwidowaniu szkód wyrządzonych przez zimę;</u>
          <u xml:id="u-130.4" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">3) uwzględnienie przy ustalaniu cen minimalnych dodatkowych kosztów związanych z usuwaniem skutków zimy oraz spodziewanej obniżki plonów;</u>
          <u xml:id="u-130.5" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">4) dostosowanie metod reagowania agencji rządowych do zaistniałej sytuacji w rolnictwie (cieszę się, że pan premier Jagieliński już poinformował nas, że ten dezyderat jest w trakcie realizacji);</u>
          <u xml:id="u-130.6" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">5) wypracowanie spójnego systemu szybkiego reagowania rządu na zmieniającą się sytuację w rolnictwie nie tylko na wypadek zimy, ale także powodzi i być może suszy;</u>
          <u xml:id="u-130.7" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">6) podjęcie intensywnych działań na rzecz zwiększania małej retencji.</u>
          <u xml:id="u-130.8" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej poprze działania rządu zarówno o charakterze interwencyjnym, jak też o charakterze strukturalnym mające na celu zahamowanie wzrostu cen artykułów rolno-spożywczych, gdyż wydatki ponoszone z tego tytułu nadal znacznie uszczuplają budżet gospodarstw domowych. Dochody zaś, jak wiemy, tak szybko nie rosną. Pamiętać przy tym należy, że ceny żywności są kształtowane nie tylko przez koszty produkcji surowców na polu i w oborze producentów rolnych, ale także przez koszty produkcji środków przemysłowych do produkcji rolnej, koszty skupu, przetwórstwa rolno-spożywczego, a także sprzedaży artykułów żywnościowych. Ciągle zbyt długi jest łańcuch pośredników między producentem a konsumentem. Nie może też być tak, że najmniej za swoją pracę otrzymuje producent - rolnik i robotnik - a najwięcej ten, kto pośredniczy pomiędzy tymi podmiotami. Przykre skutki tego ponosi także konsument.</u>
          <u xml:id="u-130.9" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Potrzebne są systemowe rozwiązania, skuteczniejsza kontrola całego rynku żywnościowego, wszystkich jego ogniw, i ochrona interesów producenta i konsumenta. Należy przy tym pamiętać, że zainwestowany dziś każdy złoty polski w rozwój rodzimego rolnictwa i przetwórstwa rolno-spożywczego powoduje zmniejszenie inflacji i zwiększenie podaży żywności, a także jej potanienie; ten sam złoty wydany na import jest nie tylko powodem pogorszenia sytuacji płatniczej naszego kraju, ale także jest czynnikiem nakręcającym spiralę inflacji.</u>
          <u xml:id="u-130.10" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Wysoki Sejmie! Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej uważa, że muszą być podjęte przez rząd, terenową administrację rządową i samorządową skuteczne działania nie tylko doraźnie przeciwdziałające wzrostowi cen żywności, tzn. w bieżącym roku, ale i w dłuższym okresie, tzn. w roku przyszłym, a także w latach następnych. Dobrze, że rząd takie działania podejmuje. Mówił o tym pan premier Jagieliński, nie będę zatem tego powtarzać.</u>
          <u xml:id="u-130.11" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Wysoki Sejmie! Rolnictwo stanowi, jak wiemy, bardzo ważną, integralną część gospodarki i jego rozwój leży w interesie całej gospodarki narodowej, a zapewnienie bezpieczeństwa żywnościowego kraju jest nadrzędnym celem. Klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej głosować będzie zatem za przyjęciem informacji ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej o przyczynach wzrostu cen żywności w pierwszych miesiącach 1996 r. oraz przewidywanych krokach zaradczych.</u>
          <u xml:id="u-130.12" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Olga Krzyżanowska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiała pani poseł Zofia Grzebisz-Nowicka.</u>
          <u xml:id="u-131.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Stanisława Kalembę o zabranie głosu w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego. Następnym mówcą będzie pani poseł Maria Zajączkowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#StanisławKalemba">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Zabierając głos w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego, zwracam uwagę na sprawę zasadniczą, to jest na bezpieczeństwo żywnościowe prawie 40-milionowego narodu.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#StanisławKalemba">Otóż według Światowej Organizacji Wyżywienia i Rolnictwa FAO bezpieczeństwo żywnościowe to możliwość zaopatrywania w sposób nieprzerwany całej ludności w ilość żywności niezbędną do zapewnienia społeczeństwu aktywnego i zdrowego życia. To bezpieczeństwo będzie zapewnione, jeżeli:</u>
          <u xml:id="u-132.2" who="#StanisławKalemba">— tempo wzrostu zasobów żywności będzie szybsze niż tempo przyrostu ludności;</u>
          <u xml:id="u-132.3" who="#StanisławKalemba">— będzie zapewniona powszechna dostępność dóbr żywnościowych;</u>
          <u xml:id="u-132.4" who="#StanisławKalemba">— tworzone będą rezerwy żywności, a wyżywienie społeczeństwa będzie utrzymane na racjonalnym poziomie, tzn. grupy społeczne będą spożywały żywność o odpowiedniej kaloryczności i właściwej zawartości składników odżywczych.</u>
          <u xml:id="u-132.5" who="#StanisławKalemba">Jest bardzo istotne, aby społeczeństwo miało poczucie bezpieczeństwa żywnościowego. Dążenie do bezpieczeństwa żywnościowego jest główną zasadą polityki w zakresie wyżywienia, a ta polityka powinna być ważnym elementem rolno-żywnościowej polityki państwa. Odpowiednią podaż żywności powinna zagwarantować krajowa gospodarka żywnościowa. Import może dostarczać żywność ponad tę podaż, powinien urozmaicać ofertę rynkową, ale nie może zastępować produkcji krajowej. Wartość importu nie powinna przewyższać wartości eksportu. Polski nie stać na inną politykę żywnościową. Podkreślam, że są to kryteria FAO.</u>
          <u xml:id="u-132.6" who="#StanisławKalemba">Trzeba podkreślić, że wskutek ewidentnych błędów od 1991 r. Polska stała się krajem o ujemnym saldzie importowo-eksportowym w handlu żywnością, a stan bezpieczeństwa żywnościowego został zachwiany. Jest to efekt liberalnej, nieodpowiedzialnej polityki. Opłacalność produkcji rolnej została zachwiana, ze wszystkimi negatywnymi konsekwencjami: wyłączeniem obszarów często dobrej ziemi spod uprawy, ubytkami w stadach podstawowych zwierząt gospodarskich. Związany z tym nieodłącznie system żywnościowych rezerw państwowych też się załamał.</u>
          <u xml:id="u-132.7" who="#StanisławKalemba">W imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego podkreślam fakt, że w latach 1990–1995 wzrost cen żywności był wolniejszy od ogólnego wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych, a siła nabywcza kwot uzyskanych ze sprzedaży produktów rolnych w stosunku do cen środków do produkcji rolnej od 1988 do 1993 r. spadła do 46%. Dochód rolniczy zmniejszył się o prawie 60%, a w rodzinach nierolniczych o 20%. Nie ma zgody klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego — sądzę, że i całego społeczeństwa — na degradację 1/3 polskiego społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-132.8" who="#StanisławKalemba">Jak wynika z informacji rządu, w I kwartale br. wskaźnik ten też jest niższy od wskaźnika wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych. Wyraźnie przedstawia to wykres znajdujący się na str. 3 informacji. W porównaniu z 1995 r. w I kwartale, biorąc pod uwagę wszystkie grupy artykułów konsumpcyjnych, najmniej zdrożała żywność. Największy wzrost cen żywności nastąpił w odniesieniu do produktów zbożowych, ziemniaków, warzyw, owoców, nabiału, jaj, cukru. W styczniu i lutym obserwowano niewielki spadek cen mięsa. Warto podkreślić, że cena 1 kg żywca, chodzi o trzodę, praktycznie nie zmieniła się od trzech lat, choć wzrosły ceny detaliczne wyrobów mięsnych, wędliniarskich. Sądzę, że wszyscy wiedzą, iż w wielu wypadkach był to wzrost o ponad 100%.</u>
          <u xml:id="u-132.9" who="#StanisławKalemba">Nie ma już pola manewru, jeśli chodzi o obniżenie cen sprzedaży produktów rolnych, bo w ogóle spowodowałoby to zaniechanie produkcji. Trzeba szukać tych możliwości poza ceną skupu surowca, a więc w kosztach przetwarzania, transportu, w wysokości marż, w stabilizacji produkcji, w powiązaniu umowami kontraktacyjnymi producentów z przetwórcami - to się wszystkim opłaci - oraz przede wszystkim trzeba zwiększyć rezerwy żywnościowe.</u>
          <u xml:id="u-132.10" who="#StanisławKalemba">Należy podkreślić, że wpływ na wzrost cen żywności ma też wzrost cen światowych niektórych produktów rolno-spożywczych. Mówił o tym pan wicepremier. Przyczyną tego był spadek produkcji zbóż w krajach eksportujących, a więc w Stanach Zjednoczonych, w krajach Europy Zachodniej, a także importujących, takich jak Rosja, były też nią najniższe od 20 lat zapasy zbóż. Wzrost tych cen może potrwać kilka lat, aż do czasu odbudowy zapasów. Wzrosły również światowe ceny produktów mleczarskich - serów, masła.</u>
          <u xml:id="u-132.11" who="#StanisławKalemba">Ostatnio - po raz pierwszy od 25 lat - państwa Europy Zachodniej wprowadziły cła zaporowe na eksport własnej mąki. To są kolejne dowody na to, że warto postawić na własne rolnictwo i własną żywność. Sytuacja zbożowa na świecie jest skomplikowana, o czym świadczy fakt, że cena pszenicy za oceanem w 1995 r. w porównaniu do 1994 r. wzrosła o 30%. W Stanach Zjednoczonych ceny na giełdach od żniw w 1995 r. do dzisiaj wzrosły o 50%.</u>
          <u xml:id="u-132.12" who="#StanisławKalemba">Nie wolno lekceważyć w polityce dotyczącej cen żywności kursu złotówki w stosunku do walut zagranicznych, a konkretnie silnej aprecjacji złotówki w stosunku do walut zachodnich. W końcu 1995 r. kurs dolara wyniósł 2,47 zł i był nominalnie wyższy jedynie o 3,2% niż przed rokiem, podczas gdy ceny towarów i usług konsumpcyjnych w tym czasie wzrosły o około 21%. Wysoka aprecjacja waluty krajowej ma potencjalnie duży wpływ na handel zagraniczny, w tym handel produktami rolno-spożywczymi. Następuje zmniejszenie konkurencyjności eksportu i potanienie importu. Należy sądzić, że aprecjacja złotówki ma pośredni związek z opodatkowaniem rolnictwa. Można uważać, że skala tego opodatkowania przewyższa skutki wprowadzonych po 1991 r. instrumentów ochrony rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-132.13" who="#StanisławKalemba">W świetle aktualnej sytuacji podażowej, wzrastających cen zbóż w świecie, wprowadzonych urzędowych podwyżek cen nośników energii, paliwa rolniczego, długotrwałych skutków tegorocznej zimy - szkody są znaczne, straty w zasiewach ozimych, straty w przechowalnictwie, opóźnienia wegetacji - trzeba się liczyć z możliwością dalszego wzrostu cen żywności w bieżącym roku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Panie pośle, bardzo przepraszam, ale przekroczył pan już czas o 3 minuty. Proszę kończyć wypowiedź. Przepraszam, ale to jest decyzja Sejmu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#StanisławKalemba">Przepraszam, już będę omawiał wnioski i kończył.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#StanisławKalemba">Zdaniem Klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego rząd winien szybciej reagować na zmieniające się warunki w rolnictwie - jak na przykład tegorocznej zimy - aby działaniami pomóc rolnikom w zagospodarowaniu użytków rolnych, dokonaniu przesiewów wymarzniętych roślin, a nie dokonywać bulwersującej - jeśli chodzi o formę i skalę - podwyżki cen paliwa rolniczego, w sytuacji kiedy oczekiwano na pomoc.</u>
          <u xml:id="u-134.2" who="#StanisławKalemba">Jeśli pani marszałek i Wysoka Izba pozwolą, ostatnie wnioski.</u>
          <u xml:id="u-134.3" who="#StanisławKalemba">Po pierwsze, należy zadbać o bezpieczeństwo żywnościowe według kryteriów FAO, zagwarantować to bezpieczeństwo przez krajową gospodarkę żywnościową, włącznie ze zwiększeniem interwencji państwa w tym zakresie oraz zwiększeniem rezerw państwowych, głównie zbóż.</u>
          <u xml:id="u-134.4" who="#StanisławKalemba">Po drugie, zgodnie ze standardami wspólnotowej polityki rolnej należy zabezpieczyć dochodowość rodzimego rolnictwa, co zapewnia restrukturyzacja i doprowadzenie do stabilizacji produkcji rodzimej żywności.</u>
          <u xml:id="u-134.5" who="#StanisławKalemba">Po trzecie, należy systematycznie, dbając o dobro konsumentów, także rolników, zadbać o zapewnienie dostępności żywności całemu społeczeństwu przez zwiększenie dotacji do produkcji żywności wzorem państw zachodnich, gdzie dotacje stanowią od 40 do 50% cen żywności, a u nas po całkowitej likwidacji w 1991 r. stanowią teraz od 8 do 10%.</u>
          <u xml:id="u-134.6" who="#StanisławKalemba">Po czwarte, dla rozwoju polskiej produkcji żywności, jej konkurencyjności na rynkach światowych należy prowadzić zgodną z polską racją stanu politykę kursu walutowego złotego w stosunku do waluty obcej.</u>
          <u xml:id="u-134.7" who="#StanisławKalemba">Po piąte, całe społeczeństwo musi uczestniczyć w kosztach przebudowy wsi i rolnictwa, zgodnie z drogą, jaką przeszło rolnictwo państw zachodnich. Sami rolnicy tego nie zrobią. Przeprowadzenie takiego procesu zapewni bezpieczeństwo żywnościowe, dostępność i potanienie żywności.</u>
          <u xml:id="u-134.8" who="#StanisławKalemba">Po szóste, należy przyspieszyć rozwój rolnictwa i obszarów wiejskich zgodnie ze „Strategią dla Polski” i Programem rozwoju rolnictwa i wsi do roku 2000.</u>
          <u xml:id="u-134.9" who="#StanisławKalemba">Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego opowiada się za przyjęciem informacji rządu i popiera starania, jeżeli chodzi o czuwanie nad wzrostem cen żywności.</u>
          <u xml:id="u-134.10" who="#StanisławKalemba">Przepraszam za przedłużenie, ale tak ważny temat trudno przedstawić w ciągu pięciu minut.</u>
          <u xml:id="u-134.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Stanisław Kalemba.</u>
          <u xml:id="u-135.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę panią poseł Marię Zajączkowską o zabranie głosu w imieniu klubu Unii Wolności. Następnym mówcą będzie pan poseł Andrzej Aumiller.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#MariaZajączkowska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Rząd przedstawił nam informację o przyczynach wzrostu cen żywności. Zdaniem Klubu Parlamentarnego Unii Wolności informacja spóźniona jest o kilka miesięcy. Sygnały o wzroście cen pojawiały się na tej sali, a wśród rolników i konsumentów co najmniej od listopada. Nasza debata odbywa się pod koniec kwietnia. Ten okres nazywał się w Polsce i nazywa przednówkiem. Od wielu lat słowo to nie funkcjonowało w potocznym języku. Często zapomina się, co ono oznacza, a oznacza czas, kiedy skończą się zgromadzone na zimę zapasy, czas zaciskania pasa przed nowymi zbiorami. Oczywiście obecnie nie odczuwamy zmniejszenia się podaży żywności tak dotkliwie jak nasi przodkowie, lecz nieprawidłowości w decyzjach rządu odbiły się na rynku cen żywnościowych.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#MariaZajączkowska">Kluczową pozycję na rynku żywnościowym mają zboża, ponieważ zmiany cen zbóż przenoszą się na produkcję zwierzęcą. Dlatego szczególną uwagę chciałabym poświęcić mechanizmom interwencji na tym rynku. Stabilizacja cen może nastąpić tylko wówczas, gdy po zbiorach uda się zgromadzić odpowiednie zapasy zwalniane do sprzedaży, gdy gwałtownie rośnie popyt, a z nim ceny. Nasuwa się pytanie, czy tak szybkiego wzrostu cen można było uniknąć, czy rząd miał przesłanki i instrumenty do stabilizowania cen. Zdaniem Klubu Parlamentarnego Unii Wolności, w którego imieniu przemawiam, rząd ma dostateczne możliwości, by wpływać na rynek produktów żywnościowych. Aby to jednak czynić skutecznie, należy spełnić szereg innych warunków. Pierwszym i podstawowym jest wyciąganie wniosków z wcześniejszych doświadczeń.</u>
          <u xml:id="u-136.2" who="#MariaZajączkowska">W roku gospodarczym 1994/1995 nastąpił gwałtowny wzrost cen zbóż w I kwartale 1995 r. Należało więc liczyć się z tym, że rolnicy nauczeni doświadczeniem zechcą wykorzystać okazję do korzystnej sprzedaży plonów pod koniec sezonu i zatrzymają zboże w gospodarstwach. Stabilizowanie cen wymaga dobrej, szybkiej i kompleksowej informacji o sytuacji w rolnictwie oraz na rynku produktów żywnościowych. Również ważnym elementem jest bieżące prognozowanie zmian sytuacji w rolnictwie z uwzględnieniem, panie premierze, specyfiki rynku polskiego. A więc to, że spasamy zboże w gospodarstwach, trzeba też uwzględniać. Skuteczność interwencji nie zależy jedynie od wiedzy, lecz wymaga podejmowania decyzji w odpowiednim czasie i stosownie do istniejącej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-136.3" who="#MariaZajączkowska">Czy w 1995 r. rząd mógł działać zgodnie z wymogami stawianymi przez rynek? Już we wrześniu istniały podstawy do wyrażania obaw, że oszacowanie zbiorów jest zbyt optymistyczne. Ponadto wiadomo było, że rolnicy posiadają stosunkowo wysoką liczbę tuczników i drobiu, co musi pociągnąć za sobą zwiększone zapotrzebowanie na pasze, a co za tym idzie i na zboża. Zachęcały również do tego wysokie ceny ziemniaków, dlatego w gospodarstwach rolnych skarmiano zboże. Jeżeli na to nałoży się znaną rządowi wcześniej informację o niewielkich zapasach i produkcji zbóż w świecie, to wniosek nasuwa się jeden - interwencję należało podjąć wcześniej, już jesienią, od zakupu zbóż na uzupełnienie zapasów. Pozwoliłoby to na obniżenie kosztów zakupu i za te same środki zgromadzenie większej ilości zbóż. Tymczasem reakcja nastąpiła za późno, bo dopiero w grudniu zezwolono na bezcłowy import zbóż, w pierwszym podejściu tylko przez kilka tygodni.</u>
          <u xml:id="u-136.4" who="#MariaZajączkowska">Agencja Rynku Rolnego, nie dysponując dostatecznymi zapasami, nie była w stanie skutecznie interweniować na rynku. Należy więc ocenić, że reakcja administracji była spóźniona i niewystarczająca do ustabilizowania cen. Potwierdza to raport NIK. Pozwalam sobie na kilka cytatów z tego dokumentu, aby nie było mowy o tym, że...: Negatywnie należy ocenić wywiązywanie się z obowiązku najefektywniejszego wykorzystania dotacji budżetowych. Wyniki kontroli wskazują na niepełną realizację ustawowego obowiązku ochrony dochodów uzyskiwanych z rolnictwa przez minimalne ceny. Agencja Rynku Rolnego nie doprowadziła do osiągnięcia zadowalającego poziomu stabilizacji itd.</u>
          <u xml:id="u-136.5" who="#MariaZajączkowska">O podjęcie skutecznych działań zwracałam się do rządu i w interpelacjach. W odpowiedzi z marca znalazły się również takie słowa, że wykorzystując sprzyjające warunki pogodowe oraz niską wilgotność ziarna, producenci zatrzymywali znaczną część zbóż. Przyczyniło się to do wzrostu cen i ograniczyło możliwości interwencji Agencji Rynku Rolnego. W marcu przytaczało się takie argumenty: wzrost cen zbóż będzie wywoływał dalsze reperkusje na rynku żywnościowym. Równolegle ze wzrostem cen zbóż rosły ceny pasz. Bariera popytu uniemożliwiała podniesienie ceny wieprzowiny, hodowla trzody chlewnej stała się nieopłacalna i rolnicy zmniejszają jej rozmiary. Może to spowodować pojawienie się „świńskiego dołka”, a następnie dalszy wzrost cen mięsa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Pani poseł, przepraszam bardzo, proszę zbliżać się do końca. Czas jest przekroczony już o 2 minuty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#MariaZajączkowska">Już kończę w takim razie.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#MariaZajączkowska">Reasumując, należy stwierdzić, że rząd nie wypracował skutecznych i szybkich procedur reagowania. Cierpią na tym rolnicy, którym silne wahania cen, a co za tym idzie zmniejszenie opłacalności, w krótkich odstępach czasu, nie pozwalają na racjonalne planowanie produkcji i rozwoju gospodarstw. Cierpią na tym konsumenci, którym wzrost cen żywności zabiera znaczną część dochodów.</u>
          <u xml:id="u-138.2" who="#MariaZajączkowska">Unia Wolności nie może zgodzić się na to, by zaniechania rządu przenosiły się na rolników i konsumentów. Oczekujemy od rządu przedstawienia skutecznych zmian w mechanizmach regulacyjnych na rynku rolnym.</u>
          <u xml:id="u-138.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiała pani poseł Maria Zajączkowska.</u>
          <u xml:id="u-139.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Andrzeja Aumillera o zabranie głosu w imieniu klubu Unii Pracy. Następnym mówcą będzie pan poseł Eugeniusz Januła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#AndrzejAumiller">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W związku z tym, że informacji nam udzielał nie tylko minister rolnictwa, lecz także premier, chciałbym w imieniu klubu Unii Pracy zwrócić uwagę na inne aspekty i nie powtarzać tego, o czym mówili moi przedmówcy.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#AndrzejAumiller">Na wzrost cen żywności ma wpływ nie tylko rolnictwo. Należałoby zwrócić uwagę na ceny detaliczne, jakie występują w Polsce. Jedną z przyczyn wysokich cen detalicznych są bardzo wysokie marże stosowane w handlu detalicznym. Jest to w ogóle u nas nie kontrolowane, poddane mechanizmom rynkowym. Warto, żeby rząd też wziął to pod uwagę. Kto wie, może wywieszanie w publicznym miejscu informacji o wysokości marż, jakie stosują sklepy, wpłynęłoby na niższą cenę detaliczną i w konsekwencji na ceny żywności, którą kupują nasi obywatele. A dlaczego są takie wysokie ceny? Bo nasz handel jest bardzo drogi i rozdrobniony.</u>
          <u xml:id="u-140.2" who="#AndrzejAumiller">Drugą sprawą, którą chciałem poruszyć, jest właśnie problem niełączenia się polskich podmiotów handlowych, hurtowych i detalicznych w jakieś większe konglomeracje. W związku z tym koszty ponoszone przez nasz handel są bardzo wysokie w porównaniu z handlem, który wchodzi na polski rynek pod postacią takich firm, jak np. Hit czy Macro. W najbliższym czasie dojdzie do wielkiego starcia polskich podmiotów zajmujących się handlem detalicznym i hurtowym właśnie z handlem wchodzącym z Zachodu. Warto, żeby podjęto takie inicjatywy rządowe, które uświadomią naszemu handlowi detalicznemu i hurtowemu, że trzeba obniżyć koszty i marże, a wtedy ceny żywności też będą niższe.</u>
