text_structure.xml
20.9 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml"/>
<TEI>
<xi:include href="header.xml"/>
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#PrzewodniczącaposełUrszulaPasławska">Otwieram posiedzenie Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa. Witam serdecznie panie i panów posłów. Witam panów ministrów: pana Marcina Horałę – sekretarza stanu w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej, pana Piotra Uścińskiego – sekretarza stanu w Ministerstwie Rozwoju i Technologii oraz pana Adama Guibourgé-Czetwertyńskiego – podsekretarza stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska.</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#PrzewodniczącaposełUrszulaPasławska">Szanowni państwo, porządek dzienny dzisiejszego posiedzenia przewiduje rozpatrzenie informacji na temat planowanego finansowania działań z zakresu ochrony środowiska z Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO) oraz Programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021–2027 (FEnIKS).</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#PrzewodniczącaposełUrszulaPasławska">Bardzo proszę, jako pierwszego pana ministra środowiska, o przedstawienie informacji na temat KPO. Bardzo proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaAdamGuibourgéCzetwertyński">Dzień dobry, pani przewodnicząca. Dziękuję bardzo za możliwość przedstawienia tych informacji. Przesłaliśmy dość obszerny materiał podsumowujący kluczowe programy, które będą dostępne zarówno w Krajowym Planie Odbudowy, jak i w środkach spójności, czyli w FEnIKS-ie. Zgodnie z prośbą, skupię się na krótkim przedstawieniu tego, co znajduje się w KPO i dotyczy ochrony środowiska.</u>
<u xml:id="u-2.1" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaAdamGuibourgéCzetwertyński">Na wstępie zasygnalizuję jeszcze, że oprócz obszarów związanych ściśle z ochroną środowiska i w jednym i w drugim miejscu są także inne programy, które częściowo czy pośrednio mają wpływ na cele środowiskowe, ale związane są z działami: energia czy klimat. To jest np. rozbudowa sieci, budowa magazynów, infrastruktura w energię odnawialną, wsparcie rozwoju wodoru itd. Tak więc, oprócz tych rzeczy, o których teraz będą szczegółowo mówił, są też inne istotne programy.</u>
<u xml:id="u-2.2" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaAdamGuibourgéCzetwertyński">Jeśli chodzi o KPO – kluczowy dla nas obszar inwestycji, jeśli chodzi o ochronę środowiska – to są działania związane z efektywnością energetyczną i z czystym powietrzem. Z całkowitego budżetu programu dla Polski, który wynosi 35 mld euro, jest 5,1 mld euro przewidywanych na dofinansowanie inwestycji w ramach komponentu B, gdzie jest „zielona energia i zmniejszenie energochłonności”. I tu najważniejszy program to jest właśnie program związany z efektywnością energetyczną i z czystym powietrzem. Łącznie to jest prawie 3,9 mld euro w formie dotacji i 1,2 mld euro w formie pożyczek, z czego najważniejszy program jest na ponad 3 mld euro na „Czyste powietrze”.</u>
<u xml:id="u-2.3" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaAdamGuibourgéCzetwertyński">Oprócz efektywności energetycznej drugim programem związanym z ochroną środowiska, który się znajduje w KPO, jest „rekultywacja wielkoobszarowych terenów poprzemysłowych i Morza Bałtyckiego”, na który przeznaczamy kwotę 200 mln euro.</u>
<u xml:id="u-2.4" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaAdamGuibourgéCzetwertyński">W przypadku efektywności energetycznej i czystego powietrza – projekty, które będą realizowane, dotyczą głównie budynków publicznych, oświatowych, ale także budynków dla lokalnej aktywności społecznej. To są też programy dotyczące wymiany wysokoemisyjnych źródeł ciepła i termomodernizacji budynków (w ramach programu „Czyste powietrze”), ale też związane ze wsparciem inwestycji w budynkach wielorodzinnych. I tutaj nie tylko Ministerstwo Klimatu i Środowiska zajmuje się tymi projektami, ale także Ministerstwo Rozwoju, a częściowo też Ministerstwo Kultury i Ministerstwo Aktywów Państwowych.</u>
