PPC / ppc

text_structure.xml 512 KB
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144 1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151 1152 1153 1154 1155 1156 1157 1158 1159 1160 1161 1162 1163 1164 1165 1166 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173 1174 1175 1176 1177 1178 1179 1180 1181 1182 1183 1184 1185 1186 1187 1188 1189 1190 1191 1192 1193 1194 1195 1196 1197 1198 1199 1200 1201 1202 1203 1204 1205 1206 1207 1208 1209 1210 1211 1212 1213 1214 1215 1216 1217 1218 1219 1220 1221 1222 1223 1224 1225 1226 1227 1228 1229 1230 1231 1232 1233 1234 1235 1236 1237 1238 1239 1240 1241 1242 1243 1244 1245 1246 1247 1248 1249 1250 1251 1252 1253 1254 1255 1256 1257 1258 1259 1260 1261 1262 1263 1264 1265 1266 1267 1268 1269 1270 1271 1272 1273 1274 1275 1276 1277 1278 1279 1280 1281 1282 1283 1284 1285 1286 1287 1288 1289 1290 1291 1292 1293 1294 1295 1296 1297 1298 1299 1300 1301 1302 1303 1304 1305 1306 1307 1308 1309 1310 1311 1312 1313 1314 1315 1316 1317 1318 1319 1320 1321 1322 1323 1324 1325 1326 1327 1328 1329 1330 1331 1332 1333 1334 1335 1336 1337 1338 1339 1340 1341 1342 1343 1344 1345 1346 1347 1348 1349 1350 1351 1352 1353 1354 1355 1356 1357 1358 1359 1360 1361 1362 1363 1364 1365 1366 1367 1368 1369 1370 1371 1372 1373 1374 1375 1376 1377 1378 1379 1380 1381 1382 1383 1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391 1392 1393 1394 1395 1396 1397 1398 1399 1400 1401 1402 1403 1404 1405 1406 1407 1408 1409 1410 1411 1412 1413 1414 1415 1416 1417 1418 1419 1420 1421 1422 1423 1424 1425 1426 1427 1428 1429 1430 1431 1432 1433 1434 1435 1436 1437 1438 1439 1440 1441 1442 1443 1444 1445 1446 1447 1448 1449 1450 1451 1452 1453 1454 1455 1456 1457 1458 1459 1460 1461 1462 1463 1464 1465 1466 1467 1468 1469 1470 1471 1472 1473 1474 1475 1476 1477 1478 1479 1480 1481 1482 1483 1484 1485 1486 1487 1488 1489 1490 1491 1492 1493 1494 1495 1496 1497 1498 1499 1500 1501 1502 1503 1504 1505 1506 1507 1508 1509 1510 1511 1512 1513 1514 1515 1516 1517 1518 1519 1520 1521 1522 1523 1524 1525 1526 1527 1528 1529 1530 1531 1532 1533 1534 1535 1536 1537 1538 1539 1540 1541 1542 1543 1544 1545 1546 1547 1548 1549 1550 1551 1552 1553 1554 1555 1556 1557 1558 1559 1560 1561 1562 1563 1564 1565 1566 1567 1568 1569 1570 1571 1572 1573 1574 1575 1576 1577 1578 1579 1580 1581 1582 1583 1584 1585 1586 1587 1588 1589 1590 1591 1592 1593 1594 1595 1596 1597 1598 1599 1600 1601 1602 1603 1604 1605 1606 1607 1608 1609 1610 1611 1612 1613 1614 1615 1616 1617 1618 1619 1620 1621 1622 1623 1624 1625 1626 1627 1628 1629 1630 1631 1632 1633 1634 1635 1636 1637 1638 1639 1640 1641 1642 1643 1644 1645 1646 1647 1648 1649 1650 1651 1652 1653 1654 1655 1656 1657 1658 1659 1660 1661 1662 1663 1664 1665 1666 1667 1668 1669 1670 1671 1672 1673 1674 1675 1676 1677 1678 1679 1680 1681 1682 1683 1684 1685 1686 1687 1688 1689 1690 1691 1692 1693 1694 1695 1696 1697 1698 1699 1700 1701 1702 1703 1704 1705 1706 1707 1708 1709 1710 1711 1712 1713 1714 1715 1716 1717 1718 1719 1720 1721 1722 1723 1724 1725 1726 1727 1728 1729 1730 1731 1732 1733 1734 1735 1736 1737 1738 1739 1740 1741 1742 1743 1744 1745 1746 1747 1748 1749 1750 1751 1752 1753 1754 1755 1756 1757 1758 1759 1760 1761 1762 1763 1764 1765 1766 1767 1768 1769 1770 1771 1772 1773 1774 1775 1776 1777 1778 1779 1780 1781 1782 1783 1784 1785 1786 1787 1788 1789 1790 1791 1792 1793 1794 1795 1796 1797 1798 1799 1800 1801 1802 1803 1804 1805 1806 1807 1808 1809 1810 1811 1812 1813 1814 1815 1816 1817 1818 1819 1820 1821 1822 1823 1824 1825 1826 1827 1828 1829 1830 1831 1832 1833 1834 1835 1836 1837 1838 1839 1840 1841 1842 1843 1844 1845 1846 1847 1848 1849 1850 1851 1852 1853 1854 1855 1856 1857 1858 1859 1860 1861 1862 1863 1864 1865 1866 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Wznowienie posiedzenia o godz. 9 min 03)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Józef Zych oraz wicemarszałek Aleksander Małachowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#JózefZych">Proszę o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#JózefZych">Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#JózefZych">Na sekretarzy powołuję posłów Stanisława Kusiora i Mirosława Czecha.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#JózefZych">Protokół i listę mówców prowadzić będzie pan poseł Mirosław Czech.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#JózefZych">Proszę posłów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#JózefZych">Proszę przygotować się, rozpoczynamy głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#JózefZych">Powracamy do rozpatrzenia punktu 1 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Transportu, Łączności, Handlu i Usług oraz Komisji Ustawodawczej o pilnym rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o łączności oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#JózefZych">Przypominam, iż Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Jacka Piechotę i przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#JózefZych">Przypominam również, iż rozpatrzenie pilnych projektów ustaw odbywa się w dwóch czytaniach.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#JózefZych">Przechodzimy zatem do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#JózefZych">Panowie, bardzo proszę o zajęcie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o przyjęcie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu (druk nr 929).</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#JózefZych">Komisje przedstawiają również wnioski mniejszości, nad którymi głosować będziemy w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#JózefZych">Przystępuję do zreferowania wniosków.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#JózefZych">Do zmiany 2 dotyczącej art. 3 zgłoszono dwa wnioski mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#JózefZych">W pierwszej kolejności rozpatrzymy wniosek mniejszości nr 1 lit. b. We wniosku tym wnioskodawcy proponują w art. 3 ust. 4, aby również świadczenie usług kurierskich nie wymagało koncesji.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#JózefZych">W razie przyjęcia tego wniosku należy w art. 3 w zmianie 2 dotyczącej art. 11 w lit. a dotyczącej ust. 1 zmienić odpowiednio brzmienie pkt. 12.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#JózefZych">Przyjęcie wniosku mniejszości nr 1 lit. b spowoduje bezprzedmiotowość wniosku mniejszości nr 1 lit. a.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#JózefZych">Proszę pana posła sprawozdawcę, aby zechciał zająć miejsce.</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.20" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości nr 1 lit. b do art. 3 ust. 4 oraz art. 11 ust. 1 pkt 12, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.21" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.22" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.23" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 348 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 130 posłów, przeciw - 199, 19 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-2.24" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości nr 1 lit. b odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-2.25" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości nr 1 lit. a w zmianie 2 dotyczącej art. 3 ust. 1 pkt 1 wnioskodawcy proponują, aby przedsiębiorstwo „Poczta Polska” mogło prowadzić działalność gospodarczą w zakresie usług kurierskich po otrzymaniu koncesji.</u>
          <u xml:id="u-2.26" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.27" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości nr 1 lit. a do art. 3 ust. 1 pkt 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.28" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.29" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.30" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 352 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 273 posłów, przeciw - 52, 27 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-2.31" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości nr 1 lit. a do art. 3 ust. 1 pkt 1 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.32" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości nr 2 dotyczącym zmiany 3 wnioskodawcy proponują w dodanym nowym punkcie w art. 4 ust. 1, aby również Polskie Koleje Państwowe mogły prowadzić działalność w dziedzinie telekomunikacji w zakresie własnych potrzeb za pomocą własnych sieci telekomunikacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-2.33" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.34" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości nr 2, polegającego na dodaniu nowego punktu w art. 4 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.35" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.36" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.37" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 354 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 14 posłów, przeciw - 324, 16 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-2.38" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości nr 2 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-2.39" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości nr 3 wnioskodawcy proponują w dodanym art. 14a, aby minister łączności był zobowiązany - a nie mógł, jak proponują komisje - zarządzić przetarg w celu wyboru podmiotu, któremu wyda koncesję, określając tryb i warunki przeprowadzenia przetargu oraz możliwości odstąpienia od przeprowadzenia przetargu.</u>
          <u xml:id="u-2.40" who="#JózefZych">W razie przyjęcia tego wniosku należy skreślić ust. 7 w art. 14, a także odpowiednio zmienić brzmienie art. 21 oraz w art. 23 po ust. 3 dodać nowy ustęp.</u>
          <u xml:id="u-2.41" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.42" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości nr 3, polegającego na dodaniu nowego art. 14a i nowego ustępu w art. 23 oraz nadaniu nowego brzmienia art. 21, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.43" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.44" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.45" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 355 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 342 posłów, przeciw - 5, 8 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-2.46" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości nr 3, polegający na dodaniu nowego art. 14a i nowego ustępu w art. 23 oraz nadaniu nowego brzmienia art. 21, przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.47" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości nr 4 wnioskodawcy w dodawanym nowym artykule projektu ustawy nowelizującej proponują, aby stosunki pracy z pracownikami mianowanymi Telekomunikacji Polskiej SA wygasły z dniem 31 grudnia 1995 r., jeżeli przed 1 października nie wyrażą oni zgody na nawiązanie nowych stosunków pracy na podstawie umowy o pracę.</u>
          <u xml:id="u-2.48" who="#JózefZych">Wnioskodawcy określają również zasady wygaśnięcia stosunku pracy, obliczania przysługujących tym pracownikom wynagrodzeń oraz proponują, aby wszelkie świadczenia pieniężne z tego tytułu pokrywała Telekomunikacja Polska SA.</u>
          <u xml:id="u-2.49" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.50" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości nr 4, polegającego na dodaniu w projekcie ustawy nowelizującej po art. 4 nowego artykułu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.51" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.52" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.53" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 359 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 69 posłów, przeciw - 269, 21 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-2.54" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości nr 4 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-2.55" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-2.56" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w całości pilnego rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o łączności oraz niektórych innych ustaw, w brzmieniu proponowanym przez Komisję Transportu, Łączności, Handlu i Usług oraz Komisję Ustawodawczą, wraz z przyjętymi poprawkami, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.57" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.58" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.59" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 357 posłów. Za przyjęciem projektu ustawy głosowało 247 posłów, przeciw - 41, 69 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-2.60" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o łączności oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-2.61" who="#JózefZych">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-2.62" who="#JózefZych">Powracamy do rozpatrzenia punktu 2 porządku dziennego: Pierwsze czytanie komisyjnego projektu rezolucji w sprawie rozwoju rynku usług telekomunikacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-2.63" who="#JózefZych">Sejm wysłuchał uzasadnienia projektu rezolucji przedstawionego przez pana posła Jana Króla, przeprowadził dyskusję oraz przystąpił do drugiego czytania, w trakcie którego zgłoszono poprawki do projektu rezolucji.</u>
          <u xml:id="u-2.64" who="#JózefZych">Sejm skierował projekt rezolucji do Komisji Transportu, Łączności, Handlu i Usług w celu rozpatrzenia tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-2.65" who="#JózefZych">Sprawozdanie komisji zostało doręczone paniom i panom posłom w druku nr 952.</u>
          <u xml:id="u-2.66" who="#JózefZych">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Jana Króla.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#JanKról">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Komisja rozpatrzyła zgłoszone do projektu rezolucji poprawki.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#JanKról">Jeżeli chodzi o poprawkę nr 1, w której proponowano, aby wydłużyć czas na przygotowanie polityki dotyczącej telekomunikacji - aby to było możliwe w ciągu roku 1996 - to w tym przypadku komisja nie podzieliła zdania wnioskodawcy i postanowiła utrzymać termin - do końca I kwartału 1996 r.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#JanKról">Jeżeli chodzi o poprawkę nr 2, o skreślenie sformułowania, iż należy również rozstrzygnąć wpływ telekomunikacji na wzrost gospodarczy oraz jakość życia społeczeństwa, komisja podzieliła zdanie wnioskodawcy, że ten postulat nie mieści się w konwencji rozstrzygnięć, które postuluje rezolucja, i proponuje przyjąć tę poprawkę. Również drugą poprawkę do akapitu 4, w której postuluje się, aby tiret siódmemu nadać nieco inne brzmienie - mianowicie aby zdanie: należy rozstrzygnąć zasady koordynacji rozwoju telekomunikacji, teleinformatyki i technologii multimedialnych, zastąpić zdaniem: należy rozstrzygnąć zasady koordynacji rozwoju telekomunikacji, w tym teleinformatyki i usług multimedialnych - komisja proponuje przyjąć. Jest to sformułowanie bardziej precyzyjne.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#JanKról">Jeżeli chodzi o poprawkę nr 3 — aby w akapicie 5 dodać sformułowanie: „stwarzającego wszystkim podmiotom działającym zgodnie z polskim prawem równe i jednakowe warunki do świadczenia usług telekomunikacyjnych i pocztowych pod nadzorem wyspecjalizowanego organu administracji państwowej, pełniącego funkcję niezależnego regulatora rynku telekomunikacji i poczty w Rzeczypospolitej Polskiej” — komisja nie podzieliła zdania wnioskodawcy, gdyż uznała, iż sam postulat podjęcia prac nad budową nowego systemu prawnego dla telekomunikacji jest wystarczająco jasny, a to uszczegółowienie paraliżowałoby działania na rzecz określonych rozstrzygnięć, również organizacyjnych, które są tu zawarte. Tak więc komisja proponuje odrzucić tę poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#JanKról">Poprawka nr 4 polegałaby praktycznie na włączeniu do rezolucji alternatywnej treści. Jest ona konsekwencją poprawki pana posła Kalbarczyka, który zaproponował zupełnie nową treść rezolucji. Oczywiście w wielu wątkach zawiera ona propozycje ujęte w przedłożonym przez komisję projekcie rezolucji, ale zawiera także to zdanie, które było we fragmencie zaproponowane poprzednio. Komisja nie podzieliła zdania wnioskodawcy i proponuje odrzucić tę poprawkę, gdyż w zasadniczej części jest ona uwzględniona w treści rezolucji przedłożonej przez komisję, a w części zbyt daleko ingeruje w ewentualne rozstrzygnięcia, które chcemy pozostawić w tym wypadku rządowi i przyszłym decyzjom parlamentu.</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#JanKról">Jeżeli chodzi o poprawkę nr 5, wnioskodawcy proponowali, aby wydłużyć o jeden rok czas, jaki miałby rząd na przygotowanie nowych ustawowych regulacji prawnych dotyczących telekomunikacji i poczty. Komisja proponuje przyjąć tę poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#JanKról">Proponuję przejść do głosowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#JózefZych">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#JózefZych">Komisja wnosi o przyjęcie projektu rezolucji z druku nr 948 wraz z niektórymi poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#JózefZych">Komisja przedstawia również poprawki, nad którymi głosować będziemy w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#JózefZych">W poprawce nr 1 do akapitu 3 wnioskodawcy proponują, aby rząd przedstawił politykę rozwoju telekomunikacji w 1996 r., a nie do końca I kwartału 1996 r., jak proponuje komisja.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#JózefZych">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do akapitu 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-4.10" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 348 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 4 posłów, przeciw - 340, wstrzymało się od głosu 4 posłów.</u>
          <u xml:id="u-4.11" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę do akapitu 3.</u>
          <u xml:id="u-4.12" who="#JózefZych">W poprawce nr 2 lit. a do akapitu 4 wnioskodawcy proponują skreślenie tiret 2, dotyczącego rozstrzygnięć w zakresie wpływu telekomunikacji na wzrost gospodarczy oraz jakość życia społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-4.13" who="#JózefZych">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-4.14" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.15" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 2 lit. a do akapitu 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.16" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.17" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-4.18" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 358 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 350 posłów, przeciw - 2, wstrzymało się od głosu 6 posłów.</u>
          <u xml:id="u-4.19" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm przyjął poprawkę nr 2 lit. a do akapitu 4.</u>
          <u xml:id="u-4.20" who="#JózefZych">Poprawka nr 2 lit. b do akapitu 4 tiret 7 ma charakter redakcyjny.</u>
          <u xml:id="u-4.21" who="#JózefZych">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-4.22" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.23" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 2 lit. b do akapitu 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.24" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.25" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-4.26" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 352 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 349 posłów, przeciw - 1 poseł, wstrzymało się od głosu 2 posłów.</u>
          <u xml:id="u-4.27" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm przyjął poprawkę nr 2 lit. b do akapitu 4.</u>
          <u xml:id="u-4.28" who="#JózefZych">Obecnie rozpatrzymy poprawkę nr 4, której przyjęcie uczyni bezprzedmiotową poprawkę nr 3.</u>
          <u xml:id="u-4.29" who="#JózefZych">W poprawce nr 4 wnioskodawcy proponują dodanie po akapicie 5 nowego akapitu, zawierającego wezwanie rządu do przedłożenia nowych uregulowań prawnych w dziedzinie telekomunikacji oraz poczty, które stworzą wszystkim podmiotom działającym zgodnie z polskim prawem równe i jednakowe warunki do świadczenia usług, a także będą zgodne z regulacjami Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-4.30" who="#JózefZych">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-4.31" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.32" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 4, polegającej na dodaniu po akapicie 5 nowego akapitu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.33" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.34" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-4.35" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 356 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 5 posłów, przeciw - 349, wstrzymało się od głosu 2 posłów.</u>
          <u xml:id="u-4.36" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę nr 4.</u>
          <u xml:id="u-4.37" who="#JózefZych">W poprawce nr 3 do akapitu 5 wnioskodawcy proponują, aby nowy system prawny dla telekomunikacji stwarzał wszystkim podmiotom działającym zgodnie z polskim prawem równe i jednakowe warunki świadczenia usług telekomunikacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-4.38" who="#JózefZych">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-4.39" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.40" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do akapitu 5, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.41" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.42" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-4.43" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 355 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 3 posłów, przeciw - 349, wstrzymało się od głosu 3 posłów.</u>
          <u xml:id="u-4.44" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę do akapitu 5.</u>
          <u xml:id="u-4.45" who="#JózefZych">W poprawce nr 5 do akapitu 6 wnioskodawcy proponują, aby rząd wniósł projekty odpowiednich ustaw w 1997 r., a nie do końca 1996 r., jak proponowała komisja.</u>
          <u xml:id="u-4.46" who="#JózefZych">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-4.47" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.48" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do akapitu 6, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.49" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.50" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-4.51" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 357 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 255 posłów, przeciw - 94, wstrzymało się od głosu 8 posłów.</u>
          <u xml:id="u-4.52" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do akapitu 6 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-4.53" who="#JózefZych">Przystępujemy obecnie do głosowania nad całością projektu rezolucji.</u>
          <u xml:id="u-4.54" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu rezolucji w sprawie rozwoju rynku usług telekomunikacyjnych, w brzmieniu proponowanym przez Komisję Transportu, Łączności, Handlu i Usług, wraz z autopoprawkami oraz z przyjętymi poprawkami, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.55" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.56" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-4.57" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 361 posłów. Za przyjęciem rezolucji głosowało 353 posłów, przeciw - 1 poseł, od głosu wstrzymało się 7 posłów.</u>
          <u xml:id="u-4.58" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm podjął rezolucję w sprawie rozwoju rynku usług telekomunikacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-4.59" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-4.60" who="#JózefZych">Powracamy do rozpatrzenia punktu 3 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich, Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych, Komisji Obrony Narodowej oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie uchwały w sprawie zmiany Regulaminu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-4.61" who="#JózefZych">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Ryszarda Grodzickiego i przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-4.62" who="#JózefZych">W dyskusji zgłoszono poprawki.</u>
          <u xml:id="u-4.63" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu po przeanalizowaniu tych poprawek oraz zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów proponuje, aby Sejm skierował ponownie projekt uchwały do komisji, które przedstawiły sprawozdanie, w celu rozpatrzenia i uszeregowania zgłoszonych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-4.64" who="#JózefZych">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-4.65" who="#JózefZych">Jest sprzeciw.</u>
          <u xml:id="u-4.66" who="#JózefZych">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#JerzyDziewulski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jest to najstarszy projekt uchwały w Sejmie.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#komentarz">(Głos z sali: To co z tego?)</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#JerzyDziewulski">Oczywiście, to nic z tego. W tej sprawie prowadzono międzyklubową koordynację przez 2 lata. W ostatnim okresie, kiedy powołano podkomisję, w trakcie wspólnych posiedzeń komisji nikt ze strony KPN nie uczestniczył w ich pracach. KPN się obudził z ręką w kałuży, bo w konsekwencji na pięć minut przed głosowaniem; można było ten problem rozwiązać znacznie wcześniej.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Król: Legitymacja UB i kajdanki panu wypadły.)</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#JerzyDziewulski">Panie Marszałku! W tej sytuacji naprawdę nie ma powodów, aby projekt ten z powrotem odsyłać do komisji, ponieważ w tej sprawie zostało powiedziane wszystko i praktycznie nic już nie może być dodane, chyba że po prostu chodzi o spowodowanie bałaganu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#JózefZych">Chciałbym zwrócić uwagę panu posłowi, że wniosek jest Prezydium Sejmu, a nie klubu Konfederacji Polski Niepodległej.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie! Jest to wniosek Prezydium Sejmu, wobec tego tylko Prezydium Sejmu jest władne do uzasadnienia tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#JózefZych">Chciałbym również poinformować Wysoką Izbę, że wczoraj z wnioskiem o zwołanie Konwentu Seniorów w tej sprawie wystąpił pan poseł Bugaj w imieniu klubu Unii Pracy, a później poparły to inne kluby. To dla jasności sprawy.</u>
          <u xml:id="u-6.5" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-6.6" who="#JózefZych">Wobec zgłoszenia sprzeciwu przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.7" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Prezydium Sejmu o ponowne skierowanie projektu uchwały do komisji, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-6.8" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-6.9" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-6.10" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 361 posłów. Za wnioskiem Prezydium Sejmu głosowało 147 posłów, przeciw - 182, od głosu wstrzymało się 32 posłów.</u>
          <u xml:id="u-6.11" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm propozycję Prezydium Sejmu odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-6.12" who="#JózefZych">W związku z powyższym do głosowania w tej sprawie przystąpimy dzisiaj na końcu posiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-6.13" who="#JózefZych">Powracamy do rozpatrzenia punktu 4 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej, Komisji Transportu, Łączności, Handlu i Usług oraz Komisji Ustawodawczej o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o uprawnieniach do bezpłatnych i ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego.</u>
          <u xml:id="u-6.14" who="#JózefZych">Przypominam, iż Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez panią poseł Annę Bańkowską i przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-6.15" who="#JózefZych">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.16" who="#JózefZych">Przypominam, że zgodnie z art. 17 ust. 4 ustawy konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r. Sejm odrzuca poprawkę Senatu bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby posłów.</u>
          <u xml:id="u-6.17" who="#JózefZych">Jeżeli Sejm nie odrzuci poprawki Senatu bezwzględną większością głosów, uważa się ją za przyjętą.</u>
          <u xml:id="u-6.18" who="#JózefZych">Głosować będziemy nad wnioskiem o odrzucenie poprawek Senatu.</u>
          <u xml:id="u-6.19" who="#JózefZych">Senat proponuje w obu przedstawionych poprawkach objęcie dzieci rozpoczynających naukę przed ukończeniem siódmego roku życia 50-procentową ulgą przy przejazdach środkami publicznego transportu zbiorowego.</u>
          <u xml:id="u-6.20" who="#JózefZych">Nad poprawkami głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-6.21" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o ich przyjęcie.</u>
          <u xml:id="u-6.22" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.23" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za odrzuceniem poprawek Senatu do art. 1 pkt 1 lit. b oraz pkt. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-6.24" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-6.25" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-6.26" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 355 posłów. Większość bezwzględna wynosi 178. Za odrzuceniem poprawek głosowało 4 posłów, przeciw - 349, 2 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-6.27" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawki Senatu do art. 1 pkt 1 lit. b oraz pkt. 2 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-6.28" who="#JózefZych">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 5 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Sprawiedliwości oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o działalności ubezpieczeniowej (druki nr 77, 891 i 891-A) - trzecie czytanie.</u>
          <u xml:id="u-6.29" who="#JózefZych">O zabranie głosu proszę sprawozdawcę komisji pana posła Aleksandra Bentkowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#AleksanderBentkowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Komisja przedstawiła sprawozdanie ze swego ostatniego posiedzenia. Myślę, że w tym wypadku nie ma potrzeby wracać do samej treści ustawy. Sądzę, że obszerną dyskusję w trakcie obrad połączonych komisji odzwierciedla to sprawozdanie. Proszę więc o przystąpienie do głosowań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#JózefZych">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o przyjęcie projektu ustawy zawartego w druku nr 891.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#JózefZych">Równocześnie komisje przedstawiają w druku nr 891 wnioski mniejszości, a w druku nr 891-A poprawki do projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#JózefZych">Głosować będziemy zgodnie ze wzrastającą numeracją artykułów.</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#JózefZych">Proszę jednocześnie - tam, gdzie będzie to konieczne - posła sprawozdawcę o wyjaśnienia, gdyż te poprawki i zmiany mają bardzo istotne znaczenie.</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#JózefZych">W poprawce nr 1 do zmiany 1 dotyczącej art. 2 wnioskodawcy proponują skreślenie ust. 2.</u>
          <u xml:id="u-8.7" who="#JózefZych">Przepis ten określa podmioty prowadzące działalność ubezpieczeniową.</u>
          <u xml:id="u-8.8" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-8.9" who="#JózefZych">Panie pośle, może umówimy się tak: żebym za każdym razem pana nie pytał, czy potrzebne są wyjaśnienia, jeśli pan uzna, że są potrzebne, proszę to zasygnalizować; oczywiście Sejm tak samo.</u>
          <u xml:id="u-8.10" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-8.11" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 2 polegającej na skreśleniu ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-8.12" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-8.13" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-8.14" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 351 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 5 posłów, przeciw - 344, wstrzymało się od głosu 2 posłów.</u>
          <u xml:id="u-8.15" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę do art. 2.</u>
          <u xml:id="u-8.16" who="#JózefZych">W poprawce nr 2 wnioskodawcy proponują skreślenie zmiany 2 dotyczącej art. 3 ust. 1, a przez to utrzymanie dotychczasowego brzmienia tego przepisu, stanowiącego, że wprowadza się ubezpieczenia obowiązkowe lub dobrowolne.</u>
          <u xml:id="u-8.17" who="#JózefZych">Komisje natomiast proponują, aby były to ubezpieczenia obowiązkowe i dobrowolne.</u>
          <u xml:id="u-8.18" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-8.19" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-8.20" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki polegającej na skreśleniu zmiany 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-8.21" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-8.22" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-8.23" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 351 posłów. Za przyjęciem poprawki oddano 1 głos, przeciw - 349 głosów, wstrzymał się od głosu 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-8.24" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę polegającą na skreśleniu zmiany 2.</u>
          <u xml:id="u-8.25" who="#JózefZych">Do zmiany 4, dotyczącej art. 6, zgłoszono poprawki oznaczone nr 3 lit. a, b, c i d oraz wnioski mniejszości oznaczone nr 1 lit. a i b.</u>
          <u xml:id="u-8.26" who="#JózefZych">Poprawka nr 3 lit. a oraz wniosek mniejszości nr 1 lit. a dotyczą art. 6 ust. 1.</u>
          <u xml:id="u-8.27" who="#JózefZych">W poprawce nr 3 lit. a w nowym brzmieniu ust. 1 wnioskodawcy proponują, aby ogólne warunki ubezpieczeń ustalała Rada Ministrów w drodze rozporządzenia.</u>
          <u xml:id="u-8.28" who="#JózefZych">Komisje natomiast proponują, aby ogólne warunki ubezpieczeń - z wyjątkiem ubezpieczeń obowiązkowych - oraz taryfy i wysokość stawek ubezpieczeniowych ustalał zakład ubezpieczeń.</u>
          <u xml:id="u-8.29" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości nr 1 lit. a wnioskodawcy proponują, aby ogólne warunki ubezpieczeń - z wyjątkiem ubezpieczeń obowiązkowych - oraz taryfy i wysokość stawek ubezpieczeniowych ustalał również zakład ubezpieczeń, ale w drodze umowy zawartej z ubezpieczającym.</u>
          <u xml:id="u-8.30" who="#JózefZych">W pierwszej kolejności głosować będziemy zatem nad poprawką, której przyjęcie spowoduje bezprzedmiotowość wniosku mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-8.31" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie poprawki.</u>
          <u xml:id="u-8.32" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-8.33" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 3 lit. a do art. 6 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-8.34" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-8.35" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-8.36" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 350 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 8 posłów, przeciw - 341, wstrzymał się od głosu 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-8.37" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 6 ust. 1 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-8.38" who="#JózefZych">Przystępujemy obecnie do głosowania nad wnioskiem mniejszości nr 1 lit. a.</u>
          <u xml:id="u-8.39" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 6 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-8.40" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-8.41" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-8.42" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 349 posłów. Za wnioskiem mniejszości oddano 1 głos, przeciw - 348 głosów, nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-8.43" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 6 ust. 1 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-8.44" who="#JózefZych">Poprawka nr 3 lit. b i c dotyczy art. 6 ust. 5.</u>
          <u xml:id="u-8.45" who="#JózefZych">W poprawce nr 3 lit. b wnioskodawcy w nowym brzmieniu ust. 5 proponują, aby zakład ubezpieczeń doręczał bez wezwania stronie ubezpieczającej tekst ogólnych warunków ubezpieczenia podpisany przez co najmniej dwóch członków zarządu.</u>
          <u xml:id="u-8.46" who="#JózefZych">Komisje natomiast proponowały, aby zakład ubezpieczeń miał obowiązek doręczenia tekstu ogólnych warunków ubezpieczenia, ale na żądanie strony zawierającej umowę, i nie przewidywały wymogu podpisania tekstu przez dwóch członków zarządu.</u>
          <u xml:id="u-8.47" who="#JózefZych">W poprawce nr 3 lit. c wnioskodawcy proponują, aby zakład ubezpieczeń miał obowiązek doręczenia tekstu ogólnych warunków ubezpieczenia bez żądania strony zawierającej umowę.</u>
          <u xml:id="u-8.48" who="#JózefZych">W przypadku przyjęcia poprawki nr 3 lit. b bezprzedmiotowa stanie się poprawka nr 3 lit. c.</u>
          <u xml:id="u-8.49" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o przyjęcie poprawki nr 3 lit. b i odrzucenie poprawki nr 3 lit. c.</u>
          <u xml:id="u-8.50" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania nad poprawką nr 3 lit. b.</u>
          <u xml:id="u-8.51" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 3 lit. b do art. 6 ust. 5, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-8.52" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-8.53" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-8.54" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 347 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 344 posłów, przeciw - 1 poseł, 2 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-8.55" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę nr 3 lit. b do art. 6 ust. 5 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-8.56" who="#JózefZych">W poprawce nr 3 lit. d do art. 6 wnioskodawcy w dodawanych ust. 6–8 proponują, aby: warunki ubezpieczeń ustalały strony w drodze umowy; zmiana warunków umowy po jej zawarciu mogła następować tylko za porozumieniem stron; wartość przedmiotu ubezpieczenia określała osoba ubezpieczająca.</u>
          <u xml:id="u-8.57" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-8.58" who="#JózefZych">W przypadku przyjęcia tej poprawki bezprzedmiotowy stanie się wniosek mniejszości nr 1 lit. b do art. 6, w którym wnioskodawcy w dodawanym ust. 6 proponują, aby zmiana warunków umowy po jej zawarciu mogła następować tylko za porozumieniem stron.</u>
          <u xml:id="u-8.59" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania nad poprawką nr 3 lit. d.</u>
          <u xml:id="u-8.60" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 6, polegającej na dodaniu ust. 6–8, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-8.61" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-8.62" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-8.63" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 342 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 5 posłów, przeciw - 337, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-8.64" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 6, polegającą na dodaniu ust. 6–8, odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-8.65" who="#JózefZych">Przystępujemy zatem do głosowania nad wnioskiem mniejszości nr 1 lit. b.</u>
          <u xml:id="u-8.66" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 6, polegającego na dodaniu ust. 6, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-8.67" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-8.68" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-8.69" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 336 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 5 posłów, przeciw - 331 posłów, wstrzymujących się od głosu nie było.</u>
          <u xml:id="u-8.70" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 6 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-8.71" who="#JózefZych">W poprawce nr 4 do zmiany 7 dotyczącej art. 8 ust. 6 wnioskodawcy przez dodanie wyrazu „ubocznego” proponują, aby uściślić funkcję Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego jako interwenienta w procesach w przypadkach określonych przepisami ustawy.</u>
          <u xml:id="u-8.72" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-8.73" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-8.74" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 8 ust. 6, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-8.75" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-8.76" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-8.77" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 339 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 305 posłów, przeciw - 29, 5 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-8.78" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 8 ust. 6 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-8.79" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości nr 2 wnioskodawcy proponują skreślenie zmiany 8 polegającej na dodaniu art. 8a.</u>
          <u xml:id="u-8.80" who="#JózefZych">Przepis ten zobowiązuje sądy, organy prokuratury, policji oraz inne organy ustalające przyczyny wypadków i zdarzeń do udzielania, na wniosek zakładu ubezpieczeń lub Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego, informacji oraz udostępniania materiałów niezbędnych do ustalenia okoliczności wypadków i zdarzeń oraz do określenia wysokości odszkodowania lub świadczenia.</u>
          <u xml:id="u-8.81" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#AleksanderBentkowski">Proszę państwa, jest to dosyć ważna poprawka: komisje proponują, ażeby zakłady ubezpieczeń, w tym i Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny, nie miały pretekstu do opóźniania wypłaty odszkodowań. Obecnie bywa tak, że zakłady ubezpieczeń oraz Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny odmawiają niekiedy wypłaty odszkodowań, powołując się na brak informacji o toku postępowania sądowego bądź prokuratorskiego i niemożliwość ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#AleksanderBentkowski">Ta poprawka, ten zapis spowoduje, że takiego pretekstu zakłady ubezpieczeń mieć nie będą i poszkodowani szybciej będą mogli otrzymywać odszkodowania. Dlatego też komisja przyjęła taką poprawkę i wprowadziła ten przepis. We wniosku mniejszości proponuje się, ażeby to wykreślić, ażeby obowiązek sądów i prokuratur dotyczący udzielania informacji - znieść.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#JózefZych">Sądzę, panie pośle, że chodzi tu również o przeciwdziałanie wyłudzaniom odszkodowania, a mianowicie żeby nie było ustalania stanu faktycznego raz przez policję lub prokuraturę, a w innym przypadku przez samych zainteresowanych.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#komentarz">(Poseł Aleksander Bentkowski: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#JózefZych">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości polegającego na skreśleniu zmiany 8, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-10.7" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-10.8" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 341 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 6 posłów, przeciw - 330, 5 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-10.9" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości polegający na skreśleniu zmiany 8 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-10.10" who="#JózefZych">W poprawce nr 5 lit. a do zmiany 13 dotyczącej art. 11c oraz w poprawce nr 6 do zmiany 15 dotyczącej art. 13 wnioskodawcy proponują, aby statuty - odpowiednio - spółki akcyjnej i towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych zatwierdzał minister finansów, a nie organ nadzoru, jak proponowały komisje.</u>
          <u xml:id="u-10.11" who="#JózefZych">Nad poprawkami tymi głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-10.12" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o ich przyjęcie.</u>
          <u xml:id="u-10.13" who="#JózefZych">Poprawkę nr 20, dotyczącą także sprawy zatwierdzenia statutu przez ministra finansów, rozpatrzymy tylko w przypadku odrzucenia wniosku mniejszości nr 7.</u>
          <u xml:id="u-10.14" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-10.15" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawek do art. 11c oraz art. 13, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-10.16" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-10.17" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-10.18" who="#JózefZych">Głosowało 340 posłów. Za przyjęciem poprawek oddano 334 głosy, przeciw - 2, wstrzymało się 4 posłów.</u>
          <u xml:id="u-10.19" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm przyjął poprawki do art. 11c oraz art. 13.</u>
          <u xml:id="u-10.20" who="#JózefZych">W poprawce nr 5 lit. b do zmiany 13 dotyczącej art. 11d wnioskodawcy proponują, aby skreślić ust. 5.</u>
          <u xml:id="u-10.21" who="#JózefZych">Przepis ten zobowiązuje ministra finansów do corocznego przedstawiania Sejmowi informacji o decyzjach dotyczących nabycia akcji lub praw z akcji zakładu ubezpieczeń, a tym samym o zmianach i propozycjach zmian w podziale głosów na walnym zgromadzeniu spółek akcyjnych.</u>
          <u xml:id="u-10.22" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-10.23" who="#JózefZych">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-10.24" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 11d, polegającej na skreśleniu ust. 5, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-10.25" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-10.26" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-10.27" who="#JózefZych">Głosowało 334 posłów. Za przyjęciem poprawki oddano 60 głosów, przeciw - 271, wstrzymało się 3 posłów.</u>
          <u xml:id="u-10.28" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę do art. 11d, polegającą na skreśleniu ust. 5.</u>
          <u xml:id="u-10.29" who="#JózefZych">W poprawce nr 7 do zmiany 20 dotyczącej art. 17a wnioskodawcy w nowym brzmieniu ust. 2 proponują, aby kapitał zakładowy opłacać w formie pieniężnej, a nie - jak proponują komisje - w całości gotówką.</u>
          <u xml:id="u-10.30" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-10.31" who="#JózefZych">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-10.32" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 17a ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-10.33" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-10.34" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-10.35" who="#JózefZych">Głosowało 341 posłów. Za przyjęciem poprawki oddano 3 głosy, przeciw - 338, nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-10.36" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę do art. 17a ust. 2.</u>
          <u xml:id="u-10.37" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości nr 3 w dodawanej po zmianie 25 nowej zmianie, polegającej na dodaniu art. 29a-29e, wnioskodawcy proponują, aby towarzystwo ubezpieczeń wzajemnych mogło przekształcić się w spółkę akcyjną, jeżeli spełni wymagania dotyczące minimalnego kapitału gwarancyjnego dla zakładów ubezpieczeń prowadzących działalność w formie spółki akcyjnej.</u>
          <u xml:id="u-10.38" who="#JózefZych">Wnioskodawcy proponują jednocześnie określenie warunków i trybu tego przekształcenia.</u>
          <u xml:id="u-10.39" who="#JózefZych">Jest pytanie.</u>
          <u xml:id="u-10.40" who="#JózefZych">Proszę bardzo, pan poseł Wojciech Błasiak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#WojciechBłasiak">Bardzo proszę o wyjaśnienie tego wniosku, o przedstawienie stanowiska komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#AleksanderBentkowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Wniosek mniejszości dotyczy możliwości przekształcenia towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych w spółkę akcyjną. Komisja stanęła na stanowisku, że nie jest to konieczne; można dokonać tego przekształcenia opierając się na Kodeksie handlowym i nie potrzeba specjalnego zapisu, ażeby przekształcić to towarzystwo, tym bardziej że w Polsce są jak dotąd tylko dwa towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych i dla tych dwóch i ewentualnie powstających w przyszłości wprowadzalibyśmy ten zapis. Ponieważ minister finansów popierał to, zgłoszony więc został wniosek mniejszości. Komisja uważała, że tę kwestię można rozwiązać opierając się na Kodeksie handlowym. Stąd ta drobna rozbieżność. Przyjęcie bądź odrzucenie tego wniosku nie wpłynie w najmniejszym stopniu na całość ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości polegającego na dodaniu nowych art. 29a-29e, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 326 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 128 posłów, przeciw - 166, wstrzymało się od głosu 32 posłów.</u>
          <u xml:id="u-14.6" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości polegający na dodaniu nowych art. 29a-29e odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-14.7" who="#JózefZych">W poprawce nr 8 do zmiany 29 dotyczącej art. 33 wnioskodawcy proponują skreślenie pkt. 4 i 7.</u>
          <u xml:id="u-14.8" who="#JózefZych">Przepisy te stanowią, że zezwolenie na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej nie może być wydane, jeżeli: założyciele nie dają rękojmi prowadzenia spraw zakładu ubezpieczeń w sposób należycie zabezpieczający interes ubezpieczonych i zagrożony jest ważny interes gospodarczy państwa.</u>
          <u xml:id="u-14.9" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-14.10" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.11" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 33 polegającej na skreśleniu pkt. 4 i 7, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-14.12" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-14.13" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-14.14" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 323 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 6 posłów, przeciw - 317, nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-14.15" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 33 polegającą na skreśleniu pkt. 4 i 7 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-14.16" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości nr 4 wnioskodawcy w nowym brzmieniu zmiany 33 dotyczącej nowego brzmienia art. 37 proponują, aby przepis stanowiący o zawieraniu ubezpieczeń jedynie z ubezpieczycielem działającym na podstawie zezwolenia wydanego zgodnie z niniejszą ustawą dotyczył tylko osób zagranicznych podejmujących działalność gospodarczą na terytorium Polski.</u>
          <u xml:id="u-14.17" who="#JózefZych">Komisje natomiast proponują, aby utrzymać dotychczasowy przepis, stanowiący, że również osoby krajowe mogą zawierać umowy ubezpieczenia wyłącznie w zakładach ubezpieczeń działających w Polsce na podstawie otrzymanego zezwolenia.</u>
          <u xml:id="u-14.18" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.19" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości polegającego na nadaniu nowego brzmienia art. 37, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-14.20" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-14.21" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-14.22" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 325 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 29 posłów, przeciw - 293, wstrzymało się od głosu 3 posłów.</u>
          <u xml:id="u-14.23" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości polegający na nadaniu nowego brzmienia art. 37 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-14.24" who="#JózefZych">W poprawce nr 9 lit. a do zmiany 34 dotyczącej art. 37b ust. 2 wnioskodawcy proponują, aby listy aktuariuszy prowadził minister finansów, a nie, jak proponują komisje, organ nadzoru.</u>
          <u xml:id="u-14.25" who="#JózefZych">Konsekwencją przyjęcia tej poprawki będzie zmiana ust. 3 w art. 37c, którą zawiera poprawka nr 9 lit. b tiret 2.</u>
          <u xml:id="u-14.26" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-14.27" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.28" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 37b ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-14.29" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-14.30" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-14.31" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 321 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 41 posłów, przeciw - 277, wstrzymało się od głosu 3 posłów.</u>
          <u xml:id="u-14.32" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę do art. 37b ust. 2.</u>
          <u xml:id="u-14.33" who="#JózefZych">W poprawce nr 9 lit. b tiret 1 do zmiany 34 dotyczącej art. 37c wnioskodawcy proponują w ust. 1, aby komisję egzaminacyjną dla aktuariuszy powoływał i ustalał zasady jej działania minister finansów, a nie, jak proponują komisje, organ nadzoru.</u>
          <u xml:id="u-14.34" who="#JózefZych">W poprawce nr 9 lit. b tiret 2 wnioskodawcy proponują w ust. 3, aby minister finansów miał obowiązek ogłaszania listy aktuariuszy.</u>
          <u xml:id="u-14.35" who="#JózefZych">Nad tymi poprawkami będziemy głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-14.36" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o przyjęcie tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-14.37" who="#JózefZych">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.38" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawek do art. 37c ust. 1 i 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-14.39" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-14.40" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-14.41" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 325 posłów. Za przyjęciem poprawek głosowało 322 posłów, przeciw - 2, wstrzymał się od głosu 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-14.42" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm przyjął poprawki do art. 37c ust. 1 i 3.</u>
          <u xml:id="u-14.43" who="#JózefZych">W poprawce nr 10 lit. a do zmiany 35 dotyczącej art. 37d wnioskodawcy proponują, aby dodać nowy ust. 1, stanowiący, że zakład ubezpieczeń może korzystać z pośrednictwa ubezpieczeniowego.</u>
          <u xml:id="u-14.44" who="#JózefZych">Konsekwencją przyjęcia tej poprawki będzie zmiana oznaczeń ustępów w tym artykule oraz zmiana powołania w dotychczasowym ust. 2.</u>
          <u xml:id="u-14.45" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-14.46" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.47" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 37d, polegającej na dodaniu nowego ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-14.48" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-14.49" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-14.50" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 323 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 317 posłów, przeciw - 3, wstrzymało się od głosu 3 posłów.</u>
          <u xml:id="u-14.51" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm przyjął poprawkę do art. 37d.</u>
          <u xml:id="u-14.52" who="#JózefZych">W poprawce nr 10 lit. b do zmiany 35 dotyczącej art. 37e ust. 3 i 5, art. 37f ust. 1, art. 37i ust. 1, art. 37k, art. 37l ust. 1, art. 37ł ust. 1 oraz art. 37m, wnioskodawcy proponują, aby zezwolenia na wykonywanie czynności agenta ubezpieczeniowego oraz na prowadzenie działalności brokerskiej wydawał i cofał minister finansów, a nie organ nadzoru, jak proponują komisje.</u>
          <u xml:id="u-14.53" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-14.54" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.55" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawek do art. 37e ust. 3 i 5, art. 37f ust. 1, art. 37i ust. 1, art. 37k, art. 37l ust. 1, art. 37ł ust. 1 oraz 37m, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-14.56" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-14.57" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-14.58" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 326 posłów. Za przyjęciem poprawek głosowało 49 posłów, przeciw - 274, wstrzymało się od głosu 3 posłów.</u>
          <u xml:id="u-14.59" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawki.</u>
          <u xml:id="u-14.60" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości nr 5 do zmiany 35 wnioskodawcy w lit. a, dotyczącej art. 37e ust. 3 pkt 2 oraz w lit. b, dotyczącej art. 37i ust. 1 pkt 1 lit. c proponują, aby zezwolenie na wykonywanie czynności agenta ubezpieczeniowego lub na prowadzenie działalności brokerskiej wydawane było osobie fizycznej, jeżeli osoba ta nie była karana za przestępstwa umyślne.</u>
          <u xml:id="u-14.61" who="#JózefZych">Komisje natomiast proponują, aby działalność taką mogła prowadzić osoba fizyczna, która nie była prawomocnie skazana za przestępstwo umyślne przeciwko mieniu, dokumentom lub przestępstwo karno-skarbowe.</u>
          <u xml:id="u-14.62" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.63" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosków mniejszości do art. 37e ust. 3 pkt 2 oraz art. 37i ust. 1 pkt 1 lit. c, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-14.64" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-14.65" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-14.66" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 315 posłów. Za przyjęciem wniosków mniejszości głosowało 31 posłów, przeciw - 279 posłów, 5 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-14.67" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wnioski mniejszości do art. 37 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-14.68" who="#JózefZych">W poprawce 10 lit. c do zmiany 35 dotyczącej art. 37g wnioskodawcy proponują, aby skreślić ust. 2.</u>
          <u xml:id="u-14.69" who="#JózefZych">Przepis ten stanowi, że definicję działalności brokerskiej zawartą w ust. 1 stosuje się odpowiednio do umów reasekuracyjnych.</u>
          <u xml:id="u-14.70" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-14.71" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.72" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 37g polegającej na skreśleniu ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-14.73" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-14.74" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-14.75" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 321 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 7 posłów, przeciw - 314, nikt się nie wstrzymał od głosu.</u>
          <u xml:id="u-14.76" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 37g odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-14.77" who="#JózefZych">W poprawce 11 lit. a do zmiany 36 dotyczącej art. 38 wnioskodawcy w nowym brzmieniu ust. 2 proponują, aby w zakresie wnoszenia przez podmioty zagraniczne wkładów pieniężnych do zakładów ubezpieczeń oraz opłacania akcji w już istniejących zakładach ubezpieczeń stosować przepisy art. 10 ustawy o spółkach z udziałem zagranicznym.</u>
          <u xml:id="u-14.78" who="#JózefZych">Komisje natomiast proponują, aby nabywanie i obejmowanie akcji zakładów ubezpieczeń przez podmioty zagraniczne określały przepisy o spółkach z udziałem zagranicznym.</u>
