text_structure.xml
72.7 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<xi:include href="PPC_header.xml"/>
<TEI>
<xi:include href="header.xml"/>
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godzinie 13 minut 03)</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#komentarz">(Posiedzeniu przewodniczy zastępca przewodniczącego Robert Mamątow)</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Dzień dobry państwu. Jest mi miło państwa powitać na posiedzeniu Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji.</u>
<u xml:id="u-3.1" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Jest to mój debiut, że tak powiem, bo pierwszy raz prowadzę posiedzenie jako zastępca pana profesora Michała Seweryńskiego.</u>
<u xml:id="u-3.2" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Na początku chciałbym przywitać szczególnie zaproszonych gości. Tak ogólnie przywitam państwa, którzy przybyli do poszczególnych petycji.</u>
<u xml:id="u-3.3" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Porządek mamy następujący: w pierwszym punkcie rozpatrzymy sprawozdanie roczne z pracy komisji za 2015 r., a następnie – cztery petycje.</u>
<u xml:id="u-3.4" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Prosiłbym o przedstawienie wspomnianego sprawozdania przez biuro. Bardzo proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#KierownikDzialuPetycjiiKorespondencjiwBiurzeKomunikacjiSpolecznejwKancelariiSenatuDanutaAntoszkiewicz">Danuta Antoszkiewicz, kierownik Działu Petycji i Korespondencji.</u>
<u xml:id="u-4.1" who="#KierownikDzialuPetycjiiKorespondencjiwBiurzeKomunikacjiSpolecznejwKancelariiSenatuDanutaAntoszkiewicz">Komisja co roku realizuje obowiązek wynikający z Regulaminu Senatu mówiący o przedłożeniu Senatowi sprawozdania z rozpatrzonych petycji. Od 6 września ubiegłego roku obowiązuje również ustawa o petycjach i analogiczny obowiązek został zapisany w art. 14 tej ustawy, gdzie mówi się, że podmiot właściwy do rozpatrzenia petycji w terminie do dnia 30 czerwca umieszcza na swojej stronie internetowej zbiorczą informację o petycjach rozpatrzonych w roku poprzednim. Informacje, które przygotowałam, wyczerpują oba postanowienia, zarówno regulaminu, jak i art. 14 ustawy o petycjach. Do decyzji panów senatorów pozostanie rozstrzygnięcie, czy można – tak jak to jest zaproponowane w tym wstępnym projekcie – w jednym dokumencie przedstawić te dwie informacje, czy uznają panowie, państwo senatorowie, że jest potrzeba wypełnienia tych dwóch obowiązków w dwóch samodzielnych dokumentach lub że wtedy będzie to bardziej przejrzyste.</u>
<u xml:id="u-4.2" who="#KierownikDzialuPetycjiiKorespondencjiwBiurzeKomunikacjiSpolecznejwKancelariiSenatuDanutaAntoszkiewicz">Tak jak powiedziałam, materie wskazane zarówno w jednym, jak i w drugim przepisie, są dosyć zbliżone, z tego też względu zaproponowałam państwu wstępnie w projekcie takie ułożenie: znajduje się tu opis trybu pracy komisji – ten opis wynika z postanowień regulaminowych; w następnej części proponuję przedstawienie statystyki, liczby spraw, które marszałek skierował do komisji. A w 2015 r. marszałek Senatu skierował do Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji 13 petycji. Chcę podkreślić, że w IX kadencji Senatu zostały skierowane 4 petycje, a w VIII kadencji Senatu – 9.</u>
<u xml:id="u-4.3" who="#KierownikDzialuPetycjiiKorespondencjiwBiurzeKomunikacjiSpolecznejwKancelariiSenatuDanutaAntoszkiewicz">Sprawozdanie dotyczące rozpatrzenie petycji na mocy art. 90f regulaminu powinno obejmować cały rok pracy komisji, więc wymieniam zarówno te dane, które dotyczą prac nad petycjami w Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji w VIII kadencji, jak również te dotyczące prac komisji już w IX kadencji. Sama ustawa wymaga wskazania tych danych za okres, od kiedy obowiązuje, czyli byłaby to w zasadzie IX kadencja Senatu.</u>
<u xml:id="u-4.4" who="#KierownikDzialuPetycjiiKorespondencjiwBiurzeKomunikacjiSpolecznejwKancelariiSenatuDanutaAntoszkiewicz">Co do bardziej szczegółowych danych, to chcę poinformować państwa, że w 2015 r., w okresie pracy komisji, zarówno w VIII, jak i w IX kadencji Senatu, prace prowadzone były nad 8 petycjami zbiorowymi, 4 indywidualnymi i 1 petycją wielokrotną. W roku 2015 r. komisja VIII kadencji kontynuowała prace nad 9 petycjami – były to 2 petycje, nad którymi prace prowadzone były od 2013 r., oraz 7 petycji, nad którymi prace były kontynuowane od 2014 r. Chcę poinformować panów senatorów, że w 2015 r. Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji odbyła 16 posiedzeń, z czego 14 było w VIII kadencji, a 2 posiedzenia odbyły się w IX kadencji.</u>
<u xml:id="u-4.5" who="#KierownikDzialuPetycjiiKorespondencjiwBiurzeKomunikacjiSpolecznejwKancelariiSenatuDanutaAntoszkiewicz">Do sprawozdania przygotowałam załącznik, w którym zamieszczony został wykaz wszystkich petycji w takim ułożeniu, jakie wynika z czasu, w którym zostały one skierowane, i są wskazane te, nad którymi komisja w 2015 r. pracowała. Dane te również zawarte są na senackiej stronie internetowej w zakładce „Petycje”.</u>
<u xml:id="u-4.6" who="#KierownikDzialuPetycjiiKorespondencjiwBiurzeKomunikacjiSpolecznejwKancelariiSenatuDanutaAntoszkiewicz">Teraz chciałabym przekazać informację, jaki był efekt pracy komisji nad petycjami. W 2015 r. Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji na podstawie analizy 22 petycji przygotowała 4 projekty ustaw. Wszystkie te projekty zostały wypracowane przez komisję w VIII kadencji. W odniesieniu do 3 petycji komisja postanowiła pracę kontynuować, zaś w odniesieniu do 15 petycji komisja zadecydowała o zakończeniu prac lub o niepodejmowaniu dalszych działań w sprawie petycji. W odniesieniu do 9 petycji komisja podjęła decyzje o zakończeniu prac po przeprowadzeniu 1 lub 2 posiedzeń, zaś prace nad 6 petycjami komisja zakończyła po analizie od 3 do 6 posiedzeń. W odniesieniu do 1 petycji komisja, kończąc pracę, postanowiła zwrócić się do Ministerstwa Zdrowia z prośbą o rozważenie możliwości uwzględnienia postulatu zgłoszonego w petycji.</u>
<u xml:id="u-4.7" who="#KierownikDzialuPetycjiiKorespondencjiwBiurzeKomunikacjiSpolecznejwKancelariiSenatuDanutaAntoszkiewicz">Tak jak wspomniałam, Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji przygotowała 4 projekty ustaw – i może je wymienię. Choć od razu też powiem, że będą też szczegółowo opisane działania, które komisja nad tymi petycjami podejmowała. Tak więc został przygotowany projekt ustawy o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, realizujący postulaty petycji wniesionej przez Ogólnopolskie Stowarzyszenie Rodzin Osób Niepełnosprawnych. Senat na osiemdziesiątym drugim posiedzeniu zadecydował o wniesieniu projektu ustawy realizującej postulat tej petycji do Sejmu, jednakże z uwagi na koniec kadencji prace nie zostały sfinalizowane.</u>
<u xml:id="u-4.8" who="#KierownikDzialuPetycjiiKorespondencjiwBiurzeKomunikacjiSpolecznejwKancelariiSenatuDanutaAntoszkiewicz">Kolejny z projektów przygotowany przez Komisję Praw Człowieka, Praworządności i Petycji to projekt ustawy o zmianie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Projekt ten realizował postulaty petycji wniesionej przez wójta gminy Ostrów Mazowiecka. Senat na siedemdziesiątym szóstym posiedzeniu zdecydował o wniesieniu tego projektu do Sejmu. Sejm na dziewięćdziesiątym siódmym posiedzeniu 23 lipca 2015 r. uchwalił ustawę, która zrealizowała postulat tej petycji, a ustawa weszła w życie 1 stycznia 2016 r.</u>
<u xml:id="u-4.9" who="#KierownikDzialuPetycjiiKorespondencjiwBiurzeKomunikacjiSpolecznejwKancelariiSenatuDanutaAntoszkiewicz">Kolejny projekt ustawy przygotowany przez Komisję Praw Człowieka, Praworządności i Petycji to projekt ustawy o zmianie ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego. Petycja ta została wniesiona przez osobę fizyczną oraz Związek Represjonowanych Politycznie Żołnierzy Górników. Petycja ta dotyczyła uprawnień dla byłych żołnierzy górników. Senat na siedemdziesiątym ósmym posiedzeniu zdecydował o wniesieniu tego projektu do Sejmu, jednak z uwagi na koniec kadencji Sejmu prace nad projektem nie zostały zakończone.</u>
<u xml:id="u-4.10" who="#KierownikDzialuPetycjiiKorespondencjiwBiurzeKomunikacjiSpolecznejwKancelariiSenatuDanutaAntoszkiewicz">Czwarty z przygotowanych przez komisję w 2015 r. projektów to projekt ustawy o zmianie ustawy o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego. To był postulat zawarty w petycji indywidualnej wniesionej przez osobę fizyczną. Projekt dotyczył przyznania odszkodowania i zadośćuczynienia od Skarbu Państwa dzieciom, które wraz z matkami były więzione w okresie stalinowskim. Senat na siedemdziesiątym dziewiątym posiedzeniu przyjął projekt ustawy i skierował go do Sejmu, jednak z uwagi na koniec kadencji prace nad projektem nie zostały zakończone.</u>
