text_structure.xml
83.4 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<xi:include href="PPC_header.xml"/>
<TEI>
<xi:include href="header.xml"/>
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Otwieram posiedzenie Komisji Zdrowia. Witam panie i panów posłów, panów ministrów ze współpracownikami oraz zaproszonych gości. Przedmiotem dzisiejszego posiedzenia jest informacja rządu na temat czynności podjętych przez rząd, związanych z zagrożeniem pandemią wirusa A/H1N1.</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Wstępnie chciałbym zasygnalizować sprawy, które będą omawiane niebawem. Wczoraj zakończyła prace podkomisja dotycząca nowelizacji ustawy o przeszczepach. Sprawozdanie jest w druku, więc jeszcze go nie mamy fizycznie. Rozważałem, czy jutro nie dałoby się przeprowadzić spotkania na ten temat, ale z powodu, po pierwsze, kłopotów z salą, a po drugie, braku druku i sporą liczbą poprawek naniesionych podczas prac podkomisji, podjęliśmy wspólnie, po konsultacjach, decyzję, żeby to posiedzenie Komisji odbyło się 16 czerwca – tak długa przerwa w pracach Komisji jest spowodowana przerwą w pracach Sejmu. Zaczęlibyśmy spotkanie 16 czerwca 2009 r. – to jest wtorek – o godzinie 11.30.</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">W tym czasie zajęlibyśmy się w Komisji jeszcze dwiema sprawami. Pierwszą z nich byłaby informacja rządu dotycząca planowanych zmian w algorytmie podziału środków Narodowego Funduszu Zdrowia na oddziały wojewódzkie. Drugą, ewentualnie, byłaby ustawa „koszykowa”, czyli nowelizacja ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw, po pracach Senatu. Wczoraj późnym wieczorem Komisja senacka przyjęła określone poprawki, ale Senat musi jeszcze głosować w tej sprawie i podjąć uchwałę, co będzie możliwe pod koniec tego tygodnia. W związku z tym 16 albo 17 czerwca przeprowadzilibyśmy posiedzenie Komisji na ten temat. Jak powiedziałem, jest to sprawa związana z posiedzeniem Sejmu. Proszę jednocześnie panie i panów posłów, żeby zarezerwować sobie termin 16 czerwca, ponieważ z informacji, jakie posiadam, wynika, że marszałek po raz kolejny zmienił termin przedstawienia sprawozdania przez Komisję Zdrowia. Tym terminem jest teraz 17 czerwca. Zatem drugie czytanie ustawy o zmianie ustawy dotyczącej przeszczepów prawdopodobnie odbędzie się na posiedzeniu Sejmu. Tyle tytułem informacji. Dziękuję.</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Szanowni państwo, przystępujemy do realizacji punktu zawartego w porządku obrad. Informacja została przygotowana przez rząd. Państwo otrzymali stosowne materiały pisemne dotyczące tej sprawy. W związku z tym przekazuję głos panu ministrowi. Proszę o przedstawienie informacji dotyczącej działań związanych z pandemią grypy.</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#GlownyinspektorsanitarnyAndrzejWojtyla">Dziękuję bardzo, panie przewodniczący. Państwo otrzymali informację na temat działań podjętych w związku z zagrożeniem wystąpienia pandemii grypy spowodowanej wirusem grypy typu A/H1N1, tak zwanej nowej grypy. Nie będę przedstawiać informacji o pandemii grypy, jak i o fazach zagrożenia. Przedstawię informację na temat przygotowań Polski do pandemii grypy. Wszystko to znajduje się również w przedłożonym państwu materiale.</u>
<u xml:id="u-2.1" who="#GlownyinspektorsanitarnyAndrzejWojtyla">W Polsce przygotowania do pandemii grypy na poziomie centralnym prowadzone są w ramach Krajowego Komitetu ds. Pandemii Grypy, powołanego w 2005 r. zarządzeniem Ministra Zdrowia. Pracom przewodniczy podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia, pan Adam Fronczak, a w skład Komitetu, poza przedstawicielami sektora zdrowia, wchodzą przedstawiciele kluczowych resortów w państwie – Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, Ministerstwa Obrony Narodowej, Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Ministerstwa Gospodarki, Ministerstwa Transportu oraz Ministerstwa Spraw Zagranicznych, a także eksperci z zakresu chorób zakaźnych, epidemiologii – obecni tutaj pani prof. Lidia Brydak, która jest kierownikiem Krajowego Ośrodka ds. Grypy, pan prof. Andrzej Zieliński z Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego oraz pan prof. Andrzej Horban krajowy konsultant ds. chorób zakaźnych.</u>
<u xml:id="u-2.2" who="#GlownyinspektorsanitarnyAndrzejWojtyla">Do zadań Komitetu należy, m.in.: opracowywanie i aktualizacja, zgodnie z wymogami WHO „Polskiego planu pandemicznego”, przekazywanie przez członków Komitetu kierownictwu resortów, organizacji oraz instytucji i organizacji, których są przedstawicielami, ustaleń i wniosków wypracowanych przez Komitet, monitorowanie sytuacji epidemiologicznej grypy sezonowej oraz grypy ptaków na świecie i w kraju, opracowywanie strategii dla podejmowanych działań profilaktycznych, diagnostycznych, leczniczych i organizacyjnych dla poszczególnych faz pandemii.</u>
<u xml:id="u-2.3" who="#GlownyinspektorsanitarnyAndrzejWojtyla">Pierwszy projekt planu opracowany został przez Krajowy Ośrodek ds. Grypy...</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Przepraszam, panie ministrze, skorzystam z przywileju – bardzo poproszę przenieść rozmowy w kuluary. To naprawdę przeszkadza w skupieniu. Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#GlownyinspektorsanitarnyAndrzejWojtyla">Został podpisany w sierpniu 2005 r. przez Ministra Zdrowia. Pierwsza aktualizacja programu również została przygotowana przez Krajowy Ośrodek ds. Grypy. Ostatnia aktualizacja tego dokumentu nastąpiła w lutym 2006 r. – został zatwierdzony przez przewodniczącego Krajowego Komitetu ds. Pandemii Grypy. W 2008 r., po naszych doświadczeniach w zakresie ptasiej grypy, opracowano kolejny projekt „Polskiego planu pandemicznego”, który został zatwierdzony przez panią minister Ewę Kopacz. Jest on dostępny na stronie internetowej Głównego Inspektoratu Sanitarnego.</u>
<u xml:id="u-4.1" who="#GlownyinspektorsanitarnyAndrzejWojtyla">Na poziomie Unii Europejskiej kluczową rolę w przygotowaniach do pandemii grypy odgrywa Komisja Europejska. Wymianę informacji między państwami członkowskimi Unii Europejskiej, Komisją Europejską, Europejskim Centrum ds. Kontroli i Prewencji Chorób, a także WHO, zapewnia Sieć Wczesnego Ostrzegania i Reagowania – EWRS, której punkt kontaktowy w Polsce znajduje się w Głównym Inspektoracie Sanitarnym. W celu koordynacji działań na poziomie światowym, sekretarz generalny ONZ w 2005 r. powołał koordynatora ONZ ds. grypy ptaków i pandemii grypy.</u>
<u xml:id="u-4.2" who="#GlownyinspektorsanitarnyAndrzejWojtyla">Przejdę do omówienia działań podjętych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa grypy typu A/H1N1 oraz ogłoszeniem przez WHO 4 i 5 fazy pandemii.</u>
<u xml:id="u-4.3" who="#GlownyinspektorsanitarnyAndrzejWojtyla">Od momentu otrzymania z Centrum Kontroli Chorób z Atlanty pierwszej informacji na temat zachorowań, na bieżąco jest monitorowana sytuacja epidemiologiczna w Polsce i na świecie. Przez punkt kontaktowy EWRS na bieżąco są otrzymywane i przekazywane informacje o podejmowanych działaniach, a także zmianach w sytuacji, które są analizowane i wykorzystywane do opracowania materiałów informacyjnych, wytycznych i zaleceń.</u>
<u xml:id="u-4.4" who="#GlownyinspektorsanitarnyAndrzejWojtyla">Od 25 kwietnia obowiązuje w Polsce stan podwyższonej gotowości inspekcji sanitarnej i też w tym dniu zredagowano ulotki kierowane do pasażerów powracających i wyjeżdżających do krajów, w których występują ogniska nowej grypy, czyli do Meksyku, Stanów Zjednoczonych Ameryki i Kanady. Opracowano portal zawierający odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania, a ponadto informacja Głównego Inspektoratu Sanitarnego podawana jest na stronie Inspekcji Sanitarnej codziennie w formie komunikatu.</u>
<u xml:id="u-4.5" who="#GlownyinspektorsanitarnyAndrzejWojtyla">W związku z tą sytuacja opracowano i uaktualnia się, wraz z pojawieniem się nowych doniesień, materiały informacyjne, które zamieszcza się na stronie internetowej. Komunikat ten jest również przekazywany do Rządowego Centrum Bezpieczeństwa, a następnie dystrybuowany kanałami RCB. We współpracy z RCB opracowano ulotkę – jak już powiedziałem – która jest cały czas dystrybuowana przez graniczne stancje sanitarno-epidemiologiczne i Straż Graniczną na lotniskach, gdzie przekazywane są również komunikaty głosowe podawane przez megafony dotyczące zasad postępowania po powrocie z krajów dotkniętych wirusem. Opracowano także materiały informacyjne dla dzieci i młodzieży, które poprzez Ministerstwo Edukacji Narodowej przekazano do szkół, gdzie nauczyciele zapoznają uczniów z zasadami postępowania, aby uniknąć zakażenia. Uruchomiono infolinię dla społeczeństwa – odpowiedzi na pytania dotyczące grypy udzielają eksperci Inspekcji Sanitarnej i Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego. Przedstawiciele Ministerstwa Zdrowia, Głównego Inspektoratu Sanitarnego, Rządowego Centrum Bezpieczeństwa, Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego współpracują na bieżąco z przedstawicielami mediów i na bieżąco informują o aktualnej sytuacji. Zarówno aktualna sytuacja, jak i podjęte działania, są analizowane w ramach spotkań grupy ekspertów organizowanych przez Rządowe Centrum Bezpieczeństwa, a także w trakcie posiedzeń Krajowego Komitetu ds. Pandemii Grypy. Główny Inspektorat Sanitarny pozostaje w stałym kontakcie z wojewódzkimi inspektorami sanitarnymi organizując codziennie telekonferencje. Od 25 kwietnia uruchomiono system szybkiego reagowania poprzez krótkie wiadomości tekstowe, czyli bramkę sms-ową.</u>