          <u xml:id="u-14.79" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-14.80" who="#JózefZych">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.81" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 38 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-14.82" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-14.83" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-14.84" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 320 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 5 posłów, przeciw - 313 posłów, 2 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-14.85" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 38 ust. 2 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-14.86" who="#JózefZych">W poprawce 11 lit. b do zmiany 36 dotyczącej art. 38 ust. 3 wnioskodawcy proponują, aby zezwolenie ministra finansów w przypadkach określonych tym przepisem było wymagane, jeżeli spółka, w której działa podmiot zagraniczny, jest akcjonariuszem zakładu ubezpieczeń w wysokości co najmniej 25% akcji, a nie, jak proponują komisje, 15% akcji.</u>
          <u xml:id="u-14.87" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-14.88" who="#JózefZych">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.89" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 38 ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-14.90" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-14.91" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-14.92" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 315 posłów. Za przyjęciem poprawki oddano 1 głos, przeciw - 313 głosów, 1 poseł wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-14.93" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 38 ust. 3 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-14.94" who="#JózefZych">W poprawce nr 12 do zmiany 37 dotyczącej art. 39 wnioskodawcy w nowym brzmieniu ust. 3 proponują, aby minister finansów mógł odmówić wydania zezwolenia na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej przez spółkę z udziałem kapitału zagranicznego, jeżeli zachodzą przesłanki określone w art. 33 ustawy.</u>
          <u xml:id="u-14.95" who="#JózefZych">Komisje natomiast proponowały, aby odmowa mogła nastąpić, jeżeli minister finansów uzna, że spółka nie daje rękojmi należytego prowadzenia działalności ubezpieczeniowej.</u>
          <u xml:id="u-14.96" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-14.97" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.98" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 39 ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-14.99" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-14.100" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-14.101" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 316 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 310 posłów, przeciw - 3, 3 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-14.102" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 39 ust. 3 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-14.103" who="#JózefZych">W poprawce nr 13 do zmiany 40 dotyczącej art. 42 wnioskodawcy w ust. 4 proponują skreślenie zdania drugiego.</u>
          <u xml:id="u-14.104" who="#JózefZych">Przepis ten stanowi, że minimalny kapitał gwarancyjny zagranicznego zakładu ubezpieczeń nie może być niższy niż 50% minimalnego kapitału gwarancyjnego określonego przez ministra finansów.</u>
          <u xml:id="u-14.105" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-14.106" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.107" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 42 ust. 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-14.108" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-14.109" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-14.110" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 316 posłów. Za przyjęciem poprawki oddano 1 głos, przeciw - 314 głosów, 1 poseł wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-14.111" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 42 ust. 4 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-14.112" who="#JózefZych">W poprawce nr 14 wnioskodawcy proponują skreślenie zmiany 47 polegającej na dodaniu art. 48a.</u>
          <u xml:id="u-14.113" who="#JózefZych">Przepis ten stanowi, że suma ubezpieczenia od pojedynczego ryzyka na udziale własnym nie może przekroczyć 25% łącznej wysokości rezerw techniczno-ubezpieczeniowych i kapitału własnego, chyba że organ nadzoru wyrazi zgodę na odstępstwo od tej zasady.</u>
          <u xml:id="u-14.114" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-14.115" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.116" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki polegającej na skreśleniu zmiany 47, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-14.117" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-14.118" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-14.119" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 313 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 7 posłów, przeciw - 304, 2 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-14.120" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę polegającą na skreśleniu zmiany 47 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-14.121" who="#JózefZych">W poprawce nr 15 do zmiany 50 dotyczącej art. 51 wnioskodawcy proponują zastąpienie dotychczasowych ust. 2 i 3, a nie 2–4, nowymi ust. 2, 3 i 4.</u>
          <u xml:id="u-14.122" who="#JózefZych">W nowym brzmieniu ust. 2 wnioskodawcy proponują, aby minister finansów określał granice odszkodowań i świadczeń z tytułu ubezpieczenia obowiązkowego, do wypłaty których zobowiązany jest Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny.</u>
          <u xml:id="u-14.123" who="#JózefZych">W nowym brzmieniu ust. 3 wnioskodawcy precyzują przypadki, w których fundusz wyrównuje szkodę w części nie zaspokojonej.</u>
          <u xml:id="u-14.124" who="#JózefZych">Dodawany ust. 4 zawiera przepis z dotychczasowego ust. 2, dotyczący wysokości odszkodowań w przypadku ogłoszenia upadłości zakładu ubezpieczeń.</u>
          <u xml:id="u-14.125" who="#JózefZych">Konsekwencją przyjęcia tej poprawki będą zmiany oznaczeń dotychczasowych ust. 4 i 5.</u>
          <u xml:id="u-14.126" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-14.127" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.128" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 51, polegającej na nadaniu nowego brzmienia ust. 2 i 3 oraz dodaniu nowego ust. 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-14.129" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-14.130" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-14.131" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 314 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 310 posłów, przeciw - 3, wstrzymał się od głosu 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-14.132" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 51 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-14.133" who="#JózefZych">W poprawce nr 16 do zmiany 52 dotyczącej art. 53 wnioskodawcy w ust. 1 pkt 1 proponują, aby dochodami Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego były wpłaty zakładów ubezpieczeń prowadzących tylko obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej.</u>
          <u xml:id="u-14.134" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-14.135" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.136" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 53 ust. 1 pkt 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-14.137" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-14.138" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-14.139" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 309 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 301 posłów, przeciw - 6, wstrzymało się od głosu 2 posłów.</u>
          <u xml:id="u-14.140" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 53 ust. 1 pkt 1 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-14.141" who="#JózefZych">W poprawce nr 17 do zmiany 74 dotyczącej art. 82 wnioskodawcy proponują skreślenie ust. 4.</u>
          <u xml:id="u-14.142" who="#JózefZych">Przepis ten określa wymogi odnośnie do kwalifikacji, jakie powinien spełniać prezes i wiceprezes Państwowego Urzędu Nadzoru Ubezpieczeń.</u>
          <u xml:id="u-14.143" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-14.144" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.145" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 82, polegającej na skreśleniu ust. 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-14.146" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-14.147" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-14.148" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 311 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 93 posłów, przeciw - 214, wstrzymało się od głosu 4 posłów.</u>
          <u xml:id="u-14.149" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 82, polegającą na skreśleniu ust. 4, odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-14.150" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości nr 6 do zmiany 75 dotyczącej dodawanego art. 82c wnioskodawcy przez skreślenie w ust. 2 wyrazów: „które rodziłyby obawy co do ich bezstronności”, zmierzają do tego, aby pracownicy Państwowego Urzędu Nadzoru Ubezpieczeń nie mogli m.in. wykonywać wszelkich czynności związanych z działalnością ubezpieczeniową lub pośrednictwa ubezpieczeniowego.</u>
          <u xml:id="u-14.151" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-14.152" who="#JózefZych">Za tak odbywane głosowania powinno się przyznawać dodatek za pracę w szczególnych warunkach.</u>
          <u xml:id="u-14.153" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-14.154" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.155" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 82c ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-14.156" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-14.157" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-14.158" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 315 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 257 posłów, przeciw - 57, wstrzymał się od głosu 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-14.159" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 82c ust. 2 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-14.160" who="#JózefZych">W poprawce nr 18 do zmiany 77 dotyczącej art. 83a wnioskodawcy w ust. 4 proponują, aby na walnym zgromadzeniu przedstawiciel organu nadzoru mógł zabierać głos wyłącznie w sprawach objętych porządkiem obrad.</u>
          <u xml:id="u-14.161" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-14.162" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.163" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 83a ust. 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-14.164" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-14.165" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-14.166" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 311 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 2 posłów, przeciw - 290, wstrzymało się od głosu 19 posłów.</u>
          <u xml:id="u-14.167" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 83a ust. 4 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-14.168" who="#JózefZych">W poprawce nr 19 lit. a wnioskodawcy proponują, aby utrzymać dotychczasowe brzmienie art. 84 stanowiącego, że ubezpieczyciele ponoszą wyłącznie koszty nadzoru nad swoją działalnością w wysokości 50% proporcjonalnie do zbioru składek.</u>
          <u xml:id="u-14.169" who="#JózefZych">Komisje natomiast proponują w nowym brzmieniu art. 84, aby zakłady ubezpieczeń ponosiły koszty nadzoru oraz koszty działalności rzecznika ubezpieczonych i jego biura do wysokości 0,3% zbioru składek brutto.</u>
          <u xml:id="u-14.170" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-14.171" who="#JózefZych">Przyjęcie tej poprawki uczyni bezprzedmiotową poprawkę nr 19 lit. b.</u>
          <u xml:id="u-14.172" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.173" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki polegającej na skreśleniu zmiany 78, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-14.174" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-14.175" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-14.176" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 314 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 39 posłów, przeciw - 274, wstrzymał się od głosu 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-14.177" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę polegającą na skreśleniu zmiany 78 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-14.178" who="#JózefZych">W poprawce nr 19 lit. b do zmiany 78 dotyczącej art. 84 wnioskodawcy w ust. 2 proponują, aby koszty działalności rzecznika ubezpieczonych nie mogły przekroczyć 2% wysokości kosztów nadzoru, a nie 1%, jak proponowały komisje.</u>
          <u xml:id="u-14.179" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-14.180" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.181" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 84 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-14.182" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-14.183" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-14.184" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 310 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 303 posłów, przeciw - 2, wstrzymało się od głosu 5 posłów.</u>
          <u xml:id="u-14.185" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 84 ust. 2 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-14.186" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości nr 7 wnioskodawcy proponują skreślenie zmiany 79 zawierającej nowe brzmienie rozdziału 10 ustawy, dotyczącego ubezpieczeniowego samorządu gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-14.187" who="#JózefZych">W przypadku przyjęcia tego wniosku, wniosek mniejszości nr 8 lit. a i b, a także poprawka nr 20 staną się bezprzedmiotowe.</u>
          <u xml:id="u-14.188" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.189" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości polegającego na skreśleniu zmiany 79, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-14.190" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-14.191" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-14.192" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 307 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 44 posłów, przeciw - 257, wstrzymało się od głosu 6 posłów.</u>
          <u xml:id="u-14.193" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości polegający na skreśleniu zmiany 79 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-14.194" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości nr 8 lit. a i b do zmiany 79 dotyczącej art. 86 wnioskodawcy w nowym brzmieniu ust. 1 i 3 proponują fakultatywność tworzenia ubezpieczeniowego samorządu gospodarczego przez zakłady ubezpieczeń oraz aby przynależność do Polskiej Izby Ubezpieczeń powstawała z chwilą przyjęcia, którego sposób określałby statut izby.</u>
          <u xml:id="u-14.195" who="#JózefZych">Komisje natomiast proponują, aby tworzenie ubezpieczeniowego samorządu gospodarczego było obligatoryjne i realizowane przez obowiązkową przynależność do izby.</u>
          <u xml:id="u-14.196" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.197" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosków mniejszości do art. 86 ust. 1 i 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-14.198" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-14.199" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-14.200" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 307 posłów. Za przyjęciem wniosków mniejszości głosowało 45 posłów, przeciw - 236, wstrzymało się od głosu 26 posłów.</u>
          <u xml:id="u-14.201" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wnioski mniejszości do art. 86 ust. 1 i 3 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-14.202" who="#JózefZych">W poprawce nr 20 do zmiany 79 dotyczącej art. 87 wnioskodawcy w ust. 1 proponują, aby statut Polskiej Izby Ubezpieczeń i jego zmiany podlegały zatwierdzeniu przez ministra finansów.</u>
          <u xml:id="u-14.203" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-14.204" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.205" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 87 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-14.206" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-14.207" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-14.208" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 314 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 312 posłów, przeciw - 2 posłów, wstrzymujących się od głosu nie było.</u>
          <u xml:id="u-14.209" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 87 ust. 1 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-14.210" who="#JózefZych">W poprawce nr 21 lit. a, b, c do zmiany 80 dotyczącej art. 90f ust. 1, 90h ust.1 i 90j ust. 1 wnioskodawcy proponują zaostrzenie kar za nielegalne prowadzenie działalności ubezpieczeniowej lub brokerskiej.</u>
          <u xml:id="u-14.211" who="#JózefZych">Wnioskodawcy proponują za prowadzenie bez zezwolenia działalności ubezpieczeniowej lub brokerskiej, zawieranie bez uprawnienia umów ubezpieczenia, używanie w działalności gospodarczej wyrazów wskazujących na działalność ubezpieczeniową lub brokerską jednolitą karę pozbawienia wolności od lat 2 do lat 5 i karę grzywny.</u>
          <u xml:id="u-14.212" who="#JózefZych">Komisje natomiast proponują za dwa pierwsze czyny karę pozbawienia wolności do lat 2, ograniczenie wolności albo karę grzywny, a za czyn trzeci przewidują karę pozbawienia wolności do roku, ograniczenie wolności albo karę grzywny.</u>
          <u xml:id="u-14.213" who="#JózefZych">Nad poprawkami tymi głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-14.214" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-14.215" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#AleksanderBentkowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Muszę tylko wyjaśnić, że nasz system kar nie zna takiej kary, gdzie przedział wynosi od 2 do 5 lat. Tylko to chciałem teraz wyjaśnić państwu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawek do art. 90f ust. 1, art. 90h ust. 1 i art. 90j ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-16.5" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 313 posłów. Za przyjęciem poprawek oddano 1 głos, przeciw - 309 głosów, wstrzymało się od głosu 3 posłów.</u>
          <u xml:id="u-16.6" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawki do art. 90f, 90h i 90j odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-16.7" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości nr 9 do zmiany 84 dotyczącej Działu II w załączniku do ustawy wnioskodawcy proponują nowe brzmienie pkt. 15.</u>
          <u xml:id="u-16.8" who="#JózefZych">Przepraszam, pan poseł pragnie zabrać głos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#AleksanderBentkowski">Jak sądzę, należy to wyjaśnić, bo państwo macie w sprawozdaniu informację, że komisja proponuje, by przyjąć, iż zakłady ubezpieczeń mogą udzielać gwarancji ubezpieczeniowej bezpośredniej i pośredniej, we wniosku mniejszości zaś proponuje się, by była możliwość udzielania ubezpieczenia gwarancji. Mamy do czynienia z przestawieniem słów, ale jeśli chodzi o treść, to jest to niezmiernie ważny zapis. Chodzi o to, że obecnie zakłady ubezpieczeń mogą udzielać gwarancji ubezpieczeniowej... Najlepiej podać to na przykładzie: jeżeli hurtownik przyjeżdża na granicę i nie ma pieniędzy na cło, to może wykupić polisę na granicy, w filii zakładu ubezpieczeń, i wówczas może być odprawiony. Natomiast we wniosku mniejszości proponuje się, aby starał się o gwarancję bankową w banku i ewentualnie na tę gwarancję bankową uzyskał poręczenie zakładu ubezpieczeń. Jest to szalone wydłużenie drogi, jest to zmniejszenie możliwości ofert z zakładów ubezpieczeń. Dlatego komisja była przeciwna temu wnioskowi mniejszości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do Działu II w załączniku do ustawy, polegającego na nadaniu nowego brzmienia pkt. 15, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-18.5" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 313 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 8 posłów, przeciw - 300, 5 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-18.6" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do Działu II odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-18.7" who="#JózefZych">W poprawce nr 22 w dodawanym po art. 3 projektu ustawy nowelizującej nowym artykule wnioskodawcy proponują, aby zwolnić od podatku od towarów i usług pośrednictwo w zakresie ubezpieczeń.</u>
          <u xml:id="u-18.8" who="#JózefZych">Konsekwencją przyjęcia tej poprawki będzie zmiana tytułu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-18.9" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-18.10" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-18.11" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki polegającej na dodaniu po art. 3 projektu ustawy nowelizującej nowego artykułu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-18.12" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-18.13" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-18.14" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 309 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 48 posłów, przeciw - 257, 4 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-18.15" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę polegającą na dodaniu po art. 3 projektu ustawy nowelizującej nowego artykułu odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-18.16" who="#JózefZych">Do art. 17 projektu ustawy nowelizującej zgłoszono dwie poprawki lit. a i b.</u>
          <u xml:id="u-18.17" who="#JózefZych">W poprawce nr 23 lit. a wnioskodawcy proponują, aby ustawa weszła w życie po upływie 60 dni od dnia ogłoszenia.</u>
          <u xml:id="u-18.18" who="#JózefZych">W poprawce nr 23 lit. b wnioskodawcy proponują, aby ustawa weszła w życie po upływie 90 dni od dnia ogłoszenia.</u>
          <u xml:id="u-18.19" who="#JózefZych">Komisje proponują trzydziestodniowe vacatio legis.</u>
          <u xml:id="u-18.20" who="#JózefZych">W przypadku przyjęcia poprawki pierwszej druga stanie się bezprzedmiotowa.</u>
          <u xml:id="u-18.21" who="#JózefZych">Komisje wnoszą o odrzucenie obu poprawek.</u>
          <u xml:id="u-18.22" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania nad poprawką nr 23 lit. a.</u>
          <u xml:id="u-18.23" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 23 lit. a do art. 17 projektu ustawy nowelizującej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-18.24" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-18.25" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-18.26" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 311 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 73 posłów, przeciw - 236, wstrzymało się od głosu 2 posłów.</u>
          <u xml:id="u-18.27" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-18.28" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania nad poprawką nr 23 lit. b.</u>
          <u xml:id="u-18.29" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 23 lit. b do art. 17 projektu ustawy nowelizującej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-18.30" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-18.31" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-18.32" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 304 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 38 posłów, przeciw - 256, wstrzymało się od głosu 10 posłów.</u>
          <u xml:id="u-18.33" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-18.34" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości nr 10 do art. 17 projektu ustawy nowelizującej wnioskodawcy proponują skreślenie pkt. 2, stanowiącego, że przepisy art. 41 i 42 ustawy o działalności ubezpieczeniowej dotyczące zagranicznego zakładu ubezpieczeń wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 1999 r.</u>
          <u xml:id="u-18.35" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#AleksanderBentkowski">Proszę państwa, ta zmiana jest wręcz kluczową zmianą w ustawie. Propozycja wniosku mniejszości sprowadza się do tego, aby nasz rynek ubezpieczeniowy został otworzony dla firm zachodnich, zagranicznych. Natomiast komisja proponuje, ażeby to nastąpiło z dniem 1 stycznia 1999 r. Przyjęcie wniosku mniejszości spowodowałoby, powtarzam, otworzenie naszego rynku ubezpieczeniowego z dniem wejścia w życie ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 17 projektu ustawy nowelizującej, polegającego na skreśleniu pkt. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-20.5" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 311 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 46 posłów, przeciw - 262, wstrzymało się od głosu 3 posłów.</u>
          <u xml:id="u-20.6" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm odrzucił wniosek mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-20.7" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-20.8" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o zmianie ustawy o działalności ubezpieczeniowej, w brzmieniu proponowanym przez Komisję Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisję Sprawiedliwości oraz Komisję Ustawodawczą, wraz z przyjętymi poprawkami, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.9" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.10" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-20.11" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 315 posłów. Za przyjęciem projektu ustawy głosowało 246 posłów, przeciw - 49, wstrzymało się od głosu 20 posłów.</u>
          <u xml:id="u-20.12" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o działalności ubezpieczeniowej, o zmianie rozporządzenia prezydenta Rzeczypospolitej - Kodeks handlowy oraz o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.</u>
          <u xml:id="u-20.13" who="#JózefZych">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#AleksanderBentkowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Ta ustawa to cała historia, ponieważ była jedną z pierwszych wniesionych...</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#JózefZych">Przepraszam, panie pośle, na momencik.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#JózefZych">Proszę państwa, są dalsze głosowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#AleksanderBentkowski">...do Sejmu. Prace nad nią trwały nieprzerwanie od 1,5 roku. Chciałem serdecznie podziękować tym koleżankom i kolegom, którzy szczególnie przyczynili się do tego, że ta ustawa w końcu została uchwalona; zwłaszcza koleżance Zajączkowskiej z Unii Wolności, koledze Mieczysławowi Jedoniowi i koledze Rogowskiemu.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#JózefZych">Powracamy do rozpatrzenia punktu 8 porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o zakładach opieki zdrowotnej.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#JózefZych">Przypominam, iż Sejm wysłuchał uzasadnienia projektu ustawy przedstawionego przez podsekretarza stanu w Ministerstwie Zdrowia i Opieki Społecznej pana Wojciecha Rudnickiego oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#JózefZych">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie projektu w pierwszym czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#JózefZych">Wniosek ten poddam pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-24.5" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-24.6" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie w pierwszym czytaniu rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, zawartego w druku nr 894, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-24.7" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-24.8" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-24.9" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 303 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 90 posłów, przeciw - 200, wstrzymało się od głosu 13 posłów.</u>
          <u xml:id="u-24.10" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm odrzucił wniosek o odrzucenie projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-24.11" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm skierował rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o zakładach opieki zdrowotnej do Komisji Zdrowia oraz Komisji Ustawodawczej w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-24.12" who="#JózefZych">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-24.13" who="#JózefZych">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-24.14" who="#JózefZych">Powracamy do rozpatrzenia punktu 9 porządku dziennego: Pierwsze czytanie poselskiego projektu uchwały w sprawie Międzynarodowego Dnia Spółdzielczości.</u>
          <u xml:id="u-24.15" who="#JózefZych">Sejm wysłuchał uzasadnienia projektu uchwały przedstawionego przez pana posła Piotra Ikonowicza, przeprowadził dyskusję oraz przystąpił do drugiego czytania. W drugim czytaniu nikt z posłów nie zabrał głosu.</u>
          <u xml:id="u-24.16" who="#JózefZych">Obecnie proszę pana posła Piotra Ikonowicza o zabranie głosu i przedstawienie autopoprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#PiotrIkonowicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Autopoprawka jest minimalna. Chodzi o skreślenie cyfr: 95, tak aby dzień spółdzielczości obchodzony był nie tylko w bieżącym roku, ale co roku. To wszystko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu uchwały w sprawie Międzynarodowego Dnia Spółdzielczości, w brzmieniu proponowanym w druku nr 909, wraz z autopoprawką, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-26.4" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-26.5" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 288 posłów. Za przyjęciem uchwały głosowało 250 posłów, przeciw - 8, wstrzymało się od głosu 30 posłów.</u>
          <u xml:id="u-26.6" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm podjął uchwałę w sprawie Międzynarodowego Dnia Spółdzielczości.</u>
          <u xml:id="u-26.7" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie! Przypominam, że dzisiaj na zakończenie obrad przewidziane są głosowania, w tym również głosowanie nad zmianą regulaminu Sejmu. Prezydium Sejmu tak zaplanowało dzisiejsze posiedzenie i tak staramy się prowadzić obrady, aby zakończyć je najpóźniej o godz. 18. W związku z tym proszę pamiętać o głosowaniach.</u>
          <u xml:id="u-26.8" who="#JózefZych">Ogłaszam 5 minut przerwy na krótki odpoczynek.</u>
          <u xml:id="u-26.9" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 10 min 44 do godz. 10 min 52)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#AleksanderMałachowski">Proszę państwa o zajmowanie miejsc, czas przerwy dobiegł końca.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, żeby weszli na salę wszyscy posłowie.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#AleksanderMałachowski">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-27.3" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 7 porządku dziennego: Sprawozdanie głównego inspektora pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 1993 r. (druki nr 536 i 760).</u>
          <u xml:id="u-27.4" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu głównego inspektora pracy pana Tadeusza Sułkowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#TadeuszSułkowski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Pierwszy raz mogę osobiście przedstawić Sejmowi Rzeczypospolitej działanie Państwowej Inspekcji Pracy. Dokładniej czynię to w pisemnym sprawozdaniu przedłożonym Wysokiej Izbie, liczącym ponad 60 stron druku i będącym raportem o stanie ochrony pracy w państwie.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#TadeuszSułkowski">Raport ten odpowiada wymogom Konwencji nr 81 Międzynarodowej Organizacji Pracy. Jakkolwiek ta właśnie konwencja, dotycząca inspekcji pracy, Polski ciągle jeszcze nie wiąże, to jednak polska Państwowa Inspekcja Pracy od dłuższego już czasu w swym działaniu realizuje standardy Międzynarodowej Organizacji Pracy - po to, aby spełniać wymagania międzynarodowe, w momencie gdy zostaną one na Polskę w sposób formalny nałożone.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#TadeuszSułkowski">Nie jest moim zamiarem ani nie leży w moich możliwościach przedstawienie dziś Wysokiemu Sejmowi w całości problematyki objętej sprawozdaniem pisemnym. Chcę się skoncentrować na jednym wątku, na zagadnieniach dotyczących praworządności w stosunkach pracy, szczególnie w małych, nowo powstałych zakładach.</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#TadeuszSułkowski">Te bowiem zagrożenia, a raczej ich postępujący i niepokojący wzrost, jak również pogarszanie się stanu bezpieczeństwa pracy w ciągu ostatnich 4 lat, budzić muszą najwyższy niepokój, którym chcę się z Wysoką Izbą podzielić.</u>
          <u xml:id="u-28.4" who="#TadeuszSułkowski">Gdybym miał najzwięźlej scharakteryzować sytuację w zakresie przestrzegania prawa pracy, powinienem przyłączyć się do ocen prezentowanych w kolejnych raportach rzecznika praw obywatelskich, który za zjawisko najbardziej charakterystyczne i najbardziej niepokojące uznaje niedowład egzekucji praw. Tak też jest w zakresie prawa pracy. Tu zresztą sytuacja jest znacznie trudniejsza niż w innych dziedzinach. Gdzie indziej bowiem obywatel dotknięty skutkiem nierealizowania jego praw stara się sam energicznie o zmianę takiego stanu rzeczy. W zakresie prawa pracy bywa inaczej. Mamy tu bowiem do czynienia ze swoistym sojuszem pracodawcy i pracownika, skierowanym przeciw prawu. To jest pierwsza ogólna konkluzja mojego wystąpienia: sojusz pracodawców i pracowników przeciw prawu, bo naruszenie, obchodzenie prawa obu stronom obecnie się opłaca. Prawda, że jest to opłacalność, jeśli chodzi o pracowników, na krótką metę i w rzeczywistości jest złudna. Ale choć oparty na kruchych podstawach, ten sojusz istnieje, a jego szkodliwe dla stanu praworządności w stosunkach pracy skutki ustawicznie przybierają na sile.</u>
          <u xml:id="u-28.5" who="#TadeuszSułkowski">Praca na czarno, nielegalne zatrudnienie, obchodzenie norm prawa powszechnego dotyczącego wynagrodzenia za pracę, urlopów, zwolnień, wypadków, chorób zawodowych, ochronnych norm pracy, a więc większości działów prawa pracy - to się dzieje często w cichym porozumieniu i za przyzwoleniem pracowników - w imię doraźnych korzyści majątkowych, jak wypłata z ręki do ręki, albo z uwagi na obawę przed utratą pracy i grożącym bezrobociem.</u>
          <u xml:id="u-28.6" who="#TadeuszSułkowski">Państwowa Inspekcja Pracy natrafia na niezwykłe trudności w rozbiciu tej zmowy milczenia i ukrywania naruszeń, a przede wszystkim w skutecznym doprowadzaniu do poprawy sytuacji. Źródłem tych niepokojących zjawisk jest systemowa transformacja gospodarki. Rozwój sektora prywatnego oznacza zwiększenie liczby zakładów i ich wielkie rozproszenie. To utrudnia dotarcie inspektorów pracy tam, gdzie stają się oni obecnie najbardziej potrzebni. Łatwiej było ongiś wizytować duże skupione państwowe zakłady pracy i od nich egzekwować realizację prawa.</u>
          <u xml:id="u-28.7" who="#TadeuszSułkowski">Tymczasem tylko w ciągu 1993 r. o 17% wzrosła liczba zakładów pracy. Trzy czwarte wizytowanych zakładów stanowiły firmy prywatne. Liczba kontroli w tymże roku wzrosła o 28% w porównaniu do roku poprzedzającego, zaś zatrudnienie w Państwowej Inspekcji Pracy wzrosło zaledwie o 5%. Liczby te świadczą o raptownym zwiększeniu zadań i oczekiwań wobec Państwowej Inspekcji Pracy.</u>
          <u xml:id="u-28.8" who="#TadeuszSułkowski">W zakresie standardów prawa pracy obecnie właśnie kontrola staje się czynnikiem bardziej znaczącym niż w dawnym systemie. Na problem ten zwracają już uwagę dokumenty oficjalne Międzynarodowej Organizacji Pracy, charakteryzujące sytuację w krajach Europy Środkowej i Wschodniej. Otóż w systemie gospodarki, w którym głównym pracodawcą był sektor państwowy, stosunkowo chętnie i szeroko ratyfikowano nawet te konwencje, które miały charakter promocyjny w zakresie praw socjalnych. Jako przykład może służyć ratyfikowana także przez Polskę Konwencja nr 140 o płatnych urlopach w celu podwyższenia wykształcenia. Aby wynikające stąd obowiązki realizować, wystarczyło wówczas wydać odpowiednie przepisy.</u>
          <u xml:id="u-28.9" who="#TadeuszSułkowski">Obecnie, gdy zmierzamy ku gospodarce rynkowej, gdy raptownie zwiększa się liczba pracodawców prywatnych, zachowanie standardów międzynarodowych zależy nie tyle i nie tylko od ustawodawcy, lecz przede wszystkim od kontroli, w tym także kontroli Państwowej Inspekcji Pracy. Jest to sytuacja normalna w krajach o gospodarce rynkowej. Jednakże jest to sytuacja nowa dla naszego kraju. Wymaga ona nowego spojrzenia na zadania inspekcji pracy, na oczekiwania względem niej i wymaga stworzenia jej warunków do działania odpowiadającego tym oczekiwaniom.</u>
          <u xml:id="u-28.10" who="#TadeuszSułkowski">Z przykrością stwierdzam, że do chwili obecnej nie sfinalizowano działań podjętych w celu ratyfikacji Konwencji nr 81 Międzynarodowej Organizacji Pracy o inspekcji pracy w przemyśle i handlu, mimo mego stosownego wniosku z początku 1992 r. i mimo opinii misji trójstronnej MOP, stwierdzającej całkowitą, nie wymagającą programu dostosowawczego, zgodność działania polskiej Państwowej Inspekcji Pracy z tą konwencją.</u>
          <u xml:id="u-28.11" who="#TadeuszSułkowski">Wysoka Izbo! Gdy w połowie XIX wieku tworzono w Anglii pierwszy w Europie inspektorat pracy, inicjatorom tego przedsięwzięcia przedstawiono w Izbie Gmin pytanie: W jakim celu podatnik brytyjski ma ponosić koszty takiego urzędu? Padła wówczas lakoniczna, lecz jakże znamienna odpowiedź: Aby przeciwdziałać rabunkowej gospodarce „siłą żywą” narodu, stanowi ona bowiem dobro, które musi być objęte ochroną na równi z bogactwami naturalnymi państwa.</u>
          <u xml:id="u-28.12" who="#TadeuszSułkowski">Od tamtego czasu inspekcje pracy przeszły znaczną ewolucję, ich cele i zasady funkcjonowania określają konwencje międzynarodowe oparte na dążeniu do równowagi interesów i praw w stosunkach pracy. Wydawać by się mogło, że wspomniany przed chwilą, brzmiący dziś niemal prymitywnie motyw działalności inspekcyjnej jest już, niestety, anachronizmem.</u>
          <u xml:id="u-28.13" who="#TadeuszSułkowski">W Polsce w ostatniej dekadzie XX wieku ten właśnie motyw przeciwdziałania rabunkowej gospodarce żywą siłą narodu musi być przypomniany. Nie waham się bowiem stwierdzić, że stan przestrzegania, a raczej nieprzestrzegania prawa w zakresie stosunków pracy w ciągu ostatnich 4 lat uzasadnia użycie przymiotnika „rabunkowa” w odniesieniu do gospodarki siłą żywą narodu.</u>
          <u xml:id="u-28.14" who="#TadeuszSułkowski">W ostatnich latach rozpoczęła działalność kilkusettysięczna rzesza pracodawców prywatnych. Większość z nich wystąpiła w tej roli po raz pierwszy. Charakteryzuje ich, niestety, brak wiedzy i doświadczenia, a niekiedy i woli do wywiązywania się z elementarnych obowiązków wobec zatrudnianych ludzi. Jest to jednocześnie ważny, bo rozwijający się fragment polskiego rynku pracy. Na razie jednak jego cechą jest niestabilność, rozproszenie oraz brak zorganizowanych form przedstawicielskich zarówno pracodawców, jak i pracobiorców. Stan taki zmusza inspekcję pracy do częstszego koncentrowania się na elementarnej zasadzie obrony pracowników jako strony słabszej i to słabszej w typowy, strukturalny sposób. Szlachetna maksyma, którą znajdujemy w niektórych konstytucjach europejskich: „własność zobowiązuje”, w tej sferze stosunków pracy, w podlegającej gospodarczej transformacji Polsce pozostaje na razie obca.</u>
          <u xml:id="u-28.15" who="#TadeuszSułkowski">Sprawa ma swój - warty uwagi - aspekt polityczny. Działalność Państwowej Inspekcji Pracy jest apolityczna i neutralna. Jednakowoż ujawniane przez nią nieprawidłowości mają oczywiście wymiar polityczny. Jeżeli rośnie stan nieposzanowania prawa, osłabia to zaufanie obywateli do państwa, które owo prawo ustanowiło i powinno zagwarantować jego przestrzeganie. Słabnie identyfikacja obywateli z państwem i prawem jako naszym państwem i naszym prawem. Obywatel czuje się wydany na łup bezkarnego, lekceważącego prawo i swe obowiązki pracodawcy. Obywatel ma prawo żądać ochrony i przestrzegania prawa w sferze pracy. Jest to obowiązek ciążący na państwie, a jego uzasadnienie można opierać na trzech motywach. Do jednych przemówią racje jurydyczne. W nazbyt wielu sferach naruszamy wiążące nas konwencje międzynarodowe. Tylko niedoskonałości naszych sprawozdań z przestrzegania tych konwencji możemy przypisać okoliczność, że zaniedbania te uchodzą nam na sucho. Wspomnę na przykład o ujawnionych przez Państwową Inspekcję Pracy naruszeniach Konwencji nr 111 dotyczącej dyskryminacji w zakresie zatrudnienia, szczególnie ważnej w kontekście projektu konstytucji. Identyczne jak w naszym kraju praktyki dyskryminacji - na przykład wymagane przy przyjęciu do pracy badania ginekologiczne kobiet - wielokrotnie spotykały się z naganną oceną Międzynarodowej Organizacji Pracy. Przykłady można mnożyć, wymieniając chociażby stwierdzony przez Państwową Inspekcję Pracy wzrost liczby pracodawców nie wypłacających płacy minimalnej. To także stanowi naruszenie konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy. Dotyczy to również m.in. Konwencji nr 77 i 78 o badaniu zdolności do zatrudnienia młodocianych, Konwencji nr 95 o ochronie wynagrodzenia za pracę, Konwencji nr 119 o zabezpieczeniu maszyn, Konwencji nr 62 o bezpieczeństwie w przemyśle budowlanym. Te wszystkie konwencje zostały przez Polskę ratyfikowane.</u>
          <u xml:id="u-28.16" who="#TadeuszSułkowski">Inny motyw przemawiający za poważnym potraktowaniem obowiązków państwa w odniesieniu do narastającego zjawiska deprecjacji instytucji prawnych to argumenty polityczne. Zaniedbania w zakresie przestrzegania prawa pracy owocują nie tylko konsekwencjami wyborczymi, ale — co znamy już z historii — erupcjami frustracji społecznej. Obowiązki państwa w zakresie rzetelnego przestrzegania obowiązującego prawa pracy mają wreszcie charakter moralny. Znajduje to odbicie tak w poglądach lewicowych, jak i w nauce społecznej Kościoła. „Charakter pracy ludzkiej musi stanowić (...) podstawę współczesnego myślenia, wartościowania i stanowienia o niej na gruncie podmiotowych praw człowieka, jak o tym świadczą międzynarodowe deklaracje”. To fragment encykliki „Laborem exercens”.</u>
          <u xml:id="u-28.17" who="#TadeuszSułkowski">Jakie fakty uzasadniają przekonanie o pogłębiającym się w naszym kraju kryzysie przestrzegania prawa wewnętrznego i standardów międzynarodowych w zakresie stosunków pracy? Lata 1993–1994 przynoszą nasilenie praktyk nielegalnego zatrudnienia. Zaznaczam, że mówię tylko o wierzchołku góry lodowej, o wynikach kontroli przeprowadzonych przez Państwową Inspekcję Pracy w zakładach zarejestrowanych. Poza sferą oddziaływania Państwowej Inspekcji Pracy pozostaje natomiast zatrudnienie, także nielegalne, w zakładach nie zarejestrowanych oraz — stanowiące odrębny problem — zatrudnienie cudzoziemców. To więc, na co wskazujemy w sprawozdaniu, to tylko nieliczne fragmenty zjawiska znacznie bardziej rozległego.</u>
          <u xml:id="u-28.18" who="#TadeuszSułkowski">Nagminną praktyką jest omijanie prawa poprzez zawieranie krótkoterminowych, powtarzalnych umów zlecenia w miejsce umowy o pracę. Jest to coraz częstsze zjawisko. Podam skrajny przykład, ujawniony przez Państwową Inspekcję Pracy w jednym ze skontrolowanych zakładów w Szczecińskiem. Na 250 zatrudnionych umowę o pracę zawarto z 5 osobami. Pozostałe świadczyły pracę identyczną, ale formalnie były zleceniobiorcami bez gwarancji trwałości pracy, urlopu, perspektywy emerytury i świadczeń socjalnych.</u>
          <u xml:id="u-28.19" who="#TadeuszSułkowski">Dla finansów publicznych takie nielegalne zatrudnienie oznacza uszczerbek w dochodach związanych z obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym oraz należnymi podatkami. Nielegalne zatrudnienie powoduje też społecznie negatywne skutki odłożone, polegające na pozbawieniu zatrudnionych uprawnień ubezpieczeniowych i emerytalnych, co ujawni się dopiero w późniejszym terminie.</u>
          <u xml:id="u-28.20" who="#TadeuszSułkowski">Także tradycyjny, pozornie nie związany z przekształceniami systemowymi przedmiot kontroli inspekcji pracy, jakim są warunki bezpieczeństwa pracy, wykazuje niepokojące tendencje do pogarszania istniejącego poziomu. Stan obiektów i pomieszczeń pracy, materialnego środowiska pracy i warunków higieniczno-sanitarnych w 1993 r. w ponad 33% kontrolowanych zakładów nie odpowiadał podstawowym standardom bhp. Ten sam wskaźnik rok później wynosił już 44%, co stanowi rażące pogorszenie.</u>
          <u xml:id="u-28.21" who="#TadeuszSułkowski">W małych zakładach prywatnych szybko zwiększa się skala zagrożeń zawodowych. Są po temu co najmniej trzy przyczyny:</u>
          <u xml:id="u-28.22" who="#TadeuszSułkowski">— ekonomiczna słabość drobnych przedsiębiorców, która skłania ich do akceptacji wysokiego poziomu ryzyka, tak jeśli chodzi o gospodarowanie, jak i odpowiedzialność za życie i zdrowie pracowników;</u>
          <u xml:id="u-28.23" who="#TadeuszSułkowski">— niski poziom karnej odpowiedzialności pracodawców z tytułu podlegających karaniu następstw zagrożeń zawodowych, który oddziałuje demobilizująco - dodam, że 14% orzeczeń inspektorów pracy było umorzone przez sądy rejonowe z powodu znikomej społecznej szkodliwości czynu, co świadczy, że sprawy zaniedbań standardów bezpieczeństwa pracy są traktowane także przez wymiar sprawiedliwości z pobłażliwością;</u>
          <u xml:id="u-28.24" who="#TadeuszSułkowski">— trzecia wreszcie przyczyna niepokojącej dynamiki zaniedbań w sprawach bezpieczeństwa pracy, to częsty brak elementarnej wiedzy niedoświadczonych pracodawców, nierzadko dopiero debiutujących w tej roli społecznej, na temat obowiązków związanych z bezpieczeństwem pracy i sposobem, w jaki powinny być realizowane. Okazuje się mianowicie, że aż w 1/4 przypadków momentem uświadamiającym pracodawcy po raz pierwszy jego powinności dotyczące bezpiecznych warunków pracy była wizyta inspektora w zakładzie. Wynikają z tego poważne wnioski dotyczące znaczenia kontroli dla pracy edukacyjnej, informacyjnej i prewencji. Ta sfera bowiem, a nie tylko sfera karania, ma podstawowe perspektywiczne znaczenie dla zmiany sytuacji w pożądanym zakresie na przyszłość. Dodam, że w ok. 80% kontrolowanych zakładów doprowadzono do należytego stanu prawnego w zakresie bezpieczeństwa pracy.</u>
          <u xml:id="u-28.25" who="#TadeuszSułkowski">Dramatyczny natomiast jest stan warunków pracy w rolnictwie indywidualnym, gdzie wskaźnik wypadkowości śmiertelnej jest ponad dwukrotnie wyższy niż w przemyśle. Stan ten uznałem za tak groźny, że stał się on przyczyną opracowania specjalnego raportu przedłożonego Prezydium Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-28.26" who="#TadeuszSułkowski">Kolejny budzący niepokój problem, to nieprawidłowości związane z wypłatą wynagrodzenia za pracę. W 75% kontrolowanych zakładów stwierdzono naruszenia prawa. Nie oddaje to jednak całości zjawiska praktyki nielegalnego zatrudnienia. Łatwość jego ukrycia przed inspektorami Państwowej Inspekcji Pracy powoduje, że z pewnością skala nieprawidłowości jest większa. W połowie przypadków ujawnione nieprawidłowości dotyczyły wynagrodzenia podstawowego oraz dodatków za czas ponadnormatywny. Dalsza 1/3 naruszeń tyczyła ekwiwalentów za urlop i odpraw z tytułu zwolnień grupowych. Te ostatnie nieprawidłowości są szczególnie znaczące, odnoszą się bowiem do świadczeń związanych z konsekwencjami restrukturyzacji systemowej gospodarki i miały stanowić socjalną przeciwwagę dla dolegliwości związanych z tymi przekształceniami. Jeżeli występują tu masowe naruszenia, oznacza to, że to, co było pomyślane jako narzędzie nowe, związane ze zmianami systemowymi gospodarki, nie spełnia swych zadań. A oczekiwać by należało, że zaniedbania tu akurat, z uwagi na nowe rozwiązania i ich związek z obecną sytuacją gospodarczą, będą mniej liczne. Stale wzrasta też liczba podmiotów nie wypłacających płacy minimalnej. W 1993 r. fakt ten ujawniono w 5% skontrolowanych zakładów, w 1994 r. już w 8%. Jest to wykroczenie szczególnie naganne w świetle postanowień konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy. Nie jest przy tym prawdą, że przyczyną nieprawidłowości w wypadku wypłaty wynagrodzeń są błędy pracodawców spowodowane niejasnością przepisów, a więc w istocie przez legislatora. Gdyby tak było, to wówczas owe błędy rozkładałyby się na niekorzyść już to pracodawców, już to pracowników. Inspektorzy Państwowej Inspekcji Pracy zwracają szczególną uwagę na te kwestie. Okazuje się, że owa rzekoma nieznajomość przepisów nigdy nie pozostawała w sprzeczności z interesem pracodawców, a zawsze działała na niekorzyść pracowników. Prawdziwą przyczynę uchybień stanowi przejściowa lub trwała niewypłacalność zakładów, a także postawa pracodawców liczących na bezkarność z jednej strony, a z drugiej w egoistyczny sposób dających pierwszeństwo własnemu interesowi, tłumaczących na własną korzyść każdą niejasność.</u>
          <u xml:id="u-28.27" who="#TadeuszSułkowski">I tu przechodzę do kwestii, o której mówię ze szczególną goryczą i troską, którą w tym zakresie dzielę z rzecznikiem praw obywatelskich - do sprawy egzekucji praw. Jeżeli w 1993 r. przy skontrolowaniu przez Państwową Inspekcję Pracy ok. 2% ogólnej liczby prawomocnych wyroków sądowych ze stosunku pracy wydanych w kraju 14% orzeczeń było nie wykonanych, to w rok później nie wykonanych wyroków było już 28%, a więc dwukrotnie więcej. Wedle ustaleń podległego mi urzędu przyczyną jest tu lekceważący stosunek pracodawców do prawa. W takim stanie obywatele, na rzecz których zapadły owe wyroki, czują się oszukani. Czują się oszukani przez aparat sprawiedliwości, przez prawo, wreszcie przez państwo, które ten stan toleruje.</u>
          <u xml:id="u-28.28" who="#TadeuszSułkowski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Czas przejść od opisu choroby i diagnozy do zaleceń terapii. Co należy robić, aby powstrzymać degradację bezpieczeństwa pracy, lekceważenie prawa pracy, wzmocnić egzekucję praw, zapewnić realizację międzynarodowych standardów w dziedzinie pracy i jej ochrony? Co zrobić, aby pogarszająca się sytuacja w tym zakresie nie była czynnikiem frustracji pracujących ludzi? Nie jest możliwe podanie jednej recepty, jednego lekarstwa, przepisanie koniecznej kuracji. Konieczne jest działanie wielostronne.</u>
          <u xml:id="u-28.29" who="#TadeuszSułkowski">Przyłączam się zatem do zdania tych, którzy przestrzegają przed naiwną wiarą we wszechuzdrawiające działanie za pomocą wyłącznie zmiany prawa. Nikt inny lepiej niż inspektorzy pracy nie zdaje sobie sprawy z tego, jak — niezależnie od koniecznych zmian w prawie, o których za chwilę — niezbędne jest prowadzenie szeroko zakrojonej działalności implementacyjnej w zakresie prawa, pracy organicznej nad wdrażaniem właściwych standardów w stosunkach pracy dzięki edukacji, informacji, poradnictwu i doradztwu. Działania te Państwowa Inspekcja Pracy prowadzi. Ubolewam tylko, że nie znajdują one dostatecznego uznania jako czynniki, przez których pryzmat Państwowa Inspekcja Pracy jest oceniana. Każdego roku inspekcji stawiane jest pytanie o liczbę przeprowadzonych kontroli, wydanych nakazów, orzeczonych grzywien. Natomiast setki tysięcy porad prawnych i załatwionych skarg, mimo iż odpowiadają ogromnemu, stale rosnącemu zapotrzebowaniu społecznemu, nie budzą wielkiego zainteresowania ani polityków, ani mediów. Mam nadzieję, że moje obecne wystąpienie przed Wysoką Izbą przyczyni się do przełamania dwóch fałszywych przeświadczeń: że problem przestrzegania właściwych standardów w stosunkach pracy sprowadza się tylko do zmiany prawa i że te zmiany prawa powinny charakteryzować się przede wszystkim zaostrzeniem sankcji o charakterze penalnym. Tymczasem w zakresie poprawy stosunków gospodarowania „żywymi zasobami” niezbędne jest nie tylko zmienienie prawa, ale i doprowadzenie tego prawa i wykreowanych przez nie standardów do świadomości zainteresowanych. Konieczne jest rozbicie „sojuszu pracowników i pracodawców przeciw prawu”, konieczna jest praca organiczna od podstaw i kontrola — stała, powtarzalna, nieuchronna.</u>
          <u xml:id="u-28.30" who="#TadeuszSułkowski">Mniejsze znaczenie ma nałożenie w wyniku kontroli spektakularnie wysokich kar niż powtarzalność kontroli i nieuchronność sankcji.</u>
          <u xml:id="u-28.31" who="#TadeuszSułkowski">Omawiając propozycje poprawy, przedstawię je w czterech zakresach: legislacji; współpracy z innymi agendami państwowymi; standardów międzynarodowej ochrony pracy; nowych zadań samej inspekcji pracy.</u>
          <u xml:id="u-28.32" who="#TadeuszSułkowski">W zakresie legislacji należy wskazać trzy kwestie:</u>
          <u xml:id="u-28.33" who="#TadeuszSułkowski">— Na realizację czeka ciągle postulat wprowadzenia w Kodeksie pracy „domniemania umowy o pracę”. Ma on wielkie znaczenie dla zwalczania nielegalnego zatrudnienia zarówno w formie pracy na czarno, jak i pozornego zlecenia. Inne propozycje dotyczące kompleksowego zwalczania nielegalnego zatrudnienia Państwowa Inspekcja Pracy opracowała już w postaci założeń wstępnych. Zostały one przedłożone Prezydium Sejmu i częściowo zastosowane w projekcie nowelizacji Kodeksu pracy i innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-28.34" who="#TadeuszSułkowski">— Dla usprawnienia nadzoru nad stanem warunków pracy należy w ramach nowelizacji Kodeksu pracy nałożyć na pracodawców obowiązek informowania inspekcji pracy o rodzaju i zakresie prowadzonej działalności. W przypadku zaś występowania zagrożeń zawodowych — przedłożenia programu ich ograniczenia lub likwidacji. Jest to wymóg ogromnie ważny w świetle standardów Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-28.35" who="#TadeuszSułkowski">— W związku z wypadkami przy pracy i chorobami zawodowymi należy wprowadzić wymóg powinności pracodawców i organów ZUS do wypłacania świadczeń z tego tytułu bez konieczności zgłaszania wniosku przez poszkodowanego i jego rodzinę. Ten postulat ma na celu ułatwienie walki ze skutkami wspomnianego już sojuszu pracodawcy i pracownika przeciw prawu. Obecnie bowiem skargi na najrozmaitsze naruszenia prawa pracy, a także zgłaszanie konsekwencji wypadków przy pracy mają miejsce zwykle dopiero wówczas, gdy pracownik zdaje sobie sprawę, że dalsze zatrudnienie staje się niemożliwe, a więc na etapie zakończenia stosunku pracy. W obecnym stanie prawnym oznacza to, że wobec braku formalnego wniosku zgłoszonego we właściwym terminie poszkodowany może stracić prawo do świadczeń z tytułu wypadku.</u>
          <u xml:id="u-28.36" who="#TadeuszSułkowski">Współpracując z innymi agendami państwowymi, Polska Inspekcja Pracy odczuwa skutki tego, co rzecznik praw obywatelskich w jednym ze swych sprawozdań określił jako charakterystyczny dla polskich warunków brak rezonansu w stosunkach pomiędzy instytucjami państwowymi, brak spontanicznej kooperacji reakcji na sygnalizowane im problemy występujące „na styku” kompetencji.</u>
          <u xml:id="u-28.37" who="#TadeuszSułkowski">Także rygorystyczna interpretacja tajemnicy statystycznej staje na przeszkodzie w budowaniu banku danych o zagrożeniach pracy i ich skutkach.</u>
          <u xml:id="u-28.38" who="#TadeuszSułkowski">Jeśli chodzi o kontakty z wymiarem sprawiedliwości i prokuraturą, to można byłoby sobie życzyć ściślejszego współdziałania informacyjno-edukacyjnego. Wydaje się też pożądane, aby w przyszłości prokuratorzy i sędziowie specjalizowali się w zagadnieniach ochrony pracy.</u>
          <u xml:id="u-28.39" who="#TadeuszSułkowski">Zbyt małą wagę przywiązuje się do faktu, iż standardy postępowania formułowane przez polskie prawo wewnętrzne nie odpowiadają standardom międzynarodowym, co stać się może w przyszłości przeszkodą w integrowaniu Polski z Unią Europejską. Także nie zwraca się dostatecznej uwagi na fakt, iż istniejące zobowiązania Polski, wynikające z konwencji, w praktyce bywają naruszane. Państwowa Inspekcja Pracy zamierza w przyszłości mocniej akcentować ten problem we własnej działalności kontrolnej, informacyjnej i edukacyjnej, a także w bezpośredniej współpracy z agendami Międzynarodowej Organizacji Pracy.</u>
          <u xml:id="u-28.40" who="#TadeuszSułkowski">Wśród postulatów dotyczących samej inspekcji pracy pierwszym jest postulat ratyfikowania Konwencji nr 81 o inspekcji pracy w przemyśle i handlu, która w formalny sposób, zgodny ze standardami międzynarodowymi, ustali pozycję i wymagania wobec Państwowej Inspekcji Pracy. Ratyfikacja ta będzie miała duże znaczenie dla podwyższenia rangi działalności kontrolnej.</u>
          <u xml:id="u-28.41" who="#TadeuszSułkowski">Państwowa Inspekcja Pracy jest świadoma, że w gospodarce rynkowej, a zwłaszcza w okresie przejściowym, gdy rynek jest rozproszony, chaotyczny, a prywatna przedsiębiorczość słaba ekonomicznie i dlatego m.in. naruszająca prawo, właśnie na działalności kontrolnej spoczywa główny ciężar kształtowania właściwych postaw, standardów, egzekucji praw. Państwowa Inspekcja Pracy jest też świadoma tego, że prewencja i edukacja, a także uporczywość działania są szczególnie skutecznymi instrumentami w dłuższej perspektywie. Jako przykład służyć może rysujące się obecnie nowe podejście do stosowania decyzji głównego inspektora pracy w sprawie wstrzymania działalności zakładu. Będąc osobiście w zakładach o szczególnym zagrożeniu, doszedłem do wniosku, że należy działać prewencyjnie, i zgłaszałem zamiar wydania decyzji zamknięcia zakładu z możliwością odstąpienia od tego środka po wykonaniu programu naprawczego. Bardzo dobre rezultaty ta właśnie metoda przyniosła w wypadku Huty Aluminium „Konin”. Podobnie, jak się wydaje, zdaje egzamin w tej chwili w wypadku zakładów włókienniczych „Wistom” w Tomaszowie Mazowieckim, gdzie dostrzegam możliwość odstąpienia od zgłoszonej decyzji.</u>
          <u xml:id="u-28.42" who="#TadeuszSułkowski">Zmiana ta będzie odpowiadała tendencjom charakteryzującym działanie inspekcji pracy w krajach Unii Europejskiej. Tam właśnie - i to łącznie z krajami najzamożniejszymi - traktuje się małe i średnie zakłady z punktu widzenia kontroli jako sektor szczególny. Stosuje się tam odrębną metodykę kontrolną, jak również techniki pozytywnego oddziaływania na pracodawców poprzez działania promocyjne i instruktażowo-doradcze.</u>
          <u xml:id="u-28.43" who="#TadeuszSułkowski">Istotne znaczenie muszą też mieć stymulatory ekonomiczne, w tym także ubezpieczenia od wypadków przy pracy, przy których składka jest różnicowana według poziomu zagrożeń.</u>
          <u xml:id="u-28.44" who="#TadeuszSułkowski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Zmiana modelu inspekcji pracy jest konieczna w obliczu narastających zagrożeń pracy i wobec perspektyw zbliżania się także w tym zakresie do standardów europejskich. Mam nadzieję, że znajdzie ona zrozumienie także u tych, którzy w kraju oceniają działanie inspekcji pracy.</u>