          <u xml:id="u-140.3" who="#AndrzejAumiller">Inną kwestią, w której również upatrujemy przyczyn tego, że ceny żywności rosną tak niepomiernie, a szczególnie w tym roku, jest, niestety, brak ustawy o zbywalnym kwicie zbożowym i o magazynach koncesjonowanych. Istnieją co prawda gotowe programy, które są pilotażowane przez różne organizacje, m.in. Fundusz Rozwoju Infrastruktury Rynku Rolnego, ale czy nie jest na to trochę za późno? To właśnie system magazynowania na koszt budżetu państwa, jaki mamy dzisiaj w Polsce, powoduje to, że angażowane są środki budżetu, a nie wolne środki, które znajdują się w bankach, i to w sytuacji, gdy banki mają nadpłynność. Można by przecież było przechowywać zboże na koszt banków, a środki budżetowe przekazać na linie kredytowe służące poprawie produkcji roślinnej czy przetwórczej.</u>
          <u xml:id="u-140.4" who="#AndrzejAumiller">Następną sprawą jest obserwowany zarówno w minionych latach, jak również dzisiaj brak ochrony polskiego rynku, choćby rynku owoców i warzyw. Właśnie na wiosnę owoce i warzywa, nowalijki zawsze były drogie i zawsze kosztowały najwięcej. To one właśnie wpływają na to, że wzrost cen jest bardzo wysoki. W poprzednich latach towar przemycany, o zaniżonej wartości celnej, przysyłany po cenach dumpingowych powodował, że wszyscy klaskaliśmy w ręce i mówiliśmy: Ach, jaka tania żywność! Dzisiaj zaś, kiedy polska produkcja ogrodnicza została wygaszona, też mamy do czynienia z importem, ale dopiero teraz okazuje się, ile rzeczywiście te produkty kosztują.</u>
          <u xml:id="u-140.5" who="#AndrzejAumiller">Wszystkie te kwestie należałoby, panie premierze, uwzględnić, jeśli chodzi o ceny żywności. Nie brać tylko na siebie tego, że rolnicy produkują źle, drogo i ceny detaliczne rosną. Trzeba sobie odpowiedzieć na pytanie, dlaczego ceny detaliczne rosną i jak tym mechanizmom przeciwdziałać. Nie jest to tylko problem rolnictwa, cały rząd powinien pracować nad tym, żeby ceny nie rosły.</u>
          <u xml:id="u-140.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Andrzej Aumiller.</u>
          <u xml:id="u-141.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę teraz o zabranie głosu pana posła Eugeniusza Janułę, który wystąpi w imieniu Poselskiego Koła - Nowa Demokracja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#EugeniuszJanuła">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Mieliśmy ostrą i długą zimę, jest, była i będzie susza, być może jeszcze część zbiorów zjedzą myszy czy inne gryzonie, i sięgnąć tu można prawie do siedmiu lub do innej liczby plag egipskich. Mamy też drożejącą żywność, na którą niektórym kręgom społecznym prawie nie starcza, i jest to kolejny problem naszego kraju. Problem ten polega na tym, że o ile można mówić, że mamy już wreszcie sensowną politykę rolną, to nie dotyczy to jeszcze aspektu całego kompleksu polityki żywnościowej. Polityka żywnościowa zaś to nie tylko pojęcie teoretyczne, ale pojęcie znacznie szersze.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#EugeniuszJanuła">Ostra i długa zima pokazała, jak bardzo labilny jest nasz kompleks żywnościowy, i to w sytuacji państwa, którego ludność jest uboga, a żywność jest, obok ubrania i mieszkania, podstawowym dobrem. Kiedy poszczególne gospodarstwa domowe wydają na żywność od siedemdziesięciu paru procent do 40%, ale tych ostatnich niestety jest bardzo niewiele, każde zachwianie w aspekcie żywności grozi niemalże kryzysem społecznym. Nie chciałbym tu sięgać do przykładów z nie tak dawnej historii, bo podobno to były inne czasy, aczkolwiek i w sensie czasowym, i w sensie politycznym nie tak wiele lat nas od tego dzieli. Wskazuje to tylko na to, jak bardzo newralgicznym problemem jest polityka żywnościowa. A przecież to nie tylko polityka rolna, nie dopłaty do BGŻ - nadmierne, zdaniem Nowej Demokracji - ale cały kompleks dystrybucji żywności, cały kompleks różnego rodzaju innych polityk stwarza po prostu tę sytuację.</u>
          <u xml:id="u-142.2" who="#EugeniuszJanuła">Postulujemy zatem, żeby podjęto w parlamencie debatę, która wyznaczy pewne obszary polityki żywnościowej, wokół których powinien powstać consensus, tak jak w polityce międzynarodowej. Dopóki nasze społeczeństwo będzie biedne, żywność będzie obszarem newralgicznym. Jeżeli wejdziemy do Europy, nastąpi kolejne zderzenie, tym bardziej że polityka żywnościowa w zjednoczonej Europie stanowi newralgiczny kompleks. Wtedy staniemy przed jeszcze jednym, na pewno jeszcze poważniejszym problemem.</u>
          <u xml:id="u-142.3" who="#EugeniuszJanuła">Natomiast jeżeli chodzi o dzisiejszą informację pana premiera Jagielińskiego, Nowa Demokracja ocenia ją pozytywnie. Na tym etapie rząd podjął prawidłowe, naszym zdaniem, środki zaradcze. To przeciwdziałanie w jakiś sposób ulży, ale trudno mówić, że ulży głodującym w Bieszczadach i w innych regionach kraju, którzy po prostu nie mają środków, żeby zakupić sobie żywność, nawet w podstawowym zakresie. Dopóki nie wyznaczymy obszaru polityki żywnościowej i dopóki nie powstanie consensus, tego typu debaty - zwykle odbywające się na przednówku - będą miały charakter podobny jak ta.</u>
          <u xml:id="u-142.4" who="#EugeniuszJanuła">Jesteśmy za przyjęciem informacji pana premiera Jagielińskiego, a jednocześnie zgłaszamy postulat odbycia sensownej i skutecznej we wnioskach debaty nad polityką żywnościową w naszym państwie.</u>
          <u xml:id="u-142.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Eugeniusz Januła, ostatni z zapisanych do głosu posłów.</u>
          <u xml:id="u-143.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo o zabranie głosu wiceprezesa Rady Ministrów ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej pana Romana Jagielińskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#RomanJagieliński">Pani Marszałek! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Przede wszystkim chciałbym odnieść się do kwestii bezpieczeństwa żywnościowego naszego narodu. Uważam, że taki problem aktualnie w Polsce nie występuje. Może on dotyczyć - jak zresztą pan poseł Januła podkreślił - pewnej tylko grupy naszego społeczeństwa, m.in. społeczności popegeerowskich w Bieszczadach. Ale jest też wiele innych środowisk, w których problem bezpieczeństwa żywnościowego jest i będzie na pewno w najbliższych tygodniach trudny do rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#RomanJagieliński">Chcę zarazem poinformować Wysoką Izbę, że podjąłem już decyzję, iż po zakończeniu pracy w moim gabinecie nad programem ograniczania bezrobocia na wsi przystępujemy do pracy nad programem poprawy wyżywienia naszego społeczeństwa, szczególnie na obszarach wiejskich. Są w tej chwili takie instrumenty i środki - pani pełnomocnik do spraw rodziny i kobiet Jolanta Banach już takie informacje zbiera - i niebawem pójdą te środki do dyspozycji środowisk związanych przede wszystkim ze szkolnictwem podstawowym, szkolnictwem średnim, żeby tam stworzyć warunki do żywienia polskiej młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-144.2" who="#RomanJagieliński">Nie ma jednak powodów do zadowolenia, bo przy przeciętym zarobku i przy tejże cenie żywności przeciętna rodzina polska wydaje około 40% dochodów na żywność. W związku z tym - tak jak już wcześniej stwierdziłem - niezwykle czułym elementem dla każdej rodziny polskiej jest wzrost cen artykułów żywnościowych. Nie jest to bowiem kwestia drobnego wydatku; to jest wydatek sięgający, jak wspomniałem, 40% dochodów.</u>
          <u xml:id="u-144.3" who="#RomanJagieliński">Na pewno trzeba jednoznacznie stwierdzić, że ceny żywności automatycznie wpływają na poziom inflacji, dlatego z tejże przyczyny rząd jest szczególnie zainteresowany ograniczaniem i cen żywności, i poziomu inflacji. Ale zarazem jesteśmy zainteresowani tym, żeby w odpowiedni sposób utrzymywać poziom dochodów w polskim rolnictwie, tak by on zbyt nie odbiegał od dochodów rodzin pozarolniczych. Tendencje w tym zakresie oceniam pozytywnie, tym bardziej że znacząco wzrósł poziom wspierania polskiego rolnictwa ze środków budżetowych - tu chciałbym serdecznie Wysokiej Izbie za te działania podjęte podczas prac nad budżetem podziękować. Oczywiście one będą w następnym budżecie podtrzymywane, a gdyby Wysoka Izba jeszcze była przychylna, to bardzo byśmy byli radzi, żeby te środki wzrastały proporcjonalnie do wzrostu produktu krajowego brutto.</u>
          <u xml:id="u-144.4" who="#RomanJagieliński">Z tego też względu możemy podejmować w tej chwili przede wszystkim działania strukturalne, zapewniające wzrost poziomu produkcji, wzrost rezerw tejże żywności i artykułów rolnych, z tym że nie są to działania, które można ocenić i zrealizować w krótkim okresie.</u>
          <u xml:id="u-144.5" who="#RomanJagieliński">W zakresie szybkiej interwencji można byłoby podejmować decyzje, gdyby większość artykułów drożejących w tej chwili na rynku polskim była po niższych cenach na rynkach światowych. Zmartwić tu muszę panią poseł Marię Zajączkowską, chociaż bardzo rzeczowo do tego podchodzę, ale ta interwencja nie byłaby tak skuteczna, jak to pani w swoim wystąpieniu określała. Czasy się zmieniły, w tej chwili po okresie nadprodukcji żywności i Stany Zjednoczone, i wiele innych potęg produkcji rolniczej w świecie zaczyna myśleć i podejmuje działania w celu pobudzenia tej produkcji i odbudowy rezerw.</u>
          <u xml:id="u-144.6" who="#RomanJagieliński">Stany Zjednoczone mają problemy. Wstępne prognozy dotyczące zbiorów na półkuli południowej w 1996 r. wskazywały, że na rynkach światowych ceny na zboża będą spadać. Spadały delikatnie do pewnego momentu, nawet w operacjach terminowych, w tej chwili wzrastają i w ciągu ostatniego miesiąca znów podobno wzrosły o około 15 dolarów na tonie.</u>
          <u xml:id="u-144.7" who="#RomanJagieliński">W ubiegłym roku były prognozy szacujące, że żywności - przede wszystkim zbóż - winno w Polsce wystarczyć. Dlatego cena na zboża na rynku wewnętrznym w ubiegłym roku była jeszcze relatywnie niska. Zaczęła szybko wzrastać w pierwszym miesiącu tego roku, kiedy obserwowaliśmy też bardzo silny wzrost cen na rynkach światowych. Wówczas nie można było podjąć żadnych działań, chociażby z tego względu, że Agencja Rynku Rolnego bardzo zdecydowanie interweniowała na rynku trzody chlewnej, i nie było rezerw finansowych, które pozwalałyby Agencji na zakup dużych ilości zbóż konsumpcyjnych. Dlatego podjęliśmy decyzję o wprowadzeniu stawki zero na import zbóż konsumpcyjnych jako ofertę dla podmiotów rynkowych. Niewiele tego importu zrealizowano, chociaż - jak wcześniej stwierdziłem - eksport zbóż i artykułów mącznych do importu jest w tej chwili jak 1:10, więcej importowaliśmy niż sprzedaliśmy.</u>
          <u xml:id="u-144.8" who="#RomanJagieliński">Działania, które zostały podjęte w ramach CEFTA - tak to oceniano - winny stworzyć nam warunki do zaopatrzenia w tańszą żywność niż pochodząca z zakupu wewnętrznego. Jednak, mimo iż obniżyliśmy poziom stawki celnej, kraje te wprowadziły w tym czasie automatycznie zakaz eksportu, który dotyczył zbóż i ziarna kukurydzy. Dlatego też wprowadzamy zapis o imporcie śruty kukurydzianej, która będzie mogła być zakupiona przez niektórych producentów i podmioty rynkowe na terenie Węgier.</u>
          <u xml:id="u-144.9" who="#RomanJagieliński">Chciałbym podkreślić jeszcze sprawę zwiększonej pomocy rolnictwu w dziedzinie kredytu obrotowego. Jestem przekonany, że rząd podzieli moje stanowisko i zwiększy tę pomoc, tak by zrównoważyć straty zimowe tym, którzy musieli przyorać rzepak i jęczmień ozimy, z 8 q żyta na 10 q żyta. Stwierdzam, że środków na dopłatę do tego kredytu w Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa starczy.</u>
          <u xml:id="u-144.10" who="#RomanJagieliński">Chcę się też odnieść do poruszonej przez panią poseł Grzebisz-Nowicką ceny minimalnej. W ustawie parlament przyjął inne rozwiązanie: że Agencja Rynku Rolnego będzie operować programem prognozowanych cen i interwencji. Taki program Agencja Rynku Rolnego przygotowuje. Niebawem będzie to przedmiotem dyskusji Rady Ministrów i będziemy już kompleksowo przyjmować prognozowane ceny i interwencję nie tylko dla poszczególnych gatunków, ale dla szerokiego sortymentu produktów rolnych, w tym także roślinnych i zwierzęcych.</u>
          <u xml:id="u-144.11" who="#RomanJagieliński">Sprawa poruszona przez panią poseł Marię Zajączkowską, że informacja jest spóźniona o kilka miesięcy. Parlament nie zgłaszał takiego zapotrzebowania. Kierownictwo resortu wspólnie z agencjami współpracującymi analizuje rynek żywnościowy co tydzień. Informuję, że w tej chwili funkcjonuje w resorcie Zespół Monitoringu Zagranicznych Rynków Rolnych. Panie i panowie posłowie możecie skorzystać z cotygodniowych biuletynów. Dzięki pomocy środków amerykańskich działa też Zespół Informacji Rynkowej; jest to oferta dla podmiotów rynkowych i rolników co do ukierunkowywania swojej produkcji na następne lata.</u>
          <u xml:id="u-144.12" who="#RomanJagieliński">W ubiegłym roku zaczęła funkcjonować już terminowa giełda warszawska, są pierwsze pełne operacje. Rozbudowujemy tę giełdę. W Komitecie Ekonomicznym Rady Ministrów jest już ustawa o giełdach rolno-towarowych i domach składowych, gdzie też będzie rozstrzygnięcie co do kwitów magazynowych, co też na pewno zasadniczo wpłynie na gospodarkę zbożem. Jest jeszcze kilkanaście programów sektorowych, będą one w sposób znaczący wpływać na podejmowanie decyzji i podniesienie produkcji rolniczej.</u>
          <u xml:id="u-144.13" who="#RomanJagieliński">Ale prawdą też jest, że obserwujemy bardzo duże zróżnicowanie na polskiej wsi. Ci, którzy byli już zasilani kredytem, nawet w okresie, kiedy zaczął funkcjonować Fundusz Oddłużenia i Restrukturyzacji Rolnictwa, w dalszym ciągu są w dobrej kondycji ekonomicznej, materialnej i na pewno będą pomnażać produkcję. Obserwuje się jednak bardzo wiele gospodarstw, myślę, że ok. 30%, które nie były zasilane, w dalszym ciągu nie są zasilane tanim kredytem. Te gospodarstwa będą produkować na bardzo niskim poziomie, najczęściej będzie to tylko samozaopatrzenie. To jest dla wszystkich państwa oferta poszukiwania drogi rozwiązania dla tej ludności i przede wszystkim zagospodarowania w układzie poza produkcją rolną w formie pracy najemnej czy też własnych przedsięwzięć, jeśli tam jeszcze tkwi energia przedsiębiorczości.</u>
          <u xml:id="u-144.14" who="#RomanJagieliński">Pan poseł Andrzej Aumiller odniósł się do podwyżek na energię elektryczną, na paliwo. Co do wysokości marży - już niejednokrotnie się wypowiadałem, nie ma marż urzędowych, będziemy próbować je ograniczać przez bardzo dynamicznie rozwijający się rynek hurtowy.</u>
          <u xml:id="u-144.15" who="#RomanJagieliński">W związku z powyższym i wniesionymi propozycjami, chciałem panom i paniom posłankom zabierającym głos i wszystkim tu w tej chwili zebranym na sali bardzo serdecznie podziękować w imieniu rządu za rady i stwierdzić, że na pewno będą one podstawą podejmowanych decyzji w Ministerstwie Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, w agencjach współpracujących z tymże resortem i w Radzie Ministrów. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-144.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie premierze.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, pan poseł w trybie pytania. Proszę ściśle ograniczyć się do pytań, bo były tylko wystąpienia klubowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#JerzyPistelok">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Chciałbym zapytać, na ile na podwyżki cen żywności w obecnym czasie miała wpływ decyzja o wpuszczeniu na polski rynek w 1990 r. czy w 1991 r. paru milionów ton zboża w sytuacji, kiedy również zapasy krajowe były wystarczające do pokrycia bieżących i przyszłych potrzeb, a wtedy właśnie wpłynęło parę milionów ton na rynek krajowy, destabilizując nie tylko produkcję rolniczą, ale i żywnościową. Na ile skutki tego odczuwamy jeszcze dzisiaj? Chodzi mi także o prognozę pana premiera, jak długo te skutki mogą być jeszcze widoczne na polskim rynku rolnym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Bajołka, następnie pana posła Ryszarda Bondyrę.</u>
          <u xml:id="u-147.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo i przypominam - tylko w trybie zapytań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#AndrzejBajołek">Pani Marszałek! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Mam trzy pytania. Pytanie pierwsze: Czy to prawda, że przystąpienie Polski do Wspólnot Europejskich uwarunkowane jest podniesieniem cen żywności oraz nośników energii do poziomu co najmniej 90% cen obowiązujących we Wspólnotach?</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#AndrzejBajołek">Drugie: Czy obecny wzrost cen zbóż jest procesem urealniania tych cen, wyrównywania do poziomu cen na świecie czy choćby w Europie, czy też wynikiem braku zbóż w Polsce?</u>
          <u xml:id="u-148.2" who="#AndrzejBajołek">I trzecie pytanie: Dlaczego inflacja nie wpłynęła na wzrost cen skupu wieprzowiny, utrzymujących się od 3 lat na tym samym poziomie, tj. oscylujących w granicach 25–28 tys. zł?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Pan poseł Ryszard Bondyra, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#RyszardBondyra">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Chciałbym zadać następujące pytania. Po pierwsze, mając ogląd tego, co obecnie dzieje się w rolnictwie, zapytuję: Czy ministerstwu rolnictwa w ramach posiadanych środków wystarczy na zabezpieczenie żywnościowe kraju do końca tego roku?</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#RyszardBondyra">Po drugie: Czy zdaniem pana premiera błędna polityka rolna zapoczątkowana w okresie transformacji, a dotycząca zmian właścicielskich w przemyśle rolno-spożywczym mających wpływ na wysokość marż, o których wspominał pan poseł Aumiller, jest na teraz prawidłowa, jeżeli zmierzamy do gospodarki, w której jest całkiem inny system właścicielski w przemyśle rolno-spożywczym?</u>
          <u xml:id="u-150.2" who="#RyszardBondyra">Trzecie pytanie, korzystając z okazji, chciałbym zadać dla przypomnienia: Który rząd, panie premierze, wystąpił z inicjatywą i podpisał dokumenty międzynarodowe odnośnie do zmniejszenia dotacji na Agencję Rynku Rolnego o 50% w stosunku do inflacji? Takie porozumienie miało bowiem miejsce.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Rozumiem, że nie ma więcej pytań.</u>
          <u xml:id="u-151.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, panie premierze, o odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#RomanJagieliński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pan poseł Pistelok postawił pytanie sugerujące, że import zbóż w latach 1991–1992 miał jeszcze wpływ na poziom zaopatrzenia rynku w zboża w 1995 r. W tej sugestii jest dużo prawdy, ale pośrednio. Już w ubiegłym roku byłem na pewno pod presją polityczną co do podejmowania decyzji o imporcie bezcłowym zbóż do kraju — w okresie, kiedy zboże było tanie. Przecież rolnicy jeszcze w ubiegłym roku doskonale pamiętali, że w 1992 r., kiedy rozpoczynaliśmy żniwa, sprowadzone zostało do Polski tanie zboże z byłej NRD. Magazyny, elewatory zapełnione były tamtym zbożem i nie było skupu. Na pewno jest więc społeczna, a także polityczna presja, że w momencie, kiedy rozpoczynamy żniwa, import powinien być wstrzymany. Dlatego dziś też podejmujemy taką decyzję - nie wiedząc, jaka będzie pogoda i jaki będzie szacunek zbiorów w 1996 r. — wprowadzamy bezcłowy import zbóż do 15 sierpnia. I nikt nie jest w stanie odpowiedzieć, czy to jest decyzja bardzo dobra, dobra czy zła. W wypadku nieurodzaju trzeba będzie bowiem natychmiast podejmować następne rozporządzenie Rady Ministrów o obniżeniu tej stawki celnej do końca roku. Ze względu na konkretne uwarunkowania społeczne jednak na pewno nie byłoby dobrze, gdybyśmy taką decyzję podjęli już dziś. To właśnie pośrednio wpłynęło na decyzję w ubiegłym roku. Ograniczyliśmy import do 30 czerwca 1995 r., gdyż byliśmy pewni, że zbiory będą bardzo dobre, a prawdę mówiąc w niektórych przypadkach nastąpiło podsuszenie i zbiór był niższy nawet do 10 kwintali, chociaż bilans zbożowy jest prawidłowo przeprowadzony. Ze wzrostu pogłowia trzody chlewnej i wzrostu produkcji drobiu wynika, że tę różnicę, którą podajemy jeszcze jako wątpliwą, na pewno te zwierzęta zjadły.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#RomanJagieliński">Pan poseł Andrzej Bajołek pyta, czy poziom cen na produkty rolne jest warunkiem naszego wstąpienia do Unii Europejskiej. Warunkiem nie jest, ale na pewno z chwilą wstąpienia do Unii Europejskiej zostanie nam postawiony w okresie przejściowym warunek wyrównania cen. Ale na tym większość rolników, a może nawet wszyscy rolnicy z krajów, które wstępowały do Unii Europejskiej, tylko korzystali. Mamy przykład wzrostu dochodów w 1995 r. w rolnictwie szwedzkim i fińskim. Natomiast w Austrii ochrona i subwencjonowanie rolnictwa było wyższe i w 1995 r. Rolnicy uzyskali dochód zaledwie na poziomie roku 1994. Nastąpiło w Austrii obniżenie cen. U nas ta sytuacja nie wystąpi. Chociaż jednoznacznie chcę stwierdzić, że poziom cen na trzodę chlewną jest porównywalny do poziomu cen trzody chlewnej w Stanach Zjednoczonych. Prognozy są pozytywne.</u>
          <u xml:id="u-152.2" who="#RomanJagieliński">Wysoki koszt pasz odbije się na spadku pogłowia trzody chlewnej rzędu 10–15% w II półroczu, dlatego Instytut Ekonomii Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej prognozuje wzrost cen od maja do listopada, może nawet rzędu 25–30%, czyli powyżej inflacji. Po tych trzech latach zastoju ruchu cen na trzodę chlewną druga połowa 1996 r. będzie tutaj znacząca.</u>
          <u xml:id="u-152.3" who="#RomanJagieliński">Czy brak zbóż wpływa na urealnienie cen? Jestem przekonany, że tak. Także w ocenie makroekonomicznej na pewno można dopatrzyć się pozytywnych tendencji wzrostu dochodowości w polskim rolnictwie, bo nawet przy tych cenach, które zakładaliśmy jako cenę minimalną na sezon 1996–1997, można być przekonanym, że przy przeciętnym poziomie produkcji rolniczej ok. 30–35 q pszenicy będzie to produkcja dochodowa. Każdy kwintal powyżej tego poziomu będzie już czystym zyskiem rolnika. I ceny na pewno będą urealniane w układzie co najmniej następującym: inflacja plus kilka punktów. Nie będzie na pewno takich działań, jakie w tym roku podjęliśmy w zakresie podniesienia opłacalności produkcji żyta, gdy z 200 zł podnieśliśmy cenę minimalną do 280 zł za tonę, czyli był to wzrost o 40%, ale zależało nam też, by poprawić dochodowość w rolnictwie, szczególnie tych gospodarstw, które mają gleby słabe i nie mogą na tych glebach spodziewać się dobrych plonów pszenicy, a mogą się spodziewać dobrych plonów żyta.</u>