<u xml:id="u-4.6" who="#GlownyinspektorsanitarnyAndrzejWojtyla">13 maja odbyło się spotkanie przedstawicieli GIS-u z kierownikami oddziałów nadzoru epidemiologii oraz oddziałów laboratoriów mikrobiologii klinicznej z wojewódzkich stacji z terenu całego kraju. Podczas narady dyskutowano na temat konieczności usprawnienia działania tych służb, w miarę zmieniającej się dynamicznie sytuacji epidemiologicznej. W spotkaniach z RCB brali udział przedstawiciele: Ministerstwa Zdrowia, w tym pani minister Ewa Kopacz, która uczestniczyła w jednej telekonferencji. W Rządowym Centrum Bezpieczeństwa organizowane są konferencje prasowe. W związku z zaistniałą sytuacją, na początku całej akcji osobiście spotkałem się z przedstawicielami lotniska na Okęciu, w celu zapoznania się z przygotowaniami służb na terenie portu lotniczego na wypadek nadzwyczajnej sytuacji epidemiologicznej w zakresie grypy. Wspólnie z panem ministrem Adamem Fronczakiem wizytowaliśmy Agencję Rezerw Materiałowych w celu omówienia szczegółów współpracy w sytuacji zaistnienia konieczności wykorzystania asortymentu zgromadzonego w rezerwach państwa.</u>
<u xml:id="u-4.7" who="#GlownyinspektorsanitarnyAndrzejWojtyla">W związku z potwierdzeniem zarażenia wirusem grypy typu A/H1N1 Polki, która wróciła z USA, zaraz po otrzymaniu tej informacji, kontynuowano działania, które miały na celu zapobieżenie rozprzestrzenianiu się wirusa oraz poinformowanie społeczeństwa o zaistniałej sytuacji. Odbyła się konferencja prasowa, w której uczestniczyła pani minister Ewa Kopacz, szef Biura Monitorowania i Analizy Zagrożeń Rządowego Centrum Bezpieczeństwa, pan Przemysław Guła, a także krajowi konsultanci w dziedzinie epidemiologii oraz chorób zakaźnych.</u>
<u xml:id="u-4.8" who="#GlownyinspektorsanitarnyAndrzejWojtyla">W chwili, kiedy otrzymaliśmy informację o podwyższeniu stopnia zagrożenia z 4 na 5, odbyła się telekonferencja z wojewódzkimi, powiatowymi i granicznymi inspektorami sanitarnymi. W dniu 7 maja, w Ministerstwie Infrastruktury odbyła się narada z udziałem Głównego Inspektora Sanitarnego oraz pana ministra Tadeusza Jarmuziewicza z dyrektorami portów lotniczych i morskich.</u>
<u xml:id="u-4.9" who="#GlownyinspektorsanitarnyAndrzejWojtyla">Jeżeli chodzi o działania w zakresie nowej grypy A/H1N1, muszę powiedzieć, że cały czas pozostajemy w kontakcie zarówno z Komisją Europejską, jak i z WHO. Oczywiście, jeżeli chodzi o analizę zagrożenia, radami eksperckimi służą nam pracownicy Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego, gdzie funkcjonuje 24-godzinna infolinia. Na bieżąco jesteśmy w kontakcie z panią prof. Brydak, której laboratorium – jest to laboratorium BSL – wykonuje badania laboratoryjne w celu potwierdzenia lub wykluczenia zgłoszonych przypadków. Dotychczas – jak już mówiłem – zostały w Polsce potwierdzone dwa przypadki. Pierwszy z Mielca, a drugi, z 14 maja, z Kalisza. Pacjentka i pacjent już są w domu. Nie doszło do rozprzestrzenienia się tej choroby. Przez cały czas monitorowane są przyloty pasażerów z Meksyku, Stanów Zjednoczonych i Kanady, ponieważ eksperci, zarówno międzynarodowi, jak i polscy, uważają, że są to regiony zagrożone rozprzestrzenianiem się nowej grypy A/H1N1. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Dziękuję bardzo za tę skrótową informację. Czy ktoś z pań i panów posłów chciałby zabrać głos w tej materii? Oczywiście są do dyspozycji eksperci. Proszę, pan poseł Arłukowicz.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#PoselBartoszArlukowicz">Panie ministrze, chciałbym poprosić o rozwinięcie tego, co pan posiedział w ostatniej części wypowiedzi, a więc tego, że cały czas są monitorowane przyloty osób z USA i Meksyku. Proszę o rozwinięcie, co znaczy, że są monitorowane i w jaki sposób państwo je monitorują. Jak to wygląda w rzeczywistości?</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Dziękuję bardzo. Czy są jeszcze pytania na tym etapie? Proszę bardzo, panie pośle.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#PoselTadeuszNaguszewski">Panie przewodniczący, panie ministrze, Światowa Organizacja Zdrowia przygotowuje się do zlecenia firmom farmaceutycznym produkcji 5 mln szczepionek. Chciałbym się dowiedzieć – jak kierownictwo resortu myśli – czy kiedy będą już wyprodukowane, to będą przekazywane odpłatnie, nieodpłatnie, czy będą refundowane? Czy są jakieś plany w tym zakresie? Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Dziękuję bardzo. Proszę, najpierw pan poseł Sopliński, potem pan poseł Ziętek, a następnie pan poseł Hoc.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#PoselAleksanderSoplinski">Mam pytanie. Kiedy infekcja zaistniała w Polsce – zachorowały dwie osoby – powstała panika wśród obywateli, którzy zaczęli wykupywać wszystkie dostępne leki przeciwwirusowe, które stosuje się w terapii tego zakażenia. W związku z tym pytam, czy mamy dostateczną ilość środków leczniczych na wszelką ewentualność, ponieważ panika wciąż jest odczuwalna – w aptekach są zapisy na te leki. Nie wiem czy to jest zasadne, żeby jeszcze przed infekcją gromadzić w domach leki przeciw temu zakażeniu – a tak się dzieje. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Proszę bardzo, pan poseł Ziętek, pan poseł Hoc i pan przewodniczący.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#PoselJerzyZietek">Dziękuję bardzo, panie przewodniczący. Mam pytania. We wszystkiego rodzaju infekcjach, zakażeniach, zawsze wykonujemy badania, na przykład bakteriologiczne, później leczymy, po czym należałoby wykonać badania kontrolne stwierdzające, że tej infekcji już nie ma. Czy odnośnie do tej infekcji wirusowej, w przypadku pacjenta zdiagnozowanego pozytywnie, który jest już wypisywany do domu, wykonuje się badania przed wypisem, czy powtarza się te badania w czasie hospitalizacji?</u>
<u xml:id="u-12.1" who="#PoselJerzyZietek">Kolejne pytanie. Martwią nas informacje o Hiszpanii i Wielkiej Brytanii, gdzie jest chyba po 107 takich przypadków. Czy nie należałoby monitorować również przyjazdów z tych krajów? Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Dziękuję bardzo. Pan poseł Hoc, proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#PoselCzeslawHoc">Mam kilka pytań. Prosiłbym też pana ministra o doprecyzowanie wypowiedzi.</u>
<u xml:id="u-14.1" who="#PoselCzeslawHoc">Po pierwsze, wiadomo, odnośnie do skuteczności leczenia przeciwwirusowego, że mamy do dyspozycji tyko oseltamiwir i zanamiwir. Czy mamy odpowiedni zapas tych leków i pewność, że te leki będą dostępne, jeśliby rzeczywiście taka potrzeba zaistniała?</u>
<u xml:id="u-14.2" who="#PoselCzeslawHoc">Po drugie, wiemy, że w genomie jest i wirus grypy świńskiej, ptasiej i ludzkiej. Wiemy też, że ten wirus może się przenosić z człowieka na człowieka, aczkolwiek nie wiemy nic o stopniu zaraźliwości. Czy pan minister mógłby przybliżyć informację na temat stopnia zaraźliwości odnośnie do przenoszenia się wirusa z człowieka na człowieka? Oczywiście z jednej strony wszyscy mamy w tyle głowy „hiszpankę”, podczas której zmarło ponad 50 mln ludzi, ale z drugiej strony powstaje pytanie, czy nie przesadzamy z tą grypą, bo – przypomnę – w świecie medycznym wiemy, że na „normalną” grypę też się umiera. Czy to nie jest zbyt silnie nagłaśnianie? Aczkolwiek – co podkreślam – cały czas pamiętamy o „hiszpance”, grypie Hong Kong itd.</u>
<u xml:id="u-14.3" who="#PoselCzeslawHoc">Kolejne pytanie. Czy pan minister mógłby sprecyzować takie praktyczne informacje, jak ta, ile wirus żyje poza ciałem, czyli, na przykład, w chusteczce higienicznej? Przypuszczam, że około 2 godzin, ale nie mam pewności. Prawdopodobnie wirus ginie w temperaturze 70ºC. Czy może więc pan zapewnić, że gotowanie, pieczenie lub smażenie mięsa całkowicie eliminuje tego wirusa?</u>
<u xml:id="u-14.4" who="#PoselCzeslawHoc">Kolejna sprawa, jeśli chodzi o nadmierność nagłaśniania. Wiemy, że wśród trzody chlewnej ten wirus jest dość powszechny i choć zaraźliwość jest wysoka, to śmiertelność jest niska. W związku z tym proszę, żeby pan minister powiedział, czy to jest naprawdę konkretne zagrożenie, czy nieco sztucznie nakręcane ze strony pewnych firm itd.? Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejSosnierz">Proszę, pani przewodnicząca Małecka-Libera.</u>
</div>
<div xml:id="div-16">
<u xml:id="u-16.0" who="#PoselBeataMaleckaLibera">Dziękuję bardzo. Panie przewodniczący, szanowna Komisjo, panie ministrze, mam dwa pytania. Pierwsze dotyczy współpracy i organizacji. Jak to wygląda w tej chwili w Unii Europejskiej, i nie tylko? Pytam, ponieważ problem dotyczy nie tylko Polski i krajów Europy, ale całego świata. Wiem, że na początku, kiedy problem rozwijał się, odbyło się spotkanie, w którym uczestniczyła pani minister. Chciałabym, żeby pan minister powiedział, jak wygląda współpraca w tym zakresie na szczeblu krajów unijnych. Czy w dalszym ciągu odbywają się spotkania, wymiana doświadczeń? Czy wypracowywany jest wspólny kierunek działań, jakie są doświadczenia innych krajów itd.? To po pierwsze.</u>
<u xml:id="u-16.1" who="#PoselBeataMaleckaLibera">I druga sprawa, która z tego wynika. Wiadomo, że takie pandemie, niestety, co jakiś czas wybuchają w różnych regionach świata. Chciałabym się dowiedzieć, jaki wniosek wyciągniemy z tego rodzaju zachorowań. Czy będziemy zalecać zmiany nawyków? Czy będziemy mówić coś na temat kalendarza szczepień? Jakie będą wnioski dotyczące profilaktyki?</u>
</div>
<div xml:id="div-17">
<u xml:id="u-17.0" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejSosnierz">Jeszcze raz pan poseł Sopliński. Proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-18">
<u xml:id="u-18.0" who="#PoselAleksanderSoplinski">Przepraszam za to pytanie – kieruję je do pani profesor – bardzo fachowe. Chodzi o problem, z którym się spotykam jako położnik. Ciężarne pytają, czy jest standard postępowania, jeśli dojdzie do zakażenia wirusowego u kobiet w ciąży i w zależności od okresu ciąży. Wiadomo, że szczególnie niebezpieczny jest pierwszy okres ciąży. Czy takie standardy są opracowane? Takie pytania są mi zadawane ze strony kobiet ciężarnych. Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-19">
<u xml:id="u-19.0" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejSosnierz">Jeszcze pan poseł Wiązowski. Proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-20">
