PPC / ppc

text_structure.xml 720 KB
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144 1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151 1152 1153 1154 1155 1156 1157 1158 1159 1160 1161 1162 1163 1164 1165 1166 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173 1174 1175 1176 1177 1178 1179 1180 1181 1182 1183 1184 1185 1186 1187 1188 1189 1190 1191 1192 1193 1194 1195 1196 1197 1198 1199 1200 1201 1202 1203 1204 1205 1206 1207 1208 1209 1210 1211 1212 1213 1214 1215 1216 1217 1218 1219 1220 1221 1222 1223 1224 1225 1226 1227 1228 1229 1230 1231 1232 1233 1234 1235 1236 1237 1238 1239 1240 1241 1242 1243 1244 1245 1246 1247 1248 1249 1250 1251 1252 1253 1254 1255 1256 1257 1258 1259 1260 1261 1262 1263 1264 1265 1266 1267 1268 1269 1270 1271 1272 1273 1274 1275 1276 1277 1278 1279 1280 1281 1282 1283 1284 1285 1286 1287 1288 1289 1290 1291 1292 1293 1294 1295 1296 1297 1298 1299 1300 1301 1302 1303 1304 1305 1306 1307 1308 1309 1310 1311 1312 1313 1314 1315 1316 1317 1318 1319 1320 1321 1322 1323 1324 1325 1326 1327 1328 1329 1330 1331 1332 1333 1334 1335 1336 1337 1338 1339 1340 1341 1342 1343 1344 1345 1346 1347 1348 1349 1350 1351 1352 1353 1354 1355 1356 1357 1358 1359 1360 1361 1362 1363 1364 1365 1366 1367 1368 1369 1370 1371 1372 1373 1374 1375 1376 1377 1378 1379 1380 1381 1382 1383 1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391 1392 1393 1394 1395 1396 1397 1398 1399 1400 1401 1402 1403 1404 1405 1406 1407 1408 1409 1410 1411 1412 1413 1414 1415 1416 1417 1418 1419 1420 1421 1422 1423 1424 1425 1426 1427 1428 1429 1430 1431 1432 1433 1434 1435 1436 1437 1438 1439 1440 1441 1442 1443 1444 1445 1446 1447 1448 1449 1450 1451 1452 1453 1454 1455 1456 1457 1458 1459 1460 1461 1462 1463 1464 1465 1466 1467 1468 1469 1470 1471 1472 1473 1474 1475 1476 1477 1478 1479 1480 1481 1482 1483 1484 1485 1486 1487 1488 1489 1490 1491 1492 1493 1494 1495 1496 1497 1498 1499 1500 1501 1502 1503 1504 1505 1506 1507 1508 1509 1510 1511 1512 1513 1514 1515 1516 1517 1518 1519 1520 1521 1522 1523 1524 1525 1526 1527 1528 1529 1530 1531 1532 1533 1534 1535 1536 1537 1538 1539 1540 1541 1542 1543 1544 1545 1546 1547 1548 1549 1550 1551 1552 1553 1554 1555 1556 1557 1558 1559 1560 1561 1562 1563 1564 1565 1566 1567 1568 1569 1570 1571 1572 1573 1574 1575 1576 1577 1578 1579 1580 1581 1582 1583 1584 1585 1586 1587 1588 1589 1590 1591 1592 1593 1594 1595 1596 1597 1598 1599 1600 1601 1602 1603 1604 1605 1606 1607 1608 1609 1610 1611 1612 1613 1614 1615 1616 1617 1618 1619 1620 1621 1622 1623 1624 1625 1626 1627 1628 1629 1630 1631 1632 1633 1634 1635 1636 1637 1638 1639 1640 1641 1642 1643 1644 1645 1646 1647 1648 1649 1650 1651 1652 1653 1654 1655 1656 1657 1658 1659 1660 1661 1662 1663 1664 1665 1666 1667 1668 1669 1670 1671 1672 1673 1674 1675 1676 1677 1678 1679 1680 1681 1682 1683 1684 1685 1686 1687 1688 1689 1690 1691 1692 1693 1694 1695 1696 1697 1698 1699 1700 1701 1702 1703 1704 1705 1706 1707 1708 1709 1710 1711 1712 1713 1714 1715 1716 1717 1718 1719 1720 1721 1722 1723 1724 1725 1726 1727 1728 1729 1730 1731 1732 1733 1734 1735 1736 1737 1738 1739 1740 1741 1742 1743 1744 1745 1746 1747 1748 1749 1750 1751 1752 1753 1754 1755 1756 1757 1758 1759 1760 1761 1762 1763 1764 1765 1766 1767 1768 1769 1770 1771 1772 1773 1774 1775 1776 1777 1778 1779 1780 1781 1782 1783 1784 1785 1786 1787 1788 1789 1790 1791 1792 1793 1794 1795 1796 1797 1798 1799 1800 1801 1802 1803 1804 1805 1806 1807 1808 1809 1810 1811 1812 1813 1814 1815 1816 1817 1818 1819 1820 1821 1822 1823 1824 1825 1826 1827 1828 1829 1830 1831 1832 1833 1834 1835 1836 1837 1838 1839 1840 1841 1842 1843 1844 1845 1846 1847 1848 1849 1850 1851 1852 1853 1854 1855 1856 1857 1858 1859 1860 1861 1862 1863 1864 1865 1866 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 2039 2040 2041 2042 2043 2044 2045 2046 2047 2048 2049 2050 2051 2052 2053 2054 2055 2056 2057 2058 2059 2060 2061 2062 2063 2064 2065 2066 2067 2068 2069 2070 2071 2072 2073 2074 2075 2076 2077 2078 2079 2080 2081 2082 2083 2084 2085 2086 2087 2088 2089 2090 2091 2092 2093 2094 2095 2096 2097 2098 2099 2100 2101 2102 2103 2104 2105 2106 2107 2108 2109 2110 2111 2112 2113 2114 2115 2116 2117 2118 2119 2120 2121 2122 2123 2124 2125 2126 2127 2128 2129 2130 2131 2132 2133 2134 2135 2136 2137 2138 2139 2140 2141 2142 2143 2144 2145 2146 2147 2148 2149 2150 2151 2152 2153 2154 2155 2156 2157 2158 2159 2160 2161 2162 2163 2164 2165 2166 2167 2168 2169 2170 2171 2172 2173 2174 2175 2176 2177 2178 2179 2180 2181 2182 2183 2184 2185 2186 2187 2188 2189 2190 2191 2192 2193 2194 2195 2196 2197 2198 2199 2200 2201 2202 2203 2204 2205 2206 2207 2208 2209 2210 2211 2212 2213 2214 2215 2216 2217 2218 2219 2220 2221 2222 2223 2224 2225 2226 2227 2228 2229 2230 2231 2232 2233 2234 2235 2236 2237 2238 2239 2240 2241 2242 2243 2244 2245 2246 2247 2248 2249 2250 2251 2252 2253 2254 2255 2256 2257 2258 2259 2260 2261 2262 2263 2264 2265 2266 2267 2268 2269 2270 2271 2272 2273 2274 2275 2276 2277 2278 2279 2280 2281 2282 2283 2284 2285 2286 2287 2288 2289 2290 2291 2292 2293 2294 2295 2296 2297 2298 2299 2300 2301 2302 2303 2304 2305 2306 2307 2308 2309 2310 2311 2312 2313 2314 2315 2316 2317 2318 2319 2320 2321 2322 2323 2324 2325 2326 2327 2328 2329 2330 2331 2332 2333 2334 2335 2336 2337 2338 2339 2340 2341 2342 2343 2344 2345 2346 2347 2348 2349 2350 2351 2352 2353 2354 2355 2356 2357 2358 2359 2360 2361 2362 2363 2364 2365 2366 2367 2368 2369 2370 2371 2372 2373 2374 2375 2376 2377 2378 2379 2380 2381 2382 2383 2384 2385 2386 2387 2388 2389 2390 2391 2392 2393 2394 2395 2396 2397 2398 2399 2400 2401 2402 2403 2404 2405 2406 2407 2408 2409 2410 2411 2412 2413 2414 2415 2416 2417 2418 2419 2420 2421 2422 2423 2424 2425 2426 2427 2428 2429 2430 2431 2432 2433 2434 2435 2436 2437 2438 2439 2440 2441 2442 2443 2444 2445 2446 2447 2448 2449 2450 2451 2452 2453 2454 2455 2456 2457 2458 2459 2460 2461 2462 2463 2464 2465 2466 2467 2468 2469 2470 2471 2472 2473 2474 2475 2476 2477 2478 2479 2480 2481 2482 2483 2484 2485 2486 2487 2488 2489 2490 2491 2492 2493 2494 2495 2496 2497 2498 2499 2500 2501 2502 2503 2504 2505 2506 2507 2508 2509 2510 2511 2512 2513 2514 2515 2516 2517 2518 2519 2520 2521 2522 2523 2524 2525 2526 2527 2528 2529 2530 2531 2532 2533 2534 2535 2536 2537 2538 2539 2540 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562 2563 2564 2565 2566 2567 2568 2569 2570 2571 2572 2573 2574 2575 2576 2577 2578 2579 2580 2581 2582 2583 2584 2585 2586 2587 2588 2589 2590 2591 2592 2593 2594 2595 2596 2597 2598 2599 2600 2601 2602 2603 2604 2605 2606 2607 2608 2609 2610 2611 2612 2613 2614 2615 2616 2617 2618 2619 2620 2621 2622 2623 2624 2625 2626 2627 2628 2629 2630 2631 2632 2633 2634 2635 2636 2637 2638 2639 2640 2641 2642 2643 2644 2645 2646 2647 2648 2649 2650 2651 2652 2653 2654 2655 2656 2657 2658 2659 2660 2661 2662 2663 2664 2665 2666 2667 2668 2669 2670 2671 2672 2673 2674 2675 2676 2677 2678 2679 2680 2681 2682 2683 2684 2685 2686 2687 2688 2689 2690 2691 2692 2693 2694 2695 2696 2697 2698 2699 2700 2701 2702 2703 2704 2705 2706 2707 2708 2709 2710 2711 2712 2713 2714 2715 2716 2717 2718 2719 2720 2721 2722 2723 2724 2725 2726 2727 2728 2729 2730 2731 2732 2733 2734 2735 2736 2737 2738 2739 2740 2741 2742 2743 2744 2745 2746 2747 2748 2749 2750 2751 2752 2753 2754 2755 2756 2757 2758 2759 2760 2761 2762 2763 2764 2765 2766 2767 2768 2769 2770 2771 2772 2773 2774 2775 2776 2777 2778 2779 2780 2781 2782 2783 2784 2785 2786 2787 2788 2789 2790 2791 2792 2793 2794 2795 2796 2797 2798 2799 2800 2801 2802 2803 2804 2805 2806 2807 2808 2809 2810 2811 2812 2813 2814 2815 2816 2817 2818 2819 2820 2821 2822 2823 2824 2825 2826 2827 2828 2829 2830 2831 2832 2833 2834 2835 2836 2837 2838 2839 2840 2841 2842 2843 2844 2845 2846 2847 2848 2849 2850 2851 2852 2853 2854 2855 2856 2857 2858 2859 2860 2861 2862 2863 2864 2865 2866 2867 2868 2869 2870 2871 2872 2873 2874 2875 2876 2877 2878 2879 2880 2881 2882 2883 2884 2885 2886 2887 2888 2889 2890 2891 2892 2893 2894 2895 2896 2897 2898 2899 2900 2901 2902 2903 2904 2905 2906 2907 2908 2909 2910 2911 2912 2913 2914 2915 2916 2917 2918 2919 2920 2921 2922 2923 2924 2925 2926 2927 2928 2929 2930 2931 2932 2933 2934 2935 2936 2937 2938 2939 2940 2941 2942 2943 2944 2945 2946 2947 2948 2949 2950 2951 2952 2953 2954 2955 2956 2957 2958 2959 2960 2961 2962 2963 2964 2965 2966 2967 2968 2969 2970 2971 2972 2973 2974 2975 2976 2977 2978 2979 2980 2981 2982 2983 2984 2985 2986 2987 2988 2989 2990 2991 2992 2993 2994 2995 2996 2997 2998 2999 3000 3001 3002 3003 3004 3005 3006 3007 3008 3009 3010 3011 3012 3013 3014 3015 3016 3017 3018 3019 3020 3021 3022 3023 3024 3025 3026 3027 3028 3029 3030 3031 3032 3033 3034 3035 3036 3037 3038 3039 3040 3041 3042 3043 3044 3045 3046 3047 3048 3049 3050 3051 3052 3053 3054 3055 3056 3057 3058 3059 3060 3061 3062 3063 3064 3065 3066 3067 3068 3069 3070 3071 3072 3073 3074 3075 3076 3077 3078 3079 3080 3081 3082 3083 3084 3085 3086 3087 3088 3089 3090 3091 3092 3093 3094 3095 3096 3097 3098 3099 3100 3101 3102 3103 3104 3105 3106 3107 3108 3109 3110 3111 3112 3113 3114 3115 3116 3117 3118 3119 3120 3121 3122 3123 3124 3125 3126 3127 3128 3129 3130 3131 3132 3133 
<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Wznowienie posiedzenia o godz. 9 min 09)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą wicemarszałkowie Sejmu Krzysztof Putra, Stefan Niesiołowski, Ewa Kierzkowska i Jerzy Szmajdziński)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję panów posłów Michała Jarosa, Mirosława Maliszewskiego, Tomasza Górskiego i Dariusza Kaczanowskiego.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">W pierwszej części obrad sekretarzami będą panowie posłowie Michał Jaros i Mirosław Maliszewski.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Protokół i listę mówców prowadzić będą panowie posłowie Michał Jaros i Tomasz Górski.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Proszę wyznaczonych posłów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Bardzo proszę posła sekretarza o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#SekretarzPoselMichalJaros">Informuję, że w dniu dzisiejszym odbędą się posiedzenia Komisji:</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#SekretarzPoselMichalJaros">- Edukacji, Nauki i Młodzieży - godz. 9.15,</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#SekretarzPoselMichalJaros">- Gospodarki - godz. 9.15,</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#SekretarzPoselMichalJaros">- do Spraw Kontroli Państwowej - godz. 10,</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#SekretarzPoselMichalJaros">- Finansów Publicznych - godz. 10,</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#SekretarzPoselMichalJaros">- Polityki Społecznej i Rodziny - godz. 10,</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#SekretarzPoselMichalJaros">- Śledczej do zbadania sprawy przebiegu procesu legislacyjnego ustaw nowelizujących ustawę z dnia 29 lipca 1992 r. o grach i zakładach wzajemnych i wydanych na ich podstawie przepisów wykonawczych w zakresie dotyczącym gier na automatach o niskich wygranych i wideoloterii oraz do zbadania legalności działania organów administracji rządowej badających ten proces - godz. 10,</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#SekretarzPoselMichalJaros">- Śledczej do zbadania sprawy zarzutu nielegalnego wywierania wpływu przez członków Rady Ministrów, Komendanta Głównego Policji, Szefa Centralnego Biura Antykorupcyjnego oraz Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego na funkcjonariuszy Policji, Centralnego Biura Antykorupcyjnego oraz Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, prokuratorów i osoby pełniące funkcje w organach wymiaru sprawiedliwości w celu wymuszenia przekroczenia uprawnień lub niedopełnienia obowiązków w związku z postępowaniami karnymi oraz czynnościami operacyjno-rozpoznawczymi w sprawach z udziałem lub przeciwko członkom Rady Ministrów, posłom na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej i dziennikarzom, w okresie od 31 października 2005 r. do 16 listopada 2007 r. - o godz. 10,</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#SekretarzPoselMichalJaros">- Nadzwyczajnej ˝Przyjazne Państwo˝ do spraw związanych z ograniczaniem biurokracji - godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#SekretarzPoselMichalJaros">- Rolnictwa i Rozwoju Wsi wspólnie z Komisją Zdrowia - godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-4.10" who="#SekretarzPoselMichalJaros">- do Spraw Służb Specjalnych - godz. 12,</u>
          <u xml:id="u-4.11" who="#SekretarzPoselMichalJaros">- Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej - godz. 12,</u>
          <u xml:id="u-4.12" who="#SekretarzPoselMichalJaros">- Skarbu Państwa - godz. 12,</u>
          <u xml:id="u-4.13" who="#SekretarzPoselMichalJaros">- Ustawodawczej - godz. 13,</u>
          <u xml:id="u-4.14" who="#SekretarzPoselMichalJaros">- do Spraw Służb Specjalnych - godz. 13.30,</u>
          <u xml:id="u-4.15" who="#SekretarzPoselMichalJaros">- Edukacji, Nauki i Młodzieży wspólnie z Komisją Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej - godz. 14,</u>
          <u xml:id="u-4.16" who="#SekretarzPoselMichalJaros">- Skarbu Państwa - godz. 14,</u>
          <u xml:id="u-4.17" who="#SekretarzPoselMichalJaros">- Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach - godz. 14.30,</u>
          <u xml:id="u-4.18" who="#SekretarzPoselMichalJaros">- Rolnictwa i Rozwoju Wsi - godz. 15,</u>
          <u xml:id="u-4.19" who="#SekretarzPoselMichalJaros">- Administracji i Spraw Wewnętrznych - godz. 16,</u>
          <u xml:id="u-4.20" who="#SekretarzPoselMichalJaros">- Polityki Społecznej i Rodziny - godz. 16,</u>
          <u xml:id="u-4.21" who="#SekretarzPoselMichalJaros">- Spraw Zagranicznych - godz. 16.15,</u>
          <u xml:id="u-4.22" who="#SekretarzPoselMichalJaros">- Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki - godz. 18,</u>
          <u xml:id="u-4.23" who="#SekretarzPoselMichalJaros">- Sprawiedliwości i Praw Człowieka - godz. 18.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Komisja Nadzwyczajna przedłożyła sprawozdania o projektach ustaw:</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">- o zmianie ustawy o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">- o zmianie ustawy Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Sprawozdania te zostały paniom i panom posłom doręczone odpowiednio w drukach nr 2787 i 2788.</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, marszałek Sejmu podjął decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkty obejmujące rozpatrzenie tych sprawozdań.</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Proponuję, aby w tych przypadkach Sejm wyraził zgodę na zastosowanie art. 51 pkt 3 regulaminu Sejmu oraz aby w dyskusji nad dodanymi punktami porządku dziennego wysłuchał 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-5.7" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-5.8" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-5.9" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Dodane punkty rozpatrzymy dzisiaj po sprawozdaniu komisji o projekcie ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-5.10" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów marszałek Sejmu podjął decyzję o skreśleniu z porządku dziennego dotychczasowego punktu 23. w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych o rządowym projekcie ustawy o ewidencji ludności (druki nr 1371, 2670 i 2670-A) - trzecie czytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 10. porządku dziennego: Pytania w sprawach bieżących.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Przypominam, że postawienie pytania nie może trwać dłużej niż 2 minuty, zaś udzielenie odpowiedzi nie może trwać dłużej niż 6 minut. Prawo do postawienia pytania dodatkowego przysługuje wyłącznie posłowi zadającemu pytanie. Dodatkowe pytanie nie może trwać dłużej niż 1 minutę, a uzupełniająca odpowiedź nie może trwać dłużej niż 3 minuty. Marszałek Sejmu może wyrazić zgodę na wydłużenie czasu odpowiedzi na pytanie dodatkowe.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Posłanki Ewa Wolak i Ewa Drozd z Platformy Obywatelskiej zadają pytanie w sprawie postępu prac nad wydrukiem podręczników dla niewidomych uczniów. Pytanie jest skierowane do ministra edukacji narodowej.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Jako pierwsza pani poseł Ewa Wolak.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#PoselEwaWolak">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Zgodnie z ustawą o systemie oświaty minister edukacji narodowej dofinansowuje z budżetu państwa podręczniki szkolne i książki pomocnicze do kształcenia specjalnego dla uczniów niewidomych, słabowidzących i niesłyszących.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#PoselEwaWolak">Adaptacja podręczników dla uczniów z dysfunkcją wzroku winna być oparta o ujednolicone zasady, najlepiej uzgodnione i zaakceptowane przez ośrodki kształcące tę młodzież. Wykonanie adaptacji podręczników szkolnych oraz zeszytów ćwiczeń winno być zgodne z podstawą programową, a oferta tytułów podręczników dla uczniów słabowidzących, tytuły podręczników z powiększonym drukiem winny być zgodne z tytułami drukowanymi w brajlu.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#PoselEwaWolak">Godny uznania jest fakt, że w roku 2009 wypracowana została nowa formuła realizacji zadania w odniesieniu do uczniów niewidomych, polegająca na udostępnieniu szkołom i placówkom elektronicznej wersji podręczników i zeszytów ćwiczeń. Pozwoli to na zaoszczędzenie środków finansowych. Jest to godne uznania.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#PoselEwaWolak">Panie ministrze, jakie środki finansowe są przeznaczane na to zadanie? Czy w resorcie edukacji rozpoczęto działania w celu adaptacji podręczników dla uczniów klas drugich gimnazjów tak, aby były one udostępnione już w roku szkolnym 2010/2011? I czy adaptacje wykonywane są na bieżąco i zgodnie z zapotrzebowaniami zgłaszanymi przez szkoły i placówki oświatowe? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Odpowiedzi udzieli podsekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej pan Zbigniew Włodkowski.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieEdukacjiNarodowejZbigniewWlodkowski">Panie Marszałku! Pani Poseł! Wysoka Izbo! Ministerstwo Edukacji Narodowej od wielu lat dofinansowuje zakupy podręczników szkolnych i książek pomocniczych przeznaczonych dla uczniów niewidomych i słabowidzących. Podstawą realizacji tego zadania jest art. 71d ustawy o systemie oświaty. Każdego roku we współpracy z dyrektorami specjalnych ośrodków szkolno-wychowawczych opracowywano wykaz kolejnych tytułów podręczników, których adaptacja do potrzeb uczniów niewidomych i słabowidzących była wykonywana w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieEdukacjiNarodowejZbigniewWlodkowski">Ministerstwo Edukacji Narodowej pokrywało koszty związane z wykonaniem powyższej adaptacji drukiem oraz dystrybucją przygotowanych podręczników. Dzięki temu uczniowie szkół podstawowych i gimnazjów, a także większości szkół ponadgimnazjalnych mieli do dyspozycji podręczniki wykonane odpowiednio w systemie Braille˝a oraz w druku powiększonym do każdego przedmiotu, co najmniej jeden tytuł podręcznika i zeszyt ćwiczeń. Do roku 2009 adaptacje podręczników zlecane były wykonawcom wyłanianym w trybie ustawy Prawo zamówień publicznych, co wymagało stosowania długotrwałych i czasochłonnych procedur, a jednocześnie, w trybie prowadzonego postępowania, nie dawało możliwości elastycznych zmian wybranych tytułów czy też liczby egzemplarzy. Na powyższy cel wydatkowano w 2006 r. 3 396 578 zł, w 2007 r. - 1 989 468 zł, a w 2008 r. - 2 734 395 zł.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieEdukacjiNarodowejZbigniewWlodkowski">Mając na uwadze niedoskonałość powyższej procedury, w 2009 r. w odniesieniu do uczniów niewidomych i słabowidzących wypracowana została nowa formuła realizacji tego zadania. Na podstawie art. 40 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym minister edukacji narodowej w uzgodnieniu z ministrem nauki i szkolnictwa wyższego podpisał umowy z Uniwersytetem Warszawskim i Katolickim Uniwersytetem Lubelskim Jana Pawła II na wykonanie adaptacji podręczników szkolnych i książek pomocniczych dla uczniów niewidomych w systemie Braille˝a oraz uczniów słabowidzących w druku powiększonym, a także wydrukowania wskazanych przez szkoły adaptacji. Uczelnie te mają doświadczenie w wykonywaniu takiej adaptacji oraz mają w swoich strukturach organizacyjnych stałe ośrodki adaptacji materiałów dydaktycznych, zapewniają wykwalifikowaną kadrę oraz warunki techniczne niezbędne do prowadzenia realizacji tego zadania.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieEdukacjiNarodowejZbigniewWlodkowski">Dzięki takiemu rozwiązaniu wielokrotnie - w stosunku do lat ubiegłych - zwiększy się oferta do wykorzystania przez tych uczniów podręczników szkolnych i książek pomocniczych. Adaptacje są obecnie wykonywane przez obie uczelnie na bieżąco, zgodnie z zapotrzebowaniem zgłaszanym przez szkoły i placówki. Wersje elektroniczne podręczników wykonywane w systemie Braille˝a są udostępniane szkołom i placówkom na stronie internetowej Ministerstwa Edukacji Narodowej w specjalnie opracowanym w tym celu systemie informatycznym, który umożliwia dyrektorom szkół i placówek na bieżąco ich pobieranie i drukowanie w całości lub w części, zgodnie z indywidualnymi potrzebami edukacyjnymi uczniów. Natomiast podręczniki wykonywane w druku powiększonym przeznaczone dla uczniów słabowidzących szkoły i placówki otrzymują w wersji wydrukowanej zgodnie z założonym przez Ministerstwo Edukacji Narodowej zapotrzebowaniem. Powyższa formuła pozwala zatem na optymalne zabezpieczenie potrzeb uczniów w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieEdukacjiNarodowejZbigniewWlodkowski">Ważne działanie, które ministerstwo edukacji podjęło również w 2009 r., to przeznaczenie środków w wysokości 100 tys. zł, tj. o 30 tys. więcej niż w ubiegłym roku, na zapewnienie uczniom niewidomym i słabowidzącym czasopism przeznaczonych dla dzieci i młodzieży wykonywanych w systemie Braille˝a oraz w druku powiększonym. Zostały one przekazane Polskiemu Związkowi Niewidomych, wyłonionemu podczas otwartego konkursu ofert. Na rok 2010 zabezpieczamy analogiczną kwotę na ten cel. W bieżącym roku na dofinansowanie zakupu podręczników szkolnych i książek pomocniczych dla uczniów niewidomych z upośledzeniem umysłowym oraz niewidomych i słabowidzących ministerstwo zaplanowało łącznie środki w wysokości 24 763 220 zł. Środki w wysokości 21 263 220 zł zaplanowane zostały w ramach rezerwy celowej nr 26: realizacja Narodowego Programu Stypendialnego, w tym ˝Wyprawka szkolna˝. Umożliwią one uczniom niesłyszącym, uczniom z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim oraz słabowidzącym otrzymanie dofinansowania na zakup podręczników wybranych i wykorzystywanych w danej szkole. Trzeba tu powiedzieć, że te środki w 100% zabezpieczają potrzeby tej grupy uczniów, szczególnie tych uczących się w szkołach ogólnodostępnych i w szkołach integracyjnych. Natomiast na wykonanie adaptacji kolejnych podręczników przeznaczonych dla uczniów niewidomych i słabowidzących oraz ich druk zgodnie z zapotrzebowaniem złożonym przez szkoły zaplanowane zostały środki w wysokości 3500 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieEdukacjiNarodowejZbigniewWlodkowski">Jak widzimy z zestawienia z poprzednich lat i tego roku, w tym roku zabezpieczamy ponad 3 mln zł tylko na potrzeby uczniów niewidomych i słabowidzących, potrzeby pozostałej grupy uczniów zabezpieczone są w ˝Wyprawce szkolnej˝. Jak wynika z powyższych informacji, działania podejmowane przez ministra edukacji narodowej w zakresie dofinansowania podręczników dla uczniów niewidomych i słabowidzących istotnie wspierają jakość kształcenia tej grupy uczniów, wyrównują ich szanse edukacyjne i wychodzą naprzeciw oczekiwaniom uczniów, ich rodziców i nauczycieli. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Dziękuję bardzo panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Pytanie dodatkowe zadaje pani poseł Ewa Drozd, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#PoselEwaDrozd">Panie Marszałku! Panie Ministrze! W 2009 r. wiele niepokojów wzbudziła informacja o obniżeniu o 1,5 mln zł kwoty w budżecie zadaniowym Ministerstwa Edukacji Narodowej na 2009 r. z części 30. na realizację zadania: Zakup podręczników szkolnych i książek pomocniczych dla uczniów niewidomych, słabowidzących, niesłyszących i z upośledzeniem umysłowym. Stąd moje pytanie: Jaki wpływ na właściwą realizację zadania określonego w ustawie o systemie oświaty miało obniżenie tej kwoty? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Bardzo proszę, panie ministrze, o udzielenie odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieEdukacjiNarodowejZbigniewWlodkowski">Pani Poseł! Tak jak mówiłem, w 2009 r. przyjęliśmy nową formułę dofinansowywania druku czy adaptacji podręczników dla uczniów niewidomych i słabowidzących. Zamówiliśmy tę usługę na dwóch uniwersytetach, a ponadto uruchomione zostały elektroniczne wersje tych podręczników. To spowodowało, iż środki wydatkowane na ten cel mogły być nieco zmniejszone i nie miały większego wpływu na dostęp uczniów niewidomych i słabowidzących do podręczników. Analizując tę sytuację, postanowiliśmy w większym zakresie wesprzeć szkoły specjalne kształcące tych uczniów, a środki w wysokości 3,5 mln zł przeznaczyć tylko i wyłącznie na grupę uczniów niewidomych i słabowidzących, stąd w tym roku jest znaczny wzrost środków na zabezpieczenie adaptacji podręczników dla tej grupy. Natomiast dzieci i młodzież z pozostałych grup niepełnosprawności - to są dzieci niesłyszące z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim oraz słabowidzące - otrzymają dofinansowanie zabezpieczone w Narodowym Programie Stypendialnym, ˝Wyprawka szkolna˝. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Dziękuję bardzo panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Panowie posłowie Sławomir Kłosowski, Witold Czarnecki i Aleksander Chłopek z klubu Prawo i Sprawiedliwość zadają pytanie w sprawie organizacji i finansowania olimpiad przedmiotowych. Pytanie skierowane jest do ministra edukacji narodowej.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Jako pierwszy pan poseł Sławomir Kłosowski.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#PoselSlawomirKlosowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! W ostatnim tygodniu w prasie pojawił się krzyczący tytuł ˝MEN uderza w najzdolniejszą młodzież˝ i inne tego typu tytuły prasowe. Przypomnę, sytuacja się powtarza, ponieważ koniec ubiegłego roku kalendarzowego również przyniósł alarmistyczne tytuły prasowe mówiące o uderzeniu w najzdolniejszą młodzież. I krótka retrospekcja. Około 3 miesięcy temu w Sejmie podczas obrad nad budżetem edukacji mój klub parlamentarny zwracał uwagę na to, że zaplanowane przez MEN środki na organizację olimpiad i konkursów przedmiotowych są zdecydowanie za niskie. Wówczas z ust pani minister padały zapewnienia i słowa uspokojenia, że wszystko jest pod kontrolą, wszystko jest policzone i nie wystąpią żadne problemy. Dzisiaj wiemy, że niestety wystąpiły. 21 października 2009 r. - bardzo mocno zwracam uwagę na tę datę - Ministerstwo Edukacji Narodowej ogłasza dwa symboliczne przetargi. Jeden przetarg na zakup trzech aut na kwotę 371 tys. zł, drugi - na organizację trzech olimpiad, z języka niemieckiego, francuskiego i białoruskiego, na kwotę 330 tys. zł. Jednocześnie Ministerstwo Edukacji Narodowej wydaje absurdalne przepisy dotyczące organizacji konkursów i olimpiad z nierzeczywistymi terminami przygotowania i przeprowadzenia olimpiad i konkursów przedmiotowych.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#PoselSlawomirKlosowski">Wobec powyższego pytam: Czy termin 21 października i te dwa przetargi, jeden na auta urzędnicze i drugi, na niższą kwotę, na olimpiady i konkursy przedmiotowe, pani minister, to celowa kpina ze zdolnych uczniów?</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#PoselSlawomirKlosowski"> I drugie pytanie: Czy dziś, po katastrofie olimpiad i konkursów, przy ewidentnym braku środków i dezorganizacji, znowu z trybuny usłyszymy od pani minister, że wszystko jest pod kontrolą i środki na ich organizację są zabezpieczone? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Odpowiedzi udzieli sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej pani Krystyna Szumilas.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Bardzo proszę, pani minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieEdukacjiNarodowejKrystynaSzumilas">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Olimpiady w Polsce mają wieloletnią tradycję, pozwalają na odkrywanie i rozwijanie talentów i uzdolnień uczniów, są istotnym elementem pracy z uczniem zdolnym, są jednym z mocniejszych ogniw wspierania uzdolnień uczniów. Wszystko to dzieje się dzięki wiedzy i wieloletniej pracy organizatorów olimpiad, którzy to organizatorzy działają w formie stowarzyszeń i towarzystw naukowych zrzeszających naukowców, pracowników wyższych uczelni i nauczycieli. Minister edukacji szanuje i bardzo wysoko ocenia kilkudziesięcioletni dorobek olimpiad przedmiotowych w Polsce oraz jego wielkie znaczenie dla odkrywania i rozwijania uzdolnień uczniów. Zasługi komitetów organizujących olimpiady są niekwestionowane.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieEdukacjiNarodowejKrystynaSzumilas">Pan poseł w swoim pytaniu poruszył przede wszystkim sprawę wysokości środków finansowych na organizację olimpiad, ale w poprzednich wystąpieniach poruszał też sprawę sposobu zlecania realizacji zadań publicznych, sposobu przekazywania tych środków komitetom organizującym olimpiady. Odnosząc się do pierwszej kwestii, do sprawy wysokości środków na organizację olimpiad, chciałabym podkreślić, że jeśli uwzględnimy rok budżetowy i porównamy środki na olimpiady, które wydatkowano w roku 2009, to okaże się, że wysokość środków na 2010 nie jest niższa i nie będzie niższa. Będziemy również starali się o to, żeby zwiększyć tę pulę środków. To jest już zapisane w budżecie. Moje słowa na posiedzeniu komisji edukacji, że będziemy starali się o takie rozdysponowanie budżetu, aby organizacja olimpiad przebiegała spokojnie i aby możliwe było sfinansowanie tego, znajdują potwierdzenie w budżecie, który w tej chwili, jak pan poseł wie, już został przyjęty przez Wysoki Sejm. Podkreślam: wielkość środków nie ulega zmniejszeniu, a jeśli o to chodzi, jesteśmy tutaj bardzo mocno atakowani.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieEdukacjiNarodowejKrystynaSzumilas">Zmienił się sposób finansowania. W ubiegłym roku komitety olimpijskie dostały środki w dwóch transzach. Pierwsza transza to były środki na organizację drugiego i trzeciego etapu olimpiad z poprzedniego roku szkolnego, czyli z roku szkolnego 2008/2009. Ogłoszono też konkurs na organizację olimpiad w roku szkolnym 2009/2010.</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieEdukacjiNarodowejKrystynaSzumilas">W ubiegłym roku komitety uzyskały drugą transzę na organizowanie olimpiad od września do grudnia, a w tej chwili właściwie kończymy przekazywanie środków na realizację olimpiad od stycznia do końca roku szkolnego. I chcę podkreślić, że jeżeli chodzi o olimpiady przedmiotowe, to dotacje przekazywane na zakończenie tegorocznych olimpiad są w wysokości odpowiadającej zapotrzebowaniu komitetów olimpijskich.</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieEdukacjiNarodowejKrystynaSzumilas">Zmiana sposobu finansowania olimpiad została spowodowana przepisami prawa, przepisami ustawy o finansach publicznych, która tutaj, w tej Izbie, przez panów posłów została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-18.5" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieEdukacjiNarodowejKrystynaSzumilas">Otóż, tak jak powiedziałam, nie zmniejszyliśmy liczby olimpiad, która wynosi 38. Wszystkie olimpiady, które były finansowane, w dalszym ciągu są finansowane. Spośród 38 olimpiad zdecydowana większość jest organizowana przez komitety olimpijskie działające w formie stowarzyszeń i towarzystw. Chyba tylko 8 olimpiad jest organizowanych przez uczelnie wyższe.</u>
          <u xml:id="u-18.6" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieEdukacjiNarodowejKrystynaSzumilas">Przepisy ustawy o zamówieniach publicznych zobowiązują sektor publiczny do przekazywania środków organizacjom pozarządowym według ściśle określonych zasad. Między innymi jednym ze sposobów, najbardziej korzystnym, pozwalającym zachować tradycję olimpiad i to, co jest wartościowe, jest przekazywanie środków w formie konkursów. W 2008 r. w Ministerstwie Edukacji Narodowej została przeprowadzona przez Kancelarię Prezesa Rady Ministrów kontrola dotycząca udzielania i rozliczania dotacji celowych na realizację zadań zleconych. Ta kontrola wykazała, że wcześniej stosowany sposób przekazywania środków bez przeprowadzania konkursu ofert jest niezgodny z przepisami ustawy o zamówieniach publicznych. Na to w licznych wystąpieniach zwracała uwagę również Najwyższa Izba Kontroli. Dlatego musieliśmy zmienić sposób przekazywania pieniędzy organizacjom</u>
          <u xml:id="u-18.7" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-18.8" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieEdukacjiNarodowejKrystynaSzumilas">, komitetom organizującym olimpiady. Zresztą uprzedziliśmy o tym i to nie minister edukacji zmienił przepisy.</u>
          <u xml:id="u-18.9" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieEdukacjiNarodowejKrystynaSzumilas">Jeśli chodzi o obowiązujące przepisy, nie mamy innej możliwości. W ubiegłym roku, przed dokonaniem zmiany sposobu finansowania, spotkaliśmy się z przedstawicielami komitetów organizacyjnych i poinformowaliśmy ich o konieczności dokonania tej zmiany oraz przedstawiliśmy przesłanki i sposób dalszego postępowania. Dzisiaj umowy są podpisane na dokończenie etapu olimpiad, które rozpoczęły się we wrześniu 2009 r. Z uwagi na to, że ustawa budżetowa jest już przyjęta, niedługo będzie ogłoszony konkurs na realizację olimpiad od 1 września 2010 r. Zgodnie z sugestiami organizatorów olimpiad ten konkurs będzie obejmował nie jedną, ale dwie edycje olimpiady, żeby był oddech i żeby nie trzeba było przeprowadzać tych konkursów co roku.</u>
          <u xml:id="u-18.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Dziękuję bardzo, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Pytanie dodatkowe zadaje pan poseł Witold Czarnecki.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Bardzo proszę, tylko proszę przestrzegać limitu czasu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#PoselWitoldCzarnecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#PoselWitoldCzarnecki">Panie Marszałku! Pani Minister! Ograniczanie przez rząd środków finansowych na olimpiady w świetle złożonych deklaracji jest zupełnie niezrozumiałe. W poniedziałek Centralna Komisja Egzaminacyjna rozpoczęła reklamowanie matematyki w telewizji. Budżet całego przedsięwzięcia, całego projektu, którego realizacja ma potrwać do końca kwietnia bieżącego roku, wynosi, bagatela, 113 mln zł. Jak na tym tle - na reklamę przeznacza się kwotę porównywalną z kwotą wystarczającą na roczne utrzymanie wszystkich telewizji regionalnych - zrozumieć postawę rządu, który żałuje grosza na olimpiady? Zatem pytam panią minister: Czy rząd rozważy zwiększenie środków budżetowych na przeprowadzenie konkursów i olimpiad przedmiotowych? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Bardzo proszę panią minister o udzielenie odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieEdukacjiNarodowejKrystynaSzumilas">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Pośle! W pierwszej części wypowiedzi już powiedziałam, że wysokość środków przeznaczonych na olimpiady nie została ograniczona w roku 2010.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#GlosZSali">(Była wyższa.)</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieEdukacjiNarodowejKrystynaSzumilas">Jeżeli chodzi o poruszany przez pana problem związany z reklamowaniem matematyki, to chciałabym panu posłowi przypomnieć, że projekt realizowany przez Centralną Komisję Egzaminacyjną dotyczący promocji matematyki został przygotowany przez poprzedni rząd. Jeszcze za czasów pana dyrektora Legutki taki harmonogram i taki sposób promowania matematyki zostały zatwierdzone. I te 20 mln, o których pan mówi, to są środki, które w tamtym okresie zostały wpisane do budżetu unijnego, a w konsekwencji teraz jest to realizowane.</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieEdukacjiNarodowejKrystynaSzumilas">Natomiast, panie pośle, mając na uwadze fakt, iż dużo w Polsce mówi się o uczniu ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi i na ogół jest to myślenie o tych najsłabszych, tych, którzy potrzebują pomocy, obecne kierownictwo Ministerstwa Edukacji Narodowej przygotowało nowy program unijny na kwotę 22 mln zł. Na ten rok i na następne lata zapewniliśmy 22 mln zł na realizację projektu: opracowanie, wdrożenie i upowszechnienie innowacyjnych programów i metod oraz najlepszych praktyk pracy z uczniem zdolnym. Ten temat wymaga dogłębnego przeanalizowania i trzeba zaproponować takie rozwiązania, takie sposoby pracy z uczniem zdolnym, aby ci, którzy do tej pory startowali i w przyszłości będą startować w olimpiadach, mieli taką szansę, dużo większą niż obecnie, ale również żeby można było pracować i w sposób indywidualny docierać do uczniów, którzy są zdolni, uczą się w różnych szkołach w Polsce. Z nimi też trzeba pracować i przygotowywać dla nich specjalne programy, dofinansowywać zadania, dofinansowywać pracę z nimi.</u>
          <u xml:id="u-22.4" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieEdukacjiNarodowejKrystynaSzumilas">Odpowiadam na pytanie pana posła: tak, zwiększamy budżet na pracę z uczniem zdolnym. To są m.in. 22 mln zł w ramach projektu unijnego. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-22.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Dziękuję bardzo, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Posłowie Lewicy pan Wacław Martyniuk i pan Janusz Krasoń zadadzą pytanie w sprawie stanu postępowań prokuratorskich wniesionych w oparciu o raport Komisji Likwidacyjnej Wojskowych Służb Informacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Jako pierwszy pytanie zada pan poseł Janusz Krasoń.</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#PoselJanuszKrason">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#PoselJanuszKrason">Panie Marszałku! Panie Ministrze! 30 czerwca 2006 r. rozwiązane zostały Wojskowe Służby Informacyjne. Przez blisko trzy i pół roku opinia publiczna epatowana była sensacyjnymi doniesieniami o skali przestępstw dokonywanych rzekomo przez żołnierzy i pracowników cywilnych tych służb. Wyolbrzymiano nawet drobne nieprawidłowości, mnożąc liczbę zawiadomień w sprawach, które nigdy nie uzasadniały podejrzenia popełnienia przestępstwa. Ich liczba miała robić wrażenie - 100, 200, 300. Jak w każdej służbie specjalnej na świecie także w WSI zdarzały się wykroczenia i przestępstwa. Ich sprawcy karani byli dyscyplinarnie lub na drodze postępowań przygotowawczych. Sprawy zakończone w sądzie były znane opinii publicznej.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#PoselJanuszKrason">Komisja weryfikacyjna poprzez swą działalność wyznaczyła nowe standardy. Zniesławiano ludzi, którzy, jak orzekł Trybunał Konstytucyjny, pozbawieni byli prawa do należytej obrony. Dziś wielu z nich wygrywa procesy w sądach, a odszkodowania płacone przez Skarb Państwa sięgają setek tysięcy złotych. Wygrywają sprawy w NSA w przedmiocie sprostowania oraz usunięcia z raportu komisji informacji nieprawdziwych, niepełnych i zebranych przez jej przewodniczącego w sposób sprzeczny z ustawą, konstytucją oraz Konwencją o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#PoselJanuszKrason">W tej sytuacji, w czwartym roku po rozwiązaniu WSI, proszę pana ministra o podanie: Ile zawiadomień o popełnieniu przestępstwa wpłynęło z Komisji Weryfikacyjnej Wojskowych Służb Informacyjnych? Ilu żołnierzy i pracowników cywilnych WSI zostało oskarżonych przed sądami i ilu zostało skazanych za przestępstwa ujawnione przez komisję weryfikacyjną? Jaki jest procent postępowań przygotowawczych wszczętych przeciwko tym osobom w stosunku do liczby zawiadomień złożonych przez komisję weryfikacyjną? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">W pierwszej kolejności odpowiedzi udzieli zastępca prokuratora generalnego pan Jerzy...</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Przepraszam, jako pierwszy odpowie zastępca prokuratora generalnego naczelny prokurator wojskowy pan Krzysztof Parulski.</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#ZastepcaProkuratoraGeneralnegoRpNaczelnyProkuratorWojskowyKrzysztofParulski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Wysoka Izbo! Na podstawie zawiadomień przewodniczących komisji weryfikacyjnej pana Antoniego Macierewicza i pana Jana Olszewskiego prokuratury wojskowe zarejestrowały 401 postępowań karnych. W liczbie tej zawiera się również 9 zawiadomień złożonych przez szefa Służby Wywiadu Wojskowego pułkownika Radosława Kujawę w oparciu o materiały pozostawione przez komisję weryfikacyjną.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#ZastepcaProkuratoraGeneralnegoRpNaczelnyProkuratorWojskowyKrzysztofParulski">Do chwili obecnej prokuratorzy wojskowi zakończyli 355 postępowań. Wydano m.in. 268 odmów wszczęcia śledztwa, 35 spraw zakończono umorzeniem śledztwa, 4 sprawy skierowano do sądu z wnioskami o warunkowe umorzenie postępowania karnego, w 4 sprawach zawieszono postępowanie karne, 2 sprawy przekazano według właściwości prokuraturze powszechnej, 28 spraw wyłączono do odrębnego postępowania, 5 spraw połączono z innymi śledztwami. W biegu pozostaje 46 śledztw. W toku prowadzonych postępowań przedstawiono zarzuty łącznie 32 podejrzanym. Jak powiedziałem wcześniej, 4 z nich skierowano do sądu, wobec 8 umorzono śledztwa, a w stosunku do 20 podejrzanych toczą się postępowania karne.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#ZastepcaProkuratoraGeneralnegoRpNaczelnyProkuratorWojskowyKrzysztofParulski">Z powyższego zestawienia wynika, że w większości przypadków sprawy z zawiadomienia szefa SKW i przewodniczącego komisji weryfikacyjnej kończą się odmową wszczęcia śledztwa lub jego umorzeniem. Podstawą prawną podjętych decyzji były negatywne przesłanki procesowe: przedawnienie karalności, niepopełnienie czynu lub brak znamion czynu zabronionego.</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#ZastepcaProkuratoraGeneralnegoRpNaczelnyProkuratorWojskowyKrzysztofParulski">Pragnąłbym jeszcze zwrócić uwagę na to, że przedmiotem powyższych postępowań były z reguły zawiadomienia o nieprawidłowościach w prowadzeniu przez byłych żołnierzy WSI postępowań sprawdzających z naruszeniem przepisów ustawy z dnia 22 stycznia 1999 r. o ochronie informacji niejawnych, w wyniku czego bezpodstawnie wydawane były poświadczenia bezpieczeństwa dopuszczające do niejawnych prac i materiałów.</u>
          <u xml:id="u-26.4" who="#ZastepcaProkuratoraGeneralnegoRpNaczelnyProkuratorWojskowyKrzysztofParulski">Druga istotna grupa to zawiadomienia o ewentualności zaistnienia podejrzenia popełnienia przez byłych żołnierzy WSI przestępstw określonych w art. 79 i 79a ustawy z dnia 9 czerwca 2006 r. Przepisy wprowadzające ustawę o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie Wywiadu Wojskowego, polegających na oświadczeniu nieprawdy w wyjaśnieniach i oświadczeniach złożonych w trybie art. 67 ust. 1 i 3 oraz art. 63 ust. 4 i 4a ww. ustawy.</u>
          <u xml:id="u-26.5" who="#ZastepcaProkuratoraGeneralnegoRpNaczelnyProkuratorWojskowyKrzysztofParulski">Aktualnie prokuratury wojskowe prowadzą 11% spraw z zawiadomienia przewodniczącego komisji weryfikacyjnej oraz szefa SKW i szefa SWW, z tego 41 śledztw prowadzonych jest w Prokuraturze Okręgowej w Warszawie. Chciałbym podkreślić, iż wszystkie postępowania karne prokuratorzy prowadzą jako śledztwa własne. Sprawy te są objęte klauzulą ˝ściśle tajne˝. Dodam, że prokuratorzy wojskowi prowadzą je z dużym nakładem staranności. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Dziękuję bardzo panu prokuratorowi.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Bardzo proszę, teraz zastępca prokuratora generalnego pan Jerzy Szymański.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#ZastepcaProkuratoraGeneralnegoRpJerzySzymanski">Panie Marszałku! Panie Pośle! Wysoka Izbo! Chciałbym odnieść się do tej części pytania, która dotyczy cywilnych organów ścigania. Jest jedno dosyć istotne postępowanie, o którym chciałbym krótko poinformować. Aktualnie jest ono w biegu, prowadzi je Wydział V do Spraw Przestępczości Zorganizowanej i Korupcji Prokuratury Apelacyjnej w Warszawie. Przedmiotem tego postępowania jest podejrzenie popełnienia przestępstwa przez członków komisji weryfikacyjnej do spraw likwidacji Wojskowych Służb Informacyjnych w okresie od lipca 2006 r. do 15 lutego 2007 r. w Warszawie. Miało ono polegać na niedopełnieniu ciążącego na nich obowiązku poddania rzetelnej weryfikacji prawdziwości danych zebranych w toku postępowania likwidacyjnego WSI i dopuszczeniu do zamieszczenia w raporcie z likwidacji WSI, podanym do publicznej wiadomości 16 lutego 2007 r., nieprawdziwych danych dotyczących osób fizycznych i podmiotów gospodarczych, pochodzących z niewiarygodnych źródeł, co stanowi działanie na szkodę interesu prywatnego osób, jak i podmiotów wymienionych w tym raporcie, to jest czyn z art. 231.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#ZastepcaProkuratoraGeneralnegoRpJerzySzymanski">Początkowo postępowanie to prowadzone było w prokuraturze okręgowej, następnie zostało przejęte przez prokuraturę apelacyjną. Jest ono w tej chwili intensywnie prowadzone. Napotykamy trudności o charakterze procesowym, ponieważ większość materii objęta jest klauzulą tajności. Przesłuchujemy świadków, badamy dokumenty, jednym słowem w toku prowadzonego śledztwa weryfikujemy ustalenia komisji likwidacyjnej. Postępowanie to zostało zainicjowane zawiadomieniem o przestępstwie złożonym przez osoby, które czuły się pokrzywdzone ustaleniami tejże komisji. Status osób pokrzywdzonych przyznano ok. 30 osobom. Postępowanie to nie jest zakończone, zostało przedłużone do 5 lipca 2010 r. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Pytanie dodatkowe zadaje pan poseł Janusz Krasoń.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#PoselJanuszKrason">Dziękuję serdecznie, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#PoselJanuszKrason">Dziękuję panu Szymańskiemu za to uzupełnienie. Chciałbym zapytać, czy prokuratura zamierza wyciągnąć konsekwencje w stosunku do osób, które składały bezzasadnie ogromną liczbę zawiadomień, sprawiając, że prokurator angażował się w procedury, podczas gdy środki i jego siły można by było wykorzystać w innych sprawach, z większym pożytkiem dla dobra publicznego.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#PoselJanuszKrason">Przy tej okazji chciałbym zwrócić uwagę na to, że sama komisja weryfikacyjna nie wywiązała się z nałożonych ustawą obowiązków, albowiem była zobowiązana do złożenia marszałkowi Sejmu sprawozdania ze swojej działalności za pośrednictwem Komisji do Spraw Służb Specjalnych, a takie sprawozdanie nie wpłynęło.</u>
          <u xml:id="u-30.3" who="#PoselJanuszKrason">Zadałem to pytanie także z tego powodu, że przez wiele miesięcy 3 lata temu opinia publiczna była epatowana informacjami o ogromnej skali przestępstw. Dzisiaj rzadko się o tym mówi, a warto powiedzieć prawdę, że przecież wśród wielu podejrzanych i oskarżonych zdecydowaną ich większość stanowili ludzie rzetelnie służący Rzeczypospolitej. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Bardzo proszę o udzielenie odpowiedzi pana ministra Szymańskiego.</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#ZastepcaProkuratoraGeneralnegoRpJerzySzymanski">Panie Marszałku! Panie Pośle! Postępowanie, o którym wspomniałem, toczy się aktualnie w fazie in rem, więc nie wykluczamy, że mogą pojawić się zarzuty. Natomiast na obecnym etapie trudno mi powiedzieć, jaki będzie materiał. Dodatkowo jeszcze chciałbym powiedzieć, że prokuratury warszawskie, zwłaszcza prokuratura okręgowa, prowadziły szereg - około kilkunastu - postępowań, które były inicjowane przez pana przewodniczącego komisji weryfikacyjnej. Wszystkie postępowania zostały zakończone umorzeniami postępowań, jeśli je wszczęto, a jeżeli nie doszło do wszczęcia, to koniec nastąpił z powodu odmowy wszczęcia. Wszystkie decyzje zapadłe w postępowaniach są w tych sprawach, których dotyczyły, aktualnie prawomocne. Dziękuję, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Dziękuję bardzo panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Pytanie w sprawie realizacji zadań inwestycyjnych w zakresie dróg krajowych - obwodnicy Wielunia i Bełchatowa w ciągu drogi krajowej nr 8 skierowane jest do ministra infrastruktury, a zadaje je pan poseł Mieczysław Marcin Łuczak, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#PoselMieczyslawMarcinLuczak">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#PoselMieczyslawMarcinLuczak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Wiadomo, że ciąg komunikacyjny - niezależnie od tego, o którym mowa - jeżeli jest główny, to ma bardzo duże znaczenie dla gospodarki danego regionu. Wszyscy z tego się cieszą. Ale odkąd trasa nr 8 przebiega przez centra Bełchatowa czy Wielunia, powoduje bardzo duże utrudnienia, a wręcz dodatkowo jeszcze koszty ze względu na pękające ściany, zanieczyszczenia ekologiczne, wielki hałas i wielkie trudności, a także dochodzi do dantejskich scen rozgrywających się w czasie przejazdu. Nie jest to wcale śmieszne, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#PoselMieczyslawMarcinLuczak">Teraz opowiem troszeczkę o historii. Nie wspomnę o wydarzeniach, które miały miejsce wcześniej, przed 2005 r. 7 grudnia 2005 r. ówczesny minister infrastruktury pan Polaczek na moje zapytanie odpowiedział, że termin realizacji zadania dotyczącego budowy obwodnicy Wielunia przypadnie na lata 2010-2012. 20 marca 2006 r. otrzymałem również z tego resortu już nieco inną odpowiedź. Napisano, że planuje się złożenie dokumentacji na 2006 r., a rozpoczęcie inwestycji na styczeń 2007 r. W 2007 r. pan Piotr Stomma odpowiedział, że w IV kwartale 2007 r. nastąpi oddanie dokumentacji, a koniec realizacji zadania przypadnie na 2010 r. W 2008 r. na moje zapytanie otrzymałem odpowiedź od generalnej dyrekcji, że na realizację budowy obwodnicy są zagwarantowane środki na 2008 r., a zakończenie budowy nastąpi w 2010 r. Następnie 13 października 2009 r. podsekretarz stanu pan Radosław Stępień poinformował mnie, iż pozwolenie na budowę zostanie wydane w roku bieżącym, czyli w 2009, a decyzję środowiskową uzyskano już w 2007 r.</u>
          <u xml:id="u-34.3" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-34.4" who="#PoselMieczyslawMarcinLuczak">Jeżeli chodzi o obwodnicę Bełchatowa, to był już nawet harmonogram realizacji zadania od 2003 r. do 2006 r. W 2006 r. obiecano zebranie pełnej dokumentacji i rozpoczęcie realizacji zadania, którego zakończenie przewidywano na II kwartał 2011 r. Te pisma były ogromnie optymistyczne, za to realizmu i powagi nie było tam za grosz.</u>
          <u xml:id="u-34.5" who="#PoselMieczyslawMarcinLuczak">Posłużę się słowami mojego kolegi Jerzego Stefaniuka, który niedawno napisał wiersz. Zadedykuję jedną zwrotkę wszystkim ministrom, którzy odpowiadali za drogi:</u>
          <u xml:id="u-34.6" who="#PoselMieczyslawMarcinLuczak">Czy pan pamięta?</u>
          <u xml:id="u-34.7" who="#PoselMieczyslawMarcinLuczak">Nie, nie pamiętam.</u>
          <u xml:id="u-34.8" who="#PoselMieczyslawMarcinLuczak">No rzeczywiście tak to się zdarza. A ˝to˝ pan pamięta?</u>
          <u xml:id="u-34.9" who="#PoselMieczyslawMarcinLuczak">Nie proszę pana.</u>
          <u xml:id="u-34.10" who="#PoselMieczyslawMarcinLuczak">Pan się powtarza. Niech pan przypomni.</u>
          <u xml:id="u-34.11" who="#PoselMieczyslawMarcinLuczak">Już zapomniałem.</u>
          <u xml:id="u-34.12" who="#PoselMieczyslawMarcinLuczak">Dlatego stawiam te pytania, bo obiecanek było masę. Chciałbym je teraz zadać: W jakim stopniu jest zaawansowana realizacja wykupu dokumentacji i jakie jest zabezpieczenie finansowe na wymienione przeze mnie zadania inwestycyjne? W jakim terminie rozpocznie się faktycznie realizacja inwestycji dotyczącej obwodnicy Wielunia? Czy projektowane obwodnice uwzględnione są w przebiegu transeuropejskiego korytarza transportowego? Przepraszam za przedłużenie wypowiedzi. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Informuję pana posła, że wykorzystał pan już czas na zadanie pytań dodatkowych. Recytacja wiersza też trochę zajęła czasu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#PoselMieczyslawMarcinLuczak">Liczę na wyrozumiałość pana marszałka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Odpowiedzi udzieli podsekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury pan Radosław Stępień.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Zapraszam pana ministra.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieInfrastrukturyRadoslawStepien">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Pośle! Znamy problem dotyczący obwodnicy i wiemy, jaka była historia w tym zakresie. Wielokrotnie zresztą przypominano o tym ostatnio na grudniowej sesji Sejmiku Województwa Łódzkiego. Radny sejmiku pan Franciszek Widera bardzo mocno podkreślał i jasno przedstawiał stanowisko władz lokalnych i potrzeby mieszkańców. Władze lokalne, ale także wiceprezydent pan Janusz Mękarski wielokrotnie zwracali się z tym do nas. Ta obwodnica jest chyba jedną z najlepiej opisanych inwestycji w pismach kierowanych do nas, zwracających nam uwagę na ten problem. Myślę również, że jeżeli chodzi o ciąg drogi nr 8, w którym obwodnica się znajduje, to jest ona z naszego punktu widzenia, z punktu widzenia systemu komunikacyjnego, jedną z najważniejszych dróg w kraju. Nie trzeba nikogo przekonywać, że jest to potrzebne. Mam co do tego pewność.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieInfrastrukturyRadoslawStepien">Zadano pytanie dotyczące tego, jak wygląda dziś sytuacja, jeżeli chodzi o stan prac na obwodnicy Bełchatowa i Wielunia - to są tak naprawdę dwie obwodnice, które w tym kompleksie funkcjonują. W sprawie obwodnicy Bełchatowa mamy dzisiaj decyzję środowiskową, lokalizacyjną, projekt budowlany i złożony wniosek. Co do wniosku o wydanie pozwolenia, to przewidujemy, iż nastąpi to w 2010 r. Jeżeli chodzi o obwodnicę Wielunia, to również spodziewamy się, że w 2010 r. uzyskamy stosowną decyzję. To oznacza, że będzie możliwe rozpoczęcie rzeczywistych prac realizacyjnych. Sytuacja gruntowa jest kontrolowana przez generalną dyrekcję w zakresie zabezpieczenia gruntów pod daną inwestycję. Trzeba pamiętać jednak, że te drogi są obwodnicami, które wchodzą w cały zakres inwestycyjny dotyczący obwodnic krajowych. Przewiduje się to w nowym, w tej chwili opracowywanym, programie budowy dróg krajowych, który będzie przedmiotem zarówno strategicznej oceny oddziaływania na środowisko, jak i konsultacji społecznej. Do takiej aktualizacji zresztą byliśmy obligowani przez sam program i ona musi się dokonać.</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieInfrastrukturyRadoslawStepien">W znanym mi projekcie obwodnice, o których pan mówi, są wymienione jako zadania inwestycyjne, przywołano je jako tytuły w celu przyszłego ich finansowania. Są one wpisane bardzo wysoko na liście priorytetowej, tak aby wraz z pojawieniem się środków finansowych, które umożliwią ich realizację, w pierwszej kolejności zostały zrealizowane. W trakcie dyskusji na temat tej aktualizacji, na temat projektu trzeba brać pod uwagę cały kompleks, zarówno autostrady, drogi szybkiego ruchu, jak i obwodnice. Niemniej jednak te obwodnice, te miejsca, o których pan mówi - a które nie nastrajają nas w jakikolwiek sposób do żartów i nie są zabawne - są na najwyższym miejscu, jeśli chodzi o priorytety. Mamy nadzieję, że zostaną zrealizowane tak szybko, jak tylko sytuacja finansowa, która decyduje o kolejności realizacyjnej, nam to umożliwi. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Dziękuję bardzo panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Czy pan poseł chce jeszcze zadać...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#PoselMieczyslawMarcinLuczak">Tak, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Tylko bez wierszy i proszę nie przekraczać czasu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#PoselMieczyslawMarcinLuczak">Nie przekroczę czasu na 100%.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#PoselMieczyslawMarcinLuczak">Po pierwsze i najważniejsze, nie otrzymałem odpowiedzi na pytanie drugie, w jakim konkretnym terminie będzie realizowana obwodnica Wielunia. To jest po pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#PoselMieczyslawMarcinLuczak">Rozumiem pana ministra, że pochodzenie partyjne zobowiązuje do wymienienia poszczególnych radnych z imienia i z nazwiska, ale to już pomińmy.</u>
          <u xml:id="u-42.3" who="#PoselMieczyslawMarcinLuczak">Chcę jeszcze dodatkowo dowiedzieć się, czy są zabezpieczone środki inwestycyjne. Pan minister wykazał się bowiem oratoryjnym wystąpieniem, powiedział bardzo ładnie, zgodnie z informacjami wszyscy wiemy, że to będzie realizowane. Tylko kiedy? To jest tak, jak w tych pismach, które miałem wcześniej, czyli: nie wiadomo. Czy minister Polaczek, który był pierwszy, miał rację, czy poszczególni ministrowie po ministrze Polaczku mieli rację, ale opowiadali bajki? Bardzo proszę o informacje i doprecyzowanie odpowiedzi na poprzednio zadane przeze mnie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieInfrastrukturyRadoslawStepien">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wskazałem oczywiście w mojej poprzedniej wypowiedzi na te fakty, które miały miejsce, nie po to, aby wymieniać konkretne osoby, ale po to, żeby podkreślić zainteresowanie władz lokalnych i to, że cały czas tą obwodnicą interesują się zarówno władze lokalne, jak i my. Uważam, że udzieliłem tej odpowiedzi, ale być może nie do końca zostałem zrozumiany.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieInfrastrukturyRadoslawStepien">Przedstawiany właśnie w ramach obowiązku aktualizacyjnego program budowy dróg krajowych zawiera komponent obwodnicowy, który jest obecnie przedmiotem dyskusji. To oznacza, że w nowym programie będzie to wymienione jako zadanie inwestycyjne wraz z przyporządkowanym harmonogramem realizacyjnym. Dopóki nie stanie się to przedmiotem obrad Rady Ministrów, nie bardzo mogę w tej chwili zapewniać, że zostanie to przyjęte w takim, a nie innym kształcie. Natomiast to, o czym mogę zapewnić, bo za to poniekąd ponosimy odpowiedzialność, to jest fakt, że obwodnica, o której pan poseł mówi, jest absolutnie priorytetowa. Oznacza to, że jest w pierwszej kolejności, jeśli chodzi o realizację. Natomiast cały kształt nowego programu zostanie przyjęty po konsultacjach społecznych, po strategicznej ocenie oddziaływania na środowisko i wtedy dopiero stanie się on zobowiązaniem, gdzie będziemy mogli wymieniać konkretne daty. Trudno więc wymagać dzisiaj ode mnie, abym uprzedzał całą procedurę i zapewniał pana posła, w jakim kształcie decyzje podejmie Rada Ministrów. To, o czym mogę zapewnić - i jeszcze raz to podkreślam - to jest to, że obwodnica jest zadaniem absolutnie priorytetowym. Na liście obwodnic jest wymieniona z nazwy i znajduje się na takim miejscu, które gwarantuje - wraz z pojawieniem się środków finansowych - jej realizację. Natomiast zapis będzie w programie, który na koniec zostanie jako dokument przyjęty przez Radę Ministrów i zrealizowany.</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieInfrastrukturyRadoslawStepien">Myślę, że jest to odpowiedź, która również dla tych osób, które zapewne oczekują na informację, którą pan poseł przyniesie, będzie satysfakcjonująca. Sądzę, że w żaden sposób nie umniejsza to rangi ani nie przesuwa realizacji tej obwodnicy w stosunku do rzeczywistych możliwości.</u>
          <u xml:id="u-44.3" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieInfrastrukturyRadoslawStepien">Pozwoli pan poseł, że nie będę oceniał wypowiedzi poprzednich ministrów, być może po to, aby w przyszłości nie narazić się na podobne komentarze. Będę odpowiadał zgodnie z moim najlepszym stanem wiedzy, zgodnie z tym, jak sytuacja wygląda na dzień dzisiejszy, nie uprzedzając decyzji, które rząd podejmie zgodnie z procedurą. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Dziękuję bardzo panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Pytanie - kierowane również do ministra infrastruktury - w sprawie harmonogramu prac przy realizacji drogi ekspresowej S5 na odcinku Nowe Marzy zadadzą posłowie pani Teresa Piotrowska i pan Paweł Olszewski z klubu Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Jako pierwsza głos zabierze pani poseł Teresa Piotrowska.</u>
          <u xml:id="u-45.3" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#PoselTeresaPiotrowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#PoselTeresaPiotrowska">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Droga ekspresowa S5 dla woj. kujawsko-pomorskiego, w szczególności dla największego miasta regionu, jakim jest prawie 400-tysięczna Bydgoszcz, ma ogromne znaczenie. Autostrada A1 omija Bydgoszcz. Jedynie droga ekspresowa S5 wepnie bydgoską aglomerację do sieci autostradowej, dając szansę na dalszy dynamiczny rozwój gospodarczy naszego miasta i regionu.</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#PoselTeresaPiotrowska">Panie ministrze, niepokoi nas tak długi okres uzgodnień środowiskowych. Zdajemy sobie sprawę, iż właściwie przygotowany raport środowiskowy jest niezbędny. Ale czy rzeczywiście musi to trwać aż tak długo?</u>
          <u xml:id="u-46.3" who="#PoselTeresaPiotrowska">Panie ministrze, czy istnieje możliwość podziału tego zadania inwestycyjnego na odcinki, tak aby tam, gdzie uzgodnienia środowiskowe zakończyły się pomyślnie, można było przystąpić do następnego etapu? Z naszych informacji wynika, że jeśli chodzi o odcinek Nowe Marzy - Bydgoszcz i raport oddziaływania na środowisko, jest to już gotowe i nie budzi kontrowersji. Czy w najbliższym czasie Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad planuje rozpocząć kolejne etapy tej tak ważnej dla Bydgoszczy i regionu kujawsko-pomorskiego inwestycji? Kiedy przewidujecie państwo zakończenie uzgodnień środowiskowych? Jak wygląda harmonogram realizacji odcinków drogi ekspresowej S5 Nowe Marzy - Bydgoszcz i Bydgoszcz - Żnin na najbliższe miesiące?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Odpowiedzi udzieli podsekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury pan Radosław Stępień.</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieInfrastrukturyRadoslawStepien">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zanim udzielę odpowiedzi na to pytanie, pozwolę sobie na pewną uwagę natury ogólniejszej. Zarówno postępowanie dotyczące oceny środowiskowej, jak i konsultacje społeczne są immanentnym elementem systemu. Myślę, że akurat na tej sali w związku z faktem, że to Sejm uchwalał w większości te normy, nie ma konieczności przypominania, że są one prawem obowiązującym i naruszenie jakichkolwiek elementów jest po prostu naruszeniem prawa, do czego ani rząd, ani resort kierowany przez pana ministra Grabarczyka nie chcą dopuścić. Skutki jakichkolwiek uchybień, szczególnie w zakresie raportów środowiskowych, są nam doskonale znane. Te skutki, które miały miejsce w latach poprzednich, szczególnie w ciągu kilku ostatnich, musimy niwelować w kraju i za granicą. Wielokrotnie musimy się tłumaczyć z dawnych naruszeń procedury dokonywanych właśnie po to, aby gdzieś, na którymś etapie dokonać jakiegoś niewielkiego przyspieszenia. Będziemy respektować procedury związane zarówno z ochroną środowiska, jak i z konsultacjami społecznymi. Te błędy są bowiem zbyt niebezpieczne i zbyt kosztowne dla państwa jako inwestora, aby można było je popełniać.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieInfrastrukturyRadoslawStepien">Proszę mi wybaczyć tę uwagę natury ogólnej, niemniej jednak rytm prac środowiskowych, opracowań środowiskowych jest wyznaczany nie tylko ustawą, ale jest też wyznaczany rytmem funkcjonowania natury. Nie wszystkie czynności związane z raportami środowiskowymi można zrobić przy biurku. Duża część z nich to praca w terenie związana także z tym rytmem, kiedy poszczególne elementy ekosystemu można obserwować i inwentaryzować. Jak łatwo stwierdzić, wyglądając za okno, np. ta pora nie sprzyja inwentaryzacji i opisowi dużej części polskiej przyrody.</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieInfrastrukturyRadoslawStepien">Jak to wygląda w odniesieniu do drogi, o którą pytała pani poseł? Budowa drogi S5 Nowe Marzy - Bydgoszcz, to jest 75,4 km, planowana jest w latach realizacyjnych 2012-2013. W tej chwili jest wykonane studium techniczno-ekonomiczno-środowiskowe, pierwsze i drugie. Jesteśmy na etapie oczekiwania na wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Przewidywany termin zakończenia tego etapu to marzec 2010 r. Jeżeli podzielilibyśmy czy - jak postuluje pani poseł - etapowali te prace, to można by wyodrębnić trzy etapy: Nowe Marzy - węzeł Dworzysko 25 km, węzeł Dworzysko - węzeł Aleksandrowo 22,3 km, węzeł Aleksandrowo - węzeł Białe Błota 28 km. Oczywiście w każdym z tych przypadków możemy mówić wyłącznie o rozpoczęciu prac wtedy, kiedy procedura zostanie całkowicie zakończona, zgodnie z przepisami prawa, zgodnie z regułami sztuki, która obowiązuje przy sporządzaniu tego typu dokumentacji. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Pytanie dodatkowe zadaje pan poseł Paweł Olszewski, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-49.2" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#PoselPawelOlszewski">Panie ministrze, trudno się nie zgodzić z koniecznością dopilnowania procedur. Jest pełna zgoda co do tego. Czasami można się jedynie dziwić i zastanawiać nad tym, dlaczego te procedury tak długo trwają. Mam jedno krótkie pytanie w odniesieniu do tego, co pan minister powiedział: Czy w związku z możliwością podzielenia, etapowania tej inwestycji mógłby pan minister powiedzieć - gdybyśmy taką decyzję podjęli - w jakich terminach poszczególne etapy tej inwestycji byłyby zakończone? To po pierwsze. Po drugie, czy istnieje jakieś realne zagrożenie, że ta inwestycja w ogóle nie będzie zrealizowana? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Bardzo proszę, panie ministrze, o udzielenie odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-51.2" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Pan minister Radosław Stępień.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieInfrastrukturyRadoslawStepien">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Pośle! Myślę, że optymalnym rozwiązaniem będzie przedstawienie tego harmonogramu w formie pisemnej i w taki sposób, abyśmy mogli pokazać wszystkie uwarunkowania, które tam mają miejsce, w sposób szczegółowy i techniczny, łącznie z wyjaśnieniem, dlaczego w takich, a nie innych okresach. Rozumiem bowiem, że wątpliwości dotyczyły okresu oczekiwania na tę decyzję. Ponieważ jest to materiał bardzo szczegółowy, myślę, że idealnie nadaje się on na odpowiedź pisemną. Z moich informacji wynika, że było to przede wszystkim uwarunkowane rytmem, o którym mówimy, czyli sezonami, w których można było wykonywać poszczególne prace. W odpowiedzi naszej uwzględnimy też możliwość realizacji w poszczególnych etapach, o którą pan pytał, biorąc pod uwagę odrębne uwarunkowania dla każdego z nich. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#PoselTeresaPiotrowska">Czy ta inwestycja jest zagrożona w jakikolwiek sposób, panie ministrze, czy też możemy być optymistami?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieInfrastrukturyRadoslawStepien">Jeżeli chodzi o odpowiedź na to pytanie generalne, tak? Nie mam żadnych informacji na temat zagrożenia tej inwestycji i w moim przekonaniu inwestycja nie jest zagrożona i będzie realizowana. Odpowiedź pisemna pokaże wyraźnie, w jakich uwarunkowaniach i w jakich terminach. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Dziękuję bardzo panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Pytanie do ministra zdrowia w sprawie aktualnego funkcjonowania służby zdrowia oraz zagrożenia życia i zdrowia pacjentów szpitali w Bielsku-Białej i na Podbeskidziu w związku z trwającym od 8 lutego 2010 r. strajkiem pielęgniarek i położnych w pięciu szpitalach woj. śląskiego zadają posłowie: pan Jacek Falfus, pani Jolanta Szczypińska, pan Kazimierz Matuszny, pan Stanisław Pięta i pan Stanisław Szwed z klubu Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Pierwszy pan poseł Jacek Falfus.</u>
          <u xml:id="u-55.3" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#PoselJacekFalfus">Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#PoselJacekFalfus">Pani Minister! Od 8 lutego br. trwa strajk w pięciu publicznych szpitalach na Podbeskidziu, w woj. śląskim. Są to szpitale w Bielsku-Białej, powiecie bielskim i Żywcu. Mimo że w strajku uczestniczy ponad 600 pielęgniarek i położnych oraz mimo że od kilku dni zaostrzono formę protestu, gdyż część pielęgniarek podjęła strajk głodowy, pani minister zdrowia jak i prezes Narodowego Funduszu Zdrowia w niebywały sposób ignorują ten protest. Nie dostrzegają akcji protestacyjnej ani nie podejmują żadnych rozmów ze zdesperowanymi pielęgniarkami i położnymi. Przyczyną strajku są nie tylko kwestie płacowe, ale również warunki pracy i zagrożenia wynikające z braku jasnej polityki państwa w zakresie dotyczącym zapewnienia pacjentom godziwej opieki pielęgniarskiej i położniczej. Pielęgniarki nie wytrzymują presji w sytuacji, kiedy brakuje sprzętu wspomagającego ich pracę, a co ważniejsze, brak pełnej obsady kadrowej w oddziałach czyni ich pracę ciężką i przede wszystkim bardzo stresującą. Wynagrodzenia zaś wśród tej grupy pielęgniarek i położnych od 2007 r. są zaniżone, co skutkuje narastającym niezadowoleniem. Pytam więc: Kiedy pani minister zdrowia przestanie chować głowę w piasek, kiedy się obudzi i podejmie rzetelne rozmowy ze strajkującymi? To pani minister jest bowiem odpowiedzialna za bezpieczeństwo zdrowotne obywateli, a dzisiaj jest ono szczególnie zagrożone w Bielsku-Białej i na Podbeskidziu. Czy pani minister zdrowia ma wiedzę na temat skali nieprzestrzegania przez kierowników publicznych ZOZ-ów art. 59 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej? Praktyka wskazuje bowiem, że beneficjentami wzrostu wynagrodzeń z tego tytułu nie są w ogóle albo są w minimalnym stopniu pielęgniarki, co skutkuje ogromnymi dysproporcjami płacowymi w resorcie zdrowia i jest główną przyczyną protestu i głodówki na Podbeskidziu i w Bielsku-Białej. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Odpowiedzi udzieli sekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia pan Jakub Szulc.</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieZdrowiaJakubSzulc">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Pośle! Z przykrością stwierdzam, że trochę mylimy pojęcia w tym momencie, dlatego że pan poseł w swoim pytaniu ukuwa tezę o tym, że minister zdrowia powinien negocjować z pracownikami szpitali w tym momencie warunki odejścia od strajku, przystąpienia do pracy, podjęcia działań zmierzających do tego, żeby strajk został zażegnany. Mogę powiedzieć jedno. Jakkolwiek głębokim zainteresowaniem ministra zdrowia w każdej takiej sytuacji, kiedy dochodzi do konfliktu, jest kwestia związana z prawami pracowniczymi, jakkolwiek podstawową rzeczą, o którą minister zdrowia w takiej sytuacji powinien i musi w związku z przepisami prawa się troszczyć, i troszczy się, jest kwestia zabezpieczenia pacjentów, to w sytuacji, o której mówi pan poseł, minister zdrowia ani Narodowy Fundusz Zdrowia po prostu nie jest stroną. Warto byłoby, żeby wreszcie po 20 latach od transformacji ustrojowej zacząć w końcu zdawać sobie sprawę z tego, że mamy zgodnie z regułami prawa określoną odpowiedzialność podmiotów. Proszę zwrócić uwagę na to, że relacje pomiędzy pracodawcą i pracobiorcą regulują od początku do końca przepisy ustawy Kodeks pracy. Jeśli chodzi o nadzór merytoryczny nad sytuacją w szpitalach i zabezpieczeniem pacjentów, to jest on sprawowany przez wojewodę jako organ rejestrowy dla tychże podmiotów. Dopiero kiedy dochodzi do sytuacji, w której mamy rozbieżność zdań co do tego, w jaki sposób jest zorganizowana i działa jednostka systemu ochrony zdrowia, stroną, do której można się odwoływać, jest minister zdrowia. Niemniej nie ma to nic wspólnego tak naprawdę z przepisami i regulacjami dotyczącymi tego, w jaki sposób i na jakich zasadach odbywają się relacje pomiędzy pracodawcą i pracobiorcą. Myślę, że o tym przede wszystkim trzeba by było pamiętać.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieZdrowiaJakubSzulc">Natomiast co do pytań szczegółowych, które zadał pan poseł. Po pierwsze, chowanie głowy w piasek. Jak pan poseł wyobraża sobie w takiej sytuacji zainteresowanie ministra zdrowia, poza zainteresowaniem tym, które siłą rzeczy wynika z potrzeb zabezpieczenia zdrowotnego? Mamy pełną informację o tym, co dzieje się w tych pięciu szpitalach, mamy pełną informację o tym, jaka liczba pielęgniarek strajkuje, ile z tych pań pielęgniarek przystąpiło do strajku głodowego, niemniej to w dalszym ciągu jest kwestia relacji pomiędzy dyrektorem zakładu, organem założycielskim tego zakładu i pracownikami tego zakładu. My ze swojej strony jesteśmy zobowiązani - i to jest to, co się dzieje - zapewnić, że nie dochodzi do zagrożenia zdrowia i życia pacjentów, którzy znajdują się w tych szpitalach. Z informacji przekazywanych zarówno przez wydział zarządzania kryzysowego wojewody śląskiego, jak i przez nasze służby wynika, że do takiego zagrożenia nie dochodzi. Odrębną sprawą jest natomiast relacja pracodawca - pracobiorca.</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieZdrowiaJakubSzulc">W tym miejscu chciałbym powiedzieć o kilku rzeczach, które są w moim przekonaniu bardzo istotne, a które umykają przy okazji tego sporu, tego konfliktu, tego strajku. Zresztą co do zasady trzeba powiedzieć jeszcze o tym, że nie we wszystkich przypadkach mamy jednoznacznie stwierdzoną legalność tego strajku, a w trzech z pięciu przypadków sprawy zostały skierowane przez dyrektorów jednostek do prokuratury celem zbadania, czy strajk jest legalny, czy też nie.</u>
          <u xml:id="u-58.3" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieZdrowiaJakubSzulc">Trzeba jednak powiedzieć o kilku rzeczach. Po pierwsze, art. 59a, czyli chodzi o to, o czym państwo, którzy mają do czynienia z ochroną zdrowia, wiedzą doskonale, a więc niejako o dodatek do tzw. ustawy wedlowskiej, która obowiązywała czasowo. Mowa w nim o tym, że 40% każdego wzrostu kontraktu powinno zostać przeznaczone na wynagrodzenia.</u>
          <u xml:id="u-58.4" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieZdrowiaJakubSzulc">Pomijając konstytucyjność takiego zapisu i pomijając kwestie, czy on faktycznie spełni swoją rolę, proszę zwrócić uwagę na jedną rzecz. W sytuacji, kiedy kontrakty szpitali na Podbeskidziu wzrosły w ciągu ostatnich dwóch lat od 30% do ponad 50%, w żadnym z tych przypadków art. 59a nie został złamany, tzn. kwota 40% wzrostu kontraktu została przeznaczona na wzrost wynagrodzeń. Oczywiście w takiej sytuacji powstaje pytanie i ono jest kluczowe: Która grupa zawodowa uzyskała...</u>
          <u xml:id="u-58.5" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-58.6" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieZdrowiaJakubSzulc">Panie marszałku, jeszcze chwileczkę. Tylko dokończę myśl.</u>
          <u xml:id="u-58.7" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieZdrowiaJakubSzulc">...z tego tytułu benefity? To jest to, na co wskazują pielęgniarki, panie pośle, dlatego że art. 59a jest realizowany, tylko pytam, gdzie w takim razie w ciągu ostatnich dwóch lat - pan poseł pozwoli, że dokończę - kiedy odnotowywaliśmy kilkunasto-, kilkudziesięcioprocentowe wzrosty nakładów na ochronę zdrowia, kiedy pieniądze były przekazywane w myśl art. 59a na wynagrodzenia, był Ogólnopolski Związek Zawodowy Pielęgniarek i Położnych. O to trzeba się zapytać, dlatego że wtedy, kiedy były pieniądze, do protestów, do strajków nie dochodziło. W tym momencie, kiedy wszyscy, jak tutaj siedzimy na tej sali, doskonale zdajemy sobie sprawę z tego, że w Narodowym Funduszu Zdrowia mamy o 1,5 mld zł mniej środków, nagle okazuje się, że mamy sytuację kryzysową, której dalej nie da się znieść.</u>
          <u xml:id="u-58.8" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieZdrowiaJakubSzulc">I jeszcze tylko jedna sprawa, w kontekście tego, o czym pan poseł powiedział, że prawa pielęgniarek są łamane. My w tym momencie pracujemy nad nowelizacją rozporządzeń koszykowych dotyczących wymagań personalnych i sprzętowych wobec oddziałów szpitalnych, a jednocześnie pod egidą pana ministra Boniego w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów toczą się rozmowy na temat propozycji dotyczących normowania czasu pracy, sankcjonowania czasu pracy pielęgniarek na oddziałach szpitalnych.</u>
          <u xml:id="u-58.9" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieZdrowiaJakubSzulc">Tyle tylko, że tak naprawdę sytuacja, kiedy stawia się nas niejako pod ścianą, mówiąc, że albo coś zostanie natychmiast wykonane, albo też będzie działo się to, co dzieje się w tej chwili na Podbeskidziu, nie tworzy, mówiąc najoględniej, najlepszej atmosfery do rozmów. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Dziękuję bardzo panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Pytanie dodatkowe zadaje pan poseł Kazimierz Matuszny.</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#PoselKazimierzMatuszny">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#PoselKazimierzMatuszny">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Bardzo bym prosił, żeby nie żartować z nas, bo my doskonale wiemy, jakie zadajemy pytania, i doskonale wiemy, kto za co odpowiada w tym kraju. Konstytucyjny rząd odpowiada za konstytucyjne zobowiązania dotyczące bezpieczeństwa zdrowotnego obywateli, dlatego nie możecie państwo uciekać od tej odpowiedzialności. Za politykę zdrowotną odpowiada rząd i to państwo stwierdziliście, że nakłady na służbę zdrowia są wystarczające i nie ma powodu, by realizować plan, który proponowało Prawo i Sprawiedliwość, pan prof. Religa, żeby co roku zwiększać nakłady na służbę zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-60.2" who="#PoselKazimierzMatuszny">Ja natomiast, panie ministrze, mam pytanie. W takim razie proszę powiedzieć, co mam przekazać dyrektorom strajkujących placówek. Jaką informację? Czy ministerstwo w ogóle jest potrzebne w tym kraju? Czy w tego typu sytuacjach ministerstwo może powiedzieć: to nie nasz problem, to dyrektorzy, to jednostki prowadzące, wojewodowie? Pielęgniarki głodują, a pacjenci nie mają zapewnionego bezpieczeństwa zdrowotnego. Proszę odpowiedzieć na to pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Bardzo proszę, pan minister Jakub Szulc.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieZdrowiaJakubSzulc">Panie Marszałku! Panie Pośle! Bardzo bym nie chciał wkraczać w dyskusję natury takiej, co zrobił poprzedni rząd, czego nie zrobił poprzedni rząd, co zrobił ten rząd, czego nie zrobił ten rząd, bo mogłoby się okazać, że będzie ona trwała bardzo długo, ale mogłoby się też okazać, że trzeba byłoby pokazać rzeczy, które powinny były być dawno zrobione, a nie zostały zrobione, bo zostały zrobione dopiero teraz, za czasów rządów Platformy Obywatelskiej i Polskiego Stronnictwa Ludowego i za czasów, kiedy ministrem zdrowia jest pani Ewa Kopacz.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieZdrowiaJakubSzulc">Natomiast, panie pośle, w żaden sposób nie chcę pokazywać, jakie i czyje są zobowiązania, jeśli chodzi o obowiązki prawne poszczególnych podmiotów, tyle tylko, że niestety państwo posłowie w swoich pytaniach zmuszacie mnie do tego. Jeżeli bowiem pan poseł Falfus pyta, dlaczego minister zdrowia chowa głowę w piasek, to ja odpowiadam: nie jest rolą ministra zdrowia uczestniczenie w każdym jednym konflikcie pracowniczym, bo dzięki Bogu, od 11 lat te sprawy są uregulowane zupełnie inaczej i od 11 lat system budżetowy w ochronie zdrowia - wiem, że niezgodnie z koncepcją przynajmniej pana posła Religi, przewodniczącego Komisji Zdrowia - w Polsce nie obowiązuje. Chciałbym o tym przypomnieć.</u>
          <u xml:id="u-62.2" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieZdrowiaJakubSzulc">Wracając natomiast do informacji, bardzo bym prosił o jedną rzecz. Proszę nie mówić o tym, że stan zdrowia, że poziom zabezpieczenia zdrowotnego mieszkańców Podbeskidzia jest zagrożony, bo to jest właśnie ta sytuacja, którą monitorujemy na bieżąco. Oczywiście dochodzi w tym momencie do sytuacji takich, o których wiemy, typu wygaszanie oddziałów, typu brak przyjęć pacjentów, przyjmowanie pacjentów tylko w przypadkach nagłych i przewożenie pacjentów do innych szpitali, ale to jest niestety konsekwencja sporu, który w tym momencie ma miejsce.</u>
          <u xml:id="u-62.3" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieZdrowiaJakubSzulc">Proponuję, panie pośle, żeby przekazać dyrektorom szpitali informację o jednej zasadniczej rzeczy: żeby zachowywali się w tych przypadkach zgodnie z tym, co powinni wykonywać, czyli, po pierwsze, powinni zabezpieczyć zdrowie pacjentów, po drugie, powinni starać się doprowadzić do rozwiązania tego sporu.</u>
          <u xml:id="u-62.4" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieZdrowiaJakubSzulc">Bardzo bym jednak prosił, żeby nie mówić o tym, że ten rząd uznał, iż środki na ochronę zdrowia w Polsce są wystarczające, bo za czasów tego rządu - nie mówię, czy jest to jego zasługa, czy nie - roczne wydatki na ochronę zdrowia z Narodowego Funduszu Zdrowia wzrosły z kwoty poniżej 40 mld zł do kwoty powyżej 54 mld zł. Prosiłbym, żeby o tym pamiętać. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Dziękuję bardzo panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Pytanie w sprawie strajku pielęgniarek na Podbeskidziu skierowane do ministra zdrowia zadadzą posłowie pani Bożena Kotkowska i pan Wacław Martyniuk z klubu Lewica.</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Jako pierwsza wystąpi pani poseł Bożena Kotkowska.</u>
          <u xml:id="u-63.3" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#PoselBozenaKotkowska">Moi poprzednicy przedstawili już sytuację panującą w szpitalach na Podbeskidziu, więc krótko przypomnę tylko najważniejsze fakty. Dziś jest już 11. dzień protestu. Łącznie uczestniczy w nim ponad 600 pielęgniarek i położnych, spośród których 39 zdecydowało się na strajk głodowy. Szanse na szybkie zakończenie protestu wydają się być nikłe, gdyż dyrekcje szpitali i organy założycielskie, tj. samorząd wojewódzki i zainteresowane samorządy powiatowe, nie chcą rozmawiać z protestującymi. Zamiast do podjęcia rozmów dochodzi do straszenia uczestniczek strajku prokuratorem, odwoływania planowych zabiegów i nieprzyjmowania nowych chorych. Do obsługi pacjentów zatrudnia się jakieś opiekunki bez dostatecznych kwalifikacji zawodowych, następują niezrozumiałe reorganizacje struktur wewnętrznych szpitali, a że nieśmiałe próby mediacji podjęte przez urząd wojewódzki nie przyniosły żadnych rezultatów, w każdej chwili można spodziewać się rozszerzenia protestu.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#PoselBozenaKotkowska">W tej sytuacji dziwi bierność Ministerstwa Zdrowia. Proszę nam nie tłumaczyć - co zresztą pan już tutaj przed chwileczką zrobił - że minister zdrowia nie jest bezpośrednim pracodawcą pielęgniarek i że to nie on decyduje o wysokości płac w szpitalach. Wiemy o tym doskonale. Skoro jednak to właśnie minister zdrowia jest odpowiedzialny za bezpieczeństwo zdrowotne obywateli, to dlaczego, jak dotąd, na Podbeskidziu nie pojawił się żaden przedstawiciel resortu? Dlaczego resort nie podejmuje się mediacji w tym sporze? Liczycie państwo na to, że mróz ostudzi nastroje i że nikt nie będzie chciał rozbijać namiotów w tych zaspach przed kancelarią premiera? Nie chcę nikogo straszyć, ale podobno idzie odwilż.</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#PoselBozenaKotkowska">Panie ministrze, wiem, że np. w szpitalu w Bystrej postanowiono zawiesić funkcjonowanie oddziałów, wobec czego zostanie zaprzepaszczony kontrakt o wartości 800 tys. zł. Czy nie lepiej byłoby przekazać te pieniądze pielęgniarkom niż zawieszać funkcjonowanie oddziałów i pozbawiać pacjentów opieki? Bardzo proszę o poruszenie kwestii zatrudniania opiekunek bez kwalifikacji. Proszę odpowiedzieć na te konkretne pytania. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Bardzo proszę o udzielenie odpowiedzi sekretarza stanu w Ministerstwie Zdrowia pana Jakuba Szulca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieZdrowiaJakubSzulc">Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieZdrowiaJakubSzulc">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W takim razie na wstępie należałoby zadać pytanie pani poseł. O których pieniądzach pani mówi? Bo jeżeli chodzi o ten kontrakt o wartości 800 tys. zł, której to sumy ubędzie szpitalowi w Bystrej, to tych pieniędzy nie wsadza sobie do kieszeni i nie wydaje dyrektor szpitala. One w znakomitej większości zostaną przeznaczone właśnie na wynagrodzenia. Dobrze byłoby, gdybyśmy sobie zdawali sprawę również z tego. Jeżeli ich nie będzie, to skończy się to tym, że trzeba będzie zamknąć pierwszy, drugi, trzeci oddział i zwolnić określoną liczbę pracowników.</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieZdrowiaJakubSzulc">Pani poseł, teraz chciałbym odnieść się do tego, o co była pani łaskawa zapytać. Nie będę poruszał kwestii tego, dlaczego żaden z przedstawicieli Ministerstwa Zdrowia nie udał się do tej pory na Podbeskidzie. Naprawdę nie jest tak, że działalność i aktywność Ministerstwa Zdrowia jest uzależniona wyłącznie od fizycznej obecności ministra czy też zastępców ministra w danej okolicy i na danym terenie. Pozostawiłbym to pytanie bez odpowiedzi. Natomiast pamiętajmy o jednej kwestii, tzn. o tym, jaki będzie skutek tego, co się dzieje w chwili obecnej. Jeżeli faktycznie dojdzie do zagrożenia zdrowia i życia pacjentów przebywających w tych szpitalach, to, niestety, nie będzie innej drogi niż wygaszanie tych oddziałów, które nie mają pokrycia kadrowego. Będzie to związane z tym, o czym mówi pani poseł, czyli z ubytkiem kontraktu dla szpitala, ze zmniejszeniem liczby oddziałów i zakresu prowadzonej działalności, a w końcu również z istotnymi zmianami, jeśli chodzi o stan zatrudnienia w tym, a nie w innym szpitalu.</u>
