PPC / ppc

text_structure.xml 706 KB
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144 1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151 1152 1153 1154 1155 1156 1157 1158 1159 1160 1161 1162 1163 1164 1165 1166 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173 1174 1175 1176 1177 1178 1179 1180 1181 1182 1183 1184 1185 1186 1187 1188 1189 1190 1191 1192 1193 1194 1195 1196 1197 1198 1199 1200 1201 1202 1203 1204 1205 1206 1207 1208 1209 1210 1211 1212 1213 1214 1215 1216 1217 1218 1219 1220 1221 1222 1223 1224 1225 1226 1227 1228 1229 1230 1231 1232 1233 1234 1235 1236 1237 1238 1239 1240 1241 1242 1243 1244 1245 1246 1247 1248 1249 1250 1251 1252 1253 1254 1255 1256 1257 1258 1259 1260 1261 1262 1263 1264 1265 1266 1267 1268 1269 1270 1271 1272 1273 1274 1275 1276 1277 1278 1279 1280 1281 1282 1283 1284 1285 1286 1287 1288 1289 1290 1291 1292 1293 1294 1295 1296 1297 1298 1299 1300 1301 1302 1303 1304 1305 1306 1307 1308 1309 1310 1311 1312 1313 1314 1315 1316 1317 1318 1319 1320 1321 1322 1323 1324 1325 1326 1327 1328 1329 1330 1331 1332 1333 1334 1335 1336 1337 1338 1339 1340 1341 1342 1343 1344 1345 1346 1347 1348 1349 1350 1351 1352 1353 1354 1355 1356 1357 1358 1359 1360 1361 1362 1363 1364 1365 1366 1367 1368 1369 1370 1371 1372 1373 1374 1375 1376 1377 1378 1379 1380 1381 1382 1383 1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391 1392 1393 1394 1395 1396 1397 1398 1399 1400 1401 1402 1403 1404 1405 1406 1407 1408 1409 1410 1411 1412 1413 1414 1415 1416 1417 1418 1419 1420 1421 1422 1423 1424 1425 1426 1427 1428 1429 1430 1431 1432 1433 1434 1435 1436 1437 1438 1439 1440 1441 1442 1443 1444 1445 1446 1447 1448 1449 1450 1451 1452 1453 1454 1455 1456 1457 1458 1459 1460 1461 1462 1463 1464 1465 1466 1467 1468 1469 1470 1471 1472 1473 1474 1475 1476 1477 1478 1479 1480 1481 1482 1483 1484 1485 1486 1487 1488 1489 1490 1491 1492 1493 1494 1495 1496 1497 1498 1499 1500 1501 1502 1503 1504 1505 1506 1507 1508 1509 1510 1511 1512 1513 1514 1515 1516 1517 1518 1519 1520 1521 1522 1523 1524 1525 1526 1527 1528 1529 1530 1531 1532 1533 1534 1535 1536 1537 1538 1539 1540 1541 1542 1543 1544 1545 1546 1547 1548 1549 1550 1551 1552 1553 1554 1555 1556 1557 1558 1559 1560 1561 1562 1563 1564 1565 1566 1567 1568 1569 1570 1571 1572 1573 1574 1575 1576 1577 1578 1579 1580 1581 1582 1583 1584 1585 1586 1587 1588 1589 1590 1591 1592 1593 1594 1595 1596 1597 1598 1599 1600 1601 1602 1603 1604 1605 1606 1607 1608 1609 1610 1611 1612 1613 1614 1615 1616 1617 1618 1619 1620 1621 1622 1623 1624 1625 1626 1627 1628 1629 1630 1631 1632 1633 1634 1635 1636 1637 1638 1639 1640 1641 1642 1643 1644 1645 1646 1647 1648 1649 1650 1651 1652 1653 1654 1655 1656 1657 1658 1659 1660 1661 1662 1663 1664 1665 1666 1667 1668 1669 1670 1671 1672 1673 1674 1675 1676 1677 1678 1679 1680 1681 1682 1683 1684 1685 1686 1687 1688 1689 1690 1691 1692 1693 1694 1695 1696 1697 1698 1699 1700 1701 1702 1703 1704 1705 1706 1707 1708 1709 1710 1711 1712 1713 1714 1715 1716 1717 1718 1719 1720 1721 1722 1723 1724 1725 1726 1727 1728 1729 1730 1731 1732 1733 1734 1735 1736 1737 1738 1739 1740 1741 1742 1743 1744 1745 1746 1747 1748 1749 1750 1751 1752 1753 1754 1755 1756 1757 1758 1759 1760 1761 1762 1763 1764 1765 1766 1767 1768 1769 1770 1771 1772 1773 1774 1775 1776 1777 1778 1779 1780 1781 1782 1783 1784 1785 1786 1787 1788 1789 1790 1791 1792 1793 1794 1795 1796 1797 1798 1799 1800 1801 1802 1803 1804 1805 1806 1807 1808 1809 1810 1811 1812 1813 1814 1815 1816 1817 1818 1819 1820 1821 1822 1823 1824 1825 1826 1827 1828 1829 1830 1831 1832 1833 1834 1835 1836 1837 1838 1839 1840 1841 1842 1843 1844 1845 1846 1847 1848 1849 1850 1851 1852 1853 1854 1855 1856 1857 1858 1859 1860 1861 1862 1863 1864 1865 1866 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 2039 2040 2041 2042 2043 2044 2045 2046 2047 2048 2049 2050 2051 2052 2053 2054 2055 2056 2057 2058 2059 2060 2061 2062 2063 2064 2065 2066 2067 2068 2069 2070 2071 2072 2073 2074 2075 2076 2077 2078 2079 2080 2081 2082 2083 2084 2085 2086 2087 2088 2089 2090 2091 2092 2093 2094 2095 2096 2097 2098 2099 2100 2101 2102 2103 2104 2105 2106 2107 2108 2109 2110 2111 2112 2113 2114 2115 2116 2117 2118 2119 2120 2121 2122 2123 2124 2125 2126 2127 2128 2129 2130 2131 2132 2133 2134 2135 2136 2137 2138 2139 2140 2141 2142 2143 2144 2145 2146 2147 2148 2149 2150 2151 2152 2153 2154 2155 2156 2157 2158 2159 2160 2161 2162 2163 2164 2165 2166 2167 2168 2169 2170 2171 2172 2173 2174 2175 2176 2177 2178 2179 2180 2181 2182 2183 2184 2185 2186 2187 2188 2189 2190 2191 2192 2193 2194 2195 2196 2197 2198 2199 2200 2201 2202 2203 2204 2205 2206 2207 2208 2209 2210 2211 2212 2213 2214 2215 2216 2217 2218 2219 2220 2221 2222 2223 2224 2225 2226 2227 2228 2229 2230 2231 2232 2233 2234 2235 2236 2237 2238 2239 2240 2241 2242 2243 2244 2245 2246 2247 2248 2249 2250 2251 2252 2253 2254 2255 2256 2257 2258 2259 2260 2261 2262 2263 2264 2265 2266 2267 2268 2269 2270 2271 2272 2273 2274 2275 2276 2277 2278 2279 2280 2281 2282 2283 2284 2285 2286 2287 2288 2289 2290 2291 2292 2293 2294 2295 2296 2297 2298 2299 2300 2301 2302 2303 2304 2305 2306 2307 2308 2309 2310 2311 2312 2313 2314 2315 2316 2317 2318 2319 2320 2321 2322 2323 2324 2325 2326 2327 2328 2329 2330 2331 2332 2333 2334 2335 2336 2337 2338 2339 2340 2341 2342 2343 2344 2345 2346 2347 2348 2349 2350 2351 2352 2353 2354 2355 2356 2357 2358 2359 2360 2361 2362 2363 2364 2365 2366 2367 2368 2369 2370 2371 2372 2373 2374 2375 2376 2377 2378 2379 2380 2381 2382 2383 2384 2385 2386 2387 2388 2389 2390 2391 2392 2393 2394 2395 2396 2397 2398 2399 2400 2401 2402 2403 2404 2405 2406 2407 2408 2409 2410 2411 2412 2413 2414 2415 2416 2417 2418 2419 2420 2421 2422 2423 2424 2425 2426 2427 2428 2429 2430 2431 2432 2433 2434 2435 2436 2437 2438 2439 2440 2441 2442 2443 2444 2445 2446 2447 2448 2449 2450 2451 2452 2453 2454 2455 2456 2457 2458 2459 2460 2461 2462 2463 2464 2465 2466 2467 2468 2469 2470 2471 2472 2473 2474 2475 2476 2477 2478 2479 2480 2481 2482 2483 2484 2485 2486 2487 2488 2489 2490 2491 2492 2493 2494 2495 2496 2497 2498 2499 2500 2501 2502 2503 2504 2505 2506 2507 2508 2509 2510 2511 2512 2513 2514 2515 2516 2517 2518 2519 2520 2521 2522 2523 2524 2525 2526 2527 2528 2529 2530 2531 2532 2533 2534 2535 2536 2537 2538 2539 2540 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562 2563 2564 2565 2566 2567 2568 2569 2570 2571 2572 2573 2574 2575 2576 2577 2578 2579 2580 2581 2582 2583 2584 2585 2586 2587 2588 2589 2590 2591 2592 2593 2594 2595 2596 2597 2598 2599 2600 2601 2602 2603 2604 2605 2606 2607 2608 2609 2610 2611 2612 2613 2614 2615 2616 2617 2618 
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Wznowienie posiedzenia o godz. 9 min 03)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Maciej Płażyński oraz wicemarszałkowie Marek Borowski, Jan Król i Franciszek Jerzy Stefaniuk)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#Marszałek">Proszę o zajęcie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#Marszałek">Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#Marszałek">Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję panie posłanki Dorotę Arciszewską-Mielewczyk i Irenę Marię Nowacką.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#Marszałek">Protokół i listę mówców prowadzić będzie pani posłanka Irena Maria Nowacka.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#Marszałek">Proszę wyznaczonych posłów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#Marszałek">Proszę posła sekretarza o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#SekretarzPosełIrenaMariaNowacka">Informuję, że w dniu dzisiejszym, za zgodą marszałka Sejmu, odbędą się posiedzenia następujących Komisji:</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#SekretarzPosełIrenaMariaNowacka">- Etyki Poselskiej - bezpośrednio po głosowaniach,</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#SekretarzPosełIrenaMariaNowacka">- Finansów Publicznych - bezpośrednio po głosowaniach,</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#SekretarzPosełIrenaMariaNowacka">- Zdrowia - o godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#SekretarzPosełIrenaMariaNowacka">- Gospodarki, wspólnie z Komisją Polityki Społecznej - o godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#SekretarzPosełIrenaMariaNowacka">- Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej - o godz. 12.</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#SekretarzPosełIrenaMariaNowacka">Posiedzenie Komisji Skarbu Państwa, Uwłaszczenia i Prywatyzacji odbędzie się w dniu dzisiejszym bezpośrednio po głosowaniach w sali nr 13 budynek G.</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#SekretarzPosełIrenaMariaNowacka">Kancelaria Sejmu uprzejmie przypomina o przekazaniu formularza dotyczącego uroczystego 77. posiedzenia Sejmu i pobytu posłów w Gnieźnie. Formularze przyjmowane są w dolnej palarni i w Biurze Obsługi Posłów.</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#SekretarzPosełIrenaMariaNowacka">Posiedzenie Parlamentarnego Zespołu Chrześcijańsko-Narodowego AWS odbędzie się dziś, 17 marca 2000 r., o godz. 11.30 w sali klubowej nr 3 w nowym Domu Poselskim.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#Marszałek">Wysoka Izbo! Informuję, że po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów podjąłem decyzję o skreśleniu z porządku dziennego dotychczasowego punktu 17., obejmującego sprawozdanie komisji o komisyjnym projekcie ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym oraz ustawy o opłacie skarbowej - trzecie czytanie.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#Marszałek">Podjąłem także decyzję o przeniesieniu na następne posiedzenie punktu dotyczącego zmian w składach osobowych komisji sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#Marszałek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 9. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej o:</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#Marszałek">1) senackim projekcie ustawy o zmianie ustawy o wyborze prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#Marszałek">2) poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy z dnia 27 września 1990 r. o wyborze prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#Marszałek">3) komisyjnym projekcie ustawy o zmianie ustawy o wyborze prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej oraz ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#Marszałek">4) komisyjnym projekcie ustawy o zmianie ustawy o wyborze prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej oraz ustawy o referendum.</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#Marszałek">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Eugeniusza Kłopotka oraz przeprowadził dyskusję, w której zgłoszono poprawki.</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#Marszałek">W związku z tym Sejm skierował projekt ustawy ponownie do komisji.</u>
          <u xml:id="u-4.10" who="#Marszałek">Dodatkowe sprawozdanie komisji zostało paniom posłankom i panom posłom doręczone w druku nr 1755-A.</u>
          <u xml:id="u-4.11" who="#Marszałek">Przystępujemy zatem do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-4.12" who="#Marszałek">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Eugeniusza Kłopotka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PosełSprawozdawcaEugeniuszKłopotek">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Komisja Nadzwyczajna zakończyła swoje prace nad tzw. ordynacją prezydencką. W trakcie drugiego czytania zostały omówione wnioski mniejszości, jak również zgłoszono kilkadziesiąt poprawek. Część z nich podczas posiedzenia Komisji Nadzwyczajnej została wycofana. Pozostałe znalazły swoje miejsce w druku nr 1755-A, przy czym zdecydowana większość tych poprawek dotyczyła już wcześniej omawianych spraw, dlatego czuję się zwolniony z ich przypomnienia. Chciałbym jednak zwrócić uwagę na trzy problemy, które niewątpliwie budzą kontrowersje, pewne wątpliwości, również natury konstytucyjnej. Tak się składa, że będą one przedstawione zaraz na początku głosowań, a dotyczą wniosków mniejszości nr 1, 2 i 3.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#PosełSprawozdawcaEugeniuszKłopotek">Wnioski mniejszości nr 1 i 2 zmierzają w kierunku skreślenia zapisów art. 8c w całości, przy czym wniosek nr 2 zmierza tylko do skreślenia najbardziej kontrowersyjnego ust. 4 w art. 8c. Mianowicie chodzi tutaj o sytuację, kiedy nie został jeszcze zaprzysiężony nowy prezydent, urząd prezydencki jest opróżniony i czy wówczas obowiązki prezydenta może pełnić marszałek Sejmu, oprócz tych sytuacji, które zostały w sposób enumeratywny wymienione w art. 131 ust. 2 konstytucji. Jeżeli w trakcie głosowań nad poszczególnymi wnioskami czy poprawkami będą uwagi, to postaram się do nich odnieść bardziej szczegółowo. O tym mówię tylko dlatego, żeby zasygnalizować pewien problem.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#PosełSprawozdawcaEugeniuszKłopotek">Wniosek mniejszości nr 3, który jest połączony w jakiś sposób z wnioskiem mniejszości nr 15, zmierza natomiast do tego, aby nie obciążać komitetów wyborczych wydatkami, czy inaczej mówiąc, kosztami za tak zwany audyt, czyli za opinię biegłego, który miałby sprawdzić sprawozdania finansowe komitetów wyborczych. W tej sprawie istnieje jedna opinia eksperta, który uważa, że obarczanie tym wydatkiem komitetu wyborczego, mało tego, żądanie wpłacenia kaucji w wysokości 50 tys. zł na audyt w momencie rejestracji czy złożenia wniosku o rejestrację komitetu wyborczego narusza zasady konstytucyjne. Sądzę jednak, że decyzja należy, jak zawsze, do Wysokiej Izby, która rozstrzygnie tę sprawę. Gdyby te wydatki związane z audytem nie miały obciążać komitetu wyborczego, to wówczas ten obowiązek czy to obciążenie spadłoby na budżet państwa.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#PosełSprawozdawcaEugeniuszKłopotek">Chciałbym również powiedzieć o dwóch poprawkach: nr 20 i 26. Komisja Nadzwyczajna proponuje ich odrzucenie. Poprawki te zmierzają do tego, by datki przekazywane przez obywateli, przez wyborców, przez podmioty na rzecz kandydatów startujących w wyborach były potraktowane jako darowizny z możliwością odliczania ich od podstawy opodatkowania.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#PosełSprawozdawcaEugeniuszKłopotek">To tyle, panie marszałku, z mojej strony. Jak będą później jakieś uwagi, to postaram się do nich odnieść.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#Marszałek">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#Marszałek">Komisja wnosi o uchwalenie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#Marszałek">Komisja przedstawia również wnioski mniejszości oraz poprawki, nad którymi głosować będziemy zgodnie ze wzrastającą numeracją artykułów.</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#Marszałek">Wszystkie wnioski mniejszości oraz poprawki od 1. do 19. zostały zgłoszone do art. 1, zawierającego zmiany do ustawy o wyborze prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-6.5" who="#Marszałek">W 1. wniosku mniejszości wnioskodawca proponuje skreślić art. 8c, określający tryb postępowania w przypadku wprowadzenia głosowania tylko na jednego kandydata oraz w przypadku braku kandydatów.</u>
          <u xml:id="u-6.6" who="#Marszałek">Przyjęcie tego wniosku spowoduje bezprzedmiotowość 2. wniosku mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-6.7" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.8" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem 1. wniosku mniejszości, polegającego na skreśleniu art. 8c, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-6.9" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-6.10" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-6.11" who="#Marszałek">Głosowało 411 posłów. Za - 166, przeciw - 245.</u>
          <u xml:id="u-6.12" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-6.13" who="#Marszałek">W 2. wniosku mniejszości do art. 8c wnioskodawca proponuje skreślić ust. 4, stanowiący, że w przypadku zarządzenia ponownych wyborów kadencja urzędującego prezydenta Rzeczypospolitej kończy się po upływie 5 lat od złożenia przysięgi wobec Zgromadzenia Narodowego, a do czasu objęcia urzędu przez nowego prezydenta marszałek Sejmu wykonuje obowiązki prezydenta Rzeczypospolitej w trybie i na zasadach określonych w konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-6.14" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.15" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem 2. wniosku mniejszości do art. 8c, polegającego na skreśleniu ust. 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-6.16" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-6.17" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-6.18" who="#Marszałek">Głosowało 416 posłów. Za - 227, przeciw - 188, wstrzymał się 1.</u>
          <u xml:id="u-6.19" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości przyjął.</u>
          <u xml:id="u-6.20" who="#Marszałek">W 3. wniosku mniejszości do art. 40c wnioskodawca proponuje skreślić ust. 2, stanowiący, że warunkiem zgłoszenia komitetu wyborczego do rejestracji jest wpłacenie na wskazane przez Państwową Komisję Wyborczą konto bankowe kaucji w wysokości 50 tys. zł, zabezpieczającej sporządzenie opinii biegłego rewidenta o sprawozdaniu o przychodach, wydatkach i zobowiązaniach finansowych komitetu.</u>
          <u xml:id="u-6.21" who="#Marszałek">Przyjęcie tego wniosku spowoduje bezprzedmiotowość 4. wniosku mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-6.22" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.23" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem 3. wniosku mniejszości do art. 40c, polegającego na skreśleniu ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-6.24" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-6.25" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-6.26" who="#Marszałek">Głosowało 417 posłów. Za - 242, przeciw - 39, wstrzymało się 136.</u>
          <u xml:id="u-6.27" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości przyjął.</u>
          <u xml:id="u-6.28" who="#Marszałek">4. wniosek jest bezprzedmiotowy.</u>
          <u xml:id="u-6.29" who="#Marszałek">W 5. wniosku mniejszości wnioskodawca proponuje umieścić przepisy dotyczące składania przez kandydata oświadczenia dotyczącego pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa, lub współpracy z tymi organami w okresie od dnia 22 lipca 1944 r. do 10 maja 1990 r. w jednym, dodawanym po art. 40c, nowym artykule, a także określić, że oświadczenie to kandydat składa wraz ze zgłoszeniem komitetu do zarejestrowania, a nie - jak proponuje komisja - wyrażając zgodę na kandydowanie.</u>
          <u xml:id="u-6.30" who="#Marszałek">Konsekwencją przyjęcia tego wniosku będzie skreślenie ust. 5 w art. 40a i art. 40b, a także zmiana powołań w projekcie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-6.31" who="#Marszałek">Przyjęcie tego wniosku spowoduje bezprzedmiotowość poprawek 1. i 2.</u>
          <u xml:id="u-6.32" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.33" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem 5. wniosku mniejszości, polegającego na dodaniu po art. 40c nowego artykułu wraz z konsekwencjami, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-6.34" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-6.35" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-6.36" who="#Marszałek">Głosowało 416 posłów. Za - 170, przeciw - 246.</u>
          <u xml:id="u-6.37" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-6.38" who="#Marszałek">W poprawce 1. do art. 40a ust. 1 i 2 oraz polegającej na skreśleniu ust. 3–5 wnioskodawca proponuje, aby komitet wyborczy mógł być utworzony dopiero po uzyskaniu wyrażonej na piśmie przez zainteresowaną osobę zgody na zgłoszenie jej kandydatury i na zawiązanie komitetu.</u>
          <u xml:id="u-6.39" who="#Marszałek">Wnioskodawca proponuje jednocześnie w poprawce 2., by przepisy dotychczasowych ust. 4 i 5 w art. 40a umieścić w dodawanych do art. 40c dwóch nowych ustępach.</u>
          <u xml:id="u-6.40" who="#Marszałek">Nad poprawkami tymi głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-6.41" who="#Marszałek">Komisja wnosi o ich odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-6.42" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.43" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawek 1. i 2. do art. 40a ust. 1 i 2 oraz polegającej na skreśleniu ust. 3–5, a także do art. 40c, polegającej na dodaniu dwóch nowych ustępów, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-6.44" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-6.45" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-6.46" who="#Marszałek">Głosowało 415 posłów. Za - 174, przeciw - 240, wstrzymał się 1.</u>
          <u xml:id="u-6.47" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-6.48" who="#Marszałek">W poprawce 3. do art. 40c wnioskodawca proponuje dodać nowy ust. 6, stanowiący, że kandydat na prezydenta może zarejestrować w Państwowej Komisji Wyborczej nie później niż w trzydziestym dniu przed dniem wyborów swój program wyborczy, który podlega publikacji, na zasadach określonych przez Państwową Komisję Wyborczą.</u>
          <u xml:id="u-6.49" who="#Marszałek">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-6.50" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.51" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 3. do art. 40c, polegającej na dodaniu nowego ust. 6, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-6.52" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-6.53" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-6.54" who="#Marszałek">Głosowało 417 posłów. Za - 31, przeciw - 382, wstrzymało się 4.</u>
          <u xml:id="u-6.55" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-6.56" who="#Marszałek">W poprawce 4. do art. 41 ust. 1 wnioskodawca proponuje, aby zgłoszenia kandydata na prezydenta dokonywał osobiście pełnomocnik komitetu wyborczego zarejestrowanego zgodnie z przepisami całego art. 40d.</u>
          <u xml:id="u-6.57" who="#Marszałek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-6.58" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.59" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 4. do art. 31 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-6.60" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-6.61" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-6.62" who="#Marszałek">Głosowało 418 posłów. Za - 406, przeciw - 9, wstrzymało się 3.</u>
          <u xml:id="u-6.63" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-6.64" who="#Marszałek">W poprawce 5. do art. 42 ust. 2 pkt 1, dotyczącego warunków, jakie powinien spełniać kandydat na prezydenta, wnioskodawca proponuje powołać się na odpowiedni przepis konstytucji określający te warunki.</u>
          <u xml:id="u-6.65" who="#Marszałek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-6.66" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.67" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 5. do art. 42 ust. 2 pkt 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-6.68" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-6.69" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-6.70" who="#Marszałek">Głosowało 410 posłów. Za - 407, przeciw - 2, wstrzymał się 1.</u>
          <u xml:id="u-6.71" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-6.72" who="#Marszałek">W poprawce 6. do art. 43 ust. 2 wnioskodawca proponuje, aby oznaczenie przynależności kandydata do partii politycznej było umieszczane na liście kandydatów fakultatywnie, na wniosek pełnomocnika komitetu, a nie, jak proponowała komisja, obligatoryjne.</u>
          <u xml:id="u-6.73" who="#Marszałek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-6.74" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.75" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 6. do art. 43 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-6.76" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-6.77" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-6.78" who="#Marszałek">Głosowało 417 posłów. Za - 404, przeciw - 12, wstrzymał się 1.</u>
          <u xml:id="u-6.79" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-6.80" who="#Marszałek">W poprawce 7. do art. 76c wnioskodawca proponuje, aby podawanie do wiadomości publicznej wyników przedwyborczych badań opinii publicznej było zabronione na 7 dni przed dniem głosowania, a nie, jak proponuje komisja, na 24 godziny przed dniem głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.81" who="#Marszałek">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-6.82" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.83" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 7. do art. 76c, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-6.84" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-6.85" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-6.86" who="#Marszałek">Głosowało 415 posłów. Za - 24, przeciw - 390, wstrzymał się 1.</u>
          <u xml:id="u-6.87" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-6.88" who="#Marszałek">W 6. wniosku mniejszości wnioskodawca proponuje dodać nowy art. 77a, stanowiący, że podmioty inne niż komitet wyborczy mogą wzywać do głosowania na określonych kandydatów lub do nieoddawania na nich głosów, jeżeli koszt takiego działania nie przekracza czterokrotności najniższego miesięcznego wynagrodzenia za pracę pracowników w dniu poprzedzającym rozpoczęcie kampanii wyborczej.</u>
          <u xml:id="u-6.89" who="#Marszałek">Konsekwencją przyjęcia tego wniosku będzie dodanie po art. 88c nowego artykułu, zawierającego sankcję za naruszenie tego zakazu.</u>
          <u xml:id="u-6.90" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.91" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem 6. wniosku mniejszości, polegającego na dodaniu nowego art. 77a, wraz z konsekwencją, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-6.92" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-6.93" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-6.94" who="#Marszałek">Głosowało 408 posłów. Za - 29, przeciw - 369, wstrzymało się 10.</u>
          <u xml:id="u-6.95" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-6.96" who="#Marszałek">W 7. wniosku mniejszości wnioskodawca w dodawanym nowym art. 77b proponuje, aby w okresie kampanii wyborczej inni niż komitet wyborczy organizatorzy masowych imprez rozrywkowych, organizujący w ich ramach spotkania wyborcze, obowiązani byli zapraszać na nie w formie ogłoszeń publicznych w dzienniku drukowanym odpowiednio wszystkich kandydatów na prezydenta lub przedstawicieli ich komitetów, a w razie niedopełnienia tego obowiązku koszty imprezy uznawać za darowiznę na rzecz komitetów kandydatów w niej uczestniczących.</u>
          <u xml:id="u-6.97" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.98" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem 7. wniosku mniejszości polegającego na dodaniu nowego art. 77b, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-6.99" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-6.100" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-6.101" who="#Marszałek">Głosowało 411 posłów. Za - 40, przeciw - 364, wstrzymało się 7.</u>
          <u xml:id="u-6.102" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-6.103" who="#Marszałek">W 8. wniosku mniejszości do art. 78 wnioskodawca proponuje dodać ust. 4, stanowiący, że zabrania się podawania oraz dostarczania w ramach kampanii wyborczej na rzecz kandydata na prezydenta napojów alkoholowych nieodpłatnie lub po cenach sprzedaży netto możliwych do uzyskania, nie wyższych od cen nabycia lub kosztów wytworzenia.</u>
          <u xml:id="u-6.104" who="#Marszałek">Konsekwencją przyjęcia tego wniosku będzie dodanie po art. 88d nowego artykułu zawierającego sankcję za naruszenie tego zakazu.</u>
          <u xml:id="u-6.105" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.106" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem 8. wniosku mniejszości do art. 78, polegającego na dodaniu ust. 4, wraz z konsekwencją, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-6.107" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-6.108" who="#komentarz">(Głosy z sali: Ooo...)</u>
          <u xml:id="u-6.109" who="#komentarz">(Głos z sali: Jesteśmy za polskim rolnictwem.)</u>
          <u xml:id="u-6.110" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-6.111" who="#Marszałek">Głosowało 415 posłów. Za - 195, przeciw - 217, wstrzymało się 3.</u>
          <u xml:id="u-6.112" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-6.113" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-6.114" who="#Marszałek">W poprawce 8. do art. 83 ust. 2 wnioskodawca w dodawanym zdaniu drugim proponuje, aby czas przeznaczony na nieodpłatne audycje wyborcze był podzielony na dwie równe części: na kampanię indywidualną kandydata i debatę pomiędzy kandydatami.</u>
          <u xml:id="u-6.115" who="#Marszałek">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-6.116" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.117" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 8. do art. 83 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-6.118" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-6.119" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-6.120" who="#Marszałek">Głosowało 416 posłów. Za - 10, przeciw - 396, wstrzymało się 10.</u>
          <u xml:id="u-6.121" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-6.122" who="#Marszałek">W poprawce 9. do art. 83 ust. 4 wnioskodawca proponuje inny sposób określenia treści rozporządzenia Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji dotyczącego warunków przygotowania i emitowania nieodpłatnych audycji wyborczych.</u>
          <u xml:id="u-6.123" who="#Marszałek">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-6.124" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.125" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 9. do art. 83 ust. 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-6.126" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-6.127" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-6.128" who="#Marszałek">Głosowało 412 posłów. Za - 172, przeciw - 240.</u>
          <u xml:id="u-6.129" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-6.130" who="#Marszałek">W poprawce 10. do art. 83 ust. 7 w dodawanym zdaniu drugim wnioskodawca proponuje, aby Telewizja Polska i Polskie Radio bez prawomocnego orzeczenia sądu nie mogły ingerować w treść i czas audycji komitetu wyborczego.</u>
          <u xml:id="u-6.131" who="#Marszałek">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-6.132" who="#komentarz">(Poseł Adam Słomka: Panie marszałku...)</u>
          <u xml:id="u-6.133" who="#Marszałek">Proszę bardzo, pan poseł Słomka, pytanie.</u>
          <u xml:id="u-6.134" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PosełAdamSłomka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Pośle Sprawozdawco! Chciałbym prosić o wyjaśnienie Wysokiej Izbie, skąd się pojawił ten wniosek, jak wyglądało głosowanie na posiedzeniu komisji i jakie było uzasadnienie. Sprawa jest bardzo ważna. Po odzyskaniu niepodległości mieliśmy co najmniej 4 takie przypadki; chodzi o sytuacje, w których komitetowi wyborczemu bez prawomocnego orzeczenia sądu, bez żadnego zresztą postępowania prawnego, ingerowano w treść lub formę prezentacji. Bardzo bym prosił o informację, jakimi przesłankami kierowali się posłowie, którzy uważali, iż w polskim systemie politycznym należy utrzymać taki element interwencyjny; nieznany zresztą nigdzie w krajach cywilizowanych. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#Marszałek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PosełEugeniuszKłopotek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Poprawka ta została złożona przez pana posła Karwowskiego. W dyskusji zdania były podzielone. W głosowaniu zaś 13 posłów opowiedziało się za przyjęciem tej poprawki, a 13 było przeciw. W tej sytuacji brakowało jednego głosu, aby poprawka uzyskała rekomendację Komisji Nadzwyczajnej. W związku z tym ostateczna decyzja należy do Wysokiej Izby. Przy tym, panie pośle, proszę mnie zwolnić z odpowiedzi na pytanie, czym kierowali się poszczególni posłowie. Po prostu w wyniku dyskusji podjęli taką a nie inną decyzję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#Marszałek">Proszę, pan poseł Goryszewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PosełHenrykGoryszewski">Panie Marszałku! Jestem zainteresowany odpowiedzią na pytanie, które przed chwilą postawił pan poseł Słomka, dlatego że jakakolwiek ingerencja w przebieg kampanii wyborczej jest naruszeniem samej istoty demokracji. Wtedy możemy sobie demokrację wyrzucić do kosza. I w związku z tym zwracam się do pana posła sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#PosełHenrykGoryszewski">Panie Pośle! Wiele razy byłem sprawozdawcą, w tym również ustaw budżetowych, szczególnie trudnych. Nie ograniczałem się do informacji, że większość była za, mniejszość - przeciw i nie pamiętam, żebym nie mówił, jakimi argumentami się kierowano. Pan ma obowiązek jako sprawozdawca przedstawić nam, skoro padło to pytanie, zarówno te argumenty, które były przytaczane za poprawką, jak i te przeciw.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#Marszałek">Pan poseł sprawozdawca chce uzupełnić swoją wypowiedź, czy też nie?</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#Marszałek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PosełEugeniuszKłopotek">Otóż, panie pośle Goryszewski, daleki jestem od tego, by pouczać posłów sprawozdawców. Panu też można wiele zarzucić jako posłowi sprawozdawcy, ale zostawmy to.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#PosełEugeniuszKłopotek"> Chcę natomiast wyraźnie powiedzieć, że w trakcie posiedzeń Komisji Nadzwyczajnej pan poseł Tadeusz Karwowski powoływał się na przykład z przeszłości. I w wyniku krótkiej dyskusji nad tym punktem po prostu posłowie, wewnętrznie przekonani za lub przeciw, tak zagłosowali, panie pośle. Tylko tyle mogę odpowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#komentarz">(Głosy z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 10. do art. 83 ust. 7, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#Marszałek">Głosowało 413 posłów. Za - 210, przeciw - 202, wstrzymał się 1.</u>
          <u xml:id="u-14.6" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-14.7" who="#Marszałek">W 9. wniosku mniejszości wnioskodawca proponuje dodać nowy art. 83c, stanowiący, że rozpowszechnianie w telewizji publicznej i w radiu publicznym płatnych audycji i komunikatów, apeli i haseł wyborczych jest zakazane.</u>
          <u xml:id="u-14.8" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.9" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem 9. wniosku mniejszości, polegającego na dodaniu nowego art. 83c, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-14.10" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-14.11" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-14.12" who="#Marszałek">Głosowało 410 posłów. Za - 19, przeciw - 389, wstrzymało się 2.</u>
          <u xml:id="u-14.13" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-14.14" who="#Marszałek">W 10. wniosku mniejszości do art. 84d wnioskodawca proponuje, aby wydatki komitetu wyborczego nie mogły przekraczać 10 mln zł, a nie - jak proponuje komisja - 20 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-14.15" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.16" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem 10. wniosku mniejszości do art. 84d, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-14.17" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-14.18" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-14.19" who="#Marszałek">Głosowało 408 posłów. Za - 24, przeciw - 378, wstrzymało się 6.</u>
          <u xml:id="u-14.20" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-14.21" who="#Marszałek">W 11. wniosku mniejszości do art. 85 wnioskodawca w dodawanych po ust. 5 dwóch nowych ustępach proponuje, aby wydatki komitetu ze środków pochodzących od osób prywatnych, z wyłączeniem partii politycznych, nie mogły przekraczać 60% limitu określonego w art. 84d, a ze środków pochodzących ze zbiórek publicznych, w rozumieniu przepisów o zbiórkach publicznych, 3% tego limitu.</u>
          <u xml:id="u-14.22" who="#Marszałek">Przyjęcie tego wniosku spowoduje bezprzedmiotowość poprawek 11. i 12.</u>
          <u xml:id="u-14.23" who="#Marszałek">Pan poseł Dorn z wątpliwościami i pytaniem.</u>
          <u xml:id="u-14.24" who="#Marszałek">Proszę bardzo, pan poseł Dorn.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PosełLudwikDorn">Panie Marszałku! To nie są wątpliwości i pytania, tylko jedno sprostowanie. Środki zgromadzone przez osoby prawne, a nie osoby prywatne.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#komentarz">(Głosy z sali: Do mikrofonu!)</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#PosełLudwikDorn">Jedno sprostowanie. Nie chodzi o środki pochodzące od osób prywatnych...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#Marszałek">Od osób prawnych, tak jest.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PosełLudwikDorn">... pan marszałek przejęzyczył się, od osób prawnych. To tyle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#Marszałek">Chodzi o środki pochodzące od osób prawnych, tak, pan poseł Dorn uważnie słuchał.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#Marszałek">Proszę, pan poseł Olszewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PosełMariuszOlszewski">Panie pośle sprawozdawco, mam pytanie dotyczące tego wniosku mniejszości i dwóch kolejnych poprawek. Czy to oznacza, że tak naprawdę prezydenta będą wybierać firmy, ponieważ te poprawki będą ograniczały obywatelom możliwość partycypowania w kosztach kampanii prezydenckiej: w pierwszym wniosku mniejszości tylko do 3%, w następnych do 10 i 15, reszta to będą środki pochodzące tylko i wyłącznie od firm.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie tylko.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#Marszałek">Proszę bardzo, pan poseł Rybicki.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#Marszałek">Jeszcze, panie pośle, jedno pytanie.</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#komentarz">(Głosy z sali: Ooo...)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#PosełJacekRybicki">Panie Marszałku! Mam wątpliwość natury formalnej. Otóż ten wniosek mniejszości, który przegłosujemy w tej chwili, składa się z dwóch części. Jedna część dotyczy wydatków komitetów pochodzących ze środków osób prawnych, a druga - ograniczenia limitu ze środków publicznych. Obawiam się, że przegłosowanie tego wniosku mniejszości uniemożliwi głosowanie nad następnymi dwoma poprawkami dotyczącymi tej drugiej kwestii, a więc ograniczenia środków pochodzących ze zbiórek publicznych. Proponowałbym jednak, żeby przegłosowanie tego wniosku mniejszości nie uniemożliwiało przegłosowania następnych poprawek dotyczących tylko fragmentu tego wniosku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#Marszałek">Pan poseł sprawozdawca, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#PosełEugeniuszKłopotek">Otóż w naszej filozofii, którą staraliśmy się - ponad podziałami politycznymi - reprezentować w trakcie prac Komisji Nadzwyczajnej, chodziło nam o możliwie dokładne uszczelnienie systemu przepływu środków finansowych na kampanię wyborczą. Komisja uznała, że gdybyśmy poluzowali, czyli dali zupełną swobodę, jeśli chodzi o wielkość środków pozyskiwanych z tzw. zbiórek publicznych, byłyby to pieniądze niewiadomego pochodzenia. W związku z tym jest tutaj propozycja ograniczenia środków pochodzących ze zbiórek publicznych. Jest propozycja 3% w wypadku limitu 20-milionowego, za chwilę będą dwie nowe propozycje - 15 i 10. Sądzę, że możemy osiągnąć konsensus. Natomiast jeżeli chodzi o wątpliwość pana posła Rybickiego, jako poseł sprawozdawca podzielam ją.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#Marszałek">Pan poseł Grabowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#PosełMariuszKrzysztofGrabowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z całym szacunkiem, panie pośle sprawozdawco, ale przed chwilą wprowadził pan Wysoką Izbę w błąd. Otóż prawdą jest, że Komisja Nadzwyczajna starała się dbać o to, ażeby pieniądze, które wpływają na fundusze komitetów wyborczych, nie były - przepraszam za określenie - tzw. brudnymi pieniędzmi, żeby było znane ich pochodzenie. Ale nie jest prawdą, że, jeśli chodzi o zbiórki publiczne, zagraża nam napływ pieniędzy o niewiadomym pochodzeniu i że powodem ograniczenia napływu tych pieniędzy jest uszczelnianie systemu finansowego w czasie kampanii wyborczej. To nie jest prawda, panie pośle, ponieważ w kolejnych zapisach proponowanych przez wysoką komisję mamy postanowienia, które tę kwestię regulują i nie trzeba się uciekać do ograniczania sum, określania ich górnych pułapów, jakie można wydawać z pieniędzy pochodzących ze zbiórek publicznych. Mamy przecież wyraźnie powiedziane w tym, co komisja proponuje, że w sytuacji, kiedy te datki ze zbiórek publicznych nie są drobnymi sumami, tylko są to kwoty powyżej określonej wysokości, musi być udokumentowane ich pochodzenie. Chciałbym, żeby pan poseł o tym Wysoką Izbę poinformował. W związku z tym mam pytanie: Czym się różnią pieniądze pochodzące ze zbiórek publicznych od pieniędzy pochodzących na przykład z dużych firm? Czy to oznacza, że duże firmy mogą łożyć duże pieniądze na wybór prezydenta, natomiast przeciętni obywatele nie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#Marszałek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#PosełEugeniuszKłopotek">Panie pośle, daleki jestem od tego, aby wprowadzać Wysoką Izbę w błąd. Sądzę, że mam prawo przypuszczać, że pewien konsensus, przynajmniej na posiedzeniu komisji, został osiągnięty. Przypomnę tylko, że za chwilę będziemy głosować nad poprawką, która mówi, że te środki, pochodzące ze zbiórek publicznych, nie mogą przekraczać 15% limitu. W komisji za taką poprawką głosowało 24 posłów, 1 poseł był przeciw i dwóch się wstrzymało od głosu. A więc po takim wyniku głosowania sądzę, że przynajmniej w Komisji Nadzwyczajnej został osiągnięty konsensus.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#PosełEugeniuszKłopotek">Wracając do drugiej części pańskiego pytania, to oczywiście w dalszych zapisach tego projektu ordynacji są pewne limitowania. Mianowicie takie, że środki pochodzące od osoby fizycznej nie mogą przekraczać piętnastokrotności najniższego wynagrodzenia, natomiast środki pochodzące od innych podmiotów - jego stukrotności. Mało tego, jest jeszcze również taki zapis, który mówi: jeżeli te środki miałyby być wyższe od dwukrotności najniższego wynagrodzenia, to można je tylko przekazywać czekiem, przelewem lub kartą płatniczą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#Marszałek">Pan poseł Rybicki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#PosełJacekRybicki">Panie Marszałku! Mam pytania do pana posła sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#PosełJacekRybicki">Czy pan poseł sprawozdawca może potwierdzić to, że pieniądze zbierane ze zbiórek publicznych są anonimowe, ponieważ cegiełka jest anonimowa? Czy w związku z tym pan poseł przyzna, że brak limitu co do pieniędzy zebranych ze zbiórek publicznych w praktyce oznacza bezsensowność przyjęcia jakichkolwiek innych ograniczeń, ponieważ prawie całość będzie można zebrać anonimowo w postaci cegiełek? I wreszcie, czy pan poseł potwierdzi, że wprowadzenie takiego limitu jest obojętne, bo czy będzie on na poziomie 3%, 10%, czy 15%, to i tak będzie elementem rozproszenia kapitału zebranego na kampanię wyborczą?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#Marszałek">Pan poseł Dorn, autor wniosku mniejszości nr 11.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#PosełLudwikDorn">Moje pytanie zmierza w podobnym kierunku co pytanie pana posła Rybickiego, tylko od strony prawnej. Czy pan poseł potwierdzi, że nie jestem w błędzie, sądząc, iż sprawa środków pochodzących ze zbiórek publicznych, gdzie możliwe jest ich zbieranie, będzie regulowana nie ustawą dotyczącą ordynacji prezydenckiej, lecz ustawą o zbiórkach publicznych, która uniemożliwia datki anonimowe, na czym polega zbiórka publiczna. I nie będą one poddane przepisom reglamentującym zbieranie środków finansowych, które są zawarte w projekcie ustawy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#Marszałek">Panie pośle Dorn, jeszcze jedno pytanie. Ponieważ pan jest autorem propozycji, żeby te dwa ustępy głosować łącznie, czy pan to podtrzymuje, tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#PosełLudwikDorn">Nie, wycofuję się.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#PosełLudwikDorn">Wyrażam zgodę, panie marszałku, na głosowanie tego osobno.</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#Marszałek">Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#Marszałek">Pan poseł Kłopotek, sprawozdawca komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#PosełEugeniuszKłopotek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mogę tylko potwierdzić pewną filozofię, która przewijała się w trakcie posiedzeń Komisji Nadzwyczajnej. Rzeczywiście wolą większości Komisja Nadzwyczajna uznała, że pieniądze pochodzące ze zbiórek publicznych mają jednak charakter anonimowy. Chcę jeszcze bardziej to podkreślić. Otóż na posiedzeniu Komisji Nadzwyczajnej odrzuciliśmy propozycję, żeby pieniądze przekazywane przekazem pocztowym traktować na równi z pieniędzmi przekazywanymi przelewem czy kartą płatniczą. Niektórzy posłowie oburzali się i mówili, że w związku z tym trzeba będzie zakładać konta. Chodzi o to, że przekaz też może być fikcyjny, z podanym fikcyjnym nadawcą.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#PosełEugeniuszKłopotek">Panie pośle Dorn, przyznam szczerze, że na posiedzeniu komisji nie omawialiśmy ustawy o zbiórkach publicznych. I dlatego uznaliśmy jednak, że wprowadzenie limitu... Proszę zwrócić uwagę, iż projekt, który został skierowany do drugiego czytania Wysokiej Izby, nie zawierał limitów, a jednak poprawka zaproponowana przez niektórych posłów znalazła później uznanie wśród posłów wysokiej komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#Marszałek">W takim razie wniosek mniejszości nr 11 rozbijemy na dwa głosowania.</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-36.3" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości nr 11 do art. 85, polegającego na dodaniu po ust. 5 nowego ustępu, dotyczącego limitu 60% środków pochodzących od osób prawnych, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-36.4" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-36.5" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-36.6" who="#Marszałek">Głosowało 404. Za - 182, przeciw - 221, wstrzymał się 1.</u>
          <u xml:id="u-36.7" who="#Marszałek">Sejm wniosek odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-36.8" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania w sprawie 11. wniosku w zakresie ust. 2 dotyczącego limitu 3%.</u>
          <u xml:id="u-36.9" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem 11. wniosku mniejszości do art. 85, polegającego na dodaniu po ust. 5 nowego ustępu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-36.10" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-36.11" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-36.12" who="#Marszałek">Głosowało 409 posłów. Za - 45, przeciw - 356, wstrzymało się 8.</u>
          <u xml:id="u-36.13" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-36.14" who="#Marszałek">Poprawki 11. i 12. do art. 85 polegają na dodaniu po ust. 5 nowego ustępu.</u>
          <u xml:id="u-36.15" who="#Marszałek">W poprawce 11. wnioskodawca proponuje, aby wydatki komitetu ze środków pochodzących ze zbiórek publicznych, w rozumieniu przepisów o zbiórkach publicznych, nie mogły przekraczać 10% limitu określonego w art. 84d.</u>
          <u xml:id="u-36.16" who="#Marszałek">W poprawce 12. wnioskodawca proponuje, aby wydatki te nie mogły przekraczać 15% limitu.</u>
          <u xml:id="u-36.17" who="#Marszałek">W pierwszej kolejności poddam pod głosowanie poprawkę 12., którą komisja proponuje przyjąć.</u>
          <u xml:id="u-36.18" who="#Marszałek">Jej przyjęcie spowoduje bezprzedmiotowość poprawki 11., którą komisja proponuje odrzucić.</u>
          <u xml:id="u-36.19" who="#Marszałek">Pan poseł Rybicki, pytanie, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#PosełJacekRybicki">Panie Marszałku! Mam propozycję formalną. Ponieważ głosowaliśmy przed chwilą 3% i te 3% przepadło, to proponuję, żeby w następnej kolejności głosować 10%, a więc poprawkę 11., i dopiero później, jeżeli ona przepadnie, 15%, a więc poprawkę 12.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#Marszałek">Co pan poseł sprawozdawca na to?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#PosełEugeniuszKłopotek">Panie marszałku, w tym akurat przypadku decyzja należy do pana.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#PosełEugeniuszKłopotek"> Nie ma to większego znaczenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#Marszałek">Dziękuję za pozostawienie mi decyzji.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#Marszałek">W takim razie najpierw przegłosujemy 10%.</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#Marszałek">Przechodzimy do głosowania nad poprawką 11., która mówi o limicie 10%.</u>
          <u xml:id="u-40.3" who="#Marszałek">Komisja wnosi o jej odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-40.4" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-40.5" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 11. do art. 85, polegającej na dodaniu po ust. 5 nowego ustępu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-40.6" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-40.7" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-40.8" who="#Marszałek">Głosowało 406 posłów. Za - 176, przeciw - 226, wstrzymało się 4.</u>
          <u xml:id="u-40.9" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-40.10" who="#Marszałek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#PosełMaciejPoręba">Panie marszałku, wycofuję poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#Marszałek">W takim razie przechodzimy do poprawki 13.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#Marszałek">W poprawce 13. do art. 85 ust. 7 wnioskodawca proponuje, aby kwoty przekraczające 5-krotność najniższego miesięcznego wynagrodzenia za pracę pracowników, a nie jego 2-krotność, jak proponuje komisja, mogły być wpłacane na komitet również przekazem pocztowym.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#Marszałek">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-42.3" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-42.4" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 13. do art. 85 ust. 7, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-42.5" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-42.6" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-42.7" who="#Marszałek">Głosowało 409 posłów. Za - 150, przeciw - 256, wstrzymało się 3.</u>
          <u xml:id="u-42.8" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-42.9" who="#Marszałek">W 12. wniosku mniejszości do art. 86 ust. 1 pkt 5 wnioskodawca proponuje, aby komitetowi wyborczemu nie mogły być przekazywane środki finansowe od osób prawnych i jednostek organizacyjnych, które w ciągu ostatnich 5 lat od daty zarządzenia wyborów, a nie, jak proponuje komisja, w ciągu ostatnich 2 lat, korzystały ze środków publicznych.</u>
          <u xml:id="u-42.10" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-42.11" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem 12. wniosku mniejszości do art. 85 ust. 1 pkt 5, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-42.12" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-42.13" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-42.14" who="#Marszałek">Głosowało 405 posłów. Za - 44, przeciw - 354, wstrzymało się 7.</u>
          <u xml:id="u-42.15" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-42.16" who="#Marszałek">W poprawce 14. do art. 87b wnioskodawca proponuje, aby wydatki komitetu na kampanię wyborczą prowadzoną w formach i na zasadach właściwych dla reklamy nie mogły przekraczać 40% kwoty określonej w art. 84d, a nie, jak proponuje komisja, 80% tej kwoty.</u>
          <u xml:id="u-42.17" who="#Marszałek">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-42.18" who="#Marszałek">Jej przyjęcie spowoduje bezprzedmiotowość 13. wniosku mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-42.19" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-42.20" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 14. do art. 87b, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-42.21" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-42.22" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-42.23" who="#Marszałek">Głosowało 412 posłów. Za - 44, przeciw - 368.</u>
          <u xml:id="u-42.24" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-42.25" who="#Marszałek">W 13. wniosku mniejszości do art. 87b wnioskodawca proponuje, aby wydatki komitetu na kampanię wyborczą prowadzoną w formach i na zasadach właściwych dla reklamy nie mogły przekraczać 60% kwoty określonej w art. 84d, a nie, jak proponuje komisja, 80% tej kwoty.</u>
          <u xml:id="u-42.26" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-42.27" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem 13. wniosku mniejszości do art. 87b, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-42.28" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-42.29" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-42.30" who="#Marszałek">Głosowało 409 posłów. Za - 187, przeciw - 220, wstrzymało się 2.</u>
          <u xml:id="u-42.31" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-42.32" who="#Marszałek">W 14. wniosku mniejszości wnioskodawca proponuje dodać po art. 87b nowy artykuł, stanowiący, że wszelkie wezwania i informacje pisemne dostarczane przez komitet, mające na celu pozyskanie środków na wybory, muszą zawierać informację o treści przepisów art. 85 ust. 5–7 i art. 86.</u>
          <u xml:id="u-42.33" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-42.34" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem 14. wniosku mniejszości polegającego na dodaniu po art. 87b nowego artykułu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-42.35" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-42.36" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-42.37" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-42.38" who="#Marszałek">Głosowało 409 posłów. Za - 243, przeciw - 163, wstrzymało się 3.</u>
          <u xml:id="u-42.39" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości przyjął.</u>
          <u xml:id="u-42.40" who="#Marszałek">W 15. wniosku mniejszości do art. 87d ust. 3 wnioskodawca proponuje, aby koszty sporządzania opinii biegłego rewidenta o sprawozdaniu wyborczym pokrywane były z budżetu państwa, a nie, jak proponuje komisja, były wydatkiem komitetu.</u>
          <u xml:id="u-42.41" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie marszałku...)</u>
          <u xml:id="u-42.42" who="#Marszałek">Proszę bardzo, pan poseł Grabowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#PosełMariuszKrzysztofGrabowski">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#PosełMariuszKrzysztofGrabowski">Chciałbym usłyszeć od pana posła sprawozdawcy, że rozwiązanie proponowane przez komisję w tej kwestii jest sprzeczne z konstytucją; tak wynika z ekspertyzy, którą posłowie otrzymali z Biura Studiów i Ekspertyz. Natomiast wniosek mniejszości, nad którym mamy głosować, przywraca stan zgodny z konstytucją. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#Marszałek">Proszę bardzo, pan poseł Kłopotek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#PosełEugeniuszKłopotek">Panie pośle, nie usłyszy pan ode mnie stwierdzenia, że ta propozycja jest niezgodna z konstytucją, bo jeszcze tego nie wiem. Natomiast mamy rzeczywiście jedną ekspertyzę przygotowaną przez Biuro Studiów i Ekspertyz. Chciałbym przytoczyć fragment, w którym mówi się: Dlatego też wymogi uzyskiwania odpowiedniej liczby podpisów pod zgłoszeniem kandydata na deputowanego czy na urząd prezydencki, wymóg złożenia kaucji, przepadającej, jeśli ów nie uzyska pewnego minimum głosów, wymóg zgłoszenia sprawozdania z przychodów finansowych na koszty prowadzenia kampanii wyborczej, ustalenie górnego limitu kosztów tej kampanii i inne uznać należy za zgodne z konstytucją, proklamującą zasadę suwerenności narodu i powołującą do życia rozmaite organy w trybie wyborów powszechnych. W ekspertyzie stwierdza się, że można to robić.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#PosełEugeniuszKłopotek">Ale moim zdaniem wszelkie koszty kontroli takich sprawozdań winny być ponoszone przez organy państwowe, które ustawa powołuje do przyjmowania wskazanych wyżej sprawozdań.</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#PosełEugeniuszKłopotek">I w konkluzji. Proponowane rozwiązanie tyczące obowiązków płacenia wysokiej zaliczki na poczet szczegółowej, i w większości przypadków przecież merytorycznie nieuzasadnionej, specjalistycznej kontroli uznaję więc za niezgodne z art. 2, 7, 11, 13 i art. 31 ust. 3 Konstytucji RP.</u>
          <u xml:id="u-45.3" who="#PosełEugeniuszKłopotek">Tylko tyle i aż tyle z mojej strony.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem 15. wniosku mniejszości do art. 87d ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-46.3" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-46.4" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-46.5" who="#Marszałek">Głosowało 411 posłów. Za - 243, przeciw - 27, wstrzymało się 141.</u>
          <u xml:id="u-46.6" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości przyjął.</u>
          <u xml:id="u-46.7" who="#Marszałek">W 16. wniosku mniejszości do art. 87e wnioskodawca proponuje skreślić ust. 5 i 6, stanowiące, że w terminie 7 dni od dnia publikacji sprawozdań wyborczych partie polityczne, komitety wyborcze, stowarzyszenia i fundacje, które w swoich statutach przewidują działania związane z analizą finansowania kampanii wyborczych, mogą co do tych sprawozdań zgłaszać pisemne zastrzeżenia do Państwowej Komisji Wyborczej, która w terminie 60 dni udziela na nie pisemnej odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-46.8" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-46.9" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem 16. wniosku mniejszości do art. 87e, polegającego na skreśleniu ust. 5 i 6, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-46.10" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-46.11" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-46.12" who="#Marszałek">Głosowało 405 posłów. Za - 143, przeciw - 261, wstrzymał się 1.</u>
          <u xml:id="u-46.13" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-46.14" who="#Marszałek">W poprawce 15. do art. 88a wnioskodawca proponuje określić, że grzywna, jakiej podlega ten kto zbiera podpisy pod zgłoszeniem kandydata na prezydenta z naruszeniem określonych zakazów, wynosi od 1000 do 10 000 zł.</u>
          <u xml:id="u-46.15" who="#Marszałek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-46.16" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-46.17" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 15. do art. 88a, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-46.18" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-46.19" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-46.20" who="#Marszałek">Głosowało 405. Za - 401, przeciw - 3, wstrzymał się 1.</u>
          <u xml:id="u-46.21" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-46.22" who="#Marszałek">W poprawce 16. do art. 88c wnioskodawca proponuje, aby ten, kto podaje do wiadomości publicznej m.in. wyniki przedwyborczych badań opinii publicznej z naruszeniem określonych zakazów, podlegał grzywnie od 500 tys. do 1 mln zł, a nie - jak proponowała komisja - od 30 tys. do 100 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-46.23" who="#Marszałek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-46.24" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-46.25" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 16. do art. 88c, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-46.26" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-46.27" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-46.28" who="#Marszałek">Głosowało 407 posłów. Za - 404, przeciw - 3.</u>
          <u xml:id="u-46.29" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-46.30" who="#Marszałek">W 17. wniosku mniejszości do art. 88f pkt. 2 wnioskodawca proponuje, aby grzywnie podlegał tylko ten, kto przyjmie w imieniu komitetu środki finansowe lub wartości niepieniężne wbrew zakazom określonym w art. 86, a nie - jak proponuje komisja - również ten, kto je przekazuje.</u>
          <u xml:id="u-46.31" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-46.32" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem 17. wniosku mniejszości do art. 88f pkt. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-46.33" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-46.34" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-46.35" who="#Marszałek">Głosowało 403 posłów. Za - 145, przeciw - 256, wstrzymało się 2.</u>
          <u xml:id="u-46.36" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-46.37" who="#Marszałek">W poprawce 17. do art. 88h ust. 2 oraz polegającej na dodaniu nowego ust. 3 wnioskodawca proponuje, aby grzywnie, karze ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 2 podlegał ten, kto nie dopuszcza do wykonania lub utrudnia dopełnienie przez pełnomocnika finansowego obowiązków, o których mowa w ust. 1 pkt. 1 lub 2, a nie - jak proponowała komisja - ten, kto nie pozwala dopełnić tych obowiązków oraz aby tylko grzywnie podlegał ten, kto działa nieumyślnie.</u>
          <u xml:id="u-46.38" who="#Marszałek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-46.39" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-46.40" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 17. do art. 88h ust. 2 oraz polegającej na dodaniu ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-46.41" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-46.42" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-46.43" who="#Marszałek">Głosowało 409 posłów. Za - 400, przeciw - 9.</u>
          <u xml:id="u-46.44" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-46.45" who="#Marszałek">W poprawce 18. wnioskodawca proponuje dodać po art. 88h nowy artykuł, stanowiący, że ten kto prowadzi kampanię wyborczą bez zgody komitetu wyborczego, a koszt tego działania wynosi od 5 tys. do 50 tys. zł, podlega grzywnie nie mniejszej niż koszt takiego działania, a w przypadku gdy koszt tego działania przekracza 50 tys., podlega on dodatkowo karze ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 2.</u>
          <u xml:id="u-46.46" who="#Marszałek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-46.47" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-46.48" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 18., polegającej na dodaniu po art. 88h nowego artykułu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-46.49" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-46.50" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-46.51" who="#Marszałek">Głosowało 411 posłów. Za - 267, przeciw - 143, wstrzymał się 1.</u>
          <u xml:id="u-46.52" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-46.53" who="#Marszałek">W poprawce 19. wnioskodawca proponuje skreślić art. 89 dotyczący przeprowadzenia pierwszych wyborów prezydenta Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-46.54" who="#Marszałek">Konsekwencja przyjęcia tej poprawki będzie zmiana tytułu rozdziału 13.</u>
          <u xml:id="u-46.55" who="#Marszałek">Komisja wnosi o jej przyjęcie.</u>
          <u xml:id="u-46.56" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-46.57" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 19., polegającej na skreśleniu art. 89, wraz z konsekwencją, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-46.58" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-46.59" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-46.60" who="#Marszałek">Głosowało 404 posłów. Za - 398, przeciw - 5, wstrzymał się 1.</u>
          <u xml:id="u-46.61" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-46.62" who="#Marszałek">Poprawka 20. dotyczy nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W poprawce tej do art. 26 ust. 1 pkt 9. polegającej na dodaniu lit. c oraz polegającej na dodaniu ust. 15. wnioskodawca proponuje, aby darowizny na rzecz komitetów wyborczych działających w wyborach na urząd prezydenta odliczać od podstawy opodatkowania oraz aby szczegółowe warunki i zasady odliczania tych darowizn określił, w drodze rozporządzenia, minister właściwy do spraw finansów publicznych.</u>
          <u xml:id="u-46.63" who="#Marszałek">Z poprawką tą łączy się poprawka 26. do art. 11 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne polegająca na dodaniu ust. 1a.</u>
          <u xml:id="u-46.64" who="#Marszałek">Nad tymi poprawkami głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-46.65" who="#Marszałek">Komisja wnosi o ich odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-46.66" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-46.67" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawek 20. i 26., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-46.68" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-46.69" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-46.70" who="#Marszałek">Głosowało 415 posłów. Za - 36, przeciw - 373, wstrzymało się 6.</u>
          <u xml:id="u-46.71" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawki odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-46.72" who="#Marszałek">Poprawka 21. dotyczy nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. W poprawce tej do art. 18 ust. 1 pkt 1, polegającej na dodaniu lit. c oraz polegającej na dodaniu ust. 1c, wnioskodawca proponuje, aby darowizny na rzecz komitetów wyborczych działających w wyborach na urząd prezydenta odliczać od podstawy opodatkowania oraz aby szczegółowe warunki i zasady odliczania tych darowizn określił, w drodze rozporządzenia, minister właściwy do spraw finansów publicznych.</u>
          <u xml:id="u-46.73" who="#Marszałek">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-46.74" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-46.75" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 21. do art. 18 ust. 1 pkt 1, polegającej na dodaniu lit. c oraz polegającej na dodaniu ust. 1c, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-46.76" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-46.77" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-46.78" who="#Marszałek">Głosowało 415 posłów. Za - 16, przeciw - 399.</u>
          <u xml:id="u-46.79" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-46.80" who="#Marszałek">Poprawki od 22. do 24. dotyczą nowelizacji ustawy o referendum.</u>
          <u xml:id="u-46.81" who="#Marszałek">W poprawce 22. do art. 42 ust. 2 wnioskodawca proponuje, aby do finansowania kampanii referendalnej nie stosować przepisów ustawy o wyborze prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-46.82" who="#Marszałek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-46.83" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-46.84" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 22. do art. 42 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-46.85" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-46.86" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-46.87" who="#Marszałek">Głosowało 410 posłów. Za - 405, przeciw - 5.</u>
          <u xml:id="u-46.88" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-46.89" who="#Marszałek">W poprawce 23. wnioskodawca proponuje dodać w ustawie o referendum nowy art. 43a określający, że na 24 godziny przed dniem głosowania zabrania się podawania do publicznej wiadomości wyników przedreferendalnych badań opinii publicznej oraz zawierających sankcję za naruszenie tego zakazu.</u>
          <u xml:id="u-46.90" who="#Marszałek">Konsekwencją przyjęcia tej poprawki będzie odpowiednia zmiana powołania w art. 39 ust. 2.</u>
          <u xml:id="u-46.91" who="#Marszałek">Komisja wnosi o jej przyjęcie.</u>
          <u xml:id="u-46.92" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-46.93" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 23., polegającej na dodaniu nowego art. 43, wraz z konsekwencją, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-46.94" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-46.95" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-46.96" who="#Marszałek">Głosowało 414 posłów. Za - 413, przeciw - 1.</u>
          <u xml:id="u-46.97" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-46.98" who="#Marszałek">W poprawce 24. do art. 44 wnioskodawca proponuje dodać nowy ust. 2, stanowiący, że w przypadku przeprowadzenia referendum w tym samym dniu, co wybory prezydenta, w sprawach nieuregulowanych niniejszą ustawą stosuje się odpowiednio przepisy ustawy o wyborze prezydenta Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-46.99" who="#Marszałek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-46.100" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-46.101" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 24. do art. 44, polegającej na dodaniu nowego ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-46.102" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-46.103" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-46.104" who="#Marszałek">Głosowało 408 posłów. Za - 400, przeciw - 1, wstrzymało się 7.</u>
          <u xml:id="u-46.105" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-46.106" who="#Marszałek">Poprawka 25. dotyczy nowelizacji ustawy o ujawnieniu pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z nimi w latach 1944–1990 osób pełniących funkcje publiczne.</u>
          <u xml:id="u-46.107" who="#Marszałek">W poprawce tej do art. 26 wnioskodawca proponuje, aby po otrzymaniu od Państwowej Komisji Wyborczej oświadczenia kandydata na prezydenta lub informacji, o której mowa w art. 40b ust. 2 ustawy o wyborze prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, sąd wydawał orzeczenie w pierwszej instancji w terminie 21 dni, a w drugiej instancji - w terminie 14 dni.</u>
          <u xml:id="u-46.108" who="#Marszałek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-46.109" who="#Marszałek">Pan poseł Rybicki, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#PosełJacekRybicki">Panie marszałku, mam pytanie do pana posła sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#PosełJacekRybicki">Panie pośle, czy prawdą jest, że obecny zapis art. 26 ustawy lustracyjnej, mówiący o tym, że sąd ma wydać orzeczenie w odniesieniu do dnia wyborów w pierwszej instancji na 21 dni przed dniem wyborów, w drugiej - na 3 dni przed dniem wyborów, daje dłuższe terminy pracy Sądowi Lustracyjnemu niż to, co proponuje się w poprawce 25?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#Marszałek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#PosełEugeniuszKłopotek">Panie pośle, ponieważ nie mam akurat przed sobą ustawy lustracyjnej, daję wiarę, że mówi pan prawdę, że to jest prawda.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 25. do art. 26, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-50.3" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-50.4" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-50.5" who="#Marszałek">Głosowało 411 posłów. Za - 223, przeciw - 183, wstrzymało się 5.</u>
          <u xml:id="u-50.6" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-50.7" who="#Marszałek">Pan poseł Styczeń. Proszę, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-50.8" who="#komentarz">(Głos z sali: W marcu.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#PosełMirosławAndrzejStyczeń">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie tylko w marcu, ale do końca tej kadencji.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#komentarz">(Głosy z sali: Uuu...)</u>
          <u xml:id="u-51.2" who="#PosełMirosławAndrzejStyczeń">Panie pośle sprawozdawco, chciałem zadać trzy pytania.</u>
          <u xml:id="u-51.3" who="#PosełMirosławAndrzejStyczeń">Pierwsze: Czy filozofią zamierzonej nowelizacji ustawy było ograniczenie możliwości korupcji politycznej w czasie kampanii wyborczych, zwłaszcza jeśli chodzi o zbieranie pieniędzy na te kampanie z nieujawnionych źródeł? To po pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-51.4" who="#PosełMirosławAndrzejStyczeń">Po drugie: Czy nie uważa pan, że postępek reprezentanta Klubu Parlamentarnego SLD, który po porażce poprawki posła Rybickiego z Klubu Parlamentarnego AWS, postulującego ograniczenie niejawnych źródeł finansowania kampanii wyborczych, wszelkich kampanii wyborczych, w tym najbliższej prezydenckiej, do najwyżej 10%, poprzez wycofanie tej poprawki, co nie spotkało się z żadnym protestem prominentnych działaczy klubu SLD,...</u>
          <u xml:id="u-51.5" who="#komentarz">(Poruszenie na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-51.6" who="#PosełMirosławAndrzejStyczeń">... spowodował, że tak naprawdę antykorupcyjna filozofia tej ustawy, tej nowelizacji, została złamana...</u>
          <u xml:id="u-51.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie krzycz pan.)</u>
          <u xml:id="u-51.8" who="#PosełMirosławAndrzejStyczeń">... i w związku z tym, panie sprawozdawco...</u>
          <u xml:id="u-51.9" who="#komentarz">(Głosy z sali: Pytanie, pytanie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#Marszałek">Panie pośle, pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#PosełMirosławAndrzejStyczeń">Mam trzecie pytanie: Czy pan jako reprezentant klubu opozycyjnego PSL zgadza się z pierwszą i drugą tezą moich pytań? Zastrzegam sobie, panie marszałku, jeszcze pytanie...</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Szmajdziński: Kolejny wniosek o zmianę rządu.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#Marszałek">Pan poseł odpowiada jako sprawozdawca komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#PosełEugeniuszKłopotek">Dziękuję, panie marszałku. Dzięki panu wybrnąłem z bardzo niezręcznej sytuacji i odpowiem panu posłowi tylko na pierwsze pytanie, bo do tego czuję się upoważniony jako przedstawiciel Komisji Nadzwyczajnej. Rzeczywiście filozofią działania naszej komisji było maksymalne ograniczenie ewentualnej korupcji politycznej przy wyborach na urząd prezydenta RP.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#komentarz">(Poseł Mirosław Andrzej Styczeń: Panie marszałku, jeszcze...)</u>
          <u xml:id="u-56.2" who="#Marszałek">Panie pośle, jest już ostateczne głosowanie. Proszę...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#PosełMirosławAndrzejStyczeń">W związku z powyższym - jest to ostateczne głosowanie, panie marszałku - wnoszę do pana przewodniczącego Klubu Parlamentarnego AWS o zgłoszenie wniosku o przerwę i zebranie nadzwyczajne klubu parlamentarnego.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#komentarz">(Głosy z sali: Ooo...)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#Marszałek">Pan poseł Janiak w imieniu klubu AWS, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#PosełKazimierzJaniak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu klubu Akcji Wyborczej Solidarność proszę o 30-minutową przerwę. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#Marszałek">Zwyczajowo zgadzamy się na przerwę, o którą proszą kluby, w związku z tym w tym wypadku też zarządzam pół godziny przerwy.</u>
          <u xml:id="u-60.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Do godz. 10.45.)</u>
          <u xml:id="u-60.3" who="#Marszałek">Nie, pół godziny, czyli do godz. 10. 35.</u>
          <u xml:id="u-60.4" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 10 min 06 do godz. 10 min 57)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#Marszałek">Proszę o zajęcie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#Marszałek">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-61.2" who="#Marszałek">Proszę o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#SekretarzPosełDorotaArciszewskaMielewczyk">Posiedzenie połączonych Komisji: Polityki Społecznej i Gospodarki, zwołane na godz. 11, 17 marca do sali nr 14, zostało odwołane.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#SekretarzPosełDorotaArciszewskaMielewczyk">Posiedzenie Komisji Gospodarki i Komisji Polityki Społecznej dotyczące azbestu również zostaje odwołane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#Marszałek">Kontynuujemy rozpatrywanie punktu 9. porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#Marszałek">Pan poseł Krzaklewski, tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#PosełMarianKrzaklewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Jednym z najważniejszych zadań parlamentu przygotowującego prawo wyborcze jest eliminowanie korupcji z tego prawa i z życia publicznego.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#PosełMarianKrzaklewski">Niedawno przegłosowane poprawki, przeforsowane przez SLD, uniemożliwiają usunięcie korupcji w trakcie wyborów prezydenckich, dlatego klub Akcji Wyborczej Solidarność będzie głosował przeciwko tej ustawie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-64.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#Marszałek">Proszę bardzo, pan poseł Szmajdziński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#PosełJerzySzmajdziński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! To nie jest tak, że wszyscy...</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#PosełJerzySzmajdziński">‍... kandydaci mogą liczyć na poparcie, na wsparcie i na środki od osób prawnych. Może na to liczyć telewizja familijna...</u>
          <u xml:id="u-66.3" who="#komentarz">(Głosy z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-66.4" who="#PosełJerzySzmajdziński">... i na pewno kandydat AWS.</u>
          <u xml:id="u-66.5" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-66.6" who="#PosełJerzySzmajdziński">Sojusz Lewicy Demokratycznej natomiast wyraził gotowość wycofania poprawki, którą zgłosił. Sprawa jest znana marszałkowi i Prezydium Sejmu. Podtrzymujemy naszą gotowość do wycofania tej poprawki, która była głosowana.</u>
          <u xml:id="u-66.7" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#Marszałek">Pan poseł Czech.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#Marszałek">Przestrzegam, że nie będziemy prowadzili debaty nad tym punktem, ale skoro były dwa głosy z klubów, to proszę pana posła Czecha.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#PosełMirosławCzech">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jako przewodniczący Komisji Nadzwyczajnej chcę zabrać głos w tej bardzo gorącej atmosferze i powiedzieć rzecz następującą.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#PosełMirosławCzech">Na potrzebę nowelizacji ustawy o wyborze prezydenta złożyło się kilka elementów, przede wszystkim dostosowanie prawa wyborczego o wyborze prezydenta do konstytucji, do nowego podziału administracyjnego, wreszcie do ustawy lustracyjnej, była też inicjatywa Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych, wnosząca o to, aby zawrzeć w niej przepisy antykorupcyjne. Wiele elementów z tego zostało spełnionych i ta nowelizacja jest gruntowna, niezbędna, jeśli chodzi o sprawne przeprowadzenie wyborów prezydenckich i stanowienie dobrego prawa wyborczego.</u>
          <u xml:id="u-68.2" who="#PosełMirosławCzech">Poprawki, o którą całość się rozbiła, nie można traktować inaczej niż uprawiania w Wysokiej Izbie igrzysk politycznych i tak należałoby to traktować z różnych powodów.</u>
          <u xml:id="u-68.3" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-68.4" who="#PosełMirosławCzech">Mam zatem apel do Wysokiej Izby, aby potraktować tę sprawę jako mieszczącą się w takich kategoriach, wierzyć w to, że jeśli pan marszałek nie uwzględni wniosku Sojuszu Lewicy Demokratycznej, to w Senacie można będzie tę jedną poprawkę przywrócić w takim brzmieniu, w jakim Wyższa Izba parlamentu może uznać za stosowne. Zwracam się z apelem o to, abyśmy stanowili dobre prawo; ta zmiana jest dobrym prawem, stanowi o ważnych sprawach dla wyboru prezydenta. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-68.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#Marszałek">Proszę, na razie wystąpienia klubowe.</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#Marszałek">Pan poseł Dobrosz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#PosełJanuszDobrosz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W naszym przekonaniu najważniejszą kwestią jest idea tej ustawy i skoro ze strony Sojuszu Lewicy Demokratycznej jest wola wycofania poprawki, bo tak to rozumiem, to przecież dobrze wiemy, szanowne panie i panowie posłowie, że tu chodzi o sprawę... Jeżeli zostanie ona przegłosowana, a mam nadzieję - bo my cały czas głosowaliśmy za wszystkimi poprawkami antykorupcyjnymi - że w tym momencie jest wola Wysokiej Izby do przegłosowania, to nie bawmy się w wielkie formalizmy, tylko uchwalmy tę ustawę, jej odrzucenie będzie powodowało olbrzymi... Obecnie jest taka sytuacja, że cały proces legislacyjny wstrzymujemy i od nowa rozpoczynamy, a ta ustawa miała być ustawą wzorcową dla innych ordynacji, ordynacji wyborczej do Sejmu i Senatu. Te przepisy miały być potem przepisami bliźniaczymi.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#komentarz">(Głos z sali: O to właśnie chodzi.)</u>
          <u xml:id="u-70.2" who="#PosełJanuszDobrosz">O to właśnie chodzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#Marszałek">Pan poseł Kamiński. Wniosek formalny, tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#PosełKrzysztofKamiński">Panie Marszałku! Zgłaszam wniosek przeciwny do wniosku pana posła Szmajdzińskiego. Wycofanie wycofania poprawki jest przekroczeniem granic szaleństwa w naciąganiu regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-72.2" who="#PosełKrzysztofKamiński">Trzeba brać odpowiedzialność za swoje polityczne decyzje. Wyborcy od dzisiaj wiedzą, że SLD chce ordynacji, w której za głosy można płacić wódką i w której kandydat na prezydenta może się posługiwać „lewą” kasą.</u>
