PPC / ppc

text_structure.xml 794 KB
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144 1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151 1152 1153 1154 1155 1156 1157 1158 1159 1160 1161 1162 1163 1164 1165 1166 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173 1174 1175 1176 1177 1178 1179 1180 1181 1182 1183 1184 1185 1186 1187 1188 1189 1190 1191 1192 1193 1194 1195 1196 1197 1198 1199 1200 1201 1202 1203 1204 1205 1206 1207 1208 1209 1210 1211 1212 1213 1214 1215 1216 1217 1218 1219 1220 1221 1222 1223 1224 1225 1226 1227 1228 1229 1230 1231 1232 1233 1234 1235 1236 1237 1238 1239 1240 1241 1242 1243 1244 1245 1246 1247 1248 1249 1250 1251 1252 1253 1254 1255 1256 1257 1258 1259 1260 1261 1262 1263 1264 1265 1266 1267 1268 1269 1270 1271 1272 1273 1274 1275 1276 1277 1278 1279 1280 1281 1282 1283 1284 1285 1286 1287 1288 1289 1290 1291 1292 1293 1294 1295 1296 1297 1298 1299 1300 1301 1302 1303 1304 1305 1306 1307 1308 1309 1310 1311 1312 1313 1314 1315 1316 1317 1318 1319 1320 1321 1322 1323 1324 1325 1326 1327 1328 1329 1330 1331 1332 1333 1334 1335 1336 1337 1338 1339 1340 1341 1342 1343 1344 1345 1346 1347 1348 1349 1350 1351 1352 1353 1354 1355 1356 1357 1358 1359 1360 1361 1362 1363 1364 1365 1366 1367 1368 1369 1370 1371 1372 1373 1374 1375 1376 1377 1378 1379 1380 1381 1382 1383 1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391 1392 1393 1394 1395 1396 1397 1398 1399 1400 1401 1402 1403 1404 1405 1406 1407 1408 1409 1410 1411 1412 1413 1414 1415 1416 1417 1418 1419 1420 1421 1422 1423 1424 1425 1426 1427 1428 1429 1430 1431 1432 1433 1434 1435 1436 1437 1438 1439 1440 1441 1442 1443 1444 1445 1446 1447 1448 1449 1450 1451 1452 1453 1454 1455 1456 1457 1458 1459 1460 1461 1462 1463 1464 1465 1466 1467 1468 1469 1470 1471 1472 1473 1474 1475 1476 1477 1478 1479 1480 1481 1482 1483 1484 1485 1486 1487 1488 1489 1490 1491 1492 1493 1494 1495 1496 1497 1498 1499 1500 1501 1502 1503 1504 1505 1506 1507 1508 1509 1510 1511 1512 1513 1514 1515 1516 1517 1518 1519 1520 1521 1522 1523 1524 1525 1526 1527 1528 1529 1530 1531 1532 1533 1534 1535 1536 1537 1538 1539 1540 1541 1542 1543 1544 1545 1546 1547 1548 1549 1550 1551 1552 1553 1554 1555 1556 1557 1558 1559 1560 1561 1562 1563 1564 1565 1566 1567 1568 1569 1570 1571 1572 1573 1574 1575 1576 1577 1578 1579 1580 1581 1582 1583 1584 1585 1586 1587 1588 1589 1590 1591 1592 1593 1594 1595 1596 1597 1598 1599 1600 1601 1602 1603 1604 1605 1606 1607 1608 1609 1610 1611 1612 1613 1614 1615 1616 1617 1618 1619 1620 1621 1622 1623 1624 1625 1626 1627 1628 1629 1630 1631 1632 1633 1634 1635 1636 1637 1638 1639 1640 1641 1642 1643 1644 1645 1646 1647 1648 1649 1650 1651 1652 1653 1654 1655 1656 1657 1658 1659 1660 1661 1662 1663 1664 1665 1666 1667 1668 1669 1670 1671 1672 1673 1674 1675 1676 1677 1678 1679 1680 1681 1682 1683 1684 1685 1686 1687 1688 1689 1690 1691 1692 1693 1694 1695 1696 1697 1698 1699 1700 1701 1702 1703 1704 1705 1706 1707 1708 1709 1710 1711 1712 1713 1714 1715 1716 1717 1718 1719 1720 1721 1722 1723 1724 1725 1726 1727 1728 1729 1730 1731 1732 1733 1734 1735 1736 1737 1738 1739 1740 1741 1742 1743 1744 1745 1746 1747 1748 1749 1750 1751 1752 1753 1754 1755 1756 1757 1758 1759 1760 1761 1762 1763 1764 1765 1766 1767 1768 1769 1770 1771 1772 1773 1774 1775 1776 1777 1778 1779 1780 1781 1782 1783 1784 1785 1786 1787 1788 1789 1790 1791 1792 1793 1794 1795 1796 1797 1798 1799 1800 1801 1802 1803 1804 1805 1806 1807 1808 1809 1810 1811 1812 1813 1814 1815 1816 1817 1818 1819 1820 1821 1822 1823 1824 1825 1826 1827 1828 1829 1830 1831 1832 1833 1834 1835 1836 1837 1838 1839 1840 1841 1842 1843 1844 1845 1846 1847 1848 1849 1850 1851 1852 1853 1854 1855 1856 1857 1858 1859 1860 1861 1862 1863 1864 1865 1866 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 2039 2040 2041 2042 2043 2044 2045 2046 2047 2048 2049 2050 2051 2052 2053 2054 2055 2056 2057 2058 2059 2060 2061 2062 2063 2064 2065 2066 2067 2068 2069 2070 2071 2072 2073 2074 2075 2076 2077 2078 2079 2080 2081 2082 2083 2084 2085 2086 2087 2088 2089 2090 2091 2092 2093 2094 2095 2096 2097 2098 2099 2100 2101 2102 2103 2104 2105 2106 2107 2108 2109 2110 2111 2112 2113 2114 2115 2116 2117 2118 2119 2120 2121 2122 2123 2124 2125 2126 2127 2128 2129 2130 2131 2132 2133 2134 2135 2136 2137 2138 2139 2140 2141 2142 2143 2144 2145 2146 2147 2148 2149 2150 2151 2152 2153 2154 2155 2156 2157 2158 2159 2160 2161 2162 2163 2164 2165 2166 2167 2168 2169 2170 2171 2172 2173 2174 2175 2176 2177 2178 2179 2180 2181 2182 2183 2184 2185 2186 2187 2188 2189 2190 2191 2192 2193 2194 2195 2196 2197 2198 2199 2200 2201 2202 2203 2204 2205 2206 2207 2208 2209 2210 2211 2212 2213 2214 2215 2216 2217 2218 2219 2220 2221 2222 2223 2224 2225 2226 2227 2228 2229 2230 2231 2232 2233 2234 2235 2236 2237 2238 2239 2240 2241 2242 2243 2244 2245 2246 2247 2248 2249 2250 2251 2252 2253 2254 2255 2256 2257 2258 2259 2260 2261 2262 2263 2264 2265 2266 2267 2268 2269 2270 2271 2272 2273 2274 2275 2276 2277 2278 2279 2280 2281 2282 2283 2284 2285 2286 2287 2288 2289 2290 2291 2292 2293 2294 2295 2296 2297 2298 2299 2300 2301 2302 2303 2304 2305 2306 2307 2308 2309 2310 2311 2312 2313 2314 2315 2316 2317 2318 2319 2320 2321 2322 2323 2324 2325 2326 2327 2328 2329 2330 2331 2332 2333 2334 2335 2336 2337 2338 2339 2340 2341 2342 2343 2344 2345 2346 2347 2348 2349 2350 2351 2352 2353 2354 2355 2356 2357 2358 2359 2360 2361 2362 2363 2364 2365 2366 2367 2368 2369 2370 2371 2372 2373 2374 2375 2376 2377 2378 2379 2380 2381 2382 2383 2384 2385 2386 2387 2388 2389 2390 2391 2392 2393 2394 2395 2396 2397 2398 2399 2400 2401 2402 2403 2404 2405 2406 2407 2408 2409 2410 2411 2412 2413 2414 2415 2416 2417 2418 2419 2420 2421 2422 2423 2424 2425 2426 2427 2428 2429 2430 2431 2432 2433 2434 2435 2436 2437 2438 2439 2440 2441 2442 2443 2444 2445 2446 2447 2448 2449 2450 2451 2452 2453 2454 2455 2456 2457 2458 2459 2460 2461 2462 2463 2464 2465 2466 2467 2468 2469 2470 2471 2472 2473 2474 2475 2476 2477 2478 2479 2480 2481 2482 2483 2484 2485 2486 2487 2488 2489 2490 2491 2492 2493 2494 2495 2496 2497 2498 2499 2500 2501 2502 2503 2504 2505 2506 2507 2508 2509 2510 2511 2512 2513 2514 2515 2516 2517 2518 2519 2520 2521 2522 2523 2524 2525 2526 2527 2528 2529 2530 2531 2532 2533 2534 2535 2536 2537 2538 2539 2540 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562 2563 2564 2565 2566 2567 2568 2569 2570 2571 2572 2573 2574 2575 2576 2577 2578 2579 2580 2581 2582 2583 2584 2585 2586 2587 2588 2589 2590 2591 2592 2593 2594 2595 2596 2597 2598 2599 2600 2601 2602 2603 2604 2605 2606 2607 2608 2609 2610 2611 2612 2613 2614 2615 2616 2617 2618 2619 2620 2621 2622 2623 2624 2625 2626 2627 2628 2629 2630 2631 2632 2633 2634 2635 2636 2637 2638 2639 2640 2641 2642 2643 2644 2645 2646 2647 2648 2649 2650 2651 2652 2653 2654 2655 2656 2657 2658 2659 2660 2661 2662 2663 2664 2665 2666 2667 2668 2669 2670 2671 2672 2673 2674 2675 2676 2677 2678 2679 2680 2681 2682 2683 2684 2685 2686 2687 2688 2689 2690 2691 2692 2693 2694 2695 2696 2697 2698 2699 2700 2701 2702 2703 2704 2705 2706 2707 2708 2709 2710 2711 2712 2713 2714 2715 2716 2717 2718 2719 2720 2721 2722 2723 2724 2725 2726 2727 2728 2729 2730 2731 2732 2733 2734 2735 2736 2737 2738 2739 2740 2741 2742 2743 2744 2745 2746 2747 2748 2749 2750 2751 2752 2753 2754 2755 2756 2757 2758 2759 2760 2761 2762 2763 2764 2765 2766 2767 2768 2769 2770 2771 2772 2773 2774 2775 2776 2777 2778 2779 2780 2781 2782 2783 2784 2785 2786 2787 2788 2789 2790 2791 2792 2793 2794 2795 2796 2797 2798 2799 2800 2801 2802 2803 2804 2805 2806 2807 2808 2809 2810 2811 2812 2813 2814 2815 2816 2817 2818 2819 2820 2821 2822 2823 2824 2825 2826 2827 2828 2829 2830 2831 2832 2833 2834 2835 2836 2837 2838 2839 2840 2841 2842 2843 2844 2845 2846 2847 2848 2849 2850 2851 2852 2853 2854 2855 2856 2857 2858 2859 2860 2861 2862 2863 2864 2865 2866 2867 2868 2869 2870 2871 2872 2873 2874 2875 2876 2877 2878 2879 2880 2881 2882 2883 2884 2885 2886 2887 2888 2889 2890 2891 2892 2893 2894 2895 2896 2897 2898 2899 2900 2901 2902 2903 2904 2905 2906 2907 2908 2909 2910 2911 2912 2913 2914 2915 2916 2917 2918 2919 2920 2921 2922 2923 2924 2925 2926 2927 2928 2929 2930 2931 2932 2933 2934 2935 2936 2937 2938 2939 2940 2941 2942 2943 2944 2945 2946 2947 2948 2949 2950 2951 2952 2953 2954 2955 2956 2957 2958 2959 2960 2961 2962 2963 2964 2965 2966 2967 2968 2969 2970 2971 2972 2973 2974 2975 2976 2977 2978 2979 2980 2981 2982 2983 2984 2985 2986 2987 2988 2989 2990 2991 2992 2993 2994 2995 2996 2997 2998 2999 3000 3001 3002 3003 3004 3005 3006 3007 3008 3009 3010 3011 3012 3013 3014 3015 3016 3017 3018 3019 3020 3021 3022 3023 3024 3025 3026 3027 3028 3029 3030 3031 3032 3033 3034 3035 3036 3037 3038 3039 3040 3041 3042 3043 3044 3045 3046 3047 3048 3049 3050 3051 3052 3053 3054 3055 3056 3057 3058 3059 3060 3061 3062 3063 3064 3065 3066 3067 3068 3069 3070 3071 3072 3073 3074 3075 3076 3077 3078 3079 3080 3081 3082 3083 3084 3085 3086 3087 3088 3089 3090 3091 3092 3093 3094 3095 3096 3097 3098 3099 3100 3101 3102 3103 3104 3105 3106 3107 3108 3109 3110 3111 3112 3113 3114 3115 3116 3117 3118 3119 3120 3121 3122 3123 3124 3125 3126 3127 3128 3129 3130 3131 3132 3133 3134 3135 3136 3137 3138 3139 3140 3141 3142 3143 3144 3145 3146 3147 3148 3149 3150 3151 3152 3153 3154 3155 3156 3157 3158 3159 3160 3161 3162 3163 3164 3165 3166 3167 3168 3169 3170 3171 3172 3173 3174 3175 3176 3177 3178 3179 3180 3181 3182 3183 3184 3185 3186 3187 3188 3189 3190 3191 3192 3193 3194 3195 3196 3197 3198 3199 3200 3201 3202 3203 3204 3205 3206 3207 3208 3209 3210 3211 3212 3213 3214 3215 3216 3217 3218 3219 3220 3221 3222 3223 3224 3225 3226 3227 3228 3229 3230 3231 3232 3233 3234 3235 3236 3237 3238 3239 3240 3241 3242 3243 3244 3245 3246 3247 3248 3249 3250 3251 3252 3253 3254 3255 3256 3257 3258 3259 3260 3261 3262 3263 3264 3265 3266 3267 3268 3269 3270 3271 3272 3273 3274 3275 3276 3277 3278 3279 3280 3281 3282 3283 3284 3285 3286 3287 3288 3289 3290 3291 3292 3293 3294 3295 3296 3297 3298 3299 3300 3301 3302 3303 3304 3305 3306 3307 3308 3309 3310 3311 3312 3313 3314 3315 3316 3317 3318 3319 3320 3321 3322 3323 3324 3325 3326 3327 3328 3329 3330 3331 3332 3333 3334 3335 3336 3337 3338 3339 3340 3341 3342 3343 3344 3345 3346 3347 3348 3349 3350 3351 3352 3353 3354 3355 3356 3357 3358 3359 3360 3361 3362 3363 3364 3365 3366 3367 3368 3369 3370 3371 3372 3373 3374 3375 3376 3377 3378 3379 3380 3381 3382 3383 3384 3385 3386 3387 3388 3389 3390 3391 3392 3393 3394 3395 3396 3397 3398 3399 3400 3401 3402 3403 3404 3405 3406 3407 3408 3409 3410 3411 3412 3413 3414 3415 3416 3417 3418 3419 3420 3421 3422 3423 3424 3425 3426 3427 3428 3429 3430 3431 3432 3433 3434 3435 3436 3437 3438 3439 3440 3441 3442 3443 3444 3445 3446 3447 3448 3449 3450 3451 3452 3453 3454 3455 3456 3457 3458 3459 3460 3461 3462 3463 3464 3465 3466 3467 3468 3469 3470 3471 3472 3473 3474 3475 3476 3477 3478 3479 3480 3481 3482 3483 3484 3485 3486 3487 3488 3489 3490 3491 3492 3493 3494 3495 3496 3497 3498 3499 3500 3501 3502 3503 3504 3505 3506 3507 3508 3509 3510 3511 3512 3513 3514 3515 3516 3517 3518 3519 3520 3521 3522 3523 3524 3525 3526 3527 3528 3529 3530 3531 3532 3533 3534 3535 3536 3537 3538 3539 3540 3541 3542 3543 3544 3545 3546 3547 3548 3549 3550 3551 3552 3553 3554 3555 3556 3557 3558 3559 3560 3561 3562 3563 3564 3565 3566 3567 3568 3569 3570 3571 3572 3573 3574 3575 3576 3577 3578 3579 3580 3581 3582 3583 3584 3585 3586 3587 3588 3589 3590 3591 3592 3593 3594 3595 3596 3597 3598 3599 3600 3601 3602 3603 3604 3605 3606 3607 3608 3609 3610 3611 3612 3613 3614 3615 3616 3617 3618 3619 3620 3621 3622 3623 3624 3625 3626 3627 3628 3629 3630 3631 3632 3633 3634 3635 3636 3637 3638 3639 3640 3641 3642 3643 3644 3645 3646 3647 3648 3649 3650 3651 3652 3653 3654 3655 3656 3657 3658 3659 3660 3661 3662 3663 3664 3665 3666 3667 3668 3669 3670 3671 3672 3673 3674 3675 3676 3677 3678 3679 3680 3681 3682 3683 3684 3685 3686 3687 3688 3689 3690 3691 3692 3693 3694 3695 3696 3697 3698 3699 3700 3701 3702 3703 3704 3705 3706 3707 3708 3709 3710 3711 3712 3713 3714 3715 3716 3717 3718 3719 3720 3721 3722 3723 3724 3725 3726 3727 3728 3729 3730 3731 3732 3733 3734 3735 3736 3737 3738 3739 3740 3741 3742 3743 3744 3745 3746 3747 3748 3749 3750 3751 3752 3753 3754 3755 3756 3757 3758 3759 3760 3761 3762 3763 3764 3765 3766 3767 3768 3769 3770 3771 3772 3773 3774 3775 3776 3777 3778 3779 3780 3781 3782 3783 3784 3785 3786 3787 3788 3789 3790 3791 3792 3793 3794 3795 3796 3797 3798 3799 3800 3801 3802 3803 3804 3805 3806 3807 3808 3809 3810 3811 3812 3813 3814 3815 3816 3817 3818 3819 3820 3821 3822 3823 3824 3825 3826 3827 3828 3829 3830 3831 3832 3833 3834 3835 3836 3837 3838 3839 3840 3841 3842 3843 3844 3845 3846 3847 3848 3849 3850 3851 3852 3853 3854 3855 3856 3857 3858 3859 3860 3861 3862 3863 3864 3865 3866 3867 3868 3869 3870 3871 3872 3873 3874 3875 3876 3877 3878 3879 3880 3881 3882 3883 3884 3885 3886 3887 3888 3889 3890 3891 3892 3893 3894 3895 3896 3897 3898 3899 3900 3901 3902 3903 3904 3905 3906 3907 3908 3909 3910 3911 3912 3913 3914 3915 3916 3917 3918 3919 3920 3921 3922 3923 3924 3925 3926 3927 3928 3929 3930 3931 3932 3933 3934 3935 3936 3937 3938 3939 3940 3941 3942 3943 3944 3945 3946 3947 3948 3949 3950 3951 3952 3953 3954 3955 3956 3957 3958 3959 3960 3961 3962 3963 3964 3965 3966 3967 3968 3969 3970 3971 3972 3973 3974 3975 3976 3977 3978 3979 3980 3981 3982 3983 3984 3985 3986 3987 3988 3989 3990 3991 3992 3993 3994 3995 3996 3997 3998 3999 4000 4001 4002 4003 4004 4005 4006 4007 4008 4009 4010 4011 4012 4013 4014 4015 4016 4017 4018 4019 4020 4021 4022 4023 4024 4025 4026 4027 4028 4029 4030 4031 4032 4033 4034 4035 4036 4037 4038 4039 4040 4041 4042 4043 4044 4045 4046 4047 4048 4049 4050 4051 4052 4053 4054 4055 4056 4057 4058 4059 4060 4061 4062 4063 4064 4065 4066 4067 4068 4069 4070 4071 
