text_structure.xml 449 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Wznowienie posiedzenia o godz. 9 min 05)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Józef Oleksy oraz wicemarszałkowie Aleksander Małachowski i Olga Krzyżanowska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#JózefOleksy">Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#JózefOleksy">Na sekretarzy powołuję posłów Witolda Firaka i Małgorzatę Ostrowską.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#JózefOleksy">Protokół i listę mówców prowadzić będzie pani poseł Małgorzata Ostrowska.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#JózefOleksy">Proszę posłów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#JózefOleksy">Prezydium Sejmu, w porozumieniu z Konwentem Seniorów, proponuje dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Projekt oświadczenia Sejmu RP w sprawie aktualnej sytuacji w kraju.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#JózefOleksy">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm tę propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#JózefOleksy">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#JózefOleksy">Nie rozstrzygnęliśmy kwestii dotyczącej długości debaty nad tym punktem porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#JózefOleksy">Są dwie propozycje: jedna, aby były to oświadczenia klubowe, a druga, by była to debata krótka.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#komentarz">(Głosy z sali: Debata krótka.)</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#JózefOleksy">W związku z tym proponuję, żebyśmy to rozstrzygnęli w głosowaniu.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#JózefOleksy">Kto z posłanek i posłów jest za tym, by w debacie nad punktem porządku dziennego wprowadzonym przez Izbę były wygłoszone oświadczenia klubowe?</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#JózefOleksy">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#JózefOleksy">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#JózefOleksy">Głosowało 370 posłów. Za propozycją oświadczeń klubowych oddano 340 głosów, przeciw - 15, wstrzymało się 15 posłów.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#JózefOleksy">Stwierdzam, że w debacie nad tym punktem porządku dziennego będą wygłoszone 10-minutowe oświadczenia klubowe i 5-minutowe oświadczenia w imieniu kół parlamentarnych.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#JózefOleksy">Powracamy do rozpatrzenia punktu 3 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o utworzeniu Komitetu Badań Naukowych.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#JózefOleksy">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez posła Ryszarda Grodzickiego i przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#JózefOleksy">W dyskusji nie zgłoszono poprawek.</u>
          <u xml:id="u-2.20" who="#JózefOleksy">Przystępujemy zatem do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-2.21" who="#JózefOleksy">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.22" who="#JózefOleksy">Komisje wnoszą o przyjęcie projektu ustawy w brzmieniu przedłożenia, to jest w brzmieniu proponowanym w druku nr 666.</u>
          <u xml:id="u-2.23" who="#JózefOleksy">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-2.24" who="#JózefOleksy">Kto z posłanek i posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o zmianie ustawy o utworzeniu Komitetu Badań Naukowych w brzmieniu proponowanym przez Komisję Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego oraz Komisję Ustawodawczą, to jest bez poprawek, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.25" who="#JózefOleksy">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.26" who="#JózefOleksy">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.27" who="#JózefOleksy">Głosowało 390 posłów. Za ustawą oddano 388 głosów, przeciw - 1 głos, wstrzymał się 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-2.28" who="#JózefOleksy">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o utworzeniu Komitetu Badań Naukowych.</u>
          <u xml:id="u-2.29" who="#JózefOleksy">Powracamy do rozpatrzenia punktu 4 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Systemu Gospodarczego i Przemysłu, Komisji Przekształceń Własnościowych oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym.</u>
          <u xml:id="u-2.30" who="#JózefOleksy">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Piotra Marciniaka i przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-2.31" who="#JózefOleksy">W dyskusji nie zgłoszono poprawek.</u>
          <u xml:id="u-2.32" who="#JózefOleksy">Przechodzimy zatem do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-2.33" who="#JózefOleksy">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.34" who="#JózefOleksy">Komisje wnoszą o przyjęcie projektu ustawy w brzmieniu przedłożenia zawartego w druku nr 805.</u>
          <u xml:id="u-2.35" who="#JózefOleksy">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.36" who="#JózefOleksy">Kto z posłanek i posłów jest za przyjęciem projektu ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym w brzmieniu proponowanym przez Komisję Systemu Gospodarczego i Przemysłu, Komisję Przekształceń Własnościowych oraz Komisję Ustawodawczą, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.37" who="#JózefOleksy">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.38" who="#JózefOleksy">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.39" who="#JózefOleksy">Głosowało 393 posłów. Za ustawą oddano 392 głosy, nikt nie głosował przeciw, 1 poseł wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-2.40" who="#JózefOleksy">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym.</u>
          <u xml:id="u-2.41" who="#JózefOleksy">Powracamy do rozpatrzenia punktu 5 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Komisji Samorządu Terytorialnego oraz Komisji Ustawodawczej o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych.</u>
          <u xml:id="u-2.42" who="#JózefOleksy">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Jana Komornickiego i przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-2.43" who="#JózefOleksy">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.44" who="#JózefOleksy">Proszę pana posła sprawozdawcę o zajęcie miejsca.</u>
          <u xml:id="u-2.45" who="#JózefOleksy">Przypominam, że Sejm odrzuca poprawkę Senatu bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby posłów.</u>
          <u xml:id="u-2.46" who="#JózefOleksy">Jeżeli Sejm nie odrzuci poprawki Senatu bezwzględną większością głosów, uważa się ją za przyjętą.</u>
          <u xml:id="u-2.47" who="#JózefOleksy">Głosować będziemy każdorazowo nad wnioskami o odrzucenie poprawek Senatu.</u>
          <u xml:id="u-2.48" who="#JózefOleksy">W poprawce nr 1 do art. 2 ust. 1 Senat w nowym brzmieniu pkt. 4 proponuje, aby działy specjalne produkcji rolniczej uznawać stosownie do przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych i podatku dochodowym od osób prawnych, a nie, jak uchwalił Sejm, stosownie do przepisów o podatku rolnym.</u>
          <u xml:id="u-2.49" who="#JózefOleksy">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-2.50" who="#JózefOleksy">Czy są potrzebne dodatkowe objaśnienia? Nie.</u>
          <u xml:id="u-2.51" who="#JózefOleksy">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.52" who="#JózefOleksy">Kto z posłanek i posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 2 ust. 1 pkt 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.53" who="#JózefOleksy">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.54" who="#JózefOleksy">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.55" who="#JózefOleksy">Głosowało 395 posłów. Większość bezwzględna wynosi 198. Za odrzuceniem poprawki Senatu oddano 4 głosy, przeciw - 388, wstrzymało się 3 posłów.</u>
          <u xml:id="u-2.56" who="#JózefOleksy">Stwierdzam, że Sejm przyjął poprawkę Senatu do art. 2 ust. 1 pkt 4.</u>
          <u xml:id="u-2.57" who="#JózefOleksy">W poprawce nr 2 do art. 4 Senat w nowym brzmieniu pkt. 2 proponuje, aby do budynków służących produkcji rolnej zaliczyć także te budynki, w których przetwarza się produkty rolne wyprodukowane w gospodarstwie.</u>
          <u xml:id="u-2.58" who="#JózefOleksy">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-2.59" who="#JózefOleksy">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.60" who="#JózefOleksy">Kto z posłanek i posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 4 pkt 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.61" who="#JózefOleksy">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.62" who="#JózefOleksy">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.63" who="#JózefOleksy">Głosowało 392 posłów. Większość bezwzględna wynosi 197. Za odrzuceniem poprawki oddano 1 głos, przeciw - 391, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-2.64" who="#JózefOleksy">Stwierdzam, że Sejm przyjął poprawkę Senatu do art. 4 pkt 2.</u>
          <u xml:id="u-2.65" who="#JózefOleksy">W poprawce nr 3 do art. 4 Senat proponuje dodanie nowego pkt. 5 zawierającego uzupełnienie „słowniczka” ustawy o definicję torfowiska.</u>
          <u xml:id="u-2.66" who="#JózefOleksy">W przypadku przyjęcia tej poprawki zmianie ulegnie numeracja pozostałych punktów, co stanowi treść poprawki nr 7 Senatu.</u>
          <u xml:id="u-2.67" who="#JózefOleksy">Nad tymi poprawkami będziemy głosowali łącznie.</u>
          <u xml:id="u-2.68" who="#JózefOleksy">Komisje wnoszą o odrzucenie tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-2.69" who="#JózefOleksy">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.70" who="#JózefOleksy">Kto z posłanek i posłów jest za odrzuceniem poprawek Senatu do art. 4 polegających na dodaniu nowego pkt. 5 oraz na zmianie numeracji pozostałych punktów, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.71" who="#JózefOleksy">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.72" who="#JózefOleksy">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.73" who="#JózefOleksy">Głosowało 387 posłów. Większość bezwzględna wynosi 194. Za wnioskiem o odrzucenie poprawek oddano 381 głosów, przeciw - 2, wstrzymało się 4 posłów.</u>
          <u xml:id="u-2.74" who="#JózefOleksy">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawki Senatu do art. 4.</u>
          <u xml:id="u-2.75" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-2.76" who="#JózefOleksy">Co się stało? Czy coś się wydarzyło na sali?</u>
          <u xml:id="u-2.77" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-2.78" who="#JózefOleksy">Jeśli nie, to proszę o zachowanie ciszy.</u>
          <u xml:id="u-2.79" who="#JózefOleksy">W poprawce nr 4 do art. 4 pkt 7 Senat proponuje, aby zapisać, że warstwę próchniczą stanowią wierzchnie warstwy gleby o zawartości próchnicy glebowej powyżej 1,3%, a nie, jak uchwalił Sejm - powyżej 1,5%.</u>
          <u xml:id="u-2.80" who="#JózefOleksy">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-2.81" who="#JózefOleksy">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.82" who="#JózefOleksy">Kto z posłanek i posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 4 pkt 7, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.83" who="#JózefOleksy">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.84" who="#JózefOleksy">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.85" who="#JózefOleksy">W głosowaniu udział wzięło 391 posłów. Większość bezwzględna wynosi 196. Za wnioskiem o odrzucenie poprawki głosowało 385 posłów, przeciw - 3, wstrzymało się od głosu 3 posłów.</u>
          <u xml:id="u-2.86" who="#JózefOleksy">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę Senatu do art. 4 pkt 7.</u>
          <u xml:id="u-2.87" who="#JózefOleksy">W poprawce nr 5 do art. 4 Senat w nowym brzmieniu pkt. 8 proponuje w definicji gleby pochodzenia organicznego rezygnację z określenia jej miąższości.</u>
          <u xml:id="u-2.88" who="#JózefOleksy">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-2.89" who="#JózefOleksy">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.90" who="#JózefOleksy">Kto z posłanek i posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 4 pkt 8, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.91" who="#JózefOleksy">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.92" who="#JózefOleksy">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.93" who="#JózefOleksy">W głosowaniu wzięło udział 387 posłów. Większość bezwzględna wynosi 194. Za odrzuceniem poprawki głosowało 16 posłów, przeciw - 367, wstrzymało się od głosu 4 posłów.</u>
          <u xml:id="u-2.94" who="#JózefOleksy">Stwierdzam, że Sejm przyjął poprawkę Senatu do art. 4 pkt 8.</u>
          <u xml:id="u-2.95" who="#JózefOleksy">W poprawce nr 6 do art. 4 pkt 17 Senat proponuje wyrazy „pkt 15” zastąpić wyrazami „pkt 16”.</u>
          <u xml:id="u-2.96" who="#JózefOleksy">Poprawka ma charakter legislacyjny i komisje wnoszą o jej przyjęcie.</u>
          <u xml:id="u-2.97" who="#JózefOleksy">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.98" who="#JózefOleksy">Kto z posłanek i posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 4 pkt 17, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.99" who="#JózefOleksy">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.100" who="#JózefOleksy">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.101" who="#JózefOleksy">W głosowaniu wzięło udział 385 posłów. Większość bezwzględna wynosi 193. Za odrzuceniem poprawki głosowało 5 posłów, przeciw - 379, wstrzymał się od głosu 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-2.102" who="#JózefOleksy">Stwierdzam, że Sejm przyjął poprawkę Senatu do art. 4 pkt 17.</u>
          <u xml:id="u-2.103" who="#JózefOleksy">W poprawce nr 8 lit. a do art. 7 Senat w dodawanym nowym ust. 2 proponuje, aby w wypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne można było dokonać w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu określonej w przepisach o zagospodarowaniu przestrzennym. Konsekwencją przyjęcia tej poprawki będzie przyjęcie poprawek: nr 8 lit. b i c do art. 7; nr 9 do art. 9 ust. 3; nr 10 lit. a i b do art. 10 ust. 1 i 4 oraz nr 11 do art. 11 ust. 2.</u>
          <u xml:id="u-2.104" who="#JózefOleksy">Poprawki te poddam łącznie pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-2.105" who="#JózefOleksy">Komisje wnoszą o ich przyjęcie.</u>
          <u xml:id="u-2.106" who="#JózefOleksy">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.107" who="#JózefOleksy">Kto z posłanek i posłów jest za odrzuceniem poprawek Senatu do art. 7, art. 9 ust. 3, art. 10 ust. 1 i 4, art. 11 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.108" who="#JózefOleksy">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.109" who="#JózefOleksy">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.110" who="#JózefOleksy">W głosowaniu wzięło udział 395 posłów. Większość bezwzględna wynosi 198. Za odrzuceniem poprawek głosowało 387 posłów, przeciw - 6, wstrzymało się od głosu 2 posłów.</u>
          <u xml:id="u-2.111" who="#JózefOleksy">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawki Senatu do art. 7, art. 9 ust. 3, art. 10 ust. 1 i 4, art. 11 ust. 2.</u>
          <u xml:id="u-2.112" who="#JózefOleksy">W poprawce nr 12 do art. 12 Senat w nowym brzmieniu ust. 7 proponuje nie różnicować należności za wyłączanie gruntów z produkcji rolnej w stosunku do łąk i pastwisk klasy V i stosować w tych przypadkach równowartość 200 t żyta za 1 ha gruntów. Sejm zróżnicował te należności i ustalił za l ha łąki równowartość 250 t żyta, a za 1 ha pastwisk 200 t żyta.</u>
          <u xml:id="u-2.113" who="#JózefOleksy">Komisje proponują odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-2.114" who="#JózefOleksy">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.115" who="#JózefOleksy">Kto z posłanek i posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 12 ust. 7, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.116" who="#JózefOleksy">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.117" who="#JózefOleksy">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.118" who="#JózefOleksy">W głosowaniu wzięło udział 394 posłów. Większość bezwzględna wynosi 198. Za odrzuceniem poprawki głosowało 389 posłów, przeciw - 1, wstrzymało się od głosu 4 posłów.</u>
          <u xml:id="u-2.119" who="#JózefOleksy">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę Senatu do art. 12 ust. 7.</u>
          <u xml:id="u-2.120" who="#JózefOleksy">W poprawce nr 13 do art. 12 ust. 11 Senat proponuje w główce tabelki zastąpić wyrazy: „ceny 1 m3 drewna tartacznego iglastego w wysokości ogłaszanej przez Główny Urząd Statystyczny”, wyrazami: „metrów sześciennych drewna tartacznego iglastego”.</u>
          <u xml:id="u-2.121" who="#JózefOleksy">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-2.122" who="#JózefOleksy">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.123" who="#JózefOleksy">Kto z posłanek i posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 12 ust. 11, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.124" who="#JózefOleksy">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.125" who="#JózefOleksy">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.126" who="#JózefOleksy">Głosowało 394 posłów. Większość bezwzględna wynosi 198. Za odrzuceniem poprawki głosowało 392 posłów, nikt nie był przeciw, wstrzymało się od głosu 2 posłów.</u>
          <u xml:id="u-2.127" who="#JózefOleksy">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę Senatu do art. 12 ust. 11.</u>
          <u xml:id="u-2.128" who="#JózefOleksy">W poprawce nr 14 do art. 12 Senat w nowym brzmieniu ust. 13 proponuje, aby należność za wyłączenie gruntów z produkcji rolnej lub leśnej uiszczać w terminie do 60 dni od dnia, w którym decyzja stała się ostateczna, a nie, jak uchwalił Sejm, od daty wydania decyzji ostatecznej.</u>
          <u xml:id="u-2.129" who="#JózefOleksy">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-2.130" who="#JózefOleksy">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.131" who="#JózefOleksy">Kto z posłanek i posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 12 ust. 13, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.132" who="#JózefOleksy">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.133" who="#JózefOleksy">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.134" who="#JózefOleksy">Głosowało 387 posłów. Większość bezwzględna wynosi 194. Za odrzuceniem poprawki głosowało 9 posłów, przeciw - 376, wstrzymało się od głosu 2 posłów.</u>
          <u xml:id="u-2.135" who="#JózefOleksy">Stwierdzam, że Sejm przyjął poprawkę Senatu do art. 12 ust. 13.</u>
          <u xml:id="u-2.136" who="#JózefOleksy">W poprawce nr 15 do art. 12 ust. 14 Senat proponuje wyrazy „ustalając jej wysokość jako”, zastąpić wyrazami „przyjmując za podstawę ustalenia”.</u>
          <u xml:id="u-2.137" who="#JózefOleksy">Poprawka ma charakter redakcyjny.</u>
          <u xml:id="u-2.138" who="#JózefOleksy">Komisje wnoszą o jej przyjęcie.</u>
          <u xml:id="u-2.139" who="#JózefOleksy">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.140" who="#JózefOleksy">Kto z posłanek i posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 12 ust. 14, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.141" who="#JózefOleksy">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.142" who="#JózefOleksy">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.143" who="#JózefOleksy">Głosowało 387 posłów. Większość bezwzględna wynosi 194. Za odrzuceniem poprawki głosowało 4 posłów, przeciw - 382, wstrzymał się od głosu 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-2.144" who="#JózefOleksy">Stwierdzam, że Sejm przyjął poprawkę Senatu do art. 12 ust. 14.</u>
          <u xml:id="u-2.145" who="#JózefOleksy">W poprawce nr 16 do art. 12 Senat proponuje dodanie nowego ust. 16 stanowiącego, że w szczególnych przypadkach dla społecznie uzasadnionych inwestycji rada gminy może wystąpić do wojewody o pomniejszenie do 50% należności za wyłączenie z produkcji rolnej gruntów.</u>
          <u xml:id="u-2.146" who="#JózefOleksy">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-2.147" who="#JózefOleksy">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.148" who="#JózefOleksy">Kto z posłanek i posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 12, polegającej na dodaniu ust. 16, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.149" who="#JózefOleksy">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.150" who="#JózefOleksy">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.151" who="#JózefOleksy">Głosowało 396 posłów. Większość bezwzględna wynosi 199. Za odrzuceniem poprawki głosowało 383 posłów, przeciw - 8, wstrzymało się od głosu 5 posłów.</u>
          <u xml:id="u-2.152" who="#JózefOleksy">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę Senatu do art. 12, polegającą na dodaniu ust. 16.</u>
          <u xml:id="u-2.153" who="#JózefOleksy">W poprawce nr 17 do art. 28 ust. 4 Senat w pkt. 2 proponuje wyrazy „art. 11 ust. 12 lub 15 odpowiednio” zastąpić wyrazami: „art. 12 ust. 11”.</u>
          <u xml:id="u-2.154" who="#JózefOleksy">Poprawka ma charakter legislacyjny i komisje wnoszą o jej przyjęcie.</u>
          <u xml:id="u-2.155" who="#JózefOleksy">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.156" who="#JózefOleksy">Kto z posłanek i posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 28 ust. 4 pkt 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.157" who="#JózefOleksy">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.158" who="#JózefOleksy">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.159" who="#JózefOleksy">Głosowało 388 posłów. Większość bezwzględna wynosi 195. Za odrzuceniem poprawki oddano 7 głosów, przeciw - 380, wstrzymał się od głosu 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-2.160" who="#JózefOleksy">Stwierdzam, że Sejm przyjął poprawkę Senatu do art. 28 ust. 4 pkt 2.</u>
          <u xml:id="u-2.161" who="#JózefOleksy">W poprawce nr 18 do art. 35 ust. 4 Senat proponuje wyrazy „100 000 zł” zastąpić wyrazami „10 zł”.</u>
          <u xml:id="u-2.162" who="#JózefOleksy">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-2.163" who="#JózefOleksy">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.164" who="#JózefOleksy">Kto z posłanek i posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 35 ust. 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.165" who="#JózefOleksy">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.166" who="#JózefOleksy">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.167" who="#JózefOleksy">Głosowało 388 posłów. Większość bezwzględna wynosi 195. Za odrzuceniem poprawki oddano 4 głosy, przeciw - 384, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-2.168" who="#JózefOleksy">Stwierdzam, że Sejm przyjął poprawkę Senatu do art. 35 ust. 4.</u>
          <u xml:id="u-2.169" who="#JózefOleksy">Dziękuję bardzo panu posłowi Janowi Komornickiemu, który był sprawozdawcą komisji.</u>
          <u xml:id="u-2.170" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-2.171" who="#JózefOleksy">Powracamy do rozpatrzenia punktu 6 porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy zmieniającej ustawę o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu państwa polskiego.</u>
          <u xml:id="u-2.172" who="#JózefOleksy">Sejm wysłuchał uzasadnienia projektu ustawy przedstawionego przez podsekretarza stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości pana Grzegorza Ciecierskiego, przeprowadził pierwsze czytanie oraz przystąpił do drugiego czytania.</u>
          <u xml:id="u-2.173" who="#JózefOleksy">W drugim czytaniu nikt z posłów nie wniósł poprawki.</u>
          <u xml:id="u-2.174" who="#JózefOleksy">Przechodzimy zatem do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-2.175" who="#JózefOleksy">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.176" who="#JózefOleksy">Kto z posłanek i posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy zmieniającej ustawę o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu państwa polskiego w brzmieniu proponowanym w druku nr 803, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.177" who="#JózefOleksy">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.178" who="#JózefOleksy">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.179" who="#JózefOleksy">Głosowało 397 posłów. Za ustawą oddano 391 głosów, nikt nie był przeciw, 6 posłów się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-2.180" who="#JózefOleksy">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę zmieniającą ustawę o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu państwa polskiego.</u>
          <u xml:id="u-2.181" who="#JózefOleksy">Powracamy do rozpatrzenia punktu 7 porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o ratyfikacji porozumienia ustanawiającego Światową Organizację Handlu (WTO).</u>
          <u xml:id="u-2.182" who="#JózefOleksy">Sejm wysłuchał uzasadnienia projektu ustawy oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-2.183" who="#JózefOleksy">W dyskusji zgłoszono wniosek o niezwłoczne przystąpienie do drugiego czytania oraz wniosek o skierowanie projektu ustawy do komisji.</u>
          <u xml:id="u-2.184" who="#JózefOleksy">Wnioski te poddam kolejno pod głosowanie. Przyjęcie pierwszego będzie oznaczać bezprzedmiotowość wniosku drugiego.</u>
          <u xml:id="u-2.185" who="#JózefOleksy">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem o przystąpienie do drugiego czytania.</u>
          <u xml:id="u-2.186" who="#JózefOleksy">Kto z posłanek i posłów jest za przyjęciem wniosku o niezwłoczne przystąpienie do drugiego czytania rządowego projektu ustawy o ratyfikacji porozumienia ustanawiającego Światową Organizację Handlu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.187" who="#JózefOleksy">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.188" who="#JózefOleksy">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.189" who="#JózefOleksy">Głosowało 399 posłów. Za wnioskiem oddano 374 głosy, przeciw - 14, wstrzymało się 11 posłów.</u>
          <u xml:id="u-2.190" who="#JózefOleksy">Stwierdzam, że Sejm przyjął wniosek o przejście do drugiego czytania.</u>
          <u xml:id="u-2.191" who="#JózefOleksy">Przystępujemy zatem do drugiego czytania rządowego projektu ustawy o ratyfikacji porozumienia ustanawiającego Światową Organizację Handlu.</u>
          <u xml:id="u-2.192" who="#JózefOleksy">Czy ktoś z posłanek i posłów pragnie zabrać głos w drugim czytaniu?</u>
          <u xml:id="u-2.193" who="#JózefOleksy">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-2.194" who="#JózefOleksy">Przechodzimy zatem do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-2.195" who="#JózefOleksy">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-2.196" who="#JózefOleksy">Kto z posłanek i posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o ratyfikacji porozumienia ustanawiającego Światową Organizację Handlu (WTO) w brzmieniu proponowanym w druku nr 799, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.197" who="#JózefOleksy">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.198" who="#JózefOleksy">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.199" who="#JózefOleksy">Głosowało 398 posłów. Za przyjęciem ustawy było 382 posłów, nikt nie był przeciw, wstrzymało się 16 posłów.</u>
          <u xml:id="u-2.200" who="#JózefOleksy">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o ratyfikacji porozumienia ustanawiającego Światową Organizację Handlu (WTO).</u>
          <u xml:id="u-2.201" who="#JózefOleksy">Powracamy do rozpatrzenia punktu 9 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o denominacji złotego.</u>
          <u xml:id="u-2.202" who="#JózefOleksy">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez posła Józefa Kaletę i przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-2.203" who="#JózefOleksy">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.204" who="#JózefOleksy">Przypominam, że Sejm odrzuca poprawkę Senatu bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby posłów.</u>
          <u xml:id="u-2.205" who="#JózefOleksy">Jeśli Sejm nie odrzuci poprawki Senatu bezwzględną większością głosów, uważa się ją za przyjętą.</u>
          <u xml:id="u-2.206" who="#JózefOleksy">Głosować będziemy nad wnioskiem o odrzucenie poprawki Senatu.</u>
          <u xml:id="u-2.207" who="#JózefOleksy">W jedynej poprawce Senatu w art. 1 proponuje się zmienić szyk wyrazów w ust. 6a. Poprawka ta ma charakter redakcyjny.</u>
          <u xml:id="u-2.208" who="#JózefOleksy">Komisje wnoszą o jej przyjęcie.</u>
          <u xml:id="u-2.209" who="#JózefOleksy">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.210" who="#JózefOleksy">Kto z posłanek i posłów jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 1 ust. 6a, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.211" who="#JózefOleksy">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.212" who="#JózefOleksy">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.213" who="#JózefOleksy">Głosowało 387 posłów. Większość bezwzględna wynosi 194. Za odrzuceniem poprawki głosowało 8 posłów, przeciw - 379, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-2.214" who="#JózefOleksy">Stwierdzam, że wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów Sejm przyjął poprawkę Senatu do art. 1 ust. 6a.</u>
          <u xml:id="u-2.215" who="#JózefOleksy">Powracamy do rozpatrzenia punktu 12 porządku dziennego: Pierwsze czytanie poselskiego projektu rezolucji Sejmu RP w sprawie instytucji skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-2.216" who="#JózefOleksy">Sejm wysłuchał uzasadnienia projektu rezolucji przedstawionego przez posła Bogusława Kaczmarka, przeprowadził dyskusję oraz przystąpił do drugiego czytania.</u>
          <u xml:id="u-2.217" who="#JózefOleksy">W drugim czytaniu nikt z posłów głosu nie zabrał.</u>
          <u xml:id="u-2.218" who="#JózefOleksy">Przystępujemy zatem do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.219" who="#JózefOleksy">Kto z posłanek i posłów jest za przyjęciem w całości projektu rezolucji Sejmu RP w sprawie instytucji skarbu państwa w brzmieniu zawartym w druku nr 838, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.220" who="#JózefOleksy">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.221" who="#JózefOleksy">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.222" who="#JózefOleksy">Głosowało 400 posłów. Za rezolucją oddano 397 głosów, nikt nie był przeciw, 3 posłów się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-2.223" who="#JózefOleksy">Stwierdzam, że Sejm podjął rezolucję w sprawie instytucji skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-2.224" who="#JózefOleksy">Powracamy do rozpatrzenia punktu 13 porządku dziennego: Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o skarbie państwa.</u>
          <u xml:id="u-2.225" who="#JózefOleksy">Sejm wysłuchał uzasadnienia projektu ustawy przedstawionego przez pana posła Wojciecha Błasiaka oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-2.226" who="#JózefOleksy">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu oraz wnioski o dodatkowe skierowanie projektu ustawy do komisji.</u>
          <u xml:id="u-2.227" who="#JózefOleksy">Wnioski te poddam kolejno pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-2.228" who="#JózefOleksy">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem o odrzucenie projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-2.229" who="#JózefOleksy">Kto z posłanek i posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie w pierwszym czytaniu poselskiego projektu ustawy o skarbie państwa, zawartego w druku nr 138, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.230" who="#JózefOleksy">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.231" who="#JózefOleksy">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.232" who="#JózefOleksy">Głosowało 393 posłów. Za wnioskiem o odrzucenie projektu ustawy oddano 218 głosów, przeciw - 119, wstrzymało się 56 posłów.</u>
          <u xml:id="u-2.233" who="#JózefOleksy">Stwierdzam, że Sejm przyjął wniosek o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-2.234" who="#JózefOleksy">Powracamy do rozpatrzenia punktu 15 porządku dziennego: Sprawozdanie ministra zdrowia i opieki społecznej z realizacji ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi za 1993 r.</u>
          <u xml:id="u-2.235" who="#JózefOleksy">Sejm wysłuchał sprawozdania przedstawionego przez podsekretarza stanu w Ministerstwie Zdrowia i Opieki Społecznej Wiesława Jakubowiaka oraz stanowiska Komisji: Zdrowia; Polityki Społecznej; Sprawiedliwości i Ustawodawczej przedstawionego przez posła Seweryna Jurgielańca i przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-2.236" who="#JózefOleksy">Komisje wnoszą o przyjęcie sprawozdania do wiadomości.</u>
          <u xml:id="u-2.237" who="#JózefOleksy">Wobec tej propozycji zgłoszono sprzeciw.</u>
          <u xml:id="u-2.238" who="#JózefOleksy">Poddam zatem pod głosowanie wniosek komisji.</u>
          <u xml:id="u-2.239" who="#JózefOleksy">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.240" who="#JózefOleksy">Kto z posłanek i posłów jest za przyjęciem do wiadomości sprawozdania ministra zdrowia i opieki społecznej z realizacji ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi za 1993 r., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.241" who="#JózefOleksy">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.242" who="#JózefOleksy">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.243" who="#JózefOleksy">Głosowało 394 posłów. Za przyjęciem sprawozdania oddano 239 głosów, przeciw - 117, wstrzymało się 38 posłów.</u>
          <u xml:id="u-2.244" who="#JózefOleksy">Stwierdzam, że Sejm przyjął sprawozdanie ministra zdrowia i opieki społecznej.</u>
          <u xml:id="u-2.245" who="#JózefOleksy">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 8 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie ustawy konstytucyjnej o zmianie ustawy konstytucyjnej o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym (druki nr 822 i 831).</u>
          <u xml:id="u-2.246" who="#JózefOleksy">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Janusza Szymańskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#JanuszSzymański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Ustawodawczej pragnę złożyć sprawozdanie do drugiego czytania poselskiego projektu ustawy konstytucyjnej o zmianie ustawy konstytucyjnej o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym (druk nr 831).</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#JanuszSzymański">Przypomnę, że Sejm na 41 posiedzeniu w dniu 20 stycznia 1995 r. skierował powyższy projekt ustawy do Komisji Ustawodawczej i zalecił przygotowanie sprawozdania w sprawie tego projektu w terminie umożliwiającym przeprowadzenie drugiego czytania na obecnym posiedzeniu Sejmu. Pragnę przypomnieć, że z inicjatywą w tej sprawie...</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#JózefOleksy">Panie pośle, bardzo proszę, aby zechciał pan umożliwić posłom załatwienie swoich spraw, zanim będziemy przysłuchiwać się pańskiemu wystąpieniu.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#JózefOleksy">Wszystkich posłów proszę o zajęcie miejsc i zachowanie ciszy.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#JózefOleksy">Proszę kontynuować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#JanuszSzymański">Komisja Ustawodawcza przedstawia Wysokiej Izbie sprawozdanie. Chciałbym w imieniu Komisji Ustawodawczej przekazać generalne uwagi odnośnie do tego sprawozdania. Przypomnę, że inicjatywę wniosła Unia Pracy Klub Parlamentarny. Inicjatywa ta uzyskała poparcie wszystkich klubów parlamentarnych. Zmierza ona do zniesienia przerwy międzykadencyjnej w sytuacji, gdyby doszło do nadzwyczajnego skrócenia kadencji, a więc w sytuacji, kiedy Sejm mocą własnej uchwały, większością 2/3 głosów, podjąłby decyzję o samorozwiązaniu, oraz w sytuacji, gdyby prezydent Rzeczypospolitej zarządził rozwiązanie parlamentu na warunkach bezpośrednio przewidzianych w konstytucji. Chcę powiedzieć, że „mała konstytucja” przewiduje dwa warunki. Jednym z nich jest nieuchwalenie budżetu w terminie trzech miesięcy, przy czym uchwalenie ustawy budżetowej na rok 1995 miało miejsce 30 grudnia 1994 r., a więc w tym wypadku i odnośnie do tej ustawy budżetowej Sejm dotrzymał terminu. Myślę, że w tym miejscu i w tym dniu warto ten fakt — nie budzący wątpliwości — przypomnieć. Chcę jeszcze raz wyraźnie stwierdzić to, co podkreślałem przy pierwszym czytaniu: żaden normalnie wykształcony prawnik nie jest w stanie inaczej interpretować tego postanowienia konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#JanuszSzymański">Wysoka Izbo! Chcę stwierdzić, że z przerwą międzykadencyjną mamy do czynienia tylko w wypadku zakończenia 4-letniej kadencji. Prezydent musi zarządzić wybory na miesiąc przed upływem kadencji Sejmu, tym samym państwo nie jest pozbawione jedynego organu, który stanowi powszechnie obowiązujące prawo, a tą formą powszechnie obowiązującego prawa jest w naszym systemie ustawa. Co prawda „mała konstytucja” przewiduje możliwość wydawania rozporządzeń z mocą ustaw (to uprawnienie ma Rada Ministrów) oraz ściśle określa katalog przedmiotowy w zakresie ich wydawania, ale tego typu ustawa od chwili obowiązywania „małej konstytucji” nie została przez Sejm nigdy uchwalona. Nie ma tej ustawy. W związku z tym to rozwiązanie znoszące przerwę międzykadencyjną zmierza do tego, żeby zapewnić państwu ciągłość funkcjonowania ustawodawcy i ciągłość stanowienia prawa w formie ustaw. Chcę zwrócić uwagę, że nie jest tak, jak niektórzy podkreślają, że przerwa międzykadencyjna w tym wypadku odnosi się tylko do czasu, w jakim odbywają się kolejne czynności wyborcze; to jest również 30 dni na zwołanie pierwszego posiedzenia od dnia wyborów, prezydent bowiem ma obowiązek w okresie nie przekraczającym 30 dni zwołać pierwsze posiedzenie nowo wybranego Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#JanuszSzymański">Komisja proponuje nadanie nowego brzmienia art. 4. Przy czym, jak powiedziałem, sens tej zmiany polega na tym, że w przypadku nadzwyczajnego skrócenia kadencji — na skutek rozwiązania bądź samorozwiązania Sejmu — nie występuje przerwa międzykadencyjna. Parlament ma dalej pełnomocnictwa, rozwiązanie bowiem Sejmu oznacza również rozwiązanie Senatu, a więc zapewniona jest ciągłość ustawodawcza.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#JanuszSzymański">Do projektu tej regulacji zostały zgłoszone dwa wnioski mniejszości. W pierwszym wniosku mniejszości obok wyłączeń proponuje się — i to jest ta istotna zmiana, którą Komisja Ustawodawcza w tym wypadku przyjęła — by parlament, którego pełnomocnictwa po rozwiązaniu trwałyby do czasu zwołania pierwszego posiedzenia nowo wybranego Sejmu i Senatu, miał ograniczone uprawnienia: nie mógłby uchwalać zmian dotyczących nowelizacji przepisów konstytucyjnych, a więc ustaw konstytucyjnych, jak również ordynacji wyborczej. Przypomnę, Wysoka Izbo, że podobna regulacja występuje w „małej konstytucji” w przepisach dotyczących stanów nadzwyczajnych. W okresie po wprowadzeniu stanów nadzwyczajnych w państwie nie można dokonywać zmian przepisów konstytucyjnych ani przepisów ordynacji wyborczej. Zdaniem autorów wniosku mniejszości również parlament nie mógłby w czasie po rozwiązaniu lub samorozwiązaniu dokonywać zmian ustawy budżetowej oraz ustaw wywołujących zasadnicze skutki finansowe dla budżetu państwa. Sens i logika tej poprawki, jaką uzewnętrzniali wnioskodawcy będący w mniejszości, polegały na tym, że parlament mógłby podejmować popularne z punktu widzenia przyszłych interesów wyborczych i swojej pozycji wyborczej decyzje; tym samym tego typu ograniczenie, zdaniem wnioskodawców pozostających w mniejszości, wydaje się w pełni uzasadnione.</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#JanuszSzymański">W drugim wniosku mniejszości również proponuje się ograniczenia bardzo istotnych uprawnień parlamentu po rozwiązaniu. Dotyczy to połączonych Izb Sejmu i Senatu zebranych na wspólnym posiedzeniu, które „mała konstytucja” nazywa Zgromadzeniem Narodowym. Zgromadzenie Narodowe może się odbywać w ściśle określonych konstytucją przypadkach. Autorzy wniosku mniejszości proponują, żeby w tym czasie marszałek Sejmu nie mógł zwołać obu Izb na wspólne posiedzenie, które konstytucja nazywa Zgromadzeniem Narodowym. Co to oznacza? Oznacza to, że marszałek Sejmu nie mógłby zwołać Zgromadzenia Narodowego do zmiany konstytucji. Przy czym mówiłem, że ta pierwsza — przyjęta już przez komisję — zmiana powoduje, że jest bezwzględny zakaz dokonywania zmian w przepisach konstytucyjnych. W tym wypadku jednak chodzi o inne uprawnienia Zgromadzenia Narodowego, które bezpośrednio są przewidziane w „małej konstytucji” w art. 49 i 50, mianowicie: o uznanie przez Zgromadzenie Narodowe trwałej niezdolności do sprawowania urzędu — chodzi tutaj o urząd prezydenta — ze względu na stan zdrowia uchwałą podjętą większością co najmniej 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby członków Zgromadzenia Narodowego oraz w sytuacji, gdy jest on stawiany w stan oskarżenia przed Trybunałem Stanu. W tych wypadkach właśnie wnioskodawcy, pozostający w mniejszości (mówię o komisji) zaproponowali tego typu ograniczenie pełnomocnictwa. I to zgłaszał klub Unii Wolności podczas pierwszego czytania. Komisje nie podzieliły tego poglądu. Dlatego przedstawiam tę zmianę, propozycję zawartą w drugim wniosku mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#JanuszSzymański">Komisje podzieliły pogląd inicjatorów, że praktyka stosowana przez Radę Ministrów w tej kadencji - dotyczy to składania projektów opatrzonych klauzulą pilności - nie może być kontynuowana. Dlatego proponujemy istotne ograniczenia. Katalog ten uległ zmniejszeniu, czy nie obejmuje wszystkich propozycji, które były zaprezentowane w pierwszym czytaniu i w pierwotnym projekcie. Chcę przypomnieć, że Komisja Ustawodawcza proponuje, aby ten katalog ograniczyć poprzez eliminację następujących spraw ujętych w formie projektów ustaw. Chodzi o projekty: ustaw konstytucyjnych, ustawy budżetowej, ustaw dotyczących wyborów prezydenta, Sejmu, Senatu oraz organów samorządu terytorialnego, ustaw regulujących ustrój, właściwość i zasady funkcjonowania organów państwa oraz samorządu terytorialnego. Ten katalog oczywiście nie uzyskał pełnego poparcia członków Komisji Ustawodawczej i w tym zakresie również zostały zgłoszone dwa wnioski mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-5.7" who="#JanuszSzymański">Proponuje się wyeliminowanie z tego katalogu - ograniczającego zakres zgłaszania do laski marszałkowskiej projektów opatrzonych klauzulą pilności - ustaw regulujących ustrój, właściwość i zasady funkcjonowania organów państwa oraz samorządu terytorialnego. Wnioskodawcy sądzą, że ten rodzaj projektów może być zgłaszany w trybie pilnym. Uważają, iż cząstkowe zmiany dotyczące innego określenia właściwości ustroju organów państwa czy samorządu terytorialnego w niektórych sytuacjach mogą mieć pełne uzasadnienie pilności i tym samym powinny znaleźć się w wyłączeniu.</u>
          <u xml:id="u-5.8" who="#JanuszSzymański">Kolejny wniosek mniejszości dotyczy wyłączenia spod klauzuli pilności ustaw podatkowych. Wnioskodawcy twierdzą, że zmiany w przepisach podatkowych - dotyczy to wszystkich podatków pobieranych w państwie, jak Trybunał Konstytucyjny określa: daniny publicznej, a więc wszystkich danin publicznych - nie powinny być zgłaszane w trybie pilnym. Sądzę, że doświadczenia tegoroczne z tego typu projektami każą poprzeć ten wniosek mniejszości. Tak uważają wnioskodawcy pozostający w mniejszości na komisji i z taką motywacją, jako sprawozdawca, te argumenty przedstawiam.</u>
          <u xml:id="u-5.9" who="#JanuszSzymański">Panie Marszałku! Chciałbym uczynić dwie uwagi końcowe. Jest to mała modernizacja „małej konstytucji”. Powinniśmy podjąć zmiany w przepisach konstytucyjnych, w ustawie, która nie tak dawno obowiązuje, ale której precyzja, jak również suma różnych kompromisów towarzyszących przyjęciu tych przepisów, każą w możliwie krótkim czasie wyeliminować te elementy sporne, jakie występują na tle praktyki konstytucyjnej. Chcę powiedzieć, że praktyka stosowania przepisów „małej konstytucji” w pracach nad nową konstytucją powoduje, iż cyzelowanie słów jest bardziej dokładne aniżeli to było przy uchwalaniu „małej konstytucji”. Często twierdzi się, że używane w „małej konstytucji” słowo „może” powinno być całkowicie wyeliminowane z praktyki konstytucyjnej, ponieważ twórcy „małej konstytucji” nigdy nie zakładali działania w złej wierze — że przepis ten może być nadużywany, jeżeli zawiera określenie czy sformułowanie „może”.</u>
          <u xml:id="u-5.10" who="#JanuszSzymański">Ograniczyliśmy te zmiany, choć pojawiały się apele o rozszerzenie zakresu zmiany przepisów „małej konstytucji”. Dotyczy to cząstkowych zmian np. w składzie Rady Ministrów, jak również w pierwotnym przedłożeniu Wysokiej Izbie naszej inicjatywy odnoszącej się do kompetencji prezydenta RP do kwestionowania uchwalonych ustaw i zaskarżania ich do Trybunału Konstytucyjnego i to w zakresie kontroli prewencyjnej, czyli przed ogłoszeniem ustawy, którą Sejm i Senat uchwaliły, a prezydent potwierdził swoim podpisem. Z tego projektodawcy się wycofali, nie chcąc spotkać się z zarzutem, że ograniczają w tej chwili kompetencje głowy państwa, choć chodziło o wyjaśnienie i o doprowadzenie do bardzo prostej, przejrzystej sytuacji w tej mierze, która — jak się okazuje — w praktyce może być poważnie zasupłana i skomplikowana, choć nie wydaje się, że na gruncie tych przepisów takie fatalne zasupłanie może mieć miejsce, ale tak to jest. Z pewnym ubolewaniem stwierdzam, że ta naprawa ogranicza się tylko do tych dwóch zmian i chcę zapowiedzieć, że zostanie podjęty dalszy wysiłek na rzecz modernizacji, jak również zmian „małej konstytucji”, które doprowadzą do pewnej przejrzystości rozwiązań i układu odniesień między władzą ustawodawczą a wykonawczą. Myślę, że w tych warunkach konstytucyjnych i przy tej praktyce ustrojowej takie działanie winno być podjęte.</u>
          <u xml:id="u-5.11" who="#JanuszSzymański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Ustawodawczej pragnę ten pierwszy projekt zmiany przepisów „małej konstytucji” rekomendować i prosić Wysoką Izbę o rychłe jego przyjęcie, o przejście do trzeciego czytania na tym posiedzeniu. To czynię w imieniu Komisji Ustawodawczej.</u>
          <u xml:id="u-5.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.13" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Aleksander Małachowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi sprawozdawcy Januszowi Szymańskiemu.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#AleksanderMałachowski">Przypominam, iż Sejm postanowił o wysłuchaniu w debacie nad tym punktem porządku dziennego 10-minutowych wystąpień w imieniu klubów i 5-minutowych w imieniu kół parlamentarnych.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#AleksanderMałachowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#AleksanderMałachowski">Pierwszego proszę o zabranie głosu w imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej pana posła Jerzego Jaskiernię.</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#AleksanderMałachowski">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#JerzyJaskiernia">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej bardzo szczegółowo przeanalizował sprawozdanie Komisji Ustawodawczej zawarte w druku nr 831. Stwierdza, że Komisja Ustawodawcza dokonała wnikliwej i poprawnej analizy projektu zmiany ustawy konstytucyjnej i że to przedłożenie, które jest nam udostępnione, w sposób trafny wyważa kompromis, który tutaj powinien zaistnieć.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#JerzyJaskiernia">Udzieliliśmy tej zmianie poparcia w pierwszym czytaniu. Uważamy, że w okresie po skróceniu kadencji pewne zawężenie możliwości działania Sejmu jest uzasadnione, ale powinno to dotyczyć szczególnych problemów, najważniejszych, związanych ze zmianą konstytucji, z ordynacjami, po to, aby w tym okresie nie dochodziło do takich zmian, które rzutują na reguły ustrojowe.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#JerzyJaskiernia">Dlatego nie możemy poprzeć wniosku nr 1, w którym proponuje się rozszerzyć to na ustawy wywołujące zasadnicze skutki dla budżetu państwa. Uważamy, że jest to pojęcie nieostre. Nie wiadomo, co to znaczy „zasadnicze skutki”, kiedy są zasadnicze, a kiedy nie są zasadnicze. Tego typu ograniczenie wydaje się nietrafne.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#JerzyJaskiernia">Nie możemy również poprzeć propozycji, która przewiduje, że po skróceniu kadencji nie można byłoby zwoływać Zgromadzenia Narodowego. Zgromadzenie Narodowe pełni istotną funkcję w naszym systemie ustrojowym. Państwo musi być przygotowane na to, że także po skróceniu kadencji może dochodzić do łamania prawa przez najwyższych urzędników państwowych, dlatego nie może być w tym zakresie luki ustrojowej. Ostatnie wydarzenia potwierdzają, że państwo musi być przygotowane na sytuację, w której doszłoby do złamania konstytucji, ponieważ wtedy powinna być uruchomiona odpowiedzialność konstytucyjna z tego tytułu. Dlatego wydaje się, że tego typu poprawka zawężająca byłaby nietrafna.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#JerzyJaskiernia">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny SLD, popierając tę inicjatywę, kierował się dwiema przesłankami.</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#JerzyJaskiernia">Przesłanka pierwsza — merytoryczna. Uważamy, że jest niezasadne, aby przez wiele miesięcy, w praktyce niemalże przez pół roku, państwo pozostawało bez możliwości tworzenia prawa. Nikt nie podjął analizy, ile Polskę kosztowało to, że przez kilka miesięcy po rozwiązaniu Sejmu I kadencji nie tworzono prawa. Weźmy chociażby jedną ustawę — o ochronie obrotu gospodarczego. Czy ktoś podjął próbę odpowiedzi, ilu uniknęło odpowiedzialności z tego tytułu, że przez półtora roku nie było tej ustawy? Została ona opóźniona, a przecież zawierała niezwykle ważne instrumenty walki z nowymi przestępcami i z typową przestępczością gospodarczą, która się w ostatnim okresie pojawiła. A kwestia konstytucji? Przecież to spowolnienie oznacza już nie tylko kilka miesięcy. Jest to spowolnienie na całe lata. Sądzimy również, że rząd nie powinien działać bez kontroli w tak długim okresie. Doświadczenia z poprzednią przerwą nie były dobre. Uważamy, że instytucja skrócenia kadencji w pełni odzwierciedla te cele.</u>
          <u xml:id="u-7.6" who="#JerzyJaskiernia">Była również druga przesłanka naszego myślenia, wiążąca się z tym, że inicjatywa wypływa z szeregów opozycyjnych, z Unii Pracy, spotyka się z poparciem wielu innych klubów opozycyjnych, a więc nie jest to inicjatywa taktyczna, taktyczno-polityczna, tylko inicjatywa zmiany konstytucji wypływająca z głębokiego zrozumienia potrzeby tej zmiany.</u>
          <u xml:id="u-7.7" who="#JerzyJaskiernia">Wielokrotnie oświadczaliśmy, i robimy to jeszcze raz w dniu dzisiejszym, że nie jest to inicjatywa podyktowana doraźną sytuacją polityczną, aczkolwiek ta sytuacja niewątpliwie może również stanowić powód do dyskusji. Wielokrotnie oświadczaliśmy, i powtarzamy to jeszcze dziś, że w ocenie SLD nie ma podstawy do rozwiązania parlamentu zgodnie z konstytucją. Jeśli to mówimy, to nie tylko w obronie tego parlamentu i tego składu, lecz także w obronie konstytucji. Rodzi się bowiem pytanie, jaka jest stawka w grze, która się toczy, skoro art. 21 ust. 4 „małej konstytucji” miałby nie być realizowany, a on mówi wyraźnie o sytuacji nieuchwalenia budżetu. Ta instytucja była tworzona na wypadek, gdyby nie było w Sejmie wymaganej większości. W świetle „małej konstytucji” rozwiązanie parlamentu jest czymś szczególnym, nadzwyczajnym — w sytuacji kiedy Sejm jest na tyle podzielony, że nie może uchwalić budżetu, nie może powołać rządu lub decyduje się na wotum nieufności albo nie potrafi wybrać nowego premiera. To są trzy skrajne sytuacje, w których może brakować odpowiedniej większości. Zatem próba interpretowania tego artykułu w odniesieniu do Sejmu, który ma prawie 2/3 większości koalicyjnej, który nie tylko uchwalił budżet, ale uchwalił go w terminie krótszym niż 2 miesiące, nasuwa pytania: Czy w takim razie w ogóle mamy konstytucję? Czy konstytucja istnieje? Czy obowiązuje? Czy jest stosowana? Kto dąży do nihilizmu konstytucyjnego? Kto dąży do woluntaryzmu ustrojowego? Kto dąży do takiej sytuacji, że w pewnym momencie nic nie będzie wynikało z konstytucji, ponieważ każdy jej przepis będzie mógł być interpretowany w taki sposób, który podważa porządek ustrojowy. A od chaosu ustrojowego do dyktatury jest już bardzo niewielki krok.</u>