          <u xml:id="u-72.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-72.4" who="#komentarz">(Głosy z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#Marszałek">Proszę o spokój.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#Marszałek">Ostatnie dwa krótkie głosy, proszę bardzo. Później decyzja, bo i tak wszystko jest pozaregulaminowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#PosełEdwardWende">Jedna uwaga, żeby być w zgodzie z regulaminem w tym zakresie, gdyż wycofanie poprawki to jest w gruncie rzeczy zgłoszenie poprawki w trzecim czytaniu. To byłoby dopuszczalne tylko pod jednym warunkiem, że klub SLD przyzna się, że się pomylił.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#Marszałek">Proszę bardzo i kończymy tę dyskusję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#PosełMariuszOlszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Zdaniem posłów Koła Poselskiego Porozumienia Polskiego poprawka, dotycząca ograniczenia możliwości pozyskiwania pieniędzy od zwykłych obywateli, prowadziłaby tylko do tego, że to oligarchia finansowa decydowałaby, kto będzie prezydentem Rzeczypospolitej Polskiej. W związku z tym Koło Poselskie Porozumienia Polskiego poprze tę ustawę tylko i wyłącznie z tego powodu, że uważamy, iż prezydent powinien być wybierany przez wszystkich obywateli Rzeczypospolitej, bez żadnego...</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#PosełMariuszOlszewski">‍... upośledzenia, ponieważ nie pozwala na to Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#Marszałek">Kończymy tę dyskusję, która robi się polityczna. Dobrze, żeby po obu stronach było równo, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#PosełPiotrIkonowicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! To jest kwestia par excellence polityczna, ona musi być polityczna i zastanawiamy się, jak politycznie z tego politycznego pata wyjść. Z jednej strony mamy rzeczywiście niepotrzebne wycofanie poprawki, ale z drugiej strony mamy podstawę, która sprowadza się do tego, że ma nie być wyborów prezydenckich, bo na razie wiadomo, kto je wygra.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#PosełPiotrIkonowicz">W związku z tym, że była już przerwa, chciałbym w imieniu Koła Parlamentarnego Polskiej Partii Socjalistycznej i Ruchu Ludzi Pracy zaproponować jeszcze jedną przerwę, podczas której tym razem dla odmiany kluby się porozumieją zamiast porozumiewać się na tej trybunie.</u>
          <u xml:id="u-78.3" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-78.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Sami ze sobą.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#Marszałek">Panie pośle, kluby się nie porozumieją, niestety, w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#PosełMarekBorowski">Panie marszałku, jeśli klub AWS wyrazi zgodę, proponuję zwołać posiedzenie Konwentu Seniorów i omówić jednak tę sprawę.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#Marszałek">Czy klub AWS chce się spotkać?</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#Marszałek">Chciałem powiedzieć, Wysoka Izbo, że to jest kwestia polityczna, ale też i regulaminowa. W związku z tym możemy oczywiście porozmawiać, podyskutować politycznie, jeśli macie państwo ochotę, to proszę bardzo, ale moja decyzja będzie zgodna z regulaminem.</u>
          <u xml:id="u-81.2" who="#Marszałek">Proszę w takim razie Konwent Seniorów na spotkanie do pokoju obok sali posiedzeń.</u>
          <u xml:id="u-81.3" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-81.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Ile minut?)</u>
          <u xml:id="u-81.5" who="#Marszałek">5 minut przerwy.</u>
          <u xml:id="u-81.6" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 11 min 07 do godz. 11 min 19)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#Marszałek">Proszę o zajęcie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#Marszałek">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-82.2" who="#Marszałek">Pani poseł, proszę o odczytanie komunikatu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#SekretarzPosełDorotaArciszewskaMielewczyk">Posiedzenie Komisji Finansów Publicznych zostało odwołane. Odwołane zostało również, zwołane na godz. 13 w sali nr 13, posiedzenie podkomisji Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych do spraw rozpatrzenia ustawy o referendum lokalnym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#Marszałek">Kontynuujemy rozpatrywanie punktu 9. porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#Marszałek">Proszę państwa, uważam, że nie ma możliwości przywrócenia wycofanego wniosku, dlatego przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy o zmianie ustawy o wyborze prezydenta.</u>
          <u xml:id="u-84.2" who="#Marszałek">Proszę panów posłów o zajęcie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-84.3" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy o zmianie ustawy o wyborze prezydenta.</u>
          <u xml:id="u-84.4" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o zmianie ustawy o wyborze prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektórych innych ustaw, w brzmieniu proponowanym przez Komisję Nadzwyczajną, wraz z przyjętymi poprawkami, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-84.5" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-84.6" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-84.7" who="#Marszałek">Głosowało 407 posłów. Za - 219, przeciw - 169, wstrzymało się 19.</u>
          <u xml:id="u-84.8" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o wyborze prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-84.9" who="#Marszałek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 16. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej o rządowym projekcie ustawy o zasadach wspierania rozwoju regionalnego oraz o zmianie niektórych ustaw (druki nr 1346, 1740, 1740-A) - trzecie czytanie.</u>
          <u xml:id="u-84.10" who="#Marszałek">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Ryszarda Brejzę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#PosełSprawozdawcaRyszardBrejza">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na ostatnim posiedzeniu Sejmu odbyło się drugie czytanie rządowego projektu ustawy o zasadach wspierania rozwoju regionalnego. W trakcie odbytej debaty posłowie zgłosili 19 poprawek. Podczas posiedzenia komisji poświęconego ich rozpatrzeniu wnioskodawcy wycofali 4 poprawki.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#PosełSprawozdawcaRyszardBrejza">Większość pozostawionych do rozpatrzenia poprawek ma charakter redakcyjny. Bez żadnego głosu sprzeciwu komisja uznała za właściwe zawnioskowanie o odrzucenie rozwiązań zawartych w poprawkach nr 1 oraz nr 11. Chodzi o ustawowe zobowiązanie ministra właściwego do spraw wspierania rozwoju regionalnego do współpracy z wojewodami w zakresie prowadzenia negocjacji i zawierania kontraktów wojewódzkich oraz ustanowienie wojewodów odpowiedzialnymi za realizowaną politykę regionalną w województwach. Dla wojewody zachowana została rola i pozycja prawnego nadzorcy. Nie ma przeszkód, aby rząd, w tym właściwy minister, korzystał ze wsparcia swojego urzędnika w zakresie realizacji zadań przypisanych administracji rządowej.</u>
          <u xml:id="u-85.2" who="#PosełSprawozdawcaRyszardBrejza">Komisja rekomenduje również odrzucenie poprawki nr 3, dotyczącej art. 9 ust. 3, która zobowiązuje prezesa Rady Ministrów do powołania w skład Rady Polityki Regionalnej Państwa dwóch przedstawicieli ekspertów wytypowanych przez reprezentację samorządów wojewódzkich. Głównym argumentem podnoszonym przeciwko tej propozycji było wprowadzenie do czytelnego obecnie charakteru rady, która ma być organem polityczno-eksperckim, elementu lobbystycznego, bo taką rolę mogliby pełnić przedstawiciele samorządu. Wątpliwości może również budzić pojęcie „reprezentacja samorządów województw”. Wnioskodawcy opierali się na propozycjach zgłoszonych w tym zakresie podczas jednego ze spotkań przedstawicieli samorządów wojewódzkich.</u>
          <u xml:id="u-85.3" who="#PosełSprawozdawcaRyszardBrejza">Dużo kontrowersji wywołały poprawki nr 10, 12, 13, 14 i 15. Proponowana poprawka nr 10, odnosząca się do zmiany ustawy o systemie oświaty, zmierza do zachowania odpowiedzialności rządu za działania dotyczące zmniejszania różnic w warunkach kształcenia, wychowania i opieki między poszczególnymi regionami w kraju. Komisja proponuje jej odrzucenie, wychodząc z założenia, że fundamentem omawianej dziś ustawy jest ograniczenie praktyk polegających na wąskim rozumieniu polityk sektorowych, tam gdzie jest to możliwe. W ujęciu niniejszej ustawy to strategia ma mieć charakter komplementarny i w związku z tym uwzględniać istotną dla społeczeństwa problematykę kształcenia, wychowania i opieki. Wyrównywanie szans w tym zakresie jest, podkreślam, jednym z podstawowych elementów strategii. Wystarczy zajrzeć do art. 3 ust. 2 pkt 3 tejże ustawy.</u>
          <u xml:id="u-85.4" who="#PosełSprawozdawcaRyszardBrejza">Poprawki nr 12 i 13 dotyczą art. 51, który wprowadza zmianę do ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999 i 2000, polegającą na utworzeniu części podstawowej subwencji ogólnej dla województw docelowo w wysokości nie mniejszej niż 10,5% planowanych w ustawie dochodów budżetu państwa z tytułu podatku od towarów i usług. Obie poprawki powiązane są z poprawką nr 15 dotyczącą wykreślenia art. 56 zawierającego przepisy przejściowe dotyczące realizacji zapisów przytoczonego art. 51.</u>
          <u xml:id="u-85.5" who="#PosełSprawozdawcaRyszardBrejza">Poprawka nr 12 zmierza do wykreślenia w całości art. 51 i 56, co w konsekwencji pozbawia samorządy wojewódzkie możliwości uzyskania dodatkowych środków finansowych. Jej wnioskodawca zwracał uwagę na to, że ustawa o dochodach jednostek samorządowych wygasa w tym roku i w związku z tym stosowne zapisy zapewniające środki finansowe dla samorządów wojewódzkich powinny znaleźć się w przygotowywanej przez resort finansów i przez rząd docelowej ustawie. Do końca kwietnia rząd ma zakończyć prace nad jej projektem, uwzględniając rozwiązania mające zapewnić środki na cele związane z realizowaniem przez samorząd zadań regionalnych, które mają swoje odzwierciedlenie w omawianej dzisiaj ustawie. Drugim argumentem podniesionym przez wnioskodawcę były wysokie koszty dla budżetu państwa, docelowo wynoszące ok. 6 mld zł. Komisja postanowiła zarekomendować odrzucenie tej poprawki, uznając, że najważniejsze jest zachowanie gwarancji finansowych prawidłowej realizacji zadań określonych w ustawie, i zwracając uwagę, że docelową kwotą wynikającą z 10,5% samorządy osiągną stopniowo w ciągu 6 lat.</u>
          <u xml:id="u-85.6" who="#PosełSprawozdawcaRyszardBrejza">Poprawka nr 13 ogranicza wysokość wspomnianej subwencji z 10,5% do 1%, co wiąże się ze zmniejszeniem środków finansowych przekazywanych samorządom wojewódzkim do kwoty ok. 600 mln zł rocznie dla 16 województw. Również i tę poprawkę komisja proponuje odrzucić, co jest konsekwencją przedstawionych argumentów dotyczących poprzedniej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-85.7" who="#PosełSprawozdawcaRyszardBrejza">W poprawce nr 14 wnioskodawcy proponują dodanie nowego art. 53a, który zawarte w ustawie budżetowej na rok 2000 inwestycje wieloletnie, finansowane z dotacji celowych na inwestycje własne samorządów w 2000 r., uznaje za inwestycje wpisane w kontrakty wojewódzkie z chwilą ich podpisania. Za zaletę tego rozwiązania komisja uznała to, że już od początku wejścia w życie ustawy kontrakty wypełnione byłyby konkretną treścią. Parlament, a szczególnie parlamentarzyści, zostałby odciążony od licznych sporów o charakterze lobbingowym, polegających na zabieraniu środków finansowych z jednych inwestycji i przekazywaniu ich na inwestycje w innych województwach. Wszelkie ewentualne spory zostałyby przeniesione na poziom wojewódzki; byłaby to realizacja idei państwa obywatelskiego. Przyjęcie tej poprawki likwiduje wykaz inwestycji centralnych. Jej przeciwnicy wyrażali obawy o to, czy po jej przyjęciu budżet państwa nie ograniczy swojego wsparcia finansowego, wycofując się z przyjętych wcześniej zobowiązań ustawowych. Komisja proponuje przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-85.8" who="#PosełSprawozdawcaRyszardBrejza">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej wnoszę o przyjęcie przedstawionego projektu ustawy wraz z zarekomendowanymi zmianami. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#Marszałek">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#Marszałek">Komisja wnosi o uchwalenie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-86.3" who="#Marszałek">Komisja przedstawia również wnioski mniejszości i poprawki, nad którymi głosować będziemy w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-86.4" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Maciej Woźnicki: Pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-86.5" who="#Marszałek">Proszę, panie pośle. Do poprawki pierwszej, tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#PosełAndrzejMaciejWoźnicki">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#PosełAndrzejMaciejWoźnicki">Chciałbym spytać posła sprawozdawcę, czy odrzucenie poprawki pierwszej nie oznacza takiej sytuacji, że jeżeli w ustawie o polityce regionalnej wojewoda - który ma kompetencje kontrolne w zakresie i na zasadach przewidzianych w ustawach - zostanie wyłączony z zawierania kontraktu, to nie będzie miał kompetencji do kontrolowania jego wykonania. Pragnę przypomnieć, że jeśli chodzi o unijne środki, które będą służyły wspomaganiu tego kontraktu, to odpowiedzialność za ich błędne wykorzystanie obarcza budżet państwa. Czy nie jest zatem tak, że odrzucając poprawkę nr 1, czynimy lukę w spójności systemu finansów publicznych? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#Marszałek">Pan poseł Goryszewski.</u>
          <u xml:id="u-88.2" who="#Marszałek">Jeszcze chwilę. Panie pośle, jeszcze pan poseł Goryszewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#PosełHenrykGoryszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam pytanie do pana premiera. Poprawka nr 1 przywraca w projekcie ustawy przepis w brzmieniu, w jakim był on zamieszczony w przedłożeniu rządowym. Ponieważ w moim przekonaniu ta poprawka jest niesłychanie ważna, zarówno z tych powodów, o których już mówił pan poseł Woźnicki, kiedy zadawał pierwsze pytanie, jak również z tych... Wydaje mi się - sięgając pamięcią do pracy komisji, którą wówczas kierowałem, nad ustawą o finansach publicznych - że ten zapis był jednym z elementów tworzenia dyscypliny, utrzymywania dyscypliny finansowej w państwie w zakresie funduszy kierowanych na wspieranie polityki regionalnej. Ta budowa rygoryzmów, tworzenie rygoryzmów w zakresie polityki finansowej państwa jest jednym z przewodnich celów rządu, przynajmniej w sferze polityki gospodarczej. Chciałbym po prostu mieć czyste sumienie przed głosowaniem i usłyszeć, czy rząd zmienił stanowisko, czy dalej popiera swoją poprzednią wersję?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#Marszałek">Odpowie pani minister Gęsicka, a potem pan poseł sprawozdawca, tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSpołecznejGrażynaGęsicka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Poprawka pana posła Woźnickiego jest zgodna w swoim brzmieniu z przedłożeniem rządowym tej ustawy. W przedłożeniu tym wojewoda odgrywał istotną rolę w negocjowaniu kontraktów wojewódzkich. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#komentarz">(Poseł Henryk Goryszewski: Przepraszam bardzo, pytałem, jakie jest stanowisko rządu.)</u>
          <u xml:id="u-91.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSpołecznejGrażynaGęsicka">To znaczy popieramy poprawkę nr 1.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#Marszałek">Proszę bardzo, pan poseł sprawozdawca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#PosełRyszardBrejza">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pan poseł Woźnicki pytał, czy na skutek odrzucenia tej poprawki wyłączenie wojewody z procesu zawierania kontraktów nie będzie przeszkodą do sprawowania przez niego możliwości kontroli nad realizacją tychże kontraktów. Zdaniem komisji, która przyjęła jednogłośnie tę propozycję, nie będzie takowej przeszkody. Czym innym jest proces zawierania kontraktów z udziałem z jednej strony samorządu wojewódzkiego, a z drugiej strony w imieniu rządu ministra właściwego do spraw polityki regionalnej, a czym innym jest sprawowanie kontroli. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#Marszałek">W poprawce nr 1 do art. 6 wnioskodawca, w dodawanym ust. 1a, proponuje przepis, stanowiący, że minister współpracuje z wojewodami w zakresie prowadzenia negocjacji i zawierania kontraktów wojewódzkich, o których mowa w art. 16–23.</u>
          <u xml:id="u-94.2" who="#Marszałek">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-94.3" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-94.4" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 1 do art. 6, polegającej na dodaniu ust. 1a, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-94.5" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-94.6" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-94.7" who="#Marszałek">Głosowało 396 posłów. Za - 161, przeciw - 219, wstrzymało się 16.</u>
          <u xml:id="u-94.8" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-94.9" who="#Marszałek">W poprawce nr 2 do art. 7 ust. 4 wnioskodawca proponuje zmianę powołania.</u>
          <u xml:id="u-94.10" who="#Marszałek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-94.11" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-94.12" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 2 do art. 7 ust. 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-94.13" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-94.14" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-94.15" who="#Marszałek">Głosowało 389 posłów. Za - 386, przeciw - 1, wstrzymało się 2.</u>
          <u xml:id="u-94.16" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-94.17" who="#Marszałek">We wniosku mniejszości nr 1 do art. 8 ust. 1 wnioskodawca proponuje, aby Rada Polityki Regionalnej Państwa powstała przy prezesie Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-94.18" who="#Marszałek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-94.19" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-94.20" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości nr 1 do art. 8 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-94.21" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-94.22" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-94.23" who="#Marszałek">Głosowało 400 posłów. Za - 378, przeciw - 20, wstrzymało się 2.</u>
          <u xml:id="u-94.24" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości przyjął.</u>
          <u xml:id="u-94.25" who="#Marszałek">W poprawce nr 3 do art. 9 ust. 3 wnioskodawca proponuje, aby wśród ośmiu członków Rady Polityki Regionalnej Państwa, powoływanych przez prezesa Rady Ministrów, było dwóch przedstawicieli ekspertów, wytypowanych przez reprezentację samorządów województw.</u>
          <u xml:id="u-94.26" who="#Marszałek">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-94.27" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-94.28" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 3. do art. 9 ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-94.29" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-94.30" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-94.31" who="#Marszałek">Głosowało 402 posłów. Za - 233, przeciw - 159, wstrzymało się 10.</u>
          <u xml:id="u-94.32" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-94.33" who="#Marszałek">W poprawce 4. do art. 13 ust. 3 pkt 6 wnioskodawca proponuje, aby program wsparcia przez państwo programów wojewódzkich określał m.in. wykaz podmiotów uprawnionych wykonujących zadania programu, a nie, jak proponowała komisja, również instytucję odpowiedzialną za zarządzanie programem.</u>
          <u xml:id="u-94.34" who="#Marszałek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-94.35" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-94.36" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 4. do art. 13 ust. 3 pkt 6, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-94.37" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-94.38" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-94.39" who="#Marszałek">Głosowało 402 posłów. Za - 398, przeciw - 2, wstrzymało się 2.</u>
          <u xml:id="u-94.40" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-94.41" who="#Marszałek">W poprawce 5. do art. 13 wnioskodawca proponuje skreślić ust. 4, stanowiący, że rozporządzenie Rady Ministrów dotyczące programu wsparcia uwzględnia zasady i tryb przekazywania środków pochodzących z budżetu państwa przewidywanych dla poszczególnych województw w przypadku, gdy nie dojdzie do zawarcia kontraktu wojewódzkiego oraz w przypadku zmiany lub rozwiązania kontraktu.</u>
          <u xml:id="u-94.42" who="#Marszałek">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-94.43" who="#Marszałek">Jej przyjęcie spowoduje bezprzedmiotowość poprawki 6.</u>
          <u xml:id="u-94.44" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-94.45" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 5. do art. 13, polegającej na skreśleniu ust. 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-94.46" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-94.47" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-94.48" who="#Marszałek">Głosowało 399 posłów. Za - 7, przeciw - 390, wstrzymało się 2.</u>
          <u xml:id="u-94.49" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-94.50" who="#Marszałek">W poprawce 6. do art. 13 ust. 4 wnioskodawca proponuje, aby rozporządzenie Rady Ministrów dotyczące programu wsparcia uwzględniało zasady i tryb wykorzystania, a nie, jak proponowała komisja, przekazywania środków pochodzących z budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-94.51" who="#Marszałek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-94.52" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-94.53" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 6. do art. 13 ust. 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-94.54" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-94.55" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-94.56" who="#Marszałek">Głosowało 399 posłów. Za - 392, przeciw - 6, wstrzymał się 1.</u>
          <u xml:id="u-94.57" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-94.58" who="#Marszałek">W 2. wniosku mniejszości do art. 13 ust. 6 wnioskodawca proponuje, aby w przypadku gdy środki przeznaczone na wsparcie rozwoju regionalnego pochodzą ze źródeł zagranicznych, Rada Ministrów w rozporządzeniu mogła określić dodatkowo inne obiektywne kryteria dostępu województw do tych środków.</u>
          <u xml:id="u-94.59" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-94.60" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem 2. wniosku mniejszości do art. 13 ust. 6, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-94.61" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-94.62" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-94.63" who="#Marszałek">Głosowało 399 posłów. Za - 178, przeciw - 217, wstrzymało się 4.</u>
          <u xml:id="u-94.64" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-94.65" who="#Marszałek">W poprawce 7. do art. 14 ust. 4 wnioskodawca proponuje, aby brak uzgodnienia projektów programów i planów działań z ustaleniami strategii i programu wsparcia stanowił przeszkodę w przeznaczaniu na rzecz agencji lub funduszu środków z budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-94.66" who="#Marszałek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-94.67" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-94.68" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 7. do art. 14 ust. 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-94.69" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-94.70" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-94.71" who="#Marszałek">Głosowało 399 posłów. Za - 396, przeciw - 2, wstrzymał się 1.</u>
          <u xml:id="u-94.72" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-94.73" who="#Marszałek">W poprawce 8. do art. 15 ust. 1 wnioskodawca proponuje, aby minister corocznie sporządzał m.in. analizy programów i kontraktów do końca kwietnia roku następującego po roku realizacji programu wsparcia i kontraktów wojewódzkich, a nie, jak proponowała komisja, do końca kwietnia roku budżetowego.</u>
          <u xml:id="u-94.74" who="#Marszałek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-94.75" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-94.76" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 8. do art. 15 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-94.77" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-94.78" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-94.79" who="#Marszałek">Głosowało 400 posłów. Za - 398, przeciw - 2.</u>
          <u xml:id="u-94.80" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-94.81" who="#Marszałek">W poprawce 9. do art. 17 w dodawanym ust. 3 wnioskodawca proponuje, aby jednostka samorządu terytorialnego ubiegająca się o umieszczenie zadania w kontrakcie zobowiązana była do złożenia stosownego wniosku do samorządu województwa.</u>
          <u xml:id="u-94.82" who="#Marszałek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-94.83" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-94.84" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 9. do art. 17, polegającej na dodaniu ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-94.85" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-94.86" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-94.87" who="#Marszałek">Głosowało 397 posłów. Za - 395, przeciw - 2.</u>
          <u xml:id="u-94.88" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-94.89" who="#Marszałek">W 3. wniosku mniejszości do art. 19 wnioskodawca proponuje skreślić ust. 6 stanowiący, że strony kontraktu określają regulamin wprowadzenia rokowań, w tym w szczególności rozstrzygania kwestii spornych.</u>
          <u xml:id="u-94.90" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-94.91" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem 3. wniosku mniejszości do art. 19, polegającego na skreśleniu ust. 6, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-94.92" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-94.93" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-94.94" who="#Marszałek">Głosowało 401 posłów. Za - 17, przeciw - 380, wstrzymało się 4.</u>
          <u xml:id="u-94.95" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-94.96" who="#Marszałek">W poprawce 10. do art. 33 dotyczącego art. 96 ustawy o systemie oświaty wnioskodawca proponuje, aby Rada Ministrów określała, tak jak dotychczas - w drodze rozporządzenia, przedsięwzięcia i środki dla zmniejszenia różnic w warunkach kształcenia, wychowania i opieki między poszczególnymi regionami kraju, a zwłaszcza między ośrodkami wielkomiejskimi i wiejskimi, z tym że po zasięgnięciu opinii samorządów województw.</u>
          <u xml:id="u-94.97" who="#Marszałek">Komisja natomiast proponuje skreślenie tego artykułu.</u>
          <u xml:id="u-94.98" who="#Marszałek">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-94.99" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-94.100" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 10. do art. 33, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-94.101" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-94.102" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-94.103" who="#Marszałek">Głosowało 404 posłów. Za - 32, przeciw - 367, wstrzymało się 5.</u>
          <u xml:id="u-94.104" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-94.105" who="#Marszałek">W poprawce 11. wnioskodawca proponuje skreślić art. 49 wprowadzający zmianę w art. 15 pkt 3 ustawy o administracji rządowej w województwie.</u>
          <u xml:id="u-94.106" who="#Marszałek">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-94.107" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-94.108" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 11., polegającej na skreśleniu art. 49, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-94.109" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-94.110" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-94.111" who="#Marszałek">Głosowało 393 posłów. Za - 21, przeciw - 370, wstrzymało się 2.</u>
          <u xml:id="u-94.112" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-94.113" who="#Marszałek">W poprawce 12. wnioskodawca proponuje skreślić art. 51 wprowadzający zmianę w ustawie o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999–2000.</u>
          <u xml:id="u-94.114" who="#Marszałek">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-94.115" who="#Marszałek">Konsekwencją jej przyjęcia będzie skreślenie art. 56.</u>
          <u xml:id="u-94.116" who="#Marszałek">Przyjęcie tej poprawki spowoduje bezprzedmiotowość poprawek 13. i 15.</u>
          <u xml:id="u-94.117" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-94.118" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 12., polegającej na skreśleniu art. 51, wraz z konsekwencją, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-94.119" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-94.120" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-94.121" who="#Marszałek">Głosowało 400 posłów. Za - 226, przeciw - 41, wstrzymało się 133.</u>
          <u xml:id="u-94.122" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-94.123" who="#Marszałek">Poprawka 13. jest bezprzedmiotowa.</u>
          <u xml:id="u-94.124" who="#Marszałek">W poprawce 14. wnioskodawca w dodawanym art. 53a proponuje:</u>
          <u xml:id="u-94.125" who="#Marszałek">— aby zawarte w ustawie budżetowej na rok 2000 inwestycje wieloletnie, finansowane z dotacji celowych na inwestycje własne samorządów w roku 2000, stawały się inwestycjami wpisanymi w kontrakty z chwilą ich podpisania,</u>
          <u xml:id="u-94.126" who="#Marszałek">— oraz aby do czasu podpisania kontraktów środki te stały się częścią rezerwy celowej na wspieranie rozwoju regionalnego w dyspozycji ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego.</u>
          <u xml:id="u-94.127" who="#Marszałek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-94.128" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-94.129" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 14., polegającej na dodaniu art. 53a, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-94.130" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-94.131" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-94.132" who="#Marszałek">Głosowało 404 posłów. Za - 251, przeciw - 149, wstrzymało się 4.</u>
          <u xml:id="u-94.133" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-94.134" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-94.135" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o zasadach wspierania rozwoju regionalnego oraz o zmianie niektórych ustaw, w brzmieniu proponowanym przez Komisję Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej, wraz z przyjętymi poprawkami, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-94.136" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-94.137" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-94.138" who="#Marszałek">Głosowało 400 posłów. Za - 394, wstrzymało się 6.</u>
          <u xml:id="u-94.139" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zasadach wspierania rozwoju regionalnego.</u>
          <u xml:id="u-94.140" who="#Marszałek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 17. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży, Komisji Gospodarki oraz Komisji Małych i Średnich Przedsiębiorstw o rządowym projekcie ustawy Prawo własności przemysłowej (druki nr 248, 248-A, 1552, 1552-A) - trzecie czytanie.</u>
          <u xml:id="u-94.141" who="#Marszałek">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Czesława Sobierajskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#PosełSprawozdawcaCzesławSobierajski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt przedstawić w imieniu Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży, Komisji Gospodarki oraz Komisji Małych i Średnich Przedsiębiorstw dodatkowe sprawozdanie o rządowym projekcie ustawy Prawo własności przemysłowej.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#PosełSprawozdawcaCzesławSobierajski">W drugim czytaniu zgłoszono 23 poprawki. Po ich rozpatrzeniu na posiedzeniach połączonych komisji 11 z nich komisje rekomendują odrzucić, 12 - przyjąć. Nie będę omawiał wszystkich poprawek, ale omówię przynajmniej dwie z nich, wychodząc państwu naprzeciw.</u>
          <u xml:id="u-95.2" who="#PosełSprawozdawcaCzesławSobierajski">Być może najbardziej zbulwersowała państwa, a na pewno była gorąco dyskutowana, poprawka 11. zgłoszona przez pana posła Waldemara Pawlaka. Otóż wprowadza ona międzynarodowe wyczerpanie znaków. Innymi słowy chodzi o to, żeby znak towarowy, bez względu na to, kto i gdzie produkuje, czy jest właścicielem, czy nie, można było sprowadzać bez uzyskania zgody itd. Ta poprawka jest oczywiście w interesie importerów, natomiast niekoniecznie w interesie eksporterów. Ale pragnę uprzedzić pytanie pana posła Pawlaka i być może innych państwa, stwierdzając, że jest to temat niezwykle istotny dla polskiego przemysłu, szczególnie farmaceutycznego, i dlatego pracując nad ustawą, w art. 306 ust. 5 zawarliśmy dokładnie tę materię, którą zgłosił pan poseł. Ona absolutnie wyczerpuje ten temat. Proszę bowiem spojrzeć na art. 306 ust. 5, gdzie mówi się o roszczeniach dotyczących znaków towarowych, że jeśli ktoś wprowadził jakiś wyrób ze znakiem towarowym, nawet bez zgody producenta, ale oryginalny, to producent nie ma możliwości zgłosić do niego roszczenia, a o to przecież chodzi. Nie chodzi o podrabianie czy inne podobne znaki, bo te sprawy reguluje Kodeks cywilny. Nie chcieliśmy wcześniej o tym mówić, ale teraz trzeba to jasno powiedzieć: ta materia jest uregulowana w art. 306 ust. 5, zapisana natomiast wprost w tej poprawce jest oczywiście niezgodna z dyrektywą europejską i mógłby powstać większy problem. Jeszcze raz powiadam, ta materia jest w art. 306. Uprzedzam pytanie, bo wiem, że ono na pewno by padło.</u>
          <u xml:id="u-95.3" who="#PosełSprawozdawcaCzesławSobierajski">Inne poprawki natomiast są mniejszego kalibru, że tak się wyrażę. Przytoczę może tylko jeszcze jedną, poprawkę 12. Jeśli państwo będziecie mieli życzenie, to później mogę ustosunkować się do każdej.</u>
          <u xml:id="u-95.4" who="#PosełSprawozdawcaCzesławSobierajski">Otóż projekt ustawy przewiduje wygaśnięcie prawa rejestracji topografii po 15 latach od jej opracowania i generalnie jest to oczywiście dopuszczalne, ale nie powinno być stosowane mechanicznie bez uwzględnienia, czy i kiedy topografia została wprowadzona do obrotu handlowego. Jeżeli bowiem taka topografia zostanie wprowadzona do obrotu i zgłoszona w urzędzie patentowym na przykład w 14. roku, a ochrona jest na 15 lat, to okres ochronny wyniesie tylko rok. Wtedy bylibyśmy w niekorzystnej sytuacji w stosunku do państw Unii Europejskiej, które mają na to jeszcze 10 lat. Tak więc wprowadziliśmy poprawkę, która oczywiście stawia w lepszej sytuacji polskie przedsiębiorstwa.</u>
          <u xml:id="u-95.5" who="#PosełSprawozdawcaCzesławSobierajski">Proszę państwa, widzę, że państwo doskonale znacie pozostałe poprawki, a więc już nie będę ich wyjaśniał. Jestem gotowy odpowiadać na pytania, gdy takie będzie państwa życzenie, w odniesieniu do konkretnych poprawek. Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-95.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#Marszałek">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-96.2" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o uchwalenie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-96.3" who="#Marszałek">Komisje przedstawiają również wnioski mniejszości i poprawki, nad którymi głosować będziemy w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-96.4" who="#Marszałek">Informuję, że 6. wniosek mniejszości został wycofany.</u>
          <u xml:id="u-96.5" who="#Marszałek">W poprawce 1. do art. 3 ust. 1 pkt 6 wnioskodawca proponuje, aby przez projekt wynalazczy rozumieć tylko wynalazki, wzory użytkowe, wzory przemysłowe oraz topografię układów scalonych, a nie, jak to proponuje komisja, również projekty racjonalizatorskie.</u>
          <u xml:id="u-96.6" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-96.7" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-96.8" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem 1. poprawki do art. 3 ust. 1 pkt 6, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-96.9" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-96.10" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-96.11" who="#Marszałek">Głosowało 365 posłów. Za - 5, przeciw - 356, wstrzymało się 4.</u>
          <u xml:id="u-96.12" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-96.13" who="#Marszałek">W poprawce 2. wnioskodawca proponuje skreślić art. 7 dotyczący warunków przyjmowania projektów racjonalizatorskich oraz zasad ich uznawania przez przedsiębiorców.</u>
          <u xml:id="u-96.14" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-96.15" who="#Marszałek">Przyjęcie tej poprawki spowoduje bezprzedmiotowość poprawek nr 3 i 4.</u>
          <u xml:id="u-96.16" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-96.17" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem 2. poprawki polegającej na skreśleniu art. 7, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-96.18" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-96.19" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-96.20" who="#Marszałek">Głosowało 372 posłów. Za - 9, przeciw - 360, wstrzymało się 3.</u>
          <u xml:id="u-96.21" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-96.22" who="#Marszałek">W poprawce 3. do art. 7 ust. 3 wnioskodawca proponuje, aby w regulaminie racjonalizacji przedsiębiorca określał także, przez kogo dokonane rozwiązania uznawane są za projekty racjonalizatorskie.</u>
          <u xml:id="u-96.23" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-96.24" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-96.25" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem 3. poprawki do art. 7 ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-96.26" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-96.27" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-96.28" who="#Marszałek">Głosowało 379 posłów. Za - 375, przeciw - 2, wstrzymało się 2.</u>
          <u xml:id="u-96.29" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-96.30" who="#Marszałek">W poprawce 4. do art. 7 ust. 3 wnioskodawca proponuje, aby przedsiębiorca określał w regulaminie racjonalizacji, jakie rozwiązania uznaje się w przedsiębiorstwie za projekty racjonalizatorskie, sposób załatwiania zgłoszonych i zasady wynagradzania twórców tych projektów, o ile projekt ten znalazł zastosowanie w produkcji.</u>
          <u xml:id="u-96.31" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-96.32" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-96.33" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem 4. poprawki do art. 7 ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-96.34" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-96.35" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-96.36" who="#Marszałek">Głosowało 381 posłów. Za - 6, przeciw - 373, wstrzymało się 2.</u>
          <u xml:id="u-96.37" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-96.38" who="#Marszałek">W poprawce 5. do art. 29 pkt 3 wnioskodawca proponuje, aby patentów nie udzielać m.in. na sposoby leczenia ludzi i zwierząt metodami chirurgicznymi lub terapeutycznymi oraz na sposoby diagnostyki stosowane na ludziach lub zwierzętach.</u>
          <u xml:id="u-96.39" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-96.40" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-96.41" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem 5. poprawki do art. 29 pkt 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-96.42" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-96.43" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-96.44" who="#Marszałek">Głosowało 383 posłów. Za - 378, przeciw - 2, wstrzymało się 3.</u>
          <u xml:id="u-96.45" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-96.46" who="#Marszałek">W 1. wniosku mniejszości do art. 70 ust. 1 wnioskodawca proponuje, aby patent nie rozciągał się na działania dotyczące wyrobu według wynalazku lub wytworzonego sposobem według wynalazku, jeżeli wyrób ten został wprowadzony do obrotu na obszarze któregokolwiek państwa członkowskiego Światowej Organizacji Handlu przez uprawnionego lub za jego chociażby dorozumianą zgodą, a nie, jak proponują komisje, został wprowadzony do obrotu na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej przez uprawnionego lub za jego zgodą.</u>
          <u xml:id="u-96.47" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-96.48" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem 1. wniosku mniejszości do art. 70 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-96.49" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-96.50" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-96.51" who="#Marszałek">Głosowało 387 posłów. Za - 10, przeciw - 374, wstrzymało się 3.</u>
          <u xml:id="u-96.52" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-96.53" who="#Marszałek">W 2. wniosku mniejszości do art. 82 ust. 1 wnioskodawca proponuje w pkt. 1 skreślić wyrazy „ochrony życia i zdrowia ludzkiego” oraz w nowo dodawanym punkcie proponuje, aby Urząd Patentowy mógł udzielić licencji przymusowej także w sytuacji, gdy wymaga tego interes ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, jeżeli leki są dostępne dla społeczeństwa w niedostatecznej ilości lub jakości albo po nienormalnie wysokich cenach.</u>
          <u xml:id="u-96.54" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-96.55" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem 2. wniosku mniejszości do art. 82 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-96.56" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-96.57" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-96.58" who="#Marszałek">Głosowało 394 posłów. Za - 8, przeciw - 384, wstrzymało się 2.</u>
          <u xml:id="u-96.59" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-96.60" who="#Marszałek">W poprawce 6. do art. 82 ust. 2 wnioskodawca proponuje, aby dodać przepis stanowiący, że w przypadku wynalazku dotyczącego technologii półprzewodników licencja przymusowa mogłaby być udzielana tylko dla przeciwdziałania praktykom bezzasadnie ograniczającym konkurencję.</u>
          <u xml:id="u-96.61" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-96.62" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-96.63" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem 6. poprawki do art. 82 ust.2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-96.64" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-96.65" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-96.66" who="#Marszałek">Głosowało 391 posłów. Za - 382, przeciw - 6, wstrzymało się 3.</u>
          <u xml:id="u-96.67" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-96.68" who="#Marszałek">W poprawce 7. do artykułów: 93, 101 ust. 2, 119, 152, 183 i 220 wnioskodawca proponuje dodać przepis, stanowiący, że określenie wymogów, jakim powinno odpowiadać zgłoszenie wynalazku, nie może prowadzić do nadmiernych ponad potrzebę utrudnień dla zgłaszającego.</u>
          <u xml:id="u-96.69" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-96.70" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-96.71" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem 7. poprawki do artykułów: 93, 101 ust. 2, 119, 152, 183 i 220, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-96.72" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-96.73" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-96.74" who="#Marszałek">Głosowało 388 posłów. Za - 379, przeciw - 4, wstrzymało się 5.</u>
          <u xml:id="u-96.75" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-96.76" who="#Marszałek">W poprawce 8. do art. 129 ust. 2 wnioskodawca proponuje m.in., aby do kategorii oznaczeń niemających dostatecznych znamion odróżniających zaliczyć te oznaczenia, które nie nadają się do odróżnienia w obrocie towarów, dla których zostały zgłoszone, a nie, jak proponowały komisje, w szczególności jeżeli stanowiły jedynie pojedynczy kolor, literę lub cyfrę bądź liczbę albo prostą figurę geometryczną.</u>
          <u xml:id="u-96.77" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-96.78" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-96.79" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem 8. poprawki do art. 129 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-96.80" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-96.81" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-96.82" who="#Marszałek">Głosowało 393 posłów. Za - 388, przeciw - 2, wstrzymało się 3.</u>
          <u xml:id="u-96.83" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-96.84" who="#Marszałek">W poprawce 9. do art. 132 ust. 3 i polegającej na dodaniu ust. 4 wnioskodawca proponuje, aby znakiem podobnym był znak, którego używanie powodowałoby pomyłkę odbiorców co do pochodzenia towarów, ze względu na swą identyczność ze znakiem wcześniejszym, zgłoszonym lub zarejestrowanym dla tych samych towarów, oraz aby określić przesłanki oceny prawdopodobieństwa pomyłki co do pochodzenia towarów.</u>
          <u xml:id="u-96.85" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-96.86" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-96.87" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem 9. poprawki do art. 132 ust. 3 i polegającej na dodaniu ust. 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-96.88" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-96.89" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-96.90" who="#Marszałek">Głosowało 388 posłów. Za - 8, przeciw - 375, wstrzymało się 5.</u>
          <u xml:id="u-96.91" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-96.92" who="#Marszałek">W poprawce 10. do art. 154 wnioskodawca proponuje, aby używanie znaku towarowego polegało w szczególności na przykładach określonych w tym przepisie.</u>
          <u xml:id="u-96.93" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-96.94" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-96.95" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem 10. poprawki do art. 154, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-96.96" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-96.97" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-96.98" who="#Marszałek">Głosowało 390 posłów. Za - 381, przeciw - 3, wstrzymało się 6.</u>
          <u xml:id="u-96.99" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-96.100" who="#Marszałek">W poprawce 11. do art. 155 wnioskodawca w dodawanym ust. 4 proponuje, by prawo ochronne na znak towarowy nie dawało uprawnionemu prawa zakazywania oferowania lub dalszego obrotu towarami oznaczonymi tym znakiem, jeżeli towary te zostały uprzednio, zgodnie z prawem, wprowadzone do obrotu na obszarze któregokolwiek państwa członkowskiego Światowej Organizacji Handlu przez uprawnionego lub za jego chociażby dorozumianą zgodą.</u>
          <u xml:id="u-96.101" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-96.102" who="#Marszałek">Panie pośle, pytanie, tak?</u>
          <u xml:id="u-96.103" who="#Marszałek">Pan poseł Biela, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#PosełAdamBiela">Panie marszałku, pytanie do pana posła sprawozdawcy komisji. Czy odrzucenie tej poprawki nie będzie owocowało takimi konsekwencjami, jak zwiększenie negatywnego bilansu w handlu zagranicznym poprzez realny wzrost cen niektórych towarów importowanych, np. elektroniki użytkowej, farmaceutyki. Przykładowo, jeśli firma szwajcarska sprzedaje hurtownikowi polskiemu swoje towary o określonym znaku towarowym, to na granicy taka firma może chcieć pobrać dodatkowe opłaty od tego, który je nabył. Zaowocuje to zwiększeniem, jeśli jest to produkt farmaceutyczny, ceny leków w Polsce i najbardziej dotknie tych, którzy są w sytuacji najtrudniejszej i muszą wybierać: kupować leki czy przeznaczyć środki na inne podstawowe potrzeby.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#Marszałek">Pan poseł Waldemar Pawlak, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#PosełWaldemarPawlak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym sprostować pewną sprawę, myślę, że nastąpiło nieporozumienie. Prosiłbym, żeby Wysoka Izba jeszcze raz tę sprawę rozważyła. Poprawka zmierza do tego, aby towary, które zostały legalnie wprowadzone do obrotu na obszarze obejmowanym przez Światową Organizację Handlu, mogły być wprowadzane do obrotu handlowego w Polsce. Akceptując zapis, dotychczas przyjęty przez wysoką komisję, doprowadzimy do sytuacji, w której producent może na terenie Polski zakazać wprowadzania do obrotu towarów kupionych przez dystrybutorów poza grupą wskazaną przez producenta. Czyli producent może mieć monopol na polskim rynku, wskazując, że tylko pod takim znakiem towarowym i tylko ten dystrybutor może wprowadzać towary do obrotu handlowego w Polsce. Prowadzi to w oczywisty sposób do tego, że polskie władze będą ścigały wszystkich, którzy chcieliby na nasz rynek wprowadzić towar po niższych cenach. I pytanie, czy to działanie będzie prowadziło, jak już wspomniano, chociażby do tego, że mogą nastąpić komplikacje przy zakupie leków, programów komputerowych czy wielu innych towarów, bo nasze prawo będzie chroniło producenta w zakresie dysponowania znakiem towarowym.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#PosełWaldemarPawlak">Drugie pytanie dotyczy uzupełnienia tej sprawy. Prosiłbym pana posła sprawozdawcę o przypomnienie opinii Komitetu Integracji Europejskiej, w której wskazuje on, że kraje najsilniejsze gospodarczo stosują rozwiązanie, takie jak proponuje komisja, a więc tzw. wyczerpanie krajowe, bo to jest korzystne dla ich gospodarki. Po prostu ich firmy mają wtedy możliwość zablokowania każdego, kto oferowałby na rynku pod tym znakiem towarowym tani towar. Natomiast kraje średnie, słabsze stosują tzw. wyczerpanie międzynarodowe, a więc proponowane w poprawce, ponieważ pozwala to na ochronę krajowych producentów, a także na wprowadzanie do obrotu towarowego towarów po cenach rynkowych, a nie po cenach wynikających z monopolu czy z wykorzystania prawa do znaku towarowego przez producenta i dyktowania, kto ma być dystrybutorem i kto w jakiej cenie ma wprowadzać towar na polski rynek. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#Marszałek">Proszę, pan poseł sprawozdawca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#PosełCzesławSobierajski">Panie Marszałku! Muszę dodać kilka zdań do tego, co powiedziałem; jednak wszystko mamy zawarte w ustawie. Powtarzam jeszcze raz. W ustawie w art. 306 w ust. 5 jest nieporównywalnie korzystniejszy zapis niż obecnie, bo obecnie mamy tylko krajowe wyczerpanie. Nikt na świecie, panie pośle, tego nie wprowadził, żeby było jasne, nikt natomiast my wprowadzamy, można powiedzieć, pierwsi, ale nie wprost, jak pan proponuje, tylko w innym zapisie. Proszę zauważyć, że pan powiedział, iż producenci mogą zakazać. Wyraźnie jest zapisane, że producenci do swoich oryginalnych leków, które zostały wysłane, ktoś je przejął i sprzedaje, nie mają prawa zgłaszania roszczeń; to są ich towary, ale nie podlegają roszczeniu, bo są oryginalne, czyli można je wprowadzić do obrotu. Roszczeniu podlegają wtedy, kiedy ktoś je podrabia, wtedy producent występuje z roszczeniami, to oczywiste. Nam przecież nie chodzi o to, żeby podrabiać znaki, tylko rozprowadzać normalnie, również w interesie zdrowia ludzi. Tu nie ma żadnych problemów, gwarantuje to absolutnie ust. 5. A to, że komisja się nie ustosunkowała... Ja nie chcę powiedzieć więcej. Dokładnie wszystko jest w tym artykule, tak jest lepiej, nie ma żadnego ryzyka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#Marszałek">Proszę, pan poseł Pawlak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#PosełWaldemarPawlak">Przepraszam, że przedłużam, ale ponieważ pan poseł się powoływał na inny artykuł, więc go odczytam, bo raczej obawiam się, że on potwierdza moje zastrzeżenia. Otóż wspomniany art. 306 ust. 5 mówi, że z roszczeniami, o których mowa - dotyczy to ochrony prawa do znaków towarowych - można wystąpić również przeciwko osobie, która tylko wprowadza do obrotu oznaczone już znakiem towarowym towary, jeżeli nie pochodzą one od uprawnionego - a więc od właściciela znaku towarowego - bądź osoby, która miała jego zezwolenie. Czyli jeżeli np. producent leków ustali swojego dystrybutora na Polskę, to polskie urzędy będą pilnowały tego, że żaden inny dystrybutor nie ma prawa wprowadzić tego leku przykładowo taniej, choćby go nabył legalnie np. w krajach Unii Europejskiej czy innych krajach należących do Światowej Organizacji Handlu, ponieważ nasze przepisy będą stały na straży praw producenta i właściciela znaku towarowego. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#Marszałek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#PosełCzesławSobierajski">Panie pośle, proszę jeszcze raz przeczytać ten zapis: „jeżeli nie pochodzą one od uprawnionego”. Jeśli on tylko je wyprodukował, to jest uprawniony, bo wyprodukował i można sprzedawać, nie ma żadnych problemów. Roszczenia nie przysługują, ponieważ on jest po prostu uprawniony, bo on wyprodukował. Jeśli chodzi o podrobienie - tak. Natomiast uprawnionemu, czyli producentowi oryginalnemu, nie przysługują żadne roszczenia przeciw nam. I to nam chodzi. Nie ma innego wytłumaczenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-106.2" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem 11. poprawki do art. 155, polegającej na dodaniu ust. 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-106.3" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-106.4" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-106.5" who="#Marszałek">Głosowało 385 posłów. Za - 81, przeciw - 299, wstrzymało się 5.</u>
          <u xml:id="u-106.6" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-106.7" who="#Marszałek">W 3. wniosku mniejszości wnioskodawca proponuje skreślić dział III, zawierający artykuły od 196 do 205, dotyczące nazw handlowych.</u>
          <u xml:id="u-106.8" who="#Marszałek">Konsekwencją przyjęcia tego wniosku będą odpowiednie zmiany w art. 337.</u>
          <u xml:id="u-106.9" who="#Marszałek">Pan poseł Piechota, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#PosełJacekPiechota">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam krótkie pytanie do sprawozdawcy: Czy prawdą jest, że nieprzyjęcie tego wniosku mniejszości i w efekcie pozostawienie w ustawie działu III wprowadzi w naszym prawodawstwie niesamowitą biurokrację, jeżeli chodzi o podejmowanie działalności gospodarczej? Otóż rejestrujący działalność gospodarczą będzie miał obowiązek wystąpić do Urzędu Patentowego z zapytaniem o to, czy występuje już gdzieś w Polsce nazwa ta sama bądź podobna. Za to oczywiście będzie musiał wnieść opłatę do Urzędu Patentowego. Otrzyma on z Urzędu Patentowego informację, czy są w kraju takie nazwy bądź podobne. Dopiero z tą opinią Urzędu Patentowego zwróci się do organu rejestrującego. Ta opinia Urzędu Patentowego nie będzie dla organu rejestrującego obowiązująca, w związku z tym może on i tak podjąć decyzję, jaką jako organ rejestrujący będzie chciał podjąć. Później natomiast przedsiębiorca będzie mógł zgłosić do Urzędu Patentowego - lub nie, według znowu własnego uznania - fakt, iż taka firma posiada taką nazwę i chciałaby być w tym rejestrze w Urzędzie Patentowym. De facto nie rozwiązujemy w ogóle żadnego problemu występowania podobnych nazw, natomiast wprowadzamy dodatkową biurokrację i oczywiście dodatkową odpłatność za podejmowanie działalności gospodarczej. Czy tak jest? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#Marszałek">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#PosełCzesławSobierajski">Wprost trudno odpowiedzieć, że nie. Niemniej, proszę państwa, przede wszystkim to nie dotyczy nazw własnych. A więc to nie dotyczy przypadków, jak jest firma, imię i nazwisko albo jak jest nazwa miejscowości, dopisanie. To dotyczy tak naprawdę wąskiej grupy, gdzie są znaki albo nazwy praktycznie tożsame, które mają renomę itd. Konwencja paryska również nazwy handlowe w ramach własności przemysłowej umieszcza, tylko nie obligatoryjne. U nas mniej więcej jest to samo. A więc to nie jest tak, że to dotyczy wszystkiego, co możliwe, bo jak jest imię i nazwisko, firma, to wiadomo, że tego nikt nie będzie zgłaszał, bo on to już ma. To tylko tego dotyczy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem 3. wniosku mniejszości, polegającego na skreśleniu działu III, wraz z konsekwencją, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-110.2" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-110.3" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-110.4" who="#Marszałek">Głosowało 387 posłów. Za - 137, przeciw - 243, wstrzymało się 7.</u>
          <u xml:id="u-110.5" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-110.6" who="#Marszałek">W poprawce 12. do art. 231 ust. 2 wnioskodawca proponuje, aby warunkiem wygasania prawa z rejestracji topografii, o której mowa w tym artykule, było również niewykorzystywanie jej w tym czasie w celach handlowych.</u>
          <u xml:id="u-110.7" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-110.8" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-110.9" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem 12. poprawki do art. 231 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-110.10" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-110.11" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-110.12" who="#Marszałek">Głosowało 381 posłów. Za - 376, przeciw - 3, wstrzymało się 2.</u>
          <u xml:id="u-110.13" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-110.14" who="#Marszałek">W poprawce 13. do art. 246 ust. 1 i polegającej na skreśleniu ust. 3 wnioskodawca proponuje, aby pełnomocnikiem strony przed Urzędem Patentowym mógł być rzecznik patentowy, adwokat lub radca prawny, a nie, jak proponują komisje, rzecznik patentowy.</u>
          <u xml:id="u-110.15" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-110.16" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-110.17" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem 13. poprawki do art. 246 ust. 1 i polegającej na skreśleniu ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-110.18" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-110.19" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-110.20" who="#Marszałek">Głosowało 383 posłów. Za - 11, przeciw - 371, wstrzymał się 1.</u>
          <u xml:id="u-110.21" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-110.22" who="#Marszałek">W poprawce 14. do art. 247 wnioskodawca proponuje skreślić ust. 1 stanowiący, że pełnomocnikiem strony do jednej czynności może być tylko jedna osoba fizyczna.</u>
          <u xml:id="u-110.23" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-110.24" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-110.25" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem 14. poprawki do art. 247 polegającej na skreśleniu ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-110.26" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-110.27" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-110.28" who="#Marszałek">Głosowało 380 posłów. Za - 7, przeciw - 371, wstrzymało się 2.</u>
          <u xml:id="u-110.29" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-110.30" who="#Marszałek">W poprawce 15. do art. 248 ust. 2 wnioskodawca proponuje skreślić przepis stanowiący, że przy podjęciu czynności przez inną osobę wymienioną w pełnomocnictwie przepis ust. 1 oraz art. 247 ust. 3 stosuje się odpowiednio.</u>
          <u xml:id="u-110.31" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-110.32" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-110.33" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem 15. poprawki do art. 248 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-110.34" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-110.35" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-110.36" who="#Marszałek">Głosowało 380 posłów. Za - 6, przeciw - 372, wstrzymało się 2.</u>
          <u xml:id="u-110.37" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-110.38" who="#Marszałek">W poprawce 16. do art. 270 ust. 1 i 2 wnioskodawca proponuje, aby Urząd Patentowy podlegał Radzie Ministrów oraz statut Urzędowi Patentowemu nadawał prezes Rady Ministrów, a nie, jak proponowały komisje, prezes Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-110.39" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-110.40" who="#Marszałek">Przyjęcie tej poprawki spowoduje bezprzedmiotowość 4. wniosku mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-110.41" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-110.42" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem 16. poprawki do art. 270 ust. 1 i 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-110.43" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-110.44" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-110.45" who="#Marszałek">Głosowało 381 posłów. Za - 374, przeciw - 4, wstrzymało się 3.</u>
          <u xml:id="u-110.46" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-110.47" who="#Marszałek">4. wniosek nieaktualny.</u>
          <u xml:id="u-110.48" who="#Marszałek">W poprawce 17. do art. 279 wnioskodawca proponuje po ust. 2 dodać ust. 3–6 dotyczące obowiązku uwzględniania przez eksperta dyrektyw interpretacyjnych ustalonych w ogólnych wytycznych prezesa Urzędu Patentowego oraz trybu ich wydawania.</u>
          <u xml:id="u-110.49" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-110.50" who="#Marszałek">Konsekwencją przyjęcia tej poprawki będą odpowiednie zmiany w art. 280 ust. 1.</u>
          <u xml:id="u-110.51" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-110.52" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem 17. poprawki do art. 279, polegającej na dodaniu ust. 3–6, wraz z konsekwencją, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-110.53" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-110.54" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-110.55" who="#Marszałek">Głosowało 382 posłów. Za - 215, przeciw - 157, wstrzymało się 10.</u>
          <u xml:id="u-110.56" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-110.57" who="#Marszałek">W 5. wniosku mniejszości do art. 280 ust. 2 wnioskodawca proponuje, aby ekspert również nie mógł uczestniczyć w partiach politycznych, a także aby w dniu powołania na stanowisko eksperta ustawało jego członkostwo w tych partiach.</u>
          <u xml:id="u-110.58" who="#Marszałek">W poprawce 18. do art. 280 ust. 2 wnioskodawca proponuje, aby ekspert nie mógł być członkiem partii politycznych.</u>
          <u xml:id="u-110.59" who="#Marszałek">Komisje natomiast proponują, aby ograniczenia te dotyczyły tylko członkostwa eksperta w związkach zawodowych.</u>
          <u xml:id="u-110.60" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o odrzucenie poprawki.</u>
          <u xml:id="u-110.61" who="#Marszałek">Przedstawione propozycje poddam kolejno pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-110.62" who="#Marszałek">Przyjęcie wniosku mniejszości spowoduje bezprzedmiotowość poprawki.</u>
          <u xml:id="u-110.63" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-110.64" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem 5. wniosku mniejszości do art. 280 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-110.65" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-110.66" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-110.67" who="#Marszałek">Głosowało 381 posłów. Za - 372, przeciw - 4, wstrzymało się 5.</u>
          <u xml:id="u-110.68" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości przyjął.</u>
          <u xml:id="u-110.69" who="#Marszałek">Poprawka jest nieaktualna.</u>
          <u xml:id="u-110.70" who="#Marszałek">W poprawce 19. do art. 281 ust. 1 i 5 wnioskodawca proponuje, aby wysokość wynagrodzenia eksperta i dodatków ustalana była z zastosowaniem mnożników kwoty bazowej, której wysokość ustaloną według odrębnych zasad określa ustawa budżetowa, a nie, jak proponują komisje, z zastosowaniem mnożników odzwierciedlających wielokrotność prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia w państwowej sferze budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-110.71" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-110.72" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-110.73" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem 19. poprawki do art. 281 ust. 1 i 5, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-110.74" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-110.75" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-110.76" who="#Marszałek">Głosowało 378 posłów. Za - 374, przeciw - 2, wstrzymało się 2.</u>
          <u xml:id="u-110.77" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-110.78" who="#Marszałek">W poprawce 20. do art. 306 wnioskodawca w dodawanym ust. 6 proponuje, aby licencjodawca, powołując się na udzielone mu prawo ochronne na znak towarowy, mógł wystąpić z roszczeniami przeciwko licencjobiorcy, który narusza postanowienia umowy licencyjnej, odnoszące się do okresu i terenu jej obowiązywania, postaci znaku będącego przedmiotem licencji, a także wskazania towarów, dla których znak może być używany, oraz ich jakości.</u>
          <u xml:id="u-110.79" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-110.80" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-110.81" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem 20. poprawki do art. 306, polegającej na dodaniu ust. 6, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-110.82" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-110.83" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-110.84" who="#Marszałek">Głosowało 380 posłów. Za - 370, przeciw - 6, wstrzymało się 4.</u>
          <u xml:id="u-110.85" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-110.86" who="#Marszałek">Poprawka 21. dotyczy ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Wnioskodawca proponuje skreślić art. 324 stanowiący, że ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji nie narusza praw przysługujących na podstawie przepisów dotyczących ochrony własności przemysłowej, w szczególności przepisów o ochronie wynalazków, wzorów użytkowych i przemysłowych, topografii układów scalonych, znaków towarowych oraz oznaczeń geograficznych.</u>
          <u xml:id="u-110.87" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-110.88" who="#Marszałek">Proszę, pan poseł Waldemar Pawlak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#PosełWaldemarPawlak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Jeszcze raz prosiłbym o uważne zastanowienie się nad konsekwencją przyjęcia zapisów komisji. Otóż komisja przyjęła, że ustawa o własności przemysłowej stoi ponad ustawą o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji; czyli firmy produkujące, które mają prawo własności dotyczące patentu, znaków towarowych i inne tego typu uprawnienia, mogą na polskim rynku dyktować różne decyzje, wykraczające poza konkurencyjne warunki działania i obrotu towarami, np. dotyczące cen i sposobu obrotu towarami, a władze polskie będą musiały tego przestrzegać, w interesie tych firm, nie mogąc tu wykorzystać ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Poprawka zmierza do tego, żeby skreślić ten zapis, a więc żeby była możliwość działania ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji także w stosunku do przedmiotu regulowanego tą ustawą. Chodzi o to, że jeżeli firma wykorzystuje swoją dominującą pozycję na rynku, to na podstawie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji byłoby możliwe postępowanie przywracające warunki konkurencji na rynku. Zwracam się do pana posła o potwierdzenie tego typu argumentacji lub o przedstawienie argumentów, którymi kierowała się komisja przy podejmowaniu decyzji rekomendującej negatywną opinię do poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#Marszałek">Proszę bardzo, sprawozdawca komisji pan poseł Sobierajski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#PosełCzesławSobierajski">Komisja nie podzieliła tej obawy, gdyż byłyby to dwie oddzielne procedury i ostatecznie wszystko rozstrzygnęłoby się w sądzie.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-114.2" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem 21. poprawki polegającej na skreśleniu art. 324, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-114.3" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-114.4" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-114.5" who="#Marszałek">Głosowało 382 posłów. Za - 54, przeciw - 318, wstrzymało się 10.</u>
          <u xml:id="u-114.6" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-114.7" who="#Marszałek">W poprawce 22., polegającej na skreśleniu art. 325, oraz w poprawce 23., polegającej na dodaniu nowego artykułu po art. 334, wnioskodawca proponuje, aby w ustawie Prawo własności przemysłowej uregulować, że do ustalania wynagrodzeń oraz limitów zatrudnienia ekspertów i asesorów w Urzędzie Patentowym stosuje się odpowiednio, o ile ustawa nie stanowi inaczej, przepisy o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej, odnoszące się do członków korpusu służby cywilnej.</u>
          <u xml:id="u-114.8" who="#Marszałek">Nad tymi poprawkami głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-114.9" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o ich przyjęcie.</u>
          <u xml:id="u-114.10" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-114.11" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawek: 22., polegającej na skreśleniu art. 325, oraz 23., polegającej na dodaniu nowego artykułu po art. 334, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-114.12" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-114.13" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-114.14" who="#Marszałek">Głosowało 378 posłów. Za - 374, przeciw - 1, wstrzymało się 3.</u>
          <u xml:id="u-114.15" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawki przyjął.</u>
          <u xml:id="u-114.16" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-114.17" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy Prawo własności przemysłowej, w brzmieniu proponowanym przez Komisję Edukacji, Nauki i Młodzieży, Komisję Gospodarki oraz Komisję Małych i Średnich Przedsiębiorstw, wraz z przyjętymi poprawkami, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-114.18" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-114.19" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-114.20" who="#Marszałek">Głosowało 380 posłów. Za - 349, przeciw - 18, wstrzymało się 13.</u>
          <u xml:id="u-114.21" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę Prawo własności przemysłowej.</u>
          <u xml:id="u-114.22" who="#Marszałek">Pan poseł Sobierajski, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#PosełCzesławSobierajski">Szanowni Państwo! Chciałbym bardzo podziękować wszystkim, którzy pracowali nad tą ustawą, gdyż to trwało blisko 2 lata.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-115.2" who="#PosełCzesławSobierajski">To niezwykle trudna ustawa. Bardzo dziękuję wszystkim za efektywną pracę. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-115.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#Marszałek">Dołączam się do podziękowań.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#Marszałek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 25. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich o projekcie uchwały w sprawie zmiany Regulaminu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-116.2" who="#Marszałek">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Jerzego Madeja i przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-116.3" who="#Marszałek">W dyskusji nie zgłoszono poprawek.</u>
          <u xml:id="u-116.4" who="#Marszałek">Przystępujemy zatem do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-116.5" who="#Marszałek">Komisja wnosi o uchwalenie projektu uchwały zawartego w sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-116.6" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-116.7" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu uchwały w sprawie zmiany Regulaminu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, w brzmieniu proponowanym przez Komisję Regulaminową i Spraw Poselskich, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-116.8" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-116.9" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-116.10" who="#Marszałek">Głosowało 375 posłów. Za - 374, przeciw - 1.</u>
          <u xml:id="u-116.11" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm podjął uchwałę w sprawie zmiany Regulaminu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-116.12" who="#Marszałek">Zakończyliśmy głosowania.</u>
          <u xml:id="u-116.13" who="#komentarz">(Głos z sali: Najpiękniejszy moment.)</u>
          <u xml:id="u-116.14" who="#Marszałek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 28. porządku dziennego: „Polityka prorodzinna państwa” (druk nr 1522) wraz ze stanowiskiem Komisji Rodziny (druk nr 1635).</u>
          <u xml:id="u-116.15" who="#Marszałek">Proszę o zabranie głosu sekretarz stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów panią Marię Smereczyńską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-117.2" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Marek Borowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Pani minister, może jeszcze chwilę, bo nie ma warunków.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Bardzo proszę tych wszystkich państwa, którzy są zajęci pracą w komisjach, żeby możliwie szybko umożliwili pani minister wystąpienie.</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę państwa posłów o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-118.3" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-118.4" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Panowie posłowie z prawej i lewej strony, proszę uprzejmie zająć miejsca albo przenieść rozmowy na korytarz.</u>
          <u xml:id="u-118.5" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę bardzo, pani minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Prezentując program polityki prorodzinnej państwa, przygotowany przez powołany rozporządzeniem prezesa Rady Ministrów Międzyresortowy Zespół do Spraw Opracowania Polityki Prorodzinnej Państwa pod przewodnictwem pełnomocnika rządu do spraw rodziny, na wstępie odniosę się do pojęcia polityki prorodzinnej. Polityka prorodzinna ma na celu zapewnienie trwania i rozwój rodziny, umożliwienie rodzinie realizacji zadań, do których jest powołana, z poszanowaniem należnych jej praw, w tym np. prawa do samodzielności ekonomicznej oraz decydowania o wychowaniu dzieci.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Odejście od systemu państwa opiekuńczego pozwala przywrócić właściwe relacje państwo-społeczeństwo. Kształtowanie życia społecznego zgodnie z zasadą pomocniczości i solidaryzmu polega na tworzeniu warunków do samodzielności i rozwoju i niezastępowaniu rodziny przez państwo w pełnieniu funkcji, które rodzina może w pełni realizować sama, gdy tylko ma po temu warunki. Tym, którzy mimo stworzonych warunków z różnych przyczyn nie są w stanie funkcjonować samodzielnie, należy solidarnie pomóc. To nie państwo powinno decydować za rodzinę o tym, czy ma być ona duża, gdzie i jak mają pracować jej członkowie, o kształceniu dzieci. Państwo ma tworzyć warunki, w których rodzina będzie mogła samodzielnie podejmować decyzje i wybierać. Jest to obecnie niełatwe zadanie dla państwa, zwłaszcza po tak długim okresie, kiedy przez dziesięciolecia powojenne centralnie sterująca władza decydowała o wszystkim, ujednolicając, z małymi wyjątkami, potrzeby i możliwości wszystkich obywateli.</u>
          <u xml:id="u-119.2" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Dziś wśród spadkobierców poprzedniego systemu pojawiają się głosy, które, zawłaszczając z natury dobrze odbierane hasło polityki prorodzinnej, chcą definicję polityki prorodzinnej sprowadzić do zniesienia rozwarstwienia społecznego lub wyłącznie do pomocy słabszym, przeżywającym trudności i nieszczęście. Tymczasem im lepsze stworzymy warunki do funkcjonowania rodziny, tym więcej rodzin będzie potrafiło funkcjonować w pełni samodzielnie, bez uciekania się do sytuacji uwarunkowanej kryterium dochodowym, uzależniającej od dotacji państwa, indukującej postawy roszczeniowe. Tym, którzy pomimo stworzonych warunków z różnych powodów nie będą w stanie funkcjonować samodzielnie, trzeba bezwarunkowo pomóc w sposób szanujący godność każdego człowieka i każdej rodziny. Jest to zadanie polityki socjalnej, która wbrew wielu opiniom adwersarzy politycznych nie jest przeciwstawiona polityce prorodzinnej, ale jest jej uzupełnieniem, które ma doprowadzić do zlikwidowania trudnej, nieszczęśliwej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-119.3" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Jak wspomniałam na wstępie, polityka prorodzinna jest zorientowana na trwanie i rozwój rodziny, natomiast celem polityki socjalnej jest zanik kłopotów, nieszczęścia i biedy. Stąd politykę socjalną można by nazwać polityką prorodzinną, gdyby rodzina była celem do zlikwidowania, co notabene przewijało się w dziełach ojców filozofii marksistowskiej. I nie są to pojęcia ani tożsame, ani przeciwstawne.</u>
          <u xml:id="u-119.4" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Adresowaną powszechnie do wszystkich rodzin politykę prorodzinną uzupełnia polityka socjalna, której celem jest likwidacja biedy i nieszczęść, które dotykają ludzi. Powszechność polityki prorodzinnej wynika z faktu, iż wszystkie rodziny, niezależnie od wielkości i zamożności, mają swój udział w budowie społeczeństwa, w zmianie pokoleń i w rozwoju narodu. Rodzina bowiem, jako podstawowa jednostka społeczna, zapewnia odnowę pokoleń i daje początek procesowi inwestowania w kapitał ludzki. Kapitał ten, definiowany jako zasób wiedzy, umiejętności, zdrowia i energii witalnej, zawarty w społeczeństwie, stanowi źródło przyszłej zdolności do pracy, zarobków i satysfakcji. Jest on jednym z ważniejszych wyznaczników tempa rozwoju gospodarki i ma wpływ na jego przyspieszenie.</u>
          <u xml:id="u-119.5" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego musi być zgodna z funkcjonującym systemem społecznych wartości, zaś jedną z najbardziej trwałych wartości tego systemu w społeczeństwie polskim jest właśnie rodzina. W myśl tej zasady polityka prorodzinna staje się istotnym elementem nowego, tworzonego obecnie modelu polityki społeczno-gospodarczej państwa. Program zaś polityki prorodzinnej państwa musi mieć charakter długofalowy, systemowy i kompleksowy.</u>
          <u xml:id="u-119.6" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">O warunkach rozwoju rodziny decydują działania z zakresu polityki gospodarczej i społecznej. Są to działania czy regulacje, które bardziej dotyczą rodziny i powodują, że na wprowadzonych rozwiązaniach rodzina zyskuje bardziej niż ktokolwiek inny. Konieczna jest przy tym współzależność rozwiązań stosowanych w tych dziedzinach. Tylko takie podejście może zapewnić trwały wzrost ekonomiczny i rozwój sfery społecznej, o czym mówi wielu uznanych naukowców całego świata. Łączny efekt realizacji celów tej polityki znajduje odzwierciedlenie zarówno w sytuacji materialnej rodzin, jak i w jakości dostępnych im usług.</u>
          <u xml:id="u-119.7" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Niniejszy program odnosi się do każdej rodziny, a w szczególny sposób do rodzin wychowujących dzieci i wymagających wsparcia w wychowaniu i kształceniu młodego pokolenia. Analiza sytuacji polskich rodzin, przedstawiona w „Raporcie o sytuacji polskich rodzin”, a także liczne opinie ekspertów wyznaczają następujące główne cele polityki prorodzinnej na najbliższe lata:</u>
          <u xml:id="u-119.8" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">- pomoc rodzinom w uzyskaniu samodzielności finansowej,</u>
          <u xml:id="u-119.9" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">- poprawę warunków mieszkaniowych ludności,</u>
          <u xml:id="u-119.10" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">- przygotowanie dzieci i młodzieży do pełnienia funkcji rodzinnych i społecznych,</u>
          <u xml:id="u-119.11" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">- zahamowanie istniejących negatywnych trendów w rozwoju ludnościowym kraju,</u>
          <u xml:id="u-119.12" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">- poprawę sytuacji demograficznej.</u>
          <u xml:id="u-119.13" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedkładany Wysokiej Izbie program „Polityki prorodzinnej państwa” wdraża nowe instrumenty, które docelowo, z biegiem czasu, mają zapewnić rodzinie, podstawowej jednostce społecznej, samodzielność i bezpieczeństwo materialne oraz przyczynią się do powiększenia kapitału ludzkiego, co powinno być ważnym perspektywicznie celem, a zarazem wyznacznikiem tempa rozwoju gospodarczego i społecznego. Wiąże się z tym konieczność ponownego nadania odpowiedniej wartości pracy, wyjaśnienia jej sensu, budzenia szacunku dla jej walorów, także duchowych i twórczych w sensie umacniania osobowości człowieka, a w konsekwencji społeczeństwa. Jest to bardzo ważne i pilne zadanie dla wszystkich wychowawców młodego pokolenia: rodziców, dziadków, nauczycieli na wszystkich poziomach edukacji, także duszpasterzy i pracodawców. Praca, efektem której jest tworzenie bazy materialnej, stanowić winna podstawę funkcjonowania rodziny.</u>
