text_structure.xml 90.7 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 10)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczy Marszałek Sejmu Stanisław Gucwa)</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">(Na salę wchodzą owacyjnie witani: Sekretarz Generalny KC KPZR tow. Leonid Breżniew i I Sekretarz KC PZPR tow. Edward Gierek)</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">(Wszyscy wstają — długotrwałe oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#StanisławGucwa">Obywatele Posłowie! Przed trzydziestu laty powołany przez Krajową Radę Narodową — Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego na pierwszym wyzwolonym od hitlerowskiego najeźdźcy skrawku ziemi ojczystej obwieścił umęczonemu, lecz walczącemu narodowi, odrodzenie Polski. Jakże radosne i długo oczekiwane były pierwsze słowa Manifestu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego: „Rodacy! Wybiła godzina wyzwolenia! Armia Polska obok Armii Czerwonej przekroczyła Bug. Żołnierz polski bije się na naszej ziemi ojczystej. Nad umęczoną Polską powiały znów biało-czerwone sztandary”.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#StanisławGucwa">W przeddzień wielkiego święta narodowego, łącząc nasz głos i nasze uczucia z uczuciami radości i dumy milionów Polaków świadomych znaczenia Manifestu Lipcowego dla historycznego zwrotu w życiu naszego narodu — otwieram uroczyste posiedzenie Sejmu zwołane dla uczczenia Trzydziestolecia Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#StanisławGucwa">Wysoka Izbo! Z prawdziwą radością witam w imieniu Sejmu przybyłego na nasze uroczyste posiedzenie przywódcę Związku Radzieckiego, wybitnego działacza międzynarodowego ruchu robotniczego i przyjaciela Polski, Sekretarza Generalnego Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego Towarzysza Leonida Breżniewa.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#komentarz">(Wszyscy wstają — długotrwałe oklaski)</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#StanisławGucwa">Obecność Towarzysza Breżniewa na tak uroczystym i ważnym posiedzeniu stanowi wyraz niewzruszonej, braterskiej przyjaźni łączącej naród polski z narodami Związku Radzieckiego.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#StanisławGucwa">Witam gorąco delegacje bratnich krajów socjalistycznych: Bułgarii, Czechosłowacji, Jugosławii, Koreańskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej, Kuby, Mongolii, Niemieckiej Republiki Demokratycznej, Rumunii, Węgier, Demokratycznej Republiki Wietnamu oraz Związku Radzieckiego, które przybyły do Polski na uroczystości jubileuszowe, aby swoją obecnością wśród nas zadokumentować trwałe więzi przyjaźni i współpracy, łączące naszą socjalistyczną wspólnotę.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#StanisławGucwa">Pragnąłbym pozdrowić szefów misji dyplomatycznych państw, z którymi Polska utrzymuje stosunki dyplomatyczne i podziękować im za przybycie na dzisiejsze posiedzenie Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#StanisławGucwa">Witam zaproszonych do udziału w uroczystym posiedzeniu Sejmu weteranów walk rewolucyjnych i walk o wyzwolenie narodowe, działaczy politycznych, społecznych i państwowych, przodowników pracy, reprezentantów świata nauki i kultury, przedstawicieli młodzieży polskiej.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#StanisławGucwa">Proszę o zabranie głosu I Sekretarza Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, posła Edwarda Gierka.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#EdwardGierek">Wysoki Sejmie! Drodzy Rodacy! W całym naszym kraju, od Bałtyku do Karpat i od Bugu do Odry, wszędzie tam, gdzie rozbrzmiewa mowa polska i gdzie biją polskie serca, gości dziś uczucie dumy i radości. Trzydziestolecie swego odrodzonego socjalistycznego państwa — Polski Ludowej — naród nasz wita ze świadomością dokonań wielkiej, historycznej miary, jakich nie znały nasze dzieje ojczyste. Dni tego wielkiego jubileuszu, to dla każdego Polaka czas najgorętszych uczuć i najlepszych myśli, jakie poświęcamy naszej ojczyźnie. W jej dzisiejszym kształcie, w jej ogromnym dorobku ucieleśnione są wszystkie nasze wysiłki, nasza troska serdeczna i miłość synowska.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#EdwardGierek">Mamy prawo stwierdzić: Polska Ludowa — to ojczyzna, o jakiej marzyły i do której w ofiarnej walce i znojnej pracy zmierzały pokolenia Polaków.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#EdwardGierek">Jest to Polska niepodległa, odrodzona w historycznej siedzibie narodu, Polska, której bezpieczeństwo i integralność terytorialna posiadają niewzruszone podstawy.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#EdwardGierek">Jest to Polska silna swym potencjałem społeczno-ekonomicznym i jednością moralno-polityczną narodu. Jej dzień powszedni wypełnia ofiarna praca, dająca coraz więcej satysfakcji i przynosząca coraz bogatsze owoce.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#EdwardGierek">Zniknęły z naszej ziemi niepewność jutra, stała obawa o losy kraju oraz o losy własne i najbliższych, w przeszłość odeszło poczucie zagrożenia i braku trwałości życia państwowego. Naród nasz zdobył wiarę we własne siły i możliwości.</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#EdwardGierek">Polska Ludowa jest dziedzictwem i kontynuacją całej patriotycznej i postępowej tradycji, kontynuacją wszystkiego, co było w naszej przeszłości wielkie i postępowe. Zarazem stanowi ona przezwyciężenie tego, co przez stulecia powodowało naszą słabość, co było źródłem nieszczęść i klęsk, co rodziło zacofanie i stagnację.</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#EdwardGierek">Mamy prawo stwierdzić: jest to Polska godna tysiącletnich dziejów narodu i spełniająca jego współczesne aspiracje!</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#EdwardGierek">To, co dziś posiadamy, czym się szczycimy, co decyduje o naszej teraźniejszości i miejscu w świecie, co otwiera perspektywy na nadchodzące lata i dziesięciolecia — zostało stworzone wytrwałą pracą robotników, rolników i inteligencji; pracą trudną i nie pozbawioną wyrzeczeń, lecz zawsze pomnażającą siły Polski i pomyślność narodu. Treść i skuteczność tej pracy łączą się nierozerwalnie z socjalizmem.</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#EdwardGierek">Socjalizm wyzwolił twórcze siły narodu; nadał procesom rozwojowym wysoką dynamikę, wprowadził nasz kraj w historyczny nurt postępu dziejowego, zapoczątkowany zwycięstwem Wielkiej Socjalistycznej Rewolucji Październikowej.</u>
          <u xml:id="u-3.10" who="#EdwardGierek">Socjalizm zapewnił Polsce powrót na odwieczne ziemie piastowskie nad Odrą i Bałtykiem, ongiś przemocą oderwane, i umożliwił odbudowę jednolitego, zwartego narodowo państwa polskiego.</u>
          <u xml:id="u-3.11" who="#EdwardGierek">Dzięki socjalizmowi wszystkie nasze granice są granicami przyjaźni, sojuszu i braterskiej współpracy.</u>
          <u xml:id="u-3.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.13" who="#EdwardGierek">Zacieśniają się związki łączące nasz naród i nasze państwo z naszym najbliższym sojusznikiem i przyjacielem — Krajem Rad, z całą socjalistyczną wspólnotą. Utrwaliła się mocna pozycja Polski w Europie i na świecie, rośnie jej międzynarodowy autorytet, jej polityczna ranga i znaczenie.</u>
          <u xml:id="u-3.14" who="#EdwardGierek">Z socjalizmem wiązali nadzieje na lepsze jutro Polski ofiarni synowie narodu — bojownicy ruchu robotniczego, walcząc o sprawę ludu polskiego w dobie rozbiorów i w międzywojennym dwudziestoleciu rządów burżuazji i obszarnictwa. U fundamentów Polski Ludowej leży walka wyzwoleńcza, którą naród nasz z najwyższym bohaterstwem toczył przeciw hitlerowskiemu najeźdźcy na wszystkich frontach II wojny światowej, na polach bitewnych i w podziemnym ruchu oporu.</u>
          <u xml:id="u-3.15" who="#EdwardGierek">W tych latach najcięższej dziejowej próby odpowiedzialność za losy narodu i troskę o odbudowę państwa polskiego wzięły na siebie siły postępu społecznego z rewolucyjnym ruchem robotniczym na czele. Myśl polityczna komunistów polskich w kraju i w Związku Radzieckim, program Polskiej Partii Robotniczej, zespalający postępowe siły narodu i czyn zbrojny, rodzący się z tego programu — stworzyły nową jakość polityczną. Wytyczyły niezawodną drogę ku niepodległości i ku budowie demokratycznego państwa polskiego, pozyskały dla wolności i odrodzenia Polski niewzruszone oparcie w sojuszu z ZSRR. Komuniści polscy wszędzie, w okupowanym kraju, w walczącym z hitleryzmem Związku Radzieckim, w ruchu oporu innych narodów Europy — z najwyższą ofiarnością walczyli o narodowe i społeczne wyzwolenie naszej ojczyzny.</u>
          <u xml:id="u-3.16" who="#EdwardGierek">W sojuszniczym szeregu z Armią Radziecką, której zwycięstwo ocaliło naród polski od zagłady i stanowiło podstawową przesłankę odzyskania niepodległości, żołnierze Armii Polskiej utworzonej w ZSRR, partyzanci Gwardii i Armii Ludowej, a następnie żołnierze ludowego Wojska Polskiego, wyzwalali ziemię ojczystą, kładli podwaliny władzy ludowej. Ta nowa Polska, którą obwieścił Manifest Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego, której kształt określiły i której budowaniu przewodziły siły lewicy — ucieleśniła żywotne interesy całego narodu i przyniosła zwycięską satysfakcję jego wyzwoleńczym wysiłkom.</u>
          <u xml:id="u-3.17" who="#EdwardGierek">Składamy dziś nasz hołd męstwu żołnierzy walk wyzwoleńczych i ruchu oporu.</u>
          <u xml:id="u-3.18" who="#EdwardGierek">Z najgłębszą czcią myślimy o wszystkich, którzy polegli w walce z faszyzmem. Ich bohaterstwo jaśnieć będzie w historii ojczystej blaskiem nigdy niesłabnącym. Za ich sprawą zwyciężyła prawda i sprawiedliwość, odrodził się naród.</u>
          <u xml:id="u-3.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.20" who="#EdwardGierek">Do Was, Towarzyszu Generale Breżniew jako do uczestnika wyzwoleńczego pochodu wielkiej Armii Czerwonej zwracam się: Przekażcie radzieckim weteranom II wojny światowej i rodzinom poległych żołnierzy wdzięczność naszego narodu za ich czyn bohaterski i ich ofiarę.</u>
          <u xml:id="u-3.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.22" who="#EdwardGierek">Przekażcie wszystkim ludziom radzieckim najgorętsze uczucia narodu polskiego.</u>
          <u xml:id="u-3.23" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.24" who="#EdwardGierek">Z należnym szacunkiem wspominamy i podnosimy dziś zasługi położone w walce z okupantem i u zarania ludowej państwowości przez wybitnych działaczy naszej partii i całego obozu demokracji polskiej: Marcelego Nowotkę i Pawła Findera, Władysława Gomułkę i Bolesława Bieruta, Alfreda Lampe i Wandę Wasilewską, Aleksandra Zawadzkiego i Franciszka Jóźwiaka, Aleksandra Kowalskiego i Alfreda Fiderkiewicza, Edwarda Osóbkę-Morawskiego, Bolesława Drobnera i Henryka Świątkowskiego, Władysława Kowalskiego, Antoniego Korzyckiego i Józefa Nieckę, Wincentego Rzymowskiego i Wacława Barcikowskiego oraz wielu, wielu innych ofiarnych bojowników sprawy ludu Dolskiego.</u>
