text_structure.xml 84.4 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Otwieram posiedzenie Komisji Spraw Zagranicznych i stwierdzam kworum. Witam posłów i zaproszonych gości.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Porządek dzienny został państwu przedstawiony na piśmie. Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, uznam porządek obrad za przyjęty. Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Przystępujemy do realizacji pkt I, który dotyczy relacji polskich województw północno-wschodnich z Obwodem Kaliningradzkim. Jest to niezwykle istotny element naszej polityki transgranicznej, a także ważny aspekt polityki zagranicznej.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Chcielibyśmy bardzo, aby relacje z Obwodem Kaliningradzkim układały się wzorcowo. To jest dla nas referencyjny obszar współpracy polsko-rosyjskiej. Niestety, uzyskujemy informacje, które tworzą więcej znaków zapytania niż skłaniają nas do oceny pozytywnej. Jest wiele informacji niepokojących. Mam na myśli m.in. kwestię funkcjonowania przejść granicznych, różnego rodzaju nieprawidłowości, do jakich dochodzi w stosunku do obywateli Unii Europejskiej, którzy przekraczają granicę z Federacją Rosyjską na terenie Obwodu Kaliningradzkiego.</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Inna kwestia dotyczy żeglugi po Zalewie Wiślanym i przez Cieśninę Pilawską. Jest to sprawa niezwykle istotna nie tylko z punktu widzenia turystycznego, ale także możliwości rozwoju np. Elbląga. Istotna jest również problematyka ochrony środowiska. Jest wiele obaw dotyczących standardów ochrony środowiska i zanieczyszczenia Bałtyku.</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">O tych kwestiach chcielibyśmy w dniu dzisiejszym porozmawiać. Mam nadzieję, że obok kwestii budzących zaniepokojenie będziemy mogli dziś mówić również o sprawach pozytywnych.</u>
          <u xml:id="u-1.6" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Warto byłoby skierować do przedstawicieli MSZ oraz MSWiA pytania dotyczące oceny relacji z Obwodem Kaliningradzkim, perspektyw rozwoju współpracy, oceny funkcjonowania Polsko-Rosyjskiej Rady ds. Współpracy Regionów RP z Obwodem Kaliningradzkim FR. Ze strony Polski współprzewodniczącym tego gremium jest wiceminister Wiesław Tarka.</u>
          <u xml:id="u-1.7" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Pojawia się także pytanie, jakie elementy współpracy z Obwodem Kaliningradzkiej powinny zostać uwzględnione w ramach polityki wschodniej Unii Europejskiej. Istotne jest także pytanie o możliwość współpracy z deputowanymi do Rady Obwodu Kaliningradzkiego. Spotykając się z tymi osobami na różnego rodzaju forach, otrzymywałem sygnały zainteresowania podtrzymywaniem kontaktów międzyparlamentarnych z ich strony. Może warto zastanowić się nad ich rozwojem.</u>
          <u xml:id="u-1.8" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Pojawia się również pytanie, jak układają się relacje pomiędzy województwami północno-wschodniej Polski czy też radami sejmików województw północno-wschodniej Polski a Obwodem Kaliningradzkim.</u>
          <u xml:id="u-1.9" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Proszę ministra Pawła Kowala, a następnie ministra Wiesława Tarkę o przedstawienie informacji w tej sprawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychPawelKowal">Zasygnalizuję państwu kilka problemów związanych z problematyką kaliningradzką. Mam nadzieję, że później, w trakcie dyskusji, przy pomocy ekspertów z MSZ, którzy mi towarzyszą, będziemy mogli szczegółowo odnieść się do niektórych kwestii.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychPawelKowal">Już od 16 lat kwestia swobodnej żeglugi po Zalewie Wiślanym i przez Cieśninę Pilawską pozostaje nierozwiązana. W tym roku kolejny raz mieliśmy do czynienia z utrudnieniami w żegludze po tym akwenie.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychPawelKowal">Nie został co prawda wstrzymany ruch wszystkich jednostek, a jedynie zostały zatrzymane statki turystyczne i wycieczkowe, które poruszają się między polskimi a rosyjskimi portami nadzalewowymi.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychPawelKowal">To spowodowało zaniepokojenie i reakcję polskich władz. Mam na myśli reakcję konsulatu generalnego RP w Kaliningradzie, który podjął starania o wyjaśnienia. Państwo posłowie byli o tym informowani, również w formie odpowiedzi na interpelacje, które w tej sprawie się pojawiły.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychPawelKowal">Jeśli chodzi o żeglugę po Zalewie Wiślanym i Cieśninie Pilawskiej, można powiedzieć, że kwestia ta jest stałym elementem wszystkich spotkań polsko-rosyjskich politycznych, wszystkich konsultacji. Tak było podczas konsultacji konsularnych w Warszawie, które odbyły się na początku września. Później szeroko omawiałem te kwestie w Moskwie z ministrem Titowem w połowie września. Sprawa stała się gorąca w trakcie wizyty ministra Siergieja Ławrowa w Polsce na początku października.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychPawelKowal">Niestety, sprawa ciągle czeka na rozwiązanie. Odbyło się też spotkanie współprzewodniczących Polsko-Rosyjskiej Rady ds. Współpracy Regionów RP z Obwodem Kaliningradzkim FR.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychPawelKowal">Podczas konsultacji politycznych prowadzonych przeze mnie w Moskwie strona rosyjska przekazała nam projekt umowy o żegludze po Zalewie Wiślanym i przez Cieśninę Pilawską. Obecnie stanowi on podstawę negocjacji na temat ostatecznej treści porozumienia.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychPawelKowal">Należy podkreślić, że w celu zabezpieczenia gospodarczego rozwoju akwenu istotne jest umożliwienie żeglugi również jednostkom państw trzecich. Jest to jeden z elementów polskiego stanowiska. Strona rosyjska zdecydowanie sprzeciwia się takiemu rozwiązaniu. Po latach powrócił więc pomysł przekopania Mierzei Wiślanej w pobliżu miejscowości Skowronki, o czym kilkakrotnie informował prezes Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychPawelKowal">Inna sprawa wymagająca rozwiązania na granicy pomiędzy Polską a Obwodem Kalingradzkim dotyczy nieprawidłowości na polsko-rosyjskich przejściach granicznych. Polegają one na stosowaniu podwójnych standardów przez stronę rosyjską w stosunku do podróżnych podlegających odprawie granicznej.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychPawelKowal">W tym roku te zjawiska się nasiliły. Służby graniczne Federacji Rosyjskiej dopuszczały się nawet naruszeń praw polskich obywateli przy przekraczaniu granicy. Aktywny w pomaganiu turystom był konsulat generalny RP w Kaliningradzie.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychPawelKowal">To zjawisko było też przedmiotem interwencji na szczeblu ambasady RP w Moskwie. Zwracaliśmy się do strony rosyjskiej o szybkie unormowanie sytuacji. Chcę zaznaczyć, że Polska nie jest jedynym krajem Unii, którego obywatele doświadczają utrudnień na granicy z Rosją. Kwestia nie ma specyfiki czysto kaliningradzkiej, bo mamy do czynienia z trudnościami na granicy Rosji. Podobne kłopoty mają Litwa, Łotwa, Estonia oraz Finlandia. Należy się spodziewać, że sprawa stanie na forum Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychPawelKowal">Obwód Kaliningradzki może stać się obszarem pilotażowym współpracy Unii i Rosji. Powrót do takiego myślenia byłby bardzo ciekawy. Ostatnie rozszerzenie Unii z 2004 r. powinno być odczytywane jako impuls do poszukiwania bardziej efektywnych możliwości finansowania różnych programów z funduszy strukturalnych Unii.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychPawelKowal">Myślę o programach, które wpływałyby na wzrost współpracy transgranicznej, kulturalnej, a także na rozwój współpracy w specjalistycznych dziedzinach. W przeszłości podejmowane były próby współpracy polsko-litewsko-rosyjskiej w dziedzinie ochrony zabytków.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychPawelKowal">Zagadnienie polsko-rosyjskiej współpracy transgranicznej powinno być omawiane na szerszych forach, nie tylko w stosunkach dwustronnych i tak się dzieje, np. podczas regionalnych spotkań organizacji międzynarodowych, jak Rada Państw Morza Bałtyckiego czy Rada Państw Morza Barentsa.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychPawelKowal">Kwestia ta jest również elementem tzw. wymiaru wschodniego oraz wymiaru północnego w ramach Unii Europejskiej. Szczególnym zainteresowaniem cieszą się kwestie ochrony środowiska i transportu.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychPawelKowal">Jesteśmy zainteresowani przywróceniem regularnego działania Polsko-Rosyjskiej Rady ds. Współpracy Regionów RP z Obwodem Kaliningradzkim FR. Mamy nadzieję, że w kwietniu przyszłego roku dojdzie do prezentacji Obwodu Kaliningradzkiego w Polsce. Obecnie trwają przygotowania do tych wydarzeń. Wtedy też mają się odbyć rozmowy i spotkania z gubernatorem Obwodu Kaliningradzkiego, który przyjedzie do Polski.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychPawelKowal">Ustawa federalna o specjalnej strefie ekonomicznej w Obwodzie Kaliningradzkim to – w naszej ocenie – krok strony rosyjskiej w dobrym kierunku. Po okresie dyskusji na temat przyszłości Obwodu Kaliningradzkiego, którą obserwowaliśmy 5-6 lat temu, nastąpiło wyraźne zmniejszenie zainteresowania tym regionem zarówno w polityce europejskiej, jak i w polityce rosyjskiej.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychPawelKowal">Ta nowa regulacja dotycząca specjalnej strefy ekonomicznej, podpisana przez prezydenta Władimira Putina 27 grudnia ubiegłego roku, stwarza pewne nadzieje. Jeśli będzie ona obowiązywała tak jak zaplanowano, tzn. przez 25 lat, to polscy inwestorzy, którzy zdecydowaliby się inwestować na tym terenie, mieliby nieco większe, konieczne z punktu widzenia ich działań, poczucie stabilności.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychPawelKowal">Jednak oferowane w ustawie ulgi podatkowe będą dotyczyły jedynie dużych podmiotów gospodarczych. Większość polskich inwestorów działających w Obwodzie nie będzie mogła korzystać z nowych rozwiązań. Dla efektywnego wykorzystania nowej ustawy konieczne będzie więc ulepszenie infrastruktury prawnej, ale także infrastruktury materialnej i przygotowanie odpowiednich kadr.</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychPawelKowal">Pomysł utworzenia specjalnej strefy ekonomicznej, choć zmierza w dobrym kierunku i wskazuje na większe zainteresowanie tą częścią Federacji Rosyjskiej ze strony centrum, wymaga jeszcze spełnienia kilku istotnych warunków, żeby w okresie 25 lat obowiązywania ustawy możliwości inwestowania i rozwoju regionu mogły być większe.</u>