<u xml:id="u-2.5" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaAdamGuibourgéCzetwertyński">W przypadku obszaru „rekultywacja wielkoobszarowych terenów poprzemysłowych i Morza Bałtyckiego” – to są głównie projekty, które mają na celu usunięcie zagrożenia dla zdrowia i życia ludzi. To jest minimalizacja negatywnego wpływu na środowisko przyrodnicze i także odzyskanie tych terenów do ponownego ich wykorzystania, np. nadając im nowe funkcje.</u>
<u xml:id="u-2.6" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaAdamGuibourgéCzetwertyński">Jaki jest stan realizacji tych programów? W ramach programu „Czyste powietrze” trwa nabór. Od grudnia 2022 r. program jest współfinansowany ze środków PFR na inwestycje zaplanowane w Krajowym Planie Odbudowy. Dotychczas PFR na ten cel przekazał prawie 800 mln zł. Ten nabór trwa w trybie ciągłym. Wnioski są składane do właściwych wojewódzkich funduszy, w zależności od tego gdzie jest zlokalizowany budynek. To tyle, jeśli chodzi o KPO.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#PrzewodniczącaposełUrszulaPasławska">Rozumiem, że zakończył pan swoją wypowiedź?</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#PodsekretarzstanuwMKiŚAdamGuibourgéCzetwertyński">Tak, jeśli chodzi o KPO. Mogę kontynuować z FEnIKS-em…</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#PrzewodniczącaposełUrszulaPasławska">Bardzo proszę. Tak, żebyśmy prześledzili całość państwa materiału.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#PodsekretarzstanuwMKiŚAdamGuibourgéCzetwertyński">Dobrze. Jeśli chodzi o FEnIKS, całkowita alokacja tego programu to ponad 24 mld euro, w tym środki, za które jako Ministerstwo Klimatu i Środowiska będziemy odpowiadać, prawie 10 mld euro. Najważniejsze obszary w zakresie ochrony środowiska to po pierwsze, „efektywność energetyczna” na 2,5 mld euro, „wsparcie energii odnawialnej” na ok. 0,5 mld euro, „adaptacja terenów zurbanizowanych” – 560 mln euro, „gospodarka wodno-ściekowa” ponad 1 mld euro, „gospodarka odpadami” – 160 mln euro, „ochrona przyrody i rozwój zielonej infrastruktury” – 310 mln euro, „adaptacja do zmian klimatu, zapobieganie klęskom i katastrofom” – 1,4 mld euro, kwestie związane z jakością wody do spożycia – 180 mln euro.</u>
<u xml:id="u-6.1" who="#PodsekretarzstanuwMKiŚAdamGuibourgéCzetwertyński">Jeżeli chodzi o obszar „efektywność energetyczna”, to pewnie najważniejsze wyzwanie w zakresie ochrony środowiska, z którym dzisiaj się zmierzymy, związane z poprawą jakości powietrza i dlatego tak znaczna część środków przeznaczona jest na ten cel. W pierwszej kolejności będziemy wykorzystywać środki z KPO, o których wspomniałem. W drugiej kolejności na „Czyste powietrze” przeznaczymy środki z FEnIKS.</u>
<u xml:id="u-6.2" who="#PodsekretarzstanuwMKiŚAdamGuibourgéCzetwertyński">W ramach obszaru „wsparcie dla energii odnawialnej”, będzie wsparcie dla wykorzystania OZE przez osoby indywidualne, przez przedsiębiorstwa, administrację publiczną i jednostki samorządu terytorialnego. Będzie to realizowane m.in. w ramach programu „Mój prąd”.</u>
<u xml:id="u-6.3" who="#PodsekretarzstanuwMKiŚAdamGuibourgéCzetwertyński">Jeśli chodzi o „adaptację terenów zurbanizowanych do zmian klimatu”, to będzie wsparcie realizacji projektów w tych miastach, dla których w poprzedniej perspektywie finansowej opracowano plany adaptacji do zmian klimatu.</u>
<u xml:id="u-6.4" who="#PodsekretarzstanuwMKiŚAdamGuibourgéCzetwertyński">Jeśli chodzi o „gospodarkę wodno-ściekową” będą tutaj realizowane przedsięwzięcia we wszystkich aglomeracjach powyżej 15 000 RLM – zgodnie z Krajowym Planem Oczyszczania Ścieków Komunalnych.</u>