<u xml:id="u-20.0" who="#PoselWaldemarWiazowski">Panie przewodniczący, panie ministrze, mam pytanie, które specjalistom może się wydać dziwne, ale chodzi mi o stopień wykrywalności tej grypy i sposoby jej kwalifikacji, zwłaszcza na poziomie podstawowej opieki zdrowotnej – mam na myśli niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej – bo nie wszystkie przypadki zachorowań związane z przylotem do Polski są od razu stwierdzane na lotnisku lub po drodze. Jaki jest stopień wykrywalności i możliwości kwalifikowania, że to jest właśnie ten rodzaj grypy w niepublicznych zakładach opieki zdrowotnej? Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-21">
<u xml:id="u-21.0" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejSosnierz">Dziękuję za te pytania. Panie ministrze, proszę o udzielenie odpowiedzi.</u>
</div>
<div xml:id="div-22">
<u xml:id="u-22.0" who="#GlownyinspektorsanitarnyAndrzejWojtyla">Dziękuję bardzo, panie przewodniczący. Pan poseł Arłukowicz pytał o monitorowanie. Ja krótko powiedziałem, w jaki sposób jest monitorowana nowa grypa na terenie Polski. Otóż przede wszystkim pozyskujemy informacje o samolotach, które przylatują do Polski z regionów zagrożonych. Są to samoloty, które przylatują bezpośrednio ze Stanów Zjednoczonych – z Meksyku raczej bezpośrednio nie przylatują – oraz z Kanady. Pozyskujemy również informacje na temat międzylądowań i portów, w których nasi pasażerowie przesiadają się. Przy przylotach tym pasażerom rozdawane są ulotki dotyczące postępowania w przypadku wystąpienia objawów grypopodobnych w pierwszych siedmiu dniach po wylądowaniu na lotnisku w Polsce. Na początku były to ulotki, w których mówiono o dziesięciu dniach, ponieważ takie były komunikaty ECDC, potem CDC to zweryfikowała, a teraz przyjmujemy okres siedmiodniowy.</u>
<u xml:id="u-22.1" who="#GlownyinspektorsanitarnyAndrzejWojtyla">Oprócz tego na wszystkich lotniskach są podawane komunikaty głosowe informujące o tym, że gdyby wystąpiły jakiekolwiek objawy, mają zgłaszać się do lekarza lub na oddziały zakaźne. Na lotniskach służby medyczne, służby sanitarne oraz Straż Graniczna obserwują pasażerów. Bywa tak, że pasażerowie są „wyławiani” i kierowani do laboratorium na lotnisku, gdzie są badani. Większość tych pasażerów – 99% – jest puszczana dalej, ponieważ są zmęczeni długą drogą, ale w wielu przypadkach w ten sposób zidentyfikowane osoby trafiły do szpitala. Na szczęście u żadnej z nich podejrzenie grypy się nie potwierdziło. W momencie, kiedy mamy do czynienia z zachorowaniem i potwierdzeniem zakażenia, identyfikujemy pasażerów lecących danym samolotem, który wylądował na lotnisku w Polsce.</u>
<u xml:id="u-22.2" who="#GlownyinspektorsanitarnyAndrzejWojtyla">Poza tym, biorąc pod uwagę sytuację epidemiologiczną, w przypadku zgłoszenia się pacjenta po przylocie i wystąpieniu u niego objawów, służby sanitarne docierają do osób bliskiego kontaktu poprzez dochodzenie epidemiologiczne. Te osoby, w razie potrzeby, są izolowane. Tak było z ostatnim przypadkiem – 6 osób z najbliższego kontaktu było izolowanych w szpitalu.</u>
<u xml:id="u-22.3" who="#GlownyinspektorsanitarnyAndrzejWojtyla">O tym, czy podaje się leki antywirusowe, czy nie, za każdym razem decyduje lekarz. Krajowy konsultant w dziedzinie chorób zakaźnych wysłał do lekarzy zakaźników wytyczne dotyczące leczenia i ewentualnego podawania leków antywirusowych.</u>
<u xml:id="u-22.4" who="#GlownyinspektorsanitarnyAndrzejWojtyla">Odpowiem na pytania, które mnie dotyczą i poproszę również o odpowiedzi ekspertów.</u>
<u xml:id="u-22.5" who="#GlownyinspektorsanitarnyAndrzejWojtyla">Pan poseł Sopliński powiedział o panice. Na początku, to prawda, była panika, ale badania opinii publicznej wskazują na to – zwróciły na to uwagę również inne kraje Europy – że stopień uspokojenia społeczeństwa jest u nas wyższy, bo prawie 70% naszych obywateli nie boi się grypy. W krajach bardziej rozwiniętych od nas te wskaźniki są często niższe. W związku z tym nie uważam, żeby sytuacja była odmienna od sytuacji w krajach zachodnich. Jest ona odmienna pod tym względem, że – jak myślę – media w Polsce były bardziej tym zainteresowane, aniżeli w innych krajach europejskich, ponieważ władze sanitarne tamtych krajów kontaktowały się z nami, abyśmy poinformowali, jak sobie radzimy z tym problemem.</u>
<u xml:id="u-22.6" who="#GlownyinspektorsanitarnyAndrzejWojtyla">Jeżeli chodzi o leki, w związku z tym, że mają one działania uboczne – są one opisywane – postanowiliśmy, że o podawaniu leków będą decydować lekarze oddziałów zakaźnych, ażeby te leki nie były przepisywane przez każdego lekarza, a nawet – jak mówił pan poseł – wykupywane z aptek. Faktycznie zauważyliśmy wykupywanie z aptek leków, ale innych niż przeciwwirusowych, takich jak antybiotyki czy gripex, ale na to wiele nie poradzimy.</u>
<u xml:id="u-22.7" who="#GlownyinspektorsanitarnyAndrzejWojtyla">O odpowiedź na pytanie pana posła Ziętka, dotyczące badań laboratoryjnych, poproszę panią prof. Lidię Brydak, a na pytanie o ewentualne monitorowanie pasażerów wracających z Hiszpanii i Wielkiej Brytanii, poproszę pana prof. Andrzeja Zielińskiego.</u>
</div>
<div xml:id="div-23">
<u xml:id="u-23.0" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Rozumiem, że pan przekazuje głos pani profesor. Proszę bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-24">
<u xml:id="u-24.0" who="#GrypyNarodowegoInstytutuZdrowiaPublicznegoPanstwowegoZakladuHigienyLidiaBrydak">Panie przewodniczący, szanowni państwo posłowie. Proszę pozwolić, że się najpierw przedstawię. Jestem szefem Krajowego Ośrodka ds. Grypy w Narodowym Instytucie Zdrowia Publicznego. Jest to jedyne laboratorium w kraju, które ma zgodę Światowej Organizacji Zdrowia do wykonywania tego typu badań.</u>
<u xml:id="u-24.1" who="#GrypyNarodowegoInstytutuZdrowiaPublicznegoPanstwowegoZakladuHigienyLidiaBrydak">Odpowiadając na pytanie pana posła pozwolę sobie nadmienić, że jeśli chodzi o badania, które do nas wpłynęły – było ich 135, a 4 badania są w drodze – obecność wirusa grypy za każdym razem stwierdza się metodą biologii molekularnej, przy pomocy bardzo specyficznych metod rekomendowanych przez Światową Organizację Zdrowia. Jeżeli badanie wykaże, że mamy do czynienia z podtypem H1, to wykonujemy badanie real-timem. A jeśli mamy jakiekolwiek wątpliwości, badanie wykazuje, że jest możliwość zarażenia wirusem H1N1, następuje sekwencjonowanie, które potwierdziło zarażenie w tych dwóch przypadkach.</u>
<u xml:id="u-24.2" who="#GrypyNarodowegoInstytutuZdrowiaPublicznegoPanstwowegoZakladuHigienyLidiaBrydak">Niezależnie od wszystkiego pozwolę sobie jednak zauważyć, że leki nowej generacji – oseltamiwir i zanamiwir używane są nie tylko w przypadkach prawdopodobieństwa wystąpienia pandemii, ale również w przypadkach spowodowanych przez klasyczną grypę. Warunkiem sine qua non podania tego typu leków, zgodnie z zaleceniami WHO i CDC, jest zrobienie badania. Dlatego też w przypadkach podejrzenia zachorowania spowodowanego przez nowy wirus A/H1N1 te badania zostały wykonane, a wyniki przekazane drogą faksową i poprzez rozmowy telefoniczne zarówno do szpitala, sanepidu, niezależnie do IHR czy do dyrektora Instytutu, jak i do ministra Wojtyły. Tak więc informacja przekazywana jest na bieżąco.</u>
<u xml:id="u-24.3" who="#GrypyNarodowegoInstytutuZdrowiaPublicznegoPanstwowegoZakladuHigienyLidiaBrydak">Ponieważ powiedziałam o tym w skrócie, jeśli państwo mają jeszcze do mnie dodatkowe pytania, chętnie na nie odpowiem.</u>
</div>
<div xml:id="div-25">
<u xml:id="u-25.0" who="#PoselJerzyZietek">Przepraszam, czy mogę, panie przewodniczący?</u>
</div>
<div xml:id="div-26">
<u xml:id="u-26.0" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Proszę bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-27">
<u xml:id="u-27.0" who="#PoselJerzyZietek">Oczywiście wszystko się zgadza, że identyfikujemy wirusa, dajemy leki, ale czy identyfikujemy przed wypisem do domu, że tego wirusa już zwalczyliśmy, czy nie? Czy tylko ustępujące objawy kliniczne preliminują nas do tego, żeby pacjenta wypisać do domu?</u>
</div>
<div xml:id="div-28">
<u xml:id="u-28.0" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Dziękuję bardzo. Czy pan prof. Zieliński odpowie na to pytanie?</u>
<u xml:id="u-28.1" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Konsultant krajowy w dziedzinie epidemiologii Andrzej Zieliński:</u>
<u xml:id="u-28.2" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Wirus istnieje 7 dni od wystąpienia objawów, a potem znika. Nie ma nosicielstwa wirusa.</u>
<u xml:id="u-28.3" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Dziękuję. Proszę bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-29">
<u xml:id="u-29.0" who="#GlownyinspektorsanitarnyAndrzejWojtyla">Chciałbym dodać, że podawanie leków antywirusowych czy chemioprofilaktyki dotyczy często osób z najbliższego kontaktu, ale o tym decyduje lekarz. W przypadku sześciu osób z kontaktu z pacjentem u którego ostatnio została wykryta ta grypa, zastosowano zarówno leczenie przeciwwirusowe, jak i chemioprofilaktykę. O tym decyduje lekarz. Nie chciałbym dyskutować nad tym, czy to jest słuszne, czy nie. Lekarze pierwszego kontaktu oraz lekarze chorób zakaźnych otrzymali wytyczne, jak postępować, przygotowane przez pana prof. Horbana.</u>
</div>
<div xml:id="div-30">
<u xml:id="u-30.0" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Jeszcze będą następne pytania, niech się państwo nie obawiają. Na razie przekazują nam państwo podstawową wiedzę, która sejmowej Komisji nie jest konieczna. Zapytamy się potem, co się dzieje w innych sferach.</u>
<u xml:id="u-30.1" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Proszę bardzo, panie profesorze.</u>
<u xml:id="u-30.2" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Konsultant krajowy w dziedzinie epidemiologii Andrzej Zieliński:</u>