          <u xml:id="u-7.8" who="#JerzyJaskiernia">Dlatego też wyraźnie mówimy, że w tej sprawie rozstrzygnięcia są klarowne. Konstytucja nie mówi, że to ma być dobry budżet, że to ma być budżet, który się spodoba prezydentowi, że to ma być budżet przedłożony przez rząd, który cieszy się zaufaniem prezydenta. Konstytucja nie mówi, że to ma być budżet podpisany, że to ma być budżet, który wejdzie w życie. A więc wszystko to, co próbuje się ostatnio dodawać, jest po prostu próbą udowodnienia, że konstytucja nie istnieje. Od ocen urzędników nie mających mandatu społecznego zależy to, czy będzie ona przestrzegana.</u>
          <u xml:id="u-7.9" who="#JerzyJaskiernia">Ta sprawa, Wysoka Izbo, ma charakter fundamentalny. Jeśli dzisiaj przy próbie nieprzestrzegania konstytucji nie powiemy: nie, jeśli będziemy tolerowali złamanie konstytucji, jeśli chodzi o bezprawne rozwiązanie parlamentu, to jakie bariery staną przed tymi, którzy będą chcieli łamać konstytucję i w innych przypadkach, jeśli chodzi o prawa i wolności obywatelskie? Państwo bez konstytucji to państwo bez porządku prawnego, to państwo, w którym nikt nie może się czuć bezpieczny, również ci, którzy dzisiaj inicjują woluntaryzm konstytucyjny, ponieważ tak samo, jak można bezprawnie rozwiązać parlament, można bezprawnie pozbawić prezydenta urzędu - nie wtedy, kiedy łamie prawo, ale z jakichś innych powodów. Próba tego typu woluntaryzmu nigdy w historii demokracji nie przyniosła pozytywnych rezultatów.</u>
          <u xml:id="u-7.10" who="#JerzyJaskiernia">Dlatego też, panie marszałku, Wysoka Izbo, klub SLD popiera tę inicjatywę zmiany. Podzielamy opinię posła sprawozdawcy, że jest to początek drogi, jeśli chodzi o modyfikowanie „małej konstytucji”. Nie jest to akt doskonały. Modyfikowanie „małej konstytucji” jest i możliwe, i prawnie dopuszczalne, chociaż klub SLD z doświadczeń ostatnich miesięcy wyciąga znacznie dalej idący wniosek. Musimy bardziej intensywnie pracować nad nową konstytucją, musimy wyciągnąć wnioski z wszystkich niebezpieczeństw, które przyniosły ostatnie miesiące i lata. Musimy stworzyć precyzyjny akt, taki, który nie będzie dawał możliwości działania na pograniczu prawa tam, gdzie rozstrzygają się sprawy o fundamentalnym znaczeniu dla Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-7.11" who="#JerzyJaskiernia">Państwo prawa jest oparte na konstytucji. Dlatego też dobra, precyzyjna konstytucja jest tym celem, który chcemy osiągnąć i dla którego realizacji będziemy działali.</u>
          <u xml:id="u-7.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Jerzemu Jaskierni z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Aleksandra Bentkowskiego o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#AleksanderBentkowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Polskie Stronnictwo Ludowe w całej rozciągłości popiera inicjatywę zmiany ustawy konstytucyjnej, uznając, że przyjęcie koncepcji ciągłej pracy Sejmu jest uzasadnione wieloma argumentami. Pierwszy, i chyba najważniejszy z nich, dotyczy kosztów społecznych przerwania pracy legislacyjnej Sejmu. Należy pamiętać, że niespodziewane rozwiązanie parlamentu to zaprzepaszczenie wielomiesięcznej pracy kilkunastu komisji sejmowych i kilkuset ekspertów, a to przecież wiąże się z olbrzymimi kosztami. Natomiast straty, jakie ponosi kraj z powodu opóźnienia wejścia w życie nowych rozwiązań prawnych, są w wielu przypadkach wprost niewymierne; gdyby np. teraz Sejm został rozwiązany, kilkadziesiąt projektów ustaw, z których bardzo wiele jest prawie gotowych, znalazłoby się w pojemnym koszu sejmowym.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#AleksanderBentkowski">Wszystko wskazuje na to, że skracanie kadencji parlamentu wejdzie na stałe do repertuaru politycznego w Polsce. Należy więc zadbać o to, by koszty takich nieprzewidzianych manewrów politycznych — skoro są one nieuniknione — były jak najmniejsze. Oczywiście z podobnych powodów zasadne jest zlikwidowanie przerwy międzykadencyjnej w wypadku, skądinąd nadzwyczajnym, kiedy Sejmowi udałoby się dotrwać do momentu, w którym normalnie upływa kadencja.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#AleksanderBentkowski">Drugi nie mniej ważny problem to kwestia uprawnień Sejmu w tzw. okresie przejściowym. Polskie Stronnictwo Ludowe stoi na stanowisku, że musimy być konsekwentni. Jeżeli zdecydujemy się na utrzymanie bytu parlamentu, to nie może on być dekoracją czy też atrapą Sejmu i Senatu. Nie miałoby większego sensu pozostawienie Sejmu i jednocześnie pozbawienie go niemal wszystkich uprawnień w zakresie legislacji. We wniosku mniejszości proponuje się wprowadzenie zakazu dokonywania w tym czasie zmiany ustawy budżetowej, a także ustaw, które wywoływałyby zasadnicze skutki finansowe dla budżetu państwa. Przyjęcie tej propozycji praktycznie spowoduje bezczynność Sejmu, ponieważ zdecydowana większość ustaw właśnie wywołuje określone skutki finansowe. Proponowanie tak nieprecyzyjnego zapisu jak „zasadnicze skutki finansowe” ostatecznie dyskredytuje ten wniosek.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#AleksanderBentkowski">Ograniczenia, jakie proponuje się w projekcie ustawy, a więc to, że niedopuszczalna jest w tym okresie zmiana konstytucji oraz ordynacji wyborczej, w wystarczającym stopniu gwarantują, że Sejm i Senat nie będą wykorzystywać prawa do ewentualnych rozgrywek politycznych.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#AleksanderBentkowski">Myślę, że nie ma żadnych przesłanek, które by podważały tę nowelizację, gdyby nie fakt, że obradujemy w szczególnym czasie i proponujemy zmianę akurat tego artykułu konstytucji, na którego podstawie pan prezydent zamierza rozwiązać parlament. Pominę fakt, że jest to działanie zupełnie bezprawne i każdy prawnik powinien to zrozumieć. Błąd w rozumowaniu niektórych doradców prezydenta polega na tym, że nie czytają dokładnie art. 21 ust. 4 konstytucji, który nakłada na Sejm obowiązek uchwalenia w ciągu 3 miesięcy ustawy budżetowej. Powtarzam - obowiązek uchwalenia, a nie wprowadzenia w życie (jak to ostatnio próbuje się sugerować). Jest to tak oczywista różnica, że dalsze uzasadnianie uważam za zbyteczne.</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#AleksanderBentkowski">Ważniejszy jest inny problem: Jak powinien albo jak może zareagować Sejm na zupełne w tym wypadku lekceważenie prawa przez prezydenta? Czy możliwe jest zlekceważenie przez obie Izby parlamentu zarządzenia prezydenta o rozwiązaniu Sejmu (nawet wtedy, kiedy byłoby ono wydane z rzeczywistym naruszeniem prawa)? Otóż moim zdaniem nie, gdyż nasza konstytucja nie przewiduje takiej możliwości. Ten fragment ustawy zasadniczej był pisany w czasach, kiedy wszyscy, w tym prezydent oraz autorzy tej ustawy, z całym przekonaniem głosili, że Polska jest demokratycznym państwem prawnym, i nikt nie przypuszczał, że najwyższy dostojnik w państwie może to prawo złamać. Nie wprowadzono więc zapisu, który pozwalałby Sejmowi w takich wypadkach odwołać się np. do Trybunału Konstytucyjnego. Treść przepisu art. 4 ust. 5 jest jednoznaczna: w dniu ogłoszenia zarządzenia prezydenta o rozwiązaniu Sejmu kończy się kadencja Sejmu i Senatu.</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#AleksanderBentkowski">Zakończenie kadencji Sejmu powoduje automatycznie wygaśnięcie wszystkich kompetencji Sejmu i Senatu, a wszelkie działanie parlamentu po tej dacie jest sprzeczne z konstytucją. Moim zdaniem Sejm i Senat in corpore przestaje istnieć, ale w obronie parlamentu można wykorzystać art. 10 ust. 3 konstytucji, który stwierdza, że kadencja marszałka i wicemarszałków Sejmu wygasa dopiero z chwilą zebrania się Sejmu nowej kadencji. Marszałek więc będzie mógł skierować wniosek do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie zgodności z konstytucją zarządzenia prezydenta o rozwiązaniu Sejmu. Należy jednak zauważyć, że obecna nowelizacja proponuje wykreślenie tego uprawnienia marszałka oraz Prezydium Sejmu. Nie miejsce i nie czas ku temu, by rozstrzygać wątpliwości odnośnie do tego, czy zarządzenie prezydenta jest aktem normatywnym i podlega kognicji Trybunału Konstytucyjnego. Niemniej jednak muszę stanowczo podkreślić, że to, co powiedziałem wcześniej, w najmniejszym stopniu nie zmienia faktu, że prezydentowi można postawić zarzut ewidentnego postępowania wbrew prawu, a w konsekwencji narażenia skarbu państwa na wielomiliardowe straty związane z wydatkami na zorganizowanie wyborów.</u>
          <u xml:id="u-9.7" who="#AleksanderBentkowski">Warto zauważyć, że niekonwencjonalne postępowanie prezydenta zaskoczyło nawet autorów siedmiu projektów konstytucji, które zostały zgłoszone do Komisji Konstytucyjnej, gdyż w żadnym z nich nie przewidziano obecnej sytuacji i nie dano możliwości szybkiej kontroli decyzji prezydenta. Sądzę, że legislatorzy wyciągną odpowiednie wnioski z obecnej sytuacji, by w przyszłości prawo w państwie prawnym nie mogło być wykorzystywane do gier politycznych.</u>
          <u xml:id="u-9.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Aleksandrowi Bentkowskiemu z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Janusza Niemcewicza z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#JanuszNiemcewicz">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! To, jak przebiegały prace nad projektem ustawy zgłoszonym przez posłów Unii Pracy, skłania do refleksji. Otóż tak w pierwszym czytaniu, jak i w czasie pracy w komisji projekt ten poparty został przez wszystkie kluby parlamentarne. Rzadko zdarza się, by projekt, zwłaszcza tej wagi, projekt o znaczeniu ustrojowym, nie budził znacznych kontrowersji. Ta jednomyślność co do kierunku, w jakim zmierza projekt Unii Pracy nie jest przypadkowa, dowodzi bowiem, że w obliczu zagrożenia konstytucyjnego porządku prawnego - niezależnie od dzielących nas poglądów politycznych - parlament łączy się w obronie ładu demokratycznego.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#JanuszNiemcewicz">Unia Wolności zawsze była przeciwna cząstkowym zmianom przepisów konstytucyjnych, zwłaszcza gdy trwają prace nad przygotowaniem nowej ustawy zasadniczej. Mówię o zmianach cząstkowych, a nie o zmianach doraźnych, bo ten projekt w naszym przekonaniu nie ma charakteru doraźnego, nie jest wynikiem bieżących potrzeb politycznych. Nasze stanowisko co do możliwości rozwiązania parlamentu jest jasne — nie ma konstytucyjnych podstaw tego rodzaju decyzji. Dlaczego jednak godzimy się na cząstkową zmianę przepisów konstytucji? Otóż uznajemy, że oczywiste słabości „małej konstytucji”, które mogą utrudnić funkcjonowanie instytucji demokratycznych, trzeba usuwać nie czekając na wyniki prac Komisji Konstytucyjnej.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#JanuszNiemcewicz">Sytuacja, w której rząd przez dłuższy czas pracuje bez kontroli parlamentu, nie jest — mieliśmy już okazję być tego świadkami — korzystna, jeśli chodzi o funkcjonowanie państwa. Przerwanie procesów legislacyjnych, a następnie spiętrzenie prac ustawodawczych w nowo wybranym parlamencie nie sprzyja racjonalnej przebudowie systemu prawnego. Mówili o tym przedstawiciele innych klubów. Dlatego Unia Wolności poparła propozycję wyeliminowania możliwości powstania przerwy międzykadencyjnej.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#JanuszNiemcewicz">Wysoki Sejmie! W pierwszym czytaniu zgłosiliśmy do projektu ustawy poprawki zmierzające do ograniczenia uprawnień Sejmu obradującego po jego rozwiązaniu. Dwie z nich - dotyczące zmiany konstytucji i ordynacji wyborczej - zostały uwzględnione przez Komisję Ustawodawczą. Inicjatywa wyłączenia możliwości zmian ustawy budżetowej i zwoływania Zgromadzenia Narodowego stała się przedmiotem wniosków mniejszości. Chcę oświadczyć, że podtrzymujemy te wnioski. Uważamy, że Sejm obradując w tej szczególnej sytuacji, Sejm, którego zdolność do wypełniania jego funkcji została zakwestionowana, Sejm pracujący w czasie trwania kampanii wyborczej nie powinien stać się miejscem uprawiania przedwyborczej demagogii. Trzeba uniknąć prób kupowania głosów wyborców poprzez podejmowanie nierealnych, obciążających budżet, inicjatyw ustawodawczych. To miałoby szkodliwy wpływ na stan finansów państwa, byłoby trudne do naprawienia. Za takie obietnice płaci się drogo, płaci się całe lata. Uważamy również, że Sejm - zwłaszcza wówczas, gdy zostanie rozwiązany przez prezydenta, oczywiście legalnie, zarządzeniem zgodnym z konstytucją - musi uniknąć jakichkolwiek podejrzeń o chęć rewanżu na prezydencie. Próba destabilizacji również tego urzędu mogłaby doprowadzić do ostatecznego upadku autorytetu najważniejszych organów państwa, do gorszących sporów, do kompromitacji mechanizmów demokratycznych.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#JanuszNiemcewicz">Wysoka Izbo! Nasze propozycje zgłosiliśmy kierując się dobrem państwa. Wyrażamy przekonanie - i tu nawiązuję do argumentu pana posła Jaskierni - że obecnie trwający kryzys polityczny nie może decydować o kształcie rozwiązań konstytucyjnych. W tym przekonaniu domagamy się, by nasze wnioski zostały przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Januszowi Niemcewiczowi z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Kazimierza Pańtaka o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#KazimierzPańtak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Art. 1 „małej konstytucji” stanowi, że organami państwa w zakresie władzy ustawodawczej są Sejm i Senat Rzeczypospolitej Polskiej, w zakresie władzy wykonawczej — prezydent Rzeczypospolitej Polskiej i Rada Ministrów, w zakresie władzy sądowniczej — niezawisłe sądy. Jest to logiczny podział opracowany i nazwany przez Monteskiusza trójpodziałem władz. Funkcjonuje on od wielu wieków i sprawdza się w państwach demokratycznych. Autorom „małej konstytucji” — może na skutek łatwowierności albo różnego rodzaju gier politycznych — zabrakło wyobraźni, kiedy zapisano w niej, że oto może być taka chwila, kiedy jeden z segmentów władzy, na którym opiera się państwo, nie funkcjonuje. Może nim być parlament. Jest to sprzeczne z art. 1 konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#KazimierzPańtak">W dniach 14–15 stycznia 1995 r. odbył się Kongres Unii Pracy tu, w Warszawie. Przyjęliśmy na nim uchwałę, w której my, parlamentarzyści, zostaliśmy zobowiązani do wniesienia projektu zmian „małej konstytucji”, do usunięcia tej niezgodności z logiką prawa i braku wewnętrznej spójności „małej konstytucji”. Kongres Unii Pracy wezwał nas do tego, abyśmy wnieśli poprawkę do „małej konstytucji”, która jest przedmiotem dzisiejszych obrad. Zmierza ona do tego, aby parlament poprzedniej kadencji kończył pracę dopiero w momencie zaprzysiężenia nowej Izby. I w zasadzie kierowaliśmy się, jak już powiedziałem, żelazną logiką prawa.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#KazimierzPańtak">Nie myśleliśmy, że oto stanie się to przedmiotem obrad Wysokiej Izby — mogę użyć tego słowa — w dość dramatycznej albo tragikomicznej farsie, jaka się rozgrywa w tej chwili w kraju. Mianowicie pan prezydent Rzeczypospolitej Polskiej zwraca się do marszałków obu Izb, Sejmu i Senatu, aby wyrazili opinię, ponieważ chce on rozwiązać parlament. Wczoraj słuchałem „Teleexpressu”, w którym dziennikarz — myślę, że słyszy mnie całe społeczeństwo, bo prawdopodobnie obrady są w tej chwili transmitowane, nie dajcie się państwo wziąć na pewnego rodzaju szumy propagandowe; niedomówienia w propagandzie są gorsze od niemówienia w ogóle niczego — rozpoczął od tego, że pan prezydent zaczyna przeprowadzać konsultacje z marszałkami w sprawie rozwiązania parlamentu. Wiadomość była mniej więcej taka: Prezydent może rozwiązać Sejm po zasięgnięciu opinii marszałków Sejmu i Senatu. Taka informacja trafiła do społeczeństwa. Zapomniano powiedzieć, że prezydent może rozwiązać Sejm tylko w dwóch wypadkach: kiedy Sejm nie uchwali ustawy budżetowej w ciągu 3 miesięcy (a uchwalił ustawę budżetową w ciągu 3 miesięcy) oraz jeżeli nie jest on w stanie wyłonić większości parlamentarnej, która po uchwaleniu wniosku o wotum nieufności dla rządu dokona wyboru nowego prezesa Rady Ministrów. Rząd istnieje, panie prezydencie, budżet został uchwalony, więc to pismo traktuję jako arogancję. Była tu mowa o woluntaryzmie, mówił o tym pan poseł Jaskiernia. To jest pismo potwierdzające arogancję władzy.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-13.4" who="#KazimierzPańtak">Panowie Marszałkowie Sejmu i Senatu! Na takie pismo nie wolno panom odpowiadać. To jest po prostu prowokacja. Trzeba, żebyśmy sobie zdali sprawę z tego, że nie ma przesłanek do rozwiązania Sejmu, nie ma potrzeby konsultacji! Nie można konsultować aktu bezprawia. Jeżeli panowie marszałkowie Sejmu i Senatu odpowiecie na to pismo, będziecie współwinni brania udziału w łamaniu konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-13.5" who="#KazimierzPańtak">Proszę państwa, sprawy szczegółowe zostały omówione przez pana posła Szymańskiego. Mówili też o tym moi przedmówcy. Chciałbym odnieść się do wypowiedzi pana posła Bentkowskiego, który ze znaną wrodzoną sobie ostrożnością charakterystyczną dla wybitnego prawnika stwierdził, że jeśli dojdzie do tego, że ten parlament in corpore nie będzie istniał, można będzie panu prezydentowi tylko postawić zarzut, że naraził państwo na wielomiliardowe wydatki na kampanię wyborczą.</u>
          <u xml:id="u-13.6" who="#komentarz">(Poseł Aleksander Bentkowski: O łamaniu prawa też mówiłem.)</u>
          <u xml:id="u-13.7" who="#KazimierzPańtak">Panie pośle, o łamaniu prawa oczywiście też pan mówił, ale myślę, że prezydentowi nawet takiego zarzutu nie będzie można postawić. Pan prezydent może nas nie narazić na takie wydatki, ponieważ może nie zarządzić wyborów i wybory mogą się nie odbyć. Nie wiemy, w którym miejscu zatrzyma się ten, kto raz złamie prawo, kiedy przestanie to prawo łamać.</u>
          <u xml:id="u-13.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-13.9" who="#KazimierzPańtak">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Dzisiaj może być (przepraszam za to sformułowanie) rozpędzony w wyniku zamachu stanu parlament, jutro rząd, a pojutrze mogą być rozpędzone sądy. I chyba nawet wiem, który sąd będzie rozpędzony pierwszy. Będzie to Trybunał Konstytucyjny. Pan prezydent w czasie swojej kadencji dokonał już takiego czynu (może zgodnie z przepisem prawa). Kiedy Naczelny Sąd Administracyjny wydał wyrok, który nie spełnił oczekiwań pana Lecha Wałęsy, to natychmiast dokonano gwałtownej zmiany na stanowisku prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego, czyli były pewne precedensy. Wczoraj na pierwszej stronie w „Życiu Warszawy” napisano w podtytule: „Zrobię Markiewicza 560 razy”.</u>
          <u xml:id="u-13.10" who="#KazimierzPańtak">Wysoki Sejmie! Myślę, że byłoby naruszeniem powagi tej Izby, gdybyśmy polemizowali z różnego rodzaju określeniami, jakie padały. Powiem tylko o dwóch. Wychodząc przed godz. 9 na posiedzenie Wysokiej Izby, w wiadomościach I programu radiowego usłyszałem taką oto wypowiedź: Pan Falandysz zapewnia, że posłowie mogą czuć się bezpieczni do poniedziałku, czyli po poniedziałku pan Falandysz nie gwarantuje nam już bezpieczeństwa. Pan prezydent stwierdził: rozwiążę parlament, jeśli nie uda mi się z nim porozumieć. Porozumienie wymaga zgody czy chęci współpracy dwóch stron. Jeżeli próbą porozumienia jest odmowa spotkania się z panem marszałkiem Sejmu, który świadom odpowiedzialności chce spotkać się z głową państwa, a jest on konstytucyjnym gwarantem, kiedy prezydent nie może sprawować władzy, to nie jest to próba porozumienia się z nim.</u>
          <u xml:id="u-13.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-13.12" who="#KazimierzPańtak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Unia Pracy będzie głosowała za przyjęciem tej poprawki do „małej konstytucji”, zdając sobie sprawę, że oto przyjdzie to czynić, jak już powiedziałem na wstępie, w tak bardzo dramatycznych warunkach, kiedy istnieje — powiedzmy sobie szczerze — realna groźba zamachu stanu. Przyjęcie tej poprawki do „małej konstytucji” jest potrzebne. Nie pozbawia ona nikogo żadnych uprawnień. Jak państwo wiecie, wycofaliśmy z pierwotnej wersji projektu, który został zgłoszony do Wysokiej Izby, zapisy dotyczące wyjaśnienia uprawnień pana prezydenta w zakresie weta przy badaniu konstytucyjności ustawy przez Trybunał Konstytucyjny przed jej podpisaniem; uważamy też, że o ustroju najwyższych organów państwa powinna rozstrzygać konstytucja, nad którą obecnie trwają prace w Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego.</u>
          <u xml:id="u-13.13" who="#KazimierzPańtak">Chciałbym jeszcze tylko ustosunkować się do zgłoszonych wniosków mniejszości, zawartych w druku nr 831. Otóż będziemy głosowali za wnioskiem mniejszości nr 1, w którym proponuje się, aby w art. 4 ust. 6 na końcu dodać wyrazy: „a także ustaw o zmianie ustawy budżetowej oraz ustaw wywołujących zasadnicze skutki finansowe dla budżetu państwa”. Zgadzam się tu z argumentacją przedstawioną przez pana posła Niemcewicza, że różnego rodzaju gry czy obietnice przedwyborcze rzeczywiście mogą drogo kosztować, a może do nich dochodzić, jeżeli Sejm będzie mógł zmieniać m.in. ustawy podatkowe czy budżetowe.</u>
          <u xml:id="u-13.14" who="#KazimierzPańtak">Będziemy natomiast głosowali przeciwko wnioskowi postulującemu, aby w czasie, gdy Sejm jest rozwiązany, lecz urzęduje, tzn. pełni swoje obowiązki do pierwszego posiedzenia Sejmu następnej kadencji, nie mogło być zwoływane Zgromadzenie Narodowe. Myślę, że dość jasno uzasadniłem to nasze stanowisko na wstępie mojej wypowiedzi; powtórzę tylko, że nie wiemy, jak daleko może sięgnąć łamanie konstytucji. Uważam, że strażnik konstytucji, czyli prezydent Rzeczypospolitej - ktokolwiek by nim zresztą był - w tym czasie musi mieć realną możliwość odpowiadania przed niezawisłym sądem, jakim jest w tym wypadku Trybunał Stanu.</u>
          <u xml:id="u-13.15" who="#KazimierzPańtak">Będziemy głosowali za przyjęciem wniosków nr 2 i 3, dotyczących ograniczenia stosowania trybu pilnego. Rzeczywiście tryb pilny jest przez rząd nadużywany, trzeba jednak zauważyć, że gdyby w rządzie byli tacy prawnicy, jacy są przy panu prezydencie, to być może mielibyśmy obecnie mniej problemów, bo rząd mógłby na podstawie art. 16 wnieść projekt ustawy budżetowej w trybie pilnym, a chyba nie o to chodziło twórcom „małej konstytucji”.</u>
          <u xml:id="u-13.16" who="#KazimierzPańtak">Unia Pracy będzie głosowała za przyjęciem zmiany „małej konstytucji” oraz za wnioskami mniejszości, które wymieniłem.</u>
          <u xml:id="u-13.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Kazimierzowi Pańtakowi z Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Krzysztofa Króla z Konfederacji Polski Niepodległej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#KrzysztofKról">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przerwa międzykadencyjna w zapisach konstytucyjnych ma już swoją długą historię. W Sejmie I kadencji miałem zaszczyt przewodniczyć komisji przygotowującej ordynację wyborczą i w tejże komisji ta właśnie kwestia była bardzo szeroko dyskutowana i rozpatrywana. Komisja Nadzwyczajna do przygotowania ordynacji wyborczej zaproponowała wówczas zmianę konstytucyjną przewidującą, że przerwa międzykadencyjna ma być skrócona do potrzebnego minimum, żeby nie dochodziło do sytuacji, kiedy to rząd pełni swoje obowiązki bez żadnej kontroli ze strony parlamentu. W wyniku upadku rządu pani Hanny Suchockiej ta koncepcja upadła, projekt zmiany konstytucji opracowany przez komisję nadzwyczajną został wycofany i można powiedzieć, że w tej chwili wracamy do tego samego punktu, w którym znajdowaliśmy się dwa lata temu, niemniej bogatsi o nowe doświadczenia. Te doświadczenia dotyczą oczywiście przerwy międzykadencyjnej między poprzednią a obecną kadencją Sejmu Rzeczypospolitej, dotyczą tego okresu, w którym rząd Hanny Suchockiej funkcjonował bez kontroli parlamentarnej. Pragnę tylko Wysokiej Izbie przypomnieć, że na samym początku tej kadencji została powołana komisja do zbadania działalności rządu premier Suchockiej, żeby właśnie w czasie tej parlamentarnej przerwy tę kontrolę utrzymać. Wydaje się, że jest to rozwiązanie słuszne, że w polskiej tradycji parlamentarnej, tradycji ustrojowej przerwa międzykadencyjna się nie sprawdziła, i jeśli nie w tym momencie, to po doświadczeniach przerwy międzykadencyjnej nowego parlamentu takie rozwiązanie trzeba będzie przyjąć. Za ważne i wymagające podkreślenia należy uznać również to, że praktycznie wszystkie projekty konstytucji, nad którymi obraduje Komisja Konstytucyjna Zgromadzenia Narodowego, problem ten regulują właśnie w taki sposób, ażeby przejście między jedną a drugą kadencją było płynne, żeby kadencja kończyła się w dniu rozpoczęcia pracy przez nowy parlament. Wydaje się, że jest to wola nie tej czy innej opcji politycznej, tylko większości ugrupowań politycznych w państwie. Pragnę przypomnieć, że w Sejmie poprzedniej kadencji za likwidacją przerwy międzykadencyjnej wypowiadała się większość ugrupowań pozostających dziś poza parlamentem, można więc powiedzieć, że jest to nie tylko opinia ugrupowań, które weszły do tego parlamentu, ale powszechniejsza.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#KrzysztofKról">W kwestii wniosków mniejszości pragniemy stwierdzić rzecz następującą. Sprzeciwiamy się propozycji zawartej we wniosku nr 1 lit. b, uważamy bowiem, że parlament nie powinien odbierać sobie kompetencji zwołania Zgromadzenia Narodowego, gdyż nie jest to wymierzone przeciwko prezydentowi, lecz wynika z tego, że może dojść do wydarzeń wymagających zwołania Zgromadzenia Narodowego z przyczyn, które teoretycznie mogą zaistnieć. Natomiast opowiadamy się za propozycją zawartą we wniosku nr 1 lit. a, ażeby uniemożliwić każdej koalicji rządowej, każdej większości sejmowej wykorzystywanie okresu przerwy międzykadencyjnej do robienia kampanii wyborczej kosztem budżetu, kosztem skarbu państwa, jak również za wnioskami nr 2 i 3. W taki sposób klub Konfederacji Polski Niepodległej będzie głosował.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#KrzysztofKról">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na zakończenie swojego wystąpienia, poświęconego wyłącznie merytorycznej ocenie projektu, chciałbym ustosunkować się do wypowiedzi moich przedmówców. Otóż w większości tych wypowiedzi, a szczególnie przedstawicieli koalicji rządowej, Unii Pracy, wyczuwało się nerwowość, panikę.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Żadnej paniki nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#KrzysztofKról">Dziwię się temu i apelowałbym o taką refleksję, że przecież większość obywateli naszego kraju w każdej chwili może zostać pozbawiona pracy, ich zakład pracy może zostać rozwiązany, więc proszę nie sądzić, że posłów to nie może dotyczyć. (Jest to stan nadzwyczajny, uzasadniający taką panikę i nerwowość.) Naprawdę większości Polaków grozi to, że stracą miejsca pracy, apeluję zatem - bez zbytniej nerwowości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Krzysztofowi Królowi z KPN.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#AleksanderMałachowski">O zabranie głosu proszę pana posła Andrzeja Gąsienicę-Makowskiego z Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#AndrzejGąsienicaMakowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedstawione przez Komisję Ustawodawczą sprawozdanie o projekcie ustawy konstytucyjnej o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym zostało opracowane na podstawie projektu poselskiego odnoszącego się do konkretnej sytuacji politycznej. Stąd wskutek nacisku chwili pojawiają się pewne wątpliwości, o czym za chwilę.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#AndrzejGąsienicaMakowski">Trzeba stwierdzić, że „mała konstytucja” nasuwa wiele wątpliwości interpretacyjnych i dlatego BBWR poparł potrzebę doprecyzowania projektu ustawy konstytucyjnej. Uważamy jednak, że przede wszystkim należy „małą konstytucję” zastąpić nową konstytucją, która w swoich zapisach byłaby bezpieczna dla wszystkich obywateli, nie tylko dla posłów, i byłaby trudna dla władzy. Istnieje potrzeba, by praca parlamentu — nawet jeśli upływa kadencja bądź zostanie on rozwiązany w trakcie kadencji — trwała aż do chwili zebrania się posłów na pierwszym posiedzeniu Sejmu następnej kadencji. Praktyka dowodzi, że brak kontroli nad poczynaniami władzy wykonawczej może być szkodliwy. Zawarte w projekcie ustawy zapisy, wraz z niektórymi wnioskami mniejszości, pozwolą na sprawniejsze rządzenie państwem. Stąd też opowiadamy się za przyjęciem projektu zaproponowanego przez Komisję Ustawodawczą wraz z wnioskami mniejszości nr 1 i 3, jednak jesteśmy przeciwko wnioskowi nr 2, ponieważ zawęża on zakres art. 16 ust. 1 „małej konstytucji”. W ten sposób władza Sejmu ograniczy się przede wszystkim do bieżącej kontroli działalności rządu.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#AndrzejGąsienicaMakowski">Chcemy przedstawić także nasze wątpliwości. Przedłużenie kadencji ustępującego parlamentu do chwili zwołania pierwszego posiedzenia Sejmu następnej kadencji stwarza kłopoty związane z immunitetem poselskim. Praktycznie posłowie Sejmu upływającej kadencji, którzy zostaną wybrani na następną, znajdą się poza kontrolą prawa, ponieważ będzie ich chronił immunitet poselski. Znamy procedury zawieszenia immunitetu i kłopoty z tym związane. Drugą ważną sprawą jest problem kampanii wyborczej, w której będzie uczestniczyć wielu posłów. Kandydaci nie będący członkami parlamentu znajdą się w mniej korzystnej sytuacji. Te problemy należałoby jednak doprecyzować i wyjaśnić w innych uregulowaniach, np. w ordynacji wyborczej, by nie powodować dalszych sytuacji konfliktowych.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Andrzejowi Gąsienicy-Makowskiemu z BBWR.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie o zabranie głosu pana posła Jerzego Eysymontta z Koła Poselskiego Republikanów.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#AleksanderMałachowski">Przepraszam bardzo, panie pośle, ale mam jeszcze trudności z ustalaniem nowych nazw.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#JerzyEysymontt">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nasze koło chcemy nazwać Parlamentarnym Kołem Republikanów, aby skrótu nie mylono z nazwą skądinąd sympatycznej partii KPN.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#JerzyEysymontt">Zacznę podobnie, jak mój szanowny kolega z tejże partii. Sądzę, że pewna nerwowość - nie chciałbym tu używać ostrzejszych sformułowań - jaka przejawia się w niektórych wystąpieniach przedstawicieli poważnych klubów, nie bardzo licuje z powagą Wysokiej Izby. Wydaje mi się, że niekoniecznie musimy powtarzać na tej sali to, co dziś wszystkie środki przekazu rozważają na tysiąc sposobów, i będą jeszcze rozważać.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#JerzyEysymontt">Przechodzę do meritum sprawy. Powiem tak: jesteśmy jeszcze bardzo młodym ugrupowaniem, ale chcemy, by u podłoża naszej partii legły dość ważne zasady. Jedną z nich jest oparcie państwa prawa — które to określenie też odmieniamy na wszystkie sposoby — na możliwie stabilnym i nietymczasowym prawie. Stąd też bierze się nasza generalna niechęć do wszystkich tymczasowych regulacji. Innym powodem jest to, że, jak się mówi w Polsce, nie ma nic trwalszego niż prowizorki. Z drugiej strony podzielamy dobre intencje, jakimi kierowali się wnioskodawcy, aczkolwiek nie jest chyba dla nikogo tajemnicą, że były to intencje sytuacyjne. Przejawia się to przede wszystkim w dwóch aspektach. Pierwszy, o którym też już była mowa, dotyczący konieczności zachowania jakiejś kontroli nad działaniem rządu. (Jest to istotne tym bardziej, że w świetle „małej konstytucji”, w jej obecnym brzmieniu, także i uprawnienia prezydenta w tej sprawie są dość niejasne.) Drugi aspekt to potrzeba zachowania ciągłości procesów legislacyjnych, potrzeba właściwego przekazania tego posagu, w jaki każdy ustępujący parlament wyposaża parlament po nim następujący.</u>
          <u xml:id="u-19.4" who="#JerzyEysymontt">To są te powody, dla których nie zamierzamy tej inicjatywie przeszkadzać. Będziemy jednocześnie głosowali za tymi wnioskami mniejszości, które zmierzają do ograniczania kompetencji Sejmu — nie wiem, jak go nazwać — międzykadencyjnego. Wszystkich złych sytuacji nie da się uniknąć i na pewno w jakimś stopniu kampania wyborcza będzie prowadzona z tej trybuny, jeśli ta regulacja wejdzie w życie, ale oby przynajmniej były po temu jak najmniejsze możliwości.</u>
          <u xml:id="u-19.5" who="#JerzyEysymontt">Tak więc, może z jednym wyjątkiem, przychylamy się do tego, aby jednak utrzymać możliwość zwoływania Zgromadzenia Narodowego, aby - jak już któryś z moich przedmówców powiedział - zachować ją na wypadek zaistnienia sytuacji nadzwyczajnej, bo tak naprawdę to nie tylko konflikt prezydenta z rządem i parlamentem może prowadzić do powstania nadzwyczajnej sytuacji, która grozi państwu i narodowi. Tak więc w tym wypadku będziemy za pierwotnym przedłożeniem.</u>
          <u xml:id="u-19.6" who="#JerzyEysymontt">Mam nadzieję, że dla pracujących nad nową konstytucją będzie to jeszcze jedna przestroga, wskazówka, jak dalece trzeba wybiegać spojrzeniem w przód, możliwie obiektywnie, chociaż w polityce obiektywizmu faktycznie nie ma, oceniać różne sytuacje, aby nie tworzyć regulacji, które później bardziej przeszkadzają, niż pomagają.</u>
          <u xml:id="u-19.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Jerzemu Eysymonttowi z Parlamentarnego Koła Republikanie.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Eugeniusza Janułę, który reprezentuje Poselskie Koło - Nowa Demokracja. To nie jest mój błąd, nazwa tego koła brzmi: Poselskie Koło - Nowa Demokracja.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#EugeniuszJanuła">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zabieram głos jako jeden z 56 łobuzów, jak nas był uprzejmy wczoraj określić pan prezydent.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#komentarz">(Głos z sali: 560 łobuzów.)</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#EugeniuszJanuła">I powinienem mu w tej chwili odpowiedzieć po łobuzersku, ale ze względu na atmosferę sali, wagę urzędu - nie przystoi to, a ponadto każdy powinien mówić językiem, do jakiego przywykł.</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-21.4" who="#EugeniuszJanuła">Uważamy, że sytuacja jest zbyt poważna, by dyskutować o niej w kategoriach personalnych. W tej sytuacji, kiedy państwo może być wydane na pastwę człowieka, który nie potrafi zapanować nad najmniejszą komórką społeczną, nad swą rodziną,...</u>
          <u xml:id="u-21.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-21.6" who="#EugeniuszJanuła">... moje ugrupowanie popiera wniesioną ustawę bez poprawek.</u>
          <u xml:id="u-21.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Eugeniuszowi Janule z Poselskiego Koła - Nowa Demokracja.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#komentarz">(Poseł Kazimierz Pańtak: Proszę o głos w trybie sprostowania.)</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Kazimierz Pańtak w sprawie sprostowania, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#KazimierzPańtak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pan poseł Eysymontt był uprzejmy powiedzieć, że niekoniecznie musimy powtarzać to, co mówią środki masowego przekazu. Uważam, panie pośle, że nie powtarzamy tego, co mówią środki masowego przekazu. To przecież na podstawie informacji środków masowego przekazu pan prezydent nazwał przedstawicieli najwyższych władz spoza swojej kancelarii łobuzami i złodziejami. Mówił o tym przed chwilą pan poseł Januła. Myślę, że mamy prawo i obowiązek informować społeczeństwo i o dezinformacji, jeżeli środki masowego przekazu dezinformują społeczeństwo. Taka była intencja mojej wypowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Kazimierzowi Pańtakowi.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#AleksanderMałachowski">Lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę teraz o zabranie głosu pana posła Janusza Szymańskiego, przedstawiciela komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#JanuszSzymański">Panie Marszałku! Chciałbym przedstawić dwie uwagi generalne, aby wyjaśnić sytuację. Kieruję to wyjaśnienie do mojego kolegi prawnika, posła Bentkowskiego, jak również do innych osób. Nie mamy do czynienia z przerwą międzykadencyjną w sytuacji, kiedy normalnie kończy się kadencja. Nie ma o tym mowy! Tak jak powiedziałem na początku, prezydent jest wtedy zobowiązany do zarządzenia wyborów i rozpisania ich na miesiąc przed upływem kadencji. Chciałbym jeszcze raz bardzo jasno powiedzieć, że wtedy przerwa międzykadencyjna w ogóle nie wchodzi w grę.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#JanuszSzymański">Natomiast w świetle obowiązujących przepisów mamy do czynienia z przerwą międzykadencyjną tylko w dwóch wypadkach: kiedy Sejm podejmie decyzję o samorozwiązaniu mocą własnej uchwały, większością, którą wskazuje konstytucja, i kiedy następuje rozwiązanie Sejmu przez prezydenta — też w dwóch wypadkach, jasno określonych w konstytucji. Jeden z nich wiąże się z budżetem, drugi z uchwaleniem wotum nieufności, jeżeli nie dojdzie na tym samym posiedzeniu, a nie w tym samym dniu, jak to miało miejsce podczas I kadencji, do powołania nowego prezesa Rady Ministrów. Chciałbym bardzo wyraźnie powiedzieć, że żadna z tych dwu przesłanek nie wchodzi w grę i absolutnie nie ma mowy o zastosowaniu jakichkolwiek sankcji konstytucyjnych, po które mógłby sięgnąć prezydent w takich wypadkach.</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#JanuszSzymański">Następną uwagę też chciałbym skierować do pana posła Bentkowskiego.</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#JanuszSzymański">Wysoka Izbo! Panie Marszałku! Nie jest normalne, że prezydent rozwiązuje parlament; w państwie są to sytuacje nadzwyczajne. Gdybyśmy przenieśli kalkę sytuacji włoskiej do Polski, to podejrzewam, że mielibyśmy do czynienia z co najmniej kilkoma rozwiązaniami. Chciałbym podkreślić, że rozwiązanie przygotowane przez Klub Parlamentarny Unii Pracy, które w pełni zaaprobowały Komisja Ustawodawcza oraz wszystkie kluby i koła parlamentarne, ma przeciwdziałać sytuacjom, kiedy mamy do czynienia z naruszeniem prawa. Nasza młoda polska demokracja jest bezbronna — pokazuje to przykład Marka Markiewicza. Mówię to również jako przedstawiciel Komisji Ustawodawczej — łamanie prawa skutkuje jego dalszym łamaniem. Trzeba się temu przeciwstawić. Podkreślam z całą mocą, że próba ta jest właśnie formą przeciwstawienia się ciągłemu łamaniu zasad demokratycznego państwa prawa. Być może podejmujemy ją zbyt późno; może trzeba było to zrobić rok temu. Chciałbym jednak przypomnieć, że nasza konstytucja, uznając zasadę demokratycznego państwa prawa, przewiduje, że jeżeli akt urzędowy głowy państwa został podjęty z rażącym naruszeniem prawa, jest nieważny — i to też trzeba w tym miejscu bardzo wyraźnie stwierdzić.</u>
          <u xml:id="u-25.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-25.5" who="#JanuszSzymański"> Nie może być tak, że jeżeli akt taki zostaje podjęty z naruszeniem prawa, to skutkuje. Myślę, że tak rozstrzygnie każdy normalny sąd.</u>
          <u xml:id="u-25.6" who="#JanuszSzymański">Na zakończenie chciałbym raz jeszcze sformułować w imieniu Komisji Ustawodawczej wniosek — który nie pojawił się w toku wypowiedzi przedstawicieli klubów i kół poselskich — abyśmy przystąpili niezwłocznie do trzeciego czytania i mogli już dzisiaj uchwalić ustawę konstytucyjną o zmianie ustawy konstytucyjnej o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym. Przytoczę tu art. 17 ust. 1 „małej konstytucji”, który dopiero łącznie z art. 21 ust. 4 daje jasność. Art. 17 przewiduje, że ustawę uchwaloną (a więc mówi o ustawie uchwalonej przez Sejm) marszałek Sejmu przekazuje Senatowi. Natomiast art. 21 mówi o uchwaleniu ustawy — czyli uchwaloną ustawę przekazaliśmy dnia 30 grudnia 1994 r.</u>
          <u xml:id="u-25.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Januszowi Szymańskiemu.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Czy mogę przekazać jeszcze jedną uwagę jako sprawozdawca?)</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#JanuszSzymański">Panie Marszałku! Chciałbym powiedzieć z pełną odpowiedzialnością, że w Komisji Ustawodawczej nie było żadnej paniki ani obawy o miejsca pracy posłów. Problem nie wynika z troski o nasze miejsca w Sejmie. Chodzi o gmach demokracji i o obronę zasad demokratycznego państwa. Jest to troska o państwo, o dobro jego obywateli, o prawa i wolności obywatelskie.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#AleksanderMałachowski">Czy ktoś ma jeszcze pytania do posła sprawozdawcy?</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Aleksander Krawczuk, proszę, panie profesorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#AleksanderKrawczuk">Panie Marszałku! Chciałbym zapytać w związku z wypowiedzią posła Szymańskiego: Jeśli Sejm zostałby rozwiązany z naruszeniem prawa, a Prezydium Sejmu i parlament przyjęłyby taki dekret jaskrawo naruszający prawo, to kto właściwie ponosi wtedy odpowiedzialność i kto powinien stanąć przed Trybunałem Stanu, prezydent czy Sejm i Prezydium Sejmu?</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#AleksanderMałachowski">Czy pan poseł Janusz Szymański jest w stanie odpowiedzieć na to pytanie?</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#AleksanderMałachowski">Prosiłbym jednak, panie pośle, o krótką odpowiedź, a nie o wykład z dziedziny prawa konstytucyjnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#JanuszSzymański">Panie Marszałku! Nie będzie żadnego wykładu. Za naruszenie konstytucji i ustaw prezydent, jak również inne podmioty czy osoby sprawujące najwyższe stanowiska w państwie, ponosi odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu. Procedura jest przepisana i konstytucją, i ustawą o Trybunale Stanu. Chcę jednocześnie powiedzieć, że zarządzenie o rozwiązaniu parlamentu wchodzi w życie z dniem ogłoszenia, a nie z momentem podpisania. Art. 4 obowiązującej ustawy konstytucyjnej przewiduje w ust. 5: „W dniu ogłoszenia uchwały Sejmu lub zarządzenia prezydenta o rozwiązaniu Sejmu kończy się kadencja Sejmu i Senatu”. Takie zarządzenie ogłasza się w dzienniku urzędowym Monitor Polski. O tym decyduje prezes Rady Ministrów. Bez zarządzenia o ogłoszeniu takiego zarządzenia w dzienniku urzędowym Monitor Polski parlament jeszcze nie jest rozwiązany.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#AleksanderMałachowski">Jak rozumiem, nie ma więcej pytań do posła sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#AleksanderMałachowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Ponieważ nie zgłoszono poprawek, a są tylko wnioski mniejszości, informuję, że do głosowania nad tą ustawą przystąpimy po zakończeniu przerwy obiadowej.</u>
          <u xml:id="u-32.3" who="#komentarz">(Głos z sali: A trzecie czytanie?)</u>
          <u xml:id="u-32.4" who="#AleksanderMałachowski">To jest równoznaczne z trzecim czytaniem.</u>
          <u xml:id="u-32.5" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 10 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej do spraw Kodeksu pracy o wniosku prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o ponowne rozpatrzenie ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz o zmianie ustawy Kodeks pracy (druki nr 833 i 846).</u>
          <u xml:id="u-32.6" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Wita Majewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#WitMajewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Komisja Nadzwyczajna do spraw Kodeksu pracy na posiedzeniu w dniu 1 lutego br. rozważyła wniosek pana prezydenta o ponowne rozpatrzenie przez Sejm ustawy z dnia 2 grudnia 1994 r. o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz o zmianie ustawy Kodeks pracy.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#WitMajewski">Komisja wysłuchała dodatkowych wyjaśnień upełnomocnionych przedstawicieli pana prezydenta, jak i przedstawicieli rządu, oraz przeprowadziła dyskusję. W konkluzji komisja postanowiła (13 głosami za, przy 3 przeciw i 1 pośle wstrzymującym się) zarekomendować Wysokiej Izbie, zgodnie z wnioskiem przedstawionym w druku nr 846, ponowne uchwalenie ustawy. Większość członków komisji nie podzieliła zastrzeżeń prezydenta i stanęła na stanowisku, że istniejący stan prawny, który zostałby utrzymany, gdyby przyjąć weto, nie odpowiada zasadom reformowanej gospodarki i aktualnym możliwościom Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#WitMajewski">Komisja nie podzieliła przede wszystkim zastrzeżeń co do zgodności z konstytucją proponowanych rozwiązań. Ustawa przyjęta przez Sejm dokonuje bowiem zrównania uprawnień wynikających z zabezpieczenia na wypadek choroby - nie tylko w odniesieniu do pracowników, bez względu na zatrudnienie w różnych sektorach gospodarki - lecz przede wszystkim ma na celu zrównanie warunków funkcjonowania sektora przedsiębiorstw państwowych i prywatnych, co w gospodarce rynkowej jest elementarnym wymogiem. Ujednolicenie prawa do zasiłku na wypadek choroby powoduje powstanie różnych sytuacji - w tym także zwiększenie zasiłku dla osób z mniejszym stażem zatrudnienia - również w wyniku rozszerzenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego w sektorze przedsiębiorstw poprzez uwzględnienie w niej wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych, nagród i premii, co faktycznie prowadzi do zwiększenia zasiłku dla wielu grup pracowniczych.</u>
          <u xml:id="u-33.3" who="#WitMajewski">Wreszcie ustawa utrzymuje 100-procentową podstawę zasiłku dla osób chorych na choroby zawodowe, poszkodowanych w wyniku wypadku przy pracy i w drodze do pracy, dla kobiet w ciąży i chorych przewlekłe dłużej niż 3 miesiące. Wszystkie te grupy mają zachowaną 100-procentową podstawę wymiaru zasiłku.</u>
          <u xml:id="u-33.4" who="#WitMajewski">Wprawdzie ujednolicenie to powoduje także obniżenie zasiłku dla osób, które nabyły już prawo do 100-procentowego wymiaru zasiłku, ale odebranie go pewnej grupie osób nastąpiło zgodnie z konstytucyjną wykładnią Trybunału Konstytucyjnego dotyczącą możliwości redukcji praw nabytych. Przede wszystkim Wysoki Sejm w uchwalonej ustawie przewidział niezbędne vacatio legis wprowadzenia tych zmian. Zmiana ta wynikała z określonych uwarunkowań ekonomicznych, ponieważ jej nieprzyjęcie wymagałoby bądź zwiększenia składek na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, co przy powszechnie znanym obciążeniu jest praktycznie dzisiaj niemożliwe, bądź rosnących dopłat z budżetu państwa, który, jeśli chodzi o te sztywne, konieczne dopłaty gwarancyjne, jest praktycznie maksymalnie obciążony.</u>
          <u xml:id="u-33.5" who="#WitMajewski">Ustawa przewidziała też blisko roczny okres dostosowawczy dla małych przedsiębiorstw zatrudniających do 5 osób, dla których proponowane zmiany mogą być najtrudniejsze. Komisja nie podzieliła też argumentów pana prezydenta co do wadliwości ograniczenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego do 250% przeciętnego wynagrodzenia. Ograniczenie to nie ma charakteru powszechnego, gdyż dotyczy tylko pracowników, którzy przed zachorowaniem nie przepracowali pełnych 6 miesięcy, z których ustala się podstawę wymiaru. Ograniczenie to ma zapobiec sygnalizowanym komisji przejawom patologii, gdy pracownik mający wysokie wynagrodzenie po przepracowaniu przykładowo jednego miesiąca składkowego przechodził często na długi zasiłek chorobowy. Z wielu okręgów Zakładu Ubezpieczeń Społecznych mieliśmy sygnały o tego typu patologiach.</u>
          <u xml:id="u-33.6" who="#WitMajewski">Komisja nie podzieliła też zastrzeżenia pana prezydenta, iż za pierwsze 35 dni choroby będzie zgodnie z ustawą wypłacane wynagrodzenie, a nie zasiłek z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Po pierwsze, to wynagrodzenie było już wypłacane w sektorze przedsiębiorstw państwowych. Po drugie, jest to rozwiązanie stosowane w wielu krajach, w których obowiązują zasady gospodarki rynkowej, gdzie przyjmuje się rozłożenie ryzyka związanego z chorobą pracownika pomiędzy pracodawcę i fundusze ubezpieczeniowe. Przyjęcie innego rozwiązania wymagałoby bądź istotnego podniesienia składki na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, bądź - co ma miejsce w polskich realiach - zwiększenia dotacji z budżetu.</u>
          <u xml:id="u-33.7" who="#WitMajewski">Wreszcie za nieporozumienie uważamy wątpliwości pana prezydenta co do regulacji prawnej dotyczącej zbiegania się prawa do zasiłku pogrzebowego z dwóch lub więcej tytułów. W związku z ujednoliceniem kwoty zasiłku pogrzebowego nie ma dzisiaj potrzeby zamieszczania przepisów co do wyboru wyższego, ponieważ w każdym wypadku zasiłek ten stanowi 200% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłaszanego dla celów emerytalnych. Z tych wszystkich względów, Wysoki Sejmie, Komisja Nadzwyczajna do spraw Kodeksu pracy wnosi, aby Sejm ponownie uchwalił kwestionowaną przez pana prezydenta ustawę.</u>
          <u xml:id="u-33.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi sprawozdawcy Witowi Majewskiemu.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#AleksanderMałachowski">Przypominam, iż Sejm postanowił o wysłuchaniu w debacie nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół parlamentarnych.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#AleksanderMałachowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-34.3" who="#AleksanderMałachowski">Jako pierwszy wystąpi przedstawiciel Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej pan poseł Mieczysław Piecka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#MieczysławPiecka">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Pan prezydent zwrócił się do Wysokiej Izby z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie ustawy z dnia 2 grudnia 1994 r. o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego i zmianie ustawy Kodeks pracy w częściach dotyczących ograniczenia wysokości świadczeń, obniżenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego do 250% przeciętnego wynagrodzenia, wypłaty 80% wynagrodzenia za 35 dni nieobecności z powodu choroby oraz zbiegu prawa do zasiłku pogrzebowego z dwóch lub więcej tytułów.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#MieczysławPiecka">Pan prezydent uzasadnia wniosek tym, że ustawa z 2 grudnia 1994 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego narusza konstytucyjne prawa obywatelskie, to jest gwarancję umacniania i rozszerzania praw (zawartą w art. 67 ust. 1) oraz prawo do pomocy w razie choroby lub niezdolności do pracy (art. 70 ust. 1 przepisów konstytucji, jak wiemy utrzymany w mocy). Pan prezydent podkreślił, że ustawodawca, obniżając wysokość zasiłku, naruszył związek między wysokością składki na ubezpieczenie społeczne a wysokością otrzymywanych świadczeń, ponieważ nie dokonał jednocześnie stosunkowego obniżenia składki. Zdaniem pana prezydenta ustawa prowadzi do obniżenia świadczeń emerytalnych obywateli o słabszej kondycji fizycznej oraz naruszania prawa pracodawcy do otrzymywania świadczenia w postaci określonej ilości i jakości pracy w zamian za wypłacane wynagrodzenie. Pan prezydent uważa również, że ustawodawca powoduje przerzucanie niedoborów funduszu na pracowników i pracodawców, nie reguluje sposobów wydatkowania i przeznaczania osiągniętych tą drogą zysków oraz nie reguluje w sposób jasny prawa do zasiłku pogrzebowego przy zbiegu prawa z dwóch lub więcej tytułów.</u>