<u xml:id="u-6.5" who="#PodsekretarzstanuwMKiŚAdamGuibourgéCzetwertyński">W zakresie „gospodarki odpadami” będą głównie projekty związane z systemami zagospodarowania odpadów, ale także z zapobieganiem powstawaniu odpadów i przygotowania do ponownego użycia i recyklingu.</u>
<u xml:id="u-6.6" who="#PodsekretarzstanuwMKiŚAdamGuibourgéCzetwertyński">W ramach „ochrony przyrody” będziemy wspierać projekty, które wzmacniają ochronę i zachowanie przyrody, ale też wspierają rozwój różnorodności biologicznej i zielonej i niebieskiej infrastruktury, także na obszarach miejskich. Będą też działania związane z oczyszczeniem i przywróceniem do użytku terenów zdegradowanych, poprzez ich rekultywację i także działania z zakresu edukacji ekologicznej.</u>
<u xml:id="u-6.7" who="#PodsekretarzstanuwMKiŚAdamGuibourgéCzetwertyński">Jeszcze w ramach obszaru „adaptacja do zmian klimatu i zapobieganie klęskom i katastrofom” będziemy finansować głównie przedsięwzięcia, które mają na celu minimalizację negatywnych skutków do zmian klimatycznych, czyli m.in. adaptacja w obszarach miejskich, zwiększenie naturalnej retencji i infrastruktury, która służy do zmniejszenia skutków i zapobiegania suszy i powodzi.</u>
<u xml:id="u-6.8" who="#PodsekretarzstanuwMKiŚAdamGuibourgéCzetwertyński">Jeśli chodzi o stan prac, obecnie pracujemy nad uruchomieniem pierwszych naborów. Przyjmowane są kryteria dla poszczególnych obszarów. Ten proces jest w trakcie i powinien się zakończyć w najbliższych miesiącach, tak aby uruchomić pierwsze nabory latem bieżącego roku, po zatwierdzeniu wszystkich kryteriów przez Komitet Monitorujący.</u>
<u xml:id="u-6.9" who="#PodsekretarzstanuwMKiŚAdamGuibourgéCzetwertyński">Pierwsze nabory, które planujemy uruchomić, będą w następujących obszarach: opracowanie planów adaptacji do zmian klimatu, wsparcie zrównoważonych systemów gospodarowania wodami opadowymi, kompleksowe projekty z zakresu gospodarki wodno-ściekowej w aglomeracjach ujętych w KPOŚK, zielona, niebieska infrastruktura ze stosownym zapleczem, czyli odbetonowanie terenów miejskich, poprawa efektywności energetycznej w budynkach użyteczności publicznej, poprawa efektywności energetycznej w dużych i średnich przedsiębiorstwach oraz poprawa efektywności energetycznej w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych, a także rozwój OZE. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#PrzewodniczącaposełUrszulaPasławska">Bardzo dziękuję za informację. Poproszę może pana ministra Horałę.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieFunduszyiPolitykiRegionalnejMarcinHorała">Szanowna pani przewodnicząca, mój przedmówca na tym poziomie ogólnym właściwie w znacznej mierze wyczerpał temat. Ja może tylko punktowo uzupełnię o pewien aspekt FEnIKS-a, który tutaj w szczegółach nie wybrzmiał, czyli te środki związane z przekształceniami transportu, który też oczywiście ma wpływ na ochronę środowiska. Są to 2 mld euro na działania związane z transportem miejskim, 594 mln euro na działania związek z transportem kolejowym, przy tym na wsparcie taboru kolejowego i kolei aglomeracyjnych to: 400 mln euro na bezemisyjny tabor kolejowy, aglomeracyjny i do przewozów międzyregionalnych, a 194 mln euro na wsparcie infrastruktury kolei aglomeracyjnych – plus cała ta wiedza, którą przekazał mój znakomity przedmówca. Oczywiście, gdyby była wola ze strony państwa posłów, żeby wejść w szczegóły, to jesteśmy do dyspozycji.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#PrzewodniczącaposełUrszulaPasławska">Bardzo dziękuję. Poproszę pana ministra Uścińskiego o przedstawienie informacji w skrócie.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieRozwojuiTechnologiiPiotrUściński">Szanowna pani przewodnicząca, Wysoka Komisjo, Ministerstwo Rozwoju i Technologii również realizuje działania powiązane z obszarem ochrony środowiska ujętym w KPO. One mają na celu poprawę efektywności energetycznej w budownictwie wielorodzinnym. Wspieramy inwestycje w termomodernizację, remonty, rozwój odnawialnej energii w istniejących budynkach oraz budowę nowych energooszczędnych budynków mieszkalnych. Właśnie w ramach efektywności energetycznej w budynkach mieszkalnych przewidzieliśmy grant termomodernizacyjny w wysokości 10% kosztów przedsięwzięcia termomodernizacyjnego, w celu wsparcia przedsięwzięć związanych z efektywną modernizacją ocieplania budynków wielorodzinnych. Uzupełnia on środki krajowe, dzięki czemu maksymalne wsparcie może wynieść nawet 41% kosztów inwestycji.</u>