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 10 min 02)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Elżbieta Witek oraz wicemarszałkowie Małgorzata Gosiewska, Ryszard Terlecki, Włodzimierz Czarzasty i Piotr Zgorzelski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#ElżbietaWitek">Otwieram posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#komentarz">(Marszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#ElżbietaWitek">Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję posłów Marcina Duszka, Piotra Saka, Mateusza Bochenka i Krzysztofa Truskolaskiego.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#ElżbietaWitek">W pierwszej części obrad sekretarzami będą posłowie Marcin Duszek i Piotr Sak.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#ElżbietaWitek">Protokół i listę mówców prowadzić będą posłowie Marcin Duszek i Mateusz Bochenek.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#ElżbietaWitek">Protokół 69. posiedzenia Sejmu uważam za przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#ElżbietaWitek">Bardzo proszę państwa posłów o wyciszenie rozmów i o zajęcie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#ElżbietaWitek">Czy mogę prosić państwa posłów i państwa ministrów o zajęcie miejsc? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#ElżbietaWitek">Rada Ministrów przedłożyła projekt ustawy o jakości w opiece zdrowotnej i bezpieczeństwie pacjenta, druk nr 2898.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#ElżbietaWitek">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjęłam decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący pierwsze czytanie tego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#ElżbietaWitek">Grupa posłów przedłożyła projekt ustawy o zmianie ustawy — Kodeks wyborczy oraz niektórych innych ustaw, druk nr 2897.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#ElżbietaWitek">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjęłam decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący pierwsze czytanie tego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#ElżbietaWitek">Właściwe komisje przedłożyły sprawozdania o projektach ustaw:</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#ElżbietaWitek">— o rejestracji i ochronie nazw pochodzenia, oznaczeń geograficznych oraz gwarantowanych tradycyjnych specjalności produktów rolnych i środków spożywczych, win lub napojów spirytusowych oraz o produktach tradycyjnych,</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#ElżbietaWitek">— o badaniach klinicznych produktów leczniczych stosowanych u ludzi,</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#ElżbietaWitek">— o zmianie ustawy o organizacji rynków owoców i warzyw oraz rynku chmielu.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#ElżbietaWitek">Sprawozdania to druki nr 2871, 2909 i 2901.</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#ElżbietaWitek">W związku z tym, na podstawie art. 95e regulaminu Sejmu, podjęłam decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkty obejmujące rozpatrzenie tych sprawozdań.</u>
          <u xml:id="u-2.20" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-2.21" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-2.22" who="#ElżbietaWitek">Panie pośle, wszędzie, cała, po lewej, po prawej… Po prawej jest ciszej w tej chwili niż po lewej, bo słyszę.</u>
          <u xml:id="u-2.23" who="#ElżbietaWitek">Proszę państwa, jeszcze raz bardzo proszę o wyciszenie rozmów, o zajęcie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-2.24" who="#ElżbietaWitek">Właściwe komisje przedłożyły sprawozdania o projektach ustaw:</u>
          <u xml:id="u-2.25" who="#ElżbietaWitek">— o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz niektórych innych ustaw,</u>
          <u xml:id="u-2.26" who="#ElżbietaWitek">— o Państwowej Komisji do spraw badania wpływów rosyjskich na bezpieczeństwo wewnętrzne Rzeczypospolitej Polskiej w latach 2007–2022,</u>
          <u xml:id="u-2.27" who="#ElżbietaWitek">— o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników.</u>
          <u xml:id="u-2.28" who="#ElżbietaWitek">Sprawozdania to odpowiednio druki nr 2852, 2910 i 2906.</u>
          <u xml:id="u-2.29" who="#ElżbietaWitek">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjęłam decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkty obejmujące rozpatrzenie tych sprawozdań.</u>
          <u xml:id="u-2.30" who="#ElżbietaWitek">Proponuję, aby w tych przypadkach Sejm wyraził zgodę na zastosowanie art. 51 pkt 3 regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-2.31" who="#ElżbietaWitek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.32" who="#ElżbietaWitek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-2.33" who="#ElżbietaWitek">Po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów podjęłam decyzję o skreśleniu z porządku dziennego bieżącego posiedzenia punktu: Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej do spraw deregulacji o komisyjnym projekcie ustawy o zmianie ustaw w celu likwidowania zbędnych barier administracyjnych i prawnych, druki nr 2628, 2628-A i 2842.</u>
          <u xml:id="u-2.34" who="#ElżbietaWitek">Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm wysłuchał:</u>
          <u xml:id="u-2.35" who="#ElżbietaWitek">— 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowych oświadczeń w imieniu kół w łącznej dyskusji w pierwszych czytaniach projektów ustaw dotyczących Prawa Komunikacji Elektronicznej,</u>
          <u xml:id="u-2.36" who="#ElżbietaWitek">— 3-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół w dyskusji nad sprawozdaniami komisji:</u>
          <u xml:id="u-2.37" who="#ElżbietaWitek">— o projekcie uchwały dotyczącej Narodowego Dnia Pamięci Ofiar Niemieckiej Zbrodni Pomorskiej 1939 roku,</u>
          <u xml:id="u-2.38" who="#ElżbietaWitek">— dotyczącym ratyfikacji dokumentu zawartego w sprawozdaniu w druku nr 2854,</u>
          <u xml:id="u-2.39" who="#ElżbietaWitek">— 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół w dyskusjach nad pozostałymi punktami porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-2.40" who="#ElżbietaWitek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.41" who="#ElżbietaWitek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-2.42" who="#ElżbietaWitek">Informuję, że Konwent Seniorów jednomyślnie zaopiniował propozycję rozpatrzenia na bieżącym posiedzeniu informacji w sprawie podwyżki cen biletów PKP Intercity oraz wysokich cen biletów dla pasażerów, o której przedstawienie wnosi Koalicyjny Klub Poselski Lewicy (Nowa Lewica, Razem).</u>
          <u xml:id="u-2.43" who="#ElżbietaWitek">Punkty porządku dziennego bieżącego posiedzenia będą rozpatrywane zgodnie z kolejnością zaopiniowaną przez Prezydium Sejmu i Konwent Seniorów.</u>
          <u xml:id="u-2.44" who="#ElżbietaWitek">Informacja w tej sprawie dostępna jest w Systemie Informacyjnym Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-2.45" who="#ElżbietaWitek">Proszę posła sekretarza o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#MarcinDuszek">Szanowna Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! W imieniu przewodniczącego Parlamentarnego Zespołu ds. Technologii Kosmicznych, Astronomii i Obchodów 550 Rocznicy Urodzin Mikołaja Kopernika posła Arkadiusza Czartoryskiego zapraszam państwa posłów na uroczyste otwarcie wystawy okolicznościowej „Mikołaj Kopernik: 1473–1543” w holu głównym na I piętrze o godz. 14.30. Z uwagi na ewentualne głosowania w dzisiejszym harmonogramie obrad godzina otwarcia wystawy może ulec zmianie.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#MarcinDuszek">Informuję, że w dniu dzisiejszym odbędą się posiedzenia Komisji:</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#MarcinDuszek">— do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych wspólnie z Komisją Gospodarki i Rozwoju — godz. 10.30,</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#MarcinDuszek">— Edukacji, Nauki i Młodzieży — godz. 10.30,</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#MarcinDuszek">— Etyki Poselskiej — godz. 10.30,</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#MarcinDuszek">— Finansów Publicznych — godz. 10.30,</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#MarcinDuszek">— Zdrowia — godz. 10.30,</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#MarcinDuszek">— do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych — godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#MarcinDuszek">— do Spraw Unii Europejskiej — godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#MarcinDuszek">— Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa — godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-3.10" who="#MarcinDuszek">— do Spraw Służb Specjalnych — godz. 12,</u>
          <u xml:id="u-3.11" who="#MarcinDuszek">— Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej — godz. 12,</u>
          <u xml:id="u-3.12" who="#MarcinDuszek">— do Spraw Unii Europejskiej — godz. 13,</u>
          <u xml:id="u-3.13" who="#MarcinDuszek">— Ustawodawczej — godz. 14.30,</u>
          <u xml:id="u-3.14" who="#MarcinDuszek">— Zdrowia — godz. 14.30,</u>
          <u xml:id="u-3.15" who="#MarcinDuszek">— Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach — godz. 14.45,</u>
          <u xml:id="u-3.16" who="#MarcinDuszek">— Gospodarki i Rozwoju — godz. 15,</u>
          <u xml:id="u-3.17" who="#MarcinDuszek">— Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki — godz. 16,</u>
          <u xml:id="u-3.18" who="#MarcinDuszek">— Łączności z Polakami za Granicą — godz. 16,</u>
