text_structure.xml 34.8 KB
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 4 min. 35 po poł.)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Przedstawiciele Rządu: Prezydent Ministrów Juljan Nowak, Minister Spraw Zagranicznych Gabrjel Narutowicz, Minister Skarbu Zygmunt Jastrzębski, Minister Spraw Wewnętrznych Antoni Kamieński, Minister Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Kazimierz Kumaniecki, Minister Sprawiedliwości Wacław Makowski, Minister Rolnictwa i Dóbr Państwowych Józef Raczyński, Kierownik Ministerstwa Robót Publicznych Mieczysław Rybczyński.)</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">(Podsekretarze Stanu: W Ministerstwie Skarbu Bolesław Markowski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#Marszałek">Otwieram posiedzenie. Protokół 334 posiedzenia uważam za przyjęty, gdyż nie wniesiono przeciw niemu zarzutów. Protokoł 335 posiedzenia leży w biurze sejmowem do przejrzenia. Jako sekretarze zasiadają pp. Sołtyk i Waszkiewicz. Listę mówców prowadzi p. Sołtyk.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#Marszałek">Proszę P. Sekretarza o odczytanie interpelacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#komentarz">(czyta)</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#SekretarzpWaszkiewicz">Interpelacja posłów Zw. L.-N. do p. Prezesa Rady Ministrów z powodu utrzymywania urzędników i nauczycieli, nie będących obywatelami polskimi i wrogo usposobionych dla polskiej państwowości.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#SekretarzpWaszkiewicz">Interpelacja p. Sokolnickiej i tow. ze Zw. L.-N. do pp. Ministrów Kolei oraz Poczt i Telegrafów z powodu utrudnionej komunikacji między Wielkopolską i innemi ziemiami Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#SekretarzpWaszkiewicz">Interpelacja posłów Zw. L.-N. do p. Ministra Spraw Wewnętrznych z powodu tolerowania przeciwpaństwowej agitacji oraz terroru i gwałtów Żydów w Szumsku na Wołyniu, dokonanych przeciw kooperatywie polskiej.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#SekretarzpWaszkiewicz">Interpelacja p. Mrożewskiego i tow. z klubu N. Z. L. do p. Ministra Spraw Wojskowych w sprawie nieuiszczonych należności za zarekwirowane siano.</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#SekretarzpWaszkiewicz">Interpelacja p. Mrożewskiego i tow. z klubu N. Z. L. do p. Ministra Rolnictwa i Dóbr Państwowych w sprawie występnego niszczenia materiału drzewnego w Białowieskich lasach rządowych.</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#SekretarzpWaszkiewicz">Interpelacja p. Kiernika i tow. z klubu P. S. L. do p. Ministra Sprawiedliwości w sprawie przywrócenia t. zw. „roków sądowych” przez sąd powiatowy w Wiśniczu, w miasteczku Łapanowie.</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#SekretarzpWaszkiewicz">Interpelacja p. Kiernika i tow. z klubu P. S. L. do pp. Ministrów Skarbu i Sprawiedliwości w sprawie wadliwego funkcjonowania urzędów ewidencji katastru podatku gruntowego, czyli t. zw. geometrów ewidencyjnych w Małopolsce i przydzieleniu tychże do odnośnych sądów.</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#SekretarzpWaszkiewicz">Interpelacja p. Zalewskiego i tow. z klubu Związku Rad Ludowych do pp. Ministrów Rolnictwa i Dóbr Państwowych, Spraw Wojskowych i Prezesa Głównego Urzędu Ziemskiego w sprawie zatargów osadników wojskowych na wschodzie z miejscową ludnością.</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#SekretarzpWaszkiewicz">Interpelacja p. Zalewskiego i tow. z klubu Związku Rad Ludowych w sprawie eksmisji byłej służby dworskiej i wojennych osiedleńców w województwach wschodnich.</u>
          <u xml:id="u-3.10" who="#SekretarzpWaszkiewicz">Interpelacja p. Zalewskiego i tow. z klubu Związku Rad Ludowych do p. Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie podwód na Kresach Wschodnich.</u>
          <u xml:id="u-3.11" who="#SekretarzpWaszkiewicz">Interpelacja p. Marka i tow. do p. Prezydenta Ministrów w sprawie wadliwego wykonywania art. 41 i 49 Ustawy Emerytalnej z dnia 28 lipca 1921 r.</u>