          <u xml:id="u-28.45" who="#TadeuszSułkowski">Pogorszenie stanu warunków pracy i praworządności w stosunkach pracy, u którego genezy leży transformacja społeczno-ustrojowa, nie musi, nie powinno i nie może być traktowane jako nieuchronny koszt tej transformacji, z którym po prostu należałoby się pogodzić w imię wiary w ową rzekomą nieuchronność. Jestem o tym sam najgłębiej przekonany - podobnie jak o tym, że nowocześnie, konsekwentnie i rzetelnie prowadzona działalność inspekcji pracy jest już - a jeszcze bardziej może się stać - czynnikiem zmniejszającym owe, rzekomo nieuchronne, koszty. Temu służy dotychczasowa działalność inspekcji pracy i temu podporządkowana jest nasza bieżąca praca. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-28.46" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu Tadeuszowi Sułkowskiemu, głównemu inspektorowi pracy.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie o zabranie głosu sprawozdawczynię komisji panią posłankę Krystynę Sienkiewicz, jako że Prezydium Sejmu skierowało przedłożone przez głównego inspektora pracy sprawozdanie właśnie do Komisji Polityki Społecznej, której sprawozdawczynią będzie pani posłanka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#KrystynaSienkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Licznie Zebrani Goście! Zadania Państwowej Inspekcji Pracy określa ustawa z 6 marca 1981 r. Z mocy tej ustawy Państwowa Inspekcja Pracy podlega Sejmowi, a nadzór nad nią w zakresie ustalonym ustawą sprawuje Rada Ochrony Pracy. Takie usytuowanie inspekcji zapewnia niezależność nadzoru nad warunkami pracy od bieżącej sytuacji politycznej, od zmian rządu, od wpływu czynników zewnętrznych; zapewnia inspektorom stałość zatrudnienia i niezależność działania w trakcie realizacji zadań służbowych; umożliwia również wypełnienie postanowienia Konwencji nr 81 Międzynarodowej Organizacji Pracy dotyczącego służby inspekcji pracy.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#KrystynaSienkiewicz">Wykonując zadania dotyczące Państwowej Inspekcji Pracy, główny inspektor złożył sprawozdanie z działalności oraz zbiorczą ocenę zagadnień i wyników kontroli za rok 1993 w dniu 30 czerwca 1994 r., zgodnie z terminarzem sprawozdań. Sprawozdanie to, opatrzone w druku numerem 536, w dniu 8 lipca zostało przekazane posłom. Jest to pierwsze sprawozdanie, które będzie przedstawione Wysokiej Izbie właśnie w formie raportu o stanie ochrony pracy w państwie i które, mam nadzieję, spowoduje debatę o roli i miejscu Państwowej Inspekcji Pracy w reformującym się państwie.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#KrystynaSienkiewicz">Sprawozdanie jest składane w momencie, kiedy trwają prace nad nowelizacją Kodeksu pracy, kiedy tak naprawdę to przestała istnieć społeczna inspekcja pracy, kiedy słabe związki zawodowe (ja celowo podkreślam to: słabe, nie mówię o tych poważnych, ale o istniejących słabych związkach zawodowych) uwikłały się w działalność polityczną, kiedy nie ma ustawowej regulacji dotyczącej służb medycyny pracy, a na ratyfikację oczekuje, mimo spełnienia wszystkich warunków, kilkanaście konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy. A do tego, jako przeciwwaga, występuje bezmiar bezprawia w postaci nielegalnego zatrudnienia i bezrobocie.</u>
          <u xml:id="u-30.3" who="#KrystynaSienkiewicz">Wysoka Izbo! Rada Ochrony Pracy w sierpniu, a następnie Komisja Polityki Społecznej w dniu 13 grudnia 1994 r. rozpatrzyły sprawozdanie Państwowej Inspekcji Pracy z działalności w 1993 r. W posiedzeniu uczestniczyli przedstawiciele inspekcji pracy z głównym inspektorem, przedstawiciele Ministerstwa Finansów, związków zawodowych.</u>
          <u xml:id="u-30.4" who="#KrystynaSienkiewicz">W grudniu 1993 r. zakończył się czwarty rok transformacji, czwarty rok reformowania ustroju społeczno-gospodarczego. Sprawozdanie głównego inspektora pracy jest częścią oceny kosztów i zysków tegoż zakresu transformacji, który dotyczy warunków pracy. Ogólne koszty, jakie płaci społeczeństwo, są wysokie, ale wyższe koszty reformy niż inne grupy społeczne ponoszą ludzie pracy najemnej, ci, którzy na wolnym rynku mogą sprzedać tylko swoją pracę. Stan warunków pracy w Polsce determinują bardzo liczne czynniki i mechanizmy towarzyszące przemianie ustrojowej. Częstokroć są one negatywne, częstokroć są pochodną stanu warunków pracy całego okresu powojennego.</u>
          <u xml:id="u-30.5" who="#KrystynaSienkiewicz">W sprawozdaniu składanym w imieniu posłów Komisji Polityki Społecznej jestem zobowiązana do omówienia przebiegu dyskusji, w związku z czym chciałabym polecić uwadze Wysokiej Izby kilka zagadnień.</u>
          <u xml:id="u-30.6" who="#KrystynaSienkiewicz">Z danych Głównego Urzędu Statystycznego i Państwowej Inspekcji Pracy wynika, że wzrasta liczba śmiertelnych wypadków, częstotliwość wypadków przy pracy, absencja chorobowa z tytułu wypadków przy pracy, liczba wypadków w sektorze prywatnym, liczba i współczynnik zachorowań na choroby zawodowe, narastają wielkie zagrożenia związane z niebezpiecznymi substancjami. Wszystkie te niedobre tendencje mają trend wzrostowy.</u>
          <u xml:id="u-30.7" who="#KrystynaSienkiewicz">Bezrobocie, zagrożenie utratą pracy, wzrost kosztów utrzymania nie rekompensowany odpowiednim wzrostem płac spowodowały, że warunki pracy, wymogi formalnoprawne zawieranych umów stały się sprawą drugorzędną. Najważniejsza stała się praca i zarobek.</u>
          <u xml:id="u-30.8" who="#KrystynaSienkiewicz">Pogłębiające się trudności na rynku pracy przyniosły eksplozję nowego zjawiska - zatrudnienia na czarno, nielegalnego lub półlegalnego. W praktyce oznacza to zatrudnienie osób bez jakiejkolwiek umowy i bez zgłoszenia do zakładów ubezpieczenia społecznego. W takiej sytuacji traci pracownik, bo nie nabywa podstawowych uprawnień pracowniczych, a ponadto nie ma poczucia bezpieczeństwa socjalnego, traci też budżet, bo nie ma wpływów na rzecz ZUS, zyskuje zaś nieuczciwy pracodawca, bo ma korzyści związane z niższymi kosztami pracy.</u>
          <u xml:id="u-30.9" who="#KrystynaSienkiewicz">Zjawisku temu sprzyja niska wykrywalność, całkowita bezkarność pracodawców korzystających z tej formy zatrudnienia, brak możliwości wysuwania roszczeń pracowniczych.</u>
          <u xml:id="u-30.10" who="#KrystynaSienkiewicz">Dane dotyczące liczby pracujących, zakładów, kontroli przedstawił w swoim sprawozdaniu pan dr Tadeusz Sułkowski. Przypomnę zatem tylko, że na jednego inspektora przypadają 1534 zakłady do kontroli, a przeciętny czas trwania kontroli wynosił 2 dni. Przeciętnie inspektorzy pracy mogą odwiedzić zakład raz na 6 lat, a mimo to w 1993 r. skontrolowali oni warunki pracy blisko połowy zatrudnionych. Wyniki kontroli zakładów wskazują na rosnącą tendencję do naruszania prawa we wszystkich sferach, a więc przy nawiązywaniu i rozwiązywaniu stosunku pracy, wypłacie wynagrodzeń i innych świadczeń pracowniczych, zatrudnianiu młodocianych, kobiet.</u>
          <u xml:id="u-30.11" who="#KrystynaSienkiewicz">A oto kilka danych zebranych w siedmiu okręgowych inspektoratach pracy dotyczących skontrolowanych 1159 zakładów. W 14% zakładów omijano prawo poprzez zawieranie krótkotrwałych umów zlecenia. Zatrudnienie na czarno, czyli bez umowy, stwierdzono w 24% zakładów. Rzeczywista skala występowania zjawiska może być znacznie większa, ale informacją taką nie dysponuje ani ZUS, ani Krajowy Urząd Pracy, ani Główny Urząd Statystyczny. Zdaniem Państwowej Inspekcji Pracy zjawisko to narasta.</u>
          <u xml:id="u-30.12" who="#KrystynaSienkiewicz">W tym miejscu, Wysoka Izbo, chciałabym odwołać się do innego posiedzenia Komisji Polityki Społecznej. W sierpniu 1994 r. komisja rozpatrywała wykonanie budżetu Państwowej Inspekcji Pracy w roku 1993. Wykonanie budżetu w kwotach ogólnych obejmowało dochody i wydatki. Wysokość poniesionych wydatków w stosunku do otrzymanych środków finansowych wynosiła 99,9%. Przydzielone środki finansowe zapewniły realizację zadań. Natomiast w przypadku dochodów wzrost wyniósł 334,2%. W debacie poselskiej zwrócono uwagę na zbyt ostrożne planowanie dochodów, które są efektem nakładania kar grzywny przez inspektorów pracy. Powtarzam, plan dochodów został zrealizowany w 334,2%. Nie można było przy planowaniu tych wpływów przewidywać, że będą one malały przy obecnym stanie prawnym. Przy tak niskich grzywnach (przeciętnie 1 mln zł) pracodawcom bardziej opłacało się płacić, niż działać na rzecz poprawy warunków pracy.</u>
          <u xml:id="u-30.13" who="#KrystynaSienkiewicz">Stosowane przez Państwową Inspekcję Pracy środki, polegające na kontrolowaniu i nakładaniu kar, są nieskuteczne, nie mają wpływu na poprawę warunków pracy i ochronę pracowników przed rezultatami złych i bardzo złych warunków pracy. Wysokość grzywien jest drastycznie niska w porównaniu ze skutkami ekonomicznymi. To właśnie głównie te ukarane zakłady produkują inwalidów.</u>
          <u xml:id="u-30.14" who="#KrystynaSienkiewicz">W dyskusji stwierdzono, że Państwowa Inspekcja Pracy eksponowała swoją słabą funkcję represyjną, zamiast sięgać do instrumentów oddziaływania edukacyjnego, i preferowała niskie, nie wyegzekwowane nierzadko mandaty zamiast np. wniosków o obniżenie lub podwyższenie składek na ZUS. Brakuje decyzji o zamknięciu zakładów drastycznie łamiących prawo, zagrażających życiu i zdrowiu pracowników.</u>
          <u xml:id="u-30.15" who="#KrystynaSienkiewicz">Zdaniem posłów z Komisji Polityki Społecznej przedstawiony w druku nr 536 stan bezpieczeństwa i higieny pracy w 1993 r. należy ocenić jako niezadowalający. Świadczy o tym wzrost liczby wypadków przy pracy, w tym śmiertelnych, i chorób zawodowych. Inspektorzy zbadali okoliczności i przyczyny 1871 wypadków śmiertelnych, ciężkich i zbiorowych, oraz 697 lżejszych, wybranych ze względu na istotny charakter prewencyjny. Łącznie zbadano 52% wypadków więcej niż w 1992 r. Niemal wszystkie śmiertelne wypadki i niemal połowę ciężkich.</u>
          <u xml:id="u-30.16" who="#KrystynaSienkiewicz">Mimo mniejszej liczby pracujących wskaźniki w przeliczeniu na 1000 zatrudnionych pokazują, że nastąpił wzrost wypadków o 4,4%, a wypadków śmiertelnych o 5%, wskaźnik odnoszący się do ciężkich wypadków, co mierzone jest czasem niezdolności do pracy, również wzrósł.</u>
          <u xml:id="u-30.17" who="#KrystynaSienkiewicz">Wysoka Izbo! Ponad 30% tych zdarzeń, czyli niemal co trzecie z nich, miało miejsce w czasie nominalnych godzin pracy, podczas czynności wykonywanych stale lub często, a bezpośrednimi sprawcami wypadków byli najczęściej sami poszkodowani. Dominują wśród nich osoby stosunkowo młode, w wieku 30–49 lat, często o krótkim stażu pracy, nie mające przeszkolenia bhp. W przyczynach 9 tys. takich zdarzeń największy udział mają przyczyny ludzkie, a następnie organizacyjne i techniczne. Wszystkie one zostały bardzo obszernie opisane na str. 11–21 omawianego dokumentu. Część tych przyczyn da się wyeliminować w sposób bezinwestycyjny, polegający na lepszej organizacji pracy i stanowisk roboczych, ograniczeniu niedbalstwa. I w tym wypadku byłaby szczególnie istotna prewencyjna rola inspekcji pracy.</u>
          <u xml:id="u-30.18" who="#KrystynaSienkiewicz">Zdecydowana większość wypadków - ponad 75% - miała miejsce w zakładach sektora publicznego, ale systematycznie wzrasta udział wypadków zaistniałych w sektorze prywatnym, co jest związane ze wzrostem liczby pracujących w tym sektorze. W sektorze prywatnym występuje znacznie wyższy udział wypadków śmiertelnych i ciężkich w ogólnej liczbie wypadków. Udział wypadków w sektorze prywatnym w ogólnej liczbie wypadków jest niewielki, nieproporcjonalny do stanu zatrudnienia. Można śmiało postawić tezę, że znaczna część tych wypadków jest po prostu ukrywana. Nieproporcjonalnie duża liczba wypadków śmiertelnych i ciężkich, wyższa o 40% niż w sektorze publicznym, potwierdza tę tezę. Niepokojący jest fakt, że wysoki odsetek wypadków w sektorze prywatnym dotyczy pracowników młodych, o bardzo krótkim stażu pracy. Udział wypadków w sektorze prywatnym w ogólnej liczbie wypadków wynosi 23,6%, w grupie pracowników młodocianych zaś aż 45%. Świadczy to o zaniedbaniach w procesie szkolenia z zakresu bhp i należy zakładać, że rzeczywisty poziom wypadkowości jest wyższy w tym sektorze, że nie wykazuje się tych zdarzeń wypadkowych, którym ulegli zatrudnieni legalnie lub półlegalnie.</u>
          <u xml:id="u-30.19" who="#KrystynaSienkiewicz">Sektor publiczny ciągle skupia branże charakteryzujące się wysoką wypadkowością - przemysł ciężki, maszynowy, środków transportu, ciężką chemię. Część wypadków wynika z niedoinwestowania i ubóstwa tego sektora. Jest to widoczne m.in. we wzroście liczby świadczeniobiorców z tytułu ubezpieczeń wypadkowych. Liczba rencistów rośnie, a wraz z tym wydatki budżetowe. Wśród świadczeniobiorców jest wielu inwalidów pracy. Dane statystyczne Głównego Urzędu Statystycznego nie odzwierciedlają faktycznej liczby wypadków przy pracy. Na ich zaniżenie ma wpływ forma zatrudnienia pracowników; m.in. dotyczy to umów cywilnoprawnych, które często stosują zakłady prywatne. Wypadki zaistniałe w czasie trwania takiej umowy nie są wypadkami przy pracy i nie są rejestrowane w statystyce państwowej.</u>
          <u xml:id="u-30.20" who="#KrystynaSienkiewicz">Panie Marszałku! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Zgodnie z przebiegiem dyskusji w komisji uwagę Wysokiej Izby chciałabym zwrócić na wpływ przekształceń własnościowych na stan ochrony pracy. Prywatyzacja gospodarki powoduje lawinowy wzrost liczby zakładów pracy, których właściciele lub kierownicy często nie mają stosownej wiedzy, aby kierować procesem pracy. Przejawiają niską kulturę prawną, a często wątpliwy poziom etyczny. W kontrolowanej grupie zakładów prywatyzowanych przez likwidację negatywny wpływ prywatyzacji widać było w rażącym łamaniu przepisów prawa pracy, niewypełnianiu przez pracodawców obowiązków w zakresie tworzenia bezpiecznych warunków pracy; dotyczy to zwłaszcza rolnictwa i leśnictwa.</u>
          <u xml:id="u-30.21" who="#KrystynaSienkiewicz">W odniesieniu do grupy zakładów sprywatyzowanych drogą kapitałową nie stwierdzono niekorzystnego wpływu prywatyzacji, a w niektórych przypadkach rezultaty są wyraźnie pozytywne: poprawa dyscypliny pracy, bhp, organizacji pracy. Z uwagi na skład parlamentu, z woli wyborców reprezentowany licznie przez posłów związanych z rolnictwem, Komisja Polityki Społecznej rozpatrywała zawarte w informacji głównego inspektora pracy dane dotyczące bezpieczeństwa pracy na wsi. W rolnictwie indywidualnym było w 1994 r. 3228,5 tys. pracujących. Z danych zawartych w druku nr 536 wynika, że na 1 tys. rolników indywidualnych prawie 13 uległo wypadkom, w przemyśle wskaźnik ten wynosił 16, a co 147 wypadek powodował śmierć poszkodowanego. Według opinii inspektorów pracy rzeczywista liczba wypadków przy pracy w gospodarstwach indywidualnych jest 2–3 razy wyższa. Liczba chorób zawodowych stwierdzonych u rolników indywidualnych była jednak 11-krotnie niższa niż wśród pracowników gospodarstw państwowych. Biorąc pod uwagę różnicę w liczbie zatrudnionych w obu sektorach — państwowych i prywatyzowanych gospodarstwach — daje to niemal 100-krotnie niższy wskaźnik zapadalności na 100 tys. zatrudnionych w gospodarstwach chłopskich. Świadczy to o niedostatecznej opiece lekarskiej, niskiej wykrywalności chorób i nierównym traktowaniu sektorów. W rolnictwie państwowym wskaźnik wypadkowości nie zmniejszył się, mimo że spadła produkcja, nie zmieniła się też struktura i zagrożenie wypadkowe. Wzrósł natomiast o 30% wskaźnik stwierdzonych chorób zawodowych. Inspektorzy Państwowej Inspekcji Pracy przeprowadzili ponad 2,5 tys. kontroli. Wśród licznych nieprawidłowości i zaniedbań utrzymujących się od lat szczególnie niepokojące jest likwidowanie służb bhp w 16% kontrolowanych zakładów lub powierzanie tych obowiązków osobom bez właściwego przygotowania i zatrudnionych na innych stanowiskach. Dotyczy to ok. 40% przypadków.</u>
          <u xml:id="u-30.22" who="#KrystynaSienkiewicz">Wysoka Izbo! Zobligowana przebiegiem dyskusji w komisji omówię teraz pokrótce sytuację zakładów posiadających status zakładu pracy chronionej, która zainteresowała posłów z mojej komisji kontrolujących wydatkowanie środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Inspektorzy pracy skontrolowali 333 zakłady pracy chronionej oraz 128 ubiegających się o nadanie tego statusu. Wymienione zakłady zatrudniały ogółem ponad 63 tys. osób, w tym 38 tys. osób niepełnosprawnych. Zastrzeżenia dotyczyły niewłaściwego oświetlenia powierzchni i stanowisk pracy, nieskutecznej wentylacji, niewłaściwego stanu dróg i przejść komunikacyjnych, barier architektonicznych - cały czas omawiam warunki pracy w zakładach pracy chronionej - zaniżonej wysokości pomieszczeń, niewystarczającej liczby urządzeń sanitarnych, a w trzech przypadkach zagrożenia katastrofą budowlaną. Najwięcej zastrzeżeń budziły zakłady sektora prywatnego, co może prowadzić do zbyt uproszczonego wniosku, że pracodawcy czynią to w celu uzyskania określonych ustawą z 9 maja 1991 r. środków z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Z konieczności dość lakonicznie omówione zastrzeżenia do warunków pracy w zakładach pracy chronionej wskazują na potrzebę nowelizacji ustawy z 9 maja 1991 r. o rehabilitacji i zatrudnieniu osób niepełnosprawnych, a szczególnie w części dotyczącej ustawowego postanowienia o nadaniu statusu zakładu pracy chronionej na określony czas, nie dłuższy jednak niż np. 3 lata, po upływie którego zakład byłby weryfikowany.</u>
          <u xml:id="u-30.23" who="#KrystynaSienkiewicz">Ostatnia sprawa, którą bardziej kompleksowo chciałabym omówić, to jest zatrudnienie młodocianych. Skontrolowano ok. 2650 zakładów, z tego 80% stanowią zakłady prywatne zatrudniające 31,5 tys. młodocianych. Główne nieprawidłowości to: w 50% zakładów nie określono prac i stanowisk wzbronionych młodocianym, w 26% zakładów dopuszczono do pracy bez badań lekarskich, w 20% - bez przeszkolenia w zakresie bhp. Dotyczy to przeważnie zakładów prywatnych, w których właściciele lub kierujący też nie posiadali odpowiedniego przeszkolenia. W 18% zakładów nie wypłacono lub zaniżono wynagrodzenia.</u>
          <u xml:id="u-30.24" who="#KrystynaSienkiewicz">Wysoka Izbo! Wszystkie te zjawiska dotyczą grupy młodzieży wkraczającej w dorosłe życie i stającej przed wyborem: bezrobocie, zasiłek, nieuczciwy pracodawca.</u>
          <u xml:id="u-30.25" who="#KrystynaSienkiewicz">Odrębny i trudny problem zawarty w omawianym sprawozdaniu to choroby zawodowe. Termin „choroba zawodowa” oznacza stan prawny, nie medyczny. Choroby zawodowe w 1993 r. dotyczyły 11 tys. przypadków, co oznacza wzrost w stosunku do 1992 r. o 316 przypadków. Roczny współczynnik — 129 przypadków na 100 tys. zatrudnionych, jest najwyższy od 1971 r. Zdecydowana większość, 93% stwierdzonych chorób zawodowych, to choroby powstałe po minimum 10-letnim okresie pracy w kontakcie z czynnikiem szkodliwym. Blisko 70% ogólnej liczby chorób odnotowano u osób w wieku 40–59 lat, a więc często u osób jeszcze czynnych zawodowo, w wieku produkcyjnym. Największa zachorowalność — to może budzić zdziwienie — występuje w następujących działach: ochrona zdrowia i opieka społeczna — 204 przypadki na 100 tys. zatrudnionych, oświata i wychowanie, kultura i nauka — 193 przypadki na 100 tys. zatrudnionych, przemysł, leśnictwo, budownictwo. We wszystkich wymienionych działach następuje wzrost wskaźników zachorowalności w stosunku do 1992 r. Ani razu podczas składania sprawozdania nie mogłam powiedzieć, że jakikolwiek wskaźnik ulega obniżeniu, że jakiekolwiek negatywne zjawisko ma tendencję spadkową. Wzrasta też liczba chorób nowotworowych wywołanych promieniowaniem jonizującym.</u>
          <u xml:id="u-30.26" who="#KrystynaSienkiewicz">Zapobieganie chorobom zawodowym i innych schorzeniom związanym ze środowiskiem pracy nie jest domeną ani przedmiotem zainteresowania pracodawców. W co drugim zakładzie sektora prywatnego i w co trzecim zakładzie sektora publicznego stwierdzono nieprawidłowości w realizacji obowiązków pracodawców w zakresie profilaktycznej opieki lekarskiej, jeśli chodzi o zatrudnionych. Nie nawiązało współpracy z jakimkolwiek zakładem służby zdrowia i nie skierowało swoich pracowników na badania profilaktyczne 33% badanych pracodawców prywatnych, czyli co trzeci. Potwierdziło się, że gorsze są warunki pracy w zakładach sektora prywatnego, chociaż obejmują mniejszą grupę zatrudnionych. Mniej jest też w nich działań na rzecz poprawy. Rozdział, który jest poświęcony tym zagadnieniom, zawiera niezwykle istotne wnioski adresowane do rządu i parlamentu.</u>
          <u xml:id="u-30.27" who="#KrystynaSienkiewicz">Wysoka Izbo! W trakcie dyskusji w Komisji Polityki Społecznej przy okazji omawiania zarówno planów finansowych, jak i sprawozdań, posłowie wielokrotnie formułowali pytanie, czy Państwowa Inspekcja Pracy do końca wykorzystuje instrumenty prawne, którymi dysponuje, a jeżeli są one niedostateczne, to jakie wzmocnienie powinna otrzymać. I to pytanie powraca niemal tak często, jak komunikaty o pogodzie.</u>
          <u xml:id="u-30.28" who="#KrystynaSienkiewicz">Z przedstawionych w sprawozdaniu z druku nr 536 materiałów wynika, że Państwowa Inspekcja Pracy ma wiele instrumentów, którymi może istotnie wpływać na stan ochrony pracy w Polsce, ale także, że istniejące instrumenty nie wystarczają do istotnej zmiany stanu tej ochrony. Konieczne jest włączenie innych niż kontrola, nadzór i represje narzędzi poprawiających stan ochrony pracy - przede wszystkim narzędzi o charakterze ubezpieczeniowym, w postaci prewencji, rehabilitacji, oraz instrumentów o charakterze ekonomicznym, wymuszających na pracodawcach poprawę warunków pracy. Potrzebne są też zmiany w wielu dziedzinach prawa, w tym również w Prawie celnym, czego nie omówiłam. Konieczne jest ponadto szersze zastosowanie narzędzi edukacyjnych, co należy kierować do pracowników i związków zawodowych skupiających pracowników i pracodawców. Bez szerokiego wykorzystania przez wiele podmiotów instrumentów ekonomicznych, ubezpieczeniowych, edukacyjnych skuteczność narzędzi, którymi dysponuje PIP, będzie zawsze ograniczona. Wskazać trzeba na brak niektórych całościowych uregulowań prawnych (m.in. dotyczących ubezpieczeń społecznych) oraz na potrzebę podjęcia wielokierunkowych działań w skali kraju z udziałem wielu podmiotów. Rozwiązania prawne od wielu lat oczekiwane przyniesie zapewne nowelizowany Kodeks pracy. Część rozwiązań prawnych dostosowujących środki ochrony pracy do zmian gospodarczych i społecznych została już zrealizowana - sprawozdanie dotyczy wszakże 1993 r.</u>
          <u xml:id="u-30.29" who="#KrystynaSienkiewicz">Przypomnę, że posłowie Komisji Polityki Społecznej, a wcześniej członkowie Rady Ochrony Pracy uznali za konieczne i pilne stworzenie mechanizmów ekonomicznych skłaniających pracodawców do kompleksowych działań na rzecz poprawy warunków pracy i przestrzegania przepisów prawa pracy - poczynając od tak prostych, jak podwyższenie kar z 5 mln starych złotych do np. 10-krotności tej kwoty, aż po konieczną nowelizację Kodeksu karnego, Kodeksu pracy, ustawy o ubezpieczeniu społecznym, o Policji, o Państwowej Inspekcji Pracy, ratyfikację kilku już wymienionych konwencji.</u>
          <u xml:id="u-30.30" who="#KrystynaSienkiewicz">Omówione przy prezentacji sprawozdania wszystkie niedobre zjawiska wykazują tendencję wzrostową, co wskazuje na potrzebę kontynuowania kontroli, nowelizacji przepisów dotyczących np. odpłatności za naukę zawodu, popularyzacji przepisów dotyczących zatrudnienia młodocianych. Duża liczba osób, u których stwierdzono chorobę zawodową, świadczy, że systemy ochrony pracy i ubezpieczeń społecznych prowadzą działania zupełnie niezależne, odizolowane od siebie, jak gdyby odbywały się one każde w innej szerokości geograficznej. Brakuje im wspomnianego już rezonansu społecznego. W proces skoordynowanego działania powinny być włączone inne organy: urzędy pracy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, urzędy skarbowe, Policja. Konieczne jest zrównanie obowiązków i uprawnień pracodawców niezależnie od formy własności zakładu, nałożenie na pracodawców obowiązku prowadzenia dokumentacji pracowniczej i określenia na piśmie terminu zawarcia umowy o pracę. Fundamentalną sprawą dla ochrony praw pracowniczych jest wprowadzenie domniemania zawarcia umowy o pracę w przypadku, gdy praca jest wykonywana w warunkach charakterystycznych dla takiej umowy o pracę.</u>
          <u xml:id="u-30.31" who="#KrystynaSienkiewicz">Zadaniem Sejmu, rządu jest tworzenie spójnego, dostosowanego do realiów ustrojowych systemu ochrony pracy. Państwowa Inspekcja Pracy w świetle swoich ustawowych obowiązków odpowiedzialna jest za realizację nadzoru i kontroli nad przestrzeganiem prawa pracy, za przedsięwzięcia o charakterze towarzyszącym, a więc promowanie bezpiecznych metod pracy i wiedzy o ochronie pracy.</u>
          <u xml:id="u-30.32" who="#KrystynaSienkiewicz">Komisja Polityki Społecznej podczas posiedzenia 13 grudnia 1994 r. w wyniku głosowania uznała, że Państwowa Inspekcja Pracy w 1993 r. wywiązała się ze swoich zadań. Komisja zapoznała się ze stanowiskiem Rady Ochrony Pracy. Za przyjęciem sprawozdania głosowało 14 posłów, 1 poseł wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-30.33" who="#KrystynaSienkiewicz">W imieniu posłów z Komisji Polityki Społecznej proszę, aby Wysoki Sejm raczył przyjąć do wiadomości informację zawartą w druku nr 536.</u>
          <u xml:id="u-30.34" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję sprawozdawczyni Komisji Polityki Społecznej pani posłance Krystynie Sienkiewicz.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie o zabranie głosu przewodniczącego Rady Ochrony Pracy pana prof. Leszka Pacholskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#LeszekPacholski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Przyjęty obyczaj oraz wymogi formalne każą, aby sprawozdaniu z działalności określonej instytucji towarzyszyło przedstawienie stanowiska jej rady nadzorczej. Zabieram więc głos, gdyż Rada Ochrony Pracy afiliowana przy Prezydium Sejmu RP pełni zgodnie z wymogiem ustawowym rolę organu nadzorującego działalność Państwowej Inspekcji Pracy. Jest zatem moim podstawowym obowiązkiem poinformować Wysoką Izbę, że działalność inspekcji pracy, stanowiąca przedmiot dzisiejszej debaty, została najpierw szczegółowo przeanalizowana, a następnie wnikliwie oceniona przez Radę Ochrony Pracy. Rezultat tej oceny był jednoznacznie pozytywny. Ponieważ jednak przywołana przeze mnie wcześniej ustawa przypisuje Radzie Ochrony Pracy kompetencje nadzorcze, obejmujące całość stanu warunków pracy w Polsce, pozwalam sobie zaprezentować pogląd, że coroczne skwitowanie działalności inspekcji przez Prezydium Sejmu oraz rutynowa prezentacja sprawozdania na forum rządu nie mogą wyczerpywać tematu. Sprawozdanie głównego inspektora winno bowiem być przede wszystkim kanwą do głębokiej refleksji nad stanem ochrony pracy w państwie, refleksji, która w rozwiniętych krajach świata przyjmuje postać obszernej debaty parlamentarnej, często prowadzonej przy dużym zainteresowaniu mass mediów i społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#LeszekPacholski">Doniosłość kwestii ochrony człowieka w procesie pracy porównywalna jest przecież z rangą nadawaną na przykład zagadnieniom ekologicznym. W obu bowiem obszarach istotę problemu stanowi podmiotowość człowieka w procesach gospodarowania zasobami.</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#LeszekPacholski">Przechodząc do meritum, chciałbym na zasadzie warunku brzegowego skonstatować, że stanu ochrony pracy w skali państwa nie można rozpatrywać w oderwaniu od determinant otoczeniowych. Najistotniejsze z nich to: uwarunkowania mentalnościowe i cywilizacyjne, kultura organizacyjna i poziom managementu, poziom technologii oraz wiedzy i świadomości ergologicznej, kultura społeczna i polityczna, skuteczność legislacyjna, stosunki własnościowe itd.</u>
          <u xml:id="u-32.3" who="#LeszekPacholski">Dla doraźnych potrzeb stan ochrony pracy w państwie można charakteryzować danymi liczbowymi bezwzględnymi, dotyczącymi zgłoszonych wypadków przy pracy czy też stwierdzonych przypadków chorób zawodowych. Można także próbować określić liczbowo tendencje do naruszania przepisów prawa pracy, choć tutaj ujęcia parametryczne nie na wiele się zdają. Wyobraźnię społeczeństwa można ponadto atakować danymi odpowiednio spreparowanymi, na przykład traktując państwo jak metaforyczne przedsiębiorstwo, wykazać, że w Polsce w roku sprawozdawczym, mówię o roku 1993, co 70 sekund zdarzał się wypadek przy pracy, natomiast co 190 minut ginął pracujący człowiek. Bardziej racjonalne wydają się jednak ilustracje statystyczne względne, odnoszone do 1000 zatrudnionych (w przypadku danych wypadkowych) lub 100 tysięcy zatrudnionych (w przypadku chorób zawodowych).</u>
          <u xml:id="u-32.4" who="#LeszekPacholski">Wskaźniki te w ostatnim okresie, mówię o wskaźnikach względnych, wykazują tendencję rosnącą. Ich aktualny poziom może być porównywalny z odpowiednimi danymi austriackimi i czeskimi. Informacja taka mogłaby być przedmiotem konstatacji co do naszego miejsca w europejskim szyku, a nawet źródłem refleksji dotyczącej analogii do innych zjawisk gospodarczych. Trzeba jednak równocześnie uczciwie stwierdzić, że polskie wskaźniki względne stanu ochrony pracy są wielokrotnością podobnych parametrów w Wielkiej Brytanii czy Danii.</u>
          <u xml:id="u-32.5" who="#LeszekPacholski">Powstaje zatem pytanie, czy owej konstatacji nie zastąpić twórczym niepokojem z tytułu konkretnych strat ekonomicznych, społecznych i biologicznych. Mówi się o kilkudziesięciu bilionach starych złotych, mówi się o tym, że co drugi pracujący Polak nie dożywa emerytury itd. Dystans dzielący nas od europejskiej czołówki dotyczy przede wszystkim sfery, i to chcę wyraźnie powiedzieć, aplikacyjnej. Przeciwstawiam tu kwestię zastosowań praktycznych dokonaniom polskich teoretyków problemu, których wymierne osiągnięcia koncepcyjne i publikacyjne w obrębie na przykład (blisko spokrewnionej z ochroną pracy) ergonomii są porównywalne z dorobkiem Niemiec, Włoch, czy krajów Beneluksu.</u>
          <u xml:id="u-32.6" who="#LeszekPacholski">Podstawowa kwestia stanu ochrony pracy w Polsce dotyczy, moim zdaniem, braku skutecznych strategii wdrażania zespołów wzajemnie spójnych rozwiązań prawnych, ekonomicznych i menedżerskich, stymulujących zachowania pracodawców, pracowników oraz państwa zgodne z wymogami międzynarodowych konwencji ochrony człowieka w procesie pracy.</u>
          <u xml:id="u-32.7" who="#LeszekPacholski">Współczesne próby wykreowania takich strategii niestety napotykają w Polsce opór dwojakiego rodzaju. Pierwszy, oparty na partykularyzmie, często niedouczeniu, postrzeganiu zmiany mechanizmów jako zagrożenia dla spetryfikowanych struktur organizacyjnych, a także na koteryjnej centralizacji i prymacie frazeologii nad profesjonalizmem. Drugi typ oporu związany jest z brakiem społecznej świadomości istnienia podziału zadań i obowiązków w dziedzinie ochrony pracy pomiędzy państwo, pracodawców i pracowników. Nie ma innego wyjścia, musimy iść razem - państwo, pracodawcy i pracownicy.</u>
          <u xml:id="u-32.8" who="#LeszekPacholski">Skoncentrujmy się z racji okoliczności tego wystąpienia jedynie na zadaniach państwa, wyodrębniając dla pewnej systematyczności wywodu trzy kategorie zadań i obowiązków.</u>
          <u xml:id="u-32.9" who="#LeszekPacholski">Kategoria pierwsza obejmuje stanowienie prawa i dotyczy obszaru bardzo rozległego, od ewentualnych zapisów konstytucyjnych poprzez wlokącą się kwestię Kodeksu pracy, nowelizację ustaw inspekcyjnych, ewentualne podjęcie inicjatywy wykreowania ustawy o systemie ochrony pracy, aż po cały pakiet norm i standardów aplikacyjnych. Całość procesu stanowienia prawa ochrony pracy musi być zsynchronizowana z wymogami międzynarodowymi. Problem wdrażania konwencji międzynarodowych w zakresie ochrony pracy jest na pewno trudny i złożony. Niepokoi jednak odkładanie tego przez partnera państwowego na tzw. odleglejszy horyzont czasowy.</u>
          <u xml:id="u-32.10" who="#LeszekPacholski">Kategoria druga zadań i obowiązków państwa dotyczy uruchamiania, o czym już wspominano, ekonomicznych stymulatorów racjonalnego gospodarowania zasobami walorów ludzkich w procesach pracy. Ta kategoria obejmuje cztery grupy przedsięwzięć. Primo — finansowe sankcje z tytułu przekraczania dopuszczalnych standardów ochrony pracy; secundo — ubezpieczenia pracowników i pracodawców na okoliczność skutków wypadków przy pracy i chorób zawodowych; tertio — wprowadzenie ulg podatkowych i celnych w wypadku inwestowania w poprawę warunków pracy; wreszcie quarto — wykreowanie systemu kredytów bankowych, preferujących poprawę warunków pracy.</u>
          <u xml:id="u-32.11" who="#LeszekPacholski">Uważam, że stan aktywów po stronie państwa w tej kategorii zadań i obowiązków nie wygląda zbyt imponująco.</u>
          <u xml:id="u-32.12" who="#LeszekPacholski">Trzecia, ostatnia już kategoria zadań obejmuje edukację oraz koordynowanie badań naukowych w zakresie ochrony pracy, a także ocenę i nadzór nad stanem warunków pracy w Polsce, wreszcie coś, co można by określić mianem marketingu problematyki.</u>
          <u xml:id="u-32.13" who="#LeszekPacholski">Na szczególne wyeksponowanie zasługuje tu kwestia edukacji i związany z nią problem potrzeby wykreowania profesjonalnych kadr menedżerów ochrony pracy, kadr o kwalifikacjach diametralnie różnych od dzisiejszego stereotypu. Nieliczne polskie uczelnie rozpoczęły już kształcenie takich właśnie specjalistów, którzy mogliby zasilić zreformowany system ochrony pracy na przełomie bieżącego i następnego stulecia. Jednak dopiero najbliższe lata pokażą, czy ludzie ci znajdą zatrudnienie zgodne z uzyskanymi kwalifikacjami, czy też po uprzednim „przebranżowieniu się” bądź „wynarodowieniu się” będą tylko kibicować nie kończącym się dyskusjom o potrzebie reformy polskiego systemu ochrony pracy.</u>
          <u xml:id="u-32.14" who="#LeszekPacholski">Reasumując, dochodzimy do dwóch grup konkluzji. Pierwsza - w nowoczesnym państwie ochrona pracy nie może być traktowana jako marginalny, uboczny produkt działalności gospodarczej, procesów społecznych i przedsięwzięć politycznych. Ochrona pracy jest bowiem antropocentrycznie zorientowaną racjonalizacją gospodarowania zasobami walorów ludzkich w procesach pracy i jako taka podlega wszelkim regułom restrukturyzacyjnym. Ochrona pracy jest testem weryfikującym stopień nowoczesności polityki gospodarczej państwa poprzez operowanie trzema formułami kosztowymi: ekonomiczną, biologiczną i społeczną.</u>
          <u xml:id="u-32.15" who="#LeszekPacholski">W konkretnych działaniach na rzecz ochrony człowieka w procesie pracy sprawdza się także wiarygodność deklaracji politycznych i skuteczność przekształceń społecznych.</u>
          <u xml:id="u-32.16" who="#LeszekPacholski">Konkluzja druga. Ochrony pracy nie można traktować - mówię to ze szczególnym naciskiem - jako domeny wyłącznie organów inspekcyjnych i nadzoru. Wymaga ona bowiem działań kreatywnych państwa, pracodawców i pracowników, działań typowych dla procesów racjonalizacji gospodarowania. Ochrona pracy przełożona na język konkretnych stymulatorów ekonomicznych, rozwiązań legislacyjnych, profesjonalnego zarządzania, przedsięwzięć edukacyjnych i doskonalenia kadr, a także - podkreślam to z naciskiem - gospodarczo i społecznie przydatnych badań naukowych, musi znaleźć swoje praktyczne, a nie hasłowe miejsce w strategiach, programach i działaniach rządu, parlamentu oraz prezydenta Rzeczypospolitej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-32.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję przewodniczącemu Rady Ochrony Pracy panu prof. Leszkowi Pacholskiemu.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo, przypominam, iż Sejm ustalił w debacie nad tym punktem porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła parlamentarne, w zależności od ich wielkości, w granicach od 5 do 77 minut, to jest debatę średnią.</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#AleksanderMałachowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-33.3" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do wysłuchania wystąpień w imieniu klubów parlamentarnych.</u>
          <u xml:id="u-33.4" who="#AleksanderMałachowski">Pierwszego proszę pana posła Bogdana Krysiewicza z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#BogdanKrysiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Podejmując dziś dyskusję nad sprawozdaniem z działalności Państwowej Inspekcji Pracy za 1993 r., winniśmy mieć świadomość, że w istocie poddajemy ocenie aktualny stan rzeczy w dziedzinie posiadającej wartość szczególną w każdym wymiarze - gospodarczym, społecznym i politycznym.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#BogdanKrysiewicz">Praca, bo o niej mowa, jako źródło innych wartości, posiada także znaczenie i wymiar konstytucyjny. Ustawy zasadnicze w państwach demokratycznych zawierają formuły określające współczesne prawo do pracy. Zapis o możliwości utrzymania się przez pracę swobodnie wybraną lub przyjętą oraz prawo do „sprawiedliwych i korzystnych warunków pracy” zawiera Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych, dokumenty MOP oraz Karta socjalna Wspólnoty Europejskiej i dyrektywy Unii. Tak więc powszechne doświadczenia krajów zachodnich przeczą rozpowszechnianym w Polsce poglądom, że państwo w gospodarce rynkowej nie interesuje się ochroną prawa obywateli do pracy. Należy ono do podstawowych praw obywateli w państwach demokratycznych, a władze państwowe zobowiązane są do prowadzenia takiej polityki gospodarczej i społecznej, która poprzez politykę ochrony zdrowia, edukacyjną, zabezpieczenia społeczne, zatrudnienie, ochronę pracy, zmierza do realizacji prawa obywateli do pracy.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#BogdanKrysiewicz">Procesy transformacji systemowej w naszej gospodarce przyniosły nowe problemy w zakresie ochrony pracy. Dziś praca na czarno stanowi jedno z istotnych, nowych, niekorzystnych zjawisk będących skutkiem trudności na rynku pracy. Zatrudnienie na czarno nie gwarantuje pracownikom potrzebnej ochrony i praw, nie zapewnia odpowiednich warunków pracy i ochrony praw socjalnych, uprawnień emerytalno-rentowych, świadczeń odszkodowawczych, urlopów i innych praw socjalnych. Nie przeciwdziała skutecznie temu zjawisku obowiązujący system prawa pracy i kontroli przestrzegania prawa. Przeciwdziałanie temu zjawisku i ograniczanie nielegalnego zatrudnienia wymaga więc zmian w prawie pracy, w prawie ubezpieczeń społecznych oraz w systemie pomocy socjalnej. W tym zakresie nasz parlament nie nadąża ze stosownymi regulacjami. Niezbędne jest więc szersze współdziałanie inspekcji z biurami pracy, związkami zawodowymi oraz reprezentacjami pracodawców. Nie wystarczy tworzyć porozumień i mówić o koncepcji współdziałania. Trzeba tworzyć skuteczną praktykę współpracy i walki z patologicznymi zjawiskami występującymi na rynku pracy.</u>
          <u xml:id="u-34.3" who="#BogdanKrysiewicz">Konieczne są działania na rzecz uświadamiania społecznych skutków nielegalnego zatrudnienia. Istotną przyczyną deformacji w procesach zatrudnienia jest upowszechnianie zatrudnienia na tzw. umowę zlecenia oraz związane z tym nadużycia pracodawców wobec pracowników. W warunkach wysokiego poziomu bezrobocia należy dążyć do eliminowania tej formy zatrudnienia jako trudnej, wręcz niemożliwej do skontrolowania, bez względu na zasięg i częstotliwość kontroli. Szeroka kampania, fala niezadowolenia towarzyszące w ubiegłym roku zmianom przepisów ograniczających dotychczasową dowolność w stosowaniu umów zlecenia na rynku pracy jest dobrym dowodem na to, jak chętnie stosuje się wszelkie sposoby obniżenia kosztu pracy, nawet jeśli narusza to ewidentny interes pracowniczy.</u>
          <u xml:id="u-34.4" who="#BogdanKrysiewicz">Wysoka Izbo! Realizując ustawowe zadania w 1993 r., inspektorzy Państwowej Inspekcji Pracy dokonali ponad 60 tys. kontroli, wydali 307 726 wniosków i decyzji; inaczej mówiąc - skontrolowali ponad 42 tys. zakładów, w których zatrudnionych jest prawie 5 mln pracowników. Można powiedzieć, że wykonano dużą pracę. Ale jak pokazuje praktyka, jej efektywność i skuteczność jest niewystarczająca, bo przecież skontrolowano tylko niewiele ponad 3% zakładów objętych nadzorem Państwowej Inspekcji Pracy. Średnio jeden inspektor wykonał w roku ok. 72 kontrole, a przypada na niego prawie 1,5 tys. zakładów. Już te liczby świadczą o tym, że nie można oczekiwać znaczących efektów wobec niewielkiej skali faktycznego oddziaływania.</u>
          <u xml:id="u-34.5" who="#BogdanKrysiewicz">Jakie są inne przyczyny tej sytuacji? Jakie działania należy podjąć? Do podstawowych przyczyn należy zaliczyć fakt, że o problematyce ochrony pracy mówimy okazjonalnie, ze stwierdzeniami o potrzebie zmian zgadzamy się werbalnie i formalnie, nie traktując tych spraw na ogół jako pierwszoplanowych problemów milionów ludzi pracy. Dowodem na to może być fakt, że do parlamentu za kilka tygodni mogłoby wpłynąć już sprawozdanie Państwowej Inspekcji Pracy za 1994 r., a my omawiamy dopiero efekty roku 1993. Nie najlepiej to świadczy o ugruntowanej, mocnej pozycji tej problematyki w hierarchii spraw podejmowanych przez Sejm.</u>
          <u xml:id="u-34.6" who="#BogdanKrysiewicz">Co jeszcze warunkuje skuteczność działań? Nadal brak mechanizmów ekonomicznych skłaniających pracodawców do podejmowania przedsięwzięć na rzecz poprawy warunków pracy. Mimo że liczba wypadków przy pracy w 1993 r. w gospodarce narodowej (bez rolnictwa indywidualnego) zbliżona była do wartości z 1992 r., to z powodu zmniejszenia o ponad 4% przeciętnej liczby pracujących wzrósł wskaźnik częstotliwości wypadków. Zresztą statystyka GUS nie odzwierciedla faktycznej liczby wypadków przy pracy. Na jej zaniżenie ma wpływ forma zatrudnienia pracowników. Wypadki osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych nie są rejestrowane w statystyce.</u>
          <u xml:id="u-34.7" who="#BogdanKrysiewicz">W porównaniu z 1992 r. wzrosła o 3% liczba stwierdzonych chorób zawodowych, wzrósł również prawie o 8% roczny współczynnik zachorowalności, sięgając - jak tu już była uprzejma koleżanka Sienkiewicz powiedzieć - poziomu 129 przypadków na 100 tys. zatrudnionych. Był on najwyższy od 23 lat. Nadal brak rzetelnej oceny kosztów ponoszonych przez gospodarkę w wyniku wypadków przy pracy i chorób zawodowych, chociaż wiadomo, że bezpośredni koszt odszkodowań z tytułu chorób zawodowych i wypadków ponoszony przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych wynosił w 1993 r. 11 bln zł, a koszty pośrednie prawdopodobnie były 3-, 4-krotnie większe.</u>
          <u xml:id="u-34.8" who="#BogdanKrysiewicz">Alarmujące wyniki przynosi raport o stanie ochrony pracy w rolnictwie indywidualnym. Wskazuje on na wieloletnie zaniedbania, wszechobecne zagrożenia zdrowia i życia w trakcie wykonywanej pracy. Statystyka wskazuje na znacznie wyższy poziom wypadkowości w rolnictwie niż w całej gospodarce. Rolnik w codziennej pracy narażony jest na różnorodne urazy, hałas, wibracje, zapylenia, spaliny, a także na urazy ze strony zwierząt hodowlanych. Wypadki w rolnictwie stanowią 32% ogólnej liczby wypadków w całej gospodarce narodowej i 34% wypadków śmiertelnych przy 21-procentowym udziale pracujących w rolnictwie w ogólnym zatrudnieniu.</u>
          <u xml:id="u-34.9" who="#BogdanKrysiewicz">Państwowa Inspekcja Pracy zgodnie z ustawowymi kompetencjami zobowiązana jest do nadzoru i kontroli przestrzegania przepisów w dziedzinie ochrony pracy pracowników przedsiębiorstw rolnych i spółdzielczości rolniczej. Jeśli chodzi o sferę rolnictwa indywidualnego, to ustawa o PIP zawiera enigmatyczny zapis zobowiązujący PIP do podejmowania przedsięwzięć na rzecz ochrony pracy w rolnictwie indywidualnym. Jeśli występujemy z takimi formami ochrony, jak plany poprawy warunków bądź deklaracje bezpieczeństwa, to z przykrością trzeba powiedzieć, że od krajów zachodnich, stosujących środki ubezpieczeniowe i profilaktyczne w praktyce ochrony pracy w rolnictwie, dzieli nas przepaść.</u>
          <u xml:id="u-34.10" who="#BogdanKrysiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Istotnymi warunkami skutecznych działań w sferze ochrony pracy są dobre prawo i możliwość jego egzekwowania, system kontroli przestrzegania prawa oraz instrumenty wspomagające przedsięwzięcia w tym zakresie. Przebudowa ustroju politycznego i gospodarczego wymaga dostosowania prawa pracy do nowego układu stosunków gospodarczych, społecznych właściwych gospodarce rynkowej.</u>
          <u xml:id="u-34.11" who="#BogdanKrysiewicz">Propozycje doraźnych i systemowych rozwiązań prawnych, ekonomicznych i strukturalnych w sferze ochrony pracy, wynikające z zachodzących przemian, były przedstawiane w sprawozdaniach głównego inspektora pracy za lata 1990–1992. Większość z nich, pomimo przychylnego przyjęcia, nie została zrealizowana, na przykład sprawa kompleksowego uregulowania problematyki związanej z zatrudnianiem pracowników m.in. poprzez nałożenie obowiązku prowadzenia dokumentacji pracowniczej (osobowej, płacowej i dotyczącej czasu pracy), zawierania umów o pracę w formie pisemnej, zobowiązania do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne bez względu na czas trwania umowy zlecenia, prowadzenia książeczek pracy.</u>
          <u xml:id="u-34.12" who="#BogdanKrysiewicz">Pewne nadzieje na uporządkowanie najpilniejszych problemów stwarza projekt nowelizacji Kodeksu pracy. Analizowane i rozważane są różne koncepcje wzmocnienia prawa pracy, m.in. zobowiązanie pracodawcy do opracowania programów likwidacji lub ograniczenia zagrożeń zdrowia lub życia pracowników związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą, wprowadzenie konstrukcji prawnej, która zastąpiłaby ideę domniemania prawnego zawarcia umowy o pracę, jeżeli rodzaj i charakter świadczonej pracy mają cechy pracy świadczonej na podstawie umowy o pracę. Aktualne są również wnioski odnoszące się do grupy narzędzi wspomagających działania na rzecz ochrony pracy, takie jak zbudowanie systemu mechanizmów i instrumentów ekonomicznych skłaniających pracodawców do podejmowania przedsięwzięć na rzecz poprawy warunków pracy czy zmiany w ubezpieczeniach. Trzeba jednak pamiętać, że nie można ulegać magii tzw. samoistnej skuteczności czy wszechmocności zmian ustawowych, traktować ich jako podstawowego warunku decydującego o efektywności działań inspekcji pracy. Mówiliśmy już, że poważnym ograniczeniem są niewielkie możliwości bezpośredniego oddziaływania inspektorów Państwowej Inspekcji Pracy.</u>
          <u xml:id="u-34.13" who="#BogdanKrysiewicz">Na atmosferę towarzyszącą rozwiązywaniu problemów z dziedziny ochrony pracy niezbyt korzystnie wpływają koncepcje zmierzające do rozwijania i zawłaszczania - jak to mówią niektórzy - przez GIP wszystkich uprawnień w tej dziedzinie, demonstrowanie wyłączności i nadrzędności kosztem tworzenia szerokiego frontu współpracy organów państwa. Świadczą o tym propozycje nadania inspekcji rangi organu konstytucyjnego, co nie znajduje uzasadnienia w znanych nam rozwiązaniach czy chociażby osiąganych efektach pracy, lub stawianie znaku równości pomiędzy sprawozdaniami głównego inspektora pracy a raportem o stanie ochrony pracy w państwie. Tego typu ustawowo określone uprawnienie i odpowiedzialność posiada minister pracy i polityki socjalnej. Trudno więc traktować sprawozdanie jak raport, który winien być wynikiem bardziej wielostronnych ocen, analiz i zawierać stanowiska wszystkich organów państwa ustawowo odpowiedzialnych i zobowiązanych do oceny nadzoru i kontroli warunków pracy i bhp. Przypomnijmy, że do tej grupy należą: Państwowa Inspekcja Sanitarna, Wyższy Urząd Górniczy, Państwowa Agencja Atomistyki, Urząd Dozoru Technicznego, Instytut Medycyny Pracy w Łodzi, GUS, a także Zakład Ubezpieczeń Społecznych.</u>
          <u xml:id="u-34.14" who="#BogdanKrysiewicz">Niepokojąco brzmią również coraz częstsze sygnały przekazywane zarówno w trybie indywidualnym, jak i formułowane w wystąpieniach zbiorowych, na temat problemów wewnętrznych inspekcji. Prezentowane są opinie, że w inspekcji kwitnie biurokracja, mało sprawny i niezbyt funkcjonalny aparat ma niekiedy różne odcienie dezintegracji. Nagłaśniane są lokalne konflikty. Są również uwagi dotyczące nieumiejętnego wykorzystywania uprawnień. Niepokoi szczególnie fakt, że kierownictwo inspekcji nie potrafi skutecznie reagować, zapobiegać tym konfliktowym sytuacjom i ich rozwiązywać. Oczekujemy więc poważnych reakcji na te zarzuty.</u>
          <u xml:id="u-34.15" who="#BogdanKrysiewicz">Wysoka Izbo! Biorąc pod uwagę różnorodność opinii, w tym znaczną liczbę krytycznych uwag, głównie dotyczących niskiej efektywności w rozwiązywaniu problemów ochrony pracy, klub SLD nie wypracował jednolitego stanowiska na temat sprawozdania. Posłom SLD pozostawiono wolność wyboru w głosowaniu. Domagamy się jednak od głównego inspektora pracy bardziej zdecydowanego i skutecznego działania, przede wszystkim w ramach dziś obowiązującego prawa. Postulujemy, aby Prezydium Sejmu i Rada Ochrony Pracy bardziej stanowczo i konsekwentnie egzekwowały obowiązki i rozliczały zadania stawiane przed tym organem parlamentu, dążąc do modelowego rozwoju i przebudowy, czyli dostosowania inspekcji do nowego rynku pracy.</u>
          <u xml:id="u-34.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Bogdanowi Krysiewiczowi z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Stanisława Kalembę z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#StanisławKalemba">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wynikające z ustawy z dnia 6 marca 1981 r. sprawozdanie głównego inspektora pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy za 1993 r. i rozpatrywanie sprawozdania dzisiaj przez Sejm jest mocno spóźnione. Zdaniem Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego większość ustaleń wynikających ze sprawozdania jest jednak ciągle aktualna. Zasadniczym celem działalności Państwowej Inspekcji Pracy jest zapewnienie możliwie szerokiego i konsekwentnego przestrzegania prawa pracy, poprawy warunków pracy - przy wysoce niezadowalającym ich stanie. Warto podkreślić, że działalność Państwowej Inspekcji Pracy dotyczy przestrzegania bezpiecznych, higienicznych warunków pracy, a więc wykonywana jest też w trosce o życie i zdrowie pracowników, czyli o podstawowe prawa człowieka. Dotyczy to w okresie sprawozdawczym prawie 11 300 tys. osób pracujących w gospodarce narodowej oraz 3300 tys. osób w rolnictwie indywidualnym. Biorąc tych, którzy już zaprzestali pracy, a więc emerytów i rencistów, bezrobotnych, a także tych, którzy przygotowują się do wejścia w dorosłe życie i obecnie pracujących, dotyczyć to może w różnym czasie zdecydowanej większości naszych obywateli. Działalność inspekcji ma związek z koordynacją działań profilaktycznych i ratowniczych związanych z wielkimi zagrożeniami przemysłowymi, a więc związana jest z bezpieczeństwem narodowym. Jak ze sprawozdania wynika, zgodnie z definicją i kryteriami Konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy o zapobieganiu wielkim katastrofom przemysłowym, w Polsce mamy 149 istniejących wielkich zagrożeń. 22 obiekty, tzw. wielkie zagrożenia, stanowią niebezpieczeństwo dla całej załogi zakładu oraz dla okolicznych mieszkańców. Liczba zagrożonych przy szczególnie niekorzystnych lokalizacjach może nawet dochodzić do 300 tys. osób w przypadku każdego z nich. To świadczy o randze omawianych dziś zagadnień.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#StanisławKalemba">Wysoka Izbo! W warunkach dokonujących się trudnych przemian społeczno-gospodarczych realizacja celów Państwowej Inspekcji Pracy napotyka na wiele przeszkód wynikających zarówno z rozwiązań poprzedniego systemu, jak i występowania nowych negatywnych zjawisk. Obowiązujące przepisy nie zawsze dają możliwość wyegzekwowania praw należnych pracownikom. Chodzi zwłaszcza o dowolność przy zawieraniu umów o pracę, pracę na czarno, rozpoczęcie działalności gospodarczej bez zapewnienia pracownikom bezpiecznych warunków pracy. Kontrola przestrzegania prawa pracy wskazuje na nasilające się zjawisko naruszania przepisów przy wypłacie wynagrodzeń i innych świadczeń pracowniczych, nawiązywaniu i rozwiązywaniu stosunku pracy, zatrudnianiu młodocianych i kobiet. Zasadniczą przyczyną obniżającego się stanu praworządności jest nieznajomość lub lekceważenie obowiązującego prawa przez pracodawców, w tym głównie prywatnych, oraz krytyczny stan finansów w zakładach sektora publicznego. Skutki głębokiej recesji powodującej masowe bezrobocie sprzyjają powstawaniu trudnej do oszacowania szarej strefy gospodarczej, w której stosuje się różne formy quasi-legalnego stosunku pracy, aż po pracę na czarno. Wymaga zmiany istniejące prawo, które nie daje inspekcji pracy środków, które pozwoliłyby na skuteczne przeciwdziałanie tym zjawiskom. Istotną przeszkodą w realizacji zadań ochrony pracy jest brak partnerstwa i właściwego zorganizowania pracodawców i pracowników. Polega to na przewadze związków zawodowych w sektorze publicznym, przy jednoczesnej przewadze pracodawców w sektorze prywatnym.</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#StanisławKalemba">Wysoka Izbo! Podstawowymi warunkami skutecznych działań w sferze ochrony pracy są:</u>
          <u xml:id="u-36.3" who="#StanisławKalemba">— dobre prawo i możliwość jego egzekwowania,</u>
          <u xml:id="u-36.4" who="#StanisławKalemba">— system kontroli i przestrzegania prawa,</u>
          <u xml:id="u-36.5" who="#StanisławKalemba">— instrumenty wspomagające przedsięwzięcia w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-36.6" who="#StanisławKalemba">Skuteczność działania organów Państwowej Inspekcji Pracy w znacznym stopniu zależy od rozpoznania stanu zagrożeń w zakładach pracy. Celowi temu służą m.in. gromadzone przez GUS oraz Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej informacje o wypadkach przy pracy, chorobach zawodowych, liczbie osób narażonych na działania szkodliwych czynników. Te dane winny być podstawą określenia priorytetów w sprawowaniu nadzoru i doborze zakładów do kontroli. Jest to jeden z podstawowych warunków racjonalnego wykorzystania dostępnych środków. Nie do przyjęcia jest odmawianie przez instytucje państwowe udostępniania danych inspekcji ze względu na tajemnice statystyki.</u>
          <u xml:id="u-36.7" who="#StanisławKalemba">Wysoka Izbo! Według danych GUS za 1993 r. liczba wypadków przy pracy utrzymuje się ciągle na zastraszającym poziomie. 103 tys. wypadków w gospodarce narodowej plus 42 tys. wypadków w rolnictwie indywidualnym, z tego 655 wypadków śmiertelnych plus 286 wypadków śmiertelnych w rolnictwie indywidualnym. Razem 941 osób zginęło w wypadkach związanych z pracą w 1993 r. Było prawie 3 tys. wypadków ciężkich, duża liczba wypadków zbiorowych. Wskaźnik częstotliwości wypadków w porównaniu z 1992 r. wzrósł o 4%. Absencja w pracy z tytułu wypadków wyniosła 3,4 mln godzin. Statystyka GUS nie odzwierciedla faktycznej liczby wypadków przy pracy. Na jej zaniżanie ma wpływ forma zatrudniania pracowników, m.in. dotyczy to umów cywilnoprawnych często stosowanych przez zakłady prywatne, zresztą nie tylko. W tej sytuacji zaistniałe wypadki nie są jakoby wypadkami przy pracy i nie są rejestrowane w GUS. Najwięcej zbadanych wypadków śmiertelnych, ciężkich i zbiorowych, zaistniało wskutek uderzenia, pochwycenia, przygniecenia człowieka przez maszyny, ich części, urządzenia, narzędzia, środki transportu, a także w rezultacie upadku z wysokości, przygniecenia przez spadający, wysypujący się czy wylewający się czynnik, a także wskutek gwałtownego działania substancji żrących, toksycznych, na skutek pożaru, wybuchu.</u>
          <u xml:id="u-36.8" who="#StanisławKalemba">W roku sprawozdawczym stwierdzono prawie 11 tys. przypadków chorób zawodowych. Jest to wzrost o ok. 8%. W tym okresie nastąpiło 6 katastrof, awarii i wypadków śmiertelnych w szczególnych okolicznościach. Spowodowały one 71 ofiar śmiertelnych, znaczne uszkodzenia technologiczne, duże szkody w otoczeniu i środowisku naturalnym. Katastrofa promu „Heweliusz” na Bałtyku spowodowała 55 ofiar śmiertelnych. Uratowano tylko 9 osób. W tym wypadku zagrożenia tkwiły w technice, organizacji pracy oraz wynikały z zachowań ludzkich. Powstały one na etapie konstrukcji, budowy statku, a w okresie eksploatacji nie dokonano zmian konstrukcyjnych, mimo zaleceń Izby Morskiej. Wystąpiły także ogromne braki w istniejącym systemie ratowania życia na morzu.</u>
          <u xml:id="u-36.9" who="#StanisławKalemba">Wysoka Izbo! Bardzo niepokojące jest zjawisko pogarszania się warunków pracy w związku z przekształceniami własnościowymi, szczególnie w zakładach prywatyzowanych poprzez likwidację, zwłaszcza gdy odczuwalny był brak środków finansowych. Negatywny wpływ przekształceń własnościowych na warunki pracy obserwuje się zwłaszcza w rolnictwie i leśnictwie. Prywatyzacja usług, jaka dokonuje się w leśnictwie, wpływa niekorzystnie na stan warunków pracy. Główny powód to nieznajomość obowiązujących przepisów oraz wprowadzenie radykalnych oszczędności w zakresie bezpieczeństwa. Na 20 badanych przez inspektorów pracy wypadków śmiertelnych w leśnictwie 6 ofiar było zatrudnionych na umowę zlecenia, co uniemożliwiło uzyskanie w normalnym trybie przez ich rodziny świadczeń z tytułu wypadków przy pracy.</u>
          <u xml:id="u-36.10" who="#StanisławKalemba">Krytyczna sytuacja występuje w przekształconych lub ledwo powstałych małych przedsiębiorstwach prywatnych, których właściciele dążą do uzyskania maksymalnego zysku w jak najkrótszym czasie i dokonują różnych zabiegów, często niezgodnych z prawem, aby ograniczyć nakłady, przede wszystkim na bhp. Wykorzystują też trudną sytuację na rynku pracy i dyktują pracownikom warunki często sprzeczne z prawem. Zwraca uwagę wysoka liczba poszkodowanych z krótkim okresem stażu pracy, wynoszącym poniżej 1 roku. W sektorze prywatnym stanowili oni blisko 50% ogólnej liczby poszkodowanych w wypadkach śmiertelnych ciężkich i zbiorowych. Wynika to głównie z niedostatecznego przygotowania zawodowego oraz nieznajomości przepisów. W co drugim zakładzie sektora prywatnego i co trzecim publicznego stwierdzono nieprawidłowości w realizacji obowiązków pracodawców w zakresie profilaktycznej opieki lekarskiej. W 24% zakładów zawarcie umowy nie było dokonane na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-36.11" who="#StanisławKalemba">Wysoka Izbo! Sferą pozostającą poza właściwym zainteresowaniem rządu, Państwowej Inspekcji Pracy w omawianym zakresie jest rolnictwo indywidualne. To zagadnienie wymaga pilnego rozwiązania prawnego, ponieważ art. 8 ust. 1 ustawy tylko hasłowo informuje o potrzebie ochrony pracy w rolnictwie indywidualnym. Praca w rolnictwie niesie ze sobą specyficzne zagrożenia, na które narażone są obok rolników kobiety, dzieci i osoby starsze w gospodarstwach. Praca w zmiennych, często niekorzystnych warunkach pogodowych, z narażeniem na działanie biologicznych i chemicznych środków produkcji, zwierzęta, maszyny i urządzenia, prąd elektryczny - te zagrożenia potęgują. Ta praca rolnicza, należąca do szczególnie niebezpiecznych, nie jest w jakimkolwiek stopniu nadzorowana, nie jest również objęta choćby w podstawowym stopniu systemem prewencji. W świecie rosnącego wyposażenia gospodarstw rolnik polski pozostał w zupełnym osamotnieniu w dziedzinie, która w krajach Europy Zachodniej jest troską państwa i takich organów jak inspekcja pracy.</u>
          <u xml:id="u-36.12" who="#StanisławKalemba">Nasuwa się w związku z tym następujący wniosek. Uchwalenie ustawy o ochronie pracy rolniczej umożliwi organizację systemu ochrony pracy w celu:</u>
          <u xml:id="u-36.13" who="#StanisławKalemba">1) włączenia do systemu ochrony pracy rolniczej Państwowej Inspekcji Pracy i poszerzenia pola jej działań prewencyjnych,</u>
          <u xml:id="u-36.14" who="#StanisławKalemba">2) zobowiązania rolników do zachowywania elementarnych reguł bhp.</u>
          <u xml:id="u-36.15" who="#StanisławKalemba">Na pogorszenie warunków pracy w rolnictwie znaczący wpływ ma zdecydowane pogorszenie sytuacji materialnej, co utrudnia modernizację gospodarstw. Dochody realne przeznaczone na inwestycje w 1993 r. były 5-krotnie niższe aniżeli w roku 1988. Eksploatowany sprzęt, z tych powodów, często pochodzi z lat sześćdziesiątych, siedemdziesiątych, charakteryzuje się dużym stopniem zużycia i zagraża bezpieczeństwu. Duża wypadkowość - 286 wypadków śmiertelnych (co stanowi ponad 30% wszystkich wypadków) nakazuje zapewnienie ochrony tej grupie społeczno-zawodowej.</u>
          <u xml:id="u-36.16" who="#StanisławKalemba">Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego pozytywnie ocenia usytuowanie Państwowej Inspekcji Pracy jako organu podległego Sejmowi, a także nadzór nad inspekcją przez powołaną przez Prezydium Sejmu Radę Ochrony Pracy. Na uwagę zasługuje też współdziałanie Państwowej Inspekcji Pracy z konstytucyjnymi organami władzy oraz partnerami społecznymi, szeroko przedstawione w sprawozdaniu, choć sądzę, że te możliwości nie są w pełni wykorzystane. Dużą wartość ma szeroka współpraca międzynarodowa, co pozwala korzystać z doświadczeń, porównywać zagrożenia i efekty działań, a także dostosowywać rozwiązania prawno-organizacyjne do standardów międzynarodowych.</u>
          <u xml:id="u-36.17" who="#StanisławKalemba">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Do najważniejszych wniosków Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego zalicza:</u>
          <u xml:id="u-36.18" who="#StanisławKalemba">1. Konieczność kompleksowego uregulowania problematyki związanej z zatrudnianiem pracowników - przez nałożenie obowiązku prowadzenia dokumentacji pracowniczej (osobowej, płacowej, czasu pracy), zawierania umów o pracę w formie pisemnej, zobowiązania do opłacania składek na ubezpieczenie społeczne bez względu na czas trwania umowy zlecenia, wprowadzenie książeczek pracy.</u>