          <u xml:id="u-35.2" who="#MieczysławPiecka">Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej - podobnie jak Komisja Nadzwyczajna do spraw Kodeksu pracy - nie podziela argumentów pana prezydenta. Z całokształtu rozwiązań ustawy wynika jej dążność do rozszerzenia praw i pomocy w zakresie choroby i niezdolności do pracy przez wyraźne poszerzenie kręgu osób - w okresie przekształceń rośnie on - uprawnionych do 80% zasiłku i poważne powiększenie podstawy naliczania świadczeń przez włączenie do niej wszystkich elementów wynagrodzenia uwzględnianych przy poborze składki. Dotąd istniały liczne wyłączenia z poborów. Należy zauważyć, że ustawodawca nie ustala w sposób ostateczny wysokości świadczeń, lecz jedynie wprowadza ich jednolitą, minimalną stawkę. Realizuje w ten sposób (w jakimś zakresie) zasadę równości oraz otwiera możliwość jej podwyższania w zbiorowych układach pracy. Ustawodawca poprawia stan prawny obciążając jednakowo - a więc sprawiedliwiej niż dotychczas - obowiązkiem świadczenia wynagrodzenia zakłady państwowe, prywatne i społeczne. Ustawodawca uznaje, że w aktualnej sytuacji ekonomicznej i finansowej państwa świadczenie nie powinno być równe wynagrodzeniu za pracę choćby dlatego, że nieobecność w pracy nie pociąga za sobą wydatków pracownika związanych z realizacją pracy.</u>
          <u xml:id="u-35.3" who="#MieczysławPiecka">Zdaniem Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej zarzut mówiący o przerzucaniu ciężarów związanych z niedoborami w funduszu na pracowników i pracodawców, oczywiście mamy tu na uwadze te 35 dni, jest niezrozumiały. Kto bowiem ma jeszcze je ponosić? Niepracująca młodzież, dzieci, emeryci, renciści? Czy w większym niż dotychczas zakresie pracownicy sfery budżetowej, co łączy się z powiększaniem dotacji na ZUS oraz pomniejszaniem już i tak niskich wynagrodzeń? Wzrost liczby zachorowań wynikający ze stanu zdrowia i warunków pracy, wzrost liczby dni niezdolności do pracy, malejąca liczba zakładów państwowych oraz rosnąca liczba zakładów prywatnych spowodowały zwiększenie udziału ZUS w finansowaniu świadczeń z tytułu absencji chorobowej z 13,1% w 1990 r. do ok. 40% w 1993 r. i ok. 50–51% w 1995 r. Zarzut mówiący o obniżeniu świadczeń emerytalnych w wypadku obywateli o słabej kondycji fizycznej nie jest zasadny wobec faktu, że regulacja dotyczy pracowników pobierających zarówno niskie, średnie, jak i wysokie wynagrodzenia. Niezrozumiały jest też zarzut dotyczący pozbawiania pracodawców odpowiedniej ilości i jakości pracy świadczonej przez pracowników, jako że zasiłek, czy quasi-wynagrodzenie nie jest świadczeniem zwrotnym, ekwiwalentnym. Pracownik nie ma wobec pracodawcy obowiązku odpracowywania świadczenia za czas usprawiedliwionej nieobecności w pracy z tytułu choroby.</u>
          <u xml:id="u-35.4" who="#MieczysławPiecka">Regulacja prawna dotycząca zasiłku pogrzebowego nie może powodować poboru niekorzystnych świadczeń przy zbiegu praw z różnych tytułów wobec jednakowej wysokości zasiłku pogrzebowego. Zarzut mówiący o naruszeniu związku między wysokością składki a wysokością otrzymywanych świadczeń, co wynika z nieobniżania składki, jest nieuzasadniony, szczególnie wobec rosnącej liczby świadczeniobiorców oraz faktu, że jest to ubezpieczenie społeczne, a nie indywidualne.</u>
          <u xml:id="u-35.5" who="#MieczysławPiecka">Podzielamy pogląd pana prezydenta, że ubezpieczenia społeczne wymagają kompleksowej reformy i to jak w najszybszym czasie, być może i w zakresie świadczeń chorobowych i wysokości składki. Uważamy jednak, że regulacje zawarte w tej ustawie są już teraz niezbędne, dyktuje to konieczność wspierania najsłabszych oraz bilans potrzeb i środków. Biorąc to pod uwagę, Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej opowiada się za ponownym uchwaleniem ustawy.</u>
          <u xml:id="u-35.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Mieczysławowi Piecce z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę teraz o zabranie głosu pana posła Józefa Mioduszewskiego z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#JózefMioduszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego, w imieniu którego przemawiam, nie znajduje podstaw do zmiany stanowiska, jakie zajął przy uchwalaniu ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz o zmianie ustawy Kodeks pracy, i opowiada się za ponownym uchwaleniem ustawy.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#JózefMioduszewski">Jest zasadnicze pytanie: Czy rozwiązania przewidywane w ustawie są lepsze, czy gorsze od dotychczasowych uregulowań prawnych? Oceniamy jednoznacznie, że są one lepsze. Jednym z zasadniczych elementów tej ustawy jest zrównanie sektorów uspołecznionego i prywatnego w kwestii wypłat świadczeń pieniężnych. Funkcjonowanie dotychczasowego systemu, w którym uspołecznione zakłady pracy wypłacały świadczenia z własnych środków, a w prywatnych koszty świadczeń ponosił ZUS, może było korzystne i wygodne dla prywatnych pracodawców, ich pracowników, niektórych działaczy związkowych, ale nie jest możliwe utrzymanie tego na dłuższą metę, jest to nie do przyjęcia. Zarzut, iż świadczenia obciążają pracodawców i pracowników, jest wprost niezrozumiały, bo kogoż w istocie miałyby głównie obciążać - no oczywiście budżet państwa, a więc całe społeczeństwo.</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#JózefMioduszewski">Jeden z głównych zarzutów (które zreferował poseł sprawozdawca), że wysokość świadczeń ograniczona jest - poza pewnymi istotnymi wyjątkami - do wysokości 80% wynagrodzenia, stanowiącego podstawę ich wymiaru, był bardzo wszechstronnie i gruntownie analizowany. Warto tu dodać, że to nie jest ograniczenie do wysokości 80%, a zapewnienie minimum 80%, o czym też mówił poseł sprawozdawca. Wypłata wyższych świadczeń byłaby zapewne korzystna dla pracowników, powodowałaby jednak nie tylko wyższe koszty pracodawców i budżetu, ale rodziłaby inne negatywne zjawiska. Wprawdzie jest to problem delikatny, drażliwy czy nawet wstydliwy, ale powszechnie jest znane pewnego rodzaju nadużywanie zwolnień lekarskich. W przypadku pełnej ekwiwalentności świadczeń w stosunku do zarobków niewątpliwie zjawisko to może przybrać szerszy zakres. Stąd też uważamy, że świadczenia nie we wszystkich przypadkach powinny być równoważone do pełnego wymiaru wynagrodzenia za pracę. Oczywiście przytoczyłem tylko wyrywkowo niektóre argumenty. Sytuacja jest złożona i tych uwarunkowań jest znacznie więcej. Szerzej omówił je poseł sprawozdawca pan Wit Majewski i podzielamy tę argumentację.</u>
          <u xml:id="u-37.3" who="#JózefMioduszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pan prezydent w uzasadnieniu wniosku o ponowne rozpatrzenie przez Sejm tej ustawy przyznaje, że: „Ubezpieczenia społeczne w Polsce wymagają kompleksowej reformy, i to w jak najszybszym czasie”. Sprzeciwia się rozwiązaniom cząstkowym. Jednakże bardzo trudny i skomplikowany problem nie jest łatwo rozwiązać w krótkim czasie kompleksowo, całościowo i dobrze. Częściowo można to osiągnąć poprzez rozwiązania właśnie cząstkowe. Jeśli nie zrobi się pierwszego kroku, to nie da się iść dalej, biec czy nawet czegoś przeskoczyć.</u>
          <u xml:id="u-37.4" who="#JózefMioduszewski">Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego ocenia, iż przyjęcie tej ustawy jest właściwym krokiem w kierunku reform ubezpieczeń społecznych i będzie głosował za jej ponownym uchwaleniem.</u>
          <u xml:id="u-37.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Józefowi Mioduszewskiemu z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Lityńskiego z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#JanLityński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Muszę przyznać, że jestem w dosyć trudnej sytuacji, dlatego że w dużej mierze mój klub podziela argumenty, które zostały przedstawione zarówno przez posła sprawozdawcę, jak i moich przedmówców na temat zastrzeżeń pana prezydenta, które spowodowały wniosek o odrzucenie projektu ustawy. Wydaje się, że zastrzeżenia pana prezydenta w stosunku do tej ustawy są tego rodzaju, że Sejm nie może ich uwzględnić.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#JanLityński">Przede wszystkim zastrzeżenie pierwsze, jeżeli chodzi o ograniczenie świadczeń do wysokości 80% wynagrodzenia. To jest bardzo wyraźnie widoczne w wypadku sfery budżetowej, dla której, jak wiadomo, Sejm w ustawie budżetowej przeznacza pewną sumę pieniędzy na wypłaty dla pracowników. Teraz jest to po prostu kwestia decyzji, czy pracownik będzie ponosił pewne koszta związane z jego chorobą lub z tym, że inni pracownicy są bardziej obciążeni, czy też nie. To jest kwestia pewnej decyzji, natomiast nie jest to na pewno kwestia tego, czy to jest decyzja niekonstytucyjna.</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#JanLityński">Podobnie jest, jeśli chodzi o zakład pracy, aczkolwiek sprawa nie jest tam tak oczywista. Też jest kwestia, kto będzie ponosił koszty choroby pracownika: czy tylko instytucja ubezpieczeniowa, czy tylko pracodawca, czy także pracownik, czy to ma być w jakiś sposób równo rozłożone. Opowiadamy się za tym, żeby te koszty, to ryzyko było w równomierny sposób rozłożone, bo w rezultacie i tak spada ono na barki pracujących - czy to w postaci podatku, czy to w postaci odpisu ubezpieczeniowego, czy też w postaci obniżonych zarobków.</u>
          <u xml:id="u-39.3" who="#JanLityński">Jeżeli chodzi o zastrzeżenie drugie, dotyczące ograniczenia wysokości podstawy wymiaru zasiłku do 250% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, to „przerabialiśmy” to już w ustawie o waloryzacji rent i emerytur i powtórzenie tego samego zabiegu wydaje się słuszne; tym bardziej że o ile w pierwszym przypadku można się zastanawiać nad pracownikami, którzy zarabiają stosunkowo mało — wówczas rzeczywiście choroba stanowi dla nich, dla ich budżetu domowego bardzo duże obciążenie — o tyle tutaj jak gdyby odwracamy się i mówimy o zupełnie innej grupie społecznej. Pozostałe przypadki podobnie wydają się wątpliwe.</u>
          <u xml:id="u-39.4" who="#JanLityński">Mój klub głosował w ogromnej większości przeciwko, dlatego że nie byliśmy objęci dyscypliną, choć część członków mego klubu głosowała za tą ustawą, uznając samą zasadę wprowadzenia tej ustawy, i słusznie, za konieczną; chodzi o to, że musi zostać zrównana sytuacja prawna przedsiębiorstw prywatnych i przedsiębiorstw państwowych, gdyż wkrótce, mam nadzieję, w ogóle nie będziemy mieli przedsiębiorstw państwowych, poza niezbędnymi; i nie może być tak, że choroby obciążają tylko instytucję ubezpieczeniową, czyli obciążają w danym zakładzie wszystkich świadczeniobiorców i wszystkich płacących na ubezpieczenie społeczne. Zwracaliśmy natomiast uwagę na bardzo istotną sprawę - na ochronę małych zakładów pracy. Mówiliśmy o tym, że ta ochrona w ustawie jest niewystarczająca, że w wypadku - co podkreślaliśmy bardzo wyraźnie - małych, nowo powstających zakładów pracy w początkowym okresie ich działania choroba pracownika powinna być opłacona przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Dlaczego? Dlatego że w tych małych zakładach do 5 osób choroba pracownika może oznaczać zakończenie działalności zakładu, w takich zakładach pracownicy są jeszcze bardzo nieustabilizowani, nie wiadomo, jak są wydajni. W związku z tym dla przedsiębiorstwa obciążenie związane z chorobą może oznaczać po prostu zakończenie jego działalności. I dlatego też głosowaliśmy przeciwko tej ustawie; i w większości, bo znowu nie będzie obowiązywała nas dyscyplina, będziemy głosować za przyjęciem weta prezydenta. Pozostaje tylko żałować, że pan prezydent nie zauważył problemu, który moim zdaniem jest najbardziej istotnym problemem tej ustawy. W wypadku zaś odrzucenia weta, czyli przyjęcia ustawy, zapowiadamy, o ile będziemy jeszcze w tym składzie, wystąpienie z nowelizacją tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-39.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Janowi Lityńskiemu z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie o zabranie głosu pana posła Stanisława Wiśniewskiego z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#StanisławWiśniewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Klub Parlamentarny Unia Pracy jako reprezentant partii politycznej w dniu wczorajszym dał wyraz swojej dezaprobacie wobec ostatnich wydarzeń politycznych, które dzieją się w naszym kraju, odnosi się to zwłaszcza do urzędu pana prezydenta. Jednak Klub Parlamentarny Unii Pracy nie podziela poglądu, wyrażanego w Wysokiej Izbie przez moich poprzedników, co do bezpodstawności czy też złego uzasadnienia weta prezydenckiego wobec ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#StanisławWiśniewski">Klub Parlamentarny Unii Pracy uznaje zasadność tego weta z trzech powodów. Następuje drastyczne obniżenie wartości zasiłków chorobowych, szczególnie uderzy to — i dziwię się tu przedstawicielom pewnych środowisk — w sferę pracowników budżetowych, w kobiety samotnie wychowujące dzieci i w inne grupy pracownicze. Proszę sobie wyobrazić, że — przyjmując jako wartość podstawową wynagrodzenie pracownika w wysokości 3 mln starych złotych — pracownik będzie tracił miesięcznie, za 30 dni choroby w roku, nawet 600 tys. zł. Podniesienie o 1 punkt skali podatkowej zmniejsza dochody w granicach 30–40 tys. zł. Tu 30 dni kosztuje już 600 tys. zł. Nie mogę się zgodzić z argumentacją pana posła Lityńskiego, że pracodawca traci wskutek nieobecności, a więc niewydajności pracownika. Pracodawca jednak zostaje obciążony dodatkowymi kosztami; za pomocą tej ustawy wprowadza się dodatkowy podatek dla pracodawcy. Unia Pracy jest za równomiernym obciążaniem podmiotów gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#StanisławWiśniewski">W roku 1994 wydatki na zasiłki chorobowe wyniosły 28 205 mld zł, w tym ze środków ZUS 13 608 mld zł, ze środków KRUS — 786 mld zł, ze środków zakładów pracy — 13 811 mld zł. Zasiłki chorobowe planowane w roku 1995 wyniosą 33 806 mld zł i w 95% wypłacą je podmioty gospodarcze, a nie ZUS, bo są obciążone obowiązkiem wypłaty pracownikowi wynagrodzenia za 35 dni zwolnienia chorobowego. Aktualnie w Polsce średnioroczna zachorowalność obliczona na jednego pracującego to 17–19 dni w skali roku. Trzeba tu powiedzieć w sposób jednoznaczny o przerzuceniu obciążenia na podmioty gospodarcze; jest to wprowadzenie dodatkowego podatku.</u>
          <u xml:id="u-41.3" who="#StanisławWiśniewski">Były wypowiedzi, że wynagrodzenie za pracę i kwota, którą otrzymuje się za okres choroby, nie mogą być ekwiwalentne, a przecież choroba nie tylko fizycznie dotyka organizm, ale powoduje zwiększenie wydatków - na leki, na usługi medyczne itd. - a to powoduje pomniejszenie dochodów rodziny.</u>
          <u xml:id="u-41.4" who="#StanisławWiśniewski">Kolejna sprawa nie do zaakceptowania. Wpisywanie na świadectwie pracy liczby dni przebytych przez pracownika na zwolnieniu lekarskim oznaczałoby dyskryminację pracowników, bo żaden pracodawca nie będzie chciał przyjmować ludzi, którzy chorują. Tymczasem stan zdrowia polskiego społeczeństwa jest taki, jaki jest, czyli krytyczny.</u>
          <u xml:id="u-41.5" who="#StanisławWiśniewski">Klub Parlamentarny Unii Pracy jest za przyjęciem weta pana prezydenta.</u>
          <u xml:id="u-41.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Stanisławowi Wiśniewskiemu z Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Krzysztofa Lagę z Konfederacji Polski Niepodległej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#KrzysztofLaga">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rozpatrujemy dzisiaj wniosek prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej dotyczący ponownego rozpatrzenia ustawy z dnia 2 grudnia 1994 r. o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz o zmianie ustawy Kodeks pracy. Prezydent, zgłaszając weto, wnosi o rozpatrzenie ustawy w częściach dotyczących podstawy wymiaru świadczenia ustawowego na poziomie 80% wynagrodzenia zasadniczego, ograniczenia wysokości podstawy wymiaru zasiłku chorobowego do wysokości 250% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, wypłaty przez zakład pracy 80% wynagrodzenia za 35 dni niezdolności do pracy, zbiegu prawa do zasiłku pogrzebowego z dwóch tytułów, tzn. wynikającego z tytułu umowy o pracę lub z tytułu ustawy emerytalnej. Już w trakcie drugiego czytania projektu ustawy zgłaszaliśmy uwagę, iż ujednolicenie stawek zasiłku na poziomie 80% wynagrodzenia służy raczej poczynieniu oszczędności w budżecie niźli konsolidacji przepisów prawa pracy. Ponadto, co słusznie zauważył prezydent w swoim wniosku, zapis ten narusza zasadę ochrony praw nabytych. Szereg uprawnionych do otrzymywania zasiłku chorobowego w wysokości 100% w myśl nowych zapisów będzie mogło otrzymywać zasiłek w wysokości jedynie 80% wynagrodzenia. Trzeba pamiętać, iż stracą na tym przede wszystkim ci, którzy przepracowali co najmniej 8 lat, a w szczególności ci, którzy mają bardzo długi lub długi staż pracy. Często są to już osoby schorowane, dla których ta zmiana będzie stanowić dodatkowe obciążenie i tak wątłych budżetów domowych.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#KrzysztofLaga">Ograniczenie wysokości podstawy wymiaru zasiłku chorobowego do 250% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia zawarte w art. 12 ust. 3 ustawy jest zdaniem klubu Konfederacji Polski Niepodległej nie do przyjęcia. Ograniczenie to uderza w tę grupę zawodową, która, uzyskując wysokie dochody, i co za tym idzie, oczywiście płacąc wysokie stawki ZUS, w momencie choroby jest pozbawiona prawa do otrzymywania świadczeń w należnych wysokościach, wynikających z tytułu m.in. stawek ZUS i wynagrodzenia. Dlatego też klub Konfederacji Polski Niepodległej poprze weto pana prezydenta w trakcie głosowania.</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Krzysztofowi Ladze z Konfederacji Polski Niepodległej.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie o zabranie głosu pana posła Leszka Zielińskiego z Koła Parlamentarnego Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#LeszekZieliński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedstawione przez prezydenta Lecha Wałęsę weto w sprawie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz ustawy Kodeks pracy wymaga zastanowienia się nad podanymi argumentami. Sprawy podniesione we wniosku prezydenta w czterech punktach ukazane są jako niezgodne z obowiązującym prawem. Należy podzielić to stanowisko.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#LeszekZieliński">Ustawa jest niezgodna z zapisami zawartymi w konstytucji oraz w obowiązujących ustawach i wprowadza nierówne traktowanie obywateli. Intencją ustawy, i słusznie, była chęć zmniejszenia nie tylko kosztów świadczeń społecznych, ale również wyeliminowanie pewnej patologii związanej z nadmiernym korzystaniem z obowiązujących świadczeń, np. podnoszona od lat w środkach masowego przekazu sprawa wykorzystywania zwolnień chorobowych. Droga zmniejszania kosztów świadczeń społecznych wymaga jednak nowego przemyślenia i uregulowania poprzez całkowitą, kompleksową reformę świadczeń społecznych, na co zwraca uwagę wnioskodawca. Warto podkreślić przy tej okazji jeszcze jeden poruszony we wniosku problem, mianowicie relacji między składkami na ubezpieczenia społeczne a ich realnym zwrotem w postaci świadczeń. Przyjęta ustawa pogłębia, niestety, dysproporcje pomiędzy opłatami a świadczeniami. W tym kontekście jeszcze większe obciążenia dotykają pracodawców, którzy zostają dodatkowo obciążeni wypłatami za zasiłki chorobowe dla pracowników. Wydaje się, że podjęta regulacja prawna cząstkowej części świadczeń społecznych, podyktowana głównie względami fiskalnymi, jest zabiegiem chybionym i wymaga całościowego przepracowania.</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#LeszekZieliński">Bezpartyjny Blok Wspierania Reform opowiada się za przyjęciem weta prezydenta jako uzasadnionego i proponuje przepracowanie ustawy pod kątem jej zgodności z obowiązującym prawem oraz zgodności z kompleksową reformą świadczeń społecznych.</u>
          <u xml:id="u-45.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Leszkowi Zielińskiemu z Koła Parlamentarnego Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę teraz o zabranie głosu pana posła Eugeniusza Janułę z Poselskiego Koła - Nowa Demokracja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#EugeniuszJanuła">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! W tej ustawie, a raczej w tym wecie prezydenta mamy do czynienia z przysłowiową kwadraturą koła. Bo rację ma zarówno nieobecny tutaj chyba chwilowo pan poseł Wiśniewski, który podnosił kwestię budżetów domowych i faktycznego zmniejszenia się zasiłków, jak i pan poseł Lityński, który przedstawił argumenty o konieczności ochrony małych zakładów prywatnych. Każde państwo, szczególnie takie, które znajduje się u progu rozwoju określonej formacji, musi takie zakłady chronić. Oczywiście filozofia zastrzeżeń zgłoszonych przez Kancelarię Prezydenta jest zasadna, w szczególności to, że pan prezydent żąda czy prosi o wypracowanie kompleksowego ustawodawstwa i reform w zakresie systemu ubezpieczeń społecznych. Jest to żądanie zasadne i nienowe. Wielu posłów podnosiło już kwestię - ja również - opracowania kompleksowej reformy systemu ubezpieczeń społecznych. Skoro reformy tej jednak nie przeprowadzono, to będą stale podnoszone kwestie dotyczące tego typu ustaw i wielu innych. Można mieć takie lub inne zastrzeżenia, nie będą one mijały się z prawdą, każdy będzie miał rację w jakimś zakresie. Trzeba po prostu wyważyć to, co jest zasadne. Jeżeli ministerstwo, a przede wszystkim Zakład Ubezpieczeń Społecznych, który jest powołany nie tylko do administrowania, ale również do wypracowania pewnych perspektyw, uporałyby się wreszcie - a mam taką nadzieję - przynajmniej ze wstępnym projektem reformy systemu ubezpieczeń społecznych, z oddzieleniem ubezpieczeń zdrowotnych etc., to opowiadałbym się - i również moje koło poselskie - za tym, by weto pana prezydenta odrzucić. Takich gwarancji jednak nie mamy. Oczekiwalibyśmy raczej inicjatywy ustawodawczej ze strony pana prezydenta, a nie wetowania ustaw, które nie są najgorsze. Biorąc pod uwagę to, że ta ustawa będzie obowiązywała tylko przez jakiś czas, będzie poniekąd ustawą epizodyczną, będziemy generalnie przeciwko wetu, przyznając rację przynajmniej dwóm z czterech postawionych przez pana prezydenta zarzutów merytorycznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Eugeniuszowi Janule z Poselskiego Koła - Nowa Demokracja.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#AleksanderMałachowski">Lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę zatem podsekretarza stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Socjalnej pana Lesława Nawackiego o zabranie głosu w imieniu rządu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#LesławNawacki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym odnieść się do niektórych kwestii zawartych we wniosku pana prezydenta skierowanym do parlamentu, jak też do niektórych kwestii podniesionych w toku oświadczeń składanych w imieniu klubów i kół parlamentarnych.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#LesławNawacki">Ustawa dotycząca reformy zasad wypłacania zasiłków chorobowych jest elementem reformy ubezpieczeń społecznych. Odwoływanie się do tego, że jest to ustawa cząstkowa, reformująca tylko niewielki odcinek, jest moim zdaniem nieporozumieniem, ponieważ nie ma w reformie ubezpieczeń społecznych czegoś takiego, co dałoby się zadekretować jednym aktem prawnym. W systemie ubezpieczeń społecznych są różnego rodzaju świadczenia, ale niewątpliwie niezależnie od sporów doktrynalnych trzeba zgodzić się z tym, że zarówno problem świadczeń krótkoterminowych, zasiłkowych, jak i świadczeń emerytalno-rentowych jest znacznie bardziej skomplikowany, choćby ze względu na konsekwencje finansowe, jakie ze sobą niesie. Przeto wysuwanie zarzutu mówiącego o tym, że ustawa reformująca zasady wypłaty zasiłków chorobowych nie jest elementem reformy systemu ubezpieczeń społecznych, jest chybione o tyle, że nie ma w tym zakresie alternatywy. Reforma może polegać tylko na tym, aby inaczej rozłożyć ryzyko ubezpieczeniowe pomiędzy trzy strony stosunku ubezpieczeniowego, mianowicie: pracodawcę, pracobiorcę oraz państwo, które musi gwarantować świadczenia z systemu ubezpieczeń społecznych. Przeto trudno zgodzić się z zarzutem, że to jest rozwiązanie cząstkowe, nie zawierające w sobie dążeń reformatorskich. Być może, opierając się na doświadczeniach zebranych w toku funkcjonowania tej ustawy, Wysoka Izba dojdzie do wniosku, że należy inaczej rozłożyć ryzyko, ale, praktycznie rzecz biorąc, zawsze będzie alternatywa dotycząca tylko i wyłącznie innego podziału ryzyka ubezpieczeniowego pomiędzy te trzy strony zaangażowane w proces ubezpieczenia społecznego. Chcę powiedzieć, że rozwiązania, które zaproponowaliśmy w tej ustawie i które Wysoka Izba raczyła uchwalić tak zdecydowaną większością głosów, są zgodne ze standardami międzynarodowymi. Dzisiaj istnieje powszechna tendencja, powszechny trend - przynajmniej w Europie - aby jednak to ryzyko związane z chorobą rozłożyć w bardziej zdecydowany sposób pomiędzy pracodawcę, pracownika i instytucję ubezpieczeniową. Nasza propozycja, dotycząca obniżenia zasiłku chorobowego w wypadku pracowników o najdłuższym stażu pracy ze 100% do 80%, była właśnie tego rodzaju próbą bardziej sprawiedliwego rozłożenia tego ciężaru.</u>
          <u xml:id="u-49.2" who="#LesławNawacki">Pragnę także powiedzieć, że trudno zgodzić się z tym, aby koncentrować uwagę tylko na wskaźnikach procentowych, na podstawie których wnosi się o wielkości świadczenia z ubezpieczenia chorobowego. Chcę mocno podkreślić to, o czym pan prezydent w swoim wniosku nie wspomina - że równocześnie z obniżeniem tej granicy wysokości zasiłku chorobowego została zmieniona metodologia liczenia podstawy wymiaru tego zasiłku i że, z punktu widzenia pracownika, znacznie korzystniejsze elementy wynagrodzenia zostały w tej podstawie wyliczone. Przeto ten wskaźnik 80% nie odpowiada faktycznie wysokości zasiłku możliwego do otrzymania.</u>
          <u xml:id="u-49.3" who="#LesławNawacki">Kończąc, chciałbym powiedzieć o dwóch kwestiach.</u>
          <u xml:id="u-49.4" who="#LesławNawacki">Rzeczywiście jest tak, że znajdujemy się w dramatycznej sytuacji, polegającej na tym, że trzeba bronić równowagi finansowej ubezpieczeń społecznych. I rzeczywiście jest tak, że reforma ubezpieczeń społecznych nie może odbywać się pod hasłem spełnienia oczekiwań: czy to świadczeniobiorców - co do wysokości ich świadczeń, czy to pracodawców - co do obniżenia kosztów pracy poprzez zmniejszenie narzutów związanych z odprowadzaniem składki na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych. Chodzi też o możliwość rychłego ograniczenia gwarancji państwa, a więc wypłaty świadczeń ze środków publicznych, w sytuacji pojawienia się konieczności uzupełnienia deficytowych środków oraz wystąpienia zagrożeń związanych z brakiem możliwości zrealizowania wypłat świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Ta ustawa, co chciałbym z wielkim zdecydowaniem i z wielką determinacją podkreślić, jest zgodna z kierunkiem gruntownej reformy ubezpieczenia społecznego i stanowi początek reformowania tego, co jest najbardziej konieczne: wyrównania szans pomiędzy sektorem państwowym i prywatnym, jeśli chodzi o obciążenia związane z krótkoterminową chorobą pracownika.</u>
          <u xml:id="u-49.5" who="#LesławNawacki">Chciałbym także powiedzieć, że oczywistym nieporozumieniem jest stwierdzenie, iż gwarancje dotyczące wynagrodzenia za czas choroby ograniczone są do 80%. To jest przepis o charakterze ochronnym - 80% jest dolną granicą. Norma ta zobowiązuje każdego pracodawcę do wypłacenia za czas choroby przez 35 dni w roku kalendarzowym wynagrodzenia na poziomie minimum 80% podstawy wymiaru. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-49.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu ministrowi Lesławowi Nawackiemu.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Wita Majewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#WitMajewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Debata nad wnioskiem prezydenta, która się dzisiaj odbyła, odzwierciedla te dylematy, które rozstrzygaliśmy zarówno przy uchwalaniu tej ustawy, jak i w dyskusji w komisji rozpatrującej wniosek pana prezydenta. Myślę, że zawsze tak będzie, jeżeli próbujemy reformować całościowo pewne istotne dziedziny. Nie da się bowiem, przy ograniczonych możliwościach ekonomicznych, reformować tylko poprzez wzrost określonych świadczeń. Po prostu musi być pewien podział, uwzględniający możliwości. Oczywiście trzeba się zgodzić, że choroba też pociąga za sobą wydatki, że cofnięcie praw nabytych niektórym grupom (chodzi o to zmniejszenie ze 100% do 80%) jest dolegliwe. To wszystko prawda, tylko że na ogół nie wskazuje się sposobów, jak wyrównać te dysproporcje - chyba że będzie to odesłane do budżetu, a wiemy, że budżet nie jest w stanie wywiązać się z szeregu swoich podstawowych zadań i obciążanie go tzw. sztywnymi kosztami gwarancji musi mieć granice.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#WitMajewski">Odpowiadając panu posłowi Ladze, który wskazywał na to, że cofamy prawa nabyte, jeszcze raz chcę podkreślić — mówiłem o tym w wystąpieniu — że komisja od początku, zgodnie z wykładnią Trybunału Konstytucyjnego w tym zakresie, starała się zachować wszystkie procedury, tzn. uwzględniając ekonomiczną sytuację państwa, zachowując vacatio legis — które teraz się oczywiście nieco skraca ze względu na przewlekły tryb rozpatrywania wniosku przez prezydenta — i okres zachowawczy dla małych przedsiębiorstw.</u>
          <u xml:id="u-51.2" who="#WitMajewski">Chcę powiedzieć, że wszystkie względy, także te, o których mówił pan minister, braliśmy pod uwagę i że zostawiamy też szansę zakładom pracy czy branżom, aby w układach zbiorowych mogły, uwzględniając swoją kondycję, to 20-procentowe obniżenie wyrównać.</u>
          <u xml:id="u-51.3" who="#WitMajewski">Z tych wszystkich względów dyskusja w moim odczuciu, panie marszałku, Wysoki Sejmie, potwierdziła konieczność ponownego uchwalenia ustawy.</u>
          <u xml:id="u-51.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy są pytania bądź do pana posła sprawozdawcy, bądź do pana ministra? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#AleksanderMałachowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-52.3" who="#AleksanderMałachowski">Do głosowania, zgodnie z wcześniejszą decyzją, przystąpimy bezpośrednio po przerwie obiadowej. To będzie już drugi projekt ustawy, nad którym będziemy głosować.</u>
          <u xml:id="u-52.4" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 18 porządku dziennego: Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o państwowym nadzorze standaryzacyjnym towarów rolno-spożywczych w obrocie z zagranicą (druk nr 804).</u>
          <u xml:id="u-52.5" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Romana Jagielińskiego w celu przedstawienia uzasadnienia projektu ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#RomanJagieliński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałem przede wszystkim na pana ręce, panie marszałku, złożyć serdeczne podziękowanie za to, że Prezydium Sejmu przychyliło się do prośby komisji rolnictwa i wprowadziło pierwsze czytanie tej ustawy do porządku dziennego obecnego posiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#RomanJagieliński">Jest to problem bardzo ważny, gdyż chodzi o ochronę i konsumenta, i producenta w Polsce. Uważamy, że rozstrzygnięcie ustawowe w sprawie państwowego nadzoru standaryzacyjnego winno nastąpić w miarę szybko, gdyż towary rolno-spożywcze stanowiące przedmiot wymiany handlowej z zagranicą podlegają konfrontacji z licznymi wymaganiami norm i przepisów odnoszących się nie tylko do zdrowotności produktu, lecz także jego prezentacji, opakowania i oznakowania — nade wszystko zaś do tych charakterystycznych cech produktu, które wyróżniają go spośród innych podobnych, lub do tych jego parametrów, które pozwalają na prawidłową identyfikację oraz ustalenie realnej wartości towaru. Takimi cechami są np. odmiana, klasa jakości, rodzaj, ilość uszkodzeń oraz procent wad. Takie cechy w nomenklaturze międzynarodowej określane są jako jakość handlowa, a jej kontrola zwana jest kontrolą jakości lub kontrolą standaryzacyjną. Wymagania dotyczące jakości handlowej są rygorystycznie egzekwowane przez wyspecjalizowane służby kontrolne funkcjonujące we wszystkich niemal krajach. Jest to czynione z uwagi na szeroko pojęty interes państwa i jego obywateli.</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#RomanJagieliński">W Polsce, jak dotąd, funkcjonowanie kontroli standaryzacyjnej nie jest uregulowane aktem prawnym należytej wagi, choć określono w ten sposób zasady funkcjonowania inspekcji sanitarnej, fitosanitarnej, a obecnie trwają prace legislacyjne nad ustawą o państwowym nadzorze weterynaryjnym. Tak więc można przyjąć, że polski system kontroli żywności ma klarowne zasady dokonywania inspekcji cech zdrowotno-sanitarnych. Aby jednak był to system spójny i ekwiwalentny względem systemów krajów Unii Europejskiej, w taki sam sposób należy uregulować zasady funkcjonowania kontroli standaryzacyjnej. Tę lukę prawną ma wypełnić przedłożony Wysokiej Izbie projekt ustawy o państwowym nadzorze standaryzacyjnym towarów rolno-spożywczych w obrocie z zagranicą, zawarty w druku nr 804.</u>
          <u xml:id="u-53.3" who="#RomanJagieliński">Projekt ten powstał zarówno ze względu na interesy gospodarcze kraju, jak i na zobowiązania Polski z tytułu umów międzynarodowych, w tym umowy stowarzyszeniowej z Unią Europejską. Przedmiot i cel nadzoru standaryzacyjnego określa art. 1 projektu ustawy. Stanowi on, że celem nadzoru standaryzacyjnego jest zapewnienie dostępu na polski rynek towarom importowanym o cechach jakości handlowej ustanowionych dla danego towaru w kontrakcie lub wynikających z minimalnych wymagań ustalonych odpowiednimi przepisami krajowymi czy międzynarodowymi. Innymi słowy celem tego nadzoru jest eliminowanie nieuczciwej konkurencji oraz ochrona rynku krajowego przed importem towarów, co prawda o właściwych parametrach zdrowotno-sanitarnych, ale o niskiej jakości handlowej. Niejednemu z nas zdarzyło się przecież kupić zwietrzałą kawę, herbatę pozbawioną smaku i aromatu czy cytryny, w których prawie nie ma soku. Obecność na polskim rynku towarów przetworzonych o niskiej jakości handlowej jest zjawiskiem dość powszechnym. Co więcej, potrafią one skutecznie konkurować z naszymi rodzimymi produktami, a to głównie dzięki atrakcyjnym opakowaniom i agresywnej reklamie. Tak więc polski nabywca, zachęcony kolorową etykietą, kupuje towar, o którym nie wiadomo, czy rzeczywiście jest tym, za który uchodzi, a jego cena ma bardzo luźny związek z realną wartością. Towary takie powinny być eliminowane już w momencie importu lub też ich jakość powinna być tak zdefiniowana, by znalazło to odzwierciedlenie w cenie detalicznej. Nabywca nie byłby wówczas pozbawiony wyboru, ale wówczas już świadomie kupowałby towar co prawda tańszy, ale za to gorszy.</u>
          <u xml:id="u-53.4" who="#RomanJagieliński">W wypadku towarów polskich przeznaczonych na eksport nadzór standaryzacyjny ma zapewnić to, że na rynek zagraniczny trafi tylko produkt o stałej, wysokiej jakości, który skutecznie będzie konkurował z żywnością na rynku odbiorcy. Doprowadzi to również do wyeliminowania konkurencji polsko-polskiej na rynkach zagranicznych, przede wszystkim poprzez dyskwalifikację towarów złej jakości. Jest to istotne zadanie, nasza gospodarka dopiero bowiem buduje mechanizmy gry wolnorynkowej. W Polsce nadal istnieje różnica w jakości, sposobie prezentacji, opakowaniu i oznakowaniu między towarami przeznaczonymi na eksport i kierowanymi na rynek wewnętrzny, a niwelowanie tej różnicy jest procesem kosztownym i długotrwałym. Stąd też tak długo, jak długo różnica ta istnieje, niezbędna jest standaryzacja towarów eksportowanych. Stanowi ona bowiem instrument zapewnienia należytej jakości, profesjonalnej promocji, a w rezultacie zapewnia polskim towarom stały dostęp na wymagające rynki zagraniczne.</u>
          <u xml:id="u-53.5" who="#RomanJagieliński">Wykonywanie przez organa państwowe kontroli standaryzacyjnej jest też zgodne ze światową tendencją do zwiększenia rządowej kontroli nad importem i eksportem żywności, jak również z wytycznymi FAO/WHO w tym zakresie. Nadzór standaryzacyjny, jak to przewiduje projekt ustawy, dotyczyć ma tylko tych towarów, które wprowadzane są do handlu międzynarodowego masowo, i tylko wtedy gdy jest to uzasadnione ekonomicznie bądź społecznie. Stąd art. 3 ustawy zawiera upoważnienie dla ministra współpracy gospodarczej z zagranicą do określenia w drodze rozporządzenia zarówno wykazu towarów, jak i minimalnych wielkości partii, które będą podlegać kontroli standaryzacyjnej. Zapis taki stwarza warunki dość elastycznego, ale i efektywnego kształtowania i prowadzenia polityki rządu w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-53.6" who="#RomanJagieliński">Warunkiem skutecznego funkcjonowania nadzoru standaryzacyjnego jest nałożenie obowiązku zgłaszania towaru do kontroli standaryzacyjnej przez podmiot gospodarczy dokonujący obrotów z zagranicą. Sam fakt dokonania zgłoszenia jest jednak jedynie wyrażeniem intencji eksportera lub importera, nie obliguje służby sprawującej nadzór do przeprowadzenia kontroli. Projekt ustawy mówi bowiem o nadzorze standaryzacyjnym, a kontrola jest tylko jedną z form jego wykonywania. Tym samym ustawa nie nakłada obowiązku kontrolowania każdej partii towaru. Przeciwnie, art. 3 umożliwia np. zwalnianie z kontroli standaryzacyjnej partii towarów, a nawet całych grup towarowych. Powinno się je stosować wtedy, gdy istnieją przesłanki pozwalające przypuszczać, że jakość towaru nie będzie przedmiotem roszczeń reklamacyjnych ze strony odbiorcy. Jest to istotne szczególnie dla doświadczonych i rzetelnych eksporterów, którzy wykazują troskę o stałą, wysoką jakość towarów, a tym samym dbają o dobrą opinię o polskich produktach na zagranicznych rynkach zbytu.</u>
          <u xml:id="u-53.7" who="#RomanJagieliński">Jest oczywiste, że nie ma sensu ustanawiania zasad funkcjonowania nadzoru standaryzacyjnego, o ile jednocześnie nie zobliguje się podmiotów dokonujących obrotów z zagranicą do poddawania się regułom tego nadzoru. Obowiązek zgłaszania towaru do kontroli standaryzacyjnej zapisany jest w art. 4 projektu ustawy. Niegdyś obowiązek ten nakładało na eksporterów rozporządzenie nr 88 ministra handlu zagranicznego z 21 września 1976 r. w sprawie obowiązków przedsiębiorstw handlu zagranicznego w związku z kontrolą jakościową i standaryzacyjną towarów rolno-spożywczych.</u>
          <u xml:id="u-53.8" who="#RomanJagieliński">Wymieniony zapis został uchylony zarządzeniem nr 37 ministra współpracy gospodarczej z zagranicą w sprawie uchylenia niektórych resortowych aktów normatywnych i rozporządzenie nie zostało zastąpione żadnym innym aktem prawnym.</u>
          <u xml:id="u-53.9" who="#RomanJagieliński">Sprawowanie państwowego nadzoru standaryzacyjnego nie wymaga tworzenia specjalnie w tym celu nowej instytucji. Zadanie to proponuje się powierzyć, zgodnie z postanowieniem art. 5 projektu ustawy, Centralnemu Inspektoratowi Standaryzacji Ministerstwa Współpracy Gospodarczej z Zagranicą.</u>
          <u xml:id="u-53.10" who="#RomanJagieliński">Początki działalności Centralnego Inspektoratu Standaryzacji sięgają dwudziestolecia międzywojennego, gdyż to wówczas właśnie dostrzeżono potrzebę powołania urzędowej służby kontroli jakości. Było to wynikiem nie nakazu administracyjnego, lecz odpowiedzią na inicjatywę samych producentów.</u>
          <u xml:id="u-53.11" who="#RomanJagieliński">Po wojnie kontrola standaryzacyjna została reaktywowana. Utworzono przy Ministerstwie Handlu Zagranicznego Centralny Inspektorat Standaryzacji Artykułów Rolniczych i Spożywczych, przekształcony z czasem w Centralny Inspektorat Standaryzacji.</u>
          <u xml:id="u-53.12" who="#RomanJagieliński">Zgodnie z załącznikiem do uchwały nr 22 Rady Ministrów z 5 marca 1993 r. w sprawie nadania statutu Ministerstwu Współpracy Gospodarczej z Zagranicą, Centralny Inspektorat Standaryzacji podlega ministrowi współpracy gospodarczej z zagranicą. Projekt ustawy potwierdza dotychczasowe podporządkowanie; wynika ono również z zadań, które określa art. 6 projektu, a mianowicie:</u>
          <u xml:id="u-53.13" who="#RomanJagieliński">— wykonywanie kontroli w obrocie z zagranicą,</u>
          <u xml:id="u-53.14" who="#RomanJagieliński">— orzekanie o dopuszczeniu bądź niedopuszczeniu towaru do obrotu z zagranicą,</u>
          <u xml:id="u-53.15" who="#RomanJagieliński">— prowadzenie banku informacji dotyczących jakości handlowej w obrocie z zagranicą,</u>
          <u xml:id="u-53.16" who="#RomanJagieliński">— współdziałanie z właściwymi organami i jednostkami organizacyjnymi krajowymi i międzynarodowymi w zakresie kontroli,</u>
          <u xml:id="u-53.17" who="#RomanJagieliński">— współpraca w zakresie norm i przepisów prawa żywnościowego z organizacjami krajowymi i międzynarodowymi.</u>
          <u xml:id="u-53.18" who="#RomanJagieliński">Artykuł ten nie obejmuje wszystkich zadań Centralnego Inspektoratu Standaryzacji, jedynie wymienia najważniejsze. Wszystkie te zadania są obecnie wykonywane przez Centralny Inspektorat Standaryzacji.</u>
          <u xml:id="u-53.19" who="#RomanJagieliński">To właśnie CIS wykonuje kontrolę jakości towarów rolno-spożywczych w obrocie z zagranicą, prowadzi serwis informacyjny dla producentów i eksporterów, prowadzi zbiór norm i przepisów zagranicznych, prowadzi Polski Sekretariat Współpracy z Komisją Kodeksu Żywnościowego FAO/WHO oraz Grupą Roboczą Europejskiej Komisji Gospodarczej ONZ ds. Standaryzacji Produktów Nietrwałych i Jakości, a ostatnio - w trybie wykonywania uchwały nr 40 Rady Ministrów z 21 kwietnia 1992 r. w sprawie zatwierdzenia systemu OECD stosowania norm międzynarodowych na owoce i warzywa - powierzono adaptację tego systemu także Centralnemu Inspektoratowi Standaryzacji.</u>
          <u xml:id="u-53.20" who="#RomanJagieliński">Ust. 2 art. 6 umożliwia korzystanie z usług świadczonych przez CIS nie tylko podmiotom uczestniczącym w obrocie z zagranicą, ale też wszystkim, którzy taką działalność chcą podjąć. Dotyczyć to będzie np. producentów, którzy nie mają własnych laboratoriów, a chcą stwierdzić, czy ich produkt posiada cechy fizykochemiczne zgodne z wymaganiami zagranicznego odbiorcy.</u>
          <u xml:id="u-53.21" who="#RomanJagieliński">Do chwili obecnej CIS pełni funkcję urzędowej służby kontroli jakości towarów rolno-spożywczych w obrocie Polski z zagranicą. Tak więc, odpowiednio modyfikując strukturę organizacyjną i formy działania, CIS może stać się nowoczesną instytucją ekwiwalentną do funkcjonujących w innych krajach, a jednocześnie znaną i uznaną za granicą dzięki swej wieloletniej działalności.</u>
          <u xml:id="u-53.22" who="#RomanJagieliński">Należy podkreślić, że urzędowy charakter nadzoru standaryzacyjnego jest niezwykle silnie podkreślany w uregulowaniach prawnych Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-53.23" who="#RomanJagieliński">Przedstawiony projekt ustawy jest krokiem do zharmonizowania naszego prawa z ustawodawstwem Unii. Jest to bowiem zgodne z dyrektywą nr 89/397 Rady OECD z 14 lipca 1989 r., dotyczącą urzędowej kontroli żywności.</u>
          <u xml:id="u-53.24" who="#RomanJagieliński">Należy zwrócić uwagę, że obecnie, gdy zlikwidowane zostały wewnętrzne kontrole graniczne, szczególny nacisk kładzie się na to, że wszystkie kraje Unii będą jednakowo interpretowały wymagania dotyczące danych produktów określone w prawodawstwie żywnościowym.</u>
          <u xml:id="u-53.25" who="#RomanJagieliński">Inspektorzy CIS, od lat kontrolujący jakość towarów rolno-spożywczych w obrocie z zagranicą, dają gwarancję właściwej interpretacji tych wymagań. Świadczy o tym także fakt, iż to właśnie CIS został zaakceptowany przez Radę OECD jako jedyna urzędowa służba kontroli jakości owoców i warzyw w handlu z zagranicą.</u>
          <u xml:id="u-53.26" who="#RomanJagieliński">Jest to krok do ułatwienia i usprawnienia wymiany handlowej towarami tak łatwo psującymi się, jak owoce i warzywa. Bowiem świadectwa CIS wydawane na międzynarodowych formularzach są na zasadzie wzajemności akceptowane przez służby kontrolne krajów importera. Pozwala to naszym towarom uniknąć powtórnej kontroli w kraju odbiorcy, a tym samym pozwala unikać strat spowodowanych dodatkowym pobieraniem prób, wydatnie przyspiesza także transport, co w wypadku tych towarów ma olbrzymi wpływ na ich jakość.</u>
          <u xml:id="u-53.27" who="#RomanJagieliński">Art. 7–12 związane są z organizacją i zarządzaniem CIS, uprawnieniami osób działających z ramienia CIS, zawierają upoważnienia dla ministra współpracy gospodarczej z zagranicą do określania w drodze rozporządzenia zasad i trybu postępowania przy wykonywaniu kontroli oraz orzekaniu o dopuszczeniu towaru do obrotu z zagranicą oraz do określania wzorów druków stosowanych dokumentów. Również upoważniono ministra współpracy gospodarczej z zagranicą do określania zasad i trybu nadawania i cofania uprawnień inspektora standaryzacji.</u>
          <u xml:id="u-53.28" who="#RomanJagieliński">Pragnę zwrócić uwagę na art. 12 projektu ustawy. Przewiduje on, że za czynności związane z wykonywaniem przez CIS zadań będą pobierane opłaty. Do określania stawek opłat i sposobu ich pobierania projekt ustawy upoważnia ministra współpracy gospodarczej z zagranicą w porozumieniu z ministrem finansów. Ust. 3 tego artykułu stanowi, że nie uiszczone w terminie opłaty będą podlegały ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.</u>
          <u xml:id="u-53.29" who="#RomanJagieliński">Projekt ustawy przewiduje w art. 13 opłaty sankcyjne za niezgłoszenie towaru do kontroli standaryzacyjnej. Organy kontroli upoważnione do kontroli podmiotów gospodarczych zawiadamiają właściwy urząd skarbowy, a ten obciąża dany podmiot i nadzoruje terminowość wpłat z tytułu opłat sankcyjnych.</u>
          <u xml:id="u-53.30" who="#RomanJagieliński">Centralny Inspektorat Standaryzacji prowadzi gospodarkę w formie zakładu budżetowego, co znaczy, że wszystkie wydatki związane z jego działalnością pokrywa z wpływów uzyskanych z opłat pobieranych za czynności związane z wykonywaniem zadań z tytułu świadczonych usług. Tak też jest obecnie.</u>
          <u xml:id="u-53.31" who="#RomanJagieliński">Pracownicy Centralnego Inspektoratu Standaryzacji są urzędnikami państwowymi, o tym stanowi art. 18 projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-53.32" who="#RomanJagieliński">Biorąc powyższe pod uwagę, wnoszę w imieniu wnioskodawców do Wysokiej Izby o uchwalenie ustawy o państwowym nadzorze standaryzacyjnym towarów rolno-spożywczych w obrocie z zagranicą (druk nr 804).</u>
          <u xml:id="u-53.33" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Romanowi Jagielińskiemu, przedstawicielowi wnioskodawców.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Przypominam, iż Sejm ustalił w debacie nad tym punktem porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła parlamentarne, w zależności od ich wielkości, w granicach od 6 do 31 minut, to jest debatę krótką.</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#AleksanderMałachowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-54.3" who="#AleksanderMałachowski">O zabranie głosu proszę pana posła Antoniego Kobielusza z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#AntoniKobielusz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Potrzeba ustawowego uregulowania zasad i organizacji państwowego nadzoru standaryzacyjnego w stosunku do towarów rolno-spożywczych uczestniczących w obrocie zagranicznym wynika z powodów zewnętrznych i wewnętrznych. Już dziś konieczne jest harmonizowanie naszego prawa z ustawodawstwem Unii Europejskiej. Nasze wejście na obszar wspólnego rynku musi być wsparte współdziałaniem z krajami członkowskimi Unii i egzekwowaniem wymagań określonych w międzynarodowym prawodawstwie żywnościowym. Chodzi też o zagwarantowanie rzetelności praktyk handlowych i ochronę interesów konsumenta.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#AntoniKobielusz">Umowa stowarzyszeniowa z Unią Europejską wymaga od nas znacznej unifikacji procedur kontrolnych związanych ze standardami jakości towarów żywnościowych. Także interes polskiego konsumenta wymaga ochrony. Indywidualny konsument, a nawet drobny kupiec nie jest w stanie określić rzeczywistej jakości tysięcy towarów trafiających na nasz rynek. Stąd niezbędność wiarygodnych poświadczeń jakości opartych na rzetelnej kontroli krajowej i zagranicznej. Kontrola jakości to również kwestia ograniczenia tzw. szarej strefy w handlu zagranicznym. Działania Głównego Urzędu Ceł przyczyniły się do w miarę precyzyjnego określenia ilości towarów uczestniczących w obrocie zagranicznym. Nawet wszechstronnie wykształcony pracownik tych służb nie jest jednak w stanie dokładnie ocenić wartości przewożonych produktów żywnościowych, gdyż wartość ta zależy od jakości. Można przytaczać cały szereg przykładów wykorzystywania tej słabości służb przez importerów. Z pomocą fachowych służb kontroli jakości można skutecznie przeciwdziałać tym praktykom.</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#AntoniKobielusz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Za pomocą ustaw uregulowano w naszym kraju dość precyzyjnie kontrolę zdrowotno-sanitarną. Nadal jednak system kontroli jakości towarów uczestniczących w obrocie z zagranicą jest niepełny. Obecnie istniejące organy kontrolne nie posiadają podstaw prawnych do skutecznego egzekwowania tzw. handlowej jakości towarów uczestniczących w obrocie zagranicznym, a podmioty dokonujące obrotu nie mają obowiązku zgłaszania ich do kontroli standaryzacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-55.3" who="#AntoniKobielusz">Nie jesteśmy jednak w punkcie zerowym. Od wielu lat działa i ma ugruntowaną międzynarodową pozycję Centralny Inspektorat Standaryzacji. Inspektorat ten - obok kontroli jakości towarów rolno-spożywczych uczestniczących w obrocie zagranicznym - zajmuje się dostosowaniem jakości krajowej produkcji eksportowej do wymagań rynków zagranicznych i przeciwdziała powstawaniu barier w handlu międzynarodowym. Działania kontrolne Centralnego Inspektoratu Standaryzacji są uznawane przez OECD, która upoważniła instytut do wydawania świadectw jakości na drukach międzynarodowych. Wszystko to potwierdza słuszność powierzenia przez projektodawców ustawy państwowego nadzoru standaryzacyjnego Centralnemu Inspektoratowi Standaryzacji. Również zasadne wydaje się podporządkowanie CIS ministrowi współpracy gospodarczej z zagranicą. Niektóre szczegółowe rozwiązania rodzą jednak wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-55.4" who="#AntoniKobielusz">Art. 4 nakłada na podmiot gospodarczy obowiązek zgłoszenia towaru do kontroli standaryzacyjnej. Natomiast art. 13 - może właśnie dlatego, że 13 - pkt 1 mówi o sankcji w przypadku niezgłoszenia towaru do kontroli w wysokości 20% kwoty uzyskanej z jego sprzedaży. Sprzedaż taka nie byłaby możliwe, gdyż w świetle ust. 3, art. 10 nie można byłoby dokonać odprawy celnej. Wydaje się, że obok zawartych w projekcie skrajnych rozstrzygnięć - o dopuszczeniu bądź nie dopuszczeniu towaru do obrotu z zagranicą - należałoby przewidzieć w art. 10 także warunkowe dopuszczenie do obrotu, a tym samym warunkowe dopuszczenie do odprawy celnej.</u>
          <u xml:id="u-55.5" who="#AntoniKobielusz">Bardziej precyzyjnego ujęcia wymagają uprawnienia osób wykonujących kontrolę. Zbyt dużą dowolność interpretacyjną daje przewidziane w art. 9 prawo żądania przez organ kontrolny wszelkich danych niezbędnych do dokonania kontroli i prawo podejmowania innych działań. W sytuacji obligatoryjności kontroli standaryzacyjnej budzi wątpliwość zamiar pobierania za nią opłat (art. 12) bez określenia ich wysokości. Ich ograniczenie (np. do wysokości rzeczywistych kosztów kontroli) wydaje się konieczne, gdyż można sobie wyobrazić skrajny wariant, gdy opłata osiągnie przewidziany poziom sankcji za niezgłoszenie towaru do kontroli. Nie można przecież dopuścić do tego, aby przekształciła się w rodzaj dodatkowego podatku.</u>