<u xml:id="u-4.11" who="#KierownikDzialuPetycjiiKorespondencjiwBiurzeKomunikacjiSpolecznejwKancelariiSenatuDanutaAntoszkiewicz">Wymieniam w projekcie sprawozdania również wszystkie tematy petycji, ponieważ było ich 13, a jest to taka liczba, która pozwala na ich zaprezentowanie.</u>
<u xml:id="u-4.12" who="#KierownikDzialuPetycjiiKorespondencjiwBiurzeKomunikacjiSpolecznejwKancelariiSenatuDanutaAntoszkiewicz">Informuję również państwa o państwa pracy i o szczegółowo zaprezentowanych działaniach podjętych nad tymi 22 petycjami, które były przedmiotem pracy komisji w 2015 r. Przyjęty jest tu taki schemat: informujemy, czy dana petycja to była petycja indywidualna, czy zbiorowa – 1 petycja była wielokrotna, więc o tym też mogę powiedzieć; informujemy również, czego dotyczył postulat petycji i jakiego aktu prawnego; informujemy o przedmiocie petycji, tak jak autorzy petycji wyrazili to w swoim piśmie; i przy każdej prezentacji i petycji przedstawiamy działania, jakie komisja podjęła w trakcie prac, informujemy też również o postanowieniu końcowym. W przypadku kilku petycji, które były przedmiotem pracy w obecnym roku, 2016, pozwoliłam sobie dopisać – wzorem rozwiązań z lat ubiegłych – jaki był ciąg zdarzeń, jeśli takowy miał miejsce. W załączniku nr 1 przedstawiam schemat rozpatrywania petycji – to jest ten schemat wynikający z postanowień Regulaminu Senatu.</u>
<u xml:id="u-4.13" who="#KierownikDzialuPetycjiiKorespondencjiwBiurzeKomunikacjiSpolecznejwKancelariiSenatuDanutaAntoszkiewicz">I ostatnia sprawa, o której chciałabym poinformować panów senatorów i przekazać informację, to jest część zamykająca, czyli podsumowanie tego sprawozdania. Propozycja ze strony Działu Petycji i Korespondencji jest taka, żeby ująć też informacje o dwóch działaniach, w które włączona była Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji i w których panowie senatorowi uczestniczyli. Chodzi tu o kampanię „Petycja – Twoje prawo” promującą wejście w życie ustawy o petycjach – przy czym w ramach tych działań były dwie konferencje, które były przeprowadzone z udziałem komisji – oraz o uczestnictwo Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji w spotkaniu, w panelu dotyczącym prawa do składania petycji w ramach Dnia Praw Człowieka.</u>
<u xml:id="u-4.14" who="#KierownikDzialuPetycjiiKorespondencjiwBiurzeKomunikacjiSpolecznejwKancelariiSenatuDanutaAntoszkiewicz">Oczywiście proszę pana przewodniczącego, o ile byłaby taka możliwość, aby po zapoznaniu się z tym projektem sprawozdania panowie senatorowie zechcieli zgłosić swoje uwagi. Jeśli mogłabym, zaproponowałabym termin do 20 czerwca, do końca dnia – to jest przyszły poniedziałek. To pozwoliłoby na przygotowanie do 21 czerwca dokumentu, który będzie przedłożony panom senatorom do dalszych prac, to znaczy do przyjęcia tego sprawozdania na posiedzeniu zaplanowanym na 22 czerwca.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Oczywiście. Dziękuję pani bardzo.</u>
<u xml:id="u-5.1" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Jak zawsze, sprawozdanie przygotowane przez biuro jest rzetelne i konkretne, za co bardzo dziękuję.</u>
<u xml:id="u-5.2" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">W programie naszym jest napisane, że dziś mamy wstępną dyskusję. Jeśli ktoś z panów senatorów chciałby zabrać głos, to bardzo proszę, z tym że podejrzewam, że panowie się dokładnie jeszcze nie zapoznali z tym sprawozdaniem. Proponuję, tak jak pani z biura, żebyśmy dyskusję przeprowadzili na następnym posiedzeniu i jeśli będziecie mieli, Panowie Senatorowie, uwagi, to wtedy oczywiście uwzględnimy je w tym sprawozdaniu. Jest zgodna na to?</u>
<u xml:id="u-5.3" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Proszę bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#SenatorAleksanderPociej">Tak, Panie Przewodniczący, jak najbardziej zgadzam się z pana wnioskiem.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-7.1" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Przechodzimy do drugiego punktu.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#StarszySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeKomunikacjiSpolecznejwKancelariiSenatuMonikaRuszczyk">Monika Ruszczyk, Biuro Komunikacji Społecznej.</u>
<u xml:id="u-8.1" who="#StarszySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeKomunikacjiSpolecznejwKancelariiSenatuMonikaRuszczyk">Petycja, która została wniesiona do Działu Petycji i Korespondencji, to petycja indywidualna, zmierza ona do wprowadzenia zmian w art. 199 kodeksu postępowania cywilnego poprzez dodanie kolejnej przesłanki odrzucenia pozwu. Autor petycji zaproponował konkretne jej brzmienie: „jeżeli powód nie określi, kto imiennie wymaga ochrony, wartości wymagających ochrony, celu powództwa jako oczekiwanego przez powoda pozytywnego rezultatu działania zespołu procesowego i wykonawczego, podstawowych i alternatywnych sposobów osiągnięcia celu”.</u>
<u xml:id="u-8.2" who="#StarszySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeKomunikacjiSpolecznejwKancelariiSenatuMonikaRuszczyk">W uzasadnieniu petycji wskazano, że taka zmiana w kodeksie postępowania cywilnego jest bardzo konieczna, ponieważ obecny kształt instytucji odrzucenia pozwu nie jest precyzyjny. Według autora petycji należy w przypadku niewskazania przez powoda – którego autor petycji określa jako lidera ochrony – przedmiotu chronionego, wartości chronionej, celu i sposobu ochrony… Taka instytucja odrzucenia pozwu tak naprawdę jest iluzoryczna. Autor petycji podkreśla, że kodeks postępowania cywilnego nie wprowadza takiej przesłanki wprost i w praktyce jest ona wyinterpretowana, ale po części istnieje. Wnioskodawca, tak jak wskazałam, określa powoda jako lidera ochrony. W warunkach zatajenia intencji rzeczywistych powoda nie może być mowy o jakichkolwiek metodach rozwiązywania konfliktów, zasadzie kontradyktoryjności, dobrodziejstwie mediacji czy w ogóle o porozumieniu. Autor wskazuje, że w obecnym schemacie postępowania dotyczącym instytucji odrzucenia pozwu tak naprawdę ustalenie istoty ochrony przez zespół procesowy jest możliwe dzięki sentencji orzeczenia, a tak naprawdę te rzeczywiste intencje można wyłuskać dopiero w uzasadnieniu wyroku, o ile oczywiście takie zostanie sporządzone.</u>
<u xml:id="u-8.3" who="#StarszySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeKomunikacjiSpolecznejwKancelariiSenatuMonikaRuszczyk">Autor petycji wylicza skutki braku regulacji w postulowanym przez siebie zakresie, a są to na przykład: pozbawienie wykonawcy wiedzy, z jakim pożytecznym rezultatem wiąże się wykonanie zarządzeń, istnienie rozbudowanego sporu permanentnego wskutek różnicy między celami rzeczywistymi i oficjalnymi, dowolne rozumienie pojęcia ochrony i włączenie w zakres pojęciowy także prawnej ochrony antywartości, czy też brak końca ochrony i stosowanie każdego przepisu w dowolnym celu.</u>
<u xml:id="u-8.4" who="#StarszySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeKomunikacjiSpolecznejwKancelariiSenatuMonikaRuszczyk">Przejdę teraz do kwestii stanu prawnego. Art. 199 §1 reguluje instytucję odrzucenia pozwu i wylicza trzy przesłanki – tak jest w obecnym brzmieniu. Pierwsza z przesłanek tego, że sąd odrzuci pozew, jest taka: jeżeli droga sądowa jest niedopuszczalna. Druga przesłanka: jeżeli o to samo roszczenie pomiędzy tymi samymi stronami sprawa jest w toku albo została już prawomocnie osądzona. I trzecia przesłanka: jeżeli jedna ze stron nie ma zdolności sądowej albo jeżeli powód nie ma zdolności procesowej, a nie działa za niego przedstawiciel ustawowy albo jeżeli w składzie organów jednostki organizacyjnej będącej powodem zachodzą braki uniemożliwiające jej działanie. W brzmieniu pierwotnym ten artykuł zawierał jeszcze czwartą przesłankę odrzucenia pozwu i było to: jeżeli rozstrzygnięcie sprawy należało do sądu polubownego. Obecnie ten punkt jest uchylony, od 17 października 2005 r. Ponadto §2 tego przepisu, art. 199 kodeksu postępowania cywilnego, stanowi o tym, że sąd odrzuci pozew, jeżeli braki nie będą uzupełnione zgodnie z przesłankami zawartymi w tym paragrafie, a więc z powodu braku zdolności sądowej jednej ze stron albo zdolności procesowej powoda i niedziałania przedstawiciela ustawowego. W §3 wskazano, że odrzucenie takiego pozwu może nastąpić na posiedzeniu niejawnym.</u>