<u xml:id="u-30.3" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Jeśli chodzi o kobiety ciężarne, jest to bardzo ważne pytanie. Powiem, że na obecnym etapie epidemii informacje są ubogie. Mogę natomiast powiedzieć, że spośród 30 kobiet hospitalizowanych w Stanach Zjednoczonych 17%, czyli 5 kobiet, było w ciąży i u dwu z nich rozwinęły się ciężkie komplikacje. Jednak nie można jeszcze tych komplikacji z pewnością przypisać wirusowi grypy. Pan poseł w tym pytaniu podnosi bardzo istotny problem – w przypadku wystąpienia pandemii nowej grypy A/H1N1 szczególna ochrona kobiet w ciąży będzie bardzo ważna. Dziękuję za to pytanie.</u>
<u xml:id="u-30.4" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Zadano wiele pytań dotyczących szczepionki. Mogę powiedzieć, że już są rozpoczęte prace i prawdopodobnie będzie to szczepionka robiona w sposób tradycyjny, bo na to są gotowe technologie. Najwcześniej i w największej liczbie można się spodziewać szczepionki wykonywanej na bazie zarodów kurzych. W mniejszym stopniu będzie możliwe pokrycie zapotrzebowania szczepionką opartą na hodowlach komórkowych – jest to metoda mniej produktywna, chociaż te szczepionki są bezpieczniejsze – przypuszczalnie najwcześniej we wrześniu. Jest to jednak wątpliwe, ponieważ prawdopodobnie w październiku-listopadzie szczepionki mogą trafić na rynek. Liczba szczepionek, które w tym okresie...</u>
<u xml:id="u-30.5" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Proszę kontynuować, a państwa posłów proszę o ściszenie rozmów.</u>
<u xml:id="u-30.6" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Konsultant krajowy w dziedzinie epidemiologii Andrzej Zieliński:</u>
<u xml:id="u-30.7" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Liczba szczepionek, które w tym okresie trafią na rynek, będzie stanowczo niewystarczająca w skali globu, jeśli będziemy mieć do czynienia z pandemią. Jeśli nie będziemy mieć do czynienia z epidemią, zakładając, że ona wystąpi, można je stosować profilaktycznie. Jednak do zwalczenia pandemii, przez okres najprawdopodobniej ponad roku, liczba szczepionek będzie niewystarczająca.</u>
<u xml:id="u-30.8" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Jeśli chodzi o leki, nie jestem świadom zapasu, jaki jest w naszych krajowych zasobach, natomiast zasadniczą sprawą jest strategia leków. W pierwszym etapie – z oświadczeń Roche wynika, że kraje europejskie mają mniej więcej od 5 do 50% pokrycia lekami populacji – przy zasobach poniżej 10%, jest wątpliwe, żeby leków starczyło dla kogoś więcej niż ludzi bardzo ciężko chorych na grypę A/H1N1, przy czym, przy bardzo ciężkich objawach okres 48 godzin, w ciągu których są zalecane, może być łamany ze względu na ciężki stan kliniczny. W następnej kolejności są osoby chore na grypę, którym należy podawać leki w okresie pierwszych 48 godzin. Bardzo ważną grupą są lekarze i personel pielęgniarski, który powinien natychmiast po wystąpieniu objawów otrzymywać leki ze względu na możliwość utrzymania ciągłości opieki.</u>
<u xml:id="u-30.9" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Działania profilaktyczne w zasadzie powinny być brane pod uwagę, kiedy zasoby są rzędu 40-50% populacji. Wtedy można objąć leczeniem tymi lekami osoby z bliskiego kontaktu – mówię o sytuacji pandemii, o sytuacji epidemiologicznej. Aktualnie nie ma zagrożenia wyczerpania zapasów, ponieważ są to pojedyncze dawki. Kiedy dawki będą realizowane w tysiącach, jeśli nie w milionach, wtedy będzie konieczna reglamentacja według ściśle opracowanego schematu. Praktycznie, jeśli nie mamy 30 lub więcej procent pokrycia, stosowanie profilaktyczne nie powinno być realizowane. Szczególnie należy przestrzegać przed długotrwałą profilaktyką u osób ze służb. Po pierwsze, występuje zagrożenie objawami ubocznym, a po drugie wiąże się to z wydawaniem leków w dużych ilościach.</u>
<u xml:id="u-30.10" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Przed czym ostrzegają eksperci ECDC ze Sztokholmu? Przed tym, że pandemia wkraczając do poszczególnych krajów zacznie się od ognisk zlokalizowanych terytorialnych, na przykład, w jakimś województwie będzie wcześniej niż w innym. Zatem bardzo ważne jest, aby plan stosowania leków był prowadzony konsekwentnie, by pierwsze ogniska nie wyczerpały zasobu leków. To jest zasadnicza sprawa.</u>
<u xml:id="u-30.11" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Druga sprawa, jeśli chodzi o leki, poza lekami wirusowymi – każda epidemia sezonowa grypy zwiększa zapotrzebowanie na antybiotyki. Często są podawane niesłusznie, ale też często są podawane jako konieczne leki do zwalczania bakteryjnych komplikacji. Jakkolwiek są one podawane w okresie epidemii grypy, w pandemii grypy konieczne jest przygotowanie zapasy antybiotyków, dlatego że należy przewidywać, iż rutynowe dostawy antybiotyków w czasie pandemii grypy będą szybko wyczerpane. Francuski schemat również to zaleca. To są ogólne zasady, które powinny być z góry przygotowane i realizowane w okresie pandemii.</u>
<u xml:id="u-30.12" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Jeśli chodzi o pytania pana posła Hoca – czy jest obecny?</u>
<u xml:id="u-30.13" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Proszę odpowiedzieć, panie profesorze.</u>
<u xml:id="u-30.14" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Konsultant krajowy w dziedzinie epidemiologii Andrzej Zieliński:</u>
<u xml:id="u-30.15" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Pan poseł Hoc zadał fundamentalne pytania odnośnie do charakteru tej grypy, to znaczy jej zaraźliwości, szybkości przenoszenia się i – jak się domyślam – zjadliwości. Ponieważ padły tu uwagi na temat trzody chlewnej, powiem, że ta grypa nie szerzyła się wśród trzody chlewnej. Świńska grypa występowała w różnych krajach, w tym Stanach Zjednoczonych – w Polsce też występuje – ale są to zupełnie inne typy grypy. W Stanach Zjednoczonych co klika lat są 1-2 przypadki zakażeń od świń. Są to przypadki o stosunkowo lekkim przebiegu i nieszerzące się wśród ludzi. Natomiast ta grypa ma odmienny charakter, szerzy się wśród ludzi i jest to zupełnie nowy typ grypy również w zakresie zakażeń świń.</u>
<u xml:id="u-30.16" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Stopień zaraźliwości tej grypy – jak kalkulowano w bardzo precyzyjnych badaniach epidemiologicznych w Meksyku – wynosi 1,4-1,9. To znaczy, że jedna osoba zakaża przeciętnie od 1,4 do 1,9 osoby. Jest to szerzenie się grypy porównywalne z szerzeniem się grypy w pandemiach, takich jak azjatycka lub Hong Kong.</u>
<u xml:id="u-30.17" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Jeśli chodzi o śmiertelność z powodu tej grypy, pierwsze doniesienia z Meksyku były zatrważające. One wynikały z tego, ze Meksyk raportował bardzo ciężkie przypadki zapaleń płuc i ciężkiej niewydolności oddechowej. Te przypadki są wyselekcjonowane, jeśli nie z milionów, to z setek tysięcy przypadków, i śmiertelność jest w nich zawyżona przez stronniczość doboru. W tej chwili, w Meksyku, śmiertelność z powodu grypy już jest kalkulowana poniżej 2, co dla grypy jest bardzo wysokim wskaźnikiem. Śmiertelność w grypie sezonowej – my nie liczymy tego liczbą zgonów, tylko stosunkiem liczby chorych do liczby zgonów – wynosi 1,112. Jeśli śmiertelność dochodzi do 2 to może być bardzo wysoka. Myślę, że w Meksyku może być ciągle zawyżona. Natomiast niska śmiertelność w Stanach zjednoczonych – 0,12% – jest prawdopodobnie zaniżona, ponieważ jest to śmiertelność nie naturalna, tylko kliniczna. Te przypadki są poddane szczegółowej analizie. Wśród osób hospitalizowanych prawie 1/3 – duży odsetek – była intubowana i miała wspomagane oddychanie. W takich warunkach rzeczywiście liczba zgonów – 8 – na Stany Zjednoczone tylko pozornie jest niska. W warunkach gorszej opieki medycznej liczba zgonów w innych krajach może być wyższa.</u>
<u xml:id="u-30.18" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Było pytanie odnoszące się do Hiszpanii i Anglii, krajów występowania przypadków wtórnych i dość licznych zawleczeń. Mamy dane dla Hiszpanii – oznaczone są kolorem zielonym – i dla Anglii – oznaczone kolorem niebieskim. W tej chwili w żadnym z tych krajów nie stwierdzono szerzenie się grypy w środowisku. Co to znaczy? Przypadki wtórne są zachorowaniami od zawleczeń. O szerzeniu się w środowisku będziemy mówić, jeśli będą rozpoznawane przypadki, które nie są powiązane z zawleczeniami z innego kraju. Nie mamy z tym w tej chwili do czynienia ani w Anglii, ani w Hiszpanii, a liczby zakażeń są nieporównywalnie mniejsze niż liczby zakażeń w Meksyku i Stanach Zjednoczonych, gdzie najprawdopodobniej epidemia wymknęła się już nadzorowi epidemiologicznemu. Dziękuję.</u>
<u xml:id="u-30.19" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Dziękuję bardzo. Jeszcze pan poseł Arłukowicz chciałby zadać pytanie. Proszę bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-31">
<u xml:id="u-31.0" who="#PoselBartoszArlukowicz">Właściwie chciałbym zadać 3 pytania. Panie ministrze, Kilka dni temu „The Times” ujawnił, że Wielka Brytania już teraz zamówiła u producentów za 100 mln funtów kolejnych 90 mln szczepionek antygrypowych. Brytyjczycy mówią, że zimą może nadejść o wiele większa niż dzisiaj fala zachorowań. To zamówienie umożliwi zaszczepienie połowy obywateli wielkiej Brytanii. Jak przedstawiają się nasze zapasy szczepionek i jakie czynności podjęło ministerstwo w celu zapobieżenia ewentualnemu wzrostowi fali zachorowań jesienią i zimą – czy złożyło zamówienie, prowadzi rozmowy, negocjacje itd.?</u>
<u xml:id="u-31.1" who="#PoselBartoszArlukowicz">Pan profesor przed chwilą był łaskaw powiedzieć, że zapasy leku wynoszą między 5 a 50%, a dla bezpieczeństwa obywateli powinny utrzymywać się na poziomie przynajmniej 10%. Chodzi o zabezpieczenie dla 10% obywateli, jeśli dobrze zrozumiałem, panie profesorze.</u>
<u xml:id="u-31.2" who="#PoselBartoszArlukowicz">Konsultant krajowy w dziedzinie epidemiologii Andrzej Zieliński:</u>