          <u xml:id="u-55.6" who="#AntoniKobielusz">Możliwość uzyskania znaków Centralnego Inspektoratu Standaryzacji (przewidziana w art. 14) usprawni odprawę celną, graniczną. To jednak może dotyczyć tylko względnie trwałych produktów, których jakość handlowa mało będzie zależała od transportu i upływu czasu od produkcji do przekroczenia granicy. Uzyskanie znaków CIS będzie elementem przenoszenia kontroli standaryzacyjnej z granicy w inne miejsce i na czas poprzedzający jej przekroczenie. Będzie też przesunięciem akcentu z kontroli jakości gotowego produkcji na etap jego wytwarzania. Obligatoryjność kontroli standaryzacyjnej oznacza objęcie kontrolą 100% importu towarów, które znajdą się w wykazie Ministerstwa Współpracy Gospodarczej z Zagranicą, przy obecnym poziomie 10%. Mówi to o skali przedsięwzięcia. Na szczęście, jak zapewniają projektodawcy, nie spowoduje to dodatkowych kosztów budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-55.7" who="#AntoniKobielusz">Nasuwa się również uwaga ogólna, że projekt ustawy dopuszcza pewną dysproporcję między eksporterami a importerami na niekorzyść tych ostatnich. Wyegzekwowanie sankcji w wypadku eksportu będzie bowiem trudniejsze niż w wypadku importu. Pomimo powyższych uwag i wątpliwości Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej uważa, że projekt można poprawić w toku prac legislacyjnych. Opowiadamy się za przekazaniem projektu zawartego w druku nr 804 do Komisji Stosunków Gospodarczych z Zagranicą i do Komisji Ustawodawczej.</u>
          <u xml:id="u-55.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Antoniemu Kobieluszowi z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę posła Janusza Maćkowiaka z Polskiego Stronnictwa Ludowego o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#JanuszMaćkowiak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt ustawy o państwowym nadzorze standaryzacyjnym ma, jak to podkreślili moi przedmówcy, znaczenie zarówno gospodarcze, jak i społeczne, lecz projekt ten należy postrzegać także w szerszym kontekście, kontekście Polski jako kraju zmierzającego do włączenia się w strukturę jednolitego rynku europejskiego, a więc zobligowanego do zharmonizowania swego ustawodawstwa z ustawodawstwem Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#JanuszMaćkowiak">Projekt ustawy jest korzystny ze względu na, po pierwsze, interesy handlu zagranicznego, gdyż ułatwia promocję polskich towarów zgodnie z wymaganiami rynku światowego. Po drugie, ze względu na interesy konsumentów poprzez możliwość wyeliminowania importu towarów nie odpowiadających tym wymaganiom. I po trzecie, ze względu na interesy producentów poprzez certyfikaty CIS dla towarów eksportowanych, co warunkuje przejście przez polską granicę celną i ułatwia dopuszczenie do obrotu w kraju importera. Liczy się też udział Polski w pracy organizacji międzynarodowych ustalających minimalne wymagania handlowe, a także dostęp do tych wymagań poprzez serwis informacyjny CIS.</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#JanuszMaćkowiak">Przepisy Unii dość szczegółowo regulują kwestie obrotu żywnością. Postanowienia Rady Europejskiej, dotyczące urzędowej kontroli, wskazują wyraźnie, że zadaniem tej kontroli jest ocena, czy towar odpowiada przepisom mającym na celu zapobieganie zagrożeniom dla zdrowia, zagwarantowanie rzetelności praktyk handlowych i ochronę interesów konsumenta. Część tych zadań wykonują w Polsce obecnie służby zdrowotno-sanitarne, pozostałe zadania projekt ustawy powierza nadzorowi standaryzacyjnemu. Również inne akty prawne Unii mówią o państwowej kontroli jakości. Dla przykładu: rozporządzenie dotyczące kontroli jakości świeżych owoców i warzyw stanowi, że do obrotu w krajach Unii mogą być dopuszczone tylko te towary pochodzące z krajów trzecich, których jakość została potwierdzona świadectwem państwowej służby kontrolnej, wyznaczonej do tego celu przez rząd, a następnie uzyskała akceptację Unii. Stosowny wniosek w tej sprawie rząd RP złożył już do odpowiednich władz Unii, wskazując, że w Polsce jedyną instytucją upoważnioną do wykonywania kontroli standaryzacyjnej jest Centralny Inspektorat Standaryzacji. Powierzenie tej roli Centralnemu Inspektoratowi Standaryzacji wynika nie tylko z jego wieloletniego doświadczenia, lecz także z powodów czysto formalnych. W Polsce jedynie CIS spełnia wymagania postawione przez Unię służbom kontroli jakości. Można oczekiwać, że CIS zostanie zaakceptowany, zwłaszcza że uzyskał już akceptację w Organizacji Współpracy i Rozwoju Gospodarczego. Myśląc więc o włączeniu się w struktury jednolitego rynku europejskiego, należy wziąć pod uwagę powyższe uwarunkowania. Funkcjonowanie kontroli standaryzacyjnej w stosunku do towarów rolno-spożywczych wprowadzonych do handlu międzynarodowego także jest przedmiotem prac agend ONZ. Celem ich działalności - oprócz wieloletniej, wspomnianej już ochrony zdrowia i interesów konsumenta - jest także ułatwienie wymiany handlowej.</u>
          <u xml:id="u-57.3" who="#JanuszMaćkowiak">Wspomniana w uzasadnieniu do ustawy międzynarodowa konwencja w sprawie harmonizacji kontroli na granicy ma sprzyjać usprawnianiu przepływu towarów, wprowadzając zasadę harmonizacji kontroli celnej z innymi kontrolami dokonywanymi na granicy, w tym z kontrolą standaryzacyjną. Zważywszy, że konwencja ta została przyjęta także przez kraje Unii, również w interesie naszego kraju jest jej podpisanie.</u>
          <u xml:id="u-57.4" who="#JanuszMaćkowiak">Koleżanki i Koledzy! Funkcjonowanie państwowej kontroli standaryzacyjnej jest także przedmiotem zainteresowania Komisji Kodeksu Żywnościowego FAO. W tym celu organizacja ta utworzyła Komitet ds. Kontroli Eksportu i Importu oraz Certyfikacji. W opracowanych przez niego dokumentach wskazuje się na potrzebę istnienia w każdym kraju służb kontrolujących jakość żywności, w tym jej cechy handlowe. Tak więc istnienie nadzoru standaryzacyjnego w Polsce jest sprawą nie tylko interesów gospodarczych państwa i jego obywateli i nie wynika z konieczności harmonizacji prawa krajowego z ustawodawstwem Unii, lecz wynika także z ogólnoświatowej tendencji potwierdzonej przez ONZ i jest zgodne z porozumieniami Rundy Urugwajskiej GATT. Proponuje się, by funkcje w zakresie kontroli jakości towarów sprowadzanych i wysyłanych za granicę pełnił wyposażony w szersze uprawnienia Centralny Inspektorat Standaryzacji. Ponadto wprowadzenie nadzoru standaryzacyjnego nie spowoduje dodatkowych wydatków ze skarbu państwu, ponieważ CIS utrzymuje się z opłat pobieranych za kontrolę.</u>
          <u xml:id="u-57.5" who="#JanuszMaćkowiak">Mój klub proponuje skierowanie projektu do dalszych prac w komisji.</u>
          <u xml:id="u-57.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Januszowi Maćkowiakowi z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Mirosława Czecha z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#MirosławCzech">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Unii Wolności, w którego imieniu mam zaszczyt przemawiać, bardzo krytycznie ocenia poselski projekt ustawy o państwowym nadzorze standaryzacyjnym towarów rolno-spożywczych w obrocie z zagranicą. Na tę opinię składa się wiele elementów, szereg z nich zaprezentuję w moim wystąpieniu. Na wstępie pragnę poruszyć problem generalny, a więc to, co projektowana ustawa wnosi do polskiego systemu prawnego w omawianym przedmiocie, zgodnie z celem wyznaczonym przez projektodawców. Biorąc właśnie ten cel, jak i jego uzasadnienie pod uwagę, postawić należy zarzut, że projektodawcy niestety w niewystarczającym stopniu uwzględnili istniejące w Polsce uregulowania prawne oraz uregulowania i normy wynikające z umów międzynarodowych regulujących zasadę kontroli jakości towarów rolno-spożywczych w międzynarodowej wymianie handlowej. Po pierwsze, chodzi mi przede wszystkim o ustawę o badaniach i certyfikacji z 3 kwietnia 1993 r., której zakres przedmiotowy jest bardzo zbliżony do omawianego projektu. Tu należałoby zapytać stronę rządową, dlaczego istnieją problemy z wdrażaniem tej ustawy w życie. Po drugie, chodzi też o postanowienia Rundy Urugwajskiej GATT (mój przedmówca powiedział, że normy Rundy Urugwajskiej zostały w tym projekcie uwzględnione, jednakże uważam, że nie zrobiono tego w dostatecznym stopniu), które powinny być ratyfikowane przez Wysoką Izbę. Chodzi o uwzględnienie tych unormowań prawnych z jednej strony, a z drugiej o dostosowanie prawa polskiego do norm światowych. W ustawie o badaniach i certyfikacji tak na przykład określono jej cele: „Służenie likwidowaniu barier technicznych w handlu, zwiększaniu konkurencyjności wyrobów i usług, a także ułatwieniu krajowego i międzynarodowego obrotu towarowego”. Jest to zgodne z porozumieniami przyjętymi na zakończenie Rundy Urugwajskiej GATT. Powołując się na dyrektywy EWG, należałoby wziąć pod uwagę to, że system prawny Unii Europejskiej, szczególnie jeśli chodzi o handel towarami rolno-spożywczymi, będzie się zmieniał w miarę przyjmowania i ratyfikowania porozumień Rundy Urugwajskiej. Jest to, jak sądzę, sprawa jasna i zrozumiała, szczególnie dla członków komisji rolnictwa, jeśli weźmie się pod uwagę takie porozumienia, jak: o rolnictwie, o stosowaniu środków sanitarnych i fitosanitarnych oraz bardzo istotne porozumienie, jeśli chodzi o przedmiot omawianego projektu, tzn. o kontroli przedwysyłkowej towarów. Wymagania stawiane poszczególnym krajom członkom GATT są bardzo wysokie i ściśle zakreślone. Wydaje mi się, że nie wystarczy samo delegowanie uprawnień legislacyjnych czy cedowanie wysiłku legislacyjnego na rząd i zdawanie się na rozporządzenia przez niego przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#MirosławCzech">Szereg unormowań wymagających ustawowego umocowania zawartych właśnie w tym i innych porozumieniach trzeba umieścić w tekście samej ustawy. W projekcie zaś uwzględnia się szereg spraw szczegółowych, takich na przykład, jak tworzenie funduszu osobowego - ile procent ma na to iść - a nie rozwiązuje się wielu całkiem poważnych problemów, o których będę mówił. Tak więc z punktu widzenia legislacyjnego ten projekt, jeśli ma być oczywiście przyjęty, wymaga bardzo rzetelnego opracowania. Przyjęte w porozumieniu o kontroli przedwysyłkowej towarów normy są bardzo szczegółowe i jednoznaczne, a zatem należałoby je uwzględnić, konstruując omawiany projekt.</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#MirosławCzech">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Proponowany projekt ustawy wyrywkowo tylko rozstrzyga zagadnienia związane z kontrolą jakości handlowej towarów rolno-spożywczych i zawęża je do obrotu z zagranicą, czyli importu i eksportu. W uzasadnieniu podano jako podstawę regulacje przyjęte w Unii Europejskiej (dyrektywy Rady nr 89/397 i 93/99), które nie wprowadzają takiego podziału i ograniczenia. W Polsce potrzebna jest regulacja prawna obejmująca całość zagadnień związanych z kontrolą jakości towarów rolno-spożywczych (handlową, sanitarną, fitosanitarną, weterynaryjną). Zresztą trzeba powiedzieć, że w słowniczku w projekcie ustawy nie ma podstawowego dla tej dziedziny terminu, pojęcia jakości handlowej. Trzeba zdefiniować, co to jest jakość handlowa. Tej definicji niestety nie ma, chociaż pan poseł sprawozdawca przedstawił ją w swoim wystąpieniu. Chodzi więc o całość kontroli jakości zarówno towarów produkcji krajowej przeznaczonych na rynek krajowy i eksport, jak i towarów z importu. Propozycja regulacji prawnej zawarta w projekcie ustawy może stanowić część regulacji całościowej. (Jak dotychczas, nie zaprezentowano w sposób jasny projektu takiej regulacji.) Należy między innymi określić działania dotyczące akredytacji laboratoriów badawczych i ustalić tzw. jednostkę łącznikową (art. 3 i 6 dyrektywy Rady nr 93/99).</u>
          <u xml:id="u-59.3" who="#MirosławCzech">Chciałbym przedstawić też bardziej szczegółowe uwagi. Według mnie tytuł jest nieadekwatny do treści, ponieważ termin standaryzacja jest synonimem normalizacji, a nadzór normalizacyjny nie jest równoznaczny z kontrolą jakości. Tytuł powinien więc brzmieć: o urzędowej kontroli jakości towarów rolno-spożywczych. W art. 1 ust. 2 należy według mnie wprowadzić zapis: Celem urzędowej kontroli jakości jest ochrona zdrowia i interesu konsumentów. Art. 2 pkt 3 — jakość handlowa dotyczy nie tylko wymagań minimalnych: nie mniej niż, ale i maksymalnych: nie więcej niż (na przykład zanieczyszczeń). To również trzeba wziąć pod uwagę. Art. 2 pkt 4 powinien brzmieć: kontrola jakości — czynności polegające na sprawdzeniu jakości handlowej, poprzedzone uzyskaniem pozytywnego wyniku kontroli sanitarnej, fitosanitarnej, weterynaryjnej i wydaniu stosownego orzeczenia. W art. 2 pkt 5 brakuje fragmentu tekstu, jego treść jest w istocie niezrozumiała. Cały art. 3 jest zbędny, ponieważ kontroli urzędowej powinny podlegać wszystkie towary rolno-spożywcze, każda ich ilość. Art. 4 należy uzupełnić na końcu o słowo „jakości” i przenieść jako ust. 1 do art. 13. Art. 7 należy włączyć do art. 5. W art. 9 pkt 1 po wyrazie „próbek” dodać sformułowanie: o wielkości określonej przepisami technicznymi. Należy zmienić zapis art. 10, tak aby ustalał, iż do kontroli jakości handlowej należy przystąpić po uzyskaniu pozytywnego wyniku kontroli sanitarnej, fitosanitarnej lub weterynaryjnej. Należy dopuścić możliwość kontroli niepełnej, nie tylko kontroli jakości handlowej. Wreszcie należałoby się zastanowić nad art. 15, 17 i 18, nad tym, czy nie przenieść ich na przykład do statutu, bo, jak mówiłem, dotyczą one np. procentowego udziału funduszu osobowego. Według mnie umieszczanie tego w regulacji ustawowej świadczy o nadawaniu zbyt wysokiej rangi tym problemom.</u>
          <u xml:id="u-59.4" who="#MirosławCzech">Kolejna jakże ważna dla importerów i eksporterów towarów rolno-spożywczych sprawa. W ustawie nie przewidziano żadnych procedur odwoławczych, czyli postanowienia Centralnego Inspektoratu Standaryzacyjnego mają być ostateczne. Nie będą przewidziane żadne procedury odwoławcze od ich postanowień, decyzji? Wydaje mi się, że jest to uprawnienie zbyt daleko idące.</u>
          <u xml:id="u-59.5" who="#MirosławCzech">Kończąc, chcę wyrazić w imieniu mojego klubu znaczny krytycyzm odnośnie do projektu ustawy. Wydaje mi się, że nie ma w tej chwili potrzeby, by tworzyć ustawę dającą jeszcze jednej agendzie rządowej szereg uprawnień, które nie są wkomponowane w całościowy obraz tego, w jaki sposób należy normować sprawy związane z kontrolą jakości towarów rolno-spożywczych. Zgłaszam zastrzeżenie i jednocześnie pytanie do rządu: Dlaczego to inicjatywa poselska ma uruchamiać projekty ustaw w tak ważnej dla rządu materii? Czyżby to było wyręczanie się posłami? Za tę inicjatywę, czyli za to, że posłowie podjęli w ogóle taką pracę, trzeba oczywiście podziękować. Według mnie jednak trzeba było stanowisko rządu doprecyzować - wówczas mielibyśmy projekty rozporządzeń szybciej - a nie cedować tego na parlamentarzystów i prace w komisji, które w związku z tym będą długie, żmudne i będą wymagały olbrzymiego wysiłku także ze strony rządu.</u>
          <u xml:id="u-59.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Mirosławowi Czechowi z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Aumillera z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#AndrzejAumiller">Wysoka Izbo! Panie Marszałku! Po wystąpieniach moich przedmówców właściwie można by było w moim klubowym wystąpieniu przejść do dyskusji, ponieważ wielu powiedziało już dużo o tej ustawie. Chciałbym zwrócić uwagę na te kwestie, które poruszaliśmy na posiedzeniu naszego klubu. Mój przedmówca krytykował omawianą ustawę. Można by było się pokusić o ustawę, która by zawierała wszystko, jeśli chodzi o kontrolę produktów rolno-spożywczych, łącznie z ich składem chemicznym, a także w aspekcie fitosanitarnym, jak i pod względem standaryzacji. Tu chodzi o standard. Dobrze, że zostaje to objęte ustawą, dobrze, że po raz pierwszy zaczynamy w Polsce, nie tylko w eksporcie, ale również na rynku wewnętrznym, doceniać słowo „standard”. Do tej pory to, co było przeznaczone na eksport, było ładnie opakowane, dostosowane do standardu, to natomiast, co trafiało na rynek wewnętrzny, było o wiele gorszej jakości. Wydaje mi się, że zmieniło się wreszcie myślenie o rynku wewnętrznym i rynku zewnętrznym. Do tej pory te działania nie były uregulowane aktem prawnym; omawiany projekt ustawy powoduje, że ta luka zostaje wypełniona.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#AndrzejAumiller">Co jest ważne w tym projekcie? Nasz klub dostrzega, że ustawa jest poświęcona Centralnemu Inspektoratowi Standaryzacji. Ta instytucja - o wielkich tradycjach, nawet przedwojennych - istnieje. Na podstawie mojej praktyki zawodowej mogę powiedzieć, że jeśli chodzi o wiele produktów warzywniczych, sadowniczych, właśnie dzięki CIS udało się dojść do dobrego poziomu eksportu i do tego, żeby polski produkt był ceniony na Zachodzie. To właśnie jest cenne w projekcie ustawy, że zgodnie z jej zapisem nie będzie odwołania od decyzji CIS. Jeśli inspektor CIS nie da świadectwa standaryzacji danej partii towaru, będzie to naprawdę święte; zakładam, że on się do swej pracy uczciwie przyłoży. Gdybym bowiem miał prawo się odwoływać i na skutek tego taki towar wyjechałby za granicę, na pewno tam zostałby zareklamowany. Dobrze, że to jest w projekcie ustawy ostro stawiane.</u>
          <u xml:id="u-61.2" who="#AndrzejAumiller">Dobrze, że CIS będzie działał jako zakład budżetowy i że nie przyniesie to skutków budżetowych, czyli nie będą to koszty związane z naszymi podatkami, na których wysokość tak narzekamy. Po prostu wszelkie usługi, które wykonuje CIS, będą odpłatne. Jest kwestia - poseł Czech ma rację - jakie to będą opłaty, czy ustalane po kosztach własnych, czy też zawyżone, tak że nie będzie się nam opłacało eksportować. Wydaje mi się, że podczas prac w komisjach sejmowych to dopracujemy.</u>
          <u xml:id="u-61.3" who="#AndrzejAumiller">To są najważniejsze kwestie, które dostrzega klub Unii Pracy. Należy się podziękowanie posłom za to, że wystąpili z tą inicjatywą, że nie znowu rząd. Jeśli te wszystkie uwagi, które zgłosił poseł Czech i inni koledzy, zostaną uwzględnione podczas prac komisji sejmowych, znowu doczekamy się dobrej ustawy poselskiej. Może tymczasem rząd prześle do Sejmu lepsze rozwiązania. Tak się nieraz dzieje, że gdy posłowie wychodzą z inicjatywą, rząd później dogania.</u>
          <u xml:id="u-61.4" who="#AndrzejAumiller">Nasz klub jest za skierowaniem projektu ustawy do Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej oraz do Komisji Stosunków Gospodarczych z Zagranicą.</u>
          <u xml:id="u-61.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Andrzejowi Aumillerowi z Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Kazimierza Wilka z Konfederacji Polski Niepodległej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#KazimierzWilk">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu klubu Konfederacji Polski Niepodległej przedstawię nasze stanowisko w sprawie poselskiego projektu ustawy o państwowym nadzorze standaryzacyjnym towarów rolno-spożywczych w obrocie z zagranicą. Celem tej ustawy jest skuteczna ochrona rynku krajowego przed wyrobami mogącymi stanowić zagrożenie dla życia, zdrowia, mienia i środowiska naturalnego. Ustawa ma służyć likwidowaniu barier technicznych w handlu, zwiększeniu konkurencyjności wyrobów i usług w obrocie krajowym i międzynarodowym. Jeśli chodzi o kontrolę żywności, uważamy, że konieczna jest przede wszystkim kontrola jakości surowca w procesie technologicznym aż do momentu wyprodukowania finalnego wyrobu. By wyrób był doskonałej jakości, nie wystarczy kontrola jakości gotowego produktu.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#KazimierzWilk">Przedstawiony projekt ustawy nie uwzględnia istniejącej obecnie w kraju organizacji kontroli żywności, nie zmierza też do podjęcia próby poprawy w tym zakresie. W uzasadnieniu projektu opisana jest organizacja kontroli żywności w kraju przed 1994 r. bez uwzględnienia powstałych zmian. Projekt ustawy budzi poważne wątpliwości w kontekście obowiązującego ustawodawstwa, a konkretnie uchwalonej dziś przez parlament ustawy o ratyfikacji porozumienia ustanawiającego Światową Organizację Handlu. Przypomnę tylko, że zgodnie z zapisem art. 6 pkt 4 tego porozumienia wymaga się od jego stron dostosowania prawa wewnętrznego do jego postanowień. Projektodawcy przyznają w uzasadnieniu, że aktualnie organem sprawującym kontrolę, zajmującym się badaniami i oceną towarów stanowiących przedmiot obrotu za granicą (pod względem zgodności z normami standaryzacyjnymi) jest Centralny Inspektorat Standaryzacji. Przygotowując jednak omawiany projekt nie uwzględnili - było to już powiedziane z tej trybuny - obowiązywania przepisów ustawy z dnia 3 kwietnia 1993 r. o badaniach i certyfikacji, której mocą został powołany specjalny organ - Polskie Centrum Badań i Certyfikacji.</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#KazimierzWilk">Ze spraw szczegółowych poruszano kwestię opłat, nie będę więc powtarzał tych uwag.</u>
          <u xml:id="u-63.3" who="#KazimierzWilk">Chciałbym stwierdzić w imieniu mojego klubu, że będziemy głosować za przesłaniem projektu ustawy do zaproponowanych komisji w celu przepracowania.</u>
          <u xml:id="u-63.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Kazimierzowi Wilkowi z Konfederacji Polski Niepodległej.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Stanisława Kowolika z Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#StanisławKowolik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedstawiony Sejmowi poselski projekt ustawy o państwowym nadzorze standaryzacyjnym towarów rolno-spożywczych w obrocie z zagranicą jest próbą uregulowania w formie nowego aktu prawnego skutecznego oddziaływania państwa na jakość towarów rolno-spożywczych w obrocie z zagranicą. Autorzy projektu odwołują się także do podstawowego obowiązku państwa wobec obywateli, tj. do szeroko pojętej konieczności ochrony ich interesów. Zwraca uwagę również argument, że w zachodzących w Europie procesach integracyjnych ważne jest sprawne funkcjonowanie wyspecjalizowanej państwowej służby kontroli jakości towarów rolno-spożywczych, co ma znaczenie zarówno dla polskiego eksportu, jak i dla polskiego rynku wewnętrznego. Kontrolę tę ma sprawować dalej Centralny Inspektorat Standaryzacji, który ma swój wieloletni dorobek i zyskał uznanie wyspecjalizowanych organizacji międzynarodowych. Zgodnie z proponowanymi przepisami ustawy ma być wzmocniony nadzór kontrolny oraz zapewnione określone wpływy do budżetu inspektoratu, a tym samym do budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#StanisławKowolik">Bezpartyjny Blok Wspierania Reform nie neguje potrzeby dopracowywania przepisów dotyczących kontroli i nadzoru nad jakością towarów rolno-spożywczych w obrocie z zagranicą. Niepokoi nas jednak systematyczne umacnianie oraz rozbudowywanie agencji i służb specjalnych będących poza kontrolą publiczną, w tym poza kontrolą parlamentarną. Druga sprawa to nieprecyzyjność pojęcia ochrony interesów społeczeństwa przez państwo. Na przykładzie tego projektu ustawy można postawić pytania: Czy rzeczywiście w interesie obywateli jest mnożenie bytów administracyjnych z całą rozbudowaną strukturą organizacyjno-funkcyjną, której koszty są przecież bardzo wysokie? Czy zarabianie tej instytucji na siebie poprzez przymusowe nakładanie opłat, które w konsekwencji powodują wzrost cen określonych produktów, a tym samym obciążają obywateli, jest również w interesie publicznym? Pytań podobnych można by postawić jeszcze wiele.</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#StanisławKowolik">Wydaje się, że jeśli projekt zostanie przesłany do komisji, za czym się opowiadamy, to warto przy tej okazji zastanowić się, czy nie należy uwzględnić - w zakresie omawianych kompetencji - zarówno służb sanitarnych, jak i inspekcji handlowej. Przecież wymienione instytucje oraz Centralny Inspektorat Standaryzacji posiadają dublujące się laboratoria i odpowiednie struktury organizacyjne, a koszty utrzymania tych instytucji obciążają całe społeczeństwo.</u>
          <u xml:id="u-65.3" who="#StanisławKowolik">Trzeba także powiedzieć o gehennie eksporterów i importerów, którzy muszą zabiegać o coraz to nowe zaświadczenia, ponosić dodatkowe opłaty. Poszukują oni, niestety nierzadko skutecznie, znajomości, koneksji w urzędach centralnych. Dlatego w czasie pracy w komisjach należy zastanowić się nad skutkami, które niesie ze sobą projekt ustawy, i nad lepszym wykorzystaniem możliwości tkwiących w innych instytucjach zajmujących się kontrolą i nadzorem towarów rolno-spożywczych w obrocie z zagranicą.</u>
          <u xml:id="u-65.4" who="#StanisławKowolik">Do głównych zadań Centralnego Inspektoratu Standaryzacji powinny zatem należeć obowiązki wymienione w art. 6 ust. 1 pkt. 3–6. Obowiązują przecież w naszym kraju ściśle określone normy, których nie musi ustalać Centralny Inspektorat Standaryzacji, do tego urzędu należy natomiast sprawdzanie zgodności z obowiązującymi normami. Zwracamy również uwagę na możliwe konsekwencje postanowień art. 8 i 9. Rozbudowa służb inspektorskich i zasady oraz sposób postępowania przy wykonywaniu kontroli, określone rozporządzeniem ministra współpracy gospodarczej z zagranicą - wszystko to wskazuje pewien kierunek. Natomiast zbyt nieprecyzyjne w naszym przekonaniu i stwarzające pole do nadużyć są niektóre przepisy art. 9; np. w pkt. 2 tego artykułu mówi się o udostępnianiu wszelkich danych oraz wykonaniu innych czynności niezbędnych do dokonania kontroli, a w pkt. 3 mamy kuriozalne wręcz stwierdzenie o podejmowaniu innych działań, jeżeli kontrola tego wymaga. Takie nieprecyzyjne zapisy w ustawach mają konsekwencje w napływie skarg na kumoterstwo, korupcję itd.</u>
          <u xml:id="u-65.5" who="#StanisławKowolik">Wymagają także dopracowania, z uwagi na wpływ na późniejszą cenę i konkurencyjność towarów, fiskalne postanowienia ustawy, dotyczące rozmaitych opłat, zawarte m.in. w art. 12 i 13.</u>
          <u xml:id="u-65.6" who="#StanisławKowolik">Podsumowując, pragnę stwierdzić, iż Bezpartyjny Blok Wspierania Reform opowiada się za skierowaniem projektu ustawy do właściwych komisji w celu jego gruntownego opracowania.</u>
          <u xml:id="u-65.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Stanisławowi Kowolikowi z Koła Parlamentarnego Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#AleksanderMałachowski">Było to ostatnie wystąpienie w imieniu klubów i kół parlamentarnych.</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#AleksanderMałachowski">Przechodzimy do wysłuchania wystąpień indywidualnych.</u>
          <u xml:id="u-66.3" who="#AleksanderMałachowski">Jako pierwszego proszę o zabranie głosu pana posła Bogdana Bujaka z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#BogdanBujak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedstawiony dziś projekt ustawy o państwowym nadzorze standaryzacyjnym towarów rolno-spożywczych w obrocie z zagranicą jednoznacznie określa jej cel, którym ma być zapewnienie wprowadzenia na rynek krajowy towarów rolno-spożywczych o odpowiedniej jakości handlowej oraz sprzyjanie konkurencyjności polskich towarów wywożonych za granicę.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#BogdanBujak">Jak stwierdził przedstawiciel wnioskodawców, poseł Roman Jagieliński, brak jednoznacznych podstaw prawnych powoduje, że ochrona rynku wewnętrznego jest niewystarczająca. W pamięci mamy nie tak dawny napływ obcych towarów wątpliwej jakości, zalegających nasz rynek. Brak odpowiedniej kontroli jakości dawał ich dostawcom wprost nieograniczone możliwości działania. Ów brak uregulowania prawnego nakazującego importerom zgłaszanie towarów do Centralnego Inspektoratu Standaryzacji oraz nieposiadanie przez inspektorów tegoż inspektoratu upoważnienia do ich klasyfikacji sprawiały, że w 1993 r. CIS skontrolował jedynie wspomniane 9% produktów pochodzących z importu.</u>
          <u xml:id="u-67.2" who="#BogdanBujak">W dniu 1 lutego br. Wysoka Izba prowadziła dyskusję na temat ratyfikacji porozumienia ustanawiającego Światową Organizację Handlu (WTO). Porozumienie to stawia przed naszą gospodarką problem podjęcia szeregu bardzo ważnych decyzji, które pozwolą naszym partnerom ocenić nasze działania w zakresie międzynarodowej współpracy gospodarczej jako godne zaufania. Jednym z wielu elementów tego porozumienia jest porozumienie dotyczące kontroli przedwysyłkowej, mające na celu m.in. weryfikację jakości towaru eksportowanego. Te okoliczności oraz konieczność spełnienia wymogów związanych z przystąpieniem do Unii Europejskiej zmuszają nas do przyjęcia standardów funkcjonujących w gospodarkach krajów zrzeszonych w Unii. Dlatego też przedstawiony dzisiaj projekt ustawy zmierza do zharmonizowania naszego prawa z ustawodawstwem Unii Europejskiej. Praktyka dowiodła, że państwa mogą stać się konkurencyjne dzięki koordynacji poczynań, a także znaleźć rynki zbytu dla swoich produktów. Jeśli weźmie się również pod uwagę, że cła będą maleć, bardzo dużego znaczenia nabiera właśnie standaryzacja jako metoda ograniczania importu, ponieważ wiąże się ona przecież z dobrą jakością produkowanego towaru.</u>
          <u xml:id="u-67.3" who="#BogdanBujak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Oceny projektu ustawy i poszczególnych artykułów dokonali moi przedmówcy w wystąpieniach klubowych. Pozwalam sobie zatrzymać się nad dwoma elementami tego projektu.</u>
          <u xml:id="u-67.4" who="#BogdanBujak">Po pierwsze, uzupełnienie do dyrektywy Rady Unii Europejskiej z października 1993 r. stwarza warunki, a wręcz stawia wymogi służenia sobie nawzajem przez państwa członkowskie pomocą administracyjną w realizacji elementów kontroli związanych z prawem dotyczącym żywności i standardami jakości oraz we wszystkich procesach o naruszenie prawa żywnościowego. Nauczeni doświadczeniem, po niedawnych problemach związanych z eksportem naszych produktów na rynki zachodnie, mamy świadomość, że tylko bezpośredni udział w realizacji i dostosowywaniu naszego prawa do form europejskich oraz partnerskie stosunki pozwolą nam uniknąć wspomnianych zdarzeń i rozczarowań eksporterów.</u>
          <u xml:id="u-67.5" who="#BogdanBujak">Po drugie, jak już wspomniano, decyzją Rady OECD z kwietnia 1994 r. Polska została członkiem systemu wdrażania międzynarodowych norm odnoszących się do owoców i warzyw. Jest to forma potwierdzenia i uznania naszych procedur kontrolnych. Wymiana międzynarodowa informacji daje możliwość korzystania z nich przede wszystkim producentom i eksporterom. Należy wspomnieć również o możliwości świadczenia usług z zakresu analiz laboratoryjnych oraz doradztwa. Wymiana informacji umożliwia również stosowanie odpowiedniej klasyfikacji wyrobów, a tym samym podniesienie jakości naszego eksportu oraz ugruntowanie jego pozycji na obcych rynkach.</u>
          <u xml:id="u-67.6" who="#BogdanBujak">Rząd ocenia ten projekt pozytywnie, a to również świadczy o jego wartości. Należy podkreślić, że jest on dostosowany do wymogów funkcjonowania nadzoru nad jakością handlową. Zapisy projektu są zgodne z wytycznymi FAO i umowami międzynarodowymi, których stroną jest Polska bądź do których zamierzamy przystąpić - mam tu na myśli umowę stowarzyszeniową z Unią Europejską, członkostwo Polski w systemie OECD, a także międzynarodową konwencję w sprawie harmonizacji kontroli towarów na granicy przyjętą przez kraje Unii Europejskiej w kwietniu 1984 r. Kontrowersyjne wydają się pewne zapisy, m.in. w art. 9 pkt 3 i w art. 12.</u>
          <u xml:id="u-67.7" who="#BogdanBujak">Wnoszę o przesłanie projektu ustawy zawartego w druku nr 804 do dalszych prac w Komisji Stosunków Gospodarczych z Zagranicą oraz w Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej.</u>
          <u xml:id="u-67.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Bogdanowi Bujakowi z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Czesława Cieślaka z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#CzesławCieślak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Rozpatrując dzisiaj projekt ustawy o państwowym nadzorze standaryzacyjnym towarów rolno-spożywczych w obrocie z zagranicą, stwierdzić należy, iż jest to dokument, który powinien zaistnieć już w momencie zmiany ustroju gospodarczego w naszym kraju. Wolny rynek i związana z nim liberalizacja przepływu towarów w handlu zagranicznym spowodowały potężny napływ do Polski artykułów spożywczych z różnych stron świata, przede wszystkim jednak z państw Unii Europejskiej. Pomijam tutaj aspekt ich konkurencyjności pod względem ekonomicznym i jakościowym wobec podobnych produktów polskiego przemysłu rolno-spożywczego, gdyż pod tym względem konkurencja jest jak najbardziej pożądana, ponieważ przynosi konkretne efekty w postaci obniżenia cen, podniesienia jakości wyrobów, a także przyczynia się do poszerzenia oferty rynkowej. Oczywiście mam na myśli uczciwą konkurencję, jak bowiem wiadomo, nie zawsze import do Polski żywności, szczególnie z państw Unii Europejskiej, był oparty na uczciwych kupieckich zasadach. Rzecz jednak w tym, by potencjalny konsument był pewny, że nabywany przez niego produkt jest nie tylko ładnie opakowany i kusi efektownymi napisami w języku obcym, lecz także że zawartość tego opakowania odpowiada polskim normom żywieniowym.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#CzesławCieślak">Niestety, to co się dotychczas dzieje na rynku produktów rolno-spożywczych, szczególnie tych importowanych, ma niewiele wspólnego z obroną interesów konsumenta. Pojawiające się masowo w handlu detalicznym artykuły spożywcze często zawierają niedopuszczalne według naszych przepisów sanitarnych stabilizatory czy też konserwanty, a termin ich przydatności do spożycia częstokroć bywa przekraczany. Wymownym przykładem niech będzie artykuł „Trujące masło na Śląsku”, zamieszczony w „Gazecie Wyborczej” 2 lutego br., informujący o tym, iż inspektorzy PIH znaleźli w jednej z hurtowni 4 tony przeterminowanego masła, które było skażone bakteriami coli. Do tego przypadku i tysiąca innych doszło, gdyż brakowało jednoznacznej ustawy (czy też rozporządzenia), określającej odpowiedzialność za dopuszczenie na polski rynek produktów rolno-spożywczych. Oczywiście można by przytoczyć wiele przykładów napływu na polski rynek towarów o zaniżonej wartości konsumpcyjnej, zdrowotnej, a także przeterminowanych. Jako przewodniczący Rady Krajowego Porozumienia Spółdzielni Mleczarskich wspomnę o olbrzymim imporcie nieświeżego masła w 1991 r. Jednakże nie chodzi tylko o prostą wyliczankę, ale o podkreślenie pewnej ogólnej prawidłowości, wyrażającej się tym, że tylko ok. 10% importowanych artykułów spożywczych było badane przez Centralny Instytut Standaryzacji.</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#CzesławCieślak">Wysoki Sejmie! Jak wiadomo, funkcjonujący w Polsce system kontroli produktów rolno-spożywczych jest niepełny, nie obejmuje bowiem określenia jakości handlowej, której nie sprawdza kontrola sanitarna. Ta niedoskonałość prawna jest przyczyną tego, że na polski rynek trafia żywność o obniżonej jakości i wartości zdrowotnej. Dlatego też nie należy kwestionować konieczności uchwalenia wspomnianej ustawy, gdyż jej wejście w życie na pewno przyczyni się do zagwarantowania większej ochrony interesów polskiego konsumenta. Ustawa ta jest także jednym z wielu elementów, które zapoczątkowują integrację Polski z państwami Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-69.3" who="#CzesławCieślak">Co do merytorycznej zawartości projektu ustawy o państwowym nadzorze standaryzacyjnym towarów rolno-spożywczych w obrocie z zagranicą, to uważam, że zmiany wymaga art. 3 ust. 2 projektu. Otóż opowiadam się za tym, aby nie tworzyć furtek w ustawie i by wszystkie towary rolno-spożywcze sprowadzone z zagranicy w celach handlowych, niezależnie od ilości, podlegały państwowemu nadzorowi standaryzacyjnemu. Pozwoli to na wyeliminowanie z handlu towarów o niskiej jakości, przeterminowanych, a także zawierających nie dopuszczane przez polskie władze sanitarne związki chemiczne. Ustawa ta pozwoli potencjalnemu konsumentowi mieć pewność, że zakupiony przez niego produkt jest zdrowy, dobrej jakości, że został przez polskie władze sanitarne sprawdzony i dopuszczony do obrotu handlowego.</u>
          <u xml:id="u-69.4" who="#CzesławCieślak">Mając powyższe na uwadze, jestem za przyjęciem projektu ustawy o państwowym nadzorze standaryzacyjnym towarów rolno-spożywczych w obrocie z zagranicą, po dopracowaniu projektu ustawy w komisjach.</u>
          <u xml:id="u-69.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Czesławowi Cieślakowi z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Szczepana Skomrę z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#SzczepanSkomra">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedstawiony dziś pod obrady projekt ustawy o państwowym nadzorze standaryzacyjnym (druk nr 804), jak wyjaśnił w swoim wystąpieniu pan poseł sprawozdawca, ma nie tylko znaczenie gospodarcze, ale i społeczne, przyczyniając się bowiem do wyeliminowania nieuczciwej konkurencji, bezpośrednio chroni konsumenta, a więc całe społeczeństwo, każdego obywatela. Zmierzając ku gospodarce wolnorynkowej, musimy wspomagać zarówno producentów, jak i eksporterów, ale nie możemy zapominać o importerach i konsumentach.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#SzczepanSkomra">Zapewnienie należytej ochrony interesów całego polskiego społeczeństwa, w tym także interesu ekonomicznego, jest jednym z obowiązków państwa. Ustawa o państwowym nadzorze standaryzacyjnym jest jednym ze środków służących osiągnięciu tego celu, stwarza bowiem warunki do tego, by na rynki zagraniczne trafiały polskie towary rolne dobrej jakości i by skutecznie mogły konkurować z żywnością w kraju odbiorcy. Jest to ważne, ponieważ w Polsce wciąż jeszcze istnieje różnica pomiędzy tym, co produkowane jest na eksport, a tym, co przeznaczane jest na rynek wewnętrzny. W naszym społeczeństwie nadal przeważa pogląd, że produkty eksportowane są lepsze, a określenie „odrzut z eksportu” wciąż stanowi reklamę dla towaru sprzedawanego na polskim rynku. Ten sposób myślenia musimy zmienić, ale powodzenie nie zależy tylko od zmiany mentalności konsumenta — zależy także od tego, czy produkcja krajowa będzie mogła sprostać surowszym wymaganiom jakościowym. Pierwszym krokiem do osiągnięcia tego celu powinna być lepsza organizacja rynku wewnętrznego i regulacja obrotu poprzez wymuszanie dobrej jakości w systemie giełd towarowych, na których towar będzie klasyfikowany w taki sposób, jak w innych krajach europejskich. Podstawą klasyfikacji będą te normy jakościowe, według których ocenia się dziś żywność przeznaczoną na eksport. Ustawa o państwowych nadzorze standaryzacyjnym ułatwi wprowadzenie w życie tego zamierzenia.</u>
          <u xml:id="u-71.2" who="#SzczepanSkomra">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jednym z zadań nadzoru standaryzacyjnego ma być eliminowanie możliwości importu do Polski towarów rolnych mało wartościowych, które, wchodząc na rynek - jak już tu mówiono - przy agresywnej reklamie, skutecznie konkurują z często lepszymi polskimi towarami. To ważne zadanie, gdyż żywność jest towarem pierwszej potrzeby, a wydatki na nią stanowią znaczną pozycję w budżetach rodzinnych, szczególnie rodzin najbiedniejszych. Prawidłowa klasyfikacja importowanego towaru, dokonywana już na granicy, pozwoli na zróżnicowanie cen na rynku detalicznym zależnie od jakości towaru. Tym samym umożliwi lepsze zaspokojenie potrzeb i gustów polskich konsumentów w zależności od ich możliwości finansowych.</u>
          <u xml:id="u-71.3" who="#SzczepanSkomra">Wolny rynek i konkurencja rynkowa nie oznaczają handlu nie objętego żadnymi regułami. Przeciwnie, jak wskazują choćby rozwiązania krajów Unii Europejskiej, wprowadzana na rynek żywność z zagranicy musi spełniać wiele wymagań określonych literą prawa. Chcąc wejść w strukturę jednolitego rynku europejskiego, Polska również musi wprowadzić takie wymogi i konsekwentnie przestrzegać obowiązujących na nim reguł gry rynkowej. Przyjmując projekt ustawy, umacniamy jedno z ogniw, które mają strzec tej praworządności.</u>
          <u xml:id="u-71.4" who="#SzczepanSkomra">Należy podkreślić ważną rolę, jaką odgrywa Centralny Inspektorat Standaryzacji w przypadku wystąpienia ewentualnych reklamacji dotyczących jakości, które niejednokrotnie z przyczyn zupełnie nie związanych z jakością są kierowane przez odbiorców zagranicznych pod adresem naszych towarów eksportowych. W tym przypadku eksporter - aby nie stał się bezradny i nie stracił na transakcji - może zwrócić się o pomoc do specjalistów z Centralnego Inspektoratu Standaryzacji, którzy dzięki doświadczeniu w tym względzie oraz swojemu umocowaniu prawnemu, respektując interes państwa polskiego, są bez wątpienia obiektywnymi arbitrami uznanymi w skali międzynarodowej.</u>
          <u xml:id="u-71.5" who="#SzczepanSkomra">Z konsultacji przeprowadzonych wśród eksporterów i importerów żywności wynika, że ustawa o państwowym nadzorze standaryzacyjnym jest dobrze przyjmowana i po wprowadzeniu drobnych zmian i uzupełnień zasługuje na pilne uchwalenie. Popieram wniosek mojego przedmówcy, który stwierdził, że należałoby zmienić treść art. 3 ust. 2 tak, aby w sposób zdecydowany i jasny określał, że wszystkie towary żywnościowe wychodzące i przychodzące z zagranicy podlegają nadzorowi standaryzacyjnemu. Natomiast dyrektor Centralnego Inspektoratu Standaryzacji winien być upoważniony ustawowo do obejmowania urzędową kontrolą standaryzacyjną eksportowanych i importowanych towarów rolno-żywnościowych oraz uchylania i zawieszania obowiązku przeprowadzenia tej kontroli w zależności od ich jakości i interesów handlu zagranicznego. W tej sytuacji art. 3 ust. 3 musiałby ulec anulowaniu.</u>
          <u xml:id="u-71.6" who="#SzczepanSkomra">Pragnę również wysunąć pewną wątpliwość, może w formie trochę polemicznej: Czy towary rolno-spożywcze podlegają certyfikacji i czy w ogóle ustawa o certyfikacji ma zastosowanie w wypadku towarów rolno-spożywczych? Wydaje mi się, że chyba nie.</u>
          <u xml:id="u-71.7" who="#SzczepanSkomra">Biorąc pod uwagę fakt, że rozpatrywana ustawa jest zgodna ze światową tendencją zwiększania rządowej kontroli importu i eksportu żywności oraz umacnia pozycję polskiego nadzoru nad jakością handlową we współpracy z odpowiednimi rządowymi służbami innych krajów, zasługuje w pełni na poparcie. Proponuję zatem przekazanie projektu ustawy (druk nr 804) do stosownych komisji.</u>
          <u xml:id="u-71.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Szczepanowi Skomrze z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Jana Świrepo z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#JanŚwirepo">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Poselski projekt ustawy o państwowym nadzorze standaryzacyjnym towarów rolno-spożywczych w obrocie z zagranicą (druk nr 804) wypełnia lukę w naszym ustawodawstwie prawnym w tym zakresie. Jednocześnie jest konsekwencją podpisania przez nasz kraj porozumień o stowarzyszeniu z krajami Unii Europejskiej, a także porozumień o utworzeniu Światowej Organizacji Handlu. Podpisanie tych porozumień zobowiązuje nasz kraj do wprowadzenia redukcji ceł i innych ograniczeń handlowych. Wprawdzie w najbliższych latach liberalizacja tych przepisów, jeśli chodzi o produkty rolno-spożywcze, podlega pewnym ograniczeniom, to jednak należy się spodziewać, że doprowadzi ona do znacznego wzrostu wymiany handlowej tych produktów, zwłaszcza importu z krajów Unii Europejskiej. Taka sytuacja wymaga pilnej adaptacji naszych przepisów w tym zakresie. Jednocześnie musimy przygotować naszych producentów do zaostrzonej konkurencji, do nowych standardów jakościowych i technicznych. Nadprodukcja towarów rolno-spożywczych w Unii Europejskiej, a także duże ilości zapasów i ich okresowe wymiany mogą doprowadzić do nadmiernego importu tych towarów, często nie odpowiadających naszym standardom.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#JanŚwirepo">Jak wynika z danych za rok 1993, Centralny Inspektorat Standaryzacji kontrolował ok. 60% naszego eksportu tych produktów i tylko 9% produktów importowanych. Takie rozłożenie ciężaru kontroli standaryzacyjnej stwarza warunki, by na nasz rynek napływały produkty rolno-spożywcze o niskiej jakości. Podpisane przez nas porozumienie o utworzeniu Światowej Organizacji Handlu zobowiązuje także nasz kraj oraz instytucje zajmujące się standaryzacją do działania zgodnie z zasadą dobrych praktyk, a więc tak, aby nasze przepisy standaryzacyjne dla towarów importowanych nie były dyskryminacyjne w stosunku do analogicznych produktów krajowych. Przepisy standaryzacyjne nie mogą też stanowić nieuzasadnionej przeszkody w swobodnej wymianie, nie mogą one być bardziej restrykcyjne, niż jest to konieczne. Uważam, że Centralny Inspektorat Standaryzacji powinien być odpowiedzialny za obsługę kontroli przedwysyłkowej, wykonywanej na terytorium eksportera, jeżeli te towary będą eksportowane do Polski. Jednocześnie CIS musi być zobowiązany do zapewnienia możliwości takiej kontroli importerowi w naszym kraju.</u>
          <u xml:id="u-73.2" who="#JanŚwirepo">W omawianym dziś projekcie ustawy w art. 10 stwierdza się, że warunkiem koniecznym do dokonania odprawy celnej i dopuszczenia do obrotu towarów rolno-spożywczych jest uzyskanie orzeczenia Centralnego Inspektoratu Standaryzacji. W art. 13 mówi się, jakie kary grożą tym, którzy nie dopełnią tego obowiązku i dopuszczą towary do obrotu. Z ubolewaniem należy stwierdzić, że ani eksporter, ani importer z zapisów tej ustawy nie może uzyskać informacji o trybie i procedurze zgłaszania swoich zastrzeżeń i zażaleń na sposób prowadzenia inspekcji i podjęte decyzje.</u>
          <u xml:id="u-73.3" who="#JanŚwirepo">Mając jednak na uwadze dobro nas, konsumentów importowanych towarów rolno-spożywczych, a także konieczność dostosowania się naszych producentów do wymogów rynku światowego, proponujemy pilne rozpatrzenie tego projektu w Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej oraz Komisji Stosunków Gospodarczych z Zagranicą.</u>
          <u xml:id="u-73.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Janowi Świrepo z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu, jako ostatniego przed przerwą, pana posła Stanisława Kopcia z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#StanisławKopeć">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Celem poselskiego projektu ustawy jest utworzenie państwowego nadzoru standaryzacyjnego towarów rolno-spożywczych zapewniającego wprowadzanie na rynek krajowy towarów z zagranicy o odpowiedniej jakości oraz sprzyjającego konkurencyjności polskich towarów rolno-spożywczych wywożonych za granicę. Według stanowiska do tego projektu dwóch resortowych ministrów - z 25 stycznia br. - państwowy nadzór standaryzacyjny towarów rolno-spożywczych w obrocie z zagranicą jest niezbędny zarówno ze względu na interesy handlu zagranicznego, jak i ochronę rynku wewnętrznego.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#StanisławKopeć">Ustawowa regulacja nadzoru standaryzacyjnego powinna służyć: po pierwsze, kształtowaniu polityki obrotu z zagranicą; po drugie, przechodzeniu do warunków wolnego rynku oraz możliwości standaryzacji na giełdach towarowych, a tym samym podnosić wymagania stawiane produktom krajowym; i wreszcie po trzecie, zróżnicowaniu oferty handlowej przez specyfikowanie takich parametrów jak odmiana czy klasa jakości. Stanowisko rządu, w przywołanym powyżej piśmie, zawiera również opinię, iż projekt ustawy o funkcjonowaniu nadzoru nad jakością handlową jest zgodny z wytycznymi FAO/WTO oraz umowami międzynarodowymi, których stroną jest Polska lub do których zamierza przystąpić.</u>
          <u xml:id="u-75.2" who="#StanisławKopeć">Przedłożony projekt poselski ustawy zawiera niezbędne zapisy prawnego prowadzenia kontroli towarów przez Centralny Inspektorat Standaryzacji. W celu doprecyzowania niektórych zapisów w projekcie ustawy wnoszę następujące uwagi:</u>
          <u xml:id="u-75.3" who="#StanisławKopeć">W art. 1 ust. 2 po wyrazach „jakości (jakości handlowej)” dodać „według norm i kontraktów handlowych”. W art. 4 po wyrazach „towar do kontroli” dodać „standaryzacyjnej i uzyskać wymagane orzeczenie — świadectwo CIS”. W art. 8 ust. 2 po wyrazach „Minister współpracy gospodarczej z zagranicą” dodać „na wniosek dyrektora CIS”. W art. 9 po wyrazach „mają prawo”, dodać „zgodnie z obowiązującymi normami”. W art. 10 ust. 1 po wyrazach „jakości handlowej”, „według obowiązujących norm jakościowych i zawartych kontraktów handlowych” oraz w ust. 3 po wyrazach „do obrotu z zagranicą” dodać „udokumentowane świadectwem standaryzacyjnym CIS”. Jeszcze uwaga dotycząca opłat sankcyjnych, czyli art. 13 ust. 1: Jest propozycja szczecińskich standaryzatorów, aby zamiast „20% kwoty uzyskanej ze sprzedaży” wprowadzić zapis „10% wartości celnej”.</u>
          <u xml:id="u-75.4" who="#StanisławKopeć">Przedstawiam również pogląd zgłaszany podczas dyskusji ze standaryzatorami: Wadą projektu jest brak trybu odwoławczego podmiotu od decyzji nadzoru standaryzacyjnego (inne zdanie przedstawił pan poseł Aumiller, choć z tym poglądem przed chwilą zgodził się pan poseł Świrepo) oraz doprecyzowania określenia, co to jest jakość handlowa. Procentowe określenie funduszu premiowego w art. 17 — mówił o tym wcześniej pan poseł Czech — nadaje się też, moim zdaniem, raczej do statutu, a nie do zapisu ustawowego.</u>
          <u xml:id="u-75.5" who="#StanisławKopeć">Generalnie jednak ustawowe uregulowania państwowego nadzoru standaryzacyjnego towarów rolno-spożywczych w obrocie z zagranicą uważam za celowe i konieczne również dlatego, że polski producent, wysyłając swoje produkty np. do Niemiec i nie mając oceny standaryzacyjnej CIS - a dokonuje się jej przecież według norm również niemieckich - jest zmuszony do poddania się kosztownej kontroli służb niemieckich. Posiadanie polskiego orzeczenia CIS jest honorowane przez tamtejsze służby. Warto dodać, że projekt uwzględnia również interesy polskich producentów rolnych poprzez udział Polski w pracach organizacji międzynarodowych ustalających minimalne wymagania handlowe, a więc prowadzi do usuwania barier technicznych dla polskich towarów.</u>
          <u xml:id="u-75.6" who="#StanisławKopeć">Opowiadam się za skierowaniem projektu do Komisji: Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej oraz Stosunków Gospodarczych z Zagranicą.</u>
          <u xml:id="u-75.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Stanisławowi Kopciowi z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#AleksanderMałachowski">Lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#AleksanderMałachowski">Zanim ogłoszę przerwę i podam ważną informację, proszę o odczytanie komunikatu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#WitoldFirak">O godz. 15 w sali nr 301a w starym Domu Poselskim odbędzie się zamknięte posiedzenie Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! W uzgodnieniu z panem marszałkiem Sejmu zmieniam decyzję dotyczącą trwania przerwy.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#AleksanderMałachowski">Ogłaszam przerwę do godz. 16, o której nastąpi głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę wszystkich państwa posłów o obecność na sali o godz. 16. Myślę, że jest to także słyszane dzięki sieci wewnętrznej telewizji. Prosimy zatem o punktualne przybycie na salę obrad.</u>
          <u xml:id="u-78.3" who="#AleksanderMałachowski">Ogłaszam przerwę.</u>
          <u xml:id="u-78.4" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 13 do godz. 16 min 04)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę państwa o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Powracamy do rozpatrzenia punktu 8 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie ustawy konstytucyjnej o zmianie ustawy konstytucyjnej o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym.</u>
          <u xml:id="u-79.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Janusza Szymańskiego i przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-79.4" who="#OlgaKrzyżanowska">W dyskusji nie zgłoszono poprawek.</u>