          <u xml:id="u-66.3" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieZdrowiaJakubSzulc">Szanowna pani poseł, chciałbym, żebyśmy też wyjaśnili sobie, o czym rozmawiamy, czyli jakie są żądania płacowe w tych pięciu szpitalach. Otóż średnie wynagrodzenie brutto w tych pięciu szpitalach dla osób pracujących na stanowisku pielęgniarki i położnej wynosi ok. 3100 zł, pomiędzy 2950 zł a 3400 zł. Żądania płacowe, które zostały przedstawione, są następujące. Minimalne wynagrodzenie zasadnicze - przy czym w tym przypadku nie chodzi o wynagrodzenie brutto, poprzednie wymieniane kwoty były kwotami brutto, czyli uwzględniały to, co pielęgniarki otrzymują w sumie z tytułu stosunku pracy - bez żadnych dodatków, bez dyżurów dla pielęgniarki po 5 latach pracy miałoby być równe półtorej średniej krajowej, po 10 latach pracy - 1,75 średniej krajowej, dla pielęgniarki funkcyjnej - 2,5 średniej krajowej, czyli, jeżeli dobrze sobie przypominam dane statystyczne Głównego Urzędu Statystycznego, chodzi o kwotę ok. 8 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-66.4" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieZdrowiaJakubSzulc">W przypadku szpitala, o którym pani poseł mówiła, czyli szpitala w Bystrej, gdzie faktycznie sytuacja, z którą mamy do czynienia, wydaje się być najbardziej skomplikowana, spełnienie tych żądań płacowych oznaczałoby wzrost kosztów działalności szpitala o kwotę ok. 12 mln zł w skali roku. Z całym szacunkiem, ale w takiej sytuacji, niestety, ten szpital nie będzie miał jakichkolwiek możliwości funkcjonowania. Mimo że kontrakty dotyczące zarówno tego szpitala, wszystkich szpitali w woj. śląskim, jak i wszystkich szpitali w Polsce w ciągu ostatnich dwóch lat wzrastały w sposób dość istotny, to powoduje to następujący skutek. Doprowadza to do tego, że szpitale zaczynają zadłużać się w sposób bardzo szybki i niekontrolowany. Tak więc jeżeli odnosimy się do kwestii tego, kto powinien rozmawiać z pracownikami, którzy podjęli akcję strajkową, to uważam, że rozmowy powinni prowadzić ci, którzy najlepiej znają sytuację w danym szpitalu, najlepiej wiedzą, czym żądania, które są zgłaszane, będą skutkować i do czego to w efekcie doprowadzi. Mogę od razu powiedzieć, że jeżeli te żądania zostaną spełnione, to za kilka miesięcy będziemy na tej sali rozmawiać o tym, dlaczego szpital w Bystrej trzeba zamknąć. A trzeba będzie tak zrobić z powodu zadłużenia, bo organ założycielski nie będzie chciał podpisywać się pod tym, że szpital zaciąga takie długi.</u>
          <u xml:id="u-66.5" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieZdrowiaJakubSzulc">Myślę, że to stanowi clou sprawy, ponieważ na całą dyskusję dotyczącą sposobu zatrudniania pielęgniarek, wymagań wobec pracodawców co do liczby pielęgniarek, które są zatrudniane, jesteśmy gotowi. Co więcej, argument, który jest bardzo często wysuwany przez Ogólnopolski Związek Zawodowy Pielęgniarek i Położnych, dotyczący tego, że nie ma norm pracy dla pielęgniarek, jest, niestety, fałszywy, dlatego że zgodnie z delegacją zawartą w ustawie wydano rozporządzenie ministra zdrowia, które jasno określa, że to związki zawodowe we współpracy z kierownikiem zakładu pracy określają normy zatrudnienia w danej jednostce.</u>
          <u xml:id="u-66.6" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-66.7" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieZdrowiaJakubSzulc"> Jak już powiedziałem, po raz kolejny odwołuję się wyłącznie do jednej kwestii i pytam, gdzie Ogólnopolski Związek Zawodowy Pielęgniarek i Położnych był wtedy, kiedy w Polsce faktycznie środki na ochronę zdrowia wzrastały w ramach systemu z dwucyfrową dynamiką. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Dziękuję bardzo panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Pytanie dodatkowe zada pani poseł Bożena Kotkowska.</u>
          <u xml:id="u-67.2" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#PoselBozenaKotkowska">Panie Ministrze! Jest mi bardzo przykro, bo myślałam, że dzisiaj usłyszę od pana troszeczkę inne słowa, że zostanie wyrażona ze strony ministerstwa wola, żeby tam pojechać, żeby po prostu zwyczajnie, po ludzku porozmawiać z tymi rozżalonymi i głodującymi pielęgniarkami. Oczywiście dyrekcje szpitali zachowują się w sposób karygodny, np. wyznaczając w Szpitalu Ogólnym w Bielsku-Białej miejsce dla głodujących pielęgniarek gdzieś w okolicach piwnicy. Proszę pana, myślę, że takie ludzkie traktowanie po prostu należy się pielęgniarkom, które mają 20-letni staż, które jako oddane pracownice przebywają 24 godziny przy łóżkach pacjentów. Wydaje mi się, że jest to dziwne, że nie chcecie państwo pojechać tam, aby uczestniczyć w mediacjach. Byłoby to naprawdę dobrze postrzegane. Trzeba powiedzieć, że nawet nie rozmawia się z tymi pielęgniarkami na temat podwyżki w wysokości 20 zł. Wiadomo, że pielęgniarki stawiają tę granicę progową ze względu na to, że od lat nie rozmawia się z nimi na ten temat. I ja je rozumiem.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-68.2" who="#PoselBozenaKotkowska"> Pracują ciężko i mają prawo do dobrych wynagrodzeń. Panie ministrze, powiem szczerze, że miałam nadzieję, iż pan dzisiaj powie, że wyślecie kogoś z ministerstwa, żeby zażegnać te konflikty, dramaty, które są na Podbeskidziu. Tam jest 5 szpitali, pacjenci niedługo będą w ogóle pozbawieni zabiegów. Z przykrością stwierdzam, że faktycznie chyba nie ma dobrej woli. Nie wiem, czy ministerstwo jest potrzebne w tym kraju, czy nie. Myślę, że państwo zmienicie zdanie i przyjedzie, spróbujecie zażegnać ten konflikt. Podtrzymuję to, co powiedzieli koledzy z Prawa i Sprawiedliwości. Oczekuję, że będzie jednak wykazana z waszej strony dobra wola. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Bardzo proszę, pan minister Jakub Szulc.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieZdrowiaJakubSzulc">Podtrzymuję to, o czym powiedziałem wcześniej, pani poseł. Jestem głęboko zaniepokojony poziomem zrozumienia i poziomem wiedzy na temat tego, jak zorganizowany jest ten czy inny system funkcjonujący w naszym kraju. Mówię o ochronie zdrowia. Pani poseł, błagam, jesteśmy 20 lat po transformacji ustrojowej. Jeżeli miałoby to sprawić pani poseł przyjemność, to oczywiście mogę tam pojechać, ale co dalej? Trzeba zadać pytanie: Pojechać i co?</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#PoselBozenaKotkowska">(Spróbować porozmawiać.)</u>
          <u xml:id="u-70.2" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieZdrowiaJakubSzulc">Ale spróbować porozmawiać w sytuacji, kiedy to nie minister zdrowia decyduje o tym, jakie środki są przeznaczane na wynagrodzenia, porozmawiać o tym, co powinno się wydarzyć. No na Boga, proszę na to zwrócić uwagę. Nie wiem, czy pielęgniarkom, które zdecydowały się strajkować i głodować w szpitalu, zostały zapewnione wystarczające warunki, stosowne pomieszczenia. Prosiłbym natomiast, aby pamiętać o tym, że szpital jest miejscem, w którym w pierwszym rzędzie leczy się ludzi, a nie strajkuje się. Dobrze byłoby, żeby w tym szpitalu przede wszystkim były zapewnione możliwości leczenia pacjentów.</u>
          <u xml:id="u-70.3" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieZdrowiaJakubSzulc">Absolutnie nie zgadzam się z panią poseł co do kwestii, którą pani poseł poruszyła, że pielęgniarki od 2 lat starają się i nic z tego nie wychodzi, dlatego że średnio w Polsce w ciągu ostatnich 2 lat wynagrodzenie pielęgniarek wzrosło o ponad 30%. W szpitalu w Bielsku-Białej wzrosło o 36%. Z danych uzyskanych od pozostałych szpitali, które podjęły w tym momencie akcję strajkową, wynika, że średnie wynagrodzenie pielęgniarek i położnych - średnie, bo musimy posługiwać się swego rodzaju agregatami - wzrosło o ponad 30-100%. Prosiłbym, aby zwrócić na to uwagę. Natomiast minister zdrowia nie jest - tak jak powiedziałem w pierwszej odpowiedzi na pytanie grupy posłów z Prawa i Sprawiedliwości - od regulowania stosunków pomiędzy pracodawcą i pracobiorcą.</u>
          <u xml:id="u-70.4" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieZdrowiaJakubSzulc">Jeśli chodzi o przekazywanie środków z tytułu art. 59a ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, czyli 40% każdej zwyżki kontraktu na wzrost wynagrodzeń, to kontrolę nad tym sprawuje Państwowa Inspekcja Pracy, która odpowiada nie przed ministrem zdrowia</u>
          <u xml:id="u-70.5" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-70.6" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieZdrowiaJakubSzulc">, nie przed ministrem pracy i polityki społecznej, nie przed ministrem sprawiedliwości, lecz bezpośrednio przed tą Izbą. Według danych PIP nie dochodzi do naruszeń w zakresie wypłaty 40% wzrostu kontraktu na wynagrodzenia pracownicze. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Dziękuję bardzo panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Pytanie do ministra nauki i szkolnictwa wyższego w sprawie nowelizacji ustawy o finansach publicznych, która przewiduje wprowadzenie przepisu ograniczającego uczelniom możliwość pomnażania zasobów finansowych za pomocą lokowania wolnych środków, zadadzą pani poseł Magdalena Kochan i pan poseł Michał Marcinkiewicz z klubu Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-71.2" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Bardzo proszę, pierwsza głos zabierze pani poseł Magdalena Kochan.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#PoselMagdalenaKochan">Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#PoselMagdalenaKochan">Pani minister, jesteśmy zaniepokojeni wprowadzeniem regulacji uniemożliwiających uczelniom lokowanie krótkoterminowe - a czasem w dłuższym terminie - wolnych środków na dany dzień, na dany tydzień, na dany miesiąc. Z odsetek od tych lokat uczelnie wspierały swoje budżety. To pytanie było stawiane i ten stan rzeczy budził wiele kontrowersji w środowisku akademickim, szczególnie w roku, w którym budżety uczelni nie są zbyt bogate. Czym była spowodowana ta regulacja i czy państwo nie podzielacie naszych obaw?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#PoselMichalMarcinkiewicz">Uzupełniając, chciałbym wskazać na tło tej sprawy, bo środki, o których mówimy, są niemałe. Według szacunków ekspertów zmiana tych zapisów może spowodować w tym roku uszczuplenie budżetów uczelni w całej Polsce łącznie o około 60 mln zł. Podam przykład: Uniwersytet Wrocławski uzyskiwał dodatkowe środki w wysokości 3 mln zł rocznie, co stanowiło równowartość opłat za cały rok za energię czy ogrzewanie. Co ważne, środki te w dużym stopniu pomagały zwiększyć wydatki uczelni, na przykład związane z wypłatą stypendiów dla najbardziej uzdolnionych studentów. Trzeba dodać, że lokowanie chwilowo wolnych środków na lokatach krótkoterminowych, czyli na kilka dni, czasem na tydzień, na dwa lub trzy tygodnie, było świadectwem tego, że zarządzający uczelniami bardzo gospodarnie zarządzali każdą złotówką, którą posiadały w danej chwili uczelnie. Co ważne, tak naprawdę w tej sytuacji nikt nie tracił, a zyskiwali studenci uczelni publicznych.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#PoselMichalMarcinkiewicz">Chciałbym również zapytać o to, o czym mówiono kilka miesięcy temu, około grudnia. Mianowicie chodzi o to, że ministerstwo również przygotowywało się do negocjacji z Bankiem Gospodarstwa Krajowego w sprawie specjalnych rachunków bankowych, które byłyby wyżej oprocentowane i które uniemożliwiałyby na przykład karanie zarządzających uczelniami poprzez lokowanie tych środków na lokatach, a jak wiemy, byłoby to złamaniem ustawy o finansach publicznym, za co grozi kara pozbawienia możliwości pełnienia takich funkcji czy zarządzania finansami w uczelniach. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Odpowiedzi udzieli podsekretarz stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego pan Witold Jurek.</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieNaukiISzkolnictwaWyzszegoWitoldJurek">Panie Marszałku! Pani Poseł! Panie Pośle! Wysoka Izbo! Istotnie ustawa o finansach publicznych z 27 sierpnia ubiegłego roku wprowadziła ograniczenia w zakresie możliwości dokonywania lokat wolnych środków przez jednostki finansów publicznych, do których zaliczają się uczelnie publiczne. Te jednostki mogą dokonywać lokat w skarbowych papierach wartościowych, w obligacjach emitowanych przez jednostki samorządu terytorialnego, na rachunkach bankowych w bankach, które mają siedzibę w Polsce, z wyjątkiem środków pochodzących z dotacji budżetowych. Chciałbym wyjaśnić, na czym polega problem.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieNaukiISzkolnictwaWyzszegoWitoldJurek">Nie było tego ograniczenia w poprzedniej ustawie o finansach publicznych, ale przyjrzyjmy się uczelniom wyższym i sektorowi finansów publicznych w Polsce razem. W sytuacji, w jakiej się znajdujemy, a mianowicie w sytuacji ograniczonych wpływów do budżetu państwa, wydatki budżetowe muszą być finansowane z pożyczek. Pożyczki w przypadku budżetu państwa przyjmują formę emisji papierów wartościowych, papierów skarbowych albo są zaciągane w postaci kredytów. Jedno i drugie kosztuje, tzn., po pierwsze, zwiększany jest dług publiczny, po drugie, zwiększane są koszty obsługi tego długu.</u>
          <u xml:id="u-75.2" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieNaukiISzkolnictwaWyzszegoWitoldJurek">Kredyty, które zaciąga Skarb Państwa, albo skarbowe papiery wartościowe są instrumentami finansowymi długoterminowymi, a w każdym razie o znacznie dłuższym terminie niż lokaty, których dokonują uczelnie. Co to oznacza? To oznacza, że jeżeli zaciąga się kredyt na dłuższy termin i finansuje się z tego coś, co może przyjąć formę lokaty na krótszy termin, to dokłada się do tej lokaty z budżetu państwa, ponieważ odsetki, które ewentualnie uczelnie zarobią na tych lokatach krótkoterminowych, są znacznie niższe od odsetek, jakie trzeba zapłacić za zaciągnięcie długu przez budżet państwa.</u>
          <u xml:id="u-75.3" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieNaukiISzkolnictwaWyzszegoWitoldJurek">Jak mówiłem, jest to kwestia pewnych terminów, na jakie zaciąga się kredyty i na jakie dokonuje się lokat. Problem polega na sposobie finansowania uczelni. Jeśli chodzi o te największe środki, to przyjmują one postać dotacji stacjonarnej, która jest wypłacana mniej więcej w czterech transzach miesięcznych. Czasem w trzech, w zależności od przewidywanych wydatków. Te transze są zharmonizowane z wypłatami wynagrodzeń z góry i z dołu oraz z płatnościami podatkowymi, których dokonują uczelnie. Jeśli więc mówimy o lokatach, to o lokatach krótkoterminowych, jedno- lub dwudniowych. Mogę przedstawić wyliczenia. Te lokaty przynoszą pewne środki finansowe, bo w końcu są to lokaty, ale są to środki finansowe znacznie niższe od kosztów, jakie ponosi budżet. Chcąc dopuścić możliwość lokowania tych środków budżetowych, należałoby dopuścić możliwość dalszego zadłużania się budżetu państwa i ponoszenia dodatkowych kosztów na obsługę tego długu.</u>
          <u xml:id="u-75.4" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieNaukiISzkolnictwaWyzszegoWitoldJurek">Podsumowując, chciałbym powiedzieć, że ewentualne dochody z lokat uczelni są znacznie niższe aniżeli koszty, które trzeba by ponieść, aby umożliwić zakładanie tych lokat. Uczelnie mogą trzymać środki otrzymywane z budżetu - o co pytał pan poseł - na rachunkach bieżących, bo to nie jest lokata. To w gestii uczelni leży negocjowanie warunków, na jakich ten rachunek bieżący będzie prowadzony. W każdym razie ten ewentualny uszczerbek środków finansowych nie musi być znaczny, o ile w ogóle musi wystąpić w przypadku uczelni. Te ograniczenia ustawy o finansach publicznych dotyczą środków pochodzących z budżetu, nie dotyczą środków własnych, które uczelnia może lokować z pewnymi ograniczeniami, ale na takich warunkach, na jakich chce.</u>
          <u xml:id="u-75.5" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieNaukiISzkolnictwaWyzszegoWitoldJurek">Pan poseł raczył wspomnieć o odsetkach. Powiedziałbym, że są to odsetki dotyczące wszystkich lokat, jakich dokonała uczelnia w ciągu roku, a nie lokat środków otrzymanych z budżetu. W mojej opinii to ograniczenie, które pojawiło się w ustawie o finansach publicznych, nie wpłynie na kondycję finansową uczelni, jeżeli zarządzanie finansami uczelni będzie w miarę sprawne. Rektorzy byli poinformowani o tych ograniczeniach, po pierwsze, moim pismem z listopada, po drugie, na spotkaniu z wiceminister finansów panią Suchocką-Roguską, które odbyło się w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego w grudniu.</u>
          <u xml:id="u-75.6" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieNaukiISzkolnictwaWyzszegoWitoldJurek">Na zakończenie jeszcze jedna uwaga. Z treści pytania, które otrzymałem na piśmie, wynikało, że to z inicjatywy Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ustawie o finansach publicznych pojawił się tego typu zapis. Ten zapis pojawił się na etapie prac parlamentarnych, co łatwo sprawdzić, dlatego prostuję. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Dziękuję bardzo panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Pani poseł Magdalena Kochan zada pytanie dodatkowe.</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#PoselMagdalenaKochan">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#PoselMagdalenaKochan">Panie Ministrze! Przyjmuję wyjaśnienia, że to nie ministerstwo było inicjatorem tych zmian przepisów. Rzeczywiście z pytań formułowanych na piśmie można było tak wywnioskować. Przepraszam, to oczywista pomyłka.</u>
          <u xml:id="u-77.2" who="#PoselMagdalenaKochan">Moje pytanie uzupełniające brzmi tak: Jeśli środki budżetowe, którymi dotujemy uczelnie, pochodzą z kredytów, to bez względu na to, czy uczelnie będą mogły je lokować na krótkoterminowych lokatach, czy nie, one i tak są już z kredytów i koszty tego kredytowania ponosimy. Moim zdaniem, jeśli uczelnie z tych pożyczonych pieniędzy uzyskują dodatkowe dochody, to zmniejszają koszty obciążenia budżetowego, bo pożyczone pieniądze pomnażają. W związku z tym chciałabym zapytać, czy zamierzacie państwo wystąpić w tej kwestii z inicjatywą zmieniającą przepisy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Bardzo proszę pana ministra o udzielenie odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieNaukiISzkolnictwaWyzszegoWitoldJurek">Panie Marszałku! Szanowna Pani Poseł! Reguła wykluczająca możliwość lokowania środków budżetowych ma charakter ogólny. To nie jest reguła, która dotyczy wyłącznie uczelni wyższych. Jak powiedziałem, środki budżetowe mogą być trzymane na koncie bieżącym.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#PoselMagdalenaKochan">(Ale to nie spowoduje ich zwiększenia.)</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieNaukiISzkolnictwaWyzszegoWitoldJurek">Nie spowoduje to spadku dochodów odsetkowych, tak to określę, jakie uczelnia otrzymuje. To jest kwestia, powiedziałbym, umiejętnego zarządzania finansami uczelni. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Dziękuję bardzo panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Pytanie do ministra pracy i polityki społecznej w sprawie braku środków na wypłatę świadczeń z pomocy społecznej zadadzą posłowie Waldemar Andzel, Zbysław Owczarski i Robert Telus z klubu Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-80.2" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Jako pierwszy głos zabierze pan poseł Waldemar Andzel.</u>
          <u xml:id="u-80.3" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#PoselWaldemarAndzel">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#PoselWaldemarAndzel">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Wysoce niepokojący jest fakt, iż w wielu polskich gminach zabrakło już środków na wypłatę świadczeń z ośrodków pomocy społecznej. Sytuacja ta spowodowana jest niewystarczającą ilością pieniędzy przekazywanych przez wojewodów do gmin. Wypłata odpowiednich świadczeń to obowiązek spoczywający na barkach gminnych i miejskich ośrodków pomocy społecznej, jako tzw. zadanie zlecone. W odróżnieniu od zadań własnych jest to zadanie państwa, które jednak zrzuca te obowiązki na niższe szczeble samorządowej hierarchii i powinno przekazywać na ten cel odpowiednie środki. Dzieje się tak również w przypadku wypłaty zasiłków okresowych.</u>
          <u xml:id="u-81.2" who="#PoselWaldemarAndzel">Nasuwa się więc pytanie, jak gminy mają wypełniać ustawowy obowiązek, skoro nie otrzymują odpowiednich środków na jego realizację. W wielu gminach opóźnienia w wypłacie świadczeń przekraczają miesiąc. Sprawia to, iż osoby potrzebujące pozostają bez środków do życia. W tym miejscu należy podkreślić, iż zasiłek często jest jedynym źródłem dochodu tysięcy Polaków. Jest to sytuacja, do której państwo należące do Unii Europejskiej, mające wysokie aspiracje, dopuścić nie powinno. Obowiązkiem państwa jest zapewnienie odpowiednich środków, by możliwa była realizacja podstawowych zadań stawianych ośrodkom pomocy społecznej. Niedopuszczalna jest sytuacja, w której osoby potrzebujące ustawiają się w kolejkach przed budynkami ośrodków pomocy społecznej, by jak najszybciej złożyć wniosek, bo może zabraknąć dla nich pieniędzy. W okresie tak surowej zimy, gdy potrzeby społeczne znacznie wzrastają, tym bardziej nie powinno dochodzić do takich sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-81.3" who="#PoselWaldemarAndzel">W związku z powyższym, zaniepokojeni obecnym stanem rzeczy, prosimy pana ministra o odpowiedź na następujące pytania: Dlaczego w wielu gminach nie wypłacono w terminie środków na realizację zadań zleconych z zakresu pomocy społecznej? Czy w związku z ciężką zimą i wzrostem liczby potrzebujących zostaną zwiększone środki przeznaczone na wypłatę zasiłków okresowych? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Odpowiada sekretarz stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej pan Jarosław Duda.</u>
          <u xml:id="u-82.2" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejJaroslawDuda">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Pośle! Zgodnie z informacjami, które uzyskaliśmy od dyrektorów wydziałów polityki społecznej urzędów wojewódzkich, nie mogę potwierdzić danych, które mówią o masowym charakterze wspomnianego zjawiska w Polsce. Jeśli takie sytuacje miały miejsce, a rozumiem, że miały, skoro pan poseł zabiera głos w tej kwestii w ramach pytań w sprawach bieżących, chciałbym dowiedzieć się dokładnie, jakie to są gminy, żebyśmy mogli podjąć działania sprawdzające.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejJaroslawDuda">Z całą odpowiedzialnością podkreślam, że nie otrzymaliśmy żadnych informacji ani od wójtów, ani od kierowników ośrodków pomocy społecznej, ani od wojewodów czy ich służb o tego typu sytuacjach. Rozumiem jednak, że mogą się one zdarzać, i sądzę, że są wynikiem albo źle zaplanowanych budżetów przez gminne ośrodki pomocy społecznej, albo jakichś zacięć na poziomie urzędów wojewódzkich. Chcę jednak przypomnieć, że to nie jest kwestia działań ministra pracy, ponieważ w globalnym ujęciu przekazaliśmy środki, zaplanowaliśmy kwotę w budżetach wojewodów. Budżety wojewodów są w wysokości 1050 mln zł. W rezerwie celowej też są przewidziane środki, które mogą być w każdej chwili uruchomione, gdyby był niedobór finansów. Podkreślam, że w ostatnich latach wszystkie wykazane przez wojewodów potrzeby związane z wypłatą zasiłków z pomocy społecznej zostały pokryte w 100% z rezerwy celowej.</u>
          <u xml:id="u-83.2" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejJaroslawDuda">Stąd też, przyjmując ten sygnał jako niepokojący - bo rozumiem, że takie sytuacje mogły się w jakichś miejscach zdarzyć - chcę zwrócić uwagę, że systemowo, szanowny panie pośle, od dnia 1 sierpnia 2009 r. wypłata zasiłków stałych należy do zadań własnych gminy. Oczywiście zabezpieczamy te środki w wysokości pełnych świadczeń, jeśli chodzi o zasiłki stałe, i do wysokości gwarantowanej ustawowo, jeśli chodzi o zasiłki okresowe.</u>
          <u xml:id="u-83.3" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejJaroslawDuda">Drugie pana pytanie, czy zima jest wyznacznikiem, czy wiąże się z dodatkowymi środkami. Jeśli będzie taka potrzeba, środki rezerwy będą uruchamiane. Natomiast przypomnę - i zwracam się do pana, panie pośle Andzel, bo pan jest pracownikiem socjalnym - że to są środki z tzw. zadań własnych. Myślimy o zasiłkach celowych na opał, żywność itp. Zasiłki okresowe w tym zakresie, jeśli chodzi o rezerwę celową, oczywiście mogą być w takich sytuacjach uruchamiane z budżetu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Dziękuję bardzo panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Pytanie dodatkowe zadaje pan poseł Zbysław Owczarski.</u>
          <u xml:id="u-84.2" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#PoselZbyslawOwczarski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Tu wyłącznie była mowa - i pytanie - o zasiłkach okresowych, a wykaz gmin, ze względu na niewystarczający czas, pewnie po zakończeniu tego punktu będziemy w stanie panu dostarczyć.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#PoselZbyslawOwczarski">Natomiast ja chcę podnieść inną kwestię. Mija już drugi miesiąc tego roku, a do tej pory nie zostały przekazane gminom środki na realizację programu ˝Pomoc państwa w zakresie dożywiania˝. Kiedy rząd uruchomi dotację na realizację tego programu? W szczególności w okresie zimowym gorący posiłek ma olbrzymie znaczenie dla osób potrzebujących. Z tego miejsca apeluję do rządu, aby stosowne środki zabezpieczone przez Sejm w ustawie budżetowej niezwłocznie trafiły do samorządów gminnych. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Bardzo proszę, panie ministrze, o udzielenie odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejJaroslawDuda">Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejJaroslawDuda">Panie pośle, to też jest być może jednostkowa informacja, bo nie otrzymaliśmy takich informacji. Powiem otwarcie, że dzisiaj nawet nie wiem - bo do tego pytania się nie przygotowałem - czy te środki zostały uruchomione. Jest to pytanie do ministra finansów i do wojewodów. Natomiast ten program jest łączony, tam są i środki gminne, i środki budżetu państwa, czyli przekazywane przez wojewodów. Nie sądzę, żeby gmina miała problem z tym, żeby na tym etapie uruchomić swoje środki, a za chwilę, nawet jeśli one jeszcze nie doszły, czego nie jestem w stanie teraz potwierdzić, ale przyjmuję pana informację jako zaniepokojonego posła, że tych środków nie ma, do wyjaśnienia... Oczywiście w najbliższym czasie jestem w stanie przedstawić panu posłowi odpowiedź, nawet na piśmie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Dziękuję bardzo panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Pytanie do ministra infrastruktury w sprawie modernizacji dworców kolejowych PKP SA zadają panowie posłowie Maciej Orzechowski i Rafał Grupiński z klubu Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-88.2" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Jako pierwszy pan poseł Maciej Orzechowski.</u>
          <u xml:id="u-88.3" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#PoselMaciejOrzechowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W trakcie konferencji prasowej pana Juliusza Engelhardta, podsekretarza stanu w Ministerstwie Infrastruktury, które odbyło się w grudniu ubiegłego roku, przekazana została informacja o założeniach programu mającego na celu poprawę stanu dworców kolejowych PKP SA. Jego istotą ma być udział finansowy środków publicznych przekazywanych z budżetu państwa w remontach tych budynków. Zgodnie z założeniami w latach 2010-2012 dofinansowane zostaną prace nad 33 wymienionymi enumeratywnie obiektami tego typu. Ta możliwość PKP jako inwestycji w majątek została wprowadzona nowelizacją ustawy o transporcie kolejowym.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#PoselMaciejOrzechowski">Jednocześnie pan minister poinformował, iż w kolejnych latach środki na inwestycje zapewnić ma nałożona na przewoźników kolejowych opłata za korzystanie z dworców kolejowych. Będzie również udział środków z Unii Europejskiej, jak również pieniędzy pochodzących z budżetu państwa w ramach nowelizacji ustawy o polskich dworcach. Wymieniono też możliwość inwestycji samorządów, realizowanych po przekazaniu im własności dworców. To właśnie tym ostatnim jestem bardzo zainteresowany.</u>
          <u xml:id="u-89.2" who="#PoselMaciejOrzechowski">Chciałbym odnieść się do tego ostatniego przykładu. Część samorządów od dłuższego czasu starała się o przejęcie budynków od PKP SA i dlatego takie deklaracje spółki wydają się jak najbardziej właściwe i zasadne. Samorządy w Polsce różnią się jednak od siebie możliwościami inwestycyjnymi, nie każdy z nich, nawet po nieodpłatnym przekazaniu majątku, jest w stanie ponieść spore koszty wiążące się z remontem dworców.</u>
          <u xml:id="u-89.3" who="#PoselMaciejOrzechowski">Czy ministerstwo zakłada, iż środki z budżetu państwa będą przekazywane na remonty innych dworców kolejowych PKP, np. w Krotoszynie, Kościanie, Kaliszu, Ostrowie Wielkopolskim czy Gostyniu, także po 2012 r.? W związku z tym, jeśli taka spółka miałaby powstać, pytam, czy ministerstwo zakłada, że środki z budżetu państwa będą przekazywane na remonty dworców kolejowych po 2012 r., uwzględniając także inwestycje inne niż te, które zostały wymienione na konferencji prasowej z połowy grudnia 2009 r.</u>
          <u xml:id="u-89.4" who="#PoselMaciejOrzechowski">Jakie kryteria zamierza przyjąć resort przy ustalaniu kolejności remontów dworców kwalifikowanych do dofinansowania po 2012 r.? I wreszcie jak przedstawia się harmonogram prac związanych z powołaniem spółki zarządzającej dworcami kolejowymi? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Odpowiedzi udzieli podsekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury pan Juliusz Engelhardt.</u>
          <u xml:id="u-90.2" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieInfrastrukturyJuliuszEngelhardt">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Odpowiadając na pytania pana posła Macieja Orzechowskiego i pana posła Rafała Grupińskiego, chciałbym najpierw ogólnie powiedzieć, że na dzisiaj PKP eksploatuje 1014 obiektów dworcowych, oprócz tego jest ponad 1200 obiektów, które zostały wyłączone z eksploatacji. Te 1014 obiektów oczywiście jest w różnym stanie, to trzeba powiedzieć. Stan na ogół jest niezadowalający, są to obiekty budowane w minionych dziesięcioleciach, często również XIX-wieczne. Wymagają one, co nie ulega wątpliwości, nakładów na przebudowę, dobudowę, na modernizację. Dotychczas właściwie nie mieliśmy źródeł finansowania działalności inwestycyjnej, jeśli chodzi o dworce kolejowe. Od kilku lat czyniliśmy starania, by zmienić tę sytuację. W latach 2008-2009 udało nam się stworzyć pewne podstawy ku temu, by z jednej strony ubiegać się o środki unijne na modernizację dworców, a z drugiej strony by budżet państwa mógł zasilić modernizację dworców określonymi kwotami.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieInfrastrukturyJuliuszEngelhardt">Nowe rozwiązania w ustawie o transporcie kolejowym pozwoliły na to, by budżet państwa mógł zasilać finansowo program modernizacji dworców. I tak się stało od bieżącego roku, od 2010 r., kiedy to w budżecie państwa pojawia się po raz pierwszy w nowej historii Polski kwota 102 880 tys. na modernizację dworców. Połączenie tych środków budżetowych ze środkami z Unii Europejskiej, które mamy do dyspozycji, oraz ze środkami własnymi PKP SA pozwoliło w tym roku po raz pierwszy stworzyć dość szeroko zakrojony program inwestycyjny o wartości ponad 250 mln zł w zakresie dworców kolejowych.</u>
          <u xml:id="u-91.2" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieInfrastrukturyJuliuszEngelhardt">Tym programem obejmujemy, jak pan poseł słusznie wspomniał, 35 obiektów dworcowych, w tym 3 duże: Wrocław Główny, Kraków Główny i Gdynię Główną, które są finansowane w ramach Programu Operacyjnego ˝Infrastruktura i środowisko˝. Są to duże projekty modernizacyjne. Oraz 32 obiekty współfinansowane z budżetu państwa w bieżącym roku. Dworce, które są w planie na ten rok, generalnie leżą na liniach modernizowanych przez PLK. Chcemy bowiem połączyć modernizację linii kolejowych z modernizacją dworców, aby zapewnić współbieżność, żeby nie było sytuacji, że zmodernizowaliśmy linię, a przy niej mamy dworce w fatalnym stanie. Mam listę tych dworców z bieżącego roku i mogę ewentualnie, jeżeli pan poseł sobie życzy, ją przedstawić.</u>
          <u xml:id="u-91.3" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieInfrastrukturyJuliuszEngelhardt">Na lata następne przewidujemy z jednej strony kontynuowanie rozpoczętych inwestycji w zakresie modernizacji dworców, a z drugiej - modernizację następnych dworców, w miarę istniejących możliwości finansowych. Przewidujemy, że przy tych możliwościach finansowych, jakie mamy dzisiaj, rocznie rozpoczniemy modernizację ok. 30 dworców. Różne są zakresy modernizacji. Niektóre są niewielkie, inne należą do bardziej kosztownych, zależy to od charakteru, od wielkości dworca. W każdym razie zamierzamy tak postępować, by program modernizacji dworców miał charakter ciągły, żeby nie było to incydentalne wydarzenie. Rozpoczynamy go w 2010 r. i chcemy kontynuować w następnych latach. Mamy zarysowany program do 2015 r., opracowaliśmy w resorcie program działań dla rozwoju transportu kolejowego do 2015 r. Staraliśmy się zamieścić w nim pewne kwoty. Mogę powiedzieć ogólnie, że do 2015 r. ten program przewiduje wydatkowanie ok. 1 mld zł: 470 mln przeznaczono na lata 2011-2012 i nieco ponad 500 mln na lata 2013-2015. Odpowiadając na to pytanie, panie pośle, tak, oczywiście kontynuacja po roku 2012 jak najbardziej, bo uważamy, że ten program nie powinien i nie może się zakończyć w ciągu 5 lat, on musi trwać w Polsce przynajmniej 10-15 lat, z tego prostego powodu, że przez 20 lat w ogóle nie inwestowaliśmy w dworce kolejowe, które dzisiaj wyglądają fatalnie i są</u>
          <u xml:id="u-91.4" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-91.5" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieInfrastrukturyJuliuszEngelhardt"> takim wstydliwym elementem.</u>
          <u xml:id="u-91.6" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieInfrastrukturyJuliuszEngelhardt">Kończąc, chciałbym powiedzieć, że oczywiście zamierzamy wprowadzić opłatę dworcową, ale nie będzie to opłata przeznaczona na inwestycje, nie będzie ona źródłem gromadzenia środków na inwestycje, jest ona pomyślana jako źródło pokrycia kosztów funkcjonowania dworców w zakresie części wspólnej, chodzi o poczekalnie, drogi dojścia, perony, parkingi, oprócz tego przecież na dworcach jest pewna część komercyjna wynajmowana przewoźnikom czy też innym kontrahentom, np. gastronomia. Tak więc opłata dworcowa nie będzie służyła celom inwestycyjnym. Natomiast co do przekazywania samorządom, oczywiście, jak najbardziej, około 100 dworców już zostało przekazanych samorządom. Proces ten będzie kontynuowany. Wreszcie spółka dworcowa jako podmiot, który będzie zarządzał dworcami, powstanie jeszcze w tym roku i obejmie w zarząd ponad tysiąc dworców, które są w dyspozycji PKP. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Dziękuję bardzo panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Pytanie dodatkowe, pan poseł Orzechowski czy pan poseł Grupiński?</u>
          <u xml:id="u-92.2" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Bardzo proszę, pan poseł Rafał Grupiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#PoselRafalGrupinski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Chciałbym jeszcze zapytać o jedną istotną rzecz, a mianowicie o stan dworców, o których pan minister wspomniał, które powstały w XIX w. Otóż szczególnie jeśli chodzi o nasz region, Wielkopolskę, bardzo wiele linii kolejowych zostało już dość dawno wyłączonych z eksploatacji, ale przy tych liniach nawet w bardzo małych miejscowościach były przepiękne dworce, często będące przykładem niezwykle misternej budowy szachulcowej. Te budynki są przekazywane samorządom, część sprzedano, część jest ciągle w dyspozycji PKP. Chciałbym się dowiedzieć, czy Ministerstwo Infrastruktury i władze PKP interesują się losem tych dworców, także po ich przekazaniu, np. samorządom, jako elementem własnej historii, czy współpracują w tym względzie</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#PoselRafalGrupinski"> z głównym konserwatorem zabytków i wojewódzkimi konserwatorami zabytków? Czy państwo interesujecie się tą własną historią, a zarazem historią architektury polskiej? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Bardzo proszę, panie ministrze, o udzielenie odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieInfrastrukturyJuliuszEngelhardt">Panie Marszałku! Panie Pośle! Te dworce, o których pan poseł wspomniał, w ogóle są wyłączone z eksploatacji ze względu na to, że na tych liniach zawieszono już ruch bądź też linie te przeznaczono do likwidacji. Jest problem z tego typu obiektami. Nie jest tak, że PKP nie troszczy się o nie, nie myśli, jak zagospodarować te obiekty. Tutaj pozostają formy, o których pan poseł wspomniał. Jedna z możliwości to jest przekazanie samorządom, inna forma to jest komercyjne zbycie takich nieruchomości, takie przypadki się oczywiście zdarzają. Jest jasne, że jeżeli obiekt objęto nadzorem konserwatorskim, to wymaga on odpowiednich działań nowego właściciela, nowego inwestora, co czasami nie sprzyja komercyjnemu zbyciu takich dworców. Wówczas staramy się, PKP stara się zbywać te dworce władzom samorządowym. Te sprawy nie idą tak szybko, jakbyśmy oczekiwali, gdyż obiekty te wymagają inwestycji, a PKP generalnie nie ma środków na takie cele. Jak powiedziałem, mamy tysiąc eksploatowanych dworców, potrzeby w tym zakresie są olbrzymie i nawet nie należy przewidywać, że w dającej się przewidzieć przyszłości PKP wygeneruje dodatkowe środki na dworce, które są przy nieeksploatowanych liniach. W zasadzie to jest niemożliwe. Pozostają dwie drogi - zbycie komercyjne albo przekazanie na rzecz samorządów, pod warunkiem wszakże, że te podmioty będą chciały inwestować, a w przypadku obiektów objętych nadzorem konserwatora muszą postępować zgodnie z nakazami konserwatora zabytków. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Dziękuję bardzo panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Pytanie do ministra spraw zagranicznych w sprawie braku podjęcia przez rząd Rzeczypospolitej Polskiej skutecznych działań, które doprowadzą do zaprzestania przez władze białoruskie represjonowania i szykanowania mniejszości polskiej na Białorusi, zadają posłowie: pan Adam Lipiński, pani Anna Sikora i pan Karol Karski z klubu Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-96.2" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Jako pierwszy pan poseł Adam Lipiński.</u>
          <u xml:id="u-96.3" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#PoselAdamLipinski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#PoselAdamLipinski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! W zasadzie nie będę pytał o to, jaka jest skala represji na Białorusi, bo wiem, jaka jest skala represji. Także nie będę pytał o to, jakie są deklaracje MSZ w sprawie tego, co się dzieje na Białorusi, bo te deklaracje też znam. Byłem swego czasu szefem rządowego zespołu ds. wspierania demokracji w krajach Europy Środkowo-Wschodniej, dosyć intensywnie zajmowałem się Białorusią, dlatego chciałem zadać pytanie związane z tą kwestią. Mianowicie czy polski MSZ, składając Aleksandrowi Łukaszence ofertę zacieśnienia współpracy z Polską i Unią Europejską, brał pod uwagę, że przeważająca część białoruskiej opozycji, inteligencji i elit demokratycznych bardzo przychylnie nastawionych do Polski i Polaków wbrew wysiłkom medialnym reżimu, poczuje się przez Polskę i Unię Europejską zdradzona? Powszechny odbiór tej polityki, polityki Unii i Polski, przez demokratyczne elity białoruskie jest dziś bowiem taki, że uważają one, iż Unia Europejska wsadziła nóż w plecy białoruskiej opozycji. Straciliśmy przez to ogromny kapitał zaufania, który budowaliśmy przez lata, pomagając białoruskiej opozycji i występując w jej obronie. Na czym MSZ opierał przez ostatnie dwa lata oficjalnie głoszoną tezę o rzekomej liberalizacji i pozytywnych sygnałach z Białorusi, gdy dosłownie codziennie docierały stamtąd sygnały o kolejnych represjach?</u>
          <u xml:id="u-97.2" who="#PoselAdamLipinski">I ostatnie pytanie: Jaką kwotę przeznacza rocznie MSZ na pomoc dla ofiar politycznych represji na Białorusi? Czy to prawda, że w 2009 r. przeznaczono na ten cel zaledwie 180 tys. zł, w sytuacji, kiedy potrzeby są wielokrotnie większe? Czy w związku z obecną eskalacją represji MSZ nie zamierza zwiększyć tej pomocy? Byłby to zdecydowany sygnał dla opozycji białoruskiej, Polaków na Białorusi i opinii publicznej, że w końcu podejmowane są realne działania na rzecz obrony praw człowieka i środowisk demokratycznych w tym kraju. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Odpowiedzi udzieli sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych pan Jan Borkowski.</u>
          <u xml:id="u-98.2" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-98.3" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Informuję Wysoką Izbę, że za chwilę będzie też informacja bieżąca dotycząca tego tematu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychJanBorkowski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Dziękuję za zajęcie się tą sprawą, za te pytania, bo sprawa jest aktualna i ważna, także z punktu widzenia polskiej polityki zagranicznej.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychJanBorkowski">Zanim odpowiem na pytania pana posła, chciałbym się odnieść do tezy, która wynika z tej wypowiedzi pana posła. Przede wszystkim słyszę, że mamy do czynienia z największym nasileniem represji wobec mniejszości polskiej. Z największym nasileniem represji, nie chciałbym tu osłabić naszej atencji dla tej obecnej sprawy, mieliśmy do czynienia wtedy, kiedy nie było dialogu z Białorusią, od 2005 r. przez 2006 r., kiedy odebrano Związkowi Polaków na Białorusi 14 domów polskich, kiedy zamknięto niezależne wydawnictwa mniejszości polskiej i kiedy odbywały się liczne aresztowania i sfingowane procesy sądowe. Złagodzenie sytuacji, a nawet zaprzestanie niektórych drastycznych represji, nastąpiło po rozpoczęciu dialogu w 2007 r. Przez pewien czas panował względny spokój i wtedy, co istotne, Związek Polaków na Białorusi, choć nieuznawany oficjalnie przez władze białoruskie, mógł realizować swoje statutowe zadania. Domy polskie w Iwieńcu i w Baranowiczach prowadziły bieżącą działalność, a nawet w pewnym sensie odzyskany został jeden z przejętych uprzednio domów, w Borysowie. Co istotne, Związek Polaków na Białorusi kierowany przez panią Andżelikę Borys przeprowadził wiosną 2009 r. kolejny zjazd tej organizacji, dzięki temu zjazdowi pani Andżelika Borys została wybrana na prezesa ZPB na drugą kadencję i legitymuje się demokratycznym wyborem. To jest niezwykle ważne w tej sytuacji, z jaką mamy do czynienia obecnie. Także od pierwszych dni kwietnia 2008 r. konsulaty Rzeczypospolitej Polskiej na Białorusi przyjmowały wnioski, a następnie wydawały i wydają do dziś Kartę Polaka. Nie chcę rozwijać tej kwestii; chciałbym, żebyśmy widzieli sprawę w odpowiednich proporcjach. Nasze dwuletnie starania o to, żeby, żeby nawiązać dialog, który by pozwolił uregulować kwestie, które niezwykle ciążyły na naszych wzajemnych stosunkach, właśnie kwestie dotyczące funkcjonowania Związku Polaków na Białorusi i funkcjonowania całej mniejszości polskiej, niestety zostały przerwane przez nasilenie działań nieprzyjaznych w ostatnich wręcz miesiącach, a dokładniej w ostatnich tygodniach, w styczniu i w lutym br. I oczywiście, zgodnie z oczekiwaniem pana posła, nie będę tutaj wymieniał tych zdarzeń.</u>
          <u xml:id="u-99.2" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychJanBorkowski">Pan poseł pyta, czy składając ofertę prezydentowi Łukaszence dotyczącą dialogu, nie zdradziliśmy opozycji białoruskiej. Otóż opozycja białoruska pozostaje cały czas w kontakcie z polskimi władzami i uzyskuje od nas pomoc, nie tylko werbalną, nie tylko polityczną, ale także materialną. Udzielamy wsparcia opozycji białoruskiej zarówno w bezpośrednich kontaktach, jak i na forum międzynarodowym. Myślę, że wyjaśnianie sytuacji, jaka funkcjonuje na Białorusi, wiarygodne przez to, że mamy wgląd do tego, co się dzieje na Białorusi, że mamy informacje wprost, służy także białoruskiej opozycji.</u>
          <u xml:id="u-99.3" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychJanBorkowski">Przepraszam, mam chore gardło i muszę trochę się wzmocnić.</u>
          <u xml:id="u-99.4" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychJanBorkowski">Kwoty, jakimi wspomagamy elity białoruskie, to nie są tylko te kwoty, które pan poseł był uprzejmy wymienić, ale to są także środki przeznaczone na funkcjonowanie telewizji Biełsat, niebagatelne kwoty, znacznie większe niż np. na telewizję Polonia. To są kwoty znane, bo są one zapisane w budżecie. To są także środki na działalność innych niezależnych mediów, które oddziałują na Białoruś.</u>
          <u xml:id="u-99.5" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychJanBorkowski">Nie sądzę zatem, byśmy, prowadząc te próby dialogu, w jakikolwiek sposób osłabiali możliwość naszego wpływania na sytuację na Białorusi. Wręcz przeciwnie, tylko w ten sposób możemy uczestniczyć w działaniach, które prowadzi Unia Europejska, i możemy wpływać na opinię w ramach Unii Europejskiej. Dlatego te wszystkie wydarzenia ostatnich tygodni były przedmiotem bezpośredniej rozmowy ministra spraw zagranicznych. Bez żadnych pośredników i bez pośrednictwa mediów mogliśmy wyłożyć warunki, na jakich możliwa będzie dalsza współpraca, na jakich możliwe będzie podtrzymywanie dialogu, przedstawiając listę kwestii - enumeratywnie jest ich 14 - które są zależne od postawy Białorusi, a więc od postawy władz Białorusi wobec mniejszości polskiej przede wszystkim.</u>
          <u xml:id="u-99.6" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-99.7" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychJanBorkowski">Alternatywą, już kończę, dla tych prób dialogu - bo to są próby dialogu; jak widzimy, strona białoruska nie rozmawia z nami normalnie, tylko posługuje się innymi środkami, które wpływają na nasze wzajemne relacje - jest brak dialogu, a to oznacza brak wglądu w sytuację zarówno opozycji białoruskiej, jak i przede wszystkim mniejszości polskiej, i bezpośrednie oddziaływanie na losy Polaków mieszkających na Białorusi. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Dziękuję bardzo panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Pytanie dodatkowe zadaje pani poseł Anna Sikora.</u>
          <u xml:id="u-100.2" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#PoselAnnaSikora">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#PoselAnnaSikora">Panie ministrze, od 3 lat nieprzerwanie docierają do Polski sygnały o masowych szykanach wobec środowiska polskiego w Brześciu, w tym szczególnie wobec pani Aliny Jaroszewicz i Aliny Mickiewicz. Nachodzenie przez KGB, inwigilacja, straszenie, grzywny i wyrzucanie z Białorusi polskich nauczycieli, likwidacja polskiej szkoły społecznej w Brześciu - wiemy, że w obronie tego środowiska występuje jedynie polski konsul generalny z Brześcia pan Jarosław Książek, mając jednak ograniczone możliwości interwencji. Moje pytanie jest takie: Czy MSZ chociaż raz oficjalnie wystąpił w obronie Polaków z Brześcia? Czy MSZ zareagował w jakikolwiek sposób na mające w ostatnim czasie miejsce faktyczne zastraszanie dyrektorek domów polskich w Baranowiczach i Borysowie, zmierzające do przejęcia tych domów przez reżim, tak jak to ma miejsce w przypadku Iwieńca?</u>
          <u xml:id="u-101.2" who="#PoselAnnaSikora">I jeszcze pytanie dodatkowe, gdyby pan minister miał czas: Czy MSZ na przestrzeni ostatnich 2 lat podjął jakiekolwiek działania w celu doprowadzenia do zwrotu ZPB domów polskich zbudowanych za pieniądze polskiego podatnika? Przypomnę, że jest to kwota niebagatelna - 40 mln zł. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-101.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Bardzo proszę, panie ministrze, o udzielenie odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-102.2" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Jeszcze raz przypominam Wysokiej Izbie, że będzie informacja bieżąca w tej samej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-102.3" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychJanBorkowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychJanBorkowski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Mam tylko minutę, w związku z tym krótko odpowiem.</u>
          <u xml:id="u-103.2" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychJanBorkowski">Gdybyśmy posługiwali się przykładami nacisków i szykanowania działaczy Związku Polaków na Białorusi, to ta lista jest długa i jest nam doskonale znana. Pani Jaroszewicz jest mi osobiście znana, a oczywiście w imieniu Ministerstwa Spraw Zagranicznych działa konsul generalny w Brześciu pan Jarosław Książek. To są służby ministra spraw zagranicznych, to nie są jakieś służby społeczne.</u>
          <u xml:id="u-103.3" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychJanBorkowski">Czy MSZ w tej sprawie działał? W lipcu ubiegłego roku osobiście składałem wizytę wraz z niewielką delegacją w Brześciu, gdzie w rozmowach z miejscowymi władzami zostały te wszystkie sprawy przedstawione. Były przy tym także obecne media. Jednoznacznie przedstawiliśmy wszystkie nasze zarzuty. To była wizyta powiązana m.in. także ze spotkaniem z działaczami Związku Polaków na Białorusi działającymi w rejonie Brześcia, a także odwiedzeniem miejsc istotnych z punktu widzenia Polaków na Białorusi, poloników - cmentarza z roku 1920, cmentarza, na którym leżą ofiary z II wojny świtowej i innych tego typu miejsc ważnych dla naszych losów. Zatem te działania nie polegają tylko na rozmowach ze stolicą, z Mińskiem, ale także są prowadzone na poziomie regionalnym w takim stopniu, aby mogło to dać efekt.</u>
          <u xml:id="u-103.4" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychJanBorkowski">Czy podejmowaliśmy działania w sprawie zwrotu domów polskich? To jest istotny postulat. On był konsultowany od początku naszych działań z panią Andżeliką Borys i z Zarządem Związku Polaków na Białorusi. Chodzi tutaj o to, żeby, po pierwsze, nie dopuścić do utraty domów, które pozostały jeszcze po nadzorem ZPB i, po drugie, przywrócić mu te domy, które ze względu na działalność społeczną ZPB mają wartość. W tej sprawie proponowaliśmy w uzgodnieniu z władzami ZPB, co podkreślam, tak zwaną wersję zerową, powrót do rozmów, w ramach których można by było racjonalnie zagospodarować domy utracone przez Związek Polaków na Białorusi, a to znaczy by ZPB mogło odzyskać utracone domy. To jest jeden z podstawowych postulatów, jakie od początku dialogu z władzami Białorusi podnosiliśmy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Dziękuję bardzo panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Wszystkie pytania włączone do porządku dziennego zostały rozpatrzone.</u>
          <u xml:id="u-104.2" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Kończymy więc rozpatrywanie tego punktu porządku dziennego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 11. porządku dziennego: Informacja bieżąca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Przypominam, że Prezydium Sejmu, po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów, ustaliło, że na bieżącym posiedzeniu Sejm rozpatrzy informację w sprawie sytuacji Polaków na Białorusi, o której przedstawienie wnosił Klub Poselski Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Przypominam również, że przedstawienie uzasadnienia wniosku przez posła przedstawiciela wnioskodawców nie może trwać dłużej niż 5 minut, a udzielenie odpowiedzi przez przedstawiciela Rady Ministrów - dłużej niż 10 minut. Wystąpienia posłów w dyskusji nie mogą trwać dłużej niż 2 minuty.</u>
          <u xml:id="u-106.2" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Na zakończenie dyskusji głos zabierają kolejno przedstawiciel wnioskodawców oraz przedstawiciel Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-106.3" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Wystąpienie przedstawiciela wnioskodawców nie może być dłuższe niż 5 minut, a wystąpienie przedstawiciela Rady Ministrów - dłuższe niż 10 minut.</u>
          <u xml:id="u-106.4" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Bardzo proszę o zabranie głosu przedstawiciela wnioskodawców pana posła Tadeusza Sławeckiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#PoselTadeuszSlawecki">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Przypadł mi w udziale zaszczyt przedstawienia pytania w imieniu klubu parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego dotyczącego spraw mniejszości polskiej na Białorusi, ale nie tylko. Chciałbym, aby dzisiaj w polskim Sejmie odbyła się na spokojnie minidebata na ten temat, a wiem, że wielu posłów zapisało się do pytań.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#PoselTadeuszSlawecki">Panie ministrze, kilka tygodni temu zadawałem z tej mównicy panu pytanie na temat umowy o małym ruchu granicznym dotyczące ruchu między Polską a Białorusią z nadzieją, że dialog z państwem białoruskim, z narodem białoruskim będzie najskuteczniejszą formą rozwiązywania wszystkich konfliktów. I dobrze moim zdaniem stało się, że nie została odwołana wizyta ministra spraw zagranicznych, w czasie której m.in. podpisano to porozumienie, bo wolimy, tak jak to bardzo przewrotnie szef klubu pan Żelichowski przedstawia, wysyłać Czerwone Gitary, a nie czerwone berety, oczywiście w cudzysłowie, bo nikt takich zakusów nie ma.</u>
          <u xml:id="u-107.2" who="#PoselTadeuszSlawecki">Panie ministrze, jak to się stało, jak to jest możliwe, że Polska ma w tej chwili najgorsze stosunki z tym swoim sąsiadem, z krajem, z którym nie mieliśmy żadnych zaszłości historycznych, z krajem, z którym łączyło nas wiele więzi kulturowych, z narodem białoruskim, a Polacy, którzy na tych ziemiach mieszkali od wieków, stali się swoistego rodzaju zakładnikami? Doszło do sytuacji, że nawet strona białoruska w czasie manewrów białorusko-rosyjskich Polaków przedstawia jako zakładników.</u>
          <u xml:id="u-107.3" who="#PoselTadeuszSlawecki">Są dwie szkoły, mianowicie szkoła restrykcji i szkoła dialogu. Wczoraj Sejm Rzeczypospolitej Polskiej dał ministerstwu dosyć daleko idące przyzwolenie. Czy ministerstwo z tego skorzysta, czy nie? Dlaczego dopuściliśmy do podziału Polaków na lepszych i gorszych, tak jak było w latach 50. w Polsce powojennej? Czy Polacy ze związku pana Siemaszko korzystają z praw do Karty Polaka? Czy są dzieci tych Polaków również zapraszane na studia do Polski i czy korzystają one z kolonii i obozów?</u>
          <u xml:id="u-107.4" who="#PoselTadeuszSlawecki">Wreszcie z jakich instrumentów, które daje nam udział w Unii Europejskiej, Polska zamierza skorzystać? Słyszymy o głosach ze strony Francji, o głosie pani Ashton, ale czy pojawi się europejski solidaryzm w sprawach białoruskich? Czy takie państwa, jak Włochy, Niemcy, Szwecja, które prowadzą interesy z Białorusią, zapraszają prezydenta Łukaszenkę - był we Włoszech, w Watykanie, na Litwie - są gotowe przyłączyć się do ewentualnych sankcji? Wreszcie w przypadku wprowadzenia restrykcji co stanie się z dobrymi stosunkami gospodarczymi? One są naprawdę dobre. To prawie 3-miliardowy obrót za rok 2008, 1600 mln to polski eksport, 1300 mln import, podczas gdy w przypadku Kazachstanu to jest 900 mln. Co wreszcie z kwestią prawdziwego wsparcia Polaków? Mam tutaj na myśli chociażby posyłanie nauczycieli polskich do szkół na Białorusi. Pani poseł pytała o Brześć. Z Brześcia wydalono dwóch nauczycieli do Polski i do dnia dzisiejszego Centralny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli nie wysłał tam ani jednego nauczyciela. Tak więc to przypadek, czy może po naszej stronie jest trochę zaniedbań?</u>
          <u xml:id="u-107.5" who="#PoselTadeuszSlawecki">Zwróciliśmy uwagę na Biełsat, na to, na ile Biełsat służy Polonii, a na ile opozycji białoruskiej, bo ja myślę, że Polonii lepiej służy Telewizja Polonia, z którą były kłopoty nawet na Litwie.</u>
          <u xml:id="u-107.6" who="#PoselTadeuszSlawecki">Panie ministrze, proszę powiedzieć, jakie ministerstwo podejmie działania i czy mimo ostatnich wydarzeń w dalszym ciągu w ministerstwie przeważa koncepcja pójścia w stronę restrykcji, czy może dalszego dialogu i podjęcia próby polubownego rozwiązania tych konfliktów? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-107.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#WicemarszalekKrzysztofPutra">Bardzo proszę o udzielenie odpowiedzi sekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych pana Jana Borkowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychJanBorkowski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Dziękuję za okazję do tej debaty, krótkiej, ale jednak. Mieliśmy sposobność w ostatnich dniach prezentować szczegółowe informacje w tej sprawie na posiedzeniu sejmowej Komisji Łączności z Polakami za Granicą, a także na posiedzeniu połączonych Komisji Spraw Zagranicznych i Komisji Łączności z Polakami za Granicą. Myślę, że taka wymiana informacji służy wzmacnianiu naszego stanowiska i ujawnianiu rzeczywistej sytuacji, a także chodzi tu o możliwości, jakie stają przed nami.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychJanBorkowski">Odnosząc się do pytań pana posła Sławeckiego, chciałbym powiedzieć, że kłopoty w relacjach z Białorusią to nie są tylko kłopoty Polski, to są także kłopoty innych krajów. To jest właściwie rezultat kilku lat izolacji, a w tym w istotnym stopniu samoizolacji Białorusi wobec Europy. Białoruś jest jedynym państwem europejskim, które nie jest członkiem Rady Europy. To Rada Europy ustanowiła standardy ochrony mniejszości narodowych i ochrony praw człowieka. A zatem nie ma instrumentów prawnych, by egzekwować te standardy od Białorusi, bo Białoruś nawet nie jest obserwatorem w Zgromadzeniu Parlamentarnym Rady Europy. Ponad tymi trudnościami politycznymi, mimo barier, które powstały między Białorusią a innymi państwami europejskimi, odbywa się współpraca gospodarcza, bardzo pragmatyczna, po prostu nielicząca się z kategoriami, które dla Polski są niezwykle istotne, a to znaczy prawa człowieka, demokracja, standardy, o których wspominałem, na których straży stoi Rada Europy. Na ten pragmatyzm w tej chwili nakłada się próba dialogu, który mógłby wpływać na postawę władz białoruskich. To jest pewnego rodzaju egzamin, przed którym stoją władze białoruskie. Albo przyjmą standardy, których wymagała od wszystkich państw członkowskich Unia Europejska dotychczas, a członkostwo w Radzie Europy zawsze poprzedzało członkostwo w Unii Europejskiej, albo od tego się odetną, wówczas mamy do czynienia z kwestią, na ile można zerwać te stosunki gospodarcze, które w przypadku Polski są dość naturalne, bo, po pierwsze, jesteśmy sąsiadem tak bliskim, jak mało kto, i poza tym struktura naszej gospodarki jest taka, że więzi, które się ukształtowały, są bardzo autentyczne, one służą czy są potrzebne gospodarce białoruskiej, jest zainteresowanie zarówno z polskiej strony, jak i ze strony białoruskiej.</u>
          <u xml:id="u-109.2" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychJanBorkowski">Pan poseł Sławecki mówił o obrotach handlowych. Te obroty w ostatnim czasie zmalały i za ostatni rok one sięgają zaledwie ok. 1700 mln dolarów amerykańskich, zatem są niższe niż w roku 2008, ale to jest wynik generalnej tendencji i, co ważne z polskiego punktu widzenia, relacje handlowe są zrównoważone, właściwie mamy niewielkie, ale dodatnie saldo handlowe z Białorusią. Pewnych powiązań gospodarczych, które zaistniały i które pochodzą z krajów Europy Zachodniej, trudno będzie zaniechać, trudno będzie je przerwać. Można powiedzieć, że tutaj pragmatyzm dominuje nad zasadami, w odniesieniu do których chcielibyśmy, żeby były przestrzegane wobec Białorusi. Stąd nasze stanowisko w ramach Unii Europejskiej będzie stanowiskiem opiniującym, na ile Białoruś jest zdolna przyjmować pomoc ekonomiczną, w jakim stopniu jest zdolna współpracować ze strukturami międzynarodowymi po to, żeby wzmacniać swoją gospodarkę.</u>
          <u xml:id="u-109.3" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychJanBorkowski">W swoich relacjach z Białorusią nie dokonywaliśmy żadnych podziałów na lepszych i gorszych Polaków. Mamy tam jeden Związek Polaków na Białorusi i dwa zarządy. Jeden zarząd wybrany demokratycznie, a drugi wybrany w sposób administracyjny, po prostu narzucony, ze zmieniającymi się prezesami i to takimi, z których ostatni nie posługuje się językiem polskim. Zatem na przykład taki prezes Związku Polaków na Białorusi, jakim posługuje się administracja białoruska, nie spełnia kryteriów Karty Polaka - kryteriów, które zostały określone tu w parlamencie, m.in. znajomość języka polskiego. Polacy nie są podzieleni, a jedynie podziały przychodzą od strony administracji i to są próby dzielenia Polaków, wokół Domów Polskich jest ruch, w którego ramach część osób poddaje się presji administracji białoruskiej w obawie przed utratą pracy, przed różnymi restrykcjami, które ich indywidualnie dotykają. Nie o wszystkich do końca wiemy.</u>
          <u xml:id="u-109.4" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychJanBorkowski">Jeszcze pozostając przy kwestii podziału Polaków, trzeba podkreślić także, że nie ma różnic w postawach społeczności polskiej na Białorusi, polskiej mniejszości i obywateli Białorusi, tam nie ma żadnych napięć, to jedynie te napięcia są wnoszone przez media publiczne i jest próba dzielenia, oddzielenia polskiej mniejszości od społeczności białoruskiej. To są pewne warunki, w których naprawdę można by było oczekiwać, że władze białoruskie wycofają się z tych działań, które wcześniej przyjęły, bo problem polega na tym, że działania nieprzyjazne mniejszości polskiej przychodzą bardzo łatwo, a z dużymi trudnościami czy nie możemy się doczekać wycofywania się z tego, tak jakby to była tylko prestiżowa kwestia, a nie kwestia przyszłości samej Białorusi i społeczeństwa białoruskiego.</u>
          <u xml:id="u-109.5" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychJanBorkowski">Osoby, które spełniają kryteria Karty Polaka, tę kartę otrzymują. Tak że tutaj nie mamy nawet dobrej orientacji, nie robimy takiej analizy, kto tam sięgnął po Kartę Polaka indywidualnie. Jeżeli spełnił wymogi, dość restrykcyjne wymogi, ustawy o Karcie Polaka, to ją posiada.</u>
          <u xml:id="u-109.6" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychJanBorkowski">Inną kwestią jest na przykład traktowanie osób, które szkodzą interesom Polski, a które chciałyby korzystać z możliwości przyjazdu do Polski. Jeśli chodzi o tę sprawę, dysponujemy listą osób, w przeszłości korzystaliśmy z odpowiedniego wykazu osób, które są niepożądane w Rzeczypospolitej Polskiej, a w ostatnim czasie tę listę uzupełniliśmy i ona jest otwarta. Ta lista jest otwarta, obserwujemy sytuację, mamy nadzieję, że nie będzie powodów, żeby ją rozszerzać.</u>
          <u xml:id="u-109.7" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychJanBorkowski">Czy w ramach Unii Europejskiej posiadamy jakieś efektywne instrumenty? Wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej zostały powiadomione o naszym stanowisku w sprawach białoruskich. W odpowiednim trybie ta informacja została rozdysponowana, także bezpośredni kontakt z ministerstwami spraw zagranicznych, a także kontakt indywidualny ministra Sikorskiego z jego odpowiednikami w kilku przypadkach wywołał reakcję. Do takich reakcji należy między innymi poparcie naszego stanowiska przez ministra spraw zagranicznych Włoch Franco Frattiniego i jego rozmowa z ministrem Martynowem w ślad za rozmową z ministrem Sikorskim. Mamy oświadczenie pani Catherine Ashton, wysokiego przedstawiciela do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa Unii Europejskiej, i mamy, jak państwo doskonale wiecie, także oświadczenie przewodniczącego Parlamentu Europejskiego i jest zamierzona debata. Tak że generujemy odpowiednią wiedzę w środowiskach, które mogłyby wnieść do tej debaty bardzo jasny punkt widzenia. Pozyskiwanie rządów i polityków w Unii Europejskiej jest procesem trudnym. Do pewnego momentu wydawało się, że to jest tylko polsko-białoruska sprawa. Dziś, kiedy są stosowane te restrykcje wobec Polaków, właściwie to one dotyczą nie tylko mniejszości polskiej, ale także praw człowieka, to zrozumienia możemy się spodziewać w większym stopniu, bo prawa człowieka, to jest z całą pewnością kanon, na który nie może być obojętny żaden polityk Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-109.8" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychJanBorkowski">Jakie podejmiemy decyzje w najbliższym czasie? Przedstawiliśmy władzom białoruskim, ustami ministra spraw zagranicznych w jego bezpośredniej rozmowie z ministrem Martynowem, listę kwestii, które są ważne z punktu widzenia Białorusi w relacjach międzynarodowych. Są to zarówno kwestie polityczne, jak i kwestie gospodarcze. W niektórych sprawach jednoznacznie się określiliśmy. Na przykład uważamy, że trzeba powstrzymać proces przyjmowania Białorusi do wymiaru północnego Unii Europejskiej. Potrzebny jest na to nam czas. Scenariusz pozytywny to taki, w którym władze białoruskie docenią to, że te sprawy będą ważyły na losach Białorusi. I scenariusz negatywny, w którym każdą ze spraw, którą przedstawiliśmy jako istotne zagadnienie dla przyszłości Białorusi, będziemy próbowali odpowiednio eksponować na forum międzynarodowym. Mogą to być zatem dość kosztowne i dość bolesne restrykcje. Ważne jest, by one nie dotykały społeczeństwa białoruskiego. Na to zwracamy szczególną uwagę i w związku z tym bardzo ważymy te wszystkie zalecenia, wskazania i rekomendacje, które także wczoraj Wysoka Izba nam przedstawiła.</u>
          <u xml:id="u-109.9" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychJanBorkowski">Decyzja o tym, co będzie dalej, należy już w najbliższych dniach do władz Białorusi. Tej odpowiedzi oczekujemy, a będziemy zachowywali się stosownie do sytuacji. Gilotyna działa wtedy, kiedy jeszcze nie opadnie. Kiedy opadnie, to już bólu nie ma, już jest po bólu. Jeśli pan marszałek pozwoli, to powiem jeszcze dwa zdania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Stefan Niesiołowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Proszę, tylko proszę już powoli kończyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychJanBorkowski">Chciałbym powiedzieć, że nasze warunki wobec władz Białorusi sprowadzają się do tego, by można było przywrócić status quo ante, a więc stan posiadania mniejszości polskiej sprzed tych napięć, z którymi mieliśmy do czynienia w ostatnich tygodniach. Chodzi też o rozmowy, które doprowadziłyby do umiejętnego przekazania Związkowi Polaków na Białorusi tych domów polskich, które zostały stracone i które nie służą sprawom mniejszości narodowej, polskiej mniejszości, i inne kwestie, które będą być może w drodze konsensusu uzgodnione. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-113.2" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Zgłosiły się 33 osoby.</u>
          <u xml:id="u-113.3" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Czy są jeszcze chętni? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-113.4" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-113.5" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Proszę państwa, zgodnie z regulaminem jest przewidziana godzina. Proszę o zwięzłość, bo wtedy jest szansa, że wszyscy zapisani zabiorą głos. Tak więc bardzo proszę o zwięzłość.</u>
          <u xml:id="u-113.6" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Są 2 minuty, jak wiadomo.</u>
          <u xml:id="u-113.7" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Pan poseł Robert Tyszkiewicz, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#PoselRobertTyszkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Po pierwsze, chciałbym wyrazić wielką satysfakcję, że wczoraj przyjęliśmy wspólnie uchwałę, cały Sejm przez aklamację, która w moim przekonaniu jest właściwym wyrazem opinii wszystkich Polaków na temat tego, co dzieje się za naszą wschodnią granicą. Jest niesłychanie ważne - wczoraj miałem okazję rozmawiać na ten temat z liderem opozycji białoruskiej, panem Aleksandrem Milinkiewiczem, który mi to przekazał - aby stanowisko polskie w tej sprawie było jednolite, abyśmy mówili o tym, co się dzieje na Białorusi, jednym głosem. Myślę, że zadanie polskiej dyplomacji jest też takie, aby doprowadzić do sytuacji, w której także opinia europejska będzie mówiła na temat sytuacji na Białorusi jednym głosem, bo wtedy można liczyć na to, że działania, które są niezbędne, będą skuteczne. Chciałbym zwrócić uwagę na jedną sprawę, czasami bowiem w pytaniach, czasami w opiniach komentatorów zawarta jest teza, że - mówiąc krótko - polski rząd jest w stanie sprawić, iż na Białorusi zapanuje demokracja. Myślę, że to jest wyzwanie dla wszystkich polskich rządów, i tych, które były przed nami, i tych, które będą po rządzie tej kadencji. Sąsiadowanie z państwem autorytarnym to naprawdę poważne wyzwanie dla polityki zagranicznej. Wymaga to wspólnoty poglądów, wspólnego podejścia, bo tylko wtedy jest szansa na to, że uda się osiągnąć jakieś rezultaty. Można posłużyć się pierwszym z brzegu przykładem - wielkie mocarstwo, Stany Zjednoczone i dyktatura na Kubie, która trwa od 40 lat, mimo podejmowania rozmaitych działań. To nie jest prosta sprawa. Trzeba szukać wspólnego poglądu, trzeba w moim przekonaniu prowadzić taką politykę</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-114.2" who="#PoselRobertTyszkiewicz">, która z jednej strony będzie zwracała uwagę opinii publicznej i nagłaśniała przypadki łamania praw człowieka, będzie stanowcza w kwestiach wartości, a z drugiej strony będzie podejmowała dialog, w którym można załatwiać konkretne, korzystne dla obywateli Białorusi sprawy.</u>
          <u xml:id="u-114.3" who="#PoselRobertTyszkiewicz">W tym kontekście chciałbym zadać panu ministrowi krótkie pytanie dotyczące narzędzi wsparcia, które w tej sytuacji polski rząd zamierza skierować...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Proszę kończyć, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#PoselRobertTyszkiewicz">...bo to jest najistotniejsze, w stronę mniejszości polskiej na Białorusi po to, by w tych trudnych warunkach mogła prowadzić swoją działalność. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Pan poseł Adam Lipiński, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#PoselAdamLipinski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na wstępie jedna uwaga do posła Sławeckiego. Otóż Biełsat nadaje w języku białoruskim, programy są adresowane do całej społeczności Białorusi, a nie tylko do Polaków mieszkających na Białorusi; taka była intencja tego projektu. I druga uwaga: panie pośle, na Białorusi mieszkają Polacy, a nie Polonia, bardzo proszę nie używać tego sformułowania, bo oni się obrażają; chociażby z tego względu nie powinniśmy tego używać. Natomiast...</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#PoselTadeuszSlawecki">(Polacy na stałe zamieszkali za granicą - taka jest definicja Polonii.)</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#PoselAdamLipinski">Wracając natomiast do pytania do pana ministra. 50% eksportu białoruskiego trafia do Unii Europejskiej. Dzieje się tak w sytuacji, w której Rosja coraz bardziej broni swojego rynku przed towarami białoruskimi i bynajmniej nie będzie skłonna powetować Białorusi strat, które gospodarka białoruska poniosłaby w związku z całkowitym embargiem handlowym ze strony Unii. Znacznie podniosłoby to bowiem rosyjskie koszty dalszego finansowania reżimu Łukaszenki. Ponadto obecny dług zagraniczny Białorusi przekroczył 20 mld dolarów i rośnie bardzo szybko. Spadek produktu krajowego brutto wyniósł 16%. Faktycznie kraj znajduje się na krawędzi katastrofy gospodarczej. Czy Ministerstwo Spraw Zagranicznych rozważa w związku z tym podjęcie procedury, która mogłaby doprowadzić do nałożenia takiego embarga, a jednocześnie do zablokowania kredytów Międzynarodowego Funduszu Walutowego dla Białorusi? Nie ulega bowiem najmniejszej wątpliwości, że w sytuacji takiej presji reżim Łukaszenki będzie zmuszony do realnych negocjacji o prawach człowieka i prawach mniejszości. Chciałbym wykorzystać tutaj cytat, nawiązując do słów pana ministra. Pan minister powiedział, że gilotyna działa wtedy, kiedy jeszcze nie opadnie. Panie ministrze, gilotyna działa wtedy, kiedy jest duże prawdopodobieństwo, że może opaść. Cały problem polega na tym, że reżim Łukaszenki musi wiedzieć, że to prawdopodobieństwo jest bardzo duże. Po to jednak, żeby wiedział, żeby miał tego świadomość, muszą być podjęte zdecydowane kroki przez Unię Europejską, a głównym animatorem interesów demokratycznej Białorusi w Europie powinna być Polska. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-118.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Bardzo dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Pan poseł Witold Klepacz, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#PoselWitoldKlepacz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#PoselWitoldKlepacz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Ostatnie wydarzenia na Białorusi, ale wcześniej też na Litwie i Ukrainie przekonują, że tzw. polityka wschodnia, polegająca na poprawności politycznej, przeprosinach, chowaniu głowy w piasek i innych tego typu gestach, odchodzi do lamusa. Chcieliśmy dobrze, wychodzi źle. Znieczulica na sprawy dotyczące Polaków - jak się okazało - nie popłaca i przynosi tylko wstyd, wstyd, że pozostawiliśmy naszych rodaków na Białorusi, ale też na Ukrainie i Litwie samym sobie w imię jednostronnie poprawnych stosunków z tymi krajami.</u>
          <u xml:id="u-120.2" who="#PoselWitoldKlepacz">Media donoszą, że Polacy, obywatele tych krajów są szykanowani w mowie, w piśmie i w uczynkach. Podawana przyjazna ręka polska jest fałszywie ściskana, a w praktyce odtrącana w imię ksenofobicznych i nacjonalistycznych gestów. W naszych genach są geny Lędzian, Siemowita, Lestka, Siemomysła i Mieszka, tak więc niejako genetycznie mamy zakodowane umiłowanie zgody, braterstwa z naszymi sąsiadami, ale również kwestie honoru. Ostatnie działania dotyczące Związku Polaków na Białorusi są oburzające i niezrozumiałe. Chcielibyśmy, aby ta sytuacja, traktowanie mniejszości odbywało się według standardów Rady Europy i konwencji, której Białoruś jest sygnatariuszem. Kiedy rząd zamierza podnieść tę sprawę na forum Unii Europejskiej i Rady Europy? Chodzi tu o traktowanie mniejszości w ogóle, w świetle wcześniejszych wydarzeń również na Litwie i Ukrainie. Czy rząd polski zdaje sobie sprawę z tego, że po Iwieńcu przyjdzie czas na kolejne dwa domy polskie? Czy rząd nie widzi, że w polityce władz białoruskich chodzi o to, by problem Andżeliki Borys sprowadzić tylko do niej samej i kilkudziesięciu osób? To cel, do którego władze Białorusi konsekwentnie dążą, korzystając z naszej spolegliwości. Przyznał to minister spraw zagranicznych Białorusi, mówiąc cynicznie, że obecny konflikt to wewnętrzna sprawa Polaków na Białorusi. Czy władze polskie dadzą sobie wmówić, że chodzi tylko o Andżelikę Borys czy też Teresę Sobol, czy też postawią sprawę jasno, że Związek...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Proszę kończyć, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#PoselWitoldKlepacz">...Polaków na Białorusi musi mieć prawo do posiadania demokratycznie wybranych władz i prowadzenia normalnej działalności? Czy takie będzie stanowisko polskiego rządu? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Pan poseł Franciszek Jerzy Stefaniuk, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
          <u xml:id="u-123.2" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Proszę bardzo, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#PoselFranciszekJerzyStefaniuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W zasadzie udziela pan dziś odpowiedzi w sprawie dla nas bardzo mocno dotkliwej. A moje pytanie brzmi tak: Czy jeśli chodzi o władze polskie, o polski rząd, jest wpisany nie tylko w wymiarze Ministerstwa Spraw Zagranicznych, ale przede wszystkim w naszej polityce cel zgody z sąsiadami, czy w pewnym sensie cel pewnego konfliktu i występowanie z pouczaniem na temat, powiedzmy, demokracji itd., co jest wewnętrzną sprawą Białorusi? Jest to dla nas bardzo newralgiczna sprawa: kontakty i relacje z Białorusią jako pierwszym sąsiadem, z którym nie mieliśmy w historii absolutnie żadnych zaszłości.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#PoselFranciszekJerzyStefaniuk">Faktem i prawdą jest, że Polacy na Białorusi, Związek Polaków skupiony jest wokół Andżeliki Borys, niemniej jednak uważam, że klucz do rozwiązania problemu jest na szczycie władzy: prezydent Rzeczypospolitej - prezydent Republiki Białoruś, rząd Polski - rząd Republiki Białoruś. Jeżeli Łukaszenka spotkał się z Benedyktem XVI, z Berlusconim i nie było z tego powodu wojny w Unii Europejskiej, to nam najbardziej powinno na tym zależeć, ponieważ jest duża wymiana handlowa, jest wymiana kulturowa przy granicy wschodniej, gdzie Polacy w zasadzie dobrze ze sobą współfunkcjonują. Jeszcze raz podkreślam: nie było żadnych zaszłości historycznych.</u>
          <u xml:id="u-124.2" who="#PoselFranciszekJerzyStefaniuk">Moje pytanie brzmi: Czy rząd - ten rząd, poprzednie rządy - zrobił wszystko, robi wszystko, czy my idziemy w kierunku przyszłości? Jeszcze raz powtórzę hasło, które często powtarzam, powiedzenie Urho Kekkonena, niegdysiejszego prezydenta Finlandii, który mówił: przyjaciół szukajmy blisko, wrogów daleko. Tą zasadą należy się kierować.</u>
          <u xml:id="u-124.3" who="#PoselFranciszekJerzyStefaniuk">Mieszkam w pobliżu granicy wschodniej. Często bywałem na Białorusi i bardzo dobrze wiem, jak cierpią Polacy z tytułu niedogadywania się na szczeblu władzy. Powiedziano mi kiedyś, że jeżeli chcecie nam pomóc, to nic nie róbcie na styku polska polityka - Republika Białoruś. Jeszcze raz powiem, że dialog i tylko dialog może doprowadzić do tego, że będzie zabezpieczony interes Polaków na Białorusi. Jeszcze raz powiem: dialog.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Pan poseł Marek Borowski, SDPL.</u>
          <u xml:id="u-125.2" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Proszę bardzo, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#PoselMarekBorowski">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#PoselMarekBorowski">Problem, panie marszałku Stefaniuk, z dialogiem jest taki, że w momencie, kiedy w Warszawie toczył się dialog z ministrem Martynowem, tam właśnie odbierano dom i zatrzymywano Polaków, co oczywiście nie znaczy, że trzeba ten dialog na siłę zrywać. To jest zupełnie jasne.</u>
          <u xml:id="u-126.2" who="#PoselMarekBorowski">Panie ministrze, mam dwa pytania. Pierwsze dotyczy tzw. nowej strategii polityki polskiej, a także europejskiej. W stosunku do Białorusi dotychczasowa strategia była oparta na kredycie zaufania. Uważam, że to była słuszna strategia, że tak powinno się to zacząć. Trzeba zacząć budować zaufanie. Jeżeli to zaufanie jest nadużywane, to oczywiście tę strategię trzeba zmienić. Trzeba bardzo twardo rozliczać te warunki, które się postawiło.</u>
          <u xml:id="u-126.3" who="#PoselMarekBorowski">Ponieważ pan premier Tusk wspomniał coś o nowej strategii, chciałbym się dowiedzieć, w jakiej fazie prac rząd jest w tej kwestii. I związane z tym takie podpytanie, mianowicie czy ta strategia będzie konsultowana i uzgadniana z ugrupowaniami opozycyjnymi, bowiem w sprawie polityki zagranicznej w ogóle, a w sprawie Białorusi w szczególności, powinniśmy mówić jednym głosem.</u>
          <u xml:id="u-126.4" who="#PoselMarekBorowski">Drugie pytanie dotyczy małego ruchu granicznego. Bardzo dobrze, że wizyta Martynowa nie została odwołana, że to porozumienie zostało podpisane. Ono w przyszłości może jeszcze bardzo zaprocentować, pod warunkiem że zostanie wdrożone w życie. Moje pytanie jest takie: Co jeszcze musi być zrobione, przynajmniej w tym celu, aby Białorusini mogli bez wiz przekraczać polską granicę? Nie wiem, co zrobi Białoruś, aby Polacy mogli przekraczać granicę bez wiz, ale chcę się dowiedzieć, czy, kiedy i jakie warunki muszą zostać spełnione, aby przynajmniej ta pierwsza kwestia została rozwiązana. Uważam, że trzeba jak najszybciej doprowadzić do wdrożenia tego porozumienia.</u>
          <u xml:id="u-126.5" who="#PoselMarekBorowski">Na koniec, korzystając z tego, że przemawiam z mównicy w polskim Sejmie, chcę bardzo podziękować - myślę, że będę tu wyrazicielem opinii wszystkich posłów - liderom białoruskiej opozycji</u>
          <u xml:id="u-126.6" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-126.7" who="#PoselMarekBorowski">, panu Milinkiewiczowi, panu Sezonauowi, panu Labiedźce, panu Szuszkiewiczowi. Oni wszyscy bardzo jednoznacznie wystąpili w obronie praw mniejszości polskiej, co nie jest takie łatwe na Białorusi w ogóle, a szczególnie dlatego, że prezydent Łukaszenka...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Proszę kończyć, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#PoselMarekBorowski">...stosuje w tej chwili politykę nacjonalistyczną pod zawołaniem ˝My, biełarusy˝ i żadnemu Białorusinowi nie jest łatwo w tym momencie opowiedzieć się po stronie mniejszości polskiej. Oni to zrobili i należy im się z naszej strony serdeczne podziękowanie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Pan poseł Wojciech Mojzesowicz, poseł niezrzeszony.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#PoselWojciechMojzesowicz">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Bardzo dobrze się stało, że polski Sejm podjął uchwałę wyrażającą dezaprobatę dla tego, co dzieje się na Białorusi. Chcę też wyraźnie powiedzieć, że jeżeli chodzi o politykę wschodnią, ona jest dość trudna. Bardzo ważnym elementem w tym wszystkim jest to, żeby nie stracić przyjaźni między narodami, między ludźmi, bo z tego, co wiemy i z opowiadań, i na podstawie tego, co się działo, stosunki między Białorusinami i Polakami zawsze były bardzo dobre, a reżimy zmieniają się i odchodzą.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#PoselWojciechMojzesowicz">Uważam, że trzeba wyraźnie powiedzieć, iż potępiamy reżim Łukaszenki, ale stosunki z narodem białoruskim... Mój dziadek mieszkał na tych terenach. To był bardzo dobry naród, z którym teoretycznie nie mieliśmy zaszłości. Powiedzmy, dlaczego nie podjęliśmy uchwały... Utrzymywaliśmy bardzo dobre stosunki z Ukrainą i z ustępującym prezydentem, który uznał bandy UPA, a wszyscy ważni politycy w Polsce utrzymywali bardzo dobre stosunki. I cóż się stało na samym końcu?</u>
          <u xml:id="u-130.2" who="#PoselWojciechMojzesowicz">Tak więc Wschód zawsze jest skomplikowany. Potępiajmy Łukaszenkę, ale starajmy się utrzymać dobre stosunki z bardzo przyjaznym i etnicznie, i historycznie narodem białoruskim. To jest nasze zadanie, bo przecież gdy kończy się rozmowa między ludźmi, to cóż pozostaje? W średniowieczu kije, niedawno czołgi. W związku z tym polityka musi być prowadzona dyplomatycznie, rozsądnie, ale i stanowczo. Myślę, że robimy to w tym czasie i że to, co zrobił parlament, to jest to, co na dzisiaj maksymalnie może zrobić. Powtarzam: potępiajmy Łukaszenkę i jego stwierdzenia.</u>