          <u xml:id="u-119.14" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Podstawowym zadaniem państwa, wynikającym z obowiązku zapewnienia bezpieczeństwa materialnego rodzinom, powinno być dążenie do stworzenia każdemu dorosłemu obywatelowi możliwości podjęcia pracy zarobkowej. Istniejące już bezrobocie i wchodzący na rynek pracy wyż demograficzny wymagają od nas większej aktywności i zdecydowanych działań państwa na rzecz tworzenia nowych miejsc pracy. W tym celu powstał przyjęty już przez Radę Ministrów program „Narodowa strategia zatrudnienia i rozwoju zasobów ludzkich 2000−2006”.</u>
          <u xml:id="u-119.15" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Ważnym zadaniem polityki prorodzinnej jest pomoc rodzinom dysfunkcyjnym oraz pomoc tym, które znalazły się w szczególnie trudnej sytuacji materialnej. Pomoc w zwalczaniu ubóstwa powinna umożliwiać wyrównanie szans rozwojowych młodego pokolenia i zapobiegać marginalizacji rodzin ubogich. To ostatnie powinno być osiągane i jest już realizowane w ramach „Paktu dla wsi i rolnictwa” poprzez różnorodne formy aktywizacji zawodowej, skierowane szczególnie do zagrożonych długotrwałym bezrobociem mieszkańców małych miast i wsi.</u>
          <u xml:id="u-119.16" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Realizacja zintegrowanej polityki prorodzinnej wymaga ścisłej współpracy wielu podmiotów, działających w sposób zharmonizowany. Obok instytucji administracji rządowej do realizacji polityki na rzecz rodziny w coraz większym zakresie włączać się będą organy samorządowe wszystkich szczebli oraz organizacje pozarządowe, także wyznaniowe. Te ostatnie, w zdecydowanej większości oparte na wielowiekowej tradycji humanizmu chrześcijańskiego, służą pomocą nie tylko w organizowaniu szkół, zakładów wychowawczych i opiekuńczych, ale dla większości obywateli są środowiskiem kształtowania cnót obywatelskich i pomagają kierować się tymi wartościami w tworzeniu trwałych związków rodzinnych, jak też w odpowiedzialnym budowaniu wspólnego dobra.</u>
          <u xml:id="u-119.17" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">W nowym układzie administracyjnym poszczególne jednostki terytorialne winny ustalać cele oraz kształtować i realizować politykę prorodzinną zgodnie z lokalnymi potrzebami. Sporządzana w powiatach i województwach diagnoza sytuacji rodzin pozwoli lepiej rozpoznać terytorialne zróżnicowanie potrzeb oraz ułatwi podejmowanie skutecznych decyzji dotyczących podziału środków publicznych oraz wyrównywania istniejących różnic między województwami.</u>
          <u xml:id="u-119.18" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zadania przypisane w programie poszczególnym resortom oraz organom samorządowym będą finansowane przede wszystkim ze środków budżetowych pozostających w ich dyspozycji. Realizacja w kolejnych latach poszczególnych zadań określonych kierunkowo w programie uwzględniać będzie priorytety ustalone przez realizatorów, ale jednocześnie będzie uzależniona od możliwości ich sfinansowania ze środków publicznych i planowanych w budżetach poszczególnych resortów.</u>
          <u xml:id="u-119.19" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Program „Polityki prorodzinnej państwa”, będący realizacją umowy koalicyjnej AWS i UW, jest nowatorską koncepcją opartą na poszanowaniu praw człowieka, uznaniu wartości rodziny, która zmierza do zapewnienia autonomii i samodzielności rodzin, co w konsekwencji powinno zapewnić rozwój, bezpieczeństwo i stabilizację państwa. Ważnym kierunkiem programu „Polityki prorodzinnej państwa” są działania, które mają służyć zmianie sytuacji demograficznej i struktury rodzin. Czynnik ludzki stanowi podstawę rozwoju społeczno-ekonomicznego. Prawidłowy rozwój ludności warunkuje osiąganie postępu ekonomicznego bez zakłóceń. W sytuacji demograficznej Polski lat 90. za najistotniejsze należy uznać następujące procesy i zjawiska: spadek liczby zawieranych małżeństw, wzrost absolutnej i względnej liczby rozwodów, wyższa umieralność mężczyzn, spadek urodzeń, brak prostej zastępowalności pokoleń, wzrost udziału urodzeń pozamałżeńskich, zmiany liczby i struktury rodzin.</u>
          <u xml:id="u-119.20" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Niekorzystne przemiany w postawach wobec małżeństwa i rodzicielstwa stawiają przed polityką prorodzinną poważne wyzwania. Są one podejmowane m.in. poprzez: prorodzinną edukację całego społeczeństwa, przez właściwy system wychowania i edukacji w rodzinie i w szkole oraz popularyzowanie w środkach masowego przekazu wzorców życia rodzinnego; kształtowanie systemu norm i wartości, w których rodzina i dzieci będą wartościami priorytetowymi; tworzenie warunków do godzenia obowiązków wobec rodziny z własnymi aspiracjami jej członków; tworzenie klimatu poszanowania rodziny, wspierania rodzin w rozwiązywaniu problemów bytowych i opiekuńczych - to zestaw działań, które w dłuższym okresie powinny zaowocować zahamowaniem spadku liczby zawieranych małżeństw oraz wzrostem liczby urodzeń umożliwiającym osiągnięcie co najmniej prostej zastępowalności pokoleń.</u>
          <u xml:id="u-119.21" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Poprawa sytuacji rodzin to przede wszystkim poprawa ich kondycji finansowej. Ostatnie lata przynoszą systematyczny wzrost poziomu życia społeczeństwa, w co nie bardzo chcemy wierzyć, zapomniawszy jeszcze nie tak dawne kartki na żywność, społeczne kolejki po wiele artykułów i puste półki w sklepach. Przeciętny udział wydatków na żywność w ogóle wydatków systematycznie maleje, z 41,5% w roku 1993 do 35,7% w 1997 r. i 33,7% w roku 1998.</u>
          <u xml:id="u-119.22" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Jednak mimo oznak poprawy sytuacji finansowej nadal spora część rodzin żyje w bardzo trudnych warunkach. Rodziny nierzadko dotknięte są bezrobociem, które stanowi główną przyczynę trudnej sytuacji materialnej wielu z nich, szczególnie w małych miasteczkach i wsiach.</u>
          <u xml:id="u-119.23" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Wobec takiej sytuacji troska państwa o zapewnienie rodzinom materialnych warunków rozwoju podąża w dwóch kierunkach. Zgodnie z zasadą pomocniczości państwo będzie stymulować wzrost aktywności własnej rodziny poprzez stwarzanie warunków dla osiągnięcia przez nią samodzielności ekonomicznej (np. pomoc w uzyskaniu nowych kwalifikacji, uzyskaniu kredytów, uruchomieniu własnej działalności gospodarczej itp.). Rodzinom, które znajdują się w trudnej sytuacji materialnej i własnym staraniem nie są w stanie jej sprostać, państwo będzie nadal zapewniać pomoc poprzez system świadczeń socjalnych.</u>
          <u xml:id="u-119.24" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Podstawą utrzymania rodziny powinna być jej aktywność, przede wszystkim zawodowa. Dlatego najważniejszym zadaniem jest stworzenie każdej rodzinie warunków umożliwiających utrzymanie się z własnej pracy, w szczególności przez zapewnienie przyrostu liczby miejsc pracy i prowadzenie aktywnych działań na rzecz ograniczenia bezrobocia, w tym zwłaszcza bezrobocia długotrwałego, zaznaczającego się szczególnie w środowiskach wiejskich. Służyć temu będzie reforma rynku pracy, m.in. przez realizację wspomnianego już programu „Narodowa strategia zatrudnienia i rozwoju zasobów ludzkich 2000–2006”, zwiększenie znaczenia dochodów własnych z pracy jako źródła utrzymania rodziny. Obecnie uzupełnianie dochodów z pracy świadczeniami z pomocy społecznej nie należy do rzadkości, a niski poziom wynagrodzeń wymuszający korzystanie z różnorodnych świadczeń społecznych nie jest odpowiednią motywacją do zwiększania własnej aktywności zawodowej. Ważne jest uproszczenie i obniżenie podatków poprzez wprowadzenie nowego systemu podatkowego, który będzie zachęcał do większej aktywności zawodowej, przy jednoczesnym wprowadzeniu nowych rozwiązań prorodzinnych w systemie podatkowym. Niestety, w obecnym roku ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wprowadzająca ulgi prorodzinne o wartości ok. 700 mln zł, pozwalająca rozliczyć rodzinie dzieci pozostające na utrzymaniu oraz zmniejszająca podatek dochodowy dla małych i średnich przedsiębiorstw, głównych dostarczycieli nowych miejsc pracy, została zawetowana przez prezydenta Rzeczypospolitej, co wydatnie ograniczyło poprawę sytuacji wielu rodzin.</u>
          <u xml:id="u-119.25" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Rodzinom, które nie posiadają własnych dochodów bądź też dochody te nie są wystarczające dla prawidłowego funkcjonowania rodziny, konieczne jest zapewnienie bezpieczeństwa socjalnego. W szczególności pomoc kierowana będzie do rodzin wielodzietnych, niepełnych, z osobami niepełnosprawnymi, starszymi oraz przewlekle chorymi. Obecnie funkcjonujące świadczenia wymagają przeglądu i modyfikacji pod kątem ich efektywności i właściwego adresowania.</u>
          <u xml:id="u-119.26" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">W celu zapewnienia rodzinom podstawowego dochodu zostaną podjęte prace nad koncepcją dochodu gwarantowanego. Jego ewentualne wdrożenie musi być poprzedzone analizą obowiązujących rozwiązań w zakresie świadczeń społecznych i oceną ich efektywności oraz uzależnione od możliwości budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-119.27" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Nadal będą rozwijane różnorodne formy środowiskowej pomocy rodzinie, głównie w zakresie organizowania opieki nad osobami niepełnosprawnymi, starszymi i przewlekle chorymi. Rozwijane i doskonalone będzie specjalistyczne poradnictwo rodzinne, adresowane przede wszystkim do rodzin dotkniętych przemocą, mających trudności wychowawcze i inne problemy.</u>
          <u xml:id="u-119.28" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">W każdym powiecie utworzone zostało powiatowe centrum pomocy rodzinie, które ściśle współpracuje z ośrodkami pomocy społecznej w gminach. W ramach rządowego programu „Przeciw przemocy - wyrównać szanse” powstało lub wyraźnie rozszerzyło swoją działalność 16 ośrodków służących wsparciem i pomocą w szczególnie trudnych sytuacjach życiowych. Specjalistyczne i zarazem szerokie przeszkolenie pracowników tych placówek oraz gwarancje ciągłej współpracy ze strony samorządów pozwolą dalej utrzymać te placówki i rozszerzyć ich działalność na kolejne miejsca.</u>
          <u xml:id="u-119.29" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Do najpilniejszych zadań z zakresu pomocy społecznej, już częściowo zrealizowanych, należy zaliczyć wydłużenie okresu pobierania zasiłku przez kobiety w ciąży i osoby wychowujące dziecko, których trudna sytuacja materialna uprawnia do korzystania z tej formy pomocy, a także zwiększenie wymiaru urlopu macierzyńskiego. Warto przy tym zaznaczyć - o czym dziwnie opozycja walcząca o pomoc dla biednych nie chce mówić - że drastyczne ograniczenie dostępu do świadczeń pomocy socjalnej zostało wprowadzone za rządów poprzedniej koalicji we wrześniu roku 1996. Wówczas ustawowo zróżnicowano i znacznie obniżono kryterium dochodowe uprawniające do korzystania ze świadczeń pomocy socjalnej.</u>
          <u xml:id="u-119.30" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Bezrobocie na wsi jest zjawiskiem bardziej trwałym niż bezrobocie w mieście i trudniejszym do ograniczenia. Świadomość tej sytuacji była przyczyną przyjęcia przez rząd „Średniookresowej strategii rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich”. Jednym z priorytetów nowej polityki rolnej jest poprawa sytuacji dochodowej rolników oraz warunków życia i pracy mieszkańców wsi. Główny wyzwaniem stojącym przed polskim rolnictwem jest restrukturyzacja, sprowadzająca się w znacznej mierze do ograniczenia liczby ludności, dla której rolnictwo stanowi główne źródło utrzymania, i rozwoju gospodarstw rodzinnych. Będzie się to odbywać nie tylko na skutek zmniejszania liczby gospodarstw rolnych, przy jednoczesnym zwiększaniu ich obszaru, ale także poprzez pozyskiwanie przez rodziny użytkujące gospodarstwa rolne dochodów z dodatkowej pracy lub pozarolniczej działalności gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-119.31" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Poprawa warunków mieszkaniowych stanowi, obok kondycji finansowej, ważny element prawidłowego funkcjonowania rodzin. Mieszkanie, obok wyżywienia, jest jednym z podstawowych dóbr pierwszej potrzeby. Tymczasem sytuację mieszkaniową polskich rodzin należy ocenić jako złą. Liczba gospodarstw domowych przewyższa o 1,5 mln liczbę mieszkań, w mieszkaniach substandardowych mieszka około 10 mln Polaków, a około 40% zajmowanych lokali wymaga kapitalnego remontu. Przeciętna powierzchnia mieszkań oddawanych w ostatnich latach do użytku nie wzrasta. Przyczyną tego stanu rzeczy są ceny nowych mieszkań, stanowiące barierę dla większości rodzin. Również wynajęcie mieszkania o rynkowym czynszu przekracza ich możliwości. Poważnym problemem stają się rosnące zaległości w opłatach związanych z użytkowaniem mieszkania, co dla coraz większej liczby rodzin może oznaczać eksmisję.</u>
          <u xml:id="u-119.32" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Aby poprawić tę sytuację, państwo musiało pilnie podjąć działania zmierzające w kierunku: stworzenia możliwości uzyskania samodzielnego mieszkania, pomocy w poprawie warunków mieszkaniowych rodzin i w utrzymaniu mieszkania.</u>
          <u xml:id="u-119.33" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Wszystkie przedstawione wyżej problemy znalazły odzwierciedlenie w przyjętych przez rząd „Założeniach polityki mieszkaniowej państwa na lata 1999–2003”. Trzy najważniejsze priorytety nowych założeń polityki mieszkaniowej państwa to:</u>
          <u xml:id="u-119.34" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">- tworzenie warunków zwiększenia podaży i obniżenia kosztów realizacji mieszkań,</u>
          <u xml:id="u-119.35" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">- urealnienie czynszów oraz likwidacja formalnych barier zamiany mieszkań,</u>
          <u xml:id="u-119.36" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">- wzrost sektora mieszkań czynszowych.</u>
          <u xml:id="u-119.37" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Realizacja opracowanej polityki mieszkaniowej została jednak poważnie zagrożona w związku z ostatnim wetem prezydenta, niemniej część z planowanych działań zostanie podjętych, choć zapewne w mniejszej skali. Z „Założeń polityki mieszkaniowej państwa na lata 1999–2003” realizuje się:</u>
          <u xml:id="u-119.38" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">- wspomaganie remontów budynków mieszkalnych i termomodernizacji;</u>
          <u xml:id="u-119.39" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">- zmodyfikowanie systemu dodatków mieszkaniowych;</u>
          <u xml:id="u-119.40" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">- przyznawanie preferencyjnych kredytów na infrastrukturę techniczną towarzyszącą budownictwu mieszkaniowemu;</u>
          <u xml:id="u-119.41" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">- wdrażanie socjalnych programów mieszkaniowych;</u>
          <u xml:id="u-119.42" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">- pomoc w usuwaniu skutków klęsk żywiołowych i zdarzeń losowych;</u>
          <u xml:id="u-119.43" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">- pomoc w spłacie kredytów spółdzielczych „starego portfela”.</u>
          <u xml:id="u-119.44" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Trwanie i dobra kondycja rodzin to nie tylko materialne podstawy ich istnienia. Dobre wychowanie młodego pokolenia jest bardzo ważnym czynnikiem warunkującym dobrą kondycję rodzin w przyszłości, także tej najbliższej. Młode pokolenie - ważna jest jego kondycja zdrowotna, etyczna i intelektualna - zadecyduje o przyszłości naszych rodzin, a tym samym o bycie państwowym i narodowym. Inwestycje w młodych zwracają się wielokrotnie, pozwalają bowiem zapobiegać wielu niepożądanym zjawiskom i unikać kosztownej walki z ich skutkami.</u>
          <u xml:id="u-119.45" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Jednym z najważniejszych aspektów wychowania młodego pokolenia jest jego kondycja moralna. Największą rolę odgrywa tutaj osobisty przykład i świadectwo rodziców. Mają oni, zagwarantowane w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, prawo do wychowania dzieci zgodnie ze swoimi przekonaniami moralnymi i religijnymi. Prawo to rozciąga się na program wychowawczy szkoły, do której dziecko uczęszcza oraz na program mediów publicznych, szczególnie radia i telewizji. Zadaniem państwa jest zapewnienie możliwości realizacji tego prawa.</u>
          <u xml:id="u-119.46" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Jednym z najbardziej efektywnych sposobów działania państwa w zakresie wychowania jest współpraca z rodziną. Dziecko spostrzega świat poprzez pryzmat członków własnej rodziny, zaś prawa rządzące w rodzinie przenosi na stosunki międzyludzkie w społeczeństwie. Proces wychowania w rodzinie wymaga odpowiedniego wsparcia rodziców nie tylko przez specjalnie powoływane do tego poradnie, ale przede wszystkim poprzez stworzenie odpowiedniej atmosfery wokół wartości etycznych. Obejmuje to kwestię promowania rodziny w mediach, ale także eliminowania z przekazu radiowego, telewizyjnego i prasowego przemocy i pornografii.</u>
          <u xml:id="u-119.47" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Niezbędne jest także podjęcie zadań związanych z edukacją i pedagogizacją rodziców w zakresie wychowania dzieci i młodzieży za pomocą programów edukacyjnych czy inicjowania i wspierania grup, organizacji, ruchów i stowarzyszeń wychowawczych rodziców. Uzupełnieniem tej działalności winna być sieć poradnictwa psychologiczno-pedagogicznego, którą należy wspierać i rozwijać.</u>
          <u xml:id="u-119.48" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">W miarę dorastania dzieci państwo zaczyna bezpośrednio oddziaływać na proces ich wychowania poprzez wychowanie szkolne. Do podstawowych zadań współczesnej szkoły, obok zdobywania wiedzy i umiejętności, należy prawidłowe kształtowanie postaw uczniów, dlatego szkolny system wychowawczy powinien być oparty na uznaniu i poszanowaniu systemu wartości.</u>
          <u xml:id="u-119.49" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Zasadniczą rolę w wychowaniu szkolnym odgrywają nauczyciele. Podniesienie prestiżu nauczycieli wiąże się w pierwszym rzędzie z poprawą ich statusu materialnego i winno być połączone z podniesieniem wymagań etycznych i zawodowych wobec nich. Realizację tych zadań zapewnia Karta nauczyciela. Natomiast prawo rodziców do wychowania swoich dzieci winno znaleźć wyraz w obligatoryjnym tworzeniu rad szkół oraz docelowo we wprowadzeniu bonu edukacyjnego; poprzez aktywne uczestnictwo w radach rodzice będą mieli wpływ na profil wychowania szkolnego.</u>
          <u xml:id="u-119.50" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Obecnie obserwujemy dobrą tendencję do wzrostu liczby młodzieży studiującej. Zapotrzebowanie na wyższe studia jest duże, nadal jednak liczba chętnych przekracza liczbę miejsc na uczelniach. Istnieje potrzeba dalszego zwiększenia liczby miejsc na uczelniach i w zawodowych szkołach wyższych. Nadal pilną potrzebą jest zwiększenie wydatków na edukację.</u>
          <u xml:id="u-119.51" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Dorastająca młodzież często odrzuca autorytet rodziców i nauczycieli, a poddaje się oddziaływaniu rówieśników. W celu ograniczenia niekontrolowanego wpływu grup nieformalnych na młodzież wspieramy stowarzyszenia wychowawcze oraz organizacje młodzieżowe. W pierwszym rzędzie państwo winno promować przedsięwzięcia formacyjne i wychowawcze oraz szkolić liderów ruchów wychowawczych. Na szczególną uwagę i wsparcie zasługują ruchy i stowarzyszenia na wsi, a także te organizacje, które borykają się z wieloma trudnościami związanymi z brakiem środków technicznych i zaplecza materialnego.</u>
          <u xml:id="u-119.52" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Lepszy start młodych ludzi w dorosłe życie jest istotnym elementem wychowania. Ukształtowanie dorastającej młodzieży, aktywnej społecznie, przedsiębiorczej i zaradnej życiowo, to wraz z właściwym wykształceniem dobre remedium na problemy bezrobocia. Młodzież aktywna będzie bardziej odporna na chwilowe klęski i niepowodzenia związane z wchodzeniem w dorosłe życie. Aktywność młodych na polu przedsiębiorczości jest wspierana udzielaniem odpowiednich kredytów oraz ułatwieniami w tworzeniu małych i średnich przedsiębiorstw, w tym także rodzinnych. W celu wykonania tych zadań rząd przyjął wspomniany program pt. „Kierunki działań rządu wobec małych i średnich przedsiębiorstw do 2002 r.”, który jest realizowany z dużym powodzeniem. Ważne jest także dostosowanie kształcenia do aktualnych potrzeb rynku pracy oraz rozwój poradnictwa zawodowego.</u>
          <u xml:id="u-119.53" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dla biologicznego bytu rodziny i jej członków ważna jest poprawa stanu zdrowia rodziny. Według Światowej Organizacji Zdrowia głównymi determinantami zdrowia są: w 50% - styl życia, w 20% - wpływ czynników środowiskowych, w 20% - uwarunkowania genetyczne, a w 10% - działalność służby zdrowia. Długoterminowa koncepcja poprawy stanu zdrowia rodziny jest oparta na promocji zdrowia, wychowaniu prozdrowotnym, kształtowaniu i propagowaniu stylu życia sprzyjającego zachowaniu zdrowia, w tym wykształceniu poczucia odpowiedzialności za własne zdrowie. Resort zdrowia będzie dokonywał zmian w relacjach pomiędzy działaniami profilaktycznymi i naprawczymi, nadając działaniom profilaktycznym najwyższą rangę.</u>
          <u xml:id="u-119.54" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Ważnym elementem związanym ze zdrowiem społeczeństwa jest pomoc rodzinom, których członkami są osoby niepełnosprawne. Niepełnosprawność generuje szereg niekorzystnych zjawisk utrudniających samodzielne życie i rozwiązywanie podstawowych problemów ekonomicznych, bytowych, wychowawczych i opiekuńczych. Działania podejmowane na rzecz tych rodzin powinny być zróżnicowane. Odmiennych form wsparcia i pomocy oczekują rodzice wychowujący dzieci niepełnosprawne, a odmiennych niepełnosprawni rodzice wychowujący dzieci zdrowe. Ważne jest również uruchomienie uzupełniających w stosunku do finansowych instrumentów pomocowych, to znaczy prowadzenie szeroko rozumianego doradztwa i poradnictwa, organizowanie lokalnych grup wsparcia i prowadzenie wszechstronnej pracy socjalnej z rodzinami osób niepełnosprawnych. W realizacji tych zadań wsparcie winno być udzielone samorządom oraz organizacjom pozarządowym. Działania na rzecz poprawy sytuacji ekonomicznej rodziny, której członkiem jest osoba niepełnosprawna, powinny obejmować zarówno prowadzenie wszechstronnej aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych, m.in. poprzez tworzenie nowych miejsc pracy, szkolenia i przekwalifikowania zawodowe, likwidację wszelkiego typu barier funkcjonalnych, jak i tworzenie warunków do podjęcia pracy przez tych członków rodziny, którzy faktycznie sprawują bezpośrednią opiekę nad osobą niepełnosprawną, jednak nie chcą rezygnować z własnej aktywności zawodowej. W wielu przypadkach uzasadnione ekonomicznie i społecznie jest pozostanie osoby niepełnosprawnej w rodzinie w zamian za odpowiednie wsparcie finansowe rodziny. Niezbędna w tych sytuacjach jest pomoc w postaci usług opiekuńczych i rehabilitacyjnych, w prowadzeniu gospodarstwa domowego, w przystosowaniu mieszkania dla osoby niepełnosprawnej oraz wsparcie psychologiczne. Stałej pomocy finansowej należałoby także udzielić osobom rezygnującym z pracy zawodowej w celu sprawowania opieki nad niepełnosprawnymi członkami rodziny.</u>
          <u xml:id="u-119.55" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Sprawą ważną jest zapobieganie izolacji osób niepełnosprawnych i ich rodzin. Sprzyja temu tworzenie warunków do integracji osób niepełnosprawnych z najbliższym otoczeniem społecznym. Jeśli chodzi o rodziny z niepełnosprawnymi dzieci, to należy umożliwić pozostawienie w nich dziecka i zapewnić odpowiednią pomoc w jego wychowaniu i edukacji. Ważne jest utworzenie prawidłowo funkcjonującego systemu kształcenia dzieci niepełnosprawnych, przy czym powinno się dążyć do rozwijania kształcenia dzieci w systemie integracyjnym.</u>
          <u xml:id="u-119.56" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na szczególną uwagę i opiekę w rodzinie zasługuje dziecko. Uznając niezbywalne prawo do życia wszystkich ludzi, należy przestrzegać prawnej ochrony życia ludzkiego od poczęcia aż do naturalnej śmierci. Wiąże się to nierozerwalnie z ukazywaniem każdego życia ludzkiego jako wartości fundamentalnej.</u>
          <u xml:id="u-119.57" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Naturalnym miejscem wychowywania dzieci i opieki nad nimi jest dom rodzinny. Jednak konieczność podejmowania pracy przez oboje rodziców z jednej strony oraz potrzeby edukacyjne dzieci z drugiej, wskazują na konieczność instytucjonalnego wsparcia rodziców.</u>
          <u xml:id="u-119.58" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">W przypadku dzieci najmłodszych do lat 3 należałoby działać na rzecz możliwości sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem przez jednego z rodziców, propagując system urlopów wychowawczych dla osób rezygnujących z pracy zawodowej w celu sprawowania opieki nad dzieckiem.</u>
          <u xml:id="u-119.59" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Ważnym elementem w zwiększeniu możliwości opieki nad dzieckiem będzie wprowadzenie do prawa pracy bardziej elastycznych przepisów dotyczących czasu pracy, a także powstanie firm rodzinnych, w których rodzice mają większą swobodę organizacji własnego czasu pracy.</u>
          <u xml:id="u-119.60" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Na szczególną troskę zasługują dzieci opuszczone lub osierocone. Najlepszą formą pomocy dla nich jest stworzenie warunków prawnych i organizacyjnych umożliwiających wczesne ich przysposobienie chroniące przed chorobą sierocą. Ustawowego unormowania wymaga postępowanie poprzedzające złożenie w sądzie wniosku o przysposobienie, gwarantujące optymalny, profesjonalnie dokonany dobór przyszłych opiekunów. Realizacja tych zamierzeń będzie wymagała dalszego rozwoju sieci ośrodków opiekuńczo-adopcyjnych.</u>
          <u xml:id="u-119.61" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Ważnym zadaniem jest poprawa sytuacji i rozwijanie rodzinnych form wychowania zastępczego sierot i sierot społecznych, w szczególności zaś chodzi o rodziny zastępcze i rodzinne domy dziecka. Powinny one zastąpić większość dotychczasowych domów dziecka, co wymaga uproszczenia i skrócenia procedur. Taki kierunek zmian w opiece nad dzieckiem powinien się rozwijać dzięki zmianie sposobu finansowania podejmowanych działań. Środki finansowe należy adresować i przeznaczać wyłącznie na konkretne dzieci, a nie na instytucje opiekuńcze. Ważną rolę w zakresie opieki nad dzieckiem osieroconym powinien odgrywać samorząd lokalny. Niezbędne jest zwiększenie skuteczności wykonywania orzeczeń w sprawach alimentacyjnych oraz w sprawach dotyczących zakresu wykonywania władzy rodzicielskiej, a także prawa do osobistej styczności z dzieckiem tego z rodziców, który nie sprawuje nad nim bezpośredniej pieczy.</u>
          <u xml:id="u-119.62" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Obok bardzo wielu rodzin funkcjonujących samodzielnie istnieją rodziny dysfunkcyjne i zagrożone dysfunkcjami, które potrzebują kompleksowej pomocy, skierowanej do wszystkich jej członków i we wszystkich sferach życia. Celem pomocy winno być przezwyciężenie trudności i usamodzielnienie rodziny poprzez ukazanie sposobów wyjścia z kłopotów i odpowiednie wsparcie materialne.</u>
          <u xml:id="u-119.63" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Ukierunkowana pomoc stanie się bardziej efektywna i nie spowoduje bierności zainteresowanych oraz nie zachęci innych do stawiania siebie w podobnych sytuacjach.</u>
          <u xml:id="u-119.64" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Istnieje potrzeba wprowadzenia nowych form i sposobów pomocy, przy uwzględnieniu wniosków z analizy dotychczasowych rozwiązań. Pomoc powinna być wielozakresowa, świadczona przez instytucje o charakterze ponad resortowym — pomoc zdrowotna, materialna, wychowawcza, psychologiczna, lokalowa, prawna, pośrednictwo pracy itp.</u>
          <u xml:id="u-119.65" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Zmienić się powinien także tryb udzielania pomocy, zaczynając od wczesnej interwencji kryzysowej. Świadczenia w tym zakresie powinny być realizowane w domach zainteresowanych. Przygotowanie do takich działań trzeba zawrzeć w programach studiów wyższych i podyplomowych.</u>
          <u xml:id="u-119.66" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Zmian wymaga także model placówek wspierających osoby dysfunkcyjne. Modernizacja tradycyjnej sieci placówek opiekuńczo-wychowawczych i resocjalizacyjnych powinna postępować w kierunku wielofunkcyjnej instytucji podejmującej m.in. projekty pracy z rodziną dysfunkcyjną i pracy w środowisku otwartym. Uzupełnieniem takiej działalności są powołane ostatnio w ramach programu „Przeciw przemocy - wyrównać szanse” placówki (hostel i poradnia) dla uciekających przed przemocą domową, przede wszystkim kobiet i dzieci.</u>
          <u xml:id="u-119.67" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Bardzo ważnym elementem pomocy rodzinom zagrożonym dysfunkcjami jest rozwój i modernizacja sieci poradnictwa psychologiczno-pedagogicznego, prowadzona w kierunku rozwoju poradnictwa rodzinnego i młodzieżowego. Poradnie powinny podejmować nowe i intensywne formy pomocy rodzinie, na przykład system pomocy w środowisku domowym, pomoc dzieciom i młodzieży w środowisku otwartym, pomoc nieletnim poprzez nowy system mediacji - projekty indywidualnej pracy pedagogicznej, alternatywnej dla tradycyjnych środków sądowych.</u>
          <u xml:id="u-119.68" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie można w programie polityki prorodzinnej państwa nie zauważyć polskich rodzin przebywających poza granicami kraju. Liczbę Polaków i osób polskiego pochodzenia żyjących poza granicami kraju szacuje się na 12–18 mln. Przedstawione dane są szacunkowe, ponieważ brakuje na ten temat informacji i opracowań. Potrzebne jest w związku z tym przeprowadzenie kompleksowych badań, których celem powinno być kompetentne określenie sytuacji i kierunków rozwoju polskich rodzin na emigracji. Główne kierunki działań na rzecz rodzin polskich poza granicami kraju to przede wszystkim określenie stanu zagrożeń i potrzeb tych rodzin. Konieczna jest także międzyresortowa koordynacja działań w stosunku do Polaków mieszkających poza granicami kraju, mających na celu wspieranie zachowania tożsamości narodowej rodzin i pomoc w wychowaniu młodego pokolenia w kulturze ojczystej, zabieganie o możliwość nauki języka ojczystego w lokalnym systemie edukacji oraz ochronę dziedzictwa kulturowego poza krajem. Ważna jest także pomoc w rozwiązywaniu problemów rodzinnych, wychowawczych i adaptacyjnych rodzin na emigracji, w tym polskojęzyczne poradnictwo rodzinne i współpraca z organizacjami pozarządowymi. Dla Polaków na Wschodzie ważne jest ograniczenie strefy ubóstwa poprzez wsparcie informacyjne i prawne, organizowanie poradnictwa prawno-zawodowego i ośrodków pomocy dla najsłabszych. Bardzo ważne jest także uproszczenie procedury przywracania obywatelstwa polskiego oraz ułatwienie i rozszerzenie reemigracji Polaków ze Wschodu.</u>
          <u xml:id="u-119.69" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rodzina najsilniej kształtuje potrzeby kulturowe, a kultura z kolei wywiera znaczny wpływ na kształt i obraz rodziny. Jeśli chodzi o działania z zakresu polityki prorodzinnej odnoszące się do dostępu i udziału rodzin w kulturze, z ważniejszych należy przytoczyć promocję prorodzinnych programów kulturalnych w mediach, rozszerzenie kółek zainteresowań w ramach zajęć pozalekcyjnych i pozaszkolnych, promowanie książek oraz tytułów prasy o walorach wychowawczych dla dzieci i młodzieży, przyznawanie na przykład bezpłatnego wstępu do galerii państwowych i samorządowych w niedziele czy ulgowych rodzinnych biletów wstępu do instytucji kultury.</u>
          <u xml:id="u-119.70" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Środki masowego przekazu coraz silniej wpływają na kształtowanie świadomości społeczeństwa. Powszechny i łatwy dostęp do produkcji pokazującej przemoc i pornografię wymaga bardziej zdecydowanych działań, w tym na przykład systematycznego diagnozowania wpływu mediów na rodziny i informowania opinii publicznej o wynikach, większej ochrony dzieci i młodzieży przed kontaktem z przemocą i pornografią, podjęcia w mediach publicznych promocji wartości odnoszących się do rodziny, emisji programów prorodzinnych.</u>
          <u xml:id="u-119.71" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Działania w zakresie ochrony prawnej rodzin skierowane są przede wszystkim na poprawę sprawności funkcjonowania sądu rodzinnego i jego organów pomocniczych. Realizacja tego zadania jest jednak zależna od stosownych możliwości finansowych. Niedostatek środków finansowych ogranicza możliwość zmniejszenia obciążenia sprawami sędziów i pracowników organów pomocniczych sądów rodzinnych oraz dokończenia reformy kurateli, wykorzystania w pełni terapeutycznych i mediacyjnych funkcji ośrodków diagnostyczno-konsultacyjnych oraz stworzenia wystarczającej sieci kuratorskich ośrodków pracy z młodzieżą jako placówek pracujących z dziećmi w miejscu zamieszkania.</u>
          <u xml:id="u-119.72" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Ważnym, oczekiwanym przez wiele rodzin przeżywających trudności rozwiązaniem legislacyjnym stało się wprowadzenie instytucji separacji. Ma ono posłużyć również wspomaganiu rodziny w okresie poważnego konfliktu między małżonkami i wykorzystaniu wszelkich możliwości jego eliminacji.</u>
          <u xml:id="u-119.73" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Walka z patologią w rodzinie stanowi jeden z elementów polityki prorodzinnej. Specyfika działania sądów i ich organów pomocniczych polega na tym, iż wkraczają one w okresie dużego zaawansowania konfliktu lub rozwoju patologii w rodzinie. Stopień zaangażowania sądów i organów pomocniczych będzie o wiele mniejszy, jeśli uda się usprawnić działalność profilaktyczną innych podmiotów odpowiedzialnych za politykę prorodzinną państwa.</u>
          <u xml:id="u-119.74" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Kształtowanie ładu społecznego opartego na poszanowaniu praw człowieka, akceptacji wartości rodziny, realizacji zasady pomocniczości i dbałości państwa o wspólne dobro wymaga aktywnej polityki prorodzinnej państwa. Podmiotem działalności państwa jest człowiek i jego dobro. Takiej podmiotowej wizji człowieka winny być podporządkowane wszelkie działania i programy - polityczne, ekonomiczne, społeczne i gospodarcze. Powinny one stwarzać każdemu warunki do rozwoju i aktywności. Szczególną rolę w tym zakresie odgrywa rodzina. Rodzina stanowi bowiem wspólnotę jedyną pod względem możliwości nauczania i przekazywania wartości kulturowych, etycznych, społecznych i duchowych istotnych dla rozwoju i powodzenia członków rodziny, jak również całego społeczeństwa. Rodzina i społeczeństwo połączone ze sobą żywotnymi i organicznymi więzami uzupełniają się w funkcji obrony i rozwoju dobra wszystkich ludzi i każdego człowieka. Społeczeństwo, a w szczególności państwo i organizacje międzynarodowe winny uczynić wszystko, co możliwe, celem zabezpieczenia wszelkiej pomocy - politycznej, ekonomicznej, społecznej i prawnej - niezbędnej do umocnienia jedności i stabilności rodziny, tak aby mogła ona sprostać swym specyficznym zadaniom.</u>
          <u xml:id="u-119.75" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Polityka prorodzinna ma na celu zapewnienie trwania i rozwoju rodziny oraz poszanowanie należnych jej praw. Opracowany program polityki rodzinnej państwa przedstawia szereg działań zarówno ogólnych, jak i szczegółowych w tym zakresie. Niestety zbyt często wsparcie czy pomoc udzielona przez państwo rodzinie kojarzone są jedynie z pomocą socjalną w ramach opiekuńczej roli państwa. Właściwie rozumiana polityka prorodzinna jest programem całościowym i szerokim, mającym na celu rzeczywiste dobro rodziny, tworzenie dla niej warunków rozwoju i pobudzenie do aktywności, w tym aktywności i samodzielności gospodarczej ograniczającej poziom socjalnych obciążeń państwa. Łatwo jest dowieść pozytywnych ekonomicznych skutków takich działań - jest to właściwsze niż stosowanie cząstkowych i doraźnych przedsięwzięć zwalczających wszelkiego rodzaju patologie.</u>
          <u xml:id="u-119.76" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Wkład w tworzenie wzrostu gospodarczego i bogactwa narodu jest bezdyskusyjny jako ważna, pierwsza funkcja rodziny. Przez rodziców są również realizowane bezpłatne usługi wychowawcze, opiekuńcze i oświatowe, których efekt nie dotyczy tylko ich dziecka, ale pośrednio także całego narodu. Dobrze wychowany i wykształcony człowiek będzie lepszym pracownikiem czy przedsiębiorcą, niż osoba oporna w zdobywaniu wiedzy i pozbawiona zasad moralnych. Rodzice są zawsze skłonni do inwestowania w kształcenie swoich dzieci. Kupują im książki, płacą za lekcje języków obcych, korzystają z ofert klubów sportowych i stąd mają większe potrzeby, niż osoby nie posiadające dzieci. Ponadto rodzina wypełnia także bezpłatnie inne ważne funkcje społeczne i zdrowotne, zwłaszcza wobec osób starszych. Gdyby całkowicie zanikły więzy rodzinne, państwo nie byłoby w stanie wywiązać się z najbardziej elementarnych zobowiązań wobec grona osób starszych.</u>
          <u xml:id="u-119.77" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Warto także zwrócić uwagę na to, że wychowanie rodzinne w systemie jasno określonych wartości moralnych i etycznych po latach owocuje w postaci rzetelnych, uczciwych pracowników, pracodawców czy partnerów handlowych. W tym zakresie rodziny mają ważny wpływ na bezpieczeństwo obrotu gospodarczego i są głównym gwarantem poszanowania reguł, bez których gospodarka kapitalistyczna przeradza się w wojnę gangów. Jeżeli bowiem przedsiębiorca lub państwo muszą wydawać ogromne pieniądze na ochronę przed przestępcą, złodziejem czy nieuczciwym partnerem, to koszt tych wydatków obciąża całą gospodarkę. Jeżeli gospodarka może na tych dodatkowych zabezpieczeniach zaoszczędzić, bazując na systemie wartości etycznych wyniesionych z domu, to będzie konkurencyjna wobec innych. Zatem inwestowanie w kapitał ludzki jest obok ustroju gospodarczego, zewnętrznych warunków gospodarowania i warunków początkowych jednym z czterech najważniejszych czynników wzrostu gospodarczego, który warunkuje wzrost poziomu życia rodzin, tak samo jak rozwój dobrych rodzin warunkuje wzrost gospodarczy.</u>
          <u xml:id="u-119.78" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">W przedstawionym programie dotyczącym polityki prorodzinnej państwa przedstawiono najważniejsze zagadnienia koniecznej aktywności, często będące kompromisem na polu potrzeb społecznych i możliwości, w tym możliwości finansowych państwa. Wiele z tych zadań jest już realizowanych, ale nie jest to przedmiotem mojego dzisiejszego wystąpienia, które ma na celu jedynie prezentację dokumentu, programu pt. „Polityka prorodzinna państwa”. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-119.79" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-119.80" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Jan Król)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję pani minister.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o zabranie głosu panią poseł Barbarę Frączek w celu przedstawienia stanowiska komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#PosełBarbaraFrączek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Rodziny mam zaszczyt zarekomendować Wysokiej Izbie dokument pt. „Polityka prorodzinna państwa”, zawarty w druku sejmowym nr 1522.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#PosełBarbaraFrączek">Program „Polityka prorodzinna państwa” został przyjęty przez Radę Ministrów 3 listopada 1999 r. i powstał jako konsekwencja wcześniejszego dokumentu „Raport o sytuacji polskich rodzin”, też opracowanego przez obecny rząd.</u>
          <u xml:id="u-121.2" who="#PosełBarbaraFrączek">Programowi „Polityka prorodzinna państwa” sejmowa Komisja Rodziny poświęciła swoje posiedzenie w dniu 5 stycznia br. W pierwszej jego części wysłuchano wystąpienia przedstawiciela rządu, tj. pełnomocnika do spraw rodziny pani Marii Smereczyńskiej, która główny nacisk położyła na zdefiniowanie pojęcia polityki prorodzinnej i odróżnienie jej od polityki socjalnej. Ta ostatnia powinna mieć charakter interwencyjny i uzupełniający, a w przyszłości winna skupiać się jedynie na pomocy rodzinom dysfunkcyjnym i znajdującym się w trudnej sytuacji. Właściwie zaś rozumiana polityka prorodzinna, ukierunkowana na wszystkie rodziny, jest problemem całościowym, mającym na celu rzeczywiste dobro rodziny, stworzenie dla niej warunków do rozwoju, aktywności i samodzielności gospodarczej, ograniczający poziom socjalnych obciążeń ze strony państwa. W prowadzeniu polityki socjalnej i prorodzinnej muszą być zachowane właściwe proporcje. Zależność między nimi jest taka, że im więcej polityki socjalnej, tym mniej rzeczywistej polityki prorodzinnej i odwrotnie.</u>
          <u xml:id="u-121.3" who="#PosełBarbaraFrączek">Rodzina jako podstawowa jednostka społeczna zapewnia odnowę pokoleń i daje początek procesowi inwestowania w kapitał ludzki. Kapitał ten definiowany jako zasób wiedzy, umiejętności, zdrowia i energii stanowi źródło przyszłej zdolności do pracy, zarobków i satysfakcji. Jest on jednym z wyznaczników tempa rozwoju gospodarki. Jednym z nadrzędnych długofalowych celów polityki prorodzinnej jest więc tworzenie warunków do pełnego rozwoju i funkcjonowania rodziny poprzez wspomaganie jej we wszystkich fazach rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-121.4" who="#PosełBarbaraFrączek">Osiągnięcie tego celu wymaga takich rozwiązań, które zastąpią dominującą obecnie zasadę opiekuńczości państwa zasadą pomocniczości wobec rodziny.</u>
          <u xml:id="u-121.5" who="#PosełBarbaraFrączek">Podstawową przesłanką wyboru rozwiązań polityki prorodzinnej powinien być powszechny szacunek i akceptacja wartości rodziny oraz przekonanie, że wydatki na rzecz rodziny wychowującej dzieci stanowią inwestycję, która w przyszłości przyniesie społeczeństwu określone korzyści. To główne założenia programu „Polityki prorodzinnej państwa”. Realizacja tych założeń ma szczególne znaczenie w sytuacji demograficznej w naszym kraju, która w roku ubiegłym osiągnęła stan kryzysowy.</u>
          <u xml:id="u-121.6" who="#PosełBarbaraFrączek">W Polsce po raz pierwszy zaznaczył się kilkunastotysięczny, około 13 tys., ubytek ludności. Od 10 lat zaś Polska znajduje się w obszarze tzw. zawężonej reprodukcji ludności, co oznacza, że obecne pokolenie matek nie jest zastępowane przez równie liczne pokolenie córek.</u>
          <u xml:id="u-121.7" who="#PosełBarbaraFrączek">Pełnomocnik ds. rodziny w trakcie wystąpienia na posiedzeniu Komisji Rodziny przedstawiła główne cele polityki prorodzinnej. Są to: pomoc rodzinom w uzyskaniu samodzielności finansowej, poprawa warunków mieszkalnych, przygotowanie młodego pokolenia do pełnienia funkcji rodzinnych i społecznych oraz poprawa sytuacji demograficznej. W tym ostatnim obszarze za najważniejsze uznała prorodzinną edukację całego społeczeństwa, kształtowanie systemu norm i wartości, w których rodzina będzie wartością priorytetową, tworzenie warunków do godzenia obowiązków wobec rodziny z aspiracjami jej członków.</u>
          <u xml:id="u-121.8" who="#PosełBarbaraFrączek">W dyskusji poselskiej nad omawianym programem przeważały głosy akceptacji. Nie brakło też głosów krytycznych, choć na końcu posiedzenia Komisja Rodziny - co należy wyraźnie podkreślić - jednogłośnie opowiedziała się za przyjęciem tego dokumentu.</u>
          <u xml:id="u-121.9" who="#PosełBarbaraFrączek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przejdę teraz do szczegółów dyskusji poselskiej.</u>
          <u xml:id="u-121.10" who="#PosełBarbaraFrączek">Wśród zarzutów merytorycznych, jakie posłowie stawiali, najczęściej powtarzającym się był zarzut dotyczący życzeniowego charakteru dokumentu. Posłowie podnosili brak propozycji instrumentalizacji poszczególnych działań i wskazań na konkretne rozwiązania. Kolejny zarzut, często powtarzający się w dyskusji, dotyczył niskiego poziomu środków finansowych przeznaczonych na realizację zadań wyszczególnionych w harmonogramie. Wśród innych zarzutów stawiano brak odniesienia treści tego dokumentu do sytuacji, jaka powstała po wprowadzeniu reformy w ochronie zdrowia, reformy administracji i reformy oświaty. Wskazywano też na brak takiego rozwiązania, jakim jest minimalny dochód gwarantowany. Skrytykowano formułowanie postulatów pod adresem mediów, które jak na razie degradują wartości rodzinne i realizują politykę antyrodzinną. W grupie zarzutów natury prawnej zauważono, że w omawianym dokumencie pojawiają się propozycje adresowane tylko do kobiet, co jest sprzeczne z art. 33 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, z Kodeksem pracy i konwencjami międzynarodowymi.</u>
          <u xml:id="u-121.11" who="#PosełBarbaraFrączek">W odpowiedzi na ww. zarzuty pełnomocnik ds. rodziny wymieniła konkretne działania resortów, będące realizacją programu „Polityki prorodzinnej państwa”, a wśród nich: przygotowanie przez Urząd Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast nowej strategii mieszkalnictwa „Założenia polityki mieszkaniowej państwa na lata 1999–2003”, przygotowanie przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej programu uwzględniającego wzrost zapotrzebowania na miejsca pracy w związku z wyżem demograficznym. Z początkiem br. na posiedzeniu Rady Ministrów był rozpatrywany program „Narodowej strategii wzrostu zatrudnienia i rozwoju zasobów ludzkich w latach 2000–2006”, zaś Ministerstwo Gospodarki przygotowało kierunki działań rządu wobec małych i średnich przedsiębiorstw do 2002 r. Przedstawia on program działań sprzyjających rozwojowi małych przedsiębiorstw, które oferują najwięcej miejsc pracy w sektorze niepublicznym. To tylko niektóre z podjętych działań.</u>
          <u xml:id="u-121.12" who="#PosełBarbaraFrączek">W odpowiedzi na zarzuty braku zagwarantowania odpowiednich środków finansowych na realizację polityki prorodzinnej pełnomocnik ds. rodziny przypomniała, że w budżecie państwa na rok 2000 była przewidziana kwota w wysokości około 700 mln zł, a w budżecie na 2001 r. ponad 1 mld zł na konsekwencje prorodzinnych rozwiązań podatkowych. Niestety, po zawetowaniu ustawy podatkowej przez prezydenta, zagwarantowano tylko 200 mln zł, które najprawdopodobniej zostaną przeznaczone, podobnie jak w 1999 r., na jednorazowy dodatek dla rodzin wychowujących troje i więcej dzieci.</u>
          <u xml:id="u-121.13" who="#PosełBarbaraFrączek">Kwestia dochodu gwarantowanego jest zapisana w programie „Polityki prorodzinnej państwa”. Jego ewentualne wdrożenie musi być poprzedzone analizą obowiązujących rozwiązań w zakresie świadczeń społecznych i oceną ich efektywności oraz uzależnione od możliwości budżetu państwa. To zasadnicze odpowiedzi na stawiane przez posłów zarzuty. Chcąc wiernie odtworzyć pracę Komisji Rodziny nad tym dokumentem, muszę przedstawić głosy akceptujące założenia „Polityki prorodzinnej państwa”. Wśród nich większość podkreślała bardzo rzetelne opracowanie pierwszej części dokumentu, szczególnie trafnie przedstawioną diagnozę sytuacji i sformułowanie celów polityki prorodzinnej. Niektórzy posłowie uważali, że ta część opisowa mogłaby posłużyć za swoisty manifest rozwoju rodziny, nawet dla całej Europy. Za pozytywny element tego programu uznano dostrzeżenie przez rząd w realizacji polityki prorodzinnej nowego instytucjonalnego partnera, jakim jest samorząd. Stwierdzono, że samorząd lokalny jest najbliższym otoczeniem rodziny. Ludzie pracujący w terenie znają potrzeby środowiska i najlepiej mogą je zabezpieczyć. Samorządy przygotowują się do przyjęcia propozycji rządowych i włączenia ich w swój program działania, uwzględniając realne potrzeby rodziny. W dyskusji podkreślano zaakcentowanie w programie „Polityki prorodzinnej państwa” bardzo istotnych dla rodziny dziedzin, jak polityka mieszkaniowa, polityka wobec wsi i problemy bezrobocia. Posłowie ocenili pozytywnie założenia dotyczące działań na rzecz wychowania młodego pokolenia. W dyskusji padła propozycja, aby Wysoka Izba po przyjęciu tego dokumentu zaleciła rządowi wdrożenie inicjatyw legislacyjnych w celu ustawowego zagwarantowania realizacji zawartych w dokumencie zadań. Pod koniec dyskusji zwrócono uwagę, że jeszcze kilka lat temu, kiedy mówiło się o polityce prorodzinnej, chodziło o rozmaite działania socjalne na rzecz rodziny. W dokumencie, nad którym debatujemy, zaproponowano zupełnie nowy sposób myślenia o polityce prorodzinnej. Dostrzega się m.in. potrzeby zapewnienia samodzielności ekonomicznej rodzinie, ochrony praw rodziny, budowania powszechnego szacunku dla rodziny jako wartości.</u>
          <u xml:id="u-121.14" who="#PosełBarbaraFrączek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kończąc moje sprawozdanie, dziękuję paniom posłankom i panom posłom za konstruktywną dyskusję nad tym dokumentem w czasie posiedzenia komisji. W imieniu Komisji Rodziny rekomenduję Wysokiej Izbie dokument (druk nr 1522) „Polityka prorodzinna państwa”, przyjęty jednogłośnie na posiedzeniu komisji. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-121.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#WicemarszałekJanKról">Sejm ustalił w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła, w zależności od ich wielkości, w granicach od 5 do 88 minut, to jest debatę średnią.</u>
          <u xml:id="u-122.2" who="#WicemarszałekJanKról">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-122.3" who="#WicemarszałekJanKról">W imieniu klubu AWS głos zabierze pan poseł Marian Krzaklewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#PosełMarianKrzaklewski">Panie Marszałku! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Rozpoczynamy dziś debatę parlamentarną nad programem polityki państwa wobec polskich rodzin, przygotowanym w listopadzie ubiegłego roku przez rząd Jerzego Buzka. Dla Akcji Wyborczej Solidarność, dla całego ruchu solidarnościowego jest to bardzo ważna dyskusja.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#PosełMarianKrzaklewski">Po pierwsze, dlatego że sprawy polityki prorodzinnej, sprawy milionów polskich rodzin były dla nas zawsze niezwykle istotne.</u>
          <u xml:id="u-123.2" who="#PosełMarianKrzaklewski">Po drugie, dlatego że prezentowany dzisiaj program wart jest tej debaty. Doczekaliśmy się po wielu latach posuchy dokumentu odpowiadającego skali stojących przed nami wyzwań, proponującego całościową i nowatorską koncepcję długofalowych działań. Ich efektem powinno być powstanie państwa przyjaznego rodzinom, państwa, które nie będzie ludzi od siebie uzależniać, ale wspierać ich samodzielne działania. Państwa, w którym rodziny nie są klientem, lecz suwerenem.</u>
          <u xml:id="u-123.3" who="#PosełMarianKrzaklewski">Wysoka Izbo! Ruch solidarnościowy zawsze doceniał rolę rodziny. To troska o nią, o jej prawa stała u podstaw powstania „Solidarności”. Nieprzypadkowo aż 17 spośród 21 solidarnościowych postulatów z sierpnia 1980 r. dotyczyło spraw i problemów rodziny. O prawa rodzin upominaliśmy się także później. Przypomnę zakończone powodzeniem działania na rzecz obrony życia, wywalczone przez „Solidarność” wspólne opodatkowanie małżonków, powstały z inicjatywy naszego ruchu Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Pomagało nam wsparcie milionów ludzi. Łączył fundament - katolickie nauczanie społeczne. Broniąc naszej solidarnościowej i chrześcijańskiej wizji rodziny, weszliśmy w spór o kształt konstytucji, a wcześniej próbowaliśmy przeciwdziałać niesprzyjającej rodzinom polityce poprzedniej koalicji. Przypomnę, że w latach 1994–1996 wzrostowi gospodarczemu towarzyszyły, jak piszą eksperci z Instytutu Pracy, narastające zaniedbania w polityce ówczesnego rządu wobec rodzin. Symbolizować je może decyzja ówczesnego ministra pana Leszka Millera, która w 1996 r. drastycznie ograniczyła dostęp do środków z pomocy socjalnej, obniżając próg dochodów uprawniający do korzystania z tej pomocy.</u>
          <u xml:id="u-123.4" who="#PosełMarianKrzaklewski">Sprawy rodzin zajęły godne miejsce również w naszym programie przyjętym wiosną 1997 r. i znalazły się na pierwszym miejscu w umowie koalicyjnej Akcji Wyborczej Solidarność z Unią Wolności.</u>
          <u xml:id="u-123.5" who="#PosełMarianKrzaklewski">Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Prace nad strategią prorodzinną koalicja rozpoczęła od szczegółowej diagnozy sytuacji. Powstał obszerny „Raport o sytuacji polskich rodzin”. Ujawnił on wiele zaniedbań minionych lat i nowych problemów. Raport stał się podstawą dalszych prac międzyresortowego zespołu, który wypracował omawiany dziś dokument. Ten czas nie został stracony. Mamy przed sobą obszerny wielowątkowy program wyznaczający kierunki naszych przyszłych działań.</u>
          <u xml:id="u-123.6" who="#PosełMarianKrzaklewski">Diagnozie i budowie długofalowej strategii towarzyszyła codzienna wytężona praca. Praca, która przyniosła dłuższe urlopy macierzyńskie, centra pomocy rodzinie w powiatach, a także dziesiątki innych konkretnych decyzji ważnych dla rodzin. Liczę, że te niebagatelne osiągnięcia obszernie przedstawią nasi posłowie reprezentujący Akcję Wyborczą Solidarność w Komisji Rodziny.</u>
          <u xml:id="u-123.7" who="#PosełMarianKrzaklewski">Muszę w tym miejscu wspomnieć o szczególnym wysiłku, konsekwencji i uporze kolejnych wywodzących się z Akcji pełnomocników do spraw rodziny. Nasze osiągnięcia to w wielkim stopniu ich zasługa.</u>
          <u xml:id="u-123.8" who="#PosełMarianKrzaklewski">Muszę także wspomnieć o tych zadaniach, które nie zostały jeszcze zakończone, ale już wkrótce wiele z nich może być zakończonych, w tym: uchwalenie wszystkich wolnych sobót, tak ważne nie tylko dla pracowników, ale dla polskich rodzin, 21 postulat Sierpnia, wprowadzenie prorodzinnego opodatkowania, które zostało zablokowane wetem prezydenckim, ale ponowimy wkrótce tę inicjatywę wspólnie w koalicji, a także rozwiązania uwłaszczeniowe, przed których wprowadzeniem jesteśmy bardzo blisko. Jak wiemy, nastąpiło tutaj pierwsze zasadnicze uzgodnienie koalicyjne o przekazaniu majątku na uwłaszczenie, majątku, który w trakcie prywatyzacji będzie gromadzony na uwłaszczenie obywateli polskich rodzin.</u>
          <u xml:id="u-123.9" who="#PosełMarianKrzaklewski">W tych sprawach, zapisanych jako ważny punkty umowy koalicyjnej, będziemy uparci i twardzi. Czujemy bowiem, że możemy w nich liczyć na poparcie polskich rodzin. Pamiętamy, że taka była wola tych spośród naszych rodaków, którzy poparli nas w ostatnich wyborach parlamentarnych, że takich prorodzinnych działań oczekuje dziś większość społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-123.10" who="#PosełMarianKrzaklewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W przedstawionym programie nakreślono działania w bardzo różnych obszarach życia społecznego i gospodarczego. Mówiły o nich pani minister Smereczyńska i pani poseł Frączek.</u>
          <u xml:id="u-123.11" who="#PosełMarianKrzaklewski">Wspólnym mianownikiem wymienionych, tak różnorodnych, zamierzeń, jest zasada pomocniczości, wspierania przez państwo działań sprzyjających aktywności rodzin, sprzyjających ich samodzielności.</u>
          <u xml:id="u-123.12" who="#PosełMarianKrzaklewski">Wiemy wszyscy doskonale, że rodzina jest dla zdecydowanej większości Polaków niezwykle cenną wartością, najlepszym miejscem dla zaspokajania potrzeb materialnych i równie ważnych niematerialnych. Jakby powiedzieli bohaterowie współczesnego świata mediów, rodzina jest - w sferze socjalnej i emocjonalnej - numerem jeden. Ale rodzina jest też niezwykle skuteczna, sprawna z ekonomicznego punktu widzenia, jest - o czym łatwo się zapomina - bardziej gospodarna, oszczędniejsza od próbujących ją zastąpić instytucji. Silne rodziny to mniejsza presja na pomoc socjalną, to mniej postaw ekstremalnych, to uniknięcie opisywanej przez naukowców pułapki uzależniania się ludzi od pomocy państwa. To w rodzinach najskuteczniej wychowuje się młodych ludzi. To w nich tworzy się - jak mówią ekonomiści - kapitał ludzki. Silne rodziny to więcej ludzi kierujących się w życiu wyniesionymi ze swych domów zasadami moralnymi. Oznacza to również - zwracam się w szczególności do zwolenników zasady „po pierwsze, gospodarka” - większe bezpieczeństwo obrotu gospodarczego, mniejsze wydatki na ubezpieczenia, firmy ochroniarskie, a więc większą konkurencyjność gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-123.13" who="#PosełMarianKrzaklewski">Wysoka Izbo! Potrzeba nam rodzin silnych i samodzielnych, dlatego bardzo ważne są zawarte w programie polityki prorodzinnej państwa działania podnoszące znaczenie dochodów z pracy rodzin. Dlatego tak ważne jest nadanie różnym niezbędnym zasiłkom i dodatkom charakteru zadaniowego. Jeśli los obdarzył rodzinę szczególnym zadaniem, opieką nad jej starszym członkiem, troską o niepełnosprawne dziecko, wspieraniem córki lub syna w ich edukacji, powinna ona i może liczyć na przychylność instytucji rządowych i samorządowych. Potrzeba nam rodzin silnych i samodzielnych, dlatego ważne jest, by obywatele w swych rozliczeniach podatkowych z państwem mogli uwzględniać swe dzieci. Pozwoliłoby to wielu rodzinom, zwłaszcza posiadającym liczne potomstwo, poprawić własną sytuację finansową bez uciekania się do świadczeń pomocy społecznej.</u>
          <u xml:id="u-123.14" who="#PosełMarianKrzaklewski">Także dzięki temu systemowi można rozpocząć tworzenie w Polsce warunków do wprowadzenia zasady minimalnego dochodu gwarantowanego, rozpoczynając od zasady zapewnienia minimum egzystencji w tych właśnie najbiedniejszych rodzinach. Takie właśnie prorodzinne rozwiązania podatkowe przyjął w ubiegłym roku Sejm. Oznaczały one pozostawienie w rodzinnych budżetach blisko 700 mln zł w tym roku, oprócz zwiększonych wydatków na urlopy macierzyńskie, i ponad 1 mld zł w przyszłym. Tych pieniędzy w tym roku rodziny niestety nie dostaną. Zadecydowało o tym weto, jedno krótkie słowo „nie” wypowiedziane przez Aleksandra Kwaśniewskiego.</u>
          <u xml:id="u-123.15" who="#PosełMarianKrzaklewski">Nieprzypadkowo tak wiele miejsca poświęca omawiany program sprawom ludzi młodych, ich edukacji i wychowywaniu przez szkołę i rodziców, wspieraniu ich rodzicielskich planów, powiększeniu ich szans na zdobycie, po usamodzielnieniu się, własnego dachu nad głową. Można byłoby długo wymieniać szczegółowe zamierzenia związane z polityką ludnościową, reformą oświaty i polityką mieszkaniową. Wchodzą już one stopniowo w życie, będą wdrażane w latach następnych. I znowu niestety muszę przypomnieć, że weto prezydenckie zahamowało szybkie wdrożenie nowej polityki mieszkaniowej, przesuwającej środki z dotacji do tzw. dużej ulgi mieszkaniowej, wykorzystywanej przez najbogatszych, w kierunku rodzin średnio uposażonych i biedniejszych. Dlatego musimy tę inicjatywę legislacyjną jak najszybciej powtórzyć.</u>
          <u xml:id="u-123.16" who="#PosełMarianKrzaklewski">Muszę przypomnieć, że w czasie ostatnich prac nad Kartą nauczyciela posłowie z opozycyjnego SLD opowiedzieli się, na szczęście bezskutecznie, przeciwko większemu wpływowi rodziców na pracę szkoły, próbując odrzucić wniosek Senatu o przyznanie radom rodziców prawa do występowania z wnioskiem o dokonanie oceny nauczyciela.</u>
          <u xml:id="u-123.17" who="#PosełMarianKrzaklewski">Wysoka Izbo! Bardzo słusznie program polityki rządu podkreśla potrzebę promocji rodziny. W dzisiejszych czasach - wszechobecnej reklamy, ciągłej konkurencji, wypychania autentycznych wartości przez agresywnie promowane podróbki - nie wystarczy mieć racji i biernie się wszystkiemu przyglądać. Trzeba tych prawdziwych wartości bronić, opiekować się nimi, promować je. Trzeba ciągle przypominać, że rodzina jest wartością samą w sobie, że silne rodziny są naszym, polskim, narodowym skarbem,...</u>
          <u xml:id="u-123.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-123.19" who="#PosełMarianKrzaklewski">... że rodzina jest każdemu z nas potrzebna jak tlen. Tak łatwo o tym zapomnieć, póki tlenu jest pod dostatkiem. Tak trudno oddychać ludziom i narodom, gdy społecznego tlenu - silnych rodzin - zaczyna brakować. Wiemy o tym, obserwując niektóre niepokojące tendencje pojawiające się w różnych częściach współczesnego świata, i na Wschodzie, i na Zachodzie.</u>
          <u xml:id="u-123.20" who="#PosełMarianKrzaklewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Charakteryzując omawiany program, warto zwrócić uwagę na jego całościowe podejście, powiązanie z polityką społeczno-gospodarczą. To jego ważna zaleta. Pozwala to łączyć program z innymi ważnymi zamierzeniami: zmianą Kodeksu pracy wprowadzającą wolne soboty, kolejnymi etapami uwłaszczenia, koniecznymi zmianami w Kodeksie karnym, zwiększającymi bezpieczeństwo rodzin.</u>
          <u xml:id="u-123.21" who="#PosełMarianKrzaklewski">Program „Polityka prorodzinna państwa” jest ważny dla wszystkich polskich rodzin, bez względu na ich polityczne sympatie i niechęci. Zaplanowanych w tym programie zadań nie wolno nam odkładać, czekając, jak namawiają niektórzy, na lepsze czasy, na później. Jeśli zaniechamy działań dotychczasowych, jeśli nie podejmiemy nowych, zawartych w programie, tych „lepszych czasów”, tego „dobrego później” po prostu nie będzie.</u>
          <u xml:id="u-123.22" who="#PosełMarianKrzaklewski">Ten program wyznacza kierunek pracy koalicji nie na rok czy dwa, nie na jedną kadencję, ale na dziesięciolecie, zaś w niektórych sferach nawet na dłużej. Na takie codzienne konsekwentne prorodzinne działania czekają miliony ludzi. Pamiętajmy o tym w ferworze dyskusji. Szukajmy w niej nie tylko tego, co nas dzieli, ale przede wszystkim tego, co łączy. Mówi się, że polityka to gra. Ale czy zawsze musi być grą? Czy nie warto uznać spraw rodziny za strefę, w której powinny nas obowiązywać inne reguły? Dobry przykład dała nam sejmowa Komisja Rodziny, która po wnikliwej, niepozbawionej polemik dyskusji, jednogłośnie, ponad politycznymi podziałami, zaakceptowała dyskutowany dziś program. Pamiętajmy, że będzie on służyć nie partiom politycznym, rządom czy gabinetom cieni, ale milionom Polaków i całej Polsce.</u>
          <u xml:id="u-123.23" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-123.24" who="#PosełMarianKrzaklewski">W imieniu Akcji Wyborczej Solidarność wnoszę o przyjęcie rządowego programu „Polityka prorodzinna państwa”.</u>
          <u xml:id="u-123.25" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#WicemarszałekJanKról">W imieniu klubu SLD głos zabierze pani poseł Jolanta Banach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#PosełJolantaBanach">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W opracowaniu przygotowanym na zamówienie Komitetu Badań Naukowych, dotyczącym różnych modeli polityki rodzinnej czytamy: „Debata o polityce rodzinnej państwa w Polsce naznaczona jest walką ideologiczną między dwoma wielkimi ugrupowaniami. Ten fakt utrudnia podejmowanie decyzji w sprawie racjonalnej polityki wobec rodzin”. Pomimo dużego uproszczenia w tych słowach, pomimo oczywistego prawa każdego rządu do formułowania celów i zadań zgodnych z celami, wartościami i poglądami tworzących rząd partii, opinia ta zawiera ostrzeżenie przed prymatem ideologii nad respektowaniem rzeczywistości, czego przed chwilą byliśmy niestety świadkami...</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-125.2" who="#PosełJolantaBanach">.‍.. tak w wypowiedzi pani pełnomocnik, pani sprawozdawczyni Komisji Rodziny, jak i niestety pana przewodniczącego. Jeśli się wzywa do konsensusu, to nie zaczyna się z temperamentem politycznym od — co tu dużo mówić — niesłusznych oskarżeń. Jeśli państwo twierdzicie, że w 1996 r. ograniczano polskim rodzinom dostęp do pomocy społecznej, bo zmieniono kryteria dochodowe, to ja chcę przypomnieć, że jednym z postulatów w Komisji Trójstronnej było to, aby nie rosły szybciej zasiłki z pomocy społecznej niż płace. A tak było, ponieważ kryterium z ustawy o pomocy społecznej odnosiło się do średniego wynagrodzenia. Ale mimo to wówczas w ustawie zapisaliśmy prawo do tak zwanego zasiłku specjalnego, który można przyznać bez kryterium dochodowego. To dzisiaj od państwa zależy, ile jest pieniędzy na pomoc społeczną i czy z tego zasiłku specjalnego rodziny polskie mogą korzystać.</u>
          <u xml:id="u-125.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-125.4" who="#PosełJolantaBanach">Jeśli więc spojrzymy na prezentowany przez panią pełnomocnik dokument, to uderza w nim, po pierwsze, brak wyraźnego i wewnętrznie spójnego modelu polityki rodzinnej, jaki rząd chce realizować; po drugie, rozmijanie się szeregu propozycji z rzeczywistymi problemami, opisanymi i zdiagnozowanymi przez wiele ośrodków badawczo-naukowych, sygnalizowanymi przez same rodziny, a także zawartymi w raporcie pana ministra Kapery; po trzecie, w wielu szczegółowych kwestiach prymat przesłanek ideologicznych nad racjonalnymi propozycjami rozwiązań. I jeśli dzisiaj Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej kieruje słowa krytyki wynikające z postawionych zarzutów, to naprawdę nie po to, żeby program dezawuować, ale żeby wezwać rząd do jego niezbędnej zmiany i uzupełnienia o konieczne korekty.</u>
          <u xml:id="u-125.5" who="#PosełJolantaBanach">Jaką więc politykę społeczną na rzecz rodzin rząd realizuje i zamierza realizować? W sferze obyczajowej jest to niewątpliwie konserwatywny model polityki rodzinnej, można powiedzieć, że najbardziej konserwatywny w Europie. Opiera się on raczej na wspieraniu tradycyjnego podziału ról między kobietą i mężczyzną, wspieraniu nakazami i zakazami prokreacji, nadawaniu większego znaczenia w wychowaniu pokoleń działaniom etyczno-pedagogicznym niż na tworzeniu warunków przyzwoitego wychowania dzieci. Natomiast w sferze wsparcia instytucjonalnego i finansowego rodzin realizowana polityka przypomina coraz bardziej liberalny model z końca XIX i początku XX w. z pozostałościami publicznych usług opiekuńczo-wychowawczych - coraz bardziej skomercjalizowanych i sprywatyzowanych.</u>
          <u xml:id="u-125.6" who="#PosełJolantaBanach">Oczywiście, jako partia lewicowa, nie zgadzamy się z tym. O wiele ważniejsze jest jednak to, czy taki model polityki rodzinnej wychodzi naprzeciw najważniejszym wyzwaniom cywilizacyjnym XXI w., przed którymi staje polska rodzina, oraz to, w jaki sposób rozwiązuje problemy wynikające z transformacji ustrojowej i jak mieści się w porządku prawnym zarówno polskim, jak i Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-125.7" who="#PosełJolantaBanach">Wskazówką, jak rząd rozumie tworzenie warunków do zakładania i funkcjonowania rodzin, jest zdanie ze wstępu, obficie cytowane, w którym proponuje się zastąpienie dominującej obecnie zasady opiekuńczości państwa zasadą jego pomocniczości wobec rodziny. Jedna z uczestniczek spotkania Parlamentarnej Grupy Kobiet z panią minister Smereczyńską przyrównała to zdanie i tę zapowiedź do takiego żartu z okresu gomułkowskiego: stoimy nad przepaścią, za chwilę zrobimy odważny krok naprzód.</u>
          <u xml:id="u-125.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-125.9" who="#PosełJolantaBanach">Opinia ta ma charakter naturalnie ideologiczny i odwołuje się do europejskich dyskusji na temat socjalnych funkcji państwa. Termin „subsydiarność”, niezbyt szczęśliwie przetłumaczony na „pomocniczość”, wywodzi się ze społecznej nauki Kościoła i został pierwszy raz sformułowany w encyklice Piusa XI w 1931 r. „Quadragesimo anno”.</u>
          <u xml:id="u-125.10" who="#PosełJolantaBanach">Zasada subsydiarności oznacza powściągliwość w udzielaniu pomocy wyznaczaną przez kolejność interweniujących podmiotów. Najpierw rodzina powinna pomóc sama sobie, następnie powinny pomagać społeczności lokalne, stowarzyszenia, organizacje pozarządowe, kościoły, a na końcu państwo. Tak rozumiana zasada pomocniczości nie jest jednak przeciwieństwem państwa opiekuńczego, a na pewno nie jest jego alternatywą, jak błędnie rozumują autorzy programu. Subsydiarność jest cechą państwa opiekuńczego, a właściwie jednego z jego rodzajów: państwa społecznej gospodarki rynkowej. Gdyby tak nie było, szanowni państwo, nie moglibyśmy na przykład tworzyć powszechnych ubezpieczeń społecznych czy powszechnych ubezpieczeń zdrowotnych, w których opiekuńczość państwa polega m.in. na gwarancji wypłat emerytur i ich minimalnego poziomu, prawa do renty, równego dostępu do usług zdrowotnych niezależnie od faktycznie wpłacanej składki. Sama zasada pomocniczości oznaczałaby natomiast w tym systemie ubezpieczeniowym, że nasze świadczenia na starość zależą wyłącznie od naszej przezorności, a w przypadku kiedy nie zbierzemy wystarczającego kapitału, pomóc musi najpierw rodzina, potem społeczność lokalna, potem organizacje pozarządowe, na końcu państwo.</u>
          <u xml:id="u-125.11" who="#PosełJolantaBanach">Na szczęście autorzy programu nie rozwijają w konkretnych propozycjach swojego poglądu, ale też nie dowiadujemy się, do jakiego typu państwa opiekuńczego będą dążyć, z jakim zakresem pomocy, do kogo kierowanym, jakimi sposobami: zbliżonymi do socjaldemokratycznego modelu szwedzkiego, motywacyjnego na wzór Niemiec, liberalnego południowoeuropejskiego, a może wybiorą trzecią czy czwartą drogę? Program nie zawiera definicji polityki rodzinnej. Dzisiaj dopiero usłyszeliśmy ją z ust pani pełnomocnik, zaś przedstawione we wstępie cele i zasady, takie jak samodzielność finansowa rodzin, traktowanie wydatków na rzecz rodziny jako inwestycji w kapitał ludzki, współzależność rozwiązań w polityce gospodarczej i społecznej, nie znajdują niestety rozwinięcia i potwierdzenia w konkretnych zapisach programu. Przykład: dokument, który rozpatrujemy, jest kompilacją wybranych elementów z różnych, dokładnie 8, programów rządowych, co potwierdzali jego autorzy poprzez panią pełnomocnik. Oznacza to, że rząd realizuje tzw. politykę rodzinną pośrednią poprzez polityki szczegółowe: zdrowotną, edukacyjną, mieszkaniową, kulturalną, zakładając a priori, że realizacja tamtych programów przyniesie same pozytywne skutki. Może by tak było, gdyby te inne programy rządowe zakładały realizację celów bezpośrednio związanych z rodziną lub gdyby program polityki rodzinnej, który dzisiaj rozpatrujemy, wprowadzał do tamtych programów istotne zmiany. Tak jednak nie jest.</u>
          <u xml:id="u-125.12" who="#PosełJolantaBanach">Już we wstępie autorzy piszą, że dokument będzie zgodny ze „Strategią finansów publicznych i rozwoju gospodarczego”. Warto zajrzeć do tej strategii. Wspomniana strategia uznaje udział wydatków publicznych w produkcie krajowym brutto na poziomie 43,5% za zbyt wysoki w porównaniu z takimi krajami, jak: Grecja, Portugalia, Hiszpania i - uwaga - Azja Południowo-Wschodnia. Warto dodać, że relacja tych wydatków do PKB w pozostałych krajach Unii Europejskiej jest podobna, w Skandynawii sięga 60%.</u>
          <u xml:id="u-125.13" who="#PosełJolantaBanach">W strukturze wydatków finansów publicznych jedną połowę stanowią wydatki na administrację publiczną, obronę, bezpieczeństwo, obiekty, obsługę długu państwowego, drugą natomiast wydatki na politykę społeczną: emerytury, renty, edukację, opiekę zdrowotną, pomoc społeczną, itd. Minister finansów w strategii, na którą powołuje się dzisiejszy dokument, postuluje, aby źródłem oszczędności rozwijających inwestycje było, cytuję: ograniczenie wydatków publicznych o charakterze socjalnym. Rząd w innym swoim oficjalnym dokumencie nie nazywa już wydatków rodzinnych inwestowaniem w kapitał ludzki, wyznacznikiem tempa rozwoju gospodarki, nie przytacza nazwisk noblistów w dziedzinie ekonomii, którzy tak sądzili, ale zwyczajnie nazywa te wydatki, cytuję: transferami socjalnymi, które zastępują w istocie rzeczy prywatne wydatki konsumpcyjne.</u>
          <u xml:id="u-125.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-125.15" who="#PosełJolantaBanach">Wydatki rozwojowe i wynikające z niezbywalnych funkcji państwa rząd nazywa wydatkami na obronę narodową, bezpieczeństwo, badania, infrastrukturę publiczną. To są wydatki związane z niezbywalnymi funkcjami państwa. A zatem ochrona zdrowia, kultura, pomoc rodzinom nie wynikają z funkcji państwa, ale zastępują prywatną konsumpcję. W rezultacie - cały czas cytuję strategię finansów publicznych - niemal całe obniżenie się wydatków sektora publicznego w relacji do PKB odbędzie się - to jest cytat - kosztem pozostałych wydatków, głównie transferów do gospodarstw domowych, służących finansowaniu konsumpcji.</u>
          <u xml:id="u-125.16" who="#PosełJolantaBanach">Pytam zatem panią minister: Które z tych deklaracji są prawdziwe i które będą realizowane? Czy w kontekście przytaczanych zapisów zawarta w programie polityki rodzinnej zapowiedź przeglądu weryfikacji świadczeń socjalnych, pieniężnych i rzeczowych na rzecz rodzin nie będzie oznaczała dalszego ich ograniczania? Czy taka groźba nie kryje się pod pojęciem, cytuję: uporządkowania systemu stypendialnego uczniów i studentów? I co to w ogóle znaczy: uporządkowanie tego systemu? Czy on dzisiaj jest nieuporządkowany, nieporządny? Jak chce pani minister, jak chce rząd, realizować zwiększone zadania, a tym samym wydatki w zakresie instytucjonalnej opieki nad dziećmi, profilaktyki zdrowotnej wśród uczniów, wprowadzenia przedmiotu przygotowującego do uczestnictwa w kulturze, skoro jednocześnie będzie się ograniczać wydatki na publiczne cele społeczne?</u>
          <u xml:id="u-125.17" who="#PosełJolantaBanach">Warto wiedzieć, że udział grupy tych wydatków w PKB, które w największym stopniu kierowane są do rodzin wychowujących dzieci, jest niewielki i wciąż maleje: opieka zdrowotna - z 5,1% w 1992 r. do 4,6% w 1998 r., polityka rodzina - z 2,5% w 1991 r. do 1,1% w 1999 r., rynek pracy - z 2,1% PKB w 1995 r. do 0,8% w 1999 r., wydatki na pomoc społeczną stanowią zaledwie 1,5% PKB, zaś udział finansowania wszystkich usług społecznych w produkcie krajowym brutto w Polsce wynosi 13,2% i należy do najniższych w Europie.</u>
          <u xml:id="u-125.18" who="#PosełJolantaBanach">Autorzy „Polityki społecznej w okresie transformacji”, opracowania przygotowanego w ramach projektu badawczego KBN, uważają, że nieprawidłowa struktura wydatków społecznych jest wyrazem zarówno niedorozwoju usług społecznych, jak i niskich preferencji dla wyrównania tego niedorozwoju w Polsce. Natomiast na zbyt niski udział wydatków na pomoc społeczną przy wzrastającym ubóstwie zwracali już Polsce uwagę eksperci zarówno UNICEF, jak i Banku Światowego.</u>
          <u xml:id="u-125.19" who="#PosełJolantaBanach">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W tej sytuacji zapowiadane w strategii finansów publicznych i rozwoju gospodarczego dalsze ograniczanie nakładów na cele społeczne może tylko oznaczać całkowitą iluzoryczność programu, który dzisiaj rozpatrujemy. Stąd zapewne w programie brak oszacowania kosztów, źródła finansowania i sposobu realizacji takich skądinąd szlachetnych i przez nas popieranych celów, jak zwiększenie dostępności przedszkoli, szczególnie na terenach wiejskich, uruchomienie zajęć pozalekcyjnych, pozaszkolnych, koncepcja otwartej szkoły, uzupełnienie sieci świetlic szkolnych, wdrażanie systemu badań dotyczących stanu zdrowia dzieci, młodzieży, uczniów, profilaktyka próchnicy zębów itd., itd. Wszystkie te zapisy jednak nie zawierają żadnej odpowiedzi dotyczącej przeciwdziałania zagrożeniom, jakie dla ich realizacji stwarzają np. wprowadzane reformy, decentralizacja państwa, która dla samorządów oznacza brak pieniędzy na zwiększone zadania, i będąca tego wynikiem komercjalizacja usług społecznych. Według prof. Anny Olejniczuk-Merty co najmniej 25% kosztów finansowania służby zdrowia ponoszą dzisiaj gospodarstwa domowe, 16,7% kosztów edukacji ponoszą sami rodzice. Według badań GUS ok. 30% rodzin ze względu na brak pieniędzy nie wykupiło leków, tyle samo zrezygnowało z wizyty u stomatologa, a 5% nawet z leczenia szpitalnego. Program nie zawiera żadnego zapisu o tworzeniu warunków zapewniających równość dostępu do tych skomercjalizowanych już społecznych usług rozwojowych bez względu na możliwości finansowe rodziny i zróżnicowanie przestrzenne.</u>
          <u xml:id="u-125.20" who="#PosełJolantaBanach">Proponowane w programie formy opieki nad dziećmi i młodzieżą, wsparcia rodzin w wychowaniu potomstwa tylko wówczas byłyby nieodpłatne i dostępne, gdyby rząd zagwarantował samorządom wystarczające pokrycie kosztów realizacji tych zadań, za które - zgodnie zresztą z zapisami programu - odpowiadają właśnie władze lokalne. Tymczasem brak środków i zwiększone obowiązki spowodują, że o jakości i rozwoju usług społecznych zadecydują priorytety samorządów, i to w większym niż dotychczas stopniu. Zresztą autorzy sami to przyznają, co oznacza właściwie zgodę na zaniechanie działań pociągających za sobą zbyt wysokie koszty.</u>
          <u xml:id="u-125.21" who="#PosełJolantaBanach">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Autorzy programu zdają się również nie zauważać wyraźnej niekonsekwencji, jeśli chodzi o proponowane zapisy oraz zasady i uregulowania reformy oświaty czy służby zdrowia. Na ile wiarygodny jest postulat wzmocnienia socjalnej funkcji szkoły, jeśli reforma jej w ogóle nie przewiduje, a tym bardziej rozwoju zajęć w ramach koncepcji szkoły otwartej i stworzenia w ramach szkół lokalnych ośrodków i centrów kultury? Likwidacja szkół podstawowych pozostaje w sprzeczności z postulatem ich wykorzystania jako jedynych często ośrodków kultury w społecznościach lokalnych.</u>
          <u xml:id="u-125.22" who="#PosełJolantaBanach">Reforma oświaty nie obejmuje również wychowania przedszkolnego. Co to w praktyce oznacza? Brak stymulatorów poprawy w zakresie dostępności do wychowania przedszkolnego, w związku z czym system wychowania przedszkolnego nie będzie mógł pełnić swojej roli wyrównującej szanse dzieci z rodzin biednych, wiejskich i z małych miejscowości. Dzisiaj ten system obejmuje tylko 1/3 populacji w wieku 3–5 lat i przede wszystkim dzieci z rodzin miejskich oraz zamożnych. Wskaźnik dotyczący liczby dzieci uczęszczających do przedszkoli w Polsce należy do najniższych w Europie. Tymczasem od wielu lat organizacje międzynarodowe postulują rozpoczynanie nauczania od 5 lat.</u>
          <u xml:id="u-125.23" who="#PosełJolantaBanach">Również jeśli chodzi o wiele przeambitnych zadań dotyczących profilaktyki niektórych schorzeń, badań różnych grup wiekowych uczniów, wydaje się, że się nie dostrzega realiów służby zdrowia, której — zdaniem autorów cytowanej publikacji o polityce społecznej okresu transformacji — odpowiedzialność została rozmyta. Znajduje to swoje odzwierciedlenie w zapisach tego programu, o czym szczegółowo będą mówić posłowie Klubu Parlamentarnego SLD w swoich wystąpieniach klubowych. Autorzy programu nie proponują żadnych szczegółowych rozwiązań prawno-instytucjonalnych, które określiłyby podmiot odpowiedzialny za np. owe wszechstronne badania.</u>
          <u xml:id="u-125.24" who="#PosełJolantaBanach">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nad programem polityki rodzinnej zawisło widmo szantażu ograniczeń budżetowych. Ale żeby było bardziej elegancko, ubrano je w retoryczne stwierdzenia o konieczności ograniczania państwa opiekuńczego. Te dwie przyczyny spowodowały chyba, że autorzy programu nie doceniają i nie proponują zmian w ramach tzw. bezpośredniej polityki rodzinnej, realizowanej tradycyjnie przez świadczenia społeczne, obejmujące różnego rodzaju zasiłki rodzinne, pielęgnacyjne, opiekuńcze, wychowawcze, błędnie traktując je jako politykę socjalną, która - cytuję - „powinna mieć charakter interwencyjny i uzupełniający, wiążąc owe świadczenia z pomocą rodzinom w trudnej sytuacji życiowej”. Świadczenia społeczne jako instrument polityki rodzinnej spełniają wiele funkcji. Mogą być sposobem podziału dochodów państwa między wszystkie rodziny, a mogą być adresowane do rodzin biedniejszych bądź wychowujących dzieci, bez względu na ich dochód. Ta elastyczność świadczeń powoduje, że są one głównym - powtarzam: głównym, czy nam się to podoba czy nie - instrumentem polityki rodzinnej o charakterze uniwersalnym w większości krajów Unii Europejskiej. Wprowadzenie w Polsce kryterium dochodowego przy ich przyznawaniu wynikało z ograniczonych środków i potrzeby zgromadzenia pieniędzy dla najbiedniejszych a nie z ich socjalnego, immanentnie w nie wpisanego charakteru.</u>
          <u xml:id="u-125.25" who="#PosełJolantaBanach">Zresztą chcę powiedzieć wszystkim tym, którzy przeciwstawiają politykę socjalną - od czego się odżegnywała pani pełnomocnik, ale pani poseł Frączek już nie - polityce rodzinnej, że kategoria płacy rodzinnej w społecznej nauce kościoła obejmuje nie tylko najniższe wynagrodzenie, ale i przeróżne zasiłki. Daleko idąca powściągliwość autorów programów w dostrzeganiu świadczeń społecznych jako ważnego instrumentu polityki rodzinnej powoduje, że nie ma koncepcji walki z największym problemem rodzin w okresie transformacji - z ubóstwem, a zwłaszcza z ubóstwem dzieci. Bowiem polska bieda dotyka przede wszystkim dzieci i młodzież. Według Głównego Urzędu Statystycznego 50% osób żyjących poniżej minimum egzystencji to dzieci i młodzież do 19 roku życia. Biedę polskich rodzin cechują zjawiska, których eliminacja potrwać może bardzo długo - długotrwałe bezrobocie, niskie zarobki, niski udział świadczeń społecznych w dochodach. Tak więc póki co państwo musi prowadzić mądrą politykę wspierania rodzin dotkniętych tymi zagrożeniami poprzez zwiększanie ich dochodów, tym bardziej że aktywność rodzin wychowujących dzieci w poszukiwaniu dodatkowych źródeł zarobkowania jest mocno ograniczona. Jak można aktywizować rodzinę, w której pracuje dwoje osób, ale zarabia tyle, że nie stać ich na przeżycie do pierwszego? W żaden inny sposób, tylko wspierając je poprzez zwiększenie ich dochodów dzięki wykorzystaniu tego tradycyjnego instrumentu, którym są świadczenia społeczne. W 1998 r. aż 35% małżeństw z jednym dzieckiem żyło poniżej minimum socjalnego, 50% z dwójką dzieci, 67,5% z trójką, 84% z czwórką i większą liczbą dzieci. Oczywiście nie wszystkie te rodziny skorzystają z pomocy społecznej, i to nie tylko dlatego że nie spełnią kryteriów, od których zależy przyznanie tej pomocy, ale przede wszystkim dlatego że nie jest zadaniem pomocy społecznej wspieranie rodzin poprzez zwiększanie ich dochodów i zastępowanie polityki rodzinnej. W ten sposób powstaje luka - są rodziny nieobjęte pomocą społeczną a żyjące w niedostatku. Lukę tę Sojusz Lewicy Demokratycznej proponował wypełnić poprzez wprowadzenie świadczeń przewidzianych w projekcie ustawy o świadczeniach na rzecz rodziny. Nie mówimy, że jest to projekt doskonały i tani, ale można na jego podstawie wypracować jakiś model świadczeń i określić ich adresatów. Na pewno luki w dochodach polskich rodzin żyjących w ubóstwie nie wypełni rządowa propozycja weryfikacji świadczeń socjalnych, bo nie wiadomo, co ona oznacza, ani zapowiedź podjęcia prac nad minimalnym dochodem gwarantowanym, bo nie mamy nawet terminu ich zakończenia i nie wiemy, kogo te prace będą dotyczyły. Na pewno tej luki też nie wypełni nowy system podatków. Nie mówcie państwo, że to, że pan prezydent nie podpisał ustawy podatkowej, powoduje brak samodzielności polskich rodzin, dlatego że w tej ustawie proponowaliście państwo 12% obniżki podatku dla osób najlepiej w Polsce zarabiających, a więc dla rodzin bogatych, a nie biednych. 850 tys. gospodarstw domowych, o czym wie doskonale Komisja Finansów Publicznych, nie uzyskałoby prawa do tej ulgi, bo ich członkowie tyle zarabiają, że nie płacą podatku. Nie mówiąc już o rodzinach wiejskich.</u>