          <u xml:id="u-3.25" who="#EdwardGierek">Wielkie są zasługi dla Polski — organizatorów i pierwszych dowódców Wojska Polskiego: Michała Roli-Żymierskiego, Zygmunta Berlinga, Karola Świerczewskiego.</u>
          <u xml:id="u-3.26" who="#EdwardGierek">Wśród budowniczych nowej ludowej Polski złotymi zgłoskami zapisali się uczeni i patrioci tej miary, jak: Jan Dembowski, Witold Budryk, Oskar Lange, Wacław Sierpiński, Ludwik Hirszfeld, Władysław Szafer, Teodor Marchlewski, Natalia Gąsiorowska. Wśród największych osiągnięć polskiej kultury pozostaną dzieła Władysława Broniewskiego, Marii Dąbrowskiej, Xawerego Dunikowskiego, Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, Leona Kruczkowskiego, Zofii Nałkowskiej, Lucjana Rudnickiego, Leopolda Staffa, Juliana Tuwima, Aleksandra Zelwerowicza i innych czołowych twórców tego okresu.</u>
          <u xml:id="u-3.27" who="#EdwardGierek">Z serdecznością i szacunkiem wspominamy dziś imiona bohaterów pracy: Wincentego Pstrowskiego, Wandy Gościmińskiej, Franciszka Apriasa, Karola Waduły, Stanisława Sołdka, braci Bugdołów, Marii Iskry i wielu innych, którzy dawali przykład ofiarnego wysiłku dla rozwoju socjalistycznej ojczyzny.</u>
          <u xml:id="u-3.28" who="#EdwardGierek">Troszczyć się będziemy zawsze, aby nie została zapomniana żadna zasługa i żadna ofiara dla Polski Ludowej, aby pamięć o nich i cześć dla nich szły z pokolenia w pokolenie.</u>
          <u xml:id="u-3.29" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.30" who="#EdwardGierek">Rodacy! Trzydziestolecie Polski Ludowej — to wielki jubileusz całego naszego narodu, święto jego walki i jego pracy, jego patriotycznych i rewolucyjnych dokonań, święto jego dnia dzisiejszego i jego przyszłości!</u>
          <u xml:id="u-3.31" who="#EdwardGierek">Mamy za sobą doniosły etap rozwoju naszej ojczyzny.</u>
          <u xml:id="u-3.32" who="#EdwardGierek">Przezwyciężyliśmy wiele trudności obiektywnych, będących spuścizną wiekowego zacofania oraz straszliwych zniszczeń wojennych. Pokonaliśmy zaciekły opór sił reakcyjnych, usiłujących rozpalać wojnę domową i cofnąć Polskę wstecz ku panowaniu burżuazji i zależności od imperializmu. Władza ludowa zwyciężała w każdej konfrontacji z przeciwnikiem klasowym, gdyż po jej stronie była słuszność i jej udzielała poparcia zdecydowana, stale rosnąca większość narodu!</u>
          <u xml:id="u-3.33" who="#EdwardGierek">Uspołeczniona gospodarka narodowa zmieniła oblicze naszego kraju. Nastąpiło zwielokrotnienie i unowocześnienie sił wytwórczych. Ugruntowaliśmy socjalistyczny system centralnego planowania i zarządzania.</u>
          <u xml:id="u-3.34" who="#EdwardGierek">Zlikwidowane zostały klasy wyzyskujące i zniesione podstawowe antagonizmy społeczne.</u>
          <u xml:id="u-3.35" who="#EdwardGierek">Ukształtowaliśmy od podstaw i stale doskonalimy socjalistyczną strukturę polityczną państwa. Wszystkim obywatelom naszego kraju została zapewniona praca oraz nowa wyższa pozycja materialna, socjalna i kulturalna, a młodemu pokoleniu otwarty został szeroki dostęp do szkół i uczelni.</u>
          <u xml:id="u-3.36" who="#EdwardGierek">Na historycznym szlaku trzydziestolecia musieliśmy również naprawiać bolesne błędy i przezwyciężać niejedną słabość. Decydujące jest jednakże to, iż kierunek naszego marszu i podstawowe założenia naszych zbiorowych wysiłków były zawsze słuszne, a osiągnięte rezultaty doniosłe. Potwierdziła to historia.</u>
          <u xml:id="u-3.37" who="#EdwardGierek">Patrzymy więc na przebytą drogę z głębokim przekonaniem, że doświadczenie i dorobek tych lat są niespożytym źródłem siły w pracy dla przyszłości. Istnieją wszelkie niezbędne przesłanki, aby obecnie szerokim frontem podjąć i pomyślnie realizować budowę rozwiniętego społeczeństwa socjalistycznego. Wszystkie nasze poczynania, cała polityka naszej partii i państwa, wysiłki wszystkich nas razem i każdego z osobna, służyć powinny temu historycznemu celowi.</u>
          <u xml:id="u-3.38" who="#EdwardGierek">W tej uroczystej chwili kierujemy z trybuny Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej gorące pozdrowienia do ludzi pracy polskich miast i wsi, do weteranów walk o wolność narodową i społeczną, do tych, którzy władzę ludu budowali i jej bronili, do młodego pokolenia, do całego narodu polskiego!</u>
          <u xml:id="u-3.39" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.40" who="#EdwardGierek">Połączmy się we wspólnej myśli o dniu dzisiejszym naszego kraju i o jego nowych horyzontach, do których zjednoczeni wolą budowy Polski socjalistycznej niestrudzenie zmierzamy!</u>
          <u xml:id="u-3.41" who="#EdwardGierek">Obywatele Posłowie! Najwyższym dobrem naszego narodu jest ludowe, socjalistyczne państwo. Powstało ono, rozwinęło się i umocniło jako pierwsze w naszej historii ucieleśnienie władzy ludu, przez lud i dla ludu sprawowanej.</u>
          <u xml:id="u-3.42" who="#EdwardGierek">Jest to państwo nowoczesne, silne świadomością obywateli, rządne i sprawiedliwe. Nie walka sprzecznych interesów i tendencji oraz antagonizujące naród panowanie posiadającej mniejszości nad pracującą większością, lecz powszechne, demokratyczne — oparte na równości praw i obowiązków, szans i powinności — uczestnictwo w decydowaniu o sprawach publicznych i realizacji wspólnych zadań określają treść naszego systemu politycznego i stanowią podstawę jego twórczej siły. Nasze socjalistyczne państwo, to najlepszy organizator zbiorowego wysiłku narodu, rzecznik jego interesów, potężny czynnik jedności i rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-3.43" who="#EdwardGierek">Historycznemu procesowi utożsamiania się nowego socjalistycznego narodu polskiego, narodu ludzi pracy ze swoim ludowym państwem przewodziła, proces ten inspirowała i nim kierowała nasza marksistowsko-leninowska partia klasy robotniczej.</u>
          <u xml:id="u-3.44" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.45" who="#EdwardGierek">Utrwaliliśmy czołową pozycję klasy robotniczej w produkcji socjalistycznej, w funkcjonowaniu państwa i w całym życiu społecznym.</u>
          <u xml:id="u-3.46" who="#EdwardGierek">Zbudowaliśmy i uczyniliśmy nierozerwalnym sojusz robotników i chłopów. Stanowił on główną przesłankę zwycięstwa władzy ludowej, jest i pozostanie fundamentem socjalistycznego rozwoju kraju oraz naczelną wytyczną polityki naszej partii.</u>
          <u xml:id="u-3.47" who="#EdwardGierek">Władza ludowa stworzyła warunki dla szybkiego rozwoju inteligencji polskiej, zapewniła jej wysoką pozycję w życiu społecznym, zespoliła z klasą robotniczą i chłopami pracującymi.</u>
          <u xml:id="u-3.48" who="#EdwardGierek">Nasze państwo wyraża interesy ludu i ze związku z ludem czerpie swoją moc. Kierując się uniwersalnymi zasadami i prawidłowościami socjalizmu, realizując interesy narodu polskiego i pieczołowicie dbając o kontynuację jego postępowych tradycji, rozwinęliśmy nowe, socjalistyczne treści i formy pracy państwowej.</u>
          <u xml:id="u-3.49" who="#EdwardGierek">Poprzez doświadczenie i historyczny dorobek Krajowej Rady Narodowej i Sejmu Ustawodawczego szliśmy ku obecnym formom socjalistycznego parlamentaryzmu polskiego. Ukształtowaliśmy system rad narodowych — jako powszechną formę ludowładztwa.</u>
          <u xml:id="u-3.50" who="#EdwardGierek">Historyczny egzamin zdało ścisłe współdziałanie Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej ze Zjednoczonym Stronnictwem Ludowym i Stronnictwem Demokratycznym. Współdziałanie to stanowi doniosłą i trwałą cechę życia politycznego Polski i jest podstawą Frontu Jedności Narodu, zespalającego wszystkie organizacje społeczne i wszystkich patriotów, partyjnych i bezpartyjnych.</u>
          <u xml:id="u-3.51" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.52" who="#EdwardGierek">Dumą naszego narodu jest ludowe Wojsko Polskie, świetnie wyposażone, szkolone i dowodzone, wielka szkoła patriotyzmu i hartu w służbie Rzeczypospolitej Ludowej, wierna straż ojczystych granic.</u>
          <u xml:id="u-3.53" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.54" who="#EdwardGierek">W pracy dla kraju, dla pomyślności narodu i wszystkich obywateli, w korzystaniu z praw i w wypełnianiu powinności nie ma podziałów partyjnych, zawodowych czy też wyznaniowych. Pozycję obywatela i szacunek dla niego w społeczeństwie określają i określać powinny wyłącznie praca, patriotyczne zaangażowanie, aktywna służba dla socjalistycznej ojczyzny. Jest to jedyna — wspólna dla wszystkich miara.</u>
          <u xml:id="u-3.55" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.56" who="#EdwardGierek">Do najlepszych dawnych tradycji naszego narodu zaliczamy tolerancję ukształtowaną w walce z obskurantyzmem. Tę dobrą tradycję podjęła i rozwinęła nasza współczesna kultura życia społecznego. Pogłębiając socjalistyczne wychowanie młodzieży i całego społeczeństwa, będziemy ją nadal umacniać jako istotną cechę nowych stosunków międzyludzkich, których rzecznikiem jest nasza partia.</u>
          <u xml:id="u-3.57" who="#EdwardGierek">W procesie historycznym wykształciły się cenne zalety naszego narodu, jego patriotyzm i ofiarność, przywiązanie do ziemi i mowy ojczystej, solidarność w trudnych chwilach. Jednakże długotrwałe pozbawienie własnej państwowości w dobie zaborów miało dotkliwe konsekwencje dla rozwoju świadomości społecznej. Sprzyjało partykularyzmowi, osłabiało zdolność myślenia kategoriami ogólnopaństwowymi i ogólnonarodowymi, opóźniało wytwarzanie się nawyków i umiejętności zespołowego działania, dyscypliny i poszanowania prawa. Wszystkie te właściwości Polska Ludowa dopiero kształtuje. Powinniśmy je nieustannie umacniać i rozwijać. Są one niezbędne w realizacji zadań, które nasz naród podjął.</u>
          <u xml:id="u-3.58" who="#EdwardGierek">W ostatnich latach osiągnęliśmy ważki postęp w umacnianiu socjalistycznego państwa, w rozwijaniu socjalistycznej demokracji. Zacieśniliśmy więź władzy ludowej ze społeczeństwem. Doskonalimy pracę rad narodowych; rozwijamy samorząd robotniczy i chłopski oraz inne formy samorządu społecznego, ulepszamy strukturę administracji państwowej i podnosimy sprawność jej działania. Umacnia się aktywność związków zawodowych. Rośnie rola Federacji Socjalistycznych Związków Młodzieży Polskiej w życiu młodego pokolenia. Umacnia się pozycja wszystkich organizacji społecznych. Ten kierunek rozwoju wynikający z samej istoty ustroju socjalistycznego i sprzyjający wyzwoleniu wszystkich możliwości socjalistycznego społeczeństwa będziemy zdecydowanie kontynuować.</u>
          <u xml:id="u-3.59" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.60" who="#EdwardGierek">W szerokim konsultowaniu programów rozwojowych i ważnych decyzji z ludźmi pracy oraz w coraz pełniejszym wykorzystaniu wiedzy i kwalifikacji kadr we wszystkich dziedzinach życia — widzimy główną drogę doskonalenia pracy państwowej, prawidłowego wyznaczania celów społecznych i trafnego wyboru właściwych sposobów ich realizacji.</u>