          <u xml:id="u-2.20" who="#SekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychPawelKowal">Są to najważniejsze kwestie dotyczące naszych relacji z Obwodem Kaliningradzkim. Bardzo dobrze, że Komisja podjęła ten temat. Wydaje się, że po akcesji Polski oraz krajów bałtyckich do Unii należy powrócić do problematyki relacji z Obwodem Kaliningradzkim i przywrócić tej tematyce bardzo ważne miejsce w rozmowach politycznych i ekonomicznych oraz w planach współpracy polsko-rosyjskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Proszę ministra Wiesława Tarkę o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieSprawWewnetrznychiAdministracjiWieslawTarka">Przychylam się do opinii wyrażonej przez ministra Pawła Kowala o potrzebie podkreślenia znaczenia Obwodu Kaliningradzkiego w naszych dwustronnych stosunkach z Rosją. Z punktu widzenia ministra spraw wewnętrznych i administracji, który zobowiązany jest do zajmowania się problematyką współpracy transgranicznej, jest to wyjątkowo ważne.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieSprawWewnetrznychiAdministracjiWieslawTarka">Chciałbym skoncentrować się na dwóch sprawach. Pierwsza dotyczy naszych wysiłków na rzecz aktywnego działania Polsko-Rosyjskiej Rady ds. Współpracy Regionów RP z Obwodem Kaliningradzkim FR. Druga odnosi się do sytuacji na przejściach granicznych.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieSprawWewnetrznychiAdministracjiWieslawTarka">Od momentu objęcia przeze mnie funkcji podsekretarza stanu w MSWiA i mianowania mnie na przewodniczącego polskiej części Rady podjąłem działania, które mają na celu zintensyfikowanie kontaktów. W czerwcu odbyło się spotkanie, podczas którego dokonaliśmy przeglądu polskiej części Rady. Przejrzeliśmy katalog spraw, które pozostają do rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieSprawWewnetrznychiAdministracjiWieslawTarka">Tych spraw jest bardzo dużo. Mówił o nich minister Paweł Kowal. Mam na myśli kwestię żeglugi po Zalewie Wiślanym i przez Cieśninę Pilawską, problem przejść granicznych oraz nierównego traktowania osób na granicy.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieSprawWewnetrznychiAdministracjiWieslawTarka">Decyzją premiera Federacji Rosyjskiej 29 czerwca br. pan Michaił Pliuchin, minister ds. rozwoju terytoriów i współdziałania z organami samorządu lokalnego w rządzie Obwodu Kaliningradzkiego, został mianowany współprzewodniczącym Rady ze strony rosyjskiej. Od tego czasu odbyliśmy już dwa spotkania. Ostatnie odbyło się 13 października w Warszawie. Wcześniej spotkałem się z nim w Kaliningradzie.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieSprawWewnetrznychiAdministracjiWieslawTarka">Te spotkania miały dobry, konstruktywny charakter i służyły budowaniu wzajemnego zaufania. Praca Rady przebiega w 12 komisjach. Systematycznie pracują m.in. Komisja ds. Przejść Granicznych, która zebrała się ostatnio w dniach 13-14 listopada br., Komisja ds. Transportu, Żeglugi i Łączności, która obraduje w dniach 7-8 grudnia w Gdańsku, Komisja ds. Ratownictwa i Ochrony Ludności w Warunkach Nadzwyczajnych, której posiedzenie planowane jest na 14-15 grudnia br.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieSprawWewnetrznychiAdministracjiWieslawTarka">Trzeba podkreślić, że strona rosyjska uczestniczy w międzynarodowych seminariach, szkoleniach i ćwiczeniach organizowanych przez służby ratownicze. Strona rosyjska zgłaszała również zainteresowanie polskimi doświadczeniami w zakresie reformy samorządu terytorialnego. Rozważamy możliwość zorganizowania szkoleń w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieSprawWewnetrznychiAdministracjiWieslawTarka">Planujemy również zainicjowanie wspólnych projektów młodzieżowych z partnerami z Obwodu Kaliningradzkiego. Na najbliższym posiedzeniu Rady chcemy zgłosić propozycje w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieSprawWewnetrznychiAdministracjiWieslawTarka">Jeśli chodzi o prace komisji, chciałbym zwrócić uwagę na dorobek Komisji ds. Pracy i Polityki Socjalnej, która opracowała publikację „Polsko-Rosyjska transgraniczna przedsiębiorczość”. Jest to podręcznik współpracy trangranicznej w dziedzinie gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieSprawWewnetrznychiAdministracjiWieslawTarka">Kluczową sprawą pozostaje posiedzenie Rady. Ostatnie, VII posiedzenie Rady odbyło się w dniach 21-22 marca 2005 r. w Swietłogorsku na terenie Obwodu Kaliningradzkiego. VIII posiedzenie miało się odbyć w dniach 14-15 grudnia br. w Gdańsku, jednak na prośbę strony rosyjskiej zostało ono przesunięte na pierwszą połowę 2007 r.</u>
          <u xml:id="u-4.10" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieSprawWewnetrznychiAdministracjiWieslawTarka">Strona rosyjska deklaruje, że chciałaby połączyć posiedzenie Rady z przewidzianą na kwiecień prezentacją Obwodu Kaliningradzkiego w Warszawie i przyjazdem gubernatora Obwodu Kaliningradzkiego.</u>
          <u xml:id="u-4.11" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieSprawWewnetrznychiAdministracjiWieslawTarka">Od rosyjskiego współprzewodniczącego Rady uzyskałem zaproszenie do przyjazdu do Obwodu Kaliningradzkiego na 13-14 grudnia br. Wówczas spotkalibyśmy się w mniejszym gronie. Ponieważ ostatnie konsultacje przebiegały w Warszawie, uważam, że przyjęcie zaproszenia jest ze wszech miar wskazane i będzie służyć utrzymaniu dialogu, aby nie doszło do dalszego opóźnienia posiedzenia Rady.</u>
          <u xml:id="u-4.12" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieSprawWewnetrznychiAdministracjiWieslawTarka">Jeśli chodzi o kwestię zagospodarowania granicy, pan minister Paweł Kowal przedstawił podstawowe sprawy. Uważamy, że przyczyną problemów na granicy nie jest liczba przejść granicznych, lecz sposób odpraw i nierówne traktowanie przez rosyjskie służby graniczne polskich obywateli.</u>
          <u xml:id="u-4.13" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieSprawWewnetrznychiAdministracjiWieslawTarka">W związku z przygotowaniem do wejścia do strefy Schengen i przebudową naszej infrastruktury granicznej prowadzone są prace modernizacyjne. Dotyczyły one przejścia Gołdap – Gusiew. Strona rosyjska wnosiła o dopuszczenie autobusów do ruchu na tym przejściu. Strona polska ma zastrzeżenia co do konieczności zbudowania drogi objazdowej dla Gołdapi. Obowiązek inicjowania noty spoczywa po stronie polskiej.</u>
          <u xml:id="u-4.14" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieSprawWewnetrznychiAdministracjiWieslawTarka">Jeśli chodzi o przejście graniczne Grzechotki – Mamonowo, po polskiej stronie cała infrastruktura została już przygotowana. Ostatnie obiekty przejścia po stronie polskiej zostały oddane do użytku 12 października br. Niestety, z przykrością musimy stwierdzić, że po stronie rosyjskiej prace nie zostały podjęte. Rozpoczęcie robót po stronie rosyjskiej planowane było w lipcu br., a zakończenie w 2008 r. Na razie sytuacja wygląda niedobrze.</u>
          <u xml:id="u-4.15" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieSprawWewnetrznychiAdministracjiWieslawTarka">Proponowaliśmy stronie rosyjskiej rozważenie zorganizowania tymczasowej odprawy kontenerowej po stronie rosyjskiej, aby infrastruktura po polskiej stronie mogła być wykorzystywana już wcześniej. Niestety, spotkaliśmy się z odmową strony rosyjskiej.</u>
          <u xml:id="u-4.16" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieSprawWewnetrznychiAdministracjiWieslawTarka">Tę sprawę będziemy konsekwentnie sygnalizować w rozmowach z naszymi partnerami.</u>
          <u xml:id="u-4.17" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieSprawWewnetrznychiAdministracjiWieslawTarka">Chciałbym państwa poinformować, że w sferze planów są jeszcze dwa przejścia graniczne z Kętrzyn – Insterburg oraz Perły – Kryłowo. Strona rosyjska sygnalizowała kwestię dwóch przejść granicznych – rzecznego Łyna – Ława i drogowego Piaski – Bałtijsk na Mierzei Wiślanej.</u>
          <u xml:id="u-4.18" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieSprawWewnetrznychiAdministracjiWieslawTarka">W tych przypadkach, z uwagi na opinię ministra ochrony środowiska i znikome znaczenie gospodarcze przejść granicznych, jesteśmy im przeciwni.</u>
          <u xml:id="u-4.19" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieSprawWewnetrznychiAdministracjiWieslawTarka">Dynamicznie rośnie liczba doniesień ze strony obywateli polskich o przypadkach wymuszeń, korupcji, stosowania różnych, zależnych od posiadanego obywatelstwa standardów wobec osób zamierzających przekroczyć granicę. Według informacji od podróżnych, od dłuższego czasu na tzw. patelni gromadzone są wyłącznie pojazdy posiadające polską rejestrację, podczas gdy pojazdy z rosyjskimi rejestrami przejeżdżają obok tego placu.</u>
          <u xml:id="u-4.20" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieSprawWewnetrznychiAdministracjiWieslawTarka">Polskie samochody oczekują tam nawet do 70 godzin tylko na uzyskanie prawa dojazdu w okolice przejścia granicznego.</u>
          <u xml:id="u-4.21" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieSprawWewnetrznychiAdministracjiWieslawTarka">W czasie obu spotkań z ministrem Michaiłem Pliuchinem poruszałem ten temat. Na razie uzyskałem tylko ustną deklarację dobrej woli i chęci rozwiązania tego problemu. Deklarowano również, że kwestia zajeżdżania na tzw. patelnię jest nieobligatoryjna. Wniosłem zatem o zdjęcie tablicy, która nakazuje polskim samochodom zajeżdżanie na ten plac postojowy.</u>