          <u xml:id="u-36.19" who="#StanisławKalemba">2. Przyjęcie, że każde świadczenie pracy na rzecz pracodawcy podlega kontroli i nadzorowi inspekcji. Upoważnienie inspektorów pracy do legitymowania osób przebywających na terenie zakładu pracy dla ustalenia tożsamości oraz celu pobytu w zakładach.</u>
          <u xml:id="u-36.20" who="#StanisławKalemba">3. Skoordynowanie działań instytucji, o których tu już moi przedmówcy mówili.</u>
          <u xml:id="u-36.21" who="#StanisławKalemba">4. Stworzenie mechanizmów ekonomicznych skłaniających pracodawców do poprawy warunków pracy; ogólną poprawę sytuacji finansowej w zakładach.</u>
          <u xml:id="u-36.22" who="#StanisławKalemba">5. Poszerzenie uprawnień egzekucyjnych dla inspektorów pracy z zapewnieniem narzędzi realizacji, m.in. w przypadkach zamknięcia zakładu pracy przy zagrożeniu życia i zdrowia, wydawaniu świadectw pracy, egzekwowaniu wynagrodzenia i innych świadczeń, egzekwowaniu urlopów.</u>
          <u xml:id="u-36.23" who="#StanisławKalemba">6. Rygorystyczne egzekwowanie zgłaszania do inspekcji uruchomienia działalności gospodarczej wraz z programem likwidacji zagrożeń.</u>
          <u xml:id="u-36.24" who="#StanisławKalemba">7. Szerokie przedstawianie tematyki ochrony pracy i zagrożeń - w środkach masowego przekazu, w tym szczególnie w telewizji w czasie największej oglądalności.</u>
          <u xml:id="u-36.25" who="#StanisławKalemba">Wysoka Izbo! Na temat wielu bardziej szczegółowych zagadnień rozpatrywanego sprawozdania wypowiedzą się koledzy klubowi. Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego pozytywnie ocenia przedłożone sprawozdanie i będzie głosował za jego przyjęciem. Natomiast bardzo negatywnie oceniamy nieprzestrzeganie prawa pracy, zwłaszcza w ostatnich latach, i rabunkowe dla narodu szafowanie siłą ludzką.</u>
          <u xml:id="u-36.26" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Stanisławowi Kalembie z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Jana Rulewskiego z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#JanRulewski">Wysoka Izbo! Panie Przewodniczący Rady Ochrony Pracy! Panie i Panowie z Państwowej Inspekcji Pracy! Przypadł mi w udziale zaszczyt reprezentowania stanowiska Unii Wolności wobec sprawozdania Państwowej Inspekcji Pracy za rok 1993.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#JanRulewski">Właśnie w roku 1993 upłynęły 4 lata od momentu, w którym Państwowa Inspekcja Pracy uzyskała pełną autonomię w zakresie swoich możliwości określonych przez konwencje i ambicje jej pracowników. Jak wiadomo, do roku 1989 Państwowa Inspekcja Pracy była instrumentalnie wykorzystywana bądź przez oficjalne związki zawodowe, bądź też po roku 1981 przez Radę Państwa.</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#JanRulewski">W wyniku przełomu w 1989 r. Państwowa Inspekcja Pracy uzyskała bardzo wysoką rangę, gdyż została podporządkowana Prezydium Sejmu, a główny inspektor pracy uzyskał rangę podsekretarza stanu. Wreszcie - co może najważniejsze - wszyscy posłowie zrzeszeni w Komisji Polityki Społecznej uznali, że w sytuacji niedostatków finansowych powinna być choć jedna instytucja, której nie zabraknie środków do spełniania swoich statutowych zadań. Jako referent budżetu Państwowej Inspekcji Pracy z pełną odpowiedzialnością stwierdzam, że tak się stało, gdyż taka była zgodna wola wszystkich posłów ze wszystkich organizacji i partii politycznych. I dziś możemy powiedzieć, że Państwowa Inspekcja Pracy - potwierdza to zresztą raport misji Międzynarodowej Organizacji Pracy - posiada duże możliwości do sprawnego działania w zakresie ochrony, bezpieczeństwa i higieny pracy oraz warunków pracy.</u>
          <u xml:id="u-38.3" who="#JanRulewski">System ochrony pracy w Polsce bynajmniej nie opiera się na działaniach kontrolnych Państwowej Inspekcji Pracy, które moim zdaniem powinny być jedynie wynikową działania całego systemu organizacyjnego, politycznego i finansowego. Zatem przypomnę, że warunkami pracy, zwłaszcza higienicznymi, zajmują się statutowo przeszło 22 tysiące pracowników skupionych wokół inspekcji sanitarnej: parę tysiące w dozorze górniczym i urządzeń technicznych, parę tysięcy w ochronie środowiska. Są to pracownicy o najwyższych kwalifikacjach - lekarze medycyny, inżynierowie, a na zapleczu tej armii ludzi działają trzy instytuty naukowe. A jednak, szanowna Wysoka Izbo, gazety, demonstranci, ci obecni i przyszli, częstokroć przejawiają postawy dość wiarygodne - że ludziom w zakładach pracy złom leci na głowę, że żądają płacy, choćby minimalnej, a wreszcie w przyszłości zapewne obudzą się i dowiedzą, że nie starcza dla nich na emerytury lub nie naliczano ich dla nich.</u>
          <u xml:id="u-38.4" who="#JanRulewski">W tym zakresie widzę dysonans między tym, co mówi sprawozdanie — jako bardzo poprawne ocenione przez wiele gremiów, od Rady Ochrony Pracy po Komisję Polityki Społecznej — a rzeczywistością. I o ile jeszcze w sprawach bezpieczeństwa i higieny pracy występuje dość stała tendencja, powiem więcej, nie występują w tym wypadku zjawiska katastrofalne, a większość zdarzeń związanych z zagrożeniami z tytułu niebezpiecznych warunków pracy ma charakter przypadkowy, nie jest to zrutynizowane lub nie jest tak, że nad tym nie panują ludzie — myślę tu o wypadkach w kopalniach, o sprawach transportu — o tyle w zakresie ochrony warunków pracy występują zjawiska katastrofalne. Liczby wskazują, że skala zjawisk nienawiązywania stosunku pracy, braku wypłat, wreszcie braku świadczeń na rzecz ubezpieczonego sięga 30–60%. Mamy tu do czynienia z falą, z katastrofą. Okazuje się, że system państwowy, na który idzie pokaźna ilość środków od podatnika, jest niesprawny, mimo że w 1994 r. w deklaracji trójstronnej podjętej na konferencji, w której uczestniczyli przedstawiciele MOP, rządu — jest tutaj nazwisko pana Andrzeja Bączkowskiego — związków zawodowych, wszystkich urzędów dozoru technicznego, przyjęto pewną koncepcję, pewne kierunki działań, które nakładają na trzy strony obowiązek: określenia podstawowych kierunków polityki państwa w zakresie ochrony warunków pracy, przyspieszenia prac legislacyjnych uwzględniających zmiany społeczno-polityczne, doprowadzenia do koordynacji i współpracy między instytucjami, które stanowią ten wielki potencjał, a są zobowiązane do ochrony i kontrolowania systemu ochrony pracy, wreszcie, chodzi o to, żeby bardziej rozwijał się model trójstronny: rząd–pracodawcy–pracownicy, jeśli chodzi o rozwiązywanie zagadnień bhp. Dziś, fizycznie, to tak wygląda, że rząd w ogóle nie jest tym zainteresowany i w dzisiejszej debacie w ogóle nie występuje, choć mniemam, że będzie wiele pytań skierowanych do rządu, m.in. o to, dlaczego są takie zgrzyty między tymi warunkami, które stworzono, a tą czarną rzeczywistością, która nas otacza. Jest to chyba przykry nietakt ze strony ministra pracy i polityki społecznej. Ta deklaracja również sięgała głęboko w to, co jest przedmiotem naszego obradowania, na co Prezydium Sejmu wyznaczało dostateczne ramy czasowe.</u>
          <u xml:id="u-38.5" who="#JanRulewski">Otóż uważam, iż mimo że stwierdziłem na początku, że Państwowa Inspekcja Pracy jest organem wynikowym w relacji do wszelkiego rodzaju umów i działalności innych instytucji, w tym umów o charakterze społecznym, zawartych m.in. w pakcie o przedsiębiorstwie, to jednak trzeba, żebyśmy my, posłanki i posłowie, ocenili, czy wykorzystała ona wszelkie możliwości. Tak, jeśli chodzi o nadążanie za zmianami, o rekonstrukcję działań w nowych warunkach. Tak, jeśli chodzi o wysłuchiwanie zaleceń Rady Ochrony Pracy, posłów i różnych organizacji, m.in. związkowych. Tak, jeśli chodzi o właściwe wykorzystanie środków finansowych. Ale podatnik pyta, czy ta działalność była optymalna. Stwierdzam tu - nieraz już to podkreślałem - że ta działalność nie była optymalna. Uważam, że dokonywano zbyt mało kontroli w terenie; sprawozdanie mówi o zaledwie 75 kontrolach wykonywanych w ciągu dwóch dni. To oznacza, że inspektor był czynny w zakładach pracy przeciętnie 150 dni, a rok roboczy trwa jednak 250 dni. Jeśli nawet przyjmiemy, że inspektor musiał jeszcze dokonywać pewnych przemyśleń, dochodzić do konkluzji, to i tak uważam, że zakres obecności w zakładach pracy, statutowo nakazanej inspekcji, jest niewystarczający.</u>
          <u xml:id="u-38.6" who="#JanRulewski">Nieoptymalne jest również to, że działalność kontrolna była prowadzona na ogół w ciągu 2 dni; jak jest napisane, w kilkunastu procentach była prowadzona w ciągu 5–6 dni. Ponieważ nastąpił niesamowity rozwój przedsiębiorczości, małych zakładów, uważam, że nie jest konieczne czy najważniejsze to, by okres kontroli w małym zakładzie pracy wynosił 2 dni.</u>
          <u xml:id="u-38.7" who="#JanRulewski">Jeśli chodzi o gospodarkę zasobami ludzkimi - mam na myśli inspektorów, podinspektorów, nadinspektorów - też dostrzegałem nieprawidłowości. Dostrzegła to również misja Międzynarodowej Organizacji Pracy. Na dzisiaj Państwowa Inspekcja Pracy zatrudnia ponad 800 ludzi z wykształceniem II stopnia. Nie uważam za konieczne, aby maleńkie zakłady pracy, sklepy, punkty usługowe były kontrolowane przez ludzi z tak wysokim statusem wykształcenia. Pociąga to za sobą - co tu dużo ukrywać - niemałe środki.</u>
          <u xml:id="u-38.8" who="#JanRulewski">Wreszcie godzę się z treścią opracowań różnych ekspertów, w tym również tych, którzy badali działalność PIP z ramienia Międzynarodowej Organizacji Pracy. Otóż Państwowa Inspekcja Pracy nie sięgała po ekspertów i specjalistów z sąsiednich dziedzin, chociażby lekarzy specjalistów z zakresu medycyny pracy. Częstokroć bez dostatecznej bazy przeprowadzała lub usiłowała przeprowadzać badania, których nie powinna przeprowadzać. A przecież m.in. Państwowa Inspekcja Sanitarna posiada 600 laboratoriów. Tutaj muszę, niestety, tytułem dygresji zaapelować do posłów, aby zobowiązali te dwie ważne instytucje - PIP i Państwową Inspekcję Sanitarną - do tego, żeby wreszcie po 5 latach boczenia się, oglądania, wygrywania sympatii zechciały ze sobą współpracować, oczywiście skuteczniej niż na obecnym etapie. Dzisiaj dostrzega się grę ambicji - jej ofiarą pada właśnie ten, któremu złom spada na głowę. Sądzę też, że wymaga rozstrzygnięcia problem współpracy między dozorem górniczym - zwłaszcza w zakresie badania wypadków w kopalniach, na dole - a Państwową Inspekcją Pracy. Ze sprawozdania wynika, że sprawy te nie są dograne.</u>
          <u xml:id="u-38.9" who="#JanRulewski">Uważam, że olbrzymie środki przeznaczone na komputeryzację — zostało to pozytywnie zaopiniowane przez Komisję Polityki Społecznej — w obliczu różnych kryzysów nie są w pełni wykorzystywane. 200 komputerów, już wykorzystywanych w Państwowej Inspekcji Pracy, „zamrożono” — również z powodu sporów kompetencyjnych między GUS a Państwową Inspekcją Pracy. To są w gruncie rzeczy apele kierowane do posłanek i posłów, ale i do rządu, gdyż szereg działań zależy od woli rządu. Sądzę jednak, że rząd nie przygląda się tym sprawom.</u>
          <u xml:id="u-38.10" who="#JanRulewski">Budzą też moje zastrzeżenia kwestie - wina tylko po części leży po stronie Państwowej Inspekcji Pracy - związane ze sprawą współpracy z innymi partnerami społecznymi. Jeśli pan główny inspektor pracy spotykał się w 1993 r. z ministrem, to chciałbym wiedzieć, co ustalono chociażby w zakresie realizacji wspólnej deklaracji. Jeśli okręgowi inspektorzy występują z wnioskami o zamknięcie 26 zakładów w 1993 r., z uwagi oczywiście na tragiczne warunki pracy, to pytam, dlaczego do końca roku zaledwie w sześciu podjęto działania (o pozostałych brak informacji). Również należy pytać, zwłaszcza inspektorów z okręgu warszawskiego, dlaczego mimo ustalenia, że dochodzi do naruszenia, ciężkiego naruszenia norm pracy, ochrony warunków pracy, podlegające ich kontroli jednostki wywiązują się tylko z 40% nakładanych na nie zobowiązań, nakazów czy wezwań. To zaledwie kilka pytań, które są wysuwane podczas prac komisji sejmowej, ale które do dzisiaj, mimo wielokrotnego powtarzania, nie znajdują odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-38.11" who="#JanRulewski">Wreszcie, rzeczywiście wymaga rozwiązania zagadnienie współpracy Państwowej Inspekcji Pracy ze związkami zawodowymi. Szanowne posłanki i szanowni posłowie, we Francji, w Niemczech 80–90% sygnałów kierowanych do państwowej inspekcji pracy pochodzi od związków zawodowych. W 1993 r. w Polsce zaledwie 1,5% sygnałów skierowanych do Państwowej Inspekcji Pracy, pomawiających lub wskazujących na naruszenie norm pracy, ochrony stosunku pracy, świadczeń ubezpieczeniowych, pochodzi ze związków zawodowych. Jest to oczywista słabość związków zawodowych. A przecież Sejm I kadencji dał związkom zawodowym bardzo szeroki zakres gwarancji ustawowych i finansowych, jeśli chodzi o nadzorowanie przez nie warunków pracy. Z przykrością stwierdzam, jako działacz ruchu związkowego, że te możliwości nie są wykorzystywane, a zatem nie ma tego mnożnikowania potencjału w zakresie ochrony pracy i odpowiedzialność za warunki pracy, za te warunki pracy, o których mówiłem na początku, spada również na związki zawodowe. Jako stary działacz związków zawodowych, również tych, które kiedyś były określane jako reżimowe, stwierdzam, że sprawom bhp poświęcaliśmy więcej uwagi, niż to czynią dzisiaj, chyba stokroć silniejsze, związki zawodowe.</u>
          <u xml:id="u-38.12" who="#JanRulewski">Tym apelem, skierowanym właśnie do społeczności, aby wspierała inspekcję pracy albo razem z nią działała na rzecz wspólnego dobra, jakim są bezpieczne warunki pracy, kończę swoje wystąpienie w imieniu Unii Wolności, dodając wszakże, że okres, w którym przypadło pracować Państwowej Inspekcji Pracy - biorąc pod uwagę, że dopiero tworzyliśmy podstawy ustrojowe uspołecznienia zagadnienia bezpieczeństwa i ochrony warunków pracy - był bardzo trudny, i że dostrzegamy ambitne działania. Unia Wolności będzie głosowała za przyjęciem informacji, jednakże liczy na to, że pan inspektor pracy tu, podczas tej debaty, w której mu po raz pierwszy przyszło wystąpić, ustosunkuje się pozytywnie do zastrzeżeń nieraz już kierowanych na jego ręce.</u>
          <u xml:id="u-38.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Janowi Rulewskiemu.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#AleksanderMałachowski">Było to ostatnie wystąpienie w tej fazie debaty nad sprawozdaniem dotyczącym działalności Państwowej Inspekcji Pracy.</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Odraczam tę debatę do czasu zakończenia rozpatrywania punktu porządku dziennego: Interpelacje i zapytania.</u>
          <u xml:id="u-39.3" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy w tej chwili do rozpatrzenia tego punktu...</u>
          <u xml:id="u-39.4" who="#komentarz">(Poseł Anna Bańkowska: Do której godziny, panie marszałku?)</u>
          <u xml:id="u-39.5" who="#AleksanderMałachowski">Tego nie umiem powiedzieć, bo zaszły tu pewne zmiany. W zasadzie to jest planowane na trzy godziny - godzina na interpelacje i dwie godziny na zapytania - ale już widzę, że w doręczonym mi dokumencie skreślone są na pierwszej stronie 2 zapytania i 1 interpelacja. Przypuszczam więc, że ulegnie to pewnemu...</u>
          <u xml:id="u-39.6" who="#komentarz">(Poseł Anna Bańkowska: Czy może pan marszałek ogłosić, o której godzinie powrócimy do tego punktu?)</u>
          <u xml:id="u-39.7" who="#AleksanderMałachowski">Nie mogę ogłosić, bo nie wiem tego. Jeżeli jeszcze ktoś się wycofa, ktoś nie przyjdzie, coś się stanie, to może to być jeszcze szybciej. Będzie to ok. godz. 16, pani poseł, ale może być także wcześniej. Nie mogę tego ogłosić, bo nie ma tu ram czasowych. Chcę pani powiedzieć jeszcze jedną, gorszą rzecz.</u>
          <u xml:id="u-39.8" who="#komentarz">(Poseł Anna Bańkowska: Gorszych nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-39.9" who="#AleksanderMałachowski">Nie, nie, będzie zaraz gorsza wiadomość — ta debata nie zostanie dzisiaj zakończona. Jest zapisanych 25 mówców, musimy jeszcze przeprowadzić głosowanie. Obrady Sejmu zostaną zakończone o godz. 18. Taka jest decyzja Prezydium Sejmu i Konwentu Seniorów.</u>
          <u xml:id="u-39.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Tylko żebyśmy zdążyli jeszcze w tym roku.)</u>
          <u xml:id="u-39.11" who="#AleksanderMałachowski">Ufam, że zdążymy w maju.</u>
          <u xml:id="u-39.12" who="#komentarz">(Głos z sali: Ta problematyka nie ma szczęścia.)</u>
          <u xml:id="u-39.13" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do interpelacji i zapytań, które otrzymują oznaczenie punktu 10 porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-39.14" who="#AleksanderMałachowski">Odpowiedniej zmianie ulegną oznaczenia pozostałych punktów porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-39.15" who="#AleksanderMałachowski">Przechodzimy do rozpatrzenia interpelacji.</u>
          <u xml:id="u-39.16" who="#AleksanderMałachowski">Przypominam, iż odpowiedź na interpelację nie może trwać dłużej niż 10 minut. Interpelant może zwrócić się do interpelowanego o udzielenie dodatkowych wyjaśnień. Udzielenie dodatkowych wyjaśnień nie może trwać dłużej niż 5 minut. W sprawie interpelacji oraz udzielonej na nią odpowiedzi może być przeprowadzona dyskusja.</u>
          <u xml:id="u-39.17" who="#AleksanderMałachowski">Pani posłanka Maria Zajączkowska wycofała swoją interpelację; prosi o przesunięcie jej na następne posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-39.18" who="#AleksanderMałachowski">Przechodzimy do następnej interpelacji.</u>
          <u xml:id="u-39.19" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Ryszard Zając złożył interpelację do ministra - szefa Urzędu Rady Ministrów w sprawie postępowań regulacyjnych Komisji Majątkowej przy Biurze do Spraw Wyznań Urzędu Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-39.20" who="#AleksanderMałachowski">Pisemną odpowiedź przekazaną przez byłego ministra - szefa Urzędu Rady Ministrów Michała Strąka poseł uznał za niezadowalającą. W związku z tym zgodnie z art. 120 ust. 3 regulaminu Sejmu zwrócił się do Prezydium Sejmu o umieszczenie interpelacji w porządku dziennym posiedzenia Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-39.21" who="#AleksanderMałachowski">Zdaniem posła odpowiedź na interpelację nie tylko nie nadeszła w przewidzianym terminie 21 dni, ale miała charakter ogólnikowych wyjaśnień. Zawierała również zapewnienie powrócenia do pozostałych kwestii ujętych w interpelacji, w drugiej połowie lutego br., tj. po powrocie z urlopu reprezentującego stronę rządową współprzewodniczącego Komisji Majątkowej. Ponieważ ww. termin już dawno minął, poseł oczekuje pełnej odpowiedzi na następujące pytania:</u>
          <u xml:id="u-39.22" who="#AleksanderMałachowski">1. Ile wniosków o wszczęcie tzw. postępowań regulacyjnych zostało złożonych do Komisji Majątkowej przez podmioty kościelne?</u>
          <u xml:id="u-39.23" who="#AleksanderMałachowski">2. Jakie decyzje zostały podjęte w tych sprawach?</u>
          <u xml:id="u-39.24" who="#AleksanderMałachowski">3. Jaki jest pełny skład, tryb doboru, kwalifikacje oraz zasady wynagradzania osób podejmujących decyzje w Komisji Majątkowej?</u>
          <u xml:id="u-39.25" who="#AleksanderMałachowski">4. Czy pozarządowy i jednoinstancyjny tryb orzekania Komisji Majątkowej nie jest sprzeczny z konstytucyjnymi zasadami demokratycznego państwa prawa?</u>
          <u xml:id="u-39.26" who="#AleksanderMałachowski">W celu udzielenia odpowiedzi na tę interpelację głos zabierze podsekretarz stanu w Urzędzie Rady Ministrów pan Janusz Wojciechowski.</u>
          <u xml:id="u-39.27" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo pana ministra o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#JanuszWojciechowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Odpowiadając na ponowną interpelację pana posła Ryszarda Zająca w sprawie postępowań regulacyjnych przed Komisją Majątkową powołaną na podstawie art. 62 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku państwa do Kościoła katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, uprzejmie wyjaśniam, co następuje:</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#JanuszWojciechowski">Podtrzymuję informacje zawarte w odpowiedzi ministra - szefa Urzędu Rady Ministrów Michała Strąka na pisemną interpelację pana posła z dnia 14 stycznia 1995 r., a jednocześnie przyznaję, że odpowiedź ta nie była dostatecznie wyczerpująca, za co przepraszam pana posła, i w pełni uznaję zasadność interpelacji ponownej. Nie byłem autorem poprzedniej odpowiedzi ani nie uczestniczyłem w jej opracowaniu, tym łatwiej więc jest mi przyznać jej braki, co niniejszym czynię, a jednocześnie odpowiadam na ponowione przez pana posła pytania.</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#JanuszWojciechowski">Po pierwsze, pyta pan poseł, ile wniosków o wszczęcie tzw. postępowań regulacyjnych zostało złożonych do Komisji Majątkowej przez podmioty kościelne. Otóż takich wniosków wpłynęło 3005.</u>
          <u xml:id="u-40.3" who="#JanuszWojciechowski">Po drugie, pyta pan poseł o to, jakie decyzje zostały podjęte w tych sprawach przez Komisję Majątkową. Na podstawie informacji przekazanej mi przez Biuro do Spraw Wyznań Urzędu Rady Ministrów stwierdzam, że do tej chwili 1087 postępowań regulacyjnych zostało już zakończonych, a w tym zespoły orzekające zatwierdziły 349 ugód przywracających lub przekazujących własność kościelnym osobom prawnym; 87 ugód dotyczyło przekazania własności nieruchomości na podstawie art. 61 ust. 2 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. W 549 przypadkach zostały wydane orzeczenia przywracające lub przekazujące własność kościelnym osobom prawnym; 121 orzeczeń dotyczyło przekazania na podstawie art. 61 ust. 2 wyżej wymienionej ustawy. W 189 sprawach postępowanie zakończyło się odrzuceniem lub oddaleniem wniosku bądź też umorzeniem postępowania przed Komisją Majątkową. Do zakończenia pozostało jeszcze 1918 postępowań regulacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-40.4" who="#JanuszWojciechowski">Po trzecie, pan poseł zwraca się z pytaniem o pełny skład, tryb doboru, kwalifikacje oraz zasady wynagradzania osób podejmujących decyzje majątkowe. Te kwestie reguluje zarządzenie ministra - szefa Urzędu Rady Ministrów z dnia 8 lutego 1990 r. w sprawie szczegółowego trybu postępowania regulacyjnego w przedmiocie przywrócenia osobom prawnym Kościoła katolickiego własności nieruchomości lub ich części. To zarządzenie jest zamieszczone w Monitorze Polskim nr 5 poz. 39 z roku 1990. W myśl § 2 ust. 2 tego zarządzenia komisja składa się z 14 stałych członków, wyznaczonych w równej liczbie przez ministra - szefa Urzędu Rady Ministrów i sekretarza Konferencji Episkopatu Polski. Komisja działa w zespołach orzekających, które pracują w składzie po dwóch stałych członków z każdej ze stron oraz po jednym przedstawicielu organów nadrzędnych nad uczestnikami postępowania.</u>
          <u xml:id="u-40.5" who="#JanuszWojciechowski">Pragnę podkreślić, że minister - szef Urzędu Rady Ministrów wyznacza połowę składu komisji i tylko w tym zakresie odpowiada za dobór i kwalifikacje zasiadających w niej osób. Ustawa natomiast nie daje ministrowi uprawnień w zakresie doboru członków komisji ze strony kościelnej, jak też nie upoważnia go do sprawdzania ich kwalifikacji. Dodam tylko, że wszyscy członkowie tej komisji ze strony rządowej posiadają wykształcenie prawnicze, a także kwalifikacje upoważniające do zajmowania stanowisk sędziowskich. Jeżeli chodzi o wynagrodzenie tych osób, to kwestie te reguluje § 24 wspomnianego wcześniej zarządzenia. Stali członkowie komisji otrzymują zryczałtowane diety w wysokości 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce uspołecznionej, współprzewodniczący zespołów orzekających otrzymują po 110%, zaś współprzewodniczący komisji po 120%. Działalność komisji jest finansowana z budżetu Urzędu Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-40.6" who="#JanuszWojciechowski">Po czwarte, pan poseł pyta, czy pozasądowy i jednoinstancyjny tryb orzekania Komisji Majątkowej nie jest sprzeczny z konstytucyjnymi zasadami demokratycznego państwa prawa. Jest to w istocie pytanie o zgodność z konstytucją przepisów tej tzw. ustawy kościelnej w części dotyczącej postępowania regulacyjnego. Wiążącą odpowiedź na to pytanie może dać tylko Trybunał Konstytucyjny, jeśli zwróci się o to uprawniony podmiot. Minister - szef Urzędu Rady Ministrów nie tylko nie jest uprawniony do wypowiadania się o zgodności ustaw z konstytucją, ale nawet nie ma prawa pytać o to Trybunału Konstytucyjnego. Wobec tego zmuszony jestem prosić o zwolnienie mnie z obowiązku odpowiadania na tak postawione pytanie, tym bardziej że w świetle regulaminu Sejmu taka odpowiedź byłaby jednoznaczna z zajęciem wiążącego stanowiska w tej sprawie. Mogę więc jedynie ograniczyć się do stwierdzenia, że obowiązujący w Polsce system prawny przewiduje możliwość rozstrzygania spraw przez organy pozasądowe i jednoinstancyjne. Taki charakter mają sądy polubowne, przewidziane w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego. Dodam, że są to sądy, których działalność obecnie się rozwija i jest nawet zalecana, gdyż jest to jeden ze sposobów ułatwienia rozstrzygania sporów, między innymi w gospodarce.</u>
          <u xml:id="u-40.7" who="#JanuszWojciechowski">Postępowanie regulacyjne, prowadzone na podstawie przepisów ustawy z 17 maja 1989 r., ma właśnie charakter sądu polubownego i w takiej płaszczyźnie należy je oceniać.</u>
          <u xml:id="u-40.8" who="#JanuszWojciechowski">Powstrzymuję się od kategorycznych ocen, bowiem zadaniem ministra jest stosowanie ustawy, a nie jej osądzanie. Pragnę zapewnić, że minister - szef Urzędu Rady Ministrów realizuje postanowienia ustawy z 17 maja 1989 r. zgodnie z jej literą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu ministrowi Januszowi Wojciechowskiemu.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy ktoś pragnie zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Ryszard Zając, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#RyszardZając">Dobrze się stało, że ten temat został podjęty na dzisiejszym posiedzeniu Sejmu, ponieważ wydaje mi się, że ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku państwa do Kościoła katolickiego nie spełnia już obecnych wymogów i powinna zostać jak najszybciej znowelizowana. Została uchwalona w określonym czasie i w określonych realiach politycznych, dlatego też uważam, że należy odpowiedzieć pozytywnie na apel prymasa Glempa i skończyć z PRL, jak również z uregulowaniami prawnymi, moim zdaniem nieprawidłowymi, które ta ustawa prezentuje. Jak wiadomo, szereg artykułów tej ustawy budzi kontrowersje. Wobec jednego z nich, mianowicie art. 61, zmuszony był wypowiedzieć się Trybunał Konstytucyjny, który musiał przedstawić wykładnię co do możliwości przekazywania majątku, uwłaszczania osób kościelnych prawnych na podstawie artykułów tej ustawy. Wydaje mi się, że należy zwrócić uwagę na jedno - że tak naprawdę w Polsce został już rozpoczęty proces reprywatyzacji, tyle tylko, że dotyczy on bardzo wąskiej, ściśle określonej grupy podmiotów, mianowicie podmiotów kościelnych. Wobec tych podmiotów proces reprywatyzacji naprawdę rozpoczął się już ładnych parę lat temu i wydaje mi się, że jest to proces zdecydowanie krzywdzący dla wszystkich pozostałych podmiotów, osób fizycznych czy osób prawnych, również domagających się uwzględnienia ich praw majątkowych, które w przeszłości w różny sposób utraciły. W tej kwestii Kościół katolicki w Polsce jest bardzo wyraźnie uprzywilejowany i to trzeba jednoznacznie stwierdzić. Myślę, że wszystkie apele prymasa Glempa - które, jak sądzę, zmierzają do tego, aby wprowadzić równość w sektorze wyznaniowym - należy uwzględnić i trzeba się zastanowić bardzo poważnie nad nowelizacją tej ustawy, zwłaszcza jeśli chodzi o te artykuły, które dotyczą spraw majątkowych.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#RyszardZając">Rozumiem pana ministra, który nie chciałby w tej chwili wypowiadać się co do zgodności z konstytucją poszczególnych artykułów ustawy, oczywiście w tej chwili minister nie może wyrazić wiążąco stanowiska, w tej sprawie powinien się wypowiedzieć Trybunał Konstytucyjny. Natomiast dziwi mnie jedno - to, że przez tyle lat żaden organ rządowy nie uznał za stosowne podzielić się wątpliwością, czy te artykuły ustawy są zgodne z konstytucją, z podmiotami uprawnionymi do występowania o stwierdzenie takiej zgodności bądź niezgodności przez Trybunał. Wydaje mi się, że jest to zjawisko bardzo nieprawidłowe. Nie może być tak, że określone podmioty w państwie - mam tu na myśli Kościół katolicki - są wyraźnie preferowane i przy istniejących bardzo poważnych wątpliwościach na ten temat organy państwowe po prostu nie chcą zabierać głosu, unikają podjęcia tego tematu, unikają jednoznacznego postawienia kwestii, czy rzeczywiście dane regulacje prawne są zgodne z konstytucją, czy rzeczywiście nie są one krzywdzące dla innych obywateli, dla innych podmiotów w państwie.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#RyszardZając">Myślę, że jest to zjawisko nieprawidłowe. Demokracja ma to do siebie, że tego rodzaju sfery wyraźnego uprzywilejowania należy po prostu likwidować. Jak wiadomo obecnym tutaj posłom, jak wiadomo nam wszystkim, w ostatnim okresie bardzo nagłośniono szereg przypadków, w których osoby prawne Kościoła katolickiego domagały się zwrotu mienia. Mam tu na myśli m.in. głośny spór o obiekty Muzeum Narodowego w Gdańsku, mam też na myśli parę innych głośnych sporów. Okazuje się, proszę państwa, że ustawa z 1989 r. o stosunku państwo-Kościół, zwłaszcza w części dotyczącej uwłaszczania kościelnych osób prawnych, czyli po prostu przyznawania im majątku, nieruchomości, ma jeden istotny mankament, mianowicie nie określa żadnego horyzontu czasowego, do kiedy te roszczenia tak naprawdę mogą sięgać. I mamy oto do czynienia z taką sytuacją, że np. w Gdańsku osoby prawne Kościoła katolickiego domagają się zwrotu nieruchomości, w której ostatni kościelny funkcjonariusz postawił nogę 450 lat temu. Wydaje mi się, że jest to zjawisko wysoce niepokojące, bo jeżeli mielibyśmy iść w tym kierunku, to chciałbym przypomnieć, że w średniowieczu większość nieruchomości w tym państwie była własnością Kościoła, i być może doprowadzilibyśmy do sytuacji absurdalnej, w której po prostu znaleźlibyśmy się wszyscy w jednej wielkiej kaplicy.</u>
          <u xml:id="u-42.3" who="#RyszardZając">Myślę, że nie jest to ten kierunek rozwiązań, który należy kontynuować. Chciałbym też powiedzieć jeszcze jedno. Bardzo niepokojące jest dla mnie to, co dotyczy tych trzech ścieżek uwłaszczania Kościoła katolickiego w Polsce. Nie tylko są to bowiem decyzje Komisji Majątkowej, będącej specyficznym quasi-sądem, który w jednej instancji, bez możliwości odwołania do kogokolwiek, orzeka, komu nie przyznać bądź przyznać daną nieruchomość i na jakich zasadach. Oprócz tej ścieżki istnieją jeszcze dwie inne. Jedną z nich, bardzo poważną, są tzw. uwłaszczenia z mocy art. 60, dokonywane decyzją administracyjną wojewodów w poszczególnych województwach.</u>
          <u xml:id="u-42.4" who="#RyszardZając">Parę miesięcy temu zadałem sobie trud zwrócenia się do wszystkich wojewodów w kraju z prośbą o przesłanie mi wykazu nieruchomości, które zostały ich decyzją przekazane Kościołowi katolickiemu. Przyznam, że tych nieruchomości jest sporo i publiczne deklaracje Kościoła o ubóstwie są nieco przesadzone, jeśli można tak łagodnie powiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-42.5" who="#RyszardZając">Chciałbym też powiedzieć, że w bardzo wielu przypadkach dokonuje się to - w moim odczuciu, być może niesłusznym - z naruszeniem interesu społecznego. We Wrocławiu Kościół stał się właścicielem dwóch domów studenckich i budynku Biblioteki Narodowej. W Ostrołęce przejął nieruchomość pod dworcem PKS. W Łowiczu kościelna osoba prawna stała się właścicielem koszar poradzieckich. Wydaje się, że nie ma praktycznie takiej nieruchomości w Rzeczypospolitej Polskiej, która nie byłaby atrakcyjna dla Kościoła katolickiego i co do której Kościół katolicki nie wysuwałby roszczeń, jeżeli tylko udałoby się udowodnić jej jakikolwiek związek z religijną bądź jakąkolwiek inną działalnością podmiotów kościelnych, kiedykolwiek, obojętnie, ile setek lat temu.</u>
          <u xml:id="u-42.6" who="#RyszardZając">Wydaje mi się, że jest to zjawisko bardzo niepokojące i jeżeli mówimy publicznie o konieczności reprywatyzacji - a przecież mówimy publicznie, że nie ma mowy o tym, aby reprywatyzacja dokonywała się na zasadach stuprocentowych, tzn. żeby zwracać dokładnie wszystko, co kiedykolwiek zostało komuś zabrane, z naruszeniem prawa bądź poprzez wydanie prawa niesprawiedliwego - to ta sama zasada powinna dotyczyć Kościoła katolickiego. I nie wydaje mi się rozsądne, aby tutaj akurat Kościół katolicki w ten specjalny sposób uprzywilejowywać.</u>
          <u xml:id="u-42.7" who="#RyszardZając">Chciałbym też powiedzieć, że w moim odczuciu, choć może błędnym, wokół spraw majątkowych Kościoła katolickiego w Polsce panuje zmowa milczenia. Nie jest przypadkiem, że odpowiednie informacje, o które zabiegam już od kilku, a w niektórych przypadkach kilkunastu miesięcy, docierają do mnie z opóźnieniem średnio rzecz biorąc 3–4 miesięcy. Bardzo często zdarza się, że funkcjonariusze rządu, odpowiedni urzędnicy, często w randze podsekretarza stanu, np. w Urzędzie Rady Ministrów, przysyłają odpowiedź, z której wynika jednoznacznie, że nie są w stanie podać żadnych informacji, dopóki zgody na to nie wyrazi strona kościelna. Wydaje mi się, że dochodzimy do pewnego absurdu. Nie może być tak, żeby Kościół katolicki w Polsce, który jest w końcu organizacją w sensie formalnym społeczną, religijną, kierował organami administracji państwowej i dyktował im, co mają robić lub czego nie robić.</u>
          <u xml:id="u-42.8" who="#RyszardZając">Wydaje mi się, że ustawa państwo-Kościół zawiera szereg bardzo istotnych błędów nie tylko w tej sferze dotyczącej postępowań regulacyjnych, lecz również w sferze dotyczącej w ogóle wszelkich aspektów relacji państwo-Kościół. Tak się jakoś dziwnie składa, że równolegle z powołaniem Komisji Majątkowej, która jest ciałem praktycznie nie kontrolowanym przez nikogo, również przez parlament, powołano drugie ciało, które nazywa się Komisja Wspólna Rządu i Episkopatu. Jak części obecnych tutaj wiadomo, też zwracałem się o udostępnienie mi protokołów z posiedzeń tej komisji i okazuje się, że poseł Rzeczypospolitej Polskiej nie ma wglądu w protokoły z posiedzeń Komisji Wspólnej Rządu i Episkopatu, bo nie jest to organ państwowy.</u>
          <u xml:id="u-42.9" who="#RyszardZając">Rozumiem, że nie jest to organ państwowy, tylko wydaje mi się nieprawidłowe, że istnieją w naszym życiu społecznym enklawy, które praktycznie nie są kontrolowane przez nikogo, których działalność odbywa się na takiej zasadzie, że kilka osób fizycznych podejmuje decyzje dotyczące bardzo istotnych aspektów życia społecznego, dotyczące, mówiąc krótko, całego społeczeństwa. Jeżeli odbywa się to w trybie niejawnym - nie stawiam zarzutu, że są tam bardzo istotne nieprawidłowości - to musimy zapytać o sens ustroju demokratycznego. Bo jeżeli wyłącza się spod kontroli społecznej, spod kontroli opinii publicznej, spod kontroli parlamentarnej wreszcie, pewne obszary życia społecznego, albo przynajmniej stara się niektóre aspekty takiej działalności ukryć przed społeczeństwem, to jest to zjawisko wysoce niepokojące i myślę, że nie przystaje do 1995 r., w którym obecnie jesteśmy.</u>
          <u xml:id="u-42.10" who="#RyszardZając">Chciałbym, jeśli można, zadać panu ministrowi Wojciechowskiemu pytanie dodatkowe. Rozumiem, że pan minister nie jest w stanie przedstawić tutaj wiążącego stanowiska co do zgodności poszczególnych, moim zdaniem ewidentnie błędnych, unormowań ustawy państwo−Kościół. Czy pan minister uważa, że ustawa w tym kształcie powinna nadal obowiązywać?</u>
          <u xml:id="u-42.11" who="#RyszardZając">I drugie pytanie. Czy w ogóle obowiązywanie ustawy, która szczególnie uprzywilejowuje tylko jeden podmiot kościelny, jest zjawiskiem pożądanym z punktu widzenia polityki wyznaniowej Rzeczypospolitej? Istnienie tej ustawy, mówiąc krótko, pobudza wszystkie inne kościoły i związki wyznaniowe w Polsce, a jest ich ponad 80, do wysuwania żądań, aby Sejm uchwalił ustawy dotyczące tylko ich. To prowadzi do takiej absurdalnej sytuacji, że już niebawem - a państwo posłowie pamiętacie, że uchwaliliśmy już cztery dodatkowe ustawy, a w kolejce są następne - politykę wyznaniową Rzeczypospolitej Polskiej regulować będzie blisko 90 ustaw. Do tego dojdzie mocno niejasny i kontrowersyjny konkordat, który również wprowadza sprawy majątkowe, normy prawne znajdujące się w Kodeksie prawa kanonicznego. Dojdziemy do takiej sytuacji, w której tak naprawdę nikt nie będzie w stanie w tym wszystkim się połapać, oczywiście oprócz Kościoła katolickiego, który skrupulatnie przypilnuje swoich przywilejów, mniemam jednak, że z naruszeniem interesu społecznego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy ktoś z państwa posłów pragnie zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Adamski i pan poseł.</u>
          <u xml:id="u-43.3" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Władysława Adamskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#WładysławAdamski">Panie ministrze, pozwoli pan, że na zasadzie kontrastu wobec poprzedniej wypowiedzi zadam tylko krótkie pytanie. Powiedział pan, że wpłynęło dotąd 3005 wniosków dotyczących spraw majątkowych. Chciałbym spytać, jaka jest ogólna wartość tych roszczeń, jaka to jest kwota? Czy jest pan w stanie powiedzieć, roszczenia o jakim charakterze dominują wśród złożonych wniosków?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Kazimierz Nycz. Przepraszam, jeśli przekręcam pańskie nazwisko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#KazimierzNycz">Kazimierz Nycz. Panie ministrze, reprezentuję woj. przemyskie. W 1991 r. na mocy decyzji ówczesnych władz, przedstawicieli ministra edukacji narodowej, Urzędu Rady Ministrów, decyzją Komisji Majątkowej w samym Przemyślu zostały zwrócone na rzecz Kurii Bizantyjsko-Ukraińskiej, jak to się powszechnie określa, dwa obiekty. Był to obiekt II Liceum Ogólnokształcącego i obiekt Wojewódzkiego Archiwum Państwowego.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#KazimierzNycz">Ustalenia były następujące: najpóźniej do 1995 r. z funduszy centralnych, czyli z budżetu państwa, zostaną zapewnione środki na odtworzenie tych dwóch obiektów, czyli na budowę nowego kompleksu Zespołu Szkół Ogólnokształcących II Liceum i na odtworzenie w innym miejscu obiektu Wojewódzkiego Archiwum Państwowego. Jak cenne są zbiory tego archiwum, nie muszę chyba tłumaczyć. Niestety władze się zmieniły, wielu ludzi, którzy podpisywali się pod określonymi zobowiązaniami, nie ma już w tych resortach, ani w Urzędzie Rady Ministrów, ani w Ministerstwie Edukacji Narodowej, już tam nie pracują. Rząd w latach następnych, w latach 1992, 1993, zapomniał o tych zobowiązaniach. Niemniej jednak zbliża się termin przekazania tych obiektów i nasilają się naciski ze strony Kurii Bizantyjsko-Ukraińskiej.</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#KazimierzNycz">Na rok bieżący brakuje, bagatela, kwoty rzędu 10 mld starych złotych. Tyle potrzeba, aby można było dokończyć realizację tych ustaleń i żeby ponad 800 osób przeprowadzić do obiektów nowego liceum. Jeżeli nie będzie środków finansowych, ten obiekt nie zostanie oddany. Chcę poinformować, że są bardzo mocne naciski ze strony Kurii Bizantyjsko-Ukraińskiej, aby wręcz usunąć młodzież. Nie interesuje jej to, że nie ma środków, że obiekty nie zostaną oddane.</u>
          <u xml:id="u-46.3" who="#KazimierzNycz">Podobnie sytuacja wygląda, jeżeli chodzi o Wojewódzkie Archiwum Państwowe, brakuje w tej chwili około 3 mld zł. Kierownictwo tej placówki stanie prawdopodobnie przed dylematem. Ojcowie bazylianie, na których rzecz ten obiekt był przekazany, zechcą wprowadzić się do swojej siedziby. Co w związku z tym? Instytucje na bruk - już pomijam tych kilkudziesięciu pracowników - ale co z cennymi zbiorami, nie bardzo wiadomo, co w tym układzie z nimi zrobić.</u>
          <u xml:id="u-46.4" who="#KazimierzNycz">Chcę zapytać pana ministra, ponieważ pytałem już wiceministra edukacji narodowej, czy przewiduje możliwość wyasygnowania dodatkowych środków, żeby nie doprowadzać do wręcz konfliktu narodowościowego, bo takim to pachnie. Ja sygnalizuję sprawę. Oświadczył, że niestety w budżecie i w rezerwach ministra edukacji narodowej środków finansowych na ten cel nie ma i nie będzie - nie zostaną zwiększone. Wobec tego kuratorium miałoby jedyną możliwość, na którą ani władze wojewódzkie, ani my, parlamentarzyści, ani władze samorządowe nie wyrażą zgody - obciąć budżety na remonty i modernizacje wszystkich ośrodków szkół samorządowych i skierować praktycznie całość środków wyłącznie na realizację tych zobowiązań. Wydaje się, że sytuacja powinna być odwrotna. Pomijam, jakie rządy były wówczas, kto te rządy reprezentował, ale rząd Rzeczypospolitej przyjął na siebie określone zobowiązania i z tych zobowiązań musi się wywiązać, jednak zdecydowanie nie kosztem innych, równie istotnych, równie ważnych placówek oświatowych.</u>
          <u xml:id="u-46.5" who="#KazimierzNycz">Chcę uzyskać odpowiedź od pana ministra, oczywiście nie szczegółową, bo rozumiem, że w tej sprawie pan się teraz nie wypowie. Jeżeli nie dzisiaj, to prosiłbym o bardzo obszerną informację, ale informację pod kątem takim: Czy rząd reprezentowany tutaj przez pana ministra wywiąże się ze zobowiązań? Jakie działania zostaną podjęte? Informuję, że są coraz powszechniejsze naciski ze strony przedstawicieli Kurii Bizantyjsko-Ukraińskiej na to, żeby te obiekty przejąć - w trybie i w terminach, które zostały kiedyś zarezerwowane. Z kolei powoduje to kontrakcję części przedstawicieli Polaków, którzy tam zamieszkują. Stwierdzają oni: Nie pozwolimy na to; nasza młodzież powinna się uczyć w godziwych warunkach. A 800 dzieci w tej placówce, które mogłyby być akurat pozbawione możliwości nauki (to jest już ten najczarniejszy scenariusz; oby do tego nie doszło), może wywołać konflikt narodowościowy, nikomu absolutnie w naszym województwie niepotrzebny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Kazimierzowi Nyczowi.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy ktoś jeszcze pragnie zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#AleksanderMałachowski">Pani posłanka Małgorzata Winiarczyk-Kossakowska, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#MałgorzataWiniarczykKossakowska">Panie Marszałku! Mam dwa krótkie pytania. Otóż pierwsze brzmi następująco: Czy Biuro do Spraw Wyznań zechciałoby albo pan minister Wojciechowski zechciałby odpowiedzieć, jaka jest ogólna wartość majątku przekazanego przez wojewodów na rzecz kościelnych osób prawnych i czy znane są przypadki, kiedy to gminy przekazują takie nieruchomości? Chodzi mi tutaj przede wszystkim o ogólną wartość. Czy macie państwo takie dane?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#ZygmuntJakubczyk">Pan minister powiedział, że ogólna liczba wniosków wynosi ponad 3 tys. Chcę zapytać: Na tę ogólną liczbę ile wniosków zostało rozpatrzonych na korzyść Kościoła?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy ktoś jeszcze pragnie zabrać głos? Nie.</u>
          <u xml:id="u-51.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana ministra o udzielenie odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#JanuszWojciechowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Co do kwestii poruszonych przez pana posła Zająca. Nie chcę tutaj wchodzić w jakieś polemiki z panem posłem odnośnie do oceny, jak funkcjonuje ustawa z 17 maja 1989 r. Tak jak powiedziałem, moja rola tutaj, charakter, w jakim występuję, nie upoważnia mnie do formułowania tego typu ocen. Mogę tylko stwierdzić, że obecnie rząd nie przewiduje nowelizacji tej ustawy. Więc jeśli jest jakieś życzenie czy niezadowolenie posłów z tej ustawy, to myślę, że droga nowelizacji poselskiej jest otwarta. Natomiast rząd w tej chwili takiej możliwości nie widzi. Działalność Komisji Majątkowej jest oceniana pozytywnie. Jest to stosunkowo tani sposób na rozwiązywanie trudnych spraw majątkowych i gdyby nie ta komisja, to spory te kosztowałyby znacznie drożej i absorbowałyby organy państwa; w sumie znacznie więcej by kosztowały.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#JanuszWojciechowski">Było pytanie pana posła Zająca co do kwestii uprzywilejowania Kościoła katolickiego. Myślę, że nie jest to zupełnie ścisłe stwierdzenie, bo na przykład podobna komisja regulacyjna jest przewidziana w odniesieniu do Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego. Trzeba by porównać obie ustawy, czy rzeczywiście jest jakieś uprzywilejowanie - to rzecz do dyskusji. Trudno tak na bieżąco się do tego odnieść.</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#JanuszWojciechowski">Jeśli chodzi o pytanie pana posła Adamskiego, jaka jest wartość roszczeń, mogę w tej chwili odpowiedzieć tyle, że chyba niemożliwe jest precyzyjne określenie wartości roszczeń, jako że w toku tych postępowań nie podawana jest wartość nieruchomości, o które toczy się postępowanie regulacyjne, a jedynie rozliczane są nakłady. Trudno jest więc określić globalną wartość tych roszczeń. Jaki rodzaj nieruchomości... Z sygnału, który uzyskałem na bieżąco od obecnego na sali współprzewodniczącego Komisji Majątkowej, wynika, że przede wszystkim chodzi o zwrot gruntów rolnych.</u>
          <u xml:id="u-52.3" who="#JanuszWojciechowski">Jeśli chodzi o zapytanie pana posła Nycza dotyczące konkretnej sprawy - jednej z kilku tysięcy - dotyczącej Przemyśla. Mogę tylko zaproponować panu posłowi, że na podstawie zapisu w stenogramie przedstawię szczegółową odpowiedź dotyczącą tej sprawy, bo w tej chwili ze zrozumiałych względów nie jestem w stanie przedstawić jej szczegółów - po prostu ich nie znam.</u>
          <u xml:id="u-52.4" who="#JanuszWojciechowski">Pani poseł Winiarczyk-Kossakowska zapytała o ogólną wartość majątku przekazanego przez wojewodów i gminy. Udzielenie dokładnej odpowiedzi na to zapytanie jest niemożliwe z tych samych powodów, z jakich nie mogłem uczynić zadość zapytaniu pana posła Adamskiego.</u>
          <u xml:id="u-52.5" who="#JanuszWojciechowski">I ostatnie zapytanie (już nie odnotowałem nazwiska pytającego posła): Ile tych wniosków zostało rozstrzygniętych na korzyść Kościoła. Myślę, że to było już zawarte w mojej pierwszej informacji. Mogę tylko przypomnieć, że 1087 postępowań regulacyjnych zostało zakończonych, zatwierdzono 349 ugód przywracających lub przekazujących własność kościelnym osobom prawnym, w 549 przypadkach zostały wydane orzeczenia przywracające lub przekazujące własność kościelnym osobom prawnym, w 189 sprawach postępowanie zakończyło się odrzuceniem lub oddaleniem wniosku bądź też umorzeniem postępowania przed Komisją Majątkową. A większość - prawie 2/3 spraw wniesionych przed komisję - jest jeszcze w trakcie załatwiania.</u>
          <u xml:id="u-52.6" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje marszałek Sejmu Józef Zych)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#JózefZych">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, iż Sejm uznał za wystarczającą odpowiedź na interpelację pana posła Ryszarda Zająca.</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Zając: Zgłaszam sprzeciw.)</u>
          <u xml:id="u-53.3" who="#JózefZych">Jest sprzeciw.</u>
          <u xml:id="u-53.4" who="#JózefZych">W stosownym czasie powrócimy do tego zagadnienia.</u>
          <u xml:id="u-53.5" who="#JózefZych">Przystępujemy obecnie do rozpatrzenia zapytań poselskich.</u>
          <u xml:id="u-53.6" who="#JózefZych">Przypominam, iż postawienie zapytania może trwać nie dłużej niż 1 minutę, udzielenie zaś odpowiedzi nie dłużej niż 5 minut.</u>
          <u xml:id="u-53.7" who="#JózefZych">Nad zapytaniem i udzieloną odpowiedzią nie przeprowadza się dyskusji. Marszałek Sejmu dopuszcza jednak do postawienia zapytań dodatkowych, przy czym uprawnienie to w pierwszej kolejności przysługuje składającemu zapytanie.</u>
          <u xml:id="u-53.8" who="#JózefZych">Postawienie dodatkowego zapytania nie może trwać dłużej niż 30 sekund, a łączna uzupełniająca odpowiedź na dodatkowe zapytania nie może trwać dłużej niż 5 minut.</u>
          <u xml:id="u-53.9" who="#JózefZych">Informuję, że zapytania pierwsze i drugie zostały wycofane, jeśli zaś chodzi o trzecie, wiceprezes Rady Ministrów zwrócił się z prośbą o przełożenie tej sprawy na następne posiedzenie z powodu pilnego wyjazdu.</u>
          <u xml:id="u-53.10" who="#JózefZych">W związku z tym przystępujemy do czwartego zapytania. Grupa posłów Klubu Parlamentarnego Unii Wolności w sprawie sytuacji w Polskiej Agencji Prasowej - do prezesa Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-53.11" who="#JózefZych">Odpowiedzi z upoważnienia prezesa Rady Ministrów udzieli prezes Polskiej Agencji Prasowej pan Włodzimierz Gogołek.</u>
          <u xml:id="u-53.12" who="#JózefZych">Proszę o zadanie pytania pana Zdobysława Milewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#ZdobysławMilewski">Panie Marszałku! Jestem w sytuacji trochę niezręcznej, dlatego że upoważniony do odpowiedzi pan prezes Gogołek jest stroną w sporze, o który chciałbym zapytać. Bo chciałbym zapytać: Co rząd zamierza zrobić w sytuacji, gdy wewnątrz zespołu istnieje konflikt wyrażony w uchwale redakcji krajowej Polskiej Agencji Prasowej, w której kolegium redakcji krajowej wyraża wotum nieufności dla prezesa?</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#ZdobysławMilewski">Panie prezesie, pytam pana o zamiary rządu, bo reprezentuje pan tutaj rząd. Jak rząd zamierza sobie z tym wewnętrznym konfliktem w Polskiej Agencji Prasowej poradzić?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#JózefZych">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#JózefZych">Proszę, panie prezesie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#WłodzimierzGogołek">Szanowny Panie Marszałku! Szanowne Panie Posłanki! Szanowni Panowie Posłowie! Zważywszy na czekające wkrótce PAP przekształcenia, obecnie strategicznym celem agencji jest uzyskanie samodzielności finansowej. Możliwe to jest dzięki wzbogaceniu i uatrakcyjnieniu naszej oferty. Chodzi tu o treści i jakość PAP-owskich serwisów oraz zapewnienie łatwego dostępu do naszego produktu, jakim jest informacja. Osiągnięcie tego celu uwarunkowane jest powodzeniem największej w 75-letniej historii agencji modernizacji technicznej. Instalowany jest nowoczesny system informatyczny dla sprawnego tworzenia serwisów Polskiej Agencji Prasowej. System ten w wyniku kilkuletnich starań finansowany jest z funduszu pomocowego rządu szwajcarskiego. Ponadto ostatnio modernizowany jest cały system przyjmowania, opracowywania i rozsyłania zdjęć z zastosowaniem techniki cyfrowej. Przedsięwzięcie to ma dodatkowo istotne znaczenie dla prac nad zachowaniem bogactwa kultury narodowej, jakim jest niemal stuletni, liczący 16 milionów zbiór fotografii byłej Centralnej Agencji Fotograficznej. Obecnie tworzone są także profesjonalne, komercyjne bazy danych z informacjami, których poszukują ludzie biznesu, polityki i nauki. Jednocześnie uruchomiony został w tym roku sprawny system komunikacyjny zapewniający połączenie PAP ze światową siecią cyfrową. Poszerza to grono odbiorców serwisów informacyjnych naszej agencji o każdego, kto ma dostęp do telefonu lub Internetu - specjalistycznej łączności cyfrowej - w dowolnym miejscu świata. Tej klasy łączność i dostęp do infostrad umożliwia sprzedaż naszych serwisów, naszych baz danych. Powszechny dostęp do tych baz na całym globie zapewniają pracujące już w PAP nowoczesne urządzenia i systemy. Przedsięwzięciom tym towarzyszy kosztowna, lecz wymuszona postępem technicznym, przebudowa pomieszczeń, sieci energetycznej, łączności itp. Wszystkie te przedsięwzięcia mają na celu nie tylko wydatne zmniejszenie kosztów funkcjonowania agencji i zwiększenie jej dochodów, ale również dostosowanie PAP do standardów nowoczesnej agencji.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#WłodzimierzGogołek">Szanowne Panie Posłanki! Szanowni Panowie Posłowie! Trwający proces modernizacji technicznej PAP wymusza zmiany strukturalne i organizacyjne, które w sposób nieunikniony dotykają i dotykać będą najbardziej wrażliwej materii, a zarazem fundamentu agencji - zespołów ludzkich. Przemiany te oraz perspektywa przekształcenia PAP w spółkę są jednak nie do uniknięcia i w konsekwencji muszą doprowadzić do uproszczenia struktur organizacyjnych naszej agencji. Jednym z przykładów takich zmian jest połączenie tematyki ekonomicznej, dotychczas realizowanej przez dwa niezależne zespoły, jako przedmiotu pracy jednej samodzielnej redakcji ekonomicznej. Problem, który tutaj podnosił pan poseł, dotyczy kilkunastu dziennikarzy. Przypominam, że w naszej agencji pracuje 600 osób. Powołanie owej redakcji ekonomicznej spowodowało znaczący wzrost wydajności pracy Polskiej Agencji Prasowej w zakresie wiadomości ekonomicznych. Wzrost ten codziennie dokumentuje ogólnodostępny serwis PAP. Warto podkreślić, iż nikt nie kwestionuje konieczności funkcjonowania redakcji ekonomicznej w naszej agencji. Z prawdziwą satysfakcją mogę oświadczyć Wysokiej Izbie, że Polska Agencja Prasowa funkcjonuje normalnie, dostarczając codziennie swoim odbiorcom coraz bogatszy serwis, a przeprowadzana modernizacja zyskała zrozumienie i poparcie zdecydowanej większości naszej załogi.</u>
          <u xml:id="u-56.2" who="#WłodzimierzGogołek">Przygotowałem swoją odpowiedź, znając lakoniczne pytanie, które otrzymałem. Uzupełniając zaś to, co pan poseł był łaskaw stwierdzić - jest to prawda, ale ów wniosek został złożony przez kilkanaście osób, a pragnę podkreślić, że agencja nasza zatrudnia 600 osób. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu prezesowi.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#JózefZych">Są dodatkowe zapytania.</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#JózefZych">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#ZdobysławMilewski">Panie prezesie, podzielając część dobrej opinii o Polskiej Agencji Prasowej, którą pan był uprzejmy sformułować, chciałbym zauważyć, że moje pytanie dotyczyło jakby trochę czegoś innego, dlatego że dotyczyło ono konfliktu, który istnieje w zespole, i niezależnie od tego, jak wiele osób jest zaangażowanych w ten konflikt, to przecież uchwała kolegium redakcji krajowej, największej redakcji w Polskiej Agencji Prasowej, zapadła. Została ona ponadto zaaprobowana przez wszystkie związki dziennikarskie i przez wszystkie instytucje dziennikarskie działające w ramach agencji.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#ZdobysławMilewski">I dlatego chciałbym pana jeszcze raz zapytać: Jak tę sytuację, która w dużej mierze ogranicza możliwość prawidłowego działania agencji, rząd zamierza rozwiązać?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#JózefZych">Pani poseł Iwona Śledzińska-Katarasińska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#IwonaŚledzińskaKatarasińska">Panie prezesie, mówiąc w ogóle o sytuacji w PAP, mówi pan o konieczności uproszczenia struktur, a skądinąd wiemy, że PAP jest instytucją, która nie narzeka na nadmiar pieniędzy, natomiast dzisiejsza prasa donosi o rozbudowaniu struktur - w moim rozumieniu - o powołaniu co najmniej dwóch, jeśli nie trzech wiceprezesów w PAP. Czy mógłby pan zatem w jakiś sposób wytłumaczyć ten fakt, zważywszy też na nazwiska osób, które mają być wiceprezesami? Czy rzeczywiście wracamy do lat sześćdziesiątych, siedemdziesiątych i osiemdziesiątych i w PAP mają być pracownicy czy też właściwie funkcjonariusze biura prasy KC?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#JózefZych">Pan poseł Juliusz Braun.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#JuliuszBraun">Panie prezesie, przedstawił pan tak bardzo optymistyczny obraz PAP, jeśli chodzi o kontakty z niektórymi środowiskami dziennikarskimi, a to są główni odbiorcy serwisów - 80%, to nie każdy właściciel telefonu, ale media odbierają serwis PAP - wiadomo, że mówi się obecnie o tym, iż spada wiarygodność agencji i rozważana jest poważnie koncepcja utworzenia agencji niezależnej przez samych odbiorców mediów, co oczywiście spowodowałoby upadek nie reformowanego od dłuższego czasu PAP.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#JuliuszBraun">Czy w związku z tymi informacjami przewiduje pan jakieś radykalne przyspieszenie reformy PAP, tak by agencja mogła się obronić w nowej sytuacji, kiedy pojawi się konkurencja?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#JózefZych">Jest jeszcze jedno pytanie.</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#JózefZych">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#JolantaBanach">Panie prezesie, czy mógłby pan wyjaśnić, co kryje się pod pojęciem specjalistycznych baz danych i powszechnego do nich dostępu? Takie pojęcie ostatnio się pojawia w odniesieniu do PAP.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#JanKisieliński">Jak działa PAP, to mniej więcej wszyscy na tej sali wiemy. Czy pan prezes mógłby powiedzieć, w jakim kierunku powinny bądź będą następować przekształcenia w PAP?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#JózefZych">Pan poseł Władysław Adamski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#WładysławAdamski">Panie prezesie, jedno krótkie pytanie. Padły tutaj słowa o tym, że zostało zgłoszone wotum nieufności wobec prezesa PAP. Czy dostrzega pan wagę tego, jeżeli wniosek taki jest popierany przez kilkanaście osób czy przez kilkaset osób, i na ile zarzuty sformułowane przez tę grupę znajdują uzasadnienie i potwierdzenie w faktach?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#JózefZych">Nie ma więcej zapytań.</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#JózefZych">Proszę, panie prezesie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#WłodzimierzGogołek">Chciałbym powiedzieć, że przez ostatnich kilkanaście lat przyzwyczaiłem się do tego, że to ja zadawałem pytania swoim studentom. Role się nieco odwróciły - teraz ja stanąłem jako zdający swego rodzaju egzamin. Oczywiście bardzo chciałbym go zdać. Będę czynił, co w mojej mocy w tym krótkim czasie, który mam przeznaczony. Jeśli nie usatysfakcjonuje państwa ta odpowiedź, to oczywiście uzasadnię ją w indywidualnej rozmowie, na piśmie, jeśli trzeba.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#WłodzimierzGogołek">Jeśli chodzi o konflikt w naszej agencji, to stwierdzam z całą stanowczością, że go nie ma. Po prostu nie ma konfliktu. Dzisiaj na naradzie z szefami wszystkich komórek naszej agencji (codziennie mam narady) spytałem wręcz, bo wiedziałem, że pójdę do Sejmu: Co państwo sądzą, czy jest dobrze? Stwierdzono: średnio dobrze. Mówiono indywidualnie, każda osoba, także wcześniejsi oponenci, którzy zrozumieli kierunek prac dotyczący przekształceń naszej agencji.</u>
          <u xml:id="u-70.2" who="#WłodzimierzGogołek">Chciałem powiedzieć, że to nie jest uchwała redakcji krajowej, tylko kolegium, i nie całego kolegium, ale części. Zatem ta sprawa dotyczy kilkunastu osób i można się o tym przekonać w indywidualnych rozmowach z członkami redakcji krajowej, bo miałem bardzo sympatyczne odzewy z terenu i z naszej redakcji, które utwierdziły mnie w tym, że kierunek zmian jest pożądany. Dotyczy to kilkunastu osób na 300 dziennikarzy. Oczywiście nie ogranicza to działalności, chętnie panu posłowi pokażę nasz serwis krajowy i ekonomiczny z ostatniego tygodnia. Zapraszam choćby zaraz.</u>
          <u xml:id="u-70.3" who="#WłodzimierzGogołek">Jeśli chodzi o rozbudowanie struktury, o nowych prezesów, stwierdzono, że kończyłem studia razem z prezesem Pawlakiem; chciałbym, bo byłbym o 10 lat młodszy, kiedy pisano o mnie. Są podawane różne informacje w różnych gazetach. Jeśli chodzi o moją korespondencję adresowaną do osób, do których wysyłam, jest ona adresowana do nich, i nie będę komentował wiadomości z gazet, które życie zweryfikuje.</u>
          <u xml:id="u-70.4" who="#komentarz">(Poseł Iwona Śledzińska-Katarasińska: Czy prawdą jest ta wiadomość?)</u>
          <u xml:id="u-70.5" who="#WłodzimierzGogołek">A to proszę skierować to pytanie do pana premiera, bo pan premier jest kompetentny w kwestii...</u>
          <u xml:id="u-70.6" who="#komentarz">(Poseł Juliusz Braun: Kierujemy to pytanie do pana premiera, panie prezesie.)</u>
          <u xml:id="u-70.7" who="#WłodzimierzGogołek">Dobrze, rozumiem.</u>