          <u xml:id="u-3.61" who="#EdwardGierek">W miarę postępu w budowie społeczeństwa socjalistycznego zbliżają się wzajemnie klasy i warstwy ludzi pracy, a państwo nasze stopniowo przekształcać się będzie w ogólnonarodowe państwo socjalistyczne. Tę kierunkową tendencję rozwojową pragniemy pogłębiać i przyspieszać.</u>
          <u xml:id="u-3.62" who="#EdwardGierek">Chcemy, aby zasady socjalistycznej demokracji przenikały całe życie społeczne i polityczne naszego kraju, aby coraz pełniej urzeczywistniały się one w pracy Sejmu i Rządu, w działalności rad narodowych i funkcjonowaniu administracji, w aktywności samorządów społecznych.</u>
          <u xml:id="u-3.63" who="#EdwardGierek">Te dążenia przyświecać będą pracom nad zmianami w Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, które Sejm obecnej kadencji powinien przygotować i uchwalić. Ustanowiona przed 22 laty, w ósmą rocznicę Manifestu PKWN Konstytucja nasza sprawdziła się w praktyce jako ustawa zasadnicza państwa budującego socjalizm. Urzeczywistniamy wynikające z niej prawa obywatelskie. Ugruntowaliśmy przyświecające jej założenia ustroju społeczno-ekonomicznego i zasady sprawowania władzy państwowej.</u>
          <u xml:id="u-3.64" who="#EdwardGierek">W ciągu minionych 30 lat ogromna większość naszego społeczeństwa w pełni zaakceptowała socjalizm. Ustrój ten wrósł w życie Polski i przytłaczająca większość Polaków z socjalizmem wiąże nierozerwalnie losy swej ojczyzny, jej wielki dorobek, jej teraźniejszość i jej przyszłość. Z socjalizmem wiąże własne życie, własną przyszłość, dążenia i nadzieje.</u>
          <u xml:id="u-3.65" who="#EdwardGierek">Powinniśmy więc taki kształt nadać Konstytucji naszego państwa, by stała się ona jeszcze mocniejszą podstawą budowy rozwiniętego społeczeństwa socjalistycznego i pełnej realizacji zasad socjalizmu we wszystkich dziedzinach życia narodu.</u>
          <u xml:id="u-3.66" who="#EdwardGierek">Wysoki Sejmie! Wspólnym mianownikiem wszystkich dokonań Polski Ludowej jest dobro narodu i dobro człowieka, coraz pełniej pojmowane i coraz lepiej realizowane.</u>
          <u xml:id="u-3.67" who="#EdwardGierek">Na początkowych etapach naszej drogi, w trudnych warunkach powojennego świata dla urzeczywistnienia humanistycznych celów społecznych socjalizmu, podstawowe znaczenie miało umocnienie władzy robotniczo-chłopskiej, obrona ludowego państwa przed atakami reakcji i naciskiem imperializmu, socjalistyczne uprzemysłowienie i upowszechnienie oświaty.</u>
          <u xml:id="u-3.68" who="#EdwardGierek">Obecnie możemy i stawiamy przed sobą już zadania znacznie szersze i bardziej wszechstronne. Osiągnięty potencjał gospodarczy i społeczny, rozwinięte i stale wzbogacane możliwości twórcze narodu pozwalają i nakazują zwiększać dynamikę rozwoju ekonomicznego i jednocześnie stale polepszać warunki życia ludzi pracy.</u>
          <u xml:id="u-3.69" who="#EdwardGierek">Na czoło wszystkich naszych zadań wysunęliśmy realizację podstawowej zasady socjalizmu, która głosi, że masy ludowe są główną siłą twórczą rozwoju, a dobro człowieka nadrzędnym celem wszystkich poczynań społecznych.</u>
          <u xml:id="u-3.70" who="#EdwardGierek">Taka jest istotna treść strategii budownictwa socjalistycznego, którą rozwinął VI Zjazd naszej partii. Trzy i pół roku wcielania jej w życie przyniosły doniosły postęp w rozwoju wszystkich dziedzin pracy i życia narodu. Osiągnęliśmy wysoką dynamikę dochodu narodowego, przyspieszyliśmy rozwój i modernizację przemysłu i rolnictwa, przywracamy niezbędną równowagę w wytwarzaniu środków produkcji, środków spożycia i w rozwoju infrastruktury społecznej i kulturalnej. Zapewniliśmy stały i przewyższający wszystkie uprzednie osiągnięcia wzrost realnych płac i dochodów oraz znaczny postęp w zaspokajaniu socjalnych potrzeb społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-3.71" who="#EdwardGierek">Dziś, w drugiej połowie czwartego roku obecnego planu 5-letniego, możemy z przekonaniem stwierdzić, że program społeczno-gospodarczy nakreślony przez VI Zjazd nie tylko w pełni wykonamy, ale poważnie przekroczymy.</u>
          <u xml:id="u-3.72" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.73" who="#EdwardGierek">Jesteśmy w stanie zrealizować również wszystko to, o co program ten wzbogaciła I Krajowa Konferencja.</u>
          <u xml:id="u-3.74" who="#EdwardGierek">Obywatele Posłowie! Naszym pragnieniem i zamiarem jest przedłużyć i skutecznie kontynuować w nadchodzących latach obecny kierunek społeczno-ekonomicznego rozwoju, poszerzany o nowe ambitne zadania.</u>
          <u xml:id="u-3.75" who="#EdwardGierek">Mamy świadomość niezaspokojonych jeszcze potrzeb i problemów wymagających rozwiązania. Z myślą o nich kontynuujemy i będziemy kontynuować prace nad dalekosiężnymi kompleksowymi programami rozwoju naszego kraju. Czerpiemy z najlepszych doświadczeń własnych i innych narodów, odwołujemy się szeroko do wiedzy naukowej i dorobku praktyki. Już niedługo, jeszcze przed VII Zjazdem PZPR — przedstawimy narodowi projekt obliczonego na dwa dziesięciolecia perspektywicznego planu społeczno-ekonomicznego. Podejmiemy w tym planie wielkie wyzwania naszych czasów, otworzymy nowe perspektywy rozwojowe.</u>
          <u xml:id="u-3.76" who="#EdwardGierek">Musimy lepiej i pełniej zagospodarować bogactwa ziemi ojczystej, chroniąc jednocześnie i wzbogacając jej naturalne środowisko i piękno. Tym dążeniem kierujemy się tworząc w programie przestrzennego zagospodarowania kraju warunki dla optymalnego rozwoju każdego regionu. Tym kierujemy się także rozbudowując narodowe przemysły surowcowe: górnictwo węgla i miedzi, siarki, cynku i soli, hutnictwo i przemysł materiałów budowlanych.</u>
          <u xml:id="u-3.77" who="#EdwardGierek">Musimy wyposażać nasz naród w doskonalsze i bardziej wydajne narzędzia — aby osiągnięcia współczesnej nauki i techniki zwielokrotniały wydajność jego pracy. Dlatego będziemy konsekwentnie modernizować wszystkie gałęzie przemysłu, podnosić poziom techniki i technologię produkcji, rozwijać elektronikę, chemię i inżynierię materiałową. Mamy ku temu coraz lepsze warunki, jaśniejsze plany działania, liczne i zdolne kadry. Przeznaczamy i przeznaczać będziemy coraz większe środki na naukę i technikę. Liczymy na zawsze niezawodny patriotyzm i twórczą inwencję uczonych i inżynierów polskich, na ich jeszcze większy wkład do rozwoju ojczyzny!</u>
          <u xml:id="u-3.78" who="#EdwardGierek">Wielką wagę przywiązujemy do socjalistycznej integracji gospodarczej, do zespalania naszych wysiłków produkcyjnych i naukowo-technicznych z krajami wspólnoty socjalistycznej, do zwiększania udziału Polski w międzynarodowym podziale pracy.</u>
          <u xml:id="u-3.79" who="#EdwardGierek">Fundamentalne znaczenie dla realizacji naszych zadań społeczno-ekonomicznych i dla racjonalnego i nowoczesnego zaspokojenia wszystkich żywnościowych potrzeb narodu ma rozwój rolnictwa. Chłop polski wiele otrzymał od władzy ludowej i wiele dał narodowi swoją pracą. Od reformy rolnej do dziś nieprzerwanie przeobraża się nasza wieś, zwiększa się strumień dostarczanych rolnictwu przez socjalistyczny przemysł narzędzi, maszyn i środków chemicznych, wzrastają wydatnie plony zbierane z naszych pól i rozwija się hodowla. Również w przyszłości rolnictwo i jego potrzeby oraz sprawy rozwoju społecznego wsi znajdować się będą w centrum uwagi naszej partii, Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego i naszego państwa. Troszcząc się o potrzeby wszystkich gospodarstw rolnych tworzymy i będziemy tworzyć sprzyjające warunki dla dalszego rozwoju państwowych gospodarstw rolnych, rolniczych spółdzielni produkcyjnych, ośrodków rolnych, kółek rolniczych oraz wszelkich innych zespołowych przedsięwzięć mających na celu postęp produkcyjny i socjalistyczne przeobrażenia wsi.</u>
          <u xml:id="u-3.80" who="#EdwardGierek">Głównym i najważniejszym źródłem dynamiki jest i będzie w przyszłości praca narodu, umiejętności i kwalifikacje ludzi, poziom organizacji wysiłków zbiorowych i jednostkowych, efektywność planowania i zarządzania, skuteczność wszystkich naszych poczynań. Tym sprawom poświęcać będziemy nasze wysiłki. W nadchodzącym dziesięcioleciu zrealizujemy reformę oświaty, która zapewni całej młodzieży co najmniej średnie wykształcenie i nowoczesne przygotowanie do pracy zawodowej. Rozszerzymy i unowocześnimy szkoły wyższe. Wymagać to będzie znacznych nakładów oraz skoordynowanych poczynań szkoły i rodziny, państwa i społeczeństwa, ale przynieść powinno w rezultacie wydatny postęp cywilizacyjny i jakościowy wzrost poziomu ideowo-moralnego oraz kwalifikacji zawodowych i kulturalnych naszego narodu.</u>
          <u xml:id="u-3.81" who="#EdwardGierek">W młodych pokoleniach, które wstępują w dojrzałe życie obecnie i będą wstępować w przyszłości — widzimy wspaniałą siłę budowy rozwiniętego społeczeństwa socjalistycznego. Stawiamy przed młodymi cele na miarę największych patriotycznych aspiracji i ambicji. Jesteśmy i pragniemy zawsze być z nich dumni.</u>
          <u xml:id="u-3.82" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.83" who="#EdwardGierek">Obywatele Posłowie! Wśród zadań, które rozwiązać powinniśmy w procesie budowy rozwiniętego społeczeństwa socjalistycznego i podnoszenia poziomu życia ludzi pracy, kilka jest szczególnie pilnych.</u>
          <u xml:id="u-3.84" who="#EdwardGierek">W ostatnich latach nasza gospodarka znacznie zwiększyła produkcję towarów i usług wzbogacających zaopatrzenie rynku. Nie jesteśmy jednak z osiągniętego stanu rzeczy zadowoleni. Z każdym rokiem rosną potrzeby i wymagania społeczne. Dlatego dalszy rozwój produkcji artykułów konsumpcyjnych, podnoszenie ich jakości i użytkowości, zwiększanie ich wartości estetycznych i kulturalnych — to wciąż centralne zadanie gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-3.85" who="#EdwardGierek">Do najważniejszych społecznych zdobyczy naszego kraju należy — utrzymywana już czwarty rok — stabilizacja cen podstawowych artykułów żywnościowych, a także ogromnej większości artykułów nieżywnościowych. Ma ona decydujące znaczenie dla kształtowania kosztów utrzymania, zwłaszcza dla niżej i średnio zarabiających, dla rodzin wielodzietnych, dla emerytów i rencistów. Jesteśmy zdecydowani również w przyszłym roku, ostatnim roku planu pięcioletniego, utrzymać na niezmienionym poziomie ceny podstawowych artykułów żywnościowych. Jestem przekonany, że ludzie pracy poprą tę wymagającą wielkich wysiłków, ale odpowiadającą ich interesom politykę jeszcze większą aktywnością i inicjatywą, jeszcze powszechniejszym ruchem dobrej roboty.</u>
          <u xml:id="u-3.86" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.87" who="#EdwardGierek">Wśród pilnych potrzeb społecznych, w odczuciu powszechnym najważniejsze jest rozwiązanie problemu mieszkaniowego. Nakreśliliśmy w tej dziedzinie dalekosiężny program, realizujemy go wytrwale. Daleko tu jednak do zaspokojenia potrzeb, zwłaszcza potrzeb młodych małżeństw. Dlatego szukać będziemy sposobów dalszego znacznego przyspieszenia budownictwa mieszkaniowego, a także produkcji wszystkiego, co niezbędne dla nowoczesnego wyposażenia mieszkań.</u>