          <u xml:id="u-130.3" who="#PoselWojciechMojzesowicz">Chcę powiedzieć tak. Jeden z kolegów powiedział: nie mieszajmy się. Tak, tam, gdzie jest demokracja, to nie mieszajmy się, ale tam, gdzie jej nie ma, to jako naród, który dążył do demokracji - może niektórzy w tamtym czasie, w latach 80. nie, ale my tak - i który musi wiedzieć, że nikt nie wymyślił niczego lepszego jak demokracja, mamy obowiązek mówienia o tym, że w tym państwie nie ma demokracji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-130.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Pan poseł Andrzej Halicki, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#PoselAndrzejHalicki">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Chciałbym od razu odnieść się do wypowiedzi mojego poprzednika, pana posła Mojzesowicza, bo to bardzo mądre słowa i chyba powinny przyświecać we wszystkich naszych dyskusjach na ten temat. Kochajmy narody, a nie przywódców. To jest oczywista oczywistość - chciałoby się powiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#PoselAndrzejHalicki">W tej sytuacji po prostu zdumiał mnie bardzo nieprzyjemny akcent, który pojawił się u posła Klepacza, bo trzeba nie mieć pamięci i trzeba być wyjątkowo nieetycznym, stwierdzając coś, co nie ma pokrycia w prawdzie, czyli że istnieje dzisiaj znieczulica wobec polskiej mniejszości na Białorusi. Kiedy, jak nie za rządów Lewicy, zostały wprowadzone narzędzia, m.in. reżim wizowy? I kiedy, jak nie wtedy, wobec sankcji i napięcia, kontynuowanych zresztą później w ramach rządu Prawa i Sprawiedliwości i koalicjantów, nastąpił okres utraty trzynastu z szesnastu domów polskich? Właśnie wtedy Związek Polaków na Białorusi po wpisaniu innych władz niż te demokratycznie wybrane utracił swoje domy, swoją tożsamość i od tego momentu mamy ten problem, który dziś zaowocował konfliktem w Iwieńcu, ale przez okres przynajmniej ostatnich dwóch lat mieliśmy postęp, regres jest dzisiaj. I w związku z tym regresem musimy reagować, więc trochę uczciwości, panie pośle Klepacz.</u>
          <u xml:id="u-132.2" who="#PoselAndrzejHalicki">Chciałbym wrócić do obecnej sytuacji, bo rzeczywiście musimy użyć narzędzi, które powinny być zastosowane wobec Białorusi. Ona uczestniczy dzisiaj w pewnej międzynarodowej współpracy na kredyt i my ten kredyt podżyrowaliśmy. W czasie spotkań ministrów spraw zagranicznych członków państw Unii Europejskiej w poniedziałek, Parlamentu Europejskiego w najbliższym tygodniu, także naszego - myślę, że w imieniu parlamentu polskiego i Komisji Spraw Zagranicznych - zagranicznego spotkania w Madrycie w środę COSAC</u>
          <u xml:id="u-132.3" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-132.4" who="#PoselAndrzejHalicki">, będę wnioskował m.in. o zastanowienie się nad wyłączeniem Białorusi z Partnerstwa Wschodniego. Czy taki wniosek będzie postawiony również na forum ministrów spraw zagranicznych? Uczestnictwo Białorusi w tym programie, jak mówię, to jest uczestnictwo na kredyt. Białoruś nie respektuje fundamentalnych zasad, jeżeli chodzi o prawa obywatelskie, prawa człowieka, demokrację...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Proszę kończyć, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#PoselAndrzejHalicki">...nie mówiąc o łamaniu wolności mediów i o innych kwestiach. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Pani posłanka Anna Sikora, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#PoselAnnaSikora">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Chcę wierzyć, że polski MSZ działa i chcę wierzyć, że będą to działania skuteczne. Ale żeby działania były skuteczne, trzeba żyć w prawdzie. I tutaj mam takie pytanie: Czy Ministerstwo Spraw Zagranicznych nadal podtrzymuje dość karkołomną tezę artykułowaną w dniu wczorajszym w Sejmie, jakoby obserwowane w ostatnich dniach przypadki łamania praw człowieka w odniesieniu do mniejszości polskiej na Białorusi były jedynie wynikiem samowoli białoruskich urzędników niższego szczebla i mogły mieć miejsce bez wiedzy i zgody prezydenta Aleksandra Łukaszenki? Podtrzymywanie bowiem tego stanowiska dowodziłoby skrajnej nieznajomości przez polski MSZ białoruskich realiów - a nie chcę wierzyć, że tak jest - w których tak wielka i prowadzona przez wiele miesięcy akcja aparatu władzy mogła mieć miejsce bez zgody najwyższych władz Republiki Białoruś. Na przykład Dom Polski w Iwieńcu został przeszukany przez KGB, a jego sprzęty i wyposażenie skatalogowane już w październiku 2009 r. Wówczas to Polacy na Białorusi mówili o tym, że jest to przygotowanie do jego konfiskaty. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Pan poseł Tomasz Kamiński, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#PoselTomaszKaminski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W dniu wczorajszym podjęliśmy wreszcie ważną, myślę, uchwałę, bo te wydarzenia na Białorusi wymagają wreszcie zdecydowanych działań ze strony polskiej, ze strony rządu.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#PoselTomaszKaminski">Mam takie pytanie do pana ministra: Czy nowy sekretarz generalny Rady Europy został zaproszony do Polski, aby przedstawić mu sytuację na Białorusi, sytuację Polaków na Białorusi, i czy nasza dyplomacja, czy Ministerstwo Spraw Zagranicznych próbowało nakłonić nowego sekretarza generalnego Rady Europy do tego, aby wybrał się do Mińska? Bo to są konkretne działania, a nie kolejne zapowiedzi działań i nie kolejne sankcje, które są tylko w uchwałach.</u>
          <u xml:id="u-138.2" who="#PoselTomaszKaminski">Pan poseł Halicki zaatakował tutaj mojego kolegę klubowego posła Klepacza, więc pytam, gdzie był ambasador Rzeczypospolitej wtedy, kiedy miały miejsce wydarzenia w Iwieńcu? Dlaczego go tam nie było? To jest konkretne pytanie, bo takich działań oczekują Polacy, oczekują nasi rodacy na Białorusi.</u>
          <u xml:id="u-138.3" who="#PoselTomaszKaminski">Mam jeszcze jedno pytanie: Wprowadzenie jakich sankcji gospodarczych, ale nie przez nas, przez Unię Europejską, przewiduje ministerstwo, bo chyba jest plan. Czy macie jakąś wizję, propozycję, którą chcielibyście przedstawić? Bo sankcje gospodarcze są chyba najskuteczniejsze. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-138.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Bardzo dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Pan poseł Jan Kamiński, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#PoselJanKaminski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Sytuacja, jaką obserwujemy na Białorusi, jest wręcz niedopuszczalna. Polacy ze Związku Polaków na Białorusi są zatrzymywani, dyskryminowani, są pozbawiani podstawowych praw obywatelskich. Wydarzenia tego typu nie mogą mieć miejsca w normalnym, cywilizowanym kraju. Uważam, że jest to zdecydowany krok w tył w przypadku Białorusi.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#PoselJanKaminski">Panie ministrze, pan już mówił o tym, ale niemniej jednak chciałbym raz jeszcze postawić tutaj tę kwestię. Jest ona niepokojąca w przypadku, o który chciałbym zapytać. Chodzi o sytuację w samym Związku Polaków na Białorusi. Dostępne źródła, z których czerpię wiedzę, mówią, iż Związek Polaków na Białorusi nie jest organizacją o jednolitych poglądach politycznych wobec bytności naszych rodaków na Białorusi. W związku z tym pytam, czy polski rząd zamierza poczynić działania w kierunku unormowania sytuacji wewnątrz samego związku? Czy polski rząd dokładnie monitoruje relacje między Związkiem Polaków na Białorusi a władzami Białorusi?</u>
          <u xml:id="u-140.2" who="#PoselJanKaminski">Kolejne pytanie. Czy wsparcie mniejszości polskiej jest wystarczające dla wszystkich grup Polaków? Myślę, że nie można mówić tylko o pomocy dla Polaków na Białorusi, ale powinniśmy podjąć zdecydowane i konkretne działania. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-140.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Pani posłanka Mirosława Nykiel, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-141.2" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#PoselMiroslawaNykiel">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#PoselMiroslawaNykiel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W związku z karygodnymi działaniami wobec Polaków na Białorusi Polska zmieniła strategię wobec tego kraju. Zabiegamy o wsparcie Unii Europejskiej w zastosowaniu sankcji dla Białorusi. Jak pana zdaniem wyglądają nasze szanse na poparcie Unii dla naszych działań? Czy wypowiedziała się już na ten temat pani Ashton i czy na przykład to, co postulował tutaj też poseł Halicki, czyli wyrzucenie Białorusi z programu Partnerstwa Wschodniego, jest pana zdaniem możliwe? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-142.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Bardzo dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Pan poseł Jarosław Żaczek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#PoselJaroslawZaczek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Przez ostatnie 1,5 roku Unia Europejska świadomie otworzyła się na Białoruś. Nastąpiła liberalizacja w zakresie handlu, zniesiono zakazy wjazdu na teren Unii dla białoruskich dygnitarzy. Podjęta gotowość do dialogu i wsparcia w próbach zmniejszenia gospodarczych i politycznych zależności od Rosji została w ostatnich wydarzeniach nadzwyczajniej odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#PoselJaroslawZaczek">Zdecydowane stanowisko w tej sprawie wyraziło francuskie MSZ, a także szefowa unijnej dyplomacji, która wydała we wtorek oświadczenie potępiające działalność białoruskich władz wobec mieszkających na Białorusi Polaków. Przypomniała też, że unijna polityka otwarcia na Białoruś, w tym zawieszenie wiz i włączenie do Partnerstwa Wschodniego, są warunkowe i że Białoruś musi wypełniać zobowiązania podjęte w ramach OBWE dotyczące praw mniejszości narodowych. Polski parlament wyraził chyba mniej zdecydowania. W uchwale przyjęto, że należy rozważyć powrót do polityki sankcji wobec Białorusi. Czy nasze stanowisko w takim razie nie jest zbyt łagodne?</u>
          <u xml:id="u-144.2" who="#PoselJaroslawZaczek">Panie ministrze, w związku z zaistniałą sytuacją jak ostatecznie rząd ustosunkuje się do podpisanej 11 lutego umowy między rządem Rzeczypospolitej a rządem Republiki Białoruś o zasadach małego ruchu granicznego?</u>
          <u xml:id="u-144.3" who="#PoselJaroslawZaczek">Panie ministrze, w trakcie spotkania ministrowie omawiali kwestie współpracy w dziedzinie gospodarki, energetyki, rolnictwa, kultury, ze szczególnym naciskiem na kwestie związane z sytuacją mniejszości polskiej na Białorusi, a także temat współpracy Białorusi z Unią Europejską. Prawo i Sprawiedliwość ogłosiło swoje oficjalne stanowisko w sprawie odwołania tej wizyty. Jak zatem wobec zaistniałych faktów MSZ zamierza teraz realizować omawiane z Martynowem kwestie?</u>
          <u xml:id="u-144.4" who="#PoselJaroslawZaczek">I ostatnie pytanie. Dlaczego godzimy się na sugestie źródeł dyplomatycznych, że zamieszanie wokół Polaków na Białorusi to wynik faktu przebywania Łukaszenki na nartach gdzieś tam w Szwajcarii, a nieobecność ta ma być powodem nierespektowania przez tamtejszy aparat państwowy</u>
          <u xml:id="u-144.5" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-144.6" who="#PoselJaroslawZaczek">gotowości do zażegnania sporu wokół Związku Polaków na Białorusi. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-144.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Pan poseł Tadeusz Tomaszewski, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#PoselTadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Szanowny Panie Ministrze! W ubiegłym tygodniu był w Polsce minister spraw zagranicznych Białorusi. Przed rozpoczęciem tej wizyty pan minister Sikorski oświadczył publicznie, że w czasie wizyty odbędzie się męska rozmowa. Chciałbym zapytać pana ministra, co oznacza zapowiedź męskiej rozmowy. Czy już wówczas zostały przedstawione polskie zamierzenia związane z nieprzestrzeganiem praw Polaków na Białorusi, o których w tej chwili jest mowa? Czy już wówczas minister spraw zagranicznych został poinformowany o zamierzeniach polskiego rządu zarówno w relacjach bezpośrednich, jak i tych, które Polska będzie podejmowała w ramach Unii Europejskiej?</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#PoselTadeuszTomaszewski">Po drugie, czy Ministerstwo Spraw Zagranicznych utrzymuje robocze, bezpośrednie kontakty z parlamentarzystami europejskimi funkcjonującymi w różnych frakcjach politycznych Parlamentu Europejskiego i czy ten temat i inne tematy ważne dla Polski są podejmowane bezpośrednio w kontaktach roboczych z parlamentarzystami europejskimi?</u>
          <u xml:id="u-146.2" who="#PoselTadeuszTomaszewski">Po trzecie, chciałbym zapytać o sprawę działań ambasadora i naszych władz konsularnych. Jakie działania wspierające Związek Polaków na Białorusi podejmuje ambasador, zwłaszcza jeśli chodzi o wsparcie prawne w toczących się procesach? Czy Związek Polaków może liczyć na tę pomoc?</u>
          <u xml:id="u-146.3" who="#PoselTadeuszTomaszewski">I ostatnia kwestia, również bardzo istotna z punktu widzenia naszych relacji. Chodzi o pomoc materialną, zwłaszcza w przypadku studentów relegowanych z uczelni. Czy Polska udziela stypendiów dla studentów? Jak wygląda wymiana dzieci i młodzieży, zwłaszcza w okresie letnim, i nasza pomoc materialna w funkcjonowaniu mediów Związku Polaków na Białorusi, ale także innych demokratycznych mediów, które są adresowane do Białorusinów? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Pan poseł Maciej Orzechowski, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#PoselMaciejOrzechowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Dobrze, że pada tyle głosów wspólnych w tej Izbie, mówiących o jednej drodze wyjścia z tej sytuacji. Rząd Donalda Tuska przyjął drogę wsparcia ludzi mieszkających na Białorusi; nie reżimu, ale m.in. Polaków. Stąd pomysł Partnerstwa Wschodniego, stąd pomysł wciągania Białorusi w struktury demokratyczne Europy. Nasuwa się pytanie, czy droga sankcji jest drogą do sukcesu, czy nie lepiej pozwolić działać precyzyjnymi narzędziami sankcji, takimi jak lista dyplomatów czy osób wspierających reżim białoruski, które nie będą mogły poruszać się w obrębie Unii. Tak długo nasz głos będzie słyszalny i silny, jak długo będzie to głos wspólny z innymi krajami Unii Europejskiej. Stąd moje pytania: Jakie precyzyjne narzędzia wycelowane w reżim Łukaszenki, w osoby wspierające ten reżim, ma na myśli Ministerstwo Spraw Zagranicznych celem użycia ich jako pierwszego stadium wprowadzenia restrykcji wobec reżimu, a nie wobec Polaków mieszkających na Białorusi? Kiedy ma się pojawić na granicach lista, o której mówił również minister Kremer, i kiedy osoby, które wspierają reżim Łukaszenki, nie będą mogły swobodnie poruszać się po Polsce czy też po Unii Europejskiej? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Bardzo dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Pan poseł Adam Abramowicz, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#PoselAdamAbramowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Władze Białorusi naruszają, poprzez działania skierowane przeciwko działaczom polonijnym, podstawowe prawa człowieka. Wczorajsza uchwała, którą podjął polski Sejm, zapowiedziała nałożenie sankcji w przypadku, gdyby kurs przeciwko członkom Związku Polaków na Białorusi został utrzymany. Polska i Białoruś od ponad 2 lat negocjowały umowę o małym ruchu granicznym. Wszystkie przeszkody zostały usunięte i umowa kilka dni temu została podpisana. Bardzo niedobrze stałoby się, gdyby z powodu ostatnich wydarzeń proces wdrażania umowy w życie został zatrzymany. Brak ułatwień w przekraczaniu granicy nie przyspieszy zmian w kierunku demokratyzacji Białorusi, a wręcz opóźni ten proces. Chciałbym usłyszeć od pana ministra zapewnienie...</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#PoselTadeuszSlawecki">(Nie chcieliście przyjazdu ministra spraw zagranicznych.)</u>
          <u xml:id="u-150.2" who="#PoselAdamAbramowicz">...że kwestia uruchomienia małego ruchu granicznego nie będzie traktowana jako element ewentualnych sankcji oraz że rząd dołoży wszelkich starań, aby mały ruch graniczny z Białorusią został wprowadzony bez zbędnej zwłoki. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Pan poseł Sławomir Kopyciński, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#PoselSlawomirKopycinski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#PoselSlawomirKopycinski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Władze Białorusi represjonują Związek Polaków. I to się dzieje dziś. My rozważamy i planujemy wprowadzenie sankcji. Dlatego chciałbym zapytać, kiedy polski rząd, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, zamierza przejść z etapu zapowiedzi i rozważań do czynów. Gdzie jest punkt krytyczny, po przekroczeniu którego władze Białorusi mogą liczyć się z tym, że spotkają się z konkretną reakcją polskiego rządu? Jakie sankcje ze strony Polski w stosunku do Białorusi są w ogóle możliwe?</u>
          <u xml:id="u-152.2" who="#PoselSlawomirKopycinski">Sprawa druga. O jakie konkretne działania ze strony Unii Europejskiej w stosunku do Białorusi zabiegamy? Czy jest jakakolwiek szansa na to, że Unia Europejska, oprócz wyrażania niepokoju, podejmie realne działania na rzecz poprawy sytuacji Związku Polaków na Białorusi?</u>
          <u xml:id="u-152.3" who="#PoselSlawomirKopycinski">Pytanie trzecie. Jakie są na dziś realne wyniki działań ministra Sikorskiego na rzecz poprawy sytuacji Polaków na Białorusi? Nie zapowiedzi, nie mowa-trawa, ale realne wyniki działań, które podejmował w ostatnim czasie pan minister Sikorski.</u>
          <u xml:id="u-152.4" who="#PoselSlawomirKopycinski">I sprawa ostatnia, uwaga do pana posła Halickiego. Panie pośle, zrzucając odpowiedzialność za dzisiejszą sytuację na Białorusi - a pan to powiedział - na poprzednie rządy, uważam że naraża się pan na śmieszność, zwłaszcza jako przewodniczący Komisji Spraw Zagranicznych, naprawdę. Dziękuję</u>
          <u xml:id="u-152.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Pan poseł Jan Kulas, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#PoselJanKulas">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! Słuchałem słów mojego poprzednika. Mieliśmy mówić jednym głosem. Mamy być solidarni w tej sprawie, wykazywać się taką samą troską i zaangażowaniem. To zobowiązuje. Moim zdaniem nadmiar polemiki jest szkodliwy. I z tym wiąże się, panie ministrze, pierwsze pytanie. Czy w sprawach tej polityki zagranicznej, w sprawach Związku Polaków na Białorusi i w ogóle Polaków na Białorusi może być skuteczne tylko konsekwentne, wyraziste stanowisko i w parlamencie, i we wszystkich ośrodkach polskich?</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#PoselJanKulas">Podam przykład. Wczoraj podjęliśmy ważną uchwałę, że potępiamy działania władz białoruskich wymierzone w przedstawicieli organizacji mniejszości polskiej oraz wezwaliśmy Białoruś, jednomyślnie, jednogłośnie, przez aklamację, do poszanowania praw człowieka i obywatela. Piękna, zdecydowana, ktoś powie: twarda, w PiS-ie, uchwała, ale przede wszystkim konsekwentna. To jest ważne.</u>
          <u xml:id="u-154.2" who="#PoselJanKulas">Mnie się wydaje, że rząd podejmuje wiele ważnych działań w kontekście naszej polityki zagranicznej - o tym słyszymy, te informacje do nas docierają - ale nie jest to kwestia tylko polityki zagranicznej naszego państwa. Pamiętamy, jak 3 lata temu pewne partie napinały mięśnie i muskuły wobec Niemiec i Rosji. Wiemy, czym to się skończyło. To nic nie dało, było nieskuteczne. Polityka powinna być racjonalna, konsekwentna i w pewnym momencie skuteczna. Myślę, panie ministrze, zgodnie z tym, co pan powiedział w swojej informacji, że polityka, także w ramach Unii Europejskiej, wspólna polityka zagraniczna Unii Europejskiej, to prognostyk podstawowego odniesienia. I to jest bardziej konkretne pytanie: Czy są już podejmowane i prowadzone jakieś konsultacje, działania, inicjatywy w tej kwestii?</u>
          <u xml:id="u-154.3" who="#PoselJanKulas">Kolejna sprawa. Zastanawiam się, panie ministrze, z czego wynika to zaostrzenie polityki dyktatora białoruskiego. Jego polityka jest w gruncie rzeczy nieracjonalna, szkodliwa, niebezpieczna. Ale tym bardziej wydaje mi się, panie ministrze, że powinniśmy zachować pewien spokój, umiar, konsekwencję i zdecydowanie, poszukując solidarności międzynarodowej w Unii Europejskiej i wśród innych państw. Reżim Białorusi musi odczuć solidarność międzynarodową i to, że nie ma zgody na łamanie praw człowieka, nie ma zgody na łamanie praw obywatela, nie ma zgody na deptanie demokracji. To mówimy jasno i wyraźnie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Pan poseł Marek Matuszewski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#PoselMarekMatuszewski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Dramat, katastrofa, porażka, klęska - wieloma słowami można by określić obecną politykę rządu polskiego wobec Białorusi. Kiedy dokonuję osobistej oceny polityki prowadzonej wobec Białorusi, przychodzi mi na myśl porównanie do owocu, do jabłka. Jeśli polityka jest stanowcza, odpowiedzialna i twarda, podobna jest do zdrowego, twardego owocu. A do czego podobna jest nasza polityka, miękka i pełna ustępstw? W tym porównaniu przychodzi mi na myśl tylko zgniłe i zepsute jabłko. Polityka wobec Łukaszenki nie może być polityką ustępstw i liczenia na opamiętanie się po stronie reżimu, do czego nawołują niektórzy moi przedmówcy z Platformy Obywatelskiej. Wobec takich polityków potrzebne są stanowcze i twarde decyzje, za jakie niejednokrotnie Platforma Obywatelska ganiła PiS-owskiego ministra spraw zagranicznych. Teraz widać, że były one potrzebne. W obecnej sytuacji, kiedy potrzebne były szybkie, stanowcze reakcje na represje wobec Polaków na Białorusi, wyszła na wierzch bezradność polityki zagranicznej polskiego rządu. Wobec tego pomoc dla Polaków przychodzi z zagranicy, chociażby ze strony Francji dostrzegającej konieczność stanowczego potępienia działań reżimu Łukaszenki. Polityka wobec reżimu Łukaszenki wymaga doświadczenia i stanowczości, gdyż nie jest to normalny, demokratyczny kraj, lecz totalitarna władza. W jaki sposób prowadzona będzie dalsza polityka wobec Łukaszenki i Białorusi? Ile wynoszą obroty handlowe między Polską a Białorusią po stronie polskiej i białoruskiej? Czy istnieje możliwość pomocy w zapłacie kar nałożonych na Polaków na Białorusi? Czy istnieją umowy o współpracy między organami Polski i Białorusi, m.in. policji, prokuratury, izb celnych itd.? Jeżeli istnieją, to czy polski rząd rozważa ich zawieszenie? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Pan poseł Tadeusz Iwiński, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#PoselTadeuszIwinski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! To bardzo ważne, że z jednej strony prawie całe polskie społeczeństwo i wszystkie siły polityczne są jednoznacznie krytyczne, jeżeli chodzi o ocenę procesu łamania praw człowieka, a konkretnie praw mniejszości narodowych na Białorusi, a z drugiej strony głęboko podzielona białoruska opozycja mówi w tej sprawie, jak rzadko kiedy, jednym głosem.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#PoselTadeuszIwinski">Pan minister nie ma racji, mówiąc, że Białoruś jest jedynym państwem na kontynencie, które nie należy do Rady Europy, bo jest nim jeszcze Kosowo, chociaż nie jest uznane przez wszystkie kraje. Dlaczego o tym przypominam? Rada Europy, najstarsza organizacja na naszym kontynencie, opiera się na głównych zasadach ochrony praw człowieka, w tym mniejszości. W Zgromadzeniu Parlamentarnym od wielu lat działa specjalna podkomisja i tu jesteśmy konsekwentni. Sam miałem okazję przewodniczyć delegacji Rady Europy jesienią 1996 r. i po naszej ocenie, że wybory są fałszowane, że zmieniła się konstytucja, w styczniu 1997 r. Białoruś została pozbawiona statusu gościa specjalnego, którego do dzisiaj nie ma. Natomiast Rada Europy i Unia Europejska wróciły do takiej filozofii, że nie sprawdza się izolowanie władz białoruskich bez izolowania społeczeństwa. To jest niemożliwe, ale kurs zmiany był dobry.</u>
          <u xml:id="u-158.2" who="#PoselTadeuszIwinski">Moje pytania są takie: Po pierwsze, czy rząd myśli o zmianie tej podstawowej strategii? Uważam, że to byłby błąd, natomiast należy postawić w jakimś czasie określone warunki. Uważam też, że błędem byłoby natychmiastowe nawoływanie do wyprowadzenia Białorusi z całej koncepcji Partnerstwa Wschodniego. Po drugie, czy jest możliwe zwiększenie programu stypendialnego dla młodzieży, o czym była już mowa, bo to jest podstawowa rzecz, jeśli chodzi o zwiększenie nauki języka polskiego i kontaktów kulturowych?</u>
          <u xml:id="u-158.3" who="#PoselTadeuszIwinski">Jak pan minister powiedział, tym razem słusznie, istnieje tam jeden związek, który ma dwa różne zarządy.</u>
          <u xml:id="u-158.4" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-158.5" who="#PoselTadeuszIwinski"> Spory dotyczą główne kwestii politycznych, ale też majątkowych. Według danych oficjalnych na Białorusi żyje 400 tys. Polaków, według danych nieoficjalnych - 1 mln.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Proszę kończyć, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#PoselTadeuszIwinski">Czy zdaniem rządu jest jeszcze możliwość doprowadzenia do utworzenia dwóch odrębnych organizacji polonijnych, które osiągnęłyby kompromis w sprawach majątkowych, natomiast nie byłyby tak bardzo zaangażowane w kwestie polityczne?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Proszę kończyć, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#PoselTadeuszIwinski">Wydaje się, że byłoby to najlepsze rozwiązanie kompromisowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Pan poseł Tomasz Lenz, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#PoselTomaszLenz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sytuacja jest rzeczywiście bardzo poważna, bo do tanga trzeba dwojga, a partner białoruski patrzy nam prosto w oczy, uśmiecha się do nas, a jednocześnie w czasie tego chocholego tańca depcze nam po nogach. Padają tutaj, na sali sejmowej, bardzo skrajne opinie dotyczące reakcji, jaką powinniśmy w tej sprawie podejmować. Przede wszystkim powinna być ona rozważna. Używanie w stosunku do kolegów parlamentarzystów takich określeń, że chowają głowę w piasek czy nie reagują na sytuację Polaków na Białorusi, jest zupełnie nieuzasadnione.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#PoselTomaszLenz">Musimy sobie zadać podstawowe pytanie, które na tej sali dzisiaj jeszcze nie padło. Jeżeli zwyciężyłaby podnoszona przez posłów Prawa i Sprawiedliwości opcja ostrych sankcji w stosunku do Białorusi, związanych nawet z ekonomią - chodzi o embarga, blokady, utrudnienia wymiany gospodarczej - to kto będzie najbardziej poszkodowany? Otóż najbardziej poszkodowana będzie właśnie mniejszość polska na Białorusi. W parlamencie będziemy mieli polityczną satysfakcję, bo nas nie dosięgną konsekwencje naszych działań. Będziemy mieli satysfakcję z tego, że podjęliśmy ostre, zdecydowane działania, ale Polacy na Białorusi w opinii Białorusinów, którzy nie rozumieją tej skomplikowanej sytuacji, będą odbierani jako ci, którzy doprowadzili do sytuacji mogącej przecież bezpośrednio wpływać na poziom życia wszystkich Białorusinów, nie tylko Polaków. Musimy zastanowić się i skonsultować z mniejszością polską na Białorusi, jakie nasze działania są skuteczne, a jakie mogą jeszcze bardziej pogorszyć ich sytuację.</u>
          <u xml:id="u-164.2" who="#PoselTomaszLenz">Jako przewodniczący stałej podkomisji do spraw Partnerstwa Wschodniego chciałbym zapytać pana ministra o bardzo ważną rzecz. Uważam, że jest tu pewna forma nacisku na Białoruś. Oczywiście zdaję sobie z tego sprawę, że pewna obstrukcja w kontaktach polsko-białoruskich ma miejsce. Nie mamy grupy bilateralnej, umowa o ruchu przygranicznym jest zawieszona, i to z winy białoruskiej.</u>
          <u xml:id="u-164.3" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-164.4" who="#PoselTomaszLenz"> Wyraźnie widzimy, że nie ma woli ostatecznego podpisania tej umowy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Proszę kończyć, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#PoselTomaszLenz">Czy jednak decyzja o zawieszeniu Białorusi jako partnera - przecież samo słowo ˝partner˝ mówi, że musi być po drugiej stronie ktoś, kto chce z nami pracować - nie byłaby rozwiązaniem, które pokazywałoby Białorusi, że rzeczywiście dzieje się źle? Czy swego rodzaju wyjęcie, że tak powiem, Białorusi z projektu Partnerstwa Wschodniego nie byłoby pokazaniem, że to, co się tam dzieje, nie jest przez nas akceptowane? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Pani posłanka Marzena Dorota Wróbel, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-167.2" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-167.3" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">W takim razie pani posłanka Magdalena Gąsior-Marek.</u>
          <u xml:id="u-167.4" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#PoselMagdalenaGasiorMarek">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Na początku swojego wystąpienia chciałabym wyrazić serdeczne podziękowania dla partnera koalicyjnego, Polskiego Stronnictwa Ludowego, które zgłosiło propozycję tak ważnej i potrzebnej informacji w sprawie sytuacji Polaków na Białorusi.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#PoselMagdalenaGasiorMarek">Panie ministrze, jakie kroki zamierza podjąć Ministerstwo Spraw Zagranicznych w celu zapewnienia właściwej ochrony praw obywateli polskich zamieszkujących na Białorusi?</u>
          <u xml:id="u-168.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Bardzo dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Pani posłanka Ewa Malik, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#PoselEwaMalik">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Szanowni Państwo! Chciałabym zapytać, jaka była oficjalna reakcja Ministerstwa Spraw Zagranicznych na fakt wydalenia przez białoruskie władze dwojga polskich nauczycieli z Brześcia w lutym 2009 r., którzy pracowali tam na mocy międzyrządowego porozumienia Polski i Białorusi. Chciałabym przypomnieć, że obojgu postawiono wówczas fikcyjny zarzut mieszkania poza miejscem zameldowania, podczas gdy na czas przeprowadzki mieszkali kilka dni w tymczasowym mieszkaniu. Prawdziwym powodem wydalenia ich z Białorusi była popularność zajęć lekcyjnych, które prowadzili po polsku. W samym Brześciu korzystało z nich aż 350 uczniów. Wydalenie nauczycieli wiązało się z przerwaniem polskiego nauczania w przypadku części młodzieży w klasach maturalnych, która przygotowywała się do dalszych studiów w Polsce. Oboje ci nauczyciele zostali także ukarani pięcioletnim zakazem wjazdu na terytorium Republiki Białoruś. Panie ministrze, po to przypominam te wszystkie fakty, pewnie dobrze panu znane, żeby powiedzieć, że przecież nie były to jedyne przypadki bezprawnego nękania polskich nauczycieli na Białorusi. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Bardzo dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Pan poseł Andrzej Nowakowski, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#PoselAndrzejNowakowski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Rozmawiamy o bardzo ważnej i bardzo delikatnej kwestii. Dobrze, że rozmawiamy spokojnie, aczkolwiek stanowczo.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#PoselAndrzejNowakowski">Chciałbym zapytać, panie ministrze, czy na Białorusi funkcjonują inne niż Związek Polaków na Białorusi organizacje polonijne. Jakie relacje i czy w ogóle jakiekolwiek stosunki utrzymuje z nimi nasze Ministerstwo Spraw Zagranicznych?</u>
          <u xml:id="u-172.2" who="#PoselAndrzejNowakowski">Kolejne pytanie dotyczy bardzo delikatnej sprawy. Chciałbym bowiem zapytać, czy obecna bardzo trudna sytuacja związana ze stosunkami między Polską a Białorusią przekłada się w jakikolwiek sposób - jeśli tak, to pewnie w negatywny - na pracę i zaangażowanie istniejących na Białorusi parafii prowadzonych przez polskich księży. Często właśnie bowiem wokół polskich parafii koncentruje się to bieżące życie i aktywność Polaków na Białorusi.</u>
          <u xml:id="u-172.3" who="#PoselAndrzejNowakowski">Panie ministrze, czy jesteśmy w stanie, zwłaszcza jeśli doszłoby - oby tak się nie stało - do eskalacji konfliktu, zapewnić pomoc i wręcz ochronę pracującym tam kapłanom i osobom świeckim? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-172.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Bardzo dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Pani posłanka Maria Nowak, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#PoselMariaNowak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#PoselMariaNowak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Czy może pan wyjaśnić, jak ostatecznie została załatwiona sprawa polskiego szkolnictwa na Białorusi w związku z wypowiedzią białoruskiego wiceministra edukacji z października ubiegłego roku o likwidacji nauczania szkolnego w językach innych niż rosyjski i białoruski? Godzi to w prawo mniejszości polskiej do nauczania w rodzimym języku. Czy Ministerstwo Spraw Zagranicznych zapowiedziało wówczas wystosowanie noty dyplomatycznej do władz białoruskich z prośbą o wyjaśnienie? Proszę powiedzieć, czym się ta sprawa zakończyła i czy MSZ-owi znany jest fakt, że polskie szkolnictwo na Białorusi zostało już praktycznie zniszczone. Obecnie władze Białorusi tworzą szczególnie wokół księży klimat zastraszania, tak aby nie udostępniali oni powierzchni kościelnej, przede wszystkim sal katechetycznych, do nauczania języka polskiego.</u>
          <u xml:id="u-174.2" who="#PoselMariaNowak">Jeszcze jedno pytanie. Panie ministrze, jakiej pomocy Ministerstwo Spraw Zagranicznych udziela Polskiej Macierzy Szkolnej? Jest ona przecież legalnie działającą na Białorusi organizacją, która obecnie ma trudności właśnie z nauczaniem dzieci i młodzieży z rodzin polskich. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Bardzo dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Pan poseł Andrzej Gałażewski, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#PoselAndrzejGalazewski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#PoselAndrzejGalazewski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Relacje polsko-białoruskie, które mimo wielu trudności stopniowo się polepszały, gwałtownie pogorszyły się po ostatniej brutalnej interwencji władz białoruskich skierowanej przeciwko Związkowi Polaków na Białorusi. Część prasowych komentarzy politycznych zawierała przypuszczenie, że atak na Związek Polaków na Białorusi nie stanowi zwalczania polskiej mniejszości, lecz jest de facto atakiem na jedną z nielicznych działających tam niezależnych organizacji.</u>
          <u xml:id="u-176.2" who="#PoselAndrzejGalazewski">Mam pytanie do pana ministra: Czy taka opinia jest uzasadniona? Czy jest zatem prawdopodobne, że chodzi głównie o to, iż jest to organizacja niezależna, a nie o to, iż jest ona polska?</u>
          <u xml:id="u-176.3" who="#PoselAndrzejGalazewski">Kolejne pytanie jest de facto rozwinięciem pewnej propozycji przedstawionej przez posła Halickiego, a dotyczącej Partnerstwa Wschodniego i zawieszenia partnerstwa w tej części, która dotyczy Białorusi. Czy w tej chwili są realizowane jakieś projekty w ramach Partnerstwa Wschodniego właśnie ze stroną białoruską? Czy takie projekty były planowane? Rozumiem, że ten problem będzie warty przedyskutowania. Jeżeli jednak ta propozycja zostanie przyjęta, to w jakim stopniu uderzy to w społeczeństwo, a w jakim będzie dotkliwe dla władz białoruskich? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Bardzo dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Pan poseł Krzysztof Lipiec, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-177.2" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-177.3" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">W takim razie wystąpi pan poseł Artur Górski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#PoselArturGorski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Posłowie w przyjętej w środę uchwale opowiedzieli się za zwiększeniem środków finansowych na działalność niezależnych mediów, szczególnie telewizji Biełsat. Ta telewizja stanowi ważne przedsięwzięcie zarówno dla Białorusinów, jak i dla tamtejszych Polaków. Od stopnia wolności i pluralizmu mediów na Białorusi w znacznej mierze zależy, czy władza w tym kraju będzie szanowała nie tylko ludzi o odmiennych poglądach, ale także działaczy polskiej mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#PoselArturGorski">Znamy kłopoty tej telewizji. Władze Białorusi nie chcą jej zarejestrować, utrudniają oficjalne funkcjonowanie, odmawiają akredytacji dziennikarzom, a nawet poddają ich szykanom. Mimo to telewizja dociera do coraz większej liczby mieszkańców Białorusi. Obecnie ma ponad 220 tys. stałych widzów.</u>
          <u xml:id="u-178.2" who="#PoselArturGorski">Mam zatem pytania. Czy polski rząd będzie w stanie przekazać większe środki z rezerwy celowej budżetu państwa na rozwój niezależnych, w tym polskojęzycznych, mediów na Białorusi? Jak duże środki finansowe rząd chce przeznaczyć na rozwój telewizji Biełsat w najbliższych miesiącach i latach? Jakie inne media może jeszcze wesprzeć? Jakie działania ma zamiar podjąć rząd, aby zwiększyć możliwość odbioru tej telewizji na terenie Białorusi? Czy jednym z priorytetów będzie zwiększenie liczby programów o Polakach mieszkających w tym kraju? To powinno przyczynić się do wzrostu poziomu oglądalności stacji wśród naszych rodaków, a także do upowszechnienia idei przyjaznego sąsiedztwa. Czy jest szansa, aby telewizja Biełsat stała się elementem programu Partnerstwa Wschodniego i uzyskała wsparcie finansowe ze strony Unii Europejskiej? W pewnym etapie realizacji projektu uczestniczyła Litwa. Czy jest szansa na większe zaangażowanie tego kraju w kwestie dotyczące telewizji Biełsat?</u>
          <u xml:id="u-178.3" who="#PoselArturGorski">Na koniec wygłoszę apel. Zajmując się rzeczywiście dramatyczną sytuacją Polaków mieszkających na Białorusi, nie zapominajmy o trudnej sytuacji Polaków żyjących na Litwie i Ukrainie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-178.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Pan poseł Stanisław Pięta, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#PoselStanislawPieta">Wysoka Izbo! Pan premier Pawlak był na Białorusi.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#PoselTadeuszSlawecki">(Był.)</u>
          <u xml:id="u-180.2" who="#PoselStanislawPieta">Czy spotkał się z Polakami mieszkającymi na Białorusi? Nie spotkał się. Miał zaproszenie do Iwieńca? Przyjął zaproszenie? Nie przyjął. Jak tego rodzaju postępowanie może być zinterpretowane przez Łukaszenkę? Jako przyzwolenie na prześladowanie.</u>
          <u xml:id="u-180.3" who="#PoselStanislawPieta">Chciałbym zapytać: Czy Rzeczpospolita Polska wystąpi do Komisji Europejskiej, Unii Europejskiej z wnioskiem o przywrócenie restrykcji wizowych dla białoruskich urzędników? Pan minister po przyjęciu wczoraj uchwały ma na to mocne przyzwolenie. Panie ministrze, czas skończyć z polityką...</u>
          <u xml:id="u-180.4" who="#PoselGabrielaMaslowska">(Udawania.)</u>
          <u xml:id="u-180.5" who="#PoselStanislawPieta">...opowiadania, że deszcz pada, gdy plują nam w twarz. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-180.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-180.7" who="#PoselJanKulas">(To nie było oryginalne.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Pani posłanka Gabriela Masłowska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#PoselGabrielaMaslowska">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#PoselGabrielaMaslowska">Panie Ministrze! Z problemem dyskryminacji Polaków spotykamy się nie tylko na Białorusi, ale także w innych krajach. Popatrzmy na Litwę, Ukrainę, a także na Polonię w Niemczech, gdzie do dziś nie uchylono nazistowskiego rozporządzenia o likwidacji mniejszości polskiej, a w traktacie dobrosąsiedzkim z 1991 r., którym rząd posługuje się, aby nas uspokoić, osoby przyznające się do polskich korzeni zamiast terminem ˝polska mniejszość˝ określa się jako obywateli niemieckich polskiego pochodzenia. Według mnie jest to skutek braku należytej staranności i reakcji polskiego rządu wobec swoistych aktów dyskryminacji czy nawet prowokacji Polski i Polaków.</u>
          <u xml:id="u-182.2" who="#PoselGabrielaMaslowska">W związku z tym mam pytanie. 11 lutego w Berlinie odbyło się spotkanie przedstawicieli MSZ i MSWiA z przedstawicielem rządu niemieckiego. Jaki był wynik tego spotkania? Czy nie spotkano się pierwszy i ostatni raz? Jakie kolejne działania w zakresie przywrócenia praw mniejszości Polakom w Niemczech zostały zaplanowane przez polski rząd? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-182.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Bardzo dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Pan poseł Marek Polak, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#PoselMarekPolak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#PoselMarekPolak">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie i Panowie Posłowie! Działający od 20 lat Związek Polaków na Białorusi - nawiasem mówiąc, Polacy stanowią ponad 4% obywateli tego kraju - któremu przewodniczy legalnie wybrana Andżelika Borys, nie jest uznawany przez władze białoruskie. Jest przez nie uznawany jedynie związek kierowany przez Stanisława Siemaszkę, którego z kolei nie akceptują polskie władze. Proszę powiedzieć, z czego wynika taka rozbieżność i dlaczego władze Białorusi nie akceptują Andżeliki Borys, która, przypomnę, miała poparcie aż 90%. Gdy śledzi się ostatnie wydarzenia, można zauważyć, że represje wobec naszych rodaków na Białorusi nasiliły się po piątkowej wizycie w Polsce szefa białoruskiej dyplomacji. Proszę powiedzieć, czy atmosfera prowadzonych rozmów nie mogła być odczytana jako swego rodzaju przyzwolenie bądź zachęta dla władz białoruskich do takich, a nie innych działań? Za takim przypuszczeniem może przemawiać nie tylko wspomniana wizyta, ale też rzekoma odmowa będącego w Mińsku wicepremiera Waldemara Pawlaka, który podobno pomimo starań związku nie znalazł czasu na odwiedzenie Domu Polskiego w Iwieńcu. Proszę o informację, czy takie wydarzenia rzeczywiście miały miejsce i czy są zgodne z prawdą. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-184.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Bardzo dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Pan poseł Andrzej Szlachta, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#PoselAndrzejSzlachta">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Moje pytanie kierowane do pana ministra dotyczy sytuacji w zakresie nauczania w języku polskim na Białorusi. Od wielu lat obserwujemy antypolskie działania władz Białorusi. W pierwszym okresie postanowiono zablokować rozwój normalnego szkolnictwa polskiego. Kiedy w 2003 r. prezes Stowarzyszenia ˝Wspólnota Polska˝ w rozmowie z gubernatorem obwodu grodzieńskiego zaproponował budowę czterech nowych szkół polskich, usłyszał w odpowiedzi: Szkoły polskie? Po co? Odwołanie do ministra edukacji nie dało rezultatu. Język polski jest systematycznie spychany na margines, są to grupy fakultatywne. W tej sytuacji nastąpił rozwój szkolnictwa społecznego, dla którego oparciem stało się 16 domów polskich należących do Związku Polaków na Białorusi oraz mniej liczne placówki oświatowe macierzy szkolnej. Widoczny był także rozwój placówek i kół fakultatywnych, chórów i tym podobnych, najczęściej afiliowanych przy Związku Polaków na Białorusi. Przez to związek stał się solą w oku władz białoruskich. Irytację wywołały także organizacje weteranów, akowców, afiliowanych przy Związku Polaków na Białorusi. W październiku 2009 r. minister edukacji Białorusi stwierdził, że nauczanie w językach innych niż rosyjski i białoruski będzie możliwe tylko w wyjątkowych przypadkach. Zapowiedział, że nie będzie żadnych specjalnych szkół dla mniejszości narodowych. Stąd moje pytanie do pana ministra: Jak wygląda obecnie możliwość swobodnego nauczania w języku polskim na Białorusi? Ile polskich szkół prowadzi obecnie działalność edukacyjną na Białorusi i ile polskich dzieci uczy się tam języka polskiego? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Pan poseł Józef Rojek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#PoselJozefRojek">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! A miało być tak wspaniale, odkąd staliśmy się pełnoprawnym członkiem Unii Europejskiej. Słyszałem wypowiedzi niektórych polityków, z jaką to siłą będziemy bronieni wobec nieprzyjaznych nam poczynań sąsiadów czy kogokolwiek. I co mamy? Wobec poczynań władz białoruskich względem polskiej mniejszości narodowej na Białorusi widzimy niemoc i bezradność struktur unijnych. Co w tym względzie zrobiła niedawno wybrana minister spraw zagranicznych pani Ashton? To nie tylko sprawa polska. A co w tej sprawie zrobił polski rząd? Te wszystkie działania strony białoruskiej mają miejsce w sytuacji niemal całkowitej pasywności i braku zdecydowanej reakcji ze strony polskiego rządu i przede wszystkim ministra spraw zagranicznych. Nie od dzisiaj trwa tam niszczenie tego, co polskie. Nawet Dom Polski, za który zapłaciła Rzeczpospolita, został nam zagrabiony wyrokiem sądowym. A my? Ze strony polskiego resortu spraw zagranicznych płyną jedynie biurokratyczne zapewnienia o monitorowaniu sytuacji, kontynuowaniu trudnego dialogu z władzami Białorusi.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#PoselJanKulas">(Nie wolno tak.)</u>
          <u xml:id="u-188.2" who="#PoselJozefRojek">Zapewnienia te stanowią w rzeczywistości jedynie parawan dla polityki asekuranctwa i bezradności polskiego rządu w tej sprawie. Nie można dłużej tolerować bezczynności polskiego rządu w sytuacji, kiedy tuż za naszą wschodnią granicą depcze się prawa naszych rodaków. Być może niedługo na tamtej ziemi pojawi się hasło: dorżnąć watahę. Co rząd w tej sprawie zamierza dalej zrobić, by obronić naszych rodaków na Wschodzie, którzy w trudnej chwili nie mogą zostać pozostawieni bez skutecznej pomocy ze strony macierzy? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-188.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Pani posłanka Maria Zuba, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#PoselMariaZuba">Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#PoselMariaZuba">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Panie Ministrze! Granica Polski z Białorusią to również granica Unii Europejskiej z Białorusią. Sytuacja mieszkających na Białorusi Polaków powinna być obszarem zainteresowania również krajów Unii Europejskiej. Czy polski rząd przedstawił Komisji Europejskiej pełną, dokładną informację na temat sytuacji mniejszości polskiej na Białorusi? Czy, i w jakim zakresie, polski rząd oczekuje reakcji, wsparcia i włączenia się krajów Unii Europejskiej w działania na rzecz poprawy sytuacji polityczno-społecznej Polaków żyjących na Białorusi? Unia Europejska i świat powinni mieć pełną świadomość, że Polacy są na terenach Białorusi, bo tam żyli i mieszkali ich dziadowie i ojcowie. Oni nie znaleźli się tam w wyniku emigracji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-190.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Bardzo dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Pan poseł Jan Dziedziczak, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#PoselJanDziedziczak">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Ta debata jest okazją do podsumowania polityki państwa polskiego wobec Republiki Białoruś w ostatnich latach. Jest okazją do podsumowania sytuacji naszych rodaków na Białorusi i warto zadać podstawowe pytanie, czy sytuacja Polaków na Białorusi była lepsza za czasów zdecydowanej polityki wobec reżimu Łukaszenki, polityki bardzo mocnej, konsekwentnej, zdecydowanej, czy polityka konsolidacyjna, miękka, bardziej się sprawdza, polityka, która jest realizowana w ostatnich dwóch latach. W wyniku której polityki mniejszość białoruska była lepiej traktowana...</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#PoselAndrzejHalicki">(Polska mniejszość na Białorusi.)</u>
          <u xml:id="u-192.2" who="#PoselJanDziedziczak">...mniejszość polska na Białorusi, dziękuję, była lepiej traktowana, sytuacja naszych działaczy w Republice Białoruś była bardziej modelowa, jeżeli chodzi o mniejszość narodową.</u>
          <u xml:id="u-192.3" who="#PoselJanDziedziczak">Pytanie co do tej miękkiej polityki o pewną konsekwencję. Czy dobrym pomysłem, zdaniem państwa z ministerstwa, było to, żeby w momencie, kiedy nasi rodacy są aresztowani, siedzą w więzieniu, są usuwani z Domu Polskiego z naruszeniem prawa, było podpisywanie bardzo prestiżowej umowy, na której bardzo zależało Republice Białoruś? Czy dobrym pomysłem było pokazywanie w blasku fleszy, że dyplomacja Republiki Białoruś odniosła sukces, czego owocem było podpisanie tej umowy? Czy dobrym pomysłem było zaproponowanie ministrowi spraw zagranicznych Republiki Białoruś bardzo prestiżowego wykładu, to jest w języku dyplomacji swoista nagroda.</u>
          <u xml:id="u-192.4" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-192.5" who="#PoselJanDziedziczak">Czy państwo uważają, że te decyzje były dobre i czy państwo uważają, że te decyzje pomogły naszym rodakom na Białorusi? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-192.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-193.2" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Proszę o zabranie głosu przedstawiciela wnioskodawców pana posła Tadeusza Sławeckiego.</u>
          <u xml:id="u-193.3" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#PoselTadeuszSlawecki">Panie Marszałku! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Panie Ministrze! Rzeczywiście, jak mówiłem na początku swego wystąpienia, mieliśmy minidebatę na temat sytuacji Polonii na Białorusi...</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#PoselJanDziedziczak">(Nie ma Polonii.)</u>
          <u xml:id="u-194.2" who="#PoselTadeuszSlawecki">...Polaków na Białorusi, jak mnie poprawiono, chociaż ˝Polonia˝ też jest dobrym określeniem, ale też usłyszeliśmy różne koncepcje, przedstawiono różne wizje naszych dalszych stosunków ze wschodnim sąsiadem. W większości wypowiedzi przeważała wizja dialogu, wizja próby rozwiązania konfliktu, ale ku memu zdziwieniu na lewicy pojawiały się głosy nawołujące do konfrontacji, sankcji gospodarczych. Myślę, że dialog, jak mówił poseł Stefaniuk, jest przeciwieństwem wojny. To, co wybierzemy, zależy od nas. Natomiast my jako parlament również powinniśmy uderzyć się w piersi. Nie prowadziliśmy żadnego dialogu, pomimo że od 2 lat u marszałka Sejmu leży wniosek o utworzenie polsko-białoruskiej grupy, pomimo że w Sejmie funkcjonuje grupa polsko-kubańska, polsko-koreańska, polsko-wietnamska, a w tych państwach chyba proces demokratyzacji nie jest lepszy niż na Białorusi.</u>
          <u xml:id="u-194.3" who="#PoselTadeuszSlawecki">Następnie kwestia pewnego rozdwojenia jaźni. Mój szanowny kolega z Białej Podlaskiej poseł Abramowicz apeluje do ministra, żeby chociaż nic się nie stało umowie o małym ruchu granicznym - ja również ten apel podtrzymuję - ale z drugiej strony, koledzy, przypomnę, że nawoływaliście do odwołania wizyty pana ministra Martynowa, który to porozumienie podpisał. Oczywiście ta umowa jest nam bardzo potrzebna, bo nie ma innego wyjścia, jak rozmawiać i prowadzić wymianę naukową, kulturalną, sportową oraz samorządową. To jest skuteczniejsze od samego Biełsatu. A ja tutaj, panie pośle Lipiński, chcę wyjaśnić, że chodziło mi o telewizję Polonia, TVP Polonia, której transmisja nawet na Litwie była zagrożona - dopiero dzięki interwencji Komisji Kultury i Środków Przekazu, Komisji Spraw Zagranicznych, komisji pana Marka Borowskiego, i zaangażowaniu się ministra Borkowskiego wyasygnowano pewne środki, żeby móc zapewnić retransmisję programu i sygnału TVP Polonia na Litwie i również częściowo na Białorusi.</u>
          <u xml:id="u-194.4" who="#PoselTadeuszSlawecki">Kolejna kwestia to sprawy gospodarcze. Sankcje gospodarcze działają w dwie strony. Pytano tutaj, co robił Pawlak na Białorusi. Myślę, że zrobił bardzo dużo. Podpisał wiele porozumień i uczestniczył w szczycie gospodarczym. Nie prowadził dialogu politycznego z Łukaszenką, natomiast taki dialog - z tego, co się dowiedziałem od pana ministra, myślę, że sam powie - w tym dniu prowadził pan minister Kremer, który poruszył również sprawy Iwieńca. Dzisiaj istnieje koncepcja budowy wspólnie z Białorusią elektrowni koło Grodna. Może to jest projekt, który nas połączy. Wreszcie udało się odbudować niszczone mozolnie przez kilka lat stosunki, jeśli chodzi o wymianę handlową, o eksport naszych produktów rolniczych. Myślę, że sankcje działają w dwie strony, a więc nie miejmy złudzeń - z drugiej strony również będzie odwet.</u>
          <u xml:id="u-194.5" who="#PoselTadeuszSlawecki">Bardzo ważną sprawę poruszył pan poseł Nowakowski. Ponad 100 polskich księży otrzymało wizy pobytu na Białorusi. Uczmy się trochę od Kościoła. Skoro Kościół katolicki, instytucja, która istnieje dłużej od polskiego Sejmu, potrafił ułożyć sobie pewne stosunki na Białorusi, dlaczego my nie potrafimy tych stosunków ułożyć? Dzisiaj tak naprawdę wiele parafii jest prawdziwymi ośrodkami, które w mniejszym lub większym stopniu starają się mówić o Polsce.</u>
          <u xml:id="u-194.6" who="#PoselTadeuszSlawecki">Jeśli chodzi o kwestię stosunku do mniejszości w ogóle, oczywiście prawa mniejszości narodowych</u>
          <u xml:id="u-194.7" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-194.8" who="#PoselTadeuszSlawecki"> są jednymi z podstawowych praw człowieka i myślę, że powinniśmy mierzyć je jedną miarką zarówno w stosunku do Białorusi - i wczoraj daliśmy temu wyraz - jak i do Litwy. Każda z pań posłanek i każdy z panów posłów otrzymuje na skrzynki mailowe różne dramatyczne informacje z Litwy. Już koleżanka Masłowska mówiła tutaj o Niemczech. To też godne rozważenia.</u>
          <u xml:id="u-194.9" who="#PoselTadeuszSlawecki">Dlatego też, panie ministrze, chciałbym serdecznie podziękować za te informacje. Paniom posłankom i panom posłom jeszcze raz poddaję pod rozwagę: Czy chcemy dialogu, czy chcemy wojny? Wybór będzie należał do nas. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-194.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Bardzo dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">W trybie sprostowania, tak?</u>
          <u xml:id="u-195.2" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#PoselAdamLipinski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#PoselAdamLipinski">Chciałbym tylko sprostować jedną informację. Otóż w Sejmie istnieją bilateralne grupy polsko-zagraniczne i one mają akceptację obu stron. Natomiast w sytuacji, w której w jakimś kraju panuje reżim autorytarny czy totalitarny...</u>
          <u xml:id="u-196.2" who="#PoselTadeuszSlawecki">(W Wietnamie i na Kubie jakie są?)</u>
          <u xml:id="u-196.3" who="#PoselAdamLipinski">...przyjęliśmy taką zasadę, że tworzymy zespoły bez zgody drugiej strony. Tak powstał zespół polsko-kubański, który nie jest zespołem bilateralnym, i tak powstał zespół polsko-białoruski, który też nie jest zespołem bilateralnym. Przewodniczącym tego zespołu jest poseł Tyszkiewicz, ja jestem wiceprzewodniczącym. Tak że prosiłbym nie mylić tych dwóch kwestii. Oczywiście można podważyć tę logikę, ale ja bym jej jednak bronił. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-196.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Proszę o zabranie głosu sekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych pana ministra Jana Borkowskiego.</u>
          <u xml:id="u-197.2" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychJanBorkowski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Dziękuję za tę długą debatę - przy czym rząd ma czas limitowany, już na wstępie miałem czas ograniczony i wiem, że teraz mój czas jest ograniczony - bo ona pozwalała na wymianę informacji. Wiedza o stanie faktycznym spraw Polaków na Białorusi i relacji Polski z Białorusią musi być podstawą wyciągania wniosków. Nie chodzi o pochopne, odważne zawołania o to, byśmy natychmiast dokonywali radykalnej zmiany, bo dotychczas było źle.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychJanBorkowski">Ponieważ były tutaj oceny co do tego, kiedy było dobrze, a kiedy było źle, to trzeba powiedzieć, że niestety Polacy, którzy znaleźli się w miejscu swego urodzenia poza granicami Polski, stali się, można powiedzieć, ofiarą budowania tożsamości nowych, odrodzonych krajów na wschód od Polski. Przykre jest to, że u naszych sąsiadów nie ma pełnej refleksji nad historią, nad tym, jak budować siłę i tożsamość państwa, i robi się to kosztem mniejszości, która wbudowana jest w tamtejszą społeczność.</u>
          <u xml:id="u-198.2" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychJanBorkowski">Chcę przypomnieć, że Polacy na Białorusi są obywatelami Białorusi, a nie Polski. Kiedy za granicą mamy do czynienia z obywatelami polskimi, wtedy to jest w pełni w gestii naszych służb konsularnych i dyplomatycznych. Kiedy mamy do czynienia z obywatelami innych krajów, wtedy nasze działania z natury muszą być ograniczone, mieszczą się w ramach tego, na co pozwala odpowiednia konwencja wiedeńska, która reguluje kwestie konsularne, kompetencje konsulów.</u>
          <u xml:id="u-198.3" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychJanBorkowski">W każdym przypadku, z którym w ostatnich tygodniach i miesiącach mieliśmy do czynienia na Białorusi, nasi konsulowie byli tak blisko, jak to tylko było możliwe, i ich interwencje, ich wsparcie było niejednokrotnie warunkiem przemieszczania się części osób i odbycia się pewnych spotkań. Te działania właściwie to jest patrzenie na ręce różnym przedstawicielom władz białoruskich. Jest to nieodzowne i w żadnym wypadku nie było tutaj zaniedbań. Były i działania prewencyjne, i w czasie, kiedy miały miejsce różne zdarzenia, i były też nasze interwencje po fakcie, tj. noty, przywołania ambasadora, rozmowy na najwyższym szczeblu z władzami Białorusi uprzedzające na wypadek, gdyby miało dojść do np. odebrania Związkowi Polaków na Białorusi Domu Polskiego w Iwieńcu. Takie działania uprzedzające prowadziliśmy i były one także w zgodzie z oczekiwaniami Związku Polaków na Białorusi, tego związku, którym kieruje demokratycznie wybrany zarząd. Dlatego że jest on wybrany demokratycznie, to tak jak każda organizacja niezależna działająca demokratycznie napotyka na przeszkody w Republice Białoruś. Zatem każda organizacja, która nawet deklaruje, tak jak Związek Polaków na Białorusi, że nie ma nic wspólnego z polityką, że nie uczestniczy i nie będzie uczestniczyć w wyborach politycznych, jest podejrzewana o takie intencje.</u>
          <u xml:id="u-198.4" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychJanBorkowski">Troską Związku Polaków na Białorusi i polskiego rządu jest przede wszystkim sytuacja tej licznej zbiorowości Polaków na Białorusi. Jest ich od 400 do 800 tys. Nigdy nie będziemy wiedzieli dokładnie, jakie to są liczby, bo ta granica nie jest jednoznaczna. Jest to jednak ogromna rzesza Polaków, którzy wymagają pomocy.</u>
          <u xml:id="u-198.5" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychJanBorkowski">Obecnie w systemie szkolnym Białorusi nauka języka polskiego odbywa się tylko w dwóch szkołach. Jednak w zasadzie w całości nauczanie języka polskiego opiera się na systemie pozaszkolnym - prowadzone są zajęcia pozaszkolne, lekcje, kursy. Zainteresowanie językiem polskim jest duże, ono nawet rośnie. Tych punktów nauczania języka polskiego aktualnie jest ok. 170. Wśród instytucji, które działają na rzecz nauczania języka polskiego, oprócz Związku Polaków na Białorusi, są m.in. oddziały związku. Trzeba tu podkreślić, że poszczególne oddziały Związku Polaków na Białorusi mają osobowość prawną. To nie jest tylko jedna organizacja, która miała osobowość prawną, ale poszczególne oddziały także posiadają taki status i prowadzą własną aktywność. Jest jeszcze Polska Macierz Szkolna, która także prowadzi pragmatyczną działalność i uzyskuje wsparcie m.in. naszych konsulatów, a także Senatu Rzeczypospolitej w postaci odpowiedniego materialnego uzupełnienia.</u>
          <u xml:id="u-198.6" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychJanBorkowski">Chciałbym z tej długiej listy trzydziestu trzech wypowiedzi wyłowić najistotniejsze kwestie. Otóż, padły tutaj uwagi, że powinniśmy prowadzić politykę twardą, a prowadzimy miękką. Ani nie jest to polityka twarda, ani miękka. Ani taka, ani taka nie jest nam potrzebna. Jest to polityka uwarunkowana, dopóki jest dialog i jest odbiorca informacji, jest adresat naszego sprzeciwu, naszych oczekiwań, jest strona, z którą można uzgadniać sprawy. Oczywiście mamy świadomość, że w państwie autorytarnym władza centralna wie wszystko i nic bez jej woli się nie dzieje, zatem nie mamy tutaj złudzeń, że to tylko jakieś oddolne ruchy decydują o losach mniejszości polskiej i że różnego rodzaju struktury działają samowolnie. W to nie wierzymy, dlatego oczekujemy tutaj reakcji władz białoruskich, odpowiedniej ich postawy, co sprawdzi się w najbliższych dniach. Nie ma daty krańcowej. Ona była taka, że oto 13 lutego tego miesiąca decyzją ministra spraw zagranicznych wprowadziliśmy dodatkowe nazwiska na listę osób, które nie mają prawa wjazdu do Rzeczypospolitej Polskiej, a tym samym do całej strefy Schengen, bo to oznacza to samo.</u>
          <u xml:id="u-198.7" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychJanBorkowski">Inne działania, które podejmujemy, to są te, które możemy realizować nie tylko w stosunkach dwustronnych, ale na forum międzynarodowym. Unia Europejska jest na etapie budowania wspólnej polityki zagranicznej. Przesadą jest mówienie o ministrze spraw zagranicznych, to jest wysoki przedstawiciel do spraw wspólnej polityki zagranicznej, a ta wspólna polityka dopiero się dociera. W poniedziałek odbędzie się Rada ds. Zagranicznych w składzie ministrów spraw zagranicznych, będzie w niej uczestniczył minister Sikorski. Jednym z punktów obrad będzie sytuacja mniejszości polskiej na Białorusi. Ten temat będzie podjęty na tym forum z inicjatywy polskiego ministra spraw zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-198.8" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychJanBorkowski">Jeżeli chodzi o zainteresowanie Komisji Europejskiej, ona jest tym zainteresowana. Pani Ashton jest jednocześnie wiceprzewodniczącą Komisji. Istotne jest jednak to, że dotarliśmy do wszystkich krajów członkowskich. Zapoznaliśmy je z problemem. Wiedzą, że nie jest to sprawa wyłącznie w relacjach dwustronnych i nie dotyczy wyłącznie mniejszości. To jest sprawa praw człowieka, a więc standardów, których oczekujemy od Białorusi. Przypomnę, że Białoruś tak naprawdę należy jedynie do OBWE, jeśli chodzi o organizacje, które narzucają jakieś standardy dotyczące praw człowieka. Ponieważ obecnie przewodnictwo w Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie sprawuje Kazachstan, minister spraw zagranicznych Rzeczypospolitej prowadził rozmowę ze swoim odpowiednikiem z Kazachstanu, zapoznał go z sytuacją i uzyskał zapewnienia, że będzie on interesował się tą sprawą. Z problemem zapoznaliśmy także wysokiego komisarza OBWE do spraw praw człowieka pana Knuta Vollebaeka. Myślę, że tutaj zrozumienie dla tej sprawy wymaga trochę czasu i że uzyskamy wsparcie od kolejnych krajów. Cieszą nas wszystkie deklaracje, jak np. te wspominane ze strony francuskiej, jak i zainteresowanie ministra spraw zagranicznych Włoch, o którym dzisiaj tutaj mówiłem. To wszystko jest ważne w odniesieniu do tego procesu.</u>
          <u xml:id="u-198.9" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychJanBorkowski">Działamy na rzecz Związku Polaków na Białorusi, bo to on stanowi problem dla władz białoruskich, mamy jednak na uwadze wszystkich Polaków, którzy zamieszkują na Białorusi. Zatem analizując system edukacji i wsparcie, jakiego udzielają polskie instytucje Polakom na Białorusi, dążymy do tego, żeby te działania były maksymalnie zdywersyfikowane, żeby docierały w te miejsca, gdzie pomoc jest potrzebna. Czasem potrzebna jest wręcz pomoc humanitarna. Jednak problem np. firmy Polonika, którą kieruje pani Andżelika Borys, wziął się m.in. z tego, że w świetle prawa białoruskiego pomoc humanitarna jest zakazana, a tymczasem uznano, że część działalności spółki Polonika to była właśnie taka pomoc.</u>
          <u xml:id="u-198.10" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-198.11" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychJanBorkowski">Powoływanie się na konwencje europejskie jest tutaj ze wszech miar zasadne, jeśli Białoruś ma ambicje zbliżyć się do Unii Europejskiej czy wejść w inne struktury europejskie. Zatem kierowanie przez nas uwagi na to, żeby tam, gdzie jest możliwe, instytucje europejskie podejmowały dialog z władzami białoruskimi, jest pożądane po to, żebyśmy mogli uruchamiać te instrumenty prawne, które w tych instytucjach międzynarodowych są uznane za podstawowe narzędzia.</u>
          <u xml:id="u-198.12" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychJanBorkowski">Jeśli pan marszałek pozwoli, chciałbym zająć jeszcze chwilę, żeby nie pominąć najważniejszych kwestii, które się tutaj pojawiły.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychJanBorkowski">Mówiłem o docieraniu do maksymalnie dużej liczby Polaków na Białorusi, chciałbym więc wspomnieć, że tysiące dzieci i młodzieży przyjeżdżają na kolonie w Polsce i będziemy tę pomoc podtrzymywali. Także stypendia dla młodzieży białoruskiej w Polsce są ze wszech miar pożądaną pomocą. Mam świadomość, że w tej chwili to jest tylko deklaracja, potwierdzenie tego, co nie ulega wątpliwości, że powinniśmy robić.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Proszę kontynuować, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychJanBorkowski">Jak rozumiem, to nie jest jeszcze sygnał do mojego zejścia z mównicy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#WicemarszalekStefanNiesiolowski">Nie, proszę mówić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychJanBorkowski">Pojawiła się tutaj kwestia Partnerstwa Wschodniego. Otóż, Partnerstwo Wschodnie w tej chwili jeszcze nie jest na etapie, w którym odbywa się finansowanie konkretnych projektów. Projekty z Białorusi są nam jednak znane i będą rozpatrywane.</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychJanBorkowski">Co możemy w tej sprawie zrobić? Oczywiście, jeśli byliśmy inicjatorem ukształtowania Partnerstwa Wschodniego, powołania go do życia, to nie powinniśmy pochopnie w tej chwili rezygnować z tego instrumentu. Natomiast w ramach Partnerstwa Wschodniego możemy stosownie dobierać projekty, by one były skierowane do społeczeństwa białoruskiego, do tych jego struktur, które są zdrowe i które są otwarte na świat, a nie do administracji państwa białoruskiego. To jest instrument, który posiadamy.</u>
          <u xml:id="u-204.2" who="#PoselAndrzejHalicki">(O to chodzi.)</u>
          <u xml:id="u-204.3" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychJanBorkowski">Jeśli chodzi o umowę o małym ruchu granicznym, właściwie negocjacje trwały ponad rok i wcale nie widzieliśmy w tym zakresie wielkiego zainteresowania władz białoruskich, bo to oznacza cywilizowanie granicy polsko-białoruskiej. Kiedy teraz doszło do podpisania tej umowy, stało się to dzięki temu, że mogło się odbyć spotkanie ministrów spraw zagranicznych, mamy już tę umowę podpisaną. Dalsze losy umowy o małym ruchu granicznym leżą w rękach Wysokiej Izby. To państwo, panie i panowie posłowie, będziecie decydowali, czy możemy ratyfikować tę umowę, czy nie. A zatem od Wysokiej Izby zależy, czy wejdzie ona w życie. Rząd wykonał już swoje zadanie. Myślę, że będziemy oceniali tę umowę z punktu widzenia realizacji naszych postulatów.</u>
          <u xml:id="u-204.4" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychJanBorkowski">Jeśli chodzi o embargo ekonomiczne, jest to daleko idący postulat. Natomiast jest lista, dość długa lista oczekiwań władz białoruskich wobec instytucji międzynarodowych. Dotyczą one kwestii ekonomicznych. Wymienię niektóre z nich: starania o kolejne transze kredytu stabilizacyjnego Międzynarodowego Funduszu Walutowego, ratyfikacja poprawki do aneksu B protokołu z Kioto - gdyby do tej ratyfikacji doszło, byłaby ona korzystna dla Białorusi, starania o zniesienie zawieszenia ogólnego systemu preferencji handlowych dla Białorusi (GSP), bo te preferencje są obecnie zawieszone, wznowienie procesu negocjacji o przystąpienie do WTO, obecnie chodzi tu o dialog na poziomie Unii Europejskiej, następnie Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju, starania o objęcie Białorusi programami OECD - Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju itd.</u>
          <u xml:id="u-204.5" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychJanBorkowski">Mówię o liście, która będzie rozpatrywana przez nas w każdym kolejnym dniu stosownie do postępów, jakie będziemy mogli zaobserwować w relacjach, w postawie władz białoruskich.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Ewa Kierzkowska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychJanBorkowski">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Rozumiem, że nie ma czasu na rozmowę o mniejszości polskiej na Litwie czy tym bardziej w Niemczech.</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#GlosZSali">(Były jeszcze inne pytania.)</u>
          <u xml:id="u-206.2" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychJanBorkowski">Właśnie poszukuję tych pytań wśród 33, które mam tutaj wynotowane. Wymaga to czasu, a wiem, że przekroczyłem już czas.</u>
          <u xml:id="u-206.3" who="#GlosZSali">(Prosimy o odpowiedź na piśmie.)</u>
          <u xml:id="u-206.4" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychJanBorkowski">Panie i Panowie Posłowie! Dziękuję za tak długą debatę. Te podpowiedzi, byśmy mogli na te pytania odpowiedzieć na piśmie, są ze wszech miar zasadne. Taka pełna informacja należy się Wysokiej Izbie, jest to także potrzebne rządowi. Potrzebujemy dobrego kontaktu z Wysoką Izbą, żebyśmy rozumieli się, wiedzieli, jak dużą swobodę mamy zapewnioną, jakie są nasze intencje, zamierzenia długofalowe. Przenosimy je oczywiście na poziom międzynarodowy. Członkostwo w Unii nam w tym nie przeszkadza, a wręcz przeciwnie - pomaga.</u>
          <u xml:id="u-206.5" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychJanBorkowski">Ponieważ wspominano tutaj o Kościele, o księżach polskich, którzy pracują na Białorusi, chciałbym powiedzieć, że i w tej sferze podejmowaliśmy działania. Prowadziliśmy rozmowy ze Stolicą Apostolską, by odpowiednio wyważyć politykę Kościoła względem Białorusi.</u>
          <u xml:id="u-206.6" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawZagranicznychJanBorkowski">Te działania są naszym obowiązkiem, ale i prawem. Jako sąsiad, i to najbliższy sąsiad Białorusi, z największą mniejszością narodową w tym państwie, jaką którykolwiek z jej sąsiadów posiada, mamy obowiązek interesować się tą sprawą, korzystać ze wszystkich instrumentów i nie ograniczać się do najprostszych działań. Nie możemy, jak tu podpowiadano, zamknąć granicy i czekać, co się stanie. Powinniśmy oddziaływać, używając wszystkich dostępnych narzędzi, oczekując, że władze Białorusi dostrzegą w tym szansę dla siebie i wszystko będzie w jak najlepszym porządku, wszystko wróci do normy. Dziękuję bardzo, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-206.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję uprzejmie panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Wypowiedź pana ministra kończy rozpatrywanie tego punktu porządku dziennego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 12. porządku dziennego: Pierwsze czytanie obywatelskiego projektu ustawy o zmianie ustawy Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, ustawy Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw oraz ustawy Ordynacja wyborcza do Parlamentu Europejskiego, w związku z wprowadzeniem parytetu płci na listach kandydatów (druk nr 2713).</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Bardzo proszę o zabranie głosu przedstawicielkę Obywatelskiego Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej panią Małgorzatę Fuszarę w celu przedstawienia uzasadnienia projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Bardzo proszę, pani profesor.</u>
          <u xml:id="u-209.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#PrzedstawicielkaObywatelskiegoKomitetuInicjatywyUstawodawczejMalgorzataFuszara">Pani Marszałek! Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Wszystkie Panie i Wszyscy Panowie, którzy nas słuchają!</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#PrzedstawicielkaObywatelskiegoKomitetuInicjatywyUstawodawczejMalgorzataFuszara">W imieniu Kongresu Kobiet mam zaszczyt przedstawić propozycję zmian w prawie wyborczym, które polegają na wyrównaniu szans kobiet i mężczyzn w wyborach. Kongres Kobiet kontynuuje w ten sposób tradycję i działania zjazdów kobiet organizowanych pod koniec XIX i na początku XX wieku przez organizacje kobiece, przede wszystkim przez Związek Równouprawnienia Kobiet Polskich. Organizacje te zgłaszały wówczas jako swój główny postulat uzyskanie przez kobiety praw wyborczych. Wypracowana podczas tamtych zjazdów formuła ˝bez różnicy płci˝ stała się częścią ordynacji wyborczej z 1918 r., a następnie weszła do konstytucji marcowej z 1921 r.</u>
          <u xml:id="u-210.2" who="#PrzedstawicielkaObywatelskiegoKomitetuInicjatywyUstawodawczejMalgorzataFuszara">Mamy nadzieję, że tak jak stało się w przypadku ówczesnych postulatów, również obecnie wypracowane przez Kongres Kobiet propozycje wprowadzenia zmian do prawa staną się wkrótce prawem. Kongres Kobiet, który w czerwcu 2009 r. zgromadził kilka tysięcy uczestniczek, za swój główny postulat przyjął wprowadzenie zasady 50-procentowej, równej reprezentacji kobiet i mężczyzn na listach wyborczych.</u>
          <u xml:id="u-210.3" who="#PrzedstawicielkaObywatelskiegoKomitetuInicjatywyUstawodawczejMalgorzataFuszara">Pani Henryka Krzywonos, której nie muszę chyba tutaj na tej sali przedstawiać, okrzyknięta przez kongres kobietą ostatniego 20-lecia, odczytując ten postulat, stwierdziła, że proporcja ta powinna wynosić 51 do 49%, bo powinna odpowiadać temu, jak kształtuje się udział każdej z płci w całym społeczeństwie. Odwołała się tym samym do zasady reprezentacji ilościowej, która w teoriach demokracji oraz w literaturze politologicznej oznacza, że kobiety i mężczyźni stanowią w ciałach podejmujących decyzje taką proporcję, jaką stanowią wśród członków społeczeństwa. My proponujemy jednak równe proporcje, jeśli chodzi o reprezentację na listach wyborczych.</u>
          <u xml:id="u-210.4" who="#PrzedstawicielkaObywatelskiegoKomitetuInicjatywyUstawodawczejMalgorzataFuszara">Dlaczego proponujemy takie rozwiązanie prawne? Wynika to przede wszystkim z faktu, że w Polsce, jak zresztą w wielu innych krajach, nadal za równością praw nie idzie równość szans. Taką sytuację przewidywał zresztą wielki polski socjolog prawa prof. Leon Petrażycki, który w swojej mowie na rzecz przyznania kobietom praw wyborczych na początku XX wieku stwierdził: ˝Gdyby nasze wnioski tyczące się udziału kobiet w rządach, w służbie państwowej, w przedstawicielstwie narodowym stały się prawem, to naiwnością byłoby sądzić, jakoby na podstawie tych praw powstać mogła dla kobiet rzeczywista równość w dziedzinie administracji, przedstawicielstwa narodowego itd. Stare przesądy, egoistyczne interesy przedstawicieli płci uprzywilejowanej i inne przeszkody będą jeszcze długo, najsilniej w początkach, przeszkadzały w osiągnięciu nie tylko pełnej równości i sprawiedliwości, ale nawet niejakiemu przybliżaniu się do nich˝.</u>
          <u xml:id="u-210.5" who="#PrzedstawicielkaObywatelskiegoKomitetuInicjatywyUstawodawczejMalgorzataFuszara">Te prorocze słowa, chociaż wypowiedziane ponad 100 lat temu, nie straciły na aktualności. Czas więc najwyższy, aby taką sytuację zmienić i podjąć konkretne działania w celu osiągnięcia rzeczywistej równości kobiet i mężczyzn, która w tym przypadku oznacza stworzenie kobietom równych szans na udział we wspomnianej przez prof. Petrażyckiego służbie państwowej i w przedstawicielstwie narodowym.</u>
          <u xml:id="u-210.6" who="#PrzedstawicielkaObywatelskiegoKomitetuInicjatywyUstawodawczejMalgorzataFuszara">Jak jest obecnie w Polsce? O tym, że nierówność w Polsce jest rażąca, świadczą twarde dane statystyczne. Kobiety w ostatnich wyborach do Sejmu stanowiły na listach wyborczych tylko 23% wszystkich osób kandydujących i często umieszczane były na dalekich, niedających praktycznie szans na wybór miejscach. Przypomnieć trzeba, że do 2001 r. odsetek ten był jeszcze niższy - kobiety stanowiły wówczas na listach wyborczych tylko kilkanaście procent, np. w 1997 r. - 16%, a skokowy wzrost do 22-23% nastąpił dopiero w 2001 r. i stało się to na skutek dwóch równoległych zdarzeń. Po pierwsze, niektóre partie polityczne przyjęły system kwotowy, a po drugie, działała wówczas Przedwyborcza Koalicja Kobiet, dzięki której kobiece organizacje pozarządowe wsparły kobiety kandydatki, ale przede wszystkim zasadę wyrównywania szans kobiet i mężczyzn w wyborach, bez względu na opcję polityczną.</u>
          <u xml:id="u-210.7" who="#PrzedstawicielkaObywatelskiegoKomitetuInicjatywyUstawodawczejMalgorzataFuszara">Ten skokowy wzrost udziału kobiet na listach kandydatów i kandydatek pociągnął za sobą wzrost udziału kobiet w Sejmie. Podczas gdy od 1989 r. do 2001 r. kobiety stanowiły w Sejmie tylko mniej więcej 13% - obniżenie tego wskaźnika nastąpiło w latach 1991-1993 do niespełna 10% - to w 2001 r. właśnie na skutek działania tych dwóch czynników ich udział wynosił już 20%. Tak że, jeżeli weźmiemy pod uwagę pozycję w Sejmie, warto na marginesie powiedzieć, że np. kobiety w tej chwili przewodniczą tylko trzem komisjom sejmowym, a niedawno przewodniczyły tylko dwóm. Te trzy kobiety na czele komisji stanowią tylko 12% przewodniczących komisji stałych. Od momentu wzrostu udziału kobiet, który nastąpił w 2001 r. - jeszcze raz chciałabym podkreślić, że był to wzrost na listach kandydatek i później udziału kobiet wśród osób wybranych - dalej ich odsetek ani na jednych, ani na drugich listach nie zwiększył się i do dziś utrzymuje się na 20-procentowym poziomie.</u>
          <u xml:id="u-210.8" who="#PrzedstawicielkaObywatelskiegoKomitetuInicjatywyUstawodawczejMalgorzataFuszara">Warto też dodać, że kobiety nawet wtedy, kiedy są na listach wyborczych, nie mają równych szans w kampaniach wyborczych. Prowadziłam badania w tym zakresie i mogę państwu powiedzieć z całą odpowiedzialnością, że jeżeli chodzi o kampanie telewizyjne opłacane z naszych, podatników pieniędzy - są to kampanie bezpłatne dla komitetów wyborczych - to wszystkie partie przeznaczają rażąco mniej czasu na pokazywanie kobiet kandydatek i na przedstawianie ich wypowiedzi. Ta dysproporcja kształtuje się w taki sposób, że kobiety mają do 10% czasu antenowego na wypowiedzi, a mężczyźni 90% i więcej. Dotychczasowe doświadczenie pokazuje, że mechanizmy wewnątrzpartyjne nie są wystarczającym środkiem do wyrównywania szans kobiet i mężczyzn w wyborach powszechnych. Konieczne jest więc sięgnięcie po nowe rozwiązania prawne. Zauważyć to można zwłaszcza wówczas, gdy porównamy udział kobiet w parlamencie polskim z ich sytuacją w innych krajach - jest on w Polsce zdecydowanie niższy niż w wielu innych krajach. Na liście Unii Międzyparlamentarnej zajmujemy, według danych z grudnia 2009 r., 68. miejsce - na ponad 180 krajów - pod względem udziału kobiet w izbach niższych parlamentu. Biorąc pod uwagę tylko kraje, które należą do Unii Europejskiej, zajmujemy miejsce w połowie listy. Można by było powiedzieć, że taka pozycja nie jest zła - zajmujemy miejsce 14-15 łącznie z Luksemburgiem. Chciałabym zwrócić państwa uwagę na fakt, że dzieli nas przepaść od krajów, które mają największy udział kobiet w parlamentach. Chodzi o Szwecję i Holandię, od których różnimy się o ponad 20% w tym zakresie. W Polsce kobiety zajmują 20% w parlamencie w Izbie niższej, w Szwecji - 46%, w Holandii - 42%. To pokazuje, jaka przepaść dzieli nas od liderów państw unijnych.</u>
          <u xml:id="u-210.9" who="#PrzedstawicielkaObywatelskiegoKomitetuInicjatywyUstawodawczejMalgorzataFuszara">Są trzy typy uzasadnień w literaturze, które pokazują, dlaczego ważna jest równa reprezentacja kobiet i mężczyzn. Pierwszy z nich odnosi się do reguły sprawiedliwości. Już Leon Petrażycki stwierdził, że konieczność zapewnienia równych praw kobietom jest tak oczywista, że nie wymaga uzasadnienia, a co najwyżej wychowania tych, którzy tej sprawy nie rozumieją - nie wymaga dowodów, ale wychowania. Podobne argumenty znajdujemy we współczesnych debatach, kiedy zwraca się uwagę na fakt, że równy dostęp do stanowisk jest sprawą oczywistą i nie można wymagać uzasadnienia od osób, które o tym mówią. Uzasadniony musiałby być co najwyżej pogląd adwersarzy, według których do zaakceptowania jest taka sytuacja, kiedy połowa lub niemal połowa społeczeństwa ma swoich reprezentantów zajmujących 80 lub 90% miejsc w gremiach przedstawicielskich. Z argumentem tym połączyć należy następny, odwołujący się do kompetencji, do niewykorzystanego kapitału zdolności, które reprezentują kobiety. Ostatni spis powszechny pokazał, że wśród osób z wyższym wykształceniem, zwłaszcza w młodszych rocznikach, większość stanowią kobiety. Od lat to również one mają przewagę wśród osób ze średnim wykształceniem. Jedyna mierzalna kompetencja, o której możemy mówić w przypadku polityków, świadczy na korzyść kobiet.</u>
          <u xml:id="u-210.10" who="#PrzedstawicielkaObywatelskiegoKomitetuInicjatywyUstawodawczejMalgorzataFuszara">W bardzo wielu wywiadach, które przeprowadzam z racji badań nad udziałem kobiet w polityce w wielu krajach europejskich, powtarza się stwierdzenie, które pada nie tylko z ust kobiet polityczek, ale także mężczyzn polityków, że kobieta musi być wielokrotnie lepsza od mężczyzny, żeby zajęła równe z mężczyzną miejsce na liście wyborczej lub analogiczne stanowisko. Właśnie taką sytuację chcemy zmienić. Wykształcenie i kompetencje powinny być głównymi kryteriami oceny kandydatki lub kandydata na radnego, posła i senatora. Właśnie te cechy zdecydowanie przemawiają na korzyść kobiet. Niewykorzystanie ich potencjału dla wspólnego dobra i dla rządzenia w kraju uważamy za stratę dla całego społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-210.11" who="#PrzedstawicielkaObywatelskiegoKomitetuInicjatywyUstawodawczejMalgorzataFuszara">Inny argument na rzecz zrównoważonego udziału we władzy odnosi się do reprezentacji interesów. Chciałabym państwu powiedzieć, że w badaniach opinii publicznej, które na zlecenie Kongresu Kobiet przeprowadzone zostały pod koniec stycznia na reprezentatywnej próbie społeczeństwa polskiego, okazało się, że i respondenci, i respondentki, kobiety i mężczyźni, w 80% deklarują, że zwiększenie udziału kobiet w gremiach decyzyjnych spowodowałoby lepszą reprezentację interesów kobiet. Chyba nie muszę komentować, co to oznacza i jakie są oceny wobec tego obecnej reprezentacji interesów kobiet w gremiach przedstawicielskich. Warto podkreślić, że jest tu absolutna zgoda między kobietami i mężczyznami. Kobiety odpowiedziały tak w 81%, a mężczyźni w 79% przypadków. Większość badanych uważa także, że zwiększona obecność kobiet przyczyniłaby się do przywiązywania należytej wagi do spraw społecznych, do lepszej współpracy w polityce, bardziej merytorycznej pracy w instytucjach, zmniejszenia liczby konfliktów, wzrostu uczciwości i zmniejszenia korupcji. Liczy się na zmianę priorytetów, stylu uprawiania polityki, na poprawę merytorycznej strony podejmowanych decyzji.</u>
          <u xml:id="u-210.12" who="#PrzedstawicielkaObywatelskiegoKomitetuInicjatywyUstawodawczejMalgorzataFuszara">Nadzieje na zmianę priorytetów łączą się z trzecim argumentem, który zwykle w politologicznej literaturze przytacza się na rzecz wyrównywania szans kobiet i mężczyzn. Dotyczy on tego, że kobiety i mężczyźni różnią się, a więc mają inne doświadczenia, perspektywy, preferencje życiowe, prezentują różne priorytety. Bez odpowiednio licznej reprezentacji kobiet ich priorytety, doświadczenia i ogląd rzeczywistości nie są i nie będą obecne przy podejmowaniu decyzji. Innymi słowy, pominięcie tej perspektywy oznacza, że uważa się ją za nieważną i niezasługującą na uwagę i uwzględnienie przy podejmowaniu decyzji. To jest tak, jakby powiedzieć kobietom, połowie społeczeństwa: Wasze doświadczenie nie jest potrzebne przy podejmowaniu decyzji dotyczącej nas wszystkich.</u>
          <u xml:id="u-210.13" who="#PrzedstawicielkaObywatelskiegoKomitetuInicjatywyUstawodawczejMalgorzataFuszara">W literaturze wiele lat temu została sformułowana teza o istnieniu masy krytycznej, po przekroczeniu której grupa może mieć realny wpływ na to, co się dzieje w jakimś szerszym gremium, w skład którego wchodzi. Określa się to na minimum 30%. Nie można oczekiwać, jeżeli ta reprezentacja wynosi 8% albo nawet 20%, że wpływ na to, jak gremium działa, może być realny.</u>
