text_structure.xml 528 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 9 min 07)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Józef Zych oraz wicemarszałkowie Olga Krzyżanowska, Marek Borowski i Aleksander Małachowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#Marszałek">Otwieram posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#komentarz">(Marszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#Marszałek">Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję panie posłanki Danutę Ciborowską, Irenę Marię Nowacką oraz panów posłów Witolda Firaka i Stanisława Kusiora.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#Marszałek">W pierwszej części obrad sekretarzami będą pani poseł Danuta Ciborowska i pan poseł Witold Firak.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#Marszałek">Protokół i listę mówców prowadzić będą panowie posłowie Witold Firak i Stanisław Kusior.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#Marszałek">Proszę wyznaczonych posłów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#Marszałek">Protokół 90 posiedzenia Sejmu uważam za przyjęty wobec niewniesienia do niego zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#Marszałek">Wysoki Sejmie! Z przyjemnością komunikuję, że w tej chwili obradom naszym przysłuchuje się delegacja Zgromadzenia Narodowego Republiki Słowenii z jej przewodniczącym panem Jožefem Školčem.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#komentarz">(Zebrani wstają, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#Marszałek">Delegacja przybyła do Polski w poniedziałek na zaproszenie marszałka Sejmu Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#Marszałek">Pragnę jeszcze raz serdecznie powitać naszych gości i życzyć im przyjemnego pobytu w naszym kraju. Jednocześnie wyrażam nadzieję, że wizyta wybitnych parlamentarzystów słoweńskich wzbogaci współpracę między Sejmem RP i parlamentem Słowenii oraz będzie dobrze służyć pomyślnemu rozwojowi polsko-słoweńskich stosunków.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#Marszałek">Porządek dzienny posiedzenia został paniom i panom posłom doręczony.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#Marszałek">Przypominam, że Sejm przeniósł na bieżące posiedzenie głosowania nad:</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#Marszałek">— wnioskami wynikającymi ze sprawozdania Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej,</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#Marszałek">— wnioskiem o odrzucenie senackiego projektu ustawy o zmianie ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#Marszałek">Właściwe komisje przedłożyły sprawozdanie o pilnym rządowym projekcie ustawy o waloryzacji emerytur i rent.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#Marszałek">Rada Ministrów wniosła projekt ustawy zmieniającej ustawę o zmianie zakresu działania niektórych miast wraz z informacją o skutkach obowiązywania tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#Marszałek">Grupa posłów przedłożyła projekt ustawy o zmianie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Przypominam, że w porządku dziennym posiedzenia mamy pierwsze czytanie innego projektu ustawy w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#Marszałek">W związku z tym Prezydium Sejmu — po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów — proponuje, aby: skreślić następujące punkty porządku dziennego:</u>
          <u xml:id="u-2.20" who="#Marszałek">— dotychczasowy punkt 9 dotyczący sprawozdania komisji o projekcie rezolucji w sprawie założeń polityki mieszkaniowej państwa,</u>
          <u xml:id="u-2.21" who="#Marszałek">— dotychczasowy punkt 10 dotyczący sprawozdania komisji o projekcie rezolucji w sprawie przedsiębiorstwa „Ruch” SA,</u>
          <u xml:id="u-2.22" who="#Marszałek">— dotychczasowy punkt 11 dotyczący sprawozdania komisji o projekcie uchwały w sprawie powołania Komisji Nadzwyczajnej,</u>
          <u xml:id="u-2.23" who="#Marszałek">— dotychczasowy punkt 17 dotyczący koncepcji polityki przestrzennego zagospodarowania kraju, a także dodać punkty porządku dziennego w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-2.24" who="#Marszałek">1. Głosowania nad:</u>
          <u xml:id="u-2.25" who="#Marszałek">1) wnioskami wynikającymi ze sprawozdania Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej w sprawie z wniosku wstępnego o pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej przed Trybunałem Stanu oraz do odpowiedzialności karnej 26 osób w związku z wprowadzeniem i realizacją stanu wojennego (druk nr 1745);</u>
          <u xml:id="u-2.26" who="#Marszałek">2) wnioskiem o odrzucenie senackiego projektu ustawy o zmianie ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (druk nr 1830).</u>
          <u xml:id="u-2.27" who="#Marszałek">— Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej oraz Komisji Ustawodawczej o pilnym rządowym projekcie ustawy o waloryzacji emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (druki nr 1913 i 1953).</u>
          <u xml:id="u-2.28" who="#Marszałek">— Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy zmieniającej ustawę o zmianie zakresu działania niektórych miast oraz o miejskich strefach usług publicznych (druk nr 1954) wraz z informacją o skutkach obowiązywania ustawy o zmianie zakresu działania niektórych miast oraz o miejskich strefach usług publicznych (druk nr 1955).</u>
          <u xml:id="u-2.29" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu proponuje również, aby przeprowadzić pierwsze czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych z druku nr 1950 w ramach dotychczasowego punktu 16.</u>
          <u xml:id="u-2.30" who="#Marszałek">Odpowiedniej zmianie ulegną oznaczenia pozostałych punktów porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-2.31" who="#Marszałek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycje przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.32" who="#Marszałek">Proszę, pan poseł Król, Unia Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PosełJanKról">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałem w imieniu swojego klubu zaproponować, aby punkt porządku obrad zaproponowany przez Prezydium Sejmu na wniosek prezesa Rady Ministrów, a mianowicie pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy zmieniającej ustawę o zmianie zakresu działania niektórych miast, był rozpatrywany na następnym posiedzeniu Sejmu. Ten bardzo ważny druk posłowie otrzymali w zasadzie dzisiaj, odebrali go ze skrytek. Nie ma w ogóle możliwości skonsultowania się z zainteresowanymi tą regulacją. Nie negujemy potrzeby regulacji i cieszymy się, że po długich przygotowaniach jest już projekt ustawy, proponujemy jednak, żeby w tak pilnym trybie go nie rozpatrywać i żeby rozpatrzyć go na następnym posiedzeniu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#Marszałek">Tak więc tylko nad tym punktem będziemy głosować.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#Marszałek">Wysoki Sejmie! Ponieważ jest sprzeciw zgłoszony przez pana posła Króla z Unii Wolności, dotyczący pierwszego czytania projektu ustawy zmieniającej ustawę o zmianie zakresu działania niektórych miast, w tym przedmiocie przeprowadzimy głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#Marszałek">Przypominam, że zgodnie z regulaminem i ustalonymi zasadami głosujemy za wnioskiem Prezydium Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#Marszałek">Odrzucenie wniosku Prezydium Sejmu oznaczać będzie, iż wniosek pana posła Króla został uwzględniony.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Prezydium Sejmu o wprowadzenie do porządku obrad pierwszego czytania projektu ustawy zmieniającej ustawę o zmianie zakresu działania niektórych miast oraz o miejskich strefach usług publicznych (druk nr 1954) wraz z informacją o skutkach obowiązywania ustawy o zmianie zakresu działania niektórych miast oraz o miejskich strefach usług publicznych (druk nr 1955), zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#Marszałek">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 423 posłów. Za przyjęciem wniosku Prezydium Sejmu głosowało 157 posłów, przeciw - 221, 45 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#Marszałek">Stwierdzam, że wniosek Prezydium Sejmu został odrzucony, a tym samym wniosek klubu Unii Wolności został przyjęty, czyli nie wprowadzamy tego punktu do porządku obrad.</u>
          <u xml:id="u-4.10" who="#Marszałek">Informuję, że na podstawie art. 99 ust. 3 regulaminu Sejmu zgłoszono wnioski do porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-4.11" who="#Marszałek">Obecnie przystąpię do ich zreferowania.</u>
          <u xml:id="u-4.12" who="#Marszałek">Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej wnosi o skreślenie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Komisji Samorządu Terytorialnego oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy Prawo wodne.</u>
          <u xml:id="u-4.13" who="#Marszałek">W uzasadnieniu wniosku czytamy: „W trakcie dyskusji klubowej nad przedmiotowym sprawozdaniem zgłoszono problemy i wątpliwości dotyczące niektórych propozycji projektowanych rozwiązań, co wymaga rozstrzygnięcia w drodze konsultacji, a tym samym uzasadnia powyższy wniosek”.</u>
          <u xml:id="u-4.14" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu popiera ten wniosek.</u>
          <u xml:id="u-4.15" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.16" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej o skreślenie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Komisji Samorządu Terytorialnego oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy Prawo wodne, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.17" who="#Marszałek">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-4.18" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-4.19" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 426 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 392 posłów, przeciw - 15, 19 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.20" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej uwzględnił.</u>
          <u xml:id="u-4.21" who="#Marszałek">Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej wnosi o skreślenie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie ustawy o dopłatach do cen oleju napędowego do silników.</u>
          <u xml:id="u-4.22" who="#Marszałek">W uzasadnieniu wniosku czytamy: „Powyższy projekt ustawy nie uwzględnia zróżnicowania wielkości gospodarstw rolnych, stopnia ich zmechanizowania i tym samym zużycia paliwa. W związku z tym grupa posłów Sojuszu Lewicy Demokratycznej skierowała do Sejmu Rzeczypospolitej projekt ustawy o paliwie rolniczym, w którym propozycje rozwiązań dostosowano do prawa obowiązującego w Unii Europejskiej. Uzasadnia to wniosek o zdjęcie z porządku obrad 91 posiedzenia Sejmu wyżej wymienionego sprawozdania w celu umożliwienia podjęcia ostatecznej decyzji o optymalnych rozwiązaniach kwestii cen paliwa rolniczego, po rozpatrzeniu wniesionego przez SLD projektu”.</u>
          <u xml:id="u-4.23" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu nie popiera tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-4.24" who="#Marszałek">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PosełRyszardBondyra">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pozwalam sobie zgłosić wniosek przeciwny i prosić Wysoką Izbę o rozpatrzenie sprawozdania na tym posiedzeniu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#PosełRyszardBondyra">W imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego zobowiązuję się zgłosić w drugim czytaniu stosowne poprawki ograniczające i wychodzące naprzeciw tym wszystkim postulatom, które zostały zgłoszone przez wnioskodawców, a przypomnę, że temat jest stary, bo debatujemy nad nim w tej Izbie ponad 3 lata.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#Marszałek">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej o skreślenie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie ustawy o dopłatach do cen oleju napędowego do silników, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#Marszałek">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-6.5" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 430 posłów. Za przyjęciem wniosku Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej głosowało 192 posłów, przeciw - 158, 80 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.6" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej uwzględnił.</u>
          <u xml:id="u-6.7" who="#Marszałek">Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja ministra spraw wewnętrznych o ilości wydanych w 1996 r. zezwoleń dla cudzoziemców na zakup nieruchomości pod budowę obiektów usługowo-gospodarczych z uwzględnieniem, ile na cele handlowe, stacje paliwowe, zakłady produkcyjne.</u>
          <u xml:id="u-6.8" who="#Marszałek">Uzasadnienia pisemnego wnioskodawcy nie przedstawiają.</u>
          <u xml:id="u-6.9" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu nie popiera tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-6.10" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja ministra spraw wewnętrznych o ilości wydanych w 1996 r. zezwoleń dla cudzoziemców na zakup nieruchomości pod budowę obiektów usługowo-gospodarczych z uwzględnieniem, ile na cele handlowe, stacje paliwowe, zakłady produkcyjne, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-6.11" who="#Marszałek">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-6.12" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-6.13" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 424 posłów. Za przyjęciem wniosku Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego głosowało 306 posłów, przeciw -79, 39 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.14" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego uwzględnił.</u>
          <u xml:id="u-6.15" who="#Marszałek">Klub Parlamentarny Unii Wolności wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja rządu w sprawie usuwania skutków powodzi oraz długotrwałych opadów w południowej Polsce.</u>
          <u xml:id="u-6.16" who="#Marszałek">W uzasadnieniu wniosku czytamy: „W bieżącym roku, a szczególnie w ostatnich tygodniach, na skutek długotrwałych opadów w niektórych regionach południowej Polski wystąpiły poważne szkody. Najdotkliwiej odczuwają je rolnicy i mieszkańcy terenów wiejskich. Od dłuższego czasu środowiska rolnicze postulują interwencję rządu i wsparcie ich gospodarstw rolnych. Niezbędne jest również odtworzenie infrastruktury (dróg, mostów, upraw rolnych i leśnych) oraz usunięcie powstałych zagrożeń. Do tej pory, mimo licznych interwencji rolników, samorządów terytorialnych i parlamentarzystów, administracja rządowa pozostaje obojętna i bezczynna. Dlatego Klub Parlamentarny Unii Wolności zwraca się do rządu z pytaniem, czy zamierza się podjąć skuteczne działania w tej sprawie”.</u>
          <u xml:id="u-6.17" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu nie popiera tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-6.18" who="#Marszałek">W tej sprawie zgłoszono zapytanie poselskie, które jest oczywiście włączone do porządku obrad dzisiejszego posiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-6.19" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Klubu Parlamentarnego Unii Wolności o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja rządu w sprawie usuwania skutków powodzi oraz długotrwałych opadów w południowej Polsce, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-6.20" who="#Marszałek">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-6.21" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-6.22" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 427 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 198 posłów, przeciw - 165, 64 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.23" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek Klubu Parlamentarnego Unii Wolności uwzględnił.</u>
          <u xml:id="u-6.24" who="#Marszałek">Klub Parlamentarny Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform i Konfederacji Polski Niepodległej wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Pierwsze czytanie projektu uchwały w sprawie wyznaczenia komisjom sejmowym terminu przedstawienia Sejmowi sprawozdania o poselskim projekcie uchwały Sejmu Rzeczypospolitej w sprawie powołania Komisji Nadzwyczajnej dla zbadania prawidłowości funkcjonowania Najwyższej Izby Kontroli w zakresie kontroli Banku Handlowego SA.</u>
          <u xml:id="u-6.25" who="#Marszałek">W uzasadnieniu wniosku czytamy: „W październiku 1994 r., a więc ponad dwa lata temu, grupa posłów KPN wniosła projekt uchwały Sejmu w sprawie powołania Komisji Nadzwyczajnej do zbadania prawidłowości funkcjonowania Najwyższej Izby Kontroli w zakresie kontroli Banku Handlowego SA. Bezpośrednim tego powodem było ujawnienie faktu istnienia poufnego protokołu kontroli NIK z działalności dewizowej Banku Handlowego przeprowadzonej w pierwszej połowie 1993 r. Ustalenia bowiem tej kontroli nie zostały udostępnione Sejmowi, a procedura kontroli przerwana.</u>
          <u xml:id="u-6.26" who="#Marszałek">Pośrednim zaś powodem wniesienia projektu tej uchwały było wcześniejsze przerwanie kontroli NIK z działalności dewizowej Banku Handlowego w lipcu 1992 r., po nagłej śmierci prowadzącego kontrolę Michała Falzmanna.</u>
          <u xml:id="u-6.27" who="#Marszałek">W styczniu 1995 r. Sejm skierował projekt uchwały do Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich oraz do Komisji Ustawodawczej. Przez 21 miesięcy komisje te nie znalazły czasu, aby projekt rozpatrzyć. Powołanie natomiast miesiąc temu, we wrześniu bieżącego roku, specjalnej podkomisji do oceny projektu uchwały otwiera pole do kolejnych kilkunastu miesięcy zwłoki. Dlatego Sejm powinien wyznaczyć obu komisjom termin przedstawienia sprawozdania o wniesionym projekcie uchwały”.</u>
          <u xml:id="u-6.28" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu skierowało projekt tej uchwały do właściwych komisji i wniosku tego nie popiera.</u>
          <u xml:id="u-6.29" who="#Marszałek">Przewodniczący komisji pan poseł Grodzicki bezpośrednio przed obradami poinformował mnie, iż podkomisja zakończy pracę w trakcie obecnego posiedzenia Sejmu, a więc sprawa może być aktualna na przyszłym posiedzeniu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-6.30" who="#komentarz">(Poseł Wojciech Błasiak: Wycofujemy ten wniosek.)</u>
          <u xml:id="u-6.31" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo. Nie głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-6.32" who="#Marszałek">Koło Parlamentarne Konfederacji Polski Niepodległej wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Pierwsze czytanie projektu uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej zwracającej się do rządu z wnioskiem w sprawie zawarcia z województwem tarnobrzeskim umowy społeczno-gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-6.33" who="#Marszałek">W uzasadnieniu wniosku czytamy: „Sytuacja społeczno-gospodarcza województwa tarnobrzeskiego gwałtownie się pogarsza. Panuje i narasta bezrobocie. Obniża się poziom życia mieszkańców. Nieodpowiedzialna polityka rządu doprowadza do degradacji regionu.</u>
          <u xml:id="u-6.34" who="#Marszałek">Szczególnie trudna stała się sytuacja przemysłu siarkowego. Gwałtownie spada produkcja, redukuje się zatrudnienie. Katastrofą ekologiczną grozi likwidacja odkrywkowych kopalń siarki. Siarkopol jest zmuszony do zwolnienia 967 osób.</u>
          <u xml:id="u-6.35" who="#Marszałek">Załamuje się przemysł maszynowy. W Nowej Dębie w kryzysie jest Dezamet, Dezal i Bernard Moteurs. Pogarsza się sytuacja w hucie Stalowa Wola.</u>
          <u xml:id="u-6.36" who="#Marszałek">Budownictwo trawi kryzys. Na przykład w Tarnobrzegu w Budcopie zwolnienia objęły 300 osób. Sytuację pogarsza niedorozwój regionu, mała atrakcyjność dla inwestorów.</u>
          <u xml:id="u-6.37" who="#Marszałek">Pogłębia się bezrobocie w rolnictwie. Upadek przemysłu siarkowego i kryzys przemysłu obronnego pozbawiły województwo szans rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-6.38" who="#Marszałek">Bez pomocy rządu region tarnobrzeski znajdzie się w dramatycznej sytuacji. Jedynym wyjściem jest podpisanie przez rząd kontraktu z województwem tarnobrzeskim na wzór kontraktu dla Śląska. W tym celu należy pilnie powołać rządowo-społeczną komisję dla przygotowania kontraktu. Sejm powinien podjąć decyzję w tej sprawie przed ostatecznym uchwaleniem budżetu na 1997 r.”.</u>
          <u xml:id="u-6.39" who="#Marszałek">Informuję, iż Prezydium Sejmu skierowało projekt uchwały do komisji i w związku z tym wniosku tego nie popiera.</u>
          <u xml:id="u-6.40" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.41" who="#komentarz">(Poseł Władysław Stępień: Przepraszam, proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-6.42" who="#Marszałek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PosełWładysławStępień">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! 10 października Komisja Systemu Gospodarczego i Przemysłu przyjęła pewne stanowisko w kwestii sytuacji w górnictwie siarki.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#PosełWładysławStępień">Rząd zajmuje się już od kwietnia sytuacją w woj. tarnobrzeskim. W uzasadnieniu tego wniosku KPN jest 90% demagogii i sporo kłamstw.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#PosełWładysławStępień">Proponuję odrzucić ten wniosek.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Kamiński: Przepraszam, panie marszałku, proszę o głos.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#Marszałek">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PosełKrzysztofKamiński">Panie Marszałku! Przede wszystkim dziękuję za skierowanie tego projektu uchwały do komisji. Protestuję przeciwko nieregulaminowemu i nieodzwierciedlającemu prawdy stanowisku posła - też z ziemi tarnobrzeskiej - w tej sprawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Koła Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Pierwsze czytanie projektu uchwały Sejmu Rzeczypospolitej zwracającej się do rządu z wnioskiem w sprawie zawarcia z województwem tarnobrzeskim umowy społeczno-gospodarczej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#Marszałek">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 427 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 113 posłów, przeciw - 250, 64 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek Koła Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-10.7" who="#Marszałek">Koło Parlamentarne Konfederacji Polski Niepodległej wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja prezesa Głównego Urzędu Ceł Mieczysława Nogaja o sytuacji i perspektywie funkcjonowania Generalnego Inspektoratu Celnego, a w szczególności tzw. delegatur terenowych GIC w związku z realizacją reformy centrum administracyjnego państwa.</u>
          <u xml:id="u-10.8" who="#Marszałek">W uzasadnieniu wniosku czytamy... Oj, to bardzo obszerne uzasadnienie. „Od dwóch lat w Sejmie RP trwają prace nad ustawą o inspekcji celnej, która ma powołać do życia nowy organ administracji państwowej. Jego zadaniem ma być, najogólniej, ściganie przestępstw wynikających z naruszenia prawa celnego i dewizowego. Projekt ustawy poparło ponad dwustu posłów Sejmu II kadencji. Prace nad tym projektem są w obecnej chwili bardzo zaawansowane i mimo sporów co do ostatecznego kształtu ustawy idea utworzenia inspekcji celnej niezmiennie cieszy się dużym poparciem.</u>
          <u xml:id="u-10.9" who="#Marszałek">Jednym z argumentów przemawiających za utworzeniem inspekcji był rachunek nakładów na funkcjonowanie Generalnego Inspektoratu Celnego i zysków, które przynosił on dla skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-10.10" who="#Marszałek">Pan Waldemar Manugiewicz w imieniu rządu jednoznacznie stwierdził, że dotychczasowy Generalny Inspektorat Celny działający w ramach struktur Głównego Urzędu Ceł zostanie utrzymany do czasu podjęcia stosownych regulacji prawnych przez Wysoką Izbę.</u>
          <u xml:id="u-10.11" who="#Marszałek">Należy zauważyć, że nadal w projekcie nowej ustawy o inspekcji celnej w przepisach przejściowych i końcowych widnieje zapis dotyczący automatycznego uzyskania przez pracowników Generalnego Inspektoratu Celnego Głównego Urzędu Ceł statusu pracownika nowej inspekcji celnej.</u>
          <u xml:id="u-10.12" who="#Marszałek">W świetle powyższych faktów Wysoka Izba powinna uzyskać informacje o intencjach polecenia z dnia 9 października 1996 r. prezesa GUC, w którym zobowiązuje wiceprezesa Głównego Urzędu Ceł m.in. do «przekazania na potrzeby urzędów celnych obiektów i ruchomości będących w dyspozycji tzw. delegatur GIC w terenie», i to w bardzo krótkim terminie, bo do dnia 30 października 1996 r.</u>
          <u xml:id="u-10.13" who="#Marszałek">Należy nadmienić, że niespełna dwa miesiące temu minister współpracy gospodarczej z zagranicą podpisał nowy statut Głównego Urzędu Ceł, w którym znalazł się zapis o możliwości tworzenia zamiejscowych zespołów lub samodzielnych stanowisk pracy działających w miejscowościach znajdujących się poza siedzibą Głównego Urzędu Ceł.</u>
          <u xml:id="u-10.14" who="#Marszałek">W uzasadnieniu do projektu tego statutu znajduje się zapis, że możliwość taka przewidziana jest w szczególności dla niektórych biur Generalnego Inspektoratu Celnego. Ponieważ wszystkie te działania można bez trudu odczytać jako próbę ponownego ubezwłasnowolnienia Generalnego Inspektoratu Celnego, wnosimy, aby pan prezes podjął próbę wyjaśnienia Wysokiej Izbie, dlaczego niedużą grupę funkcjonariuszy Generalnego Inspektoratu Celnego, którzy pracy w administracji celnej nauczyli się za pieniądze podatników, próbuje się pozbawić możliwości dalszej pracy, którą wykonują rzeczywiście dobrze.</u>
          <u xml:id="u-10.15" who="#Marszałek">Wysoka Izba pragnie z pewnością dowiedzieć się także, dlaczego w ten sposób lekceważone są oświadczenia składane na forum Sejmu w imieniu rządu Rzeczypospolitej Polskiej. Tak samo lekceważone są intencje pracującego nad projektem ustawy parlamentu. Intencje te można odczytać z faktu kontynuowania prac nad projektem, w którym — jak wspomniałem poprzednio — zawarte są zapisy dotyczące sytuacji pracowników Generalnego Inspektoratu Celnego Głównego Urzędu Ceł”.</u>
          <u xml:id="u-10.16" who="#Marszałek">W tej sprawie zgłoszono zapytanie, które zostało włączone do porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-10.17" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu nie popiera tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-10.18" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-10.19" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Koła Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja prezesa Głównego Urzędu Ceł Mieczysława Nogaja o sytuacji i perspektywie funkcjonowania Generalnego Inspektoratu Celnego, a w szczególności tzw. delegatur terenowych GIC w związku z realizacją reformy centrum administracyjnego państwa, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-10.20" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-10.21" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-10.22" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 420 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 192 posłów, przeciw - 188, wstrzymało się od głosu 40 posłów.</u>
          <u xml:id="u-10.23" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek Koła Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej uwzględnił.</u>
          <u xml:id="u-10.24" who="#Marszałek">Koło Parlamentarne Konfederacji Polski Niepodległej wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja prezesa Najwyższej Izby Kontroli na temat kontroli w firmie Towarzystwo Ubezpieczeniowo-Reasekuracyjne „Polisa”.</u>
          <u xml:id="u-10.25" who="#Marszałek">W uzasadnieniu wniosku czytamy: „W zeszłym tygodniu prasę obiegły informacje na temat kontroli NIK w Towarzystwie Ubezpieczeniowo-Reasekuracyjnym «Polisa» oraz powiązań «Polisy» z firmami państwowymi. Według tych informacji inspektorzy Najwyższej Izby Kontroli stwierdzili, że lokowanie państwowych pieniędzy w «Polisę» było niegospodarne, niecelowe i bardzo ryzykowne. Prezes NIK Janusz Wojciechowski w rozmowie z prasą przyznał, że rozważa możliwość złożenia zawiadomienia o przestępstwie do prokuratury. Sprawa firmy ubezpieczeniowej «Polisa» była najgłośniejszym skandalem politycznym na jesieni ubiegłego roku, gdyż ujawniła powiązania byłych działaczy byłej PZPR z biznesem. Dlatego Sejm Rzeczypospolitej powinien poznać raport NIK w tej sprawie i wysłuchać opinii prezesa Izby”.</u>
          <u xml:id="u-10.26" who="#Marszałek">Pragnę poinformować Wysoką Izbę, iż w dniu dzisiejszym przed obradami Sejmu wiceprezes Najwyższej Izby Kontroli poinformował marszałka Sejmu, iż kontrola została zakończona, a protokół został przekazany właściwym trzem ministrom w celu ustosunkowania się do wniosków. Na to zgodnie z ustawą ministrowie mają 7 dni.</u>
          <u xml:id="u-10.27" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu z tego powodu nie popiera wniosku.</u>
          <u xml:id="u-10.28" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-10.29" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Koła Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja prezesa NIK na temat kontroli w firmie Towarzystwo Ubezpieczeniowo-Reasekuracyjne „Polisa”, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-10.30" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-10.31" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-10.32" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 417 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 132 posłów, przeciw - 236, wstrzymało się od głosu 49 posłów.</u>
          <u xml:id="u-10.33" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek Koła Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-10.34" who="#Marszałek">Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisja Ustawodawcza wnoszą o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Pierwsze czytanie projektu rezolucji Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej wzywającej Radę Ministrów do wniesienia projektu ustawy w sprawie rzeczy i praw majątkowych oddawanych do odpłatnego użytkowania.</u>
          <u xml:id="u-10.35" who="#Marszałek">Komisje nie przedstawiają uzasadnienia na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-10.36" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu nie popiera tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-10.37" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Pierwsze czytanie projektu rezolucji Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej wzywającej Radę Ministrów do wniesienia projektu ustawy w sprawie rzeczy i praw majątkowych oddawanych do odpłatnego użytkowania, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-10.38" who="#Marszałek">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-10.39" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-10.40" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 430 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 123 posłów, przeciw - 256, 51 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-10.41" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm odrzucił wniosek komisji.</u>
          <u xml:id="u-10.42" who="#Marszałek">Komisja Polityki Społecznej wnosi o dodanie - i rozpatrzenie łącznie z pilnym rządowym projektem ustawy - punktu porządku dziennego w brzmieniu: Pierwsze czytanie komisyjnego projektu ustawy o zmianie ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu oraz o zmianie ustawy o pomocy społecznej.</u>
          <u xml:id="u-10.43" who="#Marszałek">Komisja nie przedstawia uzasadnienia na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-10.44" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu nie popiera tego wniosku z powodu przeszkód prawnych: łączenia projektu poselskiego z projektem ustawy rozpatrywanym w trybie pilnym.</u>
          <u xml:id="u-10.45" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Komisji Polityki Społecznej o dodanie - i rozpatrzenie łącznie z pilnym rządowym projektem ustawy - punktu porządku dziennego w brzmieniu: Pierwsze czytanie komisyjnego projektu ustawy o zmianie ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu oraz o zmianie ustawy o pomocy społecznej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-10.46" who="#Marszałek">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-10.47" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-10.48" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 428 posłów. Za przyjęciem wniosku komisji głosowało 385 posłów, przeciw - 20, 23 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-10.49" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek Komisji Polityki Społecznej uwzględnił.</u>
          <u xml:id="u-10.50" who="#Marszałek">Prezydia Komisji Samorządu Terytorialnego oraz Komisji Ustawodawczej wnoszą o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Samorządu Terytorialnego oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie ustawy o działalności gospodarczej gmin.</u>
          <u xml:id="u-10.51" who="#Marszałek">W uzasadnieniu wniosku czytamy: „Projekt ustawy jest projektem pilnym z uwagi na to, że ustawa powinna wejść w życie najpóźniej 1 stycznia 1997 r.”.</u>
          <u xml:id="u-10.52" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu nie popiera tego wniosku i przewiduje rozpatrzenie tego sprawozdania na następnym posiedzeniu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-10.53" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-10.54" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku prezydiów Komisji Samorządu Terytorialnego oraz Komisji Ustawodawczej o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Samorządu Terytorialnego oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie ustawy o działalności gospodarczej gmin, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-10.55" who="#Marszałek">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-10.56" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-10.57" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 424 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 141 posłów, przeciw - 248, 35 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-10.58" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek prezydiów Komisji Samorządu Terytorialnego oraz Komisji Ustawodawczej odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-10.59" who="#Marszałek">Stwierdzam, że porządek dzienny 91 posiedzenia zaproponowany przez Prezydium Sejmu, wraz z przyjętymi zmianami, został zatwierdzony.</u>
          <u xml:id="u-10.60" who="#Marszałek">Obecnie przedstawię propozycje dotyczące trybu rozpatrywania poszczególnych punktów porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-10.61" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu, po wysłuchaniu opinii Konwentu Seniorów, proponuje, aby przeprowadzić debaty krótkie nad punktami porządku dziennego dotyczącymi: sprawozdania komisji o projektach ustaw w sprawie Prawa celnego, sprawozdania komisji o projekcie ustawy o waloryzacji emerytur i rent, pierwszego czytania projektów ustaw: o gospodarce nieruchomościami, o zmianie ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu, o krwiodawstwie i krwiolecznictwie.</u>
          <u xml:id="u-10.62" who="#Marszałek">Nad pozostałymi punktami porządku dziennego wymagającymi dyskusji Prezydium Sejmu proponuje wysłuchanie 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-10.63" who="#Marszałek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-10.64" who="#komentarz">(Poseł Wojciech Błasiak: Zgłaszam sprzeciw.)</u>
          <u xml:id="u-10.65" who="#Marszałek">Jest sprzeciw.</u>
          <u xml:id="u-10.66" who="#Marszałek">Proszę, pan poseł Błasiak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PosełWojciechBłasiak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę zgłosić wniosek dotyczący informacji prezesa Rady Ministrów na temat warunków kontraktu gazowego z Rosją.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Był już ten punkt.)</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#PosełWojciechBłasiak">Nie, nie było jeszcze tego punktu.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#PosełWojciechBłasiak">Wnosimy, aby informacje na ten temat Sejm rozpatrzył w piątek rano jako pierwszy punkt po głosowaniach, żeby przebieg dyskusji mógł być transmitowany przez telewizję, po pierwsze, ze względu na konsekwencje...</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Jakie konsekwencje, jest kontrakt.)</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#PosełWojciechBłasiak">...jakie kontrakt, pani poseł, ma dla bezpieczeństwa państwa i warunków rozwoju gospodarczego kraju, a po drugie, ze względu na konsekwencje, jakie ten kontrakt może mieć i będzie miał dla poziomu życia milionów Polaków, m.in. przez cenę gazu, cenę energii elektrycznej, redukcję miejsc pracy w górnictwie i poziom bezrobocia na Śląsku.</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#PosełWojciechBłasiak">Ponadto, panie marszałku, pragnę zgłosić wniosek, aby w trakcie debaty był obecny na sali prezes Najwyższej Izby Kontroli - ze względu na wątpliwości, jakie mamy w sprawie raportu NIK o warunkach kontraktu gazowego z Rosją.</u>
          <u xml:id="u-11.7" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#Marszałek">Wysoki Sejmie! Wniosek pana posła Błasiaka rozpatrzy Prezydium Sejmu, ponieważ Prezydium w porozumieniu z Konwentem Seniorów ustala przebieg obrad, a także wszystkie pozostałe sprawy organizacyjne.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#Marszałek">A zatem, panie pośle, Prezydium Sejmu w dniu dzisiejszym rozpatrzy ten wniosek.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#Marszałek">Głosowania nad dodanym punktem 1 oraz trzecie czytanie projektów ustaw podatkowych rozpoczniemy za chwilę. Zresztą w tej sprawie o głos poprosił prezes Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#Marszałek">Pozostałe głosowania przeprowadzimy w czwartek rano i w piątek rano.</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#Marszałek">Interpelacje i zapytania rozpatrzymy jutro w godzinach od 16 do 19.</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#Marszałek">Bardzo proszę, panie premierze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PrezesRadyMinistrówWłodzimierzCimoszewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę zgłosić wniosek dotyczący kolejności rozpatrywania przyjętych przez Sejm punktów porządku dziennego tego posiedzenia. W szczególności dotyczy to momentu odbycia trzeciego czytania projektów ustaw podatkowych. Pozwoli pan marszałek i Wysoka Izba, że przedstawię krótkie wyjaśnienie.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#PrezesRadyMinistrówWłodzimierzCimoszewicz">Prace rządu nad projektem ustawy budżetowej dobiegają końca. W przyszłym tygodniu rząd skieruje do Wysokiego Sejmu projekt tej ustawy. Po kilkudziesięciu godzinach plenarnych obrad Rady Ministrów projekt jest praktycznie gotowy. W moim przekonaniu jest to projekt, który z jednej strony łączy kontynuację zdyscyplinowanej polityki finansowej z priorytetowym realnym potraktowaniem tych obszarów życia społecznego, publicznego finansowanych z budżetu państwa, które w rozumieniu rządu i w rozumieniu znacznej części opinii społecznej na takie potraktowanie zasługują. W związku z bardzo licznymi wypowiedziami na ten temat pozwolę sobie poinformować już w tej chwili Wysoką Izbę, że rząd będzie proponował realne zwiększenie wydatków na oświatę o blisko 6%, na szkolnictwo wyższe o 7,5%, na kulturę i sztukę o 8,3%, na ochronę zdrowia o blisko 6%, czyli o 35 bln zł w porównaniu z tym rokiem. Po wczorajszych decyzjach Rady Ministrów wydatki na wymiar sprawiedliwości zwiększą się o ok. 7%, na bezpieczeństwo publiczne o ok. 5%, podobnie gdy chodzi o wydatki na rolnictwo i obszary wiejskie.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#PrezesRadyMinistrówWłodzimierzCimoszewicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Po przeprowadzeniu dodatkowych analiz możliwości finansowych państwa pragnę z całą odpowiedzialnością oświadczyć, że w moim najgłębszym przekonaniu możliwe jest zrealizowanie tego trudnego budżetu także w warunkach proponowanego przez rząd obniżenia podatku dochodowego już w przyszłym roku.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#PrezesRadyMinistrówWłodzimierzCimoszewicz">W tej sytuacji chciałbym prosić o to, aby głosowania nad projektami ustaw budżetowych zostały przesunięte na dzień jutrzejszy...</u>
          <u xml:id="u-13.4" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Ustaw podatkowych.)</u>
          <u xml:id="u-13.5" who="#PrezesRadyMinistrówWłodzimierzCimoszewicz">.... przepraszam, głosowania nad projektami ustaw podatkowych zostały przesunięte na dzień jutrzejszy, co umożliwiłoby mi i ministrowi finansów przedstawienie dodatkowych argumentów zainteresowanym tym klubom poselskim.</u>
          <u xml:id="u-13.6" who="#PrezesRadyMinistrówWłodzimierzCimoszewicz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-13.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#Marszałek">Wysoki Sejmie! Wobec tej propozycji i wniosku pana premiera...</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#Marszałek">Jeszcze pan poseł Bugaj, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PosełRyszardBugaj">Panie Marszałku! Rozumiem, że są nowe fakty i nowe informacje, które rząd zamierza przedstawić Izbie, odrębne od dotąd prezentowanych. Chcę się wobec tego zwrócić do Prezydium Sejmu o stworzenie takich warunków, żeby te wyjaśnienia mogły być przedmiotem dyskusji Izby.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#Marszałek">Wysoki Sejmie! Wobec wniosku pana premiera zarządzam półgodzinną przerwę i posiedzenie Konwentu Seniorów.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#Marszałek">Wysoki Sejmie! Bez porozumienia z Konwentem Seniorów i Prezydium Sejmu nie mogę postawić jakiegokolwiek wniosku o zmianę porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#Marszałek">Bardzo proszę pana premiera o wzięcie udziału w posiedzeniu Konwentu Seniorów.</u>
          <u xml:id="u-16.5" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 9 min 51 do godz. 10 min 35)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#Marszałek">Proszę o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#Marszałek">Wysoki Sejmie! Przystępuję do zreferowania ustaleń Konwentu Seniorów.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#Marszałek">W posiedzeniu Konwentu Seniorów udział wzięli również: przewodniczący Komisji Ustawodawczej pan poseł Jaskiernia, przewodniczący Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich pan poseł Grodzicki, a także pan premier Cimoszewicz i pan wicepremier Kołodko.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#Marszałek">Po szerokiej dyskusji Prezydium Sejmu - w porozumieniu z Konwentem Seniorów - proponuje, aby przenieść trzecie czytanie projektów ustaw podatkowych na jutro.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu proponuje w związku z tym uzupełnienie porządku dziennego o punkt: Stanowisko rządu wobec projektów ustaw podatkowych w powiązaniu z pracami nad projektem ustawy budżetowej na 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#Marszałek">Tej informacji wysłuchalibyśmy dziś bezpośrednio po przerwie obiadowej, tj. o godz. 16. Następnie kluby miałyby czas, aby zapoznać się z tym stanowiskiem, przedyskutować je i jutro rano - po głosowaniach dotyczących stanowiska Senatu - przeszlibyśmy do debaty nad stanowiskiem rządu w tej sprawie. Prezydium Sejmu proponuje wysłuchanie 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół. Dopiero po tej debacie przeszlibyśmy do głosowań nad poprawkami do ustaw podatkowych.</u>
          <u xml:id="u-17.6" who="#Marszałek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję Prezydium Sejmu w tej sprawie przyjął.</u>
          <u xml:id="u-17.7" who="#Marszałek">Sprzeciwu nie słyszę, dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-17.8" who="#Marszałek">Informuję, że Senat przyjął bez poprawek następujące ustawy:</u>
          <u xml:id="u-17.9" who="#Marszałek">— o utrzymaniu czystości i porządku w gminach,</u>
          <u xml:id="u-17.10" who="#Marszałek">— o zmianie ustawy o grach losowych i zakładach wzajemnych oraz o zmianie innych ustaw,</u>
          <u xml:id="u-17.11" who="#Marszałek">— o ratyfikacji Konwencji o Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju,</u>
          <u xml:id="u-17.12" who="#Marszałek">— o ratyfikacji umowy między rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Organizacją Współpracy Gospodarczej i Rozwoju o przywilejach i immunitetach Organizacji.</u>
          <u xml:id="u-17.13" who="#Marszałek">Za chwilę poproszę posła sekretarza o odczytanie komunikatu o posiedzeniach komisji, które odbędą się dziś. Tylko proszę pamiętać, że jeżeli odbywają się głosowania, to w tym czasie - mimo wcześniejszej zgody - posiedzenia komisji nie mogą się odbyć. To jest oczywiste, ale z daleko posuniętej ostrożności komunikuję o tym.</u>
          <u xml:id="u-17.14" who="#Marszałek">Bardzo proszę o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#SekretarzPosełDanutaCiborowska">Wysoka Izbo! Informuję, że dziś odbędą się następujące posiedzenia komisji:</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#SekretarzPosełDanutaCiborowska">— Komisji Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego — bezpośrednio po głosowaniach,</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#SekretarzPosełDanutaCiborowska">— Komisji do Spraw Służb Specjalnych — również bezpośrednio po głosowaniach,</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#SekretarzPosełDanutaCiborowska">— Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów ustaw o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym oraz o świadczeniach gwarantowanych przez państwo ze środków publicznych — bezpośrednio po głosowaniach,</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#SekretarzPosełDanutaCiborowska">— Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów ustaw lustracyjnych — bezpośrednio po głosowaniach,</u>
          <u xml:id="u-18.5" who="#SekretarzPosełDanutaCiborowska">— Komisji Systemu Gospodarczego i Przemysłu wspólnie z Komisją Ustawodawczą — bezpośrednio po głosowaniach,</u>
          <u xml:id="u-18.6" who="#SekretarzPosełDanutaCiborowska">— Komisji Kultury i Środków Przekazu wspólnie z Komisją Ustawodawczą — o godz. 15,</u>
          <u xml:id="u-18.7" who="#SekretarzPosełDanutaCiborowska">— Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich — o godz. 15.30.</u>
          <u xml:id="u-18.8" who="#SekretarzPosełDanutaCiborowska">Jednocześnie informuję, że zostały odwołane posiedzenia: Komisji Przekształceń Własnościowych wspólnie z Komisją Systemu Gospodarczego i Przemysłu oraz Komisją Ustawodawczą, a także Komisji Przekształceń Własnościowych wspólnie z Komisją Ustawodawczą, które miało się odbyć po zakończeniu posiedzenia wspólnego, o którym mówiłam przed chwilą.</u>
          <u xml:id="u-18.9" who="#SekretarzPosełDanutaCiborowska">Posiedzenie Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej odbędzie się w dziś o godz. 14.30 w sali kolumnowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#Marszałek">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#Marszałek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 1 porządku dziennego: Głosowania nad:</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#Marszałek">1) wnioskami wynikającymi ze sprawozdania Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej w sprawie z wniosku wstępnego o pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej przed Trybunałem Stanu oraz do odpowiedzialności karnej 26 osób w związku z wprowadzeniem i realizacją stanu wojennego (druk nr 1745),</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#Marszałek">2) wnioskiem o odrzucenie senackiego projektu ustawy o zmianie ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (druk nr 1830).</u>
          <u xml:id="u-19.4" who="#Marszałek">Przechodzimy do rozpatrzenia wniosków wynikających ze sprawozdania Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej zawartego w druku nr 1745.</u>
          <u xml:id="u-19.5" who="#Marszałek">Przypominam, że na poprzednim posiedzeniu Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Mariana Żenkiewicza i przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-19.6" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Kamiński: Proszę o głos w sprawie formalnej.)</u>
          <u xml:id="u-19.7" who="#Marszałek">Pan poseł Kamiński, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#PosełKrzysztofKamiński">Panie Marszałku! W sprawie formalnej. Prezydium Sejmu wielokrotnie nie poddaje pod głosowanie uchwał Sejmu ze względu na istnienie przeszkód formalnoprawnych. Chciałbym zapytać pana marszałka, czy rozważał pan możliwość niepoddania pod głosowanie tej uchwały, proponowanej przez Komisję Odpowiedzialności Konstytucyjnej, z następującego powodu. Sejm już kilka lat temu w formie uchwały, a więc aktu równorzędnego, uznał wprowadzenie stanu wojennego za nielegalne. Słowo „nielegalne” przesądza pewnego rodzaju stosunek do systemu prawnego. Czy uważa pan, że bez zmiany tamtej uchwały, uznającej autorów stanu wojennego czy też uznającej stan wojenny za nielegalny, jest możliwe poddanie pod głosowanie również uchwały, która jest rażąco sprzeczna z poprzednim stanowiskiem Sejmu? Mam wątpliwości, czy nie mamy tutaj prejudykatu i pewnej formalnej przeszkody. Proszę o wyjaśnienie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#Marszałek">Panie pośle, właśnie mnie pan uprzedził, zamierzałem wyjaśnić cały tryb głosowania.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#Marszałek">Z zapisu ustawy o Trybunale Stanu wynika, że zgodnie z tą ustawą głosować będziemy za postawieniem w stan oskarżenia, a nie odwrotnie, za umorzeniem. Dopiero wyniki głosowania decydują o tym, co się dalej dzieje.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#Marszałek">Zanim przystąpimy do głosowań, przypominam, że wnioski zawarte w sprawozdaniu nie obejmują ośmiu osób wymienionych we wniosku wstępnym, a mianowicie: Floriana Siwickiego, Tadeusza Tuczapskiego, Eugeniusza Molczyka, Józefa Baryły, którzy nie mogą ponosić odpowiedzialności konstytucyjnej i karnej ze względu na fakt, że nie zajmowali stanowisk państwowych, o których mowa w art. 1 ustawy o Trybunale Stanu. Nie obejmują także członków byłej Rady Państwa: Zdzisława Tomala, Jerzego Ziętka, Henryka Szafrańskiego i Edwarda Dudy, ponieważ zmarli. Informuję, że wobec tych osób nastąpiło umorzenie postępowania z mocy prawa.</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#Marszałek">W rezultacie komisja przedstawia wniosek o umorzenie postępowania wobec 18 osób.</u>
          <u xml:id="u-21.4" who="#Marszałek">Natomiast zawarty w sprawozdaniu komisji wniosek mniejszości o pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej obejmuje 15 osób. Wniosek mniejszości nie obejmuje członków byłej Rady Państwa: Jana Szczepańskiego, który się wstrzymał od głosowania, Stanisława Wrońskiego, który był nieobecny, i Ryszarda Reiffa, który głosował przeciw.</u>
          <u xml:id="u-21.5" who="#Marszałek">Przypominam, że zgodnie z art. 13 ust. 3 ustawy o Trybunale Stanu Sejm podejmuje uchwałę o pociągnięciu do odpowiedzialności konstytucyjnej bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby posłów.</u>
          <u xml:id="u-21.6" who="#Marszałek">Wysoka Izbo! W pierwszej kolejności będziemy głosować nad wnioskami o postawienie w stan oskarżenia. Jest to zgodne ze stanowiskiem zawartym we wniosku mniejszości. Głosować będziemy nad postawieniem w stan oskarżenia poszczególnych osób.</u>
          <u xml:id="u-21.7" who="#Marszałek">Taki tryb głosowania jest zgodny z obowiązującą w systemie prawa zasadą indywidualizacji odpowiedzialności, a także znajduje uzasadnienie w fakcie zajmowania stanowisk lub pełnienia funkcji przez osoby wymienione we wniosku w różnych organach.</u>
          <u xml:id="u-21.8" who="#Marszałek">Podkreślam, że - zgodnie z art. 13 ust. 3 ustawy o Trybunale Stanu - jeżeli wniosek o postawienie w stan oskarżenia nie uzyska bezwzględnej większości głosów, marszałek Sejmu stwierdza umorzenie postępowania.</u>
          <u xml:id="u-21.9" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-21.10" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za wnioskiem o postawienie w stan oskarżenia pana Wojciecha Jaruzelskiego, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-21.11" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-21.12" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-21.13" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 417 posłów. Większość bezwzględna wynosi 209. Za wnioskiem o postawienie w stan oskarżenia głosowało 146 posłów, przeciw - 211, wstrzymało się od głosu 60 posłów.</u>
          <u xml:id="u-21.14" who="#Marszałek">Stwierdzam, że wniosek nie uzyskał bezwzględnej większości głosów, a zatem następuje umorzenie postępowania.</u>
          <u xml:id="u-21.15" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za wnioskiem o postawienie w stan oskarżenia pana Czesława Kiszczaka, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-21.16" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-21.17" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-21.18" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 423 posłów. Większość bezwzględna wynosi 212. Za wnioskiem o postawienie w stan oskarżenia głosowało 163 posłów, przeciw - 195, wstrzymało się od głosu 65 posłów.</u>
          <u xml:id="u-21.19" who="#Marszałek">Stwierdzam, że wniosek nie uzyskał bezwzględnej większości głosów, więc sprawa podlega umorzeniu.</u>
          <u xml:id="u-21.20" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za wnioskiem o postawienie w stan oskarżenia pana Tadeusza Hupałowskiego, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-21.21" who="#Marszałek">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-21.22" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-21.23" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 422 posłów. Większość bezwzględna wynosi 212. Za wnioskiem o postawienie w stan oskarżenia głosowało 155 posłów, przeciw - 198, wstrzymało się od głosu 69 posłów.</u>
          <u xml:id="u-21.24" who="#Marszałek">Stwierdzam, że wniosek nie uzyskał bezwzględnej większości głosów, więc sprawa podlega umorzeniu.</u>
          <u xml:id="u-21.25" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za wnioskiem o postawienie w stan oskarżenia pana Czesława Piotrowskiego, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-21.26" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-21.27" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-21.28" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 421 posłów. Większość bezwzględna wynosi 211. Za wnioskiem o postawienie w stan oskarżenia głosowało 156 posłów, przeciw - 196, wstrzymało się od głosu 69 posłów.</u>
          <u xml:id="u-21.29" who="#Marszałek">Stwierdzam, że wniosek nie uzyskał bezwzględnej większości głosów, więc sprawa podlega umorzeniu.</u>
          <u xml:id="u-21.30" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za wnioskiem o postawienie w stan oskarżenia pana Michała Konrada Janiszewskiego, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-21.31" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-21.32" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-21.33" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 421 posłów. Większość bezwzględna wynosi 211. Za przyjęciem wniosku o postawienie w stan oskarżenia głosowało 156 posłów, przeciw - 199, wstrzymało się od głosu 66 posłów.</u>
          <u xml:id="u-21.34" who="#Marszałek">Stwierdzam, że wniosek nie uzyskał bezwzględnej większości głosów, więc sprawa podlega umorzeniu.</u>
          <u xml:id="u-21.35" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za wnioskiem o postawienie w stan oskarżenia pana Henryka Jabłońskiego, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-21.36" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-21.37" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-21.38" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 424 posłów. Większość bezwzględna wynosi 213. Za wnioskiem o postawienie w stan oskarżenia głosowało 152 posłów, przeciw - 207, wstrzymało się od głosu 65 posłów.</u>
          <u xml:id="u-21.39" who="#Marszałek">Stwierdzam, że wniosek nie uzyskał bezwzględnej większości głosów, więc sprawa podlega umorzeniu.</u>
          <u xml:id="u-21.40" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za wnioskiem o postawienie w stan oskarżenia pana Tadeusza Witolda Młyńczaka, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-21.41" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-21.42" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-21.43" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 420 posłów. Większość bezwzględna wynosi 211. Za wnioskiem o postawienie w stan oskarżenia głosowało 149 posłów, przeciw - 204, wstrzymało się od głosu 67 posłów.</u>
          <u xml:id="u-21.44" who="#Marszałek">Stwierdzam, że wniosek nie uzyskał bezwzględnej większości głosów, sprawa podlega umorzeniu.</u>
          <u xml:id="u-21.45" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za wnioskiem o postawienie w stan oskarżenia pana Kazimierza Secomskiego, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-21.46" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-21.47" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-21.48" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 417 posłów. Większość bezwzględna wynosi 209. Za wnioskiem o postawienie w stan oskarżenia głosowało 148 posłów, przeciw - 199, wstrzymało się od głosu 70 posłów.</u>
          <u xml:id="u-21.49" who="#Marszałek">Stwierdzam, że wniosek nie uzyskał bezwzględnej większości głosów, sprawa podlega umorzeniu.</u>
          <u xml:id="u-21.50" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za wnioskiem o postawienie w stan oskarżenia pani Eugenii Kempary, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-21.51" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-21.52" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-21.53" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 422 posłów. Większość bezwzględna wynosi 212. Za wnioskiem o postawienie w stan oskarżenia głosowało 150 posłów, przeciw - 199, wstrzymało się od głosu 73 posłów.</u>
          <u xml:id="u-21.54" who="#Marszałek">Stwierdzam, że wniosek nie uzyskał bezwzględnej większości głosów, sprawa podlega umorzeniu.</u>
          <u xml:id="u-21.55" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za wnioskiem o postawienie w stan oskarżenia pana Emila Kołodzieja, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-21.56" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-21.57" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-21.58" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 422 posłów. Większość bezwzględna wynosi 212. Za wnioskiem o postawienie w stan oskarżenia głosowało 147 posłów, przeciw - 209, wstrzymało się od głosu 66 posłów.</u>
          <u xml:id="u-21.59" who="#Marszałek">Stwierdzam, że wniosek nie uzyskał bezwzględnej większości głosów, sprawa podlega umorzeniu.</u>
          <u xml:id="u-21.60" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za wnioskiem o postawienie w stan oskarżenia pana Władysława Kruczka, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-21.61" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-21.62" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-21.63" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 421 posłów. Większość bezwzględna wynosi 211. Za wnioskiem o postawienie w stan oskarżenia głosowało 155 posłów, przeciw - 195, wstrzymało się od głosu 71 posłów.</u>
          <u xml:id="u-21.64" who="#Marszałek">Stwierdzam, że wniosek nie uzyskał bezwzględnej większości głosów, sprawa podlega umorzeniu.</u>
          <u xml:id="u-21.65" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za wnioskiem o postawienie w stan oskarżenia pani Krystyny Marszałek-Młyńczyk, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-21.66" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-21.67" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-21.68" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 419 posłów. Większość bezwzględna wynosi 210. Za wnioskiem o postawienie w stan oskarżenia głosowało 144 posłów, przeciw - 203, wstrzymało się od głosu 72 posłów.</u>
          <u xml:id="u-21.69" who="#Marszałek">Stwierdzam, że wniosek nie uzyskał bezwzględnej większości głosów, sprawa podlega umorzeniu.</u>