          <u xml:id="u-3.88" who="#EdwardGierek">Nadal będziemy kontynuować wysiłki dla polepszenia sytuacji kobiety pracującej i wychowującej dzieci, dla umacniania rodziny i zapewnienia weteranom pracy, ludziom starszym, godnej i pogodnej starości.</u>
          <u xml:id="u-3.89" who="#EdwardGierek">W ramach naszej polityki socjalnej przywiązujemy wielką wagę do zdrowotności naszego społeczeństwa, do podnoszenia poziomu i wyposażenia lecznictwa, do rozwijania wszystkich form wypoczynku, kultury fizycznej i turystyki. Rozwój Narodowego Funduszu Ochrony Zdrowia i wysoka ofiarność ludzi pracy na rzecz tego funduszu świadczą, iż sprawy opieki nad zdrowiem zajmują w opinii społecznej szczególnie ważne miejsce, że społeczeństwo nasze zdecydowanie pomoże w ich rozwiązywaniu.</u>
          <u xml:id="u-3.90" who="#EdwardGierek">Wysoki Sejmie! Budujemy Polskę nowoczesną i zasobną. Dla takiej Polski pracujemy. Nowoczesność w naszym socjalistycznym pojmowaniu — to jedność postępu naukowo-technicznego z postępem społecznym. Postęp naukowo-techniczny bez postępu społecznego prowadzi w ślepą uliczkę, deformuje się, rodzi napięcia społeczne i dewastuje środowisko życia człowieka. Z drugiej strony — postęp społeczny nie będzie nigdy pełny, nie da oczekiwanych rezultatów bez wykorzystania osiągnięć współczesnej nauki i techniki.</u>
          <u xml:id="u-3.91" who="#EdwardGierek">O sile i wyższości socjalizmu stanowi harmonijna jedność wysokiej dynamiki rozwoju potencjału materialnego i coraz pełniejszego urzeczywistniania zasad sprawiedliwości społecznej oraz rozwoju socjalistycznej moralności i kultury.</u>
          <u xml:id="u-3.92" who="#EdwardGierek">Socjalistyczna kultura życia, którą tworzymy, będzie kulturą godnej człowieka twórczej i wydajnej pracy, owocującej sprawiedliwie dzielonym dostatkiem materialnym i wysokim poziomem życia duchowego.</u>
          <u xml:id="u-3.93" who="#EdwardGierek">Nieodłączną cechą społeczeństwa, które budujemy, są socjalistyczne stosunki między ludźmi. Ze strony państwa wymagają one troski o dobro człowieka jako wartości nadrzędnej, troski przenikającej całą politykę społeczno-ekonomiczną, kulturalną i socjalną. Ze strony każdego obywatela — umiejętności rozumnego korzystania z praw, wysokiej dyscypliny i wzorowego wypełniania obowiązków oraz głębokiego poczucia odpowiedzialności za kraj — zawsze i wszędzie. Oznacza to rzetelność w każdym zawodzie i na każdym posterunku pracy. Oznacza to równocześnie prawość w życiu codziennym, w stosunku do współobywateli i do współtowarzyszy, do własnej rodziny.</u>
          <u xml:id="u-3.94" who="#EdwardGierek">Takie właściwości i postawy musimy kształtować i szeroko upowszechniać. One wyznaczać powinny wspólny mianownik wysiłków wychowawczych rodziny, szkoły, organizacji społecznych, środowiska pracy, każdej polskiej zbiorowości.</u>
          <u xml:id="u-3.95" who="#EdwardGierek">Pragniemy gorąco, aby w naszych domach, w zakładach pracy i instytucjach było coraz więcej zadowolenia, wzajemnej życzliwości i ciepła, bezinteresownej przyjaźni do ludzi i gotowości niesienia innym pomocy.</u>
          <u xml:id="u-3.96" who="#EdwardGierek">Przywiązujemy i będziemy przywiązywać coraz większą wagę do rozwoju kultury narodowej, która zespala i wychowuje naród, kształtuje jego świadomość, uczucia i wyobraźnię oraz wyraża jego aspiracje.</u>
          <u xml:id="u-3.97" who="#EdwardGierek">Zadania stojące przed nami — ogromne. Ale z roku na rok rosną nasze możliwości i umiejętności. Wykorzystując nagromadzone środki, wiedzę i doświadczenie oraz wzbogacając je każdego dnia, mamy wszystkie szanse, by osiągnąć cele, które wspólnie uważamy za doniosłe.</u>
          <u xml:id="u-3.98" who="#EdwardGierek">Obywatele Posłowie! Drodzy Rodacy! Wśród zespołu warunków, od jakich zależy nasza przyszłość, spełnienie naszych ambicji i zrealizowanie naszych zamierzeń do najważniejszych należy umocnienie wielkiej socjalistycznej wspólnoty państw i narodów, do której przynależymy.</u>
          <u xml:id="u-3.99" who="#EdwardGierek">Jedność i współdziałanie z krajami wspólnoty socjalistycznej pomnaża nasze siły i zwielokrotnia perspektywy. Z tymi bratnimi krajami łączy nas wspólny los, tożsamość ideałów i celów, dla nich żywimy serdeczną przyjaźń.</u>
          <u xml:id="u-3.100" who="#EdwardGierek">Fundamentalną przesłanką pozycji naszego kraju w świecie jest klasowy i narodowy sojusz ze Związkiem Radzieckim. Daję on mocne i trwałe zabezpieczenie wszystkich żywotnych interesów Polski, umożliwia jej odgrywanie ważkiej roli w budowie międzynarodowego bezpieczeństwa i pokoju, umacnia jej autorytet. Z sojuszu tego, z internacjonalistycznych więzi łączących nas z wielkim mocarstwem radzieckim, które zapoczątkowało erę socjalizmu we współczesnej historii ludzkości i pierwsze toruje światu drogę ku nowemu, możemy być dumni.</u>
          <u xml:id="u-3.101" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.102" who="#EdwardGierek">Więzi te, bliskie i wzajemne, przyjacielskie i partnerskie, wszechstronnie zacieśniamy i umacniamy poprzez ideową jedność naszej partii z KPZR, poprzez solidarne współdziałanie naszych państw w polityce zagranicznej, poprzez współpracę i integrację gospodarczą, poprzez wzajemne zbliżenie naszych narodów.</u>
          <u xml:id="u-3.103" who="#EdwardGierek">Umacnianie ideowej jedności i zacieśnianie politycznego współdziałania, integracja gospodarcza i wzajemne zbliżenie społeczeństw — to podstawowe założenia naszej internacjonalistycznej polityki wobec całej socjalistycznej wspólnoty. Realizujemy ją aktywnie i konsekwentnie w stosunkach dwustronnych z bratnimi krajami socjalistycznymi, z Czechosłowacką Republiką Socjalistyczną i Niemiecką Republiką Demokratyczną, z Węgrami, Bułgarią, Rumunią i Jugosławią, z Mongolią, Koreańską Republiką Ludowo-Demokratyczną, z Demokratyczną Republiką Wietnamu, z socjalistyczną Kubą.</u>
          <u xml:id="u-3.104" who="#EdwardGierek">Wcielamy te założenia w życie również w stosunkach wielostronnych. W polityczno-obronnym sojuszu Układu Warszawskiego, do którego potęgi, zespolenia i współdziałania kraj nasz wnosi godny wkład i którego 20-lecie działania dla bezpieczeństwa i pokoju będziemy obchodzić uroczyście w przyszłym roku.</u>
          <u xml:id="u-3.105" who="#EdwardGierek">Współrealizujemy linię naszej dynamicznej współpracy w Radzie Wzajemnej Pomocy Gospodarczej, która przez swoje dotychczasowe 25-lecie spełnia wielką rolę w społeczno-ekonomicznym rozwoju socjalistycznej wspólnoty i obecnie tworzy wyższe, integracyjne związki między jej krajami członkowskimi.</u>
          <u xml:id="u-3.106" who="#EdwardGierek">Umacniamy jedność naszej wspólnoty wszędzie, na każdym polu, gdyż służy ona żywotnym interesom Polski. Dobro socjalistycznej wspólnoty — to nasze dobro, jej pomyślność — to nasza pomyślność.</u>
          <u xml:id="u-3.107" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.108" who="#EdwardGierek">Działamy i będziemy zawsze działać na rzecz umacniania postępowych tendencji i nurtów współczesności, a zwłaszcza światowego ruchu komunistycznego. Dalszemu zacieśnianiu jedności ruchu komunistycznego i zwiększaniu skuteczności jego walki o wspólne cele dobrze służą międzynarodowe narady bratnich partii. Ruch komunistyczny — to główna siła ideowa i organizatorska procesu rewolucyjnego, który przeobraża współczesny świat i niesie niespotykany w dziejach postęp społeczny, to awangarda wszystkich sił antyimperialistycznych. Polska jest tych sił niewzruszonym ogniwem. Nasza partia i nasz naród czynić będą wszystko, aby światowy front postępu był zjednoczony i niezwyciężony!</u>
          <u xml:id="u-3.109" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.110" who="#EdwardGierek">Wysoka Izbo! Najważniejszą potrzebą naszego narodu, wszystkich narodów, całej ludzkości — jest pokój. Wszystkie poczynania naszego państwa na arenie międzynarodowej służą i służyć będą tej wielkiej sprawie. Jesteśmy dumni z tego, że społeczno-polityczne oblicze Polski Ludowej i jej polityka zagraniczna stawiają nasz naród wśród przodujących sił postępu i pokoju we współczesnym świecie.</u>
          <u xml:id="u-3.111" who="#EdwardGierek">Zgodnie z leninowskimi zasadami pokojowego współistnienia Polska Rzeczpospolita Ludowa pragnie kształtować stosunki przyjaznej i równoprawnej współpracy ze wszystkimi państwami niezależnie od ich ustroju. Radzi jesteśmy z tego, że tak właśnie — w ostatnich latach szczególnie szeroko — rozwija się nasza współpraca z Francją. Cieszymy się z umacniania się pokojowego współżycia i zacieśniania wzajemnych przyjaznych więzi państw strefy Bałtyku, z polepszania się i wzbogacania stosunków z Belgią, Włochami, W. Brytanią i innymi krajami zachodniej Europy. Witamy demokratyczne przemiany w Portugalii.</u>
          <u xml:id="u-3.112" who="#EdwardGierek">Polska Ludowa wniosła swój ważki wkład do rozwiązania szczególnie ważnego dla bezpieczeństwa Europy problemu niemieckiego w oparciu o powszechne uznanie i poszanowanie politycznego i terytorialnego stanu rzeczy, ukształtowanego w wyniku zwycięstwa nad hitleryzmem. Zmierzające w tym kierunku konsekwentne wysiłki Związku Radzieckiego, Polski Ludowej, Niemieckiej Republiki Demokratycznej, całej naszej wspólnoty, przyniosły rezultaty o historycznej doniosłości. Należy do nich układ z grudnia 1970 roku, który otworzył drogę do normalizacji stosunków między Polską a Republiką Federalną Niemiec. Opowiadamy się za kontynuowaniem procesu tej normalizacji.</u>
          <u xml:id="u-3.113" who="#EdwardGierek">Dla umocnienia pokojowego współistnienia, dla usunięcia groźby nowej wojny światowej wielkie znaczenie ma rozwijający się od kilku lat i coraz bardziej owocny dialog radziecko-amerykański. Jego kolejnym doniosłym etapem były niedawne rozmowy przywódców obu krajów i nowe zawarte między nimi porozumienia. Powitaliśmy je z uznaniem. Ze swej strony zadowoleni jesteśmy z osiągniętej w ostatnich latach, od czasu wizyty prezydenta Nixona w Polsce, poprawy i rozszerzenia stosunków polsko-amerykańskich oraz chcemy ten postęp pogłębiać.</u>
          <u xml:id="u-3.114" who="#EdwardGierek">Wielką wagę przywiązujemy do solidarności i współpracy z krajami rozwijającymi się. Z wieloma tymi państwami, w tym zwłaszcza z Indiami i Algierią, łączą Polskę od dawna więzy wzajemnej sympatii i szerokie współdziałanie. Jesteśmy po stronie narodów arabskich w obronie ich sprawiedliwych praw. Solidaryzujemy się z narodem Chile w jego walce o wolność.</u>
          <u xml:id="u-3.115" who="#EdwardGierek">Polska konsekwentnie popiera i będzie popierać wszystkie wolnościowe i postępowe dążenia narodów uciskanych, ich polityczną i ekonomiczną emancypację. W ruchu narodowowyzwoleńczym, w postępowych krajach rozwijających się widzimy naturalnych sojuszników socjalizmu w walce o lepszą przyszłość świata.</u>
