text_structure.xml
20.1 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml" />
<TEI>
<xi:include href="header.xml" />
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#Sprawozdawca">Dnia 14 czerwca 1974 r. Komisja Nauki i Postępu Technicznego, obradująca pod przewodnictwem posła Sylwestra Kaliskiego (PZPR) rozpatrzyła sprawozdanie rządu z wykonania planu i budżetu w 1973 r. w częściach dotyczących Ministerstwa Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki, Polskiej Akademii Nauk, Urzędu Energii Atomowej, Urzędu Patentowego PRL, Polskiego Komitetu Normalizacji i Miar.</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#Sprawozdawca">W posiedzeniu udział wzięli: przedstawiciele Ministerstwa Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki z ministrem Janem Kaczmarkiem, Polskiej Akademii Nauk z I zastępcą sekretarza naukowego PAN — Tadeuszem Orłowskim, Urzędu Energii Atomowej z prezesem Janem Felickim, Urzędu Patentowego PRL z prezesem Jackiem Szomańskim, Polskiego Komitetu Normalizacji i Miar z wiceprezesem Wiktorem Obolewiczem, Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, Ministerstwa Finansów oraz dyrektor Zespołu NIK — Jan Dominiewski.</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#Sprawozdawca">Uwagi na temat realizacji planu i budżetu 1973 r. w zakresie nauki, szkolnictwa wyższego i techniki przedstawił poseł Andrzej Zydek (ZSL): W roku 1973 na naukę i postęp techniczny przeznaczono 22,8 mld zł, co stanowi 2,2 proc. wytworzonego dochodu narodowego, wobec 18,2 mld zł wydatkowanych w 1972 roku, co stanowiło 1,9 proc. dochodu narodowego.</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#Sprawozdawca">W roku 1973 w wyniku wdrożeń rezultatów prac naukowych do praktyki uzyskano dalszy postęp w porównaniu z rokiem poprzednim:</u>
<u xml:id="u-1.4" who="#Sprawozdawca">— wdrożono do produkcji 3.600 ważniejszych nowych wyrobów i technologii wobec 2.600 w 1972 roku;</u>
<u xml:id="u-1.5" who="#Sprawozdawca">— zastosowano w praktyce około 900 wyników zakończonych w latach 1971–72 prac badawczych;</u>
<u xml:id="u-1.6" who="#Sprawozdawca">— zwiększono o 40 proc. w porównaniu z rokiem 1972 ilość prac wykonanych w szkołach wyższych;</u>
<u xml:id="u-1.7" who="#Sprawozdawca">— nastąpił wzrost wartości dostarczonych na rynek nowych i zmodernizowanych wyrobów;</u>
<u xml:id="u-1.8" who="#Sprawozdawca">— nastąpiło zwiększenie oszczędności surowców i materiałów w stosunku do roku 1972 oraz poprawa jakości wyrobów przez zwiększenie udziału wyrobów oznaczonych znakami jakości Q i 1.</u>
<u xml:id="u-1.9" who="#Sprawozdawca">Osiągnięte wyniki w zakresie prac badawczo-rozwojowych i wdrożeniowych w roku 1973, które wpłynęły w sposób istotny na rozwój społeczno-gospodarczy kraju świadczą o tym, że jest to słuszna droga do integracji nauki z produkcją, ale świadczą i o tym, że istnieje potrzeba i możliwość dalszego zwiększenia udziału nauki i techniki w rozwoju społeczno-gospodarczym kraju. Właściwe planowanie działalności badawczo-rozwojowej w oparciu o plany społeczno-gospodarcze, dyscyplina w terminowej realizacji badań oraz system szybkich wdrożeń do produkcji prac przynieść może dalszy postęp badań i rozwoju oraz wdrożenia rezultatów prac naukowych do praktyki.</u>