          <u xml:id="u-210.14" who="#PrzedstawicielkaObywatelskiegoKomitetuInicjatywyUstawodawczejMalgorzataFuszara">Jak to jest w innych krajach? We współczesnym świecie kwoty lub parytety jako rozwiązania prawne włączone są do prawa wyborczego lub/i konstytucji w ponad 40 krajach. Doskonałym przykładem może być Belgia, w której system kwotowy, a następnie parytetowy, czyli przewidujący 50-procentową reprezentację obu płci na listach wyborczych, doprowadził do zwiększenia udziału kobiet w parlamencie z kilkunastu procent do 38% w izbie niższej i do blisko 41% (dokładnie 40,8%) w izbie wyższej - dane pochodzą z grudnia 2009 r. Ważnym elementem belgijskiego rozwiązania jest również to, co zostało zapisane także w prawie, że osoby zajmujące dwie najwyższe pozycje na liście nie mogą być tej samej płci. W Hiszpanii, która ma 36% kobiet w parlamencie, żadna z płci nie może zajmować mniej niż 40% i więcej niż 60% miejsc na listach osób kandydujących. Analogiczne rozwiązania, jak wspomniałam, są w ponad 40 krajach.</u>
          <u xml:id="u-210.15" who="#PrzedstawicielkaObywatelskiegoKomitetuInicjatywyUstawodawczejMalgorzataFuszara">Kwoty oraz inne strategie wyrównywania szans kobiet i mężczyzn w wyborach są uważane za umacniające demokrację, gdyż oddają w ręce wyborców decyzję dotyczącą reprezentowania ich przez kobietę czy mężczyznę. Wiadomo, że głosujący najpierw dokonują wyboru opcji politycznej, na którą będą głosowali, a następnie wybierają kandydatkę lub kandydata, na których oddadzą głos. Pierwsze miejsca na liście dają największe szanse na wybór, a więc jeżeli w ramach wybranej przez nas opcji pierwsza kobieta znajdująca się najwyżej na liście jest 9. czy 14. - to są przykłady z ostatnich wyborów - to nieprawdziwe jest twierdzenie, że wyborca wybrał mężczyznę na swego reprezentanta, co często słyszymy, bo takiego wyboru dokonują za wyborcę ci, którzy listę układają. Jeżeli osoby tworzące listę twierdzą inaczej, to jest to rodzaj hipokryzji z ich strony.</u>
          <u xml:id="u-210.16" who="#PrzedstawicielkaObywatelskiegoKomitetuInicjatywyUstawodawczejMalgorzataFuszara">W ostatnich badaniach opinii publicznej 56% kobiet zadeklarowało, że chce głosować na kobietę. Odsetek mężczyzn jest niższy, ale także znaczący. Tworzenie i powtarzanie mylnego poglądu, że to wyborcy nie głosują na kobiety, jest nie tylko fałszywe, ale również nie fair wobec wyborców, a zwłaszcza wyborczyń i kandydujących kobiet. Znacznie mniej osób w tych badaniach, dwadzieścia kilka procent, zadeklarowało, że chce głosować na mężczyznę. Nasza propozycja ma umożliwić wyborczyniom i wyborcom zagłosowanie zgodnie z własnym wyborem, na kobietę lub na mężczyznę.</u>
          <u xml:id="u-210.17" who="#PrzedstawicielkaObywatelskiegoKomitetuInicjatywyUstawodawczejMalgorzataFuszara">Inny mit, z którym spotykamy się często, mówiąc o parytetach i kwotach, ze strony przeciwników takich rozwiązań, dotyczy tego, że reprezentacja kobiet ma się zwiększać w sposób ˝naturalny˝ w przeciwieństwie do ˝nienaturalnych˝ rozwiązań prawnych. Chcę bardzo mocno podkreślić, że w Sejmie, Senacie, prawie wyborczym nie ma nic ˝naturalnego˝. Sejm, Senat, sejmiki, rady, prawo wyborcze, progi wyborcze, systemy obliczania głosów, podział na okręgi wyborcze to są wszystko konstrukcje społeczne i konstrukcje prawne. Można je planować i konstruować w jakiś sposób, można to robić w sposób inny. Nam chodzi o taką konstrukcję, która tworzyłaby równe szanse dla kobiet i mężczyzn, dla obu płci, a ta konstrukcja zależy tylko i wyłącznie od woli politycznej.</u>
          <u xml:id="u-210.18" who="#PrzedstawicielkaObywatelskiegoKomitetuInicjatywyUstawodawczejMalgorzataFuszara">Jeśli chodzi o nasz projekt, to chcę przede wszystkim podkreślić, że powstał on w celu rzeczywistej realizacji konstytucyjnej zasady równości płci zawartej w art. 33 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, który ustanawia zasadę równości kobiet i mężczyzn m.in. odnośnie do zajmowania stanowisk, pełnienia funkcji i uzyskiwania godności publicznych. Dysponujemy opiniami czołowych konstytucjonalistów, prof. Osiatyńskiego i prof. Wieruszewskiego, o zgodności projektu z konstytucją. Projekt jest też zgodny z konstytucją według ustnie wyrażonych opinii prof. Winczorka i prof. Sadurskiego, którzy gotowi są również do przedstawienia, jeśli zostaną o to poproszeni, swoich opinii na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-210.19" who="#PrzedstawicielkaObywatelskiegoKomitetuInicjatywyUstawodawczejMalgorzataFuszara">Przedstawiony przez nas projekt jest prosty. Przewiduje, że w tych i tylko w tych wyborach, które przeprowadzane są na podstawie list kandydatów i kandydatek, liczba kobiet na liście nie może być mniejsza niż liczba mężczyzn. Konsekwencja nieuwzględnienia parytetu byłaby taka sama, jak w przypadku innych warunków dotyczących list wyborczych, a więc najpierw na ogólnych zasadach, które istnieją w przypadku każdej listy, komisja wyborcza wzywa do skorygowania listy, a w razie braku korekty odmawia zarejestrowania listy. Liczymy na to, że partie polityczne i komitety wyborcze, zgodnie z zasadami fair play, zgodnie z zakazem dyskryminacji kobiet, a także wyrażoną w licznych aktach prawnych, w tym Konstytucji RP, zasadą równości płci, zadbają o to, żeby kobiety i mężczyźni w równej liczbie zajmowali dające największe szanse na wybór pierwsze miejsca na listach wyborczych.</u>
          <u xml:id="u-210.20" who="#PrzedstawicielkaObywatelskiegoKomitetuInicjatywyUstawodawczejMalgorzataFuszara">Raz jeszcze chciałabym się odwołać do wyników badań opinii publicznej przeprowadzonych pod koniec stycznia tego roku. Okazało się, że aż 60% badanych kobiet i mężczyzn - jeszcze raz podkreślam: to była próba reprezentatywna społeczeństwa polskiego - poparło nasz projekt, przeciwko było 30%, 10% udzieliło odpowiedzi: trudno powiedzieć. Odpowiedzi na to pytanie są niezwykle interesujące, dlatego że wprawdzie zwolenniczki parytetu częściej spotykamy wśród kobiet (66%), ale wśród mężczyzn jest to także ponad połowa (53%). Poparcie dla parytetu jest wprawdzie większe wśród osób młodych, ale ono występuje w bardzo różnych grupach: wykształcenia, społeczno-zawodowych, dochodów. Na przykład ponadprzeciętne, 67-procentowe, poparcie znajdujemy w grupie gospodyń domowych i w grupie uczniów i studentów. Niestereotypowe okazały się też związki z niektórymi cechami społeczno-demograficznymi, np. okazało się, że poparcie zarówno wśród osób deklarujących prawicowe poglądy polityczne, jak i lewicowe poglądy polityczne jest podobne, a nawet wśród osób deklarujących prawicowe jest nieco większe. Wśród osób popierających projekt spotykamy bardzo wysoki odsetek tych, którzy często uczęszczają do kościoła. I raz jeszcze chcę zwrócić uwagę, że poparcie jest szczególnie duże wśród osób, które określają się w tych kategoriach osób badanych jako gospodynie domowe. Ja podkreślam to dlatego, żeby nikt więcej nie obrażał tzw. zwykłych kobiet używanym w niektórych debatach stwierdzeniem, że problem reprezentacji politycznej jest im obojętny, gdyż zainteresowane są innymi, codziennymi sprawami, które są dla nich ważne bądź ważniejsze niż reprezentacja polityczna. Kobiety to świadome obywatelki, które wiedzą, że w dużej mierze od reprezentacji politycznej i udziału w niej kobiet zależy to, w jaki sposób rozwiązywane będą problemy dotyczące całego społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-210.21" who="#PrzedstawicielkaObywatelskiegoKomitetuInicjatywyUstawodawczejMalgorzataFuszara">Chcemy ponadto podkreślić, że bardzo istotne jest dla nas to, aby ta regulacja prawna została szybko wprowadzona, tak aby obowiązywała w najbliższych wyborach samorządowych, bowiem, o czym nie zawsze pamiętamy, partie polityczne i listy partyjne nie są głównym źródłem odnośnie do osób uzyskujących mandaty na najniższych szczeblach wyborów. Ja chcę tutaj tylko podkreślić, że o ile rzeczywiście na poziomie sejmików wojewódzkich tylko 1% mandatów jest zdobywany przez inne niż partyjne listy, to na najniższym poziomie tylko 28% mandatów uzyskiwanych jest właśnie z list partii, cała reszta to są lokalne komitety działające na rzecz danego powiatu, danej gminy. Jeżeli nie wprowadzimy tego rozwiązania do prawa wyborczego obowiązującego wszystkich, tylko będziemy liczyli na to, że wystarczą np. parytety na listach partyjnych, to nie będzie to właśnie obejmowało list komitetów w wyborach lokalnych, które nie są tworzone przez partie.</u>
          <u xml:id="u-210.22" who="#PrzedstawicielkaObywatelskiegoKomitetuInicjatywyUstawodawczejMalgorzataFuszara">Projekt jest projektem obywatelskim, podpisało się pod nim ponad 150 tys. osób. Te podpisy, które złożyłyśmy w Sejmie, to nie wszystko, gdyż listy z podpisami jeszcze niedawno do nas docierały. Jest to projekt ponadpartyjny, nie faworyzuje żadnej partii. Poparcie w różnych grupach osób, rozmaicie ulokowanych w strukturze społecznej, o różnych poglądach politycznych, wskazuje na taki właśnie ogólny, ponadpartyjny charakter tej propozycji. Zwracam się więc do pań posłanek i panów posłów w imieniu Kongresu Kobiet oraz w imieniu wszystkich kobiet i mężczyzn, którzy podpisali się pod projektem lub w inny sposób go popierają, o jak najszybsze jego uchwalenie. Wiemy, że to, czy i jak szybko projekt zostanie uchwalony, zależy od woli politycznej. Wierzymy, że tak jak nie zabrakło tej woli politycznej w 1918 r., kiedy zmiana była znacznie bardziej rewolucyjna - w bardzo małej liczbie krajów kobiety miały wtedy prawa wyborcze - tak i teraz ten projekt również zostanie uchwalony. Wierzymy, że tej woli politycznej paniom i panom posłom, a następnie senatorom nie zabraknie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-210.23" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję uprzejmie, pani profesor.</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-211.2" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Zanim otworzę dyskusję, Wysoka Izbo, pozwólcie, że w naszym wspólnym imieniu przywitam przedstawicieli, panie i panów, Obywatelskiego Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej na czele z panią marszałek Olgą Krzyżanowską, która nie tak dawno</u>
          <u xml:id="u-211.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-211.4" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">, bo jeśli dobrze pamiętam, 13 lat temu, również uzasadniała bardzo ważny projekt ustawy. Dziękujemy, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-211.5" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-211.6" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Proszę o zabranie głosu posłankę Agnieszkę Kozłowską-Rajewicz, która wygłosi oświadczenie w imieniu klubu Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-211.7" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#PoselAgnieszkaKozlowskaRajewicz">Pani Marszałek! Panie i Panowie, Przedstawiciele Wnioskodawców! Wysoki Sejmie! Po raz kolejny przed naszym Sejmem staje kwestia dyskusji o parytetach na listach wyborczych, ale choć treść ustawy obywatelskiej dotyczy ordynacji wyborczej, istotą problemu nie są parytety, ale obecność kobiet w polityce. Z jakichś względów, nie do końca rozpoznanych, kobiet w polityce nieomal nie ma. I wbrew powszechnym przekonaniom nie jest to jedynie problem kobiet, to jest także, a może nawet przede wszystkim, problem partii politycznych, problem instytucji władzy, także problem Sejmu. Oczywiście możemy poczekać, aż więcej zdeterminowanych kobiet przeniknie do struktur władzy, z mozołem pokonując kulturowe i prawne przeszkody, ale uczestnictwo kobiet we władzy jest potrzebne naszemu społeczeństwu i dlatego nie możemy bezczynnie czekać.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#PoselAgnieszkaKozlowskaRajewicz">Dzisiaj, w dniu debaty o ustawie, ale także w dniu debaty o polityce wobec kobiet, partie polityczne powinny zadać sobie fundamentalne pytanie o przyczyny nieobecności kobiet w ich szeregach i podjąć wszelkie skuteczne działania, które mogłyby przyspieszyć proces włączania kobiet do polityki. Parytet na listach wyborczych jest tylko jednym z wielu dostępnych i stosowanych narzędzi polityki równościowej. Kilkadziesiąt krajów na świecie w ostatnich kilkunastu latach zastosowało to narzędzie do realizacji polityki równościowej, albo jako rozwiązanie ustawowe, albo jako rozwiązanie wewnątrzpartyjne. W tej Izbie zdecydujemy, czy Polska pójdzie ich śladem, czy coś zrobimy z problemem rzadkiego uczestnictwa kobiet w polityce.</u>
          <u xml:id="u-212.2" who="#PoselAgnieszkaKozlowskaRajewicz">Ustawa, o której dzisiaj dyskutujemy, nie rodzi skutków finansowych, ale problem, którego dotyka, jest niezwykle istotny. W tym sensie nasza dyskusja ma wymiar historyczny, podobnie jak decyzje, które w tej sprawie w tej Izbie niedługo zapadną.</u>
          <u xml:id="u-212.3" who="#PoselAgnieszkaKozlowskaRajewicz">Obywatelski projekt ustawy nowelizacji ordynacji wyborczych zakłada, że listy wyborcze, aby były zarejestrowane, muszą być zbudowane z uwzględnieniem parytetu płci - 50% kobiet, 50% mężczyzn, zawsze, bez wyjątków i bez odstępstw. Celem ustawy jest zwiększenie liczby kobiet w polityce. Autorzy projektu zakładają, że 50-procentowy parytet na listach wyborczych automatycznie zapewni osiągnięcie tego celu.</u>
          <u xml:id="u-212.4" who="#PoselAgnieszkaKozlowskaRajewicz">Zastanówmy się jednak, czym się wyraża uczestnictwo w polityce. Jeżeli dokładnie wsłuchać się w argumentację wnioskodawców, jasne się staje, że kiedy mówimy ˝uczestnictwo w polityce˝, to myślimy ˝władza˝, a to znaczy, że podstawowe wskaźniki obecności kobiet w polityce to są mandaty, to są funkcje w zarządach w partiach, to są funkcje w zarządach w klubach, to są funkcje w zarządach organów władzy centralnej i władzy samorządowej. A pod tym względem w Polsce nie jest najlepiej i choć kobiety sprawują funkcje wójtów, burmistrzów, prezydentów miasta, marszałków, a nawet szefów klubów, to są to raczej wyjątki potwierdzające regułę, według której polityka jest raczej męska i raczej dla mężczyzn. W naszym społeczeństwie pojawia się coraz więcej sygnałów o konieczności wprowadzenia skutecznych mechanizmów przyspieszających proces włączania kobiet do polityki. W tym kontekście najczęściej wskazuje się rozwiązania parytetowe, choć z oczywistych względów są one jedynie częściowym rozwiązaniem problemu.</u>
          <u xml:id="u-212.5" who="#PoselAgnieszkaKozlowskaRajewicz">Dlaczego parytety? Dlaczego to właśnie z użyciem tego narzędzia środowiska kobiece i niektóre partie budują swój sztandar i w nim pokładają nadzieję? Przecież liczba mandatów zdobywanych przez kobiety nie zależy od tego, czy kobiet na listach jest dużo, czy mało. To nie procent kobiet, ale miejsce, z którego startują kandydatki, wpływa na wyborczy wynik. Jeżeli naprawdę chcemy włączać kobiety do polityki, jeżeli naprawdę chcemy to zrobić, musimy myśleć o takich narzędziach, które faktycznie zwiększą prawdopodobieństwo uzyskiwania mandatów przez kobiety i obejmowania przez nie stanowisk w zarządach.</u>
          <u xml:id="u-212.6" who="#PoselAgnieszkaKozlowskaRajewicz">Platforma Obywatelska ma szczególną legitymację, żeby się wypowiadać o różnych formach parytetów, ponieważ od dłuższego czasu stosujemy takie rozwiązania w ramach wewnątrzpartyjnych regulacji. Nasz wewnętrzny parytet dotyczący list wyborczych - minimum jedna kobieta w pierwszej trójce - zaowocował najwyższym odsetkiem mandatów zdobytych przez kobiety ze wszystkich obecnych w Sejmie ugrupowań. W tym roku chcemy rozszerzyć tę regulację do pierwszej piątki - minimum jedna kobieta w pierwszej trójce, minimum dwie kobiety w pierwszej piątce. Łatwo policzyć, że daje to 40-procentową kwotę w czołówce listy. Wprowadzamy również drogą wewnętrznych uchwał zalecenia o koniecznym udziale kobiet w zarządach powiatowych i regionalnych. Znalezienie większości dla regulacji tego rodzaju w gremiach wybitnie męskich nie jest łatwe, ale jednak udaje się to i odnosi skutek.</u>
          <u xml:id="u-212.7" who="#PoselAgnieszkaKozlowskaRajewicz">Gdyby wszystkie partie polityczne, szczególnie te obecne w Sejmie, prowadziły taką politykę, prawdopodobnie dziś nie dyskutowalibyśmy nad obywatelskim projektem ustawy o parytetach, a więcej uwagi poświęcilibyśmy prawnym barierom w łączeniu pracy zawodowej z życiem rodzinnym: żłobkom, przedszkolom, pracy na odległość, regulacjom podatkowym przy zatrudnianiu opiekuna do pomocy w domu.</u>
          <u xml:id="u-212.8" who="#PoselGrzegorzNapieralski">(Wszystkie ustawy są u pana marszałka.)</u>
          <u xml:id="u-212.9" who="#PoselAgnieszkaKozlowskaRajewicz">Ale jesteśmy na początku drogi i musimy przedyskutować wszystkie dostępne narzędzia, także ustawowe, których stosowanie prowadzi do wyrównywania szans kobiet i mężczyzn w Polsce. Parytety ustawowe mają wielu przeciwników, i na pewno za chwilę ich usłyszymy, choć nie powinny być rozpatrywane jako specjalny przywilej dla kobiet, tylko jako forma nacisku na partie polityczne, które mają bardzo duże możliwości, jeżeli chodzi o włączanie kobiet do polityki, ale muszą tego chcieć. Parytet ustawowy jest jak zewnętrzny strażnik pamięci, nie wpływa bezpośrednio na liczbę mandatów wśród kobiet, można go więc traktować nie jako klucz do zmiany, ale raczej jako dodatkowe narzędzie, dodatkową presję, która jest wywierana na partie polityczne, ażeby zastosowały bardziej skuteczne narzędzia do zmiany.</u>
          <u xml:id="u-212.10" who="#PoselAgnieszkaKozlowskaRajewicz">Nie jest tajemnicą, że Sojusz Lewicy Demokratycznej, który jest wielkim orędownikiem ustawy o 50%, nie ma dość determinacji, żeby przestrzegać własnego statutu, w którym jest wpisana kwota niewysoka, 30-procentowa. Z jakichś powodów nie udaje się tego uzyskać.</u>
          <u xml:id="u-212.11" who="#PoselGrzegorzNapieralski">(Dlatego jesteśmy za tą ustawą.)</u>
          <u xml:id="u-212.12" who="#PoselAgnieszkaKozlowskaRajewicz">To jest przykład porażki związanej z wolą polityczną, bo państwo potrzebujecie ustawy, żeby zmusić samych siebie do wykonywania własnego statutu.</u>
          <u xml:id="u-212.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-212.14" who="#PoselAgnieszkaKozlowskaRajewicz">Na szczęście nie wszystkie partie ponoszą na tym polu porażkę. Klub Platformy Obywatelskiej, mając własne doświadczenia w stosowaniu parytetu, jest gotowy podjąć dyskusję na temat ustawy. Czy w ogóle decydować się na rozwiązanie ustawowe? Jeśli tak, to w jakiej wysokości? W jakim tempie tę ustawę wprowadzać?</u>
          <u xml:id="u-212.15" who="#PoselAgnieszkaKozlowskaRajewicz">Biorąc pod uwagę udział kobiet w partiach politycznych, obecnie oscylujący wokół 20%, bardziej racjonalna niż 50-procentowa wydaje się kwota 30-procentowa. W ostatnich wyborach parlamentarnych 90% list nie uzyskało tego pułapu. W ostatnich wyborach parlamentarnych wiele list nie przekroczyło nawet 20%. To oznacza, że nawet niska kwota, 30-procentowa, mogłaby spowodować istotną zmianę na listach wyborczych, jeżeli chodzi o sam udział kobiet. 50-procentowa kwota w praktyce oznacza dodatkowo średnio na każdej liście wyborczej 7 lub 8, a nawet czasami 9 kobiet. Każdy, kto układał listy wyborcze, wie, że to jest niemożliwe, dlatego myślę, że warto dyskutować o wysokości kwoty, bo jest to bardzo istotne, czy mówimy o pewnej deklaracji politycznej, czy mówimy o faktycznych działaniach i faktycznym narzędziu, które da się zastosować w praktyce.</u>
          <u xml:id="u-212.16" who="#PoselAgnieszkaKozlowskaRajewicz">I jest jeszcze problem wejścia w życie ustawy, czasu, w jakim to jest możliwe. Jeżeli myślimy o rozwiązaniach ustawowych, które dotyczą ordynacji wyborczej i parytetów na listach wyborczych, wydaje się, że konieczny jest jednak długi okres wprowadzania ich w życie. Zdecydowanie najbliższe wybory samorządowe nie powinny być taką ustawą objęte.</u>
          <u xml:id="u-212.17" who="#PoselAgnieszkaKozlowskaRajewicz">Problemów związanych z tą propozycją jest więcej. Są na przykład zgłaszane wątpliwości konstytucyjne, bo propozycje parytetowe, które nie po raz pierwszy pojawiają się w Sejmie, doczekały się kompletnie sprzecznych ze sobą opracowań konstytucyjnych. Te same artykuły konstytucji, te same orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego są przywoływane jako argumenty w opracowaniach, które prowadzą do kompletnie odmiennych wniosków.</u>
          <u xml:id="u-212.18" who="#PoselAgnieszkaKozlowskaRajewicz">Klub Platformy Obywatelskiej dostrzega wagę problemu i wyraża wolę dyskusji. Mamy zróżnicowane stanowiska posłów w klubie w tej sprawie, proponujemy więc, aby projekt ustawy skierować do komisji, gdzie mógłby być poddany szczegółowej analizie, fachowej dyskusji i gdzie mogłyby być zgłoszone odpowiednie propozycje, zarówno te, które dotyczą ustawy, jak i alternatywne, które może wprost nie odnoszą się do ustawy, ale są zgodne z jej celem i z jej duchem. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-212.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję uprzejmie, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Głos zabierze pani posłanka Beata Szydło w imieniu klubu Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-213.2" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#PoselBeataSzydlo">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość mam zaszczyt przedstawić stanowisko w sprawie obywatelskiego projektu ustawy zmieniającego ordynacje wyborcze w związku z wprowadzeniem parytetu płci na listach wyborczych.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#PoselBeataSzydlo">Na wstępie zaznaczę, że mój klub nie zgłasza wniosku o odrzucenie projektu w pierwszym czytaniu</u>
          <u xml:id="u-214.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-214.3" who="#PoselBeataSzydlo">, ale jest za przesłaniem go do komisji i dalszą na ten temat debatą. Szanujemy zasady, że wszystkie projekty obywatelskie powinny być w polskim parlamencie dogłębnie analizowane i debatowane, a biorąc pod uwagę ważkość tematu, wydaje się, że jak najbardziej dalsza rozmowa w polskim parlamencie jest potrzebna.</u>
          <u xml:id="u-214.4" who="#PoselBeataSzydlo">Sądzę również, że ani zwolennicy parytetów, ani ich przeciwnicy nie są w stanie w tym momencie stwierdzić w 100%, czy racja leży po ich stronie, czy też po stronie przeciwnej. Nie są też w stanie przewidzieć, jaki efekt przyniesie ich wprowadzenie, a świadczą o tym doświadczenia innych krajów, w których system parytetowy został wprowadzony. A zatem wydaje się, że dyskusja jest jak najbardziej uzasadniona.</u>
          <u xml:id="u-214.5" who="#PoselBeataSzydlo">Faktem jest, że aktywność kobiet w życiu publicznym w naszym kraju jest stosunkowo niewielka. Pojawia się jednakże zaraz przy tej okazji pytanie: Czy takie stwierdzenie jest rzeczywiste, czy też jest to pewien stereotyp? A stawiając taką tezę, należy od razu zadać pytanie: Jaki stan aktywności kobiet w życiu publicznym, a w tym w polityce, należy przyjąć za idealny i zadawalający? Obserwacja polskiej sceny politycznej w ostatnich latach pokazuje, że aktywność kobiet się zmienia. Nie jest też stałą zmienną, ale w poszczególnych latach i okresach wyborczych wygląda inaczej. Zmienia się również aktywność kobiet w życiu zawodowym i społecznym. Generalizując i upraszczając, można powiedzieć, że coraz więcej kobiet w Polsce jest aktywnych zawodowo, społecznie, angażuje się w sprawy publiczne i bierze również czynny udział w życiu politycznym.</u>
          <u xml:id="u-214.6" who="#PoselBeataSzydlo">Powracamy zaś do postawionego wcześniej pytania. Jeżeli tak jest, jak wspomniałam, a sądzę, że jest to dość powszechna opinia, to dlaczego pojawia się problem parytetu? A zatem jaki stan aktywności kobiet w życiu publicznym i politycznym autorki projektu uważają za idealny i spełniający założone przez nie standardy? Tak więc czy równość praw, o czym mówiła między innymi pani profesor, będzie tożsama z równością szans?</u>
          <u xml:id="u-214.7" who="#PoselBeataSzydlo">Kolejna kwestia dotyczy odpowiedzi na pytanie, czy wprowadzenie parytetu na listach wyborczych przyczyni się do zwiększenia udziału kobiet w polityce. Doświadczenia różnych krajów w tej mierze są różne. Są przykłady państw, w których po wprowadzeniu parytetów czy też kwot ta aktywność się zwiększyła, na przykład w Argentynie w ciągu 8 lat z 15% do 34%, ale są też doświadczenia francuskie, gdzie okazało się, że nie przyniosło to oczekiwanego efektu. Z kolei przykład państw skandynawskich, w których udział kobiet w życiu politycznym jest najwyższy w Europie, pokazuje, że to nie parytety decydują o aktywności w polityce. Analiza rozwiązań w poszczególnych krajach prowadzi do wniosku, że wprowadzenie identycznych i tożsamych rozwiązań wszędzie nie jest możliwe. Pojawia się też pytanie, czy w krajach, w których wprowadzono rozwiązania parytetowe, zwiększył się udział kobiet w życiu publicznym i politycznym z tego powodu, czy też może zaistniały inne czynniki, które doprowadziły do takiego stanu. Trzeba również brać pod uwagę uwarunkowania kulturowe i społeczne.</u>
          <u xml:id="u-214.8" who="#PoselBeataSzydlo">Kolejna kwestia. Jeśli założymy, że udział kobiet w życiu politycznym jest zbyt mały, to należy spróbować postawić diagnozę, dlaczego tak jest. Znalezienie odpowiedzi na to pytanie może okazać się kluczowe, gdyż dopiero wówczas można stwierdzić, czy wprowadzenie parytetu jest dobrym rozwiązaniem, czy też może powinno być zaproponowane inne rozwiązanie. Z tą wątpliwością wiąże się założenie, że przecież w polskim prawodawstwie prawa kobiet i mężczyzn są zrównane, a równość wszystkich obywateli, w tym równość w życiu publicznym i politycznym, gwarantuje konstytucja. A zatem jeżeli tak jest, to być może wprowadzenie kolejnych zapisów ustawowych również okaże się mało skuteczne i będzie jedynie papierowym zapisem mieszczącym się w kategorii poprawnie politycznych. Może również okazać się, że wprowadzenie takiego zapisu przyniesie efekt odwrotny i wszystkim, którzy będą twierdzić, że trzeba szukać rozwiązań aktywizujących kobiety, konkretnych, ułatwiających im godzenie obowiązków publicznych, politycznych z obowiązkami rodzinnymi, macierzyńskimi może być przedstawiany argument, że jest przecież zapis o parytecie, który ma wszystko załatwić. Bezsporny wydaje się fakt, że zwiększenie udziału kobiet w życiu politycznym jest ze wszech miar pożądane. Aktywność kobiet w polskiej polityce zwiększa się, świadczy o tym chociażby ich udział w kolejnych wyborach, sprawowanie ważnych funkcji państwowych, zarządzanie samorządami, liczba kobiet ministrów w kolejnych rządach. Najlepszym przykładem, jaki można tu podać, był rząd pana premiera Jarosława Kaczyńskiego, w którym wiele kobiet pełniło funkcje ministrów, wiceministrów, łącznie z funkcją wicepremiera. Większość partii politycznych już obecnie stosuje w mniejszym lub większym stopniu wewnętrzne systemy parytetowe, a umieszczanie kobiet na listach kandydatów w wyborach jest dla wielu ugrupowań normą i postrzegane jest jako wyraz nowoczesności. Niewątpliwie ważne jest to, aby ten proces postępował i żeby coraz więcej kobiet pełniło ważne funkcje, nie tylko w polityce.</u>
          <u xml:id="u-214.9" who="#PoselBeataSzydlo">Pytanie podstawowe, które trzeba w tym momencie postawić, jest natury metodologicznej, a nie ideologicznej, czyli mówiąc po prostu, jak to osiągnąć. Parytety są instrumentem, który w założeniu wnioskodawczyń może do tego doprowadzić, pytanie, czy skutecznym. Nie ma sporu, jeżeli chodzi o umożliwianie zwiększenia aktywności kobiet w życiu publicznym. Spór jest właśnie o instrument, który może do tego doprowadzić. I tego w istocie dotyczy dyskusja, nie tylko w moim klubie parlamentarnym, ale na przykład w klubie Platformy Obywatelskiej oraz w wielu innych środowiskach. To jest zasadniczy argument za skierowaniem projektu do prac w komisji.</u>
          <u xml:id="u-214.10" who="#PoselBeataSzydlo">Kolejne pytanie dotyczy kwestii samych parytetów: Czy proponowane przez wnioskodawczynie rozwiązanie zakładające parytet 50-procentowy jest obecnie możliwe do osiągnięcia?</u>
          <u xml:id="u-214.11" who="#PoselBeataSzydlo">Następna kwestia dotyczy sposobu egzekwowania ewentualnych zapisów ustawowych. Konsekwencją niedopełnienia zapisu parytetowego byłoby zgodnie z projektem niezarejestrowanie listy komitetu, tak więc de facto jego ukaranie. A może trzeba rozważać rozwiązania odwrotne, czyli premiowanie za wprowadzenie do organów stanowiących większej liczby kobiet. To kolejne pytania, na które, jak się wydaje, należy szukać odpowiedzi w czasie prac w komisji sejmowej.</u>
          <u xml:id="u-214.12" who="#PoselBeataSzydlo">Reasumując, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość opowiada się za zwiększaniem liczby kobiet w życiu publicznym, w tym politycznym, a przede wszystkim za zwiększaniem ich roli. My realizujemy tę zasadę w sposób praktyczny, bez założeń parytetowych, a jako przykład można podać wcześniej już wspomniany przeze mnie rząd Jarosława Kaczyńskiego z wicepremier Zytą Gilowską, wiceprezes partii panią Aleksandrę Natalli-Świat, przewodniczącą naszego klubu parlamentarnego panią Grażynę Gęsicką czy liczne szefowe struktur partyjnych, burmistrzów, starostów, radne, kobiet związane z PiS-em, które pełniły lub pełnią swoje funkcje bez ustawy o parytetach. Uważamy, że umożliwianie zwiększenia aktywności kobiet w życiu publicznym jest priorytetem, i proponujemy rzetelną dyskusję nad kwestią rozwiązań, które mogą do tego doprowadzić. Naszym założeniem jest stworzenie takich warunków, które pozwolą realizować kobietom ambicje zawodowe, społeczne i polityczne w połączeniu z wypełnianiem na przykład obowiązków rodzinnych oraz niewykluczających innych sfer aktywności kobiet. Ważne jest to, aby nasza debata dotyczyła sposobu szukania skutecznych rozwiązań i aby w sposób dogłębny analizowała temat w niej poruszany, a nie była prowadzona w ramach tzw. poprawności politycznej. Tylko w ten sposób znajdziemy rozwiązanie, które nie okaże się po prostu kolejnym nietrafionym czy niesprawdzalnym w życiu zapisem. W związku z tym, tak jak wspomniałem na wstępie swojego wystąpienia, klub Prawo i Sprawiedliwość jest za skierowaniem projektu ustawy do dalszych prac w komisji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-214.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję uprzejmie, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">W imieniu klubu Lewica będzie przemawiało dwóch mówców: pani posłanka Izabela Jaruga-Nowacka i później pan poseł Tomasz Kamiński. To w ramach parytetu.</u>
          <u xml:id="u-215.2" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#PoselIzabelaJarugaNowacka">Tak jest.</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#PoselIzabelaJarugaNowacka">Pani Marszałek! Pani Pełnomocniczko! Chciałabym przede wszystkim w imieniu klubu Lewica powitać inicjatorki tej wspaniałej inicjatywy parytetowej, uczestniczki Kongresu Kobiet</u>
          <u xml:id="u-216.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-216.3" who="#PoselIzabelaJarugaNowacka">, chciałabym powitać kobiety, które od lat pracują w organizacjach pozarządowych. Wreszcie z trybuny polskiego Sejmu chcę powitać wszystkie feministki i wszystkich feministów </u>
          <u xml:id="u-216.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-216.5" who="#PoselIzabelaJarugaNowacka">. Ja wiem, jak w Polsce trudno przyznawać się do feminizmu, ale to dzięki państwa działalności dzisiaj ta debata, w takim tonie prowadzona, jest możliwa. To dzięki państwa pracy 60% Polek i Polaków popiera to, żeby polski Sejm był bardziej zrównoważony.</u>
          <u xml:id="u-216.6" who="#PoselIzabelaJarugaNowacka">Proszę państwa, oczywiście można mnożyć trudności, można stawiać pytania, czy parytet jest możliwy dzisiaj w polskim Sejmie. Chcę powiedzieć, jako wieloletnia parlamentarzystka, że tutaj wiele kwestii, które nie tylko wydawały się niemożliwe, ale powiem szczerze, niewskazane, jak się okazuje, było możliwych, jeśli była wola polityczna. Tak było, toteż mam nadzieję, że parytet nareszcie także będzie możliwy. Pytania, trudności - tak jak pani pełnomocniczka mówiła, mydlenie oczu, mnożenie strachów - można mnożyć, ale to nie jest dzisiaj podstawowy wybór, Wysoka Izbo, przed którym stoimy. Dzisiaj musimy sobie odpowiedzieć na pytanie, czy chcemy, żeby Polska była w pełni demokratycznym krajem...</u>
          <u xml:id="u-216.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-216.8" who="#PoselIzabelaJarugaNowacka"> Czy chcemy, żeby ta nasza demokracja była ułomna? Wszak demokracja bez kobiet to pół demokracji. </u>
          <u xml:id="u-216.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-216.10" who="#PoselIzabelaJarugaNowacka"> Czy chcemy, żeby Polska była krajem sprawiedliwym? Czy jesteśmy sprawiedliwym krajem, jeżeli kobiety płacą podatki na takich samych zasadach jak mężczyźni, a tutaj, w tej Izbie 80% mężczyzn, kierując się własnym punktem widzenia, własnym systemem wartości, decyduje, na co mają być przeznaczone nasze wspólne pieniądze? To jest także potrzeba sprawiedliwości społecznej.</u>
          <u xml:id="u-216.11" who="#PoselIzabelaJarugaNowacka">Wreszcie, panie marszałku, Wysoka Izbo, czym...</u>
          <u xml:id="u-216.12" who="#GlosyZSali">(Pani marszałek.)</u>
          <u xml:id="u-216.13" who="#PoselIzabelaJarugaNowacka">Pani marszałek, przepraszam bardzo.</u>
          <u xml:id="u-216.14" who="#PoselIzabelaJarugaNowacka">Pani marszałek zaraz będzie przemawiała i wiem, że jej miejsce zajmie pan marszałek.</u>
          <u xml:id="u-216.15" who="#PoselIzabelaJarugaNowacka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Chcemy sobie dzisiaj wreszcie odpowiedzieć na pytanie, czy zapis art. 33 polskiej konstytucji ma pozostać frazesem, czy władze publiczne zrobią wszystko, żeby równość kobiet i mężczyzn nie była jedynie deklaracją konstytucyjną, a rzeczywiście realizowanym prawem.</u>
          <u xml:id="u-216.16" who="#PoselIzabelaJarugaNowacka">Przejdę do kolejnej, wydaje mi się, że najistotniejszej, kwestii. Nie tak dawno były sekretarz Rady Europy Terry Davis mówił, że Europa nie może być konkurencyjna i wygrywać, jeżeli połowa drużyny jest wykluczona z zawodów. Mówił o dobrze wykształconych kobietach. Mówił o tym, że to przeszkadza nam w poszukiwaniu dobrych i skutecznych rozwiązań społecznych. Dzisiaj, Wysoka Izbo, musimy sobie odpowiedzieć na pytanie, czy chcemy zmiany społecznej, która wprowadzi ten postęp. To jest pytanie, przed którym stoi Wysoka Izba.</u>
          <u xml:id="u-216.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-216.18" who="#PoselIzabelaJarugaNowacka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Posłanki! Szanowni Państwo! Dzisiaj musimy sobie odpowiedzieć na pytanie, czy, jeśli chodzi o wielkie wyzwania, przed którymi stoi Europa, nie tylko w kontekście kryzysu ekonomicznego, ale także kryzysu demograficznego, do tej pory było to rozwiązywane właściwie. Na kryzys demograficzny polski parlament odpowiadał zakazem przerywania ciąży, zakazem antykoncepcji, ograniczeniem dostępu do edukacji seksualnej i ewentualnie dając w nagrodę po tysiąc becikowego. Notabene była tu konkurencja, kto da większe becikowe.</u>
          <u xml:id="u-216.19" who="#PoselIzabelaJarugaNowacka">My nie chcemy takich rozwiązań. One okazały się nieskuteczne. One okazały się nieskuteczne, a często wręcz przyniosły rezultaty odwrotne do oczekiwanych. Dzisiaj kobiety wraz z mężczyznami muszą poszukać takich rozwiązań, które ułatwią godzenie ról społecznych, zarówno ról rodzinnych, jak i ról zawodowych czy publicznych. To my musimy wypracować takie narzędzia, które, jeśli chodzi o współczesne rodziny i współczesnych obywateli, będą pasowały. Dlatego konieczne jest, żeby w polskim parlamencie było więcej kobiet.</u>
          <u xml:id="u-216.20" who="#PoselIzabelaJarugaNowacka">Te metody, jak państwo wiecie, okazały się do tej pory nieskuteczne. Każdy, kto podejmuje decyzje, wie, że rozważenie argumentów padających tylko z jednej strony na ogół przynosi złą decyzję, wadliwe rozwiązania. Żeby podjąć właściwe decyzje, musimy wysłuchać argumentów padających ze strony kobiet o odmiennym doświadczeniu kulturowym i mężczyzn, którzy także mają swoje doświadczenie kulturowe. Hasłem Kongresu Kobiet nie było: pełnia władzy, ale: pełna płaca i pół władzy. I dzisiaj o te pół władzy walczymy, tego się domagamy.</u>
          <u xml:id="u-216.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-216.22" who="#PoselIzabelaJarugaNowacka">Wysoka Izbo! Ostatnie zdanie, bo chcę, żeby w ramach parytetu jeszcze mój kolega poseł mógł się wypowiedzieć. Nie betonujmy sceny politycznej, tu patrzę na Platformę, na poziomie 30%. Szklany sufit, który uciska już nasze głowy, zostanie przesunięty tylko o parę centymetrów i zabetonowany na wiele lat.</u>
          <u xml:id="u-216.23" who="#PoselIzabelaJarugaNowacka">W imieniu swojego klubu chciałabym bardzo serdecznie pogratulować tej inicjatywy. Klub Lewica będzie głosował za tą ustawą.</u>
          <u xml:id="u-216.24" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję pani posłance.</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Pan poseł Tomasz Kamiński, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#PoselTomaszKaminski">Szanowna Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Jak widać, na lewicy parytety to nie tylko hasła.</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-218.2" who="#PoselTomaszKaminski">Mówię do państwa jako przedstawiciel pokolenia trzydziestolatków, pokolenia, które nie boi się wyzwań, nie boi się Europy i europejskich standardów, a takim standardem niewątpliwie jest równouprawnienie. Tak samo jak moi rówieśnicy chciałbym żyć w Polsce wolnej od zaściankowości, dogmatów i stereotypów, w Polsce otwartej, gdzie przestrzega się zasady równości dla wszystkich, niezależnie od płci, wyznania czy też poziomu dochodów. Czy Polska pod rządami Platformy Obywatelskiej jest takim krajem?</u>
          <u xml:id="u-218.3" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-218.4" who="#PoselTomaszKaminski"> Okazuje się, że, niestety, nie. Europejskość, nowoczesność, otwartość, obywatelskość to ogromne wartości. Taką właśnie partią mieni się Platforma Obywatelska. Chce, aby taką ją widzieli Polacy. Ale to tylko ładne opakowanie. Dla Platformy te wzniosłe idee to tylko slogany i hasła, to lep na wyborców, bo, jak się okazuje w praktyce, zachowawczość, stereotypy i konserwatyzm to prawdziwa twarz Platformy.</u>
          <u xml:id="u-218.5" who="#PoselTomaszKaminski">Dzisiaj debatujemy o działaniach, które mają na celu zwiększenie udziału kobiet w polityce. Mówimy o idei równości kobiet i mężczyzn w polityce i po raz kolejny okazuje się, że jedynie Lewica robi coś w tym kierunku. Mówiła o tym pani poseł Jaruga-Nowacka.</u>
          <u xml:id="u-218.6" who="#PoselTomaszKaminski">Belgia, Grecja, Słowenia, Dania, Finlandia to przykłady na to, że parytety są skuteczne. Są one skutecznym sposobem na zwiększenie udziału kobiet w polityce. To przykład, że parytety to nie tylko, jak mówi pani pełnomocnik i twierdzi Platforma, mrzonki.</u>
          <u xml:id="u-218.7" who="#PoselTomaszKaminski">Już małym dzieciom w szkole powtarza się, że należy równać do lepszych, brać przykład z lepszych, a nie z gorszych. Niestety, po raz kolejny bierzecie przykład z gorszych, boicie się nowych rozwiązań, boicie się europejskich i światowych rozwiązań. Dla was parytety to chyba podział wpływów pomiędzy Tuskiem a Schetyną, a nie idea równości kobiet i mężczyzn w polityce.</u>
          <u xml:id="u-218.8" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-218.9" who="#PoselTomaszKaminski">Powołaliście pełnomocnika ds. równouprawnienia kobiet i uważacie, że wszystko jest OK. Jednak, jak się okazuje, to właśnie pani pełnomocnik jest jednym z głównych przeciwników parytetów. O co tutaj chodzi? To jest wasze prawdziwe oblicze.</u>
          <u xml:id="u-218.10" who="#PoselTomaszKaminski">Dzisiejsza debata to kolejny sprawdzian dla was, dla Platformy. Sprawdzian, który pokaże, jaką jesteście partią, czy prawdziwie nowoczesną czy ta nowoczesność jest tylko ładnym opakowaniem zaściankowości i konserwatyzmu. Dzisiaj pokazujecie, jak wiele łączy was z PiS-em, ale, jak się okazuje, nie tylko z PiS-em, także z Giertychem, bo dzisiaj jeden z waszych liderów powiedział, że bliżej mu do Giertycha niż do europejskości.</u>
          <u xml:id="u-218.11" who="#GlosyZSali">(Nie ta debata.)</u>
          <u xml:id="u-218.12" who="#PoselTomaszKaminski">Łączy was sprzeciw wobec in vitro, sprzeciw wobec rozdziału państwa i Kościoła i, jak się dzisiaj okazuje, sprzeciw wobec równouprawnienia kobiet. Jak widać, Donalda Tuska i Jarosława Kaczyńskiego łączy wiele, ale nie przypuszczałem, że łączy ich również strach przed kobietami.</u>
          <u xml:id="u-218.13" who="#PoselTomaszKaminski">I na koniec apel do moich kolegów z wszystkich partii. Panowie, skąd taki strach przed kobietami? Dlaczego boicie się kobiet? Czy kobiet boją się dżentelmeni, wartościowi i wykształceni mężczyźni?</u>
          <u xml:id="u-218.14" who="#PoselJanuszPiechocinski">(Czy pan jest kawalerem?)</u>
          <u xml:id="u-218.15" who="#PoselTomaszKaminski">Otóż nie, kobiet boją się niepewni, rozdygotani, zakompleksieni chłopcy udający mężczyzn.</u>
          <u xml:id="u-218.16" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-218.17" who="#PoselTomaszKaminski">Ale mówię wam: nie lękajcie się kobiet. Kobiety nie są straszne, kobiety są niezbędne w życiu publicznym. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-218.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Jerzy Szmajdziński)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Proszę państwa, atmosfera się podgrzała, w związku z tym głos może zabrać pani marszałek Ewa Kierzkowska i przedstawić stanowisko Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-220.2" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Proszę o zachowanie powagi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#PoselEwaKierzkowska">Panie Marszałku! Pani Profesor! Wysoka Izbo! Szanowny kolego przedmówco, serdecznie dziękuję ci za tę wypowiedź. Wniosła ona emocje, ale również pokazała, jak bardzo jesteśmy potrzebne w parlamencie.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-221.2" who="#PoselEwaKierzkowska"> Bardzo cieszy mnie to, że wszyscy ci, którzy przede mną zabierali głos, opowiedzieli się za tym, aby ten bardzo ważny projekt skierować do pracy w komisji. To wskazuje na to, że szanujemy wolę tych Polaków i Polek, którzy składając swoje podpisy, poparli projekt tej ustawy. Obywatelski komitet zasługuje na szacunek za wysiłek, który poniósł. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-221.3" who="#PoselEwaKierzkowska">Panie i Panowie Posłowie! Rozpocznę od cytatu: Jesteśmy równe mężczyznom nie dlatego, że na 100 kobiet i 100 mężczyzn przypada tyle samo matematyków, pielęgniarek, prezesów i złodziei. Jesteśmy równe innym, gdy wybieramy swoją drogę, także tę, na której rodzimy dzieci i wychowujemy je, rezygnujemy z części aktywności zawodowej, by opiekować się starą matką czy niepełnosprawnym dzieckiem. Jest tak także wtedy, gdy zostajemy w tych sytuacjach same bez mężczyzn. To cytat z wypowiedzi pani dr Elżbiety Fedyszak-Radziejowskiej i trudno nie zgodzić się z tymi słowami. Ale prawdą jest również fakt, że nie każda kobieta, nie każda z nas czuje się dobrze, zostając przez kilka lat w domu czy to po to, aby wychowywać dzieci, czy też z innych powodów. I nie ma w tym nic złego, nie ma w tym nic zdrożnego, że mamy inne ambicje.</u>
          <u xml:id="u-221.4" who="#PoselEwaKierzkowska">Jeżeli kobieta chce być aktywna zawodowo, społecznie, politycznie, to ma do tego absolutne prawo i powinna wrócić czy do pracy, czy do aktywności zawodowej. Tylko czy dzisiaj każda kobieta ma możliwość takiego wyboru? Ja na to pytanie nawet nie będę próbowała odpowiadać, bo wszyscy mamy świadomość, jak wygląda rzeczywistość. Kobiet tak naprawdę nie trzeba w żaden sposób aktywizować, ale trzeba coś zrobić, by miały równy dostęp do tej formy aktywności także w sferze politycznej. I co jest do tego potrzebne? Sensowna polityka prorodzinna polegająca m.in. na promowaniu aktywnego ojcostwa, partnerskiego modelu rodziny, zwiększeniu liczby żłobków, przedszkoli, uelastycznieniu czasu pracy, a także promowaniu dobrych praktyk w obszarze łączenia życia rodzinnego z zawodowym.</u>
          <u xml:id="u-221.5" who="#PoselEwaKierzkowska">Nie odpowiem też na kolejne pytanie, w czyim interesie to jest, bo chyba wszyscy wiemy. Nie będę również odpowiadała na pytanie, kto powinien to uchwalić. Nie będę powoływała się na cyfry, liczby, procenty, ponieważ i pani profesor, uzasadniając ten wniosek, i moje koleżanki z innych klubów również wspominały o tej statystyce. Powiem tylko, że większość państw demokratycznych deklaruje równość polityczną w prawach kobiet i mężczyzn. Mamy jednak świadomość, że tak naprawdę do tej równości, do faktycznego wpływu kobiet na podejmowanie najważniejszych decyzji jest jeszcze bardzo daleko. Uważa się bowiem, że minimum 30-procentowy udział kobiet we władzy pozwoli wywierać realny wpływ na podejmowanie decyzji, stąd ta dzisiejsza dyskusja.</u>
          <u xml:id="u-221.6" who="#PoselEwaKierzkowska">Wprowadzenie systemu parytetów lub kwot wyborczych jest udoskonaleniem demokracji - i o tym mówiła moja szanowna koleżanka pani posłanka Izabela Jaruga-Nowacka - umocnieniem zasady równości i proporcjonalności wyborczej. Zagwarantowanie na listach wyborczych, i wszyscy tutaj pewnie mamy nadzieję, że na czas przejściowy, określonej liczby miejsc dla kobiet to stworzenie równego prawa i możliwości rywalizacji w wyborach. Potrzebujemy tego dodatkowo instrumentu, aby uzyskać jedynie równy dostęp do procedur wyborczych, bo to i tak wyborca decyduje, na kogo odda swój głos.</u>
          <u xml:id="u-221.7" who="#PoselEwaKierzkowska">Cechą charakterystyczną polskiej polityki jest to, że wśród radnych różnych szczebli jest wiele kobiet. Ich reprezentacja jednak gwałtownie maleje na szczeblu parlamentarnym. I pewnie słyszeliśmy nieraz, że ma to ścisły związek z naszą tradycją, mentalnością kulturową polskiego społeczeństwa, ale żyjemy w XXI w., najwyższa pora, aby odejść od syndromu szklanego sufitu czy też grząskiej podłogi dla kobiet, a ruchomych schodów, i to najlepiej do góry, dla mężczyzn, bądź też windy tylko w górę dla panów.</u>
          <u xml:id="u-221.8" who="#PoselEwaKierzkowska">Przytoczę znaną pewnie wielu tu obecnym myśl Churchilla: Demokracja nie jest ustrojem idealnym, ale jest najlepszym, jaki dotychczas istnieje. Rzeczywiście nie jest to ustrój idealny. Można mnożyć przypadki, gdy demokracja zawiodła, ale ma też ona swoje niewątpliwe zalety. Podobnie jest z parytetami. To nie jest idealne rozwiązanie. Wszyscy pewnie się z tym zgodzimy. Czy wymyśliliśmy jednak coś lepszego, aby udział kobiet w polityce był większy? Na razie nie.</u>
          <u xml:id="u-221.9" who="#PoselEwaKierzkowska">Podzielę się też taką obserwacją. Nie wiem za bardzo, z czego ona wynika, ale wśród mężczyzn istnieje silna solidarność.</u>
          <u xml:id="u-221.10" who="#PoselMarekWikinski">(W PSL.)</u>
          <u xml:id="u-221.11" who="#PoselEwaKierzkowska">Ujawnia się ona w różnych sytuacjach. Patrzę na mojego kolegę. Wiele dowcipów jest na ten temat. Mężczyźni potrafią się wspierać. Dają sobie nieraz alibi w różnych sytuacjach</u>
          <u xml:id="u-221.12" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-221.13" who="#PoselEwaKierzkowska">, a wobec nas są szarmanccy i pewnie często na tym się to kończy. My na każdym kroku musimy zawsze coś udowadniać, że jesteśmy efektywne w pracy, że jesteśmy kompetentne, że jesteśmy pracowite, rzetelne, że popełniamy mniej błędów, najlepiej żebyśmy ich nie popełniały w ogóle. Zarzuca się nam brak solidarności. Mówi się o tym, że cechuje nas często niechęć i zawiść wobec siebie. Po prostu kobiety nie wspierają się. Dlatego podobno jest nam trudniej zaistnieć, zafunkcjonować, wybić się i nawet we wtorkowej dyskusji na temat roli kobiet w polityce w ferworze dyskusji też usłyszałam takie zdanie: Największym wrogiem kobiety jest druga kobieta. Kompetentne, ambitne, wykształcone, pracowite, rzetelne, wrażliwe, silne i konsekwentne panie, udowodnijmy, że to jest nieprawda. Udowodnijmy, że jesteśmy solidarne. Szanowni panowie, wy też udowodnijcie, że jesteście solidarni, tak jak mówił Ojciec Święty Jan Paweł II: Prawdziwa solidarność to jeden z drugim, a nie jeden przeciw drugiemu.</u>
          <u xml:id="u-221.14" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-221.15" who="#PoselEwaKierzkowska">Chciałabym, aby tej dyskusji dzisiaj nie było, abyśmy nie mówili o przymusowym zapisie w ustawie, która wprowadza parytety płci do ordynacji wyborczych. Chciałbym też, żebyśmy nie mówili o przemocy w rodzinie, abyśmy nie musieli się zastanawiać nad ustawą, która będzie jej zapobiegała. Chciałabym, abyśmy nie musieli się zastanawiać nad tym, skąd wziąć pieniądze na żłobki, przedszkola. Chciałabym też, żeby była wiosna. Wiosna będzie, i to niebawem, i kobiet w Sejmie też będzie więcej, też niebawem.</u>
          <u xml:id="u-221.16" who="#PoselAndrzejBiernat">(Na wiosnę kwiatki rosną.)</u>
          <u xml:id="u-221.17" who="#PoselEwaKierzkowska">Myślę, że ten przejściowy przepis</u>
          <u xml:id="u-221.18" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-221.19" who="#PoselEwaKierzkowska">, który da nam równy dostęp do procedur wyborczych, to jest coś, do czego musimy się po prostu przyzwyczaić, a mamy tu opór, w sumie nie wiem sama dlaczego. Przecież to nie jest takie straszne, wiele rzeczy stało się czasami tak trochę wbrew nam. Przepisy o ruchu drogowym - czy komuś się to podoba? Przecież to też zostało narzucone: w prawo, w lewo, stać, nie stać, tu zatrzymać się można, tu nie. Buntujemy się. Czasami przekraczamy przepisy ruchu drogowego, ale je stosujemy i szanujemy. Myślę, że ten projekt o parytecie płci w ordynacjach jest też potrzebny po to, żebyśmy się przyzwyczaili, że to jest sytuacja naturalna i normalna i jeżeli ktoś mówi o poprawności politycznej, to ja się na to zgadzam. To jest poprawne, aby kobiet w Sejmie było więcej, aby kobiet w polityce było więcej</u>
          <u xml:id="u-221.20" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-221.21" who="#PoselEwaKierzkowska">, tak jak powiedziała pani posłanka Jaruga-Nowacka, po to aby polska demokracja miała pełen wymiar.</u>
          <u xml:id="u-221.22" who="#PoselMarekWikinski">(A ludziom żyło się lepiej.)</u>
          <u xml:id="u-221.23" who="#GlosZSali">(Wszystkim.)</u>
          <u xml:id="u-221.24" who="#PoselEwaKierzkowska">Panie i Panowie Posłowie! Cieszy mnie to, że będziemy mogli pracować nad tym ważnym i potrzebnym projektem ustawy w komisji, co w imieniu mojego klubu również deklaruję. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-221.25" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">O zabranie głosu proszę pana posła Jana Filipa Libickiego, który przedstawi stanowisko koła Polska Plus.</u>
          <u xml:id="u-222.2" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#PoselJanFilipLibicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowne Przedstawicielki Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej! Mam zaszczyt w imieniu Koła Parlamentarnego Polska Plus przedstawić stanowisko naszego koła wobec zmiany ustawy Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej i Senatu Rzeczpospolitej Polskiej, ustawy Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw oraz ustawy Ordynacja wyborcza do Parlamentu Europejskiego, w związku z wprowadzeniem parytetu płci na listach wyborczych, druk nr 2713.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#PoselJanFilipLibicki">Od razu na początku powiem, że koło Polska Plus jest przeciwne zapisom tego projektu co do zasady. I teraz parę słów uzasadnienia.</u>
          <u xml:id="u-223.2" who="#PoselJanFilipLibicki">Rozpoczynamy debatę publiczną i myślę, że dobrze się stało. Dzisiaj w polskiej polityce czasem tej debaty publicznej brakuje. Dobrze zatem, że na ten temat debatujemy. Jeśli jednak taką debatę rozpoczynamy, to powinniśmy chociaż w ogólnym zarysie wiedzieć, jaki będzie jej koniec. Przedstawiciele Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej zaczynają ostrożnie i skromnie, mówią o parytecie 50% kobiet na listach kandydatów w poszczególnych wyborach, które wymieniłem. Nasuwa się jednak pytanie: Gdzie jest koniec tej dyskusji? Czy nie wchodzimy na drogę, która co prawda zapewni nam debatę, ale debatę permanentną? Czy za chwilę nie okaże się bowiem, że parytet jest potrzebny w sądownictwie, w administracji, w spółkach Skarbu Państwa, w radach nadzorczych? Mamy w Unii Europejskiej kraje, w których parytet w radach nadzorczych spółek, czyli przedsiębiorstw, obowiązuje. Pytanie: Czy w związku z tym projektem nie wkraczamy na drogę, co do której nie wiemy, dokąd nas zaprowadzi? W naszym przekonaniu na taką drogę właśnie wkraczamy.</u>
          <u xml:id="u-223.3" who="#PoselJanFilipLibicki">W przypadku drugiego argumentu pozwolę sobie odwołać się do doświadczenia osobistego. Czy, jeśli wprowadzimy parytet płci, nie pojawią się kolejne grupy, które zażądają parytetu? Mamy w Polsce gdzieś około 10% osób niepełnosprawnych. Czy w przypadku przyjęcia tej ustawy nie będzie tak, że również osoby niepełnosprawne zażądają 10% parytetu na listach wyborczych? Ja osobiście i być może również moi koledzy, członkowie klubu Platformy Obywatelskiej, jesteśmy dumni z tego, że znaleźliśmy się na listach wyborczych na skutek tego, że ktoś docenił nasze osiągnięcia</u>
          <u xml:id="u-223.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-223.5" who="#PoselJanFilipLibicki">, a nie na skutek tego, że był nałożony ustawowy parytet wyborczy, że oto osoby niepełnosprawne miałyby się znaleźć na tych listach. Myślę, że tym projektem otwieramy niestety taką dyskusję i taką możliwość.</u>
          <u xml:id="u-223.6" who="#PoselJanFilipLibicki">Trzecia kwestia. Spójrzmy prawdzie w oczy: nawet największe partie siedzące na tej sali mają kłopoty ze skompletowaniem list wyborczych. Łatwo skompletować miejsca od 1. do 4. i ostatnie, na środek listy odbywa się łapanka i niezależnie od tego, czy jest to klub Platformy Obywatelskiej, PiS-u czy PSL-u, bardzo trudno taką listę skompletować. Jeśli dodamy do tego parytet, znajdziemy się w sytuacji, w której w zasadzie życie polityczne, a nawet życie społeczne w wyborach samorządowych ulegnie istotnej komplikacji.</u>
          <u xml:id="u-223.7" who="#PoselJanFilipLibicki">I wreszcie dwa ostatnie argumenty. Pierwszy argument to wątpliwości konstytucyjne, o których mówiła pani poseł Kozłowska-Rajewicz. W związku z tym pytanie: Czy przeciwnicy parytetów, jeśli będą chcieli zorganizować się w partię polityczną, będą musieli, idąc do wyborów, również zachowywać parytet na liście wyborczej?</u>
          <u xml:id="u-223.8" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-223.9" who="#PoselJanFilipLibicki">Byłaby to sytuacja</u>
          <u xml:id="u-223.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-223.11" who="#PoselJanFilipLibicki"> dość dziwaczna, powiedziałbym: kuriozalna. I tu nasuwa się pytanie, czy nie mamy tak naprawdę do czynienia z pewnym ograniczeniem jednak poważnego prawa obywatelskiego do zrzeszania się.</u>
          <u xml:id="u-223.12" who="#PoselJanFilipLibicki">Następna wreszcie kwestia. Działamy na rzecz integracji społecznej. Tymczasem tego typu projektami wkraczamy na drogę pewnego dezintegrowania społecznego, że oto społeczeństwo nie jest postrzegane jako całość, tylko jako pewne kontyngenty czy klany poszczególnych grup społecznych lub zawodowych. W naszym przekonaniu to nie jest dobre rozwiązanie. Projekt ten ma jednak niewątpliwie jeden plus, którym jest to, że stoi za nim 150 tys. podpisów tych, którzy ten projekt poparli. To jest - powiedzmy sobie jasno - najlepszy przejaw społeczeństwa obywatelskiego, który powinniśmy uszanować. I właśnie dlatego, że szanujemy to, iż pojawiło się to w formie obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej</u>
          <u xml:id="u-223.13" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-223.14" who="#PoselJanFilipLibicki">, jako Koło Parlamentarne Polska Plus, po pierwsze, nie składamy wniosku o odrzucenie projektu, a po drugie, choć nie będzie u nas dyscypliny w tej sprawie, myślę, że większość z nas poprze wniosek o skierowanie do komisji. Aczkolwiek lojalnie uprzedzam, że po powrocie tego wniosku z komisji zagłosujemy przeciw temu projektowi. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-223.15" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Stanowisko koła SDPL przedstawi pani poseł Zdzisława Janowska.</u>
          <u xml:id="u-224.2" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#PoselZdzislawaJanowska">Panie Marszałku! Szanowne Koleżanki z Kongresu Kobiet!</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-225.2" who="#PoselZdzislawaJanowska"> Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Cieszę się, że wystąpił tutaj przede mną kolega, ponieważ muszę kontrargumentować. Zabieram głos w imieniu koła SDPL, partii SDPL, która absolutnie opowiada się za równością i na swoich listach wyborczych dotrzymuje parytetu. Nie sięga on 50%, ale sięga 30%, natomiast na listach do europarlamentu, akurat w moim mieście, w Łodzi, było 50 do 50.</u>
          <u xml:id="u-225.3" who="#PoselZdzislawaJanowska">Pragnę powiedzieć, że kolega... Dobrze, że projekt trafi do komisji i będzie poddany dyskusji, w trakcie której - jestem co do tego pewna - przekonamy kolegę, ponieważ przedstawiał argumenty, które dają się zbić. Przeczył pan przecież art. 32 konstytucji, który mówi o tym, że wszyscy...</u>
          <u xml:id="u-225.4" who="#PoselMarekWikinski">(Ile mandatów?)</u>
          <u xml:id="u-225.5" who="#PoselZdzislawaJanowska">...są równi wobec prawa i nie powinni być dyskryminowani w żadnej sferze życia, jak również art. 33, który mówi wyraźnie o tym, że kobieta i mężczyzna w Polsce mają równe prawa w życiu politycznym, społecznym i gospodarczym. Pragnę zauważyć, że niewiele jest osób obecnych tutaj na sali - choć zapewne wśród posłów i senatorów parlamentu znajdą się takie osoby - które pamiętają czasy, kiedy uchwalaliśmy konstytucję. To jest nasz zapis, to jest nasz artykuł; dzięki temu właściwie może być ciąg dalszy.</u>
          <u xml:id="u-225.6" who="#PoselZdzislawaJanowska">Przedstawię argumenty przemawiające za parytetem, wszystkie plusy tego przedsięwzięcia. Lata naszej wielkiej walki, dyskusji to lata 90. i rok 2000. To, czego dokonał Kongres Kobiet Polskich, jest czymś niebywałym. Jest to zarazem uwieńczenie czegoś, o czym mówiliśmy przez długie lata, będąc w parlamencie. Kłaniam się tutaj moim koleżankom z Parlamentarnej Grupy Kobiet, które walczyły cały czas, przez kilkanaście lat, składając raz po raz projekty ustawy o równym statusie kobiet i mężczyzn. Przypomnę, że w 2005 r. ustawa spełniająca najwyższy standard europejski, poparta opiniami europejskimi, nie spotkała się niestety z aprobatą Izby. Patrzę dzisiaj na środek sali, ale to nie wy, panie z Platformy, siedzące dzisiaj i opowiadające się za parytetem w większości, lecz głosami kolegów i koleżanek tej formacji, poparta nawet głosami PSL-u, nawet głosami Samoobrony...</u>
          <u xml:id="u-225.7" who="#PoselAgnieszkaKozlowskaRajewicz">(A czemu nawet?)</u>
          <u xml:id="u-225.8" who="#PoselZdzislawaJanowska">Wówczas, w 2005 r., to był wielki ewenement. Natomiast ustawa przepadła. Oby się tak nie stało. Dzisiaj jest to wprost nieprawdopodobne i niemożliwe.</u>
          <u xml:id="u-225.9" who="#PoselZdzislawaJanowska">Dlaczego jest to tak istotne i ważne, dlaczego kobiety? Nie chcę powielać argumentów, toteż powiem krótko: wiedza, doświadczenie, kompetencje, walory osobowościowe. Z badań Centrum Badania Opinii Publicznej wynika, że polityk nie jest dobrze postrzegany, polityk w 80% płci innej niestety. Dlaczego uważa się, że polityk załatwia swoje interesy osobiste, dlaczego nie utożsamia się go z interesami regionu, kraju, miejsca, z którego się wywodzi? Kiedy pytamy o kobietę polityka, wygląda to trochę lepiej, ponieważ nasza grupa społeczna nie ima się, nie podejmuje się niegodnej działalności, nie podejmuje działań, które nie cieszą polskiego społeczeństwa. Dlaczego musimy to czynić? Dlatego, że rzeczywiście jesteśmy niedoreprezentowane nie tylko w Polsce, ale również w Unii Europejskiej. To jest walka, która trwa od kilkudziesięciu lat, choćby w Szwecji. Ładnie zostało powiedziane, że jest to deficyt demokratyczny, nie ma kobiet. Dlaczego tak długo trwa ta walka? Dlatego że tak długo trzeba przełamywać stereotypy. One mimo wszystko w dalszym ciągu funkcjonują i są utrwalane czy uzewnętrzniane przez uznawane wartości kulturowe w naszym społeczeństwie, przez media, a także przez religię. Chciałabym powiedzieć, że kraje protestanckie uporały się z tym wcześniej. Mam na myśli nasze koleżanki ze Skandynawii, ze Szwecji. Jest pewien aspekt, który wiąże się również z religią.</u>
          <u xml:id="u-225.10" who="#PoselZdzislawaJanowska">Czy jest możliwe wreszcie wprowadzenie parytetu? Jest absolutnie możliwe, bo upoważnia nas do tego konstytucja, upoważniają nas do tego określone artykuły, upoważnia nas czas, w jakim się znaleźliśmy.</u>
          <u xml:id="u-225.11" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-225.12" who="#PoselZdzislawaJanowska">Jakie mogą być przeszkody? W tym miejscu apeluję do szefów partii politycznych. Kobiety nie są niczemu winne. Tak jak powiedziałam, kobiety są świetne</u>
          <u xml:id="u-225.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-225.14" who="#PoselZdzislawaJanowska">, ale o wejściu do partii politycznej decydują szefowie partii politycznej. Ja nie znam partii politycznej, gdzie prym wiodą kobiety.</u>
          <u xml:id="u-225.15" who="#PoselAndrzejBiernat">(W Łodzi jest szefowa.)</u>
          <u xml:id="u-225.16" who="#PoselZdzislawaJanowska">Tego niestety nam brakuje.</u>
          <u xml:id="u-225.17" who="#PoselZdzislawaJanowska">Znawcy problemu mówią też tak: wyborcy nie mają pojęcia, co dzieje się wtedy, kiedy układa się listy wyborcze. Oni chcą głosować. Znawcy problemu nazywają sprawy związane z wyborami, rolą partii politycznej i miejscem partii politycznej, że to jest tajemniczy ogród nominacji. Proszę sobie przypomnieć, co dzieje się w tygodniach czy miesiącach przed wyborami, jak wszyscy się układają, jak każdy walczy o to pierwsze, drugie, a może i ostatnie miejsce. Gdzie wtedy są kobiety? Jak one potrafią dotrzeć do swoich szefów i rzeczywiście ich przekonać? Jest to bardzo trudne, jest to prawie że nieosiągalne. A więc w tym zakresie powiedziałabym, że patrząc na ostatnie wyniki wyborów - apeluję do partii politycznej...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Pani poseł, proszę zmierzać do konkluzji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#PoselZdzislawaJanowska">Panie marszałku, jeszcze ostatnie zdanie.</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#PoselZdzislawaJanowska">Chcę państwa przekonać, bo przecież chodzi nam o to, żeby na listach i były kobiety, i byli mężczyźni. Wybory 2007 r. Do Sejmu startowało 6187 osób, w tym 1428 kobiet, tj. 23,08%. Proszę zobaczyć: 23,08%, a mandaty zdobyło 20% kobiet. A więc gdyby na tych listach znalazło się więcej kobiet, to przecież w tym Sejmie byłoby nas dużo więcej.</u>
          <u xml:id="u-227.2" who="#PoselKrystynaSkowronska">(To wyborcy zdecydowali.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">I tym optymistycznym...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#PoselZdzislawaJanowska">W Senacie to samo. A więc kobiety mają szansę przebrnięcia wtedy, kiedy rzeczywiście na tej liście będzie więcej kobiet. Takie są ostatnie wyniki wyborów.</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#PoselZdzislawaJanowska">Koło SDPL popiera projekt ustawy.</u>
          <u xml:id="u-229.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">O zabranie głosu proszę pana posła Jana Widackiego w imieniu Demokratycznego Koła Poselskiego Stronnictwa Demokratycznego.</u>
          <u xml:id="u-230.2" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Proszę bardzo, panie profesorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#PoselJanWidacki">Panie Marszałku! Pani Profesor! Wysoka Izbo! Posłowie Demokratycznego Koła Poselskiego opowiadają się za większym niż dotąd udziałem kobiet w życiu publicznym. Ten większy udział kobiet w życiu publicznym, w szczególności w polityce, jest pożądany z wielu względów. Przede wszystkim z uwagi na zasadę reprezentatywności, tak ważną w demokracji. Kobiety, które stanowią ponad 50% populacji, w ciałach przedstawicielskich stanowią procent nieporównanie niższy. Żywimy też nadzieję, że większy udział kobiet w polityce nieco złagodzi obyczaje w tej dziczejącej polskiej polityce.</u>
          <u xml:id="u-231.1" who="#PoselJanWidacki">Ten stosunkowo niewielki udział kobiet w życiu publicznym w Polsce ma jednak swoje dające się rozpoznać przyczyny. Jedną z tych przyczyn jest niewątpliwie tradycyjny podział ról społecznych w polskiej rodzinie, a w konsekwencji także w społeczeństwie. Inną przyczyną są warunki socjalne, które utrudniają kobiecie działalność publiczną, niejednokrotnie zmuszając ją do pozostawania w tej tradycyjnej roli. Brak wystarczającej liczby żłobków, przedszkoli zmusza kobiety do pozostawania w domu i opieki nad dziećmi. Utrwala to przy okazji ten tradycyjny podział ról.</u>
          <u xml:id="u-231.2" who="#PoselJanWidacki">Zadaniem państwa jest dążenie do tego, aby usunąć te realne przeszkody, które utrudniają kobietom dostęp do życia publicznego. Parytet na listach wyborczych tego problemu oczywiście nie załatwia, bo nie usuwa żadnej z tych przyczyn, które utrudniają kobietom dostęp do polityki. Przeszkód nie usuwa, ale zwraca uwagę na istotny problem, prowokuje bardzo potrzebną dyskusję, dyskusję o konieczności zwiększenia udziału kobiet w życiu publicznym. Dlatego też, szanując głos obywatelski, mając na uwadze konieczność prowadzenia dyskusji o większej roli kobiet w życiu publicznym, jesteśmy za skierowaniem tego projektu do dalszych prac sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-231.3" who="#PoselJanWidacki">I na koniec jedna uwaga adresowana do tych, którzy twierdzą, że projekt narusza konstytucyjną zasadę równości. Otóż nie, jeśli przyjąć, że z uwagi na uwarunkowania społeczno-kulturowe kobiety mają utrudniony dostęp do działalności publicznej, to stworzenie parytetu nie daje im żadnego przywileju, ale niweluje tę nierówność, czyli czyni zadość właśnie zasadzie równości. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-231.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">To były wystąpienia w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-232.2" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Do zadania pytań zgłosiło się 58 osób.</u>
          <u xml:id="u-232.3" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-232.4" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">To jest informacja dla wnioskodawców, żeby teraz zwrócili uwagę na to, co będzie się działo, bo pluralizm będzie dużo większy niż dotychczas.</u>
          <u xml:id="u-232.5" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Czy ktoś jeszcze chciałby się zapisać do głosu?</u>
          <u xml:id="u-232.6" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-232.7" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Ustalam czas na zadanie pytania na 1,5 minuty.</u>
          <u xml:id="u-232.8" who="#PoselKrystynaSkowronska">(Chciałabym się jeszcze zapisać.)</u>
          <u xml:id="u-232.9" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Jeszcze pani chciała się zapisać? Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-232.10" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-232.11" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski"> Pani Krystyna Skowrońska została dopisana.</u>
          <u xml:id="u-232.12" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">1,5 minuty na zadanie pytania.</u>
          <u xml:id="u-232.13" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Pierwsza pani Anna Sobecka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-232.14" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#PoselAnnaSobecka">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#PoselAnnaSobecka">Panie Marszałku! Pani Profesor! Mam pytanie, czy wnioskodawcy biorą pod uwagę fakt, że administracyjne narzucenie liczby kobiet na listach jest de facto deprecjonowaniem roli kobiety w społeczeństwie, gdyż wskazuje to, że bez umocowania prawnego kobiety nie są w stanie w większej liczbie wywalczyć sobie prawa do reprezentacji politycznej. Czy nie sądzą państwo posłowie, że system parytetów bardzo szybko doprowadzi do sytuacji, w której promowane będą osoby nie tyle wybitne, ile statystycznie przydatne w procentowym reprezentowaniu określonej płci? Pozostaje to w sprzeczności z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, zgodnie z którą kobiety i mężczyźni powinni mieć równe prawa, a nie identyczną liczbę krzeseł.</u>
          <u xml:id="u-233.2" who="#PoselAnnaSobecka">Poza tym nie wiem, czy państwo wiedzą, ale jak wskazują badania, większość kobiet chce się realizować jako żony i matki, a dopiero w następnej kolejności łączyć macierzyństwo z osobistą realizacją w przestrzeni społecznej.</u>
          <u xml:id="u-233.3" who="#PoselAnnaSobecka">Amerykańska historyk pani Elizabeth Fox, wyspecjalizowana w tematyce kobiecej, w swoich pracach podkreślała</u>
          <u xml:id="u-233.4" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-233.5" who="#PoselAnnaSobecka">, że dzisiejsza batalia toczy się zatem między dziećmi a pracą i że to nie kobiety, ale dzieci są największymi poszkodowanymi. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-233.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Głos zabierze pani poseł Krystyna Grabicka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Proszę uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#PoselKrystynaGrabicka">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#PoselKrystynaGrabicka">Panie Marszałku! Pani Minister! Pani Profesor! Czy wnioskodawcy nie dostrzegają, że ten projekt ustawy wprowadza przymus, nakaz, obowiązek umieszczania kobiet na listach wyborczych w określonej liczbie, gdy tymczasem art. 33 konstytucji daje wyłącznie uprawnienia. Jeśli uchwalimy taki przymus, to będzie to niezgodne z konstytucją.</u>
          <u xml:id="u-235.2" who="#PoselKrystynaGrabicka">Drugie pytanie. Z informacji medialnych wynika, że w populacji ludności znajduje się ok. 10% kochających inaczej, czyli osób o odmiennej orientacji seksualnej. Czy i kiedy zażądacie państwo 5% dla kobiet kochających inaczej na tych listach?</u>
          <u xml:id="u-235.3" who="#PoselKrystynaGrabicka">Następne. Projekt ustawy mówi: liczba kobiet na listach nie może być mniejsza niż liczba mężczyzn. A co z okręgami, gdzie liczba miejsc jest nieparzysta: 9 lub 15? Mandaty dzielimy na pół czy dajemy mniej mężczyzn? Uprzedzam, że drugie rozwiązanie również jest niezgodne z konstytucją.</u>
          <u xml:id="u-235.4" who="#PoselKrystynaGrabicka">Dlaczego zasady tzw. parytetów nie są stosowane do wyborów na prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, do Senatu i w miejscowościach do 20 tys., a także wyborów na prezydentów, burmistrzów i wójtów? To też jest nierówność z punktu widzenia konstytucji. Czy nie dostrzegacie państwo, że okrywacie się śmiesznością, że jest to nowy rodzaj seksmisji, tym razem w wykonaniu Obywatelskiego Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej? A tak na marginesie dodam, zostałam wybrana na posła, a startowałam z pozycji nr 6 na liście. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-235.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-236.1" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">O zabranie głosu proszę panią poseł Annę Paluch, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#PoselAnnaPaluch">Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#PoselAnnaPaluch">Chciałabym zadać pytanie wnioskodawcom: Czy naprawdę państwo uważacie, że parytety są lekarstwem na niski udział kobiet w naszym życiu społecznym i obywatelskim? Czy nie sądzicie państwo, że powody, dla których osoba, kobieta lub mężczyzna, znajdzie się na listach wyborczych do Sejmu, Senatu, do rad gmin, rad powiatów, sejmików województw czy chociażby do Parlamentu Europejskiego, powinny stanowić kompetencje, wiedza, zaangażowanie w życie społeczne, działalność w organizacjach pozarządowych, doświadczenie, umiejętności czy chociażby cechy osobowości: zdecydowanie odwaga, umiejętność przekonywania do własnego punktu widzenia, własnych racji i przekonań? Czy nie uważacie państwo, że najistotniejszą barierę dla kobiet pragnących uczestniczyć w życiu publicznym stanowi brak żłobków i przedszkoli, mała liczba przyjaznych dla kobiet form zatrudnienia, takich jak chociażby telepraca czy możliwość pracy w elastycznym czasie pracy, że dla kobiet stworzono za mało takich udogodnień, które umożliwiłyby im godzenie tych dwóch ról: rodzinnej i społecznej? Czy ta dyskusja, która dzisiaj ma miejsce w tej Izbie, nie jest aby dyskusją zastępczą? Bowiem dopóki będzie tak, że rodzice zapisują do przedszkola dziecko, które dopiero ma przyjść na świat, to kobiety rzeczywiście nie będą w stanie uczestniczyć w życiu publicznym. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">O zabranie głosu proszę pana posła Tadeusza Woźniaka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#PoselTadeuszWozniak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Czcigodne panie w ławach poselskich, na galerii i w całej Polsce, mówię jako mężczyzna, który często całuje panie</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-239.2" who="#PoselTadeuszWozniak"> po dłoniach, który wręcza paniom kwiaty, który przyklęknął, prosząc swoją żonę, aby zechciała nią zostać. Darzę panie ogromnym szacunkiem, ale muszę przyznać, że tak jak pani posłanka Grabicka w pewnym momencie poczułem, jakbym znalazł się na planie ˝Seksmisji˝, więc ze względu na poprawność polityczną pragnę z całą stanowczością stwierdzić, że Kopernik była kobietą.</u>
          <u xml:id="u-239.3" who="#PoselElzbietaStrekerDembinska">(I Maria Curie.)</u>
          <u xml:id="u-239.4" who="#PoselTadeuszWozniak">Natomiast poważnie podchodząc do problemu, chciałbym zapytać, dlaczego przedstawicielka wnioskodawców pani Małgorzata Fuszara nie powiedziała nam całej prawdy o projekcie, który został skierowany do Sejmu. Dziwię się również, że tych niuansów w swoim wystąpieniu nie zauważyła pani posłanka Kozłowska-Rajewicz. Panie ciągle mówicie o ustawie i parytecie 50 na 50, co jest kompletną nieprawdą. Jest to absolutna nieprawda. Jeśli pani poseł nadal nie zauważa tego niuansu i życzy sobie, to zacytuję. Według poprawki - proszę słuchać - liczba kobiet na liście okręgowej nie może być mniejsza niż liczba mężczyzn. Mówiąc inaczej, mężczyzn na liście może być maksymalnie 50%, a kobiet - minimalnie 50%.</u>
          <u xml:id="u-239.5" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-239.6" who="#PoselTadeuszWozniak">Kobiet może być nawet 100%.</u>
          <u xml:id="u-239.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-239.8" who="#PoselTadeuszWozniak"> Również zastanawiam się, co będzie się działo na listach okręgowych w sytuacji, kiedy liczba pozycji będzie nieparzysta. Wówczas na liście musi być więcej kobiet niż mężczyzn. Nie mydlmy zatem nikomu oczu, nie mówmy o ustawie i parytecie 50 na 50. Powiedzmy wyraźnie, że ta ustawa jest niezgodna z konstytucją, ponieważ w ewidentny w sposób narusza art. 33 ust. 2. Dziękuję bardzo. </u>
          <u xml:id="u-239.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Głos zabierze pan poseł Artur Górski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#PoselArturGorski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pomysł czy też projekt dotyczący parytetu 50 na 50 narodził się i został ogłoszony podczas kongresu kobiet, w czerwcu 2009 r. Po tym kongresie został opublikowany list otwarty podpisany przez wybitne kobiety świata nauki, kultury, mediów, w tym pracownice naukowe Uniwersytetu Warszawskiego i Polskiej Akademii Nauk. Zacytuję kilka fragmentów, zanim zadam pytanie: Mamy zasadnicze wątpliwości, czy równe prawa kobiet i mężczyzn powinny być rozumiane aż tak dosłownie, czyli jako obowiązkowy udział po 50% obecności przedstawicieli obu płci we wszystkich ważniejszych ciałach społecznych, politycznych, naukowych. Nasze równe prawa w życiu politycznym, społecznym i gospodarczym oznaczają zarówno prawo do uczestnictwa, jak i do uchylenia się od obecności w różnych rolach społeczno-zawodowych. ˝Równo˝ nie powinno oznaczać przymusowej aktywności. Owa formalna równość nie może także zakłócać merytorycznych źródeł awansu, zachowania związku między jakością pracy a dochodami, pozycją zawodową, czy obecnością w przedstawicielskich gremiach, czyli też w Sejmie. Zdecydowanie sprzeciwiamy się wprowadzeniu parytetów dotyczących 50-procentowego udziału kobiet w parlamencie, rządzie, nauce. Takie rozwiązanie, zamiast promować kobiety, sugeruje, że nie są one na tyle zdolne i przedsiębiorcze, aby samodzielnie, bez dodatkowego wsparcia osiągnąć sukces. Parytety nie gwarantują, że w szacownych gronach zasiądą najlepiej przygotowane kobiety. Ten system bardzo szybko doprowadzi do sytuacji, w której promowane będą osoby nie tyle wybitne, ile statystycznie przydatne w procentowym reprezentowaniu określonej płci.</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-241.2" who="#PoselArturGorski"> Ostatni cytat: Ani nurt feministyczny, ani żaden inny nie jest jedynym głosem kobiet polskich i nie powinien rościć sobie praw do wypowiadania się w ich imieniu.</u>
          <u xml:id="u-241.3" who="#PoselArturGorski">Mam pytanie do Obywatelskiego Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej ˝Czas na kobiety˝: Czy ten list jest paniom znany? Dlaczego panie nie wzięły pod uwagę głosu wybitnych kobiet reprezentujących świat nauki, kultury i mediów? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-241.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Głos zabierze pani poseł Ewa Malik, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#PoselEwaMalik">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Chcę zabrać głos w tej debacie, ponieważ moje osobiste doświadczenia też mogą okazać się tutaj ważne. Proszę państwa, w praktyce jest tak, że szef regionu bądź centrala partii bardzo często, aby podnieść atrakcyjność list, same zapraszają na nie panie, które są bardzo aktywne w zakresie działalności publicznej czy też społecznej. Jestem przeciwna parytetom także z uwagi na to, że w polityce ważna jest przede wszystkim skuteczność w odniesieniu do realizacji programu, z którym partia rusza do wyborów. Jeżeli weźmie się pod uwagę choćby to, nie jest wcale istotne, ile kobiet znajduje się na liście. Nie powinno być tak, że w sposób zupełnie nienaturalny, tylko po to, aby zrealizować ten parytet, wystawia się kobiety, które są kompletnie nieprzygotowane do pracy w polityce. Inicjatywa, czyli to, iż panie rzeczywiście chcą poświęcić się tak trudnej dziedzinie zawodowej, musi w naturalny sposób wyjść od nich samych.</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#PoselEwaMalik">Wydaje mi się, że wielkim błędem byłoby umieszczanie na listach osób, które nie mają zupełnie żadnego merytorycznego przygotowania do tej pracy ani żadnych talentów w tej dziedzinie. Byłoby to zupełnie niepotrzebne i moim zdaniem także szkodliwe. W Polsce coraz więcej kobiet angażuje się społecznie i politycznie, a znajduje to odzwierciedlenie w składach różnych ważnych instytucji i organów władzy.</u>
          <u xml:id="u-243.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-243.3" who="#PoselEwaMalik"> Moim zdaniem nie należy przyspieszać tego procesu. Czy nie uważacie państwo, że może się okazać, że ponieważ jednak go przyspieszamy, podchodząc do tego problemu w taki sposób, w niedalekiej przyszłości będziemy musieli tworzyć parytety z myślą o mężczyznach? Lepiej byłoby, ażeby ten proces przebiegał w zupełnie naturalny sposób. Z własnej praktyki wiem, że kobiety szukające dostępu....</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#PoselEwaMalik">...do tej formy aktywności - już kończę - jaką jest polityka, prędzej czy później go znajdują. Naprawdę...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Naprawdę bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#PoselEwaMalik">...kobiecie aktywnej nic nie przeszkodzi w tym, aby prędzej czy później trafiła do parlamentu czy też do jakiejkolwiek innej instytucji życia publicznego. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-247.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-248.1" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Głos zabierze pan poseł Piotr Stanke, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-248.2" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#PoselPiotrStanke">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Problem z parytetami jest taki, że wbrew temu, o czym mówią ich zwolennicy, łamią one zasady równości. Są przejawem myślenia, że cel uświęca środki, o czym można się przekonać, czytając chociażby uzasadnienie projektu ustawy, w którym napisano, że byłoby oczywiście lepiej, gdyby realizacja zasady równości nie wymagała regulacji ustawowej. Dochodzimy zatem do momentu, w którym chcemy przyzwolić na wprowadzenie parytetów de facto łamiących zasadę równości jednostki, którą pragniemy zastąpić zasadą równości grupowej, w tym konkretnym przypadku - równości płci. Taka sytuacja jest niedopuszczalna i w pewnym sensie obraża same kobiety.</u>
          <u xml:id="u-249.1" who="#PoselPiotrStanke">Moje pytanie dotyczy tego, jaki ma sens wprowadzenie tej ustawy, skoro obecnie obowiązujący porządek prawny, w tym konstytucyjny, w pełni zabezpiecza sposób reprezentacji w organach władzy publicznej wszystkich grup społecznych. Nie ma wszakże żadnych przeszkód, aby kobiety stanowiły na listach wyborczych nawet 100%. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-249.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">O zabranie głosu proszę panią poseł Joannę Muchę, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-250.1" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Proszę uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#PoselJoannaMucha">Panie Marszałku! Pani Profesor! Panie Przedstawicielki! Panowie Przedstawiciele Wnioskodawców! Wysoka Izbo! Może na wstępie powiem, że zostałam wybrana z listy Platformy Obywatelskiej z pozycji parytetu i wcale nie czuję się tym parytetem obrażona. Wręcz przeciwnie, jestem bardzo zadowolona z tego powodu.</u>
          <u xml:id="u-251.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-251.2" who="#PoselJoannaMucha">Szanowni Państwo! Parytet zastosowany w odniesieniu do list wyborczych nie jest oczywiście żadnym instrumentem, który miałby zastąpić zmiany kulturowe, jakie następują we wszystkich społeczeństwach europejskich. To jest druga strona - tak rozumiem instrument parytetu - tej samej monety. Z jednej strony powinniśmy dążyć do tego, żeby kobiety mogły w większym stopniu uczestniczyć w życiu publicznym poprzez uwolnienie ich czasu na tego typu działalność, a z drugiej strony powinniśmy odblokować wejście do działalności publicznej. W taki sposób rozumiem parytet czy wszelkiego rodzaju mechanizmy, które są proponowane przez Kongres Kobiet.</u>
          <u xml:id="u-251.3" who="#PoselJoannaMucha">Wypowiadałam się już wiele razy, popierając parytet, a więc moje zdanie w tej sprawie nie jest chyba nieznane. Oczywiście byłoby najlepiej, gdyby nie trzeba było zapisywać parytetu w ustawie, gdyby to była rzecz naturalna. Cały czas mówię, że nie trzeba tworzyć ustawy, żeby prosto chodzić. Moje pytanie kierowane do pani profesor jest następujące: Czy nie byłoby warto rozważyć, jako że ten proces jest trudny, bo przejście od 20% do 50% może być trudne</u>
          <u xml:id="u-251.4" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-251.5" who="#PoselJoannaMucha">, rozłożenia tego procesu w taki sposób, żeby w najbliższych wyborach zastosować próg 30%, w kolejnych wyborach, po czterech latach - 40% i potem, po kolejnych czterech latach, dojść do udziału 50-procentowego? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-251.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Głos zabierze pani poseł Grażyna Ciemniak, SDPL.</u>
          <u xml:id="u-252.1" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#PoselGrazynaCiemniak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Szanowni Przedstawiciele Inicjatywy Ustawodawczej! Powiem najpierw tak: ani kobieta, ani mężczyzna sami nie trafią do parlamentu, muszą przede wszystkim być wybrani przez wyborców, ale naszym obowiązkiem, tworzących prawo, jest stworzyć taką szansę. Dotychczasowe uregulowania prawne w Polsce, deklaracje, zobowiązania dotyczące większego udziału kobiet w życiu politycznym nie przynoszą efektów, dlatego istnieje potrzeba zmiany prawa wyborczego w taki sposób, aby na listach wyborczych było nie mniej kobiet niż mężczyzn. To stworzy szansę większego udziału kobiet w organach władzy publicznej, a wyborcy zdecydują, kogo wybiorą, zgodnie z kompetencjami, umiejętnościami i chęciami uczestnictwa we władzy publicznej.</u>