          <u xml:id="u-3.116" who="#EdwardGierek">Realizując linię socjalistycznej wspólnoty Polska Ludowa przyczyniła się do tego, że od blisko już 30 lat w Europie milczą działa. Pragnieniem naszym jest ten stan przedłużyć na całą przyszłość, zbudować pokój tak nienaruszalny i trwały, aby już żadne pokolenie naszego narodu nie zaznało grozy i nieszczęść wojny.</u>
          <u xml:id="u-3.117" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.118" who="#EdwardGierek">Dlatego tak aktywnie współuczestniczymy w procesie odprężenia, w tym w pracach Europejskiej Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy, której rychłe i pomyślne zakończenie mieć będzie ważkie znaczenie dla naszego kontynentu. Jesteśmy obecni wszędzie, gdzie nasze współdziałanie dla sprawy pokoju jest potrzebne — w Indochinach, Korei czy na Bliskim Wschodzie, gdzie polscy żołnierze godnie wypełniają swą pokojową misję w Komisjach Międzynarodowych i Siłach Zbrojnych ONZ.</u>
          <u xml:id="u-3.119" who="#EdwardGierek">Podzielamy niepokój całej międzynarodowej opinii publicznej obecną sytuacją w rejonie Morza Śródziemnego. Potępiamy godzący w prawa narodu cypryjskiego do niepodległości i niezawisłości zamach na legalny rząd Republiki Cypru. Ten inspirowany z zewnątrz przez nacjonalizm grecki zamach stanu spowodował działania ze strony Turcji. Opowiadamy się za jak najszybszym przywróceniem pokoju w tym rejonie i respektowaniem słusznych praw narodu cypryjskiego. Polska wnosi i będzie nadal wnosić swój wkład do pracy Organizacji Narodów Zjednoczonych, do rokowań rozbrojeniowych, do wszelkich przedsięwzięć służących sprawie pokoju. Współuczestniczymy pełnią swych sił i możliwości w realizacji jednolitej i uzgodnionej linii socjalistycznej wspólnoty, która w umacnianiu międzynarodowego bezpieczeństwa odgrywa rolę decydującą.</u>
          <u xml:id="u-3.120" who="#EdwardGierek">Gorąco popieramy i w pełni podzielamy filozofię historycznego optymizmu towarzysza Leonida Breżniewa, jego wysiłki na rzecz pokoju i jego wkład do tej wielkiej sprawy.</u>
          <u xml:id="u-3.121" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.122" who="#EdwardGierek">Pokojowe współistnienie państw o odmiennych ustrojach jest żywotną koniecznością współczesnego, podzielonego świata. Za pokojem stoją, za nim opowiadają się potężne siły. Są one zdolne sprawić i sprawią, że pokój określi przyszłość świata — dla dobra człowieka, dla dobra narodów, dla dobra ludzkości!</u>
          <u xml:id="u-3.123" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.124" who="#EdwardGierek">Wysoki Sejmie! Osiągnęliśmy na naszej drodze w 30-leciu tak wiele, gdyż polska klasa robotnicza i cały lud pracujący z największym poświęceniem, z serdeczną troską kraj nasz budowały, zapobiegliwie w nim gospodarzyły i ożywiały go swoją pracą twórczą. Największą wartością ideową, zdobytą i rozwiniętą przez nasz naród, jest socjalistyczny patriotyzm zespolony z internacjonalizmem, patriotyzm mądry i skuteczny, w którym ofiarność i gotowość do poświęceń dla ojczyzny łączą się nierozdzielnie z dojrzałą świadomością jej interesów i zdecydowaną wolą pracy dla niej.</u>
          <u xml:id="u-3.125" who="#EdwardGierek">Polska Rzeczpospolita Ludowa — to ojczyzna wszystkich Polaków. Cenimy więzi, które z krajem utrzymują nasi rodacy na wszystkich kontynentach. Pragniemy, aby wysoką pozycję w życiu swej nowej ojczyzny łączyli z serdeczną sympatią dla ziemi ojców, dla jej postępu i rozwoju. Chcemy, aby uczucia ich ożywiała duma z osiągnięć socjalistycznej Polski, z wkładu, jaki wnosi ona do sprawy postępu i pokoju, do przyjaznego współżycia i współpracy narodów.</u>
          <u xml:id="u-3.126" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.127" who="#EdwardGierek">Obywatele Posłowie! Drodzy Rodacy! Dzieło 30-lecia to najlepsze potwierdzenie słuszności drogi ludowego państwa i słuszności polityki naszej partii, która drogę tę narodowi wskazała i przewodziła na niej jego wysiłkom.</u>
          <u xml:id="u-3.128" who="#EdwardGierek">Od trzech dziesięcioleci nasza partia stoi u steru spraw narodowych. Podjęliśmy tę odpowiedzialną misję w najtrudniejszej dla Polski chwili. Będziemy ją nadal wypełniać, kierując się najlepiej pojętymi interesami narodu polskiego i uniwersalnymi, sprawdzonymi w doświadczeniu dziesięcioleci prawidłowościami socjalizmu, niezawodną marksistowsko-leninowską myślą społeczną. Naczelnym celem naszej partii, jej najwyższym prawem jest dobro Polski i dobro ludzi pracy. Takie są i takie będą nasze polityczne drogowskazy.</u>
          <u xml:id="u-3.129" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.130" who="#EdwardGierek">Dziś, w tym uroczystym dniu, kierujemy z tej wysokiej trybuny nasz gorący apel do wszystkich obywateli naszego kraju, do członków naszej partii, Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego i Stronnictwa Demokratycznego, do bezpartyjnych, do młodych i starszych, do kobiet i mężczyzn, do wszystkich polskich patriotów!</u>
          <u xml:id="u-3.131" who="#EdwardGierek">Zwróćmy serca i myśli ku naszej umiłowanej ojczyźnie, Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Zespalajmy się w pracy dla jej rozkwitu i pomyślności. Na mocnym fundamencie dokonań 30-lecia budujmy jej przyszłość i jej socjalistyczną wielkość.</u>
          <u xml:id="u-3.132" who="#EdwardGierek">Niech żyje nasza ojczyzna — Polska Rzeczpospolita Ludowa!</u>
          <u xml:id="u-3.133" who="#komentarz">(Zebrani wstają — długotrwałe oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#StanisławGucwa">Wyrażam podziękowanie I Sekretarzowi Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Towarzyszowi Edwardowi Gierkowi za przemówienie, zawierające ocenę naszego dorobku w minionym 30-leciu i wskazanie zadań, które stawia przed nami dzień dzisiejszy Polski i jej dalszy rozwój.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#StanisławGucwa">Proszę o zabranie głosu Sekretarza Generalnego Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego, Towarzysza Leonida Breżniewa.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#LeonidBreżniew">Wysoki Sejmie! Drodzy Towarzysze i Przyjaciele! Wielkim zaszczytem i wielką radością jest dla mnie przebywać z Wami w dniach, kiedy naród Wasz obchodzi uroczyście 30-lecie Polski Ludowej. Przekazuję Wam gorące pozdrowienia i serdeczne gratulacje od 15 milionów komunistów Związku Radzieckiego, od wszystkich ludzi radzieckich, którym bliska jest bratnia Polska, którzy kochają ją, widzą w niej wiernego przyjaciela i sojusznika.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#komentarz">(Długotrwałe oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#LeonidBreżniew">Kierujemy swoje pozdrowienia do całej Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i do każdego jej obywatela, do uznanej przewodniej siły Waszego społeczeństwa — Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, do współbojowników komunistów z Frontu Jedności Narodu, do robotników, chłopów, inteligentów — wszystkich budowniczych nowego życia na prastarej polskiej ziemi.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#LeonidBreżniew">W ślad za Waszym jubileuszem będziemy wszyscy razem obchodzić doniosłe rocznice wyzwolenia od faszyzmu i ustanowienia ustroju ludowo-demokratycznego w innych bratnich krajach. Każdy z nich rozwiązywał swoje problemy: warunki były niejednakowe, jednakże wszystkie one przeszły wielką i okrytą chwałą drogę, której wyniki świadczą o jednym — o sile i słuszności idei marksizmu-leninizmu, o niewyczerpanych możliwościach ustroju socjalistycznego.</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#LeonidBreżniew">Wszyscy znajdujemy się pod wrażeniem referatu Towarzysza Edwarda Gierka. Wielka jest siła historycznej prawdy, która zabrzmiała z tej trybuny. Jeszcze raz odczuliśmy głęboko, czym było minionych 30 lat dla Polski, co dały one narodowi, jakie miejsce zajęły w jego życiu. Lata jak gdyby zagęściły się i sprawy ludzkie stanęły przed nami nie w szczegółach, lecz w ich całokształcie, pozwalającym lepiej dostrzec prawdziwą skalę tego, czego dokonano, lepiej zrozumieć dokonań tych historyczny sens.</u>
          <u xml:id="u-5.7" who="#LeonidBreżniew">Towarzysz Gierek ma rację. Ciężka, w pełnym tego słowa znaczeniu, tragiczna była sytuacja Polski w 1945 r. Zniszczony przez okupantów kraj, pozbawiony prawie połowy swego bogactwa narodowego, kraj, który stracił co piątego swojego obywatela. A do tego jeszcze gorzkie owoce przedwojennego panowania klas wyzyskiwaczy, nędza, zacofanie gospodarcze i naukowo-techniczne, niedobór wykwalifikowanych kadr.</u>
          <u xml:id="u-5.8" who="#LeonidBreżniew">Tym bardziej ważkie są dokonania władzy ludowej, czyny mas pracujących. Nie tylko wydobyły one kraj ze zniszczeń wojennych, ostatecznie dokonano tego we wszystkich krajach walczących — lecz nadały mu również zupełnie inne, zasadniczo odmienne od dawnego oblicze. Istniała słabo rozwinięta, zależna Polska burżuazyjno-obszarnicza. Istnieje rozwinięte pod względem przemysłowym socjalistyczne państwo, niezależne i suwerenne, silne jednością wyzwolonego ludu, cieszące się zasłużonym autorytetem na arenie międzynarodowej. Oto na czym polega istota sprawy. Oto czego Wam dzisiaj po bratersku gratulujemy!</u>
          <u xml:id="u-5.9" who="#LeonidBreżniew">Przed trzema laty uczestniczyłem w VI Zjeździe Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Dobrze pamiętam, jak w pryncypialnej partyjnej atmosferze dyskutowano wówczas złożone problemy dalszego społecznego rozwoju kraju, określano drogi przezwyciężenia powstałych trudności. Na wniosek Komitetu Centralnego Zjazd wysunął na czoło zdecydowane przyspieszenie tempa rozwoju ekonomicznego i wzrostu na tej podstawie poziomu życia ludności. Wraz z Wami, Drodzy Polscy Przyjaciele, cieszymy się całym sercem z tego, że kierunki nakreślone przez Zjazd są pomyślnie wcielane w życie.</u>
          <u xml:id="u-5.10" who="#LeonidBreżniew">Uchwały Zjazdu były przepojone troską partii o dobro człowieka pracy. Klasa robotnicza, wszyscy ludzie pracy Polski dobrze to wiedzą, wierzą partii, podzielają i popierają jej politykę. Oto źródło entuzjazmu pracy, którym ogarnięty jest dzisiaj kraj. Oto źródło wysokiego autorytetu Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej i jej kierownictwa z towarzyszem Edwardem Gierkiem.</u>
          <u xml:id="u-5.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.12" who="#LeonidBreżniew">Polska Zjednoczona Partia Robotnicza wysunęła zadania istotnego pomnożenia w krótkim okresie historycznym narodowego bogactwa kraju, zbudowania rozwiniętego społeczeństwa socjalistycznego. Jest to wielki i szlachetny cel.</u>
          <u xml:id="u-5.13" who="#LeonidBreżniew">Czeka Was realizacja wielkich przedsięwzięć w przemyślę. Zamierzacie zapewnić poważne podniesienie poziomu wsi. Trzeba będzie rozwiązywać również inne specyficzne dla Polski problemy budownictwa socjalizmu. Jest to oczywiście trudne dzieło. Wymagać będzie natężenia twórczych sił narodu, wysokiej świadomości i dyscypliny, prawdziwego entuzjazmu pracy i pełnego poświęcenia sił ze strony każdego człowieka.</u>