          <u xml:id="u-125.26" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-125.27" who="#PosełJolantaBanach"> Ta ulga podatkowa jest nieefektywna, bo przecież daliście państwo priorytet przed ulgami składce na ubezpieczenie zdrowotne, co oznacza, że 2 mln dzieci nie skorzystałoby z niej. No to co, fikcyjną ulgę podatkową pan prezydent miał podpisywać? </u>
          <u xml:id="u-125.28" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-125.29" who="#PosełJolantaBanach">Nie są dobrym i skutecznym sposobem na wsparcie rodzin niezamożnych ulgi podatkowe. Mówiliśmy o tym wielokrotnie. Rząd jednak z uporem godnym lepszej sprawy wciąż proponuje te ulgi jako warunek samodzielności ekonomicznej rodzin. Jeśli się nam poprawi, to Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej pierwszy podniesie rękę za tym, żeby wprowadzić ulgi rodzinne.</u>
          <u xml:id="u-125.30" who="#PosełJolantaBanach">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Autorzy programu nie proponują rodzinom, tym żyjącym w niedostatku, żadnej stałej, ekwiwalentnej formy wsparcia - niestety. Wobec priorytetu, jaki nadano w programie działaniom służącym samodzielności ekonomicznej rodzin, całkowicie niezrozumiały jest brak odniesienia do polityki płac, zwłaszcza zaś brak odniesienia do płacy minimalnej, której dotychczasowa metoda obliczania uwzględniała hipotetyczną sytuację rodzinną pracownika, co zresztą odpowiadało zaleceniom Międzynarodowej Organizacji Pracy postulującej nadanie najniższemu wynagrodzeniu charakteru płacy rodzinnej, a więc umożliwiającej utrzymanie rodziny w samodzielnym gospodarstwie domowym.</u>
          <u xml:id="u-125.31" who="#PosełJolantaBanach">Program polityki rodzinnej z 1997 r., do którego nawiązują autorzy obecnie prezentowanego materiału, zawierał - przypominam - postulat wprowadzenia takich mechanizmów, które doskonaliłyby obliczanie płacy minimalnej z uwzględnieniem sytuacji rodzinnej pracownika. Dlaczego? Dlatego że ten sposób kształtowania płacy minimalnej pozwalał na to, aby malała rozpiętość między tempem wzrostu cen a tempem wzrostu płacy minimalnej. I ta rozpiętość w okresie rządów koalicji SLD–PSL się zmniejszała. Rozumiem, że rząd, czemu dał wyraz podczas prac w komisjach, podtrzymuje zamiar przedstawienia Sejmowi kwotowej zasady ustalania płacy minimalnej i jej cenowej waloryzacji, co oznacza odejście od uwzględniających sytuację rodzinną pracownika składników płacy minimalnej.</u>
          <u xml:id="u-125.32" who="#PosełJolantaBanach">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Polityka rodzinna na przestrzeni 100-lecia zmieniała swoje cele i priorytety. Na przełomie XIX i XX w. określały te priorytety i cele problemy demograficzne i ubóstwo pracowników. Następnie zaczęto zwracać uwagę nie tylko na ilość urodzeń, ale i jakość procesów demograficznych. Obecny kształt rodziny, cywilizacyjna zmiana ról i obowiązków jej członków wymagają uwzględnienia w polityce rodzinnej nowych celów i zadań. Związane są one z aktywnością zawodową rodziców, i to obojga rodziców, z koniecznością wspierania partnerskiego podziału obowiązków w rodzinie. Wiążą się z wydłużeniem okresu zależności dziecka od rodziców, uzależnieniami od narkotyków i alkoholu. W tym kontekście naprawdę jest dla nas niezrozumiały postulat wspierania tylko kobiet w godzeniu obowiązków macierzyńskich i zawodowych. Ponadto jest on niezgodny z konstytucją - o czym mówiła pani poseł Frączek - która zapewnia kobiecie i mężczyźnie równe prawa w rodzinie. Myślę, że to jest przejęzyczenie, które odkrywa jakoś poglądy rządu, ale prosimy, żeby pani pełnomocnik skorygowała to przejęzyczenie. Ten zapis jest również niezgodny z konwencją o eliminacji wszelkich form dyskryminacji kobiet. Równość kobiet i mężczyzn na rynku pracy należy do ścisłego katalogu standardów socjalnych zawartych w brukselskiej Karcie społecznej z 1992 r., powstałej na podstawie porozumienia z Maastricht. Jeszcze szczegółowiej i obszerniej kwestie te reguluje traktat amsterdamski. Polski rząd po raz kolejny zdaje się ignorować te standardy.</u>
          <u xml:id="u-125.33" who="#PosełJolantaBanach">Naszym zdaniem z rzeczywistością rozmija się również hierarchia zagrożeń, z którymi chcą walczyć autorzy programu. Na pewno nie są wśród nich najważniejsze - ważne, ale nie najważniejsze - sekty, pornografia i telewizja, natomiast narkotyki, alkohol i przemoc - tak. A tym zagrożeniom w programie poświęcono jedno zdanie. Będą o tym mówić szczegółowiej moje koleżanki i moi koledzy z Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-125.34" who="#PosełJolantaBanach">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wobec zagrożeń, jakie niesie dla polskiej rodziny i jej kondycji strategia finansów publicznych i rozwoju gospodarczego, nie będziemy wnosić o odrzucenie tego programu. Tylko z tego powodu — bo jeżeli nie ten program, to co? To strategia. A tak przynajmniej rząd, podejmując decyzję, będzie się musiał zastanowić, bo w obu programach do czegoś się zobowiązał. I nie tak lekko przyjdzie znowu dokonywać cięć w wydatkach na pomoc społeczną czy Fundusz Pracy. Tylko z tego powodu nie wnosimy dzisiaj o odrzucenie programu, który naprawdę jest bardzo ogólny, pozbawiony konkretów. Apelujemy jednak do pana premiera Buzka i do pani minister Smereczyńskiej, aby przedstawiony nam program uzupełnili, po pierwsze, o prognozę budżetu na wydatki społeczne w perspektywie 2010 r., tak aby można było powiedzieć, czy przedstawione w programie zadania mogą być rzeczywiście sfinansowane, po drugie, wnosimy o uzupełnienie programu o plan legislacyjny, określający kierunek zmian i termin skierowania do Sejmu konkretnych projektów ustaw, na przykład o minimalnym dochodzie gwarantowanym. Po trzecie, prosimy o konkretne propozycje dotyczące bezpośrednich form wsparcia rodziny w różnych sytuacjach i w różnych jej fazach rozwoju. I po czwarte, chodzi o koncepcje natychmiastowych, interwencyjnych sposobów przeciwdziałania narastającemu ubóstwu rodzin, będącemu głównym zagrożeniem dla prawidłowego rozwoju dzieci i młodzieży. Będziemy — zapowiadam — w Komisji Rodziny, dając rządowi zaufanie trochę na kredyt, domagać się, aby pani minister Smereczyńska te uzupełnienia w krótkim czasie do nas skierowała. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-125.35" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o zabranie głosu panią poseł Iwonę Śledzińską-Katarasińską w imieniu klubu Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Sympozja, konferencje naukowe, udział w takich imprezach jest dlatego tak frapujący i atrakcyjny, że można mówić bardzo długo, bardzo uczenie i bez jakiegokolwiek poczucia odpowiedzialności i liczenia się z realiami. Jest jednak pewna różnica, myślę, między debatą parlamentarną a sympozjum naukowym. I to jest uwaga, którą dedykuję mojej przedmówczyni. Nie przypominam sobie, cały czas słuchając z wielką uwagą, jakichś cennych i mądrych elementów, które z ogromnym powodzeniem były realizowane w latach 1993–1997. Szukałam tych myśli, szukałam tych wzorców wymyślanych przez Komitet Badań Naukowych, patrzyłam na tę politykę i może nie dlatego tak było, że dzisiejsza opozycja nie chciała realizować tego, o czym dzisiaj mówi, tylko że właśnie być może także była w pętli szantażu możliwości budżetowych. Nie wiem, ale tak mi się wydaje, że być może także nie była ona w stanie tego wszystkiego zrealizować. No, ale wracając do tematu właściwego i do debaty parlamentarnej.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Rządowy dokument „Polityka prorodzinna państwa” nie jest próbą stworzenia zupełnie nowej kategorii działań oderwanych od realiów i kierunków ogólnej polityki społeczno-gospodarczej, jest natomiast spojrzeniem na tę politykę z perspektywy potrzeb, aspiracji i kondycji polskich rodzin, jest swoistym katalogiem rozwiązań rozpoczętych lub projektowanych, które znajdą swoje odbicie w codziennej egzystencji i perspektywach indywidualnego rozwoju członków minispołeczności, jaką jest rodzina. Jest zarazem katalogiem szczególnie trudnych spraw i zagrożeń, z którymi bez pomocy państwa owe minispołeczności nie uporają się. Tak przynajmniej ten dokument rozumie i tak go czyta Klub Parlamentarny Unii Wolności, w imieniu którego mam zaszczyt występować.</u>
          <u xml:id="u-127.2" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Jest oczywistością, ale - jak widzę i słyszę - wartą uporczywego powtarzania, iż podstawą pomyślności każdej rodziny jest rozwój gospodarki, bo tylko wtedy powstają nowe miejsca pracy, tylko wtedy można inwestować w edukację, system zabezpieczeń społecznych, ochronę zdrowia, kulturę. Także tylko wtedy są środki na finansowe wsparcie tych, którzy z różnych przyczyn - choroby, wieku, niskiego wykształcenia, „złego” miejsca zamieszkania, zetknięcia się z patologią - nie są samodzielni ekonomicznie, wypadają poza nawias i grozi im zaludnianie obszarów dziedziczonej biedy. Toteż wszystkie działania, począwszy od uproszczenia systemu podatkowego i także obniżania tych podatków, a kończąc na trudnym, ale koniecznym procesie restrukturyzacji nierentownych gałęzi przemysłu są działaniami służącymi w konsekwencji rodzinie. To brzmi paradoksalnie, ale także tej rodzinie, która chwilowo staje bezradna wobec perspektywy zamknięcia zakładu, w którym od lat się pracowało. I tu jest miejsce na pomocniczość państwa, gdzie obok równocześnie są instrumenty, które uruchamiają tworzenie nowych miejsc pracy.</u>
          <u xml:id="u-127.3" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Nowe miejsca pracy, warunki, w jakich mogą one powstawać, przebudowa charakteru obszarów wiejskich, „wiszących” do niedawna na rozpadających się i dosłownie, i w przenośni PGR-ach, są najpoważniejszymi wyzwaniami stojącymi przed Polską. Uczciwie trzeba powiedzieć, że zahamowanie wzrostu bezrobocia, nawet nieznaczne jego ograniczenie z roku na rok, to już byłby pozytywny sygnał, to jest wyzwanie, jakie sobie stawiamy i do którego realizacji chcemy dążyć. Jeśli ktoś obiecywałby cud, to obiecywałby już zupełnie serio - a nie, jak rozumiem, w żartach politycznych - plantację gruszek na wierzbie. Umacnianie rynku pracy bezsprzecznie wymaga działań nie tylko z użyciem instrumentów ekonomicznych. Wymaga także, i to szybko, nowelizacji Kodeksu pracy, co niniejszym dedykuję Ministerstwu Pracy i Polityki Społecznej.</u>
          <u xml:id="u-127.4" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Kolejny trudny do przecenienia element polityki prorodzinnej, tak rozumianej, jak to zarysowałam na wstępie, polega na inwestowaniu w proces edukacji, a opozycja oczywiście krytykuje przeprowadzaną właśnie reformę oświatową, ubolewa nad losem nauczycieli i rodziców, nad losem dzieci z maleńkich szkół, które decyzjami lokalnych samorządów mają być likwidowane. Ja nie bagatelizuję problemów i konfliktów, ale wiem, że po raz pierwszy od wielu, bardzo wielu lat edukacja na wszystkich szczeblach kształcenia stała się zadaniem priorytetowym rządu, tego rządu, a nie np. poprzednich czy poprzedniego, dokładnie rzecz nazywając. Nakłady na oświatę, szkolnictwo wyższe z roku na rok rosną, choć oczywiście w stopniu dalekim od zadowalającego, w stopniu, który być może najmocniej bulwersuje samorządy zmuszone do ponoszenia części kosztów wspólnie z państwem, ale rosną. Wzrasta ilość młodzieży studiującej i uczącej się w liceach ogólnokształcących. To, co zdecydowanie jeszcze przed nami, to poprawa dostępu dzieci i młodzieży wiejskiej do szkół wszystkich szczebli. I tu znów ogromna szansa i ogromne nadzieje związane z funduszami strukturalnymi, z funduszami pomocowymi, które oby były tak wykorzystane. Ważne, aby ci wszyscy, którzy ubolewają nad losem dzieci, pamiętali, że to są fundusze mające poprawić kondycję dzieci i młodzieży wiejskiej, a nie przeznaczone do rozdrapywania przez grupy interesów, które bardzo chętnie być może skorzystałyby z tych funduszy.</u>
          <u xml:id="u-127.5" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Wracając do sytuacji obszarów wiejskich, warto może zauważyć, że jeśli chodzi o to, co zdecydowanie nowe, np. o sieć internetową dla szkół, zadbano przede wszystkim o gminy. To jest pierwsza jaskółka, pierwszy sygnał, pokazujący, w jaki sposób reforma edukacji jest projektowana, dowód, że nikt nie ma zamiaru zapominać o obszarach wiejskich. Warto takie fakty dostrzegać.</u>
          <u xml:id="u-127.6" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Klub Parlamentarny Unii Wolności ma również zastrzeżenia do rządowego programu, a przynajmniej do jego opisu. Może ograniczę się do zasygnalizowania pewnych niezręczności czy podtekstów niż do omawiania szczegółowego harmonogramu realizacji tego programu. Wydaje nam się, że zbyt słabo podkreślona została rola i odpowiedzialność samorządu. Tak naprawdę większość funkcji związanych z polityką prorodzinną w tej chwili jest w gestii samorządu i samorządy za to odpowiadają. Być może warto by w części opisowej programu bardziej pokazać te współzależności, współpracę, wskazać na rolę i rangę samorządu. Na szczęście, jak sądzę, nie powtórzono tego błędu w odniesieniu do organizacji pozarządowych, choć tu taki mały prztyczek - chyba nie było specjalnie potrzeby, by dzielić je na świeckie i kościelne (są takie passusy), to naprawdę chyba nie jest podział, który czemukolwiek mógłby służyć, i być może dlatego część tego środowiska organizacji pozarządowych oprotestowywała ten program, skarżąc się, że nie był w wystarczającej mierze z nią konsultowany. W każdym razie organizacje pozarządowe są tutaj równym, jak i samorządy, partnerem rządu w realizacji tej polityki i warto to docenić, i warto nie tworzyć konfliktów tam, gdzie są niepotrzebne.</u>
          <u xml:id="u-127.7" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">W niektórych sformułowaniach odnajduję także taką jakby promocję rodzin słusznych, czyli takich: małżeństwo, najlepiej wielodzietne, kultywujące wartości rodzinne, i już nie taką promocję, inne spojrzenie na rodziny niesłuszne: samotne matki, związki pozamałżeńskie itd. Oczywiście pełna szczęśliwa rodzina jest wzorem godnym promocji. Absolutnie się z tym zgadzam. Może jednak, skoro już się zauważa, że są też inne rodziny, warto byłoby się przy okazji zastanowić, dlaczego coraz więcej dziewcząt, a właściwie dzieci, rodzi dzieci, nie mając szans na małżeństwo z ich ojcami. Może jednak są jakieś błędy w programie wychowania do życia w rodzinie? Może jednak antykoncepcja we wszystkich swoich postaciach, a nie tylko naturalnej, jest rzeczą pożądaną i należy do tego problemu wrócić?</u>
          <u xml:id="u-127.8" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">I trzecia uwaga. W programie mówi się o uelastycznieniu rynku pracy i o umożliwieniu kobietom łączenia pracy zawodowej z wychowywaniem dzieci. Zgadzam się z tym, choć chyba nie tylko takie były intencje. Prawdopodobnie chodzi o umożliwienie łączenia pracy z wychowywaniem dzieci. Jeżeli rodzice są obydwoje, to być może nie tylko matka, ale i ojciec mógłby z takiej możliwości skorzystać. Są to jednak dopiero zamierzenia, to dopiero ma być.</u>
          <u xml:id="u-127.9" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Natomiast z ogromnym aplauzem i jako sukces - i to sukces podzielany przez część obecnych na tej sali - są przytaczane te rozwiązania, które już są i które zmniejszają konkurencyjność kobiet na rynku pracy. Wiem, że dla znacznej części kobiet być może szansa wydłużenia urlopu macierzyńskiego jest czymś bardzo dobrym, ale wiem też, że w tym uszczęśliwianiu na siłę jest takie niebezpieczeństwo, że coś, co dzisiaj tej kobiecie wydaje się szczęściem, po paru latach może być jej nieszczęściem, i coś, co dzisiaj tej rodzinie chwilowo służy, po paru latach może być dla tej rodziny obciążeniem. Tak więc myśląc o tych rozwiązaniach, o tej elastyczności, trzeba by chyba dawać większą możliwość wyboru sytuacji i roli, traktując równo i wybór, i rolę, jaką kobieta czy mężczyzna, jaką matka czy ojciec chcą przyjąć. Wtedy być może, przy takim podejściu, przy braku presji, że coś jest dobre, coś jest złe, że coś musi być tak, a coś musi być inaczej, wiele rodzin odzyska czy zdobędzie naturalną równowagę. Być może wiele rodzin naturalnie, samodzielnie i lepiej dostosuje się do rzeczywistości. Takie jest przynajmniej przekonanie Klubu Parlamentarnego Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-127.10" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Oczywiście przyjmujemy ten program, licząc, że te i inne jego niedoskonałości są niedoskonałościami opisu, że w realizacji będzie to program, który systematycznie, nie z dnia na dzień, bo to jest niemożliwe, ale z roku na rok będzie przynosił poprawę kondycji polskich rodzin. I w przeciwieństwie do tego, o czym tu mówiła pani poseł Banach, uważam, że szansą tego programu, jego siłą jest właśnie jego połączenie z dokumentem, który istnieje, czyli ze strategią finansów publicznych i rozwoju, także dokumentu rządowego i przyjętego przez rząd. Ten program jest właśnie na tej strategii zbudowany, a więc nie jest to zestaw pobożnych życzeń. To jest, tak jak to rozumiemy, spojrzenie na spójną politykę społeczną, gospodarczą, taką, na jaką w tej chwili nas stać - spojrzenie z perspektywy rodziny. Dziękuję bardzo za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-127.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę pana posła Stanisława Brzózkę o zabranie głosu w imieniu klubu PSL.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#PosełStanisławBrzózka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego stanowisko w sprawie rządowego programu „Polityka prorodzinna państwa”.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#PosełStanisławBrzózka">Dokument ten ukazał się po 2 latach funkcjonowania obecnej koalicji AWS i UW, która politykę prorodzinną uznała za jedno z priorytetowych działań rządu. Podobny dokument opracowała również poprzednia koalicja w 1997 r., ale nie został on przez Sejm rozpatrzony, bo kończyła się akurat kadencja Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-129.2" who="#PosełStanisławBrzózka">Intencje dobrych działań w kierunku umacniania rodziny i pomocy rodzinie mają różne opcje polityczne. Ważne są jednak nie intencje, ale konkretne decyzje i działania, bo z takich wyborcy będą rozliczać rządzących. Ważne jest, by miliony polskich rodzin mogły odczuć politykę prorodzinną w poprawie ich bytu, zwiększaniu dostępności kształcenia dzieci, poprawie opieki zdrowotnej, poczucia bezpieczeństwa, by rodziny mogły odczuć to w domowych budżetach, by zniknął lęk przed jutrem.</u>
          <u xml:id="u-129.3" who="#PosełStanisławBrzózka">Polityki prorodzinnej nie można rozpatrywać w oderwaniu od ogólnej polityki społeczno-gospodarczej kraju. Wszystko, co się dzieje w gospodarce i w życiu społecznym, ma swoje odbicie w rodzinie, bo ona jest podstawową komórką społeczną. To rodzina doświadcza w praktyce skutków wprowadzanych przemian i reform.</u>
          <u xml:id="u-129.4" who="#PosełStanisławBrzózka">Program, który przedstawia rząd, został opracowany na podstawie raportu o sytuacji polskich rodzin. Raport ten ukazał wiele zagrożeń dla prawidłowego funkcjonowania rodziny w Polsce. Został on jednak opracowany na podstawie danych z roku 1997, a w międzyczasie nastąpiło wiele niekorzystnych zjawisk, które również pogorszyły sytuację milionów rodzin w Polsce. Zagrożenia te wynikają przede wszystkim z zachwiania materialnych podstaw funkcjonowania rodziny.</u>
          <u xml:id="u-129.5" who="#PosełStanisławBrzózka">Myślę, że dobrze odzwierciedlają to informacje o sytuacji demograficznej i strukturze rodzin. Od 1998 r. brak w Polsce prostej zastępowalności pokoleń, a w roku 1999 odnotowano ujemny przyrost naturalny. Postępujący spadek liczby urodzeń jest nie tylko konsekwencją obniżania się skłonności do rodzenia dzieci oraz utrwalania się modelu rodziny z jednym lub z dwojgiem dzieci, jest również konsekwencją osłabienia kondycji finansowej rodzin oraz braku mieszkań. Wiele młodych małżeństw zwleka z decyzją posiadania kolejnego dziecka właśnie z powodów materialnych i mieszkaniowych. Tradycyjnie już wieś pod względem liczby urodzeń wypada znacznie lepiej od miasta, chociaż sytuacja na wsi jest bardzo ciężka. Trudno nie zgodzić się więc z zapisanymi w programie stwierdzeniami, że tworzenie klimatu poszanowania rodziny, wspierania rodzin w rozwiązywaniu problemów bytowych i opiekuńczych to zestaw działań, które w dłuższym okresie powinny zaowocować zahamowaniem spadku liczby zawieranych małżeństw oraz wzrostem liczby urodzeń, umożliwiającym osiągnięcie co najmniej prostej zastępowalności pokoleń. W praktyce będzie to oczywiście możliwe, jeśli nastąpi zasadnicza zmiana w podejściu do polityki społecznej państwa.</u>
          <u xml:id="u-129.6" who="#PosełStanisławBrzózka">Polskie Stronnictwo Ludowe w przeciwieństwie do kręgów neoliberalnych opowiada się za silną pozycją polityki społecznej w strategii społeczno-gospodarczej kraju. Uważamy, że prawdziwy rozwój następuje tylko wtedy, gdy mechanizmy wzrostu gospodarczego nie stanowią celu samego w sobie, ale są ściśle powiązane z celami i zadaniami polityki społecznej. Dlatego też sprzeciwiamy się liberalnej tendencji do uwalniania państwa od odpowiedzialności za społeczną sferę życia i spychania jej w coraz większym stopniu na obywateli, co musi owocować narastaniem nierówności.</u>
          <u xml:id="u-129.7" who="#PosełStanisławBrzózka">Rolą państwa jest zapobiegać zjawisku marginalizacji problemów coraz większej liczby rodzin w Polsce. Zmiany gospodarcze i ustrojowe, jakie nastąpiły w Polsce po 1990 r., przyniosły, oprócz skutków pozytywnych, nieznane wcześniej groźne zjawisko społeczne, jakim jest bezrobocie, które niestety nadal rośnie i szczególnie mocno dotyka obszary wiejskie i małych miast, dotyka rodziny najsłabsze, wielodzietne i niepełne. Ponad 70% z blisko 2,5-milionowej rzeszy zarejestrowanych bezrobotnych nie ma już prawa do zasiłku. Na wsi występuje dodatkowo zjawisko tzw. bezrobocia ukrytego. Trudno przeprowadzić ścisłe wyliczenia, ale szacuje się, że obejmuje ono blisko 1 mln osób. W ciągu ostatnich kilku lat wróciło z przemysłu na ojcowiznę około 700 tys. osób w pełni zdolnych do pracy. Ojcowizna stała się przystanią dla ludzi zwalnianych z przemysłu, a wywodzących się ze wsi. Najczęściej rolę tę spełniają małe i biedne gospodarstwa w środkowej i południowej Polsce, gdzie wcześniej powstawało najwięcej zakładów przemysłowych teraz już nikomu niepotrzebnych, likwidowanych i restrukturyzowanych. Tu rodzina spełnia funkcję opiekuńczą i zapewnia egzystencję swym członkom, nie zapomina o nich.</u>
          <u xml:id="u-129.8" who="#PosełStanisławBrzózka">Odrębnym zjawiskiem jest bezrobocie na wsi w północnej i zachodniej Polsce, tzw. popegeerowskiej. Tu szczególnie wyraźnie widać, jak długookresowe bezrobocie wpędza w ubóstwo tysiące rodzin, spycha je na margines życia społecznego. Czynnikiem najbardziej demoralizującym jest bezczynność w okresie pobierania zasiłku lub zasiłku z pomocy społecznej. Następuje profesjonalizacja bezrobocia, tworzy się swoista subkultura bezrobotnych, subkultura bezczynności, beznadziejności i przetrwania. To właśnie tej grupie rodzin trzeba pomóc najbardziej, tu występują największe zagrożenia, rodzą się patologie.</u>
          <u xml:id="u-129.9" who="#PosełStanisławBrzózka">Szacunek do pracy ma w rodzinnie wiejskiej wielowiekowe tradycje, wynikające z podziału ról w rodzinie. Praca jest nie tylko miarą wartości człowieka, ale też najistotniejszą treścią jego życia. Zwraca na to uwagę papież Jan Paweł II w encyklice „Laborem exercens”. Dążenie do pełnego zatrudnienia i powszechności pracy powinno być podstawowym celem państwa. Nie rozwiążemy wielu zasadniczych problemów polskich rodzin bez zdecydowanej poprawy sytuacji na rynku pracy. Naszym zdaniem jest to zasadniczy kierunek polityki prorodzinnej państwa. Niestety, w omawianym dziś programie rządowym problem ten został potraktowany zbyt ogólnikowo. Nie ma np. koncepcji pracy dla absolwentów, a przecież roczniki wyżu demograficznego dorastają do wieku aktywności zawodowej. Szacuje się, że fala wiejskiego młodzieżowego wyżu demograficznego przekroczy do 2010 r. 1300 tys. osób. Jeśli nie stworzymy wówczas na wsi i w obrębie obszarów wiejskich odpowiedniej liczby miejsc pracy, to ta swoista bomba demograficzna może być bardzo groźna.</u>
          <u xml:id="u-129.10" who="#PosełStanisławBrzózka">W omawianym dziś rządowym programie polityki prorodzinnej zbyt mało miejsca poświęcono sprawom ubóstwa. Z głęboką troską trzeba się odnieść do tych rodzin, które żyją poniżej poziomu uznawanego za społecznie akceptowany. Poniżej linii minimum socjalnego znajduje się sfera ubóstwa, poniżej linii ubóstwa biegnie linia minimum egzystencji. Rodziny znajdujące się poniżej granicy ubóstwa mają środki tylko do biologicznego trwania, nie mają natomiast środków na uczestniczenie w życiu społecznym, kulturalnym czy na edukację.</u>
          <u xml:id="u-129.11" who="#PosełStanisławBrzózka">Istotnym problem, jeśli chodzi o polską biedę, jest to, że dotyka ona częściej ludzi młodych i rodziny wielodzietne niż starszą generację, a w przekroju przestrzennym częściej mieszkańców wsi i małych miast niż dużych aglomeracji miejskich. Z biedą wiąże się niedożywienie ludności. Ma ono w Polsce szeroki zasięg. Jest paradoksem, że z jednej strony polski rolnik nie może sprzedać wytwarzanej przez siebie żywności, a z drugiej strony występuje zjawisko niedożywienia. Istnieje potrzeba pilnego i globalnego rozwiązania tego problemu, m.in. przez program pomocy żywnościowej adresowany głównie do uczniów szkół podstawowych i ponadpodstawowych pochodzących z rodzin ubogich. Walcząc z ubóstwem, trzeba zapobiegać coraz większemu rozwarstwieniu społeczeństwa, gdyż stanowi to zagrożenie nie tylko dla rodzin, ale także dla spójności społecznej i stabilności państwa. Na spotkaniach z wyborcami słyszymy coraz częściej dramatyczne pytania: Jak to jest, że z jednej strony szybko rosną fortuny wąskiej grupy ludzi, a z drugiej jest coraz głębsza bieda? Czy na tym ma polegać demokracja? Jak żyć w rodzinie z rentą lub zasiłkiem w wysokości 400 zł? Dlaczego nie mam szansy na pracę; przecież mam na utrzymaniu dzieci? Odpowiedzi na te pytania są trudne, ale żaden rząd i żadne siły polityczne nie powinny być na nie obojętne. Polityka prorodzinna to polityka stwarzania szans rodzinie, polityka opieki nad nią i pomocy.</u>
          <u xml:id="u-129.12" who="#PosełStanisławBrzózka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W przedstawionym przez rząd programie przedstawiono 11 kierunków polityki państwa wobec rodziny; wśród nich bardzo ważny, dotyczący wychowania młodego pokolenia. Polskie Stronnictwo Ludowe zwraca szczególną uwagę na potrzebę stwarzania równych szans dzieciom i młodzieży, zwłaszcza w dziedzinie edukacji, w której jest niezwykle dużo do zrobienia. Szanse edukacyjne młodzieży wiejskiej są dużo gorsze niż szanse młodzieży miejskiej, od przedszkola po wyższe uczelnie. Wystarczy powiedzieć, że dziś wskaźnik młodzieży chłopskiej na studiach wynosi zaledwie 0,75%. Jest on zatrważająco i wstydliwie niski. Jedną z przyczyn tego stanu jest trudna sytuacja materialna rodzin rolniczych, a koszty kształcenia na wszystkich etapach niestety rosną. Dlatego państwo powinno troszczyć się o zwiększanie dochodów mieszkańców wsi; powinny być także rozbudowane systemy stypendiów socjalnych dla młodzieży z ubogich rodzin oraz pożyczek i kredytów dla lepiej sytuowanych studentów. Obciążenia rodzin edukacją ich dzieci ciągle wzrastają. Jeśli nie zahamuje się tych tendencji, szkoła polska szybko utraci swój demokratyczny charakter.</u>
          <u xml:id="u-129.13" who="#PosełStanisławBrzózka">Poprawa stanu zdrowia rodziny to ważne zadanie w omawianym dziś programie polityki prorodzinnej. Szczególnie akcentowane są tu takie sprawy, jak poprawa opieki zdrowotnej nad kobietą w okresie ciąży, nad dziećmi i młodzieżą, a także nad osobami w podeszłym wieku. Tymczasem w wyniku wprowadzanej reformy służby zdrowia znacznie ograniczono dostępność usług medycznych dla wielu rodzin. Panuje niesamowita biurokracja, a przede wszystkim brakuje środków. Wielu małym szpitalom poza wielkimi miastami grozi likwidacja i na tym tle rodzą się nowe konflikty. Z pewnością nie pomogą rodzinie stale rosnące ceny leków.</u>
          <u xml:id="u-129.14" who="#PosełStanisławBrzózka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie sposób odnieść się do wszystkich przedstawionych w programie kierunków prorodzinnych działań rządu. Ograniczyłem się do tych, które dotyczą tylko materialnych podstaw funkcjonowania rodziny, wyrównywania szans rozwoju dzieci i młodzieży oraz opieki zdrowotnej. Program rządowy, była już o tym mowa, zawiera cele niewątpliwie słuszne, ale gorzej jest z ich konkretnym wdrożeniem. Harmonogram działań pełen jest ogólników, brakuje chociażby szacunkowej skali środków potrzebnych do jego realizacji. Finansowa pomoc prorodzinna państwa powinna objąć również rodziny rolnicze. Pozostawienie tak dużej grupy rodzin poza systemem wsparcia ze strony państwa będzie bardzo niesprawiedliwe; mówiła o tym pani poseł Banach. Ponieważ rolnicy mają inny niż dochodowy system podatkowy, najlepszy byłby system zasiłków.</u>
          <u xml:id="u-129.15" who="#PosełStanisławBrzózka">Mało konkretnie program odnosi się do niezwykle trudnej sytuacji wsi. Odwołuje się wprawdzie do „Średniookresowej strategii rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich”, ale tam również zawarto dużo słusznych celów bez wskazania dróg ich finansowania. Podobny charakter ma program spójnej polityki strukturalnego rozwoju obszarów wiejskich i rolnictwa. Przemiany strukturalne wsi wymagają olbrzymich nakładów ze strony państwa. Niestety nie widać tego w kolejnych budżetach. Klucz do rozwiązania problemów polskiej rodziny nie znajduje się w rękach pełnomocnika do spraw rodziny, ale w rękach ministra finansów i całego rządu. Najlepszą polityką prorodzinną będzie polityka wzrostu gospodarczego, dająca ludziom pracę i nadzieję, szansę na poprawę bytu materialnego milionów rodzin. Na taką politykę oczekują polskie rodziny.</u>
          <u xml:id="u-129.16" who="#PosełStanisławBrzózka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mimo krytycznych uwag, które zgłosiłem pod adresem programu, Klub Parlamentarny PSL uważa, że program polityki prorodzinnej powinien być realizowany i uzupełniany. Nie wystąpimy przeciwko działaniom, które mogą pomóc polskiej rodzinie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-129.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#WicemarszałekJanKról">Przechodzimy do wystąpień w imieniu kół poselskich.</u>
          <u xml:id="u-130.2" who="#WicemarszałekJanKról">W imieniu koła Porozumienie Polskie głos zabierze pani poseł Anna Sobecka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#PosełAnnaSobecka">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Zabierając głos w imieniu koła Porozumienia Polskiego, chciałabym przypomnieć podstawowe tezy mojego wystąpienia z września 1998 r., które niestety pozostają aktualne.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#PosełAnnaSobecka">Kluczowym elementem polityki państwa na rzecz rodziny jest zagadnienie jej dochodów. Podstawowym pojęciem społecznym dialogu o dochodach rodziny jest pojęcie minimum socjalnego, czyli ilość środków, które w danych warunkach historycznych, społecznych i gospodarczych są niezbędne dla utrzymania godziwego poziomu życia rodziny. Oczywiście rozumiemy, że definicja minimum socjalnego wymaga konsensusu głównych sił społecznych i może ulegać pewnym zmianom w zależności od warunków, czasu i miejsca.</u>
          <u xml:id="u-131.2" who="#PosełAnnaSobecka">W praktyce państwa polskiego pojęcie minimum socjalnego nie funkcjonuje w ogóle. Być może jest to pojęcie niebezpieczne, być może gdybyśmy je zastosowali, okazałoby się, że większość narodu żyje poniżej minimum socjalnego, a to mogłoby się okazać już niebezpieczne dla tych grup politycznych, które politykę prorodzinną czynią przedmiotem swoich programów wyborczych.</u>
          <u xml:id="u-131.3" who="#PosełAnnaSobecka">Składnikiem minimum socjalnego rodziny polskiej są przede wszystkim dochody z pracy. Dla ogromnej części Polaków jest to wynagrodzenie z tytułu stosunku pracy. Stajemy zatem w obliczu pytania o zagadnienie płacy godziwej, a także wobec zagadnienia płacy rodzinnej. Dla wielkiej części rodzin problem dochodów to jednocześnie problem utrzymania rodzinnych warsztatów pracy, w szczególności w rolnictwie, drobnej wytwórczości, usługach i handlu.</u>
          <u xml:id="u-131.4" who="#PosełAnnaSobecka">Czy elementem polityki prorodzinnej mają być postulaty zgłaszane przez jednego z członków rządu, aby w Polsce w przyszłości funkcjonowało 200 tys. gospodarstw rolnych zamiast obecnych 2 milionów? Czy elementem polityki prorodzinnej ma być wykańczanie polskich targowisk i sieci polskich sklepów przez międzynarodowe giganty handlowe korzystające z pomocy władz rządowych i samorządowych?</u>
          <u xml:id="u-131.5" who="#PosełAnnaSobecka">Chciałabym przypomnieć to, co mówiłam przed półtora rokiem. Bylibyśmy niesprawiedliwi, gdybyśmy dotykając tak bolesnych stron polskiego życia, nie stwierdzili, że te same istotne problemy, które w coraz większym stopniu przygniatają polskie rodziny, są też udziałem rodzin w innych krajach. Bylibyśmy też nierzetelni, gdybyśmy nie zwrócili uwagi na podobne źródła tych samych problemów występujących poza Polską.</u>
          <u xml:id="u-131.6" who="#PosełAnnaSobecka">Współczesne gospodarki, zdominowane patologią myśli liberalnej, zorientowane na zysk jako główny cel i jedyny miernik wartości działania gospodarczego, kierujące się wilczymi prawami w konkurencji i notorycznie nadużywające instrumentów władzy publicznej dla wspierania walczących ze społeczeństwami monopoli, nie są zdolne do spełnienia oczekiwań współczesnych narodów. Światu potrzebna jest głęboka reorientacja co do zasad polityki gospodarczej, a w szczególności finansowej. Gospodarka powinna służyć rodzinom i narodowi, a nie odwrotnie.</u>
          <u xml:id="u-131.7" who="#PosełAnnaSobecka">Środowisko Porozumienia Polskiego wielokrotnie wyrażało zdziwienie, że ci, którzy wchodzą do rządów w imię realizacji polityki prorodzinnej, są tak rozpaczliwie nieskuteczni, a ich działania tak dalece nie przystają do wyzwań rzeczywistości. Być może źródło ich nieporadności wypływa z niezrozumienia podstawowych pojęć. We wstępie do dokumentu o polityce prorodzinnej państwa zacytowane zostało zdanie stwierdzające, że „Polityka rządu w stosunku do rodzin zmierzać będzie do poprawy poziomu ich życia oraz poszanowania praw i zwiększenia samodzielności ekonomicznej. Prowadzona będzie prorodzinna polityka finansowa, podatkowa oraz pomoc na rzecz rodzin”. Można by się zgodzić z intencją tych zdań i oczekiwać na ich skuteczną realizację, gdyby nie następne zdanie tego samego tekstu, cytuję: Rodzina, jako podstawowa jednostka społeczna, zapewnia odnowę pokoleń i daje początek procesowi inwestowania w kapitał ludzki. Kapitał ten, definiowany jako zasób wiedzy, umiejętności, zdrowia i energii witalnej, zawarty w społeczeństwie stanowi źródło przyszłej zdolności do pracy.</u>
          <u xml:id="u-131.8" who="#PosełAnnaSobecka">Panie i Panowie Posłowie! W raporcie inspirowanym podobno myślą prorodzinną, rodzina nie jest traktowana jako cel działań, ale jako instrument odnawiania pokoleń i miejsce, w którym zaczyna się inwestować w kapitał ludzki.</u>
          <u xml:id="u-131.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-131.10" who="#PosełAnnaSobecka"> Człowiek jest w tym zdaniu potraktowany jako bezosobowy składnik rzeczy określonej co do gatunku, w myśl cytowanej zresztą w tym dokumencie całościowej teorii kapitału ludzkiego. Zapomina się, że wszelka działalność gospodarcza ma sens o tyle, o ile służy konkretnym ludziom. Raz jeszcze podkreślam, że po środowiskach, które zainspirowane katolicką nauką społeczną zajęły się w rządzie sprawami polityki prorodzinnej spodziewaliśmy się głębszej refleksji i szerszej perspektywy humanistycznej.</u>
          <u xml:id="u-131.11" who="#PosełAnnaSobecka">Tak dużo się mówi ostatnio o potrzebie ochrony przed demoralizacją, powstrzymania fali zdziczenia i ukrytej eutanazji, ocalenia licznych zagrożonych więzów społecznych. Jak w warunkach braku refleksji o charakterze podstawowym można skutecznie rozwiązywać problemy związane z wychowaniem młodego pokolenia czy też pomocą rodzinom zagrożonym dysfunkcjami? To są niektóre z tematów zawartych w dokumencie.</u>
          <u xml:id="u-131.12" who="#PosełAnnaSobecka">Jak mówi poeta: Niczym Sybir, niczym knuty, gdy w narodzie duch zatruty, to dopiero bólów ból. W dokumencie mamy do czynienia ze zdaniami w stylu, cytuję: „Istnieją różne przyczyny dysfunkcji rodzin, przy czym w wielu rodzinach przyczyny te kumulują się. Szczególnym przykładem są...” albo „Aby udzielanie właściwej pomocy rodzinom zagrożonym dysfunkcjami było możliwe, należy wprowadzić nowe formy i sposoby pomocy, przy uwzględnianiu wniosków z analizy dotychczasowych rozwiązań”. A może jest tak, że w dziedzinie polityki rodzinnej nie istnieje możliwość wdrażania rozwiązań rozsądnych, bo w tej dziedzinie ktoś przyjął postulat międzynarodowych przystosowań? Pragnę wszystkim fanatykom międzynarodowych dostosowań ponownie zadedykować słowa, które wypowiedział kardynał Alfonso Lopez Trujillo, przewodniczący papieskiej Rady ds. Rodziny: Ekonomia, w której rodzina uczestniczy i której dóbr potrzebuje, ma znaczenie dlatego, że służy realizowaniu się rodziny w historii i jej transcendentnemu powołaniu, nie niszcząc jej prawdziwej wielkości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#komentarz">(Poseł Anna Sobecka: Jeszcze dwa zdania, jeśli pan marszałek pozwoli.)</u>
          <u xml:id="u-132.2" who="#WicemarszałekJanKról">Tylko dwa zdania, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#PosełAnnaSobecka">Wymiar ekonomiczny jest obecny w Karcie Praw Rodziny wydanej przez Stolicę Apostolską. Proponuje ona prowadzenie odpowiedniej polityki wspierania dobra rodziny. Zachodzi tu piękna i konieczna wymiana, które przynosi owoce. Dziwi, że znaczenie rodziny dla ekonomii jest pomijane albo spychane na drugi plan. Słusznie ubolewa się nad tym, że Traktat z Maastricht całkowicie milczy o rodzinie, jakby nie zasługiwała ona na uwagę z punktu widzenia politycznej i gospodarczej integracji Europy. Jednak, jak mówi poeta: „Jest tyle sił w narodzie, jest tyle mnogo ludzi, niechże w nie duch twój wstąpi i śpiące niech pobudzi”. Należy dodać: by ranga rodziny była skuteczniej doceniana. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#WicemarszałekJanKról">Pan poseł Andrzej Zapałowski zabierze głos w imieniu koła KPN - Ojczyzna oraz Koła Poselskiego Polskiej Racji Stanu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#PosełAndrzejZapałowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Debata o polityce państwa w stosunku do rodziny jest tym momentem, w którym winniśmy po raz kolejny, a może bardziej dobitnie wyartykułować zagrożenia dla państwa spowodowane zapaścią demograficzną. Nie chodzi tu wszakże tylko o skutki takiego stanu rzeczy w odniesieniu do zagrożeń finansowych i gospodarczych, lecz jednym z najważniejszych problemów w najbliższych latach może stać się problem migracji czasowej lub stałej młodych Polaków do państw Unii Europejskiej. Spowodowane to będzie brakiem pracy, mieszkań, zapaścią w rozwoju, zwłaszcza w województwach wschodnich, zupełnym upadkiem rolnictwa wskutek kontynuowania obecnej polityki państwa. Z drugiej strony Polska prawdopodobnie stanie się miejscem, gdzie masowo będą napływać obywatele państw, w których trwa lub będzie się rozwijał gwałtowny wzrost demograficzny. Skutki społeczne, kulturowe, jak też polityczne, są obecnie trudne do określenia. Jest wszakże jeden pewnik. Państwa Europy Zachodniej będą zainteresowane wskutek podobnego jak w Polsce, a w wielu wypadkach większego spadku demograficznego przyjmowaniem młodych, zaradnych, energicznych Polaków z uwagi na ten sam obszar kulturowy i duże prawdopodobieństwo asymilacji, a przy wsparciu finansowym tychże krajów zatrzymywaniem na terenie Europy Środkowo-Wschodniej ludności pochodzącej głównie z Afryki bądź z Azji.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#PosełAndrzejZapałowski">Dlatego też patrząc na politykę prorodzinną ostatnich rządów, w tym i rządu AWS-Unii Wolności, dochodzimy do wniosku, iż deklaracje i zapisy w programach dotyczących polityki prorodzinnej w zasadniczych kwestiach nie różnią się od podobnych dokumentów z epoki Gomułki i Gierka. Zakresem swym obejmują kwestie od płac nauczycielskich po przedsięwzięcia termoizolacyjne rozciągnięte na kilkanaście lat.</u>
          <u xml:id="u-135.2" who="#PosełAndrzejZapałowski">Brak jest natomiast działań doraźnych i długofalowych związanych z rozwiązywaniem bieżących problemów pomocy zwłaszcza rodzinom wielodzietnym, które w większości zamieszkują tereny wiejskie i małomiasteczkowe. Tam sytuacja finansowa od lat jest bardzo trudna lub wręcz tragiczna: powiększające się bezrobocie, zapaść w budownictwie. Dotyczy to także miast średniej wielkości. Gminy ze względu na coraz liczniejsze zadania zlecane przez państwo, bez przyznania środków, masowo likwidują przedszkola, na co niebagatelny wpływ ma reforma strukturalna oświaty, zrzucająca skutki finansowe na gminy.</u>
          <u xml:id="u-135.3" who="#PosełAndrzejZapałowski">Brakuje odpowiednich środków na pomoc społeczną. W połowie ubiegłego roku zabrakło około 600 mln zł, a wiele rodzin zastępczych nie otrzymywało ustawowo należnych pieniędzy na dzieci. Obserwując skutki pozytywne działań rządu w kierunku polityki prorodzinnej, odnosi się wrażenie, iż konsumowane są one przez ośrodki wielkomiejskie, gdzie w większości zakorzenia się prezydencki model rodziny, tzn. 2+1.</u>
          <u xml:id="u-135.4" who="#PosełAndrzejZapałowski">Jedynym polem, gdzie można odnotować sukcesy, jest szeroko pojęta akcja ograniczania bardziej lub mniej świadomego oddziaływania pornografii i brutalności na młodzież oraz wyhamowanie prób formułowania i wprowadzania nowych modeli wychowania dzieci poprzez m. in. unormowania prawne, a co za tym idzie, nieingerowanie w to co od wieków nieźle funkcjonuje.</u>
          <u xml:id="u-135.5" who="#PosełAndrzejZapałowski">Dokument „Polityka prorodzinna państwa” jest zbiorem intencji, jest oparty na założeniu, że jeżeli żyjemy w rodzinie, to wszystkie działania możemy uznać za prorodzinne. Podstawowym błędem tego dokumentu, jak też polityki państwa w stosunku do rodzin, jest koncentrowanie się na jednostkowych, nie najistotniejszych celach, a zupełnie brakuje perspektywicznego, strategicznego podejścia do całej rodziny.</u>
          <u xml:id="u-135.6" who="#PosełAndrzejZapałowski">Silna rodzina jest warunkiem silnego państwa, a silne państwo polskie to godna pozycja Polski w Europie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-135.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#WicemarszałekJanKról">Pan poseł Jan Olszewski zabierze głos w imieniu koła Ruch Odbudowy Polski Porozumienie Centrum.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#PosełJanOlszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W sprawozdaniu rządowym, które nam przedstawiono, jest wiele problemów, wiele koncepcji interesujących i słusznych. W tym, co tutaj mówiono w imieniu opozycji, zwłaszcza SLD, również jest wiele spraw bardzo interesujących i głęboko słusznych. Ja się z tym wszystkim zgadzam. Pani poseł Sobecka przywołała swoje oświadczenie sprzed 2 lat, które jest dzisiaj nadal całkowicie aktualne.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#PosełJanOlszewski">Pani poseł, ja się obawiam, że nadal aktualne jest wszystko, co myśmy na temat polityki wobec rodziny w tej Izbie mówili przed 3, 4, 5, a może i 10 laty. A niezależnie od tego, od tych słusznych rzeczy, które tu się mówi, stan polskich rodzin jest coraz gorszy. Jej stan charakteryzują dwa zjawiska. W momencie, kiedy zaczynał się proces przemian ustrojowych w Polsce, nasze społeczeństwo miało jeden z najwyższych wskaźników przyrostu naturalnego w Europie. Dzisiaj jesteśmy już społeczeństwem, które zaczyna wymierać. I to jest jedno kryterium oceny skuteczności naszej polityki prorodzinnej.</u>
          <u xml:id="u-137.2" who="#PosełJanOlszewski">Kryterium drugie. Coraz więcej polskich rodzin znajduje się w sferze ubóstwa, ale nie to nawet jest najgorsze. Najgorsze jest to, że czynnikiem sprawczym tego ubóstwa nie jest patologia społeczna, tylko najczęściej i przede wszystkim wielodzietność. A ta wielodzietność w naszych warunkach zaczyna się właściwie już od drugiego dziecka.</u>
          <u xml:id="u-137.3" who="#PosełJanOlszewski">Dlatego pozwolą państwo, że ja o tych słusznych i ważnych sprawach, o których od lat mówimy, nic już mówić nie będę. Ja się z prawie wszystkim, co tutaj mówiono, zgadzam. Ja tylko chciałbym przypomnieć, że wiele z tego, co dzisiaj mówią przedstawiciele rządu i posłowie z klubów rząd popierających, to w zeszłej kadencji Sejmu mówiliście wy państwo, którzy dzisiaj mówicie jako opozycja w imieniu SLD. I wówczas byliście atakowani, dokładnie w taki sam sposób jak dzisiaj atakujecie rząd, przez posłów z Unii Pracy, których w tej Izbie teraz nie ma, a którzy wtedy reprezentowali opozycję.</u>
          <u xml:id="u-137.4" who="#PosełJanOlszewski">Dlatego ja chciałbym, nie wracając do tych wielkich problemów, powiedzieć o dwóch bardzo konkretnych sprawach. Może w swoim wymiarze niewielkich i w porównaniu do tych, o których mówimy, marginalnych, ale bardzo dotkliwych i - powiedziałbym - kompromitujących dla nas wszystkich. Problemów wręcz hańbiących dzisiaj Polskę. Przed bodaj 5 laty zdarzyło mi się publicznie powiedzieć, że występujące już wtedy, chociaż jeszcze w nieporównanie mniejszej niż dziś skali, zjawisko głodnych dzieci w Polsce nie ma żadnego społecznego, ekonomicznego ani jakiegokolwiek innego uzasadnienia, że w kraju europejskim, którego nie dotknęła od dziesiątków lat wojna, który nie przeżył w tym czasie żadnych rewolucyjnych, społecznych przewrotów, którego nie nawiedziły wielkie katastrofy ekologiczne, to zjawisko nie ma naprawdę żadnego usprawiedliwienia.</u>
          <u xml:id="u-137.5" who="#PosełJanOlszewski">Z tej okazji spotkała mnie ostra reprymenda ze strony znanego działacza politycznego, ekonomisty, który na łamach „Gazety Wyborczej” życzył, żeby mi język usechł za oczernianie społecznej rzeczywistości odradzającej się Rzeczpospolitej.</u>
          <u xml:id="u-137.6" who="#PosełJanOlszewski">Nie wiem jak po tych 5 latach, dzisiaj, kiedy głodne dzieci znaleźć można niemal w każdej polskiej szkole, czuje się ten mój ówczesny adwersarz. Powiem od razu, że nie liczę z jego strony na słowo „przepraszam”, ale mam nadzieję, że może się przynajmniej zaczerwieni nie z przyczyn ideologicznych, tylko po prostu ze wstydu.</u>
          <u xml:id="u-137.7" who="#PosełJanOlszewski">Myślę, proszę państwa, że dzisiaj - tak i jak wtedy - ani nasz skromny budżet, ani trudności ekonomiczne, ani wszystkie problemy, które nas gnębią, nie uzasadniają tolerowania zjawiska, jakim jest notoryczne niedożywienie wśród dzieci z najbiedniejszych rodzin. Wobec tego zjawiska władza publiczna nie może być obojętna.</u>
          <u xml:id="u-137.8" who="#PosełJanOlszewski">Wkrótce, prawdopodobnie na którymś z najbliższych posiedzeń Sejmu, będziemy dyskutowali nad senackim projektem dotyczącym powołania Funduszu Obrony Niepodległości. Od razu powiem, uprzedzając późniejszą dyskusję, że nie jestem zwolennikiem tego pomysłu. Dzisiaj, by kupić jeden nowoczesny samolot, trzeba by pewnie zbierać datki na ten fundusz przez kilkanaście lat. Ale może warto by było pomyśleć o powołaniu jakiegoś funduszu ochrony tych głodujących dzieci, bo to byłby rzeczywiście fundusz obrony przyszłości narodu. I może warto na ten fundusz właśnie przeznaczyć np. te ścinane teraz uchwalonymi przez nas ustawami kominy płacowe w samorządach i nie tylko w samorządach. Może warto byłoby, żeby także Sejm Rzeczypospolitej, żebyśmy my wszyscy jako posłowie zadeklarowali przeznaczenie na ten cel jakiejś części, choćby nawet niewielkiej, naszych diet poselskich.</u>
          <u xml:id="u-137.9" who="#PosełJanOlszewski">I druga sprawa, jeszcze bardziej haniebna. Mamy dzisiaj marzec: kończy się okres ochronny, jeśli chodzi o eksmisje mieszkaniowe. Jak słyszę, ze sfer komorniczych płyną wnioski o zmianę procedury tych eksmisji, o jakieś, powiedziałbym, cywilizujące je przepisy, które by pozwoliły nie egzekwować tego w tak brutalny sposób wobec rodzin, w których są małe dzieci. To jest przepis, który został przez Sejm Rzeczypospolitej w poprzedniej kadencji uchwalony. Ten przepis powinien być zniesiony jak najszybciej. To nie może trwać, bo to nas wszystkich hańbi.</u>
          <u xml:id="u-137.10" who="#PosełJanOlszewski">To, o czym mówię, to może są wobec tej wielkiej problematyki, o której tu dyskutowaliśmy, rzeczy małe. Ale dopóki one nie znajdą rozwiązania w planach prorodzinnej polityki rządu, tak długo my za tą polityką nie możemy się opowiedzieć, nie możemy jej akceptować. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-137.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę pana posła Piotra Ikonowicza o zabranie głosu w imieniu koła PPS i Ruch Ludzi Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#PosełPiotrIkonowicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Na wstępie chciałbym złożyć oświadczenie. Otóż mam żonę i dwoje dzieci. Cieszę się szczęśliwym życiem rodzinnym. Nie jestem przeciwnikiem, przeciwnie, jestem entuzjastą instytucji rodziny. Natomiast chciałbym powiedzieć, że cały ten program nie służy szczęściu polskich rodzin, lecz służy przede wszystkim temu, żebyśmy się efektywnie i szybko rozmnażali. Uważam, że taki stosunek do ludzi, do osoby ludzkiej, jak do zwierzęcia, którego obowiązkiem jest prokreacja, które się właściwie hoduje, a które się nie rozwija, jest stosunkiem uwłaczającym godności ludzkiej.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#PosełPiotrIkonowicz">Chcę również powiedzieć, że zapowiedzenie, iż szczególną troską otaczamy rodzinę, a odżegnanie się od zmniejszenia rozwarstwienia majątkowego polskiego społeczeństwa nosi wszelkie cechy dyskryminacji wszystkich tych osób, którym nie dane było założyć rodziny bądź które utraciły swoich współmałżonków i które dzisiaj rodziny nie mają, żyją samotnie i nie są adresatem programów pomocy rodzinie. Powstaje bowiem taka sytuacja, że rząd promuje szczęśliwców, którzy i tak mają lepiej, bo nie są sami, są w rodzinie, a nie chce pomóc ludziom - i wyciągnąć do nich ręki - którzy często nie zakładają rodzin dlatego, że ich na to nie stać. Znam wielu młodych ludzi, którzy nie mogąc znaleźć pracy, nie oświadczają się żadnej pannie i nie płodzą dzieci, bo mają poczucie odpowiedzialności i nie chcą mieć dzieci, którym nie będą mogli kupić cukierka.</u>
          <u xml:id="u-139.2" who="#PosełPiotrIkonowicz">Chcę powiedzieć, że byłem w takim sklepie na wsi, do którego wszedł człowiek z trójką dzieci, by zrobić zakupy. I wtedy sklepowa powiedziała do mnie: niech pan zostanie, on zaraz będzie kradł. Ten człowiek przyszedł i poprosił o podstawowe artykuły żywnościowe: mąkę, kaszę, konserwy. Dał to wszystko dzieciom, odesłał je do domu i powiedział do sklepowej: a teraz niech pani woła policję. Przez miesiąc dzieci miały co jeść.</u>
          <u xml:id="u-139.3" who="#PosełPiotrIkonowicz">Proszę państwa, w Polsce, w której 80% społeczeństwa nie ma kont w banku, nie ma żadnych oszczędności, posłowie, którzy mają oszczędności i którzy dobrze zarabiają, nie powinni dzisiaj radzić nad sposobem zwiększenia przyrostu naturalnego, lecz nad tym, o czym mówił premier Olszewski. A mianowicie nad tym, żeby skończyła się nasza hańba narodowa polegająca na bezwzględnym ubóstwie ludzi, którzy wcale nie musieliby być tak biedni, gdyby w Polsce dochód narodowy nie był tak skrajnie niesprawiedliwie dzielony. Polska nie jest ani tak biedna, żeby były w niej głodne dzieci i trzeba było wyrzucać całe rodziny na bruk, ani tak bogata, żeby większość polskiej elity żyła tak wystawnie, poświęcając niewielki ułamek swoich niezasłużenie wielkich dochodów na datki zbierane na balach dobroczynnych. Otóż, wolałbym, żeby ci bogaci Polacy stali się podmiotem redystrybucyjnego, progresywnego systemu podatkowego, który odwróci toczący się bez przerwy przez ostatnie 10 lat proces podziału społecznego na ludzi, którzy pogrążają się w coraz większej nędzy i drobną elitę, która korzystając z owoców transformacji, opowiada później faryzeuszowskie frazesy o pomocy rodzinie. Oczywiście, że należy stworzyć rodzinie jak najlepsze warunki i że rodzina to jest wielkie szczęście.</u>
          <u xml:id="u-139.4" who="#PosełPiotrIkonowicz">Zastanówmy się jednak nad tym, dlaczego w badaniach poprzedzających poprzednią kampanię wyborczą większość młodych ludzi, większość obywateli powiadała, że dla nich najważniejszym elementem szczęścia jest udane życie rodzinne. Ano dlatego, proszę państwa, że we wszystkich innych sferach: zawodowej, społecznej i publicznej ludziom poprzez proces transformacji wytworzono piekło. I ludzie dlatego chronią się w zaciszu kręgu rodzinnego, uciekając przed miejscem pracy czy przez swoim bezrobociem, przed swoją biedą, przed tym, że się ich poniża jako obywateli i jako pracowników. Oczywiście to, że dzisiaj większość Polaków chce udanego życia rodzinnego, wcale nie oznacza, iż ono jest udane. To oznacza tylko, że właśnie na tym polu najwięcej jest do zrobienia, bo nie będzie szczęśliwej rodziny w regionach popegeerowskich, gdzie za pomocą decyzji politycznej zlikwidowano podstawy do życia dla setek tysięcy obywateli i ich rodzin. Nie może być szczęśliwego życia rodzinnego w rodzinach, w których dzieci nigdy nie widziały, jak ich rodzice idą do pracy. Nie może być ojciec i matka wzorem i autorytetem dla dzieci, jeżeli ani ojciec, ani matka nie zarabiają pieniędzy.</u>
          <u xml:id="u-139.5" who="#PosełPiotrIkonowicz">Jeżeli nie zwalczymy problemu bezrobocia, nie stworzymy nowoczesnego systemu podatkowego i nowoczesnego europejskiego państwa opiekuńczego oraz nie stworzymy wszystkim młodym ludziom w Polsce równych szans, to nie będą w Polsce powstawały szczęśliwe rodziny. Opowiadanie o polityce prorodzinnej jest w istocie osłoną dla antyludzkiej polityki premiera Leszka Balcerowicza. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-139.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#WicemarszałekJanKról">Przechodzimy do wystąpień indywidualnych.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#WicemarszałekJanKról">Pan poseł Antoni Szymański z klubu AWS, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#PosełAntoniSzymański">Panie Marszałku! Pani Minister! Panie i Panowie Posłowie! Nie jest mi łatwo występować po panu pośle Ikonowiczu dlatego, że debata o polityce rodzinnej dla ludzi prawicy jest bardzo ważna i nie powinna służyć wystąpieniom nierzetelnym, w żaden sposób nieodnoszącym się do dokumentu o polityce rodzinnej państwa, który jest przedmiotem dzisiejszej debaty, nierzetelnym również w odniesieniu do tych kwestii, które Sejm przyjął w ciągu ostatnich dwóch lat.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#PosełAntoniSzymański">Chciałbym podkreślić raz jeszcze, że dla ludzi prawicy, dla ludzi Akcji Wyborczej Solidarność polityka rodzinna, w ogóle rodzina, która jest fundamentem społeczeństwa, jest sprawą centralną, zasadniczą. Stąd było naturalne, że w naszym imieniu występuje przewodniczący naszego klubu Marian Krzaklewski.</u>
          <u xml:id="u-141.2" who="#PosełAntoniSzymański">Ale chciałbym również w obliczu krytyki, która się pojawia, powiedzieć, że w tej kadencji Sejmu debatujemy nad sytuacją rodziny polskiej po raz drugi. W poprzedniej kadencji takiej debaty nie zdołano przeprowadzić. Są tutaj słowa krytyki pod adresem tego, że pomoc społeczna nie funkcjonuje wystarczająco dobrze, że są sfery ubóstwa, ale ja chciałbym zapytać, dlaczego w ubiegłej kadencji, kiedy koniunktura gospodarcza była dużo lepsza, nie zrekompensowano np. płac w sferze budżetowej. Gdyby te 3 mld, które w roku bieżącym przeznaczymy dla tych ludzi, którzy nie otrzymali tych pieniędzy, a które państwo mogliście dać w latach ubiegłych bardzo prosto, przeznaczyć na pomoc społeczną, na budownictwo, to rzeczywiście rozwój i polityka rodzinna w tych sferach również byłyby bardzo wyraziste, mocne. Ale państwo ani tego nie zrobiliście, ani reformy w górnictwie, ani w hutnictwie, ani w żadnej innej dziedzinie życia społecznego. Dlatego próbujemy robić jednocześnie szereg reform, szereg zmian i dlatego jest to czasami bardzo trudne. Niemniej chciałbym mówić językiem faktów, a więc chciałbym pokazać to, czego w ostatnich lat dokonano. Pewnie to nie są jedyne fakty z zakresu polityki rodzinnej państwa, myślę, że moje koleżanki i moi koledzy przedstawią ich więcej. Ale zwróćmy uwagę na następujące dokonania:</u>
          <u xml:id="u-141.3" who="#PosełAntoniSzymański">1. Kodeks pracy:</u>
          <u xml:id="u-141.4" who="#PosełAntoniSzymański">1) wydłużenie od 1 stycznia 2000 r. urlopów macierzyńskich z 16 do 20 tygodni po urodzeniu jednego dziecka oraz z 20 do 30 tygodni w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka; od stycznia 2001 r. nastąpi drugi etap wydłużenia urlopów macierzyńskich - odpowiednio do 26 tygodni i 36 tygodni; wydłużymy także urlopy macierzyńskie dla tych osób, które przysposabiają dzieci - odpowiedni projekt jest złożony, będzie prawdopodobnie debatowany na przyszłym posiedzeniu Sejmu;</u>
          <u xml:id="u-141.5" who="#PosełAntoniSzymański">2) podwyższenie również od 1 stycznia tego roku kwoty za urlop wychowawczy dla matek wychowujących trzecie i każde następne dziecko;</u>
          <u xml:id="u-141.6" who="#PosełAntoniSzymański">3) podwyższenie podstawy wymiaru zasiłku porodowego z 15 do 20%.</u>
          <u xml:id="u-141.7" who="#PosełAntoniSzymański">2. Kodeks rodzinny opiekuńczy:</u>
          <u xml:id="u-141.8" who="#PosełAntoniSzymański">1) wprowadziliśmy od 16 grudnia ub.r. instytucję separacji małżeńskiej;</u>
          <u xml:id="u-141.9" who="#PosełAntoniSzymański">2) trwają prace nad przyspieszeniem procesu adopcyjnego oraz ustalania sytuacji prawnej dziecka pozbawionego opieki rodziców naturalnych;</u>
          <u xml:id="u-141.10" who="#PosełAntoniSzymański">3) ku końcowi zmierza praca nad nowelizacją ustawy o postępowaniu wobec nieletnich w kierunku wprowadzenia instytucji mediacji, zagwarantowania praw pokrzywdzonym oraz zaostrzenia prawa wobec nieletnich sprawców.</u>
          <u xml:id="u-141.11" who="#PosełAntoniSzymański">3. Ubezpieczenia społeczne. Przyjęliśmy rozwiązanie, zgodnie z którym budżet państwa opłaca w całości składki na ubezpieczenie za kobiety przebywające na urlopach macierzyńskich i wychowawczych.</u>
          <u xml:id="u-141.12" who="#PosełAntoniSzymański">4. Jako odrębne świadczenie chciałbym wymienić dodatek prorodzinny. Świadczenie to, wypłacone we wrześniu roku ubiegłego na trzecie i każde następne dziecko uprawnione do zasiłku rodzinnego, zostało bardzo dobrze przyjęte. Na rok bieżący stworzono rezerwę celową w wysokości 200 mln zł na realizację dodatku prorodzinnego.</u>
          <u xml:id="u-141.13" who="#PosełAntoniSzymański">5. Kodeks karny:</u>
          <u xml:id="u-141.14" who="#PosełAntoniSzymański">1) wprowadzenie zasady ochrony prawnej zdrowia dziecka poczętego, dziecko poczęte jest najmłodszym członkiem rodziny;</u>
          <u xml:id="u-141.15" who="#PosełAntoniSzymański">2) wzmocnienie ochrony prawnej życia noworodka;</u>
          <u xml:id="u-141.16" who="#PosełAntoniSzymański">3) uchwalenie zakazu produkcji i rozpowszechniania pornografii;</u>
          <u xml:id="u-141.17" who="#PosełAntoniSzymański">4) w komisji sejmowej kończą się prace nad ograniczeniem działania destrukcyjnych grup psychomanipulacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-141.18" who="#PosełAntoniSzymański">6. Przypomnę również konkordat. Tam jest wiele elementów rodzinnych, choćby to, że stwarza się możliwość wyboru miejsca, gdzie małżonkowie zawrą związek małżeński.</u>
          <u xml:id="u-141.19" who="#PosełAntoniSzymański">7. Pomoc społeczna:</u>
          <u xml:id="u-141.20" who="#PosełAntoniSzymański">1) utworzenie - już 14 miesięcy temu - powiatowych centrów pomocy rodzinie, których celem jest wspieranie i promocja rodzin, organizowanie poradnictwa oraz zastępczych środowisk rodzinnych dla dzieci osieroconych;</u>
          <u xml:id="u-141.21" who="#PosełAntoniSzymański">2) wprowadzenie instytucji „zawieszenia” zagwarantowanego zasiłku okresowego, przez co osoba uprawniona nie traci swojego statusu, a świadczenie jest tylko wstrzymywane na okres trwania przeszkody;</u>
          <u xml:id="u-141.22" who="#PosełAntoniSzymański">3) uchwalono już ustawę o pomocy społecznej, z której wynika rozwijanie rodzin zastępczych jako alternatywy dla umieszczania dzieci w placówkach opiekuńczo-wychowawczych, w tym wprowadzenie rodzinnych pogotowi opiekuńczych;</u>
          <u xml:id="u-141.23" who="#PosełAntoniSzymański">4) podwyższenie kwot na utrzymanie dzieci w rodzinach zastępczych niespokrewnionych;</u>
          <u xml:id="u-141.24" who="#PosełAntoniSzymański">5) zwiększenie pomocy finansowej dla kobiet ciężarnych i matek wychowujących dzieci na rok 1999;</u>
          <u xml:id="u-141.25" who="#PosełAntoniSzymański">6) zwiększenie środków z budżetu państwa na zakup podręczników dla dzieci pochodzących z rodzin najuboższych.</u>
          <u xml:id="u-141.26" who="#PosełAntoniSzymański">I jeszcze w ramach kwestii pomocy społecznej - zwiększenie w stosunku do 1996 r. liczby dzieci i młodzieży korzystających ze zorganizowanej formy wypoczynku w czasie wakacji zimowych i letnich.</u>
          <u xml:id="u-141.27" who="#PosełAntoniSzymański">8. Kredyty dla studentów. Wprowadzenie w 1998 r. kredytów dla studentów miało na celu ułatwienie podejmowania studiów przez młodzież z ubogich rodzin. W 1999 r. zwiększono kwotę na kredyty i wprowadzono ułatwienia w ich uzyskiwaniu. Trzeba tu też zaznaczyć, że zwiększono liczbę uczniów szkół podstawowych i średnich objętych stypendiami.</u>
          <u xml:id="u-141.28" who="#PosełAntoniSzymański">9. Reklama alkoholu i papierosów. Jednym zdaniem - utrzymano zakaz reklamy alkoholu oraz uchwalono ograniczenia w reklamie tytoniu.</u>
          <u xml:id="u-141.29" who="#PosełAntoniSzymański">10. Reforma administracji publicznej. Z całą pewnością decentralizacja kraju oddaje znaczny fragment władzy środowiskom lokalnym, które są tworzone przez rodziny, a więc zwiększa się wpływ rodzin i organizacji rodzinnych na ważne z ich punktu widzenia decyzje.</u>
          <u xml:id="u-141.30" who="#PosełAntoniSzymański">11. Reforma edukacji. Zapoczątkowana 1 września ubiegłego roku, wprowadza nowoczesny system kształcenia ogólnego na bazie sześcioletniej szkoły podstawowej. Wychowanie w zreformowanej szkole jest postawione na pierwszym miejscu, a wpływ rodziców na edukację i wychowanie ich dzieci zwiększa się. Wyeliminowano również przedmiot: edukacja seksualna na rzecz wychowania prorodzinnego.</u>
          <u xml:id="u-141.31" who="#PosełAntoniSzymański">12. Fundusz alimentacyjny. Przede wszystkim chciałbym powiedzieć, że od 1 stycznia 2000 r. po śmierci osoby zobowiązanej do płacenia alimentów dziecko może korzystać z pomocy funduszu alimentacyjnego do czasu ukończenia szkoły, nie dłużej niż do 25 roku życia. Poprzednio takiego rozwiązania nie było.</u>
          <u xml:id="u-141.32" who="#PosełAntoniSzymański">13. Przypomnę też uchwały Sejmu. W jednej z nich Sejm poparł działania samorządów lokalnych dla ograniczania przebywania dzieci poza domem w godzinach nocnych. To jest też ważny element wychowawczy. Następna uchwała dotyczy zagwarantowania środków na zadania pomocy społecznej w roku ubiegłym i bieżącym, kolejna - zaostrzenia Kodeksu karnego (chodzi o bezpieczeństwo rodzin). Inna dotyczyła usprawnienia funduszu alimentacyjnego, co nastąpiło, a niedawno podjęto uchwałę w sprawie młodzieży i alkoholu.</u>
          <u xml:id="u-141.33" who="#PosełAntoniSzymański">14. Wiele mówiono o wetach pana prezydenta. Chciałbym przypomnieć, że została zawetowana ustawa o radiofonii i telewizji. Gdyby jej nie zawetowano, mniej byłoby treści destrukcyjnych, związanych z przemocą, wulgarnych, mniej byłoby niewłaściwych reklam kierowanych do dzieci i młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-141.34" who="#PosełAntoniSzymański">Czy ta garść faktów nie jest świadectwem tego, że polityka prorodzinna jest realizowana? W moim przekonaniu jest ona realizowana i powinna być realizowana z jeszcze większym dynamizmem w tej kadencji, jak również w następnych. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-141.35" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o zabranie głosu panią poseł Renatę Szynalską z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#PosełRenataSzynalska">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Na początku dwie uwagi do moich przedmówców.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#PosełRenataSzynalska">Pani poseł Katarasińska mówiła, że koalicja PSL–SLD nie realizowała wielu celów polityki, które formułują naukowcy, a na które SLD się powołuje dzisiaj, ponieważ te cele były i są nierealne. Otóż w okresie koalicji SLD–PSL płace rosły w takim tempie, jak PKB. Jeśli to samo uda się koalicji Unii Wolności i AWS, wówczas nie trzeba będzie tworzyć specjalnych i kosztownych rozwiązań.</u>
          <u xml:id="u-143.2" who="#PosełRenataSzynalska">I do pana posła Zapałowskiego, który mówił o zakotwiczeniu się w polskim społeczeństwie prezydenckiego modelu 2 plus 1. Chciałabym powiedzieć panu posłowi, iż poprzedni prezydent ma dużo dzieci i problemy wychowawcze z niektórymi, a obecny ma jedno, ale za to dobrze wychowane. Proszę sobie samemu odpowiedzieć, co jest lepsze.</u>
          <u xml:id="u-143.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-143.4" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-143.5" who="#PosełRenataSzynalska">Tak samo jak pana posła Zapałowskiego.</u>
          <u xml:id="u-143.6" who="#komentarz">(Poseł Marian Piłka: W ten sposób to Polska wymrze za kilkadziesiąt lat.)</u>
          <u xml:id="u-143.7" who="#PosełRenataSzynalska">Będzie pan mógł to powiedzieć, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-143.8" who="#PosełRenataSzynalska">Troska o dzieci i młodzież to podstawowa dziedzina polityki prorodzinnej - czytamy w pierwszym zdaniu części opisowej, dotyczącej wychowania młodego pokolenia. Wiek XX nie przyniósł szczęśliwości ani światu, ani dziecku, chociaż w większości wyzwolił je z niewolniczej pracy, głodu i wielu innych plag wczesnego kapitalizmu. Dziś widać, jak nierealne było marzenie rzeczników pedagogiki reform, którzy myśleli, iż dziecko postawione w centrum zainteresowania psychologii i pedagogiki potrafi stopić lody między ludźmi i zbliżyć ich do siebie. Ani dziecko nie zmieniło świata, ani świat nie okazał się przyjazny dziecku. Co więcej, dziecko stało się narzędziem interesów politycznych umacniających totalitaryzm, anarchizm, nacjonalizm i inne skrajne niszczycielskie ruchy polityczne.</u>
          <u xml:id="u-143.9" who="#PosełRenataSzynalska">„Jednym z najważniejszych aspektów wychowania młodego pokolenia jest jego kondycja moralna” - czytamy dalej w programie „Polityka prorodzinna państwa”. Co to znaczy dobrze wychowywać dziecko. W potocznym rozumieniu dobre wychowanie to kultura, kindersztuba, umiejętność społecznego współżycia i szacunek dla innych. Dobrze wychowywać to również zadbać o rozwój intelektualny dziecka, harmonijny rozwój fizyczny. Względnie dużo wiemy na temat sposobów stymulowania rozwoju intelektualnego naszych dzieci, wiemy również jak dbać o kondycję fizyczną, odżywianie i higienę. Istnieje jednak sfera oddziaływania emocjonalnego, wymykająca się spod obserwacji, o której wiemy z kolei zbyt mało. Chodzi mianowicie o to, czy i jak jesteśmy z dziećmi, co przekazujemy im w sensie emocjonalnym, wręcz energetycznym. Prof. Mirosław Szymański z Krakowa, analizując zachwianie funkcji wychowawczych we współczesnej polskiej rodzinie, szeroko omówił przyczyny deprecjacji wychowania rodzinnego. Jedną z głównych przyczyn dysfunkcji wychowawczej postrzega w subiektywnym i obiektywnym obniżeniu poziomu życia ekonomicznego wielu polskich rodzin oraz braku umiejętności radzenia sobie w warunkach działania mechanizmów wolnego rynku. Wiele polskich rodzin zaniża albo w ogóle rezygnuje z wydatków na oświatę, kulturę, wypoczynek, ochronę zdrowia. Najbardziej dramatyczna sytuacja materialna występuje w rodzinach osób długotrwale bezrobotnych. Wyniki badań wskazują, że w 87% takich rodzin nastąpiła konieczność ograniczenia wydatków na żywność, 96% zrezygnowało z wyjazdu na wczasy, 97% - z kupowania książek i prasy, a 95% - z rozrywek kulturalnych. Brak środków dla zaspokajania w rodzinie podstawowych potrzeb staje się sferą konfliktogenną pomiędzy małżonkami i zagraża naruszeniem spójności więzi rodzinnej.</u>
          <u xml:id="u-143.10" who="#PosełRenataSzynalska">Wyniki badań wskazują, iż w 80% takich rodzin nieustannie panuje atmosfera niepokoju, która nie stwarza dzieciom poczucia bezpieczeństwa, nie sprzyja rozwojowi cech społecznie pożądanych. Zaniedbywane są obowiązki domowe, głównie przez ojców, pojawia się agresja i alkoholizm, narastają rozliczne konflikty, wybuchają kłótnie. Proces wychowawczy wyraźnie ulega zachwianiu. 83% badanych rodziców za skuteczny środek wychowawczy uważa głównie karanie, a karami są głównie krzyk i bicie. Pani Wisława Ostręga, specjalista medycyny szkolnej, w opracowaniu dotyczącym zdrowia psychospołecznego młodzieży w wieku 15–19 lat wykazała na podstawie badań, że młodzież z rodzin o trudnej sytuacji materialnej, głównie rodzin emeryckich, bezrobotnych, rolniczych, częściej niż młodzież z rodzin dobrze sytuowanych ma poczucie winy, trudniej radzi sobie z kłopotami, czuje się bezwartościowa.</u>
          <u xml:id="u-143.11" who="#PosełRenataSzynalska">Szanowni Państwo! Jest takie stare polskie powiedzenie dotyczące rodziny: „Bieda wchodzi drzwiami, a miłość ucieka oknem”.</u>
          <u xml:id="u-143.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-143.13" who="#PosełRenataSzynalska"> Dziecko nieakceptowane, nierozumiane w rodzinie ucieka do rówieśników. To tam najczęściej 70% uczniów szkół średnich i 47% uczniów szkół podstawowych przeżywa swoją inicjację alkoholową. Tam też, wśród bliskich kolegów, sięga się po pierwsze narkotyki. To narkotyki, pani minister, stanowią największe zagrożenie dla młodzieży. Nie sekty, nie pornografia, nawet nie przemoc w mediach, ale właśnie narkotyki. W moim 100-tysięcznym Kaliszu 16% uczniów szkół ponadpodstawowych miało kontakt z narkotykami, podczas gdy w 1992 r. zaledwie 3%. Badania przeprowadzone przez nadkomisarza Romana Szeląga wykazują na 6% udział siódmoklasistów mających za sobą inicjację narkotykową, gdy w 1992 r. było ich zaledwie 2%. To jest problem. Prewencja, zapobieganie jest lepsze niż leczenie. Mamy specjalistów, ale znowu niewiele pieniędzy. Zadanie to spychacie państwo m.in. na samorządy. Skąd pieniądze? Może rząd powinien zastanowić się nad możliwością podziału jednoprocentowego wpływu z akcyzy alkoholowej na profilaktykę narkotykową. Może należy przeprowadzić zmiany w istniejących ustawach o zapobieganiu narkomanii i o przeciwdziałaniu alkoholizmowi?</u>
          <u xml:id="u-143.14" who="#PosełRenataSzynalska">Komenda Główna Policji już dawno skatalogowała determinanty przestępczości, narkomanii i alkoholizmu wśród młodzieży. I tak mamy: kryzys i rozluźnienie więzi emocjonalnych w rodzinie, niewydolność wychowawczą, niezaspokajanie podstawowych potrzeb w rodzinie, niekorzystne wzorce w rodzinie, brak organizacji wolnego czasu, brak akceptacji itd.</u>
          <u xml:id="u-143.15" who="#PosełRenataSzynalska">Cóż więc właściwie chcę od zapisów dotyczących wychowania młodzieży i całego programu polityki prorodzinnej państwa? Przede wszystkim realizmu. Realizmu, a nie 90 stron koncertu życzeń, mydła, powidła, niekonsekwencji, ideologicznego podłoża przy konstruowaniu tego dokumentu. Jak uwierzyć w realizm zapisów dotyczących uruchomienia zajęć pozalekcyjnych i uzupełnienia sieci świetlic? Odpowiedzialne Ministerstwo Edukacji Narodowej i samorządy, środki - nie wykazano. Czyżby liczono na środki samorządów? Z czego? Być może z punktu widzenia Warszawy wszystko jest możliwe, ale niestety poza granicami stolicy rzeczywistość skrzeczy. Zadanie polegające na zwiększeniu udziału stowarzyszeń wychowawczych, organizacji młodzieżowych i akademickich w wychowaniu młodego pokolenia rozpisane jest na 4 podpunkty. Tylko przy jednym - domyślam się, że dotyczy to dofinansowania wypoczynku dzieci i młodzieży - zapisano środki na jego realizację. W pozostałych przypadkach nie ma pieniędzy. Proszę mi wytłumaczyć, pani minister: Na czym ma polegać pomoc w wyrównywaniu szans organizacjom, które powstały lub zalegalizowały swoją działalność po roku 1989? Czy to jest rola pełnomocnika rządu? Czy nie powinno być tak, że ocenie powinna podlegać jakość programów i oferta adresowana do młodzieży, a nie data powstania organizacji?</u>
          <u xml:id="u-143.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-143.17" who="#PosełRenataSzynalska"> Proszę mi powiedzieć, czy i kto bierze udział w przygotowywaniu projektu ustawy o ogólnopolskiej reprezentacji młodzieży. Cóż miałaby ta reprezentacja robić? Opiniować projekty legislacyjne parlamentu i rządu? Czy przypadkiem nie chcecie państwo stworzyć jeszcze jednej atrapy - po rzeczniku praw dziecka w obecnym kształcie - jeszcze jednej ustawy, która będzie stwarzała iluzję wpływu młodego pokolenia na ich przyszłość i problemy? Jak żart brzmi zapis: o zapewnieniu nauczycielowi bezpośredniego i personalnego kontaktu z uczniem, w kontekście przewalających się przez media protestów przeciwko likwidacji szkół w małych ośrodkach. Po co państwo to napisaliście, żeby było ładnie?</u>
          <u xml:id="u-143.18" who="#PosełRenataSzynalska">Wrócę jeszcze do zagrożeń. Z pornografią już się państwo rozprawiliście. Teraz rząd ma na tapecie sekty. Znowu chcecie wprowadzić zakazy, tym razem w rejestracji sekt. W porządku. Ale czym jest zagrożenie sektami w porównaniu ze wspomnianą przeze mnie narkomanią...</u>
          <u xml:id="u-143.19" who="#komentarz">(Poseł Marian Piłka: To wy doprowadziliście do rozwoju narkomanii.)</u>
          <u xml:id="u-143.20" who="#PosełRenataSzynalska">... czy przemocą w rodzinie, o której rząd milczy jak zaklęty?</u>
          <u xml:id="u-143.21" who="#komentarz">(Głos z sali: Poprzez uchwalenie ustawy...)</u>
          <u xml:id="u-143.22" who="#PosełRenataSzynalska">Nie ma jej? Otóż, Wysoki Sejmie, w latach 1995–1999 odbyło się około 60 spraw sądowych związanych z działalnością sekt. 60 w skali całego kraju, gdy tymczasem tylko w roku 1997 przeprowadzono przed sądem 11 151 spraw dotyczących przemocy wobec dzieci. Powtórzę: 60 do 11 151. Jak więc rząd widzi skalę problemu? Gdzie i dlaczego lokuje główne zagrożenia? Jak widać, na zewnątrz rodziny, uznając to, co się dzieje w jej wnętrzu za temat tabu. Tymczasem tylko w 1999 r. według statystyk policyjnych stwierdzono 1659 przestępstw wykorzystywania seksualnego dzieci poniżej 15 roku życia, z czego 80% rozgrywało się w najbliższym środowisku dziecka, czyli w rodzinie. 1659 - to tylko przypadki ujawnione. A ile mamy dzieci, które boją się, nie mają komu powiedzieć o swoim dramacie? Co oprócz tezy: o rozczłonkowywaniu rodziny przez wsparcie dla ofiar przemocy, ma do powiedzenia na ten temat pani minister? I jeszcze jedno pytanie: Co oznacza zapis: zapewnienie rodzicom oraz prawnym opiekunom prawa do wychowania dziecka zgodnie ze swoimi przekonaniami moralnymi i religijnymi - tutaj w porządku, a dalej - bez prawa dochodzenia rozstrzygnięcia na drodze sądowej w razie konfliktu przekonań rodziców? Co to oznacza? Czy chcecie państwo stworzyć uregulowanie prawne sprzeczne z art. 12 ust. 2 Konwencji o Prawach Dziecka?</u>
          <u xml:id="u-143.23" who="#PosełRenataSzynalska">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Naczelną formułą, zasadą wielkiego pedagoga Janusza Korczaka było: by dziecko mogło być tym, kim jest. Trzeba sobie zadać pytanie: A kim jest dorosły? Dla dorosłych jest to pytanie kłopotliwe, wręcz niebezpieczne, zwłaszcza jeżeli stawiają je dzieci. Korczak był krytykowany za to, że poddawał ludzi dorosłych pod osąd małych. Dzisiaj mówimy o wychowaniu dla przyszłości. Ma to być klucz wytrych, klucz frazes. Ale on niczego nie otwiera. Tymczasem zasadne pytanie powinno brzmieć inaczej: Jaka będzie przyszłość społeczeństwa, które za kilkanaście lat będzie się składało głównie z dzisiejszych dzieci: ogłupianych, deprawowanych, pozbawionych opieki medycznej, wypoczynku letniego, upokarzanych, maltretowanych, a w najlepszym wypadku niezauważanych? Te dzieci za kilka lub kilkanaście lat będą miały swoje dzieci, będą nauczycielami, dziennikarzami, może politykami, będą społeczeństwem jakoś wychowanym. Czy będą społeczeństwem wychowanym do respektowania praw dziecka? Przyznam się, że nie jestem o tym przekonana.</u>
          <u xml:id="u-143.24" who="#PosełRenataSzynalska">I na koniec. Pan poseł Krzaklewski z wrodzoną sobie dumą mówił, iż program polityki prorodzinnej zbudowany jest na solidarnościowej i katolickiej wizji rodziny. Przytoczył, iż zrealizowano w tym programie 17 postulatów „Solidarności” z 1980 r.</u>
          <u xml:id="u-143.25" who="#PosełRenataSzynalska">Panie pośle - zwracam się do pana posła Krzaklewskiego, którego już nie ma - mówiliście wtedy o wolności: wolności słowa, zrzeszania się, wolności osobistej. Co zafundowaliście polskiemu społeczeństwu? Zakaz przerywania ciąży z przyczyn społecznych, zakaz pornografii, ograniczyliście dostęp młodzieży do wiedzy o swojej seksualności, dostęp kobiet do tanich środków antykoncepcyjnych, chcecie wprowadzić cenzurę w mediach, zakaz rejestracji sekt. To jest właśnie proponowana przez was dzisiejsza wizja rodziny. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-143.26" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-143.27" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Franciszek Jerzy Stefaniuk)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Mariana Cyconia z Klubu Parlamentarnego Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#PosełMarianAdamCycoń">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Rekomendowany przez Radę Ministrów program dokument pt. „Polityka prorodzinna państwa” trafnie diagnozuje sytuację rodziny w naszym kraju, wskazując na te jej segmenty, które wymagają niezbędnych działań naprawczych. Konsekwencją tej diagnozy jest zaprezentowany w drugiej części programu harmonogram realizacji zadań.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#PosełMarianAdamCycoń">Generalnie należy się zgodzić z określonymi w programie celami polityki prorodzinnej na najbliższe lata. Można je podzielić na takie, których realizacja dotyczy sfery społecznej i wiąże się z przekształceniami w zakresie świadomości, zwyczajów i kultury, oraz takie, które uzależnione są od podjęcia działań z zakresu polityki gospodarczej. Znaczący postęp w realizacji tych celów można uzyskać wówczas, jeżeli państwo zapewni harmonijny rozwój tych dwóch podstawowych sfer - społecznej i gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-145.2" who="#PosełMarianAdamCycoń">Należałoby moim zdaniem zadać pytanie: Jakie są realne możliwości wykonania zapisów zawartych w harmonogramie? Mamy świadomość, że realizacja zadań określonych w programie musi przebiegać długookresowo, szczególnie gdy chodzi o zadania wymagające pokaźnych nakładów finansowych, ale nie tylko. Kiedy można spodziewać się efektów realizacji zadań, które dotyczą zmiany sytuacji demograficznej i struktury rodzin? Postępujący spadek liczby urodzeń, zawieranych małżeństw przypisuje się, i słusznie, trudnym warunkom ekonomicznym rodzin. Na plan pierwszy jako przyczyna główna wysuwa się bezrobocie oraz złą sytuację mieszkaniową rodzin. Dopóki skutecznie nie uporamy się z tymi problemami, dopóty nie możemy nawet marzyć o odwróceniu niekorzystnych tendencji demograficznych. Przyjrzyjmy się zatem, co proponuje w tym zakresie harmonogram realizacji zadań stanowiący immanentną część programu.</u>
          <u xml:id="u-145.3" who="#PosełMarianAdamCycoń">W dziale dotyczącym poprawy kondycji finansowej rodzin zawarte są zapisy o przeciwdziałaniu bezrobociu, m. in. poprzez inspirowanie aktywności zawodowej bezrobotnych, wspieranie rozwoju rodzinnych przedsiębiorstw, doskonalenie usług urzędów pracy. Źródłem finansowania tych działań jest Fundusz Pracy. Są to zadania, które zostały ustalone w ustawie o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu i są przecież realizowane z różnym powodzeniem od 1990 r. Ale musimy sobie uświadomić, że problemu bezrobocia nie rozwiążą najwspanialej zorganizowane urzędy pracy i nie są one za to odpowiedzialne. Ich działania mają charakter pomocniczy i wpisują się w kontekst działań państwa, które inspiruje, stymuluje procesy rozwoju gospodarczego i steruje nimi, tworząc m.in. warunki dla rozwoju przedsiębiorczości, która w naturalny sposób generować powinna nowe miejsca pracy.</u>