          <u xml:id="u-152.4" who="#RomanJagieliński">W tych dwóch moich odpowiedziach na poprzednie pytania jest też odpowiedź w sprawie ceny wieprzowiny. Inflacja nie wpłynęła na wzrost cen wieprzowiny z powodu nadprodukcji trzody chlewnej, której nie mogliśmy zagospodarować na rynku wewnętrznym. W tym miejscu kieruję prośbę do Wysokiej Izby, a szczególnie do tych pań i panów posłów, którzy pracują w podkomisji do spraw ustawy o państwowym nadzorze weterynaryjnym, żeby możliwie szybko zakończyć tę pracę. Rząd Józefa Oleksego zdecydował się na wycofanie klauzuli pilności, która pozwalała nam wtedy zamknąć prace nad tą ustawą w ciągu jednego miesiąca. Dziś mija ponad 14 miesięcy i wysoki parlament tej ustawy nie uchwalił. A ona ma wpływ pośredni na cenę wieprzowiny - dlatego dopóki nie uchwalimy tej ustawy, będziemy mieli zamknięty rynek zachodni. Ta ustawa będzie podstawą porozumienia między Polską a Unią Europejską, podstawą podpisania umowy międzynarodowej - umowy weterynaryjnej. Jeżeli ją podpiszemy, a są takie decyzje z tamtej strony - i taka wola - to wówczas będziemy mogli eksportować wiele naszych artykułów na tamten rynek. Po drugie, zwróciłem się do pań i panów posłów z informacją, że od 1 lipca wprowadzamy nową normę na trzodę chlewną - będzie to wyrażone w euro - odpowiadającą normom Europy Zachodniej. To też zapewni nam łatwiejszy dostęp do rynków zbytu w Europie Zachodniej.</u>
          <u xml:id="u-152.5" who="#RomanJagieliński">Pan poseł Bondyra zadał pytanie, czy starczy nam środków. Dziś mogę powiedzieć, że starczy, dziś też w kierownictwie resortu podjęliśmy decyzję, że jeśli będzie duży wypływ kredytu obrotowego, to przesuniemy środki z dopłat, z kredytu inwestycyjnego na kredyt obrotowy. Jestem przekonany, że dochód agencji restrukturyzacji będzie do końca roku wzmacniany środkami z oprocentowania obowiązkowego rezerw w Narodowym Banku Polskim.</u>
          <u xml:id="u-152.6" who="#RomanJagieliński">Nie ma w perspektywie terminu zakończenia pracy nad ustawą o Narodowym Banku Polskim. Te środki w dalszym ciągu będą dysponowane na rzecz agencji; na pewno powinno wystarczyć. Nie będę dziś, po tej głębokiej analizie, wnosił propozycji co do nowelizacji ustawy budżetowej. Myślę, że są jeszcze inne kręgi, które są bardziej zagrożone. Tu trzeba by przede wszystkim wypracować stanowisko co do importu bezcłowego lub importu przy obniżonej stawce podatku akcyzowego od paliwa rolniczego, bo są pierwsze informacje, że nie ma już w stacjach benzynowych dostatecznej ilości oleju napędowego. M.in. przekazano taką informację z woj. olsztyńskiego, a także - otrzymaliśmy ją 3 dni temu - z woj. słupskiego i koszalińskiego. Mimo że nasz przemysł pracuje na pełnych obrotach, przy aktualnej propozycji importowej paliw i przy bardzo wysokim podatku akcyzowym import rynkowy paliw jest nieopłacalny. Rząd będzie się zajmował tym problemem na najbliższym posiedzeniu, we wtorek.</u>
          <u xml:id="u-152.7" who="#RomanJagieliński">Sprawa druga. Błędna byłaby polityka rolna, bo ja tak to określiłem, która by skłaniała do tego, by utrzymać w tym wypadku określony poziom marż. Jest to wolny rynek. Minister rolnictwa nie ma na to wpływu. Ustosunkowując się do wypowiedzi pana posła Andrzeja Aumillera mówiłem o tym, że będziemy wpływać na obniżenie marż przez bardzo dynamicznie powstający rynek hurtowy. Ale jeśli Wysoka Izba miałaby taką wolę ustawodawczą i określiłaby marże, to stwierdzam jednoznacznie, że rząd jest od tego, by to respektować, ale rząd nie może o to wnosić, gdyż nie byłoby to zgodne z kierunkiem budowy ustroju rynkowego.</u>
          <u xml:id="u-152.8" who="#RomanJagieliński">W porozumieniach międzynarodowych jest zapis co do funkcjonowania Agencji Rynku Rolnego - chodzi o porozumienie z Bankiem Światowym, że obniżamy poziom dotowania - z tym że, panie pośle, chcę stwierdzić, że nawet i tego poziomu nie osiągnęliśmy, jeśli chodzi o 1996 r. Przede wszystkim mamy środki na pokrycie kosztów rezerw państwowych, tych strategicznych, a nie ma środków przypisanych Agencji Rynku Rolnego na interwencje na rynku. Jeśli takie środki są, to są to środki własne, wygospodarowane z obrotu artykułami, którymi gospodaruje i za pomocą których interweniuje Agencja Rynku Rolnego. Dziękuję serdecznie paniom i panom posłom. Dziękuję, pani marszałek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie premierze.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Aumiller: Chciałbym sprostować.)</u>
          <u xml:id="u-153.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Panowie posłowie, rozumiem, ale proszę...</u>
          <u xml:id="u-153.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Rozumiem, zaraz panu posłowi udzielę głosu.</u>
          <u xml:id="u-153.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę państwa, to nie jest debata, były oświadczenia w imieniu klubów, a więc może być sprostowanie, ale jednak musimy tego przestrzegać. Mamy jeszcze 2 punkty porządku dziennego, które powinniśmy rozpatrzyć.</u>
          <u xml:id="u-153.5" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, panie pośle, naturalnie w trybie sprostowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#AndrzejAumiller">Chciałbym sprostować, pani marszałek i panie premierze, że nie o to mi chodziło, by rząd bądź Sejm ustalił stałe marże, tylko o to, że m.in. wysokie marże wpływają na wzrost cen. I byłby to dobry pomysł, żeby obligatoryjnie w sklepach trzeba było wywieszać informację, że sklep stosuje marżę 20, 30, 40, 100, 120%. Wówczas klient od razu by wiedział, czy wejść do danego sklepu, czy nie, i czy ceny są na jego kieszeń. To jest właśnie moje sprostowanie. Druga sprawa, o której mówiłem, to to, że na wysokość tych marż wpływa fakt, że nasz handel jest rozdrobniony, sklepiki małe, hurtownie małe, wręcz w garażach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Panie pośle, przepraszam, ale to nie jest sprostowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#AndrzejAumiller">Sprostowanie, bo pan premier...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Panie pośle, to jest polemika.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#AndrzejAumiller">Dobrze. Kończę, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#AndrzejAumiller">Wiadomo, że polemika, ale chodzi o to, że po prostu odbierane to może być tak, że jest jakieś błędne myślenie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-159.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm przyjął do wiadomości informację rządu o przyczynach wzrostu cen żywności w pierwszych miesiącach 1996 r. oraz o przewidywanych krokach zaradczych.</u>
          <u xml:id="u-159.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-159.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-159.5" who="#OlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktów 21 i 22 porządku dziennego:</u>
          <u xml:id="u-159.6" who="#OlgaKrzyżanowska">21. Informacja rządu na temat aktualnej sytuacji w środowisku oświatowym i realizacji postulatów tego środowiska.</u>
          <u xml:id="u-159.7" who="#OlgaKrzyżanowska">22. Informacja prezesa Rady Ministrów o stosunku rządu do strajków nauczycielskich i zwiększenia subwencji oświatowej na płace oraz utrzymanie placówek oświatowych.</u>
          <u xml:id="u-159.8" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu ministra edukacji narodowej Jerzego Wiatra.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#JerzyWiatr">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Wielostronna obserwacja sytuacji panującej obecnie w polskim systemie oświatowym wskazuje na ukształtowanie się dwóch współistniejących, choć przeciwstawnych płaszczyzn życia oświatowego.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#JerzyWiatr">Z jednej strony mamy do czynienia ze spokojną, konsekwentną, normalną pracą szkół i innych placówek oświatowo-wychowawczych, w której kuratorzy oświaty, dyrektorzy szkół i placówek, nauczyciele realizują swoje najistotniejsze bieżące zadania, w tym zwłaszcza przygotowanie i prawidłowe przeprowadzenie matur, egzaminów do szkół ponadpodstawowych, przygotowanie organizacyjne i programowe nowego roku szkolnego.</u>
          <u xml:id="u-160.2" who="#JerzyWiatr">Z uznaniem i prawdziwą satysfakcją odnotowujemy ofiarną, rzetelną i skuteczną pracę licznej rzeszy pracowników oświaty, wykonujących swoje obowiązki w skomplikowanych, trudnych warunkach materialnych. Pomimo licznych barier i kłopotów prawidłowo i konsekwentnie przebiega wielka przemiana w zarządzaniu oświatą, tj. proces przejęcia i prowadzenia szkół i innych placówek przez samorządy terytorialne. Dzięki akcji przygotowawczej, przemyślanej i konsekwentnej współpracy samorządów i terenowych organów administracji oświatowej dyrektorzy szkół przejętych do prowadzenia przez gminy, nauczyciele, a nade wszystko uczniowie nie odczuli, że z dniem 1 stycznia 1996 r. szkoła podstawowa stała się własnością gminy. Zajęcia lekcyjne odbywają się normalnie, nauczyciele otrzymują wynagrodzenia, dyrektorzy szkół spokojnie wykonują swe funkcje kierowników zakładów pracy oraz organizatorów procesu dydaktyczno-wychowawczego i opiekuńczego. Bez zakłóceń realizowane są plany nadzoru pedagogicznego, sprawowanego przez kuratorów oświaty w stosunku do licznych szkół i innych placówek przekazanych do prowadzenia przez gminy. Do tych pozytywnych zjawisk dołączyć należy wciąż utrzymującą się pomoc materialną, ale również pozamaterialne wsparcie udzielane szkołom przez rodziców, lokalne środowiska społeczne, sponsorów, sojuszników szkoły. Tworzy to utrzymującą się atmosferę społecznego zainteresowania oświatą, rozwijania poczucia odpowiedzialności władz i środowiska za losy edukacyjne dzieci i młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-160.3" who="#JerzyWiatr">Na te zjawiska nakłada się jednak druga płaszczyzna rzeczywistości oświatowej. Obejmuje ona najtrudniejsze obszary i fakty determinujące funkcjonowanie systemu edukacyjnego. Płaszczyzna ta obejmuje problematykę finansowania oświaty. To ona narusza spokój i normalność pracy szkolnictwa, to ona stanowi zagrożenie dla jej skuteczności i dla kreślenia perspektyw we wszystkich dziedzinach narodowej edukacji. Stan finansów oświaty budzący coraz większy niepokój o jej przyszłość, o jakość i efekty kształcenia i wychowania trwa już od dłuższego czasu.</u>
          <u xml:id="u-160.4" who="#JerzyWiatr">W zasadzie od 1990 r., kiedy zaczęto wdrażać pierwsze programy oszczędnościowe, rokrocznie rozszerzały one swój zasięg i pogłębiały skalę trudności w funkcjonowaniu oświaty. Od 1991 r. mieliśmy do czynienia ze stopniowym zmniejszaniem udziału wydatków na oświatę w wydatkach budżetu państwa. Prawdziwie dramatyczne w skutkach zmniejszenie nakładów na oświatę nastąpiło w 1993 r. i utrzymywało się przez kolejny 1994 r. Ten trudny problem został częściowo złagodzony w 1995 r. i w nowym budżecie na 1996 r. Niekorzystne tendencje z lat poprzednich spowodowały jednak, że w wielu sferach działalności oświatowej odnotowaliśmy wyraźny regres.</u>
          <u xml:id="u-160.5" who="#JerzyWiatr">Kwestią szczególnie istotną dla środowisk nauczycielskich są warunki pracy nauczycieli, wyposażenia ich warsztatu pracy. Prawidłowe rozwiązanie tej kwestii wymaga odpowiednio coraz wyższych nakładów finansowych. Sytuacja materialna środowiska nauczycielskiego jest powszechnie znana. Rząd zdecydowany jest tak ukształtować projekt budżetu na 1997 r., by potrzeby oświaty znalazły w nim korzystniejsze niż dotychczas rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-160.6" who="#JerzyWiatr">Wysoka Izbo! Zarysowane w sposób ogólny dwa niejako przeciwstawne elementy obrazu dzisiejszej rzeczywistości oświatowej nakładają się na siebie, są współzależne. I dlatego konsekwencje tego ciemniejszego fragmentu obrazu stanowią realne zagrożenie dla funkcjonowania jasnych stron codziennego życia oświatowego. Zagrożenie takie coraz bardziej się rysuje. Zbliżamy się bowiem do niebezpiecznej granicy braku zaspokojenia koniecznych potrzeb materialnych zarówno systemu organizacyjno-programowego szkolnictwa, jak też ludzi w nim pracujących.</u>
          <u xml:id="u-160.7" who="#JerzyWiatr">Ludzie ci są ofiarni, odpowiedzialni, nadal służą, jak najlepiej potrafią, młodemu pokoleniu, ale istnieją granice odczuwania swej misji w powiązaniu z warunkami bytu materialnego, tworzonymi dla ludzi poświęcających się na rzecz innych. Konsekwencją zasygnalizowanych zjawisk stały się obecne, coraz silniej obejmujące środowisko nauczycielskie nastroje niezadowolenia i protestu, które naszym zdaniem są zrozumiałe z uwagi na zgłaszane postulaty i żądania.</u>
          <u xml:id="u-160.8" who="#JerzyWiatr">W ostatnich tygodniach organizacje związkowe działające w szkołach i placówkach oświatowo-wychowawczych resortu edukacji narodowej, a także w szkołach i przedszkolach prowadzonych przez gminy podjęły szeroko zakrojoną akcję polegającą na kwestionowaniu i oprotestowaniu skali podwyżki płac pracowników oświaty, zaplanowanej od 1 lipca 1996 r. Na kanwie tego protestu w dniu 1 kwietnia br. odbyło się posiedzenie plenum Zarządu Głównego Związku Nauczycielstwa Polskiego.</u>
          <u xml:id="u-160.9" who="#JerzyWiatr">Nasilająca się systematycznie akcja protestacyjna, kierowana przez organizacje związkowe działające w szkołach i placówkach oświatowo-wychowawczych, wkroczyła naszym zdaniem w nową, wielce niepokojącą fazę. Do jednoznacznie krytycznej uchwały Zarządu Głównego Związku Nauczycielstwa Polskiego oraz licznych protestów płynących ze środowiska nauczycielskiego dołączyła uchwała Rady Sekcji Krajowej Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność”.</u>
          <u xml:id="u-160.10" who="#JerzyWiatr">Szczególne zagrożenie dla normalnej pracy szkół i placówek oświatowych dostrzegamy w planowanej ogólnopolskiej manifestacji i w innych, niesprecyzowanych jeszcze formach protestu. Przygotowanie najbardziej drastycznych metod działania protestacyjnego na maj, a więc na czas realizacji szczególnie ważnych, a nade wszystko odpowiedzialnych zadań oświatowych (m.in. egzaminy maturalne, przygotowanie młodzieży do egzaminów wstępnych do szkół ponadpodstawowych, przygotowanie organizacyjno-programowe do zakończenia trwającego roku szkolnego i rozpoczęcia nowego) stanowi zagrożenie o daleko idących skutkach dla normalnego funkcjonowania szkół, a także dla perspektyw edukacyjnych dzieci i młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-160.11" who="#JerzyWiatr">Oświata przeżyła już w 1993 r. dramatyczny w swej społeczno-zawodowej i etycznej wymowie strajk nauczycielski, ogłoszony i zrealizowany w okresie matur. Byłoby nieszczęściem dla oświaty, gdyby podobny scenariusz został odtworzony w bieżącym roku.</u>
          <u xml:id="u-160.12" who="#JerzyWiatr">Hasła planowanej manifestacji są jednoznacznie ukierunkowane na szeroki odbiór społeczny i poparcie ze strony samorządów terytorialnych, rodziców i nauczycieli. Jest prawdą, że oświata jest dobrem wspólnym całego społeczeństwa. Dlatego nie wolno dopuścić do tego, by akcje protestacyjne zakłócały jej pracę, a zwłaszcza by w akcję tę włączono młodzież.</u>
          <u xml:id="u-160.13" who="#JerzyWiatr">Uwzględniając powyższe fakty i okoliczności, ale też biorąc pod uwagę rzeczywiste trudności i problemy związane z niedofinansowaniem systemu edukacyjnego, zwróciłem się do prezesa Rady Ministrów z prośbą o podjęcie prac nad rozpatrzeniem propozycji zawartych w uchwałach i protestach nauczycielskich związków zawodowych, których realizacja wymagałaby stosownej nowelizacji tegorocznej ustawy budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-160.14" who="#JerzyWiatr">Realizacja planowanych w 1996 r. podwyżek wynagrodzeń jest wynikiem ustaleń Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych dokonanych w dniu 28 sierpnia 1995 r. Przyjęto wówczas następujące zasady:</u>
          <u xml:id="u-160.15" who="#JerzyWiatr">Po pierwsze, wynagrodzenia w państwowej sferze budżetowej wzrosną według wskaźnika wyższego o 5,5 punktu procentowego od średniorocznego wskaźnika wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych określonego w ustawie budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-160.16" who="#JerzyWiatr">Po drugie, w szkołach wyższych wzrost wynagrodzeń będzie wyższy i wyniesie w wypadku nauczycieli akademickich 50%, pracowników nie będących nauczycielami akademickimi (z wyjątkiem pracowników administracyjnych, robotniczych i obsługi) - 30%.</u>
          <u xml:id="u-160.17" who="#JerzyWiatr">Po trzecie, międzydziałowe relacje przeciętnego wynagrodzenia będą wynikały z poziomu ukształtowanego po podwyżkach od dnia 1 października 1995 r.</u>
          <u xml:id="u-160.18" who="#JerzyWiatr">Po czwarte, termin podwyżki ustalono na 1 lipca br.</u>
          <u xml:id="u-160.19" who="#JerzyWiatr">Ustalenia te zostały uwzględnione w ustawie budżetowej na rok 1996. Obecnie trwają przygotowania do ich realizacji. Trzeba tu przypomnieć, że są to ustalenia Komisji Trójstronnej, a więc ustalenia, za które odpowiedzialność w takiej samej mierze ponosi rząd, jak związki zawodowe. Podwyżki wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej zgodnie z tymi ustaleniami wynieść mogą 25,3% w stosunku do przeciętnych płac w całym 1995 r. Jednak do państwowej sfery budżetowej oprócz tzw. pracowników cywilnych zalicza się także osoby na kierowniczych stanowiskach państwowych, sędziów i prokuratorów, żołnierzy i funkcjonariuszy, których wynagrodzenie stanowi wielokrotność prognozowanej przeciętnej płacy w państwowej sferze budżetowej. Powoduje to, że przeciętna płaca pracowników cywilnych rośnie wolniej niż płace pracowników w całej sferze budżetowej. Chcę przypomnieć, że taki sposób kształtowania wzrostu płac w sferze budżetowej nie jest rezultatem samowoli rządu, lecz wynika z przyjmowanych przez Wysoką Izbę w tej kwestii specjalnych uchwał i rezolucji. Ponadto na wzrost płacy pracowników działu: Oświata i wychowanie, ma również wpływ ponadprzeciętny wzrost wynagrodzeń pracowników szkolnictwa wyższego, co wynika także z ustaleń Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-160.20" who="#JerzyWiatr">Z rozliczenia wpływu podwyżek wprowadzonych w 1995 r. w dziale: Oświata i wychowanie, na poziom przeciętnej płacy w 1996 r. wynika, że wprowadzenie podwyżek w lipcu i październiku 1995 r., jeśli uwzględnimy wypłaty z zakładowego funduszu nagród, spowodowało, że przeciętne wynagrodzenie w roku 1995 na etat kalkulacyjny wzrosło o 120,6 zł, co stanowi 20,86%.</u>
          <u xml:id="u-160.21" who="#JerzyWiatr">Planowana od lipca 1996 r. podwyżka wynagrodzeń o 43,70 zł oznacza w stosunku do przeciętnego wynagrodzenia wzrost w skali roku o 3,79% ponad poziom inflacji szacowanej na 19,8%. Przeciętne średnioroczne wynagrodzenie w oświacie (z wynagrodzeń osobowych i z zakładowego funduszu nagród) wynosiło w 1995 r. 578,30 zł, w tym nauczycieli — 639,79. Uwzględniając zbiorczo wzrost w dziale 79 o 23,5%, przyjęty w ustawie budżetowej, średniomiesięczne wynagrodzenie w roku 1996 powinno kształtować się w jednostkach budżetowych działu: Oświata i wychowanie, w wysokości 714,50 zł, w tym dla nauczycieli 790,14 zł.</u>
          <u xml:id="u-160.22" who="#JerzyWiatr">Sygnalizowana na posiedzeniu Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych kwota wstępnego szacunku podwyżki wynosząca około 80 zł dotyczyła całej sfery budżetowej. Uwzględnienie ustaleń Trójstronnej Komisji odnoszących się do międzydziałowych relacji przeciętnego wynagrodzenia pracowników państwowej sfery budżetowej oraz preferencyjnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia dla pracowników szkolnictwa wyższego spowodowało, że kwota podwyżki dla pracowników oświaty jest niższa od tej kwoty. Dlatego realizacja postulatów związków zawodowych, by podwyżka płac pracowników oświaty od 1 lipca wynosiła 80 zł, nie jest możliwa bez zmiany ustaleń Komisji Trójstronnej, gdyż spowodowałaby skutki finansowe nie uwzględnione w ustawie. Natomiast w ustawie budżetowej na rok 1997 zapewnione zostaną środki pozwalające uzyskać poprawę sytuacji materialnej nauczycieli w stopniu większym niż przeciętnie w sferze budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-160.23" who="#JerzyWiatr">Kolejnym poważnym problemem w kontekście zapewnienia bieżącego funkcjonowania szkół i placówek oświatowych, na co zwracają uwagę związkowe protesty, staje się obecnie sprawa pilnego oddłużenia szkół ponadpodstawowych, zwłaszcza przejętych przez duże miasta. Wprawdzie rozwiązanie tego problemu gwarantuje przepis art. 27 ustawy z dnia 24 listopada 1995 r. o zmianie zakresu działania niektórych miast oraz o miejskich strefach usług publicznych, ale odnosi się on jedynie do spłaty zobowiązań za 1995 r. Rząd jest świadom konieczności perspektywicznego i pilnego uregulowania tej kwestii; świadom jest zarazem, że ta kwestia narosła w ciągu wielu lat. Zadłużenie to nie powstało bowiem w ciągu ostatnich miesięcy czy ostatnich dwóch lat.</u>
          <u xml:id="u-160.24" who="#JerzyWiatr">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przedstawiamy powyższe informacje, niepokoje i obawy wynikające z bieżącego stanu działalności edukacyjnej i palących potrzeb materialnych pracowników oświaty w celu zasygnalizowania Wysokiej Izbie rozległości wyłaniających się zagrożeń dla spokojnego i skutecznego funkcjonowania szkół i placówek oświatowych. Prezentujemy je również po to, by wspólnie szukać drogi wyjścia z sytuacji, w której ograniczanie realizacji zadań oświatowych, w tym nade wszystko ograniczanie zaspokajania materialnych potrzeb pracowników oświaty, osiągnęło punkt, poza który wychodzić już nie wolno, bowiem zagroziłoby to możliwościom utrzymania obecnego poziomu kształcenia. Powtórzę raz jeszcze: Tylko dzięki ogromnemu wysiłkowi materialnemu i wielostronności inicjatyw władz gminnych, rodziców i wielu sojuszników polskiej szkoły zawdzięczamy, że tej niebezpiecznej granicy jeszcze nie przekroczyliśmy. Niczego nie osiągniemy metodą nieuzasadnionych oskarżeń o bezczynność w kwestiach materialnego zaspokojenia potrzeb oświatowych czy też metodą ulicznych demonstracji. Niezbędne jest wspólne poszukiwanie rozwiązań ukierunkowanych na przełamanie istniejących barier, na likwidację materialnych zagrożeń i trudności, przeciwdziałających rozwojowi systemu oświatowego.</u>