          <u xml:id="u-79.5" who="#OlgaKrzyżanowska">Przystępujemy zatem do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-79.6" who="#OlgaKrzyżanowska">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-79.7" who="#OlgaKrzyżanowska">Komisje wnoszą o przyjęcie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-79.8" who="#OlgaKrzyżanowska">Komisje przedstawiają również wnioski mniejszości, nad którymi będziemy głosować w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-79.9" who="#OlgaKrzyżanowska">Przypominam, że zmiana przepisów konstytucyjnych następuje większością co najmniej 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby posłów.</u>
          <u xml:id="u-79.10" who="#OlgaKrzyżanowska">Zgodnie z przyjętą praktyką Sejm rozstrzyga o wnioskach mniejszości zmierzających do zmiany proponowanych przepisów konstytucyjnych również większością 2/3 głosów.</u>
          <u xml:id="u-79.11" who="#OlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-79.12" who="#OlgaKrzyżanowska">We wniosku mniejszości nr 1 lit. a do zmiany 1 dotyczącej art. 4 ust. 6 wnioskodawcy proponują dodatkowo, aby od dnia rozwiązania Sejmu nie mogły być uchwalane także ustawy o zmianie ustawy budżetowej oraz ustawy wywołujące zasadnicze skutki finansowe dla budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-79.13" who="#OlgaKrzyżanowska">Czy są potrzebne wyjaśnienia? Nie.</u>
          <u xml:id="u-79.14" who="#OlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-79.15" who="#OlgaKrzyżanowska">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości nr 1 lit. a do art. 4 ust. 6, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (319)</u>
          <u xml:id="u-79.16" who="#OlgaKrzyżanowska">Kto jest przeciw? (48)</u>
          <u xml:id="u-79.17" who="#OlgaKrzyżanowska">Kto wstrzymał się od głosu? (34)</u>
          <u xml:id="u-79.18" who="#OlgaKrzyżanowska">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości nr 1 lit. a do art. 4 ust. 6 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-79.19" who="#OlgaKrzyżanowska">We wniosku mniejszości nr 1 lit. b do zmiany 1 dotyczącej art. 4 ust. 6 wnioskodawcy w dodawanym zdaniu drugim proponują, aby od dnia rozwiązania Sejmu nie mogło być zwoływane Zgromadzenie Narodowe.</u>
          <u xml:id="u-79.20" who="#OlgaKrzyżanowska">Czy są potrzebne wyjaśnienia? Nie.</u>
          <u xml:id="u-79.21" who="#OlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-79.22" who="#OlgaKrzyżanowska">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości nr 1 lit. b do art. 4 ust. 6, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (79)</u>
          <u xml:id="u-79.23" who="#OlgaKrzyżanowska">Kto jest przeciw? (319)</u>
          <u xml:id="u-79.24" who="#OlgaKrzyżanowska">Kto wstrzymał się od głosu? (5)</u>
          <u xml:id="u-79.25" who="#OlgaKrzyżanowska">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości nr 1 lit. b do art. 4 ust. 6 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-79.26" who="#OlgaKrzyżanowska">Do zmiany 3 dotyczącej art. 16 ust. 1 zgłoszono dwa wnioski mniejszości oznaczone numerami 2 i 3. Przyjęcie pierwszego z nich spowoduje, że drugi stanie się bezprzedmiotowy.</u>
          <u xml:id="u-79.27" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Pani marszałek, nieprawda.)</u>
          <u xml:id="u-79.28" who="#OlgaKrzyżanowska">Może pan poseł będzie uprzejmy wyjaśnić, co jest nieprawdą, bo w tej chwili - może mam zły scenariusz - przystępujemy do głosowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#JanuszSzymański">Pani Marszałek! Chcę odpowiedzialnie stwierdzić, iż nie jest prawdą, że jeżeli zostanie przyjęty wniosek mniejszości nr 2, dotyczący art. 16 ust. 1, to wniosek mniejszości nr 3 stanie się bezprzedmiotowy. Natomiast jest prawdą, że w przypadku przyjęcia tego wniosku mniejszości i przyjęcia wniosku mniejszości nr 3 będzie jeszcze dodatkowa konsekwencja w postaci wyrazu „projektów”. Ale nie jest prawdą stwierdzenie, że te wnioski się eliminują. One dotyczą innej materii i są wnioskami rozłącznymi. W związku z tym pozwoliłem sobie stwierdzić, że nie ma takiego iunctim i dlatego proponuję, żeby sprawę tych wniosków poddać pod głosowanie oddzielnie. Natomiast w przypadku, kiedy wniosek mniejszości nr 2 zostanie odrzucony, jest sprawą oczywistą, że wniosek mniejszości nr 3 nie będzie ulegał przekształceniu. To jest normalna konsekwencja, która może być na skutek rozstrzygnięcia podjęta w głosowaniu. Tak więc proszę głosować nad oboma wnioskami.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Czy sprawa jest jasna? Będziemy głosować nad wnioskami w kolejności. Czy są jeszcze wątpliwości w związku z uwagą zgłoszoną przez pana posła sprawozdawcę? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Przeczytam treść tych wniosków.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#JanuszSzymański">Może pani marszałek pozwoli, że powiem dwa słowa na temat...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#JanuszSzymański">Myślę, że warto dwa słowa tytułem tylko dokonania dystynkcji między tym, co proponuje komisja w zasadniczym przedłożeniu, a tym, co jest przedmiotem wniosku mniejszości nr 2. Różnica polega na tym, że we wniosku mniejszości nie została pomieszczona ta kategoria projektów ustaw, którą w zasadniczej części sprawozdania nazywamy projektami ustaw regulujących ustrój, właściwość i zasady funkcjonowania organów państwa oraz samorządu terytorialnego. Ten wniosek mniejszości zmierza do tego, by można było zgłaszać do laski marszałkowskiej projekty, które regulują ustrój, właściwość oraz zasady funkcjonowania organów państwa i samorządu terytorialnego, jako pilne, a komisja tego w większości nie popiera.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Czy możemy przystąpić do głosowania?</u>
          <u xml:id="u-85.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-85.3" who="#OlgaKrzyżanowska">We wniosku mniejszości nr 2 do art.16 ust. 1 wnioskodawcy w nowym brzmieniu ust. 1 proponują, aby w katalogu wyłączeń projektów ustaw, którym nie może być nadana klauzula pilności, pominąć projekty regulujące ustrój, właściwość i zasady funkcjonowania organów państwa.</u>
          <u xml:id="u-85.4" who="#OlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem mniejszości nr 2 w brzmieniu przed chwilą przeze mnie przytoczonym.</u>
          <u xml:id="u-85.5" who="#OlgaKrzyżanowska">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości nr 2 do art.16 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (2)</u>
          <u xml:id="u-85.6" who="#OlgaKrzyżanowska">Kto jest przeciw? (405)</u>
          <u xml:id="u-85.7" who="#OlgaKrzyżanowska">Kto wstrzymał się od głosu? (2)</u>
          <u xml:id="u-85.8" who="#OlgaKrzyżanowska">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości nr 2 do art. 16 ust. 1 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-85.9" who="#OlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem mniejszości nr 3.</u>
          <u xml:id="u-85.10" who="#OlgaKrzyżanowska">Wnioskodawcy proponują, aby w art. 16 ust. 1 do katalogu wyłączeń zaproponowanego przez komisję dodać ustawy podatkowe.</u>
          <u xml:id="u-85.11" who="#OlgaKrzyżanowska">Kto z posłanek i posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości nr 3 do art.16 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-85.12" who="#OlgaKrzyżanowska">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-85.13" who="#OlgaKrzyżanowska">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-85.14" who="#OlgaKrzyżanowska">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości nr 3 do art. 16 ust. 1 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-85.15" who="#komentarz">(Głosy z sali: Przyjął!)</u>
          <u xml:id="u-85.16" who="#OlgaKrzyżanowska">Przepraszam, przyjął, bardzo przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-85.17" who="#OlgaKrzyżanowska">Stwierdzam, że Sejm przyjął wniosek mniejszości 390 głosami, przy 3 posłach głosujących przeciw i 13 wstrzymujących się.</u>
          <u xml:id="u-85.18" who="#OlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-85.19" who="#OlgaKrzyżanowska">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy konstytucyjnej o zmianie ustawy konstytucyjnej o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym w brzmieniu zaproponowanym przez Komisję Ustawodawczą, wraz z przyjętymi poprawkami, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-85.20" who="#OlgaKrzyżanowska">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-85.21" who="#OlgaKrzyżanowska">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-85.22" who="#OlgaKrzyżanowska">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę konstytucyjną o zmianie ustawy konstytucyjnej o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym 401 głosami, przy 3 posłach głosujących przeciw i 4 wstrzymujących się.</u>
          <u xml:id="u-85.23" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-85.24" who="#OlgaKrzyżanowska">Powracamy do rozpatrzenia punktu 10 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej do spraw Kodeksu pracy o wniosku prezydenta RP o ponowne rozpatrzenie ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz o zmianie ustawy Kodeks pracy.</u>
          <u xml:id="u-85.25" who="#OlgaKrzyżanowska">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez posła Wita Majewskiego oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-85.26" who="#OlgaKrzyżanowska">Czy można poprosić pana posła sprawozdawcę o zajęcie tutaj miejsca?</u>
          <u xml:id="u-85.27" who="#OlgaKrzyżanowska">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-85.28" who="#OlgaKrzyżanowska">Zgodnie z art. 18 ust. 3 Ustawy Konstytucyjnej z 17 października 1992 r. po odmowie prezydenta podpisania ustawy Sejm ponownie uchwala ustawę większością 2/3 głosów.</u>
          <u xml:id="u-85.29" who="#OlgaKrzyżanowska">Zgodnie z art. 53 ust. 5 regulaminu Sejmu, jeżeli Sejm ponownie nie uchwali ustawy w brzmieniu dotychczasowym, postępowanie ustawodawcze ulega zamknięciu.</u>
          <u xml:id="u-85.30" who="#OlgaKrzyżanowska">Komisja wnosi o ponowne uchwalenie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-85.31" who="#OlgaKrzyżanowska">Przystępujemy zatem do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-85.32" who="#OlgaKrzyżanowska">Kto z posłanek i posłów jest za ponownym uchwaleniem ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz o zmianie ustawy Kodeks pracy, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-85.33" who="#OlgaKrzyżanowska">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-85.34" who="#OlgaKrzyżanowska">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-85.35" who="#OlgaKrzyżanowska">Stwierdzam, że Sejm wymaganą większością 2/3 głosów (głosowało 400 posłów, 290 posłów głosowało za, 107 - przeciw, 13 wstrzymało się) ponownie uchwalił ustawę o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz o zmianie ustawy Kodeks pracy.</u>
          <u xml:id="u-85.36" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-85.37" who="#OlgaKrzyżanowska">Prezydium Sejmu, po porozumieniu się z Konwentem Seniorów, proponuje dodanie do porządku dziennego punktu w brzmieniu: Pierwsze czytanie projektu uchwały Sejmu RP w sprawie uchwalenia ustawy budżetowej na rok 1995.</u>
          <u xml:id="u-85.38" who="#OlgaKrzyżanowska">Prezydium Sejmu proponuje przyjęcie tego punktu porządku dziennego - o ile Wysoka Izba wyrazi taką wolę - bez przeprowadzenia dyskusji nad tym punktem porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-85.39" who="#OlgaKrzyżanowska">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-85.40" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#DariuszWójcik">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu mojego klubu chciałbym poprosić o półgodzinną przerwę z uwagi na to, że przed chwilą zakończył obrady Konwent Seniorów, podejmując te decyzje, oraz równocześnie dostarczono druk. Chcielibyśmy zastanowić się chwilę nad tą sprawą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę państwa, chciałabym jednocześnie poinformować, ponieważ dotychczas tego nie powiedziałam, że jest propozycja, aby obrady Sejmu kontynuować jutro z uwagi na dodanie następnych punktów. W takim razie, panie pośle, wyrażam zgodę na półgodzinną przerwę. Następnie podejmiemy decyzję co do przyjęcia tego punktu porządku dziennego przez Wysoką Izbę i rozpatrzymy dalsze punkty porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-87.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę państwa, trzy komunikaty przed ogłoszeniem przerwy.</u>
          <u xml:id="u-87.3" who="#OlgaKrzyżanowska">Panie pośle, proszę o podanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#WitoldFirak">Klub Parlamentarny Unii Wolności zbierze się zaraz po ogłoszeniu przerwy w sali nr 106.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#WitoldFirak">Zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami zebranie Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej odbędzie się dzisiaj, tj. 3 lutego, w sali kolumnowej bezpośrednio po zakończeniu obrad Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-88.2" who="#WitoldFirak">30 minut po ogłoszeniu przerwy w obradach, następnej, nie tej, która teraz nastąpi, odbędzie się zebranie Klubu Parlamentarnego PSL, sala nr 118.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#OlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#OlgaKrzyżanowska">Ogłaszam przerwę do godz. 17.</u>
          <u xml:id="u-89.2" who="#OlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo o punktualne przybycie na salę, gdyż ewentualnie przystąpimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-89.3" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 16 min 23 do godz. 17 min 03)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#AleksanderMałachowski">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-90.2" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Prezydium Sejmu, po porozumieniu się z Konwentem Seniorów, proponuje dodanie do porządku dziennego punktu w brzmieniu: Pierwsze czytanie projektu uchwały Sejmu RP w sprawie uchwalenia ustawy budżetowej na rok 1995.</u>
          <u xml:id="u-90.3" who="#AleksanderMałachowski">Prezydium Sejmu wnosi o nieprzeprowadzanie dyskusji nad tym punktem porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-90.4" who="#AleksanderMałachowski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-90.5" who="#AleksanderMałachowski">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-90.6" who="#AleksanderMałachowski">Propozycja została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-90.7" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 19 porządku dziennego: Pierwsze czytanie projektu uchwały Sejmu RP w sprawie uchwalenia ustawy budżetowej na rok 1995 (druk nr 848).</u>
          <u xml:id="u-90.8" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana wicemarszałka Sejmu Józefa Zycha.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#JózefZych">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Od chwili kiedy Sejm przystąpił do rozpatrywania projektu ustawy budżetowej na rok 1995, a projekt ten wpłynął do Sejmu 4 listopada, rozpoczęła się dyskusja. Koncentrowała się ona wokół art. 21 ust. 1, 2 i 4 ustawy konstytucyjnej. Przypomnę brzmienie art. 21 ust. 1 ustawy konstytucyjnej: „Rada Ministrów jest obowiązana przedłożyć Sejmowi projekt ustawy budżetowej w terminie umożliwiającym jej uchwalenie przed rozpoczęciem roku budżetowego, a w szczególnych wypadkach przed końcem I kwartału roku. Termin ten oraz warunki, jakim powinien odpowiadać projekt budżetu, określa ustawa”. W ust. 2 czytamy: „Senat może podjąć uchwałę o przyjęciu lub wprowadzeniu poprawek do ustawy budżetowej uchwalonej przez Sejm w ciągu 20 dni od dnia przekazania jej Senatowi”. Art. 21 ust. 4 stanowi: „Jeżeli ustawa budżetowa nie zostanie uchwalona w ciągu 3 miesięcy od dnia złożenia Sejmowi projektu odpowiadającego wymaganiom Prawa budżetowego, prezydent może rozwiązać Sejm”.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#JózefZych">Wobec tego powstało następujące zagadnienie natury prawnej.</u>
          <u xml:id="u-91.2" who="#JózefZych">Po pierwsze, czy do okresu trzech miesięcy, o którym mówi art. 21 ust.4 ustawy konstytucyjnej, wlicza się jedynie okres przygotowania i uchwalenia ustawy budżetowej przez Sejm, czy wlicza się do niego również 20-dniowy termin dla Senatu, a także czy wlicza się też - jak później zaczęto sugerować - terminy z art. 18, a więc wniesienia weta prezydenckiego, podpisania i ogłoszenia, a także skierowania sprawy do Trybunału Konstytucyjnego. Sprawa stała się aktualna mimo uchwalenia ustawy budżetowej przez Sejm 30 grudnia oraz przyjęcia jej przez Senat 3 stycznia 1995 r., gdyż w piśmie z 2 lutego 1995 r. prezydent Rzeczypospolitej Polskiej pan Lech Wałęsa, zwracając się o opinię do marszałka Sejmu Rzeczypospolitej, prosi o wyrażenie opinii na temat ewentualnego rozwiązania Sejmu na podstawie art. 21 ust. 4 wspomnianej wyżej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-91.3" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie! Gdybyśmy wzięli pod uwagę terminy, o których wspomniałem na wstępie, to nasuwa się pytanie, czy w ogóle przepis, o którym mówi pan prezydent w swoim piśmie, został w jakikolwiek sposób naruszony i czy może on rzeczywiście stanowić podstawę prawną do rozwiązania Sejmu. Pragnę przypomnieć, że sens ustrojowy art. 21 ust. 4 ustawy konstytucyjnej polega na tym, że z jednej strony gwarantuje on trzymiesięczny okres prac legislacyjnych nad ustawą budżetową, niezbędny do gruntownego i wszechstronnego rozpatrzenia tego aktu, a z drugiej — ma zapobiegać temu, aby rozstrzyganie ewentualnych kontrowersji wewnątrz parlamentu trwało zbyt długo. Dla przyjęcia prawidłowej wykładni istotne są przesłanki, którymi kierowało się Prezydium Sejmu; tak jak podkreślił to już pan marszałek Małachowski, sprawa projektu tej uchwały była konsultowana z Konwentem Seniorów, w którym uczestniczyli i wypowiedzieli się w tej sprawie wybitni prawnicy posłowie tej Izby: pan poseł Ciemniewski z Unii Wolności, przewodniczący Komisji Ustawodawczej pan poseł Jaskiernia, przewodniczący Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich pan poseł Grodzicki, pan poseł Szymański; zasięgnięto też opinii naszych biur prawnych i legislacyjnych. Pragnę podkreślić, że w tej sprawie wszyscy uczestniczący w konsultacjach prawnicy, a nie tylko posłowie prawnicy, byli zdecydowanie jednomyślni i niniejsza inicjatywa jest związana z tym, że przyjęliśmy, iż Sejm ma prawo dokonania autentycznej wykładni. Problem ograniczał się do tego, czy powinien tego dokonać w formie uchwały czy też oświadczenia. W drodze consensusu przyjęliśmy, iż w tym wypadku właściwą formą będzie uchwała Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-91.4" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie! To stanowisko prawników, o którym mówiłem, znajduje poparcie przede wszystkim w dotychczasowym orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego. Trybunał Konstytucyjny w dwóch sprawach — o sygnaturze K 5/93 oraz K 6/94 — stwierdził, iż w myśl art. 21 ust. 4 „małej konstytucji” w ciągu trzech miesięcy od wniesienia projektu ustawy budżetowej musi dojść do jej uchwalenia przez Sejm, toteż, jak pokreślił Trybunał Konstytucyjny, zarówno art. 21 ust. 1, jak i art. 21 ust. 4 „małej konstytucji” służą ochronie praw parlamentu i nie można upatrywać w nich podstawy do ograniczenia tych praw.</u>
          <u xml:id="u-91.5" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie! Termin określony w art. 21 ust. 4 nie może obejmować (my i tak przyjmowaliśmy szeroką interpretację, iż obejmuje on łącznie działania Sejmu i Senatu) procesu legislacyjnego pozaparlamentarnego, a więc tych uprawnień, które przysługują prezydentowi Rzeczypospolitej. W tym stanie rzeczy, biorąc pod uwagę dotychczasową wykładnię, a także konieczność jednoznacznego określenia, jaki jest stosunek Sejmu do uchwalonej ustawy budżetowej na 1995 r., Prezydium Sejmu wnosi o przyjęcie przedstawionego Sejmowi projektu uchwały.</u>
          <u xml:id="u-91.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu marszałkowi Józefowi Zychowi.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Krzysztof Kamiński pragnie zadać pytanie, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#KrzysztofKamiński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chcę zadać panu pytanie. W uzasadnieniu pan marszałek powiedział, że Sejm zamierza dokonać autentycznej wykładni konstytucji. Czy to było przejęzyczenie, czy rzeczywiście uzasadnia pan kwestię w ten sposób?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#AleksanderMałachowski">Proszę, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#JózefZych">To było przejęzyczenie, bardzo przepraszam. Nie dotyczy to oczywiście wykładni konstytucji, lecz wykładni ustawy budżetowej, ale to można było łatwo zauważyć, skoro tytuł uchwały jest inny. Przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#AleksanderMałachowski">Pytanie do pana marszałka Józefa Zycha, czy tak?</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Kazimierz Pańtak, proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-96.2" who="#AleksanderMałachowski">Pana marszałka proszę o zwrócenie uwagi na pytanie pana posła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#KazimierzPańtak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam następujące pytanie: Ponieważ uchwała podlega opublikowaniu w Monitorze Polskim, to czy pan premier, zobowiązany do podpisania druku tej uchwały w Monitorze Polskim, może też ewentualnie, jeżeli wyda zarządzenie o opublikowaniu tej uchwały, opublikować zarządzenie prezydenta o rozwiązaniu Sejmu?</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, też pytanie?</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-98.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę, pan poseł Janusz Szymański.</u>
          <u xml:id="u-98.3" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-98.4" who="#AleksanderMałachowski">Proszę państwa o umożliwienie zadania pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#JanuszSzymański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chcę spytać pana marszałka Józefa Zycha: Czy ten projekt uchwały jest rodzajem wykładni autentycznej przepisu zawartego w art. 21 ust. 4 „małej konstytucji” w związku z art. 17 ust. 1 też przepisów „małej konstytucji”? Chcę — żebyśmy nie mieli żadnej wątpliwości — spytać, czy to jest ten rodzaj wykładni, którą organ, który prawo uchwala i odczytuje — czy dotyczy to art. 21 ust. 4: „Jeżeli ustawa budżetowa nie zostanie uchwalona w ciągu 3 miesięcy od dnia złożenia Sejmowi projektu odpowiadającego wymaganiom Prawa budżetowego, prezydent może rozwiązać Sejm” w związku z art. 17 ust. 1: „Ustawę uchwaloną przez Sejm marszałek Sejmu przekazuje Senatowi”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Maciej Manicki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#MaciejManicki">Panie marszałku, jeszcze jedno pytanie do pana posła sprawozdawcy. Treść uchwały nie budzi żadnych wątpliwości. Pytanie natomiast mam następujące: Czy z ostrożności nie należałoby oznaczyć jej zapisu jako art. 1 i dodać art. 2: „Uchwała wchodzi w życie z dniem ogłoszenia”?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo pana marszałka o udzielenie odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie! Najpierw chciałbym przypomnieć, że powołałem się również na udział pana posła Janusza Szymańskiego w tych pracach; był nawet współautorem.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#JózefZych">Tak, panie pośle, uważamy, że dotyczy to wykładni art. 21 ust. 4. Natomiast co do zgłoszonego przed chwilą problemu, to oczywiście taka forma redakcyjna i dodanie drugiego punktu są absolutnie możliwe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#AleksanderMałachowski">Panie marszałku, pytanie posła Kazimierza Pańtaka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#JózefZych">Jeżeli chodzi o pytanie pana posła Kazimierza Pańtaka, dotyczące zwłaszcza ogłoszenia zarządzenia pana prezydenta, to wykracza poza zakres tej uchwały, i jeżeli już, to może być skierowane do prezesa Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#AleksanderMałachowski">Czy pan poseł Krzysztof Król pragnie zadać pytanie?</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Król: Panie marszałku!)</u>
          <u xml:id="u-106.2" who="#AleksanderMałachowski">Przepraszam, panie pośle, czy to jest pytanie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#KrzysztofKról">Panie Marszałku! Chciałem zgłosić wniosek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#AleksanderMałachowski">Nie, nie ma debaty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#KrzysztofKról">Panie Marszałku! Zgodnie z regulaminem Sejmu wysłuchaliśmy przedstawiciela wnioskodawców. Po wystąpieniu przedstawiciela wnioskodawców każdy poseł może zgłosić wniosek i taki wniosek chciałbym, panie marszałku, przedstawić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#AleksanderMałachowski">Przepraszam, nie udzieliłem jeszcze panu zgody na przedstawienie tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Król: Przepraszam, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-110.2" who="#AleksanderMałachowski">Jeżeli to jest wniosek formalny, to proszę o przedstawienie go zgodnie z artykułem, który przewiduje...</u>
          <u xml:id="u-110.3" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Król: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-110.4" who="#AleksanderMałachowski">...który mówi o wnioskach formalnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#KrzysztofKról">Panie Marszałku! To nie jest wniosek formalny, jest to wniosek dotyczący projektu uchwały i regulamin Sejmu decyduje, co to jest uchwała, jakie można do niej...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#AleksanderMałachowski">Przepraszam, panie pośle, to jest wniosek, który może pan zgłosić w drugim czytaniu. W tej chwili nie może go pan zgłosić, bo Sejm postanowił nie przeprowadzać dyskusji nad tym punktem.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-112.2" who="#AleksanderMałachowski">Przejdziemy za chwilę do drugiego czytania i wtedy pan będzie mógł ten wniosek przedstawić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#KrzysztofKról">Bardzo dobrze, panie marszałku, przedstawię ten wniosek w trakcie drugiego czytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#AleksanderMałachowski">Nie zgłosił pan sprzeciwu wobec bezdebatowego rozpatrzenia tej sprawy i musimy teraz zachować porządek zgodny z regulaminem Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Panie marszałku, może jedna uwaga prawna.)</u>
          <u xml:id="u-114.2" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Sejm wyraził zgodę na nieprzeprowadzanie dyskusji nad tym punktem porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-114.3" who="#AleksanderMałachowski">Prezydium Sejmu proponuje zatem, aby Sejm przystąpił niezwłocznie do drugiego czytania projektu uchwały.</u>
          <u xml:id="u-114.4" who="#AleksanderMałachowski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-114.5" who="#AleksanderMałachowski">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-114.6" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy zatem do drugiego czytania projektu uchwały.</u>
          <u xml:id="u-114.7" who="#AleksanderMałachowski">Czy ktoś z pań posłanek i panów posłów pragnie zabrać głos w drugim czytaniu projektu uchwały?</u>
          <u xml:id="u-114.8" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Chciałem powiedzieć tylko, że tego rodzaju uchwała nie powinna zawierać klauzuli wejścia w życie.)</u>
          <u xml:id="u-114.9" who="#AleksanderMałachowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-114.10" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Krzysztofa Króla o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#KrzysztofKról">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Skoro Sejm Rzeczypospolitej zdecydował się rozpatrywać uchwałę określającą obecny stan, także stan prawny, a stan, w jakim się znajduje ustawa budżetowa, zdaniem Klubu Parlamentarnego KPN, powinien być w pełni przedstawiony i w całości odpowiadać rzeczywistemu przebiegowi wydarzeń, proponuję, ażeby po pierwsze — i zgłaszam to jako poprawkę — umieścić w tej uchwale akapit 3 w brzmieniu: Sejm Rzeczypospolitej Polskiej oczekuje na orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego w sprawie wniosku prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej dotyczącego zgodności ustawy budżetowej z konstytucją, a następnie na podpisanie przez prezydenta ustawy bądź odmowę jej podpisania i skierowanie do Sejmu celem ponownego rozpatrzenia. To jest pierwsza poprawka, którą chciałbym zgłosić. Po drugie, kolejna poprawka dotyczy akapitu drugiego. Mianowicie w akapicie drugim jest sformułowanie, iż Sejm uchwalił ustawę budżetową w ciągu trzech miesięcy. Chciałbym zwrócić Wysokiej Izby uwagę na to, iż Sejm uchwalił tę ustawę w ciągu 2 miesięcy, ponieważ stało się to miesiąc temu, i dlatego proponuję, ażeby w akapicie drugim słowa: „w ciągu 3 miesięcy”, zastąpić słowami: „w ciągu 2 miesięcy”.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, uważam, że te poprawki są sprzeczne jakby z interpretacyjnym charakterem tej uchwały, ale to pan poseł sprawozdawca, pan marszałek Józef Zych, będzie musiał się do tego ustosunkować.</u>
          <u xml:id="u-116.2" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Janusz Szymański, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#JanuszSzymański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dosłownie dwie uwagi. Chciałbym bardzo wyraźnie podkreślić, że na gruncie obowiązującej konstytucji mamy do czynienia z dwiema instytucjami — ustawą uchwaloną i ustawą, która weszła w życie. Są to różne pojęcia zdefiniowane w konstytucji i jeśli chodzi o poprawkę, którą pan poseł Król był uprzejmy zgłosić, co do trzeciego akapitu, to dotyczy to instytucji wejścia w życie ustawy. Próbujemy tutaj autentycznie wyłożyć — to jest pewien rodzaj wykładni w prawie, którą organ uchwalający prawo może podjąć, teoria i wszyscy specjaliści z zakresu prawa konstytucyjnego takie prawo organowi, który prawo uchwala czy je stanowi, przyznają — sens przepisu art. 21 ust. 4 „małej konstytucji”, który zawiera termin zawity dla Sejmu do uchwalenia ustawy budżetowej, ale w związku z art. 17 ust. 1 i tym, że Sejm spełnił ten warunek — art. 21 ust. 4 nie może mieć zastosowania.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#JanuszSzymański">W związku z tym, panie marszałku, chciałbym bardzo wyraźnie opowiedzieć się przeciwko tym poprawkom, dlatego że ta uchwała zmierza do odczytania przez Sejm sensu i treści przepisu art. 21 ust. 4 w związku z art. 17 ust. 1 i innymi przepisami „małej konstytucji”, które dotyczą trybu uchwalania ustaw. Bardzo wyraźnie chcę z tego miejsca podkreślić, że inną instytucją jest uchwalona ustawa, a inną wejście w życie ustawy. Jeszcze, jeśli można, na koniec chciałbym uczynić jedną uwagę. Tego typu uchwały, będące formą wykładni autentycznej, nie powinny zawierać normy, od kiedy się uprawomocniają, gdyż one są ważne z chwilą ich podjęcia.</u>
          <u xml:id="u-117.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Dariusza Wójcika.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Król: Panie marszałku, w trybie sprostowania.)</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, pan poseł Krzysztof Król.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#KrzysztofKról">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W trybie sprostowania. Nie użyłem określenia, i w tym projekcie poprawki tego nie ma: ustawa, która weszła w życie. Tutaj nie ma sporu między nami. Ta poprawka kończy się słowami, iż po odmowie podpisania ustawy budżetowej przez prezydenta nastąpi ponowne rozpatrzenie tej sprawy. I tutaj nie ma sporu. Natomiast uważam, iż stan opisany przez uchwałę Sejmu powinien być stanem pełnym, że oczekujemy na orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego i decyzję prezydenta, który ma tylko dwie możliwości: albo podpisać, albo nie podpisać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, wydaje mi się, że pan nie przyjmuje do wiadomości, że jest to uchwała interpretacyjna, a pan nadaje jej charakter wykonawczy.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, pan poseł Dariusz Wójcik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#DariuszWójcik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jeżeli ta uchwała ma charakter interpretacyjny, a jednocześnie w jej treści zawarto pewne określenie stanu faktycznego, tzn. że Sejm uchwalił ustawę budżetową w ciągu konstytucyjnych 3 miesięcy, to nie powinno się ono tam znajdować. Tak należy, jak się wydaje, rozumieć tekst tej uchwały. Dokonano tam interpretacji przepisów konstytucyjnych i jeżeli ta uchwała wprowadza określenie stanu rzeczywistego, faktycznego, to jest tak, że te poprawki, które złożono, normują czy uszczegółowiają ten stan faktyczny i to, co powinno się z tym zrobić. Zgadza się, możemy ograniczyć się wyłącznie do interpretacji albo wyjść poza interpretację, tak jak już jest w tym projekcie uchwały, i określić pewien uznawany przez Sejm stan faktyczny. Dlatego wydaje mi się, że trzeba to rozstrzygnąć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Wójcikowi.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy ktoś z państwa pragnie zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-122.2" who="#AleksanderMałachowski">Jeśli nie, to proszę pana marszałka Zycha jako sprawozdawcę, by zechciał ustosunkować się do wypowiedzi posłów.</u>
          <u xml:id="u-122.3" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Posła inicjatora.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie! Zgłoszono formalne poprawki.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#JózefZych">W związku z tym powstaje problem regulaminowy w przedmiocie. W przypadku zgłoszenia poprawek, a te poprawki są dość istotne i odbiegają od treści projektu uchwały, zachodzi konieczność skierowania go do Komisji Ustawodawczej... bardzo przepraszam, w tej chwili mówię o formie regulaminowej. Oczywiście, gdyby była zgoda, można by to skierować do wnioskodawców, do Prezydium Sejmu, aby w tym składzie łącznie z naszymi ekspertami przygotować koncepcję ostateczną, która byłaby poddana pod głosowanie, ale formalnie rzecz biorąc wnoszę o skierowanie do Komisji Ustawodawczej.</u>
          <u xml:id="u-123.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-123.3" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Kamiński: Brawo, panie marszałku.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu marszałkowi Józefowi Zychowi.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Przedstawiciel wnioskodawców pan marszałek Józef Zych zgłosił wniosek o skierowanie projektu uchwały do Komisji Ustawodawczej.</u>
          <u xml:id="u-124.2" who="#AleksanderMałachowski">Zapytuję zatem, czy w tej sprawie jest zgoda, czy też jest sprzeciw?</u>
          <u xml:id="u-124.3" who="#AleksanderMałachowski">Sprzeciwu nie ma, uważam więc, że Sejm skierował projekt uchwały do Komisji Ustawodawczej.</u>
          <u xml:id="u-124.4" who="#AleksanderMałachowski">Czy pan poseł Szymański pragnie zabrać głos? Nie.</u>
          <u xml:id="u-124.5" who="#AleksanderMałachowski">Oczywiście poseł Szymański słusznie zwraca uwagę, że jest to wniosek o skierowanie projektu uchwały do komisji w celu usystematyzowania poprawek. Czy tak, panie marszałku?</u>
          <u xml:id="u-124.6" who="#AleksanderMałachowski">Przepraszam, chwileczkę, pan marszałek Józef Zych to wyjaśni, żeby nie było wątpliwości w tej sprawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie! Wydaje mi się, że jednak pewne sprawy to my rozumiemy. Jeżeli mówię o skierowaniu projektu do komisji, a przed chwilą uzasadniałem to tym, że są zgłoszone poprawki, to, rzecz jasna, chodzi i o ustosunkowanie się, i o usystematyzowanie, i o przygotowanie tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Longin Pastusiak pragnie zabrać głos, jak rozumiem, z tym że, panie pośle, decyzja o skierowaniu projektu uchwały do komisji już zapadła. Jeżeli jednak pan pragnie zabrać głos, to proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#LonginPastusiak">Panie Marszałku! W związku z pilnością i powagą sprawy, nad którą dyskutujemy, w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej proponuję krótką przerwę, ale na tyle długą, żeby Komisja Ustawodawcza mogła zająć stanowisko wobec poprawek i żebyśmy dzisiaj mogli podjąć tę uchwałę.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, jeśli pan pozwoli, ustosunkuję się jakby korygująco do pańskiego wniosku. Mamy do rozpatrzenia jeszcze kilka punktów porządku dziennego. Proponuję zatem, by pan marszałek wyraził zgodę na odbycie posiedzenia Komisji Ustawodawczej, a my będziemy realizować porządek dzienny. Ufam, że pod koniec obrad komisja przedstawi ten projekt.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy pan marszałek wyraża zgodę na takie rozwiązanie sprawy? Tak.</u>
          <u xml:id="u-128.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-128.3" who="#AleksanderMałachowski">Sprawa zatem jest rozstrzygnięta.</u>
          <u xml:id="u-128.4" who="#AleksanderMałachowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu 18 porządku dziennego: Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o państwowym nadzorze standaryzacyjnym towarów rolno-spożywczych w obrocie z zagranicą.</u>
          <u xml:id="u-128.5" who="#AleksanderMałachowski">Sejm wysłuchał uzasadnienia projektu ustawy przedstawionego przez pana posła Romana Jagielińskiego oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-128.6" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Współpracy Gospodarczej z Zagranicą pana Macieja Leśnego.</u>
          <u xml:id="u-128.7" who="#AleksanderMałachowski">Chwileczkę, panie ministrze, proszę o chwilę cierpliwości, pan poseł Jerzy Jaskiernia chce podać komunikat.</u>
          <u xml:id="u-128.8" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#JerzyJaskiernia">Proszę państwa, jest prośba, by Komisja Ustawodawcza zebrała się o godz. 17.40 w sali nr 102.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję, panie pośle, ale trzeba tu oczywiście dodać: za zgodą marszałka Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-130.2" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-130.3" who="#AleksanderMałachowski">Proszę, żeby państwo, którzy chcą wyjść z sali, zrobili to możliwie sprawnie i cicho, aby pan minister mógł zabrać głos. Jeszcze chwileczkę, panie ministrze, bo nikt pana nie usłyszy w szumie, jaki powstał w czasie opuszczania sali przez posłów.</u>
          <u xml:id="u-130.4" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, panie ministrze, o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#MaciejLeśny">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z upoważnienia Rady Ministrów pragnę przedstawić stanowisko rządu wobec poselskiego projektu ustawy o państwowym nadzorze standaryzacyjnym towarów rolno-spożywczych w obrocie z zagranicą.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#MaciejLeśny">Przedmiotem projektowanej regulacji jest państwowy nadzór standaryzacyjny towarów rolno-spożywczych w obrocie z zagranicą. Dotychczas w Polsce brak jest wystarczających podstaw prawnych do sprawowania takiego nadzoru. Powoduje to niedostateczną ochronę rynku wewnętrznego. Niedostatecznie chroniony jest również polski producent i konsument, a także eksporter i importer żywności. Państwowy nadzór standaryzacyjny towarów rolno-spożywczych w obrocie z zagranicą jest więc niezbędny zarówno ze względu na interesy handlu zagranicznego, jak i ochronę rynku wewnętrznego.</u>
          <u xml:id="u-131.2" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#AleksanderMałachowski">Przepraszam pana bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#AleksanderMałachowski">Bardzo państwa proszę o zaniechanie rozmów. Siedząc blisko pana ministra, tu przy stole, nie słyszę jego wypowiedzi, a co dopiero na sali. Proszę o zaniechanie wszystkich rozmów i przeniesienie „klubów dyskusyjnych” do kuluarów.</u>
          <u xml:id="u-132.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę kontynuować wystąpienie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#MaciejLeśny">Ustawowa regulacja nadzoru standaryzacyjnego powinna służyć:</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#MaciejLeśny">— kształtowaniu polityki obrotu z zagranicą;</u>
          <u xml:id="u-133.2" who="#MaciejLeśny">— przechodzeniu do warunków wolnego rynku dzięki możliwości standaryzacji na giełdach towarowych, a tym samym podnoszenia wymagań stawianych produktom krajowym;</u>
          <u xml:id="u-133.3" who="#MaciejLeśny">— różnicowaniu oferty handlowej przez specyfikowanie takich parametrów, jak odmiana czy klasa jakości.</u>
          <u xml:id="u-133.4" who="#MaciejLeśny">Jedną z form nadzoru standaryzacyjnego jest kontrola, która ma na celu zbadanie zgodności, innych niż sanitarne, parametrów jakościowych towarów z wymaganiami ustanowionymi stosownymi normami i przepisami oraz z postanowieniami zadeklarowanymi w kontrakcie.</u>
          <u xml:id="u-133.5" who="#MaciejLeśny">Funkcjonowanie nadzoru nad jakością handlową jest zgodne z wytycznymi Organizacji do Spraw Wyżywienia i Rolnictwa, Światowej Organizacji Zdrowia i umowami międzynarodowymi, których stroną jest Polska lub do których zamierzamy przystąpić, a mianowicie z:</u>
          <u xml:id="u-133.6" who="#MaciejLeśny">— umową stowarzyszeniową z Unią Europejską (jest to kolejny krok zmierzający do zharmonizowania naszego prawa z ustawodawstwem Unii, tj. znowelizowaną dyrektywą 89/397 z 14 lipca 1989 r. dotyczącą urzędowej kontroli żywności);</u>
          <u xml:id="u-133.7" who="#MaciejLeśny">— członkostwem Polski w systemie Organizacji Współpracy i Rozwoju Gospodarczego, tzw. OECD, wdrażania norm międzynarodowych na owoce i warzywa, w którym Centralny Inspektorat Standaryzacji został zgłoszony jako reprezentująca Polskę urzędowa służba kontroli;</u>
          <u xml:id="u-133.8" who="#MaciejLeśny">— międzynarodową konwencją w sprawie harmonizacji kontroli towarów na granicy (Genewa 1982 r.), która została przyjęta przez kraje Unii Europejskiej zarządzeniem 1262/84 z dnia 10 kwietnia 1984 r.</u>
          <u xml:id="u-133.9" who="#MaciejLeśny">Z tych względów ustawowe uregulowanie państwowego nadzoru standaryzacyjnego towarów rolno-spożywczych w obrocie z zagranicą uważa się więc za celowe i konieczne. Dlatego też poselski projekt ustawy zasługuje na poparcie. Uwzględnia on również interesy polskich producentów rolnych poprzez udział Polski w pracach organizacji międzynarodowych, ustalających minimalne wymagania handlowe, a więc usuwanie barier technicznych dla polskich towarów.</u>
          <u xml:id="u-133.10" who="#MaciejLeśny">Proponowany projekt ustawy zapewnia jednakowe traktowanie produktu krajowego i zagranicznego i jest spójny z ustawodawstwem Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-133.11" who="#MaciejLeśny">Ministerstwo Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej oraz Ministerstwo Współpracy Gospodarczej z Zagranicą deklarują gotowość współpracy w toku prac parlamentarnych.</u>
          <u xml:id="u-133.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu ministrowi Maciejowi Leśnemu.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu przedstawiciela wnioskodawców pana posła Romana Jagielińskiego.</u>
          <u xml:id="u-134.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#RomanJagieliński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Cieszę się, że projekt poselski o państwowym nadzorze standaryzacyjnym artykułów rolno-spożywczych w obrocie z zagranicą uzyskał poparcie wszystkich klubów parlamentarnych i zgodę na przekazanie go do właściwych komisji, tym bardziej że otrzymał poparcie także ze strony rządu. Świadczy to o tym, że współpraca strony rządowej z Sejmem układa się dość pomyślnie i postępując tak dalej, mamy szansę nadać procesowi legislacyjnemu pożądany kierunek.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#RomanJagieliński">Korzystając z okazji, chciałbym jeszcze wyjaśnić pewne pojęcia. Przedstawiciel Unii Wolności, pan poseł Czech, stwierdził, że jest pewien problem do rozstrzygnięcia: skoro mamy Urząd Certyfikacji, to pojawia się wątpliwość co do Centralnego Inspektoratu Standaryzacji. Jest w tym pewna nieścisłość, gdyż artykuły rolno-spożywcze, szczególnie żywnościowe, często podlegają pewnym przemianom biologicznym, w związku z tym nie można ich zaszeregować w celu wydania certyfikatu - określonej technicznej normy, od której w zasadzie nie ma odstępstw, w zależności od terminu czy jakości materiału; ciągle musi być ten sam standard. Jeśli natomiast chodzi o standaryzację, wymagania norm nie są tak bezwzględne, w związku z tym wydaje mi się szczególnie zasadne, żeby jednak powołać Centralny Inspektorat Standaryzacji.</u>
          <u xml:id="u-135.2" who="#RomanJagieliński">Było też zastrzeżenie co do form odwoływania się. Ta „choinka” odwoławcza w projekcie poselskim pojawia się dlatego, że mamy do czynienia z inspektorem standaryzacji powoływanym przez ministra współpracy gospodarczej z zagranicą a także z powoływanym dyrektorem Centralnego Inspektoratu Standaryzacji. Myślę, że jeśli gdzieś inspektor niewłaściwie wykonuje swoje usługi, to wtedy każdy podmiot gospodarczy, który uważa, że orzeczenie inspektora standaryzacji jest niesłuszne, może się odwołać wyżej. Podczas pracy w komisjach czy podkomisji, którą powołamy, będziemy mogli tę sprawę dopracować.</u>
          <u xml:id="u-135.3" who="#RomanJagieliński">I jeszcze sprawa, bardzo ważna, którą podniósł pan poseł Kopeć, wskazująca wymownie na potrzebę ustawowego powołania Centralnego Inspektoratu Standaryzacji. Dotyczy ona tego, że certyfikaty czy świadectwa standaryzacyjne są na zasadzie wzajemności traktowane pozytywnie przez strony, które podpisały umowę, a które funkcjonują w systemie Organizacji Współpracy i Rozwoju Gospodarczego. Jest to bardzo korzystne, jeśli chodzi o obniżenie kosztów pobierania prób czy też wydawania świadectw standaryzacyjnych, bo te koszty w Polsce są zdecydowanie niższe niż w innych krajach, szczególnie z Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-135.4" who="#RomanJagieliński">Kończąc, chciałbym, panie marszałku, Wysoka Izbo, serdecznie podziękować za rzeczową dyskusję nad projektem poselskim i prosić o skierowanie go do właściwych komisji, czyli Komisji Stosunków Gospodarczych z Zagranicą, Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej oraz Komisji Ustawodawczej.</u>
          <u xml:id="u-135.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Jagielińskiemu.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy są pytania do występującego w imieniu wnioskodawców posła Romana Jagielińskiego bądź do ministra Macieja Leśnego?</u>
          <u xml:id="u-136.2" who="#AleksanderMałachowski">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-136.3" who="#AleksanderMałachowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-136.4" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu ministrowi za udział w debacie.</u>
          <u xml:id="u-136.5" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm skierował poselski projekt ustawy o państwowym nadzorze standaryzacyjnym towarów rolno-spożywczych w obrocie z zagranicą do Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Komisji Stosunków Gospodarczych z Zagranicą oraz Komisji Ustawodawczej - w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-136.6" who="#AleksanderMałachowski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-136.7" who="#AleksanderMałachowski">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-136.8" who="#AleksanderMałachowski">Propozycja została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-136.9" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 20 porządku dziennego: Pierwsze czytanie komisyjnego projektu rezolucji w sprawie przeciwdziałania bezrobociu wśród młodzieży (druk nr 789).</u>
          <u xml:id="u-136.10" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu przedstawiciela wnioskodawców pana posła Jana Burego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#JanBury">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Bezrobocie już od kilku lat towarzyszy nam jako nieodłączny element w reformach gospodarczych. Rok 1994 był rokiem, w którym po raz pierwszy udało się zatrzymać jego wzrost, a nawet zarejestrować niewielki spadek. Jednakże jest to ciągle problem, obok którego nie możemy przejść obojętnie. Masowe bezrobocie w Polsce stało się zagrożeniem startu zawodowego i zarazem jedną z barier życiowych blokujących aspiracje i dążenia młodego pokolenia; stało się jedną z cech niekorzystnie wyróżniających nas na tle innych państw. Jego skala jest poważną kwestią społeczną. Młodzież w wieku od 15 do 24 lat stanowi już ponad 35% ogółu bezrobotnych w naszym kraju. Głównym źródłem tak wysokiego wskaźnika bezrobocia jest stan naszej gospodarki, którego przezwyciężenie w obecnych warunkach jest szczególnie trudne, albowiem na skutki długotrwałej recesji nałożyły się skutki procesu prywatyzacji państwowego sektora gospodarki w przemyśle i w rolnictwie.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#JanBury">Zaobserwowano zjawisko polegające na tym, iż im dłuższy jest okres pozostawania bez pracy, tym mniejsze są szanse na jej zdobycie. Im dłużej osoba pozostaje bezrobotna, tym mniej staje się interesująca dla potencjalnych pracodawców, ponieważ jej umiejętności i doświadczenia stopniowo się dezaktualizują.</u>
          <u xml:id="u-137.2" who="#JanBury">Niedostosowanie rozmiarów i struktury kształcenia kadr do obecnych wymogów nadaje zjawisku bezrobocia charakter trwały. Powodem zaistniałej sytuacji jest nieelastyczna polityka edukacyjna. Problem niedostosowania strukturalnego kształcenia i zatrudnienia ujawnia się z całą ostrością w postaci braku ofert pracy odpowiadającej posiadanym przez młodzież kwalifikacjom zawodowym, co przy ogólnym wzroście bezrobocia skazuje część absolwentów na przymusową i długotrwałą bezczynność zawodową.</u>
          <u xml:id="u-137.3" who="#JanBury">W Polsce, podobnie jak w innych krajach, młody wiek jest czynnikiem sprzyjającym bezrobociu. Pracodawcy niechętnie zatrudniają osoby bez doświadczenia zawodowego, a jeśli towarzyszy temu jeszcze niski poziom wykształcenia i profil wykształcenia nie odpowiadający potrzebom rynku pracy, wówczas zagrożenie długotrwałym bezrobociem znacznie wzrasta. Wszelkie badania pokazują, że osoby z wykształceniem wyższym odznaczają się największą umiejętnością radzenia sobie na rynku pracy. Szczególnie dramatyczna jest sytuacja osób z wykształceniem zawodowym. Wiele szkół tego typu „produkuje” głównie bezrobotnych absolwentów.</u>
          <u xml:id="u-137.4" who="#JanBury">System edukacyjny nie jest dostosowany do zapotrzebowania na siłę roboczą na rynku pracy. Mała jest także skuteczność poradnictwa zawodowego. Na lokalnych i regionalnych rynkach pracy występuje szczególnie ostro zjawisko strukturalnego niedostosowania szkolnictwa zawodowego do potrzeb tych rynków. Absolwenci legitymujący się określonymi zawodami w ogóle nie mają szans na zdobycie pracy. W szczególnie trudnej sytuacji są absolwenci szkół rolniczych, liceów ogólnokształcących, niektórych szkół górniczych na Śląsku oraz włókienniczo-odzieżowych w Łodzi. Źródłem bezrobocia są więc nie tylko przyczyny gospodarcze czy wadliwa polityka zatrudnienia, ale w dużym stopniu nie nadążająca za wymogami rynku pracy polityka edukacyjna, zwłaszcza w zakresie kształcenia zawodowego. Niedostosowanie systemu kształcenia (profil zawodowy, treść nauczania, czas trwania nauki) do sytuacji w zakresie zatrudnienia, która się bardzo szybko zmienia, a także mała skuteczność systemu orientacji i poradnictwa zawodowego powodują, że niektóre szkoły ponadpodstawowe „produkują” głównie bezrobotnych absolwentów.</u>