<u xml:id="u-1.10" who="#Sprawozdawca">Powinny wzrosnąć nakłady na współpracę naukowo-techniczną z zagranicą, a wyniki tej współpracy powinny również oddziaływać w sposób realny na nasz postęp techniczny.</u>
<u xml:id="u-1.11" who="#Sprawozdawca">W roku 1973 wydatkowano na szkolnictwo wyższe 7.982 mln zł, co stanowi wzrost nakładów o 21,8 proc. w stosunku do 1972 roku. O 9,2 proc. zwiększyła się liczba studentów, a plan naboru studentów na studia stacjonarne i dla pracujących został wykonany w 116 proc. Przyjęto na wyższe uczelnie około 19 tys. nauczycieli.</u>
<u xml:id="u-1.12" who="#Sprawozdawca">Nie wykonano w pełni zadań w zakresie kształcenia podyplomowego studiów doktoranckich. Studia podyplomowe powinny przewidywać uzyskanie pewnych stopni specjalizacji. Pomimo dużych osiągnięć w zakresie kształcenia i doskonalenia kadr z wyższym wykształceniem, konieczna i możliwa jest dalsza poprawa wyników nauczania i doskonalenia. Niski udział profesorów i docentów w procesie dydaktycznym na pewno nie sprzyja osiąganiu odpowiedniego poziomu nauczania w tych uczelniach. Ministerstwo Nauki Szkolnictwa Wyższego i Techniki powinno długofalowym planowym działaniem zapewnić zwiększenie ilości profesorów i docentów jako wykładowców w filiach i punktach konsultacyjnych oraz nowo powstałych szkół wyższych.</u>
<u xml:id="u-1.13" who="#Sprawozdawca">W 1973 r. nastąpiła dalsza poprawa warunków socjalno-bytowych studentów, zwiększyła się ilość miejsc w domach akademickich z 91.600 do 96.600 o 3,5 proc., nie wykonano jednak planu w tym zakresie. W dalszym ciągu zwiększyło się zagęszczenie domów studenckich. Oddawane do użytku i modernizowane domy akademickie mają wyższy standard. O 35,5 proc. zwiększyła się w stosunku do 1972 r. ilość studentów korzystających ze stypendiów.</u>
<u xml:id="u-1.14" who="#Sprawozdawca">W roku 1973 nastąpiła zdecydowana w stosunku do lat ubiegłych poprawa realizacji planu inwestycji i kapitalnych remontów w dziedzinie nauki i szkolnictwa wyższego, nie oddano jednak do użytku szeregu obiektów dydaktycznych i naukowych. Nie zostały złagodzone dysproporcje między zadaniami szkolnictwa wyższego z jednej strony, a jego bazą lokalową, stanem zakwaterowania w domach studenckich, ilością miejsc w stołówkach oraz możliwościami zaspokojenia potrzeb w dziedzinie opieki zdrowotnej, sportu, wypoczynku i turystyki.</u>
<u xml:id="u-1.15" who="#Sprawozdawca">Uwagi do sprawozdania z wykonania planu i budżetu 1973 r. przez Polską Akademię Nauk przedstawiła poseł Anna Kochanowska (SD): Rok ubiegły przyniósł znaczne wzbogacenie dorobku naukowego poszczególnych członków PAN oraz instytutów i zespołów Akademii.</u>
<u xml:id="u-1.16" who="#Sprawozdawca">Twórczość naukowa staje się coraz bardziej działalnością zespołową, wymagającą dobrej organizacji. I w tym zakresie PAN miał w 1973 r. poważne osiągnięcia.</u>
<u xml:id="u-1.17" who="#Sprawozdawca">Nie wszystkie placówki PAN koordynujące prace rozwojowe i wdrożeniowe zrealizowały swe zadania w tym zakresie. Rok 1975 nie stał się jeszcze rokiem w pełni zgodnego z możliwościami ścisłego powiązania między nauką, techniką i produkcją. Ponieważ w czwartym roku planu 5-letniego znacznie więcej prac naukowo-badawczych wejdzie w stadium rozwojowo-wdrożeniowe, istnieje pilna potrzeba podjęcia działań na rzecz rozwiązania tych problemów.</u>