          <u xml:id="u-3.19" who="#MarcinDuszek">— Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa — godz. 17. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#ElżbietaWitek">Mamy wnioski formalne.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#ElżbietaWitek">Jako pierwszy pan poseł Krzysztof Paszyk, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#KrzysztofPaszyk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Oburzenie Polaków wywołały wysokie w ubiegłym roku marże na paliwo wyliczone przez paliwową spółkę Skarbu Państwa. Jestem jeszcze w stanie zrozumieć prezesa Orlenu pana Obajtka — był wójtem, teraz uwierzył, że jest szejkiem arabskim, być może w rafinerii opary uderzyły mu do głowy — ale pana Obajtka ktoś przecież powołał na to stanowisko. Ja bym dzisiaj chciał się dowiedzieć od pana ministra Sasina go nadzorującego i od pana prezesa Kaczyńskiego, co mieli na myśli, mówiąc: Daniel Wszystko Może Obajtek. Ja bym dzisiaj oczekiwał, panie premierze, wyciągnięcia odnośnie do tego człowieka wniosków. Polacy zostali okradzeni na miliardy złotych w swoim własnym kraju. Ten człowiek ani minuty nie powinien pracować na tym stanowisku.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#komentarz">(Głos z sali: I kto to mówi?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Konrad Frysztak, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#ElżbietaWitek">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#KonradFrysztak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Kilka miesięcy temu pod płaszczykiem restrukturyzacji instytucje państwa przejęły miliardy złotych Polek i Polaków. Tysiące Polek i Polaków jednego dnia jedną decyzją administracyjną zostało pozbawione oszczędności życia, pieniędzy, które miały być przeznaczone na ich bezpieczną emeryturę, na leczenie bliskich.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Mówi pan o OFE?)</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#KonradFrysztak">Te pieniądze, które były w Getin Noble Bank, zostały zabrane przez państwowe instytucje. Dlatego żądamy dzisiaj, aby pan premier Morawiecki wyjaśnił, gdzie są te pieniądze i dlaczego tysiące akcjonariuszy, obligatariuszy, ludzi, którzy mieli bezpiecznie ulokowane pieniądze… Bo tak, panie premierze, bank wypłacał i wykupował obligacje do momentu, gdy nie przejął go Bankowy Fundusz Gwarancyjny. Żądamy, by pan tutaj stanął i odpowiedział tym Polakom, gdzie są ich pieniądze i w jaki sposób te pieniądze im oddacie.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Adrian Zandberg, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#ElżbietaWitek">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#AdrianZandberg">Wysoka Izbo! Od dzisiaj na wielu trasach Polak zapłaci za bilet kolejowy więcej niż Niemiec. Od dzisiaj, panie ministrze Adamczyk, do pana okręgu wyborczego można taniej dolecieć samolotem, niż dojechać pociągiem. To jest, proszę państwa, szkodliwy absurd. Cała Europa chroni pasażerów, chroni kolej, ten najbardziej ekologiczny środek transportu, a wy wprowadzacie naprawdę absurdalne podwyżki i zniechęcacie Polaków do najbardziej ekologicznej formy transportu. Ale przede wszystkim, proszę państwa, tych podwyżek można było uniknąć. Jest gotowy pakiet propozycji posłanki Pauliny Matysiak: obniżenie opłat za dostęp do infrastruktury i zmiany w Vacie. Można było tych podwyżek uniknąć, panie ministrze. Widzę, że pan jest zdezorientowany i chyba pan nie wie, o co chodzi. Pani posłanka Matysiak na pewno chętnie pana wyedukuje i powie, w jaki sposób to zrobić.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#AdrianZandberg">Dlatego, pani marszałek, prosiłbym o 15 minut przerwy dla pana ministra.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#komentarz">(Marszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#ElżbietaWitek">Panie pośle Zandberg, macie państwo w tej sprawie informację bieżącą, należy do was.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Niech pani sprawi, żeby pan minister wtedy był.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#AdrianZandberg">Proszę pozwolić…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#ElżbietaWitek">Nie, nie, nie, pan skończył. Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#ElżbietaWitek">Ale proszę pozwolić, że dokończę zdanie.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#ElżbietaWitek">Proszę.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#komentarz">(Marszałek włącza mikrofon)</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#ElżbietaWitek">Chodzi o to, żeby pan minister się wyedukował, a po przerwie przyszedł tutaj, przeprosił Polaków i wycofał się z tej absurdalnej podwyżki. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-12.6" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Sprywatyzować PKP.)</u>
          <u xml:id="u-12.7" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-12.8" who="#ElżbietaWitek">Proszę bardzo, pan poseł Robert Winnicki, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#RobertWinnicki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Wnoszę o to, żeby pan premier dzisiaj przed tym Sejmem złożył informację w sprawie sytuacji na rynku paliw. Nie może być tak, że od miesięcy w zamrażarce — w zamrażarce, która tak naprawdę jest waszą odpowiedzialnością polityczną wobec milionów Polaków — znajduje się ustawa Konfederacji. Nie chcecie podjąć tego tematu, nie chcecie procedować nad ustawą „Tanie paliwo”, ale łupicie Polaków za pomocą spółek Skarbu Państwa, które powinny służyć wszystkim Polakom. Nie łudźcie się, że propagandą w TVP zakrzyczycie to, co jest faktem. Faktem jest zawyżanie cen paliw przez ostatnie miesiące przez spółki Skarbu Państwa będące pod waszą kontrolą, żeby wam napchać kieszenie, żebyście potem mogli mówić o prezentach, które rozdajecie Polakom — z ich własnych pieniędzy. Polacy was z tego rozliczą przy urnach.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#ElżbietaWitek">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#MirosławSuchoń">Szanowna Pani Marszałek! Panie Premierze! Wysoka Izbo! O 18% wzrośnie od 1 stycznia cena prądu i ogrzewania. Podnosicie koszty ogrzewania w środku sezonu grzewczego. 18% — o tyle wzrosną koszty dla każdego z obywateli, dlatego że chcecie kumulować VAT na wasze wydatki. O 15% wzrosną ceny paliw. 15% to jest ten przekręt Obajtka. To przekręt Obajtka, który oznacza, że w grudniu każdy, kto tankował na stacji benzynowej, płacił o 15% więcej, niż wynosi rozsądna marża. To jest kradzież, której dokonaliście w grudniu z kieszeni Polaków.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#MirosławSuchoń">VAT mógłby wynosić 5%. Tyle mógłby wynosić VAT w Polsce, aby chronić Polaków przed szalejącą drożyzną. Ale wy nałożyliście 23% VAT-u. Postanowiliście ściągnąć o 30% więcej VAT-u od Polaków…</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Platforma Obywatelska nakładała VAT.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#MirosławSuchoń">…doprowadzając do tego, że obywatele będą ubodzy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#ElżbietaWitek">Panie pośle, dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#ElżbietaWitek">Zapraszam panią poseł Magdalenę Srokę, Porozumienie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#MirosławSuchoń">Pani marszałek, zwracam się z prośbą o to, aby ustawa Polski 2050, która wydłuża obowiązywanie tej tarczy, została skierowana do procedowania, a nie była przetrzymywana…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#MirosławSuchoń">…w zamrażarce, bo Polacy…</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#komentarz">(Marszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#MirosławSuchoń">…zasługują na sprawiedliwe…</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#ElżbietaWitek">Panie pośle, dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#ElżbietaWitek">Proszę bardzo, pani poseł Magdalena Sroka, Porozumienie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#MagdalenaSroka">Pani Marszałek! Wnoszę o przerwę i zwołanie Konwentu Seniorów celem uzupełnienia porządku obrad o informację pana premiera na temat sytuacji w polskiej Policji.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#MagdalenaSroka">Szanowni Państwo! Na czele polskiej Policji stoi komendant generał, w którego gabinecie wybucha granatnik. Policjanci wywożą dwie nastolatki w radiowozie, po czym dochodzi do wypadku i zostawiają je bez pomocy. Funkcjonariusze kierowani są do służby na wysięgniku celem zaglądania ludziom w okna.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#MagdalenaSroka">Panie Premierze! Pan powołuje komendanta głównego Policji. Pan jest odpowiedzialny za to, jak działa dzisiaj ta instytucja. Oczekujemy wyjaśnienia w fundamentalnych sprawach. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#ElżbietaWitek">Wniosek przeciwny.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#ElżbietaWitek">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#PiotrKaleta">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Tak, tak, będzie o was.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Dostałeś zgodę tylko dlatego…)</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#PiotrKaleta">Proszę państwa, wczoraj mieliśmy okazję wysłuchać pełnej informacji na temat tego, co się dzieje w polskiej Policji, na temat wydarzeń, które miały miejsce tego feralnego dnia. Opozycja zbojkotowała posiedzenie tej komisji z bardzo prostego względu, ponieważ nie mieliście pojęcia o tym, o co w ogóle chcecie zapytać.</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Siadaj.)</u>
          <u xml:id="u-25.4" who="#PiotrKaleta">Przyszedł pan minister, przyszli generałowie po to, żeby to wszystko dogłębnie wyjaśnić.</u>
          <u xml:id="u-25.5" who="#komentarz">(Poseł Adam Szłapka: Nigdy nie wiadomo, czy komendant z granatnikiem nie przyjdzie.)</u>
          <u xml:id="u-25.6" who="#PiotrKaleta">A państwo, jak to w waszym stylu, najpierw piszecie wnioski o zwołanie komisji, a później nie macie odwagi na posiedzeniu tej komisji być.</u>
          <u xml:id="u-25.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie wysilaj się.)</u>
          <u xml:id="u-25.8" who="#PiotrKaleta">Nawet frekwencja wskazywała na to, że nie było tych, którzy ten wniosek podpisali. Zasada jest prosta, jeżeli chcecie państwo wiedzieć, jaka jest prawda, to po prostu słuchajcie tej prawdy. Tak samo jest z komisją dotyczącą kwestii wpływów sowieckich. Mówicie o tym, że ten scenariusz był pisany na Kremlu. Proszę państwa, każda komisja ma za zadanie dojść do prawdy, ale nie w waszym wykonaniu, ponieważ wy nie wiecie, co to jest prawda. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-25.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#ElżbietaWitek">Proszę bardzo, głosujemy nad wnioskiem o przerwę.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#ElżbietaWitek">Kto z pań i panów posłów jest za ogłoszeniem przerwy?</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#ElżbietaWitek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-26.4" who="#ElżbietaWitek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-26.5" who="#ElżbietaWitek">Głosowało 441 posłów. 210 — za, 229 — przeciw, 2 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-26.6" who="#ElżbietaWitek">Sejm wniosek odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-26.7" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-26.8" who="#ElżbietaWitek">Nie, panie pośle, nie wygraliście, to była moja decyzja.</u>
          <u xml:id="u-26.9" who="#ElżbietaWitek">Ogłaszam 2 minuty przerwy.</u>
          <u xml:id="u-26.10" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 10 min 21 do godz. 10 min 24)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#MałgorzataGosiewska">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#MałgorzataGosiewska">Chciałabym bardzo serdecznie przywitać uczniów Liceum Ogólnokształcącego im. Marii Konopnickiej w Poddębicach, którzy dzisiaj przebywają u nas na zaproszenie pana posła Piotra Polaka. Witamy serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-27.3" who="#MałgorzataGosiewska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 1. porządku dziennego: Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy — Kodeks wyborczy oraz niektórych innych ustaw (druk nr 2897).</u>
          <u xml:id="u-27.4" who="#MałgorzataGosiewska">Uprzejmie proszę pana posła Marka Asta o przedstawienie uzasadnienia projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-27.5" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-27.6" who="#MałgorzataGosiewska">A państwa posłów uprzejmie proszę o przeniesienie rozmów w kuluary.</u>