          <u xml:id="u-160.25" who="#JerzyWiatr">Podejmując trudne problemy płacowe pracowników oświaty, powinniśmy mieć świadomość, że podobne niepokoje dotyczą również innych grup zawodowych w sferze budżetowej. Trudne i nabrzmiałe od wielu lat problemy finansowe polskiej oświaty mogą być rozwiązywane stopniowo wraz ze wzrostem produktu krajowego brutto. Potwierdzeniem tej tezy jest dostrzegalny wzrost nakładów na płace w szkolnictwie wyższym już w roku bieżącym. Według wstępnych założeń budżetu na rok 1997 nastąpi dostrzegalna preferencja dla oświaty. Powinien to być pierwszy pomyślny rok dla całego obszaru polskiego szkolnictwa. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-160.26" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przypominam, że Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w łącznej dyskusji nad tymi punktami porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-161.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Zwracam się do posłów, którzy będą występować w imieniu klubów, o przestrzeganie w miarę możności 5-minutowego limitu.</u>
          <u xml:id="u-161.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-161.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę panią poseł Izabellę Sierakowską o zabranie głosu w imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Następnym mówcą będzie pan poseł Ryszard Kalbarczyk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#IzabellaSierakowska">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Obradujemy w niezwykle trudnych okolicznościach, środowisko oświatowe jest zaniepokojone zbyt powolnym rozwiązywaniem jego problemów. Wyrażam w imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej ogromny szacunek dla polskich nauczycieli, którzy - mimo tak wielu, jak podkreśliłam, trudnych spraw - zachowują ogromny spokój i wybrali negocjacyjny sposób realizowania swoich postulatów.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#IzabellaSierakowska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Od 1994 r. stopniowo realizujemy zobowiązania, które postawiliśmy przed sobą w programie Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Wiemy, że zmiany następują zbyt wolno, są bowiem uzależnione od sytuacji ekonomicznej kraju. Są dziedziny, takie jak opieka i wychowanie, w których sytuacja jest wprost dramatyczna. Kryzys ekonomiczny w latach 1990–1993, programy oszczędnościowe spowodowały zapaść w realizacji zadań edukacyjnych, pogłębiły się dysproporcje między wynagrodzeniami w sferze budżetowej i produkcyjnej. Czy jednak hasła, pod którymi protestują dzisiaj związki zawodowe, mówiące o tym, że nadal ograniczamy nakłady finansowe na edukację, że głosujemy przeciwko dodatkowym środkom, że w edukacji nic się nie robi, są prawdziwe?</u>
          <u xml:id="u-162.2" who="#IzabellaSierakowska">Dane statystyczne bezstronnie informują, że nakłady na oświatę powoli, powoli, ale sukcesywnie rosną. Przykładowo: w 1994 r. — 8,6%, w 1995 r. — 10,63%, w 1996 r. — 11,06%. To nie jest spadek, to jest wzrost, lekki, ale jednak wzrost. Gorzej jest z płacami, ale i w tym względzie już w 1995 r. zanotowano realny wzrost. W 1994 r. relacja średniej płacy w oświacie do średniej płacy w innych działach wynosiła 76,3%, w 1990 r. — 78,6%. Sukcesywnie realizujemy swoje zobowiązania (nowelizacja ustawy o systemie oświaty). Dziś uchwaliliśmy nową Kartę nauczyciela, która stabilizuje zawód, wprowadza szereg niezwykle ważnych dla środowiska oświatowego zmian, takich jak: ponadzakładowy układ zbiorowy, utrzymanie 18-godzinnego pensum, dodatkowe nagrody jubileuszowe, dodatkowe urlopy dla nauczycieli placówek opiekuńczych, utworzenie funduszu dokształcania i doskonalenia zawodowego. Będą one kosztować w 1997 r. budżet kolejne 40 mln zł, bez funduszu.</u>
          <u xml:id="u-162.3" who="#IzabellaSierakowska">Klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej zdaje sobie sprawę z tego, że nadal nauczyciele, jeśli chodzi o wynagrodzenia, nie nadążają za innymi grupami zawodowymi, i ta kwestia ciągle budzi wiele uzasadnionych kontrowersji. Ale w 1996 r. w szkołach wyższych proponowany przeciętny wzrost wynagrodzeń będzie o 50% wyższy niż w pozostałych działach. Ten priorytet musimy utrzymać w kolejnym roku i dołączyć do niego równie ważny - o tym mówił pan minister - priorytet dla całej oświaty, dla zadań dydaktyczno-wychowawczych i jeśli chodzi o wynagrodzenia dla nauczycieli. Lada miesiąc rozpoczniemy prace nad nowym budżetem.</u>
          <u xml:id="u-162.4" who="#IzabellaSierakowska">Sojusz Lewicy Demokratycznej już dziś opowiada się za uwzględnieniem wśród najważniejszych zadań właśnie oświaty. Wstępne zapewnienie rządu, że tak będzie, już uzyskaliśmy. Musi być realizowane porozumienie zawarte w Komisji Trójstronnej, w której wynegocjowano, że przeciętne wynagrodzenie w państwowej sferze budżetowej w 1996 r. będzie wyższe o 5,5 punkta. Aby jednak nie dochodziło do nieporozumień, jakie miały miejsce podczas ostatnich negocjacji, niezbędne jest szybkie zakończenie prac nad nowelizacją ustawy o kształtowaniu wynagrodzeń w sferze budżetowej w celu zmniejszenia rażących dysproporcji płacowych między grupami zawodowymi. Powinny być jasno określone relacje płacowe, a koszty reformy sprawiedliwie rozłożone.</u>
          <u xml:id="u-162.5" who="#IzabellaSierakowska">Sojusz Lewicy Demokratycznej wyraża zadowolenie z rozpoczęcia procesu oddłużania szkół ponadpodstawowych i placówek oświatowych przejętych przez gminy o statusie dużych miast. Wnosimy o jak najszybsze zakończenie prac nad ustaleniem stanu zobowiązań i podjęcie działań zmierzających do oddłużenia pozostałych placówek ponadpodstawowych. Wtedy naprawdę będzie szansa, żeby rok 1997 rozpocząć bez zadłużeń, żeby zrealizować przyjętą 24 czerwca 1994 r. rezolucję Sejmu o stopniowym wzroście wydatków na oświatę i wychowanie.</u>
          <u xml:id="u-162.6" who="#IzabellaSierakowska">Sojusz Lewicy Demokratycznej deklaruje pełne wsparcie dla działań podejmowanych przez ministra edukacji narodowej.</u>
          <u xml:id="u-162.7" who="#IzabellaSierakowska">Szanowni Państwo! Rok 1997 musi być rokiem przełomu w narodowej edukacji.</u>
          <u xml:id="u-162.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiała pani poseł Izabella Sierakowska.</u>
          <u xml:id="u-163.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Ryszarda Kalbarczyka o zabranie głosu w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego. Następnym mówcą będzie pan poseł Krzysztof Dołowy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#RyszardKalbarczyk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Na wstępie swojego wystąpienia chciałbym zaznaczyć, że wniosek dotyczący przedstawienia przez prezesa Rady Ministrów informacji o stosunku rządu do strajków nauczycielskich i zwiększenia subwencji na płace oraz utrzymanie placówek oświatowych został według mnie wadliwie sformułowany, ponieważ akcji strajkowej w oświacie obecnie nie ma. Obserwujemy natomiast, że Związek Nauczycielstwa Polskiego oraz inne związki zawodowe prowadzą akcję protestacyjną skierowaną przeciwko postępującej degradacji oświaty i zaprzepaszczaniu jej wieloletniego dorobku, postępującemu ubóstwu pracowników oświaty (mimo znaczącej ubiegłorocznej podwyżki płac). Do takiego zachowania się pracowników oświaty upoważnia ich treść rezolucji Sejmu z dnia 24 czerwca 1994 r., w której my, posłowie, wezwaliśmy rząd do zwiększenia nakładów na oświatę, tak aby w 1997 r. osiągnąć wzrost realnych dochodów o 30%. O strajku słyszałem. Jest on prowadzony w woj. wrocławskim, ale ma całkiem inne podłoże. Chodzi w nim o niesłuszną, według rodziców, decyzję wójta gminy, który zwolnił dyrektora szkoły.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#RyszardKalbarczyk">Te postulaty, które środowisko nauczycielskie obecnie wysuwa, są według klubu PSL słuszne. Można je zrealizować poprzez nowelizację ustawy budżetowej i doprowadzenie do wzrostu wynagrodzeń pracowników oświaty co najmniej o 5,5%, jak również poprzez szybką nowelizację ustawy o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz zmianę relacji międzydziałowych tak, by zlikwidować rażące dysproporcje płacowe między grupami zawodowymi w tej sferze. Środowisko nauczycielskie oczekuje od rządu szybkiej realizacji orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego dotyczących zobowiązań państwa wobec pracowników sfery budżetowej oraz emerytów i rencistów.</u>
          <u xml:id="u-164.2" who="#RyszardKalbarczyk">Innymi słowy, należy stwierdzić, że mechanizmy decydujące o płacach w 1996 r. nie sprawdziły się. Dlatego, wychodząc naprzeciw tym postulatom, Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego wzywa rząd do podjęcia działań oczekiwanych przez środowisko oświatowe. Ostatnio debatowaliśmy nad stanem ładu i porządku publicznego, próbując znaleźć lek na skutki, a zupełnie zaniechaliśmy rozpoznania przyczyn i przeciwdziałania im. Na to już zabrakło czasu, pieniędzy, a przede wszystkim chyba dobrej woli. Policja i służby policyjne mają być lekarstwem na rażące niedostatki w oświacie po zlikwidowaniu w szkołach świetlic, zajęć pozalekcyjnych itp. Korygowanie decyzji podjętych kiedyś bez większego zastanowienia, bardzo krzywdzących dla oświaty, jest niewątpliwie trudne, ale celowo o tym mówię, ażeby - tak jak w roku 1996 uznano za priorytetowe zadanie związane ze skierowaniem większych środków na szkolnictwo wyższe - dokonać w 1997 r. takiego samego zabiegu w stosunku do oświaty i wychowania.</u>
          <u xml:id="u-164.3" who="#RyszardKalbarczyk">Zapoczątkowany proces porządkowania spraw edukacji - mam tu na myśli nową ustawę o systemie oświaty, przeprowadzenie debaty parlamentarnej na temat doskonalenia systemu edukacji oraz uchwaloną dzisiaj po wielkich trudach i sporach ustawę Karta nauczyciela - wychodzi naprzeciw oczekiwaniom środowiska oświatowego. Teraz rząd winien podjąć zdecydowane działania, ażeby treści zawarte w tych ustawach urzeczywistniły się ku zadowoleniu nas wszystkich, tj. nauczycieli, pracowników oświaty, rodziców i naszych dzieci. W swoim exposé premier Włodzimierz Cimoszewicz zapewnił o woli usuwania skutków zapaści w szkolnictwie z początku lat dziewięćdziesiątych, stwierdzając, że bardziej opłaca się wydatkować pieniądze na wychowanie niż na zwalczanie patologii wśród dzieci i młodzieży. Takie stwierdzenia są zobowiązujące. Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego, w którego imieniu mam zaszczyt przemawiać, liczy na realizację przez rząd tych zapowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-164.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Ryszard Kalbarczyk.</u>
          <u xml:id="u-165.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Krzysztofa Dołowego o zabranie głosu w imieniu klubu Unii Wolności. Następnym mówcą będzie pani poseł Danuta Polak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#KrzysztofDołowy">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Muszę powiedzieć, że ze zdumieniem słuchałem tych trzech wypowiedzi i mam nieodparte wrażenie, że już słyszałem ten język. Mówiono tu o dalszym rozwoju i pomyślności wszystkich nauczycieli. Jestem zdziwiony, że ten język, operujący pustymi frazesami, wraca w naszej Izbie. Cóż z tej nowomowy wynikało? Ano, że ogólnie jest dobrze, że postulaty nauczycieli są słuszne i że dalej będziemy rozwijać i poprawiać. To gdzie są te pieniądze? Rozumiem, że nauczyciele byli bardzo zawiedzeni rządami sprawowanymi również przez naszą partię. Wtedy, w 1990 r., być może osiągnęli najwyższe dochody w historii, ale potem te dochody spadały. No, ale miało być lepiej. A czy jest lepiej?</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#KrzysztofDołowy">Próbujecie państwo manipulować liczbami, ale przecież nauczyciel może wykonywać różne zawody, nie musi być tylko nauczycielem. Płace w tych innych zawodach rosną bardzo szybko. Tym większy jest kontrast pomiędzy tym, co dzisiaj dostaje nauczyciel, a tym co mógłby zarobić gdziekolwiek, idąc do innej pracy.</u>
          <u xml:id="u-166.2" who="#KrzysztofDołowy">W Komisji Trójstronnej obiecano 5,5% ponad inflację, ale mam nadzieję, że państwo tego na serio nie traktowali. To było tylko takie zapewnienie. Również zapewniono, że będzie, jak pamiętam, debatowane tutaj przeznaczenie 0,65% PKB na naukę, a tyle nie było. My już to kontestowaliśmy, przed czy w czasie ustalania budżetu mówiliśmy, że te umowy nie są dotrzymywane. Nie wiem, dlaczego państwo wierzyliście, że będą dotrzymywane, szczególnie że opozycja mówiła, iż przyznana suma jest zbyt mała na to, żeby nauczyciele to dostali — liczyliśmy wtedy, że dostaną ok. 50 zł. Teraz okazuje się, że 43,5 zł. Jakie więc 80 zł? Państwo to wiedzieliście. My tłumaczyliśmy, że taka suma pieniędzy została przyznana. To nie jest tak, że coś nie było wiadome.</u>
          <u xml:id="u-166.3" who="#KrzysztofDołowy">Owszem, była inna sytuacja w czasie ustalania budżetu. Trwały wybory prezydenckie i wtedy nie wypadało wszcząć walki o to, mówić, że nauczycielom nie będzie dobrze, więc przyjęliście państwo te pieniądze, a teraz jesteście zdziwieni, że nauczyciele dostaną niespełna 44 zł.</u>
          <u xml:id="u-166.4" who="#KrzysztofDołowy">Opozycja ostrzegała również, że inflacja w 1995 r. będzie większa niż to oszacował rząd, wicepremier Kołodko. Wobec tego 5,5% wyliczone w stosunku do dużo mniejszej inflacji nie wystarczy, żeby w 1996 r. wprowadzić rzeczywisty wzrost płac do takiego poziomu.</u>
          <u xml:id="u-166.5" who="#KrzysztofDołowy">Opozycja zwracała również uwagę, że zadłużenie placówek rośnie nie tylko dlatego, że to jest przeniesienie skutków, ale również dlatego, że rząd dał za mało pieniędzy na bieżącą działalność i na utrzymanie placówek. Wobec tego przewidziana dotacja budżetowa jest zbyt mała i nie starczy na wykonanie wszystkich zadań powierzonych gminom. To też się odbije na poziomie materialnym nauczycieli.</u>
          <u xml:id="u-166.6" who="#KrzysztofDołowy">Cieszę się, że tutaj wszyscy chwalą, w każdym razie pan minister chwalił, gminy, że dzięki nim jeszcze nauczyciele żyją.</u>
          <u xml:id="u-166.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Bez przesady.)</u>
          <u xml:id="u-166.8" who="#KrzysztofDołowy">Nie można jednak na tym opierać wszystkiego. To powinno jednak być oparte głównie na budżecie państwa. Toteż gdy wy, nauczyciele, będziecie analizowali, ile dostajecie pieniędzy, to pamiętajcie, że to wasi przedstawiciele oraz przedstawiciele związków zawodowych przegłosowali wam tę ustawę budżetową. Oni wiedzieli, co robią. To nie jest tak, że nie wiedzieli, że wy nie dostaniecie pieniędzy. Nie wierzcie w to. Mam nadzieję, że nauczyciele polscy są na tyle światli, że odróżnią słowa od czynów. Czyny są takie, że pozycja nauczyciela w polskim społeczeństwie gwałtownie spada. A słowa? No, podobno mamy inwestować w człowieka... - tylko nie pieniądze. Czyli sytuacja materialna nauczycieli będzie się pogarszała, a to, że wśród nich rodzi się bunt i narastają nastroje strajkowe, nie powinno dziwić tych, którzy taki budżet przegłosowali.</u>
          <u xml:id="u-166.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Krzysztof Dołowy.</u>
          <u xml:id="u-167.2" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Baszczyński: Przecież to wy zabraliście ustawę o kształtowaniu płac.)</u>
          <u xml:id="u-167.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Zawsze nauczyciel miał źle.)</u>
          <u xml:id="u-167.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę państwa, bardzo proszę nie dyskutować z ław.</u>
          <u xml:id="u-167.5" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo panią poseł Danutę Polak o zabranie głosu w imieniu klubu Unii Pracy. Następnym mówcą będzie pan poseł Andrzej Lipski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#DanutaPolak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W obecnej kadencji Sejmu odbyła się ważna debata na temat głównych kierunków doskonalenia systemu edukacji i została przyjęta rezolucja o zwiększeniu nakładów na oświatę i naukę. Pora więc zastanowić się, jaki jest efekt tych działań, bo najwspanialsze hasła i dobra wola nie zmienią rzeczywistości. Jak przekładają się deklaracje przedwyborcze na rzeczywistość, jaka jest prawda o oświacie? Dlaczego budżet od kilku lat kumuluje długi? Niewystarczające przecież są środki przekazane gminom w formie subwencji oświatowej, zwłaszcza wobec konieczności prowadzenia remontów i kontynuowania inwestycji oświatowych. Z liczby odwołań gmin dotyczących naliczenia subwencji oświatowej wynika, że placówki oświatowe w dalszym ciągu będą musiały ograniczać swoją podstawową funkcję. Unia Pracy oczekuje, że dzięki nowelizacji ustawy o finansowaniu gmin nastąpi zwiększenie ich udziału w podatku dochodowym od osób fizycznych, według ich kategoryzacji, ponieważ dochody gmin są bardzo zróżnicowane.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#DanutaPolak">Lobby nauczycielskie w Sejmie spowodowało, iż w tej sali wypowiedziano wiele prawd dotyczących edukacji. Wszyscy przecież mamy świadomość, że oświata to najcenniejsze dobro narodowe, które trzeba chronić ze względu na podmiot, jakim jest dziecko - bo to największy kapitał. Od kilku lat stale obniża się ranga zawodu nauczyciela. Płace nie nadążają za płacami innych grup zawodowych, więc budzą kontrowersje. Coraz powszechniej nauczyciele po wykonanej pracy w szkole czyszczą dywany, sprzątają, kładą boazerie, a w czasie wakacji pracują przy zbiorach płodów rolnych u zachodnich sąsiadów. Rzeczywistości tej nie zmieni również uchwalona dziś Karta nauczyciela.</u>
          <u xml:id="u-168.2" who="#DanutaPolak">Może rząd zainteresuje się prawdziwymi nastrojami nauczycieli — może weźmie pod uwagę nie protesty i strajki, ale analizę wyników badań ośrodków badania opinii społecznej. Demagogiczne stwierdzenia dotyczące poprawy budżetu oświaty, wzrostu płac według danych liczbowych i wskaźników Ministerstwa Finansów i Ministerstwa Edukacji Narodowej budzą, w zderzeniu z rzeczywistością, bunt i protest nauczycieli. Środowiska oświatowe czują się ogromnie pokrzywdzone i oszukane proponowaną na ten rok podwyżką w wysokości 43 zł, którą traktują jak jałmużnę. Oczekują rzetelnego wyliczenia kosztów kształcenia, korekty budżetu oświaty, zmiany relacji międzydziałowych w budżecie, nowelizacji ustawy o kształtowaniu płac w państwowej sferze budżetowej, reformy programowej i systemowej w oświacie. Zubożenie nauczycieli ogranicza możliwości studiowania ze względu na znaczne koszty związane z opłatami i dojazdem. Nauczyciele oczekują większej pomocy ze strony państwa w postaci stypendiów i kredytów lub — alternatywnie — wyższych zarobków.</u>
          <u xml:id="u-168.3" who="#DanutaPolak">Panie ministrze, czy pan ma świadomość, że nauczyciel ze średnim wykształceniem pedagogicznym, zatrudniony niekiedy ze względów oszczędnościowych przez pracodawcę, otrzymuje według tabeli płac wynagrodzenie poniżej minimalnej płacy i wobec tego korzysta z dopłaty do niej? Jak to się ma do godnych warunków życia i sprawiedliwości społecznej? Czy niedożywione dziecko i biedny nauczyciel mogą wnieść optymizm do szkoły?</u>
          <u xml:id="u-168.4" who="#DanutaPolak">Panie ministrze, proponuję, aby wsłuchał się pan w postulaty parlamentu dziecięcego. Dotychczasowy zwyczaj związany z uroczystym rozpoczęciem roku szkolnego, przepełnionym dobrymi życzeniami i serdecznościami, przyjął sztuczną formę wobec braku podsumowania w chwili zakończenia roku szkolnego, i to na różnych płaszczyznach, choćby po to, by mieć świadomość zachodzących zmian w oświacie. Może wtedy, w porze kwitnienia kasztanów, nauczyciele nie myśleliby o wyjściu na ulicę.</u>
          <u xml:id="u-168.5" who="#DanutaPolak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Unia Pracy uważa, że nadszedł najwyższy czas, by deklaracje, rezolucje i dobrą wolę rządu przełożyć na język decyzji politycznych, jeśli mamy wejść do Europy.</u>
          <u xml:id="u-168.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiała pani poseł Danuta Polak.</u>
          <u xml:id="u-169.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę teraz o zabranie głosu pana posła Andrzeja Lipskiego w imieniu Koła Parlamentarnego PPS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#AndrzejLipski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Tak się składa, że temat wraca jak bumerang, dość cyklicznie, z reguły raz na 4, raz na 6 tygodni. I rzeczywiście zawsze przy tej okazji padają piękne słowa o randze zawodu, o tym, że to rzeźbiarze ludzkich umysłów, że od tego zależy, jakie będą przyszłe pokolenia Polaków itd., itd.; tu oczywiście można mnożyć określenia, którymi się posługujemy. Natomiast sytuacja jest dramatyczna i tego się ukryć nie da. Jak funkcjonuje szkoła, to każdy z nas, siedzących na tej sali, doskonale wie, bo mamy kontakt ze szkołą i jako posłowie, i jako rodzice. W szkole, w której uczy się moje dziecko, zawsze się zaczyna od dramatycznego apelu nauczycielki, że nie ma na pastę i trzeba na to dać. Jest to żenujące dla obu stron. Oczywiście większość rodziców daje, bo co ma zrobić. Mówię o tym dlatego, że w pewnym momencie pan minister Wiatr powiedział, że w zasadzie przejmowanie szkół przez gminy przebiega prawidłowo, że pomoc materialna w dalszym ciągu jest udzielana przez rodziców. Słusznie, tylko wszystko to, panie ministrze, jest nienormalne w tym momencie, bo przecież szkoła nie może funkcjonować w oparciu o pomoc materialną. Ale pal to diabli - to tak troszkę może na marginesie.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#AndrzejLipski">Rzeczywiście najbardziej bulwersująca jest kwestia płacowa. Panie ministrze, staram się do tego podchodzić bardzo spokojnie. Powtórzę, czego dowiaduję się na spotkaniach, które jako przedstawiciel komisji edukacji odbywam ze środowiskami nauczycielskimi. Ich przedstawiciele mówią tak: panie pośle, w Komisji Trójstronnej uzgodniono 5,5%, a podwyżka lipcowa ma wynieść 43 zł z jakimiś groszami. W 1995 r. średnia płaca nauczyciela wynosiła 6400 tys. starych złotych. Wskaźnik wzrostu cen towarów i usług na rok 1996 to 19,8%. Jestem historykiem, a nie matematykiem, ale dla mnie 20% od sumy 6400 tys. zł to jest — wraz z funduszem płac itd. — w przybliżeniu 1280 tys. zł. W informacji podał pan minister, że to nie tylko kompensuje inflację, ale jest jeszcze 3,7% powyżej realnej inflacji. Bóg mi świadkiem, nie jestem w stanie tych wyliczeń zrozumieć. Bardzo bym prosił o informację, na jakiej podstawie... Tak mówią nauczyciele i nie jestem w stanie im odpowiedzieć, uznaję ich racje. W związku z tym zadaję to pytanie. Niejako na marginesie chciałbym tylko Wysokiej Izbie przypomnieć, że 24 czerwca 1994 r. przyjęliśmy rezolucję mówiącą o wzroście wydatków budżetowych w latach 1995–1997 o 30%. Kolejne pytanie, panie ministrze: W jakim punkcie w tym momencie jesteśmy? Ile z tych 30% już skonsumowaliśmy, a ile jest jeszcze do zrealizowania?</u>