          <u xml:id="u-70.8" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-70.9" who="#WłodzimierzGogołek"> Dziękuję bardzo za to wyróżnienie, czuję się dowartościowany, ale w tej kwestii nie mam upoważnień, żeby wypowiadać się w imieniu pana premiera, jeśli chodzi o zmiany...</u>
          <u xml:id="u-70.10" who="#komentarz">(Poseł Iwona Śledzińska-Katarasińska: A w innych pan ma?)</u>
          <u xml:id="u-70.11" who="#WłodzimierzGogołek">Inne mam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#JózefZych">Bardzo proszę, pani poseł...</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#komentarz">(Poseł Iwona Śledzińska-Katarasińska: Przepraszam.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#WłodzimierzGogołek">Tak, czuję się jak student, rzeczywiście, czasami też tak pytam, kiedy chcę komuś sprawić przykrość.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#WłodzimierzGogołek">Spada wiarygodność agencji, będą tworzone nowe agencje. To prawda. Słyszę to od roku, od kiedy przyszedłem do naszej agencji, ale jeśli chodzi o spadek wiarygodności, kategorycznie przeciwko temu protestuję. Łatwo to stwierdzić, biorąc próbkę informacji sprzed pół roku i z 3 dni ostatnich czy sprzed tygodnia. Jest to sprawa do sprawdzenia; zresztą taki konwent chcę powołać, który by to zrobił. O spadku wiarygodności naszej agencji absolutnie nie może być mowy.</u>
          <u xml:id="u-72.2" who="#WłodzimierzGogołek">Jakich reform dokonuje się w agencji? Tak, przewiduje się w agencji reformy w związku z wprowadzeniem nowoczesnego szwajcarskiego systemu Typlan, o którym mówiłem. Musi nastąpić spłaszczenie struktur, to znaczy, że będzie mniej osób funkcyjnych, i te osoby zdają sobie z tego sprawę; oddźwiękiem też jest moja obecność tutaj.</u>
          <u xml:id="u-72.3" who="#WłodzimierzGogołek">Specjalistyczne bazy danych to nasza nadzieja na rozwój agencji, albowiem serwis, który sprzedajemy w tej chwili, w zasadzie zdobył maksymalną liczbę odbiorców. Tworzymy specjalistyczne bazy wiadomości ekonomicznych, wiadomości politycznych, do korzystania z których zachęcam każdego z państwa, albowiem w tej chwili po raz pierwszy w historii naszej agencji nie istnieją żadne bariery, żeby z naszych serwisów korzystać w tej sekundzie w Ciechocinku, w Pekinie czy w Nowym Jorku, dostępna jest nasza agencja w całym świecie.</u>
          <u xml:id="u-72.4" who="#WłodzimierzGogołek">Kierunki przekształceń PAP, jak wspomniałem, to spłaszczenie struktury, zmniejszenie liczby osób funkcyjnych pomiędzy źródłem informacji, dziennikarzem, który produkuje, i sztabem, który wysyła informacje na zewnątrz. Oczywiście, mając pół minuty, nie będę mógł dokładnie o tym powiedzieć. To jest pokrótce wszystko. Jeśli o czymś zapomniałem, chętnie uzupełnię.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#JózefZych">Tylko jeżeli nie udzielono odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#JózefZych">Proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#IwonaŚledzińskaKatarasińska">Panie Marszałku! Przepraszam za tę reakcję w trakcie wystąpienia pana prezesa, natomiast w tej chwili już zupełnie regulaminowo: nasze pytanie właśnie było do premiera. Pan premier upoważnił pana prezesa do odpowiedzi. Wobec tego oczekuję konkretnej odpowiedzi na moje pytanie, czy w PAP będą trzej wiceprezesi i czy wśród tych wiceprezesów będzie pan Jan Grzelak, szef wydziału propagandy i agitacji KC, i czy będzie pan Bogusław Sikorski, znany mi skądinąd, ponieważ jest korespondentem łódzkim PAP.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#komentarz">(Głos z sali: A co to panią obchodzi?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#JanKisieliński">Panie marszałku, przepraszam, ale nadal nie usłyszałem odpowiedzi od pana prezesa, jakie nastąpią przekształcenia w PAP i czy w ogóle nastąpią. Co pan może na ten temat powiedzieć, bo trudno, żeby pan odpowiadał za cały PAP.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#WłodzimierzGogołek">Oczywiście z wielką przyjemnością i długo mógłbym o tym mówić, ale widzę lampki, które gasną szybciutko, i dlatego nie rozwinę tego tematu.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#WłodzimierzGogołek">W tej chwili przygotowujemy przekształcenia PAP, projekt jest już w ostatniej fazie. Wynika on z nowej technologii w agencji - od producenta informacji do dystrybucji. A zatem przekształcenia będą szły w kierunku spłycenia, spłaszczenia konstrukcji naszej agencji, od producenta do wysyłającego informacje. Będzie to możliwe dzięki nowemu systemowi cyfrowemu, który ułatwia wysyłanie informacji bezpośrednio od dziennikarza, nawet gdyby był on na przykład w Kolonii. Czyli nastąpiły już zmiany strukturalne polegające na spłaszczeniu struktury całej naszej agencji.</u>
          <u xml:id="u-77.2" who="#WłodzimierzGogołek">Chodzi przede wszystkim o zmniejszenie liczby osób funkcyjnych, nieprodukcyjnych, pomiędzy źródłem informacji a jej dystrybucją, czyli sztabem, centralnym komputerem, który wysyła informacje za pomocą linii, w satelity i łączności cyfrowej. Konkretne rozwiązania mogę podać na przykładzie redakcji ekonomicznej. Dotychczas, jeśli chodzi o serwis PAP, sprawami ekonomicznymi w Polsce zajmowały się dwie komórki. Obecnie stworzyłem jedną samodzielną redakcję ekonomiczną. Proszę sobie wyobrazić, że wcześniej takiego zespołu nie było w naszej agencji. Zatem stworzony został samodzielny zespół i wyobrażam sobie, że spłaszczenie będzie polegało na zlikwidowaniu jednej hierarchicznej, dużej redakcji, która ma wiele zespołów, i stworzeniu wielu samodzielnych redakcji pracujących bezpośrednio u źródeł informacji i mających możliwość ich wysyłania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#JózefZych">Dziękuję, panie prezesie, prosimy teraz o odpowiedź na pytanie pani poseł z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#WłodzimierzGogołek">Jeśli chodzi o sprawę wiceprezesów, nie mam od pana premiera upoważnienia, by udzielić odpowiedzi. Przykro mi bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#JózefZych">Panie prezesie, jest tu pewna delikatność regulaminowa. Mianowicie jeżeli prezes Rady Ministrów upoważnia do odpowiedzi członka Rady Ministrów lub kierownika urzędu centralnego, to jego odpowiedź, zgodnie z art. 117 ust. 5, jest wiążącym stanowiskiem prezesa Rady Ministrów. A zatem jeżeli panu jest wiadomo, czy propozycje są, czy też nie, powinien pan odpowiedzieć na to pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#WłodzimierzGogołek">A więc mogę zapewnić panią posłankę, że żadne decyzje w tej kwestii nie zostały podjęte, a rozważanych jest bardzo wiele.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#JózefZych">Dziękuję, panie prezesie.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#JózefZych">Pan poseł Ryszard Bugaj, Unia Pracy. Zapytanie do prezesa Rady Ministrów w sprawie zaopatrywania się resortu spraw wewnętrznych i resortu obrony narodowej w samochody terenowe. Odpowiadają z upoważnienia prezesa Rady Ministrów minister spraw wewnętrznych pan Andrzej Milczanowski oraz minister obrony narodowej pan Zbigniew Okoński.</u>
          <u xml:id="u-82.2" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle, o zadanie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#RyszardBugaj">Panie Marszałku! Panowie Ministrowie! Obserwujemy od dłuższego czasu proces częstszego zaopatrywania się obydwu resortów w wyroby pochodzące z importu, kosztem producentów krajowych. Nie wspominam tu o samochodach osobowych, które w ogromnej liczbie zostały zakupione przez MSW na kredyt, chodzi mi tylko o samochody terenowe.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#RyszardBugaj">Z mojej wiedzy wynika, że Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, zakupując swego czasu samochody dla Straży Granicznej, nie korzystało z procesu przetargowego ani nie zwracało się do producentów krajowych o złożenie oferty. W tej chwili prasa poinformowała o trybie zamówienia przez Ministerstwo Obrony Narodowej samochodów terenowych produkcji krajowej. Z informacji prasowych wynika, że oferta została tak skonstruowana, by wybór oferenta stał się oczywisty i by wskazywał na samochód pochodzący z importu.</u>
          <u xml:id="u-83.2" who="#RyszardBugaj">Prasa doniosła także, że szef sztabu, który jest przełożonym osób odpowiedzialnych za przetarg, korzystał już z takiego samochodu, robił to publicznie i manifestacyjnie. Chciałbym zapytać w związku z tym, czy panowie ministrowie, reagując na sygnały prasowe, zechcieli sprawdzić, czy w procesie przetargowym nie nastąpiły żadne nieprawidłowości.</u>
          <u xml:id="u-83.3" who="#RyszardBugaj">Po drugie, chciałbym zapytać, czy i jakie preferencje przewidujecie panowie dla produkcji krajowej. Jak wiadomo, wynika to także z ustawy o zamówieniach publicznych. To są moje pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#JózefZych">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#JózefZych">Bardzo proszę, pan minister Andrzej Milczanowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#AndrzejMilczanowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Z upoważnienia prezesa Rady Ministrów pragnę odpowiedzieć na zapytanie pana posła Ryszarda Bugaja w części dotyczącej zakupu samochodów terenowych dla resortu spraw wewnętrznych.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#AndrzejMilczanowski">Po 1990 r. pierwsze zakupy samochodów terenowych dokonane były w roku 1992. W tym celu powołany przez ministra spraw wewnętrznych zespół dokonał rozeznania wśród producentów samochodów tego typu. Przede wszystkim poszukiwano producentów takich samochodów terenowych, które charakteryzowałyby się następującymi cechami: napęd na obydwie osie, przełożenie terenowe, trwałość i niezawodność w ekstremalnych warunkach eksploatacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-85.2" who="#AndrzejMilczanowski">W tym czasie żadna z polskich firm nie produkowała samochodu osobowo-terenowego spełniającego ww. kryteria. Przypominam, chodzi o rok 1992. Po dokonaniu tego rozeznania na podstawie mojej decyzji rozpisano postępowanie ofertowe dotyczące zakupu samochodów osobowych, osobowo-terenowych i dostawczych. Do postępowania ofertowego w omawianym typie samochodów, czyli terenowych, zgłosiły się trzy firmy: Land-Rover, Mercedes i General Motors. Po analizie ofert wybrano firmę Land-Rover proponującą najniższe ceny i szybkie terminy realizacji.</u>
          <u xml:id="u-85.3" who="#AndrzejMilczanowski">W 1992 r. zostały zakupione 94 samochody terenowe marki Land-Rover typ Defender. Z tej liczby 68 samochodów otrzymała Komenda Główna Straży Granicznej, 20 - Nadwiślańskie Jednostki Wojskowe MSW, a 6 samochodów - Jednostka Wojskowa nr 2305. Łączny koszt zakupu wyniósł 32 818 mln zł, przy cenie jednego samochodu - 349 127 tys. zł. Zakup został sfinansowany ze środków budżetowych. Dostawcą była firma Land-Rover Exports Ltd.</u>
          <u xml:id="u-85.4" who="#AndrzejMilczanowski">W 1993 r. w czasie kontynuowania negocjacji z firmą Land-Rover zostały zakupione 64 samochody, z których 60 otrzymała Komenda Główna Straży Granicznej, a 4 - Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej. Łączny koszt zakupu wyniósł 23 911 mln zł, przy cenie jednego samochodu - 373 603 tys. zł. Zakup został sfinansowany ze środków budżetowych. Dostawcą była firma Euro-Impex Marketing.</u>
          <u xml:id="u-85.5" who="#AndrzejMilczanowski">W 1994 r. zostało zakupionych łącznie 375 samochodów terenowych. Ponieważ zakup został sfinansowany z dwóch źródeł, pozwolę sobie przedstawić, jakie samochody i w jakiej liczbie zostały zakupione.</u>
          <u xml:id="u-85.6" who="#AndrzejMilczanowski">Ze środków budżetowych zostało zakupionych 65 samochodów marki Tarpan typu Honker z silnikiem Iveco na łączną kwotę 31 079 900 tys. zł. 63 samochody, których cena jednostkowa wynosiła 476 mln zł, przeznaczone zostały dla Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej, a 2, których cena jednostkowa wynosiła 545 950 tys. zł, dla Komendy Głównej Policji. Podane przeze mnie ceny jednostkowe obejmowały adaptację pojazdów dla celów jednostek, które je otrzymały. Dostawcą samochodów była spółka z o.o. „Tarpan”, która od 1993 r. rozpoczęła seryjną produkcję samochodów tego typu.</u>
          <u xml:id="u-85.7" who="#AndrzejMilczanowski">Ze środków uzyskanych z Republiki Federalnej Niemiec, w ramach zawartego porozumienia między rządem Rzeczypospolitej Polskiej i rządem Republiki Federalnej Niemiec o współpracy w zakresie skutków wynikających z ruchów migracyjnych, zakupiono łącznie 310 samochodów, w tym 157 samochodów marki Land-Rover typ Defender na łączną kwotę 92 095 mln zł, przy cenie jednostkowej 586 592 tys. zł. Dostawcą samochodów była firma Land-Rover Exports Ltd. Z podanej liczby 84 samochody przeznaczono dla Komendy Głównej Policji, a 73 — dla Komendy Głównej Straży Granicznej. 153 samochody marki Mercedes typ 290GD na łączną kwotę 134 573 mln zł, przy cenie jednostkowej samochodu 879 562 tys. zł, przeznaczono dla Komendy Głównej Straży Granicznej. Dostawcą tych samochodów była firma „Sobiesław Zasada-Centrum” SA, a zostały one zakupione w tej właśnie firmie, gdyż protokół do cytowanego porozumienia przewidywał, że przynajmniej 50% kwoty planowanej na wydatki rzeczowe zostanie wykorzystane na zakup wyrobów produkcji niemieckiej. Także Nadwiślańskie Jednostki Wojskowe MSW zakupiły z własnych środków finansowych samochody marki Mercedes 290GD; w 1993 r. — 24 samochody terenowe ogólnego przeznaczenia za 20 736 mln zł, w 1994 r. — 9 na tzw. ruchome stanowiska dowodzenia za 7776 mln zł, w 1995 r. — 1 za 864 mln zł — samochód przeznaczony dla grupy pirotechnicznej. Nadwiślańskie Jednostki Wojskowe zakupiły ogółem 34 samochody za łączną kwotę 29 376 mln zł; średnia cena zakupu wyniosła 864 mln zł, uwzględniając uzyskanie specjalnego rabatu w wysokości 15% ceny katalogowej samochodu.</u>
          <u xml:id="u-85.8" who="#AndrzejMilczanowski">Chciałbym jeszcze dodać, że samochody marki Land-Rover były kupowane przy wykorzystywaniu wszelkich dostępnych w danym czasie ulg, wynikających z kontyngentów celnych oraz zwolnień od podatku. Samochody marki Mercedes zostały zakupione w firmie „Sobiesław Zasada-Centrum” SA jako pojazdy montowane w kraju. Pojazdy marki Tarpan Honker, zamówione u producenta jako fabrycznie wykonane, 2 sztuki dla Policji ze wszystkich 65, są obecnie testowane w jednostkach Policji na wypadek ewentualnego złożenia zamówienia na jeszcze większą liczbę tych pojazdów. Ogółem w latach 1992–1995 zakupiono 567 samochodów terenowych.</u>
          <u xml:id="u-85.9" who="#AndrzejMilczanowski">Na zakończenie pragnę dodać, że resort spraw wewnętrznych posiada 2768 samochodów terenowych, a w dalszym ciągu brakuje 526 pojazdów.</u>
          <u xml:id="u-85.10" who="#AndrzejMilczanowski">W kilku zdaniach ustosunkuję się do pytań pana posła Bugaja. Otóż, oczywiście, zamierzamy preferować zakupy wyrobów krajowych, o ile tylko będą one spełniać konieczne warunki, odnośnie do określonych wymogów jakościowych, użytecznościowych, a więc o ile będą zachowywać niezbędny standard. Chcę powiedzieć z całą otwartością i wyrazistością, że dla potrzeb Policji, Straży Granicznej, Nadwiślańskich Jednostek Wojskowych czy Państwowej Straży Pożarnej samochód musi spełniać jeden, podstawowy warunek, który zawsze stawiałem, stawiam i stawiać będę — samochód ten musi być dobry, o możliwie najlepszych parametrach. Wszelkie inne kwestie schodzą wobec tego na plan dalszy. Jeżeli policja naraża się na zarzuty, że szybkie BMW czy mercedes uciekają policyjnym polonezom, które mają osiągi w granicach 150 km na godz., to niestety muszę się z tego typu stwierdzeniami liczyć. Po drugie stwierdzam, że zakup dobrych samochodów, takich jak np. volkswageny, jest znacznie bardziej opłacalny, jeśli chodzi o eksploatację, niż samochodów krajowych. Oczywiście popieramy zakupy produkcji krajowej, lecz w granicach zdrowego rozsądku i nie za wszelką cenę. Przypominam, że to musi być samochód dobry, o wysokich parametrach. Nie zgodzę się ze stwierdzeniami pana posła Bugaja, że nie było postępowań ofertowych. One były i dlatego wymieniłem, jakie firmy wchodziły w rachubę przy wyborze ofert.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#JózefZych">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#JózefZych">Jeszcze pan minister Okoński. Zrobimy to łącznie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#JózefZych">Proszę bardzo, pan minister Zbigniew Okoński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#ZbigniewOkoński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam tutaj przygotowany przez moich specjalistów cały elaborat na temat tych znanych z informacji prasowych faktów dotyczących przetargu na samochody osobowo-terenowe, które mają być kupione w tym roku przez Ministerstwo Obrony Narodowej, ale chciałbym bezpośrednio odnieść się do tych pytań, które pan poseł zadał, bo myślę, że nie ma co tutaj zbyt dużo czasu poświęcać tematom, które były w różnych mediach omawiane. Również moje odpowiedzi w tej sprawie były kierowane do pana posła Bugaja i do pani posłanki Łybackiej.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#ZbigniewOkoński">Generalne stwierdzenie: W tym roku Ministerstwo Obrony Narodowej dokonuje zakupów różnego rodzaju sprzętu o łącznej wartości ok. 6 bln zł, z tego import będzie obejmował ok. 13% i będzie to głównie import części zamiennych do eksploatowanego sprzętu. Chodzi głównie o sprzęt latający.</u>
          <u xml:id="u-87.2" who="#ZbigniewOkoński">Jeśli chodzi o samochody osobowo-terenowe, to po raz pierwszy robimy tego typu przetarg. W siłach zbrojnych Polski eksploatuje się ok. 550 pojazdów różnych typów zakupionych w ubiegłych latach przez MON w spółce „Tarpan”. Obecnie zapotrzebowanie sił zbrojnych jest nakierowane głównie na samochody dowódcze. Są to samochody, które różnią się od produkowanych w spółce „Tarpan”, jako że tam były produkowane do tej pory samochody terenowe do obsługi drużyn — 10-osobowe. Te, na które teraz istnieje zapotrzebowanie i które będziemy kupować sukcesywnie w następnych latach (w sumie 3 tys. sztuk), to są samochody osobowo-terenowe. Główne ich parametry: 5 osób, 5 drzwi. Są one przeznaczone dla użytkowników należących do różnych szczebli dowodzenia. W tym roku został ogłoszony (skorygowany w lutym i w marcu) przetarg na 57 samochodów o podwyższonym standardzie wyposażenia, 80 samochodów dla niższych szczebli dowódczych i 80 samochodów, których parametry techniczne są spełnione przez samochody produkowane w spółce „Tarpan”, te 10-osobowe, ale one nie będą służyły do obsługi szczebli dowódczych, tylko będą należały do wyposażenia batalionu piechoty górskiej - ze względu na specyfikę takie samochody będą tam potrzebne.</u>
          <u xml:id="u-87.3" who="#ZbigniewOkoński">Pytanie dotyczyło tego, czy szef sztabu używa obecnie, jak to się dzieje, że używa...</u>
          <u xml:id="u-87.4" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Bugaj: Że używa, to ja widziałem w telewizji.)</u>
          <u xml:id="u-87.5" who="#ZbigniewOkoński">Może w ten sposób, może źle zrozumiałem... Chciałem powiedzieć, że w siłach zbrojnych jest 8 sztuk samochodów produkowanych przez „Sobiesław Zasada — Centrum” SA. Są one poddawane próbom technicznym, nie zostały zakupione. Wiemy, na czym polegają walory eksploatacyjne samochodów marki Tarpan. Nie wiedzieliśmy do tej pory, jakie są walory tego drugiego samochodu, który jest montowany w Polsce, i dlatego wzięliśmy je na próbę. Nie tylko szef sztabu, ale i dowódcy różnych szczebli wypróbowują te samochody.</u>
          <u xml:id="u-87.6" who="#ZbigniewOkoński">Czy stwierdzam nieprawidłowości w procesie przetargowym? Na obecnym etapie nie stwierdzam takich nieprawidłowości. Natomiast muszę zgodzić się z faktem, że przetarg z lutego tego roku został unieważniony przez komisję Ministerstwa Obrony Narodowej powołaną do tego celu. Powodem unieważnienia tego przetargu było to, że żadna z ofert nie spełniała warunków przetargowych. Po prostu samochody, które zostały zaoferowane przez dwóch konkurujących ze sobą producentów, nie miały homologacji. Również w związku z tym, że zgłoszono protesty z różnych środowisk dotyczące tego, że samochód marki Tarpan nie będzie spełniał tamtych warunków przetargowych z miesiąca lutego, poszliśmy na rękę polskiemu producentowi i pomimo że w tym roku nie było to uwzględnione w priorytetach przy tej krótkiej kołdrze zakupowej i finansowej w Ministerstwie Obrony Narodowej, wyszliśmy poza plany i kupujemy samochody na wyposażenie tego batalionu piechoty. W pierwotnych założeniach takie samochody nie były planowane.</u>
          <u xml:id="u-87.7" who="#ZbigniewOkoński">Jeśli chodzi o preferencje dla przemysłu krajowego, to w związku z unieważnieniem pierwszego przetargu i wprowadzeniem kryterium, które może być spełnione przez tarpana, ta preferencja została wprowadzona. O dalszych preferencjach dotyczących polskiego przemysłu muszę powiedzieć, że wynikają one z tego, o czym powiedziałem na początku, otóż tylko 13% ogólnych zakupów dokonywanych w tym roku dotyczy importu; są to części niezbędne do eksploatowanego sprzętu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#JózefZych">Pan poseł Ryszard Bugaj.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#RyszardBugaj">Chciałbym zadać kilka krótkich pytań dodatkowych. Oczywiście nie moją rzeczą jest komentowanie, przynajmniej nie w tej chwili, wypowiedzi pana ministra Milczanowskiego. Chcę tylko zaznaczyć, że nie zgadzam się z opinią generalną.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#RyszardBugaj">Pierwsze pytanie skierowane jest do pana ministra Milczanowskiego. Czy ceny, które pan podawał, obejmują także cło? To powoduje potencjalnie ogromną różnicę w skutkach dla budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-89.2" who="#RyszardBugaj">Drugie pytanie chciałbym zadać panu ministrowi Okońskiemu. Czy nie widzi pan nic nagannego w tym, że szef sztabu publicznie manifestuje fakt, że używa samochodu firmy, która ubiega się o kontrakt w przetargu, w którym, jak powiadam, rozstrzygnąć mają jego podwładni? Moim zdaniem jest to absolutnie naganne, ale prosiłbym pana ministra o przedstawienie pana oceny: Czy to nie jest naganne?</u>
          <u xml:id="u-89.3" who="#RyszardBugaj">Trzecie pytanie jest następujące: Czy panowie zdajecie sobie sprawę z tego, że konkurencyjność wyrobów importowanych i krajowych jest tutaj pozorna? Centrum Sobiesław Zasada montuje samochody w Polsce. Zapytam ministra finansów, czy słuszne jest korzystanie z ulg celnych, ponieważ trzeba zmontować 1000 egzemplarzy, by uzyskać ulgi celne na ten import. Firma „Tarpan” importuje także część elementów niezbędnych do własnego wyrobu i za to płaci pełne cło. Różnica jest w sumie ogromna. Chciałbym zapytać: Czy państwo wzięliście to pod uwagę przy kalkulacji skutków dla budżetu państwa? Wydaje mi się, że koniecznie trzeba to wziąć pod uwagę.</u>
          <u xml:id="u-89.4" who="#RyszardBugaj">I ostatnie pytanie, skierowane do pana ministra Okońskiego. Czy pomysł na to, że wojsku potrzeba, jak pan powiedział, 3 tys. samochodów dowódczych, powstał z poniedziałku na wtorek? Czy może powinno być jednak tak, by krajowy producent mógł korzystać z takiej skromnej preferencji, by wiedział na przykład rok wcześniej, że wojsko zamierza zakupić 1000 egzemplarzy wyrobu innego niż uzgadniany dotychczas przez producenta krajowego z wojskiem. Zawsze możemy bowiem tak sformułować przetarg, że będziemy wiedzieli, kto go wygra.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#JózefZych">Pan poseł Jerzy Wenderlich.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#JerzyWenderlich">Przyznam się, że chyba nawet jeszcze więcej widziałem w telewizji niż pan poseł Ryszard Bugaj, ponieważ pan Wilecki nie jeździł samochodem Sobiesława Zasady, lecz go testował, natomiast informacja była taka, że pojechał na urlop. Jeśli wobec takich jawnych stwierdzeń kryptoreklamiarskich pan minister twierdzi, że nie stwierdza się nieprawidłowości zakupowych, to chciałbym zapytać: Czy zdaje pan sobie sprawę z tego, że takiego rozdźwięku, jeśli chodzi o opinię w tej sprawie, pomiędzy kierownictwem resortu a tym, co mówią doły wojskowe, żołnierze i kadra oficerska, jak długo żyję, jeszcze nie było?</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#JerzyWenderlich">Drugie pytanie: Czy w związku z tym, że takiego rodzaju obrazki, o których mówiłem, prezentowane w telewizji, nie są obrazkami towarzysko-rekreacyjnymi, lecz obrazkami czysto handlowymi, zamierza pan wyciągnąć służbowe konsekwencje wobec szefa Sztabu Generalnego Wileckiego? Zupełnie na marginesie dodam, że będzie w tej sprawie interpelacja. Dotyczy ona tego, że odpowiedzialni za tego rodzaju zakupy ludzie biorą prowizje, i to duże prowizje, w Ministerstwie Obrony Narodowej. Chciałbym usłyszeć przynajmniej wstępną informację na ten temat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#JózefZych">Pan poseł Władysław Adamski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#WładysławAdamski">Pytanie chciałbym skierować do ministra Okońskiego. Panie ministrze, pozwoli pan, że ujmę sprawę w nieco szerszym zakresie. Czy w świetle doniesień prasowych o niejasnych kryteriach zakupu sprzętu przez MON, zwłaszcza gdy istniała możliwość wyboru identycznego sprzętu, znacznie tańszego, kwestię tę badano pod kątem prawidłowości? Jakie są skutki zarzutów Najwyższej Izby Kontroli w tej sprawie? Czy zostały wyciągnięte odpowiednie wnioski dotyczące przetargów i odpowiedzialności osób przyczyniających się do zaniedbań? Oczywiście, zdaję sobie sprawę, że jest to pytanie postawione nieco szerzej. Jeżeli więc nie będzie pan mógł na nie odpowiedzieć, przyjmę to ze zrozumieniem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#JózefZych">Proszę, pani poseł Krystyna Łybacka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#KrystynaŁybacka">Dziękuję bardzo. Chciałabym zwrócić się z pytaniem do pana ministra Okońskiego, aczkolwiek cieszę się, że jest również obecny pan minister Milczanowski, bowiem można będzie porównać postępowanie obu resortów. Otóż, panie ministrze, informuję pana, że zakłady „Tarpan” współpracują z wojskiem od kilku lat w sposób ciągły. Tymczasem współpracę z MSW podjęły właściwie w ubiegłym roku. Zgadzam się z kryterium pana ministra Milczanowskiego, że samochód musi być dobry. To kryterium spółka „Tarpan” w przypadku MSW spełnia, w przypadku MON jakoś okazało się nagle, że nie spełnia.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#KrystynaŁybacka">Panie ministrze, trzy krótkie kwestie. Po pierwsze, postępowanie ofertowe toczące się od lutego zakończono 18 kwietnia kolejnym otwarciem ofert i nierozstrzygnięciem. Po drodze było brak kworum, była sprawa braku homologacji i wielu innych sztucznie wymyślanych powodów. Z przykrością stwierdzam, panie ministrze, że albo jest pan źle poinformowany przez swoich podwładnych, albo pan przed chwilą mówił nam nieprawdę. Jak bowiem można nazwać wyciąganiem ręki do spółki „Tarpan” fakt, że państwo stawiacie w sposób nagły zapytanie ofertowe, które natychmiast przeczy zasadzie uczciwej konkurencji, i to w odniesieniu do zakładów, które właściwie całą dokumentację taktyczno-techniczną mają opracowaną wespół z państwem?</u>
          <u xml:id="u-95.2" who="#KrystynaŁybacka">I jeszcze raz wracam do pytania odnośnie do wyników badań komisji powołanej rozkazem generała Paszkowskiego. Jasno wynikało z prac tej komisji, co potwierdził generał Kuriata, przemawiając tu, w odpowiedzi na moje pytanie, że nie można jednoznacznie stwierdzić, iż firma „Mercedes” i samochody produkowane przez tę firmę zdecydowanie przewyższają samochody „Tarpan”. Rachunek ekonomiczny natomiast jest zdecydowanie po stronie samochodów „Tarpan”.</u>
          <u xml:id="u-95.3" who="#KrystynaŁybacka">Przepraszam za przekroczenie czasu, panie marszałku, ale i tak składałabym interpelację w tej sprawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#JózefZych">Nie ma dalszych zapytań.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#JózefZych">Proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#AndrzejMilczanowski">Ja chciałem krótko jeżeli idzie o landrovery, bo tylko w przypadku landroverów wchodzi w grę kwestia cła. Przy każdym z 3 dokonanych zakupów oczywiście nastąpiło zwolnienie od cła.</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Bugaj: Czyli to trzeba odliczyć od kosztów budżetu, panie ministrze.)</u>
          <u xml:id="u-97.2" who="#AndrzejMilczanowski">Nie ulega wątpliwości, było zwolnienie od cła. Natomiast jeśli idzie o kwestię drugą, chcę powiedzieć jeszcze raz, że w 1994 r. zakupiliśmy 65 samochodów marki Tarpan typu Honker z silnikiem Iveco: 63 dla straży pożarnych i 2 dla policji. Policja testuje te 2 samochody i jeżeli testy wypadną pozytywnie, będzie to, oczywiście, znaczący dostawca samochodów terenowych dla służb MSW. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#JózefZych">Proszę pana ministra Zbigniewa Okońskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#ZbigniewOkoński">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Jeśli chodzi o pierwsze uzupełniające pytanie pana posła Bugaja, czy uważam, że jest naganne, że użytkownik, można powiedzieć szef sił zbrojnych w mundurze, jeździ samochodem, który ewentualnie może być przedmiotem zakupu? Nie widziałem tego programu w telewizji, słyszę, że państwo bardzo się oburzacie na ten program. Nie znam tej taśmy i absolutnie nie mogę powiedzieć, na ile było to demonstracyjne popieranie samochodów Mercedesa. Zrobiłbym tego typu porównanie: sądzę, że to, że na przykład ja używam samochodu BOR, który też jest marki Mercedes, nie świadczy o tym, że w przetargu, który teraz się toczy — i Mercedes jest zainteresowany — popieram firmę „Mercedes”.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#ZbigniewOkoński">Co dalej? Jeśli chodzi o cła, to prawdą jest to, co powiedział pan poseł Bugaj, że „Tarpan” importuje ok. 50% wartości samochodu. Doceniamy to, że po prostu chodzi o poprawienie jakości tego samochodu. W Polsce nie ma takich podzespołów, które by spełniały podwyższone warunki jakości. Natomiast z tej racji, że samochody „Tarpan” będą kupowane przez Ministerstwo Obrony Narodowej — bo faktem jest, że były kupowane i będą — z przepisów wynika, że cło na te podzespoły nie będzie płacone, dlatego że te podzespoły są zwolnione z opłat celnych jako wchodzące na wyposażenie Ministerstwa Obrony Narodowej. Obowiązuje takie generalne zwolnienie z opłat celnych.</u>
          <u xml:id="u-99.2" who="#ZbigniewOkoński">Jeśli chodzi o warunki przetargowe i to, co pan...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#RyszardBugaj">Jedno, pół słowa dosłownie. Panie ministrze, czy panu jest wiadomo, że firma „Mercedes” spełnia wymogi zwolnienia celnego na importowane standardy do montażu, bo można samochód zmontować za pomocą paru śrub, i tak przepisy przewidują. Jest tylko jeden warunek - tysiąc egzemplarzy. Czy ten warunek jest spełniony?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#ZbigniewOkoński">Nie wiem, nie orientowałem się tutaj, jeśli chodzi o tę sprawę. Szczerze mówię, że po prostu nie badałem tego. Wiem, że są różne warunki, dla samochodów osobowych to jest tysiąc sztuk, natomiast dla samochodów ciężarowych sto, a dla samochodów specjalnych jest też inna liczba. Pracowałem w Ministerstwie Współpracy Gospodarczej z Zagranicą, jak pan się orientuje, i po prostu są dla różnych typów samochodów różne liczby, które spełniają ten warunek.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#ZbigniewOkoński">Natomiast jeżeli będzie to zakup dla Ministerstwa Obrony Narodowej, to niezależnie od tego, czy to będzie mercedes, czy tarpan, cło nie będzie płacone dlatego, że to idzie na wyposażenie Ministerstwa Obrony Narodowej. Byłoby to przekładanie pieniędzy z kieszeni do kieszeni.</u>
          <u xml:id="u-101.2" who="#ZbigniewOkoński">Co do tych kryteriów, które się pojawiły ku zaskoczeniu — jak państwo twierdzicie — dyrekcji i kadry inżynierskiej „Tarpana”, to gwoli prawdy chciałbym powiedzieć, że jest prawdą to, co powiedziała pani poseł Łybacka, że Ministerstwo Obrony Narodowej od początku lat osiemdziesiątych współpracowało bardzo ściśle z kadrą „Tarpana” i na podstawie tej współpracy zakupiło tych 550 sztuk różnego rodzaju samochodów, głównie chodzi tutaj o samochody sanitarne.</u>
          <u xml:id="u-101.3" who="#ZbigniewOkoński">Natomiast już od kilku lat były przekazywane informacje - przynajmniej ja mam takie informacje, muszę tutaj polegać na informacjach, które są mi przekazywane, jak państwo wiecie, dopiero 6 tygodni jestem ministrem obrony narodowej. I nie wydaje mi się, żeby zatajano przed „Tarpanem” konieczność wymiany samochodów, które się po prostu sypią, ponieważ samochody typu „UAZ” i tzw. gaziki osiągają już taki wiek, że nie opłaca się ich naprawiać i będą musiały zostać wymienione. I było wiadomo o tym dosyć dawno temu, toteż ja z kolei dziwię się, że dyrektorzy i marketingowcy z firmy „Tarpan” — a ja jestem z zawodu właśnie człowiekiem, który sprzedawał różne towary przez 20 lat, głównie na rynkach zachodnich, tak że troszeczkę się na tym znam — że oni sami nie przejawili inicjatywy w doszukiwaniu się przyszłości rynku tego typu samochodów. Po prostu obudzili się, mówiąc lapidarnie, z ręką w nocniku, żeby móc powiedzieć, że raptem wojsko, znienacka, tylko po to, żeby kupić samochody „Mercedes”, nie ujawniało im tych planów, że będzie wymieniało swój tabor dowódczy.</u>
          <u xml:id="u-101.4" who="#ZbigniewOkoński">Wysoko cenię naszych polskich producentów i przez ostatnich parę lat robiłem wszystko, żeby wspomóc polski przemysł obronny w sprzedaży nie tylko w Polsce, lecz głównie za granicę, że potrafię ocenić, kiedy firma jest z inicjatywą, kiedy realizuje dobre działania marketingowe, a kiedy po prostu troszeczkę przesypia sprawę, kiedy liczy na to, że ponieważ jest monopolistą, to i tak te zamówienia do niej trafią. Tak że uważam po prostu, iż nastąpiły tutaj pewne opóźnienia reakcji szefostwa, gdy idzie o dostosowanie się do rynku. Natomiast nie ulega kwestii, że firma „Tarpan” ma teraz prototyp samochodu osobowo-terenowego, który jest dokładnie przygotowany i zaprojektowany na spełnienie wymogów wojska. Wiedzą również o tym panowie projektanci, dyrektorzy, że czeka nas zakup kilku tysięcy tego typu samochodów w następnych kilku latach, tak że tutaj nie kończymy naszej współpracy, chcemy dalej ją prowadzić. Liczymy na to, że lepszą jakość samochodów „Tarpan” wymusi właśnie sytuacja rynkowa, bo jest to konkurent rzeczywisty. To nie zwiększy kosztów do tego stopnia, żeby być niekonkurencyjnym, natomiast jeśli chodzi o jakość, to producenci dopasują się do wymagań odbiorcy. Sami budujemy przecież gospodarkę rynkową i nie możemy skazywać się na sytuację, że producent będzie dyktował warunki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-102.2" who="#JózefZych">Panie ministrze, sygnalizowany jest brak odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-102.3" who="#JózefZych">Proszę państwa, ale umawiamy się, że pan minister odpowie tylko w tej sprawie. Inaczej nie ma mowy.</u>
          <u xml:id="u-102.4" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Wenderlich: W sprawie formalnej.)</u>
          <u xml:id="u-102.5" who="#JózefZych">Chwileczkę, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-102.6" who="#JózefZych">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#ZbigniewOkoński">Panie marszałku, nie odpowiedziałem jeszcze na wszystkie pytania. Może najpierw to zakończmy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#JózefZych">Zrozumiałem, że pan minister już skończył, i stąd moja uwaga.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Wenderlich: Panie marszałku, proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-104.2" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#JerzyWenderlich">Otóż, panie marszałku, chciałbym zgłosić sprzeciw. Pan minister Okoński odpowiadał bardzo długo, ale chce nas tutaj zagadać opłotkowymi dygresjami. Chciałbym, żeby zaczął już od razu, od tej sekundy, odpowiadać na zadane tu pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#JózefZych">Panie pośle, o czasie decyduje regulamin Sejmu i ja.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#JózefZych">Pan minister nie skończył, ale, panie ministrze, bardzo proszę, żeby rzeczywiście były to odpowiedzi na pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#ZbigniewOkoński">Jeśli chodzi o szefa sztabu i jego występ w telewizji, dokładnie to sprawdzę i poinformuję państwa, jakie mam w tej sprawie wnioski, bo to jest w końcu mój podwładny.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#ZbigniewOkoński">Jeśli chodzi o prowizje w Ministerstwie Obrony Narodowej, nie wiem o takiej procedurze. Jest to po prostu kryminalna sprawa. Jeżeli takie rzeczy się dzieją, to zasługuje to na postępowanie prokuratorskie. Jeżeli państwo macie konkretne informacje, to proszę o doniesienie. Jeżeli nie państwo, to ja skieruję tę sprawę na drogę postępowania prokuratorskiego.</u>
          <u xml:id="u-107.2" who="#ZbigniewOkoński">Nie znam wyników pracy komisji ani pana generała Paszkowskiego, nie pracowałem wtedy w ministerstwie. Mój współpracownik, dyrektor Departamentu Zaopatrzenia i Dostaw powiedział mi, że była to jakaś wewnętrzna komisja w szefostwie sztabu. Zbadam tę sprawę i odniosę się do tego na piśmie, żeby zaspokoić zainteresowanie pani posłanki. Myślę, że już odpowiedziałem pani posłance, jeśli chodzi o pozostałe sprawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#JózefZych">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#RyszardBugaj">Pytałem, kiedy Ministerstwo Obrony Narodowej wpadło na pomysł, że potrzebuje 3 tys. zupełnie innych samochodów niż dotąd produkowane, i kiedy tę wiadomość, jeśli mogę tak powiedzieć, rozpowszechniło wśród krajowych producentów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#ZbigniewOkoński">To, że wymienia się liczbę około 3 tys. sztuk, to jest powszechnie znana informacja. Tzn. producent na pewno wie, że docelowo armia będzie potrzebować 3 tys. sztuk samochodów; będą one wymieniane. Natomiast przypominam, że w tym roku przetarg opiewa na 57 samochodów dowódczych, od szczebla dowódcy brygady i samodzielnego pułku wzwyż, do dowódców okręgów wojskowych, oraz 80 sztuk dla dowódców niższego stopnia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#RyszardBugaj">Jeszcze zapytam: Czy pierwszy raz zakład został poinformowany o tym, że ten typ samochodu jest potrzebny, w zapytaniu ofertowym, czy też z jakimś wyprzedzeniem, wcześniej?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#ZbigniewOkoński">W formalny sposób został poinformowany rynek dostępny, tzn. jeden i drugi producent, w zapytaniu ofertowym. Natomiast nieformalnie, ponieważ ta współpraca...</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Bugaj: Tylko jeden producent już to produkuje, a drugi nie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#JózefZych">Panie pośle...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#ZbigniewOkoński">...ale ten drugi miał szansę, wiedząc o tym poprzednio. Przecież nie żyjemy w gospodarce centralnie planowanej, do której niektórzy się bardzo przyzwyczaili i liczą na to, że tak dalej będzie, natomiast to oni powinni wyjść z inicjatywą.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#ZbigniewOkoński">Proszę państwa, ja sprzedawałem przez 20 lat towary i to ja muszę patrzeć, gdzie jaki towar będę mógł sprzedać i się dostosowywać do tego rynku. No przecież nie jesteśmy studentami I roku studiów ekonomii.</u>
          <u xml:id="u-114.2" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Bugaj: No właśnie, nie jesteśmy studentami pierwszego roku.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#JózefZych">Pani poseł Krystyna Łybacka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#KrystynaŁybacka">Panie ministrze, dwa pytania, na które nie otrzymałam odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#KrystynaŁybacka">Otóż samochody „Tarpan” się nie sypią, to nie był powód. Powodem było to, że nagle zażądaliście państwo blokady mostu, 5-drzwiowego wozu i klimatyzacji. Jeśli chodzi o klimatyzację, to wycofaliście się państwo jakoś tak po cichu, bo więcej o tym nie słyszeliśmy.</u>
          <u xml:id="u-116.2" who="#KrystynaŁybacka">I sprawa druga. Pytałam o pańską ocenę rzetelności i poprawności postępowania przetargowego toczącego się od lutego w coraz bardziej dziwny sposób i nie rozstrzygniętego z coraz bardziej dziwnych powodów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#ZbigniewOkoński">Jeśli chodzi o wadliwość samochodów „Tarpan”, to przytoczę pani posłance informacje z...</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Łybacka: Panie ministrze, przepraszam, ale ja nie pytam o wadliwość samochodów, bo usterki są usuwane na bieżąco. Pytam o zapytanie ofertowe.)</u>
          <u xml:id="u-117.2" who="#ZbigniewOkoński">Ale pani posłanka zapytała o przykłady tego, że się sypią. Chciałbym więc zacytować - mam raport z Jugosławii, te samochody są eksploatowane w Jugosławii... To albo chce pani, żebym odpowiadał na pytanie, albo chce pani, żebym odpowiadał tak, jak pani chce.</u>
          <u xml:id="u-117.3" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Łybacka: Nie, panie ministrze. Proszę odpowiedzieć na moje pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-117.4" who="#ZbigniewOkoński">Odpowiadam więc... Jeśli chodzi o to, czy samochody „Tarpan” się sypią, odpowiadam, że w przypadku niektórych elementów się sypią. I przytoczę: w ocenie pojazdu — zwracam uwagę: pisze to eksploatator, dowódca jednostki z Jugosławii - wysoka awaryjność układu kierowniczego, wałek pośredni, tłumiki drgań, przekładnia kierownicza, przeguby przedniego mostu. Czy to jest jakaś wada, czy to nie jest wada, pytam? Dalej pytam...</u>
          <u xml:id="u-117.5" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Łybacka: Tylko w kwestii formalnej: kto o to pytał, panie ministrze? Kto pytał, czy samochody „Tarpan” się sypią?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#JózefZych">Chwileczkę, przepraszam bardzo.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#JózefZych">Panie ministrze...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#ZbigniewOkoński">Pani pyta o jakość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#JózefZych">Panie ministrze, proszę chwileczkę...</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#JózefZych">Pani poseł, proszę jeszcze raz, po kolei, najpierw pierwsze, potem drugie pytanie.</u>
          <u xml:id="u-120.2" who="#JózefZych">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#KrystynaŁybacka">Pierwsze pytanie, panie ministrze, brzmi: Czy państwo po raz pierwszy wobec producenta, w zapytaniu ofertowym powiedzieliście, że chodzi o rzeczy takie jak blokada mostów, pięciodrzwiowe nadwozie i klimatyzacja? Czy powiedzieliście o tym wcześniej? Pan minister stwierdził, że powodem wyboru i poszukiwania innego producenta był fakt, że samochody się sypią. Ja nie prosiłam o odpowiedź na pytanie, czy się sypią...</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#KrystynaŁybacka">I drugie pytanie: Proszę o ocenę poprawności przebiegu postępowania przetargowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#ZbigniewOkoński">Odpowiadam na pierwsze pytanie. Jeśli chodzi o to, czy po raz pierwszy formalnie... Tak, po raz pierwszy formalnie, na piśmie, zgadza się. Natomiast producent wiedział o tych wymaganiach dużo wcześniej, dlatego że nie spadł tutaj z jakiegoś innego kraju, innej planety, tylko dokładnie współpracował z urzędnikami z Ministerstwa Obrony Narodowej i wiedział, jakie będą wymagania klienta odnośnie do nowych zapytań. Czyli formalnie - tak.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#ZbigniewOkoński">Jeśli chodzi o nieprawidłowości - nie stwierdziłem takich nieprawidłowości w postępowaniu przetargowym, natomiast potwierdzam, że było w całym postępowaniu jedno unieważnienie pierwszego przetargu. Dlaczego? Dlatego że żaden z zaoferowanych produktów nie spełniał warunków przetargowych. To była bezpośrednia przyczyna.</u>
          <u xml:id="u-122.2" who="#ZbigniewOkoński">Po trzecie, warunki przetargowe uległy rozszerzeniu, to jest fakt. Dlatego że w pierwszym zapytaniu przetargowym nie było mowy o samochodach terenowych do obsługi drużyny — 10-osobowych. Natomiast w drugim, ze względu na to, żeby podtrzymać współpracę z polskim przemysłem samochodowym i z „Tarpanem”, wiedząc o tym, że samochody dowódcze nie są jeszcze produkowane przez Tarpana, a chcąc wspomóc w tym roku tę produkcję, dodatkowo włączyliśmy do warunków przetargowych możliwość zakupu takich samochodów, które spełniają warunki produkcyjne obecnie realizowane przez Tarpana.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#JózefZych">Pan poseł Jerzy Wenderlich.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#JerzyWenderlich">Panie ministrze, raz jeszcze proszę o postawienie kropki nad „i” w tej sprawie, którą rozpoczął pan poseł Bugaj, a ja ją jakby kontynuowałem. Proszę odpowiedzieć po męsku, tak jak zrobił to minister Milczanowski. Pan twierdzi, że pan nie oglądał tego wątku telewizyjnego. Proszę o jasną odpowiedź na pytanie, czy po zapoznaniu się z tym materiałem (a proszę wierzyć nam, posłom, że taki materiał był), zostanie wszczęte przez pana postępowanie wyjaśniające na temat tego, czy generał Wilecki brał udział w kampanii marketingowej Sobiesława Zasady w sposób niedozwolony i proszę jasno ustalić, czy generał Wilecki pracuje w wojsku, czy być może gdzie indziej?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#ZbigniewOkoński">W związku z tak sformułowanym pytaniem pana posła, wykorzystam po prostu to, co pan powiedział, i takie postępowanie wyjaśniające rozpocznę. To znaczy w tym kontekście (żebyśmy się rozumieli), że pan uważa (a może nie tylko pan), że pan generał Wilecki brał udział w promocji - mówiąc w skrócie - mercedesa, będąc również jednym ze zwierzchników użytkowników. Tak? Takie postępowanie rozpocznę. Udzielę panu posłowi tutaj odpowiedzi. Czy pana zadowoliłem?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#JerzyWenderlich">Tak, po raz pierwszy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#JózefZych">Dziękuję, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#ZbigniewOkoński">Żałuję, że po raz pierwszy, natomiast cieszę się, że w ogóle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#JózefZych">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#JózefZych">Przechodzimy do kolejnego zapytania. Pan poseł Krzysztof Kamiński, Konfederacja Polski Niepodległej, w sprawie opóźnień postępowań dotyczących egzekwowania od osób z tzw. listy Cimoszewicza nienależnie pobranych świadczeń - do ministra sprawiedliwości. Odpowiedzi udzieli zastępca prokuratora generalnego pan Stefan Śnieżko.</u>
          <u xml:id="u-129.2" who="#JózefZych">Proszę o zadanie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#KrzysztofKamiński">Panie Prokuratorze! Polacy chcą być równo traktowani przez prawo i kiedy na salach sądowych polskich sądów powszechnych księgowe, pielęgniarki, kominiarze przegrywają procesy o zwrot nienależnych świadczeń tylko dlatego, że w kasie zakładu pracy - przez pomyłkę księgowego, przez pomyłkę czasami jakiegoś urzędnika - otrzymali nieco większe pensje, sądy zasądzają zwrot nienależnie pobranych świadczeń. Ta zasada od paru miesięcy nie jest stosowana wobec innych, lepszych Polaków, ministrów poprzednich rządów, wiceministrów, dyrektorów departamentów. Stwierdzone przez Trybunał Konstytucyjny naruszenie art. 4 ustawy o wynagrodzeniach osób zajmujących kierownicze stanowiska w państwie jest przesądzone. Jedynym organem uprawnionym w imieniu skarbu państwa wytoczyć takie pozwy jest prokuratura. Do tej pory prokurator generalny decyzji nie podjął, nie wytoczył ani jednego pozwu. Skierowaliśmy w związku z tym, jako Klub Parlamentarny KPN, wniosek do prokuratora wojewódzkiego w Warszawie o wszczęcie takich postępowań. I oto otrzymaliśmy kuriozalną, naszym zdaniem, odpowiedź. Brzmi ona tak: Decyzję w sprawie wytoczenia pozwów podejmie Ministerstwo Sprawiedliwości. Proszę państwa, jak w PRL - urzędnik w ministerstwie podejmuje decyzję, prokurator na dole wykonuje. To organy prokuratury w praworządnym państwie podejmują samodzielną decyzję, a nie organ administracji państwowej, Ministerstwo Sprawiedliwości. Czekamy na rozwój wypadków. Oczywiście wiem, że uzyskam dzisiaj odpowiedź, że nie będzie wytoczonych pozwów. Pytanie to zadaję tylko po to, aby pokazać, że równości wobec prawa - tej pielęgniarki wobec tego ministra - chyba jeszcze nie ma.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#JózefZych">Proszę, panie prokuratorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#StefanŚnieżko">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pytanie to albo raczej kwestia, która stanowi treść pytania, była przedmiotem analiz, rozważań w prokuraturze, w Departamencie Prokuratury, w komórkach Ministerstwa Sprawiedliwości. W tej sprawie prokurator generalny zajął stanowisko, z uwzględnieniem wszystkich opinii i rozważań natury prawnej i faktycznej, odnoszące się do kwestii, o którą pyta pan poseł. Zajmując stanowisko, udzielił odpowiedzi czy przedstawił je prokuratorowi apelacyjnemu w Warszawie, który zwracał się ze swoimi wątpliwościami oraz uwagami w tej sprawie. Stanowisko to, które za chwilę przedstawię, stanowi wprost odpowiedź na pytanie pana posła. A więc:</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#StefanŚnieżko">„Uprzejmie zawiadamiam, że z uwagi na przewidywaną nieskuteczność powództw prokuratora o zwrot kwot wynagrodzeń pobranych przez osoby zajmujące kierownicze stanowiska państwowe z tytułu jednoczesnego pełnienia funkcji we władzach spółek prawa handlowego z udziałem skarbu państwa działania takie nie będą podejmowane z przyczyn następujących: Ustawa z dnia 31 lipca 1981 r. o wynagrodzeniach osób pełniących funkcje publiczne stanowi w art. 4 ust. 2, że «osobie zajmującej kierownicze stanowisko państwowe, która pełni również inną funkcję, przysługuje jedno wybrane przez nią wynagrodzenie przewidziane w przepisach niniejszej ustawy bądź w odrębnych przepisach». Trybunał Konstytucyjny, uchwałą z dnia 11 stycznia 1995 r., dokonując powszechnie obowiązującej wykładni cytowanego przepisu, stwierdził, że zakaz w nim ustanowiony odnosi się również do sytuacji, gdy osoba zajmująca kierownicze stanowiska państwowe została wyznaczona do władz spółki prawa handlowego z udziałem skarbu państwa, innych państwowych osób prawnych, gmin lub związków gminnych jako przedstawiciel jednego z tych podmiotów, zgodnie z treścią art. 1 ust. 3 ustawy z dnia 5 czerwca 1992 r. o ograniczaniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne, zwanej dalej ustawą antykorupcyjną.</u>
          <u xml:id="u-132.2" who="#StefanŚnieżko">W uzasadnieniu tej uchwały Trybunał Konstytucyjny zauważył, że funkcjonująca w praktyce odmienna wykładnia art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 31 lipca 1981 r. dokonana przez kierownicze organy władzy wykonawczej, dopuszczająca możliwość jednoczesnego pobierania wynagrodzenia przez osoby zajmujące kierownicze stanowiska państwowe z tytułu pełnienia tego stanowiska i z tytułu zasiadania we władzach spółek prawa handlowego w warunkach określonych przepisem art. 1 ust. 3 ustawy antykorupcyjnej, jakkolwiek była błędna, to jednak «nie może nie mieć wpływu na ocenę dobrej wiary osób zainteresowanych i subiektywnego przekonania tych osób, że postępują zgodnie z prawem».</u>
          <u xml:id="u-132.3" who="#StefanŚnieżko">Podstawę prawną ewentualnych powództw prokuratora o zwrot kwot wynagrodzeń pobranych z naruszeniem nakazu ustanowionego w art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 31 lipca 1981 r. mógłby stanowić przepis art. 405 Kodeksu cywilnego, bowiem cytowana ustawa nie zawiera żadnych sankcji za naruszenie przedmiotowego zakazu. Niezależnie od szeregu istotnych wątpliwości co do spełnienia przesłanek materialno-prawnych przewidzianych w art. 405 Kodeksu cywilnego, dla możliwości skutecznego żądania zwrotu bezpodstawnie uzyskanej korzyści majątkowej istotne znaczenie ma istnienie dobrej wiary wzbogaconego w odniesieniu do braku obowiązku zwrotu uzyskanej w ten sposób korzyści majątkowej.</u>
          <u xml:id="u-132.4" who="#StefanŚnieżko">W świetle treści uzasadnienia wspomnianej uchwały Trybunału Konstytucyjnego, odnoszącego się do dobrej wiary osób pobierających przedmiotowe wynagrodzenie, należy uznać, że wszczęta przez prokuratora akcja cywilna zakończyłaby się niepowodzeniem w sądzie i z tego powodu została podjęta decyzja o odstąpieniu od podejmowania takich działań”.</u>
          <u xml:id="u-132.5" who="#StefanŚnieżko">Jest to stanowisko prokuratora generalnego wyjaśniające motywy odstępowania od wytaczania powództw. Według oceny prokuratora generalnego, opartej na poszerzonej głębokiej analizie tej sprawy, szanse na skuteczne zasądzenie zwrotu tych świadczeń są minimalne, praktycznie żadne. A w tej sytuacji prokurator generalny nie może sobie pozwolić na luksus lekkomyślnego przegrywania procesów, które by wytaczał. Nie służyłoby to autorytetowi prokuratora generalnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu prokuratorowi.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#JózefZych">Czy są pytania?</u>
          <u xml:id="u-133.2" who="#JózefZych">Prawo do pierwszego pytania ma autor zapytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#KrzysztofKamiński">Panie prokuratorze, zawsze podchodzę z ogromnym osobistym szacunkiem do pana osoby, ale proszę mi powiedzieć, czy to jest pana argument, czy po prostu pan przestawia argument zwierzchnika, że dlatego tych pozwów się nie wytacza, gdyż na pewno się te pozwy w sądach przegra. Bo nie trzeba wytoczyć od razu 400 czy 500 pozwów, trzeba, stosując zasadę indywidualnej odpowiedzialności, spróbować w dwóch, trzech wypadkach. Bo Trybunał Konstytucyjny o złej czy dobrej wierze mówi, że należy rozważyć okoliczności zmierzające do tej oceny. Tym bardziej, że w wypadku art. 405 K.c. nie to ma znaczenie. Skąd ta pewność, że sądy oddalą pozwy o zwrot świadczeń, skoro na co dzień uwzględniają takie pozwy, jeśli to dotyczy szarego obywatela?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#JózefZych">Proszę bardzo, pan poseł Władysław Adamski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#WładysławAdamski">Panie ministrze, intencje posła pytającego, jako przedstawiciela opozycji, są dość czytelne. Poza wprowadzeniem akcentów politycznych i prób dopatrywania się na siłę złej woli w działaniach rządu, problem jednak pozostaje. Jego wymiar praktyczny jest oczywisty i dotyczy przecież kwestii finansowych. Istnieje też pewna reguła prawna, która mówi, iż nieznajomość prawa nie zwalnia od odpowiedzialności. Jak wobec tej reguły można zaniechać działań dotyczących egzekwowania niesłusznie pobranych świadczeń? Ponieważ nie przypominam sobie brzmienia orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, byłbym panu zobowiązany za przypomnienie, czy orzeczenie Trybunału mówi o możliwości nieegzekwowania świadczeń, czy o ewidentnym zakazie żądania zwrotu niesłusznie uzyskanych korzyści majątkowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#JózefZych">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#JerzyWierchowicz">Panie prokuratorze, istnieje przecież możliwość zwrócenia się o dobrowolny zwrot do tych osób, które pobrały nienależne świadczenie, o czym te osoby już w tej chwili wiedzą. Przecież nie można wykluczyć, że wiele z tych osób, chcąc być absolutnie czystymi w oczach opinii publicznej choćby - przecież to jest bardzo ważna kwestia, nawet honoru, jak podkreślały niektóre z tych osób - chciałoby to zwrócić. Czy prokuratura podjęła w tym kierunku jakiekolwiek działania, jeśli chodzi o te osoby? Myślę, że takie działanie powinno zostać podjęte. A poza tym myślę, że nie prokuratura jest od rozstrzygania spraw cywilnych w tym wypadku, ale sąd cywilny, do którego prokuratura rzeczywiście powinna się zwrócić. Niekoniecznie, jak tu już powiedział pan poseł Kamiński, z kilkuset sprawami, ale choćby z jedną sprawą, która będzie precedensowa. Poza tym nie sądzę, żeby te wszystkie sprawy - kilkaset spraw - były identyczne. Przyjęcie za podstawę przepisie art. 405 w tych wszystkich sprawach jest możliwe i to jest podstawa prawna absolutnie właściwa. I mogą być różne stany faktyczne, które być może sądowi cywilnemu w jednej sprawie pozwolą na oddalenie powództwa, a w drugiej na zasądzenie roszczenia. Dlatego też takie rozstrzygnięcie, takie przesądzenie sprawy przez prokuraturę jest przedwczesne. Czy o tym wysoki urząd prokuratora generalnego nie myślał?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#JózefZych">Proszę, panie prokuratorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#StefanŚnieżko">Padło takie pytanie, czy to jest pogląd zwierzchnika, czy mój. Jest to pogląd zwierzchnika, który tu prezentuję i który podzielam.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#StefanŚnieżko">Pan poseł powiada: Trzeba spróbować, niekoniecznie we wszystkich sprawach, wytaczać, a sąd ostatecznie rozstrzygnie. Skąd pewność, że właśnie nie zostanie zasądzone? Otóż myślę, że można byłoby tu rzeczywiście rozpocząć dysputę o różnych kwestiach natury prawnej, ale inna jest sytuacja prokuratora i jego obowiązki, kiedy chodzi o postępowanie karne, inne kiedy chodzi o postępowanie cywilne. Wtedy kiedy chodzi o zdarzenie, które jest przestępstwem albo co do którego zachodzi prawdopodobieństwo, że jest przestępstwem, prokurator nie ma wyboru - ma obowiązek podjąć działanie. Jeśli chodzi o wszczynanie postępowań cywilnych, to tak jak każda strona ma on prawo i obowiązek ocenić szanse na skuteczność, bo, powiadam, nie wszczyna się procesu tylko dla spróbowania, jeżeli nie ma dużego albo znacznego prawdopodobieństwa, że są szanse na wygranie tego procesu; nie mówiąc już o tym, że - powtarzam to - nie służyłoby autorytetowi prokuratora generalnego przegrywanie procesów.</u>
          <u xml:id="u-140.2" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Kamiński: A jak pozwany uzna pozew w sądzie?)</u>
          <u xml:id="u-140.3" who="#StefanŚnieżko">Tutaj nawiążę do takiego stwierdzenia, które padło już przedtem, że jedynym podmiotem uprawnionym do wytaczania takich roszczeń, jak twierdzi pan poseł, jest prokurator. Otóż tak przecież nie jest.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#JózefZych">O właśnie, na to czekałem, panie prokuratorze, bo zauważyłem, że panowie pomijacie ten wątek zainteresowanej i odpowiedzialnej bezpośrednio jednostki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#StefanŚnieżko">Otóż tak nie jest. Są jednostki pokrzywdzone, jednostki, które wypłaciły te świadczenia. Te jednostki mają takie samo prawo, a właściwie lepsze prawo niż prokurator, wystąpić o zwrot świadczenia nienależnego, jeżeli takie stanowisko zajmują. Natomiast prokurator wytaczając powództwo musiałby się zwrócić o stanowisko jednostki pokrzywdzonej, tym bardziej że te jednostki mają swoje służby prawne i oczywiście dysponują również prawnikami. To jest jedno.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#StefanŚnieżko">Chcę zwrócić uwagę na to, że prokurator wytaczając powództwo musi się liczyć z tym, że w wypadku przegranej poniesie koszty przynajmniej zastępstwa procesowego. Również i to mając na względzie, prokurator nie może podejmować tutaj działań lekkomyślnie, bez rozważenia wszystkich szans w tej sprawie. Tak to więc wygląda.</u>
          <u xml:id="u-142.2" who="#StefanŚnieżko">Jeśli chodzi o pytanie, czy w orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego jest powiedziane, czy jest to zakaz wytaczania powództw, czy też możliwość. Oczywiście Trybunał Konstytucyjny w ogóle w tym przedmiocie nie wypowiada się - ani nie zakazuje, ani nie nakazuje - natomiast wyraża pogląd, że osoby, które pobrały świadczenie w tamtym stanie prawnym, przy tamtej błędnej wykładni obowiązującej czy jakby funkcjonującej w naczelnych władzach państwowych, miały prawo uważać, że robią to w dobrej wierze. A element dobrej wiary jest właśnie bardzo istotny przy dochodzeniu roszczeń na podstawie art. 405 Kodeksu cywilnego. W istocie, jeżeli nie wykaże się jakby braku dobrej wiary, tzn. nie wykaże się złej wiary, możliwość zasądzenia zwrotu skutecznego jest tylko wtedy, gdy również udowodni się, że ktoś, kto uzyskał nienależne świadczenie czy nienależną korzyść, czy się wzbogacił, nie zużył tego. To trzeba również udowodnić.</u>