          <u xml:id="u-3.12" who="#SekretarzpWaszkiewicz">Interpelacja p. Sokolnickiej i tow. ze Zw. L.-N. do Rady Ministrów z powodu nie wypłacania pensji emerytalnych wdowich i sierocych Polakom, byłym urzędnikom pruskim, niegdyś czynnym poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej oraz ich rodzinom.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#Marszałek">P. Prezydent Ministrów zawiadomił mnie, że p. Naczelnik Państwa zamianował p. Kazimierza Kumanieckiego Ministrem Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, a dotychczasowego Kierownika Ministerstwa Rolnictwa i Dóbr Państwowych p. Raczyńskiego Ministrem Rolnictwa i Dóbr Państwowych.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#Marszałek">Na życzenie Konwentu Seniorów umieszczono dzisiaj na porządku dziennym po pierwszych czytaniach jako punkt 6 projekt ustawy o zasadach samorządu województwa lwowskiego, stanisławowskiego i tarnopolskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PRataj">Panie Marszałku, proszę o głos w sprawie porządku dziennego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#Marszałek">P Rataj ma głos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PRataj">Prosiłbym, ażeby Pan Marszałek był łaskaw enuncjować, że na podstawie projektu, uzgodnionego w Konwencie Seniorów, dwa ostatnie punkty spadają z porządku dziennego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#Marszałek">Tę kwestię poruszono, ale nie uzgodniono jej. 8 i 9 punkt ma spaść z porządku dziennego, czy kto nie protestuje? Nikt, wobec tego porządek dzienny jest załatwiony.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#Marszałek">Przystępujemy do nr. 3. Pierwsze czytanie ustawy o ratyfikacji poprawek do art. 4, 6, 12, 13, 15 i 26 umowy Związku Narodów (druk nr. 3724). Do głosu nikt się nie zapisał, sprawa idzie do Komisji Spraw Zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#Marszałek">Nr. 2 — pierwsze czytanie ustawy o ratyfikacji konwencji pocztowych, podpisanych w Madrycie 30 listopada 1920 r. (druk nr. 3613). Głosu nikt nie żąda, sprawa idzie do Komisji Spraw Zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#Marszałek">Nr. 3 — pierwsze czytanie ustawy o budowie portu w Gdyni (druk nr. 3731). Do głosu nikt się nie zgłosił, sprawa idzie do Komisji Handlowo-Przemysłowej.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#Marszałek">Nr. 4 — pierwsze czytanie ustawy uzupełniającej ustawę z 15 lipca 1920 r. o wykonaniu reformy rolnej (druk nr. 3730). Do głosu nikt się nie zapisał, sprawa idzie do Komisji Rolnej.</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#Marszałek">Nr. 5 — pierwsze czytanie ustawy o rozszerzeniu zakresu działania ustawy z 29 lipca 1923 r. o przeznaczeniu terenów za Cytadelą pod budowę domów (druk nr. 3733). Głosu nikt nie żąda, sprawa idzie do Komisji Miejskiej.</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#Marszałek">Przystępujemy do pierwszego czytania ustawy o samorządzie dla województwa lwowskiego, stanisławowskiego i tarnopolskiego. Do głosu nikt się nie zapisał, sprawa idzie do Komisji Konstytucyjnej.</u>
          <u xml:id="u-8.7" who="#Marszałek">Dalej przystępujemy do nr. 7-sprawozdanie Komisji Wodnej o ustawie Wodnej (druk nr. 3721, 3239, 3163, 2611, 2038).</u>
          <u xml:id="u-8.8" who="#Marszałek">Głos ma p. Kędzior.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PKędzior">Wysoki Sejmie! Po dwuletnich obradach Komisja Wodna przychodzi do Wysokiego Sejmu z uzgodnionym projektem ustawy wodnej. Sprawa ta ma mniej doniosłe znaczenie dla b. zaboru pruskiego i austriackiego, ponieważ tam już są odnośne ustawy, natomiast w b. dzielnicy rosyjskiej niema żadnej ustawy wodnej, tak, że do podjęcia większych robót czy to melioracyjnych, czy regulacyjnych absolutnie przystąpić nie można. Do tego przychodzi jeszcze budowa kanałów żeglownych; zawiązało się konsorcjum polsko-amerykańskie, które chce budować kanały żeglowne i przynieść obce kapitały, co dostarczy zarobku ludności i przyczyni się niewątpliwie do poprawienia naszej waluty; jednakże o tych robotach niema mowy, bo gros kanałów ma być wykonane na terytorium b. zaboru rosyjskiego, a b. zabór rosyjski co do obszaru przedstawia przeszło 2/3 części całej Rzeczypospolitej, bo przeszło 67%. Sprawa więc jest niewątpliwie bardzo ważna dla całego Państwa. W dodatku w b. zaborze rosyjskim mamy największy obszar bagien i rzek nieuregulowanych. Wymienię tylko ogromne obszary bagien w dorzeczu Bugu i Narwi, w dorzeczu Prypeci, Niemna, szczególniej Berezyny Niemeńskiej, w dorzeczu górnej Wilii, w dorzeczu Dzisny. Wogóle w tej połaci Polski, której największa część potrzebuje regulacji i melioracji, niema żadnej ustawy, żadnego instrumentu, któryby umożliwił przeprowadzenie tych prac.