<u xml:id="u-8.5" who="#StarszySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeKomunikacjiSpolecznejwKancelariiSenatuMonikaRuszczyk">W powiązaniu z tym artykułem należy wspomnieć również o art. 126, który wskazuje elementy, jakie musi zawierać każde pismo procesowe. A więc będzie to: oznaczenie sądu, do którego pismo jest skierowane, oznaczenie stron, imię i nazwisko lub nazwę stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników, oznaczenie rodzaju pisma, osnowę wniosku lub oświadczenia oraz dowody na poparcie przytoczonych okoliczności, podpis strony lub jej przedstawiciela lub też pełnomocnika. W §2 wskazano również dodatkowe warunki, które musi spełniać pismo, jeżeli jest pierwszym pismem w sprawie – będzie to określenie wartości przedmiotu sporu, jak również oznaczenie miejsca zamieszkania lub siedziby i adresy stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników, numer PESEL lub NIP, jeżeli jest to osoba fizyczna i spełnia warunki z pktu 2 tego artykułu, a jeżeli jest to osoba prawna, to będzie to numer w Krajowym Rejestrze Sądowym. W art. 126 wskazano również, że dalsze pisma procesowe powinny już zawierać sygnaturę akt. W §3 jest ujęty obowiązek dołączania do pism procesowych pełnomocnictw, jeżeli oczywiście wnosi je pełnomocnik, a wcześniej takie pełnomocnictwo nie zostało dołączone.</u>
<u xml:id="u-8.6" who="#StarszySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeKomunikacjiSpolecznejwKancelariiSenatuMonikaRuszczyk">Art. 187 kodeksu postępowania cywilnego stanowi, że pozew powinien czynić zadość warunkom wskazanym w art. 126, a nadto powinien zawierać: dokładnie określone żądanie, a w sprawach o prawa majątkowe także oznaczenie wartości przedmiotu sporu, chyba że przedmiotem sprawy jest oznaczona kwota pieniężna; przytoczenia okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie, a w miarę potrzeby uzasadniających również właściwość sądu; oraz informację, czy strony podjęły próbę mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązywania sporu, a gdy takich prób nie podjęto, wyjaśnienie przyczyn ich niepodjęcia. Następnie §2 w art. 187 wymienia, jakie dodatkowe wnioski może zawierać pozew. Otóż jest to wniosek o zabezpieczenie powództwa, o nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności czy też na przykład o przeprowadzenie rozprawy pod nieobecność powoda.</u>
<u xml:id="u-8.7" who="#StarszySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeKomunikacjiSpolecznejwKancelariiSenatuMonikaRuszczyk">Obecnie nie są prowadzone żadne prace legislacyjne.</u>
<u xml:id="u-8.8" who="#StarszySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeKomunikacjiSpolecznejwKancelariiSenatuMonikaRuszczyk">Należy wskazać, że art. 199 reguluje instytucję odrzucenia pozwu i są to przesłanki procesowe o charakterze bezwzględnym, formalne. W ustawie wyszczególniono oczywiście, oprócz tych przesłanek zawartych w art. 199, również inne przesłanki, znajdują się one w dalszych artykułach kodeksu. Będzie to na przykład brak jurysdykcji krajowej czy tzw. kaucji aktorycznej – najoględniej rzecz ujmując: to niezłożenie przez powoda cudzoziemca kaucji na zabezpieczenie kosztów procesu.</u>
<u xml:id="u-8.9" who="#StarszySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeKomunikacjiSpolecznejwKancelariiSenatuMonikaRuszczyk">Należy wskazać, że odrzucenie pozwu jest odmową udzielenia sądowej ochrony prawnej zawartemu w pozwie roszczeniu powoda bez zajęcia merytorycznego stanowiska przez sąd. Sąd, odrzucając pozew, w ogóle nie zajmuje się merytorycznie rozpoznaniem sprawy, które jest tak naprawdę wyłączone z uwagi na przesłanki formalne. Jeżeli sąd stwierdzi, że nie ma przesłanek formalnych, odrzuca pozew, natomiast jeżeli stwierdzi, że brak takich przesłanek nie ma miejsca, to wówczas przystępuje do rozpoznawania sprawy, i to już dzieje się w toku procesu – przeprowadza postępowania dowodowe i wydaje merytoryczny wyrok oddalający pozew lub też uwzględniający powództwo.</u>
<u xml:id="u-8.10" who="#StarszySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeKomunikacjiSpolecznejwKancelariiSenatuMonikaRuszczyk">Przesłanki materialne w nauce określa się jako okoliczności stanowiące, w świetle norm prawa materialnego, warunki poszukiwania ochrony prawnej na drodze sądowej. W zasadzie takie przesłanki formalne powinien – mówiąc kolokwialnie – wyłapać już przewodniczący wydziału. Legitymację do takiego działania daje mu rozporządzenie ministra sprawiedliwości z 2015 r., tj. Regulamin urzędowania sądów powszechnych. Stanowi on w §125 ust. 1, że jeżeli pismo wszczynające postępowanie nie odpowiada warunkom formalnym, a z treści pisma wynika, że podlega ono odrzuceniu albo że sprawę należy przekazać innemu sądowi lub innemu organowi, to przewodniczący odrzuca ten pozew.</u>
<u xml:id="u-8.11" who="#StarszySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeKomunikacjiSpolecznejwKancelariiSenatuMonikaRuszczyk">Na zakończenie mogę tylko dodać, że tak naprawdę, jeżeli chodzi o kształt ujęcia nowej przesłanki do art. 199 zaproponowany przez autora petycji, to ma on na celu jakby rozpatrywanie sprawy merytorycznie już na etapie formalnego badania sprawy. Tak naprawdę zostało to już ujęte po części w obowiązujących już przepisach art. 126 i 187. Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-9.1" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Kto z państwa chciałby zabrać głos w tej spawie? Panowie senatorowie, zaproszeni goście? Bardzo proszę. Może koledzy prawnicy.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#SenatorAleksanderPociej">Dziękuję, Panie Przewodniczący.</u>
<u xml:id="u-10.1" who="#SenatorAleksanderPociej">Z tej prezentacji wynika jasno, że, po pierwsze, w dużej części te postulaty są realizowane w innych przepisach, po drugie, tam, gdzie to nie jest aż tak bardzo sprecyzowane, pozostawia się sądowi szersze możliwości decydowania. Ponadto aż tak szczegółowe rozwiązania cofałyby nas do pewnych rozwiązań, od których nauka prawa odeszła jeszcze przed II wojną światową, a może nawet przed I wojną – były wtedy pewne postępowania formułkowe i w ogóle jakikolwiek błąd w wyrażeniu pewnej formułki skutkował tym, że nie można było się powołać na pewne okoliczności. Proces cywilny i tak został bardzo uprofesjonalniony, w tej chwili wymaga od powoda zatrudniania specjalistów, profesjonalistów – i dosyć często czy czasami bywa, że nie są to ludzie, którzy mogą mieć wiadomości wystarczające… Wydaje się więc, że takie uszczegółowienie i dodanie aż tylu dodatkowych warunków, których niespełnienie spowoduje automatyczne odrzucenie sporu… To nawet nie jest temat na dyskusję między nami, to może nie być temat na dyskusję nawet z resortem wymiaru sprawiedliwości. Bo tu chodzi o zmianę pewnej filozofii i podejścia do procesu. A ta kwestia to temat bardziej na ewentualną rozmowę w komisji kodyfikacyjnej. Nie sądzę, żebyśmy tutaj mogli rozstrzygnąć aż takie poważne zmiany w rozwiązaniach, w już dzisiaj skomplikowanym i bardzo ostrym rygorze postępowania cywilnego. Tak że ja bym się obawiał wprowadzenia takich zmian. Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-11.1" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Chciałbym poprosić… Może pani Alicja Szkotnicka z Ministerstwa Sprawiedliwości, z Departamentu Legislacyjnego, wyraziłaby swoje zdanie na temat tej petycji?</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#GlownySpecjalistawDepartamencieLegislacyjnymwMinisterstwieSprawiedliwosciAlicjaSzkotnicka">Alicja Szkotnicka, Departament Legislacyjny, Ministerstwo Sprawiedliwości.</u>
<u xml:id="u-12.1" who="#GlownySpecjalistawDepartamencieLegislacyjnymwMinisterstwieSprawiedliwosciAlicjaSzkotnicka">Wysoka Komisjo!</u>
<u xml:id="u-12.2" who="#GlownySpecjalistawDepartamencieLegislacyjnymwMinisterstwieSprawiedliwosciAlicjaSzkotnicka">Chciałabym dodać, że Ministerstwo Sprawiedliwości zajmowało stanowisko w przedmiocie analogicznych propozycji legislacyjnych pana Marka Mruczkowskiego w piśmie z dnia 30 maja 2014 r. Ministerstwo Sprawiedliwości uznało te propozycje legislacyjne za niezasadne i to stanowisko należy w całości podtrzymać. Te kwestie, który wnoszący petycję tu proponuje dodać w art. 199 §1 pkt 4, to są w istocie wymogi formalne pozwu, które i tak muszą być w pozwie określone, aby można było nadać sprawie dalszy bieg.</u>
<u xml:id="u-12.3" who="#GlownySpecjalistawDepartamencieLegislacyjnymwMinisterstwieSprawiedliwosciAlicjaSzkotnicka">I tak przejdźmy do pktu 4.1 określonego przez wnoszącego petycję – wskazuje on tu, że chodzi o określenie: kto imiennie wymaga ochrony. Ten, kto imiennie wymaga ochrony, to jest powód, który musi być określony w pozwie z imienia i nazwiska. Art. 126 §2 pkt 1 i 2 k.p.c. wskazują na te wymogi formalne pozwu, dodatkowo jeszcze wskazuje się, że należy podać numer PESEL, miejsce zamieszkania lub siedzibę i adres. A więc mamy to wskazane w wymogach formalnych pisma procesowego, także pozwu.</u>