          <u xml:id="u-253.1" who="#PoselGrazynaCiemniak">Warto podkreślić, że z art. 23 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej wynika, iż zasada równości płci nie stanowi przeszkody w utrzymywaniu lub podejmowaniu środków zapewniających określone korzyści dla płci niedostatecznie reprezentowanej. I właśnie w tym mieści się sprawa parytetu. W związku z tym chciałabym zadać pani minister pytanie: Jakie jest stanowisko rządu w sprawie obywatelskiego projektu ustawy i jakie działania podjął rząd, aby stworzyć lepsze warunki do udziału kobiet w życiu publicznym i wyeliminować przyczyny ograniczonego udziału kobiet w organach władzy publicznej? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-253.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Głos zabierze pani poseł Jadwiga Wiśniewska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-254.1" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#PoselJadwigaWisniewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-255.1" who="#PoselJadwigaWisniewska">Panie Marszałku! Pani Profesor! Wysoka Izbo! Chciałabym zadać sobie i państwu pytanie, czy parytety cokolwiek zmienią. Czy zmienią politykę prorodzinną, czy będzie więcej miejsc w przedszkolach, w żłobkach? Proszę zwrócić uwagę, że ministrem edukacji jest kobieta, pani Katarzyna Hall. Na czym się skupia? Między innymi na tym, aby wydawać pieniądze publiczne na propagowanie edukacji przedszkolnej, gdy tymczasem rodzice ustawiają się w kolejkach do przedszkoli, ponieważ jest problem z miejscami w przedszkolach. Ministrem polityki społecznej jest kobieta, proszę pań. I co mamy? Projekt o zapewnieniu opieki dziecku do lat pięciu, przygotowany przez Prawo i Sprawiedliwość, od ponad 2 lat jest w zamrażarce, jako że blokuje go pan marszałek Komorowski, ale przecież pani minister Fedak też mogła złożyć do laski marszałkowskiej bardzo podobny projekt.</u>
          <u xml:id="u-255.2" who="#PoselJadwigaWisniewska">Cieszę się, ponieważ dzisiaj na sali mamy niewielką nadreprezentację kobiet. Dlaczego tutaj nie zabierają głosu mężczyźni? Czy to jest rzeczywiście tak, że to mężczyźni kreują politykę, a kobiety, tak jak wymienione panie minister, tak naprawdę mają niewiele do powiedzenia? Cieszę się z tej debaty i z tej dyskusji. Myślę, że ona jest potrzebna i że jest oczekiwana. Zjawisko szklanego sufitu dla nas, kobiet, jest zrozumiałe i czytelne. Często widzimy, jak nasi koledzy ironicznie uśmiechają się</u>
          <u xml:id="u-255.3" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-255.4" who="#PoselJadwigaWisniewska">, słysząc, że my ten problem poruszamy, że my o tym mówimy. Cieszę się, że wszystkie kluby powiedziały, że chcą, aby ten projekt obywatelski został skierowany do prac w komisji. Jednocześnie wyrażam ubolewanie, że przy poprzednio omawianym projekcie obywatelskim dotyczącym Święta Trzech Króli niestety wiele klubów nie miało tej odwagi, żeby uszanować głos obywateli. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-255.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Pani poseł Elżbieta Jakubiak - ale nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-256.1" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Pan poseł Zbysław Owczarski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-256.2" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#PoselZbyslawOwczarski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowne Panie! Szanowni Panowie! Przedłożony projekt ustawy zakłada, że liczba kobiet na liście wyborczej nie może być mniejsza niż liczba mężczyzn. A więc możemy założyć matematycznie, że lista, na której będzie umieszczone 100% kobiet, będzie zgodna z obecnie obowiązującą ordynacją, jak również z ordynacją po ewentualnej zmianie. Natomiast lista, na której umieszczonych będzie na przykład 51% mężczyzn, nie zostanie w przyszłości zarejestrowana z powodów formalnych.</u>
          <u xml:id="u-257.1" who="#PoselZbyslawOwczarski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Oprócz partii politycznych w wyborach samorządowych wszystkich szczebli uczestniczą także komitety wyborcze wyborców, które powstają oddolnie w wyniku zwykłej inicjatywy obywatelskiej, czyli grupy ludzi, którzy zrzeszają się dobrowolnie, chcąc mieć bezpośredni wpływ na funkcjonowanie swojego samorządu. Jeśli w tej inicjatywie obywatelskiej przeważać będą mężczyźni i znajdzie to odzwierciedlenie na listach wyborczych, to będzie to niezgodne z prawem, ale czy taka ordynacja będzie zgodna ze zdrowym rozsądkiem?</u>
          <u xml:id="u-257.2" who="#PoselZbyslawOwczarski">Ten projekt ustawy ma przede wszystkim charakter polityczny. Myślę, że dużo istotniejsze dla większości kobiet będzie zwiększenie liczby żłobków, przedszkoli, także ośrodków różnego typu, które wsparłyby matki, a także ojców wychowujących niepełnosprawne dzieci, tak aby mogli oni w przyszłości uczestniczyć w życiu zawodowym, społecznym, a jeśli będą chcieli, także brać udział w działalności politycznej. Taki projekt ustawy, jak już wspomniano, został skierowany przez posłów Prawa i Sprawiedliwości do Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-257.3" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-257.4" who="#PoselZbyslawOwczarski">Proponuję porozumieć się w tej kwestii ponad podziałami politycznymi, tak aby w konsekwencji - już kończę, panie marszałku - znieść faktyczne, a nie iluzoryczne, bariery utrudniające, także kobietom, pełny udział w działalności publicznej. Dziękuję państwu za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-257.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-258.1" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Pan poseł Leszek Deptuła, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
          <u xml:id="u-258.2" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#PoselLeszekDeptula">Panie Marszałku! Pani Minister! Pani Profesor! Szanowne Koleżanki i Koledzy Posłowie! Jestem oczywiście za parytetem, żeby już nie było takiej jałowej dyskusji</u>
          <u xml:id="u-259.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-259.2" who="#PoselLeszekDeptula">, ale...</u>
          <u xml:id="u-259.3" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-259.4" who="#PoselLeszekDeptula">Miałem nie zabierać głosu w tej dyskusji, ale 3 dni temu byłem na spotkaniu z nauczycielkami w Związku Nauczycielstwa Polskiego, które zobligowały mnie, żebym poruszył ten temat. Jeżeli mówimy o parytecie wyborczym dla kobiet, to szybko pracujcie nad parytetami w nauczycielstwie. My chcemy, żeby mężczyźni uczyli nasze dzieci, bo obecnie jest proporcja 1 do 10.</u>
          <u xml:id="u-259.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-259.6" who="#GlosZSali">(To prawda.)</u>
          <u xml:id="u-259.7" who="#PoselLeszekDeptula">W związku z tym, szanowne panie, myślę - oczywiście sam kształtowałem kiedyś listy wyborcze i wiem doskonale, jaki jest problem, żeby w wielu przypadkach spełnić wymóg co do tego, żeby kobiety znalazły się na tych listach; nie mówię o pani posłance Skowrońskiej, bo my, posłowie, nawet za nią zdążyć nie możemy, tak bardzo jest aktywna i świetnie sobie radzi - że tak naprawdę to nie jest kwestia sztywnych zapisów prawa. Znając nasze męskie, że tak powiem, inklinacje do tego, żeby panie były do ozdoby, stwierdzam, że ten parytet jest nam potrzebny. Czy jednak 50 do 50, to bym się bardzo, bardzo zastanawiał. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Głos zabierze pan poseł Marek Polak, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-260.1" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#PoselMarekPolak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-261.1" who="#PoselMarekPolak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na wstępie chciałbym powiedzieć, że stanowczo opowiadam się za jak największym, ale oczywiście dobrowolnym udziałem kobiet w życiu publicznym, ale nie będę mówił o tym, tylko skupię się na kwestiach merytorycznych, jak mówił pan poseł Woźniak.</u>
          <u xml:id="u-261.2" who="#PoselMarekPolak">Otóż uzasadnienie do omawianego projektu rozpoczyna się następującym zdaniem, pozwolę sobie zacytować: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej w art. 33 ustanawia zasadę równości kobiet i mężczyzn we wszystkich dziedzinach życia, a także prawo kobiet do równego z mężczyznami zajmowania stanowisk, pełnienia funkcji oraz uzyskiwania godności publicznych. Tymczasem jeden z przepisów proponowanych w projekcie brzmi następująco, również cytuję: liczba kobiet na liście okręgowej nie może być mniejsza niż liczba mężczyzn. Użycie wyrazów ˝nie może być mniejsza˝ oznacza wyraźnie, że liczba kobiet nie może być mniejsza od liczby mężczyzn, ale też nie może być większa.</u>
          <u xml:id="u-261.3" who="#PoselMarekPolak">Mam proste pytanie do przedstawiciela wnioskodawców. Jak to się ma do przywołanego wcześniej zapisu ustawy zasadniczej o równości kobiet i mężczyzn, na który powołują się sami wnioskodawcy? Dziękuję państwu za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-261.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Głos zabierze pani poseł Katarzyna Matusik-Lipiec, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#PoselKatarzynaMatusikLipiec">Panie Marszałku! Pani Minister! Szanowni Wnioskodawcy! Wysoka Izbo! Zapytana kilka miesięcy temu o mój stosunek do parytetu odpowiedziałabym wtedy, że jest niepotrzebny, niewiele wnoszący, nieskuteczny. To było kilka miesięcy temu. Od jakiegoś czasu bardzo uważnie przysłuchuję się debacie publicznej prowadzonej w tej sprawie i zadaję sobie pytanie, czy taką postawą wobec kwestii parytetu nie blokuję udziału kobiet w polityce. Dlaczego reprezentowałam takie stanowisko? Wynikało ono z tego, że moja obecność w polityce, moja obecność w Sejmie, w tej Izbie, jest wynikiem mojej ciężkiej pracy i determinacji, a nie tego, że został ustalony pewien parytet. Być może jest tak, że są kobiety, które chcą brać udział w życiu publicznym, chcą być aktywne, a nie mają tak dużej determinacji, jak ja czy moje koleżanki z klubu.</u>
          <u xml:id="u-263.1" who="#PoselKatarzynaMatusikLipiec">W samej instytucji i w samym zapisie ustawowym dotyczącym parytetu widzę pewne zagrożenia. Stąd moje pytanie, bo być może odpowiedź, która padnie ze strony pani wnioskodawcy, rozwieje moje obawy.</u>
          <u xml:id="u-263.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-263.3" who="#PoselKatarzynaMatusikLipiec"> Powiedziała pani, że zna sytuację polityczną w naszym kraju. Czy tak wysoko ustawiona poprzeczka, mówię tutaj o parytecie 50 do 50, nie zablokuje rejestracji list wyborczych poszczególnym komitetom wyborczym? Czy braliście to państwo pod uwagę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Proszę syntetycznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#PoselKatarzynaMatusikLipiec">Drugie pytanie. O co tak naprawdę chodzi wnioskodawczyniom? Czy chodzi o zwiększenie liczby kobiet obecnych w polityce, czy o to, żeby zwiększyć słupki statystyk?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Pani poseł, czas minał.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#PoselKatarzynaMatusikLipiec">Czy też chodzi o to, by ten udział kobiet był rzeczywisty? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-267.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Pan poseł Wojciech Kossakowski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-268.1" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#PoselWojciechKossakowski">Panie Marszałku! Szanowne Panie Posłanki! Szanowni Koledzy Posłowie! Jeszcze jesteście.</u>
          <u xml:id="u-269.1" who="#PoselDomicelaKopaczewska">(Szanowni koledzy posłowie, to jest to.)</u>
          <u xml:id="u-269.2" who="#PoselWojciechKossakowski">Inicjatywy społeczne zawsze zasługują na szczególną uwagę z naszej strony. Przedłożony projekt ma na celu wprowadzenie tzw. parytetu płci. Zakłada, że liczba kobiet na listach okręgowych w wyborach do Sejmu, Parlamentu Europejskiego oraz organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego nie może być mniejsza niż liczba mężczyzn. Dyskusja na ten temat trwa od dłuższego czasu. Szanowni państwo, w moim przekonaniu sam parytet nie zwiększy kobiecych szans w polityce. Nie trzeba zmieniać prawodawstwa, tylko pracować nad mentalnością społeczną. Żyjemy w państwie, w którym każdy ma prawo kandydować do organów przedstawicielskich. Nie uważam, aby w tym zakresie kobiety były dyskryminowane. Historia daje przykład wielu wspaniałych kobiet, które odegrały ważną rolę w dziejach Polski. Dlatego też wprowadzanie parytetu jest czymś sztucznym, nienaturalnym. Zmiana proporcji powinna nastąpić w sposób świadomy i niewymuszony.</u>
          <u xml:id="u-269.3" who="#PoselWojciechKossakowski">Moje pytanie jest następujące: Co zrobić w momencie, gdy będzie brakowało kobiet chętnych do kandydowania? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-269.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-270.1" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Głos zabierze pan poseł Mariusz Kamiński, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-270.2" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#PoselMariuszKaminski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym, aby po tej debacie, po serii pytań, nie pozostało mylne wrażenie, że w moim klubie Prawo i Sprawiedliwość są tylko przeciwnicy parytetu, bo tak nie jest. Sam należę do zwolenników tej ustawy, choć wiem, że parytet to nie jest oczywiście rozwiązanie idealne. Uważam jednak, że trzeba parytetowi dać szansę, a w odpowiedzi na pytanie, dlaczego, zawsze podaję przykład swojego okręgu wyborczego. Od 1989 r. w woj. podlaskim wybrano już prawie 100 posłów. Ile kobiet? Jedną. Przez 20 lat była jedna kobieta na 100 posłów. To o czymś świadczy. Nie wierzę, że jesteśmy w stanie to zmienić, jeżeli nie spróbujemy wprowadzić parytetu. Dlatego właśnie uważam, że temu rozwiązaniu należy dać szansę.</u>
          <u xml:id="u-271.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-271.2" who="#PoselTadeuszIwinski">(Proszę powiedzieć, z której listy została wybrana.)</u>
          <u xml:id="u-271.3" who="#PoselMariuszKaminski">Oczywiście z listy Lewicy. Przypominam, że była jedna kobieta na stu posłów. Parytet to nie wszystko, dlatego z częścią moich koleżanek i kolegów z klubu Prawo i Sprawiedliwość zaproponujemy również inne rozwiązania, które być może w równie skuteczny sposób zachęcą partie polityczne, liderów partii politycznych, tych, którzy decydują o układaniu list, aby kobiety były promowane bardzo skutecznie i nie tylko znalazły się na liście wyborczej, ale również skutecznie uzyskały mandat parlamentarzysty. Mam nadzieję, że to się nam uda. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-271.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">O zabranie głosu proszę pana posła Macieja Orzechowskiego, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#PoselMaciejOrzechowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Wnioskodawczynie Projektu Ustawy! Opowiem o moich doświadczeniach z Sejmu. Spotkałem w tym Sejmie dużo mądrych, inteligentnych, świetnych kobiet. Czy parytet pomoże w tym, żeby takich pań było w Sejmie więcej, tego nie wiemy. W rozmowie z jedną z koleżanek dowiedziałem się, że może chodzi nie tylko o to. Może chodzi po prostu o to, żeby było więcej kobiet. Myślę, że mężczyźni, w przeciwieństwie do tego, co powiedziała jedna z pań, nie boją się kobiet. W Komisji Zdrowia zasiada kilku ginekologów z każdego ugrupowania, którzy poświęcają całe swoje życie kobietom.</u>
          <u xml:id="u-273.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-273.2" who="#PoselMaciejOrzechowski"> Przypomnę, że programy profilaktyczne, jak np. program przesiewowy raka piersi czy też raka szyjki macicy, były skierowane właśnie do pań.</u>
          <u xml:id="u-273.3" who="#PoselKrystynaSkowronska">(A prostata?)</u>
          <u xml:id="u-273.4" who="#PoselMaciejOrzechowski">Prostata pojawiła się znacznie później. Dlatego też chciałbym, żeby ta ustawa, jeśli przybierze taką postać, spowodowała, że nieprawdą staną się słowa Mary McCarthy: kobieta jest mądrzejsza od mężczyzny, ale najwięcej rozumu musi zużyć na to, by ukryć ten fakt. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-273.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-273.6" who="#PoselDomicelaKopaczewska">(Brawo.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Głos zabierze pan poseł Adam Hofman, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-274.1" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#PoselAdamHofman">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo Wnioskodawcy! Powiem, że mam ułatwione zadanie, bo przemawiam jako poseł z klubu, którego przewodniczącą, jedyną w polskim parlamencie, jest kobieta. Mógłbym właściwie na tym zakończyć i powiedzieć, że my już swoje zrobiliśmy.</u>
          <u xml:id="u-275.1" who="#PoselKrystynaSkowronska">(Jeszcze będzie szefem partii.)</u>
          <u xml:id="u-275.2" who="#PoselAdamHofman">Sądzę jednak, że powinniśmy pójść krok dalej. Jestem zwolennikiem zwiększenia udziału kobiet nie tylko w życiu politycznym, ale także społecznym i gospodarczym. Ponieważ rozmawiamy dziś o tzw. ustawie parytetowej, skupię się tylko na tym, jak skutecznie zwiększyć udział kobiet w życiu politycznym. Przyznaję, że w tej sprawie jestem zwolennikiem także metod administracyjnych, czyli chociażby parytetu. Choć, jak już powiedział Mariusz Kamiński, pracujemy nad projektem, który nie będzie premiował, bo ustawa parytetowa zmusza, nie premiuje, do pokazania chęci, to znaczy, tak, chcemy, będzie pół na pół kobiet na listach i może się uda. Może się też skończyć tym, że się nie uda i będzie ich w parlamencie 20%, mimo udziału na listach. Z grupą posłów pracujemy nad projektem, który będzie premiował skuteczność, czyli to, co jest po wyborach, a nie to, co jest przed wyborami. Uchylę rąbka tajemnicy, bo sądzę, że 30-procentowa poprawka Platformy Obywatelskiej jest krokiem zbyt asekuracyjnym i muszę powiedzieć, że niestety nie będę mógł zagłosować za poprawką Platformy, bo jest ona zbyt krótkowzroczna</u>
          <u xml:id="u-275.3" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-275.4" who="#PoselAdamHofman">, zbyt asekuracyjna.</u>
          <u xml:id="u-275.5" who="#PoselAdamHofman">Chciałbym powiedzieć, że warto pracować nad tym projektem, ale także szukać innych dróg, stąd moje pytanie: Czy pani profesor, czy wnioskodawcy byliby skłonni wybrać inną drogę zwiększenia liczby kobiet w życiu publicznym, jeśli byłaby szansa, że będzie ona skuteczniejsza? Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-275.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Głos zabierze pan poseł Kazimierz Hajda, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-276.1" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#PoselKazimierzHajda">Panie Marszałku! Szanowni Wnioskodawcy! Wysoka Izbo! Osobiście jestem za zwiększeniem udziału kobiet w polityce i innych dziedzinach życia społecznego, natomiast nie wiem, czy parytety będą tutaj pomocne. Jeśli chodzi o stronę praktyczną, spodziewam się ogromnych problemów z rejestracją list. Będzie wiele takich przypadków, że trudno będzie znaleźć kobiety na te listy i w związku z tym pojawią się praktyczne problemy, że jakaś pani na siłę wciągnięta na listę wejdzie do Sejmu i powstanie syndrom Albina Siwaka, starsi państwo pamiętają, który był odzwierciedleniem parytetów w KC, i wszedł do historii, niestety do historii dowcipu polskiego, nie mogę teraz go przypomnieć, bo nie ma jeszcze godz. 22. Z drugiej strony takie przyspieszanie jest szkodliwe, ewidentnym przykładem jest Angielka w Unii Europejskiej, której nazwiska dzisiaj lepiej nie wymieniać, była ona zdaje się wymieniana przy okazji poprzedniej debaty. Oglądałem kiedyś pewną debatę w telewizji: pani Kazimiera Szczuka przekomarzała się bodajże z marszałkiem Niesiołowskim, była mowa o tym, że na prowincji poparcie dla parytetów jest bardzo duże. Myślę, że zdrowy odłam, chodziło</u>
          <u xml:id="u-277.1" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-277.2" who="#PoselKazimierzHajda">o prowincję, społeczeństwa wiejskiego, dla którego parytet jest obcym słowem - to jest zupełnie niepotrzebne, są polskie odpowiedniki - pytanie, czy jesteś za parytetem, pewnie zrozumiał tak, że chodzi o nowe bezpośrednie dopłaty unijne do gospodarstw, takie swoiste podymne czy pogłówne. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-277.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Dziękuję bardzo za tę informację.</u>
          <u xml:id="u-278.1" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Głos zabierze pani poseł Zdzisława Janowska, SDPL.</u>
          <u xml:id="u-278.2" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#PoselZdzislawaJanowska">Panie Marszałku! Pani Minister! Pani Profesor! Głównie zwracam się teraz do wnioskodawców i do pani, która szefuje. Otóż co chwila pojawiają się opinie negatywne. Szkoda, że państwo, którzy zajmują negatywne stanowisko, przeczą badaniom opinii publicznej. Pani profesor przedstawiała wyniki, ponad 70% społeczeństwa pragnie równości w życiu politycznym. Myślę, że całe szczęście, że społeczeństwo nie ogląda tej debaty, bo byłoby mu przykro.</u>
          <u xml:id="u-279.1" who="#PoselZdzislawaJanowska">Mimo wszystko stoję na stanowisku ugody, działania, dyskutowania i jestem przekonana, że nam się powiedzie. Trudno mi zgodzić się z następującymi stwierdzeniami, będę prosiła też panią profesor o udzielenie odpowiedzi: kobiety z łapanki, kobiet nie ma, kobiety nie są dobrze przygotowane, skąd je weźmiemy, dlaczego, gdy się tyle napracowałam, inna może mniej, ma ona zająć moje miejsce. Prosiłabym, ażeby odpowiedzieć na pytania, gdzie są nasze kobiety, na czym polega ich aktywność i czy rzeczywiście możemy obawiać się, że będziemy je</u>
          <u xml:id="u-279.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-279.3" who="#PoselZdzislawaJanowska"> łapać po drodze, idąc do pracy.</u>
          <u xml:id="u-279.4" who="#PoselZdzislawaJanowska">Na koniec chciałabym gorąco zaapelować do koleżanek. Starajmy się być lojalne i starajmy się ciągnąć następne, bo to jest nasza rola, a inne, może nieśmiałe, na to czekają. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-279.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-280">
          <u xml:id="u-280.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Głos zabierze pan poseł Tadeusz Tomaszewski z klubu Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-281">
          <u xml:id="u-281.0" who="#PoselTadeuszTomaszewski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-281.1" who="#PoselTadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Szanowni Przedstawiciele Komitetu Inicjatywy Obywatelskiej! Osobiście opowiadam się za pracą nad tym projektem ustawy. Uważam, że to rozwiązanie da szansę większego udziału kobiet w życiu publicznym i bycia tutaj, w Wysokiej Izbie. Przedstawicielka inicjatywy, kiedy prezentowała ten projekt ustawy, mówiła o tym, jak na przestrzeni ostatnich 20 lat wyglądała reprezentacja kobiet w Sejmie, natomiast w uzasadnieniu nie ma, a byłoby to ciekawe, czy państwo prowadziliście badanie, jak wygląda reprezentacja kobiet w sejmikach, w radach powiatów i w radach gmin, gdzie dokonuje się wyboru na listy. To jest bardzo istotne w kontekście obaw niektórych kolegów, że kiedy będzie parytet, nie uda się zamknąć list wyborczych. Jeśli działanie dotyczące udziału kobiet w życiu publicznym nie będzie spójne, począwszy od gminy, poprzez powiat i województwo, to rzeczywiście mogą być kłopoty ze znalezieniem odpowiedniej liczby kobiet w wyborach do parlamentu. Chciałbym powiedzieć, że udział kobiet w życiu publicznym to gwarancja przede wszystkim solidności, to gwarancja bardzo dobrej pracy. Mam zaszczyt pracować w parlamencie z paniami z wszystkich klubów</u>
          <u xml:id="u-281.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-281.3" who="#PoselTadeuszTomaszewski">, które mogą być przykładem dla nas, mężczyzn.</u>
          <u xml:id="u-281.4" who="#PoselTadeuszTomaszewski">Na koniec powiem jeszcze o jednej kwestii. Pani poseł Matusik-Lipiec wspomniała o tym, że dostała się do parlamentu nie jako kobieta, ale dlatego, że pracuje i wyborcy ją dostrzegli. Chciałbym państwu powiedzieć, że jestem gorącym zwolennikiem parytetu i nie obawiam się konkurencji kobiet, bo wyborcy zawsze dokonują właściwych wyborów, a naszym zadaniem jest stworzyć takie mechanizmy prawne, aby kobiet w polityce było więcej, i tu, w tej Izbie, również. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-281.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-282">
          <u xml:id="u-282.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Głos zabierze pan poseł Kazimierz Moskal, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-282.1" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-283">
          <u xml:id="u-283.0" who="#PoselKazimierzMoskal">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Profesor! Rzeczywiście, jeżeli chodzi o kobiety, to prawdopodobnie czują, że są nierówno traktowane, czują, że są dyskryminowane, a jeżeli tak jest, to jest to niedopuszczalne, karygodne czy wręcz haniebne, bo wszelkiego rodzaju dyskryminacja nie powinna mieć miejsca, natomiast zastanawiam się, pani profesor, czy wasza inicjatywa jest skuteczna. Czy rzeczywiście tylko i wyłącznie parytety na listach wyborczych, a nie w ustalaniu list wyborczych, wyników i mandatów, należałoby rozpatrzyć, żeby ten parytet obowiązywał. Gdy popatrzymy na panie w parlamencie, to są one urocze, piękne, mądre, aktywne i powinno ich być tutaj więcej, ale ten parytet na listach wyborczych to za mało. Moglibyśmy sięgnąć do wieku XIX, zastosować system kurialny - kobiety, mężczyźni, i po 50% jesteśmy w Sejmie. To taka dygresja, nawiązanie do historii, a jeżeli chodzi o ten przepis, który jest nie do zrealizowania, wydaje mi się on w stosunku do suwerena nieuczciwy. Na przykład powstanie partia czy komitet obywatelski Polska Partia Mężczyzn, kobiety nie będą chciały pójść do tej partii, to w jaki sposób</u>
          <u xml:id="u-283.1" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-283.2" who="#PoselKazimierzMoskal">wyegzekwuje on ten przepis? Z drugiej strony kobieta ma zupełnie inny pogląd niż dana partia, to w stosunku do wyborcy jest to uczciwe czy nie, czy ona ma reprezentować siebie i kobiety, czy partię, która ma jakiś program, to jest na pewno istotny, ważny problem. Jeszcze jedna kwestia. Dlaczego w okręgach jednomandatowych w wyborach burmistrza, prezydenta, senatora nie ma tego parytetu, bo jeżeli już, to powinniśmy i o tym wspomnieć. Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-283.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-284">
          <u xml:id="u-284.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Głos zabierze pani poseł Magdalena Gąsior-Marek.</u>
          <u xml:id="u-284.1" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-285">
          <u xml:id="u-285.0" who="#PoselMagdalenaGasiorMarek">Szanowny Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoki Sejmie! Wybieram lekarza, nie patrząc na to, czy jest kobietą, czy mężczyzną. Ma być dobrym fachowcem i dobrze leczyć. Nie jest ważne, jakiej płci jest polityk. Chodzi o to, aby był skuteczny. Zgadzam się ze stwierdzeniem, że kobiet w polityce jest za mało i że są niezbędne. Trzeba podjąć działania, aby zachęcić je do udziału w życiu publicznym i stworzyć warunki do aktywnego działania, a nie na siłę upychać na listy wyborcze, jak to się dzieje w przypadku parytetu. Moi wyborcy znają mnie jako posłankę z Lublina, a nie posłankę z parytetu. Czy wnioskodawca nie uważa, że konstytucja jako ustawa zasadnicza, najwyższy akt w państwie, zapewnia nam równe prawa? I drugie pytanie: Czy kobiety nie są w stanie same przekonać kolegów, koleżanki z partii, liderów partyjnych do tego, aby były na listach wyborczych, i czy nie są w stanie same przekonać do siebie wyborców? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-285.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-286">
          <u xml:id="u-286.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Głos zabierze pan poseł Jan Kulas, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-286.1" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Proszę uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-287">
          <u xml:id="u-287.0" who="#PoselJanKulas">Panie Marszałku! Szanowni Wnioskodawcy! Pani Minister! Wysoki Sejmie! Każdy projekt obywatelski, w tym ten projekt, zasługuje na uwagę i staranne rozpatrzenie. Ten problem należy rozważyć, bo niewątpliwie trzeba zwiększyć udział kobiet w życiu publicznym, a więc w radach gmin, w krajowym parlamencie, w Parlamencie Europejskim i może w innych strukturach. Dotychczas nie było innych źródeł, nie było innych recept. Ale są wyjątki. Klub Parlamentarny PO, proszę popatrzeć, kilkadziesiąt starannie wykształconych kobiet, kompetentnych, a przy tym sympatycznych. I to bez parytetów, pani pełnomocnik. Jest to możliwe. To jedyny klub, który na tym etapie, w tym wymiarze ma realne i konkretne sukcesy. Klub Parlamentarny PO.</u>
          <u xml:id="u-287.1" who="#PoselJanKulas">Przechodzę do pytań, bo, jak rozumiem, to jest ta sekwencja w tej chwili.</u>
          <u xml:id="u-287.2" who="#PoselJanKulas">Pani pełnomocnik, pierwsze pytanie proste i trudne: W jaki sposób zainteresować panie polityką? Drugie pytanie: Czy pani pełnomocnik dopuszcza dialog, kompromis i porozumienie, jeżeli chodzi o wielkość parytetów? Mam na uwadze to, co się pojawiło we wtorek w dyskusji: pomiędzy 30 a 50%. Czy dopuszczacie tutaj kompromis, porozumienie, czy mówicie: wszystko albo nic?</u>
          <u xml:id="u-287.3" who="#PoselJanKulas">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Obok tego problemu, o którym będziemy dyskutowali na posiedzeniach komisji - bo tak trzeba, tak się należy i taka jest sytuacja - ważne są dwie inne kwestie: jak zwiększyć udział Polaków w wyborach i jak sprawić, aby Polacy w coraz większym stopniu wybierali przedstawicieli do rad gmin, do parlamentu krajowego, Parlamentu Europejskiego.</u>
          <u xml:id="u-287.4" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-287.5" who="#PoselJanKulas">I, co jest być może najważniejsze, jak sprawić, abyśmy wybierali coraz lepszych i mądrzejszych ludzi? Bo docelowo o dobroć i mądrość przecież powinno chodzić nam wszystkim najbardziej. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-287.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-288">
          <u xml:id="u-288.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Głos zabierze pan poseł Waldemar Andzel, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-288.1" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-289">
          <u xml:id="u-289.0" who="#PoselWaldemarAndzel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jako polityk popieram aktywność w życiu publicznym tak kobiet, jak i mężczyzn. Ale nie powinno się tego wprowadzać na siłę, w sposób mechaniczny i administracyjny. Trzeba byłoby spytać liderów, przedstawicieli partii politycznych, ile w partiach politycznych działa kobiet, a ilu mężczyzn. Aktywność w życiu politycznym ma duży wpływ na wybór kobiet i mężczyzn do parlamentu i do samorządów. Widać, że za tym projektem w dużej części stoją feministki, które pozdrawiała pani poseł Izabela Jaruga-Nowacka. Nawet SLD w parlamencie i w samorządach nie ma spełnionych reprezentacji kobiet i jest ona w tym niewiarygodna. O wyborze na posłów i radnych gmin, powiatów oraz sejmików województw powinny decydować kwalifikacje, kompetencje, cechy osobowości i aktywność w życiu publicznym, a wybierać powinni wszyscy wyborcy - kobiety i mężczyźni.</u>
          <u xml:id="u-289.1" who="#PoselWaldemarAndzel">Mam pytanie: Czy przedstawiciele Obywatelskiego Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej nie będą chcieli w przyszłości parytetów czy kwot dla poszczególnych grup zawodowych dla kobiet, a później dla różnych mniejszości, np. mniejszości homoseksualnych? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-290">
          <u xml:id="u-290.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Głos zabierze pan poseł Zenon Durka, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-291">
          <u xml:id="u-291.0" who="#PoselZenonDurka">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-291.1" who="#PoselZenonDurka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Profesor! Mam krótkie pytanie: Czy podobne rozwiązania prawne funkcjonują w innych państwach w Unii Europejskiej, a jeżeli już funkcjonują, to jak są oceniane w praktyce przez środowiska opiniotwórcze prawników, politologów, dziennikarzy? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-291.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-292">
          <u xml:id="u-292.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Głos zabierze pan poseł Henryk Siedlaczek, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-292.1" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-293">
          <u xml:id="u-293.0" who="#PoselHenrykSiedlaczek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W projekcie obywatelskim sztandarowym postulatem jest wprowadzenie przepisu, że liczba kobiet na liście okręgowej nie może być mniejsza niż mężczyzn. Niewątpliwie rozpoczynamy debatę publiczną, która jest dobra i potrzebna. Jednakże chciałbym, odnosząc się do dyskusji, która w tej sprawie się toczy, przypomnieć, że jest to, tak mi się wydaje, kolejna odsłona akcji afirmatywnej, którą np. w Stanach Zjednoczonych testuje się od lat 60. ubiegłego wieku. Jak pokazują doświadczenia amerykańskie, wiara w to, że problem nierówności można rozwiązać prawnie, jest nie dość, że złudna, to wręcz szkodliwa. Osobiście jestem przekonany, że w ten sposób nie da się zbudować lepszego społeczeństwa. Szanując jednak ten w sumie ważny głos społeczny, chciałbym zapytać, czy nie powinniśmy wyciągnąć wniosków z amerykańskiej lekcji. Czy parytety powinniśmy pojmować tak dosłownie?</u>
          <u xml:id="u-293.1" who="#PoselHenrykSiedlaczek">Szanowni państwo, czy czasem nie utkniemy w jakiejś orbicie procentowego oddziaływania w obszarze, jak się wydaje, nienaturalnej polityczno-statystyczno-administracyjnej quasi-skuteczności parytetowej? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-293.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-294">
          <u xml:id="u-294.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Głos zabierze pan poseł Piotr van der Coghen, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-295">
          <u xml:id="u-295.0" who="#PoselPiotrVanDerCoghen">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie spodoba się wam to, co wam powiem, ale powiem.</u>
          <u xml:id="u-295.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-295.2" who="#GlosZSali">(O, powiedz.)</u>
          <u xml:id="u-295.3" who="#PoselPiotrVanDerCoghen">Nikt nie może podważyć mojej atencji dla kobiet. Przez ostatnie 15 lat mojego dowodzenia ratownikami górskimi uważałem, że nie jest ważna płeć, ale człowiek, jego determinacja, odwaga oraz umiejętności. I tym samym otworzyłem szeroko drzwi dla kobiet w jednostce tak męskiej i elitarnej, jak jurajski GOPR. Konieczność udziału kobiet w polityce jest niepodważalna. Ale kobiety mają w życiu do spełnienia wyjątkową misję - prowadzenie ciepłego domu, a także urodzenie i wychowanie dzieci. Jeśli więc chcemy mieć kobiety w polityce, pomóżmy im. Stwórzmy narodowy program budowy żłobków, przedszkoli i świetlic. Kobiety odciążone same świetnie sobie poradzą, są fantastyczne. Aktywizujmy kobiety wyborców. Jest ich w sumie najwięcej, więc jak wszystkie pójdą do urn, to zagwarantują sobie większość i to one będą rządzić. Ale dlaczego chcecie, żeby Sejm był dla kobiet jak car, dobre panisko, który nie pomagając im, poniża je tanimi ochłapami w postaci żenujących parytetów, traktując jak biednych Papuasów, których trzeba objąć jakąś szczególną ochroną?</u>
          <u xml:id="u-295.4" who="#GlosZSali">(Nie, no bez przesady.)</u>
          <u xml:id="u-295.5" who="#PoselPiotrVanDerCoghen">Dlaczego nie wybierać tylko ludzi mądrych, bez względu na płeć? Bardzo przepraszam za kolokwializm, który tu się nasuwa, ale cóż to za różnica, czy o niezbyt rozgarniętym parlamentarzyście obywatele mówią: kompletny debil czy głupia pinda? Jedna i druga inwektywa, jeżeli zasłużona, odbiera powagę tej Izbie i żadne parytety tego nie zmienią. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-295.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-296">
          <u xml:id="u-296.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Ta mównica nie powinna służyć do powtarzania inwektyw.</u>
          <u xml:id="u-296.1" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Pan poseł Szymon Stanisław Giżyński, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-296.2" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-297">
          <u xml:id="u-297.0" who="#PoselSzymonStanislawGizynski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Czyż nie jest nieszczęśliwie, iż parytety oznaczają de facto zagrożenie i profanację kobiecości, wprowadzając formalnoprawne legalizacje procederu traktowania płci jako instrumentu w karierze politycznej? Czyż nie jest tak, iż organizacja, która mieni się przedstawicielem polskich kobiet, powiela manewr pewnej formacji dziejowej, kiedy to, powiedzmy, 60 lat temu klasa robotnicza popijała koniak ustami swych przedstawicieli? Z ową formacją dziejową owe przedstawicielstwo jest zresztą organicznie związane, gdy już w pkt 10 oświadczenia K.k.p. mówi się o postulacie, w cudzysłowie, to cytat: rzeczywistość w równości. I pytanie trzecie, finalne: Czy ktoś zaprzeczy, właśnie w kontekście dyskusji o parytetach, ponadczasowej mądrości zawartej w takim oto ludowym wierszyku: Jak pięknie się składa, jak dobrze zaczyna, że ja jestem chłopak, a ty żeś dziewczyna? Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-297.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-298">
          <u xml:id="u-298.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Pan poseł Jerzy Rębek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-299">
          <u xml:id="u-299.0" who="#PoselJerzyRebek">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Szanowni Wnioskodawcy! Rozpocznę półżartem. Otóż kiedy siedzimy w ławach z kolegami, mówimy i wyrażamy taką nadzieję, że być może już niedługo będziemy prawdziwymi gwiazdami, bo za takie uważamy nasze panie w parlamencie - kobiety piękne, mądre i bardzo, bardzo pracowite.</u>
          <u xml:id="u-299.1" who="#PoselJerzyRebek">Wysłuchaliśmy wiele głosów, mówiono o troskach związanych z tym, że rola kobiety jest umniejszana. Nasuwa się taka oto myśl, taka propozycja, czy nie lepiej byłoby, gdyby wnioskodawcy spróbowali założyć partię polityczną, która na swoich listach wyborczych umieści 100% kobiet.</u>
          <u xml:id="u-299.2" who="#GlosZSali">(Była taka, jest taka.)</u>
          <u xml:id="u-299.3" who="#PoselJerzyRebek">Jest taka możliwość i oczywiście wówczas, być może, akurat panowie będą ubiegali się o to, aby znaleźć się na tych listach. Sądzę, że to byłoby chyba najlepsze rozwiązanie. Nie budziłoby ono tyle kontrowersji i tyle emocji, które towarzyszą nam choćby dzisiaj podczas tej debaty. Tak że poddaję pod rozwagę wnioskodawcom powołanie partii kobiet. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-299.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-299.5" who="#GlosZSali">(Ale ona już jest: Partia Kobiet.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-300">
          <u xml:id="u-300.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Partia Kobiet jest zarejestrowana, więc już się nie da utworzyć nowej.</u>
          <u xml:id="u-300.1" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Pani poseł Teresa Wargocka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-300.2" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-301">
          <u xml:id="u-301.0" who="#PoselTeresaWargocka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Profesor! Chciałabym króciutko skomentować trzy kwestie. Przede wszystkim, myślę, że wyniki badań, które państwo przeprowadziliście w związku z tą kampanią, mówią o tym, że polskie społeczeństwo jest za zwiększeniem udziału kobiet w życiu publicznym. Zdecydowanie zgadzam się z tym stanowiskiem.</u>
          <u xml:id="u-301.1" who="#PoselTeresaWargocka">Pierwsza uwaga dotyczy tego, że na pewno jest w środowisku podział, jeśli chodzi o instytucję parytetu. Państwo przyjęliście takie hasło: Kobiety dla Polski, Polska dla kobiet. W zasadzie wszyscy razem w związku z tym tematem, można odnieść takie wrażenie. Natomiast na stronach internetowych ukazało się stanowisko Forum Kobiet Polskich - jest to organizacja działająca od 14 lat, która zrzesza 57 organizacji kobiecych - i panie z tego forum mówią: Nie, dziękujemy za parytety. Prosimy o dobrą politykę rodzinną, prosimy o to, żeby każda kobieta w Polsce miała prawo wyboru swojej drogi życiowej, żeby również ta kobieta, która zostaje w domu, by opiekować się dziećmi, jeżeli jest to jej wybór, miała takie samo uznanie społeczne i prestiż społeczny jak kobieta polityk.</u>
          <u xml:id="u-301.2" who="#PoselTeresaWargocka">Druga kwestia, którą chciałabym poruszyć, dotyczy dyskryminacji. To jest pytanie do wnioskodawców.</u>
          <u xml:id="u-301.3" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-301.4" who="#PoselTeresaWargocka"> Czy państwo uzyskaliście kiedykolwiek taką informację, że w Polsce jakiejkolwiek kobiecie odmówiono przyjęcia do partii politycznej bądź wejścia na listy wyborcze? Rozumiem bowiem, że tylko takie sygnały mogłyby świadczyć o tym, że kobiety są dyskryminowane w polityce. Nie słyszałam o takiej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-301.5" who="#PoselTeresaWargocka">Proszę państwa...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-302">
          <u xml:id="u-302.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-303">
          <u xml:id="u-303.0" who="#PoselTeresaWargocka">...norma konstytucyjna mówi o równości bez względu na płeć, a państwo tworzycie normę równości ze względu na płeć. To jest naprawdę zdecydowana różnica.</u>
          <u xml:id="u-303.1" who="#PoselTeresaWargocka">Jeszcze jedno zdanie, ale w obronie mężczyzn.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-304">
          <u xml:id="u-304.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Czas minął.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-305">
          <u xml:id="u-305.0" who="#PoselTeresaWargocka">Proszę państwa, dwie wypowiedzi posłów z Lewicy były...</u>
          <u xml:id="u-305.1" who="#PoselZbigniewDolata">(Ale w obronie mężczyzn, panie marszałku.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-306">
          <u xml:id="u-306.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Proszę?</u>
          <u xml:id="u-306.1" who="#PoselZbigniewDolata">(Trzeba to docenić.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-307">
          <u xml:id="u-307.0" who="#PoselTeresaWargocka">...naprawdę dzielące.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-308">
          <u xml:id="u-308.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">To już nic nie pomoże.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-309">
          <u xml:id="u-309.0" who="#PoselTeresaWargocka">Podzieliliście państwo społeczeństwo na złych mężczyzn, którzy nie chcą dopuścić kobiet do władzy, i na dobre kobiety. Naprawdę w historii Polski kobiety zawsze miały...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-310">
          <u xml:id="u-310.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-311">
          <u xml:id="u-311.0" who="#PoselTeresaWargocka">...bardzo wysoką pozycję społeczną i polityczną. W 1918 r. wprowadziliśmy dla nich prawa wyborcze, wcześniej niż Stany Zjednoczone, Francja...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-312">
          <u xml:id="u-312.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Dziękuję bardzo za ten rys historyczny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-313">
          <u xml:id="u-313.0" who="#PoselTeresaWargocka">...i Anglia. Nie musimy walczyć z mężczyznami o swoje prawa. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-313.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-314">
          <u xml:id="u-314.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Pani poseł Maria Nowak.</u>
          <u xml:id="u-314.1" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-314.2" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Pan poseł Tadeusz Iwiński.</u>
          <u xml:id="u-314.3" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Proszę uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-315">
          <u xml:id="u-315.0" who="#PoselTadeuszIwinski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Szanowne Panie! Proponowany projekt inicjatywy obywatelskiej nie jest oczywiście lekiem na całe zło, ale jest potrzebną witaminą polityczną. Wydaje się, że bardzo by się przydał. On nie jest doskonały, tam są błędy, które należałoby uzupełnić.</u>
          <u xml:id="u-315.1" who="#PoselTadeuszIwinski">Prawdą jest - w nawiązaniu do tego, o czym mówiła poprzedniczka - że prawa wyborcze kobiet w Polsce uzyskaliśmy ponad pokolenie wcześniej aniżeli we Francji, a Szwajcarkom tak naprawdę dano je we wszystkich kantonach dopiero 19 lat temu. Jednak to my powinniśmy być pionierami.</u>
          <u xml:id="u-315.2" who="#PoselTadeuszIwinski">Mam w związku z tym trzy pytania do pani profesor. Po pierwsze, jak pani ocenia dzisiejsze działania rządu i obecnej tu pani minister, pełnomocniczki do spraw równego traktowania, jeżeli chodzi o kwestię parytetów i kwot? Wczoraj w wywiadzie dla ˝Rzeczpospolitej˝ powiedziała ona bowiem, że wasz projekt jest biciem piany, fantazją itd.</u>
          <u xml:id="u-315.3" who="#PoselTadeuszIwinski">Po drugie, czy panie jesteście świadomie, że SLD po raz pierwszy w 1993 r. w drugich demokratycznych wyborach dokonał historycznej rzeczy, mianowicie w okręgu w Elblągu na dwóch pierwszych miejscach wyborczych były kobiety i obie zostały posłankami, później były ministrami? To Małgorzata Ostrowska i Małgorzata Winiarczyk-Kossakowska. Teraz trzeba jednak iść dalej.</u>
          <u xml:id="u-315.4" who="#PoselTadeuszIwinski">Trzecie pytanie. Biorąc pod uwagę, że analogiczne rozwiązanie ustawowe jest tylko w pięciu państwach europejskich - oby Polska była szóstym - co będzie w przypadku, jeżeli, czego się niestety obawiam, w dalszych czytaniach, drugim czy trzecim ten projekt ustawy zostanie odrzucony? Czy przewidujecie kontynuację tego w postaci bardzo rozszerzonych rozwiązań kwotowych w odniesieniu do poszczególnych partii politycznych?</u>
          <u xml:id="u-315.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-316">
          <u xml:id="u-316.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Głos zabierze pani poseł Nelli Rokita-Arnold, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-316.1" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-317">
          <u xml:id="u-317.0" who="#PoselNelliRokitaArnold">Panie Marszałku! Oczywiście kieruję pytania do pani profesor. Z wielkim szacunkiem podchodzę do wszystkiego, co zrobiły kobiety polskie, kobiety w Polsce. Ja nie potrzebowałam parytetów. Zawsze jakoś miałam wsparcie mężczyzn na swojej drodze i było też bardzo dużo wspaniałych kobiet, które mnie wspierały. Kiedy jednak byłam na Kongresie Kobiet Polskich, zaczęłam zmieniać zdanie, zaczęłam się zastanawiać, czy jeżeli tak dużo kobiet ma ten problem, nie powinnyśmy my, kobiety, poważnie się nad tym zastanowić i przekonywać mężczyzn, abyśmy szły razem z nimi wspólną drogą.</u>
          <u xml:id="u-317.1" who="#PoselNelliRokitaArnold">Mam problem. Ten projekt ustawy, który jest przygotowany, nie przekonuje mnie, pani profesor. Oczekuję oczywiście poważnej rozmowy, której nie było, bo chciałabym, żeby w tej ustawie były zmiany jakościowe, a nie ilościowe. Tu popełniono błąd, że nie rozmawiano o tym wcześniej.</u>
          <u xml:id="u-317.2" who="#PoselNelliRokitaArnold">Chciałabym zapytać panią profesor, czy pani jest gotowa pójść na daleko idące ustępstwa, takie np. jak relacje, jeśli chodzi o kobiety i mężczyzn, 40 do 60, jak jest w Europie, czy np. skoncentrowanie się na pierwszych pięciu miejscach. Czy nie należy pomyśleć o dofinansowaniu albo może pomaganiu tym partiom i stowarzyszeniom, które wspierają kobiety, które mają kobiety na swoich listach? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-317.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-318">
          <u xml:id="u-318.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Głos zabierze pani poseł Elżbieta Rafalska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-318.1" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-319">
          <u xml:id="u-319.0" who="#PoselElzbietaRafalska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Profesor! Prezentując ten projekt, mówiła pani o swoich długoletnich badaniach dotyczących aktywności kobiet w życiu politycznym czy w życiu publicznym. Stąd moje pytanie. Czy w takim razie w przypadku ostatnich dwóch kadencji badała pani aktywność czy procentowy udział kobiet na listach wyborczych trzech największych ugrupowań politycznych? To jest pierwsze pytanie.</u>
          <u xml:id="u-319.1" who="#PoselElzbietaRafalska">Drugie. Czy znane są pani dane dotyczące procentowego uczestnictwa kobiet w partiach? Mówiąc o tym, że kobiet jest mało na listach, zapominamy o tym, że tych kobiet po prostu brakuje również w partii. Te kobiety niechętnie się do partii zapisują, jakby często dystansując się od niej i mówiąc, że polityka jest brudna, że one niespecjalnie chcą mieć z nią do czynienia. Naprawdę, zapewniam panią, że częściej koleżanki, kobiety pytają mnie, jak wytrzymuję w tej polityce, niż mówią, że zazdroszczą mi obecności w niej.</u>
          <u xml:id="u-319.2" who="#PoselElzbietaRafalska">Kolejne pytanie. Szwecja w tej chwili wycofuje się z systemu kwot partyjnych. W Finlandii odnotowano najwyższe uczestnictwo kobiet w życiu politycznym, kobiet z mandatami, mimo iż nie wprowadzono kwot ustawowych. Raport Komisji Europejskiej wykazuje jednoznacznie, że samo kwotowe uregulowanie nie jest mechanizmem wystarczającym, bo wówczas trzeba jeszcze zabezpieczać obecność, kolejność kobiet na listach. Czy ten mechanizm w pani opinii jest wystarczający? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-319.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-320">
          <u xml:id="u-320.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Głos zabierze pani poseł Monika Wielichowska, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-320.1" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Proszę uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-321">
          <u xml:id="u-321.0" who="#PoselMonikaWielichowska">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Gdyby parytet coś zagwarantował. Tylko co? Równość? Przecież jesteśmy i będziemy równe, mamy to zagwarantowane w konstytucji. Gdyby parytet coś zmienił. Tylko co? Doprowadzi do sztucznego podziału, a przecież demokracja nie może być sztuczna. Gdyby wprowadzić parytet. Co to zmieni? Przecież nie usunie on żadnych barier. Przebije się przez bariery sztuczną siłą, doprowadzi do mechanicznej kategoryzacji na kobiety i mężczyzn, a nie można przecież różnicować obywateli ze względu na płeć. I bez tego zarówno kobieta, jak i mężczyzna mogą równie dobrze reprezentować społeczeństwo. Gdyby parytet zaistniał. Co z tego? Nie rozwiąże on niczego. Chcę widzieć więcej kobiet w polskim parlamencie, ale także w każdej innej dziedzinie życia.</u>
          <u xml:id="u-321.1" who="#PoselMonikaWielichowska">Wprowadzenie parytetu jest dla mnie drogą na skróty. Wybierzmy drogę zmian w polityce prorodzinnej, w Kodeksie pracy, a kobiety same będą dokonywać wyboru, czy chcą być politykiem, nauczycielem, lekarzem czy może gwiazdą show-biznesu. Nic na siłę.</u>
          <u xml:id="u-321.2" who="#PoselMonikaWielichowska">Czy kobiety, które zasiadają w parlamencie i są aktywne zawodowo, oraz te, które pną się po szczeblach kariery zawodowej, awansu zawodowego, nie są dowodem na to, że bez sztucznego wzmocnienia można osiągać swoje zawodowe cele? Przecież jest nas wszędzie coraz więcej.</u>
          <u xml:id="u-321.3" who="#PoselMonikaWielichowska">Jeśli chodzi o większą bytność kobiet w polityce, osobiście wolałabym, aby partie same decydowały się na większą liczbę kobiet i zapewniały kobietom dużo miejsc na listach wyborczych. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-321.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-322">
          <u xml:id="u-322.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Głos zabierze pan poseł Kazimierz Gwiazdowski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-322.1" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-322.2" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Pan poseł Zbigniew Dolata.</u>
          <u xml:id="u-322.3" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-323">
          <u xml:id="u-323.0" who="#PoselZbigniewDolata">Panie Marszałku! Pani Profesor! Wysoka Izbo! W tej debacie mężczyźni są w defensywie i właściwie każdy z występujących musi wytłumaczyć się ze swojego stosunku do kobiet. Powiem więc, że już w liceum byłem w klasie, gdzie było 28 dziewcząt, a tylko 3 chłopców. Na studiach - większość dziewczyn. Bardzo to sobie chwaliłem. Poszedłem do pracy. W mojej szkole przez kilkanaście lat dyrektorem była kobieta, po nowych wyborach - ponownie kobieta. Teraz w klubie - pani przewodnicząca Gęsicka. Bardzo to sobie chwalę, czym innym jest jednak debata o parytetach.</u>
          <u xml:id="u-323.1" who="#PoselZbigniewDolata">Uważam, że wprowadzenie parytetów jest szkodliwe dla demokracji i także zacytuję wypowiedź pana prof. Petrażyckiego. Uważam, że jest to tak oczywiste, że nie wymaga udowodnienia, ale wymaga odpowiedniego wychowania. Demokracja parytetowa jest tak odległa od demokracji bezprzymiotnikowej, jak demokracja socjalistyczna.</u>
          <u xml:id="u-323.2" who="#PoselZbigniewDolata">Według mnie oprócz tego, że jest to rozwiązanie szkodliwe, będzie również nieskuteczne. Przedstawicielkom komitetu inicjatywy obywatelskiej chciałbym podpowiedzieć, jak rozwiązać ten problem. Jego rozwiązanie jest sprawdzone i na pewno będzie skuteczne. Chodzi o system kurialny, który funkcjonował w XIX-wiecznej Galicji.</u>
          <u xml:id="u-323.3" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-323.4" who="#PoselKrystynaSkowronska">(Ależ pan głupstwa mówi.)</u>
          <u xml:id="u-323.5" who="#PoselZbigniewDolata">Na czym rzecz polega? Polega na tym, że wyborców dzieli się na kurie, na określone grupy, i te kurie wybierają ze swojego grona posłów. Kobiety wybierają kobiety, mężczyźni - mężczyzn, mieszkańcy wsi - mieszkańców wsi, mieszkańcy miast - mieszkańców miast.</u>
          <u xml:id="u-323.6" who="#PoselZbigniewDolata">Pragnę zaznaczyć, że przecież mamy ogromny deficyt posłów mieszkających na wsi. Jest ogromna przewaga posłów pochodzących z wielkich ośrodków miejskich. To byłoby rozwiązanie, nad którym należałoby się poważnie zastanowić, bo byłoby skuteczne i społeczeństwo byłoby równomiernie reprezentowane. Myślę więc, że w czasie dalszych prac...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-324">
          <u xml:id="u-324.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Dziękuję bardzo za tę inicjatywę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-325">
          <u xml:id="u-325.0" who="#PoselZbigniewDolata">...nad tą ustawą w komisjach sejmowych warto byłoby się zastanowić nad tym, co było praktykowane w Galicji w II połowie XIX wieku, bo warto sięgać do sprawdzonych rozwiązań. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-325.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-326">
          <u xml:id="u-326.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Głos zabierze pani poseł Anna Sikora, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-326.1" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Nie ma pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-326.2" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">W takim razie pani Iwona Guzowska, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-327">
          <u xml:id="u-327.0" who="#PoselIwonaGuzowska">Panie Marszałku! Szanowna Pani Profesor! Drogie Panie! Panie Wnioskodawczynie! Panie i Panowie Posłowie! Szczerze mówiąc, nie chciałam zabierać głosu w czasie debaty dotyczącej parytetów, ale zobligowały mnie do tego panie, które od wczoraj zasypują mnie e-mailami, z jednej strony wyrażając się z wielkim szacunkiem o tym, co w życiu zrobiłam, a z drugiej z wielką dezaprobatą, że na forum publicznym wypowiedziałam się o parytetach negatywnie.</u>
          <u xml:id="u-327.1" who="#PoselIwonaGuzowska">Chciałabym powiedzieć, dlaczego. Po pierwsze dlatego, że nigdy nie musiałam nikomu niczego udowadniać i dalej tego nie robię. Zawsze czułam się przede wszystkim wolnym człowiekiem, który ma prawo robić to, czego pragnie. Kiedy uprawiałam boks, przecierałam szlaki, bo nie mieściło się to w kanonach kobiecości, ale potrafiłam to zrobić i czerpać z tego wielką satysfakcję, nie zatracając przy tym swojej kobiecości.</u>
          <u xml:id="u-327.2" who="#PoselIwonaGuzowska">Mam świadomość tego, że kobiety, które walczą o parytety, patrzą dalekowzrocznie. Są to kobiety aktywne, które chcą mieć udział w polityce, w życiu publicznym. Jednak nie chce mi się wierzyć, żeby aż 50% polskich kobiet chciało zasiadać w parlamencie.</u>
          <u xml:id="u-327.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-327.4" who="#PoselIwonaGuzowska">Dlaczego znalazłam się na liście? Właśnie dlatego, że tak mało było chętnych kobiet, dlatego dostałam propozycję wystartowania z listy Platformy Obywatelskiej.</u>
          <u xml:id="u-327.5" who="#PoselIwonaGuzowska">Na koniec mam jedno pytanie do pani profesor: Jakie będą konsekwencje niespełnienia parytetów na listach wyborczych? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-327.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-328">
          <u xml:id="u-328.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Głos zabierze pan poseł Andrzej Biernat, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-328.1" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Proszę bardzo, śmiało, bo czas leci.</u>
          <u xml:id="u-328.2" who="#PoselAndrzejBiernat">(Kobiety przodem.)</u>
          <u xml:id="u-328.3" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Dynamicznie, proszę się nie obawiać.</u>
          <u xml:id="u-328.4" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-329">
          <u xml:id="u-329.0" who="#PoselAndrzejBiernat">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nasze Drogie Kochane Panie! Osobiście nie znam dokumentu prawnego w Polsce, z ustawą zasadniczą na czele, który dyskryminowałby kobiety albo czegokolwiek im zabraniał. Kobiety zajmują najwyższe pozycje i stanowiska we wszystkich obszarach naszego życia. Pani marszałek, której w tej chwili tu nie ma, nie zawdzięcza swojej pozycji parytetowi, ale pracowitości i autorytetowi, jaki w tej Izbie posiada.</u>
          <u xml:id="u-329.1" who="#PoselAndrzejBiernat">Hasło ˝po równo˝ funkcjonowało już w poprzednim ustroju i na szczęście doprowadziło do jego upadku, bo po równo nie znaczy dobrze i tak naprawdę nie dynamizuje rozwoju. Kobiety mają te same prawa, co mężczyźni, a nawet dzięki swojemu niezaprzeczalnemu urokowi mają tych praw o wiele więcej.</u>
          <u xml:id="u-329.2" who="#PoselAndrzejBiernat">Dzisiaj 50%, jutro 60%, pojutrze 70%. Przywoływana już tutaj dzisiaj ˝Seksmisja˝, niezwykle urokliwy film, przedstawia wizję świata, która urzekła nawet dwóch ocalałych osobników płci męskiej, ale końcowe sceny tego filmu nie są już takie urocze i wesołe.</u>
          <u xml:id="u-329.3" who="#PoselAndrzejBiernat">Mam pytanie, do zadania którego sprowokował mnie pan poseł Kamiński z SLD, bowiem w statucie SLD jest zapisany 30-procentowy udział kobiet. Trzy dni temu pani Jaruga-Nowacka powiedziała w radiowej Jedynce, że potrzebna jest ustawa, aby przymusić władze SLD do respektowania zapisów statutu, partii, której sztandarowym hasłem są parytety i rozwiązywanie problemów kobiet w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-329.4" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-330">
          <u xml:id="u-330.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Nie, to chodziło o Platformę, nie o SLD. Proszę...</u>
          <u xml:id="u-330.1" who="#PoselJanKulas">(PO dobrze sobie radzi.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-331">
          <u xml:id="u-331.0" who="#PoselAndrzejBiernat">Rodzi się pytanie, czy Sejm ma rozwiązywać wewnętrzne problemy Lewicy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-332">
          <u xml:id="u-332.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Platformy na pewno.</u>
          <u xml:id="u-332.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-332.2" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Proszę już kończyć.</u>
          <u xml:id="u-332.3" who="#PoselIzabelaJarugaNowacka">(Czy mogę sprostować, panie marszałku?)</u>
          <u xml:id="u-332.4" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Tak, proszę sprostować, bo pan poseł wprowadza Izbę...</u>
          <u xml:id="u-332.5" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-332.6" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Prawda to wyzwoli nas wszystkich.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-333">
          <u xml:id="u-333.0" who="#PoselIzabelaJarugaNowacka">Panie Marszałku! Chciałabym sprostować wypowiedź pana posła, ponieważ wprowadza on w błąd Wysoką Izbę. Biorąc udział w tej debacie, powiedziałam, że nie tylko w Polsce władze partyjne chętnie wycofują się z tego wewnętrznego zobowiązania, ale są to doświadczenia zarówno polskich, jak i europejskich partii politycznych. Nie jest prawdą, że powiedziałam tak o Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-333.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-333.2" who="#GlosZSali">(Brawo.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-334">
          <u xml:id="u-334.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Nie warto podczas takiej debaty mówić nieprawdy, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-334.1" who="#PoselJanKulas">(Zarzut trzeba udowodnić.)</u>
          <u xml:id="u-334.2" who="#PoselZbigniewDolata">(Tak, panie marszałku, ale zawsze, nie tylko teraz.)</u>
          <u xml:id="u-334.3" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">W tej debacie szczególnie.</u>
          <u xml:id="u-334.4" who="#PoselJanKulas">(Każdy ma prawo.)</u>
          <u xml:id="u-334.5" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Do czego ma prawo, panie pośle? Do kłamstwa?</u>
          <u xml:id="u-334.6" who="#PoselJanKulas">(Do prawdy.)</u>
          <u xml:id="u-334.7" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Do prawdy.</u>
          <u xml:id="u-334.8" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Głos zabierze pan poseł Dariusz Lipiński, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-334.9" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-335">
          <u xml:id="u-335.0" who="#PoselDariuszLipinski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowna Pani Profesor! Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej w art. 32 ust. 1 stanowi, iż wszyscy są wobec prawa równi. Ust. 2 tego samego artykułu doprecyzowuje, iż nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny, a więc również z powodu bycia kobietą lub mężczyzną. Nie ulega wątpliwości, iż źródłem nierównowagi w liczbie reprezentantów obu płci w organach przedstawicielskich nie jest złe prawo ani konstytucja, którą przed chwilą zacytowałem, ani ordynacja wyborcza, bo one nie dyskryminują żadnej płci. Źródłem nierównowagi jest praktyka sprawiająca, że zbyt mało kobiet chce lub może angażować się w życie polityczne. Trzeba zatem zmienić praktykę, a nie prawo.</u>
          <u xml:id="u-335.1" who="#PoselDariuszLipinski">Zapis zawarty w projekcie obywatelskim budzi poważne zastrzeżenia konstytucyjne. Państwo proponujecie, aby liczba kobiet na liście okręgowej nie mogła być mniejsza niż liczba mężczyzn. Oznacza to, że może być większa, a to już kłóci się z przywołanym przeze mnie przed chwilą zapisem art. 32 Konstytucji RP.</u>
          <u xml:id="u-335.2" who="#PoselDariuszLipinski">Mam pytanie do pana marszałka: Czy na tym etapie procedury mogę zgłaszać wnioski o dodatkowe analizy</u>
          <u xml:id="u-335.3" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-335.4" who="#PoselDariuszLipinski"> konstytucyjne?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-336">
          <u xml:id="u-336.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Może pan je przedstawić, będą one wykorzystane w toku prac.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-337">
          <u xml:id="u-337.0" who="#PoselDariuszLipinski">W takim razie zapowiadam, że zgłoszę taki wniosek.</u>
          <u xml:id="u-337.1" who="#PoselDariuszLipinski">Natomiast teraz chciałbym zadać krótkie pytanie pani profesor, przedstawicielce wnioskodawców: Czy to prawda, że są kraje, w których istnieją kwoty na listach kandydatów, a jeśli nie można znaleźć odpowiedniej liczby, np. w wysokości 1/3, kandydatów płci żeńskiej, pozostawia się wakat, który jest bytem bezpłciowym, więc nie wpływa on na liczbę reprezentantów poszczególnych płci, a zatem nie rozwiązuje problemu? Moje kolejne pytanie brzmi: Czy zaproponowany przez państwa parytet rozwiąże ten problem, jeśli nie znajdziemy odpowiedniej liczby kobiet i czy nie lepiej zastanowić się, jak usunąć przyczyny istniejących, realnych...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-338">
          <u xml:id="u-338.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-339">
          <u xml:id="u-339.0" who="#PoselDariuszLipinski">...barier, bo one nie znajdują się w ordynacjach wyborczych? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-339.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-340">
          <u xml:id="u-340.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Głos zabierze pani poseł Domicela Kopaczewska, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-340.1" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-341">
          <u xml:id="u-341.0" who="#PoselDomicelaKopaczewska">Panie Marszałku! Pani Profesor! Zacznę od odrobiny historii. Jest rok 1999, startuję w konkursie, aby objąć daną funkcję, i słyszę: Byłoby fajnie, gdyby naszym szefem został mężczyzna. Zgadnijcie państwo, kto to mówi?</u>
          <u xml:id="u-341.1" who="#PoselDomicelaKopaczewska">(Głos z sali: Kobiety).</u>
          <u xml:id="u-341.2" who="#PoselDomicelaKopaczewska">Kobiety.</u>
          <u xml:id="u-341.3" who="#PoselDomicelaKopaczewska">Jestem przekonana, że dzisiaj takich odpowiedzi, wniosków nie byłoby. Nastąpiły na szczęście pewne zmiany kulturowe, społeczne, medialne. W związku z tym, pani profesor, pani powołuje się na opinię społeczną, która oczekuje większego udziału kobiet w polityce. Czy nie chodzi o to, że tak wypada dzisiaj mówić? Czy pani nie jest przekonana, że to, co mówimy i to, co robimy przy urnie wyborczej, to dwie różne sprawy? Cóż zrobić, żeby to był ten sam wybór?</u>
          <u xml:id="u-341.4" who="#PoselDomicelaKopaczewska">Mam następne pytanie. Co będzie pani uważała za sukces: to, że Wysoki Sejm przyjmie tę ustawę w takiej formule, jak państwo proponujecie, mimo że będą problemy i trudności z realizacją tego projektu, czy to, że w następnych wyborach parlamentarnych w tym Sejmie będzie znacznie więcej kobiet bez tej ustawy? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-341.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-342">
          <u xml:id="u-342.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Głos zabierze pani poseł Izabela Jaruga-Nowacka z klubu Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-343">
          <u xml:id="u-343.0" who="#PoselIzabelaJarugaNowacka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam także pytanie do pani profesor. Chciałabym zapytać nie o dane statystyczne, wielkości, tylko o sens tej zmiany. Czy zdaniem pani profesor zmieniła się polityka i główny nurt debaty, z chwilą kiedy kobiety pojawiły się w parlamentach europejskich? Czy to, co kiedyś kompletnie było niepolityczne, uważane za sferę prywatną, stało się szczęśliwie polityczne? To jest pierwsze pytanie.</u>
          <u xml:id="u-343.1" who="#PoselIzabelaJarugaNowacka">Mam drugie pytanie. Cały czas mówimy o tym, że nie płeć jest ważna, a kompetencje, kwalifikacje. Czy pani mogłaby jakoś zdefiniować i powiedzieć, o co chodzi w kwestii dotyczącej kompetencji politycznych, bo cały czas słyszę, że mają być jakieś kompetencje? Nie wiem, jakimi kryteriami i kompetencjami kierują się poszczególni liderzy partii politycznych, mianując kogoś czy nominując na jakieś wysokie stanowisko. My w tej Izbie bardzo często wiemy, że szansę pełnienia funkcji ministra otrzymała osoba o niewielkich kompetencjach. Jest to zauważane także przez obywateli. Czym są w gruncie rzeczy kompetencje polityczne?</u>
          <u xml:id="u-343.2" who="#PoselIzabelaJarugaNowacka">Trzecie pytanie dotyczy kwot. Czy pani profesor nie obawia się, że kwota przyjęta na poziomie właśnie 30% czy lekko powyżej tego poziomu zamknie możliwość dostępu kobiet do list wyborczych na wiele lat? Tak samo chciałabym</u>
          <u xml:id="u-343.3" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-343.4" who="#PoselIzabelaJarugaNowacka">poznać opinię odnośnie do wewnętrznych regulacji partyjnych: Czy to, że nie ma sankcji, przymusu zewnętrznego, jeżeli chodzi o formułę niezarejestrowania listy wyborczej, a także kar płaconych za niedotrzymanie owego parytetu, jest bardziej skuteczne niż regulacje wewnętrzne? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-343.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-343.6" who="#GlosZSali">(Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-344">
          <u xml:id="u-344.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Głos zabierze pani poseł Mirosława Nykiel, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-344.1" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-345">
          <u xml:id="u-345.0" who="#PoselMiroslawaNykiel">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-345.1" who="#PoselMiroslawaNykiel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowny Wnioskodawco! Przede wszystkim zacznę od tego, że jeśli parytety pomogą zwiększeniu udziału kobiet w polityce, to jestem za nimi, natomiast uważam, że aby ten cel został osiągnięty, potrzeba nam kompleksowego programu. O jakim programie mówię? Chodzi tu przede wszystkim o wewnątrzpartyjne uregulowania, edukację i różnego rodzaju wsparcie dla kobiet, stworzenie warunków do spełnienia naszej pięknej roli biologicznej, myślę tu o większej liczbie żłobków, przedszkoli, bliskości tych placówek, a także o edukacji w celu stworzenia partnerskich relacji w rodzinie. Pewnie przydałoby się zrealizować jeszcze kilka innych punktów programowych i uważam, że dopiero całościowy kompleks rozwiązań pozwoli nam na osiągnięcie celu, jakim jest zwiększenie udziału kobiet w polityce.</u>
          <u xml:id="u-345.2" who="#PoselMiroslawaNykiel">Zadaję pytanie wnioskodawcy: Jeśli wnioskodawca podziela taki sposób podejścia do rozwiązań programowych, to czy deklaruje wsparcie w dalszych działaniach na rzecz zwiększenia liczby kobiet w polityce? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-345.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-346">
          <u xml:id="u-346.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Głos zabierze pan poseł Ireneusz Raś, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-346.1" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-347">
          <u xml:id="u-347.0" who="#PoselIreneuszRas">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Platforma Obywatelska udowadnia, że z problemem radzi sobie w sposób naturalny, co potwierdzić mogą wszystkie badania. Nie chciałbym, żeby w tej debacie padło pytanie o pewne rzeczy, obszary publicznej aktywności, których wniosek obywatelski nie obejmuje. To powoduje, że można mieć takie wrażenie, iż troska jest trochę fałszywa, bo gdzie tutaj jest troska o gminy poniżej 20 tys. mieszkańców, w których aktywność kobiet jest minimalna? Tam obowiązuje ordynacja większościowa, natomiast w dużej części politycy Platformy Obywatelskiej wspierają właśnie ten model wyborów - jednomandatowe okręgi wyborcze. Jak wówczas zapewnić udział kobiet w życiu publicznym? Pozostaje kwestia wyborów do Senatu.</u>
          <u xml:id="u-347.1" who="#PoselIreneuszRas">Mam jeszcze pytanie techniczne: Jak będzie wyglądała sytuacja wówczas, gdy - to częsta praktyka - komitet będzie musiał wnioskować o wykreślenie kobiety na jej wniosek po zarejestrowaniu list? Czy wtedy trzeba będzie wycofać również jednego mężczyznę? Bo to w praktyce według mnie powoduje, że ta inicjatywa, jeśli się tych wszystkich barier nie usunie, będzie po prostu nierealna i nierzeczywista, nie mówiąc już o konstytucyjności.</u>
          <u xml:id="u-347.2" who="#PoselIreneuszRas">I chciałbym, żeby do jeszcze jednej kwestii pani profesor się odniosła. Otóż ja byłem oburzony, kiedy 21 grudnia 2009 r. w ˝Gazecie Wyborczej˝ przeczytałem opinię pana prof. Wiktora Osiatyńskiego, twórcy tych zapisów, który powiedział: ˝Mądre partie, którym na sercu leży godność kobiet i mężczyzn, popierają parytety, a partie skundlone - nie˝. Według mnie trzeba by tutaj w jakiś sposób się do tego odnieść. Bardzo bym o to prosił.</u>
          <u xml:id="u-347.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-348">
          <u xml:id="u-348.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Głos zabierze pan poseł Mirosław Pawlak, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
          <u xml:id="u-348.1" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Pani poseł Zaremby nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-348.2" who="#PoselKrystynaSkowronska">(Może pracuje w komisji.)</u>
          <u xml:id="u-348.3" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-349">
          <u xml:id="u-349.0" who="#PoselMiroslawPawlak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pani Profesor! Kiedy bliżej, ale i bez emocji przyjrzeć się projektowi ustawy, można dostrzec, że godzi on nie tylko w podstawy demokracji, ale przede wszystkim w same kobiety. Wprowadza bowiem do polskiego porządku prawnego powtórkę z list wyborczych do tzw. Sejmu kontraktowego, przypomina żywcem sytuację z tzw. punktami za pochodzenie przy składaniu dokumentów na wyższe studia.</u>
          <u xml:id="u-349.1" who="#PoselMiroslawPawlak">Ale skoro mowa o projekcie, mam kilka pytań. Pierwsze: Co będzie w przypadku, gdy na liście wyborczej znajdzie się 90% kobiet i jeden mężczyzna, a wyborcy zagłosują na tego ostatniego? Co z resztą mandatów?</u>
          <u xml:id="u-349.2" who="#PoselMiroslawPawlak">Pytanie drugie: Co prawnie stoi na przeszkodzie utworzeniu listy wyborczej samych pań?</u>
          <u xml:id="u-349.3" who="#PoselMiroslawPawlak">I pytanie ostatnie: Co będzie w przypadku, gdy w małym okręgu zabraknie zgody kobiet na kandydowanie? Czy te wszystkie mandaty nie zostaną obsadzone, czy też wybory będą z mocy prawa nieważne? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-349.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-350">
          <u xml:id="u-350.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Głos zabierze pani poseł Bożena Kotkowska z klubu Lewica.</u>
          <u xml:id="u-350.1" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-351">
          <u xml:id="u-351.0" who="#PoselBozenaKotkowska">Panie Marszałku! Pani Minister! Pani Profesor! Wysoki Sejmie! Nie ulega wątpliwości, iż popieram ustawę parytetową i będę głosować za nią, jednak pytanie swoje skieruję do pani minister.</u>
          <u xml:id="u-351.1" who="#PoselBozenaKotkowska">Pani minister, w związku z pani wypowiedzią na kongresie kobiet na Podbeskidziu, iż polskie kobiety powinny się cieszyć tym, że nie przeżywają dramatu afgańskich kobiet, które muszą się oblewać benzyną i podpalać, aby zaprotestować przeciwko złemu traktowaniu, chciałabym zapytać, czy zna pani osiągnięcia kobiet w XXI w. i co pani minister zrobiła w swojej kadencji dla kobiet, aby status kobiet i mężczyzn był równy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-351.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-351.3" who="#PoselJanKulas">(To nie było eleganckie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-352">
          <u xml:id="u-352.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Głos zabierze pan poseł Piotr Polak, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-352.1" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-353">
          <u xml:id="u-353.0" who="#PoselPiotrPolak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Szanowne Panie i Panowie z Komitetu Inicjatywy Obywatelskiej! Czy ktoś z zabierających dziś głos, czy ktoś z pań i panów posłów neguje istnienie problemu zbyt małej obecności kobiet w życiu publicznym? Nie. Żaden klub tego problemu nie neguje. Liczby mówiące o 20-30-procentowym udziale pań właśnie w polityce są smutną rzeczywistością. Tylko czy z takiej analizy można wyciągać wniosek, że udział kobiet w polityce jest blokowany, że demokracja w Polsce, jak słyszeliśmy, jest ułomna, że prawdziwa demokracja wymaga parytetów? Nie. Nikt odpowiedzialny dziś w Polsce nie powie, że udział kobiet w życiu społecznym jest blokowany, że demokracja jest ułomna.</u>
          <u xml:id="u-353.1" who="#PoselPiotrPolak">Art. 32 naszej konstytucji gwarantuje, że takiego zagrożenia nie ma, mówiąc o równości praw kobiet i mężczyzn w życiu politycznym i społecznym. Moim zdaniem problemem jest brak wewnętrznego przekonania samych pań i ich chęci do zwiększonej aktywności w życiu politycznym i społecznym. Tylko czy zapisami ustawowymi można i trzeba na te chęci wpływać? Moim zdaniem nie. Kobiety powinny być aktywne politycznie i społecznie, bo nie da się być tylko dobrą żoną i matką, samorealizacja w przestrzeni życia społecznego też jest kobietom potrzebna, ale droga do osiągnięcia tego celu powinna polegać na stworzeniu dobrych warunków pracy, realizowania macierzyństwa i życia rodzinnego, warunków, które zaowocują większą aktywnością kobiet w sposób naturalny.</u>
          <u xml:id="u-353.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-353.3" who="#PoselPiotrPolak">Drogie Panie! Kochamy was i szanujemy za to, że jesteście kobietami. Politykami zaś czy aktywistkami zostańcie, proszę, z wewnętrznego przekonania, z determinacji, a nie z potrzeby takich czy innych parytetów, takich czy innych zapisów ustawy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-353.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-354">
          <u xml:id="u-354.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-354.1" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Zbliżamy się do końca.</u>
          <u xml:id="u-354.2" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Pani poseł Krystyna Skowrońska, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-355">
          <u xml:id="u-355.0" who="#PoselKrystynaSkowronska">Panie Marszałku! Pani Minister! Pani Profesor! Panie i Panowie Posłowie! Przede wszystkim skuteczność - w polityce również jest potrzebna skuteczność, a zatem chciałabym, abyśmy w debacie o sprawach, które są ważne, o parytetach, rozmawiali, oddzielając dwie sprawy - sprawę tego, jak kobiecie pomóc, aby ona mogła sprawować ważną funkcję w rodzinie, to po pierwsze (żłobki, przedszkola, wszystkie udogodnienia związane z Kodeksem pracy), a po drugie, sprawę kobiet w polityce. W polityce liczy się skuteczność, a zatem ta inicjatywa, jeżeli podejmowano ją, jeżeli chciano, aby się podpisali pod nią obywatele, za cel zakładała sobie skuteczność. Pytam zatem: Czy składając taki projekt, postawiliście państwo na to, że inicjatywa będzie stanowiła duży krok naprzód w poważnej rozmowie, jak zaktywizować kobiety w polityce? Pytam zatem: Czy przedkładając ten projekt, liczyliście państwo, wiedząc, jaka jest aktywność kobiet w partiach politycznych, ile kobiet jest na listach wyborczych, czy to rozwiązanie 50 na 50 będzie lepsze, czy lepsze będą kwoty? Czy promując kobiety, zadawaliście sobie pytanie, czy miejsce na liście wyborczej mówi, i jak mówi, o promowaniu kobiet?</u>
          <u xml:id="u-355.1" who="#PoselKrystynaSkowronska">I ostatnia rzecz dotycząca dzisiejszej dyskusji. Tym wszystkim, którzy</u>
          <u xml:id="u-355.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-355.3" who="#PoselKrystynaSkowronska">mówili o szkodliwości tej debaty, chciałabym powiedzieć: proszę państwa, wróćmy do debaty, w której kobiety rozmawiały o przyznaniu im prawa głosu. Na pewno ta debata jest inna, odbywa się w innym czasie, ale powinniśmy powiedzieć, jak zaktywizować kobiety, aby one chciały garnąć się do polityki i aby było ich więcej, a nie przedstawiać docelowy model. Myślę, że to jest główne moje pytanie do pani profesor. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-355.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-356">
          <u xml:id="u-356.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">I jako ostatni pan poseł Stanisław Pięta, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-357">
          <u xml:id="u-357.0" who="#PoselStanislawPieta">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wszelkie akcje afirmacyjne to nonsensy: punkty za pochodzenie robotniczo-chłopskie w PRL, punkty za kolor skóry na niektórych uniwersytetach amerykańskich - to wszystko tylko ośmiesza inicjatorów.</u>
          <u xml:id="u-357.1" who="#PoselStanislawPieta">Ja chciałbym powiedzieć tak: nie wydaje mi się, aby płeć mogła być tutaj kryterium. Rozumiem: talent, pracowitość, zaangażowanie, zasługa dla ojczyzny - to są kryteria, które możemy uwzględniać, a ten projekt, niezgodny z konstytucją, niezgodny z zasadami demokracji, niezgodny ze zdrowym rozsądkiem, po prostu uwłacza kobietom. Chciałbym wiedzieć, czy państwo wzięliście to pod uwagę. Kobiety nie potrzebują żadnego podlewarowania. Przede mną tutaj przemawiała wybitna sportsmenka pani poseł Platformy Obywatelskiej Iwona Guzowska. Osiągnęła swój sukces bez żadnego sztucznego poparcia. Myślę, że to o czymś świadczy. Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-357.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-357.3" who="#PoselJoannaMucha">(Wyjątek potwierdza regułę.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-358">
          <u xml:id="u-358.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">No i teraz już inicjatorzy poznali pełne spektrum poglądów w najwyższej Izbie.</u>
          <u xml:id="u-358.1" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-358.2" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Jako pierwsza głos zabierze pełnomocnik rządu do spraw równego traktowania sekretarz stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów pani Elżbieta Radziszewska.</u>
          <u xml:id="u-358.3" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Proszę uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-359">
          <u xml:id="u-359.0" who="#PelnomocnikRzaduDoSprawRownegoTraktowaniaElzbietaRadziszewska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Goście! Nie ma stanowiska rządu co do tego projektu obywatelskiego, w związku z tym pozwolę sobie przedstawić swoje osobiste opinie, właściwie w sposób bardzo ograniczony, ponieważ większość z państwa moją opinię na temat ustawowego wpisywania kwot czy parytetów zna.</u>
          <u xml:id="u-359.1" who="#PelnomocnikRzaduDoSprawRownegoTraktowaniaElzbietaRadziszewska">Wszyscy widzimy obszary, w których kobiety są dyskryminowane, że mają one utrudniony i start w życiu zawodowym, i godzenie roli matki i osoby aktywnej zawodowo. Jest tak w bardzo wielu obszarach, w związku z tym wszyscy powinniśmy zastanowić się wspólnie, jakich użyć narzędzi, jakich użyć instrumentów, żeby skutecznie te przeszkody z życia kobiet usuwać. Dzisiaj w trakcie debaty padały różne opinie na ten temat i myślę, że choć to pretekst w pewnym sensie do dyskusji na ten temat, to jest to bardzo ważna rzecz. Bo ważne jest to, jakie skuteczne rozwiązania wprowadzać i w jaki sposób, żeby kobiety nie mówiły: mnie jest w tym obszarze gorzej, niż gdybym była mężczyzną. Potrzebna jest dobra diagnoza sytuacji, tego, dlaczego kobiety nie angażują się w różne elementy życia społecznego, publicznego, w tym w politykę. Dlaczego jest tak, że część kobiet, która nawet chce się zaangażować, uważa, że jej szanse nie są równe? Ważne jest, żebyśmy sobie udzielili odpowiedzi na pytanie, jak uwolnić kobiety, zapewnić, żeby miały czas na taką aktywność, jaką sobie wybiorą, niekoniecznie polityczną, każdą formę aktywności poza własnym domem. Ważne jest, żeby jednak nie wprowadzać czegoś, co może doprowadzić do, powiedzmy kolokwialnie, walki płci, bo przecież kobieta czy mężczyzna to nie są odrębne grupy społeczne.</u>