          <u xml:id="u-4.22" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieSprawWewnetrznychiAdministracjiWieslawTarka">Mogę obiecać, że przy każdym naszym spotkaniu, również przyszłotygodniowym, będę podejmował ten temat. Z naszego punktu widzenia najważniejsze jest, żeby doprowadzić do posiedzenia Rady, gdyż tylko w ten sposób mamy platformę rozmowy o tych sprawach.</u>
          <u xml:id="u-4.23" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieSprawWewnetrznychiAdministracjiWieslawTarka">Tyle tytułem wstępu. Jeśli są jakieś pytania ze strony państwa posłów, to bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Proszę państwa posłów o zabieranie głosu w dyskusji i zadawanie pytań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#PoselBeataBublewicz">Chciałabym zadać dwa pytania. Po pierwsze, czy odbyło się zaplanowane na 12 października br. spotkanie współprzewodniczących regionów z Obwodem Kaliningradzkim? Jeśli tak, to czy zostały podjęte jakieś konkretne decyzje.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#PoselBeataBublewicz">Pytanie drugie – czy strona polska podjęła próbę negocjacji w sprawie niekorzystnych zmian w ustawie o specjalnej strefie ekonomicznej w Obwodzie Kaliningradzkim, w której poprzez podwyższenie progu do 5 mln euro zamknięto możliwość skorzystania z ulg podatkowych małym i średnim podmiotom gospodarczym, stanowiącym większość polskich inwestorów działających na terenie Obwodu Kaliningradzkiego?</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#PoselBeataBublewicz">To stopniowo może doprowadzić do wręcz całkowitej eliminacji polskiego kapitału z rynku Obwodu Kaliningradzkiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Czy pan minister Wiesław Tarka mógłby udzielić odpowiedzi na te pytania?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#PodsekretarzstanuwMSWiAWieslawTarka">Jak informowałem, spotkanie odbyło się w dniu 13 października br. w Warszawie, przy czym było to spotkanie współprzewodniczących Rady. Taka forma spotkania nie dopuszcza do podejmowania wiążących decyzji. Spotkanie służyło przygotowaniu posiedzenia Rady, które miało odbyć się w dniach 14-15 grudnia br. w Gdańsku. Jak wspomniałem, posiedzenie Rady zostało na wniosek strony rosyjskiej przesunięte na pierwszą połowę 2007 r.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#PodsekretarzstanuwMSWiAWieslawTarka">Jeśli chodzi o pytanie drugie, to oczywiście kwestia strefy ekonomicznej była poruszana w czasie moich spotkań z ministrem Michaiłem Pliuchinem. Mamy świadomość, że ustawa faworyzuje duże podmioty gospodarcze, które wykluczają małe podmioty, szczególnie z woj. warmińsko-mazurskiego i pomorskiego.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#PodsekretarzstanuwMSWiAWieslawTarka">Istnieje wymóg zainwestowania na przestrzeni 3 lat około 5 mln euro. To jest zdecydowanie za dużo. Przekazaliśmy nasze stanowisko stronie rosyjskiej. Mogę tylko powiedzieć, że w czasie nieformalnych rozmów uzyskaliśmy zapewnienie, że Rosjanie rozumieją ten problem i postarają się dokonać zmian.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Czy ktoś z państwa chciałby jeszcze zabrać głos w dyskusji? Nie ma zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Jeśli państwo pozwolą, w skrócie podsumuję dyskusję. Stosunki z Obwodem Kaliningradzkim są dla nas niezwykle istotne. Aby mogły się one dobrze rozwijać, należy doprowadzić do usprawnienia obsługi granicznej przez służby rosyjskie. Należy zrezygnować z podwójnych standardów, które służby rosyjskie ciągle stosują. Są one sprzeczne ze standardami europejskimi.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Istotna jest dla nas również kwestia zapewnienia gwarancji dla polskich biznesmenów, którzy prowadzą działalność na obszarze Obwodu Kaliningradzkiego. Ważne jest, aby polscy biznesmeni, którzy prowadzą tam działalność, byli objęci tymi regulacjami, którymi są objęci duzi inwestorzy. Chodzi o uniknięcie sytuacji, w której mamy do czynienia z dwoma sposobami opodatkowania.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Cieszymy się, że pojawiają się pewne sygnały ze strony Obwodu Kaliningradzkiego, dotyczące potrzeby intensyfikacji działań Polsko-Rosyjskiej Rady ds. Współpracy Regionów RP z Obwodem Kaliningradzkim FR. To jest bardzo ważne forum i zależy nam na tym, aby doszło do intensyfikacji współpracy.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Zależy nam również na szybkim uregulowaniu żeglugi przez Cieśninę Pilawską. Jesteśmy przekonani, że Ministerstwo Spraw Zagranicznych czyni bardzo aktywne starania, aby ta sprawa została wreszcie załatwiona. Oczekuje od strony rosyjskiej wyjścia naprzeciw propozycjom, które przedstawiamy.</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Na tym kończymy rozpatrzenie pkt I obrad. Przechodzimy do rozpatrzenia pkt II, który obejmuje stosunki polsko-białoruskie. Sądzę, że omawiamy tę kwestie w dobrym momencie, bowiem sporo dzieje się na Białorusi oraz w relacjach polsko-białoruskich i rosyjsko-białoruskich.</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Istotna jest kwestia oceny stosunków białorusko-rosyjskich, które są kluczowe z punktu widzenia sytuacji Białorusi i funkcjonowania tego państwa. Obserwujemy bardzo silne naciski ze strony rosyjskiej związane z intencją przejęcia przez GASPROM rurociągów gazowych na Białorusi. Odnotowujemy również próby bardzo poważnego podwyższenia opłat za gaz dla Białorusi.</u>
          <u xml:id="u-9.7" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Wiadomo, że to są kwestie kluczowe z punktu widzenia państwa białoruskiego. Jeżeli Białoruś przekaże infrastrukturę energetyczną firmom rosyjskim, jeśli będzie płaciła wyższe ceny za gaz, wówczas w dużym stopniu zostanie podważona istota suwerenności tego państwa.</u>
          <u xml:id="u-9.8" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Z naszego punktu widzenia i z punktu widzenia stabilności w Europie utrzymanie niepodległości i suwerenności Białorusi jest kwestią kluczową. Pojawiają się również naciski na Białoruś, aby zintensyfikowała proces integracji z Rosją. Należy sformułować pytanie, czy tego typu działania w ramach obecnego stanu rzeczy na Białorusi, kiedy trudno uznać organy władzy białoruskiej za posiadające mandat demokratyczny, mogłyby być kiedykolwiek uznane przez środowisko międzynarodowe, również przez Polskę.</u>
          <u xml:id="u-9.9" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Kolejna bardzo ważna kwestia dotyczy sytuacji społeczeństwa obywatelskiego na Białorusi. Polska, a także Unia Europejska, wspiera działaczy demokratycznych w tym kraju. Jak polski rząd ocenia przebieg procesów demokratycznych w tym kraju?</u>
          <u xml:id="u-9.10" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Istotny jest również problem Polaków na Białorusi. Jest tam duża grupa naszych rodaków. Przypomnę, że Związek Polaków na Białorusi jest najliczniejszą organizacją demokratyczną na Białorusi, co w poważnym stopniu rzutuje na jego sytuację w kontekście metod rządzenia w tym kraju.</u>
          <u xml:id="u-9.11" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Powstaje pytanie, w jaki sposób Polska będąca w Unii Europejskiej i cała Unia mogłaby działać w kierunku umocnienia struktur państwa białoruskiego i w jaki sposób mogłaby pozytywnie wpływać na proces demokratyczny na Białorusi, szczególnie w kontekście obecnych relacji białorusko-rosyjskich.</u>
          <u xml:id="u-9.12" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Proszę ministra Pawła Kowala o ustosunkowanie się do tych kwestii.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Każda wypowiedź na temat stosunków polsko-białoruskich, unijno-białoruskich to wypowiedź o tym, czego nie wiemy. Bardzo niewiele wiemy i skromne są nasze możliwości prognozowania rozwoju wydarzeń.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Pytania, które sformułował pan przewodniczący, należałoby skierować do ośrodków analitycznych, specjalistów i ekspertów. Niemal co kilka dni rozmawiam w różnych gremiach na ten temat. Podstawowe są pytania o żywotność reżimu Aleksandra Łukaszenki, o jego możliwości rozwoju i relacje z Rosją. Pozostają one jednak bez odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Gdybyśmy znali odpowiedź na te pytania, czyli gdybyśmy mogli przewidzieć, co będzie dzień po upadku Łukaszenki i kiedy ten dzień nastąpi, wówczas większość naszych dylematów, które wiążą się ze stosunkami polsko-białoruskimi, natychmiast by znikła.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Mówię o tym, ponieważ dzielę się z państwem swoimi dylematami i dylematami MSZ w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Należy stwierdzić, że głównym celem naszej polityki jest, aby stosunki polsko-białoruskie i polskie możliwości oddziaływania w dniu po upadku reżimu Łukaszenki były jak najlepsze. Oczywiście tak sformułowany cel jest bardzo ogólny i wracamy do konkretnych problemów, jakie występują dziś w stosunkach polsko-białoruskich.</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Dla polskiej opinii publicznej centralnym problemem jest sytuacja mniejszości polskiej na Białorusi. Jest to znacząca mniejszość, skoncentrowana poza głównymi ośrodkami politycznymi kraju, bardzo specyficznie zachowana.</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Sześć lat temu podróżowałem po południowo-wschodniej części dawnego województwa wileńskiego, dziś Białorusi, gdzie spotkałem zaścianki szlacheckie. Byłem z kolegą, który nazywał się Pawłowicz. Nie zostałem zaproszony do stołu ze względu na nieszlacheckie nazwisko, a państwo, którzy tam mieszkali przyjmowali przy stole tylko ludzi dobrze urodzonych.</u>
          <u xml:id="u-10.7" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">To było fascynujące doświadczenie, które pokazuje, w jaki sposób zachowała się mniejszość polska na Białorusi. Niecałe środowisko jest zorganizowane. Główną organizacją jest Związek Polaków na Białorusi. Polityka władz Białorusi w tej sprawie jest od pewnego czasu dość konsekwentna.</u>
          <u xml:id="u-10.8" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Od wiosny 2005 r. mamy do czynienia z dezawuowaniem legalnego Związku Polaków na Białorusi, powołaniem nielegalnego związku i ciągłym nękaniem działaczy polskich na różne możliwe sposoby, co odbija się dużym echem w polskiej opinii publicznej.</u>