          <u xml:id="u-21.70" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za wnioskiem o postawienie w stan oskarżenia pana Józefa Ozgi-Michalskiego, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-21.71" who="#Marszałek">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-21.72" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-21.73" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 421 posłów. Większość bezwzględna wynosi 211. Za postawieniem w stan oskarżenia głosowało 149 posłów, przeciw - 214, 58 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-21.74" who="#Marszałek">Stwierdzam, że wniosek nie uzyskał bezwzględnej większości głosów, sprawa podlega umorzeniu.</u>
          <u xml:id="u-21.75" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za wnioskiem o postawienie w stan oskarżenia pana Kazimierza Barcikowskiego, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-21.76" who="#Marszałek">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-21.77" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-21.78" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 420 posłów. Większość bezwzględna wynosi 211. Za wnioskiem o postawienie w stan oskarżenia głosowało 156 posłów, przeciw - 199, 65 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-21.79" who="#Marszałek">Stwierdzam, że wniosek nie uzyskał bezwzględnej większości głosów, sprawa podlega umorzeniu.</u>
          <u xml:id="u-21.80" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za wnioskiem o postawienie w stan oskarżenia pana Mieczysława Róg-Świostka, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-21.81" who="#Marszałek">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-21.82" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-21.83" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 418 posłów. Większość bezwzględna wynosi 210. Za wnioskiem o postawienie w stan oskarżenia głosowało 149 posłów, przeciw - 200, 69 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-21.84" who="#Marszałek">Stwierdzam, że wniosek nie uzyskał bezwzględnej większości głosów, sprawa podlega umorzeniu.</u>
          <u xml:id="u-21.85" who="#Marszałek">Przypominam, że wniosek mniejszości nie obejmuje trzech członków byłej Rady Państwa wymienionych we wniosku komisji. Są to: Ryszard Reiff, Jan Szczepański i Stanisław Wroński.</u>
          <u xml:id="u-21.86" who="#Marszałek">Komisja Odpowiedzialności Konstytucyjnej wnosi o umorzenie postępowania wobec tych osób.</u>
          <u xml:id="u-21.87" who="#Marszałek">Przypominam jednak, że zgodnie z art. 13 ust. 3 ustawy o Trybunale Stanu umorzenie postępowania zostaje stwierdzone przez marszałka Sejmu, jeżeli Sejm nie podejmie uchwały o pociągnięciu do odpowiedzialności konstytucyjnej bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-21.88" who="#Marszałek">Pod głosowanie poddam wobec tego, zgodnie z przepisem tej ustawy, wnioski o pociągnięcie wyżej wymienionych osób do odpowiedzialności konstytucyjnej.</u>
          <u xml:id="u-21.89" who="#Marszałek">Sądzę, że w przyszłości musimy zastanowić się także nad zmianą tych przepisów.</u>
          <u xml:id="u-21.90" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-21.91" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej pana Ryszarda Reiffa, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-21.92" who="#Marszałek">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-21.93" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-21.94" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 421 posłów. Większość bezwzględna wynosi 211. Za przyjęciem wniosku o pociągnięcie do odpowiedzialności głosowało 2 posłów, przeciw - 398, 21 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-21.95" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów odrzucił wniosek o pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej pana Ryszarda Reiffa. Stwierdzam zatem umorzenie postępowania w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-21.96" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej pana Jana Szczepańskiego, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-21.97" who="#Marszałek">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-21.98" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-21.99" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 423 posłów. Większość bezwzględna wynosi 212. Za przyjęciem wniosku o pociągnięcie do odpowiedzialności głosowało 2 posłów, przeciw - 380, 41 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-21.100" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów odrzucił wniosek o pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej. Stwierdzam zatem umorzenie postępowania w sprawie pana Jana Szczepańskiego.</u>
          <u xml:id="u-21.101" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej pana Stanisława Wrońskiego, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-21.102" who="#Marszałek">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-21.103" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-21.104" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 411 posłów. Większość bezwzględna wynosi 206. Za przyjęciem wniosku o pociągnięcie do odpowiedzialności głosowało 5 posłów, przeciw - 339, 67 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-21.105" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów odrzucił wniosek o pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej. Sprawa pana Stanisława Wrońskiego została zatem umorzona.</u>
          <u xml:id="u-21.106" who="#Marszałek">Przechodzimy do rozpatrzenia wniosku o odrzucenie w pierwszym czytaniu senackiego projektu ustawy o zmianie ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego.</u>
          <u xml:id="u-21.107" who="#Marszałek">Przypominam, że Sejm na poprzednim posiedzeniu wysłuchał uzasadnienia projektu ustawy przedstawionego przez pana senatora Leszka Lackorzyńskiego oraz przeprowadził dyskusję, w trakcie której zgłoszono wniosek o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-21.108" who="#Marszałek">Wniosek ten poddam pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-21.109" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie w pierwszym czytaniu senackiego projektu ustawy o zmianie ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego, zawartego w druku nr 1830, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-21.110" who="#Marszałek">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-21.111" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-21.112" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 419 posłów. Za przyjęciem wniosku o odrzucenie projektu w pierwszym czytaniu głosowało 187 posłów, przeciw - 207, 25 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-21.113" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek o odrzucenie projektu ustawy odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-21.114" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm skierował senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego do Komisji Polityki Społecznej oraz Komisji Ustawodawczej w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-21.115" who="#Marszałek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-21.116" who="#Marszałek">Sprzeciwu nie słyszę. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-21.117" who="#Marszałek">Bardzo proszę panią marszałek Olgę Krzyżanowską o dalsze przewodniczenie.</u>
          <u xml:id="u-21.118" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Olga Krzyżanowska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 2 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej, Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, Komisji Zdrowia oraz Komisji Ustawodawczej o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży oraz o zmianie niektórych innych ustaw (druki nr 1925 i 1938).</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę państwa o zachowanie spokoju. Kto z państwa chce opuścić salę, proszę to zrobić, ażeby umożliwić wystąpienie posłowi sprawozdawcy. Jeszcze raz proszę o przerwanie rozmów na sali.</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Marka Balickiego.</u>
          <u xml:id="u-22.4" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-22.5" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Po raz kolejny proszę panie posłanki i panów posłów o przerwanie rozmów na sali. Proszę, jeżeli to konieczne, prowadzić dyskusję w kuluarach.</u>
          <u xml:id="u-22.6" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#PosełMarekBalicki">Pani Marszałek! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Komisja Polityki Społecznej, Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka, Komisja Zdrowia oraz Komisja Ustawodawcza zgodnie z decyzją Prezydium Sejmu rozpatrzyły uchwałę Senatu z 3 października 1996 r. w sprawie ustawy o zmianie ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży oraz o zmianie niektórych innych ustaw (druki nr 1925 i 1938).</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#PosełMarekBalicki">Chciałbym przypomnieć Wysokiej Izbie, że Senat zaproponował odrzucenie ustawy o zmianie ustawy o planowaniu rodziny w całości, uznając, że obowiązująca dzisiaj ustawa nie wymaga nowelizacji.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#PosełMarekBalicki">Cztery połączone komisje odbyły w tej sprawie dwa posiedzenia w dniach 15 i 22 października. W wyniku przeprowadzonego głosowania stosunkiem głosów 39 za do 14 przeciw, przy jednym pośle wstrzymującym się, komisje rekomendują Wysokiemu Sejmowi odrzucenie stanowiska Senatu.</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#PosełMarekBalicki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Na temat zjawiska przerywania ciąży i prawnej regulacji tego problemu powiedziano chyba wszystko. Szczególnie dużo słów wypowiedziano w ostatnich dniach. W niektórych przypadkach za dużo. Wypełniając obowiązki sprawozdawcy i mając na względzie fakt, że panie posłanki i panowie posłowie znają dobrze omawiane dzisiaj zagadnienie, chciałbym zwrócić uwagę tylko na jeden ważny aspekt.</u>
          <u xml:id="u-23.4" who="#PosełMarekBalicki">Uchwalona przez Sejm 30 sierpnia, odrzucona przez Senat nowelizacja przepisów dotyczących przerywania ciąży nie oznacza zmiany oceny społecznej szkodliwości samego zjawiska, lecz tylko zmianę sposobów jego zwalczania. Cel, a mianowicie ograniczenie liczby aborcji, pozostaje ten sam, zmienia się jedynie taktyka. Dotychczasowe działania na rzecz ochrony życia płodu za pomocą środków przymusu prawnokarnego okazały się niewłaściwe, nieskuteczne i poniosły - bo musiały ponieść - porażkę. Powiedziano z tej trybuny dosyć o podziemiu, o turystyce, o wielkim biznesie aborcyjnym i o indywidualnych dramatach, które pozostały.</u>
          <u xml:id="u-23.5" who="#PosełMarekBalicki">Sejm, uchwalając nowelizację, uznał, że znacznie skuteczniej można chronić płód, stosując środki informacyjno-wychowawcze, ucząc profilaktyki i uświadamiając negatywne skutki przerywania ciąży, wyrabiając w społeczeństwie postawy akceptujące rodzicielstwo, a także prowadząc politykę prorodzinną.</u>
          <u xml:id="u-23.6" who="#PosełMarekBalicki">Ilustracją takiego podejścia niech będą trzy przykłady zaproponowanych przez Sejm zmian. Pierwsza zmiana to wprowadzenie obowiązkowej konsultacji, druga - propozycja wprowadzenia do szkół przedmiotu: wiedza o życiu seksualnym człowieka oraz trzecia - zwiększenie dostępności środków antykoncepcyjnych.</u>
          <u xml:id="u-23.7" who="#PosełMarekBalicki">Sprawa pierwsza - konsultacja. Co to jest konsultacja? Jest to rozmowa, poważna, życiowa rozmowa, jaką zobowiązana jest przeprowadzić kobieta, która znalazła się w dramatycznej sytuacji, skłaniającej ją do podjęcia decyzji o przerwaniu ciąży. Kto będzie mógł tę konsultację przeprowadzać? Może to być odpowiednio przygotowany psycholog, socjolog, pracownik socjalny. Kwalifikacje tych osób szczegółowo określi minister zdrowia i opieki społecznej. Powstanie lista osób uprawnionych do udzielania konsultacji. Uprawnionym będzie mógł być również lekarz rodzinny, lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, kobieta zaś sama będzie dokonywać wyboru osoby konsultującej spośród tych, które znajdują się na liście. Co jest, co ma być celem konsultacji? Podstawowym celem jest pomoc - pomoc kobiecie, pomoc w rozwiązaniu jej problemów poprzez wskazanie dostępnych form pomocy. Tu chciałbym powiedzieć, że komisje, że Sejm szczególną wagę przywiązywał do pozostawienia zapisów z dotychczasowej ustawy, dotyczących pomocy materialnej i opieki nad kobietami w ciąży - chodzi o kobiety, które znajdują się w trudnych warunkach materialnych podczas ciąży, porodu i po porodzie. Celem konsultacji jest również poinformowanie kobiety o ochronie prawnej życia w fazie prenatalnej, o aspektach medycznych ciąży i związanych z przerwaniem ciąży, o środkach i metodach antykoncepcji. Tak więc pragnę powtórzyć: celem konsultacji jest pomoc kobiecie w trudnej, dramatycznej sytuacji. Należy nadmienić, że instytucja konsultacji jest czymś zupełnie nowym w stosunku do tego, co mamy w dzisiejszym stanie prawnym. Dzisiaj kobieta nie ma możliwości ani przeprowadzić tej poważnej rozmowy życiowej, ani uzyskać tej obszernej informacji, która mogłaby pomóc jej w ciągu tych trzech dni, które po konsultacji pozostały do namysłu, powtórnie zastanowić się nad decyzją.</u>
          <u xml:id="u-23.8" who="#PosełMarekBalicki">Kwestia druga to przedmiot: wiedza o życiu seksualnym człowieka. Można w tym wypadku mieć nadzieję, że wprowadzenie do szkół tego przedmiotu przełamie dzisiejszy stan fikcji w dziedzinie edukacji seksualnej. Szkoła z pewnością jest właściwszym, bardziej odpowiednim miejscem do rozmowy na temat tej niezwykle delikatnej sfery naszego życia niż podwórko i ulica. Mówiąc o dostępie do wiedzy, edukacji seksualnej i o zwiększaniu dostępności do środków antykoncepcyjnych, należy podkreślić, że blokowanie dostępu do wiedzy człowieka o sobie samym, do środków i metod antykoncepcyjnych w gruncie rzeczy działa na rzecz zwiększania liczby zabiegów przerywania ciąży.</u>
          <u xml:id="u-23.9" who="#PosełMarekBalicki">Jak więc powiedziałem na wstępie, te trzy wymienione przeze mnie przykłady zapisów spośród wielu, które znajdują się w nowelizacji - obowiązkowe konsultacje, edukacja seksualna, zwiększenie dostępu do środków antykoncepcyjnych - pozwolą na rzeczywiste ograniczenie liczby zabiegów przerywania ciąży i rzeczywiste zwiększenie ochrony płodu.</u>
          <u xml:id="u-23.10" who="#PosełMarekBalicki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Kończąc swoje wystąpienie, swoje sprawozdanie, chciałbym jeszcze raz z naciskiem podkreślić, że aborcji nie powinno być w ogóle - ale są. Każda kolejna aborcja jest tą jedną, o którą za dużo. Rzeczywistość jest jednak niezwykle skomplikowana. Dlatego więc potrzebujemy ustawy, która będzie służyć zarówno ochronie nie narodzonego życia, jak interesom kobiety. Potrzebujemy ustawy, która będzie wyważona, życiowa i mądra. Myślę, że z całym przekonaniem można powiedzieć, że taką ustawą jest przyjęta przez Sejm w sierpniu nowelizacja. W imieniu Komisji Polityki Społecznej, Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, Komisji Ustawodawczej i Komisji Zdrowia wnoszę, aby Wysoki Sejm raczył odrzucić stanowisko Senatu.</u>
          <u xml:id="u-23.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł sprawozdawca.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Sejm postanowił o wysłuchaniu w debacie nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę panią poseł Izabellę Sierakowską o zabranie głosu w imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Następnym mówcą będzie pan poseł Władysław Medwid.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#PosełIzabellaSierakowska">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Uchwalona przez Sejm ustawa o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży jest wyrazem racjonalnego spojrzenia na ten niezwykle drażliwy i bardzo skomplikowany problem. Wiele środowisk usiłuje przedstawić głosowanie nad ustawą jako oddanie głosu za życiem lub przeciw niemu. Ale nam nie wolno ulegać. Powtarzam: nam, ludziom wybranym do tworzenia prawa, tak kategorycznym i fałszywym w swej istocie sądom nie wolno ulegać. Jest to opinia wielce krzywdząca inicjatorów i zwolenników liberalizacji dotychczasowych przepisów.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#PosełIzabellaSierakowska">Jesteśmy świadomi, że problem aborcji to jeden z najtrudniejszych i najistotniejszych problemów końca XX wieku, jakie stają przed współczesnymi społeczeństwami wielu krajów. Spory, kontrowersje i konflikty natury etycznej, politycznej czy prawnej mają miejsce w najbardziej cywilizowanych krajach świata, o utrwalonych systemach demokratycznych. Ale w tych krajach aborcja ze względów społecznych, ze względu na trudną sytuację życiową kobiety jest dopuszczalna. Ba, nawet na życzenie kobiety. Wystarczy wymienić te kraje: Anglia, Albania, Belgia, Dania, Finlandia, Francja, Grecja, Niemcy, Holandia, Norwegia, Szwecja, Węgry i Włochy. Można do tego dorzucić jeszcze Stany Zjednoczone, w których można dokonywać zabiegu aborcji aż do 22 tygodnia. Nikt w żadnym z tych krajów nie pozwala sobie na znieważanie demokratycznie wybranego parlamentu. Jak zwykle niechlubnym wyjątkiem jest Polska.</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#PosełIzabellaSierakowska">Nowelizacja ustawy, podobnie jak analogiczne przepisy w innych krajach, precyzyjnie ustala warunki, w których może dojść do przerwania ciąży, które - jak wielokrotnie podkreślamy - nie może być traktowane jako środek regulacji urodzeń. Nowelizacja ta powoduje obligatoryjną naukę w szkołach przedmiotu: wiedza o życiu seksualnym człowieka, gwarantując tym samym prorodzinne wychowanie młodego pokolenia. Uważamy, że właśnie edukacją i zagwarantowaniem dostępu do antykoncepcji, a nie zakazami, można w znacznym stopniu ograniczyć, a nawet wyeliminować aborcję. To jest istota nowelizacji.</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#PosełIzabellaSierakowska">Wysoka Izbo! Sojusz Lewicy Demokratycznej wyraża niezmiennie pogląd, że zadaniem państwa jest umożliwienie wszystkim obywatelom postępowania zgodnego z ich własnym sumieniem. Obowiązująca ustawa spowodowała wiele szkód społecznych, dużo cierpień i ludzkich nieszczęść. Czas najwyższy na zmianę. Nie można udawać, że problemu nie ma, że nie ma turystyki aborcyjnej, że nie ma podziemia, że nie ma porzuconych niemowląt. Nie można po prostu dać przyzwolenia na prawo, które krzywdzi, na prawo, które jest kryminogenne. Wiemy doskonale, że żaden akt prawny, żadne rygory ustawowe nie odwiodą kobiety od tej trudnej decyzji, jeżeli jest ona przemyślana i podyktowana determinacją płynącą z określonej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-25.4" who="#PosełIzabellaSierakowska">Powtarzamy jeszcze raz: kobiety nie mogą rodzić z przymusu. Miłości nie może towarzyszyć strach. Macierzyństwo musi być oczekiwane, a przyjście dziecka na świat musi być świętem. Nikt nie ma prawa stawiać właśnie kobietom wyższych wymagań niż innym członkom naszego społeczeństwa. I nikt nie ma prawa wymuszać na nich samopoświęcenia i heroizmu.</u>
          <u xml:id="u-25.5" who="#PosełIzabellaSierakowska">Wysoka Izbo! Każdy z nas z klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej ma również tysiące podpisów, które popierają nasze stanowisko. Otrzymujemy także protesty zawierające obelgi i groźby. Nasi najbliżsi są szantażowani. Każdego z nas nawiedza aktyw parafialny, strasząc i grożąc. Do gry politycznej zostały wciągnięte małe dzieci i osoby w podeszłym wieku.</u>
          <u xml:id="u-25.6" who="#PosełIzabellaSierakowska">Nie będziemy głosować pod żadnym przymusem. Nasze stanowisko w sprawie liberalizacji ustawy jest znane od lat i nie uległo zmianie. Uważamy, że uchwalona nowelizacja ustawy jest niezbędna, wręcz konieczna. Będziemy głosować za odrzuceniem senackiego sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-25.7" who="#PosełIzabellaSierakowska">Wysoka Izbo! W sporach, które prowadzimy od lat, tak naprawdę chodzi tylko o to, w jakim społeczeństwie chcemy żyć - czy w takim, które będzie ingerowało w najbardziej intymne decyzje, czy takim, które będzie zakreślało ramy prawne dla współczucia i tolerancji, wolności sumienia i prawa do milczenia.</u>
          <u xml:id="u-25.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiała pani poseł Izabella Sierakowska.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Pani Poseł! W związku z wyrażoną przez panią dezaprobatą dla obrazu polskiego Sejmu chciałam wyrazić dezaprobatę dla pani stwierdzenia, że jak zwykle wyjątkiem niechlubnym jest Polska. Wydaje mi się, że to jest za daleko idące twierdzenie.</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-26.4" who="#komentarz">(Poseł Izabella Sierakowska: Czasem jesteśmy tu niechlubnym wyjątkiem, pani marszałek.)</u>
          <u xml:id="u-26.5" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Bardzo proszę nie używać takich twierdzeń w stosunku do nas wszystkich, jako poseł. Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-26.6" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo pana posła Władysława Medwida o zabranie głosu w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego. Następnym mówcą będzie pan poseł Włodzimierz Puzyna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#PosełWładysławMedwid">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Szanowni Parlamentarzyści Polskiego Parlamentu! Od wielu lat, a ostatnio w ciągu kilku miesięcy wszystko już powiedziano o aborcji, od biologii do etyki, od łagodnej perswazji do groźby i poniżenia. Dzisiaj mamy oceniać i ocenimy krótko, a jutro przez zajęcie stanowiska w głosowaniu - uchwałę Senatu Rzeczypospolitej Polskiej z 3 października 1996 r. Senat odrzucił ustawę o zmianie ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży oraz o zmianie innych ustaw, uznając, iż rozwiązania w nowelizowanej ustawie są odpowiednie i wystarczające i w konsekwencji ustawa nie wymaga nowelizacji, jest ona zbędna. Polskie Stronnictwo Ludowe w pełni popiera stanowisko Senatu, w poczuciu odpowiedzialności za dzisiaj i jutro naszej ojczyzny, naszego narodu.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#PosełWładysławMedwid">W programie politycznym i społeczno-gospodarczym Polskiego Stronnictwa Ludowego, przyjętym na III Kongresie 22 listopada 1992 r. i uzupełnionym na IV Kongresie w 1995 r., w rozdziale 7 pkt 4 zawiera następującą treść: „Uznajemy konieczność ekonomicznej ochrony rodzin wielodzietnych, życia, macierzyństwa oraz utrzymania niezbędnego poziomu przyrostu naturalnego. Polityka taka będzie przeciwdziałać starzeniu się społeczeństwa i utracie jego potencjału, a wzmacniać biologiczne siły narodu”. To jest zapis, który istnieje od 1992 r.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#PosełWładysławMedwid">Swoją działalnością partyjną, naszym stanowiskiem społeczno-politycznym, wiarą spełniamy zobowiązania programowe partii. Generalnie uważamy, że obowiązująca ustawa z 7 stycznia 1993 r. wszystkie drastyczne sytuacje i okoliczności zagrażające życiu czy zdrowiu matki lub dziecku poczętemu traktuje jako okoliczności wyłączające, uchylające przestępczość czynu - mówi o tym art. 7 pkt 2 ustawy, ze wzmocnieniami w Kodeksie karnym, w art. 149 § 3. Ustawa ta jest więc wyjątkowo liberalna, a w kontekście przepisu art. 23 Kodeksu karnego nie ma żadnego uzasadnienia jej zmiany celem ewentualnego stworzenia nowych możliwości przerywania ciąży, a więc propozycja ma charakter wybitnie, wyłącznie propagandowy.</u>
          <u xml:id="u-27.3" who="#PosełWładysławMedwid">Nagłaśniane opinie i raporty zwolenników liberalizacji są nieprawdziwe, często czytamy różnego rodzaju fałszywe dane, których nie warto w tej chwili przedstawiać, gdyż były one przedstawiane już wielokrotnie podczas wcześniejszych debat. Nie mogę się zgodzić z wymienianiem państw z całej Europy i całego świata i takim a nie innym przedstawianiem tej liberalizacji. W tej chwili wszyscy wracają do ochrony życia. To, co tutaj mówiono o Włoszech, o Stanach Zjednoczonych, o Norwegii, o Szwecji, jest nieprawdą. Jest to sytuacja, która istniała jeszcze kilka lat temu, ale w tej chwili ulega naturalnej zmianie, tak jak w Stanach Zjednoczonych sprawa palenia papierosów. W „Encyklopedii ONZ” Edmunda Osmańczyka przeczytałem słowa zawarte w w genewskiej przysiędze Światowego Stowarzyszenia Medycznego: „Szanować będę ze wszystkich moich sił honor i szlachetne tradycje mojego zawodu (...), mieć będę najwyższy szacunek dla życia ludzkiego już od chwili jego poczęcia, nie użyję mojej wiedzy lekarskiej przeciw prawom ludzkości, nawet pod presją groźby (...) z własnej woli, na swój honor, uroczyście oświadczam, że tej przysięgi dochowam”. Tego społeczności lekarskie, w swojej znakomitej większości kierujące się powagą deontologiczną i posłannictwem służenia ludziom, dochowują. Czytaliśmy oświadczenia izb okręgowych i Krajowej Izby Lekarskiej. Ludzie, którzy te oświadczenia wydają, zasługują na pełen szacunek.</u>
          <u xml:id="u-27.4" who="#PosełWładysławMedwid">Spotykamy się z naciskami i potrzebami różnych grup, często kolidują one z tym, co lekarze uważają za najlepsze w sprawach społecznych, ale nie można bez potępienia podważać Hipokratesowej przysięgi i zasady, że dla lekarza nic nie może być ważniejsze niż dobro życia i że celem medycyny jest walka o życie, walka z chorobą i niesienie ulgi cierpiącym. Nie pomoc w zabijaniu zdrowych, poczętych dzieci.</u>
          <u xml:id="u-27.5" who="#PosełWładysławMedwid">Przychodzi i przyjść musi moment, kiedy mówiąc o życiu, myślimy również o godności. Godności, której wszyscy szukamy, również w umieraniu, a powinniśmy szukać filozofii godności, z jaką przeżywamy nasz czas, nasze życie. Ars moriendi to ars vivendi — sztuka umierania jest sztuką życia. A jakąż szansę dajemy życiu, które jeszcze nie widziało świata, nie odbierało swoimi wszystkimi zmysłami tego, co Stwórca przedstawia w pięknie przyrody — słońcu, księżycu, innych danym nam elementach. Jakąż szansę dajemy życiu, które nie zaznało ciepła, smaku matczynego mleka, matczynej i ojcowskiej pieszczoty?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę zbliżać się do końca, niestety - czas. Bardzo przepraszam, ale jest to decyzja, którą podjął Sejm.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#PosełWładysławMedwid">Zbliżam się, pani marszałek, zbliżam się.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#PosełWładysławMedwid">Temu życiu chcemy właśnie odebrać tę godność, nie pozwalając na zaznanie sztuki życia. Pisząc ten tekst nocą, przeżywałem rozterki. Myślałem o tym, że dla wielu z nas - dla mnie być może również - lata, które kiedyś dobiegną końca, przeżyte uczciwie i pięknie, zgodnie z sumieniem, dobrze i mądrze, będą miarą naszego odchodzenia. Wspomnienie, które po nas zostaje, nie kształtuje się w ciągu tygodni czy dni, lecz w ciągu długich dziesiątków lat, które je poprzedzają. Tutaj - 12 tygodni życia - to nawet nie mgnienie; niech nas to zastanowi, ostrzeże, olśni i opamięta. Jeszcze raz pomyślmy o godności poczętego dziecka. Godności, której sami możemy kiedyś szukać.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#PosełWładysławMedwid">Pomijam już w tej chwili problem, że maleje przyrost naturalny, że jesteśmy społeczeństwem starym. Przekroczyliśmy siedmioprocentowy próg, a społeczeństwo mające 7% populacji w wieku 60–65 lat jest społeczeństwem starym. My już mamy 11 i więcej procent ludzi w tym wieku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Panie Pośle! Z przykrością powtórnie przypominam o czasie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#PosełWładysławMedwid">Tak, już kończę. Liczba ludności jest substratem, na którym wznosi się potęga i bogactwo państw i narodów. Mówię to jasno. Należy również powiedzieć jasno ludziom, jeszcze raz, że pomoc, dofinansowanie środków antykoncepcji to będą duże sumy - w granicach 1 bln starych zł. Co mają mówić ludzie dializujący się? Ludzie, których leczy się hormonami? Dzieci z nowotworami? Przecież trzeba się koncentrować jeszcze na innych zadaniach.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#PosełWładysławMedwid">Kończę już. Myślę, że należy tak powiedzieć: marszałek Senatu pan Adam Struzik składa propozycję i przedstawia koncepcję powołania narodowego funduszu pomocy życiu. Propozycję tę w parlamencie zamieńmy w inicjatywę ustawodawczą. Sejm i Senat wpisze się w ten sposób w budowę Polski, o jakiej marzymy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Panie pośle, po raz trzeci bardzo proszę o przestrzeganie reguł, naprawdę bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę państwa, może jednak sama będę prowadzić obrady, bo nie ułatwia, jeśli robimy to razem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#PosełWładysławMedwid">Już kończę. A skoro kończę, chciałbym powiedzieć o jednej sprawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Panie pośle, niestety, będę zmuszona odebrać panu głos. Bardzo przepraszam, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#PosełWładysławMedwid">Sekunda.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dosłownie, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#PosełWładysławMedwid">Pan prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Aleksander Kwaśniewski w swoim piśmie do nas, piśmie-odezwie z dnia 4 lipca 1996 r. stwierdza, że rodzina odgrywa istotną rolę w życiu jednostek i całego polskiego społeczeństwa, jest wartością najtrwalszą, pozwala zaspokajać i rozwijać uczucia wyższego rzędu, kształtuje postawy obywatelskie i patriotyczne, daje sens życia współczesnemu człowiekowi. Cieszy więc fakt, że dla młodych Polek i Polaków udane życie rodzinne jest nadal pierwszym i najważniejszym celem w życiu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Panie pośle, minęły trzy sekundy. Bardzo proszę kończyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#PosełWładysławMedwid">Już kończę.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#PosełWładysławMedwid">Zadaniem władz państwowych...</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę dokończyć zdanie. Proszę nie stawiać mnie w trudnej sytuacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#PosełWładysławMedwid">Zadaniem władz państwowych, w tym Sejmu i rządu, jest więc uczynić wszystko, żeby każda polska rodzina mogła żyć szczęśliwie i realizować swoje potrzeby. Piękne słowa, mądre, uczuciowe, pełne nadziei.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Panie pośle, to jest następne zdanie. Proszę o przerwanie wystąpienia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#PosełWładysławMedwid">Dużo szczęścia, panie prezydencie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Panie pośle, z przykrością - po raz czwarty - proszę o przerwanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#PosełWładysławMedwid">Polskie Stronnictwo Ludowe ma swoje zdanie i to zdanie będzie prezentować w głosowaniu.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Władysław Medwid.</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Zwracam się do wszystkich mówców. Proszę państwa, sami ustalamy reguły, nie było dzisiaj wniosku o przedłużenie wystąpień. Proszę bardzo o respektowanie przyjętych przez nas wszystkich reguł.</u>
          <u xml:id="u-46.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Włodzimierza Puzynę w imieniu klubu Unii Wolności. Następnym mówcą będzie pani poseł Izabela Jaruga-Nowacka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#PosełWłodzimierzPuzyna">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Członkowie Klubu Parlamentarnego Unii Wolności są konsekwentnie przeciwni zjawisku aborcji. W sprawach z nią związanych zasadą kodeksu klubowego jest pozostawienie decyzji o sposobie głosowania każdemu z posłów.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#PosełWłodzimierzPuzyna">W głosowaniu nad przyjęciem nowelizacji w dniu 30 sierpnia - na 62 głosujących posłów Unii Wolności - 43 było przeciwnych nowelizacji, 15 ją poparło, 4 wstrzymało się od głosu. Prawdą jest więc, że zdecydowana większość członków klubu Unii Wolności jest przeciwna nowelizacji. Przebieg prac nad tą nowelą utwierdził nas w przekonaniu, że humanitarne przesłanki, na które powoływali się jej rzecznicy, były jedynie pretekstem do rozpętania kampanii politycznej, w której dobro przyszłych matek w istocie nie ma żadnego znaczenia.</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#PosełWłodzimierzPuzyna">Zlekceważono wartość kompromisu zawartego w 1993 r. Nie wzięto pod uwagę danych zawartych w sprawozdaniach rządowych, uparcie przytaczano fałszywe ich interpretacje - dzisiaj pan poseł sprawozdawca również trzymał się tej konwencji. Nie próbowano odpowiadać na zarzuty merytoryczne. Odrzucono, praktycznie bez dyskusji, wszelkie poprawki i wnioski mniejszości, zlekceważono system wartości uznawany przez poważną większość społeczeństwa, zlekceważono opinie ważnych w polskiej rzeczywistości środowisk katolickich, zlekceważono opinie środowisk lekarskich. Zniesiono w tej ustawie praktycznie wszystkie elementy ochrony życia.</u>
          <u xml:id="u-47.3" who="#PosełWłodzimierzPuzyna">Przyjmując nowelizację, większość ją popierająca rozpoczyna niebezpieczną grę, której owocem może być zburzenie pokoju społecznego, przerwanie dialogu z kościołem, rozniecenie antagonizmów, które w Polsce nie są potrzebne. Ta ustawa również wkracza w sprawy intymne, rodzinne, o które tak walczy pani poseł Sierakowska. Przecież wychowanie seksualne w szkole wchodzi w sfery bardzo intymne. I to jest wkroczenie państwa w sfery intymne, czyli dokładnie to, przed czym ostrzega pani poseł Sierakowska.</u>
          <u xml:id="u-47.4" who="#PosełWłodzimierzPuzyna">Ustawa jest w istocie otwarciem drogi do aborcji na życzenie. Można sobie postawić pytanie: Czy w momencie spadku przyrostu naturalnego, kryzysu rodziny i macierzyństwa to jest właściwa droga dla polskiej polityki?</u>
          <u xml:id="u-47.5" who="#PosełWłodzimierzPuzyna">Ta ustawa, niestety, wpisuje się w ciąg działań politycznych koalicji PSL–SLD sprzecznych z racją stanu, podcinających korzenie rozwoju Polski. Wpisuje się w ten sam ciąg, w którym znalazło się zablokowanie rozwoju demokracji przez wstrzymanie reformy samorządowej, zahamowanie rozwoju społecznego i gospodarczego przez wstrzymanie restrukturyzacji gospodarki, a także przez wstrzymanie reform społecznych. Ja się nie przejęzyczyłem — to jest ustawa, która wpisuje się w ciąg działań politycznych koalicji PSL–SLD. Z pewnością gdyby PSL walczyło o środki na pomoc kobietom spodziewającym się dzieci, z równym zaangażowaniem, z jakim zabiega o pieniądze na dopłatę na przykład do paliw dla rolników czy na dofinansowanie przedsięwzięć prywatnych z kasy państwowej, to SLD nie miałoby dzisiaj argumentu na usprawiedliwienie przerywania ciąży ciężkimi warunkami życia kobiety. Wiara bez uczynków niestety jest martwa. Wierzę, że deklaracje pana posła Medwida przekształcą się, przy okazji prac nad budżetem, w konkretne inicjatywy klubu PSL, które — jak sądzę — większość Unii Wolności gotowa byłaby poprzeć.</u>
          <u xml:id="u-47.6" who="#PosełWłodzimierzPuzyna">W czasie tych trzech lat działania koalicji nie zaobserwowaliśmy żadnego postępu we wspieraniu materialnym kobiet spodziewających się dzieci. Zasiłki zostały obniżone - tak rzeczywiście wygląda ta troska.</u>
          <u xml:id="u-47.7" who="#PosełWłodzimierzPuzyna">Biorąc pod uwagę te wszystkie przesłanki, o których przed chwilą mówiłem, większość klubu Unii Wolności podziela opinię Senatu i będzie głosowała za przyjęciem uchwały Senatu.</u>
          <u xml:id="u-47.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Włodzimierz Puzyna.</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu panią poseł Izabelę Jarugę-Nowacką w imieniu klubu Unii Pracy. Następnym mówcą będzie pan poseł Andrzej Gąsienica-Makowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#PosełIzabelaJarugaNowacka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Może na początek trzy uwagi polemiczne, dwie do pana posła Medwida.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#PosełIzabelaJarugaNowacka">Panie pośle, ponieważ właśnie tą ustawą zakazującą przerywania ciąży zepchnęliśmy zjawisko z pola naszego widzenia, zabiegi są nielegalne, nikt uczciwy nie może podać, ile jest wykonywanych zabiegów przerywania ciąży w Polsce. Dlatego nie można mówić, że jedne dane są prawdziwe, a inne nie. Nikt uczciwy nie jest w stanie tego określić. To pierwsza uwaga. Druga uwaga: Skoro pan tak się troszczy o to (jest to zmartwienie), że jest mały przyrost naturalny w Polsce, a właśnie pod rządami obecnej ustawy powinna być eksplozja demograficzna, to proszę sobie zadać pytanie: Dlaczego tak się nie stało? I wtedy, kiedy państwo głosujecie nad budżetem, nad ulgami podatkowymi, proszę poprzeć ten wniosek, a nie głosować inaczej.</u>
          <u xml:id="u-49.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-49.3" who="#PosełIzabelaJarugaNowacka">Jedna uwaga także do pana posła Puzyny: panie pośle, nauka, każda, nie jest ani intymna, ani moralna. Nauka jest wiedzą o życiu człowieka, tak jak fizyka i matematyka, także wiedza o człowieku, o jego seksualności.</u>
          <u xml:id="u-49.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-49.5" who="#PosełIzabelaJarugaNowacka">Wysoka Izbo! Wiele uwagi poświęciliśmy ustawie o przerywaniu ciąży, wzbudziła on wiele emocji i pewnie tak się stać musiało. Jest to rzeczywiście jeden z najbardziej bulwersujących, kontrowersyjnych problemów końca XX w. Wyrażamy jednak żal, że dyskusja została zdominowana przez emocje, fundamentalistyczne podejście i polityczny koniunkturalizm. Wzywaliśmy do poszukiwania consensusu, a nie do dążenia do odnoszenia ideologicznych zwycięstw. Tak się nie stało. Zaprotestować musimy zarówno przeciw przypisywaniu nam intencji, których nie mamy, jak i językowi wypowiedzi przeciwników ustawy, w tym także przedstawicieli episkopatu. Przeciwstawiamy się zorganizowanej akcji szerzenia agresji i nienawiści przeciwko tym, którzy odważyli się mieć odmienny pogląd w tej sprawie. Dlatego też stanowczo stwierdzamy: nieprawdą jest, że w polskim parlamencie uchwalamy prawo zezwalające na zabijanie. Prawdą jest natomiast, że tworzymy ustawę mającą na celu chronienie życia i to chronienie skuteczne.</u>
          <u xml:id="u-49.6" who="#PosełIzabelaJarugaNowacka">W parlamencie stanowiąc prawo musimy przewidywać, jakie spowoduje ono skutki. Trzeba dokonać wyboru: czy zależy nam na pozornie szlachetnym zapisie prawnym, czy na rzeczywistym ograniczeniu aborcji, na chronieniu życia? Zaproponowaliśmy takie rozwiązania prawne, które przez docieranie do każdego z nas, do każdej kobiety, mogą sprawić, że ta norma prawna nie stanie się martwym zapisem prawa, ale normą każdego z nas. Nie występujemy przeciwko nakazowi zawartemu zarówno w prawie, jak i w dekalogu, że trzeba życie chronić. Ustawa, i to nie tylko w tytule (mówił zresztą o tym pan poseł Balicki), jest o ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży, warunkach konkretnych i szczególnych. Zasada ochrony życia pozostaje więc oczywista.</u>
          <u xml:id="u-49.7" who="#PosełIzabelaJarugaNowacka">Nie zgadzamy się z zarzutem, że sprzyjamy zjawisku przerywania ciąży. My też wolelibyśmy żyć w świecie, w którym nie ma aborcji. Tak się jednak nie dzieje. Nie chcemy, nie umiemy udawać, że nie dostrzegamy rzeczywistości i ludzkich dramatów. Restrykcyjne działania obecnie obowiązującej ustawy dotknęły najbiedniejsze kobiety i ich rodziny. Pomijanie lub minimalizowanie często dramatycznych warunków życiowych wielu polskich rodzin jest w tym kontekście zwykłą nieuczciwością. Według posłów Unii Pracy trzeba zerwać z hipokryzją i przyznać, że pod rządami obecnej ustawy można przerwać ciążę na żądanie, i to nieomal w każdej jej fazie, tyle tylko że za odpowiednią opłatą.</u>
          <u xml:id="u-49.8" who="#PosełIzabelaJarugaNowacka">Wysoka Izbo! Tyle czasu poświęciliśmy ochronie prawnej dziecka poczętego, a tak mało troski wykazaliśmy o dzieci już urodzone. Wiemy przecież, że to właśnie one najdotkliwiej odczuły negatywne skutki przemian. Jesteśmy świadomi, że w Polsce istnieje problem głodu i ubóstwa dzieci. Wiemy też, jaka jest sytuacja w domach dziecka. I musimy sobie, panie i panowie posłowie, odpowiedzieć na pytanie: Czyż nie jest podstawowym prawem dziecka prawo do godnego życia, do miłości, do bycia chcianym i oczekiwanym?</u>
          <u xml:id="u-49.9" who="#PosełIzabelaJarugaNowacka">Główne akcenty w proponowanej nowelizacji położono na podjęcie działań profilaktycznych i uświadamiających. Ta propozycja także spotkała się z krytyką ze strony tzw. obrońców dziecka poczętego. Okrzyknięto, że chcemy demoralizować młodzież. Trzeba zdać sobie sprawę, że ten, kto blokuje dostęp do wiedzy człowieka o sobie samym, do środków i metod antykoncepcyjnych, w gruncie rzeczy działa na rzecz zwiększenia liczby zabiegów przerywania ciąży. Musimy zareagować na alarmujące informacje o rosnącej liczbie młodocianych matek. Nie sposób przecież uznać, że macierzyństwo 14-letnich dziewczynek to macierzyństwo dojrzałe i szczęśliwe.</u>
          <u xml:id="u-49.10" who="#PosełIzabelaJarugaNowacka">Wysoka Izbo! Ostatnio dyskusja została podporządkowana bieżącej sytuacji politycznej. Przebieg debaty w Senacie świadczy dobitnie o tym, że nie rozważano ani praw dziecka, ani praw kobiet, ani trudnej sytuacji polskich rodzin. Problem ten stał się kartą przetargową w konstruowaniu nowych sojuszy, co zresztą otwarcie przyznał przewodniczący „Solidarności”, stawiając głosowanie przeciw liberalizacji ustawy za warunek wstępny do prowadzenia dalszych rozmów politycznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Pani poseł, czas się skończył. Proszę zbliżać się do końca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#PosełIzabelaJarugaNowacka">Już kończę, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#PosełIzabelaJarugaNowacka">Po trzech latach działania obecnej ustawy musimy przyznać, że droga represji karnych prowadzi donikąd. Dlatego przeciwstawiamy jej sprawdzone w demokracjach europejskich rozwiązania. Posłowie Unii Pracy kierują się przeświadczeniem, że poprzez aktywną politykę prorodzinną trzeba chronić każdą ciążę, każde życie dziecka, ale także nie należy kwestionować prawa kobiety do podjęcia przez nią decyzji, należy szanować to prawo.</u>
          <u xml:id="u-51.2" who="#PosełIzabelaJarugaNowacka">Klub Parlamentarny Unii Pracy będzie głosował za odrzuceniem uchwały Senatu.</u>
          <u xml:id="u-51.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiała pani poseł Izabela Jaruga-Nowacka.</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Gąsienicę-Makowskiego w imieniu klubu BBWR i KPN. Następnym mówcą będzie pan poseł Jerzy Wuttke.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#PosełAndrzejGąsienicaMakowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jesteśmy Izbą Rzeczypospolitej, wybraną przez naród, by działać i tworzyć prawo dla jego wielkości, dla jego przyszłości. Choć wiemy, że ta Izba nie jest w pełni reprezentatywna, to jednak za decyzje tu podejmowane ponosimy jeszcze większą odpowiedzialność. Dlatego obowiązkiem każdego z nas jest uwzględnianie w swojej decyzji głosu narodu, wyrażonego w różnych formach protestu, w kwestii ochrony życia poczętego. Pragnę przypomnieć, że do Senatu wpłynęło kilka milionów protestów, do naszej Izby również wpływają. Odbyły się marsze pełne powagi, skupienia i modlitwy. Bo to jest Polska właśnie - wrażliwa i czynna.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#PosełAndrzejGąsienicaMakowski">Nie jesteśmy wyobcowani ze społeczeństwa. Trzeba na to polskie przebudzenie otworzyć oczy i wsłuchać się w głos ludzi z różnych środowisk. Nie można zamazywać rzeczywistości, która jest za murami Sejmu, i żyć w okowach partyjnego wyborczego interesu. Przecież tak często tu w Sejmie mówi się o demokracji! A co z demokracją bezpośrednią, wyrażaną przez ludzi w protestach? Mamy tworzyć w tej Izbie prawo, które służy dobru człowieka, dobru wspólnemu, a nie prawo, które będzie promować zło i rodzić konflikty sumień. Wprowadzając prawo silniejszego, niszczymy demokrację, przeradza się ona w nowy totalitaryzm. Zasłaniając się względami społecznymi czy obłudną wolnością otwieramy drogę do moralnej osobistej i narodowej przepaści. Ustawy nie mogą sprzyjać nieodpowiedzialności ludzi. To może być tragedia cywilizacji. Nie zabraknie w Polsce chleba, tylko dobrych praw i ludzi trzeba. Wierzę, że w tej Izbie jest wielu dobrych ludzi, niezależnie od opcji politycznej; powinni oni wyrazić to w głosowaniu. Stanowisko wyrażone przez Senat jest dla nas ważnym sygnałem i wzywa do przemyślenia i odrzucenia tej niegodnej, uderzającej w fundamenty chrześcijańskiej cywilizacji ustawy. Nasz klub to stanowisko przyjmuje z zadowoleniem.</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#PosełAndrzejGąsienicaMakowski">Dziś musimy sobie zadać pytanie, jaka będzie Polska, gdy podepczemy podstawowe, naturalne prawo człowieka, prawo do życia. Czy będziemy mogli mówić o jej wielkości, godności i rozwoju? Przecież to maleńkie serduszko bijące pod sercem matki również chce bić dla Polski. Jeżeli ktoś rozważa, czy zabić dziecko w łonie matki z przyczyn materialnych, to w naszym przekonaniu należy całą uwagę i siły skoncentrować na poprawie tych warunków. Nie może być lekarstwem rozwiązującym ten problem recepta w postaci ustawy zezwalającej na zabijanie. Pragnę przypomnieć, że ustawodawstwo 17 państw europejskich nie przewiduje aborcji na życzenie - mówił o tym poseł Medwid.</u>
          <u xml:id="u-53.3" who="#PosełAndrzejGąsienicaMakowski">Wysoka Izbo! Czy w ostatnich kilkudziesięciu latach nie było u nas trudnych warunków życiowych? A jednak nasi rodzice nie zabrali nam życia, dali nam szansę. Dajmy więc tę szansę innym. Trzeba to powtórnie przemyśleć, zastanowić się nad sobą, nad życiem ludzkim, nad przyszłością narodu, nad swoją decyzją. Stawanie w obronie życia to nie gra polityczna, to nie kolejny piknik, jak nazywa tę sprawę dziennikarka „Polityki”, lecz obrona fundamentalnych praw należnych każdemu człowiekowi - praw cywilizacji, w której żyjemy. Bogoojczyźniana retoryka używana przez obrońców życia, jak to nazwała autorka tekstu, nie przykrywa tzw. bolesnego problemu społecznego, lecz wzywa do opamiętania i zastanowienia się nad życiem. Są inne sposoby rozwiązywania problemów współczesnych niż zabijanie dzieci poczętych. Ta droga prowadzi do samozagłady moralnej i biologicznej.</u>
          <u xml:id="u-53.4" who="#PosełAndrzejGąsienicaMakowski">Dotychczas funkcjonująca ustawa z 1993 r. jest pozytywna, potwierdzona w codziennym życiu, choć próbuje się ją na różne sposoby — przedstawiając skrajne jednostkowe fakty czy opinie, a również badania — ośmieszyć i zmienić. Takie metody stosowano w Stanach Zjednoczonych w latach siedemdziesiątych, kiedy wprowadzono aborcję na życzenie. Mówił o tym przebywający ostatnio w Polsce prof. Bernard Nathanson, autor filmu „Niemy krzyk”, którego wizyty w Polsce nie zauważyła tzw. niezależna liberalna prasa. Kiedyś wykonawca aborcji, a dziś świadek i obrońca życia, wzywa nas do zatrzymania się na tej drodze, drodze wolności do wszystkiego bez jakiejkolwiek odpowiedzialności, albowiem droga ta kończy się eutanazją i inżynierią genetyczną, w której człowiek staje się przedmiotem i narzędziem. Ta krwawa ścieżka jest dla Ameryki tragedią. Prof. Nathanson ostrzega przed bardzo niebezpiecznym syndromem poaborcyjnym, który dotyka kobietę i lekarzy. Wywołuje u nich poczucie winy i odrzucenia, prowadzi do wielu patologii, jak alkoholizm czy narkomania. W USA obserwuje się eskalację braku szacunku dla kobiet, dla służby zdrowia, coraz więcej lekarzy zaskarżanych jest do sądu. Przywołałem tych kilka stwierdzeń człowieka, który przeszedł gehennę aborcji na życzenie, żyjąc w kraju, który jest dla nas wielu niedoścignionym wzorem wolności. Warto z tego wyciągnąć wnioski, póki jeszcze czas.</u>
          <u xml:id="u-53.5" who="#PosełAndrzejGąsienicaMakowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Zwracam się do wszystkich posłanek i posłów. Podejmijcie rozważną, osobistą, a nie partyjną decyzję i przyjmijcie stanowisko Senatu. Będzie to dla was wielka chwila, która zapłaci za wszystkie rozterki, których może doświadczaliście. Jeżeli w waszym życiu było zło, teraz można je naprawić. A jeżeli samo dobro, to dlaczego dziś macie czynić zło. Odrzucając lojalność partyjną czy grupową dyscyplinę, staniecie się naprawdę ludźmi wolnymi. Po cóż wydawać wyroki na niewinne, maleńkie polskie dzieci? Lepiej dać im prawo, z którego myśmy skorzystali. Niech zobaczą świat, niech zobaczą Polskę. Życie to przecież największy dar od stwórcy i nie wolno go nam zabierać. Nie mamy do tego prawa. Wybierzmy cywilizację życia i miłości, a nie śmierci i bólu. Wierzę, że cywilizację życia będą wybierały polskie matki.</u>
          <u xml:id="u-53.6" who="#PosełAndrzejGąsienicaMakowski">Występując w imieniu naszego federacyjnego Klubu Parlamentarnego BBWR i KPN, stwierdzam, że będziemy głosowali za przyjęciem stanowiska Senatu. Wnosimy również o głosowanie imienne, by uniknąć tłumaczeń posłów o rzekomej niesprawności urządzeń. Będzie to wiarygodny dokument naszych osobistych decyzji dla historii.</u>
          <u xml:id="u-53.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Andrzej Gąsienica-Makowski.</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Chcę tylko zwrócić uwagę, że wniosek dotyczący tego typu głosowania musi być poparty 30 podpisami posłów, wtedy będzie on rozpatrzony przez Prezydium Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-54.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę teraz pana posła Jerzego Wuttke o zabranie głosu w imieniu Koła Parlamentarnego BBWR - Solidarni w Wyborach. Następnym mówcą będzie pan poseł Grzegorz Cygonik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#PosełJerzyWuttke">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pragnę w imieniu BBWR - Solidarni w Wyborach powtórzyć raz jeszcze: Ze sprawozdania komisji dotyczącego funkcjonowania ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży wynika jednoznacznie, że ustawa spełniła swoją rolę, a zatem nie ma potrzeby jej nowelizacji.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#PosełJerzyWuttke">Ponadto nowelizacja ustawy jest niezgodna z ratyfikowaną przez Polskę Powszechną Deklaracją Praw Człowieka. Prawo do życia jest podstawowym i niezbywalnym prawem każdego człowieka. BBWR - Solidarni w Wyborach nie będzie dyskutował na temat prawa do życia, ponieważ prawo do życia jest poza dyskusją i nie może podlegać żadnym naciskom ze strony zwolenników tzw. etyki sytuacyjnej, zależnej od różnych zewnętrznych powodów.</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#PosełJerzyWuttke">Sprzeciwiamy się niebezpiecznym naruszeniom stabilności norm moralnych. Stabilność norm moralnych i opartego na nich prawa uważamy bowiem za podstawowy warunek spójności narodowej i społecznej.</u>
          <u xml:id="u-55.3" who="#PosełJerzyWuttke">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Nie przedstawiono posłom do tego momentu listu otwartego Episkopatu Polski, skierowanego na ręce marszałka Sejmu. Dlaczego pozbawiono posłów możliwości zapoznania się z tym dokumentem? Czyżby list ten godził w porządek prawny i bezpieczeństwo państwa? Czy też wchodzimy ponownie w okres starej i nowej cenzury? Episkopat Polski mocą swego autorytetu moralnego i jednocześnie jako reprezentatywny głos ludzi wierzących ma prawo do przedstawienia swego stanowiska na forum parlamentu, chociażby w formie wspomnianego listu. Nie zapoznano również Wysokiego Sejmu, a za pośrednictwem mediów szerokich rzesz Polaków z pismem pani senator Alicji Grześkowiak informującej o prawie 4 mln protestów przeciw nowelizacji ustawy. Brak owych dokumentów BBWR - Solidarni w Wyborach przyjmuje z dezaprobatą i zdumieniem. Brak owych dokumentów stanowi w jakimś stopniu również naruszenie prawa do informacji.</u>
          <u xml:id="u-55.4" who="#PosełJerzyWuttke">Bezpartyjny Blok Wspierania Reform - Solidarni w Wyborach opowiada się zdecydowanie za ochroną życia, a więc i za decyzją Senatu Rzeczypospolitej Polskiej. Jeśli zapadnie inna decyzja tu, na tej sali, to nie będzie ona decyzją całego Sejmu. To będzie jedynie większość zezwalająca na zabijanie w majestacie prawa.</u>
          <u xml:id="u-55.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Jerzy Wuttke.</u>
          <u xml:id="u-56.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Panie pośle, chciałabym wyjaśnić, że pismo Episkopatu Polski, które dzisiaj rano zostało dostarczone i było omawiane na posiedzeniu Prezydium Sejmu i Konwentu Seniorów, jest w skrytkach. Były głosowania i, być może, państwo nie mieli czasu do skrytek zajrzeć. Natomiast list pani senator Grześkowiak został skierowany do klubów i kół. Był też omawiany dzisiaj rano na posiedzeniu Prezydium Sejmu i na posiedzeniu Konwentu Seniorów.</u>
          <u xml:id="u-56.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Grzegorza Cygonika o zabranie głosu w imieniu Koła Parlamentarnego KPN. Następnym mówcą będzie pan poseł Joachim Czernek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#PosełGrzegorzCygonik">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Otrzymałem przed chwileczką pismo z Lublina od Stowarzyszenia Polskich Prawników Katolickich, w którym stowarzyszenie zawiera apel. Stowarzyszenie uważa nowelizację ustawy antyaborcyjnej za niedopuszczalną z następujących powodów: Po pierwsze dlatego, że jest regresem w stosunku do prawa europejskiego, do Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności i deklaracji dotyczącej praw dziecka. Jest sprzeczne z orzecznictwem Sądu Najwyższego. Uchyla prawie wszystko, co dotyczy ochrony płodu ludzkiego. Usuwa pojęcie „dziecka poczętego”. Łamie zasady wynikające z prawa rzymskiego, zasady dotyczące nasciturusa. Ponadto jest to manipulacja prawna, nadużycie legislacyjne, tworzenie prawa karłowatego i niestabilnego, zaprzeczenie państwa prawa. Jest to sprzeczne z dobrem i interesem narodowym.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#PosełGrzegorzCygonik">Dla posłów Konfederacji Polski Niepodległej robienie problemu politycznego z życia, które mieści się w sferze moralnej, etycznej czy religijnej, jest obrzydliwe, jest obrzydliwe moralnie. Bo odwracanie uwagi społeczeństwa od rzeczywistych problemów, od problemów oświaty, służby zdrowia, od problemów emerytów i rencistów, od problemów matek i dzieci, jest obrzydliwe. Dla wielu ludzi - dla tych ludzi, którzy wczoraj manifestowali w wielu miastach Polski, dla tych ludzi, którzy dzisiaj będą pod Sejmem, dla posłów Konfederacji Polski Niepodległej - życie człowieka w łonie matki jest takim samym życiem jak życie dziecka na przykład w rok po urodzeniu. I aborcja na takim życiu to jest dla nas zabijanie, to jest dla nas morderstwo. Dlatego posłowie Konfederacji Polski Niepodległej będą głosowali za przyjęciem uchwały Senatu w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Grzegorz Cygonik.</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Głos w imieniu Parlamentarnego Koła Mniejszości Niemieckiej zabierze pan poseł Joachim Czernek. Następnym mówcą będzie pan poseł Jan Zaborowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#PosełJoachimCzernek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Stanowisko Senatu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie ustawy o zmianie ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego oraz warunkach dopuszczalności przerywania ciąży zostało wyrażone przy prawie 100-procentowej obecności senatorów. Świadczy to dobitnie o wadze, jaką senatorowie przywiązują do tej ustawy. Ustawa z 1993 r. w stosunkowo krótkim okresie jej obowiązywania, jak wykazują statystyki, spełnia swoje zadanie. Z raportu rządowego z realizacji ustawy z 1993 r. wynika, że od czasu wprowadzenia jej w życie wyraźnie spadła liczba przerwanych ciąży. Badania opinii publicznej wykazują wyraźny wzrost akceptacji obecnie obowiązującej ustawy. Nie ma zatem żadnych merytorycznych podstaw do jej zmiany.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#PosełJoachimCzernek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Ponowne głosowanie nad ustawą stanowi ponowną szansę dla Sejmu Rzeczypospolitej opowiedzenia się za prawem do życia każdego człowieka od chwili jego poczęcia. Niezależnie od tego, czy poczęte dziecko nazwiemy embrionem, płodem, czy użyjemy jakiegoś innego określenia, mamy do czynienia z życiem ludzkim. Nie jest prawdą, że nowelizacja ustawy nie zmienia sytuacji nie narodzonego dziecka. Z ust sprawozdawcy usłyszeliśmy, że zmienia się tylko taktyka zwalczania zjawiska zwanego powszechnie aborcją. Doprawdy dziwne to zwalczanie aborcji poprzez praktycznie nieograniczone poszerzenie możliwości zabijania dziecka w łonie matki.</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#PosełJoachimCzernek">Szanowne Posłanki! Szanowni Posłowie! Sprawa nowelizacji ustawy ma znaczenie fundamentalne w określeniu poziomu naszej cywilizacji. Świadczy o tym włączenie się do społecznej dyskusji znacznych grup społeczeństwa, świadczy o tym włączenie się do dyskusji uznanych powszechnie autorytetów. Jeżeli w związku z nowelizacją ustawy przyjeżdża do nas i zabiera głos światowej sławy ginekolog amerykański dr Bernard Nathanson, który jak nikt inny jest autorytetem w gronie lekarzy, który jest odpowiedzialny za śmierć wielu tysięcy nie narodzonych Amerykanów, natomiast obecnie jest gorącym zwolennikiem ochrony życia poczętego, a poglądy zmienił nie ze względów religijnych, jak sam o tym powiedział, ale ze względów czysto medycznych oraz poczucia odpowiedzialności, poczucia uczciwości wobec ludzkości, jeżeli w tej sprawie zabiera głos laureatka nagrody Nobla matka Teresa z Kalkuty, kierując apel do Polaków, aby bronić nie narodzonych dzieci, jeżeli wreszcie parokrotnie do swoich rodaków kieruje apel Ojciec Święty Jan Paweł II, niekwestionowany autorytet moralny, nie tylko dla katolików, ale również członków innych wyznań oraz niewierzących, to powinniśmy się poważnie zastanowić przed podniesieniem ręki i głosowaniem nad ponownym uchwaleniem ustawy.</u>
          <u xml:id="u-59.3" who="#PosełJoachimCzernek">Parlamentarne Koło Mniejszości Niemieckiej podziela stanowisko Senatu i będzie przeciwne jego odrzuceniu, a zatem będzie przeciw ustawie.</u>
          <u xml:id="u-59.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Joachim Czernek.</u>
          <u xml:id="u-60.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Jana Zaborowskiego o zabranie głosu w imieniu Nowej Demokracji - Koła Poselskiego. Następnym mówcą będzie pan poseł Bernard Szweda.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#PosełJanZaborowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Oto kolejny raz w tej kadencji obradujemy nad ustawą o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży oraz o zmianie niektórych innych ustaw. W istocie rzeczy chodzi o warunki prawnej dopuszczalności przerywania ciąży. Wydawałoby się, iż w naszym kraju po doświadczeniach rygoru stalinowskiego w latach 1941–1955, po okresie tzw. odwilży, po październiku 1956 r., po okresie gierkowskim, po burzliwych doświadczeniach lat osiemdziesiątych, w wolnej politycznie i demokratycznie urządzonej Polsce problem prawnej dopuszczalności przerywania ciąży zostanie rozstrzygnięty, jeśli nie ostatecznie, to przynajmniej na okres najbliższych kilkunastu lat. Wiadomo bowiem, iż jest to bardzo ważny społecznie problem o wymowie nie tylko ściśle prawnej, ale także społecznej, moralnej, etycznej i oczywiście religijnej. Nie dziwią mnie więc różne poglądy prezentowane w tej kwestii. Czym innym jednak jest prezentowanie poglądów i zabieganie o ich urzeczywistnienie w formie demokratycznych reguł i w oparciu o aktualny stan wiedzy medycznej, a czym innym jest agresywne, demagogiczne narzucanie całemu społeczeństwu poglądów wąskiej grupy, przeważnie najstarszych ludzi, w tym w większości mężczyzn żyjących w wyizolowanym środowisku, z użyciem nie argumentów, lecz obelg, potwarzy i tym podobnych „argumentów” wobec zwolenników racjonalnego uregulowania tej ważkiej i delikatnej materii ludzkiej, tego najintymniejszego problemu kobiety.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#PosełJanZaborowski">Ta agresja ze strony zwolenników całkowitego ograniczenia prawa kobiety do decydowania o własnym losie nie może przesłonić istoty rzeczy. A istota omawianego problemu nie sprowadza się — jak ujmują to wspomniani demagodzy i krzykacze — do „mordowania”, lecz do stworzenia cywilizowanych, humanitarnych i społecznie dopuszczalnych rozwiązań przypadków nadzwyczajnych, wręcz ekstremalnych, w których może się znaleźć kobieta. Skrajna nietolerancja wobec dramatu kobiety, obskurantyzm, nieuchronnie prowadzą do pogłębienia dramatu i w żadnym razie nie powodują uzyskania efektu, o który rzekomo walczą nieprzejednani, to jest zwiększenia pożądanych liczb urodzeń. Żadne nadzwyczajne restrykcje dotyczące omawianego problemu nie powstrzymają kobiety przed podjęciem stosownej, dramatycznej decyzji. Doświadczenie wielu tysięcy lat znanych nam cywilizacji potwierdza determinację kobiet w tym zakresie — niezależnie od strefy geograficznej, wyznawanej religii czy pozycji społecznej, niezależnie od istniejących regulacji prawnych. To są fakty, z którymi nie chcą się liczyć ludzie zaślepieni w swojej idealistycznej wizji sytuowania kobiety w życiu społecznym i rodzinnym. Z przykrością należy stwierdzić, iż w Polsce z bardzo dużym oporem toruje sobie drogę rzeczywiste równouprawnienie kobiet. Nawet same przedstawicielki tej płci, zajmujące najwyższe, prominentne stanowiska, w dziedzinie społecznej pozycji kobiety zajmują skrajnie reakcyjne postawy i prezentują wobec szerokiej publiczności takie na przykład opinie, jak ta, że kobieta nie powinna uprawiać powszechnie już uprawianych dyscyplin sportowych czy korzystać z zajęć rekreacyjnych. Słyszeliśmy takie wypowiedzi nawet z ust kandydatki na urząd prezydenta w ostatniej kampanii wyborczej. Te poglądy korespondują z wypowiedziami wysokich hierarchów Kościoła Rzymskokatolickiego z okresu międzywojennego, kiedy to potępiono ustami biskupa kobiety za noszenie strojów sportowych. Dzisiaj wydaje się to nam oczywistym anachronizmem, ale wówczas dziewczęta, zwłaszcza w miastach prowincjonalnych, musiały się bardzo wstydzić, jeśli włożyły krótkie spodenki i zamierzały uprawiać lekkoatletykę lub inną dyscyplinę sportu. Wówczas również - jak obecnie - hierarchowie głosili tylko jedną prawdę, jedną niepowtarzalną wartość moralną. Czas zweryfikował na niekorzyść głosicieli te wręcz bzdurne absolutyzmy.</u>