<u xml:id="u-1.18" who="#Sprawozdawca">Pierwsza faza prac wdrożeniowych odbywa się często w zakładach doświadczalnych PAN. Mogłyby one zwiększyć swe możliwości wdrażania prac naukowych, gdyby nie trudności lokalowe. Chociaż nakłady inwestycyjne i na kapitalne remonty znacznie wzrosły nie osiągnięto odczuwalnej poprawy sytuacji lokalowej. Nie zdołano wykorzystać wszystkich przeznaczonych na te celę kredytów. Należałoby się zastanowić nad możliwością szybszego rozwiązania trudności lokalowych PAN przez rozwój budownictwa pawilonowego. O wynikach badań naukowych nie przesądza bowiem monumentalność architektury, lecz myśl badawcza i wyposażenie naukowców w nowoczesną aparaturę.</u>
<u xml:id="u-1.19" who="#Sprawozdawca">W roku ubiegłym placówki PAN znacznie wzbogaciły się w aparaturę, zwłaszcza unikalną. Nie potrafiono jednak uporać się ze sprowadzeniem drobnych części do tej aparatury, jak również urządzeń laboratoryjnych. Wystąpiły również trudności z konserwacją i naprawą aparatury.</u>
<u xml:id="u-1.20" who="#Sprawozdawca">Nowoczesna, a zwłaszcza unikalna aparatura udostępniana jest naukowcom przez siedem laboratoriów środowiskowych, z których cztery powstały w roku ubiegłym. Jest ich jednak nadal za mało i dostęp do niej dla naukowców z poza PAN był w dalszym ciągu ograniczony.</u>
<u xml:id="u-1.21" who="#Sprawozdawca">Polska Akademia Nauk dysponowała w roku ubiegłym liczną kadrą naukową i niedostateczną kadrą pomocniczą i laboratoryjną. Utrzymywały się dysproporcje między ilością naukowców, kadrą pomocniczą i ilością aparatury. Świadome tych dysproporcji władze PAN zaproponowały wyższym uczelniom oddanie do ich dyspozycji 500 wykładowców. Uczelnie skorzystały tylko z 200 ofert. Sądzić należy, że oferty te nie były skierowane do uczelni nowych, gdzie brak wysoko kwalifikowanej kadry naukowej. Ogólnie stwierdzić należy, że mobilność kadry naukowej w roku ubiegłym uległa nieznacznej tylko poprawie. Trzeba stworzyć zachęty materialne dla naukowców PAN, by zechcieli podejmować prace w uczelniach i zachęty wobec uczelni, by korzystały z ofert akademii nauk.</u>
<u xml:id="u-1.22" who="#Sprawozdawca">Komitety PAN działające przy wydziałach i przy prezydium, powinny odgrywać większą niż obecnie rolę integracyjną w środowisku naukowym. Powinny one służyć radą w sprawach rozwoju kadr naukowych i studiów, opiniować prace naukowo-badawcze i programy, wypowiadać się w sprawach wydawnictw naukowych. Komitety PAN zaktywizowały się w okresie przygotowań do kongresu nauki, ale na co dzień nie najlepiej spełniały swe zadania. Brak wypracowanego modelu ich działania. Postulując, czy opiniując pewne problemy nie wiedzą one czy prace ich dotarły do zainteresowanych i jakiż wywołały oddźwięk. Być może komitety te stałyby się wyższym ogniwem łączącym PAN z pozostałą kadrą naukowców, gdyby część członków tych komitetów była wybierana przez poszczególne środowiska naukowe.</u>