          <u xml:id="u-170.2" who="#AndrzejLipski">Czego mi w tej informacji zabrakło? Właściwie to są, proszę państwa, dwie informacje. Kwestia subwencji oświatowych. Pan minister powiedział, że proces przejmowania szkół przez gminy przebiega prawidłowo. Pamiętam ostatnią informację pana ministra Dery, mówiliśmy wtedy o pewnych faktach i, szczerze mówiąc, nie znam dalszych rozstrzygnięć, a bardzo chciałbym się dowiedzieć. Sprawa pierwsza - 25% gmin złożyło odwołania od naliczonych im subwencji. Chciałbym się dowiedzieć, ile z tych wniosków zostało uwzględnionych przez resort. W ilu wypadkach te subwencje zostały zmienione?</u>
          <u xml:id="u-170.3" who="#AndrzejLipski">Sprawa druga, o której też wówczas mówiliśmy. Kwestia likwidacji szkół wiejskich. Chciałbym się dowiedzieć, czy doszło już do tego, że szkoły są zamykane, czy też dopiero się to planuje. To jest także temat naszej dzisiejszej informacji.</u>
          <u xml:id="u-170.4" who="#AndrzejLipski">Powiedział pan minister, że dostrzega olbrzymie zagrożenie w grożących oświacie akcjach protestacyjnych. Zgadzam się z tą tezą. Wszyscy na tej sali - bo tylko ktoś, kto myśli kategoriami irracjonalnymi, mógłby mieć inne odczucie - dostrzegamy to zagrożenie. Tylko, panie ministrze, cóż ci biedni nauczyciele mają zrobić, jeśli chodzi o te wyliczenia, które sporządzili sobie za pomocą kalkulatora bądź ołówka i kartki papieru, i wychodzi tutaj coś nie tak? W związku z tym - na zasadzie: tonący brzytwy się chwyta - oni podejmują właśnie akcję protestacyjną. Powiedział pan, że groźne są hasła nakierowane na wszystkich: nauczyciel, rodzic, dziecko. Tylko, panie profesorze, jeżeli będziemy mieli najlepsze hasło, a nie będzie podatnego gruntu, to ono nie chwyci. Skoro więc grożą nam akcje protestacyjne, to znaczy, że grunt jest bardzo podatny.</u>
          <u xml:id="u-170.5" who="#AndrzejLipski">Czas minął. Myślę, panie ministrze, że niezbędna jest - i to jest jedyne wyjście z tej dramatycznej sytuacji - nowelizacja ustawy budżetowej. Rząd musi pomyśleć, jak to zrobić i skąd wygospodarować środki. Bo jeżeli zostanie tak, jak ma być - te czterysta trzydzieści ileś tysięcy złotych podwyżki, moim zdaniem absolutnie nie kompensującej nawet wskaźnika wzrostu cen towarów i usług - to rzeczywiście możemy mieć do czynienia z taką akcją protestacyjną, jakiej wszyscy się boimy.</u>
          <u xml:id="u-170.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Andrzej Lipski.</u>
          <u xml:id="u-171.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Był to ostatni z zapisanych do głosu posłów.</u>
          <u xml:id="u-171.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo o zabranie głosu ministra edukacji narodowej pana Jerzego Wiatra.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#JerzyWiatr">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Chciałbym przede wszystkim podziękować przedstawicielom klubów i kół za wyrażone tutaj poglądy, za troskę o sytuację. Troskę tę podzielamy wspólnie. Tu nie ma podziału na Sejm, który rozumie potrzeby nauczycieli, i rząd, który tych potrzeb nie rozumie. Problem natomiast polega na czym innym, i chcę tę sprawę postawić całkiem jasno. Oświata stanowi wielki, bardzo ważny dział budżetu państwa. To jest około 15% wydatków budżetu, to jest trzecia pod względem wielkości pozycja, po zadłużeniu i wydatkach na zdrowie, które nieznacznie przewyższają wydatki oświatowe.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#JerzyWiatr">Jeżeli połączymy wydatki budżetu państwa na spłatę i obsługę długu, na zdrowie i oświatę, to otrzymujemy niemal połowę całego budżetu państwa po stronie wydatków. O tym trzeba pamiętać, ponieważ mówimy tutaj o wielkiej części budżetu. W konsekwencji znalezienie znacząco większych środków, które by w sposób skuteczny zmieniły sytuację, rzeczywiście dramatyczną, nie jest łatwe. Musiałoby to się dokonać kosztem wszystkich pozostałych działów, które czerpią przecież - porównawczo biorąc - mniej środków z budżetu. To jest część problemu.</u>
          <u xml:id="u-172.2" who="#JerzyWiatr">Druga część tego problemu, o czym wspomniałem, ale czego nie rozwinąłem szerzej - zrobię to teraz, bo zostałem do tego zmuszony wypowiedzią pana posła Dołowego - to jest geneza tej sytuacji. Przecież nie można mówić o tych sprawach tak, jak gdyby problem ten powstał teraz, za obecnego rządu czy też za rządów obecnej koalicji. Ten problem, o czym powiedziałem, ale powtórzę to raz jeszcze, narastał, przy czym osiągnął szczególnie dramatyczny wymiar w 1993 r., to znaczy w ostatnim roku rządów formacji, która doszła do władzy w 1989 r.</u>
          <u xml:id="u-172.3" who="#JerzyWiatr">Rozumiem, że rządy te były w dramatycznej sytuacji. Jestem ostatnim z tych, którzy by chcieli rzucać kamieniem w ten korzystny, ważny dla Polski program przebudowy gospodarczej, który został zainicjowany wspólnym wysiłkiem całej tej Izby w końcu 1989 r. i był wcielany w życie od 1 stycznia 1990 r. W pełni to rozumiem. Ale w takim razie trzeba jednak rozumieć także, że jeżeli w ramach tego programu doprowadziło się na przykład do dramatycznego zadłużenia szkół, to teraz to zadłużenie przecież nie rośnie - wbrew temu, co powiedział pan poseł Dołowy. Ono nie zostało zlikwidowane, chociaż przeznaczamy na oddłużanie szkół w chwili obecnej bardzo znaczne sumy. Jest to problem do pewnego stopnia podobny do problemu walki z zadłużeniem państwa polskiego. Zadłużenie państwa polskiego, które powstało wiadomo kiedy, w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych, jest dla nas wielkim ciężarem i każdy rząd sprawujący dzisiaj władzę może jedynie stopniowo starać się dążyć do jego zredukowania. W mniejszej skali, w skali zadłużenia oświaty, borykamy się z tym samym problemem. Myślę, że jeżeli pominąć retorykę polemiki, która ma zawsze w parlamencie charakter polemiki politycznej, to pan poseł Dołowy doskonale tę sprawę rozumie.</u>
          <u xml:id="u-172.4" who="#JerzyWiatr">Chcę powiedzieć, że dla rządu deklaracje, które w imieniu swoich klubów złożyli pani poseł Sierakowska i pan poseł Kalbarczyk, mają ogromne znaczenie. Tak, skuteczność działań rządu, skuteczność działań ministra edukacji narodowej zależy od tego, czy te dwa kluby mające większość w Sejmie w konsekwentny sposób udzielą poparcia polityce zarysowanej w exposé premiera Cimoszewicza, a więc polityce, która rzeczywiście, a nie w słowach, traktuje sprawy oświaty jako sprawy priorytetowe.</u>
          <u xml:id="u-172.5" who="#JerzyWiatr">Trzeba sobie w takim razie powiedzieć: priorytetów nie może być 15 ani nawet 10. Jeżeli kluby koalicji większościowej rzeczywiście udzielą poparcia priorytetowemu potraktowaniu spraw oświaty, to muszą znaleźć w sobie siłę, by przeciwstawić się - skądinąd, abstrakcyjnie biorąc, słusznym - postulatom priorytetowego traktowania niektórych innych działań i działów gospodarki, nigdy bowiem nie będzie tak, żeby można było równocześnie ponad, powiedzmy, średni poziom wzrostu wydatków budżetowych podnosić poziom wydatków w każdym dziale albo w ich większości, bo wtedy całkiem zwyczajnie 100% przekształcałoby się w 150%, a może nawet więcej.</u>
          <u xml:id="u-172.6" who="#JerzyWiatr">Dlatego też myślę, że te deklaracje klubów SLD i PSL mają tu ogromne znaczenie. Rząd jest zdecydowany działać w tym kierunku i liczy na to, że będzie miał w tych działaniach poparcie Sejmu. Zgadzam się, że nauczyciele, jak powiedział pan poseł Dołowy, są na tyle światli, że odróżnią słowa od czynów. Zgadzam się: te czyny, które podejmujemy, będą mówiły - i mówią - za siebie lepiej niż słowa i te czyny muszą znaleźć - i znajdą - wyraz w rozwiązaniach budżetowych, które rząd Włodzimierza Cimoszewicza przedstawi Wysokiej Izbie już niedługo przy pracach nad budżetem.</u>
          <u xml:id="u-172.7" who="#JerzyWiatr">Chciałbym też przypomnieć, że to od tej Izby zależy, jaki budżet uchwalamy, to od tej Izby, nie od rezolucji, ale od ustaw, a zwłaszcza od ustawy budżetowej zależy, ile będzie środków na oświatę. Rezolucje można uchwalać najrozmaitsze, domagające się wzrostu 30-procentowego albo jeszcze większego. Dopóki jednak Sejm nie przeprowadzi w trybie ustawowym właściwej alokacji środków, dopóty wszelkie apele i rezolucje - jak ta, którą przytoczył pan poseł Lipski - pozostają nie do zrealizowania, ponieważ ani premier rządu, ani minister finansów, ani minister edukacji narodowej, ani nawet wszyscy ministrowie razem wzięci nie znajdą pieniędzy nigdzie poza tymi środkami, tymi źródłami, które wskazuje im ustawa budżetowa. Dlatego też jedynie ustawa budżetowa może zapewnić większe środki.</u>
          <u xml:id="u-172.8" who="#JerzyWiatr">Jesteśmy zdania, że ustawa budżetowa musi te środki zapewnić. Natomiast kwestia, czy jest możliwe wystąpienie z tym, by jeszcze w 1996 r. zmienić ustawę budżetową w sposób korzystniejszy dla oświaty, wymagałaby odpowiedzi na dwa pytania, które zadam publicznie.</u>
          <u xml:id="u-172.9" who="#JerzyWiatr">Pytanie pierwsze jest takie: Czy mamy podstawy do bezpiecznego oszacowania dochodów budżetu państwa wyżej, niż zostało to zrobione w ustawie budżetowej? Na to pytanie, moim zdaniem, pod koniec czwartego miesiąca roku odpowiedzialnie odpowiedzieć nie można. Optymista we mnie podpowiada: tak, miejmy nadzieję, że wyniki roku 1996 będą na tyle dobre, że później - ale nie w kwietniu, tylko jednak później - okaże się, że te dochody budżetowe są wyższe i że tego rodzaju zmiana jest możliwa. Ale realista we mnie mówi: nie wolno tego obiecywać, skoro nie mamy - a mieć nie możemy w końcu kwietnia - pewności, że tak właśnie będzie.</u>
          <u xml:id="u-172.10" who="#JerzyWiatr">Jeszcze większym błędem niż rozpraszanie nadmiernych nadziei byłoby ich tworzenie, powiedzenie dzisiaj, że z całą pewnością przeprowadzimy nowelizację ustawy budżetowej na 1996 r., i potem znalezienie się w sytuacji, w której z tej obietnicy nie moglibyśmy się wywiązać.</u>
          <u xml:id="u-172.11" who="#JerzyWiatr">Jest drugie pytanie związane z postulatem zmiany ustawy budżetowej. Tak, ustawę budżetową teoretycznie biorąc można byłoby zmienić bez zwiększania ogólnej sumy wydatków budżetu państwa, gdyby Wysoka Izba zdecydowała się na przesunięcie środków z jednego działu do drugiego. Ale zadam pytanie retoryczne: Jaki to ma być ten dział? Z jakiego to działu Wysoka Izba chciałaby przesuwać środki, skoro przecież inne rezolucje, inne debaty tu prowadzone wskazują na konieczność przeznaczenia dodatkowych, większych niż dotychczas środków na ten i tamten, i jeszcze inny dział? Nie będę ich w tej chwili wymieniać, bo nie chodzi mi o to, żeby przeciwstawiać potrzeby oświaty i wychowania jakiemuś konkretnemu działowi budżetowemu, tylko by wskazać na problem. Każdy inny postulat jest postulatem zawieszonym w próżni, ponieważ nie ma pieniędzy, które nie byłyby gdzieś ulokowane. Jeżeli chcielibyśmy przyznać oświacie więcej, co ministra edukacji narodowej — każdego, a mnie w szczególności — mogłoby jedynie cieszyć, to musielibyśmy się zdecydować na zdjęcie tych środków z jakiegoś innego działu. Odpowiedzmy więc sobie poważnie i odpowiedzialnie na pytanie, czy widzimy taki dział, który jest w chwili obecnej przefinansowany i z którego można byłoby bezpiecznie rezygnować.</u>
          <u xml:id="u-172.12" who="#JerzyWiatr">Czym innym jest natomiast to, co powiedziałem z upoważnienia prezesa Rady Ministrów - że w 1997 r. budżet będzie traktował potrzeby oświaty w sposób rzeczywiście priorytetowy, że tutaj oświata i wychowanie otrzymają znacząco większe środki, nie tylko w wielkościach absolutnych, ale także w relacjach względnych, w stosunku do innych potrzeb. To jest realne, to oczywiście będzie wymagało tego, żeby w takim działaniu rząd uzyskał wsparcie Wysokiej Izby, bo będzie to oznaczało - jeżeli z takim przedłożeniem rząd wystąpi - że będą mogły podnieść się głosy: dlaczego taki czy inny dział pozostaje w 1997 r., relatywnie biorąc, w tyle. Wszystkiego na raz jednak zrobić z całą pewnością się nie da.</u>
          <u xml:id="u-172.13" who="#JerzyWiatr">Nie mógłbym się zgodzić z tym, że środowiska zostały oszukane - jak powiedziała pani poseł Polak - w związku z realizacją ustaleń Komisji Trójstronnej. Być może zawierając porozumienie negocjatorzy ze strony związków zawodowych nie w pełni brali pod uwagę wszystkie konsekwencje zawieranych porozumień. Być może kierowali się zbyt optymistyczną ich interpretacją. Trzeba jednak sobie przecież wyraźnie powiedzieć, że jeżeli się ustala pewne globalne wskaźniki procentowe dla całego działu i równocześnie postuluje się, by płace w szkolnictwie wyższym wzrosły wyraźnie ponad to, to oczywistą jest rzeczą, że płace w innych działach szkolnictwa muszą - w ramach tych samych wielkości ogólnych - kształtować się poniżej, bo taka jest przecież natura wszelkich średnich.</u>
          <u xml:id="u-172.14" who="#JerzyWiatr">Jeżeli chodzi o szczegółowe pytanie, które zadał mi pan poseł Lipski, dotyczące odwołań gmin, to zostały zrealizowane pozytywnie odwołania 1400 gmin na łączną sumę 94 mln zł. To jest większa liczba gmin, niż wymieniona przez pana posła Lipskiego wielkość - pan poseł mówił o 25% gmin, które się odwołały - ponieważ w różnych fazach tego procesu różne gminy się odwoływały, tak że operuję tutaj znacznie większą liczbą i w stosunku do tych odwołań mówię o 94 mln zł dodatkowo przyznanych. Oczywiście nie znaczy to, że po przyznaniu tych dodatkowych sum z rezerwy, którą utrzymywaliśmy właśnie po to, żeby naprawiać ewentualne błędy związane z rozdziałem środków, sprawa została całkowicie załatwiona. Niemniej możemy odpowiedzialnie stwierdzić, że w chwili obecnej gminom nie grozi niemożność wywiązania się z podstawowych obowiązków finansowych wobec szkół, a więc w szczególności ponoszenia z obowiązku wydatków płacowych i pochodnych. Istnieje natomiast problem możliwości realizowania często całkowicie uzasadnionych aspiracji inwestycyjnych, potrzeb remontowych itd. Powtórzę raz jeszcze, że jest to konsekwencja wieloletnich zaniedbań, w wyniku których wszędzie właściwie istnieją w pełni uzasadnione żądania, by zainwestować w to, by wyremontować tamto. Wszystkiego na raz jednak nie da się zrobić w ramach tych środków.</u>
          <u xml:id="u-172.15" who="#JerzyWiatr">Jeżeli idzie o likwidację szkół, to nie jest to zjawisko o masowym charakterze. W tej chwili z wnioskami o likwidację szkół, filii, punktów zamiejscowych wystąpiły gminy w stosunku do 300 takich jednostek, a więc dotyczy to przeciętnie około 6 szkół czy filii w województwie. Sprawa nie ma więc masowego charakteru. Chciałbym natomiast powiedzieć, że zgodnie z ustawą, którą przyjęliśmy, likwidacja leży w kompetencjach władz samorządowych. Rzecz prosta, gdyby władze samorządowe podejmowały decyzję rażąco niesłuszną lub niezgodną z prawem, władze państwowe poprzez wojewodów mogłyby ingerować w tę decyzję. Z analizy tych 300 wypadków nie wynika jednak, byśmy mieli do czynienia z masowym niewłaściwym czy bezprawnym działaniem władz samorządowych. Wnioski o likwidację dotyczą z reguły jednostek słabych, bardzo słabo wyposażonych, a także odzwierciedlają zmianę liczby dzieci, które do szkół uczęszczają. Słowem, patrząc na sprawę generalnie, a nie w odniesieniu do każdego z tych 300 wypadków z osobna, po analizie tego problemu stwierdzam, że samorządy postępują racjonalnie. Ich działania zmierzają do ulepszenia istniejącej sieci szkolnej, a racjonalizacja oznaczać może czasami także, że jakąś placówkę się zlikwiduje. Nie ma to w każdym razie masowego charakteru; jeśli uwzględnić cały system szkolny, stanowi jedynie kroplę w morzu.</u>
          <u xml:id="u-172.16" who="#JerzyWiatr">Chciałbym na zakończenie powiedzieć, że rząd ma świadomość warunków bytu nauczycieli. Minister edukacji nie mógłby funkcjonować, gdyby nie miał tej świadomości. Mamy świadomość, jak słusznie powiedział pan poseł Lipski, że istnieje podatny grunt dla haseł protestacyjnych - o tym właśnie mówiłem w wystąpieniu przed Wysoką Izbą. Problem polega na tym, że musimy tę sytuację zmienić, ale zmieniać ją musimy mając świadomość ogromnej skali tego problemu. Żadna decyzja podjęta w jakimś momencie, dziś na przykład, nie mogłaby spowodować całkowitego uzdrowienia sytuacji, ponieważ zjawiska patologiczne narastały tutaj latami. To tak jak z ciężko chorym organizmem ludzkim - trzeba go kurować miesiącami, zanim uzyska się wyraźną poprawę. Tę kurację już rozpoczęliśmy. Nikt nie może odpowiedzialnie powiedzieć, że staczamy się w dół. Problem polega na tym, że dźwigamy się z upadku, w którym oświata się znalazła - nie ze swojej winy - powoli, zbyt wolno. Zbyt wolno także dlatego, że dotychczas brakowało woli politycznej rządu i Sejmu, również organizacji społecznych, by oświacie dać należne, poważne miejsce. Tej woli politycznej obecnie nie zabraknie i kiedy będziemy przedstawiali Wysokiej Izbie projekt budżetu na 1997 r., Wysoka Izba przekona się, że to są czyny, a nie słowa. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-172.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę państwa, przypominam, nie ma debaty, proszę ograniczyć się ściśle do pytań lub sprostowań.</u>
          <u xml:id="u-173.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, pani poseł Polak, potem pan poseł.</u>
          <u xml:id="u-173.3" who="#komentarz">(Poseł Irena Petryna: Petryna.)</u>
          <u xml:id="u-173.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Przepraszam bardzo, pani poseł Petryna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#IrenaPetryna">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Chciałabym zapytać, prosić pana ministra - w nawiązaniu do wczorajszego oświadczenia poselskiego i w różny sposób przedstawianych wydarzeń w Skokowej w woj. wrocławskim - o ustosunkowanie się do tego strajku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#StefanCeranka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Podsumowaniem tej debaty może być fakt, że moje pokolenie całe życie zawodowe czekało przy tablicy na poprawę swojej sytuacji płacowej i nie doczekało się. Mam kilka pytań, panie ministrze, i nie oczekuję nawet odpowiedzi, ale chciałbym je postawić. Kiedy młode pokolenie nauczycieli odczuje w sposób radykalny poprawę swojej sytuacji materialnej? Czy będzie wola polityczna mojego rządu zwiększenia płac jeszcze w tym roku, tak by dały nam pewną satysfakcję? Czy MEN wystąpi z inicjatywą nowelizacji ustawy o wynagrodzeniach w sferze budżetowej (może z wyłączeniem tzw. mundurówki)? Jakie gwarancje mogą mieć nauczyciele — chodzi o to, o czym mówił pan minister, że sytuacja płacowa w 1997 r. poprawi się w znaczący sposób — skoro w naszej kadencji, przykro mi bardzo, mamy już trzeciego ministra edukacji?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Pan poseł Rusznica, potem pan poseł Puzyna i pan poseł Lipski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#StanisławRusznica">Panie ministrze, szkoły podstawowe są finansowane, korzystają ze środków z dwóch źródeł. Jedno źródło to budżet państwa, tzw. subwencja oświatowa, drugie źródło to budżety własne gmin. Wydaje mi się, że, trzymając się tych zasad, jeszcze w jakiś sposób można sobie poradzić w szkolnictwie podstawowym. Te szkoły zostały od 1 stycznia oddłużone. Powiało trochę optymizmem w wypowiedzi pana ministra, że szkolnictwo ponadpodstawowe - mam na myśli kontekst ustawy o wielkich miastach - które zostało przejęte w tych 406 ośrodkach, w jakiś sposób również sobie poradzi. Natomiast mam pytanie: Jak pan minister widzi rozwiązanie problemu jednostek oświatowych, szczególnie szkolnictwa ponadpodstawowego, które pozostało w gestii kuratoriów oświaty? To szkolnictwo nie zostało oddłużone, szkoły są nie doinwestowane, a budżety nie doszacowane. Nigdy nie rozwiążemy problemu oddłużenia, jeśli nie doszacujemy tych budżetów. Co dzisiaj pan minister może przy tej okazji powiedzieć kuratorom oświaty w Polsce, jeśli chodzi o udzielenie pomocy finansowej szkołom, jednostkom oświatowym prowadzonym bezpośrednio przez kuratorów?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Pan poseł Puzyna, potem pan poseł Lipski.</u>
          <u xml:id="u-179.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#WłodzimierzPuzyna">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam nadzieję, że te słowa, którymi pan minister zakończył swoje przemówienie, okażą się słowami generującymi czyny, a nie tylko słowami rzuconymi na wiatr. Ale skoro mowa o słowach, które tu padły, to chciałbym zapytać, czy rzeczywiście te długi, które obciążają oświatę podstawową w tym roku, to jest wyłącznie zasługa poprzednich rządów solidarnościowych. To zwykle właśnie tak się przedstawia, pan minister był łaskaw tę tezę tutaj po raz kolejny powtórzyć.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#WłodzimierzPuzyna">Z panią minister Wasilewską rozmawiałem wczoraj na ten temat i usłyszałem zupełnie inną opinię, i nie wiem, komu mam wierzyć.</u>
          <u xml:id="u-180.2" who="#WłodzimierzPuzyna">Następna sprawa dotyczy konsekwencji finansowych zakazu likwidacji przez gminy małych, drogich szkół. To nie jest tak, że o tym decydują gminy, bo decyzja jest wspólna: gminy i kuratora. Otóż okazuje się, że kuratorzy propozycje gmin co do likwidacji małych szkół w wielu przypadkach opiniują negatywnie. Kto więc ma ponosić skutki finansowe negatywnych decyzji dotyczących likwidacji szkół?</u>
          <u xml:id="u-180.3" who="#WłodzimierzPuzyna">Pan minister mówiąc o planach koncentrował się na sprawach finansowych, ale wszyscy zdajemy sobie sprawę, że polska szkoła cierpi nie tylko z powodu niedostatku finansów, ale i z powodu niedostatku myśli reformatorskiej. Polski system jest skostniały, czego skutkiem jest np. ostatnie miejsce zajęte przez naszych uczniów w międzynarodowym teście dotyczącym sprawności w czytaniu. To generuje też skutki finansowe, które obciążają przyszłe pokolenia. Dlaczego nie podejmuje się żadnych widocznych działań ani nie dyskutuje o zmianach programowych i strukturalnych szkolnictwa (też można na tym zaoszczędzić), o innych metodach dydaktycznych w szkole, a także o próbach wprowadzenia do szkoły systemu demokratycznego? O tym się nie mówi, a to też można przeliczyć na pieniądze i to też decyduje o tym, że sytuacja polskiego szkolnictwa jest trudna nie tylko z powodu niedostatku finansów, a być może będzie jeszcze trudniejsza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, pan poseł Andrzej Lipski. Następnie pan poseł Krzysztof Baszczyński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#AndrzejLipski">Panie Ministrze! Postawiłem trzy pytania. Na dwa z nich uzyskałem odpowiedź, gorzką, ale odpowiedź. Były to moje pytania, a pozostało jeszcze pytanie od nauczycieli. Powtarzam je: W jaki sposób urzędnicy w ministerstwie wyliczyli, że czterysta trzydzieści kilka tysięcy złotych, czyli kwota podwyżki, stanowi 23,5% kwoty 6400 tys. zł? Dlatego 23,5%, że 19,8% to jest prognozowany wskaźnik wzrostu cen towarów i usług, a pan minister powiedział, że ta podwyżka kompensuje 3,7% ponad ten wskaźnik. Nie wiem, jak to jest wyliczone.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, pan poseł Krzysztof Baszczyński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#KrzysztofBaszczyński">Panie Ministrze! Myślę, że środowisko oświaty z zadowoleniem może przyjąć zapowiedzi, iż w roku 1997 oświata będzie traktowana priorytetowo. Sądzę jednak, że z dzisiejszej dyskusji środowisko oświaty chciałoby się również w sposób jednoznaczny dowiedzieć - aby uspokoić sytuację, bo ta może w miarę upływu czasu stawać się coraz bardziej dramatyczna - czy jeżeli będą wyższe dochody budżetu państwa, to rząd widzi możliwość otwarcia budżetu i dania więcej niż zapowiedziane 43,52 zł. To jest to, na co, podejrzewam, większość nauczycieli czeka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Czy jeszcze ktoś z państwa chciałby zadać pytanie? Nie.</u>