          <u xml:id="u-27.7" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#MarekAst">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu wnioskodawców, posłów klubu Prawa i Sprawiedliwości, mam zaszczyt przedstawić projekt ustawy o zmianie ustawy — Kodeks wyborczy oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#MarekAst">Celem projektu jest wprowadzenie zmian w dwóch zasadniczych obszarach. Z jednej strony chodzi o zwiększenie dostępności lokali wyborczych, a tym samym zwiększenie też frekwencji wyborczej, tego nie ukrywamy. Drugi obszar zmian dotyczy transparentności, przejrzystości procesu wyborczego. I oczywiście jest jeszcze trzeci obszar zmian, które wiążą się z sugestiami Państwowej Komisji Wyborczej i Krajowego Biura Wyborczego, związanych z finansowaniem partii politycznych, z wpłatami na fundusz wyborczy i z innymi zaproponowanymi właśnie przez Państwową Komisję Wyborczą czy sugerowanymi zmianami porządkującymi. Ale najistotniejsze to te, które, tak jak powiedziałem, wiążą się ze zwiększeniem dostępności lokalu wyborczego dla obywatela.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#MarekAst">Chcemy, żeby wybory były powszechne nie tylko z nazwy, z definicji, ale żeby były realnie wyborami powszechnymi. Diagnoza jest oczywista, bo przecież te dane statystyczne znamy wszyscy — jest olbrzymia dysproporcja, jeżeli chodzi o frekwencję wyborczą. W dużych miastach, w metropoliach frekwencja wyborcza sięga często 70%, a w małych ośrodkach, w małych gminach jest ona niezwykle niska, nawet na poziomie 40%. Czyli często po prostu w danym województwie pomiędzy stolicą województwa a małymi gminami wchodzącymi w skład województwa ta dysproporcja dochodzi nawet do 30%, jeżeli chodzi o frekwencję wyborczą. Eksperci jednoznacznie stwierdzają tę zależność pomiędzy odległością dla wyborcy…</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Niech pan pokaże.)</u>
          <u xml:id="u-28.4" who="#MarekAst">Panie pośle, ale proszę nie przerywać. To jest oczywiste i w trakcie prac nad ustawą w komisji pokażemy również tych ekspertów. Wczoraj chociażby o tym mówił pan prof. Flis w trakcie konsultacji. W tych konsultacjach też uczestniczył w jakiś sposób przedstawiciel waszego klubu, bo pan poseł Robert Kropiwnicki był na tym spotkaniu, słyszał. A więc bez wyzłośliwiania się, bo gołym okiem to widać i ta zależność jest oczywista — im dalej do lokalu wyborczego, tym niższa frekwencja wyborcza.</u>
          <u xml:id="u-28.5" who="#MarekAst">Nie chcemy, aby wybory były wyłącznie dla wybranych, dla mieszkańców dużych miast i dla tych wyborców z mniejszych, którzy mają środki komunikacyjne, by do lokalu wyborczego dotrzeć. A poza tym jest też oczywiste, że wszystkim, całej klasie politycznej powinno zależeć na tym, aby doszlusować do tych państw demokratycznych Unii Europejskiej, w których frekwencja jest zdecydowanie wyższa niż w Polsce. U nas frekwencja czy to w wyborach samorządowych, czy to w wyborach parlamentarnych kształtuje się na poziomie 60%. Są państwa, gdzie osiąga ona nawet ponad 80%. A więc powinniśmy sobie stawiać cele ambitne.</u>
          <u xml:id="u-28.6" who="#MarekAst">Demokracja polega na tym, że w wyborach może uczestniczyć ogół obywateli, a państwo zapewnia możliwość udziału w tym święcie demokracji, jakim są wybory. Dlatego też już od wielu miesięcy zapowiadaliśmy te zmiany. Dzisiaj mam tę satysfakcję, że mogę państwu zaproponować projekt tych zmian.</u>
          <u xml:id="u-28.7" who="#MarekAst">Jest też drugi obszar zmian, który wiąże się z kwestią transparentności i przejrzystości procesu wyborczego. Odnosi się to chociażby właśnie do postulatów m.in. partii opozycyjnych, które już od wielu miesięcy zapowiadają, że wybory muszą być bardzo mocno kontrolowane. Chodzi o to, że będziecie państwo przyglądali się pracy komisji wyborczych. W związku z tym w tym projekcie dajemy instrumenty do tego, aby z jednej strony właśnie przedstawiciele komitetów wyborczych mieli zapewniony udział w komisjach wyborczych, a z drugiej strony aby też poprzez mężów zaufania, których role nieco zmieniamy, wzmacniamy, można było monitorować proces wyborczy.</u>
          <u xml:id="u-28.8" who="#MarekAst">Jakie to są zmiany? Oczywiście nie będę omawiał wszystkich propozycji, które są zawarte w treści pisemnego uzasadnienia projektu, wymienię tylko te najważniejsze. Przede wszystkim jeżeli chodzi o kwestie dostępności do lokalu wyborczego, to jest zasadnicza zmiana. Chodzi o obniżenie progu liczby mieszkańców, od którego w danej miejscowości można utworzyć stały obwód do głosowania. Do tej pory ten próg wynosił 500 mieszkańców, górna granica — 4 tys. Proponujemy, aby już w miejscowościach liczących 200 mieszkańców, jeżeli jest możliwość techniczna… Musimy sobie zdawać sprawę z tego, że nie w każdej miejscowości liczącej minimum 200 mieszkańców będzie świetlica, będzie szkoła czy będzie lokal nadający się do tego, aby w nim zorganizować lokal wyborczy. Ale obniżamy tę granicę do 200 mieszkańców. Wedle naszych obliczeń powinno to spowodować wzrost liczby stałych obwodów i lokali wyborczych o ok. 6 tys. Wczoraj właśnie w trakcie konsultacji, o których wspominałem, inne dane statystyczne podawał prof. Flis, który stwierdził, że wzrost może być nawet o 10 tys. Natomiast jak w efekcie będzie, to się dopiero okaże. Ale liczymy…</u>
          <u xml:id="u-28.9" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Nawet nie wiecie, ile tych miejscowości jest.)</u>
          <u xml:id="u-28.10" who="#MarekAst">Ale liczymy na 6 tys., circa o taką liczbę lokali wyborczych powinna wzrosnąć liczba obwodów. Z 27 tys. do 33 tys., czyli o ok. 20%.</u>
          <u xml:id="u-28.11" who="#MarekAst">Często państwo powtarzacie, że ta zmiana to ukłon w stronę elektoratu Prawa i Sprawiedliwości. Mówicie, że wprowadzamy taką zmianę właśnie w roku wyborczym, aby umożliwić udział w wyborach wyborcom Prawa i Sprawiedliwości. Nie jest to prawda. I znowu: jest bardzo ciekawy wywód w tej sprawie prof. Flisa, który stwierdza wprost, że na tej zmianie korzystają wszystkie partie na polskiej scenie politycznej. Myśmy po prostu zakładali, że jest to zmiana kierowana nawet nie do partii politycznych, tylko przede wszystkim do wyborców.</u>
          <u xml:id="u-28.12" who="#MarekAst">Odchodzimy, proszę państwa, od podziału komisji wyborczych…</u>
          <u xml:id="u-28.13" who="#komentarz">(Poseł Robert Kropiwnicki: Który sami wymyśliliście.)</u>
          <u xml:id="u-28.14" who="#MarekAst">…na przeprowadzające wybory i ustalające wyniki wyborów. Wracamy do rozwiązania, które obowiązywało wcześniej, czyli jedna komisja wyborcza.</u>
          <u xml:id="u-28.15" who="#MarekAst">W zakresie transparentności, przejrzystości wyborów — wzmacniamy rolę męża zaufania. Mężowi zaufania, podobnie jak członkowi obwodowej komisji wyborczej, będzie przysługiwała dieta, z tym że w wysokości 50% diety członka obwodowej komisji wyborczej. Mąż zaufania będzie miał prawo do rejestrowania przebiegu prac w komisji.</u>
          <u xml:id="u-28.16" who="#MarekAst">Komisja wyborcza będzie miała nałożony obowiązek ustalania wyników wyborów w pełnym składzie. Nie będzie możliwości tworzenia takich zespołów roboczych w lokalu wyborczym, gdzie po otwarciu urny te głosy mogłyby być liczone w podgrupach. Czyli każdy członek komisji wyborczej uczestniczy w procesie liczenia głosów, ma też możliwość zbadania każdej karty do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-28.17" who="#MarekAst">To są po prostu, proszę państwa, bezpieczniki, które będą służyły wszystkim komitetom wyborczym bez wyjątku, niezależnie od tego, czy będzie chodziło o komitet Koalicji Obywatelskiej czy Prawa i Sprawiedliwości, czy Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-28.18" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Czy Solidarniej Polski.)</u>
          <u xml:id="u-28.19" who="#MarekAst">Te zmiany, proszę państwa, mają z jednej strony zagwarantować oczywiście wzrost frekwencji wyborczej, liczymy na to, że znaczący wzrost frekwencji wyborczej. Mają proobywatelski i prodemokratyczny charakter. I jednocześnie wydaje się, że są to, o czym powiedziałem, zmiany, które zwiększają przejrzystość procesu wyborczego i wychodzą m.in. właśnie naprzeciw postulatom opozycji.</u>
          <u xml:id="u-28.20" who="#MarekAst">Zmiany, które dotyczą ustaw o partiach politycznych, są też zmianami doprecyzowującymi, aktualizującymi stan faktyczny i zmierzają ku temu, aby ułatwić chociażby kwestie związane ze składaniem sprawozdań finansowych, tak aby nie dochodziło do nieprawidłowości, z którymi mieliśmy do czynienia, i w konsekwencji do nieprzyjmowania sprawozdań finansowych przez Państwową Komisję Wyborczą w wyniku popełnionych błędów.</u>
          <u xml:id="u-28.21" who="#MarekAst">Jednym słowem, proszę państwa, wydaje się, że ten projekt nie powinien budzić kontrowersji. Liczymy na szerokie poparcie dla zaproponowanych rozwiązań i oczywiście w imieniu wnioskodawców zwracam się do Wysokiej Izby o to, aby ten projekt został przyjęty. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-28.22" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#MałgorzataGosiewska">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#MałgorzataGosiewska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-29.3" who="#MałgorzataGosiewska">Stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość przedstawi pani poseł Barbara Bartuś.</u>
          <u xml:id="u-29.4" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#BarbaraBartuś">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#BarbaraBartuś">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam przyjemność przedstawić stanowisko klubu wobec poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy — Kodeks wyborczy oraz niektórych innych ustaw, zawartego w druku nr 2897.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#BarbaraBartuś">To wielka przyjemność wypowiadać się na temat tego projektu, tego dobrego projektu przedstawionego przez klub Prawo i Sprawiedliwość. Na początku chciałam bardzo serdecznie podziękować panu przewodniczącemu Markowi Astowi za przedstawienie tego projektu, za to, że reprezentuje wnioskodawców. Ten projekt, tak jak powiedziałam, jest dobrym projektem, tak jak pan wnioskodawca przedstawił, projektem, który ma zwiększyć frekwencję w każdych kolejnych wyborach. Wybory to nie jest pusty slogan. Nie powinno być pustym sloganem nazwanie wyborów świętem demokracji.</u>
          <u xml:id="u-30.3" who="#BarbaraBartuś">Najważniejsze zmiany, które w tym projekcie są, to przede wszystkim obowiązek tworzenia komisji we wszystkich miejscowościach zamieszkanych przez minimum 200 osób. Dzisiaj mamy taki obowiązek, jeśli jest to powyżej 500 osób, dopiero kiedy zamieszkuje powyżej 500 osób, jest obowiązek utworzenia komisji. Ta zmiana spowoduje, tak jak pan wnioskodawca przedstawił, zwiększenie liczby lokali o ok. 6 tys. Więc jeżeli będzie więcej lokali wyborczych, te prace powinny być szybsze, powinno przy innych zmianach udać się, aby wyniki wyborcze były szybciej możliwe do poznania. Uważamy, że to bardzo dobre rozwiązanie, bardzo potrzebne rozwiązanie.</u>
          <u xml:id="u-30.4" who="#BarbaraBartuś">Jeśli chodzi o inne zmiany, to wyborcy powyżej 60. roku życia po wcześniejszym zgłoszeniu będą mogli liczyć na bezpłatny transport do lokali wyborczych. Transport zorganizuje gmina, a koszty pokryje wojewoda, czyli zwiększone koszty będą nie po stronie samorządów, tylko po stronie państwa. Gminy zorganizują też minimum dwa razy w dniu wyborów bezpłatny transport dla mieszkańców miejscowości i przysiółków, w których zamieszkuje mniej niż 200 osób, a w konsekwencji nie ma w nich zorganizowanych obwodów komisji wyborczych oraz nie ma zorganizowanego transportu zbiorowego. Koszty organizacji transportu pokryje, podobnie jak w poprzednim przypadku, wojewoda.</u>
          <u xml:id="u-30.5" who="#BarbaraBartuś">Tak jak pan wnioskodawca mówił, mężowie zaufania po raz pierwszy będą mogli otrzymać diety. Będzie to 50% diety członka komisji, ale też te obowiązki mężów zaufania są mniejsze niż członków komisji, chociaż nie będzie to dieta za odwiedzenie samego lokalu, tylko w ustawie przewidujemy też obowiązki dla męża zaufania, żeby taką dietę uzyskać. Diety zostaną sfinansowane przez Krajowe Biuro Wyborcze. Każdy członek komisji obwodowej oraz mąż zaufania będzie mógł nagrywać przebieg głosowania oraz liczenia głosów, oczywiście z zachowaniem tajności głosowania. Nagrania te będą wyłącznie do wykorzystania przez sądy i organy wyborcze, więc tutaj mamy pełną ochronę, ale wprowadzamy tę możliwość. I to, co było powiedziane i co jest bardzo ważne — każdy głos będzie musiał być obejrzany przez każdego członka komisji wyborczej, czyli tak jak pan wnioskodawca, jak pan przewodniczący Marek Ast mówił, nie będzie liczenia w podgrupach, nie będzie głosów pochowanych, tylko liczenie będzie jawne, transparentne.</u>