          <u xml:id="u-359.2" who="#PelnomocnikRzaduDoSprawRownegoTraktowaniaElzbietaRadziszewska">Konstytucja, jeśli gwarantuje równość, to odnosi się to do równości podmiotów porównywalnych, a więc równości podmiotów takich, jakimi są i kobiety, i mężczyźni. To, że opinia publiczna popiera rozwiązania promujące kobiety, wiemy od 10 lat, bo takie same badania były przeprowadzone przez panią profesor 10 lat temu, a ich wyniki opublikowane zostały później, dwa lata temu, przez Instytut Spraw Publicznych. To od lat 10 świadczy o mądrości Polaków, bo Polacy chcą tego, tylko trzeba wprowadzić takie instrumenty, narzędzia, by pozwolić kobietom być bardziej aktywnymi w tych obszarach, w których same będą tego chciały, zostawiając im wybór, zostawiając to relacjom wewnątrzrodzinnym, tak by one, jeśli zechcą, mogły. Bo przecież - i o tym dzisiaj też mówiono - nawet w ramach tej polityki my wszyscy chcemy, żeby przedstawiciele, którzy zasiadają w Sejmie, byli po prostu dobrymi ustawodawcami, czy to kobiety, czy mężczyźni, by umieli wypełniać to zadanie w Sejmie, do jakiego przyszli, czy w Senacie, a płeć, niezależnie od tego, czy to mężczyźni, czy kobiety, nie jest żadną gwarancją ani mądrości, ani kompetencji, ani skuteczności w działaniu. Ważne jest to, żebyśmy mieli po prostu posłanki i posłów mądrych.</u>
          <u xml:id="u-359.3" who="#PelnomocnikRzaduDoSprawRownegoTraktowaniaElzbietaRadziszewska">Dla mnie osobiście taki model demokracji płciowej, na skróty, jest nierozsądny i niekorzystny dla kobiet, bo stawia nas po drugiej strony barykady w sposób całkiem sztuczny. A do rozwiązania, które dzisiaj jest proponowane przez komitet obywatelski, właściwie można odnieść jedno zdanie z 2003 r. dotyczące innej inicjatywy tej samej grupy z opinii prof. Banaszaka: Dla każdego prawnika jasnym jest, że nawet uchwalenie najlepszego aktu prawnego nie prowadzi do zmian w sferze rzeczywistości. Konieczne są działania wielopłaszczyznowe - ekonomiczne i oświatowe. Stąd też osiągnięcie rzeczywistej równości mężczyzn i kobiet tylko przez uchwalenie jednej ustawy należy zaliczyć do pobożnych życzeń. I ja się zgadzam z tą opinią. Musimy pracować przez wiele następnych lat, bo myślę, że minione 20 lat trochę zmarnowaliśmy i że wszystkie rządy po kolei, które były, nie zrobiły wystarczająco dużo, by zmieniać sposób myślenia. Uważam, tak jak powiedziała pani poseł Kotkowska, że są sprawy, które w Polsce musimy załatwić, sprawy z punktu widzenia i kobiet, i mężczyzn bardzo ważne. My nie mamy takich problemów jak kobiety w innych krajach, gdzie dziewczynki po urodzeniu, tak jak w Wietnamie, są mordowane, a Afganki, broniąc się przed przemocą domową, dokonują samospalenia. Pani poseł dokonała tu daleko idącego nadużycia, przytaczając moje słowa, bo my w Polsce mamy inne problemy, które są dla nas ważne, ale nie możemy nie zauważać jako kobiety również problemów, które mają kobiety w innych krajach. Solidarność kobieca, której tak naprawdę w Polsce nie ma, wymaga jednak mimo wszystko od nas, byśmy o kobiety, które w innych krajach cierpią przeokrutnie w sposób nieuzasadniony, upominali się.</u>
          <u xml:id="u-359.4" who="#PelnomocnikRzaduDoSprawRownegoTraktowaniaElzbietaRadziszewska">Wracając jeszcze na bardzo krótko do jednej rzeczy, dodam, że odnosząc się krytycznie do przymusów ustawowych, a będąc jednocześnie za działaniami afirmacyjnymi, które są skuteczne, nie wypowiadam się na ich temat aż tak krytycznie jak niektóre osoby ze środowiska feministycznego. Przytoczę tylko zdanie pani z Krakowa, pani, którą dobrze znam, Anny Lipowskiej-Teutsch, która w ten sposób powiedziała, mówiąc o podziale w środowisku feministycznym. Teutsch kongres kobiet nazywa zbiorową hipnozą przeprowadzoną tanim kosztem i wielkim marketingiem politycznym. To samo mówi o sobie. Ja nie jestem przeciwniczką toczenia bojów politycznych. We wszystkim jest polityka, w tym również. Przecież wszyscy mamy świadomość, że środowisko, które dzisiaj promuje to rozwiązanie ustawowe, jest środowiskiem politycznym, i nie trzeba wielkich tropicieli ani żadnych szpiegów, żeby to odkryć. W defensywie chyba są ci ze środowiska lewicowego, którzy są w Sejmie, w stosunku do tych, którzy są poza Sejmem, chociaż pośród osób, które dzisiaj są wnioskodawcami tej ustawodawczej inicjatywy, są ci, którzy zdobyli swoje doświadczenie również w minionych latach w rządzie. I nie odmawiam nikomu prawa do opinii, bo tego wymaga tolerancja, a tolerancja to jest cierpliwe znoszenie odmiennych poglądów. Nikomu nie odmawiam prawa do głoszenia odmiennych poglądów, ale jeżeli dzisiaj, jak przytoczył pan poseł Raś na tej sali, jeden z panów, który sam siebie nazywa feministą i jest inicjatorem stworzenia aktu prawnego, o jakim dzisiaj dyskutujemy, mówi, myślę, że jednak chyba nieobiektywnie, że ten projekt jest konstytucyjny, że mądre partie go poprą, a skundlone nie, to świadczy to o jego stosunku do ludzi, którzy mają inne poglądy, bo przecież partie to nie są ufoludki, partie to są ludzie, partie to są kobiety i mężczyźni, którzy w imię wartości konstytucyjnych mają prawo do wolności wygłaszania swoich prywatnych opinii na każdy temat. A w tym wypadku mamy do czynienia w pewnym sensie nawet z podważeniem wiarygodności kogoś, kto ma inne zdanie niż pan profesor. To nie jest ani pełne tolerancji, ani pełne szacunku dla odmiennych poglądów.</u>
          <u xml:id="u-359.5" who="#PelnomocnikRzaduDoSprawRownegoTraktowaniaElzbietaRadziszewska">Liczę na zrozumienie, ponieważ bardzo mi na tej sprawie zależy, i z tej dyskusji cieszę się, niezależnie od tego, w jakim tonie ona przebiega, bo jest to dyskusja i ideologiczna, i polityczna. Obojętne, jak ją nazwiemy, z punktu widzenia kobiet w Polsce ona jest ważna, ale chciałabym, żebyśmy w tej debacie, w pracach sejmowych jednak starali się pamiętać o tym, żeby gdzieś przy tej bitwie politycznej nie zgubić rzeczy najważniejszej, czyli kwestii wprowadzenia równych praw kobiet we wszystkich aspektach życia w praktyce, w rzeczywistości, bo ustawy można mieć piękne, wszystkie prawa zapisane, ale z realizacją może być gorzej, a tej sfery działań nie da się wyeliminować żadną ustawą. Musimy razem, nie dzieląc się na kobiety, na mężczyzn, na tych, co myślą po lewicowemu, po prawicowemu, czy tych ze środka, z centrum, wszyscy, dbać o to, żeby zasada równego traktowania pod każdym względem była przestrzegana, w tym w sposób szczególny żeby ta zasada była przestrzegana w stosunku do kobiet, bo tego typu akcje afirmacyjne, o których dzisiaj mówiono na tej sali, powinny być prowadzone i wobec osób starszych, które mają dużo wolnego czasu, ogromne życiowe doświadczenie, i wobec młodych, którzy są zaraz po studiach, a których szanse są gorsze, mimo że są pełni energii, pełni...</u>
          <u xml:id="u-359.6" who="#PoselIzabelaJarugaNowacka">(Wobec kobiet i mężczyzn, starszych i studentów.)</u>
          <u xml:id="u-359.7" who="#PelnomocnikRzaduDoSprawRownegoTraktowaniaElzbietaRadziszewska">...dobrych emocji i chcą się rzucić w wir pracy na rzecz dobra publicznego, czasem nawet bez pieniędzy, byleby ich ktoś zauważył. To są osoby niepełnosprawne, o których mówił pan poseł Libicki. Chodzi o to, żeby nie zgubić rzeczy, które dla wszystkich są ważne. Jednak te działania, które zmienią naszą polską rzeczywistość, wymagają nie połowy roku, nie dwóch lat i nawet nie pięciu. To jest bardzo żmudna praca pozytywistyczna, edukacyjna, uświadamiająca tym, którzy myślą inaczej, że źle myślą. A z tego złego myślenia często wynika krzywdzenie, dyskryminowanie i łamanie równych praw. Niezależnie od tego, jaki kto jest, wszyscy jesteśmy pod tym względem równi, i konstytucja nam to gwarantuje.</u>
          <u xml:id="u-359.8" who="#PelnomocnikRzaduDoSprawRownegoTraktowaniaElzbietaRadziszewska">Jedno tylko słowo do pana marszałka, ponieważ usłyszawszy na sali, ja byłam obecna w trakcie debaty w radio, że pan marszałek się obruszył, i słusznie, chcę przytoczyć słowa pani poseł Jarugi-Nowackiej ze stenogramu, poprosiłam o wydrukowanie tego ze strony Polskiego Radia: ˝Nie może być regulacji wyłącznie wewnętrznych, bo one po prostu nie mają żadnych sankcji i się nie sprawdzają. Przecież wiele partii, moja była partia Unia Pracy, obecny Sojusz Lewicy także mają zapisane systemy kwotowe, tyle tylko że łatwego pretekstu szukają liderzy, politycy, żeby nie było ani dobrych wyborczych szans dla kobiet, ani pewnej ilości kobiet.˝ To dokładny cytat z wypowiedzi. Tak więc pan poseł Biernat miał rację, pani poseł. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-359.9" who="#komentarz">(Oklaski, gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-359.10" who="#PoselJanKulas">(Trudno, to był cytat.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-360">
          <u xml:id="u-360.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">To było stanowisko pani minister. Inne słyszeliśmy od pana premiera. Można się pogubić w tym wszystkim.</u>
          <u xml:id="u-360.1" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Przedstawicielka Obywatelskiego Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej pani Małgorzata Fuszara.</u>
          <u xml:id="u-360.2" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Proszę o zabranie głosu.</u>
          <u xml:id="u-360.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-361">
          <u xml:id="u-361.0" who="#PrzedstawicielkaObywatelskiegoKomitetuInicjatywyUstawodawczejMalgorzataFuszara">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Wszyscy Goście, Panie i Panowie! Dawno nie byłam w Sejmie i trochę jestem nieprzyzwyczajona do takiej sytuacji, że odpowiadam też na pytania osób, które zadały pytanie i wyszły, ale rozumiem, że takie tu są zwyczaje</u>
          <u xml:id="u-361.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-361.2" who="#PrzedstawicielkaObywatelskiegoKomitetuInicjatywyUstawodawczejMalgorzataFuszara">, toteż będę się starała odpowiedzieć na różne pytania, grupując je wokół problemów, bo trudno byłoby to zrobić inaczej.</u>
          <u xml:id="u-361.3" who="#PrzedstawicielkaObywatelskiegoKomitetuInicjatywyUstawodawczejMalgorzataFuszara">Chcę podziękować pani minister za wspomnienie o moich badaniach. Wydaje mi się, że mój tytuł do mówienia o tej sprawie wynika między innymi z tego, że od bardzo dawna zajmuję się badaniem uczestnictwa kobiet w polityce, w życiu publicznym. Dlatego ten projekt jest mi tak bliski, dlatego jestem dumna, co jeszcze raz chcę podkreślić, że zdarzył się ten moment, że mogę ten projekt w imieniu wielkiej grupy społecznej, ponad 150 osób i wielu innych osób....</u>
          <u xml:id="u-361.4" who="#PoselElzbietaRafalska">(Tysięcy.)</u>
          <u xml:id="u-361.5" who="#PrzedstawicielkaObywatelskiegoKomitetuInicjatywyUstawodawczejMalgorzataFuszara">...150 tys. osób i wielu osób nas jeszcze popierających, dzisiaj zgłosić.</u>
          <u xml:id="u-361.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-361.7" who="#PrzedstawicielkaObywatelskiegoKomitetuInicjatywyUstawodawczejMalgorzataFuszara">Chcę powiedzieć o tym - ponieważ pani minister mówiła, że to nie jest sprawa czegoś, co możemy bardzo szybko zmienić jedną inicjatywą czy nawet w 5 lat - kogo z nami nie było na Kongresie Kobiet, o tym, że stąd między innymi wziął się Kongres Kobiet, że obchody 20-lecia przemian demokratycznych, te oficjalne, odbywały się w dużej mierze bez kobiet, z nikłym ich udziałem. Właściwie zdałyśmy sobie sprawę, że taka poważna debata pomiędzy kobietami na temat tego, czego nam brakuje w demokracji, dotąd się nie odbyła. Kongres Kobiet stworzył po raz pierwszy taką przestrzeń, w której kobiety rozmawiały ze sobą o tym, czego by sobie życzyły, żeby to wprowadzić, i o co chodzi. Postulaty Kongresu Kobiet są zawarte na 30 stronach. Bardzo zachęcam wszystkich, którzy myślą, że tylko do parytetu sprowadziła się nasza rozmowa, do tego, żeby zajrzeli na strony internetowe i poznali, jak szeroki jest wachlarz tych postulatów. Za pewną praprzyczynę tego i za środek konieczny, żeby rozwiązywać te problemy, uznałyśmy niedoreprezentowanie kobiet w polityce, dlatego że trzeba być tam, gdzie decyzje zapadają, żeby te decyzje były takie, jak sobie życzymy. To jest chyba sprawa dosyć jasna.</u>
          <u xml:id="u-361.8" who="#PrzedstawicielkaObywatelskiegoKomitetuInicjatywyUstawodawczejMalgorzataFuszara">Ja się bardzo cieszę, że pan premier, też nie w imieniu rządu, jak sądzę, i nie w imieniu partii politycznej, ale swoim własnym, jednak powiedział w wywiadzie zamieszczonym w ˝Gazecie Wyborczej˝, że osobiście jest za prorównościowymi rozwiązaniami, może nie 50%, ale 40-60%, jeżeli dobrze ten wywiad w tej chwili pamiętam, i może nie od razu w wyborach lokalnych, ale w najbliższych wyborach samorządowych, i bez względu na przebieg tej debaty będzie dbał o to, żeby tak było w Platformie Obywatelskiej. My to pamiętamy, panie premierze, i liczymy na to, że tak to będzie się działo i że poparcie w związku z tym dla naszego projektu jest w takiej sytuacji chyba sprawą naturalną.</u>
          <u xml:id="u-361.9" who="#PrzedstawicielkaObywatelskiegoKomitetuInicjatywyUstawodawczejMalgorzataFuszara">Cały szereg uwag, które zostały zgłoszone, to są uwagi, ku mojemu zdumieniu, właściwie kierowane przez państwa do państwa. Ja nie mogę odpowiedzieć na pytanie, dlaczego nie uchwaliliście dotąd ustaw dotyczących żłobków, przedszkoli itd., bo powinniście to dawno zrobić.</u>
          <u xml:id="u-361.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-361.11" who="#PrzedstawicielkaObywatelskiegoKomitetuInicjatywyUstawodawczejMalgorzataFuszara"> Nasza diagnoza jest taka, że dzieje się to być może dlatego, że jest tak mało kobiet w gremiach decyzyjnych, że te projekty, bez względu na to z jakiej partii politycznej wypłynęły i za jakich rządów to się zdarzyło, są uważane za sprawy mało istotne czy ważne i nie są umieszczane wysoko wśród priorytetów w pracach Wysokiej Izby. Te 20 lat nas o tym przekonało i w związku z tym uznałyśmy, że trzeba zrobić coś, żeby umożliwić zmianę priorytetów w polityce.</u>
          <u xml:id="u-361.12" who="#PrzedstawicielkaObywatelskiegoKomitetuInicjatywyUstawodawczejMalgorzataFuszara">Cały szereg pytań odnosi się także do reprezentacji na szczeblu lokalnym, tego, jak to wygląda, czy tam się znajdą kobiety itd. Chcę powiedzieć, że sama prowadziłam badania także na szczeblu lokalnym, na szczeblu rad gminy. To jest bardzo ciekawa w Polsce sytuacja, dlatego że nie wszyscy pewnie o tym pamiętamy, że są gminy, gdzie kobiety stanowią w ogóle większość w radach, chociaż więcej jest takich gmin, gdzie kobiet nie ma w ogóle. I od lat reprodukuje się taki system, w którym nie ma ani jednej kobiety radnej. Natomiast jest też taka grupa gmin, gdzie kobiety stanowią większość. Ja specjalnie tam prowadziłam badania, ponieważ jeżeli chcemy odpowiedzieć na pytanie, czy obecność kobiet coś zmienia w polityce, to odpowiedzi musimy szukać tam, gdzie ich jest po prostu więcej. Zdaniem i kobiet, i mężczyzn, którzy odpowiadali na nasze pytania, udzielali nam wywiadów, to zmienia priorytety, zmienia sposób działania tych instytucji, wpływa pozytywnie na wzrost kompetencji. Mogę o tym mówić dłużej, ale sądzę, że jednak mam ograniczony w jakiś sposób czas. Mogę państwa odesłać też do swoich publikacji na ten temat. Chętnie umówię się poza tą salą i całą swoją wiedzą, jaką mam, z chęcią podzielę się z każdym, kto będzie chciał ze mną rozmawiać o działaniach na rzecz większego udziału kobiet w polityce. Chcę też powiedzieć, że w związku z tym osobiście deklaruję rozmowę z każdą osobą, z każdej opcji politycznej, na temat zwiększania liczby kobiet w polityce, środków prowadzących do zwiększenia liczby kobiet w polityce. Ale tutaj moja rola jest inna. Reprezentuję komitet, który mówi o takim projekcie, pod którym zebrałyśmy czy zebraliśmy 150 tys. podpisów. W związku z tym myślę, że państwo mają - nie mogę siebie ustawiać jako osoby, która ma tu pole do negocjacji - to pole do negocjacji, w jaki sposób wprowadzać systemy kwotowe i parytetowe.</u>
          <u xml:id="u-361.13" who="#PrzedstawicielkaObywatelskiegoKomitetuInicjatywyUstawodawczejMalgorzataFuszara">Zadawano tu pytania dotyczące innych krajów. Wspominałam o tym trochę w swoim wystąpieniu, ale mogę to tutaj rozwinąć. Belgia na przykład miała taki system, który był systemem kroczącym, z góry był w ten sposób zaprojektowany, to było nie mniej niż 1/3 każdej płci, ponieważ to są zapisy neutralne z punktu widzenia płci, i dochodzono tam w ciągu kilku lat do 50% na listach wyborczych. Skutek, który odniesiono, jest wspaniały, i tu odpowiedź dotycząca miejsc na listach wyborczych - oczywiście, że to jest sprawa kluczowa. Powiedziałam w swoim wystąpieniu, że liczymy na grę fair partii politycznych i na to, że państwo, już bez systemu ustawowego, jednak nie dopuszczą do tego, żeby kobiety były zakleszczane na miejscach niewybieralnych, czyli w środku listy. Oczywiście, że my nie jesteśmy naiwni i naiwne i wiemy, że są różne możliwości podejmowania sposobów bojkotowania takiego systemu, tylko liczymy na to, że ustawodawcy, partie polityczne, politycy wiedzą, że liczy się i duch prawa, i jego litera. I to nie o to chodzi, że jeśli już nie zapiszemy w prawie, że to mają być różnej płci osoby na pierwszych miejscach, to szybko z tego wszyscy skorzystają i tego nie zrobią. Dlatego proponujemy ustawę parytetową, gdyż, tak jak powiedziałam, od wyborów w 2001 r. minęło już prawie 10 lat i udział kobiet w Sejmie stoi na poziomie 20%. W związku z tym widać, że żadne inne mechanizmy tutaj nie działają. I tu trzeba się odwoływać do znanych w literaturze, rozpoznanych i opisanych, powodów strukturalnych. Nie takich powodów, że ja tu wyjdę i powiem państwu, że zostałam profesorem bez preferencji albo ktoś został posłem bez preferencji, bo to w ogóle nie o to chodzi. Gdyby ci, którzy zaszli wysoko, nie upominali się o równość dla tych, którym to się nie udaje, to nigdy by żadnego postępu nie było...</u>
          <u xml:id="u-361.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-361.15" who="#PrzedstawicielkaObywatelskiegoKomitetuInicjatywyUstawodawczejMalgorzataFuszara"> W związku z tym jest to nasz obywatelski obowiązek, żeby się upominać o to, żeby w demokratycznym kraju kobiety nie musiały wkładać dużo więcej energii w to, by osiągnąć tyle, ile mężczyźni, żeby bardziej kompetentne czy tak samo kompetentne kobiety nie były przez mężczyzn wypierane tylko z powodu płci.</u>
          <u xml:id="u-361.16" who="#PrzedstawicielkaObywatelskiegoKomitetuInicjatywyUstawodawczejMalgorzataFuszara">To, że jest zapis konstytucyjny - normy dotyczące równości kobiet i mężczyzn - nie oznacza przecież, tak jak przy innych zapisach konstytucyjnych i innych norm, że nie ma ustaw, które by to uszczegółowiały. Argument, że coś jest w konstytucji i wystarczy, jest argumentem zupełnie nietrafionym. Wszystko, co znajduje się w konstytucji, znajduje przecież swoje uszczegółowienie w ustawach. I te ustawy uchwala Sejm. W związku z tym zgłaszamy się o uszczegółowienie tej normy.</u>
          <u xml:id="u-361.17" who="#PrzedstawicielkaObywatelskiegoKomitetuInicjatywyUstawodawczejMalgorzataFuszara">Chcę zwrócić państwa uwagę, że celem naszego projektu ustawy jest osiągnięcie równości na listach wyborczych, w związku z tym odnosi się on do wszystkich tych wyborów, które odbywają się na podstawie list wyborczych. Chcemy bowiem, zgodnie ze wszelkimi zasadami demokracji, żeby wszystko odbywało się poprzez indywidualny wybór. Tu chcę od razu przejść do pytań, które dotyczyły innych systemów nieproporcjonalnych wyborów. Czy zdarza się tam, że są stosowane jakieś systemy wyrównywania szans kobiet i mężczyzn? Są. Są stosowane, dyskutuje się nad nimi. Zwykle to się dzieje w ten sposób - to też oczywiście sprawa na odrębną, dłuższą rozmowę - że na przykład wprowadza się regulacje polegające na tym, że są pule osób, z których partia kogoś wybiera, musi jednak zachowywać równość kobiet i mężczyzn. Są zasady dobierania w pary okręgów wyborczych i obowiązująca zasada taka, żeby w parze w jednym okręgu była kobieta, a w drugim mężczyzna na czele. Jeżeli się chce - raz jeszcze do tego wracam - wola polityczna jest rozstrzygająca.</u>
          <u xml:id="u-361.18" who="#PrzedstawicielkaObywatelskiegoKomitetuInicjatywyUstawodawczejMalgorzataFuszara">Była pewna grupa pytań czy argumentów, jakichś prób podważenia naszego projektu z punktu widzenia konstytucyjności i właśnie zasady równości. Jeszcze raz powtórzę, że dysponujemy bardzo kompetentnymi, rozbudowanymi, bogatymi w argumenty opiniami czołowych konstytucjonalistów w tym kraju, w tym też tych, którzy brali udział w pisaniu konstytucji, że projekt jest zgodny z konstytucją. Rozumiem, że są różne inne opinie. Te opinie nie zostały przez panią minister tutaj powołane. Pozostawię może na boku to, że jeżeli jest różnica, to tak się jakoś dziwnie składa, że na zamówienie Sejmu są przedstawiane tylko opinie, które są przeciwne projektowi. Jeżeli natomiast opinie są podzielone, to wiadomo, że państwo jako politycy, jako nasi przedstawiciele i nasi reprezentanci, reprezentantki będziecie sprawę rozstrzygać. Nigdy bowiem nie doczekamy się, jeżeli jest różnica poglądów między konstytucjonalistami, żeby oni te poglądy uzgodnili. W związku z tym jest to sprawa woli politycznej. Oczywiście w Europie, we Francji takie rozwiązanie zostało podane w wątpliwość i zmieniono konstytucję, uważając, że jeżeli do równości na listach wyborczych potrzebna jest zmiana konstytucji, to trzeba ją zmienić i tyle. Może być też tak jak w Hiszpanii, gdzie wprowadzono kwoty. Sprawa trafiła do Trybunału Konstytucyjnego i Trybunał Konstytucyjny rozstrzygnął, przy bardzo podobnym konstytucyjnym zapisie dotyczącym równości, że kwoty są zgodne z konstytucją. Tak więc tutaj znowu, odwołując się do porządku prawnego innych krajów Unii Europejskiej, możemy znaleźć różnego rodzaju przykłady.</u>
          <u xml:id="u-361.19" who="#PrzedstawicielkaObywatelskiegoKomitetuInicjatywyUstawodawczejMalgorzataFuszara">Aha, jeszcze jedną kwestię chciałam poruszyć. Jak powiedziałam już tutaj chyba kilka razy, chodzi nam o zapewnienie równości na listach wyborczych. To nie są rozwiązania preferencyjne dla kobiet. W uzasadnieniu jest rzeczywiście tak - namówili nas nawet konstytucjonaliści do tego, żeby ten zapis był właśnie taki - że w przypadku gdy na liście jest nieparzysta liczba osób, to ma być o pół kobiety więcej, powiedzmy, niż mężczyzn po to, by pokazać, że się przełamuje dotychczasową nieobecność kobiet na listach. Nikt jednak nie zobowiązuje partii ani komitetów do tego, żeby lista była nieparzysta. Każdy może zgłosić parzystą liczbę. Nie chcę wchodzić tutaj w szczegóły regulacji prawnych, ale prawo jest skonstruowane tak, że można to zrobić.</u>
          <u xml:id="u-361.20" who="#PrzedstawicielkaObywatelskiegoKomitetuInicjatywyUstawodawczejMalgorzataFuszara">Nawet gdybyśmy proponowali preferencje dla kobiet, to chciałabym powiedzieć, że jest to przede wszystkim zgodne z Konwencją w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet, którą Polska ratyfikowała wiele lat temu - obowiązuje nas ona od lat 80. - gdzie się wyraźnie stwierdza, że czasowe środki, których celem jest wyrównanie istniejącej dysproporcji, dyskryminacji itd., są środkami, które akceptujemy. My tę konwencję ratyfikowaliśmy, w związku z tym nie wiem właściwie, na czym te pytania, ataki, lęki, że nagle kobiety wyprą wszystkich mężczyzn z tej sali na skutek tego mechanizmu, w ogóle polegają, jakie w związku z tym może być pytanie prawne. Ta ustawa od strony prawnej jest niesłychanie prosta. Można ją konstruować w trochę inny sposób albo w taki sposób, jak my proponujemy, tak naprawdę wszystko zależy od woli politycznej i można ją uchwalić w ciągu dwóch tygodni, bo jest tu wyjątkowo mało kwestii, które z punktu widzenia prawa wymagają rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-361.21" who="#PrzedstawicielkaObywatelskiegoKomitetuInicjatywyUstawodawczejMalgorzataFuszara">Cały szereg pytań - wydaje mi się, że częściowo na nie odpowiedziałam - dotyczyło tego, czy my jako ta grupa inicjatywna, kongres kobiet itd., koncentrujemy się tylko na tej równości, tzn. na tym wymiarze równości i nierówności, jaką jest równość w polityce. Chciałabym powiedzieć, że nie jest to jedyny nasz cel. W sferze politycznej chcemy monitorować, bez względu na to, jak szybko ta ustawa zostanie uchwalona, bo nie wątpię, że tak się stanie, bez względu na to, o jaką partię polityczną czy komitet chodzi. Mamy zamiar monitorować sprawę równości płci na listach kandydatów. W kampaniach wyborczych chcemy wspierać, bez względu na przynależność partyjną, startujące w wyborach kobiety, ponieważ jest to po prostu dla nas ważne.</u>
          <u xml:id="u-361.22" who="#PrzedstawicielkaObywatelskiegoKomitetuInicjatywyUstawodawczejMalgorzataFuszara">Nie rozumiem argumentacji, kiedy się mówi, że rozwiązanie równościowe jest obraźliwe dla kobiet. To znaczy, co nie jest obraźliwe, dyskryminacja nie jest obraźliwa?</u>
          <u xml:id="u-361.23" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-361.24" who="#PrzedstawicielkaObywatelskiegoKomitetuInicjatywyUstawodawczejMalgorzataFuszara"> Mała liczba kobiet w parlamencie nie jest obraźliwa, a równość będzie kobiety obrażała? Przecież to jest w ogóle jakieś dziwne rozumowanie. Moim zdaniem naprawdę trudno zrozumieć, że ktoś może argumentować w ten sposób. Mnie jako kobietę głęboko obraża, że w organach przedstawicielskich jest tak mało przedstawicielek mojej płci. Nie rozumiem, jak może mnie obrażać to, że będzie równy podział mandatów między kobiety i mężczyzn na skutek demokratycznych wyborów i usunięcia barier, które powodują, że kobiet w polityce jest mniej. </u>
          <u xml:id="u-361.25" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-361.26" who="#PrzedstawicielkaObywatelskiegoKomitetuInicjatywyUstawodawczejMalgorzataFuszara"> Nie rozumiem też odwoływania się do obawy o kompetencje, że nagle niekompetentne kobiety znajdą się na listach wyborczych. Mówiłam o tym w swoim wystąpieniu i jeszcze raz chcę to bardzo wyraźnie podkreślić: jedyna mierzalna - jest to też odpowiedź na pytanie o kompetencje polityczne - kompetencja w przypadku polityka to jego wykształcenie. Cała reszta jest sprawą uznaniową, nie wypracowaliśmy takich reguł. Być może nadszedł już czas, żeby wypracować takie reguły, które byłyby jednoznaczne w swojej wymowie, tak jak się to próbuje robić na przykład na rynku pracy, gdzie kompetencje rozstrzygają o tym, że ktoś zajmuje jakieś stanowisko. Jeśli takie formuły będą wypracowane, będziemy mogli o tym mówić. Kobiety w Polsce są w tej chwili lepiej wykształcone, w związku z tym powiedzenie, że się nie znajdzie kompetentnych kobiet, jest dla kobiet obraźliwe. Czy to bowiem znaczy, że nie ma kompetentnych kobiet? Jeżeli zaś nie chcą iść do polityki, to pytanie brzmi: Czym polityka je tak zraża, co jest takiego złego w polityce, a nie przecież w kobietach, że uważają to za miejsce brudne, nie fair itd.? Trzeba byłoby tę politykę zmienić, prawda? </u>
          <u xml:id="u-361.27" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-361.28" who="#PrzedstawicielkaObywatelskiegoKomitetuInicjatywyUstawodawczejMalgorzataFuszara"> Natomiast nie wydaje mi się możliwe - jest w związku z tym cały szereg pytań dotyczących tego, co by było, gdyby - żebyśmy nie mogli znaleźć tych kompetentnych kobiet. W tylu krajach - mówiliśmy o tym dzisiaj - w ponad 40, obowiązują kwoty, w niektórych parytety. Kompetentne kobiety są. To znaczy co, Polska będzie wyjątkiem? Czy tylko u nas nie ma tych kompetentnych kobiet? Są one w Hiszpanii, w Belgii, w Macedonii, a nie ma ich w Polsce? Przecież to jest jakieś absurdalne rozumowanie, moim zdaniem. Przecież niemożliwe jest, żeby w Polsce było mniej kompetentnych kobiet, żeby tylko w Polsce kobiety nie garnęły do się polityki. Te kraje przeszły przez to i chyba jest tak samo logiczne, że Polska przez to musi przejść, dlatego że inaczej to będzie zamrożenie tego na 20-procentowym poziomie jeszcze bardzo długo.</u>
          <u xml:id="u-361.29" who="#PrzedstawicielkaObywatelskiegoKomitetuInicjatywyUstawodawczejMalgorzataFuszara">Ponieważ naszym celem - jeszcze raz mówię - jest równość, wyrównywanie w ogóle wszelkimi metodami szans kobiet i mężczyzn w dziedzinie polityki, mogę w swoim imieniu powiedzieć, że na tyle, na ile wyczuwam intencje osób, kobiet, które obradowały w grupie dotyczącej reprezentacji politycznej kobiet w ramach Kongresu Kobiet, i wszystkich osób, które w tym uczestniczyły, będziemy witać z wielką radością, ja na pewno, wszystkie partyjne rozwiązania, szkolenia, rozwiązania polegające na tym, że w połowie okręgów pierwsze miejsce będzie dla kobiety, w każdym okręgu co drugie miejsce będzie dla kobiety. To jest w ogóle wszystko świetne.</u>
          <u xml:id="u-361.30" who="#PrzedstawicielkaObywatelskiegoKomitetuInicjatywyUstawodawczejMalgorzataFuszara">Jeszcze raz tylko powiem, że reprezentuję projekt, pod którym zebraliśmy podpisy i który jest projektem obywatelskim, i że w moim odczuciu te sprawy się uzupełniają, dlatego że jeżeli partia polityczna to wprowadzi niezależnie od prawa, to nie będzie miała problemu, nie będzie nas pytać o kompetencje, skąd znaleźć kobietę itd., bo zrobi to i tak. Skłonić trzeba tych, którzy się po prostu opierają.</u>
          <u xml:id="u-361.31" who="#PrzedstawicielkaObywatelskiegoKomitetuInicjatywyUstawodawczejMalgorzataFuszara">Jeden z posłów tu mówił, co byłoby, gdyby była partia mężczyzn, która miałaby taki program, w którym kobiety nie chcą uczestniczyć. Tzn. jaki byłby to program? Dyskryminujący kobiety i dlatego kobiety nie chciałyby uczestniczyć? Po prostu sobie nie wyobrażam, żeby mogła mieć miejsce taka sytuacja, że ktoś występuje z programem politycznym, który odrzuca połowę społeczeństwa od siebie, bo przecież coś takiego musiałoby w tym przypadku mieć miejsce.</u>
          <u xml:id="u-361.32" who="#PrzedstawicielkaObywatelskiegoKomitetuInicjatywyUstawodawczejMalgorzataFuszara">Słyszeliśmy różne wypowiedzi, nawet wierszyki o tym, że jesteśmy dziewczynkami albo chłopczykami. Właśnie. Jeżeli jesteśmy mężczyznami i kobietami i różnimy się czymś, to znaczy, że ta różnica musi być reprezentowana także w tych gremiach, w których są rozstrzygane ważne sprawy. To później nas wszystkich dotyczy.</u>
          <u xml:id="u-361.33" who="#PrzedstawicielkaObywatelskiegoKomitetuInicjatywyUstawodawczejMalgorzataFuszara">Jeszcze raz chcę podkreślić, że jeżeli ktoś mówi, iż to jest nieważne, to znaczy, że mówi: doświadczenie, punkt widzenia, perspektywa połowy społeczeństwa, kobiet jest mało ważna przy podejmowaniu decyzji. My przeciwko temu protestujemy. Uważamy, że jest bardzo ważna, i uważamy, że dlatego powinno być więcej kobiet w polityce.</u>
          <u xml:id="u-361.34" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-361.35" who="#PrzedstawicielkaObywatelskiegoKomitetuInicjatywyUstawodawczejMalgorzataFuszara"> Myślę, że to jest główne pytania, na które chciałabym odpowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-361.36" who="#PrzedstawicielkaObywatelskiegoKomitetuInicjatywyUstawodawczejMalgorzataFuszara">Były pewne szczegółowe pytania. Rozumiem, że jeśli Wysoka Izba skieruje projekt do komisji, będziemy o tym rozmawiali.</u>
          <u xml:id="u-361.37" who="#PrzedstawicielkaObywatelskiegoKomitetuInicjatywyUstawodawczejMalgorzataFuszara">Czy nie zablokuje rejestracji? Przecież ten warunek, tak jak każdy, który tam się znajduje, jeżeli nie zostanie spełniony, to blokuje rejestrację. Jeżeli jest za mało kobiet, trzeba skracać listę. Są różne sposoby, z których korzystały te kraje, które wprowadziły kwoty i parytety.</u>
          <u xml:id="u-361.38" who="#PrzedstawicielkaObywatelskiegoKomitetuInicjatywyUstawodawczejMalgorzataFuszara">Jeszcze raz chcę powiedzieć: niestety nie jesteśmy w awangardzie. Bylibyśmy czterdziestym którymś czy już pięćdziesiątym którymś krajem, który wprowadziłby to, i naprawdę są to łatwe do sięgnięcia po nie, sprawdzone wzory, jak mamy to zrobić. Myślę, że to, iż nie jesteśmy w awangardzie, nie oznacza, że mamy być ostatni, bo jeżeli jeszcze trochę poczekamy, to nie tylko Rwanda nas wyprzedzi, Macedonia nas wyprzedzi, ale w ogóle cały świat nas wyprzedzi, a my będziemy dumni tylko z tego, co stało się w 1918 r. Chciałabym, żebyśmy byli dumni też i z tego, co dzieje się w tej chwili. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-361.39" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-362">
          <u xml:id="u-362.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Dziękuję, pani profesor.</u>
          <u xml:id="u-362.1" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-362.2" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Marszałek Sejmu, po zasięgnięciu opinii Prezydium Sejmu, proponuje, aby Sejm skierował obywatelski projekt ustawy o zmianie ustawy Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, ustawy Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw oraz ustawy Ordynacja wyborcza do Parlamentu Europejskiego, w związku z wprowadzeniem parytetu płci na listach kandydatów, zawarty w druku nr 2713, do Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia niektórych projektów ustaw z zakresu prawa wyborczego w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-362.3" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-362.4" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-362.5" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Dziękuję bardzo, pani profesor.</u>
          <u xml:id="u-362.6" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Dziękuję przedstawicielom Obywatelskiego Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej.</u>
          <u xml:id="u-362.7" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Trzyminutowa przerwa techniczna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-363">
          <u xml:id="u-363.0" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 16 min 55 do godz. 16 min 57)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-364">
          <u xml:id="u-364.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-364.1" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Mamy dwugodzinne, przepraszam, półtoragodzinne opóźnienie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-365">
          <u xml:id="u-365.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 13. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz niektórych innych ustaw (druki nr 2694 i 2758).</u>
        </div>
        <div xml:id="div-366">
          <u xml:id="u-366.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">O zabranie głosu proszę posła sprawozdawcę pana Mariusza Grada.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-367">
          <u xml:id="u-367.0" who="#PoselSprawozdawcaMariuszGrad">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi chciałbym przedstawić sprawozdanie komisji dotyczące rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz niektórych innych ustaw (druk nr 2694).</u>
          <u xml:id="u-367.1" who="#PoselSprawozdawcaMariuszGrad">Projekt dzisiaj omawianej ustawy o zmianie ustawy o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa ma na celu stworzenie podstaw prawnych do potrącania przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa kwot ustalonych z tytułu odliczeń przewidzianych w rozporządzeniu Komisji Europejskiej nr 796 z dnia 21 kwietnia 2004 r. z należnych rolnikom płatności dokonywanych z Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji i Europejskiego Funduszu Rolniczego Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach różnych programów pomocy.</u>
          <u xml:id="u-367.2" who="#PoselSprawozdawcaMariuszGrad">Rozporządzeniem Komisji Europejskiej nr 380 z dnia 8 maja 2009 r. wprowadzone zostały zmiany do rozporządzenia nr 796 z 2004 r., zgodnie z którymi w przypadku stwierdzenia, że obszar zadeklarowany we wniosku o przyznanie płatności przekracza co najmniej o 50% obszaru stwierdzonego, a więc taki, do którego taka płatność może być przyznana, rolnik będzie wyłączony z otrzymywania pomocy do wysokości równej kwocie odpowiadającej różnicy między obszarem zdeklarowanym a stwierdzonym, zgodnie z art. 50 ust. 3 i 5 tego rozporządzenia.</u>
          <u xml:id="u-367.3" who="#PoselSprawozdawcaMariuszGrad">Ponadto wprowadzono zmiany w art. 53 rozporządzenia nr 796, zgodnie z którymi w przypadku, gdy różnica między obszarem zadeklarowanym a stwierdzonym wynika z nieprawidłowości popełnionych celowo i wynosi ponad 20% obszaru stwierdzonego, rolnik będzie wyłączony z otrzymywania pomocy do wysokości równej kwocie odpowiadającej różnicy między obszarem zadeklarowanym a stwierdzonym.</u>
          <u xml:id="u-367.4" who="#PoselSprawozdawcaMariuszGrad">Powyższe kwoty podlegają odliczeniu. Zgodnie z przepisami rozporządzenia nr 885 z 2006 r. państwa członkowskie odliczają wszelkie zaległe należności dłużnika, których wysokość zostanie ustalona zgodnie z prawem krajowym, od wszelkich płatności wypłacanych temu dłużnikowi ze środków publicznych pochodzących z Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji i Europejskiego Funduszu Rolniczego Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach różnych programów pomocy. Obowiązujące przepisy ustawy z dnia 9 maja 2008 r. o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa regulują jedynie kwestię dokonywania potrąceń należności ustalanych w drodze decyzji administracyjnej przez prezesa agencji z tytułu nienależnie lub nadmiernie pobranych środków. Brak jest natomiast uregulowań dotyczących dokonywania potrąceń z tytułu nałożonych na rolnika kwot odliczeń, które nie stanowią nienależnie lub nadmiernie pobranych środków. Nienależnie lub nadmiernie pobrane środki są to środki, których beneficjent nie powinien otrzymać w ogóle lub które powinien otrzymać, ale w mniejszej wysokości. Ponadto w przypadku uchylenia się przez beneficjenta od obowiązku zwrotu nienależnie lub nadmiernie pobranych środków zgodnie z art. 29 ust. 5 i art. 30 ust. 2 powyższej ustawy do egzekucji tych należności stosuje się przepisy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, które umożliwiają przymusowe doprowadzenie do wykonania tego obowiązku.</u>
          <u xml:id="u-367.5" who="#PoselSprawozdawcaMariuszGrad">W związku z powyższym proponuje się zmianę dotychczasowego brzmienia art. 31 ustawy z 9 maja 2008 r. o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa przez dodanie nowego ust. 2a w celu wprowadzenia do polskiego porządku prawnego regulacji, zgodnie z którą kwoty podlegające odliczeniu na podstawie przepisów art. 51 ust. 1 i art. 53 rozporządzenia Komisji (WE) nr 796/2004 z dnia 21 kwietnia 2004 r. ustanawiającego szczegółowe zasady wdrażania zasady współzależności, modulacji oraz zintegrowanego systemu administracji i kontroli będą potrącane z bezspornej i wymaganej wierzytelności lub należności dłużnika z tytułu realizowanych przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa płatności w ramach Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji, Europejskiego Funduszu Rolnego Rozwoju Obszarów Wiejskich i innych funduszy unijnych. Powyższe potrącenia będą dokonywane przez oświadczenie prezesa agencji złożone dłużnikowi w formie pisemnej, tak jak to jest obecnie stosowane w odniesieniu do kwot nienależnie lub nadmiernie pobranych środków.</u>
          <u xml:id="u-367.6" who="#PoselSprawozdawcaMariuszGrad">Do dokonywania potrąceń kwot podlegających odliczeniu konieczne jest ustalenie wysokości tych kwot. Wobec tego, że konieczność dokonania odliczenia na podstawie powyższych przepisów wynika z zadeklarowania przez rolnika powierzchni gruntów rolnych przekraczającej powierzchnię stwierdzoną, do której rolnik ten jest uprawniony uzyskać pomoc, proponuje się, aby kwotę tych odliczeń ustalać odpowiednio w decyzji w sprawie przyznania: płatności obszarowych albo pomocy finansowej w ramach następujących działań objętych Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013: wspieranie gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania, program rolnośrodowiskowy, zalesianie gruntów rolnych oraz zalesianie gruntów innych niż rolne. Kierownik biura powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa będzie zatem ustalał wysokość tych kwot w postępowaniu administracyjnym. Zapewni to rolnikom możliwość dochodzenia swych praw w toku postępowania administracyjnego.</u>
          <u xml:id="u-367.7" who="#PoselSprawozdawcaMariuszGrad">Generalnie projekt ustawy ma na celu dostosowanie prawa krajowego do prawa wspólnotowego. Projekt ustawy jest zgodny z prawem Unii Europejskiej. Był konsultowany z wieloma organizacjami społecznymi. W ramach konsultacji społecznych żaden z podmiotów nie zgłosił uwag do projektowanej ustawy. Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi po przeprowadzeniu pierwszego czytania na posiedzeniu w dniu 10 lutego 2010 r. zwraca się do Wysokiej Izby o przyjęcie tego projektu ustawy bez poprawek. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-367.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-368">
          <u xml:id="u-368.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-368.1" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-368.2" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-368.3" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Pan poseł Jacek Kozaczyński przedstawi stanowisko Platformy Obywatelskiej.</u>
          <u xml:id="u-368.4" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-369">
          <u xml:id="u-369.0" who="#PoselJacekKozaczynski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska chciałbym przedstawić opinię w sprawie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy z dnia 9 maja 2008 r. o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz niektórych innych ustaw. Projekt ustawy ma na celu stworzenie podstaw prawnych do potrącania przez agencję kwot ustalonych z tytułu odliczeń z należnych rolnikom płatności dokonywanych w ramach różnych programów pomocy. Klub Platforma Obywatelska jest za uchwaleniem przez Wysoki Sejm rządowego projektu wyżej wymienionej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-369.1" who="#PoselJacekKozaczynski">Już samo omówienie tego projektu pokazuje, że jest to bardzo dobra regulacja. Wydaje mi się, że nie powinno być żadnych przeszkód w procedowaniu nad tą ustawą. Niewątpliwie zaproponowany projekt ustawy wychodzi naprzeciw oczekiwaniom Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Dotychczas obowiązujące przepisy ustawy z dnia 9 maja 2008 r. o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa regulowały jedynie kwestię dokonywania potrąceń należności ustalanych w drodze decyzji administracyjnej przez prezesa agencji z tytułu nienależnie lub nadmiernie pobranych środków. Gwoli wyjaśnienia, nienależnie lub nadmiernie pobrane środki to są środki, których beneficjent nie powinien otrzymać w ogóle albo które powinien otrzymać w mniejszej wysokości. Takie środki podlegają bezwzględnie zwrotowi. Odliczenia wynikają natomiast z wystąpienia innych okoliczności określonych w przepisach i są dokonywane niezależnie od ewentualnego zwrotu nienależnie lub nadmiernie pobranych środków.</u>
          <u xml:id="u-369.2" who="#PoselJacekKozaczynski">Ponadto w przypadkach gdy beneficjent uchyla się od obowiązku zwrotu nienależnie lub nadmiernie pobranych środków, do egzekucji tych należności stosuje się przepisy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, które umożliwiają przymusowe doprowadzenie do wykonania tego obowiązku. Agencja w celu odzyskania od beneficjenta nienależnie lub nadmiernie pobranych środków dokonuje potrąceń z wierzytelności lub należności tego beneficjenta z tytułu realizowanych przez agencję płatności w ramach funduszy wspólnotowych. O ile w przypadku nienależnie lub nadmiernie pobranych środków możliwość dokonania potrąceń stanowi jedyną drogę ich odzyskania, o tyle w przypadku odliczeń jest to możliwe przez potrącenie w okresie tylko trzech kolejnych lat kalendarzowych następujących po roku kalendarzowym, w którym dokonano ustalenia kwot podlegających odliczeniu. W związku z tymi zawiłościami proponuje się zmianę art. 31 ustawy z dnia 9 maja 2008 r. o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa przez dodanie nowego ust. 2a w celu wprowadzenia do polskiego porządku prawnego regulacji obowiązujących w krajach wspólnotowych.</u>
          <u xml:id="u-369.3" who="#PoselJacekKozaczynski">Do dokonywania potrąceń kwot podlegających odliczeniu niezbędne jest ustalenie wysokości tych kwot. Konieczność dokonania odliczenia wynika z zadeklarowania przez rolnika powierzchni gruntów rolnych przekraczających powierzchnię stwierdzoną, do której rolnik jest uprawniony uzyskać pomoc. Wysokość kwot będzie ustalał kierownik biura powiatowego agencji w postępowaniu administracyjnym. Kierownik biura powiatowego agencji w toku postępowania w sprawie przyznania płatności czy pomocy przeprowadza kontrole, w wyniku których ma za zadanie ustalić, czy rolnik zadeklarował powierzchnię gruntów rolnych zgodną ze stanem faktycznym, czy nie. Wobec powyższego zaproponowano wprowadzenie zmian w ustawie z dnia 26 stycznia 2007 r. o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego oraz w ustawie z dnia 7 marca 2007 r. o wspieraniu obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego Rozwoju Obszarów Wiejskich.</u>
          <u xml:id="u-369.4" who="#PoselJacekKozaczynski">Pragnę zaznaczyć, że projekt wyżej wymienionej ustawy jest zgodny z prawem Unii Europejskiej i nie zawiera przepisów technicznych. Proszę zatem Wysoki Sejm o pozytywne zaopiniowanie projektu ustawy o zmianie ustawy z dnia 9 maja 2008 r. o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz niektórych innych ustaw. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-369.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-370">
          <u xml:id="u-370.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-370.1" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Stanowisko Prawa i Sprawiedliwości przedstawi pan poseł Mieczysław Golba.</u>
          <u xml:id="u-370.2" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-371">
          <u xml:id="u-371.0" who="#PoselMieczyslawGolba">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość pragnę przedstawić stanowisko klubu wobec zmiany ustawy o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz niektórych innych ustaw, druk nr 2694. Zmiana ustawy, o której mówimy, ma na celu dostosowanie jej przepisów do przepisów prawa wspólnotowego.</u>
          <u xml:id="u-371.1" who="#PoselMieczyslawGolba">Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość negatywnie opiniuje zmiany przedstawione w projekcie ustawy, gdyż są one niekorzystne dla polskich rolników. Zmiany ustawy w proponowanym zakresie powinny być przeprowadzone z uwzględnieniem odpowiedniego okresu przejściowego, tak aby rolnicy zostali poinformowani o konsekwencjach prawnych wprowadzonych zmian. Wprowadzenie tych zmian w obecnym czasie tego nie gwarantuje i spowoduje, że konsekwencjami tych zmian będą obciążeni rolnicy. Ustawodawca powinien wybrać drogę informowania i szkolenia rolników w związku z planowanym wejściem w życie przepisów zmienianej ustawy, zaś w proponowanych projektach nigdzie nie ma o tym mowy. Zmiany zaproponowane w projekcie ustawy określają sposób dokonywania potrąceń kwot podlegających odliczeniu i ustalenia wysokości tych kwot. Zdaniem klubu Prawo i Sprawiedliwość kwoty tych odliczeń, czyli płatności obszarowych, nie powinno się ustalać w drodze decyzji w sprawie przyznania pomocy finansowej w ramach następujących działań objętych Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013: Wspieranie gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania, Program rolnośrodowiskowy, Zalesianie gruntów rolnych oraz zalesianie gruntów innych niż rolne. Zdaniem mojego klubu Prawo i Sprawiedliwość winno się to odbyć w formie odrębnej decyzji kierownika biura powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w postępowaniu administracyjnym. Ułatwi to rolnikom możliwość dochodzenia swych praw w toku postępowania administracyjnego. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-371.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-372">
          <u xml:id="u-372.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Pan poseł Wojciech Pomajda przedstawi stanowisko klubu Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-373">
          <u xml:id="u-373.0" who="#PoselWojciechPomajda">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-373.1" who="#PoselWojciechPomajda">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam przyjemność przedstawić stanowisko Klubu Poselskiego Lewica wobec rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Będzie ono bardzo krótkie, panie marszałku, panie ministrze, dlatego że moi przedmówcy już odnieśli się do meritum tych zmian. Niemniej mój klub będzie zdecydowanie przeciwny wprowadzeniu tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-373.2" who="#GlosZSali">(Brawo, my też.)</u>
          <u xml:id="u-373.3" who="#PoselWojciechPomajda">Panie ministrze, ten projekt jest napisany bardzo trudnym językiem, podobnie jak jego uzasadnienie. Stąd wydaje mi się, że jest przesłanka, aby uważać, że ciała społeczne, które były włączone w opiniowanie tego projektu, z całym szacunkiem dla nich wszystkich, tak naprawdę nie zrozumiały jego zawartości i tego, co ze sobą niesie ta ustawa, oraz tego, co z tymi zmianami w konsekwencji będą musieli zrobić rolnicy i jakie dodatkowe obowiązki na nich spadną.</u>
          <u xml:id="u-373.4" who="#PoselWojciechPomajda">W tej chwili w gospodarstwach rolnych mamy przede wszystkim do czynienia z problemem płynności finansowej, z brakiem gotówki. To jest jedna z głównych bolączek. Będę mówił w oparciu o przykłady. Co ta zmiana w ustawie o agencji spowoduje? Jeżeli rolnik, ubiegając się o płatność bezpośrednią, nie dopełni pewnych formalności, czy też powierzchnia zmierzona w wyniku kontroli będzie niezgodna z tym, co deklarował, to kwota, która zostanie mu przyznana i wypłacona, po kontroli okaże się zbyt duża. Zdarzają się takie przypadki, że rolnicy popełniają błędy. Zgodnie z dzisiejszą procedurą rolnik musiałby zwrócić tę kwotę. Po przyjęciu tych zmian ta nadpłacona kwota będzie potrącona z innych form pomocy, które przysługują rolnikowi, a więc z płatności środowiskowych, z płatności z tytułu gospodarowania na obszarach o trudnych warunkach.</u>
          <u xml:id="u-373.5" who="#PoselWojciechPomajda">Te zapisy wprowadzają pewien automatyzm. To urzędnicy będą decydowali o tym, kiedy rolnikowi potrąca się środki prawnie mu należne. Mówiąc troszeczkę kolokwialnie, panie ministrze, rolnik będzie musiał udowadniać, że nie jest garbaty. Cała odpowiedzialność przesuwa się z aparatu państwa, z aparatu agencji, ogromnego aparatu, na rolników. To oni będą musieli udowadniać, że te środki, które zostały im wypłacone, pobrali słusznie. Tak naprawdę chodzi o ten drugi element. Fundusze, które im się należą, będą zablokowane kosztem innych, które wcześniej, być może z jakąś nadwyżką, zostały wypłacone.</u>
          <u xml:id="u-373.6" who="#PoselWojciechPomajda">Jeden z moich przedmówców, reprezentujący stanowisko Platformy Obywatelskiej, mówił, że ta ustawa wychodzi naprzeciw agencji. Ona wychodzi naprzeciw agencji, czyli administracji rządowej, ale na pewno nie wychodzi naprzeciw rolnikom, temu słabszemu podmiotowi w tych relacjach, stąd zwracam na to uwagę. W trakcie posiedzenia Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi mówiłem, że to nie jest ustawa korzystna dla rolników. W praktyce może się okazać, że ten automatyzm, który wejdzie w rutynę agencji płatniczej, będzie nadużywany. Dla samego administrowania jest to narzędzie pewnie skuteczne, natomiast dla funkcjonowania i pozyskiwania funduszy, które słusznie się rolnikom należą, sądzę, że nie.</u>
          <u xml:id="u-373.7" who="#PoselWojciechPomajda">Prosiłbym pana ministra, aby poświęcił jeszcze odrobinę refleksji temu problemowi, abyście państwo zastanowili się jeszcze, czy ten instrument jest agencji w tej chwili potrzebny. Rozumiem, że zmieniło się rozporządzenie Komisji Europejskiej i stwarza ramy, możliwości, aby taki mechanizm w tej chwili zastosować, ale czy to jest potrzebne? Czy mechanizmy, które dotychczas agencja stosowała, nie były wystarczające, aby odzyskać niesłusznie pozyskane przez rolników środki?</u>
          <u xml:id="u-373.8" who="#PoselWojciechPomajda">Panie marszałku, konkludując, potwierdzam jeszcze raz, że klub Lewica będzie głosował za odrzuceniem projektu tej ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-374">
          <u xml:id="u-374.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-374.1" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">W związku z tym niezwykle istotne będzie to, co powie nam pan poseł Stanisław Kalemba z klubu PSL.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-375">
          <u xml:id="u-375.0" who="#PoselStanislawKalemba">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Klub Poselski Polskiego Stronnictwa Ludowego poprze sprawozdanie dotyczące rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, zawarte w druku nr 2758.</u>
          <u xml:id="u-375.1" who="#PoselStanislawKalemba">Tak to jest, że jeśli ktoś odpowiada za to, co się dzieje, to jest to rząd, koalicja. Jest też opozycja, która ma swoje przywileje. Natomiast chciałbym zwrócić uwagę na to, że ta ustawa, ta nowelizacja, ma za zadanie wykonanie prawa Unii Europejskiej, i to nie dyrektyw, tylko rozporządzeń, m.in. rozporządzenia Komisji Wspólnot Europejskich nr 1122/2009 z 30 listopada 2009 - to bardzo świeże rozporządzenie - oraz rozporządzenia Rady nr 73/2009. Oczywiście dotyczy to m.in. odliczania należności w ramach przepisów dotyczących zasad wzajemnej zgodności, modulacji, zintegrowanego systemu zarządzania i kontroli, w ramach wsparcia bezpośredniego, m.in. w sektorze wina, który jest mniej istotny, ale w Polsce też obecny, a także w zakresie wprowadzania procedur kontroli, jak również wzajemnej zgodności w odniesieniu do środków wsparcia rozwoju obszarów wiejskich. Oczywiście, że są to rozwiązania korzystne dla finansów unijnych i dla finansów agencji, taka jest prawda. Rolnik nie zyskuje na tych rozwiązaniach. Są to jednak rozporządzenia i nie jest tak, że rolnik, producent, nie będzie mógł dochodzić tych odliczonych należności.</u>
          <u xml:id="u-375.2" who="#PoselStanislawKalemba">W imieniu Klubu Poselskiego Polskiego Stronnictwa Ludowego, po rozmowach z rządem i z Biurem Legislacyjnym, wnoszę stosowną poprawkę dotyczącą art. 2. Proponujemy skreślić ten artykuł, bowiem te rozwiązania, które znajdują się w art. 2, zawarliśmy we wcześniej przyjętym sprawozdaniu w druku nr 2773, dotyczącym ustawy o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego. Te zasady dotyczą przyznania płatności obszarowych, a także płatności do krów i owiec, które zawarliśmy w tym sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-375.3" who="#PoselStanislawKalemba">Nie chcąc przedłużać tego wystąpienia, chciałbym powiedzieć, że będziemy głosowali za przyjęciem sprawozdania i za tą poprawką, którą przedkładam panu marszałkowi. Oczywiście jest prośba do pana ministra, do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, do pana prezesa, do szefów oddziałów regionalnych i powiatowych, żeby podchodzili do tego bardzo odpowiedzialnie. Dziękuję za uwagę. Przekazuję poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-376">
          <u xml:id="u-376.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-376.1" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">To były wystąpienia w imieniu klubów. Koła nie przemówią do nas.</u>
          <u xml:id="u-376.2" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Zgłosiło się 9 osób do zadania pytania.</u>
          <u xml:id="u-376.3" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Jeszcze do pytania?</u>
          <u xml:id="u-376.4" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Dziesiąty. Zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-376.5" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Po minucie.</u>
          <u xml:id="u-376.6" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Pani poseł Anna Paluch jako pierwsza.</u>
          <u xml:id="u-376.7" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-377">
          <u xml:id="u-377.0" who="#PoselAnnaPaluch">Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-377.1" who="#PoselAnnaPaluch">Mam pytanie do pana ministra niejako pokrewne tematowi, który dzisiaj omawiamy. Na początku chcę wyrazić radość, że nareszcie, że tak powiem, te kwestie są regulowane i kodyfikowane, natomiast chciałabym zwrócić uwagę przedstawiciela rządu na sytuację rolników, na to, jaka jest sytuacja rolnika w momencie nienależnie lub nadmiernie pobranych środków, które powinien zwrócić do agencji. Otóż do mojego biura, do mnie, a jestem z zawodu geodetą i kwestie ewidencji gruntów oraz budynków są mi znane na gruncie zawodowym, i najlepiej wiem, ale myślę, że również ministerstwo i przedstawiciele rządu zdają sobie z tego sprawę, jak niedoskonały jest to rejestr. W momencie wprowadzania płatności oparciem do ich naliczania, ponieważ nie było jeszcze takiego rejestru, jakiego żądała Unia Europejska, i ortofotomapy, był rejestr gruntów i budynków. Chociażby w Małopolsce, czyli tam, gdzie funkcjonuje rejestr</u>
          <u xml:id="u-377.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-377.3" who="#PoselAnnaPaluch">ewidencji gruntów i budynków jeszcze poaustriacki, wiadomo, jak wiele błędów ten rejestr gruntów i budynków zawierał. Otóż, panie ministrze, nie mogę zgodzić się z taką sytuacją, jaką mi przedstawiali skarżący się rolnicy, że traktowano ich, agencja ich traktowała po prostu w sposób uwłaczający godności ludzkiej, w taki sposób, jakby byli przestępcami, jakby celowo wprowadzali agencję w błąd, a często powodem konieczności dokonania zwrotów było to, że powierzchnia wykazana w ewidencji jako na przykład, nie wiem, 25 arów czy 2500 m</u>
          <u xml:id="u-377.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-378">
          <u xml:id="u-378.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Pan poseł Stanisław Stec.</u>
          <u xml:id="u-378.1" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-378.2" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Romuald Ajchler.</u>
          <u xml:id="u-378.3" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-378.4" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Jerzy Gosiewski jest jak zawsze.</u>
          <u xml:id="u-378.5" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-379">
          <u xml:id="u-379.0" who="#PoselJerzyGosiewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Gdy ustawa o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa z dnia 9 maja 2008 r. była procedowana i przyjmowana przez parlament, znane były już wówczas rządowi rozporządzenia Wspólnoty Europejskiej z 2003 r., 2004 r., a także z 2006 r. Dlaczego więc przed 9 maja 2008 r., gdy przyjmowaliśmy zmienioną ustawę zasadniczą, rząd nie przystosował swojego projektu do obowiązujących już wówczas aktów prawnych?</u>
          <u xml:id="u-379.1" who="#PoselJerzyGosiewski">Zaproponowane obecnie zmiany zgodnie z uzasadnieniem służą, zdaniem rządu, stworzeniu podstaw prawnych do potrącania przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa kwot ustalonych z tytułu odliczeń przewidzianych w już wówczas obowiązujących rozporządzeniach Rady i Komisji Europejskiej. Jak dotychczas bez tych zmian rozwiązywano powyższe problemy?. Czy po wejściu w życie omawianego projektu, przy zaproponowanym 14-dniowym terminie, rozwiązania zawarte w omawianym projekcie ustawy będą obowiązywać również odnośnie do zgłoszonych wniosków dotyczących bieżącego roku? I ostatnie pytanie. Dlaczego w tej chwili został zgłoszony ten projekt i kto był jego pomysłodawcą? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-379.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-380">
          <u xml:id="u-380.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Pan poseł Józef Rojek.</u>
          <u xml:id="u-380.1" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-381">
          <u xml:id="u-381.0" who="#PoselJozefRojek">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! Istotnie w ostatnim czasie dużo jest w Sejmie ustaw, które wprowadzają zapisy europejskie. Różnie do tego podchodzimy, indywidualnie, ale faktycznie sytuacja rolników w aspekcie tej ustawy, potwierdzam to, jest taka, jak powiedziała tu pani poseł Anna Paluch.</u>
          <u xml:id="u-381.1" who="#PoselJozefRojek">Chcę nawiązać do sytuacji na dąbrowszczyźnie w małopolskim, której ziemie w tamtym roku dotknęło absolutne zalanie, powódź. Chłopi nie zebrali nic. Dzisiaj, kiedy proszą o dopłaty bezpośrednie, agencja nasyła im jakąś firmę, która zajmuje się pomiarami, wymiarami i stosuje metodę podejrzliwości, a oni czekają na pieniądze, bo dzisiaj, panie ministrze, nie mają za co kupić ziarna siewnego.</u>
          <u xml:id="u-381.2" who="#PoselJozefRojek">I moje pytanie, panie ministrze: Co można zrobić z punktu widzenia ministerstwa, żeby tym ludziom, w tamtym terenie pomóc, bo pamiętam, jak pan premier Donald Tusk pojechał do Radwanu, w gumiaczkach się tam fotografował i przed kamerami powiedział, że musimy tym ludziom pomóc, więc oni oczekują tej pomocy, której nie mają do dnia dzisiejszego. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-381.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-382">
          <u xml:id="u-382.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Musimy.</u>
          <u xml:id="u-382.1" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Pan poseł Jerzy Rębek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-383">
          <u xml:id="u-383.0" who="#PoselJerzyRebek">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! W uzasadnieniu do projektu ustawy czytamy, iż w przypadku stwierdzenia, że obszar zadeklarowany we wniosku o przyznanie płatności przekracza co najmniej o 50% obszar stwierdzony, a więc do którego taka płatność może być przyznana, rolnik będzie wyłączony z otrzymywania pomocy do wysokości równej kwocie odpowiadającej różnicy między obszarem zadeklarowanym a stwierdzonym. To jest rzeczywiście bardzo restrykcyjny zapis, natomiast ja mam takie oto pytanie. Panie ministrze, bywają takie przypadki, że owszem, zadeklarowany obszar zgodny jest ze stanem faktycznym, lecz uprawa, często uprawa specjalna, zajmuje tylko część tego zadeklarowanego i faktycznego obszaru. Czy wówczas państwo zamierzacie w stosowny sposób interweniować, bo takie przypadki miały miejsce w województwie lubelskim, gdzie grunty popegeerowskie zostały zasiane jakoby uprawą specjalną, a okazuje się, że tylko w części tak one funkcjonują, a właściciel pobiera płatności za cały obszar. To jest źródłem wielu niepokojów i takiego, powiedziałbym, dyskomfortu dla wszystkich innych rolników, którzy w sposób bardzo rzetelny wywiązują się ze swoich obowiązków. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-383.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-384">
          <u xml:id="u-384.0" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Ewa Kierzkowska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-385">
          <u xml:id="u-385.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-385.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Pytanie zadaje pan poseł Andrzej Kania, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-385.2" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-386">
          <u xml:id="u-386.0" who="#PoselAndrzejKania">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Wiele tutaj ze strony opozycji z lewa i z prawa pada zarzutów odnośnie do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Pragnę przypomnieć nam wszystkim, ale także i ministerstwu, że Agencja ta została powołana przede wszystkim do tego, aby służyć polskiemu rolnikowi i polskiemu rolnictwu. Mówi się, że ta ustawa może zmierzać do tego, aby polski chłop udowodnił, że jest uczciwy, że nie jest garbaty, dlatego też stawiam pytanie i proszę bardzo pana ministra, aby tutaj z tej mównicy powiedział, co dobrego niesie ze sobą dla polskiego chłopa i polskiego rolnictwa ta ustawa? Bo nie może być tak i nie będzie zgody, myślę, także i w koalicji na to, żeby ustawy tylko i wyłącznie</u>
          <u xml:id="u-386.1" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-386.2" who="#PoselAndrzejKania">poprawiały prace organów urzędów państwowych i zapominały o podmiotowości, w tym wypadku polskiego chłopa. Dlatego też bardzo bym prosił pana ministra o jednoznaczne wykazanie, co dobrego niesie dla polskiego chłopa ta ustawa? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-386.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-386.4" who="#GlosZSali">(Nic dobrego nie niesie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-387">
          <u xml:id="u-387.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-387.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Pytanie zadaje pan poseł Kazimierz Gołojuch, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-387.2" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-388">
          <u xml:id="u-388.0" who="#PoselKazimierzGolojuch">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Omawiając projekty ustaw dotyczących rolnictwa, w tym procedowanej dzisiaj ustawy o zmianie ustawy o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz niektórych innych ustaw, powinniśmy zadbać o to, jak pomóc polskiemu rolnikowi. Szczególnie jest to ważne w obecnej chwili, kiedy rolnictwo przeżywa ogromny kryzys i znacznie spadły dochody rolników. Ten projekt ustawy o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa ma charakter typowo restrykcyjny i jest on niekorzystny dla polskich rolników. Dlatego pytam: Dlaczego rozwiązania proponowane w procedowanej ustawie są wprowadzane dopiero teraz i czy nie będą one miały negatywnego wpływu na finanse rolników prowadzących gospodarstwa rolne i korzystających z dopłat? Drugie pytanie wiąże się z pierwszym. Czy przepisy zawarte w ustawie o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa będą obowiązywać wstecz, oczywiście po wejściu w życie tej ustawy?</u>
          <u xml:id="u-388.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-389">
          <u xml:id="u-389.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-389.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Pytanie zadaje pan poseł Mieczysław Golba, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-389.2" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-390">
          <u xml:id="u-390.0" who="#PoselMieczyslawGolba">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Jeśli chodzi o zmianę ustawy o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz niektórych innych ustaw, to zmiana, o której mówimy, ma na celu dostosowanie jej przepisów do przepisów prawa wspólnotowego. Panie ministrze, czy zmiany ustawy w proponowanym zakresie nie powinny być wprowadzone z odpowiednim okresem przejściowym, aby rolnicy zostali poinformowani o konsekwencjach prawnych wprowadzonych zmian? Drugie pytanie. W jaki sposób rolnicy zostaną poinformowani o decyzjach wynikających z omawianej ustawy? Trzecie pytanie. Czy zostaną wprowadzone odrębne decyzje administracyjne kierownika biura powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, aby ułatwić rolnikom możliwość dochodzenia swych praw w toku postępowania administracyjnego? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-390.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-391">
          <u xml:id="u-391.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-391.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Głos ma pan poseł Stanisław Stec, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-391.2" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-392">
          <u xml:id="u-392.0" who="#PoselStanislawStec">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Współpraca Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa z rolnikami winna leżeć w interesie rolników, a później w interesie prawidłowości wykorzystania środków unijnych. Chodzi o to, żeby rolnik był zawsze stroną dla urzędnika i był powiadamiany pisemnie, że na przykład nie została zrealizowana jego płatność lub nie wziął udziału w dofinansowaniu przy inwestycjach w gospodarstwie rolnych z tego i z tego względu, żeby mógł od tej decyzji organu wojewódzkiego lub powiatowego odwołać się</u>
          <u xml:id="u-392.1" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-392.2" who="#PoselStanislawStec"> do prezesa agencji lub ministra. W praktyce jest tak, że tych decyzji się nie wydaje. Jeszcze jedno pytanie. Chciałbym otrzymać odpowiedź na piśmie, z czego wynika przepis Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, że nie wolno współfinansować ze środków unijnych przedsięwzięć, w których rolnik wniósł zapłatę gotówką.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-393">
          <u xml:id="u-393.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-394">
          <u xml:id="u-394.0" who="#PoselStanislawStec">Nie mogę się doszukać przepisu unijnego w tym zakresie. Bardzo o proszę pisemną odpowiedź. Dziękuję bardzo. Przepraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-395">
          <u xml:id="u-395.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-395.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Pytanie zadaje pan poseł Romua... Romuald Ajchler, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-395.2" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-396">
          <u xml:id="u-396.0" who="#PoselRomualdAjchler">Na drugie mam Kazimierz, łatwiej będzie.</u>
          <u xml:id="u-396.1" who="#PoselRomualdAjchler">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-396.2" who="#PoselRomualdAjchler">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Otóż SLD, jak powiedział pan poseł Wojciech Pomajda, nie poprze tej ustawy. Nie zrobimy tego z jednego powodu. Uważamy, że urzędnik powinien być dla rolnika, nie odwrotnie. Dzisiaj po uchwaleniu tej ustawy mamy taką oto sytuację, że rolnik nie ma nic do powiedzenia, bo robicie to państwo z marszu i rolnik albo pójdzie do sądu, zaskarży tę decyzję agencji, albo jej nie zaskarży. Do tej pory proces ściągania środków nienależnych rolnikowi był trochę bardziej ucywilizowany. Najpierw była decyzja, rolnik mógł się od niej odwołać itd., dzisiaj działa automat. Tak, panie ministrze, robić nie można. Zasadnicze pytanie do ustawy: Co rząd chce uzyskać, jakie korzyści finansowe rząd chce uzyskać, wprowadzając tę ustawę? Drugie pytanie: Czy zmusza nas do tego dyrektywa, a jeśli tak, to jaka?</u>
          <u xml:id="u-396.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-397">
          <u xml:id="u-397.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-397.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-397.2" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Głos zabierze podsekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pan Tadeusz Nalewajk.</u>
          <u xml:id="u-397.3" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-398">
          <u xml:id="u-398.0" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieRolnictwaIRozwojuWsiTadeuszNalewajk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Będę się starał odpowiedzieć na wszystkie pytania, a zacznę od ostatniego.</u>
          <u xml:id="u-398.1" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieRolnictwaIRozwojuWsiTadeuszNalewajk">Szanowni państwo posłowie, na pewno nie chcemy nic uzyskać, chcemy implementować, czyli wdrożyć dyrektywę nr 883 z 2009 r., przepraszam: rozporządzenie. Padło stwierdzenie: kto jest dla kogo. Wiadomo, że urzędnik musi być dla rolnika. Problemy są zawsze, bo jest kwestia płatności. Różnie to bywało w poprzednich latach. Myślę, że na dzień dzisiejszy wypłacenie 87% dopłat bezpośrednich też jest pewnym argumentem, że ta instytucja, w której jest zatrudnionych prawie 12 tys. ludzi, spełnia w miarę przyzwoicie swoje zadania. Szanowni państwo, generalizując, nie jest tak, że wypłaca się pieniądze na ładne oczy. Kwestia podstawowa, o której mówił pan poseł Stec, a to wynika z przepisów, na wszystko musi być decyzja administracyjna. Zgodnie z Kodeksem postępowania administracyjnego strona, jaką w tym przypadku jest rolnik, musi być poinformowana o możliwościach odwoławczych, bo inaczej zgodnie z K.p.a. decyzja ma wadę prawną i nie jest decyzją. Generalnie rzecz biorąc, jeżeli chodzi o wprowadzaną ustawę, to mówi się o tym, od kierownika oddziału powiatowego zaczynając, kończąc na wojewódzkim sądzie administracyjnym. Ideą tej ustawy jest to, że istnieje możliwość kompensaty między dwoma funduszami - rozwoju i gwarancji oraz rozwoju obszarów wiejskich. Do tej pory poruszaliśmy się w jednym obszarze.</u>
          <u xml:id="u-398.2" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieRolnictwaIRozwojuWsiTadeuszNalewajk">Szanowni państwo, może po kolei.</u>
          <u xml:id="u-398.3" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieRolnictwaIRozwojuWsiTadeuszNalewajk">Pani poseł Paluch. Znam sytuację ewidencji gruntów i budynków, bo taką zastałem w 1998 r. w powiecie. Na tej bazie, łącznie z mierzeniem przez rolników, podawaliśmy powierzchnię działek. Później była kwestia ortofotomapy. Obecnie, szanowni państwo, jeśli chodzi o ustawy, nad którymi procedujemy, a ustawa została dzisiaj przyjęta przez Senat, w tym roku rolnicy razem z wnioskiem o dopłaty bezpośrednie dostaną również wydruk z satelity ortofotomapy, gdzie będzie, nie pamiętam, jak to się nazywa, tzw. powierzchnia maksymalna, która będzie przyjmowana do dopłat; nie może być inna, niż podana na tym wydruku, który będzie dostarczony z wnioskiem o dopłatę bezpośrednią.</u>
          <u xml:id="u-398.4" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieRolnictwaIRozwojuWsiTadeuszNalewajk">Jeżeli pracownicy źle traktują rolników, to mogę tylko z tej trybuny, szanowni państwo, przeprosić. Trudno za wszystkich odpowiadać, kwestia zbiorowej odpowiedzialności, ale są również sygnały, że trzeba zwrócić uwagę na pewne kwestie, jak pani poseł powiedziała w swoim wystąpieniu.</u>
          <u xml:id="u-398.5" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieRolnictwaIRozwojuWsiTadeuszNalewajk">Pan poseł Gosiewski. Powiedziałem już, wymieniłem już to rozporządzenie. W 2004 r., pan cytował, tego rozporządzenia nie było, tego wymogu nie było. Szanowni państwo, myślę, że nie będę tego przypominał, że we własnym prawodawstwie możemy się poruszać w ramach dyrektywy. Wiadomo, że oznacza to większą możliwość poruszania. Jeżeli chodzi o rozporządzenie, ruch, a chodzi o własne rozwiązania, jest nieduży, musimy się poruszać w określonym porządku prawnym.</u>
          <u xml:id="u-398.6" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieRolnictwaIRozwojuWsiTadeuszNalewajk">Pan poseł Rojek. Mamy świeże informacje, jeżeli chodzi o dopłaty bezpośrednie w powiecie Tarnowskie Góry.</u>
          <u xml:id="u-398.7" who="#PoselJozefRojek">(Dąbrowa.)</u>
          <u xml:id="u-398.8" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieRolnictwaIRozwojuWsiTadeuszNalewajk">Dąbrowa, przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-398.9" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieRolnictwaIRozwojuWsiTadeuszNalewajk">Dopłaty bezpośrednie zostały wypłacone w 60%. To jest, szanowni państwo, tak. Jak są typowane czy losowane obszary do kontroli, to nie jest podane, gdzie była powódź. Po prostu osobiście się tym zainteresuję, panie pośle, bo taka możliwość istnieje. Nie chcę mówić o procedurze, która jest w związku z tym uruchomiona, jeśli chodzi o wojewodę, komisje, szacunki. Jest tylko kwestia, która wynika z tego, żeby przyspieszyć dopłaty. Tak jak powiedziałem, akurat szkoda, i tu mogę tylko nad tym ubolewać, że w przypadku tych 87%, które zostały w Polsce wypłacone 4 miesiące wcześniej, bo termin mamy do końca maja, że nie znaleźli się tam ci ludzie, którzy mieszkają na tym terenie. Dziękuję za informację, osobiście się temu przyjrzę. Taka możliwość istnieje, bo to jest kwestia pewnych zdarzeń, których człowiek nie może przewidzieć.</u>
          <u xml:id="u-398.10" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieRolnictwaIRozwojuWsiTadeuszNalewajk">Szanowni państwo, nie wiem, czy dobrze odczytałem pytanie pana posła Rębka. Tu chodzi o działkę, która nie jest cała obsiana, tak? Nie wiem, czy dobrze to zrozumiałem.</u>
          <u xml:id="u-398.11" who="#PoselJerzyRebek">(Tak, o działkę, tylko część.)</u>
          <u xml:id="u-398.12" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieRolnictwaIRozwojuWsiTadeuszNalewajk">Tylko część. Szanowni państwo, we wniosku musi to być podane. Są tzw. uzupełniające płatności obszarowe i są też w związku z tym enumeratywnie wymienione rośliny, do których dopłaca się 82,46 euro. Jeżeli np. byłaby, zakładam, hektarowa działka i w połowie byłaby obsiana czy obsadzona jakąś specyficzną rośliną, która znalazłaby się na liście tych roślin, które kwalifikują do uzyskania uzupełniającej płatności obszarowej, to trudno, żeby płacić za całą działkę, jeśli, załóżmy, w połowie obsadzona jest ona ziemniakami. Nie wiem, czy pan o to pytał. To jest takie, mówię, może za dokładnie już...</u>
          <u xml:id="u-398.13" who="#PoselJerzyRebek">(Panie ministrze, prześlę panu całą dokumentację związaną z tym problemem.)</u>
          <u xml:id="u-398.14" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieRolnictwaIRozwojuWsiTadeuszNalewajk">Dobrze, tak.</u>
          <u xml:id="u-398.15" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieRolnictwaIRozwojuWsiTadeuszNalewajk">Poseł Kania pytał o to, co dobrego może wnieść system odzyskiwania środków. Panie pośle, mogę tylko powiedzieć, że jest to określona procedura, w której musimy się znaleźć zgodnie z rozporządzeniem unijnym. Tylko tyle. Każdy z nas, tak jak powiedziałem na początku, byłby chyba ostatni, żeby chcieć gnębić tego rolnika. Jest tylko kwestia, jak mówię, pewnych wymogów, zgodnie z powiedzeniem, że na ładne oczy nie daje się środków finansowych. Tylko tyle.</u>
          <u xml:id="u-398.16" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieRolnictwaIRozwojuWsiTadeuszNalewajk">Zgodzę się tu z panem posłem Gołojuchem, że ustawa z natury ma charakter restrykcyjny. Zawiera zapisy, że wydaje się decyzje. Szanowni państwo, czym innym jest jednak sytuacja, kiedy ktoś pomylił się w 50% czy w 40% i jest to nieświadome, a czym innym, jak ktoś świadomie zawyży 20%. Wiecie państwo, oprócz tego, że się wtedy daje karę, to jeszcze, mówiąc w skrócie, to jest przestępstwo, bo świadomie wprowadza się w błąd organ administracji państwowej.</u>
          <u xml:id="u-398.17" who="#GlosZSali">(Unijnej.)</u>
          <u xml:id="u-398.18" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieRolnictwaIRozwojuWsiTadeuszNalewajk">Idąc dalej, to unijnej.</u>
          <u xml:id="u-398.19" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieRolnictwaIRozwojuWsiTadeuszNalewajk">W odniesieniu do obowiązujących regulacji, jeżeli wejdzie to w życie, przepisy nie będą obowiązywały wstecz. Szanowni państwo, dam przykład dotyczący 2008 r. W przypadku kontroli, które były przeprowadzone w ramach tego prawodawstwa, które obowiązywało, nałożono 3 tys. kar. Państwo wiecie, że, załóżmy, odnośnie do cross-compliance, że jest tzw. de minimis, że jeżeli jest przekroczenie do 100 euro, to się w ogóle nie windykuje należności, czyli się nie karze. Później, jeżeli chodzi o cross-compliance, to jest kwestia, ile, czy 5, czy 10, czy 12, czy ileś procent, jaki to jest stopień wprowadzenia w błąd - tak się wyrażę - i wtedy ta dopłata jest proporcjonalnie zmniejszana.</u>
          <u xml:id="u-398.20" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieRolnictwaIRozwojuWsiTadeuszNalewajk">Tak jak powiedziałem - tutaj również o tym mówił pan poseł Golba - obowiązuje procedura K.p.a. i nie ma możliwości wydania innej decyzji, bo inaczej to jest w ogóle niemożliwe. Za decyzją przecież idą pieniądze i musi być czynnik odwoławczy. Jest też pouczenie. Szanowni państwo, nie można patrzeć tylko w jednym kierunku, bo jeżeli jest pouczenie, rolnik ma również możliwość odwołania się i to ewentualnie skraca drogę do rozstrzygnięcia sporu na poziomie odpowiedniej instancji, kto miał rację.</u>
          <u xml:id="u-398.21" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieRolnictwaIRozwojuWsiTadeuszNalewajk">Szanowni państwo, są też przypadki, jeżeli chodzi o kontrolę - pytał o to właśnie pan poseł Rębek - w przypadku dopłat bezpośrednich, ona opóźnia wypłacanie środków finansowych, dopłat, mimo że, załóżmy, ma się decyzję z grudnia, a jest połowa lutego i jeszcze niektórzy rolnicy nie dostali środków finansowych.</u>
          <u xml:id="u-398.22" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieRolnictwaIRozwojuWsiTadeuszNalewajk">Pan poseł Stec chciał uzyskać pisemną odpowiedź na temat płatności gotówką. Myślę, że taka odpowiedź będzie udzielona.</u>
          <u xml:id="u-398.23" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieRolnictwaIRozwojuWsiTadeuszNalewajk">Co do wypowiedzi pana posła Ajchlera, mówiłem o tym na początku, jest taki wymóg, dla mnie to jest podstawowa rzecz. Każdy, kto pracuje w instytucji państwowej czy samorządowej, jest funkcjonariuszem publicznym i z tej racji powinien służyć w zamian za określone środki finansowe, które dostaje raz na miesiąc. Jeżeli są pojedyncze przypadki, to po prostu chciałbym państwu podziękować za pokazanie problemu. Trzeba reagować, bo nikt nam łaski nie robi, że wykona swoje zadania przyzwoicie, nie mówiąc o tym, że zrobi to bardzo dobrze. Jeszcze raz serdecznie dziękuję, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-398.24" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-399">
          <u xml:id="u-399.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję uprzejmie panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-399.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Czy pan poseł sprawozdawca widzi potrzebę zabrania głosu?</u>
          <u xml:id="u-399.2" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Bardzo proszę, pan poseł Mariusz Grad, sprawozdawca komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-400">
          <u xml:id="u-400.0" who="#PoselMariuszGrad">Szanowna Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Chciałbym bardzo serdecznie podziękować posłom z Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi i panu ministrowi za udział w pracach nad tą ustawą. Prace nad tym projektem przebiegały bardzo sprawnie, tak jak wspominałem w swoim poprzednim wystąpieniu, wszystkie cztery zmiany zostały przyjęte bez uwag.</u>
          <u xml:id="u-400.1" who="#PoselMariuszGrad">Chciałbym również bardzo serdecznie podziękować klubom parlamentarnym i posłom biorącym udział w dyskusji. Dziękuję również organizacjom społeczno-zawodowym za udział w konsultacjach. Również bardzo serdecznie chciałbym podziękować panu wiceprzewodniczącemu komisji rolnictwa Wojciechowi Pomajdzie.</u>
          <u xml:id="u-400.2" who="#PoselMariuszGrad">Proszę Wysoką Izbę o poparcie tego projektu ustawy zgodnie ze stanowiskiem Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-400.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-401">
          <u xml:id="u-401.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-401.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Zamykam dyskusję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-402">
          <u xml:id="u-402.0" who="#PoselSlawomirKopycinski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt ustawy o zmianie ustawy o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz niektórych innych ustaw zawarty w druku nr 2694 rozszerzy możliwość potrącania z należności rolników kwot odliczeń innych niż z tytułu nadmiernie lub nienależnie pobranych środków.</u>
          <u xml:id="u-402.1" who="#PoselSlawomirKopycinski">Chciałbym zapytać, jaka jest szacunkowa wysokość kwot odliczeń przewidzianych w art. 51 ust. 3 i art. 53 rozporządzenia Komisji (WE) nr 796/2004 oraz w art. 16 ust. 6 rozporządzenia Komisji (WE) nr 1975/2006, które będą dokonywane na podstawie nowelizowanych obecnie przepisów, i co będzie się działo z niewypłaconymi w związku z powyższym rolnikom środkami.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-403">
          <u xml:id="u-403.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawkę, proponuję, aby Sejm skierował ponownie ten projekt do Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-403.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-403.2" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-404">
          <u xml:id="u-404.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 14. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Gospodarki o rządowym projekcie ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych (druki nr 1997 i 2765).</u>
        </div>
        <div xml:id="div-405">
          <u xml:id="u-405.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Tomasza Nowaka.</u>