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#PKędzior">Sprawa ta, jak już wspomniałem, ciągnie się od dwóch lat, od roku 1920. Komisja Wodna przyjęła zasadniczo uchwałę ankiety, która się odbyła w październiku roku 1920 i wybrała Komitet z trzech członków, reprezentujących wszystkie trzy zabory, mianowicie: przedstawiciela b. zaboru rosyjskiego, przewodniczącego Komisji, w osobie posła Marylskiego, p. Trzcińskiego b. Ministra b. dzielnicy pruskiej, jako przedstawiciela b. dzielnicy pruskiej i mnie, jako przedstawiciela b. zaboru austriackiego. Ze sprawą uporaliśmy się do 20 marca 1921 r., leżała ona jednak jeszcze odłogiem, ponieważ Ministerstwo Robót Publicznych nie było gotowe ze swoim elaboratem i nie przeprowadziło sprawy na sekcji legislatywnej Prezydjum Rady Ministrów. Ostatecznie jednak elaborat podkomisji trzech, ukończony 20 marca 1921 r., został na pełnej komisji przyjęty za podstawę dyskusji szczegółowej. Sprawa ostatecznie 2 września tego roku została przez komunię załatwiona.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#PKędzior">Za podstawę ustawy wodnej posłużyła komisji ustawa pruska i projekt nowej ustawy galicyjskiej. Cała materię podzieliła komisja na 10 części. Pierwsza część, najważniejsza, traktuje o prawie własności wód i rozporządzania tą własnością. druga część traktuje o prawie użytkowania wód, trzecia zaś część obejmuje przepisy o obowiązku utrzymania wód i brzegów, regulacji wód i ubezpieczeniu brzegów, oraz ochrony od powodzi.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#PKędzior">Część czwarta i piąta traktują o środkach umożliwiających użytkowanie wody i zawierają przepisy o wywłaszczeniu i tworzeniu spółek wodnych.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#PKędzior">Część szósta traktuje o władzach i postępowaniu, część siódma i ósma o powiatowych komisjach rewizyjnych i wojewódzkich radach wodnych, część dziewiąta zawiera przepisy karne a dziesiąta (ostatnia) postanowienia przejściowe i końcowe.</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#PKędzior">Pruska ustawa zawiera jeszcze jedną część, mianowicie, ustanawia osobny trybunał do rozstrzygania spraw wodnych, t. zw. krajowy urząd wodny; Komisja jednak nie uważała za potrzebne proponować ustanowienia takiego trybunału w Polsce z dwóch powodów: po pierwsze, ponieważ nie mamy na tyle sił prawniczych, a powtóre Wysoki Sejm uchwalił ustawę o Trybunale Administracyjnym, któremu przekazał wszystkie sprawy, jakie w b. dzielnicy pruskiej rozstrzygał krajowy urząd wodny w Berlinie.</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#PKędzior">Część pierwsza ustawy wodnej rozróżnia wody publiczne i prywatne. Komisja oparła się na prawie rzymskiem, według którego każda woda płynąca, która nie może być uchwycona i opanowana przez właściciela, jest uważana za wodę publiczną, natomiast wodą prywatną jest woda opadowa, woda, która się zbiera na powierzchni ziemi, woda, która wsiąka w ziemię, t. j. woda podziemna i źródła wydobywające się z ziemi, oprócz tego zaś wody płynące, do których mają prawo właściciele gruntów nadbrzeżnych, na podstawie specjalnych tytułów.</u>
          <u xml:id="u-9.7" who="#PKędzior">W drugiej części o użytkowaniu wód komisja wprowadziła w myśl uchwał ankiety, opłaty za wydobywanie z wód publicznych żwiru, kamieni i t. p. przedmiotów, jednakże tylko dla tych, którzy zarabiają na wydobywaniu tych materiałów, natomiast każdemu gospodarzowi, każdemu właścicielowi gruntu wolno wydobywać te przedmioty z wód publicznych dla potrzeb własnego gospodarstwa bezpłatnie.</u>
          <u xml:id="u-9.8" who="#PKędzior">Co do utrzymania wód, regulacji wód i ubezpieczenia brzegów, o czem traktuje część trzecia, projekt polskiej ustawy wodnej wprowadza postanowienia, które obowiązują także w innych państwach. Co się tyczy ochrony od powodzi, komisja wzorowała się na ustawie pruskiej, która pod tym względem ma najwięcej szczegółowe postanowienia z tego powodu, że Prusy mają przeważnie teren płaski, rzeki nizinne, które wylewają i wyrządzają wielkie szkody, i ta część przepisów wodnych jest najlepiej opracowana w pruskiej ustawie wodnej.</u>