<u xml:id="u-12.4" who="#GlownySpecjalistawDepartamencieLegislacyjnymwMinisterstwieSprawiedliwosciAlicjaSzkotnicka">Następnie w pkcie 4.2. wnoszący petycję wskazuje, że należy wskazać wartości wymagające ochrony. Tymi wartościami wymagającymi ochrony są prawa podmiotowe, a więc te roszczenia, których powód dochodzi w pozwie, wynikają one więc z dokładnie określonego żądania pozwu. A więc tu też chodzi o wymóg formalny pozwu, który jest określony w art. 187 §1 k.p.c.</u>
<u xml:id="u-12.5" who="#GlownySpecjalistawDepartamencieLegislacyjnymwMinisterstwieSprawiedliwosciAlicjaSzkotnicka">Przejdę na razie do pktu 4.4., gdzie wnoszący petycję wskazuje na podstawowe i alternatywne sposoby osiągnięcia celu. To też sprowadza się do wymogu określenia żądania pozwu, do tego wymogu formalnego.</u>
<u xml:id="u-12.6" who="#GlownySpecjalistawDepartamencieLegislacyjnymwMinisterstwieSprawiedliwosciAlicjaSzkotnicka">W pkcie 4.3. jest też określone, że chodzi też o cel powództwa jako oczekiwany przez powoda pozytywny rezultat działania zespołu procesowego i wykonawczego. No, wydaje się, że należy to rozumieć jako w ogóle cel postępowania cywilnego w istocie. A co jest celem złożenia powództwa? Jest nim to, żeby sąd rozstrzygnął o żądaniu powoda co do ochrony jego praw podmiotowych, które zostały określone w żądaniu pozwu, poprzez merytoryczne rozstrzygnięcie sprawy, czyli wydanie rozstrzygnięcia co do istoty sprawy i orzeczenia podlegającego wykonaniu w drodze egzekucji, jak też doprowadzenie do jego wykonania z zastosowaniem przymusu państwowego w drodze egzekucji sądowej. A więc wszystkie te kwestie…</u>
<u xml:id="u-12.7" who="#GlownySpecjalistawDepartamencieLegislacyjnymwMinisterstwieSprawiedliwosciAlicjaSzkotnicka">Aha, jeszcze wrócę do tego elementu z pktu 4.3. To, skąd to wszystko wynika? Z istoty całego postępowania cywilnego. I tu nie ma potrzeby wskazywania tego w art. 199 ani jako wymogu formalnego pozwu, ani jako przesłanki formalnej postępowania. Z tego względu Ministerstwo Sprawiedliwości oceniło te propozycje jako niezasadne. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-13.1" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Myślę, że mamy jasność – chyba że panowie senatorowie chcieliby jeszcze zabrać głos czy też ktoś z państwa.</u>
<u xml:id="u-13.2" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Skoro nie, to proponuję poddać pod głosowanie to, czy podejmujemy pracę nad tą petycją.</u>
<u xml:id="u-13.3" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Kto jest za podjęciem pracy nad tą petycją?</u>
<u xml:id="u-13.4" who="#komentarz">(0)</u>
<u xml:id="u-13.5" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Kto jest przeciw?</u>
<u xml:id="u-13.6" who="#komentarz">(5)</u>
<u xml:id="u-13.7" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Dobrze…</u>
<u xml:id="u-13.8" who="#komentarz">(Brak nagrania)</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">…Rozpatrzenie petycji w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej dotyczącej wprowadzenia zmian w prawie o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Bardzo proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#StarszySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeKomunikacjiSpolecznejwKancelariiSenatuZanetaUrawska">Żaneta Urawska, Biuro Komunikacji Społecznej.</u>
<u xml:id="u-15.1" who="#StarszySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeKomunikacjiSpolecznejwKancelariiSenatuZanetaUrawska">Jest to petycja indywidualna wniesiona przez pana Tymona Radzika. Przedmiotem petycji jest podjęcie inicjatywy ustawodawczej w sprawie zmiany art. 95 prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.</u>
<u xml:id="u-15.2" who="#StarszySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeKomunikacjiSpolecznejwKancelariiSenatuZanetaUrawska">W obecnym brzmieniu art. 95 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi stanowi, że na posiedzenie jawne wstęp na salę sądową mają, poza stronami i osobami wezwanymi, tylko osoby pełnoletnie. Z kolei na posiedzenia niejawne mają wstęp tylko osoby wezwane. Autor petycji postuluje wprowadzenie §2 o następującej treści: „Sąd może zezwolić na obecność na posiedzeniu jawnym osobie małoletniej, która ukończyła 13. rok życia”.</u>
<u xml:id="u-15.3" who="#StarszySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeKomunikacjiSpolecznejwKancelariiSenatuZanetaUrawska">Wnoszący petycję wskazuje, że zgodnie z art. 10 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności również osoby małoletnie mają prawo do posiadania opinii, z racji tego, że jest to prawo każdego człowieka. Osoby małoletnie powinny wiedzieć, jak władza działa, oraz powinny posiadać własne poglądy na wszelkie tematy. Autor petycji wskazuje również na treść art. 356 §2 kodeksu postępowania karnego, który umożliwia osobom małoletnim obecność na rozprawie za zezwoleniem przewodniczącego.</u>
<u xml:id="u-15.4" who="#StarszySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeKomunikacjiSpolecznejwKancelariiSenatuZanetaUrawska">Zdaniem wnoszącego petycję jest spora grupa osób małoletnich, które interesują się działalnością społeczną, działalnością o charakterze lokalnym, również krajowym. Autor wskazuje nadto na treść art. 26 §2 prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, który stanowi, że osoby, które mają ograniczoną zdolność do czynności prawnych, a mianowicie osoby, które ukończyły trzynasty rok życia, mają pewnego rodzaju zdolność i mogą dokonywać samodzielnie niektórych czynności. Nadto autor petycji zaznacza, że takie rozwiązanie – również postulowana regulacja – ma bardzo duży walor edukacyjny: przygotowuje osoby małoletnie do czynnego udziału w życiu publicznym i ma za zadanie zwiększyć zaufanie do władz.</u>
<u xml:id="u-15.5" who="#StarszySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeKomunikacjiSpolecznejwKancelariiSenatuZanetaUrawska">Jeśli chodzi o stan prawny, to już tylko króciutko wskażę, że są tu istotne głównie artykuły z prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, a mianowicie art. 10, który stanowi, że rozpoznawanie spraw odbywa się jawnie, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Art. 10 p.p.s.a. należy tutaj powiązać z art. 90 §1 prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. W tym artykule zawarto stwierdzenie, że posiedzenia sądowe są jawne, a sąd rozpoznaje sprawę na rozprawie, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Tak jak zaznaczył również autor petycji, art. 95 prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi mówi, że na posiedzenia jawne wstęp na salę sądową mają, poza stronami i osobami wezwanymi, tylko osoby pełnoletnie. Autor petycji zwraca uwagę na to, że tylko osoby pełnoletnie mogą brać udział w takim posiedzeniu jawnym w sądach administracyjnych, chyba że małoletnie są stroną lub osobą wezwaną. W tym wspomnianym artykule została wyrażona konkretyzacja zasady jawności. Czyli tylko osoby pełnoletnie – a pod tym pojęciem rozumiemy osoby, które osiągnęły pełnoletność wskutek ukończenia osiemnastego rok życia albo przez zawarcie związku małżeńskiego… Tutaj tylko zaznaczę, że chodzi o art. 10 kodeksu cywilnego i art. 10 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. I tak jak na początku była mowa o osobach, które posiadają ograniczoną zdolność do czynności prawnych… Chodzi tu o art. 26 §2 prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Artykuł ten stanowi, że osoba fizyczna ograniczona w zdolności do czynności prawnych ma zdolność do czynności w postępowaniu w sprawach wynikających z czynności prawnych, których może dokonywać samodzielnie. I tutaj warto wskazać, że przez czynności, których może ona dokonywać samodzielnie, należy rozumieć np.: zawieranie umów w drobnych bieżących sprawach życia codziennego – czyli art. 20 kodeksu cywilnego; rozporządzanie zarobkiem – art. 21 kodeksu cywilnego; rozporządzanie przedmiotami majątkowymi, które przedstawiciel ustawowy oddał do swobodnego użytku takiej osoby – art. 22 kodeksu cywilnego.</u>
<u xml:id="u-15.6" who="#StarszySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeKomunikacjiSpolecznejwKancelariiSenatuZanetaUrawska">W uzasadnieniu petycji powołano się również na treść art. 10 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, która to konwencja została sporządzona 4 listopada 1950 r. A mianowicie w tym artykule zapisana jest wolność wyrażania opinii. Art. 10 – cytuję – mówi: „Każdy ma prawo do wolności wyrażania opinii. Prawo to obejmuje wolność posiadania poglądów oraz otrzymywania i przekazywania informacji i idei bez ingerencji władz publicznych i bez względu na granice państwowe”.</u>