          <u xml:id="u-405.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-406">
          <u xml:id="u-406.0" who="#PoselSprawozdawcaTomaszPiotrNowak">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Przypadł mi zaszczyt przedstawienia Wysokiej Izbie w imieniu Komisji Gospodarki sprawozdania z prac nad rządowym projektem ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych z druku nr 1997.</u>
          <u xml:id="u-406.1" who="#PoselSprawozdawcaTomaszPiotrNowak">Komisja podjęła prace nad tym dokumentem 24 czerwca 2009 r., kiedy to odbyło się pierwsze czytanie i powołano podkomisję nadzwyczajną, której zostałem przewodniczącym.</u>
          <u xml:id="u-406.2" who="#PoselSprawozdawcaTomaszPiotrNowak">Podkomisja przedstawiła pierwsze sprawozdanie 17 lipca 2009 r., które podczas posiedzenia całej Komisji Gospodarki we wrześniu 2009 r. zostało ponownie skierowane do podkomisji w związku z uwagami GIODO. Podkomisja podjęła dalsze prace analityczne, w wyniku czego przedstawiono drugie sprawozdanie z dnia 21 stycznia 2010 r., które zostało poddane dyskusji na posiedzeniu Komisji Gospodarki 11 lutego 2010 r. Wynikiem tych prac jest ostateczne sprawozdanie Komisji Gospodarki, druk nr 2765, które przedkładamy Wysokiej Izbie.</u>
          <u xml:id="u-406.3" who="#PoselSprawozdawcaTomaszPiotrNowak">Prace nad projektem ustawy trwały długo, bowiem materia, którą porusza, jest bardzo delikatna ze względu na sprzeczne interesy: zachowanie ochrony danych osobowych, zachowanie tajemnicy bankowej, a zarazem prewencyjne używanie informacji gospodarczej, o której wiedza ma zabezpieczyć obrót gospodarczy.</u>
          <u xml:id="u-406.4" who="#PoselSprawozdawcaTomaszPiotrNowak">Zatory płatnicze w gospodarce, niespłacone zobowiązania, złe wierzytelności, które mogą doprowadzić do kryzysu w obrocie gospodarczym, ale także do indywidualnych tragedii, kazały już w 2003 r. zaproponować ustawę o udostępnianiu informacji gospodarczych. Na jej podstawie powstały biura informacji gospodarczej, które w cywilizowany sposób miały zarządzać wiedzą na temat wierzytelności. W cywilizowany sposób, bowiem już wtedy w Internecie pojawiały się czarne listy dłużników, na których widniały informacje niezweryfikowane, niepoddane aktualizacjom, może prawdziwe, a może nieprawdziwe, mogące być także elementem negatywnej gry rynkowej. Biura informacji gospodarczej na gruncie ustawy z 2003 r. stały się nośnikiem wiedzy poddanej rygorom prawnym, zabezpieczającym wiarygodność przekazywanych informacji.</u>
          <u xml:id="u-406.5" who="#PoselSprawozdawcaTomaszPiotrNowak">Rząd Platformy Obywatelskiej i PSL poddał ocenie obowiązującą ustawę za pomocą ankiet i trwających 1,5 roku konsultacji z partnerami społecznymi. W wyniku tych prac powstał projekt obecnie procedowanej ustawy, który ma zapewnić wymianę informacji pomiędzy różnymi podmiotami gromadzącymi dane na temat zobowiązań, stworzyć system wczesnego ostrzegania przedsiębiorców przed nieuczciwymi kontrahentami, ma uwiarygodnić i systematycznie uaktualniać dane oraz weryfikować wiarygodność płatniczą kontrahentów. W stosunku do obecnie obowiązującej ustawy główna zmiana polega na tym, że zwiększono listę podmiotów uprawnionych do przekazywania informacji gospodarczych. Druga zmiana to rozszerzenie listy tytułów prawnych, które upoważniają do przekazywania informacji (nie obejmują tylko wierzytelności publicznoprawnych jako wystarczająco zabezpieczonych przez aparat państwa).</u>
          <u xml:id="u-406.6" who="#PoselSprawozdawcaTomaszPiotrNowak">Nowa ustawa otwiera katalog podmiotów uprawnionych do przekazywania, a także uzyskiwania wiedzy na temat wierzytelności dzięki nowej definicji dłużnika, którym staje się tzw. dłużnik niebędący konsumentem, tj. taki, którego zobowiązanie powstało w wyniku prowadzenia działalności gospodarczej lub stosunku prawnego, i dłużnik będący konsumentem, tj. taki, który jako osoba fizyczna zaciągnął jakieś finansowe zobowiązanie, także dłużnik alimentacyjny.</u>
          <u xml:id="u-406.7" who="#PoselSprawozdawcaTomaszPiotrNowak">Wierzycielem, który jest uprawniony do przekazywania informacji gospodarczych do biur informacji gospodarczej, może być osoba fizyczna, także nieprowadząca działalności gospodarczej, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej oraz organ właściwy dłużnika lub wierzyciela w przypadku spraw alimentacyjnych. W tym miejscu trzeba powiedzieć, że nowa ustawa uprawnia do przekazywania do biur informacji gospodarczej informacji przez tzw. wierzycieli wtórnych, tj. firmy windykacyjne, factoringowe czy fundusze sekurytyzacyjne.</u>
          <u xml:id="u-406.8" who="#PoselSprawozdawcaTomaszPiotrNowak">Jest to dobre rozwiązanie, bowiem umożliwia obiektywną ocenę obrotu gospodarczego, gdyż wykluczenie z grona podmiotów uprawnionych do przekazywania informacji do biur przez wierzycieli wtórnych pozbawiało rynek informacji gospodarczej danych o tysiącach dłużników.</u>
          <u xml:id="u-406.9" who="#PoselSprawozdawcaTomaszPiotrNowak">Ochrona dóbr jednych nie może jednak odbywać się kosztem naruszania praw innych. Poprzez wprowadzony mechanizm ustawa gwarantuje ochronę dóbr obywatela, który jest dłużnikiem. Dostęp do danych dłużników gromadzonych w BIG mają tylko wierzyciele, którzy zawarli z BIG umowę, albo inne BIG-i oraz instytucje utworzone na podstawie art. 105 ust. 4 Prawa bankowego - obecnie jest to Biuro Informacji Kredytowej czy instytucje typu NIK albo urząd skarbowy.</u>
          <u xml:id="u-406.10" who="#PoselSprawozdawcaTomaszPiotrNowak">Wierzyciel może przekazać do BIG dane dłużnika tylko wówczas, gdy minimalna kwota wymagalnego zobowiązania wynosi 200 zł w przypadku dłużnika będącego konsumentem, a 500 zł w przypadku dłużnika niebędącego konsumentem, i są one wymagalne od 60 dni. Następnie, gdy upłynął co najmniej miesiąc od poinformowania dłużnika o zamiarze przekazania jego danych do BIG - można to zrobić, wysyłając list polecony lub wręczając zawiadomienie do rąk własnych - dłużnik, poprzez rejestr zapytań, ma gwarancję dostępu do informacji: kto, kiedy i jakie dane na jego temat otrzymał. Ma prawo do ich poprawiania i gwarancję, że jego dane będą aktualizowane i usunięte. Poza tym osoba fizyczna w sprawach nieuregulowanych może zawsze odwołać się do ustawy o ochronie danych osobowych.</u>
          <u xml:id="u-406.11" who="#PoselSprawozdawcaTomaszPiotrNowak">Pracując nad ustawą, komisja bardzo wnikliwie podeszła do ochrony danych osobowych. Na podstawie uwag GIODO wprowadziliśmy do ustawy dodatkowe zabezpieczenia związane z ochroną danych osobowych. Po pierwsze, zabezpieczyliśmy numer PESEL osoby prowadzącej działalność gospodarczą i miejsce jej zamieszkania, jeśli jest różne od miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, poprzez wprowadzenie art. 67a, zgodnie z którym ujawnienie to może nastąpić tylko do lipca 2011 r. Po tym terminie będzie funkcjonować Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej nieobejmująca numeru PESEL i adresu prywatnego. Po drugie, w art. 24 zagwarantowaliśmy 30-dniowy termin ważności upoważnienia udzielanego przez dłużnika będącego konsumentem, którego w BIG-u chce sprawdzić jego potencjalny lub obecny wierzyciel. W pierwotnej wersji ważność upoważnienia obowiązywała do chwili odwołania go przez dłużnika, co umożliwiało permanentny monitoring dłużnika. Po trzecie, przy udostępnieniu informacji gospodarczej z obszaru Prawa bankowego przez BIK do BIG podkreśliliśmy w art. 53 podmiotowość osoby, której dotyczą dane, i która, udzielając upoważnienia, określa zakres danych przeznaczonych do udostępnienia, a biuro informacji gospodarczej z Biurem Informacji Kredytowej poprzez zawarcie między sobą stosownej umowy określają tylko sposób udostępnienia tych danych.</u>
          <u xml:id="u-406.12" who="#PoselSprawozdawcaTomaszPiotrNowak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Komisja Gospodarki z dużą troską podeszła do zagadnienia współpracy BIG z BIK, jeśli chodzi o ujawnienie danych z obszaru Prawa bankowego. Uwagi do art. 53, które przed chwilą poczyniłem, wskazują na to, że bez upoważnienia osoby, której dane dotyczą, nie dojdzie do udostępnienia tych danych przez Biuro Informacji Kredytowej do BIG-u. Osoba, której dotyczy tajemnica, ma pełne prawo do dysponowania swoimi danymi i przepisy Prawa bankowego nie są tu nadrzędne.</u>
          <u xml:id="u-406.13" who="#PoselSprawozdawcaTomaszPiotrNowak">Zgodnie z art. 13 biuro informacji gospodarczej ujawnia dane otrzymane od instytucji utworzonych na podstawie art. 105 ust. 4 Prawa bankowego w celu realizacji złożonych w biurze wniosków o ujawnienie tych danych, co oznacza, że każdy kolejny wniosek będzie wymagał kolejnego upoważnienia od osoby, której dane dotyczą. Co więcej, stosowną poprawką dotyczącą art. 23 zabezpieczyliśmy osadzanie się tych danych w katalogach BIG, skreślając możliwość ich gromadzenia, archiwizacji, a tym samym udostępniania bez ponownego wystąpienia do Biura Informacji Kredytowej.</u>
          <u xml:id="u-406.14" who="#PoselSprawozdawcaTomaszPiotrNowak">Wysoka Izbo! W ustawie obok informacji gospodarczych pojawiają się także dane gospodarcze i nie są to pojęcia tożsame. Informację gospodarczą generują BIG-i według proponowanych zapisów ustawowych, natomiast dane spływające z obszaru Prawa bankowego, usystematyzowane według innej ustawy, są danymi gospodarczymi. To samo dotyczy wymiany danych o wiarygodności płatniczej z państwami Unii Europejskiej, które także nie są przykrojone do naszej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-406.15" who="#PoselSprawozdawcaTomaszPiotrNowak">Komisja zaproponowała poprawkę, która zmienia wobec powyższego tytuł ustawy oraz wprowadza definicję danych gospodarczych. Tak więc proponujemy, aby tytuł ustawy otrzymał brzmienie: o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych. Tym samym bezzasadny stał się pierwszy wniosek mniejszości, który macie państwo w sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-406.16" who="#PoselSprawozdawcaTomaszPiotrNowak">Procedowana ustawa obok informacji negatywnych wprowadza w art. 18 informacje pozytywne o wywiązaniu się z zobowiązań. Informacje pozytywne są bardzo ważnym elementem zabezpieczającym obrót gospodarczy, ale wywołało to dużo uwag.</u>
          <u xml:id="u-406.17" who="#PoselSprawozdawcaTomaszPiotrNowak">Pojawiły się aż trzy wnioski mniejszości. Pierwszy dotyczy przekazania do BIG informacji pozytywnej przez wierzyciela za pisemną zgodą dotychczasowego dłużnika. Wniosek mniejszości chce zastrzec, że zgoda ta może być w każdej chwili odwołana. Zdaniem Komisji Gospodarki wystarczającym kryterium udzielenia zgody, poza tym, że jest to informacja pozytywna, jest 14-dniowy termin przekazania informacji o wywiązaniu się z zobowiązania.</u>
          <u xml:id="u-406.18" who="#PoselSprawozdawcaTomaszPiotrNowak">Drugi wniosek mniejszości dotyczy ust. 4 pkt 4 uznającego za informację pozytywną fakt uregulowania wierzytelności do 30 dni. Komisja Gospodarki przychyla się jednak do propozycji rządowej uznającej za informację pozytywną 60-dniowy termin spłaty należności, bowiem informacje negatywne w tej ustawie obejmują opóźnienia przekraczające owe 60 dni, a poza tym BIG-i udzielają pełnej informacji o terminach realizacji zobowiązań.</u>
          <u xml:id="u-406.19" who="#PoselSprawozdawcaTomaszPiotrNowak">Trzecia poprawka mniejszości chce usunąć z informacji pozytywnych realizację zobowiązań ratalnych, co zdaniem Komisji Gospodarki, a także, co bardzo ważne, Ministerstwa Spraw Zagranicznych, byłoby sprzeczne z prawem Unii Europejskiej, które nakazuje, aby przetworzone dane o osobie fizycznej były zawsze aktualne.</u>
          <u xml:id="u-406.20" who="#PoselSprawozdawcaTomaszPiotrNowak">W sprawozdaniu jest jeszcze jeden wniosek mniejszości do art. 16 - zdaniem Komisji Gospodarki niezasadny - który zmierzając do ujednolicenia terminów z art. 14 i 15, nie zwraca uwagi na to, że art. 16 dotyczy innej sytuacji prawnej, bo sytuacji po uzyskaniu przez wierzyciela tytułu wykonawczego.</u>
          <u xml:id="u-406.21" who="#PoselSprawozdawcaTomaszPiotrNowak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Ustawa w wersji zaakceptowanej przez Komisję Gospodarki jest zgodna z prawem Unii Europejskiej. Komisja Gospodarki prosi Wysoką Izbę o przyjęcie przedłożonej ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-406.22" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-407">
          <u xml:id="u-407.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-407.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-407.2" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-407.3" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Głos zabierze poseł Krzysztof Gadowski, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-407.4" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-408">
          <u xml:id="u-408.0" who="#PoselKrzysztofGadowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-408.1" who="#PoselKrzysztofGadowski">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu wobec rządowego projektu ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych (druki nr 1997 i 2765).</u>
          <u xml:id="u-408.2" who="#PoselKrzysztofGadowski">Przedmiotowy projekt ustawy ma zastąpić obowiązującą obecnie ustawę z roku 2003 o udostępnianiu informacji gospodarczych, ustawę, która stworzyła podstawy funkcjonowania systemu informacji gospodarczej. Dziś, po kilku latach jej funkcjonowania, w jej zapisach można dopatrzeć się wielu ograniczeń i niedoskonałości. Liczba i zakres przedstawionych zmian zdecydowały o powstaniu nowego projektu ustawy, nad którym dzisiaj mamy przyjemność debatować. Omawiany dziś projekt ustawy ma poprawić bezpieczeństwo obrotu gospodarczego poprzez usprawnienie systemu wymiany informacji gospodarczych, poprawić warunki funkcjonowania biur informacji gospodarczej, tzw. BIG-ów, oraz zapewnić lepszą ochronę wierzycieli.</u>
          <u xml:id="u-408.3" who="#PoselKrzysztofGadowski">W stosunku do obecnie funkcjonującej ustawy projekt wprowadza szereg zmian. Niewątpliwie do głównych zaliczyć należy zwiększenie liczby podmiotów uprawnionych do przekazywania informacji gospodarczych, a także rozszerzenie listy tytułów prawnych, które upoważniają do przekazania informacji. Zakres podmiotowy projektu ustawy obejmuje już nie tylko przedsiębiorców, ale również wierzycieli i dłużników określonych w art. 2 ust. 2 projektu. Wierzycielami będą: osoba fizyczna, której wierzytelność potwierdzono prawnie, osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, której w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej lub stosunkiem prawnym przysługują wierzytelności. Dłużnikami zgodnie z projektem będą wcześniej wymienione przeze mnie osoby fizyczne i prawne zobowiązane względem wierzyciela. W projekcie podano dwie definicje: dłużnika niebędącego konsumentem - w tej definicji nie mieszczą się osoby fizyczne - oraz dłużnika będącego konsumentem - będą to np. dłużnicy alimentacyjni. Co te zmiany oznaczają? Nic innego jak to, że oprócz tych podmiotów, które dzisiaj w systemie mogą funkcjonować, dochodzi także, można by powiedzieć: nareszcie, nowa grupa podmiotów - zwykłych obywateli. Po wejściu w życie tej ustawy każdy wierzyciel będzie mógł zgłaszać swoje wierzytelności, oczywiście na warunkach określonych w ustawie. Wierzyciele będą mogli zgłaszać swoje wierzytelności do systemu bez względu na to, czy są osobami fizycznymi prowadzącymi działalność gospodarczą, czy nie prowadzą takiej działalności gospodarczej, czy są osobami prawnymi czy jednostkami organizacyjnymi nieposiadającymi osobowości prawnej. Zgodnie z projektem ustawy informacje do biur będą mogli przekazywać również tzw. wierzyciele wtórni, którzy wierzytelność nabyli np. od banków. Podniesie to niewątpliwie wiarygodność całego systemu informacji gospodarczej. Do tej pory w momencie zbycia wierzytelności przez bank informacja o niespłaconych zobowiązaniach znikała z rynku. Teraz tak nie będzie. Lista tytułów prawnych do informowania o zobowiązaniach będzie otwarta. Przypominam, że dziś funkcjonuje zasada, iż tylko kredyt konsumencki i przewóz osób w komunikacji miejskiej dają podstawę do informowania BIG o zobowiązaniach. Projekt ustawy to znosi.</u>
          <u xml:id="u-408.4" who="#PoselKrzysztofGadowski">Omawiany projekt wprowadza możliwość wyboru sposobu wysyłania przez wierzyciela wezwania do zapłaty: czy w formie przesyłki poleconej, czy przez osobiste doręczenie. Realizuje to m.in. te wszystkie wnioski przedsiębiorców, które w tym temacie się pojawiały. Dopuszczono również możliwość przekazywania pozytywnej informacji gospodarczej. Do BIG będą mogły trafiać i być przekazywane także informacje o wywiązywaniu się ze zobowiązań udostępniane z inicjatywy wierzyciela i za zgodą dłużnika.</u>
          <u xml:id="u-408.5" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-408.6" who="#PoselKrzysztofGadowski"> Projekt znosi wymóg podawania numeru NIP przez zagranicznych przedstawicieli. Chciałbym zwrócić uwagę Wysokiej Izbie również na fakt, że dzięki zapisom projektu ustawy poprawi się współpraca i komunikacja między BIG a Biurem Informacji Kredytowej. BIG-i uzyskują dostęp do bogatych zasobów danych bankowych Biura Informacji Kredytowej zgodnie z art. 53. Będzie to miało przełomowe znaczenie dla rozwoju rynku informacji gospodarczych w Polsce. Projekt ustawy daje także możliwość przetwarzania informacji archiwalnych do celów statystycznych zgodnie z art. 21. BIG-i uzyskają możliwość przetwarzania archiwalnych danych dłużników niebędących konsumentami.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-409">
          <u xml:id="u-409.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-410">
          <u xml:id="u-410.0" who="#PoselKrzysztofGadowski">Ze względu na ograniczony czas nie odniosę się do poprawek wprowadzonych przez komisję. Pan poseł sprawozdawca bardzo rzetelnie i wyczerpująco przedstawił te zmiany. Platforma Obywatelska na pewno je poprze.</u>
          <u xml:id="u-410.1" who="#PoselKrzysztofGadowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Rządowy projekt ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych wprowadza wiele nowych, ważnych i potrzebnych zmian. Zawarte w nim rozwiązania...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-411">
          <u xml:id="u-411.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-412">
          <u xml:id="u-412.0" who="#PoselKrzysztofGadowski">...niewątpliwie wpłyną na poprawę funkcjonowania systemu informacyjnego, co przyczyni się do poprawy bezpieczeństwa obrotu gospodarczego. Dlatego klub Platformy Obywatelskiej poprze projekt ustawy z poprawkami zgłoszonymi przez komisję zawarty w druku nr 2765. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-412.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-413">
          <u xml:id="u-413.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">W imieniu klubu Prawo i Sprawiedliwość głos zabierze pan poseł Adam Abramowicz.</u>
          <u xml:id="u-413.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-414">
          <u xml:id="u-414.0" who="#PoselAdamAbramowicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu klubu Prawa i Sprawiedliwości przedstawić stanowisko w sprawie rządowego projektu ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-414.1" who="#PoselAdamAbramowicz">Drożny system płatniczy oraz bezpieczeństwo obrotu stanowią jedną z głównych przesłanek dobrze działającego systemu gospodarczego. Uchwalenie 14 lutego 2003 r. ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych miało na celu poprawę funkcjonowania obrotu gospodarczego poprzez zapewnienie przedsiębiorcom dostępu do instrumentów udrożnienia systemu płatniczego, jakimi miały być działające w oparciu o przepisy ustawy biura informacji gospodarczej. Działania tych biur miały stanowić dodatkowe narzędzie dla przedsiębiorców w sytuacji długotrwałości procesów sądowych oraz przewlekłości i często nieskuteczności działań komorników. Informacje gospodarcze dotyczące zobowiązań konsumentów i przedsiębiorców gromadzone przez te biura i obrót tymi informacjami miały umożliwiać sprawdzanie przez przedsiębiorców swoich potencjalnych kontrahentów w kierunku eliminowania nieuczciwych płatników jako ewentualnych kredytobiorców oraz zapewniać formę nacisku na spłatę przeterminowanych należności. Jednocześnie ustawa zabezpieczała prawa konsumentów, w szczególności poprzez zapewnienie, że regulacja zaległości powodować będzie natychmiastowe usuwanie danych dłużnika ze zbiorów biur informacji gospodarczych. Siedem lat obwiązywania przepisów ustawy dało sporo doświadczeń dotyczących jej funkcjonowania zarówno jeśli chodzi o realizację jej celów, jak i też praktycznego funkcjonowania biur informacji gospodarczych na rynku. Zmiany w ustawie przedstawiane w rządowym projekcie uzasadniane są właśnie chęcią poprawienia obowiązującego prawa w tym zakresie na bazie 7-letnich doświadczeń funkcjonowania ustawy. Komisja Gospodarki, dbając o bezpieczeństwo danych konsumentów i przedsiębiorców, które będą przetwarzane przez biuro informacji gospodarczej, na wniosek posłów naszego klubu dwukrotnie kierowała projekt ustawy do oceny głównego inspektora danych osobowych. Ocena i wnioski płynące z opinii GIODO zostały przez komisję wzięte pod uwagę poprzez przyjęcie stosownych poprawek. Członkowie Komisji Gospodarki wnikliwie wsłuchiwali się także w głos przedstawicieli przedsiębiorców, przyjmując dużą część propozycji płynących z tych środowisk.</u>
          <u xml:id="u-414.2" who="#PoselAdamAbramowicz">Procedowana ustawa, dostosowując obowiązujące przepisy do obecnych warunków funkcjonowania rynku, poprawiając uchybienia poprzedniej, lepiej będzie służyć polskiej gospodarce w zakresie eliminowania szkodliwych zatorów płatniczych.</u>
          <u xml:id="u-414.3" who="#PoselAdamAbramowicz">Klub Prawa i Sprawiedliwości będzie za przyjęciem tej ustawy przez Wysoką Izbę. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-414.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-415">
          <u xml:id="u-415.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-415.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Głos zabierze pani posłanka Elżbieta Streker-Dembińska w imieniu klubu Lewica.</u>
          <u xml:id="u-415.2" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-416">
          <u xml:id="u-416.0" who="#PoselElzbietaStrekerDembinska">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Zawsze gdy mówimy o zbieraniu informacji, zapala nam się żółte światełko, bo nie wiemy, o jakie informacje chodzi, do jakich celów mają służyć i po co będą one zbierane. Zawsze gdy słyszymy o przetwarzaniu informacji, również budzi się w nas niepokój, bo nie wiemy, w jakim celu będą przetwarzane, komu będą służyć, czy podmioty zajmujące się tym są w miarę wiarygodne i działają w interesie swojego klienta.</u>
          <u xml:id="u-416.1" who="#PoselElzbietaStrekerDembinska">Ustawa z 14 lutego 2003 r., którą dzisiaj poprawiamy, zaproponowana przez rząd Lewicy, powstała po to, aby opanować nieco skalę oszustw i wyłudzeń, które miały miejsce w Polsce, w czasie gdy wybuchła wolność gospodarcza i kiedy zatory płatnicze i długi zaczęły blokować działalność gospodarczą. Na owe czasy była ona rewolucyjna, nowa, uspokoiła nieco zapędy nierzetelnych przedsiębiorców, ale dzisiaj trzeba ją zweryfikować. Dobrze się stało, że dokonano przeglądu jej funkcjonowania. Sprawdzono, jakie są oczekiwania przedsiębiorców wobec niej, i na tej podstawie powstał dzisiejszy dokument - dokument, który jest bardzo trudny. O jego trudności świadczy chociażby fakt, że komisje i podkomisje wielokrotnie musiały się zbierać, ważyć interesy różnych stron, ponieważ to jest właśnie zadanie parlamentu, posłów, aby wybrać rozwiązanie najbardziej słuszne i sprzyjające.</u>
          <u xml:id="u-416.2" who="#PoselElzbietaStrekerDembinska">Problem, jeżeli chodzi o dobre funkcjonowanie informacji gospodarczej, dotyczy zebrania wielu wiarygodnych i na bieżąco aktualizowanych informacji gospodarczych. Ważne jest dla wiarygodności i konkurencyjności biur informacji gospodarczej, aby wyraźnie je oznaczyć, upublicznić zasady ich funkcjonowania. Na rynku funkcjonują bowiem różne biura informacyjne: o firmach, towarach, usługach, prowadzone przez izby gospodarcze, wywiadownie gospodarcze, firmy windykacyjne zbierające informacje o dłużnikach. W związku z tym rozproszenie tych informacji jest jedną z podstawowych przyczyn krytycznych uwag przedsiębiorców.</u>
          <u xml:id="u-416.3" who="#PoselElzbietaStrekerDembinska">Jakie mamy gwarancje, że biura informacji, o których dzisiaj mówimy, będą rzetelne i wiarygodne? Rzetelność i wiarygodność mają im zapewnić zasady nadzoru sprawowanego przez ministra gospodarki. Czy znikną zatory płatnicze? Nie zniknęły one do tej pory i być może ta ustawa też nie rozwiąże tego problemu do końca, ponieważ wiemy, że nie dotyczą one tylko spraw zadłużenia i informacji gospodarczej, ale mają również często charakter strukturalny. Można więc powiedzieć, że biura informacji gospodarczej są jedynie pewnym elementem, który ma chronić nasz rynek gospodarczy.</u>
          <u xml:id="u-416.4" who="#PoselElzbietaStrekerDembinska">Bardzo ważne przy pracach komisji nad tą ustawą było to, aby wyważyć różne interesy, chodzi np. o biura informacji gospodarczej, które - przypominam - są spółkami, prowadzą działalność komercyjną i w związku z tym są zwolennikami ustawowego poszerzenia kręgu ich klientów, co jest oczywiste, ponieważ prowadzi to do zwiększenia oferty, a tym samym do zysku. W tym zakresie organ nadzorujący, czyli minister gospodarki, ma bardzo ważną rolę.</u>
          <u xml:id="u-416.5" who="#PoselElzbietaStrekerDembinska">Bardzo dokładnie przyglądaliśmy się również równowadze między ochroną danych osobowych a swobodnym przepływem informacji. To ogromne wyzwanie i bardzo wrażliwa kwestia. Na rozwiniętych rynkach biur informacji gospodarczej jest możliwość stosowania różnego rodzaj ratingów, scoringów, a więc przetwarzania informacji. Spełnienie oczekiwania biur, aby przetwarzać statystycznie informacje, jest również pewnym ukłonem w ich stronę i rozszerzeniem możliwości ich działalności gospodarczej. Budzą się jednak też obawy, czy informacje uzyskane poprzez analizę zadłużenia, zainteresowań rynkowych nie będą sprzedawane po to, by nękać potencjalnych klientów i ustawiać ich w bazie swoich przyszłych nabywców.</u>
          <u xml:id="u-416.6" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-416.7" who="#PoselElzbietaStrekerDembinska">Na koniec został problem dotyczący samych konsumentów. Niebezpieczeństwo nadmiernego zadłużenia się gospodarstw wiąże się z tym, że część kredytobiorców przecenia własne możliwości finansowe i terminowego regulowania należności. 95% podatników podatku dochodowego mieści się w pierwszym przedziale podatkowym. Nadmiernie rozbudowany zapał kredytowy często towarzyszy niedobrym decyzjom. Grozi on wpadnięciem w pętlę kredytową i stan niewypłacalności, w związku z tym rośnie rynek wierzytelności gospodarstw domowych. Bardzo ważna, panie ministrze, jest więc wszechstronna edukacja prawno-finansowa obywateli, aby uchronić ich przed nimi samymi.</u>
          <u xml:id="u-416.8" who="#PoselElzbietaStrekerDembinska">Przepraszam bardzo za długi wywód, ale chciałabym - w związku z tym, że pan poseł przedstawił poprawki mniejszości, które zostały zgłoszone na samym początku procesu, a potem doprowadziły do tego, że treść tej ustawy się zmieniła - wycofać poprawkę mniejszości nr 1 i poprawkę mniejszości nr 2. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-416.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-417">
          <u xml:id="u-417.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję uprzejmie, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-417.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Głos ma pan poseł Krzysztof Borkowski w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-417.2" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-418">
          <u xml:id="u-418.0" who="#PoselKrzysztofBorkowski">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Ustawa o udostępnianiu informacji gospodarczych jest niewątpliwie bardzo trudnym dokumentem, ale jednocześnie bardzo ważnym. Dotychczas obowiązująca ustawa z 2003 r. troszkę się zdezaktualizowała. Istnieje pilna potrzeba uchwalenia tego dokumentu, chociaż komisje dość długo nad nim procedują.</u>
          <u xml:id="u-418.1" who="#PoselKrzysztofBorkowski">Często, w warunkach wolności gospodarczej w Polsce, występowały m.in. oszustwa, wyłudzenia. Ustawa ma na celu poprawę bezpieczeństwa obrotu gospodarczego, określenie ram prawnych dla przedsiębiorców, także konsumentów, stworzenie dostępu do informacji o zwłoce w wykonywaniu zobowiązań przez dłużników. Znamy doskonale dzisiaj opieszałość sądów, wysokie koszty postępowania sądowego, a także egzekucji komorniczych, które prowadzą często do różnych bardzo dziwnych sytuacji. Często wiele firm ma ogromne problemy z funkcjonowaniem. Dlatego też niezmiernie ważne jest, żebyśmy jak najszybciej tę ustawę uchwalili.</u>
          <u xml:id="u-418.2" who="#PoselKrzysztofBorkowski">Przedłożony projekt ustawy określa zasady udostępniania informacji gospodarczych dotyczących wiarygodności płatniczej, tworzenia i działania biur informacji gospodarczej, wzmacniania biur, ujawniania, przechowywania, aktualizacji oraz usuwania informacji gospodarczych, nadzoru nad biurami informacji gospodarczych. Wprawdzie jest obecna baza danych Krajowego Rejestru Sądowego, ale zawiera ona zbyt mało informacji, szczególnie dotyczy to małych i średnich firm. Na przykład niewiele w tej bazie zapisane jest na temat postanowień sądu, orzeczeń, licencji, koncesji. Niewiele można się o tym dowiedzieć. Funkcjonują również różnego rodzaju czarne listy dłużników w Internecie, różne biura, które działają często na granicy prawa, szczególnie firmy windykacyjne. Myślę, że ta ustawa, szczególnie jeżeli chodzi o utworzenie silnych biur informacji gospodarczej, ureguluje te sprawy. Biura informacji gospodarczej będą mogły współpracować z Biurem Informacji Kredytowej. Tutaj ważne jest, żeby była dobra współpraca z instytucjami, które działają na podstawie ustawy Prawo bankowe.</u>
          <u xml:id="u-418.3" who="#PoselKrzysztofBorkowski">Negatywne niewątpliwie w tej ustawie jest to, co boli zawsze przedsiębiorców - koszty administracyjne, zbyt dużo różnego rodzaju kosztów. Koszty aktywacyjne dla przedsiębiorców - w ustawie jest zapisane, m.in. w tym słowniczku pomocniczym, że mogą one sięgać od 2 tys. do 7,5 tys. zł. Jest to niewątpliwie bardzo kosztowne. Bodajże 19 obowiązków administracyjnych również nakłada się na biura. To też niewątpliwie boli i zawsze zarówno przedsiębiorcy, jak i biura postulują, żeby tych kosztów było jak najmniej.</u>
          <u xml:id="u-418.4" who="#PoselKrzysztofBorkowski">Brakuje też w ustawie zapisów o informacjach dotyczących kontrahentów zagranicznych. Wielu przedsiębiorców postuluje, żeby jak najwięcej informacji u nas, w kraju, można było pozyskać o kontrahentach zagranicznych, ponieważ w Unii Europejskiej, w państwach, z którymi współpracujemy, te informacje są niepełne. Pojawiają się lakoniczne informacje o transporcie, ale co do większych przedsięwzięć gospodarczych, trzeba korzystać z usług różnego rodzaju firm windykacyjnych, biur. Te informacje są niepełne i niewątpliwie jest to ogromny problem.</u>
          <u xml:id="u-418.5" who="#PoselKrzysztofBorkowski">Wpływ informacji gospodarczych odnośnie do przedsiębiorców, jeżeli ta regulacja wejdzie w życie, będzie duży, ponieważ zapewniona będzie działalność prewencyjna na rynku opóźnionych płatności, nastąpi poprawa płynności finansowej - myślę, że nie będzie tylu opóźnień płatniczych, zatorów różnego rodzaju. Nie muszę przekonywać przedsiębiorców, jakie są koszty w przypadku pojawienia się różnego rodzaju zatorów płatniczych - to są koszty obsługi kredytu, być może utrata płynności finansowej, często walka o przetrwanie firmy, a jeżeli firma upadnie, ogromne bezrobocie. Ustawa o udostępnianiu informacji gospodarczych jest instrumentem mobilizującym do zapłaty zaległych zobowiązań w relacji przedsiębiorca - przedsiębiorca, jak i przedsiębiorca - konsument.</u>
          <u xml:id="u-418.6" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-418.7" who="#PoselKrzysztofBorkowski"> Obecnie nie wszyscy przedsiębiorcy są uprawnieni do przekazywania informacji gospodarczych konsumentom, katalog w tej ustawie jest jakby otwarty, a w każdym razie jest rozszerzany.</u>
          <u xml:id="u-418.8" who="#PoselKrzysztofBorkowski">Szanowne Panie, Szanowni Panowie Posłowie! Czas się kończy. Można by jeszcze długo na ten temat mówić. Przedłożony przez rząd dokument, czyli ta ustawa, będzie dobrze służyć polskiej gospodarce, konsumentom. Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego popiera ustawę w wersji przedłożonej przez Komisję Gospodarki. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-418.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-419">
          <u xml:id="u-419.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-419.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Głos ma pan poseł Jan Widacki, Demokratyczne Koło Poselskie Stronnictwa Demokratycznego.</u>
          <u xml:id="u-419.2" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-420">
          <u xml:id="u-420.0" who="#PoselJanWidacki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Ustawa jest niezwykle ważna dla obrotu gospodarczego, dla bezpieczeństwa obrotu gospodarczego. Jest to zarazem ustawa bardzo trudna, bo dotyka rozmaitej materii, w tym materii tak wrażliwej, jak informacja o firmach, o osobach. Dlatego też wymaga wielkiej skrupulatności. My popieramy tę ustawę, popieramy jej ideę, jej kształt, popieramy jednak także dwie poprawki, nr 3 i 4.</u>
          <u xml:id="u-420.1" who="#PoselTomaszPiotrNowak">(Wnioski mniejszości.)</u>
          <u xml:id="u-420.2" who="#PoselJanWidacki">Uważamy, że te poprawki uczynią tę ustawę lepszą. Natomiast wycofujemy poprawkę nr 5.</u>
          <u xml:id="u-420.3" who="#PoselKrzysztofGadowski">(Wnioski mniejszości.)</u>
          <u xml:id="u-420.4" who="#PoselJanWidacki">Przepraszam, wnioski mniejszości oczywiście - chodzi o wnioski mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-420.5" who="#PoselJanWidacki">Czyli popieramy wnioski mniejszości nr 3 i 4, wycofujemy wniosek mniejszości nr 5. I za ustawą w takim kształcie będziemy oczywiście głosować. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-420.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-421">
          <u xml:id="u-421.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję uprzejmie panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-421.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Na tym zakończyliśmy oświadczenia w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-421.2" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Przechodzimy do zadawania pytań.</u>
          <u xml:id="u-421.3" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Jako pierwsza pytanie zadaje pani posłanka Elżbieta Streker-Dembińska, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-421.4" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Czy ktoś z pań i panów posłów chciałby się zapisać do zadania pytania?</u>
          <u xml:id="u-421.5" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Nie.</u>
          <u xml:id="u-421.6" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-421.7" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Pani poseł, wyznaczam czas na zadanie pytania - 1 minuta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-422">
          <u xml:id="u-422.0" who="#PoselElzbietaStrekerDembinska">Pytanie nie jest ani do sprawozdawcy, ani do siebie samej, ale do pana ministra. Mianowicie bardzo długo dyskutowaliśmy o tym, żeby nazwa własna biura informacji gospodarczej była bardzo ściśle określona zapisem: biuro informacji gospodarczej. Dotychczas na rynku funkcjonują w postaci logo, witryny itd., można by tych marketingowych przykładów podać wiele, nazwy własne firm - ja nie chcę się posługiwać tu nimi dokładnie, dlatego skomplikuję to trochę - nazwy własne biur informacji gospodarczej, które są zbliżone do nazw instytucji państwowych, i w ten sposób wprowadzają konsumentów, klientów w błąd. Klienci, konsumenci utrwalają sobie, że takie biuro informacji gospodarczej jest instytucją państwową.</u>
          <u xml:id="u-422.1" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-422.2" who="#PoselElzbietaStrekerDembinska"> O jakim biurze mówię, chyba już się pan minister domyśla. Proszę o udzielenie informacji, kiedy pan minister zamierza skorzystać ze swoich uprawnień i nakazać temu biuru używanie pełnej nazwy, łącznie z zapisem ˝biuro informacji gospodarczej˝.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-423">
          <u xml:id="u-423.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję uprzejmie pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-423.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Pytanie zadaje pan poseł Jerzy Gosiewski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-423.2" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-424">
          <u xml:id="u-424.0" who="#PoselJerzyGosiewski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-424.1" who="#PoselJerzyGosiewski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Zgodnie z art. 11 projektowanej ustawy zarząd biura uchwala regulamin zarządzania danymi określający m.in. stosowane rozwiązania organizacyjne oraz techniczne związane z przyjmowaniem, przechowywaniem, ujawnianiem, aktualizacją, usuwaniem informacji gospodarczych oraz przetwarzaniem archiwalnych informacji gospodarczych. Informacje, które będą posiadały biura, mogą stanowić niebezpieczne narzędzie, gdy wykorzystane zostaną w złej wierze. Dlatego chciałbym zapytać, czy w ustawie nie powinniśmy precyzyjnie określić tego, co powinno być zawarte w regulaminach biur informacji gospodarczych. Drugi problem, który chciałbym poruszyć, to fakultatywne zapisy w projektowanej ustawie - zgodnie z art. 12, 14, 15 i 16 wierzyciel może przekazać do biura informacje gospodarcze w konkretnym celu i pod konkretnymi warunkami. Jednocześnie proponuje się niski limit</u>
          <u xml:id="u-424.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-424.3" who="#PoselJerzyGosiewski">, w wysokości 200 i 500 zł, od którego można będzie przekazywać informacje gospodarcze. Spowodować to może, że będą ścigani drobni dłużnicy, a ci, którzy świadomie są dłużnikami ˝rekinami˝, mogą unikać wywiązywania się ze swoich zobowiązań. Panie ministrze, czy nie należałoby zamiast możliwości wprowadzić obowiązku przekazywania informacji gospodarczej o zobowiązaniach dłużnika w przypadku, gdy dług przekracza znaczną kwotę, na przykład 50 tys. zł?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-425">
          <u xml:id="u-425.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-426">
          <u xml:id="u-426.0" who="#PoselJerzyGosiewski">Chwilkę, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-426.1" who="#PoselJerzyGosiewski">Czy każdy podmiot gospodarczy, a przede wszystkim w jakim czasie, będzie mógł uzyskać negatywne informacje gospodarcze o przedsiębiorcy, z którym chciałby podpisać umowę? Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-427">
          <u xml:id="u-427.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-427.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Głos ma pan poseł Jan Widacki, Demokratyczne Koło Poselskie Stronnictwa Demokratycznego.</u>
          <u xml:id="u-427.2" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Pan się zapisał do zadania pytania?</u>
          <u xml:id="u-427.3" who="#PoselJanWidacki">(Dziękuję bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-427.4" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">A, dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-427.5" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">W związku z tym pytanie zadaje pan poseł Henryk Siedlaczek, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-427.6" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-427.7" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Pan poseł myślami chyba jeszcze przy ustawie o parytecie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-428">
          <u xml:id="u-428.0" who="#PoselHenrykSiedlaczek">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Po raz kolejny pani marszałek czyta w moich myślach.</u>
          <u xml:id="u-428.1" who="#PoselHenrykSiedlaczek">Wysoka Izbo! Zgodnie z projektem ustawy wierzyciel może przekazać do biura informacje gospodarcze o zobowiązaniu dłużnika niebędącego konsumentem wyłącznie wówczas, gdy zostanie spełnionych łącznie kilka warunków. Szczerze mówiąc, mam wątpliwości, czy próg kwoty wymagalnego zobowiązania dłużnika niebędącego konsumentem wobec wierzyciela, wynoszący co najmniej 500 zł, nie jest progiem zbyt niskim. Co więcej, zobowiązanie musi być wymagalne co najmniej 60 dni. Bezsprzecznie ta ustawa może pomóc w poprawieniu jakości obrotu, lecz musimy równocześnie zapytać, czy nie jest to zbyt daleko posunięta ingerencja w sferę prywatności dłużnika. Panaceum na wszelkie zło raczej to nie będzie. Chciałbym zresztą delikatnie przypomnieć, że Polska cieszy się złą sławą kraju, w którym postępowanie egzekucyjne należy do najdłuższych w Europie. Zastanawiam się więc, czy nie powinniśmy podwyższyć progu wymagalnego zobowiązania. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-428.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-429">
          <u xml:id="u-429.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-429.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Pytanie zadaje pan poseł Jarosław Żaczek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-429.2" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-430">
          <u xml:id="u-430.0" who="#PoselJaroslawZaczek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Projekt tej ustawy ma na celu poprawę funkcjonowania systemu informacji gospodarczej w Polsce, jak też zapewnienie sprawnej i wiarygodnej weryfikacji danych w tym systemie, wprowadza wiele zmian dla zwiększenia bezpieczeństwa obrotu gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-430.1" who="#PoselJaroslawZaczek">Panie ministrze, na podstawie art. 26 nadzór nad biurem informacji gospodarczej sprawuje minister właściwy do spraw gospodarki w zakresie zgodności wykonywanej działalności z ustawą i regulaminem. Nadzór nie obejmuje kontroli prawidłowości przetwarzania przez biuro danych osobowych. Jakiej instytucji będzie podlegała ta część kontroli? To pierwsze pytanie.</u>
          <u xml:id="u-430.2" who="#PoselJaroslawZaczek">Kolejna sprawa to czas przechowywania przez biura informacji gospodarczej informacji archiwalnych - nie dłuższy niż 10 lat od dnia, kiedy informacje te stały się informacjami archiwalnymi. Ustawa wskazuje tylko treść i zakres przechowywanych informacji, nie doprecyzowuje, w jaki sposób informacje te mają być przechowywane i jakie są konkretne instrumenty prawne dotyczące tworzenia archiwów.</u>
          <u xml:id="u-430.3" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-430.4" who="#PoselJaroslawZaczek">Kolejne pytanie odnosi się do kwestii opłat. Za każdorazowe udostępnienie informacji gospodarczych podmiotom państwowym biuro pobiera opłatę zgodnie z obowiązującym w tym biurze cennikiem, nie wyższą nić 0,5% minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalonego na podstawie odrębnych przepisów. Dlaczego nie wprowadzono podobnych regulacji w stosunku do konsumenta?</u>
          <u xml:id="u-430.5" who="#PoselJaroslawZaczek">I ostatnie pytanie. Ustawa daje możliwość obywatelom podjęcia działalności zarobkowej poprzez prowadzenie takich biur. Kto będzie zatem dokonywał w nich kontroli, jeśli na przykład będzie zwiększała się ich ilość? Czy przewiduje się utworzenie jakiegoś jednolitego organu i systemu kontroli w odniesieniu do działalności takich biur? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-431">
          <u xml:id="u-431.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-431.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Pan poseł Kazimierz Gwiazdowski, Prawo i Sprawiedliwości, może zadać pytanie.</u>
          <u xml:id="u-431.2" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-431.3" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Proszę o zadanie pytania pana posła Wojciecha Kossakowskiego, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-432">
          <u xml:id="u-432.0" who="#PoselWojciechKossakowski">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Projekt dotyczy przepisów regulujących obrót informacją o zobowiązaniach konsumentów i przedsiębiorców, a także sprawę utworzenia i działania biur informacji gospodarczej oraz nadzoru nad ich pracą.</u>
          <u xml:id="u-432.1" who="#PoselWojciechKossakowski">Szanowni Państwo! Materia ta dotyczy zbierania i przekazywania informacji o obywatelach i jest zawsze dyskusyjna i bardzo wrażliwa. Musimy być bardzo ostrożni i wyczuleni. Tu nie może być mowy o niczym nieograniczonym przepływie danych. Stąd moje pytania są następujące. Po pierwsze, czy w pracach nad projektem ustawy brał udział główny inspektor ochrony danych osobowych i czy wniósł jakieś krytyczne uwagi? Po drugie, czy przedsiębiorcy polscy dzisiaj mają dostęp do tego typu informacji zgromadzonych w biurach zagranicznych? I po trzecie, chciałbym jeszcze odnieść się do art. 23 - każdy dłużnik będący konsumentem ma prawo dostępu do dotyczących go informacji gospodarczych przechowywanych przez biuro w sposób bezpłatny raz na sześć miesięcy. Czy nie byłoby słuszne, aby ten bezpłatny dostęp był zapewniony co najmniej dwa razy na pół roku? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-432.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-433">
          <u xml:id="u-433.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-433.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-433.2" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Głos zabierze podsekretarz stanu w Ministerstwie Gospodarki pan Rafał Baniak.</u>
          <u xml:id="u-433.3" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-434">
          <u xml:id="u-434.0" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieGospodarkiRafalBaniak">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowne Panie i Panowie Posłowie! Pozwólcie państwo, że krótko podziękuję za bardzo merytoryczną pracę w ramach komisji, podkomisji nad tym projektem ustawy. Bardzo dziękuję za państwa oświadczenia w imieniu klubów i kół poselskich. Dziękuję za deklarację dalszej pracy nad takim kształtem ustawy, jaki wyszedł z Komisji Gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-434.1" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieGospodarkiRafalBaniak">Odpowiadając na pytanie pani poseł, informuję, że najpierw to minister gospodarki skorzystał ze swojego uprawnienia i w grudniu wystąpiliśmy do Krajowego Rejestru Długów, tak że jesteśmy w trakcie procedury. Nie jest to instrument martwy, korzystamy z niego i mamy nadzieję rychło sprawę zakończyć.</u>
          <u xml:id="u-434.2" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieGospodarkiRafalBaniak">Jeśli chodzi o pytanie pana posła Gosiewskiego, to uznaliśmy to za niepotrzebny obowiązek, dajemy możliwość, ale nie chcemy stosować nakazu. Jeżeli chodzi o tempo pozyskania informacji, to odbywa się to na zasadzie teletransmisji, czyli wniosek w formie elektronicznej i praktycznie natychmiastowa odpowiedź. Jeżeli chodzi o pytanie pana posła Siedlaczka, to limit, który proponujemy, wynoszący 500, nie jest w naszej ocenie zbyt niski. Taki nam, mówiąc kolokwialnie, wyszedł przy ocenie skutków regulacji. Jest to porównywalne z podobnymi regulacjami, jakie występują w innych krajach. Są postulaty, żeby w ogóle odejść od limitu, ale na dzień dzisiejszy proponujemy taki limit utrzymać. Jeżeli chodzi o kwestię nadzoru, to w zakresie przetwarzania danych osobowych pozostaje on w gestii generalnego inspektora ochrony danych osobowych.</u>
          <u xml:id="u-434.3" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieGospodarkiRafalBaniak">Nie wiem, czy na wszystkie pytania odpowiedziałem. Wydaje mi się, że tak, ale jeżeli jeszcze są jakiekolwiek pytania, to będziemy mieli okazję w toku dalszych prac wszystko wyjaśnić. Dziękuję bardzo jeszcze raz za włożoną pracę, za zgodną pracę, za pracę merytoryczną i na taką pracę liczę w dalszym ciągu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-434.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-435">
          <u xml:id="u-435.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję uprzejmie panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-435.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Czy pan poseł sprawozdawca?</u>
          <u xml:id="u-435.2" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Bardzo proszę, pan poseł Tomasz Piotr Nowak, sprawozdawca komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-436">
          <u xml:id="u-436.0" who="#PoselTomaszPiotrNowak">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Prace w Sejmie, podobnie jak wcześniejsze działania rządu toczyły się przy otwartej kurtynie. Partnerzy społeczni brali w nich udział na każdym etapie procedowania, przedstawiali swoje uwagi, mieli możliwość zabierania głosu. Podkomisja zwróciła się o stosowne uwagi do BAS. Były aż trzy takie opinie. Zwróciliśmy się też o uwagi do GIODO, które spływały aż do dzisiejszego dnia praktycznie. Wystąpiliśmy również o uwagi do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. W efekcie tego powstał chyba ważny projekt, na który czekają biura informacji gospodarczej i ich klienci. Chciałbym jeszcze powiedzieć, że to jest kolejna ustawa, która powstaje w Komisji Gospodarki, w obrębie Komisji Gospodarki, na styku z Ministerstwem Gospodarki, i pokazuje, że tak się jakoś składa, że w sprawach gospodarczych działamy ponad podziałami na rzecz dobra obrotu gospodarczego, i za to chciałbym Wysokiej Izbie serdecznie podziękować.</u>
          <u xml:id="u-436.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-437">
          <u xml:id="u-437.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-437.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-437.2" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpimy w bloku głosowań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-438">
          <u xml:id="u-438.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 28. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej o senackim projekcie ustawy o zmianie ustawy Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw (druki nr 2211 i 2788).</u>
        </div>
        <div xml:id="div-439">
          <u xml:id="u-439.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji panią posłankę Halinę Rozpondek.</u>
          <u xml:id="u-439.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-440">
          <u xml:id="u-440.0" who="#PoselSprawozdawcaHalinaRozpondek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia niektórych projektów ustaw z zakresu prawa wyborczego mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie w sprawie senackiego projektu ustawy o zmianie ustawy Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw (druki nr 2211 i 2788).</u>
          <u xml:id="u-440.1" who="#PoselSprawozdawcaHalinaRozpondek">Projekt ustawy stanowi wykonanie obowiązku dostosowania systemu prawa polskiego do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 lutego 2006 r. Trybunał stwierdził niezgodność art. 6 ust. 1 w związku z art. 5 ust. 1 i art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 16 lipca 1998 r. Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw w zakresie, w jakim: pozbawia czynnego prawa wyborczego oraz biernego prawa wyborczego do rady gminy i na stanowisko wójta, burmistrza, prezydenta miasta obywateli polskich wpisanych do prowadzonego w gminie stałego rejestru wyborców w okresie krótszym niż 12 miesięcy przed dniem wyborów. Jest to niezgodne z art. 31 ust. 3, art. 32 ust. 1, art. 62 i art. 169 ust. 2 zdanie pierwsze Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-440.2" who="#PoselSprawozdawcaHalinaRozpondek">Podobnie art. 6a ust. 1 w związku z art. 7 ust. 1 wyżej cytowanej ustawy, w zakresie, w jakim ˝pozbawia czynnego prawa wyborczego do rady gminy obywateli Unii Europejskiej niebędących obywatelami polskimi, wpisanych do prowadzonego w gminie stałego rejestru wyborców w okresie krótszym niż 12 miesięcy przed dniem wyborów˝ jest także niezgodny z art. 169 ust. 2 zdanie pierwsze w związku z art. 16 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-440.3" who="#PoselSprawozdawcaHalinaRozpondek">Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w 2000 r. w toku prac nad projektem ustawy dostosowującej czynne i bierne prawo wyborcze do organów samorządowych szczebla podstawowego pochodzących z wyborów powszechnych do prawa Unii Europejskiej dla osób niebędących obywatelami polskimi, ale będących obywatelami jednego z państw członkowskich, wprowadził poprawki do projektu rządowego, które przyznały prawo wyborcze wyłącznie osobom wpisanym do stałego rejestru wyborczego prowadzonego w danej gminie nie później niż na 12 miesięcy przed dniem wyborów. Tym samym wprowadzono w wyborach do organów gmin tzw. cenzus domicylu ograniczający prawa wyborcze przez uzależnienie określonym prawem czasem stałego zamieszkania na terytorium określonego okręgu wyborczego. Ograniczenie to zostało nałożone zarówno na obywateli polskich w art. 6 ordynacji, jak i na obywateli nieposiadających obywatelstwa polskiego, a będących obywatelami jednego z państw Unii Europejskiej i uprawnionych z tego powodu do udziału w wyborach do organów gmin - art. 6 a ust. 1 ordynacji.</u>
          <u xml:id="u-440.4" who="#PoselSprawozdawcaHalinaRozpondek">Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw przewiduje wprowadzenie zmian usuwających zapisy niezgodne z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej. Nadaje się nowe brzmienie art. 5 ust. 1, w tym usuwa się z treści zastrzeżenie z art. 6 ust. 1, uchyla się niezgodny z konstytucją art. 6 dotyczący konieczności wpisania do prowadzonego w tej gminie stałego rejestru wyborców najpóźniej na 12 miesięcy przed dniem wyborów. Dotyczy to obywateli polskich. A w art. 6a zmienia się brzmienie ust. 1, wykreślając nieprawidłowy konstytucyjnie zapis, o którym wcześniej wspomniałam, dotyczący konieczności wpisania do prowadzonego w tej gminie stałego rejestru wyborców najpóźniej na 12 miesięcy przed dniem wyborów. Dotyczy to obywateli Unii Europejskiej. W art. 6a uchyla się ust. 2 dotyczący powyższej kwestii. Ustawa wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.</u>
          <u xml:id="u-440.5" who="#PoselSprawozdawcaHalinaRozpondek">Komisja Nadzwyczajna do rozpatrzenia niektórych projektów ustaw z zakresu prawa wyborczego na posiedzeniu w dniu 17 lutego 2010 r. rozpatrzyła i poparła projekt ustawy o zmianie ustawy Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw i wynosi do Wysokiego Sejmu o uchwalenie ustawy bez poprawek. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-440.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-441">
          <u xml:id="u-441.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-441.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-441.2" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-441.3" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Adama Żylińskiego, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-441.4" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-442">
          <u xml:id="u-442.0" who="#PoselAdamZylinski">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt złożyć oświadczenie w imieniu Klubu Parlamentarnego Platformy Obywatelskiej w sprawie zmiany ustawy Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw. Proponowana zmiana jest konsekwencją przyjętej przez Senat RP uchwały w dniu 19 czerwca 2009 r. W zamyśle inicjatorów projekt ustawy stanowi wykonanie obowiązku dostosowania systemu prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-442.1" who="#PoselAdamZylinski">Wysoki Sejmie! Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej m.in. niosło ze sobą obowiązek przyznania osobom niemającym obywatelstwa polskiego, ale będących obywatelami jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej, czynnego i biernego prawa wyborczego do organów samorządu terytorialnego szczebla podstawowego pochodzących z wyborów powszechnych. Odpowiednie artykuły konstytucji również nie pozwalają na wprowadzanie jakichkolwiek ograniczeń w zakresie czynnego lub biernego prawa wyborczego w wyborach do organów samorządu gminnego. Chcąc dostosować w powyższym zakresie polskie prawo do prawa Unii Europejskiej i wymogów Konstytucji RP, Rada Ministrów złożyła w 2003 r. do laski marszałkowskiej stosowny projekt ustawy. Niestety w toku prac nad ustawą w Sejmie zostały wprowadzone poprawki przyznające prawo wyborcze wyłącznie osobom wpisanym do stałego rejestru wyborczego prowadzonego w danej gminie nie później niż na 12 miesięcy przed dniem wyborów. Posłowie ówczesnego parlamentu nałożyli to ograniczenie zarówno na obywateli polskich, jak i na osoby niemające polskiego obywatelstwa, ale będące obywatelami jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej, przez co uprawnione do udziału w wyborach do rad gmin. W efekcie tych zmian Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z dnia 20 lutego 2006 r. stwierdził niezgodność wybranych artykułów samorządowej ordynacji wyborczej z konstytucją.</u>
          <u xml:id="u-442.2" who="#PoselAdamZylinski">Pani Marszałek! Klub Parlamentarny Platformy Obywatelskiej, uznając konieczność wykonania wyroku Trybunału Konstytucyjnego i w pełni podzielając sentencję i uzasadnienie tegoż wyroku, będzie głosował za przyjęciem w całości sprawozdania komisji dotyczącego zmiany ustawy Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-443">
          <u xml:id="u-443.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję uprzejmie panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-443.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">W imieniu klubu Lewica oświadczenie wygłosi pan poseł Witold Gintowt-Dziewałtowski.</u>
          <u xml:id="u-443.2" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-443.3" who="#PoselAndrzejMikolajDera">(A PiS-u nie ma na liście?)</u>
          <u xml:id="u-443.4" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Panie pośle, gdyby pan był uprzejmy okazać odrobinę miłosierdzia, niech pan poseł wygłosi oświadczenie i za chwilę pana poproszę o zabranie głosu.</u>
          <u xml:id="u-443.5" who="#GlosZSali">(Kasujemy PiS.)</u>
          <u xml:id="u-443.6" who="#GlosZSali">(Notowania spadły.)</u>
          <u xml:id="u-443.7" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Panie pośle, klub nie zgłosił do tego punktu...</u>
          <u xml:id="u-443.8" who="#GlosZSali">(No jak to...)</u>
          <u xml:id="u-443.9" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-444">
          <u xml:id="u-444.0" who="#PoselWitoldGintowtDziewaltowski">Dziękuję bardzo, panie pośle, za ustąpienie pierwszeństwa.</u>
          <u xml:id="u-444.1" who="#PoselWitoldGintowtDziewaltowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu klubu Lewicy przedkładam nasze stanowisko do projektu ustawy dotyczącego Ordynacji wyborczej do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw. Jest to senacki projekt ustawy nowelizujący przepisy do tej pory właściwie nieobowiązujące, bo one nigdy nie zdążyły wejść w życie. To po pierwsze. Po drugie, to prawda, iż te przepisy zostały zakwestionowane przez Trybunał Konstytucyjny. Decyzja Wysokiej Izby z 2004 r. - chciałbym tylko przypomnieć o bardzo istotnej kwestii - dotyczy domicylu. Dotyczy uniemożliwienia wyborcom przemieszczania się w zależności od sympatii politycznych i potrzeb swoich przyjaciół politycznych. Sejm podejmując tę decyzję, przy dużej wspólnej zgodzie wówczas, miał na uwadze to, iż przepisy do tej pory obowiązujące umożliwiają wyborcom emigrację przedwyborczą i przemieszczanie się takie oto, że mogą w ten sposób wpływać na rozstrzygnięcia wyborcze, zwłaszcza dotyczące wyborów przedterminowych i wyborów uzupełniających, gdzie czasem pojedyncze głosy decydują o zwycięstwie bądź porażce politycznej, wyborczej.</u>
          <u xml:id="u-444.2" who="#PoselWitoldGintowtDziewaltowski">Wysoka Izbo! Projekt zgłoszony przez Senat jest wykonaniem uchwały Trybunału Konstytucyjnego. On nie tyle naprawia brzmienie przepisów dotychczas też nieobowiązujących, istniejących, co wprowadza rozwiązania zgodne z orzeczeniem i sentencją do tego orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Przypuszczam, że wcześniej czy później Wysoka Izba jednak będzie musiała powrócić do rozstrzygnięcia kwestii związanej z prawem korzystania z czynnego prawa wyborczego i przyporządkowania tego miejscu zamieszkania. Niemniej w tych warunkach, z którymi obecnie mamy do czynienia, praktycznie rzecz biorąc, żaden z moich kolegów nie może zgłosić innego wniosku, albowiem jest to wykonanie wyroku Trybunału Konstytucyjnego. I tak samo mój klub będzie głosował za przyjęciem tej regulacji jako obowiązującej. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-444.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-445">
          <u xml:id="u-445.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-445.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Zapraszam pana posła Andrzeja Mikołaja Derę, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-445.2" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-446">
          <u xml:id="u-446.0" who="#PoselAndrzejMikolajDera">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-446.1" who="#PoselAndrzejMikolajDera">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość mam zaszczyt przedstawić stanowisko wobec senackiego projektu ustawy o zmianie ustawy Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw, zawartego w sprawozdaniu Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia niektórych ustaw z zakresu prawa wyborczego. Jest to, tak jak wszystkim powszechnie wiadomo, wykonanie wyroku Trybunału Konstytucyjnego, który orzekł o niezgodności z konstytucją art. 6 ust. 1 i art. 6a ust. 1 Ordynacji wyborczej do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw. Jest to związane z konsekwencją wejścia naszego kraju do Unii Europejskiej. Mamy w naszym klubie zwyczaj respektowania orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego i niedyskutowania z nimi, jeżeli wyrok trybunału określił taką niezgodność. Obowiązkiem polskiego parlamentu jest dostosowanie tego prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Tę przesłankę spełnił projekt senacki. Rzeczywiście jest to dostosowanie konkretnych przepisów do brzmienia wyroku Trybunału Konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-446.2" who="#PoselAndrzejMikolajDera">W związku z powyższym nasz klub nie zgłasza w tym przypadku uwag ani propozycji i będzie głosował za przyjęciem tego projektu ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-446.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-447">
          <u xml:id="u-447.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję uprzejmie panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-447.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">W imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego głos zabierze pan poseł Eugeniusz Kłopotek.</u>
          <u xml:id="u-447.2" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-448">
          <u xml:id="u-448.0" who="#PoselEugeniuszKlopotek">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Na wstępie chciałbym bardzo serdecznie podziękować Senatowi Rzeczypospolitej Polskiej, który w myśl ostatnich uzgodnień przyjął na siebie obowiązek przygotowywania projektów zmian w ustawach, jeśli określone przepisy zawarte w tych ustawach bądź całe ustawy zostały zakwestionowane przez Trybunał Konstytucyjny, a wyroki Trybunału Konstytucyjnego są wyrokami ostatecznymi.</u>
          <u xml:id="u-448.1" who="#PoselEugeniuszKlopotek">Również nasza komisja, której jestem członkiem, Komisja Ustawodawcza też najprawdopodobniej będzie jeszcze - żeby nadrobić trochę zaległości, bo mamy ich sporo, jeśli chodzi o wykonawstwo orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego - proponować pewne zmiany dostosowujące przepisy ustaw do wyroków Trybunału Konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-448.2" who="#PoselEugeniuszKlopotek">W przypadku tego konkretnie przepisu trzeba przyznać rację Senatowi. Podobnie jak pozostałe kluby również nasz klub nie będzie wnosił żadnych uwag, chociaż są pewne wątpliwości. Te wątpliwości na pewno będziemy rozpatrywać w trakcie dalszych prac nad kodeksem wyborczym. Mieliśmy bowiem wówczas ten zapis, który zakwestionował Trybunał Konstytucyjny, zapis mówiący o tym, że trzeba było znaleźć się w rejestrze najpóźniej rok przed dniem wyborów. Oczywiście był to już trochę sztuczny przepis. W tej chwili Senat proponuje zapis bez określania jakiegoś terminu, z zaznaczeniem tylko, że się na stałe zamieszkuje. Zacznie się oczywiście najprawdopodobniej dyskusja nad tym, co to znaczy na stałe zamieszkuje: Od wczoraj czy od iluś dni? Wiemy też dzisiaj, że stałe zamieszkanie nie jest wcale tożsame z zameldowaniem, które jest w dowodzie osobistym. Mogą się w związku z tym pojawić tego typu wątpliwości i pytania, ale na razie nie zawracajmy sobie nimi głowy. Zbliżają się wybory, przede wszystkim wybory samorządowe, i w tej sytuacji nie pozostaje nam nic innego, jak szybko, bez zbędnej zwłoki uchwalić te zmiany tak, by mogły one już obowiązywać w tegorocznych wyborach samorządowych. Klub Poselski Polskiego Stronnictwa Ludowego będzie popierał te zmiany. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-448.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-449">
          <u xml:id="u-449.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-449.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Na tym zakończyliśmy oświadczenia w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-449.2" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Przechodzimy do zadawania pytań, do których zapisało się trzech panów posłów.</u>
          <u xml:id="u-449.3" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Czy ktoś z pań i panów posłów chciałby się zapisać do zadania pytania, które należy kierować do posła sprawozdawcy?</u>
          <u xml:id="u-449.4" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-449.5" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-449.6" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Wyznaczam czas na zadanie pytania - 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-449.7" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Pierwszy pytanie zadaje pan poseł Krzysztof Gadowski, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-449.8" who="#PoselKrzysztofGadowski">(Nie, ja dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-449.9" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-449.10" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Pan poseł Tomasz Piotr Nowak, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-449.11" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Podziękuje za chwilę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-450">
          <u xml:id="u-450.0" who="#PoselTomaszPiotrNowak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Stały rejestr wyborców. Jest coś takiego, przed chwilą mówił o tym poseł Kłopotek, i jeszcze obowiązek meldunkowy, który zanika, zanika i za chwilę zaniknie.</u>
          <u xml:id="u-450.1" who="#PoselAndrzejMikolajDera">(Nie zanika, tylko...)</u>
          <u xml:id="u-450.2" who="#PoselWitoldGintowtDziewaltowski">(Stałe zamieszkiwanie...)</u>
          <u xml:id="u-450.3" who="#PoselTomaszPiotrNowak">Stałe zamieszkiwanie... Chciałbym właśnie wyjaśnić jako laik, bo nie procedowałem nad tą ustawą, co będę miał jako wyborca w tym momencie, kiedy udam się do gminy i będę chciał się zweryfikować na stałej liście wyborców. Niebawem nawet w dowodzie osobistym nie będę miał adresu zamieszkania. Czy będę musiał w związku z tym przyprowadzić sąsiadów z całej ulicy? W jaki sposób będę mógł udowodnić to, że jestem, a na przykład na stałej liście wyborców nie będę zamieszczony? Jak ma dojść do tego, żebym się znalazł w gminie na tej liście wyborców? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-450.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-450.5" who="#PoselEugeniuszKlopotek">(A donosy?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-451">
          <u xml:id="u-451.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-451.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Pytanie zadaje pan poseł Witold Gintowt-Dziewałtowski, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-451.2" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-451.3" who="#PoselEugeniuszKlopotek">(Instytucja donosów jest najbardziej, proszę ciebie, skuteczna.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-452">
          <u xml:id="u-452.0" who="#PoselWitoldGintowtDziewaltowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-452.1" who="#PoselWitoldGintowtDziewaltowski">Mam pytanie do pani poseł sprawozdawcy: Czy pani poseł sprawozdawca jest zorientowana, o jakich uzgodnieniach z Senatem mówił pan poseł Kłopotek w swoim wystąpieniu?</u>
          <u xml:id="u-452.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-453">
          <u xml:id="u-453.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-453.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-453.2" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji panią posłankę Halinę Rozpondek.</u>
          <u xml:id="u-453.3" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-453.4" who="#PoselEugeniuszKlopotek">(Ja odpowiem.)</u>
          <u xml:id="u-453.5" who="#PoselAndrzejMikolajDera">(Nie ma regulaminu.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-454">
          <u xml:id="u-454.0" who="#PoselHalinaRozpondek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Obydwa pytania są dość trudne. Odpowiadam na pierwsze. Takie rejestry wyborców są w gminach, przede wszystkim w gminach, i to w gminie wyborca musi się zarejestrować. Natomiast w przypadku gdy nie będzie meldunku, a to według projektu, który jest przygotowywany, nastąpi dopiero w 2014 r., myślę, że zarówno ten projekt mówiący o braku konieczności posiadania dowodu osobistego, jak i ordynacja wyborcza muszą być ze sobą kompatybilne, i myślę, że zostanie to wtedy też dopracowane. Natomiast dzisiaj nie ma problemu: kończę 18 lat, idę do gminy, która ma rejestr nie tylko w odniesieniu do dowodów osobistych, ale różnych innych dokumentów, np. metryk urodzenia itd. Gorzej będzie w tym przypadku z obywatelami Unii Europejskiej, bo myślę, że z Polakami nie będzie żadnych problemów, nawet jeżeli nie będziemy mieć dowodów osobistych.</u>
          <u xml:id="u-454.1" who="#PoselHalinaRozpondek">Natomiast, panie pośle, jeśli chodzi o uzgodnienia z Senatem, to nic o nich nie wiem. Po prostu Senat przygotował projekt ustawy, który wreszcie jest dostosowany do wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Komisja Nadzwyczajna do rozpatrzenia niektórych projektów ustaw z zakresu prawa wyborczego procedowała nad tym projektem i wnosi, aby Wysoka Izba, raczyła go uchwalić bez poprawek. Chciałabym w związku z tym podziękować wszystkim posłom z Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia niektórych projektów ustaw z zakresu prawa wyborczego za pracę nad tym projektem. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-454.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-455">
          <u xml:id="u-455.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-455.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Panie pośle, przypominam, że regulamin nie dopuszcza takiej możliwości, aby pan teraz mógł zabrać głos. Odpowiedzi natomiast udzieli pan panu posłowi Gintowt-Dziewałtowskiemu w kuluarach i tak będzie najlepiej.</u>
          <u xml:id="u-455.2" who="#PoselEugeniuszKlopotek">(Wykorzystam przy następnym wystąpieniu.)</u>
          <u xml:id="u-455.3" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Mam nadzieję, panie pośle, że nie będziemy musieli w komisjach wyborczych identyfikować się za pomocą kodu kreskowego.</u>
          <u xml:id="u-455.4" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-455.5" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpimy w bloku głosowań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-456">
          <u xml:id="u-456.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 29. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (druki nr 2712 i 2787).</u>
        </div>
        <div xml:id="div-457">
          <u xml:id="u-457.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Marka Wójcika.</u>
          <u xml:id="u-457.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-458">
          <u xml:id="u-458.0" who="#PoselSprawozdawcaMarekWojcik">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia niektórych projektów ustaw z zakresu prawa wyborczego o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (druk nr 2712).</u>
          <u xml:id="u-458.1" who="#PoselSprawozdawcaMarekWojcik">Przedkładana Sejmowi ustawa, która została rozpatrzona przez Komisję Nadzwyczajną, zakłada wprowadzenie do ustawy o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej dwóch zmian. Pierwszą z nich jest przesunięcie godzin głosowania: między godziną 6 a 20, zastępuje się wyrazami: między godziną 8 a 22. Zmiana ta jest zmianą porządkującą, która wychodzi naprzeciw oczekiwaniom obywateli, dlatego że w tym roku, w roku 2010, dojdzie do kumulacji wyborów i w ciągu kilku tygodni odbędą się nie tylko wybory prezydenta, ale również wybory samorządowe, w których głosowanie będzie odbywać się właśnie w godz. 8-22. Dopuszczenie do tego, aby w tak krótkim czasie w trakcie wyborów obowiązywały dwa różne warianty, jeśli chodzi o godziny głosowania, mogłoby wprowadzać obywateli w błąd i uniemożliwić części z nich realizację prawa wyborczego.</u>
          <u xml:id="u-458.2" who="#PoselSprawozdawcaMarekWojcik">Kolejna zmiana wprowadzona tą ustawą jest zmianą porządkującą, przenosi do ustawy o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej rozwiązanie zawarte w ordynacji samorządowej, które zakłada, że w godzinie zamknięcia lokalu wyborczego, czyli w tym przypadku, jak to jest określone w projekcie, o godz. 22, osoby, które nie oddały jeszcze głosu, a przybyły do lokalu przed godz. 22, mogą oddać głos. Ta zmiana - jak wspomniałem - ma charakter porządkujący. Chodzi o to, aby uprawnienia wyborców, którzy przebywają w lokalu wyborczym, opisać jednoznacznie w ustawie, po to, aby nie był to przedmiot różnej interpretacji różnych obwodowych komisji wyborczych.</u>
          <u xml:id="u-458.3" who="#PoselSprawozdawcaMarekWojcik">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Komisja Nadzwyczajna po rozpatrzeniu projektu ustawy w dniu 17 lutego 2010 r. wnosi, aby Wysokiego Sejm raczył uchwalić ustawę bez poprawek. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-458.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-459">
          <u xml:id="u-459.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-459.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-459.2" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-459.3" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Głos zabierze pan poseł Adam Żyliński, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-459.4" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-460">
          <u xml:id="u-460.0" who="#PoselAdamZylinski">Szanowna Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Przypadł mi w udziale zaszczyt zaprezentowania stanowiska Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska wobec sprawozdania Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia niektórych projektów ustaw z zakresu prawa wyborczego dotyczącego projektu ustawy o zmianie ustawy o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, druk nr 2712.</u>
          <u xml:id="u-460.1" who="#PoselAdamZylinski">Projekt ustawy zmieniający godziny głosowania podczas wyborów prezydenta RP oraz wprowadzający przepis regulujący możliwość oddawania głosów przez wyborców obecnych w lokalu wyborczym po zamknięciu głosowania był szeroko omawiany na poprzednim posiedzeniu Sejmu RP w trakcie pierwszego czytania.</u>
          <u xml:id="u-460.2" who="#PoselAdamZylinski">Cel nowelizacji w przekonaniu mojego klubu jest oczywisty i bardzo pożądany w świetle jesiennych wyborów prezydenta RP i wyborów samorządowych. Zmiana przepisów pozwoli uniknąć dezorientacji wśród wyborców, których rożne godziny głosowania mogą wprowadzić w błąd.</u>
          <u xml:id="u-460.3" who="#PoselAdamZylinski">W trakcie posiedzenia Komisji Nadzwyczajnej nie padły żadne alternatywne propozycje. Trudno zatem kontynuować jakąkolwiek wymianę poglądów w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-460.4" who="#PoselAdamZylinski">W imieniu Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska wnoszę o przyjęcie sprawozdania komisji dotyczącego ustawy o zmianie ustawy o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-460.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-461">
          <u xml:id="u-461.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-461.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Oświadczenie w imieniu klubu Prawo i Sprawiedliwość wygłosi pan poseł Andrzej Mikołaj Dera.</u>
          <u xml:id="u-461.2" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-461.3" who="#PoselEugeniuszKlopotek">(Już tak lekko nie będzie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-462">
          <u xml:id="u-462.0" who="#PoselAndrzejMikolajDera">Nie, nie.</u>
          <u xml:id="u-462.1" who="#PoselAndrzejMikolajDera">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu naszego klubu mam zaszczyt przedstawić opinię naszego klubu odnośnie do sprawozdania Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia niektórych projektów ustaw z zakresu prawa wyborczego, konkretnie ustawy o zmianie ustawy o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, druk nr 2712.</u>
          <u xml:id="u-462.2" who="#PoselAndrzejMikolajDera">Wysoka Izbo! Stanowisko naszego klubu do tej propozycji jest negatywne. Powiem dlaczego. Przede wszystkim zmiana godzin jest zupełnie niepotrzebnym mieszaniem i jest taką naprawdę małą wiarą w świadomość polskiego obywatela. Wybory mimo wszystko odbywają się raz na cztery lata i wiedzę na temat tego, jakie to są wybory, czego dotyczą, na temat godzin otwarcia lokali obywatele czerpią z obwieszczeń, z mediów. Po prostu taka jest rzeczywistość i w tej chwili to, czy one się zaczynają od godz. 6...</u>
          <u xml:id="u-462.3" who="#PoselAndrzejMikolajDera">Wydaje się, że godz. 6 jest lepszą godziną, szczególnie dla małych ośrodków wiejskich, ponieważ wybory odbywają się nie zimą, tylko w innym okresie, w okresie jesiennym, kiedy mają jeszcze miejsce prace polowe, są inne rzeczy, ludzie oczywiście korzystają z praktyk religijnych. Praktyka pokazuje, że w tych małych ośrodkach, kiedy odbywają się takie głosowania, ludzie wbrew pozorom bardzo często korzystają z nich między godz. 6 a godz. 8. Dlatego takie ujednolicanie, dostosowywanie do wyborów samorządowych nie jest najlepszym rozwiązaniem.</u>
          <u xml:id="u-462.4" who="#PoselAndrzejMikolajDera">Dzisiaj mamy właśnie taki system, że od godz. 6 do godz. 20 odbywają się wybory do parlamentu, wybory prezydenckie, a państwo idziecie w drugą stronę i porównujecie do wyborów samorządowych, jakby to był wyznacznik godzin otwarcia. To rozwiązanie, mimo że ono tak naprawdę jest mało istotne, dla wielu ludzi w małych środowiskach jest jednak ważne i uważam, że niepotrzebnie zmieniamy te godziny. Można było to zostawić, a ujednolicić w kodeksie wyborczym, nad którym pracuje Wysoka Izba, bo wtedy tak naprawdę nastąpi ujednolicenie godzin otwarcia, pewnych procedur, pewnych reguł. Załóżmy, że teraz zostanie to nawet zmienione, ale w polskim systemie i tak będą występowały różne godziny w różnych ordynacjach, bo to niestety nie jest ujednolicone.</u>
          <u xml:id="u-462.5" who="#PoselAndrzejMikolajDera">Dlatego stoimy na takim stanowisku, żeby zostawić te godziny, które są w istniejącej ordynacji wyborczej, a dokładnie ujednolicić je, przeprowadzić taką debatę i dyskusję w komisji, tak żeby w kodeksie wyborczym we wszystkich ordynacjach i we wszystkich wyborach w Polsce był jeden czas. Takie jest nasze stanowisko i nasz klub nie będzie głosował za zmianą tej ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-463">
          <u xml:id="u-463.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-463.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">W imieniu klubu Lewica głos zabierze pan poseł Witold Gintowt-Dziewałtowski.</u>
          <u xml:id="u-463.2" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-464">
          <u xml:id="u-464.0" who="#PoselWitoldGintowtDziewaltowski">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu mojego klubu, klubu Lewica, przedkładam nasze stanowisko w sprawie senackiego projektu ustawy o zmianie ustawy Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw.</u>
          <u xml:id="u-464.1" who="#GlosZSali">(Poselskiego.)</u>
          <u xml:id="u-464.2" who="#PoselWitoldGintowtDziewaltowski">Przepraszam, poselskiego projektu ustawy zmieniającej terminy, godziny głosowania w wyborach prezydenckich.</u>
          <u xml:id="u-464.3" who="#PoselWitoldGintowtDziewaltowski">Ta kwestia była poruszana na posiedzeniach Komisji Nadzwyczajnej. Rozmawialiśmy na ten temat, nie uzyskując do końca jednolitego poglądu. Niemniej uznaliśmy, iż warto poprzeć to rozwiązanie, albowiem rzeczywiście wybory odbywające się w ciągu najbliższego roku: wybory do Parlamentu Europejskiego, wybory do organów jednostek samorządu terytorialnego, zgodnie z obowiązującymi przepisami odbywały się lub będą się odbywać w godz. od 8 do 22. Jedynym wyjątkiem byłyby wybory prezydenckie.</u>
          <u xml:id="u-464.4" who="#PoselWitoldGintowtDziewaltowski">Mając na uwadze to, że wybory prezydenckie odbędą się mniej więcej w tym samym czasie co wybory do organów jednostek samorządu terytorialnego, uznaliśmy, żeby już nie mieszać wyborcom, nie wprowadzać dodatkowego chaosu, że lepiej jest dzisiaj ujednolicić ten termin i posłużyć się nim w najbliższych wyborach prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-464.5" who="#PoselWitoldGintowtDziewaltowski">Natomiast, tak jak mówił pan poseł Dera, rzeczywiście jesteśmy zwolennikami przyjęcia jednolitego, osiągniętego w drodze konsensusu rozwiązania, które zapisalibyśmy w kodeksie wyborczym. Lewica w odróżnieniu od Prawa i Sprawiedliwości nie jest zwolennikiem mieszania wiary i wyborów i myślę, że mimo wszystko uda nam się osiągnąć kompromis w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-464.6" who="#PoselWojciechMojzesowicz">(Wierzymy, że się wybierze.)</u>
          <u xml:id="u-464.7" who="#PoselWitoldGintowtDziewaltowski">Nie, nie, pan poseł Dera powiedział, że wierzy w pewne rozwiązania. U nas w przekonaniach jest może więcej sceptycyzmu. Niemniej wydaje się, że jesteśmy w stanie osiągnąć rozwiązanie przede wszystkim zgodne z interesem publicznym i takie rozwiązanie jako docelowe będziemy rekomendować.</u>
          <u xml:id="u-464.8" who="#PoselWitoldGintowtDziewaltowski">Dzisiaj wydaje się, że rozwiązanie, które zostało zaproponowane w projekcie poselskim, zresztą wypracowanym przez członków Komisji Nadzwyczajnej, jest rozwiązaniem dobrym i będzie korzystne. Dlatego też na pewno będziemy głosowali za jego przyjęciem. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-464.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-465">
          <u xml:id="u-465.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-465.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">W imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego pan poseł Eugeniusz Kłopotek, który pewnie powie teraz o uzgodnieniach z Senatem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-466">
          <u xml:id="u-466.0" who="#PoselEugeniuszKlopotek">Na końcu, pani marszałek, bo zdążę. Wykorzystam ten pięciominutowy czas, jeśli dobrze pamiętam.</u>
          <u xml:id="u-466.1" who="#PoselEugeniuszKlopotek">Panie Pośle Witoldzie!</u>
          <u xml:id="u-466.2" who="#PoselWitoldGintowtDziewaltowski">(Jestem.)</u>
          <u xml:id="u-466.3" who="#PoselEugeniuszKlopotek">Jak bez wiary można wygrywać wybory?</u>
          <u xml:id="u-466.4" who="#PoselAndrzejMikolajDera">(Właśnie.)</u>
          <u xml:id="u-466.5" who="#PoselEugeniuszKlopotek">Wiara jest potrzebna, żeby wygrywać wybory.</u>
          <u xml:id="u-466.6" who="#PoselAndrzejMikolajDera">(Dlatego przegrywają.)</u>