          <u xml:id="u-5.14" who="#LeonidBreżniew">Jednakże trudności, które wypadnie Wam przezwyciężać, Towarzysze, to nie trudności upadku, które poznała w wielkiej skali burżuazyjna Polska. Są to trudności wzrostu, przyśpieszonego marszu naprzód.</u>
          <u xml:id="u-5.15" who="#LeonidBreżniew">Wiecie w jak szybkim tempie rozwija się nasz Kraj Rad. Wysoka aktywność pracy, pomyślne wykonywanie stale rosnących planów produkcyjnych w przemyśle i rolnictwie, to główne dominujące cechy obecnego etapu budownictwa komunistycznego w ZSRR. Jednakże również dzisiaj spotykamy się z określonymi trudnościami, z napięciem w wykonywaniu planów w poszczególnych ogniwach gospodarki narodowej takiego ogromnego kraju, jakim jest Związek Radziecki. Taka jest rzeczywistość. Przecież im dalej postępujemy naprzód, tym na większą skalę i bardziej złożone zadania stawia przed nami życie. Dla ich rozwiązania potrzeba coraz większych wysiłków, pracy, środków materialnych. Trzeba również coraz więcej wiedzy, zorganizowania, umiejętności. Jednakże społeczeństwo osiąga dzięki temu coraz większe wartości, otwierają się przed nim nowe rozległe horyzonty. Życie narodu staje się w ostatecznym wyniku inne — napełnione bogatszą treścią zarówno pod względem materialnym, jak i duchowym.</u>
          <u xml:id="u-5.16" who="#LeonidBreżniew">Zarówno nasze, jak i Wasze doświadczenie świadczy o tym, że socjalizm zdolny jest uzyskiwać olbrzymie osiągnięcia. Właśnie dlatego wierzymy niezłomnie, że polska klasa robotnicza, chłopi i inteligencja potrafią z honorem zrealizować program nakreślony przez partię.</u>
          <u xml:id="u-5.17" who="#komentarz">(Długotrwałe oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.18" who="#LeonidBreżniew">Co się tyczy naszego kraju, to mogę stwierdzić: Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego, państwo radzieckie zawsze szczerze pragnęły, aby Polska była silnym, niezależnym, demokratycznym państwem.</u>
          <u xml:id="u-5.19" who="#komentarz">(Długotrwałe oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.20" who="#LeonidBreżniew">Wy, nasi polscy przyjaciele, prowadziliście wytrwałą walkę przeciwko wielu próbom dyskryminacji i pomniejszania praw Waszego kraju, o jednoznaczne międzynarodowe uznanie jego obecnych historycznie słusznych granic. Na wszystkich etapach tej długotrwałej niełatwej walki byliśmy razem z Wami. Pracowaliście ofiarnie nad stworzeniem nowoczesnego przemysłu. Pomagaliśmy Wam jak mogliśmy również i w tej dziedzinie. Aktywnie współdziałaliśmy w dziedzinie wyposażenia w nowoczesne środki Wojska Polskiego, które wespół z Armią Radziecką, z armiami innych bratnich krajów niezawodnie strzeże socjalistycznych zdobyczy naszych narodów.</u>
          <u xml:id="u-5.21" who="#LeonidBreżniew">Obecnie współpraca polityczna, ekonomiczna i kulturalna między naszymi krajami rozwija się szeroko i wszechstronnie jak nigdy w przeszłości. Towarzysz Gierek dobitnie i przekonywająco mówił o tym, jak owocne są te wszechstronne więzi.</u>
          <u xml:id="u-5.22" who="#LeonidBreżniew">Cieszymy się z tego, że Polska Zjednoczona Partia Robotnicza, inne partie i organizacje Frontu Jedności Narodu, Sejm, Rada Państwa i Rząd Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej przywiązują pierwszorzędne znaczenie do dalszego rozwoju współpracy radziecko-polskiej. Ze swej strony w imieniu Komitetu Centralnego naszej partii, Prezydium Rady Najwyższej ZSRR i rządu radzieckiego pragnę zapewnić Was, że Związek Radziecki ma w stosunku do Ludowej Polski tylko jedną politykę. Polega ona na tym, aby coraz szerzej zakreślać ramy naszej współpracy, wzbogacać jej formy, znajdować wzajemnie korzystne rozwiązania różnorodnych i niekiedy niełatwych problemów, jakie wysuwa życie przed naszymi krajami. Jest to polityka braterskiej przyjaźni!</u>
          <u xml:id="u-5.23" who="#komentarz">(Długotrwałe oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.24" who="#LeonidBreżniew">Szanowni Towarzysze! Wszyscy mamy obecnie wspólne bezcenne dobro. Po drugiej wojnie światowej powstał nie tylko obóz państw socjalistycznych. Narodziło się również to, co nazywamy socjalistyczną wspólnotą. Jest to całkowicie nowe zjawisko nie znane w przeszłości. Nie chodziło o zwykły sojusz państw, lecz o sojusz socjalistyczny, oparty na wspólnocie ideologii i celów, na międzynarodowej solidarności ludzi pracy, o sojusz, którego przewodnią siłą stała się po raz pierwszy klasa robotnicza, jej wypróbowana awangarda — partie komunistyczne i robotnicze.</u>
          <u xml:id="u-5.25" who="#LeonidBreżniew">Powstanie i rozwój tego sojuszu wymagały i czasu, i niemałych kolektywnych wysiłków. Należało znaleźć odpowiedź na wiele zasadniczo nowych problemów teorii i praktyki, trzeba było rozważnie i we właściwym czasie reagować na różne zwroty wydarzeń. I życie w sposób całkowicie przekonywający potwierdziło: przy słusznym marksistowsko-leninowskim podejściu rozwiązywaliśmy i możemy rozwiązywać nawet najbardziej złożone problemy w taki sposób, aby przyczyniało się to do umacniania każdego z krajów socjalizmu i socjalistycznej wspólnoty jako całości.</u>
          <u xml:id="u-5.26" who="#LeonidBreżniew">Dzisiaj mamy wypróbowane w praktyce zasady i formy wielostronnej współpracy. Nabrały doświadczenia, okrzepły nasze wspólne organizacje. Układ Warszawski stał się niezawodnym, skutecznym instrumentem pokoju i socjalizmu. Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej całą swoją działalnością przyczynia się do rozwoju niezmiernie ważnego, historycznego procesu integracji gospodarczej krajów socjalizmu. Wszyscy widzimy dobrze, jak ogromną korzyść przynosi naszym krajom kooperacja i specjalizacja produkcji, wymiana w dziedzinie nauki i techniki. Jesteśmy zdecydowani bardziej aktywnie wykorzystać możliwości i rezerwy naszej współpracy, rozwijać i pogłębiać stosunki nowego typu ukształtowane we wspólnocie socjalistycznej.</u>
          <u xml:id="u-5.27" who="#LeonidBreżniew">W ostatnich latach wyraźnie zaczęła umacniać się współpraca bratnich partii w dziedzinie ideologii. Ma to głębokie uzasadnienie. Z jednej strony na obecnym etapie budownictwa socjalistycznego w bratnich krajach oraz budownictwa komunistycznego w ZSRR, coraz większego znaczenia nabiera komunistyczne wychowywanie mas, praca mająca na celu podnoszenie poziomu świadomości społecznej, poziomu społecznej moralności, z drugiej strony w warunkach współczesnego zaostrzania się walki ideowej pomiędzy starym i nowym światem — konieczne jest dążenie do dalszej aktywizacji ofensywy naszych idei, wzmaganie odporu wobec ideologii burżuazyjnej i rewizjonistycznej. Nasze partie rozumieją to jasno.</u>
          <u xml:id="u-5.28" who="#LeonidBreżniew">Bieżący rok jubileuszowy dla Was stał się rokiem poważnej aktywizacji ideologicznej w pracy partii. Wiele zrobiono w tej dziedzinie również u nas. Generalna linia komunistów w zagadnieniach ideologii jest w swojej istocie jedyną linią. Umacnianie jedności ideowej, konsekwentne przestrzeganie leninowskich zasad walki przeciwko wszelkim odstępstwom od marksizmu-leninizmu, od socjalistycznego internacjonalizmu jest — o czym jesteśmy przekonani — naszą wspólną i stałą powinnością, naszym obowiązkiem wobec mas pracujących, krajów socjalizmu, wobec światowej klasy robotniczej.</u>
          <u xml:id="u-5.29" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.30" who="#LeonidBreżniew">Wypróbowana została w praktyce również jeszcze jedna sfera współdziałania bratnich krajów, o której należy powiedzieć osobno. Chodzi o sferę polityki międzynarodowej, w której nasze kraje działają w sposób uzgodniony, wspólnie, nieugięcie i konsekwentnie realizują politykę utrwalenia pokoju, umocnienia międzynarodowego bezpieczeństwa. Jest to kurs jasny i uczciwy, wynika on z samej istoty ustroju socjalistycznego. Odpowiada on całkowicie i w pełni podstawowym interesom ruchu robotniczego i narodowo-wyzwoleńczego. Służy on wiernie sprawie postępu społecznego całej ludzkości.</u>
          <u xml:id="u-5.31" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.32" who="#LeonidBreżniew">Socjalizm jest z pewnością najbardziej wpływowym czynnikiem polityki światowej. Chlubimy się tym, że jego oddziaływanie jest dobroczynne dla narodów. Jest przecież faktem, Towarzysze, że dzisiaj praktycznie wszystkie wielkie kroki w kierunku pokoju i rozwijania wzajemnie korzystnej współpracy państw są wprost lub pośrednio związane z inicjatywami i aktywnymi wspólnymi akcjami państw socjalistycznych. Ludzkość widzi: socjalistyczna wspólnota wznosi sztandar pokojowej polityki zagranicznej, zgodnej ze wskazaniami wielkiego Lenina!</u>
          <u xml:id="u-5.33" who="#komentarz">(Długotrwałe oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.34" who="#LeonidBreżniew">Wszyscy wiedzą jak wiele uczyniono w ostatnich latach, aby doprowadzić do zwrotu w stosunkach międzynarodowych, od zatrutej wzajemną wrogością i nieufnością atmosfery „zimnej wojny” do normalnych, racjonalnych form kontaktów międzynarodowych na podstawie zasad pokojowego współistnienia. Proces ten, wymagający stałej walki politycznej, doprowadził już do istotnych, śmiało można powiedzieć — historycznych ze względu na swoje znaczenie — osiągnięć.</u>
          <u xml:id="u-5.35" who="#LeonidBreżniew">Nowym świadectwem tego, że proces odprężenia międzynarodowego trwa nadal i pogłębia się, były wyniki niedawnego radziecko-amerykańskiego spotkania na szczycie. Najważniejsza sprawa polega naszym zdaniem na tym, że obydwie strony z całą jasnością potwierdziły swoją wolę kontynuowania wielkiego dzieła zapoczątkowanego w latach 1972 i 1973 uczynienia wszystkiego co jest możliwe, aby jeszcze zmniejszyć, a następnie również całkowicie wyeliminować ryzyko konfliktu wojennego pomiędzy Związkiem Radzieckim i Stanami Zjednoczonymi, który byłby równoznaczny z rozpoczęciem światowej wojny rakietowo-jądrowej. Z całą jasnością zademonstrowano także obustronne dążenie do rozwijania i pogłębiania pokojowej, wzajemnie korzystnej radziecko-amerykańskiej współpracy w różnych dziedzinach.</u>
          <u xml:id="u-5.36" who="#LeonidBreżniew">Konkretne rezultaty rozmów moskiewskich są znane. Tu chciałbym tylko podkreślić dodatkowo znaczenie tej ich części, która ma bezpośredni związek z hamowaniem wyścigu zbrojeń i umacnianiem powszechnego pokoju.</u>
          <u xml:id="u-5.37" who="#LeonidBreżniew">Związek Radziecki i Stany Zjednoczone Ameryki podpisały protokół przewidujący nowe, istotne ograniczenie systemów obrony przeciwrakietowej obu krajów. Jest to bez wątpienia pożyteczny krok. Jest on pożyteczny nie tylko z punktu widzenia rozwoju pokojowej ekonomiki obu krajów, lecz także z punktu widzenia dalszego wzrostu zaufania pomiędzy nimi, a tym samym również ogólnego polepszenia klimatu międzynarodowego.</u>