          <u xml:id="u-10.9" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Warto przypomnieć, że kwestie stosunków polsko-białoruskich, a szczególnie mniejszości polskiej na Białorusi, znalazły się jako jedne z centralnych w kampanii wyborczej.</u>
          <u xml:id="u-10.10" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Tło napięć wokół mniejszości polskiej na Białorusi nie jest do końca jasne. Nie wiemy dokładnie, dlaczego Związek, który trzymał się relatywnie z dala od polityki, stał się głównym celem ataku władz. Oczywiście Związek może być traktowany jako jeden z elementów polskości, idei polskiej, która jest jednym z głównych celów ataków oficjalnych władz Białorusi.</u>
          <u xml:id="u-10.11" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Z tym wiąże się szereg praktycznych problemów, np. dotyczących kilkunastu Domów Polskich na Białorusi i ich statusu. Oprócz tego są dwa domy parafialne i dwa wybudowane zanim powstał Związek Polaków na Białorusi.</u>
          <u xml:id="u-10.12" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">W odniesieniu do tych, które powstawały już w okresie istnienia Związku, ze względu na specyficzne regulacje prawne na Białorusi, które zakazują posiadania nieruchomości obcym organizacjom, do których należy Stowarzyszenie „Wspólnota Polska”, mieliśmy do czynienia z przekazywaniem domów na własność Związku Polaków na Białorusi.</u>
          <u xml:id="u-10.13" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Nie uwzględniono takiej możliwości, że sytuacja na Białorusi może się aż tak dalece zmienić, jak to obserwujemy obecnie. Z punktu widzenia prawa białoruskiego 18 Domów Polskich znalazło się we władaniu Związku Polaków na Białorusi, reprezentowanego przez prezesa Łucznika.</u>
          <u xml:id="u-10.14" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Obecnie nie ma dobrego sposobu na to, jak odzyskiwać te domy. Mamy do czynienia z uprawianiem w nich działalności polonijnej, kultywowaniem kultury polskiej, polskich zwyczajów, ale obserwujemy zmniejszającą się aktywność tych domów, które przeszły pod władanie nielegalnego zarządu Związku Polaków na Białorusi.</u>
          <u xml:id="u-10.15" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Druga kwestia, będąca ważnym tematem w stosunkach polsko-białoruskich, dotyczy przestrzegania praw człowieka na Białorusi. Mamy do czynienia z nasilającą się walką z opozycją demokratyczną i przedstawicielami społeczeństwa obywatelskiego. Należy to widzieć jako element utrzymywania się przy władzy obecnej ekipy.</u>
          <u xml:id="u-10.16" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Kolejne aresztowania i prześladowania opozycji przed wyborami prezydenckimi, tłumienie pokojowych manifestacji, przetrzymywanie w więzieniu Aleksandra Milinkiewicza to panorama stosunku władz białoruskich do opozycji.</u>
          <u xml:id="u-10.17" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Opozycja jest rozdrobniona. Do pewnego skonsolidowania dochodzi na lewicy. Jest to partner na tyle niejednolity i słaby, że formy współpracy z nim bywają poddawane pod dyskusję. Liczni eksperci podkreślają, że znacząca część opozycji, szczególnie ta silniejsza, jest nastawiona na zacieśnianie współpracy z Rosją.</u>
          <u xml:id="u-10.18" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">To wprowadza nas w kontekst stosunków rosyjsko-białoruskich. Niewiele oficjalnie wiemy na temat rzeczywistego charakteru sporu między Rosją a Białorusią. W mojej opinii nie jest on poważny ani trwały.</u>
          <u xml:id="u-10.19" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Są również inne czynniki, które należy uwzględniać w dyskusji dotyczącej Białorusi. Mam na myśli konieczność zaangażowania innych krajów, szczególnie Unii Europejskiej, w działania na rzecz Białorusi. Do tej grupy krajów zaliczam Litwę, Szwecję, niektóre kraje Grupy Wyszehradzkiej.</u>
          <u xml:id="u-10.20" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Zainteresowanie sprawami Białorusi, włączanie się w proces demokratyzowania i wspierania społeczeństwa obywatelskiego jest dość znaczne w przypadku tych krajów, ale gdyby oszacować globalnie zaangażowanie Polski, okazałoby się, że jest ono zdecydowanie największe.</u>
          <u xml:id="u-10.21" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Niedocenianym partnerem rozmowy o sytuacji na Białorusi jest Stolica Apostolska, jako podmiot prawa międzynarodowego. Białoruś jest zasadniczo katolickim krajem. Stolica Apostolska jest istotnym podmiotem prawa międzynarodowego, który obserwuje sytuację na Białorusi. Te sprawy były przedmiotem moich konsultacji.</u>
          <u xml:id="u-10.22" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Jeśli chodzi o mapę instytucji i krajów, szczególnie unijnych, które starają się pomagać Białorusi, należy skonstatować, że istnieją wyraźne różnice w podejściu do sytuacji na Białorusi w kluczowych sprawach, czyli w ocenie trwałości reżimu Łukaszenki i poszukiwaniu skutecznych sposobów wpływania na sytuację na Białorusi.</u>
          <u xml:id="u-10.23" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Jeden z dylematów sprowadza się do tego, czy prowadzić politykę wspierania urzędników średniego szczebla, czyli politykę „rozwadniania” reżimu, jaką stosowały np. Stany Zjednoczone wobec reżimów komunistycznych w latach 80. W tej sprawie zarysowują się poważne różnice zdań.</u>
          <u xml:id="u-10.24" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Jesteśmy dopiero u progu budowania szerszej koalicji na rzecz demokratyzacji i przestrzegania praw człowieka na Białorusi. Polska stosuje się do sankcji nałożonych na władze białoruskie. Również sama wprowadziła sankcje przeciwko osobom odpowiedzialnym za represje wobec przedstawicieli legalnego Związku Polaków na Białorusi i wobec opozycji.</u>
          <u xml:id="u-10.25" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Powstała osobna polska lista osób niemających prawa wstępu na terytorium Rzeczypospolitej. Jest ona dłuższa niż lista unijna.</u>
          <u xml:id="u-10.26" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Obowiązuje zasada obniżenia poziomu kontaktów politycznych z władzami Białorusi. Zamrożone są kontakty na poziomie ministerialnym. Utrzymujemy kontakty na szczeblu roboczym. Dotyczą one przede wszystkim tych sfer działania, które są szczególnie ważne z punktu widzenia polskich interesów.</u>
          <u xml:id="u-10.27" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Na forum organizacji międzynarodowych Polska stara się poruszać kwestię białoruską. Mam na myśli Komisję Praw Człowieka ONZ, Radę Europy, Unię Europejską, OBWE. Trzeba zwrócić uwagę na takie nasze osiągnięcia dyplomatyczne na arenie międzynarodowej, jak doprowadzenie, przy poparciu innych państw, do opracowania listy osób objętych zakazem wjazdu na terytorium Unii, osób odpowiedzialnych za fałszerstwa wyborcze i prześladowanie środowisk demokratycznych.</u>
          <u xml:id="u-10.28" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Jeśli chodzi o działania Rady Europy adresowane do Białorusi, wykazujemy się szczególnie ostatnio większą aktywnością, mobilizując inne kraje. Polscy przedstawiciele aktywnie uczestniczyli, jako niezależni obserwatorzy, w marcowych wyborach prezydenckich na Białorusi.</u>
          <u xml:id="u-10.29" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Rząd dokłada wszelkich starań, aby wspierać legalne władze Związku Polaków na Białorusi. Ma to wymiar wsparcia finansowego, pomocy dla dzieci i młodzieży ze środowisk polskich, wspierania niezależnych wydawnictw. W 2006 r. zwiększono pomoc finansową dla białoruskiej opozycji.</u>
          <u xml:id="u-10.30" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Chciałbym zaapelować do Komisji, ponieważ w moim przekonaniu powinny zostać zwiększone środki na działalność pomocową. W związku z realizacją projektu niezależnej telewizji dla Białorusi obniżyła się znacznie kwota na działalność pomocową.</u>
          <u xml:id="u-10.31" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Korzystając z okazji, zwracam się do państwa posłów o to, aby podwyższyć zasadniczą kwotę na działalność pomocową. Dzięki hojności polskiego Sejmu w ubiegłym roku był to ważny atut polskiej aktywności na arenie międzynarodowej i opowiadam się za tym, aby ten poziom aktywności utrzymać.</u>
          <u xml:id="u-10.32" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Dzięki temu, że Sejm w ubiegłym roku zrozumiał potrzebę takich działań, zwiększono pomoc finansową dla opozycji białoruskiej. Polegała ona na wspieraniu niezależnych mediów, pomocy represjonowanym, wsparciu dla inicjatyw społecznych, różnych działań z zakresu praw człowieka, funkcjonowania demokracji i gospodarki rynkowej, aktywizacji młodzieży, nagłaśnianiu spraw białoruskich w środowisku międzynarodowym.</u>
          <u xml:id="u-10.33" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Skutków tych działań należy oczekiwać w dłuższej perspektywie czasowej. Te, na które mogę wskazać, mają charakter doraźny, ale są znaczące z naszego punktu widzenia. Mam na myśli kontynuowanie działań legalnych władz i legalnego Związku Polaków na Białorusi, pomimo zwiększających się utrudnień i represji.</u>
          <u xml:id="u-10.34" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Przed wyborami obserwowaliśmy pewną konsolidację środowisk opozycyjnych pod przywództwem Aleksandra Milinkiewicza. Wyraźnie zaznaczyła się polska rola w pomocy opozycji demokratycznej na Białorusi.</u>
          <u xml:id="u-10.35" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Ciągle stajemy przed dylematami, takimi jak: problem nacisków rosyjskich na Białoruś, potencjał, jakim dysponuje opozycja białoruska, program opozycji, problem utrzymania polskiego stanu posiadania na Białorusi. Mam na myśli wszystko, co się wiąże ze stanem posiadania Związku Polaków na Białorusi, w dużym stopniu stworzonym przy udziale środków budżetowych z Polski.</u>