          <u xml:id="u-142.3" who="#StefanŚnieżko">Wszystko to mając na uwadze, służby prawne resortu doszły do wniosku, że nie ma realnie skutecznej szansy na wyegzekwowanie. Natomiast takie prawo mają jednostki pokrzywdzone i to nie jest tak, że prokurator musi je zastępować, szczególnie jednostki skarbu państwa. One mają własne służby prawne i mogą podjąć z pełnym powodzeniem akcję cywilną, jeżeli będą uważały, że jest w tym ich interes i szanse takie mają.</u>
          <u xml:id="u-142.4" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Kamiński: Kto stanie na straży zasady praworządności?)</u>
          <u xml:id="u-142.5" who="#StefanŚnieżko">Zasada praworządności - tak, ale zasada praworządności, o której też moglibyśmy tutaj dyskutować. W istocie dotyczy obowiązku czy jakby prawa prokuratora podejmowania w imię przestrzegania zasady praworządności, ale przecież ta zasada... To chodzi o naruszanie dóbr i różnego rodzaju interesów społecznych, ważnych interesów, przez państwo, przez władze państwowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#JózefZych">Przepraszam, panie prokuratorze, pan poseł nie otrzymał odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#StefanŚnieżko">Trzeba by wystąpić - tutaj została postawiona taka teza - bo być może ktoś czeka na zwrócenie się i zechciałby dobrowolnie zwrócić. Oczywiście każdy ma możliwość dobrowolnego zwrócenia bez czekania na zaproszenie. Może się o to zwrócić jednostka, która zapłaciła. Prokurator... Jeśli ktoś zwraca się czy występuje z żądaniem dobrowolnego zapłacenia, jest to tzw. żądanie przed wytoczeniem powództwa. Inaczej nie ma sensu. Mówimy: albo dobrowolnie ktoś zapłaci, albo skierujemy sprawę na drogę sądową. Nie jest to tego rodzaju dyskusja, że może pan zapłaci albo nie, czy prośba o to, żeby pan był łaskaw zapłacić. Jest to działanie na podstawie przepisów prawnych, nie tak z próżnej ciekawości, tylko dlatego że musiała być konsekwencja. A konsekwencją odmowy zapłacenia byłby właśnie obowiązek wytoczenia powództwa. Rozważania przeprowadzone w komórkach resortu doprowadziły do wniosku, że szanse na skuteczne wygranie procesu w tej sprawie byłyby niewielkie albo żadne. I dlatego takie jest stanowisko resortu i prokuratora generalnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#JózefZych">Pan poseł, zdaje się, nie jest zadowolony.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#JózefZych">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#JerzyWierchowicz">Panie prokuratorze, czy pan wie, czy ktokolwiek z osób umieszczonych na liście premiera Cimoszewicza zwrócił jakiekolwiek pieniądze, bo jeśli nie, to by bardzo źle świadczyło chyba o tej klasie politycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#StefanŚnieżko">Nie chcę tutaj wiążąco odpowiadać, moje wiedza nie jest wystarczająca. Przynajmniej nie wiem o tym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#JózefZych">Dziękuję bardzo, ale jeszcze momencik, panie prokuratorze.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#JózefZych">Skoro podniesiony został po raz kolejny ten ważny problem - były wypowiedzi adwokata, prokuratora - to chciałbym na jedną rzecz zwrócić uwagę. Zgadzam się z panem, że w pierwszej kolejności to jednostki zainteresowane, tylko prokuratura z góry też nie mogła, bo tryb powinien być prawidłowy: zwrócenie się do określonych podmiotów o rozważenie możliwości dochodzenia. I prokuratura mogłaby wkroczyć dopiero, gdyby stwierdziła, że jednostki zainteresowane naruszając prawo nie dochodzą roszczenia. Podzielam pański pogląd, panie prokuratorze, że to podmioty gospodarcze, radcowie prawni powinni ten problem podnieść, ale waszym obowiązkiem było, jeżeli już to jest w skali kraju, zwrócenie się do tych podmiotów o rozważenie, nie o wytaczanie, lecz o rozważenie. Pan ma rację, że radca prawny musi swojemu dyrektorowi i prezesowi dać opinię: widzę szansę, nie widzę z takiego to a takiego powodu. I gdyby naruszył rażąco prawo, to wtedy prokuratura może dopiero wkraczać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#StefanŚnieżko">Panie marszałku, mogę tylko tyle powiedzieć, że uważam, iż to, co powiedziałem o rozważaniach wokół szans własnych powództw, nie stoi na przeszkodzie, aby ten...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#JózefZych">Oczywiście, tak jest. Ale tu, w pozostałej części, podzielam pański pogląd.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#JózefZych">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-150.2" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Aleksander Małachowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#AleksanderMałachowski">Kolejnym pytaniem jest pytanie panów posłów Mieczysława Kasprzaka i Henryka Siedleckiego z Polskiego Stronnictwa Ludowego w sprawie zasiłków rodzinnych dla mieszkańców wsi. Pytanie to jest skierowane do ministra pracy i polityki socjalnej. Odpowie zaś na nie podsekretarz stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Socjalnej pan Lesław Nawacki.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#AleksanderMałachowski">Który z panów zada to pytanie?</u>
          <u xml:id="u-151.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#MieczysławKasprzak">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Z dniem 1 marca 1995 r. zaczęła obowiązywać ustawa z dnia 1 grudnia 1994 r. o zasiłkach rodzinnych i pielęgnacyjnych. W myśl art. 2 pkt 1 tej ustawy zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli przeciętne miesięczny dochód na osobę w rodzinie uprawnionego nie przekracza 50% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, ogłoszonego dla celów emerytalnych. Art. 3 pkt 1 ww. ustawy mówi, że przy ustalaniu prawa do zasiłku rodzinnego uwzględnia się wszystkie dochody brutto członków rodziny, bez względu na tytuł i źródła ich uzyskania. W wypadku pracowników zatrudnionych poza rolnictwem jest to faktyczny dochód brutto uzyskiwany przez dane gospodarstwo domowe, w wypadku zaś rodzin chłopów robotników jest to uzyskiwanie dochodów z gospodarstwa rolnego i pracy poza rolnictwem; dochody te kumuluje się, przyjmując, że dochód z 1 ha przeliczeniowego wynosi 1 560 250 starych złotych miesięcznie, tj. 18 723 tys. starych złotych w stosunku rocznym. Taki sposób liczenia dochodów rolniczych spowodował, że wiele rodzin zamieszkałych na wsi, znajdujących się w bardzo trudnych warunkach ekonomicznych, utraciło prawo do zasiłków rodzinnych.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#MieczysławKasprzak">W związku z tym chciałbym zapytać, na podstawie jakich analiz ekonomicznych dostępnych w Polsce Ministerstwo Pracy i Polityki Socjalnej wyszacowało, że dochód z 1 ha przeliczeniowego wynosi 18 723 tys. starych złotych w stosunku rocznym?</u>
          <u xml:id="u-152.2" who="#MieczysławKasprzak">Drugie pytanie zada poseł Henryk Siedlecki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#AleksanderMałachowski">Przepraszam bardzo, ale nie możecie panowie zadać drugiego pytania, dlatego że czas na zadanie pytania minął.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#HenrykSiedlecki">Panie marszałku, mamy dwa pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#AleksanderMałachowski">To nie jest zapytanie...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#MieczysławKasprzak">To znaczy byłaby to może dalsza część tego samego pytania.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#MieczysławKasprzak">Chciałbym więc również zapytać, na podstawie tak wyszacowanego dochodu...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, pański regulaminowy czas już minął. Będzie pan miał potem możność zadania pytania dodatkowego. Ale w tej chwili proszę o przestrzeganie regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#komentarz">(Poseł Mieczysław Kasprzak: Dziękuję bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-157.2" who="#AleksanderMałachowski">Przykro mi bardzo, panie pośle, ale potem ze mnie drwią, że nie przestrzegam regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-157.3" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana ministra Lesława Nawackiego o udzielenie odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#LesławNawacki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Odpowiadając na zapytanie pana posła, chciałbym uprzejmie poinformować, że, po pierwsze, w wyniku uchwalenia nowych zasad przyznawania i wypłaty zasiłków rodzinnych, według informacji, które ma ministerstwo pracy, nie zmniejszyła się liczba zasiłków rodzinnych wypłacanych mieszkańcom wsi.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#LesławNawacki">Przypomnę, że zasiłki rodzinne na dzieci ubezpieczonego rolnika, domownika, według poprzednio obowiązującego stanu prawnego, tzn. do 28 lutego 1995 r., były przyznawane i wypłacane na podstawie art. 54 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, a także rozporządzenia ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej z 9 stycznia 1992 r. w sprawie szczegółowych zasad przyznawania tych zasiłków. W myśl tych przepisów zasiłek rodzinny na dziecko przysługiwał ubezpieczonemu rolnikowi, jeżeli łączna kwota podatku rolnego i podatku dochodowego z działów specjalnych za okres pierwszego półrocza, podzielona przez liczbę osób, dla których dane gospodarstwo rolne stanowiło podstawę utrzymania, nie przekraczała kwoty podatku rolnego z 2 ha przeliczeniowych w tym półroczu.</u>
          <u xml:id="u-158.2" who="#LesławNawacki">Niezależnie od tego kryterium ubezpieczony domownik miał prawo do zasiłków rodzinnych na dzieci bez dokonywania tych przeliczeń. Na takich samych zasadach otrzymywał zasiłki rodzinne rolnik w okresie jednego roku od objęcia gospodarstwa rolnego, jeśli bezpośrednio przedtem podlegał ubezpieczeniu jako domownik. Osobom pobierającym emerytury i renty rolne dodatki rodzinne na dzieci przyznawane były na analogicznych zasadach jak dodatki rodzinne dla pracowników, a więc na podstawie przepisów rozporządzenia ministra pracy z 10 kwietnia 1989 r. w sprawie zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-158.3" who="#LesławNawacki">W 1994 r. Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego wypłacała przeciętnie miesięcznie 578 tys. zasiłków rodzinnych ubezpieczonym oraz 163 tys. dodatków rodzinnych przy świadczeniach emerytalnych i rentowych.</u>
          <u xml:id="u-158.4" who="#LesławNawacki">Ustawa przyjęta przez Sejm zachowała zasadę - i tu się nic nie zmieniło, wbrew temu, co sugerowałoby pytanie - że zasiłek rodzinny nie przysługuje w tych rodzinach, w których na osobę w rodzinie przypada kwota większa niż kwota podatku rolnego z 2 ha przeliczeniowych. W toku prac w parlamencie dyskutowane były różne aspekty wprowadzenia tej ustawy. W końcu, w wyniku głosowania przyjęta została ustawa o zachowaniu kryterium 2 ha przeliczeniowych, uznając, iż w należyty sposób zabezpieczy to interesy rolników utrzymujących się z pracy w gospodarstwie rolnym.</u>
          <u xml:id="u-158.5" who="#LesławNawacki">Chciałbym z całą mocą podkreślić, że w wyniku reformy prawo do zasiłków rodzinnych straciło ok. 2,5 mln rodzin pracowniczych, natomiast mieszkańcy wsi - licząc globalnie - nie stracili, a nawet zyskali. Ustawa przyznała bowiem prawo do zasiłków rodzinnych tym osobom zamieszkałym na wsi, które poprzednio nie miały do nich prawa, ponieważ nie podlegały ubezpieczeniu społecznemu rolników, to znaczy były to osoby, które miały gospodarstwa rolne mniejsze niż 1-hektarowe. Nie można więc zgodzić się z poglądem, że kryterium dochodowe zmniejszyło liczbę mieszkańców wsi uprawnionych do zasiłków. Szacuje się, że dla osób zamieszkałych na wsi nastąpi wzrost wypłacanych zasiłków rodzinnych o ok. 150 tys.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#AleksanderMałachowski">Bardzo dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#AleksanderMałachowski">Panowie posłowie pragną zadać pytanie dodatkowe.</u>
          <u xml:id="u-159.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę, pan poseł Henryk Siedlecki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#HenrykSiedlecki">Pan minister mówi, że jest bardzo dobrze, ja natomiast uważam, że 18 600 tys. zł z 1 ha przeliczeniowego jest to fikcja. Przemnożony przez liczbę hektarów tak wyszacowany dochód jest dwukrotnie większy od wartości sprzedaży produktów rolnych przez rolnictwo. Minister finansów wyceniając dochodowość z 1 ha przeliczeniowego podaje kwotę 5330 tys. zł, niepodważalną co do wyceny dochodu, czyli tamta kwota jest fikcją. To prawda, że 150 tys. osób uzyskało dodatkowo prawo do zasiłku, ale rodziny rolnicze, które dodatkowo pracują, osiągają inne dochody i mają antymotywacyjne możliwości działania: niewykazywanie dochodów powoduje, że otrzymają zasiłek.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#HenrykSiedlecki">Chcę więc zadać pytanie dodatkowe: Czy Ministerstwo Pracy i Polityki Socjalnej ma koncepcję likwidacji tej fikcji w zakresie wyceny dochodów ludności rolniczej i tym samym ustalenia praw do zasiłków rodzinnych?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Mieczysław Kasprzak.</u>
          <u xml:id="u-161.2" who="#AleksanderMałachowski">Bardzo proszę o krótkie wypowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#MieczysławKasprzak">Panie ministrze, zadałem pytanie, na jakiej podstawie zostały te dochody wyszacowane, i nie uzyskałem odpowiedzi. Przecież pan minister musi przyznać, że celem i intencją przyznawania zasiłków rodzinnych jest pomoc rodzinom najbiedniejszym. Udziela się tych zasiłków na podstawie realnie oszacowanych dochodów, jednakże w przypadku rolników tego nie zrobiono, bo tak jak powiedział wcześniej pan poseł Siedlecki, 18 mln zł z 1 ha jest fikcją, gdyż kwota ta kilkakrotnie przekracza dochody.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Stanisław Bartoszek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#StanisławBartoszek">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wydaje mi się, że pan minister nie zrozumiał treści pytania, bo kolegom posłom chodziło o grupę chłopów robotników. Natomiast pan minister, odpowiadając na pytanie, omówił kwestię związaną z przyznawaniem zasiłków rodzinnych grupom rolniczym, tym osobom, które nie wykonują dodatkowej pracy i są zatrudnione w gospodarstwach rolnych.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#StanisławBartoszek">I jeszcze kolejna sprawa, na którą pan minister nie raczył odpowiedzieć: chodzi o kwestię tych różnych wycen - pan minister finansów mówi o dochodzie z 1 ha przeliczeniowego w wysokości 5330 tys. zł, natomiast pan minister pracy i polityki socjalnej mówi o 18 mln zł. I w tym wypadku chyba o to chodzi i kolegom, i mnie. Podkreślam, że w moim środowisku jest spore zainteresowanie tymi problemami.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#ZofiaWilczyńska">Panie ministrze, nie ulega wątpliwości, że szczególnie na tych terenach, gdzie były państwowe gospodarstwa rolne, rodzinom, a zwłaszcza dzieciom żyje się bardzo ciężko. I tutaj zgadzam się odnośnie do niektórych problemów, które panowie poruszyli. Czy nie lepiej byłoby dla tych najbardziej zagrożonych rodzin, a w zasadzie dla ich dzieci uczęszczających do szkół, przyznać zasiłki szkołom, na przykład na posiłki? Wiadomo, że zasiłki rodzinne przyznawane rodzinom są często wykorzystywane w niewłaściwy sposób.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#ZofiaWilczyńska">Jestem bardzo wdzięczna panu ministrowi za odpowiedź na zapytanie drugie; udzielając odpowiedzi zobrazował pan sprawę. Ile rodzin rolniczych na mocy nowej ustawy otrzyma po raz pierwszy, a ile rodzin pracowniczych straciło zasiłek rodzinny? Odpowiedź właśnie otrzymałam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#AleksanderMałachowski">Przemawiała pani posłanka Zofia Wilczyńska, przepraszam, ale nie zdążyłem pani przedstawić, kiedy pani zaczęła mówić.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy jeszcze ktoś z państwa pragnie zadać pytanie?</u>
          <u xml:id="u-167.2" who="#AleksanderMałachowski">Czy pani posłanka Maria Stolzman zamierza zabrać głos, czy to tylko...</u>
          <u xml:id="u-167.3" who="#komentarz">(Poseł Maria Stolzman: Nie.)</u>
          <u xml:id="u-167.4" who="#AleksanderMałachowski">W takim razie proszę pana ministra o odpowiedź, bo nikt więcej się nie zgłasza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#LesławNawacki">Chciałbym w pierwszej kolejności powiedzieć, że to nie minister pracy wprowadził fikcję. Jest to zasada wynikająca z przepisów ustawy przyjętej przez Wysoką Izbę. Chcę podkreślić, że w toku prac bardzo długo zastanawialiśmy się nad tym, jakie kryterium przeliczeniowe zastosować wobec tych, którzy mając gospodarstwo rolne podejmują działalność w ramach zatrudnienia bądź też działalność na własny rachunek. Doszliśmy do wniosku, że żadne z kryteriów, o których tutaj panowie posłowie mówili, nie jest kryterium adekwatnym do świadczeń społecznych dla rodziny, stąd też odwołaliśmy się do reguł, które dotychczas funkcjonowały, zwłaszcza do reguły zawartej w przepisach ustawy o pomocy społecznej, ponieważ - przypomnę - ideą zmian zasad wypłacania zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych było przekształcenie zasiłków rodzinnych w świadczenie socjalne dla rodzin znajdujących się w trudniejszej sytuacji. Przeto odwołaliśmy się do kryterium dochodowego, które ostro ograniczyło liczbę rodzin z kręgów rodzin pracowniczych uprawnionych do otrzymywania zasiłków rodzinnych, natomiast rozszerzyło relatywnie zasiłki dla rodzin, nie ukrywam, znajdujących się w trudnej sytuacji dochodowej, także zamieszkałych na wsi. Generalnie rzecz biorąc, wiedzieliśmy, formułując przepis uwzględniający jako kryterium kwotę podatku rolnego z 2 ha przeliczeniowych odpowiadającą kwocie 50% przeciętnego wynagrodzenia uprawniającej do otrzymania zasiłku rodzinnego, iż jest to kryterium odwołujące się do zasad stosowanych w innych systemach związanych ze świadczeniami społecznymi. Nie zajmowaliśmy się, wbrew temu co sugerują posłowie w swoim pytaniu, analizami ekonomicznymi dotyczącymi dochodowości z 1 ha, ponieważ jest to kwestia leżąca poza materią zainteresowania tej ustawy. Po prostu taka zasada wynikała z przyjętych kryteriów udzielania pomocy socjalnej dla rodzin znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej. Mieliśmy pełną świadomość, że jest to kryterium nie w pełni obiektywne, toteż w trakcie prac, działając w ścisłym kontakcie z organizacjami związkowymi reprezentującymi interesy rolników, podjęliśmy się tego, aby dla celów konstruowania przyszłego kompleksowego systemu świadczeń socjalnych dla rodziny zastosować sprawiedliwsze kryterium wobec tych, którzy łączą pracę zawodową z prowadzeniem gospodarstwa rolnego. Prace te będą kontynuowane, choć pytający posłowie doskonale wiedzą, że jest bardzo trudno wypracować precyzyjne kryterium dochodowe z 1 ha przeliczeniowego w przypadku rolników, zwłaszcza prowadzących bardzo małe, i w trudnych warunkach, gospodarstwa rolne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu ministrowi za udział w debacie.</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#AleksanderMałachowski">Tak sprawa jest zakończona; ponieważ to była już druga tura pytań, nie możemy wracać więcej do tej sprawy.</u>
          <u xml:id="u-169.2" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Zostało ostatnie pytanie. W związku z tym chciałem powiedzieć — nie wiem, czy jesteśmy słyszani w tej chwili w tych pomieszczeniach, gdzie jest włączona telewizja lokalna — że za ok. 15–20 minut wrócimy do rozpatrywania punktu porządku, który przerwaliśmy. Będzie to ok. godz. 15.30 albo wcześniej. Prosiłbym bardzo o powrót na salę. Widzę, że pan poseł Stanisław Wiśniewski, pierwszy w kolejności mówca, jest na sali, ale następnych mówców proszę o powrót. Mówiłem, że nie umiem określić godziny, kiedy będziemy mogli wznowić debatę, bo strasznie dużo pytań zostało wycofanych. To się pierwszy raz zdarzyło, odkąd jestem w Sejmie, żeby połowa pytań została wycofana.</u>
          <u xml:id="u-169.3" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, następne pytanie pragnie zadać pan poseł Stanisław Kracik z Unii Wolności w sprawie terminów przekazywania subwencji oświatowych do gmin. Na pytanie skierowane do ministra finansów odpowie podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów pani prof. Elżbieta Chojna-Duch.</u>
          <u xml:id="u-169.4" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła o zadanie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#StanisławKracik">Pani minister, na początek odczytam in extenso to, co napisałem:</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#StanisławKracik">W dniu 31 marca Ministerstwo Edukacji Narodowej powiadomiło wszystkich kuratorów o tym, że w odróżnieniu od poprzednich miesięcy minister finansów nie przekaże środków na subwencje oświatowe dla gmin przed 1 kwietnia 1995 r. Oznacza to, wobec konieczności wypłaty pensji nauczycielom z góry, że rząd zaciąga w kasach gmin dziesięciodniowy kredyt na pokrycie prawie 40% miesięcznego budżetu oświaty.</u>
          <u xml:id="u-170.2" who="#StanisławKracik">Proszę panią minister o odpowiedź na następujące pytania: Czy stan finansów państwa jest tak katastrofalny, jak to wynika z pisma MEN powołującego się na informacje ministra finansów? Kiedy rząd podejmie działania w celu zmiany ustawy o finansach gmin, tak aby uniezależnić samorządy od złej lub dobrej woli ministra finansów? Tu jest rozbieżność praktyki z ustawą i tylko doraźne przestrzeganie ustawowych terminów. Czy zasada równoczesnego przekazywania samorządom zadań i środków na ich realizację będzie przez rząd honorowana? Chcę powiedzieć, że znana jest mi ustawa o finansach gmin i o terminach przekazywania subwencji, ale tutaj mówię o łamaniu pewnej tradycji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę panią minister o udzielenie odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#ElżbietaChojnaDuch">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W odpowiedzi na zapytanie poselskie pana posła Kracika uprzejmie wyjaśniam:</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#ElżbietaChojnaDuch">Dochody budżetu państwa w okresie I kwartału br. zostały zrealizowane w wysokości 17,4 mld zł, co stanowi 21% planu rocznego. Wydatki budżetu państwa w tym samym okresie wykonane zostały w kwocie 20,3 mld zł, czyli 22,2% w stosunku do ustawy budżetowej na rok 1995. Deficyt budżetowy w I kwartale osiągnął wysokość 2,9 mld zł, co stanowi 32,9% planowanego deficytu rocznego. Na kwiecień szacunek dochodów ustalono na kwotę 6,5 mld zł, a wysokość środków dla resortów określono na 7,5 mld zł, czyli 1 mld zł trzeba będzie sfinansować poprzez sprzedaż bonów skarbowych. Za okres czterech miesięcy bieżącego roku deficyt budżetowy osiągnie więc wysokość 3,9 mld zł. Mimo trudnej, lecz z pewnością nie katastrofalnej sytuacji po stronie dochodów budżetu państwa minister finansów przekazał środki dla Ministerstwa Edukacji Narodowej w I kwartale w wysokości 32,9%, a łącznie ze środkami planowanymi do przekazania w kwietniu wskaźnik ten wzrośnie do 41,7% wydatków zaplanowanych w ustawie budżetowej na 1995 r. W sumach globalnych za cztery miesiące wyniosło to 3 665 815 tys. zł. Zgodnie z postanowieniami art. 20 ust. 5 ustawy z 1993 r. o finansowaniu gmin minister edukacji narodowej przekazuje gminom, które przejęły prowadzenie szkół podstawowych jako zadanie własne, subwencje oświatowe w 12 równych ratach miesięcznych w terminie do 15 każdego miesiąca, tak jak pan poseł mówił; zna pan poseł przepisy. Jeśli w tym ustawowo określonym terminie subwencja oświatowa nie zostanie przekazana, gminie przysługują odsetki w wysokości ustalonej dla zaległości podatkowych. Sądzę, że ustawowy termin przekazania gminom subwencji oświatowej jest tak przez resort edukacji narodowej, jak i ministra finansów przestrzegany. Nie ma bowiem żadnego uzasadnienia w ocenie ministra finansów do takich opóźnień.</u>
          <u xml:id="u-172.2" who="#ElżbietaChojnaDuch">Zdajemy sobie sprawę z tego, że wynagrodzenia nauczycieli są płatne z góry, to znaczy za dany miesiąc w pierwszym dniu tego miesiąca. Jeśli tylko sytuacja finansowa budżetu państwa w danym miesiącu na to pozwala, minister finansów przekazuje niezbędne środki dla Ministerstwa Edukacji Narodowej, umożliwiając tym samym przekazanie gminom subwencji oświatowej znacznie przed ustawowym terminem. Rozwiązanie problemów związanych z wypłacaniem przez gminy wynagrodzeń dla nauczycieli z góry w sytuacji, gdy subwencja oświatowa przekazywana jest zgodnie z ustawą do 15 każdego miesiąca, nie zależy od złej lub dobrej woli ministra finansów, lecz jest wynikiem obecnie funkcjonującego systemu wynagradzania nauczycieli i zasilania gmin subwencją oświatową z budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-172.3" who="#ElżbietaChojnaDuch">Sytuacja ta wymaga w związku z tym wprowadzenia zmian w obowiązującym systemie wynagradzania nauczycieli. W przygotowanym przez ministra edukacji narodowej projekcie ustawy o zmianie ustawy Karta nauczyciela zawarte są również postulowane przez gminy i organizacje samorządowe propozycje zmiany systemu wypłat wynagrodzeń nauczycieli na płatne z dołu, czyli za dany miesiąc w końcu tego miesiąca, na przykład 28 dnia miesiąca, a nie jak dotąd z góry.</u>
          <u xml:id="u-172.4" who="#ElżbietaChojnaDuch">Zakres i charakter zmian wprowadzonych w ustawie o systemie oświaty oraz w ustawie Karta nauczyciela będzie podstawą do prowadzenia dalszych prac związanych z ustawowym przekazaniem szkół podstawowych gminom i wprowadzenia stosownych zmian w ustawie o finansowaniu gmin dotyczących zasad i sposobów finansowania przejmowanych przez gminy zadań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję pani minister.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy pan poseł pragnie zadać dodatkowe pytanie i czy są następne zgłoszenia?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#StanisławKracik">Chciałbym prosić panią minister o potwierdzenie, bo jak wynika z tych przytoczonych danych procentowych, to była pani łaskawa do I kwartału do tych 32% wliczyć również trzynastkę, która nie powinna stanowić tytułu do dumy ministerstwa, jest to bowiem powinność wynikająca z kumulowania środków na wypłatę z poprzedniego roku. Nie zarzucałem łamania prawa, natomiast fakt rozbieżności, kolizji prawnej, rozbieżności pomiędzy tym, co było do tej pory, tą dobrą praktyką, a tym, co się stało, jest ewidentny.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#StanisławKracik">Mam pytanie: Czy pani minister może skomentować taką kwestię, że właściwie nastąpiła dość dziwna koincydencja pomiędzy tym, gdy rozpoczęły się spory z Narodowym Bankiem Polskim a ministrem finansów?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#AleksanderMałachowski">Przepraszam pana, regulamin Sejmu już panu czas odebrał, więc proszę, żeby pan kończył, bo pan najpierw przedstawiał sprawę, a teraz zadaje pytanie. 30 sekund na zadanie dodatkowego pytania, tak mówi regulamin Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#StanisławKracik">Panie Marszałku! Od godz. 13 obserwuję nagminne łamanie regulaminu Sejmu dzisiaj na tej sali i bardzo mi przykro, że pan marszałek na ostatnim pytaniu i na mnie ćwiczy regulamin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#AleksanderMałachowski">Ja nie ćwiczę na panu, przejąłem niedawno prowadzenie obrad i zawsze na wszystkich niestety ćwiczę. Jestem zły pies - no trudno.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#StanisławKracik">A więc pytam o powody, o koincydencję sporu z NBP i dyscyplinowania czy też jakby nagle przestrzegania terminów przekazywania finansów do gmin przez Ministerstwo Finansów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#AleksanderMałachowski">Jak ćwiczyłbym na panu regulamin, tobym panu głos odebrał, a ja tylko przypominam, bo to jest moim obowiązkiem. Za to mi płacą.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, pan poseł Jan Zaciura.</u>
          <u xml:id="u-179.2" who="#AleksanderMałachowski">Pani minister od razu łącznie odpowie, bo to jest druga tura pytań.</u>
          <u xml:id="u-179.3" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#JanZaciura">Panie Marszałku! Chciałem postawić dwa bardzo krótkie pytania. Po pierwsze myśmy w tej sali dwa dni temu mieli posiedzenie komisji edukacji poświęcone zadłużeniom oświaty i pojawił się taki zarzut, że nierytmicznie są przekazywane środki z Ministerstwa Finansów. Różnica w materiałach wynosiła ok. 3%. Jaka jest przyczyna? Czy tylko właśnie brak wpływów do budżetu, czy może są jakieś inne przyczyny tego, że środki nie są przekazywane zgodnie z upływem czasu?</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#JanZaciura">Natomiast drugie pytanie odnośnie do koncepcji przejścia na płace z dołu: Czy pani minister wierzy, że jest to możliwe od 1 stycznia? Zważywszy, że to będzie kosztowało budżet przeszło 3 bln starych złotych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#AleksanderMałachowski">Uwaga ta sama, co poprzednio. Bardzo proszę, żeby pytania... Albo zmieńcie państwo regulamin Sejmu, bo jestem stawiany w fatalnej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy jeszcze ktoś z państwa pragnie zadać pytanie?</u>
          <u xml:id="u-181.2" who="#AleksanderMałachowski">Nie.</u>
          <u xml:id="u-181.3" who="#AleksanderMałachowski">Proszę panią minister o odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#ElżbietaChojnaDuch">Panie pośle, rzeczywiście było dobrą praktyką wielu poprzednich miesięcy przekazywanie tych środków, w miarę zmieniania się sytuacji budżetu, wcześniej, niż wymagała ustawa. I w dalszym ciągu w roku 1995 taka sytuacja ma miejsce. Na luty przekazaliśmy pieniądze jeszcze w styczniu, ponieważ pojawiła się nadwyżka dochodów nad wydatkami. Jeśli chodzi o regulacje tych kwot w marcu, wypłaty dokonaliśmy 1 marca, czyli również przed terminem 15, czyli dwa tygodnie wcześniej. Natomiast na kwiecień środki zostały przekazane 3 kwietnia. Do resortu edukacji narodowej trafiło 150 mln zł. W związku z tym wydaje się, że również niezależnie od sytuacji takiej czy innej budżetu państwa te środki w miarę możliwości są przekazywane. Dobrą wolą ministra finansów było przekazanie tych środków. Znając oczywiście trudności w finansowaniu określonych potrzeb oświaty, przekazaliśmy środki wcześniej, mimo zobowiązań ustawowych, które są oczywiście dla oświaty dużo mniej korzystne.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#ElżbietaChojnaDuch">Jeśli chodzi o koincydencję ewentualnych opóźnień, to było opóźnienie, jak widać, w stosunku do dotychczasowej praktyki, a nie do przepisów ustawowych, o 3 dni, jeżeli uznamy, że tradycją było przekazywanie środków np. pierwszego dnia miesiąca. Opóźnienie o 3 dni rzeczywiście w lutym, marcu i kwietniu miało miejsce. Wynikało ono w pewnym sensie z trudności w finansowaniu deficytu budżetowego. Te trudności, znane już z pewnością Wysokiej Izbie, polegały na niemożliwości finansowania w pełni w związku z niepodpisaniem ustawy budżetowej, a następnie z ograniczeniem możliwości kupowania bonów krótkookresowych w Narodowym Banku Polskim. A więc związek przyczynowy jest niezwykle odległy, chociaż można doszukiwać się również i takiego uwarunkowania.</u>
          <u xml:id="u-182.2" who="#ElżbietaChojnaDuch">Na pytanie pana posła Zaciury wydaje się, że częściowo odpowiedziałam. Opóźnienia te były niewielkie i w związku z tym wydaje się, że ta kwestia w przyszłości, w miarę oczywiście dobrej sytuacji budżetu państwa... Jak wiadomo, płatności podatkowe będą następowały w kolejnych miesiącach. Wierzymy, że tę dobrą praktykę będziemy kontynuować również i w roku 1995.</u>
          <u xml:id="u-182.3" who="#ElżbietaChojnaDuch">Jeśli chodzi o zmianę systemu finansowania, to oczywiście będą musiały być dokonane rachunki symulacyjne - czy koszt przejścia na system płatności z dołu będzie w budżecie roku 1996 możliwy do poniesienia i czy w świetle tych danych, które pan poseł był łaskaw dostarczyć, czyli tych 3 bln zł, będzie do udźwignięcia dla budżetu roku 1996. Stosowne rozwiązania będą z pewnością podjęte. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo, pani profesor.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Na tym zakończyliśmy zapytania zgłoszone w trybie art. 122 ust. 3 regulaminu Sejmu, tj. zgłoszone na 12 godzin przed rozpoczęciem posiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-183.2" who="#AleksanderMałachowski">Informuję, że w trybie art. 122 ust. 7 regulaminu Sejmu żadne pytania nie zostały zgłoszone.</u>
          <u xml:id="u-183.3" who="#AleksanderMałachowski">Kończymy więc rozpatrywanie tego punktu porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-183.4" who="#AleksanderMałachowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu 7 porządku dziennego: Sprawozdanie głównego inspektora pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 1993 r.</u>
          <u xml:id="u-183.5" who="#AleksanderMałachowski">Kontynuujemy dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-183.6" who="#AleksanderMałachowski">Równocześnie przypominam - mówię to pod adresem tych wszystkich, którzy może słuchają w tej chwili transmisji - że głosowanie w dniu dzisiejszym przewidziane jest ok. godz. 17.30. Ufam, że do tego czasu zostanie zakończona dyskusja, a jeśli nie, to dokończymy po głosowaniu. Ale o godz. 18, 18.10 zgodnie z ustaleniem Konwentu Seniorów i Prezydium Sejmu zakończą się w dniu dzisiejszym obrady. Proszę więc bardzo wszystkich, którzy w tej chwili słuchają, by zechcieli dokładnie o godz. 17.30 pojawić się na sali.</u>
          <u xml:id="u-183.7" who="#AleksanderMałachowski">O zabranie głosu proszę pana posła Stanisława Wiśniewskiego z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#StanisławWiśniewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ze względu na to, że występujący przede mną koledzy merytorycznie uzasadniali sprawozdanie, swoje wystąpienia, postaram się ograniczyć swój czas i nie wyczerpać go.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#StanisławWiśniewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę wyrazić w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Pracy zadowolenie z faktu, że z inicjatywy mojego klubu wreszcie, po 14 latach, Sejm Rzeczypospolitej Polskiej rozpatruje na swoim posiedzeniu sprawozdanie z działalności Państwowej Inspekcji Pracy za rok 1993.</u>
          <u xml:id="u-184.2" who="#StanisławWiśniewski">Szkoda, że występujący pan główny inspektor nie odniósł tego sprawozdania do minionego już roku 1994, gdyż należałoby dzisiaj również mówić o tym, co się stało, jakie wyciągnięto wnioski, jakie skutki w działalności Państwowej Inspekcji Pracy przyniosły wnioski zawarte w tym sprawozdaniu i w postulatach Komisji Polityki Społecznej, która to sprawozdanie rozpatrywała.</u>
          <u xml:id="u-184.3" who="#StanisławWiśniewski">Postaram się jednak skupić na dwóch obszarach, które moim zdaniem są bardzo ważne, a zbyt słabo zostały zaakcentowane tak w wystąpieniu głównego inspektora pracy, jak również kolegów posłów, którzy występowali przede mną. Chodzi mi o dokonywaną w tej chwili nowelizację Kodeksu pracy.</u>
          <u xml:id="u-184.4" who="#StanisławWiśniewski">Budowanie nowego ustroju społeczno-gospodarczego musi pociągać za sobą przebudowę całego systemu prawnego stanowionego prawem pracy, jak również wyposażenie Państwowej Inspekcji Pracy w nowe umocowania, które pozwoliłyby jej na skuteczniejszą działalność niż do tej pory. Praktyka dnia codziennego pokazuje, że ze względu na bardzo wysokie bezrobocie, jakie mamy w naszym kraju, bardzo często pracownicy wraz z pracodawcami zgadzają się na ewidentne naruszanie prawa pracy, godzą się na pracę we wręcz niebezpiecznych warunkach. Inspektor pracy staje się wtedy tą osobą, która ma do wyboru - zamknąć zakład, karać pracodawcę bądź też starać się przymknąć oczy i przejść do dalszej sprawy. Nie jest to sprawa łatwa, gdyż również działacze związków zawodowych spotykają się z taką oto ripostą ze strony pracowników: no dobrze, chcecie przestrzegania prawa pracy - ale ja chcę pracy! Jest to pewien dylemat, który, moim zdaniem, stawia zarówno inspektorów pracy, jak również działaczy związków zawodowych w bardzo trudnej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-184.5" who="#StanisławWiśniewski">Od kilku miesięcy w Sejmie toczy się proces legislacyjny nad nowelizowanym Kodeksem pracy. Wiele inicjatyw, które wysunęła Państwowa Inspekcja Pracy nie znajduje zrozumienia, by je zaakceptować jako nowe rozwiązania w Kodeksie pracy. Fakt, że dzisiaj, po 14 latach, Sejm rozpatruje sprawozdanie Państwowej Inspekcji Pracy, świadczy o pewnym stosunku i rządu, i innych instytucji, którym powinno zależeć na kształtowaniu i przestrzeganiu praworządności w prawie pracy, jak również na kształtowaniu właściwych warunków pracy. Do tej pory nie został zrealizowany np. postulat ratyfikowania trzech bardzo ważnych konwencji: nr 81, nr 155, nr 148, od kilku lat zgłaszany przez Radę Ochrony Pracy. Jest to dziwne, że tworząc nowy ustrój gospodarczy, nie możemy równocześnie tworzyć nowego ustroju prawnego, który gwarantowałby prawidłowe zabezpieczenie i kształtowanie warunków pracy. Z analizy wynika, że spośród np. 26 dyrektyw EWG tylko 4 są zgodne z polskimi przepisami, 13 jest częściowo zgodnych, a 9 w ogóle nie znajduje do dnia dzisiejszego odpowiednika w polskich rozwiązaniach prawnych. Powstaje pytanie: W jaki sposób chcemy dążyć do tej wspólnej Europy, gdzie są wymagania do spełnienia tychże podstawowych spraw?</u>
          <u xml:id="u-184.6" who="#StanisławWiśniewski">I jeszcze jedno. Przecież trzeba sobie zdawać sprawę z tego, że w ostatnich latach nastąpił 10-krotny wzrost liczby podmiotów gospodarczych. W tej chwili w Polsce mamy do skontrolowania ponad 1500 tys. przedsiębiorstw, zakładów pracy. Jeśli przyjąć, że na jednego inspektora przypada 1800 zakładów pracy, oznacza to, że taki inspektor musi skontrolować 7 zakładów pracy dziennie w ciągu 260 dni roboczych w roku. Aby zatem kontrola objęła wszystkie zakłady w Polsce, to trzeba by było na to ok. 30 lat. Jest inna sprawa, która jak gdyby stanowi pewien zarzut co do Państwowej Inspekcji Pracy. Inspekcja pracy chwali się, że w roku 1993 liczba skontrolowanych zakładów wyniosła ponad 60 tys., ale z tego skontrolowano tylko 3,5% zakładów zatrudniających do 10 pracowników, 22% zakładów liczących od 51 do 100 osób. W dalszej kolejności, w dalszej skali następuje już ogromny skok - kontrole Państwowej Inspekcji Pracy dotarły prawie do wszystkich zakładów zatrudniających od 100 do 500 pracowników, a przecież wszystkie patologie dotyczące łamania prawa pracy, dramatycznych, katastrofalnych wręcz warunków pracy dzieją się w małych zakładach, a nie w tych dużych. I jest w tej chwili potrzeba, aby Państwowa Inspekcja Pracy skierowała swoją działalność kontrolną na te małe zakłady pracy.</u>
          <u xml:id="u-184.7" who="#StanisławWiśniewski">Jest drugi kierunek działań, które trzeba podjąć, tzw. kontrola sektorowa. O co chodzi? Co roku w Polsce wydaje się ok. 400 tys. orzeczeń o inwalidztwie, z czego 250 tys. osób przyznaje się renty. Są to ogromne koszty. Kontrola sektorowa pozwoliłaby Państwowej Inspekcji Pracy wspólnie z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych uruchamiać wcześniej działania profilaktyczne, działania rehabilitujące pracowników poszczególnych sektorów polskiej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-184.8" who="#StanisławWiśniewski">Nie chciałbym powtarzać tych wszystkich postulatów, które już moi koledzy posłowie zgłaszali. Klub Parlamentarny Unii Pracy będzie wspierał działalność służącą zrealizowaniu tychże wszystkich postulatów. I dobrze by się stało, aby Sejm Rzeczypospolitej przyjął jako prawidłowość coroczne rozpatrywanie sprawozdania Państwowej Inspekcji Pracy. Bez ścisłej kontroli, bez ścisłego nadzoru, bez inicjatyw, które będą wychodziły z tej sali do Państwowej Inspekcji Pracy, służących uruchamianiu procesów legislacyjnych w celu doskonalenia prawa pracy - zbudujemy koślawy, niesprawny, niebezpieczny nowy ustrój gospodarczy w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-184.9" who="#StanisławWiśniewski">Klub Parlamentarny Unii Pracy będzie głosował za przyjęciem sprawozdania Państwowej Inspekcji Pracy za rok 1993.</u>
          <u xml:id="u-184.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Stanisławowi Wiśniewskiemu z Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Ryszarda Burskiego z Konfederacji Polski Niepodległej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#RyszardBurski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej i Związku Zawodowego „Kontra” odnośnie do sprawozdania z działalności Państwowej Inspekcji Pracy.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#RyszardBurski">Podstawę działania i zakres uprawnień Państwowej Inspekcji Pracy reguluje ustawa z 6 marca 1981 r., a nadzór nad Państwową Inspekcją Pracy w zakresie określonym w ustawie sprawuje Rada Ochrony Pracy.</u>
          <u xml:id="u-186.2" who="#RyszardBurski">Program działania Państwowej Inspekcji Pracy na 1993 r. określał następujące zasadnicze cele:</u>
          <u xml:id="u-186.3" who="#RyszardBurski">— eliminowanie lub ograniczenie zagrożeń w zakładach lub branżach charakteryzujących się wysokimi wskaźnikami wypadków przy pracy i chorób zawodowych;</u>
          <u xml:id="u-186.4" who="#RyszardBurski">— eliminowanie naruszeń prawa pracy dotyczących uprawnień pracowniczych oraz rozpoznanie problemów ochrony pracy związanych z zatrudnianiem osób na podstawie umów cywilnoprawnych lub pracy na czarno;</u>
          <u xml:id="u-186.5" who="#RyszardBurski">— dostosowanie metod nadzoru i kontroli przestrzegania prawa pracy do zmian zachodzących w gospodarce;</u>
          <u xml:id="u-186.6" who="#RyszardBurski">— doskonalenie stanu prawodawstwa poprzez inicjowanie zmian legislacyjnych oraz opiniowanie aktów prawnych z zakresu prawa pracy;</u>
          <u xml:id="u-186.7" who="#RyszardBurski">— upowszechnianie wiedzy z zakresu ochrony pracy poprzez doradztwo, informację, działalność promocyjną;</u>
          <u xml:id="u-186.8" who="#RyszardBurski">— zwiększenie udziału partnerów społecznych w rozwiązywaniu problemów ochrony pracy;</u>
          <u xml:id="u-186.9" who="#RyszardBurski">— rozwijanie współpracy z organizacjami międzynarodowymi i zagranicznymi inspekcjami pracy.</u>
          <u xml:id="u-186.10" who="#RyszardBurski">Program poszerzony o wnioski różnych organizacji i instytucji został pozytywnie oceniony przez Radę Ochrony Pracy.</u>
          <u xml:id="u-186.11" who="#RyszardBurski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Oceniając stan warunków pracy w 1993 r. inspektorzy pracy zbadali okoliczności i przyczyny 1871 śmiertelnych, ciężkich i zbiorowych wypadków przy pracy oraz 697 wypadków lżejszych; tym samym zbadali 96% wypadków śmiertelnych i ponad 42% wypadków ciężkich (w 1992 r. odpowiednio 92% i 26%). Główne przyczyny zbadanych wypadków to lekceważenie lub nieznajomość przepisów bhp oraz brak koncentracji przy wykonywaniu pracy, uchybienia organizacyjne, techniczne lub technologiczne. Stwierdzono wzrost przypadków chorób zawodowych do 10 955, tj. o 316 więcej niż w 1992 r. Zdecydowana większość, prawie 93% stwierdzonych chorób zawodowych, to przypadki powstałe po dziesięcioletnim okresie pracy. Blisko 70% ogólnej liczby chorób odnotowano u osób w wieku 40–59 lat. Była już o tym mowa.</u>
          <u xml:id="u-186.12" who="#RyszardBurski">Na wzrost liczby stwierdzonych chorób zawodowych mają wpływ zła sytuacja ekonomiczna wielu zakładów pracy, redukcje zatrudnienia i likwidacja zakładów pracy. Pracownicy chcący zapewnić sobie elementarne środki utrzymania poddają się badaniom lekarskim w celu uzyskania renty z tytułu schorzenia nabytego po wieloletniej pracy w warunkach szkodliwych. Niepokoi zwłaszcza stan bezpieczeństwa i higieny pracy w przemyśle, szczególnie wydobywczym, budownictwie, rolnictwie. Liczba wypadków w górnictwie węgla kamiennego w latach 1992–1993 stanowi 92% ogółu wypadków w całym przemyśle wydobywczym. Podstawowymi zagrożeniami są tzw. zagrożenia naturalne, tzn. tąpania, oberwanie skał, wyrzuty skał i gazów, wdarcia wody, wybuchy gazów i pyłu węglowego, jak również zagrożenia mechaniczne, szczególnie w transporcie, oraz nieprawidłowe działania człowieka.</u>
          <u xml:id="u-186.13" who="#RyszardBurski">W 1993 r. inspektorzy pracy przeprowadzili 926 kontroli w zakładach przemysłu wydobywczego. Kontrole dotyczyły przede wszystkim przestrzegania przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach transportowych oraz robotach spawalniczych w podziemiach kopalń. W wyniku zetknięcia się z urządzeniami transportu poziomego, pionowego i pochyłego oraz wywozu urobku zginęło 31 osób, co stanowi ok. 40% wypadków śmiertelnych w całym górnictwie. Odnotowano natomiast znaczną poprawkę w zakresie stosowania zabezpieczeń przeciwpożarowych przy pracach z użyciem ognia otwartego w podziemiach kopalń. Potwierdzeniem tego jest fakt, że w latach 1992–1993 pożary nie były przyczyną niebezpiecznych wydarzeń powodujących wypadki śmiertelne. Działania kopalń na rzecz eliminowania lub ograniczania zagrożeń powodujących choroby zawodowe nadal nie są wystarczające. Uzyskanie trwałej poprawy bezpieczeństwa i warunków pracy w górnictwie zależy w dużej mierze od decyzji rządowych określających przyszłość tej branży jako całości, jak i poszczególnych kopalń.</u>
          <u xml:id="u-186.14" who="#RyszardBurski">Państwowa Inspekcja Pracy przeprowadziła w budownictwie 11 061 kontroli, w tym 5535 tzw. kontroli zmasowanych dokonanych w krótkim okresie na terenie całego kraju. Wykazały one, iż przyczynami najpoważniejszych zagrożeń wypadkowych w budownictwie są: zły stan i niesprawność narzędzi, maszyn i sprzętu budowlanego, brak zabezpieczeń technicznych stanowisk pracy na wysokości, brak ochron indywidualnych lub ich niestosowanie. W 1993 r. stwierdzono w budownictwie 635 chorób zawodowych, co w porównaniu z 1992 r. stanowiło wzrost zachorowań o 21%. Najwięcej stwierdzonych schorzeń to uszkodzenie słuchu, choroby skóry i pylice płuc. Wyniki kontroli wskazują na brak istotnych zmian zarówno w skali, jak i rodzajach występujących zagrożeń wypadkowych i zawodowych. Odnotowany spadek liczby wypadków przy pracy to wynik znacznego ograniczania zatrudnienia, zatrudniania na podstawie umów cywilnoprawnych i ograniczania frontu robót, a nie poprawy bezpieczeństwa pracy.</u>
          <u xml:id="u-186.15" who="#RyszardBurski">W rolnictwie sektora publicznego w 1993 r. odnotowano 4036 wypadków przy pracy, w tym 34 śmiertelne i 127 ciężkich. Nastąpił spadek wypadków ogółem o 18% w porównaniu z 1992 r. Złożyło się na to głównie mniejsze niż przed rokiem zatrudnienie, przede wszystkim w przedsiębiorstwach rolnych będących w posiadaniu Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa, gdzie zatrudnienie zmniejszyło się o 17%.</u>
          <u xml:id="u-186.16" who="#RyszardBurski">Wyniki przeprowadzonych przez inspektorów pracy kontroli, a było ich 2579, wskazują na pogorszenie się stanu bezpieczeństwa pracy będące konsekwencją złego stanu dróg wewnętrznych, wejść, drabin i środków transportu rolniczego (ok. 54% kontrolowanych zakładów), dekapitalizacji obiektów produkcyjnych na skutek braku bieżących remontów i konserwacji (ok. 55% zakładów), obsługi sprzętu rolniczego bez osłon i urządzeń zabezpieczających przed urazami (74% maszyn i urządzeń), składowania pasz i zbóż w obiektach o nie znanym dopuszczalnym obciążeniu stropów oraz magazynowania środków chemicznych w obiektach nie odpowiadających wymaganiom (44% magazynów i składów).</u>
          <u xml:id="u-186.17" who="#RyszardBurski">W 1993 r. zarejestrowano 224 choroby zawodowe, tj. o 13 mniej, co stanowi o 5% mniej niż w 1992 r. Struktura zachorowalności wskazuje na rosnący wpływ szkodliwości typu przemysłowego w rolnictwie, np. hałasu i wibracji. Wyniki kontroli wykazały brak zainteresowania tymczasowych zarządów państwowych przedsiębiorstw rolnych przejętych praktycznie w całości przez Agencję Własności Rolnej Skarbu Państwa sprawami bezpieczeństwa i higieny pracy. Niezbędne są zatem działania Państwowej Inspekcji Pracy zmierzające do wyegzekwowania przynajmniej podstawowych warunków bezpieczeństwa i higieny pracy w gospodarstwach rolnych przejętych przez agencję oraz stworzenia systemu zarządzania sprawami bezpieczeństwa i higieny pracy w strukturach agencji.</u>
          <u xml:id="u-186.18" who="#RyszardBurski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dobrze się stało, iż Państwowa Inspekcja Pracy zwróciła szczególną uwagę na grupę przedsiębiorstw, w których stwierdza się największe zagrożenia. W 1993 r. kontynuowano wzmożony nadzór nad zakładami, w których występują największe przekroczenia norm higienicznych, najwyższe wskaźniki wypadkowości oraz zachorowalności zawodowej. Nadzorem objęto 93 zakłady, łącznie zatrudniające 242 tys. pracowników, w tym: 17 zakładów przemysłu chemicznego, 16 - wydobywczego, 16 - metalowego, 13 - hutniczego, 13 - budownictwa, 12 - transportu i łączności. W warunkach zagrożenia czynnikami szkodliwymi dla zdrowia, przeważnie kilkoma równocześnie, pracowało 61 810 osób, co stanowi ponad 25% ogółu zatrudnionych w tej grupie przedsiębiorstw. W efekcie realizacji decyzji Państwowej Inspekcji Pracy oraz wysiłków administracji przedsiębiorstw w 64 zakładach objętych wzmożonym nadzorem osiągnięto postęp w likwidacji lub ograniczeniu narażenia zawodowego. Przy tym należy podkreślić fakt, że w 19 zakładach nie podjęto skutecznych działań w kierunku poprawy warunków pracy. Ze względu na pogorszenie się w tych zakładach warunków pracy okręgowi inspektorzy pracy wystąpili do ZUS o podwyższenie o 7% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne.</u>
          <u xml:id="u-186.19" who="#RyszardBurski">W związku z procesem przekształceń własnościowych inspekcja pracy zwróciła szczególną uwagę na stan warunków pracy oraz przestrzeganie przepisów prawa pracy w przedsiębiorstwach prywatyzowanych. W przedsiębiorstwach sprywatyzowanych drogą kapitałową nie stwierdzono większych nieprawidłowości w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Są to na ogół przedsiębiorstwa o dobrej kondycji ekonomicznej. Gorsza sytuacja występuje w zakładach prywatyzowanych poprzez likwidację, szczególnie w tych, gdzie odczuwalny był brak środków finansowych. Ujawniono wiele nieprawidłowości dotyczących przestrzegania przepisów prawa pracy, w tym przede wszystkim przekraczanie dopuszczalnego limitu pracy w godzinach nadliczbowych, nadmierne zaległości w wykorzystaniu urlopów wypoczynkowych, a także nieprawidłowości związane ze zmianami organizacyjnymi zachodzącymi w prywatyzowanych przedsiębiorstwach. Naszym zdaniem są to zjawiska mające znamiona patologii społecznej, którym należy w sposób zdecydowany się przeciwstawiać.</u>
          <u xml:id="u-186.20" who="#RyszardBurski">W 1993 r. kontynuowano działania zmierzające do zapewnienia ochrony zdrowia pracującym - zwłaszcza tam, gdzie w procesach produkcyjnych stosowane są substancje szkodliwe dla zdrowia. Kontrole przeprowadzone w 441 zakładach, zatrudniających prawie 320 tys. pracowników (m.in. w górnictwie, hutnictwie, odlewnictwie, przemyśle włókienniczym, drzewnym, spożywczym, w budownictwie), wykazały, że dokonywane badania i pomiary czynników środowiska pracy szkodliwych dla zdrowia oraz badania okresowe stanu zdrowia zatrudnionych nie pozwalają na rzetelną ocenę narażenia pracowników na czynniki szkodliwe. Ze sprawozdania wynika, że ponad 26% spośród 148 zakładów sektora prywatnego w ogóle nie przeprowadziło pomiarów, co trzeci zaś kontrolowany zakład nie obejmował pomiarami wszystkich czynników. Wydaje się, że w tym zakresie również mamy do czynienia z wielkimi zaległościami czy wręcz niestosowaniem się do obowiązujących w tym względzie przepisów. Główny inspektor pracy wystąpił do ministra zdrowia i opieki społecznej o podjęcie działań zmierzających do poprawy sytuacji w zakresie zapewnienia ochrony zdrowia pracujących.</u>
          <u xml:id="u-186.21" who="#RyszardBurski">Kształcenie i dokształcanie w dziedzinie bhp i ergonomii to jeden z ważniejszych czynników ochrony człowieka w procesie pracy. W 1993 r. Państwowa Inspekcja Pracy przeprowadziła rozpoznanie w tym zakresie w 851 jednostkach dydaktycznych. Stwierdzono wiele zjawisk negatywnych, powodujących, że zarówno zakres, jak i jakość wiedzy o bhp i ergonomii przekazywanej uczniom i studentom są niezadowalające.</u>
          <u xml:id="u-186.22" who="#RyszardBurski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przekształceniom społeczno-gospodarczym i postępującym procesom prywatyzacyjnym nie towarzyszą w stopniu zadowalającym zmiany obecnie obowiązujących przepisów w zakresie ochrony pracy. Zdaniem Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej łatwość tworzenia nowych zakładów, połączona z brakiem sprecyzowanych wymagań kwalifikacyjnych wobec pracodawców, chęć uzyskania w krótkim czasie jak największych efektów ekonomicznych, recesja i rosnące bezrobocie sprawiły, że problemy przestrzegania prawa pracy schodzą na plan dalszy. Świadomi jesteśmy istnienia tych zjawisk oraz zapotrzebowania społecznego, dlatego też z zadowoleniem przyjęliśmy wzmożone zaangażowanie inspektorów pracy, szczególnie w nowych podmiotach gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-186.23" who="#RyszardBurski">Pozytywnie przyjmujemy fakt zintensyfikowania działalności Państwowej Inspekcji Pracy w zakresie inicjowania prac legislacyjnych w celu przyspieszenia dostosowania obowiązujących przepisów prawa pracy do dokonujących się zmian. Wyniki przeprowadzonych kontroli wyraźnie wskazują rosnącą tendencję do naruszania przepisów prawa pracy prawie we wszystkich jego sferach. Niepokojący staje się fakt, że w 24% zakładów zawarcie umowy nie było potwierdzone na piśmie. Nieprawidłowość tę stwierdzano przede wszystkim w zakładach sektora prywatnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#AleksanderMałachowski">Czas pańskiego wystąpienia upłynął, a widzę, że ma pan strasznie dużo tekstu. Nie będzie go pan mógł w całości wygłosić. Przykro mi, ale te sprawy określa regulamin. Przecież wiecie państwo, ile ma trwać wystąpienie. Proszę zmierzać do konkluzji, musi pan kończyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#RyszardBurski">Postaram się wobec tego skrócić wystąpienie. Będę zmierzał do konkluzji.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#RyszardBurski">Naruszenia przepisów prawa pracy stwierdzono w różnych sektorach gospodarki. Najczęściej występowały one w nowo powstałych małych zakładach prywatnych, zatrudniających do 50 pracowników, gdzie stwierdzono ponad 68% ogółu wykroczeń przeciwko prawom pracowniczym.</u>
          <u xml:id="u-188.2" who="#RyszardBurski">Istotnie, procesy legislacyjne nowelizujące prawo pracy są daleko w tyle w stosunku do zmian gospodarczych zachodzących w Polsce. Wydaje się, że podstawowymi warunkami skutecznych działań w sferze ochrony pracy są dobre prawo, z możliwością jego egzekwowania, system kontroli przestrzegania prawa oraz instrumenty wspomagające przedsięwzięcia w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-188.3" who="#RyszardBurski">Konieczna wydaje się nowelizacja uwarunkowań prawnych dotyczących szeroko rozumianego prawa pracy. Mając powyższe na uwadze, widząc konieczność rozszerzenia uprawnień prawnoegzekucyjnych Państwowej Inspekcji Pracy, jak również konieczność poprawy jej działania, Klub Parlamentarny Konfederacji Polski Niepodległej pozytywnie odnosi się do sprawozdania Państwowej Inspekcji Pracy, w pełni utożsamiając się z przedstawionymi w nim wnioskami.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję, panie pośle. Dziękuję też za to, że pan uwzględnił moją prośbę o skrócenie tekstu.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#AleksanderMałachowski">Przemawiał pan poseł Ryszard Burski z Konfederacji Polski Niepodległej.</u>
          <u xml:id="u-189.2" who="#AleksanderMałachowski">Obecnie proszę pana posła Andrzeja Czajkę z Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform.</u>
          <u xml:id="u-189.3" who="#AleksanderMałachowski">Proszę także mieć na uwadze, że regulamin obowiązuje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#AndrzejCzajka">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Rozpatrujemy dzisiaj sprawozdanie z działalności Państwowej Inspekcji Pracy za rok 1993. Wybierając z problematyki tak obszernego sprawozdania, zajmę się tylko tą jego częścią, która dotyczy zdrowia i życia człowieka.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#AndrzejCzajka">Ze sprawozdania dowiadujemy się, że w 1993 r. liczba wypadków śmiertelnych zwiększyła się o blisko 2% w stosunku do 1992 r. Absencja z tytułu wypadków przy pracy w przeliczeniu na jednego poszkodowanego wyniosła 33 dni. Ponadto w 1993 r. według danych Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej stwierdzono wzrost zachorowań na choroby zawodowe. Współczynnik zachorowalności wzrósł o 8%, osiągając najwyższy poziom od 1971 r.</u>
          <u xml:id="u-190.2" who="#AndrzejCzajka">Niepokoi zwłaszcza stan bezpieczeństwa i higieny pracy w przemyśle, szczególnie wydobywczym, w budownictwie, rolnictwie, ochronie zdrowia i opiece społecznej. Ze względu na pogorszenie się warunków pracy w niektórych zakładach okręgowi inspektorzy pracy wystąpili do ZUS o podwyższenie o 7% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne. Ale czy jest to rozwiązanie, które eliminowałoby wzrost wypadków przy pracy, czy skuteczne byłoby jego egzekwowanie? Sądzę, że powinno się pilnie dokonać zmiany tego przepisu.</u>
          <u xml:id="u-190.3" who="#AndrzejCzajka">Dowiadujemy się natomiast, że niektóre zakłady z braku środków finansowych wstrzymały realizację programu poprawy warunków pracy. Dotyczy to m.in. wałbrzyskich kopalni węgla kamiennego, szczecińskiej stoczni remontowej „Gryfia” czy fabryki metalurgicznej „Ursus”.</u>
          <u xml:id="u-190.4" who="#AndrzejCzajka">Mamy deklarację Państwowej Inspekcji Pracy, że w wypadku pogorszenia się warunków pracy i braku działań zakładów na rzecz poprawy tych warunków będą podejmowane drastyczne decyzje, do nakazania zaprzestania działalności włącznie.</u>
          <u xml:id="u-190.5" who="#AndrzejCzajka">W 1993 r. okręgowi inspektorzy pracy skierowali do głównego inspektora pracy 26 wniosków - o 9 więcej niż w 1992 r. - o wydanie decyzji nakazującej zaprzestanie działalności zakładu lub jego części ze względu na zagrożenie życia lub zdrowia pracowników. Główny Inspektorat Pracy wydał 10 decyzji nakazujących zaprzestanie działalności, w 6 sprawach postępowanie nie zostało zakończone do końca 1993 r., a w 10 pozostałych wypadkach wnioski zostały zwrócone do okręgowych inspektorów pracy w celu usunięcia nieprawidłowości w drodze decyzji inspektora pracy.</u>
          <u xml:id="u-190.6" who="#AndrzejCzajka">Coraz powszechniejsze jest stosowanie niebezpiecznych substancji chemicznych w skali przemysłowej. Powstaje przez to duże zagrożenie toksyczne, pożarowe i wybuchowe. Według terminologii stosowanej przez Międzynarodową Organizację Pracy określa się je mianem wielkiego zagrożenia.</u>
          <u xml:id="u-190.7" who="#AndrzejCzajka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Podstawowymi warunkami skuteczności działań w sferze ochrony pracy są: dobre prawo i możliwość jego egzekwowania, system kontroli przestrzegania prawa oraz instrumenty wspomagające przedsięwzięcia w tym zakresie. Znowelizowania wymaga szczególnie ok. 40 rozporządzeń dotyczących technicznego bezpieczeństwa pracy wydanych w latach 1927–1960. Nowelizacja tych przepisów jest niezbędna z uwagi na konieczność dostosowania ich do wymagań określonych w dyrektywach EWG.</u>
          <u xml:id="u-190.8" who="#AndrzejCzajka">Na zakończenie należy stwierdzić, że wiele wniosków sformułowanych przez głównego inspektora pracy, zawartych w sprawozdaniu, jest trafnych i należy je promować w celu eliminowania zagrożeń życia i zdrowia, jakie niesie współczesna cywilizacja. Są jednak wnioski daleko idące, które dawałyby Państwowej Inspekcji Pracy dodatkowe uprawnienia, bardziej przypominające swym charakterem policję pracy niż Państwową Inspekcję Pracy.</u>
          <u xml:id="u-190.9" who="#AndrzejCzajka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mimo tej ostatniej uwagi należy stwierdzić, że generalnie sprawozdanie Państwowej Inspekcji Pracy jest wyczerpujące, obejmuje wiele aspektów związanych z ochroną pracy. Bezpartyjny Blok Wspierania Reform będzie głosował za przyjęciem do wiadomości sprawozdania Państwowej Inspekcji Pracy za rok 1993.</u>