          <u xml:id="u-61.2" who="#PosełJanZaborowski">Dzisiaj rozpatrujemy problem o wiele ważniejszy niż strój sportowy czy dyscyplina sportowa, którą może uprawiać kobieta. Stąd widocznie i sposób argumentacji, i formy dyskusji narzucone przez hierarchów Kościoła Rzymskokatolickiego oraz kręgów przykościelnych są bardziej nieprzejednane, a w skutkach - siejące wręcz nienawiść do osób mających odwagę myśleć inaczej, a już, broń Panie Boże, próbować cywilizowanej regulacji prawnej. Stąd to wyprowadzanie ludzi na ulice, naciski na Sejm w formie specjalnej, rzekomo religijnej celebry w wybranej świątyni położonej najbliżej Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-61.3" who="#PosełJanZaborowski">Jakie to może mieć skutki społeczne? Do jakich ekstremalnych wydarzeń może doprowadzić ta nadzwyczajna, wręcz anarchizująca akcja środowisk katolickich? O tym się nie mówi, tego się nie bierze w ogóle pod uwagę. Tymczasem w kraju, który służy nam od kilku lat za wzór wszelkiej demokracji i wolności religijnych, to jest w Stanach Zjednoczonych, tak niedawno doszło do kilku zabójstw lekarzy, którzy przeprowadzali prawem dozwolone zabiegi usuwania ciąży. Być może nie doszły do mnie słowa potępienia dotyczące podburzania, zachęcania do takich czynów wypowiedziane przez hierarchów Kościoła Rzymskokatolickiego.</u>
          <u xml:id="u-61.4" who="#PosełJanZaborowski">Wywoływanie tak wielkich emocji społecznych zwykle skutkuje przekroczeniem określonych granic spokoju społecznego. Czy o to chodzi przeciwnikom prawnej regulacji dopuszczania przerywania ciąży? Jeśli tak, to jest oczywiste, iż nie dobro kobiety, nie dobro społeczne i religia są przedmiotem ich zabiegów, lecz cyniczne wykorzystanie tego nad wyraz trudnego problemu dla wąskich celów politycznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Panie pośle - czas. Proszę się zbliżać do końca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#PosełJanZaborowski">Już kończę, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#PosełJanZaborowski">Należy z tej trybuny wyraźnie i po raz kolejny zaznaczyć, że zaledwie około 10% osób dorosłych opowiada się za nieograniczonym przerywaniem ciąży, natomiast zdecydowana większość społeczeństwa opowiada się za regulowanym, ograniczonym przyzwoleniem na aborcję. Uchwalona przez Sejm ustawa - odrzucona przez Senat - uwzględnia stanowisko owej większości społeczeństwa, wyklucza możliwość dokonania zabiegu aborcji po dwunastym tygodniu ciąży, wprowadza dostateczne ograniczenia możliwości nie przemyślanego, nieuzasadnionego zamiaru dokonania aborcji. Stanowi w istocie rzeczy wybór moralny i społeczny, wybór osobisty w granicach tzw. mniejszego zła. Jej odrzucenie przez Sejm będzie społecznym krokiem wstecz i stworzy jedynie iluzję rzekomego rozwiązania problemu.</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Jan Zaborowski.</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Bernarda Szwedę o zabranie głosu w imieniu Koła Parlamentarnego Nowa Polska. Następnym mówcą będzie pani poseł Maria Walczyńska-Rechmal.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#PosełBernardSzweda">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Kiedy w niewielu, ale krzykliwych krajach świata, w których dopuszczono aborcję, są silne tendencje odwrotne, to u nas powraca się do tej sprawy przynoszącej Polsce wstyd w świecie. Skoro obecna koalicja nie potrafi wywiązać się z obietnic wyborczych, zlikwidować bezrobocia, biedy, wybudować dla młodych Polaków mieszkań, to przynajmniej musi dać jakąś pożywkę, by odwrócić uwagę społeczeństwa. Można by było przejść do porządku dziennego nad tą sprawą, gdyby nie to, że przedmiotem batalii jest życie ludzkie, inaczej - stworzenie takiego prawa, które pozwala, a nawet nakazuje lekarzowi zabijać. Jeżeli komuś życia nie dałeś, to mu go nie odbieraj. Jeżeli człowiek wkracza w prawa natury - i to jeszcze z przyczyn egoistycznych - to znaczy, że zaczyna być bardzo źle. Dowiodła tego niejednokrotnie historia.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#PosełBernardSzweda">Aborcja - zabijanie dzieci poczętych, to jeden z frontów walki z cywilizacją chrześcijańską, z instytucją rodziny, z zasadami wywodzącymi się wprost od Stwórcy - Boga, dziesięciorga Bożych przykazań, których żaden rozsądny człowiek nie zakwestionuje jako najstarszego i najbardziej skróconego katalogu etyki i zasad regulujących życie społeczne.</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#PosełBernardSzweda">Aborcja - zabijanie dzieci poczętych, to jedna z zasad tworzenia w niektórych krajach Europy Zachodniej nowej cywilizacji, cywilizacji śmierci, społeczeństwa konsumpcyjnego, pozbawionego sensu życia, skazanego na demoralizację. To jest przestroga, dokąd ta droga prowadzi.</u>
          <u xml:id="u-65.3" who="#PosełBernardSzweda">Chciałem przestrzec tych, którzy o tym zapominają, że naruszanie praw natury, prawa Bożego, sprowadziło wiele kataklizmów i nieszczęść na narody, które odważyły się to uczynić. Polska też utraciła na 150 lat wolność. Jakie były czasy poprzedzające tę utratę wolności, to wszyscy wiemy.</u>
          <u xml:id="u-65.4" who="#PosełBernardSzweda">Ten parlament nie powinien zmieniać tak ważnych ustaw co najmniej z dwóch powodów. Po pierwsze, nie reprezentuje on woli nawet 50% społeczeństwa, nawet spośród tych, którzy poszli do głosowania. To wskutek tej fatalnej ordynacji wyborczej ten Sejm jest tak niereprezentatywny.</u>
          <u xml:id="u-65.5" who="#PosełBernardSzweda">Drugim powodem nie dającym obecnemu parlamentowi prawa do rozpatrywania tego projektu jest art. 79 konstytucji, który gwarantuje ochronę życia, macierzyństwa i rodziny, oraz szereg ustaw, z którymi ten projekt jest sprzeczny, tj. ustawą o zawodzie lekarza, art. 9, z deklaracjami kairską i pekińską, które Polska podpisała.</u>
          <u xml:id="u-65.6" who="#PosełBernardSzweda">Projekt zmiany tej ustawy jest fenomenem w zakresie filozofii tworzenia prawa. Całe systemy, kodeksy praw mówią o obronie życia ludzkiego, szczegółowo regulują sytuację i sankcje za naruszenie życia i zdrowia ludzkiego, a ten precedensowy projekt zmusza lekarza do odbierania dziecku życia. Ten projekt również w nowym art. 4 mówi, że jeżeli kobieta uzna, że znajduje się w ciężkich warunkach życiowych, oraz ze względu na dobro rodziny, może zdecydować o pozbawieniu życia własnego dziecka poczętego. Taka decyzja będzie zawsze decyzją subiektywną, a nie obiektywną, czasami może być podjęta pod wpływem stresu, pod wpływem nastroju chwili - a gdzie tu prawa ojca?</u>
          <u xml:id="u-65.7" who="#PosełBernardSzweda">Jednocześnie trzeba stwierdzić, że to obowiązkiem państwa, parlamentu, rządu jest takie sprawowanie władzy i tworzenie prawa, by każda kobieta mogła godnie, w godziwych warunkach urodzić dziecko i mieć warunki do jego wychowania. Po to są wybierani posłowie, rządy, po to się płaci drakońskie w tym kraju podatki, by tych pieniędzy nie przepuszczać przez palce. Jak się nie umie rządzić, to się ustanawia takie prawa, które z góry zakładają, że w Polsce kobiety i rodziny będą żyły w trudnych warunkach i w biedzie, i dlatego należy im pozwolić na zabijanie własnych dzieci z tego powodu. To z takim prawem i z takim zamożnym społeczeństwem SLD, Unia Pracy i Unia Wolności chcą wprowadzić Polskę do Unii Europejskiej. Jeśli im się to uda, to w tym parlamencie będzie to chyba jedyny ich prawdziwy sukces. Mam nadzieję, że tylko na rok.</u>
          <u xml:id="u-65.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Bernard Szweda.</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę panią poseł Marię Walczyńską-Rechmal o zabranie głosu w imieniu Koła Parlamentarnego PPS. Następnym mówcą będzie pan poseł Tadeusz Gąsienica-Łuszczek.</u>
          <u xml:id="u-66.3" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-66.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę państwa, proszę o ciszę na sali.</u>
          <u xml:id="u-66.5" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#PosełMariaWalczyńskaRechmal">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Powiedziano już z tej trybuny bardzo wiele słów w obronie dziecka poczętego, jego prawa do życia. Ku temu też zresztą zmierzała nowelizacja omawianej ustawy. Przeciwnicy aborcji, który wywierają bezpośrednio nacisk na parlament, nachodząc biura poselskie, nachodząc posłów w domu, jak również pośrednio, wywierając nacisk na członków ich rodzin, nie widzą drugiej, ciemniejszej strony zagadnienia. Nie widzą problemu dzieci narodzonych i porzuconych przez kobiety, które od samego początku ciąży były w rzeczywiście trudnej sytuacji, i to porzuconych bez udzielenia im pomocy. Zjawisko to wcale nie jest zjawiskiem odosobnionym. Wystarczy zerknąć do prasy i poczytać informacje o tych noworodkach, które odeszły od nas na zawsze z chwilą urodzenia, urodzonych w muszlach toaletowych, utopionych, uduszonych, o dzieciach bez podwiązanych pępowin, które się wykrwawiły, znalezionych w torbach na śmietnikach, popodrzucanych w kościołach, na klatkach schodowych. I to jest ta druga, ciemniejsza strona medalu. Jej również nie wolno nie zauważać. Nie chcąc widzieć tego problemu, nie rozwiążemy problemu. Tym bardziej że dotyczy to kobiet, których nie stać na turystykę aborcyjną i których nie stać na pokrycie wysokich kosztów nielegalnie wykonanego zabiegu.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#PosełMariaWalczyńskaRechmal">Znowelizowana ustawa stwarza warunki do tego, aby wyeliminować to zjawisko dzięki pełnemu dostępowi do wyczerpującej, rzetelnej informacji o życiu seksualnym człowieka, poszanowaniu dla życia, poszanowaniu dla praw wszystkich obywateli naszego kraju, pełnej informacji o zaletach i wadach metod antykoncepcyjnych. Tym bardziej że wbrew temu, co mówili pan poseł Gąsienica-Makowski i pan poseł Szweda, ustawa nie tylko nie wymusza na kobiecie podejmowania decyzji o przerwaniu ciąży, ale wręcz przeciwnie, gwarantuje kobiecie prawo do noszenia ciąży, broni ją przed wymuszaniem na niej zgody na ten zabieg, wykonanie go wbrew jej woli.</u>
          <u xml:id="u-67.2" who="#PosełMariaWalczyńskaRechmal">Koło Parlamentarne PPS, stając w obronie dziecka narodzonego oraz prawa kobiety do decydowania o sobie, a zatem o jej równych prawach obywatelskich w naszym kraju, będzie głosowało za ponownym przyjęciem znowelizowanej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-67.3" who="#PosełMariaWalczyńskaRechmal">I na koniec pragnę zauważyć, proszę państwa, że w tym wypadku możemy głosować tylko za lub przeciw, bo musimy sobie zdawać sprawę, że w tym głosowaniu, wstrzymując się od głosu, popieramy uchwałę Senatu.</u>
          <u xml:id="u-67.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiała pani poseł Maria Walczyńska-Rechmal.</u>
          <u xml:id="u-68.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu ostatniego ze zgłoszonych mówców, pana posła Tadeusza Gąsienicę-Łuszczka, nie zrzeszonego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#PosełTadeuszGąsienicaŁuszczek">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Jak zwykle, pani marszałek, nie będzie chyba kłopotu z przedłużeniem mojego przemówienia, bo staram się mówić krótko. Zdaję sobie sprawę, że niektóre twarze będą miały taki wyraz, jakbym komuś ojca macharzyną zabił. Ja swoich poglądów nie zmieniam, w związku z tym potwierdzam wszystko to, co powiedziałem na ten temat w poprzednich debatach. Będę zdecydowanie głosował za stanowiskiem Senatu, przeciwko ustawie aborcyjnej.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#PosełTadeuszGąsienicaŁuszczek">Uważam, że należy jasno o tym powiedzieć, nie kalkulować: usuwanie, aborcja. Trzeba powiedzieć zdecydowanie, że jest to morderstwo, przestępstwo dzieciobójstwa, na pewno niekorzystne dla całego narodu polskiego.</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#PosełTadeuszGąsienicaŁuszczek">Mówiono tu o presji wywieranej na niektórych posłach ze strony rad parafialnych, hierarchii kościelnej itd., natomiast nie powiedziano nic o presji z drugiej strony: klubów parlamentarnych. Niektórzy posłowie, wiadomo, na pewno boją się sankcji za niesubordynację: wykluczenia z klubu, a co gorsza — niewystawienia na liście kandydatów w następnych wyborach. W związku z jutrzejszym głosowaniem wzywam wszystkich, ażeby zmienili swoje nastawienie, kierowali się własnym rozumem — mówię o tych, którzy chcą głosować za aborcją, czyli za ponownym uchwaleniem ustawy — natomiast tych, którzy kierują się własnym sumieniem, a boją się klubu, wzywam, by przestali się w końcu bać. Bądź sobą, człowieku. Zakończę to tym — polecam to również posłom z lewej strony, którzy nie będą chcieli głosować. „Komu się nie widzi to moje godanie, niech idzie do pola i pod chmurką stanie” w czasie głosowania. Sądzę, że będą tam wiały korzystne dla umysłów prądy.</u>
          <u xml:id="u-69.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Tadeusz Gąsienica-Łuszczek.</u>
          <u xml:id="u-70.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Jest to ostatni ze głoszonych mówców.</u>
          <u xml:id="u-70.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Słucham, w jakim trybie, panie pośle?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#PosełJanRulewski">W trybie zapytania do posła sprawozdawcy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę zadać pytanie.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę państwa, proszę jednak ściśle w trybie pytania. Były tu przewidziane tylko wystąpienia klubowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#PosełJanRulewski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pan poseł sprawozdawca stwierdził: Podstawowym celem jest pomoc kobiecie w rozwiązywaniu jej problemów przez wskazanie dostępnych form pomocy. Zatem proszę, aby pan poseł sprawozdawca wskazał, jakie istnieją prawa ustawowe bądź rozporządzenia, które pozwalają kobiecie w ciąży do 12 tygodnia uzyskać jakąkolwiek pomoc z wyjątkiem pomocy werbalnej. Zwracam uwagę, że zarządzenia o pomocy kobiecie znajdującej się w ciąży obejmują okres dwóch miesięcy przed rozwiązaniem i dwóch miesięcy po nim. Jedyną formą pomocy kobiecie w ciąży jest ochrona stosunku pracy, ale i to obowiązuje dopiero po trzecim miesiącu. A pomoc społeczna, jak koalicja przegłosowała, przysługuje nawet dopiero po 4 miesiącu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Rozumiem, że to pytanie, panie pośle?</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, pan poseł Marian Starownik.</u>
          <u xml:id="u-74.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę ściśle w formie pytania.</u>
          <u xml:id="u-74.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Czy ktoś z państwa jeszcze chce zabrać głos? Pan poseł Pańtak będzie następny.</u>
          <u xml:id="u-74.5" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#PosełMarianStarownik">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! To pytanie zrodziło się na kanwie wystąpienia pani posłanki Walczyńskiej z PPS, mówiącej o dzieciach znalezionych w torbach itd., o pewnych tragediach. Chciałbym zapytać posła sprawozdawcę: Jak jest to uregulowane dzisiaj w naszym prawie? Czy jeśli kobieta urodzi dziecko, ktoś ją przymusza, żeby to dziecko wychowywała? Czy ma jakieś inne możliwości? Czy może np. pozostawić to dziecko?</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#PosełMarianStarownik">I drugie pytanie: Ile dzisiaj rodzin oczekuje w Polsce, jeśli taką orientację ma poseł sprawozdawca, na adopcję dziecka?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, pan poseł Pańtak. Rozumiem, proszę państwa, że chodzi o zadanie pytania.</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-76.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę państwa, proszę nie dyskutować głośno.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#PosełKazimierzPańtak">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Ponieważ Senat jak gdyby pominął w uzasadnieniu swojej decyzji sprawę naszego ustawodawstwa w tym zakresie na tle ustawodawstwa europejskiego, pozwolę sobie zadać pytanie: Jakie jest nasze ustawodawstwo w tej dziedzinie w stosunku do ustawodawstwa innych państw europejskich, do których poziomu chcemy zmierzać, z którymi się chcemy stowarzyszyć i powiedziałbym, nawet jednoczyć? Sprawa ta jest dla mnie bardzo ważna przed podjęciem decyzji. Gdyby więc pan poseł sprawozdawca zechciał odpowiedzieć na to pytanie...</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę państwa, proszę nie dyskutować.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Pani poseł Świerczyńska, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#PosełBeataŚwierczyńska">Pani marszałek, ja również mam pytanie do posła sprawozdawcy. Co prawda nie dotyczy to bezpośrednio tematu, ale po pytaniu pana posła Starownika, ile rodzin oczekuje na adopcję, dla pełnej jasności sytuacji zadam również panu sprawozdawcy pytanie: Ile dzieci przebywa w tej chwili w Polsce w domach dziecka i oczekuje na adopcję?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Czy są jeszcze pytania do pana posła sprawozdawcy?</u>
          <u xml:id="u-80.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Jeżeli nie ma, proszę bardzo o zabranie głosu pana posła sprawozdawcę. Rozumiem, że pan poseł wie, iż ma obowiązek odpowiedzieć na pytania związane ściśle z tematem, nie musi odpowiadać na inne, ale...</u>
          <u xml:id="u-80.3" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-80.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Chwileczkę, proszę państwa, może pozwólmy panu posłowi udzielić odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-80.5" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#PosełMarekBalicki">Pani Marszałek! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Odniosłem takie wrażenie słuchając ostatnich pytań, że od posła sprawozdawcy oczekuje się tego, czego zwykle posłowie oczekują od Biura Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu, ponieważ zadane pytania w większości wymagają ekspertyzy, zbadania sprawy. Pomijam już kwestię, że wykraczają znacznie nie tylko poza dzisiejsze sprawozdanie, dotyczące całości nowelizacji, ale również poza sprawozdanie, które było złożone tutaj w ostatnich dniach sierpnia tego roku, kiedy relacjonowałem prace w komisjach i te kwestie nie były w większości poruszane. Trzeba by zapytać przedstawicieli rządu nadzorujących domy dziecka czy Ministerstwo Sprawiedliwości, ile osób oczekuje na adopcję.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#PosełMarekBalicki">Natomiast jeśli chodzi o pytanie pana posła Rulewskiego - myślę, że zaszło jakieś nieporozumienie. Pan poseł Rulewski pyta, jakie prawo ma kobieta do pomocy.</u>
          <u xml:id="u-81.2" who="#komentarz">(Poseł Jan Rulewski: Proszę o wskazania.)</u>
          <u xml:id="u-81.3" who="#PosełMarekBalicki">Sądzę, że pan poseł Rulewski zna propozycje nowego art. 4a, który został przyjęty przez Sejm w głosowaniu sierpniowym. Tam w ust. 7 mówi się, co jest celem konsultacji, o czym dzisiaj mówiłem. Celem konsultacji jest m.in. wskazanie dostępnych form pomocy przysługujących kobietom w związku z ciążą, czyli jest wskazanie form dostępnych, a nie niedostępnych. Ciąża, panie pośle Rulewski, nie kończy się na 12 tygodniu, czyli pomoc jest potrzebna w różnych okresach ciąży, powinna być dostosowana do sytuacji kobiety. Pan poseł Rulewski jest członkiem Komisji Polityki Społecznej i zna ustawę o pomocy społecznej, wie, jakie przepisy przysługują wszystkim obywatelom, kiedy znajdują się w trudnej sytuacji materialnej.</u>
          <u xml:id="u-81.4" who="#komentarz">(Poseł Jan Rulewski: Jakie, jakie?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Panie pośle...</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Czyli nie zna.)</u>
          <u xml:id="u-82.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę państwa, proszę...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#PosełMarekBalicki">To jest jedno pytanie.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#PosełMarekBalicki">Pan poseł Starownik pytał, ile rodzin oczekuje na adopcję dziecka. To jest pytanie do rządu. Myślę, że taką ekspertyzę warto zrobić, jak to wygląda obecnie.</u>
          <u xml:id="u-83.2" who="#PosełMarekBalicki">Pan poseł Pańtak pytał o to, jak jest w innych krajach. Wydaje mi się, że o tej sprawie warto parę słów powiedzieć. Była już o tym mowa podczas poprzedniej dyskusji. Nie jest tak jak powiedział pan poseł Medwid, że w Europie w tej chwili jest tendencja do odchodzenia od ustawodawstwa liberalnego na rzecz bardziej restrykcyjnego. Przykłady, które mamy, świadczą o zupełnie przeciwnym zjawisku. Często np. powołujemy się na sytuację w Niemczech, u naszego sąsiada. W Republice Federalnej Niemiec 21 sierpnia ub.r. dokonano nowelizacji przepisów kodeksu karnego i wprowadzono nowy § 218a, w którym mówi się o przerwaniu ciąży do 12 tygodnia na żądanie kobiety. Brzmi on dosłownie tak: Nie popełnia się czynu z § 218, gdy ciężarna chce dokonać aborcji (tak jest dosłownie napisane) i okaże lekarzowi zaświadczenie, że przynajmniej 3 dni przed zabiegiem była na konsultacjach. Drugi warunek - że aborcja zostanie dokonana przez lekarza. I trzeci - że od chwili poczęcia nie upłynęło więcej niż 12 tygodni. Niewiele ponad rok minął od czasu, kiedy w Niemczech przyjęto taki zapis. Jest on dużo bardziej liberalny niż to, co proponuje Sejm w nowelizacji przyjętej w sierpniu i co stało się przedmiotem odrzucenia w uchwale Senatu.</u>
          <u xml:id="u-83.3" who="#PosełMarekBalicki">Drugi przykład to trwające obecnie w Szwajcarii prace, które również zmierzają do tego, żeby wprowadzić podobne do niemieckiego liberalne uregulowanie kwestii przerywania ciąży. Dzisiaj w Szwajcarii przerwanie ciąży z powodu wskazań socjalnych jest w prawie niedozwolone, mimo że nie penalizuje się tego w praktyce. Prace są bardzo zaawansowane; zresztą informowały o tym szeroko polskie media.</u>
          <u xml:id="u-83.4" who="#PosełMarekBalicki">Prawdą jest natomiast, że w tych krajach, w niektórych z krajów, w których jest liberalne ustawodawstwo, spada liczba zabiegów przerywania ciąży. W większości krajów (jeszcze precyzując odpowiedź na pytanie pana posła Pańtaka), zresztą nazwy tych krajów padły dzisiaj, jest ustawodawstwo bądź na takim poziomie liberalizmu - jeśli to można zmierzyć - jak w przyjętej przez Sejm nowelizacji, bądź znacznie bardziej liberalne. W wielkich krajach europejskich: w Niemczech, w Wielkiej Brytanii przepisy są dużo bardziej liberalne, już nie mówiąc o Stanach Zjednoczonych. Również we Włoszech, jeżeli chodzi o te sprawy, jest liberalne ustawodawstwo.</u>
          <u xml:id="u-83.5" who="#PosełMarekBalicki">Chciałbym jeszcze przedstawić kilka sprostowań w stosunku do wypowiedzi, który padły w debacie, gdyż wymagają one odniesienia się ze strony posła sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-83.6" who="#PosełMarekBalicki">Pierwsza sprawa. Pan poseł Puzyna był łaskaw powiedzieć, że w trakcie prac sejmowych zlekceważono opinie środowisk lekarskich. Muszę stwierdzić, że jest to nieprawda i że zasługuje to nie tylko na sprostowanie, ale na protest. Pierwsza rzecz, którą chciałbym przypomnieć, to stanowisko zespołu specjalistów z zakresu położnictwa i ginekologii, które zostało przyjęte 13 grudnia 1995 r., a które zostało sprecyzowane w związku z potrzebą opracowania zasad i kryteriów oceny skutków ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży. W stanowisku tym mówi się m.in. (nie będę oczywiście państwu zajmował czasu i czytał całości, jeśli ktoś chce się zapoznać z całym stanowiskiem, chętnie mu je udostępnię), że w celu zapewnienia obywatelom lepszego dostępu do środków służących świadomej prokreacji środki hormonalne najnowszej generacji należy włączyć do grupy leków refundowanych z budżetu państwa, w nawiasie: opłata ryczałtowa. Czyli postulat, stanowisko ginekologów jest dalej idące niż to, co przyjął Sejm. W tym stanowisku dalej jest dosłownie napisane: Pragniemy podkreślić, że stosowanie tych środków jest najskuteczniejszą metodą zapobiegania niepożądanej ciąży, a jednocześnie stanowi protekcję zdrowia kobiety. W ostatnim akapicie jest powiedziane, że z uwagi na kontrowersje dotyczące możliwości oceny medycznych skutków funkcjonowania ustawy część przedstawionych propozycji poszerzenia sprawozdawczości nie została przyjęta przez członków zespołu jednomyślnie. Natomiast wszyscy członkowie zespołu podkreślili konieczność zmiany przepisów tej ustawy w kierunku większego uwzględnienia podmiotowości kobiety. Podpisał, z upoważnienia członków zespołu, pan prof. dr hab. Wiesław Szymański przewodniczący krajowego zespołu konsultanta medycznego w dziedzinie położnictwa i ginekologii. Nie było to jedyne stanowisko wybitnych autorytetów z zakresu medycyny. Większość przedstawianych stanowisk, z którymi zapoznały się komisje, dawała podstawy do zmian przyjętych przez Sejm. Należy więc uznać za niezgodne z faktami, że zlekceważono opinie środowisk lekarskich, chociaż trzeba przyznać, że wśród 100 tys. lekarzy w Polsce, tak jak w całym społeczeństwie, poglądy na temat regulacji prawnej przerywania ciąży są różne.</u>
          <u xml:id="u-83.7" who="#PosełMarekBalicki">Jeszcze jedna kwestia, która była już poruszana, dotycząca spadku przyrostu naturalnego - chyba pan poseł Medwid o tym mówił, krótko się więc do niej odniosę. Trzeba powiedzieć, że to właśnie pod rządami obecnej ustawy w Polsce nastąpił spadek przyrostu naturalnego. Z tego można wyciągnąć wniosek, że na liczbę dzieci, które rodzą się w Polsce, wpływa wiele czynników i że chyba najmniejsze znaczenie wśród wszystkich tych czynników ma właśnie ustawa o planowaniu rodziny. Gdyby dosłownie brać tę argumentację, to nowelizacja może dawałaby szanse na zmianę - chociaż wiemy, że tak nie jest - ale restrykcyjne prawo, jak widać, nie skutkuje wzrostem przyrostu naturalnego.</u>
          <u xml:id="u-83.8" who="#PosełMarekBalicki">I jeszcze kwestia kompromisu. Jako poseł sprawozdawca uczestniczący w wielu trudnych, pełnych emocji posiedzeniach - to zresztą nie pierwsza dyskusja w tym Sejmie, była już próba wprowadzenia zmian poprzez nowelizację samego Kodeksu karnego - mogę powiedzieć, że te dyskusje i wszystko, co się w tej kadencji dzieje w Sejmie, jak również co się działo w poprzedniej kadencji, jest wystarczającym dowodem na to, że tego kompromisu nigdy nie było. To, że nazwiemy coś kompromisem, nie znaczy, że od razu staje się ono kompromisem. Kompromisu nie było, chociaż trzeba powiedzieć, że kompromis w tej trudnej sprawie jest potrzebny i źle się dzieje, że w Polsce tego kompromisu nie udało nam się do tej chwili wypracować. Ostatnie badania opinii publicznej również świadczą o tym, że większość odpowiadających na pytania popiera inny stan prawny, niż mamy dzisiaj, i poglądy większości społeczeństwa są zgodne z kierunkiem nowelizacji.</u>
          <u xml:id="u-83.9" who="#PosełMarekBalicki">I ostatnia kwestia, która wydaje mi się ważna. Często, dzisiaj również, niestety, przywoływana jest Europejska Konwencja Praw Człowieka czy Powszechna Deklaracja Praw Człowieka oraz kwestia zgodności czy niezgodności z nimi. Trzeba powiedzieć, że kraje europejskie ratyfikowały Europejską Konwencję Praw Człowieka (zresztą możliwość przystąpienia do Rady Europy jest uwarunkowana ratyfikowaniem tej konwencji). W większości tych krajów ustawodawstwo w dziedzinie przerywania ciąży jest bardziej liberalne. Czy to znaczy, że wszystkie te kraje łamią Europejską Konwencję o Ochronie Praw Człowieka? Chyba tak nie jest. Art. 2 ust. 1 tej konwencji mówi, że prawo każdego człowieka do życia jest chronione przez ustawę, nikt nie może być umyślnie pozbawiony życia, wyjąwszy wypadki wykonania wyroku sądowego skazującego za przestępstwo, za które ustawa przewiduje taką karę. I rzeczywiście od Europejskiej Komisji Praw Człowieka zażądano zajęcia stanowiska w tej sprawie w związku z ciągłymi kontrowersjami, nie tylko w Polsce, dotyczącymi regulacji prawnej przerywania ciąży. Komisja uchyliła się od zajęcia generalnego stanowiska, ale przyznaje, że jest możliwa trojaka interpretacja tego ustępu. Pierwsza, że nie obejmuje swą ochroną płodu. Druga, że przyznaje płodowi prawo do życia, ale z pewnymi ograniczeniami. I trzecia możliwość, przyznająca mu absolutne prawo do życia.</u>
          <u xml:id="u-83.10" who="#PosełMarekBalicki">I co komisja wykluczyła, nie odpowiadając bezpośrednio pozytywnie? Wykluczyła jedynie trzecie stanowisko - przyznające mu absolutne prawo do życia - dlatego że, zdaniem komisji, pozostaje ono w sprzeczności z przedmiotem i celem konwencji. I w związku z tym - zresztą mówiłem o tym już podczas poprzedniego sprawozdawania - ustawa, która została przyjęta przez Sejm w sierpniu w głosowaniu, a odrzucona przez Senat, jest zgodna z Europejską Konwencją Praw Człowieka. Nie ma tu wątpliwości. I to chyba, pani marszałek, wszystko, co do tych pytań, na które byłem upoważniony dzisiaj odpowiedzieć. Nie odpowiadałem na pytania, które można skierować do...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał sprawozdawca pan poseł Marek Balicki.</u>
          <u xml:id="u-84.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Słucham, panie pośle. W jakim trybie?</u>
          <u xml:id="u-84.3" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Zakrzewski: Pytanie do posła sprawozdawcy.)</u>
          <u xml:id="u-84.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">W formie pytania? Panie pośle, rozumiem, że był już czas pytań. Ja nie mogę odbierać państwu tego prawa, ale prosiłabym, żeby to się nie przeradzało w debatę.</u>
          <u xml:id="u-84.5" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Pan poseł Puzyna też prosił o głos, ale to po panu pośle.</u>
          <u xml:id="u-84.6" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo. Krótkie pytanie, panie pośle, bez polemiki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#PosełJerzyZakrzewski">Tak jest.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#PosełJerzyZakrzewski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jak zrozumiałem z wypowiedzi pana posła sprawozdawcy, w każdym kraju istnieją uregulowania prawne w tej sprawie. Ponieważ nie wierzę, że istnieje na świecie kraj, gdzie nie rodzą się dzieci, chciałbym zadać pytanie panu posłowi: Jakie są uregulowania prawne - i czy w ogóle są - w państwie Watykan?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, pan poseł Puzyna w jakim trybie?</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#komentarz">(Poseł Włodzimierz Puzyna: W trybie pytania i sprostowania.)</u>
          <u xml:id="u-86.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#PosełWłodzimierzPuzyna">Pan poseł sprawozdawca zarzucił mi głoszenie nieprawdy, ponieważ powiedziałem w swoim wystąpieniu, że zlekceważono opinie lekarzy, i przytoczył opinię, która - jego zdaniem - była zaprzeczeniem tej tezy. Chciałbym zapytać pana posła sprawozdawcę, czy za opinię lekarzy uważa pan również opinię organów samorządu lekarskiego i - jeżeli tak - proszę o przytoczenie tych opinii. I chciałbym zapytać, dlaczego nie były one wzięte pod uwagę, bo nie były wzięte w sposób widoczny - świadczy o tym treść ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">W jakim trybie, panie pośle? Proszę, bez polemiki, ściśle pytania, o ile pan nie otrzymał odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#PosełJanRulewski">Pani Marszałek! Szczególnie cenię sobie pracę pod kierownictwem pani marszałek, więc tylko w trybie zapytania.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#PosełJanRulewski">Nie otrzymałem, panie pośle Balicki, odpowiedzi na pytanie: Jaką pomoc wskazać może konsultant kobiecie znajdującej się nie dalej niż w 12 tygodniu ciąży? Pan stwierdził, że ja wiem. Ja wiem. Stwierdziłem już, że takie formy pomocy nie istnieją, nie można więc ich wskazać. Chciałbym natomiast, żeby pan przekonał Wysoką Izbę, że takie formy istnieją, i wskazał, jak one się nazywają. Argument, że trzeba na to pytanie odpowiedzieć słowami ekspertów, oznacza ni mniej, ni więcej, że tę ustawę rzeczywiście trzeba przesłać jeszcze raz do ekspertów, ponieważ mamy za dużo wątpliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Panie pośle, to już nie jest pytanie, to jest stwierdzenie.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Rozumiem, że nie ma więcej pytań.</u>
          <u xml:id="u-90.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo pana posła sprawozdawcę o ustosunkowanie się do ostatnich dwóch pytań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#PosełMarekBalicki">Dziękuję bardzo. Rozumiem, że pani marszałek zwalnia mnie od odpowiedzi na pierwsze pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Na pierwsze? Nie bardzo rozumiem, które.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#PosełMarekBalicki">Zrozumiałem, że mam odpowiedzieć na dwa ostatnie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Nie, mówię: pytania ostatnich dwóch posłów. Nie mam możliwości zwolnienia. Pan poseł zadaje pytanie, do pana decyzji należy, czy chce pan odpowiedzieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#PosełMarekBalicki">Odpowiadam na pytanie: Jaki jest stan prawny w państwie Watykan? Mogę odpowiedzieć tylko w ten sposób, że komisje ani na ostatnim posiedzeniu, ani wcześniej nie interesowały się stanem prawnym w państwie Watykan.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#PosełMarekBalicki">Druga kwestia, poruszona przez pana posła Puzynę. Muszę powiedzieć, że pan poseł Puzyna wprawił mnie w zakłopotanie. Dosłownie zacytowałem, zapisałem sobie zdanie pana posła, że zlekceważono opinie środowisk lekarskich. Tak, panie pośle, mówić nie wolno, ponieważ żadnej opinii nie zlekceważono. Mówiłem o tym w swoim sprawozdaniu. Wysłuchano różnych opinii i stanowisk w sprawie przerywania ciąży. Są one skrajne, mają wiele różnych barw, odcieni i akcentów. Wysłuchano też kilkakrotnie stanowiska komisji etycznej Naczelnej Rady Lekarskiej. Wszyscy członkowie komisji - pan poseł, zdaje się, nie pracował i być może stąd ta wiedza jest niepełna - otrzymali na piśmie stanowisko samorządu, stanowisko komisji etyki Naczelnej Rady Lekarskiej. I nie było żadnej wypowiedzi, która mogłaby być uznana w najdalej idących interpretacjach jako lekceważenie jakiegokolwiek głosu, co oczywiście nie znaczy, i pan poseł Puzyna, jako parlamentarzysta, nie od dziś, lecz od wielu lat wie dobrze, że w prawie każdej sprawie niewiele głosowań jest takich, że nikt nie głosuje przeciw i nikt nie wstrzymuje się. Są różne opinie i jest niemożliwością uwzględnić naraz sprzeczne opinie.</u>
          <u xml:id="u-95.2" who="#PosełMarekBalicki">Tego, o czym mówiłem w swojej poprzedniej odpowiedzi, a co moim zdaniem wymagało sprostowania i nawet zaprotestowania, nie zlekceważono. Bardzo wiele autorytetów medycznych, przedstawicieli środowisk akademickich proponowało rozwiązania czy argumentacje w kierunku tych, jakie Sejm przyjął, a w niektórych przypadkach nawet dalej idące. I tych również nie uwzględniono, co nie znaczy, że ktokolwiek chciał to zlekceważyć. Nie mówmy więc, że jeśli jest wysłuchana w jakiejkolwiek sprawie jakakolwiek opinia i Sejm na wstępie w formie głosowania zajmie stanowisko, to głosowanie w komisji czy w Sejmie jest lekceważeniem czyjejkolwiek opinii.</u>
          <u xml:id="u-95.3" who="#PosełMarekBalicki">Ostatnia sprawa. Pan poseł Rulewski jest bardzo uparty w próbie uzyskania odpowiedzi. Informuję więc pana posła Rulewskiego, że kobieta z w rodziny o niskich dochodach, znajdująca się w trudnej sytuacji, może otrzymać między innymi zasiłek okresowy, pomoc rzeczową, pomoc socjalną, a na podstawie ustawy o zasadach odpłatności za leki może otrzymać pomoc finansową, jeśli koszty leczenia, wydatki na leki przekroczą pewną kwotę. Tych form pomocy jest wiele i tę pomoc kobieta może otrzymać nawet do dwunastego tygodnia ciąży, jeśli nie na podstawie ustawy o planowaniu rodziny, to na podstawie innych przepisów prawa. Z pewnością można także powiedzieć, że mogą być sytuacje, kiedy ta pomoc jest niedostateczna. Niedawno była nowelizowana ustawa o pomocy społecznej, może jest potrzeba ponownego przyjrzenia się jej i to, panie pośle, właśnie w komisji, której nie ja jestem członkiem, a której pan jest członkiem. Jest potrzeba przyglądania się tym trudnym przypadkom, jakie niewątpliwie mają miejsce, co wnoszę z tych nurtujących pana posła wątpliwości. I osobiście namawiałbym, żeby poruszyć to na najbliższych posiedzeniach sejmowej Komisji Polityki Społecznej.</u>
          <u xml:id="u-95.4" who="#PosełMarekBalicki">To chyba wszystko, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-95.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Chciałam tylko zwrócić uwagę, że zarzut pana posła Puzyny dotyczył tego, że pan jako poseł sprawozdawca bardzo szczegółowo przedstawił opinie środowiska lekarskiego zgodne ze stanowiskiem komisji, natomiast nie przedstawił szczegółowo innych, być może inaczej brzmiących. Myślę, że w tym sensie pan poseł rozumiał, że nie jest to zbyt obiektywne przedstawienie sprawy.</u>
          <u xml:id="u-96.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-96.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Zamykam dyskusję...</u>
          <u xml:id="u-96.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przepraszam, panie pośle, ale albo nie zauważyłam, albo pan za późno się zgłosił.</u>
          <u xml:id="u-96.5" who="#komentarz">(Poseł Marian Starownik: Nie otrzymałem odpowiedzi.)</u>
          <u xml:id="u-96.6" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Panie pośle, sekundkę, czy pan nie otrzymał odpowiedzi na pytanie?</u>
          <u xml:id="u-96.7" who="#komentarz">(Poseł Marian Starownik: Nie otrzymałem odpowiedzi.)</u>
          <u xml:id="u-96.8" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę ściśle powtórzyć pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#PosełMarianStarownik">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pan poseł sprawozdawca stwierdził w swoim wystąpieniu, że nie zna odpowiedzi na zadane przeze mnie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Wiem, rozumiem, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#PosełMarianStarownik">W związku z tym scedował te pytania na Ministerstwo Sprawiedliwości. Wobec powyższego kieruję te pytania do Ministerstwa Sprawiedliwości. Jeśli ktoś jest w stanie, to bardzo proszę o udzielenie mi odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Czy jest przedstawiciel Ministerstwa Sprawiedliwości?</u>
          <u xml:id="u-100.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Jeśli chciałby pan na to pytanie odpowiedzieć, to proszę bardzo, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoTadeuszStępień">Tadeusz Stępień, zastępca prokuratora generalnego, reprezentuję ministra sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoTadeuszStępień">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Nie jestem w stanie tak z marszu podać danych statystycznych dotyczących liczby rozpoznawanych spraw o adopcję - zgodnie z prawem rodzinnym nazywa się to sprawą o przysposobienie dziecka - w tym liczby spraw dotyczących dzieci przebywających w domach dziecka. Są to już bardzo szczegółowe dane, które można uzyskać na podstawie jakichś badań, analiz zarządzonych ad hoc, a więc po uzyskaniu danych z sądów powszechnych z całego kraju. Postaramy się zebrać te dane i przekazać bezpośrednio panu posłowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-102.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Do głosowania nad tym punktem porządku dziennego przystąpimy jutro rano.</u>
          <u xml:id="u-102.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 3 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Stosunków Gospodarczych z Zagranicą oraz Komisji Ustawodawczej o:</u>
          <u xml:id="u-102.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">1) poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy Prawo celne,</u>
          <u xml:id="u-102.5" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">2) rządowym projekcie ustawy Prawo celne (druki nr 1123, 1126, 1126-A i 1904).</u>
          <u xml:id="u-102.6" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Andrzeja Malinowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#PosełAndrzejMalinowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Stosunków Gospodarczych z Zagranicą oraz Komisji Ustawodawczej mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie sprawozdanie z prac nad poselskim projektem ustawy o zmianie ustawy Prawo celne oraz nad rządowym projektem ustawy Prawo celne, zawartymi w drukach nr 1123, 1126, 1126-A i 1904. Ustawa ta, bardzo oczekiwana zarówno przez środowiska gospodarcze, jak też przez polski system celny, umożliwiać powinna rozwiązanie trzech istotnych kwestii.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#PosełAndrzejMalinowski">Po pierwsze, pozwoli ona Polsce przyjąć prawne standardy obowiązujące w najbardziej rozwiniętych krajach skupionych w OECD. Członkostwo Polski w Światowej Organizacji Handlu, jak również przyjęcie Układu Ogólnego w sprawie Taryf Celnych i Handlu oraz związanych z tym innych porozumień jest istotnym warunkiem naszego członkostwa w Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju oraz Unii Europejskiej. W Układzie Europejskim ustanawiającym stowarzyszenie Polski ze Wspólnotami Europejskimi strony układu uznały, że istotnym warunkiem wstępnym integracji gospodarczej Polski ze Wspólnotą jest zbliżenie ustawodawstwa istniejącego we Wspólnocie. Polska zobowiązała się do podjęcia wszelkich starań w celu zapewnienia takiej zbieżności. W wymienionych w art. 69 układu dziedzinach prawa najbardziej istotnych z punktu widzenia procesów integracji na pierwszym miejscu wskazane zostało Prawo celne. Konieczne zatem stało się opracowanie ustawodawstwa celnego zbieżnego z uregulowaniami obowiązującymi we Wspólnocie Europejskiej. Czyni temu zadość prezentowany projekt ustawy. Rozwiązania w nim zawarte odpowiadają standardom światowym i są w znakomitej większości zbieżne z przepisami Kodeksu celnego Wspólnot Europejskich.</u>
          <u xml:id="u-103.2" who="#PosełAndrzejMalinowski">Po drugie, prezentowany projekt ustawy wprowadza do polskiego systemu celnego nowe procedury w zakresie obrotu towarami z zagranicą, procedury pozwalające krajowym podmiotom gospodarczym na bardziej aktywny udział w międzynarodowej wymianie handlowej. Jak już wspomniałem, współczesny handel światowy i zasady wymiany handlowej są określone przede wszystkim postanowieniami aktu końcowego rundy urugwajskiej GATT. Praktyczne wykorzystanie możliwości, jakie stwarza to porozumienie, zależy jednak w dużym stopniu od wewnętrznego prawodawstwa celnego.</u>
          <u xml:id="u-103.3" who="#PosełAndrzejMalinowski">Prezentowany dziś projekt nowej ustawy stworzy warunki do lepszego wykorzystania możliwości, jakie daje to porozumienie. Powinien także zapewnić Polsce pełnoprawny udział w światowej wymianie handlowej, przyczyniając się jednocześnie do ukształtowania wizerunku naszego kraju jako wiarygodnego partnera w tej wymianie.</u>
          <u xml:id="u-103.4" who="#PosełAndrzejMalinowski">Po trzecie, proponowane w projekcie rozwiązania prawne powinny sprzyjać likwidacji szeregu niebezpiecznych zjawisk przestępczości celnej, zmniejszając tym samym zakres krajowej szarej strefy. Dotychczas obowiązujące Prawo celne powstało w grudniu 1989 r., a więc w pierwszej fazie kształtowania się gospodarki rynkowej. Dynamiczny rozwój tej gospodarki spowodował stan dezaktualizacji szeregu regulacji prawnych, a także ich niedostosowanie do realiów wolnego rynku, i to mimo trzykrotnej nowelizacji Prawa celnego. Konsekwencją takiego stanu rzeczy jest pojawienie się różnego rodzaju zjawisk o charakterze przestępczości celnej. W prezentowanym projekcie ustawy, na podstawie dotychczasowych doświadczeń organów celnych, uwzględniony został szeroki zestaw środków mających służyć przeciwdziałaniu tej przestępczości. Nowa ustawa powinna także zapewnić równowagę pomiędzy stworzeniem ułatwień dla podmiotów gospodarczych, uproszczeniem procedur, a zagwarantowaniem daleko idących i skutecznych uprawnień organów celnych w zakresie kontroli i nadzoru celnego, a także dyscyplinowania uczestników obrotu towarowego z zagranicą.</u>
          <u xml:id="u-103.5" who="#PosełAndrzejMalinowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Prace nad prezentowanym dziś projektem ustawy trwały prawie rok. Można postawić pytanie: Czy było to długo? Za długo, jak twierdzili niektórzy członkowie kierownictwa Głównego Urzędu Ceł, poddenerwowani niekorzystnym ich zdaniem kierunkiem przyjmowanych rozwiązań, szczególnie wówczas, gdy sprowadzały one proponowane w projekcie rządowym samodzierżawie Głównego Urzędu Ceł do rozsądnych proporcji.</u>
          <u xml:id="u-103.6" who="#PosełAndrzejMalinowski">Projekt tzw. pakietu ustaw celnych, z których jedna, podstawowa, jest przedmiotem dzisiejszych obrad, nie ma precedensu w polskich zamierzeniach legislacyjnych ostatnich lat, również z uwagi na jego objętość. Prawo celne jest trudną ustawą i to z wielu względów. Stąd też powinno być jasne i czytelne dla wszystkich, również dla tych, którzy po raz pierwszy przewozić będą towar przez granicę. Do niezbędnego minimum winno ograniczyć uznaniowość, na którą skarży się większość klientów urzędów celnych. Wreszcie powinno być maksymalnie zbliżone do przepisów obowiązujących w Unii Europejskiej. Stąd najłatwiejszym rozwiązaniem było przetłumaczenie Kodeksu celnego Unii Europejskiej, a następnie przetworzenie go w projekt ustawy Prawo celne. Tak też się stało z projektem rządowym, niestety bez dbałości o dostosowanie proponowanych regulacji do systemu prawa obowiązującego w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-103.7" who="#PosełAndrzejMalinowski">Zastosowana w projekcie rządowym terminologia była nieczytelna i niekiedy niezrozumiała nawet dla specjalistów, co wywoływało wiele bardzo poważnych wątpliwości interpretacyjnych. Część przepisów była tak zredagowana, że stwarzała możliwość dowolnej ich interpretacji, a stąd i dużej ich uznaniowości. Z tymi problemami komisje musiały uporać się najpierw. Uporządkowanie terminologii było ważne, ponieważ ustawa Prawo celne jest najważniejsza w całym pakiecie ustaw celnych i zarysowana w niej terminologia obowiązywać będzie w pozostałych ustawach. Poprawiliśmy znacznie systematykę projektu oraz jego spójność.</u>
          <u xml:id="u-103.8" who="#PosełAndrzejMalinowski">Poważnym problemem w pracach komisji był widoczny w projekcie rządowym brak dbałości o dostosowanie proponowanych regulacji do systemu prawa obowiązującego w Polsce. Dotyczy to szczególnie relacji z prawem cywilnym i administracyjnym. Komisje stanęły przed koniecznością weryfikacji projektu Prawa celnego z punktu widzenia zgodności z przepisami prawa cywilnego. Projekt rządowy nadawał na przykład inne niż kodeks wspólnoty znaczenie pojęciu „osoba”. Wyjaśnienia wymagała instytucja zrzeczenia się własności rzeczy ruchomej na rzecz skarbu państwa, która jest nieznana europejskiemu prawu cywilnemu. Stanęliśmy przed bardziej precyzyjną regulacją przepisów projektu, normujących zabezpieczenie kwoty długu celnego. Musieliśmy także zastanowić się nad uwzględnieniem innych typów zabezpieczeń, takich jak np. zastaw lub gwarancja bankowa, a także dopracować formy zabezpieczenia kwoty należności celnej na majątku dłużnika.</u>
          <u xml:id="u-103.9" who="#PosełAndrzejMalinowski">Szereg wątpliwości, a także trudności w pracach komisji powodował stosunek projektu nowego Prawa celnego do Kodeksu postępowania administracyjnego. Zastosowane w projekcie rozwiązania były według zgodnych opinii ekspertów nie do przyjęcia. Były one niezgodne również z zaleceniem zawartym w rezolucji Rady Europy, bodajże z września 1977 r., określającej standardy europejskiego postępowania administracyjnego. Autorzy projektu rządowego w wielu wypadkach powtarzali odpowiednie rozwiązania uregulowane w Kodeksie postępowania administracyjnego. Pominęli jednak kilka zasadniczych unormowań zawartych w tym kodeksie. Dotyczy to zwłaszcza przepisów o tak fundamentalnym znaczeniu dla postępowania przed organami administracji, jak zasada prawdy obiektywnej oraz informowania stron o okolicznościach faktycznych i prawnych mających wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków. W konsekwencji powoduje to rażące ograniczenie podstaw prawnych do obalenia wadliwych decyzji i postanowień, brak podstaw do dochodzenia od organu administracyjnego odszkodowania w wypadku wydania decyzji dotkniętej najcięższymi wadami czy też zminimalizowania sądowej kontroli działań administracji celnej. Rozwiązania takie są nie do przyjęcia z punktu widzenia rozwoju życia gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-103.10" who="#PosełAndrzejMalinowski">Gwoli sprawiedliwości należy dodać, iż obowiązujące w polskim prawie cywilnym i administracyjnym rozwiązania w dalszym ciągu znacznie odbiegają od standardów obowiązujących w Unii Europejskiej. Stąd też komisje, stojąc przed koniecznością w miarę poprawnego rozwiązania szeregu problemów prawnych i organizacyjnych, korzystały z pomocy wielu uznanych specjalistów. Otrzymaliśmy lub spowodowaliśmy opracowanie ok. 100 ekspertyz, często w tak szczegółowych kwestiach, jak np. autonomiczne i wyczerpujące procedury w Prawie celnym, pozycja podmiotu gospodarczego wobec organów celnych czy też kwestia przedstawicielstw i pełnomocnictw przy załatwianiu spraw celnych przed organami celnymi. Skorzystaliśmy z możliwości przeprowadzenia konsultacji z wysokimi funkcjonariuszami służb celnych Niemiec i Austrii. Mieliśmy stałych ekspertów, którzy czuwali nad sprawą zgodności naszego prawa z normami Unii Europejskiej i Światowej Organizacji Handlu. Korzystaliśmy z uwag ekspertów reprezentujących samorządy gospodarcze, którzy byli nam bardzo pomocni w przeprowadzaniu symulacji określonych zdarzeń celnych, również w kontekście określonych regulacji prawnych. Kilku z nich przysłuchuje się naszym obradom. Korzystając z okazji, chcę wszystkim serdecznie podziękować za poświęcony nam czas, za gorące niekiedy dyskusje, które pozwoliły nam ugruntować poglądy zawarte w sprawozdaniu komisji.</u>
          <u xml:id="u-103.11" who="#PosełAndrzejMalinowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Projekt nowego Prawa celnego wprowadza szereg nowych instytucji, instrumentów i regulacji. Nie sposób ich wszystkich wymienić z uwagi choćby na ograniczone ramy czasowe mojego sprawozdania. Pozwolę sobie zatem zwrócić uwagę Wysokiej Izby na najważniejsze z nich.</u>
          <u xml:id="u-103.12" who="#PosełAndrzejMalinowski">Nowością jest instytucja tzw. wiążącej informacji taryfowej. Chodzi o informację, której przedmiotem jest klasyfikacja towarów według nomenklatury towarowej taryfy celnej. Wydawana jest ona w formie decyzji wiążącej zarówno organy celne, jak i osobę, której udzielono informacji. Instytucja ta gwarantuje stosowanie określonych stawek celnych już na etapie kalkulacji kosztów przyszłej operacji handlowej.</u>
          <u xml:id="u-103.13" who="#PosełAndrzejMalinowski">Projekt ustawy całościowo reguluje także kwestię taryfy celnej i wprowadza wyraźne określenie jej zakresu obejmującego:</u>
          <u xml:id="u-103.14" who="#PosełAndrzejMalinowski">— Polską Scaloną Nomenklaturę Towarową Handlu Zagranicznego PCN,</u>
          <u xml:id="u-103.15" who="#PosełAndrzejMalinowski">— stawki celne oraz sposób, warunki i zakres ich stosowania,</u>
          <u xml:id="u-103.16" who="#PosełAndrzejMalinowski">— jednostki miar,</u>
          <u xml:id="u-103.17" who="#PosełAndrzejMalinowski">— obniżone stawki celne określone w umowach zawartych przez Rzeczpospolitą Polską z niektórymi krajami lub grupami krajów,</u>
          <u xml:id="u-103.18" who="#PosełAndrzejMalinowski">— preferencyjne stawki celne przyjęte jednostronnie przez Rzeczpospolitą Polską w odniesieniu do niektórych krajów, grup krajów lub regionów.</u>
          <u xml:id="u-103.19" who="#PosełAndrzejMalinowski">Wprowadzono także w projekcie ustawy regulacje dotyczące niepreferencyjnego pochodzenia towarów i określono zakres stosowania tych reguł. Reguły niepreferencyjnego pochodzenia towarów wykorzystuje się zarówno do stosowania samej taryfy celnej, jak i środków polityki handlowej ustanowionej w odrębnych od Kodeksu celnego przepisach oraz w celu sporządzenia i wydawania świadectw potwierdzających pochodzenie towarów.</u>
          <u xml:id="u-103.20" who="#PosełAndrzejMalinowski">W przepisach dotyczących taryfy celnej istotne jest również wprowadzenie ustawowego upoważnienia pozwalającego na ogłoszenie w formie powszechnie obowiązującego aktu prawnego wyjaśnienia do taryfy celnej. Brak dotychczas takich przepisów nie pozwala na nadanie charakteru normatywnego wyjaśnieniom do klasyfikacji, sporządzanym w formie opinii wydawanych przez Światową Organizację Celną, czy też Notom Wyjaśniającym do Nomenklatury Scalonej Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-103.21" who="#PosełAndrzejMalinowski">Wyraźnym novum w projekcie ustawy jest wyodrębnienie przepisów dotyczących praw i obowiązków związanych z wprowadzeniem towarów na polski obszar celny, i to zarówno osób biorących udział w wymianie handlowej, jak i organów celnych. Służą temu m.in. takie instytucje jak przedstawienie towarów, deklaracja skrócona oraz status towarów składowanych czasowo.</u>
          <u xml:id="u-103.22" who="#PosełAndrzejMalinowski">Na szczególne podkreślenie zasługuje nowa konstrukcja prawna zgłoszenia celnego. Projekt ustawy wprowadza zasadę, iż przyjęcie zgłoszenia celnego będzie powodowało z mocy samego prawa objęcie towaru procedurą celną i określenie kwoty wynikającej z długu celnego. W sprawach tzw. niespornych, wykorzystując wzory postępowania podatkowego, dług celny jako zobowiązanie o charakterze celnym będzie powstawał z mocy samego prawa i zgłoszenie celne będzie miało jedynie znaczenie deklaratywne. Dopiero w postępowaniu spornym - czy to na wniosek, czy z urzędu - organ celny będzie rozstrzygał sprawę w formie decyzji administracyjnej, oczywiście po przeprowadzeniu postępowania zgodnie z wymogami zawartymi w Kodeksie postępowania administracyjnego.</u>
          <u xml:id="u-103.23" who="#PosełAndrzejMalinowski">Po złożeniu zgłoszenia celnego decyzja wydana przez organ celny będzie obejmowała uznanie, iż zgłoszenie celne było prawidłowe, lub też uznanie, iż zgłoszenie celne było nieprawidłowe. W drugim przypadku organ celny w decyzji określi kwotę wynikającą z długu celnego lub - uznając, iż objęcie towaru wnoszoną procedurą było niemożliwe - obejmie lub nada towarowi właściwe przeznaczenie celne.</u>
          <u xml:id="u-103.24" who="#PosełAndrzejMalinowski">Panie i Panowie Posłowie! Instytucją o charakterze zdecydowanie nowatorskim jest wprowadzenie tzw. procedur uproszczonych. Konstrukcja ta pozwala osobom uzyskującym status tzw. solidnego importera lub eksportera na upraszczanie formalności niezbędnych do objęcia towaru procedurą celną. Projekt ustawy przewiduje trzy formy uproszczeń, tj. zgłoszenie celne uproszczone, dokumenty handlowe oraz wpisanie towarów do rejestru. Szczególnie trzecia forma uproszczeń, tzw. procedura w miejscu, spełnia istotną rolę w państwach Unii Europejskiej w odformalizowaniu czynności celnych w obrocie gospodarczym. Na marginesie należy dodać, iż projekt ustawy, chyba po raz pierwszy w polskim prawodawstwie, precyzuje warunki, jakim powinien odpowiadać solidny importer lub eksporter. Mamy nadzieję, iż będzie to początek prac nad ustawowym uregulowaniem statusu solidnego podmiotu gospodarczego ubiegającego się o określone przywileje ułatwiające prowadzenie działalności gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-103.25" who="#PosełAndrzejMalinowski">Nowością w projekcie ustawy jest również skatalogowanie procedur celnych. Obejmują one takie procedury, jak: tranzyt, skład celny, uszlachetnianie czynne, przetwarzanie pod kontrolą celną, uszlachetnianie bierne, odprawa czasowa, wywóz oraz dopuszczenie do obrotu. Istotne znaczenie praktyczne, pozwalające na odrębne uregulowanie poszczególnych procedur, ma wyodrębnienie dwu podstawowych grup: tzw. zawieszające, gdy istotą jest zawieszenie płatności i należności celnych, oraz gospodarcze, w których istotą jest ich gospodarczy charakter. Wymieniony katalog procedur będących fundamentalną instytucją w przepisach Prawa celnego wskazuje, iż projekt ustawy obejmuje wszystkie procedury funkcjonujące w Kodeksie celnym Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-103.26" who="#PosełAndrzejMalinowski">Na szczególną uwagę zasługuje przetwarzanie pod kontrolą. O ile uszlachetnianie czynne, uszlachetnianie bierne lub odprawa czasowa były incydentalnie regulowane w obecnie obowiązującym Prawie celnym, o tyle przetwarzanie pod kontrolą jest nową procedurą w polskich przepisach celnych. Procedura ta pozwala na użycie towarów niekrajowych na polskim obszarze celnym w procesach przetwarzania, bez stosowania wobec tych towarów cła i środków polityki handlowej, i umożliwia dopuszczenie produktów z zastosowaniem stawek właściwych dla towarów w stanie przetworzonym. Jest to konstrukcja pozwalająca na bardziej elastyczne prowadzenie polityki taryfowej.</u>
          <u xml:id="u-103.27" who="#PosełAndrzejMalinowski">Inna z procedur - odprawa czasowa z częściowym zwolnieniem z należności celnych - pozwoli na pobieranie należności w kwocie odpowiadającej i uwzględniającej faktyczne korzystanie z towarów, od których nie pobrano należności celnych. Kwota za towary objęte tą procedurą będzie wynosiła 3% cła, które miałoby być uiszczone za towary, gdyby zostały dopuszczone do obrotu.</u>
          <u xml:id="u-103.28" who="#PosełAndrzejMalinowski">Z gospodarczego punktu widzenia bardzo istotną nowością jest wprowadzenia tzw. standardowego systemu wymiany towarów w ramach uszlachetniania biernego. Pozwoli on na zastąpienie towaru, który ma być naprawiony, innym towarem już naprawionym (produktem zamiennym), który będzie przywożony zamiast produktu kompensacyjnego. Co więcej, podmiot gospodarczy będzie miał możliwość, aby bezcłowo przywieźć produkty zamienne jeszcze przed wywozem towarów, które mają podlegać naprawie za granicą. Konstrukcja ta pozwoli na znaczne usprawnienie obrotu towarami podlegającymi naprawom gwarancyjnym czy pogwarancyjnym. System wymiany będzie możliwy oczywiście po spełnieniu warunków tej samej klasyfikacji taryfowej, jakości handlowej i parametrów technicznych produktów zamiennych oraz wywożonych czasowo towarów naprawionych.</u>
          <u xml:id="u-103.29" who="#PosełAndrzejMalinowski">Nowa jest również konstrukcja wolnego obszaru celnego. Nie jest to eksterytorialna pod względem celnym część polskiego obszaru celnego, ale wyodrębniona jego część, w której:</u>
          <u xml:id="u-103.30" who="#PosełAndrzejMalinowski">— przy stosowaniu należności celnych i środków polityki handlowej dotyczących przywozu towary niekrajowe będą traktowane tak, jakby znajdowały się poza polskim obszarem celnym,</u>
          <u xml:id="u-103.31" who="#PosełAndrzejMalinowski">— wprowadzenie towarów krajowych będzie powodowało w określonych wypadkach skutki takie same jak w wypadku ich wywozu.</u>
          <u xml:id="u-103.32" who="#PosełAndrzejMalinowski">Taka konstrukcja pozwoli między innymi na stosowanie wobec towarów podlegających przerobowi lub przetworzeniu w wolnym obszarze celnym w ramach procedury uszlachetniania czynnego należności od surowców czy półfabrykatów, a nie od wyrobów gotowych, jak było dotychczas. Projekt ustawy w sposób ścisły reguluje także status towarów stanowiących resztki i odpady oraz inne pozostałości pochodzące ze zniszczenia towarów. Uwzględniając w pełni regulacje Kodeksu celnego Wspólnot Europejskich, wprowadza nową zasadę, iż odpady te traktowane będą jak inne towary niekrajowe, będą pozostawać pod dozorem celnym i powinny uzyskać przeznaczenie celne dopuszczalne dla tych towarów.</u>