          <u xml:id="u-10.36" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Ważnymi wydarzeniami były kolejne wizyty Aleksandra Milinkiewicza w Polsce. Ze swej strony staram się w sprawach białoruskich konsultować jak najszerzej. Co kilka tygodni odbywają się narady w różnych gremiach. Skutki naszych działań będzie można ocenić dopiero po pewnym czasie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Otwieram debatę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#PoselRobertTyszkiewicz">Odnosząc się do informacji przedstawionych przez pana ministra, dotyczących polskiego zaangażowania w sąsiedztwo z Białorusią, warto zwrócić uwagę na niektóre aspekty dotyczące możliwości wcielania w czyn naszych zamierzeń.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#PoselRobertTyszkiewicz">Będę miał w tej mierze kilka pytań, a także kilka uwag. Zasadniczo zgadzam się z panem ministrem, że kwestie problemowe można zdefiniować tak, jak przedstawił to pan minister. Kluczowe sprawy to mniejszość polska na Białorusi oraz procesy demokratyzacji na Białorusi, które wpływają na nasze zaangażowanie polityczne.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#PoselRobertTyszkiewicz">W ostatnich dniach były prezydent Aleksander Kwaśniewski stwierdził, że impas można by przełamać, podejmując dialog z Aleksandrem Łukszenką, czyli z aparatem władzy na Białorusi.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#PoselRobertTyszkiewicz">Myślę, że zasadniczym celem naszej dyskusji powinno być określenie przestrzeni pryncypialności i przestrzeni elastyczności w naszej polityce wobec Republiki Białoruś. Wydaje się, że zarówno ze strony mniejszości polskiej na Białorusi, ale także ze strony społeczeństwa polskiego jest oczekiwanie na propozycję konkretnych działań w obu tych sferach.</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#PoselRobertTyszkiewicz">Jeśli chodzi o przestrzeń pryncypialności, to – moim zdaniem – należy kontynuować wspieranie wszelkimi możliwymi sposobami opozycji oraz legalnych władz Związku Polaków na Białorusi. Zgadzam się z panem ministrem, że warto utrzymać wysokość środków będących w dyspozycji MSZ przeznaczonych na wspieranie demokracji.</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#PoselRobertTyszkiewicz">Ważne jest udzielanie wsparcia w dziedzinie polityki informacyjnej, to znaczy w sferze wydawnictw, mediów oraz mediów elektronicznych. W Polsce realizowane są dwa istotne przedsięwzięcia – Radio „Racja” oraz Europejskie Radio dla Białorusi. Projekt Telewizji Publicznej SA w przyszłym roku ma zaowocować pierwszym satelitarnym kanałem informacyjnym w języku białoruskim skierowanym na Białoruś.</u>
          <u xml:id="u-12.6" who="#PoselRobertTyszkiewicz">Wydaje się, że oba te projekty stawiają Polskę w czołówce państw, które są zaangażowane w procesy demokratyzacyjne na Białorusi i dobrze świadczą o wywiązywaniu się przez nas z zadań wynikających z sąsiedztwa i solidarności z Białorusią.</u>
          <u xml:id="u-12.7" who="#PoselRobertTyszkiewicz">Są też liczne sygnały ze strony środowisk gospodarczych, społecznych, samorządowych, które oczekiwałyby od MSZ i rządu wyraźniejszych wskazówek dotyczących możliwości podejmowania współpracy pomiędzy organizacjami gospodarczymi, samorządami, które po stronie białoruskiej mają charakter ogniw administracji centralnej, a nie realnego samorządu.</u>
          <u xml:id="u-12.8" who="#PoselRobertTyszkiewicz">Z moich kontaktów wynika, że w tej sferze panuje dość duży zamęt i niejasność. Być może od strony rządowej to wygląda jasno, ale z punktu widzenia samorządów kwestie te nie są do końca zrozumiałe, zwłaszcza w tej części Polski, z której pochodzę, czyli na Białostocczyźnie, która bezpośrednio sąsiaduje z Białorusią.</u>
          <u xml:id="u-12.9" who="#PoselRobertTyszkiewicz">Czasami samorządy są bombardowane różnymi propozycjami ze strony administracji Łukaszenki czy samorządów sąsiedzkich. Działacze na szczeblu lokalnym nie wiedzą, czy podejmować takie kontakty i jak się odnosić do propozycji współpracy.</u>
          <u xml:id="u-12.10" who="#PoselRobertTyszkiewicz">Jako przestrzeń elastyczności widziałbym wyraźniejsze wsparcie albo nawet pewne zaangażowanie MSZ oraz struktur rządu w kierunku wspomagania kontaktów obywatelskich, wymiany młodzieży, współpracy między organizacjami społecznymi oraz pewnych form współpracy na poziomie samorządów.</u>
          <u xml:id="u-12.11" who="#PoselRobertTyszkiewicz">Przy tej okazji chciałbym poruszyć kwestię wiz. Z moich informacji wynika, że od stycznia 2007 r. obywatele Republiki Białoruś będą płacić za wizę do Unii Europejskiej 60 euro. Sądzę, że to może w znaczny sposób ograniczyć ich możliwości przyjazdu do Polski.</u>
          <u xml:id="u-12.12" who="#PoselRobertTyszkiewicz">Wielokrotnie zgłaszany był postulat wprowadzenia bezpłatnych wiz dla obywateli Białorusi albo bardzo wyraźnego obniżenia opłat wizowych, aby wspomóc wymianę społeczną, transgraniczną, która służy „eksportowi” demokracji.</u>
          <u xml:id="u-12.13" who="#PoselRobertTyszkiewicz">Odnosząc się wprost do dylematu – rozmawiać, czy nie rozmawiać z Łukaszenką – uważam, że podejmowanie rozmów z Łukaszenką okaże się nieskuteczne, podobnie jak było nieskuteczne za kadencji ministra Włodzimierza Cimoszewicza. Postulowałbym poszukiwanie przestrzeni elastyczności na niższym poziomie, zwłaszcza na poziomie organizacji społecznych, gospodarczych i w pewnym zakresie samorządów.</u>
          <u xml:id="u-12.14" who="#PoselRobertTyszkiewicz">Wydaje się, że polityka Łukaszenki zmierza w kierunku podtrzymania pozycji poprzez konfliktowanie środowiska polskiego i wplątywanie kontekstu Białorusi w relacje polsko-rosyjskie, wyłącznie w celu wzmocnienia swojej pozycji.</u>
          <u xml:id="u-12.15" who="#PoselRobertTyszkiewicz">Nie uważam, aby dziś występowały istotne przesłanki, które pozwalałyby sądzić, że w wyniku dialogu uzyskamy jakikolwiek postęp. Wręcz przeciwnie, mogłoby to zostać wykorzystane w celu wzmocnienia pozycji wewnętrznej reżimu wobec opozycji i wobec środowiska polskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Oddaję głos posłowi do Parlamentu Europejskiego, Konradowi Szymańskiemu. Ostatnio opinia publiczna została poinformowana o propozycji, którą przedstawiła Komisja Europejska wobec Białorusi. Gdyby zechciał pan uzupełnić swoją wypowiedź o pewne informacje na ten temat, bylibyśmy zobowiązani.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Przypomnę, że pan poseł jest członkiem Komisji Spraw Zagranicznych Parlamentu Europejskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#PoseldoParlamentuEuropejskiegoKonradSzymanski">Propozycja Komisji Europejskiej w tej sprawie została dobrze przekazana przez media. Przy sprzeciwie trzech państw członkowskich – Litwy, Łotwy i Polski Komisja Europejska chce zaproponować wykreślenie Białorusi z systemu generalnych preferencji celnych Unii Europejskiej, co jest dość ciężką formułą sankcji ekonomicznych, które mają objąć ten kraj.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#PoseldoParlamentuEuropejskiegoKonradSzymanski">Jak rozumiem, pan minister Paweł Kowal jest w stanie przedstawić stanowisko rządu w tej sprawie. Rozumiem, że w Polsce nie ma przekonania co do tego, iż ciężkie sankcje ekonomiczne są dobrym instrumentem nacisku na autorytarne reżimy.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#PoseldoParlamentuEuropejskiegoKonradSzymanski">Nawet jeśli sankcjom towarzyszą takie zabiegi, jak zablokowanie kont zagranicznych, z których najczęściej tego typu osoby korzystają, ich efektywność jest ograniczona, czego barwnym przykładem jest polityka wobec Kuby.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#PoseldoParlamentuEuropejskiegoKonradSzymanski">Chciałbym odnieść się do sprawy Związku Polaków na Białorusi. Przestrzegałbym przed próbami traktowania represji wobec Polaków w oderwaniu od kontekstu represji wobec demokratycznej opinii publicznej na Białorusi.</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#PoseldoParlamentuEuropejskiegoKonradSzymanski">Nie widzę możliwości, by można te kwestie traktować odrębnie. Co więcej, dostrzegam wyraźną intencję po stronie Łukaszenki, by tego typu sposób myślenia upowszechnić. Jestem przekonany, że ataki na Związek Polaków na Białorusi, który początkowo był możliwie mocno zdystansowany wobec polityki, mimo napiętych stosunków, miały na celu postawienie przed polską opinią publiczną wątpliwości, czy warto jest angażować się pierwszoplanowo w politykę wobec Białorusi, w organizowanie międzynarodowej opinii publicznej przeciwko Białorusi, skoro mamy tam 400 tys. zakładników w postaci członków Związku Polaków na Białorusi, którym można radykalnie utrudnić życie.</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#PoseldoParlamentuEuropejskiegoKonradSzymanski">To, szczęśliwie, nie spotkało się z żadnym odzewem po stronie polskiej opinii publicznej, co świadczy o jej sile. Nikt nie podjął tego sposobu rozumowania, ale przestrzegałbym przed jego nawet delikatnym rozważaniem. Tego typu scenariusz w otoczeniu Łukaszenki był główną motywacją represji wobec Związku Polaków na Białorusi.</u>
          <u xml:id="u-14.6" who="#PoseldoParlamentuEuropejskiegoKonradSzymanski">Partnerzy dla tego typu planu w Polsce by się znaleźli. Dobrze się stało, że sami dobrze wyczuli, iż w Polsce nie ma ku temu żadnej otwartości, że w Polsce nikt nie ma ochoty myśleć tymi kategoriami na temat Związku Polaków na Białorusi.</u>
          <u xml:id="u-14.7" who="#PoseldoParlamentuEuropejskiegoKonradSzymanski">Ilustracją tej tezy jest, że przedwczoraj Andżelika Borys kolejny raz została pozbawiona paszportu, aby uniemożliwić jej przybycie wraz z Aleksandrem Milinkiewiczem do Strasburga, gdzie 12 grudnia Aleksander Milinkiewicz ma odebrać nagrodę Sacharowa, którą w tym roku Parlament Europejski przyznał właśnie jemu.</u>
          <u xml:id="u-14.8" who="#PoseldoParlamentuEuropejskiegoKonradSzymanski">Myślę, że w najbliższych miesiącach możemy być postawieni wobec bardzo złej alternatywy. Jednym z wariantów może być utrzymanie, po części marionetkowej, ale jednak suwerenności Republiki Białoruś za sprawą utrzymania władzy przez Aleksandra Łukaszenkę.</u>