          <u xml:id="u-466.7" who="#PoselEugeniuszKlopotek">Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-466.8" who="#PoselEugeniuszKlopotek">W tym przypadku już nie będzie tak łatwo jak przy poprzednim projekcie ustawy. My też nie podzielamy poglądu, który mówi, że najlepszym rozwiązaniem jest otwarcie lokali wyborczych o godz. 8 i zamknięcie o godz. 22, ale przyjmujemy ten argument, który akurat w tym roku nam się pojawia, związany z tym, że mamy jesienią i wybory prezydenckie, i wybory samorządowe.</u>
          <u xml:id="u-466.9" who="#PoselEugeniuszKlopotek">Dzisiaj co do godzin otwarcia lokali w zależności od tego, jakie to są wybory, mamy kogel-mogiel. W związku z tym incydentalnie, żeby tylko teraz ujednolicić czas otwarcia i zamknięcia lokali wyborczych jesienią, będziemy popierać propozycje zmian zmierzających do tego, aby również w wyborach prezydenckich lokale wyborcze były otwierane o godz. 8, a zamykane o godz. 22.</u>
          <u xml:id="u-466.10" who="#PoselEugeniuszKlopotek">Jednocześnie jednak od razu też zapowiadamy, że kiedy dojdziemy do tego miejsca w kontynuowanych w tej chwili pracach nad kodeksem wyborczym, albo zaproponujemy znowu szerokie otwarcie od godz. 6 do godz. 22, albo najprawdopodobniej zaproponujemy kompromis tym, którzy chcą wcześnie, i tym, którzy chcą długo i późno: od godz. 7 do godz. 21.</u>
          <u xml:id="u-466.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-466.12" who="#PoselEugeniuszKlopotek"> Myślę, że również media będą zadowolone, bo chciałyby już ogłaszać te pierwsze wyniki sondażowe. Od godz. 7 do godz. 21 - najprawdopodobniej taka będzie nasza propozycja.</u>
          <u xml:id="u-466.13" who="#PoselEugeniuszKlopotek">W związku z tym teraz, tak jak powiedziałem wcześniej, nasz klub poselski poprze ten projekt, a mam nadzieje, że później, przy kodeksie wyborczym, Platforma Obywatelska nam się odwdzięczy i poprze naszą propozycję. Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-466.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-467">
          <u xml:id="u-467.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-467.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Zakończyliśmy wygłaszanie oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-467.2" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Przechodzimy do zadawania pytań, do których zapisało się dwóch panów posłów.</u>
          <u xml:id="u-467.3" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Czy ktoś z panów posłów, bo sami panowie są na sali, chce się zapisać do zadania pytania?</u>
          <u xml:id="u-467.4" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-467.5" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-467.6" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">1 minuta na zadanie pytania.</u>
          <u xml:id="u-467.7" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Pan poseł Krzysztof Gadowski, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-468">
          <u xml:id="u-468.0" who="#PoselKrzysztofGadowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-468.1" who="#PoselKrzysztofGadowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam pytanie do pana posła sprawozdawcy, bo widzę, że zdania co do tych godzin są podzielone. Chciałbym się spytać pana sprawozdawcy. Wydaje mi się, że w godzinach popołudniowych w stosunku do godzin rannych frekwencja wyborcza wzrasta. Czy m.in. tego typu argumenty nie mówią o tym, że należy iść w tym kierunku, żeby te godziny przesunąć? To pierwsze pytanie.</u>
          <u xml:id="u-468.2" who="#PoselKrzysztofGadowski">W tej chwili mamy do czynienia z takim aktywnym spędzaniem wolnego czasu, również przez Polaków. W tym miejscu drugie pytanie: Czy ta ustawa nie powinna również wyjść naprzeciw akurat takiemu aktywnemu spędzaniu wolnego czasu przez naszych obywateli i czy te godziny rzeczywiście nie powinny być przesunięte, tak jak proponuje się to w projekcie? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-468.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-469">
          <u xml:id="u-469.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-469.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Pytanie zadaje pan poseł Tomasz Piotr Nowak, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-469.2" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-470">
          <u xml:id="u-470.0" who="#PoselTomaszPiotrNowak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Sprawozdawco! Byłem wśród tych, którzy o 6 rano otwierali lokale wyborcze, i wiem, co to jest za ból, kiedy się siedzi, siedzi i czeka: a nuż ktoś przyjdzie. I nieraz bladym świtem ktoś się pojawiał.</u>
          <u xml:id="u-470.1" who="#PoselKrzysztofGadowski">(A kwiaty były?)</u>
          <u xml:id="u-470.2" who="#PoselTomaszPiotrNowak">Kwiaty czekały. Zdarzało się, że ok. 8 ktoś, przeciągając się, wchodził do lokalu i je odbierał.</u>
          <u xml:id="u-470.3" who="#PoselEugeniuszKlopotek">(Nie przesadzaj.)</u>
          <u xml:id="u-470.4" who="#PoselTomaszPiotrNowak">W każdym razie mam pytanie. Można powiedzieć, że spotkaliśmy się gdzieś tutaj: PSL mówi o jakimś kompromisie, PiS mówi, że jeżeli chodzi o kodeks wyborczy, to zgadza się z Lewicą. Chyba musimy w tym momencie poważnie porozmawiać o tym kodeksie. Chciałbym się dowiedzieć, kiedy kodeks wyborczy stanie się ciałem, czy te rozmowy są naprawdę tak trudne i jakie są największe zagrożenia dotyczące osiągnięcia kompromisu właśnie w zakresie kodeksu wyborczego.</u>
          <u xml:id="u-470.5" who="#PoselEugeniuszKlopotek">(Brak zgody koalicyjnej.)</u>
          <u xml:id="u-470.6" who="#PoselTomaszPiotrNowak">Oj! Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-471">
          <u xml:id="u-471.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-471.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-471.2" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Głos zabierze sprawozdawca komisji pan poseł Marek Wójcik.</u>
          <u xml:id="u-471.3" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-471.4" who="#PoselJerzySzmajdzinski">(Syntetycznie, prosimy.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-472">
          <u xml:id="u-472.0" who="#PoselMarekWojcik">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Marszałku! Bardzo dziękuję za życzliwe przyjęcie stanowiska komisji. Zapewnienia ze strony większości klubów pozwalają mi sądzić, że w dniu jutrzejszym ten projekt zyska aprobatę Wysokiej Izby i rzeczywiście zostanie przez Wysoką Izbę uchwalony.</u>
          <u xml:id="u-472.1" who="#PoselMarekWojcik">Odnosząc się jednak do stanowisk poszczególnych klubów chciałbym nawiązać do opinii wyrażonej przez pana posła Derę. Otóż już wielokrotnie dyskutowaliśmy na ten temat. Nasze argumenty, zarówno pana posła, jak i moje, są znane. Chcę powiedzieć, że oczywiście doceniamy świadomość Polaków, natomiast jesteśmy zobowiązani jako parlament tworzyć prawo, które nie będzie wprowadzało ich w błąd. W moim przekonaniu różne godziny głosowania w wyborach, które odbywają się na przestrzeni kilku tygodni, mogłyby wprowadzić naszych wyborców w błąd. Jesteśmy im winni stanowienie prawa jednoznacznego. Moim zdaniem jednoznaczne określenie godzin głosowania w obu wyborach, które będą miały miejsce jesienią tego roku, takie ujednolicenie jest w polskim prawie wyborczym potrzebne. Do tego też zmierza ta ustawa.</u>
          <u xml:id="u-472.2" who="#PoselMarekWojcik">Jeżeli chodzi o uporządkowanie tej materii i o to, że wybraliśmy akurat takie godziny, w których odbędzie się głosowanie w wyborach samorządowych, to argumentem na rzecz podjęcia takiej decyzji było między innymi to - o czym mówił tutaj poseł reprezentujący Lewicę - że ostatnimi ogólnopolskimi wyborami były wybory do Parlamentu Europejskiego. One również odbywały się w godzinach 8-22, w związku z czym skoro wtedy wyborcy przez Państwową Komisję Wyborczą, komitety wyborcze oraz organizacje pozarządowe byli informowani o godzinach otwarcia lokali wyborczych, to przed następnymi wyborami również tak się stanie, więc chciałbym, żeby ta informacja była jednolita i żeby nie wprowadzano obywateli w błąd co do tego, w których godzinach lokale wyborcze rzeczywiście będą otwarte i w których godzinach będą mogli wyrazić swoją wolę wyborczą.</u>
          <u xml:id="u-472.3" who="#PoselMarekWojcik">Jeżeli chodzi o stanowisko pana Gintowt-Dziewałtowskiego reprezentującego tutaj dzisiaj na sali Lewicę, to oczywiście jesteśmy zwolennikami kodeksu wyborczego, członkowie Komisji Nadzwyczajnej pracują nad nim, ja sam wchodzę w skład zespołu roboczego, który dopracowuje poszczególne rozdziały kodeksu wyborczego. Mamy nadzieję, że kodeks wyborczy wejdzie w życie przed następnymi wyborami parlamentarnymi, że będzie miał zastosowanie już podczas tych wyborów i że te godziny zostaną tam rzeczywiście ujednolicone, tak aby nie było mowy o różnych godzinach w stosunku do różnych wyborów i aby obywatele nie byli wprowadzani w błąd.</u>
          <u xml:id="u-472.4" who="#PoselMarekWojcik">Bardzo dziękuję również za deklarację pana posła Eugeniusza Kłopotka dotyczącą poparcia projektu. Jak już wielokrotnie zapewniałem...</u>
          <u xml:id="u-472.5" who="#PoselEugeniuszKlopotek">(Bez nas jak bez ręki.)</u>
          <u xml:id="u-472.6" who="#PoselMarekWojcik">Dokładnie.</u>
          <u xml:id="u-472.7" who="#PoselMarekWojcik">Ta ustawa jest ustawą incydentalną, natomiast mam nadzieję, że w odniesieniu do kolejnych wyborów, czyli wyborów parlamentarnych, których powinniśmy spodziewać się w 2011 r., zastosowanie będzie miał już kodeks wyborczy i że ordynacje wyborcze zostaną uchylone, a podczas tych wyborów będą obowiązywały nowe przepisy. Problem zostanie naprawdę rozwiązany przez wprowadzenie kodeksu wyborczego, który zostanie przez nas wspólnie przygotowany.</u>
          <u xml:id="u-472.8" who="#PoselMarekWojcik">Odpowiadając na pytanie pana posła Gadowskiego, chcę stwierdzić, iż analizy rzeczywiście pokazują, że frekwencja w godzinach popołudniowo-wieczornych jest mniej więcej dwa razy większa niż w godzinach wczesnorannych. Podając tę informację, posługuję się oficjalnymi danymi Państwowej Komisji Wyborczej, która podaje publicznie dane o frekwencji. Nie są one dość precyzyjne, dlatego że ten pierwszy przedział, który analizuje Państwowa Komisja Wyborcza, obejmuje godziny 6-10.30, więc trudno dokładnie wskazać, ile osób głosuje w godzinach 6-8, natomiast z całą pewnością chodzi o niewielki procent wyborców. Podzielam stanowisko pana posła, że przesunięcie godzin głosowania na później rzeczywiście stanowi krok w kierunku dostrzeżenia tego, że Polacy spędzają niedziele i dni wolne w coraz bardziej aktywny sposób. Przesunięcie godzin głosowania umożliwi im oddanie głosu na przykład po rodzinnych spotkaniach, w ramach powrotu do domu w godzinach wieczornych.</u>
          <u xml:id="u-472.9" who="#PoselMarekWojcik">Jeżeli chodzi o pytanie pana posła Nowaka w sprawie kodeksu wyborczego, to jestem sprawozdawcą komisji, więc nie chciałbym mówić o głównych zagrożeniach. Chciałbym pana posła zapewnić, że prace nad kodeksem wyborczym w tym momencie trwają. Wiele osób jest w nie zaangażowanych, natomiast kwestia regulacji zawartych w kodeksie wyborczym...</u>
          <u xml:id="u-472.10" who="#GlosZSali">(Przywoływać trzeba pana marszałka.)</u>
          <u xml:id="u-472.11" who="#PoselMarekWojcik">Panie marszałku, nie wiem, czy mógłbym o to prosić.</u>
          <u xml:id="u-472.12" who="#PoselJerzySzmajdzinski">(Proszę kontynuować.)</u>
          <u xml:id="u-472.13" who="#PoselMarekWojcik">W takim razie dziękuję bardzo za zrozumienie.</u>
          <u xml:id="u-472.14" who="#PoselMarekWojcik">Rzeczywiście, jeżeli chodzi o kodeks wyborczy, jak już wspomniałem, jestem członkiem zespołu, który pomaga dopracować szczegóły. Jest to zadanie dość mozolne i trudne. Jako zespół roboczy poczyniliśmy jednak takie założenie, że prace nad kodeksem prowadzone w ramach komisji powinny skończyć się w kwietniu lub w maju, wtedy też projekt powinien zostać skierowany do Wysokiej Izby. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-472.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-473">
          <u xml:id="u-473.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję uprzejmie panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-473.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-473.2" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpimy w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-473.3" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Wysoka Izbo, informuję, że w związku z tym, iż Ministerstwo Spraw Zagranicznych nie przedstawiło opinii dotyczącej sprawozdania Komisji Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o usługach turystycznych oraz o zmianie ustawy Kodeks wykroczeń, punkt ten nie zostanie rozpatrzony.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-474">
          <u xml:id="u-474.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 16. porządku dziennego: Pierwsze czytanie przedstawionego przez Prezydium Sejmu projektu uchwały w sprawie zmiany Regulaminu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (druk nr 2764).</u>
        </div>
        <div xml:id="div-475">
          <u xml:id="u-475.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Proszę o zabranie głosu wicemarszałka Sejmu pana Jerzego Szmajdzińskiego w celu przedstawienia uzasadnienia projektu uchwały.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-476">
          <u xml:id="u-476.0" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Zmiana regulaminu Sejmu wynika z konieczności, która powstała po przyjęciu ustawy o prokuraturze. W efekcie uchwalenia tej ustawy utworzona została Krajowa Rada Prokuratury, która składać się będzie z 25 członków. W jej skład wchodzą między innymi 4 posłowie, którzy są wybierani na czas kadencji, w związku z czym istnieje potrzeba wpisania do regulaminu Sejmu, że oprócz wybierania posłów do różnych instytucji, do Trybunału Stanu, Trybunału Konstytucyjnego, Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej, Rady Polityki Pieniężnej wybiera się ich również na członków Krajowej Rady Prokuratury. Wybór odbywać się będzie łącznie, chyba że Sejm postanowi inaczej.</u>
          <u xml:id="u-476.1" who="#WicemarszalekJerzySzmajdzinski">Istnieje pilna potrzeba przyjęcia tego rozwiązania, ponieważ ustawa wchodzi w życie z dniem 31 marca. Proponujemy przeprowadzenie korekty w regulaminie Sejmu w trybie pilnym. Będzie się to jednak odbywało jeszcze w należytym czasie. Wnoszę o przyjęcie przez Wysoką Izbę tego rozwiązania. To tyle. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-476.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-477">
          <u xml:id="u-477.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję uprzejmie panu marszałkowi.</u>
          <u xml:id="u-477.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Sejm ustalił, ze w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 3-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-477.2" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-477.3" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Jako pierwszy głos zabierze pan poseł Piotr Van der Coghen, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-477.4" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-478">
          <u xml:id="u-478.0" who="#PoselPiotrVanDerCoghen">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Marszałku! Pan marszałek Jerzy Szmajdziński wyczerpująco uzasadnił zawarty w druku nr 2764 projekt uchwały w sprawie zmiany Regulaminu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-478.1" who="#PoselPiotrVanDerCoghen">W imieniu klubu Platforma Obywatelska mam zaszczyt oświadczyć, że mój klub poprze przedstawiony projekt uchwały w całości. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-478.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-479">
          <u xml:id="u-479.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-479.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">W imieniu klubu Prawo i Sprawiedliwość oświadczenie wygłosi pan poseł Antoni Błądek.</u>
          <u xml:id="u-479.2" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-480">
          <u xml:id="u-480.0" who="#PoselAntoniBladek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość mam zaszczyt przedstawić oświadczenie w sprawie omawianego projektu uchwały.</u>
          <u xml:id="u-480.1" who="#PoselAntoniBladek">Zmiany zaproponowane w regulaminie Sejmu, zawarte w procedowanym projekcie, wynikają z faktu uchwalenia przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ustawy z dnia 9 października 2009 r. o zmianie ustawy o prokuraturze oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 178, poz. 1375). Rozwiązania przyjęte w nowej ustawie ustanawiają utworzenie nowego organu, Krajowej Rady Prokuratury, w skład której będą wchodzić również posłowie i senatorowie. Przypomnę, że art. 23 ust. 1 tej ustawy stanowi, że Krajowa Rada Prokuratury składa się z 25 członków. W jej skład wchodzą: minister sprawiedliwości, prokurator generalny, przedstawiciel prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, 4 posłów, 2 senatorów, prokurator wybrany przez zebranie prokuratorów Naczelnej Prokuratury Wojskowej, prokurator wybrany przez zebranie prokuratorów Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 3 prokuratorów wybranych przez zebranie prokuratorów Prokuratury Generalnej oraz 11 prokuratorów wybranych przez zgromadzenie prokuratorów w prokuraturach apelacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-480.2" who="#PoselAntoniBladek">Kadencja Krajowej Rady Prokuratury trwa 4 lata. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej wybiera spośród posłów 4 członków Krajowej Rady Prokuratury na okres swojej kadencji. Senat Rzeczypospolitej Polskiej wybiera spośród senatorów 2 członków Krajowej Rady Prokuratury na okres swojej kadencji. A zatem rozwiązania wprowadzone w ustawie wskazują na potrzebę wprowadzenia zmian w przepisach rozdziału 5 w dziale I regulaminu Sejmu: Wybór oraz powoływanie i odwoływanie organów państwowych. Przedstawiony projekt zmian w regulaminie Sejmu uwzględnia tryb powoływania przez Sejm posłów na członków Krajowej Rady Prokuratury. Ponieważ ustawa z dnia 9 października 2009 r. wchodzi w życie z dniem 31 marca 2010 r., to proponowane zmiany w regulaminie Sejmu powinny wejść w życie w tym samym czasie.</u>
          <u xml:id="u-480.3" who="#PoselAntoniBladek">Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość pozytywnie opiniuje przedstawiony projekt zmian regulaminu Sejmu i jest za skierowaniem go do dalszego procedowania. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-481">
          <u xml:id="u-481.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-481.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Stanowisko klubu Lewica przedstawi pan poseł Wacław Martyniuk.</u>
          <u xml:id="u-481.2" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-482">
          <u xml:id="u-482.0" who="#PoselWaclawMartyniuk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Zarówno pan marszałek Szmajdziński, jak i moi przedmówcy w sposób absolutnie wyczerpujący przedstawili istotę rzeczy. Mogę tylko powiedzieć, że klub Lewica popiera zaproponowane rozwiązania i będzie głosował za. Proponuję przejście od razu do drugiego i do trzeciego czytania, bowiem materia rzeczy jest taka, że nie wymaga jakichkolwiek deliberacji.</u>
          <u xml:id="u-482.1" who="#PoselWaclawMartyniuk">Na marginesie chciałbym zaproponować, pani marszałek, korzystając z tego, że jest tutaj dwóch marszałków, czyli 2/5 Prezydium Sejmu, żeby tego typu propozycje były kierowane do pierwszego czytania w komisji. Komisja nad tym by się pochyliła i od razu można byłoby przejść do drugiego i do trzeciego czytania. To jest pierwsza uwaga.</u>
          <u xml:id="u-482.2" who="#PoselWaclawMartyniuk">Druga uwaga jest taka, że dobrze by było, gdybyśmy stworzyli w Sejmie taki system, który przy nowelizacji ustaw wymagających zmian w innych ustawach umożliwiałby automatyczne ich dokonywanie. Wiadomo było, że jeżeli powstanie krajowa rada, to musi nastąpić zmiana regulaminu Sejmu, to jest logiczne. Dobrze by było, gdyby można było wszędzie zrobić to po prostu - przepraszam za wyrażenie - za jednym zamachem. Marszałkom pozostawiam do rozstrzygnięcia to, czy jest do tego potrzebny system komputerowy, czy też inne rozplanowanie bądź inna praca, przy pełnym szacunku dla pracy Biura Legislacyjnego. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-483">
          <u xml:id="u-483.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-483.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Stanowisko klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego przedstawi pan poseł Mirosław Pawlak.</u>
          <u xml:id="u-483.2" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-484">
          <u xml:id="u-484.0" who="#PoselMiroslawPawlak">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Nie tak dawno nowelizowaliśmy w tej Izbie regulamin jej pracy i oto pojawiają się nowe okoliczności, które wymuszają zastanowienie się nad potrzebą kolejnej nowelizacji. Ustawa z dnia 9 października 2009 r. o zmianie ustawy o prokuraturze oraz niektórych innych ustaw zakłada powołanie zupełnie nowego bytu, to jest Krajowej Rady Prokuratury. W skład tego jakże ważnego organu wchodzić mają również posłowie. Stąd też propozycje rozwiązań zawarte w druku nr 2764 wydają się w pełni uzasadnione i konieczne.</u>
          <u xml:id="u-484.1" who="#PoselMiroslawPawlak">Tryb i sposób powoływania i odwoływania organów państwowych, w tym ich członków, uregulowany został przepisami rozdziału 5 w dziale I regulaminu Sejmu. Gdybyśmy nie dokonali stosownej nowelizacji regulaminu Sejmu w tym zakresie, spowodowałoby to nieważność funkcjonowania Krajowej Rady Prokuratury. Na uwzględnienie zasługuje ponadto fakt, iż wspomniana ustawa wchodzi w życie z dniem 31 marca 2010 r. Należy przed tym terminem dokonać wszystkich zmian legislacyjnych, tak aby weszła ona w życie płynnie i bez zbędnych opóźnień.</u>
          <u xml:id="u-484.2" who="#PoselMiroslawPawlak">Klub Poselski Polskiego Stronnictwa Ludowego uznaje racje zaprezentowanych rozwiązań i opowiada się za skierowaniem niniejszego projektu uchwały do dalszych prac w komisji sejmowej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-484.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-485">
          <u xml:id="u-485.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-485.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-485.2" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-485.3" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">W dyskusji zgłoszono wniosek o niezwłoczne przystąpienie do drugiego czytania projektu uchwały.</u>
          <u xml:id="u-485.4" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm wniosek przyjął.</u>
          <u xml:id="u-485.5" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-485.6" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Przystępujemy zatem do drugiego czytania projektu uchwały w sprawie zmiany Regulaminu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-485.7" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Czy ktoś z pań i panów posłów chciałby zabrać głos w drugim czytaniu projektu uchwały?</u>
          <u xml:id="u-485.8" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-485.9" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Do trzeciego czytania projektu uchwały przystąpimy w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-485.10" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie punktów porządku dziennego zaplanowanych na dzień 18 lutego br.</u>
          <u xml:id="u-485.11" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Informuję, że zgłosili się posłowie w celu wygłoszenia oświadczeń poselskich.</u>
          <u xml:id="u-485.12" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Czy ktoś z pań i panów posłów pragnie jeszcze wygłosić oświadczenie?</u>
          <u xml:id="u-485.13" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-485.14" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Listę posłów zgłoszonych do oświadczeń uważam zatem za zamkniętą.</u>
          <u xml:id="u-485.15" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Jako pierwszy oświadczenie wygłosi pan poseł Tadeusz Woźniak, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-485.16" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-486">
          <u xml:id="u-486.0" who="#PoselTadeuszWozniak">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! W Unii Europejskiej, a także w niektórych państwach wchodzących w jej skład, wszędzie tam, gdzie cywilizacja śmierci próbuje wypierać cywilizację miłości, chrześcijaństwo, będące źródłem uniwersalnych wartości, staje się obiektem ataków ideologicznych i prawnych. W demokratyczny sposób coraz więcej przywilejów zdobywają liberałowie, wyznawcy ateizmu i antyteiści. Ciekawe, ile jeszcze czasu potrzeba, aby chrześcijanie w Europie byli prześladowani tak samo, jak w ok. 75 krajach świata, mimo że art. 18 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka przyznaje każdemu człowiekowi prawo do wolności religijnej.</u>
          <u xml:id="u-486.1" who="#PoselTadeuszWozniak">Otwórzmy oczy i przestańmy udawać, że nic złego się nie dzieje. Powinniśmy sobie uzmysłowić, że żyjemy w czasach, w których nie tylko indywidualnych zabójstw, ale zbrodni ludobójstwa dokonuje się ze względu na wyznanie. Chrześcijaństwo jest najbardziej prześladowaną religią na świecie. Jeśli nie przeciwstawimy się prześladowaniu chrześcijan, przyjdą czasy cięższe dla ludzkości niż te wywołane w Europie przez marksistowsko-leninowski komunizm czy też hitlerowski nazizm.</u>
          <u xml:id="u-486.2" who="#PoselTadeuszWozniak">W XX w. zamordowano za wiarę ponad 45 mln chrześcijan, co stanowi ok. 65% wszystkich zabójstw popełnionych na chrześcijanach od czasów Chrystusa. Przez cały XX w. mordowano rocznie średnio ok. 455 tys. chrześcijan. Obecnie szacuje się, że rocznie za wiarę w Chrystusa ginie średnio ok. 150-170 tys. osób. Są to szacunki, a wielkości rzeczywiste mogą być wyższe, gdyż w takich krajach, jak Erytrea, Afganistan, Somalia, Laos, Tadżykistan, Uzbekistan czy Kolumbia, gdzie nie ma jednoznacznego spisu ludności, zniknięcie 10 czy 20 tys. osób bywa wręcz niezauważone. Dyktatorzy czy ludzie różnych partii politycznych wrogich chrześcijaństwu dość często ukrywają zabójstwa pod przykrywką tajemniczych zgonów w wyniku wypadków, chorób, zaginięć, samobójstw, zabójstw dokonywanych przez nieznanych sprawców itp.</u>
          <u xml:id="u-486.3" who="#PoselTadeuszWozniak">Z takimi sytuacjami spotykaliśmy się także u nas za czasów PRL-u, ale na świecie i dziś są dokonywane zabójstwa chrześcijan w celach więziennych, aresztach domowych, obozach koncentracyjnych i wielu innych miejscach kaźni, zabójstwa, a w zasadzie masakry na niezliczone sposoby i na niewyobrażalną skalę. W Chińskiej Republice Ludowej za katolicyzm można znaleźć się w obozie koncentracyjnym, gdzie ze względu na wyznanie można stać się dawcą organów do przeszczepów i być ˝hodowanym˝ do czasu, aż przyjdzie zapotrzebowanie np. na serce. W Erytrei służby bezpieczeństwa są w stanie w ciągu jednego tygodnia przeprowadzić łapanki, w wyniku których około 10 tys. chrześcijan trafia do więzień wojskowych, dalszy ich los jest nieznany. Można ich tam bezkarnie zabić, zagłodzić, torturować, okaleczać, gwałcić - nikt się tym nie interesuje. Od kilku do kilkudziesięciu tysięcy chrześcijan mordowanych jest rocznie w Korei Północnej, w Nigerii, Sudanie, gdzie podobnie jak w Etiopii i Somalii nadal krzyżuje się ludzi, w Pakistanie, Indiach, Kolumbii, Ugandzie, Demokratycznej Republice Konga, na Filipinach, w Nepalu i w innych częściach świata. Wiele ofiar pochłaniają wojny na Sri Lance i exodus chrześcijan z Iraku.</u>
          <u xml:id="u-486.4" who="#PoselTadeuszWozniak">Mało znane są, ponieważ zręcznie utajniane, tzw. honorowe zabójstwa w świecie islamu, mamy z nimi do czynienia głównie w Afganistanie, Algierii, Arabii Saudyjskiej, Bangladeszu, Indonezji czy Mauretanii. Zabójstwa te są ukrywane, ponieważ zgodnie z tamtejszym prawem zabicie apostaty nie tylko nie podlega karze, ale jest wręcz traktowane jako czyn bohaterski. Eksterminacja katolickich montagnardów w Wietnamie, ludobójstwo chrześcijan w Birmie, polityka wielkiego głodu w Zimbabwe, gdzie ofiarami padają głównie katolicy i anglikanie, zabójcza działalność egipskich fundamentalistów i około 30 państw dyktatur islamskich, gdzie obowiązuje prawo szariatu, to kolejne przykłady metodycznego wyniszczania chrześcijan, a świat milczy. Kto w ostatnim czasie słyszał w radiu lub w telewizji informacje o masowych mordach i męczeństwie chrześcijan, kto czytał w wielonakładowej prasie o tych haniebnych wydarzeniach, na jakiej konferencji prasowej zajęli się tym problemem nasi prominentni politycy, czy chociaż raz debatowała na ten temat Rada Ministrów? Pewnie nie, bo nie warto, bo dla dziennikarzy to temat mało popularny i mało atrakcyjny. Mało atrakcyjny dla reklamodawców, a dla polityków prawie niezauważalny, gdyż od zajęcia się nim słupki w sondażach raczej nie urosną.</u>
          <u xml:id="u-486.5" who="#PoselTadeuszWozniak">Kto zatem upomni się o ciemnoskórego czy skośnookiego chrześcijanina, kto w świecie nieumiarkowanej konsumpcji wstawi się bezimiennym człowiekiem głodzonym czy zamęczanym z dala od zachodniej cywilizacji? Być może 170 tys. mordowanych rocznie chrześcijan to liczba zbyt mała, aby wzbudzić powszechny sprzeciw i mobilizować do podjęcia zdecydowanych przeciwdziałań międzynarodową wspólnotę państw mieniących się obrońcami praw mniejszości. My, posłowie na Sejm Najjaśniejszej Rzeczypospolitej, przedstawiciele narodu tak przywiązanego do wiary i wartości chrześcijańskich, obywatele państwa o wielowiekowej tradycji tolerancji wyznaniowej, mamy szczególny obowiązek, aby przestać milczeć w tej niezwykle ważnej i tak bolesnej sprawie. Powiedzmy stop pogromom chrześcijan, wezwijmy rząd Rzeczypospolitej Polskiej, rządy cywilizowanych państw świata i wspólnoty międzynarodowe do podjęcia zdecydowanych działań w obronie prześladowanych chrześcijan. Nie dziwmy się, że świat milczał, gdy mordowano miliony naszych współobywateli, kiedy my dziś także milczymy w sprawach zbrodni popełnianych na milionach naszych braci i sióstr w wierze, niewinnych ludzi, a w zasadzie winnych tego, że wierzą w Chrystusa. Nie czekajmy na jeszcze bardziej spektakularne wydarzenia, gdyż w pewnym momencie może okazać się, że jest już za późno na efektywną reakcję. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-486.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-487">
          <u xml:id="u-487.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-487.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Głos ma pan poseł Artur Górski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-487.2" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-488">
          <u xml:id="u-488.0" who="#PoselArturGorski">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! W Stanach Zjednoczonych Ameryki właśnie rozpoczyna się nowy wyścig do Białego Domu. Sarah Palin, kandydatka na wiceprezydenta w ostatnich wyborach, stwierdziła w mediach, że nie wyklucza ubiegania się o nominację Partii Republikańskiej na kandydata w kolejnych wyborach prezydenckich, które mają odbyć się pod koniec 2012 r.</u>
          <u xml:id="u-488.1" who="#PoselArturGorski">Palin jest bardzo popularna wśród Amerykanów o prawicowych poglądach. Poparcie dla niej w stanie Alaska, gdzie przez dwa lata była gubernatorem, waha się między 80 a 90%. Według sondażu Gallupa w 2009 r. była jedną z dwóch najbardziej podziwianych kobiet w Ameryce. Na Facebooku Palin zarejestrowało się ponad milion jest zadeklarowanych zwolenników. Republikańscy politycy coraz częściej zastanawiają się, czy w kolejnych wyborach faktycznie nie wystawić przeciwko demokracie Barackowi Obamie tej charyzmatycznej kobiety o wyraziście konserwatywnych poglądach.</u>
          <u xml:id="u-488.2" who="#PoselArturGorski">Sarah Palin urodziła się w 1964 r. w rodzinie katolickiej w stanie Idaho. Studiowała dziennikarstwo i nauki polityczne. Pracowała między innymi jako dziennikarz i rybak morski. W 1988 r. wyszła za mąż i później urodziła pięcioro dzieci. Gdy podczas badań prenatalnych u jej najmłodszego dziecka wykryto zespół Downa, Palin nie zdecydowała się na usunięcie ciąży i urodziła chorego synka, którym bardzo troskliwie opiekuje się cała rodzina. Dziś Palin deklaruje się jako chrześcijanka.</u>
          <u xml:id="u-488.3" who="#PoselArturGorski">W 2006 r., w wieku 42 lat, została gubernatorem stanu Alaska, odnosząc na tym stanowisku duże sukcesy. Podczas kampanii przedwyborczej w ostatnich wyborach prezydenckich w USA uzyskała oficjalną nominację Partii Republikańskiej na stanowisko wiceprezydenta, co spowodowało, że z niemal nikomu nieznanego gubernatora stała się prawdziwym objawieniem politycznym, nadzieją wielu konserwatywnych wyborców. Palin jest bowiem zadeklarowaną konserwatystką. Sprzeciwia się zabijaniu dzieci poczętych, finansowaniu zabiegów aborcyjnych z pieniędzy publicznych, udziela się zresztą w organizacji Feminists for Life, jest też przeciwna prowadzeniu badań na ludzkich zarodkowych komórkach macierzystych. Nie zgadza się na prawne zrównanie związków homoseksualistów z tradycyjnym małżeństwem. Popiera edukację, która promuje moralność i przedmałżeńską wstrzemięźliwość seksualną.</u>
          <u xml:id="u-488.4" who="#PoselArturGorski">Jest zdecydowaną zwolenniczką gospodarki wolnorynkowej. Opowiada się za zmniejszeniem deficytu budżetowego, radykalną obniżką podatków, głównie w celu stymulowania rozwoju drobnej przedsiębiorczości, a także za zmniejszeniem roli rządu w gospodarce. Nawołuje do zwiększenia produkcji paliw i gazów pochodzących ze źródeł amerykańskich, gdyż USA powinny być niezależne od zagranicznych importerów. Jako gubernator dała się poznać z dyscypliny w wydawaniu pieniędzy publicznych, a także ze skutecznej walki z korupcją.</u>
          <u xml:id="u-488.5" who="#PoselArturGorski">W przypadku edukacji domaga się upowszechnienia zasad etycznych i postaw patriotycznych. Natomiast w odniesieniu do służby zdrowia popiera konkurencję, aby obniżyć koszty usług medycznych. Palin podkreśla odpowiedzialność jednostki za własne zdrowie, ale nie wyklucza wsparcia ze strony rządu dla osób najuboższych i społecznie wykluczonych.</u>
          <u xml:id="u-488.6" who="#PoselArturGorski">Sarah Palin znana jest jako zwolenniczka łatwego dostępu do broni krótkiej i myśliwskiej. Jednocześnie widzi potrzebę edukacji młodzieży, aby ta używała broni tylko w obronie własnej, w sytuacji zagrożenia własnego życia. Uważa zarazem, że trzeba podjąć zdecydowane działania w celu zmniejszenia liczby przestępstw i likwidacji gangów. Sprzeciwia się zalegalizowaniu marihuany i innych narkotyków. Jest za surowym karaniem kierowców nadużywających alkoholu, jak również sprzeciwia się sprzedaży alkoholu nieletnim. Według niej, te wszystkie plagi niszczą amerykańską rodzinę.</u>
          <u xml:id="u-488.7" who="#PoselArturGorski">Jeśli chodzi o arenę międzynarodową, jest zwolenniczką podejmowania działań prewencyjnych przez armię amerykańską, a także kontynuowania wojny w Iraku aż do zwycięstwa, gdyż wojna ta, jej zdaniem, jest zadaniem, które Ameryka otrzymała od Boga. Opowiada się także za zdecydowaną walką ze światowym terroryzmem, który wciąż zagraża jej ojczyźnie. W odniesieniu do polityki europejskiej jest za kontynuowaniem sojuszu z Wielką Brytanią, przyjęciem do NATO Ukrainy i Gruzji, a także za partnerskimi relacjami z Rosją. Jednocześnie wyraziła pogląd, że gdyby jakikolwiek kraj sojuszniczy został zaatakowany, w tym np. przez Rosję, USA powinny niezwłocznie spełnić swoje zobowiązania traktatowe.</u>
          <u xml:id="u-488.8" who="#PoselArturGorski">Palin wyrażała sceptycyzm w kwestii globalnego ocieplenia i sprzeciwia się finansowaniu przez USA programu walki z globalnym ociepleniem. Nie zmienia to faktu, że według niej ludzie powinni podjąć takie działania, które zwiększą ochronę środowiska naturalnego i spowodują, że będzie ono bardziej przyjazne dla człowieka.</u>
          <u xml:id="u-488.9" who="#PoselArturGorski">Jak widzimy, Sarah Palin może budzić kontrowersje w środowiskach lewicowych - wiadomo, że nienawidzą jej feministki - a nawet wśród bardziej centrowych republikanów. I faktycznie, czeka ją ciężka walka o prezydencką nominację. Jak wynika z sondażu przeprowadzonego w ubiegłym roku, duże szanse na nominację ma inny republikanin z ambicjami prezydenckimi Mitt Romney, określany jako idealny kandydat republikańskiego środka. W wewnątrzpartyjnych prawyborach Romney kontra Palin głosy rozłożyły się w stosunku 48% do 42%. Jestem jednak przekonany, że to właśnie Palin będzie tą, która stanie się faktycznym liderem republikanów. Odnowi tę partię i poprowadzi ją do kolejnych wyborczych zwycięstw. Ma szansę stać się amerykańską Margaret Thatcher i zostać pierwszym amerykańskim prezydentem kobietą, czego jej z całego serca życzę. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-488.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-489">
          <u xml:id="u-489.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-489.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Głos ma pan poseł Kazimierz Hajda, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-489.2" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-489.3" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">W związku z tym głos zabierze pan poseł Henryk Siedlaczek, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-489.4" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-490">
          <u xml:id="u-490.0" who="#PoselHenrykSiedlaczek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W związku z tym, iż pojawia się wiele pytań zadawanych przez środowisko nauczycielskie w sprawie uprawnień emerytalnych osób zatrudnionych w trakcie okresu wykonywania pracy m.in. na stanowisku nauczyciela na czas nieokreślony, wygłaszam w tej sprawie dzisiejsze oświadczenie, jestem ustami tego środowiska.</u>
          <u xml:id="u-490.1" who="#PoselHenrykSiedlaczek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Na podstawie obecnie obowiązujących przepisów prawa prawo do emerytury zgodnie z ustawą z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela przysługuje niezależnie od wieku nauczyciela, ale po udowodnieniu w określonym wymiarze tzw. stażu ogólnego i pracy nauczycielskiej. Innymi słowy, nauczyciele mogą przejść na emeryturę bez względu na wiek, jeżeli udowodnią co najmniej 30-letni okres składkowy i nieskładkowy, w tym 20 lat wykonywania pracy nauczycielskiej, albo 25-letni okres składkowy i nieskładkowy, w tym 20 lat wykonywania pracy w szczególnym charakterze w szkolnictwie specjalnym, dotyczy to nauczycieli szkół, placówek, zakładów specjalnych oraz zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich. Emerytura wynikająca z Karty Nauczyciela przysługuje pod warunkiem wykonywania pracy nauczycielskiej przed przejściem na emeryturę oraz po rozwiązaniu stosunku pracy. W Polsce wśród osób aktywnych zawodowo jest nieliczna populacja pracowników, którzy m.in. pracowali w szkole na stanowisku nauczyciela i byli zatrudnieni na czas nieokreślony. Ponieważ pojawiła się możliwość przejścia tych osób na emeryturę, oświadczam, iż wyjaśnienia wymagają następujące kwestie, z którymi ta grupa pracownicza ma problem. Kwestia pierwsza: Czy pracownik zatrudniony obecnie poza szkołą, a mający przepracowanych łącznie ponad 30 lat, w tym 20 lat w szkole, gdzie zatrudniony był zgodnie z obowiązującymi przepisami, może przejść na emeryturę nauczycielską, jeżeli jego wiek odpowiada obecnie obowiązującym w tej materii przepisom?</u>
          <u xml:id="u-490.2" who="#PoselHenrykSiedlaczek">Po drugie: Kiedy i na jakich zasadach osoba będąca w wyżej opisanej sytuacji może ubiegać się o emeryturę? Czy jej przejście na emeryturę może nastąpić tylko wtedy, kiedy pracodawcą jest szkoła? Czy istnieją obecnie przepisy szczególne, jeżeli tak, to jakie, które określają długość okresu pracy w szkole w przypadku konieczności powrotu do zawodu przed przejściem na emeryturę nauczycielską? Jeżeli przepisów takich nie ma, odpowiedzi wymaga kwestia, czy aby przejść na emeryturę nauczycielską konieczne jest zatrudnienie w szkole, powrót do tego miejsca pracy? Jeżeli tak, to na jaki okres czasu i jaka powinna być forma oraz wymiar tego zatrudnienia?</u>
          <u xml:id="u-490.3" who="#PoselHenrykSiedlaczek">Jedna z ostatnich kwestii, którą zgłasza to środowisko, a którą przedkładam na koniec Wysokiej Izbie w formie oświadczenia, to w jaki sposób obliczana jest emerytura nauczyciela, który przepracował 30 lat, z czego 20 lat w szkole, i spełnia wszystkie kryteria wiekowe i zatrudnieniowe? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-490.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-491">
          <u xml:id="u-491.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-491.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Głos ma pani posłanka Gabriela Masłowska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-491.2" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-492">
          <u xml:id="u-492.0" who="#PoselGabrielaMaslowska">Dziękuję, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-492.1" who="#PoselGabrielaMaslowska">Panie premierze, kieruje pan rządem Rzeczypospolitej Polskiej, państwa w większości katolickiego i chrześcijańskiego. 17 lutego 2010 r. przypadała Środa Popielcowa rozpoczynająca dla wszystkich chrześcijan zachodnich Wielki Post, a dla katolików będąca dniem, w którym obowiązuje ścisły post. Mimo długiego okresu karnawału dopiero w dniu 17 lutego 2010 r. Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie SA będąca w ponad 90% własnością Skarbu Państwa zorganizowała w arkadach Zamku Królewskiego galę ˝Podsumowanie roku giełdowego 2009˝. Imprezę aktywnie usankcjonowali swoją obecnością członkowie pana rządu, m.in. Aleksander Grad, minister Michał Boni, oraz prominentni politycy kierowanej przez pana partii zajmujący wysokie stanowiska w administracji.</u>
          <u xml:id="u-492.2" who="#PoselGabrielaMaslowska">Zorganizowanie wspomnianej gali w Środę Popielcową stanowi swoistą prowokację i dyskryminację, narusza uczucia chrześcijan, którzy nie tylko stanowią większość polskiego społeczeństwa, ale też bezpośrednio lub pośrednio inwestują na giełdzie, np. poprzez fundusze emerytalne, i nie chcą wspierać finansowo imprez organizowanych w dniu zakazanym ani trendów libertynistycznych.</u>
          <u xml:id="u-492.3" who="#PoselGabrielaMaslowska">Rozumiem, że są osoby niewierzące, jednak od reprezentantów rządu i spółek zależnych od Skarbu Państwa należy wymagać, by poprzez swoje działania nie naruszali zasad wyznawanych przez większość społeczeństwa. Z wydarzenia obojętnego światopoglądowo uczyniono broń skrytej walki przeciw chrześcijanom. Zorganizowanie gali w tym dniu jest sprzeczne także z założeniami polityk horyzontalnych Unii Europejskiej, których wydaje się pan być entuzjastą.</u>
          <u xml:id="u-492.4" who="#PoselGabrielaMaslowska">Bezpośrednią odpowiedzialność za zorganizowanie gali ponosi zarząd giełdy, natomiast to od pana premiera zależy, kto jest ministrem skarbu państwa, a od ministra, kto jest powoływany do rady i zarządu spółki.</u>
          <u xml:id="u-492.5" who="#PoselGabrielaMaslowska">Podczas wspomnianej gali miało miejsce kuriozalne zdarzenie. Minister Aleksander Grad otrzymał jakieś wyróżnienie od prezesa giełdy, spółki kontrolowanej przez Skarb Państwa. Od kiedy to członkowie rządu Rzeczypospolitej są łasi na wyróżnienia czy nagrody udzielane przez podmioty kontrolowane? Nawiasem mówiąc, był to ciekawy zabieg socjotechniczny zamiany ról przełożonego z podwładnym.</u>
          <u xml:id="u-492.6" who="#PoselGabrielaMaslowska">W tym roku kończy się kadencja obecnego Zarządu Giełdy Papierów Wartościowych. W ubiegłym roku byliśmy świadkami nagłośnionego w mediach swoistego zamieszania wokół konkursu na prezesa GPW, zakończonego przedłużeniem kadencji dla zarządu giełdy. Czy nadanie i wręczenie wyróżnienia ministrowi nie jest działaniem zmierzającym do uzyskania przychylności przy określaniu warunków konkursu sprzyjających reelekcji prezesa? Mam nadzieję, że przyszły prezes giełdy nie będzie popełniał, mówiąc delikatnie, takich gaf.</u>
          <u xml:id="u-492.7" who="#PoselGabrielaMaslowska">Panie premierze, większa liczba takich zdarzeń przyśpieszy wasz koniec. Nie kompromitujcie jednak Polski.</u>
          <u xml:id="u-492.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-493">
          <u xml:id="u-493.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję pani posłance.</u>
          <u xml:id="u-493.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Oświadczenie wygłosi pan poseł Jarosław Żaczek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-493.2" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-494">
          <u xml:id="u-494.0" who="#PoselJaroslawZaczek">Dziękuję, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-494.1" who="#PoselJaroslawZaczek">Zamierzałem to oświadczenie złożyć na pani ręce, ale jest we mnie dużo złości ze względu na sytuację, którą opisałem w tym oświadczeniu, dlatego zdecydowałem się na jego odczytanie.</u>
          <u xml:id="u-494.2" who="#PoselJaroslawZaczek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W tym oświadczeniu chciałbym przedstawić jaskrawy przykład politycznego podziału środków w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Lubelskiego, na przykładzie działania 8.2: Infrastruktura szkolna i sportowa.</u>
          <u xml:id="u-494.3" who="#PoselJaroslawZaczek">Historia całej sytuacji jest następująca. Dnia 29 maja 2009 r. Zarząd Województwa Lubelskiego ogłosił nabór wniosków o dofinansowanie projektów ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Lubelskiego, osi priorytetowej VIII: Infrastruktura społeczna, działania 8.2: Infrastruktura szkolna i sportowa. Powiat rycki w odpowiedzi na konkurs złożył w dniu 3 lipca 2009 r. wniosek o dofinansowanie projektu pod nazwą ˝Budowa pływalni powiatowej w Rykach˝. Wniosek został zarejestrowany. Jest on niezmiernie ważny dla mieszkańców, ponieważ zakłada budowę pierwszego na terenie powiatu tego rodzaju obiektu. Najbliższe tego typu placówki znajdują się kilkadziesiąt kilometrów od granic powiatu. Wniosek po dokonaniu oceny formalnej przez oddział oceny projektów w departamencie strategii i rozwoju regionalnego został skierowany do oceny merytorycznej. W wyniku tejże oceny projekt powiatu ryckiego został sklasyfikowany na pierwszym miejscu w rankingu ocenionych merytorycznie wniosków o dofinansowanie realizacji projektów dla działania 8.2 na lata 2007-2013 i uzyskał maksymalną liczbę punktów. Taką liczbę punktów otrzymało jeszcze sześć innych wniosków. Lista ocenionych merytorycznie wniosków została zamieszczona na stronie internetowej programu w dniu 21 grudnia 2009 r. Następnie zostały one poddane ocenie strategicznej. W rezultacie wniosek złożony przez powiat rycki otrzymał 94 punkty i znalazł się na czwartym miejscu w rankingu w łącznej ocenie.</u>
          <u xml:id="u-494.4" who="#PoselJaroslawZaczek">Skandaliczne jest to, że informacje te, zanim znalazły się na oficjalnej liście, podawane były przez osoby powołujące się na kontakty z członkami zarządu na spotkaniach publicznych. W dniu 10 lutego br. skierowałem na ręce pana Krzysztofa Grabczuka, marszałka województwa lubelskiego, pismo w celu wyjaśnienia tej sytuacji. Po wysłaniu pisma oraz po mojej rozmowie telefonicznej z panem marszałkiem w tej sprawie natychmiast na stronie internetowej urzędu marszałkowskiego ukazały się listy rankingowe wniosków o dofinansowanie realizacji projektów w ramach działania 8.2, po ocenie merytorycznej i strategicznej, oraz projektów wybranych do dofinansowania w ramach tego działania, po decyzji zarządu. Po wielu próbach skontaktowania się w celu wyjaśnienia sytuacji opisanej w piśmie oraz przyczyn odrzucenia wniosku złożonego przez powiat rycki odbyłem z panem marszałkiem następną telefoniczną rozmowę, która nie wyjaśniła jednak niczego. Takie działanie to potwierdzenie, że wszystkie oceny, którym poddawane są wnioski, to fikcja. Liczy się tylko polityka. Wystarczy odczytać listę, nanieść wybrane zadania na mapę i dopasować nazwiska.</u>
          <u xml:id="u-494.5" who="#PoselJaroslawZaczek">Nasuwa się pytanie: Dlaczego wniosek, który po ocenie merytorycznej miał maksymalną liczbę punktów, został jako jedyny spośród siedmiu innych potraktowany z taką surowością i jako jedyny nie otrzymał dofinansowania? Dziwne i wprost niewytłumaczalne jest to, że dofinansowanie otrzymały wnioski, które uzyskały dużo niższą, a nawet rażąco niższą punktację - poniżej 80 punktów.</u>
          <u xml:id="u-494.6" who="#PoselJaroslawZaczek">Nasuwa się kolejne pytanie: Czy jest to zgodne z regulaminem konkursu na realizację projektu w ramach osi priorytetowej VIII: Infrastruktura społeczna, działania 8.2: Infrastruktura szkolna i sportowa, Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Lubelskiego na lata 2007-2013? Regulamin jasno określa zasady podejmowania decyzji o dofinansowaniu: Decyzję o wyborze projektów do dofinansowania podejmuje Zarząd Województwa Lubelskiego na podstawie listy rankingowej ustalonej po ocenie strategicznej projektów. Lista rankingowa co do zasady jest wiążąca dla zarządu województwa. W uzasadnionych przypadkach zarząd może zmienić kolejność projektów na liście rankingowej. Decyzja w tej sprawie jest wyjątkiem od zasady stosowanym na podstawie następujących kryteriów: realizacja przez projekt ważnego interesu społecznego, konieczność szybkiej kontraktacji, biorąc pod uwagę zaawansowanie i przygotowanie inwestycji do realizacji.</u>
          <u xml:id="u-494.7" who="#PoselJaroslawZaczek">Zarząd województwa podejmuje decyzje o dofinansowaniu projektów, kierując się ilością punktów uzyskanych przez projekt oraz wysokością limitu środków finansowych˝. Regulamin nie przewiduje skreślania projektów ocenianych bardzo dobrze. Po analizie wyżej cytowanych zapisów regulaminu wnioski nasuwają się same. Dla zarządu województwa nie liczy się regulamin, który sam zarząd ustalił, nie liczy się ocena przeprowadzona przez ekspertów, nie liczy się ważność danej inwestycji dla mieszkańców. Jest to wybór polityczny.</u>
          <u xml:id="u-494.8" who="#PoselJaroslawZaczek">Decyzję zarządu województwa uważam za skandaliczną.</u>
          <u xml:id="u-494.9" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-494.10" who="#PoselJaroslawZaczek">Takie postępowanie to zaprzeczenie idei samorządności. To dowód na to, że podział środków w ramach tego działania, a pewnie i w innych przypadkach, następuje w sposób uznaniowy. Wzięto pod uwagę wyłącznie względy polityczne, a nie merytoryczne. Skreślenie tego projektu z listy projektów przeznaczonych do dofinansowania jest najbardziej ordynarnym tego przykładem. Wniosek w obydwu ocenach, merytorycznej i strategicznej, przypomnę, otrzymał prawie maksymalną ilość punktów, 94 na 100 możliwych. Chcę zapewnić, że podejmę wszelkie kroki w celu wyjaśnienia tej przykrej dla społeczeństwa powiatu ryckiego decyzji, ze skargą do Komisji Europejskiej włącznie. Powiat rycki decyzją zarządu został okradziony na kwotę 13 mln zł. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-494.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-495">
          <u xml:id="u-495.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-495.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Głos ma pani posłanka Maria Nowak, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-495.2" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-496">
          <u xml:id="u-496.0" who="#PoselMariaNowak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-496.1" who="#PoselMariaNowak">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! W swoim oświadczeniu dzisiejszym przedstawię niezwykle trudny i poruszający społecznie temat, który dotyczy dużej grupy mieszkańców Siemianowic Śląskich. Prezentowany przeze mnie problem związany jest ze sprzedażą mieszkań zakładowych po zlikwidowanej Kopalni Węgla Kamiennego Siemianowice i Hucie Jedność. Lokatorzy tych mieszkań czują się poszkodowani faktem, że nie mogą skorzystać z prawa pierwokupu, mimo że byli wieloletnimi pracownikami wymienionych zakładów pracy, wypracowywali majątek tych przedsiębiorstw państwowych, wnieśli spore wkłady mieszkaniowe z tytułu najmu.</u>
          <u xml:id="u-496.2" who="#PoselMariaNowak">W przypadku byłych mieszkań KWK Siemianowice rodziny górnicze pozostawione są w stanie niepewności od 10 lat. Wtedy to podjęto decyzję o nieodpłatnym przekazaniu części lokali mieszkalnych prywatnej spółce TRROL. Przedsiębiorstwo to nie dba w żaden sposób o nabyte nieruchomości, których stan techniczny wciąż się pogarsza, a czynsze oczywiście rosną. Drugą część tych mieszkań przekazano Spółdzielni Mieszkaniowej ˝Michał˝. Najemcom mieszkań przekazanych spółdzielni umożliwiono ich wykup, natomiast najemcy mieszkań, które trafiły do firmy TRROL, nie otrzymali takiej możliwości. Wprawdzie przy przejmowaniu mieszkań władze spółki TRROL zapewniały tych mieszkańców o możliwości odkupu lokali w późniejszym czasie, niestety mimo wielokrotnego składania wniosków przez mieszkańców do dziś nikt z tych najemców nie mógł skorzystać z zadeklarowanej propozycji. Musi budzić sprzeciw fakt, że firma TRROL w prezencie otrzymała od kopalni węgla kamiennego mieszkania, które dzisiaj są jej własnością. PiS wniosło do laski marszałkowskiej w październiku 2008 r. projekt ustawy, który zawarty jest w drukach nr 1224 i 1224-A, projekt, który odpowiada oczekiwaniom skrzywdzonych prawem ludzi. Niestety projekt jest od roku blokowany w podkomisji.</u>
          <u xml:id="u-496.3" who="#PoselMariaNowak">Podobnie pokrzywdzeni czują się lokatorzy byłych mieszkań zakładowych Huty Jedność w Siemianowicach Śląskich. W tym przypadku mieszkańcy stracili prawo do wykupu swoich mieszkań, gdyż zajął je komornik w wyniku zadłużenia likwidowanego zakładu wobec ZUS, Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych czy osób prywatnych. Osoby zajmujące 643 hutnicze mieszkania trafią więc na komorniczą licytację, która zaplanowana została na 24 lutego br. Wynika z tego, że los obecnych mieszkańców będzie w rękach przyszłych właścicieli mieszkań, które zostaną nabyte w wyniku licytacji.</u>
          <u xml:id="u-496.4" who="#PoselMariaNowak">Mimo starań, jakie lokatorzy podejmowali w Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, u prezydenta miasta Siemianowice Śląskie, aby wstrzymać egzekucję i przenieść wierzytelność na inne części majątkowe po likwidowanej Hucie Jedność, do wczoraj szans na zmianę i odwołanie licytacji nie było.</u>
          <u xml:id="u-496.5" who="#PoselMariaNowak">W dniu dzisiejszym pojawiła się iskra nadziei na zmianę tej sytuacji. Otóż otrzymałam zapewnienie z Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, że dyrektor Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych wycofa roszczenia od komornika i postara się w inny sposób swoje wierzytelności odzyskać. Dziękuję za tę deklarację. Dziękuję także redakcji biznesowej stacji Polsat, która zajęła się tym bulwersującym problemem.</u>
          <u xml:id="u-496.6" who="#PoselMariaNowak">Z tego miejsca chcę zapytać - swoje zapytanie kieruję do pana ministra sprawiedliwości: Czy jest możliwe, żeby w państwie prawa nadal można było sprzedawać mieszkania razem z mieszkańcami, i to na dodatek na licytacji, o której dowiedzieli się najemcy z ogłoszeń prasowych? Jak się to ma do praw człowieka? Ci ludzie są załamani. Są to najczęściej emeryci, którzy pracowali w Hucie Jedność, a dzisiaj poniżono ich, wystawiono ich godność na licytację. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-497">
          <u xml:id="u-497.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-497.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Głos ma pan poseł Zbigniew Konwiński, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-497.2" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-498">
          <u xml:id="u-498.0" who="#PoselZbigniewKonwinski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Dokładnie 24 lutego 2010 r. przypada 125. rocznica urodzin Stanisława Ignacego Witkiewicza, jednego z najwybitniejszych postaci dwudziestowiecznej kultury polskiej, powieściopisarza, dramaturga, filozofa, fotografa, malarza i rysownika.</u>
          <u xml:id="u-498.1" who="#PoselZbigniewKonwinski">Witkiewicz, zwany Witkacym, urodził się 24 lutego 1885 r. w Warszawie jako syn Stanisława, malarza i krytyka sztuki, i Marii z Pietrzkiewiczów, nauczycielki muzyki.</u>
          <u xml:id="u-498.2" who="#PoselZbigniewKonwinski">W dzieciństwie nie chodził do szkoły. Edukację zapewniał mu ojciec, który do domu sprowadzał wybitnych korepetytorów, często uniwersyteckich profesorów. Pierwsze twórcze próby Witkacy podjął, mając osiem lat, a maturę zdał eksternistycznie w 1903 r. we Lwowie. Później studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Przeżył w Rosji rewolucję październikową, która wywarła ogromny wpływ na jego pesymistyczną w swojej wymowie twórczość literacką.</u>
          <u xml:id="u-498.3" who="#PoselZbigniewKonwinski">18 września 1939 r., dzień po wkroczeniu Armii Czerwonej na tereny Polski, Witkiewicz popełnił samobójstwo w Jeziorach w ówczesnym województwie poleskim.</u>
          <u xml:id="u-498.4" who="#PoselZbigniewKonwinski">We wrześniu 2009 r. w 70. rocznicę śmierci Witkacego Sejm RP uczcił jego pamięć.</u>
          <u xml:id="u-498.5" who="#PoselZbigniewKonwinski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku ma największą na świecie kolekcję prac tego artysty. Historia zbioru sięga 1965 r., kiedy muzeum kupiło 110 pasteli od Michała Białynickiego-Biruli. Jego ojciec Teodor, zakopiański lekarz, przyjaźnił się z Witkacym. W kolejnych latach kolekcja powiększała się o następne prace. Obecnie liczy 253 dzieła, wśród których zdecydowanie dominują portrety malowane pastelami na papierze. Są też rysunki pastelowe, kompozycje, portrety wykonane węglem oraz kilka obrazów olejnych i akwarela. Posiadane dzieła reprezentują wszystkie fazy twórczości Witkacego.</u>
          <u xml:id="u-498.6" who="#PoselZbigniewKonwinski">Od 1994 r. nieprzerwanie co pięć lat Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku organizuje międzynarodowe konferencje poświęcone osobie i dziełu Stanisława Ignacego Witkiewicza. Słupskie sesje są jedynymi cyklicznymi spotkaniami witkacologów i mają charakter otwarty. W minionym roku we wrześniu odbyła się czwarta sesja naukowa zatytułowana ˝Witkacy: bliski czy daleki˝ i była ważną formą uczczenia 70. rocznicy śmierci artysty.</u>
          <u xml:id="u-498.7" who="#PoselZbigniewKonwinski">Stanisław Ignacy Witkiewicz należy niewątpliwie do twórców znanych i uznanych. Popularyzacja jego dzieł i myśli, jaką bez wątpienia stanowią słupskie sesje, to jedna ze skutecznych form międzynarodowej promocji kultury miasta i kraju. Prezentowana w salach Zamku Książąt Pomorskich w Słupsku ekspozycja liczy jednorazowo około 125 prac.</u>
          <u xml:id="u-498.8" who="#PoselZbigniewKonwinski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W dniu 125. rocznicy jego urodzin 24 lutego 2010 r. w Słupsku odbędzie się uroczysta sesja rady miasta, która ma podkreślić znaczenie i miejsce tego artysty w grodzie nad Słupią. Z tej okazji Medale za Zasługi dla Miasta Słupska otrzymają: Urszula Wyrwa - prezes uniwersytetu trzeciego wieku w Słupsku, Jan Kozłowski - marszałek województwa i Witold Lubiniecki - artysta malarz.</u>
          <u xml:id="u-498.9" who="#PoselZbigniewKonwinski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Zapraszam serdecznie do Słupska w celu obejrzenia największej na świecie kolekcji prac Witkacego. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-498.10" who="#PoselMiroslawPawlak">(Brawo.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-499">
          <u xml:id="u-499.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękujemy panu posłowi za zaproszenie.</u>
          <u xml:id="u-499.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Oświadczenie wygłosi pan poseł Mirosław Pawlak, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-500">
          <u xml:id="u-500.0" who="#PoselMiroslawPawlak">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Drodzy Przyjaciele Policjanci! Swoje dzisiejsze wystąpienie pragnę rozpocząć od słów: Zwyczajni - niezwyczajni! To nie przypadek, że postanowiłem zabrać głos z tej trybuny. Historia i doświadczenie uczą, że wielkość człowieka mierzy się jego czynami. W obecnej dobie, w zmaterializowanym, ale i zbrutalizowanym świecie niejednokrotnie nad czynami szlachetnymi i poświęceniem prym wiedzie cwaniactwo i dbałość o siebie. Patriotyzm, czyny bohaterskie i poświęcenie wraz z narażeniem własnego życia stają się coraz bardziej odległe. Ale oddanie własnego życia za ochronę ładu i porządku publicznego to czyn wymagający najwyższego uznania i podziwu. Dokonał go funkcjonariusz garnizonu Warszawa - policjant Andrzej Struj, którego z głębokim żalem będziemy jutro żegnać. Ujęcia zaś okrutnego bandyty dokonał komisarz Dariusz Krząstek z warszawskiej Ochoty, narażając swoje własne życie, ale tym samym ratując wiele niewinnych istnień ludzkich.</u>
          <u xml:id="u-500.1" who="#PoselMiroslawPawlak">Władze naszego kraju, aby stać się medialnymi, usiłują zaprowadzać porządek i zmieniać ustrój w wielu państwach na świecie. A kto naprawdę ma zaprowadzić ład i porządek i dać poczucie bezpieczeństwa w naszym kraju? Szczycimy się demokracją, ale czy możemy poszczycić się cywilizacją i praworządnością? Brutalizacja zachowań wobec funkcjonariuszy policji narasta. Narasta, bo państwo jest słabe. Ta śmierć okrywa nie tylko żałobą, przede wszystkim okrywa wielką hańbą rządzących, obnaża ich słabość, indolencję, brak realnego zainteresowania sprawami bezpieczeństwa wewnętrznego państwa. To dopiero przedsionek demokracji.</u>
          <u xml:id="u-500.2" who="#PoselMiroslawPawlak">Składam najwyższy hołd bohatersko zmarłemu i towarzyszowi jego służby za godną postawę. Obywatele naszego kraju chcą i mają prawo do życia bezpiecznego, a policja musi czuć na sobie oddech praworządnych władz w walce z przestępczością i bandytyzmem. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-501">
          <u xml:id="u-501.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-501.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Głos ma pan poseł Jan Rzymełka, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-501.2" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-502">
          <u xml:id="u-502.0" who="#PoselJanRzymelka">Dziękuję, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-502.1" who="#PoselJanRzymelka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowne Panie Posłanki i Szanowni Panowie Posłowie! Dzisiejsze moje oświadczenie dotyczyć będzie spraw związanych z poziomem kultury w pociągach, w czasie jazdy koleją. Otóż do mojego biura poselskiego w Katowicach, to jest niedaleko dworca, ostatnio zgłosiło się kilka osób, które również podróżują po krajach Unii, w której jesteśmy, zwracając uwagę na to, że w pociągach wielu przewoźników unijnych, czy to na kolei belgijskiej, duńskiej, holenderskiej niemieckiej, czy w pociągach InterCity czy EuroCity lub łączonych, są wydzielone specjalne strefy ciszy dla tych pasażerów, którzy chcą spokojnie podróżować. W polskiej tradycji, która ostatnio jest bardzo silna, rozmawianie głośno przez telefon w obecności pasażerów w przedziale lub kolegów w wagonie jest czymś normalnym. Co drugi dzień podróżuję z Katowic do Warszawy i już mniej więcej wiem, kto jaki biznes prowadzi w tym wagonie, bo przez 2-3 godziny non stop wydaje się dyspozycje. Inni pasażerowie pytają czy odpowiadają współmałżonkom, jak się gotuje owsiankę, bądź głośno komentują swoje prywatne sprawy. Jest to jakaś nasza kulturalna przypadłość, kwestia, którą powinniśmy tu w Wysokiej Izbie rozpatrzeć, czy nie należałoby coś z tym zrobić, wobec tego co się dzieje w krajach starej Unii, jest wysoki komfort, jeżeli ktoś płaci za specjalny bilet na przejazd pociągiem EuroCity czy InterCity, to chciałby podróżować w ciszy i spokoju.</u>
          <u xml:id="u-502.2" who="#PoselJanRzymelka">Zwracam się do Wysokiej Izby o rozważenie możliwości wydzielenia w tych wagonach, gdzie jest to możliwe, czy w pierwszej, czy w drugiej klasie, przedziałów strefy ciszy. Miejscówki do nich będą kupowali ci, którzy nie używają głośnych walkmanów, nie chcą słuchać muzyki z laptopa, nie rozmawiają przez telefon. Mogą to robić 10 metrów dalej w innych przedziałach lub w innych przejściach. Pamiętam, kilkanaście lat temu w tej Izbie zaproponowałem coś takiego, co później w Polsce się przyjęło - strefy bezdymne, tzn. miejsca, gdzie nie wolno palić, bowiem w nich pracują inni ludzie. Przyjęło się, ale najpierw w Izbie była wielka dyskusja, czy można. Chciałbym, abyśmy poważnie to rozważyli, bo generalnie hałas w pociągach pędzących 160 czy 200 km na godzinę jest wysoki, sięga niekiedy 90 i więcej decybeli. Natomiast dodatkowo głośne gadanie przez telefon, szczególnie gdy jest to cudzoziemiec, który niekiedy specjalnie podnosi głos, żeby usłyszał go ktoś na innym kontynencie, jest bardzo uciążliwe dla współpasażerów.</u>
          <u xml:id="u-502.3" who="#PoselJanRzymelka">Kończąc, dziękując pani marszałek, że mogłem zabrać głos w tej sprawie, apeluję do posłów z Komisji Infrastruktury o rozpatrzenie możliwości wprowadzenia w ustawie dotyczącej transportu kolejowego obowiązku przewoźnika wydzielenia stref ciszy w wagonach, tak jak to jest obecnie w wielu krajach dawnej Unii. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-503">
          <u xml:id="u-503.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-503.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Głos ma pan poseł Jarosław Rusiecki, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-503.2" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Proszę uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-504">
          <u xml:id="u-504.0" who="#PoselJaroslawRusiecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-504.1" who="#PoselJaroslawRusiecki">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! W dniu 8 stycznia br. w spokoju, niezauważony w wieku 93 lat w Warszawie zmarł Stanisław Szwarc-Bronikowski. Media zupełnie zapomniały o tym wybitnym twórcy. Czyżby nikogo nie zainteresowała osoba zmarłego dziennikarza, podróżnika i filmowca, zasłużonego kombatanta, twórcy ponad 120 filmów popularnonaukowych o tematyce podróżniczej, etnograficznej i archeologicznej emitowanych chyba we wszystkich ważniejszych kanałach telewizyjnych na świecie?</u>
          <u xml:id="u-504.2" who="#PoselJaroslawRusiecki">Skoro młode pokolenie dziennikarzy dotknęła amnezja, pozostaje przypomnieć sylwetkę Szwarca-Bronikowskiego chociażby z tego powodu, że urodził się 1 marca 1917 r. w Górkach Klimontowskich na ziemi sandomierskiej. Po ukończeniu gimnazjum w Sandomierzu rozpoczął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego, następnie ukończył Wyższą Szkołę Dziennikarską. W czasie okupacji hitlerowskiej związał się z ruchem oporu Związku Walki Zbrojnej, a później AK na ziemi sandomierskiej. Był założycielem i redaktorem pism konspiracyjnych, jednocześnie czynnym dowódcą oddziału dywersyjno-osłonowego AK, wreszcie oficerem oświatowym 2. Pułku Piechoty Legionów Armii Krajowej dowodzonym przez mjr. Antoniego Wiktorowicza, pseudonim ˝Kruk˝.</u>
          <u xml:id="u-504.3" who="#PoselJaroslawRusiecki">Po wojnie związał się z organizacją ˝Wolność i Niezawisłość˝. Zamieszkał w Olsztynie, gdzie był współzałożycielem dziennika ˝Wiadomości Mazurskie˝. W 1946 r. zidentyfikowany przez służbę bezpieczeństwa został aresztowany. Rok później wypuszczono go na wolność. Podczas próby ponownego aresztowania w 1949 r. zdołał uciec. Ukrywał się pod różnymi nazwiskami, m.in. Bronikowski, pracując jako malarz, fotograf i cieśla. W 1955 r. został aresztowany, lecz w rezultacie gomułkowskiej odwilży w 1956 r. odzyskał wolność, został zrehabilitowany i wrócił do swojego nazwiska Szwarc, zachowując przybrane Bronikowski. Podjął pracę w poczytnym tygodniku ˝Dookoła Świata˝. Chcąc zrealizować swoje pasje, w 1960 r. podjął współpracę z Telewizją Polską.</u>
          <u xml:id="u-504.4" who="#PoselJaroslawRusiecki">Szwarc-Bronikowski był scenarzystą, reżyserem, operatorem i komentatorem w jednej osobie. Skromny wówczas repertuar Telewizji Polskiej wzbogacił o znakomite filmy, które przeszły do klasyki dokumentu filmowego. Z kamerą w ręku przemierzył chyba cały świat: Amerykę od Alaski przez Stany Zjednoczone, Meksyk, Amazonię po argentyńską Pampę, Azję, Polinezję, Afrykę, Australię, nie wspominając o starej Europie. Już same tytuły filmów świadczą o miejscach i klimatach, które odwiedził. Przypomnę niektóre: ˝Amazonia˝, ˝Przez Atakamę˝, ˝Śniegi, rekiny, eukaliptusy˝, ˝Podróż po klonowym liściu˝, ˝Termity wskazały kierunek˝ itd.</u>
          <u xml:id="u-504.5" who="#PoselJaroslawRusiecki">Jednak nie była to banalna twórczość reporterska, lecz głęboka refleksja nad poszukiwaniem istoty człowieczeństwa w naszej cywilizacji. Idąc tropem fascynacji podróżnika i dziennikarza, reżyser Roman Kanciruk w 2004 r. zrealizował film biograficzny o Stanisławie Szwarc-Bronikowskim, który zatytułował ˝Kim jesteśmy? Skąd przyszliśmy? Dokąd idziemy?˝. Nawiązał do dylematu Paula Gauguina zawartego w słynnym obrazie o tym samym tytule. Gauguin malował dzieła pod wpływem podróży na polinezyjską wyspę Tahiti, zaś Szwarc-Bronikowski, poznawszy większość zakątków świata, postawił sobie, jak pokazano w filmie, to samo filozoficzne pytanie. Właściwie usiłował na nie odpowiedzieć w ostatnim zrealizowanym przez siebie cyklu filmów z lat 1996-1998 zatytułowanym ˝Testament wieków˝. Miał już wówczas 79 lat.</u>
          <u xml:id="u-504.6" who="#PoselJaroslawRusiecki">Stanisław Szwarc-Bronikowski co prawda nie odkrył kamienia filozoficznego, ale przybliżył pracę archeologów, którzy ze szczątków materialnych żmudnie rekonstruują początki naszej polskiej historii.</u>
          <u xml:id="u-504.7" who="#PoselJaroslawRusiecki">Jego praca było wysoko ceniona. Za działalność wojenną otrzymał Krzyż Walecznych oraz Srebrny Krzyż Wojenny Orderu Virtuti Militari. Nagród było znacznie więcej, ale dowodem największego</u>
          <u xml:id="u-504.8" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-504.9" who="#PoselJaroslawRusiecki"> uznania dla...</u>
          <u xml:id="u-504.10" who="#PoselJaroslawRusiecki">Pozwolę sobie skończyć, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-504.11" who="#PoselJaroslawRusiecki">...Szwarca-Bronikowskiego jest wdzięczność tych wszystkich, którzy dzięki niemu mogli, wygodnie siedząc w fotelach, poznać odległe zakątki ziemskiego globu, choć nikt jeszcze wówczas nie słyszał ani o Internecie, ani o globalnej wiosce.</u>
          <u xml:id="u-504.12" who="#PoselJaroslawRusiecki">15 stycznia 2010 r. podporucznik Stanisław Szwarc-Bronikowski spoczął na warszawskich wojskowych Powązkach. Cześć jego pamięci. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-505">
          <u xml:id="u-505.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję uprzejmie panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-505.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Głos ma pan poseł Mariusz Grad, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-505.2" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-505.3" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">W związku z tym zapraszam panią poseł Annę Paluch, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-505.4" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Nie ma pani poseł?</u>
          <u xml:id="u-505.5" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Pani poseł, to pani 5 minut.</u>
          <u xml:id="u-505.6" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-506">
          <u xml:id="u-506.0" who="#PoselAnnaPaluch">Dziękuję bardzo, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-506.1" who="#PoselAnnaPaluch">24 lutego, a więc za kilka dni, przypada 125. rocznica urodzin Stanisława Ignacego Witkiewicza, Witkacego, człowieka mocno związanego z Zakopanem i z Podtatrzem, o którym pamięć, co trzeba podkreślić, trwa. Stanisław Ignacy Witkiewicz, Witkacy, urodził się 24 lutego 1885 r. w Warszawie jako syn malarza, pisarza i architekta Stanisława Witkiewicza oraz Marii z Pietrzkiewiczów. Pierwsze lata życia spędził w Warszawie, mieszkając wraz z rodzicami w nieistniejącej dziś kamienicy przy ul. Hożej 11.</u>
          <u xml:id="u-506.2" who="#PoselAnnaPaluch">Z powodu choroby ojca rodzina przeniosła się do Zakopanego. Tu jako sześciolatek Stanisław Ignacy został ochrzczony. Jego rodzicami chrzestnymi były osoby znamienite. Matką chrzestną była aktorka Helena Modrzejewska, zaś ojcem chrzestnym gawędziarz i pieśniarz góralski Jan Krzeptowski-Sabała.</u>
          <u xml:id="u-506.3" who="#PoselAnnaPaluch">Ojciec uważał, że szkoła niszczy indywidualność młodego człowieka, i organizował synowi naukę domową. Uczyli go wybitni artyści i profesorowie. Ojciec ukształtował też w młodym Stanisławie zainteresowanie nauką, sztuką, literaturą. Młody Witkacy pisał dramaty, prace filozoficzne, interesował się także malarstwem, fotografią i naukami ścisłymi.</u>
          <u xml:id="u-506.4" who="#PoselAnnaPaluch">W roku 1905, jako dwudziestolatek, Witkiewicz rozpoczął studia w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, najpierw w pracowni Stanisławskiego, później Józefa Mehoffera. Ten kilkuletni pobyt w Krakowie był bardzo istotnym doświadczeniem. Witkacy włączył się w działania artystyczne grupy młodych malarzy, podróżował m.in. do Paryża, zapoznawał się nowymi trendami, prądami malarstwa europejskiego.</u>
          <u xml:id="u-506.5" who="#PoselAnnaPaluch">W 1914 r. osobista tragedia, jaką była samobójcza śmierć narzeczonej, stała się powodem wzięcia udziału w wyprawie naukowej na Nową Gwineę. Witkiewicz miał uczestniczyć w tejże wyprawie w roli fotografa dokumentującego kolejne etapy podróży. Organizatorem wyprawy był jego przyjaciel Bronisław Malinowski. Jednakże Witkacy podjął decyzję o odłączeniu się od wyprawy i powrocie do Europy, gdzie w tym samym czasie wybuchła I wojna światowa. Witkacy podjął decyzję o zaciągnięciu się do armii carskiej Rosji, do Lejb-Gwardyjskiego Pułku Pawłowskiego, elitarnej jednostki piechoty. O wydarzeniach następnych lat wiadomo niewiele. Sam Witkacy nigdy nie opisał ani nie opowiedział nikomu o swoich doświadczeniach i losach z czasów I wojny. Wiadomo, że przebywał czasowo w Moskwie, gdzie był świadkiem wybuchu rewolucji bolszewickiej. W czerwcu 1918 r. udało mu się wyjechać z ogarniętej rewolucją Rosji i powrócić do Zakopanego. Doświadczenie sowieckiej rewolucji wywarło bardzo głęboki wpływ na jego późniejszą twórczość - na pesymistyczną historiozofię, która odzwierciedlała wydarzenia tejże rewolucji bolszewickiej - a później narodziny nazizmu w Niemczech. Potęga i losy ślepego tłumu kierowanego przez zręcznych demagogów, zagrożenie człowieka, unicestwienie wartości oraz dorobku cywilizacji i kultury europejskiej - to Witkacy ukazywał w swoich późniejszych powieściach i dramatach.</u>
          <u xml:id="u-506.6" who="#PoselAnnaPaluch">Witkacy mieszkał w Zakopanem w pensjonacie prowadzonym przez matkę. Jago działalność i twórczość odbierano na dwa sposoby. Z jednej strony fascynował talentem i osobowością, jego portrety i przedstawienia stały się niezwykle modne, cieszyły się uznaniem. Z drugiej strony uważano go za dziwaka i ekscentryka, do czego ze zrozumiałych względów sam się przyczyniał przez swój nieco szokujący tryb życia. Należy też zauważyć, że forma jego dzieł była na tyle nowatorska, że nie spotykała się od razu z uznaniem.</u>
          <u xml:id="u-506.7" who="#PoselAnnaPaluch">Od połowy lat 20. Witkacy pisał już niewiele, bardziej koncentrował się na pisaniu powieści, a nie dramatów. Jednocześnie te dramaty napisane wcześniej zaczęto wystawiać w ważnych polskich teatrach, zdobywały one przychylne opinie, recenzje.</u>
          <u xml:id="u-506.8" who="#PoselAnnaPaluch">Witkacy zajął się także filozofią. Wydany w 1935 r. traktat ˝Pojęcia i twierdzenia implikowane przez pojęcie istnienia˝ to wykład na temat jego ówczesnych poglądów i historii filozofii. W tymże roku 1935 został uhonorowany Złotym Wawrzynem Polskiej Akademii Literatury.</u>
          <u xml:id="u-506.9" who="#PoselAnnaPaluch">Zagrożenie jednak, które przewidział, materializowało się. Pod koniec sierpnia 1939 r. Witkacy przyjechał do Warszawy, starał się zaciągnąć do wojska. Jednak z uwagi na wiek nie został przyjęty. 5 września w towarzystwie swojej partnerki Czesławy Oknińskiej opuścił Warszawę i skierował się wraz z falą uchodźców, którzy uciekali przed wojskami niemieckimi, na Wschód. Około 15 września dotarli do majątku znajomych we wsi Jeziory na Polesiu.</u>
          <u xml:id="u-506.10" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-506.11" who="#PoselAnnaPaluch"> 18 września, po tym, jak dotarła do niego informacji o ataku Związku Sowieckiego na Polskę, Witkiewicz popełnił samobójstwo. I tak zmaterializowało się to zagrożenie, o którym tak sugestywnie pisał kilkanaście lat wcześniej.</u>
          <u xml:id="u-506.12" who="#PoselAnnaPaluch">Pamięć o Witkacym w miejscu, w którym spędził ważne i twórcze lata życia, to znaczy w Zakopanem i na Podtatrzu, pozostała. Jej widocznym znakiem jest Teatr Witkacego kultywujący jego pamięć, jego kanony estetyczne i jego dramaty. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-507">
          <u xml:id="u-507.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Dziękuję również, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-508">
          <u xml:id="u-508.0" who="#PoselZbigniewChmielowiec">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! W dniu 19 lutego 2010 r. obchodzimy 198. rocznicę urodzin jednego z największych poetów polskiego romantyzmu, prozaika, dramatopisarza i filozofa Zygmunta Krasińskiego.</u>
          <u xml:id="u-508.1" who="#PoselZbigniewChmielowiec">Krasiński urodził się 19 lutego 1812 r. w Paryżu. Był synem Wincentego Krasińskiego, generała gwardii Napoleona, i Marii Radziwiłłówny. Jego ojcem chrzestnym był cesarz Napoleon I. W wieku dwóch lat wraz z rodzicami przybył do Warszawy, gdzie spędził dzieciństwo i lata młodości. W 1822 r. zmarła mu matka, wtedy wpływ ojca nasilił się.</u>
          <u xml:id="u-508.2" who="#PoselZbigniewChmielowiec">Zygmunt Krasiński początkowo uczył się w domu, następnie w Liceum Warszawskim. Zanim skończył 16 lat, był już studentem prawa na Uniwersytecie Warszawskim. Pod wpływem ojca, lojalnego wobec cara, powstrzymał się od udziału w powstaniu listopadowym i innych przedsięwzięciach patriotycznych, przez co został znieważony przez kolegów. W 1829 r. wyjechał do Genewy, by tam kontynuować studia. W Genewie poznał Adama Mickiewicza, który wywarł duży wpływ na jego dojrzewanie intelektualne. Prowadził pogłębione studia nad literaturą i filozofią europejską.</u>
          <u xml:id="u-508.3" who="#PoselZbigniewChmielowiec">Przeważającą część swojego życia spędził za granicą. Podróżował głównie po Włoszech i Francji. W 1832 r. ojciec wezwał syna z zagranicy, by przedstawić go Mikołajowi I. Chciał w ten sposób zapewnić Krasińskiemu karierę dworską lub dyplomatyczną. Było to osobistą tragedią Zygmunta Krasińskiego. Rozczarowany postawą ojca poprosił go o umożliwienie mu wyjazdu do Wiednia, a potem do Włoch. Od tej pory przebywał i tworzył na emigracji. Poznał Cypriana Kamila Norwida i Juliusza Słowackiego, z którymi połączyły go więzy przyjaźni. W 1843 r. za namową ojca ożenił się z Elizą Branicką, polską malarką.</u>
          <u xml:id="u-508.4" who="#PoselZbigniewChmielowiec">Krasiński wydawał swoje utwory bezimiennie, pod pseudonimem lub cudzym nazwiskiem. Pozwoliło mu to na swobodę wypowiedzi. Pierwsze próby literackie podjął jeszcze w Warszawie. Na emigracji, jako dwudziestodwuletni młodzieniec, napisał i opublikował bezimiennie swoje dwa najwybitniejsze dramaty: ˝Nie-Boską komedię˝ (1835) i ˝Irydiona˝ (1836). Napisał jeszcze takie utwory jak: ˝Powieści gotyckie˝, ˝Agaj-Han˝, ˝Przedświt˝, ˝Psalmy przyszłości˝, ˝Fantazja życia˝.</u>
          <u xml:id="u-508.5" who="#PoselZbigniewChmielowiec">Zygmunt Krasiński zmarł 23 lutego 1859 r. w Paryżu. Jego zwłoki zostały przetransportowane do Opinogóry koło Ciechanowa, gdzie obecnie znajduje się Muzeum Romantyzmu.</u>
          <u xml:id="u-508.6" who="#PoselZbigniewChmielowiec">Zalicza się go do grona tzw. czterech wieszczów literatury polskiej obok Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego i Cypriana Kamila Norwida.</u>
          <u xml:id="u-508.7" who="#PoselZbigniewChmielowiec">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Stojąc dziś w Sejmie Rzeczypospolitej Polskiej, pragnę złożyć hołd wielkiemu polskiemu wieszczowi Zygmuntowi Krasińskiemu w 198. rocznicę jego urodzin. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-509">
          <u xml:id="u-509.0" who="#PoselAndrzejSzlachta">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Dziś mija 29. rocznica podpisania w Rzeszowie protokołu porozumienia pomiędzy Komisją Rządową a Komitetem Strajkowym działającym w imieniu Ogólnopolskiego Komitetu Założycielskiego Związku Zawodowego Rolników Indywidualnych oraz Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego NSZZ ˝Solidarność˝ w Rzeszowie z udziałem przedstawicieli Krajowej Komisji Porozumiewawczej NSZZ ˝Solidarność˝. Sygnatariuszami podpisanego 18 lutego 1981 r. porozumienia ze strony związkowej byli m.in. Jan Kułaj, Józef Ślisz, Artur Balazs, Katarzyna Bielańska, Jan Ogrodnik, Antoni Kopaczewski, Lech Wałęsa i Bogdan Lis. Dwa dni później podpisano protokół porozumienia w Ustrzykach Dolnych pomiędzy Komisją Rządową a Komitetem Strajkowym działającym w imieniu Komitetu Założycielskiego ZZRI oraz członków NSZZ ˝Solidarność˝ z terenu Bieszczadów. Te dwa historyczne porozumienia noszą nazwę porozumień rzeszowsko-ustrzyckich.</u>
          <u xml:id="u-509.1" who="#PoselAndrzejSzlachta">Na mocy tych porozumień rolnicy uzyskali gwarancję nienaruszalności chłopskiej własności, zwłaszcza ziemi, w tym prawo do jej dziedziczenia, a także uznanie chłopskiego rolnictwa za trwały i równoprawny segment gospodarki narodowej. Ten zapis, będący w ówczesnej politycznej rzeczywistości podważeniem części ustroju konstytucyjnego PRL, miał być przez komunistyczne władze konsekwentnie realizowany w ustawodawstwie i praktyce. Ustalono także, że wybory naczelników gmin odbywać się będą w tajnym głosowaniu spośród kandydatów zgłoszonych przez radnych GRN, zaś wybrani przez wieś sołtysi nie będą podlegać zatwierdzaniu przez prezydia GRN. Porozumienie to de facto uznało istnienie Związku Zawodowego Rolników Indywidualnych ˝Solidarność˝. Formalnie związek ten został zarejestrowany 12 maja 1981 r. Doradcami strony związkowej byli: prof. Andrzej Stelmachowski, prof. Romuald Kukułowicz, prof. Walerian Pańko. Prace koordynował Andrzej Gwiazda, wiceprzewodniczący Krajowej Komisji Porozumiewawczej NSZZ ˝Solidarność˝. Pomimo podpisania przez stronę rządową porozumienia (minister Andrzej Kacała, Jerzy Wojciechowski, Marian Magoń, Aleksander Merker, Henryk Pracki, Mieczysław Serwiński, Wojciech Ratyński) jego postanowienia nie były realizowane, a ogłoszenie 13 grudnia stanu wojennego przekreśliło nadzieję rolników i mieszkańców wsi na samorządność wiejską i reformowanie wiejskich instytucji gospodarczych. Praktyczna realizacja postulatów rolniczej ˝Solidarności˝ nastąpiła dopiero po upadku systemu komunistycznego po 1989 r.</u>
          <u xml:id="u-509.2" who="#PoselAndrzejSzlachta">Dla Rzeszowa i regionu strajk rolników i porozumienia rzeszowsko-ustrzyckie stanowiły jedno z najważniejszych wydarzeń historycznych. Zostało ono utrwalone dla potomności m.in. na drzwiach wejściowych katedry rzeszowskiej. Odlane z brązu postacie nawiązują do konkretnych osób biorących udział w negocjacjach. W 2001 r. w 20. rocznicę tych wydarzeń została odsłonięta tablica pamiątkowa na budynku Domu Kolejarza w Rzeszowie, w którym odbywał się historyczny strajk rolników. Jako ówczesny prezydent Rzeszowa byłem współorganizatorem tych uroczystości, których uczestnikiem był m.in. premier Jerzy Buzek. Przed odsłonięciem pamiątkowej tablicy uczestnicy strajków z 1981 r., zaproszeni goście, samorządowcy i przedstawiciele rządu z premierem Jerzym Buzkiem wzięli udział w rocznicowej konferencji. Składanie kwiatów przed pamiątkową tablicą i okolicznościowe spotkania bohaterów tamtych wydarzeń są już coroczną tradycją. W ten sposób mieszkańcy Podkarpacia i liczne delegacje z całej Polski oddają hołd uczestnikom porozumień rzeszowsko-ustrzyckich z 1981 r.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-510">
          <u xml:id="u-510.0" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Na tym zakończyliśmy oświadczenia poselskie.</u>
          <u xml:id="u-510.1" who="#WicemarszalekEwaKierzkowska">Zarządzam przerwę w posiedzeniu do jutra, tj. 19 lutego 2010 r., do godz. 9.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-511">
          <u xml:id="u-511.0" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godz. 20 min 19)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>