          <u xml:id="u-9.9" who="#PKędzior">Część czwarta o wywłaszczeniu, zawiera takie same przepisy, jak inne ustawy wodne.</u>
          <u xml:id="u-9.10" who="#PKędzior">W części piątej o spółkach wodnych, komisja przyjęła postanowienie pruskiej ustawy wodnej, według której korzyści osiągnięte z robót, służą za podstawę wymiaru datków konkurencyjnych i obliczania większości przy głosowaniu. W innych ustawach, przy osuszaniu, drenowaniu i nawodnianiu, przyjmuje się za podstawę wymiaru datków i obliczania większości, obszar gruntu; a więc jeżeli właściciele większej powierzchni gruntów oświadczą się za wykonaniem robót, to ta absolutna większość do zawiązania spółki wystarcza. Kwalifikowana większość jest wymagana w innych ustawach przy nawodnianiu mianowicie większość 2/3 głosów. Ażeby jednak ułatwić przeprowadzenie robót za pośrednictwem spółek wodnych na Kresach Wschodnich, gdzie są ogromne obszary bagien i gdzie trudno obliczyć korzyści z przeprowadzenia melioracji, zastrzeżono w ustawie wydanie specjalnych postanowień w drodze ustawodawstwa wojewódzkiego, tak, że każde województwo może w ramach państwowej ustawy wodnej uchwalać postanowienia, jakie odpowiadają potrzebom województwa.</u>
          <u xml:id="u-9.11" who="#PKędzior">Co do władz i postępowania, przyjęto w części szóstej postanowienia projektu galicyjskiej ustawy wodnej, jednakże ze względu na art. 66 Konstytucji, który nakazuje, ażeby wszystkie sprawy w pierwszej i drugiej instancji były załatwiane kolegialnie, komisja proponuje, że nie sam starosta, ani wojewoda, będzie decydował, lecz kolegjum. Skład kolegjum jest przewidziany w art 189 ustawy. Co do kodyfikacji tego postanowienia, Komisja porozumiała się z Min. b. dzielnicy pruskiej.</u>
          <u xml:id="u-9.12" who="#PKędzior">Część 7 i 8 zawiera postanowienia o powiatowych komisjach rewizyjnych wodnych, które są bardzo u nas potrzebne, bo u Polaków jest taka sama indolencja, jak i u innych Słowian, wykonywa się roboty, ale o konserwację nikt nie dba. Będzie zatem bardzo potrzebne i pożyteczne, jeżeli takie komisje będą corocznie objeżdżały wykonane regulacje i melioracje i przedstawiały opinie, jakie roboty mają być wykonane dla utrzymania wykonanych już czy regulacyjnych czy melioracyjnych robót wodnych. Wojewódzkie rady wodne są przewidziane w ustawie pruskiej i już zostały wprowadzone w b. dzielnicy pruskiej. Mają one ważne zadanie, jako organa doradcze dla ministerstw, szczególnie dla Ministerstwa Robót Publicznych i Ministerstwa Przemysłu i Handlu.</u>
          <u xml:id="u-9.13" who="#PKędzior">Postanowienia karne, części IX, przyjęto według redakcji Ministerstwa Sprawiedliwości bez żadnych zmian. Co do postanowień przejściowych i końcowych, w części dziesiątej, to zawierają one ważne przepisy. Najpierw utrzymują nabyte prawa, które jednak w przeciągu 5 lat muszą być wpisane do ksiąg wodnych, dalej utrzymują przepisy ustaw: górniczej, lasowej i rybackiej, następnie zawierają przepisy co do użytkowania wody przez koleje żelazne, zastrzegają wydanie szczegółowych postanowień w ramach państwowej ustawy wodnej ustawodawstwu wojewódzkiemu. Ważne jest postanowię nie artykułu 261, który wyszczególnia rzeki żeglowne, jakie w myśl obowiązujących ustaw w b. dzielnicy pruskiej i w b. dzielnicy austriackiej są już dziś regulowane i utrzymywane wyłącznie kosztem Państwa. Oprócz tego wymieniliśmy szereg rzek w b. zaborze rosyjskim, gdzie z powodu płaskiego położenia terenu i małego spadu te rzeki nadają się do żeglugi. Ustawa wodna utrzymuje w mocy obowiązujące ustawy w b. zaborze austriackim i pruskim.</u>
          <u xml:id="u-9.14" who="#PKędzior">Ustawa wodna będzie obowiązywała na całym obszarze Rzplitej Polskiej w myśl opinii Komisji Kodyfikacyjnej, którą w tej sprawie przedłożyła ona Komisji Wodnej swe uchwały z wyjątkiem województwa śląskiego.</u>
          <u xml:id="u-9.15" who="#PKędzior">W ustawie, która jest dość obszerna, zauważono szereg błędów drukarskich, nie będę ich odczytywał, bo są wydrukowane i będą uwidocznione w protokóle stenograficznym. Oprócz tego Ministerstwo Robót Publicznych już po wydrukowaniu sprawozdania i ustawy zaproponowało 9 poprawek, na które prezes Komisji i ja jako sprawozdawca zgodziliśmy się.</u>