          <u xml:id="u-185.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę pana ministra o udzielenie odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#JerzyWiatr">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani posłanka Petryna zadała mi pytanie związane z wczorajszym oświadczeniem pana posła Zdzisława Pisarka dotyczącym sytuacji w szkole podstawowej w Skokowej w woj. wrocławskim. Sprawa ta, szeroko komentowana w prasie, polega, mówiąc najkrócej, na tym, że 1 marca br. zarząd gminy Prusice, działając na podstawie art. 38 pkt 2 ustawy o systemie oświaty, odwołał z funkcji dyrektora szkoły podstawowej w Skokowej pana Andrzeja Grzegorzewicza. Rodzice uczniów nie zgadzający się z tą decyzją rozpoczęli wówczas okupację budynku. W tej sprawie podjął działania kurator oświaty we Wrocławiu. W związku z tym nie odpowiada prawdzie zawarta w oświadczeniu pana posła Pisarka teza, że władze państwowe pozostały w obliczu tej sytuacji bezczynne.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#JerzyWiatr">Wojewoda wrocławski, działając wspólnie z posłami różnych ugrupowań politycznych, podjął działania. Dnia 9 marca sformułowano ustalenia wspólnie z parlamentarzystami. Obejmowały one: wystąpienie sejmiku samorządowego do wojewody wrocławskiego z prośbą o rozpatrzenie w trybie nadzoru zgodności uchwały zarządu gminy z prawem, następnie wezwanie wójta gminy Prusice do wstrzymania wykonania uchwały do czasu wydania przez wojewodę orzeczenia i zobowiązanie do respektowania orzeczenia wojewody.</u>
          <u xml:id="u-186.2" who="#JerzyWiatr">Wojewoda wrocławski stwierdził nieważność decyzji zarządu gminy, dopatrując się w tej uchwale uchybień formalnych. Zarząd gminy zapowiedział odwołanie się od decyzji wojewody do Naczelnego Sądu Administracyjnego, przy czym termin tego odwołania upływa 30 kwietnia. Według informacji, które otrzymałem dzisiaj we wczesnych godzinach popołudniowych, odwołanie to jeszcze nie wpłynęło, co uniemożliwia Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu rozpatrzenie sprawy. Muszę powiedzieć, że w moim przekonaniu zarząd gminy, wykorzystując możliwości, jakie daje prawo, i odwlekając złożenie zażalenia do ostatniego możliwego dnia, powoduje przeciąganie się tego konfliktu.</u>
          <u xml:id="u-186.3" who="#JerzyWiatr">Zarząd gminy powierzył obowiązki dyrektora jednej z nauczycielek, co jednak nie spotkało się z akceptacją rodziców i uczniów. Kurator oświaty we Wrocławiu zażądała od zarządu gminy Prusice usunięcia przeszkód w realizacji obowiązku szkolnego w Skokowej. Zwróciła się także do wojewody o podjęcie w trybie nadzoru wszelkich możliwych działań w celu usunięcia nieprawidłowości w pracy zarządu, tak więc nie można twierdzić, że organy administracji rządowej nic nie czynią.</u>
          <u xml:id="u-186.4" who="#JerzyWiatr">Natomiast trzeba pamiętać, że organy administracji rządowej mogą działać jedynie zgodnie z prawem. To my uchwaliliśmy ustawę, która daje zarządowi gminy tak daleko idące uprawnienia, i generalnie biorąc ustawa ta dobrze działa, niemniej w tym wypadku mamy do czynienia z wyraźnie patologicznym konfliktem. Rozumiejąc determinację rodziców, chciałbym jednak podkreślić, że sięganie po środki ostateczne typu strajk głodowy jest nieuzasadnione, a wciąganie w to dzieci jest jeszcze bardziej nieuzasadnione. Władze państwowe mają przecież inne możliwości działania zgodnie z prawem, które ureguluje ten konflikt, tyle tylko że działanie zgodne z prawem niestety wymaga czasu i na tym ten problem polega. Nie możemy przecież, dopóki nie wyczerpie się prawem zagwarantowana możliwość zaskarżenia decyzji wojewody do Naczelnego Sądu Administracyjnego, podjąć za pośrednictwem wojewody wrocławskiego tych działań, które prawo przewiduje. Gdy decyzję wojewody utrzyma Naczelny Sąd Administracyjny, a zarząd gminy nadal będzie uniemożliwiał jej zrealizowanie, to wojewoda wrocławski wykorzysta przysługujące mu ustawowo uprawnienia i spowoduje, że zarząd gminy nie będzie mógł paraliżować pracy szkoły. Ale - powtarzam raz jeszcze - musimy liczyć się z tym, że działania zgodne z prawem wymagają czasu. Mimo wszystko jest to na pewno lepsza droga niż działania arbitralne.</u>
          <u xml:id="u-186.5" who="#JerzyWiatr">Jestem przekonany, że konflikt ten zostanie rozwiązany. Chciałbym, żeby uwierzyli w to również rodzice, społeczność w Skokowej i by konflikt ten - przynajmniej do czasu podjęcia ostatecznej decyzji - wyszedł z tej tak bardzo drastycznej fazy.</u>
          <u xml:id="u-186.6" who="#JerzyWiatr">Jeżeli idzie o pytania, które zadał mi pan poseł Ceranka, to właściwie udzieliłem już odpowiedzi. Radykalną poprawę środowisko nauczycielskie odczuje w ciągu paru lat. Nawet bowiem wyraźne zwiększenie środków na oświatę w 1997 r. przy głębi zapaści, z którą mamy do czynienia, nie spowoduje, że już w 1997 r. będzie w pełni zadowalająca poprawa, ale na pewno będzie to poprawa wyczuwalna. Czy jeszcze w tym roku poprawią się płace? Pytanie to wiąże się z pytaniem pana posła Baszczyńskiego o to, czy jeśli będą wyższe dochody, rząd widzi możliwość otwarcia budżetu, czy zwrócenia się do Wysokiej Izby o dokonanie zmian w budżecie. Odpowiadałem na to pytanie. Jest to pytanie hipotetyczne. Jeżeli się okaże, że dochody budżetu są większe, to wtedy taka możliwość zaistnieje. O tym już mówiłem.</u>
          <u xml:id="u-186.7" who="#JerzyWiatr">Czy MEN wystąpi o zmianę ustawy budżetowej w tym zakresie? MEN nie wystąpi, bo to nie ministerstwo ma prawo występować o zmianę ustawy budżetowej. Prawo takie przysługuje Radzie Ministrów, a nie ministerstwu. Natomiast gdyby przeredagować to pytanie, to odpowiem tak: minister edukacji narodowej nie wystąpi w ramach Rady Ministrów z wnioskiem o coś, co jest w sposób oczywisty nierealizowalne. Jeżeli nie będzie większych dochodów, to nie wystąpię w ramach Rady Ministrów z postulatem, by rząd zwrócił się do Sejmu o taką zmianę ustawy, bo ona przecież w Sejmie przejść by nie mogła, gdyż Wysoka Izba nie uchwaliłaby zmiany budżetu zwiększającej wydatki, jeżeli nie wzrosłyby dochody. A więc to są pytania, powiedziałbym, retoryczne.</u>
          <u xml:id="u-186.8" who="#JerzyWiatr">Wreszcie pytanie o to, jakie są gwarancje na rok 1997, skoro mamy trzeciego ministra edukacji od 1993 r. Nie ma żadnego związku, jak sądzę, między częstotliwością wymiany ministrów edukacji a budżetem na 1997 r. Mogę jedynie powiedzieć, jeżeli o to idzie panu posłowi, że chociaż rozlegają się postulaty, by zmiana ministra edukacji została dokonana jeszcze przed 1997 r., to jestem przekonany, że będę miał możność przedstawiać Wysokiej Izbie bardziej optymistyczny obraz sytuacji w oświacie, kiedy wejdzie w życie ustawa budżetowa na rok 1997.</u>
          <u xml:id="u-186.9" who="#JerzyWiatr">Poruszony przez pana posła Rusznicę problem szkół ponadpodstawowych, które pozostały w gestii kuratorów, rzeczywiście jest problemem drastycznym. Rzecz polega bowiem na tym, że przekazując szkoły gminom rząd - poprzedni, bo to są w istocie decyzje jeszcze poprzedniego rządu - znajdował się pod oczywistą i zrozumiałą presją takiej sytuacji, że gminy, przejmując szkoły, chciały, by były one oddłużone, i wobec tego w pierwszej kolejności pieniądze musiałyby pójść tam, gdzie następowała zmiana podmiotu prowadzącego szkoły. To musiało się w konsekwencji odbić na sytuacji szkół, które pozostały pod bezpośrednią kontrolą kuratorów, i tym szkołom będziemy musieli teraz przyjść z pomocą w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-186.10" who="#JerzyWiatr">Pan poseł Puzyna pyta mnie, czy długi obciążające szkoły są zasługą wyłącznie rządów solidarnościowych. Proponuję panu posłowi zajrzenie do stenogramu, gdy będzie on jutro czy w przyszłym tygodniu dostępny - w żadnym fragmencie mojej wypowiedzi nie było tezy, że to wyłącznie rządy o solidarnościowym rodowodzie spowodowały obecny stan oświaty. Natomiast zgodzi się pan poseł ze mną, że miały swój znaczny udział w wytworzeniu tego stanu rzeczy. Nie należę do tych, którzy uważali, że wszystko, co złe, zaczęło się w naszym kraju w sierpniu 1989 r., a skończyło w październiku 1993 r. Nigdy tak nie sądziłem, nigdy tak nie mówiłem i wobec tego nie warto wkładać mi w usta tego, czego ani nie mówiłem, ani o czym nie myślałem. Natomiast myślę - i to powiem - że nie jest również tak, by odpowiedzialność za istniejący dzisiaj stan rzeczy można było z czystym sumieniem kłaść wyłącznie na barki obecnego rządu czy obecnej koalicji, tak jakby w 1993 r. po wygranych wyborach odziedziczyła oświatę znajdującą się w rozkwicie, szkoły oddłużone, płace dla nauczycieli wysokie itd. Pan poseł doskonale wie, jaka była sytuacja wtedy, kiedy znów zaczęliśmy ponosić odpowiedzialność za oświatę.</u>
          <u xml:id="u-186.11" who="#JerzyWiatr">Zgadzam się, że jest to istotny problem dotyczący konsekwencji finansowych, gdy kuratorzy blokują likwidację małych i nieracjonalnych ze względów ekonomicznych szkół. Rzeczywiście, kuratorzy muszę mieć poczucie odpowiedzialności za swoje decyzje. W wypadku ostrego i wyraźnego konfliktu, gdy decyzje kuratorów są niesłuszne, istnieje możliwość odwołania się od ich decyzji. Nad kuratorami jest jeszcze minister edukacji narodowej. Oczywiście te decyzje muszą mieć racjonalny charakter. Zdaję sobie sprawę z tego, że są takie sytuacje, w których rację może mieć samorząd, są takie sytuacje, w których rację może mieć kurator.</u>
          <u xml:id="u-186.12" who="#JerzyWiatr">Nie mówiłem o projektach reformatorskich, bo nie tego dotyczyła ta informacja. Takie działania są podejmowane. Zdaję sobie sprawę z tego, że właśnie w zakresie programów, struktury szkoły, podręczników, tego wszystkiego, co się składa nie na ekonomiczną, ale merytoryczną kondycję naszego systemu edukacyjnego, wielkie zmiany są potrzebne. Tworzony jest w tej chwili komitet ekspertów, który w krótkim czasie przygotuje rządowy program reformy edukacji narodowej. Staram się, nie zawsze skutecznie, o to, by komitet ten w miarę możliwości reprezentował różne opcje polityczne, także opozycję. Chodzi oczywiście nie o formalne delegacje partii, delegacje udzielane formalnie przez partie polityczne, ale o indywidualne autorytety naukowe, ludzi, których chciałbym w tym komitecie widzieć niezależnie od byłych czy obecnych powiązań politycznych. To jednak, jak posłom Unii Wolności zapewne wiadomo, nie zależy wyłącznie od mojej woli, lecz również od stanowiska innych osób i ugrupowań politycznych. Jestem przekonany, że zostanie zrealizowany zapowiedziany zamysł przedstawienia jeszcze w czasie tej kadencji rządowego programu reformy edukacji narodowej i że program ten, oczywiście obliczony na lata, da realną gwarancję wydobycia oświaty polskiej z tej sytuacji związanej z postępującymi znów latami - wieloma latami, na pewno nie chodzi tu o kilka ostatnich lat - skostnieniami i nieracjonalnymi, konserwatywnymi rozwiązaniami programowymi.</u>
          <u xml:id="u-186.13" who="#JerzyWiatr">I wreszcie pytanie, które mi zadał pan poseł Lipski, na które rzeczywiście - za co przepraszam - nie udzieliłem odpowiedzi: Jak liczono wskaźnik? Gotów jestem panu posłowi przesłać szczegółowe obliczenia. A mówiąc najkrócej - liczono to przede wszystkim od średniej rocznej wysokości płac, a nie od płac z ostatniego miesiąca, ponadto w odniesieniu do wszystkich pracowników oświaty, a nie wyłącznie nauczycieli. Dlatego też pozornie powstaje tutaj sprzeczność, w rzeczywistości sprzeczności tej nie ma. Rachunek jest rzetelny i wielokrotnie solidnie sprawdzony. A że jego wynik nie jest optymistyczny, to inna sprawa. Raz jeszcze dziękuję Wysokiej Izbie.</u>
          <u xml:id="u-186.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-187.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Wysoki Sejmie! Chciałabym tylko przypomnieć, że wprawdzie była to jedna wspólna informacja, ale dwa punkty porządku dziennego, troszkę inaczej sformułowane. W związku z tym będę zadawać Wysokiej Izbie pytania o przyjęcie do wiadomości informacji lub nieprzyjęcie jej dwa razy. Proszę zwrócić uwagę na sformułowania tych dwóch przez różnych posłów zgłoszonych punktów porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-187.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm przyjął do wiadomości informację rządu na temat aktualnej sytuacji w środowisku oświatowym i realizacji postulatów tego środowiska.</u>
          <u xml:id="u-187.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-187.5" who="#OlgaKrzyżanowska">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-187.6" who="#OlgaKrzyżanowska">Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm przyjął do wiadomości informację prezesa Rady Ministrów o stosunku rządu do strajków nauczycielskich i zwiększenia subwencji oświatowej na płace oraz utrzymanie placówek oświatowych.</u>
          <u xml:id="u-187.7" who="#OlgaKrzyżanowska">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-187.8" who="#OlgaKrzyżanowska">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-187.9" who="#OlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 23 porządku dziennego: Informacja Rady Ministrów o pomocy państwa w spłacie kredytów mieszkaniowych.</u>
          <u xml:id="u-187.10" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu ministra gospodarki przestrzennej i budownictwa panią Barbarę Blidę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#BarbaraBlida">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W Polsce mamy ok. 3200 tys. spółdzielczych mieszkań. Aktualnie 282 269 osób spłaca kredyty mieszkaniowe, z czego 264 422 osoby - kredyty zaciągnięte przez spółdzielnie mieszkaniowe, natomiast pozostali, których jest ok. 18 tys., spłacają kredyty zaciągnięte indywidualnie, tzw. kredyty hipoteczne. Spośród spłacających kredyty zaciągnięte przez spółdzielnie mieszkaniowe 149 255 członków spółdzielni spłaca kredyt według tzw. formuły normatywnej, 89 748 spłacało zaś kredyt według tzw. formuły wartościowej, czyli 1 lub 2% aktualnej wartości mieszkania w ciągu roku. Są to dane na 31 grudnia 1995 r.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#BarbaraBlida">Ogólny stan zadłużenia z tytułu spłaty wszystkich kredytów mieszkaniowych wynosił na koniec 1995 r.: 6449 mln zł wobec banku, z tego spłacanych według formuły wartościowej — 2427 mln zł, i 7420 mln zł wobec budżetu, z tytułu wykupionych przejściowo odsetek, w tym 2058 mln zł odpowiednio spłacanych według formuły wartościowej. Oznacza to, że zadłużenie wobec banku stanowi ok. 30–40% ogólnego stanu zadłużenia. Pozostała część to zadłużenie wobec budżetu państwa. W odniesieniu zaś do kredytów spłacanych do końca 1995 r. według formuły wartościowej zadłużenie wobec banku jest nieco wyższe od zadłużenia wobec budżetu, m.in. dlatego, że od połowy 1993 r. budżet państwa zaprzestał wykupywania odsetek od kredytów zaciągniętych według tej formuły.</u>
          <u xml:id="u-188.2" who="#BarbaraBlida">Umowy o kredyty spłacane do końca 1995 r. według tzw. formuły wartościowej zakładały również, że kredyt będzie spłacony w okresie 40 lat, a wysokość rocznej spłaty będzie wynosić 1 lub 2% aktualnej wartości mieszkania. W związku z tym powstała sytuacja, że w wypadku takich samych mieszkań, np. o powierzchni 50 m2, spłata kredytu według tzw. formuły wartościowej wynosiła miesięcznie od 30 do 40 zł, podczas gdy według normatywu najwyższa w kraju spłata wynosi 112,5 zł, a najniższa 82 zł - w zależności od województwa.</u>
          <u xml:id="u-188.3" who="#BarbaraBlida">Chciałabym podkreślić, że wysoka inflacja występująca od 1990 r., której skutkiem było znaczące podniesienie oprocentowania kredytów, spowodowała taki przyrost zadłużenia spółdzielni mieszkaniowych, który czynił niemożliwą spłatę tych kredytów w terminie zawartym w umowie z bankiem, czyli w okresie 40 lat, i mógł spowodować poważne konsekwencje dla gospodarki finansowej spółdzielni mieszkaniowych, a nawet ich upadłość - w tych wypadkach, kiedy większość spłacających kredyty spłacała je w formule 1 lub 2% wartości.</u>
          <u xml:id="u-188.4" who="#BarbaraBlida">Chciałabym zaznaczyć, że spółdzielnie mieszkaniowe, które zgodnie z zawartą umową kredytową spłacały do końca grudnia 1995 r. kredyty według formuły 1 lub 2% aktualnej wartości mieszkania, miały przez cały czas możliwość wyboru:</u>
          <u xml:id="u-188.5" who="#BarbaraBlida">Po pierwsze, spółdzielnie mogły uiszczać należności z tytułu spłaty kredytu zgodnie z umowami zawartymi z bankami w wysokości 1 lub 2% wartości mieszkania w stosunku rocznym. Cała różnica między wielkością tych wpłat a rzeczywistym naliczeniem rat i odsetek powiększała zadłużenie spółdzielni, a więc członków spółdzielni, wobec banku. Powinno to rodzić wątpliwości co do realności spłaty narastającego zadłużenia w terminie wynikającym z umowy z bankiem, a także stawiać pod znakiem zapytania wiarygodność finansową spółdzielni.</u>
          <u xml:id="u-188.6" who="#BarbaraBlida">Po drugie, spółdzielnie mogły zdecydować się na zwiększanie poziomu swoich płatności, a więc przejście na spłatę według normatywu, za zgodą właściwych organów samorządowych spółdzielni, co dawało możliwość skorzystania z przejściowego wykupu przez budżet państwa części zadłużenia spółdzielni w banku. Wiele spółdzielni mieszkaniowych, widząc perspektywiczną korzyść zarówno dla nich, jak i dla poszczególnych członków spłacających kredyt, skorzystało już w latach poprzednich z możliwości przejścia na spłatę kredytu z pomocą państwa.</u>
          <u xml:id="u-188.7" who="#BarbaraBlida">Zasadność takiego postępowania spółdzielni została potwierdzona w uzasadnieniach do orzeczeń sądowych, jakie zapadały w sprawach dotyczących spłat kredytów mieszkaniowych. Sądy bowiem stanęły na stanowisku, iż dotychczasowa minimalna spłata wynikająca z jednego postanowienia umowy kredytowej nie zapewnia wywiązania się z przyjętych w niej zobowiązań, to znaczy spłaty zadłużenia w okresie do 40 lat. Tak więc zdaniem sądów zmiana jednego z dwóch elementów tej umowy poprzez przejście na spłatę według normatywu zapewniała realizację całości przedmiotu umowy, a ponadto stwarzała członkom spółdzielni możliwość skorzystania z pomocy państwa w spłacie zadłużenia w formie przejściowego wykupu odsetek.</u>
          <u xml:id="u-188.8" who="#BarbaraBlida">Jednakże w części spółdzielni członkowie nie byli zainteresowani inną spłatą zadłużenia kredytowego i woleli utrzymywać poziom spłat na dotychczasowym niskim poziomie, nie licząc się z narastającym zadłużeniem, i nie dopuszczali do zmiany zasad spłaty. W związku z tym powstała bardzo cenna inicjatywa poselska w postaci ustawy z dnia 30 listopada 1995 r. o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, refundacji bankom wypłaconych premii gwarancyjnych oraz zmianie niektórych ustaw (DzU z 18 stycznia 1996 r.), dająca możliwość wyjścia z pułapki kredytowej takim właśnie spółdzielniom. Jej projekt poddany został szerokiej konsultacji społecznej z udziałem m.in. poszczególnych spółdzielni mieszkaniowych i ich członków. Wyniki konsultacji znalazły swoje odzwierciedlenie w treści ostatecznego projektu ustawy. Chcę zaznaczyć, że ten poselski projekt ustawy był popierany, jeśli chodzi o całą inicjatywę, przez rząd.</u>
          <u xml:id="u-188.9" who="#BarbaraBlida">Uprzejmie informuję, że dzięki ustawie w porównaniu do zasad spłaty kredytów mieszkaniowych obowiązujących poprzednio:</u>
          <u xml:id="u-188.10" who="#BarbaraBlida">— zostały określone na okres wieloletni, a nie, jak dotychczas, na okresy roczne, zasady spłaty kredytów mieszkaniowych;</u>
          <u xml:id="u-188.11" who="#BarbaraBlida">— została obniżona wysokość normatywu spłaty kredytów przedmiotowych, wyliczana obecnie w oparciu o średnie wynagrodzenie brutto za pierwszy albo trzeci kwartał, bez wypłat z zysku i nadwyżki bilansowej w spółdzielniach oraz nagród z zakładowego funduszu nagród w poszczególnych województwach, z uwzględnieniem także wynagrodzenia sfery budżetowej;</u>
          <u xml:id="u-188.12" who="#BarbaraBlida">— normatyw ustalany jest na okresy półroczne (poprzednio był on ustalany w okresie kwartalnym);</u>
          <u xml:id="u-188.13" who="#BarbaraBlida">— na bazie tej ustawy kredytobiorcom dokonującym w danym roku systematycznych i terminowych spłat kredytu wraz z odsetkami w wymaganej wysokości nie oprocentowuje się odsetek przejściowo wykupionych przez budżet państwa.</u>
          <u xml:id="u-188.14" who="#BarbaraBlida">Ustawa wprowadza również możliwość zastosowania umorzeń kredytów. Pierwszemu powszechnemu umorzeniu na dzień 31 marca 1996 r. będzie podlegać nadwyżka ponad wartość lokalu w części długu powstałego z tytułu przejściowego wykupu odsetek. Wartość lokalu jest ilorazem powierzchni użytkowej i wskaźnika przeliczeniowego 1m2 powierzchni użytkowej, ostatnio ogłoszonego przez wojewodę, na podstawie przepisów ustawy z 2 lipca 1994 r. o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych.</u>
          <u xml:id="u-188.15" who="#BarbaraBlida">Po 31 marca br. ponownie może nastąpić oddłużenie nadwyżki ponad wartość lokalu w wypadku:</u>
          <u xml:id="u-188.16" who="#BarbaraBlida">— rezygnacji przez członka spółdzielni mieszkaniowej z członkostwa w spółdzielni i pozostawienia lokalu mieszkalnego do jej dyspozycji;</u>
          <u xml:id="u-188.17" who="#BarbaraBlida">— przekształcenia spółdzielczego prawa do lokalu z lokatorskiego na własnościowe.</u>