          <u xml:id="u-103.33" who="#PosełAndrzejMalinowski">Wysoka Izbo! Nowością o charakterze zasadniczym w projekcie ustawy są przepisy prawnomaterialne dotyczące powstawania i zabezpieczenia długu celnego. Ustawa wyraźnie przewiduje, iż tylko w określonych okolicznościach będzie powstawał dług celny w przywozie lub wywozie. Rozstrzyga także o chwili powstania długu celnego oraz osobie dłużnika w kręgu osób, które w poszczególnych wypadkach mogą być uważane za dłużników. W zasadzie wszystkie przepisy zawarte w dziale II tytułu dług celny stanowią nowość w polskich przepisach celnych i w pełni uwzględniają rozwiązania prawne funkcjonujące w krajach Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-103.34" who="#PosełAndrzejMalinowski">W zakresie przepisów dotyczących zabezpieczeń projekt ustawy wprowadza dwie bardzo istotne konstrukcje prawne: zabezpieczenia generalne i zabezpieczenia ryczałtowe. Pozwolą one na złożenie zabezpieczenia wielu operacji dokonywanych na gruncie przepisów celnych i umożliwią zabezpieczenie wielu powstałych lub mogących powstać długów celnych. Wysokość zabezpieczenia generalnego reguluje sama ustawa, wprowadzając zasadę, iż zabezpieczenie ustala się na poziomie pozwalającym w każdym czasie na pokrycie kwot długu celnego. Sposób określenia wysokości zabezpieczenia ryczałtowego będzie zaś środkiem polityki rządu i będzie ustalony w formie rozporządzenia Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-103.35" who="#PosełAndrzejMalinowski">Projekt ustawy przewiduje także możliwość przejęcia zabezpieczenia poprzez osobę trzecią, a nie tylko przez samego zobowiązanego czy też osobę, która może stać się dłużnikiem celnym. W ramach przepisów dotyczących zobowiązań nowością są również wskazania form zabezpieczeń stosowanych w postępowaniach celnych, wykazu gwarantów czy też wyraźne zobowiązanie organów celnych do niezwłocznego zwrócenia zabezpieczenia, w wypadku gdy dług celny wygaśnie lub nie będzie mógł powstać.</u>
          <u xml:id="u-103.36" who="#PosełAndrzejMalinowski">Przewiduje się także ulgi w dochodzeniu należności celnych w postaci odroczeń i innych ułatwień płatniczych. W ramach ułatwień projekt ustawy pozwala na odstąpienie od złożenia zabezpieczenia oraz od poboru odsetek w takich sytuacjach, gdy będą to uzasadniały poważne trudności natury gospodarczej i społecznej. O ile w przypadku odroczeń instytucja ta jest wyczerpująco uregulowana w projekcie ustawy, o tyle inne ułatwienia płatnicze będą wprowadzone rozporządzeniem Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-103.37" who="#PosełAndrzejMalinowski">Panie i Panowie Posłowie! Prezentowany projekt ustawy zawiera szereg zmian w stosunku do projektu rządowego. Pierwsza z nich dotyczy tytułu ustawy. Komisja proponuje, aby ustawa nosiła nazwę Kodeks celny i aby włączyć do niej, z aprobatą zresztą strony rządowej, część dotyczącą organów celnych. Propozycja komisji wynika z następujących przesłanek. Po pierwsze, zachowana zostanie prawidłowość legislacyjna. Pozostawienie bowiem w mocy rozdziału o organach celnych istniejących w dotychczasowej ustawie Prawo celne spowodowałoby pewnego rodzaju paradoks, ponieważ obowiązywałyby dwa prawa celne, nowo uchwalone i Prawo celne zawierające wyłącznie określenia organów celnych. Po drugie, zdaniem komisji uzasadnione jest podniesienie rangi ustawy, kompleksowo regulującej całość zagadnień celnych tak istotnych zarówno dla budżetu państwa (około 32% dochodów), jak i dla dalszego rozwoju wymiany towarowej z zagranicą.</u>
          <u xml:id="u-103.38" who="#PosełAndrzejMalinowski">Komisje dołączyły jednocześnie do projektu ustawy spis treści, co znacznie ułatwia, ze względu na jej objętość, korzystanie z tego dokumentu.</u>
          <u xml:id="u-103.39" who="#PosełAndrzejMalinowski">Wiele dyskusji w pracach komisji wywołała autopoprawka rządu przekazana Sejmowi 4 kwietnia 1996 r., a więc w trakcie końcowych prac nad projektem ustawy. Dotyczyła ona wykreślenia z definicji należności przywozowych i wywozowych wyrazu „podatki”. Jako uzasadnienie tej autopoprawki podano, iż zgodnie z ukształtowaną praktyką i orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego sprawy dotyczące podatków powinny być regulowane jedynie w przepisach ustaw podatkowych. Komisje nie podzieliły poglądów strony rządowej i odrzuciły tę autopoprawkę, ponieważ nie ma ona żadnego uzasadnienia merytorycznego. Prezentowany projekt ustawy nie reguluje bowiem kwestii należności podatkowych, lecz tylko stanowi, iż jeżeli jakieś podatki są wymagalne na granicy, to podlegają one opłacie i muszą być uwzględniane przez służby celne. Brak takiego przepisu stworzyłby lukę prawną w zakresie należności przywozowych o skutkach podatkowych niezależnie od nazwy opłat, co byłoby sprzeczne z porozumieniem Światowej Organizacji Handlu o stosowaniu art. II 1b GATT.</u>
          <u xml:id="u-103.40" who="#PosełAndrzejMalinowski">Komisje ograniczyły także w stosunku do projektu rządowego uprawnienia administracji celnej do uzyskiwania informacji o obrotach na rachunkach bankowych oraz o stanach na tych rachunkach jedynie do sytuacji wynikających z postępowania karno-skarbowego. Proponowane przez rząd uprawnienia do naruszania tajemnicy bankowej, także w ramach toczącego się postępowania o charakterze administracyjnym, zostało uznane za zbyt szerokie i niezgodne z Prawem bankowym. Na takie rozwiązanie miało także wpływ negatywne stanowisko Narodowego Banku Polskiego w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-103.41" who="#PosełAndrzejMalinowski">Do innych zmian w stosunku do projektu rządowego zaproponowanych przez komisje należy zaliczyć:</u>
          <u xml:id="u-103.42" who="#PosełAndrzejMalinowski">— ograniczenie możliwości prowadzenia przez organy celne magazynów celnych tylko do tych wypadków, gdy taki magazyn nie może być prowadzony przez wyspecjalizowane podmioty gospodarcze; uzasadnieniem są tu względy konkurencyjności oraz fakt, iż organy celne powinny realizować zadania o charakterze stricte fiskalnym, a nie gospodarczym; z taką sytuacją mamy do czynienia w krajach Unii Europejskiej, w których magazyny celne prowadzone przez organy celne są zamykane i likwidowane;</u>
          <u xml:id="u-103.43" who="#PosełAndrzejMalinowski">— możliwość przedłużenia terminu dokonania czynności niezbędnych do nadania towarowi przeznaczenia celnego; decyzję tę podjęto, akcentując argumentację ekspertów sugerujących celowość uelastycznienia terminów proponowanych w projekcie rządowym; możliwość przedłużenia terminów wychodzi naprzeciw rozmaitym sytuacjom pojawiającym się w działalności gospodarczej, które obiektywnie mogą uzasadnić naruszenie tych terminów;</u>
          <u xml:id="u-103.44" who="#PosełAndrzejMalinowski">— wprowadzenie bezpośrednio do projektu ustawy przepisów dotyczących wymogów, jakie powinna spełnić osoba wnosząca o zgodę na zastosowanie pewnych instytucji Prawa celnego, takich jak procedury uproszczone, prowadzenie składu celnego, zabezpieczenia generalne czy ryczałtowe; chodzi o warunki, jakim powinien odpowiadać tzw. rzetelny importer; ekspertyzy prawne stwierdzały, że przepisy tego rodzaju stanowią materię ustawową i nie powinny być przedmiotem regulacji aktów wykonawczych;</u>
          <u xml:id="u-103.45" who="#PosełAndrzejMalinowski">— upoważnienie Rady Ministrów do dodatkowych zwolnień od cła - poza oczywiście katalogiem ustawowym; delegacja ta pozwoli rządowi na sprawne przeciwdziałanie pewnym niekorzystnym zjawiskom, np. skutkom klęsk żywiołowych, ubytkom w rezerwach państwowych czy zagrożeniu bezpieczeństwa publicznego;</u>
          <u xml:id="u-103.46" who="#PosełAndrzejMalinowski">— wprowadzenie, obok zabezpieczenia generalnego, zabezpieczenia ryczałtowego jako jednej z form zabezpieczenia należności celnych w dłuższym czasie; jest to - zdaniem komisji - uzasadnione określonymi sytuacjami gospodarczymi, w których celowe jest wprowadzenie zabezpieczenia na poziomie niższym niż 100% należności przywozowych; rozwiązaniem tego problemu będzie akt wykonawczy przewidziany dla Rady Ministrów, która w miarę potrzeb gospodarczych, uwzględniając konieczność zagwarantowania interesów skarbu państwa, określi sposób obliczenia wysokości zabezpieczenia ryczałtowego;</u>
          <u xml:id="u-103.47" who="#PosełAndrzejMalinowski">— wprowadzenie miesięcznego, a nie trzymiesięcznego - jak w projekcie rządowym - terminu na zwrot należności celnych; uzasadnieniem jest konieczność zdyscyplinowania organów celnych do szybkiego zwracania należności celnych pobranych nienależnie czy też podlegających zwrotowi z innych przyczyn.</u>
          <u xml:id="u-103.48" who="#PosełAndrzejMalinowski">Wysoka Izbo! Osobną kwestią, będącą przedmiotem długotrwałych dyskusji komisji, na którą należy zwrócić szczególną uwagę, jest postępowanie przed organami celnymi. Problem ten jest, jak wiadomo, bardzo drażliwy i był wielokrotnie przedmiotem ostrej krytyki w kręgach gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-103.49" who="#PosełAndrzejMalinowski">Propozycje zawarte w projekcie rządowym, niezależnie od oceny ich założeń i przyjętych rozwiązań prawnych, trzeba potraktować jako swoisty inwentarz zapotrzebowania organów administracji celnej na odrębne rozwiązania z zakresu postępowania administracyjnego, które byłyby dyktowane szczególnym charakterem czynności procesowych w sprawach celnych bądź też wynikałyby ze struktury organów celnych i warunków działania funkcjonariuszy celnych.</u>
          <u xml:id="u-103.50" who="#PosełAndrzejMalinowski">W trakcie prac nad ustawą pojawiły się dwa warianty regulacji postępowania przed organami celnymi. Pierwszy z nich zawierał w dalszym ciągu bardzo rozbudowaną regulację proceduralną, wzorowaną w zasadniczym kształcie na normach ogólnej procedury administracyjnej - Kodeksie postępowania administracyjnego, drugi zaś - normy będące w istocie odesłaniem do postępowania przed organami podatkowymi ze zmianami wynikającymi z przepisów Prawa celnego.</u>
          <u xml:id="u-103.51" who="#PosełAndrzejMalinowski">Każdy z tych wariantów ma wiele zalet, ale równocześnie i wad. Komisje ostatecznie przyjęły w projekcie ustawy legislacyjną konstrukcję odesłania do przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego. Taka konstrukcja ma kilka cech, które rozważono przy podejmowaniu zasadniczej decyzji o sposobie regulacji procedury celnej.</u>
          <u xml:id="u-103.52" who="#PosełAndrzejMalinowski">Po pierwsze, konstrukcja ta przeciwdziałałaby dywersyfikacji procedury administracyjnej, sprzyjając tym samym wzmocnieniu roli Kodeksu postępowania administracyjnego jako podstawowego modelu procedury administracyjnej.</u>
          <u xml:id="u-103.53" who="#PosełAndrzejMalinowski">Po drugie, przepisy procedury administracyjnej zawarte w Kodeksie postępowania administracyjnego są znane, co sprzyja ich szybkiemu i stosunkowo łatwemu stosowaniu w praktyce.</u>
          <u xml:id="u-103.54" who="#PosełAndrzejMalinowski">Po trzecie, przepisy procedury administracyjnej wraz z narosłym orzecznictwem Naczelnego Sądu Administracyjnego stanowią najbardziej rozwiniętą i dojrzałą regulację procesową.</u>
          <u xml:id="u-103.55" who="#PosełAndrzejMalinowski">Za przyjęciem takiego rozwiązania przemawiają również dwa najważniejsze chyba argumenty. Pierwszy to ten, że w Kodeksie postępowania administracyjnego jest dział trzeci, przystosowujący postępowanie administracyjne do rozpoznania spraw zobowiązań podatkowych i im podobnych, a do takich należą sprawy celne w związku z nową konstrukcją powstania praw i obowiązków z mocy prawa i z pojęciem długu celnego, z wszystkimi tego konsekwencjami. Drugi zaś argument wynika z tzw. bezdecyzyjnego przyjmowania zgłoszenia celnego w sprawach typowych i powtarzalnych. Decyzje administracyjne byłyby wydawane tylko w przypadku sporu o dane zgłoszenia celnego oraz po negatywnym wyniku jego weryfikacji przez organy celne.</u>
          <u xml:id="u-103.56" who="#PosełAndrzejMalinowski">Trzeba również wyraźnie podkreślić, że komisja przyjęła kompromisowe rozwiązanie w oparciu o zasadę mniejszego zła. Częściowe bowiem podporządkowanie postępowania celnego przepisom szczególnym Kodeksu postępowania administracyjnego, odnoszącym się do postępowania w sprawach zobowiązań podatkowych, oznacza, że decyzja o wymiarze cła będzie podlegała wykonaniu niezależnie od tego, czy adresat się od niej odwoła, czy też nie, przed upływem terminu do wniesienia odwołania. Ponadto przez uznanie w projekcie ustawy właściwości art. 172 Kodeksu postępowania administracyjnego organ celny będzie miał w razie odwołania się od decyzji przez stronę czas dwukrotnie dłuższy niż obecnie na rozpatrzenie odwołania. Wreszcie działając na podstawie art. 174 Kodeksu postępowania administracyjnego organ celny będzie mógł zmienić wcześniejszą decyzję na nową - być może mniej korzystną dla podmiotu odwołującego się.</u>
          <u xml:id="u-103.57" who="#PosełAndrzejMalinowski">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Przedstawiłem Wysokiej Izbie najważniejsze - z liczącego 294 artykułów i 103 strony projektu ustawy Kodeks celny - kwestie dotyczące stosunku komisji do poszczególnych propozycji rządowych oraz najistotniejsze instrumenty, regulacje i instytucje w nowym prawie celnym. Jedne z nich powinny pozwolić na skuteczniejsze zabezpieczenie interesów gospodarczych państwa, inne zaś podporządkowane są interesom podmiotów gospodarczych uczestniczących w obrocie towarowym z zagranicą.</u>
          <u xml:id="u-103.58" who="#PosełAndrzejMalinowski">Uregulowania zawarte w projekcie ustawy stanowią pewnego rodzaju nowość z punktu widzenia funkcji, jaką mają pełnić współczesne przepisy celne. Pozwalają one przede wszystkim na zachowanie równowagi między ułatwieniami i możliwościami kontroli celnej. Szereg ułatwień i uproszczeń w stosowaniu procedur celnych pozwoli podmiotom gospodarczym na szybszy obrót oraz ograniczy formalności administracyjne do niezbędnego minimum.</u>
          <u xml:id="u-103.59" who="#PosełAndrzejMalinowski">Celem tej ustawy jest jak najdalej idące ułatwienie wymiany handlowej, stąd też nie może być dla niej ograniczeniem postępowanie administracyjne organów celnych. Z drugiej zaś strony organy celne muszą mieć odpowiednie uprawnienia do zwalczania działań sprzecznych z ustawodawstwem celnym i innymi przepisami. Dlatego też w stosunku do obecnych możliwości, niezależnie od proponowanych w projekcie ustawy ułatwień, organy celne otrzymają nowe, szerokie uprawnienia odnośnie do dozoru i kontroli obrotu towarowego z zagranicą.</u>
          <u xml:id="u-103.60" who="#PosełAndrzejMalinowski">Projekt ustawy ze względu na wyżej przedstawione cechy jest rozwiązaniem nowoczesnym i uwzględnia większość wynikających z obecnych doświadczeń postulatów, zgłaszanych zarówno przez administrację celną, jak i podmioty gospodarcze. Dzięki proponowanym w ustawie rozwiązaniom podmioty gospodarcze działające zgodnie z prawem będą funkcjonować w korzystniejszych warunkach, natomiast te, które nie będą stosować się do wymogów określonych ustawodawstwem celnym lub przez organy celne, będą podlegały daleko idącej kontroli i nie będą mogły korzystać z procedur uproszczonych. Taka równowaga jest podstawową zasadą działania nowoczesnych administracji celnych. Jest ona w większym stopniu podporządkowana interesom gospodarczym państwa i podmiotów gospodarczych aniżeli interesom fiskalnym. Wspiera więc funkcjonowanie gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-103.61" who="#PosełAndrzejMalinowski">Z tych właśnie powodów w imieniu Komisji Stosunków Gospodarczych z Zagranicą oraz Komisji Ustawodawczej wnoszę o uchwalenie ustawy w proponowanym kształcie.</u>
          <u xml:id="u-103.62" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał sprawozdawca komisji pan poseł Andrzej Malinowski.</u>
          <u xml:id="u-104.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Sejm ustalił w debacie nad tym punktem porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła, w zależności od ich wielkości, w granicach od 4 do 35 minut, to jest debatę krótką.</u>
          <u xml:id="u-104.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-104.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Stanisława Czajczyńskiego o zabranie głosu w imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Następnym mówcą będzie pan poseł Jarosław Kurzawa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#PosełStanisławCzajczyński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Nie muszę chyba nikogo przekonywać, jak ważne znaczenie będzie miało nowe prawo celne, nad którym pracujemy w Sejmie od kilku miesięcy. Akt ten zmieni faktycznie zasady funkcjonowania całej sfery obrotu towarowego z zagranicą, będzie wytyczną dla działań administracji celnych i wszystkich podmiotów uczestniczących w międzynarodowej wymianie towarowej. Dlaczego prace trwały tak długo? Między innymi dlatego, że mieliśmy tutaj do czynienia z pewnymi komplikacjami wynikającymi z niektórych zapisów projektu, wprowadzających delegację do wydania niektórych aktów przez urzędy, których jeszcze nie ma, np. ministerstwo gospodarki, lub zapis o wygaśnięciu dwóch z trzech obszarów obecnego Prawa celnego. Nowy Kodeks celny dotyczy jedynie samej procedury celnej, uchylając aktualne zapisy o zagranicznej wymianie towarowej oraz o postępowaniach ochronnych. Kapitalne znaczenie ma też tutaj dostosowanie polskiego prawa do wymogów Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#PosełStanisławCzajczyński">Projekt różni się - i nie ma w tym nic dziwnego - od obecnie obowiązującej ustawy celnej, która nie sprawdza się już w warunkach szybko rozwijającej się gospodarki rynkowej, tym bardziej że jedną z cech tego rozwoju jest wymiana towarowa z zagranicą. Notujemy stuprocentowy wzrost obrotów naszego kraju z zagranicą. Są także przyczyny zewnętrzne, które niejako determinują nas do zmiany Prawa celnego. Zmusza nas do tego konieczność integracji polskiego systemu celnego z systemem Wspólnoty Europejskiej, bo trzeba pamiętać, iż wcześniej ratyfikowaliśmy Układ Europejski, oraz że zwiększa się rola Światowej Organizacji Handlu, której jesteśmy jako kraj członkiem od 1 lipca 1995 r., co także obliguje nas do normalizacji prawa w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-105.2" who="#PosełStanisławCzajczyński">Sojusz Lewicy Demokratycznej od początku prac nad nowym prawem celnym był zdania, że musi to być ustawa dopracowana w każdym punkcie, żeby za jakiś czas znowu nie stanąć przed koniecznością jej nowelizacji. Dlatego też to ambitne zadanie musi zapewnić w przyszłości wzrost dynamiki obrotu towarowego z zagranicą i jego usprawnienie, a wyeliminować w maksymalnym stopniu przestępczość celną, z którą każdego dnia spotykamy się na naszych przejściach granicznych.</u>
          <u xml:id="u-105.3" who="#PosełStanisławCzajczyński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Chociaż projekt ustawy Prawo celne wzorowany jest na przepisach Wspólnoty Europejskiej, poświęciliśmy dużo uwagi, żeby dokonać niezbędnych zmian, które wynikają ze specyfiki polskich warunków. Ważne są takie czynniki, jak: niższy ogólnie poziom rozwoju gospodarczego, słabsze przygotowanie służb celnych, gorsza infrastruktura przejść granicznych. O tym należało pamiętać i o tym pamiętaliśmy.</u>
          <u xml:id="u-105.4" who="#PosełStanisławCzajczyński">Generalnie przepisy nowego prawa celnego są bardzo elastyczne. Wydawać by się mogło, że są zbyt ogólne, ale właściwie dzięki takiej a nie innej konstrukcji umożliwiają one w przyszłości szybszą reakcję na nowe zjawiska w obrocie towarowym z zagranicą oraz większą stabilność. Mamy tutaj również do czynienia z kompleksowością uregulowań, o czym decyduje umieszczenie w jednym akcie ustawowym wraz z około 60 aktami wykonawczymi prawie całej materii obrotu towarowego. Nie normuje się tylko kwestii dotyczących ustroju organów celnych, statusu urzędników tych organów, zasad handlu zagranicznego i problematyki przestępstw celnych. O owej kompleksowości świadczy właśnie fakt, że uwzględnia się w ustawie również całość problematyki należności przywozowych, w tym - co bardzo istotne - i podatków, określa się odrębne postępowanie przed organami celnymi, zwiększa się ich uprawnienia.</u>
          <u xml:id="u-105.5" who="#PosełStanisławCzajczyński">Uregulowanie wszystkich kwestii związanych z obrotem towarowym z zagranicą jest także bardzo istotne dla społeczeństwa, które coraz częściej wskazuje na niektóre ulgi stosowane przez urzędy celne, które nie powinny mieć miejsca. Wiele emocji wzbudzają tutaj ustawy kościelne. Kilkoma przypadkami zajmują się prokuratorzy. Głównie chodzi tu o samochody osobowe, które są sprowadzane do Polski, aby służyć niesieniu kultu religijnego i działalności charytatywnej, ale po przekroczeniu granic zmieniają właścicieli i cele, dla których zostały sprowadzone bez cła. Najwięcej zwolnień z cła dotyczy tzw. mienia przesiedleńczego. Z ulg celnych korzystają również spółki z udziałem kapitału zagranicznego. I w tym zakresie nowe prawo celne przyniesie kilka istotnych zmian.</u>
          <u xml:id="u-105.6" who="#PosełStanisławCzajczyński">Wiele nadziei i oczekiwań wiąże z nowym prawem celnym polska branża tekstylna, gdyż zawiera ono m.in. jakże istotne instrumenty prawne, które zapobiegają i zwalczają szczególnie niebezpieczne zjawiska przestępczości celnej. Walczyć z nieuczciwą konkurencją będzie się za pomocą nowych kategorii: wartości celnych, reguł pochodzenia towaru oraz długu celnego. Skuteczną i mało wykorzystaną dotychczas metodą ochrony polskiego rynku, w tym przypadku tekstylnego, przed nieuczciwą konkurencją mogą być postępowania ochronno-antydumpingowe przeciwko niedozwolonym subsydiom eksportowym naruszającym równowagę na rynku w wyniku gwałtownego napływu towaru. Można to wprowadzić na mocy art. 19 GATT.</u>
          <u xml:id="u-105.7" who="#PosełStanisławCzajczyński">Wysoka Izbo! Potrzeba by wiele czasu, aby omówić szczegółowo wszystkie nowe rozwiązania. W miarę możliwości podsumuję więc jedynie te elementy nowej ustawy, które będą decydowały o kształcie przyszłego prawa celnego.</u>
          <u xml:id="u-105.8" who="#PosełStanisławCzajczyński">Po pierwsze, nastąpi maksymalne uproszczenie formalności w granicznych urzędach celnych poprzez wprowadzenie drogi celnej, czyli drogi łączącej przejścia graniczne z miejscem odpraw celnych.</u>
          <u xml:id="u-105.9" who="#PosełStanisławCzajczyński">Po drugie, umożliwi się otwieranie składów celnych, które posłużą jedynie osobom prowadzącym taki skład, co nie oznacza likwidacji składów publicznych. Dopuszcza się możliwość przeniesienia na inną osobę praw i obowiązków osoby korzystającej z procedur gospodarczych. Mam tu na myśli np. odprawę czasową lub uszlachetnienie czynne. Wprowadza się tzw. wiążącą informację taryfową. Będzie to decyzja prezesa Głównego Urzędu Ceł kwalifikująca dany towar według pozycji PCN i stawki celnej.</u>
          <u xml:id="u-105.10" who="#PosełStanisławCzajczyński">Zostanie wprowadzona możliwość częściowego zwolnienia od należności celnych niektórych towarów przywożonych czasowo. Wprowadzona zostanie nowa procedura celna, tzw. przetwarzania pod kontrolą celną, która umożliwi import komponentów lub prefabrykatów do Polski i ich przetworzenie na nowy produkt, wobec którego dopiero zostaną zastosowane należności celne.</u>
          <u xml:id="u-105.11" who="#PosełStanisławCzajczyński">Nowymi pojęciami są dług celny oraz zarejestrowanie kwoty długu celnego przez organ celny. Pozwoli to na usprawnienie odpraw celnych, gdyż umożliwia zwolnienie towaru przed zapłaceniem należności celnych.</u>
          <u xml:id="u-105.12" who="#PosełStanisławCzajczyński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Sojusz Lewicy Demokratycznej uważa, że uchwalenie w jak najszybszym czasie nowego prawa celnego leży w interesie nie tylko skarbu państwa, ale także w interesie podmiotów gospodarczych i administracji celnej. Nie należy jednak zapominać, że od uchwalenia tej ustawy musi przez jakiś czas obowiązywać vacatio legis. Ten czas pozwoli na przeszkolenie celników i agentów celnych, którzy jako pierwsi odczują radykalne zmiany całego systemu obrotu towarowego z zagranicą.</u>
          <u xml:id="u-105.13" who="#PosełStanisławCzajczyński">I na koniec. W związku z tym, że po zakończeniu prac w Komisji Ustawodawczej i Komisji Stosunków Gospodarczych z Zagranicą nad projektem prawa celnego i po dokonaniu dodatkowych konsultacji należałoby wprowadzić jeszcze dodatkowe poprawki, jedną z nich zgłaszam. Pozostałe zgłoszą moi koledzy klubowi.</u>
          <u xml:id="u-105.14" who="#PosełStanisławCzajczyński">Proszę Wysoką Izbę o przesłanie projektu ustawy Kodeks celny do komisji. Sądzę, że szybko uporamy się ze zgłoszonymi poprawkami i głosowanie nad całością projektu ustawy mogłoby się odbyć już na następnym posiedzeniu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-105.15" who="#PosełStanisławCzajczyński">Poprawka moja brzmi następująco: W art. 190 § 1 pkt 11 po wyrazach „bezzwrotnej pomocy” należy dodać wyrazy „lub pożyczki”. Pkt 11 otrzymałby brzmienie: „rzeczy przywożone w ramach bezzwrotnej pomocy lub pożyczki udzielonej przez rządy obcych państw oraz międzynarodowe organizacje międzyrządowe”. Zasadność wniesienia poprawki wynika z faktu, iż udzielane pożyczki pomocowe na preferencyjnych warunkach, np. PHARE, są często uwarunkowane zwolnieniami od opłat celnych. Przekazuję poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-105.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Stanisław Czajczyński.</u>
          <u xml:id="u-106.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę teraz pana posła Jarosława Kurzawę o zabranie głosu w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego. Następnym mówcą będzie pani poseł Anna Skowrońska-Łuczyńska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#PosełJarosławKurzawa">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przystępujemy do drugiego czytania projektu ustawy Prawo celne, ustawy, która znalazła swoje pierwszoplanowe miejsce w art. 69 Układu Europejskiego o stowarzyszeniu między Polską a Wspólnotą Europejską. Układ o stowarzyszeniu między Polską a Wspólnotą Europejską podpisany 16 grudnia 1991 r. stworzył nowe możliwości współpracy gospodarczej, wymusił również konieczność takich regulacji prawa, by można było zapewnić zgodność obecnego i przyszłego ustawodawstwa Polski z regulacjami prawnymi Wspólnoty Europejskiej. Osiągnięcie zgodności w zakresie ustawodawstwa oznacza stworzenie takiej sytuacji, w której polskie prawo, w tym przypadku polskie Prawo celne, będzie w swych zasadniczych regulacjach odpowiadać standardom przewidzianym w krajach Unii i będzie harmonijnie współdziałać z prawem wspólnotowym.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#PosełJarosławKurzawa">Zmiany w obecnej regulacji w zakresie obrotu towarowego z zagranicą wymuszone zostały również przemianami gospodarczymi w Polsce. Ustawa Prawo celne z roku 1989 z późniejszymi zmianami nie odpowiada już wymogom tak gospodarki rynkowej, jak i dążeniom Polski do poszerzania jej udziału w międzynarodowej wymianie gospodarczej i handlowej. Stan polskiego Prawa celnego od dawna jest oceniany krytycznie przez wszystkich uczestników obrotu towarowego z zagranicą głównie ze względu na liczne luki prawne, niejednolitość używanych pojęć, małą stabilność przepisów, błędy formalne i merytoryczne, konstrukcję i systematykę ustawy oraz niejasne sformułowania.</u>
          <u xml:id="u-107.2" who="#PosełJarosławKurzawa">Rozwiązania zawarte w projekcie ustawy oparte są głównie na przepisach Kodeksu celnego Wspólnoty Europejskiej. Ta niezwykle obszerna i skomplikowana regulacja dotyczy przede wszystkim zasad i trybu przywozu towarów na polski obszar celny, jak również wywozu towarów z polskiego obszaru celnego i związanych z tym praw i obowiązków tak osób, jak i organów celnych. Wprowadza przy tym szereg pojęć i instytucji nie znanych dzisiejszemu Prawu celnemu, m.in. takich jak: osoba krajowa, status celny, środki polityki handlowej czy też plafon taryfowy określający ilość lub wartość towarów w przywozie na polski obszar celny lub w ich wywozie poza ten obszar o obniżonych stawkach celnych. Plafon taryfowy jest bardzo często wykorzystywany w krajach Unii Europejskiej, pozwala bowiem na regulowanie wysokości stawek celnych przy uwzględnieniu sytuacji na rynku.</u>
          <u xml:id="u-107.3" who="#PosełJarosławKurzawa">Zasadniczą kwestią z punktu widzenia podmiotów uczestniczących w wymianie towarowej z zagranicą są zagadnienia związane z procedurami celnymi, takimi jak: dopuszczenie do obrotu, tranzyt, skład celny, uszlachetnianie czynne i bierne, przetwarzanie pod kontrolą, odprawa czasowa, wywóz.</u>
          <u xml:id="u-107.4" who="#PosełJarosławKurzawa">Ze względu na fakt, iż w przyszłości będą prawdopodobnie najczęściej stosowane, na szczególną uwagę zasługują: procedura uszlachetniania czynnego, pozwalająca na przetwarzanie, naprawę, obróbkę na polskim obszarze celnym towarów niekrajowych przeznaczonych do powrotnego wywozu poza polski obszar celny bez obciążania tych towarów cłem i bez stosowania wobec nich środków polityki handlowej, jak również towarów, które zostały dopuszczone do obrotu na polskim obszarze celnym ze zwrotem lub umorzeniem cła należnego za te towary, o ile zostaną one wywiezione za granicę w postaci tzw. produktu kompensacyjnego; procedura uszlachetniania biernego, pozwalająca na przetwarzanie, naprawę, obróbkę towarów krajowych za granicą i w efekcie dopuszczenie produktów powstałych w wyniku tych procesów do obrotu na polskim obszarze celnym z całkowitym lub częściowym zwolnieniem od cła; przetwarzanie pod kontrolą, bez stosowania cła i środków polityki handlowej. Wprowadzenie tego typu rozwiązań niewątpliwie w przyszłości będzie sprzyjało nawiązaniu i realizowaniu lepszej współpracy gospodarczej z podmiotami zagranicznymi.</u>
          <u xml:id="u-107.5" who="#PosełJarosławKurzawa">Wejściu w życie nowego Prawa celnego towarzyszą oczekiwania podmiotów gospodarczych na wprowadzenie udogodnień w wymianie towarowej z zagranicą. Taką rolę mogą odegrać: wiążąca informacja taryfowa, nie znana obecnie obowiązującemu Prawu celnemu, udzielana przez prezesa Głównego Urzędu Ceł w formie decyzji i dotycząca klasyfikacji towaru według kodu taryfy celnej, pozwalająca zmniejszyć ryzyko związane z odmiennym niż w wiążącej informacji taryfowej zakwalifikowaniem towaru przez organ celny i tym samym umożliwiająca zagwarantowanie pewności obrotu towarowego z zagranicą; pozwolenie na uproszczenie czynności niezbędnych do objęcia towarów procedurą celną udzielane osobom, które spełniają warunki określone w art. 79 projektu Prawa celnego, czyli podmiotom, które są solidnymi eksporterami czy importerami; możliwość dokonania sprostowania zgłoszenia celnego po jego przyjęciu przez organ celny oraz możliwość złożenia zabezpieczenia generalnego lub zabezpieczenia ryczałtowego w celu zagwarantowania pokrycia powstałych lub mogących powstać długów celnych.</u>
          <u xml:id="u-107.6" who="#PosełJarosławKurzawa">Prawdopodobnie dużym zainteresowaniem będą się cieszyły tzw. operacje uprzywilejowane przewidujące możliwość zwolnienia od cła m.in. rzeczy osobistego użytku podróżnego, aportów, wnoszonych przez firmy zagraniczne do spółek przestrzegających prawa polskiego czy tzw. mienia przesiedleńczego.</u>
          <u xml:id="u-107.7" who="#PosełJarosławKurzawa">W warunkach postępującej redukcji stawek celnych na coraz większą uwagę będą zasługiwały przepisy dotyczące wartości celnej towarów. Na Polsce - jako stronie umowy o Światowej Organizacji Handlu, a także stronie porozumienia w sprawie stosowania art. 7 GATT - ciążyło zobowiązanie do stosowania zapisów funkcjonujących w wyżej wymienionym porozumieniu, dlatego też wprowadzenie regulacji w tym zakresie do projektu ustawy jest spełnieniem obowiązku i stanowi prawdopodobnie ostateczną unifikację polskiego systemu prawnego w tej wąskiej, choć niezwykle istotnej dziedzinie.</u>
          <u xml:id="u-107.8" who="#PosełJarosławKurzawa">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Ta ogromna materia prawna, jaką jest projekt ustawy Prawo celne, przede wszystkim realizuje pierwszy etap integracji z Unią Europejską, który obejmuje starania o uzyskanie pewnego stopnia unifikacji, harmonizacji prawa i polega na dostosowaniu polskiego Prawa celnego do określonych standardów europejskich, jednakże przy zachowaniu pewnych własnych, szczegółowych rozwiązań uwzględniających nasze realia.</u>
          <u xml:id="u-107.9" who="#PosełJarosławKurzawa">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! W imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego wnoszę o przejście do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-107.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Jarosław Kurzawa.</u>
          <u xml:id="u-108.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę teraz panią poseł Annę Skrowrońską-Łuczyńską o zabranie głosu w imieniu klubu Unii Wolności. Następnym mówcą będzie pan poseł Janusz Szymański.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#PosełAnnaSkowrońskaŁuczyńska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Kodeks celny, którego projekt dziś rozpatrujemy, jak rzadko który akt prawny pozwala nam ocenić drogę, jaką przeszliśmy od 1989 r. Już bowiem wtedy, u progu przemian ustrojowych, zwłaszcza w zakresie ustroju gospodarczego, uchwalono Prawo celne będące na ówczesne czasy rozwiązaniem całkowicie nowatorskim. I oto po siedmiu zaledwie latach to prawo okazuje się niewystarczające. W ciągu tych siedmiu lat bowiem dokonał się burzliwy rozwój gospodarczy, burzliwy rozwój podmiotów gospodarczych zajmujących się obrotem z zagranicą. Zaszły bardzo rozległe zmiany, w tym również ujawniły się możliwości zachowań - w 1989 r. trudnych do przewidzenia przecież - negatywnie odbijających się na ściąganiu należności państwa z tytułu cła. Stajemy więc przed koniecznością zmiany Prawa celnego. Stare Prawo celne, dotychczas obowiązujące, okazuje się, po pierwsze, nazbyt sztywne - co w 1989 r., kiedy w nowatorski sposób wprowadzano to prawo, było jakby koniecznością. Po drugie, ujawniło ono wiele luk, uzupełnianych wprawdzie przez okólniki prezesa Głównego Urzędu Ceł, ale przecież okólniki te nie stanowią źródła prawa; luk wykorzystywanych przez nieuczciwe podmioty dokonujące obrotu z zagranicą. Są to przyczyny wewnętrzne, które skłaniają nas do podjęcia trudu uchwalenia nowego Prawa celnego. Są i przyczyny zewnętrzne - nasze zobowiązania międzynarodowe, o których szczegółowo mówił pan poseł sprawozdawca, w związku z czym czuję się zwolniona z ich przedstawiania.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#PosełAnnaSkowrońskaŁuczyńska">W imieniu klubu Unii Wolności powiem od razu, że klub nasz w całej rozciągłości popiera projekt Kodeksu celnego i głosować będzie za jego uchwaleniem, gdyż droga kontynuowania reform, a nawet ich przyspieszania, jest tą drogą, którą w pełni akceptujemy. Kierujemy się też przy tym zawartością rozpatrywanego dziś Kodeksu celnego. Do jego zalet zaliczamy ogólność i elastyczność tego prawa, wzmocnienie i stabilizację pozycji stron, do czego przyczyniają się np.: możliwość uzyskiwania informacji o stosowaniu przepisów prawa celnego, wiążące informacje taryfowe, obowiązujące wyjaśnienia prezesa GUC do taryfy celnej, które będą publikowane w Monitorze Polskim, uproszczenie czynności celnych i wprowadzenie statusu wiarygodnego czy też solidnego importera i eksportera. Mamy nadzieję, że pozwoli to w przyszłości rozciągnąć ustalenie takiego statusu również na zobowiązania podatkowe.</u>
          <u xml:id="u-109.2" who="#PosełAnnaSkowrońskaŁuczyńska">Ponieważ pan poseł sprawozdawca w sposób wyczerpujący przedstawił główne rozwiązania Kodeksu celnego, nie będę tego powtarzać, pozwolę sobie natomiast przypomnieć pewne pola kontrowersji, które przez komisje zostały rozpatrzone - nie po to, żeby powracać do sporów, które były, i prezentować je, ale po to, żeby przedstawić argumenty za przyjętymi rozwiązaniami.</u>
          <u xml:id="u-109.3" who="#PosełAnnaSkowrońskaŁuczyńska">Pierwsze fundamentalne pytanie, przed którym stanęły komisje, dotyczyło tego, czy będący dla nas wzorcem Kodeks celny Unii Europejskiej ma być recypowany w całej prawie rozciągłości, czy też jedynie adaptowany do polskich warunków. Podkomisja, a następnie połączone komisje stanęły jednoznacznie na stanowisku, że powinna to być adaptacja, konieczna jest bowiem synchronizacja Kodeksu celnego z całym systemem prawa polskiego. Przyjęcie tego założenia zaowocowało wprowadzeniem wielu zmian w stosunku do przedłożonego nam rządowego projektu.</u>
          <u xml:id="u-109.4" who="#PosełAnnaSkowrońskaŁuczyńska">Do takich fundamentalnych pytań, przed którymi stanęliśmy, należało i to, jak ukształtować postępowanie w sprawach celnych. Czy ma to być autonomiczna, całkowicie odrębna regulacja zawarta w Kodeksie celnym, czy też ma to być odesłanie do Kodeksu postępowania administracyjnego. Wprawdzie pan poseł sprawozdawca również wyczerpująco to przedstawił, pozwolę sobie jednak zabrać głos na ten temat, a to dlatego że prezentowane tutaj wystąpienia poselskie są nie tylko instrukcją, ale przedstawiają motywacje przyjętych rozwiązań, a także mogą być pomocne przy interpretacji prawa celnego. Tak więc przedstawię, w jaki sposób skonstruowano charakter prawny zgłoszenia celnego, co ma bezpośredni związek z przyjętymi rozwiązaniami dotyczącymi postępowania w sprawach celnych.</u>
          <u xml:id="u-109.5" who="#PosełAnnaSkowrońskaŁuczyńska">Otóż przyjęliśmy taką konstrukcję, iż zgłoszenie celne ma charakter czynności materialno-technicznej, wywołującej skutek prawny przez fakt zgłoszenia pisemnego lub ustnego - jeśli to jest dopuszczalne - oraz przedstawienie towaru organowi celnemu. Zgłoszenie celne nie jest więc wnioskiem o wszczęcie postępowania administracyjnego w sprawie celnej i nie powoduje wszczęcia takiego postępowania z urzędu. Również przyjęcie zgłoszenia celnego przez organ celny staje się czynnością materialno-techniczną. Faktem prawnym będzie także poddanie zgłoszenia celnego weryfikacji, przyjęcie sprostowania błędów czy omyłek w zgłoszeniu. Prawnym skutkiem przyjęcia zgłoszenia celnego będzie powstanie długu celnego z mocy samego prawa, bez prowadzenia postępowania administracyjnego w tej sprawie. Dzięki takiej konstrukcji prawnej zmniejszy się zakres wymagań formalnych, które powinny być stawiane dokumentom celnym. Oczekujemy więc odformalizowania i przyspieszenia odpraw celnych w sprawach nie budzących wątpliwości czy sporu. Podstawę ustalenia długu celnego stanowią dane zgłoszenia celnego. Tylko w sprawach spornych lub związanych z negatywnymi skutkami weryfikacji zgłoszenia celnego dług celny wynikać będzie z decyzji administracyjnej. Przyjęto więc w Kodeksie celnym konstrukcję bezdecyzyjną, analogiczną jak w wypadku większości podatków, gdzie występuje samoopodatkowanie.</u>
          <u xml:id="u-109.6" who="#PosełAnnaSkowrońskaŁuczyńska">Co do przepisów dotyczących postępowania w sprawach celnych, przyjęto konstrukcję odesłania do Kodeksu postępowania administracyjnego, standardy bowiem gwarancji procesowych zapewnianych jednostce w postępowaniu administracyjnym są w aktualnym naszym stanie prawnym wysokie. Zapewnia je K.p.a. i ustawa o Naczelnym Sądzie Administracyjnym. Nie musimy więc w tej dziedzinie dostosowywać się do poziomu europejskich zaleceń, to znaczy przyjmować procesowych przepisów Kodeksu celnego wspólnotowego, których standardy są niższe. Praktyka natomiast jest tu odmienna. Nie powinno się czynić istotnego wyjątku dla spraw celnych i pogarszać sytuacji obywateli i innych stron w stosunkach z administracją publiczną w jednym rodzaju spraw, a to proponował projekt wyjściowy.</u>
          <u xml:id="u-109.7" who="#PosełAnnaSkowrońskaŁuczyńska">Postępowanie administracyjne według K.p.a. ustanawia zespół gwarancji procesowych, który musi obowiązywać powszechnie, a tylko w niezbędnym, specyficznym dla spraw celnych zakresie można różnicować uregulowania prawne w stosunku do norm K.p.a. Przepisy te mają już bogate orzecznictwo, ułatwia więc ono stosowanie przepisów prawnych i kształtuje praktykę. Orzecznictwo to stara się eliminować schematyczny fiskalizm organów celnych, zrównoważyć interes publiczny i uzasadniony interes stron. Sprawy celne, tak podobne sprawom podatkowym, zwłaszcza wobec przyjęcia konstrukcji powstawania obowiązków celnych z mocy samego prawa, powinny być rozstrzygane według reguł procesowych właściwych dla spraw podatkowych, a te normuje dziś K.p.a. w dziale III. Problem niewątpliwie powstanie z chwilą uchwalenia ordynacji podatkowej.</u>
          <u xml:id="u-109.8" who="#PosełAnnaSkowrońskaŁuczyńska">Decyzje administracyjne zapadać więc będą pod rządami Kodeksu celnego w dwojakiego rodzaju sprawach. Pierwszy rodzaj to sprawy wynikające ze sporu o dane objęte zgłoszeniem celnym lub pojawiające się po negatywnej weryfikacji zgłoszenia celnego. Pozostałe to będą sprawy typowe, bezdecyzyjne. Drugi rodzaj spraw, w których decyzje administracyjne będą zapadać, to te, które nie wynikają bezpośrednio z obrotu towarowego z zagranicą, lecz na przykład z tytułu udzielanych zezwoleń, wpisów na listę agentów celnych, informacji taryfowych itp. Nie ma więc żadnych powodów, aby w tych sprawach stosowane były inne przepisy aniżeli Kodeksu postępowania administracyjnego. To wszystko wziąwszy pod uwagę, komisje przyjęły odesłanie do przepisów K.p.a., z ustanowieniem w samym Kodeksie celnym zaledwie kilkunastu norm odrębnych, mających przed tamtymi pierwszeństwo.</u>
          <u xml:id="u-109.9" who="#PosełAnnaSkowrońskaŁuczyńska">Wysoki Sejmie! Uchwalając prawo Kodeks celny, musimy mieć świadomość, że to zdecydowanie nie wszystko, co możemy zrobić dla ułatwienia obrotu gospodarczego z zagranicą. Pozostają nam do rozpatrzenia, a następnie uchwalenia ustawy towarzyszące, niezmiernie ważne i uzupełniające Kodeks celny. W okresie vacatio legis Kodeksu celnego sprawy te muszą znaleźć swoje rozwiązanie, dopiero wówczas będzie to kompleks reguł prawnych rządzących tą dziedziną życia gospodarczego. Niezwykle trudnym i ambitnym zadaniem będzie wdrożenie Kodeksu celnego, przyswojenie jego norm zarówno przez służby celne, jak i przez wszystkich użytkowników tego prawa.</u>
          <u xml:id="u-109.10" who="#PosełAnnaSkowrońskaŁuczyńska">Mimo wszelkich starań komisji pracujących nad Kodeksem celnym, nad takim sformułowaniem jego przepisów, aby były jasne i jednoznaczne, trzeba stwierdzić, że jest to prawo naprawdę trudne - obszerne i trudne. Stąd wiele wysiłku czeka organy celne, wiele wysiłku czeka podmioty gospodarcze, które sobie to prawo muszą przyswoić. Pozostają jednak jeszcze całe obszary działań, spraw, które są do rozwiązania, aby obrót z zagranicą był prawidłowy. Są to: organizacja służb celnych, stabilizacja sytuacji prawnej tych służb, dalej - koordynacja pracy wszystkich służb granicznych. Jest to problem, którego Kodeks celny nie rozwiązuje, a faktycznie to, co dzieje się na granicy, w równym stopniu zależy od tych wszystkich spraw, o których mówiłam. Do tych spraw jeszcze należy budowa infrastruktury granicznej, a także samo prowadzenie właściwej polityki celnej przez organy administracji państwowej.</u>
          <u xml:id="u-109.11" who="#PosełAnnaSkowrońskaŁuczyńska">Na zakończenie chcę powiedzieć, że kodeks to tylko szansa na poprawę. Dopiero prawidłowe jego wdrożenie wraz z całym kompleksem spraw, o których mówiłam, da gwarancję stworzenia optymalnych warunków obrotu towarowego z zagranicą. Unia Wolności głosować będzie za przyjęciem Kodeksu celnego i oczekuje, że wszystkie przedstawione tu przeze mnie pozostałe potrzeby i warunki w zakresie tego obrotu będą spełnione.</u>
          <u xml:id="u-109.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiała pani poseł Anna Skowrońska-Łuczyńska.</u>
          <u xml:id="u-110.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Janusza Szymańskiego o zabranie głosu w imieniu klubu Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#PosełJanuszSzymański">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jesteśmy w tej fazie, kiedy kształtujemy właściwie nowy system prawny, system prawa celnego. Powiem szczerze, że inaczej sobie wyobrażałem tę debatę, chociażby że sala będzie tętniła życiem, że będą dosyć istotne spory, bo jest się o co spierać, nie jest to takie bezdyskusyjne. I wyobrażałem sobie, pani marszałek, Wysoka Izbo, że będziemy kompleksowo rozpatrywali cały system prawa celnego, a więc nie tylko sprawy proceduralne czy z zakresu prawa formalnego, jakie są zawarte w projekcie ustawy Prawo celne, którą komisje proponują w swoim sprawozdaniu nazwać: ustawa Kodeks celny. Wyobrażałem sobie, że będzie sprawozdanie w sprawie projektów ustaw: o administrowaniu obrotem z zagranicą towarami i usługami (jest to druk nr 1026), o środkach i postępowaniach ochronnych stosowanych wobec towarów przywożonych z zagranicy (druk nr 1027) oraz poselskiego projektu ustawy o trybie postępowania w sprawach rozdziału kontyngentów, którego wnioskodawców reprezentuje pani posłanka Skowrońska (zawartego w druku nr 1056). I powiem szczerze, że nie wiem, czy dobrze robimy i właściwie, że decydujemy się na pierwszy krok, tworząc podstawę formalną czy przypisując cały system procedur w sprawie obrotu towarowego z zagranicą, który nazywamy umownie kodeksem celnym, a rezygnujemy z przypisania reguł prawa materialnego, prawa administracyjnego w tym zakresie. Prawo celne, to obowiązujące, które uchylamy tą ustawą, uchylimy skutecznie - o ile wszystko zostanie potwierdzone w tym brzmieniu, jakie komisje rekomendują - z dniem 1 lipca. Czyli jest ważne, żeby do tego czasu to prawo materialne się pojawiło.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#PosełJanuszSzymański">Myślę, że z tej trybuny trzeba również bardzo wyraźnie powiedzieć, że na początku przyszłego roku powinniśmy stawić czoło problemom związanym z przyjęciem wskazanych przeze mnie regulacji. O ile to nie nastąpi, będziemy mieli lukę w prawie - lukę, która, myślę, może kosztować nas wiele. Będziemy mieli po prostu zły system prawa, dziurawy system prawa.</u>
          <u xml:id="u-111.2" who="#PosełJanuszSzymański">Tworzymy chyba rozumne podstawy prawne, choć ja nie jestem wolny od wątpliwości, chociażby w tych sprawach, że decydujemy się na odmienną regulację procedur z zakresu postępowania administracyjnego przypisaną tym projektem, odrywając ją od reguł, które wcześniej zostały przyjęte w Kodeksie postępowania administracyjnego. Było to szczegółowo omawiane, ale wydaje się, że konkluzja, którą przyjmujemy - że jednak te sprawy podlegają zaskarżeniu, czyli kognicji Naczelnego Sądu Administracyjnego - jest rozwiązaniem, które zawiera wystarczającą przesłankę; nazywam ją prawną gwarancją ochrony praw podmiotowych podmiotów występujących w stosunkach z zagranicą.</u>
          <u xml:id="u-111.3" who="#PosełJanuszSzymański">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Inne projekty odnoszące się do obrotu towarowego z zagranicą powinny być przedmiotem rychłego rozpatrzenia przez Sejm i taki apel chciałbym skierować z tej trybuny do podkomisji, która pracuje nad tymi projektami. Myślę, że prace powinny być zakończone najpóźniej do końca listopada, aby na początku przyszłego roku było możliwe ich rozpatrzenie w kolejnych czytaniach w Izbie.</u>
          <u xml:id="u-111.4" who="#PosełJanuszSzymański">Mało powiedziano tu o tym, dlaczego w tytule tej ustawy, który pojawił się w trakcie prac, wprowadza się określenie „kodeks”. Proszę państwa, z formalnego punktu widzenia — i myślę, że tę pożywkę wykorzysta pan poseł Pańtak, wskazując argumenty przeciwne — można powiedzieć zupełnie sucho i lakonicznie tak: różnica jest tylko w nazwie. Różnica ta powoduje tylko tyle, że wprowadzamy nie ustępy, lecz paragrafy, czyli trzeba to przeformułować i, krótko mówiąc, łamiemy pewną zasadę przyjętą w polskim systemie prawnym, zgodnie z którą termin „kodeks” i tytuł ustawy zawierający określenie „kodeks” były zastrzeżone dla określonych działów prawnych. W tej chwili proponujemy to rozszerzyć. Ma to oczywiście i dobre, i złe strony. Ktoś może powiedzieć: A dlaczego nie będziemy robili kodeksu podatkowego bądź innego kodeksu?</u>
          <u xml:id="u-111.5" who="#komentarz">(Poseł Anna Skowrońska-Łuczyńska: Robimy ordynację.)</u>
          <u xml:id="u-111.6" who="#PosełJanuszSzymański">Właśnie, robimy ordynację. Jest pytanie, czy ta nazwa jest adekwatna. Sam mam wątpliwości, natomiast uważam, że argumentem decydującym - i warto to powiedzieć jasno i prosto - było analogiczne unormowanie w formie kodeksu tych zasad, tych reguł w Unii Europejskiej. Skoro zbliżamy się do standardów systemu prawa unijnego, recypujemy je, to również z całą konsekwencją odnosi się to do tytułu. Myślę, że takie uzasadnienie powinno być podane; po raz kolejny uczynił to pan poseł sprawozdawca, może mniej wyraźnie aniżeli ja to czynię. Nie jest to oczywiście argument koronny za tym, że nie możemy wrócić do tradycji, nie możemy mieć ustawy Prawo celne. Do tej pory to występowało.</u>
          <u xml:id="u-111.7" who="#PosełJanuszSzymański">Myślę, że pani posłanka Skowrońska-Łuczyńska dotknęła tylko marginesu sprawy, mówiąc, że zmiany wiążą się z rozwojem gospodarczym. Nie, proszę państwa. System międzynarodowego prawa celnego zmienił się tak bardzo, że zmieniony układ generalny w sprawie taryf i handlu zastąpiony układem WTO powoduje tę konsekwencję, iż musimy pilnie, powiedziałbym, idąc bardzo szybkimi krokami, dostosować się do standardów europejskich i wprowadzić je w życie w naszym systemie prawnym.</u>
          <u xml:id="u-111.8" who="#PosełJanuszSzymański">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Akty wykonawcze. Prawo celne i reguły zawarte w naszym sprawozdaniu w pełni wejdą w życie, jeżeli zostaną możliwie szybko wydane akty wykonawcze. Jest kilkadziesiąt — 43 obligatoryjne, jeśli dobrze policzyłem, i kilkanaście fakultatywnych — zobowiązań do wydania przepisów wykonawczych. To będzie stanowiło komplet Prawa celnego. Chciałbym poprosić pana ministra Leśnego, który reprezentuje rząd, by zechciał powiedzieć również o stanie prac przygotowawczych nad tymi aktami, jak wyglądałby ten harmonogram, kalendarium prac. Myślę, że to jest bardzo istotne z punktu widzenia funkcjonowania wszystkich podmiotów w tej sferze obrotu prawnego. Sądzę, że taka informacja jest ważna, chociażby z tego punktu widzenia, że proponujemy stosunkowo długie vacatio legis, czyli aby do 1 lipca przyszłego roku zostały ogłoszone wszystkie akty wykonawcze i by reguły tych aktów były znane.</u>
          <u xml:id="u-111.9" who="#PosełJanuszSzymański">Dobre przygotowanie do wejścia w życie tej regulacji to jest również, proszę państwa, szkolenie i edukacja na co dzień służb celnych i podmiotów mających kontakt ze służbami celnymi, czyli podmiotów obrotu towarowego. Myślę, że to jest sprawa funkcjonowania agencji celnych, jak również osób, które bezpośrednio zajmują się obrotem towarowym z zagranicą w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej. Stąd ta funkcja edukacyjna jest szalenie ważna i myślę, proszę państwa, że również warto z tego miejsca powiedzieć, że należałoby dobrze przetłumaczyć te przepisy na języki obce. Myślę o języku niemieckim czy języku angielskim. Pan poseł Malinowski chyba najlepiej wie, jakie są trudności z dobrym tłumaczeniem z języka angielskiego na język polski zasad zawartych w europejskim Kodeksie celnym, Kodeksie celnym Unii Europejskiej. Właściwie cały skład podkomisji potwierdza, że na dobrą sprawę wymagało to jeszcze dodatkowo 9 miesięcy pracy, żeby zostało możliwie dobrze zrobione.</u>
          <u xml:id="u-111.10" who="#PosełJanuszSzymański">Pani Marszałek! Wreszcie kolejna sprawa. Myślę, że jest to sprawa szalenie ważna z punktu widzenia mojego klubu, mianowicie sprawa Generalnej Inspekcji Celnej i ustroju organów celnych. Powiem państwu, iż bardzo żałuję, że nie udało się z przyczyn formalnych, bo przyczyny formalne tu zadecydowały, wprowadzić do rozdziału dotyczącego ustroju organów celnych, gdzie systematyzujemy i przypisujemy strukturę organów celnych, rozstrzygnięcia w sprawie Generalnej Inspekcji Celnej czy Generalnego Inspektoratu Celnego - to jest jeszcze sprawa nazwania - ale tego typu organu.</u>
          <u xml:id="u-111.11" who="#PosełJanuszSzymański">A dlaczego nie mogliśmy tego uczynić? Otóż, powiem państwu, najlepszą receptą na uśmiercenie, czy inaczej, storpedowanie prac jest skierowanie projektu ustawy do czterech komisji, a jeszcze lepszy to pomysł, żeby skierować ją do pięciu. Konia z rzędem temu, kto łatwo znajdzie wtedy wspólny termin na spotkanie tych czterech komisji, które przecież mają liczne obowiązki.</u>
          <u xml:id="u-111.12" who="#PosełJanuszSzymański">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! To jest apel skierowany przede wszystkim do Izby - chodzi o pewną troskę przy kierowaniu projektów dotyczących podobnych sfer regulacji. I tutaj, przy projekcie ustawy o Generalnym Inspektoracie Celnym, skierowanie było do czterech komisji. W wypadku projektu ustawy Prawo celne to skierowanie było do dwóch komisji - Komisji Ustawodawczej i Komisji Stosunków Gospodarczych z Zagranicą, co spowodowało, że te komisje nie mogły w swoim sprawozdaniu zawrzeć konkluzji odnośnie do tego typu organu. Chciałbym z tej trybuny jasno powiedzieć, że jest zaplanowane posiedzenie w sprawie tego projektu ustawy na początku listopada, na pewno odbędzie się 5 lub 8 listopada, i chciałbym, żeby ten temat został przecięty. Jest wola rozpatrzenia tego projektu.</u>
          <u xml:id="u-111.13" who="#PosełJanuszSzymański">Pani Marszałek! Kończąc, chciałbym w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Pracy zgłosić poparcie dla działań na rzecz pilnego uchwalenia projektu ustawy Kodeks celny. Klub nie wnosi poprawek do przedstawionego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-111.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Janusz Szymański, ostatni z mówców przed przerwą.</u>
          <u xml:id="u-112.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Pozostało jeszcze 8 mówców.</u>
          <u xml:id="u-112.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Chciałabym tylko przypomnieć, że bezpośrednio po przerwie rozpatrzymy punkt porządku dziennego: Stanowisko rządu wobec projektów ustaw podatkowych w powiązaniu z pracami nad projektem ustawy budżetowej na 1997 r. Po wystąpieniu przedstawiciela rządu, pana premiera lub pana wicepremiera, powrócimy do rozpatrzenia punktu 3 porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-112.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo panią poseł o odczytanie komunikatu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#SekretarzPosełDanutaCiborowska">Powtarzam informację: zebranie Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej odbędzie się dziś o godz. 14.30 w sali kolumnowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Ogłaszam przerwę do godz. 16.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-114.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 14 min 04 do godz. 16 min 05)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 4 porządku dziennego: Stanowisko rządu wobec projektów ustaw podatkowych w powiązaniu z pracami nad projektem ustawy budżetowej na 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-115.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu wiceprezesa Rady Ministrów ministra finansów pana Grzegorza Kołodkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówGrzegorzKołodko">Panie Marszałku! Panie Premierze! Panie i Panowie Posłowie! Chciałbym w imieniu Rady Ministrów przedłożyć Wysokiej Izbie informację na temat prac związanych z ustawami o podatku od dochodów osobistych oraz od osób prawnych w kontekście przygotowywania projektu bardzo ważkiej ustawy budżetowej, która w ciągu tygodnia, w ustawowym terminie, zostanie przekazana do rozpatrzenia Wysokiej Izbie.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówGrzegorzKołodko">Po pierwsze, obserwujemy wszyscy z zadowoleniem bardzo pozytywne tendencje występujące w polskiej gospodarce. To, co dzieje się w sferze realnej w wyniku reform dokonywanych olbrzymim wysiłkiem Polaków z inspiracji kolejnych rządów w ciągu ostatnich 7 lat, przekłada się także na pozytywne tendencje w zakresie finansów publicznych, co nie oznacza, że problemów nam nie brakuje i że nie będą one jeszcze występowały w przyszłości. Ale mogę potwierdzić dzisiaj z radością, którą, jak sądzę, podzielamy wszyscy, że wyzwolona tym wysiłkiem tendencja do szybkiego tempa wzrostu gospodarczego utrzymuje się i wiele wskazuje na to, że będzie się także utrzymywała w przyszłości. Chcielibyśmy tak ustawić system, taką prowadzić w jego ramach politykę podatkową i posłużyć się budżetem państwa na rok 1997 jako instrumentem tej polityki, aby ta tendencja była trwała i by wzmocnić te pozytywne procesy, jak to tylko będzie możliwe.</u>
          <u xml:id="u-116.2" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówGrzegorzKołodko">Poziom konsumpcji Polaków w 1996 r., kolejnym roku naszych wspólnych reformatorskich i transformacyjnych trudów, zwiększy się realnie o około 5%. Rzadko i mało gdzie uzyskuje się tego typu przyrosty, a nie jest to pierwszy taki rok i chcielibyśmy, żeby nie był ostatni. Wzrasta także zatrudnienie, co z innego punktu widzenia wyraża się w spadającym szybko bezrobociu, szybciej niż oczekiwał niejeden z nas, niejeden z profesjonalnych obserwatorów skali tego zjawiska. Rośnie także międzynarodowa konkurencyjność i pozycja polskiej gospodarki, co znajduje odbicie zarówno w tak historycznych osiągnięciach gospodarki społeczeństwa, jak członkostwo w Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) - ustawy, jak wiadomo, są już po procesach ratyfikacyjnych - jak i w takich faktach, które przynosi od czasu do czasu życie, choćby przedwczorajsza decyzja o awansie Polski we włoskim systemie oceny ryzyka inflacyjnego z grupy IV do grupy III. Najważniejsze, że to wszystko jest przesłanką poprawy warunków pracy i życia coraz większych rzesz naszych rodaków, którzy wykonują swą pracę w sposób bardziej wydajny, bardziej konkurencyjny, lepiej zorganizowany.</u>
          <u xml:id="u-116.3" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówGrzegorzKołodko">Po drugie, na tle tych tendencji, które wskutek transformacji systemowej mają coraz bardziej trwały charakter, rząd przygotował i przedłożył pewne propozycje, także odnośnie do regulacji podatkowych. Intencją przedłożenia rządowego przesłanego Wysokiej Izbie w swoim czasie, kilka miesięcy temu, było to, aby - po pierwsze - ustabilizować reguły gry i oczekiwania wszystkich podmiotów gospodarczych: podmiotów sektora prywatnego, które rozwijają się szczególnie dynamicznie, i publicznego, który, oczekując na swoją kolejkę do przekształceń własnościowych, jest także coraz lepiej sterowany i zarządzany, gospodarstw domowych i przedsiębiorstw, podmiotów krajowych i zagranicznych, których w wyniku tej polityki mamy coraz więcej. Chcemy, żeby polityka podatkowa i system podatkowy, reguły w nim stosowane, umocowane ustawowo, były stabilne i trwałe, przewidywalne dla podmiotów gospodarczych - a podatnikami są bez mała wszyscy; żeby to było stabilne, by można było wiedzieć, jakie będą stawki, systemy, zasady, jakie będą preferencje i co będziemy w ten sposób chcieli osiągnąć.</u>
          <u xml:id="u-116.4" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówGrzegorzKołodko">Drugą intencją przedłożenia rządowego jest zmniejszenie fiskalizmu, przy czym nie wartościujemy określenia fiskalizm, rozumiejąc przezeń tylko relację obciążeń podatkowych do produktu krajowego brutto. A więc chcemy, żeby rosły dochody budżetu państwa z podatków, chcemy bowiem, żeby rosły wydatki z tego budżetu pro publico bono, ale chcemy także, by rosły one nieco wolniej od — oby jak najszybciej rosnącego — produktu krajowego brutto. Aby coraz większa część tego, co potrafimy wytworzyć w naszych przedsiębiorstwach i gospodarstwach rolnych, pozostawała tam, gdzie to jest wytwarzane, ale by to, co przejmujemy dzięki systemowi fiskalnemu do budżetu państwa, na coraz wyższym realnym poziomie finansowało potrzeby, których przecież nam nie brakuje. Dlatego też rząd przedłożył propozycje ustaw podatkowych odnośnie do podatku od dochodów osobistych, podatku od osób prawnych, a także w sprawie podatku od towarów i usług oraz akcyzowego. Chcielibyśmy, aby rozwiązania przyjęte wolą Wysokiej Izby obowiązywały przez wiele lat. Jeśli sytuacja będzie tego wymagała, wolą parlamentu mogą być one oczywiście zmienione, ale intencją naszą jest także to, aby w przyszłości dyskusje wokół ustaw podatkowych nie miały charakteru okołobudżetowego, tylko by to były rozwiązania systemowe, stabilizujące system i sprzyjające rozwojowi przez długi okres.</u>
          <u xml:id="u-116.5" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówGrzegorzKołodko">Po czwarte, w tym kontekście rząd premiera Cimoszewicza przy bardzo szeroko odsłoniętej kurtynie prowadzi prace nad projektem żywo interesującej wszystkich Polaków ustawy budżetowej na 1997 r. Jak wspominałem, jest ona prawie gotowa i będzie przesłana na ręce pana marszałka do Wysokiej Izby w ustawowym terminie, a więc jeszcze w tym miesiącu. Jest to budżet dalszego wzrostu gospodarczego, stabilizacji i poprawy warunków życia Polaków. Płace w sferze budżetowej, w której trudzi się około 2,5 mln fachowców, zwiększą się także w wyniku ustaleń Komisji Trójstronnej — poważnie i odpowiedzialnie bowiem traktujemy partnerstwo społeczne - o co najmniej 5,5% powyżej poziomu inflacji, która skądinąd spada.</u>