          <u xml:id="u-30.6" who="#BarbaraBartuś">Mam przyjemność pracować w Zgromadzeniu Parlamentarnym OBWE i niejednokrotnie wyjeżdżałam na obserwacje wyborów do innych krajów. Miałam też okazję obserwować, jak odbywa się to liczenie głosów w wielu krajach. W wielu krajach jest tak, że jeżeli chodzi o podjęcie decyzji dotyczącej tego, czy głos jest ważny, czy jest nieważny, to każdy głos jest pokazywany wszystkim członkom komisji i mężom zaufania. Zapewnia to, że ten głos nie zostanie dołożony na stosik głosów oddanych na innego kandydata, nie będzie ulokowany na kupce głosów oddanych na innego kandydata.</u>
          <u xml:id="u-30.7" who="#BarbaraBartuś">Nasz klub to oczywiście popiera, wspiera. Chcemy, aby te zmiany weszły w życie jak najszybciej, aby te nasze wybory były transparentne. Chcemy też zwiększyć frekwencję wyborczą. Przypomnę to hasło, które jest bliskie chyba wszystkim: wybory to święto demokracji. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-30.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#MałgorzataGosiewska">Zapraszam pana posła Roberta Kropiwnickiego i proszę o przedstawienie stanowiska Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#RobertKropiwnicki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Miło słucha się tego, co mówicie. Szkoda, że nie jest to prawdą, bo gdybyście naprawdę chcieli to zrobić, to zrobilibyśmy to dużo wcześniej, mielibyśmy czas na zastanowienie i czas na analizę. To jest nieszczęście, ponieważ tuż przed wyborami chcecie zmieniać Kodeks wyborczy. To jest ważna kwestia, bardzo ważna, a właściwie to najważniejsza kwestia dla demokracji. Wychodzi z tego wielki bałagan. To jest nie do przyjęcia.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#RobertKropiwnicki">Cisza legislacyjna jest wielką wartością. Wielokrotnie mówił o tym Trybunał Konstytucyjny. Te 6 miesięcy ma być liczone od pierwszej czynności wyborczej, a nie od dnia wyborów. Może tego nie doczytaliście. Pierwsza czynność wyborcza będzie miała miejsce w lipcu, więc tak naprawdę przekroczyliśmy już ten termin. Te przepisy, o których mówicie, przepisy o tym zmniejszaniu obwodowych komisji wyborczych, powinny być stosowane od przyszłych wyborów, a nie od najbliższych wyborów.</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-32.3" who="#RobertKropiwnicki">Zawsze tak z wami jest, że najpierw mówicie, że coś poprawiacie, a potem się okazuje, że to zepsuliście. Tak było w przypadku komisji dziennej i nocnej przy wyborach. Wprowadziliście to, a teraz chcecie się z tego wycofać. Zabraliście ludziom powszechne głosowanie korespondencyjne, które naprawdę przyczyniało się do zwiększania frekwencji, a teraz chcecie zmienić lokale wyborcze, ale zabieracie obowiązkową informację, która wskazywała, gdzie ludzie mają głosować. Zwróćcie na to uwagę, na art. 37d, który chcecie wykreślić. Obligował on komisarzy wyborczych do tego, żeby poinformowali ludzi, gdzie mają głosować.</u>
          <u xml:id="u-32.4" who="#RobertKropiwnicki">Chcecie zrobić jeden wielki bałagan. Wyrzucacie sędziów z regionalnych i terytorialnych komisji wyborczych, bo pewnie chcecie tam wprowadzić swoich ludzi, którzy mają pilnować tych wyborów. To są kwestie, które są nie do przyjęcia. Tuż przed wyborami zmieniacie rejestr wyborców inną ustawą, wyrzucacie głosowanie korespondencyjne i wprowadzacie nowe obwody wyborcze. To jest gwarancja tego, że w trakcie wyborów będzie jeden wielki bałagan.</u>
          <u xml:id="u-32.5" who="#RobertKropiwnicki">Prof. Flis, o którym mówił poseł wnioskodawca, zrobił taką analizę, z której wynika, że ta zmiana właściwie nie będzie miała wpływu na wybory, a ryzyko powstania bałaganu jest ogromne, bo wprowadzenie tych małych komisji wyborczych niesie za sobą bardzo, bardzo duże ryzyko. Potrafił on przeanalizować okręgi obejmujące wiele wsi i okręgi obejmujące jedną wieś. Okazuje się, że tak naprawdę prawie nie ma różnicy we frekwencji na terenach wiejskich. Okej, jest różnica między terenami miejskimi a terenami wiejskimi, ale różnica pomiędzy okręgami, które obejmują wiele wsi, a takimi okręgami, które obejmują jedną wieś, jest dzisiaj minimalna.</u>
          <u xml:id="u-32.6" who="#RobertKropiwnicki">Dlaczego nie potrafiliście zrobić normalnej analizy w oparciu o dane Państwowej Komisji Wyborczej, GUS-u? Eksperci potrafią to zrobić, a wy nie. Chcecie zmusić nas wszystkich do głosowania nad tym bublem prawnym w momencie, w którym właściwie już zaczynają się wybory, kiedy ten element presji jest już bardzo mocny.</u>
          <u xml:id="u-32.7" who="#RobertKropiwnicki">Poruszę jeszcze jedną bardzo ważną kwestię. Zmieniacie bardzo wrażliwy przepis, art. 106, który dotyczy agitacji wyborczej. Obecnie agitację wyborczą na rzecz komitetu może prowadzić ktoś, kto ma zgodę pełnomocnika wyborczego, a wy to wyrzucacie. To oznacza, że wasze państwowe firmy, wasze koncerny medialne, TVP, Polska Press, Orlen itd. będą mogły przeznaczać miliardowe zyski na agitację. Zgadnijmy, komu będzie służyć ta agitacja. Przecież nie będzie służyć opozycji. Wiadomo, że to wy na tym skorzystacie. Chcecie wpompować w kampanię wyborczą dodatkowe pieniądze, które załatwiliście sobie z budżetu państwowych spółek. To bardzo groźne dla demokracji, bo to przybliża nas do demokracji wschodnich, które właściwie nie są żadnymi demokracjami. Może uczycie się tego od Rosji czy od Białorusi, ale w zachodnich demokracjach tak się po prostu nie robi.</u>
          <u xml:id="u-32.8" who="#RobertKropiwnicki">Dość często mówicie, że to ma być bliżej kościołów. Robicie jednak odwrotnie — w wielu miejscach oddalicie obwodowe komisje wyborcze od kościołów. Dzisiaj jest ok. 12 tys. kościołów i ok. 27 tys. komisji wyborczych, a wy tę liczbę jeszcze zwiększycie, czyli jeszcze bardziej to rozdrobnicie.</u>
          <u xml:id="u-32.9" who="#RobertKropiwnicki">W ustawie zapewniacie też dowóz do lokalu, ale odbioru już nie zapewniacie. Jeśli staruszka się na to zapisze, to dowiezienie jej jest waszym obowiązkiem, ale odbiór już niekoniecznie, czyli będzie musiała wracać o kulach sama, chyba że ktoś ją łaskawie odbierze. Proponujecie właśnie takie zmiany.</u>
          <u xml:id="u-32.10" who="#RobertKropiwnicki">To jest po prostu bubel prawny, dlatego wnioskujemy o odrzucenie tego projektu w pierwszym czytaniu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-32.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Jan Szopiński przedstawi stanowisko klubu parlamentarnego Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#JanSzopiński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Projekt autorstwa Prawa i Sprawiedliwości został zgłoszony w trybie poselskim, który nie wymaga opiniowania, uzgodnień i konsultacji społecznych. Zgodnie z przepisem art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu poselskie projekty ustaw mogą być wnoszone przez komisje sejmowe lub co najmniej 15 posłów podpisujących projekt. Jednak zarówno konstytucjonaliści, jak i opinia publiczna nie mają wątpliwości, że takie inicjatywy stanowią obejście prawa. Problemem jest to, że część takich inicjatyw, podobnie jak w tym przypadku, w przypadku zmian w Kodeksie wyborczym, dotyczy rozwiązań systemowych, za które odpowiedzialny jest rząd i w których przypadku można mówić tutaj o obejściu prawa.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#JanSzopiński">Lewica była, jest i będzie za wszelkimi działaniami, które podnoszą frekwencję w procesie wyborczym. PiS jednak, oprócz dobrych zmian w tej regulacji, zaproponował szereg zmian w ordynacji, które proces wyborczy komplikują bądź ten proces upolityczniają. Popieramy wsparcie w procesie wyborczym dla aktywizacji transportu publicznego, ale uważamy, że transport indywidualny jest działaniem dyskryminującym. Dobrym pomysłem jest zwiększenie komisji obwodowych, ale jednocześnie Prawo i Sprawiedliwość chce skomplikować proces liczenia głosów, co wydłuży prace komisji i spowoduje problemy z ogłaszaniem ich wyników.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#JanSzopiński">Projekt ten komplikuje również formalności dotyczące zgłaszania mężów zaufania i obserwatorów społecznych. Przyjęcie funkcji męża zaufania lub obserwatora społecznego tylko drogą elektroniczną to formalność zbędna i wykluczająca. Mianowicie ona wykluczy miliony osób z tego procesu, jako że one nie będą mogły zgłosić się w formie elektronicznej. Bardzo wątpliwa jest próba zniesienia wymogu, aby okręgowe komisje wyborcze składały się z sędziów. Obecnie byli to przewodniczący okręgowych komisji. Mają ich zastąpić komisarze wyznaczeni z klucza partyjnego. Niezrozumiały jest też brak regulacji ułatwiających głosowanie korespondencyjne za granicą. Projekt znosi wprowadzone kilka lat temu druki bezadresowe informujące wyborców o nadchodzących wyborach. Uzasadnienie tej sprawy nie wyjaśnia, dlaczego projekt ustawy, który rzekomo ma na celu zwiększenie frekwencji, znosi jeden ze sposobów informowania wyborców o wyborach. To dziwne i niepotrzebne zmiany przepisów.</u>
          <u xml:id="u-34.3" who="#JanSzopiński">Dobrą praktyką w demokratycznym państwie powinno być niezmienianie prawa wyborczego w roku wyborczym. Majstrowanie przy Kodeksie wyborczym w roku, w którym mają odbywać się wybory, świadczy o wielkiej desperacji formacji rządzącej, a co za tym idzie, o, jak się wydaje, jasno rysującej się wizji porażki. Projekt jest naszpikowany kuriozalnymi zapisami, które pozwalają w przypadku przegranych przez was wyborów na próbę ich unieważnienia. Obecnie propozycje, które tutaj są zapisane, mają wspierać tylko jedną partię. To są działania nieuczciwe i dyskredytujące autorów projektu.</u>
          <u xml:id="u-34.4" who="#JanSzopiński">Na koniec uprzejmie poproszę autorów tego projektu ustawy, aby zapoznali się z opinią — dołączoną w trakcie prac sejmowych — związku województw, który w przedstawionej opinii pisze do nas, że przeprowadzenie jesiennych wyborów na zasadach proponowanych w projekcie nowelizacji Kodeksu wyborczego w tej chwili wydaje się mniej niż prawdopodobne. Autorzy projektu nie uwzględnili tego, że nakaz zachowania 6-miesięcznej ciszy legislacyjnej nie dotyczy 6-miesięcznego okresu przed samym głosowaniem, ale terminu ogłoszenia wyborów, który przypada już w sierpniu. W myśl przepisu art. 98 ust. 2 konstytucji prezydent zarządza wybory nie później niż 90 dni przed upływem 4 lat od rozpoczęcia kadencji Sejmu i Senatu. Ponieważ obecna kadencja kończy się 12 listopada, prezydent musi ogłosić te wybory najpóźniej 20 sierpnia. W połączeniu z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego oznacza to, że trwający 6 miesięcy zakaz dokonywania zmian w prawie wyborczym powinien zacząć obowiązywać w dniu 20 lutego. W tej sprawie są dwa wyroki Trybunału Konstytucyjnego, do których odsyłam. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-34.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Ireneusz Raś w imieniu Koalicji Polskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#IreneuszRaś">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicja Polska przedstawiam stanowisko w sprawie tego punktu, w sprawie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy — Kodeks wyborczy oraz niektórych innych ustaw, druk nr 2897.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#IreneuszRaś">Na samym początku trzeba powiedzieć, streszczając, że zakres zmian w prawie wyborczym obejmuje zmiany obwodów głosowania, udogodnień dla wybranych grup wyborców, kontroli społecznej nad przebiegiem wyborów oraz zmiany w organizacji komisji wyborczych — to tak pokrótce. Co do zasady, na samym początku — chodzi o to, co już było tutaj poruszane w wystąpieniach innych przedstawicieli klubów — trzeba zadać sobie pytanie: Czy jest to zgodne z zasadami konstytucji? Terminy przeprowadzenia wyborów parlamentarnych, które mamy zaplanowane na rok 2023, wynikające z Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, są już według nas zbyt bliskie, aby istniała możliwość zachowania standardów określonych w wyroku Trybunału Konstytucyjnego, który tutaj chcę przywołać, z 3 listopada 2006 r., wymagającego, przypomnę, wprowadzenia zmian prawa wyborczego co najmniej 6 miesięcy przed kolejnymi wyborami, rozumianymi nie tylko jako sam akt głosowania, ale także jako całość czynności objętych tzw. kalendarzem wyborczym.</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#IreneuszRaś">Na samym początku chcę powiedzieć, że nasz klub absolutnie złoży fundamentalną poprawkę. Chodzi o to, aby ewentualnie przyjęte przepisy zmieniające kodeks wyborczy weszły w życie dopiero od przyszłych wyborów parlamentarnych, żeby zachować tę konstytucyjność. To jest zasadnicza kwestia, której będziemy pilnować. Zgadzamy się z tym, że trzeba pracować w tej Izbie nad tym, aby uchwalane były udogodnienia dla wyborców, aby były zmiany, natomiast nie w takim trybie, nie w takim tempie.</u>