<u xml:id="u-1.23" who="#Sprawozdawca">Komitety PAN powinny także odgrywać większą rolę w działalności naukowo-wydawniczej. Rok ubiegły przyniósł wiele sukcesów w tej dziedzinie, a w roku bieżącym przewiduje się dalszy wzrost liczby publikacji. Skrupulatne opiniowanie publikacji przeciwdziałać powinno obniżaniu ich poziomu.</u>
<u xml:id="u-1.24" who="#Sprawozdawca">Sprawozdanie z realizacji planu i budżetu w 1973 przez Urząd Energii Atomowej oraz Polski Komitet Normalizacji i Miar przedstawił poseł Zygmunt Zenderowski (PZPR): Urząd Energii Atomowej zrealizował w 1973 r. zadania planowe. pomyślne wyniki osiągnięte zostały m.in. w dziedzinie podstawowych „badań poznawczych, dotyczących problemów fizyki jądrowej wysokich i niskich energii, fizyki plazmowej, reaktorowej, chemii jądrowej, radiobiologii i innych. Na podkreślenie zasługuje szybki rozwój produkcji izotopów promieniotwórczych, która w znacznym stopniu pokrywa już zapotrzebowanie krajowe. Doświadczenia roku ubiegłego wskazują na potrzebę silniejszego organizacyjnego oddziaływania Urzędu Energii Atomowej na Instytuty resortowe, jak też wzmocnienia kontroli i nadzoru nad przebiegiem prac w tych instytutach.</u>
<u xml:id="u-1.25" who="#Sprawozdawca">Główne zadania Polskiego Komitetu Normalizacji i Miar dotyczyły w 1973 r. m.in. efektywnego wykorzystania surowców i materiałów, poprawy jakości i właściwości użytkowych wyrobów, ochrony naturalnego środowiska człowieka oraz bezpieczeństwa i higieny pracy, a także stworzenia warunków dla usprawniania produkcji. Prowadzono szeroko zakrojone prace związane z dostosowaniem systemu normalizacji do potrzeb współczesnej gospodarki.</u>
<u xml:id="u-1.26" who="#Sprawozdawca">W dalszej działalności PKNiM należy konsekwentnie przestrzegać dyscypliny norm wprowadzanych przez przedsiębiorstwa oraz zmniejszyć liczbę zezwoleń na odstępstwa od obowiązujących norm. Niezadowalający jest rozwój produkcji prototypowej aparatury pomiarowej dla potrzeb zaplecza naukowego oraz zbyt wysoki udział prac o charakterze usługowym w całości prac realizowanych przez komórki zaplecza naukowego PKNiM.</u>
<u xml:id="u-1.27" who="#Sprawozdawca">Sprawozdanie z wykonania planu i budżetu w 1973 r. przez Urząd Patentowy PRL przedłożył poseł Norbert Gowik (PZPR): Rok ubiegły charakteryzował się wzmożoną aktywnością Urzędu Patentowego w realizacji jego zadań, związanych z zachodzącymi w naszym kraju przeobrażeniami społecznymi i gospodarczymi. Działalność Urzędu Patentowego skierowana była na wprowadzanie w życie postanowień ustawy z 1972 r. o wynalazczości. Rok ubiegły był pierwszym rokiem obowiązywania tej ustawy, a zarazem pierwszym okresem realizacji kompleksowego, wieloletniego programu przedsięwzięć zabezpieczających rozwój krajowej twórczości technicznej, przedsięwzięć zmierzających do szybszego wdrażania wynalazków i do skutecznego ich chronienia za granicą.</u>
<u xml:id="u-1.28" who="#Sprawozdawca">W większości resortów wzrosła w ubiegłym roku liczba zgłoszonych wynalazków. Zwiększył się także udział placówek naukowo-badawczych i rozwojowych w ruchu wynalazczości pracowniczej. W 1973 r. placówki te zgłosiły blisko 3,5 tys. wynalazków.</u>
<u xml:id="u-1.29" who="#Sprawozdawca">Urząd Patentowy PRL wkładał wiele wysiłków dla zwiększenia stopnia wykorzystania wynalazków w gospodarce narodowej. M.in. oceniono 3.200 wynalazków i 318 spośród nich zaproponowano do wykorzystania 234 jednostkom gospodarczym.</u>