<u xml:id="u-15.7" who="#StarszySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeKomunikacjiSpolecznejwKancelariiSenatuZanetaUrawska">Jeśli chodzi o zmiany art. 95 prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, to nie toczą się w tym zakresie żadne prace legislacyjne. Ale chciałabym na marginesie zaznaczyć treść art. 152 ustawy – Kodeks postępowania cywilnego. Pozwolę sobie go odczytać: „Na posiedzenia jawne wstęp na salę sądową mają – poza stronami i osobami wezwanymi – tylko osoby pełnoletnie”. Czyli można stwierdzić, że jest to zapis identyczny jak zapis art. 95 prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. I tutaj króciutki komentarz: osoby małoletnie oczywiście mogą być obecne na takim posiedzeniu jedynie wtedy, gdy są stroną lub zostały wezwane w charakterze świadków. Takie regulacje są zawarte między innymi w art. 267 kodeksu postępowania cywilnego czy w art. 430 kodeksu postępowania cywilnego. I tak jak w kodeksie postępowania cywilnego jest art. 152, który mówi o tym, kto ma wstęp na takie posiedzenia, tak również w kodeksie postępowania karnego znalazła się mówiąca o tym regulacja, nieco odmienna, zawarta w art. 356 §1. Wskazano tutaj, że na rozprawie oprócz osób biorących udział w postępowaniu mogą być obecne tylko osoby pełnoletnie, nieuzbrojone. Z kolei §2 niejako przewiduje pewien wyjątek, a mianowicie: przewodniczący może zezwolić na obecność na rozprawie małoletnim oraz osobom obowiązanym do noszenia broni. Chciałabym jeszcze tylko zaznaczyć, że takie zezwolenie, które jest wydawane przez przewodniczącego, jest uzależnione od jego uznania. Podejmując taką decyzję, przewodniczący powinien brać przede wszystkim pod uwagę cel przysłuchiwania się małoletniego takiej rozprawie, oczywiście jego wiek, stosunek do uczestników postępowania oraz charakter sprawy. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-16">
<u xml:id="u-16.0" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-16.1" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Przechodzimy do dyskusji.</u>
<u xml:id="u-16.2" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Czy wiceprezes Naczelnego Sądu Administracyjnego, pani Maria Wiśniewska, chciałaby zabrać głos w tej sprawie?</u>
<u xml:id="u-16.3" who="#WiceprezesNaczelnegoSaduAdministracyjnegoMariaWisniewska">Tak.</u>
<u xml:id="u-16.4" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Bardzo proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-17">
<u xml:id="u-17.0" who="#WiceprezesNaczelnegoSaduAdministracyjnegoMariaWisniewska">Proszę państwa, w pełni zgadzam się co do stanu prawnego przedstawionego przez kancelarię. Chciałabym tylko tę kwestię jeszcze uzupełnić z punktu widzenia rozwiązań konstytucyjnych i w oparciu o konwencję o prawach dziecka, powiedzieć, jak to wygląda.</u>
<u xml:id="u-17.1" who="#WiceprezesNaczelnegoSaduAdministracyjnegoMariaWisniewska">Zasada jawności. Z art. 45 ust. 2 konstytucji wynika, że rozprawy sądowe co do zasady są jawne. Wyłączenie jawności rozprawy może nastąpić ze względu na moralność, bezpieczeństwo państwa, porządek publiczny oraz ze względu na ochronę życia prywatnego stron lub inny ważny interes. To są ogólne zasady. Ale to wszystko mieści się w jeszcze ogólniejszej zasadzie, jawność rozprawy jest również elementem szerszej zasady, tj. zasady jawności działalności instytucji publicznych, w tym władzy sądowniczej. To wynika z art. 2 konstytucji, jest to zasada wynikająca z klauzuli demokratycznego państwa prawnego. Co z tego wynika? To, że jest oczywiste, iż skoro prawo do uczestnictwa na rozprawach przysługuje każdemu, to beneficjentem tego prawa jest również dziecko. I to jest ta zasada ogólna, tak jak powiedział wnoszący petycję.</u>
<u xml:id="u-17.2" who="#WiceprezesNaczelnegoSaduAdministracyjnegoMariaWisniewska">Ale musimy spojrzeć również na inne uregulowania. I tak: w świetle konstytucji za dziecko należy uznać osobę, która ukończyła 18 lat. Wniosek taki płynie pośrednio, proszę państwa, z art. 62 ust. 1 konstytucji, zgodnie z którym obywatel polski ma prawo do czynnego udziału w wyborach, jeżeli najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat. Ponadto wprost granicę taką wyraża art. 1 Konwencji o prawach dziecka przyjętej przez Zgromadzenie Ogólne ONZ, konwencji z dnia 20 listopada 1989 r. Dzieckiem w rozumieniu wymienionego przepisu konwencji jest każda istota ludzka w wieku poniżej 18 lat, chyba że zgodnie z prawem odnoszącym się do dziecka uzyska ona wcześniej pełnoletniość. Wspomniany przepis konwencji powinien być uwzględniany przy interpretacji zapisów konstytucji, w tym o pojęciu dziecka. Czyli tak jak mówi konstytucja: do osiemnastego roku życia mamy do czynienia z dzieckiem.</u>
<u xml:id="u-17.3" who="#WiceprezesNaczelnegoSaduAdministracyjnegoMariaWisniewska">Jak wygląda sposób korzystania z tych zasad konstytucyjnych przez dziecko? Sposób korzystania przez dzieci z wolności i praw konstytucyjnych powinien jednak uwzględniać to, że podstawową zasadą kierunkową określającą konstytucyjny status dziecka jest konieczność poszanowania dobra dziecka – i to jest istota sprawy, najważniejsza. W szczególności należy uwzględnić stopień dojrzałości dziecka – art. 48 ust. 1 konstytucji. Ponadto władze publiczne powinny chronić dziecko przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem i demoralizacją – art. 72 ust. 1 zdanie drugie konstytucji. Te przepisy konstytucyjne opierają się na oczywistym i niebudzącym wątpliwości założeniu, że dziecko jest osobą niesamodzielną, której poczynania powinny pozostawać pod kontrolą do czasu ukończenia osiemnastego roku życia. I tu chciałam państwu wskazać wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 11 października 2011 r. o sygnaturze akt K 16/10. W konsekwencji dzieci w nieco inny sposób korzystają z wolności i praw konstytucyjnych niż osoby dorosłe, a organy władzy publicznej powinny tę okoliczność uwzględniać w swojej działalności.</u>
<u xml:id="u-17.4" who="#WiceprezesNaczelnegoSaduAdministracyjnegoMariaWisniewska">Co wynika, proszę państwa, z tych regulacji, które tak, zabierając państwu czas, przytoczyłam dość szczegółowo? Zrobiłam to, bo chcę na tej podstawie wysnuć dalsze wnioski. Otóż z powyższych regulacji konstytucyjnych płynie wniosek, że prawo dzieci do udziału w rozprawach sądowych istnieje, jednak podlega ograniczeniom. Ograniczenia te wynikają w szczególności z potrzeby ochrony dobra samych dzieci. W szczególności dzieciom nie powinno się umożliwiać udziału w rozprawach, których przebieg rodziłby ryzyko choćby pośredniego kontaktu z przemocą, okrucieństwem czy demoralizacją. Również moralność, której mowa w art. 45 ust. 2 konstytucji, nakazuje w wielu przypadkach, aby dzieci nie mogły swobodnie obserwować rozprawy i przysłuchiwać się na przykład zeznaniom świadków czy wypowiedziom innych uczestników postępowania. Jest oczywiste, że pewne treści, których dotyczy dana rozprawa, mogą bowiem okazać się nieodpowiednie dla dzieci.</u>
<u xml:id="u-17.5" who="#WiceprezesNaczelnegoSaduAdministracyjnegoMariaWisniewska">Zgodnie z cytowanym art. 42 ust. 2 konstytucji za ograniczeniem udziału w rozprawie może przemawiać również porządek publiczny. Ochrona porządku publicznego oznacza również konieczność ochrony rzetelności i sprawności działania sądu, co z kolei jest warunkiem prawidłowej realizacji prawa stron do sprawiedliwego procesu sądowego. Dlatego sądy dysponują pewnymi środkami umożliwiającymi eliminację ewentualnych zakłóceń w przebiegu rozprawy, np. jest możliwość ukarania karą porządkową grzywny, wydalenia z sali w razie naruszenia powagi, spokoju czy porządku czynności sądowych. Z istoty rzeczy środki takie nie mogą być jednak stosowane wobec dzieci. Z drugiej jednak strony obecność dzieci, zwłaszcza większych grup, na posiedzeniu sądowym może wywoływać zakłócenia w prawidłowej pracy sądu, a czasami nawet naruszać powagę sądową.</u>
<u xml:id="u-17.6" who="#WiceprezesNaczelnegoSaduAdministracyjnegoMariaWisniewska">Mogą być cztery sytuacje, proszę państwa, które będą się wiązały z obecnością małoletnich na sali. Taka najprostszą sytuacją jest to, kiedy dziecko przychodzi z rodzicem i ten rodzic jest na sali…</u>
<u xml:id="u-17.7" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Przepraszam, tylko mam serdeczną prośbę: jakby pani mogła bardziej konkluzyjnie…</u>