          <u xml:id="u-137.5" who="#JanBury">Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Istotnym czynnikiem wpływającym na zwiększanie się liczby bezrobotnych jest wchodzenie na rynek pracy młodzieży z drugiego powojennego wyżu demograficznego; tendencja ta nasili się pod koniec obecnej dekady. Jak wynika z badań przeprowadzonych w maju 1993 r. wśród młodzieży w wieku od 15 do 24 lat, stopa bezrobocia, jeśli chodzi o tę kategorię młodzieży, wynosiła w miastach ok. 31%, a na wsi ok. 40%. Były to najwyższe, w porównaniu z innymi kategoriami wiekowymi ludności bezrobotnej, wskaźniki natężenia bezrobocia w Polsce. W ciągu roku (od maja 1992 r. do maja 1993 r.) dwukrotnie wzrosło bezrobocie wśród młodzieży z wykształceniem ogólnym, a o 21% - wśród młodzieży z wykształceniem policealnym. Bezrobocie młodzieży dotyka prawie w równym stopniu miasto i wieś. Według danych GUS z listopada 1994 r. w miastach młodzieży bezrobotnej w wieku od 18 do 19 lat było ok. 130 tys., w wieku od 20 do 24 lat - 279 tys., a w wieku od 25 do 29 lat - 203 tys. Analogicznie na wsi: młodzieży bezrobotnej w wieku od 18 do 19 lat było ok. 105 tys., w wieku od 20 do 24 lat - 201 tys., a w wieku od 25 do 29 lat - prawie 120 tys. Widzimy więc, że bezrobocie nie wybiera środowiska - w jednakowym stopniu dotyka młodzież miejską i wiejską. Jednym z czynników powodujących wzrost liczby absolwentów rejestrujących się jako osoby poszukujące pracy jest ponadto większa wiedza prawna młodzieży dotycząca możliwości korzystania ze świadczeń z tytułu bezrobocia. Bezrobocie wśród młodzieży należy uznać za przejaw szczególnej patologii systemu kształcenia oraz polityki zatrudnienia i przeciwdziałania bezrobociu. Młodzież, która kończy szkołę i nie znajduje pracy, nie zaczyna dorosłego życia zawodowego, nie ma szans na realizację planów życiowych i aspiracji zawodowych. W wymiarze indywidualnym bezrobocie traktowane jest przez młodzież jako duża dolegliwość. Bezrobocie młodych ludzi powoduje wymierne szkody ekonomiczne i społeczne. Bezrobotni nie przyczyniają się do tworzenia dochodu narodowego, nie zarabiają na własne utrzymanie. Są utrzymywani przez rodziny i z zasiłków dla bezrobotnych, nie zwracają nakładów ze środków publicznych poniesionych na ich edukację. Kwalifikacje ich ulegają dezaktualizacji. Są narażeni na działanie zjawisk patologicznych (przestępczość, narkomania, alkoholizm). Długotrwałe bezrobocie może utrwalić status bezrobotnego i stanowić zaakceptowany styl życia, co jest zjawiskiem często spotykanym. Jak dobitnie pokazały ostatnie lata, nie można tylko liczyć na mechanizmy samoregulacji, które mogłyby doprowadzić do istotnego spadku liczby bezrobotnych wśród młodzieży. Środkami zaradczymi mogącymi ograniczyć skalę bezrobocia wśród młodzieży są aktywne formy zwalczania bezrobocia, finansowane przede wszystkim z Funduszu Pracy, oraz zmiany w strukturze kształcenia związane z reformą systemu edukacji.</u>
          <u xml:id="u-137.6" who="#JanBury">Do aktywnych form przeciwdziałania bezrobociu należy finansowanie kosztów związanych z przyuczeniem do zawodu lub przekwalifikowaniem, finansowanie zasiłków szkoleniowych, pożyczek dla bezrobotnych na podjęcie działalności gospodarczej na własny rachunek oraz dla zakładów pracy na utrzymanie dodatkowych miejsc pracy, częściowa refundacja wynagrodzeń i składek na ubezpieczenia społeczne dla zakładów pracy zatrudniających bezrobotnych w ramach prac interwencyjnych i robót publicznych, refundacja wynagrodzeń młodocianym pracownikom zatrudnionym w celu przygotowania zawodowego.</u>
          <u xml:id="u-137.7" who="#JanBury">Jednakże jeśli chodzi o proporcję między zasiłkami dla bezrobotnych a aktywnymi formami przeciwdziałania bezrobociu, to struktura wydatków funduszu nie uległa zmianie. W dotychczasowej polityce społeczno-gospodarczej środki z Funduszu Pracy były nieomal jedyną możliwością finansowania programu przeciwdziałania bezrobociu. Aktywnymi formami objętych było w ostatnich latach tylko około 4–9% bezrobotnych. Uważam, że aby można było mówić o skutecznym przeciwdziałaniu bezrobociu i o konkretnych efektach w walce z bezrobociem wśród młodego pokolenia, taki program powinien obejmować około 20–25% bezrobotnych. Wydaje się, iż jednym ze sposobów racjonalizacji wydawania środków na walkę z bezrobociem, na zwiększenie efektów tej walki, na aktywną formę walki z bezrobociem byłoby przekazanie środków z wojewódzkich biur pracy bezpośrednio samorządom lokalnym. Tam najmądrzej i najoszczędniej można by je spożytkować. Naszym zdaniem istnieje potrzeba ścisłej współpracy organów administracji państwowej, samorządów lokalnych i organizacji społecznych. Efektem tego współdziałania musi być program skutecznego przeciwdziałania bezrobociu, przede wszystkim już u jego źródeł. Nie można zwlekać, gdy chodzi o tak ważne sprawy dla kraju, o przyszłość wchodzących w dorosłe życie młodych pokoleń Polek i Polaków. Jest to obowiązek wszystkich sił politycznych i społecznych, którym leży na sercu dobro Polski dzisiaj i jutro. Dlatego też wzywam rząd do opracowania i przedłożenia w terminie do 30 czerwca 1995 r. pakietu rozwiązań systemowych przedstawiających skuteczny program aktywnego przeciwdziałania bezrobociu wśród młodego pokolenia.</u>
          <u xml:id="u-137.8" who="#JanBury">Wnoszę tym samym w imieniu Komisji Młodzieży, Kultury Fizycznej i Sportu o przyjęcie tej rezolucji i przejście do drugiego czytania dzisiaj, na tym posiedzeniu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-137.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Janowi Buremu z PSL.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#AleksanderMałachowski">Przypominam, iż Sejm postanowił o wysłuchaniu w debacie nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych wystąpień w imieniu klubów i kół parlamentarnych.</u>
          <u xml:id="u-138.2" who="#AleksanderMałachowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-138.3" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Jadwigę Błoch z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#JadwigaBłoch">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej, w którego imieniu mam zaszczyt przemawiać, opowiada się za przyjęciem rezolucji w sprawie wezwania rządu do opracowania i przedłożenia do 30 czerwca 1995 r. pakietu rozwiązań systemowych przedstawiających program aktywnego przeciwdziałania bezrobociu wśród młodego pokolenia.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#JadwigaBłoch">5 lat istnienia w Polsce jawnego i masowego bezrobocia to także okres gromadzenia doświadczeń i prowadzenia badań nad różnorodnymi aspektami bezrobocia wśród młodzieży. Przyznajemy, że obecnie istnieje zarówno potrzeba dokonania analizy i oceny dotychczasowej polityki rządu w walce z bezrobociem wśród młodzieży, jak i konieczność przedstawienia diagnozy stanu obecnego oraz prognozy zmian na rynku pracy. Zmodyfikowane zadania polityki zatrudnieniowej na najbliższe lata powinny w jak największym stopniu opierać się na sprawdzonych i skutecznych rozwiązaniach.</u>
          <u xml:id="u-139.2" who="#JadwigaBłoch">Sojusz Lewicy Demokratycznej dostrzega rosnące znaczenie i udział pozapaństwowych podmiotów w realizacji zadań polityki społecznej. Uznajemy za konieczne opracowanie i wdrożenie rozwiązań intensywniej korelujących współpracę samorządu terytorialnego, organizacji i stowarzyszeń społecznych, związków zawodowych, organizacji pracodawców na szczeblu lokalnym na rzecz przeciwdziałania bezrobociu wśród młodzieży. SLD będzie wspierać wszystkie inicjatywy zmierzające do tworzenia niezbędnych warunków legislacyjnych, finansowych i organizacyjnych do decentralizacji polityki społecznej.</u>
          <u xml:id="u-139.3" who="#JadwigaBłoch">Wysoka Izbo! Zgodzę się tutaj ze stwierdzeniem przedstawiciela wnioskodawców, iż młode pokolenie Polaków jest w największym stopniu dotknięte bezrobociem. Bezrobocie wśród młodzieży, a szczególnie bezrobocie absolwentów, jest zagrożeniem startu zawodowego młodego pokolenia i stanowi jedną z poważniejszych barier życiowych. Taki stan rzeczy oznacza, że już na początku kariery zawodowej znaczny procent absolwentów jest bez pracy, najczęściej nie ze swojej winy, co utrwala niekorzystne zmiany w mentalności i psychice młodego człowieka. Analiza problematyki zatrudnienia absolwentów prowadzi do wniosku, że pakiet aktywnych form przeciwdziałania bezrobociu młodzieży powinien obejmować w pierwszej kolejności działania na rzecz uczniów ostatnich klas szkół ponadpodstawowych. Pozytywnym przykładem takich działań jest dotychczasowa realizacja przy współpracy urzędu pracy programu aktywizacji młodzieży bezrobotnej, zwanego w skrócie PAM, realizowanego przez Polskie...</u>
          <u xml:id="u-139.4" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#AleksanderMałachowski">Bardzo przepraszam, pani posłanko.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#AleksanderMałachowski">Bardzo państwa proszę o niezakłócanie przemówienia pani posłanki.</u>
          <u xml:id="u-140.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę kontynuować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#JadwigaBłoch">Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#JadwigaBłoch">To są sprawy młodzieży, niestety, panowie.</u>
          <u xml:id="u-141.2" who="#JadwigaBłoch">... programu aktywizacji młodzieży bezrobotnej, zwanego w skrócie PAM, realizowanego przez Polskie Towarzystwo Psychologiczne oraz programu „Absolwent”, realizowanego przez ochotnicze hufce pracy.</u>
          <u xml:id="u-141.3" who="#JadwigaBłoch">Wysoka Izbo! Sojusz Lewicy Demokratycznej stoi na stanowisku, że administracja państwowa powinna skoncentrować swoje wysiłki w celu opracowania strategicznych programów interwencji państwa wobec bezrobocia wśród młodzieży w dwóch podstawowych obszarach: w systemie kształcenia zawodowego oraz w systemie gospodarczym. Wśród zagadnień wymagających nowego jakościowo podejścia do rozstrzygnięć wyróżnić można m.in.: zwiększenie zasięgu kształcenia zawodowego na poziomie średnim, przedłużenie okresu kształcenia zawodowego, reformę programową systemu kształcenia ukierunkowaną na dostosowanie treści nauczania do wymagań lokalnych rynków pracy, reformę systemu poradnictwa zawodowego, rozwój pozaszkolnych, kursowych form kształcenia zawodowego, subsydiowanie tworzenia nowych miejsc pracy, ulgi podatkowe dla pracodawców zatrudniających absolwentów, tworzenie programów zatrudnienia zorientowanych na rozwiązywanie lokalnych problemów. Konieczne wydaje się stworzenie skutecznego systemu koordynowania i wspierania finansowo-organizacyjnego przez jeden organ administracji państwowej przedsięwzięć wszystkich podmiotów podejmujących działania na rzecz redukcji bezrobocia wśród młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-141.4" who="#JadwigaBłoch">Panie i Panowie Posłowie! Problematyka młodzieży bezrobotnej i zagrożonej bezrobociem zawsze pozostawała w obrębie zainteresowania Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Klub Parlamentarny SLD uznaje, że rozwiązanie kwestii bezrobocia wśród młodzieży to nader poważne zadanie dla polityki gospodarczej i społecznej państwa, obejmujące zarówno działania doraźne, jak i długofalowe. Powyższy wzgląd uzasadnia nasze przekonanie o celowości opowiedzenia się za przyjęciem niniejszej rezolucji.</u>
          <u xml:id="u-141.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję pani posłance Jadwidze Błoch z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Ryszarda Kalbarczyka z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#RyszardKalbarczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zjawiska i procesy, jakie obecnie obserwujemy, dotyczące młodego pokolenia, zasługują na szerszą debatę sejmową. Po długim okresie, w którym mówiono często o niedoborze rąk do pracy, nastąpiło odwrotne zjawisko - bezrobocie. Z jego powstaniem i narastaniem mamy do czynienia od 1991 r. Omawiając powyższy problem, Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego - w imieniu którego mam zaszczyt przemawiać - uważa, że problematykę bezrobocia wśród młodzieży należy rozważać w sposób wielopłaszczyznowy, uwzględniając: miejsce młodzieży w strukturze ludności, migrację wewnętrzną i zagraniczną, warunki życia i sytuację materialną, edukację młodzieży szkół ponadpodstawowych i studentów, szkolenie i przekwalifikowanie młodych bezrobotnych.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#RyszardKalbarczyk">Jak z tego wynika, dotyczy to młodzieży w wieku przedprodukcyjnym i wieku produkcyjnym. Mając powyższe na uwadze, uznać trzeba, że cechą bezrobocia młodych jest zbyt długi okres pozostawania bez pracy - 1 rok. Dla młodych absolwentów szkół i wyższych uczelni, pozostających bez pracy, może się to wiązać z groźbą demoralizacji. W innych krajach ten próg jest o połowę niższy. Zdać sobie trzeba w tym miejscu sprawę z faktu, iż młody wiek sprzyja lepszej adaptacji do roli bezrobotnego. To, że połowa absolwentów szkół zawodowych nie znajduje pracy, potwierdza tezę o niedostosowaniu szkolnictwa zawodowego do obecnych realiów gospodarczych. Duże zakłady przemysłowe, do potrzeb których dostosowana była struktura kształcenia zawodowego, redukują zatrudnienie lub są zamykane. Jeżeli nie nastąpią radykalne zmiany - szczególnie w kształceniu w szkołach zawodowych - to koszty tego nieadekwatnego kształcenia zawodowego ponosić będą absolwenci kolejnych roczników. To samo dotyczy absolwentów wyższych uczelni technicznych. Natomiast bardzo poszukiwani są na rynku pracy menedżerowie, handlowcy, sekretarki ze znajomością języków obcych, księgowi i programiści, informatycy. Związane jest to z przejściem do gospodarki rynkowej i szybkim wzrostem liczby firm prywatnych.</u>
          <u xml:id="u-143.2" who="#RyszardKalbarczyk">Polskie Stronnictwo Ludowe wiąże duże nadzieje z planowaną na marzec br. debatą na temat szkolnictwa wyższego, która powinna nakreślić strukturalne kierunki zmian, jak również wypracować sposób na podwyższenie obecnego wskaźnika skolaryzacji młodych na wyższych uczelniach.</u>
          <u xml:id="u-143.3" who="#RyszardKalbarczyk">Innym bardzo istotnym problemem jest znaczący spadek migracji wewnętrznej młodzieży. Następuje on we wszystkich kierunkach. Główne przyczyny tego spadku to recesja gospodarcza, trudności na rynku pracy oraz trudna sytuacja mieszkaniowa.</u>
          <u xml:id="u-143.4" who="#RyszardKalbarczyk">Panie i Panowie Posłowie! O obecnej sytuacji materialnej i warunkach życia wielu rodzin można mówić dużo. Obserwujemy jednak coraz większy stopień zróżnicowania poziomu tego życia. Widać to jaskrawo tak w miastach, jak i na wsi. Półtora miliona mieszkańców wsi pozostaje bez pracy. Stanowi to 42% ogółu bezrobotnych w kraju. Z ogólnej liczby zarejestrowanych na wsi bezrobotnych 300 tys. nie ma prawa do zasiłku. Jeżeli weźmiemy pod uwagę utajnione bezrobocie, które występuje na wsi, to można założyć, że prawie milion osób zdolnych do pracy pozostaje na utrzymaniu rodziny.</u>
          <u xml:id="u-143.5" who="#RyszardKalbarczyk">Dostosowując gospodarkę rolną do wymogów wolnego rynku, popełniono wiele istotnych błędów. Zaowocowały one pogorszeniem ogólnego stanu rolnictwa oraz drastycznym wzrostem bezrobocia na wsi. Gdyby zamiast likwidować PGR przekształcano je w wielofunkcyjne gospodarstwa produkcyjne, to na pewno zatrudnieni w nich ludzie nie byliby dziś bez pracy. Recesja w innych gałęziach gospodarki doprowadziła do powrotu na wieś zarówno ludzi nie mających własnych gospodarstw rolnych, jak i tzw. chłopów-robotników. Negatywne skutki społeczne, spowodowane brakiem pracy, to pogarszanie się sytuacji materialnej rodzin, nasilające się choroby somatyczne i psychiczne, popadanie w alkoholizm bądź narkomanię, rosnąca liczba samobójstw, a także przestępczości indywidualnej i grupowej. Apatia młodych, będąca reakcją na trudną sytuację w kraju, wynika z nikłych szans młodych ludzi na realizację swoich celów i dążeń życiowych. Znaczna część młodych ludzi spodziewa się jednak poprawy istniejącego stanu. Jesteśmy im to winni. Duże znaczenie w rozwiązywaniu ich problemów ma mądrość władz lokalnych. W większym stopniu należałoby zagospodarować wolną siłę roboczą, np. rozszerzając zakres prac przy tworzeniu gminnej infrastruktury, w ramach robót publicznych i interwencyjnych.</u>
          <u xml:id="u-143.6" who="#RyszardKalbarczyk">Istotnym czynnikiem zmniejszającym bezrobocie wśród młodych jest zdobywanie drugiego zawodu. Liczba bezrobotnych przekwalifikowujących się jest minimalna w stosunku do rozmiarów bezrobocia. Dlaczego? Wynika to między innymi z tego, że fakt przekwalifikowania się nie zawsze zapewnia uzyskanie pracy w danym zawodzie lub nawet nie stwarza takiej szansy.</u>
          <u xml:id="u-143.7" who="#RyszardKalbarczyk">Popełniono wiele błędów, jak chociażby ten, że zepchnięto na boczny tor rzemiosło i rzemieślników. O rzemiośle i rzemieślnikach wspominam celowo, gdyż obecnie w ponad 60 tys. zakładów zdobywa kwalifikacje 200 tys. młodocianych i pełnoletnich uczniów. Rocznie izby rzemieślnicze wydają blisko 45 tys. świadectw czeladniczych i dyplomów mistrzowskich. Lokalny charakter bazy szkoleniowej, różnorodność kierunków kształcenia to jest ogromna wartość, której władze samorządowe - i nie tylko one, również rząd - muszą stworzyć odpowiednie warunki do funkcjonowania i rozwoju. Bez rozwoju rzemiosła, jeżeli mówimy o potrzebie wielofunkcyjnego rozwoju wsi, nie uda się zmniejszyć bezrobocia, które stało się plagą typowo wiejskich obszarów.</u>
          <u xml:id="u-143.8" who="#RyszardKalbarczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego wnosi o przystąpienie do drugiego czytania, a następnie przyjęcie projektu rezolucji zobowiązującej rząd do opracowania i przedłożenia w terminie do 30 czerwca br. pakietu rozwiązań systemowych, których celem będzie przeciwdziałanie bezrobociu wśród młodego pokolenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Ryszardowi Kalbarczykowi.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, chcę pana pocieszyć, w szkolnictwie zawodowym nigdy nie było tak, aby było ono dostosowane. 40 lat temu, pracując w pionie Komisji Planowania Gospodarczego, odkryłem w Wałbrzychu technikum gazownicze, w którym uczyły się wyłącznie dziewczęta - od I klasy do matury - w zawodzie, który był ustawowo zakazany dla kobiet.</u>
          <u xml:id="u-144.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Rulewskiego z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#JanRulewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dobrze się stało, że młodzi posłowie przypomnieli starzejącemu się już rządowi o swoich problemach. A są to nie tylko problemy środowiskowe, są to problemy wielkiej rangi, w skali makro. Świadczy o tym nie tylko liczba młodzieży, którą, wydaje mi się, pan poseł Bury przez pomyłkę zaniżył, bo chodzi nie tylko o te 1,5 mln młodzieży pozostającej bez pracy, ale jeszcze o grupę młodzieży „przechowywanej” w szkołach, które, jak pan poseł słusznie twierdzi, są zupełnie nie dostosowane do struktury rynku pracy. Są to także setki tysięcy młodzieży pozostającej w wojsku i niemała grupa młodzieży na wsi, która w gruncie rzeczy nie korzysta z systemu rejestracji w urzędach pracy. Zatem mamy do czynienia z problemem dotyczącym 2 mln młodych ludzi.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#JanRulewski">To uzasadnia stwierdzenie, którego nie waham się użyć, że mamy do czynienia ze spiralą upadku, bo jeśli już pozostawić na boku te wielkie liczby, to trzeba przypomnieć, że mamy również do czynienia z dużą liczbą młodzieży będącej podporą szarej strefy. Wczoraj odbyło się seminarium zorganizowane przez Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, na którym jednoznacznie stwierdzono, że przynajmniej na czarnym rynku pracy króluje młodzież i bynajmniej nie dlatego, że tam jest lepiej, tylko dlatego, że tam młodzież jest bardziej wykorzystywana, często pracuje za niższą stawkę, dłużej i wykonuje zadania, których uczciwy człowiek nie chce się podjąć. Statystyki więzienne, policyjne wskazują na znacznie zwiększającą się liczbę młodych obywateli naszego kraju, jeśli chodzi o tego rodzaju działalność. Ten dramatyczny głos posła Burego wymaga wzmocnienia oraz poparcia, również ze strony Klubu Parlamentarnego Unii Wolności. Stwierdzamy, że ten głos nie znajduje odzewu w pracach rządu. Wbrew obietnicom zawartym w „Strategii dla Polski”, gdzie obiecywano dostosowanie systemu edukacji zawodowej do potrzeb rynku, budowanie systemu kształcenia uwzględniającego te potrzeby, w gruncie rzeczy od czasu opublikowania tej strategii nic w tym zakresie nie zrobiono. System oświatowy, system edukacji nie reaguje na potrzeby rynku, natomiast — tak jak powiedział poseł Bury i potwierdzili inni — nadal generuje nie tylko bezrobotnych, ale również frustratów.</u>
          <u xml:id="u-145.2" who="#JanRulewski">Uważamy również, i chyba wszyscy zdajemy sobie z tego sprawę, że problemu bezrobocia nie można ograniczać tylko do młodzieży, choć tam jest to problem „wybuchowy”; jest to przecież także problem polityki gospodarczej w skali makro. Ta polityka zachwyca się, zachłystuje wielkością eksportu, ale pamiętajmy — jest to eksport surowców naturalnych, a nie eksport siły roboczej, której Polska ma znaczne nadwyżki. Moim zdaniem ten eksport surowców jest częstokroć nieuzasadniony ekonomicznie. Oto widzimy wagony pełne węgla, miedzi, stali i innych surowców, zamiast widzieć to, co zresztą też jest potrzebne na Zachodzie: dobrze wytworzony produkt.</u>
          <u xml:id="u-145.3" who="#JanRulewski">Wyrażamy też pogląd, że rząd w inicjatywach ustawodawczych, chociażby tej, która powinna być ustawą przewodnią, swoistą lampą dla tego rządu, czyli w znowelizowanej ustawie o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu skutkom bezrobocia, nie zawarł żadnej znaczącej myśli, która by w jakimś stopniu załatwiała problem poruszony przez posła sprawozdawcę. Owszem, Unia Wolności wyraziła zgodę na to, żeby obniżyć zasiłki, wychodząc z założenia, że zasiłek nie jest rozwiązaniem problemu bezrobocia wśród młodzieży, ale okazuje się, że te odebrane zasiłki zostały przeznaczone na zasilenie innych pozycji budżetu, że tych dodatkowych pieniędzy nie obrócono, panie ministrze Szreter, na zasilenie funduszu aktywnego zwalczania bezrobocia wśród młodzieży. I rezultaty tego z całą pewnością obciążają ten rząd, a są to rezultaty takie, że z tych ustawowych form promocyjnych w zeszłym roku skorzystało - tak na pewno - zaledwie 1000 absolwentów; być może inne formy, o których mówił poseł Bury (m.in. doskonalenie zawodowe), też objęły pewną część młodzieży, ale tak na dzisiaj nikt na dobrą sprawę nie wie, ilu młodych ludzi korzysta z tej premii ustawowej, z której skorzystało w zeszłym roku od 30 do 40 tys. obywateli.</u>
          <u xml:id="u-145.4" who="#JanRulewski">Zatem z całą mocą dajemy wyraz przekonaniu, że polityka w skali makro nie jest w ogóle skierowana na zmniejszanie liczby bezrobotnych, a w szczególności na zmniejszanie liczby bezrobotnych wśród młodzieży. Jako konstruktywna opozycja wychodzimy jednak jak zawsze z propozycjami rozwiązań. Tym razem zaledwie z kilkoma, i to poniekąd pisanymi na kolanie, niemniej, jak sądzę, istotnymi. Otóż chcielibyśmy, aby zwłaszcza Ministerstwo Edukacji Narodowej, a właściwie rząd — bo tu nie obejdzie się bez zaangażowania całego rządu — opracował i zaczął realizować politykę szansy, nazwijmy to tak: drugiej szansy. Trzeba mianowicie spowodować, żeby w wypadku kierunków nauczania, które wypuściły „nieudanych” absolwentów, natychmiast zaproszono tych absolwentów i dano im drugą szansę zdobycia kwalifikacji zawodowych. Dalej uważamy, że pozostawanie młodzieży przez okres dłuższy niż 2 lata bez pracy jest czynnikiem degenerującym i że zjawisko to powinno zostać zlikwidowane w drodze stosowania odpowiedniej polityki przez urzędy pracy, być może wprowadzonej właściwymi rozporządzeniami — to sprawa do dyskusji. W każdym razie na urzędy pracy powinien zostać nałożony obowiązek zatrudniania młodzieży chociażby na krótki czas, po to, żeby owi młodzi ludzie nie stracili raz na zawsze kontaktu z pracą, żeby jednak mieli szansę wykorzystania swych wyuczonych umiejętności, możliwości intelektualnych czy fizycznych w normalnej pracy, a nie tylko w szarej strefie.</u>
          <u xml:id="u-145.5" who="#JanRulewski">Wygłoszone powyżej uwagi kierujemy do ministra Szretera, oczywiście dziękując jeszcze raz posłom wnioskodawcom.</u>
          <u xml:id="u-145.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję, panie pośle, ale czas to pan zdrowo przekroczył.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#AleksanderMałachowski">Przemawiał pan poseł Jan Rulewski z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-146.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Wiśniewskiego z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#StanisławWiśniewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Klub Parlamentarny Unii Pracy w pełni popiera zgłoszony Wysokiej Izbie projekt rezolucji w sprawie przedłożenia przez rząd programu walki z bezrobociem wśród młodego pokolenia Polaków.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#StanisławWiśniewski">Uważamy jednak, że chyba nie czas na tworzenie cząstkowych programów. Z własnego doświadczenia wiem, że w Ministerstwie Pracy i Polityki Socjalnej są już takie programy cząstkowe. Jest np. program z 1992 r. dotyczący walki z bezrobociem wśród młodzieży, opracowano też program walki z bezrobociem wśród rolników i wiele innych jeszcze programów. Czy jednak nie nadszedł wreszcie czas, aby minister pracy i polityki społecznej spełnił obietnicę złożoną Wysokiej Izbie, aby wreszcie rząd przedłożył całościowy program walki z bezrobociem? Rząd musi przecież określić swoją politykę w tej dziedzinie. Uważamy, że nie możemy tworzyć cząstkowych programów, chociaż zgadzam się z posłami Burym i Rulewskim, że problem bezrobocia wśród młodego pokolenia jest obecnie dramatem. Młody człowiek po ukończeniu szkoły nie trafia do warsztatu pracy, lecz idzie do kasy po zasiłek. Przecież w tej chwili mamy już pewne pokolenie ludzi, którzy nie wiedzą, co to praca, i ponowne wdrożenie ich do procesu pracy będzie bardzo trudne. Narzekamy na wzrost przestępczości, chuligaństwa, innych patologii. Są one przecież wynikiem takiej sytuacji, że młodzi Polacy nie mają co ze sobą zrobić.</u>
          <u xml:id="u-147.2" who="#StanisławWiśniewski">Tworzenie cząstkowych programów nie rozwiązuje sprawy. Dlatego też Klub Parlamentarny Unii Pracy wnosi o modyfikację tego projektu. Proponujemy, aby treść rezolucji, którą ma przyjąć Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, była następująca: Sejm Rzeczypospolitej Polskiej wzywa rząd do opracowania i przedłożenia w terminie do 30 czerwca 1995 r. rządowego programu walki z bezrobociem, ze szczególnym uwzględnieniem pakietu rozwiązań systemowych przedstawiających program aktywnego przeciwdziałania bezrobociu wśród młodego pokolenia. Wnoszę do wszystkich klubów, żebyśmy mogli głosować za takim projektem rezolucji.</u>
          <u xml:id="u-147.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Stanisławowi Wiśniewskiemu z Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie o zabranie głosu pana posła Ryszarda Burskiego z Konfederacji Polski Niepodległej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#RyszardBurski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt wyrazić opinię i stanowisko Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej oraz Związku Zawodowego „Kontra” dotyczące komisyjnego projektu rezolucji w sprawie przeciwdziałania bezrobociu wśród młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#RyszardBurski">Masowe i długotrwałe bezrobocie oznacza trwałą nierównowagę na rynku pracy, przewagę podaży siły roboczej nad popytem. Powoduje też bardzo negatywne skutki ekonomiczne i społeczne. W sferze ekonomicznej oznacza długotrwałe niewykorzystanie znacznych zasobów siły roboczej na rynku pracy. W sferze społecznej bezrobocie przyczynia się do degradacji zawodowej i materialnej całych grup społecznych bezpośrednio dotkniętych brakiem zatrudnienia. W sposób pośredni skutki bezrobocia odczuwają członkowie rodzin. Brak pracy pociąga za sobą obniżenie standardu materialnego rodziny, zmniejszenie szans życiowych dzieci, a także utrwalanie się niewłaściwych wzorów zachowań społecznych prowadzących często do różnych patologii.</u>
          <u xml:id="u-149.2" who="#RyszardBurski">W kierunkach działań w sferze polityki socjalnej zakłada się zmniejszenie bezrobocia z 16% do poniżej 14% w końcu 1997 r. Natomiast bardzo mało mówi się o przeciwdziałaniu bezrobociu wśród młodzieży. Liczba osób bezrobotnych w Polsce w końcu III kwartału 1994 r. wyniosła ogółem 2 915 700, co stanowiło ok. 16,5% cywilnej ludności aktywnej zawodowo. Bezrobotni zarejestrowani w urzędach pracy to przede wszystkim osoby wcześniej już pracujące - 74,2% ogółu bezrobotnych, pozostali, ok. 25,8%, nie posiadali żadnego stażu zawodowego.</u>
          <u xml:id="u-149.3" who="#RyszardBurski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Wśród bezrobotnych, którzy wcześniej nie pracowali, 32% to absolwenci szkół ponadpodstawowych. W grupie tej dominowały osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym - ok. 39%, następnie: z podstawowym i niepełnym podstawowym - 30,6%, średnim zawodowym i policealnym - 21%, ogólnokształcącym - 7,7% oraz wyższym - 1,7%. Zwiększył się odsetek bezrobotnych długotrwale poszukujących pracy. Świadczy to o bardzo ograniczonej ofercie pracy, jak również o słabości i wręcz braku efektywności działań mających zmierzać do ograniczania zakresu tego zjawiska. Dominującą grupą wiekową wśród bezrobotnych jest młodzież (osoby do 24 lat), która stanowiła 36,5% wszystkich zarejestrowanych w urzędach pracy na koniec III kwartału 1994 r. Biorąc pod uwagę kwartalne wahania, można stwierdzić, iż co najmniej jedna trzecia wszystkich bezrobotnych w Polsce to ludzie młodzi, którzy nie ukończyli 25 roku życia.</u>
          <u xml:id="u-149.4" who="#RyszardBurski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W Polsce młody wiek jest czynnikiem sprzyjającym bezrobociu, ponieważ pracodawcy niechętnie zatrudniają osoby bez doświadczenia zawodowego, a jeśli jest z tym związany niski poziom wykształcenia i profil wykształcenia nie odpowiadający potrzebom rynku pracy, wówczas zagrożenie długotrwałym bezrobociem znacznie wzrasta. Mówił o tym również poseł sprawozdawca. Według badań GUS przeprowadzonych w latach 1992–1994 największy wzrost stopy bezrobocia (18%) wystąpił w grupie wiekowej 15–24 lata. Bardziej szczegółowe dane Urzędu Pracy ukazują, iż bezrobocie koncentruje się głównie wśród osób w wieku od 18 do 24 lat. Z powyżej cytowanych badań i zestawień wynika, iż w grupie młodszej (15–19 lat) dominuje bezrobocie średniookresowe (7–12 miesięcy). Dotyka ono ok. 62,8% tej populacji. W przedziale wiekowym 20–24 lata bezrobociem średniookresowym dotknięte jest 33,8% młodzieży, przy czym aż 30% poszukuje pracy dłużej niż 12 miesięcy, w tym 9,2% — dłużej niż 24 miesiące. Są to bardzo niepokojące zjawiska.</u>
          <u xml:id="u-149.5" who="#RyszardBurski">Ważnym czynnikiem generującym bezrobocie wśród młodzieży jest wykształcenie. Była o tym już mowa. Niedostosowanie struktury i rozmiarów kształcenia, co przejawia się w braku ofert pracy odpowiadających kwalifikacjom młodzieży, stanowi źródło poważnego zagrożenia tej populacji bezrobociem.</u>
          <u xml:id="u-149.6" who="#RyszardBurski">Szczególnie dramatyczna jest sytuacja młodzieży z wykształceniem zawodowym. Wiele szkół tego typu „produkuje” głównie bezrobotnych absolwentów. Również mówili o tym problemie moi przedmówcy. Na lokalnych i regionalnych rynkach pracy występuje szczególnie ostro zjawisko strukturalnego niedostosowania szkolnictwa zawodowego do potrzeb rynku. W szczególnie trudnej sytuacji są absolwenci szkół rolniczych, liceów ogólnokształcących, niektórych szkół górniczych Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego oraz szkół włókienniczo-odzieżowych w Łodzi.</u>
          <u xml:id="u-149.7" who="#RyszardBurski">W latach 1995–2000 nastąpi wzrost liczby młodzieży w wieku 15–18 lat z 2 586 000 do 2 717 000. Świadczy to o tym, iż nie należy spodziewać się spadku bezrobocia wśród młodzieży w ciągu najbliższych lat.</u>
          <u xml:id="u-149.8" who="#RyszardBurski">Bezrobocie wśród młodzieży należy uznać za przejaw szczególnej patologii systemu kształcenia oraz polityki zatrudnienia i przeciwdziałania bezrobociu, a raczej jej braku. Rząd proponuje powoływanie różnego rodzaju funduszy, których działalność polegałaby na organizowaniu różnych form działań w walce z bezrobociem, a które nie spełniają zadań czy celów przed nimi stawianych. Aktywnymi formami przeciwdziałania bezrobociu objęto w latach ubiegłych zaledwie 4–9% bezrobotnych. Aby można było mówić o skutecznym przeciwdziałaniu bezrobociu, powinno być nimi objęte 20–25% bezrobotnych.</u>
          <u xml:id="u-149.9" who="#RyszardBurski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mając powyższe na uwadze, uznając za konieczne, aby w tak ważnej sprawie rząd przedstawił stosowne rozwiązania, posłowie Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej będą głosowali za uchwaleniem projektu rezolucji w formie proponowanej przez Komisję Młodzieży, Kultury Fizycznej i Sportu, z uwzględnieniem poprawki przedstawionej przez posła Stanisława Wiśniewskiego w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-149.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Ryszardowi Burskiemu z Konfederacji Polski Niepodległej.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#AleksanderMałachowski">Zanim udzielę głosu panu posłowi Zbigniewowi Pietrzykowskiemu, muszę wrócić do wniosku pana posła Stanisława Wiśniewskiego.</u>
          <u xml:id="u-150.2" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, składając ten wniosek, pan trochę jakby rozbił sens tej rezolucji. Rezolucja przedstawiona przez Komisję Młodzieży, Kultury Fizycznej i Sportu dotyczy bezrobocia wśród młodzieży. Pana poprawka, która notabene w tej chwili jeszcze nie istnieje formalnie, bo trzeba ją zgłosić w drugim czytaniu, w gruncie rzeczy skłania mnie do skierowania tego do Komisji Polityki Społecznej. To jest jak gdyby inna inicjatywa. Jak rozumiem, pan poseł Bury przedstawił wniosek o rozpatrzenie sprawy bezrobocia wśród młodzieży. Pan przenosi to na zupełnie inną płaszczyznę działania rządu. Dlatego bardzo bym prosił, żeby porozumiał się pan z posłem Burym - przedstawicielem wnioskodawców, przedstawicielem komisji - i żebyście panowie we dwójkę rozważyli, czy pan powtórzy tę poprawkę (bo na razie jest tylko zapowiedź zgłoszenia poprawki; może ją pan złożyć dopiero w drugim czytaniu). Jest wniosek dotyczący drugiego czytania. Ale prosiłbym pana posła Burego, żebyście się panowie porozumieli, dlatego że będziemy musieli zarządzić głosowanie w sprawie tej poprawki, no i obawiam się, że padnie wniosek o odrzucenie jej, gdyż zmienia ona istotę przedłożonego przez komisję projektu rezolucji.</u>
          <u xml:id="u-150.3" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Zbigniewa Pietrzykowskiego z Koła Parlamentarnego BBWR.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#ZbigniewPietrzykowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Komisja Młodzieży, Kultury Fizycznej i Sportu wnosi dziś projekt rezolucji w sprawie przeciwdziałania bezrobociu wśród młodzieży. Należy rozwiązać tę sprawę systemowo. Jak czytamy w uzasadnieniu, nie można tylko liczyć na mechanizmy samoregulujące, które mogłyby doprowadzić do istotnego spadku liczby bezrobotnych. Tekst przedstawionego Wysokiej Izbie przesłania wraz z komentarzem skłaniają do refleksji.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#ZbigniewPietrzykowski">Trudno nie zgodzić się z powszechnie znaną tezą, iż czas radykalnych przemian, zwłaszcza ustrojowych, sprzyja postawom drapieżnym, często na granicy prawa. Taka jest rzeczywistość. Towarzyszy temu często doraźność, brak „długomyślności” i chęć natychmiastowego zysku. Dzieje się to ze szkodą dla młodego pokolenia zarówno w kontekście perspektyw życiowych, jak i wychowania, wykształcenia. Nie łudźmy się jednak, po nas zostaną nasze dzieci i wnuki, podobnie jak my obarczone odpowiedzialnością za kraj i obowiązkiem pracy. Praca jest oczywiście źródłem społecznego bogactwa i powinna być poddana prawom rynku reagującego na realne potrzeby, jest to niewątpliwe. Jednakże traktowanie jej wyłącznie jako towaru byłoby lekkomyślnością. Tę oczywistą prawdę należy przede wszystkim przypominać, rozważając problem bezrobocia wśród młodzieży. Pozostawienie młodego człowieka (często bezpośrednio po ukończeniu szkoły) bez pracy oznacza najczęściej nie tylko jego osobistą degradację, frustrację, ale też poważny problem społeczny w przyszłości. Młody człowiek bez możliwości uzyskania godnej pracy, a często jakiejkolwiek pracy, gotów jest sięgnąć do rozwiązań patologicznych, jak narkomania, alkoholizm, oraz do działań jawnie nielegalnych, wkraczając na drogę, z której trudno jest już zawrócić. Obarczanie później winą „bezdusznego rynku” byłoby tylko dowodem umysłowego ubóstwa osób i instytucji odpowiedzialnych za przyszłość kraju. Byłoby też niezrozumieniem samego sensu pracy, która poza aspektem ekonomicznym ma i inne wymiary, jak rozwój uzdolnień, uzyskanie pozycji w społeczeństwie i rodzinie, dyscyplinowanie życia. Brak tego szczególnie mocno dotyka młodzież i dla niej jest to szczególnie niebezpieczne. Ponadto są i inne, właśnie ekonomiczne i perspektywiczne aspekty zagadnienia. Należy pamiętać, że człowiek w okresie młodości jest najbardziej podatny na kształcenie i skłonny nawet do bezinteresownego wysiłku. Młodzi ludzie mają najbardziej chłonne umysły. Dobrze to rozumieją uprzemysłowione gospodarki świata, gdzie właśnie na młodych jest największe zapotrzebowanie.</u>
          <u xml:id="u-151.2" who="#ZbigniewPietrzykowski">Powyższe powody wydają się wystarczające, aby z uwagą odnieść się do rezolucji Komisji Młodzieży, Kultury Fizycznej i Sportu i aby ją poprzeć.</u>
          <u xml:id="u-151.3" who="#ZbigniewPietrzykowski">W uzasadnieniu rezolucji zwraca się uwagę na wadliwy i nieelastyczny system edukacji. Polityka edukacyjna w dużym stopniu rozmija się z potrzebami rynku pracy. Chociaż o reformie systemu kształcenia, w tym również zawodowego, mówi się i pisze już od kilku lat dość dużo, to faktyczne dokonania w tej mierze są nikłe. Chciałbym tu podkreślić fakt często pomijany, że polska edukacja, z wyjątkiem może niektórych bardziej nowoczesnych rynkowych dziedzin, nie wypada na tle innych krajów najgorzej. Problemem głównym tej słabej organizacji jest niejasny system finansowy, niedofinansowanie i często brak koncepcji na przyszłość. To wszystko odczuwa młodzież. Uzasadnienie wzywa również do maksymalnie ścisłej współpracy organów administracji państwowej, samorządu lokalnego oraz organizacji społecznych. Jest to kierunek o tyle słuszny, iż próby jakiegoś odgórnego załatwienia tak trudnego problemu, którego rozwiązanie wymaga dużych nakładów finansowych, mogą być po prostu nierealne, niezgodne z ogólnym trendem do rozwiązań racjonalnych.</u>
          <u xml:id="u-151.4" who="#ZbigniewPietrzykowski">Mając to wszystko na uwadze, BBWR uważa, iż jak najszybsze przystąpienie do systemowych rozwiązań w dziedzinie przeciwdziałania bezrobociu wśród młodzieży jest konieczne i zgodne z perspektywicznymi interesami kraju.</u>
          <u xml:id="u-151.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Zbigniewowi Pietrzykowskiemu.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo, było to ostatnie wystąpienie w imieniu klubów i kół parlamentarnych.</u>
          <u xml:id="u-152.2" who="#AleksanderMałachowski">Lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-152.3" who="#AleksanderMałachowski">Zanim udzielę głosu panu ministrowi Szreterowi, chcę się podzielić z państwem pewną informacją - w trybie, jak mówi pan marszałek Zych, pozaregulaminowym.</u>
          <u xml:id="u-152.4" who="#AleksanderMałachowski">Jestem członkiem podkomisji do spraw bezrobocia w Radzie Europy. Bezrobocie wśród młodzieży występuje we wszystkich krajach europejskich. W Anglii co czwarty młody człowiek pomiędzy 20 a 30 rokiem życia nigdy nie pracował, nie miał możliwości pracować. Oczywiście, że w bogatych krajach to inaczej wygląda. Często bywam na tych posiedzeniach i wiem, że rzeczywistymi sposobami zwalczania bezrobocia w zachodniej Europie są tylko: ograniczanie czasu pracy i zarobków oraz wprowadzanie czwartej zmiany. Wszystko poza tym jest w gruncie rzeczy kiwaniem palcem w bucie. Dlatego też nie mówmy, że to właśnie w Polsce jest tak źle - bezrobocie wśród młodzieży jest zjawiskiem występującym w całej rozwiniętej Europie, a także nie rozwiniętej (np. na Ukrainie, gdzie jest ukryte bezrobocie).</u>
          <u xml:id="u-152.5" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu sekretarza stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Socjalnej pana Jerzego Szretera.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#JerzySzreter">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Odnosząc się do postulatu czy dezyderatu dzisiaj dyskutowanego, muszę powiedzieć, że resort nie przeciwstawia się tej kwestii - uważamy sprawę bezrobocia wśród młodzieży i poszukiwania kierunków przeciwdziałania temu bezrobociu za pilną i ważną. Niemniej, prawdę powiedziawszy, wydaje mi się, że w dłuższej perspektywie problem bezrobocia - także wśród młodzieży - rozwiązuje się przede wszystkim poprzez pobudzanie aktywności zawodowej, pobudzanie zapotrzebowania na pracę, a więc poprzez działania stricte gospodarcze. Pobudzanie do tworzenia miejsc pracy to jest w gruncie rzeczy działanie, które nie może być tylko nakierowane ściśle na młodzież - przecież tworzy się miejsca pracy, a potem się szuka pracownika (być może, lepiej zatrudnić młodszego, choć tu można by różnie argumentować). Do czego zmierzam? Wydaje mi się, że problem młodzieży na rynku pracy jest problemem szczególnym, jest problemem trudnym. Wszystkie te dramatyczne słowa, które padały dziś z tej trybuny, o tym, że bezrobocie wśród młodzieży jest szczególnie demoralizujące, że niesie zgubne skutki w dłuższym okresie - to wszystko święta prawda, ale co stąd wynika?</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#JerzySzreter">Przede wszystkim chodzi o szukanie pewnych specjalnych rozwiązań mających na celu pobudzanie, zachęcanie pracodawców do zatrudniania młodzieży, szukanie specjalnych rozwiązań w zakresie dopasowania struktury kształcenia do struktury zapotrzebowania, w jakiej mierze jest ona znana i przewidywalna. W sumie chodzi o rozpatrzenie problemu młodzieży i problemów aktywizacji młodzieży w kontekście rynku pracy, bo to jest bardzo istotna sprawa. Jeżeli mamy na rynku pracy bezrobotnych, od najmłodszych do najstarszych, to na pewno na młodych muszą się skupić działania aktywizujące, wymagające od nich, od samych młodych, aktywności, zaś działania stricte socjalne, osłonowe, muszą się skupić przede wszystkim na grupie osób najstarszych. A więc jest tu znów pewna specyfika. Mimo wszystko uważam, że problemy przeciwdziałania bezrobociu wśród młodzieży, przy całej ich specyfice, muszą być jednak rozpatrywane w szerszym kontekście programu ograniczania skutków bezrobocia i przeciwdziałania bezrobociu. W resorcie trwają już prace nad takim programem, i nie są to pierwsze kroki w tym zakresie, odziedziczyliśmy jakby „na dzień dobry”, półtora roku temu całkiem sensowny program walki z bezrobociem, który w znacznym stopniu został zrealizowany. Pewne pozytywne skutki tej realizacji dają się zauważyć, w końcu bezrobocie uległo jednak ograniczeniu. Pan poseł raczył — mówię do pana posła Rulewskiego — źle potraktować nasz rząd z powodu bezrobocia. Jeżeli ktoś ograniczył bezrobocie, to właśnie nasz rząd.</u>
          <u xml:id="u-153.2" who="#komentarz">(Poseł Jan Rulewski: W statystyce.)</u>
          <u xml:id="u-153.3" who="#JerzySzreter">W rzeczywistości również, panie pośle. Nie mówię, że to jest szczyt tego, co można zrobić, ale jeżeli ktoś ma sukcesy w ograniczeniu bezrobocia, to właśnie nasz rząd.</u>
          <u xml:id="u-153.4" who="#JerzySzreter">Natomiast mówiąc inaczej, szukamy programów. Szukamy sposobów ulepszenia tego programu, który częściowo został zrealizowany i na pewno w ciągu pierwszego półrocza będzie poprawiony, ulepszony, dostosowany do pewnych zmian rzeczywistości; program przeciwdziałania bezrobociu będzie Wysokiej Izbie przedłożony. Niezależnie od tego programu czy obok tego programu - nie wiem, czy w tym samym czasie - zostaną przedłożone projekty dwóch ustaw: jedna będzie o ubezpieczeniu od bezrobocia, bardziej socjalna, a druga, oparta na innych zasadach funkcjonowania niż zasady ubezpieczeniowe, dotyczyć będzie bardziej aktywnych form walki z bezrobociem. Ten kompleks spraw będzie na pewno Wysokiej Izbie przedłożony. Na pewno taki program kompleksowy, w tym także ujmujący sprawy bezrobocia wśród młodzieży i przeciwdziałania temu zjawisku, zostanie w pierwszym półroczu przedłożony. Taka jest deklaracja rządu i do takiej deklaracji jestem upoważniony. Sądzę, że lepiej byłoby, żeby ten program ujmował sprawę młodzieży w szczególności, ale jednak w szerszym kontekście bezrobocia i przeciwdziałania bezrobociu w kraju. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-153.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo, czy nikt nie ma pytań do pana ministra?</u>
          <u xml:id="u-154.2" who="#AleksanderMałachowski">Czy przedstawiciel komisji pan poseł Jan Bury zechce zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#JanBury">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym podziękować za tę dyskusję i zrozumienie. Myślę, że rzeczywiście problem bezrobocia wśród młodych ludzi jest bardzo ważny, i widzę na tej sali pełne zrozumienie tych spraw i zagrożeń.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#JanBury">Panie pośle Rulewski, dziękuję za zwrócenie uwagi na fakt, że bezrobocie to jest nie tylko to bezrobocie jawne, ale też to ukryte. Wiemy wszyscy, że ono istnieje w jakimś sensie w wojsku, że dotyczy dużej grupy osób w ogóle nie zarejestrowanych. Jest to bezsprzecznie faktem. Myślę, że po to są statystyki, by też na nie zwracać uwagę, na nich się opieramy w końcu - rzeczywiście bezrobocie w ciągu 5 lat co roku wzrastało, też wśród młodych ludzi. Natomiast właśnie w roku 1994 zahamowano je, a nawet liczba bezrobotnych spadła o kilkanaście tysięcy - i to też jest bezsprzecznie faktem.</u>
          <u xml:id="u-155.2" who="#JanBury">W większości wystąpień państwa — i jest to bardzo ważne — była poruszona sprawa edukacji, systemu kształcenia. Myślę, że to jest główne źródło, przyczyna tego, że jest dzisiaj wielu bezrobotnych młodych ludzi. Wydaje mi się, że trzeba zwrócić uwagę nie tylko na system edukacji w tym pionie edukacji narodowej, ale zwłaszcza w pionie resortu rolnictwa, bo przecież bez mała 80% młodzieży wykształconej w szkołach rolniczych, ogólnorolnych, to są właśnie bezrobotni. Często jest tak, że połowa uczniów kształcących się w szkołach rolniczych to młodzież miejska, dla której na pewno nie ma pracy w żadnym sektorze rolnym. Wydaje mi się, że jeśli chodzi o ten resort, także istnieje potrzeba szybkich zmian. Kolejny problem to szkoły medyczne. Praktycznie w każdym województwie jest po kilka szkół medycznych, a wiemy, że w szpitalach nie ma miejsc pracy dla osób po tych szkołach. Dlaczego więc szkoły te utrzymujemy nadal w tym kształcie? Dlaczego nie szukamy możliwości zmiany profilu kształcenia czy może nawet całkowitej zmiany tej placówki z medycznej na inną, taką której absolwentów rynek pracy jest w stanie wchłonąć? Myślę, że słowa te należy skierować nie tylko do resortu pracy, bo to byłoby spłycenie, ale właśnie do tych resortów, których piony zajmują się edukacją młodzieży i kształcą ją w takich kierunkach, które dzisiaj są zbędne.</u>
          <u xml:id="u-155.3" who="#JanBury">W kilku wystąpieniach poruszano problem wypłaty zasiłków. Jest to powszechnie krytykowane. Myślę, że jest to nie tylko moja opinia, ale wielu ludzi, nawet młodych, nie wspominając już o starszych. Rzeczywiście, biura pracy ograniczają się w większości do wypłaty właśnie tylko i włącznie zasiłków. Najprostsza forma — wypłacić zasiłek i mamy „odfajkowane”, że bezrobocie jest już w jakiś sposób załatwione. Jest to najprostsze i najłatwiejsze, lecz zarazem i najbardziej niekorzystne społecznie. Młodzi ludzie, którym wypłaca się przez rok zasiłki, szukają pracy dopiero po tym roku. Mogliby to zrobić wcześniej, ale nie robią, ponieważ biuro pracy gwarantuje im zasiłek po trzech miesiącach od ukończenia szkoły średniej. Myślę, że to wręcz generuje, wręcz tworzy bezrobocie wśród młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-155.4" who="#JanBury">Dlatego też uważam, że nie bez znaczenia była prośba, żeby rzeczywiście zwiększać wydatki na aktywne formy walki z bezrobociem, a szczególnie dużo środków przekazywać do gmin, bo właśnie tam jest szansa na prace interwencyjne, na prace publiczne. Często mówi się w kampaniach wyborczych, że będzie się likwidować bezrobocie poprzez prace publiczne, interwencyjne. Na tym się kończy. Po wyborach zapominamy o tym i znów ten temat nie jest podejmowany. Myślę, że należy zwrócić uwagę na gminy, w których jest bezrobocie strukturalne. Trzeba tam tworzyć odrębne warunki dla młodzieży, stosować bodźce ekonomiczne, bo w gminach tych, jak się wydaje, problem jest najtrudniejszy.</u>
          <u xml:id="u-155.5" who="#JanBury">Bardzo istotne jest to, o czym mówił poseł Kalbarczyk. Dyskusja dyskusją, edukacja - tak, ale przede wszystkim należy jednak poprzez rozwiązania podatkowe tworzyć takie warunki, żeby pracodawcę zachęcać do zatrudnienia młodego człowieka. Muszą być takie bodźce ekonomiczne, żeby się to wręcz opłacało. To jak gdyby najszybciej umożliwi stworzenie nowych miejsc pracy. Myślę, że należy je tworzyć przede wszystkim w rzemiośle w małych miasteczkach i wsiach.</u>
          <u xml:id="u-155.6" who="#JanBury">Jeśli można, to chciałbym dodać, że rzeczywiście rozmawiałem z posłem Wiśniewskim. Myślę, że pan poseł tę swoją poprawkę wycofa, ponieważ jeślibyśmy poszerzyli...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł jej nie złożył.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#JanBury">Tak, nie złożył jej na piśmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#AleksanderMałachowski">Nie złożył jej w ogóle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#JanBury">Jeślibyśmy poszerzyli zakres tej rezolucji o kwestię bezrobocia w ogóle, problem młodzieży zostanie rozmyty. Sądzę, że chyba nie taka była intencja tej właśnie rezolucji.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#JanBury">Jeżeli można, chciałbym się zwrócić do pana ministra. Wiem, że resort przygotowuje kilka bardzo konkretnych rozwiązań, ale trwa to naprawdę bardzo długo. Myślę, że ta rezolucja jest potrzebna, by przyspieszyć te prace. Warto się też zastanowić nad tym, w jaki sposób poza tym systemem prawnym stworzyć system ekonomiczno-podatkowy, jak poszukać bodźców ekonomicznych dla pracodawców, by zachęcić ich do tworzenia miejsc pracy przede wszystkim w małych zakładach.</u>
          <u xml:id="u-159.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy są pytania do pana ministra bądź do pana posła Jana Burego?</u>
          <u xml:id="u-160.2" who="#AleksanderMałachowski">Nie ma pytań.</u>
          <u xml:id="u-160.3" who="#AleksanderMałachowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-160.4" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Wnioskodawcy proponują, aby Sejm przystąpił niezwłocznie do drugiego czytania projektu rezolucji.</u>
          <u xml:id="u-160.5" who="#AleksanderMałachowski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-160.6" who="#AleksanderMałachowski">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-160.7" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy zatem do drugiego czytania projektu rezolucji w sprawie przeciwdziałania bezrobociu wśród młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-160.8" who="#AleksanderMałachowski">Czy ktoś z pań posłanek i panów posłów pragnie zabrać głos podczas drugiego czytania projektu rezolucji?</u>