          <u xml:id="u-9.16" who="#PKędzior">Poprawki te są następujące:</u>
          <u xml:id="u-9.17" who="#PKędzior">W art. 17 ustęp 1, dodać na końcu: „ze szkodą gruntu niżej położonego”.</u>
          <u xml:id="u-9.18" who="#PKędzior">W art. 12 po słowie „tegoż” dodać „gruntu”.</u>
          <u xml:id="u-9.19" who="#PKędzior">W art. 22 ustęp 1, wiersz 4 i 5 skreślić słowo „płynących”.</u>
          <u xml:id="u-9.20" who="#PKędzior">W art. 26 ustęp 1, wiersz 2, skreślić słowo „płynących”.</u>
          <u xml:id="u-9.21" who="#PKędzior">W art. 32 ustęp 1 ma być „Minister Robót Publicznych może w porozumieniu z Ministrem Skarbu zarządzić pobieranie opłat od statków, tratew i drzewa luźnego, płynących na wodach publicznych i prywatnych, oraz i t. d...”.</u>
          <u xml:id="u-9.22" who="#PKędzior">W ustępie 2, wierszu 1 skreślić słowa „na wodach prywatnych”.</u>
          <u xml:id="u-9.23" who="#PKędzior">W art. 42 ust 1 zamiast „rzeczy” wpisać „cieczy”.</u>
          <u xml:id="u-9.24" who="#PKędzior">W art. 76 ustęp 1, wiersz 1, zamiast „publicznych wód płynących” ma być „wód żeglownych i sprawnych”.</u>
          <u xml:id="u-9.25" who="#PKędzior">W wierszu 2, zamiast słowa „prywatnych” ma być „innych”.</u>
          <u xml:id="u-9.26" who="#PKędzior">W art. 244 ustęp 1 skreślić słowo „dzielnicowych”.</u>
          <u xml:id="u-9.27" who="#PKędzior">W art. 245 zamiast „zawsze” proponuje się: „do czasu wprowadzenia jednolitego ustawodawstwa karnego”.</u>
          <u xml:id="u-9.28" who="#PKędzior">W art. 248 ustęp 2, dodać na końcu „do czasu wprowadzenia jednolitego ustawodawstwa karnego” i zamienić datę „10”na „23” czerwca.</u>
          <u xml:id="u-9.29" who="#PKędzior">W art. 252 ustęp 2, wiersz ostatni, po słowie „przystąpiono” dodać „legalnie”.</u>
          <u xml:id="u-9.30" who="#PKędzior">W ostatniej chwili telefonowano jeszcze do mnie z Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, ażeby w art. 207 ustęp 1 gdzie chodzi o odwołania dodać, iż te odwołania mają być wnoszone władzy, która wydała orzeczenie w pierwszej instancji. Ja ten dodatek uważam za niepotrzebny, ponieważ według art. 71 konstytucji, mamy dwie instancje, a więc odwołanie jest tylko jedno od orzeczenia pierwszej instancji do drugiej, a jeżeli ktoś nie zadowoli się orzeczeniem II instancji, to mu przysługuje prawo zażalenia do trybunału administracyjnego. Więc ten dodatek uważam za zbyteczny.</u>
          <u xml:id="u-9.31" who="#PKędzior">Do Komisji Wodnej zwrócił się Departament Morski Ministerstwa Spraw Wojskowych, żeby Komisja objęła projektem ustawy wodnej także uregulowanie stosunków prywatno-prawnych żeglugi wewnętrznej i spławu tratew. Otóż te sprawy są uregulowane w innych państwach osobnemi ustawami. Np. w Niemczech wydano osobną ustawę o stosunkach prywatno-prawnych żeglugi, która obejmuje 133 paragrafy. Osobna zaś ustawa o stosunkach prywatno-prawnych co do spławu tratew obejmuje 33 paragrafy. Otóż trudno było tyle rzeczy komasować w ustawie wodnej, zwłaszcza że w innych państwach są na to oddzielne ustawy. Z tego powodu Komisja proponuje rezolucję, żeby Ministerstwo Robót Publicznych przygotowało i przedłożyło przyszłemu Sejmowi na najbliższej sesji projekt ustawy o żegludze wewnętrznej i o spławie tratew tembardziej, że obecny kierownik Ministerstwa Robót Publicznych p. Rybczyński jako szef sekcji zajmował się tą sprawą już w r. 1920.</u>
          <u xml:id="u-9.32" who="#PKędzior">Ze względu na ważność i nagłość sprawy upraszam Wysoki Sejm o przyjęcie przedłożonego przez Komisję projektu ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#Marszałek">Głos ma p. Kierownik Ministerstwa Robót Publicznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#KierownikMinisterstwaRobótPublicznychRybczyński">Wysoka Izbo! W imieniu Rządu upraszam o przyjęcie ustawy. Do wyczerpującego sprawozdania p. referenta niewiele mam do dodania, jak również nie potrzebuję chyba bliżej uzasadnić potrzeby i nagłości uchwalenia tej ustawy, najlepszym bowiem tego dowodem jest fakt, ze mimo krótkotrwałości obecnej kadencji Sejmu, ustawa ta znalazła się jednak na porządku dziennym. Ustawa niniejsza jest przedmiotem dwuletnich prawie obrad, a więc czasu w naszem ustawodawstwie właściwie stosunkowo bardzo długiego.