<u xml:id="u-10.1" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieRozwojuiTechnologiiPiotrUściński">Przewidziano też wsparcie wspólnot mieszkaniowych, spółdzielni mieszkaniowych i innych właścicieli, zarządców budynków wielorodzinnych dokonujących zakupu, montażu lub modernizacji odnawialnych źródeł energii w swoich budynkach. I tu jest do 50% kosztów przedsięwzięcia.</u>
<u xml:id="u-10.2" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieRozwojuiTechnologiiPiotrUściński">Wspomniane działania mają znaczenie dla ochrony środowiska z uwagi na wpływ budowy i eksploatacji budynków mieszkalnych na emisję gazów cieplarnianych, emisję zanieczyszczeń z systemów grzewczych, zużycie energii ze źródeł odnawialnych, ślad węglowy związany z produkcją materiałów budowlanych i procesów budowy oraz powstawanie odpadów.</u>
<u xml:id="u-10.3" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieRozwojuiTechnologiiPiotrUściński">W ramach KPO ministerstwo finalizuje przygotowanie inwestycji pod nazwą „Instalacje odnawialnych źródeł energii realizowane przez społeczności energetyczne”. Celem inwestycji jest rozwój lokalnych odnawialnych źródeł energii poprzez wsparcie inwestycji społeczności energetycznych, w tym klastrów energii, spółdzielni energetycznych, zbiorowych porozumień prosumentów oraz ewentualnych przyszłych form społeczności energetycznych, ze szczególnym uwzględnieniem roli samorządów. Zakładamy udzielenie wsparcia przedinwestycyjnego i inwestycyjnego ok. 150 społecznościom energetycznym do końca 2026 r. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#PrzewodniczącaposełUrszulaPasławska">Bardzo dziękuję. Otwieram dyskusję. Czy są pytania do panów ministrów? Nie słyszę, więc ja zadam pytanie. Pierwsze, dotyczące harmonogramów – w szczególności zwrócę się tu do pana ministra środowiska – wdrażania tych środków, przygotowania, uszczegółowienia, jeżeli już takowe jest, to też proszę o informację, bo jednak jesteśmy w pewnym niedoczasie.</u>
<u xml:id="u-11.1" who="#PrzewodniczącaposełUrszulaPasławska">Drugie pytanie dotyczy listy beneficjentów, jeżeli chodzi o FEnIKS i kwestie efektywności energetycznej. Państwo pominęliście wspólnoty mieszkaniowe – strona 14 – więc czy to rzeczywiście jest taka decyzja, czy ten katalog beneficjentów będzie zdecydowanie szerszy? Ale najważniejsza sprawa dotyczy harmonogramów: jak to z państwa strony wygląda, jaki jest plan? Kiedy środki zaczną pracować, kiedy będą uruchomione i zakończone nabory? Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#PodsekretarzstanuwMKiŚAdamGuibourgéCzetwertyński">Dziękuję bardzo za pytania. Jeśli chodzi o uszczegółowienie programu, to został zatwierdzony w grudniu przez Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej. Co do wspólnot, to demarkacja między różnymi źródłami finansowania ze środków unijnych jest taka, że akurat w tym obszarze projekty będą realizowane na poziomie regionalnych programów operacyjnych.</u>