          <u xml:id="u-116.6" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówGrzegorzKołodko">Jeśli wolą Wysokiej Izby przyjęte zostaną propozycje rządu odnośnie do obniżenia podatków dochodowych od osób fizycznych, płace te tym samym zwiększyłyby się w przyszłym roku aż o 6,5% powyżej inflacji, która - powtarzam - będzie niższa, co wszyscy odczujemy. Po drugie, w szkicu tego budżetu - w kontekście zamysłu obniżenia stawek podatkowych - chcemy, po nabraniu mocy ustawowej przez te propozycje, istotnie zwiększyć finansowanie zwłaszcza w dziedzinie rozwoju obszarów wiejskich oraz inwestowania w szeroko rozumiany kapitał ludzki. Z tego też punktu widzenia - jak powiedział z tego miejsca dzisiaj rano pan premier Cimoszewicz - preliminujemy w projekcie ustawy budżetowej wzrost nakładów w porównaniu do tzw. przewidywanego wykonania, czyli do rzeczywistości tegorocznej, nie do jakichś wcześniejszych planów, które były zapisane na papierze, tylko w stosunku do faktów, które znamy, zajmujemy się bowiem tymi sektorami, jeśli chodzi o szkolnictwo wyższe - o co najmniej 7,5%, jeśli chodzi o naukę - o nie mniej niż 3%, oświatę i wychowanie - o 5,7%, czyli blisko 6%, kulturę i sztukę - przy sprowadzaniu do warunków porównywalności - o 8,3%, ochronę zdrowia - o blisko 6%, opiekę społeczną - 4,7%, kulturę fizyczną i sport - o ponad 7%, wymiar sprawiedliwości i prokuraturę - o nie mniej niż 5%. Trwają jeszcze ostateczne przeliczenia, także w wyniku pewnych decyzji, które zapadają praktycznie codziennie. Tak więc bardzo bym prosił, by jeśli ostatecznie zobaczycie państwo wskaźniki różniące się dziesiętną po przecinku - miejmy nadzieję, że na korzystną stronę - to przyjąć to jako skutek doprecyzowania wyliczeń w wyniku decyzji, które zapadają w międzyczasie, zapadały na wczorajszym i będą zapadały pojutrze na posiedzeniu Rady Ministrów. Także na bezpieczeństwo publiczne zwiększamy nakłady o około 4,9%. Jest to skutek przede wszystkim olbrzymich wysiłków całej gospodarki, całego społeczeństwa, które rząd stara się w sensie twórczym zdyskontować w ramach tych regulacji ustawowych, także odnośnie do podatków, które Wysoka Izba stanowi.</u>
          <u xml:id="u-116.7" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówGrzegorzKołodko">Rośnie zatrudnienie. Jeśli będą konsekwentnie wdrażane wszystkie działania systemowe i polityczne, które planujemy i które przewidujemy, być może za rok o tej porze będziemy cieszyć się, choć wielu z nas się będzie wciąż martwić, tym, że bezrobocie będzie wynosiło tylko albo aż 10–11%. Pamiętajmy, że jeszcze niedawno sięgało ono 17%. Tak więc dzięki ścieżce wzrostu i stabilizacji także tutaj coraz więcej z nas żyje, choć często jeszcze skromnie, coraz lepiej, dlatego że ma pracę.</u>
          <u xml:id="u-116.8" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówGrzegorzKołodko">Po piąte, chcę z całą mocą podkreślić - w ślad za tym, co oznajmiał już i tutaj, i społeczeństwu pan premier Włodzimierz Cimoszewicz - że pracowaliśmy i pracujemy, nie jest to bowiem sprawa łatwa, jak rozwiązać kwestię tego - ta sprawa pojawiła się nie za naszego rządu i dlatego jest to nie tylko nasz problem, liczymy wobec tego, że pomogą nam ci, którzy mają doświadczenie i wiedzę na ten temat - jak zrestrukturyzować tak zwane wymagalne zobowiązania jednostek budżetowych z obszaru służby zdrowia oraz oświaty, czyli chodzi o to, co się nazywa częstokroć zadłużeniem bądź oddłużaniem służby zdrowia i oświaty, ale tak, proszę państwa, żeby oddziaływać nie tylko na przejawy i skutki tych niekorzystnych zjawisk, ale i eliminować przyczyny. Dlatego że tego typu zabiegi mają sens i zostaną podjęte przez nasz rząd przy wsparciu parlamentarnym - gdyż inaczej sobie tego nie wyobrażamy - i przy wsparciu i zrozumieniu ze strony zainteresowanych środowisk tylko wtedy, kiedy będą dostateczne gwarancje systemowe, polityczne, że problem nie będzie wracał. Nie chcemy bowiem i nie będziemy podejmować tzw. ryzyka czy uprawiać hazardu z tytułu oddłużania po to, żeby proceder zadłużenia w wyniku niedostatecznej dyscypliny miał nadal miejsce. Chcemy wobec tego wyeliminować przyczynę, oddziałując na skutki. To kosztuje; to kosztuje budżet, a więc to kosztuje podatnika i to także mieści się w zakresie spraw związanych z zamysłem obniżenia podatków, o którym dyskutujemy w kontekście trzeciego czytania stosownych projektów ustaw wraz z towarzyszącymi przedłożeniu rządowemu i komisji sejmowych poprawkami mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-116.9" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówGrzegorzKołodko">Po szóste, stało się tak, że ciąży na nas, na systemie finansów publicznych, obowiązek uregulowania zobowiązania z tytułu orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego w stosunku do grupy naszych emerytów i rencistów w związku z procesami waloryzacyjnymi w IV kwartale 1995 r. Wiem, że Wysoka Izba pracuje także nad tymi zagadnieniami, nie jest to bowiem sprawa ministra pracy i polityki socjalnej, nie jest to z pewnością przedmiotem troski tylko ministra finansów i całego naszego rządu, lecz jest to sprawa nas wszystkich. Trybunał Konstytucyjny wydał orzeczenie odnośnie do ustawy, którą uchwaliła Wysoka Izba w określonym czasie i w określonym trybie. To jest jedna warstwa tego problemu. Druga to są implikacje czy konsekwencje tych orzeczeń, do których chcemy się odnieść, tak aby znalazło to wszystko twarde, nieinflacyjne finansowanie, ale zarazem, aby poprawić jeszcze bardziej sytuację materialną naszych emerytów i rencistów.</u>
          <u xml:id="u-116.10" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówGrzegorzKołodko">W tym też kontekście w projekcie przyszłorocznej ustawy budżetowej po obniżeniu podatków, o co wnosimy i zabiegamy, znajdą się środki, o czym będzie informował w swoim czasie i w określonym trybie pan minister pracy i polityki socjalnej Andrzej Bączkowski występując z upoważnienia Rady Ministrów, odpowiednia ilość środków na zadośćuczynienie i poprawę warunków bytowych naszych emerytów i rencistów.</u>
          <u xml:id="u-116.11" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówGrzegorzKołodko">Po siódme, chcielibyśmy wobec tego jako Rada Ministrów - i w tej sprawie przedstawiam tutaj punkt widzenia Rady Ministrów - aby Wysoka Izba podzieliła racje ekonomiczne, które staramy się przedłożyć z całą naszą wrażliwością społeczną, oparte o profesjonalizm, o czym jestem przekonany - deklaruję też od strony ekonomicznej i finansowej pełną odpowiedzialność polityczną za realizm tego, co proponujemy - aby stawki podatku od dochodów osobistych w roku przyszłym obniżyć z obecnych 21, 33, 45% do 20, 31 i 43%. Myślę, że jest to zgodne, panie marszałku, z wnioskiem nr 20 z druku nr 1902-A, choć być może jest to wniosek nr 19. Chodzi o obniżenie do 20% podstawy obliczenia minus kwota 278 zł 20 gr przy dochodzie do 20 868 zł; przy dochodzie od tego poziomu do poziomu 41 736 zł - 3895 zł 40 gr plus 31% nadwyżki ponad 20 868 zł oraz przy podstawie obliczenia podatku ponad 41 736 zł - 10 364 zł 48 gr plus 43% nadwyżki ponad 41 736 zł. Jest taka autopoprawka przedkładana w trakcie trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-116.12" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówGrzegorzKołodko">Chciałbym także zasygnalizować, że intencją rządu pana premiera Cimoszewicza jest, zgodnie z naszym wcześniejszym przedłożeniem, aby w ślad za tym był wykonany na gruncie ustawowym drugi krok, a mianowicie zredukowanie stawek podatku od dochodów osobistych do 20 - konsekwentnie - oraz 30 i 40% w roku 1998. W związku z tym, że wniosek mniejszości mówi tylko o tym pierwszym kroku, o to, aby drugi krok (o ile wolą państwa pierwszy krok będzie wykonany) miał miejsce, zadbamy podczas prac w drugiej Izbie parlamentu - w Senacie.</u>
          <u xml:id="u-116.13" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówGrzegorzKołodko">Odnośnie do podatku dochodowego od osób prawnych rząd podtrzymuje całą argumentację ekonomiczną co do tego, że zmniejszanie fiskalizmu przy racjonalizacji systemu proinwestycyjnie — i słusznie — ukierunkowanych ulg powinno mieć miejsce od 1997 r., wpierw do 38%, a potem konsekwentnie o 2 punkty procentowe — poprzez 36% w 1998 r., 34% w 1999 r., do 32% w roku 2000. Idea tutaj jest taka, że wówczas podmioty gospodarcze więcej będą oszczędzać, bo będą miały z czego — a z pewnością mają na co i na pewno im się to w obecnych warunkach postępu stabilizacji polskiej gospodarki i polityki pieniężnej i fiskalnej opłaca — a wówczas będą więcej inwestować. A jeśli będą więcej inwestować, to będzie szansa być może jeszcze przyspieszenia i tak dosyć wysokiego — z czego jesteśmy wszyscy dumni — tempa wzrostu gospodarczego. Na tym tle szybciej będzie rosła nie tylko produkcja, produkt krajowy brutto, ale w sposób oczywisty także konsumpcja, i ta finansowana z budżetu państwa odnośnie do usług społecznych, i ta finansowana z budżetów naszych gospodarstw domowych.</u>
          <u xml:id="u-116.14" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówGrzegorzKołodko">A więc jest tu argumentacja zasadnicza, przede wszystkim i nade wszystko ekonomiczna - służy to bowiem wzmocnieniu tendencji do stabilizacji, do wzrostu, do poprawiania konkurencyjności polskiej gospodarki i na tym budowania dobrobytu polskiego narodu w latach następnych, sięgających roku 2000 i wkraczających już w wiek XXI.</u>
          <u xml:id="u-116.15" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówGrzegorzKołodko">Po ósme, panie marszałku, w tym kontekście oczywiście powstaje pytanie czysto finansowo-bilansowe: Jak wobec tego rząd zamierza przedstawić projekt ustawy budżetowej w kontekście wcześniejszych, wstępnych decyzji, w kontekście potwierdzenia, a nawet weryfikacji in plus przyrostów finansowania realnego w sferze usług społecznych, rozwoju obszarów wiejskich, wzmacniania tendencji rozwojowych polskiej gospodarki, inwestowania w kapitał ludzki?</u>
          <u xml:id="u-116.16" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówGrzegorzKołodko">Jest oczywiste, że zaczynają dawać efekty, pozytywne efekty - i dziś już o tym wiemy, a jeszcze pół roku temu mogliśmy mieć co do tego pewne wątpliwości - pewne działania dyscyplinujące w sferze finansów publicznych, jest to także wynikiem decyzji, które podejmowała i podejmuje bądź podejmie na czas Wysoka Izba. Mam tu na myśli m.in. modyfikacje w ustawie o kontroli skarbowej, w ustawie karnej skarbowej i inne działania zmierzające do uszczelniania naszego systemu fiskalnego. Zapisujemy także w projekcie ustawy budżetowej - i liczymy na przyzwolenie Wysokiej Izby - zwiększenie nakładów na funkcjonowanie służb fiskalnych i celnych, policji pracy, po to, aby było przestrzegane prawo stanowione przez Wysoką Izbę, aby były również metody egzekwowania tego prawa tam, gdzie samo z siebie się to nie dzieje, a przecież tak jest w wielu jeszcze miejscach naszej gospodarki, choć w coraz mniejszej ich ilości.</u>
          <u xml:id="u-116.17" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówGrzegorzKołodko">Poza tym następuje proces absorpcji tzw. szarej strefy. Widać to po liczbie podatników rejestrujących się, opłacających podatki; chcielibyśmy, żeby obniżanie podatków także dla nich było zachętą; częstokroć było to podejmowane publicznie także i na tej sali - żeby obniżenie podatku było zachęcające. Coraz więcej podatników płaci, reguluje podatki bezpośrednie i pośrednie. Zasadniczo wszakże według szacunków, które przeprowadziliśmy, które weryfikujemy według naszej najlepszej wiedzy i woli, na dziś - na dzień 23 października, tydzień przed przekazaniem projektu ustawy budżetowej - chcemy, żeby te informacje były jak najbardziej zaktualizowane - przy tych tendencjach co do wzrostu, co do zatrudnienia, co do dochodów pracowników sektora przedsiębiorstw i sfery usług społecznych, tzw. budżetówki, przeprowadzenie obniżenia podatków odnośnie do dochodów osobistych do 20%, 31% i 43%, przy także innych działaniach zapisanych w projektach ustaw budżetowych oczekujących na głosowanie w Wysokiej Izbie, dałoby mniej więcej (zaokrąglam to w tej chwili, nie wchodząc w szczegóły) korektę po stronie dochodów budżetu państwa w roku przyszłym o około 2 mld nowych albo 20 bln starych złotych. Ale nie ma to wpływu i nie będzie to miało wpływu na zweryfikowanie jakichkolwiek wcześniejszych założeń odnośnie do wzrostu wydatków, w tym płacowych, inwestycyjnych i rzeczowych, o których mówiłem. Chcemy to sfinansować, co jest możliwe, bo według naszych szacunków do 4 bln zł wróci do budżetu państwa z tego tytułu, że te pieniądze zostają w systemie gospodarczym. W tej fazie nie ma ich w budżecie, ale są u ludności, u przedsiębiorców sektora prywatnego i publicznego. Te pieniądze są po części oszczędzane, co wzmocni tendencję do inwestowania (to silna strona argumentacji ekonomicznej), a po części wydatkowane, a płacąc, płaci się podatki pośrednie, w tym podatek od towarów i usług i podatek akcyzowy. A więc efekt netto tego jest już wówczas daleko mniejszy - około 1600 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-116.18" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówGrzegorzKołodko">W wyniku procesów niezależnych od nas — ale korzystnych w ostatnich czasach, i z tego się cieszymy — i zależnych od nas, polegających na sztuce inżynierii finansowej, dzisiaj w sposób odpowiedzialny jako minister finansów w imieniu rządu mogę stwierdzić, że dostrzegamy także szansę, możliwość zmniejszenia — w stosunku do zakładanej wcześniej w pracach nad ustawą budżetową — wielkości kosztów obsługi długu publicznego, zwłaszcza w części: Dług zagraniczny, przez zwrot części tzw. collateral oraz pewne operacje na papierach wartościowych, dzięki kształtowaniu się określonych kursów walutowych na rynkach światowych, o 1,5–2 bln starych złotych.</u>
          <u xml:id="u-116.19" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówGrzegorzKołodko">Jest wreszcie kwestia zwiększenia dochodów z prywatyzacji. Rząd, zachęcany często, i słusznie, do aktywizacji swoich działań prywatyzacyjnych, przygotowuje pewne rozsądne, profesjonalnie opracowywane programy prywatyzacyjne, w tym także w sektorze finansowym. Z tego powodu będziemy dzisiaj przedkładać Wysokiej Izbie propozycje większego niż wtedy, kiedy kreśliliśmy założenia do ustawy budżetowej, poziomu tych dochodów. Założenia mają to do siebie, że jeśli zmienia się stan wiedzy, na którym bazowało ich przygotowanie, weryfikuje się także wielkości z tych założeń wyprowadzane. Dzisiaj ta suma jest o około 900 mln zł większa po stronie dochodów. Ale czy to jest, bo już słyszałem takie głosy, wyprzedaż majątku - a niektórzy powiadają: wyprzedaż Polski, choć my wyprzedajemy tym, którzy dają najlepszą cenę i staramy się preferować kapitał rodzimy - po to, żeby finansować tego typu zabieg? Otóż nie. To jest także inwestowanie w przyszłość. Ten zabieg sprowadza się do tego, że odciążając podmioty gospodarcze od zobowiązań wobec fiskusa, od obowiązku podatkowego, pozostawiamy im środki, które one zainwestują. A więc z jednej strony pojawiają się inwestycje - powstaje nowy majątek, nowe aktywa, nowe miejsca pracy, chciałoby się powiedzieć: nowe fabryki - a z drugiej stare, które już istnieją, w tym także instytucje finansowe, te fabryki pieniądza - zmieniają właścicieli, a więc z jednej strony realizujemy cel restrukturyzacyjny, mikroekonomicznej konkurencyjności, prywatyzacyjny, a z drugiej - tworzymy kapitał, zwłaszcza kapitał polski, którego rozwój leży nam szczególnie na sercu. Choć leży nam na sercu także i to, żeby równie wartko jak w tym roku, który jest najlepszy z wszystkich dotychczasowych, napływał kapitał zagraniczny, zwłaszcza w postaci bezpośrednich inwestycji kapitałowych o charakterze prywatnym.</u>
          <u xml:id="u-116.20" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówGrzegorzKołodko">Panie Marszałku! Sądzę, że w tym roku będzie to w sumie ponad 10 mld zł, a więc jest to bardzo dużo. Przy tej zachęcie, także od strony fiskalnej i postępu prywatyzacyjnego oraz ogólnej dyscypliny finansowej, sądzę, że lepiej płatnych miejsc pracy, które powstaną z tego powodu również w roku przyszłym i następnych, będzie więcej.</u>
          <u xml:id="u-116.21" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówGrzegorzKołodko">I wreszcie, domyka się wówczas system finansów publicznych, jeśli chodzi o budżet państwa polskiego, projekt tego budżetu na 1997 r., tak chcemy zaproponować Wysokiej Izbie zaakceptowanie budżetu, który miałby deficyt wynoszący około 2,8% produktu krajowego brutto, a więc żeby był na takim poziomie, jaki realizujemy - i chwała za to kolejnym rządom i parlamentom, począwszy od rządu pani premier Suchockiej, że tak się dzieje. Wcześniej nie było takich możliwości, bo była inna sytuacja. Gospodarka weszła w fazę wzrostu. Dzisiaj, w tych latach, jest już to możliwe. Te 2,8% znajdzie sfinansowanie zasadniczo nieinflacyjne - przez sięganie do kredytowania przez sektor bankowy oraz sektor pozabankowy; ale poza systemem banku centralnego nie będzie miało miejsca tzw. inflacyjne finansowanie deficytu budżetowego, a więc to, co się popularnie częstokroć nazywa drukiem pieniądza bez pokrycia. Ponadto Polska ma świetną pozycję - trudno z czymś to porównywać, bo wcześniej nie mieliśmy żadnej - na międzynarodowych rynkach finansowych w wyniku uzyskanego ratingu. W tym roku zgodnie z decyzją Wysokiej Izby, choć na mniejszą skalę, emitując euroobligacje, zapłaciliśmy za to tzw. punktów bazowych 65, tj. oprocentowanie było o 0,65 punktu procentowego wyższe od oprocentowania 5-letnich obligacji rządu federalnego Niemiec. To było zdecydowanie mniej niż najwięksi, skrajni optymiści także w naszym gronie się spodziewali. Takie warunki będą stworzone także w roku przyszłym i następnym i będziemy w sposób racjonalny, na bardzo umiarkowaną skalę, do tego sięgać. A dlaczego do tego? Dlatego, że to jest tańsze. Dlatego że to jest dziwnym zbiegiem okoliczności tańsze i również eliminuje to niebezpieczeństwo tzw. efektu wypychania, polegające na tym, że jak rząd miałby zbyt duży poziom deficytu, to pożyczając na rynku... Bo jest także pytanie to, czy nie może być ten deficyt większy. Otóż odpowiadam w imieniu naszego rządu - nie, nie może być, nie powinien, wówczas bowiem musielibyśmy pożyczać przy wyższych stopach procentowych, a więc płacilibyśmy drożej, byłoby to na koszt przyszłych pokoleń czy przyszłych lat; wypieralibyśmy z rynku kredytowego nasze przedsiębiorstwa, które mają też pożyczać i na zasadzie komercyjnej trafniej inwestować, żeby z zysków z przyszłych okresów spłacać. Jest to wobec tego ujęcie kompleksowe - wydaje się, może się mylimy, Wysoka Izba to oceni - o żelaznej logice ekonomicznej i finansowej.</u>
          <u xml:id="u-116.22" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówGrzegorzKołodko">Ponadto, panie marszałku, Wysoka Izbo, oczywiście problem tkwi w szczegółach. Wiem, że nie warto — i też uważam tak jak premier Cimoszewicz i cały rząd — niczego przyjmować na wiarę, a już na pewno, jeśli chodzi o budżet, podatki. Tu muszą być twarde gwarancje ustawowe z jednej strony i fakty gospodarcze, twarde wyliczenia finansowe z drugiej strony. Otóż te szczegóły są prawie gotowe, budżet jest prawie domknięty albo jak kto woli nie jest domknięty właśnie na te ok. 2,8 rosnącego w przyszłym roku o nie mniej niż 5,5% realnie produktu krajowego brutto, co w kwocie bezwzględnej daje ok. 12 mld zł. Ale to już jest inny rozdział, panie marszałku, to jest rozdział debaty budżetowej. Dzisiaj składam tylko w imieniu naszego rządu informację awizując pewne proporcje, pewne dylematy, które chcemy tak a nie inaczej wraz z Wysoką Izbą zaproponować do rozstrzygnięcia. Szczegóły zatem zostaną przedstawione w kontekście strony dochodowej i wydatkowej budżetu, struktury bardzo umiarkowanego deficytu i sposobu jego prorozwojowego, nieinflacyjnego finansowania w przyszłym tygodniu w projekcie ustawy budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-116.23" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówGrzegorzKołodko">Sumując zatem, panie marszałku, Wysoka Izbo, powiedziałbym, że, po pierwsze, to, co proponujemy, daje gwarancje na gruncie profesjonalizmu ekonomicznego i odpowiedzialności politycznej wzrostu tego najbardziej syntetycznego miernika wydolności ekonomicznej naszych rodaków, a więc produktu krajowego brutto, w roku przyszłym o nie mniej niż 5,5%.</u>
          <u xml:id="u-116.24" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówGrzegorzKołodko">Po drugie, obniżenie tak uciążliwej wciąż, choć coraz mniejszej inflacji mierzonej indeksem cen konsumpcyjnych w grudniu 1997 r. w stosunku do cen nadchodzącego grudnia tego roku o ok. 13%. Jest to bardzo realistyczne, choć chcę podkreślić, że jest to bardzo trudne i liczy rząd na to, że będziemy w tym wspierani, gdyż leży to w interesie wszystkich Polaków, wszystkich podmiotów gospodarczych; i gospodarstw domowych, i przedsiębiorstw.</u>
          <u xml:id="u-116.25" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówGrzegorzKołodko">Po trzecie, przy tym poziomie długu publicznego i tym sposobie finansowania nieinflacyjnego, o którym mówię, spadnie relacja długu publicznego do rosnącego produktu krajowego brutto. Na koniec tego roku będzie wynosiła już tylko ok. 53%, czego zazdrości nam większość państw członkowskich Unii Europejskiej (a jeszcze w 1993 r. wynosiła 86%). Osiągnięta w wyniku wielkich wysiłków kolejnych reformatorskich rządów różnych koalicji ta tendencja będzie utrzymana i to co proponujemy przy obniżaniu fiskalizmu, prorozwojowości także i temu sprzyja. A więc nie ma tu jakichkolwiek elementów czy zrzucania odpowiedzialności na przyszłość, na przyszłe rządy, nie daj Boże na przyszłe pokolenia.</u>
          <u xml:id="u-116.26" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówGrzegorzKołodko">Po czwarte, w tym podsumowaniu trzeba także pokazać, że wzrośnie o następne kilkaset tysięcy miejsc zatrudnienie, co także ma związek z finansami publicznymi, ale cieszymy się z tego głównie dlatego, że lepiej wydawać, kiedy się zarabia, niż wydawać, kiedy się dostaje. Tak przynajmniej widzimy to na gruncie ekonomicznym.</u>
          <u xml:id="u-116.27" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówGrzegorzKołodko">A zatem propozycje nasze odnośnie do ustaw podatkowych, w wypadku których rząd wnosi, żeby Wysoka Izba zechciała je przyjąć - i na tej podstawie przedstawilibyśmy wówczas projekt ustawy budżetowej - gwarantują odczuwalny, poprawiający warunki życia i pracy przytłaczającej większości Polaków wzrost nakładów na finansowanie sfery usług społecznych, na kapitał ludzki, na rozwój obszarów wiejskich i unowocześnianie przemysłu i obszarów miejskich, a także poprawę konkurencyjności polskiej gospodarki, co z pewnością te pozytywne tendencje, które w wyniku naszych wspólnych wysiłków już odczuwamy, nie tylko wzmocni w roku 1997, ale także w latach następnych - i taka jest intencja rządu pana premiera Cimoszewicza, i o jej wsparcie - poprzez przyjęcie stosownych rozwiązań w ramach ustaw podatkowych na lata następne - nasz rząd Wysoką Izbę prosi. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-116.28" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję panu wicepremierowi.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Przypominam, że Sejm podjął decyzję o przeprowadzeniu debaty nad zaprezentowanym stanowiskiem rządu jutro rano.</u>
          <u xml:id="u-117.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu 3 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Stosunków Gospodarczych z Zagranicą oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy Prawo celne i rządowym projekcie ustawy Prawo celne.</u>
          <u xml:id="u-117.3" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Kontynuujemy dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-117.4" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Krzysztofa Lagę z klubu BBWR i KPN.</u>
          <u xml:id="u-117.5" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Czy jest pan poseł? Nie widzimy.</u>
          <u xml:id="u-117.6" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Czy pan poseł Januła jest obecny? Tak.</u>
          <u xml:id="u-117.7" who="#WicemarszałekMarekBorowski">A zatem bardzo proszę, pan poseł Eugeniusz Januła, Nowa Demokracja - Koło Poselskie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#PosełEugeniuszJanuła">Panie Marszałku! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Występując w imieniu Nowej Demokracji chciałem, po pierwsze, wyrazić zadowolenie, że od kilku godzin Sejm zajmuje się sprawami merytorycznymi, sprawami, które torują naszemu krajowi drogę do nowoczesnej Europy, nie zaś sprawami trzeciorzędnymi - co zyskuje tylko poklask niektórych mediów - i tematami zastępczymi.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#PosełEugeniuszJanuła">Ustawa Prawo celne jest bardzo ważnym elementem naszego życia gospodarczego, naszych stosunków handlowych z zagranicą, a jednocześnie wybiegającą daleko w przyszłość ustawą, która normuje jeden z ważnych odcinków naszego życia gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#PosełEugeniuszJanuła">Kiedy w 1989 r. uchwalono Prawo celne, była to ustawa bardzo nowoczesna. Jednak dwie przesłanki sprawiły, że zaledwie po siedmiu latach ta ustawa przestała być ustawą nowoczesną. Ta ustawa dopuszcza bowiem do funkcjonowania daleko idącej i powodującej komplikacje w życiu gospodarczym szarej strefy, a więc do licznych nadużyć, oszustw, również w zakresie funkcjonowania Prawa celnego. Te dwie przesłanki to układ WTO oraz rozwój naszych stosunków handlowych z zagranicą.</u>
          <u xml:id="u-118.3" who="#PosełEugeniuszJanuła">Dlatego też chcę po raz drugi wyrazić zadowolenie, że mimo iż ustawa przedkładana przez pana posła sprawozdawcę liczy aż 103 strony i zawiera 294 artykuły, jest elastyczna, ma ten stopień ogólności, że pozwala w toku jej obowiązywania na licznego rodzaju działania naprzód, w miarę jak będzie się poprawiał bilans stosunków handlowych, a nie ukrywam, że zdaniem Nowej Demokracji ten bilans powinien się wreszcie poprawić na korzyść Polski. Jeszcze kilka lat obecnej proporcji bilansu i możemy odczuwać z tego powodu liczne negatywne reperkusje w zakresie naszej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-118.4" who="#PosełEugeniuszJanuła">Generalnie rzecz biorąc, nowe prawo celne jest w znacznym stopniu adaptacją prawa celnego Unii Europejskiej, a więc będzie funkcjonowało w okresie przejściowym zanim Polska znajdzie się w zjednoczonej Europie, a tutaj przesłanki czasowe są różne. Ustawa w swoim zamierzeniu ma więc oprócz dostosowania się do prawa europejskiego osłaniać również naszą gospodarkę w sferach, w których byłaby ona na początku nadmiernie zagrożona ostrą (bo takie są obiektywne prawa gospodarki) konkurencją - w szczególności przemysłu, ale również rolnictwa niektórych państw Europy Zachodniej.</u>
          <u xml:id="u-118.5" who="#PosełEugeniuszJanuła">Oczywiście projekt nowej ustawy spełnia też kolejną przesłankę w rozumieniu nowoczesnego prawa celnego, mianowicie że prawo celne jest podmiotem fiskalizmu, a nie całokształtu polityki gospodarczej, a więc jest bardzo ważnym, ale tylko jednym z wielu instrumentów zarówno polityki handlowej, jak i polityki gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-118.6" who="#PosełEugeniuszJanuła">Wszystkie te przesłanki skłaniają Nową Demokrację, którą tu reprezentuję, do poparcia w całej rozciągłości nowego prawa celnego w brzmieniu przedstawionym przez pana posła sprawozdawcę. Popieram zgłoszony już wniosek o bezzwłoczne przejście do trzeciego czytania. Równocześnie proszę o rozważenie, czy vacatio legis rzeczywiście powinno trwać do 1 lipca przyszłego roku, czy też jest możliwe skrócenie tego vacatio legis nawet o 2–3 miesiące po to, żeby nowe prawo celne posłużyło do szybszej likwidacji przesłanek funkcjonowania szarej strefy, co było możliwe przy obecnie funkcjonującej ustawie.</u>
          <u xml:id="u-118.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Przemawiał pan poseł Eugeniusz Januła, Nowa Demokracja - Koło Poselskie.</u>
          <u xml:id="u-119.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Obecnie proszę o zabranie głosu pana Krzysztofa Lagę z klubu BBWR i KPN.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#PosełKrzysztofLaga">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałem przeprosić za moją nieobecność na początku debaty nad tym punktem. Jako przewodniczący Polsko-Słoweńskiej Grupy Parlamentarnej odwoziłem na lotnisko przedstawicieli parlamentu słoweńskiego i utknąłem w korku. Bardzo mi przykro z tego powodu. Jeszcze raz przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#PosełKrzysztofLaga">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przystępujemy dzisiaj do drugiego czytania projektu ustawy prawo celne, zwanej w przedłożonym projekcie Kodeksem celnym. Przedłożony dokument, zdaniem Klubu Parlamentarnego Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform i Konfederacji Polski Niepodległej, jest próbą całościowego potraktowania funkcjonującego systemu norm prawnych reglamentujących obrót gospodarczy z zagranicą. Ujednolicenie przepisów celnych dotyczących wolnych obszarów celnych, kontyngentów taryfowych i wielu innych spraw było zabiegiem niezbędnym, potrzebnym do prawidłowego funkcjonowania polskiego systemu celnego. Pragnę w tym miejscu wyrazić jednak ubolewanie, że dotąd Wysoka Izba nie uporała się z innym projektem wprowadzającym do polskiego ustawodawstwa nową formację celną - inspekcję celną. Sądzę, że ten projekt czy raczej gotowy akt prawny byłby niezbędny przy uchwalaniu projektu, o którym dzisiaj mówimy. Pan poseł Szymański twierdził, że przyczyną braku do tej pory tego gotowego projektu jest m.in. fakt, że podkomisja została powołana spośród zbyt wielu komisji. Jako członek tej podkomisji stwierdzam, że to nie jest do końca prawda, podkomisja zbierała się wielokrotnie i raczej decyzje polityczne zaważyły na tym, że projekt - mimo ponad dwuletniej obróbki w podkomisji - nie został jeszcze Wysokiej Izbie przedłożony w sprawozdaniu końcowym.</u>
          <u xml:id="u-120.2" who="#PosełKrzysztofLaga">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt ustawy w sposób przejrzysty i jasny ujmuje prawa i obowiązki podmiotów wprowadzających i wyprowadzających towar z polskiego obszaru celnego, związane z tym prawa i obowiązki administracji celnej, procedury celne, zobowiązania powstałe w efekcie ich zastosowania, wreszcie tryb powoływania i funkcjonowania wolnych obszarów celnych. Część z tych uprawnień to powtórzenie zapisów z ustawy 1989 r., a część została umieszczona zgodnie z podpisanymi przez Polskę umowami międzynarodowymi.</u>
          <u xml:id="u-120.3" who="#PosełKrzysztofLaga">Ważna, naszym zdaniem, jest zmiana przyporządkowująca Główny Urząd Ceł ministrowi finansów. Koncepcja polegająca na przyporządkowaniu wszelkich organów, których zadaniem jest zasilanie budżetu państwa dochodami, jednemu organowi władzy jest nam bliski i z reguły takie pomysły były już przez nas popierane na forum Wysokiej Izby.</u>
          <u xml:id="u-120.4" who="#PosełKrzysztofLaga">Inną istotną sprawą jest doprecyzowanie w przedłożonym projekcie formy i sposobu prowadzenia agencji celnej. W zakresie przedmiotowym agencja celna będzie mogła brać udział w całości postępowania celnego przed organami, w tym również składać odwołania i inne wnioski. Projekt przewiduje uściślenie kryteriów, jakim będzie musiała podlegać osoba ubiegająca się o uzyskanie statusu agenta celnego. Szczęśliwsze, naszym zdaniem, byłoby jednak pozostawienie obecnego rozstrzygnięcia kryterium niekaralności takiej osoby.</u>
          <u xml:id="u-120.5" who="#PosełKrzysztofLaga">Zapis proponowanego art. 256 pkt. 5, który uniemożliwia wpisanie na listę agentów celnych osób, które dopuściły się przestępstw przeciwko dokumentom, jest nie do końca szczęśliwym rozstrzygnięciem, bo wprawdzie nie ma żadnych wątpliwości co do osób popełniających przestępstwo np. z art. 265 Kodeksu karnego, które jednoznacznie dyskwalifikuje taką osobę, ale są one np. w wypadku art. 268 albo 269. Przypomnę, że pierwszy dotyczy dokumentów, których sprawca nie ma prawa ukrywać lub przetrzymywać, a drugi — np. usuwania znaków granicznych. Są to czyny mniejszej wagi, zwłaszcza ten z art. 269; jest to obecnie bardzo często spotykane, na przykład przy rozstrzyganiu różnego rodzaju sporów sąsiedzkich, kiedy dochodzi do przesuwania znaków granicznych. Sprawy te nie do końca są jasne, nie do końca też udaje się je rozstrzygnąć orzeczeniami sądu. Uważam, że jeżeli w ten sposób zostanie skonstruowany proponowany zapis art. 265 pkt 5, to spowoduje to, iż szereg osób, które dopuściły się w sumie niewielkich przestępstw przeciwko dokumentom, będzie pozbawionych szansy wykonywania zawodu agenta celnego. Wcześniejsze sformułowanie, które istnieje w obecnym zapisie, a więc popełnienie przestępstwa z chęci zysku, jest, naszym zdaniem, o wiele bardziej trafne.</u>
          <u xml:id="u-120.6" who="#PosełKrzysztofLaga">Inną sprawą jest skład komisji egzaminacyjnej. Powinna ona składać się nie tylko z przedstawicieli GUC, ale również ministra finansów. Dlatego też ministerstwo powinno nie tylko wyznaczyć tryb i sposób prowadzenia egzaminów, ale również osoby wchodzące w skład komisji - chociażby poprzez stworzenie krajowej listy egzaminatorów, na której oprócz pracowników Głównego Urzędu Ceł byliby również pracownicy Ministerstwa Finansów.</u>
          <u xml:id="u-120.7" who="#PosełKrzysztofLaga">Słuszny jest zapis projektowanego art. 257 § 3, wprowadzającego instytucję kaucji gwarancyjnej na zabezpieczenie pokrycia roszczeń organów celnych z tytułu odpowiedzialności majątkowej wobec tego organu. Naszym zdaniem propozycja taka jest, obok egzaminu, swoistą barierą pozwalającą wykluczyć osoby nierzetelne, nieuczciwe spośród tej tworzącej się nowej grupy zawodowej.</u>
          <u xml:id="u-120.8" who="#PosełKrzysztofLaga">Kolejna sprawa to wolne obszary celne i składy wolnocłowe. Nowy projekt ustawy nie zawiera definicji obszaru wolnocłowego, zawartej w obecnie funkcjonującej ustawie, choć z kolei precyzuje sposoby funkcjonowania obszarów znacznie lepiej, niż to jest w obecnym stanie prawnym przedstawiane. Zgadzamy się z ustawowym zapisem ingerencji i sankcji organów celnych na obszarach wolnocłowych - do zakazania prowadzenia działalności włącznie - choć kryteria oceny działalności poszczególnych podmiotów wymagać tu będą od organu celnego stałego monitoringu.</u>
          <u xml:id="u-120.9" who="#PosełKrzysztofLaga">I tu mam pytanie do pana ministra, które zresztą wynika z lektury całego projektu ustawy. Organy celne będą zobligowane do dokonywania szeregu kontroli i zwolnień, ulg, odroczeń, generalnego nadzoru nad strefami i składami celnymi. Wymaga to kompletnego systemu informatycznego, obejmującego swym zasięgiem cały kraj. Ciekaw jestem, czy Główny Urząd Ceł jest przygotowany w praktyce na przejęcie szeregu nowych obowiązków i czy obecna baza komputerowa będąca w jego gestii wystarczy, aby sprostać nowym wyzwaniom, jakie narzuca proponowana ustawa.</u>
          <u xml:id="u-120.10" who="#PosełKrzysztofLaga">Na koniec chciałbym powiedzieć tylko kilka słów na temat proponowanego art. 190 — znajdującego się w tytule „Operacje uprzywilejowane” — który wylicza w sposób taksatywny 39 różnego rodzaju pozycji — przedmiotów, których przywóz do Polski jest zwolniony od cła, i w którym brakuje, naszym zdaniem, zapisu dotyczącego środków ochrony przeciwpożarowej, a zwłaszcza ciężkiego sprzętu gaśniczego, który nie jest w Polsce produkowany. Zdaniem mego klubu zapis taki powinien się znaleźć w § 1, ponieważ w § 7 zapis jest niewystarczający, gdyż tylko w uzasadnionych wypadkach Rada Ministrów może, w drodze rozporządzenia, zgodzić się na sprowadzenie takiego sprzętu. Te uzasadnione przypadki — naszym zdaniem — mogą zdarzyć się wtedy, kiedy po raz kolejny wybuchnie duży pożar, na przykład w Kuźni Raciborskiej czy, nie daj Bóg, w jakiejś rafinerii czy petrochemii.</u>
          <u xml:id="u-120.11" who="#PosełKrzysztofLaga">Wiemy natomiast, że Krajowy System Ratowniczo-Gaśniczy musi działać w taki sposób, jak zakładają to jego twórcy, tzn. wszystkie jednostki ratowniczo-gaśnicze, które wchodzą w skład systemu, muszą być wyposażone w bardzo dobry sprzęt. Nie chcę tu wymieniać nazw, by mnie nie posądzono o jakiś lobbying, ale wszyscy zorientowani w temacie doskonale wiedzą, o jaki sprzęt specjalistyczny chodzi. Ten sprzęt jest potrzebny do tego, aby system mógł skutecznie zadziałać. Jednocześnie chciałbym zwrócić uwagę, że nie ma Krajowego Systemu Ratowniczego - jak zapisano w projekcie ustawy - tylko Krajowy System Ratowniczo-Gaśniczy, i tak powinno to być zapisane. To jest po prostu omyłka redakcyjna.</u>
          <u xml:id="u-120.12" who="#PosełKrzysztofLaga">Rekapitulując, Klub Parlamentarny Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform i Konfederacji Polski Niepodległej będzie głosował za przyjęciem proponowanych rozwiązań.</u>
          <u xml:id="u-120.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Wystąpił pan poseł Krzysztof Laga z Klubu Parlamentarnego BBWR i KPN.</u>
          <u xml:id="u-121.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Obecnie przechodzimy do wystąpień indywidualnych.</u>
          <u xml:id="u-121.3" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Głos zabierze pani posłanka Elżbieta Piela-Mielczarek z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#PosełElżbietaPielaMielczarek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt nowego prawa celnego, rodzący się w wielkim trudzie przez kilka miesięcy pracy podkomisji, otrzymał konstrukcję opartą na prawie celnym Unii Europejskiej i przejął europejskie rozwiązania dotyczące międzynarodowego obrotu towarowego. Powodzenie w stosowaniu nowego prawa będzie jednak zależało nie tylko od jego ostatecznego tekstu, ale też od sprawnej współpracy organów celnych z organami bankowymi i skarbowymi, od wykształcenia i przeszkolenia kilkunastu tysięcy pracowników celnych, od zaplecza technicznego placówek celnych. Trzeba będzie usilnie pracować nad wytworzeniem nowej celno-handlowej kultury, który to proces - zapewne ciągle doskonalony - będzie miał decydujący wpływ na wzrost obrotów handlowych, a co za tym idzie - na wzrost gospodarczy kraju.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#PosełElżbietaPielaMielczarek">Podstawową zasadą dotyczącą zapłaty cła jest „samooclenie”. Zasada ta będzie korespondowała z zasadą „samoopodatkowania się”, wyrażoną w ustawie o zobowiązaniach podatkowych. Wprowadzenie tej zasady może dla importera oznaczać wydłużenie procedury, toteż ogromne znaczenie będą mieć sprawność i właściwe przygotowanie administracji celnej, o czym już mówiłam.</u>
          <u xml:id="u-122.2" who="#PosełElżbietaPielaMielczarek">Przechodząc do zapisów szczegółowych, proponuję doprecyzowanie art. 90 przez dodanie § 2 w brzmieniu: „Pozwolenie, o którym mowa w § 1, wydaje i cofa organ celny”. Zawarcie w prawie celnym podstawy do decyzji o cofnięciu pozwolenia na korzystanie z gospodarczej procedury celnej stwarza ministrowi finansów możliwość bliższego uregulowania tej kwestii w akcie wykonawczym. Oparcie się w tej sprawie tylko na K.p.a. uniemożliwiłoby wydanie decyzji o cofnięciu pozwolenia.</u>
          <u xml:id="u-122.3" who="#PosełElżbietaPielaMielczarek">W art. 169 proponuję w miejsce kropki kończącej dotychczasowe zdanie postawić przecinek, dopisując: „posiadająca prawo własności lub wieczystego użytkowania gruntu, na którym ma być ustanowiony wolny obszar celny”. Przez taki zapis stwarzamy większą pewność obrotu gospodarczego, pewność inwestującego co do przyszłości jego inwestycji w wolnym obszarze celnym, a daje to właśnie pełna swoboda dysponowania nieruchomością przez zarządzającego.</u>
          <u xml:id="u-122.4" who="#PosełElżbietaPielaMielczarek">W trakcie dyskusji nad tym tematem obawiano się umniejszenia roli samorządów terytorialnych wydzierżawiających tereny podmiotom zarządzającym wolnymi obszarami celnymi. Trzeba jednak stwierdzić, iż tam, gdzie obszary te mają zarządcę-właściciela, obserwujemy ich rozwój, natomiast tam, gdzie zarządzający ma słabą pozycję, jeśli chodzi o dysponowanie nieruchomością, nie wyszły one poza rolę składu celnego.</u>
          <u xml:id="u-122.5" who="#PosełElżbietaPielaMielczarek">W art. 256 i 257 nie uwzględniono propozycji rządowej dotyczącej rękojmi prawidłowego wykonywania czynności przez agentów celnych. Dlatego proponuję uzupełnić § 1 w art. 256 o pkt. 3a w brzmieniu: „jest nieskazitelnego charakteru, a swoim postępowaniem daje rękojmię prawidłowego wykonywania czynności agenta celnego”. Chcę przypomnieć, że analogiczne przepisy znajdują się w wielu ustawach dotyczących osób zaufania publicznego, między innymi w ustawach o biegłych rewidentach, o doradztwie podatkowym, o służbie cywilnej. Wpisanie takiego kryterium potwierdzi wiarygodność osoby agenta celnego, umocni zaufanie do niego.</u>
          <u xml:id="u-122.6" who="#PosełElżbietaPielaMielczarek">Z uwagi na specyfikę postępowania celnego, na istniejącą niejednokrotnie potrzebę włączenia kilkunastu lub kilkudziesięciu spraw do toczącego się postępowania proponuję następujące brzmienie art. 265: „Organ celny może połączyć toczące się przed nim oddzielne sprawy w celu ich łącznego rozpoznania lub także rozstrzygnięcia, jeżeli dotyczą tej samej osoby i są ze sobą w związku”.</u>
          <u xml:id="u-122.7" who="#PosełElżbietaPielaMielczarek">Proszę Państwa! W tekście sprawozdania nastąpiła pomyłka legislacyjna, która spowodowała ominięcie art. 293. W związku z tym proponuję dodanie art. 293a o następującej treści: „Z dniem wejścia w życie niniejszej ustawy traci moc ustawa z dnia 28 grudnia 1989 r. Prawo celne (...)” i tutaj wymieniony jest Dziennik Ustaw, w którym znajduje się to prawo.</u>
          <u xml:id="u-122.8" who="#PosełElżbietaPielaMielczarek">I na koniec. Ustawa ma wejść w życie 1 lipca 1997 r. Jest to bardzo krótki okres. By wypełnić jeden z warunków stowarzyszenia się z Unią Europejską, trzeba już w tym budżecie pomyśleć o wzmocnieniu kadry urzędów celnych oraz o ich lepszym wyposażeniu w środki techniczne, takie jak są stosowane przez ich kolegów unijnych.</u>
          <u xml:id="u-122.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Przemawiała pani poseł Elżbieta Piela-Mielczarek z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-123.2" who="#komentarz">(Poseł Elżbieta Piela-Mielczarek: To są te poprawki.)</u>
          <u xml:id="u-123.3" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-123.4" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Obecnie zabierze głos pan poseł Stanisław Pasoń z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#PosełStanisławPasoń">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Trwająca ponad rok praca nad rządowym i poselskim projektami ustaw Prawo celne dobiega końca. Jako jeden z uczestników prac w podkomisji ds. Prawa celnego pragnę podkreślić - i to bez samochwalstwa - że dopracowaliśmy się projektu ustawy o fundamentalnym znaczeniu dla narodowej gospodarki. Jest to dokument objętościowo obszerny, gdyż problematyka, której dotyczy, jest zarówno rozległa jak i nader skomplikowana. Główne cechy i postanowienia projektu ustawy Prawo celne przedstawił przewodniczący podkomisji pan poseł Andrzej Malinowski. Dlatego sądząc, że nie ma potrzeby ponownego charakteryzowania tego dokumentu, zwrócę jedynie uwagę na kilka zagadnień, które wskazują na jego nowatorstwo i uzasadniają pilną potrzebę uchwalenia nowego prawa celnego.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#PosełStanisławPasoń">Rozpatrywany dziś przez Wysoką Izbę projekt ustawy stanowi konkretny krok zbliżający nasz kraj do uzyskania tak pożądanego członkostwa Polski w Unii Europejskiej. Warto tu przywołać znane warunki tego członkostwa sformułowane w układzie o stowarzyszeniu między Polską a Wspólnotą Europejską z dnia 16 grudnia 1991 r., wśród których na czołowym miejscu znalazł się postulat dostosowania polskiego prawa celnego do standardów europejskich. Sądzę, że przedstawiony projekt ustawy odpowiada na to zapotrzebowanie. Urealnia w sposób konkretny szansę przyjęcia Polski do Unii Europejskiej. Wraz z innymi konsekwencjami, aktami już przyjętymi lub bliskimi ratyfikacji przez Polskę w rodzaju postanowień aktu końcowego rundy urugwajskiej, porozumień dotyczących Światowej Organizacji Handlu (WTO), Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) projekt prawa celnego stanowi ważny akt prawny w całym zespole działań integrujących Polskę z gospodarką zachodnioeuropejską i światową. Powstał on jako odpowiedź na liczne postulaty dotyczące dostosowania naszych przepisów celnych do prawideł rządzenia gospodarką rynkową. Jest to szczególnie istotna zaleta tego nowego projektu, gdyż pochodzące z dawnych lat i innej struktury organizacyjnej przepisy celne nie zdawały egzaminu w konfrontacji z dynamiką procesu transformacji ustrojowej w naszej gospodarce po roku 1989.</u>
          <u xml:id="u-124.2" who="#PosełStanisławPasoń">Te krytyczne opinie o ustawie z dnia 28 grudnia 1989 r., którą aż 9-krotnie nowelizowano, są w dużej mierze uzasadnione. Słabość obecnie obowiązującej ustawy prawie sprzed 7 lat wynika m.in. z licznych luk prawnych — np. braku ustawowych uregulowań dotyczących zabezpieczeń majątkowych oraz niejednolitości używanych w niej pojęć. Jedną z jej wad jest nadmierna blankietowość niektórych przepisów, co w konsekwencji prowadziło do jej szczegółowego uzupełniania przez tzw. prawo powielaczowe i w rezultacie tworzenia gmatwaniny przepisów, częstokroć trudnych do zrozumienia nawet przez specjalistów. Te błędy i niejasności zostały w dużej mierze wyeliminowane m.in. poprzez wprowadzenie do nowej ustawy słowniczka pojęć. Jest to o tyle istotne, że dostosowując polskie Prawo celne do standardów europejskich, nowa ustawa wprowadza wiele mało znanych na gruncie polskim pojęć i instytucji, jak np. osoba krajowa, status celny, plafon taryfowy itp.</u>
          <u xml:id="u-124.3" who="#PosełStanisławPasoń">Pewna świadomie zamierzona ogólnikowość zapisów tej ustawy stwarza szansę, że będzie ona obowiązywała przez wiele lat i nie powstanie zagrożenie, byśmy musieli po raz kolejny nowelizować Prawo celne ze względu na nowe zjawiska wynikające z rozwoju gospodarki rynkowej. Ta stabilność polskich przepisów celnych jest szczególnie pożądana obecnie, gdy jedną z głównych szans rozwoju każdej gospodarki, w tym i polskiej, jest coraz większa wymiana handlowa z zagranicą. Sprzyjać temu powinna nie tylko oczekiwana stabilność nowego prawa celnego, ale również zespół przepisów nowej ustawy, które upraszczają, ułatwiają procedury celne. Jest to szczególnie ważne teraz, gdy dopiero tworzymy nowoczesny system funkcjonowania przejść granicznych i składów celnych. Zatory, konflikty z przewoźnikami, wielodniowe oczekiwania na odprawy - a mamy z tym obecnie często do czynienia - uzasadniają w sposób oczywisty walory rozwiązań proponowanych w druku sejmowym nr 1904.</u>
          <u xml:id="u-124.4" who="#PosełStanisławPasoń">Nowe prawo celne powinno również ograniczać obecnie nader rozpowszechnione zjawisko różnego rodzaju nadużyć celnych i działań przestępczych, które godzą dotkliwie w interesy naszej gospodarki. Mam tu na myśli dosyć liczne afery celne sprzed lat, nie tylko te w rodzaju afery alkoholowej, której finał jest obecnie przed Trybunałem Stanu.</u>
          <u xml:id="u-124.5" who="#PosełStanisławPasoń">Wskazując na zalety nowego prawa celnego, mam świadomość, że jego oczekiwane uchwalenie nie zakończy prac nad kompleksową, nowoczesną regulacją wszystkich zagadnień prawnych i organizacyjnych dotyczących wymiany z zagranicą. Kolejnym etapem w rozwiązywaniu tych zagadnień powinno być moim zdaniem opracowanie przepisów o ustroju organów celnych, statusu urzędników organów celnych, ogólniejszych zasad i koncepcji handlu zagranicznego. Dla przykładu podam, że oceniany dzisiaj projekt będzie wymagał w przyszłości uzupełnienia go ok. 75 aktami wykonawczymi, rozporządzeniami, zarządzeniami regulującymi w sposób szczegółowy wszystkie kwestie związane z przywozem i wywozem towarów. Rozmiar tych prac, które są przed nami i władzami gospodarczymi, świadczy, z jak złożoną materią mamy do czynienia. Dobrze, że uczyniono pierwszy ważny krok w sprawie przygotowania prawa celnego na miarę dzisiejszych potrzeb.</u>
          <u xml:id="u-124.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Przemawiał pan poseł Stanisław Pasoń z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-125.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Obecnie proszę o zabranie głosu pana posła Kazimierza Pańtaka z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#PosełKazimierzPańtak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pan poseł Janusz Szymański - omawiając sprawę czy wyjaśniając, dlaczego w przedłożeniu rządowym jest określenie Prawo celne i dyskutujemy o Prawie celnym, a ustawa, którą proponują komisje, nosi tytuł Kodeksu celnego - próbował tę kwestię w jakimś stopniu zmarginalizować. Ja natomiast uważam, że jest to sprawa bardzo ważna, istotna, jeżeli chodzi o polski system prawny.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#PosełKazimierzPańtak">Pan poseł sprawozdawca był uprzejmy w swoim bardzo ciekawym wystąpieniu użyć sformułowania, że za tym, aby ta ustawa nosiła nazwę Kodeks celny, przemawiają dwie podstawowe, jak zrozumiałem, przesłanki. Pierwsza: do ustawy dołączyliśmy spis treści, co ułatwi posługiwanie się nią. Być może jest jakieś nieporozumienie - mam przed sobą druk nr 1904, rozmawiałem też z innymi posłami - nie ma spisu treści w ustawie zawartej w druku nr 1904. Więc ta przesłanka odpada, nie będę więcej o tym mówił. Druga przesłanka: Ważne jest, aby był to Kodeks celny, gdyż nazwa ta nadaje odpowiednią rangę tej ustawie, podkreśla jej rangę. No, nic prostszego. Jest to, uważam, ogromne nieporozumienie. Nie nazwa decyduje o ważności ustawy. W polskim systemie prawnym jest tylko ustawa konstytucyjna, która ma znaczenie nadrzędne wobec ustaw zwykłych i wszystkie ustawy powinny być z nią zgodne. Wszystkie inne ustawy, niezależnie od nazwy, mają tę samą moc.</u>
          <u xml:id="u-126.2" who="#PosełKazimierzPańtak">Przyjęta pewna praktyka i system prawa w Polsce nie przewidują... Nie ma takiego kodeksu, który by zawierał materię przedłożoną w projekcie ustawy. Mianowicie zawiera on przepisy materialne (dotyczy to prawa celnego stricte), procedurę cywilną, prawo proceduralne, w tym odesłanie do procedury z innego aktu prawnego, mianowicie Kodeksu postępowania administracyjnego (art. 261), oraz ustrój organów celnych, czyli funkcjonowanie organów państwa zajmujących się tymi sprawami. W systemie prawnym, jeśli chodzi o nazwy, którymi chcemy się posługiwać, powinny być podobne sformułowania. Kodeks powinien zawierać pewien ustalony w obowiązujących już przepisach zasób treści.</u>
          <u xml:id="u-126.3" who="#PosełKazimierzPańtak">To jest tak, jakbyśmy w Kodeksie karnym mieli: prawo karne materialne zawarte w Kodeksie karnym, procedurę zawartą w Kodeksie postępowania karnego, Kodeks karny wykroczeń regulujący wykonywanie kary, Prawo o adwokaturze, prawo o radcach prawnych, ustawę o prokuraturze, ustrój sądów powszechnych. Proponujemy wprowadzić w polski system prawny taki oto mniej więcej dziwoląg, który nazywałby się Kodeksem karnym. Jest to nie do przyjęcia.</u>
          <u xml:id="u-126.4" who="#PosełKazimierzPańtak">Pan poseł sprawozdawca był uprzejmy powiedzieć, że zyskaliśmy aprobatę strony rządowej co do włączenia ustroju organów celnych do proponowanej ustawy. Ja zrozumiałem, że tylko co do włączenia ustroju organów celnych. Rząd rozważał przed wniesieniem projektu Prawa celnego nazwę kodeks celny. Ona bierze się stąd, że w Unii Zachodnioeuropejskiej jest określenie kodeks celny - wiele tu mówiono, m.in. że robimy prawo kompatybilne z prawem Unii Europejskiej. Zgoda, tylko że tam wszystkie ważne akty ustawowe tej rangi noszą nazwę kodeksu.</u>
          <u xml:id="u-126.5" who="#PosełKazimierzPańtak">Niebezpieczne jest to, że możemy doprowadzić do sytuacji polegającej na tym, że będziemy mieli taki poszatkowany system prawa, jeżeli inni ludzie reprezentujący inną gałąź prawną czy lobbujący w jej imieniu zechcą podnieść rangę tego prawa, i też będą robili wszystko, aby nazwa kodeks była mu przydana, ponieważ podkreśla to rangę, jak powiedział pan sprawozdawca przewodniczący podkomisji.</u>
          <u xml:id="u-126.6" who="#PosełKazimierzPańtak">Jest jeszcze jedna bardzo ważna przesłanka formalna, mianowicie rozdział 1b regulaminu Sejmu: Postępowanie z projektami kodeksów stanowi, że do postępowania z projektami kodeksów, projektami zmian kodeksów oraz projektami przepisów wprowadzających kodeksy i ich zmian stosuje się przepisy działu II - podlega odrębnej procedurze co do zgłaszania poprawek itd.</u>
          <u xml:id="u-126.7" who="#PosełKazimierzPańtak">Pan poseł sprawozdawca zapewne powie, że w momencie kiedy Prawo celne weszło pod obrady Sejmu, jeszcze tego zapisu regulaminu Sejmu nie było, ale chcę zauważyć, że tę nazwę nadano w końcowej fazie pracy podkomisji.</u>
          <u xml:id="u-126.8" who="#PosełKazimierzPańtak">Niebezpieczeństwo polega na tym, że oto będziemy procedowali nad jakąś inną ustawą, na przykład niedługo będziemy procedowali nad ordynacją podatkową, i ominiemy ten przepis, bo w ostatniej chwili komisje nadadzą ustawie nazwę kodeksu podatkowego. I ten przepis będzie martwy. Nie decyduje, moim zdaniem, to, kiedy się rozpoczyna, tylko kiedy się kończy rozpatrywanie ustawy. Zgłaszam zatem poprawkę, aby przywrócić pierwotne brzmienie zaproponowane przez rząd: Prawo celne. Chcę podkreślić, że rozmawiałem dzisiaj w obecności przewodniczącego Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka pana posła Bentkowskiego z panem ministrem prof. Kubickim, wybitnym prawnikiem, sędzią Sądu Najwyższego, który też wręcz sugerował, żeby wnieść tę poprawkę, by nie burzyć polskiego systemu prawnego. Jest to sprawa nie tyle marginalna, co wymagająca wszechstronnego rozeznania, a nic się tutaj nie zmieni.</u>
          <u xml:id="u-126.9" who="#PosełKazimierzPańtak">Chciałbym przejść do poprawek szczegółowych, które przedłożę panu marszałkowi.</u>
          <u xml:id="u-126.10" who="#PosełKazimierzPańtak">Mianowicie w art. 256 § 1 pkt 4 określa się, że aby zostać agentem celnym, trzeba poza innymi przymiotami mieć wykształcenie średnie. Ten przepis może być rozumiany tak - zasięgałem wiedzy u ekspertów - że chodzi o osoby, które mają wykształcenie średnie. Literalna wykładnia może być tak zrozumiana. A jeżeli ktoś ma wyższe wykształcenie? Ponadto mówi się: ma wykształcenie. A w pkt. 1 § 1 art. 256 mówi się: posiada obywatelstwo. Raz jest: ma, a raz: posiada. Dlatego proponuję pkt. 4 nadać brzmienie: posiada co najmniej średnie wykształcenie. Taka jest bowiem intencja tego przepisu, tylko, być może, zostało to źle zapisane.</u>
          <u xml:id="u-126.11" who="#PosełKazimierzPańtak">Sprawa następna - zmiana w art. 270. Nie wiem, czy celowo, czy przez przypadek pogorszyliśmy sytuację podmiotu, który wniósł odwołanie od decyzji, a myślę, że bardziej liberalizujemy prawo, jeżeli chodzi o obrót gospodarczy. W Kodeksie postępowania administracyjnego jest, jeśli chodzi o decyzję wymierzającą sprawy podatkowe, że odwołanie od decyzji nie wstrzymuje jej wykonania, obowiązuje tzw. wykonalność w pierwszej instancji, natomiast organ skarbowy - przepisy stosuje się analogicznie - może wstrzymać wykonanie decyzji w zależności od uznania. Natomiast tu proponujemy, że organ celny może na wniosek strony wstrzymać wykonanie decyzji w sprawie długu celnego, od której wniesiono odwołanie, po złożeniu przez stronę zabezpieczenia określonego przez ten organ. Czyli pogarszamy sytuację podmiotów, do których stosuje się Prawo celne, bo muszą złożyć zabezpieczenie określone przez ten organ. A myślę, że nie było naszą intencją pogorszenie sytuacji tych podmiotów. I dlatego proponuję zapis następujący: Organ celny wstrzymuje - powtarzam: wstrzymuje - wykonanie decyzji w sprawie długu celnego, od której wniesiono odwołanie, po złożeniu przez stronę zabezpieczenia określonego przez ten organ. Następuje tu zabezpieczenie interesu państwa, bo nie jest to jakiekolwiek zabezpieczenie według uznania podmiotu odwołującego się, ale organu, który wydał tę decyzję. Jeżeli więc jest zabezpieczenie pewne, to organ wstrzymuje, nie ma uznaniowości. Interes państwa jest nienaruszony, jest zabezpieczenie wykonania decyzji.</u>
          <u xml:id="u-126.12" who="#PosełKazimierzPańtak">Kolejna sprawa - art. 273 proponowanej ustawy. Zapis jest taki: Skarga do sądu administracyjnego w sprawie dotyczącej zgłoszenia celnego może zostać wniesiona dopiero po wyczerpaniu toku instancji w postępowaniu przed organami celnymi. I zapis wydawałby się bardzo dobry i praktyczny, ponieważ najpierw trzeba wypełnić postępowanie wobec organów celnych, a nie biec od razu do Naczelnego Sądu Administracyjnego, tylko to może być niekorzystne dla odwołujących się. Mianowicie to wyklucza tzw. skargę na bezczynność organu administracji. Jeżeli występuję do organu z wnioskiem o wszczęcie postępowania, które powinno być zakończone wydaniem decyzji, i organ nie wydaje tej decyzji przez miesiąc, dwa, trzy, rok, dwa lata, to według brzmienia tego przepisu, moim zdaniem, obym się mylił, znaczy to, że nie mogę pójść ze skargą do NSA, ustaloną już instytucją w procedurze cywilnej, mianowicie tzw. skargą na bezczynność. I uważam, że jeżeli przyjmiemy to, to sprawa może zostać niekorzystnie załatwiona. Oczywiście jest to pewne teoretyczne założenie, ale powiedzmy, że organ administracji celnej nie wydaje decyzji, zatem nie wyczerpałem toku instancji, nie mogę więc iść z tą skargą. Kwestia ta w K.p.a. i w ustawie o Naczelnym Sądzie Administracyjnym jest w praktyce bardzo dobrze uregulowana. Istnieje odnośne orzecznictwo i mamy taką sytuację, że występuje się ze skargą na bezczynność organu, a skarga ta jest rozpatrywana przez Naczelny Sąd Administracyjny.</u>
          <u xml:id="u-126.13" who="#PosełKazimierzPańtak">I ostatnia sprawa, w związku z którą wnoszę poprawkę. Mianowicie sądzę, iż jest nierealne, albo też że istnieje wielkie prawdopodobieństwo, że tekst kodeksu, ustawy czy Prawa celnego - jakąkolwiek nazwę byśmy przyjęli - nie zostanie ogłoszony przed dniem 1 stycznia 1997 r. Toteż uważam, że ustawa powinna wejść w życie - z wyjątkiem przepisów, o których mowa - 1 lipca, a inne przepisy jednocześnie, a nie tak, jak to jest w projekcie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-126.14" who="#PosełKazimierzPańtak">Tyle miałbym do powiedzenia, panie marszałku. Składam tutaj stosowne poprawki w tej sprawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Kazimierzowi Pańtakowi z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Obecnie głos zabierze pani poseł Krystyna Ozga z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#PosełKrystynaOzga">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu grupy posłów wnoszących poselski projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo celne (druk nr 1123) oraz Zespołu Poselskiego Strażaków stwierdzam, że projektowany zapis w art. 190 § 7 nie wyczerpuje w pełni podnoszonego przez nas problemu. Zapis ten daje Radzie Ministrów możliwość podejmowania w uzasadnionych wypadkach decyzji o zwolnieniu z cła grupy wyrobów z importu niezbędnych do prowadzenia skutecznych działań ratowniczych podczas szczególnych zagrożeń i katastrof. Natomiast naszym dążeniem było generalne zwolnienie celne określonych towarów przeznaczonych dla jednostek ratowniczych Państwowej Straży Pożarnej i Ochotniczych Straży Pożarnych.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#PosełKrystynaOzga">Wysoka Izbo! Ciężar skutecznego zwalczania skutków klęsk żywiołowych i katastrof spoczywa głównie na Krajowym Systemie Ratowniczo-Gaśniczym. Podstawowymi ogniwami tego systemu są: Państwowa Straż Pożarna oraz Ochotnicze Straże Pożarne.</u>
          <u xml:id="u-128.2" who="#PosełKrystynaOzga">Państwowa Straż Pożarna utrzymywana jest głównie z budżetu centralnego oraz dotacji pozabudżetowych. Jeśli chodzi o dodatkowe uszczuplanie tego budżetu przez stosowanie opłat celnych w sytuacji, gdy jest on generalnie niewystarczający, to sprawa nie wymaga dodatkowego uzasadnienia.</u>