          <u xml:id="u-145.4" who="#PosełMarianAdamCycoń">W dziale dotyczącym poprawy warunków mieszkaniowych rozpisane zostały tylko te działania rządu, które mają doprowadzić do uzyskania przez rodziny uboższe samodzielnego mieszkania bądź też deklarują pomoc państwa w poprawie ich warunków mieszkaniowych. Nie podważając żadnego z zapisów zawartych w tym dziale, chcę stwierdzić, że są one bardzo istotne. Ten program stwarza szansę złagodzenia problemu mieszkaniowego, gdyż adresowany jest do największej liczby obywateli określanych jako niezamożni. Z uwagi na niskie dochody nie mają oni szans wykorzystania preferencji przewidzianych dla innych rodzajów budownictwa. Są to w przeważającej mierze rodziny młode, które zamieszkują wspólnie z rodzicami, czasami dziadkami, w przeludnionych mieszkaniach. Szacuje się, że tylko 1/3 młodych rodzin posiada samodzielne mieszkanie. Należy dodać, że młode rodziny bardzo często dotknięte są ponadto bezrobociem. Ten fakt stawia je na przegranej pozycji, stąd też w tym trudnym okresie transformacji gospodarki państwo powinno położyć większy nacisk na szerszą realizację socjalnego budownictwa mieszkaniowego. Pewien optymizm budzi tu fakt, że proces wdrażania „Założeń polityki mieszkaniowej państwa na lata 1999–2003” jest bardzo zaawansowany i należy się spodziewać, że sytuacja mieszkaniowa będzie się stopniowo poprawiać.</u>
          <u xml:id="u-145.5" who="#PosełMarianAdamCycoń">Na zakończenie, nie chcąc powtarzać wielu spraw, które zostały przedstawione odnośnie do sytuacji rodzin i kwestii mieszkań, chciałbym się odnieść do tej części programu, która określa i wskazuje działania dotyczące poprawy sytuacji demograficznej i wychowania młodego pokolenia. Obydwa te działy zawierają zapisy, które wchodzą w sferę bardzo specyficzną i skomplikowaną, a wiążą się z kształtowaniem świadomości, dobrych obyczajów, hierarchii wartości i kultury.</u>
          <u xml:id="u-145.6" who="#PosełMarianAdamCycoń">Dlatego też stoję na stanowisku, że szczególną uwagę należy poświęcić tym punktom programu, które oddziałują bezpośrednio na sytuację ekonomiczną rodzin. Poprawa tej sytuacji zdeterminuje stworzenie dobrego gruntu i spowoduje, że pożądane i oczekiwane zmiany w sferze społecznej będą łatwiejsze do osiągnięcia. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-145.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Kazimierza Józefa Janiaka z Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#PosełKazimierzJaniak">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Rodzina jest podstawową jednostką społeczną spełniającą szereg istotnych dla państwa i społeczeństwa ról, z których do najważniejszych należy zaliczyć zapewnienie ciągłości biologicznej społeczeństwa oraz przekazywanie i pielęgnowanie wartości moralnych i kulturowych. Z tych to powodów rodzina wymaga ochrony i troski ze strony państwa, w szczególności przez stworzenie warunków do jej pełnego rozwoju i prawidłowego funkcjonowania.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#PosełKazimierzJaniak">Na ten temat moi przedmówcy wypowiadali się już na tej sali wielokrotnie. Dlatego też chciałbym ustosunkować się do wypowiedzi pani poseł Szynalskiej. Pani poseł, kwestia narkomanii, którą poruszyła pani z taką troską. Przecież w tamtej kadencji poprzez nowelizację Kodeksu karnego spowodowano możliwość posiadania dawek osobistych narkotyków bez ponoszenia odpowiedzialności karnej - i m.in. tu należy upatrywać powodów wzrostu zażywania narkotyków przez młodzież w ostatnim czasie.</u>
          <u xml:id="u-147.2" who="#PosełKazimierzJaniak">Polityka prorodzinna państwa oznacza tworzenie warunków we wszystkich dziedzinach życia społecznego, ze szczególnym uwzględnieniem ochrony małżeństwa i macierzyństwa, w poszanowaniu godności i praw osoby ludzkiej. Wobec tego nie możemy mówić o dwóch typach polityki prorodzinnej, albowiem wszystko, co w sposób pośredni czy bezpośredni służy wspomaganiu rodziny, mieści się w definicji polityki prorodzinnej. Istotą polityki prorodzinnej jest adresowanie przyjętych rozwiązań do wszystkich rodzin. I tu rzeczywiście, Wysoka Izbo, jest spór polityczny. Polega on na tym, że my uważamy, iż polityka prorodzinna musi być kierowana do wszystkich rodzin i nie na zasadzie: Najpierw zabrać, a potem dać tylko tym, którzy wiernie służą. To przerabialiśmy już w tamtym systemie. Pamiętacie państwo? Jesteście spadkobiercami tamtego systemu i tamtych rozwiązań.</u>
          <u xml:id="u-147.3" who="#komentarz">(Głosy z sali: Nieprawda.)</u>
          <u xml:id="u-147.4" who="#PosełKazimierzJaniak">Chciałbym państwu i panu posłowi Ikonowiczowi, zatroskanemu o liczbę zawieranych małżeństw, przypomnieć również pewną sprawę.</u>
          <u xml:id="u-147.5" who="#PosełKazimierzJaniak">Drodzy Państwo! Moje pokolenie zawierało małżeństwa, gdy trzeba było kupować obrączki na kartki, buty na kartki, garnitury na kartki. Nie było mieszkań. Ale można powiedzieć, że to społeczeństwo i to pokolenie stworzyło wiele szczęśliwych i odpowiedzialnie funkcjonujących rodzin.</u>
          <u xml:id="u-147.6" who="#PosełKazimierzJaniak">Drodzy Państwo! Na pewno bardzo ważnym, ogromnym problemem związanym z polityką prorodzinną jest walka z bezrobociem. I to na wszystkich płaszczyznach. Walka z bezrobociem wśród młodzieży musi być jednym z najważniejszych zadań polityki prorodzinnej państwa. Najlepszą bronią w walce z bezrobociem wśród młodzieży jest zdobywanie przez nią jak najwyższego wykształcenia. Dlatego też w polityce prorodzinnej państwa rząd Jerzego Buzka kładzie duży nacisk na wychowanie i kształcenie młodego pokolenia w duchu odpowiedzialności za swój los i los rodzin, które w przyszłości będzie kształtować. Musimy mieć świadomość tego, że w tym duchu musi nastąpić wychowywanie młodego pokolenia, a nie tylko pokolenia, które jest nastawione, z wyciągniętą ręką, na pomoc państwa.</u>
          <u xml:id="u-147.7" who="#PosełKazimierzJaniak">Dlatego też w roku 1998 po raz pierwszy wprowadzono kredyty dla studentów w celu ułatwiania podejmowania studiów przez młodzież z niezamożnych rodzin, także, a może przede wszystkim ze środowisk wiejskich. W 1999 r. wprowadzono ułatwienia w uzyskiwaniu tych kredytów i znacznie zwiększono dotacje na ten cel. W roku 1998 było to 31,5 mln zł, w roku 1999 — 139 mln zł, a w roku 2000 jest to suma o wartości 150 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-147.8" who="#PosełKazimierzJaniak">Drodzy Państwo! Mówicie o biedzie polskich rodzin. Musimy jednak mieć świadomość, gdzie są niejednokrotnie korzenie tej biedy. Przypomnę, że to właśnie w tamtym systemie ograbiano polskie rodziny, wywłaszczano polskie rodziny. W tamtym systemie nie płacono wówczas godziwie za pracę. Historia pokazała w roku 1989 w sposób dobitny, czym był socjalizm i system, który państwo budowaliście. Był systemem nędzy i upokorzenia każdego człowieka i wielu polskich rodzin.</u>
          <u xml:id="u-147.9" who="#PosełKazimierzJaniak">Drodzy Państwo! Dlatego też uważamy, że ważnym elementem w polityce prorodzinnej, która musi być podstawą funkcjonowania każdego rządu i każdej polityki, jest kwestia organizacji i podziału rynku pracy. Statystyki ostatnich lat pokazują, że największy rozwój wykazują małe i średnie przedsiębiorstwa, firmy często rodzinne. Ten sektor w tej sytuacji i w tej chwili jest największym pracodawcą w Polsce i dlatego wymaga szczególnego wsparcia ze strony państwa. Niestety, proponowane przez rząd i przyjęte przez Sejm wsparcie, jeśli chodzi o zmiany chociażby w systemie podatkowym, nie uzyskały najpierw akceptacji pana prezydenta, a potem tej części sali.</u>
          <u xml:id="u-147.10" who="#PosełKazimierzJaniak">Drodzy Państwo! Jeśli mówimy o systemie podatkowym, każdy siedzący na tej sali ma doskonale świadomość, że z ulg korzystają najbogatsi i w rzeczywistości suma płaconych przez nich podatków nie wynosi 40%, tylko jest rzędu 25%. Kto utrzymał tę sytuację, sytuację patologii?</u>
          <u xml:id="u-147.11" who="#PosełKazimierzJaniak">Jeszcze jedna kwestia. Weto pana prezydenta uniemożliwiło uruchomienie systemu „własne mieszkanie”, systemu i programu, który dawał możliwość i szanse dojścia do mieszkania każdej polskiej rodzinie, a nie tylko tym najbogatszym, który mogą korzystać z ulg w szerokim zakresie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-147.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Alicję Murynowicz z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#PosełAlicjaMurynowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Bardzo się cieszę, że pan poseł Janiak powiedział o wecie pana prezydenta i o tym, że na skutek tego weta nie miał możliwości powstać program: własne pierwsze mieszkanie. Chciałam powiedzieć coś zupełnie innego, a mianowicie wydawało mi się, że stabilny system podatkowy powoduje, że nie tylko ludzie najbogatsi byli w stanie wybudować sobie mieszkania - a ci, co byli w stanie wybudować sobie własne domy, własne mieszkania, właśnie chcieli dużą ulgę budowlaną zlikwidować - ale są jeszcze tzw. drobni ciułacze, którzy widząc, że jest pewien określony system podatkowy, w którym jest duża ulga budowlana, ale aby zacząć, trzeba coś mieć, przez parę ładnych lat ciułali pieniążki i właśnie w roku 2000 chcieli rozpocząć budowę. I gdyby nie weto pana prezydenta, tej budowy by nie rozpoczęli, ponieważ nie mogliby skorzystać z dużej ulgi budowlanej. Tu się różnimy w podejściu do weta pana prezydenta. Tak że uważam, że to jest teza bardzo fałszywa, która przedstawia tylko jedną stronę zagadnienia, a nie przedstawia drugiej strony zagadnienia.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#PosełAlicjaMurynowicz">Rozumiem również, po wypowiedzi pana posła Janiaka, że on się urodził w 1989 r. i że jego stwierdzenie o tym, że socjalizm był systemem nędzy i upokorzenia narodowego, to jest pewna ocena z programu polityki prorodzinnej, bo właśnie tym się dzisiaj zajmujemy. Ja o socjalizmie mówić nie będę.</u>
          <u xml:id="u-149.2" who="#PosełAlicjaMurynowicz">Chciałabym powiedzieć o tym, że w rozdz. III „Poprawa warunków mieszkaniowych” z omawianego dzisiaj programu pierwsze zdanie jest szalenie ważne i zgadzam się z nim w stu procentach: Mieszkanie jest, po wyżywieniu, podstawowym dobrem pierwszej potrzeby. Jest to bardzo ważne zdanie, dlatego że wypływa ono bezpośrednio z art. 75 konstytucji, który mówi o tym, że władze publiczne prowadzą politykę sprzyjającą zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych obywateli, w szczególności przeciwdziałają bezdomności, wspierają rozwój budownictwa socjalnego oraz popierają działania obywateli zmierzające do uzyskania własnego mieszkania. Ust. 2 mówi o tym, że ochronę praw lokatorów określa ustawa. Bardzo się cieszę, że tego typu zapis został w programie polityki prorodzinnej umieszczony. Ba, w tymże programie mówi się bardzo dużo o tym, że problemy mieszkaniowe, które są rzeczywiście bardzo dobrze zdiagnozowane, znalazły odzwierciedlenie w przyjętych przez rząd w dniu 13 lipca 1999 r. „Założeniach polityki mieszkaniowej państwa na lata 1999–2003”. Mam tylko pytanie, pani minister, czy ten dokument „Założenia polityki mieszkaniowej państwa na lata 1999–2003” jest dokumentem tajnym, ponieważ ani sejmowa Komisja Gospodarki Przestrzennej i Mieszkaniowej, ani żaden inny poseł takiego dokumentu nie uzyskali. A jest to dla mnie o tyle jeszcze ważna rzecz, że w harmonogramie, który jest przedstawiony na końcu programu, w rubryce „Termin, uwagi” mamy bardzo wiele odniesień, że zadania będą realizowane na podstawie założeń polityki mieszkaniowej państwa. Nie chcę przez to powiedzieć, że w tych założeniach jest coś niedobrego czy negatywnego. Na pewno są to znowu założenia pełne optymizmu, zapewne mówi się o 300 tys. mieszkań budowanych rocznie — pamiętam z tamtej kadencji, jak opozycja sobie tyle życzyła, i zostało to wpisane. Może dlatego państwo nie pokazujecie nam tego dokumentu, żeby nie pochwalić się, ile zamierzamy wybudować mieszkań. Ale chciałabym wiedzieć, dlaczego tak się dzieje, że ten bardzo skądinąd ważny dokument nie jest dokumentem jawnym. Chciałabym również wiedzieć, dlaczego od listopada 1999 r. do dzisiaj Komisja Gospodarki Przestrzennej i Mieszkaniowej nie otrzymała od rządu odpowiedzi — drodzy państwo, nie założeń polityki, ale odpowiedzi — na swoje pismo, w którym proponuje bardzo dużą i szeroką debatę na tematy budownictwa w naszym kraju. Bo to jest bardzo ważna rzecz, zwłaszcza że w tych założeniach mówimy również o zmianie struktury i wielkości wydatków publicznych na cele mieszkaniowe (bardzo ważna rzecz), że w priorytetach mówimy o wzroście sektora mieszkań czynszowych (bardzo bym chciała wiedzieć, co to jest) i że mówi się również o socjalnym programie mieszkaniowym. Bardzo jest to interesujące, zwłaszcza że zawsze wychodziłam z założenia, że człowiek uczy się przez całe życie, a najbardziej uczy się na błędach — niekoniecznie na swoich, na cudzych też się można uczyć. Dlatego miałam nadzieję, że w ustawach, które wpłynęły do Sejmu i nad którymi podkomisja pracuje — jestem również członkiem tej podkomisji — zostanie rozwiązany problem eksmisji na bruk, o którym cała Polska mówi, już nie tylko Sejm, podjęta zostanie próba znalezienia takich instrumentów wspomagających rodzinę, nie tylko dodatków mieszkaniowych, aby rodzina zagrożona biedą nie ze swojej winy mogła liczyć na to, że nie wyląduje na bruku. Można się uczyć na cudzych błędach i ja to proponuję.</u>
          <u xml:id="u-149.3" who="#PosełAlicjaMurynowicz">Jeszcze tylko kilka uwag na temat spraw, o których tutaj była mowa. Znowu odniosę się do pana posła Janiaka, który zaatakował moją koleżankę za to, że widzi w narkomanii zagrożenie dla dzieci i młodzieży. Powołał się pan poseł na ustawę, wedle której nie można karać tzw. osobistych dawek narkotyków. Karać, znowu zakazy. A narkomania to jest proces, w to trzeba się wciągnąć.</u>
          <u xml:id="u-149.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Trzeba się z tego wyciągnąć.)</u>
          <u xml:id="u-149.5" who="#PosełAlicjaMurynowicz">Należy likwidować przede wszystkim przyczynę, panie pośle, a nie skutek.</u>
          <u xml:id="u-149.6" who="#PosełAlicjaMurynowicz">Zgadzam się również z pana stwierdzeniem, że działania podejmowane w ramach polityki prorodzinnej powinny być skierowane do wszystkich rodzin. Mam nadzieję, że i do samotnej matki z dzieckiem należy je kierować. To moim zdaniem nie jest rodzina patologiczna.</u>
          <u xml:id="u-149.7" who="#PosełAlicjaMurynowicz">I jeszcze jedna uwaga dotycząca tego, o czym wcześniej mówił pan poseł Szymański. Pan poseł zarzucił poprzedniej koalicji, że nie zrekompensowała braku wzrostu wynagrodzeń w sferze budżetowej. Myślę, panie pośle, że gdyby ten wzrost nastąpił w odpowiednim terminie, wtedy kiedy ta wypłata miała miejsce, to ani poprzednia, ani obecna koalicja nie miałyby z tym żadnego problemu.</u>
          <u xml:id="u-149.8" who="#PosełAlicjaMurynowicz">I już na zakończenie przedstawię bardzo osobistą refleksję. Przepraszam państwa, że tym będę wszystkich kłopotać, ale po raz pierwszy, a już 2,5 roku siedzę w Sejmie tej kadencji, zdarzyło się, że poseł sprawozdający prace Komisji Rodziny był tak bardzo rzetelny i tak bardzo obiektywny. I za to pani poseł serdecznie dziękuję, a Komisji Rodziny gratuluję wyboru sprawozdawcy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Kazimierza Kaperę z klubu AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#PosełKazimierzKapera">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Niech mi będzie wolno na początku mojego wystąpienia wyrazić radość, że dzisiaj Sejm Rzeczypospolitej Polskiej podejmuje doniosłą debatę na temat polityki prorodzinnej państwa. Spełnia się więc oczekiwanie parlamentarzystów, którzy pragną pochylić się nad rodziną, pragną wspólnie omówić i zaakceptować przyjętą przez Radę Ministrów politykę prorodzinną państwa. Podejmując te działania, wychodzimy naprzeciw wszystkim polskim rodzinom, tym, które dobrze się mają, ale przede wszystkim tym, które borykają się z różnymi problemami. Dotykamy fundamentalnej wartości, jaką dla narodu stanowi rodzina.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#PosełKazimierzKapera">W liście do rodzin Jan Paweł II tak charakteryzuje rodzinę: Rodzina jest podmiotem bardziej niż naród, niż państwo, niż społeczeństwo. Wszystkie te społeczności o tyle mają własną podmiotowość, o ile otrzymają ją od ludzkich osób, a także od rodzin.</u>
          <u xml:id="u-151.2" who="#PosełKazimierzKapera">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Sejm podejmuje zagadnienia polityki prorodzinnej w czasie, kiedy społeczność międzynarodowa, która nie tak dawno formułowała reguły mające chronić rodzinę, różnymi sposobami próbuje podważyć znacznie rodziny jako podstawowej komórki społecznej. Do najbardziej drastycznych poczynań antyrodzinnych trzeba zaliczyć:</u>
          <u xml:id="u-151.3" who="#PosełKazimierzKapera">- próby obalenia dotychczasowego modelu rodziny jako wspólnoty opartej na małżeństwie i zastąpienia go związkami partnerskimi, konkubinatami czy luźnymi związkami;</u>
          <u xml:id="u-151.4" who="#PosełKazimierzKapera">- lansowanie wolnej miłości, a tym samym zaprzeczenie znaczenia małżeństwa;</u>
          <u xml:id="u-151.5" who="#PosełKazimierzKapera">- uznawanie za małżeństwo związków homoseksualnych i ich prawną legalizację na równi z małżeństwem kobiety i mężczyzny, z tym wiąże się odrzucenie podstawowej funkcji rodziny - przekazywania życia;</u>
          <u xml:id="u-151.6" who="#PosełKazimierzKapera">- odrzucenie cechy trwałości i nierozerwalności małżeństwa, a przez to zagrożenie trwałości rodziny (co drugie małżeństwo na Zachodzie ulega rozpadowi);</u>
          <u xml:id="u-151.7" who="#PosełKazimierzKapera">Myślę, że do tego nie doprowadzimy.</u>
          <u xml:id="u-151.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Czemu nie?)</u>
          <u xml:id="u-151.9" who="#PosełKazimierzKapera">Czemu nie? Proszę pozwolić, że nie odpowiem.</u>
          <u xml:id="u-151.10" who="#PosełKazimierzKapera">- rozluźnienie więzi osobowych i rodzinnych, co prowadzi do zaniku szacunku do rodziców;</u>
          <u xml:id="u-151.11" who="#PosełKazimierzKapera">- szeroka legalizacja zabijania dziecka poczętego (chcę powiedzieć, że zwolennicy aborcji w naszym kraju ciągle nam przypominają, że gdyby doszli do władzy, to natychmiast przywrócą możliwość zabijania dzieci poczętych na życzenie kobiet);</u>
          <u xml:id="u-151.12" who="#PosełKazimierzKapera">- degradowanie naturalnego powołania kobiety do macierzyństwa i ukazywanie go w opinii społecznej jako czegoś zacofanego;</u>
          <u xml:id="u-151.13" who="#PosełKazimierzKapera">- preferowanie przez środki masowego przekazu, szczególnie przez telewizję, konsumpcyjnych wzorców zachowań, niszczących godność osoby, uderzających w wartości uniwersalne.</u>
          <u xml:id="u-151.14" who="#PosełKazimierzKapera">I proszę teraz mi odpowiedzieć na takie pytanie: czy ktoś potrafi wskazać polski film kultywujący wartość rodziny? Przynajmniej ja takiego filmu nie znam.</u>
          <u xml:id="u-151.15" who="#PosełKazimierzKapera">Należy w tym miejscu postawić pytanie: czy nie doświadczamy już w tej chwili pierwszych tragicznych skutków tych patologii, które przypuściły bezpardonowy atak na nasze narodowe świętości, a w tym na rodzinę? Wystarczy przywołać wstrząsające co jakiś czas naszym krajem morderstwa i rozboje, nierzadko dokonywane przecież przez dzieci i młodzież.</u>
          <u xml:id="u-151.16" who="#PosełKazimierzKapera">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pomimo tych zagrożeń analiza ideałów, autorytetów, pragnień młodzieży wskazuje, że młode pokolenie Polaków w swoich marzeniach jest szlachetne i dobre. Nie jest to pokolenie bezideowe i konsumpcyjne. Szczęśliwe życie rodzinne dla 97% młodych ludzi jest najważniejszym celem w życiu i aż 93% badanych gotowych jest bronić dobrego imienia rodziny. Badania zostały przeprowadzone pod kierunkiem ks. prof. Krzysztofa Pawliny pt. „Polska młodzież przełomu wieków”, Warszawa 1998 r. Mamy więc odpowiedź, że najlepszym miejscem do kształtowania w młodym pokoleniu postawy patriotyzmu i miłości ojczyzny jest rodzina.</u>
          <u xml:id="u-151.17" who="#PosełKazimierzKapera">Ojciec św. Jan Paweł II w adhortacji apostolskiej „Familiaris consortio” napisał: „Przyszłość ludzkości idzie przez rodzinę”, a my powinniśmy dodać: przyszłość ojczyzny idzie przez rodzinę. Wychowanie młodego pokolenia w wierze ojców naszych to zachowanie tradycji narodowej i kultury, to trwanie naszego narodu. Jeżeli przyjrzymy się rodzinie w kontekście zaborów i wszelkich związanych z tym zagrożeń dla bytu narodowego, to znajdziemy odpowiedź, że rodzina decydowała o trwaniu narodu, języka, kultury, że była ona pierwszą szkołą patriotyzmu. To właśnie rodzina była naturalnym ośrodkiem i komórką, w której przekazywano treści religijne, moralne, narodowe i kulturowe. Naród wywodzi się z rodziny i w oparciu o rodzinę budowane jest jego istnienie, rozwój i trwanie, dlatego określa się rodzinę jako podstawową komórkę narodu.</u>
          <u xml:id="u-151.18" who="#PosełKazimierzKapera">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W obliczu zagrożeń musimy dokonać wyboru: czy pójdziemy drogą rozwoju społecznego w oparciu o zdrowe rodziny, tkwiące korzeniami w chrześcijańskich wartościach, czy też dopuścimy do tego, aby nasze rodziny podzieliły los, jaki próbują narzucić zwolennicy tzw. nowoczesnych przemian.</u>
          <u xml:id="u-151.19" who="#PosełKazimierzKapera">Nareszcie mamy wolność, mamy niepodległość, to, czego chcieliśmy, czego pragnęliśmy. Teraz wszystko od nas zależy, nic nie mamy gotowego. Od naszej pracy zależy, co z tego wyniknie. Należy się zastanowić nad tym, co można uczynić dla rodziny, która dziś wydaje się zmęczona, zagubiona w niespodziewanie odzyskanej wolności. W zamęcie kłótni, pożądliwości jedni myślą o tym, co by można zdobyć dla siebie, a inni w kategoriach wspólnoty myślą o ziemi, zabytkach, historii, języku i ludziach. Myślą o dzieciach, które trzeba wychować, o młodzieży, której dobre wzory są bardzo potrzebne, o młodym pokoleniu, które jest nadzieją naszej ojczyzny. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-151.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Jacka Kasprzyka z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#PosełJacekKasprzyk">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Pan poseł Kapera pytał o film i rodzinę. Rozumiem, że tylko z powodów ideologicznych nie oglądał pan „Krzyżaków” i nie pamięta pan Juranda i Oleńki, ale z nowożytnych filmów proponuję panu „Klan”, myślę, że dobry serial, wart obejrzenia i zastanowienia się.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#PosełJacekKasprzyk">Pan poseł Janiak był uprzejmy preferować system, w którym człowiek, będący w ciężkiej sytuacji, nie ma prawa wyciągać ręki po pomoc do władzy, najlepiej gdy wyciąga ją do drugiego ubogiego. Mnie akurat taki sposób myślenia nie odpowiada. Obojętne, co byśmy powiedzieli o tej parszywej komunie, o kartkach, o kłopotach, trzeba jedno przyznać, że za tej parszywej komuny można było kartki wykupić, można było skorzystać z kredytów, w sprawie których ta parszywa komuna od czasu do czasu podejmowała decyzje, aby je umarzać. Natomiast panu posłowi Janiakowi proponuję przyjrzenie się rynkowi zatrudnienia, o czym dalej będę mówił, i zaprzestanie opowiadania herezji polegającej na tym, że małe i średnie przedsiębiorstwa wchłoną nadwyżkę na rynku zatrudnieniowym, bo to jest po prostu nieprawda i większość ekonomistów chyba taki pogląd podziela.</u>
          <u xml:id="u-153.2" who="#PosełJacekKasprzyk">Proszę państwa, dokument, o którym dzisiaj dyskutujemy, miałem okazję pokazać rodzinom, odwiedzającym biuro poselskie, potrzebującym pomocy. Część z nich wyraża ochotę zapoznania się z jego treścią i zadaje pytanie, co ma z tego wynikać. Bez względu na to, jakie wspaniałe dokumenty stworzymy, jak bardzo burzliwa będzie dyskusja, rzeczywistość oceniana jest poza tym miejscem, w którym dzisiaj dyskutujemy, i poza stronicami zapisanego papieru.</u>
          <u xml:id="u-153.3" who="#PosełJacekKasprzyk">Trzeba by uczciwie powiedzieć, pani minister, że raport, który pani przedłożyła Radzie Ministrów i który został przez nią przyjęty, nie jest jakimś do końca nowym wymysłem obecnego rządu, obecnej koalicji, jest on w dużej części przeniesieniem pewnych spraw z poprzedniego raportu, przygotowanego za czasów pełnomocnika poprzedniej koalicji, z tą małą różnicą, że państwo nie chcieliście się odnieść do tego, co zostało zrealizowane, skrytykować tego, co złe i pokazać nowych kierunków. Natomiast we wstępie omawianego dzisiaj raportu, przyjętego przez Radę Ministrów, czytamy, że jednym z naczelnych zadań umowy koalicyjnej Akcji Wyborczej Solidarność i Unii Wolności jest polityka na rzecz rodziny, wyrażona zapisem. Polityka rządu w stosunku do rodzin zmierzać będzie do poprawy poziomu ich życia oraz poszanowania ich praw i zwiększenia samodzielności ekonomicznej. Prowadzona będzie prorodzinna polityka finansowa, podatkowa oraz pomoc na rzecz rodziny.</u>
          <u xml:id="u-153.4" who="#PosełJacekKasprzyk">Proszę Państwa! Ta wspaniała deklaracja rządu, koalicji, której zamierzenia i realizacje przychodzi nam dzisiaj oceniać, niestety wyrażona została wyłącznie samym zapisem. Tak można by praktycznie ocenić prorodzinną politykę rządu i koalicji, która miała oddać władzę ludziom i poprawić ich byt. Czyż można uznać krytyczną ocenę działalności rządu, wyrażoną w opinii publicznej przez większość społeczeństwa, za niesprawiedliwą? Czy kurczący się zakres bezpłatnych usług, tanich usług w zakresie ochrony zdrowia, szkolnictwa, mieszkalnictwa, rosnące bezrobocie, to tylko wydumany powód do społecznego strachu, niezadowolenia czy też brutalna rzeczywistość?</u>
          <u xml:id="u-153.5" who="#PosełJacekKasprzyk">Panie i Panowie! Jeżeli naprawdę wsłuchamy się w opinie wyrażane poza salą sejmową i uczciwie ocenimy skutki społeczne realizowanego w Polsce po 1989 r. programu społeczno-gospodarczego, to, niestety, nasuwa się dosyć okrutny wniosek, że tak naprawdę rodzina nie jest realnym ani podmiotem, ani przedmiotem zainteresowania władzy. Taki najmilszy oku i sercu zmieniającej się władzy jest obywatel oraz jego rodzina, którzy sami sobie radzą z problemami wolnego rynku, są zasobni materialnie. Nie zwracamy tylko uwagi na to, że ta rodzina nie wymaga od władzy tworzenia żadnych programów polityki prorodzinnej, natomiast pozostała część polskiego społeczeństwa - około 2/3, która nie ma realnych szans na znalezienie swojego miejsca w ramach wolnego rynku, jest tylko kłopotem dla władzy i pomimo tworzenia licznych programów, ilości odbytych debat w Sejmie, nie odczuwa ona poprawy swojej sytuacji, poczucia bezpieczeństwa. To jest fakt, który chyba musimy uznać.</u>
          <u xml:id="u-153.6" who="#PosełJacekKasprzyk">O wielu innych problemach, dotyczących funkcjonowania rodziny, albo mówiono na tej sali, albo będzie się mówić. Ja chciałbym zwrócić uwagę na kilka spraw związanych z bezrobociem, z możliwością zarobkowania rodzin, bo w zasadzie wszystkie problemy rodziny biorą się z jej sytuacji materialnej.</u>
          <u xml:id="u-153.7" who="#PosełJacekKasprzyk">Wzrost bezrobocia nie oznacza pogorszenia sytuacji ekonomicznej, a nawet daje pewną nadzieję na przyszłość - są to stwierdzenia liberalnych ekonomistów - na takie natrafiłem w piśmie „Wprost” - a konkretnie jest to wypowiedź Witolda Orłowskiego, pana profesora z niezależnego ośrodka badań ekonomicznych. Jeżeli takie liberalne stwierdzenia bierze się pod uwagę przy podejmowaniu decyzji rządowych, to cóż się dziwić, że nie walczy się realnie z bezrobociem.</u>
          <u xml:id="u-153.8" who="#PosełJacekKasprzyk">Kolejne stwierdzenie, tym razem członka Rady Polityki Pieniężnej pana Bogusława Grabowskiego, że wysoka stopa bezrobocia nie przeszkadza szybkiemu rozwojowi gospodarki, gdyż walka o pracę stanowi bardzo dobry czynnik hamujący wzrost wynagrodzeń, też o czymś świadczy. Pokazuje to, jakie zasady obowiązują na polskim rynku pracy.</u>
          <u xml:id="u-153.9" who="#PosełJacekKasprzyk">Wysoka Izbo! Koniec lat dziewięćdziesiątych to w mojej ocenie, ale nie tylko, okres nasycenia rynku pracy. Dlatego nie zgadzam się z panem posłem Janiakiem wierzącym w to, że mały i średni przemysł wchłonie tę całą nadwyżkę. Obecnie w Polsce rośnie stopa bezrobocia; sięga 13%, czyli 2,5 mln ludzi zdolnych do pracy nie ma zatrudnienia w kraju, w którym podobno realizuje się politykę prorodzinną. Co więcej, kolejne ekipy nie ujawniają ukrytego bezrobocia na wsi, a to około 2 mln ludzi.</u>
          <u xml:id="u-153.10" who="#PosełJacekKasprzyk">Następna sprawa. Miejmy świadomość tego, że jest nadzatrudnienie w sektorze publicznym, a to kolejne 2 mln osób. Obecna przyspieszona prywatyzacja i restrukturyzacja wyraźnie pokazują, jaka jest nadwyżka w zatrudnieniu, gdy pracodawcy oczekują innych efektów.</u>
          <u xml:id="u-153.11" who="#PosełJacekKasprzyk">Chcę zwrócić uwagę na to, że na rynek pracy w Polsce wejdzie cała nadwyżka młodych ludzi z wyżu demograficznego. Statystycy mówią, że Polacy będą stanowić w najbliższych latach w Europie około 40% młodych ludzi szukających pracy, a my do tej Europy idziemy; jest to około 300 tys. absolwentów rocznie. Myślę, że śmiało możemy powiedzieć, Wysoka Izbo, że prawdziwe zmiany na polskim rynku pracy dopiero nas czekają. To, co mamy, to początek, później będzie jeszcze trudniej.</u>
          <u xml:id="u-153.12" who="#PosełJacekKasprzyk">Zmienia się też struktura bezrobocia. Dzisiaj mamy dosyć młodą strukturę, jeśli chodzi o bezrobotnych, ale trzeba mieć świadomość, że nowe roczniki będą tę strukturę wiekową zmieniać. Należy śmiało powiedzieć, że postęp technologiczny zmienia poziom wykształcenia ludzi, którzy trafiają na rynek pracy, a więc ludzie z niższym wykształceniem mają coraz mniejsze szanse. Jednak najgorsze jest to, że nasze uczelnie, szkoły średnie kształcą w deficytowych zawodach, a więc kłopoty ze znalezieniem pracy będą mieli zarówno ludzie o niskim wykształceniu, jak i absolwenci wyższych uczelni.</u>
          <u xml:id="u-153.13" who="#PosełJacekKasprzyk">Proszę państwa, ostatnia kwestia. Myślę, że nazbyt często mówimy na tej sali, jakim to wytrychem i cudownym lekarstwem jest wzrost gospodarczy. Nasz kraj nie osiąga jednak takiego wzrostu gospodarczego, który zniwelowałby bezrobocie w Polsce znacznie, odczuwalnie, to po pierwsze. Po drugie, nie oznacza to wcale, że wzrost gospodarczy przełoży się na nowe miejsca pracy, bo może pracodawcy będą chcieli korzystać z nowocześniejszych, wydajniejszych maszyn, a praca znajdzie się na drugim miejscu.</u>
          <u xml:id="u-153.14" who="#PosełJacekKasprzyk">I kilka pytań, na które, moim zdaniem, powinna być odpowiedź. Dlaczego władza państwowa, rząd nie włączają się w proces tworzenia nowych miejsc pracy, realnych miejsc pracy? Przed wojną powstawały Centralny Okręg Przemysłowy, stocznia w Gdyni. Państwo ingerowało skutecznie w proces tworzenia miejsc pracy, aby ten problem zlikwidować. Dzisiaj pozostawia to się wolnemu rynkowi, a ten od kilku lat nie potrafi sobie, niestety, z tym poradzić. Ostatnie pytanie. Państwo twierdzicie, że należy odejść od modelu państwa opiekuńczego na rzecz państwa pomocniczego. Jeżeli w Polsce około 2/3 ludzi nie może znaleźć swojego miejsca w nowej rzeczywistości, to komu pomagać? Wcześniej mówiono, że trzeba dać wędkę temu, kto jej potrzebuje. Można mu dać, tak jak mówiła pani poseł Banach, tylko że potrzebne jest jeszcze łowisko, a tego łowiska niestety nie ma.</u>
          <u xml:id="u-153.15" who="#PosełJacekKasprzyk">Ostatnia kwestia. Myślę, że należałoby bardzo szybko zmienić zasady funkcjonowania pomocy społecznej, obecnie jest ona nakazowo-rozdzielcza, a powinna być bardziej elastyczna i dostosowana do potrzeb człowieka, oczywiście w myśl bardzo trudnej do zrealizowania zasady, że trzeba odróżnić cwaniaka od potrzebującego, ale nie w każdym przypadku potrzebującego można traktować jak cwaniaka. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-153.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Mirosława Swoszowskiego z klubu AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#PosełMirosławSwoszowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Prowadzimy dziś debatę na temat programu „Polityka prorodzinna państwa”, przyjętego przez Radę Ministrów 3 listopada 1999 r., opracowanego przez Międzyresortowy Zespół do Spraw Opracowania Polityki Prorodzinnej Państwa na bazie wniosków wynikających z „Raportu o sytuacji polskich rodzin”, sporządzonego przez pełnomocnika rządu do spraw rodziny, a przyjętego w lipcu 1998 r. przez Radę Ministrów. Chcę zaznaczyć, że po raz pierwszy Wysoka Izba prowadzi debatę na ten temat.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#komentarz">(Głos z sali: W tej kadencji.)</u>
          <u xml:id="u-155.2" who="#PosełMirosławSwoszowski">W tamtej kadencji był przygotowany program, ale nie doczekał się debaty sejmowej.</u>
          <u xml:id="u-155.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Doczekał się.)</u>
          <u xml:id="u-155.4" who="#PosełMirosławSwoszowski">Program przygotowany przez rząd przedstawia kierunki działania na najbliższe lata, a także szczegółowy harmonogram realizacji zadań z wyszczególnieniem celów, działań podejmowanych dla realizacji tych celów, urzędów odpowiedzialnych za realizację terminów oraz sposobów finansowania.</u>
          <u xml:id="u-155.5" who="#PosełMirosławSwoszowski">W przedstawionym nam dokumencie czytamy: Polityka prorodzinna ma na celu zapewnienie trwania i rozwoju rodziny oraz poszanowanie należnych jej praw, w tym prawa do samodzielności ekonomicznej oraz decydowania o wychowaniu dzieci. Dlatego też polityka prorodzinna powinna się rozwijać, a skuteczna polityka socjalna w stosunku do rodzin dysfunkcyjnych i znajdujących się w trudnej sytuacji powinna mieć charakter interwencyjny i uzupełniający. Autorki uwag do programu w opracowaniu Biura Studiów i Ekspertyz polemizują z tą tezą, pisząc, że przeciwstawiono sobie politykę prorodzinną i politykę socjalną oraz że trudno taką tezę uznać w świetle literatury z zakresu polityki społecznej i praw człowieka.</u>
          <u xml:id="u-155.6" who="#PosełMirosławSwoszowski">Pozwolę sobie z taką opinią całkowicie się nie zgodzić. Podczas sympozjum na temat polityki prorodzinnej, które odbyło się w Sejmie, wygłosił odczyt wybitny ekonomista, ekspert Unii Europejskiej i Rady Europy, profesor Uniwersytetu Paryskiego Jean Lecaillon. Podkreślił konieczność odróżnienia polityki społecznej, polityki prorodzinnej od polityki socjalnej. Polityka socjalna wiąże się z państwem opiekuńczym, ma za zadanie walczyć z patologiami, chorobami, bezrobociem, biedą, próbując ograniczyć skutki i prowadzić do ich likwidacji. Czy rodzina jest porażką, która ma być eliminowana? — pytał prof. Lecaillon. Oczywiście nie. Rodzina nie jest w pierwszym rzędzie obiektem polityki socjalnej. Rodzina jest gwarantem rozwoju jej członków oraz rozwoju społeczeństwa, dlatego jest podmiotem polityki społecznej, a nie socjalnej. Państwo ma tworzyć warunki do jej pełnego rozwoju i funkcjonowania. Realizacja tego celu wymaga zastąpienia zasady opiekuńczości państwa zasadą jego pomocniczości wobec rodziny.</u>
          <u xml:id="u-155.7" who="#PosełMirosławSwoszowski">Główne cele polityki prorodzinnej to pomoc rodzinom w uzyskaniu samodzielności finansowej, poprawa warunków mieszkaniowych, przygotowanie dzieci i młodzieży do pełnienia funkcji rodzinnych i społecznych, zahamowanie negatywnych trendów w rozwoju ludnościowym kraju i poprawa sytuacji demograficznej. Rodzinie należy ułatwić jej harmonijny rozwój, a nie walczyć z patologią. Należy prowadzić politykę sprawiedliwą, od której zależy rozwój moralny i ekonomiczny rodziny i narodu, a nie skupiać się tylko na zapomogach, zasiłkach i innych działaniach socjalnych. Im lepiej i skuteczniej jest realizowana polityka prorodzinna, tym mniej jest rodzin, które muszą korzystać z pomocy socjalnej. Dlatego konsekwentna realizacja programu polityki prorodzinnej państwa jest kluczem rozwoju rodziny na wszystkich możliwych płaszczyznach oraz społeczeństwa, które jest wspólnotą rodzin.</u>
          <u xml:id="u-155.8" who="#PosełMirosławSwoszowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Ze względu na ograniczony czas wystąpienia poruszę tylko jeszcze jeden aspekt polityki prorodzinnej dotyczący wychowania młodego pokolenia. Troska o dzieci i młodzież jest podstawową dziedziną polityki prorodzinnej. Kondycja zdrowotna, etyczna i intelektualna młodego pokolenia jest decydująca dla przyszłości naszych rodzin i narodu. Dlatego też we wszystkich tych obszarach konieczne jest wsparcie państwa. Dzieci dorastają we wspólnocie rodzinnej, postrzegają świat przez pryzmat swojej rodziny i jej członków. Dziecko doświadczając dobra, miłości i solidarności ze strony najbliższych, dojrzewa do bycia wartościowym obywatelem.</u>
          <u xml:id="u-155.9" who="#PosełMirosławSwoszowski">Program będący przedmiotem dzisiejszej debaty zawiera takie cele, jak: pomoc rodzinie w wychowaniu przez zapewnienie rodzicom prawa do wychowania dzieci zgodnie ze swoimi przekonaniami moralnymi i religijnymi, uruchomienie szkoleń doskonalących umiejętności wychowawcze rodziców i nauczycieli, np. program - rodzice w szkole, szkolenie edukatorów, zwiększenie wychowawczej roli szkoły i współpraca szkoły z rodzicami poprzez wprowadzanie do pracy szkoły zadań wychowawczych i uzgadnianie z rodzicami profilu wychowawczego szkoły, współpraca ze stowarzyszeniami wychowawczymi, organizacjami młodzieżowymi, religijnymi, sportowymi, turystyczno-krajoznawczymi, tworzenie rad szkół, podniesienie prestiżu zawodu nauczycieli i poziomu ich pracy, czego początek doświadczamy już po uchwaleniu ustawy o zmianie ustawy Karta nauczyciela, poprawa dostępności młodzieży do szkół średnich i wyższych - ten cel realizuje rząd od dwóch lat.</u>
          <u xml:id="u-155.10" who="#PosełMirosławSwoszowski">Liczba uczniów objętych stypendiami ze szkół podstawowych wzrosła z 15 tys. w 1997 roku do 52 tys. w 1998 r. i odpowiednio ze szkół średnich z 23 tys. do 91 tys. w tym samym okresie. Dotacja na pomoc materialną dla studentów wynosiła w 1996 roku — 423 mln zł, a w 1999 r. — 656 mln zł. Dotacja na fundusz kredytów i pożyczek dla studentów, uruchomiona w 1998 roku, wynosi w roku 2000 — 148,7 mln zł. Zwiększyła się liczba miejsc w szkołach wyższych, powstały wyższe szkoły zawodowe i ten trend należy podtrzymywać.</u>
          <u xml:id="u-155.11" who="#PosełMirosławSwoszowski">Inne cele to m.in. rozwój zajęć pozalekcyjnych, działalności sportowej, turystycznej i rekreacyjnej, przeciwdziałanie zjawiskom patologii wśród dzieci i młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-155.12" who="#PosełMirosławSwoszowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Program polityki prorodzinnej państwa, będący jednym z naczelnych zadań koalicji AWS–UW, jest dojrzałą koncepcją opartą na poszanowaniu praw człowieka, uznaniu wartości rodziny, zmierzającą do zapewnienia autonomii i samodzielności rodzin, który, jeżeli będzie konsekwentnie realizowany, zapewni rozwój, bezpieczeństwo i stabilizację państwa. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-155.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Marię Gajecką-Bożek z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#PosełMariaGajeckaBożek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dyskutujemy dzisiaj nad drukiem nr 1522 - „Polityka prorodzinna państwa”. Kierunek V - poprawa stanu zdrowia rodziny. I tak na str. 24 czytamy: „Ważną rolę w kreowaniu prozdrowotnej edukacji młodego pokolenia winna spełniać szkoła”. I taką rolę spełniała jeszcze do roku 1998. W roku następnym wraz z wprowadzeniem reformy ubezpieczeń zdrowotnych w błyskawicznym tempie zaczęto rezygnować z higieny szkolnej. A przecież medycyna szkolna to dziedzina medycyny wieku rozwojowego, zajmująca się teoretycznie i praktycznie rozwojem i zdrowiem populacji szkolnej, zarówno zbiorowym, jak i indywidualnym w kontekście współzależności od procesu nauczania i wychowania oraz środowiska szkolnego.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#PosełMariaGajeckaBożek">W wyniku bilansów zdrowia uczniów klas 0, III, VIII i ostatnich klas szkoły ponadpodstawowej rokrocznie było zakwalifikowanych do poradnictwa czynnego 40–45% badanych. Ci uczniowie byli objęci opieką profilaktyczno-leczniczą, czyli profilaktyką wtórną, tj. leczeniem specjalistycznym, rehabilitacją i rewalidacją. Gdy tego nie robimy, tracą sens procedury profilaktyki pierwotnej, tj. testy przesiewowe i badania bilansowe. Przy braku lub niedostatecznej opiece specjalistycznej rysuje się szkodliwe społecznie niebezpieczeństwo pogłębiania się dysproporcji między dziećmi z wykrytymi zaburzeniami a osobnikami objętymi leczeniem i rehabilitacją. Jest pewne, że młodzież zakwalifikowana do poradnictwa czynnego, a nie objęta nim, wchodząc w dorosłe życie, zasili szeregi rencistów.</u>
          <u xml:id="u-157.2" who="#PosełMariaGajeckaBożek">Polska jest ojczyzną dla wszystkich Polaków. Dlaczego więc dzieci ubezpieczone w Małopolskiej Kasie Chorych są lepiej traktowane niż dzieci z robotniczej Łodzi? Ci pierwsi otrzymują na higienę szkolną 4–5 zł miesięcznie, a w Łodzi tylko 0,5 zł. Dzieci w Kasie Zachodniopomorskiej i Kasie Wielkopolskiej otrzymują na higienę szkolną 2,5 zł, a w Kasie Mazowieckiej i Kasie Śląskiej tylko 1,5 zł.</u>
          <u xml:id="u-157.3" who="#PosełMariaGajeckaBożek">Szczyciliśmy się tym, że mamy największy w Europie wskaźnik wykonywalności szczepień ochronnych. Te szczepienia wykonywały higienistki szkolne, które w roku 1999 były masowo zwalniane. Po roku działalności reformy wskaźnik wykonywalności szczepień ochronnych spadł. W samym tylko woj. śląskim 15 tys. kart szczepień wydanych ze szkół nie trafiło do lekarza pierwszego kontaktu. Te dzieci wypadły ze statystyki, te dzieci nie będą szczepione.</u>
          <u xml:id="u-157.4" who="#PosełMariaGajeckaBożek">Próchnica zębów jest najczęstszą, masowo występującą u dzieci i młodzieży patologią. Zaliczana jest do chorób społecznych. U dzieci występuje 90–92% przypadków. I co, likwiduje się szkolne gabinety stomatologiczne.</u>
          <u xml:id="u-157.5" who="#PosełMariaGajeckaBożek">Na 47 posiedzeniu Sejmu w dniu 9 kwietnia pani minister Knysok oświadczyła, że w budżecie Ministerstwa Zdrowia na profilaktykę stomatologiczną zaplanowano 20 mln zł na rok 1999. Program miał objąć dzieci 11-letnie, ale ruszył dopiero pod koniec roku i wykorzystano nań 7776 tys. zł. Pozostałe środki przeznaczono: 5 mln na dydaktykę w akademiach medycznych, 5 mln na zakup leków antyretrowirusowych stosowanych w chorobach AIDS, 2224 tys. na realizację procedur wysokospecjalistycznych kardiologii. A więc pieniądze przeznaczone dla dzieci nie zostały na nie wykorzystane.</u>
          <u xml:id="u-157.6" who="#PosełMariaGajeckaBożek">Program jest realizowany przez kasy chorych. Trzy kasy nie zgodziły się na jego przyjęcie: kasa śląska, podkarpacka i łódzka. Ministerstwo Zdrowia nie jest w stanie zmusić kas, aby prowadziły program profilaktyki stomatologicznej, która to profilaktyka jest zobowiązaniem ustawowym wobec dzieci i młodzieży do 18 roku życia. Widocznie najskuteczniejsza w zapobieganiu próchnicy jest guma orbit, którą to Wysokiej Izbie polecała pani minister Knysok. Najlepiej więc będzie, aby zęby dzieciom same wypadły, wtedy wstawi się protezę i niepotrzebne będzie leczenie.</u>
          <u xml:id="u-157.7" who="#PosełMariaGajeckaBożek">I na następnej stronie - cytuję: „Niezbędne jest opracowanie programu monitorowania stanu zdrowia poszczególnych grup ludności:</u>
          <u xml:id="u-157.8" who="#PosełMariaGajeckaBożek">a) dzieci do 1 roku życia,</u>
          <u xml:id="u-157.9" who="#PosełMariaGajeckaBożek">b) dzieci 1–5 lat” itd.</u>
          <u xml:id="u-157.10" who="#PosełMariaGajeckaBożek">Wysoka Izbo! Panie i Panowie Posłowie! To są chyba żarty. Przecież te programy monitorowania były i to jest faktem, że były przez pediatrów sumiennie wykonywane: wizyty patronażowe w domu noworodka, badania bilansowe, prowadzenie dzieci zakwalifikowanych do grup dyspanseryjnych. Tych grup dyspanseryjnych było 10. I tak np. II grupa obejmuje dzieci z wadami wrodzonymi, IV - z niedoborem wagi i wzrostu, V - ze schorzeniami okulistycznymi i wadami wzroku, grupa X - z wadami postawy i schorzeniami ortopedyczne.</u>
          <u xml:id="u-157.11" who="#PosełMariaGajeckaBożek">Ministerstwo chce opracować zakres badań profilaktycznych dzieci. Proszę państwa, po co? Są przecież wydane książeczki z zakresem badań w poszczególnych grupach wiekowych. Ja je państwu udostępnię bezpłatnie, po co wydawać na ich opracowanie środki finansowe. Ten zakres badań - wytyczne do bilansów zdrowia - ma każdy pediatra, tylko gdzieś w tej reformie ten pediatra został wykluczony. Kasy chorych nie zawrą z nim kontraktu jako lekarzem pierwszego kontaktu. Z internistą tak, on może pracować samodzielnie i opiekować się niemowlętami. Pediatra musi pracować w zespołach lekarzy rodzinnych. Limituje się przyjęcia chorych na leczenie szpitalne. W roku 2000 w porównaniu z rokiem 1999 największe ograniczenie przyjęć dotyczyć będzie oddziałów pediatrycznych.</u>
          <u xml:id="u-157.12" who="#PosełMariaGajeckaBożek">Nadzór merytoryczny funkcjonował w każdej dziedzinie medycyny. Byłam inspektorem pediatrii w ZOZ w Zawierciu przez 15 lat. Miałam stale aktualną listę dzieci inwalidzkich z podległego mi terenu. Mam teraz przed sobą pismo z ministerstwa pracy o podanie przez starostów dzieci inwalidzkich w powiecie z rozbiciem na grupy wiekowe 0–3, 4–6, 7–16, 17–18. Nie ma nadzoru pediatrycznego, nie ma należycie prowadzonej statystyki. I jak pracownicy urzędów powiatowych mają odpowiedzieć na pismo ministra, skąd wziąć dane - z sufitu? Mam też przed sobą drugie pismo z dnia 6 stycznia 2000 r. ze śląskiego kuratorium oświaty do starosty i prezydentów miast z zaleceniem powołania powiatowych centrów edukacji specjalnej, które to centra - cytuję: „będą diagnozowały, orzekały, monitorowały i udzielały pomocy rodzinie dziecka zagrożonego rozwojem nieprawidłowego rozwoju”. Pozwólcie państwo, że zatrzymam się tylko nad jednym słowem „diagnozowały” - czyli prowadziły pełną diagnostykę dzieci z nieprawidłowym rozwojem. A czy kasa chorych zechce zawrzeć z nimi kontrakt? Kto więc zapłaci za badania EEG, tomografii komputerowej czy rezonansu magnetycznego? Kto zapłaci za rehabilitację tych dzieci? Czy samorządy? A przecież pan minister Maksymowicz zlikwidował specjalizację z neurologii dziecięcej, gdy właśnie taki specjalista ma tutaj najwięcej do powiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-157.13" who="#PosełMariaGajeckaBożek">Na stronie 68 w programie jest zapisane: „Zwiększenie dostępu do usług medycznych i rehabilitacyjnych m.in. poprzez:</u>
          <u xml:id="u-157.14" who="#PosełMariaGajeckaBożek">- doposażenie poradni rehabilitacyjnych w nowoczesny sprzęt,</u>
          <u xml:id="u-157.15" who="#PosełMariaGajeckaBożek">- zwiększenie specjalistycznej obsady kadrowej,</u>
          <u xml:id="u-157.16" who="#PosełMariaGajeckaBożek">- rozszerzenie sieci placówek świadczących usługi rehabilitacyjne w formie ambulatoryjnej, szczególnie na wsi i w małych miastach,</u>
          <u xml:id="u-157.17" who="#PosełMariaGajeckaBożek">- rozszerzenie zakresu i zwiększenie dostępu do usług medycznych i rehabilitacyjnych świadczonych w domu pacjenta”.</u>
          <u xml:id="u-157.18" who="#PosełMariaGajeckaBożek">Są to pobożne życzenia. A jak wygląda rzeczywistość, świadczą badania opinii publicznej. Zwalnia się specjalistów. Kasy chorych w bardzo niewielkim stopniu podpisują kontrakty na rehabilitację dzieci i młodzieży. Na stronie 26 czytamy: „... zwiększenia wczesnego wykrywania i skuteczności leczenia chorób nowotworowych u dzieci”. Kiedy na posiedzeniu Komisji Zdrowia postawiłam wniosek, aby dzieci z chorobą nowotworową miały leczenie refundowane z budżetu państwa, zgodnie z postępami wiedzy medycznej, mój wniosek przepadł, bo postawiła go posłanka z SLD. I do dziś nie wszystkie cytostatyki zalecane w programach leczenia białaczek są refundowane, nie mówiąc już o lekach cytoprotekcyjnych, osłaniających zdrowe komórki młodego organizmu przed działaniem cytostatyków. Choroba w rodzinie jest w wielu przypadkach tragedią dla budżetu rodzinnego. W 1999 r. pacjent ze środków własnych pokrywał 60% wszystkich wydatków na leki. A jaki będzie ten koszt własny, gdy w roku 2000 obowiązuje 7-procentowa stawka VAT? Opieka nad przewlekle chorymi też pozostawia wiele do życzenia. Zlikwidowano zielone recepty. Podano wykaz chorób przewlekłych, na które przysługują leki refundowane, tylko niestety chorzy z chorobą SM, czyli stwardnieniem rozsianym, nie mogą doczekać się, aby ich choroba znalazła się na tej liście. Czyżby nie była to choroba przewlekła? Już kilka miesięcy temu 18 października w telewizyjnych „Faktach” pani minister Cegielska oświadczyła, że wpisuje SM na listę chorób przewlekłych. I nic. Cisza. Wczoraj otrzymałam list od pacjentki chorej na SM, która pisze, że: chcemy tylko refundacji podstawowych leków oraz środków pomocniczych, jak materiały sanitarne, które pozwolą chorym godnie stawić czoło upośledzającym, bolesnym i nieraz upokarzającym objawom choroby. Należałoby się zastanowić nad tym, czy nie postawić pierwszego kroku i nie rozpocząć leczenia stosowanego już w całej Europie interferonem. Czy chorzy na SM są gorsi od chorych z przewlekłą niewydolnością nerek, chorobą Parkinsona czy chorobą Alzheimera? Przedstawiłam wyrywkowe przykłady długiej listy rozbieżności między obrazem malowanym w programie a realiami dnia codziennego. Nasze obawy podziela też rzecznik praw obywatelskich, który pismem z dnia 1 marca 2000 r. informuje obywatela, że zwrócił się do Ministerstwa Zdrowia z obszernym wystąpieniem w sprawie konstytucyjnego prawa do opieki zdrowotnej oraz prawa do świadczeń z ubezpieczenia zdrowotnego, podnosząc w tym wystąpieniu również problem leczenia dzieci, niedostatecznej opieki pielęgniarskiej nad uczniami, ograniczeń w zakresie zapewnienia ciągłej opieki nad kobietami ciężarnymi, opieki pediatrycznej, nadzoru pediatrycznego, kompleksowej rehabilitacji, a także pobierania opłat za świadczenia medyczne. Nie są to więc tylko nasze spostrzeżenia. Dziękuję Wysokiej Izbie za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Urszulę Wachowską z klubu AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#PosełUrszulaWachowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałabym zwrócić uwagę na tzw. rodziny wielodzietne. Są w tej chwili ideologie, które w sposób szczególnie napastliwy traktują rodzinę wielodzietną - mieliśmy tego przykład nawet dzisiaj na tej sali - i jednym tchem rodzinę wielodzietną próbują nazywać rodziną patologiczną. Na początku kadencji na jednym ze spotkań z wyborcami w Baranowie pod Poznaniem wstał mężczyzna i powiedział: Pani poseł, jestem ojcem rodziny wielodzietnej. Zapraszam panią do mojego domu. Niech pani przyjdzie i sprawdzi, jaką mam żonę, jakie mam dzieci. A o nas mówią, że jesteśmy rodziną patologiczną. Zróbcie coś z tym.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#PosełUrszulaWachowska">Szanowni Państwo! Pragnę podkreślić, że polityka prorodzinna Akcji Wyborczej Solidarność wyraża się między innymi w tym, że proponujemy pozytywne myślenie o rodzinie, w tym o rodzinie wielodzietnej. Traktujemy ją jako wartość najwyższą, życiodajną. Chciałabym bardzo, aby stąd, z trybuny polskiego parlamentu, głosem posła Akcji Wyborczej Solidarność dotrzeć do rodzin wielodzietnych i przekazać im słowa szacunku i uznania.</u>
          <u xml:id="u-159.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-159.3" who="#PosełUrszulaWachowska">Mamy w Polsce 5% rodzin z czworgiem i więcej dzieci, a więc takich, które nazywa się wielodzietnymi. Te właśnie 5% rodzin wychowuje 15% ogólnej liczby dzieci w Polsce. Jest to poważny potencjał demograficzny, tym ważniejszy, że ciągle obniża się wskaźnik przyrostu ludności. Dzieci te wychowują się, nie chodząc do przedszkola, w domu rodzinnym, bo matki tych dzieci na ogół nie pracują. Wychowanie w rodzinie jest z pewnością najtańszą i najefektywniejszą formą opieki nad dziećmi.</u>
          <u xml:id="u-159.4" who="#PosełUrszulaWachowska">Jaki jest obraz tych rodzin wielodzietnych? Chciałabym go odtworzyć na podstawie raportu o sytuacji rodzin wielodzietnych, przygotowanego w Poznaniu w celu realizowania polityki prorodzinnej. Okazuje się, że ogólny poziom wykształcenia rodziców w rodzinach wielodzietnych jest wyższy niż przeciętny; ponad 20% zarówno ojców, jak i matek ma wykształcenie wyższe. Rodzina wielodzietna to rodzina taka, w której wychowuje się dzieci z wielką troską. Duża grupa młodzieży w wieku szkolnym, bo aż 69%, kończy szkołę średnią. 11% dzieci z rodzin wielodzietnych kończy studia wyższe lub przynajmniej pomaturalne. Świadczy to o przykładaniu wagi do wykształcenia dzieci. Tę tezę dodatkowo potwierdza liczny udział dzieci z rodzin wielodzietnych w zajęciach pozaszkolnych. Na przykład 21% uczęszcza na dodatkowe lekcje języków obcych, 19% pobiera lekcje muzyki, 36% uczestniczy w zajęciach sportowych, dużo ponad 30% - w zajęciach artystycznych, należy do kółek zainteresowań, różnych organizacji, ZHP itd. 52% rodziców rodzin wielodzietnych stwierdza, że nie ma problemów wychowawczych; problemy wychowawcze zgłasza tylko 9% rodziców.</u>
          <u xml:id="u-159.5" who="#PosełUrszulaWachowska">Z raportu przytaczanego tu przeze mnie, opracowanego w Poznaniu, widać, że w większości rodzin wielodzietnych wychowuje się ludzi wykształconych, przygotowanych do życia z innymi ludźmi, ludzi aktywnych, przygotowanych także do pokonywania trudów życia.</u>
          <u xml:id="u-159.6" who="#PosełUrszulaWachowska">Trudy życia są rzeczywiście ogromne, ponieważ byt materialny rodzin wielodzietnych jest ciężki. Jeżeli pracuje tylko ojciec, a tak jest najczęściej, i utrzymuje się z tzw. przeciętnej płacy, to przy czworgu dzieciach na osobę w rodzinie przypada niecałe 200 zł na miesiąc. To bardzo trudna sytuacja.</u>
          <u xml:id="u-159.7" who="#PosełUrszulaWachowska">Pragnę też podkreślić, że rodziny wielodzietne nie kwalifikują się do korzystania z pomocy społecznej, ustawa o pomocy społecznej daje bowiem prawo do świadczeń tylko tym, którzy spełniają dwa warunki: po pierwsze, warunek kryterium dochodowego, po drugie, muszą w tej rodzinie wystąpić takie zjawiska, jak na przykład sieroctwo, ochrona macierzyństwa, niepełnosprawność, wyjątkowa chorobliwa bezradność, alkoholizm lub narkomania. Natomiast rodziny wielodzietne w ponad 75% nie mają żadnych cech patologicznych. W związku z tym nie przysługują im świadczenia z tytułu opieki społecznej, znajdują się więc poza opieką socjalną. I to jest dowód, szanowni państwo posłowie, na to, że nie wystarczy polityka pomocy społecznej, musi być jeszcze polityka prorodzinna.</u>
          <u xml:id="u-159.8" who="#PosełUrszulaWachowska">Opracowywaliśmy w ramach klubu AWS projekty podatków, które byłyby bardzo korzystne dla rodzin, uwzględniałyby liczbę dzieci w rodzinie. Niestety Ministerstwo Finansów nie przyjęło naszej propozycji. Niestety pan prezydent odrzucił projekt reformy podatkowej, który także uwzględniał liczbę dzieci w rodzinie. Trudno, nie darujemy. Przystępujemy do następnej akcji. Przygotowujemy nowy program, który będzie miał na uwadze sytuację materialną rodzin wielodzietnych i w ogóle rodzin w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-159.9" who="#PosełUrszulaWachowska">W imieniu tych rodzin ostatnie pytanie, pytanie do pana prezydenta: Panie Prezydencie! Kiedy pan zapewni obiecane 5 lat temu w ramach kampanii wyborczej mieszkanie każdej rodzinie?</u>
          <u xml:id="u-159.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Zofię Wilczyńską z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#PosełZofiaWilczyńska">Panie Marszałku! Panie i Panowie! Chcąc pozwolić jeszcze na choćby krótką wypowiedź moim kolegom, skracam maksymalnie swoje wystąpienie. Zawierać więc się ono będzie dosłownie w kilku zdaniach.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#PosełZofiaWilczyńska">Przeczytałam bardzo dokładnie ten program i muszę powiedzieć z całą stanowczością, iż jestem zawiedziona, bo zarówno w części wstępnej, jak i w części tabelarycznej są tylko hasła, i to bardzo ogólne hasła.</u>
          <u xml:id="u-161.2" who="#PosełZofiaWilczyńska">Na przykład mamy rozdział 6: „Pomoc rodzinom z osobami niepełnosprawnymi”. Pozwolę sobie jeszcze raz powiedzieć, że nie ma tu żadnej koncepcji rozwiązań odnoszących się do sytuacji dorosłych osób samotnych wychowujących dzieci niepełnosprawne, i odwrotnie, sytuacji, gdy oboje rodzice są niepełnosprawni i mają dzieci normalne, czyli pełnosprawne. Wobec nich nie ma tutaj przewidzianej żadnej polityki.</u>
          <u xml:id="u-161.3" who="#PosełZofiaWilczyńska">„Polityka rodzinna i opiekuńcza wobec osób niepełnosprawnych” to tytuł, jak powiedziałam, bardzo ogólny. Przepraszam, że wyrywam z kontekstu poszczególne słowa. Może przedstawię trochę danych, których państwo w tym programie absolutnie nie znajdziecie. Podaję za GUS-em — badania aktywności ekonomicznej ludności, moduł: niepełnosprawni: Ogółem niepełnosprawnych — za chwilę powiem jakich — jest 5266 tys., w mieście — 2514 tys., na wsi — 1964 tys. Podział według płci: Kobiety — 2657 tys., mężczyźni — 2119 tys. Proszę państwa, ale są to osoby niepełnosprawne powyżej 15 roku życia. Nie ma w Polsce danych, przynajmniej z ostatnich lat — ja ich nie spotkałam — o dzieciach niepełnosprawnym do 15 roku życia. Nie ma też danych, z jakimi one są uszkodzeniami lub defektami czy mikrodefektami rozwojowymi. Żywię głęboką nadzieję, że po przejęciu tych zadań przez starostwa, czyli powiatowe centra pomocy rodzinie, takie bardzo szczegółowe dane można będzie uzyskać. Szczególnie dotyczy to wsi. Naprawdę wieś nie ma dostępu do rehabilitacji, do udziału w terapii zajęciowej. Polityka naszego państwa, bo mówię o naszym państwie, powinna w sposób szczególny uwzględniać małe miasteczka i wsie. Jeśli ktoś zapyta, może nawet ktoś z państwa: Ile jest lub może być takich dzieci w wieku do 15 lat — odpowiem: Żyjących w rodzinach jako niepełnosprawne jest takich dzieci około 4 mln razem. To bardzo duża liczba dzieci wymagających specjalnej opieki, specjalnego programu. Tak więc wracam do programu. Jak przyjąć i realizować na przykład taki zapis ze strony 27 pkt 2: Pomoc w wypełnianiu zadań opiekuńczych. Nie ma tu wymienionych żadnych instrumentów, dat. Jaka to ma być pomoc? Czy zakup wózka inwalidzkiego, protezy kończyn? Jaka instytucja ma to wykonać czy tę pomoc świadczyć? W jakim okresie? Czy ośrodki pomocy społecznej czy powiatowe centra pomocy rodzinie?</u>
          <u xml:id="u-161.4" who="#PosełZofiaWilczyńska">Otwieram ten program na str. 67 zawierającej odpowiednik tabelaryczny: Pomoc rodzinom w opiece nad osobami niepełnosprawnymi. Kwota z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych - 750 tys. zł, przekazywana, tak myślę, do PCPR-ów. Złamanie barier architektonicznych w jednej łazience to koszt 3–4 tys. Jeżeli tych rodzin jest około 4 mln, to łatwo policzyć, jaka to będzie kwota.</u>
          <u xml:id="u-161.5" who="#PosełZofiaWilczyńska">Proszę Państwa! Tak się złożyło, że jestem przewodniczącą Parlamentarnego Zespołu do Spraw Osób Niepełnosprawnych. Stojąc przed państwem, mówię z całą odpowiedzialnością, że w roku 1999, o czym informowałam zespół, wpłynęło ponad 600 listów z prośbą o jakąkolwiek, minimalną choćby pomoc dla dzieci niepełnosprawnych lub rodzin z dziećmi niepełnosprawnymi. Przygotowałam wiele interpelacji, m.in. odnośnie do możliwości wcześniejszego przejścia na emeryturę matek lub ojców opiekujących się dziećmi. Dostałam odpowiedź, że to jest przywilej i to się nie należy w tej dobie. Jak więc traktować tę pomoc?</u>
          <u xml:id="u-161.6" who="#PosełZofiaWilczyńska">Zdaję sobie sprawę z trudności, bo od dawna zajmuję się tym problemem. Ale jeszcze jedna kwestia. Jest to program, jak powiedziałam, bez rozwiązań i jakkolwiekby się w to wczytywać, nie znajdzie się tu zapisu o możliwości niesienia od razu pomocy. Nawet przy podstawowych schorzeniach, jak schorzenia narządu ruchu - dotyczy to 1000753 osób, w tym ponad 1/2 to dzieci. Czy wózek, czy proteza? Czy proteza dolnych kończyn, czy górnych? Powiaty, które znają skalę problemu, dałyby te pieniądze, gdyby je miały, gdyby był odpowiedni algorytm przyznawania funduszy.</u>
          <u xml:id="u-161.7" who="#PosełZofiaWilczyńska">I ostatnia kwestia. W części tabelarycznej wszystko składa się niejako na powiaty i na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. A ja czytałam, że Bank Światowy zdąża do tego, aby za 2 lata fundusz rehabilitacji został zniesiony. I jak ma się do tego to świadczenie usług, skoro w ustawie o rehabilitacji nie ma zapisu o pomocy, o której dzisiaj mówimy? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-161.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Józefa Mozolewskiego z klubu AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#PosełJózefMozolewski">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Wszyscy mamy głębokie doświadczenia i własne poglądy na temat rodziny, jej kształtu oraz problemów. Wszyscy też zdajemy sobie sprawę, że rodzina, realizując swoje podstawowe funkcje, zapewnia biologiczną i kulturową ciągłość społeczeństw i narodów. Z tych względów jest niezastąpioną komórką, a także instytucją społeczną ponoszącą tym samym główną odpowiedzialność za przekazywanie wartości społecznych. Dlatego uważam, że dobrze się stało, iż w polskim rządzie istnieje stanowisko pełnomocnika do spraw rodziny oraz że został opracowany realny do wykonania program polityki prorodzinnej naszego państwa. Jest bowiem tak, że dopóki rodzina nie wzmocni się jako środowisko wychowujące, twórcze i kształtujące osobowość, stale będziemy mieli do czynienia z narastającą do granic absurdu falą agresji, nienawiści i przemocy w skali społecznej. Skutków tego wyraźnie już doświadczamy, o czym informują codziennie media. Zatem, jeżeli nie zrekonstruuje się warunków koniecznych do wspierania funkcjonowania rodziny, proces degradacji tej delikatnej tkanki życia rodzinnego będzie pogłębiał się i będzie barierą rozwoju poszczególnego człowieka, a zwłaszcza przyszłych pokoleń i społeczeństw.</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#PosełJózefMozolewski">Zgodnie z tym programem rodzina ma prawo do wszechstronnej ochrony i pomocy. Polityka rodzinna jest tu traktowana szeroko. Obejmuje sferę warunków mieszkaniowych, pracy, zdrowia, zabezpieczenia społecznego i kształcenia. Ma również na celu tworzenie szerokiego środowiska wspomagającego rodzinę, respektującego jej zróżnicowane formy i funkcje. Polityka ta postrzegana jest również w kontekście ogólnej polityki społecznego i ekonomicznego rozwoju państwa, która uwzględnia różne i zmieniające się potrzeby rodzin. W programie podkreśla się potrzebę indywidualizacji praw członków rodziny, zwłaszcza kobiet i dzieci, dziecko zaś uznawane jest za najwyższy priorytet; ma ono prawo do odpowiedniego standardu życia, zdrowia i edukacji.</u>
          <u xml:id="u-163.2" who="#PosełJózefMozolewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jednym z ważnych celów przedstawionego programu jest również problem godzenia pracy zawodowej z obowiązkami rodzinnymi. W tym dokumencie wymienia się instrumenty tak ukierunkowanej polityki; czyli zabezpieczenie społeczne, w tym upowszechnienie zatrudnienia w niepełnym wymiarze czasu pracy, zwiększenie wymiaru urlopu macierzyńskiego, wydłużenie okresu pobierania zasiłku przez kobiety w ciąży i osoby wychowujące dzieci, których trudna sytuacja uprawnia do korzystania z tej formy pomocy.</u>
          <u xml:id="u-163.3" who="#PosełJózefMozolewski">Poruszony jest również niezmiernie istotny problem umożliwienia zarobkowania wszystkim dorosłym członkom rodziny. Brak pracy, zarówno na wsi, jak i w mieście, to główna przyczyna ubóstwa rodzin. Zwalczanie tego zjawiska, co zostało przedstawione w programie, może nastąpić poprzez zwiększenie dostępu do oświaty i edukacji przez wykreowanie modelu aktywności kulturalnej wobec biernej postawy monokultury mediów elektronicznych. Ważne jest również to, że przy tworzeniu programu zauważono, iż różnorodnymi aktywnymi metodami walki z ubóstwem nie można objąć wszystkim grup i osób, zwłaszcza tych, które nie mogą pracować lub znaleźć pracy z powodu choroby, inwalidztwa, starości lub macierzyństwa, przez co pozbawione są środków do życia. Powinny one zatem podlegać specjalnym systemom ochrony socjalnej.</u>
          <u xml:id="u-163.4" who="#PosełJózefMozolewski">Przy formułowaniu celów polityki prorodzinnej uwzględniono fakt istnienia różnych form życia rodzinnego oraz sytuacji rodzinnych wymagających szczególnej ochrony. Rodziny funkcjonujące w trudnych warunkach to przecież rodziny ubogie, z samotną matką, z osobami starymi, niepełnosprawnymi lub dotkniętymi chorobą. Ważnym elementem polityki prorodzinnej jest również pomoc rodzinom dysfunkcyjnym i zagrożonym dysfunkcjami w przezwyciężaniu trudności i usamodzielnianiu poprzez ukazanie sposobu wyjścia z kłopotów i odpowiednie wsparcie materialne.</u>
          <u xml:id="u-163.5" who="#PosełJózefMozolewski">Bardzo istotne jest zwrócenie uwagi na trend ograniczenia liczby dzieci w rodzinie i wynikające stąd problemy dla życia społecznego kraju. Ochrona życia od chwili poczęcia jest jednym z elementów działań na rzecz ilościowego rozwoju rodziny. Procesy aktywizacji zawodowej kobiet postrzegane są przez pryzmat ich skutków, ale i ich dzietności. Pracującej kobiecie należy więc stworzyć takie warunki, aby praca nie stanowiła przeszkody, jeśli chodzi o prokreację i wychowanie dzieci, aby nie była koniecznością, lecz wyborem.</u>
          <u xml:id="u-163.6" who="#PosełJózefMozolewski">Rodzina winna być przedmiotem odpowiedzialności wielu ogniw w zakresie ich różnorodnych kompetencji. Obok samej rodziny realizatorami polityki prorodzinnej stają się instytucje administracji rządowej, organy samorządowe wszystkich szczebli oraz organizacje pozarządowe, Kościół katolicki, inne kościoły i związki wyznaniowe. Rodzinę trzeba wspierać w różnych formach, w tym także finansowo, o czym należy pamiętać przy ustalaniu harmonogramu realizacji przedstawionego programu.</u>
          <u xml:id="u-163.7" who="#PosełJózefMozolewski">Pragnę podkreślić, iż w pełni popieram przedstawiony program polityki prorodzinnej. Uwzględnia on bowiem wiele problemów występujących także na terenie mojego województwa, woj. podlaskiego. Ogromną nadzieję pokładam w przyjęciu programu i w jego konstruktywnej realizacji. Upatruję w nim bowiem szansy wzmocnienia rodziny, a w niewiele dalszej perspektywie - także całego społeczeństwa mojego regionu i kraju. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Tadeusza Lewandowskiego z klubu AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#PosełTadeuszBernardLewandowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzisiejsza debata dotycząca polityki prorodzinnej państwa jest bardzo ważna. Ścierają się w tej dyskusji, toczonej zresztą nie tylko w naszym parlamencie i nie tylko w Polsce, różne wizje człowieka. Z jednej strony wizja człowieka wyalienowanego, walczącego o sukces, gdzie kobieta jest przeciwstawiana mężczyźnie. Istotą tej wizji jest ideologia walki i rywalizacji płci. Z drugiej strony mamy wizję opartą na miłości mężczyzny i kobiety, która jest fundamentem małżeństwa i rodziny. Naturalnym miejscem zakorzenienia się każdej jednostki ludzkiej jest właśnie rodzina. Także w niej człowiek osiąga pełnię swego wszechstronnego rozwoju. Rolą państwa nie jest wyręczanie rodziny w wypełnianiu jej funkcji. Państwo jest zobowiązane troszczyć się o takie warunki ekonomiczne i społeczne, w których rodzina będzie mogła wypełniać samodzielnie wszystkie swoje funkcje. Pragniemy, aby rodzina była podmiotem, najważniejszym partnerem rządu w realizacji dobra wspólnego, i temu celowi ma służyć przeorientowanie polityki państwa na prorodzinną.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#PosełTadeuszBernardLewandowski">Nie mam czasu, aby omawiać wszystkie sprawy, których dotyczy ten dokument, dlatego chciałbym podjąć zagadnienie poprawy kondycji finansowej rodzin. Obserwowane od kilku lat ożywienie gospodarcze przynosi systematyczny wzrost poziomu życia społeczeństwa. Jednakże trzeba podkreślić, że nie przekłada się to na rodziny, w szczególności nie dotyczy to rodzin wielodzietnych, żyjących w małych miasteczkach i na wsi, gdzie następuje poszerzanie sfery ubóstwa. W programie polityki prorodzinnej jest zapis: „Zgodnie z zasadą pomocniczości państwo będzie stymulować wzrost aktywności własnej rodziny, poprzez stwarzanie warunków dla osiągnięcia przez nią samodzielności ekonomicznej”. Harmonogram działań przyjęty dla tego kierunku przewiduje przeciwdziałanie bezrobociu oraz uproszczenie i obniżenie podatków, przy jednoczesnym przyjęciu takiego rozwiązania, które uwzględniać będzie liczbę dzieci będących na utrzymaniu. Zapowiedź wprowadzenia tego systemu, w którym podmiotem opodatkowania jest nie pojedynczy obywatel, ale rodzina, należy uznać za bardzo ważny pierwszy krok na drodze uznania roli, jaką rodzina pełni w społeczeństwie, i mam nadzieję, że tym razem nie będzie przeszkód. Przypomnę, że weto pana prezydenta dotyczące ustaw podatkowych uniemożliwiło wypłatę w roku 2000 z tytułu ulg prorodzinnych ponad 0,5 mld zł, które miały być skierowane przede wszystkim do rodzin o niskich dochodach.</u>
          <u xml:id="u-165.2" who="#PosełTadeuszBernardLewandowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Osiągnięcie samodzielności ekonomicznej przez rodzinę jest warunkiem jej podmiotowości, jest jej prawem. Tego prawa wiele polskich rodzin jest dziś pozbawionych. Podstawową przyczyną tego stanu jest fakt wieloletniego, trwającego przez 45 lat zniewolenia komunistycznego, kiedy inicjatywa gospodarcza była zakazana, a które doprowadziło do nieprawdopodobnego, jedynego w dziejach naszego narodu zubożenia całego społeczeństwa. System komunistyczny był reglamentowanym systemem świadczeń socjalnych. Dzisiaj ludzie, którzy byli gorliwymi funkcjonariuszami tego systemu, nieuczciwie zagarnięty kapitał zainwestowali w odradzającej się grze rynkowej i świetnie funkcjonują w nowej rzeczywistości. Rząd stoi przed trudnym zadaniem dopuszczenia do tej gry wszystkich Polaków. A przecież inicjatywy nam nie brakuje. Po roku 1989 powstało bardzo wiele małych rodzinnych firm, które zapełniły krajobraz gospodarczy naszej ojczyzny. Chodzi o to, aby te firmy się utrzymały, żeby nie upadały. To one są szansą na miejsca pracy dla wielu tysięcy młodych wchodzących w życie zawodowe.</u>
          <u xml:id="u-165.3" who="#PosełTadeuszBernardLewandowski">Wysoki Sejmie! Myślę, że postulat samodzielności ekonomicznej rodzin jest najważniejszy. Potrzebny jest zasadniczy przełom w pracy rządu, potrzebne jest uzupełnienie programu polityki prorodzinnej w tym zakresie przez Ministerstwo Finansów w porozumieniu z Ministerstwem Gospodarki o takie działania, aby rodzina podejmująca działalność gospodarczą miała dostęp do odpowiedniego kredytu, aby była traktowana lepiej, tak aby jej inicjatywa miała szansę na powodzenie, bo właśnie priorytetem jest osiągnięcie przez nią samodzielności.</u>
          <u xml:id="u-165.4" who="#PosełTadeuszBernardLewandowski">Najwięcej rodzin wielodzietnych, które przeżywają duże trudności, żyje na obszarach wiejskich. Nie od dzisiaj wiadomo, jak przedstawia się nasza sytuacja demograficzna, i powoli staje się jasne, że te właśnie rodziny są dla Polski nadzieją na dalszy rozwój, szansą, której nie można zaprzepaścić. Poprawa sytuacji dochodowej rolników jest związana ze zwiększeniem opłacalności produkcji rolnej i ze stworzeniem szansy na działalność gospodarczą poza rolnictwem dla tych rodzin, które nie mogą prowadzić działalności rolniczej. Jest to absolutnie priorytetowy kierunek działań i mimo że rząd przyjął w tej dziedzinie program średniookresowej strategii rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich, mimo że trwają prace nad paktem dla wsi, to myślę, że wobec tych trudnych wyzwań, które muszą zostać rozwiązane, jest to niewystarczające.</u>
          <u xml:id="u-165.5" who="#PosełTadeuszBernardLewandowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę powtórzyć: przyjęcie przez rząd przygotowanego przez zespół międzyresortowy programu polityki prorodzinnej jest wydarzeniem bardzo ważnym. Po raz pierwszy rodzina została potraktowana kompleksowo, z uwzględnieniem możliwie wszystkich aspektów, które wpływają na jej rozwój i funkcjonowanie. Ten przełomowy w swej wymowie zwrot ku rodzinie witamy z nadzieją. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-165.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Tadeusza Lewandowskiego z klubu AWS.</u>
          <u xml:id="u-166.2" who="#komentarz">(Poseł Bogdan Lewandowski: Już był. Jeszcze raz?)</u>
          <u xml:id="u-166.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Przepraszam, bo mam prorodzinnie dwóch Lewandowskich zapisanych i nie wykreśliłem.</u>
          <u xml:id="u-166.4" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Kazimierz Poznański ma teraz głos, z klubu AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#PosełKazimierzPoznański">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#PosełKazimierzPoznański">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W dzisiejszej dyskusji na temat realizacji programu polityki prorodzinnej państwa pochylamy się nad stanem i kondycją polskiej rodziny i tego wszystkiego co jest niezbędne ze strony państwa, aby tę kruchą, wrażliwą i słabą strukturę wspomagać, gdy jest w potrzebie.</u>
          <u xml:id="u-167.2" who="#PosełKazimierzPoznański">I trzeba tu wspomnieć słowa Ojca Świętego Jana Pawła II, który w 1987 r. w Szczecinie powiedział nie tylko polskiemu Kościołowi, ale i całemu narodowi, że: nie ma skuteczniejszej drogi odrodzenia społeczeństw, jak ich odrodzenie przez zdrowe rodziny. A rodzina, która jest pierwszą szkołą cnót społecznych, potrzebnych wszelkim społeczeństwom, jest dzisiaj bardzo zagrożona. Wiemy o tym wszyscy. Jest ona zagrożona od zewnątrz i wewnątrz. Tym zagrożeniom powinniśmy się przeciwstawiać, każdy z nas z osobna, jak i państwo, a jednym z istotnych środków pomocowych służącym wszystkim potrzebującym jest dzisiaj omawiany dokument, który jest rozwinięciem rządowego raportu o sytuacji polskich rodzin.</u>
          <u xml:id="u-167.3" who="#PosełKazimierzPoznański">Spośród wielu zadań, jakie Akcja Wyborcza Solidarność zobowiązała się zrealizować, polityka prorodzinna w rządzie premiera Jerzego Buzka ma szczególne znaczenie. Można by tu wymienić całą gamę celów i zadań, którym AWS nadał charakter priorytetowy. Ze względu na małą i ograniczoną ilość czasu w debacie odwołam się do kilku z nich.</u>
          <u xml:id="u-167.4" who="#PosełKazimierzPoznański">Za główne cele polityki państwa wobec rodziny uznano, przypomnę, pomoc rodzinom w uzyskiwaniu samodzielności finansowej, poprawę warunków mieszkaniowych ludności, przygotowanie dzieci i młodzieży do pełnienia funkcji rodzinnych i społecznych oraz zahamowanie istniejących negatywnych trendów w rozwoju ludnościowym kraju i poprawę sytuacji demograficznej.</u>
          <u xml:id="u-167.5" who="#PosełKazimierzPoznański">Chcę się tu zgodzić z moimi koleżankami i kolegami z Klubu Parlamentarnego AWS, że wymienione dzisiaj zasadnicze cele polityki wobec rodziny powinny być dalej przedmiotem prac rządu, które umożliwiałyby wprowadzenie nowych zadań, wychodząc naprzeciw wyzwaniom młodego pokolenia, osobom pracującym, ale i tym, którzy tej pracy dzisiaj pilnie poszukują, po to, aby stwarzać równe szanse rozwoju polskim dzieciom i młodzieży oraz po to, aby przeciwdziałać pojawiającej się biedzie, która zagląda pod niejedną polską strzechę.</u>
          <u xml:id="u-167.6" who="#PosełKazimierzPoznański">Zgodzić się tu należy ze stwierdzeniem, iż powiększające się rozwarstwienie społeczeństwa stanowi poważne zagrożenie nie tylko dla sytuacji rodzin, ale także dla stabilności państwa. Dla nas polityków AWS i dla całego Sejmu są to ogromne wyzwania i zobowiązania, w których podjęciu powinniśmy być pomocni, jak to jest tylko możliwe.</u>
          <u xml:id="u-167.7" who="#PosełKazimierzPoznański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jako społeczeństwo żyjemy dzisiaj w coraz bardziej medialnej rzeczywistości. Chciałbym przy tym w imieniu AWS i mojej partii PPChD wyrazić zaniepokojenie faktem nieustannego nieprzestrzegania przez publiczne media, i nie tylko, rozporządzenia Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji w sprawie szczegółowych zasad rozpowszechnienia przez radio i telewizję audycji, które zagrażają psychicznemu, uczuciowemu i fizycznemu rozwojowi dzieci i młodzieży. Chcę tu zaalarmować i zwrócić uwagę na masowe emitowanie przez stacje telewizyjne filmów i programów ukazujących coraz większą brutalność, przemoc i wulgaryzmy.</u>
          <u xml:id="u-167.8" who="#PosełKazimierzPoznański">Jako społeczeństwo pragnące zdrowia, i fizycznego, i jeszcze bardziej psychicznego, bijemy coraz bardziej na alarm i wyrażamy nasz narodowy indywidualny sprzeciw. Trzeba tutaj przypomnieć za Janem Pawłem II, aby o tych zagrożeniach, o własnym losie mówili, pisali, wypowiadali się przez filmy czy środki masowego przekazu nie tylko ci, którzy - jak twierdzą - mają prawo do życia, do szczęścia i samorealizacji, ale także ofiary tego obwarowanego prawami egoizmu. Trzeba, by mówiły o tym zdradzone, opuszczone i porzucone żony, by mówili porzuceni mężowie, by mówiły o tym pozbawione prawdziwej miłości, ranione u początku życia w swej osobowości i skazane na duchowe kalectwo dzieci, dzieci oddawane ustawowo instytucjom zastępczym. Ale jaki dom dziecka może zastąpić prawdziwą rodzinę? I w końcu trzeba upowszechnić głos ofiar: ofiar egoizmu i mody, permisywizmu i relatywizmu moralnego, ofiar trudności materialnych, bytowych i mieszkaniowych.</u>
          <u xml:id="u-167.9" who="#PosełKazimierzPoznański">Bogu niech będą dzięki, że Kościół w Polsce otwarcie i z mocą broni praw rodziny przed niedopuszczalnymi uzurpacjami ze strony społeczeństwa, jak i wielu instytucji publicznych. Życzę mojemu rządowi, aby wytrwał w wysiłkach i we wszystkich zamierzeniach, które zostały zakreślone w programie polityki prorodzinnej. Dziękuję państwu za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-167.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Chmielewskiego z klubu AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#PosełJanChmielewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Temat dzisiaj poruszany jest aktualny i bardzo ważny - zarówno dziś, jak i wczoraj. Sądzę, że będzie on ważny długo, i powinien. Polityka prorodzinna państwa polskiego to także, trzeba pamiętać, polityka prorodzinna samorządu terytorialnego. Jest ona konieczna, gdyż kończący się XX wiek trzeba niestety określić jako wiek antyrodzinny. Mimo że minione lata wiele wniosły w rozwój świadomości odnoszącej się do rodziny, w obronę wielu wartości rodzinnych, to jednak w ostatecznym rozrachunku stwierdzić trzeba, że nasze kończące się stulecie jest wiekiem antyrodzinnym. Dowodem tego jest degradacja wielu rodzin, ich rozbicie i osłabienie znaczenia w procesie wychowania.</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#PosełJanChmielewski">Jestem przekonany, że tę sytuację rząd pana premiera prof. Buzka pragnie zmienić. Dlatego proces kształtowania ładu społecznego opartego na poszanowaniu praw człowieka od poczęcia aż do naturalnej śmierci, akceptacji wartości rodziny zbudowanej na trwałej miłości kobiety i mężczyzny, realizacji zasady pomocniczości i troski państwa o dobro wspólne wymaga świadomej i aktywnej polityki państwa na szczeblu rządowym i samorządowym.</u>
          <u xml:id="u-169.2" who="#PosełJanChmielewski">Chciałbym powiedzieć, jako członek RS AWS, że wspólnie z „Solidarnością” moje stowarzyszenie Liga Krajowa od 1993 r. organizuje konferencje zatytułowane „Polityka prorodzinna samorządu terytorialnego”. Aktywnie uczestniczy w nich wielu mówców. Jest tutaj książka, już wydana, zawierająca materiały z tych konferencji. Dorobkiem ich jest budowanie demokracji opartej na wartościach.</u>
          <u xml:id="u-169.3" who="#PosełJanChmielewski">Warto wspomnieć tutaj o dokumencie Stolicy Apostolskiej, Karcie praw rodziny, który został przyjęty przez wiele samorządów jako program działania. Dokument ten systematyzuje prawa powszechnie uznane przez Organizację Narodów Zjednoczonych. Dzięki niemu samorządy uzyskały pewien punkt odniesienia dla opracowania polityki prorodzinnej.</u>
          <u xml:id="u-169.4" who="#PosełJanChmielewski">Podkreślam z naciskiem, że rodzinie trzeba pomagać w wypełnianiu jej zadań, a nie zastępować. Oczywiście mam świadomość tego, że jest wiele niedomagań w życiu materialnym, ale uważam, że jeżeli nie stracimy z pola widzenia godności człowieka, wiele problemów uda się rozwiązać. Jest to pewien proces i dobrze się stało, że został on zapoczątkowany. O pewnych konkretach nie będę mówił.</u>
          <u xml:id="u-169.5" who="#PosełJanChmielewski">Chciałbym, zostawiając jeszcze czas kolegom, powiedzieć, że uważam, iż rząd prof. Buzka to rząd bardzo odważnych decyzji, które w niedalekiej przyszłości na pewno przyniosą pozytywne rozwiązania dla każdej polskiej rodziny. Pytam: Jak można budować samodzielność ekonomiczną polskiej rodziny wprost, od dziś, gdy na starcie otrzymało się gospodarkę, w której planowe straty w górnictwie wynosiły 4 mld zł, gdy zadłużenie służby zdrowia wynosiło prawie 8 mld zł, zaniedbana była restrukturyzacja wielu gałęzi przemysłu, zaniechano najważniejszej reformy - oświaty. W krótkim czasie nastąpiłaby niewydolność systemu świadczeń społecznych, stąd konieczność mimo wszystko reformy ZUS-u, świadomie zatrzymano reformę samorządową. Uważam, że rząd pana premiera prof. Buzka właśnie w imię poprawy warunków wszystkich polskich rodzin musiał odważnie podjąć trud koniecznych reform i restrukturyzacji gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-169.6" who="#PosełJanChmielewski">Chciałbym powiedzieć, że właściwością transformacji ustrojowej jest to, że społeczeństwo przeżywa pewne trudne chwile. To jest tak, jakby się leczyło kogoś na zawał. Nie robi się transformacji ustrojowej po to, żeby to była sztuka dla sztuki, ale przede wszystkim po to, żeby gospodarkę, która jest w stanie upadłości, nie przystaje do gospodarki krajów rozwiniętych, pomóc skierować ku rozwojowi.</u>
          <u xml:id="u-169.7" who="#PosełJanChmielewski">Dlatego transformacji zawsze towarzyszą, tak u nas, jak i w jeszcze większym stopniu w krajach Europy Środkowej, bezrobocie, migracja, wiele niekorzystnych tendencji społecznych. Ale gdy nastąpi restrukturyzacja, gdy reformy zafunkcjonują, na pewno będzie to z korzyścią dla społeczeństwa. Tak że konieczna jest przebudowa systemu ekonomicznego gospodarki z centralizmu, czyli drogi złej, źle zarządzanej, na gospodarkę rynkową, konkurencyjną.</u>