<u xml:id="u-17.8" who="#WiceprezesNaczelnegoSaduAdministracyjnegoMariaWisniewska">A, konkluzyjnie. No, proszę państwa, jest możliwość taka: jeżeli państwo uznacie… Do tej pory te rozwiązania… To znaczy piszącemu petycję właściwie chodziło o to, żeby działał tu czynnik edukacyjny. Ale element edukacyjny może być realizowany na różne sposoby – mogą być np. rozprawy pokazowe. Przykładowo Naczelny Sąd Administracyjny, jak i inne sądy wojewódzkie, gdy jest Noc Muzeów, organizuje oprowadzanie i są w tym dniu prowadzone rozprawy pokazowe. Oczywiście jeśli istnieje szczególne zapotrzebowanie młodzieży szkolnej, to nie odmawiamy nigdy czy wycieczkom szkolnym, czy określonej grupie młodzieży – nie mówię tu już oczywiście o studentach, ale studenci są pełnoletni – tego, by mogli skorzystać czy z rozprawy pokazowej, czy z omówienia przez naszych asystentów tego, jak przebiega postępowanie. Ale przecież to musi być dostosowane do poziomu intelektualnego tego małoletniego, który się znajduje na sali, jak również sposób przedstawiania problemu, który jest rozpatrywany.</u>
<u xml:id="u-17.9" who="#WiceprezesNaczelnegoSaduAdministracyjnegoMariaWisniewska">Dlatego też wniosek końcowy jest taki: gdybyście państwo senatorowie doszli do wniosku, że istnieje konieczność zmiany art. 95 p.p.s.a., to wówczas o tym, czy na sali może być obecny małoletni, który nie został przez sąd wezwany, tylko przyszedł i chce uczestniczyć w charakterze widza, powinien decydować sędzia sprawozdawca bądź cały skład sądzący. Tylko tyle.</u>
</div>
<div xml:id="div-18">
<u xml:id="u-18.0" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-18.1" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Proszę bardzo, pan senator Cichoń.</u>
</div>
<div xml:id="div-19">
<u xml:id="u-19.0" who="#SenatorZbigniewCichon">Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo!</u>
<u xml:id="u-19.1" who="#SenatorZbigniewCichon">Jestem za tym, żeby dokonać postulowanej zmiany, oczywiście uzasadniając to tym, że nie widzę żadnych racji, by w procesie karnym taka możliwość istniała, choćby za zgodą przewodniczącego, który prowadzi rozprawę. Nie w karnym, gdzie czasami, a właściwie zwykle są jakieś sprawy drastyczne, sporne, podczas gdy w sprawach cywilnych bardzo często są to sprawy o charakterze niespornym – np. proces stwierdzenia nabycia spadku z ustawy. Są tu też względy czysto praktyczne. Otóż ja jako adwokat czasami widzę matki, które przychodzą do sądu w charakterze świadków czy stron, i są z dziećmi, no i jest problem, co z tym dzieckiem zrobić. Taka matka musi brać osobę towarzyszącą, która zaopiekuje się dzieckiem na czas, kiedy ona wchodzi na salę, żeby składać zeznania. Tak że czysto praktyczne względy przemawiają za tym, żeby ten temat podjąć i zrobić regulację analogiczną do tej w art. 356 §2 k.p.k. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-20">
<u xml:id="u-20.0" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-20.1" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Bardzo proszę, pan senator Pociej.</u>
</div>
<div xml:id="div-21">
<u xml:id="u-21.0" who="#SenatorAleksanderPociej">Boję się, że zostanie to uznane za spisek ponad podziałami politycznymi, adwokacki…</u>
<u xml:id="u-21.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
<u xml:id="u-21.2" who="#SenatorAleksanderPociej">…bo ja chciałbym się przychylić do tego, co przed chwilą powiedział pan senator Cichoń, dodając do argumentu, że rzeczywiście kodeks karny przewiduje takie rozwiązanie, również to, że przecież nie mamy takiego ograniczenia, jeśli chodzi na przykład o nasze obrady, które również czasami są dosyć bulwersujące, bądź obrady sejmowe, a te są takie jeszcze bardziej. Wchodzą na salę grupy młodzieży i nie widzę w tym niczego złego, nawet jeżeli te nasze zderzenia polityczne są dosyć ostre. Młodzi ludzie mają dzięki temu możliwość wyrobienia sobie własnego zdania na dany temat. A te względy praktyczne, o których mówił senator Cichoń, też są – tak uważam – jak najbardziej ważne i powinny zostać uwzględnione. Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-22">
<u xml:id="u-22.0" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-22.1" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Czy jeszcze ktoś z państwa…? Nie.</u>
<u xml:id="u-22.2" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">To jeszcze sobie udzielę głosu.</u>
<u xml:id="u-22.3" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Proszę państwa, ja uważam odwrotnie niż moi koledzy, to znaczy że dzisiejsze rozwiązania są wystarczające i nie potrzeba rozszerzać ich zakresu, by młodzi ludzie mogli korzystać z udziału w rozprawach sądowych. Jeśli są zainteresowani i chcą rozwijać swoją działalność społeczną, to naprawdę jest tyle możliwości, że nie ma… Ale w sądzie – niekoniecznie. Uważam, że nie ma takiej potrzeby. Tak że ja jestem przeciwko podjęciu pracy nad tą petycją. Ale decyzja będzie należała do komisji.</u>
<u xml:id="u-22.4" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Skoro nie ma więcej głosów, to przystępujemy do głosowania.</u>
<u xml:id="u-22.5" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Kto z panów senatorów jest za podjęciem pracy nad tą petycją?</u>
<u xml:id="u-22.6" who="#komentarz">(2)</u>
<u xml:id="u-22.7" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Kto jest przeciw?</u>
<u xml:id="u-22.8" who="#Gloszsali">Nie ma…</u>
<u xml:id="u-22.9" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">A, ja! Przepraszam.</u>
<u xml:id="u-22.10" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Przeciw?</u>
<u xml:id="u-22.11" who="#komentarz">(1)</u>
<u xml:id="u-22.12" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
<u xml:id="u-22.13" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
<u xml:id="u-22.14" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Okej, okej, przepraszam. Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-22.15" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Kto się wstrzymał?</u>
<u xml:id="u-22.16" who="#komentarz">(2)</u>
<u xml:id="u-22.17" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-22.18" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">To znaczy nie podejmujemy pracy, tak? Jak to jest, gdy jest 2 i… A, podejmujemy, bo panowie się wstrzymali. Okej, tak, tak. Dobrze.</u>
<u xml:id="u-22.19" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
<u xml:id="u-22.20" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-22.21" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Trzeba będzie wyznaczyć sprawozdawcę do tego…?</u>
<u xml:id="u-22.22" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
<u xml:id="u-22.23" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">A, nie, jeszcze nie na tym etapie. Tak? Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-22.24" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Przechodzimy do punktu następnego, proszę państwa, do petycji nr 3. Jest to petycja w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej w celu wprowadzenia zmian w ustawie z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie specjalnej…</u>
<u xml:id="u-22.25" who="#Gloszsali">Socjalnej.</u>
<u xml:id="u-22.26" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Socjalnej, tak.</u>
</div>
<div xml:id="div-23">
<u xml:id="u-23.0" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeKomunikacjiSpolecznejwKancelariiSenatuJolantaKrynicka">Jolanta Krynicka, Dział Petycji i Korespondencji w Biurze Korespondencji Społecznej.</u>
<u xml:id="u-23.1" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeKomunikacjiSpolecznejwKancelariiSenatuJolantaKrynicka">Omawiana przeze mnie petycja to petycja indywidualna wniesiona przez pana Stanisława Porowskiego w sprawie zmian w ustawie o rencie socjalnej. Autor petycji zabiega o rozszerzenie katalogu osób uprawnionych do renty socjalnej o osoby o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, z ubytkiem słuchu ponad 80 dB. Jest przeświadczony, że należy wprowadzić takie warunki, aby osoby z takim ubytkiem słuchu w wieku 16 lat stanęły przed komisją lekarską Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i jeżeli na podstawie audiogramu wykażą ubytek słuchu ponad 80 dB, a poza tym będą dysponowały zaświadczeniem o ukończeniu szkoły dla osób głuchych, to powinny mieć prawo do renty socjalnej, kiedy ukończą osiemnasty rok życia.</u>