          <u xml:id="u-36.3" who="#IreneuszRaś">Doświadczony poseł Marek Ast bardzo lakonicznie przedstawiał te przepisy. Widać, że były one pisane w różnych ośrodkach i są chaotycznie sformułowane. Wydaje nam się, że nie jest możliwe, panie pośle, aby po tych zmianach można było zarządzać z Warszawy nowymi obwodami, siedzibami i lokalami obwodowych komisji wyborczych. To nie z Warszawy tylko z samorządu takie wnioski powinny płynąć. Uzgodnienia, konsultacje to są procesy wielomiesięczne. Nie można w tak poważnej kwestii, jaką są wybory… Chodzi o to, żeby one nie były podważane przez żadne środowiska w tej Izbie ani przez obywateli, żeby tego nie lekceważyć.</u>
          <u xml:id="u-36.4" who="#IreneuszRaś">Szanowni Państwo! Jedna z głównych zmian, którą zaproponowali autorzy projektu, dotyczy zapisów art. 12. Chodzi o to, żeby wprowadzić nowe brzmienie, w myśl którego stały obwód głosowania będzie obejmował od 200 do 4 tys. mieszkańców. Jest to zmiana w stosunku do obecnego stanu prawnego, zgodnie z którym stały obwód głosowania powinien obejmować od 500 do 4 tys. mieszkańców. To są te techniczne, ekstremalne, trudne rzeczy, o których mówiłem. Według nas w tak krótkim czasie nie da się tego dobrze zorganizować, aczkolwiek z założenia chcemy nad tym pracować. Tak powiedziałem. Dodaje się też rzeczy, które będą trudne do zrobienia, jak inicjatywa obywatelska 5%. Jako rozwiązania preferencyjne prezentowane są również projektowane przez projektodawców ułatwienia dla pewnych grup społecznych, czyli osób z niepełnosprawnościami, emerytów czy osób w zaawansowanym wieku. Chodzi o ułatwienia komunikacyjne dla tych grup społecznych. To wszystko jest ważne.</u>
          <u xml:id="u-36.5" who="#IreneuszRaś">Nie ma jak przekonać młodych do głosowania. Mówimy — chcę to podkreślić — że jako środowisko polityczne bylibyśmy za tym, żeby pracować również nad wprowadzeniem w najbliższej perspektywie głosowania internetowego przy zachowaniu wszystkich standardów, żeby to nie było groteskowe.</u>
          <u xml:id="u-36.6" who="#IreneuszRaś">Zwracam również uwagę na to, że jest tutaj co prawda wzmocnienie pozycji i uprawnień mężów zaufania oraz obserwatorów społecznych, ale daje się im narzędzia do rejestracji procesu wyborczego za pomocą smartfonów. Zwracam pani marszałek uwagę na to, że to może być bardzo trudne, to może wymknąć się spod kontroli. Tu chodzi o tajność głosowania. Osoby mogą zachować na tych nośnikach zapisy i potem wrzucać je do sieci, gdzie będziemy mieć takie duże memowisko. Widać, że tych problemów tutaj jest bardzo dużo.</u>
          <u xml:id="u-36.7" who="#IreneuszRaś">Mój poprzednik zwracał również uwagę na bardzo istotną kwestię, czyli na wprowadzenie innych zawodów prawniczych do okręgowych komisji wyborczych. Wiemy, że sędziowie, którzy do tej pory tam byli, mają wpisaną w swój zawód bezstronność polityczną, nie mogą angażować się w życie polityczne. Inne grupy prawnicze już tego nie mają, stąd moja wątpliwość.</u>
          <u xml:id="u-36.8" who="#IreneuszRaś">Uważam, że zasady wyborcze nie powinny być wprowadzane metodą, którą znamy z turystyki, czyli last minute. To jest dobre w turystyce, ale nie jest dobre, kiedy chodzi o tak ważny proces jak proces wyborczy, tak ważny projekt, który dotyczy Kodeksu wyborczego. Dziękuję, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-36.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#MałgorzataGosiewska">Poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#GrzegorzBraun">Szczęść Boże, zwłaszcza rodakom, Polakom poza aktualnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej, których PiS chce odciąć od możliwości udziału w procedurze wyborczej!</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#GrzegorzBraun">Takie małe: lub czasopisma, panie pośle sprawozdawco, wmontowaliście w ten projekt szeleszczący celofanem frazesów, taki przyjazny ludziom, ułatwiający dotarcie do urny potrzebującym. To brzmi pięknie, ale, szanowni rodacy, Polacy, emigranci, kresowiacy, wy, którzy żyjecie polskimi sprawami często głębiej, znacznie bardziej intensywnie niż niektórzy w kraju, zwróćcie uwagę na pkt 21 w art. 1 tego projektu ustawy. Przeczytacie w nim — a może ominiecie to wzrokiem — że w Kodeksie wyborczym skreśla się art. 51 § 3. Kiedy sięgniemy do obowiązującego dziś kodeksu, przeczytamy, że chodzi o prawo do udziału w wyborach przez dopisanie do rejestru, do spisu wyborców na podstawie paszportu. Jeśli polonus bawi w kraju albo też zgoła przybył tutaj po to, żeby uczestniczyć w tym, co nazywacie festiwalem demokracji, nie będzie mógł na podstawie paszportu partycypować w tej procedurze. To po prostu oszustwo. Kłamiecie i manipulujecie. To silniejsze od was.</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#GrzegorzBraun">Konfederacja składa wniosek o odrzucenie tego projektu w pierwszym czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-38.3" who="#GrzegorzBraun">Szersza argumentacja w wykonaniu mojego kolegi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Krystian Kamiński, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#KrystianKamiński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jeśli odrzucicie nasz wniosek, to chcielibyśmy jeszcze wrzucić szereg innych poprawek do tego projektu.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#KrystianKamiński">Po pierwsze, jeśli chcecie zwiększyć frekwencję, to jest bardzo prosty sposób: głosowanie internetowe, głosowanie elektroniczne. Wprowadźmy to jak najszybciej i zwiększymy frekwencję. Tylko niech zabezpieczenie nie będzie tak jak w przypadku ePUAP, że przez kontro bankowe, tylko niech to będzie prawdziwe zabezpieczenie.</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#KrystianKamiński">Usunięcie absurdalnych parytetów płci, całkowicie niepotrzebne, które psuje wybory, bo każdy, kto układa listę, a jest praktykiem, wie, że zaczyna się od parytetów, a nie od kompetencji kandydata.</u>
          <u xml:id="u-40.3" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Mówimy o czynnym prawie wyborczym.)</u>
          <u xml:id="u-40.4" who="#KrystianKamiński">Usunięcie uprzywilejowanej pozycji mniejszości narodowych, co jest całkowicie zbędne i co nie znajduje odzwierciedlenia w drugim państwie, którego mniejszości my takiego wsparcia udzielamy.</u>
          <u xml:id="u-40.5" who="#KrystianKamiński">I proponujemy oczywiście wydłużenie vacatio legis. Niech te przepisy obowiązują od wyborów w 2027 r. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-40.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Michał Gramatyka, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#MichałGramatyka">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Tradycyjnie za poprawianie czy może bardziej psujecie Kodeksu wyborczego bierzecie się niecały rok przed wyborami, w dodatku znowu projektem poselskim, z pominięciem całego cyklu konsultacji społecznych, znowu na wyścigi. Znowu będziemy musieli ścigać się z czasem, w zasadzie bez szans na legalne uchwalenie tego projektu przed 20 lutego.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#MichałGramatyka">Podobno ta ustawa ma służyć zwiększeniu frekwencji, ale kiedy bliżej przyjrzeć się przepisom, wyraźnie widać, że celem jest poprawa frekwencji, ale tylko w najmniejszych obwodach głosowania, a w kilku innych przypadkach proponujecie państwo działania, które wręcz utrudniają ludziom udział w wyborach. Zastanawiam się dlaczego. Czy dla własnej korzyści, czy po prostu z czystego niedbalstwa.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Ale w których miejscach?)</u>
          <u xml:id="u-42.3" who="#MichałGramatyka">Np. Polacy, którzy chcą głosować za granicą, już nie będą mogli telefonicznie dopisać się na liście wyborców za pośrednictwem konsula, bo taką możliwość im odbieracie. Z kolei tym, którzy na stałe mieszkają za granicą i przyjadą do Polski zagłosować, nie zezwolicie na zagłosowanie na podstawie paszportu. Kodeks wyborczy dziś przewiduje taką możliwość, wy w uzasadnieniu twierdzicie, że przepis ten stwarza możliwości nadużyć, ale przecież nie dalej jak na poprzednim posiedzeniu Sejmu wprowadziliśmy Centralny Rejestr Wyborców, który spowoduje, że wszędzie będzie można sprawdzić, czy dana osoba ma prawo, czy nie ma prawa do wzięcia udziału w wyborach. Czyżbyście nie pamiętali o własnych przepisach? Czasem trudno jest znaleźć sens w tym, jak bardzo jesteście niekonsekwentni.</u>
          <u xml:id="u-42.4" who="#MichałGramatyka">Dla tworzenia obwodów głosowania obniżenie progu liczby mieszkańców do 200 jest niepotrzebne, dlatego że obecny Kodeks wyborczy daje dokładnie taką samą możliwość, nazywa to szczególnymi warunkami miejscowymi, nie ogranicza liczby mieszkańców, a decyzję pozostawia do uznania komisarza wyborczego.</u>
          <u xml:id="u-42.5" who="#MichałGramatyka">Dalej: dobry pomysł diet dla mężów zaufania i moim zdaniem jeszcze lepszy pomysł elektronicznej rejestracji tych osób, ale w dalszym ciągu brak możliwości poparcia listy kandydatów przez portal gov.pl, czyli przez ten były ePUAP. Dlaczego to, co jest dobre i jest do zastosowania w odniesieniu do mężów zaufania, nie może być dobre i do zastosowania w odniesieniu do gromadzenia podpisów pod listami kandydatów?</u>
          <u xml:id="u-42.6" who="#MichałGramatyka">Dalej: konsekwentnie ignorujecie państwo głosowanie korespondencyjne, cisza na ten temat. Konsekwentnie ignorujecie wyzwania nowych czasów, np. nie dostrzegacie crowdfundingu, czyli finansowania społecznego. To są naprawdę wyzwania naszych czasów, a tematy pozostają poza jakąkolwiek regulacją.</u>
          <u xml:id="u-42.7" who="#MichałGramatyka">I na koniec: lista organizacji społecznych prowadzona przez Państwową Komisję Wyborczą, która może zgłaszać obserwatorów. Żadnych informacji na temat kryteriów prowadzenia tej listy, żadnych informacji na temat zasad wpisywania organizacji na tę listę i skreślania ich z tej listy.</u>
          <u xml:id="u-42.8" who="#MichałGramatyka">Będziemy pracować nad ustawą. Przygotowaliśmy kilkanaście poprawek. Mamy nadzieję, że przynajmniej część z nich może liczyć na państwa poparcie. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-42.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Jarosław Sachajko w imieniu koła Kukiz’15.</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#JarosławSachajko">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#JarosławSachajko">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Koła Poselskiego Kukiz’15 — Demokracja Bezpośrednia w zakresie projektu ustawy o zmianie ustawy — Kodeks wyborczy oraz niektórych innych ustaw, druk nr 2897.</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#JarosławSachajko">Tak jak do ułatwienia dostępu obywateli do procesu głosowania nie mamy uwag, tak chciałem się pochylić nad częścią dotyczącą równego dostępu wszystkich obywateli do kandydatów i kandydatów do obywateli.</u>
          <u xml:id="u-44.3" who="#JarosławSachajko">Zacznę od cytatu z artykułu, który już jakiś czas temu się ukazał: W Polsce ten, kto ma dostęp do naszych wspólnych pieniędzy, obwiesi cały kraj bilbordami ze swoim wizerunkiem. Francuska ordynacja wyborcza określa nawet wymiary plakatów identycznych dla wszystkich kandydatów. Na tym polega prawdziwa demokracja. W Polsce ten, kto ma dostęp do naszych wspólnych pieniędzy, obwiesi całą Polskę bilbordami ze swoją buzią. Kandydat bez takich możliwości będzie musiał zadowolić się 1/10 albo nawet 1/100 tego. We Francji także czas telewizyjny i inne formy reklamy są ściśle reglamentowane. Czy Polska kiedykolwiek do tego dojrzeje? — Teresa Jakubowska.</u>