          <u xml:id="u-188.18" who="#BarbaraBlida">Ponadto umorzeniu w ciężar wykupionych przez budżet państwa odsetek będzie podlegać nadwyżka w przypadku spłat ponad normę określoną w ustawie. Oznacza to, że każda złotówka wpłacona ponad ustalony poziom powoduje spłatę zadłużenia w wysokości 2 zł. Całkowite oddłużenie może nastąpić, gdy przed dniem 31 grudnia 1997 r. nastąpi spłata całości zadłużenia wobec banku i 30% wobec budżetu. Wówczas umorzeniu ulega dalsze 70% długu z tytułu wykupionych przez budżet państwa odsetek.</u>
          <u xml:id="u-188.19" who="#BarbaraBlida">Biorąc pod uwagę to, że kredyty udzielone na podstawie umów kredytowych zawartych według zasad określonych w rozporządzeniu Rady Ministrów z 30 grudnia 1988 r., a więc według tzw. formuły wartościowej, czyli 1 lub 2% aktualnej wartości mieszkania w ciągu roku, nie mogłyby być spłacone w umownym okresie 40 lat, ustawa stanowi, iż roczne obciążenie z tytułu spłaty tych kredytów nie może być niższe od ilorazu zadłużenia z tytułu kredytu i odsetek (w tym odsetek przejściowo wykupionych ze środków budżetu państwa) oraz liczby lat, jaka pozostała do zakończenia okresu spłaty kredytu.</u>
          <u xml:id="u-188.20" who="#BarbaraBlida">Przy spłacie kredytu według tych zasad nie stosuje się od 1993 r. przejściowego wykupu odsetek przez budżet państwa. W związku z tym, że dla dużej części kredytobiorców ta formuła spłaty wiąże się ze zwiększeniem wielkości obciążeń, na mocy decyzji banku PKO BP osoby te będą mogły do końca II kwartału br. uzupełnić wniesione raty spłaty kredytu. Mówiąc wprost: Jeżeli wpłata za I kwartał tego roku wpłynie do końca II kwartału, to nie będzie to traktowane jako spłata przeterminowana i nie będą od niej naliczane odsetki. Oczywiście musi wystąpić w tej sprawie do odpowiedniego oddziału banku PKO zarząd spółdzielni mieszkaniowej.</u>
          <u xml:id="u-188.21" who="#BarbaraBlida">Podkreślić jednak należy, że osoby spłacające kredyty według tej zasady w każdej chwili na swój wniosek mogą przejść na spłatę na podstawie normatywu i korzystać z pomocy państwa polegającej na:</u>
          <u xml:id="u-188.22" who="#BarbaraBlida">— przejściowym wykupywaniu części odsetek w ciężar budżetu państwa,</u>
          <u xml:id="u-188.23" who="#BarbaraBlida">— zawieszeniu spłaty kredytu wraz z odsetkami — w razie spadku przeciętnego miesięcznego dochodu gospodarstwa domowego kredytobiorcy poniżej 75% najniższej emerytury (to zawieszenie może trwać przez okres czterech kwartałów, a jeżeli warunki kredytobiorcy nie poprawią się w ciągu tego czasu, kredytobiorca może korzystać z dalszego zawieszenia przez okres następnych czterech kwartałów, a więc przez następny rok; z tym że przez ten następny rok musi spłacać kredyt w wysokości 50% przypadającej wielkości spłaty),</u>
          <u xml:id="u-188.24" who="#BarbaraBlida">— możliwości odpisania rat spłaty kredytu od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.</u>
          <u xml:id="u-188.25" who="#BarbaraBlida">Jak już zaznaczyłam, normatyw na pierwsze półrocze bieżącego roku określony według zasad zawartych w ustawie został w znacznym stopniu złagodzony w stosunku do obowiązującego w ubiegłym roku. W 41 województwach normatyw na pierwsze półrocze jest niższy od obowiązującego w czwartym kwartale ubiegłego roku. Oznacza to, że faktyczna wysokość spłaty według normatywu kredytu za mieszkanie o powierzchni 50 m2 wynosi maksymalnie 112,5 zł, a minimalnie (dotyczy to tych czterech najbogatszych, o najwyższych średnich dochodach województw) 82 zł. Po uwzględnieniu ulgi podatkowej wyniesie ona odpowiednio: maksymalnie - 89 zł, a minimalnie - 65 zł.</u>
          <u xml:id="u-188.26" who="#BarbaraBlida">Ustawa z 30 listopada 1995 r. o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych została wprawdzie opublikowana w dniu 18 stycznia 1996 r., lecz była niezwłocznie po uchwaleniu w listopadzie publikowana w środkach masowego przekazu łącznie z odpowiednimi komentarzami. Rozporządzenia wykonawcze do tej ustawy mogły być przyjęte przez Radę Ministrów dopiero po jej opublikowaniu. Zostały one przyjęte ostatecznie przez Radę Ministrów 27 lutego br., a opublikowane 8 marca. Termin opublikowania tych rozporządzeń nie mógł mieć wpływu na wdrażanie omawianej ustawy, termin powszechnego ewentualnego umorzenia części odsetek został bowiem określony na dzień 31 marca. Oznacza to, że dopiero w II kwartale spółdzielnie mieszkaniowe po otrzymaniu informacji z banków o stanie zadłużenia na ten dzień będą mogły składać wnioski o dokonanie umorzenia.</u>
          <u xml:id="u-188.27" who="#BarbaraBlida">Oceniając na dzień dzisiejszy wdrażanie ustawy w oparciu o spotkania przedstawicieli ministerstwa w terenie oraz napływającą korespondencję, można stwierdzić, że rozwiązania zawarte w ustawie są pozytywnie oceniane przez większość kredytobiorców, oczywiście tych, którzy dotychczas spłacają kredyt według formuły normatywnej. Osoby, które dotychczas spłacały kredyty na niskim poziomie, czyli w systemie 1 i 2%, a aktualnie powinny spłacać kredyty w systemie tzw. ilorazowym albo według powszechnie obowiązującego normatywu, tego zadowolenia oczywiście nie wyrażają.</u>
          <u xml:id="u-188.28" who="#BarbaraBlida">Przedstawiciele ministerstwa biorą udział w spotkaniach ze spółdzielcami, z których wynika, że nie wszystkie zarządy spółdzielni wywiązały się w pełni z obowiązku przekazania swoim członkom pełnej i rzetelnej informacji o korzyściach wynikających z tej ustawy i wydanych do niej rozporządzeń, co w wielu przypadkach powoduje negatywną ocenę rozwiązań wynikających z przepisów ustawy.</u>
          <u xml:id="u-188.29" who="#BarbaraBlida">3 kwietnia br. w sprawie wdrażania ustawy i problemów zgłaszanych przez kredytobiorców odbyło się pod moim przewodnictwem spotkanie z udziałem posłów, przedstawicieli ministra finansów, PKO BP oraz spółdzielni mieszkaniowych, na którym podjęto następujące ustalenia.</u>
          <u xml:id="u-188.30" who="#BarbaraBlida">1. Specjalnie powołany zespół rządowo-parlamentarny będzie monitorować wdrażanie ustawy w okresie I i II kwartału ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji osób, które do końca 1995 r. spłacały kredyty w wyrazie wartościowym, a aktualnie, zgodnie z ustawą, powinny spłacać według tzw. formuły ilorazowej albo według normatywu.</u>
          <u xml:id="u-188.31" who="#BarbaraBlida">2. Do 30 kwietnia br. prezes PKO BP zobowiązał się ustalić pełną listę spółdzielni, które spłacały kredyty w oparciu o postanowienia rozporządzenia Rady Ministrów z 30 grudnia 1988 r. według tzw. formuły wartościowej, czyli 1 lub 2% aktualnej wartości mieszkania. Te spółdzielnie zostaną objęte szczegółowym monitoringiem.</u>
          <u xml:id="u-188.32" who="#BarbaraBlida">3. Osoby spłacające kredyty według tzw. formuły ilorazowej będą mogły również odliczać - jeżeli nie wyrażą woli przejścia na spłatę według normatywu - tę spłatę kredytu w formule ilorazowej od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych za rok 1996.</u>
          <u xml:id="u-188.33" who="#BarbaraBlida">4. Uznano również konieczność zainicjowania zmian § 6 rozporządzenia Rady Ministrów z 27 lutego 1996 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu rozliczeń z bankami z tytułu przejściowego wykupienia ze środków budżetu państwa odsetek od kredytów mieszkaniowych, dotyczących zmiany przeciętnego miesięcznego dochodu gospodarstwa domowego w przeliczeniu na członka gospodarstwa domowego, upoważniającego do zawieszenia spłaty kredytu. Dotychczas jest to 75% najniższej emerytury. Chcemy zmienić to tak, ażeby ta wielkość wynosiła 100% najniższej emerytury. Obecnie przepis pozwala na zawieszenie spłaty kredytu na okres czterech kwartałów, jeżeli dochód na członka rodziny nie przekracza 75% najniższej emerytury. Po wejściu w życie zmiany tego rozporządzenia ten dochód będzie się kształtował na poziomie najniższej emerytury. W następnych czterech kwartałach istnieje również możliwość zawieszenia spłaty do wysokości połowy normatywu.</u>
          <u xml:id="u-188.34" who="#BarbaraBlida">W oparciu o dotychczas uzyskane informacje w wielu spółdzielniach mieszkaniowych kredytobiorcy podjęli już decyzję o przejściu na powszechny system spłaty według normatywu. Jednak dopiero wyniki monitoringu, o którym wcześniej mówiłam, pozwolą na przygotowanie miarodajnej oceny problemów zgłaszanych przez osoby, które spłacały do końca 1995 r. kredyty w wysokości 1 lub 2% wartości mieszkania, i wyciągnięcie ostatecznych wniosków, o czym oczywiście Wysoką Izbę w stosownym czasie powiadomię. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-188.35" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przypominam, że Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w tym punkcie porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-189.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-189.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo o zabranie głosu pana posła Józefa Nowickiego w imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Następnym mówcą będzie pan poseł Jan Andrykiewicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#JózefNowicki">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Pani Minister! W 1989 r. Sejm uchwalił szereg ustaw gospodarczych, których celem była przebudowa ówczesnego systemu gospodarki państwa według zasad rynkowych. Wśród tych ustaw istotne miejsce zajęła ustawa z dnia 28 grudnia 1989 r. o uporządkowaniu stosunków kredytowych. Skutkiem wprowadzenia w życie tej ustawy było zniesienie preferencyjnych stawek oprocentowania kredytów mieszkaniowych, które wówczas były na poziomie 1–3% w wypadku budowy mieszkań spółdzielczych lokatorskich oraz 3–6% w wypadku budowy spółdzielczych mieszkań własnościowych, a także zniesienie możliwości częściowego umarzania w ciężar budżetu państwa kredytów udzielonych po dniu wejścia w życie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#JózefNowicki">Głównymi czynnikami powodującymi gwałtowny wzrost ceny 1 m2 powierzchni użytkowej były jednak wysoka inflacja (średnie oprocentowanie kredytów w 1990 r. wynosiło ok. 150%) oraz uwolnienie cen. Te dwa czynniki spowodowały gwałtowny wzrost ceny 1 m2 powierzchni użytkowej mieszkań do poziomu, który znacznie przekraczał możliwości finansowe dotyczące pozyskania mieszkania przez osoby oczekujące oraz spłaty kredytów przez kredytobiorców z uwagi na niskie dochody ich gospodarstw domowych. Sytuacja taka wymusiła konieczność wprowadzenia pomocy państwa w spłacie kredytów mieszkaniowych i ustalenia zasad stosowania tej pomocy, tak aby pogodzić zarówno możliwości budżetu, jak i poziom dochodów osiąganych przez kredytobiorców.</u>
          <u xml:id="u-190.2" who="#JózefNowicki">Spółdzielnie, które zaciągnęły kredyty na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1988 r., miały dotychczas możliwość dwojakiego wyboru: mogły uiszczać należności z tytułu spłaty kredytu zgodnie z umowami zawartymi z PKO BP (1 lub 2% wartości mieszkania w stosunku rocznym) lub też mogły zdecydować się na zwiększenie poziomu swoich płatności, a więc przejście na spłatę według normatywu, co warunkowało skorzystanie z przejściowego wykupu przez budżet państwa części zadłużenia spółdzielni w banku. Część spółdzielni mieszkaniowych skorzystała już w latach poprzednich z możliwości przejścia na spłatę kredytu według zasady normatywu.</u>
          <u xml:id="u-190.3" who="#JózefNowicki">Przyjęta w dniu 30 listopada 1995 r. ustawa wprowadziła nowe zasady spłaty tych kredytów. Przejście na normatywną spłatę kredytu pozwala członkom spółdzielni, tak jak to przedstawiła pani minister, na korzystanie z pomocy w spłacie kredytu mieszkaniowego w formie przejściowego wykupu odsetek. Jest możliwe odpisywanie od podstawy podatku dochodowego wydatków poniesionych na spłatę kredytu mieszkaniowego. Wreszcie istnieje możliwość okresowego zawieszenia spłaty kredytu. Już dwukrotnie była o tym mowa, nie będę więc tych szczegółów przytaczał. Jest również faktem to, że ustalenie normatywu ustawą z 1995 r. złagodziło jego wysokość w stosunku do roku poprzedzającego. Obecnie ten normatyw ustala się na podstawie średniego wynagrodzenia brutto w poszczególnych województwach. Nie dolicza się do niego, jak w 1995 r., nagród z zysku i uwzględnia się wynagrodzenie sfery budżetowej. Ponadto normatyw ustalany jest obecnie na okresy półroczne, a nie - jak dotychczas - kwartalne. To są fakty. Faktem jest również to, że znaczna część członków spółdzielni mieszkaniowych, którzy do tej pory spłacali kredyt według systemu wartościowego, nie jest w stanie podołać tym zwiększonym zobowiązaniom wynikającym z obliczenia według normatywu. Stąd też uważam, że niezbędne było to, co podjęte zostało przez posłów klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej pod przewodnictwem pani minister oraz przedstawicieli ministra finansów, PKO BP oraz spółdzielni mieszkaniowych: doprowadzenie do spotkania i ustaleń, które - mamy taką nadzieję - przyniosą złagodzenie norm zapisanych w ustawie i pozwolą wyjść z impasu tym członkom spółdzielni mieszkaniowych, którzy dzisiaj nie są w stanie ze względu na dochody, na budżety rodzinne sprostać tym zobowiązaniom.</u>
          <u xml:id="u-190.4" who="#JózefNowicki">Chciałbym z tego miejsca w imieniu klubu zaapelować do pani minister, by w dalszym ciągu wykazywała daleko idącą życzliwość w rozpatrywaniu tych ustaleń, które były zaprezentowane podczas tego spotkania. Mam również nadzieję, że prowadzony monitoring pozwoli na przyjęcie takich rozwiązań, które pozwolą rozwiązać trudny problem członków spółdzielni mieszkaniowych.</u>
          <u xml:id="u-190.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Józef Nowicki.</u>
          <u xml:id="u-191.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę teraz pana posła Jana Andrykiewicza o zabranie głosu w imieniu klubu PSL. Następnym mówcą będzie pan poseł Marcin Zawiła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#JanAndrykiewicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Państwo polskie przeznacza na cele mieszkalnictwa kwotę ok. 6 mld nowych złotych, co stanowi równowartość 60 bln starych złotych. W znaczącym stopniu kwota ta przeznaczona jest na regulowanie zaszłości, byłych zobowiązań skarbu państwa wobec osób, które nabyły lub zamierzały nabyć mieszkania. Na premie gwarancyjne wypłacano na przykład w ostatnich latach kwoty przewyższające 1 mld nowych złotych rocznie.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#JanAndrykiewicz">Bardzo złożonym problemem jest zadłużenie w PKO BP osób spłacających kredyty mieszkaniowe. Dominują osoby spłacające kredyt według normatywu. Jest to ok. 150 tys. osób. Około 90 tys. osób spłacało według tzw. formuły wartościowej, tj. 1 lub 2% wartości. Osoby spłacające kredyt według normatywu mogą skorzystać z możliwości odpisu rat kredytu od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.</u>
          <u xml:id="u-192.2" who="#JanAndrykiewicz">Jest faktem to, że ustawa o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, refundacji bankom premii gwarancyjnych oraz zmianie niektórych ustaw zmienia warunki spłaty kredytu, w tym także według formuły wartościowej. Zwiększyłoby to obciążenie opłatami z 30–40 zł miesięcznie do ok. 65–89 zł miesięcznie po odliczeniu odpisu od podstawy opodatkowania — gdyby płacący zechcieli przejść na tę nową formułę.</u>
          <u xml:id="u-192.3" who="#JanAndrykiewicz">Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego podziela opinię, że formuła wartościowa (1 lub 2%) nie gwarantuje spłaty zaciągniętego kredytu. Jest więc zagrożeniem dla spółdzielczości mieszkaniowej i znaczącym obciążeniem dla skarbu państwa. Nie jest możliwe w dłuższym okresie, by środki budżetowe koncentrować wyłącznie na regulowaniu zaszłości w budownictwie mieszkaniowym. Powoduje to, że na efektywne formy wzrostu budownictwa mieszkaniowego przeznacza się kwotę ok. 200 mln zł rocznie.</u>
          <u xml:id="u-192.4" who="#JanAndrykiewicz">Poza wszelką pomocą w budownictwie mieszkaniowym jest grupa ok. 1,5 mln płatników podatku gruntowego nie płacących innych podatków, a więc rolników. Jeżeli chcemy realnie rozwiązać problem mieszkaniowy 1,5 mln osób nie mających własnego mieszkania, konieczna jest koncentracja środków budżetowych na efektywnych formach budowania nowych mieszkań.</u>
          <u xml:id="u-192.5" who="#JanAndrykiewicz">Ustawa, która funkcjonuje od kilku miesięcy, została oceniona przez większość zadłużonych pozytywnie. Jest jednak faktem, że nie wszyscy spółdzielcy zostali właściwie poinformowani o zmianie kryteriów spłaty kredytu. 50% spółdzielców spłacających kredyt w formule wartościowej nie wyraziło dotychczas chęci przejścia na system normatywny. Konieczny jest dalszy monitoring funkcjonowania ustawy i wyciągnięcie wniosków po dłuższym, np. rocznym okresie monitoringu. Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego uważa przedstawioną informację za wyczerpującą i jest za jej przyjęciem.</u>
          <u xml:id="u-192.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Jan Andrykiewicz.</u>
          <u xml:id="u-193.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Marcina Zawiłę o zabranie głosu w imieniu klubu Unii Wolności. Następnym mówcą będzie pani poseł Beata Świerczyńska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#MarcinZawiła">Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! Zarówno dzisiejsza debata, jak i wielość informacji, natężenie konfliktów wokół tej ustawy, wokół zmiany zasad spłaty kredytu, każą mi się zastanawiać, jak to się stało, że tak mała grupa, bo relatywnie wobec wszystkich spółdzielców, wobec spółdzielców zadłużonych nie jest to duża grupa, potrafiła wywrzeć aż taką presję? Rozumiem, że w indywidualnym rozliczeniu każdej osoby, która spłacała kredyt na starych zasadach, wychodzi, że w tej chwili musi spłacać więcej. Istotnie, jest to problem, ale skąd wzięła się tak duża presja?</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#MarcinZawiła">Otóż kiedy zastanawiam się nad tym, biorąc pod uwagę zestawienia dat, o których tutaj była mowa, które przytoczyła pani minister - 1 stycznia, wejście ustawy w życie 1 marca czy te kilka dni różnicy w wypadku rozporządzenia - nasuwa mi się podejrzenie, czy aby ta operacja o tak dużej skali, istotna dla ludzi, była dobrze przygotowana. Czy rzeczywiście spółdzielnie mieszkaniowe przedstawiły spółdzielcom możliwości, o których tutaj mówimy, o których mówi ustawa? Czy informacja o tym przejściowym wykupie odsetek, zawieszeniu spłaty 50%, całej, wejściu w odpisy podatkowe, symulacyjnym obliczeniu odpisu podatkowego obniżającego w sumie ogólny koszt została spółdzielcom rzetelnie i w porę przedstawiona? Otóż nie chciałbym przesądzać odpowiedzi, ale z informacji, które do mnie docierały, wynika, że spółdzielnie mieszkaniowe ograniczyły się do wysłania pisma z informacją o nowej stawce opłat, bez żadnych dodatkowych wyjaśnień.</u>
          <u xml:id="u-194.2" who="#MarcinZawiła">Myślę, że tu należy szukać przyczyny powstałej sytuacji. Oczywiście nie jest to wyłącznie wina spółdzielni. To jest kwestia nieprzygotowania spółdzielni do tej operacji. To jest wina, moim zdaniem, krótkiego czasu od podjęcia ustawy do wydania rozporządzeń. Nie chcąc rozwijać dalej tego wątku, a mając doświadczenie osobiste płynące z wprowadzania kilku innych kontrowersyjnych ustaw, jestem zdania, że trzeba wypracować mechanizm kontaktu z obywatelem przy tego typu operacjach, albowiem ogłoszenie w gazecie nie daje niestety efektów. Wiemy, jak się czyta gazety. Nie mam gotowej recepty, ale myślę, że to dotyczy pracy całego rządu, szczególnie w wypadku wprowadzania zmian tak istotnych jak te, których dokonano w tym wypadku.</u>
          <u xml:id="u-194.3" who="#MarcinZawiła">Problem, który był mi sygnalizowany, wyrażany był w pytaniu, na które chyba powinniśmy odpowiedzieć: Cóż za własność otrzymają ludzie po spłaceniu kredytu w tym systemie? Otrzymają własność spółdzielczą, proszę państwa. Nie będzie to własność hipoteczna. A ludzie pytają o prawa wynikające z ustawy o własności lokali. Być może jest to pytanie jeszcze na wyrost, ale - jak sądzę - warto się nad nim zastanowić.</u>
          <u xml:id="u-194.4" who="#MarcinZawiła">I ostatnia sprawa, która mnie zastanawia. Czy my, posłowie, i ministerstwo mamy wystarczająco dużo informacji do podejmowania wielu decyzji? Słyszę w tej chwili, pani minister, o sporządzeniu listy spółdzielni wytypowanych do monitorowania czy do przyglądania się. Czy dysponując informacjami pochodzącymi z banku PKO, choć nie tylko, mamy wystarczającą bazę wyjściową, aby móc wykonać sensowne symulacje, aby się móc do tego przygotować? Myślę, że to jest następna kwestia, o której trzeba pomyśleć.</u>
          <u xml:id="u-194.5" who="#MarcinZawiła">Jeżeli chodzi o długi, to rzeczywiście są one wielkie i bardzo uciążliwe dla mieszkańców. Sądzę jednak, że na długi mieszkaniówki nie można patrzeć — z punktu widzenia resortu — tylko jak na długi. Przypominam o całych grupach zawodowych, które oddłużaliśmy na bardzo poważne kwoty. Przypominam restrukturyzację Banku Gospodarki Żywnościowej. Przypominam, proszę państwa, nieskuteczność ściągania długów z kopalń, z „Ursusa” — tam są też wielkie pieniądze. I czasami nasuwa się pytanie, jak to się dzieje, że staramy się rozwiązać problem, lecz albo przez zaniechanie, albo przez regulację prawną umarzamy, nie egzekwujemy wielkich należności. I myślę, że na tym ogólnym tle widać cały problem.</u>
          <u xml:id="u-194.6" who="#MarcinZawiła">Proszę Państwa! Dobrze się stało, że o tym mówimy. Myślę, że założenie, by w tej chwili nie nowelizować jeszcze ustawy, jest do przyjęcia. Nasuwa się pytanie: Jak długo potrwa to obserwowanie? Myślę, że spółdzielcy, którzy zaryzykują te zmiany, którym pomogą spółdzielnie w uświadomieniu ewentualnych korzyści, dróg wyjścia z tego wszystkiego, sami - podobnie jak teraz, docierając do Wysokiej Izby - przez cały czas tej operacji będą nas informować na bieżąco w biurach poselskich. Będziemy więc mogli podjąć w każdej chwili decyzję, gdyby sprawa nie szła tak, jak iść powinna.</u>
          <u xml:id="u-194.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Marcin Zawiła.</u>