<u xml:id="u-23.2" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeKomunikacjiSpolecznejwKancelariiSenatuJolantaKrynicka">W obecnym stanie prawnym renta socjalna przysługuje tylko osobie pełnoletniej, ale o całkowitej niezdolności do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało przed ukończeniem osiemnastego roku życia lub też przed ukończeniem dwudziestego piątego roku życia, jeżeli osoba ta uczy się w szkole lub szkole wyższej, albo jeśli ta niepełnosprawność powstała w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej. Poza tym renta może być stała, jeżeli niezdolność do pracy jest trwała, albo też okresowa, jeżeli jest to właśnie okresowa niezdolność do pracy. Renta socjalna wynosi 84% najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, w tej chwili wynosi 741 zł w zaokrągleniu, z tym że pobierany jest od niej jeszcze podatek dochodowy i składka na ubezpieczenie zdrowotne. Ta renta socjalna jest przyznawana na wniosek osoby zainteresowanej, jest wypłacana przez państwo i jest to świadczenie, które ma rekompensować fakt, że osoby z niepełnosprawnością nie weszły na rynek pracy, czyli nie będą w przyszłości mogły korzystać ze świadczeń systemu ubezpieczeń społecznych. Z tym że, tak jak powiedziałam, dotyczy ono w tej chwili osób całkowicie niezdolnych do pracy. Aczkolwiek należy tu podkreślić, że osoby całkowicie niezdolne do pracy mogą pracować i renta socjalna będzie zawieszana wówczas, kiedy przychód przez nie osiągnięty będzie przekraczał 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał, ostatnio ogłoszonego przez prezesa GUS.</u>
<u xml:id="u-23.3" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeKomunikacjiSpolecznejwKancelariiSenatuJolantaKrynicka">W tym kontekście należy powiedzieć, że autor petycji jest przekonany, że osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, ale właśnie niesłyszące, de facto są dyskryminowane w obecnym systemie, ponieważ one bardzo źle się asymilują w środowisku. Dla nich ta niepełnosprawność jest na tyle ciążąca, że właściwie nauka języka polskiego jest dla nich tak trudna jak dla osoby pełnosprawnej nauka obcego języka. Dlatego autor petycji uważa, że osoby takie powinny jednak mieć prawo do renty socjalnej. Z jego wiedzy wynika, że aż 74% takich osób jest nieaktywnych zawodowo właśnie przez to, że mają one po prostu pewne ograniczenia, ale też mają kłopoty asymilacyjne.</u>
<u xml:id="u-23.4" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeKomunikacjiSpolecznejwKancelariiSenatuJolantaKrynicka">Dla porządku chcę powiedzieć, że w Sejmie już była rozpatrywana podobna petycja, choć wprawdzie zgłoszona przez innego autora, która dotyczyła również tego samego zagadnienia, tzn. rozszerzenia katalogu osób uprawnionych do renty socjalnej o osoby z takim ubytkiem słuchu, o jakim pisze nasz autor. Tę petycję rozpatrywano 18 maja tego roku i nie uwzględniono żądania przedstawionego w tej petycji. Ale w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej również taką petycję złożono i z tego, co wiem ze strony internetowej, wynika, że chyba do 10 lipca mają zapaść rozstrzygnięcia w tej sprawie.</u>
<u xml:id="u-23.5" who="#GlownySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeKomunikacjiSpolecznejwKancelariiSenatuJolantaKrynicka">Mamy tutaj gościa z Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, więc myślę, że jakieś aktualne dane nasz gość przedstawi. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-24">
<u xml:id="u-24.0" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-24.1" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Tak jak już pani zapowiedziała, chciałbym poprosić panią Annę Prekurat z Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej o wyrażenie opinii w sprawie, o której rozmawiamy.</u>
</div>
<div xml:id="div-25">
<u xml:id="u-25.0" who="#GlownySpecjalistawDepartamenciePomocyiIntegracjiSpolecznejwMinisterstwieRodzinyPracyiPolitykiSpolecznejAnnaPrekurat">Dzień dobry. Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-25.1" who="#GlownySpecjalistawDepartamenciePomocyiIntegracjiSpolecznejwMinisterstwieRodzinyPracyiPolitykiSpolecznejAnnaPrekurat">Rzeczywiście minister rodziny, pracy i polityki społecznej rozpatrywał już taką petycję, była to petycja wielokrotna zarejestrowana pod nr 18, składało się na nią szereg petycji, one były dosyć liczne, z tym że jedynie część tych petycji dotyczyła akurat tego konkretnego problemu; inne dotyczyły kwestii podniesienia kwoty renty socjalnej i podniesienia kwoty zasiłku pielęgnacyjnego. Opinia ministra rodziny, pracy i polityki społecznej, która była już udzielona w odpowiedzi na tę petycję wielokrotną w części dotyczącej właśnie przyznania renty socjalnej dla osób głuchoniemych, była taka, że nie można tej jedynej grupie przyznać, w drodze ustawy właśnie takich… nie można wyróżnić tej grupy osób niepełnosprawnych w drodze ustawy z tego względu, że ustawa o rencie socjalnej nie wskazuje rodzajów niepełnosprawności czy rodzajów niezdolności do pracy, które uprawniają do tego świadczenia, ale odsyła w części dotyczącej orzekania do regulacji, które obowiązują w systemie emerytalno-rentowym. A więc dokładnie te same zasady, które obowiązują w systemie orzecznictwa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, są stosowane w przypadku orzekania o niezdolności do pracy w kontekście renty socjalnej. Nie ma tutaj innych zasad. Ustawa o rencie socjalnej nie zawiera w tym momencie żadnych przepisów ani wyróżniających na korzyść osoby z określonym rodzajem niepełnosprawności, ani też dyskryminujących jakąś grupę.</u>
</div>
<div xml:id="div-26">
<u xml:id="u-26.0" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-26.1" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Ja w pełni zgadzam się z panią z ministerstwa pracy.</u>
<u xml:id="u-26.2" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Może któryś z panów senatorów chciałby zabrać głos w tej sprawie? Nie widzę zgłoszeń.</u>
<u xml:id="u-26.3" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-26.4" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">W takim razie przystępujemy do głosowania. Znamy opinię ministerstwa, panowie, jak podejrzewam, wyrobili sobie tak samo zdanie.</u>
<u xml:id="u-26.5" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Kto jest za podjęciem prac nad tą petycją?</u>
<u xml:id="u-26.6" who="#komentarz">(0)</u>
<u xml:id="u-26.7" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Kto jest przeciw?</u>
<u xml:id="u-26.8" who="#komentarz">(4)</u>
<u xml:id="u-26.9" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Dziękuję. Jednogłośnie przeciw, więc nikt się nie wstrzymuje. Dziękuję.</u>
<u xml:id="u-26.10" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Przechodzimy do ostatniej petycji, jest to petycja w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej dotyczącej uchylenia art. 158 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami.</u>
<u xml:id="u-26.11" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Bardzo proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-27">
<u xml:id="u-27.0" who="#StarszySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeKomunikacjiSpolecznejwKancelariiSenatuMonikaRuszczyk">Petycja została wniesiona przez Polskie Towarzystwo Rzeczoznawców Majątkowych z siedzibą w Warszawie. Towarzystwo wnosi, jak wspomniał pan senator, o uchylenie art. 158 ustawy o gospodarce nieruchomościami, który nakłada obowiązek sporządzania i przekazywania do właściwych starostw w terminie 2 miesięcy od dnia sporządzenia wyciągu z operatu szacunkowego pod rygorem poniesienia sankcji dyscyplinarnych, które również zostały dokładnie określone w tej ustawie, w art. 178. Zdaniem autorów konieczne jest uchylenie w całości tego art. 158, a jednym z elementów uzasadnienia uchylenia tego artykułu jest to, że tak naprawdę wyciągi z operatów stanowią streszczenie tych operatów, poza tym wspomniany obowiązek jest nader uciążliwy, powoduje po stronie rzeczoznawców majątkowych spore koszty, a tak naprawdę zamiar ustawodawcy co do wykorzystywania tych wyciągów z operatów szacunkowych… Wydaje się, że miało to być robione dla potrzeb ustalania wskaźników zmian cen nieruchomości – co prowadzi już prezes Głównego Urzędu Statystycznego – a nie ich wartości. I zdaniem towarzystwa to rozwiązanie jest chybione, ponieważ operaty szacunkowe zawierają wartości nieruchomości, a nie ich ceny, bowiem nie dokumentują faktycznego obrotu tymi nieruchomościami. W uzasadnieniu wskazano, że obowiązek sporządzania i przekazywania do starostw powiatowych wyciągów z operatów generuje niepotrzebne koszty zarówno po stronie samych rzeczoznawców, jak i po stroni starostw powiatowych. Ponadto w ramach długoletniej działalności Polskiego Towarzystwa Rzeczoznawców Majątkowych i mimo znacznego upływu czasu obowiązywania tej ustawy o gospodarce nieruchomościami nie są znane żadne przypadki wykorzystywania w rzeczywistości, realnie tych wyciągów z operatów.</u>