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#KierownikMinisterstwaRobótPublicznychRybczyński">Jednak, zdaniem mojem, czas ten nie był zbyt długim dla ustawy, która reguluje nie tylko całe ustawodawstwo administracji wodnej, ale również wkracza głęboko w prawa prywatnej własności i jest właściwie częścią kodyfikacji prawa prywatnego.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#KierownikMinisterstwaRobótPublicznychRybczyński">Jak sprawozdawca zaznaczył, przedmiotem obrad Komisji były dwa projekty: projekt podkomisji i projekt rządowy. Za przedmiot obrad został przyjęty projekt podkomisji. W głównych zarysach oba te projekty niewiele się różnią, zasadniczo oba wyszły z jednego pnia, a mianowicie z pierwotnego projektu ustawy, opracowanego w Ministerstwie Robót Publicznych pod przewodnictwem p. posła Kędziora, jako ówczesnego Ministra. Zmiany w obu projektach poszły w jednym kierunku, zgodnie ze zdaniem ankiety znawców w tej sprawie powołanych.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#KierownikMinisterstwaRobótPublicznychRybczyński">Gdybym miał w krótkości scharakteryzować główne różnice obu projektów, to oprócz różnic w samym układzie ustawy, główna różnica polega na nieco szerszem ujęciu w projekcie rządowym zasady publiczności wody i co za tem idzie większe odstępstwo od pierwowzoru ustawy — to jest od ustawodawstwa niemieckiego. Natomiast jeżeli chodzi o podstawy administracji, to główna próżnica polega na tem, że część 7 i 8 obecnego projektu nic była w projekcie rządowym przewidziana, tylko w przepisach przejściowych umożliwiono stosowanie obecnego toku postępowania sądownictwa administracyjnego w b. dzielnicy pruskiej. Rząd bowiem wychodził z tego założenia, ze sprawa przeprowadzenia sądownictwa administracyjnego powinna być raczej traktowana w całokształcie tej sprawy. Jednak w obecnem brzmieniu ustawy Rząd nie podnosi przeciwko temu obiekcji, ponieważ możliwe jest tu stopniowe wprowadzenie tego postępowania.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#KierownikMinisterstwaRobótPublicznychRybczyński">W toku rozpraw Podkomisji i Komisji różnice pierwotne obu projektów zostały w znacznej części wyrównane przez przyjęcie szeregu poprawek, tak że obecnie proszę w imieniu Rządu o przyjęcie tej ustawy w brzmieniu proponowanem przez sprawozdawcę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#Marszałek">Do głosu nikt się nie zgłosił. Jest postawiony wniosek, aby głosować en bloc nad ustawą z poprawkami. Poprawki są do artykułów 17, 22, 26, 32, 42, 76, 244. 245, 248 i 252. Czy nikt nie protestuje przeciw głosowaniu en bloc nad całą ustawa?</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#komentarz">(Nikt)</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#Marszałek">Proszę Posłów, którzy są za cała ustawą, aby wstali. Większość, ustawa w drugiem czytaniu przyjęta wraz z rezolucją.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#komentarz">(P. Kędzior: Wnoszę o trzecie czytanie)</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#Marszałek">Jest postawiony wniosek przez posła sprawozdawcę, aby przystąpić do trzeciego czytania. Nikt nie protestuje, do głosu się nikt nie zapisał, wobec tego na mocy poprzedniego głosowania przypuszczam, że i w trzeciem czytaniu ustawa wodna została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#Marszałek">Przystępujemy do Nr. 6 porządku dziennego:</u>
          <u xml:id="u-12.6" who="#Marszałek">Ustne sprawozdanie Komisji Administracyjnej o ustawie, zezwalającej na zaciągnięcie pożyczki 20 milionów marek na rozszerzenie budynku gimnazjalnego w Chrzanowie, (druk Nr 3672).</u>