<u xml:id="u-12.1" who="#PodsekretarzstanuwMKiŚAdamGuibourgéCzetwertyński">Jeżeli chodzi o harmonogram, częściowo te nabory są w toku w takim programie, jak np. „Czyste powietrze”, który jest prefinansowany ze środków PFR, a jeżeli chodzi o środki z FEnIKS, czyli ze środków spójności, jesteśmy w trakcie zatwierdzenia kryteriów. Dla pierwszych trzech obszarów mamy już zatwierdzone kryteria, więc na kolejnych posiedzeniach Komitetu Monitorującego w kwietniu i w maju zatwierdzimy je, mam nadzieję, dla wszystkich obszarów i latem będziemy w stanie już uruchomić pierwsze nabory ze środków FEnIKS w obszarach, o których wspomniałem podczas mego pierwszego wystąpienia.</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#PrzewodniczącaposełUrszulaPasławska">Mam kolejne pytanie. Czy te środki na dzień dzisiejszy – tak, jak w przypadku regionalnych programów operacyjnych – są warunkowe? Bo decyzje wykonawcze zatwierdzające regionalne programy operacyjne zawierają klauzulę uruchomienia środków – co związane jest ze sporem Polski z Komisją Europejską – po zrealizowaniu wszystkich zobowiązań dotyczących, chociażby Karty Praw Podstawowych, czy o program Infrastruktura i Środowisko. Czy te konkursy będą uruchamiane warunkowo? Czy są zabezpieczenia na płatności ewentualne?</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#SekretarzstanuwMFiPRMarcinHorała">Generalnie rzecz biorąc wszystkie te warunki sektorowe dotyczące programów sektorowych są już zatwierdzone i stwierdzono, że Polska je spełnia. Oprócz tego mamy warunkowość ex ante dotyczącą całej perspektywy, która też w naszej samoocenie jest spełniona. Trwa dyskusja dotycząca Karty Praw Podstawowych, ale nie przewidujemy i nie mamy takich sygnałów, żeby tutaj był jakiś problem. Zaliczki zostały uruchomione, tak że wszystko…</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#PrzewodniczącaposełUrszulaPasławska">Ale zaliczki na pomoc techniczną. Rozumie pan, panie ministrze, gdzie jest problem. Chodzi o to czy konkursy, które będą uruchamiane, będą faktycznie zrealizowane pod względem płatności? Czy państwo macie tutaj jakiś plan, czy ewentualnie zabezpieczone są inne środki, z których można byłoby sfinansować projekty? Bo jest to sytuacja bardzo niekomfortowa zarówno dla instytucji wdrażających te programy, jak i dla samych beneficjentów.</u>
</div>
<div xml:id="div-16">
<u xml:id="u-16.0" who="#SekretarzstanuwMFiPRMarcinHorała">Przyznam, że tu trzeba byłoby bardzo precyzyjnie uchwycić…według wszelkich możliwych procedur na ten moment istniejących na ten moment te programy są zatwierdzone i płatności powinny być. Zatem, nie planujemy jakiś zewnętrznych źródeł prefinansowania dla funduszy spójności, w tym i tych, w sytuacji gdy nie ma takiej potrzeby.</u>
</div>
<div xml:id="div-17">
<u xml:id="u-17.0" who="#PrzewodniczącaposełUrszulaPasławska">Dobrze. Pani poseł Joanna Mucha.</u>
</div>
<div xml:id="div-18">
<u xml:id="u-18.0" who="#PosełJoannaMucha">W takim razie mam bardzo proste pytanie, bo jesteście państwo przedstawicielami rządu. Kiedy zostanie złożony wniosek o pieniądze z KPO?</u>
</div>
<div xml:id="div-19">
<u xml:id="u-19.0" who="#SekretarzstanuwMFiPRMarcinHorała">Wniosek zostanie złożony wtedy, kiedy zostaną wypełnione kamienie milowe dla pierwszego wniosku o płatność. Jak wszyscy wiemy, brakuje jeszcze jednego, dotyczącego ustawy o sądownictwie. Ona jest w tym momencie w Trybunale Konstytucyjnym, więc wtedy kiedy Trybunał rozstrzygnie plus jakiś tam czas na techniczne przygotowanie tego wniosku.</u>
</div>
<div xml:id="div-20">
<u xml:id="u-20.0" who="#PrzewodniczącaposełUrszulaPasławska">To było bardzo ważne pytanie, ponieważ możemy rozmawiać o różnych programach i mieć różne cele do zrealizowanie, ale jeżeli nie będziemy mieli środków, to będą to tylko dokumenty, które nie będą miały pokrycia w rzeczywistości. Stąd to pytanie natury nie politycznej, ale merytorycznej.</u>
<u xml:id="u-20.1" who="#PrzewodniczącaposełUrszulaPasławska">Czy są jeszcze jakieś pytania od pań i panów posłów? Nie. No, bardzo krótka Komisja. Bardzo dziękuję za państwa materiały.</u>
<u xml:id="u-20.2" who="#PrzewodniczącaposełUrszulaPasławska">Zamykam posiedzenie Komisji.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>