          <u xml:id="u-169.8" who="#PosełJanChmielewski">Chciałbym tutaj z wielkim przekonaniem powiedzieć i podkreślić słowa Ojca Świętego z Familiaris consortio, że „przyszłość świata idzie przez rodzinę”. Rodzina jest to wspólnota miłości, życia, która ma do wypełnienia swoje funkcje służby życiu, udział w rozwoju społeczeństwa i przede wszystkim powinna tworzyć w sobie i na zewnątrz klimat miłości. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-169.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Tadeusza Cymańskiego z klubu AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#PosełTadeuszCymański">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W swoim wystąpieniu odniosę się do roli, jaką mają do spełnienia media w realizacji polityki prorodzinnej państwa. Zagadnienie to zostało w omawianym przez nas dokumencie przedstawione w rozdziale X zatytułowanym „Kultura i media a rodzina”.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#PosełTadeuszCymański">Rola mediów, rola środków masowego przekazu we współczesnym świecie jest ogromna. Ich wpływ na nasze codzienne życie trudno przecenić. To one, a zwłaszcza telewizja, w znacznym stopniu kształtują nasze postawy i poglądy, dysponując szerokim wachlarzem możliwości, oddziaływują na nasze gusty. Mają praktycznie wpływ na większość dokonywanych przez nas wyborów: od proszku do prania po wybór prezydenta Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-171.2" who="#PosełTadeuszCymański">Z tej magicznej siły zdają sobie doskonale sprawę wszyscy, zwłaszcza ci, którym zależy na władzy, którym zależy i mają pieniądze.</u>
          <u xml:id="u-171.3" who="#PosełTadeuszCymański">Można spytać: jakie w tym kontekście ma szanse i na co może liczyć polska rodzina? Czy może ona liczyć na medialne wsparcie w realizacji swojej najważniejszej misji, misji wychowywania dzieci? Ale jednocześnie należy spytać: jak ma się ona ochronić przed licznymi zagrożeniami, które mogą skutecznie zniweczyć nasz rodzicielski trud?</u>
          <u xml:id="u-171.4" who="#PosełTadeuszCymański">Ten dylemat i jego znaczenie dla państwa i narodu dobrze rozumieli twórcy konstytucji, starając się zabezpieczyć interes rodziny w mediach poprzez stosowne zapisy, w szczególności zapisy o Krajowej Radzie Radiofonii i Telewizji. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji, posiadając najwyższą, bo konstytucyjną rangę i stosowne środki wynikające z ustaw, ma mocą konstytucji stać na straży obowiązujących praw i zapewnić dbałość o dobro publiczne w mediach.</u>
          <u xml:id="u-171.5" who="#PosełTadeuszCymański">O służebnej roli środków masowego przekazu wobec rodziny mówi także ustawa o radiofonii i telewizji z 29 grudnia 1992 roku, gdzie w art. 21 w ust. 2 czytamy: „Programy publicznej radiofonii i telewizji powinny służyć umacnianiu rodziny”. Nadawcy publiczni realizują ten obowiązek w różnorodnej formie poprzez tematyczne magazyny, audycje i filmy, zawierające prorodzinną zawartość merytoryczną. Jest to całkiem pokaźny dorobek, który powinien cieszyć i dawać nam satysfakcję, powinien cieszyć, a jednak nie cieszy, dlaczego? Co sprawia, że pozytywny dorobek wielu twórców i artystów, wychowawcze walory wielu programów są marnotrawione? Dzieje się tak na skutek szerokiej obecności w naszych mediach treści antywychowawczych i wysoce demoralizujących, okrucieństwa, pornografii, przemocy, a także zwykłej arogancji i chamstwa. Widzimy to na co dzień na szklanym ekranie, mówią o tym wyniki sondaży zaniepokojonej opinii publicznej, informują wreszcie przygotowywane co pewien czas raporty. Ostatni z nich, przygotowany w grudniu ub. r. przez 25 dziennikarzy „Rzeczpospolitej”, niewiele różni się od raportu wykonanego na zlecenie Senatu i publikowanego przed kilku laty na łamach „Gazety Wyborczej”. Jeżeli się różni, to tym, że jest jeszcze bardziej wstrząsający.</u>
          <u xml:id="u-171.6" who="#PosełTadeuszCymański">Faktem społecznym są liczne i różnorodne protesty przeciwko obecności przemocy w życiu publicznym. Czasami przyjmują one formę milczącego, wielotysięcznego marszu po kolejnej bezsensownej śmierci zadanej dziecku przez inne dziecko, czasem jest to kilkaset tysięcy kart i listów wysłanych w ramach sprzeciwu wobec próby legalizacji pornografii, a innym razem jest to skromny, wzruszający list emerytowanego nauczyciela, który ciągle i na przekór kolejnym rozczarowaniom zwraca się do najwyższych organów demokratycznej władzy o zdecydowane działania, o mądre, wymagające prawo i jego skuteczną egzekucję.</u>
          <u xml:id="u-171.7" who="#PosełTadeuszCymański">Te jednoznaczne i w ogromnej większości zbieżne ze sobą oczekiwania nie mogły pozostać niezauważone dla polskiego parlamentu. I nie pozostały. To właśnie rok temu nasz Sejm, przyjmując sprawozdanie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, wniósł do uchwały o jego przyjęciu bardzo poważne, istotne zastrzeżenie, krytycznie oceniając nadzór Krajowej Rady nad działalnością nadawców w przedmiocie ochrony najmłodszych Polaków przed demoralizacją. Warto przypomnieć zgodność, jaka wtedy zapanowała na sali sejmowej - tylko 13 posłów uznało, że problemu nie ma, że nasza telewizja publiczna jest bezpieczna i przyjazna, można by powiedzieć: prawdziwie familijna. Sytuacja, jaką zastajemy po blisko roku, skłania do poważnej refleksji i zadumy. Wiele bowiem wskazuje na to, że adresat naszej sejmowej uchwały właściwych wniosków nie wyciągnął, wystawiając tym samym na szwank autorytet i powagę Wysokiej Izby.</u>
          <u xml:id="u-171.8" who="#PosełTadeuszCymański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ustawa o Krajowej Radzie Radiofonii i Telewizji w art. 18 ust. 3 wyraźnie stanowi: „Audycje, które mogą zagrażać psychicznemu, uczuciowemu lub fizycznemu rozwojowi dzieci i młodzieży, nie mogą być rozpowszechniane między godz. 6 a 23”. Jak w kontekście tego jednoznacznie brzmiącego przepisu należy traktować rozreklamowany program „Przyjazne media”? Szlachetna skądinąd intencja pomocy dla rodziców, informowania ich za pomocą znaków graficznych o stopniu szkodliwości danego programu, została tu - chcę wierzyć, że nieświadomie - użyta do ukrycia rzeczywistego sensu tego programu. Program ten de facto jest próbą wymyślnego, to fakt, ale jednak obejścia prawa i usankcjonowania obecności w telewizji treści prawem zabronionych w czasie, w którym ustawa szczególnie chroni najmłodszych.</u>
          <u xml:id="u-171.9" who="#PosełTadeuszCymański">A co można powiedzieć i o czym świadczy sytuacja, jaka miała ostatnio miejsce w Krajowej Radzie Radiofonii i Telewizji? Oto przewodniczący Rady pan Juliusz Braun, zbulwersowany emisją filmu, który nawet zdaniem osób bardzo liberalnych jaskrawo i jednoznacznie wykraczał poza dopuszczalne normy prawa i dobrego obyczaju, postawił na posiedzeniu Rady wniosek o ukaranie nadawcy zgodnie z ustawą o Krajowej Radzie Radiofonii i Telewizji. Wniosek ten nie znalazł, niestety, uznania u większości członków Rady - większość głosowała przeciw ukaraniu nadawcy. Powstaje pytanie: Na czym polegało w tym momencie - że zacytuję słowa konstytucji - stanie na straży obowiązujących praw przez Krajową Radę Radiofonii i Telewizji?</u>
          <u xml:id="u-171.10" who="#PosełTadeuszCymański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Telewizja, aczkolwiek zdecydowanie dominująca, nie jest jedynym obszarem starania o realizację polityki prorodzinnej państwa w mediach. Walka o bardziej przyjazny świat, o afirmację życia, a przeciw cywilizacji śmierci tak naprawdę dopiero się rozpoczyna. Oprócz rządu i parlamentu wpisują się w to dzieło, podejmują to wyzwanie liczne organizacje pozarządowe, samorządy lokalne, a także pojedynczy obywatele. Działania legislacyjne - nawet najlepsze - tej walki nie rozstrzygną, mogą natomiast tym działaniom w znacznym stopniu sprzyjać. W tym wypadku w naszej parlamentarnej pracy miało miejsce kilka istotnych wydarzeń. Wypada przypomnieć niektóre z nich. Wspomnę ustawę o języku polskim. Uchwalona została z myślą o ochronie dobra dla każdego narodu najcenniejszego - ojczystej mowy. Ma ona zwiększyć szansę skutecznego przeciwstawienia się postępującej degradacji kultury na co dzień, narażonej na coraz bardziej wszechobecne chamstwo i wulgarność. Prezydent państwa, wetując nowelizację ustawy o radiofonii i telewizji, zablokował wprawdzie szereg ważnych zmian dotyczących między innymi ograniczenia szkodliwej reklamy kierowanej do dzieci, a także reklamy alkoholu, nie zdołał jednak skutecznie zniechęcić parlamentarzystów, którzy ponownie przygotowali projekt ustawy z podobnymi regulacjami. Jest faktem, że propozycje te, chroniące rodzinę, są zagrożeniem dla potężnych i możnych koncernów, które mogą w tym wypadku nie osiągnąć znacznych zysków. Można żywić nadzieję, że tym razem ustawa będzie miała więcej szczęścia i pan prezydent jej nie zawetuje. Czas jest sprzyjający. Wszak ten rok to rok prezydenckich wyborów. Ufamy, że głowa państwa, podobnie jak większość parlamentu, uzna również, że masowa produkcja i szeroki dostęp do pornografii w wypadku dzieci i młodzieży - tu warto podać liczbę: 30 tytułów, 2,5 mln egzemplarzy pism pornograficznych miesięcznie - nie służą dobrze ochronie najmłodszych przed demoralizacją, sprzyjają ponadto rozwiązłości i upadkowi dobrych obyczajów. Prezydencki podpis złożony pod tą ustawą uspokoi część opinii publicznej, która w tej nowelizacji Kodeksu karnego widzi rzekome zagrożenie dla wolności obywatelskich, zdając się w ogóle nie dostrzegać, jak bezcenne dobra chcemy tą nowelizacją chronić. Z chwilą opuszczenia przez ten dokument Belwederu Polska nie stanie się krajem szalejącego fundamentalizmu, Warszawa nie stanie się Teheranem Północy, a do naszych mieszkań wcale nie zapukają talibowie, naprawdę nie. Zostanie natomiast stworzona szansa, tylko szansa - ale może trzeba powiedzieć: aż szansa - na ograniczenie dostępności do pornografii ludzi bardzo młodych. Dostępności, dodajmy, praktycznie nieograniczonej i na masową - co ma miejsce obecnie - skalę. Tego głównego celu nowelizacji nie można negować i zasłaniać sztandarem wolności, nie można na jednej szali kłaść zagrożenia, jakie dla rozwoju osobowości milionów Polaków niesie pornografia, a na drugiej - potrzeby jej miłośników, smakoszy czy też koneserów albo osób, dla których - tak twierdzą biegli - jest ona niezbędna ze względów terapeutycznych. To wielkie nieporozumienie. Na szczęście pojawia się coraz więcej zrozumienia i życzliwości dla potrzeb ochrony tradycyjnych wartości i rodziny. Wyszydzanie, wyśmiewanie wszelkich ograniczeń i zakazów ustępuje miejsca świadomości, iż istnieje jednak konieczność ustalenia jakichś granic dopuszczalnej wolności. Przykładem takiej postawy jest stanowisko Centrum Monitoringu Wolności Prasy ustanowionego przez Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich. Właśnie ostatnio to centrum po raz pierwszy w swojej historii nie poparło i odmownie rozpatrzyło wniosek wydawcy miesięcznika „Zły”, słynącego z okrucieństwa. Warto tu zaznaczyć, że dyrektor Andrzej Goszczyński, odmawiając poparcia, uzasadnił stanowisko przekroczeniem przez miesięcznik akceptowanych granic pracy dziennikarskiej. Odkrywamy z pewnym zdziwieniem, że jednak są granice.</u>
          <u xml:id="u-171.11" who="#PosełTadeuszCymański">Sam popyt nie może być usprawiedliwieniem i uzasadnieniem istnienia podaży. Brak precyzyjnych definicji okrucieństwa, pornografii czy też treści, które mogą mieć negatywny wpływ na młodych, nie może być przeszkodą w skutecznej ochronie rodziny. Potrzebne są tutaj: wyobraźnia, wrażliwość i dobra wola nas wszystkich. Oceniając działania w zakresie polityki prorodzinnej w mediach, należy pamiętać o ich szczególnym wpływie na człowieka. Skutki zaniedbań w tym zakresie, w odróżnieniu od sfery materialnej, są praktycznie nie do odrobienia. Dotyczą bowiem sfery wychowania, kształtowania postaw i charakterów. Popełnionych tu błędów nie nadrobimy żadnym programem gospodarczym, skutków nie rozłożymy w czasie. Dlatego w naszej pracy musimy tej sprawie poświęcić oprócz serca maksymalnie dużo uwagi i staranności.</u>
          <u xml:id="u-171.12" who="#PosełTadeuszCymański">Chciałbym, kończąc, panie marszałku, jeśli jeszcze zostały mi sekundy...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Panie pośle, czego się nie robi dla rodziny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#PosełTadeuszCymański">Łaskawość pana marszałka jest powszechnie znana.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#PosełTadeuszCymański">Myślę, że niefortunna była wypowiedź pani poseł Renaty Szynalskiej, która próbowała tu, w Sejmie, publicznie podnieść kwestię wyższości obecnej pary prezydenckiej w Belwederze, która ma jedno dziecko, dobrze wychowane, nad byłym prezydentem, który ma dużo dzieci, w tym jedno wychowane nie najlepiej.</u>
          <u xml:id="u-173.2" who="#komentarz">(Poseł Jolanta Banach: Jakie jedno?)</u>
          <u xml:id="u-173.3" who="#komentarz">(Poseł Kazimierz Janiak: Powiedz o luce pokoleniowej.)</u>
          <u xml:id="u-173.4" who="#PosełTadeuszCymański">Tak, tak... Nie zabraknie mi tu jednak pokory i spokoju. Kontynuując, chciałbym więc powiedzieć, że każdy z nas, a zwłaszcza członkowie Komisji Rodziny, musi pamiętać, że model 2 + 1 to model prowadzący do obumarcia narodu. I każda para, każda rodzina, chcąc utrzymać poziom, jeśli chodzi o istnienie naszego narodu, winna mieć przynajmniej dwoje dzieci. O ile dobrze widzę i dobrze liczę, to wychodzi na to, że w Belwederze jest bolesny deficyt; brakuje wyraźnie jednej osoby...</u>
          <u xml:id="u-173.5" who="#komentarz">(Poseł Jolanta Banach: A w URM-ie?)</u>
          <u xml:id="u-173.6" who="#PosełTadeuszCymański">... rozumiem, że chyba raczej po stronie pana prezydenta, bo ta wspaniała córka jest bardziej powieleniem first lady, pani prezydentowej; ale to na marginesie.</u>
          <u xml:id="u-173.7" who="#PosełTadeuszCymański">Jeżeli chodzi o sekty, to o nich nie tylko myślimy; zapraszam państwa, a zwłaszcza członków Komisji Rodziny, do przyjścia na posiedzenie podkomisji do spraw grup psychomanipulacyjnych, gdzie o tym mówimy. Nie jest jedynym naszym zamiarem i celem zakaz rejestracji sekt; istnieje duży obszar pracy i wiele pomysłów. Nawiasem mówiąc, nie lekceważyłbym działalności sekt, albowiem chciałbym powiedzieć pani poseł, że jeden ze znawców przedmiotu uważa, iż odporne na działanie sekt są jedynie osoby psychicznie chore. A więc biada nam wszystkim; bądźmy czujni i uważni.</u>
          <u xml:id="u-173.8" who="#PosełTadeuszCymański">Kończąc swoje wystąpienie, chciałbym podziękować wszystkim, którzy nie bacząc na komentarze, na uszczypliwości, a było tego sporo w naszej pracy, kontynuują swoją działalność na rzecz polskiej rodziny. Chcę powiedzieć, że zarzut śmieszności jest niczym w porównaniu z zarzutem obłudy i pozorów. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-173.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-173.10" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Jan Król)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o zabranie głosu pana posła Tadeusza Wronę z klubu AWS. Nie ma pana posła?</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#komentarz">(Poseł Kazimierz Janiak: Czas się skończył.)</u>
          <u xml:id="u-174.2" who="#WicemarszałekJanKról">Pan marszałek Stefaniuk nie poinformował mnie o tym, że czas został wyczerpany; ale dopiero teraz się wyczerpał.</u>
          <u xml:id="u-174.3" who="#WicemarszałekJanKról">W takim razie przystępujemy do pytań. Zapisało się 13 posłów.</u>
          <u xml:id="u-174.4" who="#WicemarszałekJanKról">Pierwszy pan poseł Jan Zaciura, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#PosełJanZaciura">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Uczestnicząc w tej arcyciekawej debacie na temat polityki prorodzinnej, chciałbym podzielić się pewną refleksją, ale będzie ona sformułowana w kategorii pytania do pani minister. Uważam, że poza różnicami, które występowały w sensie merytorycznym, jeśli chodzi o spojrzenie na dokument, wiele nieporozumień na tej sali - chociażby w ostatniej kwestii; chodzi o liczenie, kto ma ile dzieci - bardzo często można wyprowadzać z braku właściwej komunikacji między nami lub też precyzyjności języka, który jest m.in. w tejże informacji. Chciałbym o to zapytać panią minister i prosić, żeby pani ustosunkowała się do tego i spróbowała zdefiniować, tak by nie było tego szumu informacyjnego w takiej kwestii.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#PosełJanZaciura">Bardzo często różni posłowie, a jest to też w dokumencie, zamiennie używali określenia „polityka” - polityka społeczna, polityka socjalna, polityka prorodzinna - i przypisywali różnym politykom określone treści i określonych adresatów. Próbował tę kwestię wyjaśnić w swoim wystąpieniu m.in. pan poseł Swoszowski, podnosząc zarzuty dotyczące tego, co zostało napisane w opinii Biura Studiów i Ekspertyz. Pani minister, uważam, że polityka socjalna też jest polityką prorodzinną, polityka prorodzinna też jest polityką społeczną. Chodzi o to, żeby to jednoznacznie zdefiniować i nie odnosić poszczególnych elementów do rodzin, dziedzin, itd. To pierwsza moja wątpliwość, pierwsze moje pytanie.</u>
          <u xml:id="u-175.2" who="#PosełJanZaciura">W informacji znalazło się wiele stwierdzeń, które, moim zdaniem, są niejasne, nieostre i prosiłbym o ich wyjaśnienie. Chociażby takie stwierdzenie: nowa sieć socjalna uwzględnia potrzeby społeczne i możliwości finansowe państwa. Na str. 20, w części dotyczącej tematyki, która mnie szczególnie interesuje, a mianowicie edukacji, jest takie zdanie: aby zapewnić nauczycielowi bezpośredni, indywidualny i personalny kontakt z uczniem, należy dążyć do optymalizacji liczebności klas. Chciałbym poprosić o wyjaśnienie, co pani rozumie przez to określenie.</u>
          <u xml:id="u-175.3" who="#PosełJanZaciura">Po trzecie, w rozdziale poświęconym problemom opieki nad dzieckiem jest dużo treści o charakterze bardziej życzeniowym, deklaratywnym, jeśli chodzi o przedszkola. Jakie Polska otrzymała zalecenia od Narodów Zjednoczonych, chodzi o sprawy rozwoju, w specjalnym raporcie - żeby zwiększyć dostęp do przedszkoli, żeby przygotować szkoły do pełnienia funkcji socjalnych, żeby wspierać szkoły w pełnieniu funkcji opiekuńczych, integracyjnych, kulturalnych i rekreacyjnych poprzez organizowanie zajęć pozalekcyjnych. To wszystko jest w programie. Pani minister, czy pani mogłaby powiedzieć, jaki w tych trzech dziedzinach w 1999 r. nastąpił postęp, jakie są w dalszym ciągu zagrożenia, o czym tutaj zresztą posłowie wspominali, mówiąc o głodnych dzieciach, zamkniętych stołówkach i świetlicach, braku zajęć pozalekcyjnych. Zmierzam do tego, że zapisy w programie nie budzą, że tak powiem, wątpliwości co do ich merytorycznej poprawności, natomiast życie biegnie zupełnie innym torem. Chciałbym znać opinię pani minister na te tematy.</u>
          <u xml:id="u-175.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#WicemarszałekJanKról">Pani poseł Anna Bańkowska.</u>
          <u xml:id="u-176.2" who="#komentarz">(Poseł Bogumił Andrzej Borowski: Nie ma na razie.)</u>
          <u xml:id="u-176.3" who="#WicemarszałekJanKról">Nie ma, świetnie.</u>
          <u xml:id="u-176.4" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-176.5" who="#komentarz">(Poseł Jolanta Banach: Panie Marszałku!)</u>
          <u xml:id="u-176.6" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę pani, z punktu widzenia uczestników - tak, dla pani poseł jest to strata, dla problematyki też, ale czas zyskujemy.</u>
          <u xml:id="u-176.7" who="#WicemarszałekJanKról">Pan poseł Bogumił Borowski, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#PosełBogumiłAndrzejBorowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Do zadania czterech pytań pani Marii Smereczyńskiej, sekretarzowi stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, w debacie nad polityką prorodzinną państwa (druk nr 1522), wraz ze stanowiskiem komisji (druk nr 1635), skłoniły mnie wyniki raportu CBOS opublikowane w „Gazecie Wyborczej” w dniu 16 marca br., z których wynika, że bastionem zwolenników koalicji rządzącej jest woj. podkarpackie. Czy pani minister zna dane z roczników demograficznych, z których wynika, że w „sercu” tego bastionu, to jest w dawnym woj. rzeszowskim, liczba urodzeń w latach 1996–1997 i w roku 1998 systematycznie malała: z 9386 w 1996 r. do 8834 w 1998 r.? Dlaczego zatem, jak sądzi pani minister, mieszkańcy stanowiący wierny elektorat koalicji rządzącej nie dążyli do ilościowego wzrostu członków rodzin? Czy zna pani minister dane Krajowego Urzędu Pracy dotyczące zmiany liczby bezrobotnych w okresie grudzień 1998 - grudzień 1999, stopy bezrobocia według województw, z których wynika, że woj. podkarpackie jest niestety uprzywilejowane w tym zakresie? Czy zatem, proszę pani, nie byłoby najwłaściwsze i logiczne, aby dalszym ciągiem dzisiejszej debaty sejmowej było spełnienie postulatu Klubu Parlamentarnego SLD z 7 marca domagającego się debaty parlamentarnej w sprawie polityki zatrudnienia i przeciwdziałania bezrobociu, o co i ja w oświadczeniu na początku tego roku apelowałem do Wysokiej Izby? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#WicemarszałekJanKról">Pani poseł Alicja Murynowicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#PosełAlicjaMurynowicz">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#PosełAlicjaMurynowicz">Wysoka Izbo! Mam parę pytań do pani minister. W harmonogramie prac, o którym już wcześniej była mowa, przy punkcie dotyczącym poprawy warunków mieszkaniowych mamy zapis dotyczący programu wspierania przedsięwzięć termomodernizacyjnych. Chciałabym zapytać, jak taki program ma się do polityki prorodzinnej państwa, proszę mi to rozszyfrować, oprócz tych pytań, które wcześniej postawiłam, i czy w ogóle istnieje i czy jest tajny dokument pt. „Założenia polityki mieszkaniowej”.</u>
          <u xml:id="u-179.2" who="#PosełAlicjaMurynowicz">Drugie pytanie. Również jest to zamieszczone w tymże harmonogramie, jeśli chodzi o uzyskanie samodzielnego mieszkania mam taki podpunkt: zmiana struktury wielkości wydatków publicznych na cele mieszkaniowe - co się za tym kryje, co to w ogóle znaczy? Czy w związku z tym na przykład samorządy lokalne dostaną więcej pieniędzy nie tylko w ramach dodatków mieszkaniowych, ale w ogóle na budownictwo zarówno czynszowe, jak i socjalne, na te programy socjalne, o których jest mowa? Jakiego rzędu są to pieniądze, ponieważ właśnie jest to jeden z punktów, gdzie jeśli chodzi o finansowanie jest 0.</u>
          <u xml:id="u-179.3" who="#PosełAlicjaMurynowicz">Również w harmonogramie są zapisane cele: pomoc państwa w otrzymaniu mieszkania i działanie, uściślenie przepisów prawnych dotyczących orzekania przez sąd uprawnień do otrzymania lokalu socjalnego w przypadku eksmisji. Pomijam, że termin to jest rok 1999., wiem, że w tym czasie już wpłynęła do Sejmu ustawa o ochronie praw lokatora, natomiast tak jak powiedziałam, to co dotyczy eksmisji nie uległo żadnej zmianie od istniejącej jeszcze obecnie ustawy. W związku z tym pytam, czy rząd zmieni swoją optykę co do eksmisji lokatorów na bruk? Wychodzę z założenia, że lepiej uczyć się na błędach, niż nic nie robić.</u>
          <u xml:id="u-179.4" who="#PosełAlicjaMurynowicz">Bardzo wiele mówiono dzisiaj o takim prorodzinnym elemencie funkcjonowania polityki państwa, który wiąże się z funduszem alimentacyjnym. Otóż niedawno zupełnie zmieniliśmy kryteria przyznawania świadczeń alimentacyjnych z tegoż funduszu. Wprowadzone zostało kryterium dochodowości, w związku z czym zmniejszyła się zarówno ilość osób pobierających to świadczenie, jak i jego wysokość. Mam pytanie, czy rząd ma zamiar monitorować te działania i w związku z tym, gdyby się okazało, że nie jest to najlepszy pomysł, bo ta część rodzin, która do tej pory pobierała alimenty, będzie musiała pójść do pomocy społecznej, czy znowu będziemy wracać do starych rozwiązań?</u>
          <u xml:id="u-179.5" who="#PosełAlicjaMurynowicz">Następna sprawa, również jako element tej prorodzinnej polityki - nie lubię tego słowa, w ogóle uważam, że to powinna być polityka wspierania rodziny - mówiło się o wydłużaniu urlopu macierzyńskiego. Odnoszę wrażenie, że o tym urlopie macierzyńskim mówi się jak o urlopie chorobowym, a ciąża to jest tylko stan odmienny a nie, broń Boże, choroba. I ja rozumiem, że to może być ten element. Natomiast innym elementem jest wspieranie rodzin bezdzietnych, np. rodzin emeryckich. I tu mam pytanie, czy w związku z tym nastąpi wyraźne zwiększenie wskaźnika waloryzacji rent i emerytur, czy też pozostanie on na poziomie 0,3%?</u>
          <u xml:id="u-179.6" who="#PosełAlicjaMurynowicz">I ostatnie pytanie. Tu również bardzo dużo mówiono dzisiaj o mediach, środkach przekazu, prasie itd., w dobie techniki dzisiaj istnieje jeszcze coś takiego, jak Internet. Czy rząd ma pojęcie, na czym to w ogóle polega i jak można na przykład przeciwdziałać korzystaniu przez małolatów z Internetu na tych stronach, które niestety nie są zakazane? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#WicemarszałekJanKról">Pan poseł Stanisław Misztal.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#PosełStanisławMisztal">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam pytania do pani minister. Bardzo negatywnie wpływa na rozwój rodziny bezrobocie, a zwłaszcza bezrobocie długotrwałe. Jakie widzi pani minister możliwości przeciwdziałaniu bezrobociu, a zwłaszcza długotrwałemu? Czy stworzone zostały programy aktywizacji długotrwale bezrobotnych?</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#PosełStanisławMisztal">Następne pytanie do pani minister Ireny Dzierzgowskiej, zasłużonej dla rozwoju oświaty na Zamojszczyźnie. Jak wiadomo, pani minister, istnieje ogromna różnica w wykształceniu młodzieży pochodzącej z miast a młodzieżą wiejską. W związku z tym zwracam się do pani minister z zapytaniem: Co zostało zrobione w kierunku wyrównania szans edukacyjnych dla młodzieży wiejskiej? Czy planowany jest system stypendialny dla zdolnej młodzieży wiejskiej, której statystycznie jest tyle samo co w mieście? Dlaczego likwidowane są bursy, internaty i świetlice, które zapewniały godziwe, a co ważniejsze dostępne materialnie warunki do nauki? Niedostateczne wykształcenie prowadzi bowiem do ubóstwa, na które najbardziej narażone są rodziny wielodzietne, bezrobotni i dzieci.</u>
          <u xml:id="u-181.2" who="#PosełStanisławMisztal">Następne pytanie: Co rząd czyni praktycznie, ażeby wspomóc materialnie i edukacyjnie najbardziej narażone na ubóstwo grupy ludności?</u>
          <u xml:id="u-181.3" who="#PosełStanisławMisztal">Następne pytanie do pani prezes do spraw mieszkalnictwa. Bardzo ważne dla rozwoju rodziny jest zapewnienie odpowiedniego mieszkania. Jakie warunki stwarza rząd dla rozwoju budownictwa mieszkaniowego? Jaki jest stan legislacyjny wdrażający założenia polityki mieszkaniowej państwa? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#WicemarszałekJanKról">Pan poseł Jacek Kasprzyk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#PosełJacekKasprzyk">Panie Marszałku! Pani Minister! Pierwsze pytanie. Na str. 4 omawianego raportu czytamy, że polityka prorodzinna staje się istotnym elementem nowego, tworzonego obecnie modelu ogólnej polityki społeczno-gospodarczej państwa. Chciałem panią zapytać, czy pani jest głęboko przekonana, że obecnie tworzony model polityki społeczno-gospodarczej państwa służy przeciętnej rodzinie?</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#PosełJacekKasprzyk">Na str. 5 wysuwa pani tezę, że należy zastąpić obecnie dominującą zasadę opiekuńczości państwa zasadą pomocniczości. Chciałem panią zapytać: Na czym w pani ocenie polega obecnie, w 2000 r., opiekuńczość państwa wobec rodziny?</u>
          <u xml:id="u-183.2" who="#PosełJacekKasprzyk">Na str. 6 wysuwa pani kolejną tezę, która mówi, że wiąże się z tym dzisiaj konieczność ponownego nadania odpowiedniej wartości pracy, jej sensu, budzenia szacunku dla jej walorów. Chciałem bardzo panią prosić o sprecyzowanie tego, szczególnie w dobie, kiedy wyraźnie tworzy się konflikt pracodawca-pracobiorca, kiedy tak mocno dyskutujemy o zmianach w Kodeksie pracy, o powstałych relacjach.</u>
          <u xml:id="u-183.3" who="#PosełJacekKasprzyk">Kolejne pytanie. Na str. 12 w Kierunku II - Poprawa kondycji finansowej rodzin przedstawia nam pani jedno z zadań: rodzinom, które znajdują się w trudnej sytuacji materialnej i własnym staraniem nie są w stanie jej sprostać, zapewniona zostanie pomoc państwa. Proszę mi uprzejmie odpowiedzieć, na co może dzisiaj liczyć rodzina, która już nie pobiera zasiłku dla bezrobotnego, której koszty utrzymania przekraczają jej możliwości finansowe i np. grozi jej co najmniej utrata mieszkania.</u>
          <u xml:id="u-183.4" who="#PosełJacekKasprzyk">Pani minister, dwa ostatnie pytania. Czy kierunki poprawy sytuacji polskiej rodziny, które pani nam prezentuje, zyskują w pełni akceptację Ministerstwa Finansów? A więc czy w Ministerstwie Finansów jest zgoda na proponowane tutaj rozwiązania i czy resort ten jest w stanie zabezpieczyć środki finansowe?</u>
          <u xml:id="u-183.5" who="#PosełJacekKasprzyk">I ostatnie pytanie. Ostatnio Komisja Rodziny odrzuciła propozycje zaangażowania szerokich grup społecznych na rzecz wspólnego wdrażania programu prorodzinnej polityki państwa, tzw. paktu na rzecz rodziny, której inicjatorem było OPZZ. Również kierunkowo podobne rozwiązania przewiduje „Solidarność”. W związku z powyższym, jak również w związku z deklaracją dzisiaj przedstawiciela klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej o udzieleniu kredytu zaufania, czy do opracowania i wdrażania programu polityki prorodzinnej państwa zechce pani zaprosić opozycję, czy możliwe są współdziałanie i dialog? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#WicemarszałekJanKról">Pani poseł Barbara Hyla-Makowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#PosełBarbaraHylaMakowska">Panie Marszałku! Pani Minister! Jedno pytanie zadał już mój przedmówca: Czy Ministerstwo Finansów akceptuje program, czy znajdą się pieniądze na ten program? Papier jest bowiem cierpliwy. W dzisiejszych wypowiedziach też wykazano cierpliwość. Praktyka natomiast jest taka, jaka jest. Pan poseł mówił o telewizji, bardzo narzekał, a ja myślę, że przede wszystkim jeśli rodzina nie ma środków do życia, to jest to tragizm dla tej rodziny i dla dzieci.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#PosełBarbaraHylaMakowska">Mam jeszcze kolejne pytania. W programie zauważyłam, że zdecydowane kwoty będą wyrywane z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Natomiast w ustawie o rehabilitacji, która, jak wiemy, 8 razy była nowelizowana, nie przewidziano tego typu zadań. Jak ta kwestia będzie rozwiązana? Jak można pogodzić te dwie sprawy?</u>
          <u xml:id="u-185.2" who="#PosełBarbaraHylaMakowska">Kolejna kwestia. Na str. 70 programu jest zapisana kwota 15 mln zł na wolontariat. Stawiam pytanie: Jak będzie to wykorzystane? Na jakie służby zostanie to skierowane?</u>
          <u xml:id="u-185.3" who="#PosełBarbaraHylaMakowska">Następne pytanie. O kulturze społeczeństwa świadczy stosunek państwa do ludzi starych. Dlaczego w programie tak mało miejsca poświęca się ludziom starszym, rodzinom starszym, samotnym matkom, a tylko mówi się o rodzinach wielodzietnych?</u>
          <u xml:id="u-185.4" who="#PosełBarbaraHylaMakowska">Pan poseł Misztal mówił o zamykanych bursach, internatach itd, o zamykanych lokalnych liniach kolejowych. Mam pytanie: Jaki jest stosunek ministerstwa edukacji, Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, Komisji Rodziny do tego, że Polskie Koleje Państwowe zlikwidowały dopłaty do biletów dla młodzieży uczącej się? Często likwidowane są zwykłe pociągi, które naprawdę umożliwiają jedyny dojazd do szkoły. Jak ma się rzeczywistość do tego, co jest napisane na papierze? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#WicemarszałekJanKról">Pan poseł Bogdan Lewandowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#PosełBogdanLewandowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam 3 pytania do pani minister.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#PosełBogdanLewandowski">Pierwsza kwestia. Przedstawiony przez rząd program zawiera duży stopień ogólności. Są w nim hasła słuszne, ale nie określono zadań i terminów ich realizacji. Pani minister, czy nie ma pani wrażenia, że rząd znów wykonał kawał dobrej, nikomu niepotrzebnej roboty?</u>
          <u xml:id="u-187.2" who="#PosełBogdanLewandowski">I drugie pytanie. Pan poseł Kapera, pani poprzednik na tym wysokim stanowisku, wypowiedział się w sposób zdecydowany przeciw wolnej miłości. Jakie jest stanowisko rządu w tej sprawie? Czy rząd zamierza wydać walkę wolnej miłości?</u>
          <u xml:id="u-187.3" who="#PosełBogdanLewandowski">Trzecie pytanie. W świetle wypowiedzi pana posła Cymańskiego, który poddał druzgocącej krytyce model rodziny 2+1, a także w świetle obaw pana posła Borowskiego o stan elektoratu AWS w woj. podkarpackim chciałbym zapytać panią minister: Czy rząd rozważa możliwość przyjęcia, jeśli nie obowiązkowego to preferencyjnego, modelu rodziny? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#WicemarszałekJanKról">Pan poseł Wojciech Nowaczyk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#PosełWojciechNowaczyk">Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#PosełWojciechNowaczyk">Wysoki Sejmie! Obowiązki poselskie uniemożliwiły mi zabranie głosu w tej dyskusji na ten bardzo ciekawy temat polityki prorodzinnej. Słuchałem wielu wystąpień, także wystąpień pani minister. Jeśli jest tak dobrze w polityce prorodzinnej, która jest częścią polityki społecznej, to chciałbym zapytać: Dlaczego po raz pierwszy po wojnie ubyło ludności w Polsce? Dlaczego było mniej urodzeń, a więcej zgonów? Dlaczego wzrasta liczba bezrobotnych? Tutaj nieśmiało przypomnę, że kiedyś był taki program, który zakładał, że przejściowo w Polsce będzie tylko 400 tys. bezrobotnych - a dzisiaj ile mamy? Mamy, jak podają dane, ponad 2,5 mln osób bezrobotnych, bezrobocie ukryte (ponad 2 mln bezrobotnych, nie mówiąc już o ogromnej liczbie osób, które są bezrobotne, a nierejestrowane).</u>
          <u xml:id="u-189.2" who="#PosełWojciechNowaczyk">Dlaczego, jak wykazują badania, 80% pracujących wyraża obawę o utratę pracy? Dlaczego jesteśmy świadkami olbrzymiego rozwarstwienia społecznego i ubożenia społeczeństwa? Dlaczego nam przybywa bezdomnych i opuszczonych?</u>
          <u xml:id="u-189.3" who="#PosełWojciechNowaczyk">Było tu dużo mowy o intencjach, o programach, a mówi się w ludowym porzekadle, że piekło jest wybrukowane dobrymi intencjami. Te programy, te intencje może uspakajają sumienie niektórych mówców, a szczególnie tych ze strony koalicji rządzącej, ale w życiu doczesnym liczą się czyny i praktyczne efekty.</u>
          <u xml:id="u-189.4" who="#PosełWojciechNowaczyk">Kończąc, zadaję pytanie: Czy gdy za rok, a może i dwa, te dane dotyczące polityki prorodzinnej będą podlegały ponownej ocenie i weryfikacji, one się zmniejszą czy zwiększą? Będzie to ocena polityki prorodzinnej.</u>
          <u xml:id="u-189.5" who="#PosełWojciechNowaczyk">Proszę panią minister o prostą, ludzką odpowiedź, żeby była zrozumiała nie tylko dla polityków, ale dla tych ludzi, którzy nas teraz wprawdzie nie oglądają, ale słuchają. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#WicemarszałekJanKról">Pan poseł Jan Kulas.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#PosełJanKulas">Panie Marszałku! Pani Minister! Panie i Panowie Posłowie! Moje pierwsze pytanie dotyczy polityki mieszkaniowej państwa, ale jest to bardzo krótkie pytanie, bo tak się zaniepokoiłem tym, że jedna z posłanek SLD nie miała dostępu do założeń polityki mieszkaniowej państwa czy nie mogła się z nimi zapoznać. Mieszkanie jest oczywiście dobrem samym w sobie, wielkim, bardzo ważnym. Ja nie napotkałem żadnych trudności.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Pytanie, pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-191.2" who="#PosełJanKulas">Pani minister, czy to jest jakaś szczególna sytuacja, jakaś tajemnica - bo ja piszę interpelacje i się dowiaduję, pytam w Sejmie i otrzymuję odpowiedź. Nie wiem, czy posłanka SLD była dyskryminowana - nie sądzę, ale myślę, że to warto powiedzieć, bo to byłaby duża strata dla tej pani posłanki.</u>
          <u xml:id="u-191.3" who="#PosełJanKulas">Drugie pytanie. Jedna z posłanek z równie wielkim zaangażowaniem występowała w sprawie środków na dożywianie dzieci - i pan poseł wsparł ją, ubolewał nad brakiem tych środków. Ale ja sięgnąłem do budżetu - chcę się upewnić, pani minister, czy dobrze myślę - i okazało się, że w ustawie budżetowej na rok 2000 rzeczywiście są środki na dożywianie dzieci, co więcej, są one większe niż w roku ubiegłym. Dlatego pytanie jest ważne.</u>
          <u xml:id="u-191.4" who="#komentarz">(Poseł Bogdan Lewandowski: Znowu ta sama śpiewka.)</u>
          <u xml:id="u-191.5" who="#PosełJanKulas">Myślę, panie marszałku, że nie wolno Wysokiej Izby ani opinii publicznej wprowadzać w błąd, a tak się dzisiaj jednak niestety stało - a szkoda, bo chodzi o pewną rzetelność, wiarygodność i dobrą wolę.</u>
          <u xml:id="u-191.6" who="#PosełJanKulas">Moje kolejne pytanie dotyczy dodatków prorodzinnych. Myślę, że i posłom AWS, i posłom SLD powinno tak samo na tym zależeć.</u>
          <u xml:id="u-191.7" who="#PosełJanKulas">Pani minister, ja rozumiem, że ten zapis ustawy budżetowej na ten rok, te 200 mln, o czym na przykład 2–3 lata temu za rządów, przepraszam, SLD–PSL, można było marzyć...</u>
          <u xml:id="u-191.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie pośle...)</u>
          <u xml:id="u-191.9" who="#PosełJanKulas">Ale tego nie uczyniliście, nie zrobiliście, nie ustanowiliście tego. Chciałbym więc zapytać, pani minister...</u>
          <u xml:id="u-191.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale...)</u>
          <u xml:id="u-191.11" who="#PosełJanKulas">Proszę naprawdę się nie denerwować, ja spokojnie, rzeczowo zadam pytanie.</u>
          <u xml:id="u-191.12" who="#PosełJanKulas">Jaki jest stan przygotowań organizacyjnych, przygotowania aktów wykonawczych, także co do wdrożenia w życie tego dodatku prorodzinnego w łącznej kwocie 200 mln zł na rozpoczęcie roku szkolnego? Ja się po prostu troszczę o to, żeby te pieniądze były wypłacone na czas.</u>
          <u xml:id="u-191.13" who="#PosełJanKulas">Panie Marszałku! Bardzo jestem panu wdzięczny również za to, że tej naszej debacie przysłuchuje się - i może też nam udzielać, jak sądzę, odpowiedzi - pani minister Dzierzgowska, bo mówiąc o polityce prorodzinnej, panie i panowie, trzeba zapytać o tę młodzież, te dzieci, które są w najtrudniejszej sytuacji. Szkoda, że poseł Zaciura o tym nie wspomniał. Myślę, że warto to wyraźnie powiedzieć. Tu chodzi szczególnie o wiejskie dzieci i młodzież, z gmin wiejskich i małych miast. I dlatego chciałbym zapytać, jaką szansą właśnie dla tej młodzieży i dla dzieci wiejskich jest nowa szkoła, w jakim sensie gimnazjum rzeczywiście może być kapitalną szansą dla społeczności wiejskich, dla dzieci i młodzieży. Jeżeli przypomnimy sobie, że na studiach młodzież wiejska stanowi 1%, a wykształcenie średnie ma kilkanaście procent, to trzeba zapytać, po kim pozostała ta spuścizna. Nie nazywam rzeczy po imieniu, ale po kim rząd AWS, ciągle rząd AWS-Unia Wolności, to odziedziczył, po kim ta wielka, bolesna spuścizna?</u>
          <u xml:id="u-191.14" who="#PosełJanKulas">I kolejne pytanie. W jakim sensie reforma edukacji - powiedziałbym, wielka reforma edukacji narodowej - zwiększy wpływ i pozycję rodziców w szkole, w tym także wpływ na wychowanie własnych dzieci, na opiniowanie programów polityki prorodzinnej? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#WicemarszałekJanKról">Pani poseł Renata Szynalska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#PosełRenataSzynalska">Pani Minister! Mam kilka krótkich pytań. Str. 80: kultura i media. Pytanie: Kto będzie selekcjonował prorodzinne programy kulturalne w mediach? (chodzi tu o systematyczną promocję). Kto będzie stwierdzał, czy to jest prorodzinne, czy nie?</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#PosełRenataSzynalska">Drugie pytanie. Koordynowanie działań służb publicznych i organizacji pozarządowych w zapobieganiu i zwalczaniu przestępczości nieletnich - odpowiedzialne jest tu Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji. Co do kosztów, brakuje tu oceny nakładów ze strony MSWiA. Zadałam sobie trud i zapytałam, jak to wygląda w tej chwili, ponieważ napisano, że jest to kontynuacja. Okazuje się, że oczywiście zajmuje się tym policyjna prewencja, ale nie ma pieniędzy, a bardzo chętnie by je miała. Dlaczego więc Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji nie przewidziało na to żadnych środków? W tej chwili odbywa się to tak, że korzysta się z uprzejmości, z przychylności samorządów i z uprzejmości PARPA, co nie do końca jest zgodne z obowiązującymi ustawami.</u>
          <u xml:id="u-193.2" who="#PosełRenataSzynalska">Trzecie pytanie. Na czym polega w tej chwili promowanie rozwoju - bo jest to działanie ciągłe - organizacji młodzieżowych i stowarzyszeń wychowawczych w środowisku wiejskim? Odpowiedzialny jest tu pełnomocnik rządu.</u>
          <u xml:id="u-193.3" who="#PosełRenataSzynalska">I ostatnie pytanie. W jaki sposób pełnomocnik rządu odpowiedzialny za to zadanie chce wspierać kursy dla narzeczonych - bez kosztów? Czy to znaczy, że wsparcia udzieli biuro pełnomocnika, wykładowca, czy nastąpi to w jakiś inny sposób? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-193.4" who="#komentarz">(Poseł Jan Chmielewski: Wolontariat - są społecznicy, pani poseł, np. na Pomorzu Gdańskim.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#WicemarszałekJanKról">Pan poseł Jerzy Budnik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#PosełJerzyFeliksBudnik">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pani Minister! Po tak żywej, burzliwej, obfitującej w wątki polemiczne dyskusji, która dotyczyła wszystkich problemów i zagadnień mieszczących się w zakresie polityki prorodzinnej państwa, przejdę teraz do pytania, które kieruję do pani minister Smereczyńskiej. Pani minister, czy przewiduje pani wystąpienie z inicjatywą rządową mającą na celu ustawowe poszerzenie kompetencji pełnomocników prezydentów, burmistrzów i wójtów do spraw profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych o przeciwdziałanie narkomanii? Powoływanie pełnomocników do spraw profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych jest dziś ustawowym obowiązkiem organów gmin. Jako były prezydent Wejherowa mogę zaświadczyć i potwierdzić, że działalność pełnomocnika mającego umocowanie prawne i — co ważne — niemałe fundusze, m.in. z zezwoleń na sprzedaż alkoholu, znakomicie uzupełnia i wspiera dotychczasową działalność gmin, organizacji pozarządowych, a także Kościoła i duchownych w tym obszarze. Ale dziś to nie alkohol jest zagrożeniem numer jeden dla polskiej młodzieży, a więc i polskich rodzin. Są nim narkotyki. Trzeba tej pladze naszego wieku przeciwdziałać zdecydowanie skuteczniej niż dotychczas. Może warto więc rozszerzyć kompetencje pełnomocników do spraw profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych o przeciwdziałanie narkomanii. Można by ich nazwać pełnomocnikami do spraw profilaktyki i przeciwdziałania patologiom społecznym, do których zaliczyć należy także przemoc w rodzinie, pornografię itd. Ich powoływanie byłoby obowiązkiem każdej gminy, tak samo jak sporządzanie i zatwierdzanie, a przede wszystkim realizowanie gminnych programów walki z tymi patologiami.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#PosełJerzyFeliksBudnik">Pani minister, czy może pani już dziś zadeklarować poparcie dla tego pomysłu? Jestem przekonany, że z entuzjazmem zostanie on przyjęty w środowiskach samorządowych, które na walkę z patologiami społecznymi potrzebują nie tylko więcej pieniędzy, ale i nowych skuteczniejszych instrumentów prawnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#WicemarszałekJanKról">Pan poseł Jan Chmielewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#PosełJanChmielewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam pytania do pani minister, do przedstawicieli rządu.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#PosełJanChmielewski">Jak przebiega realizacja programu stypendialnego dla młodzieży i studentów? Jak to będzie przebiegać w bieżącym roku? Czy według pani minister obecnie szkoła będzie instytucją wspomagającą rodzinę w procesie wychowania? Czy obecny ustrój szkolny jest dostosowany wreszcie do potrzeb psychofizycznych dzieci i młodzieży? Czy prawdą jest, że likwidacja ulg PKP, o których była mowa, dotyczyła wyłącznie dopłat do pierwszej klasy? Czy reforma oświaty daje bezwzględny priorytet wychowaniu młodego pokolenia w rodzinie?</u>
          <u xml:id="u-197.2" who="#PosełJanChmielewski">Czy faktem jest, że sytuacja moralno-społeczna rodziny, związane z tym bezrobocie, bieda, brak mieszkań i tak dalej, problemy PGR-owskie, to z jednej strony pozostałość komunizmu, a z drugiej niestety właśnie koszty transformacji? Jak umiejscowić zadłużenie, które Polska musi spłacać, a które zaciągnięte zostało przed 1989 r.? Przez ile lat to jeszcze będzie miało wpływ na życie polskich rodzin?</u>
          <u xml:id="u-197.3" who="#PosełJanChmielewski">I ostatnie pytanie: Dlaczego według pani minister w mediach jest nieobecny pozytywny obraz rodziny, a dużo, niestety, mają do powiedzenia, nie najmądrzejszych rzeczy, przede wszystkim ci, którzy według mnie są bankrutami miłości? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#WicemarszałekJanKról">Pani poseł Ewa Sikorska-Trela, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#PosełEwaSikorskaTrela">Panie Marszałku! Pani Minister! Panie i Panowie Posłowie! Polityka nakierowana na rodzinę to także odpowiednia polityka zdrowotna obejmująca zapewnienie wszystkim jej członkom - kobiecie-matce, ojcu i dziecku - przede wszystkim należytej opieki medycznej. Dobrze, że w dokumencie „Polityka prorodzinna państwa” znalazł się zapis, iż niezbędne jest usprawnienie i prorodzinne ukierunkowanie działań służby zdrowia przez: opracowanie zakresu i terminów oraz prawnego usankcjonowania badań profilaktycznych dzieci i młodzieży oraz innych grup ludności, w tym przede wszystkim kobiet, opracowanie systemu opieki zdrowotnej obejmującej uczniów, zwiększenie liczby i zasięgu terenowego badań przesiewowych w celu lepszego wykrywania nowotworu u osób dorosłych.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#PosełEwaSikorskaTrela">Mam pytanie, pani minister: Jak te zadania są dziś realizowane i kiedy rząd przewiduje zrealizowanie ich w całości? Chcę poinformować panie i panów posłów, że na przykład w moim województwie, woj. pomorskim, kasa chorych razem z samorządami już w tym roku uruchamia program profilaktyczny, który zakłada dla wszystkich pań w wieku 54 lat bezpłatne badania mammograficzne. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#WicemarszałekJanKról">Pan poseł Grzegorz Woźny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#PosełGrzegorzWoźny">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam trzy pytania.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#PosełGrzegorzWoźny">Pierwsze pytanie: Dlaczego w rządowym programie nie znalazłem nic o ważnym problemie bezrobocia wśród rodzin z osobami niepełnosprawnymi (dział VI, str. 21 i dalsze)?</u>
          <u xml:id="u-201.2" who="#PosełGrzegorzWoźny">Drugie pytanie: Czy po przedstawieniu tego programu rząd zamierza podjąć działania legislacyjne na rzecz wcześniejszego przechodzenia matek lub ojców mających dzieci niepełnosprawne na emeryturę?</u>
          <u xml:id="u-201.3" who="#PosełGrzegorzWoźny">I trzecie pytanie. Osobiście przerażenie mnie ogarnia, kiedy słucham wystąpienia posła Kulasa i jego kolegów...</u>
          <u xml:id="u-201.4" who="#komentarz">(Poseł Jan Kulas: Panie pośle, niech pan nie obraża posłów. Pan ma tylko zadawać pytania.)</u>
          <u xml:id="u-201.5" who="#PosełGrzegorzWoźny">Niech pan mi nie przeszkadza, panie pośle, ja panu nie przeszkadzałem, spokojnie słuchałem tego, co pan mówi. Uważam, że amnezja ich dotknęła i nie pamiętają tego, co było jeszcze kilka lat temu, a jak dzisiaj wygląda sytuacja.</u>
          <u xml:id="u-201.6" who="#PosełGrzegorzWoźny">W świetle wypowiedzi posła Kulasa i innych posłów AWS chciałbym prosić panią minister o odpowiedź na pytanie, prosiłbym o obiektywną ocenę polityki na rzecz rodziny w poprzedniej kadencji parlamentu i obecnej. Czy bezrobotnych było mniej, czy więcej? Czy podopiecznych opieki społecznej było mniej, czy więcej? Czy więcej dzieci głodowało, było głodnych, czy mniej? Proszę o obiektywną odpowiedź na te pytania. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#WicemarszałekJanKról">Pan poseł Czesław Śleziak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#PosełCzesławŚleziak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Światowa Organizacja Zdrowia uznała bezpłodność za chorobę społeczną. Szacuje się bowiem, że co szóste małżeństwo nie może mieć dzieci. Jedyną szansą dla tych małżeństw jest tzw. zapłodnienie pozaustrojowe, które kosztuje około 10 tys. zł. Dla wielu z tych małżeństw jest to bariera nie do pokonania. Wielu moich wyborców mówi, że Polska jest krajem, w którym zaledwie w niewielkim stopniu respektuje się prawa niepłodnych pacjentów do posiadania dzieci.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#PosełCzesławŚleziak">Chciałem zapytać, czy w polskiej polityce prorodzinnej będzie miejsce dla bezpłodnych małżeństw? Czy i na jakich zasadach będą refundowane koszty leczenia bezpłodności? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#WicemarszałekJanKról">Lista mówców i pytających posłanek i posłów została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-204.2" who="#WicemarszałekJanKról">Obecnie przejdziemy do odpowiedzi. W kolejności pani minister Dzierzgowska, pani prezes Bończak, pani minister Smereczyńska.</u>
          <u xml:id="u-204.3" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę panią Irenę Dzierzgowską sekretarza stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejIrenaDzierzgowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jeśli można, to zacznę od głosów, które były głosami w dyskusji i które moim zdaniem wymagają krótkiego komentarza, albo sprostowania, ale one się łączą również z pytaniami.</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejIrenaDzierzgowska">Pan poseł Kulas i pan poseł Chmielewski pytali, jak zmienia się rola rodziców w reformie edukacji.</u>
          <u xml:id="u-205.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejIrenaDzierzgowska">Chciałam powiedzieć, że edukacja jest w ogóle miejscem bardzo silnego wsparcia wychowawczej roli rodziny i o tym już tutaj również powiedziano bardzo wiele. Chciałabym jednak podkreślić ogromną wagę, jaką w reformie systemu edukacji przypisujemy właśnie roli rodziców i spójności działań wychowawczych rodziny i szkoły. Mogę udowodnić, że w każdym praktycznie akcie wykonawczym jest zapisane, że to rodzice mogą decydować lub współdecydować, zarówno o programach nauczania, jak i o programach wychowawczych w szkole, jak i o zajęciach pozalekcyjnych czy o profilaktyce, jaka się w szkole odbywa.</u>
          <u xml:id="u-205.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejIrenaDzierzgowska">Pan poseł Olszewski poruszył bardzo ważny problem dzieci głodnych czy dzieci niedożywionych.</u>
          <u xml:id="u-205.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejIrenaDzierzgowska">Powiem, bez żadnej ironii, że ten problem istniał i istnieje od wielu lat, także w czasach rządu pana posła Olszewskiego, i to jest problem o ogromnej wadze społecznej. Nie ulega dla mnie wątpliwości, że szkoła może być takim miejscem, w którym można prowadzić dożywianie dzieci i znakomita większość szkół takie dożywianie prowadzi. W roku ubiegłym na ten cel z budżetu centralnego przeznaczono 72 mln zł. Dodatkowo samorządy lokalne przeznaczyły 67 200 tys. zł. Te środki w gruncie rzeczy zaspokoiły potrzeby większości dzieci prawie w każdej szkole. W prawie każdej szkole istnieje jakaś forma dożywiania dzieci, jest to przynajmniej szklanka mleka. Tak że właściwie w tej chwili można powiedzieć, że większość dzieci już nie jest głodna. Teraz raczej jest to chwyt demagogiczny. Dzieci w szkole mają szansę zawsze co najmniej na jeden posiłek dziennie.</u>
          <u xml:id="u-205.5" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejIrenaDzierzgowska">Poruszony został także problem organizacji pozarządowych i postawione zostało dosyć dziwne pytanie, dlaczego nowe organizacje, te, które powstały po roku 1989, wymagają specjalnego traktowania i specjalnego wsparcia. Są dwa główne powody takich działań.</u>
          <u xml:id="u-205.6" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejIrenaDzierzgowska">Po pierwsze, są to organizacje, które najczęściej wyrastały czy tworzyły się w dosyć trudnym położeniu, bez własnego majątku, co dosyć utrudnia ich funkcjonowanie. Związek Harcerstwa Polskiego jest jednak dosyć majętnym związkiem, Związek Harcerzy Rzeczypospolitej nie ma takich możliwości, i z tym się wiąże pierwsza różnica w ich traktowaniu czy w ich funkcjonowaniu.</u>
          <u xml:id="u-205.7" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejIrenaDzierzgowska">Po drugie, w latach 1995–1998 bardzo nierównomiernie rozdzielane były środki publiczne między organizacje młodzieżowe. Aż do 1998 r. 70% budżetu Ministerstwa Edukacji Narodowej otrzymywało 5 organizacji: ZHP, ZSP, ZMW, ZSMP i Szkolny Związek Sportowy. Ten podział w tej chwili został odwrócony, wydaje się znacznie bardziej sprawiedliwy - ponad 300 organizacji uczestniczy w realizacji zadań pozarządowych.</u>
          <u xml:id="u-205.8" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejIrenaDzierzgowska">Zagrożenia dotyczące dzieci i młodzieży. Ja bym nie wartościowała, czy większym zagrożeniem jest narkomania, czy alkoholizm, czy przemoc. One najczęściej zresztą występują łącznie. Chciałabym powiedzieć, że ministerstwo edukacji przywiązuje ogromną wagę do profilaktyki, i to do profilaktyki na trzech jakby poziomach. Profilaktyka na pierwszym poziomie obejmuje wszystkie dzieci i polega raczej na wzmacnianiu czynników pozytywnych, takich jak poczucie bezpieczeństwa, szacunek dla siebie i innych, poczucie sensu życia, odporność na stres czy na trudne sytuacje. Taką profilaktykę realizują nauczyciele w bardzo bliskiej współpracy z rodzicami uczniów. Profilaktyka na drugim poziomie dotyczy dzieci i młodzieży zagrożonych patologią. I wreszcie profilaktyka na trzecim poziomie to są programy silnej resocjalizacji dla dzieci i młodzieży, u których już wystąpiły zachowania patologiczne. Tego rodzaju działania profilaktyczne Ministerstwo Edukacji Narodowej realizuje co najmniej od 2 lat i przywiązuje do nich bardzo wielką wagę.</u>
          <u xml:id="u-205.9" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejIrenaDzierzgowska">Wreszcie sytuacja dzieci niepełnosprawnych. Pani poseł Wilczyńska cytowała dane dotyczące osób niepełnosprawnych. Ja oczywiście odnoszę się tylko do edukacji dzieci specjalnej troski. Chciałabym przede przypomnieć, że każde dziecko, także dziecko niepełnosprawne, ma nie tylko prawo do nauki, ale ma obowiązek szkolny, i to nie tylko w szkołach specjalnych, ale również w coraz częściej otwieranych szkołach i klasach integracyjnych. To jest naprawdę znacząca różnica. Tych szkół jest coraz więcej. W podziale subwencji na rok 2000 po raz pierwszy pojawiła się waga 300% na każde dziecko specjalnej troski, które uczy się w klasie integracyjnej. Chcę przypomnieć również, że w ostatniej zmianie ustawy o systemie oświaty, która weszła w życie w lutym tego roku wraz ze zmianą ustawy o zmianie związanej ze zmianą niektórych ustaw - nigdy nie pamiętam pełnej nazwy - w ustawie pana ministra Płoskonki, jest zapisane, że ośrodki, także placówki niepubliczne dla dzieci głęboko upośledzonych, w których te dzieci realizują obowiązek szkolny, uzyskują dotacje 100%. To jest bardzo istotna zmiana dotycząca dzieci niepełnosprawnych.</u>
          <u xml:id="u-205.10" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejIrenaDzierzgowska">Pan poseł Zaciura pytał o optymalizację liczby uczniów w klasach i o to, co to oznacza. Panie pośle, naprawdę przypadkowo mam przy sobie projekt standardów zatrudniania nauczycieli - projekt rozporządzenia, które musi wejść w życie dosyć szybko, po wejściu w życie ustawy Karta nauczyciela. Zgodnie z tym projektem przewidujemy, że w klasach I–III standardem będzie liczba uczniów od 20 do 24 (to są standardy ogólnopolskie, proszę do tego dołożyć wagę dla szkół wiejskich - będzie to oznaczało, że w szkole wiejskiej może być 16 uczniów w klasie albo nawet nieznacznie mniej), w klasach IV–VI również standardem jest od 20 do 24 uczniów, a w gimnazjach od 24 do 28 uczniów w klasie. Myślę, że to jest bardzo dobry standard.</u>
          <u xml:id="u-205.11" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejIrenaDzierzgowska">Pan poseł również odniósł się do raportu UNDP. Chciałabym tylko przypomnieć, że, po pierwsze, ten raport był robiony niejako na zlecenie ministerstwa edukacji, a po drugie, że dane zawarte w tym raporcie odnoszą się raczej do sytuacji sprzed 1998 r. Były one opublikowane na początku 1998 r., ale mówią o nierówności szans w latach poprzednich, bo były robione na podstawie danych z lat poprzednich. Po pierwsze, panie pośle, rzeczywiście zmieniła się funkcja szkoły, również socjalna i opiekuńcza. Istnieją i funkcjonują 7754 świetlice szkolne, w tym także w szkołach specjalnych. Z tych świetlic korzysta 764 970 dzieci. Dodatkowo w systemie oświaty działają świetlice i kluby środowiskowe - jest ich 953 dla 24 529 uczniów.</u>
          <u xml:id="u-205.12" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejIrenaDzierzgowska">O dożywianiu dzieci, o które pan poseł także pytał, już mówiłam.</u>
          <u xml:id="u-205.13" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejIrenaDzierzgowska">Pan poseł Misztal pytał o młodzież z terenów wiejskich. Chcę przypomnieć, że wyrównanie szans jest głównym celem reformy. Uważam, że jednym ze sposobów realizacji tego celu jest m.in. funkcjonowanie burs i internatów. W tym względzie nic się nie zmieniło, bursy i internaty nie są zamykane. Przytoczę dane z 1999 r. Funkcjonowało w systemie oświaty 151 burs, w których przygotowanych było ponad 25 tys. miejsc, natomiast korzystało z nich 21 586 wychowanków. To oznacza, że jeszcze były tam wolne miejsca. Podobnie zresztą z internatami - nie wszystkie miejsca były w nich zajęte.</u>
          <u xml:id="u-205.14" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejIrenaDzierzgowska">System stypendialny. Odrodził się on naprawdę dopiero w 1998 r. Dowodem na to jest fakt, że od 1995 r. nawet GUS zaniechał zbierania danych w tym zakresie, ponieważ w zasadzie zanikła ta forma pomocy dzieciom, i nie mamy danych od 1995 r. do 1998 r. Od 1998 r. ten system obejmuje stypendia socjalne, stypendia za wyniki w nauce, stypendia prezesa Rady Ministrów, ministra edukacji narodowej, ministra kultury i sztuki, zakwaterowanie w bursie lub internacie, korzystanie z posiłków w stołówce, internacie lub bursie, wreszcie zasiłki losowe. W 1999 r. w rezerwie celowej budżetu państwa kwota 24 245 tys. zł przeznaczona była na tzw. likwidację ubóstwa, w tym również na system stypendiów lub zasiłków losowych dla dzieci i młodzieży. Ponad 190 tys. uczniów otrzymało stypendia socjalne, a ponad 43 tys. uczniów - zasiłki losowe, w tym część z nich - więcej niż jeden raz. Istnieje również pomoc dla dzieci szczególnie uzdolnionych, także poprzez finansowanie olimpiad dla tych uczniów i poprzez wsparcie Krajowego Funduszu na rzecz Dzieci Szczególnie Uzdolnionych.</u>
          <u xml:id="u-205.15" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejIrenaDzierzgowska">Króciutko jeszcze powiem o sytuacji w ogóle dzieci wiejskich. W roku 2000 - to wydaje się naprawdę szczególną szansą - 100 mln zł zapisanych w rezerwach budżetu na ten rok zostało podzielone w następujący sposób: 60 mln zł będzie przeznaczone na wsparcie inwestycji i modernizacji obiektów szkolnych na terenach wiejskich, 30 mln zł - i to jest ta bardzo istotna nowość - na stypendia dla tych uczniów z terenów wiejskich, którzy kontynuują naukę w pełnych szkołach średnich, 10 mln zł - na wsparcie kadry pedagogicznej szkół wiejskich, zwłaszcza w zakresie nauki języków obcych i informatyki.</u>
          <u xml:id="u-205.16" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejIrenaDzierzgowska">Pan poseł Kulas poruszył jeszcze jedną ogromnie ważną sprawę - gimnazjum jako szkoły, która jest szansą na wyrównanie startu dzieci z terenów wiejskich do nauki w szkołach średnich i wyższych. Przypomnę tylko, że spośród 10 tys. szkół podstawowych na terenach wiejskich prawie 30% szkół nie ma właściwych warunków. Nie ma często sanitariatów, właściwych pracowni, odpowiedniej bazy, bardzo często nie prowadzi się tam nauki języków obcych. Dzieci z tych 10 tys. szkół trafiają do 5 tys. gimnazjów, w których są już stworzone dużo lepsze warunki. Jest właściwa kadra, dobra baza, każde dziecko będzie się uczyło języków obcych. Pierwsze miesiące działania gimnazjów pozwalają ocenić, że to są szkoły stwarzające szansę dzieciom, aby mogły bez żadnych kompleksów podejmować naukę na poziomie średnim i na poziomie wyższym.</u>
          <u xml:id="u-205.17" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejIrenaDzierzgowska">Pan poseł Chmielewski zadał również pytanie o to - oprócz pytań, na które już odpowiedziałam - na ile nowy ustrój szkolny dostosowany jest do wieku dzieci. To był główny argument przemawiający za wprowadzeniem trzech typów szkół, za wprowadzeniem nowej szkoły, jaką jest gimnazjum. Tylko w ten sposób można było oddzielić dzieci w bardzo trudnym wieku dojrzewania - 13–16 lat - od z jednej strony dzieci młodszych w szkole podstawowej, a z drugiej strony od młodzieży, która uczy się w szkołach średnich. Ten ustrój dostosowany jest do możliwości, do faz rozwoju dziecka, wspiera odpowiedni sposób nauczania w każdej grupie wiekowej dzieci. Myślę, że on się sprawdzi, tak jak sprawdził się prawie we wszystkich krajach Europy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-205.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję pani minister za konkretną, zwięzłą odpowiedź.</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę panią prezes Ewę Bończak-Kucharczyk z Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#WiceprezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastEwaBończakKucharczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Odniosę się tylko do tych wątków, które dotyczyły spraw mieszkaniowych. Kwestia mieszkań została uznana za jedną z ważniejszych, albowiem mieszkania umożliwiają bądź uniemożliwiają rodzinie prawidłowe, normalne życie i pełnienie rozmaitych funkcji życiowych. Problemy mieszkaniowe znalazły się również w programie polityki prorodzinnej państwa.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#WiceprezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastEwaBończakKucharczyk">W związku z tym, że wszelkie działania dotyczące kwestii mieszkaniowych, polityka mieszkaniowa rządu obejmują wiele różnych wątków, jest to problem bardzo szeroki, nie wszystko zostało ujęte właśnie w polityce prorodzinnej. Mianowicie zostały tam określone tylko te działania, które dotyczą mieszkań dla uboższych rodzin, ponieważ głównie te rodziny mają problemy z zaspokojeniem swoich potrzeb mieszkaniowych albo problemy z utrzymaniem mieszkań bądź utrzymaniem prawa do mieszkań, jeżeli sytuacja majątkowa, dochodowa rodzin nie jest dobra.</u>
          <u xml:id="u-207.2" who="#WiceprezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastEwaBończakKucharczyk">Pojawiały się w wypowiedziach w debacie pytania także o inne wątki polityki mieszkaniowej państwa. Spróbuję odnieść się do tych różnych pytań w możliwe krótkiej formie, odsyłając do lektury dokumentów rządowych. Wszystkie działania państwa w sferze mieszkaniowej zostały zaprogramowane w dwóch podstawowych dokumentach: w opracowanym w 1998 r. dokumencie „Średniookresowa strategia sektorowa - polityka mieszkaniowa, budownictwo, gospodarka przestrzenna, nieruchomości”, to jest dokument który zawiera 200 zadań realizowanych w bardzo rozmaity sposób w różnych aktach prawnych, oraz w dokumencie przyjętym w roku poprzednim, będącym wyrazem mieszkaniowej polityki państwa, „Założenia polityki mieszkaniowej państwa”. „Założenia polityki mieszkaniowej państwa”, wbrew temu, co twierdziła pani poseł Murynowicz, nie są, broń Boże, dokumentem tajnym. W zeszłym roku zostały one dostarczone przez urząd wszystkim posłom. Każdy poseł otrzymał biuletyn Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast, zawierający pełny tekst „Założeń polityki mieszkaniowej państwa” przyjętych w lipcu ubiegłego roku przez rząd.</u>
          <u xml:id="u-207.3" who="#WiceprezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastEwaBończakKucharczyk">Wyrazem realizacji „Założeń polityki mieszkaniowej państwa” jest szereg ustaw bądź nowelizacji ustaw. Jest ich wiele, obecnie znajdują się one na różnych etapach prac legislacyjnych. O prace legislacyjne nad tymi projektami ustaw pytał pan poseł Misztal. Pan poseł zadał pytanie, jakie warunki stawia rząd dla rozwoju budownictwa mieszkaniowego i jaki jest stan prac legislacyjnych wyrażających „Założenia polityki mieszkaniowej państwa”. Postaram się wymienić ustawy, które realizują strategię: gospodarka przestrzenna, nieruchomości, budownictwo mieszkaniowe oraz politykę wyrażoną w „Założeniach polityki mieszkaniowej państwa”. Ustaw jest wiele, więc nie będę się rozwodzić nad tym, co dokładnie zostało w nich zawarte.</u>
          <u xml:id="u-207.4" who="#WiceprezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastEwaBończakKucharczyk">Natomiast jeśli chodzi o akty prawne, które stanowią realizację tych założeń, to Wysoka Izba uchwaliła w roku 1998 ustawę o wspieraniu przedsięwzięć termomodernizacyjnych, w roku 1999 przeprowadzono nowelizację ustawy o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego oraz o zmianie niektórych ustaw, w końcu roku 1999 mieliśmy nowelizację ustawy o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych zaciągniętych przez spółdzielnie mieszkaniowe, a w tej chwili, na przełomie roku 1999 i roku 2000, zakończyły się prace nad nowelizacją dwóch innych ustaw - w styczniu uchwalono nowelizację ustawy o gospodarce nieruchomościami, podczas tej sesji zakończone zostały procesy legislacyjne nad nowelizacją ustawy o własności lokali. W zeszłym roku rząd skierował do Sejmu kilka innych ustaw mieszkaniowych i prace nad nimi trwają. Są to: ustawa o ochronie praw lokatorów w mieszkaniowym zasobie gmin oraz o zmianie Kodeksu cywilnego, odrębna ustawa o dodatkach mieszkaniowych, ustawa o dopłatach do odsetek od kredytów zaciąganych na remonty budynków mieszkalnych, ustawa o dopłatach do odsetek od kredytów zaciąganych na własne mieszkanie, ustawa o kasach oszczędnościowo-mieszkaniowych oraz o wspieraniu przez państwo oszczędzania na cele mieszkaniowe. Podjęta też zostanie w Sejmie dyskusja nad nowelizacją ustawy o listach zastawnych i bankach hipotecznych. Nad niektórymi ustawami dalej trwają prace, m.in. nad ustawą, która miałaby wspomagać adaptację, budowę bądź utrzymanie obiektów przeznaczonych dla osób bezdomnych, bardzo różnych obiektów przeznaczonych dla bardzo różnych osób i rodzin. Trwają także prace nad innymi ustawami, które dotyczą sfery mieszkaniowej albo rozmaitej infrastruktury mającej związek ze sferą mieszkaniową bądź wpływającej na wydatki mieszkaniowe lub na tworzenie warunków do inwestycji, w tym także inwestycji mieszkaniowych. Chodzi tutaj o ustawy o zaopatrzeniu w wodę i odprowadzaniu ścieków, o ustawę, która ma uporządkować stan przepisów dotyczących zasobów mieszkaniowych, przede wszystkim rozmaitych zasobów państwowych, zarówno skarbu państwa jak i państwowych osób prawnych i spółek z udziałem skarbu państwa. Chodzi też tutaj o prace nad ustawami o wspieraniu inwestycji komunalnych.</u>
          <u xml:id="u-207.5" who="#WiceprezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastEwaBończakKucharczyk">Odniosę się teraz do konkretnych pytań na temat kwestii szczegółowych. Pani poseł Murynowicz pytała, czego dotyczy na przykład sformułowanie „sektor mieszkań czynszowych” i co należy rozumieć przez pojęcie „mieszkania socjalne”. We wszystkich dokumentach sformułowanie „sektor mieszkań czynszowych” znaczy to samo. Są to mieszkania przeznaczone na wynajem, zresztą bardzo różne mieszkania - od mieszkań o czynszu wolnym przeznaczonych dla ludzi bogatych do mieszkań o czynszu regulowanym i mieszkań socjalnych, które są przeznaczone dla osób najuboższych, a które wynajmuje gmina. Zapewnianie mieszkań socjalnych osobom do nich uprawnionym stanowi zresztą obowiązek gminy. Te mieszkania są mieszkaniami o obniżonym standardzie technicznym i z tego powodu również o najniższych czynszach.</u>
          <u xml:id="u-207.6" who="#WiceprezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastEwaBończakKucharczyk">Jeśli chodzi o inne pytania, to pan poseł Kasprzyk pytał, co ma zrobić biedna rodzina, której grozi utrata mieszkania. Państwo od jakiegoś czasu stosuje system dodatków mieszkaniowych, w zasadzie skierowany do rodzin biednych, których nie stać na opłacenie pełnych - takich jakie są - kosztów zamieszkania. W związku z tym biedna rodzina może korzystać z dodatku mieszkaniowego. Dodatek powinien umożliwiać jej zamieszkiwanie w odpowiednim dla niej mieszkaniu, co oznacza mieszkanie o przyzwoitym standardzie, ale nie o nadmiernie dużej powierzchni. Zresztą w nowej ustawie o dodatkach mieszkaniowych, którą rząd skierował do Sejmu, proponuje się taką modyfikację tego systemu, żeby wszystkim, na równych zasadach, gospodarstwom domowym przysługiwało prawo do dodatku mieszkaniowego, co dzisiaj nie ma jeszcze miejsca, i żeby można było objąć tą pomocą wszystkie rodziny, które będą jej potrzebowały w miarę, jak wydatki mieszkaniowe z powodu rosnących i czynszów, i innych kosztów, będą rosły.</u>
          <u xml:id="u-207.7" who="#WiceprezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastEwaBończakKucharczyk">Z kolei padło pytanie pani poseł Murynowicz o to, jak program wspierania przedsięwzięć termomodernizacyjnych ma się do polityki prorodzinnej. Otóż w programie polityki prorodzinnej znalazły się różne działania, które zmierzają bądź do zapewnienia dachu nad głową osobom uboższym, bądź do zmniejszenia kosztów zamieszkiwania w ogóle. Jednym z takich działań, które zmierza do zmniejszenia kosztów zamieszkiwania, czyli do zmniejszenia kosztów eksploatacji, jest obniżenie na przykład zużycia energii. Bardzo drogo to dzisiaj kosztuje, to jest duża pozycja w wydatkach mieszkaniowych większości Polaków. W związku z tym działania termomodernizacyjne, mające na celu oszczędność energii, wpływają w zasadniczy sposób na zniżkę kosztów zamieszkiwania, co bez wątpienia odbije się korzystnie na budżetach domowych uboższych gospodarstw domowych, ale również na budżetach domowych gospodarstw bogatszych.</u>
          <u xml:id="u-207.8" who="#WiceprezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastEwaBończakKucharczyk">Pani poseł Murynowicz pytała również: co to znaczy zmiana struktury wydatków na budownictwo mieszkaniowe. Otóż zmiana struktury wydatków na budownictwo mieszkaniowe w świetle założeń polityki mieszkaniowej państwa oznacza utrzymanie tego samego poziomu wydatków, ale wydatkowanie pieniędzy w inny, efektywniejszy, naszym zdaniem, sposób, który pozwala angażować pieniądze innych inwestorów za pomocą pieniędzy wydawanych z budżetu państwa, w związku z czym dokonuje się korekty instrumentów finansowych używanych przez państwo do wspierania mieszkalnictwa w ogóle. Odchodzi się, na przykład, od rozmaitych dotacji, które są mało efektywne, przechodzi się na rozmaite systemy kredytowe, na dopłaty do odsetek od kredytów, które zachęcają do angażowania środków własnych inwestorów i o wiele większych środków bankowych. Zresztą za pomocą rozmaitych działań, które sprzyjają rozwojowi kredytów rynkowych, kredytów hipotecznych, zamierza się również zwiększyć sumę środków wydatkowanych ogółem w Polsce na sferę mieszkaniową, w tym na budownictwo, rozmaite budownictwo, także mieszkaniowe. W związku z tym zakłada się, że suma wydatków, która jest stała z budżetu, powinna za pomocą tych zmian instrumentów, jakie państwo stosują, oraz za pomocą rozmaitych innych zmian, które następują i następować będą na rynku, spowodować większą efektywność całej polityki mieszkaniowej państwa.</u>
          <u xml:id="u-207.9" who="#WiceprezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastEwaBończakKucharczyk">Padły też pytania o eksmisję. Chodziło o to, czy rząd zmieni optykę co do eksmisji na bruk, co oznacza uściślenie przepisów prawnych na temat eksmisji. Otóż na temat eksmisji dyskusje trwały zawsze i trwają, i pewnie jeszcze trwać będą długo, nie jest to bowiem temat prosty. Należy bowiem powiedzieć, że sprowadzenie eksmisji wyłącznie do teoretycznego pojęcia, nikomu wiele dobrego nie przyniesie, bowiem gdyby eksmisja była pojęciem czysto teoretycznym, to oznaczałoby to również, że na przykład brak odpowiedzialności za mieszkanie, niepłacenie za nie byłoby całkowicie bezkarne. To zaś musiałoby powodować reakcję u ludzi nie tylko biednych, ale takich, których stać na to, żeby wnosić wszystkie opłaty za mieszkanie. W związku z tym ten stan nieodpowiedzialności spowodowałby oczywiście brak środków na remonty, co z kolei musiałoby się obrócić przeciw samym zamieszkującym. Likwidując zatem pojęcie eksmisji, spowodowalibyśmy w rezultacie, po iluś latach, znaczny ubytek substancji mieszkaniowej, przez co wzrosłaby bezdomność, i okazałoby się, że wywołaliśmy efekt całkowicie niezamierzony, a szkodliwy dla tych, którym w istocie chciało się na początku pomóc. W związku z tym rząd dąży do pewnej równowagi, gdzie jednak będzie jakaś odpowiedzialność z tytułu opłacania kosztów mieszkania i z tytułu zachowania się w mieszkaniu, w związku z tym będzie również zachowana możliwość dokonywania eksmisji. Trzeba też powiedzieć, że do eksmisji w Polsce dochodzi z bardzo różnych przyczyn, nie zawsze przyczyną jest bieda, również z powodu dewastacji, utrudniania życia innym, z powodu znęcania się nad rodziną, także z powodu niezdolności czasem - co też się zdarza - określonych osób do zamieszkiwania w normalnym mieszkaniu. Nie każdy bowiem człowiek jest zdrowy i na tyle normalny, żeby mógł zamieszkiwać w normalnym mieszkaniu czy też zamieszkiwać w nim samodzielnie. W związku z tym i tacy ludzie muszą opuszczać swoje normalne mieszkania. Na ogół wypadałoby, żeby się przenosili do pewnych obiektów zamieszkiwania zbiorowego. Trzeba powiedzieć, że w tych różnych wypadkach rząd widzi potrzebę zabezpieczenia interesów czy też zapewnienia bezpieczeństwa osobom całkowicie niewinnym czy też niemającym wpływu na to, że znalazły się w takiej niekorzystnej sytuacji mieszkaniowej. W związku z tym w ustawie skierowanej, jak powiedziałam, do Sejmu, nad którą prace w tej chwili trwają, czyli w ustawie o ochronie praw lokatora, rząd proponuje uściślenie pewnych przepisów dotyczących eksmisji, wprowadzając zapis w brzmieniu: orzekając o uprawnieniu lokatora do otrzymania lokalu socjalnego, sąd powinien uwzględnić w szczególności sytuację gospodarstwa domowego, w skład którego wchodzą osoby małoletnie, niepełnosprawne lub ubezwłasnowolnione. To jest zapis, którego do tej pory w prawie polskim nie było, który powinien zwrócić uwagę sądu na konieczność uwzględniania praw i zapewniania bezpieczeństwa w takich właśnie przypadkach.</u>
          <u xml:id="u-207.10" who="#WiceprezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastEwaBończakKucharczyk">W zasadzie były to wszystkie pytanie, jakie zostały zadane, oprócz jednego: Co oznacza socjalny program mieszkaniowy? Otóż socjalny program mieszkaniowy w świetle „Założeń polityki mieszkaniowej państwa” nie jest programem budowy mieszkań socjalnych, jak nieraz ludzie mylnie odczytują ten tytuł. Socjalny program mieszkaniowy to program pomagający budować rozmaite noclegownie, pensjonaty socjalne, schroniska dla osób chwilowo bądź stale pozbawionych dachu nad głową. Tak więc jest to program, który powinien umożliwić pomaganie gminom w budowie i utrzymaniu takich obiektów dla bezdomnych, a także powinien pomóc w prowadzeniu takich obiektów dla bezdomnych organizacjom spoza sektora finansów publicznych, organizacjom pozarządowym. Przewiduje się bowiem na takie cele dotacje, ale nie na prowadzenie samego zakładu, albowiem to się mieści w kategoriach raczej opieki społecznej, lecz na budowę i adaptację budynków przeznaczonych na te cele, co - jak wiadomo - stanowi pierwszą barierę w uruchomieniu tego typu ośrodków pomocy. W związku z tym, że wyczerpałam w zasadzie listę zadanych pytań, mam nadzieję, że odpowiedzi moje państwa posłów usatysfakcjonują.</u>
          <u xml:id="u-207.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę obecnie...</u>
          <u xml:id="u-208.2" who="#WicemarszałekJanKról">Sprostowanie, proszę, będziemy słuchać sprostowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#PosełAlicjaMurynowicz">Wiem, że czas jest cenny, ale jest ważne sprostowanie. Pani minister, mówiąc o wzroście sektora mieszkań czynszowych, nie miałam na myśli niezrozumienia semantycznego tego zwrotu, tylko miałam na myśli to, że jest to jeden z trzech najważniejszych priorytetów nowych założeń polityki mieszkaniowej, zawartych właśnie w „Założeniach polityki mieszkaniowej państwa”. Może na karb swojego jakiegoś, nie wiem, niezorganizowania położyłabym fakt nieposiadania „Założeń polityki mieszkaniowej państwa”, ale pytałam członków Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej, którzy także takiego dokumentu nie mają. Ponadto w listopadzie zwrócili się oni do rządu z prośbą o to, aby odbyła się debata na temat polityki mieszkaniowej, której do tej pory nie było. Sorry, może wybiórczo, może to do mnie nie dotarło, ale nie tylko do mnie, bo do wielu innych posłów. Dlatego nie mówię o zawartości semantycznej tego sformułowania, tylko o tym, co się właśnie za tym kryje, bo nie mogłam przeczytać założeń.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#WicemarszałekJanKról">Wszyscy posłowie są traktowani jednakowo. Pani poseł, wszystko mogło się zdarzyć, oczywiście.</u>
          <u xml:id="u-210.2" who="#komentarz">(Poseł Alicja Murynowicz: Do mnie to nie dotarło. Mogło tak być rzeczywiście, na nikogo winy nie zwalam.)</u>
          <u xml:id="u-210.3" who="#WicemarszałekJanKról">Numer druku. Czy jest numer druku?</u>
          <u xml:id="u-210.4" who="#komentarz">(Poseł Jan Chmielewski: Był w skrytce.)</u>
          <u xml:id="u-210.5" who="#WicemarszałekJanKról">To jest biuletyn.</u>
          <u xml:id="u-210.6" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę bardzo, pani prezes jeszcze raz w tej sprawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#WiceprezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastEwaBończakKucharczyk">Ja służę założeniami, każdemu chętnemu udostępnimy je natychmiast. Pani poseł Murynowicz obiecujemy, że wyślemy nawet kilka egzemplarzy.</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-211.2" who="#WiceprezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastEwaBończakKucharczyk"> Natomiast chodzi o to, że rzeczywiście dostarczyliśmy do skrytek każdemu posłowi biuletyn, no, jeżeli nie dotarły, to ja już na to nic nie poradzę, do wszystkich posłów wysłaliśmy.</u>
          <u xml:id="u-211.3" who="#WiceprezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastEwaBończakKucharczyk">Jednocześnie chciałabym powiedzieć, że polityka mieszkaniowa zawiera taki priorytet, jak wsparcie sektora mieszkań na wynajem. Ten priorytet jest konieczny ze względów różnych, ponieważ 60% rodzin w Polsce to najemcy. Są to rodziny, których dochody nie pozwalają tak naprawdę na utrzymanie własności. W związku z tym dzisiaj mamy 60% najemców, natomiast większość mieszkań to mieszkania stanowiące własność ludzi, którzy tam mieszkają. Zrobiło się w Polsce tak, że struktura własnościowa zasobu mieszkaniowego w ogóle nie odpowiada strukturze dochodów rodzin. W związku z tym istnieje sytuacja taka, w której, po pierwsze, ludzie nie mogą się przemieszczać tam, gdzie jest praca, bo są przywiązani do mieszkania. Brak mieszkań na wynajem jest zresztą jedną z ważnych barier wzrostu gospodarczego. Żeby ten problem powoli rozwiązywać, będziemy proponowali taki priorytet, jak wsparcie sektora mieszkań na wynajem, przy czym jest pytanie o to, jakich mieszkań na wynajem.</u>
          <u xml:id="u-211.4" who="#WiceprezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastEwaBończakKucharczyk">Nie można jeszcze dzisiaj liczyć na to, że sektor prywatny się zaangażuje w tę budowę, ponieważ nie ma warunków do tego, żeby on osiągał zysk z takich inwestycji prywatnych na wynajem. W związku z tym proponuje się uruchomienie w szerszej skali finansowania za pomocą kredytów z Krajowego Funduszu Mieszkaniowego, bardzo preferencyjnych, bo oprocentowanych tylko na poziomie połowy stopy redyskonta weksli stosowanej przez bank centralny, kredytów na budownictwo czynszowe realizowane przez towarzystwa budownictwa społecznego, gdzie jest czynsz regulowany, ograniczony do 4% wartości odtworzeniowej rocznie, i kredytów udzielanych spółdzielniom mieszkaniowym na budowę mieszkań, na wynajem i na budowę mieszkań lokatorskich. To ogarnia praktycznie znaczną rzeszę obywateli, którzy mogą tego typu mieszkania wybudowane przy użyciu takiego kredytu uzyskiwać, obywateli średnio zarabiających, natomiast co do pozostałych obywateli, którzy zarabiają zbyt mało, żeby mieszkać nawet w takich mieszkaniach czynszowych wybudowanych przez TBS i jeszcze ciągle nie mogą się zdobyć na mieszkanie lokatorskie, tym osobom mieszkania w zasadzie będzie dostarczać gmina, przy czym nie jest tak, że gminę państwo zostawia całkowicie bez żadnej pomocy. Gmina może korzystać z Krajowego Funduszu Mieszkaniowego także na budownictwo społeczne, czynszowe, bo gmina może, i robi to, tworzyć Towarzystwa Budownictwa Społecznego, ale gminie się oferuje również, tak jak innym właścicielom budynków mieszkalnych, ten oto kredyt, do którego państwo dopłaca do odsetek na remonty tych budynków. Tak więc gmina może część mieszkań uchronić przez zagładą, korzystając z tego kredytu. Oprócz tego to gminie się oferuje bardzo tani kredyt na zbrojenie gruntów pod każdy rodzaj budownictwa mieszkaniowego, co ostatecznie działać będzie również, jeśli chodzi o zaspokajanie potrzeb zbrojenia gruntów pod budownictwo komunalne.</u>