          <u xml:id="u-160.9" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Stanisław Wiśniewski, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#StanisławWiśniewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Biorąc pod uwagę wypowiedź pana ministra Szretera, z której wynika - chcę to uznać za wiarygodne - że wreszcie rząd spełni swoje obietnice z ubiegłego roku i przedstawi Wysokiej Izbie całościowy program walki z bezrobociem, że Wysoki Sejm odbędzie debatę na ten temat, i pragnąc nie komplikować zgłoszonego projektu rezolucji, w imieniu Unii Pracy wycofuję zgłoszony wcześniej wniosek o zmianę treści.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, dziękuję panu za to oświadczenie.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#AleksanderMałachowski">Pragnę jednak zwrócić uwagę, żeby państwo przestrzegali zasad regulaminowych. Poprawki mogą być zgłoszone tylko w drugim czytaniu. Poprawka zgłoszona w pierwszym czytaniu nie ma mocy prawnej, czyli pan jej nie złożył, może być tylko informacja o zamiarze jej zgłoszenia. Dopiero poprawka złożona w drugim czytaniu ma pełną moc prawną.</u>
          <u xml:id="u-162.2" who="#AleksanderMałachowski">Czy ktoś jeszcze pragnie zabrać głos? Nie.</u>
          <u xml:id="u-162.3" who="#AleksanderMałachowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-162.4" who="#AleksanderMałachowski">Do głosowania nad projektem tej rezolucji przystąpimy w dalszej części obrad.</u>
          <u xml:id="u-162.5" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo, jest problem, który chciałbym przedstawić. Myślę, że...</u>
          <u xml:id="u-162.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Za pół godziny.)</u>
          <u xml:id="u-162.7" who="#AleksanderMałachowski">Za pół godziny? Nie, myślę, proszę pani, że jest inaczej. Mamy w tej chwili dwa punkty porządku dziennego, z tego jeden - być może dosyć obszerny, nie wiem ile osób się zapisze do dyskusji - to informacja w sprawie przyczyn druku polskich pieniędzy za granicą. Będzie to referował pierwszy wiceprezes Narodowego Banku Polskiego pan Witold Koziński. Mamy także projekt oświadczenia Sejmu w sprawie 75. rocznicy powrotu Pomorza Nadwiślańskiego do Polski. Myślę, że to może nam zabrać ponad godzinę. W tym czasie zostanie dostarczony uporządkowany projekt uchwały interpretacyjnej. Bezpiecznie możemy się umówić, że głosowanie odbędzie się około godz. 20.</u>
          <u xml:id="u-162.8" who="#AleksanderMałachowski">Czy ktoś z państwa ma jakąś inną propozycję? Jeżeli nie, to zarządzam głosowania na godz. 20.</u>
          <u xml:id="u-162.9" who="#AleksanderMałachowski">Nie słyszę sprzeciwu. Proszę sekretariat o podanie tego do wiadomości przez monitory wewnętrzne.</u>
          <u xml:id="u-162.10" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 21 porządku dziennego: Projekt oświadczenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie 75 rocznicy powrotu Pomorza Nadwiślańskiego do Polski (druk nr 836).</u>
          <u xml:id="u-162.11" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu przedstawiciela wnioskodawców pana posła Jana Wyrowińskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#JanWyrowiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przed 75 laty, na przełomie stycznia i lutego 1920 r., wojska Frontu Pomorskiego dowodzone przez generała Józefa Hallera przejęły w imieniu Rzeczypospolitej Pomorze Nadwiślańskie. 18 stycznia wkroczyły do Torunia, by w triumfalnym marszu przejść przez całe Pomorze i 10 lutego dokonać w Pucku symbolicznego aktu zaślubin z morzem.</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#JanWyrowiński">Powrót Pomorza Nadwiślańskiego do Polski w 1920 r. stanowił znaczące wydarzenie w dziejach odrodzonego państwa polskiego. W granicach Rzeczypospolitej znalazły się ponownie ziemia chełmińska i michałowska, Krajna i Bory Tucholskie, Kociewie i Kaszuby. Po ponad 100 latach Polska ponownie wracała nad Bałtyk. Szum Bałtyku to najpiękniejszy hymn naszej państwowości - powiedział przed 75 laty marszałek Sejmu Ustawodawczego Wojciech Trąmpczyński w przemówieniu wygłoszonym w Izbie 10 lutego 1920 r. dla uczczenia objęcia ziemi pomorskiej z wybrzeżem Bałtyku przez Polskę. Dostęp do morza okazał się niezwykle ważny, tak dla II Rzeczypospolitej, jak i w dłuższej perspektywie, radykalnie poszerzony przed pięćdziesięciu laty w wyniku drugiej wojny światowej, stanowi obecnie oparcie dla bez mała 1/5 narodu. A nie sposób przy tej okazji nie wspomnieć faktu, iż to właśnie ziemie Pomorza Nadwiślańskiego i Szczecińskiego od 1970 r. stały się miejscem, gdzie nie wyrażono zgody na ubezwłasnowolnienie społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-163.2" who="#JanWyrowiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przynależność państwowa Pomorza nie rozstrzygnęła się w drodze militarnej, lecz podczas rokowań, w wyniku traktatu pokojowego podpisanego w Wersalu 28 czerwca 1919 r. Postanowienia tego traktatu, chociaż nie uwzględniały w pełni polskich żądań i aspiracji, szczególnie w kwestii Gdańska, zostały jednak przyjęte przez Pomorzan i Kaszubów z ogromnym entuzjazmem i satysfakcją.</u>
          <u xml:id="u-163.3" who="#JanWyrowiński">Taka właśnie decyzja zwycięskich mocarstw nie byłaby, Wysoka Izbo, możliwa, gdyby przedstawiciele Polski w Wersalu nie dysponowali argumentem prężności i siły żywiołu polskiego na Pomorzu. Wbrew wszystkiemu bowiem zaowocowała praca pokoleń i nie poszły na marne ogromny wysiłek i poświęcenie wkładane w latach zaborów przez mieszkańców ziemi pomorskiej w jakże trudne trwanie przy polskości, trwanie przy ziemi, trwanie przy tradycji, trwanie przy wierze ojców.</u>
          <u xml:id="u-163.4" who="#JanWyrowiński">Powrót Rzeczypospolitej na te ziemie stanowił najwspanialszą nagrodę dla tych wszystkich, którzy - tworząc pomorskie spółdzielnie kredytowe, parcelacyjne spółki ziemskie, banki ludowe, spółdzielnie handlowe, kółka rolnicze, działając w towarzystwach przemysłowych i kupieckich - budowali niezależność ekonomiczną i utrwalali oraz rozszerzali stan polskiego posiadania na ziemi pomorskiej.</u>
          <u xml:id="u-163.5" who="#JanWyrowiński">Ziścił się wtedy, przed 75 laty, sen o powrocie do macierzy organizatorów i uczestników działalności samokształceniowej w gimnazjach pomorskich, wszystkich tych, którzy zapisali jedną z najpiękniejszych kart w historii oświaty polskiej w czasie zaborów, tworząc tajne związki młodzieży szkolnej - stowarzyszenia filomackie.</u>
          <u xml:id="u-163.6" who="#JanWyrowiński">Wtedy, przed 75 laty, okazało się, że nie poszedł na marne trud tych, którzy pracowali na niwie ducha w Towarzystwie Naukowym w Toruniu, Towarzystwie Czytelni Ludowych, licznych towarzystwach pomocy naukowej, amatorskich zespołach teatralnych i śpiewaczych oraz w szeroko rozgałęzionych stowarzyszeniach kościelnych.</u>
          <u xml:id="u-163.7" who="#JanWyrowiński">Także wtedy, przed 75 laty, zbierali owoce swej wytężonej pracy na Pomorzu Nadwiślańskim wydawcy i dziennikarze regionalnej prasy pomorskiej: „Gazety Toruńskiej”, „Pielgrzyma” pallotyńskiego, „Gazety Gdańskiej”, „Gazety Grudziądzkiej”, „Gryfa”, „Nadwiślanina” i tylu innych.</u>
          <u xml:id="u-163.8" who="#JanWyrowiński">Wysoka Izbo! Swój specyficzny i bardzo szczególny wkład w zachowanie polskości Pomorza miał regionalny ruch kaszubski. Wszyscy jego przedstawiciele, począwszy od Wiosny Ludów, od doktora Floriana Ceynowy, aktywny był zwłaszcza ruch młodokaszubski, broniąc Kaszubów przed germanizacją, utwierdzali i dokumentowali więź tej ziemi z Polską. Często zapominani i niedoceniani, Kaszubi, świadomi i dumni ze swej kulturowej odrębności, pamiętali i pamiętają, co było i jest ich powinnością wobec całej Polski. Dał temu najpełniej wyraz poeta kaszubski Hieronim Derdowski w jakże często przywoływanej strofie: „Czujce tu ze serca toni skład nasz apostolsci: nie ma Kaszeb bez Polonii, a bez Kaszeb Polsci”.</u>
          <u xml:id="u-163.9" who="#JanWyrowiński">To właśnie im, wszystkim znanym i nieznanym ludziom prostym i inteligencji pomorskiej, krzewicielom polskiego ducha, księżom, ziemianom, nauczycielom, działaczom spółdzielczym i samorządowym, których organiczna praca dla Polski nie zawsze była dostrzegana i właściwie doceniana, a którzy wnieśli Rzeczypospolitej w wianie zmysł oszczędności i porządku, pracowitości, rzetelności i wytrwałości, pragniemy poprzez uchwałę Sejmu RP podejmowaną z okazji rocznicy wydarzeń, które miały miejsce przed 75 laty, a które były ich ogromną zasługą, oddać cześć i szacunek.</u>
          <u xml:id="u-163.10" who="#JanWyrowiński">Wysoka Izbo! Na to oświadczenie Kaszubi i Pomorzanie czekali bardzo długo. Jak powiedziałem, nie zawsze doceniana była ich postawa, ich stosunek do Rzeczypospolitej. Dlatego w imieniu posłów wnioskodawców chciałbym, po pierwsze, gorąco zaapelować do Wysokiej Izby o przyjęcie tego oświadczenia, a po drugie, zgodnie z art. 47 regulaminu Sejmu RP prosić, aby Wysoka Izba przystąpiła do drugiego czytania niezwłocznie po zakończeniu pierwszego czytania, bez odsyłania projektu oświadczenia do komisji.</u>
          <u xml:id="u-163.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Janowi Wyrowińskiemu z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo, Sejm postanowił o wysłuchaniu w debacie nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych wystąpień w imieniu klubów i kół parlamentarnych.</u>
          <u xml:id="u-164.2" who="#AleksanderMałachowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-164.3" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Mariana Żenkiewicza o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#MarianŻenkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej z uznaniem przyjął inicjatywę poselską dotyczącą wydania przez nasz Sejm oświadczenia w sprawie 75 rocznicy powrotu Pomorza Nadwiślańskiego do Polski. Pod projektem tego oświadczenia podpisała się również grupa posłów z naszego klubu. Ten doniosły w dziejach odrodzonej Rzeczypospolitej fakt historyczny to nie tylko powrót do macierzy ziemi chełmińskiej, Borów Tucholskich, Kociewia czy Kaszub, to także spełnienie marzeń wielu pokoleń Polaków żyjących na tych ziemiach, Polaków poddawanych brutalnej i bezwzględnej presji mającej na celu zabicie w nich świadomości narodowej oraz poczucia polskości. Presji, której przeciwstawiać się trzeba było codziennie, w każdym miejscu, w każdej niemal godzinie. Presji, której dotkliwość była tym większa, im bardziej osamotnieni byli mieszkający na tych terenach Polacy, a samotność ta z upływem czasu stawała się coraz większa. Coraz silniej i ciaśniej otaczał ich osadniczy żywioł pruski. Coraz częściej zapominały o nich elity Warszawy i Krakowa. Jednak oni walczyli uparcie o zachowanie swojej tożsamości. Starali się budować podstawy niezależności ekonomicznej, żarliwie kultywowali swoje tradycje i obyczaje. Za to właśnie winniśmy im cześć i szacunek. To pragniemy wyrazić w niniejszym oświadczeniu Sejmu Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#MarianŻenkiewicz">Jest jednak także inna karta tych dziejów - karta, która została dopisana głównie w okresie II wojny światowej, chociaż niektóre jej fragmenty nie zostały jeszcze definitywnie wyjaśnione. To na tej ziemi z wyjątkową zaciekłością i pedanterią usiłowano zniszczyć wszelkie przejawy polskości. To na tej ziemi leżą takie miejscowości, jak Stutthof czy Szpęgawsk. To z tych terenów w roku 1945 ponad 26 000 Polaków wywieziono przymusowo do obozów pracy leżących daleko poza Uralem.</u>
          <u xml:id="u-165.2" who="#MarianŻenkiewicz">Właśnie w świetle takich oto niepodważalnych historycznie faktów zdumiewać musi biurokratyczne często podejście części administracji ostatnich kilku rządów do problemów ofiar tych tragicznych zdarzeń. Jak na przykład inaczej można określić odsyłanie starych i schorowanych ludzi do archiwów rosyjskich w celu uzyskania przez nich zaświadczeń o pobycie w obozach pracy. Wiemy przecież wszyscy doskonale, że materiały tych archiwów są niedostępne również dla Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej naszego Sejmu. Jakie więc ma szanse załatwienia swojej sprawy zwykły szary obywatel naszego kraju?</u>
          <u xml:id="u-165.3" who="#MarianŻenkiewicz">Mamy nadzieję, że 75 rocznica powrotu Pomorza Nadwiślańskiego do Polski oraz oświadczenie Sejmu oddające hołd pokoleniom Pomorzan i Kaszubów trwających niezłomnie na straży polskości tych ziem będzie także ożywczym impulsem dla humanitarnego, ludzkiego spłacenia naszego długu wobec niewielu już żyjących ofiar II wojny światowej pochodzących z tych terenów. Jesteśmy głęboko przekonani, że sprawy te powinny być załatwione jak najszybciej i z pełną życzliwością w stosunku do zainteresowanych osób.</u>
          <u xml:id="u-165.4" who="#MarianŻenkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szczególnie dzisiaj, w dniach burzliwych zdarzeń politycznych, jakie mają miejsce w wielu częściach świata, a także i w naszym kraju, konieczna jest zgoda narodowa, wzajemna tolerancja oraz obiektywna i odpowiedzialna ocena przeszłości. Ocena wolna od emocji, od obciążeń politycznych. Ocena, która dawać będzie poczucie wspólnej więzi i wspólnych korzeni narodowych Kaszuba z góralem, Wielkopolanina z mieszkańcem Podlasia, osiedlonych na ziemiach zachodnich repatriantów ze wschodu i ich potomków z mieszkańcami Małopolski. Poczucia więzi, które łączyć będzie nas wszystkich w obliczu spraw najważniejszych dla bytu naszego narodu.</u>
          <u xml:id="u-165.5" who="#MarianŻenkiewicz">Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej z pełnym przekonaniem opowiada się za przyjęciem projektu omawianego oświadczenia. Uznaje je za nasz obowiązek wobec wielu bezimiennych często bohaterów tych ziem, bohaterów, dzięki którym Polska flaga powiewać dziś może nad brzegami Bałtyku, a mowa polska rozbrzmiewa bez przeszkód od Torunia do Pucka.</u>
          <u xml:id="u-165.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Marianowi Żenkiewiczowi z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Sławomira Szatkowskiego z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#SławomirSzatkowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego pragnę wyrazić zadowolenie z inicjatywy upamiętnienia tak ważnych dla dziejów naszego państwa i narodu wydarzeń, jakimi był powrót Pomorza Nadwiślańskiego i Kaszub do Polski oraz akt zaślubin Polski z morzem. Nie sposób przecenić wagi tych faktów. Uroczyste oświadczenie Sejmu RP na ten temat uważamy za konieczne i oczywiste. Tak samo oczywista jest potrzeba uczczenia pamięci i zasług tych Polaków z Kaszub i Powiśla, którym macierz zawdzięcza przetrwanie polskości na Pomorzu mimo pruskiej ponadwiekowej niewoli. Dzisiaj wiadomo, że ich ciężka codzienna praca pozostawiła trwały ślad w mentalności następnych pokoleń Polaków z Pomorza, żyjących już w niepodległej Polsce. Do dziś wyróżniają się oni patriotyzmem, rzetelnością, pracowitością i poszanowaniem tradycji. Mam jednak pewien niedosyt.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#SławomirSzatkowski">Rocznica ta to nie tylko okazja do przypomnienia działań błękitnego generała, serdecznie podejmowanego przez gościnnych i pracowitych Pomorzaków i Kaszubów przedstawiciela odrodzonej Rzeczypospolitej. To, co dokonało się 10 lutego 1920 r. w Pucku, to był nie tylko symboliczny akt zaślubin Polski z morzem. Warto przypomnieć, że kiedy w Pucku gen. Haller w gronie przedstawicieli najwyższych władz naszego państwa i rzeszy Kaszubów dokonywał symbolicznego aktu zaślubin Polski z morzem, w Warszawie, w Sejmie trwała pierwsza w niepodległej Rzeczypospolitej debata morska. Mówiono o znaczeniu uzyskanego dostępu do morza, o możliwościach wykorzystania tego „okna na świat”, o „płucach” naszego kraju, jak określił wybrzeże marszałek Wojciech Trąmpczyński. To wówczas zgłoszono pomysł zbudowania portu morskiego w Tczewie, połączonego z Bałtykiem pogłębioną Wisłą. Ten pomysł upadł. Wkrótce potem zespół inżyniera Wendy rozpoczął prace projektowe portu w Gdyni. Odradzająca się Rzeczpospolita doceniła znaczenie morza i to na miarę większą niż na to pozwalały ówczesne możliwości gospodarcze.</u>
          <u xml:id="u-167.2" who="#SławomirSzatkowski">A dzisiaj? Co możemy, my, posłowie III Rzeczypospolitej, powiedzieć o naszych aktualnych staraniach na rzecz chociażby utrzymania, jeśli nie rozwoju, gospodarki morskiej na niezbędnym krajowi poziomie? W 75 rocznicę zaślubin Polski z morzem, niestety, nie odbywa się debata morska w Sejmie. Zgłaszam więc dwa wnioski. Pierwszy, by odbyła się ona jeszcze w tym roku, w roku 75-lecia powrotu Polski nad Bałtyk. Wiemy, że jest nad czym się zastanowić, że trzeba mieć koncepcję wykorzystania możliwości, jakie daje posiadana infrastruktura gospodarki morskiej. Wniosek drugi: proponuję uzupełnienie oświadczenia o zdanie przypominające o tamtej debacie morskiej z 1920 r. uznające jej znaczenie dla Polski. Proponuję następujące uzupełnienie: Odnosząc się z uznaniem do dorobku polskiego parlamentu okresu międzywojennego w sprawach gospodarki morskiej Sejm III Rzeczypospolitej Polskiej II kadencji postanawia odbyć debatę na temat stanu i perspektyw gospodarki morskiej. Szczególnie miło jest występować z tej trybuny mnie, człowiekowi, który mieszka na pięknej ziemi puckiej, który ją uprawia z pietyzmem, który na tej ziemi produkuje codzienny chleb.</u>
          <u xml:id="u-167.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, boję się, że pana nie było przed chwilą, kiedy mówiliśmy o tym. Pańska poprawka nie ma mocy prawnej z dwóch względów. Po pierwsze, została wniesiona w pierwszym czytaniu, co nie może pociągać skutków prawnych. Po drugie, pragnę zwrócić pańską uwagę, że dyskutujemy nad projektem oświadczenia. Więc jakżeż to - Sejm w oświadczeniu sam się zobowiązuje? Wydaje mi się, że jest tu coś niewłaściwego. Niech pan to jeszcze łaskawie rozważy. Może zechce pan to uzgodnić z panem posłem Wyrowińskim, żeby nie zgubić sensu tego, co chcemy zrobić. Chcemy uczcić fakt powrotu Pomorza do Polski. Prezydium Sejmu rozpatruje wnioski zawsze na następnym posiedzeniu. (Panie pośle, prosiłbym żeby pan zwrócił uwagę na to, co mówię.) Prezydium Sejmu rozpatrzy pański ustnie zgłoszony wniosek. Zawsze te wnioski są rozpatrywane na następnym posiedzeniu Sejmu. Natomiast czy jest cel, ażeby w oświadczeniu o tak uroczystym charakterze podejmować roboczą decyzję? Prosiłbym, żeby pan był łaskaw jeszcze raz to rozważyć i jeśli pan uzna to za stosowne, proszę to zgłosić w drugim czytaniu. Bo dopiero wtedy...</u>
          <u xml:id="u-168.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Przy oświadczeniach nie ma drugiego czytania.)</u>
          <u xml:id="u-168.3" who="#AleksanderMałachowski">Aha, przy oświadczeniach jest tylko jedno czytanie.</u>
          <u xml:id="u-168.4" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Szatkowski: Wycofuję, dobrze?)</u>
          <u xml:id="u-168.5" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Sławomirowi Szatkowskiemu z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-168.6" who="#AleksanderMałachowski">Proszę obecnie o zabranie głosu panią posłankę Krystynę Sienkiewicz.</u>
          <u xml:id="u-168.7" who="#AleksanderMałachowski">Przepraszam państwa, to ja dopuściłem się błędu regulaminowego, bo zapomniałem, że przy oświadczeniach jest jedno czytanie.</u>
          <u xml:id="u-168.8" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, pani posłanko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#KrystynaSienkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Oświadczenie, któremu w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Pracy z całą satysfakcją udzielamy poparcia, skłania do zadumy i refleksji.</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#KrystynaSienkiewicz">Chciałabym w tym celu posłużyć się fragmentem autentycznych zapisów z tamtych lat, kiedy wojska błękitnej armii Józefa Hallera wkroczyły do mojego miasta, do Torunia. Żołnierz polski, pułkownik Skrzyński, po raz pierwszy po ponadstuletniej pruskiej niewoli przemówił z ratusza do wojska i zgromadzonych na Rynku Staromiejskim obywateli tymi oto słowy: „Pracą ciężką, trudną, uciążliwą, bez wytchnienia dojdziemy do upragnionego celu. I pierwszą naszą pracą, może najbardziej trudną, jest praca nad samym sobą. W zrozumieniu doniosłości i powagi chwili, którą przeżywamy, w stworzeniu w sobie samych, przez każdą poszczególną jednostkę, chęci płomiennej serce swoje, duszę swoją, rozum swój oddać na usługi Ojczyźnie. Poszanowanie prawa przez wszystkich bez wyjątku obywateli daje rękojmię rozkwitu w państwie dobra i sprawiedliwości”.</u>
          <u xml:id="u-169.2" who="#KrystynaSienkiewicz">W podniosłym i uroczystym nastroju, w dzień chmurny i chłodny mieszkańcy starego Torunia, stolicy województwa pomorskiego, chłonęli słowa generała Józefa Hallera: „Nie dopuszczajmy do żadnej destrukcji, bo to zdrada. Kto nie buduje, ten zdradza sprawę publiczną (...) Wobec prawa wszyscy są równi, o ile spełniają lojalnie swój obowiązek”.</u>
          <u xml:id="u-169.3" who="#KrystynaSienkiewicz">A mieszkańcy ziemi pomorskiej, przez stulecia prześladowani, szykanowani, gnębieni przez zaborcę, trwali przy tradycji, wierze, polskości. Oni o tę „sprawę publiczną” swoją ciężką pracą walczyli. Ślad tej pracy przetrwał do dziś w klimacie społecznym Pomorza Nadwiślańskiego, w istniejącym Towarzystwie Naukowym w Toruniu, „Gazecie Toruńskiej” czy innych zasłużonych tytułach, instytucjach, działaniach. Ta praca, obywatelska aktywność, trwanie przy polskości łączyły wszystkie stany — ludzi prostych i inteligencję, księży i ziemian, działaczy spółdzielczych i samorządowych, kupców i nauczycieli. Za to trwanie przy polskości, przy ziemi, tradycji, wierze, za tę ciężką pracę, solidność, za wytrwałe służenie sprawie polskiej, dobru Polski składamy należną cześć i szacunek, składamy hołd pokoleniom Pomorzan i Kaszubów. A oprócz symbolicznego hołdu winni jesteśmy im — dziś uhonorowanym oświadczeniem Sejmu — kultywowanie tych cnót, nasz rzetelny wysiłek na rzecz III Rzeczypospolitej, naszą pracę dla Polski.</u>
          <u xml:id="u-169.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję pani posłance Krystynie Sienkiewicz za piękne przemówienie.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Krzysztofa Kamińskiego z Konfederacji Polski Niepodległej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#KrzysztofKamiński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Dla Konfederacji Polski Niepodległej, tak jak i dla wszystkich partii, to ogromny zaszczyt móc podnieść rękę w Sejmie III Rzeczypospolitej za tego typu oświadczeniem, które jest ukłonem i hołdem wobec tych Polaków, którzy ocalili macierz i kulturę polską i język polski na tej ziemi. To prawda, że żołnierze błękitnego generała zawierali ślub z Bałtykiem, ale było to tylko powtórzenie ślubów pierwotnych, to woje Chrobrego przywiedli już dzisiaj tysiącletnią Polskę nad Bałtyk. Składając hołd ziemi pomorskiej, trzeba pamiętać także o żołnierzach z Kołobrzegu, którzy dwadzieścia kilka lat później, po akcie zaślubin dokonanym przez błękitną armię, powrócili tam, gdzie Polska była przed tysiącem lat - na Pomorze Zachodnie. 75 lat temu rzeczywiście w II Rzeczypospolitej odradzały się poszczególne części terytorium, nie wszystkie. Nie wszystkie udało się połączyć w jedną ojczyznę. Będziemy w każdym momencie rocznic związanych ze Śląskiem, z Wielkopolską, ze Śląskiem Cieszyńskim, z Pomorzem Zachodnim, a także z innymi terytoriami Rzeczypospolitej nisko chylili głowę przed bohaterami, dzięki którym ziemie te były, są i pozostaną na wiek wieków Polską.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Krzysztofowi Kamińskiemu z Konfederacji Polski Niepodległej.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#AleksanderMałachowski">Jako ostatni zapisał się do głosu pan poseł Jerzy Eysymontt z Parlamentarnego Koła Republikanie.</u>
          <u xml:id="u-172.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#JerzyEysymontt">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z ziemiami, o których tu mowa, związana jest heroiczna historia, niewątpliwie sięgająca czasów zaborów, czasów wojen, ale jest także inny aspekt równie ważny — aspekt gospodarczy. Może to okno na świat, tak jest dla każdego kraju. Być może właśnie wówczas, kiedy te ziemie wracały do Polski, był to ten najważniejszy, najbardziej liczący się kontakt ze światem; i pamiętajmy, że właśnie z tym małym stosunkowo wówczas skrawkiem polskiego wybrzeża była związana historia pierwszego nowoczesnego, budowanego od podstaw, z wielkim rozmachem i z wielką przezornością, o czym świadczą do dzisiaj plany i zamierzenia, jakie zostały zrealizowane, portu — Gdyni. To to był jeden z symbolów Polski niepodległej. To był już symbol XX w., bo tam mieliśmy to prawdziwe „okno”, mieliśmy pierwsze polskie linie oceaniczne, a także flotę wojenną, która spełniła swój trudny obowiązek w czasie II wojny światowej. Mieliśmy Westerplatte, mieliśmy obronę Poczty Gdańskiej. To jest kontynuacja krwawej, ale niewątpliwie dumnej historii tych ziem. Dzisiaj dostęp Polski do morza jest bez porównania większy, mamy ponad 500-kilometrowe wybrzeże. Mamy też stosunkowo rozbudowany przemysł morski. Jeśli jednak chodzi o ten początek, ten bardzo trudny początek, to warto chyba pamiętać o ludziach twardej pracy i jednocześnie gorących serc, zamieszkałych na tych ziemiach, a także o mądrości tych, którzy budowali te pierwsze polskie autentyczne okno na świat. Jednym z inicjatorów tego przedsięwzięcia był Eugeniusz Kwiatkowski, którego nazywano ojcem portu gdyńskiego. Pamiętając o jednych, pamiętajmy i o drugich.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Jerzemu Eysymonttowi z Parlamentarnego Koła Republikanie.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#AleksanderMałachowski">Lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-174.2" who="#AleksanderMałachowski">Czy pan poseł Jan Wyrowiński pragnie zabrać głos na zakończenie debaty?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#JanWyrowiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! To co się stało przed 75 laty na Pomorzu Nadwiślańskim, od Torunia do Pucka, tak głęboko utkwiło w świadomości społecznej mieszkańców ziemi pomorskiej, że pamięć o tym żywa jest do dzisiaj. W każdym mieście, w każdym miasteczku, w każdej wiosce pomorskiej jest ulica, jest miejsce, które w sposób specjalny symbolizuje właśnie ten akt. Sen o niepodległej zrealizował się na Pomorzu Nadwiślańskim dwa lata później niż na większości obszaru Polski okresu II Rzeczypospolitej. Symbolicznie dokonali tego żołnierze błękitnej armii gen. Hallera. Potem było różnie. Tak jak tutaj wspominał pan poseł Żenkiewicz, szczególnie dramatycznie było wówczas, kiedy rozpoczynała się wojna i kiedy ziemia pomorska spłynęła krwią przede wszystkim przedstawicieli przywódczej warstwy społeczeństwa pomorskiego. To nie tylko Szpęgawsk i Stutthof, to również Piaśnica - miejsce szczególnie okrutnego mordu - i wiele, wiele innych. Bardzo ciężko i bardzo krwawo było również w 1945 r., kiedy przyszli sowieccy żołnierze.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#JanWyrowiński">Myślę, że dobrze się stało, że projekt tego oświadczenia zyskał tak powszechne poparcie. Chciałem podziękować przedstawicielom wszystkich klubów za to, co powiedzieli z tej trybuny, i jeszcze raz gorąco zaapelować o to, aby Izba odniosła się przychylnie do projektu tego oświadczenia, bo, jak powiedziałem, czeka na nie społeczność Pomorza Nadwiślańskiego, czekają bardzo na nie również Kaszubi.</u>
          <u xml:id="u-175.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Janowi Wyrowińskiemu.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#AleksanderMałachowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-176.2" who="#AleksanderMałachowski">Do głosowania przystąpimy, tak jak powiedziałem, około godz. 20.</u>
          <u xml:id="u-176.3" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 22 porządku dziennego: Informacja prezesa Narodowego Banku Polskiego Hanny Gronkiewicz-Waltz na temat przyczyn druku polskich pieniędzy za granicą, ich jakości, stanu zabezpieczenia procesu druku przez polskie służby oraz przyczyn rezygnacji z druku banknotów w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-176.4" who="#AleksanderMałachowski">Pani prezes Gronkiewicz-Waltz upoważniła I zastępcę prezesa Narodowego Banku Polskiego pana Witolda Kozińskiego do wystąpienia w jej imieniu.</u>
          <u xml:id="u-176.5" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana prezesa o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#WitoldKoziński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 23 stycznia odbyła się konferencja prasowa w Narodowym Banku Polskim, w trakcie której mówiliśmy o wszystkich, jak sądzę, najważniejszych sprawach związanych z dzisiejszym zapytaniem. Niemniej nie od rzeczy będzie powtórzyć to, co wydaje się nam najważniejsze, ponieważ o tym produkcie ostatnio często jest głośno, jest on produktem strategicznym i nigdy dość, jak sądzę, dyskusji na ten temat.</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#WitoldKoziński">Jeśli chodzi o pytanie, można podzielić tę kwestię na dwie sprawy. Pierwsza związana jest z samą wytwórnią, z Państwową Wytwórnią Papierów Wartościowych, a druga - z jakością banknotów wprowadzanych do obiegu, a ściślej mówiąc: z rewelacjami, które głosi tu i ówdzie prasa.</u>
          <u xml:id="u-177.2" who="#WitoldKoziński">Jeśli można, chciałbym jednak najpierw powiedzieć dwa zdania o sprawie, która nas boli. Dotychczas, niestety, nie doczekaliśmy się stosownego sprostowania. Mianowicie chodzi o znaną sprawę monet 5-groszowych. W tej kwestii pisaliśmy dwukrotnie do Telekomunikacji Polskiej: w lipcu po raz pierwszy, w listopadzie po raz drugi (oto kserokopie dowodów nadania poufnej poczty). Przykro nam jest bardzo, iż z powodu niewłaściwego skonsumowania tej informacji przez Telekomunikację Polską bank centralny, Narodowy Bank Polski, narażony był na uszczerbek. Mamy nadzieję, że takiego sprostowania się doczekamy. Podane były pełne wymiary - i grubość, i średnica, i waga, i stop - monety, był czas na to, aby dokonać stosownych korekt w automatach wrzutowych.</u>
          <u xml:id="u-177.3" who="#WitoldKoziński">Jeśli chodzi o Państwową Wytwórnię Papierów Wartościowych, stało się tak, iż do przetargu ostatecznie stanęły cztery wytwórnie. Zwróciliśmy się do większej liczby wytwórni, część z nich odmówiła, nie stanęła do przetargu, stanęły do niego ostatecznie cztery, w tym Państwowa Wytwórnia Papierów Wartościowych. Różnica między ceną oferowaną przez PWPW a ceną oferowaną przez zwycięzcę konkursu, to jest Thomasa de La Rue, kształtowała się na poziomie 31%. To jest znacznie więcej, niż margines dopuszczany przez ustawę o publicznych przetargach, tak niedawno przyjętą przez Wysoką Izbę. Mianowicie handicap ten wynosił do 20%. Jest jednak pewna ważna kwestia, która całkowicie zmienia te proporcje na niekorzyść PWPW. Otóż papier, którego używa PWPW do produkcji banknotów, jest znacznie mniej trwały niż ten papier, na którym produkowane są banknoty przez Thomasa de La Rue. Do końca stycznia Thomas de La Rue nie doczekał się, mimo próśb kierowanych pod adresem PWPW, próbek papieru, na którym można by drukować banknoty. Kierowano je częściowo ze względu na naszą prośbę. Chcieliśmy bowiem w takim stopniu, jak to możliwe, wykorzystać zdolności produkcyjne wytwórni; wprawdzie przegrała ona przetarg, a była taka możliwość, aby wykorzystać posiadany przez nią papier. Niestety, próbek tych PWPW nie dostarczyła i wiem dlaczego — ten papier jest znacznie gorszy. Banknoty (mam na myśli szczególnie banknoty o nominałach: 500 tys., 1 mln i 2 mln) z tego ciągu zmodernizowanego krążące w obiegu wytrzymują ok. roku. Te banknoty, które produkuje de La Rue, żyją, jeśli tak można powiedzieć, ok. 2 lat. Wobec tego oszczędności przy produkcji na takim papierze są ewidentne. Nie decydowały one jednak o tej różnicy wynoszącej 31%. Wobec tego gdyby wziąć pod uwagę jeszcze dodatkowo fakt trwałości tego papieru, okazałoby się, że różnice w cenie produkcji sięgają 50–60%. To jest przepaść.</u>
          <u xml:id="u-177.4" who="#WitoldKoziński">Drugą kwestią są możliwości technologiczne PWPW. W dniu przetargu z całą pewnością PWPW nie była w stanie wyprodukować banknotów z hologramem, a także banknotów różniących się pod względem wielkości. Nie wiem, jaka jest sytuacja dzisiaj, minął rok. Wtedy wydolność technologiczna PWPW była bardzo niska. Mieliśmy niedobre doświadczenia z tą wytwórnią. Nie sądzę, aby w tej chwili Wysoką Izbę interesowała lista grzechów PWPW. Gdyby tak było, gotowi bylibyśmy udostępnić to wszystko, co mam tu na papierze spisane. Nie chcę jednakże tego czynić. Nie zależy nam na tym, aby informować o tym, co stanowi ewidentne grzechy tejże wytwórni. Generalnie można powiedzieć, iż nie było absolutnie żadnych szans na to, aby zlecić tę produkcję PWPW. Żadnych szans!</u>
          <u xml:id="u-177.5" who="#WitoldKoziński">Co jest przedmiotem naszego zmartwienia? Mennica przekształciła się w jednoosobową spółkę skarbu państwa w ciągu 7 miesięcy. Od mojej pierwszej rozmowy z dyrekcją PWPW, zmierzającej do nakłonienia dyrekcji do przekształcenia przedsiębiorstwa w jednoosobową spółkę skarbu państwa, minęło już 14 miesięcy i założyciel, to jest prezes NBP, nie otrzymał stosownych materiałów. Mogę się tylko domyślać, dlaczego tak się dzieje. Parę dni temu złożył mi wizytę jeden z pracowników - można powiedzieć funkcyjnych - wytwórni z pytaniem do NBP o preferowany czy też proponowany skład zarządu. No więc, właśnie. Odpowiedź była taka, że skład personalny zarządu jest sprawą przyszłej rady nadzorczej, a nie prezesa NBP, ani tym bardziej moją. Jest mi bardzo przykro, że tak się stało. Mamy w umowie zapisany warunek - myślę o firmie Thomasa de La Rue - który pozwala nam transferować technologię tej firmy do Polski. Chcemy jednak, aby PWPW była otwarta na zmiany własnościowe, ponieważ to daje możliwość pełnej kontroli tego, co się dzieje w zakładzie. A nie dzieje się dobrze, szczególnie w dziedzinie kosztów produkcji. Są one bardzo duże, zatrudnienie jest bardzo wysokie. Krótko mówiąc, firma ta wymaga jednak pewnego zrestrukturyzowania, również pod względem technologicznym.</u>
          <u xml:id="u-177.6" who="#WitoldKoziński">Opinia o jakości banknotów produkowanych przez Thomasa de La Rue w znacznej mierze (stwierdzam to z przykrością) kształtowana jest przez tak zwane publikatory. Na przykład jedna z poczytnych gazet codziennych drukuje takie oto wypowiedzi: to jest niedopuszczalne, żeby nowe pieniądze były tak niechlujnie wydrukowane — denerwuje się czytelnik (tu wymieniony z nazwiska) — znak wodny został całkowicie zadrukowany mikrodrukiem, co uniemożliwia jego identyfikację; to dyskwalifikuje nowe pieniądze pod względem graficznym. Sporymi literami jest to napisane. Wyobrażam sobie, iż przynajmniej część obywateli może być poruszona takim anonsem. Obiektywnie jest tak, iż ten druk wchodzi na znak wodny celowo, taki był zamysł. Tak ma być, to jest jedno z zabezpieczeń antykserycznych. Tego więc rodzaju rewelacja — która jednak wszczepia pewną niepewność obywatelom — zmierza w kierunku podważania autorytetu już nie tylko banku centralnego, ale chyba także i państwa.</u>
          <u xml:id="u-177.7" who="#WitoldKoziński">Dwa czy trzy dni temu ukazuje się nowy anons dotyczący pierwszego sfałszowanego banknotu o nominale 50 złotych. Banknot ten dotarł wczoraj do NBP, został zbadany i jest całkowicie autentyczny. Z całą pewnością można o nim powiedzieć to, że był moczony. I tyle. Z Poznania dociera wiadomość, iż 2 złote się rozpadło, wypadł ten centryczny element. Z Wrocławia z kolei nadchodzi nowa informacja o tym, iż złotówka nie ma rewersu. Tego rodzaju informacje, mogę to z całą odpowiedzialnością powiedzieć, są właśnie dezinformacją i niestety szkody płynące z podawania takich wiadomości społeczeństwu poniesiemy wszyscy. Czy z tego wynika, iż przy produkcji nie ma niebezpieczeństwa powstania błędów czy skaz na banknotach? Przypadków autentycznych wad, to jest takich, w których moglibyśmy stwierdzić, iż jakość banknotów nie spełnia warunków określonych w pierwotnie spisanej umowie, jeszcze nie zanotowaliśmy. Nie wykluczamy jednak, że w trakcie wprowadzania coraz to nowych serii (tych banknotów jest ogromna liczba, docelowo wyniesie ona ok. 550 mln) może się zdarzyć, że granica tolerancji dotyczącej marginesu, paska itd. zostanie przekroczona. Nie widzę żadnych powodów po temu, aby takiego banknotu nie wymienić. Ponadto koszty produkcji żadnego banknotu, którego wykonanie zostanie uznane za niezgodne z umową, nie obciążą polskiego podatnika.</u>
          <u xml:id="u-177.8" who="#WitoldKoziński">Szukałem specjalnie informacji, aby móc Wysoką Izbę powiadomić o tym, iż tolerancja w wypadku formatu banknotów wynosi plus minus 1 mm, przesunięcia elementów druku wykonanych różnymi technikami w stosunku do siebie - plus 1 mm, plus minus 2 mm, umiejscowienia niektórych zabezpieczeń, np. nitki zabezpieczającej, która jest wprowadzana w każdy banknot - plus minus 6 mm, znaku wodnego - plus minus 3 mm w każdą stronę. Nie ma żadnych możliwości, aby w tak ogromnej serii wszystkie banknoty były identyczne, i żeby wszystkie elementy, które tworzą znaki graficzne banknotu, idealnie komponowały się w całość, która nie zawiera żadnych odchyleń. Przeciwnie, banknoty poddawane są ogromnym ciśnieniom, mają prawo się odkształcić podczas produkcji, a więc trzeba założyć pewną tolerancję w wypadku odchyleń.</u>
          <u xml:id="u-177.9" who="#WitoldKoziński">Gdyby były jakieś dodatkowe pytania, bardzo proszę, jestem gotów na nie odpowiedzieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu prezesowi Witoldowi Kozińskiemu.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-178.2" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, czy to jest coś... Czy pan nie może się zapisać do głosu?</u>
          <u xml:id="u-178.3" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Kamiński: Czy to jest faza zadawania pytań? Jeśli tak, to mam pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-178.4" who="#AleksanderMałachowski">Nie. To jest, panie pośle, faza wystąpień w imieniu klubów.</u>
          <u xml:id="u-178.5" who="#AleksanderMałachowski">Chcę Wysokiej Izbie przypomnieć, że Sejm postanowił o wysłuchaniu 5-minutowych wystąpień w imieniu klubów i kół parlamentarnych w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-178.6" who="#AleksanderMałachowski">Może pan więc albo potem, na zakończenie, zadać pytanie, albo po prostu poprosić o głos i zabrać głos w tym trybie. Jak pan woli. Na razie udzielam głosu wedle kolejności zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-178.7" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu prezesowi.</u>
          <u xml:id="u-178.8" who="#AleksanderMałachowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-178.9" who="#AleksanderMałachowski">Jako pierwszego proszę o zabranie głosu pana posła Wiesława Szwedę z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#WiesławSzweda">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Któryś już raz z rzędu dyskutujemy tutaj na temat spraw związanych z denominacją złotego. Chciałbym powiedzieć, że trudno się zorientować w sytuacji. Prezes Narodowego Banku Polskiego stwierdza, że wszystko jest w porządku, że całkowicie zastosowano się do wszystkich zasad dotyczących wyłaniania i wybierania oferenta do druku banknotów, że wszystko jest zgodne z obowiązującymi zasadami. W prasie natomiast pojawiają się różnice w ocenie tej sprawy. Dotyczy to wypowiedzi przedstawicieli Państwowej Wytwórni Papierów Wartościowych, którzy twierdzą, że mają zarówno możliwości techniczne, jak i odpowiedni papier i mogą wydrukować banknoty nie tylko takiej samej jakości, jak funkcjonujące obecnie, ale nawet lepsze. Komu wierzyć? Sądzę, że musimy sami dokonać wyboru w tej materii, wypracować sobie pogląd. Na pewno nie ma mechanizmu, który by spełniał wszystkie warunki i pozwalał zająć takie stanowisko, że argumenty prezesa są decydujące i bardziej wartościowe.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#WiesławSzweda">Jeżeli chodzi o denominację, to trzeba przyznać, że w tej sprawie jest również wiele niejasności. Kiedy studiowałem ekonomię, uczono mnie, że pieniądz gorszy wypiera pieniądz lepszy, że pieniądz lepszy staje się środkiem oszczędności, natomiast w obrocie pozostaje pieniądz gorszy. Niestety, praktyka wskazuje wyraźnie, że w instytucjach finansowych, a przede wszystkim w sklepach, ludzie pozbywają się pieniędzy nowych, a w obiegu pozostają stare złote.</u>
          <u xml:id="u-179.2" who="#WiesławSzweda">Uważam, że należy rozwiać wszystkie wątpliwości w tej materii, by można było przywrócić właściwą wartość polskiego pieniądza i zaufanie do niego. Walka o zaufanie do polskiego pieniądza nie jest tylko powinnością Narodowego Banku Polskiego i rządu. Sądzę, że jest to powinność nas wszystkich, a przede wszystkim parlamentarzystów - bez względu na orientację polityczną. Uważamy, jako klub SLD, że informacja przedstawiona tu przez wiceprezesa Kozińskiego z pewnością przyczyni się do wzrostu tego zaufania. I dlatego w imieniu Klubu Parlamentarnego SLD wnoszę o przyjęcie tej informacji.</u>
          <u xml:id="u-179.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Wiesławowi Szwedzie z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, nie jest moją rolą bronienie banku, ale pozwolę sobie zauważyć, że teoria Kopernika-Greshama dotyczy jednak innej sprawy, nie pieniędzy w okresie denominacji, lecz po prostu pieniędzy lepszych i gorszych w rozumieniu ich wartości ekonomicznej. Tu chodzi o nasze nawyki; sam się jeszcze do tych pieniędzy nie przekonałem, bo ciągle mam trudności z przeliczaniem.</u>
          <u xml:id="u-180.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Józefa Gruszkę z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#JózefGruszka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Temat, jaki teraz poruszamy, jest niewątpliwie bardzo ważny. Pan prezes Narodowego Banku Polskiego był uprzejmy mówić nam o tych mankamentach, o których informacje zostały jak gdyby wyłowione przez środki masowego przekazu i które budzą pewien niepokój. Te niepokojące sprawy jednak bardzo polskie społeczeństwo interesują.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#JózefGruszka">Sprawa pierwsza. Przy druku tych nowych banknotów pominięta została zasada, która obowiązywała w Polsce i która obowiązuje w wielu krajach, a mianowicie nie podano, czyj to jest środek płatniczy. Opis na banknotach mówi tylko o Narodowym Banku Polskim. Nie napisano, że jest to środek płatniczy Rzeczypospolitej Polskiej. Myślę, że jest to bardzo poważny błąd, iż zostało to przez projektodawców pominięte.</u>
          <u xml:id="u-181.2" who="#JózefGruszka">Następny problem. Nie bardzo się zgadzam z wypowiedzią pana prezesa, że to, czy pasek jest trochę w lewo, czy trochę w prawo, czy margines jest grubszy, czy cieńszy, jest praktycznie nieważne, że wszystko jest do przyjęcia. Uważam, że jeśli chodzi o produkcję banknotów, które są polskim środkiem płatniczym, nie można okazywać takiej tolerancji. To jest ważna sprawa i należy na to zwrócić uwagę.</u>
          <u xml:id="u-181.3" who="#JózefGruszka">Jeśli chodzi o wybór oferenta, to na pewno teraz nie będziemy mogli dokładnie tej sprawy rozpatrzyć. Czy nie jest więc zasadne, aby Wysoka Izba zleciła zbadanie tej kwestii Najwyższej Izbie Kontroli? Chodzi tu o kilka spraw. Przecież jeżeli założycielem Państwowej Wytwórni Papierów Wartościowych jest prezes Narodowego Banku Polskiego, to nie bardzo wiadomo, dlaczego jako założyciel nie zabiega on o przekształcenie tejże firmy.</u>
          <u xml:id="u-181.4" who="#JózefGruszka">Druga sprawa: myślę, że rolą założyciela jest dbać o własną firmę, o to, żeby ona zarobiła, jeżeli prawdą jest, że może ona zapewnić pieniądze w ten sam sposób, w jaki zrobił to wytwórca, o którym pan prezes był uprzejmy wspomnieć.</u>
          <u xml:id="u-181.5" who="#JózefGruszka">I jeszcze pytanie: Czy z tego tytułu, że pieniądze mają mankamenty, które dostrzegają nie tylko fachowcy, otrzymano jakiś rabat w zapłacie za wykonanie zlecenia?</u>
          <u xml:id="u-181.6" who="#JózefGruszka">Mówiono w naszym kraju wiele o tym, że jednym z wcześniejszych oferentów, którzy drukowali banknoty polskie, był wytwórca niemiecki. Te pieniądze zostały wytworzone w 1991 r. Nie weszły do obiegu. Co się z nimi stało? Czy zostały, że tak powiem, „zmiałowane”? Jeżeli tak, to czyja to była decyzja? Dlaczego z tymi pieniędzmi to zrobiono? Kto poniósł konsekwencje?</u>
          <u xml:id="u-181.7" who="#JózefGruszka">Stawiam wniosek, ażeby Wysoka Izba rozpatrzyła możliwość zlecenia zbadania tej sprawy Najwyższej Izbie Kontroli.</u>
          <u xml:id="u-181.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Józefowi Gruszce z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Wojciecha Arkuszewskiego z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#WojciechArkuszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Tak się złożyło, że debatujemy na ten temat, kiedy większość parlamentu jest zajęta innymi pilnymi sprawami, i w dodatku są to sprawy trudne do zrozumienia dla niefachowców. Myślę, że byłoby dobrze, gdybyśmy jednak mieli na ten temat pisemny dokument. Jeżeli Wysoka Izba uważa, że tę sprawę warto podnieść, to musiała być jakaś podstawa - informacja na piśmie dotycząca różnych zarzutów tu podnoszonych, choćby druk umowy dotyczącej przygotowania pieniędzy, które zostały zniszczone. Trudno dyskutować o tym, czy defekty były ważne, czy nieważne na tej sali, gdzie, jak rozumiem, nie ma ani jednej osoby, która byłaby kompetentna w tej dziedzinie.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#WojciechArkuszewski">Powtarzam, żeby Sejm mógł debatować na ten temat, musiałby mieć pisemny dokument, skierować go do komisji, w komisji musieliby się do tego ustosunkować eksperci, inaczej - to jest strata czasu. Jeżeli posłowie wyrażają zastrzeżenia, to proponuję, żeby taki dokument NBP przedstawił i żeby na ten temat odbyła się przygotowana przez ekspertów debata.</u>
          <u xml:id="u-183.2" who="#WojciechArkuszewski">Jeżeli chodzi o Państwową Wytwórnię Papierów Wartościowych, rozumiem ubolewanie prezesa NBP. Natomiast myślę, że ta sprawa trochę za długo się przeciąga. Trudno sobie wyobrazić, żeby właściciel nie mógł sobie poradzić z jednym zakładem pracy. W końcu w kompetencji NBP nie ma tak wielu przedsiębiorstw.</u>
          <u xml:id="u-183.3" who="#WojciechArkuszewski">Klub Unii Wolności nie zgłasza żadnych zastrzeżeń. Ale rozumiemy te problemy i jeżeli takie będzie oczekiwanie Wysokiej Izby, to myślę, że się do niego przyłączymy.</u>
          <u xml:id="u-183.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Wojciechowi Arkuszewskiemu.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, pragnę dodać, że ta informacja została wprowadzona do porządku dziennego na żądanie jednego z klubów poselskich. Nic nie stoi na przeszkodzie, ażeby komisja, której pan jest wiceprzewodniczącym, jakby profesjonalnie zajmująca się tymi sprawami, przeprowadziła analizę tego problemu i uchwaliła dezyderat. Bo zgłoszono żądanie, by wprowadzić tę informację do porządku obrad i Izba to przyjęła, ale nie było mowy o żadnych pisemnych wnioskach. Tak jak to jest w zwyczaju, prezes przedstawił ustną informację.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#WojciechArkuszewski">Uważam, że to jest sprawa, o której naprawdę trudno wyrobić sobie zdanie bez dokładnego jej zbadania. Możemy to oczywiście „odfajkować” dzisiaj. Jeżeli jednak ktoś ma poważne wątpliwości, to powinna być przygotowana poważna odpowiedź na piśmie. Naprawdę trudno, żeby osoby niekompetentne decydowały o tym, czy to ma być 2 mm, 1 mm, czy pół milimetra...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#AleksanderMałachowski">Zgadzam się z panem, niemniej myślę, że tę sprawę byłoby łatwiej przeprowadzić w małym gronie, jakim jest Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów. Mniejsza o to; proszę bardzo, pański wniosek zostanie przekazany Prezydium Sejmu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#WojciechArkuszewski">To nie jest wniosek, panie marszałku. Pytam posłów, czy są zainteresowani. Jeżeli są, to wtedy musi być dokument, na podstawie którego przeprowadza się taką dyskusję. Oczywiście ustna informacja pana prezesa nie jest wystarczająca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#AleksanderMałachowski">Rozumiem, ale komisja mogłaby taki dezyderat uchwalić i tego zażądać.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Wojciechowi Arkuszewskiemu.</u>
          <u xml:id="u-188.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Andrzeja Aumillera z Unii Pracy o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#AndrzejAumiller">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Odnośnie do informacji, której udzielił nam pan prezes, cisną się pewne pytania. Pozwolę sobie je zadać. Skoro wiedzieliśmy już od roku 1990, że będziemy wymieniać pieniądze, czemu Państwowa Wytwórnia Papierów Wartościowych nie przygotowała się do tego? Czemu nie zakupiliśmy maszyn drukarskich na Zachodzie i nie poprawiliśmy jakości papieru? Może należało ten papier importować? Mam też inną wątpliwość - pan wspomniał, że nasz banknot może wytrzymać rok, a ten nowy będzie wytrzymywał dwa lata. Niemniej trzeba wziąć pod uwagę, że nowy banknot ma o 4 zera mniej i szybciej krąży, więc automatycznie będzie musiał szybciej się zużywać. Następna sprawa - interesuje mnie zabezpieczenie druku. Na ile dokładna jest kontrola Narodowego Banku Polskiego, czy te pieniądze są należycie liczone, sprawdzane, odbierane? Zabrakło mi tego w tej informacji. Mam również następującą wątpliwość: Dlaczego na banknotach data emisji to 25 marca 1994 r., a na monetach rok 1990? Przecież monety zostały dopuszczone do obiegu w tym roku. To mnie właśnie najbardziej dziwi - rok 1990 na monetach. Takie pytania cisną się na usta po udzieleniu tej informacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Andrzejowi Aumillerowi.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę pana posła Krzysztofa Kamińskiego z Konfederacji Polski Niepodległej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#KrzysztofKamiński">Panie Marszałku! Mam przyjemność przemawiać w imieniu klubu KPN, klubu, który prosił Wysoką Izbę o to, aby zająć się tym tematem. Po bardzo ogólnikowej niestety informacji pana prezesa będziemy prosić Wysoką Izbę, aby w głosowaniu odrzuciła tę informację. Do sprawy trzeba będzie wrócić z następujących powodów. Otóż pierwsze zasadnicze pytanie jest następujące (szczerze chcę je postawić, mimo że obrady nie są tajne): W jaki sposób polskie służby specjalne kontrolują proces druku pieniędzy poza granicami państwa? Panie prezesie, to jest sprawa strategiczna dla państwa polskiego. Przecież to jest najsilniejsza waluta w Europie Środkowej — 5 zł to dwa dolary. Czy pan zdaje sobie z tego sprawę? Zabawię się teraz w przedstawienie scenariusza science-fiction: Jeśli płacimy Anglikom czy jakiejkolwiek firmie 20 czy 40 mln dolarów za druk, to na przykład wywiad jakiegoś państwa mógłby za 50 mln dolarów kupić od tej firmy matryce, technologie i zalewać pieniędzmi polski rynek, psuć nam pieniądz, tak jak to robił kiedyś Fryderyk Wielki. Skąd pan wie, że nie może to się odbywać poza kontrolą polskich służb specjalnych, że należy przyjąć tezę, iż te pieniądze nie trafiają do Polski z innego źródła? Proszę pana, pojawiają się plotki horrendalne — ale plotki, o których trzeba mówić — że ludzie podejrzani, cudzoziemcy, przedstawiciele innych narodowości wpłacają w okienkach pocztowych po 50–70 tys. nowych złotych. Skąd, jak to jest możliwe?</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#KrzysztofKamiński">Proszę państwa, trzeba oczywiście rozmawiać o przekształceniach własnościowych w naszej wytwórni papierów wartościowych, ale to jest dziesiąta z rzędu sprawa. Najważniejsza strategiczna sprawa dla państwa to kontrola nad biciem własnej monety. Tymczasem przedstawiciele Państwowej Wytwórni Papierów Wartościowych oświadczają publicznie co innego - że technologia zastosowana przez Anglika jest technologią średniej klasy europejskiej, że jest technologią znaną w Polsce, że nie jest to żadna rewelacja. Powstaje pytanie: Co się stało z pieniędzmi wydrukowanymi kilka lat temu w Niemczech? Dlaczego zrezygnowano z serii: miasta polskie? Rzeczpospolita płaciła za to miliony dolarów. Przyzna pan, że kontrakt z Anglikiem na sumę rzędu 20 czy 40 mln dolarów - mówi się, że takie są koszty denominacji - to są ciężkie pieniądze. Te pieniądze nie wpłynęły do polskiej firmy.</u>