          <u xml:id="u-14.9" who="#PoseldoParlamentuEuropejskiegoKonradSzymanski">Druga opcja to demokratyzacja pod rosyjskim patronatem, której produktem ubocznym, aczkolwiek kluczowym z punktu widzenia patronów, byłoby pogłębienie zależności i odarcie tego państwa z resztek przymiotów suwerenności, takich jak kontrola granic czy też emisja waluty.</u>
          <u xml:id="u-14.10" who="#PoseldoParlamentuEuropejskiegoKonradSzymanski">Chciałbym zapytać, czy MSZ podziela przekonanie, że taka alternatywa rysuje się w perspektywie 12 miesięcy. Jeśli taki scenariusz jest brany pod uwagę, czy są prowadzone prace nad tym, jak się zachować.</u>
          <u xml:id="u-14.11" who="#PoseldoParlamentuEuropejskiegoKonradSzymanski">W moim przekonaniu to jest scenariusz najbardziej pożądany ze strony największego gracza w tym regionie, czyli Rosji, i może postawić wszystkie państwa zachodnie, które do tej pory mają dość duży komfort prowadzenia polityki moralizatorskiej, w sytuacji niezwykle trudnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PoselDariuszLipinski">Moi przedmówcy poruszali ważny aspekt w stosunkach polsko-białoruskich, jakim jest wsparcie społeczeństwa obywatelskiego i opozycji demokratycznej na Białorusi.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#PoselDariuszLipinski">Mam krótkie pytanie nawiązujące do wizyty Aleksandra Milinkiewicza w Sejmie w marcu br. W czasie tego spotkania i dyskusji o tym, jakie ułatwienia Polska może zapewnić opozycjonistom białoruskim, formułowane były poważne deklaracje dotyczące ułatwień wizowych, stypendialnych dla studentów z Białorusi relegowanych z uczelni białoruskich za działalność opozycyjną, za protesty przeciwko fałszerstwom wyborczym.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#PoselDariuszLipinski">Dziś, po upływie 9 miesięcy, chciałbym zapytać, jaka jest skala tych ułatwień. Ile osób objęto pomocą? Czy można mówić, że potrzeby w tym zakresie zostały zaspokojone, to znaczy, czy wszystkie osoby represjonowane na Białorusi z powodów politycznych, deklarujące chęć studiowania w Polsce, zostały objęte pomocą?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#PoselRobertTyszkiewicz">Chciałbym zapytać pana ministra, czy są przewidziane jakiekolwiek nakłady na wzmocnienie obecności polskich placówek dyplomatycznych na Białorusi. Z moich osobistych obserwacji wynika, że to mogłaby być pewna alternatywa, jeśli chodzi o wsparcie organizacyjne, dla prześladowanego Związku Polaków na Białorusi.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#PoselRobertTyszkiewicz">Czy w budżecie MSZ planowane są inwestycje, które poprawiłyby warunki funkcjonowania ambasady RP, konsulatów oraz instytutów działających w Republice Białoruś?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">To jest szersze pytanie o los budynku, w którym obecnie znajduje się polska ambasada. Docierały do mnie informacje, iż dalsze funkcjonowanie w nim naszej ambasady rodzi poważne znaki zapytania.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Jak przedstawia się sytuacja w dniu dzisiejszym?</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Czy ktoś z państwa chciałby jeszcze zabrać głos? Nie ma zgłoszeń do dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Proszę pana ministra o ustosunkowanie się do kwestii poruszonych przez posłów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Nie będę w stanie odpowiedzieć na wszystkie pytania szczegółowe. Część odpowiedzi uzyskają państwo na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Jeśli chodzi o zasady polityki wobec Białorusi, dziś naprawdę nie wiemy, jakie działania będą najbardziej skuteczne. Sądzę, że w sprawach tak drażliwych i tak ważnych z punktu widzenia polskiej polityki, jak stosunki białoruskie, trzeba sobie dawać pewien dystans czasowy na formułowanie ocen.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Zostały przyjęte pewne zasady polskiej polityki, dość twardej, zasadniczo ocenianej jako zdecydowana polityka. Myślę, że nie nastąpił jeszcze okres, kiedy możemy ją oceniać. Dla mnie problemem jest to, że właściwie na każdym spotkaniu pojawiają się wezwania do jakiejś korekty tej polityki.</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Jeśli zamierza się poważnie oddziaływać na sytuację na Białorusi, nie można korygować polityki co pół roku. Wydaje mi się to zbyt pochopne.</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">W tym kontekście zasadniczo zgadzam się z posłem Robertem Tyszkiewiczem. Panie pośle, ci, którzy nie wiedzą, co robić, zapewne chcą zrobić coś, czego nie powinni. To jest stały element moich rozmów. W ciągu tygodnia otrzymuję kilkanaście pytań od osób, które nie wiedzą, co zrobić. Można do mnie napisać i zwykle odpowiadam w ciągu dwóch godzin, a najdalej dwóch dni.</u>
          <u xml:id="u-18.5" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Istnieją w tej sprawie stosowne wytyczne. Jeśli czegoś nie obejmują, to zawsze służymy podpowiedzią i nie jest ona zawsze negatywna.</u>
          <u xml:id="u-18.6" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Wiele osób na poziomie centralnym i samorządowym ma własne pomysły na prowadzenie polityki wobec Białorusi, uważa politykę rządu za chybioną. Często słyszę wówczas argument, że coś jest dla tych osób niejasne. W moim przekonaniu wszystko jest jasne. Jeśli coś jest nieprecyzyjne, można szybko uzyskać wiedzę w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-18.7" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Obecnie Polska potrzebuje takiej polityki w stosunkach z Białorusią, bo to jest jedyny znany mi sposób na uprawianie polityki zagranicznej wobec reżimów. Władza na Białorusi ogranicza wolności obywatelskie, wolność prasy. Z tym reżimem mamy poważny problem.</u>
          <u xml:id="u-18.8" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Jeśli chodzi o wezwanie prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego, nie wiem, czy wypada mi komentować wypowiedzi byłych prezydentów. Wydaje mi się, że trzeba mieć do tego stosunek polemiczny. Odczytuję to wezwanie jako niepoparte dostateczną wiedzą. Można zapytać, jak autor propozycji wyobraża sobie nawiązanie rozmów z prezydentem Łukaszenką w konkretnych warunkach politycznych na Białorusi i w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-18.9" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Wydaje mi się, że jest to stanowisko publicystyczne i niepoparte dostateczną wiedzą, choć prowokujące do dyskusji. Nie widzę żadnych poważnych przesłanek, które by dziś uprawniały do sformułowania takiego stanowiska.</u>
          <u xml:id="u-18.10" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Jeśli chodzi o pomoc dla studentów białoruskich, to program obejmuje 240 osób i jest dość dobrze oceniany. Nie potrafię odpowiedzieć, czy liczba ta obejmuje tylko cześć zrealizowanych aplikacji, czy wszystkie.</u>
          <u xml:id="u-18.11" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Jeśli pan poseł sobie życzy, gotów jestem przekazać stosowne informacje na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-18.12" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Co do naszych interwencji w sprawie szybszego wydawania wiz dla osób represjonowanych, są one dość częste.</u>
          <u xml:id="u-18.13" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Trzeba rozszerzać wszędzie tam, gdzie jest to możliwe, kontakty społeczne, kulturalne, mniejszościowe w ramach respektowania stanowiska europejskiego i międzynarodowej opinii publicznej. Propozycje Komisji Europejskiej nie zostały dobrze przyjęte w Mińsku. Trudno ocenić poziom ich konkretności. Można je odczytywać również jako propozycje pewnej liberalizacji polityki wobec reżimu.</u>
          <u xml:id="u-18.14" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Poseł Konrad Szymański zadał jeszcze dwa pytania, ale nie zanotowałem ich, więc prosiłbym o przypomnienie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PoseldoParlamentuEuropejskiegoKonradSzymanski">Pytałem o alternatywę – suwerenność z Łukaszenką albo demokratyzacja pod przywództwem Rosji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">To oczywiście nie jest pytanie skierowane do mnie. Nie wiem, na ile prawdopodobna jest taka alternatywa. Nie mogę komentować tego, co się wydarzy hipotetycznie za pół roku.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Jest to jeden z poważnych scenariuszy rozwoju wydarzeń, formułowany przez ekspertów, ale są też inne. Dziś można mówić o tym, co obserwujemy. Przedstawiona przez pana prognoza być może się wydarzy i wtedy polska polityka będzie miała poważny dylemat. Wówczas będziemy przygotowani, aby na niego odpowiedzieć. W dniu dzisiejszym, w tej formule, nie mogę, choć bardzo bym chciał.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#PoselRobertTyszkiewicz">Czy pan minister mógłby udzielić odpowiedzi w sprawie wiz?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Odpowiedzi udzieli dyrektor Andrzej Jasionowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#DyrektorDepartamentuKonsularnegoiPoloniiwMSZAndrzejJasionowski">Doszło do pewnych medialnych nieporozumień wokół przyjęcia przez Polskę wszystkich postanowień z Schengen. Ostatnio zapadła decyzja, że Polska powinna przyjąć wszystkie regulacje i wejść do strefy Schengen, jeśli chodzi o granicę lądową, od 1 stycznia 2008 r., a jeśli chodzi o granice lotnicze, od drugiej połowy marca 2008 r.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#DyrektorDepartamentuKonsularnegoiPoloniiwMSZAndrzejJasionowski">Nie przewidujemy, żeby miało to istotny wpływ na sytuację Polaków na Białorusi, czy też w ogóle na sytuację Polaków na Wschodzie. Regulacje Schengen dotyczą wyłącznie tzw. wiz krótkoterminowych. Są to wizy do 90 dni pobytu na terenie całej grupy państw Schengen. Upoważniają one do pobytu we wszystkich krajach członkowskich Schengen. Prawdą jest, że cena wiz zostanie drastycznie podwyższona.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#DyrektorDepartamentuKonsularnegoiPoloniiwMSZAndrzejJasionowski">Byłby to problem dla strony polskiej, gdyby nie fakt, że Schengen obejmuje wyłącznie wizy krótkoterminowe. Pozostaje możliwość stosowania wiz tzw. narodowych, czyli długoterminowych, które upoważniają wyłącznie do wjazdu i pobytu na terenie jednego państwa. W tym przypadku będzie to wyłącznie terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#DyrektorDepartamentuKonsularnegoiPoloniiwMSZAndrzejJasionowski">Polakom mieszkającym na wschodzie przyznajemy z reguły wizy narodowe, czyli wielokrotne, długoterminowe. Nie ma zatem obaw, że będą oni pozbawieni możliwości wjazdu do Polski.</u>