          <u xml:id="u-5.38" who="#LeonidBreżniew">W wyniku naszych rozmów z prezydentem Nixonem określono także kontury dalszych kroków zmierzających do ograniczenia strategicznych zbrojeń ofensywnych. Pragnę podkreślić skalę nakreślonych kroków: chodzi o to, aby w ślad za tymczasowym porozumieniem w tej kwestii, obowiązującym jak wiadomo do 1977 roku nastąpiło nowe, bardziej długookresowe porozumienie, które będzie obowiązywać do 1985 roku i przewidywać zarówno ilościowe, jak i jakościowe ograniczenia broni rakietowo-jądrowej. Jest rzeczą zrozumiałą, że zawarcie takiego porozumienia jest sprawą niełatwą. Jednakże uważamy, że wykonana już praca, w tym również podczas ostatniego spotkania na szczycie, pomoże w rozwiązaniu postawionych zadań.</u>
          <u xml:id="u-5.39" who="#LeonidBreżniew">Związek Radziecki i Stany Zjednoczone porozumiały się także w kwestii znacznego ograniczenia w uzgodnionym terminie przeprowadzanych przez obydwa kraje podziemnych eksperymentów z bronią jądrową, jak również całkowitego zaprzestania eksperymentów z najsilniejszymi ładunkami. Traktujemy to porozumienie jako krok prowadzący do tego, aby zakaz przeprowadzania eksperymentów z bronią jądrową stał się w ostatecznym wyniku wszechogarniający i powszechny.</u>
          <u xml:id="u-5.40" who="#LeonidBreżniew">Oczywista jest także korzyść, jaką mają dla sprawy pokoju osiągnięte pomiędzy Związkiem Radzieckim i Stanami Zjednoczonymi porozumienia wymierzone przeciwko wykorzystaniu najbardziej niebezpiecznych, śmiercionośnych środków wojny chemicznej, jak również środków oddziaływania na środowisko naturalne w celach wojennych. To bardzo ważny problem.</u>
          <u xml:id="u-5.41" who="#LeonidBreżniew">Sądzimy, Towarzysze, że cały ten kompleks praktycznych działań, stanowiący dobry przykład ograniczenia przez mocarstwa swoich przygotowań wojennych odpowiada interesom wszystkich, którzy pragną utrwalenia pokoju na świecie. Właśnie dlatego konstruktywne wyniki rozmów radziecko-amerykańskich znalazły szeroki, pozytywny odzew w świecie.</u>
          <u xml:id="u-5.42" who="#LeonidBreżniew">Mogę powiedzieć, Towarzysze, że chcielibyśmy jeszcze więcej, i byliśmy gotowi zgodzić się na więcej. Związek Radziecki gotów jest m.in. zawrzeć porozumienie o całkowitym zaprzestaniu wszelkich eksperymentów podziemnych z bronią jądrową. Uważamy także za pożyteczne zawarcie porozumienia o wycofaniu z Morza Śródziemnego wszystkich radzieckich i amerykańskich okrętów i łodzi podwodnych wyposażonych w broń jądrową. Niestety, jak dotąd nie udało się osiągnąć uzgodnienia w tej sprawie. Jesteśmy jednak przekonani, że wcielenie w życie tych naszych propozycji byłoby nowym realnym wkładem do umocnienia pokoju i zostałoby przyjęte z wielkim zadowoleniem przez narody wielu krajów. Będziemy żywili nadzieję, że nadejdzie czas, kiedy porozumienia dotyczące tych spraw staną się możliwe.</u>
          <u xml:id="u-5.43" who="#LeonidBreżniew">Jest rzeczą bezsporną, że ustanawianie normalnych, powiedziałbym przyjaznych stosunków między Związkiem Radzieckim i Stanami Zjednoczonymi ma istotne znaczenie dla sprawy pokoju. Jednak stosunki międzynarodowe są kształtowane przez wszystkie kraje, wielkie i małe. Wszystkie one korzystają z jednakowych praw i każde z nich winno wnieść swój wkład do umocnienia powszechnego bezpieczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-5.44" who="#LeonidBreżniew">Kraje socjalistyczne, jak wiadomo, zawsze dążyły do osiągnięcia zasadniczego zwrotu na lepsze w stosunkach pomiędzy państwami europejskimi i utrwalenia pokoju w całej Europie. Wysoko cenimy to, iż to nasze dążenie spotkało się ze zrozumieniem i poparciem ze strony większości krajów zachodnioeuropejskich.</u>
          <u xml:id="u-5.45" who="#LeonidBreżniew">Oczywiście w tak wielkiej i złożonej sprawie, jak przekształcenie Europy w kontynent pokoju, bardzo ważne są konsekwencja i zdecydowane zmierzanie do celu.</u>
          <u xml:id="u-5.46" who="#LeonidBreżniew">Wiadomo, jak ważna rola w kształtowaniu klimatu politycznego w Europie przypada takim państwom, jak Francja i Republika Federalna Niemiec. Z uczuciem zadowolenia stwierdzamy, że prezydent Francji Giscard d'Estaing i kanclerz federalny RFN Schmidt potwierdzają zdecydowany zamiar zachowania i pomnożenia tego, co zostało dokonane przez ich dalekowzrocznych poprzedników w interesach międzynarodowego odprężenia.</u>
          <u xml:id="u-5.47" who="#LeonidBreżniew">Jest rzeczą ważną, aby w świadomości działaczy państwowych i mas ludowych zakorzeniła się na trwałe wiara w pokojową perspektywę Europy. Ogromną rolę z tego punktu widzenia odegra — jak mamy nadzieję — Europejska Konferencja Bezpieczeństwa i Współpracy. Nie ulega wątpliwości, że już samo jej zwołanie jest wielkim osiągnięciem. Jest to zwycięstwo zdrowego rozsądku.</u>
          <u xml:id="u-5.48" who="#LeonidBreżniew">Dla powodzenia konferencji trzeba przede wszystkim, aby zostały ściśle ogłoszone i umocnione jednolitą wolą wszystkich jej uczestników główne zasady pokojowego rozwoju kontynentu. Są to naturalne i można powiedzieć jedynie rozumne zasady: uznanie nienaruszalności istniejących granic państwowych; wyrzeczenie się stosowania siły i groźby jej użycia; wzajemne poszanowanie niezawisłości i suwerenności; wyrzeczenie się jakiejkolwiek ingerencji w sprawy innych krajów; coraz szersze rozwijanie pokojowej współpracy w różnych sferach na zasadach wzajemnych korzyści.</u>
          <u xml:id="u-5.49" who="#LeonidBreżniew">Zmierzając w tym kierunku, europejska konferencja państw wykonała już poważny zakres pracy. Uzgodniono wiele ważnych zasadniczych tez. Błędem byłoby niedocenianie tego, co osiągnięto. Należy liczyć się z tym, że europejskie forum państw nie jest zjawiskiem zwykłym, lecz w istocie unikalnym. Po raz pierwszy dokonuje się proces głębokiego, wzajemnego poznawania się, uzgadniania punktów widzenia w takich kwestiach, które jeszcze niedawno uważano za w ogóle nierozwiązalne. Wszyscy dobrze to rozumiemy.</u>
          <u xml:id="u-5.50" who="#LeonidBreżniew">Należałoby jednak powiedzieć, że nierealistycznie i niedalekowzrocznie postępują ci, którzy dążą — żeby tak powiedzieć — do podwyższania stawki, wysuwania problemów, które jeszcze nie mogą być rozwiązane obecnie, przy osiągniętym stopniu zaufania między państwami. Ich rozwiązanie może być znalezione później w procesie dalszego odprężenia międzynarodowego. A całkiem nierozumne są próby podrzucania konferencji świadomie wymyślonych „problemików”, roztapiania się w nieistotnych szczegółach tych wielkich zasadniczych spraw, których uregulowanie jest faktycznie bliskie już dzisiaj. Wszystko to prowadzi do nieusprawiedliwionego przewlekania konferencji, co próbują wykorzystać siły „zimnej wojny”.</u>
          <u xml:id="u-5.51" who="#LeonidBreżniew">Niekiedy w prasie zachodniej można znaleźć rozważania na temat tego, iż rzekomo uznanie nienaruszalności granic i innych zasad pokojowych stosunków jest korzystne tylko dla krajów socjalizmu i dlatego powinniśmy „zapłacić” Zachodowi za poczynione przezeń „ustępstwa”. Koncepcja bardzo dziwna, jeśli nie powiedzieć więcej!</u>
          <u xml:id="u-5.52" who="#LeonidBreżniew">Pokój jest drogocenną zdobyczą wszystkich narodów — i na Wschodzie, i na Zachodzie kontynentu. Wszystkie one są zainteresowane w tym, aby ich granice były zagwarantowane, a przyszłość była wolna od wojen. Europejczycy zapłacili już wieloma milionami istnień ludzkich za to, że w przeszłości nie zostały podjęte skuteczne kroki przeciwko agresji, przeciwko wojnie. I można powiedzieć z przekonaniem, że na naszym kontynencie, który tak wiele wycierpiał, nie ma narodu, który nie pragnąłby trwałego pokoju i gruntownie zapewnionego bezpieczeństwa!</u>
          <u xml:id="u-5.53" who="#komentarz">(Długotrwałe oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.54" who="#LeonidBreżniew">Związek Radziecki zwrócił się niedawno do przywódców, szeregu państw zachodnich z wezwaniem o przyczynienie się do pomyślnego zakończenia prac konferencji. Mamy nadzieję, że to nasze wezwanie zostanie właściwie zrozumiane. Wydaje się, że myśl o konieczności konstruktywnego i należytego zakończenia wielkiej pracy, wykonanej wspólnie przez państwa Europy, Stany Zjednoczone i Kanadę w ostatnich 2 latach — znajduje coraz większy oddźwięk w całym szeregu państw zachodnich.</u>
          <u xml:id="u-5.55" who="#LeonidBreżniew">Jesteśmy przekonani, że należy uczynić wszystko co jest możliwe dla pełnego sukcesu europejskiej konferencji. Wiele może w tej dziedzinie uczynić również szeroka opinia publiczna, w tym ruch na rzecz bezpieczeństwa i współpracy w Europie, który istnieje i aktywnie działa. Występować energicznie na rzecz kontynuowania i uczynienia nieodwracalnymi rozpoczętych przemian na kontynencie — oto na czym polega zgodnie z naszym głębokim przekonaniem zaszczytny obowiązek wszystkich zwolenników pokoju w Europie.</u>
          <u xml:id="u-5.56" who="#komentarz">(Długotrwałe oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.57" who="#LeonidBreżniew">Byłoby niezwykle niebezpiecznie, gdyby w kołach społecznych umocnił się pogląd, że teraz wszystko jest już w całkowitym porządku, że groźba wojny stała się iluzoryczna, a zadanie zapewnienia pokoju jak gdyby odsuwało się na drugi plan, a nawet na trzeci plan. Konieczne jest uwzględnianie realnej sytuacji: w szeregu regionów świata wciąż jeszcze jest niespokojnie.</u>
          <u xml:id="u-5.58" who="#LeonidBreżniew">Nowym potwierdzeniem tego są wydarzenia na Cyprze, do których doszło wskutek jawnej agresji zbrojnej greckiego reżimu wojskowego. Odpowiedzialność za to ponoszą określone koła NATO, te, którym nie odpowiada niezawisłość Cypru. Związek Radziecki, kraje socjalistyczne, wszystkie miłujące pokój państwa zdecydowanie żądają położenia kresu militarnej interwencji z zewnątrz w wewnętrzne sprawy Cypru i przywrócenia w Republice Cypru sytuacji sprzed greckiej agresji jako niepodległego i suwerennego państwa.</u>
          <u xml:id="u-5.59" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.60" who="#LeonidBreżniew">Siły wojny i reakcji nie złożyły broni. Związek Radziecki, kraje socjalistyczne nie mogą zamknąć oczu na działalność przeciwników pokoju, nie mogą nie wyciągać z tego odpowiednich wniosków.</u>
          <u xml:id="u-5.61" who="#LeonidBreżniew">Przed nami — doniosłe i poważne problemy, które winniśmy wytrwale rozwiązywać nie odkładając ich w nieskończoność.</u>
          <u xml:id="u-5.62" who="#LeonidBreżniew">Związek Radziecki, jak i inne kraje socjalistyczne, oświadczał już niejednokrotnie, że jest gotów do zdecydowanych kroków przewidujących ograniczenie wyścigu zbrojeń, a następnie również redukcję zbrojeń. Powtarzamy jeszcze raz, że jesteśmy gotowi między innymi porozumieć się w sprawie redukcji sił zbrojnych i zbrojeń w Europie. Jak nigdy przedtem, aktualne staje się zadanie bardziej efektywnego i powszechnego stosowania układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej. Jesteśmy gotowi i to od dawna zasiąść za stołem ogólnoświatowej konferencji poświęconej sprawom rozbrojenia. Jesteśmy gotowi porozumieć się również co do kroków zmierzających do osłabienia konfrontacji pomiędzy istniejącymi blokami, a w perspektywie — również do ich całkowitej likwidacji. Słowem — my jesteśmy gotowi.</u>