          <u xml:id="u-44.4" who="#JarosławSachajko">To jest pytanie, którego nie powinniśmy pozostawić bez odpowiedzi. Powinniśmy sobie odpowiedzieć, czy szanujemy Polaków, czy chcemy rodakom zaproponować program wyborczy, czy papkę medialno-reklamową, gdzie mamy walkę na zaklejanie plakatów, zrywanie i niszczenie banerów oraz wyścig do słupów wyborczych na chwilę przed ciszą wyborczą. To wszystko okraszone ogromną agresją wylewającą się z płatnych ogłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-44.5" who="#JarosławSachajko">Uprzejmie proszę Wysoką Izbę o zerwanie z kampanią, z której wylewa się bardzo dużo hejtu, która działa podprogowo, która jest niemerytoryczna, i pracę nad kampanią i nad Kodeksem wyborczym, który umożliwi Polakom równy dostęp do swoich wyborców. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Joanna Senyszyn w imieniu PPS.</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#JoannaSenyszyn">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Koło Parlamentarne Polskiej Partii Socjalistycznej sceptycznie odnosi się do poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy — Kodeks wyborczy. Wprowadzanie zmian w Kodeksie wyborczym w roku wyborczym rodzi podejrzenie, że wynikają one z nieuczciwych intencji autorów zmian. Analiza poszczególnych zapisów wskazuje, że tak właśnie jest. PiS proponuje rozwiązania dotyczące wyłącznie wzrostu frekwencji w małych miejscowościach, gdzie może liczyć na wyższe poparcie. Nie zajmuje się natomiast rozwiązaniami, które mogłyby zwiększyć frekwencję w dużych miastach, gdzie do tej pory zazwyczaj przegrywał. Takim rozwiązaniem profrekwencyjnym byłoby np. wydłużenie czasu pracy lokali wyborczych, aby osoby pracujące w dniu wyborów miały więcej czasu na oddanie głosu.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#JoannaSenyszyn">Proponowane zmiany dotyczą m.in. zwiększenia możliwości dojazdu osobom wykluczonym komunikacyjnie — ale tylko dojazdu. A co z powrotem? Takie zmiany powinny być wprowadzane na co dzień, a nie tylko w jednym dniu raz na 4 lata. PiS traktuje obywateli wyłącznie jak maszynki do głosowania. Wyborcy muszą przecież codziennie dojeżdżać do pracy, do szkoły czy z różnych innych okazji, a nie tylko na wybory. Określone rozwiązania będą do tego bardzo trudne do wykonania pod względem organizacyjnym i będą bardziej kosztowne, a odpowiedzialność PiS jak zwykle przerzuci na niedofinansowane samorządy.</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#JoannaSenyszyn">Natomiast jeżeli zmiany w Kodeksie wyborczym są potrzebne, to wymagają ponadpartyjnej zgody. Powinny przejść znacznie szersze konsultacje społeczne oraz wejść w życie ewentualnie od przyszłych wyborów, a nie teraz. Ten pośpiech jest niczym nieuzasadniony i niewykluczone, że może nawet łamać polskie prawo.</u>
          <u xml:id="u-46.3" who="#JoannaSenyszyn">Jeśli chodzi o ciszę wyborczą, to wydaje się, że można by ją znieść. Przecież w niedzielę tradycyjnie będzie agitował Rydzyk. Dlaczego zatem nie mogą już w sobotę agitować inni?</u>
          <u xml:id="u-46.4" who="#JoannaSenyszyn">PKW zwraca uwagę, że aktualny podział na okręgi wyborcze narusza przepisy Kodeksu wyborczego. Są okręgi, w których przybyło mieszkańców, i takie, które się wyludniły, a mimo to wciąż wybieramy taką samą liczbę posłów. Norma przedstawicielska w Polsce wynosi 78 424 mieszkańców na jeden mandat. W 21 okręgach jest inaczej — w tym w 11 okręgach powinniśmy wybierać jednego posła mniej niż dotychczas, a w 10 co najmniej jednego więcej.</u>
          <u xml:id="u-46.5" who="#JoannaSenyszyn">PiS nie chce tych zmian i najprawdopodobniej pani marszałek Witek po raz kolejny nie zmieni liczby mandatów w poszczególnych okręgach wyborczych, ponieważ tak się dziwnie składa, że tam, gdzie PiS przegrywa z opozycją, powinno być więcej mandatów, a tam, gdzie PiS wygrywa, powinno być mniej mandatów. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Paweł Szramka, poseł niezależny.</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#PawełSzramka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Co sprawia, że przeciętny obywatel idzie do wyborów, że chce wyjść z domu, że musi pokonać drogę do lokalu wyborczego, czasem musi ponieść koszty z tym związane, że chce poświęcić swój czas? Co musi się stać, żeby chciał zagłosować? Przeciętny obywatel musi wierzyć w to, że jego głos ma znaczenie, że to ma jakikolwiek sens. Panie pośle sprawozdawco, oczywiście bliskość do lokalu wyborczego może sprawić, że kilka osób…</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Panie pośle sprawozdawco.)</u>
          <u xml:id="u-48.3" who="#komentarz">(Głos z sali: W komisji.)</u>
          <u xml:id="u-48.4" who="#PawełSzramka">Panie posłanki, bardzo proszę o spokój. Panie pośle, może później odsłucha.</u>
          <u xml:id="u-48.5" who="#PawełSzramka">Tak naprawdę, panie pośle sprawozdawco, to nie odległość od lokalu na to wpłynie.</u>
          <u xml:id="u-48.6" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Nie ma posła sprawozdawcy.)</u>
          <u xml:id="u-48.7" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Niech pani nie przeszkadza.)</u>
          <u xml:id="u-48.8" who="#PawełSzramka">No dobrze, wnioskodawco. Takie to ma znaczenie teraz, bardzo mocne, tak?</u>
          <u xml:id="u-48.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Dla pana chyba.)</u>
          <u xml:id="u-48.10" who="#PawełSzramka">Nie, dla pani koleżanki, która tutaj akurat się wykłóca.</u>
          <u xml:id="u-48.11" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Dobra, przestańcie już.)</u>
          <u xml:id="u-48.12" who="#PawełSzramka">Dobrze, drogie panie, ja wiem, że krytyka was boli, nie jesteście otwarci na krytykę i dlatego tak się zachowujecie.</u>
          <u xml:id="u-48.13" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie pośle Nitras, co pan taki rozmowny?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#MałgorzataGosiewska">Panie pośle, proszę kontynuować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#PawełSzramka">Ale, pani poseł, zwróci pani uwagę, bo w pierwszej ławce panie komentują.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#MałgorzataGosiewska">Panie pośle, panie poseł zabierają głos, pan poseł z drugiej strony. Wszystkich państwa upominam, bardzo proszę wysłuchać, pan poseł ma prawo zabrać głos, czas płynie.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Proszę, żeby nie gęgały.)</u>
          <u xml:id="u-51.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#PawełSzramka">Możemy w tej ustawie nawet zapisać, że w dzień wyborów ma być ładna pogoda, ma świecić słońce, ma być 27 stopni Celsjusza, natomiast to nie zadziała. Szanowni państwo, ludzie będą chcieli pójść na wybory, jeśli będą wierzyli, że to ma sens. To nasza postawa w tej Izbie, m.in. takie przepychanki, sprawia, że ludzie nie chcą głosować. To, że wrzucacie na ostatni moment jakiś projekt ustawy, to, że nie ma tu rzetelnych dyskusji, sprawia, że Polacy nie ufają, iż cokolwiek się zmieni. Dlatego popracujmy może najpierw nad sobą, a wtedy okaże się, że ta frekwencja wzrośnie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#MałgorzataGosiewska">Nie wiem, dlaczego pan stwierdził, że nie ma tu rzetelnej dyskusji, skoro właśnie trwa debata.</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#MałgorzataGosiewska">Przechodzimy do zadawania pytań.</u>
          <u xml:id="u-53.3" who="#MałgorzataGosiewska">27 posłów zapisało się do głosu.</u>
          <u xml:id="u-53.4" who="#MałgorzataGosiewska">Pierwsze pytanie zada pan poseł Paweł Hreniak, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-53.5" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-53.6" who="#MałgorzataGosiewska">Wyznaczam czas — 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-53.7" who="#MałgorzataGosiewska">Zamykam listę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#PawełHreniak">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Dziś procedujemy nad ważnym projektem profrekwencyjnym, a więc projektem proobywatelskim i projektem prodemokratycznym. Ja akurat reprezentuję okręg wyborczy, gdzie mam duże miasto Wrocław i wieś, tzw. prowincję, i widzę ogromną różnicę frekwencyjną pomiędzy dużym miastem a prowincją. We Wrocławiu w 2019 r. ta frekwencja wynosiła 71%. W poszczególnych gminach, tych mniejszych, wynosiła ona ok. 30–40%. A więc to ogromna różnica. Kiedy rozmawiam z mieszkańcami, wskazują na jeden z głównych powodów ich nieuczestniczenia w wyborach, na to, że obwodowe komisje wyborcze zwyczajnie są zbyt daleko.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#PawełHreniak">Moje pytania do opozycji: Dlaczego jesteście przeciwni podniesieniu frekwencji na wsi? Dlaczego uważacie, że głos mieszkańca dużego miasta jest ważniejszy niż głos mieszkańca wsi? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#MałgorzataGosiewska">Kolejne pytanie zada pan poseł Waldy Dzikowski, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#WaldyDzikowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! PiS na przełomie lat 2018/2019 zmieniał Kodeks wyborczy, wyrzucając głosowanie korespondencyjnie przez pełnomocnika, traktując to głosowanie z obrzydzeniem. Twierdził, że tam jest pierwszy krok do oszustw, manipulacji, kopiowania, sprzedawania pakietów itd. Przychodzi maj 2020 r., pan premier Morawiecki oraz ci sami posłowie, którzy mówili źle o tych sposobach głosowania, twierdzą, że to jest najlepsze głosowanie w wyborach prezydenckich, bardzo powszechne, prawdziwe, rzetelne. Sprawdzimy w tym procesie legislacyjnym, jaka jest wasza prawdziwa intencja i kiedy kłamaliście, a kiedy mówiliście prawdę. Bo według mnie tak naprawdę to głównie chodzi wam o to, żeby wyprowadzić i zawieźć do lokali wyborczych znaczną cześć swojego elektoratu, a nie o żadne profrekwencyjne działanie. Takie są wasze prawdziwe intencje.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Jan Szopiński, klub Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#JanSzopiński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W opinii dla Fundacji Batorego czytamy: Poselska inicjatywa ustawodawcza zostaje złożona na kilka dni przed rozpoczęciem roku wyborczego. Minimalny okres 6-miesięcznej ciszy legislacyjnej wywiedzionej z orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego rozpoczyna się w połowie lutego, biorąc pod uwagę najpóźniejszy konstytucyjny termin zarządzenia wyborów do Sejmu i Senatu przez prezydenta RP. Tak krótki termin prac legislacyjnych już z definicji uniemożliwia rzetelne przeprowadzenie prac nad tym projektem.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#JanSzopiński">Dwa konkretne pytania: Czy zdajecie sobie sprawę, że organizacja dowozów zgodnie z waszym planem oznacza przewiezienie milionów obywateli w krótkim czasie w sytuacji, gdy samorządy nie mają koniecznego zaplecza technicznego ani pieniędzy na wynajem? Dlaczego nie zostały pokazane w tym projekcie koszty, które w związku z proponowanymi zmianami poniosą budżet oraz samorządy? No chyba, że mamy pana ministra Sasina i mamy w kieszeni 70 mln do wydania. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Jarosław Rzepa, Koalicja Polska.</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#MałgorzataGosiewska">Uprzejmie proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#JarosławRzepa">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#JarosławRzepa">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pierwsze pytanie: Dlaczego w projekcie zmian ograniczacie możliwość głosowania korespondencyjnego? To jest poważne pytanie. Drugie pytanie. Jeżeli mamy taką informatyzację w tym kraju, to dlaczego nie idziemy w rozwiązania właśnie w tym kierunku, żeby po prostu umożliwić ludziom głosowanie za pomocą elektroniki, oczywiście pod nadzorem informatycznym? Jeżeli tak bardzo się martwicie, szanowni państwo, o frekwencję, to może wreszcie wprowadźmy głosowanie obowiązkowe i będziecie mieli temat rozwiązany.</u>
          <u xml:id="u-60.2" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: W niektórych krajach tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-60.3" who="#JarosławRzepa">Natomiast oczywiście jeszcze chodzi o te koszty. Bardzo bym prosił o przedstawienie kalkulacji, jakie to koszty. Czy zostały zabezpieczone w budżecie państwa, czy została przeprowadzona analiza miejsc, w których mogłyby się odbyć te wybory? Bo to jest bardzo ważne.</u>