<u xml:id="u-31.3" who="#PoselBartoszArlukowicz">Nie mogłem powiedzieć, ile leków wystarczy, bo to będzie zależeć tylko od tego, jak wielka będzie epidemia. Natomiast...</u>
</div>
<div xml:id="div-32">
<u xml:id="u-32.0" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Panie profesorze, może zróbmy tak żeby nie dyskutować, bo będzie czas, żeby uporządkować dyskusję. Proszę, panie poślę.</u>
</div>
<div xml:id="div-33">
<u xml:id="u-33.0" who="#PoselBartoszArlukowicz">Dziękuję, panie przewodniczący. Czy prawdą jest, że ostatnie zakupy leków odbyły się w 2005 r. – a jeśli nie, to czy były dokonywane kolejne – i zapasy leków odpowiadają zapotrzebowaniu dla 5% populacji Polaków? Czy prowadzą państwo działania w kierunku dywersyfikacji leków stosowanych w przypadku zakażeń wirusem grypy?</u>
<u xml:id="u-33.1" who="#PoselBartoszArlukowicz">I ostatnie, krótkie pytanie. 6 maja, ustami rzecznika, Główny Inspektorat Sanitarny poinformował, że samolot, którym przyleciał pierwszy obywatel polski, u którego stwierdzono zakażenie wirusem tej grypy, kilkakrotnie pokonywał trasę przez Atlantyk i nie było potrzeby przeprowadzania dezynfekcji tego samolotu, ponieważ jest prawidłowa wentylacja, a w fotelach i tak jest bardzo dużo bakterii. W związku z tym chciałbym się dowiedzieć, kto się pomylił, ponieważ ten samolot, po wylądowaniu w Stanach Zjednoczonych, został zdezynfekowany przez amerykańskie służby. Zatem pytam, kto popełnił błąd? Polacy, czy Amerykanie?</u>
</div>
<div xml:id="div-34">
<u xml:id="u-34.0" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Dziękuję bardzo. Może teraz, panie profesorze, poproszę o krótką odpowiedź na te pytania.</u>
<u xml:id="u-34.1" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Proszę, panie ministrze.</u>
</div>
<div xml:id="div-35">
<u xml:id="u-35.0" who="#GlownyinspektorsanitarnyAndrzejWojtyla">Jestem jeszcze winien odpowiedź panu posłowi Wiązowskiemu, który pytał o nadzór nad grypą. Krótko powiem, że standardowy nadzór nad grypą polega na zgłaszaniu przez lekarzy przypadków grypy do powiatowego inspektoratu sanitarnego, w postaci raportu zbiorczego do wojewódzkiego inspektoratu, z wojewódzkiego do Głównego Inspektoratu Sanitarnego, po czym do Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego. Oprócz tego, w ramach nadzoru rutynowego jest sprawowany nadzór oparty na wynikach badań laboratoryjnych zbieranych w systemie SENTINEL. Nad tym czuwa pani prof. Brydak. Polega to na wytypowaniu części jednostek ochrony zdrowia, głównie gabinetów lekarskich, w których, oprócz rejestracji, dokonywane jest także pobieranie od chorych materiału do badań wirusologicznych. W obecnych przypadkach wymazy do badań wirusologicznych były wysyłane także do Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego, do pani prof. Brydak, na zlecenie lekarzy oddziałów zakaźnych, do których zgłaszali się pacjenci i tam byli izolowani.</u>
<u xml:id="u-35.1" who="#GlownyinspektorsanitarnyAndrzejWojtyla">Jeżeli chodzi o informację dotyczącą samolotu, faktycznie samolot został zdezynfekowany, ale nie w Stanach Zjednoczonych, tylko w Kanadzie. Informacja o tym, że nie trzeba samolotu dezynfekować, pochodziła z konferencji prasowej. Mówił o tym pan prof. Horban. To, że samolot został zdezynfekowany jest efektem ostrożności, która wykracza poza granice bezpieczeństwa.</u>
<u xml:id="u-35.2" who="#GlownyinspektorsanitarnyAndrzejWojtyla">Chciałbym, żeby na temat szczepionek wypowiedziała się pani prof. Brydak – to odnośnie do pytań pana posła Arłukowicza. Natomiast odnośnie do pytania o zapasy leków, nie wiem, o jakie leki chodzi. Pan prof. Zieliński mówił, że w związku z zachorowaniami na grypę zapasy muszą obejmować nie tylko leki przeciwwirusowe, ale również antybiotyki i leki przeciwgorączkowe, na które jest wówczas wyższe zapotrzebowanie związane z obniżaniem temperatury i leczeniem zakażeń bakteryjnych, które są zakażeniami wtórnymi w stosunku do grypy. Te leki są na rynku i nie stwierdzamy ich niedoboru. W „Krajowym planie pandemicznym” mówi się o tym, w jaki sposób badać wielkość tych zapasów. Powiem, że jeśli chodzi o oddziały zakaźne – dotyczyło to piątego poziomu pandemii – zostały one sprawdzone. Zapasy leków przeciwwirusowych i innego rodzaju leków są dostateczne. Inspekcja Sanitarna zbadała również potencjalne możliwości badań laboratoryjnych przez laboratoria inne niż pani prof. Brydak, która kieruje laboratorium BSL-3, na okoliczność większych potrzeb wykonywania tych badań. Mamy strategię, jak wykonywać badania przesiewowo i jak je potwierdzać w Narodowym Instytucie Zdrowia Publicznego. Tak więc te działania zostały wykonane i jesteśmy w pełni przygotowani na okoliczność wystąpienia zwiększonej liczby zachorowań.</u>
<u xml:id="u-35.3" who="#GlownyinspektorsanitarnyAndrzejWojtyla">Prosiłbym, panie przewodniczący, o udzielenie głosu pani profesor.</u>
</div>
<div xml:id="div-36">
<u xml:id="u-36.0" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Proszę bardzo, pni profesor.</u>
</div>
<div xml:id="div-37">
<u xml:id="u-37.0" who="#GrypyNIZPPZHLidiaBrydak">Panie pośle, proszę zwrócić uwagę na dzisiejszą informację, jaką przekazała Światowa Organizacja Zdrowia – jest ona normalnie przekazywana o tej porze roku – że około 450 mln dawek szczepionki sezonowej będzie dostarczonych w czerwcu i lipcu. Na razie brak jest informacji odnośnie do wszczęcia produkcji szczepionki zawierającej nowy antygen A/H1N1. Jednakże Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że około 4,9 mld dawek szczepionki będzie potrzebnych.</u>
<u xml:id="u-37.1" who="#GrypyNIZPPZHLidiaBrydak">Natomiast idąc tokiem państwa rozumowania powiem, że w Polsce jest bardzo niski stopień wyszczepialności, pomimo to, że zarówno Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego, jak i Główny Inspektor Sanitarny, apelują o wzrost wyszczepialności. Może powiedzą państwo, że to nie ma z tym nic wspólnego. Absolutnie się z tym nie zgodzę. W ostatnim sezonie epidemicznym zaszczepiło się w Polsce zaledwie 5,2% populacji, a wtedy, kiedy pojawił się wirus o podtypie H5N1, Światowa Organizacja Zdrowia biła na alarm, żeby zwiększyć wyszczepialność ludzi w całym świecie nie dlatego, że szczepionka przeciwko sezonowej grypie zabezpiecza przed wirusem H5N1, ale dlatego, że istnieje krzyżowa odporność między tymi wirusami. Niestety, społeczeństwo nie zareagowało i nie reaguje. Jednakże uważam, że naszym obowiązkiem jest zrobić wszystko, by zdecydowanie zwiększyć wyszczepialność społeczeństwa.</u>
<u xml:id="u-37.2" who="#GrypyNIZPPZHLidiaBrydak">Czy może chciałby pan, panie pośle, żebym jeszcze coś dodała?</u>
</div>
<div xml:id="div-38">
<u xml:id="u-38.0" who="#PoselBartoszArlukowicz">Bardzo dziękuję. Pan minister udzielił mi wyczerpującej odpowiedzi.</u>
</div>
<div xml:id="div-39">
<u xml:id="u-39.0" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Dziękuję bardzo za tę wypowiedź. Myślę, że jednak trzeba przejść do spraw zasadniczych, bo mieliśmy seminarium na temat grypy, natomiast tutaj mówimy o tym, co państwo może zrobić. Pozwolę sobie teraz zabrać głos.</u>
<u xml:id="u-39.1" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Jeśli chodzi o państwo, to, po pierwsze, jest kwestia naszych przewidywań. Jaka jest realność wystąpienia pandemii grypy w Polsce? Odpowiedzi na to pytanie powinni udzielić eksperci, bo z tej realności wynikają kolejne działania. Pierwszym działaniem – jak rozumiem – jest przygotowanie określonych działań podjętych przez służby państwa. Przecież taki plan pandemiczny istnieje. Ale to nie wszystko, bo plany są pięknie wydrukowane, pani profesor apeluje o to, żeby się wyszczepiać – a o to można sobie apelować, bo praca nad tym, żeby wyszczepiło się 30% społeczeństwa, potrwa 30 lat – natomiast państwo musi podejmować określone działania. Tak więc, jeżeli jest określona realność wystąpienia pandemii w Polsce, trzeba powiedzieć, czy mamy dostateczne regulacje w dzisiejszym polskim prawie. Głównie chodzi o to, czy w ustawie o chorobach zakaźnych i zakażeniach u ludzi są wystarczające zabezpieczenia. Jeżeli nie, to trzeba te przepisy zmienić i przygotować nowe regulacje. To po pierwsze. Po drugie, czy mamy określone środki finansowe, żeby działać.</u>
<u xml:id="u-39.2" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Czy pani profesor dostała dodatkowe pieniądze albo czy ma pani zabezpieczone środki na wykonywanie określonej liczby testów? Zaraz pani odpowie. Bo to, że pani wykona eksperymentalnie 100 testów, to jest nic. Gdyby była pandemia, byłyby ich tysiące. Czy to jedyne laboratorium wystarczy do tego, żeby weryfikować i monitorować akurat tego wirusa? A jeżeli nie, to jakie jest przygotowanie laboratoriów zlokalizowanych dzisiaj przy wojewódzkich stancjach sanitarno-epidemiologicznych? Czy one mają merytoryczne możliwości zbadania tego? Tę informację chciałbym poznać.</u>
<u xml:id="u-39.3" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Kolejna sprawa. Panie ministrze, nich pan nie mówi o zapasach leków na rynku – są metody badawcze. Przecież mamy rezerwy strategiczne – nie wiem, czy pan o tym wie. W tych rezerwach leżą worki z określonymi lekami. Takie zakupy były robione, chociażby w związku z zagrożeniami dotyczącymi ptasiej grypy. Wtedy ta sama firma, o której tu słyszałem, czyli Roche, postawiła Polskę w bardzo trudnej sytuacji negocjacyjnej. Co się wtedy okazało? Firma powiedziała, że jeżeli nie kupimy dzisiaj – a chodziło o miliony dolarów – to będzie to możliwe dopiero za 2 lata. I nic nie było na temat negocjacji cenowych – a są to również określone przygotowania. Tu chodzi o zapasy leków, rezerwy strategiczne, które trzeba uruchamiać i które muszą istnieć. Czy zostały one uzupełnione od 2005 r., kiedy – jak sobie przypominam – były duże zakupy środków antywirusowych, czy nie? Nie wymagam, żeby powiedzieć, ile tego jest.</u>