          <u xml:id="u-12.7" who="#Marszałek">Głos ma p. Tabaczyński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PTabaczyński">Wysoki Sejmie! Gimnazjum w Chrzanowie zostało założone w 1912 r. W r. 1920 interesowane czynniki i wydział powiatowy ofiarowały to gimnazjum Państwu. Gimnazjum posiada własny gmach i bardzo obszerne parcele budowlane, które obecnie służą dla celów pedagogicznych młodzieży. Od czterech lat w tem gimnazjum odbywają się już egzaminy dojrzałości. Budynek jest jednak za szczupły dla pomieszczenia przeszło 600 uczniów. Dlatego wydział powiatowy i czynniki zainteresowane zabiegały u Rządu o rozszerzenie budynków kosztem Państwa. Nawet dyrekcja budowlana w Krakowie do budżetu na r. 1922 wstawiła kwotę 20 milionów. Ponieważ jednak finanse Państwa znalazły się w krytycznem położeniu, przeto Minister Michalski skreślił tę sumę. Wydział powiatowy, uchwałą z 20 maja 1922 r. postanowił zaciągnąć pożyczkę, aby własnemi funduszami uzupełnić potrzeby gimnazjum pod względem budowlanym.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#PTabaczyński">Ponieważ pożyczka w tej wysokości, według dawnej ustawy austriackiej wymagała zawsze zatwierdzenia sejmu galicyjskiego, a ponieważ sprawy sejmu galicyjskiego obecnie przeszły na Sejm Polski, dlatego też wydział samorządowy, do którego zwrócono się o zatwierdzenie tej pożyczki złożył odpowiednią ustawę i prosi Wysoki Sejm o jej zatwierdzenie.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#PTabaczyński">Nie mogę również pominąć faktu, że oprócz wydziału powiatowego, do budowy tego gimnazjum szereg czynników, szczególniej firmy przemysłowe, przyczynia się świadczeniami materialnemi, a ludność przy budowie gmachu daje darmo pracę i zwózkę. Jest to objaw pod względem społecznym bardzo piękny, dlatego też pozwalam go sobie zaznaczyć w Sejmie.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#PTabaczyński">Proszę Izbę o uchwalenie ustawy z druku Nr. 3672. Zauważone błędy drukarskie sprostowałem do protokółu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#Marszałek">Do głosu nikt się nie zapisał. Głosujemy nad ustawą en bloc. Proszę Posłów, którzy są za całą ustawą, aby wstali. Stoi większość, ustawa w drągiem czytaniu przyjęta. Został postawiony wniosek o trzecie czytanie. Głosu nikt nie żąda, na mocy poprzedniego głosowania, mogę przypuszczać, że ustawa zostaje przyjęta i w trzeciem czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#Marszałek">Dwa ostatnie punkty spadają z porządku dziennego, zatem porządek dzienny dzisiejszego posiedzenia wyczerpany Wpłynęły następujące projekty rządowe, które ze względu na ich nagłość proponuję skierować zaraz do Komisji, uważając dzień dzisiejszy za dzień pierwszego czytania.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#Marszałek">Projekt ustawy Ministerstwa Skarbu w sprawie dalszej emisji biletów P. K. K. P. odsyłam do Komisji Skarbowo-Budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#Marszałek">Projekt ustawy Ministerstwa Skarbu w sprawie ulg dla nowowznoszonych budowli odsyłam do Komisji Skarbowo-Budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#Marszałek">Projekt ustawy Ministerstwa Skarbu w sprawie kredytu Skarbu Państwa w P. K. K. P. odsyłam do Komisji Skarbowo-Budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#Marszałek">Projekt ustawy Ministerstwa Skarbu w sprawie 8% pożyczki złotej odsyłam do Komisji Skarbowo-Budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-14.6" who="#Marszałek">Projekt ustawy Ministerstwa Skarbu w przedmiocie uzupełnienia art. 1 ustawy z dnia 28 lutego 1919 r. odsyłam do Komisji Skarbowo-Budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-14.7" who="#Marszałek">Projekt ustawy Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej, w przedmiocie zmiany przepisów austriackiej ustawy z dn. 16 grudnia 1906 r., o ubezpieczeniu pensyjnem funkcjonariuszów w służbie prywatnej i niektórych funkcjonariuszów w służbie publicznej w brzmieniu, ustalonem rozporządzeniem z dnia 25 czerwca 1914 r. i ustawą z dnia 10 czerwca 1921 r., odsyłam do Komisji Ochrony Pracy.</u>
          <u xml:id="u-14.8" who="#Marszałek">Projekt ustawy Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej w przedmiocie zmiany ustawy niemieckiej z dnia 20 grudnia 1911 r., o ubezpieczeniu urzędników prywatnych — odsyłam do Komisji Ochrony Pracy.</u>
          <u xml:id="u-14.9" who="#Marszałek">Projekt Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w sprawie zmiany ustawy z dnia 28 lipca 1922 r. o ordynacji wyborczej do Sejmu (Dz. Ust. R. P. Nr 66, poz. 590) — odsyłam do Komisji Konstytucyjnej.</u>
          <u xml:id="u-14.10" who="#Marszałek">Projekt Ministerstwa Spraw Zagranicznych w sprawie obywatelstwa i opcji na Śląsku Cieszyńskim, Spiszu i Orawie - odsyłam do Komisji Konstytucyjnej.</u>