          <u xml:id="u-23.4" who="#DyrektorDepartamentuKonsularnegoiPoloniiwMSZAndrzejJasionowski">Co do kwestii ceny wizy narodowej, jest to sprawa wewnętrzna państwa członkowskiego Unii, czyli Polski, a nie regulacji Schengen. Nie ma zatem obawy, że wiza narodowa byłaby wizą drogą. Od obywateli Białorusi pobieramy obecnie opłatę w wysokości 5 euro za wizę. Nie sądzę, żeby te ceny drastycznie wzrosły. W większości przypadków wizy dla Polaków mieszkających na Białorusi są wydawane bezpłatnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Dziękuję panu ministrowi za wprowadzenie do dyskusji oraz za wyczerpujące odpowiedzi. Dziękuję za pana wkład w stworzenie polskiej polityki wobec Białorusi.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Podsumowując, sądzę, że kwestia, którą przedstawił poseł Konrad Szymański, ma w większym stopniu charakter pewnej prowokacji intelektualnej niż realnego scenariusza. Z jednej strony możemy spodziewać się sytuacji, w której będzie suwerenna Białoruś, ale z utrzymaniem reżimu Łukaszenki, a z drugiej strony alternatywą może być demokracja i kurs w kierunku Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Alternatywa w tym sensie nie jest do końca realna, iż podstawą ekonomiczną dla reżimu Łukaszenki jest utrzymywanie subsydiów ze strony rosyjskiej. Białoruś jest w dużej mierze państwem sponsorowanym. Ten sponsoring tworzy ekonomiczną podstawę dla funkcjonowania reżimu.</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Kiedy Białoruś wybrałaby pełną suwerenność, oznaczałoby to obcięcie subsydiów, co musiałoby wywołać konsekwencje w sferze politycznej i społecznej w tym kraju.</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Zgadzam się z opinią, że Polska powinna być przygotowana na moment zmian w tym kraju. Nie należy wykluczać również takiej możliwości, chociaż doświadczenia, które mamy, na to nie wskazują. Nie można wykluczać, że w pewnym momencie, Łukaszenko, mający realne poparcie na Białorusi, choć nie tak olbrzymie, jak pokazały to sfałszowane wyniki wyborów, w sytuacji konfrontacji z Rosją sam podejmie jakąś drogę w kierunku zwiększenia suwerenności oraz zwiększenia możliwości funkcjonowania społeczeństwa obywatelskiego.</u>
          <u xml:id="u-24.5" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Pozostaje pytanie, na ile Łukaszenko jest do tego zdolny. Obecnie jest to pytanie raczej seminaryjne i zgadzam się z panem ministrem, że w takich kategoriach możemy podejmować tę kwestię.</u>
          <u xml:id="u-24.6" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Nie mamy do czynienia z sytuacją zastoju na Białorusi. Jest to sytuacja zmian, choć ich kierunku nie możemy jednoznacznie uchwycić.</u>
          <u xml:id="u-24.7" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Chciałbym zwrócić uwagę na zmianę, jaka nastąpiła w polityce Unii Europejskiej, która przejęła w jakimś sensie część odpowiedzialności za kierunek zmian na Białorusi poprzez jednoznaczne wsparcie opozycji białoruskiej. Jeśli Unia deklaruje zainteresowanie sytuacją na Białorusi, to musi rozważać, co będzie w sytuacji, kiedy nastąpi proces zwiększania suwerenności i swobód demokratycznych.</u>
          <u xml:id="u-24.8" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">W moim przekonaniu zarówno Polska, jak i Unia Europejska poprzez politykę Polski i Litwy powinna starać się wypracować taką propozycję pozytywną, zwłaszcza w sferze ekonomicznej. Uważam, że to jest niezwykle istotne. Już dziś należy rozpocząć tego typu prace.</u>
          <u xml:id="u-24.9" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">To prowadzi do kolejnego wniosku. Otóż aby prowadzić tego typu politykę, trzeba mieć instrumenty. Należy wzmocnić, także kadrowo, nasze placówki, w tym ambasadę w Mińsku. Na ręce ministra Pawła Kowala chciałbym złożyć apel do pani minister. W moim przekonaniu jest właściwy moment, aby polski ambasador pojechał do Mińska.</u>
          <u xml:id="u-24.10" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Bardzo ważne jest, aby polska polityka była wyraźna, stabilna i aby jednoznaczny sygnał, który płynie z Warszawy – sygnał dezaprobaty dla sposobu funkcjonowania rządu na Białorusi, był zrozumiały. Kiedy dostrzeżemy możliwość zmiany, musimy być gotowi, aby przedstawić pozytywne propozycje.</u>
          <u xml:id="u-24.11" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Zamykam pkt II porządku obrad. Przechodzimy do rozpatrzenia pkt III, który obejmuje rozpatrzenie zawiadomienia Prezesa Rady Ministrów z druku nr 1143.</u>
          <u xml:id="u-24.12" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Marszałek Sejmu, na podstawie art. 118 ust. 2 regulaminu Sejmu, skierował w dniu 21 listopada 2006 r. zawiadomienie z druku nr 1143 do Komisji Spraw Zagranicznych celem zajęcia stanowiska co do zasadności wybranego przez Radę Ministrów trybu ratyfikacji umowy międzynarodowej.</u>
          <u xml:id="u-24.13" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Czy pan minister chciałby zabrać głos w tej sprawie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Rumunii o wzajemnej ochronie informacji niejawnych została podpisana w Bukareszcie 5 lipca 2006 r. Reguluje ona współpracę właściwych polskich organów z ich rumuńskimi partnerami w zakresie wymiany i wzajemnej ochrony przekazywanych informacji niejawnych.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Celem omawianej umowy jest umożliwienie nawiązania bliższej współpracy w zakresie obronności i gospodarki, w szczególności jeśli chodzi o wymianę technologii, rezerw i produkcję zbrojeniową, a także zapewnienie bezpieczeństwa wewnętrznego i zwalczanie najgroźniejszych form przestępczości.</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Zawarcie i ratyfikacja umowy są zgodne z działaniami podejmowanymi przez Polskę na arenie międzynarodowej, w tym z innymi umowami międzynarodowymi, których stroną jest Polska, a w szczególności z Umową między Stronami Traktatu Północnoatlantyckiego o ochronie informacji, sporządzoną 6 marca 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Wejście w życie umowy o wzajemnej ochronie informacji niejawnych zawartej z Rumunią powoduje korzystne skutki społeczne, polityczne oraz prawne, zaś oparta na niej współpraca właściwych organów może przyczynić się korzystnie do rozwoju gospodarczego obu państw.</u>
          <u xml:id="u-25.4" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Nie wiąże się to z koniecznością wprowadzenia zmian w ustawodawstwie polskim, ponieważ uregulowania umowy nie odbiegają od postanowień zawartych w Umowie z 22 stycznia 1999 r. o ochronie informacji niejawnych.</u>
          <u xml:id="u-25.5" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Jej wejście w życie nie spowoduje dodatkowych skutków dla budżetu państwa w postaci zmniejszenia dochodów lub zwiększenia wydatków, innych niż przewidziane w danej części budżetowej. Z uwagi na fakt, że omawiana umowa nie wprowadza żadnych specjalnych zasad ochrony lub wymiany informacji niejawnych, innych niż określone we wspomnianej przeze mnie wyżej ustawie, oraz ze względu na to, że nie spełnia przesłanek, o których mowa w art. 89 ust. 1 oraz art. 90 Konstytucji RP, związanie nią Rzeczypospolitej powinno nastąpić w trybie ratyfikacji bez uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie.</u>
          <u xml:id="u-25.6" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Jednocześnie, z uwagi na konieczność zapewnienia przepisom umowy charakteru prawa powszechnie obowiązującego, nie jest możliwe związanie Rzeczypospolitej przedmiotową umową w drodze zatwierdzenia, w rozumieniu art. 12 ust. 3 ustawy o umowach międzynarodowych.</u>
          <u xml:id="u-25.7" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Wnoszę o przyjęcie zawiadomienia Prezesa Rady Ministrów o zamiarze przedłożenia przedmiotowej umowy Prezydentowi RP do ratyfikacji, bez uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Czy są pytania do pana ministra? Nie ma zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Stwierdzam, że nikt z posłów nie zgłosił zastrzeżeń do trybu ratyfikacji umowy z druku nr 1143. Opinia eksperta Biura Analiz Sejmowych, pana Jana Morwińskiego, nie kwestionowała przyjętego trybu ratyfikacji.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Proponuję, aby Komisja przyjęła sprawozdanie o niezgłaszaniu zastrzeżeń do trybu ratyfikacji umowy z druku nr 1143. Nie słyszę sprzeciwu, zatem stwierdzam, że Komisja przyjęła sprawozdanie o niezgłaszaniu zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Przechodzimy do rozpatrzenia pkt IV, który obejmuje rozpatrzenie zawiadomienia Prezesa Rady Ministrów z druku nr 1144.</u>
          <u xml:id="u-26.4" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Marszałek Sejmu, na podstawie art. 118 ust. 2 regulaminu Sejmu skierował w dniu 21 listopada 2006 r. zawiadomienie z druku nr 1144 do Komisji Spraw Zagranicznych celem zajęcia stanowiska co do zasadności wybranego przez Radę Ministrów trybu ratyfikacji umowy międzynarodowej.</u>