          <u xml:id="u-191.2" who="#KrzysztofKamiński">KPN uważa, że sprawą trzeciorzędną są różniące się marginesy na banknotach, przebarwienia itd. Możemy mieć gorszy i brzydszy pieniądz, ale taki, nad którym Rzeczpospolita ma pełną kontrolę. Chciałbym, aby pan zechciał na koniec tej debaty po męsku odpowiedzieć, jak państwo polskie kontroluje proces technologiczny druku, bo to najważniejsza sprawa. Proszę tylko nie mówić, że firma Thomasa de La Rue jest znana, poważana, że ufamy im, że wykluczone, żeby mogli komuś oddać matryce, dać się przekupić. Prawda, że drukują banknoty dla Zimbabwe czy Konga, ale mnie to nie interesuje. Poza tym chciałbym się dowiedzieć, jakie inne firmy brały udział w przetargu i dlaczego wybrani zostali akurat Anglicy, a także kto konkretnie - pani prezes Gronkiewicz-Waltz czy ktoś inny - ostatecznie podpisał decyzję: wybieram Anglika. Kto?</u>
          <u xml:id="u-191.3" who="#KrzysztofKamiński">Ostatnia sprawa: proszę powiedzieć, kiedy technologię, matryce, wszystko, co dotyczy tajemnicy produkcji tych pieniędzy, będzie miała Rzeczpospolita. Kiedy?</u>
          <u xml:id="u-191.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Krzysztofowi Kamińskiemu.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, obawiam się, że pan się domaga informacji o charakterze operacyjnym. Nie wiem, czy mam się zgodzić na to, by pan prezes takich informacji tutaj udzielał. Poczekamy na wyjaśnienie pana prezesa Kozińskiego.</u>
          <u xml:id="u-192.2" who="#AleksanderMałachowski">Proszę uprzejmie o zabranie głosu pana posła Jerzego Eysymontta z Parlamentarnego Koła Republikanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#JerzyEysymontt">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kwestia, którą poruszamy, jest rzeczywiście i ważna, i trudna. Pamiętajmy o tym, że denominacja, operacja, która jest przeprowadzana po raz pierwszy od bardzo wielu lat, była, jak nas zapewniano, wszechstronnie przygotowana. Na tym m.in. ma się opierać i powinno się opierać zaufanie całego społeczeństwa - ogromna większość społeczeństwa obraca przecież banknotami i monetami - do tego nowego polskiego pieniądza. Mówiono także o szerokiej i niezbędnej akcji informacyjnej. Zwracaliśmy na to uwagę także w trakcie prac nad ustawą w komisjach. Choć nie kwestionuję wyjaśnień, jakie nam pan prezes złożył - wierzę, że są rzetelne, sprawdzenie ich jest zresztą ogromnie trudne - mam pewną wątpliwość. Jeśli jest rzeczą normalną, że nawet w nowoczesnej technologii produkcji banknotów mogą istnieć dość znaczne odchylenia, jeśli chodzi o pewne wymiary i barwę, to czy nie należało - moim zdaniem tak - poinformować o tym społeczeństwa od razu. Przecież zapewne są eksperci, którzy potrafią takie rzeczy ocenić. Co innego, gdyby było wyraźnie powiedziane, że pewne odchylenia nie oznaczają, że banknot jest fałszywy. Takie rzeczy się dzieją, np. jeśli chodzi o franki szwajcarskie - i jest to normalne. Natomiast jeśli ta informacja pochodzi z prasy, radia, telewizji czy też bierze się z plotki, robi ona, jak to się mówi, złą krew. To zaś jest bardzo niedobre, ponieważ podważa zaufanie do pieniądza krajowego. Jest to jeden z absolutnie podstawowych elementów zdrowej gospodarki, a także zaufania do państwa, bo bank emisyjny jest mimo wszystko organem państwa. Przyznam się, że ta sprawa mnie niepokoi. Sądzę, że wyjaśnienia w tej kwestii nie są w pełni zadowalające. Być może nie na tej sali, ale w jakiejś innej formie powinniśmy otrzymać bardziej szczegółowe informacje, które mogłyby rozwiać wszelkie wątpliwości co do tego, że jest właśnie dokładnie tak. Pominę w tej chwili sprawę wyboru firmy, gdyż ufam, iż akurat ta informacja została przedstawiona w sposób w pełni kompetentny. Jeszcze raz jednak powiadam, iż nie może być takiej sytuacji, że społeczeństwo będzie miało zachwiane zaufanie do nowych polskich pieniędzy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Jerzemu Eysymonttowi z Parlamentarnego Koła Republikanie.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#AleksanderMałachowski">Pani poseł Aleksandra Małachowska chciałaby zadać pytanie.</u>
          <u xml:id="u-194.2" who="#AleksanderMałachowski">Zastanawiam się wprawdzie, czy pytanie zadane w tym momencie jest regulaminowe czy też powinno być zadane dopiero po podsumowaniu i udzieleniu odpowiedzi przez pana prezesa, ale bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#AleksandraMałachowska">Chciałam skierować pytanie do pana prezesa. Banknoty poza swoją funkcją zasadniczą środka płatniczego mają również funkcję związaną z masową edukacją historyczną. Stąd moje pytanie. Skoro pełnią one również funkcję dotyczącą edukacji historycznej, to byłoby dobrze, gdyby poprzez uwidocznione na nich wizerunki postaci funkcja ta była właściwie spełniana. Jest więc niedopuszczalne, że artysta plastyk rysuje tzw. regalia, czyli koronę królewską, niezgodnie z prawdą historyczną, lecz tylko tak, żeby było ładnie. Czy Narodowy Bank Polski dając zlecenie nie sprawował nadzoru; czy świadomy jest błędów? A jeżeli jest świadomy, to dlaczego błędy te toleruje?</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#AleksandraMałachowska">Chciałabym przypomnieć, że na banknocie 50-złotowym jest wizerunek Kazimierza Wielkiego w koronie z lilijkami francuskimi rodu Andegawenów, a więc korona ta jest stosunkowo późna. Natomiast ze źródeł wiemy, że Otton III w Gnieźnie w 1025 r. nałożył na głowę Bolesławowi swój diadem, który był zwykłą obręczą z kruszcu. Diadem był pochodzenia bizantyjskiego. Nie będę tu szerzej tych wyjaśnień roztaczać, jeśli państwo jesteście zainteresowani, odsyłam do artykułu prof. Ryszarda Palacza w przedostatniej „Polityce”.</u>
          <u xml:id="u-195.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję pani posłance Aleksandrze Małachowskiej.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Stanisław Wiśniewski, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#StanisławWiśniewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Z wykształcenia jestem drukarzem.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-197.2" who="#StanisławWiśniewski"> Przepracowałem w tym zawodzie 35 lat, miałem też w swojej pracy niezłe efekty. Nie przekonuje mnie więc w żaden sposób wyjaśnienie pana prezesa. Chciałbym jednak zadać panu prezesowi pytanie. Jakie jest stanowisko Narodowego Banku Polskiego wobec oficjalnego oświadczenia Polskiej Izby Druku i stanowiska Sekcji Poligrafów Naczelnej Organizacji Technicznej, że podejmowane w ostatnim czasie działania ze strony Narodowego Banku Polskiego zmierzają do wyeliminowania polskiego przemysłu poligraficznego jako konkurenta przemysłów w innych krajach? </u>
          <u xml:id="u-197.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Stanisławowi Wiśniewskiemu za pytanie.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#AleksanderMałachowski">Czy ktoś jeszcze chciałby zabrać głos? Nie.</u>
          <u xml:id="u-198.2" who="#AleksanderMałachowski">Lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-198.3" who="#AleksanderMałachowski">Proszę zatem pana prezesa Witolda Kozińskiego o udzielenie końcowych odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#WitoldKoziński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pozwolę sobie odpowiedzieć na pytania w takiej kolejności, w jakiej były zadawane.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#WitoldKoziński">Wszystkie nominały zawierają słowa: Rzeczpospolita Polska. Jest to wszakże uczynione mikrodrukiem. Rozwiązania dotyczące umieszczania nazwy kraju są bardzo różne. Spora część banknotów produkowanych na świecie w ogóle nie zawiera nazwy kraju, zawiera natomiast imię własne emitenta. Postąpiliśmy wobec tego w ten sposób, iż imię własne emitenta jest wydrukowane większymi literami, natomiast nazwa kraju emitenta...</u>
          <u xml:id="u-199.2" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#AleksanderMałachowski">Przepraszam bardzo, ale proszę państwa łaskawie o chwilę ciszy, dlatego że nie słychać wypowiedzi pana prezesa.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę kontynuować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#WitoldKoziński">Wobec tego można powiedzieć, iż nawet w wypadku gdyby banknot nie zawierał słów: Rzeczpospolita Polska, nie byłoby to błędem. Wszakże, jak już wyjaśniałem, słowa te zawiera.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#WitoldKoziński">Jeśli chodzi o kontrolę tego, co się działo (pytało o to paru posłów) w procesie wyłonienia zwycięzcy konkursu przetargu - bardzo proszę, mamy stosowną dokumentację; niezależnie od tego, czy się zwróci o nią Najwyższa Izba Kontroli czy też jakieś inne organa, zawsze będziemy gotowi ją udostępnić.</u>
          <u xml:id="u-201.2" who="#WitoldKoziński">Rabat w zapłacie, tak, jest to rodzaj rabatu, umowa bowiem mówi, iż w wypadku wyłowienia z masy banknotów takiego, który nie odpowiada standardom zabezpieczeń, zamiast niego zostanie wprowadzony banknot bez wad.</u>
          <u xml:id="u-201.3" who="#WitoldKoziński">Parę pytań dotyczyło banknotów wyprodukowanych w Niemczech. Przede wszystkim pragnę powiedzieć, iż cała ta emisja nie została zniszczona, są one dostępne; ich wadą było to, iż poziom zabezpieczeń był tak niski, że wprowadzenie ich do obiegu groziło katastrofą. Papier wartościowy, banknot, który nie wypełnia podstawowych standardów związanych z przeciwdziałaniem fałszerstwu, nie może być wprowadzony do obiegu.</u>
          <u xml:id="u-201.4" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Kamiński: Czy zapłacono za takie buble?)</u>
          <u xml:id="u-201.5" who="#WitoldKoziński">Panie pośle, że to jest bubel, okazało się ex post, w momencie zawierania umowy o produkcję banknotów zostało spożytkowane wszystko, co było wówczas dostępne, jeśli chodzi o wiedzę światową. Tak sądzę, ponieważ sam nie brałem w tym udziału.</u>
          <u xml:id="u-201.6" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Kamiński: A więc z góry zapłacono?)</u>
          <u xml:id="u-201.7" who="#WitoldKoziński">W okresie 3 lat dokonał się tak znaczny postęp technologiczny w zakresie zabezpieczenia banknotów, iż niestety, te nie odpowiadają wymaganiom i należało podjąć decyzję, czy je wprowadzać czy nie. Tydzień temu mówiłem na konferencji prasowej, iż mamy ekspertyzę laboratorium kryminalistycznego Komendy Głównej Policji, która nie pozostawia żadnych wątpliwości co do jakości tych banknotów.</u>
          <u xml:id="u-201.8" who="#WitoldKoziński">Dlaczego PWPW nie była przygotowana do produkcji? Nie wiem, należałoby o to zapytać dyrekcję PWPW. Sądzę, że było to związane z masową produkcją banknotów w latach 1989–1991, to jest w okresie tzw. wielkiej inflacji, kiedy, jak sądzę, wytwórni bardziej zależało na ilości niż jakości. Sądzę jednak, że bardziej kompetentną odpowiedź uzyska pan poseł z ust dyrektora wytwórni.</u>
          <u xml:id="u-201.9" who="#WitoldKoziński">Dlaczego data emisji monet i banknotów jest różna? Różna jest, ponieważ jakość monet nie była kwestionowana, wobec tego ich produkcja mogła być uznana przez NBP, banknoty pozostawiały wiele do życzenia, ich jakość nie mogła być uznana, wobec tego ich druk nastąpił powtórnie, stąd też różnice w datach emisji. Jeśli chodzi o działalność służb specjalnych, to jednak zasłonię się tajemnicą, której muszę być wierny. Powiem tylko tyle, iż polskie służby specjalne wiedziały o sprawie i były w sprawę zaangażowane. Powiem także, iż produkcja banknotów w kraju bynajmniej nie daje tego 100-procentowego bezpieczeństwa, iż produkcja ta może być infiltrowana przez służby specjalne. Znamy przypadki zaginięć papierów właśnie z Państwowej Wytwórni Papierów Wartościowych. Jeśli chodzi o wytwórnię Thomasa de La Rue, takich przypadków nie znamy.</u>
          <u xml:id="u-201.10" who="#WitoldKoziński">Jeśli chodzi o motywy historyczne, mogę powiedzieć tylko tyle, że zapewne wiele rzeczy przypomina lilię Burbonów — i lilijka harcerska także. Proces, że tak powiem, obróbki historycznej jest dokładny. NBP nie polega tutaj na własnych siłach, zawsze zamawiana jest ekspertyza. Nie sądzę, aby to, co znajdowało się na koronie Kazimierza Wielkiego, miało istotnie, poza przypadkowym podobieństwem, coś wspólnego z lilią Burbonów. Pozwoli jednak pani posłanka, ponieważ nie jestem znawcą tych spraw, iż sprawdzę tę supozycję. Nie sądzę, żeby była ona prawdziwa, niemniej jednak gotów jestem na piśmie przedstawić pani stosowne wyjaśnienie. Jeśli chodzi o stanowisko Polskiej Izby Druku — pierwotnie pytał o to pan poseł Wiśniewski — które zostało przedstawione w „Rzeczpospolitej”, to składa się ono jak gdyby z dwóch części. Klucza do sprawy należy szukać w tej drugiej części, mianowicie zamieszczona jest tam inwokacja dotycząca tego, dlaczego banknoty nie były produkowane w państwowej wytwórni, kiedy produkcja zostanie przeniesiona do Polski — to pytanie także zadano i dzisiaj. Otóż kwestię tę wyjaśniałem szczegółowo w części, która była poświęcona przebiegowi przetargu, powtórzę raz jeszcze, iż między zwycięzcą a PWPW istnieje przepaść technologiczna, a także przepaść mierzona kosztami produkcji. Różnice były olbrzymie i nie ulega żadnej wątpliwości, iż PWPW nie mogła sprostać ani pod jednym, ani pod drugim względem konkurencji. Czy produkcja zostanie przeniesiona? Mam nadzieję, że tak. Powtórzę raz jeszcze, iż umowa zawarta z firmą de La Rue zawiera klauzulę o przeniesieniu technologii i mam nadzieję, że nastąpi to stosunkowo szybko. Pytał pan poseł jeszcze o kwestię przekształcenia własnościowego wytwórni. Otóż, niestety, pisaliśmy do ministra przekształceń własnościowych, pisaliśmy do prezesa Rady Ministrów. Odpowiedź była taka, iż postępowanie może być wszczęte dopiero wtedy, kiedy wytwórnia złoży stosowne materiały, stosowne dokumenty. Powtarzam, po około 14 miesiącach oczekiwań takiego anonsu, takich dokumentów jeszcze nie otrzymaliśmy, wobec tego sądzę, że sama wytwórnia powinna być zainteresowana tym, aby takie dokumenty jak najszybciej dostarczyć. Jeśli chodzi o oświadczenie Państwowej Izby Druku, to w części, która stanowi jak gdyby kontrowersję merytoryczną, dotyczącą różnic w marginesach, bo wtedy się o tym mówiło, mogę powiedzieć tylko tyle, iż tolerancje są zachowane, a błędy w uzyskaniu marginesu powstały w procesie nakładania farby stalorytniczej. Papier o bardzo wysokiej wilgotności, sięgającej 60%, poddaje się wielkiemu ciśnieniu około 40 ton i może się on odkształcić. Dopóki więc izba druku mówi o odchyleniach w marginesach, mogę powiedzieć — tak jest, takie odchylenia się zdarzają, byle one się mieściły w granicach tolerancji. Naszym zdaniem w granicach tolerancji się mieszczą.</u>
          <u xml:id="u-201.11" who="#WitoldKoziński">Na koniec, panie marszałku pragnę uczynić taką uwagę...</u>
          <u xml:id="u-201.12" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#AleksanderMałachowski">Chciałbym, żeby to było słyszane na sali. Proszę państwa, już tylko chwila, zaraz przejdziemy do głosowania. Proszę umożliwić prezesowi zakończenie wypowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę, panie prezesie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#WitoldKoziński">Otóż nie o wszystkim - również i w takiej kwestii, jak sprawa banknotu - można mówić. Mogę powiedzieć wszakże, iż poziom zabezpieczeń jest wysoki i z całą pewnością ten banknot jest nie do sfałszowania.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#komentarz">(Poseł Stanisław Wiśniewski: Bardzo dziękuję, panie prezesie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Kamiński, jak rozumiem, chce zadać pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#KrzysztofKamiński">Panie prezesie, za zgodą pana marszałka chcę zadać panu parę dodatkowych pytań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#AleksanderMałachowski">O paru nie było mowy, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#KrzysztofKamiński">Przede wszystkim: Kiedy będą wydrukowane banknoty 100-złotowe i 200-złotowe i jaka firma - polska czy zagraniczna - będzie je drukować? Poza tym nie udzielił mi pan odpowiedzi na pytanie: Ile kosztował druk pieniędzy w Niemczech i kto podjął personalną decyzję o zapłacie za te buble, o których pan mówi? Dlaczego nie przeprowadzono badań na serii próbnej i nie zrezygnowano z kontrahenta niemieckiego? Po prostu: Ile Rzeczpospolitą kosztowały te decyzje?</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#KrzysztofKamiński">Kolejna sprawa. Na marce niemieckiej jest napisane, że jest to marka państwa niemieckiego, na franku - że to frank francuski. Tymczasem obywatelom polskim każe się z mikrodruku dowiadywać, że dany pieniądz jest pieniądzem Rzeczypospolitej Polskiej. Proszę państwa, na tych banknotach nie ma nigdzie nazwy naszego państwa, Rzeczypospolitej Polskiej. Zaś jeśli chodzi o mikrodruk, to, umówmy się, nie każdy może mikrodruk odczytać, szczególnie myślę tu o emerytach.</u>
          <u xml:id="u-207.2" who="#KrzysztofKamiński">Ostatnia sprawa. Zasłania się pan tajemnicą służbową czy państwową, nie odpowiadając na pytanie, w jaki sposób Rzeczpospolita kontroluje proces technologiczny druku w Anglii, co z matrycami, kiedy te matryce będą przekazane Polsce. To są jednak sprawy podstawowe. Bardzo więc proszę, by pan uzupełnił swoje wystąpienie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Stanisław Wiśniewski jeszcze pragnie zadać pytanie.</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#StanisławWiśniewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rozumiem napięcie i zdenerwowanie panujące na tej sali, ale sprawa ma pierwszorzędne znaczenie, jeśli chodzi o pracę pracowników polskiego przemysłu poligraficznego. Nie mogę przyjąć w dobrej wierze i z uznaniem wyjaśnienia pana prezesa. Nie będę wchodził w dyskusję merytoryczną, bo znam możliwości technologiczne Państwowej Wytwórni Papierów Wartościowych, znam kwalifikacje jej pracowników, gdyż sam uczestniczyłem w przygotowywaniu wielu wersji banknotów Narodowego Banku Polskiego. To stwierdzenie, które dziś pada na tej sali, godzi w dobre imię drukarzy polskich.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-209.2" who="#StanisławWiśniewski"> Nie może tak być, że deprecjonuje się możliwości wykonawcze, tak pod względem technologicznym, jak i przygotowania zawodowego kadry, którą nasz kraj posiada. To nie jest pierwszy taki przypadek - wiele asortymentów polskiej produkcji poligraficznej jest umieszczane poza granicami naszego kraju (np. skandal z drukiem nowych paszportów). Przecież nie można pozbawiać robotników polskich miejsca pracy. Łatwiej i przyjemniej jest jechać do Anglii, niż na ulicę Sanguszki w Warszawie, gdzie się mieści wytwórnia papierów wartościowych, to się wiąże z całym szeregiem profitów.</u>
          <u xml:id="u-209.3" who="#StanisławWiśniewski">Twierdzę, że dzisiejsza pana wypowiedź zawiera w sobie brak logiki myślenia. Jeśli bowiem pan przed chwilą stwierdził, panie prezesie, że Narodowy Bank Polski rozważa możliwość powierzenia dalszego druku banknotów tejże wytwórni, która nie może tego zrobić...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#AleksanderMałachowski">Przepraszam, panie pośle Wiśniewski, proszę o sformułowanie pytania. Pan już miał czas na wypowiedź.</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#komentarz">(Poseł Stanisław Wiśniewski: Dziękuję bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-210.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-210.3" who="#AleksanderMałachowski">Jeszcze pan poseł Bogdan Pęk, proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-210.4" who="#AleksanderMałachowski">Ale proszę panów posłów, żeby to były pytania, a nie wypowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#BogdanPęk">Panie Marszałku! Nie mogę nad jedną rzeczą przejść do porządku dziennego. Jak sądzę, także Prezydium Sejmu i prowadzący obrady powinni na to zwracać uwagę. W Izbie od pewnego czasu wytworzyła się sytuacja, której nie możemy tolerować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, proszę o zadanie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#BogdanPęk">Panie marszałku, chodzi o to, że pan prezes po prostu nie odpowiedział na kilka najistotniejszych pytań, które zostały zadane i które mogą Wysokiej Izbie rozjaśnić sytuację. Owe pieniądze, które były drukowane w RFN, przez ekspertów, jak sądzę, były zaprojektowane, ocenione, a następnie zapłacono za nie należność. Jakie to były straty, kto za to ponosi odpowiedzialność? To są pytania zasadnicze. Ponadto mam jeszcze pytanie dodatkowe. Mianowicie usłyszeliśmy niedawno podczas obrad Komisji Przekształceń Własnościowych, iż jest zamiar prywatyzacji Mennicy Państwowej. Czy pan prezes na ten temat zechciałby coś Wysokiej Izbie powiedzieć?</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#BogdanPęk">I na koniec, panie prezesie, bez urazy, ale wydaje się, że całokształt działań NBP...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle, to już nie jest pytanie. Proszę o ograniczenie się do zadawania pytań. Dopuściłem pana tylko do zadawania pytań, a nie składania oświadczeń. Kiedy będą oświadczenia, może pan złożyć oświadczenie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#BogdanPęk">To jednak skłania do zgłoszenia wniosku o przeprowadzenie kontroli przez Najwyższą Izbę Kontroli, bo wydaje się, że ta sprawa, delikatnie mówiąc, jest zadaniem, które przerosło Narodowy Bank Polski.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę, pan poseł Wojciech Błasiak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#WojciechBłasiak">Mam pytanie do pana prezesa. Czy pan prezes orientuje się, kto ma być inwestorem strategicznym przy zakupie 75% akcji Mennicy Państwowej?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję uprzejmie panu posłowi Błasiakowi.</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#AleksanderMałachowski">Więcej pytań nie ma.</u>
          <u xml:id="u-218.2" who="#AleksanderMałachowski">Czy pan prezes mógłby teraz udzielić krótkich odpowiedzi, dlatego że już chcemy przejść do głosowania?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#WitoldKoziński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Będę się starał. Wiem, że są sprawy może nawet ważniejsze, ale...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#AleksanderMałachowski">Ale proszę nie przeciągać zbytnio.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#WitoldKoziński">Dobrze. Banknoty o nominałach 100 i 200 zł są w zasadzie wyprodukowane. Część z nich znajduje się w skarbcach Narodowego Banku Polskiego. Moment wprowadzenia do obiegu jest jeszcze dyskutowany, tzn. nie jest nic...</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Proszę mówić głośniej.)</u>
          <u xml:id="u-221.2" who="#WitoldKoziński">Przykro mi bardzo, że mówię tak mało donośnym głosem.</u>
          <u xml:id="u-221.3" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Kamiński: Więcej czadu.)</u>
          <u xml:id="u-221.4" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#AleksanderMałachowski">Proszę podnieść poziom odtwarzania.</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo, panie prezesie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#WitoldKoziński">Jeśli chodzi o ilość, to jeszcze jest to możliwe, jeśli chodzi o jakość - nie wiem... Moment wprowadzenia tych banknotów jest jeszcze dyskutowany.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o nieprzerywanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#WitoldKoziński">Sądzę, że wprowadzenie banknotów o nominałach 100 i 200 zł odbędzie się na przełomie I i II kwartału br. Ile kosztował druk banknotów „niemieckich”? Powiem z pamięci, ponieważ nie mam głowy do liczb i nie obciążam się nimi.</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-225.2" who="#WitoldKoziński"> Około 200 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-225.3" who="#komentarz">(Głos z sali: W którym roku?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#AleksanderMałachowski">Proszę bardzo państwa o nieprzerywanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#WitoldKoziński">Wydaje mi się, że w 1992 r.</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Dlaczego?)</u>
          <u xml:id="u-227.2" who="#WitoldKoziński">200 mld starych złotych.</u>
          <u xml:id="u-227.3" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Kamiński: 200 mld zł strat.)</u>
          <u xml:id="u-227.4" who="#WitoldKoziński">Około 200 mld zł. Proszę wszakże o wyrozumiałość, mogę się mylić. Jeśli panu posłowi zależy...</u>
          <u xml:id="u-227.5" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Kamiński: Za buble?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#AleksanderMałachowski">Panie pośle Kamiński, zadał pan już wszystkie pytania. Proszę wysłuchać odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#WitoldKoziński">Jeśli chodzi o ten mikrodruk, który pana posła tak zbulwersował, to chcę powiedzieć, że Narodowy Bank Polski jest własnością państwa polskiego. Nie widzę w nim nic zdrożnego...</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#komentarz">(Poseł Ewa Spychalska: Ale proszę mówić do mikrofonu, nie do pana posła Kamińskiego.)</u>
          <u xml:id="u-229.2" who="#WitoldKoziński">Jeśli na banknotach pojawia się nazwa polskiego banku centralnego, to, jak już Wysokiej Izbie mówiłem, nie jest to żaden ewenement. Bardzo często się zdarza, iż na banknotach drukowana jest tylko nazwa banku centralnego.</u>
          <u xml:id="u-229.3" who="#WitoldKoziński">Jeśli chodzi o proces technologiczny - raz jeszcze wobec tego powtórzę - to mamy dobrą wolę, w kontrakcie jest klauzula, która mówi o tym, że technologie zostaną transferowane do Polski. Rozmowy w tej sprawie możemy rozpocząć nie później niż do końca lutego.</u>
          <u xml:id="u-229.4" who="#WitoldKoziński">Jeśli chodzi o to, o czym mówił pan poseł Wiśniewski, to jest mi bardzo przykro, ale tak jak pan chciałbym, aby polskie banknoty od początku były drukowane w Polsce. Niestety, regulamin przetargu jest bezwzględny i muszę powiedzieć, że Państwowa Wytwórnia Papierów Wartościowych pozostawia bardzo wiele do życzenia pod każdym względem.</u>
          <u xml:id="u-229.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Organem założycielskim jest...)</u>
          <u xml:id="u-229.6" who="#WitoldKoziński">Organem założycielskim jest prezes NBP, jednak wpływ NBP na to, co się dzieje i co działo się w wytwórni, muszę powiedzieć, nie był specjalnie duży, a w dziele przekształcenia PWPW w spółkę skarbu państwa zbliżony do zera. Czekamy już 14 miesięcy na to, aż stosowne papiery wpłyną do Ministerstwa Przekształceń Własnościowych, a także do założyciela, tj. do prezesa NBP. Sądzę, iż w interesie obu stron - NBP i wytwórni - leży przyspieszenie tego procesu.</u>
          <u xml:id="u-229.7" who="#WitoldKoziński">Jeśli chodzi o Mennicę Państwową i prywatyzację, to nie jestem w stanie powiedzieć, kto będzie strategicznym inwestorem. Umowa werbalna, nieformalna, była taka, iż tym inwestorem strategicznym może być NBP. Pismo do pana ministra przekształceń, zdaje mi się, leży i być może w tym roku dokonamy stosownego zakupu akcji tego sprawnego, jak mi się wydaje, przedsiębiorstwa.</u>
          <u xml:id="u-229.8" who="#komentarz">(Poseł Ewa Spychalska: Pismo jest.)</u>
          <u xml:id="u-229.9" who="#WitoldKoziński">Pismo jest, pani przewodnicząca, pozostaje tylko kwestia decyzji wicepremiera, ministra finansów w tej sprawie: czy się zgadza czy nie.</u>
          <u xml:id="u-229.10" who="#WitoldKoziński">Wydaje mi się, panie marszałku, że nie przeoczyłem żadnego pytania. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-229.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#AleksanderMałachowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-230.2" who="#AleksanderMałachowski">Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm przyjął do wiadomości informację prezesa Narodowego Banku Polskiego, przedstawioną przez I zastępcę prezesa tegoż banku pana Witolda Kozińskiego, na temat przyczyn druku polskich pieniędzy za granicą, ich jakości i stanu zabezpieczenia procesu druku przez polskie służby oraz przyczyn rezygnacji z druku banknotów w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-230.3" who="#AleksanderMałachowski">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-230.4" who="#AleksanderMałachowski">Pan poseł Kamiński zgłasza sprzeciw.</u>
          <u xml:id="u-230.5" who="#AleksanderMałachowski">W związku ze zgłoszonym sprzeciwem przystąpimy do głosowania nad tą sprawą w stosownej chwili.</u>
          <u xml:id="u-230.6" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Przystępujemy do zapowiedzianej wcześniej serii głosowań. Przykro mi, że to się opóźniło.</u>
          <u xml:id="u-230.7" who="#AleksanderMałachowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu 19 porządku dziennego: Projekt uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie uchwalenia ustawy budżetowej na 1995 rok.</u>
          <u xml:id="u-230.8" who="#AleksanderMałachowski">Sejm wysłuchał uzasadnienia projektu uchwały przedstawionego przez wicemarszałka Sejmu pana Józefa Zycha, przeprowadził pierwsze czytanie i przystąpił do drugiego czytania, w czasie którego zgłoszono poprawki.</u>
          <u xml:id="u-230.9" who="#AleksanderMałachowski">W związku z tym Sejm skierował projekt uchwały do Komisji Ustawodawczej. Komisja Ustawodawcza przedstawiła sprawozdanie o poprawkach do projektu uchwały zgłoszonych w drugim czytaniu, zawarte w druku nr 850.</u>
          <u xml:id="u-230.10" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Jerzego Jaskiernię.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#JerzyJaskiernia">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Komisja Ustawodawcza zgodnie z dyspozycją, jaką podjęła Wysoka Izba, rozpatrzyła obie poprawki zgłoszone przez pana posła Krzysztofa Króla.</u>
          <u xml:id="u-231.1" who="#JerzyJaskiernia">Poprawka nr 1 w oryginalnym brzmieniu przewidywała zastąpienie słów: „w ciągu 3 miesięcy” słowami: „w ciągu 2 miesięcy”. Komisja Ustawodawcza stwierdziła, że celem tej propozycji nie jest ustalenie stanu faktycznego, jeśli chodzi o kwestię, jak długo trwało rozpatrywanie budżetu w Sejmie, tylko wskazanie, że został spełniony konstytucyjny termin 3 miesięcy. Pan poseł Krzysztof Król potwierdził, że również jego intencją było rozróżnienie tych dwóch sytuacji i wniósł autopoprawkę, która przewiduje zastąpienie słów: „w ciągu 3 miesięcy” wyrazami: „w konstytucyjnym terminie 3 miesięcy”. Komisja Ustawodawcza stwierdziła, że jest to poprawka właściwa i rekomenduje Wysokiej Izbie przyjęcie poprawki nr 1.</u>
          <u xml:id="u-231.2" who="#JerzyJaskiernia">Poprawka nr 2 przewiduje dodanie nowych słów w brzmieniu, które Wysoka Izba otrzymała w sprawozdaniu w druku nr 850. Mówi się, że Sejm RP oczekuje na orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego w sprawie wniosku prezydenta RP dotyczącego zgodności ustawy budżetowej z Konstytucją RP, a następnie na podpisanie przez prezydenta ustawy bądź odmowę jej podpisania i skierowanie do Sejmu celem ponownego rozpatrzenia. Komisja Ustawodawcza szczegółowo rozważyła tę poprawkę i stwierdza, że nie jest ona zgodna z logiką proponowanej uchwały Sejmu RP. Komisja nie kwestionuje, że tego typu treści mogą być zasadne. Tego typu swoisty apel, zwrócenie się z oczekiwaniami do prezydenta, może mieć miejsce, ale w innym trybie niż tryb tej uchwały, którą Wysoka Izba rozpatruje. Jest to bowiem projekt uchwały interpretacyjnej, której punkt ciężkości wiąże się ze stwierdzeniem, że konstytucja zawiera określony reżim związany z uchwaleniem budżetu. Są to określone terminy konstytucyjne i tylko w tym zakresie Sejm się wypowiada, niejako dokonując autentycznej interpretacji odpowiednich postanowień ustawy konstytucyjnej. Natomiast nie jest zamiarem Sejmu w ramach tej uchwały zamieszczać inne apele, sugestie, propozycje czy oceny, które mogłyby naruszyć charakter tej propozycji. W związku z powyższym komisja rekomenduje Wysokiej Izbie odrzucenie poprawki nr 2.</u>
          <u xml:id="u-231.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#AleksanderMałachowski">Może pan poseł pozostanie, na wypadek gdyby były jakieś wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-232.2" who="#AleksanderMałachowski">Przechodzimy do głosowania nad poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-232.3" who="#AleksanderMałachowski">W pierwszej poprawce do akapitu drugiego wnioskodawcy proponują wyrazy „w ciągu trzech miesięcy” zastąpić wyrazami „w konstytucyjnym terminie trzech miesięcy”.</u>
          <u xml:id="u-232.4" who="#AleksanderMałachowski">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-232.5" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-232.6" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do akapitu drugiego rozpatrywanego projektu uchwały, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-232.7" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-232.8" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-232.9" who="#AleksanderMałachowski">W głosowaniu wzięło udział 396 posłów. Za poprawką głosowało 393 posłów, przeciw - nikt, wstrzymało się od głosu 3 posłów.</u>
          <u xml:id="u-232.10" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę do akapitu drugiego projektu uchwały przyjął.</u>
          <u xml:id="u-232.11" who="#AleksanderMałachowski">W poprawce drugiej wnioskodawcy proponują dodanie nowego akapitu, trzeciego, w brzmieniu zawartym w sprawozdaniu komisji. Przed chwilą pan poseł odczytał brzmienie, nie będę tego powtarzał.</u>
          <u xml:id="u-232.12" who="#AleksanderMałachowski">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-232.13" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-232.14" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki polegającej na dodaniu nowego, trzeciego akapitu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-232.15" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-232.16" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-232.17" who="#AleksanderMałachowski">W głosowaniu wzięło udział 395 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 15 posłów, przeciw - 368, wstrzymało się od głosu 12 posłów.</u>
          <u xml:id="u-232.18" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm poprawkę polegającą na dodaniu nowego akapitu, trzeciego, odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-232.19" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Przystępujemy teraz do głosowania nad całością projektu uchwały.</u>
          <u xml:id="u-232.20" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest z przyjęciem projektu uchwały w sprawie uchwalenia ustawy budżetowej na 1995 rok w brzmieniu proponowanym w druku nr 848, wraz z przyjętą poprawką, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-232.21" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-232.22" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-232.23" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 393 posłów. Za przyjęciem uchwały głosowało 382 posłów, przeciw - nikt, wstrzymało się od głosu 11 posłów.</u>
          <u xml:id="u-232.24" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm podjął uchwałę w sprawie uchwalenia ustawy budżetowej na 1995 rok.</u>
          <u xml:id="u-232.25" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Jaskierni.</u>
          <u xml:id="u-232.26" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-232.27" who="#AleksanderMałachowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu 20 porządku dziennego: Pierwsze czytanie komisyjnego projektu rezolucji w sprawie przeciwdziałania bezrobociu wśród młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-232.28" who="#AleksanderMałachowski">Sejm wysłuchał uzasadnienia przedstawionego przez posła Jana Burego, przeprowadził dyskusję oraz przystąpił do drugiego czytania.</u>
          <u xml:id="u-232.29" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-232.30" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu rezolucji w sprawie przeciwdziałania bezrobociu wśród młodzieży, w brzmieniu proponowanym w druku nr 789, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-232.31" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-232.32" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-232.33" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 393 posłów. Za przyjęciem projektu rezolucji opowiedziało się 388 posłów, przeciw - 1, wstrzymało się 4 posłów.</u>
          <u xml:id="u-232.34" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm podjął rezolucję w sprawie przeciwdziałania bezrobociu wśród młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-232.35" who="#AleksanderMałachowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu 21 porządku dziennego: Projekt oświadczenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie 75 rocznicy powrotu Pomorza Nadwiślańskiego do Polski.</u>
          <u xml:id="u-232.36" who="#AleksanderMałachowski">Sejm wysłuchał uzasadnienia projektu oświadczenia przedstawionego przez posła Jana Wyrowińskiego oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-232.37" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-232.38" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu oświadczenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie 75 rocznicy powrotu Pomorza Nadwiślańskiego do Polski, w brzmieniu proponowanym w druku nr 836, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-232.39" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-232.40" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-232.41" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 396 posłów. Za przyjęciem projektu oświadczenia opowiedziało się 390 posłów, przeciw - 1, wstrzymało się 5 posłów.</u>
          <u xml:id="u-232.42" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm przyjął oświadczenie w sprawie 75 rocznicy powrotu Pomorza Nadwiślańskiego do Polski.</u>
          <u xml:id="u-232.43" who="#AleksanderMałachowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu 22 porządku dziennego: Informacja prezesa Narodowego Banku Polskiego Hanny Gronkiewicz-Waltz na temat przyczyn druku polskich pieniędzy za granicą, ich jakości, stanu zabezpieczenia procesu druku przez polskie służby oraz przyczyn rezygnacji z druku banknotów w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-232.44" who="#AleksanderMałachowski">Sejm wysłuchał informacji przedstawionej przez I zastępcę prezesa Narodowego Banku Polskiego pana Witolda Kozińskiego oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-232.45" who="#AleksanderMałachowski">Prezydium Sejmu zaproponowało przyjęcie informacji do wiadomości.</u>
          <u xml:id="u-232.46" who="#AleksanderMałachowski">Wobec tej propozycji zgłoszono sprzeciw.</u>
          <u xml:id="u-232.47" who="#AleksanderMałachowski">Przechodzimy zatem do głosowania nad propozycją Prezydium Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-232.48" who="#AleksanderMałachowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-232.49" who="#AleksanderMałachowski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem do wiadomości informacji na temat przyczyn druku polskich pieniędzy za granicą, ich jakości, stanu zabezpieczenia procesu druku przez polskie służby oraz przyczyn rezygnacji z druku banknotów w Polsce, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-232.50" who="#AleksanderMałachowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-232.51" who="#AleksanderMałachowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-232.52" who="#AleksanderMałachowski">Głosowało 398 posłów. Za przyjęciem informacji opowiedziało się 99 posłów, przeciw - 218, wstrzymało się 81 posłów.</u>
          <u xml:id="u-232.53" who="#AleksanderMałachowski">Stwierdzam, że Sejm informację odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-232.54" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Na tym kończymy rozpatrywanie punktów porządku dziennego w dniu dzisiejszym.</u>
          <u xml:id="u-232.55" who="#AleksanderMałachowski">Proszę posła sekretarza o odczytanie komunikatów. Posłów proszę o pozostanie na sali, ponieważ są jeszcze 3 oświadczenia poselskie.</u>
          <u xml:id="u-232.56" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o przeczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#WitoldFirak">Bezpośrednio po zakończeniu obrad odbędzie się posiedzenie Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej w sali kolumnowej.</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#WitoldFirak">Po zakończeniu obrad w dniu dzisiejszym, bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy w obradach odbędzie się zebranie Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego w sali nr 118.</u>
          <u xml:id="u-233.2" who="#WitoldFirak">Pani poseł Barbara Labuda zaprasza członkinie Parlamentarnej Grupy Kobiet na krótkie, zwołane w trybie pilnym zebranie, które odbędzie się dzisiaj, zaraz po zakończeniu obrad Sejmu, w sali kinowej w nowym Domu Poselskim.</u>
          <u xml:id="u-233.3" who="#WitoldFirak">Zaplanowane na dzisiaj posiedzenie Komisji Zdrowia zostało przeniesione na 7 lutego, tj. wtorek, o godz. 12 w sali nr 12.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#AleksanderMałachowski">Informuję, że zgłosili się posłowie w celu złożenia oświadczeń poselskich.</u>
          <u xml:id="u-234.2" who="#AleksanderMałachowski">Bardzo proszę o pozostanie na sali i uważne ich wysłuchanie.</u>
          <u xml:id="u-234.3" who="#AleksanderMałachowski">Głos zabierze pan poseł Mieczysław Krajewski z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-234.4" who="#AleksanderMałachowski">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#MieczysławKrajewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Od wielu miesięcy toczy się w Polsce, głównie z inicjatywy prezydenta, walka polityczna. Prezydent RP dąży z całą determinacją do rozwiązania Sejmu. W ostatnim okresie zaś walka parlamentarna koncentruje się przede wszystkim na ustawie budżetowej i ustawach okołobudżetowych.</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#MieczysławKrajewski">Walka ta jest prowadzona przeciwko koalicji PSL–SLD. Dążenia prezydenta niezmiennie koncentrują się na dyskredytacji i paraliżowaniu działań koalicji rządowej. Po tzw. spotkaniu drawskim wysiłki prezydenta zmierzały także do wywołania kryzysu i destabilizacji w tzw. prezydenckich resortach - MON, MSZ i MSW. Jak się wydaje, dzięki ustępliwości koalicji to ognisko zapalne mogłoby być wygaszone.</u>
          <u xml:id="u-235.2" who="#MieczysławKrajewski">Ostatnie dwa miesiące przyniosły nowy, istotny element w walce prezydenta z koalicją. Mianowicie prezydent dostrzegł szansę na rozbicie koalicji PSL–SLD i skoncentrował swój atak przede wszystkim na PSL, na premierze Pawlaku i peeselowskich ministrach. Tak można by, moim zdaniem, zarysować główne płaszczyzny toczącej się walki: z jednej strony z koalicją PSL–SLD, a z drugiej strony z parlamentem, głównie z Sejmem.</u>
          <u xml:id="u-235.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-235.4" who="#MieczysławKrajewski">Dzisiaj rodzi się przede wszystkim pytanie, czy prezydent zgodnie z konstytucją mógłby rozwiązać Sejm, a co za tym idzie — i Senat? Na to pytanie na szczęście Sejm już udzielił odpowiedzi. Krótko odpowiadając — nie, zgodnie z tym, co uchwaliliśmy przed chwilą. Przy czym „falandyzacja” prawa poszła tak daleko, że pod ciśnieniem tego zaczęliśmy mylić proces uchwalenia ustawy — z ponownym uchwaleniem ustawy.</u>
          <u xml:id="u-235.5" who="#MieczysławKrajewski">Z ponownym uchwaleniem ustawy mamy do czynienia wtedy, jak wszyscy tu dobrze wiemy, kiedy odrzucamy prezydenckie weto większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy posłów. W tym wypadku nieprzypadkowo jest mowa o ponownym uchwaleniu ustawy, a nie o uchwaleniu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-235.6" who="#MieczysławKrajewski">Jednak Sejm ugiął się przed tą „falandyzacją” i tak zaplanował swoje działanie, że właściwie w dniu 3 lutego miał możliwość ponownego uchwalenia budżetu. To właśnie nie satysfakcjonowało prezydenta. Prezydent przeciągnął swój trzydziestodniowy okres konstytucyjny na prace nad budżetem, uciekając się w gruncie rzeczy do zabiegu, który podpowiedział mu prof. Falandysz, iż może skierować budżet do Trybunału Konstytucyjnego. Odpowiedzi, czy budżet jest zgodny z konstytucją, będzie udzielał Trybunał.</u>
          <u xml:id="u-235.7" who="#MieczysławKrajewski">Równocześnie prezydent skierował do marszałków Sejmu i Senatu pismo z prośbą o wyrażenie opinii o ewentualnym rozwiązaniu Sejmu na podstawie art. 21 ust. 4 „małej konstytucji”, który właśnie dotyczy terminu. Tutaj odpowiedź jest jasna, ale o co chodzi?</u>
          <u xml:id="u-235.8" who="#MieczysławKrajewski">Chodzi o to, że tu znowu mamy, że tak powiem, manipulowanie. Gdyby więc, moim zdaniem, wyrzucić to słowo „ewentualnie”, które jest coraz bardziej wątpliwe, to w istocie byłaby to podstawa do postawienia prezydenta przed Trybunałem Stanu. Chcę powiedzieć, że to „ewentualnie” wisi na włosku. Możemy jeszcze dzisiaj w nocy przekonać się, że nie chodzi tu o „ewentualnie”.</u>
          <u xml:id="u-235.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Mieczysławowi Krajewskiemu.</u>
          <u xml:id="u-236.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Zofię Wilczyńską z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#ZofiaWilczyńska">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Oświadczenie, które za chwilę przedstawię, miało być przedstawione dwa tygodnie temu. Chciałabym powiedzieć państwu o tym z całą świadomością.</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#ZofiaWilczyńska">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Stwierdzenie, że Polska to kraj, w którym absolutnie nic się nie dzieje, byłoby ogromnym paradoksem. Od 1989 r. w Rzeczypospolitej mają miejsce wydarzenia bardzo różne, dobre i mniej dobre, ale za to obfitujące w elementy pewnego rodzaju tragikomedii, wzmagane przez pewne ośrodki czy raczej centralny ośrodek władzy. Zmieniliśmy w tym czasie 2 prezydentów, 3 parlamenty, z naszym włącznie, i 7 rządów. Nie byłoby w tym nic dziwnego czy zaskakującego, gdybyśmy zechcieli jednak przypomnieć sobie, że patrzy na ten ośrodek władzy, na rząd i na nas 1/3 naszego społeczeństwa. Ta 1/3 naszego społeczeństwa to dzieci i młodzież, które - chciałoby się powiedzieć - nijak zrozumieć nie mogą wydarzeń stale następujących po sobie w naszym kraju.</u>
          <u xml:id="u-237.2" who="#ZofiaWilczyńska">Szanowni Państwo! Dlaczego właśnie o tym mówię? Mówię, bo mam ku temu prawo, to po pierwsze. Po drugie, dnia 24 stycznia 1991 r. Sejm X kadencji po raz pierwszy wyraził zgodę na ratyfikację Konwencji o Prawach Dziecka, wyraził ją zdecydowaną większością głosów. Nie kłamię, kiedy mówię, iż miałam szczęście być posłem sprawozdawcą. Po raz pierwszy w powojennej Polsce utworzono, wspólnie z UNICEF, TPD, międzykomisyjny zespół do spraw dzieci, który zajmował się najmłodszymi.</u>
          <u xml:id="u-237.3" who="#ZofiaWilczyńska">Po 4 latach od ratyfikacji tego dokumentu chciałabym się dowiedzieć — i nie tylko ja, lecz i innymi członkowie międzykomisyjnego zespołu do spraw dzieci, członkowie podkomisji do spraw dzieci przy Komisji Polityki Społecznej — co się zmieniło w prawodawstwie polskim. Głównym celem i zamierzeniem ratyfikacji w myśl art. 32 lit. g wówczas obowiązującej konstytucji jest bowiem zmiana prawa i dostosowanie do wymogów konwencji.</u>
          <u xml:id="u-237.4" who="#ZofiaWilczyńska">Panie Marszałku! Panie i Panowie! Zdaję sobie sprawę, że oświadczenia nie mają mocy sprawczej, ale wymogiem konwencji ustanowionej przez Organizację Narodów Zjednoczonych jest konieczność składania co 2 lata sprawozdań. Wkrótce będzie składane drugie sprawozdanie do ONZ. Chciałabym prosić, ażeby to sprawozdanie było przedstawione Wysokiej Izbie, abyśmy mogli się dowiedzieć, co w ciągu 4 lat od ratyfikacji konwencji uczynił rząd, by sytuacja dzieci i młodzieży w Polsce w świetle Konwencji o Prawach Dziecka była inna.</u>
          <u xml:id="u-237.5" who="#ZofiaWilczyńska">Proszę Państwa! Możliwe, że mówienie o tym w tej chwili rozmija się z celem. Wszyscy jesteśmy podnieceni i każdy z nas myśli o tym, co będzie w nocy, co będzie jutro. Nie zapominajmy jednak, że naprawdę patrzą na nas dzieci.</u>
          <u xml:id="u-237.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję pani posłance Zofii Wilczyńskiej.</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Rulewskiego.</u>
          <u xml:id="u-238.2" who="#AleksanderMałachowski">Jest to ostatni z zapisanych do głosu posłów.</u>
          <u xml:id="u-238.3" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-238.4" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o umożliwienie wygłoszenia oświadczenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#JanRulewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Od dłuższego czasu media wielokrotnie podają, że pan marszałek Oleksy często komentuje zachowania prezydenta Wałęsy. Dzisiaj media podały, że pan marszałek Oleksy rzucił hasło przyspieszonych wyborów prezydenckich. Komentarze nie zawsze odnoszą się do stosunku Sejmu, który pan marszałek powinien godnie reprezentować, do urzędu prezydenta. Zwykle mają charakter kampanii antyprezydenckiej bądź - jak ja twierdzę - kampanii prezydenckiej. Uważam, że marszałkowi Oleksemu ten urząd nawet przystoi lub jest mu bliski. Prosiłbym jednak, by tę kampanię prowadził on w sposób jawny, a nie zza wysokiego fotela marszałka Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Rulewskiemu.</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#AleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Adama Halbera.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#AdamHalber">Czcigodny Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Jakby antycypując wydarzenia, które mogą nas czekać, chciałbym zwrócić uwagę na możliwą podwójną interpretację przez pana prezydenta sformułowań zawartych w „małej konstytucji”, w których powiada się, że pan prezydent zasięga opinii marszałka Sejmu lub też w ogóle zasięga opinii. Otóż chciałbym przypomnieć, że w momencie w którym pan premier ma zasięgnąć opinii pana prezydenta w sprawie powołania ministrów, pan prezydent mówi: Jeśli moja opinia jest negatywna, ministrów nie wolno powołać. Chciałbym jednak (powiadam — antycypując) spytać: Jak pan prezydent potraktuje opinię marszałków Sejmu i Senatu, którzy powiedzą: nie, Sejmu rozwiązać nie wolno; czy także jako negatywną opinię o rozwiązaniu parlamentu? To, powiadam raz jeszcze, jest moja wątpliwość, która mogłaby ewentualnie uaktualnić się w momencie, kiedy pan prezydent spyta panów marszałków Sejmu i Senatu o ich opinię. Pytam raz jeszcze: Czy to jest tak, że pan premier musi pytać o opinię w sprawie powołania ministrów, i kiedy pan prezydent wyda opinię negatywną, to pan premier powołać ministrów nie może, natomiast jeśli pan prezydent pyta marszałków Sejmu i Senatu o opinię i ci wyrażają opinię negatywną, to pan prezydent może podjąć decyzję taką, jaką chce? Taka jest moja wątpliwość, którą się chciałem z państwem podzielić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#AleksanderMałachowski">Było to ostatnie oświadczenie, a zatem zakończyliśmy oświadczenia poselskie.</u>
          <u xml:id="u-242.2" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Zarządzam przerwę w obradach do 4 lutego 1995 r. do godz. 9.</u>
          <u xml:id="u-242.3" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godz. 20 min 43)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>