<u xml:id="u-39.4" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Wreszcie ostatnia sprawa – znowu kwestia prawa i szczepień. Pani profesor, jeżeli apelami zamierzamy coś zmienić, to jest to dość trudne. Natomiast można to robić przy pomocy systemu zachęt prawnych. Czy jest w Polsce możliwe, żeby duże przedsiębiorstwa zaliczyły koszt szczepionki w koszty własne, tak jak jest przy abonamentach, i rozdały je swoim pracownikom? Dzisiaj rozdaje się kartki abonamentowe na leczenie, zaliczając to w koszty, ale nie słyszałem, żeby państwo starali się o to, żeby w takich sytuacjach było możliwe wyszczepianie dużych populacji, na przykład, w zakładach pracy, a jednocześnie są uruchomione określone zachowania finansowe państwa, które bierze to na siebie, zmniejszające przychody. Czy takie działania dotyczące uruchamiania szczepień są prowadzone? Jest to kwestia zarówno ustawy budżetowej, jak i ustaw okołobudżetowych, czyli podatkowych, głównie ustawy o rachunkowości, gdzie można coś takiego zaliczyć w koszty. Gdyby taka możliwość była, to duże zakłady pewnie by z tego skorzystały, bo łatwiej jest wyszczepić pracowników i mieć pewność, że epidemia ich w pewien sposób oszczędzi i zmniejszy straty spowodowane absencją chorobową, niż działać inaczej. Czy to nadal będzie wyłącznie koszt własny obywatela, o co, przy polskiej zamożności, będzie trudno?</u>
<u xml:id="u-39.5" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Podsumuję. Po pierwsze, jaka jest realność wystąpienia pandemii w Polsce? Po drugie, czy w obowiązującym dzisiaj prawie są wystarczające zabezpieczenia? Po trzecie, czy procedury, o których państwo mówią w planie zabezpieczenia epidemiologicznego, są prawidłowe i wystarczające? Po piąte, czy są uruchomione zabezpieczenia finansowe na wypadek pandemii? Ewentualnie, jakie są zamierzenia na przyszłość? Takie są moje pytania. Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-40">
<u xml:id="u-40.0" who="#PoselBartoszArlukowicz">Panie przewodniczący, zanim padną odpowiedzi, prosiłbym pana ministra o udzielanie odpowiedzi na zadane pytania. Panie ministrze, zadałem panu pytanie, czy rząd zamówił potencjalną szczepionkę? Czy rząd zabezpieczył dla Polski określoną liczbę szczepionki u firm produkujących, tak jak to zrobiła Wielka Brytania?</u>
<u xml:id="u-40.1" who="#PoselBartoszArlukowicz">Kolejne pytanie, na które pan nie odpowiedział, dokładnie dotyczy tego, o czym przed chwilą mówił pan przewodniczący Piecha. Ja pytałem o zapasy leków w Agencji Rezerw Materiałowych. Czy od roku 2005 zwiększono zapasy leków w Agencji Rezerw Materiałowych i czy przeprowadzono dywersyfikację tych leków? A chodziło mi o leki przeciwwirusowe, a nie o leki na gorączkę, panie ministrze.</u>
<u xml:id="u-40.2" who="#PoselBartoszArlukowicz">Chciałem jeszcze zapytać, jak pan się odniesie do „Polskiego planu pandemicznego”, podpisanego w 2007 r., po epizodach ptasiej grypy, już przez panią minister Kopacz, w którym możemy przeczytać, że w przypadku pandemii grypy będą zdecydowanie utrudnione transgraniczne transporty i pomoc wzajemna pomiędzy poszczególnymi państwami w wymianie leku lub pożyczkach leków przeciwwirusowych. To możemy przeczytać w planie z roku 2007, podpisanego przez panią minister Kopacz. W związku z tym pytam, czy rząd zamówił szczepionki? Czy liczba leków przeciwwirusowych przekracza barierę 10% dostępności dla polskich obywateli, co w przypadku pandemii gwarantuje bezpieczeństwo najciężej chorym – tu dokładnie cytuję pana profesora – i czy coś się zmieniło, jeśli chodzi o „Polski plan pandemiczny”, bo na razie mamy tylko taka wiedzę?</u>
</div>
<div xml:id="div-41">
<u xml:id="u-41.0" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Dziękuję bardzo. Proszę, panie ministrze.</u>
</div>
<div xml:id="div-42">
<u xml:id="u-42.0" who="#GlownyinspektorsanitarnyAndrzejWojtyla">Chciałbym zapytać, o jakie szczepionki chodzi? Pani prof. Brydak mówiła o szczepionkach sezonowych. W tej chwili jeszcze nie ma szczepionki przeciwko temu rodzajowi grypy, nie jest wyprodukowana. Deliberacje, czy rząd zamówił szczepionki czy nie, są bezprzedmiotowe, ponieważ tej szczepionki nie ma. Pani minister Kopacz była na spotkaniu ministrów zdrowia krajów Unii Europejskiej i tam zaproponowała solidarne podejście do zakupu szczepionek w skali całej Europy. Jak wynika z relacji pani minister, to zadanie zostało przyjęte przez ministrów zdrowia Unii Europejskiej.</u>
<u xml:id="u-42.1" who="#GlownyinspektorsanitarnyAndrzejWojtyla">Jeżeli chodzi o Wielką Brytanię, panie pośle, my się opieramy na danych i komunikatach, które są nam przesyłane przez grupy ekspertów lub instytucje WHO-skie, Europejskie Centrum ds. Kontroli i Prewencji Chorób czy Komisję Europejską, a nie na doniesieniach prasowych. Jako urząd nie mogę się odnosić do doniesień prasowych, ponieważ są one merytorycznie niesprawdzone.</u>
</div>
<div xml:id="div-43">
<u xml:id="u-43.0" who="#PoselBartoszArlukowicz">Czy rząd zamówił, czy nie? To jest pytanie...</u>
</div>
<div xml:id="div-44">
<u xml:id="u-44.0" who="#GlownyinspektorsanitarnyAndrzejWojtyla">Ale co miał zamówić, jeśli nie ma szczepionki? Ja nie rozumiem. Trudno jest odpowiedzieć na pytanie, które jest nieprecyzyjne. Szczepionki nie ma, więc nie wiem, co zamawiać.</u>
</div>
<div xml:id="div-45">
<u xml:id="u-45.0" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Szczepionki nie ma w Agencji Rezerw Materiałowych, panie ministrze. Przynajmniej od pana wymagam poprawnej nomenklatury...</u>
</div>
<div xml:id="div-46">
<u xml:id="u-46.0" who="#GlownyinspektorsanitarnyAndrzejWojtyla">W zapasach Agencji Rezerw Materiałowych są leki antywirusowe. One się nie przedawniły z tego względu, że w ostatnich dwóch tygodniach został przedłużony ich termin ważności.</u>
<u xml:id="u-46.1" who="#GlownyinspektorsanitarnyAndrzejWojtyla">Nie wiem natomiast, na czym ma polegać dywersyfikacja tych leków.</u>
</div>
<div xml:id="div-47">
<u xml:id="u-47.0" who="#PoselBartoszArlukowicz">Panie ministrze, dywersyfikacja mówi o stworzeniu zapasów różnych leków stricte przeciwwirusowych, a nie jednego typu leku. Dywersyfikacja oznacza różnorodność.</u>
</div>
<div xml:id="div-48">
<u xml:id="u-48.0" who="#GlownyinspektorsanitarnyAndrzejWojtyla">Jest tylko jeden lek antywirusowy – oseltamiwir – który jest stosowany w grypie.</u>
</div>
<div xml:id="div-49">
<u xml:id="u-49.0" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Dziękuję. Zatem rozumiem, panie ministrze, że nie było zakupu nowych leków od 2006 r. – przedłużono termin ważności tych zapasów, które posiadaliśmy.</u>
</div>
<div xml:id="div-50">
<u xml:id="u-50.0" who="#GlownyinspektorsanitarnyAndrzejWojtyla">Nie było zakupu, ponieważ rezerwa nie została uszczuplona. Istnieje ustawa o sytuacjach nadzwyczajnych, która wyraźnie mówi, kiedy można uruchamiać rezerwę. W tej chwili rezerwa może być uruchomiona tylko w przypadku ogłoszenia epidemii, a upoważnionymi do uruchomienia rezerwy przeciwepidemicznej są: Główny Inspektor Sanitarny lub przewodniczący Krajowego Komitetu ds. Pandemii Grypy.</u>
</div>
<div xml:id="div-51">
<u xml:id="u-51.0" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Dziękuję bardzo. Zmierzajmy do końca, bo jest to uciekanie od pytań. Jaka jest realność zagrożenia? To jest podstawowe pytanie.</u>
</div>
<div xml:id="div-52">
<u xml:id="u-52.0" who="#GlownyinspektorsanitarnyAndrzejWojtyla">Panie przewodniczący, w tym celu oddam głos panu prof. Zielińskiemu – pan prosił, żeby odpowiadali eksperci.</u>
<u xml:id="u-52.1" who="#GlownyinspektorsanitarnyAndrzejWojtyla">Jeżeli chodzi o laboratoria, panie przewodniczący, to powiedziałem, że mamy...</u>
</div>
<div xml:id="div-53">
<u xml:id="u-53.0" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Proszę o spokój. Jeśli ktoś chce porozmawiać, może to zrobić w kuluarach. Sprawa jest ważna. Wiemy wszystko z prasy i po raz pierwszy mamy możliwość zweryfikowania doniesień medialnych, a w mediach ta informacja przebiła nawet słynne zakażenie wirusem filipińskim, kiedy sanepid te ingerował.</u>
</div>
<div xml:id="div-54">
<u xml:id="u-54.0" who="#GlownyinspektorsanitarnyAndrzejWojtyla">Czy mogę odpowiedzieć? Pan przewodniczący pytał o potencjalne możliwości naszych laboratoriów. Powiedziałem, że laboratoria Inspekcji Sanitarnej są przygotowane i uczestniczą obecnie w systemie SENTINEL – mają PCR-y. Gdyby zaistniała potrzeba zbadania dużej liczby próbek, jesteśmy w stanie uruchomić 6 wojewódzkich laboratoriów do wykonywania tego rodzaju badań. Wtedy laboratorium referencyjnym byłoby laboratorium pani prof. Brydak. W tej chwili takiej potrzeby nie ma, laboratorium pani prof. Brydak wykonuje takie badania i jest wydolne. Tak więc jeśli chodzi o przygotowanie naszych laboratoriów, nie ma żadnego problemu.</u>
<u xml:id="u-54.1" who="#GlownyinspektorsanitarnyAndrzejWojtyla">Jeśli chodzi o koszty, jakie ponosi pani prof. Brydak, powiem, że pani profesor nie ponosi tych kosztów z tego względu, że otrzymuje zapłatę za badania...</u>
</div>
<div xml:id="div-55">
<u xml:id="u-55.0" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Czy płaci za to Narodowy Fundusz Zdrowia? Zaczynam się niepokoić.</u>
</div>
<div xml:id="div-56">
<u xml:id="u-56.0" who="#GlownyinspektorsanitarnyAndrzejWojtyla">Takie koszty ponosi albo Inspekcja Sanitarna, albo – jeżeli kieruje pan prof. Horban – pan prof. Horban.</u>
</div>
<div xml:id="div-57">
<u xml:id="u-57.0" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Widzę, że pan profesor ma nieszczególną minę. Chodziło mi o to, czy są środki finansowe przeznaczone na to, nie, kiedy jest jeden przypadek, ale, kiedy coś się stanie. Są określone rezerwy finansowe, trzeba podać źródło i szacować. Oby to źródło nigdy nie było użytkowane. Natomiast niepokoi mnie hasło, że w przypadku walki z pandemią grypy, gdyby do niej doszło, wszystkie koszty poniósłby Narodowy Fundusz Zdrowia. To by było nieszczęście dla całego systemu opieki zdrowotnej. A zapewne te badania jednostkowe nie są tanie.</u>