          <u xml:id="u-26.5" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Proszę pana ministra o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Umowa między Rzecząpospolitą Polską a Królestwem Hiszpanii o wzajemnej ochronie informacji niejawnych została podpisana w Madrycie dnia 18 kwietnia 2006 r. oraz w Warszawie dnia 24 maja 2006 r. Jej regulacje dotyczą współpracy właściwych polskich organów z ich hiszpańskimi partnerami w zakresie wymiany i wzajemnej ochrony przekazywanych informacji niejawnych.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Jednocześnie będzie ona stanowić podstawę prawną do zawierania porozumień wykonawczych i umów niższej rangi. Podobnie, jak umowa z Rumunią, umożliwi ona nawiązanie bliższej współpracy w zakresie obronności, gospodarki, zapewnienia bezpieczeństwa wewnętrznego i zwalczania najgroźniejszych form przestępczości.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Wymiana informacji niejawnych w tych dziedzinach oraz ich ochrona jest warunkiem skuteczności działania właściwych organów obu państw.</u>
          <u xml:id="u-27.3" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Wejście w życie przedmiotowej umowy powinno spowodować korzystne skutki społeczne, polityczne oraz prawne, a współpraca oparta na niej przyczyni się do rozwoju gospodarczego obu państw.</u>
          <u xml:id="u-27.4" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Zawarcie i ratyfikacja niniejszej umowy są zgodne z innymi działaniami podejmowanymi przez Polskę na arenie międzynarodowej, w tym z innymi umowami międzynarodowymi, których stroną jest Polska, a w szczególności Umową między Stronami Traktatu Północnoatlantyckiego o ochronie informacji, sporządzoną 6 marca 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-27.5" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Wejście w życie przedmiotowej umowy nie będzie wymagało wprowadzenia zmian w ustawodawstwie polskim. Jej uregulowania nie odbiegają bowiem od przepisów zawartych w ustawie z 22 stycznia 1990 r. o ochronie informacji niejawnych. Nie spowoduje ona dodatkowych skutków dla budżetu państwa w postaci zmniejszenia dochodów lub zwiększenia wydatków, innych niż przewidziane w danej części budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-27.6" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Ze względu na to, że umowa nie wprowadza żadnych specjalnych zasad ochrony lub wymiany informacji niejawnych, innych niż określone w ustawie oraz ze względu na to, iż nie zostały spełnione przesłanki, o których mowa w art. 89 ust. 1 oraz art. 90 Konstytucji RP, związanie Rzeczypospolitej Polskiej umową z Królestwem Hiszpanii o wzajemnej ochronie informacji niejawnych powinno nastąpić w trybie ratyfikacji bez uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie.</u>
          <u xml:id="u-27.7" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Z uwagi na konieczność zapewnienia przepisom umowy charakteru prawa powszechnie obowiązującego nie jest możliwe związanie Rzeczypospolitej Polskiej przedmiotową umową w drodze zatwierdzenia w rozumieniu art. 12 ust. 3 ustawy o umowach międzynarodowych.</u>
          <u xml:id="u-27.8" who="#SekretarzstanuwMSZPawelKowal">Wnoszę o przyjęcie zawiadomienia Prezesa Rady Ministrów o zamiarze przedłożenia przedmiotowej umowy Prezydentowi RP do ratyfikacji bez uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Czy są pytania? Nie ma pytań.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Stwierdzam, że nikt z posłów nie zgłosił zastrzeżeń co do trybu ratyfikacji umowy z druku nr 1144. Opinia eksperta Biura Analiz Sejmowych, pana Jana Morwińskiego nie kwestionowała przyjętego trybu ratyfikacji.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Proponuję, aby Komisja przyjęła sprawozdanie o niezgłaszaniu zastrzeżeń do trybu ratyfikacji umowy z druku nr 1144. Nie słyszę sprzeciwu. Stwierdzam, że Komisja przyjęła sprawozdanie o niezgłaszaniu zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Przechodzimy do pkt V porządku obrad, obejmującego sprawy różne. Czy ktoś z państwa chciałby zabrać głos? Jeśli nie, to pozwolą państwo, że przedstawię informację na temat spotkań, które odbyłem, oraz przedstawię prośbę, którą otrzymaliśmy z parlamentu gruzińskiego.</u>
          <u xml:id="u-28.4" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">W ubiegłym tygodniu uczestniczyłem, wraz z posłem Krzysztofem Liskiem, w delegacji marszałka Senatu do Gruzji. Braliśmy udział w konferencji dotyczącej dyplomacji parlamentarnej i jej roli w rozwiązywaniu konfliktów międzynarodowych. Pan marszałek Bogdan Borusewicz i ja wygłosiliśmy referaty, wspierając jednocześnie proces rozwiązywania konfliktów na terenie Gruzji – w Abchazji i Południowej Osetii.</u>
          <u xml:id="u-28.5" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Wyraziliśmy pogląd o konieczności większego zaangażowania się Unii Europejskiej w rozwiązywanie tych konfliktów.</u>
          <u xml:id="u-28.6" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Byliśmy przyjęci przez pana prezydenta Michaiła Saakaszwili. Mieliśmy spotkanie z przewodniczącą parlamentu Gruzji, z premierem, ministrem spraw zagranicznych. Odbyliśmy rozmowę z przewodniczącym Komisji Spraw Zagranicznych Gruzji. Otrzymaliśmy bardzo serdeczne podziękowania od wszystkich osób, w tym od pana prezydenta, za nasze zaangażowanie we wsparcie procesu demokratycznego i wsparcie, jakiego udzielaliśmy Gruzji na arenie międzynarodowej.</u>
          <u xml:id="u-28.7" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Państwo otrzymali prośbę ze strony parlamentu gruzińskiego o wsparcie Gruzji, szczególnie w kontekście ostatnich nielegalnych wyborów, które odbyły się w Południowej Osetii. W moim przekonaniu ta sprawa powinna uzyskać rangę propozycji stanowiska Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-28.8" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Proponuję, aby Komisja Spraw Zagranicznych wyłoniła roboczą podkomisję, która przygotowałaby propozycję dla Sejmu na następne posiedzenie Sejmu. Ważne jest, aby reakcja nastąpiła jeszcze w roku bieżącym.</u>
          <u xml:id="u-28.9" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Jeśli państwo przyjmą tę propozycję, to w tym momencie powołalibyśmy podkomisję. Czy jest sprzeciw wobec tej propozycji? Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-28.10" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Proszę o zgłaszanie kandydatów do podkomisji. Proponuję, żeby jednym z członków podkomisji był poseł Paweł Śpiewak. Z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość zgłaszam posła Zbigniewa Girzyńskiego. Rozumiem, że pan poseł będzie nieobecny w najbliższych dniach.</u>
          <u xml:id="u-28.11" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Czy pan poseł Karol Karski będzie w tym czasie w Warszawie? Rozumiem, że pan poseł wyjeżdża. Pani poseł Małgorzata Bartyzel również będzie nieobecna.</u>
          <u xml:id="u-28.12" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Widzę, że zgłasza się poseł Dariusz Lipiński. Ja również zgłaszam się do pracy w podkomisji.</u>
          <u xml:id="u-28.13" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Stwierdzam, że Komisja wyłoniła podkomisję, która zaproponuje projekt uchwały Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-28.14" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Chciałbym państwa poinformować o spotkaniu przewodniczących Komisji Spraw Zagranicznych Estonii, Finlandii, Islandii, Łotwy, Litwy, Norwegii, Polski, Szwecji, Danii, które odbyło się 1 grudnia br. w Wilnie. Na tym posiedzeniu reprezentował mnie poseł Zbigniew Girzyński.</u>
          <u xml:id="u-28.15" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Spotkanie służyło omówieniu kwestii energetycznych, szczególnie w kontekście decyzji rosyjsko-niemieckiej. Była to inicjatywa litewska, ale wcześniej uzgodniona z Polską. W wyniku tych rozmów przewodniczący przyjęli wezwanie do swoich rządów narodowych, aby rządy zażądały od inwestorów rurociągu bałtyckiego przygotowania niezależnej ekspertyzy, dotyczącej wpływu inwestycji na środowisko naturalne Morza Bałtyckiego.</u>
          <u xml:id="u-28.16" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Przekazuję panu ministrowi treść tej uchwały. Jedyną osobą, która odmówiła podpisania dokumentu, była przewodnicząca Komisji Spraw Zagranicznych Danii, która przedstawiła argumenty formalne.</u>
          <u xml:id="u-28.17" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Na początku tygodnia byłem w Paryżu na zaproszenie Francuskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych. Mogłem zaprezentować polski punkt widzenia na politykę międzynarodową i przyszłość instytucjonalną Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-28.18" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Odbyłem spotkanie z panem Edouardem Balladurem, który jest przewodniczącym Komisji Spraw Zagranicznych Zgromadzenia Narodowego. Przedstawiłem propozycję zintensyfikowania współpracy z Komisją Spraw Zagranicznych Francji, także w formule trójstronnej, weimarskiej.</u>
          <u xml:id="u-28.19" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Ze względu na kalendarz wyborczy we Francji trudno spodziewać się, aby w pierwszej połowie przyszłego roku doszło do spotkania trzech Komisji Spraw Zagranicznych – Sejmu, Bundestagu i Zgromadzenia Narodowego Francji. Mamy nadzieję, że spotkanie odbędzie się po wyborach we Francji.</u>
          <u xml:id="u-28.20" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Zaproponowałem, aby wcześniej, na początku roku odbyło się spotkanie przewodniczących Komisji Spraw Zagranicznych tych trzech parlamentów. Przewodniczący Balladure wyraził zainteresowanie tą propozycją, zwłaszcza że nie będzie ubiegał się o reelekcję, więc nie będzie zaangażowany w kampanię wyborczą.</u>
          <u xml:id="u-28.21" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Informuję, że w przyszłym tygodniu, w czwartek odbędzie się posiedzenie Komisji. Na tym posiedzeniu Komisja przesłucha pana Zdzisława Ryna, kandydata na ambasadora RP. Na posiedzenie w dniu 10 stycznia zaprosiłem ambasadora Niemiec, który zaprezentuje program prezydencji niemieckiej w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-28.22" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Czy ktoś z państwa posłów chciałby zabrać głos? Nie ma zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-28.23" who="#PrzewodniczacyposelPawelZalewski">Informuję, że wyczerpaliśmy porządek dzienny dzisiejszych obrad. Zamykam posiedzenie Komisji.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>