          <u xml:id="u-190.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#AleksanderMałachowski">Przemawiał pan poseł Andrzej Czajka z BBWR.</u>
          <u xml:id="u-191.2" who="#AleksanderMałachowski">Ostatni zapisany do głosu w imieniu klubów i kół parlamentarnych jest pan poseł Eugeniusz Januła z Poselskiego Koła - Nowa Demokracja.</u>
          <u xml:id="u-191.3" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#EugeniuszJanuła">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ramy przedmiotowe dzisiejszej dyskusji w gruncie rzeczy znacznie wykraczają poza sprawozdanie Państwowej Inspekcji Pracy. Dyskutujemy tu bowiem o bardzo ważnej sferze, znajdującej się na styku polityki gospodarczej z polityką społeczną. Stąd z jednej strony - myślę, że będę wyrazicielem opinii wszystkich - chciałbym serdecznie podziękować grupie posłów, szczególnie pani poseł Krystynie Sienkiewicz, że z uporem forsowała wprowadzenie tego zagadnienia pod obrady Sejmu i wreszcie dopięła swego. Z drugiej jednak strony z pewnym niepokojem śledzę ławy rządowe, przedtem puste, a teraz prawie puste, bo przecież w końcu rząd jest podmiotem, który jest odpowiedzialny za ratyfikację kolejnych konwencji, a mamy na tym polu szereg zaległości, jak i za likwidację sytuacji patologicznej. Może w mniejszym stopniu obciąża to obecny, a nawet poprzedni rząd, ponieważ rządy te przejęły określone naleciałości poprzednich. Natomiast na dzień dzisiejszy praktycznie nikt już nie wierzy, że omnipotentna rola rynku sama spowoduje wszelkie naturalne wyjaśnienia sytuacji na rynku pracy, że pozwoli to uniknąć procesu patologizacji itd., tym bardziej że w świetle tego, co mówiło wielu moich przedmówców, patologizacja ta zachodzi w znaczący sposób.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#EugeniuszJanuła">Nie będę powtarzał szeregu argumentów, które moi przedmówcy byli uprzejmi już przytoczyć. Oczywiście zgadzam się z tym wszystkim i z co najmniej takim samym niepokojem odnoszę się do poszczególnych zjawisk. Powiedziałbym więcej. Od pewnego czasu niektórzy dziennikarze piszą o Polsce jako nowym tygrysie czy tygrysiątku gospodarki, lecz przy okazji powinni pamiętać, że w tych tygrysach z południowo-wschodniej Azji zachodziły również daleko idące przemiany negatywne, szczególnie w sferze struktur społecznych. A na dzień dzisiejszy mamy patologizację rynku pracy, ze wszystkimi ujemnymi zjawiskami, jak i - a może to tylko pozornie nie dotyczy tej tematyki - olbrzymie rozwarstwienie. U nas ok. 1/3 pracujących zarabia od 130 do 70 dolarów. Jest to granica umownej nędzy. Natomiast wysokie wynagrodzenie w zasadzie otrzymują tylko niektóre kręgi menedżerskie, szczególnie ze sfer bankowych - można zapytać, czy słusznie im się to należy - i rozwarstwienie płacowe, rozwarstwienie dochodów zaczyna u nas przypominać model nie tyle państw rozwiniętej Europy, ile państw latynoamerykańskich lub niektórych zacofanych państw afrykańskich. Jeżeli to zestawimy teraz z tym, co tu poprzednio mówcy przedstawiali, to możemy się obawiać, że patologizacja może w niedługim czasie zahamować te pozytywne trendy, które się już w gospodarce faktycznie wytworzyły. I to tyle tytułem przestrogi.</u>
          <u xml:id="u-192.2" who="#EugeniuszJanuła">Natomiast jeżeli chodzi o sprawozdanie Państwowej Inspekcji Pracy, to chwalebne jest, że po raz pierwszy zostało ono przygotowane według norm MOP. Jest to poważny praktyczny krok na drodze zbliżenia w sensie legislacyjnym, w sensie infrastruktury prawnej z Europą. Też chciałbym za to panu inspektorowi serdecznie podziękować. Z drugiej strony trzeba powiedzieć jasno, że w rozładowaniu napięć na rynku pracy musi pomóc rząd. Rząd jest podstawowym podmiotem i rząd dysponuje - tylko rząd, a nie Państwowa Inspekcja Pracy - określonymi narzędziami. Wracając do sprawozdania, chcę powiedzieć, że jest ono rzetelne, stawia nawet w tej trudnej sytuacji pewne perspektywiczne alternatywy wyjścia. I to jest bardzo dobre, że takie alternatywy są przedstawione. W związku z czym koło Nowej Demokracji jest w całej rozciągłości za przyjęciem sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-192.3" who="#EugeniuszJanuła">Z niepokojem natomiast odnotowujemy jeszcze jedno zjawisko, też wspomniane już przez niektórych przedmówców. Mianowicie chodzi o likwidację Społecznej Inspekcji Pracy, która przez szereg lat była daleko idącym uzupełnieniem państwowej inspekcji. Z przedstawionych tutaj danych wynikało, że państwowy inspektor raz na kilka lat może odwiedzić zakład x czy y, więc bardzo by się przydała społeczna inspekcja jako daleko idące uzupełnienie państwowej. Można również żywić nadzieję, że nowelizacja Kodeksu pracy będzie postępowała szybko i będzie uwzględniała zarówno kategorie zdrowego rozsądku, jak i potrzebę zbliżenia norm do norm europejskich.</u>
          <u xml:id="u-192.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Eugeniuszowi Janule z Poselskiego Koła - Nowa Demokracja.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#AleksanderMałachowski">Było to ostatnie wystąpienie w imieniu klubów i kół parlamentarnych.</u>
          <u xml:id="u-193.2" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do wysłuchania wystąpień indywidualnych.</u>
          <u xml:id="u-193.3" who="#AleksanderMałachowski">Proszę panią posłankę Ewę Spychalską z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#EwaSpychalska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zabierając głos w imieniu Zespołu Posłów i Senatorów Związkowych Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej pragnę odnieść się zaledwie do kilku, naszym zdaniem, podstawowych kwestii. Nie ulega wątpliwości, że rozpatrzenie sprawozdania głównego inspektora pracy za rok 1993 jest mocno spóźnione, a więc i zawarte w nim niezwykle interesujące dane mogą być już nieaktualne. Naszym zdaniem jedną z przyczyn tego opóźnienia była niejasna sytuacja działającej przy Sejmie Rady Ochrony Pracy, w tym opóźnienie jej powołania w bieżącej kadencji. Spowodowało to blisko 6-miesięczną przerwę w jej działaniu. Pragnę podkreślić, że OPZZ do pracy tej rady przywiązuje olbrzymią wagę, traktując ją jako sejmowy organ nadzoru nie tylko nad działalnością Państwowej Inspekcji Pracy, ale także jako ważne trójstronne forum wypowiadające się o węzłowych problemach wynikających ze stosunku pracy oraz bezpieczeństwa i higieny pracy. Toteż jesteśmy głęboko zainteresowani szybkim nadaniem przez pana marszałka nowego regulaminu rady, który dotychczasowe jej kompetencje poszerza, a także rozszerzeniem składu jej prezydium o przedstawicieli central związkowych. Sytuacja dzisiejsza, gdy w pracach prezydium nie biorą udziału przedstawiciele dwóch największych w Polsce central związkowych, jest naszym zdaniem nienormalna.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#EwaSpychalska">Jest oczywiste, iż problemy funkcjonowania Państwowej Inspekcji Pracy na tle występujących zagrożeń dla pracobiorców były i są przedmiotem zainteresowania związków zawodowych. Zgadzamy się z ocenami, że transformacja ustroju gospodarczego miała znaczny wpływ na spadek zainteresowania tą problematyką zarówno przez organy państwowe, jak i niektóre organizacje związkowe, ale przede wszystkim przez pracodawców. Odbiło się to, i niestety nadal odbija, na ogólnym stanie przestrzegania prawa pracy oraz wpłynęło na pogorszenie warunków bezpieczeństwa i higieny pracy.</u>
          <u xml:id="u-194.2" who="#EwaSpychalska">Konieczna nowelizacja Kodeksu pracy, w tym dwóch jego działów, które dotyczą prawnych realizacji stosunku pracy i bezpieczeństwa pracy, stała się także pretekstem dla niektórych pracodawców do odstępowania od regulacji obowiązującego jeszcze dzisiaj ustawodawstwa.</u>
          <u xml:id="u-194.3" who="#EwaSpychalska">Nie jesteśmy zwolennikami sztucznego przyspieszania procesów legislacyjnych, pośpiech bowiem w tak delikatnej materii mógłby odbić się negatywnie na jakości. Ale z drugiej strony zbyt długie przeciąganie prac nad nowelizacją Kodeksu pracy może zrodzić komplikacje, zwłaszcza w podmiotach prywatyzowanych bądź nowo powstających. Już dzisiaj Państwowa Inspekcja Pracy staje przed dylematem, jak dotrzeć do 1400 tys. podmiotów. Przed kilku laty było ich o 10 razy mniej, a i tak inspektorzy nie do wszystkich mogli fizycznie dojechać.</u>
          <u xml:id="u-194.4" who="#EwaSpychalska">W tym kontekście niezbędne jest zwrócenie uwagi na rolę i zadania Społecznej Inspekcji Pracy - problem zresztą tu przez przedmówców poruszany - często dzisiaj zapominanej, mimo że właśnie w tym roku obchodzi ona 45-lecie swej działalności. Wypowiadamy się nie tylko za utrzymaniem jej uprawnień, ale także za ustawowym rozszerzeniem jej działalności.</u>
          <u xml:id="u-194.5" who="#EwaSpychalska">W chwili obecnej społeczni inspektorzy pracy działają tylko w 28 tys. zakładów pracy, co jest przysłowiową kroplą w morzu potrzeb. Oznacza to, że w olbrzymiej masie małych prywatnych zakładów pracy Społeczna Inspekcja Pracy nie działa, a państwowy inspektor często tam nie dociera. Łatwo zrozumieć, że wtedy decyduje dobra wola pracodawcy, a jeśli jej nie ma, to po prostu samowola. Stopień zagrożeń bhp dla zatrudnionych tam pracowników oraz omijanie prawa pracy w tej sferze występują często w sposób rażący. Tej sprawy nie rozwiąże ani zakładowa służba bhp, ani komisja, ponieważ są to z reguły organy podporządkowane pracodawcy. Nie chcemy przez to powiedzieć, że w innych podmiotach lub w dużych państwowych zakładach pracy jest idealnie. I tu w ostatnich latach nastąpiło osłabienie działalności służb zajmujących się problematyką ochrony pracy oraz bhp, jak również poradnictwem prawnym dla pracowników. Ludzie bojąc się bezrobocia często podejmują pracę w warunkach niezgodnych ani z przepisami prawa pracy, ani z wymogami określonych przepisów bhp.</u>
          <u xml:id="u-194.6" who="#EwaSpychalska">Społeczni inspektorzy, z którymi prezydium OPZZ ostatnio się spotkało, podkreślają, iż często są jedynymi, którzy skutecznie mogą przeciwstawić się samowoli pracodawców i działającej w ich imieniu niższej kadry administracyjnej. W zakładach tych często jest do państwowego inspektora pracy za daleko, a z woli pracodawcy nie działa związek zawodowy, ponieważ nowy właściciel sobie tego po prostu nie życzy i utrudnia powstanie organizacji.</u>
          <u xml:id="u-194.7" who="#EwaSpychalska">Na tle tych właśnie negatywnych zjawisk, jakie pojawiają się w okresie transformacji, problematyka szeroko podejmowanej ochrony pracy staje się dla pracobiorców sprawą kluczową. Jesteśmy zdania, że czas zakończyć zastępcze tematy, rozważania, komu ma podlegać Państwowa Inspekcja Pracy, a uruchomić wszystkie istniejące w aktualnie obowiązujących przepisach możliwości, by ten stan polepszyć. Dotyczy to więc lepszego wykorzystania możliwości państwowych inspektorów pracy, nadania nowego regulaminu Radzie Ochrony Pracy, wraz z poszerzeniem składu jej prezydium, i obligatoryjnego funkcjonowania Społecznej Inspekcji Pracy.</u>
          <u xml:id="u-194.8" who="#EwaSpychalska">Jednocześnie wydaje się konieczne — na co zwraca uwagę rozpatrywane dzisiaj sprawozdanie — energiczniejsze tworzenie spójnego systemu ochrony pracy. Jego zręby tworzy nowelizacja Kodeksu pracy, ale przecież nie chodzi tu tylko o system prawny, a ściślej o tworzenie niezbędnych przepisów nakładających na pracodawców jasne reguły przy zatrudnianiu i w trakcie procesu pracy. Nie chodzi także tylko o działania kontrolne, które z racji przemian w gospodarce mogą mieć charakter doraźny, a przez to ograniczony. Chodzi także o taki system, który przekona pracodawców, iż poniesione nakłady na inwestowanie w sferze warunków pracy sowicie się opłacają. Pracownik zniewolony, funkcjonujący w warunkach zagrożeń dla zdrowia, w urągającym godności środowisku, jest z reguły mniej wydajny. Potwierdzają to doświadczenia wielu krajów, które proces budowy gospodarki rynkowej mają daleko za sobą. Wiemy, iż dla „sezonowych” pracodawców nie jest to specjalny argument. Wypowiadamy się więc za motywacyjnym systemem ekonomicznym polegającym przykładowo na zastosowaniu odpowiednich ulg podatkowych, dostępie do preferencyjnych kredytów czy zaniżeniu składek ubezpieczeniowych dla tych przedsiębiorców (szerzej - podmiotów gospodarczych), którzy dokonują inwestycji służących poprawie warunków pracy i dostosowaniu ich do nowoczesnych parametrów.</u>
          <u xml:id="u-194.9" who="#EwaSpychalska">Jesteśmy także za rozważeniem możliwości - w ramach reformy ubezpieczeń społecznych - wydzielenia funduszy ubezpieczeniowych na finansowanie odszkodowań z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Pozwoliłoby to instytucji ubezpieczeniowej na wgląd w warunki pracy, a tym samym wymuszało na pracodawcy dostosowanie się do obowiązujących standardów. Trzeba też może rozważyć zwiększenie partycypacji w kosztach zasiłku chorobowego, wynikającego z warunków przy pracy, czy też rent inwalidzkich, będących rezultatem wypadku przy pracy. Nie bez znaczenia byłby także w przyszłości przepis stosowania regresu, czyli zwrotu przez pracodawcę wypłaconych przez instytucję ubezpieczeniową kwot odszkodowania, jeżeli wypadek przy pracy nastąpił z winy pracodawcy. Jako możliwe do zastosowania widzimy także zwiększenie składki ubezpieczeniowej od tych podmiotów, które nie reagują na zalecenia wzywające do poprawy warunków pracy i stosowania rabatu dla podmiotów, w których wyeliminowano zagrożenia, a wypadki przy pracy nie występują. Wydaje się także słuszny wniosek Państwowej Inspekcji Pracy o wprowadzenie do Kodeksu pracy przepisu o domniemanym stosunku pracy, czyli zaskarżenia przez inspekcję tego przedsiębiorcy, którego podejrzewa się o niezgodne z prawem zatrudnienie. Pracodawca musiałby wtedy udowodnić, że wszystko jest w porządku. W sytuacji dyktatu pracodawców w stosunku do pracowników taka regulacja w okresie przejściowym wydaje się konieczna. I mimo dotychczasowych dyskusji w trakcie prac komisji nad Kodeksem pracy myślę, że do tej sprawy należałoby powrócić.</u>
          <u xml:id="u-194.10" who="#EwaSpychalska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedstawiając tych kilka uwag, pragnę zapewnić, że Zespół Posłów i Senatorów Związkowych Klubu Parlamentarnego SLD wypowiada się za skutecznym rozwiązywaniem problemów pracowniczych i podniesieniem Społecznej Inspekcji Pracy oraz zagadnień bezpieczeństwa i higieny pracy do najwyższej rangi. Jesteśmy również zainteresowani utrzymaniem wysokiej rangi pracowników Państwowej Inspekcji Pracy. Uwolnienie tych problemów od politycznych przepychanek, co miało miejsce jeszcze tak niedawno, witamy z zadowoleniem.</u>
          <u xml:id="u-194.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję pani posłance Ewie Spychalskiej z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Jana Mączewskiego z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#JanMączewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W wypadku analizy warunków dotyczących bezpieczeństwa pracy danymi wyjściowymi do tych rozważań są liczby wypadków w odniesieniu do liczby zatrudnionych w poszczególnych działach gospodarki narodowej. Według danych GUS w 1993 r. liczba zgłoszonych wypadków przy pracy w gospodarce narodowej wynosiła 103 073, w tym 655 śmiertelnych (bez rolnictwa indywidualnego) - na 11 295 tys. zatrudnionych. W rolnictwie indywidualnym odpowiednio: na 3288 tys. zatrudnionych wypadkom uległo 42 075 osób, w tym było 286 wypadków śmiertelnych. Wymowa tych liczb jest taka, że praca w rolnictwie jest bardzo niebezpieczna. W przeliczeniu na 1000 zatrudnionych wypadkom w rolnictwie ulega 13 osób, a w najbardziej niebezpiecznym dziale gospodarki przemyśle - 16, czyli nieznacznie więcej. Natomiast wskaźnik ten w pozostałych działach gospodarki narodowej, poza przemysłem, jest znacznie niższy.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#JanMączewski">Skupię się w dalszych rozważaniach nad problemem bezpieczeństwa pracy w rolnictwie indywidualnym. Głównymi przyczynami wypadków w rolnictwie są: zły stan sprzętu rolniczego, naprawianego często we własnym zakresie; stosowanie niebezpiecznych metod pracy, bez zabezpieczeń; prowadzenie gospodarstw rolnych przez ludzi w podeszłym wieku o obniżonej sprawności; stosowanie niewłaściwej odzieży nie zabezpieczającej pracownika przy zabiegach chemicznych. Tak duży stan zagrożenia wypadkowego w rolnictwie indywidualnym wskazuje na pilną potrzebę rozwijania działalności prewencyjnej we wszystkich możliwie formach. Niewielki spadek liczby wypadków mierzony liczbą przyznanych świadczeń powypadkowych w rolnictwie indywidualnym w stosunku do roku 1992 spowodowany był wnikliwszym prowadzeniem dochodzeń powypadkowych przez KRUS. Z danych KRUS wynika, że liczba zgłoszonych przez rolników zdarzeń wypadkowych była o 56% wyższa od liczby decyzji przyznających świadczenia odszkodowawcze. Z tego wynika, że liczba rzeczywista wypadków w rolnictwie jest dużo wyższa niż podawana przez GUS, który rejestruje tylko wypadki, za które przyznano odszkodowania.</u>
          <u xml:id="u-196.2" who="#JanMączewski">Szczególnie niebezpieczną dziedziną pracy w rolnictwie indywidualnym i państwowym jest wykonywanie zabiegów chemicznych związanych z ochroną roślin i stosowaniem środków plonotwórczych. W tej dziedzinie jest chyba najwięcej uchybień - brakuje właściwej odzieży i odpowiednich warunków do bezpiecznego wykonywania tych zabiegów, właściwego przystosowania maszyn, nie przeprowadza się badań lekarskich pracowników wykonujących te zabiegi. Następną przyczyną częstych i szczególnie ciężkich wypadków przy pracy rolnika jest brak zabezpieczeń maszyn rolniczych, zwłaszcza ich części obrotowych i tnących. W ciągu ostatnich czterech lat mamy do czynienia w rolnictwie ze zjawiskiem ekonomicznym polegającym na zmniejszaniu się sektora państwowego i na gruncie tego sektora powstawaniu sektora prywatnego, głównie dzierżawców. Obserwujemy w tym sektorze bardzo niepokojące zjawisko pogarszania się warunków pracy zatrudnionych pracowników.</u>
          <u xml:id="u-196.3" who="#JanMączewski">Kontrole Państwowej Inspekcji Pracy wykazały wręcz rażące zaniedbania. W 74 kontrolowanych zakładach rolnych stwierdzono zły stan techniczny używanych maszyn, dużą dekapitalizację obiektów i w celu zaoszczędzenia wydatków likwidację zakładowych służb bhp. Kontrolerzy Państwowej Inspekcji Pracy stwierdzili, że znaczna część dzierżawców przejmujących ziemie byłych PGR lekceważy sobie obowiązek zapewnienia pracownikom elementarnych warunków do bezpiecznej pracy.</u>
          <u xml:id="u-196.4" who="#JanMączewski">Słuszny jest zamiar głównego inspektora pracy zainicjowania społecznych przeglądów warunków pracy w przedsiębiorstwach rolniczych. Obecny alarmująco zły stan bezpieczeństwa pracy w rolnictwie we wszystkich jego sektorach wymaga skoordynowanych działań w celu poprawy sytuacji. Konieczna jest szeroka działalność szkoleniowa, obejmująca informacje o bezpieczeństwie pracy przy maszynach i urządzeniach technicznych oraz przy pracach transportowych, magazynowaniu i stosowaniu środków chemicznych, a także obsłudze zwierząt gospodarskich. Potrzebne są informacje o działalności KRUS w zakresie ubezpieczeń rolniczych, z uwzględnieniem trybu zgłaszania wypadków, ustalania okoliczności i przyczyn wypadków. Konieczna jest przy okazji różnych spotkań z rolnikami popularyzacja zagadnień bezpieczeństwa pracy w środowisku wiejskim. W celu realizacji tej szeroko zakrojonej akcji informacyjnej konieczne jest zaangażowanie wszystkich służb i związków pracujących w otoczeniu rolnictwa i przy obsłudze rolnictwa, takich jak ochotnicze straże pożarne, koła gospodyń wiejskich, związki branżowe, ośrodki doradztwa rolniczego.</u>
          <u xml:id="u-196.5" who="#JanMączewski">Radykalnej poprawy wymaga system opieki zdrowotnej na wsi. Poprawa opieki zdrowotnej umożliwi lepszą profilaktykę i orzekanie rolniczych chorób zawodowych oraz przyznawanie rolnikom należnych świadczeń.</u>
          <u xml:id="u-196.6" who="#JanMączewski">Istnieje pilna potrzeba nowelizacji ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy w kierunku umożliwienia inspekcji pracy podejmowania przedsięwzięć na rzecz ochrony pracy w rolnictwie indywidualnym.</u>
          <u xml:id="u-196.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Janowi Mączewskiemu z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu panią poseł Marię Dmochowską z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#MariaDmochowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Okres przekształceń polityczno-gospodarczych i związane z nim trudne wyzwania, jak m. in. niedostosowanie prawa stworzonego na inną epokę, a także bezrobocie nie sprzyjają trosce o pracownika. Stwierdzane liczne uchybienia, począwszy od pracy na czarno, a więc i bez odpowiedniej ochrony, zarówno prawnej, jak i bhp, a skończywszy na ogólnie panujących złych warunkach bezpieczeństwa i higieny pracy, mają swoje liczne przyczyny, które są w niedostatecznym stopniu zauważane i zwalczane przez związki zawodowe, nastawione w obecnych czasach przede wszystkim na roszczenia płacowe i na działalność polityczną. Niezależnie od tego, jak wiele jest przyczyn takiego stanu, to trzeba powiedzieć sobie, że w dzisiejszym stanie prawnym pracodawcy nie opłaca się inwestować w warunki pracy, bo najczęściej niedociągnięcia uchodzą mu bezkarnie.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#MariaDmochowska">Żywiołowy rozwój przedsiębiorczości zaowocował eksplozją małych zakładów pracy, przy dramatycznie niskim stanie świadomości zagrożeń wynikających z prowadzonej działalności. Liczne tego są dowody. Przecież ludzie nie mający o tym pojęcia brali się do utylizacji szkodliwych odpadów, do jakiejś niesłychanie niebezpiecznej działalności w dziedzinie chemii, kupowali za bezcen za granicą technologie, których produkty mogli nawet korzystnie sprzedać, ale technologie dawno już były wycofane, zapomniane i w ogóle uważane za horror, bo nikt w „cywilizowanym” świecie już takiej produkcji się nie podejmował.</u>
          <u xml:id="u-198.2" who="#MariaDmochowska">To paradoks, ale często pracownikowi wprost nie opłaca się funkcjonować w bezpiecznym i zdrowym środowisku pracy, przez dziesięciolecia bowiem, aż do ubiegłego roku, a mamy sprawozdanie z 1993 r., więc nie wracam do dalekiej przeszłości, obowiązywała zasada „sprzedawania zdrowia” za dodatek za pracę w warunkach szkodliwych, za dłuższy urlop, dodatkowe dni wolne, możliwość pójścia na rentę, najlepiej z powodu choroby zawodowej. Wiem dobrze, że w przemyśle włókienniczym kobiety prawie świadomie, mając na przykład w perspektywie wychowanie wnuków, nie zakładały środków ochronnych, ażeby to osłabienie słuchu typu odbiorczego, dające rentę zawodową, przyszło szybciej i żeby mieć tę chorobę zawodową.</u>
          <u xml:id="u-198.3" who="#MariaDmochowska">Zresztą nasze polskie środki ochronne, jak nauszniki czy tampony chroniące przed hałasem, maski, pasy ochronne ogromnie zmniejszają komfort pracy, utrudniają relacje międzyludzkie w czasie pracy. Fałszywe oszczędności powodują, że wielokrotnie zabezpieczenie maszyn, osób i procesów technologicznych jest co najmniej średniej jakości i nie stanowi dostatecznej bariery, o którą zresztą w przemyśle jest trudno.</u>
          <u xml:id="u-198.4" who="#MariaDmochowska">I od tego trzeba zacząć, od mechanizmów systemowych, które wkroczą do drobnych zakładów pracy, które podniosą na wyższy poziom warunki technologii i warunki bezpieczeństwa w tych zakładach.</u>
          <u xml:id="u-198.5" who="#MariaDmochowska">Lawinowy przyrost podmiotów gospodarczych zaskoczył wszystkich, łącznie z Państwową Inspekcją Pracy, która się zresztą do tego przyznaje. I pewna bezradność wobec tego, jak dostosować stare struktury kontrolne do nowych warunków, jest zupełnie zrozumiała.</u>
          <u xml:id="u-198.6" who="#MariaDmochowska">Trzeba jednak przestrzec przed pokusą, która się teraz coraz częściej pojawia, także w pracach nad Kodeksem pracy. Pokusa ta wiąże się z tendencją, widoczną w nowelizowanym Kodeksie pracy, do uzależnienia działalności gospodarczej od wcześniejszych, a więc sprzed uruchomienia tej działalności gospodarczej, zezwoleń odpowiednich służb kontrolnych na odpowiednią technologię. (Jeśli nie możemy opanować tego żywiołu produkcyjnego, to niech żywioł przyjdzie do nas po zgodę na działalność.)</u>
          <u xml:id="u-198.7" who="#MariaDmochowska">Tego typu próby są groźne nie tylko z punktu widzenia hamowania gospodarki, ale także ze względu na wzmacnianie ingerencji służb państwowych, z natury funkcjonujących hierarchicznie. Jest to pokusa każdego organu kontrolnego, także Państwowej Inspekcji Pracy.</u>
          <u xml:id="u-198.8" who="#MariaDmochowska">Poruszam ten temat bardzo skrótowo. Państwowa Inspekcja Pracy - wiem o czym mówię - to temat wymagający dłuższej dyskusji, bardziej specjalistycznej.</u>
          <u xml:id="u-198.9" who="#MariaDmochowska">Rzeczpospolita odziedziczyła po PRL liczne inspekcje państwowe nadzorujące warunki pracy. Oprócz największej i najbardziej uniwersalnej Państwowej Inspekcji Pracy istnieje wiele innych: dział higieny pracy Państwowej Inspekcji Sanitarnej, inspekcje branżowe - jak np. Wyższy Urząd Górniczy, różne inspekcje o charakterze specjalistycznym - np. Urząd Dozoru Technicznego, Państwowa Inspekcja Radiowa itd.</u>
          <u xml:id="u-198.10" who="#MariaDmochowska">Co prawda, im wyżej, tym lepsza jest współpraca, o ile wiem, między tymi instytucjami. Ale potrzeby współpracy są największe przecież na dole, w samym przebiegu produkcji czy działań na poziomie zakładu czy stanowiska pracy. Doświadczenie mówi, że na tym poziomie trudniej jest już o pozytywne przykłady - i o pozytywnych przykładach współpracy tych wszystkich nadzorów i inspekcji, które nawiedzają zakłady pracy, nie ma także mowy i w sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-198.11" who="#MariaDmochowska">I czasem można się nawet dziwić, że w niezbyt bogatym kraju stać nas na odrębne systemy informacyjne o zakładach pracy i o narażeniu zawodowym. Każda taka informacja przecież wymaga wielkiego oprzyrządowania w sprzęt laboratoryjny różnego rodzaju. A więc stać nas na odrębne systemy informacyjne o zakładach pracy i narażeniu zawodowym, często nakładające się wzajemnie pod względem zakresu informacji. Trudno też dziwić się niechęci pracodawców, jeśli przychodzi im odpowiadać różnym kontrolerom na podobne zagadnienia.</u>
          <u xml:id="u-198.12" who="#MariaDmochowska">Bardzo chciałabym to, co mówię, adresować do przedstawicieli rządu, do przedstawicieli Ministerstwa Pracy i Polityki Socjalnej. Jest dla mnie bolesnym doświadczeniem, że choć to prawa ręka ministerstwa pracy, ramię wprawdzie powołane przez parlament, ale ramię, które może się przyczynić do poprawy ochrony pracy, przedstawiciele ministerstwa nie uczynili gestu będącego wyrazem szacunku, nie przybyli dużą ekipą, by dzisiaj na posiedzeniu poświęconym sprawozdaniu towarzyszyć inspekcji pracy w jej trudnym może zadaniu odpierania naszych zarzutów bądź też słuchać naszych pochwał. Bardzo się temu dziwię i nie wróżę nic dobrego, sądząc, że ta współpraca - nie wiem tego na pewno - nie jest najlepsza, skoro przedstawiciele ministerstwa pracy się nie pofatygowali.</u>
          <u xml:id="u-198.13" who="#MariaDmochowska">System sprawowania nadzoru wymaga nowego spojrzenia w dostosowywaniu do systemu bodźców ekonomiczno-organizacyjnych. Nowy system nadzoru musi uwzględnić podzielenie się uprawnieniami, ale i odpowiedzialnością z władzą lokalną, z samorządem, z systemami ubezpieczeniowymi. Są to próby ciągle jeszcze wycinkowe i nieśmiałe. Tak wycinkowe i nieśmiałe, jak zresztą cała nasza reforma systemowa.</u>
          <u xml:id="u-198.14" who="#MariaDmochowska">Sprawozdanie za 1993 r. nie sygnalizuje potrzeby, a nawet konieczności unowocześniających zmian, właśnie współpracy z samorządami, władzą lokalną, z systemami ubezpieczeniowymi. Inspekcja pracy jest nadal bardzo cenną, ale jedną z administracji specjalnych w terenie.</u>
          <u xml:id="u-198.15" who="#MariaDmochowska">Na tym tle Państwowa Inspekcja Pracy prezentuje się jednak nieźle, powiedziałabym nawet, że dobrze. Państwowa Inspekcja Pracy ma niezły sposób przygotowywania kadr. Każdy nowy pracownik zanim uzyska uprawnienia do kontroli zakładu pracy, musi przejść kilkumiesięczne szkolenie i zdać egzamin. W konsekwencji PIP dysponuje znacznie bardziej kompetentną kadrą niż wiele innych inspekcji, gdzie funkcjonują kontrolerzy niemal z ulicy. Każde pytanie w sprawach dotyczących trudnych warunków pracy - a np. ja sama w Łodzi takie pytania muszę zadawać często, bo taki jest charakter tego miasta i tamtejszej produkcji - spotyka się zawsze z szybką, bardzo fachową, bardzo szczegółową, rozszerzającą pytanie odpowiedzią i nawet towarzyszy temu jakby radość, że w ogóle pytanie zostało zadane. Dostrzegam więc tu ową wielką kompetencję, której w wypadku innych inspekcji, o których przed chwilą wspomniałam, jest chyba nieco mniej. Czasami wydaje mi się, że w niektórych inspekcjach, szczególnie w społecznych, funkcjonują kontrolerzy wzięci prosto z ulicy.</u>
          <u xml:id="u-198.16" who="#MariaDmochowska">Państwowa Inspekcja Pracy wypracowała nowoczesne standardy postępowania kontrolnego, co pozwala jej na zwiększenie skuteczności własnych działań. W zakresie tym została podjęta praca nad opracowaniem nowej metodyki dokumentacji narażeń wypadkowych i zawodowych. Miałam możność to widzieć. I widzę, że już istnieją jakieś ukierunkowania, na razie bardzo skromne, na nietypowe, małe podmioty gospodarcze. Państwowa Inspekcja Pracy funkcjonuje także jako wysoce profesjonalna jednostka wyspecjalizowana w dochodzeniu do przyczyn katastrof i wypadków, co niestety nie przysparza jej życzliwości, ponieważ instytucja ta często działa w tym wypadku w otoczeniu dążącym do ukrywania takich informacji niemal za wszelką cenę. Z tego trzeba sobie zdać sprawę.</u>
          <u xml:id="u-198.17" who="#MariaDmochowska">Bardzo pozytywnie należy ocenić prowadzenie w ostatnich dwóch latach zmasowanych kontroli dokonywanych pod ściśle określonym kątem, takich jak np. skiringowa kontrola w budownictwie. Jest to dobry przykład, ponieważ trzeba tu rozstrzygnąć dylemat, czy robić więcej i bardziej powierzchownie, czy tworzyć właśnie poprzez takie systemowe kontrole atmosferę pewnego rodzaju nacisku w stosunku do zakładów — że może jutro przyjdą i do mnie, a więc może lepiej się poprawić. I dlatego podobają mi się takie inspekcje przekrojowe, bo one nie tylko dopingują zakłady pracy, ale jednocześnie pozwalają wyciągnąć konsekwencje z uzyskanych informacji.</u>
          <u xml:id="u-198.18" who="#MariaDmochowska">Można zaryzykować sąd, że wycinek możliwych do skontrolowania zakładów, przedsiębiorstw jest w tej chwili niestety tak mały, że ten wariant tematycznych rozwiązań jest skuteczniejszy. Koniecznie również trzeba docenić wysiłki inspekcji pracy, które najogólniej nazwałabym powszechną akcją edukacyjną w dziedzinie bezpieczeństwa pracy - wydawnictwa, spotkania, szkolenia w różnych gronach. Wiem, że nawet były szkolenia (to było w Gnieźnie) w sali katechetycznej. To bardzo pożyteczna działalność, uzupełniająca działalność związkową.</u>
          <u xml:id="u-198.19" who="#MariaDmochowska">Nowy układ gospodarczy zaowocował nową kategorią osób, osób pracujących na własny rachunek. I największą taką grupą są rolnicy indywidualni, ale już dzisiaj coraz większa jest liczba takich zakładów rodzinnych wieloosobowych także w miastach. I ta grupa ludzi, proszę inspekcji pracy, jest pozostawiona poza zakresem kompetencji i oddziaływania inspekcji państwowej, o czym wie. A sprawa ta nie jest całkiem prywatna, skoro skutki takiej działalności małych rodzinnych gospodarstw miejskich i wiejskich wcale nie są prywatne, a szkody wynikające z ich działalności są dla państwa niezmiernie kosztowne. Dobrze by było, żeby inspekcja pracy podjęła kroki koncepcyjne, ażeby ten stan zmienić i objąć te zadania.</u>
          <u xml:id="u-198.20" who="#MariaDmochowska">Chciałabym jeszcze na końcu powiedzieć o bardzo ważnej kwestii. Musi być lepsze współdziałanie inspekcji pracy ze służbą zdrowia, ponieważ ostatnio jakby osiadła, stała się mniej ambitna działalność przemysłowej służby zdrowia. Bardzo ważne jest, ażebyśmy wreszcie mieli ustawę o służbie zdrowia, medycynie pracy czy o służbie medycyny pracy. Ministerstwo ją ma, tylko gdzieś pod suknem. Bardzo jest ważne, żeby inspekcje pracy wspomogły wykonywanie zadań inspekcji ochrony pracy wynikające właśnie z ustawy o medycznej służbie ochrony pracy.</u>
          <u xml:id="u-198.21" who="#MariaDmochowska">Na zakończenie chcę powiedzieć, że sprawozdanie przyjmuję do bardzo życzliwej wiadomości. Chciałabym, żeby inspekcja pracy miała większy głos w swoim ministerstwie, żeby wymogła odpowiednie ustawy, o których mowa - właśnie o opiece nad małymi zakładami, o zdrowotnej inspekcji pracy. Żeby te sprawy mogły być lepiej rozwiązane. Bo sama statystyka zgonów w wyniku wypadków i chorób zawodowych to jest za mało. Ważna jest kondycja zdrowotna całego społeczeństwa, które pracuje, bo życie niesie ogromne ryzyko zdrowotne i tego żadna inspekcja pracy nigdy nie usunie, ale chodzi o to, żeby to ryzyko zmniejszyć do minimum.</u>
          <u xml:id="u-198.22" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję pani posłance Marii Dmochowskiej z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Annę Bańkowską z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#AnnaBańkowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Statystyka w zakresie przestrzegania prawa pracy jest taka, że trzeba bić na alarm. W ostatnich latach w sposób szczególny uległy pogorszeniu nigdy nie należące do doskonałych warunki pracy, a obok problemu łamania praw w dziedzinie bezpiecznych warunków doszła sprawa niewypłacania pracownikom należnych za pracę wynagrodzeń. Powoduje to wzrost zapotrzebowania społecznego na pracę inspektorów pracy. Często Państwowa Inspekcja Pracy stanowi przysłowiową deskę ratunku dla pracowników zmuszonych do pracy w urągających zasadom bezpieczeństwa i higieny warunkach pracy.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#AnnaBańkowska">Na tym tle trudno o jednoznaczną ocenę sprawozdania Państwowej Inspekcji Pracy, której to oceny dzisiaj dokonuje Wysoka Izba po raz pierwszy, a mam nadzieję, że nie po raz ostatni. I w tym momencie postulat do głównego inspektora pracy, aby sprawozdanie za 1994 r. wpłynęło do Sejmu w miarę szybko, żebyśmy mogli nie w tak odległym terminie dokonywać oceny bliższego już nam okresu. Trudność ta właśnie polega na tym, iż dokonujemy dzisiaj oceny 1993 r., i to w sytuacji, kiedy od tamtego okresu minęło bardzo dużo czasu, a nie nastąpiła poprawa w zakresie przestrzegania prawa pracy, a wręcz odwrotnie - zjawisko to narasta. Mimo wzrostu funkcji kontrolnej PIP skuteczność tych działań daleka jest od oczekiwań, co w znacznej mierze - muszę podkreślić - nie zależy od tej instytucji, ale od innych czynników, a mimo woli wpływać będzie na nieobiektywną ocenę jej działalności.</u>
          <u xml:id="u-200.2" who="#AnnaBańkowska">Problem złych warunków pracy stał się jednym z podstawowych problemów, z którymi musimy walczyć. To patologia, to przestępstwa i złe warunki pracy są tym, co bardzo ciąży ludziom. Dlatego tak ważne jest zastanowienie się nad tym, jakimi warunkami do pracy dysponuje państwowa inspekcja i czy wykorzystała ona wszystkie możliwości, aby zły stan warunków pracy zmienić.</u>
          <u xml:id="u-200.3" who="#AnnaBańkowska">Nieporozumieniem byłoby oczekiwanie, iż inspekcja pracy skutecznie zlikwiduje patologię zjawiska, pod opieką jednego inspektora - jak już było mówione - pozostają bowiem 1534 zakłady pracy. I mimo zintensyfikowania o prawie 30% funkcji kontrolnej, wszystko to jest kroplą w morzu potrzeb. Jeśli do tego dołożymy częsty brak współpracy pracowników z inspekcją, bo boją się, że mówiąc prawdę o warunkach panujących w zakładzie stracą pracę; jeśli do tego dołożymy brak umocowań prawnych Państwowej Inspekcji Pracy do kontroli m.in. indywidualnych gospodarstw rolnych; jeśli do tego dołożymy trudności we współpracy między Państwową Inspekcją Pracy a Kasą Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, kiedy to prezes kasy w piśmie z dnia 3 marca 1995 r. poleca swoim oddziałom nieudostępnianie bez jego osobistego zezwolenia dokumentacji powypadkowej do badań i ocen podejmowanych przez inspekcję pracy; jeśli do tego dołożymy fakt, iż grzywna za łamanie prawa, którą mógł w 1993 r. nałożyć inspektor, wynosiła maksymalnie 5 mln; jeśli jeszcze powiemy o tym, że inspekcja pracy nie wie o nowo otwieranych zakładach pracy - sądzę, że rozwiewa to złudzenia o skuteczności walki w Polsce z patologią w dziedzinie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Nie jest w stanie - przy najlepszej woli - rozwiązać tego problemu 1765 inspektorów, nawet jeśli uwzględnimy fakt, iż ta grupa zawodowa należy do drugiej najlepiej zarabiającej grupy w Polsce (po pracownikach Najwyższej Izby Kontroli); w chwili obecnej średnia płaca w Państwowej Inspekcji Pracy wynosi 13 400 tys. starych zł, a w całym roku będzie to 16 mln.</u>
          <u xml:id="u-200.4" who="#AnnaBańkowska">Oprócz obiektywnych przesłanek rzutujących na stan warunków pracy są i dyskusyjne efekty pracy samej Państwowej Inspekcji Pracy. Do zjawisk z zakresu form i metod pracy państwowej inspekcji, które mnie niepokoją, zaliczę, po pierwsze, nieskuteczne wykorzystywanie instrumentu grzywny. Główny inspektor pracy występował do Komisji Polityki Społecznej - sama przeprowadzałam z głównym inspektorem wiele rozmów - z wnioskiem o podwyższenie maksymalnej grzywny. Zgodziliśmy się co do tego, że 5 mln zł będących w dyspozycji inspektora nie może stanowić odczuwalnego w skutkach instrumentu. Tymczasem owe 5 mln zł inspekcja wykorzystała zaledwie w 30%. Tak niskimi sankcjami nie zmusimy pracodawcy nawet do refleksji nad tym, że szkodzi on życiu i zdrowiu swoich pracowników. Wygląda mi to trochę - przepraszam, panie inspektorze - na grę pozorów. Czyżby inspektorzy bali się z tego instrumentu korzystać? A jeśli tak, to po co nieustające wnioski głównego inspektora pracy o konieczności ustawowych zmian?</u>
          <u xml:id="u-200.5" who="#AnnaBańkowska">Po drugie, zbyt często obszarem zainteresowania Państwowej Inspekcji Pracy - w moim odczuciu - są państwowe i dawniejsze państwowe zakłady pracy, które mają najczęściej lepsze warunki niż wiele nowo powstających małych zakładów, mieszczących się w piwnicach, szopach, stodołach. Przy ograniczonych mocach przerobowych inspekcji pracy uważam ten stan rzeczy za marnowanie sił i środków.</u>
          <u xml:id="u-200.6" who="#AnnaBańkowska">Po trzecie, mało konsekwentnie główny inspektor pracy korzystał z prawa zamykania zakładów z racji rażącego łamania prawa. Inspektorzy pracy skierowali do głównego inspektora 26 wniosków o wydanie decyzji nakazującej zaprzestanie produkcji. I co? Główny inspektor wydał tych decyzji zaledwie 10.</u>
          <u xml:id="u-200.7" who="#AnnaBańkowska">Po czwarte, wiele zakładów przyczynia się do powstawania wypadków i chorób zawodowych. Pociąga to za sobą - oprócz nieszczęścia ludzkiego - wydatki z budżetu państwa: szacuje się, że rocznie rzędu 40 bln starych złotych. Jak ocenia sama Państwowa Inspekcja Pracy, skuteczne w prewencyjnych działaniach jest podwyższanie składki ZUS. Tymczasem główny inspektor pracy skierował zaledwie 26 wniosków o podwyższenie składki o 7%.</u>
          <u xml:id="u-200.8" who="#AnnaBańkowska">Po piąte, z niepokojem obserwuję mało skuteczne działania Państwowej Inspekcji Pracy i głównego inspektora pracy w zakresie poprawy atmosfery pracy w samej inspekcji. Pomijam tutaj treść anonimów, które regularnie, jako przewodnicząca komisji, otrzymuję podobno od pracowników Państwowej Inspekcji Pracy, choć muszę powiedzieć, że wiele treści w nich zawartych sprawdziło się w trakcie analizy budżetu m.in. za 1993 r. Docierają jednak do komisji sygnały od pracowników okręgowych oddziałów, m.in. z Wrocławia. Wie o tym główny inspektor pracy. Komisja Polityki Społecznej została postawiona przed faktem konieczności powołania zespołu do zbadania tych kwestii. To nie jest jednak metoda, to zadanie dla kierownictwa Państwowej Inspekcji Pracy, do którego, według mnie, podchodzi ona zbyt opieszale. Kierownictwo Państwowej Inspekcji Pracy nie może ignorować tych sygnałów. Źle to służy i Państwowej Inspekcji Pracy, i jej efektywności w realizacji zadań.</u>
          <u xml:id="u-200.9" who="#AnnaBańkowska">Wysoka Izbo! Problem właściwych warunków pracy obywateli to obowiązek państwa. Nie uczyni tego skutecznie sama inspekcja pracy. Potrzebne są zmiany systemowe, zmiany ustawowe rozszerzające uprawnienia inspekcji. Mówiono już tu m.in. o domniemaniu zatrudnienia, ale będziemy to później omawiać przy kodeksie. W wielu wypadkach wymagać to będzie dodatkowych środków budżetowych i uważam, że na tym oszczędzać nie można, ale również Państwowa Inspekcja Pracy winna doskonalić własne metody i formy swojego działania, usuwać wewnętrzne nieprawidłowości. Wtedy to będziemy mogli dokonywać bardziej radykalnych ocen działalności tej instytucji i wtedy będziemy mogli oczekiwać na więcej pozytywnych dla pracowników efektów z tytułu jej działalności, tak przecież niezbędnych. Może wtedy przełamiemy lekceważący stosunek pracodawców do warunków pracy. A wolny od tego nie jest nawet Sejm. I tu pozwolę sobie szanowną Izbę poinformować, iż poprosiłam Państwową Inspekcję Pracy o dokonanie oceny ergonomicznej sali posiedzeń Sejmu. Proszę państwa, są trzy główne uwagi. Będę mówić skrótowo z braku czasu. Po pierwsze, tu gdzie siedzimy występuje duża nierównomierność oświetlenia. Tylko w środkowych rzędach naprzeciw mównicy nie występują olśnienia,...</u>
          <u xml:id="u-200.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-200.11" who="#AnnaBańkowska">... a we wszystkich pozostałych miejscach występują wartości luminacji powodującej olśnienie. Zaznaczam, że nie chodzi tu o olśnienie intelektualne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#AleksanderMałachowski">Po co pani rozwiewa takie ładne podejrzenie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#AnnaBańkowska">Bo, panie marszałku, mielibyście zapewne kłopot z przemieszczaniem się niektórych klubów, żeby raz mieć olśnienie, raz nie.</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#AnnaBańkowska">Po drugie, chcę powiedzieć, że jest nieprawidłowa wentylacja i stwierdzono podciśnienie w sali posiedzeń Sejmu. I po trzecie, absolutnie nie dostosowane są siedziska i w związku z tym pozycja siedząca w fotelach znajdujących się w sali posiedzeń, ze względu na niewłaściwe wyprofilowanie płyt siedzisk, jest nieprawidłowa, zwłaszcza dla osób o niższym wzroście.</u>
          <u xml:id="u-202.2" who="#AnnaBańkowska">Panie Marszałku! W związku z tym Sejm musi coś postanowić. Albo te złe warunki pracy usunąć, albo w następnej ordynacji wyborczej, oprócz wszystkich kryteriów, określić również kryterium wzrostu. Myślę, że Sejm na to nie pójdzie, a zatem uważam, że szacunek dla zasad panujących wszędzie powinien wskazywać na to, że i my sami powinniśmy usunąć te nieprawidłowości, które są.</u>
          <u xml:id="u-202.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#AleksanderMałachowski">Jeśli wieczorem, pani posłanko, otrzyma pani bezimienny bukiet kwiatów, to pani wie, od kogo on będzie? Od tego, kto wreszcie ma powód, żeby rozwiązać Sejm - z powodu złych warunków pracy.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-203.2" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo pani posłance Annie Bańkowskiej.</u>
          <u xml:id="u-203.3" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Krzysztofa Szymańskiego z Polskiego Stronnictwa Ludowego. Tylko niech pan już niczego nie podpowiada.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#KrzysztofSzymański">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Uważnie zapoznałem się ze sprawozdaniem głównego inspektora pracy i chciałbym zwrócić uwagę Wysokiej Izby na dwa poruszone tam zagadnienia - półlegalne lub nielegalne zatrudnianie oraz zróżnicowanie składki na ubezpieczenie społeczne pracowników. Pierwszy problem związany jest z naruszaniem obowiązującego prawa i brakiem skutecznych instrumentów, które by temu przeciwdziałały. Drugi - z niedoskonałością przepisów prawa. W obu występują aspekty ekonomiczne, które mają niemały wpływ na kształtowanie warunków pracy, ale dotąd nie są z tym łączone w takim wymiarze, jak na to zasługują.</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#KrzysztofSzymański">Nielegalne zatrudnianie trzeba również ocenić z punktu widzenia osób, które podejmują pracę na czarno. Nie można nie dostrzegać doraźnych korzyści, jakie stąd wynikają. Ludzie mają pracę, o którą niełatwo. Ich dochody są większe, bo nie są pomniejszane o podatek dochodowy. I to w zasadzie wystarcza, aby godzili się z nielegalnym zatrudnieniem, nie zważając na wiele minusów takiej pracy w dłuższym okresie oraz w razie niekorzystnych losowych wydarzeń, w wyniku których mogą być zmuszeni do czasowego, a nawet trwałego zaprzestania pracy.</u>
          <u xml:id="u-204.2" who="#KrzysztofSzymański">Niebagatelne korzyści z pracy na czarno osiągają pracodawcy. Pomijając wszystkie inne, wystarczy wskazać na nie opłacaną składkę na ubezpieczenie społeczne pracowników, składkę, która sięga połowy wynagrodzenia za pracę. Pozwala to na sprzedaż wytwarzanych przez nielegalną pracę produktów, szczególnie tych pracochłonnych, po cenach konkurencyjnych w stosunku do producentów przestrzegających przepisów prawa. W ten sposób omijanie prawa pracy może się przyczyniać i przyczynia się do upadłości legalnie działających zakładów pracy, nie wytrzymujących konkurencji z nielegalnymi.</u>
          <u xml:id="u-204.3" who="#KrzysztofSzymański">Tak więc w dłuższym okresie straty z tytułu pracy na czarno ponoszą stosujące się do przepisów prawa zakłady pracy, budżet państwa, do którego nie wpływają podatki, nie zasilany składkami fundusz ubezpieczeniowy, a pośrednio większość społeczeństwa. Osoby zatrudnione nielegalnie nie korzystają z praw pracowniczych. Mogą wykonywać pracę w warunkach zagrożenia dla zdrowia i życia i jak dotąd nie zostały ustanowione skuteczne środki prawne, które pozwoliłyby na wyeliminowanie takiego stanu rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-204.4" who="#KrzysztofSzymański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie jestem przekonany, czy Państwowa Inspekcja Pracy powinna zajmować się pracą na czarno jako problemem priorytetowym. Wyposażona w odpowiednie uprawnienia może i powinna to robić podczas kontroli nakierowanych na inne zagadnienia ochrony pracy. Problemem tym powinny zająć się przede wszystkim instytucje, poprzez które gromadzone są fundusze związane z funkcjonowaniem zakładów pracy: organy fiskalne, Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Nie znam szacunku strat powodowanych nielegalnym zatrudnieniem. Przypuszczam jednak, że koszty związane z organizacją i działaniem wyposażonych w odpowiednie uprawnienia organów i instytucji, które wcześniej wymieniłem, byłyby wielokrotnie niższe niż straty, które aktualnie ponosimy w związku z pracą na czarno. Z całą pewnością można w ten sposób osiągnąć korzyść, którą trudno przecenić - utrwalenie w świadomości społeczeństwa przekonania, że Polska jest państwem prawa, którego organy nie pozostają bezczynne, kiedy prawo jest naruszane.</u>
          <u xml:id="u-204.5" who="#KrzysztofSzymański">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Stanowione przez parlament prawo musi być przestrzegane. Najlepiej byłoby, gdyby dla realizacji przepisów wystarczało samo przekonanie o słuszności prawa. W praktyce z różnych względów nie jest to realne. Istnieje w związku z tym potrzeba tworzenia różnego rodzaju bodźców, które będą zachęcały do przestrzegania przepisów prawa oraz wpływały niekorzystnie na sytuację tych, którzy łamią prawo. Jest to szczególnie istotne w dziedzinie ochrony pracy. Życie dowiodło, że najskuteczniej działają bodźce ekonomiczne. Świadomość, że przestrzeganie prawa pracy może przynieść wymierne korzyści ekonomiczne, z pewnością będzie skłaniała do tworzenia warunków pracy zgodnych z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy. Skutecznie działających bodźców ekonomicznych może być wiele. Chciałbym zwrócić uwagę na jeden z nich: składkę na ubezpieczenie społeczne pracowników. Obecnie składka obejmuje zarówno ubezpieczenie emerytalne, jak i wypadkowe oraz chorobowe. Wysokość składki nie ma żadnego związku z rodzajem i obszarem zagrożeń dla zdrowia i życia pracowników oraz działaniem zakładów pracy podejmowanym w celu wyeliminowania czy chociażby ograniczenia skutków tych zagrożeń. Składkę w tej samej wysokości płaci zakład, w którego działalności zagrożenia występują w minimalnym stopniu, jak i tam, gdzie wykonywane są prace szczególnie niebezpieczne. I to niezależnie od tego, czy zakład wydatkuje środki finansowe na poprawę bezpieczeństwa pracy, czy też nie podejmuje żadnego działania w tym kierunku. Celowe byłoby więc wyodrębnienie składki na ubezpieczenie wypadkowe i chorobowe i zróżnicowanie ich wysokości w zależności od rodzaju i obszaru występujących w zakładach pracy zagrożeń oraz efektów działań podejmowanych dla wyeliminowania lub ograniczenia ujemnych następstw, jakie te zagrożenia mogą powodować i powodują.</u>
          <u xml:id="u-204.6" who="#KrzysztofSzymański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rodzaj i zakres ujawnionych przez inspekcję pracy naruszeń prawa pracy świadczy o tym, że jest ono powszechnie nie przestrzegane. Nietrudno sobie wyobrazić, jaka byłaby skala tych naruszeń oraz ich skutków, gdyby nie ich eliminowanie poprzez działania podejmowane przez Państwową Inspekcję Pracy. Z prezentowanego przez głównego inspektora pracy materiału wynika, że inspekcja nieustannie doskonali swoją działalność, dostosowując ją do szybko następujących zmian społeczno-gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-204.7" who="#KrzysztofSzymański">Jestem kierownikiem zakładu pracy i mogę to potwierdzić na podstawie własnych doświadczeń. Rezultaty działania inspekcji oceniam wysoko. Nie powinna być jednak ona osamotniona w swoich wysiłkach. Może być w tym pomocny system prawa zawierający stymulatory ekonomiczne, skutecznie pobudzające zgodne z prawem działania pracodawców w zakresie szeroko rozumianej ochrony pracy, a bezpieczeństwa i higieny pracy w szczególności.</u>
          <u xml:id="u-204.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Krzysztofowi Szymańskiemu z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana Piotra Polmańskiego z Unii Wolności. Cztery i pół minuty, panie pośle, pozostało Unii Wolności do dyspozycji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#PiotrPolmański">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Dzisiejsza dyskusja nad sprawozdaniem głównego inspektora pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy jest ważną debatą, wynikającą głównie z charakteru i roli Państwowej Inspekcji Pracy, jaką spełnia ona i spełniać powinna w okresie ustrojowej transformacji naszej gospodarki, której towarzyszy pogarszanie się stanu warunków pracy oraz praworządności w stosunkach pracy.</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#PiotrPolmański">Liberalizacja i prywatyzacja gospodarki powoduje gwałtowny wzrost liczby zakładów, których właściciele lub kierownicy nie zawsze posiadają odpowiednią wiedzę, kulturę prawną, by kierować procesem pracy. Istotną przyczyną pogarszania się stanu warunków pracy oraz praworządności w stosunkach pracy jest także niedostosowanie prawa do rzeczywistości społeczno-gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-206.2" who="#PiotrPolmański">6 kwietnia br. miałem przyjemność spotkania się z kierownictwem Okręgowego Inspektoratu Pracy w Katowicach. Potwierdziło ono, że dotychczasowe reformy prawa pracy nie są adekwatne do zachodzących przemian społeczno-ekonomicznych. Aktualizacja i ujednolicenie prawa pracy następuje zbyt powolnie i fragmentarycznie, powodując powstawanie sytuacji nie regulowanych przez obowiązujące przepisy, mimo oczywistej takiej potrzeby.</u>
          <u xml:id="u-206.3" who="#PiotrPolmański">Jest to apel do nas, posłów, do Wysokiej Izby, by reformowanie prawa pracy następowało szybciej i obejmowało w szerokim zakresie również prywatne zakłady pracy. Do pilnych spraw należy wydanie przepisów zapobiegających szerzeniu się nielegalnego zatrudnienia, w tym sankcji zabezpieczających pisemne potwierdzenie nawiązywania stosunku pracy, oraz ograniczających możliwość zawierania umów okresowych do przypadków, gdy odpowiada to woli obu stron - głównie w celu wykonywania prac dorywczych i sezonowych.</u>
          <u xml:id="u-206.4" who="#PiotrPolmański">Ochrona uprawnień pracowniczych wymaga wprowadzenia obowiązku opracowania regulaminu pracy w każdym zakładzie pracy, bez względu na liczbę zatrudnionych osób, a także regulaminu wynagradzania. Powinności takie skłonią każdego pracodawcę do zapoznania się z podstawowymi obowiązkami i zarazem pozwolą pracownikom na szczegółowe zaznajomienie się z ich uprawnieniami i obowiązkami.</u>
          <u xml:id="u-206.5" who="#PiotrPolmański">Względy dowodowe i porządkowe przemawiają też za szybkim ogłoszeniem aktu prawnego dotyczącego gromadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika. Zazwyczaj bowiem w małych prywatnych zakładach brakuje jakiejkolwiek ewidencji czasu pracy, wypłacanych wynagrodzeń, udzielanych urlopów, co utrudnia ocenę prawidłowości realizacji uprawnień pracowniczych, a w razie sporu skuteczne dochodzenie roszczeń przed sądem pracy.</u>
          <u xml:id="u-206.6" who="#PiotrPolmański">Ważne dla znacznego usprawnienia działalności okręgowych inspektoratów pracy będzie m.in.: po pierwsze, wprowadzenie obowiązku, aby warunkiem wpisania do rejestru zakładów nowo uruchamianego podmiotu gospodarczego było przedłożenie zgłoszenia zakładu do inspekcji pracy, a po drugie, wyposażenie inspekcji pracy w uprawnienia umożliwiające kierowanie wniosków do sądu o nałożenie kary na zakład w wypadku uporczywego łamania prawa pracy oraz przepisów bhp i wyczerpania środków prawnych, jakimi będzie dysponował inspektor pracy. Bardzo ważne będzie również podwyższenie kary grzywny. Obecnie przewidziana prawem kara grzywny w wysokości 5–500 zł utraciła oddziaływanie represyjne.</u>
          <u xml:id="u-206.7" who="#PiotrPolmański">Transformacja ustroju gospodarczego nie sprzyja utrzymaniu i przestrzeganiu normatywów bezpieczeństwa pracy. W dużych zakładach sektora publicznego dekapitalizacja obiektów, urządzeń i instalacji technologicznych osiąga stan krytyczny. W małych, nowo powstających zakładach w procesach produkcyjnych wykorzystuje się przestarzałe technologie i maszyny, budynki i pomieszczenia. W dążeniu do obniżania kosztów wytwarzania zakłady nie przeprowadzają badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia, profilaktycznych badań lekarskich, szkolenia bhp. Nie wyposażają pracowników w środki ochrony indywidualnej. Nadal brakuje mechanizmów ekonomicznych, skłaniających pracodawców do podejmowania przedsięwzięć na rzecz ochrony pracy.</u>
          <u xml:id="u-206.8" who="#PiotrPolmański">Uważam, że wzorem krajów zachodnich należałoby dokonać kodyfikacji przepisów bhp, ująć je w formie kodeksu bhp. Jest to postulat środowiska inspektorów pracy i sądzę, że nie wymaga on specjalnego uzasadnienia.</u>
          <u xml:id="u-206.9" who="#PiotrPolmański">Na dziś konieczne są nowelizacje nie tylko Kodeksu pracy, ale wielu aktów wykonawczych, rozporządzeń i zarządzeń Rady Ministrów czy poszczególnych ministrów. Istnieje również konieczność dostosowania niektórych przepisów do zasad zawartych w polskich normach, które zostały już dostosowane do wymagań określonych dla krajów EWG.</u>
          <u xml:id="u-206.10" who="#PiotrPolmański">Z tego wszystkiego, co powiedziałem, co potwierdzają również wystąpienia moich poprzedników wynika, że Państwowa Inspekcja Pracy nie ma na dziś wystarczających instrumentów prawnych, by w warunkach ustrojowej transformacji w pełni skutecznie działać na rzecz ochrony pracy i praworządności w stosunkach pracy. Jest więc wiele do zrobienia, i to zarówno przez ustawodawcę, jak i przez rząd RP.</u>
          <u xml:id="u-206.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Piotrowi Polmańskiemu.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Jana Zaborowskiego.</u>
          <u xml:id="u-207.2" who="#AleksanderMałachowski">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-207.3" who="#AleksanderMałachowski">Proszę zatem o zabranie głosu pana posła Zbigniewa Kaniewskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#ZbigniewKaniewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Moje wystąpienie związane będzie z moimi osobistymi doświadczeniami, wynikającymi ze współdziałania Państwowej Inspekcji Pracy z Federacją Związków Zawodowych Przemysłu Lekkiego, której jestem przewodniczącym.</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#ZbigniewKaniewski">Zanim przejdę do meritum, chciałem się odnieść do uwag, które przedłożyła pani poseł Dmochowska z Unii Wolności. W swym wystąpieniu stwierdziła ona, że związki zawodowe wysuwają tylko roszczenia płacowe i prowadzą działalność polityczną. Myślę, że jest to daleko idące uogólnienie, z którym się nie zgadzam, np. zakładowe organizacje związkowe zrzeszone w Federacji Związków Zawodowych Przemysłu Lekkiego w żadnej mierze takiej działalności nie prowadzą i mogą się poczuć urażone takim stwierdzeniem. Natomiast w pełni podzielam opinię pani poseł Dmochowskiej o kompetencji Państwowej Inspekcji Pracy, w tym zwłaszcza w Łodzi, bo jesteśmy z tego samego okręgu wyborczego. Moja ocena działalności Państwowej Inspekcji Pracy wynikająca z doświadczeń z działalności związkowej i poselskiej jest wysoka.</u>
          <u xml:id="u-208.2" who="#ZbigniewKaniewski">Stan warunków pracy w zakładach przemysłu lekkiego determinują m.in. liczne negatywne czynniki, które towarzyszą procesowi transformacji ustrojowej, gospodarczej i społecznej. Jedną z przyczyn obecnego stanu ochrony pracy, tak w sferze technicznego bezpieczeństwa, jak i przestrzegania praworządności w stosunkach pracy, jest niedostosowanie prawa pracy do obecnej rzeczywistości społeczno-gospodarczej. Prywatyzacja gospodarki powoduje bowiem szybki wzrost liczby zakładów pracy, szczególnie małych, których właściciele zbyt często nie mają stosownej wiedzy, aby kierować procesami pracy. Ich kultura prawna jest niekiedy niska a poziom etyczny wątpliwy.</u>
          <u xml:id="u-208.3" who="#ZbigniewKaniewski">Wzrost bezrobocia, powodujący zachwianie poczucia stabilności zatrudnienia, wpływa w dużym stopniu na trzeciorzędne traktowanie celów ochrony pracy. Ubiegłoroczne wyniki kontroli zakładów przemysłu lekkiego świadczą niestety o tym, że rośnie tendencja do naruszania przepisów prawa pracy we wszystkich jego sferach, szczególnie w zakresie zatrudniania, warunków pracy młodocianych, rozwiązywania umów o pracę, wypłacania wynagrodzeń i niektórych świadczeń pracowniczych.</u>
          <u xml:id="u-208.4" who="#ZbigniewKaniewski">Wobec tych negatywnych zjawisk coraz bardziej, moim zdaniem, zdecydowaną postawę przyjmuje Państwowa Inspekcja Pracy, która nasila działalność kontrolną. Przykładem tego może być tutaj aktywna postawa Okręgowej Inspekcji Pracy w Łodzi. W przypadku przemysłu lekkiego okręg łódzki obejmuje swoim nadzorem ponad 10 tys. zakładów pracy. W ubiegłym roku przeprowadzono ponad 1000 kontroli w prawie 900 zakładach pracy, z tego w 800 zatrudniających do 50 pracowników. Tutaj bardzo często posłowie podnosili, że inspekcja pracy wobec małych zakładów jest jakby bezradna. Na przykładzie działalności łódzkiej inspekcji pracy mogę powiedzieć, że działalność kontrolna koncentruje się w zasadzie na przedsiębiorstwach małych, co z satysfakcją podkreślam.</u>
          <u xml:id="u-208.5" who="#ZbigniewKaniewski">Chcę również powiedzieć, że wyniki tych kontroli są upowszechniane przez Federację Związków Zawodowych Przemysłu Lekkiego w zakładach, które do tej federacji należą. Robimy to we współdziałaniu z Państwową Inspekcją Pracy, które oceniam jako właściwe. Wszystkie doświadczenia przekazywane są w specjalnych materiałach, biuletynach, aby zarówno działacze związkowi, jak i kierownicy zakładów pracy mogli skorzystać z uwag i działań Państwowej Inspekcji Pracy. Za taki stosunek do tej działalności chciałbym serdecznie podziękować.</u>