<u xml:id="u-57.1" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Proszę, pani profesor.</u>
</div>
<div xml:id="div-58">
<u xml:id="u-58.0" who="#GrypyNIZPPZHLidiaBrydak">Panie przewodniczący, szanowni państwo. Ze względu na to, że te badania trwają, jest u nas powołana komórka, która obliczy precyzyjnie koszt jednego badania. Na dzisiaj nie mam takiej wiedzy. Zajmują się tym ludzie, którzy umieją to dobrze zrobić. Myślę, że lada dzień, na podstawie wszystkich etapów, będzie ustalona cena takiego badania. Wtedy otrzymają państwo tego typu informację.</u>
<u xml:id="u-58.1" who="#GrypyNIZPPZHLidiaBrydak">Pan przewodniczący był uprzejmy zapytać o prawo. Jeśli chodzi o uwarunkowania prawne, nie czuję się na siłach o tym mówić, natomiast ile razy rozmawiałam z pracodawcami, tyle razy mówili, że nie mogą sobie tego odpisać od podatku.</u>
</div>
<div xml:id="div-59">
<u xml:id="u-59.0" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Tak, bo jest to bardzo skomplikowana sprawa – jako koszt uzyskania przychodów.</u>
</div>
<div xml:id="div-60">
<u xml:id="u-60.0" who="#GrypyNIZPPZHLidiaBrydak">Panie przewodniczący, szanowni państwo. Pozwolę sobie zauważyć, że byłaby możliwość znacznie tańszego rozwiązania bez narażania poszczególnych jednostek – Narodowego Funduszu Zdrowia czy szpitali. Postulowałam na wielu spotkaniach, aby koszt szczepionki i szczepienia każdy obywatel mógł odpisać przy rocznym rozliczeniu podatkowym. Byłoby to zdecydowanie prostsze. Wtedy nie można by było powiedzieć – nie mam pieniędzy, bo to, co się włoży, byłoby można odpisać, a lekarz pierwszego kontaktu powinien tę usługę wykonać w ramach swoich obowiązków.</u>
</div>
<div xml:id="div-61">
<u xml:id="u-61.0" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Pani profesor jest idealistką, jeżeli chodzi o system podatkowy, rozliczenia PIT i ulgi podatkowe. Ja mówiłem o tym, że najlepsza jest sytuacja, kiedy jest możliwość wpisania w koszt uzyskania przychodów i wyszczepia się całe zakłady pracy, instytucje itd. Jest to rozwiązanie najprostsze, które nie wymaga ustaw podatkowych, skomplikowanych rozliczeń rocznych. Nie jestem aż takim entuzjastą rozwiązań, że kiedy przyzna się ulgę, to będzie na to ogromne zapotrzebowanie.</u>
<u xml:id="u-61.1" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Tak więc na dzisiaj nie wiadomo, ile to kosztuje. Czyli nie ma żadnych planów, czy zachoruje 1000, 2000, 10.000 czy 100.000 ludzi. Jakie za tym będą stać koszty, nie wiemy? Te koszty są dzisiaj szacowane w kosztach lekarza ogólnego, oddziałów zakaźnych. Są jeszcze apteki z ewentualną refundacją leków lub działalność szpitali, które kupują leki. Nic więcej. Nie ma więc specjalnych wyliczeń dotyczących samej procedury planu pandemicznego – co by się działo, gdybyśmy mieli do czynienia z ogromną epidemią.</u>
<u xml:id="u-61.2" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Czy jeszcze coś? Proszę bardzo, panie profesorze.</u>
<u xml:id="u-61.3" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Konsultant krajowy w dziedzinie epidemiologii Andrzej Zieliński:</u>
<u xml:id="u-61.4" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Zadano fundamentalne pytanie, jakie jest prawdopodobieństwo pandemii grypy. Częściowo odpowiedź na to pytanie została zawarta w odpowiedzi na pytania pana posła Hoca. Jest bardo wysokie prawdopodobieństwo, że ta grypa rozwinie się w pandemię. Jej zakaźność jest porównywalna z grypą pandemiczną. Większość populacji nie ma odporności naturalnej, bo ta grypa dotąd nie występowała. Nowa grypa A/H1N1 została stwierdzona w 43 krajach, a w 6 krajach występuje więcej przypadków wtórnych niż pierwotnych. Do tej pory szerzy się właściwie w 3 krajach. Dlatego wśród ekspertów ECDC nie było ani jednego, który by przypuszczał, że sprawa się rozejdzie po kościach. W tej chwili na południowej półkuli, która na szczęście jest słabo zaludniona, zaczyna się sezon grypowy i rzeczywiście w Ameryce Południowej, a szczególnie Środkowej, ta grypa zaczyna się szerzyć. W mojej opinii, ona w jakiś sposób przetrwa, więc jesienią powinniśmy oczekiwać wzrostu zachorowań, chociaż wielu ekspertów przypuszcza, ze możemy się spodziewać pandemii wcześniej.</u>
<u xml:id="u-61.5" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Pan poseł pytał o uwarunkowania prawne. Ustawa daje dostateczną siłę Głównemu Inspektorowi Sanitarnemu i Ministrowi Zdrowia, żeby poprowadzić przygotowania do pandemii jak należy. Nadzór, który dotyczy przypadków zawleczonych, ma sens tak długo, jak długo grypa nie zacznie się u nas szerzyć. Już wcześniej powinien być przygotowany SENTINEL i tygodniowe raportowanie jak w sezonie grypowym – o czym już mówili pan minister i pani prof. Brydak – żebyśmy widzieli, kiedy u nas zaczną rosnąć zachorowania na grypę i choroby grypopodobne. Prawdopodobnie potrzebne będzie wzmocnienie SENTINEL-u przez dodatkowe epidemiczne zarządzenia pni minister Kopacz i pana ministra Wojtyły. Tak to sobie wyobrażam.</u>
<u xml:id="u-61.6" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Natomiast, jeśli chodzi o plan pandemiczny, rzeczywiście wymaga on pilnej rewizji. Pan minister Wojtyła już do tego przystąpił. Dziękuję.</u>
<u xml:id="u-61.7" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Dziękuję. Teraz zrozumiałem więcej. Krótko mówiąc, pan profesor uważa, że realność wystąpienia pandemii jest wyjątkowo duża, że ten wirus, o takiej zjadliwości zakaźności, ewentualnie z powodu nowości dla organizmu ludzkiego, jest groźny, a sprawdzianem będzie oczywiście sezon grypowy w Ameryce Południowej, który prędzej czy później, a jest to nieuniknione, wejdzie również do Polski. Natomiast w Polsce możemy mieć normalny sezon grypowy, będzie normalna grypa sezonowa, i czy przypadkiem nie będziemy mieć wybuchu paniki. Przypomnę, że już była taka panika w Polsce. Nie pamiętam ani „hiszpanki”, bo niby jak, ani grypy Hong Kong, bo byłem wtedy dzieckiem, ale była awaria w Czarnobylu – w jeden dzień znikły zapasy płynu Lugola ze wszystkich polskich aptek i szpitali. To jest element paniki. W związku z tym pytam, czy rząd jest przygotowany na działania w sytuacjach, które nastąpią, a nie teraz, kiedy jest do izolacji 2-3 chorych?</u>
<u xml:id="u-61.8" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Proszę bardzo, panie profesorze. Potem pani profesor i pan poseł.</u>
<u xml:id="u-61.9" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Konsultant krajowy w dziedzinie epidemiologii Andrzej Zieliński:</u>
<u xml:id="u-61.10" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Jeśli chodzi o wielkość i ciężkość tej pandemii, to z racji tego sposobu szerzenia się na pewno nie będzie to grypa „hiszpanka”, która miała śmiertelność na poziomie 2,2, a więc znacznie wyższą. W tym przypadku śmiertelność będzie niższa, aczkolwiek nieco wyższa od grypy sezonowej. Będzie się plasować prawdopodobnie pomiędzy grypą azjatycką, a grypą Hong Kong. Będzie to stosunkowo łagodna pandemia, natomiast jej wystąpienie jest wysoce prawdopodobne.</u>
</div>
<div xml:id="div-62">
<u xml:id="u-62.0" who="#GrypyNIZPPZHLidiaBrydak">Panie przewodniczący, szanowni państwo, znalazłam się w sytuacji bardzo niezręcznej, a nawet kłopotliwej, ponieważ pracuję w tym samym instytucie, co pan prof. Zieliński, ale raczej mam zdanie przeciwne, bo w nauce nic nie jest pewne. Według mnie, nowy podtyp A/H1N1 nie wywoła pandemii grypy. Proszę zwrócić uwagę na to, że śmiertelność w przypadku wysoce patogennego wirusa grypy H5N1 – jak podaje Światowa Organizacja Zdrowia – wynosił 60%. Ponadto nie ma żadnej informacji mówiącej o tych zgonach, jak przebiegał proces patologiczny. W przypadku „hiszpanki” obserwowano masywne krwotoki z płuc. Tak samo było w Polsce w roku 1971, podczas ery grypy Hong Kong, kiedy w bardzo krótkim czasie zmarło 5940 osób i zabrakło trumien. Tak się składa, panie ministrze, że w tym czasie już pracowałam. Proszę państwa, bardzo mi przykro, że mam odmienne zdanie. Nie uważam, żeby doszło do pandemii, jeżeli przez pandemię rozumiemy epidemię, która obejmuje cały świat. Ale jest jeszcze jeden warunek – wirus musi być bardzo zjadliwy, jak było w przypadku „hiszpanki”, grypy azjatyckiej, Hong Kong i jak jest w przypadku H1N1. Dlatego też te wirusy zostały oznakowane jako High Pathogenicity Avian Influenza – wysoce patogenne. Na razie nie ma żadnej informacji o tym, żeby Światowa Organizacja Zdrowia podała te 4 wyrazy – HPAI. Na tym chciałabym zakończyć.</u>
</div>
<div xml:id="div-63">
<u xml:id="u-63.0" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Panie profesorze, nie udzielę panu głosu, bo rozwinie się tutaj bardzo ważna akademicka dyskusja, a co z tego wyjdzie, nie wiemy. Rozumiem, że pana nastawienie jest bardziej ostrożne i fatalistyczne, a pani profesor optymistyczne. Niech tak zostanie. Generalnie rozumiem, że poza planem pandemicznym polskie podstawy prawne, ustawodawcze i rozporządzenia, są wystarczającym narzędziem. Natomiast nic nie wiemy o finansach. A zawsze jest tak, że jakaś droga powinna być finansowana na wszelki wypadek.</u>
<u xml:id="u-63.1" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Proszę, pan prof. Harban.</u>
<u xml:id="u-63.2" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Krajowy konsultant w dziedzinie chorób zakaźnych Andrzej Horban:</u>
<u xml:id="u-63.3" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Ja właśnie w sprawie finansów, jeśli można. Wszystko to zależy od tego, jak duża będzie ta epidemia, a tego – jak widać – nie wiemy i trudno przypuszczać. Testy, wbrew pozorom, są tanie, dlatego że w tej chwili oferowany jest test grupowy oparty na technice INNO-LIPA – koszt 20 zł od sztuki, plus 30 zł za całość obsługi, a więc 50 zł. Jeżeli chodzi o real-time i PCR, to odczynniki do tego można kupić w granicach 200-300 zł. Powstaje pytanie o politykę.</u>