<u xml:id="u-1.30" who="#Sprawozdawca">Wydatnie poprawiła się informacja patentowa; plany w tej dziedzinie zostały przez Urząd Patentowy znacznie przekroczone. Poważne osiągnięcia zanotowano także w dziedzinie współpracy międzynarodowej. M.in. Urząd Patentowy wystąpił w roli wiodącej przy opracowywaniu propozycji dotyczących ujednolicenia norm prawnych w dziedzinie ochrony własności przemysłowej.</u>
<u xml:id="u-1.31" who="#Sprawozdawca">Uwagi Najwyższej Izby Kontroli przedstawił dyrektor Zespołu NIK — Jan Dominiewski: W ubiegłym roku odnotowano szereg osiągnięć zarówno w dziedzinie przygotowania wysoko kwalifikowanych kadr dla gospodarki narodowej, jak też badań naukowych. Szkoły wyższe legitymują się wzrostem ilości studentów oraz wdrażaniem indywidualnych programów nauczania dla studentów szczególnie uzdolnionych. Coraz skuteczniej działają bodźce w postaci indywidualnych nagród za postępy w nauce. Rozszerzonej działalności dydaktyczno-wychowawczej szkół wyższych często jednak nie towarzyszyła działalność organizatorska, gwarantująca należyty poziom i sprawność nauczania.</u>
<u xml:id="u-1.32" who="#Sprawozdawca">W relacji nauka — gospodarka narodowa obserwuje się duże ożywienie. Wyższe uczelnie aktywnie podjęły zadania współpracy i pomocy. Szansa, jaką stwarza obecny układ powiązań nauki z gospodarką, nie jest jednak jeszcze należycie wykorzystywana. Dzieje się tak w znacznej mierze z winy przemysłu. Rzecz w nie dość jeszcze umiejętnym formułowaniu przez przemysł zapotrzebowania na nowe rozwiązania naukowe, w niezadowalającej współpracy przemysłu z nauką w procesie wdrażania jej osiągnięć.</u>
<u xml:id="u-1.33" who="#Sprawozdawca">Polska Akademia Nauk uczyniła w ubiegłym roku znaczny postęp w doskonaleniu instrumentów kierowania nauką i uzyskała szereg osiągnięć praktycznych. W działalności naukowo-badawczej PAN występowały jednak jeszcze niedociągnięcia będące głównie wynikiem niedostatecznego zdyscyplinowania jednostek wykonawczych oraz słabego nadzoru.</u>
<u xml:id="u-1.34" who="#Sprawozdawca">Zarówno w Ministerstwie Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki, jak też PAN sprawą bardzo pilną jest pełna realizacja zamierzeń inwestycyjnych. Główny ciężar odpowiedzialności za występujące niedomagania w tej dziedzinie spoczywa niewątpliwie na wykonawstwie. Doskonalenia wymagają również resortowe służby inwestycyjne.</u>
<u xml:id="u-1.35" who="#Sprawozdawca">W dyskusji udział wzięli i pytania pod adresem resortów skierowali posłowie: Mieczysław Serwiński (bezp.), Witold Łukaszewicz (PZPR), Eugenia Łoch (PZPR), Mieczysław Klimowicz (bezp.) i Sylwester Kaliski (PZPR); dodatkowych wyjaśnień udzielili; minister nauki, szkolnictwa wyższego i techniki — Jan Kaczmarek, wiceprezes Polskiego Komitetu Normalizacji i Miar — Wiktor Obolewicz, prezes Urzędu Patentowego PRL — Jacek Szomański oraz prezes Urzędu Energii Atomowej — Jan Felicki.</u>
<u xml:id="u-1.36" who="#Sprawozdawca">Stwierdzono, że główne zadania postawione w 1973 r. przed nauką i szkolnictwem wyższym w zasadzie zostały wykonane, a przeznaczone na ten cel środki zostały wykorzystane zgodnie z zasadami gospodarności.</u>