<u xml:id="u-27.1" who="#StarszySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeKomunikacjiSpolecznejwKancelariiSenatuMonikaRuszczyk">Pokrótce omówię stan prawny. Art. 156 ustawy o gospodarce nieruchomościami wskazuje, że rzeczoznawca sporządza na piśmie opinię o wartości nieruchomości w formie operatu szacunkowego. Ust. 1a tego artykułu stanowi o tym, że organ administracji publicznej, który zwróci się do rzeczoznawcy o sporządzenie takiego operatu, jest obowiązany umożliwić osobie, której interesu prawnego dotyczy treść tego operatu, przeglądanie tego operatu i sporządzanie z niego odpisów i notatek. Ust. 2 stanowi, że bez zgody rzeczoznawcy majątkowego nie można udostępniać tego operatu do innego celu. Ust. 3 i 4 stanowią, że jest wprowadzona cezura czasowa wykorzystywania operatów szacunkowych – jest to 12 miesięcy od daty sporządzenia operatu, chyba że wystąpiły zmiany uwarunkowań prawnych lub istotne zmiany czynników, o których mowa w art. 154 ustawy.</u>
<u xml:id="u-27.2" who="#StarszySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeKomunikacjiSpolecznejwKancelariiSenatuMonikaRuszczyk">Art. 158, o którego uchylenie towarzystwo zabiega, stanowi, że rzeczoznawca sporządza i podpisuje wyciąg z wykonanego przez siebie operatu szacunkowego, a ten wyciąg zawiera opis nieruchomości, która jest przedmiotem wyceny, zakres i cel wyceny, wartość nieruchomości. W ust. 2 wskazano obowiązek przekazywania w ciągu 2 miesięcy wyciągów z tych operatów.</u>
<u xml:id="u-27.3" who="#StarszySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeKomunikacjiSpolecznejwKancelariiSenatuMonikaRuszczyk">Art. 178 wprowadza katalog kar dyscyplinarnych dla rzeczoznawców, a są to: upomnienie, nagana, zawieszenie uprawnień zawodowych na okres od 3 miesięcy do roku, zawieszenie uprawnień zawodowych do czasu ponownego złożenia egzaminu z wynikiem pozytywnym, pozbawienie uprawnień zawodowych z możliwością ponownego ubiegania się o ich nadanie oraz pozbawienie uprawnień zawodowych z możliwością ubiegania się o ponowne ich nadanie po upływie 3 lat od dnia ich pozbawienia.</u>
<u xml:id="u-27.4" who="#StarszySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeKomunikacjiSpolecznejwKancelariiSenatuMonikaRuszczyk">Do regulacji ustawowej dołączono akty wykonawcze, jest to rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzania operatu szacunkowego. Oględnie ujmując: rozporządzenie to określa sposób określania wartości nakładów, sposób samego sporządzania operatów szacunkowych.</u>
<u xml:id="u-27.5" who="#StarszySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeKomunikacjiSpolecznejwKancelariiSenatuMonikaRuszczyk">Judykatura też zajmowała się kwestią operatów szacunkowych i klasyfikacją środków dowodowych w przypadku operatów szacunkowych. Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że operat jest podstawą orzeczenia kończącego sprawę, ma znaczenie prawne, oczywiście oddziałuje na osoby trzecie, jednakże rzeczoznawca majątkowy, który sporządza taki operat, nie jest stroną postępowania.</u>
<u xml:id="u-27.6" who="#StarszySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeKomunikacjiSpolecznejwKancelariiSenatuMonikaRuszczyk">Również Naczelny Sąd Administracyjny w ramach klasyfikacji środków dowodowych wskazał, że dowód z operatu szacunkowego traktowany jest jak opinia biegłego, taki operat powinien wykazać dane niezbędne dla oceny jego rzetelności, a jednocześnie podawać okoliczności konieczne dla oceny adekwatności operatu do okoliczności danej sprawy.</u>
<u xml:id="u-27.7" who="#StarszySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeKomunikacjiSpolecznejwKancelariiSenatuMonikaRuszczyk">Tak pokrótce mogę wskazać, że operat szacunkowy jest opinią rzeczoznawcy majątkowego. To jest autorska opinia, wskazuje na wartość nieruchomości, stanowi indywidualne dzieło rzeczoznawcy majątkowego, oczywiście ma znaczenie prawne, ale nie jest dokumentem urzędowym w rozumieniu art. 76 k.p.a.</u>
<u xml:id="u-27.8" who="#StarszySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeKomunikacjiSpolecznejwKancelariiSenatuMonikaRuszczyk">O cezurze czasowej wspomniałam – 12 miesięcy od dnia sporządzenia operatu może on być wykorzystywany.</u>
<u xml:id="u-27.9" who="#StarszySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeKomunikacjiSpolecznejwKancelariiSenatuMonikaRuszczyk">Tak naprawdę operat jest przygotowywany w dwóch przypadkach: albo na indywidualne zlecenie, albo też na żądanie organu administracji lub też na wezwanie sądu w ramach toczącego się postępowania. Każdy operat szacunkowy zgodnie z przepisami zawiera dane, o których dokładnie mówi art. 156 ustawy, a także rozporządzenie.</u>
<u xml:id="u-27.10" who="#StarszySpecjalistawDzialePetycjiiKorespondencjiwBiurzeKomunikacjiSpolecznejwKancelariiSenatuMonikaRuszczyk">Odnosząc się… To, co wskazuje nawet samo towarzystwo, to jest to, że sporządzanie wyciągu z operatu stanowi tak naprawdę tylko i wyłącznie streszczenie tego operatu. Taki wyciąg rzeczywiście nie może być wykorzystywany w obrocie prawnym, bo jest znaczna różnica między wartością nieruchomości, która jest wynikiem zachowań uczestników na rynku, a ceną – nieraz różni się diametralnie od ceny. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-28">
<u xml:id="u-28.0" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Dziękuję pani bardzo.</u>
<u xml:id="u-28.1" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Jest z nami pan Dariusz Szymanowski, przedstawiciel Polskiego Stowarzyszenia Rzeczoznawców Majątkowych.</u>
<u xml:id="u-28.2" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Jeśliby pan jeszcze… Tylko mam serdeczną prośbę: tak krótko i konkretnie. Dobrze? Bardzo proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-29">
<u xml:id="u-29.0" who="#WiceprezesZarzaduPolskiegoTowarzystwaRzeczoznawcowMajatkowychDariuszSzymanowski">Bardzo dziękuję.</u>
<u xml:id="u-29.1" who="#WiceprezesZarzaduPolskiegoTowarzystwaRzeczoznawcowMajatkowychDariuszSzymanowski">Wysoka Komisjo, ja tylko tytułem uzupełnienia… Chodzi pozornie o jedną kartkę papieru – to jest taki wyciąg z operatu szacunkowego, który, nie wiedzieć czemu, od prawie 20 lat rzeczoznawcy składają do starostw powiatowych, a tam jest on magazynowany. Ta kartka papieru nie może być nigdzie wykorzystana, ale my ponosimy sankcje w związku z nią, ponosimy koszty, jak również starostwa ponoszą koszty po prostu na utrzymanie tego. I dlatego wnosimy o uproszczenie tego naszego życia wzajemnie i o obniżenie kosztów poprzez zmianę ustawy – poprzez uchylenie art. 158. Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-30">
<u xml:id="u-30.0" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-30.1" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">W pełni się zgadzam. W naszej ojczyźnie jest pełno takich absurdów i trzeba je eliminować z naszego życia.</u>
<u xml:id="u-30.2" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Czy jeszcze ktoś z panów senatorów chciałby zabrać głos? Tak?</u>
</div>
<div xml:id="div-31">
<u xml:id="u-31.0" who="#SenatorZbigniewCichon">Ja króciutko.</u>
<u xml:id="u-31.1" who="#SenatorZbigniewCichon">Jestem za tym projektem, proszę państwa. Ta sprawa to rzeczywiście zbędna biurokracja – nie wiadomo do czego w starostwie jest to potrzebne. Oszczędźmy zbytecznej pracy i oszczędźmy również nasze lasy.</u>
</div>
<div xml:id="div-32">
<u xml:id="u-32.0" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-32.1" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Więcej głosów nie ma? Dziękuję bardzo. Mamy jasność sprawy.</u>
<u xml:id="u-32.2" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Bardzo proszę, przystąpimy do głosowania.</u>
<u xml:id="u-32.3" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Kto z panów jest za podjęciem prac nad tą petycją, prac legislacyjnych?</u>
<u xml:id="u-32.4" who="#komentarz">(4)</u>
<u xml:id="u-32.5" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Dziękuję bardzo. Jednogłośnie za.</u>
<u xml:id="u-32.6" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Dziękuję panu bardzo, dziękuję… Przepraszam, w pierwszym rzędzie dziękuję paniom – to wasza praca jest dla nas pracą podstawową. Dziękuję bardzo.</u>
<u xml:id="u-32.7" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Proszę państwa, spotykamy się o godzinie 16.00 razem z Komisją Ustawodawczą. Bardzo proszę o obecność.</u>
<u xml:id="u-32.8" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
<u xml:id="u-32.9" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">W sali plenarnej.</u>
<u xml:id="u-32.10" who="#ZastepcaPrzewodniczacegoRobertMamatow">Chciałbym zakończyć posiedzenie Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji w dniu dzisiejszym. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-33">
<u xml:id="u-33.0" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godzinie 14 minut 12)</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>