<u xml:id="u-63.4" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Głównym płatnikiem w ochronie zdrowia jest Narodowy Fundusz Zdrowia, o czym wszyscy wiemy, który dysponuje kolosalnymi pieniędzmi. W związku z tym moje pierwsze pytanie do NFZ-u byłoby następujące – ile co roku jest rozpoznawanych przypadków grypy sezonowej? Z różnych powodów tego nie wiemy. Jest taka, a nie inna sprawozdawczość, trochę spowodowana polityką Funduszu, który inaczej płaci za jedne jednostki chorobowe, a inaczej za drugie. Poza tym większość tych przypadków grypy nie trafia do szpitali, tylko są leczone przez lekarzy rejonowych. Ergo, przyjmując, że będziemy mieć 10.000 chorych na tego typu grypę, niezależnie od tego, czy przebieg będzie ciężki, czy nie, spokojnie damy sobie radę za pieniądze NFZ-u i na bazie systemu NFZ-u. To nie wymaga specjalnie dużego finansowania. Co innego jest z systemem nadzoru epidemiologicznego, bo są to pieniądze centralne i PZH jest jednostką centralną nie finansowaną przez NFZ. W związku z tym mówienie o dużo większych kosztach wymagałoby dopiero analizy, gdybyśmy założyli, że tych chorych będzie powyżej 100.000.</u>
<u xml:id="u-63.5" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Żeby odpowiedzieć na pytanie, skąd te pieniądze przejdą, mamy za mało informacji, dlatego, że nie jest jasna cena leków w lecznictwie otwartym, nie jest jasne – proszę na to zwrócić uwagę – czy te leki rzeczywiście będą działać. Bardzo szybko pojawia się oporność grypy, zatem te leki prawdopodobnie szybko przestaną działać – pani profesor wie na dzisiaj, a ja teoretyzuję jako docent. Tak więc może się pojawić oporność, a poza tym efektywność tych leków jest ograniczona. Proszę nie uznawać, że jest to panaceum na całe zło, że człowiek połknie tabletki i natychmiast przestanie mieć grypę. Te leki łagodzą objawy grypy i właściwie powinny być stosowane w przypadkach zagrażających życiu. To się da przewidzieć. Nie są dla każdego. Inaczej popadniemy w paranoję i jeśli w Polsce pojawi się epidemia grypy, to wszyscy w Polsce będą jeść te leki cały czas. Ponadto są działania uboczne, które są znane – nie będę państwa epatował danymi, zresztą z Japonii, która wprowadziła szeroki system rozdawnictwa tych leków. Koszt leczenia powikłań był olbrzymi. W związku z tym należałoby to zostawić raczej do decyzji lekarzowi, który odpowiada za zdrowie danego pacjenta.</u>
<u xml:id="u-63.6" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Twierdzę, że system NFZ-owski i ten system ochrony zdrowia sprawdzany przez iks lat, wytrzyma dającą się przewidzieć grypę, która nie będzie przekraczać liczby osób chorych na grypę sezonową.</u>
<u xml:id="u-63.7" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Prosiłbym, żebyśmy zmierzali do konkluzji, bo mamy coraz więcej informacji, a w związku z tym coraz więcej szczegółowych pytań.</u>
<u xml:id="u-63.8" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Proszę, jeszcze pan poseł Arłukowicz, pan minister i będziemy się starać konkludować.</u>
</div>
<div xml:id="div-64">
<u xml:id="u-64.0" who="#PoselBartoszArlukowicz">Panie ministrze, ja nie prosiłem pana, żeby odnosił się pan do doniesień prasowych. Cieszę się z pana deklaracji, że pani minister na szczeblu forum europejskiego zadeklarowała solidarność w postępowaniu z tą grypą, którą nas dotyka. Chciałbym, żeby polski rząd, jeśli nie potrafi być kreatywny w zapobieganiu, przynajmniej przyglądał się temu, co robią sąsiedzi. Może wystarczyło zapytać ministra zdrowia Wielkiej Brytanii, czy takie czynności podjął, a jeśli tak, to dlaczego i ewentualnie o jaką szczepionkę chodzi, skoro pan taką wiedzą nie dysponuje. Przed chwilą pan mnie pytał, jaką szczepionkę zamówił. Ja nie jestem ministrem zdrowia. To pan jest ministrem zdrowia i taka aktywność powinna należeć do pana kompetencji.</u>
<u xml:id="u-64.1" who="#PoselBartoszArlukowicz">Chciałbym również spytać panią profesor i panów profesorów, czy potwierdzają państwo zdanie pana ministra, że w Polsce i Europie dysponujemy w tej chwili tylko jednym lekiem, który jest zmagazynowany w Agencji Rezerw Materiałowych i jest skuteczny w leczeniu zachorowań spowodowanych przez wirusa H1N1. Czy na tę chorobę jest stosowany tylko jeden lek w Europie i na świecie?</u>
</div>
<div xml:id="div-65">
<u xml:id="u-65.0" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Proszę o krótką odpowiedź.</u>
<u xml:id="u-65.1" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Krajowy konsultant w dziedzinie chorób zakaźnych Andrzej Horban:</u>
<u xml:id="u-65.2" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Praktycznie tak. Drugi lek jest w fazie badań i jest prawdopodobnie słabszy.</u>
<u xml:id="u-65.3" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Dziękuję bardzo. Skoro nie jest zarejestrowany, nie mówmy o nim.</u>
<u xml:id="u-65.4" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
</div>
<div xml:id="div-66">
<u xml:id="u-66.0" who="#GlownyinspektorsanitarnyAndrzejWojtyla">Chciałbym tylko powiedzieć, że szczepionki na wirusa owej grypy A/H1N1 jeszcze nie wyprodukowano. W związku z tym rząd nie mógł zakupić tej szczepionki.</u>
</div>
<div xml:id="div-67">
<u xml:id="u-67.0" who="#PoselElzbietaStrekerDembinska">Co zatem zamówił rząd brytyjski?</u>
</div>
<div xml:id="div-68">
<u xml:id="u-68.0" who="#GlownyinspektorsanitarnyAndrzejWojtyla">To jest sprawa rządu brytyjskiego. My oficjalnie nie mamy żadnych informacji, ani też od organizacji międzynarodowych.</u>
</div>
<div xml:id="div-69">
<u xml:id="u-69.0" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Z tego, co wiem, nie ma dzisiaj w Polsce podstaw prawnych, żeby zakupić szczepionkę na koszt państwa. Trzeba by stworzyć jakąś systematykę prawną – dlatego o to pytałem – która by umożliwiała uruchomienie środków budżetowych na taki cel. Trzeba by było to wprowadzić w kalendarz szczepień.</u>
</div>
<div xml:id="div-70">
<u xml:id="u-70.0" who="#GlownyinspektorsanitarnyAndrzejWojtyla">No właśnie. Kalendarz szczepień ochronnych jest ogłaszany corocznie i szczepionki są kupowane.</u>
<u xml:id="u-70.1" who="#GlownyinspektorsanitarnyAndrzejWojtyla">Chciałbym jeszcze odnieść się do wypowiedzi pana przewodniczącego. Powiem, że od 2005 r. komitet pandemiczny pracuje nad krajowym planem pandemicznym, weryfikuje go. Były wątpliwości, czy te założenia sprawdzą się w sytuacji pierwszego przypadku grypy. Póki co jesteśmy na świecie chwaleni, a działania, jakie podjęliśmy, są prawidłowe. Inne zapisy, które dotyczą następnych faz grypy, również znajdują się w planie pandemicznym. Oczywiście w Głównym Inspektoracie Sanitarnym pracujemy nad korektą tego planu, ponieważ – jak wiadomo – mamy nowe doświadczenia. Konsultujemy to z ekspertami i przedstawimy na najbliższym posiedzeniu komitetu pandemicznego, gdzie te korekty zostaną zatwierdzone. To jest właściwe ciało, które może takie uchwały podejmować i rekomendować to rządowi.</u>
</div>
<div xml:id="div-71">
<u xml:id="u-71.0" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Zgłasza się ktoś z naszych gości. Proszę się przedstawić.</u>
</div>
<div xml:id="div-72">
<u xml:id="u-72.0" who="#EkspertKonfederacjiPracodawcowPolskichPawelFilipek">Paweł Filipek. Jestem ekspertem KPP. W nawiązaniu do wypowiedzi pana ministra odnośnie do liczby zarejestrowanych leków aktywnych w stosunku do wirusa H1N1, chciałbym powiedzieć, że w Unii Europejskiej i w Polsce mamy zarejestrowane 2 produkty – oseltamiwir i zanamiwir, które są stosowane zarówno w profilaktyce, jak i leczeniu grypy.</u>
</div>
<div xml:id="div-73">
<u xml:id="u-73.0" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Dziękuję bardzo. Są to dwa leki...</u>
<u xml:id="u-73.1" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Krajowy konsultant w dziedzinie chorób zakaźnych Andrzej Horban:</u>
<u xml:id="u-73.2" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Przepraszam bardzo, ale są to zarejestrowane leki do leczenia grypy zwykłej, sezonowej.</u>
<u xml:id="u-73.3" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Nie będziemy już polemizować na ten temat.</u>
<u xml:id="u-73.4" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Czy jeszcze ktoś z pań i panów posłów chciałby zabrać głos w tej materii? Nikt się nie zgłasza. Czy w związku z tym Komisja uznaje za wystarczającą informację przedstawioną przez pana ministra na temat sytuacji i czynności podjętych w związku z zagrożeniem pandemią i wirusem grypy A/H1N1? Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu uznam, że Komisja informację przyjęła. Czy są głosy przeciwne?</u>
</div>
<div xml:id="div-74">
<u xml:id="u-74.0" who="#PoselBartoszArlukowicz">Uważam, że informacja była niewystarczająca.</u>
</div>
<div xml:id="div-75">
<u xml:id="u-75.0" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">To proszę zgłosić sprzeciw.</u>
</div>
<div xml:id="div-76">
<u xml:id="u-76.0" who="#PoselBartoszArlukowicz">Zgłaszam sprzeciw.</u>
</div>
<div xml:id="div-77">
<u xml:id="u-77.0" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Przystępujemy do głosowania. Kto z pań i panów posłów jest za wnioskiem stwierdzającym, że informacja rządu dotycząca podjętych czynności związanych z zagrożeniem pandemią wirusa grypy A/H1N1, jest niewystarczająca? Proszę o podniesienie ręki. Dziękuję bardzo. Kto jest za przyjęciem informacji rządu? Dziękuję bardzo. Kto się wstrzymał od głosu? Dziękuję bardzo. Proszę o wynik.</u>
</div>
<div xml:id="div-78">
<u xml:id="u-78.0" who="#SekretarzKomisjiMariaTauroginskaKopec">5 głosów za, 12 przeciw i 1 wstrzymujący się.</u>
</div>
<div xml:id="div-79">
<u xml:id="u-79.0" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Stwierdzam, że wniosek przedstawiony przez posła Arłukowicza nie uzyskał większości głosów. W związku z tym Komisja przyjęła informację rządu na temat działań związanych ze świńską grypą.</u>
<u xml:id="u-79.1" who="#PrzewodniczacyposelBoleslawPiecha">Wyczerpaliśmy porządek dzienny dzisiejszych obrad – zamykam posiedzenie Komisji.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>