          <u xml:id="u-128.3" who="#PosełKrystynaOzga">Ochotnicze straże pożarne poza faktem powołania do krajowego systemu praktycznie nie otrzymują żadnego wsparcia ze strony budżetu państwa. W związku z tym zakupy sprzętu, utrzymanie, opłaty są pokrywane w całości przez budżety gminne oraz z innych środków pozyskanych przez członków ochotniczych straży pożarnych. W przedstawionej sytuacji finansowej stosowanie tu takich opłat jak cło należy uznać wręcz za dodatkowe ograniczenie i tak już skromnych możliwości, a tym samym zdecydowane ograniczanie możliwości niesienia pomocy ludziom poszkodowanym w pożarach, powodziach, wypadkach i katastrofach. W tym wypadku cło w swej istocie - jako narzędzie ochrony przemysłu krajowego - nie ma jakiegokolwiek uzasadnienia; dotyczy to wielu grup wysoce specjalistycznego sprzętu ratowniczego, niezbędnego do prowadzenia skutecznych akcji ratowniczych, a wynika to z prostego faktu, że w kraju ten sprzęt w ogóle nie jest produkowany (hydrauliczne narzędzia ratownicze, sprzęt do ratowania z wysokości, sprzęt ratownictwa chemicznego i ekologicznego). Wprawdzie były podejmowane próby uruchomienia takiej produkcji w kraju, lecz zakończyły się niepowodzeniem. Ponadto stopień zapotrzebowania na taki sprzęt ze strony naszych jednostek pożarniczych nie zapewnia rentowności produkcji.</u>
          <u xml:id="u-128.4" who="#PosełKrystynaOzga">Generalnie uważam, że ze względu na przedstawione wcześniej uwarunkowania stosowanie cła miałoby jedynie charakter fiskalny. Na tej sali nie jeden raz uzasadniałam potrzebę pomocy państwa w zaopatrzeniu służb pożarniczych w niezbędny specjalistyczny sprzęt. Problem ten jest dobrze znany Wysokiej Izbie.</u>
          <u xml:id="u-128.5" who="#PosełKrystynaOzga">W związku z tym pozwalam sobie w imieniu posłów wnioskodawców projektu o zmianie ustawy Prawo celne (druk nr 1123), który był rozpatrywany razem z projektem ustawy Kodeks celny, oraz posłów z Zespołu Poselskiego Strażaków - wnieść dwie poprawki.</u>
          <u xml:id="u-128.6" who="#PosełKrystynaOzga">Pierwsza — w art. 190 § 1 dodać pkt 40 w brzmieniu: „Sprzęt ratowniczo-gaśniczy przeznaczony dla jednostek organizacyjnych Państwowej Straży Pożarnej i Ochotniczych Straży Pożarnych, za uprzednią zgodą ministra spraw wewnętrznych i administracji, przeznaczone do niegospodarczej działalności statutowej — z zastrzeżeniem nieodstępowania przez okres 3 lat, licząc od dnia dopuszczenia do obrotu”.</u>
          <u xml:id="u-128.7" who="#PosełKrystynaOzga">I druga poprawka — w art. 190 dodać § 6a w brzmieniu: „Minister finansów w drodze rozporządzenia, na wniosek ministra spraw wewnętrznych i administracji i w porozumieniu z ministrem gospodarki, ustali wykaz towarów, o których mowa w § 1 pkt 40”.</u>
          <u xml:id="u-128.8" who="#PosełKrystynaOzga">Chciałabym również zwrócić uwagę, że w § 7 nieprecyzyjnie zapisano nazwę: krajowy system ratowniczy - o tym już mówił pan poseł Krzysztof Laga. Powinno być: Krajowy System Ratowniczo-Gaśniczy.</u>
          <u xml:id="u-128.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo pani poseł Krystynie Ozdze z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Świrepo, również z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#PosełJanŚwirepo">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Prace nad rządowym projektem ustawy Prawo celne trwały ponad rok. Komisja Ustawodawcza i Komisja Współpracy Gospodarczej z Zagranicą, do których na 58 posiedzeniu Sejmu został skierowany ten projekt, powołały podkomisję. Około 50 posiedzeń podkomisji w obecności specjalistów, praktyków i ekspertów oraz posiedzenia wyjazdowe bezpośrednio na granicy, a także konsultacja z przedstawicielami głównego urzędu ceł Niemiec pozwoliły stworzyć projekt Prawa celnego, który zachowując nasze specyficzne warunki gospodarcze, prawie w całości jest zgodny z kodeksem celnym unijnym.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#PosełJanŚwirepo">Dziś, po wykonaniu przez podkomisję tej żmudnej pracy przy tworzeniu w miarę dobrej ustawy, nasuwa się refleksja: Czy to prawo będzie dobrze wykonywane? Czy pozwoli na uszczelnienie naszych granic przed napływem towarów bez oclenia i opodatkowania? Czy wartość celna podawana przez importera będzie odpowiadała wartości rzeczywistej? Czy kolejki powstające na przejściach granicznych w wyniku braku celników, słabej infrastruktury i wyposażenia będą dodatkowo utrudniały prawidłową odprawę?</u>
          <u xml:id="u-130.2" who="#PosełJanŚwirepo">Na pewno nowa ustawa w sposób zasadniczy zmniejszy uciążliwość związaną ze sporządzaniem dokumentów celnych i procedurą odprawy - szczególnie w tranzycie, w przetwarzaniu pod kontrolą celną czy też uszlachetnianiu czynnym lub biernym. Zmniejszy także uznaniowość wydawanych decyzji.</u>
          <u xml:id="u-130.3" who="#PosełJanŚwirepo">Moje wątpliwości wynikają z porównania struktur, a także organizacji i zakresu działania administracji celnej Niemiec z naszą administracją celną. Najważniejsza różnica to przynależność oraz zakres działania administracji celnej. W Niemczech podlega ona bezpośrednio ministrowi finansów, a jej zadania to ochrona porządku i bezpieczeństwa publicznego oraz pobieranie opłat i podatków. W ochronie porządku i bezpieczeństwa publicznego szczególnie ważna jest ochrona ludności przed przestępczością związaną z przemytem narkotyków, broni, materiałów radioaktywnych; następnie ochrona w zakresie środowiska, nadzór nad wwozem i wywozem substancji szkodliwych i odpadów; ochrona zagrożonych gatunków roślin i zwierząt; ochrona gospodarki przez wykrywanie nieuczciwej konkurencji, np. podrabianie znaków firmowych; nadzór nad przestrzeganiem embarga międzynarodowego; nadzór na wodach terytorialnych; zwalczanie nielegalnych wjazdów - na zlecenie ministra spraw wewnętrznych urzędy celne spełniają w wielu miejscach funkcje typowe dla służb granicznych. Natomiast przy pobieraniu opłat i podatków najważniejsze są kwotowo: pobór podatków konsumpcyjnych, podatek paliwowy, tytoniowy, spirytusowy, kawowy, od wina oraz piwa; pobór podatków VAT i obrotowego od importu z krajów innych niż kraje unijne; pobór ceł i opłat wyrównawczych; pobieranie opłat za korzystanie z autostrad przez samochody ciężarowe.</u>
          <u xml:id="u-130.4" who="#PosełJanŚwirepo">Należy zaznaczyć, że w 1995 r. cła pobierane przez administrację celną Niemiec wyniosły ok. 6,9 mld marek na 143 mld marek łącznie pobranych opłat, co stanowiło jedynie 4,8%. W naszym kraju za rok 1995 pobrano ogółem od podmiotów dokonujących obrotu towarowego z zagranicą 22,3 mld zł, w tym cło za 5,77 mld zł, co stanowiło 26%.</u>
          <u xml:id="u-130.5" who="#PosełJanŚwirepo">Zgodnie z zaleceniami GATT i WTO ten udział cła w poborze innych podatków będzie systematycznie malał. Jest to związane z obowiązkiem corocznej obniżki wartości taryfy celnej. Pragnę jeszcze podkreślić, że ze względu na szeroką infrastrukturę na terenie całych Niemiec urzędy celne zostały włączone wraz z urzędami pracy do zwalczania nielegalnego zatrudnienia. Na szczególną uwagę zasługuje fakt, że zatrudnienie we wszystkich jednostkach administracji celnej Niemiec w 1995 r. wynosiło 41 914 osób, natomiast u nas - 12 600 osób, a więc prawie o 3,3 razy mniej. 90% wszystkich zatrudnionych w administracji celnej w Niemczech osób posiada status urzędnika państwowego, co oznacza dobre zarobki, trwałość zatrudnienia, wcześniejsze emerytury, państwowe ubezpieczenie emerytalne i zdrowotne.</u>
          <u xml:id="u-130.6" who="#PosełJanŚwirepo">Charakterystyczną cechą systemu wynagrodzeń niemieckiej administracji celnej jest praktycznie brak dodatków motywacyjnych, czyli premii za wykryty przemyt. Mam nadzieję, że dla podniesienia efektywności działania omawianego dziś projektu Prawa celnego w budżecie na rok 1997 zabezpieczone zostaną odpowiednie środki - a jest z czego, jak zapewniał niedawno z tej mównicy wicepremier Kołodko - na znaczący wzrost zatrudnienia, na motywacyjny system płac oraz na budowę infrastruktury i wyposażenie nie tylko przejść granicznych, ale i innych placówek urzędów celnych na terenie całego kraju.</u>
          <u xml:id="u-130.7" who="#PosełJanŚwirepo">Osobiście wielokrotnie występowałem o zwiększenie etatów w związku z oddaniem terminalu w Świecku, nowego przejścia w Kostrzyniu, a także mówiłem o potrzebie utworzenia nowego posterunku celnego w Lutolu Suchym. Zawsze otrzymywałem odpowiedź potwierdzającą potrzeby, których jednak nie można było spełnić z powodu braku funduszy. Odnosiłem wrażenie jakby komuś zależało na ograniczeniu etatów i wyposażenia placówek GUC, utrudniając w ten sposób swobodny, ale jednocześnie dobrze kontrolowany przepływ towarów i osób.</u>
          <u xml:id="u-130.8" who="#PosełJanŚwirepo">Kończąc, uważam, że każde prawo - nawet to najlepsze, a uważam, że projekt ustawy Prawo celne jest bardzo dobry - wymaga odpowiednich warunków do jego egzekwowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Janowi Świrepo z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-131.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Obecnie proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Współpracy Gospodarczej z Zagranicą pana Macieja Leśnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieWspółpracyGospodarczejzZagranicąMaciejLeśny">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ponad rok temu miałem zaszczyt prezentować Wysokiej Izbie w imieniu rządu projekt ustawy Prawo celne. Wysoka Izba zadecydowała o powołaniu specjalnej podkomisji do rozpatrzenia projektów ustaw kompleksowo regulujących sprawy celne. Podkomisja odbyła ponad 50 posiedzeń, w tym dwa wyjazdowe.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieWspółpracyGospodarczejzZagranicąMaciejLeśny">Kodeks celny jest niezwykle skomplikowaną ustawą, stąd też konieczne było zaangażowanie maksymalnie szerokiego kręgu specjalistów z różnych dziedzin prawa. W pracach podkomisji brali udział m.in. reprezentanci samorządu gospodarczego. Z projektem ustawy mieli okazję zapoznać się i wnieśli do niego szereg spostrzeżeń ci, którzy najczęściej będą z niego korzystać, a więc pracownicy Głównego Urzędu Ceł.</u>
          <u xml:id="u-132.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieWspółpracyGospodarczejzZagranicąMaciejLeśny">Wysoka Izbo! Pragnę podkreślić niezwykłe zaangażowanie obojga przewodniczących podkomisji, posłów i wszystkich specjalistów biorących udział w pracach podkomisji. Wielokrotne, niekiedy wielogodzinne żarliwe dyskusje wykazały, że w tak ważnej materii, jaką jest Kodeks celny straciły znaczenie podziały polityczne. Liczyły się tylko merytoryczne argumenty, u podstaw których leżała autentyczna chęć stworzenia jak najlepszej ustawy. Za to chciałbym wszystkim osobom, biorącym udział w pracach nad nowym prawem celnym złożyć z trybuny sejmowej serdeczne podziękowanie.</u>
          <u xml:id="u-132.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieWspółpracyGospodarczejzZagranicąMaciejLeśny">Wysoka Izbo! Nowa ustawa Kodeks celny jest, poza ustawą o VAT i podatkach bezpośrednich, trzecią z kolei najrozleglejszą polską ustawą zharmonizowaną z regulacjami Unii Europejskiej. Obecnie obowiązujące Prawo celne powstało w grudniu roku 1989, a więc w pierwszej fazie kształtowania się gospodarki rynkowej. Dynamiczny rozwój gospodarki krajowej, powszechnie w świecie uznawane osiągnięcia doprowadziły do powstania stanu, który można określić jako zdezaktualizowanie pewnego zakresu regulacji prawnych zawartych w obecnie obowiązującym ustawodawstwie celnym oraz ich niedostosowanie do realiów wolnego rynku. Dobitnym tego przykładem są kilkakrotne nowelizacje ustawy Prawo celne, z których ostatnia została przyjęta przez Wysoką Izbę w 1995 r.</u>
          <u xml:id="u-132.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieWspółpracyGospodarczejzZagranicąMaciejLeśny">Kodeks celny jest pierwszą, za to najważniejszą podstawową ustawą regulującą obrót towarowy z zagranicą. W kolejce czekają następne. Są to ustawy: o środkach i postępowaniach ochronnych dla towarów tekstylnych i odzieżowych, o środkach i postępowaniach ochronnych przed nadmiernym przywozem z zagranicy, o środkach i postępowaniach antydumpingowych, o środkach i postępowaniach antysubwencyjnych i, najważniejsza po Kodeksie celnym, ustawa o roboczej nazwie — ustawa o handlu zagranicznym regulująca administrowanie obrotem z zagranicą towarami i usługami. Ustawa, zgodnie z projektem, będzie regulowała także tryb postępowania w sprawie rozdysponowania kontyngentów, a także obrót specjalny z zagranicą, w tym obrót towarami i technologiami podwójnego przeznaczenia.</u>
          <u xml:id="u-132.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieWspółpracyGospodarczejzZagranicąMaciejLeśny">Wysoka Izbo! Projekt Kodeksu celnego, który powstał w wyniku prac podkomisji, różni się w istotny sposób od przedłożenia rządowego sprzed roku. Jesteśmy pewni, że wprowadzone zmiany w istotny sposób ulepszyły pierwotną propozycję. Jednakże chciałbym tutaj, wbrew postanowieniom podkomisji, a następnie połączonych komisji, ponownie w trybie przewidzianym odpowiednimi przepisami wnieść autopoprawkę dotyczącą art. 3 § 1 pkt 8. Zdaniem rządu powinien on otrzymać następujące brzmienie: Należności celne przywozowe, cła i inne opłaty związane z przywozem towarów. W konsekwencji wyżej wymienionej zmiany definicji wyrazy „należności przywozowe” występujące w poszczególnych artykułach kodeksu należy zastąpić wyrazami „należności celne przywozowe”. Konieczność wniesienia po raz kolejny poprawki do projektu ustawy Kodeks celny wynika z następujących przyczyn: z treści projektu ustawy Kodeks celny wynika, że przez pojęcie „należności przywozowe”, o których mowa w tej ustawie, rozumie się również podatki pobierane na przykład od towarów przywożonych do Polski. Zgodnie z ukształtowaną praktyką i orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego sprawy dotyczące podatków powinny być regulowane jedynie w przepisach ustaw podatkowych. Proponowane w projekcie rozwiązanie doprowadzi do tego, że sprawy dotyczące podatków od towarów przywożonych z zagranicy będą wynikały z dwóch różnych ustaw: ustawy Kodeks celny i ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym. Przepisy tych ustaw będą niejednokrotnie sprzeczne, a co najmniej niespójne. Zgodnie z art. 2 pkt. 4 projektu Kodeksu celnego zasady powstawania i wykonywania oraz wygasania zobowiązań podatkowych związanych z wprowadzeniem towaru na polski obszar celny lub z jego wyprowadzeniem z polskiego obszaru celnego oraz zakres praw i obowiązków organów celnych w tych sprawach regulują odrębne przepisy. Pomimo przyjęcia takiego zapisu w definicji należności przywozowych oraz długu celnego mieszczą się nadal podatki. Powoduje to niekonsekwencję i brak jasności co do kwestii regulacji spraw dotyczących podatków pobieranych przez urzędy celne. Skoro bowiem z art. 2 ust. 4 miałoby wynikać, że kwestie podatków regulują przepisy podatkowe, to konsekwencją powinno być wyeliminowanie z treści Kodeksu celnego spraw dotyczących podatków. Tymczasem na przykład w części dotyczącej długu celnego wszelkie uregulowania dotyczą również podatków. Oznacza to sprzeczność z art. 2 ust. 4, gdyż kwestie materialnego prawa podatkowego reguluje ustawa Kodeks celny. Stwierdzając na przykład w art. 209, że dług celny powstaje z chwilą przyjęcia zgłoszenia celnego, wskazuje się, że w tym samym czasie powstaje zobowiązanie podatkowe przy założeniu, że w pojęciu długu celnego mieszczą się podatki. Tymczasem przepisy podatkowe mogą inaczej kształtować moment powstania obowiązku podatkowego z tytułu importu. Staniemy zatem przed problemem do rozstrzygnięcia, które przepisy są w tym czasie wiążące. Ponadto tak sformułowane przepisy będą wprowadzały w błąd podatników. Pozostawienie projektu ustawy Kodeks celny bez odpowiedniej korekty będzie naruszało dyrektywy Unii Europejskiej, sprawy podatkowe nie mogą bowiem wynikać z regulacji dotyczącej prawa celnego, np. niemiecka ustawa o podatku obrotowym również obejmuje regulację dotyczącą opodatkowania towarów w przywozie — to jest § 1 ust. 4 oraz regulację dotyczącą zwrotów tego podatku — § 15 ust. 2.</u>
          <u xml:id="u-132.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieWspółpracyGospodarczejzZagranicąMaciejLeśny">Wysoka Izbo! Prace nad projektem ustawy trwały ponad rok i, jak to zwykle bywa, życie znów okazało się znacznie bogatsze niż najśmielsze przypuszczenia. W lipcu ubiegłego roku reforma centrum gospodarczego jawiła się jako nieokreślona chmura na horyzoncie, dzisiaj wprowadzamy ją w życie. Nie obowiązywała ustawa o państwowej służbie cywilnej, nie było zmian w ustawie o terenowych organach rządowej administracji ogólnej. Z ustawy o państwowej służbie cywilnej nie wyłączono Głównego Urzędu Ceł, stąd też prezes GUC może nie mieć wpływu na dobór kadry lub będzie miał bardzo ograniczony wpływ. W ustawie o terenowych organach rządowej administracji ogólnej w momencie kierowania do Sejmu Kodeksu celnego nie uwzględniono możliwości uregulowania innymi przepisami powoływania dyrektorów urzędów celnych. Wspomniana ustawa nakłada obowiązek uzgadniania stanowisk kierowniczych w administracji specjalnej z wojewodami. Jak wiadomo, struktura Głównego Urzędu Ceł nie odpowiada podziałowi na województwa, stąd też przy powoływaniu dyrektorów urzędów celnych w skrajnym przypadku prezes GUC będzie musiał uwzględnić opinie kilku wojewodów, w jednym wypadku chyba jedenastu.</u>
          <u xml:id="u-132.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieWspółpracyGospodarczejzZagranicąMaciejLeśny">Wysoka Izbo! Wydaje się, że po wprowadzeniu zmian podyktowanych przez życie ustawa Kodeks celny spełni pokładane w niej nadzieje, i to na długie lata.</u>
          <u xml:id="u-132.8" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieWspółpracyGospodarczejzZagranicąMaciejLeśny">Wysoka Izbo! W przedłożeniu rządowym, w jego pierwotnej wersji, przewidziano wejście w życie Kodeksu celnego dnia 1 stycznia. Reforma centrum spowodowała, że wiele delegacji do wydania aktów wykonawczych może być zrealizowanych dopiero po powołaniu ministra gospodarki, który obejmie swój urząd z dniem 1 stycznia 1997 r. Dlatego życie ponownie wprowadziło korektę do naszych planów.</u>
          <u xml:id="u-132.9" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieWspółpracyGospodarczejzZagranicąMaciejLeśny">Wysoka Izbo! Opóźnienie wejścia w życie nowej ustawy Kodeks celny spowoduje negatywne konsekwencje dla Polski, wynikające z udziału Polski w wielostronnych układach gospodarczych. Odniosę się tutaj tylko do dwóch aspektów. Pierwszy to będzie aspekt Unii Europejskiej. Niewłączenie Polski do europejskiego systemu reguł pochodzenia towarów uniemożliwi Polsce wprowadzenie nowych reguł pochodzenia towarów, które będą przyjęte dnia 1 stycznia 1997 r. przez kraje Unii Europejskiej, kraje EFTA - Szwajcarię, Norwegię, Islandię, Liechtenstein, kraje CEFTA - Czechy, Słowację, Węgry, Słowenię oraz kraje bałtyckie - Litwę, Łotwę, Estonię, a także Rumunię i Bułgarię. Reguły te rozszerzają zasadę kumulacji pochodzenia na wszystkie kraje objęte nowym systemem, zwiększają preferencyjne traktowanie pomiędzy stronami umów oraz wzmacniają bodźce do rozwoju wzajemnych kooperacji przemysłowych. Konsekwencje niewłączenia się Polski do systemu kumulacji pochodzenia towarów można przedstawić na następującym przykładzie: polscy producenci maszyn nie będą mogli wykorzystać do produkcji na przykład materiałów ze Szwajcarii na części do maszyn dla koncernu ABB, jeśli będę chcieli eksportować je bezcłowo do Unii Europejskiej. Części te nie będą korzystały z preferencyjnej stawki celnej przy eksporcie gotowych wyrobów, na przykład turbin, do krajów europejskich. Brak kumulacji paneuropejskiej będzie pośrednio przyczyną kolejnych problemów polskich eksporterów w następujących dziedzinach międzynarodowej kooperacji produkcyjnej.</u>
          <u xml:id="u-132.10" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieWspółpracyGospodarczejzZagranicąMaciejLeśny">Przede wszystkim chodzi o dostawy polskich materiałów do produkcji towarów Unii Europejskiej z przeznaczeniem na eksport do krajów EFTA i Europejskiej Organizacji Gospodarczej, to jest w krajach Unii Europejskiej - Szwajcarii, Norwegii, Islandii i Liechtensteinie; dostawy polskich materiałów do produkcji towarów w krajach EFTA i Europejskiej Organizacji Gospodarczej z przeznaczeniem na eksport do Unii Europejskiej; aktywny obrót uszlachetnionych w Polsce towarów z EFTA i Europejskiej Organizacji Gospodarczej z przeznaczeniem na eksport do Unii Europejskiej; dostawy materiałów z EOG i EFTA do produkcji towarów Unii Europejskiej z przeznaczeniem na eksport do Polski; dostawy materiałów z Unii Europejskiej do produkcji towarów w Polsce z przeznaczeniem na eksport do krajów EFTA i EOG; dostawy materiałów z Unii Europejskiej do produkcji towarów w krajach EFTA i EOG z przeznaczeniem na eksport do Polski; dostawy do Unii Europejskiej materiałów polskich, które w ramach pasywnego obrotu uszlachetniającego były przetwarzane w krajach EFTA i EOG, pasywny przerób uszlachetniający polskich towarów w krajach EFTA i EOG z przeznaczeniem na eksport do Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-132.11" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieWspółpracyGospodarczejzZagranicąMaciejLeśny">Przykład: w przypadku współpracy kooperacyjnej pomiędzy Polską a Czechami producentowi z Czech nie będzie się opłacało używać do produkcji materiałów z Polski, jeżeli gotowy wyrób będzie eksportowany do krajów Unii Europejskiej. Polski eksport zostanie zastąpiony dostawami z krajów, które przyjęły europejski styl pochodzenia towaru. Opóźnienie procesu dostosowania naszej legislacji do legislacji Unii Europejskiej w bardzo istotnym zakresie, jakim jest Prawo celne, będzie również niekorzystnie świadczyło o stanie przygotowania Polski do negocjacji o akcesję do Unii Europejskiej i może wpłynąć ujemnie na opinie awiz Komisji Europejskiej w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-132.12" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieWspółpracyGospodarczejzZagranicąMaciejLeśny">W związku z niedostosowaniem legislacji polskiej, to jest obecnego Prawa celnego, do wymogów Światowej Organizacji Handlu zostaliśmy zmuszeni do złożenia deklaracji o niestosowaniu środków ochrony, do podwyższenia stawek celnych, wprowadzenia ograniczeń ilościowych przywozu do czasu wejścia w życie nowej ustawy Prawo celne. Polska nie może więc stosować środków ochrony przewidzianych w WTO z tytułu importu z państw WTO zagrażającego producentom krajowym. Aktualne Prawo celne nie przewiduje ceł eksportowych. Możliwość zastosowania takich ceł byłaby bardzo przydatna, gdyż jest to jedyny środek w eksporcie dopuszczalny w ramach WTO nie powodujący uruchomienia procedur ochrony przez innych członków WTO. Stosowanie ceł eksportowych zwiększa skuteczność polskiej polityki handlowej.</u>
          <u xml:id="u-132.13" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieWspółpracyGospodarczejzZagranicąMaciejLeśny">W trakcie składania akcesji do WTO, jak już powiedziałem, złożyliśmy deklarację o niestosowaniu środków ochronnych innych niż te, które wynikają z reguł rządzących tą organizacją. Oznacza to, że do momentu wprowadzenia w życie Kodeksu celnego i pozostałych ustaw, o których wspomniałem poprzednio, rynek krajowy może być pozbawiony narzędzi do walki z nieuczciwą konkurencją zagraniczną. Jest też wiele innych argumentów przemawiających za jak najszybszym terminem wprowadzenia Kodeksu celnego, że wspomnę tu o liście pana Timansa - ambasadora Unii Europejskiej w Polsce, który zwrócił się z pismem pełnym obaw dotyczących przedłużania się czasu wprowadzenia nowego Prawa celnego w życie.</u>
          <u xml:id="u-132.14" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieWspółpracyGospodarczejzZagranicąMaciejLeśny">Nie muszę Wysokiej Izbie uświadamiać, jaki to opóźnienie wprowadzenia nowego Kodeksu celnego będzie miało wpływ na poprawienie deficytu w handlu zagranicznym. Stąd też ośmielam się prosić Wysoką Izbę o przyjęcie daty 1 marca jako dnia wejścia w życie Kodeksu celnego.</u>
          <u xml:id="u-132.15" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieWspółpracyGospodarczejzZagranicąMaciejLeśny">Odpowiadając panu posłowi Szymańskiemu, uprzejmie informuję, że w przedłożeniu rządowym zawarte były projekty aktów normatywnych po konsultacjach międzyresortowych. Straciły one w znacznym stopniu aktualność w związku z reformą centrum, a także - przede wszystkim - w wyniku zmian dokonanych przez podkomisję w tekście oryginalnego przedłożenia rządowego. Jak powiedziałem, uważamy, że polepszyło to Prawo celne.</u>
          <u xml:id="u-132.16" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieWspółpracyGospodarczejzZagranicąMaciejLeśny">W lipcu bieżącego roku prezes Głównego Urzędu Ceł powołał zespół do opracowania projektów aktów wykonawczych, natomiast w sierpniu minister współpracy gospodarczej z zagranicą powołał zespół koordynujący prace w zakresie opracowywania aktów wykonawczych do projektu ustawy Prawo celne. Aktów tych przewidujemy około 80 - niektóre z nich są fakultatywne. Według stanu na dziś rozesłano do uzgodnień 23 akty wykonawcze. Prace nad pozostałymi są zaawansowane w różnym stopniu. Pozwolę sobie ponownie przypomnieć, że nie wszystkie będą musiały być całkowicie lub w bardzo znacznym stopniu zmienione w stosunku do pierwotnego przedłożenia rządowego.</u>
          <u xml:id="u-132.17" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieWspółpracyGospodarczejzZagranicąMaciejLeśny">Pragnę poinformować także Wysoką Izbę, że - nie czekając na ostateczny kształt ustawy - wiele samorządowych organizacji gospodarczych, z większą lub mniejszą pomocą Głównego Urzędu Ceł, rozpoczęło już przed kilkoma miesiącami cykl szkoleń uczestników wymiany towarowej z zagranicą.</u>
          <u xml:id="u-132.18" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieWspółpracyGospodarczejzZagranicąMaciejLeśny">Teraz, za pozwoleniem Wysokiej Izby, chciałbym sprostować pewne nieporozumienie, które się tu wkradło, szczególnie w wystąpieniach pana posła Lagi i pani posłanki Ozgi. Chodzi mianowicie o proponowany zapis dotyczący specjalnego traktowania służby pożarniczej.</u>
          <u xml:id="u-132.19" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieWspółpracyGospodarczejzZagranicąMaciejLeśny">Wysoka Izbo! Wydaje się, że zapis zawarty w ustawie jest znacznie szerszy aniżeli regulacje zgłaszane przez państwa posłów. Przyjęcie programu rządowego - może to być Krajowy System Ochrony Przeciwpożarowej, gdyż jest to też program rządowy - nakłada na Radę Ministrów z tytułu Prawa celnego zobowiązanie przygotowania bezcłowych kontyngentów, które służą do zapewnienia powodzenia tego programu. Chciałem też zwrócić uwagę, że - zgodnie z naszymi zobowiązaniami przy wejściu do Światowej Organizacji Handlu i Unii Europejskiej - corocznie zmniejszamy stawki celne. Jeżeli zatem ograniczylibyśmy się do zakupów z Unii Europejskiej - a trudno wykazać, że sprzęt, który jest potrzebny do krajowego systemu przeciwpożarowego, nie pochodzi z Unii Europejskiej - to za dwa lata czy praktycznie za rok nie będzie już w ogóle żadnych stawek celnych. Wydaje się więc, że wprowadzanie do ustawy takich bardzo precyzyjnych przepisów, które musiałyby być każdorazowo zmieniane przez Wysoką Izbę, mija się z celem. Powiadam, zgodnie z propozycją rządu zapis, który jest zawarty w odpowiednim punkcie artykułu dotyczącego operacji uprzywilejowanych, jest znacznie dalej idący aniżeli proponowane przez państwa posłów zmiany.</u>
          <u xml:id="u-132.20" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieWspółpracyGospodarczejzZagranicąMaciejLeśny">Byłbym zdecydowanie przeciw rozszerzaniu ustawy takimi bardzo precyzyjnymi zapisami, dlatego że jeżeli zostałby wprowadzony zapis dotyczący służby pożarniczej, natychmiast pojawi się zapis dotyczący służby ochrony porządku, a także Służby Więziennej czy też wojska. Dlatego też wydaje się, że ten generalny zapis jest znacznie lepszy.</u>
          <u xml:id="u-132.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Czy pan minister zgłoszoną poprawkę ma na piśmie?</u>
          <u xml:id="u-133.2" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Współpracy Gospodarczej z Zagranicą Maciej Leśny: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-133.3" who="#WicemarszałekMarekBorowski">To bardzo proszę przekazać, dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-133.4" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Jako ostatniego proszę o zabranie głosu pana posła sprawozdawcę Andrzeja Malinowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#PosełAndrzejMalinowski">Panie Marszałku! Chciałbym ustosunkować się do kilku kwestii, które zostały poruszone podczas dzisiejszego drugiego czytania projektu ustawy Kodeks celny. Zacznę od sprawy ostatniej, która wraca pod obrady związane z Kodeksem celnym, z Prawem celnym, jako - można powiedzieć - stały fragment gry, mianowicie chodzi o autopoprawkę rządową.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#PosełAndrzejMalinowski">W swoim wystąpieniu, kiedy prezentowałem sprawozdanie, wyraźnie przedstawiłem stanowisko, nad którym wielokrotnie dyskutowano zarówno w czasie obrad podkomisji, jak też w czasie wspólnych obrad Komisji Stosunków Gospodarczych z Zagranicą i Komisji Ustawodawczej. Otóż pozwalam sobie przypomnieć, że komisje nie podzieliły poglądów strony rządowej i odrzuciły autopoprawkę, ponieważ nie ma ona żadnego uzasadnienia merytorycznego. Chciałem z całą mocą podkreślić, że prezentowany projekt ustawy nie reguluje żadnych kwestii należności podatkowych, projekt nie zawiera takiej regulacji, lecz tylko stanowi, że jeśli jakieś podatki są wymagalne - a są one ustalone przez innego rodzaju przepisy ustawy podatkowej - i są one wymagalne na granicy, to podlegają opłacie i muszą być uwzględniane przez służby celne. Jeszcze raz podkreślam, że brak takiego przepisu stworzyłby lukę prawną w zakresie należności przywozowych o skutkach podatkowych niezależnie od nazwy opłat, co byłoby sprzeczne z porozumieniem Światowej Organizacji Handlu o stosowaniu art. 2, 1b GATT. Jeszcze raz chciałbym wyraźnie podkreślić, że sprawdziliśmy to w wielu ekspertyzach. Ustawa Kodeks celny, bo takiej nazwy jeszcze w tej chwili będę używał, nie reguluje w żadnym wypadku spraw podatkowych, tylko mówi wyraźnie, że jeżeli inne ustawy podatkowe regulują takie kwestie, to musi to być uwzględnione przy naliczaniu należności celnych przywozowych. W przeciwnym razie doszłoby do poważnej luki prawnej i spowodowałoby, naszym zdaniem, poważne straty dla skarbu państwa, jeśli oczywiście takie podatki będą.</u>
          <u xml:id="u-134.2" who="#PosełAndrzejMalinowski">Sprawy poruszone w dyskusji. Jeśli chodzi o kwestie z wystąpienia pana posła Szymańskiego, to w pełni je podzielam. Prawdopodobnie o wiele łatwiej byłoby dyskutować nad całym pakietem ustaw celnych, który został nam przedstawiony, byliśmy jednak trochę pod pręgierzem czasowym. Z jednej strony nasze zobowiązania międzynarodowe wymagały, żeby Prawo celne czy Kodeks celny pojawił się już 1 stycznia 1997 r. Takie były wymogi stawiane przez Światową Organizację Handlu. Z drugiej strony doszło do złego zrozumienia intencji Światowej Organizacji Handlu. Otóż skierowana do Sejmu i przekazana następnie do komisji ustawa o środkach ochrony rynku okazała się niezgodna ze standardami Światowej Organizacji Handlu. Trzeba było dokładnie tę ustawę niejako przerobić czy na podstawie tej ustawy przygotować cztery odrębne ustawy, bo takie są standardy Światowej Organizacji Handlu. To spowodowało określone opóźnienia. Myślę, a nawet jestem przekonany, że te ustawy - przynajmniej taki jest w tej chwili tok pracy nad nimi - zostaną przygotowane do debaty, do drugiego czytania najprawdopodobniej w listopadzie tego roku.</u>
          <u xml:id="u-134.3" who="#PosełAndrzejMalinowski">Na tym tle chciałbym również ustosunkować się do pewnych relacji związanych z ustawą o GIC. Otóż nie podzielam poglądów, że jest tu jakaś zmowa polityczna czy też jest zbyt dużo różnego rodzaju komisji, które się tym zajmują, natomiast sprawa jest bardzo prozaiczna. Otóż ustawa o GIC w swej pierwszej części musi się odnieść do Prawa celnego. Projekt ustawy o GIC odnosił się do starego Prawa celnego. Czyżby był sens uchwalać ustawę, która dotyczy starego Prawa celnego, i za chwilę ją nowelizować, dlatego że na przykład nie obejmuje sześciu czy siedmiu procedur? Byłaby to po prostu ustawa kaleka. Myślę, że chyba dobrze się stało, że ta ustawa będzie przedmiotem obrad Wysokiej Izby po uchwaleniu prawa lub Kodeksu celnego.</u>
          <u xml:id="u-134.4" who="#PosełAndrzejMalinowski">Co do kwestii vacatio legis, to koledzy, a także przedstawiciel strony rządowej pan minister Leśny, wypowiadali się tutaj na ten temat. Jak powiedziałem, jesteśmy pod pewnym pręgierzem terminów związanych z sytuacją międzynarodową. Wiadomo mi, bo sam uczestniczyłem jako przewodniczący podkomisji w przygotowaniu pewnej logistyki związanej z wejściem Prawa celnego czy Kodeksu celnego w życie. Staraliśmy się, aby ta logistyka — bardzo zresztą napięta i wymagająca znacznych środków finansowych — była zakończona z upływem tego roku. Jednak reforma centrum gospodarczego i konieczność przekazania szeregu funkcji — w zakresie uzgodnień przede wszystkim, jeśli chodzi o akty wykonawcze — ministrowi gospodarki, sprawia, że tą sprawą będzie można zająć się dopiero w nowym roku 1997. Wydaje mi się, że warto by się zastanowić nad tym, czy terminu, zawartego w ustawie — 1 lipca — nie skrócić i nie spróbować doprowadzić do opracowania wszystkich aktów wykonawczych do końca I kwartału. Myślę, że komisja, która będzie rozpatrywała te poprawki, powinna tą kwestią się zająć.</u>
          <u xml:id="u-134.5" who="#PosełAndrzejMalinowski">Jeśli chodzi o inne poruszone tu sprawy i inne poprawki, to muszę powiedzieć, że to są również, jak ja to nazywam, stałe fragmenty gry, dlatego że były one wielokrotnie dyskutowane przez komisje i wracają jak bumerang; wróciły w czasie drugiego czytania pod obrady Wysokiej Izby. Kwestia prawa własności, użytkowania gruntu w przypadku wolnych obszarów celnych - zastanawialiśmy się bardzo długo nad tym. Kwestia rękojmi, prawidłowego sprawowania funkcji przez agentów celnych, przede wszystkim związana z tzw. nieskazitelnym charakterem. Podkomisja przygotowująca projekt ustawy zastanawiała się, czy nie trzeba by było przygotować jeszcze jakiegoś aktu wykonawczego, który powoływałby specjalną komisję mającą za zadanie jedynie zbadać i ustalić kryteria co do tego nieskazitelnego charakteru. Jest to dla nas, powiedzmy sobie, dosyć płynna konstrukcja.</u>
          <u xml:id="u-134.6" who="#PosełAndrzejMalinowski">Jeśli chodzi o kwestie związane z wolnymi obszarami celnymi - ta sprawa została poruszona przede wszystkim w wystąpieniu pana posła Lagi - chciałbym to tutaj zdementować. Jest w ustawie definicja wolnego obszaru celnego. Opiera się ona na całkiem nowej konstrukcji wolnego obszaru celnego. Nie jest to tak jak dotychczas eksterytorialna pod względem celnym część polskiego obszaru celnego, ale wyodrębniona jego część, która ma spełniać określone funkcje, jeśli chodzi o środki polityki celnej, środki polityki handlowej. Tak więc ta definicja została dosyć precyzyjnie tutaj przedstawiona.</u>
          <u xml:id="u-134.7" who="#PosełAndrzejMalinowski">Wreszcie, proszę państwa, trzy sprawy, które zostały poruszone przez pana posła Pańtaka. Powinienem się, panie pośle, do nich ustosunkować, aczkolwiek muszę powiedzieć, że robię to z dużą niechęcią. Przede wszystkim dlatego, że mam przed sobą sprawozdanie Komisji Stosunków Gospodarczych z Zagranicą, w którym jest spis treści - przynajmniej ja to mam osobiście, i dlatego o tym mówiłem. Chciałbym powiedzieć wyraźnie, że nie jest to wina sprawozdawcy, dlatego że przecież komisja - i o tym przypominam, bo pewnie pan poseł akurat nie był obecny na tym posiedzeniu komisji - zadecydowała, że z uwagi na skomplikowany charakter i systematykę tej ustawy mamy wprowadzić do niej spis treści. I ten spis treści ja mam w swoim egzemplarzu. Być może jest jakaś niedoróbka, jeśli chodzi o Biuro Legislacyjne.</u>
          <u xml:id="u-134.8" who="#PosełAndrzejMalinowski">Co do drugiej sprawy związanej z kodeksem, to oczywiście przedstawiłem punkt widzenia połączonych komisji. Chciałbym jednak poinformować, że w trakcie moich późniejszych konsultacji - a znane mi były wątpliwości dotyczące kodeksu - powiedziano mi - nie jestem prawnikiem, więc opieram się na opiniach innych - że de facto nie ma zasadniczej różnicy między kodeksem a ustawą, merytorycznie oczywiście nie ma. Natomiast pozwalam sobie paniom i panom posłom przypomnieć o jednej bardzo ważnej kwestii, o której ciągle zapominamy. Kodeks celny czy Prawo celne jest jednym z elementów dostosowania naszego systemu prawnego do systemu prawnego Unii. Tak więc jest to pierwsze kryterium, które musimy tutaj uwzględnić. Po drugie, w Unii obowiązuje - i nas to będzie obowiązywało w momencie przystąpienia do Unii - nazwa: kodeks celny, i niejako będziemy musieli się do tego w jakiś sposób przyzwyczaić. Wreszcie trzecia sprawa - porozumienie o naszym przystąpieniu do Światowej Organizacji Handlu, które ratyfikowała Wysoka Izba, wymaga przy wszelkich nowych regulacjach prawnych, jeśli chodzi o sferę gospodarczą, o sferę współpracy gospodarczej z zagranicą, sferę międzynarodową, przyjmowania standardów i nazewnictwa obowiązującego w układzie światowym. I to by były te argumenty, które przemawiają za tym, żebyśmy już dzisiaj, zważywszy nawet na pewien aspekt edukacyjny, spróbowali posłużyć się nazwą Kodeks celny. Podejrzewam, że w innych obszarach prawnych, które będziemy musieli dostosowywać do wymogów Unii Europejskiej, będziemy również - tam gdzie to będzie potrzebne - posługiwać się nazwą kodeks.</u>
          <u xml:id="u-134.9" who="#PosełAndrzejMalinowski">I ostatnia sprawa, którą poruszył pan poseł Pańtak i o której muszę powiedzieć, dotyczy art. 270 i art. 273. One mają związek z art. 261, o czym też mówiliśmy na posiedzeniach podkomisji i komisji. Mianowicie jest tu generalny zapis, że do postępowania w sprawach celnych stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego wraz ze stosowanymi odpowiednio przepisami art. 166 i art. 174 oraz art. 177 i art. 178 ww. kodeksu z uwzględnieniem zmian wynikających z przepisów Prawa celnego. Takie założenie generalne, które przyjęliśmy, powoduje konsekwencję innych zapisów. Tą sprawą trzeba się będzie zająć szczegółowo w czasie obrad komisji, która będzie rozpatrywała te poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi sprawozdawcy Andrzejowi Malinowskiemu.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Pan poseł Pańtak ma pytanie, jak rozumiem. Czy tak, panie pośle, bo nie dosłyszałem.</u>
          <u xml:id="u-135.2" who="#komentarz">(Poseł Kazimierz Pańtak: Pytanie, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-135.3" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#PosełKazimierzPańtak">Przepraszam, panie pośle, ale wziąłem to od sekretarza obrad. Nie ma tutaj spisu treści. A w ogóle mam pytanie, jaką jednostką legislacyjną jest spis treści w druku, który pan ma przed sobą. Bardzo bym chciał to usłyszeć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Czy są jeszcze jakieś pytania?</u>
          <u xml:id="u-137.2" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-137.3" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Pan poseł Szymański będzie pytał czy wyjaśniał?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#PosełJanuszSzymański">Panie Marszałku! Chciałbym spytać pana posła sprawozdawcę, czy umieszczenie spisu treści jest elementem istotnym dla nazwy, czy też nie? Takie pytanie chcę postawić.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#PosełJanuszSzymański">I chcę jeszcze postawić panu ministrowi Leśnemu drugie pytanie. Mianowicie zapytałem nie o to, czy akty były zamieszczone, bo przecież dokładnie wiem, mam egzemplarz druku, który był przedmiotem pierwszego czytania, czyli dokładnie był zawartością przedłożenia rządowego wraz z najważniejszymi czy uznanymi za najważniejsze projektami aktów wykonawczych. Chodzi mi o to — tak postawiłem to pytanie, być może sformułowanie odpowiedzi na to pytanie jest odległe — ile czasu zajmie wydanie tych wszystkich aktów wykonawczych? Jak pan minister ocenia? To nie jest czepianie się, tylko chodzi mi o to, żeby pan minister złożył taką deklarację, że jest to możliwe, załóżmy do lutego czy do marca. Ile czasu to zajmie? Panie marszałku, to nie jest sprawa bagatelna. To jest kilkadziesiąt aktów. W tej chwili nie pamiętam — 43 obligatoryjne, ale w sumie to jest około 80 aktów. Pan minister Leśny nawet użył tego typu określenia. Ile czasu państwo potrzebujecie na to, żeby wydać te akty? Pojawiła się, panie marszałku, Wysoka Izbo, propozycja skrócenia vacatio legis. Czy ta ustawa wchodziłaby w życie z dniem 1 marca 1996?</u>
          <u xml:id="u-138.2" who="#PosełJanuszSzymański">Chciałbym spytać pana ministra w kontekście złych doświadczeń dotyczących uprawomocnienia się ustawy Prawo celne, tej ostatniej, 1 stycznia, żeby nie powtórzyła się sytuacja, jaka miała miejsce na granicy. Jakie państwo zamierzacie podjąć działania? Będę bardzo wdzięczny za odpowiedź. Myślę, że to jest walor edukacyjny, a nie element jakiegoś wywoływania do tablicy.</u>
          <u xml:id="u-138.3" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Aleksander Małachowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Szymańskiemu.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Czy ktoś jeszcze ma pytanie do pana posła sprawozdawcy? Nie.</u>
          <u xml:id="u-139.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę pana posła Andrzeja Malinowskiego o odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#PosełAndrzejMalinowski">Panie Marszałku! Rozumiem, że pytanie pana posła Pańtaka i pana posła Szymańskiego dotyczy tej samej kwestii. Pytam, czy rzeczywiście dotyczy tej samej kwestii, bo jak powiedziałem przed chwilą, nie jestem prawnikiem. Kwestia jednostki legislacyjnej. Czy chodzi o to, że jest jakiś rozdział, tytuł, dział itd.? Panie pośle, czy o to chodzi? Z tym się wiąże to, czy spis treści ma znacznie. Dla nas, szczerze mówiąc, ma znaczenie czysto porządkujące, ułatwiające operowanie ustawą. Natomiast dla pana posła Pańtaka, który wywołał ten temat, rozumiem, że ma większe znaczenie. Taka jest moja odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pan poseł Pańtak jeszcze czegoś nie usłyszał?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#PosełKazimierzPańtak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! To nie jest tak, bo pan poseł sprawozdawca powiedział, że jednym z dwóch argumentów przemawiających za kodeksem jest to, że projekt kodeksu przedłożony przez pana zawiera spis treści. Ja tego nie znalazłem. W sprawozdaniu, w druku, u sekretarza tego nie ma. I jakie to ma znaczenie? Pan powiedział, że to przemawia za tym, żeby to był kodeks. Po pierwsze, jeżeli tak jest, to musi to być właśnie jakaś jednostka redakcyjna. Pan tego nie wie. Uważam, że spis treści można załączyć do każdej ustawy. Chyba się pan z tym zgodzi, że to nie jest argument przemawiający za tym, aby to był kodeks. To ten, przepraszam, sporny czy nieszczęsny spis treści.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Czy pan poseł Aumiller?</u>
          <u xml:id="u-143.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pan poseł Malinowski, przepraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#PosełAndrzejMalinowski">Jeżeli pan poseł Pańtak tak mnie zrozumiał, że spis treści potraktowałem jako element niezbędny do tego, by był to kodeks, to w takim razie było to przejęzyczenie. Bardzo pana posła przepraszam. Myślę jednak, że tego pytania by nie było, gdyby pan poseł uważnie przysłuchiwał się naszej debacie w komisji i obradom podkomisji, gdzie bardzo długo na ten temat dyskutowaliśmy. Niestety, pana posła tam nie było.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę obecnie o zabranie głosu pana ministra Macieja Leśnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieWspółpracyGospodarczejzZagranicąMaciejLeśny">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Idąc tu, już odpowiedziałem panu posłowi Szymańskiemu na te pytania, tak więc tylko powtórzę głośno, o co chodzi. Proszę państwa, mamy nadzieję, że wszystkie akty wykonawcze będą gotowe do końca listopada. Jest jedna śmieszna historia, która nas wstrzymuje. Mianowicie Departament Prawny URM, który jest dla nas władzą w zakresie poprawności legislacyjnej aktów wykonawczych, do których wydania zobowiązani są poszczególni ministrowie, odpisał, że będzie się zajmował tymi aktami dopiero wtedy, kiedy pan prezydent podpisze ustawę i będzie wiadomo, że nie będzie żadnych zmian. Było bowiem tak dużo zmian odnośnie do tych 80 aktów, że Departament Prawny Urzędu Rady Ministrów musiałby tylko nad nimi na okrągło pracować. Dlatego nasi koledzy z URM narzucili sobie właśnie takie rozwiązanie, że dopiero po podpisaniu ustawy przez pana prezydenta, kiedy już będzie wiadomo, że nie ulegnie ona zmianie, wezmą na tapetę - przepraszam za kolokwializm - te akty wykonawcze. Nie sądzę jednak, aby to był duży problem. Mamy nadzieję, że będą one wydrukowane do końca stycznia.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieWspółpracyGospodarczejzZagranicąMaciejLeśny">Jeżeli chodzi o złe doświadczenia związane z wprowadzeniem aktualnego Prawa celnego, to rzeczywiście takie były. Chcę jednak przypomnieć, że jest istotna różnica pomiędzy przygotowaniem i wprowadzeniem w życie aktualnie obowiązującego Prawa celnego, a tym, co w tej chwili robimy. Przypomnę, że prezes GUC pan Nogaj w trakcie działania podkomisji oświadczył, że we wszystkich urzędach celnych przeprowadzono bardzo szeroką konsultację każdego zapisu projektowanego Prawa celnego, więc urzędnicy celni są już z tym zaznajomieni. To nie będzie zupełnie nowa regulacja. Oczywiście wprowadzone przez Wysoką Izbę zmiany w jakiś sposób sprawę skomplikują, ale nie na tyle, by było jakieś niebezpieczeństwo, jeśli chodzi o zapoznanie się urzędników celnych z tym aktem do momentu, kiedy zacznie on obowiązywać.</u>
          <u xml:id="u-146.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieWspółpracyGospodarczejzZagranicąMaciejLeśny">Ponadto chcę powiedzieć, o czym już wspomniałem, że niezwykle aktywnie włączyły się organizacje samorządowe, i to wiele różnych. Sam miałem okazję z nimi współpracować. Od kilku miesięcy bardzo intensywnie organizowane są szkolenia, szczególnie dotyczy to Ogólnopolskiego Zrzeszenia Agencji Celnych, a więc tych osób, które naprawdę bezpośrednio będą współpracowały z urzędnikami celnymi na granicy. I tutaj też nie widzę zagrożenia. Mam nadzieję, a wręcz przekonanie, że jeżeli moglibyśmy poprosić Wysoką Izbę o to, aby Prawo celne weszło w życie od 1 marca lub najpóźniej od 1 kwietnia, to znakomicie umocni to nasze możliwości, jeśli chodzi o zwalczanie nieuczciwej konkurencji zagranicznej. W tej chwili naprawdę nie mamy żadnego instrumentu do walki z nadmiernym napływem towarów do Polski, a także nie mamy możliwości walki z nieuczciwym konkurowaniem podmiotów zagranicznych z polskimi podmiotami. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-146.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu ministrowi Leśnemu.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Czy są jeszcze pytania? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-147.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-147.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, Prezydium Sejmu proponuje, by ponownie skierować projekt ustawy do Komisji Stosunków Gospodarczych z Zagranicą oraz do Komisji Ustawodawczej w celu przedstawienia dodatkowego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-147.4" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-147.5" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Sprzeciwu nie słyszę. Propozycja została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-147.6" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu ministrowi za udział w debacie.</u>
          <u xml:id="u-147.7" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 5 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o dopłatach do oprocentowania niektórych kredytów bankowych (druki nr 1781 i 1923).</u>
          <u xml:id="u-147.8" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Stanisława Steca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#PosełStanisławStec">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej oraz Komisji Ustawodawczej mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o dopłatach do oprocentowania niektórych kredytów bankowych. Zmiana dotyczy faktycznie jednego artykułu — w art. 6 w ust. 1 i ust. 2 wyrazy: „stopy oprocentowania kredytu redyskontowego” zastępuje się wyrazami: „stopy redyskontowej weksli przyjmowanych od banków do redyskonta przez Narodowy Bank Polski”. Zmiana ta jest niezbędna w celu zachowania pełnej zgodności przepisu projektowanej ustawy z uregulowaniami wynikającymi z ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. o Narodowym Banku Polskim oraz aktami wykonawczymi do tej ustawy wobec przyjęcia przez Narodowy Bank Polski stopy redyskontowej weksli jako podstawowej stopy procentowej banku centralnego, stosowanej od 1995 r. Pojęcie stopy oprocentowania kredytu redyskontowego nie występuje już w zarządzeniach prezesa Narodowego Banku Polskiego od 15 września 1995 r.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#PosełStanisławStec">Wprowadzenie powyższej zmiany ułatwi jednoznaczne stosowanie określonej w ustawach i aktach wykonawczych stopy procentowej w rozliczeniach z tytułu dopłat do oprocentowania kredytów rolnych. Do stopy redyskonta odnosi się maksymalna wysokość oprocentowania kredytów udzielanych przez banki na cele rolnicze, skup i przechowywanie zapasów ryb morskich oraz finansowanie kontraktów eksportowych, a w odpowiedniej proporcji, wynikającej z postanowień ustawy o dopłatach do oprocentowania niektórych kredytów bankowych, dopłaty ze środków budżetu państwa. Projekt ustawy nie angażuje żadnych dodatkowych środków budżetowych. Aktualnie wysokość stopy podstawowej zwanej redyskontem weksli wynosi 22%. W celu ustalenia oprocentowania kredytu refinansowego, które nie jest wymienione w oficjalnym zarządzeniu prezesa NBP, należałoby dokonać odpowiedniego przeliczenia. Po przeliczeniu aktualna stopa oprocentowania kredytu refinansowego, a nie redyskonta, jak wynika z nazwy ustawy o dopłatach do kredytów bankowych, wynosiłaby 23,3%. W związku z tym stosowanie dopłaty do oprocentowania kredytów ustalonych w stosunku do stopy podstawowej, jakim jest redyskonto weksli, jest korzystniejsze dla środków budżetowych państwa oraz dla kredytobiorcy.</u>
          <u xml:id="u-148.2" who="#PosełStanisławStec">Mając powyższe na uwadze, wnoszę w imieniu Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej oraz Komisji Ustawodawczej o uchwalenie projektu ustawy o zmianie ustawy o dopłatach do oprocentowania niektórych kredytów bankowych w brzmieniu przedłożonym w sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-148.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przypominam, iż Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-149.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-149.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pierwszego proszę pana posła Wiesława Szwedę z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#PosełWiesławSzweda">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej zostałem upoważniony do stwierdzenia z tej wysokiej trybuny, że Klub Parlamentarny SLD, po zapoznaniu się z przedłożeniem rządowym, rządowym projektem ustawy o zmianie ustawy o dopłatach do oprocentowania niektórych kredytów bankowych, z uwzględnieniem opinii pełnomocnika rządu ds. integracji europejskiej, oraz biorąc pod uwagę stanowisko połączonych właściwych komisji sejmowych w tej sprawie, poprze przedłożone rozwiązanie w brzmieniu projektu rządowego.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#PosełWiesławSzweda">Jednocześnie proszę o przejście do trzeciego czytania nad zaproponowanym rozwiązaniem jeszcze na tym posiedzeniu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-150.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Wiesławowi Szwedzie.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę pana posła Henryka Choryngiewicza z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#PosełHenrykChoryngiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Połączone Komisje: Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej oraz Ustawodawcza wnoszą pod obrady dzisiejszego posiedzenia Sejmu sprawozdanie o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o dopłatach do oprocentowania niektórych kredytów bankowych. Projekt zmiany w swej treści dotyczy zastąpienia w ustawie z 5 stycznia 1995 r. wyrazów: „stopy oprocentowania kredytu redyskontowego” wyrazami: „stopy redyskontowej weksli przyjmowanych od banków do redyskonta przez Narodowy Bank Polski”. Wprowadzenie tej zmiany dotyczyć będzie również trybu określenia sposobu naliczania oprocentowania kredytów preferencyjnych rolniczych, co dotychczas w praktyce bankowej sprowadzało się do stosowania zróżnicowanych relacji i pojęć do formuły oprocentowania kredytu redyskontowego.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#PosełHenrykChoryngiewicz">Wprowadzenie tej poprawki ma przede wszystkim na celu ujednolicenie zapisów przedstawionych w projekcie rządowym z istniejącymi obecnie uregulowaniami prawnymi zawartymi w ustawie z dnia 31 stycznia 1989 r. o Narodowym Banku Polskim, a także z aktami wykonawczymi do tej ustawy, dotyczącymi przyjęcia stopy redyskontowej weksli jako podstawowej stopy procentowej banku centralnego. Wprowadzenie tej zmiany uprości i ułatwi stosowanie ujednoliconej stopy procentowej, określonej w ustawach i innych aktach wykonawczych, do przeprowadzania rozliczeń z tytułu dopłat do oprocentowania kredytów rolnych.</u>
          <u xml:id="u-152.2" who="#PosełHenrykChoryngiewicz">Przedstawiony pod obrady Wysokiej Izby rządowy projekt ustawy nie będzie angażował i wymagał dodatkowych środków finansowych z budżetu państwa. Wręcz odwrotnie - niższa stopa redyskontowa weksli, proporcjonalnie do której naliczana jest maksymalna wysokość oprocentowania kredytów udzielanych przez banki na cele rolnicze i skup oraz przechowywanie zapasów ryb morskich, a także finansowanie kontraktów eksportowych, generować będzie oszczędności zarówno w wydatkach, jak i w ponoszonych kosztach. Według aktualnego stanu podstawowa stopa redyskonta weksli wynosi 22%, natomiast oprocentowanie kredytu redyskontowego po przeliczeniach ustalone jest na poziomie 23,3%, a więc wyżej o 1,3 punktu. W powiązaniu z powyższym stosowane dopłaty do oprocentowania kredytów bankowych kierowanych na realizację celów obrotowo-inwestycyjnych w rolnictwie, ustalonych w relacjach do stopy redyskontowej weksli przyjmowanych od banków do redyskonta przez Narodowy Bank Polski, jest korzystniejsze o 1,3% zarówno dla środków budżetowych, jak i dla kredytobiorców.</u>
          <u xml:id="u-152.3" who="#PosełHenrykChoryngiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego, w imieniu którego mam zaszczyt zabierać głos, opowiada się za przyjęciem rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o dopłatach do oprocentowania niektórych kredytów bankowych i będzie głosował za uchwaleniem i przyjęciem proponowanych rozwiązań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Henrykowi Choryngiewiczowi.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę panią posłankę Marię Stolzman z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#PosełMariaStolzman">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W druku nr 1781 mamy rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o dopłatach do oprocentowania niektórych kredytów bankowych. W druku nr 1923 mamy przedstawione sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej oraz Komisji Ustawodawczej, które to komisje rekomendują uchwalenie projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#PosełMariaStolzman">Określenie tej zmiany, którą mamy wprowadzić, mianem projektu ustawy jest może pewną przesadą, ponieważ jest to zastąpienie czterech słów trochę większą liczbą słów, ale znaczenie jest właściwie identyczne. W związku z tym, nie przeciągając mojego wystąpienia, chcę powiedzieć, że Unia Wolności zgadza się z werdyktem połączonych komisji i będzie głosowała za przyjęciem tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-154.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję pani posłance Marii Stolzman.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę pana posła Andrzeja Aumillera z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#PosełAndrzejAumiller">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Również Klub Parlamentarny Unii Pracy przychyla się do wniosku połączonych Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej oraz Komisji Ustawodawczej i popiera tę zmianę, która ułatwi niewątpliwie obliczanie stopy procentowej kredytów udzielanych przez banki na cele rolnicze, na skup i przechowywanie zapasów ryb morskich oraz finansowanie kontraktów eksportowych, a także obniży koszty pozyskania kredytu. W związku z tym klub nasz będzie głosował za przyjęciem tej zmiany.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Aumillerowi.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę pana posła Kazimierza Wilka, klub BBWR i KPN.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#PosełKazimierzWilk">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Ja i mój klub, podobnie jak moi przedmówcy, uważamy, że nowelizacja tej ustawy jest ze wszech miar potrzebna. Mój klub będzie głosował za uchwaleniem tej ustawy, nie wnosimy żadnych zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Kazimierzowi Wilkowi.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Ostatniego proszę pana posła Eugeniusza Janułę, Nowa Demokracja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#PosełEugeniuszJanuła">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt rządowy ustawy z druku nr 1781 o zmianie ustawy o dopłatach do oprocentowania niektórych kredytów bankowych, poparty stanowiskiem połączonych komisji, jest niezbędny z uwagi na zmianę kilku ustaw. Nowa Demokracja, podobnie jak inne ugrupowania sejmowe, popiera wprowadzenie niezbędnej naszym zdaniem zmiany.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Ponieważ nikt więcej nie wyraża chęci zabrania głosu, zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-161.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Nie ma poprawek, a więc do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpimy jutro rano.</u>
          <u xml:id="u-161.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 6 porządku dziennego: Pierwsze czytanie poselskich projektów ustaw o zmianie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (druki nr 1927 i 1950).</u>
          <u xml:id="u-161.4" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Jerzego Kado w celu przedstawienia uzasadnienia projektu ustawy z druku nr 1927.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#PosełJerzyKado">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W drugiej połowie 1995 r. pod obrady Sejmu i komisji wszedł rządowy projekt nowelizacji ustawy o zmianie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Były propozycje, żeby zmianę wprowadzić już od 1 stycznia 1996 r., jednak nie uzgodniono wielu spraw i dyskusje w komisjach przeciągnęły się do 1996 r. 4 lipca 1996 r. uchwalono ustawę, ale niestety stawki pozostały z 1995 r. i nie zostały zwaloryzowane po wprowadzeniu już nowych stawek na 1996 r.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#PosełJerzyKado">Podam parę przykładów.</u>
          <u xml:id="u-162.2" who="#PosełJerzyKado">Od 1 m2 powierzchni użytkowej budynków mieszkalnych lub ich części w gminie liczącej do 10 tys. mieszkańców faktycznie w niej zamieszkałych na 1993 r. minister finansów zgodnie z poprzednio obowiązującą ustawą wprowadził podatek 23 grosze. Zapis w znowelizowanej ustawie brzmi: 20 groszy, czyli stawka obowiązująca w 1996 r. jest wyższa o 3 grosze od stawki z 1995 r. i od obowiązującej do waloryzacji o inflację na 1997 r. Wobec tego jeśli 20 groszy zwaloryzujemy o inflację w wysokości 17 czy 20%, to w 1997 r. stawka będzie troszeczkę niższa niż obowiązująca w obecnym roku.</u>
          <u xml:id="u-162.3" who="#PosełJerzyKado">Zostały też wprowadzone kategoryzacje gmin: do 10 tys. mieszkańców, od 10 do 50 tys. mieszkańców i powyżej 50 tys. mieszkańców. Odnośnie do każdej z tych pozycji w 1996 r. obowiązuje podatek wyższy niż obowiązywałby według waloryzacji w 1997 r. zgodnie z nową ustawą. Na przykład w gminach o liczbie mieszkańców od 10 do 50 tys. podatek od 1 m2 powierzchni użytkowej jest o 5%, czyli o 1 grosz, wyższy niż w gminach liczących do 10 tys. mieszkańców; w gminach o liczbie mieszkańców powyżej 50 tys. - o 15%, co stanowi 3 grosze.</u>
          <u xml:id="u-162.4" who="#PosełJerzyKado">Gdybyśmy chcieli prawidłowo podwyższyć stawki, zwaloryzować o inflację zgodnie z ustawą, mielibyśmy — tak jak już powiedziałem — podatki trochę niższe niż w obecnym roku. Dlatego też 51 posłów, głównie PSL i SLD oraz 2 posłów Unii Wolności, podpisało się pod nowelizacją ustawy, żeby doprowadzić do zmiany, która likwidowałaby błędy czy zapóźnienia, jakie zostały zapisane w znowelizowanej ustawie.</u>