          <u xml:id="u-211.5" who="#WiceprezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastEwaBończakKucharczyk">Tak mniej więcej wygląda zakres działań państwa, jeśli chodzi o wsparcie sektora mieszkań na wynajem. Liczy się na to bardzo, że polityka państwa będzie miała duży odzew w gminach i że gminy, których zadaniem wynikającym z ustawy jest zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych społeczności lokalnej, będą wdrażały przy pomocy państwa lokalne programy mieszkaniowe dobrze dopasowane do lokalnych potrzeb lokalnej społeczności. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-211.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję, pani prezes.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o zabranie głosu panią Marię Smereczyńską, sekretarza stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Przed wszystkim chciałabym bardzo serdecznie podziękować wszystkim za odbytą debatę, która trwała dość długo, ale myślę, że jest na pewno owocna i że nie jest zamknięciem tego tematu - problemu polityki prorodzinnej. Zawsze w takiej sytuacji też można się czegoś nowego dowiedzieć i tutaj, myślę, też się objawiła pewna informacja - oto po stronie lewej mamy eksperta w zakresie katolickiej nauki społecznej, tytuł dokumentu przytoczony poprawnie, może trochę mniej zgrabna interpretacja zawartości, ale to też jest doświadczenie i wiedza wyniesiona z tej debaty.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Natomiast odnosząc się do zagadnień, które zostały poruszone, i pytań, pozwolę sobie je pogrupować, ponieważ część z nich się powtarzała.</u>
          <u xml:id="u-213.2" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Na wstępie chciałabym przypomnieć kwestię, która, myślę, jest oczywista, sprawiała jednak problem. Dokument, który dzisiaj omawiamy, który prezentuję w imieniu rządu, jest polityką prorodzinną państwa przygotowaną przez Międzyresortowy Zespół ds. Polityki Prorodzinnej. Nie jest to więc dokument mojego autorstwa, jak twierdził cały czas pan poseł Kasprzyk, który był obecny w czasie debaty w Komisji Rodziny, więc nie wiem, skąd to niedomówienie. Nie jest to raport, tylko program polityki przyjęty przez Radę Ministrów, tzn. i przez Ministerstwo Finansów, które brało aktywny udział w opracowywaniu tego dokumentu, przyjęło zapisany w nim program. Dlatego trudno odpowiadać na pytanie, czy minister finansów się na to zgadza; aktywnie uczestniczył on w przygotowywaniu tego programu. W Radzie Ministrów, jak doświadczeni posłowie wiedzą, nie ma głosowań, do przyjęcia dokumentu potrzebny jest konsensus, a nie było sprzeciwu przy przyjmowaniu tego dokumentu.</u>
          <u xml:id="u-213.3" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Kwestia dotycząca spraw finansowych, która też powracała kilka razy - kwestia dodatków, zasiłków, ulg. Jeśli chodzi o ulgę prorodzinną, która była zaplanowana w ustawie o podatku od osób fizycznych, zakładano przekazanie rodzinom pieniędzy w ten sposób i w takiej wysokości, jak wspomniano - blisko 700 mln - i była to formuła, która pozwalała na pozostawienie w rodzinach większej sumy pieniędzy. Innym sposobem dofinansowywania tych, którzy są w trudnej sytuacji lub źle się mają są różne zasiłki z zakresu pomocy socjalnej i te są wypłacane. Kalkulacja kosztów była taka, że te pieniądze zostają dzięki uldze prorodzinnej w rodzinach, o których informacje też nie do końca są prawdziwe, a oblicza się, że ok. 95% rodzin rozlicza się w pierwszym progu podatkowym. Do tej ogromnej większości dzieci z rodzin rozliczających się w tej grupie podatkowej była adresowana ulga prorodzinna. A jeśli chodzi o rodziny, które rzeczywiście nie zarabiają tyle, żeby płacić podatek, albo nie płacą go z innych powodów, one otrzymują pieniądze z pomocy socjalnej czy też inne zasiłki, które również były przewidziane, dotyczyło to rodzin wiejskich.</u>
          <u xml:id="u-213.4" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Nie jest również prawdą, że ogromna liczba rodzin wiejskich nie płaci podatku. Jest wiele rodzin, które płacą podatek niezależnie od tego, że utrzymują się z roli, dlatego że utrzymują się także z prowadzonych równolegle innych prac. Te rodziny są objęte podatkiem i one też mieściły się w tym przedziale, mimo że są rodzinami żyjącymi na wsi. Stąd to duże zawirowanie finansowe, które spowodowało zawetowanie tej ustawy, zburzyło część tych programów, których po przyjęciu ustawy budżetowej nie można było zmienić. W tym układzie została tylko zabezpieczona suma 200 mln zł na dodatek prorodzinny, który będzie wypłacony podobnie jak w ubiegłym roku. Było też pytanie o stan prac. Ta ustawa została przygotowana, jest na etapie uzgodnień międzyresortowych i konsultacji ze związkami zawodowymi. Myślę, że w ciągu 6 tygodni, do 2 miesięcy, wejdzie ona pod obrady rządu i zdążymy w takim czasie, jak w ubiegłym roku, we wrześniu, a może uda się nam wcześniej, dodatek z tych pieniędzy wypłacić.</u>
          <u xml:id="u-213.5" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Definicja polityki prorodzinnej. Dość szeroko przedstawiłam ten temat na początku, we wstępie do wystąpienia. Myślę, że nie ma tu żadnej kolizji. Myślę, że w wystąpieniu wstępnym można było dostrzec definicję rzeczywistej polityki prorodzinnej i tego, co jest szerszym pojęciem - polityki społecznej, a także polityki socjalnej, która uzupełnia politykę prorodzinną. Była już mowa w wystąpieniach wielu posłów, że polityka prorodzinna nadaje kierunek i kształt rozwojowi rodziny, zabezpiecza jej byt, natomiast polityka socjalna ma za zadanie likwidowanie nieszczęść. Nie są to zjawiska i polityki przeciwstawne, uzupełniają się one, a cały zakres działań dotyczących społeczeństwa jest polityką społeczną, która nadaje kształt wszystkim działaniom. To jest szersze pojęcie i nie ma żadnej kolizji. Powoływano się na ekspertyzę Biura Studiów i Ekspertyz, przygotowaną w Sejmie; jest to jedna z ekspertyz.</u>
          <u xml:id="u-213.6" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Pracując nad tym programem korzystaliśmy z bardzo wielu różnych ekspertyz, nie tylko polskich, ale i światowych, i były tam trochę inne propozycje, rozwiązania, trochę inne oceny, ale mam świadomość, że te ekspertyzy były robione na zamówienie. W związku z tym, zresztą sądząc po cytatach przytaczanych przez posłów lewicy, jak gdyby użytek tej ekspertyzy był dość wyraźnie określony.</u>
          <u xml:id="u-213.7" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Kwestia bezrobocia, też padało to kilkakrotnie i w wystąpieniu wstępnym wyraźnie odniosłam się do tego. Wszystkie działania, które tego dotyczą, to są jak gdyby te dwa kierunki przedstawione w programie rozwój małych i średnich przedsiębiorstw, które wbrew temu, co mówił pan poseł Kasprzyk, są w tej chwili największym dostarczycielem miejsc pracy. To nie jest żadne odkrycie, tak było od dawna i to się znacznie bardziej w tej chwili rozwinęło przy nowych instrumentach, które zostały wdrożone, także to są nie tylko same slogany, to jest cała działalność Ministerstwa Gospodarki, specjalny pion do tego powołany pracuje i rozwija tę strategię, która w tej chwili w bardzo dobry sposób jest wdrażana.</u>
          <u xml:id="u-213.8" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Druga sprawa, narodowa strategia zatrudnienia i rozwoju zasobów ludzkich 2000–2006 - ten program przyjęty przez Radę Ministrów w tej chwili jest wdrażany, też zakłada wiele instrumentów mających pomóc w rozwiązaniu problemu bezrobocia, które nie jest zjawiskiem do końca nowym, które było wcześniej, funkcjonowało w bardzo określonym wymiarze, natomiast reformy jak gdyby uruchomiły trochę większy zakres tego bezrobocia, ale wdrożenie programów, które zostały omówione, ma na celu znaczne ograniczenie tego zjawiska.</u>
          <u xml:id="u-213.9" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Tu przy okazji tych narzekań, że pojawiły się nowe sprawy, nowe zjawiska - myślę, że pani prezes Urzędu Mieszkalnictwa odpowiadała na pytania, ale warto jeszcze jedną rzecz przytoczyć. Otóż ta ustawa o eksmisji, która wzbudza teraz tyle niepokoju, została przyjęta za czasów koalicji PSL–SLD, więc jak gdyby w tej chwili wylewanie łez nad czym, co się samemu wprowadzało, może nie do końca jest zasadne.</u>
          <u xml:id="u-213.10" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Jeszcze jedna kwestia, która zaistniała jako oddzielna, kwestia etosu pracy, pan poseł Kasprzyk prosił, żeby wyjaśnić ten fragment polityki prorodzinnej. Owszem, to zostało zapisane, dlatego że pracodawcy organizując swoje warsztaty, zatrudniając ludzi mają wiele smutnych doświadczeń, które mówią o tym, że jednak wartość pracy jest bardzo nisko szacowana. Wiemy dokładnie, często w dużych i mniejszych zakładach przewija się bardzo wielka ilość osób, które zmieniają miejsca pracy, dlatego że nie do końca rozumieją wartość pracy, jej zadanie, i po latach powojennych, kiedy każdy miał zatrudnienie, niezależnie od tego jak pracował i czy pracował, w tej chwili to zjawisko jak gdyby zostało przełożone na na lata dziewięćdziesiąte i stanowi dla wielu problem. I stąd jak gdyby zaznaczono konieczność powrotu do rozumienia wartości pracy, do etosu pracy.</u>
          <u xml:id="u-213.11" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Kwestia dotycząca programów zdrowotnych, o które pytała pani poseł Gajecka-Bożek. W tej chwili już funkcjonują programy, których zadaniem jest wczesne rozpoznawanie sytuacji zdrowotnej i wdrożenie programów naprawczych. Z tych programów dotyczących przede wszystkim dzieci funkcjonuje już dwustopniowy system koordynacji i programowania, monitorowania i nadzoru systemu ochrony zdrowia kobiet, dzieci i młodzieży w Polsce, realizowany przez Instytut Matki i Dziecka. Jest jeszcze szereg innych bardziej szczegółowych programów, które już funkcjonują, może nie będę w tej chwili ich przytaczała, ale są to elementy, o które pytała pani poseł Gajecka-Bożek.</u>
          <u xml:id="u-213.12" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Jeśli chodzi o leki dla osób chorych na SM, w tej chwili ta choroba znalazła się na liście chorób, które uprawniają do refundacji leków, jest to w trakcie prac i to będzie załatwione. Nowa lista leków refundowanych będzie przedstawiona 30 czerwca.</u>
          <u xml:id="u-213.13" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Odpowiadając panu posłowi Bogumiłowi Borowskiemu, niestety rocznika statystycznego nie znam na pamięć i nie jestem w stanie w tej chwili zweryfikować tych wszystkich danych, natomiast na pewno nie mówiłam o biernym elektoracie koalicji. To jest interpretacja pana posła, takie stwierdzenia tutaj nie padły, w związku z tym do tych zagadnień nie będę się odnosić.</u>
          <u xml:id="u-213.14" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Jeżeli chodzi o fundusze z PFRON, o których była wcześniej mowa, to ich udział w programie polityki prorodzinnej państwa jest taki sam jak pozostałych budżetów resortowych. Przedstawiciele funduszu brali udział w przygotowywaniu tego programu, mają świadomość jego zapisów; była na nie zgoda. Finanse, które mają zapewnić realizację tych programów, znajdują się również w PFRON, tak że nie ma tu żadnej potrzeby występowania o dodatkowe pieniądze, jest to przewidziane w budżetach wszystkich instytucji.</u>
          <u xml:id="u-213.15" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Kwestia wolontariatu. Za ten program odpowiada Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej i ministerstwo edukacji. Tytułem krótkiego wyjaśnienia. Są to programy dla osób, które wspierają działania pomocowe, socjalne; jest program szkolenia tych osób, organizowania ich udziału we wszystkich zadaniach pomocowych, które są podejmowane w ramach prac resortowych tych dwóch instytucji.</u>
          <u xml:id="u-213.16" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Jeszcze tylko jedna sprawa - poruszała to pani poseł Szynalska - odnosząca się do selekcjonowania programów prorodzinnych w mediach. Nie jest to kwestia selekcjonowania tych programów, tylko kwestia jakiegoś porozumienia z przedstawicielami mediów czy większego zaangażowania mediów w pokazywanie programów promujących rodzinę szczęśliwą, a nie tylko taką, która przeżywa różnego rodzaju kłopoty czy zawirowania. Takie próby urząd pełnomocnika podejmował wcześniej, niestety nie skończyło się to zawarciem żadnych porozumień. Nie chodzi tu o żadne kontrolowanie, lecz jest to kwestia zafunkcjonowania w programach telewizji większej liczby programów, które promują rodzinę, które będą temu sprzyjać.</u>
          <u xml:id="u-213.17" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Myślę, że są to z grubsza wszystkie pytania, które się tu powtarzały wielokrotnie. Jeśli będą jakieś dodatkowe pytania, to będziemy odpowiadać na piśmie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-213.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję pani minister.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#WicemarszałekJanKról">Pani poseł Szynalska w sprawie sprostowania?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#PosełRenataSzynalska">Sprostowanie i pytanie. Ponieważ pani minister nie odpowiedziała na wszystkie pytania, to może powtórzę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#WicemarszałekJanKról">Czyli powtórzenie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#PosełRenataSzynalska">Tak. Sprostowanie dotyczy wypowiedzi pani minister Dzierzgowskiej. Nie chciałam dwukrotnie zabierać głosu, stąd ubolewam, że nie ma pani minister.</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#PosełRenataSzynalska">Ale jedno pytanie dotyczy również pani minister Smereczyńskiej. Nie chodziło mi o bazę lokalową organizacji ani o to, że jest to dziwne pytanie i dlaczego akurat tak. Proszę mi wytłumaczyć, na czym ma polegać ta pomoc w wyrównywaniu szans organizacjom i dlaczego nie bierze się pod uwagę programów, lecz datę powstania. Rozumiem, że kwestia dotycząca bazy lokalowej została przez panią minister Dzierzgowską wyjaśniona, ale to mnie nie satysfakcjonuje.</u>
          <u xml:id="u-217.2" who="#PosełRenataSzynalska">Druga sprawa dotyczy wartościowania zagrożeń; to też pani minister Dzierzgowska. Ja także nie chcę wartościować zagrożeń, ale sami państwo je wartościujecie, przeznaczając różne kwoty na działanie profilaktyczne. Na sekty przeznaczacie z budżetu pełnomocnika 200 tys., na narkomanię i profilaktykę związaną z narkomanią - 60 tys. z budżetu MEN; z budżetu pełnomocnika nic.</u>
          <u xml:id="u-217.3" who="#PosełRenataSzynalska">Powtórzę pytania. Na czym polega promowanie rozwoju organizacji młodzieżowych i stowarzyszeń wychowawczych w środowisku wiejskim? W jaki sposób urząd pełnomocnika wspiera kursy dla narzeczonych? Dlaczego Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji - jak rozumiem, brało ono udział w przygotowaniu tego programu w zespole międzyresortowym - nie wykazało ze swojej strony żadnych nakładów na koordynowanie działań służb publicznych i organizacji, dotyczących zapobiegania i zwalczaniu przestępczości nieletnich?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#WicemarszałekJanKról">Pani minister, nie wiem, czy będzie pani odpowiadać od razu, czy potem, łącznie, bo jeszcze panowie posłowie...</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#komentarz">(Sekretarz Stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Maria Władysława Smereczyńska: Może odpowiem od razu, bo potem znów będzie brakowało...)</u>
          <u xml:id="u-218.2" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Co do pytania dotyczącego MSWiA, to je po prostu przekażę, bo za budżet MSWiA nie jestem w stanie odpowiadać; nie wiem, jak ten resort planuje swój budżet. Jeśli chodzi o kwestię organizacji pozarządowych, to pani minister Dzierzgowska to wyjaśniała. Kwestie dotyczące terenów wiejskich i tych środowisk. Były one dość konsekwentnie pomijane w finansowaniu zadań, których się podejmują, i w związku z tym jest ich niewiele, są słabe. Mają one informacje, że są programy, które mogą prowadzić, które mogą być dofinansowane ze środków, które są w dyspozycji czy to Ministerstwa Edukacji Narodowej, czy pełnomocnika rządu. I te organizacje się do nas zgłaszają. W ramach działań promocyjnych dla terenów wiejskich, w ramach programu Przeciw przemocy - wyrównać szanse w konkursie startowało kilkadziesiąt ośrodków, były to również ośrodki wiejskie. One wygrały również konkurs i w zasadzie wtedy po raz pierwszy na tych terenach zostały dofinansowane i mocno wsparte ośrodki, które zajmują się zapobieganiem przemocy domowej i walką z nią. Ta promocja rozszerza się też na te organizacje, które nie miały w ogóle możliwości funkcjonowania, które nigdy nie funkcjonowały i do tej pory nie mają swojej bazy. Nie odbiera się tu prawa do dofinansowania innym organizacjom, które są również dofinansowywane, te organizacje w ramach programów, pozytywnych, które przedstawiają i którym się przyglądają komisje, otrzymują pieniądze w zależności od wypełnienia warunków ubiegania się o dofinansowanie programu.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Kursy dla narzeczonych, które wspiera pełnomocnik - to nie jest bezpośrednie wsparcie, nie wysyłamy żadnych nauczycieli, nie ma takich zjawisk. Natomiast jest tu również zapis, że jeżeli są programy opracowywane przez różne organizacje w tym zakresie, jeżeli są proponowane wydawnictwa, które mają w tym zakresie pomóc, to jest dofinansowanie ze środków na to przeznaczonych. I tyle. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#WicemarszałekJanKról">Pan poseł Lewandowski - też nie otrzymał odpowiedzi na zadane pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#PosełBogdanLewandowski">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#PosełBogdanLewandowski">Pani Minister! Niestety nie była pani uprzejma odpowiedzieć na żadne z trzech pytań, które sformułowałem. Dlatego ponawiam te pytania.</u>
          <u xml:id="u-221.2" who="#PosełBogdanLewandowski">Pierwsza sprawa dotyczyła ogólnikowego charakteru programu - dlaczego zabrakło w nim zadań i terminów ich realizacji?</u>
          <u xml:id="u-221.3" who="#PosełBogdanLewandowski">Druga sprawa dotyczyła stosunku rządu do wolnej miłości.</u>
          <u xml:id="u-221.4" who="#PosełBogdanLewandowski">I trzecia wreszcie kwestia: Jaki jest preferowany przez rząd model rodziny?</u>
          <u xml:id="u-221.5" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Szczęśliwy.)</u>
          <u xml:id="u-221.6" who="#PosełBogdanLewandowski">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#WicemarszałekJanKról">I pan poseł Śleziak, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#PosełCzesławŚleziak">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#PosełCzesławŚleziak">Myślę, że moje pytania też były precyzyjne. Przypomnę, że dotyczyły pomocy dla bezdzietnych, jak niektórzy mówią, bezpłodnych małżeństw. Zadałem dwa pytania: Czy w polskiej polityce prorodzinnej będzie miejsce dla bezpłodnych małżeństw? Na jakich zasadach będą refundowane koszty leczenia bezpłodności, bezdzietności?</u>
          <u xml:id="u-223.2" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Kasa chorych.)</u>
          <u xml:id="u-223.3" who="#PosełCzesławŚleziak">To są chyba konkretne rzeczy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę bardzo, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#komentarz">(Poseł Czesław Śleziak: Jaka kasa chorych? Kasy chorych niczego nie refundują.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Program dla bezdzietnych małżeństw jest, jest wiele dzieci czekających w kolejce do zaadoptowania. Jest bardzo wiele rodzin, które się o to ubiegają. Kwestia refundacji leków i medycznego działania - to jest w gestii Ministerstwa Zdrowia, które miało swój udział w opracowaniu programu „Polityka prorodzinna państwa”.</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Kwestia ogólności programu, zadań, braku harmonogramu. W drugiej części dokumentu jest harmonogram rozpisany na lata, rozpisane są finanse, rozpisane są instytucje, które za to odpowiadają, dlatego nie ma precyzyjnej daty 13–14 kwietnia. Ale są programy i jak się to przejrzy, to okaże się, że to cechuje wszystkie podejmowane działania. Są działania, które są ciągłe, i tu jest jak gdyby kolizja pewnych zjawisk, dlatego że część z państwa mówiła o zbyt dużym stopniu ogólności, a część o jakieś chaotycznej szczegółowości. To spotyka się jakby pośrodku i są tu przeciwstawne opinie. W związku z tym trudno jest dogodzić każdemu, odpowiadając na każde zadane pytanie.</u>
          <u xml:id="u-225.2" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówMariaSmereczyńska">Rząd nie zajmuje się stanowiskami w sprawie wolnej miłości, natomiast jeśli chodzi o preferencyjny model rodziny, to jest tu we wstępie napisane, że rodzina ma prawo sama decydować o tym, jak wielką chce być. Natomiast wiemy doskonale, jak wygląda zastępowalność pokoleń. To są jak gdyby rzeczy do rozważenia w kategorii społecznej. Natomiast na pewno nie narzuca się żadnej rodzinie jakichkolwiek wymagań w tym zakresie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję pani minister.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o zabranie głosu panią poseł sprawozdawcę Barbarę Frączek.</u>
          <u xml:id="u-226.2" who="#komentarz">(Poseł Czesław Śleziak: Ja w trybie sprostowania, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-226.3" who="#WicemarszałekJanKról">Ale czego sprostowania?</u>
          <u xml:id="u-226.4" who="#komentarz">(Poseł Czesław Śleziak: W sprawie mojego pytania...)</u>
          <u xml:id="u-226.5" who="#WicemarszałekJanKról">Ale pytanie było jasne, odpowiedź też jest jasna. Jest taka, jaka jest, i co jeszcze pan chce osiągnąć?</u>
          <u xml:id="u-226.6" who="#komentarz">(Poseł Czesław Śleziak: Pytanie nie dotyczyło adopcji, tylko po prostu z przyczyn naturalnych wiele małżeństw nie może mieć dzieci i o te małżeństwa pytam panią minister.)</u>
          <u xml:id="u-226.7" who="#WicemarszałekJanKról">Jest miejsce w Polsce dla takich małżeństw. Wsparcie jest takie, jakie jest, i tak to rozumiem.</u>
          <u xml:id="u-226.8" who="#komentarz">(Poseł Czesław Śleziak: To trzeba to powiedzieć. I to nie pan marszałek, tylko pani minister.)</u>
          <u xml:id="u-226.9" who="#WicemarszałekJanKról">Ale tak zrozumiałem odpowiedź pani minister.</u>
          <u xml:id="u-226.10" who="#komentarz">(Poseł Bogdan Lewandowski: Wsparcie pana marszałka jest.)</u>
          <u xml:id="u-226.11" who="#komentarz">(Poseł Czesław Śleziak: Właśnie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#PosełBarbaraFrączek">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Bardzo krótko chciałabym się odnieść do zarzutu dotyczącego nierzetelności sprawozdania, które przedstawiłam Wysokiej Izbie. Proszę uprzejmie panie posłanki, które ten zarzut postawiły, o zapoznanie się ze stenogramem z posiedzenia Komisji Rodziny, od którego treści w moim sprawozdaniu nie odeszłam na krok. Specyfika pracy komisji nad dokumentem „Polityka prorodzinna państwa” stwarza inną sytuację niż prace typu legislacyjnego: jeżeli posiedzenie komisji przynajmniej w połowie poświęcone jest wystąpieniu przedstawiciela rządu, a druga połowa poświęcona jest dyskusji, w której też w większości uczestniczyli posłowie koalicyjni, to wytycza to takie a nie inne możliwości tego sprawozdania. Na koniec jednak z satysfakcją przyjmuję fakt, że dzisiejsza debata - pomimo drobnych emocjonalnych akcentów - była owocna i konstruktywna. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-228.1" who="#WicemarszałekJanKról">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-228.2" who="#WicemarszałekJanKról">Komisja Rodziny wnosi o przyjęcie rządowego dokumentu z druku nr 1522.</u>
          <u xml:id="u-228.3" who="#WicemarszałekJanKról">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-228.4" who="#WicemarszałekJanKról">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-228.5" who="#WicemarszałekJanKról">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 29. porządku dziennego: Pierwsze czytanie poselskich projektów ustaw o ustroju miasta stołecznego Warszawy (druki nr 1543 i 1765).</u>
          <u xml:id="u-228.6" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Piłata w celu przedstawienia uzasadnienia projektu ustawy z druku nr 1543.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#PosełAndrzejPiłat">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej - w imieniu grupy posłów tego klubu - zaprezentować projekt ustawy o ustroju miasta stołecznego Warszawy. Treść tego projektu zawarta jest w druku nr 1543.</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#PosełAndrzejPiłat">Aktualny ustrój Warszawy reguluje ustawa z 25 marca 1994 r. Od samego początku pod rządami tej ustawy było bardzo wiele obaw i niepewności co do funkcjonowania uregulowań prawnych zawartych w tej ustawie. Po prawie 5 latach funkcjonowania tej ustawy z 1994 r. mieszkańcy Warszawy, a także wszystkie gremia polityczne - czego dowodzą projekty zmian tego prawa dotyczącego Warszawy zgłoszone przez podstawowe siły polityczne - niejako wspólnie dochodzą do wniosku, że należy zmienić istniejący stan prawny w przypadku naszej stolicy. Przy 4-stopniowej strukturze samorządowej - dzielnica, gmina, powiat i Rada Warszawy - a także ogromnej rzeszy radnych różnych szczebli stało się jasne, że wzajemnie przenikające się kompetencje władz, utrudnienia dla mieszkańców Warszawy, a także ogromne kłopoty z wykonywaniem podstawowych funkcji ogólnomiejskich stolicy, takich jak: komunikacja, utrzymywanie infrastruktury, bezpieczeństwo mieszkańców - należy tu też wspomnieć o braku jednolitego systemu finansowania zadań dotyczących programów ogólnomiejskich - stanowią podstawowe mankamenty istniejącej obecnie struktury stolicy. Sądzę więc, że te skrótowo wymienione przesłanki są wystarczającym argumentem na rzecz dokonania tych zmian prawnych, choć zdajemy sobie przecież sprawę, że każda tego typu zmiana prawna powoduje dodatkowe wydatki, kłopoty natury organizacyjnej dla mieszkańców, a także władz różnych szczebli.</u>
          <u xml:id="u-229.2" who="#PosełAndrzejPiłat">Wysoki Sejmie! Posłowie podpisani pod tym projektem ustawy zdają sobie sprawę, że nasze propozycje wywołują niepokój i niezadowolenie pewnej części mieszkańców Warszawy, zwłaszcza tych, którzy mieszkają w obrębie tzw. gmin warszawskich. Obecnie funkcjonująca ustawa z 1994 r. na pewno wyzwoliła - właśnie w tych gminach - wiele przejawów aktywności mieszkańców, także władz tych gmin zaliczanych przez nas do tzw. obrzeży Warszawy. Myślę, że spowodowała także, iż gminy te poczuły się w pełni gospodarzami swoich małych terenów - celowo podkreślam: małych terenów, dlatego że proponujemy ten projekt z myślą o dobru całej aglomeracji warszawskiej, z myślą o wszystkich mieszkańcach i gościach naszej stolicy. Co więc tak naprawdę proponujemy w naszym projekcie ustawy?</u>
          <u xml:id="u-229.3" who="#PosełAndrzejPiłat">Po pierwsze, proponujemy jednolity organizm miejski, stanowiący gminę na prawach powiatu, tak zwaną wspólnotę samorządową mieszkańców całego miasta.</u>
          <u xml:id="u-229.4" who="#PosełAndrzejPiłat">Po drugie, proponujemy utworzenie obligatoryjnych 17 dzielnic, które będą jednostkami pomocniczymi; chcemy je wyposażyć w bardzo wiele uprawnień, zwłaszcza tych, które służą obywatelom.</u>
          <u xml:id="u-229.5" who="#PosełAndrzejPiłat">Po trzecie, ustawa o samorządzie gminnym w art. 4 przewiduje możliwość łączenia i znoszenia gmin w trakcie kadencji organów gmin. Chcemy więc, aby wybory do tej nowej jednostki o szczególnym stołecznym charakterze, ale także wybory do dzielnic odbyły się jak najszybciej; jeżeli to możliwe, jeszcze na jesieni 2000 r.</u>
          <u xml:id="u-229.6" who="#PosełAndrzejPiłat">Po czwarte, w projekcie ustawy zawarliśmy tzw. przepisy przejściowe, które powinny ułatwić adaptację do nowych warunków nie tylko strukturom obecnych władz samorządowych, ale także pracownikom tych struktur, pokazując, gdzie poszczególni pracownicy obecnych struktur znajdą zatrudnienie w nowych strukturach.</u>
          <u xml:id="u-229.7" who="#PosełAndrzejPiłat">Po piąte, projekt ustawy jest zgodny z unormowaniami europejskimi, ale nie wykluczamy także możliwości konsultowania tego projektu z mieszkańcami Warszawy. W jaki sposób byłoby to konsultowane - myślę, że będzie można odpowiedzieć sobie na to pytanie na posiedzeniach komisji.</u>
          <u xml:id="u-229.8" who="#PosełAndrzejPiłat">Po szóste, proponowana przez nas ustawa spowoduje znaczne obniżenie kosztów funkcjonowania samorządu warszawskiego poprzez likwidację dwóch z czterech szczebli samorządu oraz zmniejszenie liczby radnych. Proponowane rozwiązania nie obciążą przy tym w żaden sposób budżetu państwa. Myślę nawet, że obniżą koszty wyborów do Rady Warszawy i rad dzielnic.</u>
          <u xml:id="u-229.9" who="#PosełAndrzejPiłat">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym prosić o uwzględnienie dwóch autorskich poprawek. Pierwsza dotyczy art. 9 ust. 6. Brzmi on: Jeżeli w wyniku wyborów kandydat na radnego uzyska mandat radnego województwa i radnego dzielnicy, zostaje radnym województwa. Chcemy, żeby tak brzmiał ten zapis, a nie, jak jest w przedstawionym projekcie: radnym miasta stołecznego Warszawy. O tym zresztą mówi art. 9 ust. 5.</u>
          <u xml:id="u-229.10" who="#PosełAndrzejPiłat">Druga poprawka odnosi się do art. 13 ust. 1 i dotyczy zwoływania pierwszej sesji miasta stołecznego Warszawy, jeżeli wybory byłyby wcześniejsze, czyli odbywałyby się w trakcie kadencji. Bardzo proszę o uwzględnienie w tym zapisie, iż pierwszą sesję Rady Warszawy zwołuje były przewodniczący Rady Warszawy poprzedniej kadencji, a nie - jak zapisaliśmy - przewodniczący rady; wiadomo, że na pierwszej sesji nowego przewodniczącego rady jeszcze nie ma.</u>
          <u xml:id="u-229.11" who="#PosełAndrzejPiłat">Po zgłoszeniu przez nas już do laski marszałkowskiej tego projektu nowej ustawy warszawskiej skierowano do nas, do autorów, szereg uwag i poprawek; zgłaszali je zarówno mieszkańcy Warszawy, jak i samorządy warszawskie. Mieliśmy także okazję zapoznać się z opinią rządu w tym względzie. Mogę tylko powiedzieć, iż rząd zwraca uwagę na różnego rodzaju drobne prawne unormowania i na to, że jednych jest zbyt dużo, a innych w ogóle nie ma.</u>
          <u xml:id="u-229.12" who="#PosełAndrzejPiłat">Jesteśmy otwarci na to, żeby wnioski zgłoszone do nas przez mieszkańców, przez samorządy, a zwłaszcza te, które zgłosił rząd, były uwzględnione w toku prac komisji. W imieniu wnioskodawców wyrażam także wolę otwartości na te wszystkie uwagi i na nowe propozycje. Myślę także, że przyjdzie czas na to, aby nasze propozycje mogły być skonsultowane z mieszkańcami Warszawy, dla dobra tych mieszkańców i dla dobra samorządów. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-229.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję panu posłowi, również za bardzo zwięzłe przedstawienie projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę obecnie o zabranie głosu pana posła Piotra Wójcika w celu przedstawienia uzasadnienia projektu ustawy z druku nr 1765.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#PosełPiotrWojciechWójcik">Panie Marszałku! Szanowni Państwo Posłowie! Mam zaszczyt przedstawić państwu projekt ustawy o ustroju miasta stołecznego Warszawy - druk nr 1765. Ten projekt jest znany Wysokiej Izbie. W swoich zasadniczych zarysach był on przedmiotem prac Wysokiej Izby i Komisji Nadzwyczajnej, został nawet uchwalony jako ustawa, która nie weszła w życie w związku z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego stwierdzającym wadliwość konstytucyjną trybu uchwalenia ustawy. W związku z tym nie będę szczegółowo koncentrował się na omówieniu całego projektu ustawy i wszystkich jego przepisów, skoncentruję się natomiast na zasadniczych założeniach w celu ich skomentowania i przypomnienia.</u>
          <u xml:id="u-231.1" who="#PosełPiotrWojciechWójcik">Otóż w projekcie ustawy proponuje się zmianę dotychczasowego ustroju miasta poprzez wprowadzenie jasnej, czytelnej, dwuszczeblowej struktury m.st. Warszawy: struktury gmin, koncentrujących swą pracę na zadaniach lokalnych, i struktury miasta jako jednostki samorządu terytorialnego szczebla powiatowego, które łączyłoby kompetencje i zadania powiatu i kompetencje i zadania ogólnomiejskie. W związku z tym mielibyśmy do czynienia ze strukturą czystą, dwuszczeblową, zamiast dzisiejszej — o czym mówiono wcześniej — dość skomplikowanej struktury dzielnic, gmin, powiatu i szczebla ogólnowarszawskiego.</u>
          <u xml:id="u-231.2" who="#PosełPiotrWojciechWójcik">Problem jasnego podziału kompetencji lokalnych i ogólnomiejskich, problem scalenia miasta i powstania miasta jako całości był zasadniczym mankamentem obecnych rozwiązań ustawowych, dostrzeganym przez wszystkich posłów zajmujących się tą sprawą w toku dotychczasowych dyskusji i prac. Zmiana w tym zakresie nie była kwestionowana. Wydaje się, że ta zmiana, to znaczy jasne, ustawowe określenie kompetencji i zadań ogólnomiejskich i scalenie miasta jako jednego miasta stołecznego Warszawy, jest postulatem zasadniczym. Dlatego też proponujemy połączyć dzisiejszą Radę Warszawy i organy powiatowe w jeden organ odpowiadający za m.st. Warszawę, stolicę Polski jako całość.</u>
          <u xml:id="u-231.3" who="#PosełPiotrWojciechWójcik">Kompetencje i zadania m.st. Warszawy w tej koncepcji określa art. 5 projektu ustawy. Oprócz zadań powiatowych m.st. Warszawa jako jednostka samorządu terytorialnego szczebla powiatowego wykonywałoby zadania ogólnomiejskie, czyli te zadania, których gminy warszawskie nie wykonują lub nie mogą wykonywać z tego prostego powodu, że są to zadania przekraczające ich zakres terytorialny funkcjonowania i ich możliwości. Jest jasne, że komunikacja miejska w Warszawie nie jest problemem wyodrębnionym w gminie Włochy, Ursus czy na Bielanach, lecz jest problemem m.st. Warszawy jako całości. To samo dotyczy kwestii ciepłownictwa, wodociągów, gospodarki śmieciowej, wszystkich zadań infrastrukturalnych, które muszą być i będą wykonywane zawsze w skali miasta stołecznego jako całości.</u>
          <u xml:id="u-231.4" who="#PosełPiotrWojciechWójcik">W projekcie ustawy przewiduje się również wyposażenie m.st. Warszawy w istotne instrumenty planowania przestrzennego w skali ogólnej. Te instrumenty pozwolą tak scalonemu miastu na planowanie przestrzenne uwzględniające proces inwestycyjny, którego wymaga miasto jako całość. W projekcie zakłada się, że plany miejscowe gmin, w odniesieniu do których będą utrzymane uprawnienia do planowania miejscowego, i nie będą one kwestionowane, będą musiały być uzgodnione z planem ogólnym. Jest to bardzo ważny instrument, którego do tej pory brakowało, w związku z czym nie było możliwości efektywnego, skutecznego planowania przyszłości przestrzennej i inwestycyjnej m.st. Warszawy.</u>
          <u xml:id="u-231.5" who="#PosełPiotrWojciechWójcik">Drugim zasadniczym problemem, mankamentem obecnego ustroju, znanym i w zasadzie niekontrowersyjnym, jeśli chodzi o ocenę sytuacji, jest kwestia finansowania tego, co jest ogólnomiejskie w Warszawie, czyli wszystkich zadań, o których mówiłem przed chwilą. To jest kwestia braku dzisiaj wystarczających i jasno, ustawowo zdefiniowanych źródeł dochodów m.st. Warszawy jako całości. Doceniając dorobek gmin warszawskich, uznając potrzebę ich istnienia, uważam, że gminy warszawskie korzystające z usług ogólnomiejskich muszą łożyć na nie. Dotychczasowe rozwiązania były wadliwe z tego prostego powodu, że nie były ujęte w formę jasno sprecyzowanych przepisów ustawy. Ustawa delegowała rozwiązanie tych problemów do przepisów rangi niższej. To było rozwiązanie niekonstytucyjne. Tak orzekł Trybunał Konstytucyjny. Zapis o składce na cele ogólnomiejskie, który znalazł się w statucie Warszawy, określający wysokość tej kontrybucji gmin na rzecz miasta na 10%, był rozwiązaniem niekonstytucyjnym. Aby rozwiązanie dotyczące systemu finansowego miasta było prawidłowe, wymagany jest po prostu jasny zapis ustawowy, jasna definicja. Uważamy, że w naszym projekcie ta propozycja jest jasno sformułowana. Miasto stołeczne Warszawa musi mieć udziały w podatkach centralnych, które będą stanowić dochody własne gmin. Muszą to być dochody własne miasta stołecznego Warszawy w tym właśnie zakresie.</u>
          <u xml:id="u-231.6" who="#PosełPiotrWojciechWójcik">Projekt przewiduje również rozwiązania ostatecznie porządkujące kwestię własności majątku komunalnego i dotychczas nieuregulowane kwestie przedsiębiorstw komunalnych. W art. 31 ustawa nakazuje przekształcenie przedsiębiorstw komunalnych w spółki. Warszawa jest jedynym miastem w Polsce, gdzie ten proces się do tej pory nie dokonał i z powodów prawnych, i z powodu wadliwości obecnych rozwiązań ustawy warszawskiej.</u>
          <u xml:id="u-231.7" who="#PosełPiotrWojciechWójcik">Przepisy końcowe naszego projektu przewidują, że ustawa o nowym ustroju Warszawy powinna wejść w życie wraz z nową kadencją samorządu warszawskiego, natomiast niektóre przepisy dotyczące planowania przestrzennego, zadań ogólnomiejskich, kwestii finansowych, finansowania zadań ogólnomiejskich mogą i powinny wejść w życie wcześniej, w ciągu 2 lub 3 miesięcy po ewentualnym uchwaleniu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-231.8" who="#PosełPiotrWojciechWójcik">Podsumowując, projekt przewiduje spłaszczenie struktury zarządzania miastem, uczytelnienie i uporządkowanie jego ustroju, zmniejszenie liczby szczebli z 4 czy nawet 5 do 2 - gminy i powiat, miasto z kompetencjami powiatowymi i ogólnomiejskimi.</u>
          <u xml:id="u-231.9" who="#PosełPiotrWojciechWójcik">Jednym ze skutków, może nie najistotniejszym, ale istotnym, byłoby zmniejszenie liczby radnych w Warszawie przynajmniej o 145. Jest to o tyle istotne, że ten wątek pojawia się w dyskusjach publicznych. Niestety, również politycy warszawscy i politycy komentujący kwestię ustroju warszawskiego w większym stopniu koncentrują się na liczbie radnych niż na rozwiązywaniu tych problemów, które są najistotniejsze, czyli problemów dotyczących kompetencji i finansów. Chcielibyśmy, aby przyszłe prace w komisji i w parlamencie koncentrowały się na tych kwestiach. Natomiast rzeczywiście postulat zmniejszenia liczby radnych ma podstawy i jako funkcja uporządkowania systemu, przekształcenia go z czteroszczeblowego na dwuszczeblowy jest uzasadniony. Tak więc skutkiem tego uporządkowania jest zmniejszenie liczby radnych w Warszawie o 145.</u>
          <u xml:id="u-231.10" who="#PosełPiotrWojciechWójcik">Jeśli chodzi o kwestię liczby gmin warszawskich, to nasz projekt zakłada stworzenie 17 gmin i de facto nie zmienia on obecnego stanu rzeczy istniejącego w Warszawie z wyjątkiem tego, że dzielnice będące jednostkami pomocniczymi gminy Centrum miałyby osobowość prawną i własne budżety, a jednocześnie byłyby ustawowo zobowiązane do świadczeń finansowych na poczet wykonywanych przez miasto zadań ogólnomiejskich. Jeśli chodzi o to rozwiązanie, to zdajemy sobie sprawę, że jest ono kontrowersyjne - każda likwidacja istniejącej jednostki samorządu terytorialnego wzbudzi wątpliwości wielu obywateli - i dlatego uważamy, że nie może ono być przyjęte wcześniej niż po upływie istniejącej kadencji. Tak więc te przepisy powinny wejść w życie po uchwaleniu ustawy, z nową kadencją samorządu. Zresztą jesteśmy w tej sprawie otwarci na argumenty, dyskusje i na kompromis. Uważamy, że nie liczba gmin w Warszawie jest istotna, tylko czytelność ustroju. I to niezbędne minimum czytelności ustroju zapewniają dwa jasno określone szczeble - gminy z kompetencjami lokalnymi i miasto stołeczne Warszawa z kompetencjami ogólnomiejskimi i powiatowymi. Dlatego, jak powiedziałem, aby nie wprowadzać w mieście chaosu, kolejnych reorganizacji, jesteśmy gotowi przyjąć takie rozwiązania w ramach prac komisji, aby stan obecny - jedenaście gmin - mógł być utrzymany.</u>
          <u xml:id="u-231.11" who="#PosełPiotrWojciechWójcik">Istotą tego projektu jest scalenie miasta. Do tej pory miasto stołeczne Warszawa jest tylko związkiem komunalnym. Chcemy, żeby to była jednostka samorządu terytorialnego szczebla powiatowego i żeby było to wyraźnie określone w ustawie. Tak to jest zapisane w naszym projekcie.</u>
          <u xml:id="u-231.12" who="#PosełPiotrWojciechWójcik">Jest pytanie podstawowe, czy Warszawa po 10 latach funkcjonowania ustawy specjalnej powinna zostać wtłoczona w ramy ustroju zakładającego, że miasto to powinno być jedną gminą. To jest zasadniczy problem. W tej chwili jest to problem bardziej polityczny niż merytoryczny, moim zdaniem i zdaniem wnioskodawców, bo nie to, czy istnieją gminy Ursus czy Bielany, czy inne gminy warszawskie, jest problemem w funkcjonowaniu miasta i zarządzaniu nim. Te gminy mają swój dorobek, przez nikogo zresztą niekwestionowany, przez państwa zwolenników rozwiązania jednogminnego również podniesiony w tej dyskusji, i wydaje się, że nie ma uzasadnionych podstaw do tego, aby te gminy likwidować. Te gminy radzą sobie dobrze, nie ma powodów, aby wprowadzać tam zarządy komisaryczne, nie ma tam problemów niewydolności funkcjonowania czy innych kwestii, które by uzasadniały konieczność ich likwidacji. Problem Warszawy tkwi po prostu w nieistnieniu do tej pory wystarczająco sprawnego, jasno sprecyzowanego ustawą mechanizmu koordynacji zadań ogólnomiejskich. O tym już była mowa. W związku z tym traktujemy próbę wtłoczenia Warszawy w konstrukcję jednej gminy — konstrukcję pomyślaną przede wszystkim, nie tylko, ale przede wszystkim, dla gmin małych, kilkudziesięcio-, kilkunastotysięcznych — jako konstrukcję szkodliwą. Jest ona szkodliwa dlatego, że zamiast usprawnienia, uproszczenia ustroju wprowadzi po prostu chaos. Otóż mieliśmy już takie doświadczenia, kiedy tworzono w Warszawie po 1994 r. gminę Centrum z części dawnych gmin, że nastąpił proces centralizacji, po czym przez półtora roku do dwóch lat decentralizowano gminę Centrum, oddając de facto 97% funkcji gminy jednostkom pomocniczym. A więc powstaje pytanie: Po co ten proces, który niesie ze sobą ogromne koszty, niepewność co do tego, gdzie co obywatel może załatwić, kolejną przepychankę kompetencyjną, co zostawić w gminie warszawskiej, a co oddać dzielnicom, przepychankę merytoryczną i polityczną? Po co to rozszerzać na całą Warszawę? Wydaje się, że stoją za tym przede wszystkim racje polityczne, a nie racje merytoryczne.</u>
          <u xml:id="u-231.13" who="#PosełPiotrWojciechWójcik">Słyszę, że koledzy posłowie niecierpliwią się, że nie koncentruję się na przepisach szczegółowych projektu. Omówiłem je, ten projekt jest znany. Nie wydaje mi się potrzebne wchodzenie w bardzo szczegółową analizę poszczególnych przepisów. Istotnym problemem jest tutaj wybór konstrukcji ustrojowej i o tym musimy decydować. Tak że będę starał się w debacie już nie powtarzać tego, nie zabierać w ogóle głosu, jeżeli będzie taka możliwość, ewentualnie ograniczyć się tylko do odpowiedzi na pytania czy sprostowań. I dlatego mówię o tym teraz. To jest problem po prostu wyboru i trzeba sobie o tym powiedzieć. Jest mi trochę przykro, że debata warszawska po raz kolejny toczy się przy pustej sali i o tak późnej porze, ale poświęćmy jej chociaż trochę czasu.</u>
          <u xml:id="u-231.14" who="#PosełPiotrWojciechWójcik">Chcę powiedzieć również, że rozwiązanie jednogminne jest złe dlatego, że zamyka Warszawę. Zamyka ją w konstrukcji, jak powiedziałem, dla niewielkiej gminy i nie uwzględnia aspiracji i możliwości rozwojowych Warszawy w jej naturalnym otoczeniu, w otoczeniu okołowarszawskich jednostek samorządowych, organizmu, który można nazwać — i tak nazywany on jest przez wielu samorządowców — naturalnym obszarem rozwoju wielkiej Warszawy czy obszarem metropolitalnym. Jeśli chodzi o nasz projekt, jesteśmy jak najbardziej otwarci na to — i nie ma w tej chwili powodu, abyśmy tego nie przyjęli — żeby dwuszczeblowy ustrój samorządowy Warszawy uzupełnić o możliwość tworzenia związków komunalnych w obszarze metropolitalnym w zakresie komunikacji, ciepłownictwa, spalania śmieci, tych wszystkich problemów, które łączą gminy podwarszawskie z Warszawą, a oprócz tego w zakresie wspólnego planowania przedsięwzięć inwestycyjnych, planowania przestrzennego, bo to jest naturalny kierunek rozwoju Warszawy. Natomiast nie chcemy, aby tworzenie tych związków było drogą do podważania niedawno wprowadzonej reformy administracyjnej. Warszawa musi być stolicą Mazowsza i nie może być z Mazowsza wyrwana. Dlatego uważamy, że rozwiązanie metropolitarne może w zakresie związków komunalnych zostać zaaplikowane w tej propozycji, którą przedstawiamy. Jesteśmy na te rozwiązania otwarci. Będziemy gotowi autopoprawki czy uzgodnione ewentualnie w trakcie dyskusji rozwiązania włączyć do projektu w dalszych pracach komisyjnych.</u>
          <u xml:id="u-231.15" who="#PosełPiotrWojciechWójcik">Chcę powiedzieć również, że wprowadzenie — tu odnoszę się do projektu prezentowanego przed chwilą — ustroju jednogminnego w Warszawie w tej chwili, tzn. w nieodległym czasie, w trakcie kadencji, budzi podstawowe i zasadnicze wątpliwości konstytucyjne. Już nie będę powracał do dyskusji, która się na tej sali odbyła w związku z postulatem likwidacji gminy Centrum, było to półtora roku temu, gdzie m.in. z kręgów dzisiejszych zwolenników ustroju jednogminnego słyszeliśmy ogromne ilości argumentów, wydaje się, mocnych argumentów, kwestionujących konstytucyjność rozwiązania i likwidacji gmin, po pierwsze, w trakcie kadencji, po drugie, bez przeprowadzenia konsultacji, którymi zgodnie z zapisami i konstytucji, i Europejskiej Karty Samorządu Terytorialnego tak naprawdę musiałyby być referenda lokalne, i to w przypadku likwidacji wszystkich gmin warszawskich, podejrzewam, we wszystkich tych gminach odbyte.</u>
          <u xml:id="u-231.16" who="#PosełPiotrWojciechWójcik">Bardzo trudno będzie uzasadnić i obronić tezę, że przeprowadzenie konsultacji w formie ankiety CBOS czy próbki wybranych telefonicznie 500 warszawiaków będzie rozwiązaniem, które da się obronić w kontekście zarzutu co do jego niekonstytucyjności. Wyobrażam sobie, że problem ustroju Warszawy, który był już dwukrotnie w ostatnim czasie przedmiotem pracy Trybunału Konstytucyjnego, przy takim rozwiązaniu będzie miał okazję być przedmiotem prac Trybunału Konstytucyjnego co najmniej jeszcze raz.</u>
          <u xml:id="u-231.17" who="#PosełPiotrWojciechWójcik">Następna kwestia. Dlaczego opowiadamy się za tym, żeby nie było rewolucji czy zwrotu o 180 stopni w ustroju Warszawy? To jest kwestia tego, o czym już wspomniałem, tzn. ogromnego chaosu, najpierw spowodowanego koniecznością centralizacji, a potem walki o stopień decentralizacji w ramach jednej gminy. To już, jak powiedziałem, przerabialiśmy, do tego są koszty i kolejny problem: jaki zakres władzy, kompetencji pozostanie w gminie warszawskiej, a jaki w dzielnicach.</u>
          <u xml:id="u-231.18" who="#PosełPiotrWojciechWójcik">Z projektu przedstawionego przed chwilą wynika również to, że faktycznie nie będziemy mieli do czynienia ze zmniejszeniem ilości radnych w Warszawie, ponieważ jeżeli mówi się, że ma być 17 jednostek pomocniczych, w każdej do 40 radnych, to prosty rachunek pokazuje, że po dodaniu jeszcze 100 radnych Rady Warszawy, będziemy mieli tych radnych 780, czyli więcej niż dzisiaj. Tak że tzw. korzyści uproszczenia czy zmniejszenia ilości etatów i to wszystko ma niewiele wspólnego z rzeczywistością, jest to raczej argument propagandowy, a nie argument realny. Stąd to jest kolejny argument za tym, aby tej niepotrzebnej moim zdaniem i dość chaotycznej reorganizacji, zwłaszcza w trakcie kadencji, oprócz przyczyn konstytucyjnych, nie przeprowadzać.</u>
          <u xml:id="u-231.19" who="#PosełPiotrWojciechWójcik">Ostatni argument jest taki po prostu, że to rozwiązanie w takiej formie, jak tu jest prezentowane w sensie zapisów, konkretnych zapisów projektu ustawy, nosi znamiona, powiem może trochę dosadnie, siermiężnego centralizmu. Centralizm i koncentracja władzy w pierwszej chwili są pociągające. Dlatego że wydaje się, że koncentracja władzy rozwiąże jakieś problemy, po czym okazuje się, że nie da się tak wielkim organizmem miejskim jak Warszawa zarządzać z jednego magistratu w 100-osobowej radzie. I nastąpi proces, o którym mówiłem. Poza tym koncepcja ta trochę przypomina czasy minione, tzn. system rad narodowych i stołecznej rady narodowej, jednej wielkiej rady, która była po prostu instytucją z czasów, kiedy demokratyczne społeczeństwo obywatelskie nie było celem, tylko było przeciwnikiem. Może warto byłoby dzisiaj takich rozwiązań po prostu uniknąć, nie fundując warszawiakom kolejnych wyborów, kolejnej walki o kompetencje, o stołki i niepewności co do tego, gdzie, co można w tym mieście i trzeba załatwić.</u>
          <u xml:id="u-231.20" who="#PosełPiotrWojciechWójcik">Na zakończenie chciałem powiedzieć, że z doświadczeń tej Izby w pracach nad ustrojem Warszawy wynika według mnie przede wszystkim jeden wniosek. Otóż taki, że te prace muszą się odbywać w spokoju, bez presji terminów, wyborów, jakiejś politycznej walki. Dlatego że jeżeli odbywa się to w taki sposób, to trudno jest cokolwiek poprawić. W tej chwili ten parlament zdołał przeprowadzić jedynie niewielką, drobną, acz niezbędną, korektę ustroju Warszawy. Jeżeli te prace będą pracami pod naciskiem chwili, czasu, terminów i presji politycznej, pewnej walki, bez chęci poszukiwania kompromisu i porozumienia, to po prostu może się okazać, że doświadczenie z poprzednich prac stanie się udziałem prac przyszłych. Na taką pracę w duchu pewnego niezbędnego poszukiwania kompromisu, mądrego, dobrego rozwiązania ustrojowego dla Warszawy, jesteśmy otwarci. W związku z tym bardzo prosiłbym Wysoką Izbę o decyzję kierującą projekt, który prezentowałem z druku nr 1765, do pracy w komisji. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#WicemarszałekJanKról">Sejm ustalił w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła, w zależności od ich wielkości, w granicach od 4 do 41 minut, tj. debatę krótką.</u>
          <u xml:id="u-232.2" who="#WicemarszałekJanKról">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-232.3" who="#WicemarszałekJanKról">W imieniu klubu AWS proszę o zabranie głosu panią poseł Joannę Fabisiak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#PosełJoannaFabisiak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Akcji Wyborczej Solidarność będzie wnosił o przesłanie do Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej projektów ustaw dotyczących ustroju miasta stołecznego Warszawy z druków nr 1543 i 1765, do tej samej komisji, która aktualnie rozpatruje efekty pracy powołanej przez siebie podkomisji do zbadania różnych rozwiązań i wyboru najkorzystniejszego dla stolicy ustroju. Podkomisja pracowała nad materiałami, nad projektami, nad rozwiązaniami równo rok, minęła rocznica. Nie mamy więc wątpliwości, że tak głębokie wejście w problem ustroju miasta i przeanalizowanie różnorodnych rozwiązań pozwoli komisji, organowi najbardziej chyba kompetentnemu, ocenić wartość i mankamenty przedłożonych Wysokiej Izbie w pierwszym czytaniu projektów. Nie mamy także wątpliwości, że jedynym celem przyświecającym Wysokiej Izbie w debacie nad sprawą Warszawy jest takie przygotowanie nowego ustroju, trzeciego już ustroju, a mówi się do trzech razy sztuka, który: zapewni miastu jedność, zagwarantuje sprawne jego funkcjonowanie, uprości strukturę organizacyjną, zoptymalizuje wielkość organów przedstawicielskich, zagwarantuje samorządowe zarządzanie miastem, tj. z faktycznym, a nie nominalnym udziałem wspólnot lokalnych. Mamy blisko dwa lata, by do końca kadencji samorządów spokojnie, bez napięć i konfliktów, wypracować ustrój, na który czeka stolica.</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#PosełJoannaFabisiak">Duży wkład pracy wniosła podkomisja, a teraz komisja do tego, by taki produkt Warszawa otrzymała. Warszawiacy nie chcą - i to wiedzą wszyscy - mieszkać w powiecie ziemskim, jakim obecnie jest Warszawa. Jest to przecież nasz gród, przed ponad 400 laty ustanowiono dla niego prawa stołeczne. Mieszkańcy Warszawy chcą miasta, w którym będą zarysowane zadania ogólnomiejskie i stołeczne, chcą decyzyjnych i dostępnych struktur samorządu lokalnego. Mieszkańcy Warszawy chcą - o tym mówią sondaże przeprowadzane kilkakrotnie - dużej Warszawy, otwartej Warszawy, chcą dynamicznie rozwijających się gmin, w których mieszkają... w których mieszkamy, bo na tej sali widzę wielu warszawiaków. Biorąc pod uwagę podstawowe cele: sprawność zarządzania, prostotę organizacyjną i faktycznie samorządowy system zarządzania miastem, pokrótce - spełniając prośby i, myślę, oczekiwanie pana marszałka - ustosunkuję się do projektów.</u>
          <u xml:id="u-233.2" who="#PosełJoannaFabisiak">Zdumiewa mnie fakt, że w projekcie (druk nr 1543) sygnowanym przez posłów z SLD proponuje się, aby miasto było jedną gminą. Toż przecież w 1994 r. właśnie SLD optowało za podziałem miasta na 11 gmin, w tym 7 dzielnic gminy Warszawa Centrum, narażając tym samym miasto na chaos, mieszkańców na ogromne koszty podziału. Dodam jeszcze, że ten podział dokonywał się przy proteście samorządów 7 dzielnic gminy. Pamiętam nawet, kiedy w chwili uchwalania staliśmy w bardzo zimy śnieżny poranek przed Sejmem i protestowaliśmy przeciwko temu, co dokonywało się na tej sali. Pamiętam to bardzo dobrze, albowiem byłam wówczas sekretarzem jednej z gmin i pełnomocnikiem burmistrza do spraw podziału gminy na dwie części. Dobrze pamiętam koszmar, jaki przeżywali urzędnicy i cały urząd przez kilka miesięcy, żeby tego absurdalnego podziału dokonać. Pamiętam także koszty. Nie sięgałam specjalnie do tych danych, ale koszty, które musiał ponieść jeden tylko urząd, te koszty techniczne, najprostsze, wyniosły wówczas 500 tys. zł. Czy chcemy tę sytuację powtórzyć? Jak wynika z art. 15 ust. 3 (druk nr 1543): „Urzędy gmin warszawskich oraz biuro zarządu m.st. Warszawy znosi się z dniem wyborów do rady m.st. Warszawy, o których mowa w art. 22”. Czy to znaczy, że z tym dniem, jeśli nie będzie jeszcze jednostek pomocniczych, nie będzie takiej decyzji, urzędy zostaną zlikwidowane? A co z pracownikami? Czy ta rzesza pracowników ma pójść na bruk? Na te pytania nie znalazłam ani w projekcie, ani w uzasadnieniu odpowiedzi. Zatem zadaję je wnioskodawcom, zadaję je w imieniu klubu, bo niebagatelna to sprawa. I te obawy chyba nie są zupełnie nieuzasadnione, ponieważ wnioskodawcy uciekają od klarownej odpowiedzi na pytania. W art. 5 ust. 2 czytamy: „Rada m.st. Warszawy, w drodze uchwały, po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami lub z ich inicjatywy tworzy, łączy, dzieli i znosi jednostki pomocnicze - dzielnice”. Zatem nie wiemy, nie mamy odpowiedzi na to, ile będzie tych jednostek, na czym będzie polegała ta konsultacja. Wiemy natomiast, że to rada miasta będzie decydowała. Ten fakt dziwi, ale przyjmijmy, że jeśli proponuje się takie rozwiązanie... - zresztą poseł wnioskodawca powiedział, że były konsultacje, są wnioski.</u>
          <u xml:id="u-233.3" who="#PosełJoannaFabisiak">Chciałabym odnieść się do uchwał podjętych przez chyba wszystkie gminy warszawskie. Zatem co mówią na ten temat sami samorządowcy? Gmina Warszawa Bemowo, uchwała nr II/14/2000: „Rada Gminy Warszawa Bemowo protestuje przeciwko likwidacji pełnoprawnej i samodzielnej gminy warszawskiej Warszawa Bemowo i zdegradowaniu jej do roli jednostki pomocniczej samorządu terytorialnego o statusie peryferyjnej dzielnicy”. I jeszcze jeden cytat - Rada Gminy Warszawa Ursus, uchwała nr 16/XIX/2000, § 2: „Apelujemy do Wysokiej Izby o przyjęcie do wiadomości bezspornego faktu, iż gminy warszawskie w pełnym zakresie i na wysokim poziomie wykonują ustawowe obowiązki wobec wspólnot samorządowych oraz państwa polskiego i systematycznie likwidują zapóźnienia cywilizacyjne w rozbudowie komunalnej infrastruktury technicznej, stwarzając lepsze warunki rozwoju gospodarczego i społecznego miasta”. Uchwały podobnej treści podjęła - w tej chwili nie mam ich przed sobą - na pewno większość gmin. Gminy zatem nie chcą marginalizacji i uprzedmiotowienia. Tak na dobrą sprawę autorzy projektu nie gwarantują ich istnienia. Przecież to Rada m.st. Warszawy będzie decydować o tworzeniu, łączeniu, dzieleniu i znoszeniu jednostek pomocniczych - dzielnic gmin. Autorzy projektu nie rozstrzygają, ile tych jednostek będzie. Decyzja ta pozostaje w gestii Rady m.st. Warszawy. Hipotetycznie możemy więc przyjąć, że dzielnic, a zatem i radnych - to był jeden z punktów podnoszonych bardzo często przez media, że radnych jest za wielu - może być mniej, ale może też być ich znacznie więcej. Przecież nie Sejm, nie Senat, nie rząd, ale jedna, preferencyjnie potraktowana rada będzie o tym rozstrzygała.</u>
          <u xml:id="u-233.4" who="#PosełJoannaFabisiak">Wskazałam tu tylko na podstawowe wątpliwości - jak powiedziałam na wstępie, bardzo krótko chciałam to przedstawić - które musiałam tu przedstawić w imieniu własnego klubu, w imieniu samorządu warszawskiego. Inne braki tego projektu zostały przedstawione w stanowisku rządowym - my się pod tym stanowiskiem podpisujemy.</u>
          <u xml:id="u-233.5" who="#PosełJoannaFabisiak">Drugiego projektu nie będę omawiała, gdyż jako efekt pracy sejmowej Komisji Nadzwyczajnej publicznie był prezentowany, dyskutowany i uchwalony przez Sejm, a Trybunał Konstytucyjny nie wskazał w nim niekonsekwencji czy niezgodności z konstytucją.</u>
          <u xml:id="u-233.6" who="#PosełJoannaFabisiak">Podsumowując, klub Akcji Wyborczej Solidarność, tak jak powiedziałam na wstępie, będzie proponował przesłanie do komisji tego projektu, a komisję zachęca do rozważnego przeanalizowania obydwu projektów i odniesienia ich do tego, nad którym pracuje, wybrania i wykorzystania rozwiązań dobrze służących stolicy, gwarantujących sprawne i skuteczne wypełnianie obowiązków właściwych w odniesieniu do miasta, a więc ogólnomiejskich, i właściwych w odniesieniu do samorządów lokalnych, do gmin warszawskich. Apelujemy także do komisji o to, by rozstrzygnięcia te zapadały w duchu samorządności i w duchu demokracji, abyśmy zachowali to, co najważniejsze, istotę samorządu: oddawanie władzy ludziom, mieszkańcom, a nie koncentrowanie jej w elitach.</u>
          <u xml:id="u-233.7" who="#PosełJoannaFabisiak">Podkreślę raz jeszcze: jest to trzecie podejście do sprawy ustroju miasta. Do trzech razy sztuka. Oby tym razem parlament w roku przełomu, w jubileuszowym roku taki jubileuszowy projekt uchwalił, nie spiesząc się, lecz robiąc to dobrze. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-233.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę pana posła Macieja Porębę o zabranie głosu w imieniu klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#PosełMaciejPoręba">Ja nie odważyłbym się mówić w imieniu całego samorządu bez stosownych pełnomocnictw. Ale można i tak.</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#PosełMaciejPoręba">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt przedstawić w imieniu Klubu Parlamentarnego SLD stanowisko wobec poselskich projektów ustaw o ustroju miasta stołecznego Warszawy, zawartych w drukach nr 1543 i 1765.</u>
          <u xml:id="u-235.2" who="#PosełMaciejPoręba">Debata nad ustrojem stolicy jest dyskusją jak najbardziej na czasie. To, co obecnie dzieje się w samorządzie warszawskim, żywo przypomina sztuki Mrożka, w których rzeczywistość jest groteskowa, postacie karykaturalne, a sytuacje nonsensowne i absurdalne. Od półtora roku trwa swoisty taniec koalicji o stołki i posady, a na sprawy miasta i jego mieszkańców patrzy się przez pryzmat układów partyjnych i ścisłego przestrzegania kadrowych parytetów. Apogeum bezradności i niekompetencji osiągnęła obecnie rządząca miastem koalicja na skutek wewnętrznych sporów i kłótni, nie dokonała wyboru prezydenta Warszawy. Nawet w obliczu zagrożenia, jakim są przyspieszone wybory, nie jest ona w stanie się porozumieć, wręcz przeciwnie, dzieli się na coraz to nowe twory polityczne.</u>
          <u xml:id="u-235.3" who="#PosełMaciejPoręba">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Ustrój Warszawy nie po raz pierwszy jest powodem zajadłych, pełnych emocji dyskusji polityków, radnych i ekspertów. Pierwszy samorząd warszawski to siedem autonomicznych dzielnic, gmin i Rada Warszawy, odpowiedzialna za politykę miejską, z prezydentem na czele. Szybko okazało się jednak, że interesy gmin nie zawsze są zgodne z interesem miasta jako całości, a klasycznym tego przykładem był spór, jaki wiedli ze sobą prezydent Warszawy i burmistrz najbogatszej gminy Śródmieście. W 1994 r. proponowano znaleźć panaceum na te spory i zaproponowano jedną dużą gminę centralną w granicach Warszawy z 1939 r., otoczoną wianuszkiem 10 samodzielnych gmin. W rozumieniu ustawodawców miał być to pierwszy krok do zbudowania na bazie Warszawy i okolic ustroju metropolitarnego. Niestety, zamiast reprezentacji gmin, które stanowiłyby swoisty senat Warszawy, utworzono wybieralną Radę Warszawy. Na konflikt nie trzeba było długo czekać. Z jednej strony: Rada Warszawy, bez pieniędzy, ale za to z ambicjami, z drugiej strony: potężna finansowo i organizacyjnie gmina Centrum. I choć na czele obu tych struktur stał jeden człowiek, prezydent i burmistrz zarazem, to stale dochodziło do sporów kompetencyjnych, wielkie inwestycje miejskie były kontestowane, a związki komunalne, które miały być rozwiązaniem wielu problemów Warszawy, nigdy nie powstały. W trzecią kadencję samorząd warszawski wkroczył z lekko zmodyfikowanym ustrojem, w którym wprowadzono jedyną zmianę, także polityczną, co proponowała koalicja AWS-Unia Wolności, rządząca obecnie miastem, a potwierdził Trybunał Konstytucyjny. Dotyczyła ona rozdziału funkcji burmistrza gminy Centrum i prezydenta Warszawy. Ta zmiana ostatecznie zaprzepaściła koncepcję metropolitarnego rozwoju miasta, która była podstawą rozwiązań z 1994 r.</u>
          <u xml:id="u-235.4" who="#PosełMaciejPoręba">W powszechnej opinii ustrój Warszawy negatywnie wpływa na wykonywanie przez władze stolicy zadań publicznych. Winą za korki, dziurawe ulice, niesprawną administrację i chaos kompetencyjny, stan miejskiej kasy i marnotrawienie grosza publicznego obarcza się między innymi ustrój miasta. Mieszkańcy Warszawy żądają szybkich i radykalnych zmian. Coraz częściej formułowane są poglądy, że Warszawa może i powinna funkcjonować tak jak inne miasta w Polsce, na bazie ustawy samorządowej według zasady: jedno miasto, jedna gmina.</u>
          <u xml:id="u-235.5" who="#PosełMaciejPoręba">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Propozycja taka zawarta jest w projekcie grupy posłów SLD. Według zapisów zawartych w druku nr 1543 Warszawa jest gminą mającą status miasta z organem stanowiącym i kontrolnym: radą i organem wykonawczym: zarządem, z prezydentem na czele. W miejsce obecnych gmin tworzy się obligatoryjnie 17 dzielnic, jednostek pomocniczych. Projekt zmniejsza liczbę radnych, których w wariancie maksymalnym przewiduje się ok. 400. Ustanowienie jednej gminy wprowadzi czytelny podział kompetencji w Warszawie, usprawni działanie administracji samorządowej, zwłaszcza na styku z obywatelem, oraz przyczyni się do efektywnego wydawania pieniędzy miejskich. To ostatnie pozwoli na zakończenie niezbędnych dla Warszawy inwestycji ogólnomiejskich. Problemem jest czas wejścia w życie tej regulacji oraz konieczność przeprowadzenia wśród mieszkańców konsultacji dotyczących likwidacji obecnie istniejących gmin. Ze względów prawnych (możliwość zaskarżenia ustawy do Trybunału Konstytucyjnego) i politycznych - niepotrzebne napięcia społeczne w mieście - przeprowadzenie konsultacji jest nad wyraz wskazane. Klub SLD opowiada się za takim rozwiązaniem. Pojawiające się tu i ówdzie w protestach postulaty, na przykład Rady Gminy Ursynów, Stowarzyszenia Metropolia Warszawa, i inne formułowane postulaty o konieczności przeprowadzenia referendum - w świetle istniejących przepisów nie są możliwe do spełnienia. W tej sprawie należy zapytać nie tylko mieszkańców likwidowanych gmin, ale mieszkańców Warszawy jako całości, co sądzą o takim rozwiązaniu. Niestety, w ustawie powiatowej czy wojewódzkiej nie ma odpowiednich zapisów dotyczących referendum, a zrobienie w sprawie lokalnej, warszawskiej, referendum krajowego to już chyba przesada.</u>
          <u xml:id="u-235.6" who="#PosełMaciejPoręba">Klub Parlamentarny SLD opowiada się za przyspieszonymi wyborami samorządowymi w Warszawie, tak jak proponują wnioskodawcy, oczywiście na bazie nowej ustawy porządkującej ustrój miasta. Dalsze trwanie obecnego ustroju, niewydolnego i dysfunkcyjnego, w którym polityka i politycy, a nie interes publiczny wiedzie prym, stanowi zagrożenie dla rozwoju miasta i dobra jego mieszkańców. I choć nie jest to rozwiązanie idealne, kadencyjność władz powinna bowiem być zasadą ściśle przestrzeganą, dla dobra wspólnego może się okazać rozwiązaniem jedynym.</u>
          <u xml:id="u-235.7" who="#PosełMaciejPoręba">Klub SLD z uznaniem odnosi się do opinii rządu wobec projektu z druku nr 1543 i zawartego w niej stwierdzenia, iż koncepcja usprawnienia funkcjonowania m. st. Warszawy poprzez zmianę jego ustroju, czego wyraz stanowi przedmiotowy projekt ustawy, wydaje się słuszna i zasadna. Uchybienia i niejasności wskazane w opinii dadzą się, zdaniem SLD, usunąć w trakcie prac komisji.</u>
          <u xml:id="u-235.8" who="#PosełMaciejPoręba">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przedstawiam teraz stanowisko Klubu Parlamentarnego SLD odnośnie do projektu zawartego w druku nr 1765, zgłoszonego przez grupę posłów AWS. Projekt ten jest nad wyraz podobny, by nie rzec: taki sam jak projekt ustawy warszawskiej złożony przez AWS w 1998 r. Zawiera też te same błędy i niedoskonałości, mocno krytykowane przez posłów i ekspertów w czasie tamtej debaty.</u>
          <u xml:id="u-235.9" who="#PosełMaciejPoręba">W projekcie tym dzieli się Warszawę na 17 quasi-gmin o ograniczonych na rzecz rady i zarządu miasta kompetencjach. Ograniczenia te dotyczą zwłaszcza sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego - o ile gmina ich nie uchwali, może to zrobić rada miasta. Podobnie rzecz się ma z decyzjami o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, które - o ile nie są zgodne z planem przestrzennym uchwalonym przez radę miasta - są nieważne z mocy prawa.</u>
          <u xml:id="u-235.10" who="#PosełMaciejPoręba">Ograniczenia wprowadza się również do systemu finansowania, który tylko pozornie odpowiada zapisowi art. 25 ust. 1, w którym mówi się, iż m.st. Warszawa i gminy warszawskie prowadzą samodzielnie gospodarkę finansową na podstawie odrębnie ustalanych budżetów. Pozornie, wprowadza się bowiem między innymi ograniczenia i swoisty podatek od gmin na wyrównanie rażących dysproporcji między gminami warszawskimi. Domniemywać należy, iż podatek ten nie jest dobrowolny.</u>
          <u xml:id="u-235.11" who="#PosełMaciejPoręba">W projekcie ponownie wprowadza się w art. 1 ust. 1 pojęcie „szczególnej jednostki lokalnego samorządu”, które to pojęcie nie jest znane w konstytucji. Konstytucja zna pojęcie „jednostki podstawowej”, dopuszcza także możliwość powołania w drodze ustawy jednostek lokalnych i regionalnych. Nie występuje natomiast pojęcie „szczególna jednostka”. W tym samym ustępie proponuje się, aby ta szczególna jednostka, mająca osobowość prawną, składała się z innych jednostek samorządu terytorialnego, także mających osobowość prawną, a mianowicie gmin. Zabieg taki, zdaniem klubu SLD, nie jest zgodny z konstytucją, a każda z gmin połączona w ten szczególny sposób może z powodzeniem zaskarżyć ten przepis do Trybunału.</u>
          <u xml:id="u-235.12" who="#PosełMaciejPoręba">Najważniejszym i kluczowym z punktu widzenia wnioskodawców rozwiązaniem proponowanym w projekcie są zasady wyboru radnych m.st. Warszawy i radnych gmin warszawskich. Jest to nic innego, jak próba osiągnięcia metodami ustawowymi celu politycznego, jakim jest osłabienie sił konkurencji - SLD i Unii Wolności - w mieście i zapewnienie sobie zwycięstwa wyborczego na długo przed wyborami. Jak można inaczej odczytać zapisy art. 22 ust. 1 i 2 dotyczące nadziałów mandatów do rady miasta na poszczególne gminy i zasadę, iż obwody i komisje wyborcze są wspólne dla wyborów do rady miasta i rad gmin. Posłużę się konkretnym przykładem. Gminie Bielany, która ma 150 tys. mieszkańców, przydziela się 8 mandatów, a blisko dwa razy większej gminie Mokotów, chyba tylko dlatego, że mówi się powszechnie o „czerwonym Mokotowie”, przydziela się 11 mandatów. Jak można inaczej wytłumaczyć, iż Bemowo, znane z lewicowych poglądów, liczące 100 tys. mieszkańców, ma 6 mandatów do rady miasta, a 12-tysięczny Wilanów - 3 mandaty itd.</u>
          <u xml:id="u-235.13" who="#PosełMaciejPoręba">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Wbrew intencjom wnioskodawców projekt z druku nr 1765 nie zapewni prawidłowego i zgodnego z wolą mieszkańców rozwoju miasta, nie uprości systemu zarządzania miastem, nie spowoduje, by dystrybucja środków finansowych i ich kontrola były pewniejsze. Nie można też mówić o zmniejszeniu liczby radnych, gdyby bowiem posługiwać się obowiązującą ustawą o samorządzie terytorialnym i istniejącymi w niej zapisami, dotyczącymi udziału radnych w stosunku do liczby mieszkańców, to w Warszawie według projektu byłoby blisko 800 radnych, czyli mniej więcej tylu, ile jest obecnie. A przecież w ustawie likwiduje się jeden szczebel - powiat.</u>
          <u xml:id="u-235.14" who="#PosełMaciejPoręba">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Klub Parlamentarny SLD wnosi o skierowanie załączonych projektów ustaw do Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej w celu ich dalszego, szybkiego rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-235.15" who="#PosełMaciejPoręba">Wyrażam również nadzieję, iż nowy ustrój Warszawy, który wyłoni się z przedstawionych projektów oraz z projektu zespołu Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej będzie ustrojem na tyle dobrym, że nie będzie potrzeby jego zmiany czy nowelizacji co kadencję, jak działo się to w przeszłości. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-235.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-236.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Wielowieyskiego w imieniu klubu Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Od kilku lat debatujemy nad tym, jak skorygować, poprawić ustawę przyjętą przez Sejm w 1994 r., która zresztą była też kompromisem, kompromisem niedobrym, dlatego że — przechodzę od razu do sedna rzeczy — stworzono dwa duże organy samorządowe, dwie rady, Radę Centrum i Radę Warszawy. Odbyło się to wbrew pierwotnym planom, projektom autorskim dotyczącym struktury samorządu warszawskiego, gdzie jako ta czapka ogólnowarszawska miał być organ związku samorządowego, reprezentantów gmin, a tutaj stworzono dwa demokratycznie wybrane duże organy samorządowe, wyposażone w pewne kompetencje i pieniądze. Współzawodnictwo, spory kompetencyjne, taka elementarna zazdrość i zawiść chyba leżały u podstaw pewnego niepowodzenia tej propozycji metropolitalnej. Dlatego między innymi, jak stwierdzili moi przedmówcy, temu zawdzięczamy taką sytuację. Mogę powołać się na wystąpienia moich kolegów z Rady Warszawy, którzy już zabierali głos, przepraszam, kolega Borowski jeszcze nie zabierał głosu, ale pani posłanka Fabisiak zalicza się do grona radnych poprzedniej kadencji. Otóż widać było wyraźnie, jak dalece Radzie Warszawy, chociaż mogła podjąć inicjatywę i stworzyć sytuację obligatoryjnego powołania związków gmin, związków samorządowych, które by przejęły od władz, od rady miasta odpowiedzialność za komunikację, za wodociągi i kanalizację, za inne funkcje komunalne, nie udało się tego zrobić. To ważne, potrzebne i w ustawie założone zadanie nie mogło być wykonane, ponieważ właśnie te dwa organy współzawodniczyły ze sobą o prerogatywy, Rada Warszawy nie chciała ograniczyć swoich kompetencji na rzecz reprezentantów gmin. Na tym polegało niepowodzenie i trzeba o tym pamiętać, starać się uniknąć wejścia po raz drugi w podobne kanały.</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Natomiast chciałbym stwierdzić, że istnieje niewątpliwie zgoda co do pewnych założeń, co do pewnych celów dotyczących tego, że trzeba poprawić ustrój Warszawy, że trzeba go uprościć, że musi być sprawniejszy i że może być mniej kosztowny. To jest możliwe i pewna zgodność tutaj się rysuje, co stwarza nadzieję, że poprawimy ustrój Warszawy.</u>
          <u xml:id="u-237.2" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Chciałbym jednak zwrócić uwagę Wysokiej Izby na fakt, że projektów jest więcej niż mówili moi przedmówcy, dlatego że w komisji jest również projekt Unii Wolności, który jest bardzo powściągliwy i w ograniczonym zakresie koryguje dotychczasowy układ, a także w trakcie przygotowywania przez podkomisję jest projekt pana posła Barzowskiego, który jest zbliżony do projektu złożonego przez SLD, tyle tylko że nie ma tam pośpiechu z wyborami. Ale pamiętajmy, że funkcjonuje, przynajmniej w świadomości samorządu warszawskiego, tzw. projekt burmistrzowski, który właśnie próbował powrócić do tych pierwotnych źródeł, to znaczy do założenia wprawdzie zgodnego z ustawą o samorządzie, z polskim systemem samorządowym, związku samorządowego warszawskiego prowadzonego przez prezydenta i radę stworzoną przez gminy. Był także ten projekt burmistrzowski, który nie został przyjęta dwa lata temu, ale jako idea funkcjonuje. Wreszcie jest propozycja metropolitalna, opracowana przez przedstawicieli około 30 gmin warszawskich i okołowarszawskich, polegająca na stworzeniu współpracy, struktury współdziałania gmin i powiatów aglomeracji warszawskiej, opierając się na dotychczasowym ustroju Warszawy. Tak więc propozycji i ekspertyz jest dużo, trzeba podjąć sprawę. I teraz, Wysoka Izbo, mówiąc zwięźle i upraszczając sprawę, bo już tutaj bardzo wiele na ten temat zostało powiedziane, w gruncie rzeczy są dwie propozycje. Jedna zmierza do likwidacji gmin warszawskich i powołania jednej gminy z jednostkami pomocniczymi, gdzie wszystkie istotne, korygujące, ostateczne decyzje podejmuje się w ratuszu; prezydent i rada miasta ze szczytu decydują o losie tej prawie dwumilionowej aglomeracji. I jest druga koncepcja, ażeby zmieniając dotychczasowy układ, likwidując niepotrzebne szczeble, zwłaszcza szczebel powiatowy, nie niszczyć uzyskanego dorobku tych 5 lat, zwłaszcza dorobku gmin obrzeżnych Warszawy, co do których, co też raczej jest niezaprzeczalne, moi przedmówcy, pan poseł Piłat i inni, podkreślali dorobek i osiągnięcia gmin warszawskich. Znajduje to również wyraz w opinii rządowej i o tym jesteśmy również przekonani my, warszawscy działacze samorządowi, zwłaszcza w gminach obrzeżnych. Tego się nie kwestionuje, zatem wyciągnijmy konsekwencje. Starożytna zasada primum non nocere mówiła, żeby przede wszystkim nie szkodzić, po co więc niszczyć to, w czym nie widać istotnych wad, jeżeli chodzi o działanie tych 10 gmin, które są dużymi miastami, również i 140-tysięcznymi. Dlaczego?</u>
          <u xml:id="u-237.3" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Argumenty są i warto im się przyjrzeć, mogę nawet rozszerzyć argumentację przytaczaną tutaj przez przedstawicieli SLD, bo to nie tylko jest usprawnienie, dodałbym jeszcze - lepsza alokacja środków, mogę sobie skalkulować czy lepiej coś zainwestować na Mokotowie, czy w Białołęce. Rzeczywiście, z ratusza mogę widzieć dalej i precyzyjniej, podjąć lepsze alokacyjne decyzje, będę koordynował różne imprezy ogólnomiejskie - mówi o tym art. 5, nad którym tak bardzo dyskutowaliśmy dwa lata temu przy omawianiu projektu prezentowanego przez pana posła Wójcika. Oczywiście jest to większa wiarygodność finansowa. To są argumenty używane również przez dzisiejszy zarząd Warszawy, że to będzie potężniejszy organizm, finansowo mocniejszy, możemy wtedy zdobywać większe kredyty, jesteśmy bardziej wiarygodni, jeszcze więcej tego rodzaju argumentów można przytoczyć.</u>
          <u xml:id="u-237.4" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Argumenty za ostrożniejszym podejściem i uszanowaniem dorobku dotychczas istniejących gmin są bardzo poważne, chociaż ich źródłem są różne płaszczyzny. Przede wszystkim jest to problem wynikający z konstytucji i tego nie da się obejść. W konstytucji jest powiedziane wprost i tutaj każde słowo, czy w artykule, czy w preambule, się liczy. Zasada pomocniczości - nie wolno zabierać niższym jednostkom tego, co mogą one wykonywać, i przekazywać tych kompetencji i możliwości wyższym jednostkom; po prostu nie wolno, jest to sprzeczne z konstytucją. Oczywiście wszyscy eksperci się na to godzą, że może Sejm, może i powinien, jeżeli istnieje bardzo istotna potrzeba likwidacji tej jednostki samorządowej i zmiany tego układu. Tylko podkreślam, w całej debacie na ten temat w mediach, w wypowiedziach i dyskusjach nie przytoczono argumentu i dowodu na to, że Białołęka, wspominane tutaj Bielany, Ursus czy Ursynów źle działają. Nie ma argumentu, w każdym razie takiego wykazanego, obliczonego, że istnienie tych organizmów i ich decyzje szkodzą Warszawie.</u>
          <u xml:id="u-237.5" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Pan poseł Poręba mówił, że są korki, że są dziury w jezdni. Czy one są dlatego, że istnieją Białołęka czy mój Wawer? Mogę, panie pośle, powiedzieć tylko jedno, bo zdaje się, że reprezentuje pan Mokotów, a ja obrzeża Warszawy — wiem, że żyliśmy długo, całe pokolenia, pod centralistyczną władzą ratusza, jaki wówczas był, i że bardzo byliśmy bici. To było odczucie społeczne, my to czuliśmy, a widać to do dzisiaj — nie mamy dróg, nie mamy systemu wod.-kan., chociaż w wielu przypadkach można było szybciej to robić, można było popchnąć. Jednak rozumiem, sam byłem urzędnikiem miejskim, pracowałem w komisji planowania i zajmowałem się tymi sprawami, że jest to nie do przezwyciężenia: te najważniejsze zadania, ten układ, gdzie jest najwięcej ludzi, ten punkt centralny, to jest ważne — ta stołeczność i wielkomiejskość zawsze przeważą. Peryferyjne dzielnice — w tym wypadku blokowiska, takie jak Targówek czy Bemowo — jeśli chodzi o urządzenia komunalne, socjalne czy kulturalne zawsze będą bite i na to nie ma żadnej rady. Z mojego doświadczenia, myślę o Radzie Warszawy, mogę jeszcze powiedzieć, że w ostatnim okresie, kiedy już funkcjonował ten samorząd, z wielkimi trudnościami udało mi się wygospodarować w Radzie Warszawy trochę pieniędzy dla innych gmin. Moja dzielnica Wawer dwukrotnie wówczas przegrała z kretesem, nie miała żadnych szans, wzięły to większe gminy; stało się tak niezależnie od tego, że środków tych było bardzo mało, była jednak zdecydowana niechęć. Trzeba mieć dużą siłę przebicia, żeby zarząd centralny przekonać do tego, że na tych biednych peryferiach brakuje oświetlenia, jezdni czy jakiegoś urządzenia socjalnego. A rzeczywistość tych kilku lat jest taka, że nasze budżety realne wzrosły dwu-, trzy- i czterokrotnie i że odrabiamy, na ile się da, te opóźnienia. Dla nas jest oczywiste - nie powracajmy do tamtego systemu, deja vu, my już widzieliśmy, jak to funkcjonuje, zresztą inaczej być nie może.</u>
          <u xml:id="u-237.6" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Aglomeracja 2-milionowa, czy prawie 2-milionowa, to jest przecież małe państwo, takie jak Estonia czy Słowenia, i ona może być demokratyczna, może mieć dobrego prezydenta, tylko powiedzmy sobie jedno — to nie jest samorząd. Samorząd to jest coś takiego, co funkcjonuje, co administruje wspólnymi sprawami przez urzędników i kontrolujących ich radnych, z pełnym rozeznaniem tego, co się dzieje między nimi a mieszkańcami. W zasadzie i burmistrz, i ci radni, i ci urzędnicy, właściwie wszyscy dobrze znają swoje przedszkola, szkoły, stan dróg, urządzeń wod.-kan.; oni to wszystko wiedzą. W takim układzie jak w Warszawie ani zarząd miasta, ani radni nie są w stanie wiedzieć, jak działają te konkretne urządzenia, bo to jest za daleko i oczywiście muszą się tym zajmować jednostki pomocnicze. Projekt SLD-owski i projekt poselski tak to traktują. Podkreślam, samorząd to również samodzielność prawna i własne pieniądze, własna decyzja budżetowa. Bez tych dwóch elementów samorządu nie ma; jest się tylko wykonawcą zaleceń innych i w pewnym zakresie podejmuje się zadania zlecone. Po co do tego wracać?</u>
          <u xml:id="u-237.7" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Pójdźmy dalej. Pani poseł Fabisiak cytowała fragmenty uchwał poszczególnych rad. Stwierdzam, że wszystkie rady, wszystkie organa uchwałodawcze gmin obrzeżnych podjęły tego rodzaju decyzje i skierowały do Sejmu opinie w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-237.8" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Chciałbym też odnieść się do przytaczanego tu argumentu, żebyśmy byli normalni, żebyśmy byli tacy jak w innych miastach. Wysoka Izbo, u nas sytuacja wyglądała podobnie jak w innych miastach. Proponuję uruchomić wyobraźnię. Mianowicie weźmy pod uwagę to, że gmina Centrum, której nie jestem zachwyconym zwolennikiem, bo mam nawet pewne propozycje w tej sprawie, jest taka jak Kraków, Łódź czy Wrocław. To duże miasto, tak zostało to zresztą pomyślane, które z jednostkami pomocniczymi stara się rozwiązywać wielkomiejskie, a w każdym razie centralne problemy dla tego układu samorządowego.</u>
          <u xml:id="u-237.9" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Już zbliżam się do końca, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-237.10" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Bierzmy pod uwagę kwestię, czy chcielibyśmy zlikwidować i wcielić do Krakowa Niepołomice, Wieliczkę czy inne takie miasteczka, które są położone bliżej od centrum Krakowa niż Ursus, Białołęka czy Falenica od centrum Warszawy. Czy to znaczy, że mamy je wcielać do Krakowa? Nie. A to samo jest z Łodzią - Konstantynów, Zgierz czy Pabianice to tak jak nasze blokowiska, jak nasze Ursusy i Białołęki.</u>
          <u xml:id="u-237.11" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Bardzo przepraszam, panie marszałku, jeszcze dwie uwagi i kończę.</u>
          <u xml:id="u-237.12" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Musimy podjąć sprawę metropolitalności. W proponowanym układzie jednej gminy będzie to niewspółmiernie trudniejsze. W wypadku utrzymania gmin warszawskich i stworzenia nad nimi czapki w postaci powiatu, która moim zdaniem również może być po prostu gminą Centrum, i nie musimy niczego konsultować z mieszkańcami; wszystkie gminy zostają bez zmiany, likwidujemy trzy szczeble, likwidujemy Radę Warszawy, likwidujemy powiat, zostaje gmina Centrum, która pełni funkcję powiatu, może być... Rzeczywiście wymaga to wyobrażenia sobie modelu miasta, w którym są również gminy. Ale w innych miejscach, w innych sytuacjach w Polsce takie problemy też powstają. Są gminy, które pragną się podłączyć do większego miasta, bo się to opłaca, bo im na tym należy. I taka formuła jest możliwa; byłaby najtańsza, jeżeli chodzi o realizację.</u>
          <u xml:id="u-237.13" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Ostatnia sprawa to kwestia o politycznym charakterze. Mianowicie biorąc pod uwagę doświadczenia samorządu gminnego w Warszawie, dobrze byłoby, żeby on został, bo wtedy byłoby samorządowo, a mniej partyjnie i mniej politycznie. Pełna władza dla Rady Warszawy z prezydentem na górze, bez samodzielnych gmin warszawskich, to całkowite oddanie Warszawy walce partii politycznych, podczas gdy w naszych dzielnicach, w naszych gminach sytuacja była inna - w wielu przypadkach miejscowe ośrodki samorządowe broniły swoich interesów, a przedstawiciele istniejących ugrupowań politycznych stanowili tylko jeden z czynników. Nie sądzę, żeby dla samorządu dobre było poddanie go wyłącznie grze politycznej.</u>