          <u xml:id="u-195.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę panią poseł Beatę Świerczyńską o zabranie głosu w imieniu klubu Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#BeataŚwierczyńska">Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoki Sejmie! Wnosząc o tę informację rządu, powodowaliśmy się głównie protestami wyborców, ogromną liczbą skarg napływających do naszych biur poselskich. I choć sama pracowałam nad tą ustawą i znałam jej zasady, to niestety muszę stwierdzić, że zakres oddziaływania informacyjnego na społeczeństwo jednego posła jest zbyt mały, by uspokoić członków spółdzielni, by przekazać wszystkie informacje. I to jest chyba wielka zaleta tego, że dzisiaj tutaj debatujemy, że po raz kolejny pani minister miała okazję przedstawić zasady działania tej ustawy, korzyści z niej wynikające, problemy. Przynajmniej do części naszych wyborców te informacje dotrą i być może w jakiejś mierze uspokoją. Chcę również powiedzieć, że w pracach nad ustawą bardzo się spieszyliśmy. Niemniej jednak tak się złożyło, że jakimś trafem zadziałało tutaj prawo wstecz - przypomnę chociażby te spóźnione rozporządzenia Rady Ministrów z 27 lutego, a także ogłoszenie ustawy z datą 18 stycznia. Niemniej jednak w trakcie prac nad tą ustawą w pewnym momencie nastąpiło opóźnienie nie z winy posłów, lecz z przyczyn zależnych od Ministerstwa Finansów, które na jakiś czas zablokowało prace nad tą ustawą.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#BeataŚwierczyńska">Myślę, że to, iż tak wiele było niepokojów, że tak wielu ludzi było troszeczkę przestraszonych tą zmianą zasad spłaty kredytów, wynika stąd - mówił o tym poseł Zawiła - że nie zostały odpowiednio wypracowane efektywne środki komunikowania się ze społeczeństwem. Oczywiście część winy należy przypisać zarządom spółdzielni, że prowadziły niewłaściwą akcję informacyjną, ale my też musimy się uderzyć w piersi. Przede wszystkim jednak należy wnosić do rządu o to, by opracował w sensowny sposób zasady informowania społeczeństwa, zwłaszcza w sytuacjach, kiedy wprowadzamy nowe normy prawne, które obciążają bezpośrednio budżety rodzinne i mają bezpośredni wpływ na byt danej rodziny. To jest bardzo ważne, bo nawet w wypadku ustawy o najmie lokali - już ponad rok ona obowiązuje - do dzisiaj blisko 20% społeczeństwa, jak wynika z badań opinii publicznej, nie wie o tym, że może ubiegać się o dodatki mieszkaniowe. Krótko mówiąc, ten pierwszy szalony etap rewolucji kapitalistycznej - tak bym to nazwała - mamy za sobą, te zmiany już nie następują w takim tempie i rząd, moim zdaniem, powinien podjąć jakieś środki w celu rzetelnego informowania społeczeństwa, bo potęguje to tylko niepokój, stres, a ludzie i tak mają dosyć kłopotów.</u>
          <u xml:id="u-196.2" who="#BeataŚwierczyńska">Chciałabym jeszcze podzielić się refleksjami wynikającymi z - bardzo krótkiego co prawda - okresu obowiązywania tej ustawy, gdyż są już dość wyraźne sygnały. Pierwsza sprawa dotyczy zasady oddłużenia. Chodzi mi dokładnie o to, że oddłużenie lokalu następuje do wartości odtworzeniowej. Wyjaśniała to bardzo dobrze pani minister, ale tutaj jest pewien problem. Mieliśmy sygnały z Gniezna, że po umorzeniu części długu do wartości odtworzeniowej nadal wartość lokalu i wielkość długu przekracza rzeczywistą wartość rynkową mieszkań na tym terenie, a także cenę nowo budowanych mieszkań. Wynika to zapewne z przyjętego założenia, że mamy tutaj do czynienia ze wskaźnikiem średniej ceny dla całego województwa i w przypadku takich miast jak Gniezno, które leżą na terenie województw, gdzie znajdują się ogromne, wielkie aglomeracje - takie jak Poznań, gdzie buduje się dużo i drogo - niestety one na tym tracą. Tutaj członkowie spółdzielni chyba jednak z tej operacji oddłużeniowej zadowoleni do końca nie będą.</u>
          <u xml:id="u-196.3" who="#BeataŚwierczyńska">Sygnalizowano mi, że na przykład w Warszawie również wartość oddłużeniowa nie jest do końca zadowalająca właśnie z powodu przyjęcia wartości odtworzeniowej. Przypomnę, że w tej chwili głównie buduje się domy jednorodzinne i duże mieszkania. To znaczy, że mieszkania budują ludzie zamożni, czyli buduje się mieszkania o bardzo wysokim standardzie, toteż ich obecna cena musi być wyższa niż tych lokali, które były budowane w latach 1990–1992. Na tę sprawę bardzo proszę, pani minister, zwrócić uwagę w pracach zespołu rządowo-parlamentarnego.</u>
          <u xml:id="u-196.4" who="#BeataŚwierczyńska">Jeszcze jedna kwestia, moim zdaniem najbardziej istotna. Decydując się na przyjęcie takiej ustawy i w pewnym sensie na wyrównanie zasad spłaty kredytu, mieliśmy świadomość tego, że na znaczną grupę osób nakładamy znacznie wyższe zobowiązania. Dlatego musimy bardzo pilnie w przypadku monitorowania ustawy obserwować spółdzielnie i mieć bardzo dokładne dane na temat tego, ile osób nie jest w stanie podołać spłatom, które zostały na nie nałożone, to znaczy, ile w tej chwili jest wniosków w spółdzielniach o wykluczenie z członkostwa w spółdzielni i ewentualnie wniosków o eksmisję z tytułu zaległości w opłatach i zaległości w spłacaniu kredytu. To jest bardzo ważna sprawa i bardzo pilna, dlatego że nie możemy dopuścić do tego, aby te osoby zostały eksmitowane z lokali, być może na bruk, tak jak przewiduje ustawa o najmie.</u>
          <u xml:id="u-196.5" who="#BeataŚwierczyńska">Mam w takim razie pytanie: Co dla tych osób przewiduje ministerstwo? Co w takich bardzo dramatycznych przypadkach zrobi ministerstwo dla tych osób, które mimo wszystkich udogodnień nie będą w stanie spłacić kredytów?</u>
          <u xml:id="u-196.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przemawiała pani poseł Beata Świerczyńska.</u>
          <u xml:id="u-197.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-197.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Czy pani minister chciałaby zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-197.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, pani minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#BarbaraBlida">Bardzo krótko odpowiem. Bardzo dziękuję za wszystkie uwagi. Materia, którą regulujemy, którą usiłujemy uporządkować, dotyka najbliższej ludziom sfery zainteresowań, bo ich bezpośrednich wydatków na mieszkanie, na utrzymanie mieszkania, na spłatę kredytu, na czynsz. I w związku z tym są to bardzo ważne sprawy.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#BarbaraBlida">Rzeczywiście nie ma właściwego obiegu - i tu chylę pokornie głowę - informacja. Proszę państwa, nawet dziś miałam okazję na większym spotkaniu rozmawiać z prezesami spółdzielni i zaskoczeniem dla mnie było to, że prezesi spółdzielni zadawali pytania, z których wynikało, że zupełnie nie wiedzą, co jest w ustawie o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów. W związku z tym co mogą wiedzieć lokatorzy tych mieszkań spółdzielczych, jeżeli ich prezesi, a więc ich zarządy, nie wiedzą, że mogą oni korzystać z takich udogodnień. Jak powiedział pan poseł Zawiła, często ci ludzie dostawali wyłącznie wyliczenie według formuły ilorazowej, które oczywiście w niektórych przypadkach mogło opiewać nawet na bardzo duże sumy dla poszczególnych ludzi, a równocześnie nie było informacji, że można tego nie przyjąć i przejść na formułę normatywną, korzystając z takich to a takich udogodnień. Brakło tej informacji. Oczywiście jest to również kamyk do naszego ogródka, bo o wielu ustawach, które tworzymy, nie ma informacji. Ten stres, na który narażamy ludzi, dotyczy okresu, zanim dotrze do nich informacja, że rozwiązania, które proponujemy, skutkują dla nich pozytywnie, jeżeli nie dzisiaj, to w najbliższych latach.</u>
          <u xml:id="u-198.2" who="#BarbaraBlida">Chciałabym sprostować, jeżeli chodzi o własność spółdzielczą, panie pośle Zawiła. Własność spółdzielcza jest własnością chronioną konstytucyjnie tak samo jak własność prywatna. Mieszkanie spółdzielcze własnościowe, własność spółdzielcza, może być dziedziczone, czyli podlega dziedziczeniu, może również stanowić zastaw, czyli może być założona hipoteka na takie mieszkanie, np. przy zaciąganiu kredytu na jakąś działalność przez lokatora tego mieszkania. To jest taka sama własność jak każda inna, jest to pewien szczególny rodzaj własności, ale jest tak samo konstytucyjnie chroniona, jak własność prywatna. Co to daje ludziom, kiedy staną się właścicielami takich mieszkań? Po prostu zyskują oni te wszystkie uprawnienia, jakie dzisiaj mają właściciele prywatnych zasobów.</u>
          <u xml:id="u-198.3" who="#BarbaraBlida">Pani poseł Świerczyńska zwróciła uwagę na problem, że mieszkania po przeszacowaniu mogą mieć wyższą wartość niż wartość aktualnie możliwa do pozyskania na rynku. Otóż występowaliśmy do wszystkich wojewodów z informacją, w jaki sposób i w oparciu o jakie wskaźniki, jeżeli zdarzy się taki przypadek, mają naliczać odtworzeniową wartość mieszkania, wykorzystując formułę obowiązującą przy premiach gwarancyjnych. Możliwe, że do Gniezna bądź gdzie indziej nie dotarły te informacje. Sprawdzimy to i jeszcze raz wystąpię do wojewodów z przypomnieniem o tym, w jaki sposób to obliczać.</u>
          <u xml:id="u-198.4" who="#BarbaraBlida">Ponownie wróciła też sprawa eksmisji. Właściwie ona się stale przewija w dyskusjach. Po pierwsze, musimy sobie zdać sprawę, że eksmisji na bruk nie może podlegać osoba, która jest w niedostatku. Osoby, które nie są w stanie płacić czynszu, które są rzeczywiście w ubóstwie - mówię o czynszu - korzystają z dodatków mieszkaniowych. Te osoby, obojętnie gdzie mieszkają, czy w zasobach spółdzielczych, czy w zasobach komunalnych, korzystają z dodatków mieszkaniowych. A więc właściciel, czy to jest zarząd spółdzielni, czy to jest prywatny właściciel, czy to jest gmina, otrzymuje dodatek mieszkaniowy z tytułu kosztów czynszu dla danego wynajmującego czy lokatora tego mieszkania. Z tego powodu rodzina, która jest w niedostatku, nie może być wyeksmitowana.</u>
          <u xml:id="u-198.5" who="#BarbaraBlida">Możliwość eksmisji na bruk jest zapisana w stosunku do osób naruszających przyjęty porządek prawny bądź zasady współżycia obywateli. Dotyczy to osób, które demolują, dewastują, niszczą dobro społeczne, jakim jest mieszkanie wybudowane ze środków publicznych.</u>
          <u xml:id="u-198.6" who="#BarbaraBlida">Proszę państwa, to przecież nie minister budownictwa, nie gmina, nie zarząd spółdzielni jest w stanie zdecydować o eksmisji na bruk. O tym decyduje prawomocny wyrok sądu, sąd, instytucja, która w Polsce, i nie tylko w Polsce, cieszy się najwyższym zaufaniem społecznym. Instytucja, co do której wszyscy mamy zaufanie, że podejmuje wyroki po przeanalizowaniu wszystkich aspektów danej sprawy. To ten sąd właśnie decyduje, czy lokator, wobec którego wystąpiono z wnioskiem o eksmisję na bruk, może być wyeksmitowany, czy należy mu się lokal socjalny. Ten lokal na podstawie ustawy o najmie - której zgodność z konstytucją potwierdził Trybunał - powinna zapewnić gmina. Sądzę zatem, że te problemy są uregulowane w sposób pozytywny w odniesieniu do lokatorów, obywateli, w sposób taki, który gwarantują im ich prawa w społeczeństwie. Jeżeli zaś mamy do czynienia z przypadkami, kiedy sam lokator postępuje tak, że nie można wobec niego tych wszystkich dobrodziejstw stosować, to, niestety, musimy przejść do drastycznych rozwiązań. Bezpieczeństwo obywateli wiąże się bowiem również z tym, w jaki sposób człowiek, który zachowuje się właściwie w swoim środowisku, jest chroniony w stosunku do tego, który nie stosuje się do żadnych reguł. Jeżeli będziemy bardziej chronili tych, którzy niszczą, demolują, dewastują, szantażują wszystkich współlokatorów, sąsiadów, przeszkadzają swoim niestosownym zachowaniem, to jak się będzie czuł człowiek, który jest praworządnym obywatelem, lokatorem, który się wywiązuje ze swoich zobowiązań, który zachowuje się właściwie w swoim miejscu zamieszkania? Jest pewna granica, której nie wolno nam przekroczyć, bo wtedy pojawia się pytanie, czy warto stosować się do prawa. Sądzę, że jeżeli chodzi o eksmisję, wnikliwiej będziemy rozpatrywali tę kwestię na posiedzeniu komisji, wtedy kiedy będziemy debatowali nad poselskim projektem ustawy o nowelizacji ustawy o najmie lokali w tym zakresie. Są to bardzo trudne problemy społeczne. Wydaje się, że to, o czym ostatnio mówiliśmy - bezpieczeństwo obywateli w związku z tym, że tak niepewnie się czujemy, że praworządny obywatel nie czuje się bezpiecznie na ulicy - ma również swoje odniesienie do tych kwestii, które wiążą się z mieszkalnictwem, z najmem, z obowiązkami, jakie mamy jako najmujący czy z jakich musimy się wywiązywać w swoim miejscu zamieszkania. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-198.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Czy ktoś z państwa chce zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-199.2" who="#komentarz">(Poseł Beata Świerczyńska: Proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-199.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Rozumiem, że w formie pytania lub sprostowania, pani poseł, bo debaty nad tym punktem nie ma.</u>
          <u xml:id="u-199.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#BeataŚwierczyńska">Nie wiem, czy to jest pytanie czy sprostowanie, ale myślę, że zachowuję się zgodnie z regulaminem.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#BeataŚwierczyńska">Chodzi mi o to, o czym mówiłam - że być może będzie to eksmisja na bruk. Przypomnę, że ustawa o najmie lokali nie daje żadnych gwarancji, iż sąd przyzna lokal socjalny. Pamiętajmy o art. 36.</u>
          <u xml:id="u-200.2" who="#BeataŚwierczyńska">Druga sprawa. Już spotkałam się z przypadkiem, kiedy matka trojga dzieci oczekiwała na wyrok sądu w sprawie o eksmisję z wniosku spółdzielni mieszkaniowej, gdyż zalegała z opłatami; miała 12 mln zł długu. Od pewnego czasu uiszcza już opłaty, bo ma dodatek mieszkaniowy, ale przeżyła ogromny stres, było to ogromne zagrożenie dotyczące jej i całej rodziny. Natomiast ustawa o najmie tego nie gwarantuje; mówi tylko, że sąd może, biorąc pod uwagę dotychczasowy sposób korzystania z lokalu i sytuację rodzinną najemcy, przyznać lokal socjalny. Stąd pewnie też i nasza nowelizacja, żeby tym ludziom jednak oszczędzić zupełnie niepotrzebnych dramatów, stresów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-201.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm przyjął do wiadomości informację Rady Ministrów o pomocy państwa w spłacie kredytów mieszkaniowych.</u>
          <u xml:id="u-201.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-201.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-201.5" who="#OlgaKrzyżanowska">Na tym wyczerpaliśmy porządek dzienny 78 posiedzenia Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-201.6" who="#OlgaKrzyżanowska">Nie ma komunikatów.</u>
          <u xml:id="u-201.7" who="#OlgaKrzyżanowska">Informuję, że zgłosił się pan poseł Mirosław Czech z Unii Wolności w celu złożenia oświadczenia.</u>
          <u xml:id="u-201.8" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#MirosławCzech">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jeśli przekroczę czas o dwie minuty, proszę o wyrozumiałość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Ale proszę w miarę możności trzymać się limitu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#MirosławCzech">W ostatnich dniach znowu doszło do wzrostu napięcia w relacjach polsko-ukraińskich w Przemyślu. Powodem jest demontaż kopuły na kościele św. Teresy (obecnie własność zakonu ojców karmelitów bosych), do 1946 r. katedry kościoła greckokatolickiego. Nie jest to sprawa nowa. Podobny problem pojawił się trzy lata temu, gdy wojewódzki konserwator zabytków podjął decyzję o rozbiórce kopuły i przywróceniu wyglądu świątyni sprzed jej remontu, którego dokonano w drugiej połowie XIX w. Również wówczas rozległy się liczne protesty, a sprawa nabrała wymiaru międzynarodowego. Po interwencji władz centralnych roboty wstrzymano. Na kopule nie zamontowano jednak krzyża, co świadczyło o swoistym stanie zawieszenia. Trwał on do lutego br., kiedy to wojewódzki konserwator zabytków podjął decyzję o rekonstrukcji kościoła św. Teresy. W miesiąc później podobnego rozstrzygnięcia dokonał kierownik urzędu rejonowego, co doprowadziło do rozpoczęcia w tych dniach prac demontażowych.</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#MirosławCzech">Dzieje się to w pięć lat po burzliwych wydarzeniach związanych ze sprawą przekazania tej świątyni w ponowne władanie diecezji kościoła greckokatolickiego. Przypomnijmy zatem, że kościół św. Teresy wybudowany został w XVII w. jako część karmelickiego zespołu klasztornego. Po kasacji zakonu w monarchii habsburskiej świątynia została sprzedana biskupstwu greckokatolickiemu, które budowało wówczas swoją katedrę.</u>
          <u xml:id="u-204.2" who="#MirosławCzech">Obecny kościół św. Teresy był własnością greckokatolickiej diecezji przemyskiej do 1946 r., kiedy to ówczesne władze deportowały do ZSRR obu biskupów przemyskich i zlikwidowały sam kościół greckokatolicki.</u>
          <u xml:id="u-204.3" who="#MirosławCzech">W 1991 r. papież Jan Paweł II restytuował przemyską diecezję greckokatolicką i wyraził wolę przekazania na jej świątynię katedralną kościoła św. Teresy. Wówczas do akcji przystąpiły środowiska tzw. organizacji patriotycznych. Doszło do kilkumiesięcznej okupacji świątyni i niedopuszczenia do niej papieża Jana Pawła II, który pragnął ją nawiedzić. W rezultacie grekokatolikom przekazano w użytkowanie wieczyste kościół garnizonowy.</u>
          <u xml:id="u-204.4" who="#MirosławCzech">Pierwsza próba demontażu kopuły wywołała, jak wspomniałem, szeroki rezonans. Organizacje patriotyczne, kresowe i kombatanckie naciskały na jej realizację, ponieważ — jak stwierdziły — kopuła to „element obcy kulturowo”. W opinii innych środowisk, w tym Stowarzyszenia Architektów Polskich, wpisała się ona na trwałe w pejzaż architektoniczny miasta. Dla generalnego konserwatora zabytków „kopuła zespołu kościelno-klasztornego stanowi istotną dominantę przestrzenną w panoramie miasta”. Towarzystwo Polsko-Ukraińskie w Przemyślu stwierdziło: „Usuwanie istniejącej na kościele ojców karmelitów barokowej kopuły w imię powrotu do pierwotnego wyglądu kościoła uważamy za niedorzeczność. Tak bowiem rozumując, można by w imię puryzmu konserwatorskiego postulować rozebranie renesansowej kopuły Kaplicy Zygmuntowskiej na Wawelu, by przywrócić pierwotnie gotycki charakter katedrze, do której przystaje”. Dla Związku Ukraińców w Polsce, który skupia w dużym procencie wiernych cerkwi greckokatolickiej, „kopuła jest nie tylko zabytkiem, ale i obiektem przywiązania”.</u>
          <u xml:id="u-204.5" who="#MirosławCzech">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W sprawie demontażu zabytkowej kopuły generalny konserwator zabytków 24 kwietnia br. wszczął z urzędu postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji wojewódzkiego konserwatora zabytków w Przemyślu z dnia 19 lutego 1996 r. Z odpowiednią reakcją wystąpiła również sejmowa Komisja Mniejszości Narodowych i Etnicznych.</u>
          <u xml:id="u-204.6" who="#MirosławCzech">Należy więc zadać pytanie o przyczyny działań przemyskich władz wojewódzkich. Dlaczego, mając świadomość następstw społecznych i politycznych swoich działań, podejmują je? Dlaczego prowokują wzrost napięcia w stosunkach polsko-ukraińskich, w tym na szczeblu międzypaństwowym, właśnie teraz? Przecież w czerwcu br. z wizytą przyjedzie do Polski prezydent Ukrainy Leonid Kuczma. A na stosunkach z Kijowem naszemu krajowi powinno zależeć szczególnie. Dlaczego więc rząd i jego przedstawiciele w Przemyślu nie zareagowali natychmiast na realizację tego kontrowersyjnego pomysłu? Dlaczego organy administracji rządowej podsycają konflikt pomiędzy Polakami a Ukraińcami na swoim terenie? Dzieje się tak w sytuacji, gdy Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa oraz Związek Ukraińców w Polsce osiągnęły porozumienie w sprawie upamiętnień ukraińskich, która była przyczyną znanych powszechnie problemów w ostatnich latach. Dzieje się tak w przededniu Festiwalu Kultury Polskiej we Lwowie, który powinien stać się ważnym wydarzeniem nie tylko kulturalnym dla społeczności polskiej na Ukrainie. Oto bowiem już rozlegają się głosy, że sytuacja przemyska nie pozostanie bez wpływu na przebieg lwowskiego festiwalu. Czy taki efekt swoimi działaniami pragną osiągnąć władze przemyskie? Po co sieją one wiatr i jaką burzę chcą zebrać?</u>
          <u xml:id="u-204.7" who="#MirosławCzech">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Z trybuny Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej pragnę zwrócić się do prezydenta i rządu o podjęcie stosownych działań w tej sprawie. Prawnie i politycznie jest ona jasna. I takie też powinny być decyzje Rady Ministrów. Apeluję również do władz kościoła katolickiego o zastosowanie odpowiednich przedsięwzięć. Niech nie będzie tak, że Przemyśl i Supraśl stają się świadectwami ekumenicznych postaw polskich katolików, hierarchii i wiernych. Zwracam się także do pana marszałka Józefa Zycha o zainteresowanie się tą sprawą. Społeczeństwo dobrze bowiem pamięta wystąpienia pana marszałka na rzecz rozwiązania problemów Polaków na Ukrainie. Interwencja w omawianej kwestii będzie działaniem dla ich dobra, jak również dla dobra obywateli polskich narodowości ukraińskiej.</u>
          <u xml:id="u-204.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Panie pośle, myślę, że osoby, do których pan się zwrócił w oświadczeniu poselskim, wezmą to pod uwagę, ale z obowiązku regulaminowego przypominam, że oświadczenie poselskie nie ma żadnego biegu formalnego.</u>
          <u xml:id="u-205.2" who="#komentarz">(Poseł Mirosław Czech: Tak, wiem o tym. Dziękuję bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-205.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Na tym zakończyliśmy oświadczenia poselskie.</u>
          <u xml:id="u-205.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Informacja o wpływie interpelacji i odpowiedzi na interpelacje znajduje się w doręczonym paniom i panom posłom druku nr 1645.</u>
          <u xml:id="u-205.5" who="#OlgaKrzyżanowska">Na tym kończymy 78 posiedzenie Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-205.6" who="#OlgaKrzyżanowska">Protokół posiedzenia będzie wyłożony do przejrzenia w Sekretariacie Posiedzeń Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-205.7" who="#OlgaKrzyżanowska">Porządek dzienny następnego posiedzenia Sejmu, zwołanego na dni 8, 9 i 10 maja 1996 r., został paniom i panom posłom doręczony do imiennych skrytek poselskich.</u>
          <u xml:id="u-205.8" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-205.9" who="#OlgaKrzyżanowska">Zamykam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-205.10" who="#komentarz">(Wicemarszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-205.11" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godz. 18 min 44)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>