          <u xml:id="u-208.6" who="#ZbigniewKaniewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sporo nieprawidłowości występuje w odniesieniu do osób niepełnosprawnych, co uważam za szczególnie naganne. Analiza wyników kontroli wykazuje, że większość stwierdzonych uchybień dotyczących zatrudnienia osób niepełnosprawnych wystąpiła w zakładach sektora prywatnego (posiadających status zakładów pracy chronionej, jak i w tych, w których utworzone zostały stanowiska pracy dla osób niepełnosprawnych). W zakładach prywatnych w celu zwiększenia produkcji i osiągania większych zysków wielekroć wymusza się na osobach niepełnosprawnych pracę w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej, przy wymuszanej niekiedy przez pracodawcę akceptacji lekarza sprawującego w zakładzie opiekę nad pracownikami. Ze względu na te negatywne zjawiska uważam za potrzebne m.in. zwiększenie nadzoru nie tylko organów Państwowej Inspekcji Pracy, ale i wojewódzkich ośrodków do spraw zatrudnienia i rehabilitacji, a także podejmowanie bardziej rygorystycznych działań w stosunku do zakładów pracy, które po uzyskaniu statusu zakładu pracy chronionej pogarszają warunki pracy.</u>
          <u xml:id="u-208.7" who="#ZbigniewKaniewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Moim zdaniem zadaniem rządu jest stworzenie spójnego, dostosowanego do realiów społeczno-gospodarczych systemu ochrony pracy. Składnikami tego systemu powinny być: odpowiednio ukształtowane prawo pracy i inne dziedziny prawa, struktury organizacyjne, tak państwowe jak i społeczne, w tym służące konsultacjom trójstronnym, mechanizmy motywacji ekonomicznej do poprawy warunków pracy oraz powszechny program edukacji społeczeństwa w sferze bezpieczeństwa pracy i ergonomii. Podstawowymi zaś warunkami skutecznych działań w sferze ochrony pracy powinny być: dobre prawo i możliwość jego egzekwowania, system kontroli przestrzegania prawa oraz instrumenty wspomagające podejmowane przedsięwzięcia w tym zakresie. Państwowa Inspekcja pracy mogłaby, moim zdaniem, wspólnie z innymi instytucjami państwowymi nadzorować funkcjonowanie tego systemu w zakresie swojego działania. Jednak spójnego systemu ochrony pracy w Polsce nie ma, a stworzone wcześniej niektóre jego elementy uległy likwidacji w procesie reformowania państwa, jak np. mechanizmy motywacji ekonomicznej w polityce podatkowej i kredytowej.</u>
          <u xml:id="u-208.8" who="#ZbigniewKaniewski">Uważam, że stan warunków pracy w Polsce - i jego zasadnicza poprawa - będzie zależeć od zaangażowania wszystkich instytucji państwowych i społecznych w sprawę tworzenia nowoczesnego i kompleksowego systemu ochrony pracy. Prawo pracy, jeden z podstawowych jego elementów, powinno być dostosowane nie tylko do norm światowych, ale i do realiów społeczno-gospodarczych kraju. Opowiadam się za podjęciem tak rozumianych działań w zakresie ochrony pracy.</u>
          <u xml:id="u-208.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Zbigniewowi Kaniewskiemu z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Stanisława Bartoszka z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#StanisławBartoszek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedstawione sprawozdanie z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 1993 r. w sposób kompleksowy przedstawia obraz sytuacji panującej w szeroko rozumianej sferze ochrony pracy. W swoim wystąpieniu chcę zwrócić uwagę na dwa zagadnienia dotyczące tych spraw, moim zdaniem najważniejszych na obecnym etapie.</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#StanisławBartoszek">Pierwszy problem dotyczy przestrzegania przepisów prawa pracy w zakładach nowo powstałych oraz w zakładach powstałych w wyniku szeroko rozumianych przekształceń własnościowych. Otóż w wyniku kontroli stwierdzono, że właściciele ok. 42% kontrolowanych zakładów nie dopełnili podstawowego obowiązku zawiadamiania właściwego inspektora pracy o uruchomieniu zakładu. W 57% kontrolowanych zakładów stwierdzono nieprawidłowości w zakresie szkolenia bhp. W prawie 25% kontrolowanych zakładów stwierdzono niepotwierdzanie na piśmie umów o pracę. Naruszano również inne przepisy o rozwiązywaniu stosunku pracy, a dotyczyły one m.in. braku określenia w umowie jej istotnych elementów, takich jak: rodzaj umowy, czas pracy, wynagrodzenia, rodzaj stanowiska pracy, termin rozpoczęcia pracy. Ujawnione zostały również przypadki zmiany umowy o pracę bez uprzedniego wypowiedzenia, możliwości rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia ze względu na złą kondycję finansową zakładu oraz przypadki określenia czasu pracy w wymiarze powodującym konieczność stałego jej wykonywania w godzinach nadliczbowych. Zjawiska te stwierdzono przede wszystkim w zakładach sektora prywatnego. W zakładach tych częściej niż w sektorze publicznym zawierane były umowy zlecenia, chociaż zdaniem inspektorów charakter wykonywanej pracy wskazywał, iż należało zawierać umowy o pracę i zgłosić pracowników do ubezpieczenia społecznego. Występujące bezrobocie sprawia, że problemy przestrzegania prawa pracy schodzą na dalszy plan, pierwszoplanowym celem zaś staje się chęć uzyskania w krótkim czasie jak największych efektów ekonomicznych.</u>
          <u xml:id="u-210.2" who="#StanisławBartoszek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kolejnym problemem było naruszanie prawa pracowników do wynagrodzenia za pracę. Kontrole ujawniły, że w 75% skontrolowanych zakładów narusza się obowiązujące przepisy dotyczące świadczeń należnych dużym grupom pracowniczym. Stwierdzono niewypłacanie należności, wypłacanie ze znaczną zwłoką lub w zaniżonej wysokości 115 tys. różnego rodzaju świadczeń na ogólną kwotę 139 940 mln starych złotych. Przyczyny naruszania przepisów o wynagradzaniu są różne. Dominuje nieznajomość prawa, brak środków finansowych oraz nieprawidłowa metoda obliczania wynagrodzeń. O wysiłku i determinacji inspektorów pracy świadczy fakt, że w wyniku ich działań udało się wyegzekwować na rzecz pracowników kwotę 98 109 mln starych złotych, to jest o 46% więcej niż w 1992 r.</u>
          <u xml:id="u-210.3" who="#StanisławBartoszek">Istotną przeszkodą w realizacji zadań ochrony pracy jest brak równowagi pomiędzy siłą i stopniem zorganizowania pracodawców i pracowników, związki zawodowe posiadają bowiem przewagę głównie w sektorze państwowym, publicznym, natomiast w sektorze prywatnym obserwuje się dość niekorzystne zjawisko - związki są tam nieobecne i dominują głównie pracodawcy. Tak więc czynnik społeczny - chodzi o związki w zakładach prywatnych - nie działa tutaj na korzyść pracowników.</u>
          <u xml:id="u-210.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Stanisławowi Bartoszkowi z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie panią posłankę Krystynę Sienkiewicz z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#KrystynaSienkiewicz">Panie marszałku, korzystam z limitu czasu mojego klubu.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#KrystynaSienkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W swoim wystąpieniu chciałabym odnieść się do tych fragmentów sprawozdania, które nie były przedmiotem relacji z posiedzenia Komisji Polityki Społecznej. Pominęłam je w swoim sprawozdaniu, a chciałabym poinformować o stanie bezpieczeństwa pracy w placówkach ochrony zdrowia zarówno z punktu widzenia pracowników, jak i podmiotu ich pracy, czyli pacjentów. Są to dane stwierdzone przez Państwową Inspekcję Pracy na wniosek Sekretariatu Ochrony Zdrowia NSZZ „Solidarność”. W odpowiedzi na ten wniosek Okręgowy Inspektorat Pracy w Krakowie przeprowadził w 1994 r. 77 kontroli państwowych i prywatnych zakładów służby zdrowia w obszarze swojego działania. Państwowa Inspekcja Pracy odnotowała kuriozalne zgoła przypadki, które przecież nie ją obciążają. Chodzi np. o sale operacyjne nie mające własnego zapasowego zasilania energetycznego. Oznacza to, że w czasie awarii sieci elektrycznej życie pacjentów jest bezpośrednio zagrożone. Mimo wskazania tych wad nie usunięto ich, bo nie sposób ich usunąć. Wyłączono oczyszczalnię ścieków z uwagi na wadliwie działające lub nieczynne osadniki, powodujące, że ścieki szpitalne — zainfekowane, nie poddane żadnej dezynfekcji — płyną wprost do kanalizacji miejskiej. Pomieszczenia są nie dostosowane do wykonywania w nich zadań — mówię o placówkach ochrony zdrowia — brakuje światła dziennego, nie działa wentylacja mechaniczna, w pracowniach nie ma ciepłej wody, skorodowana i pokryta kamieniem instalacja wodociągowa i cieplna nie jest remontowana od 45 lat. Stopień dekapitalizacji niektórych jednostek i aparatury jest tak duży, że średni procent zużycia waha się od 75% do 95%, zaś aparatura wymaga natychmiastowej wymiany. Dotyczy to również aparatury jonizującej, na przykład akceleratora liniowego Neptun 10P, bomby kobaltowej Gammatron S. I cóż tu może inspekcja pracy?</u>
          <u xml:id="u-212.2" who="#KrystynaSienkiewicz">W laboratoriach szpitalnych w związku z brakiem pomieszczeń socjalnych pracownicy jedzą w miejscu pracy, co pozostaje w całkowitej sprzeczności z zasadami higieny i zapobiegania chorobom zawodowym, w tym wirusowemu zapaleniu wątroby. Przypomnę, że w sprawozdaniu Państwowej Inspekcji Pracy (druk nr 536) wykazano, że w 1993 r. zarejestrowano w kraju 99 przypadków zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby wśród pracowników służby zdrowia - o 51% więcej niż w 1992 r. Liczba zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby stanowi ponad 60% liczby wszystkich chorób zawodowych, o których również w tym sprawozdaniu mówiliśmy. Na 100 tys. zatrudnionych przypadają 204 przypadki chorób zawodowych. To może niewiele np. w stosunku do liczby wypadków drogowych, ale jest to najwyższy wskaźnik od 1971 r.</u>
          <u xml:id="u-212.3" who="#KrystynaSienkiewicz">Brakuje środków na prace konserwacyjno-remontowe, na wymianę zużytej aparatury. Jest zbyt mała liczba zatrudnionych, pogarszają się warunki pracy personelu medycznego. Dodatkowo stan ten pogłębiają złe przepisy resortowe i nie wykonywane od lat zalecenia i nakazy Państwowej Inspekcji Pracy, ponieważ nie ma na to pieniędzy. Inspektorzy pracy w tym kontrolowanym okręgu są stawiani wobec takiego oto dylematu: To niech pan powie pacjentom, że zamknie pan szpital.</u>
          <u xml:id="u-212.4" who="#KrystynaSienkiewicz">Zredukowano do minimum zatrudnienie pielęgniarek; pozwala ono na zapewnienie minimalnej tylko opieki, często jednoosobowej, jednozmianowej, brakuje informacji o zagrożeniach na stanowiskach pracy, brakuje nadzoru fachowego, brakuje świadectw wykonywania pracy w warunkach szczególnych. Te wszystkie czynniki wykazują tendencję wzrostową i można by powiedzieć: Lekarzu, ulecz się sam.</u>
          <u xml:id="u-212.5" who="#KrystynaSienkiewicz">Na koniec chciałabym się odnieść do przyjętego wczoraj, Wysoka Izbo, projektu nowelizacji ustawy o zakładach opieki zdrowotnej. Otóż projekt ten w razie przyjęcia i realizacji - a tak się stało - ten stan utrwali, a w przypadku bazy materialnej pogłębi (wczoraj usiłowałam to wykazać), ponieważ odsuwa na 10 lat termin dostosowania pomieszczeń do minimum standardowego, a normy zatrudnienia personelu odsuwa w nieskończoność. Ten mało apetyczny i mało budujący stan warunków pracy w ochronie zdrowia przedstawiłam jako przykład istnienia w pokojowej koegzystencji z jednej strony inspekcji sanitarnej, z drugiej zaś strony inspekcji pracy. Obyśmy zdrowi byli!</u>
          <u xml:id="u-212.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję pani posłance Krystynie Sienkiewicz z Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę panią posłankę Zofię Grzebisz-Nowicką z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Rozpatrywane dziś sprawozdanie z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 1993 r. zawiera także część rezultatów działań Rady Ochrony Pracy, w której mam zaszczyt reprezentować (już drugą kadencję) Krajowy Związek Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych. Jednym z problemów, któremu poświęciliśmy dużo uwagi, był stan bezpieczeństwa i higieny pracy w rolnictwie indywidualnym. W przyjętym w tej sprawie przez radę stanowisku z dnia 8 września 1992 r. bardzo mocno podkreśliliśmy zarówno tragiczny stan bhp w rolnictwie indywidualnym, jak również potrzebę podjęcia wielokierunkowych działań mających na celu zmniejszenie skali wypadkowości i zagrożeń chorobami zawodowymi przy pracy rolniczej. Wskazaliśmy na konieczność: po pierwsze, określenia zasad ochrony zdrowia i życia w gospodarstwach rolnych, zostały one opracowane w bieżącym roku przez Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, po drugie, skoordynowania działań w zakresie prewencji wszystkich instytucji, organizacji i związków zawodowych, ze szczególnym uwzględnieniem szkolenia i popularyzacji zasad bezpiecznej pracy w środowisku wiejskim, po trzecie, przyspieszenia prac w zakresie dostosowywania warunków bezpieczeństwa i higieny pracy na wsi polskiej do standardów europejskich i przygotowania się do ratyfikacji przez Polskę Konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy nr 129, dotyczącej inspekcji pracy w rolnictwie.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Mówię o tych zadaniach dlatego, że w przedłożonym sprawozdaniu poświęcono im zbyt mało miejsca, a wypadki w rolnictwie stanowią aż 32% ogólnej liczby wypadków w całej gospodarce narodowej i 34% wypadków śmiertelnych. Mówili o tym moi przedmówcy. Musi nas boleć fakt, że co roku w gospodarstwach rolników zdarza się około 50 tys. poważnych wypadków, a aż około 300 osób traci w nich życie. Zagrożenia zdrowia i życia rolników i członków ich rodzin mają różnorodne przyczyny. Są nimi bardzo trudne warunki pracy, w jakich wykonywana jest działalność produkcyjna, różnorodność czynności wykonywanych w ciągu jednego dnia, wielość obsługiwanych maszyn i urządzeń oraz ich nie najlepsza jakość, a także okresowe spiętrzenie prac, pośpiech i wiele innych czynników. Praca w zmiennych, często szkodliwych dla zdrowia warunkach pogodowych, w warunkach, w których człowiek narażony jest na działanie biologicznych i chemicznych środków do produkcji rolnej, zagrożenia te potęguje. Podkreślenia wymaga także fakt, że praca w rolnictwie niesie ze sobą specyficzne zagrożenia, na które narażone są oprócz rolników również kobiety, dzieci i osoby starsze, żyjące w gospodarstwach rolnych. Tylko z powodu urazów i zatruć zmarło w 1993 r. w przeliczeniu na 100 tys. ludzi w mieście 73,8 osób, a na wsi aż 85,3, czyli o 15 osób więcej.</u>
          <u xml:id="u-214.2" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Podaję te fakty dlatego, by uzmysłowić nam wszystkim ogrom zadań, jakie trzeba zrealizować w dziedzinie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa w pracy rolniczej. Wiele z nich jest w trakcie realizacji. Musi być jednak znacznie szybsze tempo i większa skuteczność niż dotychczas. Dobrze się stało, że pod kierunkiem głównego inspektora pracy powstał w ubiegłym roku raport o stanie ochrony pracy w rolnictwie indywidualnym, że powołano komisję do spraw bhp w rolnictwie indywidualnym jako organ doradczo-opiniodawczy w sprawach ochrony pracy rolniczej, w skład której wchodzą przedstawiciele głównego inspektora pracy KRUS, Ministerstwa Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Krajowego Związku Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych, Krajowej Rady Doradztwa Rolniczego, ochotniczych straży pożarnych, instytutów naukowych i naukowo-badawczych i wielu innych ważnych instytucji. Pozwala to niewątpliwie na lepszą koordynację i integrację działań instytucji i organizacji uczestniczących w sferze ochrony pracy rolniczej. Powinno to przyczynić się także do zwiększenia efektywności naszych wspólnych działań w tej dziedzinie. Niezbędne są jednak prace nad systemowymi regulacjami dotyczącymi profilaktyki zawodowej w rolnictwie, choć mam świadomość, jak trudne to jest przedsięwzięcie i długotrwałe. Trzeba też reaktywować społeczną inspekcję pracy w rolnictwie. W latach osiemdziesiątych działało na wsi ponad 7,5 tys. społecznych inspektorów pracy wytypowanych i przeszkolonych przez organizację kółek rolniczych.</u>
          <u xml:id="u-214.3" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Mam nadzieję, że doczekają się wkrótce realizacji wnioski mojego związku w sprawie stworzenia prawno-ekonomicznych podstaw do działalności społecznych inspektorów pracy w rolnictwie. Jest to niezbędne do prowadzenia w środowisku wiejskim efektywnej działalności profilaktycznej, w tym edukacyjnej. Powinni to być także rzecznicy rolników w sprawach o odszkodowania z tytułu wypadków przy pracy rolniczej i chorób zawodowych. Uważam także, że należy wprowadzić obowiązek analizowania wszystkich wypadków przy pracy rolniczej, a nie tylko tych, w których podjęto decyzję przyznającą odszkodowanie. Jest to konieczne do rozpoznania rzeczywistej skali zagrożeń i prowadzenia racjonalnej profilaktyki w środowisku wiejskim.</u>
          <u xml:id="u-214.4" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Istnieje też potrzeba wprowadzenia nakazów i zakazów przeciwdziałających kompleksowi zagrożeń o charakterze publicznym, wynikających z działalności rolniczej; dotyczy to np. bezpieczeństwa w ruchu drogowym, bezpieczeństwa konsumentów (chodzi tu o zagrożenia związane z pestycydami oraz chorobami odzwierzęcymi), zagrożeń budowlanych, pożarowych, elektrycznych itp.</u>
          <u xml:id="u-214.5" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">W związku z rosnącą podażą i coraz szerszym asortymentem środków do produkcji rolnej zwiększać się musi udział Państwowej Inspekcji Handlowej, Państwowej Inspekcji Skupu i Przetwórstwa Artykułów Rolnych i Państwowej Inspekcji Pracy w kontroli dostawców tych środków. Chodzi tu o certyfikację maszyn, urządzeń i maszyn rolniczych, o ocenę wprowadzanych na rynek środków ochrony roślin, odzieży ochronnej itp., produkowanych zarówno w kraju, jak i importowanych. Potrzebna jest także ścisła kontrola używanych maszyn z importu, które „oczyszczają” rynek zagraniczny, a odbierają życie naszym rolnikom.</u>
          <u xml:id="u-214.6" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Należy również rozszerzać i intensyfikować różnorodne działania na rzecz promocji zagadnień dotyczących bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia rolników, a także różnych form edukacji społeczeństwa wiejskiego. Ogromną rolę mają tu do spełnienia środki masowego przekazu. Mój związek, a przede wszystkim organizacja Kół Gospodyń Wiejskich od wielu lat, mimo różnych trudności, organizuje wspólnie z Państwową Inspekcją Pracy i Kasą Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego seminaria i szkolenia rolniczek i rolników dotyczące problematyki ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracy rolniczej. Potrzeby są jednak wielokrotnie większe w stosunku do tego, co robimy. Wspieramy także działania KRUS, która zgodnie z ustawą o ubezpieczeniu społecznym rolników realizuje odpowiedzialne zadania w dziedzinie zapobiegania wypadkom przy pracy rolniczej i rolniczym chorobom zawodowym oraz prowadzi rehabilitację zdrowotną ubezpieczonych rolników. W bieżącym roku z tej formy pomocy będzie mogło skorzystać ok. 10 tys. rolników. Organizujemy także różne turnusy rehabilitacyjno-zdrowotne dla dzieci rolników. Zapotrzebowanie społeczne na tego rodzaju formę pomocy rodzinom wiejskim jest bardzo duże. Wynika ono głównie ze złego stanu zdrowia dzieci wiejskich, a także ze zubożenia rodzin rolniczych. Rozmiary tych działań limitowane są wielkością środków zgromadzonych na ten cel. Niestety, ciągle jest zbyt mało sponsorów wspierających nie tylko słowem, lecz także środkami finansowymi tę słuszną społecznie akcję.</u>
          <u xml:id="u-214.7" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Wysoki Sejmie! Podniosłam w swoim wystąpieniu tylko niektóre problemy dotyczące działań na rzecz ochrony zdrowia i życia w gospodarstwach rolnych. Mam nadzieję, że dobrze układająca się współpraca z Państwową Inspekcją Pracy, zaangażowanie wysoko kwalifikowanej kadry zatrudnionej zarówno w placówkach terenowych, jak i w Głównym Inspektoracie Pracy, pełniejsze skorzystanie z dorobku naukowego instytutów, także Centralnego Instytutu Ochrony Pracy, przynosić będą coraz lepsze rezultaty dla dobra ludzi rolniczego trudu.</u>
          <u xml:id="u-214.8" who="#ZofiaGrzebiszNowicka">Z tym przekonaniem głosować będę za przyjęciem przez Wysoką Izbę przedłożonego przez głównego inspektora pracy sprawozdania z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 1993 r.</u>
          <u xml:id="u-214.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję pani posłance Zofii Grzebisz-Nowickiej z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Mieczysława Kasprzaka z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#MieczysławKasprzak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na podstawie informacji Państwowej Inspekcji Pracy za 1993 r. należy stwierdzić, że stan warunków pracy w kraju jest wysoce niezadowalający. Mimo że liczba wypadków przy pracy (bez rolnictwa indywidualnego) zbliżona była do wartości z 1992 r., musimy jednak pamiętać o tym, że przeciętne zatrudnienie zmalało o ok. 4,5%. Wzrósł natomiast o ponad 4% wskaźnik częstotliwości wypadków. W porównaniu z 1992 r. wzrosła o 3% liczba stwierdzonych chorób zawodowych. Wzrósł również o prawie 8% współczynnik roczny zachorowalności - wyniósł on 129 przypadków na 100 tys. zatrudnionych, czyli był najwyższy od 22 lat. Głównymi przyczynami zapadalności na choroby zawodowe są wieloletnie zaniedbania w zakresie profilaktyki technicznej organizacji (z powodu trudnej sytuacji ekonomicznej zakładów pracy), jak również profilaktyki medycznej, ograniczonej na skutek zlikwidowania zakładowych placówek służby zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#MieczysławKasprzak">Nadal nie jest rozwiązany problem pracy w rolnictwie indywidualnym, pomimo że wypadki przy pracy rolniczej stanowią ponad 1/3 wszystkich wypadków przy pracy. Rolnictwo indywidualne pozostaje nadal poza systemem ochrony pracy.</u>
          <u xml:id="u-216.2" who="#MieczysławKasprzak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zasadniczym celem działalności Państwowej Inspekcji Pracy jest zapewnienie możliwie szybkiego i konsekwentnego przestrzegania obowiązującego prawa pracy. W warunkach dokonujących się przemian społeczno-gospodarczych realizacja tego celu napotyka na wiele przeszkód wynikających zarówno z obowiązujących rozwiązań prawnych, jak i występujących nowych negatywnych zjawisk. Obowiązujące przepisy prawa pracy nie zawsze mają stwarzać możliwość egzekwowania należnych pracownikom uprawnień, przede wszystkim w zakresie zawierania umów o pracę (chodzi tu o zjawisko pracy na czarno), jak również gdy idzie o rozpoczynanie działalności gospodarczej bez zapewnienia bezpiecznych warunków pracy.</u>
          <u xml:id="u-216.3" who="#MieczysławKasprzak">Znamienny jest również fakt, że w 1993 r. na jednego inspektora w okręgowych inspektoratach pracy przypadało średnio 1500 zakładów. Oznacza to, że inspektor musiałby kontrolować 6 zakładów dziennie przez 260 dni roboczych w roku, aby skontrolować wszystkie zakłady. Faktycznie natomiast możliwości Państwowej Inspekcji Pracy pozwalały w 1993 r. skontrolować około 4% zakładów. Niezbędne jest więc, moim zdaniem, wprowadzenie mechanizmów automatycznie skłaniających pracodawców do podejmowania przedsięwzięć na rzecz poprawy warunków pracy. Konieczne jest również wprowadzenie szeregu zmian w prawie pracy, umożliwiających skuteczną kontrolę, jak również wprowadzenie systemu kształcenia i szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, obejmującego placówki oświatowe, pracowników, działaczy związkowych, jak również pracodawców.</u>
          <u xml:id="u-216.4" who="#MieczysławKasprzak">W celu poprawy skuteczności sprawowania kontroli niezbędne jest:</u>
          <u xml:id="u-216.5" who="#MieczysławKasprzak">— upoważnienie Państwowej Inspekcji Pracy do kontroli każdego świadczenia pracy na rzecz pracodawcy;</u>
          <u xml:id="u-216.6" who="#MieczysławKasprzak">— upoważnienie Państwowej Inspekcji Pracy do kontroli zgodności zawartych umów z charakterem wykonywanej pracy;</u>
          <u xml:id="u-216.7" who="#MieczysławKasprzak">— upoważnienie Państwowej Inspekcji Pracy do legitymowania osób przebywających na terenie zakładu pracy, dla ustalenia ich tożsamości i celu pobytu w zakładzie pracy;</u>
          <u xml:id="u-216.8" who="#MieczysławKasprzak">— zapewnienie współdziałania Państwowej Inspekcji Pracy z innymi instytucjami, takimi jak Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Urząd Skarbowy, Urząd Pracy, Policja.</u>
          <u xml:id="u-216.9" who="#MieczysławKasprzak">Niejednokrotnie działania te nie będą mile widziane przez pracodawców, wszyscy jednak musimy mieć świadomość tego, że chodzi tu o życie lub zdrowie ludzkie. Bardzo często uzyskujemy świadomość tego, gdy dochodzi do tragedii, czyli wtedy, gdy jest już za późno.</u>
          <u xml:id="u-216.10" who="#MieczysławKasprzak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Popieram zgłoszony już wcześniej wniosek o przyjęcie przez Wysoką Izbę sprawozdania z działalności Państwowej Inspekcji Pracy za 1993 r.</u>
          <u xml:id="u-216.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Mieczysławowi Kasprzakowi z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Jacka Kasprzyka z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#JacekKasprzyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Prawdą jest, że zachodzące przekształcenia strukturalne powodują wiele nieprawidłowości w przestrzeganiu prawa, a szczególnie prawa pracy i warunków bhp. Zapotrzebowanie społeczne, wyrażające się liczbą napływających skarg oraz zapytań, zmusiło organa Państwowej Inspekcji Pracy do coraz intensywniejszego angażowania się w kontrole dotyczące zagadnień prawa pracy, tym bardziej że procesowi likwidacji, upadłości zakładów najczęściej towarzyszyły wypadki naruszania prawa pracy.</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#JacekKasprzyk">Rok 1993 nie przyniósł istotnych zmian w zakresie poprawy warunków bezpieczeństwa i higieny pracy. Trudności finansowe zakładów coraz częściej hamowały ich działania na rzecz poprawy samych warunków pracy. W szczególnie negatywnej formie występował ten problem w sektorze prywatnym, gdzie przede wszystkim dominowała walka o zysk, natomiast właściwie nie inwestowano w człowieka.</u>
          <u xml:id="u-218.2" who="#JacekKasprzyk">W 1993 r. odnotowano nieznaczne zmniejszenie liczby wypadków przy pracy, lecz jednocześnie wzrosła liczba wypadków śmiertelnych oraz liczba osób poszkodowanych w tych wypadkach. Trudno więc wiązać niewielkie zmniejszenie liczby wypadków przy pracy z poprawą samych warunków pracy. Jest to raczej efekt zmian w strukturze procesów produkcyjnych oraz bardziej powszechnego zjawiska zastępowania umów o pracę umowami cywilnoprawnymi oraz ukrywania faktów wypadków.</u>
          <u xml:id="u-218.3" who="#JacekKasprzyk">Mimo spadku zatrudnienia w 1993 r. nastąpił wzrost liczby zachorowań na choroby zawodowe. Kontrole inspektorów pracy wykazują, iż w dalszym ciągu szczególnie w sektorze prywatnym wiele jednostek nie dokonuje rozpoznania czynników środowiska pracy, niestety przy tolerancyjnym podejściu lekarzy służby zdrowia. W trakcie przeprowadzania badań pracowników pomija się generalnie charakterystykę stanowiska pracy. Stąd też należy domniemywać, iż wiele orzeczeń lekarskich nie ma ścisłego związku z warunkami, w jakich pracownik wykonuje swoją pracę. Nie ma też większego nacisku ze strony samych pracowników, jak również organizacji związkowych, na tworzenie warunków oraz organizowanie pracy w sposób zapobiegający tym wypadkom i chorobom. Nie sprzyja temu również koncepcja likwidacji placówek przemysłowej służby zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-218.4" who="#JacekKasprzyk">Rok 1993 nie przyniósł też żadnych istotnych rozstrzygnięć prawnych, które pozwoliłyby zintensyfikować proces szkolenia z zakresu bhp. Wręcz przeciwnie, opóźnienia legislacyjne i utrata mocy obowiązującej przez funkcjonujące dotychczas zarządzenie nr 43 MPiSS stały się doskonałym usprawiedliwieniem zaniedbywania obowiązków zakładów pracy na tym odcinku. Niski poziom wiedzy oraz niedostosowanie obowiązującego prawa do aktualnego stanu własnościowego w gospodarce rynkowej powodują owo naruszanie prawa. Prywatni pracodawcy w wielu przypadkach uważają, że wręcz nie obowiązuje ich Kodeks pracy.</u>
          <u xml:id="u-218.5" who="#JacekKasprzyk">W 1993 r. nie został uchwalony pakt o przedsiębiorstwie państwowym, gdzie oczekiwano uregulowań wielu problemów oraz zmian działu X i XI Kodeksu pracy. O sprawach związanych z umowami cywilnoprawnymi już mówiliśmy. W sytuacji znacznego bezrobocia i biernej postawy organizacji związkowych pracownicy godzą się na wszelkiego rodzaju propozycje pracodawcy. Nawet w sytuacji istnienia stosunku pracy w sektorze prywatnym - przy braku obowiązku prowadzenia jakiejkolwiek dokumentacji - poza kontrolą pozostaje cała gama problemów będących przedmiotem zainteresowania Państwowej Inspekcji Pracy. Prowadzi to do wielu sporów trudnych do rozstrzygnięcia nawet na drodze sądowej. Są to sprawy związane z czasem pracy, zapłatą za godziny nadliczbowe, urlopami wypoczynkowymi i innymi świadczeniami. Zawieranie krótkotrwałych umów również powoduje eliminowanie obowiązku konieczności wypłaty odpraw przy likwidacji czy upadłości zakładu pracy, czy też przy ograniczeniu zatrudnienia. Szczególnie negatywnie można ocenić praktyki wobec młodocianych i kobiet. Nawet mimo refundacji wynagrodzeń osób odbywających praktyczną naukę zawodu notuje się przypadki zmuszania do podpisywania list płac bez pobierania wynagrodzenia. Młodociani i ich rodzice w obawie przed utratą praktyki godzą się na takie nadużycia. Potwierdzeniem powyższego są skargi z zastrzeżeniem nieujawniania nazwisk.</u>
          <u xml:id="u-218.6" who="#JacekKasprzyk">W celu ograniczenia przypadków łamania prawa wydaje się więc niezbędne odpowiednie dostosowanie prawodawstwa, niezbędna jest również współpraca Państwowej Inspekcji Pracy z organami takimi jak prokuratura, Policja, ZUS, urzędy skarbowe czy urzędy pracy. By jednak taka współpraca mogła być skuteczna, należałoby stworzyć jednolity system zbierania danych i informacji na temat zachodzących zjawisk.</u>
          <u xml:id="u-218.7" who="#JacekKasprzyk">Wysoka Izbo! Analizując całokształt okoliczności i przyczyn nieposzanowania prawa pracy oraz funkcjonowanie Państwowej Inspekcji Pracy za najważniejsze uznałbym: przyspieszenie procesu legislacyjnego i uchwalenie Kodeksu pracy oraz przepisów wykonawczych do wielu ustaw związanych z ochroną pracy; zakończenie prac nad systemem ubezpieczeń społecznych, który różnicowałby składki pracodawców w kontekście stanu bezpieczeństwa i higieny pracy; zdefiniowanie i opracowanie skutecznych metod walki z tzw. nielegalnym zatrudnieniem. Następnie chodzi o przyspieszenie już rozpoczętego procesu weryfikacji i zmian ustalonych w dotychczasowym prawodawstwie z lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych przepisów bhp w taki sposób, aby uwzględniły one postęp techniczny, zmiany technologii oraz przekształcenia własnościowe.</u>
          <u xml:id="u-218.8" who="#JacekKasprzyk">Nieodzowna jest również weryfikacja wysokości grzywien, które przestały być uciążliwe w związku z inflacją. Należałoby się zastanowić nad możliwością ściągania tych grzywien. Również warto by było uprościć system postępowania mandatowego, gdyż do tej pory jest on bardzo skomplikowany. Istotną sprawą jest też nadanie inspektorom pracy prawa wstrzymywania działalności zakładów pracy w przypadku bezpośredniego zagrożenia dla życia i zdrowia oraz prawa sprzeciwu przy uruchamianiu nowo powstałych i przebudowanych zakładów. W obecnym stanie prawnym te kompetencje ma tylko okręgowy inspektor pracy. Również nieodzowne wydaje się nałożenie obowiązku na uruchamiane zakłady pracy zgłaszania tego faktu Państwowej Inspekcji Pracy.</u>
          <u xml:id="u-218.9" who="#JacekKasprzyk">Bardzo ważne jest dostosowanie struktury Państwowej Inspekcji Pracy do obecnie istniejących potrzeb. Mógłbym to podać na przykładzie województwa częstochowskiego...</u>
          <u xml:id="u-218.10" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, pozwalam sobie zwrócić uwagę, że trwa posiedzenie Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę kontynuować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#JacekKasprzyk">...gdzie usiłowano dostosować struktury organizacyjne do zaistniałych potrzeb. Występowałem z takim wnioskiem w imieniu wojewody i związków zawodowych działających na terenie województwa częstochowskiego, ale okręgowy inspektor pracy wyraził sprzeciw, motywując, że struktura organizacyjna kraju na to nie pozwala. Myślę, że nie jest to dostatecznie istotna argumentacja.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#JacekKasprzyk">I ostatnia kwestia, na którą chciałem tutaj zwrócić uwagę. Zastanawiając się nad bezpieczeństwem i warunkami pracy, cały czas mówimy o instytucjach, które powinny te warunki zapewniać i je kontrolować, obciążamy pewnymi obowiązkami pracodawców, natomiast milczeniem pomijamy fakt nieprzestrzegania prawa pracy przez samych pracowników. Jest to dylemat, który powinien zostać rozstrzygnięty w sposób prawny i jednoznaczny, tak aby pewne funkcje kontrolne mogła również wykonywać kadra przedsiębiorstw w stosunku do swoich pracowników.</u>
          <u xml:id="u-220.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Jackowi Kasprzykowi.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Nadal nie mamy kworum. Prosiłbym o włożenie kart do czytników i sprawdzenie, czy w zasięgu wzroku państwa nie ma kart, których właściciele są na sali nieobecni. Kiedy przychodzi do głosowania, okazuje się, że karty były, a nie było ich właścicieli. Proszę tylko włożyć karty do czytników, to nam wystarczy.</u>
          <u xml:id="u-221.2" who="#AleksanderMałachowski">A więc mamy w tej chwili 182 posłów. W tej sytuacji czekamy na kworum i kontynuujemy debatę.</u>
          <u xml:id="u-221.3" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Romana Edwarda Borka z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#RomanEdwardBorek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Obowiązkiem każdego pracodawcy bez względu na system gospodarczy i polityczny jest przestrzeganie obowiązującego prawa pracy i stworzenie dla zatrudnionych dogodnych, a przede wszystkim bezpiecznych stanowisk pracy. Jak wynika z omawianego sprawozdania z działalności Państwowej Inspekcji Pracy za 1993 r., liczba powstałych wypadków przy pracy jest w zasadzie podobna w porównaniu z latami wcześniejszymi. I to jest, moim zdaniem, bardzo poważne zjawisko. W przypadku każdej tragedii przy pracy musi istnieć przyczyna jej powstania. Przyczyn takich w omawianym sprawozdaniu wymienionych jest bardzo wiele. Są to przyczyny leżące po stronie nadzoru, kierownictwa zakładu, ale także wiele wypadków zachodzi z winy samych pracowników, często z powodu braku wyobrażenia o istniejących zagrożeniach. Często bardzo trudno jest ustalić, kto i co było bezpośrednią przyczyną, po czyjej stronie jest wina. Na przykład pracownik zdejmuje osłonę od piły tarczowej, a ta przecina nogę. Tłumaczy się później, iż musiał ją zdjąć, bo się zacinała. Kto był w takim wypadku winny? Ten, kto mu dał narzędzie, twierdząc, iż było sprawne, czy sam pracownik? W takich przypadkach często staje się po stronie poszkodowanego, choć on sam był sprawcą wypadku. Podawane przez pracowników PIP w omawianym sprawozdaniu przyczyny wypadków wydają mi się trochę wyimaginowane. Jest to jakby szukanie przyczyny teoretycznej na siłę, aby tylko ją znaleźć. Zgadzam się, iż musi być przyczyna każdej tragedii, ale często brak oświadczenia pracownika na piśmie, iż został przeszkolony w zakresie przestrzegania przepisów bhp, jest uważany przez pracowników Państwowej Inspekcji Pracy za przyczynę wypadku. I to właśnie jest dla mnie czystą teorią. Zgadzam się, iż omawiane przykłady mogły być lub są przyczyną wymienionych wypadków, ale nie uważam, że są przedstawione w sposób dość precyzyjny, bo gdyby tak przed zatonięciem promu „Heweliusz” wysłać pracowników PIP na kontrolę, to nie sądzę, iż wszystkie wymienione przyczyny byłyby uznane za niedociągnięcia. Na potwierdzenie moich słów dam przykład, iż inspektor Państwowej Inspekcji Pracy zezwolił na użytkowanie obiektu jednej ze szkół do chwili przejęcia jej przez samorząd. Proszę państwa, decyzja taka jest absurdalna, bo albo obiekt się nie nadaje, albo się nadaje do użytku. Ale proszę sobie wyobrazić, co by było, gdyby w takim obiekcie dziecko złamało nogę, kiedy już tę szkołę przejąłby samorząd. Oczywiście winny byłby dyrektor szkoły lub wójt, bo dziecko nie miało prawa przebywać w tym obiekcie. Na pewno nikt nie chce, aby doszło do wypadku, ale często jest to nie do przewidzenia i ciśnie mi się na usta przysłowie, iż gdyby ktoś wiedział, że się przewróci, toby się położył.</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#RomanEdwardBorek">W sprawozdaniu podawane są przypadki łamania prawa pracy przez zaniżanie wynagrodzeń w ramach umów o pracę itp. Zgadzam się z całą stanowczością, iż jest to łamanie prawa, ale czy na pewno tylko prawa pracy, bo jeśli ktoś zgadza się, aby miał wpisaną w umowę o pracę kwotę 200 zł, a bierze jeszcze dodatkowo 200 zł, to na pewno jest w tym wypadku oszukiwany skarb państwa, ZUS, ale nie bezpośrednio sam pracownik, który zgadza się na takie warunki - mało tego, sam w ten sposób oszukuje wyżej wymienione instytucje. Oczywiście przypomina to trochę walkę z wiatrakami, bo nagle okazuje się, że większość zakładów, głównie prywatnych, zatrudnia za zapłatę na poziomie najniższego wynagrodzenia. Jest to trudne do udowodnienia z kilku przyczyn, takich jak: milczenie pracownika (który dopiero wtedy dużo mówi, gdy go zwolnią), brak właściwej księgowości (przez co następuje ukrywanie dochodów), brak współdziałania ze strony ZUS i urzędów skarbowych. Czy tak trudno udowodnić, iż pracownik jest zatrudniony niezgodnie z przepisami Kodeksu pracy, jak również to, iż ma zaniżone pobory?</u>
          <u xml:id="u-222.2" who="#RomanEdwardBorek">Na przykład sklep otwarty jest 12–16 godzin na dobę i obsługuje go tylko jedna osoba. Przecież widać ewidentnie, iż ten pracownik pracuje niezgodnie z przepisami prawa pracy, i wie o tym i ZUS, i urząd skarbowy, i na pewno jest to bardzo łatwe do wychwycenia przez wykwalifikowane kadry Państwowej Inspekcji Pracy. I okazuje się, iż wszyscy o tym wiemy, a bałagan w tej dziedzinie jest w całym kraju. Jest to problem o tyle poważny, że z powodu takich praktyk często jest „rozkładana” konkurencja, która solidnie odprowadza podatki do budżetu państwa, a jednocześnie na danym terenie rozładowuje problem bezrobocia. Wydaje mi się, iż sankcje stosowane za łamanie prawa, o którym tu mówię, są zbyt małe i po prostu pracodawcom opłaca się ryzykować, gdyż przez kilka miesięcy takiej działalności więcej zyskują niż zapłacą z tytułu ewentualnej kary.</u>
          <u xml:id="u-222.3" who="#RomanEdwardBorek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zmienił się ustrój, zmienia się system gospodarczy i prawo pracy również musi ulegać ciągłym modyfikacjom. Wydaje mi się, iż pewne przepisy dotychczas obowiązujące są w obecnych warunkach gospodarczych, przy dużym bezrobociu, jakby już nieaktualne albo wręcz trudne do wyegzekwowania.</u>
          <u xml:id="u-222.4" who="#RomanEdwardBorek">Raport podaje przykłady zatrudniania kobiet w niedozwolonych warunkach, ale sam jestem wielokrotnie świadkiem, kiedy kobieta chce wykonywać każdą pracę, aby móc zarabiać na życie. To jest niezgodne z zasadami prawa pracy. Decyzja w tym wypadku zależy oczywiście od pracodawcy.</u>
          <u xml:id="u-222.5" who="#RomanEdwardBorek">Podobnie jeśli chodzi o wyposażenie w odzież ochronną, niezbędne proste narzędzia do pracy itp. Poruszam to zagadnienie w aspekcie zatrudniania w dzisiejszych warunkach dużej liczby ludzi przebywających na zasiłkach dla bezrobotnych, którzy wielokrotnie (są to bardzo częste przypadki) porzucają pracę po kilku dniach. Nie zwalnia to oczywiście pracodawców od obowiązku wyposażenia w wyżej wymienione środki, ale jest to aspekt, który w tej ocenie należy brać pod uwagę.</u>
          <u xml:id="u-222.6" who="#RomanEdwardBorek">Na zakończenie chciałbym poruszyć jeszcze jeden problem, a mianowicie przeszkoleń bhp. W zakładach pracy, jak zostało już dziś powiedziane, zostały zlikwidowane stanowiska bhp, na których zatrudniane były osoby wykwalifikowane. I tak, szczerze powiedziawszy, w większości zakładów pracy albo nikt nie prowadzi przeszkoleń bhp, albo jest tworzona pewna fikcja na papierze. Z kolei kursy bhp są drogie. W ten sposób błędne koło się zamyka, a koszty za to płaci niestety społeczeństwo, ludzie ulegający wypadkom.</u>
          <u xml:id="u-222.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Romanowi Edwardowi Borkowi z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Jadwigę Błoch z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-223.2" who="#AleksanderMałachowski">Zanim pani posłanka zabierze głos, chcę zaapelować do posłów śledzących obrady w pokojach, bo ktoś mi zwrócił uwagę, że posłowie widzą listę mówców wyświetlaną na ekranach telewizorów. Umówiliśmy się - i taka jest decyzja marszałka Zycha - że głosowanie odbędzie się o godz. 17.30 (czyli powinno się odbyć 15 minut temu). Czekamy po prostu na kworum. Jeśli ktoś czeka na zakończenie debaty, to mogę poinformować, że debata zostanie zakończona w przyszłym tygodniu. Proszę więc bardzo, aby posłowie zechcieli przyjść, bo ciągle nie mamy kworum.</u>
          <u xml:id="u-223.3" who="#AleksanderMałachowski">Ile mamy w tej chwili włożonych kart?</u>
          <u xml:id="u-223.4" who="#AleksanderMałachowski">Jest już 211 kart. Bardzo niewiele kart brakuje do tego, byśmy mogli przeprowadzić głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-223.5" who="#AleksanderMałachowski">Proszę panią posłankę Jadwigę Błoch o wystąpienie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#JadwigaBłoch">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedłożone przez głównego inspektora pracy sprawozdanie z działalności Państwowej Inspekcji Pracy wykazuje, iż dokonujące się przemiany społeczno-gospodarcze rodzą zjawiska, które w połączeniu z funkcjonowaniem niedoskonałego prawa i nadmiernie komercjalnym podejściem wielu pracodawców do funkcjonowania podmiotów gospodarczych prowadzą do patologicznych zachowań w sferze stosunków pracy. Do niekorzystnych zjawisk należą: różne formy zatrudniania na czarno, zagrożenie pracowników utratą pracy, niepewność losu podmiotów gospodarczych, wykorzystywanie przez pracodawców form zatrudnienia w postaci umowy zlecenia. Przedłużają się prace związane z nowelizacją prawa pracy zarówno rangi ustawowej, jak i przepisów wykonawczych. Wyniki kontroli przeprowadzonych przez inspektorów pracy potwierdzają postępujący regres w obszarze warunków pracy. W ostatnich latach nastąpiło też duże zróżnicowanie sytuacji w sferze ochrony pracy. Z analizy wyników kontroli z okręgu zielonogórskiego wynika, że pogłębia się zróżnicowanie poziomu warunków pracy w poszczególnych zakładach. Z jednej strony wiele zakładów pracy ma ogromne kłopoty finansowe z realizacją swoich bieżących zadań i z tego względu jeszcze ograniczyło możliwości poprawy stanu bhp. Inne podmioty gospodarcze dzięki dobrej sytuacji finansowej mogły sobie pozwolić na prawidłowe wyposażenie w środki ochrony pracy. Te ostatnie są jednak nieliczne. Można z dużym prawdopodobieństwem przewidzieć, że zjawisko to będzie się nasilać. Z rozeznania inspektorów pracy wynika, że kiedy w latach ubiegłych na stan bhp rzutowały możliwości wykonawcze i możliwości uzyskania odpowiednich środków na rynku, to obecnie barierą stał się brak źródeł finansowania. Równie ważna jest obojętna lub negatywna postawa części pracodawców wobec sprawy warunków pracy. Wśród przyczyn można jeszcze wymienić niepewność kadr kierowniczych co do dalszych losów przedsiębiorstw, często nieumiejętność przystosowania się do nowych warunków, zaangażowanie w spory ze związkami i wreszcie chęć osiągnięcia zysków doraźnych przy równoczesnym braku polityki perspektywicznej. Zjawiska te występują we wszystkich sektorach własności. Obserwuje się praktycznie brak działalności organów założycielskich na rzecz ochrony pracy. Zjawisko to obserwuje się między innymi w ochronie zdrowia, oświacie, kulturze, transporcie kolejowym, rolnictwie i budownictwie. W niewielkim stopniu poprawia się pozycja służb bhp, w zakładach nie funkcjonuje systemowe zarządzanie sprawami warunków pracy. Ciągle wzrastający udział prywatnych podmiotów w gospodarce nie pozostaje w zgodności z zasadą kojarzenia działalności produkcyjnej z obowiązującym prawem pracy, czemu sprzyja niespójne i nie dostosowane do rzeczywistości prawo. Niepokojący zakres osiąga dostrzegana u prywatnych pracodawców tendencja do nieuczciwego wykorzystywania rozwiązań prawnych w sferze ochrony pracy. W latach 1993–1994 przejawy tej tendencji stwierdzono w takich działaniach, jak: nadużywanie możliwości zawierania umów o pracę na czas określony celem unikania zobowiązań wynikających ze stabilnego stosunku pracy; zawieranie umów cywilnoprawnych przy faktycznym występowaniu wszystkich cech umownego stosunku pracy, przy powszechnej akceptacji innych pracodawców; nadużywanie form ustnego porozumienia co do pracy i unikanie zobowiązań na piśmie; stosowanie bezprawnej dowolności w ustalaniu wysokości i terminów wypłaty wynagrodzeń oraz innych świadczeń; wymuszanie rezygnacji z pracy w przypadku uzasadnionej nieobecności nawet w stosunku do osób objętych ochroną, na przykład kobiet w ciąży; ukrywanie zaistniałych wypadków przy pracy i unikanie związanych z tym świadczeń pieniężnych; odmowa ponoszenia kosztów okresowych i kontrolnych badań lekarskich oraz pomiarów środowiska pracy wbrew wyraźnym regulacjom ustawowym.</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#JadwigaBłoch">Panie i Panowie! Przedstawione wyżej uwagi to tylko zarys pogarszającej się sytuacji w dziedzinie ochrony pracy. Z informacji uzyskanych w zielonogórskim Okręgowym Inspektoracie Pracy wynika, że prawie 50% skarg pracowniczych dotyczyło niewypłacenia lub bezpodstawnego zaniżenia świadczeń pieniężnych ze stosunku pracy. Na drugim miejscu występują...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#AleksanderMałachowski">Chwileczkę, przepraszam bardzo.</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#AleksanderMałachowski">Prosiłbym, żeby przybyli posłowie włożyli karty do czytników, bo widzę, że wiele osób nadeszło. Obserwuję też z przerażeniem, że posłów ubywa zamiast przybywać. Proszę zatem o włożenie kart do czytników - może będziemy mogli przystąpić do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-225.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę kontynuować.</u>
          <u xml:id="u-225.3" who="#AleksanderMałachowski">Proszę państwa o umożliwienie wypowiedzi posłance, bo jej nie słychać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#JadwigaBłoch">Na drugim miejscu występują problemy związane z nadużywaniem i rozwiązywaniem stosunku pracy. Od lat nie ulega zmianie katalog podstaw wnoszenia skarg do organów inspekcji pracy, na który składają się: nierespektowanie lub nieznajomość prawa przez pracodawców, trudności interpretacyjne wynikające z niedoskonałości przepisów i zróżnicowanego orzecznictwa, niedostateczna pomoc prawna zapewniana pracownikom w macierzystym zakładzie pracy.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#JadwigaBłoch">W działaniach inspektorskich wzrasta stopień trudności w szybkim załatwianiu tych spraw jako rezultat braku adresów firm, unikania przez pracodawców kontaktów z inspektorem, dość powszechnego braku podstawowej dokumentacji, w tym umów o pracę, list płac i obecności.</u>
          <u xml:id="u-226.2" who="#JadwigaBłoch">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Analiza sprawozdania głównego inspektora pracy prowadzi m.in. do następujących wniosków:</u>
          <u xml:id="u-226.3" who="#JadwigaBłoch">Konieczne jest podjęcie prac legislacyjnych w sferze prawa pracy, finansowego, gospodarczego, cywilnego i ubezpieczeniowego zmierzających do budowy systemu ochrony pracy o charakterze spójnym i kompleksowym. Obecnie nie funkcjonuje skuteczny sposób wpływania na poprawę standardów pracy. Kierunek na wymuszanie przez PIP działań w tej sferze jest tylko elementem systemu, i to nie zawsze skutecznym. Konieczne jest wprowadzenie preferencji podatkowych, celnych i innych taryf ulgowych w celu zachęcenia do inwestowania w dziedzinie warunków pracy. Ważnym elementem tego systemu wino być dostosowanie poziomu składek ubezpieczeniowych do stanu bhp.</u>
          <u xml:id="u-226.4" who="#JadwigaBłoch">Dążyć należy do dokonywania kompleksowej zmiany prawa pracy, opracowania nowego i nowoczesnego Kodeksu pracy, uwzględniającego zmiany społeczno-gospodarcze, konwencje i zalecenia MOP i Unii Europejskiej. Posługiwanie się obecnym prawem jest coraz bardziej utrudnione ze względu na jego rozproszenie, niespójność, brak jasności i brak dostosowania do realiów współczesności.</u>
          <u xml:id="u-226.5" who="#JadwigaBłoch">Zmiany wymaga ustawa o Państwowej Inspekcji Pracy, m.in. w celu wyposażenia inspektora pracy w prawo decydowania o zaprzestaniu działalności małych zakładów i nakładania grzywien na podmioty gospodarcze.</u>
          <u xml:id="u-226.6" who="#JadwigaBłoch">Wysoka Izbo! Wnoszę o przyjęcie sprawozdania głównego inspektora pracy wraz z zaprezentowanymi przeze mnie wnioskami.</u>
          <u xml:id="u-226.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję pani posłance.</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#AleksanderMałachowski">Jeszcze raz apeluję o wkładanie kart do czytników.</u>
          <u xml:id="u-227.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Mariana Michalskiego z Polskiego Stronnictwa Ludowego. Będzie to dzisiaj ostatni mówca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#MarianMichalski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z treści sprawozdania wynika, że w 1993 r. wzrósł wskaźnik wypadków śmiertelnych w stosunku do liczby wypadków ciężkich. Wykazano również niepokojące zjawisko wzrostu wypadków w sektorze prywatnych zakładów. Sądzę, że to wynika nie tylko ze wzrostu liczby tych zakładów, ale przede wszystkim z braku przestrzegania przepisów.</u>
          <u xml:id="u-228.1" who="#MarianMichalski">Nie możemy pozostać tylko przy stwierdzeniu, że w sektorze prywatnym w latach 1991–1993 wzrosła liczba wypadków aż o 46%, a liczba śmiertelnych wypadków o 41%, lecz należy podjąć skuteczne działania doskonalące organizację pracy oraz skuteczność przestrzegania przepisów prawnych.</u>
          <u xml:id="u-228.2" who="#MarianMichalski">Wysoka Izbo! Należy podjąć walkę z wszelkimi patologiami w polityce zatrudnienia i procesu pracy we wszystkich sektorach gospodarki. Świadomość konieczności przestrzegania zasad bhp musi wynieść młodzież ze szkół, a zwłaszcza szkół i uczelni zawodowych. Reszta należy do zakładu pracy, dobrze zorganizowanego i o prawidłowym nadzorze. Liczba przypadków zachorowań w 1993 r. była najwyższa od 1971 r. Nic dziwnego, skoro według sprawozdania co trzeci zatrudniony w sektorze publicznym i prywatnym pracował w kontakcie z czynnikami szkodliwymi, takimi jak hałas, pyły, ołów, azbest, a co drugi - w środowisku przekraczającym obowiązujące normy higieniczne.</u>
          <u xml:id="u-228.3" who="#MarianMichalski">Wysoka Izbo! Nawet najdoskonalszy program ochrony zdrowia stanie się mało skuteczny, jeżeli nie nastąpi radykalna poprawa warunków pod względem bezpieczeństwa i higieny pracy na każdym stanowisku. Temu problemowi Wysoka Izba oraz rząd muszą poświęcić znacznie więcej niż dotąd uwagi.</u>
          <u xml:id="u-228.4" who="#MarianMichalski">Pragnę zwrócić uwagę Wysokiej Izby na dwa działy gospodarki — oświatę i wychowanie oraz kulturę fizyczną. Oświata i wychowanie jest specyficznym działem w sferze poza produkcją materialną i w wielu działaniach zbliżona jest do sfery kultury i sztuki, stąd autorzy sprawozdania wykazali łączną liczbę przypadków chorób zawodowych. Również w tych sferach zawodowych liczba zachorowań przewyższa wskaźniki z lat 1991–1992. Zatem można wnioskować, że resorty, o których mówiłem, nie poczyniły skutecznych działań w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.</u>
          <u xml:id="u-228.5" who="#MarianMichalski">Sprawozdanie wykazuje, że 95,5% ogółu przypadków zachorowań dotyczy narządu głosu. Sądzę, że dokładne badania mogłyby zmienić ten współczynnik, gdyż okazałoby się, że znaczna liczba nauczycieli z 10-letnim i dłuższym stażem pracy ma wady wzroku, słuchu i układu ruchowego.</u>
          <u xml:id="u-228.6" who="#MarianMichalski">Z moich obserwacji wyraźnie wynika, że spośród nauczycieli wychowania fizycznego z 20-letnim i większym stażem pracy około 30% cierpi na zwyrodnienia kręgosłupa. Mimo braku dokładnych badań, resort oświaty i wychowania wraz z resortem kultury i sztuki zajmuje drugie miejsce po przemyśle pod względem liczby zapadalności zatrudnionych na choroby zawodowe. Stwierdzenie to obala wszelkie mity, jakoby nauczyciele pracowali za mało godzin w tygodniu.</u>
          <u xml:id="u-228.7" who="#MarianMichalski">Duży niepokój budzi podrozdział sprawozdania odnoszący się do nauczania bhp i ergonomii w szkolnictwie zawodowym i na wyższych uczelniach. Wykazane zaniedbania w nauczaniu bhp i ergonomii, a zwłaszcza nieodpowiednie programy, brak podręczników i pomocy dydaktycznych, odpowiedniego zaplecza lokalowego, nawet w uczelniach, oraz specjalistycznych kadr pedagogicznych, stanowią główne przyczyny niskiego poziomu nauczania bhp i ergonomii w szkolnictwie.</u>
          <u xml:id="u-228.8" who="#MarianMichalski">Stwierdzenie głównego inspektora pracy, że mimo przekazania szczegółowych uwag do wymienionych resortów sytuacja nie ulega zmianie, ma swoją wymowę. Być może przedstawiciele wspomnianych resortów zechcą wypowiedzieć się w powyższej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-228.9" who="#MarianMichalski">Autorzy sprawozdania w sposób marginalny potraktowali resort kultury fizycznej i turystyki. Należy spodziewać się, że sprawozdania dotyczące wypadków i chorób zawodowych w resorcie kultury fizycznej za dalsze lata obejmą również zawodników sportowych, którzy uczestniczą w systemie współzawodnictwa sportowego na zasadach umowy o pracę, kontraktach lub stypendiach.</u>
          <u xml:id="u-228.10" who="#MarianMichalski">Reasumując, pragnę z całą mocą podkreślić, że dzisiejsza debata sejmowa wniesie wiele nowych wartości do przyszłych norm prawnych, a zwłaszcza do nowelizacji prawa pracy. Będę głosował za przyjęciem sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-228.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Marianowi Michalskiemu z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#AleksanderMałachowski">Tak jak powiedziałem, było to ostatnie wystąpienie.</u>
          <u xml:id="u-229.2" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Nie mamy w tej chwili kworum, a w związku z upływem planowanego terminu zakończenia obrad Sejmu w dniu dzisiejszym do nie dokończonych punktów porządku dziennego powrócimy na 48 posiedzeniu w dniach 26–28 bm.</u>
          <u xml:id="u-229.3" who="#AleksanderMałachowski">Wyczerpaliśmy zatem porządek 47 posiedzenia Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-229.4" who="#AleksanderMałachowski">Informuję, że zgłosił się pan poseł Piotr Polmański w celu złożenia oświadczenia.</u>
          <u xml:id="u-229.5" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-229.6" who="#AleksanderMałachowski">Pozwólcie państwo posłowi Polmańskiemu wygłosić oświadczenie w ciszy.</u>
          <u xml:id="u-229.7" who="#AleksanderMałachowski">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#PiotrPolmański">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu grupy posłów z woj. katowickiego reprezentujących Unię Wolności, BBWR, KPN, PSL, partię Republikanie, a także Nową Demokrację składam następujące oświadczenie:</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#PiotrPolmański">Wyrażamy głębokie zaniepokojenie pogarszającą się atmosferą wokół ogólnej administracji rządowej w woj. katowickim. Od wielu miesięcy administracja ta, włącznie z wojewodą, jest przedmiotem narastającej presji ze strony przedstawicieli lokalnych organizacji partii koalicyjnych. Traktują oni administrację państwową jak własne podwórko, należny im powyborczy łup, którym mogą, ich zdaniem, dowolnie dysponować zarówno w zakresie kształtu organizacyjnego, celów działania, jak i podziału i obsady poszczególnych stanowisk. Powstała w związku z tym atmosfera niepewności destabilizuje codzienną pracę rządowej administracji wojewódzkiej.</u>
          <u xml:id="u-230.2" who="#PiotrPolmański">Wyrażamy głębokie zaniepokojenie i zdecydowanie protestujemy przeciwko sprzecznym z zasadami demokracji nawrotom nomenklaturowej mentalności. Rolą posła jest praca w parlamencie i działanie na polu ustawodawstwa, a nie załatwianie posad czy partykularnych interesów na poziomie województwa i ingerowanie w podstawy działania administracji państwowej. Urzędników państwowych wiąże obowiązujące prawo. Wymaganie od nich lojalności wobec partii jest nadużyciem. Sprzeczne jest także z rozpoczętymi w styczniu br. przez rząd i parlament pracami nad ustawą o państwowej służbie cywilnej i towarzyszącymi im deklaracjami przedstawicieli rządu. Partyjne programy polityczne realizuje się wyłącznie przez ustawodawstwo, zgodnie z zasadami państwa prawa. Spodziewamy się, że w tej nie cierpiącej zwłoki sprawie zajmie stanowisko również pan premier i minister - szef Urzędu Rady Ministrów. I tu następują podpisy posłów.</u>
          <u xml:id="u-230.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-231.1" who="#AleksanderMałachowski">Jeszcze pan poseł Ryszard Zając chce wygłosić oświadczenie.</u>
          <u xml:id="u-231.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#RyszardZając">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym złożyć oświadczenie w związku z oświadczeniem pana posła Polmańskiego. Oczywiście nie będę go komentował, natomiast chcę powiedzieć, że pan poseł słusznie wskazał, iż rolą posła nie jest ingerowanie w funkcjonowanie administracji państwowej. Wydaje mi się jednak mimo wszystko, że tego rodzaju oświadczenie, które...</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Potocki: Panie marszałku, nie ma polemik przy oświadczeniach, nie ma debaty nad oświadczeniami.)</u>
          <u xml:id="u-232.2" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo nie przerywać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#RyszardZając">Chciałbym oświadczyć w imieniu własnym, nie polemizując z posłem Polmańskim, iż moim zdaniem nie można składać oświadczeń w sprawach dotyczących funkcjonowania administracji rządowej na szczeblu wojewódzkim w momencie, kiedy jeszcze żadne decyzje nie zostały podjęte, co więcej, nie ma żadnych przesłanek, które świadczyłyby o tym, że jakiekolwiek decyzje są przygotowywane. Wydaje mi się, że poseł Rzeczypospolitej Polskiej nie powinien składać oświadczeń w miejscu publicznym, opierając się wyłącznie na plotkach, ponieważ to rzeczywiście ubliża powadze tego miejsca i ubliża, jak sądzę, powadze i randze mandatu, który sprawuje.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Ryszardowi Zającowi.</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Na tym zakończyliśmy oświadczenia poselskie.</u>
          <u xml:id="u-235.2" who="#AleksanderMałachowski">Informacja o wpływie interpelacji i odpowiedzi na interpelacje znajduje się w doręczonym paniom posłankom i panom posłom druku nr 935.</u>
          <u xml:id="u-235.3" who="#AleksanderMałachowski">Na tym kończymy 47 posiedzenie Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-235.4" who="#AleksanderMałachowski">Protokół posiedzenia będzie wyłożony do przejrzenia w Sekretariacie Posiedzeń Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-235.5" who="#AleksanderMałachowski">Porządek dzienny następnego posiedzenia Sejmu, zwołanego na dni 26, 27 i 28 kwietnia 1995 r., został paniom posłankom i panom posłom doręczony do imiennych skrytek poselskich.</u>
          <u xml:id="u-235.6" who="#AleksanderMałachowski">Zamykam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-235.7" who="#komentarz">(Wicemarszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-235.8" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godz. 18 min 03)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>