          <u xml:id="u-5.63" who="#LeonidBreżniew">Towarzysze! Na przestrzeni wieków w Europie, a zresztą nie tylko w Europie, prawie każde pokolenie miało „swoją wojnę”. Nasze pokolenie musiało dźwigać ciężar najbardziej niszczycielskiej wojny w historii ludzkości. Jej blizny pozostały na milionach z nas, na ziemi naszych krajów, w pamięci naszych narodów. Nie pozwalają one zapomnieć nam żywym o obowiązku wobec tych, których zabrakło i wobec tych, którzy nadejdą, aby kontynuować nasze dzieło.</u>
          <u xml:id="u-5.64" who="#LeonidBreżniew">O tym szczytnym obowiązku przypomniało mi jeszcze raz zaszczytne odznaczenie otrzymane od bratniej Polski — Order Virtuti Militari. Nie ukrywam, że wzruszony jestem tym, że Rada Państwa i Rząd Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej przyznały mi ten Order, najwyższe odznaczenie za zasługi wojskowe.</u>
          <u xml:id="u-5.65" who="#LeonidBreżniew">Przyjmuję to wysokie odznaczenie, jako symbol wielkiej przyjaźni naszych krajów, naszych narodów, wykutej w groźnych dniach bojów z agresorem i w dniach pokojowej, twórczej pracy.</u>
          <u xml:id="u-5.66" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.67" who="#LeonidBreżniew">Powiem o sobie, że byłem i pozostanę żołnierzem, żołnierzem pokoju, żołnierzem wielkiej armii bojowników o komunizm.</u>
          <u xml:id="u-5.68" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.69" who="#LeonidBreżniew">Dla komunisty nie ma i nie może być większego szczęścia niż służyć interesom socjalizmu i pokoju, interesom umacniania przyjaźni i braterstwa między narodami. Innych, bliższych sercu ideałów dla mnie, Drodzy Towarzysze, nie było i nie ma.</u>
          <u xml:id="u-5.70" who="#komentarz">(Długotrwałe oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.71" who="#LeonidBreżniew">Przez stulecia ludzkość, dążąc do zapewnienia swego bezpieczeństwa, kierowała się dewizą: „Jeśli pragniesz pokoju, gotuj się do wojny”. W naszej nuklearnej epoce dewiza ta kryje szczególne niebezpieczeństwo. Człowiek umiera tylko raz, ale w ciągu ostatnich lat nagromadzono już taką masę broni, która umożliwia wielokrotne unicestwienie wszystkiego, co jest żywe na ziemi. Wyraźnie to rozumiejąc, mówiliśmy i mówimy ponownie: „Jeśli chcesz pokoju — prowadź politykę pokojową, walcz o tę politykę!”</u>
          <u xml:id="u-5.72" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.73" who="#LeonidBreżniew">Było to, jest i będzie dewizą naszej socjalistycznej polityki zagranicznej!</u>
          <u xml:id="u-5.74" who="#LeonidBreżniew">My, radzieccy komuniści, cały naród radziecki odczuwamy ogromne zadowolenie z tego, że aktywnym członkiem bratniej rodziny, energicznym uczestnikiem wszystkich konstruktywnych poczynań wspólnoty socjalistycznej jest nasz najbliższy sąsiad i dobry przyjaciel — Polska Ludowa.</u>
          <u xml:id="u-5.75" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.76" who="#LeonidBreżniew">Ludzie radzieccy dumni są z przyjaźni z narodem polskim — narodem o 1000-letniej historii, bogatej kulturze i talentach, który wybrał na zawsze dla swojej ojczyzny drogę socjalizmu. W dniu znamienitego Trzydziestolecia Polski Ludowej życzymy Wam, Drodzy Bracia, nowych wielkich osiągnięć, pomyślności i szczęścia.</u>
          <u xml:id="u-5.77" who="#komentarz">(Długotrwałe oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.78" who="#LeonidBreżniew">Niech żyje wiecznie wolna, kwitnąca, socjalistyczna Polska!</u>
          <u xml:id="u-5.79" who="#komentarz">(Wszyscy wstają — długotrwałe oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.80" who="#LeonidBreżniew">Niech żyje Polska Zjednoczona Partia Robotnicza, okryta chwałą awangarda polskich mas pracujących.</u>
          <u xml:id="u-5.81" who="#komentarz">(Długotrwałe oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#StanisławGucwa">Dziękuję serdecznie Sekretarzowi Generalnemu Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego — Towarzyszowi Leonidowi Breżniewowi — za przekazane nam gorące słowa pozdrowień i życzeń, uznanie dla trudu i osiągnięć naszego narodu, za serdeczną, braterską przyjaźń narodów radzieckich dla naszej ludowej ojczyzny, za piękne słowa skierowane do naszego narodu.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#StanisławGucwa">Z wielką uwagą wysłuchaliśmy niezwykle cennych myśli o problemach budownictwa socjalistycznego i o współczesnych głównych zagadnieniach międzynarodowych, mając świadomość, że wypowiedziane one zostały przez wybitnego przywódcę pierwszego państwa socjalistycznego na świecie, przez człowieka, którego ogromne wysiłki dla rozwiązywania doniosłych i trudnych problemów międzynarodowych cieszą się w naszym kraju powszechnym uznaniem i szacunkiem.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#StanisławGucwa">Wysoka Izbo! Wysłuchaliśmy z wielkim zainteresowaniem przemówienia I Sekretarza Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej — posła Edwarda Gierka. Jestem przekonany, że zawarta w tym wystąpieniu ocena patriotycznej walki i rewolucyjnych dokonań narodu polskiego oraz dalszych zadań i perspektyw rozwoju naszej ojczyzny w pełni odpowiada stanowisku Sejmu i odczuciom wszystkich posłów.</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-6.5" who="#StanisławGucwa">Obywatele Posłowie! Sejm nasz twórczo kontynuuje dzieło Krajowej Rady Narodowej, która stworzyła fundament pod osiągnięcia 30-lecia. Droga do Polski Ludowej nie była łatwa. Ten fakt daję nam szczególne prawo do głębokiej satysfakcji z osiągnięć, które przyniosły Polsce szacunek i uznanie oraz wysoko podniosły pozycję naszego kraju w świecie.</u>
          <u xml:id="u-6.6" who="#StanisławGucwa">W dorobku 30-lecia Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, stanowiącym przedmiot dumy i chluby naszego narodu, zawiera się najdobitniejsze potwierdzenie słuszności i owocności marksistowsko-leninowskiej polityki partii klasy robotniczej oraz wielkiej historycznej doniosłości jej kierowniczej roli w rozwoju państwa i narodu polskiego.</u>
          <u xml:id="u-6.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-6.8" who="#StanisławGucwa">Polska Zjednoczona Partia Robotnicza jest powszechnie uznaną przewodniczką naszego narodu. Jej program wytycza kierunek wewnętrznej i zagranicznej polityki socjalistycznej Polski.</u>
          <u xml:id="u-6.9" who="#StanisławGucwa">Na gruncie tego programu, realizowanego wspólnie z partią przez sojusznicze stronnictwa: Zjednoczone Stronnictwo Ludowe i Stronnictwo Demokratyczne, przez organizacje społeczne i zawodowe ludu pracującego miast i wsi, przez setki tysięcy i miliony członków partii, członków stronnictw politycznych i bezpartyjnych, rodziły się, rosły wysoka aktywność i zaangażowanie naszego narodu.</u>
          <u xml:id="u-6.10" who="#StanisławGucwa">Tym co stanowiło i stanowi siłę wzmagającą narodowy wysiłek jest świadomość współczesnego pokolenia Polaków o nierozerwalności naczelnych pojęć — patriotyzmu i socjalizmu. Socjalizm uczynił z polskiego patriotyzmu siłę efektywną, a patriotyzm nadał socjalizmowi walor powszechności.</u>
          <u xml:id="u-6.11" who="#StanisławGucwa">Obywatele Posłowie! Mamy świadomość, że rozwój Polski i pomyślność jej obywateli jednoczyły wszystkie siły polityczne i społeczne naszego narodu. Działalność Sejmu była odzwierciedleniem umacniającej się jedności, a jednocześnie woli przyspieszania rozwoju Polski i pomyślności Polaków.</u>
          <u xml:id="u-6.12" who="#StanisławGucwa">Trzydzieści lat Polski Ludowej to zarazem trzydzieści lat pokojowego rozwoju naszego kraju. Wszyscy zdajemy sobie sprawę, że to wielkie osiągnięcie zawdzięczamy idei socjalizmu — realizowanej przez kraj zwycięskiej Rewolucji Październikowej, przez całą naszą wspólnotę.</u>
          <u xml:id="u-6.13" who="#StanisławGucwa">Ścisły sojusz klasowy i narodowy ze Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich daję nam możliwość szybszego rozwiązywania naszych ekonomicznych i społecznych zadań, a równocześnie wspomaga wspólne wysiłki na rzecz umacniania pokoju na świecie, w interesie wszystkich narodów. Polscy komuniści kładli podwaliny sojuszu polsko-radzieckiego i są jego wiodącą siłą. Ale dziś sojusz ten i braterska przyjaźń z Krajem Rad stały się sprawą całego narodu i przeniknęły głęboko do jego serc i umysłów.</u>
          <u xml:id="u-6.14" who="#StanisławGucwa">Przemówienie naszego drogiego i dostojnego gościa — Towarzysza Leonida Breżniewa potwierdza dobitnie, że tak jak w przeszłości, tak i w perspektywie istnieje ścisła zależność między rozwojem socjalizmu a ugruntowywaniem się pokoju w świecie. Ta prawda nadaje szerszy ogólnoludzki sens wszystkim naszym poczynaniom i wysiłkom w budowie nowoczesnej socjalistycznej Polski.</u>
          <u xml:id="u-6.15" who="#StanisławGucwa">Dzisiejsze orędzie I Sekretarza KC PZPR kreśli jasny kierunek nowych zadań i perspektyw naszego kraju. Myślę, że wyrażam opinię całego Sejmu — jako reprezentanta wszystkich sił skupionych we Froncie Jedności Narodu — stwierdzając, iż klasa robotnicza, chłopi i inteligencja, podobnie jak dotychczas, wykonają ten historyczny program. Z pewnością będziemy musieli pokonać wiele trudności. W ich przezwyciężaniu decydującą rolę odgrywać będą te pozytywne cechy Polaków, które kształtowały się w latach Polski Ludowej i które nadal pragniemy umacniać, a mianowicie — patriotyzm i umiejętność zespołowego działania, dyscyplina i poszanowanie prawa, szerokie horyzonty społeczne, ideowość — jednym słowem cechy socjalistycznej świadomości człowieka.</u>
          <u xml:id="u-6.16" who="#StanisławGucwa">Wizja socjalistycznej Polski, w której troska o dobro człowieka jest prawem nadrzędnym, ogarnie serca i umysły wszystkich Polaków i stanie się potężnym źródłem sił twórczych narodu.</u>
          <u xml:id="u-6.17" who="#StanisławGucwa">W imieniu Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej życzę, aby każdy Polak znalazł dla siebie w urzeczywistnieniu tej wizji miejsce dające satysfakcję jego aspiracjom i zaangażowaniu. Zapewni to wzrost dobrobytu jemu i jego rodzinie, a równocześnie umacniać będzie siłę i wielkość Ludowej Polski, a tym samym pomnażać potęgę wspólnoty socjalistycznej — decydującego gwaranta pokojowego rozwoju ludzkości.</u>
          <u xml:id="u-6.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-6.19" who="#komentarz">(Wszyscy wstają. Zostaje odegrany hymn narodowy)</u>
          <u xml:id="u-6.20" who="#StanisławGucwa">Obywatele Posłowie! Na tym kończymy uroczyste posiedzenie Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
          <u xml:id="u-6.21" who="#StanisławGucwa">Zamykam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-6.22" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godz. 12 min. 25)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>