          <u xml:id="u-162.5" who="#PosełJerzyKado">Przejdę do dalszych części propozycji posłów. W punkcie 2 art. 1 ust. — od 1 m2 powierzchni użytkowej budynków lub ich części związanych z działalnością gospodarczą inną niż rolnicza lub leśna, z wyjątkiem budynków lub ich części przydzielonych na potrzeby bytowe osób zajmujących lokale mieszkalne, oraz od części budynków mieszkalnych zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej w gminie o liczbie mieszkańców faktycznie w niej zamieszkałych:</u>
          <u xml:id="u-162.6" who="#PosełJerzyKado">a) do 10 tys. mieszkańców włącznie — 8,61 zł, a w ustawie zapisane jest 7,32 zł (8,61 zł obowiązuje w tym roku i to powinno być zwaloryzowane o inflację);</u>
          <u xml:id="u-162.7" who="#PosełJerzyKado">b) od 10 do 50 tys. mieszkańców — w ustawie zapisane jest 7,75 zł, w tym roku obowiązuje 9,12 zł;</u>
          <u xml:id="u-162.8" who="#PosełJerzyKado">c) powyżej 50 tys. mieszkańców — w ustawie zapisane jest 8,61 zł, a obowiązuje w tym roku 10,13 zł.</u>
          <u xml:id="u-162.9" who="#PosełJerzyKado">W punkcie 3 — od 1 m2 powierzchni użytkowej budynków lub ich części zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie obrotu kwalifikowanym materiałem siewnym — pozostaje bez zmian: 4 zł od 1 q.</u>
          <u xml:id="u-162.10" who="#PosełJerzyKado">W punkcie 4 — od 1 m2 powierzchni użytkowej pozostałych budynków lub ich części w gminie o liczbie mieszkańców faktycznie w niej zamieszkałych:</u>
          <u xml:id="u-162.11" who="#PosełJerzyKado">a) do 10 tys. mieszkańców włącznie — obecnie obowiązuje 2,87 zł, a w ustawie zapisane jest 2,44 zł;</u>
          <u xml:id="u-162.12" who="#PosełJerzyKado">b) od 10 do 50 tys. mieszkańców — obowiązuje 3,03 zł, w ustawie jest zapisane 2,58 zł;</u>
          <u xml:id="u-162.13" who="#PosełJerzyKado">c) powyżej 50 tys. mieszkańców — obecnie obowiązuje 3,38 zł, a w ustawie zapisane jest 2,87 zł.</u>
          <u xml:id="u-162.14" who="#PosełJerzyKado">W punkcie 5 — od budowli 2% ich wartości (tak jak było).</u>
          <u xml:id="u-162.15" who="#PosełJerzyKado">Następna zmiana w punkcie 6 — od 1 m2 powierzchni gruntów związanych z działalnością inną niż rolnicza lub leśna, z wyjątkiem związanych z budynkami mieszkalnymi, w gminie o liczbie mieszkańców faktycznie w niej zamieszkałych:</u>
          <u xml:id="u-162.16" who="#PosełJerzyKado">a) do 10 tys. mieszkańców włącznie — obowiązuje 0,28 zł, w ustawie zapisane jest 0,24 zł;</u>
          <u xml:id="u-162.17" who="#PosełJerzyKado">b) od 10 do 50 tys. mieszkańców — obowiązuje 0,29 zł, zapisane w ustawie 0,25 zł;</u>
          <u xml:id="u-162.18" who="#PosełJerzyKado">c) powyżej 50 tys. mieszkańców — obowiązuje 0,33 zł, w ustawie zapisane jest 0,28 zł.</u>
          <u xml:id="u-162.19" who="#PosełJerzyKado">Jeśli chodzi o podatek od gruntów, proponujemy w punkcie 7a-c pozostawić zapisy bez zmian.</u>
          <u xml:id="u-162.20" who="#PosełJerzyKado">Proponujemy natomiast zmianę zasadniczą w art. 20, który dotyczy m.in. opłat za targowiska, opłat od środków transportowych w gminie, ponieważ nie wiadomo, czy podatek od środków transportowych zostanie włączony w cenę paliwa. W ustawie zapisane jest: „Górne granice stawek kwotowych określone w art. 5 ust. 1, w art. 10 ust. 1, w art. 14 pkt 1 i w art. 19 pkt 1, poczynając [od 1991 r.] od 1996 r. ulegają corocznie podwyższeniu na następny rok podatkowy w stopniu odpowiadającym wskaźnikowi wzrostu cen detalicznych towarów i usług konsumpcyjnych w okresie pierwszych trzech kwartałów roku, w którym stawki ulegają podwyższeniu, w stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego”. Taki zapis proponują posłowie, natomiast było: „od 1 stycznia 1997 r.”, czyli zmiana mogłaby być wprowadzona dopiero na 1998 r. Chodzi zatem o ten rok przyspieszenia, byśmy także w tym roku mogli mieć w gminach zwaloryzowane opłaty. Pozostałe: pkt 2 — bez zmian, pkt 3 — wskaźnik wzrostu cen, o którym mowa w ust. 1, ustala się na podstawie komunikatu prezesa GUC — i to też jest bez zmian — w terminie 15 dni po upływie trzeciego kwartału. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1997 r. Czyli celem tych zmian jest urealnienie opłat, jakie powinny zaistnieć w 1997 r., jeśli chodzi o podatki w gminach. Niedawno, o godzinie 16, pan wicepremier Kołodko, przemawiając na tej trybunie, przedstawiał sytuację. Według tego projektu obniżenia podatków od osób fizycznych i osób prawnych (planuje się obniżenie przychodów z podatku od osób fizycznych o 20 bln zł) gminy straciłyby aż 3 bln zł, to jest połowę subwencji tegorocznej; nie mówiąc już o podatkach od osób prawnych — też byłaby strata. Wobec tego, gdyby gminy miały ogromne ubytki w dochodach i jeszcze w podatku od osób fizycznych, byłoby to rzeczywiście wielką stratą — stąd też prośba o poparcie projektu zmiany tej ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Jerzemu Kado.</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę pana posła Piotra Buczkowskiego o zabranie głosu w celu przedstawienia uzasadnienia projektu ustawy z druku nr 1950.</u>
          <u xml:id="u-163.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę bardzo, panie profesorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#PosełPiotrBuczkowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Poseł Kado przedstawił szczegółowe wyliczenia związane z konsekwencjami źle uchwalonej ustawy nowelizującej ustawę o podatkach i opłatach lokalnych. Nasza propozycja idzie w zasadzie w tym samym kierunku, aczkolwiek rezygnujemy z pewnej podstawowej sprawy, jaką jest wprowadzenie kategoryzacji gmin. Ale chciałbym zacząć od kwestii bardziej generalnych.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#PosełPiotrBuczkowski">Otóż jesteśmy świadomi tego, że cały czas mamy do czynienia z brakiem docelowego systemu finansowania działalności komunalnej. O tym dyskutuje się na wszystkich spotkaniach w środowiskach samorządowych, ale także w czasie posiedzeń komisji sejmowych. Otóż rząd niestety nie zrealizował rezolucji Sejmu, która zobowiązywała go do przygotowania takiej ustawy do końca 1995 r. Przygotowano nowelizację ustawy o finansowaniu gmin, której konsekwencją jest to, że w dalszym ciągu pozostajemy w sytuacji tymczasowości, prowizorki wymuszającej ciągłe manipulowanie w obowiązującym prawodawstwie, a manipulacja przy ustawach rodzi niebezpieczeństwo popełnienia błędów przeoczenia, czego właśnie świadkami jesteśmy w wypadku nowelizacji ostatniej ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.</u>
          <u xml:id="u-164.2" who="#PosełPiotrBuczkowski">Chciałbym też zwrócić uwagę na stale pogarszającą się sytuację finansową gmin. Otóż w tym roku otrzymaliśmy przygotowane przez Urząd Rady Ministrów sprawozdanie dotyczące zakresu nowych zadań i nowych kompetencji, które zostały przekazane gminom bez zapewnienia odpowiednich środków finansowych. Jest to bardzo obszerny katalog. Kwoty niestety w dalszym ciągu nie są znane. Nie wiemy, ile tak naprawdę trzeba by przekazać środków finansowych samorządom terytorialnym, żeby mogły prowadzić dobrą, zgodną z oczekiwaniami społecznymi politykę lokalną.</u>
          <u xml:id="u-164.3" who="#PosełPiotrBuczkowski">Nie udało nam się także do tej pory uzyskać consensusu co do zwiększenia udziału gmin w podatku dochodowym od osób fizycznych. Dwukrotnie proponowaliśmy podwyższenie tego progu do 17%. Jak Wysoka Izba pamięta, w ubiegłym roku ten przepis został odrzucony. W tym roku, po debacie w Komisji: Samorządu Terytorialnego; Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Ustawodawczej, nowelizacja została ponownie skierowana do prac w podkomisji. Chciałbym wyrazić nadzieję, że jednak w tym roku uda nam się tę nowelizację przeprowadzić i zwiększyć udział gmin w podatku dochodowym od osób fizycznych, przynajmniej o 2%. Tym bardziej że efekty polityki podatkowej państwa w tym roku wyraźnie wskazują na znaczne niedobory wpływów z tego podatku. Otóż ogólnie można wyszacować, że niedobory będą sięgały średnio około 20%, jeżeli chodzi o udział w podatku dochodowym od osób fizycznych. To samo zresztą będzie w wypadku dochodów budżetu państwa. Jest to kwota, którą szacuje się w tej chwili na około 7 bln zł.</u>
          <u xml:id="u-164.4" who="#PosełPiotrBuczkowski">Z tego punktu widzenia - a sytuacja może się powtórzyć w przyszłym roku - gdybyśmy dopuścili do tego, że stawki podatków, które pomyłkowo zostały bez waloryzacji przyjęte w ostatniej nowelizacji ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, to mielibyśmy do czynienia z sytuacją, w której wiele samorządów musiałoby ogłosić upadłość; nie byłyby one w stanie sfinansować podstawowych zadań, jakie nałożyły na nie ustawa o samorządzie terytorialnym i inne ustawy prawa materialnego.</u>
          <u xml:id="u-164.5" who="#PosełPiotrBuczkowski">W toku prac legislacyjnych nad ustawą o zmianie ustaw o podatku rolnym, o lasach, o podatkach i opłatach lokalnych oraz o ochronie przyrody, która została przyjęta przez Wysoką Izbę 4 lipca, wprowadzono zróżnicowane stawki podatku od nieruchomości, w zależności od liczby mieszkańców zamieszkałych w gminie. Skutkiem takiej zmiany byłby, począwszy od 1 stycznia 1997 r., znaczny ubytek dochodów w gminach do 50 tys. mieszkańców. Należy zaznaczyć, że ta kategoryzacja stawek podatkowych została wprowadzona w ostatniej fazie prac legislacyjnych (takiego rozwiązania projekt rządowy nie zawierał) i bez dokładnej znajomości jej skutków. Jednocześnie na skutek błędu - i to jest chyba podstawowa sprawa - w redakcji przyjętej ustawy w 1997 r. pozbawiono wszystkie gminy odpowiedniej waloryzacji stawek podatków i opłat lokalnych, wynikającej z postanowienia art. 20 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Według postanowień tego artykułu górne granice stawek kwotowych określonych w tej ustawie powinny ulegać corocznie podwyższeniu w stopniu odpowiadającym wskaźnikowi wzrostu cen detalicznych towarów i usług konsumpcyjnych w pierwszych trzech kwartałach roku, w którym stawki ulegają podwyższeniu w stosunku do analogicznego roku poprzedniego. Wymienione zmiany zostały zakwestionowane w stanowisku Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego; zakwestionowały je także samorządy terytorialne. Otóż z moich informacji na dzisiaj wynika, że 316 samorządów gminnych i samorządów miejskich skierowało do Trybunału Konstytucyjnego wniosek o stwierdzenie niezgodności z konstytucją nowelizacji ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.</u>
          <u xml:id="u-164.6" who="#PosełPiotrBuczkowski">Mając na względzie olbrzymi udział podatku od nieruchomości w dochodach własnych gmin, można szacować, iż spadek dochodów tych gmin z podatku od nieruchomości wyniesie odpowiednio 35% w gminach do 10 tys. mieszkańców, 32% w gminach do 50 tys. mieszkańców i 20% w gminach ponad 50 tys. mieszkańców. Posługuję się tu szacunkami przygotowanymi przez Unię Metropolii Polskich. Zmiany ustawowe, które ograniczają źródła dochodów jednostek samorządu terytorialnego przy nie zmienionym, w tym wypadku przy nie zmniejszonym, zakresie zadań publicznych realizowanych przez gminy, godzą w postanowienia art. 73 ust. 2 „małej konstytucji” i z tego punktu widzenia można domniemywać, że gdyby Trybunał Konstytucyjny rozpatrzył wnioski tych 316 gmin, orzeczenie byłoby prawdopodobnie takie, iż stwierdziłoby się niezgodność przepisów ustawy z przepisami „małej konstytucji”.</u>
          <u xml:id="u-164.7" who="#PosełPiotrBuczkowski">Projekt przedkładanej ustawy zmierza do naprawienia popełnionych błędów, jest zgodny z postulatem Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego i, co jest ważne, nie rodzi skutków obciążających budżet państwa.</u>
          <u xml:id="u-164.8" who="#PosełPiotrBuczkowski">Chciałbym także wskazać jeszcze jedną sprawę, która powinna być podjęta w pracach nad tą ustawą, a która wynika z orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, dotyczącego wartości nieruchomości. Otóż w uzasadnieniu do tego orzeczenia z maja tego roku Trybunał Konstytucyjny wskazał na pewną trudność, jeżeli chodzi o naliczanie czy przyjęcie za podstawę wartości nieruchomości. Okazało się, że w świetle tego uzasadnienia wartość początkowa budowli nie będzie uwzględniała aktualizacji wynikającej z przeszacowania wartości nieruchomości. Wydaje mi się, że zgodnie z wykładnią Trybunału, która zresztą jest kwestionowana przez wybitnych prawników, powinniśmy — i tutaj chciałbym zgłosić autopoprawkę — w art. 5 ust. 1 pkt 5 zapisać, że podatek od budowli wynosi 2% ich zaktualizowanej wartości. Myślę, że ten przepis rozwieje wątpliwości wynikające z uzasadnienia Trybunału Konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-164.9" who="#PosełPiotrBuczkowski">Kończąc, chciałbym wyrazić nadzieję, że będziemy w stanie w miarę szybko przygotować tę nowelizację i proszę o skierowanie projektu do Komisji Samorządu Terytorialnego i Komisji Ustawodawczej.</u>
          <u xml:id="u-164.10" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Olga Krzyżanowska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał przedstawiciel wnioskodawców pan poseł Piotr Buczkowski.</u>
          <u xml:id="u-165.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Sejm postanowił o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-165.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-165.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Tadeusza Matyjka o zabranie głosu w imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Następnym mówcą będzie pan poseł Marian Starownik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#PosełTadeuszMatyjek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przypadł mi zaszczyt przedstawienia Wysokiej Izbie opinii i stanowiska Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej wobec poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, zawartych w drukach nr 1927 i 1950.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#PosełTadeuszMatyjek">Poselski projekt obejmuje nowelizację ustawy o podatkach i opłatach lokalnych z 12 stycznia 1991 r. i ma celu podniesienie do około 20% stawek podatku od nieruchomości i opłat lokalnych. Chodzi o zapewnienie odpowiednich dochodów własnych gminom, co zwłaszcza w odniesieniu do małych gmin ma istotne znaczenie dla ich wydatków budżetowych na danym terenie. Jest to zatem nowelizacja o charakterze technicznym, wynikająca ze wzrostu cen towarów i usług.</u>
          <u xml:id="u-166.2" who="#PosełTadeuszMatyjek">Proponowana modyfikacja przepisów zawartych w art. 2 wynika z potrzeb zapewnienia koniecznych dochodów budżetom gmin ze wszystkich nieruchomości położonych na terenie danej gminy. Daje prawo radom gmin do określenia wysokości stawek podatków od nieruchomości, w ujednoliconych projektowaną ustawą ramach. Proponowana nowelizacja jest spójna z unormowaniami dotyczącymi podatków i opłat lokalnych.</u>
          <u xml:id="u-166.3" who="#PosełTadeuszMatyjek">Chciałbym zauważyć, że zaproponowana nowelizacja art. 20 ma istotne znaczenie systemowe, ponieważ słusznie określa, że górne granice stawek podatkowych na następny rok podatkowy ulegają corocznie podwyższeniu w stosunku odpowiadającym wskaźnikowi wzrostu cen detalicznych towarów i usług konsumpcyjnych w okresie pierwszych trzech kwartałów danego roku do odpowiedniego okresu roku poprzedniego. Zgodnie z projektem ustawy dane dotyczące wskaźnika wzrostu cen ustalane będą na podstawie komunikatu GUS.</u>
          <u xml:id="u-166.4" who="#PosełTadeuszMatyjek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej, wychodząc naprzeciw inicjatywie posłów, opowiada się za skierowaniem poselskich projektów ustaw o zmianie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (druki nr 1927 i 1950) do Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej oraz Komisji Ustawodawczej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Tadeusz Matyjek.</u>
          <u xml:id="u-167.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Mariana Starownika o zabranie głosu w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego. Następnym mówcą będzie pan poseł Włodzimierz Puzyna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#PosełMarianStarownik">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego zaprezentować państwu nasze stanowisko w odniesieniu do dwóch przedłożonych projektów nowelizacji ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (druki nr 1927 i 1950).</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#PosełMarianStarownik">Na pierwszy rzut oka trzeba stwierdzić, że oba projekty nowelizacji odnoszą się do tego samego zagadnienia, i można powiedzieć, że są one zbliżone, jeśli chodzi o meritum. Oba projekty chcą bowiem uregulować problem, który wynikł z niedopatrzenia rządu wskutek uchwalenia ustawy z 4 lipca 1996 r. Miała ona obowiązywać właśnie w 1996 r., ze względu na ograniczenia czasowe te stawki były zaproponowane pod koniec 1995 r. i stąd też powstała pewna luka, którą dzisiaj chcemy pośpiesznie naprawić.</u>
          <u xml:id="u-168.2" who="#PosełMarianStarownik">Z pozoru tylko te dwa projekty są do siebie podobne, gdyż nasza nowelizacja - podkreślam: nasza - druk nr 1927, przedstawiona przez posła sprawozdawcę, określa właściwie tylko podniesienie pewnych wartości wskaźników, jakie były przyjęte 4 lipca 1996 r. Natomiast projekt poselski z druku nr 1950 zmienia merytorycznie ustawę, gdyż wychodzi z założenia, że progi określone w tamtej ustawie są niepotrzebne i należy przyjąć jeden dla wszystkich kategorii gmin wskaźnik waloryzacji, wyznaczający wysokość podatków pobieranych w różnych typach gmin. Dla przypomnienia powiem, że w ustawie z 4 lipca przyjęliśmy zróżnicowane stawki podatkowe w gminach: do 10 tys. mieszkańców, od 10 do 50 tys. mieszkańców, powyżej 50 tys. W gminach do 10 tys. mieszkańców podatek od nieruchomości i inne podatki byłyby niższe o 15% w stosunku do gmin powyżej 50 tys. mieszkańców, a w gminach do 50 tys. mieszkańców byłyby niższe o 5%. Wychodzimy z założenia - to jest właściwie nasz postulat przy opracowaniu tamtego projektu PSL - iż aby ożywić życie gospodarcze, zwłaszcza w gminach wiejskich, muszą być wytworzone pewne mechanizmy, pewne zachęty, żeby inwestorzy chcieli właśnie tam inwestować. Dzisiaj, mając do wyboru jakąś zapadłą gminę wiejską i miasto, każdy z potencjalnych inwestorów będzie inwestować w mieście, bo wiadomo - większe możliwości, większy potencjał. Natomiast patrząc z punktu widzenia ekonomicznego, jeśli inwestor będzie wiedział, że później jego podatki, obciążenia będą o 15% niższe, będzie to pewna zachęta do inwestowania w gminach, gdzie jest największe bezrobocie, gdzie dzisiaj jest duże zapotrzebowanie na rynek pracy. Wiadomo, że zmierzamy w kierunku powiększania gospodarstw rolnych, a przecież coś z tymi ludźmi trzeba zrobić. Sądzę, że jest to logiczne i że to rozwiązanie jest bardzo potrzebne.</u>
          <u xml:id="u-168.3" who="#PosełMarianStarownik">Inny element motywacji zobrazuję przykładem: dzisiaj jubiler na Krakowskim Przedmieściu w Warszawie płaci taką samą stawkę podatkową od nieruchomości jak sprzedawca nawozu sezonowego na dalekiej, dalekiej wsi. Jest to pewna niesprawiedliwość, bo przedsiębiorstwa w gminach wiejskich czy małomiasteczkowych po prostu uzyskują niższe dochody. W związku z tym logiczne jest zastosowanie tam mniejszych podatków, aby te przedsiębiorstwa mogły przetrwać przynajmniej najtrudniejszy okres.</u>
          <u xml:id="u-168.4" who="#PosełMarianStarownik">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Posłowie sprawozdawcy właściwie uzasadnili dość dogłębnie, dlaczego ta nowelizacja jest dzisiaj wprowadzana w trybie dość pilnym. Nie chciałbym już wnikać w meritum, bo jest tu pewna rozbieżność. Poseł sprawozdawca Kado mówił, że uszczerbek będzie wynosił ok. 20%, a poseł Puzyna, że ok. 30–32%. Przyjmijmy, że jest to średnio 25%, ale niewątpliwie w każdym razie będzie to ubytek dochodów samorządów gminnych. Jest to nie do przyjęcia w tej trudnej sytuacji, w jakiej znalazły się samorządy. Nie spierajmy się o procenty, trzeba ten błąd jak najszybciej naprawić, bo samorządy są w bardzo trudnej sytuacji i nie mogą sobie pozwolić na dalsze obcinanie czy zabieranie im dochodów. Dziwię się temu — tu ukłon w stronę rządu, żeby więcej nie zapominał o takich rzeczach, bo tego nie powinien naprawiać parlament, bo nie jest to obowiązkiem grupy posłów, tylko obowiązkiem rządu. To na nim spoczywa konstytucyjny obowiązek dbania nie tylko o własny budżet, ale także o budżet samorządów gminnych. A gdybyśmy, nie daj Boże, nie przypomnieli sobie o tym w porę, to ten uszczerbek byłby tak znaczący, że nie wiem, jak by nasze samorządy przetrwały 1997 r. Myślę, że to był wypadek przy pracy, że więcej to się nie zdarzy.</u>
          <u xml:id="u-168.5" who="#PosełMarianStarownik">Kończąc, chciałbym zwrócić się do pań i panów posłów o to, żeby skierować do Komisji Ustawodawczej, Komisji Samorządu Terytorialnego (bo to nas dotyczy), i do Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów (tak jak proponował mój przedmówca) oba projekty ustaw, mimo że jestem bardzo sceptycznie nastawiony do projektu z druku nr 1950. Projekt ten zawiera jednak pewną bardzo ważną klauzulę, której nie ma w projekcie z druku nr 1927, wynikającą z orzeczenia Trybunału. Dlatego też myślę, że uda się wypracować w trybie bardzo szybkim i pilnym jeden spójny projekt ustawy i że uda nam się uchwalić tę ustawę w takim terminie, żeby nasze samorządy wiedziały, w oparciu o jakie dokumenty, jakie przepisy planować budżet na 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-168.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Marian Starownik.</u>
          <u xml:id="u-169.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Włodzimierza Puzynę o zabranie głosu w imieniu klubu Unii Wolności. Następnym mówcą będzie pan poseł Piotr Pankanin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#PosełWłodzimierzPuzyna">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W ostatnich czasach notujemy coraz częstsze przypadki pośpiesznych nowelizacji ustaw świeżo przyjętych, to jest kolejny taki przypadek. To jest zły obyczaj, który wynika z pośpiesznej pracy nad ustawami, z ciągłego manipulowania systemem podatkowym, i najwyższy czas, żeby zmienić styl pracy. Ale nie uda się zmienić stylu pracy dopóty, dopóki nie uzyskamy ze strony rządu jasnej i klarownej wizji ostatecznego, stabilnego systemu finansów gminnych obejmujących podatki lokalne. Mimo naszych postulatów, mimo rezolucji Sejmu ciągle terminy nie są dotrzymywane.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#PosełWłodzimierzPuzyna">Problem ustabilizowania dochodów gmin to kwestia zasadnicza dla samorządów. Obserwujemy ciągle niekorzystne tendencje w ewolucji systemu finansowego, tendencje, które prowadzą do obniżenia źródeł dochodów lokalnych i do pojawiania się i dominowania dochodów płynących z dotacji celowych, czyli przyznawanych arbitralnie przez ogniwa administracji rządowej.</u>
          <u xml:id="u-170.2" who="#PosełWłodzimierzPuzyna">Wymaga także pilnego rozstrzygnięcia ostateczna formuła podatku od nieruchomości, który to podatek jest jednym z fundamentalnych źródeł dochodów gmin. W krajach, które mają ustabilizowany system podatków lokalnych, ten podatek skonstruowany jest zupełnie inaczej niż w naszym przypadku. Mianowicie płaci się ten podatek nie od parametrów fizycznych opisujących nieruchomość, czyli od metrów kwadratowych, ale od wartości nieruchomości. Gdyby więc przyjąć taką formułę, to wszystkie problemy rewaloryzacji - o której zapomnieliśmy i której brak stał się przyczyną licznych protestów gmin - i problemy przeszacowywania wartości przestałyby istnieć jako problem ustawodawcy, bo ta formuła podatku zawiera w sobie mechanizmy rewaloryzacyjne niejako automatycznie.</u>
          <u xml:id="u-170.3" who="#PosełWłodzimierzPuzyna">Rozważaliśmy w pracach nad nowelizacją formułę, którą należałoby przyjąć, żeby naprawić błędy popełnione w ustawie przyjętej niedawno przez Sejm. Doszliśmy do wniosku, że jednak kategoryzacja zaproponowana przez posłów, którzy są wnioskodawcami pierwszego projektu, nie jest najlepszym rozwiązaniem w dzisiejszych realiach gminnych. Ta kategoryzacja zakłada bowiem sztywną strukturę stawek, przypisując najniższe stawki najmniejszym gminom. Otóż okazało się, że najmniejsze gminy to nie tylko te, które leżą z dala od głównych metropolii, czyli biedne i wiejskie, ale także gminy, które leżą w pobliżu dużych miast. W tym wypadku obniżenie stawek oznacza de facto poważne obniżenie dochodów od nieruchomości, których właściciele gotowi są płacić duże stawki, a gmina nie ma żadnego powodu, żeby te stawki obniżać. Dlatego w naszym projekcie - w odróżnieniu od projektu pierwszego, PSL-owskiego - wróciliśmy jednak do zasady jednej stawki, pamiętając o tym, że gmina ma prawo prowadzenia własnej polityki podatkowej - zawsze może te stawki obniżyć, bądź w trybie decyzji indywidualnej nawet zrezygnować z poboru podatku, i takim instrumentem się posługując, realizować np. swoją politykę inwestycyjną, przyciągać inwestorów. Mamy nadzieję, że ta pośpieszna praca nad nowelizacją ustawy świeżo przyjętej będzie ostatnim przykładem tego rodzaju i że w przyszłości jakość naszych działań parlamentarnych nie będzie nas zmuszała do tego typu pośpiesznych napraw. Jesteśmy za przesłaniem obu projektów ustaw do Komisji Samorządu Terytorialnego i do Komisji Ustawodawczej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Włodzimierz Puzyna.</u>
          <u xml:id="u-171.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Piotra Pankanina o zabranie głosu w imieniu klubu Unii Pracy. Następnym mówcą będzie pan poseł Eugeniusz Januła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#PosełPiotrPankanin">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Oto przed nami kolejna nowelizacja wynikająca z błędu legislacyjnego podczas przygotowywania ustawy, którą Sejm uchwalił 4 lipca 1996 r. Wydaje się nieprawdopodobnie, że ustawa, która ma dopiero parę miesięcy, musi być już nowelizowana. Ten błąd wyniknął, jak mówił mój poprzednik, z pośpiechu i przynajmniej dwa rodzaje spraw wymagałyby uregulowania w również pospiesznie przygotowywanej nowelizacji. Ona jest konieczna mimo wszystko. To sprawa kategoryzacji - i nie chciałbym na ten temat dłużej mówić, jest to bowiem problem dość skomplikowany i wzbudza sporo emocji. Wydaje się jednak, że ten typ kategoryzacji, który wprowadzono w projekcie, nie do końca wszystkich zadowala.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#PosełPiotrPankanin">Istotniejszą sprawą jest fakt, że brak waloryzacji stawek podatków i opłat lokalnych, do której zobowiązuje ustawa w art. 20, spowoduje jedną rzecz — obniżenie dochodów z tytułu podatków dla wszystkich gmin liczących powyżej 50 tys. mieszkańców. Myślę, że dotyczy to wszystkich gmin. Jeżeli szacunki mówią o 15–35%, świadczy to o tym, że jest to problem ogromny, tym bardziej że w dochodach własnych gmin udział podatków od nieruchomości stanowi bardzo często największą procentowo kwotę.</u>
          <u xml:id="u-172.2" who="#PosełPiotrPankanin">Argumenty, o których dzisiaj tutaj mówiono, właściwie zostały wyczerpane. Chciałem tylko na marginesie powiedzieć, że protest 316 gmin, które postanowiły wyjść z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie ustawy z 4 lipca 1996 r., oddaje świetnie nastroje w gminach i jest sygnałem ostrzegawczym. Mam wrażenie, że dopóki to manipulowanie przy podstawach podatkowych, na których są oparte fundusze gminne, będzie nadal miało miejsce, będzie to obniżało rangę i prestiż i tak nie zawsze najlepiej postrzeganych problemów, które wiążą się z finansami gmin.</u>
          <u xml:id="u-172.3" who="#PosełPiotrPankanin">Niedawno, bo parę miesięcy temu, po trzech latach tej kadencji pan minister Miller złożył w komisji, którą reprezentuję, deklarację, że rozpoczną się poważne prace nad nową ustawą o finansach gminnych. Trochę szkoda, że tak późno, ponieważ w niespełna rok przed zakończeniem kadencji szansa na uchwalenie tej ustawy jest niewielka. Jeśli jednak odpowiednie służby rządowe wykażą dobrą wolę, jest nikła nadzieja, że może tę ustawę uda się uchwalić. Byłaby ona ze wszech miar pożądana, dlatego że niepewność dochodów w gminach jest w tej chwili jedną z największych bolączek samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-172.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Piotr Pankanin.</u>
          <u xml:id="u-173.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę ostatniego ze zgłoszonych mówców, pana posła Eugeniusza Janułę o zabranie głosu w imieniu Nowej Demokracji - Koła Poselskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#PosełEugeniuszJanuła">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Gminy powinny mieć zagwarantowaną stabilizację dochodów, muszą mieć także zagwarantowaną perspektywę tej stabilizacji dochodów. To jeden z kanonów polityki nie tylko regionalnej, ale także polityki każdego demokratycznego państwa. Tak się składa, że w naszym kraju reformy samorządowe, które miały bardzo szczytne cele i były zaplanowane bardzo szeroko, zostały zahamowane. Wiele ustaw dotyczących samorządów, w tym również dochodów tych samorządów, ma z tych czy innych względów, my tu winnych nie szukamy, charakter prowizoryczny. Tym bardziej to prawo, które jest, musi gwarantować gminom stabilizację na tym szczeblu, jaki mają. Stąd też Nowa Demokracja z zadowoleniem wita poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Popieramy złożone już uprzednio wnioski o skierowanie obu projektów ustaw - zarówno z druku nr 1927, jak i z druku nr 1950 - do komisji, gdyż te projekty uzupełniają się w jakiś sposób. Trudno będzie zapewne w pracy komisji znaleźć złoty środek, bo nie zawsze gminy mniejsze są gminami biedniejszymi. Nie można też argumentować, że tylko i wyłącznie gminom wiejskim należą się pewne może nie przywileje, ale preferencje, bo ze statystyki wynika, że najsłabsze budżety mają gminy małomiasteczkowe, a nie sensu stricto wiejskie, rolnicze. To jest chyba ta pięta Achillesowa, jeśli chodzi o biedotę polskiej samorządności lokalnej i gmin. Dlatego też wnosimy o jak najszybszą pracę komisji nad obu projektami ustaw.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#PosełEugeniuszJanuła">Nowa Demokracja proponowałaby też kolegom posłom, którzy występowali poprzednio i składali wnioski o to, by nad tymi projektami ustaw pracowała również komisja budżetowa - nasza praktyka dowodzi, że im więcej komisji, tym praca jest bardziej powolna - żeby uzgodnili to między sobą i przed zakończeniem debaty, a regulamin na to pozwala, postarali się o zmniejszenie liczby komisji, które będą nad tymi projektami pracowały, do dwóch, bo dwie komisje w zupełności wystarczą.</u>
          <u xml:id="u-174.2" who="#PosełEugeniuszJanuła">Jak już powiedziałem, Nowa Demokracja popiera obydwa wniesione projekty ustaw.</u>
          <u xml:id="u-174.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Eugeniusz Januła.</u>
          <u xml:id="u-175.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Był to ostatni ze zgłoszonych mówców.</u>
          <u xml:id="u-175.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów pana Waldemara Manugiewicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówWaldemarManugiewicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu pana premiera Cimoszewicza przestawić stanowisko rządu wobec poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (druk nr 1927). Rząd popiera zgłoszoną propozycję podwyższenia stawek kwotowych podatku od nieruchomości, nasuwają się jednak wątpliwości co do jednoznaczności kryterium, według którego zaproponowano podwyższenie stawek w przedłożonym projekcie ustawy. Z uzasadnienia wynika, że stawki podwyższa się o 20% w stosunku do stawek określonych w ustawie z dnia 4 lipca 1996 r., natomiast w nowelizacji ustawy zaproponowano podwyższenie stawek przeciętnie o 15–17%. Biorąc pod uwagę, że przewidywany wskaźnik wzrost cen detalicznych towarów i usług konsumpcyjnych, o który corocznie waloryzowane są stawki podatków i opłat lokalnych, za 3 kwartały bieżącego roku w porównaniu do analogicznego okresu roku ubiegłego wynosi 20,2%, zasadne jest, aby wszystkie stawki kwotowe zostały w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych w sposób jednolity podwyższone o ten wskaźnik.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówWaldemarManugiewicz">Ponadto projekt poselski zawiera wady natury legislacyjnej, które należałoby usunąć. W poselskim projekcie ustawy w art. 1 wadliwie została powołana ustawa, która ma być nowelizowana, gdyż ustawa o podatkach i opłatach lokalnych została uchwalona 12 stycznia 1991 r., a nie 1996 r. Przy powoływaniu należy uwzględnić ostatnio uchwaloną i opublikowaną nowelizację tej ustawy — z dnia 4 lipca 1996 r. Jednocześnie biorąc pod uwagę, że projekt ustawy określa górne granice stawek kwotowych na 1997 r., nie jest konieczne nowelizowanie art. 20 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Wprowadzenie proponowanych zmian wymaga szybkiego przeprowadzenia procesu legislacyjnego przez Sejm i uchwalenia tych zmian w takim terminie, aby jeszcze do końca br. rady gminy mogły podjąć stosowne uchwały.</u>
          <u xml:id="u-176.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówWaldemarManugiewicz">Natomiast jeżeli chodzi o kolejny projekt nowelizacji ustawy zgłoszony przez grupę posłów, zawarty w druku nr 1950, to mam o tyle kłopotliwą sytuację, że rząd nie zajął w tej sprawie stanowiska z uwagi na to, że dopiero dzisiaj nastąpiła zmiana porządku obrad. Jeżeli pani marszałek wyraziłaby zgodę, to jednak odniósłbym się do tego projektu w imieniu rządu, mimo że nie mam takiej formalnej delegacji.</u>
          <u xml:id="u-176.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówWaldemarManugiewicz">Chcę potwierdzić to, co mówił pan poseł, że faktycznie w przedłożeniu rządowym projektu ustawy o zmianie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych nie było propozycji różnicowania podatku od nieruchomości w zależności od liczby mieszkańców gminy. Taka zmiana została wprowadzona w trakcie prac komisji sejmowych i w tym kształcie ustawa została uchwalona. Jest również prawdą, że wspólna komisja rządu i samorządu zwróciła się do premiera i do ministra finansów z prośbą o przygotowanie nowelizacji ustawy, która miałaby przywrócić dotychczasowe regulacje, tzn. nie uzależniać wysokości obciążeń z tytułu podatku od nieruchomości od liczby mieszkańców w gminach. W związku z tym wydaje mi się, że jeśli chodzi o ostateczną decyzję w tej sprawie - bo jest to chyba najważniejszy merytoryczny problem do rozstrzygnięcia - to zarówno jeden, jak i drugi projekt powinien być skierowany do dalszych prac w komisjach sejmowych. Rząd deklaruje oczywiście pełną współpracę przy tych dwóch projektach nowelizacji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-176.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów pan Waldemar Manugiewicz.</u>
          <u xml:id="u-177.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-177.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm skierował poselskie projekty ustaw o zmianie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych do Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Samorządu Terytorialnego oraz Komisji Ustawodawczej w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-177.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-177.5" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-177.6" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 8 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej oraz Komisji Ustawodawczej o orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego z dnia 16 lipca 1996 r. (sygn. akt K. 8/96) w sprawie niezgodności z konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej ustawy o zmianie ustawy o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (druki nr 1863 i 1919).</u>
          <u xml:id="u-177.7" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Bogdana Krysiewicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#PosełBogdanKrysiewicz">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Skokowy i chyba nieprzewidziany wzrost płac w IV kwartale ub. r. w stosunku do III kwartału 1995 r. był powodem wielkiego sporu, który trwał przez większą część tego roku. Czy w świetle obowiązującej od stycznia epizodycznej ustawy, zmieniającej zasady emerytur i rent na 1996 r., należy dokonać waloryzacji emerytur i rent w marcu br., czy też nie? Było to podstawowe pytanie, które towarzyszyło temu sporowi. Posłowie i związkowcy, przekonani o istnieniu obowiązku dokonania waloryzacji, złożyli trzy wnioski do Trybunału Konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#PosełBogdanKrysiewicz">Dla przypomnienia powtórzę, że grupa posłów na Sejm pismem z dnia 15 kwietnia 1996 r. wniosła o zbadanie zgodności ustawy z dnia 29 września 1995 r. o zmianie ustawy o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw z art. 1, 3 i 7 przepisów konstytucyjnych utrzymanych w mocy na podstawie art. 77 „małej konstytucji”. Drugi wniosek był wnioskiem Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych z dnia 19 kwietnia 1996 r.; dotyczył w zasadzie tych samych przepisów konstytucyjnych. Również 19 kwietnia 1996 r. wniosek złożyła Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”.</u>
          <u xml:id="u-178.2" who="#PosełBogdanKrysiewicz">Wnioskodawcy na ogół byli zgodni. Kwestionowali ustawę jako naruszającą przytoczone już przeze mnie przepisy konstytucyjne, co w konsekwencji prowadziło do naruszenia zasady praw słusznie nabytych, podnosili fakt, że normy tej ustawy są sprzeczne z zasadami sprawiedliwości społecznej oraz naruszają zasadę zaufania obywateli do prawa i organów państwowych. Wnioskodawcy byli również zgodni co do konkluzji zawartych w orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 listopada 1995 r. jako efektu kontroli prewencyjnej wynikającej z wniosku prezydenta RP. Natomiast fakt niedokonania waloryzacji za IV kwartał uznano za argument podstawowy uprawniający do sformułowania czy powstania zarzutu o naruszenie istoty prawa do waloryzacji emerytur i rent.</u>
          <u xml:id="u-178.3" who="#PosełBogdanKrysiewicz">We wnioskach kwestionowano także czytelność przepisów wielokrotnie nowelizowanych, mówiono o nieuzasadnionym poglądzie o rzekomym wzroście przeciętnych świadczeń emerytalnych i rentowych w stosunku do przeciętnych płac. Według wnioskodawców tendencja ta jest odwrotna do wynikającej z danych powszechnie publikowanych.</u>
          <u xml:id="u-178.4" who="#PosełBogdanKrysiewicz">W swojej konkluzji Trybunał Konstytucyjny orzekł, iż art. 172 ustawy z dnia 17 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw, dodany przez art. 1 pkt 4 ustawy z dnia 29 września 1995 r. o zmianie ustawy o rewaloryzacji emerytur i rent, rozumiany jako pozbawiający emerytów i rencistów waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych za IV kwartał 1995 r., jest w zakresie, w jakim wyłącza stosowanie w I kwartale 1996 r. art. 17 powołanej ustawy z dnia 17 października 1991 r., niezgodny z art. 1 i 70 ust. 2 pkt 1 przepisów konstytucyjnych utrzymanych w mocy na podstawie art. 77 ustawy konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym - przez to, że nie ustanawiając żadnego mechanizmu waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych za IV kwartał 1995 r., narusza istotę prawa do waloryzacji emerytur i rent, zasadę zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa oraz zasadę sprawiedliwości społecznej.</u>
          <u xml:id="u-178.5" who="#PosełBogdanKrysiewicz">Pozostałe zapisy, do których odnoszą się zarzuty i zastrzeżenia formułowane we wnioskach, Trybunał Konstytucyjny uznał za nie naruszające zasad konstytucyjnych.</u>
          <u xml:id="u-178.6" who="#PosełBogdanKrysiewicz">W uzasadnieniu tego orzeczenia Trybunał wskazał, jakimi zasadami kierował się, przyjmując to rozstrzygnięcie. Przypomniał, że kompetencje co do wyboru najbardziej trafnych rozwiązań prawnych w przedmiocie waloryzacji świadczeń emerytalnych i rentowych należą do parlamentu. Dotyczy to zarówno kształtowania mechanizmów, jak i określania częstotliwości przeprowadzanych waloryzacji. Trybunał zaś poddaje ocenie ustawowo określone mechanizmy z punktu widzenia zapewnienia świadczeniom emerytalnym i rentowym ich realnej wartości. Bardzo obszernie w uzasadnieniu orzeczenia Trybunał Konstytucyjny rozwija konkluzje orzeczenia. Między innymi przypomniał, że w uzasadnieniu orzeczenia z dnia 20 listopada 1995 r. wskazał nadto, iż pełniejsza ocena konstytucyjności zakwestionowanych przepisów tej ustawy będzie mogła nastąpić dopiero w trakcie kontroli następczej. Trybunał Konstytucyjny, wydając wskazane orzeczenie, oparł się na domniemaniu zgodności zaskarżonej ustawy z konstytucją, które to domniemanie nie zostało w sposób nie budzący wątpliwości w tym postępowaniu obalone.</u>
          <u xml:id="u-178.7" who="#PosełBogdanKrysiewicz">Trybunał Konstytucyjny przypomniał również swoją opinię, że pełna ocena skutków stosowania nowego systemu waloryzacji dla obywateli możliwa będzie dopiero po pełnym zrealizowaniu tego systemu, a więc po przeprowadzeniu waloryzacji we wrześniu 1996 r. i ewentualnego wyrównania w marcu 1997 r. Obecnie zaś Trybunał nie widzi podstaw uzasadniających odstąpienie od stanowiska zawartego w orzeczeniu z dnia 20 listopada 1995 r.</u>
          <u xml:id="u-178.8" who="#PosełBogdanKrysiewicz">Tak więc uzasadnienie w tej części dotyczyło opinii, w których globalnie chciano zakwestionować tę ustawę i zmianę zasad waloryzacji emerytur i rent, którą ta ustawa wprowadzała.</u>
          <u xml:id="u-178.9" who="#PosełBogdanKrysiewicz">Przedstawiciel Sejmu w trakcie postępowania zgłosił nadto zarzut res iudicata, przeciwstawiając się dopuszczalności ponownego rozstrzygania o tych zarzutach przez Trybunał Konstytucyjny. Trybunał Konstytucyjny w odpowiedzi przypomniał, że przedmiotem wniosku i postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym w sprawie K.23/95 nie było zagadnienie przeprowadzenia waloryzacji za IV kwartał 1995 r. W czasie postępowania w tej sprawie nie była jeszcze znana skala wzrostu przeciętnych wynagrodzeń w tym kwartale, a w szczególności nie było wiadomo, czy zostanie przekroczony próg 110%, co powodowałoby uruchomienie zgodnie z art. 17 wskazanej ustawy z 1991 r. mechanizmu waloryzacji.</u>
          <u xml:id="u-178.10" who="#PosełBogdanKrysiewicz">Do słabości przyjętych w ustawie rozwiązań Trybunał zaliczył fakt, iż zaskarżona ustawa nie zawiera przepisów przejściowych i wprowadzających, które regulowałyby zagadnienia stosowania tej ustawy w zbiegu z ustawą z dnia 17 października 1991 r. Zdaniem Trybunału nie uchyliła ona wskazanej ustawy z 1991 r., wprowadziła do niej jedynie rozwiązania epizodyczne, obowiązujące w 1996 r., pomijając uregulowanie zagadnienia relacji tych epizodycznych rozwiązań do postanowień tejże ustawy z 1991 r., których realizacja miała przypaść na I kwartał 1996 r. Zdaniem Trybunału w IV kwartale 1995 r. niewątpliwie obowiązywał art. 17 wskazanej ustawy z 1991 r., zgodnie z którym emerytury i renty podlegają okresowej waloryzacji, jeżeli wskaźnik wzrostu kwoty przeciętnego wynagrodzenia w stosunku do kwoty wynagrodzenia w kwartale, w którym została ostatnio przeprowadzona waloryzacja, wynosi co najmniej 110%. Zagadnienie kolizji wspomnianych przepisów obydwu ustaw nie zostało w zaskarżonej ustawie, jak wyżej już wskazano, uregulowane i nie zostało - jak podkreślał Trybunał - objęte także wnioskiem o zbadanie konstytucyjności tej ustawy przez Trybunał Konstytucyjny w trybie kontroli prewencyjnej. Trybunał konkludował również, że następstwem zastosowania zaskarżonej ustawy po wejściu jej w życie była odmowa przeprowadzenia waloryzacji emerytur i rent za IV kwartał 1995 r. Dość szeroko Trybunał przypominał, jakie zasady wynikają ze stosowania tej ustawy, z ustawy wrześniowej 1995 r., i na zakończenie stwierdził, że dla oceny zgodności z konstytucją przepisów zaskarżonej ustawy decydujące znaczenie ma zagadnienie dopuszczalności wyłączenia spod stosowania jakichkolwiek mechanizmów waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych określonego odcinka czasu, w tym przypadku chodzi o IV kwartał 1995 r. Z tego punktu widzenia dalszy upływ czasu od daty wejścia w życie zaskarżonej ustawy niczego nie zmieni.</u>
          <u xml:id="u-178.11" who="#PosełBogdanKrysiewicz">W konkluzji Trybunał również stwierdził, że nieobjęcie IV kwartału 1995 r. mechanizmem waloryzacji przewidzianym ustawą z 1991 r. ani waloryzacją wprowadzoną ustawą z 1995 r. na rok 1996 narusza istotę prawa do waloryzacji emerytur i rent. Narusza także wynikającą z art. 1 przepisów konstytucyjnych zasadę zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa.</u>
          <u xml:id="u-178.12" who="#PosełBogdanKrysiewicz">Znaleźliśmy również w tym orzeczeniu definicję istoty waloryzacji. Trybunał stwierdził, że istota waloryzacji emerytur i rent polega na zapewnieniu tym świadczeniom zachowania realnej wartości. Prawo do waloryzacji emerytur i rent z mocy ustawy ukształtowane ustawą z dnia 17 października o rewaloryzacji emerytur i rent mimo jej wielokrotnych nowelizacji nie było dotychczas kwestionowane.</u>
          <u xml:id="u-178.13" who="#PosełBogdanKrysiewicz">Tyle konkluzji i ustaleń Trybunału.</u>
          <u xml:id="u-178.14" who="#PosełBogdanKrysiewicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przygotowując debatę komisyjną nad orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego, które wywołało jednak falę dyskusji o prawie ubezpieczeniowym, dotyczących szczególnie problematyki waloryzacji emerytur i rent, stawiano m.in. pytanie, jak w rzeczywistości należy, analizując przepis art. 17, literalnie wyjaśniać jego znaczenie, jaka była waloryzacja zapisana w tym artykule, kwartalna czy okresowa. Jeżeli okresowa, to co dla realizacji tej ustawy według tej formuły winno wynikać. Mimo zabiegów stosowanych dość intensywnie, nie udało się pozyskać zbyt wielu ekspertów i opinii, zwłaszcza wybitnych ekspertów, którzy byli niezbyt chętni do publicznego analizowania poglądów zawartych w orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego. Nie uważam, że jest to zjawisko pożyteczne, bo prawo ubezpieczeniowe jest trudne i tylko rzetelna, publiczna debata i wyjaśnianie racji, punktów widzenia wzbogaci społeczną wiedzę o sprawach dla wielu z nas fundamentalnych.</u>
          <u xml:id="u-178.15" who="#PosełBogdanKrysiewicz">Jednak w oparciu o wnioski i uwagi publikowane oraz prezentowane przez różnych ekspertów, w dyskusji postawiono także tezy przeciwne orzeczeniu Trybunału, nie uznając za zasadne interpretowania art. 17 jako prawa do stosowania zasady waloryzacji kwartalnej. Świadczy to o tym, że postępowanie przed Trybunałem powinno być jednak bogatsze o ekspertyzy ekonomiczne i prawne. Analiza i wręcz wykładnia przepisów artykułów rozpatrywanych czy poddawanych ocenie Trybunału powinny być dokonywane zgodnie z wszelkimi zasadami sztuki prawniczej. Powszechnie krytykowane jest więc przywiązanie Trybunału Konstytucyjnego do zasady waloryzacji kwartalnej. Zarzuca się, że w dotychczasowych uzasadnieniach do orzeczeń Trybunał Konstytucyjny nie dokonał analizy zmian legislacyjnych, jakie przyniosła ustawa rewaloryzacyjna z 1991 r., że nie zwrócił w szczególności uwagi na to, iż termin „cokwartalna rewaloryzacja” w poprzedniej ustawie został zastąpiony określeniem „okresowa waloryzacja”, co w połączeniu z zawartą w art. 17 ustawy regułą porównywania wzrostu płac z kwartałem, w którym ostatnio przeprowadzona została waloryzacja, oznaczało, że w świetle nowych przepisów możliwości przeprowadzenia waloryzacji występują nie częściej niż co pół roku. Tak więc zgodnie z tą ideą nie mogło być waloryzacji za kwartał, w którym była przeprowadzona waloryzacja.</u>
          <u xml:id="u-178.16" who="#PosełBogdanKrysiewicz">Podobnie nieodosobniony był pogląd, że jeżeli ustawa waloryzacyjna z września 1995 r. gwarantuje 2,5-procentowy realny wzrost świadczeń, to musi być uwzględniony również poziom zmian wskaźników IV kwartału, gdyż będzie on liczony jako relacja przeciętnej emerytury w 1996 r. do roku 1995. Poza tym posłowie wskazywali, że przyjmując sprawozdanie z realizacji ustawy budżetowej za 1995 r., zaakceptowaliśmy fakt, że był to kolejny korzystny rok dla kształtowania się właściwych relacji pomiędzy poziomem płac i świadczeń. Przypomnę - w 1995 r. odnotowaliśmy realny wzrost płac o 4,4%, a emerytur i rent - realnie o 3,3%.</u>
          <u xml:id="u-178.17" who="#PosełBogdanKrysiewicz">Dużo pytań, uwag i zastrzeżeń wypowiadano na temat braku propozycji rządu co do sposobu zrekompensowania skutków orzeczenia. Jednak ze zrozumieniem spotkały się wypowiedzi, że nieuprawnione byłoby wyprzedzanie faktów i formułowanie propozycji przed ostateczną decyzją parlamentu. Wiemy jednak, że publicznie takie propozycje i deklaracje były formułowane i składane, co świadczy o niecierpliwości polityków i członków rządu, którzy zdaniem komisji nadmiernie upolityczniają zarówno atmosferę wokół problemu, jak i sam problem orzeczenia i jego skutków.</u>
          <u xml:id="u-178.18" who="#PosełBogdanKrysiewicz">Mimo sformułowania w dyskusji wielu wątpliwości i uwag, połączone komisje niemal jednogłośnie opowiedziały się za przyjęciem orzeczenia. Jakie więc racje ostatecznie przeważyły?</u>
          <u xml:id="u-178.19" who="#PosełBogdanKrysiewicz">Proces transformacji jest procesem trudnym i dla wielu rodzin bardzo uciążliwym. Nie wszystkie prognozy sprawdzają się w 100%, chociaż ostatnio zdarza nam się to częściej. Na drodze do gruntownej przebudowy systemu ubezpieczeniowego wchodzimy w okres waloryzacji kosztowo-płacowej, musimy więc godnie zamknąć poprzednią kartę. Jeżeli zatem w wyniku tego skokowego wzrostu płac, jaki nastąpił w końcu 1995 r., została zachwiana równowaga relacji realnego poziomu świadczeń i płac, to winna ona być przez rząd przywrócona. Taka była nasza konkluzja. Oczekujemy zatem od rządu ustawowej propozycji uregulowania zobowiązań wynikających z orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał sprawozdawca komisji pan poseł Bogdan Krysiewicz.</u>
          <u xml:id="u-179.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Sejm postanowił o wysłuchaniu w tym punkcie porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-179.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-179.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Marka Dyducha o zabranie głosu w imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Następnym mówcą będzie pan poseł Józef Mioduszewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#PosełMarekDyduch">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przystępujemy dzisiaj do debaty o orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego w sprawie niezgodności z konstytucją Rzeczypospolitej przepisów - ogólnie rzecz biorąc - ustawy o sposobie waloryzacji emerytur i rent w 1996 r.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#PosełMarekDyduch">Chcę przypomnieć, że powyższa ustawa była przyjmowana w bardzo nieprzychylnych warunkach czasowych i politycznych. W owym czasie trwała już zaawansowana publiczna konsultacja reformy ubezpieczeń społecznych. Większość obywateli oczekiwała szybkich systemowych rozwiązań prawnych i strukturalnych poprawiających sytuację emerytów i rencistów. Mało kto orientował się, że będzie to reforma trudna, trwająca kilkanaście lat i pod wieloma względami niepopularna, bo ograniczająca już nabyte przez obywateli niektóre świadczenia socjalne oraz racjonalizująca przyznawanie nowych świadczeń. W decydującą fazę wchodziła wówczas kampania przed wyborami prezydenckimi, emocje polityczne były już silne, a projekt ustawy od samego początku powodował często skrajne zachowania polityczne wielu kandydatów na funkcję prezydenta i stał się elementem walki o elektorat emerytów i rencistów.</u>
          <u xml:id="u-180.2" who="#PosełMarekDyduch">Ustawa była bardzo ściśle skorelowana z relacjami ekonomicznymi ustawy budżetowej na 1996 r., szczególnie dotyczącymi wysokości środków przeznaczonych na dofinansowanie Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, relacji wzrostu emerytur i rent do wzrostu płac w sferze budżetowej, a także działań zmierzających do ograniczenia inflacji.</u>
          <u xml:id="u-180.3" who="#PosełMarekDyduch">Reasumując powyższe uwagi, można powiedzieć, że z jednej strony był to czas oczekiwań na poprawę bytu emerytów i rencistów przez wprowadzenie zapowiedzianej reformy ubezpieczeń społecznych (źle wtedy pojmowanej), oczekiwań podsycanych kampanią przed wyborami na urząd prezydenta Rzeczypospolitej. Z drugiej strony należało zmienić system waloryzacji emerytur i rent z płacowego na płacowo-kosztowy, ściśle skorelowany z możliwościami ciągle deficytowego budżetu państwa, pozostający w relacji do wzrostu płac, tak, by główną ideą byłaby zasada, że emerytury i renty nie mogą rosnąć szybciej niż płace.</u>
          <u xml:id="u-180.4" who="#PosełMarekDyduch">Wymienione przeze mnie zdarzenia miały oczywiście ciąg dalszy w postaci zaskarżenia ustawy do Trybunału Konstytucyjnego przez prezydenta Lecha Wałęsę, orzeczenia Trybunału z dnia 20 listopada 1995 r. o zgodności przepisów ustawy z konstytucją, aż do ponownego zaskarżenia ustawy do Trybunału na wiosnę 1996 r. przez grupę posłów oraz związki zawodowe OPZZ i „Solidarność”.</u>
          <u xml:id="u-180.5" who="#PosełMarekDyduch">Wysoki Sejmie! W wydanym orzeczeniu z dnia 16 listopada 1996 r. Trybunał Konstytucyjny uznał, że art. 1 pkt 4 ustawy z 29 września 1995 r., rozumiany jako pozbawiający emerytów i rencistów waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych za IV kwartał 1995 r., jest niezgodny z art. 1 i art. 70 ust. 2 pkt 1 przepisów konstytucyjnych. Zatem wszystko wydaje się jasne. Roczna batalia o podważenie zasadności wprowadzenia nowych rozwiązań dotyczących waloryzacji emerytur i rent w 1996 r. w istotnej części została uznana za skuteczną.</u>
          <u xml:id="u-180.6" who="#PosełMarekDyduch">Nie mam zamiaru podważać decyzji wyrażonej w orzeczeniu Trybunału, pragnę jednak sformułować kilka uwag odnośnie do treści uzasadnienia powyższego orzeczenia i orzeczenia z 20 listopada 1995 r. w tej sprawie, zwłaszcza zaś tych części owego uzasadnienia, gdzie sędziowie Trybunału Konstytucyjnego wykazali albo mało konsekwencji w swoich poglądach, albo nie wzięli w sposób należyty pod rozwagę argumentów, które były istotne.</u>
          <u xml:id="u-180.7" who="#PosełMarekDyduch">W uzasadnieniu do tych orzeczeń czytamy m.in., że: Kompetencje wyboru najbardziej trafnych rozwiązań prawnych w przedmiocie waloryzacji świadczeń emerytalnych i rentowych należą do parlamentu, który ponosi odpowiedzialność polityczną za sposób wykorzystania kompetencji prawotwórczych. Podobnie określenie częstotliwości proponowanych waloryzacji należy w określonych granicach do parlamentu. Trybunał zgodził się, że mechanizm waloryzacji płacowej może być zastąpiony waloryzacją cenową. Istota waloryzacji emerytur i rent polega na zapewnieniu tym świadczeniom zachowania realnej wartości.</u>
          <u xml:id="u-180.8" who="#PosełMarekDyduch">Komentując te stwierdzenia Trybunału, można powiedzieć tak: przyznają one rację ustawie waloryzacyjnej z 29 września 1995 r., ponieważ wszystkie te warunki są tam spełnione, czyli nie narusza ta ustawa w tym kontekście przepisów konstytucji. Natomiast w zasadniczy sposób wątpliwości budzi fakt nieuwzględnienia w rozważaniach Trybunału realnego wzrostu emerytur i rent w 1995 r. o 3,3% powyżej inflacji i przejście nad tym zjawiskiem do porządku dziennego, mimo że jeden z warunków określonych przez Trybunał został wyraźnie spełniony w 1995 r. Jeżeli powyższą sytuację połączymy z marginalnym potraktowaniem w rozważaniach nad orzeczeniem roli ustawy budżetowej na 1996 r., która nie przewidywała środków na drugą waloryzację w 1996 r., jeśli uwzględnimy, że sędziowie Trybunału w jednej części uzasadnienia powołują się na przepisy mówiące o okresowej waloryzacji, a w drugiej części uzasadnienia mówią o waloryzacji za kwartał 1995 r. (str. 16 i 17 uzasadnienia) - czyli mylą waloryzację okresową, która uwzględnia inne zasady naliczania świadczeń, z waloryzacją za kwartał - to mamy wątpliwości, czy sędziowie Trybunału rozważyli wszystkie argumenty prawne na równi, i mamy wątpliwości, czy do końca byli konsekwentni odnośnie do wcześniejszych poglądów.</u>
          <u xml:id="u-180.9" who="#PosełMarekDyduch">Powyższe tezy wzmacnia to, że jednym z głównych powodów uznania zaskarżonych przepisów art. 1 pkt 4 za niekonstytucyjne jest brak w zaskarżonej ustawie odpowiednich przepisów przejściowych i wprowadzających, które regulowałyby to zagadnienie. Czyli meritum sprawy w zasadzie zależało od konkretnego zapisu, na przykład przejściowego, który mówiłby, że waloryzacji za IV kwartał 1995 r. nie będzie. Podkreślam te fakty, aby były one nauczką dla nas wszystkich, a Trybunał rozważył w innych proporcjach problem zasadniczy z przepisami na przykład przejściowymi danej ustawy. Jeżeli Trybunał Konstytucyjny w przyszłości miałby dawać orzeczenia o charakterze ostatecznym, to rozważenie argumentów państwa w stosunku do poszczególnych grup społecznych musi być bardziej wnikliwe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Panie pośle, czas minął, proszę się zbliżać do końca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#PosełMarekDyduch">Właśnie chcę złożyć oświadczenie.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#PosełMarekDyduch">Wysoka Izbo! Sojusz Lewicy Demokratycznej będzie głosował za przyjęciem orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z 16 lipca 1996 r. W tej chwili oczekujemy na stanowisko rządu: w jaki sposób, w jakim trybie i czerpiąc z jakich źródeł, dokona rząd operacji finansowej regulującej wypłatę świadczeń w rezultacie powyższego orzeczenia? Te pytania zadajemy w sytuacji, gdy rząd nadal podtrzymuje pogląd o obniżeniu stóp podatkowych na 1997 r. Zatem klub SLD interesuje, czy w budżecie państwa wystarczy środków finansowych na powyższą operację, i takiej informacji rządu w najbliższym czasie oczekujemy.</u>
          <u xml:id="u-182.2" who="#PosełMarekDyduch">I już zupełnie na zakończenie. Sojusz Lewicy Demokratycznej, decydując się na poparcie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego w omawianej tu sprawie, miał świadomość oczekiwań emerytów i rencistów na taką decyzję. Wiemy, że osoby te w większości żyją w trudnych warunkach. Ten fakt był dla nas główną przyczyną naszego stanowiska.</u>
          <u xml:id="u-182.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Marek Dyduch.</u>
          <u xml:id="u-183.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Józefa Mioduszewskiego o zabranie głosu w imieniu klubu PSL. Następnym mówcą będzie pan poseł Jan Rulewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#PosełJózefMioduszewski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przemawiając w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego, chcę na początku stwierdzić, iż opowiadamy się za przyjęciem orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 16 lipca 1996 r. w sprawie niezgodności z konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej ustawy o zmianie ustawy o rewaloryzacji emerytur i rent.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#PosełJózefMioduszewski">Sprawa ta wywołała bardzo szeroki rezonans społeczny. Wnioskodawcy oraz emeryci i renciści uważają, iż odrzucenie tego orzeczenia byłoby sprzeczne z zasadami sprawiedliwości społecznej, zachowaniem praw słusznie nabytych oraz naruszeniem zaufania obywateli do organów państwa. Trybunał Konstytucyjny podzielił ten pogląd, orzekając, że emeryci i renciści pozbawieni zostali waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych za IV kwartał 1995 r. Za przyjęciem orzeczenia opowiedziało się wielu wybitnych polityków i wysokich rangą członków rządu, jeszcze nie znając uzasadnienia do tego orzeczenia. Aspekt prawny orzeczenia nie jest jednak jednoznaczny. Mówił o tym pan poseł sprawozdawca Krysiewicz. Pani prof. Inetta Jędrasik-Jankowska w opracowaniu przedłożonym Komisji Polityki Społecznej, publikacji prasowej i wyjaśnieniach składanych na posiedzeniu komisji udowadniała, że Trybunał Konstytucyjny wyszedł z błędnych założeń i źle interpretował art. 17 ustawy z dnia 17 października 1991 r., twierdząc, że wynika z niej obowiązek waloryzacji kwartalnej. Przytoczę fragment publikacji pani profesor: „Trybunał przyjął bowiem wbrew wyraźnemu sformułowaniu w ustawie zasady okresowej waloryzacji jako punkt wyjścia do swoich rozważań koncepcję waloryzacji kwartalnej, uznając, że należy odwzorować w emeryturach i rentach wzrost wynagrodzeń w IV kwartale 1995 r., mimo że wzrost wynagrodzeń w kwartale, w którym przeprowadzono waloryzację, nie ma tu znaczenia prawnego. W myśl przepisów wynagrodzenie to stanowiło podstawę do ustalenia kwoty bazowej dla kolejnej waloryzacji”.</u>