          <u xml:id="u-14.11" who="#Marszałek">Nadeszły następujące wnioski nagłe:</u>
          <u xml:id="u-14.12" who="#Marszałek">Wniosek nagły posłów z klubu P. S. L. i Z. L.-N. i K. P. K. w sprawie czasowego ustanowienia wspólnych organów samorządu wojewódzkiego w województwach krakowskiem, lwowskiem, stanisławowskiem i tarnopolskiem — odsyłam do Komisji Konstytucyjnej.</u>
          <u xml:id="u-14.13" who="#Marszałek">Wniosek nagły posłów z klubu P. S. L., Z. L.-N. i K. P. K. w sprawie zmiany ustawy z dn. 20 grudnia 1905 r. (Dz. Ust. Kraj. Nr. 11, z r. 1906), o pobieraniu na obszarze b. Galicji opłat szynkarskich, oraz ustawy z dn. 13 lutego 1903 r. (Dz. Ust. Kr. Nr 24), o pobieraniu na tymże obszarze opłaty konsumpcyjnej od piwa — odsyłani do Komisji Skarbowo-Budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-14.14" who="#Marszałek">Wniosek nagły posła Kiernika i tow. w sprawie utworzenia funduszu pożyczkowego na zasilenie kredytem obrotowym spółdzielni rolniczych: (projekt ustawy 1) oraz ułatwienia centralnej kasie spółek rolniczych kredytu w innych instytucjach państwowych kredytowych, wreszcie uregulowania hipotek dla małej własności — odsyłam do Komisji Skarbowo-Budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-14.15" who="#Marszałek">Wniosek nagły posła Gdyka i tow. z Nar. Chrz. KI. Rob. w sprawie ustawicznie wzmagającej się drożyzny odsyłam do Komisji Administracyjnej.</u>
          <u xml:id="u-14.16" who="#Marszałek">Wniosek nagły posłów P. S. L. „Wyzwolenie” i innych, w sprawie uzupełnienia praw, obowiązujących na terenie b. zaboru rosyjskiego w przedmiocie komasacji gruntów, odsyłam do Komisji Rolnej.</u>
          <u xml:id="u-14.17" who="#Marszałek">Wniosek nagły posła Kosińskiego i tow. z Nar. Chrz. KI. Rob. w sprawie ostatnich rozruchów na Górnym Śląsku odsyłam do Komisji Administracyjnej.</u>
          <u xml:id="u-14.18" who="#Marszałek">Wniosek nagły posłów Zygmunta Marka, Smulikowskiego i tow. z P. P. S., w sprawie nieprawidłowego obliczania emerytur dla pracowników państwowych odsyłani do Komisji Skarbowo-Budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-14.19" who="#Marszałek">Wniosek nagły posłów Anusza, Kielaka i tow. w sprawie rozszerzenia kompetencji sądów pokoju w sprawach cywilnych odsyłam do Komisji Prawniczej.</u>
          <u xml:id="u-14.20" who="#Marszałek">Wniosek nagły posłów Załuski, Staniszkisa i tow. ze Zw. L.-N. w sprawie rozszerzenia kompetencji sądu pokoju, odsyłam do Komisji Prawniczej.</u>
          <u xml:id="u-14.21" who="#Marszałek">Wniosek nagły posła Brejskiego i tow. z Klubu P. S. L., w sprawie wprowadzenia przez Państwowy Bank Rolny pożyczek rentowych dla drobnej i średniej własności rolnej z prawem wypuszczenia listów rentowych odsyłam do Komisji Skarbowo-Budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-14.22" who="#Marszałek">Proponuję odbycie następnego posiedzenia we czwartek o godz. 4 z następującym porządkiem dziennym:</u>
          <u xml:id="u-14.23" who="#Marszałek">1. Ekspose p. Ministra Skarbu.</u>
          <u xml:id="u-14.24" who="#Marszałek">2. Ustne sprawozdanie Komisji Skarbowo-Budżetowej o ustawie, w przedmiocie uchylenia podatków (opłat) od przyrostu wartości, oraz o pobieraniu przez ciała samorządne opłat od umów o przejście własności nieruchomości (druk nr 3610).</u>
          <u xml:id="u-14.25" who="#Marszałek">3. Ustne sprawozdanie Komisji Konstytucyjnej o noweli do ordynacji wyborczej do Sejmu (druk nr 3742).</u>
          <u xml:id="u-14.26" who="#Marszałek">4. Trzecie czytanie ustaw:</u>
          <u xml:id="u-14.27" who="#Marszałek">a) o ochronie drobnych dzierżawców rolnych,</u>
          <u xml:id="u-14.28" who="#Marszałek">b) o przedłużeniu i zmianie ustawy z dnia 27 stycznia 1922 r. (Dz. Ust. Nr 10, poz. 68) druk nr 3490.</u>
          <u xml:id="u-14.29" who="#Marszałek">5. Sprawozdanie Komisji Robót Publicznych o ustawie w przedmiocie tytułu inżyniera (druk nr 3707 i 3488).</u>
          <u xml:id="u-14.30" who="#Marszałek">Porządek dzienny uważam za przyjęty. Zamykam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-14.31" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godz. 5 min. 20)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>