<u xml:id="u-1.37" who="#Sprawozdawca">Rok 1975 ogłoszony Rokiem Nauki Polskiej zaznaczał się doniosłymi wydarzeniami. Na czoło wysuwa się Drugi Kongres Nauki Polskiej, który dokonał przeglądu osiągnięć i nakreślił perspektywy dalszego rozwoju nauki. Był to również rok obchodów 500-letniej rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika oraz 100-lecia powstania Akademii Umiejętności. W okresie tym osiągnięto dalsze postępy w dziedzinie planowania badań naukowych, rozbudowy bazy materialnej nauki polskiej oraz integracji wszystkich jej pionów. Na uwagę zasługuje szersze włączenie potencjału szkół wyższych do realizacji zadań w dziedzinie nauki.</u>
<u xml:id="u-1.38" who="#Sprawozdawca">Rok 1975 charakteryzował się dalszym wzrostem wydatków na naukę, poważnie wzrosła ilość studiujących zarówno na studiach dziennych, jak i dla pracujących.</u>
<u xml:id="u-1.39" who="#Sprawozdawca">Dynamiczny rozwój społeczno-gospodarczy kraju wymaga dalszego zwiększenia oddziaływania nauki i techniki. Wyrażano opinie, że niezbędne jest jeszcze ściślejsze powiązanie planowania działalności badawczo-rozwojowej z planami społeczno-gospodarczymi, dalszego wzmocnienia wymaga terminowość realizacji badań i ich rozliczeń; szybciej wdrażać trzeba do produkcji wyniki badań. Konieczne jest — zdaniem posłów — dalsze doskonalenie procesu dydaktycznego, poprawa warunków nauczania, zwłaszcza działalności filii wyższych uczelni, punktów konsultacyjnych oraz nowo-powołanych szkół wyższych. W pracach tych należałoby szerzej wykorzystać pracowników PAN.</u>
<u xml:id="u-1.40" who="#Sprawozdawca">Realizacja inwestycji i kapitalnych remontów powinna w dalszym ciągu pozostawać w centrum uwagi. Niepokój budzi zrealizowanie w latach 1971–1973 jedynie w 54,8 proc. liczby miejsc w domach studenckich oraz niewykonanie zadań inwestycyjnych w Akademiach Rolniczych i Polskiej Akademii Nauk.</u>
<u xml:id="u-1.41" who="#Sprawozdawca">W budownictwie dla PAN należałoby wykorzystać gotowe elementy typu pawilonowego. W roku 1974 nie wprowadzono do planu realizacji inwestycji szeregu ważnych obiektów dydaktycznych i socjalno-bytowych. Należy zapewnić właściwą konserwację sprowadzonej z zagranicy aparatury naukowej.</u>
<u xml:id="u-1.42" who="#Sprawozdawca">W dalszej działalności Polskiego Komitetu Normalizacji i Miar należy konsekwentnie przestrzegać dyscypliny norm oraz ograniczyć ilości zezwoleń na odstępstwa od norm.</u>
<u xml:id="u-1.43" who="#Sprawozdawca">Komisja przyjęła sprawozdanie rządu z wykonania planu i budżetu w 1973 r. w rozpatrywanych częściach. Uwagi i wnioski wypływające z przebiegu obrad zostaną przekazane Komisji Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów.</u>
<u xml:id="u-1.44" who="#Sprawozdawca">Komisja rozpatrzyła również i przyjęła sprawozdanie z działalności Zespołu Oświaty, Nauki i Kultury NIK w 1973 r. Przedstawił je dyrektor Zespołu — Jan Dominiewski.</u>
<u xml:id="u-1.45" who="#Sprawozdawca">W dyskusji udział wzięli posłowie: Witold Łukaszewicz (PZPR), Sylwester Kaliski (PZPR), Mieczysław Serwiński (bezp.) i Zygmunt Zenderowski (PZPR).</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>