          <u xml:id="u-184.2" who="#PosełJózefMioduszewski">Zasadę tę potwierdza jedno sformułowanie w uzasadnieniu orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego (str. 16): „W IV kwartale 1995 r. niewątpliwie obowiązywał art. 17 wskazanej ustawy z 1991 r., zgodnie z którym emerytury i renty podlegają okresowej waloryzacji, jeżeli wskaźnik wzrostu kwoty przeciętnego wynagrodzenia w stosunku do kwoty wynagrodzenia w kwartale, w którym została ostatnio przeprowadzona waloryzacja, wynosi co najmniej 110%”. Niestety, w szerokim uzasadnieniu orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego nie znajdujemy odniesienia do tego podstawowego ustawowego zapisu, a nawet nie spotykamy więcej określenia „okresowa waloryzacja”. Natomiast kilkakrotnie przewija się określenie „waloryzacja kwartalna”, której pozbawieni zostali emeryci i renciści za IV kwartał 1995 r. Na potwierdzenie tezy, że pod względem prawnym są tutaj poważne wątpliwości, wypada dodać jeszcze fakt, że po przyjęciu orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego sprawa waloryzacji rent i emerytur za IV kwartał 1995 r. nie będzie jeszcze rozstrzygnięta. Muszą być przyjęte dodatkowe uregulowania ustawowe.</u>
          <u xml:id="u-184.3" who="#PosełJózefMioduszewski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mimo tych poważnych zastrzeżeń prawnych Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego opowiada się za przyjęciem orzeczenia, gdyż wychodzimy z założenia, że nie można pozbawić możliwości zwiększenia świadczeń tak bardzo wrażliwej społecznie grupy emerytów i rencistów, którzy są głęboko przekonani, że należą im się zwiększone świadczenia, a w tym przekonaniu utwierdzeni zostali przez najwyższe autorytety, łącznie z Trybunałem Konstytucyjnym.</u>
          <u xml:id="u-184.4" who="#PosełJózefMioduszewski">Wyrażamy pogląd, że będziemy państwem prawa wówczas, gdy prawo będzie dobrze stosowane, bez nadmiernej i zbędnej interpretacji. Na marginesie pozwolę sobie zauważyć, że zapewne byłoby pożyteczne, gdyby tej debacie nad orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego przysłuchiwał się przedstawiciel Trybunału Konstytucyjnego, a niestety tego nie widzimy.</u>
          <u xml:id="u-184.5" who="#PosełJózefMioduszewski">W uzasadnieniu Trybunału Konstytucyjnego znajdujemy m.in. sformułowanie, że za niedopuszczalne należy uznać takie regulacje, które prowadzą do naruszenia minimum życiowego emerytów i rencistów. Oczywiście jest to bardzo słuszna zasada, tylko że to minimum może być różnie interpretowane, np. według kalkulacji Stowarzyszenia Emerytów i Rencistów ze Szczecina w ubogim koszyku niezbędnych potrzeb współczesnego emeryta i rencisty koszt miesięcznego przetrwania wynosi 814 zł 80 gr. Według takiej kalkulacji większość rodzin pracowniczych, szczególnie ze sfery budżetowej, uzyskuje dochody poniżej kosztów przetrwania.</u>
          <u xml:id="u-184.6" who="#PosełJózefMioduszewski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego opowiada się za przyjęciem omawianego orzeczenia, a następnie takich uregulowań prawnych, aby waloryzacja rent i emerytur zapewniała realny ich wzrost i była adekwatna do wzrostu kosztów utrzymania i dochodów pracowniczych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Józef Mioduszewski.</u>
          <u xml:id="u-185.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Jana Rulewskiego o zabranie głosu w imieniu klubu Unii Wolności. Następnym mówcą będzie pan poseł Stanisław Wiśniewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#PosełJanRulewski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Swoje wystąpienie w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Wolności chciałbym ująć w trzech punktach. Wypada jednakże przypomnieć, bo to rocznica, w jakiej atmosferze toczyło się procedowanie nad oprotestowaną i zakwestionowaną przez Trybunał Konstytucyjny ustawą - a więc był to tryb pilny, a więc to była gorączkowa akcja poszukiwania pieniędzy dla zachowania równowagi budżetowej. Trzeba przypomnieć, że posłowie Unii Wolności oraz innych klubów parlamentarnych zwracali uwagę na lukę prawną. Robiliśmy to w przekonaniu, że trzeba uniknąć błędów i zapobiec większym rozczarowaniom rencistów i emerytów. Nie byliśmy sami w krytyce. Rada konsultacyjna przy urzędzie prezesa Rady Ministrów też miała podzielone stanowisko odnośnie do tej ustawy. Dopiero usłużny doradca za pieniądze rządowe poparł tę ustawę i to podobno stało się asumptem do jej przekazania, do jej wdrożenia. Zwracaliśmy również uwagę, że sam Trybunał w pierwszym podejściu do tej sprawy wyraził zastrzeżenia, które miały charakter działań prewencyjnych. Nasze uwagi kierowaliśmy dwukrotnie: w momencie samego procedowania nad ustawą oraz wówczas, gdy miała miejsce debata budżetowa. Głos kilku środowisk - już nie mówię o stronach, czyli rencistach i emerytach i związkach zawodowych - został zignorowany i jest to słowo delikatne. Towarzyszyła zresztą temu propaganda, że po raz pierwszy emeryci będą mieli coś zagwarantowane, realne wzrosty. Minister Miller na przykład powiedział, że po tym wrześniu przeciętna emerytura będzie wynosić 565 zł. Wynosi 500 zł, 512 dokładnie. Minister Kołodko w odpowiedzi na moje pytanie, co z zaoszczędzonymi środkami, twierdził, że takich środków nie ma, bo to jest fałszywa konstrukcja, ponieważ na niczym się nie oszczędza. Tymczasem w ciągu tego roku budżetowego okazało się, że z tytułu darowizn, wypłat, a więc rzeczy nie planowanej, wypłacono około 12 bln zł, a więc kłamstwem było, że tych środków nie było, kłamstwem było, że nie zaoszczędzono na emerytach. Ale na ogół emeryci rzeczywiście dali się uwieść zapewnieniom ministra Millera, że po raz pierwszy renty i emerytury wzrosną, i to minimum o 2,5%. Niestety, po miesiącach realizacji, stosowania tej ustawy dziś mogę porównać to do bajki o Czerwonym Kapturku - niezależnie od tego, jak by wilk zakładał i poprawiał czepek, i tak zawsze z niego wystawały uszy. Podobnie można określić działania rządu w zakresie propagandy emerytalnej.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#PosełJanRulewski">Przechodząc do samej lektury orzeczenia Trybunału, wyrażam podziw dla pracy Trybunału, ponieważ wielokrotne majstrowanie - prawie wszystkich ekip rządowych - przy ustawie emerytalnej nie dało pola, szerokiego pola dla klarownej pracy samego Trybunału. Zresztą ostatni rok działań koalicji, kiedy zmiana ustawy goniła zmianę ustawy, nie był korzystny, jeśli chodzi o pewien komfort pracy Trybunału. Jeszcze bardziej interesująca jest sama lektura orzeczenia Trybunału, gdzie stwierdzono przynajmniej w dwóch punktach naruszenie praw konstytucyjnych: zasady zaufania obywateli do prawa i zasady sprawiedliwości społecznej.</u>
          <u xml:id="u-186.2" who="#PosełJanRulewski">Jako przedstawiciel ugrupowania reformatorskiego zwróciłbym uwagę wszystkim zebranym, wszystkim słuchaczom na fakt, do którego Trybunał odniósł się w końcowej części orzeczenia. Mianowicie Trybunał podkreśla, że wielokrotnie ekipy rządzące korzystały z redukcji świadczeń emerytalnych jako podstawy stabilizowania budżetu, niemniej jednak wszystkie zarzekały się, zwłaszcza ostatnia, że towarzyszyć będą temu możliwości pozyskiwania dodatkowych środków poprzez system ubezpieczeń dobrowolnych. Do dzisiaj ten system nie został stworzony. Tak że rencista i emeryt ma prawo mieć wrażenie, że jest przyparty do muru i że co rok jest przypierany do muru.</u>
          <u xml:id="u-186.3" who="#PosełJanRulewski">Jakie wnioski Klub Parlamentarny Unii Wolności przedstawia, przede wszystkim do koalicji, panowie. To Sejm głosami większości koalicyjnej podjął ustawę o waloryzacji rent i emerytur. To ze strony Sejmu, w szczególności koalicji, posła Dyducha, powinna wypłynąć inicjatywa, która by konsumowała orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego. Łatwo się teraz kryć za szerokimi barami rządu, ale tak naprawdę Trybunał Konstytucyjny orzekł bezprawność ustawy, którą zatwierdził Sejm. Sejm zdominowany całkowicie przez koalicję, która odmawiała prawa krytyki posłom opozycyjnym.</u>
          <u xml:id="u-186.4" who="#PosełJanRulewski">Dla Klubu Parlamentarnego Unii Wolności to jest sygnał, żeby jeszcze energiczniej domagać się od rządu, aby konsekwentnie realizował przyjęty przez Sejm program działań reformatorskich. Jak wiadomo, panie ministrze Bączkowski - to jest uwaga już do pana - ten program zakładał, że już w tym półroczu wpłynie przynajmniej kilka projektów ustaw. Tymczasem z ostatniej wypowiedzi rządu wynika, że to będzie dopiero w następnym półroczu, co oznacza, że znowu nie będzie stabilizacji dla rodzin emeryckich i rencistów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Panie pośle - czas.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#PosełJanRulewski">Dziękuję bardzo, już skończyłem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Prosił o zabranie głosu minister pracy i polityki socjalnej pan Andrzej Bączkowski.</u>
          <u xml:id="u-189.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejAndrzejBączkowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Nie byłem przed rokiem świadkiem debaty sejmowej w sprawie waloryzacji rent i emerytur. Ale jeśli pan minister Miller powiedział, że przeciętna renta i emerytura ma wynieść 565 zł, to powiedział prawdę - po waloryzacji wrześniowej, kiedy przeciętna kwota podwyżki wyniosła 72 zł, przeciętna renta i emerytura wynosi 565 zł, a nie 512 zł, jak podał pan poseł Rulewski. To są dane Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejAndrzejBączkowski">Natomiast, skoro już jestem, pani marszałek, przy głosie, jak i z uwagi na informacje prasowe z ostatnich dni, pragnę przypomnieć, że harmonogram wdrażania reformy ubezpieczeń społecznych przewidziany w dokumencie przyjętym przez parlament w kwietniu jest w znacznej mierze zrealizowany. Pragnę poinformować, a także przypomnieć, jeśli chodzi o 6 ustaw, które się ostatnio wymienia, że — po pierwsze — już weszła w życie nowelizacja ustawy o pomocy społecznej. Po drugie, zakończone zostały prace parlamentarne nad ustawą reformującą orzecznictwo inwalidzkie, ale przy długim vacatio legis te rozwiązania wejdą w życie później. Po trzecie, projekt ustawy o waloryzacji rent i emerytur będzie poddany drugiemu czytaniu w dniu jutrzejszym. Po czwarte, projekt ustawy o wieku emerytalnym jest już po uzgodnieniach międzyresortowych i minął już 30-dniowy termin na konsultacje społeczne, a są tam rozwiązania będące żywym przełożeniem programu reformy ubezpieczeń społecznych na język projektu ustawy — z tym wszakże wyjątkiem, że zrezygnowaliśmy z podnoszenia wieku emerytalnego kobiet do 65 lat, poprzestając na ustawowym wieku lat 60. Z pozostałych dwu ustaw pierwsza to ustawa o świadczeniach na rzecz rodziny, która jest przewidziana w harmonogramie na rok 1996. Pragnę przypomnieć, że rząd został zobowiązany przez Sejm — poprzez rezolucję — do przedstawienia programu polityki rodzinnej w terminie do 31 grudnia. Aby więc prace nad programem polityki rodzinnej, które prowadzi pełnomocnik rządu do spraw kobiet i rodziny pani minister Banach, były zharmonizowane z tym, co chcemy przenieść do projektu ustawy, celowo nie kierujemy jeszcze tego projektu, chociaż jest on przygotowany, do uzgodnień resortowych i konsultacji społecznej.</u>
          <u xml:id="u-190.2" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejAndrzejBączkowski">I wreszcie ustawa o kapitałowych funduszach emerytalnych. Pierwszy projekt jest już przygotowany, ale wymaga jeszcze korekt związanych z tym, że chcemy, aby te fundusze emerytalne miały charakter i powszechny, i obowiązkowy. Żadnych innych projektów na rok 1996 nie przewidywano. Jeśli nawet hasłowo wymieniona była sprawa zwrotu do ZUS, mówiąc w skrócie, kosztów związanych z poborem składki na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Pracy, to takie rozwiązania ustawowe już weszły w życie i nie wymagają odrębnej ustawy. Natomiast celowo zrezygnowaliśmy z rekompensowania kosztów pobierania podatku dochodowego, bo wtedy trzeba byłoby taką samą rekompensatę przewidzieć dla zakładów pracy. I to jest 100% harmonogramu na rok 1996. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-190.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#komentarz">(Poseł Jan Rulewski: Pani marszałek...)</u>
          <u xml:id="u-191.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Sekundkę, bo rozumiem, że będą jeszcze pytania do pana ministra.</u>
          <u xml:id="u-191.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Czy pan poseł w formie...</u>
          <u xml:id="u-191.4" who="#komentarz">(Poseł Jan Rulewski: Sprostowania.)</u>
          <u xml:id="u-191.5" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#PosełJanRulewski">Bardzo przepraszam, pani marszałek, Wysoka Izbo, podtrzymuję swoje stanowisko, że minister Miller obiecywał 565 zł, a wczoraj w „Rzeczpospolitej” w komunikacie Głównego Urzędu Statystycznego podano, że przeciętna emerytura i renta brutto wynosiła 512,5 zł, co stanowi 1,5-procentowy wzrost w ciągu roku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo pana posła Stanisława Wiśniewskiego o zabranie głosu w imieniu klubu Unii Pracy. Następnym mówcą będzie pan poseł Andrzej Gąsienica-Makowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#PosełStanisławWiśniewski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Chciałbym w imieniu mojego klubu podziękować tym paniom posłankom i panom posłom, którzy poparli naszą inicjatywę skierowania wniosku do Trybunału Konstytucyjnego, co znalazło swój pozytywny wyraz w orzeczeniu Trybunału.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#PosełStanisławWiśniewski">Chciałbym również powiedzieć, że jestem zbulwersowany treścią wypowiedzi moich poprzedników, którzy w tak krótkim czasie zmieniają swój punkt widzenia, jeśli chodzi o projekty ustaw, które nam rzuca rząd, a później stwierdza, że to przecież nie rząd, tylko Wysoka Izba takie projekty przyjmuje. Pan minister mówi, że nie brał udziału przy projektowaniu, nie przysłuchiwał się debacie. Panie ministrze, jednak 14 marca 1996 r. - jest to stenogram z obrad Sejmu - kiedy odpowiadał pan na wystąpienie Klubu Parlamentarnego BBWR z 27 lutego br. w sprawie informacji rządu o sposobie waloryzacji emerytur i rent za czwarty kwartał 1995 r., stwierdził pan, iż waloryzacja ta powinna być przeprowadzona 1 marca 1996 r., ale nie została podjęta i rok 1995 nie został w pełni rozliczony. Stwierdził pan, że w tym pytaniu zawarty jest zarzut, iż mamy do czynienia z pogwałceniem prawa emerytów i rencistów do pełnej waloryzacji świadczeń za rok 1995 wraz z oceną, że jest to kolejna próba działania na niekorzyść emerytów i rencistów, tym razem na dużą kwotę - jest to pana stwierdzenie - średnio około 100 zł miesięcznie na świadczeniobiorcę. Chodzi więc - twierdzi pan dalej - o zarzut bezprawnego działania rządu, polegający na naruszeniu przepisów art. 17 i 19 ustawy z dnia 17 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent. Dziś można stwierdzić, że ten zarzut znalazł potwierdzenie w orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego, że pan fałszywie argumentował w dalszych swoich wypowiedziach, iż taka waloryzacja się nie należy. Jest to czwarte zaskarżenie ustaw emerytalno-rentowych do Trybunału Konstytucyjnego. Ja sam w imieniu różnych instytucji skarżyłem trzy razy. Jeśli jest tu spór między panem posłem Rulewskim a panem, to chcę przypomnieć, co powiedział 14 marca bieżącego roku pan minister Miller - uzupełniając pana wypowiedzi - że z woli Izby w ustawie z 29 września ubiegłego roku przyjęto rozwiązanie, w ustawie budżetowej usankcjonowane decyzją Wysokiej Izby, iż emerytury i renty wzrosną w tym roku realnie o 2,5%, co oznacza nominalny wzrost o 23%, a wskaźnik waloryzacji z 1 września wyniósł 15,2%. Jest fałsz w tym stwierdzeniu.</u>
          <u xml:id="u-194.2" who="#PosełStanisławWiśniewski">Nie chciałbym rozwijać polemiki. Chciałbym wierzyć, że w państwie prawa, jakim chcemy, aby nasze państwo było, w którym rząd jest wybierany w sposób demokratyczny, my posłowie nie będziemy musieli korzystać z prawa zaskarżania ustaw do Trybunału Konstytucyjnego. Chciałbym też, aby z tej trybuny nie padały wypowiadane przez posłów słowa, które podważają werdykt Trybunału Konstytucyjnego i kompetencje poszczególnych sędziów. Naszedł wreszcie czas, byśmy byli odpowiedzialni i prostolinijni w swoich działaniach jako posłowie, i nie zmieniali zapatrywań co miesiąc, co dwa, co trzy. Chciałbym mieć szacunek dla posłów, którzy występują w imieniu klubów - raz mówiąc, że nie, a dziś, że tak, że się należy.</u>
          <u xml:id="u-194.3" who="#PosełStanisławWiśniewski">Mój klub nie domaga się niczego, mój klub będzie się domagał rzetelnej waloryzacji, a nie przeprowadzonej tak, jak chciał pan minister, dzięki sprzedaży „Polskiej Miedzi”. Ta „Miedź” musi być polska.</u>
          <u xml:id="u-194.4" who="#PosełStanisławWiśniewski">Jest inny sposób na dokonanie waloryzacji w tym roku, a nie w lipcu roku przyszłego. Nic prostszego. Skoro każdy emeryt płaci miesięcznie od każdego świadczenia około 120 zł podatku dochodowego, minister finansów wicepremier rządu może skorzystać z prawa zaniechania poboru należnej waloryzacji w jednym miesiącu. Skutkuje to zwiększonym wpływem do budżetu państwa w następnym miesiącu - kwotą 128 mln nowych polskich złotych. Na to czekają emeryci.</u>
          <u xml:id="u-194.5" who="#PosełStanisławWiśniewski">Wróciłem w tej chwili ze spotkania z 300-osobową grupą emerytów. Uprzedzam: elektorat emerycki zastanawia się w tej chwili, komu wreszcie ma wierzyć - czy tym, którzy obiecują, a po dniu wyborów wyrzucają obiecanki do kosza? Czy zacznie się wreszcie rozliczanie długopisem rządów obecnego układu politycznego?</u>
          <u xml:id="u-194.6" who="#PosełStanisławWiśniewski">Wnoszę o przyjęcie orzeczenia Trybunału.</u>
          <u xml:id="u-194.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Stanisław Wiśniewski.</u>
          <u xml:id="u-195.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Panie ministrze, ma pan prawo zabrać głos w każdej chwili, ale czy pozwoli pan minister, że wystąpi jeszcze dwóch posłów, a potem pan minister zabierze głos? Czy wolałby pan występować po każdym pośle - ma pan prawo do tego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejAndrzejBączkowski">Mam ogromną prośbę: może nie po każdym pośle, ale teraz - tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Obecnie zabierze głos minister pracy i polityki socjalnej pan Andrzej Bączkowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejAndrzejBączkowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pan poseł Wiśniewski, cytując ze stenogramu fragment mojego marcowego wystąpienia, zarzucił mi fałsz, powołując się następnie na orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejAndrzejBączkowski">Otóż chcę oświadczyć z całą mocą, że gdyby te słowa były fałszywe, to Trybunał orzekłby, że należało w marcu przeprowadzić waloryzację według mechanizmu przewidzianego w art. 17 ustawy z 1991 r.</u>
          <u xml:id="u-198.2" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejAndrzejBączkowski">Bardzo bym prosił, panie pośle, by nie wprowadzać w błąd i Wysokiej Izby, i wszystkich słuchających dzisiejszej debaty. Otóż w punkcie 1 sentencji orzeczenia Trybunał orzekł, że art. 172 jest niezgodny z konstytucją: „przez to, że nie ustanawiając żadnego mechanizmu waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych za IV kwartał 1995 r., narusza istotę prawa do waloryzacji”. Sprzeczność tego artykułu, zdaniem Trybunału, sprowadza się do nieustanowienia żadnego mechanizmu. A więc Trybunał stwierdził, że ten art. 172 wyłączył mechanizm waloryzacji płacowej z 1991 r., bo gdyby nie wyłączył, to wówczas istniałby obowiązek zapłaty waloryzacji od marca tego roku z wyrównaniem, bez konieczności wydawania nowych przepisów. Natomiast wykonanie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, pani marszałek, wymaga wydania nowej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-198.3" who="#komentarz">(Poseł Stanisław Wiśniewski: Nie.)</u>
          <u xml:id="u-198.4" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejAndrzejBączkowski">Skorzystam z tego, że jestem przy głosie, gdyż w takiej sytuacji nie prosiłbym o głos na zakończenie debaty. Jest planowane, że na poniedziałkowym posiedzeniu rządu zostanie zaakceptowana ostateczna wersja projektu ustawy budżetowej. Deklaruję wobec Wysokiej Izby, że tego samego dnia, w poniedziałek, przekażę do pilnych uzgodnień międzyresortowych projekt ustawy o wykonaniu orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Tak, aby w bardzo szybkim czasie rząd mógł ten projekt rozpatrzyć, a następnie, by możliwe było przekazanie go do konsultacji społecznych i potem do parlamentu. W projekcie ustawy budżetowej są przewidziane środki finansowe na zrealizowanie tego orzeczenia w formie gotówki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">W jakim trybie, panie pośle?</u>
          <u xml:id="u-199.2" who="#komentarz">(Poseł Stanisław Wiśniewski: Pani marszałek, muszę sprostować.)</u>
          <u xml:id="u-199.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, w trybie sprostowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#PosełStanisławWiśniewski">Ja bardzo przepraszam, pani marszałek, nie chciałbym rozwijać polemiki, ale pan minister bardzo wybiórczo traktuje orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego. Sądzę, że lepiej by było, gdybyśmy wspólnie zawiesili głosy i przestali na ten temat dyskutować. Bo pozwolę sobie panu zacytować treść uzasadnienia...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Panie pośle, przepraszam, to nie jest sprostowanie.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#komentarz">(Poseł Piotr Czarnecki: To jest sprostowanie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#PosełStanisławWiśniewski">Jest to sprostowanie, które pokazuje, że prawdą jest nie ta prawda, tylko ta prawda w dalszej części.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Rozumiem, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#PosełStanisławWiśniewski">Str. 18: „Nieprzeprowadzenie w oparciu o postanowienia art. 1 pkt 4 zaskarżonej ustawy waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych za IV kwartał 1995 r. w oparciu o art. 17 w związku z art. 19 ustawy z 1991 r. i nieobjęcie tegoż okresu mechanizmem waloryzacji obowiązującym w 1996 r. doprowadziło do utraty przez emerytury i renty ich dotychczasowej realnej wartości. Nastąpiło przez to naruszenie konstytucyjnego prawa do emerytur i rent (art. 70 ust. 1 pkt 1 przepisów konstytucyjnych), które zgodnie z utrwalonym w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego stanowiskiem (K.14/92, K.23/95), nie kwestionowanym przez żadnego uczestnika postępowania obejmuje także prawo do ich waloryzacji. Nieobjęcie IV kwartału 1995 r. mechanizmem waloryzacji przewidzianym ustawą z 1991 r. ani waloryzacją wprowadzoną ustawą z 1995 r. na rok 1996 narusza istotę prawa do waloryzacji emerytur i rent. Narusza także wynikającą z art. 1 przepisów konstytucyjnych zasadę zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa”.</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#PosełStanisławWiśniewski">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo o zabranie głosu pana posła Andrzeja Gąsienicę-Makowskiego w imieniu klubu BBWR i KPN. Następnym mówcą będzie pan poseł Eugeniusz Januła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#PosełAndrzejGąsienicaMakowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przedstawiając w lutym 1996 r. wniosek klubu BBWR o rozszerzenie porządku obrad 74 posiedzenia Sejmu o informację rządu o sposobie waloryzacji emerytur i rent za IV kwartał 1995 r., byliśmy przekonani, że złamano i pogwałcono prawo emerytów i rencistów do pełnej waloryzacji świadczeń za 1995 r.</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#PosełAndrzejGąsienicaMakowski">Wielomiesięczne oczekiwanie na waloryzację wrześniową według zasad cenowych spowodowało poważny spadek realnych świadczeń i popadanie większości emerytów i rencistów w biedę. O spadku emerytur i rent świadczy informacja Głównego Urzędu Statystycznego za sierpień 1996 r., według której siła nabywcza przeciętnej emerytury i renty netto obniżyła się w porównaniu z sierpniem poprzedniego roku o blisko 4%.</u>
          <u xml:id="u-206.2" who="#PosełAndrzejGąsienicaMakowski">W pamiętnej dla wielu emerytów i rencistów dyskusji przeprowadzonej - jak potwierdza pan poseł Wiśniewski - 14 marca w Sejmie nad informacją ministra pracy pytaliśmy, kto przygotował tę pełną sprzeczności ustawę, kto był odpowiedzialny za niewprowadzenie z dniem 1 marca waloryzacji - i do dziś nie otrzymaliśmy jasnej, konkretnej odpowiedzi. Oczywiście ten bałagan prawny wprowadził rząd i popierająca go koalicja, ale wszyscy nabrali wody w usta. Tylko, jak pamiętamy, minister Bączkowski dwoił się i troił, wylewał siódme poty, by zagadać, wyciszyć sprawę i obronić stanowisko rządu. Zmiany ustawy dokonano w głosowaniu głosami koalicji, która spiesząc się, podnosiła bez namysłu ręce. Dobrze, że dzisiaj w pracach komisji zaproponowała przyjęcie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-206.3" who="#PosełAndrzejGąsienicaMakowski">Klub Parlamentarny BBWR i KPN będzie głosował za przyjęciem orzeczenia Trybunału, które w sferze prawnej satysfakcjonuje emerytów i rencistów, ale nie w materialnej. Rząd powinien podjąć pilne działania, by można było to orzeczenie zrealizować i zadośćuczynić emerytom. Tutaj popieram propozycje pana posła Wiśniewskiego. Zbliża się bowiem zima, wzrosły ceny żywności i energii, a także lekarstw i różnych usług. Nikt nie przyjmie za ten towar słownej deklaracji - potrzebne są środki pieniężne. Ze strony rządu są dopiero propozycje: nowej ustawy, która będzie jakiś czas opracowywana, a także ustawy, by w przyszłym roku emerytury i renty wzrosły o 1,5%, a nie 2,5%. Trzeba bowiem zaoszczędzić na emerytach i rencistach, by zrealizować zaległą waloryzację. Czy to emeryci są winni? Czy to nie zakrawa na śmieszność i lekceważenie tej ważnej grupy?</u>
          <u xml:id="u-206.4" who="#PosełAndrzejGąsienicaMakowski">Z danych GUS wynika, iż wzrosły płace, a przez to składki na ZUS. Zmniejszono przez to dotacje do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Czy to miała być ta reforma systemu ubezpieczeń społecznych w „Strategii dla Polski” — kosztem obecnych emerytów i rencistów? Tak nie można. Nie można tworzyć dobrych wskaźników dla międzynarodowych instytucji, oszukując własnych obywateli. Mówi się, że szydło wyjdzie wcześniej czy później z worka — i wyszło. Co na to minister finansów? Czym znowu nas postraszy, jak to było przy darowiznach? Dziś mówił, że to Wysoka Izba jest winna. A kto przygotowywał ustawy? Za grosz samokrytyki!</u>
          <u xml:id="u-206.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-206.6" who="#PosełAndrzejGąsienicaMakowski">Trybunał Konstytucyjny mówi, że prawo nabyte powinno być chronione ze względu na zasadę zaufania w stosunkach między obywatelem a państwem, zasada zaufania bowiem jest jednym z podstawowych filarów demokratycznego państwa prawnego. Liczymy, że Sejm przyjmie to orzeczenie, a rząd przystąpi natychmiast do jego realizacji.</u>
          <u xml:id="u-206.7" who="#PosełAndrzejGąsienicaMakowski">Klub BBWR i KPN opowiada się za przyjęciem orzeczenia.</u>
          <u xml:id="u-206.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Andrzej Gąsienica-Makowski.</u>
          <u xml:id="u-207.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Eugeniusza Janułę w imieniu Nowej Demokracji - Koła Poselskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#PosełEugeniuszJanuła">Pani Marszałek! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Przystępując do debaty nad sprawozdaniem Komisji Polityki Społecznej oraz Komisji Ustawodawczej o orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego z dnia 16 lipca 1996 r. w sprawie niezgodności z Konstytucją RP ustawy o zmianie ustawy o rewaloryzacji emerytur i rent oraz o zasadach ustalania emerytur i rent, chcę zaznaczyć w imieniu Nowej Demokracji, którą mam zaszczyt reprezentować, że jest to debata, która dotyczy dużej grupy ludzi. Ta grupa ludzi znajduje się w takiej sytuacji, że sama własnym przemysłem, własnym sposobem czy własną pracą nie jest w stanie poprawić swojego położenia materialnego. Sądzę, że w tego typu debacie powinniśmy się strzec demagogii, tanich chwytów, dlatego że znaczna część tych ludzi jest rzeczywiście w sytuacji materialnej nie do pozazdroszczenia, a olbrzymia większość z nich przez całe życie ciężko pracowała i niejednokrotnie utrzymywała tę grupę ludzi, w której i my się teraz znajdujemy.</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#PosełEugeniuszJanuła">Generalnie rzecz biorąc, opowiadamy się, podobnie jak pozostałe ugrupowania, za ostatecznością orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego. Jest to warunkiem sine qua non państwa prawa i w takim państwie Trybunał Konstytucyjny powinien być swojego rodzaju strażnikiem prawa. Mimo że niezależni eksperci zgłosili wątpliwości odnośnie do interpretacji art. 172 przez Trybunał Konstytucyjny, nie zamierzamy tego kwestionować.</u>
          <u xml:id="u-208.2" who="#PosełEugeniuszJanuła">Przechodząc do innego aspektu sprawy trzeba oczywiście wyraźnie powiedzieć, że wszelkie ustawy epizodyczne mają to do siebie, że znajdują się - aczkolwiek nie używa się już na szczęście tego języka - blisko granicy prawa, stąd też mogą być w ten czy inny sposób podważane. Nie inaczej było z tą ustawą. Dlatego ponawiam postulat, który zgłaszałem już kiedy indziej, żeby jednak ministerstwo dążyło do wytworzenia mechanizmu legislacyjnego, który będzie umożliwiał niejako automatyczne, a więc niezależne od polityków, od Wysokiej Izby, od prezydenta, waloryzowanie emerytur i rent.</u>
          <u xml:id="u-208.3" who="#PosełEugeniuszJanuła">W czasie ostatniej debaty pan minister był uprzejmy powiedzieć, że nigdy, dopóki będzie ministrem... Mimo że Nowa Demokracja jest za tym, żeby pan minister był jak najdłużej ministrem, bo doceniamy kompetencje, dotyczy to również całego kierownictwa ministerstwa, to jednak uważamy, że problem automatyzacji wskaźnika, a taki wskaźnik przyjęto w wielu krajach, jest bardzo istotny. Chodzi szczególnie o to, że wkraczamy znowu w trudny politycznie okres, kiedy głosy emerytów i rencistów będą dla niektórych polityków istotne w swego rodzaju rywalizacji. Oczywiście jest kwestia...</u>
          <u xml:id="u-208.4" who="#komentarz">(Poseł Piotr Czarnecki: Zależy dla kogo.)</u>
          <u xml:id="u-208.5" who="#PosełEugeniuszJanuła">Panie pośle Czarnecki, ja panu nie przeszkadzałem i nigdy nie staram się przeszkadzać, tym bardziej że pan bardzo rzadko występuje z tej trybuny.</u>
          <u xml:id="u-208.6" who="#PosełEugeniuszJanuła">Generalnie rzecz biorąc, Nowa Demokracja, podobnie jak inne ugrupowania, jest za przyjęciem orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, mimo że powoduje ono istotne komplikacje, retorsje w systemie finansowym państwa. Ten automatyczny wskaźnik, o którym mówiłem i o wprowadzenie którego po raz kolejny się zwracam, byłby na pewno skutecznym mechanizmem ochrony poziomu życia tej grupy ludności, która jest, jak już powtarzam po raz drugi, w tej sytuacji, że sama nie bardzo może sobie pomóc.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiał pan poseł Eugeniusz Januła.</u>
          <u xml:id="u-209.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-209.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Pan minister chciałby wystąpić?</u>
          <u xml:id="u-209.4" who="#komentarz">(Poseł Władysław Adamski: Pytanie do pana ministra teraz czy potem?)</u>
          <u xml:id="u-209.5" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Może więc poproszę jeszcze o pytania do pana ministra.</u>
          <u xml:id="u-209.6" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę, jak rozumiem, w formie pytania, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#PosełWładysławAdamski">Panie ministrze, cała debata wskazuje na to, że orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego zostanie przyjęte. Niejako wybiegając w przyszłość i biorąc pod uwagę taką ewentualność, pewnie państwo przeprowadzaliście pewne symulacje, oceny, wyliczenia szacunkowe. Na tej kanwie chciałbym pana zapytać: Jak przewidujecie państwo, w jakiej postaci będą generowane skutki finansowe wobec faktu uznania przez Trybunał Konstytucyjny zastrzeżeń wobec ustawy, a więc naruszenia praw emerytów? Czy przy wypłacaniu należności emerytom będzie się uwzględniać odsetki za nie zawinioną w końcu przez nich zwłokę w wypłacie tych świadczeń? Proszę o odpowiedź, panie ministrze, gdyż moim zdaniem jest to nie bez znaczenia dla wysokości tych świadczeń i dla całego środowiska emeryckiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">W formie pytania?</u>
          <u xml:id="u-211.2" who="#komentarz">(Poseł Stanisław Wiśniewski: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-211.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#PosełStanisławWiśniewski">Mam pytania do pana ministra. Wszystko wskazuje na to, że Wysoka Izba, zgodnie ze swoim sumieniem, przyjmie orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego. W tej chwili na mocy ustawy z 29 września została dokonana z dniem 1 września waloryzacja emerytur i rent. Waloryzacja za IV kwartał jest pewną wartością nie dopłaconą w tej chwili. Baza do waloryzacji w roku 1996 i następnych latach powinna być inna, powiększona o należną waloryzację. Czy pan minister widzi możliwość wyrównania waloryzacji z dnia 1 września i ewentualnie, jeśli się uda przeforsować jutro ten drastyczny projekt na rok 1997, waloryzację 1 marca i 1 września roku 1997?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Rozumiem, że też w formie pytania.</u>
          <u xml:id="u-213.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#PosełAndrzejGąsienicaMakowski">Panie ministrze, mam pytanie. Po tych wszystkich procedurach, krótszych czy dłuższych, jaki pan przewiduje termin wypłacenia tych zaległych waloryzacji? Czy to będzie w przyszłym roku, czy to będzie jeszcze w tym roku, czy to będzie marzec czy lipiec przyszłego roku?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Nie ma więcej pytań.</u>
          <u xml:id="u-215.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana ministra pracy i polityki socjalnej Andrzeja Bączkowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejAndrzejBączkowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Z przykrością muszę stwierdzić, że przed zapoznaniem Rady Ministrów z projektowaną ustawą i rozstrzygnięciami, o które zapytali panowie posłowie, nie mogę udzielić szczegółowej informacji w dniu dzisiejszym. Przypomnę: w poniedziałek, wówczas gdy będzie już ostatecznie przesądzony kształt budżetu, przekażę projekt ustawy do uzgodnień międzyresortowych, a następnie bardzo szybko na posiedzenie rządu. Już raz zgłosiłem z tej trybuny prywatną propozycję i potem miałem kłopoty.</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejAndrzejBączkowski">W związku z wystąpieniem pana posła Gąsienicy-Makowskiego w kontekście dzisiejszej informacji zaprezentowanej przez ministra finansów w sprawie podatków, czuję się upoważniony, by powiedzieć, że te 1,5% realnego wzrostu przewidziane w ustawie waloryzacyjnej na przyszły rok, to netto, jeśli uwzględnimy obniżenie stawki podatkowej z 21 na 20%, daje wzrost realny o 2,5%, a więc tyle samo co w roku 1996. Nie mógłbym tego powiedzieć jeszcze wczoraj, ale netto to znaczy, że w każdym miesiącu otrzymywanej emeryturze będzie towarzyszyć niższa o 1% zaliczka na podatek dochodowy, a więc wychodzi na 2,5% — i to, o czym już mówiłem z trybuny sejmowej, nie będzie jedyny tytuł podwyżek rent i emerytur w przyszłym roku. Nie chcę tutaj denerwować zwłaszcza pana posła Wiśniewskiego...</u>
          <u xml:id="u-216.2" who="#komentarz">(Poseł Stanisław Wiśniewski: Jestem bardzo spokojny, panie ministrze.)</u>
          <u xml:id="u-216.3" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejAndrzejBączkowski">...który już podczas poprzedniej debaty informował mnie, że nie akceptuje mojej metody liczenia realnego wzrostu - i to jest dobre prawo pana posła. Powiem tylko tyle, że z obu tytułów, czyli z ustawy o waloryzacji rent i emerytur, o ile Wysoka Izba raczy ten projekt uchwalić, i z mocy drugiej ustawy o wykonaniu orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, wzrost realny rent i emerytur w przyszłym roku będzie wyższy od przewidzianego w projekcie ustawy budżetowej wzrostu płac, ale, jak powiedziałem, to nie chodzi o regułę, lecz o to, że właśnie w przyszłym roku będzie wykonane orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego. I nie może być tak, pani marszałek, Wysoka Izbo, że tych pieniędzy, które zostaną wypłacone w trybie wykonania orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego i które na stałe zwiększą wysokość rent i emerytur, nie policzy się w 1995 r., chociaż chodzi o waloryzację za IV kwartał, co jest zrozumiałe, bo wtedy wypłaty nie było, ale w 1997 r. nie policzy się, tak jak proponuje pan poseł Wiśniewski, dlatego że to jest wypłata zaległości za IV kwartał 1995 r., to oznacza, że te pieniądze wyparowały...</u>
          <u xml:id="u-216.4" who="#komentarz">(Poseł Stanisław Wiśniewski: Państwo chcieliście, żeby wyparowały.)</u>
          <u xml:id="u-216.5" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejAndrzejBączkowski">...czyli gdybyśmy mieli potem w rocznikach statystycznych napisać, o ile w każdym kolejnym roku w latach dziewięćdziesiątych wzrastały płace, renty i emerytury, to oznaczałoby, że tej kwoty nie uwzględnilibyśmy, jak mówiłem, z tych powodów, że płacąc w 1997 r. zaległość za 1995 r. nie możemy tego ująć w 1995 r., bo wypłaty nie było, natomiast w 1997 r. nie ujmujemy, bo tak, jak powiedział pan poseł Wiśniewski, nie wypada, ponieważ to jest zwrot zaległości.</u>
          <u xml:id="u-216.6" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejAndrzejBączkowski">Na koniec chciałbym podziękować panu posłowi Wiśniewskiemu za to, że przytaczając obszerny fragment uzasadnienia w istocie - taka jest moja ocena - potwierdził to, co mówiłem, cytując fragment sentencji orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#komentarz">(Poseł Stanisław Wiśniewski: Proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-217.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">W jakim trybie, panie pośle?</u>
          <u xml:id="u-217.3" who="#komentarz">(Poseł Stanisław Wiśniewski: W trybie sprostowania.)</u>
          <u xml:id="u-217.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#PosełStanisławWiśniewski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jest to chyba takie moje szczęście, że również jestem członkiem Komisji Trójstronnej, w której była rozważana sprawa wzrostu płac sfery budżetowej na rok 1997, przyrostu wolnego, bez sankcji, płac w sferze materialnej - otóż w trakcie tychże dyskusji, prowadzonych w obecności wiceministra finansów pana Waldemara Manugiewicza i innych przedstawicieli strony rządowej, w tychże ustaleniach co do 5,5-procentowego wzrostu ponad skalę inflacji w roku 1997 było uwzględnione obniżenie skali podatkowej. Jest to zapisane i nagrane na taśmie. Czyżby więc, panie ministrze, w projekcie budżetu państwa nie uwzględniono w odniesieniu do emerytów i rencistów skali obniżenia podatków na rok 1997, a w odniesieniu do sfery budżetowej i sfery materialnej skale te były obniżone? Dzisiaj również pan premier Kołodko mówił, że nie będzie to 5,5% dla sfery budżetowej, ale 6,5, a pan przed chwilą powiedział, że nie będzie to 1,5%, a prawdopodobnie 2,5, bo trzeba liczyć obniżenie podatku. Chcielibyśmy mieć w tej kwestii jasność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Rozumiem, że było to, panie pośle, raczej pytanie, a nie sprostowanie.</u>
          <u xml:id="u-219.2" who="#komentarz">(Poseł Stanisław Wiśniewski: W części było to sprostowanie, pani marszałek.)</u>
          <u xml:id="u-219.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Czy pan minister chciałby odpowiedzieć?</u>
          <u xml:id="u-219.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejAndrzejBączkowski">Cóż, panie pośle, taka jest dynamika wydarzeń, że gdy rozmawiamy w sierpniu, to we wrześniu się okazuje, że nie wszystko jest aktualne. Dokładnie sobie przypominam, że kiedy negocjowaliśmy płace na forum Komisji Trójstronnej, wówczas, opierając się w sprawach podatkowych na projekcie rządowym, który został skierowany do laski marszałkowskiej, czułem się uprawniony do tego, by argumentować, że patrząc na wielkości netto mamy de facto wzrost wyższy, niż gdyby nie było obniżenia podatków. Ale z ostrożności procesowej - i Bóg nade mną czuwał - w porozumieniu, a więc w dokumencie, który jest podstawą do ustaleń, czy wykonywane są porozumienia społeczne, nie zapisywaliśmy wzrostu netto, tylko brutto, tak jakby podatki nie były obniżane. I te 5,5 punktu procentowego wzrostu to jest wzrost brutto - i tak jest zapisane - a więc tak, jakby podatki nie były obniżane.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejAndrzejBączkowski">Natomiast jeżeli podatki mają być obniżone z 21% do 20% - a zakładamy, żeby uprościć, że wszyscy mieszczą się w tym pierwszym przedziale podatkowym, bo zysk byłby większy, gdyby uwzględnić drugi czy trzeci przedział, dlatego upraszczając mówię tylko o tym jednym punkcie procentowym - to mamy w istocie, tak jak powiedział dzisiaj wiceprezes Rady Ministrów minister finansów, netto, a więc do kieszeni, wzrost o 6,5 punktu procentowego ponad poziom inflacji. 5,5 czy 6,5 punktu procentowego to jest więcej niż wzrost realny, bo taka jest metoda przeliczeń. Jeśli zatem wynegocjowaliśmy wzrost na poziomie 5,5 punktu procentowego, to jest to realnie wzrost o 4,8%, a więc netto o 5,5, i w takiej sytuacji, skoro poznaliśmy stanowisko rządu w dniu dzisiejszym, możemy już realnie myśleć i mówić o tym, że w przyszłym roku przeciętna renta i emerytura netto wzrosłyby w takim stopniu jak w roku bieżącym, czyli o 2,5%. Tyle tytułem odpowiedzi na to pytanie. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Słucham, panie pośle, w jakim trybie?</u>
          <u xml:id="u-221.2" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Gąsienica-Makowski: Sprostowania... zapytania, zapytania)</u>
          <u xml:id="u-221.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Ale, panie pośle, proszę się zdecydować - w trybie sprostowania czy zapytania.</u>
          <u xml:id="u-221.4" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Gąsienica-Makowski: Zapytania.)</u>
          <u xml:id="u-221.5" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę zatem ściśle w trybie zapytania, bo to, proszę państwa, przeradza się w debatę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#PosełAndrzejGąsienicaMakowski">Pani Marszałek! Nie otrzymałem odpowiedzi od pana ministra na moje zapytanie. Rozumiem, że nie chodzi o termin wprowadzenia waloryzacji, realizacji orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Rozumiem, że pan minister nie jest upoważniony, nie chce realizować swoich pomysłów, natomiast liczymy na to, i wierzę w to, że rząd po poniedziałkowym posiedzeniu określi, kiedy będzie realizowana waloryzacja zaległego IV kwartału, żeby potem naprawianie własnych błędów nie było wykorzystane w kampanii wyborczej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Rozumiem, że to nie było zapytanie, panie pośle, ale stwierdzenie.</u>
          <u xml:id="u-223.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-223.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Do głosowania nad tym punktem porządku dziennego przystąpimy jutro rano.</u>
          <u xml:id="u-223.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 10 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie apelu w sprawie ujawnienia sprawozdań finansowych przez partie polityczne biorące udział w wyborach parlamentarnych w 1993 r. oraz komitety wyborcze działające w wyborach prezydenckich w 1995 r. (druki nr 1521 i 1911).</u>
          <u xml:id="u-223.5" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji panią poseł Reginę Pawłowską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#PosełReginaPawłowska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich oraz Komisji Ustawodawczej mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie sprawozdanie połączonych komisji o projekcie apelu w sprawie ujawnienia przez partie polityczne biorące udział w wyborach parlamentarnych w 1993 r. źródeł finansowania swej działalności (druk nr 1911).</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#PosełReginaPawłowska">Trzeba zaznaczyć, iż komisja regulaminowa już w październiku 1994 r. zajmowała się tym problemem, występując o udostępnienie dokumentów dotyczących finansowania wyborów parlamentarnych tak do Państwowej Komisji Wyborczej, jak i do prokuratora generalnego.</u>
          <u xml:id="u-224.2" who="#PosełReginaPawłowska">Komisje po wnikliwym rozpatrzeniu projektu apelu ograniczyły wezwanie do rozliczenia się do partii politycznych biorących udział w wyborach parlamentarnych w 1993 r. ze względu na fakt, iż komitety wyborcze działające w wyborach parlamentarnych, jak i w wyborach prezydenckich miały obowiązek ujawnienia źródeł dochodów, a także rozliczeń finansowych wynikających z uregulowań prawnych zawartych w ordynacji wyborczej. Art. 158 ordynacji mówi również o sankcjach wynikających z niewywiązania się z tego obowiązku. Jednocześnie trzeba podkreślić, iż art. 154 ordynacji zobowiązuje komitety wyborcze do przechowywania dokumentacji finansowej dotyczącej finansowania wyborów przez 12 miesięcy.</u>
          <u xml:id="u-224.3" who="#PosełReginaPawłowska">Komisje zwróciły się do Państwowej Komisji Wyborczej z wnioskiem o udostępnienie nam sprawozdań finansowych oraz do prokuratora generalnego o przekazanie nam informacji dotyczącej wykazów komitetów wyborczych, które nie dopełniły obowiązku rozliczenia się, a także nałożonych sankcji.</u>
          <u xml:id="u-224.4" who="#PosełReginaPawłowska">Z przedłożonych przez Państwową Komisją Wyborczą dokumentów wynika, iż przekazany do prokuratury 13 stycznia 1994 r. wykaz obejmował 118 komitetów wyborczych, które po działaniach właściwych prokuratur w zdecydowanej większości dopełniły obowiązku rozliczenia się i podania do publicznej wiadomości sprawozdań finansowych.</u>
          <u xml:id="u-224.5" who="#PosełReginaPawłowska">W 6 przypadkach sądy orzekły kary grzywny, w 11 postępowanie umorzono warunkowo, a w 58 odmówiono wszczęcia postępowania w oparciu o art. 11 Kodeksu postępowania karnego z powodu znikomej szkodliwości czynu.</u>
          <u xml:id="u-224.6" who="#PosełReginaPawłowska">Trzeba podkreślić, iż wszystkie komitety wyborcze mające swych przedstawicieli w Sejmie dokonały obowiązku rozliczenia się i opublikowania sprawozdań finansowych w obowiązującym terminie.</u>
          <u xml:id="u-224.7" who="#PosełReginaPawłowska">Z udostępnionych nam przez Państwową Komisję Wyborczą analiz dotyczących wyborów prezydenckich wynika, iż 14 sztabów wyborczych biorących udział w wyborach prezydenckich złożyło sprawozdania. Natomiast do dnia dzisiejszego nie złożyły obowiązujących sprawozdań sztaby wyborcze Janusza Korwin-Mikke, Jana Olszewskiego i Bogdana Pawłowskiego.</u>
          <u xml:id="u-224.8" who="#PosełReginaPawłowska">W związku z powyższym komisje uznając, iż apel powinien dotyczyć tylko partii politycznych, ze względu na to że sztaby wyborcze zostały zobligowane z mocy prawa, rekomenduję Wysokiej Izbie projekt apelu z druku nr 1911.</u>
          <u xml:id="u-224.9" who="#PosełReginaPawłowska">W imieniu komisji wnoszę o uchwalenie apelu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-224.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Sejm postanowił o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-225.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-225.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę panią poseł Elżbietę Pielę-Mielczarek o zabranie głosu w imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Następnym mówcą zapisanym do głosu jest pan poseł Andrzej Grzyb.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#PosełElżbietaPielaMielczarek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej, w imieniu którego mam zaszczyt przemawiać, stoi na stanowisku, że życie polityczne w Polsce powinno być przejrzyste i zrozumiałe dla obywateli. Każda partia i koalicja wyborcza powinny więc ujawnić źródła finansowania swych kampanii wyborczych. Obowiązująca w 1993 r. ordynacja wyborcza do Sejmu i Senatu nakazywała partiom politycznym i koalicjom wyborczym złożenie sprawozdania finansowego Państwowej Komisji Wyborczej, która w myśl zapisu ustawowego miała obowiązek takie sprawozdanie opublikować w dzienniku ogólnopolskim. Sojusz Lewicy Demokratycznej wywiązał się w terminie z tego obowiązku. Jednakże chciałabym zauważyć, że część podmiotów biorących udział w wyborach, o czym mówiła pani posłanka sprawozdawczyni, nie rozliczyła się z poniesionych wydatków na kampanię wyborczą w 1993 r.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#PosełElżbietaPielaMielczarek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej stoi na stanowisku, iż tak ważne sprawy dla przejrzystości życia politycznego i zaufania obywateli do polityków i polityki nie powinny być regulowane postanowieniami ordynacji wyborczej, która, jak wiemy z praktyki, ulega zmianom przed każdymi wyborami. Naszym zdaniem rozwiązania te powinny być kompleksowo ujęte w nowej ustawie o partiach politycznych, gdyż to jest najlepsze miejsce na takie rozstrzygnięcia. Ordynacja wyborcza, która przewiduje tryb i czas złożenia Państwowej Komisji Wyborczej rozliczenia finansowego, niestety nie określa konsekwencji niedotrzymania terminu lub niezłożenia rozliczenia. Uważamy, że taka sytuacja sprzyja nadużyciom, które nie służą dobrze wizerunkowi polskiej sceny politycznej. Zdajemy sobie sprawę, że apele w tej kwestii nie pociągają żadnych skutków prawnych, ale mamy nadzieję, iż pozwolą nam wszystkim uświadomić sobie pilną potrzebę prac nad tym problemem.</u>
          <u xml:id="u-226.2" who="#PosełElżbietaPielaMielczarek">Klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej będzie głosował za przyjęciem apelu przedłożonego w dzisiejszym dniu Wysokiej Izbie.</u>
          <u xml:id="u-226.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przemawiała pani poseł Elżbieta Piela-Mielczarek.</u>
          <u xml:id="u-227.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Nie widzę zapisanych do głosu pana posła Andrzeja Grzyba ani pana posła Gwidona Wójcika.</u>
          <u xml:id="u-227.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę więc pana posła Tomasza Nałęcza o zabranie głosu w imieniu klubu Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#PosełTomaszNałęcz">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Przede wszystkim niech mi będzie wolno przedstawić wyrazy ubolewania z powodu ślimaczego tempa, w jakim stosowne komisje pracowały nad projektem tego apelu. Chciałbym przypomnieć, że w gorącej atmosferze wywołanej oskarżeniami o finansowe nieuczciwości w kampanii prezydenckiej, korzystając z okazji, że Sejm debatował na temat ustawy o partiach politycznych, złożyliśmy projekt trzyzdaniowego apelu dotyczącego ujawnienia źródeł finansowania partii politycznych i wydawało nam się, że ten apel może być przez Sejm uchwalony w ciągu kilku dni. Tymczasem projekt leżakował przez ponad pół roku i w gruncie rzeczy w tej sprawie niewiele się działo. Trudno bowiem propozycję apelu dzisiaj przedstawianą uznać za satysfakcjonującą, a przede wszystkim za wymagającą aż tak długiej obróbki.</u>
          <u xml:id="u-228.1" who="#PosełTomaszNałęcz">Źródła finansowania partii politycznych w Polsce są wysoce niejasne i mieszczą się w większości w szarej strefie. Miałem już okazję mówić przed paroma miesiącami z tej trybuny o sytuacji paradoksalnej - że jest w Polsce partia, która z jednej strony jest, jeśli chodzi o finanse, partią niemalże bankrutującą, a z drugiej strony współfinansującą prezydencką kampanię wyborczą, wspierając ją wieloma miliardami starych złotych. Chodziło nam o to, żeby ujawnić szczegółowo źródła finansowania tej kampanii i żeby opinia publiczna była strażnikiem w wypadku tak dziwnych, wydawałoby się, paradoksów.</u>
          <u xml:id="u-228.2" who="#PosełTomaszNałęcz">Nie chcemy już wracać do kampanii prezydenckiej. Miejmy nadzieję, że następna będzie lepsza i uczciwsza pod względem finansowym. Jeśli jednak ten apel, jak słusznie moja przedmówczyni zauważyła, mający tylko charakter pewnego publicznego wyzwania i tylko moc moralnej obligacji dla dobrowolnie tutaj działających podmiotów politycznych, ma być skuteczny, to tak długo poprawiany w komisjach projekt apelu jest jednak wielce niedoskonały, jeśli chodzi o spełnienie tej roli. Przede wszystkim w tym zapisie nie obejmuje on partii politycznych, które powstały po roku 1993.</u>
          <u xml:id="u-228.3" who="#PosełTomaszNałęcz">Dlatego proponuję w imieniu klubu Unii Pracy uzupełnić go o poprawkę nr 1 i dodać po słowach — przeczytam, jeśli pani marszałek pozwoli, od początku ten akapit: „Sejm Rzeczypospolitej Polskiej apeluje do partii politycznych biorących udział w wyborach parlamentarnych w 1993 roku oraz do partii politycznych tworzących komitety wyborcze działające w wyborach prezydenckich w 1995 roku” — bo tu już będziemy mieli geografię polityczną przynajmniej na koniec 1995 roku, a nie stan historyczny na koniec roku 1993 — „o ujawnienie źródeł finansowania swojej działalności...” — to kolejna poprawka, pani marszałek — „od 1990 roku” - żeby pokazać polskiej opinii publicznej pewien stan historyczny niedawnej naszej przeszłości i „o publiczne ogłoszenie tych informacji do dnia 30 listopada 1996 roku”, bo inaczej, droga pani posłanko sprawozdawczyni, apelujemy do niektórych partii, zamrażając dziwnie ten apel na stanie mapy politycznej Polski z końca roku 1993; nie wymieniamy żadnej daty, do której odnosi się ta moralna obligacja publikowania tych informacji, proponujemy rzecz wysoce ułomną, niedoskonałą, bardzo łatwą do zdezawuowania czy wręcz ośmieszenia.</u>
          <u xml:id="u-228.4" who="#PosełTomaszNałęcz">Myślę, że te poprawki, które zgłaszam w imieniu Unii Pracy, taką łatwą działalność dezawuowania tego apelu, do którego przywiązujemy ogromne znaczenie, znacznie utrudnią. To są stosunkowo proste poprawki; myślę, że bardzo czytelne. Mam nadzieję, że nie będzie znowu potrzebna trwająca trzy kwartały praca w komisjach, żeby te poprawki mogły być przez komisje omówione i przedstawione Izbie do uchwalenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Sławomira Nowakowskiego o zabranie głosu w imieniu Nowej Demokracji - Koła Poselskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#PosełSławomirNowakowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Nowa Demokracja niejednokrotnie dawała wyraz swemu stanowisku w sprawie jawności życia politycznego. Nie mogą być, naszym zdaniem, dokumentami tajnymi sprawozdania finansowe partii politycznych z wyborów parlamentarnych w 1993 r., a także komitetów wyborczych z wyborów prezydenckich w 1995 r. Tam, gdzie występują przemilczenia, znacząca część opinii publicznej może domniemywać, że dochodzi do naruszenia prawa. Dlatego uważamy, że ujawnienie owych sprawozdań jest konieczne.</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#PosełSławomirNowakowski">Nowa Demokracja sądzi, że znowelizowana ustawa o partiach politycznych będzie zawierała spójne zapisy wymuszające wszelaką jawność ekonomicznych przesłanek życia politycznego. Sądzimy, że takie zapisy będą służyły dalszemu łagodzeniu obyczaju politycznego, jak i podniesieniu poziomu kultury politycznej.</u>
          <u xml:id="u-230.2" who="#PosełSławomirNowakowski">Apel o ujawnienie finansowych sprawozdań powinien mieć charakter nakazowy, z wyznaczonym najdalej trzymiesięcznym terminem ich ujawnienia.</u>
          <u xml:id="u-230.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-231.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Był to już ostatni spośród zgłoszonych mówców.</u>
          <u xml:id="u-231.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Czy pani poseł Pawłowska, sprawozdawca komisji...</u>
          <u xml:id="u-231.3" who="#komentarz">(Poseł Władysław Adamski: Można jeszcze pytanie do pani poseł?)</u>
          <u xml:id="u-231.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#PosełWładysławAdamski">Zapytanie do pani poseł sprawozdawcy: pani poseł, zakładając, że apel zostanie przyjęty, jak i to, że, jak wiemy, ma on tylko charakter intencjonalny, chciałbym zapytać, czy poza wymiarem moralnym i efektem obyczajowym wpłynie on w jakiejkolwiek mierze - podkreślam ten aspekt oceny prawnej - na przykład mobilizująco, na instytucje reprezentujące wymiar prawny, wymiar sprawiedliwości, skłaniając je do bardziej stanowczego egzekwowania przepisów ustawowych? Jeśli bowiem regulacje ustawowe nie są w tym względzie wystarczające, nie służą dostatecznej egzekucji przepisów, to wiemy, że apel sam w sobie także tego stanu specjalnie nie zmieni. Jest to, pani poseł, oczywiście pytanie o cel i o sens, choćby marginalny, w myśl zasady, aby bytów nie mnożyć, fikcji nie tworzyć. Choć z innej strony, oczywiście, w niczym to nie zaszkodzi i pozwoli społeczeństwu zorientować się, jaka będzie reakcja poszczególnych partii politycznych na tego rodzaju sformułowany apel.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, pani poseł sprawozdawca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#PosełReginaPawłowska">Odpowiadając panu posłowi Nałęczowi, chcę powiedzieć, że pewna przewlekłość prac komisji wynikała z tego, że pierwotny tekst apelu dotyczył przede wszystkim, komitetów wyborczych; w związku z tym zwróciliśmy się zarówno do Państwowej Komisji Wyborczej, jak i do prokuratora generalnego o udostępnienie nam wszystkich materiałów. Po otrzymaniu tych materiałów komisja nad tym pracowała.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#PosełReginaPawłowska">Komisja rozpatrywała też sprawę określenia terminu, jednak przegłosowany został projekt bez określenia terminu. Również rozpatrywany był problem, jakich partii to ma dotyczyć. Uznając sprawę, że od 1990 r.... Jeżeli mówimy już o apelu dotyczącym tylko wyborów w 1993 r., podnoszony był problem, dlaczego nie poruszamy w tym momencie sprawy wyborów w 1991 r. Z drugiej strony apel wtedy byłby nierealny ze względu na fakt zniknięcia już ze sceny politycznej wielu partii, które działały w 1991 i 1993 r. Z tych też względów, chociaż były to problemy poruszane w czasie obrad komisji, przyjęto taki tekst apelu.</u>
          <u xml:id="u-234.2" who="#PosełReginaPawłowska">Jednocześnie mamy pełną świadomość, że jest to tylko moralne wezwanie do rozliczenia, gdyż w umocowaniu prawnym partie mają obowiązek ujawniania swoich źródeł, to znaczy prowadzenia jawnej polityki finansowania, natomiast ustawa nie opatruje tego przepisu ani sankcjami, ani określeniem sposobu ujawnienia tych źródeł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-235.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">W związku z tym, że zostały zgłoszone poprawki do projektu apelu, Prezydium Sejmu proponuje, żeby jednak skierować ponownie projekt apelu do Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich oraz Komisji Ustawodawczej w celu ich rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-235.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Jeżeli komisja mogłaby to opracować w ciągu dnia jutrzejszego - poprawki są dość krótkie i proste - istniałaby możliwość głosowania nad tym punktem porządku dziennego w piątek.</u>
          <u xml:id="u-235.4" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Grodzicki: Pani Marszałek! Mamy termin wyznaczony. Czy to jest apel o to, żebyśmy się zmieścili w tym czasie?)</u>
          <u xml:id="u-235.5" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Nie, to jest tylko moja sugestia, jeżeli komisja byłaby w stanie się zebrać. Wysoka Izba nie wyznaczyła żadnego terminu.</u>
          <u xml:id="u-235.6" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Grodzicki: Regulamin Sejmu trzy dni nakazuje.)</u>
          <u xml:id="u-235.7" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Rozumiem; jeżeli komisja to zrobi, będzie to poddane pod głosowanie, jeżeli nie, to na następnym posiedzeniu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-235.8" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu - wracam do sprawy skierowania projektu apelu do Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich i Ustawodawczej - uznam, że Sejm tę propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-235.9" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-235.10" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Na tym kończymy rozpatrywanie punktów porządku dziennego w dniu dzisiejszym.</u>
          <u xml:id="u-235.11" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo pana posła sekretarza o odczytanie komunikatu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#SekretarzPosełStanisławKusior">Zebranie Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej odbędzie się jutro, tj. 24 października, w czwartek, o godz. 8.15 w sali kolumnowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Zarządzam przerwę w obradach do dnia 24 października 1996 r., to jest do jutra, do godz. 9.</u>
          <u xml:id="u-237.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-237.3" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godz. 20 min 38)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>