          <u xml:id="u-237.14" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Proponując w imieniu Unii Wolności przekazanie wszystkich projektów do dalszej pracy, życzę komisji, żeby wybrała nie tylko najbardziej skuteczne i efektywne dla mieszkańców, ale również najbardziej proste, a także najbardziej samorządowe rozwiązanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#WicemarszałekJanKról">Pan poseł Lesław Podkański zabierze głos w imieniu klubu PSL.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#PosełLesławPodkański">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#PosełLesławPodkański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zadanie o tyle łatwiejsze, że nie mogę być w żaden sposób posądzony o to, iż chodzi mi o interesy partyjne, ponieważ w mieście stołecznym Warszawie my nie sprawujemy żadnej władzy, nie uczestniczymy w jej sprawowaniu, w związku z tym mój osąd i osąd wyrażony w imieniu mojego klubu będzie chyba najbardziej obiektywny.</u>
          <u xml:id="u-239.2" who="#PosełLesławPodkański">Dzisiaj przystępujemy do kolejnej już, trzeciej debaty na temat zmiany ustroju miasta stołecznego Warszawy. Widać tu wyraźnie swoistą cykliczność: 1990 r., 1994 r. i 2000 r. Przystępujemy do tej debaty i wszyscy wiemy, że aktualny stan trzeba zmienić. Chcę przypomnieć, że to właśnie w 1994 r. rząd pana premiera Waldemara Pawlaka przygotował projekt zmiany ustroju Warszawy, który chyba do dzisiaj pozostał najlepszym modelem dla Warszawy i najlepszym był wówczas, niestety nie został przyjęty przez parlament. W nawiązaniu do wypowiedzi mojego przedmówcy pragnę przypomnieć, że istota propozycji ówczesnego rządu była następująca. Warszawa miała być związkiem gmin i miała posiadać zgromadzenie uchwałodawcze związku gmin, w skład którego mieli wejść burmistrzowie wszystkich gmin lub inne osoby delegowane przez rady gmin. Tak się niestety nie stało. W Wysokiej Izbie, po burzliwych debatach, pewnych kłótniach, przetargach, ówczesny rządowy projekt został zmieniony, stał się bardziej ułomny i chociaż był lepszy niż poprzedni, to dzisiaj widzimy, że ówczesna decyzja była decyzją nieszczęśliwą.</u>
          <u xml:id="u-239.3" who="#PosełLesławPodkański">Czuję się również w obowiązku dzisiaj, biorąc pod uwagę, że debatujemy nad dwoma projektami, które zawierają diametralnie różne propozycje, przytoczyć słowa, jakie padły tutaj właśnie, w Wysokiej Izbie, w dniu 18 lutego 1994 r. (czyli wtedy kiedy posłanka Fabisiakowa, jak mówiła, stała na zimnie, chłodzie pod Sejmem). Otóż poseł przemawiający w imieniu Klubu Parlamentarnego SLD stwierdził, że — cytuję — podział Warszawy na dzielnice jest chyba ostatnim reliktem Polski powiatowej sprzed roku 1974. Dzisiaj otrzymujemy projekt, który jak gdyby wraca do tej koncepcji. Coś się musiało stać, skoro do tego wracamy i odgrzewamy relikty.</u>
          <u xml:id="u-239.4" who="#PosełLesławPodkański">Teraz kilka spraw dotyczących propozycji zmian systemu zarządzania Warszawą. Tak jak powiedziałem, system ten trzeba zmienić. Warszawa dzisiaj nie jest dobrze zarządzana. Trzeba zwiększyć sprawność tego systemu, trzeba zwiększyć jego skuteczność, ale my, Klub Parlamentarny PSL, stwierdzamy, że trzeba to robić na bazie wzmocnienia i rozbudowy więzi samorządowych. Przed przyjęciem nowego rozwiązania trzeba skorzystać ze znanych już, funkcjonujących na świecie rozwiązań w metropoliach, trzeba również skorzystać z ich strategii rozwoju. Nie powinniśmy już dzisiaj wymyślać tego, co zostało wymyślone i sprawdziło się w życiu. Jeśli tak podejdziemy do sprawy, jeśli nałożymy na to również te funkcje, które musi spełniać stolica — Warszawa musi być wizytówką Rzeczypospolitej Polskiej, musi spełniać funkcje miasta stołecznego, musi pełnić funkcje ogólnokrajowe, musi pełnić również funkcje o znaczeniu międzynarodowym, w końcu jest to stolica jednego z większych państw Europy Środkowej i Wschodniej — i jeśli do tego uwzględnimy specyfikę i zróżnicowanie gmin warszawskich i gmin podwarszawskich, to wiadomo, że to rozwiązanie powinno być bardzo kompleksowe i perspektywiczne. Znalezienie takiego rozwiązania będzie trudne, aczkolwiek myślę, że możliwe. Stwierdzę wprost: ono się pojawi wówczas, jeśli zdołamy rozwikłać spór i rozbieżności, jakie dzisiaj istnieją pomiędzy interesami zarządu miasta i interesami zarządów gmin warszawskich i gmin okołowarszawskich. Trzeba — tylko i aż — powołać takie związki, które będą nadzorowały mienie stanowiące wspólną własność gmin warszawskich i będą realizowały najważniejsze zadania dla miasta, m.in. w zakresie oczyszczania miasta, usług komunalnych, wodociągów, kanalizacji, transportu miejskiego, drogowego, kolejowego, dróg miejskich, straży miejskiej, ochrony środowiska, bezpieczeństwa publicznego, i, co najważniejsze, wypełnią oczekiwane od dawna zadanie integracji planowania rozwoju przestrzennego.</u>
          <u xml:id="u-239.5" who="#PosełLesławPodkański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Te główne cele można osiągnąć tylko wówczas, jeśli dojrzejemy wszyscy i zrozumiemy, że nasze miasto jest dzisiaj aglomeracją, która się najszybciej rozwija, aglomeracją, która będzie najszybciej rozwijała w najbliższym czasie, z czego wszyscy powinniśmy się tutaj w Wysokiej Izbie cieszyć. Aby to się stało, musimy usprawnić, poza codziennym życiem naszych obywateli, również funkcjonowanie tego miasta, o czym powiedziałem przed chwilą. Czy przedstawione projekty z dwóch zmian niosą więcej szans czy więcej zagrożeń? Zanim jednak ocenię te projekty, pragnę postawić pytanie. Odpowiedzmy sobie wspólnie, w jakim stopniu te projekty są efektem swoistego rodzaju kryzysu aktualnej władzy, a w jakim stopniu są inicjatywą oddolną i skąd się one biorą?</u>
          <u xml:id="u-239.6" who="#PosełLesławPodkański">Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego przed pierwszym czytaniem tych projektów przeprowadził tzw. szybką konsultację w terenie, zapytaliśmy mieszkańców, zapytaliśmy samorządowców. Jest to opinia, którą za chwilę zaprezentuję, zebrana na podstawie rozmów przeprowadzonych w Bemowie, Białołęce, na Bielanach, w Rembertowie, w Wilanowie, na Woli i na Targówku. Dzisiaj zdecydowana większość, a w zasadzie w 100%, przedstawicieli mieszkańców gmin opowiada się za nienaruszalnością istniejących gmin. Tylko w jednym przypadku na terenie Woli wyraźnie było widać tendencje jakby zbieżne z projektem zaprezentowanym przez posłów SLD.</u>
          <u xml:id="u-239.7" who="#PosełLesławPodkański">Szanowni państwo, nie wolno nam podjąć decyzji bez pewnej oceny aktualnej sytuacji i dorobku 6 lat. Trzeba powiedzieć, że Warszawa w ostatnich 6 latach zaczęła się bardzo szybko rozwijać, że istnieje dzisiaj potężny dorobek samorządowy, i dotyczy to samorządowców wszystkich gmin Warszawy, że te tereny, które 5, 6 lat temu były terenami drugiej i trzeciej kategorii, również bardzo szybko się rozwijają, że tam się realizuje idea i istota samorządności, że jednoczą się bardzo duże rzesze ludzi wokół zadań, że nastąpiła bezpośrednia więź i utożsamianie się tych ludzi we współdecydowaniu, we współuczestnictwie i współodpowiedzialności za swój los i los najbliższych. Ostatecznie to właśnie te gminy przygotowały strategię rozwoju przestrzennego bądź są na etapie przygotowania. Bardzo interesującą rzeczą jest to, że te strategie zostały połączone z rozwojem podwarszawskich gmin. W gminach warszawskich jest bardzo duża przejrzystość finansowa, racjonalność wykorzystywania środków, bezpośredni nadzór nad wydawaniem tych środków. Tworzy się taka specyficzna miejskość w tych gminach warszawskich, miastach Warszawy. Również bardzo ważną rzeczą jest to, że gminy te wykonują również inne zadania, które nie są bezpośrednio ich zadaniami wynikającymi z ustawy. Mają dużą zdolność kredytową.</u>
          <u xml:id="u-239.8" who="#PosełLesławPodkański">Szanowni zebrani, mój czas mija. Pozwolę sobie skrócić moje wystąpienie i zakończyć je wnioskami.</u>
          <u xml:id="u-239.9" who="#PosełLesławPodkański">Panie marszałku, jeśli pan marszałek pozwoli, chciałem zgłosić tylko wnioski w imieniu Klubu Parlamentarnego PSL.</u>
          <u xml:id="u-239.10" who="#PosełLesławPodkański">Po pierwsze, uważamy, że proces kolejnej zmiany ustroju Warszawy trzeba rozpocząć od kompleksowej regulacji w kierunku układu metropolitarnego uwzględniającego sytuację od 50 do 60 gmin wokół Warszawy.</u>
          <u xml:id="u-239.11" who="#PosełLesławPodkański">Po drugie, że żaden z przedstawionych projektów nie spełnia tych oczekiwań. Bliższy naszemu stanowisku jest projekt utrzymujący gminy warszawskie i nakładający ewentualnie w perspektywie obowiązek uczestnictwa finansowego tych gmin w infrastrukturze.</u>
          <u xml:id="u-239.12" who="#PosełLesławPodkański">Po czwarte, PSL opowiada się za uproszczeniem systemu zarządzającego Warszawą z czterech szczebli do dwóch szczebli. Opowiadamy się za zmniejszeniem liczby radnych i za utrzymaniem kadencyjności poza tymi rozstrzygnięciami, które ewentualnie mogą być wprowadzone w toku kadencji samorządowej. Bezwzględnie uważamy, że trzeba przedstawiony projekt poddać konsultacji społecznej i przypominamy tylko, że nie zawsze co wielkie musi być piękne, dobre i skuteczne, deklarując, że włączymy się w tok prac. Oczekujemy również uwzględnienia propozycji przeze mnie złożonych. Dziękuję bardzo za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-239.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#WicemarszałekJanKról">Przechodzimy do wystąpień w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-240.2" who="#WicemarszałekJanKról">W imieniu koła KPN - Ojczyzna głos zabierze pan poseł Michał Janiszewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#PosełMichałJaniszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przemawiając w imieniu Konfederacji Polski Niepodległej - Ojczyzna, chciałbym wymienić tylko kilka głównych uwag, bo ten temat powraca na tę salę niczym bumerang i wydaje się, że dzisiejsza debata nie jest ani ostatnią, ani ostateczną debatą. Odnosi się wrażenie, że komplikacje z wyłonieniem władz samorządowych w Warszawie mają w tym wypadku decydujące znaczenie, że akurat dzisiaj, przy prawie pustej sali, odbywa się debata nad ustrojem m.st. Warszawy, stolicy państwa i stolicy największego województwa. Warto przypomnieć, że debata dotyczy ustroju ustanowionego ustawą z 1994 r. Projekt prezentowany przez posła Piłata i rekomendowany przez posła Porębę należy chyba odczytać jako autorefleksję w stosunku do tamtego rozwiązania prawnego, które się niestety nie sprawdziło. Projekt ten zakłada krańcową odmienność, a więc rezygnację z tych wszystkich rozwiązań dotyczących jednostek samodzielnych i powrót do jednolitej aglomeracji. Wydaje się, że jest to trudne do zrealizowania i niemożliwe — z różnych względów. Dobrze, że oba te projekty, ale także projekty, o których mówił pan poseł Wielowieyski, przywracają wreszcie Warszawie rangę miasta, bo do tej pory nie mamy miasta Warszawy, są tylko gminy warszawskie. To jest taka jakby teza: gdy powróci ranga miasta, to być może Warszawa będzie miała rangę stolicy. W trakcie ostatniej debaty, kiedy była mowa o tej minipoprawce rozdzielającej stanowiska burmistrza gminy Centrum i prezydenta Warszawy, prosiłem, kierowałem postulaty do koalicji AWS–UW, do rządu Rzeczypospolitej Polskiej, aby rząd przedłożył projekt rozwiązania prawnego dla stolicy państwa. To jest pierwszy głos, ale ważny w stanowisku rządu wobec projektu przedstawionego przez SLD, w którym rząd potwierdza, że zmiana ustroju Warszawy jest słuszna i konieczna. Skoro wszyscy mówią tak, to dlaczego nic się nie dzieje?</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#PosełMichałJaniszewski">Pani poseł Fabisiak przedstawiła projekt, który był dopracowany w Komisji Nadzwyczajnej. Wydawało się, że jest ustanowiony kompromis dla miasta Warszawy, ale po drodze gdzieś się on zapodział. Obawiam się, że przy takich zawirowaniach ustroju m.st. Warszawy niestety nie poprawimy, bo spór nie dotyczy tego, czy zmienić, tylko dotyczy tego, jak zmienić i jak szybko zmienić. Wszyscy postulowali skierowanie tych projektów do Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej. Wydaje się, że te projekty poleżą tam długo. Gdyby Komisja Nadzwyczajna zaproponowała tryb szybkich prac, żeby do końca kadencji powstał sensowny projekt rozwiązujący te węzłowe problemy, to byłaby szansa. Pan poseł Wielowieyski użył sformułowania, że „już uciekam”. Panie pośle, nie uciekniemy od problemu ustroju m.st. Warszawy, trzeba go po prostu rozwiązać. Pan poseł Podkański stwierdził, że gdyby powołać wszystkie związki funkcjonalne, wymieniając ich listę, co byłoby oczywiście bardzo dobre, to załatwiłoby to sprawę. Pytanie jest tylko: Kto ma te związki - w skomplikowanej obecnie sytuacji samorządu warszawskiego - powołać? Każde powołanie będzie niosło ze sobą bardzo duże perturbacje. Ponieważ czas minął, dziękuję serdecznie. Będziemy głosować za skierowaniem obu przedłożonych projektów do komisji. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o zabranie głosu w imieniu koła PPS i RLP pana posła Lecha Szymańczyka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#PosełLechSzymańczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie tylko ja, ale przede wszystkim mieszkańcy Warszawy i obywatele naszego kraju chcieliby, żeby Warszawa zaczęła funkcjonować i wyglądać jak stolica państwa europejskiego. Niestety tak nie jest i nie ma żadnych rokowań na to, by miało tak się stać za sprawą omawianych projektów ustaw. Uważam, że jest głębokim nieporozumieniem, iż na terytorium naszego państwa nie działa jednolite prawo samorządowe. Posłowie Koła Parlamentarnego Polskiej Partii Socjalistycznej i Ruchu Ludzi Pracy uważają, że byłoby błędem tworzenie osobnego ustroju dla miasta stołecznego Warszawy. Tu, w Sejmie Rzeczypospolitej Polskiej, prawie od 10 lat powstaje pytanie, czy Warszawa podlega polskiemu systemowi prawnemu czy też jest tworem eksterytorialnym. Posłowie muszą odpowiedzieć na pytanie: Jakie ma być to miasto? Czy ma to być miasto otwarte czy zamknięte na współżycie i funkcjonowanie z okalającymi granice Warszawy miastami woj. mazowieckiego? Czy stolica Polski stanie się otwartym miastem metropolitalnym? To są, zdaniem posłów Koła Parlamentarnego PPS i Ruchu Ludzi Pracy, zasadnicze pytania. Przedstawione projekty nie dają na te pytania odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#PosełLechSzymańczyk">Jeszcze raz chcę podkreślić coś, o czym wiedzą już chyba wszyscy na tej sali: ustrój miasta stołecznego Warszawy jest zły. To nie znaczy jednak, że nie da się go jeszcze bardziej popsuć. Stołeczny klincz wynika z grzechu pierworodnego popełnionego w 1990 r. - ale nie chciałbym wracać do dyskusji sprzed 10, 5 czy 2 lat. To naprawdę nie rozwiązuje sprawy. Obecnie w stolicy są 4 szczeble: Rada Warszawy, powiat Warszawa, powiat Warszawa Zachód z siedzibą w Warszawie - na ironię - 11 gmin i 7 dzielnicowych jednostek samorządowych, wreszcie 21 zarządów i siedzib samorządowych, kilkanaście tysięcy pracowników i 810 radnych. Mieszkańcy, to znaczy podatnicy, niestety nic z tego nie mają, bo załatwienie najprostszej sprawy powoduje problemy - do którego z tych urzędów napisać lub udać się. Mówiąc krótko, jest do koszmar dla zwykłego obywatela, mówiąc obrazowo, są to do przebrnięcia cztery drogi krzyżowe, a politycy i radni z nadania politycznego czują się w tym chaosie jak ryby w wodzie, bo mają czym się dzielić, kogo mianować, zatrudniać, podpisywać koalicje jedynych z drugimi lub z trzecimi - potem je zrywać i od nowa zawiązywać. Notariuszami ostatniego porozumienia politycznego byli sam premier Buzek i pan Krzaklewski, przewodniczący jedynego słusznego związku zawodowego, a co z tego wyszło, wszyscy doskonale widzieliśmy i słyszeliśmy. Prezydent Piskorski do dziś ukradkiem ociera łzy. Mówiąc krótko, w Warszawie nastąpiła kompletna kompromitacja elit politycznych.</u>
          <u xml:id="u-243.2" who="#PosełLechSzymańczyk">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Nadawanie specjalnego ustroju w druku nr 1765, wprowadzenie dwóch szczebli samorządowych - miejskiego i gminnego - grozi całkowitą zapaścią miasta, trwonieniem pieniędzy mieszkańców, przetrąceniem miastu kręgosłupa. Tu zawsze będzie dochodzić do konfliktów.</u>
          <u xml:id="u-243.3" who="#PosełLechSzymańczyk">Panie i Panowie Posłowie Wnioskodawcy! Taki ustrój Warszawa już miała, zajmował się nim Trybunał Konstytucyjny. To znaczy, że nadal nie będzie wiadomo, kto ma finansować utrzymanie dróg, komunikację, infrastrukturę, wodociągi, kanalizację i oświetlenie.</u>
          <u xml:id="u-243.4" who="#PosełLechSzymańczyk">Panie marszałku, gdybym mógł skorzystać z łaskawości królewskiej pana marszałka i poprosić o dokończenie wystąpienia, byłbym bardzo wdzięczny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#WicemarszałekJanKról">Ale minutę, półtorej i to wszystko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#PosełLechSzymańczyk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-245.1" who="#PosełLechSzymańczyk">Projektodawcy chcą utworzenia 17 gmin, a zarazem budują okręgi wyborcze z podziałem mandatów do Rady Warszawy, które pokrywają się z granicami gmin. Tu powstaje pytanie, na które oczekuję odpowiedzi: O co naprawdę chodzi? Bo na pewno nie o to, żeby miasto funkcjonowało sprawnie, a mieszkańcy i ci, którzy do tego miasta przybyli, byli z tego ustroju zadowoleni. Z uwagi na krótki czas, jaki ma nasze koło, nie sposób wykazać wszystkich bzdur i niekompetencji projektu.</u>
          <u xml:id="u-245.2" who="#PosełLechSzymańczyk">W imieniu Koła Parlamentarnego Polskiej Partii Socjalistycznej i Ruchu Ludzi Pracy wnoszę o odrzucenie projektu z druku nr 1765 w pierwszym czytaniu. Projekt z druku nr 1543 należy przekazać do komisji w celu dalszych prac nad tym projektem - też naszym zdaniem niedoskonałym. Koledzy posłowie z Sojuszu Lewicy Demokratycznej, nie chcę, by powtórzyła się sytuacja z czasów uchwalania obecnie obowiązującej ustawy, kiedy niektórzy posłowie lewicy głosowali za nią w Sejmie, a inni wraz z działaczami samorządowymi demonstrowali przed parlamentem, protestując przeciwko zawartym w nim absurdalnym rozwiązaniom.</u>
          <u xml:id="u-245.3" who="#PosełLechSzymańczyk">Kończąc, pragnę zaproponować - nie wiem tylko, czy pan marszałek jest dobrym adresatem - zgłoszenie obowiązującej ustawy warszawskiej do księgi rekordów Guinnessa jako szczyt biurokratycznego absurdu.</u>
          <u xml:id="u-245.4" who="#PosełLechSzymańczyk">Panie Marszałku! Ponieważ przekroczyłem swój limit czasu, chciałbym...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#WicemarszałekJanKról">Ostatnie zdanie, proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#PosełLechSzymańczyk">... zakończyć wystąpienie wnioskami. Zwracam się do parlamentarzystów, aby pracom nad projektem ustawy z druku nr 1543 nadać szczególny tryb, aby taki był okres legislacyjny, by udało się przeprowadzić wybory w Warszawie jeszcze w 2000 r., z nadzieją, że stolica Polski będzie jedną gminą na prawach grodzkich z jednostkami pomocniczymi w liczbie przynajmniej 17, które stanowić będą dzielnice.</u>
          <u xml:id="u-247.1" who="#PosełLechSzymańczyk">Kończąc swoje wystąpienie, dziękuję za wysłuchanie i za...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję, panie pośle, ale złożył pan nieco sprzeczne wnioski, ponieważ chce pan szybkiego procedowania, a pana wniosek o odrzucenie projektu o dwa tygodnie opóźni rozpoczęcie prac. Tak że widzi pan, tak to nieraz lepsze bywa wrogiem dobrego. Ale trudno, takie wnioski pan zgłosił. Za dwa tygodnie to rozstrzygniemy.</u>
          <u xml:id="u-248.1" who="#WicemarszałekJanKról">Przystępujemy do wystąpień indywidualnych.</u>
          <u xml:id="u-248.2" who="#WicemarszałekJanKról">Pan poseł Maciej Jankowski z klubu AWS, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#PosełMaciejStanisławJankowski">Panie Marszałku! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Od tego zacznę, na czym poprzedni posłowie kończyli.</u>
          <u xml:id="u-249.1" who="#PosełMaciejStanisławJankowski">Składam wnioski o odrzucenie w pierwszym czytaniu obydwu projektów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#WicemarszałekJanKról">To świetnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#PosełMaciejStanisławJankowski">Teraz uzasadnię, dlaczego je składam. Oczywiście ta sala już to uzasadniła. Przecież wzajemna krytyka wszystkich wniosków i wszystkich wystąpień wskazuje, że są to propozycje złe. A dla Warszawy Sejm przygotowuje propozycje albo złe, albo bardzo złe od wielu, wielu lat. Większość tych zarzutów z jednej, z drugiej, z trzeciej i z czwartej strony jest słuszna. Natomiast nikt nie proponuje i nie mówi o tym, czego naprawdę Warszawie potrzeba i jakie mity krążą o samorządności, która się przerodziła w anarchię, o sprawności, która przerodziła się w sprawność załatwiania własnych spraw, o czym czytamy w gazetach bez przerwy. To jest sedno. I tego nie rozwiąże ani tysiącosobowy samorząd warszawski, ani dwustuosobowy, ani dwustopniowy, ani trzy-, ani jednostopniowy. Muszą być przyjęte inne zasady. Nikt mi nie udowodni, że w zarządzaniu ilość przechodzi w jakość. Dlaczego 800? Dlaczego 100? Dlaczego nie 60 zgodnie z konieczną obsadą komisji. Wszystkie projekty mają wady i nie zapewniają jednej rzeczy ważnej dla mieszkańców Warszawy — obniżenia kosztów, obniżenia liczby radnych. 17 gmin? Ale te gminy mają też prawa przyznane wszystkim gminom w Polsce. To jaka będzie liczba ich przedstawicieli? 40, 50, 60 w gminie? Proszę pomnożyć 17 przez 60 i dodać do tego 100.</u>
          <u xml:id="u-251.1" who="#PosełMaciejStanisławJankowski">Ale w projekcie SLD mówi się też, że ma być 11, ale można utworzyć 9, można zwiększać liczbę jednostek pomocniczych, że można także zwiększać liczbę radnych z 20 do 40. Znowu możemy dojść do 1000 przy dobrej pracy Rady Warszawy, a jak wiadomo, w Warszawie się tak pracuje, że im więcej, tym lepiej. Tak więc propozycje obydwu zespołów poselskich nie gwarantują Warszawie uporządkowania ustroju. A w Warszawie nie można załatwiać spraw, bo nie wiadomo nawet, kto za co odpowiada. Przy tej liczbie zawsze można powiedzieć: ja tylko trochę jestem winien, a kolega więcej. A w kuluarach: ja tylko trochę zyskałem, a on więcej. Trzeba go ukrócić.</u>
          <u xml:id="u-251.2" who="#PosełMaciejStanisławJankowski">Natomiast dla mieszkańców Warszawy sytuacja nie jest taka tragiczna. To jest drugi powód, dla którego zaproponowałem odrzucenie obydwu wniosków. Uczyniłem to dlatego, że na tej sali postanowiono prawie rok temu, że ustrojem Warszawy zajmie się komisja samorządowa, która wyłoni specjalną podkomisję. I ona jest. Ta podkomisja praktycznie prawie skończyła prace i przedkłada jej wyniki komisji do spraw samorządu, czyli rozstrzygnięcie w komisji może zapaść w ciągu miesiąca. Może. Przypominam, że sala zdecydowała o tym, że w podkomisji specjalnej nie będzie posłów warszawskich. Proszę zwrócić uwagę na to, że projekty poselskie przywracają to, co było. Znowu zajmują się tym wolne grupy posłów: warszawskich, podwarszawskich, krajowych, w różny sposób. W wypadku żadnego z tych projektów nie można mówić o przemyślanej decyzji dotyczącej tego, jak ma dobrze funkcjonować Warszawa. To, czy prezydentem Warszawy jest Kowalski, czy Wiśniewski, z tego ugrupowania czy z innego, nie wzbudza żadnych niepokojów społecznych. Niepokój społeczeństwa wzbudza bezwład, zła praca urzędników, którzy nie są pilnowani przez ogromne gremia radnych, ponieważ radnych jest tak dużo, że każdy z nich myśli, iż sprawami społecznymi zajmie się kolega, on zaś zajmie się sprawami partii, a nawet sprawami kolegów. Czytamy o tym w gazetach. Zdarzają się sytuacje, że urzędnicy podejmują decyzje niezgodne z prawem. Poświadczają to ich koledzy zajmujący wyższe stanowiska. Stwierdzają, że urzędnik działał niezgodnie z prawem, przyjmował niezgodnie z prawem korzyści.</u>
          <u xml:id="u-251.3" who="#PosełMaciejStanisławJankowski">Sądzę, że jedyną szansą dla miasta w tej kadencji jest odrzucenie projektów, które są kompletnie ze sobą sprzeczne, które całkowicie się wykluczają poza jednym - propozycją dużej liczby ludzi na stanowiskach. Zajmie się tym komisja samorządowa, bo skończyła już pracę specjalna komisja, która przedstawi samorządowi wyniki swych prac. Jak wiem, ten projekt zmierza w kierunku jednego miasta, ponieważ jest potrzebne jedno miasto. Nie da się zarządzać w kawałkach wodociągami, energetyką. Przecież wiecie państwo, co się dzieje, gdy trzeba przeprowadzić ulicę. Czy będzie z jednej strony wchodziła w Wilanowie, a z drugiej będzie się kończyła na Żoliborzu? Jak? Zawsze o wszystko są potępieńcze spory i waśnie. W zaproponowanym systemie musi tak być. Proszę zauważyć, że wielokrotnie wysocy urzędnicy miasta, przedstawiciele klubów, partii mówili: W tym układzie nie da się rządzić. To jest prawda.</u>
          <u xml:id="u-251.4" who="#PosełMaciejStanisławJankowski">Po to, żeby się dało rządzić, trzeba to zmienić. To może zrobić i chyba najlepiej zrobi grupa posłów niezaangażowanych bezpośrednio w sprawy Warszawy. Posłowie z podkomisji mieli wszystkie projekty, zostały im przedstawione wszystkie problemy. Po dyskusji, po przedstawieniu propozycji przez posłów, ekspertów wybrali koncepcję zmian zmierzającą w kierunku jednego miasta. Wbrew woli większości pomysły poselskie mogą zniszczyć robotę, która już jest prawie na ukończeniu. Kiedy to zostanie nam przedstawione, wówczas będziemy mogli oceniać. Zawsze można coś poprawić. Jednak stamtąd wychodzi spójny projekt. Później będziemy rozmawiać właśnie o metropoliach polskich. Wiadomo, że musi być powiązanie miasta z okolicą, bo ludzie się przemieszczają - tu pracują, tam mieszkają - ale to jest przyszłość. W Sejmie nie ma takiego spójnego projektu. Projektów było sporo, ale nie w Sejmie. To jest następny etap. Sądzę, że metropolia tworzona na bazie dobrze, sprawnie zorganizowanego miasta jest pożyteczna i dla tego miasta, i dla gmin ościennych, które będą chciały znaleźć się w tej metropolii. Będzie tak dopiero wtedy, kiedy to będzie sprawne miasto. Nie może być tak, że gminy ościenne też się podzielą tak jak Warszawa i część będzie pracowała z Bemowem, a część z Pragą, niekoniecznie będąc po tej samej stronie Wisły.</u>
          <u xml:id="u-251.5" who="#PosełMaciejStanisławJankowski">To jest moje uzasadnienie do wniosku o odrzucenie obu projektów ustaw, jako że one się znoszą nawzajem. Oprócz słusznej krytyki mają niewiele wspólnego, natomiast uniemożliwią pracę komisji, ponieważ tego się pogodzić nie da. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-252.1" who="#WicemarszałekJanKról">Pani poseł Małgorzata Okońska-Zaremba z klubu SLD, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#PosełMałgorzataOkońskaZaremba">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Poselska inicjatywa ustawodawcza dotycząca zmian ustroju m.st. Warszawy jest ponowną próbą usprawnienia funkcjonowania administracji samorządowej na terenie miasta. Ustawa z dnia 25 marca 1994 r. od początku swojego funkcjonowania ograniczyła wykonywanie zadań ogólnomiejskich związanych m.in. z racjonalnym i efektywnym wydatkowaniem środków finansowych, komunikacją, czy na przykład zapewnieniem mieszkańcom bezpieczeństwa. Ustawa ta uniemożliwia więc prawidłowe funkcjonowanie i wykonywanie publicznych zadań przez specyficzny organizm administracji samorządowej, jakim jest miasto stołeczne Warszawa.</u>
          <u xml:id="u-253.1" who="#PosełMałgorzataOkońskaZaremba">Gdy się więc bierze pod uwagę obecny stan prawny, wydaje się wręcz konieczne doprowadzenie do uchwalenia nowej ustawy ustrojowej Warszawy. Godny podkreślenia jest również fakt, iż sami mieszkańcy Warszawy nie są zadowoleni do końca z obecnych rozwiązań.</u>
          <u xml:id="u-253.2" who="#PosełMałgorzataOkońskaZaremba">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Debata nasza powinna się skoncentrować na zgłoszonych przez grupy posłów projektach - projektach, które różnią się pomiędzy sobą w zasadniczych kwestiach.</u>
          <u xml:id="u-253.3" who="#PosełMałgorzataOkońskaZaremba">Pierwszy, najogólniej mówiąc, zakłada reorganizację struktur administracji samorządowej. Tworzy się jednolity organizm miejski, stanowiący gminę będącą miastem na prawach powiatu. Miasto działa na podstawie ustawy o samorządzie gminnym i samorządzie powiatowym. Jedynym wyjątkiem jest obligatoryjne powołanie w miejsce dotychczasowych gmin jednostek pomocniczych - dzielnic. Poprzez szczegółowe uregulowanie statusu dzielnic zakłada się zwiększenie udziału mieszkańców w zarządzaniu miastem. Zmiana istniejącego stanu i zniesienie gmin ma przywrócić zdolność wykonywania zadań ogólnopublicznych na terenie miasta.</u>
          <u xml:id="u-253.4" who="#PosełMałgorzataOkońskaZaremba">Zaproponowane przepisy przejściowe mają na celu usprawnienie i przyspieszenie adaptacji struktur miejskich do zaproponowanych rozwiązań. Przedstawiana ustawa, ustanawiająca jeden sprawny podmiot zarządzający miastem oraz wprowadzająca jasny i czytelny podział kompetencji, ma za zadanie usprawnienie funkcjonowania administracji samorządowej na terenie Warszawy oraz ograniczenie i racjonalne wydatkowanie posiadanych przez miasto środków finansowych.</u>
          <u xml:id="u-253.5" who="#PosełMałgorzataOkońskaZaremba">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Drugi projekt zakłada usystematyzowanie zadań i kompetencji organów jednostek samorządowych w taki sposób, aby umożliwić funkcjonowanie miasta jako jednego organizmu, a jednocześnie nie pozbawić samodzielności gmin z tzw. wianuszka Warszawy. Zadanie to w świetle dotychczasowych doświadczeń wydaje się trudne do zrealizowania lub wręcz niemożliwe. Uwarunkowane jest to dużym zróżnicowaniem zasobności gmin, ich stopniem zurbanizowania czy posiadaną infrastrukturą i, co się z tym nierozerwalnie wiąże, oczekiwań mieszkańców.</u>
          <u xml:id="u-253.6" who="#PosełMałgorzataOkońskaZaremba">Autorzy projektu starają się organom miejskim przypisać taki zakres kompetencji, który umożliwi realizację zadań o zakresie ogólnomiejskim przy jednoczesnym zachowaniu samodzielności gmin. Dostrzeżono tu również problem pozyskiwania dochodów do budżetu miasta, proponując wprowadzenie nowego systemu.</u>
          <u xml:id="u-253.7" who="#PosełMałgorzataOkońskaZaremba">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Wiele wątpliwości budzą rozwiązania zaproponowane w omawianych projektach. Mam nadzieję, że zostaną one wyjaśnione w toku prac komisji sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-253.8" who="#PosełMałgorzataOkońskaZaremba">Na jeszcze jeden aspekt pragnę zwrócić uwagę Wysokiej Izby. Mianowicie w projekcie ustawy zgłoszonym przez grupę posłów AWS proponuje się konkretne zapisy mające określić liczbę radnych przypadających na poszczególne gminy. Wydaje mi się, że jest to element już pewnej gry politycznej, która może utrudnić i tak trudną i bardzo odpowiedzialną dyskusję o ustroju stolicy Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-253.9" who="#PosełMałgorzataOkońskaZaremba">Niewątpliwie jednak z dużym zadowoleniem należy przyjąć kolejną próbę usprawnienia funkcjonowania miasta stołecznego Warszawy poprzez zmianę jego ustroju. Zaproponowane rozwiązania dowodzą ponad wszelką wątpliwość, że są one konieczne. Są one od dawna oczekiwane przez wszystkich zainteresowanych. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-253.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-254.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę pana posła Bogumiła Borowskiego z klubu SLD o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#PosełBogumiłAndrzejBorowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Do zabrania głosu w debacie nad projektami ustaw: o ustroju miasta stołecznego Warszawy, druk sejmowy nr 1543, i o ustroju miasta stołecznego Warszawy, druk sejmowy nr 1765, skłoniło mnie poszukiwanie odpowiedzi, który z tych dwóch projektów w sposób bardziej wyczerpujący wypełnia wymagania, czy też nawet odpowiada na wyzwanie, jakie wobec miasta stołecznego Warszawy stanowił wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 marca 1998 r., sygn. K40/97, uznany za zasadny przez Sejm RP na 18. posiedzeniu Sejmu w dniu 21 maja 1998 r.</u>
          <u xml:id="u-255.1" who="#PosełBogumiłAndrzejBorowski">Przypomnę zatem brzmienie wyroku (sygn. K. 40/97) w części pierwszej: „Art. 13 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 25 marca 1994 r. o ustroju miasta stołecznego Warszawy (DzU nr 48, poz.195 z późn. zm.) jest niezgodny z art. 167 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej przez to, że pozostawiając aktowi innemu niż ustawa ustalanie zasad kształtowania obligatoryjnych wydatków gmin warszawskich, narusza zasadę samodzielności finansowej gminy”.</u>
          <u xml:id="u-255.2" who="#PosełBogumiłAndrzejBorowski">Jaki był efekt tego wyroku? Gminy warszawskie tworzące związek komunalny miasta stołecznego Warszawy uznały, że środki finansowe, które łożyły na pokrycie kosztów szeregu wydatków miasta stołecznego Warszawy, mają charakter co do wysokości dobrowolny, a nie obligatoryjny, co spowodowało, że władze miasta w 1998 r., w 1999 r. i w 2000 r. stanęły przed trudnymi problemami zbilansowania kolejnych budżetów. To zagadnienie jest rzeczywistym problemem związku komunalnego miasta stołecznego Warszawy, a wszystkie inne, zwłaszcza personalne - np. ustalenie, jaka rada kogo wybiera, ilu radnych ma dana rada liczyć - to pochodne o bardzo małym ciężarze gatunkowym eksponowane przez tych, którzy akurat radnymi Rady Warszawy nie są i mają dość minimalne pojęcie o tym, jak ta rada funkcjonuje. Wystarczy zapoznać się z budżetem miasta stołecznego Warszawy na 2000 r. przyjętym uchwałą nr XX/191/2000 Rady m.st. Warszawy z dnia 29 lutego 2000 r., aby stwierdzić, że: pokrycie wydatków na komunikację miejską wobec ograniczonych dobrowolnych wpłat gminy warszawskich na ten cel odbyło się kosztem podniesienia cen za przejazdy indywidualne z 2 zł do 2,40 zł, a więc kosztem mieszkańców stolicy; oczyszczanie miasta - a więc m.in. gospodarka odpadami komunalnymi, selektywna zbiórka odpadów komunalnych - zostało zubożone z braku środków o ten ostatni element, a zatem miasto wycofuje się z programu recyklingu odpadów; deficyt budżetowy, który osiągnął kwotę 377 mln zł, pokrywany jest głównie z kredytów bankowych i pożyczek.</u>
          <u xml:id="u-255.3" who="#PosełBogumiłAndrzejBorowski">Na podstawowe pytanie, który z dwóch wymienionych projektów w sposób bardziej uproszczony i dostosowany do funkcjonującego systemu prawnego rozwiązuje dylematy gospodarki finansowej miasta, odpowiadam jednoznacznie, że projekt z druku nr 1543, którego art. 3 spełnia zarazem wymogi wspomnianego wyroku Trybunału Konstytucyjnego i zapewnia właściwy dopływ dochodów do budżetu miasta stołecznego Warszawy. Z punktu widzenia prezentowanej w tym wystąpieniu tematyki finansowej w odniesieniu do druku nr 1765 wydaje mi się, że przesądzające będzie jedno zdanie ze str. 3 stanowiska rządu. A zatem państwo pozwolicie, że zacytuję, żeby była jednoznaczność, art. 1 ust. 1 projektu z druku nr 1765: „Miasto stołeczne Warszawa jest szczególną jednostką lokalnego samorządu terytorialnego - miastem na prawach powiatu w rozumieniu ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym” oraz stanowisko rządu podpisane przez prezesa Rady Ministrów Jerzego Buzka z 16 marca 2000 r., w którym wyraźnie jest stwierdzone: „Proponuje się, aby art. 1 ust.1 - który uprzednio czytałem - brzmiał: Miasto Warszawa jest gminą mającą status miasta na prawach powiatu, posiadającą osobowość prawną”. Jeszcze raz powtarzam to, co zaprezentował prezes Rady Ministrów w stanowisku. Warszawa jest gminą, tak to zaprezentował prezes Rady Ministrów, co wiernie odtworzyłem.</u>
          <u xml:id="u-255.4" who="#PosełBogumiłAndrzejBorowski">A zatem, proszę państwa, powstaje pytanie. Czy stanowisko rządu wyłonionego przez koalicję AWS–UW jest dla posłów wnioskodawców z AWS wiążące? Powtórzę: Warszawa jest gminą.</u>
          <u xml:id="u-255.5" who="#PosełBogumiłAndrzejBorowski">Na tej sali słyszałem dzisiaj wystąpienie przedstawiciela AWS i dosłownie zanotowałem: „My się podpisujemy pod tym stanowiskiem rządu. Warszawa jest gminą”. Pozostawiam to bez odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-255.6" who="#PosełBogumiłAndrzejBorowski">Natomiast na zakończenie chciałbym zacytować zdanie prezesa Rady Ministrów ze str. 8 stanowiska, mam nadzieję, że przedłożonego marszałkowi Sejmu z całą odpowiedzialnością, a co za tym idzie i z konsekwencją. Pozwolę sobie zacytować: „Podkreślenia wymaga fakt, że nie do przyjęcia wydaje się propozycja przeprowadzenia wyborów w terminie do dnia 11 października 2000 roku, art. 22 ust. 1 projektu ustawy, i w konsekwencji wejście w życie przedmiotowego projektu ustawy we wskazanym terminie - art. 24 projektu. Wydaje się, że zmiana ustroju miasta stołecznego Warszawy winna wiązać się z upływem kadencji organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego i stać się faktem dopiero w nowej kadencji”. Takie jest stanowisko prezesa Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-255.7" who="#PosełBogumiłAndrzejBorowski">Jestem zdania, że obydwa te projekty należy skierować do Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej, by nadać im kształt optymalny, uzgodniony z radami gmin warszawskich, z Radą Warszawy i z Radą Powiatu, gdyż jako poseł i radny Rady Warszawy uważam, że ostateczny projekt ustawy musi być skonsultowany z samorządami warszawskimi, mieszkańcami i spełniać ich postulaty.</u>
          <u xml:id="u-255.8" who="#PosełBogumiłAndrzejBorowski">Co do zastrzeżeń posła Macieja Jankowskiego, chcę powiedzieć, że nie rozumiem obaw o liczbę radnych. Otóż jako poseł i radny Rady Warszawy nie pobieram ani grosza diety radnego. Funkcję radnego i koszty utrzymania pokrywam ze swoich oszczędności, gdyż dieta poselska jest przeznaczona na wydatki związane z pełnieniem funkcji posła, i miałbym udzieloną naganę, gdybym tę dietę wydał na inne cele. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-256.1" who="#WicemarszałekJanKról">Pan poseł Jan Zaciura z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#PosełJanZaciura">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Niewątpliwie debata nad poselskimi projektami ustaw o ustroju miasta stołecznego Warszawy jest ważna. Można tylko ubolewać, że w takich warunkach, okolicznościach i porze dyskutujemy o problemach, którymi bardzo interesują się mieszkańcy i, jak słyszeliśmy z wypowiedzi niektórych posłów, radni poszczególnych gmin warszawskich.</u>
          <u xml:id="u-257.1" who="#PosełJanZaciura">Jedno nie ulega wątpliwości, że Warszawa to wielka aglomeracja, to miasto stołeczne, to ośrodek i centrum kultury, nauki i szkolnictwa wyższego. To miasto piękne, bohaterskie i dumne, ale i nieszczęśliwe. Z tego względu chociażby, że od wielu lat nie ma szczęścia ani do regulacji ustrojowych, ani też do wybranych władz warszawskich. I kłopoty m.in. z tego wynikające są przyczyną konfliktu od wielu miesięcy, jeżeli nie od wielu lat, związanego z funkcjonowaniem ustroju Warszawy.</u>
          <u xml:id="u-257.2" who="#PosełJanZaciura">Ja też byłem w Sejmie wtedy, kiedy rozstrzygaliśmy sprawę ustroju Warszawy po raz pierwszy, i wtedy kiedy tworzyliśmy tzw. siedmiogród, i wtedy kiedy likwidowaliśmy siedmiogród, wtedy kiedy tworzyliśmy gminę Centrum i teraz okazuje się uczestniczymy w następnym spektaklu likwidacji gminy Centrum. Podzielam ten pogląd.</u>
          <u xml:id="u-257.3" who="#PosełJanZaciura">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Wniosek zgłoszony przez pana posła Jankowskiego o odrzucenie w pierwszym czytaniu dwóch projektów poselskich skłania do innego mówienia w tej chwili o przedłożonych projektach. Ja nie podzielam poglądu pana posła Jankowskiego, że te dwa projekty są tak przeciwstawne, że się wykluczają. Można bowiem w nich znaleźć pewne rozwiązania, które absolutnie ze sobą współgrają. Są pewne, bardzo ważne, wręcz ustrojowe, a nawet konstytucyjne, różnice między tymi projektami. Ale, Wysoki Sejmie, dyskusje wśród elit, wśród polityków, a posłów warszawskich może w szczególności, doprowadziły do takiego punktu naszą debatę o przyszłości ustroju Warszawy, że ustrój Warszawy rozstrzyga się w specjalnej podkomisji Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej, bez udziału posłów warszawskich, albowiem rzekomo my posłowie warszawscy nie jesteśmy w stanie pokonać oporów, poszukać rozwiązań wspólnych, dobrych dla naszego miasta, w którym żyjemy, pracujemy i które darzymy określoną sympatią. Ja nie zgadzam się z panem posłem Jankowskim, że podkomisja działająca przy Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej zakończyła prace nad projektem ustawy o ustroju miasta stołecznego Warszawy. Znam informacje o przebiegu prac i wręcz mogę powiedzieć, że podkomisja oczekiwała na dzisiejszą debatę, aby skonfrontować to, co myślą posłowie wnioskodawcy przedstawiający projekty w drukach nr 1543 i 1765 z tym kierunkiem myślenia, który wypracowała specjalna podkomisja i żeby można było wykorzystać dzisiejszą debatę do dalszej pracy. Myślę, że m.in. wystąpienie posła Wielowieyskiego świadczy o tym, że można w tej podkomisji znaleźć takie rozwiązania, które wykorzystają myśli zawarte w jednym i w drugim z poselskich projektów. W związku z tym apeluję do klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność i do Sojuszu Lewicy Demokratycznej, do Unii Wolności i do Polskiego Stronnictwa Ludowego, aby wniosku zgłoszonego przez pana posła Jankowskiego nie uwzględniać w przyszłym głosowaniu i obydwa projekty skierować do pracy w komisji. Dziękuję serdecznie za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-258.1" who="#WicemarszałekJanKról">Tak a propos tego ubolewania na temat pory i sali, że tak powiem, słabo obecnej w tej debacie. Myślę, że mieszkańcy Warszawy decyzji potrzebują, że tych debat już mają trochę dość, jeśli chodzi o mówienie o tym, jak jest źle, dlatego....</u>
          <u xml:id="u-258.2" who="#komentarz">(Poseł Jan Zaciura: Ale bez mieszkańców.)</u>
          <u xml:id="u-258.3" who="#WicemarszałekJanKról">Nie, nie bez mieszkańców. Mieszkańcy chcą decyzji, chcą, żeby ich przedstawiciele w parlamencie podjęli w końcu mądre decyzje i to chyba ta pora sprzyja właśnie takiej rozmowie.</u>
          <u xml:id="u-258.4" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-258.5" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę pana posła Czesława Śleziaka z klubu SLD o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#PosełCzesławŚleziak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! To jest ważne pytanie, wbrew pozorom, gdzie są posłowie warszawscy. Ja postanowiłem zostać do końca jako poseł śląski. Myślę, że sprawa ustroju społecznego Warszawy jest problemem całej Polski i musi być problemem całej Polski. To jest stolica Polski. To jest kwestia polityczna, społeczna, gospodarcza, edukacyjna i można by wymienić wiele innych jeszcze płaszczyzn zainteresowania całej Polski stolicą naszą Warszawą. To nie jest problem mały. Niestety obradujemy tak, jak obradujemy.</u>
          <u xml:id="u-259.1" who="#PosełCzesławŚleziak">Rok temu, w marcu, Sejm Rzeczypospolitej Polskiej zobowiązał rząd Rzeczypospolitej Polskiej, aby w terminie do 30 czerwca 2000 r. przedstawił strategię zrównoważonego rozwoju. Jest niemożliwe, nie wyobrażam sobie tego, żeby strategia zrównoważonego rozwoju kraju nie uwzględniała strategii rozwoju miasta stołecznego Warszawy. Tu jest wiele problemów. Ja nie chcę proponować jako przedstawiciel Śląska, jak państwo macie te sprawy załatwić, to powinni rozstrzygnąć posłowie, radni, samorząd, ludzie Warszawy. Chcemy w tej sprawie pomóc. Natomiast myślę, że jednym z elementów tej strategii zrównoważonego rozwoju Polski powinna być strategia zrównoważonego rozwoju Warszawy, o której tu dzisiaj nikt nic nie mówił. Jednym z elementów strategii zrównoważonego rozwoju Warszawy powinna być jedna kwestia, przepraszam, że powiem: szczegół - oczyszczalnia ścieków w Warszawie. Co i gdzie się dzieje, że Warszawa nie umie załatwić jednego z podstawowych problemów dostosowania prawa do Unii Europejskiej - sprawy gospodarki wodno-ściekowej. Myślę, że Wysoka Izba zrobi wszystko, jak w wielu przypadkach, aby po prostu pomóc Warszawie w tej może małej, ale i dużej sprawie oczyszczalni ścieków, nie mówię o odpadach, o szeroko rozumianej gospodarce wodnej itd.</u>
          <u xml:id="u-259.2" who="#PosełCzesławŚleziak">Chciałbym powiedzieć, że zrobię wszystko, jako poseł trzech kadencji, aby przekonać ludzi również w moim okręgu wyborczym, mój elektorat, że należy wesprzeć stolicę Polski. To jest nasz wspólny cel. Dziwię się, że nie ma podczas naszej dyskusji prezydenta Warszawy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-259.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-260.1" who="#WicemarszałekJanKról">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-260.2" who="#WicemarszałekJanKról">Obecnie pan minister Kazimierz Ferenc, podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji — dwa słowa w sprawie stanowiska rządu. To już było cytowane obszernie przez pana posła Borowskiego, bo jest na piśmie, i bardzo dziękujemy za to stanowisko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKazimierzFerenc">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rząd zawsze z troską pochyla się nad każdą racjonalną inicjatywą usprawniającą świadczenie usług publicznych i funkcjonowanie administracji publicznej. Dawał wielokrotnie temu wyraz, przedkładając Wysokiej Izbie kolejne ustawy o samorządzie gminnym, o samorządzie powiatowym, o samorządzie wojewódzkim, ustawy kompetencyjne, ustawy zawierające przepisy wprowadzające. Jest to konstytucja działania samorządów Rzeczypospolitej Polskiej, w stosunku do której funkcjonuje lex specialis, ustawa konstytuująca w innym ustroju funkcjonowanie miasta stołecznego Warszawy. Rząd wielokrotnie pochylał się z troską nad kwestią sprawnością działania miasta metropolitalnego stolicy Warszawy, wykonującej funkcje stołeczne, nie tylko metropolitalne.</u>
          <u xml:id="u-261.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKazimierzFerenc">Myślę, że jest to wyzwanie dla każdego mieszkańca Rzeczypospolitej, by sprawność działania metropolii warszawskiej, wykonującej funkcje stołeczne, była jak najlepsza. Myślę, i mam prawo powiedzieć to w imieniu rządu, że inicjatywy poselskie, które dzisiaj są rozpatrywane, dążą do poprawienia tego stanu. Równocześnie, panie marszałku, Wysoka Izbo, mam upoważnienie do zaprezentowania stanowiska rządu wobec jednej inicjatywy, tj. projektu z druku nr 1543, który był tu dzisiaj prezentowany przez pana posła Piłata. Szybkość przedłożenia inicjatywy poselskiej z druku nr 1765 stanowi o tym, że rząd zajmie się tym przedłożeniem, pochyli się nad nim, na swym najbliższym posiedzeniu. Jeżeli Wysoka Izba pozwoli, to będzie miał okazję prezentować swoje stanowisko - jeśli Izba raczy skierować przedłożenia do komisji - w komisjach.</u>
          <u xml:id="u-261.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKazimierzFerenc">Korzystając z okazji, chcę powiedzieć, że rząd ma poważne uwagi do obu przedłożeń. Są to uwagi merytoryczne, nie polityczne.</u>
          <u xml:id="u-261.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKazimierzFerenc">W opinii wnioskodawców projektu zawartego w druku nr 1543 przedłożenie to ma na celu usprawnienie funkcjonowania oraz przyczynienie się do racjonalnego i efektywnego wydatkowania posiadanych przez miasto środków finansowych. Ze szczegółowych analiz tego przedłożenia zdaniem rządu wynika, że należy rozważyć zasadność wprowadzenia zmiany ustroju Warszawy, mając na uwadze zapisy art. 4 ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r., to jest ustawy o samorządzie gminnym, która mówi, że łączenie, tworzenie, podział i znoszenie gmin, ustalanie ich granic i nazw oraz siedzib władz następuje w drodze rozporządzenia Rady Ministrów, jednakże po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami. Ten zapis, którego żadne przedłożenie nie znosi w przepisach wprowadzających, stanowi o poważnej wadliwości tego projektu.</u>
          <u xml:id="u-261.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKazimierzFerenc">Nie będę analizował tu szczegółowo uwag rządu w stosunku do poszczególnych zapisów, natomiast, jeżeli pan marszałek pozwoli, powiem o paru sprawach, które są ważne i zapewne - odnosząc się do hierarchii celów, sposobu ich osiągania, które oba przedłożenia prezentują - należy o nich powiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-261.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKazimierzFerenc">Zarówno pan poseł Piłat, jak i pan poseł Wójcik przedstawili Wysokiej Izbie cel, który jest nadrzędny - usprawnienie funkcjonowania stolicy, miasta metropolitalnego, ponad metropolitalnego pełniącego funkcję stołeczną. Zastrzeżenia rządu budzi skład rady miasta. W konsekwencji proponowana w obu projektach ustaw, zarówno w projekcie z druku nr 1543, jak i w przedłożeniu z druku nr 1765, globalna liczba radnych w mieście jest znaczna. Rząd chce podkreślić, że jeżeli zmiana ustroju Warszawy ma na celu ułatwienie zarządzania specyficznym organizmem miejskim, to należy, ze względu właśnie na ten cel i właściwsze funkcjonowanie i realizowanie zadań ustawowych na poziomie samorządów, ograniczyć liczbę tych radnych. Natomiast oba przedłożenia tego nie przewidują.</u>
          <u xml:id="u-261.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKazimierzFerenc">Zastrzeżenia rządu budzi - i to jest kolejna uwaga - szczególny tryb uzgadniania statutu miasta w przedłożeniu z druku nr 1543. W związku z tym rząd proponuje jako zasadne rozważenie, czy konieczne jest zamieszczanie w przedmiotowym projekcie szczególnego wobec ustawy o samorządzie gminnym trybu uzgadniania statutu miasta stołecznego, który jest sprzeczny znowu z ustawą o samorządzie gminnym.</u>
          <u xml:id="u-261.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKazimierzFerenc">Przedłożenie równocześnie wprowadza szczególny tryb dotyczący kompetencji i wykonywania tych kompetencji przez jednostki pomocnicze oraz określa ich granice, a szczególnie jeśli chodzi o gminę Centrum. Rząd stoi na stanowisku, że jednostki pomocnicze nie mogą mieć kompetencji stanowiących. W konsekwencji, uwzględniając autopoprawkę, którą prezentował pan poseł Piłat, jednostki pomocnicze spełniają funkcje pomocnicze w stosunku do organów miasta, a zatem nie mogą posiadać funkcji stanowiących, natomiast mogą spełniać, na podstawie delegacji organów władz miasta, funkcje wykonawcze gminy, co będzie usprawnieniem, a równocześnie zintegruje społeczności lokalne wokół tych kompetencji, które spełniają gminy jako jednostki pomocnicze. Myślę, że jest to właściwość, którą należy rozważyć.</u>
          <u xml:id="u-261.8" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKazimierzFerenc">Rząd też sądzi, że proponowany w druku nr 1543 termin zakończenia wykonywania funkcji ustawowych i statutowych obecnych organów gmin w dniu wyborów, zamiast z dniem ogłoszenia wyborów lub z dniem ogłoszenia wyników wyborów do wskazanej Rady, jest niezgodny z przepisami ustaw innej rangi.</u>
          <u xml:id="u-261.9" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKazimierzFerenc">Rząd ma też szczegółowe uwagi dotyczące proponowanego w ustawie przenoszenia majątku. Trzeba zauważyć, że majątek jest własnością związku komunalnego, majątkiem nie tylko gmin wchodzących w skład miasta stołecznego Warszawy. Wobec tego, gdyby ten majątek stał się z mocy ustawy własnością powiatu lub miasta, byłoby to naruszenie praw osób trzecich, czyli gmin, które nie będą stanowić organizmu miasta, jak proponuje przedłożenie.</u>
          <u xml:id="u-261.10" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKazimierzFerenc">W konsekwencji, panie marszałku, rząd, jeżeli będzie taka okazja, czyli jeżeli Wysoka Izba zechce skierować przedłożenie do komisji, ustosunkuje się szczegółowo i będzie miał okazję zająć stanowisko w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-261.11" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKazimierzFerenc">Co do drugiej propozycji, wobec której rząd nie zajął oficjalnie stanowiska, mam upoważnienie ministra właściwego do spraw administracji, by powiedzieć, że jest to jedna z dróg poszukiwania rozwiązania, jeśli chodzi o usprawnienie funkcjonowania miasta stołecznego Warszawy. W opinii wnioskodawców ma ona usystematyzować zadania i kompetencje organów jednostek samorządowych, ale należy zauważyć, że projekt, zakładając stworzenie dwóch nowych typów jednostek samorządu terytorialnego, to jest miasta na prawach powiatu i miasta stołecznego Warszawy, które jednak, panie pośle, w przeciwieństwie do wszystkich istniejących miast na prawach powiatu nie będzie jednostką zasadniczego podziału terytorialnego kraju, jakim jest gmina... (Wszystkie miasta w kraju są gminami, oprócz naszego miasta stołecznego, metropolitalnego, ponad metropolitalnego, Warszawy.). W konsekwencji przedłożenie to proponuje, że gminy będą miały osobowość prawną, nie będą jednak wyposażone we wszystkie atrybuty przypisane gminom ustawą z dnia 8 marca 1990 r.</u>
          <u xml:id="u-261.12" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKazimierzFerenc">Jednocześnie projekt ustawy nie rozróżnia w sposób niepozostawiający wątpliwości zadań i kompetencji miasta stołecznego Warszawy i gmin warszawskich. To jest zapis art. 5. Wydaje się zatem, iż proponowane w przedłożonym projekcie ustawy rozwiązania dotyczące kwestii ustrojowych, wbrew przyjętym przez projektodawców założeniom, nie do końca zapewniają usystematyzowanie zadań i kompetencji organów jednostek samorządowych.</u>
          <u xml:id="u-261.13" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiKazimierzFerenc">Mając jednak na uwadze to, że rząd, jeżeli Wysoka Izba zechce skierować projekty do komisji do dalszych prac, będzie miał prawo ustosunkować się do tych przedłożeń, chcę prosić pana marszałka, by rząd mógł z tego prawa skorzystać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#WicemarszałekJanKról">Tak jest, oczywiście rząd będzie miał takie prawo.</u>
          <u xml:id="u-262.1" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-262.2" who="#WicemarszałekJanKról">Czy panowie wnioskodawcy chcą zabrać głos? Nie.</u>
          <u xml:id="u-262.3" who="#WicemarszałekJanKról">W takim razie mamy jasność.</u>
          <u xml:id="u-262.4" who="#WicemarszałekJanKról">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-262.5" who="#WicemarszałekJanKról">W dyskusji zgłoszono wnioski o odrzucenie w pierwszym czytaniu obu projektów ustaw.</u>
          <u xml:id="u-262.6" who="#WicemarszałekJanKról">Do głosowania nad tymi wnioskami przystąpimy na następnym posiedzeniu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-262.7" who="#WicemarszałekJanKról">Powracamy do rozpatrzenia punktu 24. porządku dziennego: Pytania w sprawach bieżących i interpelacje.</u>
          <u xml:id="u-262.8" who="#WicemarszałekJanKról">Przypominam, że Sejm w dniu wczorajszym wysłuchał odpowiedzi na interpelację pana posła Janusza Dobrosza w sprawie stopnia zagrożenia dla polskich interesów przez zagraniczną ekspansję na polskim rynku nieruchomości oraz rynku finansowym.</u>
          <u xml:id="u-262.9" who="#WicemarszałekJanKról">Wszyscy posłowie zapisani do dyskusji zabrali głos.</u>
          <u xml:id="u-262.10" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę zatem o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych pana Radosława Sikorskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRadosławSikorski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt odpowiadać na interpelację posła Janusza Dobrosza w sprawach dla kraju najbardziej istotnych.</u>
          <u xml:id="u-263.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRadosławSikorski">Padły zarzuty co do zezwalania na ekonomiczną kolonizację naszego kraju, na przejęcie naszego systemu bankowego, co do pozwolenia na zwiększenie się ponad miarę deficytu w handlu zagranicznym. Jestem przygotowany do odpowiedzi na wczorajsze pytania panów posłów, niemniej nie mogę powstrzymać się od odnotowania, że mamy na sali dwóch posłów, co nasuwa dwa przypuszczenia.</u>
          <u xml:id="u-263.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRadosławSikorski">Po pierwsze, że kwestie zagrożenia tak istotnych interesów naszego kraju nie leżą w centrum zainteresowania Wysokiej Izby - i to przypuszczenie stanowczo odrzucam - po drugie, że w rzeczywistości są to dla kraju bardzo ważne sprawy, niemniej Wysoka Izba ma tak wielkie zaufanie do sposobu, w jaki rząd realizuje obronę tych interesów, że nieobecność większości panów posłów uznać można za poparcie dla stanowiska rządu i za wotum zaufania dla rządu. I taką interpretację chciałbym przyjąć. Ponieważ jednak panowie posłowie, pan poseł Janusz Dobrosz i pan poseł Lewandowski, ubogacili nas swoją obecnością, chciałbym na te dwa pytania zadane mi wczoraj szczegółowo odpowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-263.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRadosławSikorski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pan poseł Dobrosz pytał o ocenę znaczenia art. 116 Konstytucji Republiki Federalnej Niemiec dla stosunków polsko-niemieckich.</u>
          <u xml:id="u-263.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRadosławSikorski">Prawo każdego państwa do ustalania zasad określających warunki nabywania i utraty jego obywatelstwa jest jednym z atrybutów suwerenności państwa. Każde państwo określa te zasady w swym prawie wewnętrznym, zgodnie z własną tradycją prawną oraz uwzględniając także uwarunkowania historyczne. Nie można zatem prawa tego odmawiać Niemcom. Należy zwrócić uwagę, że obecnie w europejskich systemach prawnych rozpowszechnione są przypadki krzyżowania się ustawodawstw dwóch lub więcej państw w odniesieniu do kwestii obywatelstwa poszczególnych osób. O ile państwa te nie zawarły umowy dotyczącej unikania przypadków podwójnego obywatelstwa, to nie ma podstaw prawnych, by jedno państwo domagało się od innego państwa zmiany ustawodawstwa wewnętrznego w tym zakresie. Żądanie takie stanowiłoby bowiem w istocie domaganie się, by ustawodawstwo wewnętrzne jednego państwa miało być uznane za ważniejsze od ustawodawstwa innego państwa. Jeśliby dopuścić prawną możliwość wpływania na ustawodawstwo dotyczące obywatelstwa jednego z państw przez inne państwo, to przygotowując na przykład zmianę ustawy o obywatelstwie polskim lub dyskutując nad projektem ustawy o karcie Polaka, moglibyśmy znaleźć się w sytuacji, w której władzom polskim stawiane byłyby przez inne państwa zarzuty, że własnym prawem wewnętrznym zamierzamy regulować sytuację prawną obywateli innych państw.</u>
          <u xml:id="u-263.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRadosławSikorski">Niezależnie od wyżej przedstawionych ograniczeń prawnych należy podkreślić, że w kontaktach politycznych od 1990 r. kolejne rządy Rzeczypospolitej Polskiej wskazywały władzom RFN na potrzebę zmian w ustawodawstwie niemieckim, które zmierzałyby w kierunku ograniczenia zasady bezwzględnego dziedziczenia niemieckiego obywatelstwa za granicą, zwłaszcza w przypadku braku związku tej kategorii osób z terytorium państwowym RFN. Zagadnienie to ma istotne znaczenie zwłaszcza w kontekście standardów międzynarodowych, dotyczących praw mniejszości narodowych, których członkowie są obywatelami państwa zamieszkania i tylko jako tacy korzystać mogą z pewnych przywilejów, na przykład szczególnych uregulowań w ordynacjach wyborczych lub finansowania działalności kulturalnej. Oczywiście nie leży w polskim interesie, by wśród lokalnych społeczności utrwalało się przekonanie o uprzywilejowaniu tych osób z tytułu posiadania niemieckiego obywatelstwa. Podkreślić należy, że zmiana koalicji rządzącej w RFN przyspieszyła toczącą się w tym kraju dyskusję nad koniecznością dostosowania uregulowań dotyczących obywatelstwa do współczesnych warunków. W dniu 1 stycznia 2000 r. weszła w życie nowelizacja niemieckiej ustawy o obywatelstwie, wprowadzająca m.in. zmiany dopuszczające możliwość dokonania wyboru obywatelstwa oraz ograniczająca bezwzględnie dotychczas obowiązującą zasadę dziedziczenia obywatelstwa.</u>
          <u xml:id="u-263.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRadosławSikorski">Zmiany te, chociaż na razie jeszcze nieśmiałe, idą w dobrym kierunku i świadczą o tym, że także w społeczeństwie niemieckim umacnia się przekonanie o konieczności dostosowania obowiązujących reguł do współczesnych warunków. Dokonujące się zmiany w tym zakresie pozostają w centrum zainteresowania Ministerstwa Spraw Zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-263.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRadosławSikorski">Po drugie, panie pośle, pytał pan, czy w związku z przyszłym wejściem Polski do Unii Europejskiej utrzymany zostanie obowiązek legalizacji przez polskie urzędy konsularne dokumentów dotyczących nabycia nieruchomości w Polsce, a sporządzonych za granicą.</u>
          <u xml:id="u-263.8" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRadosławSikorski">Jedną z podstawowych zasad obowiązujących w Unii Europejskiej jest zasada odnosząca się do swobody obrotu prawnego. Dlatego też docelowo należy liczyć się z sytuacją, że polski system prawny, podobnie jak to czynią ustawodawstwa państw członków Unii Europejskiej, przyjmie jako regułę uznawanie i dopuszczenie do obrotu dokumentów wystawionych przez uprawnione organy innego państwa Unii. Sprawę legalizacji dokumentów dotyczących nabywania nieruchomości w Polsce należy jednak rozpatrywać w kontekście zaproponowanych przez Polskę okresów przejściowych odnoszących się do nabywania nieruchomości przez cudzoziemców. Chociaż zagadnienie to nie było jeszcze przedmiotem szczegółowej analizy prawnej, należy założyć, że pewne ograniczenia w zakresie dopuszczania do obrotu obcych dokumentów odnoszących się do nabywania nieruchomości będą musiały być utrzymane przez okres przejściowy nawet po wejściu Polski do Unii Europejskiej, tak aby możliwe było kontrolowanie, czy sprzedaż nieruchomości cudzoziemcom będzie odbywać się na zasadach, jakie określone zostaną w wyniku prowadzonych negocjacji akcesyjnych.</u>
          <u xml:id="u-263.9" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRadosławSikorski">Po trzecie, pytał pan, panie pośle, czy polskie placówki dyplomatyczne monitorują przypadki ukazywania się w prasie niemieckiej ogłoszeń dotyczących wsparcia finansowego dla osób lub firm inwestujących w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-263.10" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRadosławSikorski">Ambasada Polska w Republice Federalnej Niemiec oraz działające w jej ramach, przynajmniej do niedawna, Biuro Radcy Handlowego - mówię: do niedawna, bo integrujemy biura radców handlowych, tworzymy wydziały ekonomiczne ambasad - a także polskie urzędy konsularne posiadające wydziały ekonomiczne na bieżąco analizują zagadnienie wsparcia finansowego pochodzącego ze środków publicznych nakierowanego na dokonywanie przez kapitał niemiecki inwestycji w Polsce. Dowodem na to są szczegółowe informacje, jakie przekazane zostały w tym zakresie w odpowiedzi na punkt 10 interpelacji, zawarte w tym fragmencie konkretne wyjaśnienia, opracowane właśnie na podstawie informacji z polskich placówek w RFN. Nie można oczywiście wykluczyć sytuacji, że osoby lub firmy prywatne zamieszczają w lokalnej prasie ogłoszenia odnoszące się do inwestowania w Polsce. Naturalnie Ministerstwo Spraw Zagranicznych nie ma na taki stan rzeczy wpływu, ale też nie ocenia, by tego typu działania stanowić mogły poważne zagrożenie dla polskich interesów gospodarczych. Nie mamy informacji, które by świadczyły o tym, że jest to jakiś na bardzo szeroką skalę zakrojony proceder, raczej są to prywatne inicjatywy grup osób.</u>
          <u xml:id="u-263.11" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRadosławSikorski">Może przejdę teraz do odpowiedzi na pytania dotyczące ekonomicznych zagadnień, które poruszył pan poseł w swoich dodatkowych pytaniach. Pytał pan o kwestie udziału kapitału zagranicznego w polskim systemie bankowym. Myślę, że będzie to odpowiedź zbiorcza, która powinna usatysfakcjonować także nieobecnych dzisiaj posłów, którzy o to wczoraj pytali - panów posłów: Pastusiaka, Kalembę, Gruszkę i Podkańskiego.</u>
          <u xml:id="u-263.12" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRadosławSikorski">W krajach o gospodarce rynkowej banki są autonomicznymi podmiotami, które dążą do realizacji własnych celów. Państwo oddziałuje na nie pośrednio, kreując odpowiednie regulacje prawne i stosując narzędzia o charakterze ekonomicznym. Obecna sytuacja w sektorze bankowym w Polsce jest wynikiem polityki prowadzonej w latach 1989–1999, przez całe 10 lat. Złożyły się na nią dokonania wszystkich rządów, które sprawowały władzę w tym okresie. Mimo różnego rozłożenia akcentów kierunek tej polityki nie uległ zmianom. Jednym z jej głównych założeń jest prywatyzacja.</u>
          <u xml:id="u-263.13" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRadosławSikorski">Prywatyzacja stanowi fragment procesu transformacji ustrojowej, którego dokończenie jest niezbędne do tworzenia gospodarki rynkowej w Polsce. Polityka prywatyzacyjna w sektorze bankowym zmierzała od początku do rozwoju silnego, zróżnicowanego i efektywnego systemu finansowego. Sektor ten powinien bowiem:</u>
          <u xml:id="u-263.14" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRadosławSikorski">1) sprawnie realizować funkcje gromadzenia oszczędności i ich efektywnej alokacji,</u>
          <u xml:id="u-263.15" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRadosławSikorski">2) dyscyplinować działalność podmiotów gospodarczych,</u>
          <u xml:id="u-263.16" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRadosławSikorski">3) skutecznie konkurować z zagranicznymi instytucjami finansowymi.</u>
          <u xml:id="u-263.17" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRadosławSikorski">Realizowana dotychczas polityka prywatyzacyjna w sektorze bankowym w Polsce sprzyjała zwiększeniu potencjału konkurencyjnego, uwzględniała procesy globalizacji oraz nasze narodowe interesy. Fakt obecności inwestorów zagranicznych w sektorze bankowym w Polsce rząd ocenia jako rzecz pozytywną. Krajowi inwestorzy prywatni nie dysponowali bowiem odpowiednim kapitałem, aby stać się strategicznymi akcjonariuszami w polskich bankach. W dojrzałych gospodarkach rynkowych rodzimy kapitał tworzył się latami i dlatego jego pozycja w sektorze bankowym jest zazwyczaj bardzo silna. Nie potrzebują więc one dopływu kapitału zagranicznego na taką skalę jak w przypadku Polski. W tej sytuacji sprzeciw wobec udziału kapitału zagranicznego w prywatyzacji banków mógł doprowadzić do opóźnień w procesach restrukturyzacji polskiej gospodarki i zahamowania wzrostu gospodarczego. Ponadto trzeba zdawać sobie sprawę z tego, że w ramach Unii Europejskiej zmniejszy się możliwość oddziaływania państw narodowych na banki. Wraz ze zwiększeniem intensywności konkurencji nastąpi poszerzenie oferty produktów i usług bankowych oraz relatywna obniżka cen, na czym skorzystają konsumenci.</u>
          <u xml:id="u-263.18" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRadosławSikorski">Docelowa struktura sektora bankowego w Polsce miała być efektem polityki państwa oraz procesów rynkowych. Kwestię udziału kapitału zagranicznego w sektorze bankowym w Polsce należy zatem rozpatrywać w kontekście integracji Polski z Unią Europejską. Liberalizacja dostępu do polskiego rynku jest efektem porozumień międzynarodowych, w tym członkostwa w OECD i procesu akcesyjnego do Unii Europejskiej. Jakiekolwiek ograniczenia dotyczące udziału kapitału zagranicznego w polskich bankach stanowiłyby naruszenie zasady swobody przepływu kapitału, do której przestrzegania Polska już się zobowiązała. Ewentualne wprowadzenie takich ograniczeń oznaczałoby rewizję stanowiska Polski wynikającego z członkostwa w OECD i stowarzyszenia ze Wspólnotami Europejskimi. Prowadziłoby ono zatem do przekreślenia dotychczasowych działań zmierzających do włączenia Polski w struktury międzynarodowe. Ponadto byłoby odstępstwem od podstawowych zasad efektywnego nadzoru bankowego, wydanych we wrześniu 1997 r. przez Komitet Bazylejski do Spraw Nadzoru Bankowego.</u>
          <u xml:id="u-263.19" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRadosławSikorski">W tym kontekście nie jest uzasadnione wyznaczanie maksymalnych norm zaangażowania kapitałów zagranicznych w krajowe systemy bankowe. Na przykład w Wielkiej Brytanii, Francji, Grecji, Hiszpanii, Kanadzie, Niemczech, Portugalii i Szwecji podstawowym kryterium stosowanym przy kontroli przepływu własności akcji banków jest rękojmia bezpieczeństwa banku, dawana przez nabywcę znacznego pakietu akcji. Generalnie ograniczenia dla kapitału zagranicznego nie występują, z tym że w wypadku Wielkiej Brytanii, Francji, Kanady i Niemiec pod warunkiem stosowania wzajemności.</u>
          <u xml:id="u-263.20" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRadosławSikorski">Chciałbym teraz przejść do odpowiedzi na pytanie zadane przez pana posła Bogdana Lewandowskiego. Pytał pan, panie pośle, o zjawisko cen transferowych, które polega na tym, że niektóre firmy zaniżają zyski w jednym kraju po to, aby te zyski wyprowadzić do innego kraju; domniemywać należy, że do takiego, w którym obowiązują niższe albo w ogóle nie istnieją podatki, aby w ten sposób tego podatku nie zapłacić. Działania kontrolne w tym zakresie, porównujące ceny faktyczne z cenami z rachunków spółki, powinny naturalnie prowadzić urzędy skarbowe.</u>
          <u xml:id="u-263.21" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRadosławSikorski">Kraje OECD mają wypracowane procedury w tej dziedzinie. W 1994 r. specjaliści z OECD przeprowadzili w Polsce kilka szkoleń w tym zakresie. Na przykład niemieckie urzędu skarbowe współpracują ze swoimi odpowiednikami z innych krajów Unii w dziedzinie kontroli i porównań cen. Na pewno przystąpienie do Unii Europejskiej pomoże nam w usprawnieniu takich działań, bo są to bardzo skomplikowane, trudne i kosztowne działania. Chociaż problem ten - z możliwymi szkodliwymi skutkami dla wpływów podatkowych - zauważamy, brakuje szczegółowych wiarygodnych danych na temat skali jego występowania w praktyce firm zagranicznych. Informacje na temat rentowności firm, co jest czasami cytowane jako koronny dowód występowania tego zjawiska, nie potwierdzają, że istnieje tutaj różnica w zachowywaniu się firm polskich oraz firm z kapitałem zagranicznym. Chciałbym podać parę przykładów, aby to udokumentować. Z danych statystycznych systemu Pont Info, na podstawie bazy danych GUS, wynika, iż wskaźnik rentowności obrotów netto dla spółek z udziałem kapitału zagranicznego w latach 1995–1998 wynosił: 1995 r. - 1,29%, 1996 r. - 1,53%, 1997 r. - 0,8%, 1998 r. - 0,57%. Ten sam wskaźnik dla podmiotów ogółem w gospodarce, to jest dla firm, w których zatrudnionych jest więcej niż 5 osób, według GUS kształtował się następująco: 1995 r. - 1,7%, 1996 r. - 1,5%, 1997 r. - 1,6%, 1998 r. - 0,5%. Z porównania tych wskaźników wynika, iż w latach 1995 i 1997 rentowność spółek z udziałem kapitału zagranicznego była niższa od rentowności podmiotów gospodarczych ogółem, natomiast w latach 1996 i 1998 nieznacznie wyższa. A więc trudno tutaj pokazać jakiś jednoznaczny trend i tezy, że spółki zagraniczne były temu szczególnie winne, przynajmniej ta statystyka nie udowadnia.</u>
          <u xml:id="u-263.22" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRadosławSikorski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na tym chciałbym zakończyć udzielanie odpowiedzi na zadane pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-264.1" who="#WicemarszałekJanKról">Pan poseł, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#PosełJanuszDobrosz">Chciałbym po prostu jako interpelujący podziękować panu ministrowi. Cieszy mnie fakt, że akurat temat, który często jest kontrowersyjnie odbierany, został dość rzetelnie przedstawiony przez pana ministra. Otóż jeśli chodzi akurat o kwestię art. 116, pan minister teraz w ustnej odpowiedzi odkrył trochę kilka spraw, które nie były mi znane. W tym zakresie z tej części interpelacji oczywiście mogę być zadowolony i życzyłbym sobie, żeby po prostu w tym kierunku również szła praca, jeśli chodzi o art. 116 — tak jak się udało ministerstwu, w moim przekonaniu rzetelnie, poprowadzić kwestie odszkodowań cywilnoprawnych. Wszyscy tu łajają, a ja akurat w tym momencie zachowam się może nietypowo — chciałbym panu ministrowi za tę postawę rządu polskiego podziękować. Przedtem to się nie udawało, może to też jest efekt postawy pana kanclerza Schroedera w tej sprawie, bo trzeba tu też wyraźnie powiedzieć, że dyplomacja niemiecka jest bardziej otwarta na te kwestie.</u>
          <u xml:id="u-265.1" who="#PosełJanuszDobrosz">Natomiast oczywiście są też kwestie dyskusyjne, o których pan mówił, dotyczące udziału kapitału zagranicznego, bo nie może być ideałem sytuacja, w której będziemy mieli 100% kapitału zagranicznego - a często są to takie proporcje, że 3 mld kapitału, który wpływa do polskiego systemu bankowego, że kapitał w takiej wysokości jednak zarządza znacznie większymi kwotami polskimi. I jest tu kwestia, ale akurat Ministerstwo Spraw Zagranicznych nie jest głównym adresatem tych kwestii; bardzo dobrze, że tutaj wykazaliście państwo dużą znajomość rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-265.2" who="#PosełJanuszDobrosz">Chciałbym jeszcze stwierdzić, że co do spraw, które są właśnie takie kontrowersyjne, to, jeśli się wyjaśnia je bezpośrednio, one potem, nie będąc tematem tabu, inaczej są interpretowane i widziane przez ludzi. Dlatego - na podstawie wczorajszej dyskusji - wyraźnie widać, że może należałoby przeprowadzić w Sejmie szerszą dyskusję na ten temat, nie tylko przy okazji interpelacji.</u>
          <u xml:id="u-265.3" who="#PosełJanuszDobrosz">Natomiast co do tego, że jest tak mało posłów, panie ministrze. Po prostu jest piątek, posłowie już wyjeżdżają - gdyby odbywało się to nawet o tej porze, ale wczoraj czy przedwczoraj, to ręczę, że zainteresowanie sprawą byłoby dużo szersze.</u>
          <u xml:id="u-265.4" who="#PosełJanuszDobrosz">Na koniec mogę tylko powiedzieć, że absolutnie nie będę zgłaszał wniosku o odrzucenie odpowiedzi na tę interpelację. Ta odpowiedź mnie zadowala.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-266.1" who="#WicemarszałekJanKról">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-266.2" who="#WicemarszałekJanKról">Czy pan poseł też chce podziękować?</u>
          <u xml:id="u-266.3" who="#komentarz">(Poseł Bogdan Lewandowski: Jeszcze jedno słowo.)</u>
          <u xml:id="u-266.4" who="#WicemarszałekJanKról">Panie pośle, dyskusja jest zamknięta. Wszyscy dyskutanci wzięli w niej udział. Pan poseł Dobrosz chciał podziękować, na to się zgodziłem. Nie ma już dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-266.5" who="#komentarz">(Poseł Bogdan Lewandowski: Dobrze. Chciałbym się odnieść do pewnej kwestii.)</u>
          <u xml:id="u-266.6" who="#WicemarszałekJanKról">Nie, nie ma takiej możliwości; ewentualnie w oświadczeniu.</u>
          <u xml:id="u-266.7" who="#WicemarszałekJanKról">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-266.8" who="#WicemarszałekJanKról">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, iż Sejm uznał za wystarczającą odpowiedź na interpelację pana posła Janusza Dobrosza.</u>
          <u xml:id="u-266.9" who="#WicemarszałekJanKról">Sprzeciwu nie słyszę. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-266.10" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-266.11" who="#WicemarszałekJanKról">Na tym wyczerpaliśmy porządek dzienny 73. posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-266.12" who="#komentarz">(Poseł Czesław Śleziak: A oświadczenia?)</u>
          <u xml:id="u-266.13" who="#WicemarszałekJanKról">Będą. Czemu się pan denerwuje, panie pośle? Z takim doświadczeniem?</u>
          <u xml:id="u-266.14" who="#komentarz">(Poseł Czesław Śleziak: To pan marszałek się denerwuje.)</u>
          <u xml:id="u-266.15" who="#WicemarszałekJanKról">Ja? Nigdy. W stenogramie wszystko jest przewidziane.</u>
          <u xml:id="u-266.16" who="#WicemarszałekJanKról">Informuję, że zgłosili się posłowie w celu wygłoszenia oświadczeń poselskich: pan poseł Bogdan Lewandowski - o, już pan ma możliwość zabrania głosu, panie pośle - i pan poseł Czesław Śleziak; chyba że pan poseł Śleziak wystąpi pierwszy, bo z panem ministrem ma jeszcze coś do załatwienia... Wszystko już załatwione.</u>
          <u xml:id="u-266.17" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#PosełBogdanLewandowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wystąpienie pana posła Mariana Krzaklewskiego, przewodniczącego Akcji Wyborczej Solidarność, podczas dzisiejszej debaty nad polityką prorodzinną państwa miało charakter uwertury do kampanii prezydenckiej. Niestety tego występu nie można zaliczyć do udanych i chyba trzeba będzie dokonać zmiany partytury.</u>
          <u xml:id="u-267.1" who="#PosełBogdanLewandowski">Ataki pod adresem prezydenta Kwaśniewskiego zabrzmiały wyjątkowo fałszywie. Przyjęcie zaś roli czarnego satelity, niemal pewnego zwycięzcy nadchodzących wyborów, nie wystarczy nawet do odegrania drugorzędnej roli. Trzeba mieć bowiem wizję Polski, która odpowiadałaby aspiracjom milionów Polaków w przededniu wejścia Polski do Unii Europejskiej. I trzeba mieć za sobą dokonania, które nadawałyby kandydaturze chociażby minimum wiarygodności. Kiedy zaś nie dysponuje się takim kapitałem i racjonalny wywód zastępuje balon wypełniony mieszanką cynizmu i arogancji, jest oczywiste, że ten krótkotrwały spektakl, obliczony na łatwowierność i brak pamięci milionów Polaków, nie będzie miał wdzięcznej widowni.</u>
          <u xml:id="u-267.2" who="#PosełBogdanLewandowski">Kto bowiem jest odpowiedzialny za tragiczną sytuację polskich rodzin, wie każde dziecko, zwłaszcza głodne dziecko. I rację ma premier Olszewski, kiedy nazywa to zjawisko hańbą Rzeczypospolitej. Natomiast pan przewodniczący Krzaklewski nie poświęcił temu problemowi ani jednego słowa. Nie dowiedzieliśmy się również od głównego konstruktora rządu, kiedy zostanie zatrzymany pochód bezrobocia, kiedy Polacy przestaną ginąć z powodu braku dachu nad głową i kiedy będzie chociaż trochę normalnie.</u>
          <u xml:id="u-267.3" who="#PosełBogdanLewandowski">Po tym, co usłyszeliśmy w Izbie, trudno oprzeć się wrażeniu, że dla przewodniczącego Krzaklewskiego rodzina oznacza krąg partyjnych kolegów, którym z pewnością żyje się dobrze i którzy nie doświadczają takich plag, jakich doświadcza większość narodu. Stąd też nie można się łudzić, że słowa o polityce prorodzinnej, jakie usłyszeliśmy ze strony pani minister i przewodniczącego Krzaklewskiego, mają wyłącznie charakter pięknych ozdobników, nieznajdujących żadnych związków z rzeczywistością. Za ten brak wyobraźni, wrażliwości i zdolności do działania przyjdzie nam wszystkim w przyszłości zapłacić wysoką cenę. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#WicemarszałekJanKról">Pan poseł Czesław Śleziak, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#PosełCzesławŚleziak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym zapewnić pana marszałka, że naprawdę się nie denerwuję.</u>
          <u xml:id="u-269.1" who="#PosełCzesławŚleziak">Nieczęsto zabieram głos o tej porze, aby wygłosić oświadczenie, i staram się nie zajmować tą polityką, która dzieli. Ale dzisiaj chciałbym w formie oświadczenia przedstawić nadesłane do mojego biura poselskiego pismo mojego wyborcy - nie wiem zresztą, czy mojego - pana Aleksandra Pawlaka, który napisał tak:</u>
          <u xml:id="u-269.2" who="#PosełCzesławŚleziak">„Pan poseł Czesław Śleziak.</u>
          <u xml:id="u-269.3" who="#PosełCzesławŚleziak">Zwracam się, by pan poseł zajął się osobiście następującym tematem, by tę sprawę doprowadzić do końca, poruszyć ją w Sejmie w ramach interpelacji poselskiej - pewnie nie wiedział o oświadczeniach poselskich - ale tak, by to poskutkowało - tego nie wiem - a mianowicie: Zasłużeni honorowi dawcy krwi w Warszawie, Krakowie, Lublinie, Bielsku-Białej, Słupsku, Olsztynie i wielu innych miastach już od dwóch lat mają zupełnie bezpłatne przejazdy wszystkimi środkami komunikacji miejskiej. Dlaczego tego nie ma na Śląsku i w Katowicach; czyżby brak dobrej woli wojewody, sejmiku śląskiego? Czyżby Śląsk nie chciał sam sobie pomóc? Dlaczego za ten sam wysiłek, czyli dużą ilość oddanej honorowo krwi, zasłużeni honorowi dawcy krwi na Śląsku mają być gorzej traktowani niż inni? - tu jest inaczej napisane, ale świadomie tego nie przeczytałem.</u>
          <u xml:id="u-269.4" who="#PosełCzesławŚleziak">Nadmieniam, że zwróciłem się do posłów Śląska AWS i Unii Wolności (Krzaklewski i Balcerowicz), którzy mi w ogóle nie odpowiedzieli. Dlatego zwracam się do posła ziemi śląskiej, by zajął się tym aż do skutku w ramach swych poselskich większych możliwości. - Nie wiem, czy większych. - Czekam na reakcję...</u>
          <u xml:id="u-269.5" who="#PosełCzesławŚleziak">Zasłużony honorowy dawca krwi Aleksander Pawlak”.</u>
          <u xml:id="u-269.6" who="#PosełCzesławŚleziak">Dziękuję, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-270.1" who="#WicemarszałekJanKról">Na tym zakończyliśmy oświadczenia poselskie.</u>
          <u xml:id="u-270.2" who="#WicemarszałekJanKról">Informacja o wpływie interpelacji i zapytań oraz odpowiedzi na nie znajduje się w doręczonym paniom posłankom i panom posłom druku nr 1743.</u>
          <u xml:id="u-270.3" who="#WicemarszałekJanKról">Na tym kończymy 73. posiedzenie Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-270.4" who="#WicemarszałekJanKról">Protokół posiedzenia będzie wyłożony do przejrzenia w Sekretariacie Posiedzeń Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-270.5" who="#WicemarszałekJanKról">Porządek dzienny następnego posiedzenia Sejmu, zwołanego na dni 28, 29, 30 i 31 marca 2000 r., został paniom posłankom i panom posłom doręczony.</u>
          <u xml:id="u-270.6" who="#WicemarszałekJanKról">Zamykam posiedzenie i życzę dobrej nocy.</u>
          <u xml:id="u-270.7" who="#komentarz">(Wicemarszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-270.8" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godz. 21 min 32)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>