          <u xml:id="u-60.4" who="#JarosławRzepa">Mówicie o tym, że będziecie dowozić osoby powyżej 60. roku życia z niepełnosprawnościami. Dobrze, szanowni państwo, ale dlaczego dbacie o to tylko w tym momencie, kiedy są wybory? A co z nimi, jak oni chcą jechać do kościoła, urzędu czy choćby do lekarza?</u>
          <u xml:id="u-60.5" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Właśnie taki program wprowadziliśmy…)</u>
          <u xml:id="u-60.6" who="#JarosławRzepa">Naprawdę warto byłoby na to odpowiedzieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Krystian Kamiński, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-61.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#KrystianKamiński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Widać, że ten projekt został w dużej mierze przygotowany przez teoretyków, a nie praktyków, ponieważ każdy, kto brał udział, wie, gdzie są problemy. Zwiększenie liczby lokali wyborczych w małych miejscowościach to jest problem, gdzie mają być te lokale wyborcze, często po porostu nie ma gdzie tego robić. Dodatkowo już teraz brakuje ludzi do komisji wyborczych. Każdy wie, że urzędy z mniejszych miejscowości dzwonią, że brakuje im ludzi, i pytają, czy możemy dać kogoś kolejnego. A wy chcecie to rozszerzyć na jeszcze mniejsze miejscowości, gdzie nie będzie miał kto kontrolować, tym bardziej że zwiększyliście liczbę osób w komisjach wyborczych. Dodatkowi informatycy, którzy muszą przyjechać i te dane wprowadzić. To są ogromne problemy, z którymi sobie nie poradzicie, i to wiemy. To będą ogromne problemy, które z tego wynikną, ale to wiedzą ludzie, którzy praktycznie się tym zajmują, a nie teoretycznie. A co by rozwiązywało temat? Głosowania elektroniczne, internetowe. To by rozwiązało temat, podniosło frekwencję, tylko żeby odpowiednio to zabezpieczyć, a nie jak e-PUAP, po prostu przez konto bankowe. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#MałgorzataGosiewska">Chciałabym serdecznie przywitać radnych z gminy Gnojnik, którzy na zaproszenie pani poseł Józefy Szczurek-Żelazko przysłuchują się naszej dzisiejszej debacie. Witam serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-63.3" who="#MałgorzataGosiewska">Teraz proszę pana posła Mirosława Suchonia, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-63.4" who="#MałgorzataGosiewska">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#MirosławSuchoń">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#MirosławSuchoń">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Z tym projektem ustawy przedstawionym przez posłów Prawa i Sprawiedliwości jest jak ze znanym polskim przysłowiem: Ubrał się diabeł w ornat i ogonem na mszę dzwoni. Mówicie o frekwencji, ale tak naprawdę obniżacie w tym projekcie tę frekwencję, przynajmniej w stosunku do obywateli, którzy mieszkają za granicą, uniemożliwiając im de facto udział w wyborach na podstawie paszportu.</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#MirosławSuchoń">Moje pierwsze pytanie: Dlaczego według wnioskodawców paszport nie jest dokumentem tożsamości, który może być używany w trakcie procesu wyborczego? Druga rzecz. Dowożenie ludzi do lokali wyborczych. Pamiętam wybory 2004 r. w Ukrainie. Właśnie tak zmanipulował wyniki wyborów kandydat, wtedy Janukowycz. Przypomnę, że te wybory zostały powtórzone, ale jednym z najważniejszych mechanizmów manipulacji wyborami wtedy na Ukrainie było dowożenie przez swoich do lokali wyborczych. Pytanie: Czy wy chcecie iść dokładnie tą samą drogą, którą przekręcił wybory Janukowycz w 2004 r.?</u>
          <u xml:id="u-64.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#MałgorzataGosiewska">Panie pośle, nie idźmy tą drogą.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Jarosław Sachajko, Kukiz’15.</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#JarosławSachajko">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Słyszymy tutaj w tej chwili taki wylew różnych myśli na temat tego, że trzeba zwiększyć frekwencję, tylko najlepiej nie teraz, od kolejnych wyborów, są różne pomysły, łącznie z tym, który przed chwilą padł z ust członka PSL-u, aby zrobić w Polsce obowiązkowe głosowania, a nie zastanawiamy się nad tym, aby głosowania, demokracja opierała się na równości dostępu, równości dostępu kandydatów do wyborców i wyborców do kandydatów, o czym mówiłem w moim stanowisku w imieniu koła.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#JarosławSachajko">Dlatego chciałbym zapytać, czy ministerstwo, wnioskodawcy nie rozważają jednak takich rozwiązań, które spowodowałyby jakiś porządek zarówno w tej domenie publicznej, aby Polska nie była obwieszona i zarzucona plakatami i banerami, jak również w zakresie równego dostępu w mediach. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Joanna Senyszyn, PPS.</u>
          <u xml:id="u-67.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#JoannaSenyszyn">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Nowy system liczenia głosów nie stworzy problemów w komisjach, w których będzie 200–300 wyborców, ale tam, gdzie jest kilka tysięcy uprawnionych, liczenie może trwać do rana w poniedziałek, a nawet do południa. Wobec tego jak projektodawcy chcą rozwiązać problem nieobecności w pracy członków komisji oraz mężów zaufania? Chodzi o nieobecność w pracy właśnie tych osób, które będą w takich dużych komisjach, gdzie jest wielu uprawnionych. Czy to będzie dzień wolny od pracy? To będzie usprawiedliwiona nieobecność, ale czy to będzie płatne czy niepłatne? Na jakich zasadach to będzie rozwiązane? Myślenie, że kilka tysięcy głosów zostanie policzonych do północy, to jest tylko złudzenie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Janusz Kowalski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#JanuszKowalski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! To profrekwencyjny, prosenioralny i proobywatelski projekt zmian, który zapewni utworzenie nawet 5–6 tys. lokali wyborczych, szczególnie na obszarach wiejskich. Kiedy rozmawiam z rolnikami i z seniorami z obszarów wiejskich, to oni mówią: zdecydowanie tak, ponieważ to wykluczenie społeczne, wykluczenie komunikacyjne musi się w końcu skończyć.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#JanuszKowalski">Oczywiście nie dziwię się, że proniemiecka Platforma Obywatelska atakuje ten projekt, ponieważ dobrze wie o tym, że polska wieś nie głosuje ani na komunistów, ani również na tych…</u>
          <u xml:id="u-70.2" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Na Kowalskiego najbardziej głosujemy.)</u>
          <u xml:id="u-70.3" who="#JanuszKowalski">…którzy skarżą w Brukseli, i tego się najbardziej boicie.</u>
          <u xml:id="u-70.4" who="#JanuszKowalski">Trzeba przyjąć ten projekt. Mówimy: sprawdzam. Jeżeli jesteście Platformą Obywatelską, akurat w tej wersji mówionej po polsku, to zagłosujecie za.</u>
          <u xml:id="u-70.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Cezary Tomczyk, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#CezaryTomczyk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przed chwilą zabierał głos pan Kowalski, pan wiceminister rolnictwa. Gdybym chciał być złośliwy, to powiedziałbym: Janusz, wymień zboża ozime,…</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-72.2" who="#CezaryTomczyk">…ale nie jestem złośliwy, w związku z tym powiem tylko, że pan Janusz Kowalski w spółkach Skarbu Państwa jako jeden z milionerów zarobił 2453 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-72.3" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Zabrał, nie zarobił.)</u>
          <u xml:id="u-72.4" who="#CezaryTomczyk">To ze spółek Skarbu Państwa.</u>
          <u xml:id="u-72.5" who="#CezaryTomczyk">Wy tak dbacie o polskie mienie, jak dbacie o Kodeks wyborczy, o którym dzisiaj rozmawiamy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#MałgorzataGosiewska">Właśnie, wróćmy do kodeksu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#CezaryTomczyk">Jeżeli chodzi o Kodeks wyborczy, to z kolei jest tak. Szczerze mówiąc, myślałem, że tu jest jakaś pomyłka. Jeżeli proponujecie, żeby autobus dowoził ludzi do komisji wyborczych raz na 4 lata, to to jest nie tylko kpina z ludzi, ale to jest jakaś gigantyczna pogarda wobec ludzi, którzy mieszkają w małych miejscowościach. Przecież ludzie w małych miejscowościach, na Boga, zasługują na to, żeby mieć autobus codziennie…</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-74.3" who="#CezaryTomczyk">…a nie tylko bilety kolejowe po 200 zł między Warszawą a Krakowem.</u>
          <u xml:id="u-74.4" who="#CezaryTomczyk">Chciałbym, żeby polskie państwo dbało o obywateli niezależnie od tego, z jakiej miejscowości są, każdego dnia w roku, a nie raz na 4 lata, wtedy kiedy przychodzą wybory, bo wy ludzi traktujecie jak barany i tylko o tym myślicie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-74.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#MałgorzataGosiewska">Panie pośle, dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#MałgorzataGosiewska">Ale to wy likwidowaliście te połączenia komunikacyjne.</u>
          <u xml:id="u-75.2" who="#komentarz">(Poseł Janusz Kowalski: Można?)</u>
          <u xml:id="u-75.3" who="#MałgorzataGosiewska">W trybie sprostowania, tak?</u>
          <u xml:id="u-75.4" who="#MałgorzataGosiewska">Panie pośle, bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-75.5" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Kowalski w trybie sprostowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#JanuszKowalski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#JanuszKowalski">Pani Marszałek! Niepotrzebny atak pana posła. Mogę nazwać was zdecydowanie ruską Platformą, bo wam się rzeczywiście nie podoba to, że kiedy byłem w PGNiG, stworzyliśmy zespół…</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Ty możesz powiedzieć wszystko.)</u>
          <u xml:id="u-76.3" who="#JanuszKowalski">…który wywalczył 6 mld zł od rosyjskiego Gazpromu. I wy, Platforma Obywatelska, za to się wstydzicie, że od 2007 r. do 2014 r. realizowaliście rosyjską politykę…</u>
          <u xml:id="u-76.4" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: To jest o kodeksie, pani marszałek.)</u>
          <u xml:id="u-76.5" who="#JanuszKowalski">…dla Gazpromu, dla Putina. Jestem dumny z tego, że mogłem wywalczyć 6 mld zł. A co wy zrobiliście?</u>
          <u xml:id="u-76.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Nic nie wywalczyłeś.)</u>
          <u xml:id="u-76.7" who="#JanuszKowalski">Miliard złotych umorzyliście Gazpromowi. Wstyd, ruska Platformo!</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Anita Sowińska, klub Lewica.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-77.2" who="#komentarz">(Poseł Cezary Tomczyk: Ja tylko chciałbym sprostowanie.)</u>
          <u xml:id="u-77.3" who="#MałgorzataGosiewska">Już nie. Nie bawmy się w sprostowanie do sprostowania. To było sprostowanie do pana wypowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-77.4" who="#komentarz">(Poseł Cezary Tomczyk: Bardzo króciutko, pani marszałek…)</u>
          <u xml:id="u-77.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale co to było, pani marszałek?)</u>
          <u xml:id="u-77.6" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Sprostowanie do sprostowania.)</u>
          <u xml:id="u-77.7" who="#MałgorzataGosiewska">Przepraszam, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-77.8" who="#komentarz">(Poseł Cezary Tomczyk: Pani marszałek, krótkie sprostowanie, 30 sekund.)</u>
          <u xml:id="u-77.9" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł już oddałam głos. Proszę dać możliwość wypowiedzieć się pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-77.10" who="#komentarz">(Poseł Cezary Tomczyk: 30 sekund. Poczekam.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#AnitaSowińska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mówicie, że ta ustawa ma zwiększyć transparentność wyborów. Znowu kłamiecie i manipulujecie. Ta ustawa jest pełna pułapek, pełna sideł zastawionych na obywateli. Przykładem jest obowiązek rejestracji mężów zaufania przez e-PUAP. Jak wiemy, tylko 40% Polek i Polaków ma założony taki system e-PUAP. Dla wielu osób jest to bariera nie do przeskoczenia. Czyli ponad 50% obywateli będzie wykluczonych z możliwości bycia mężem zaufania, pomimo że np. mieli do tej pory bardzo duże doświadczenie w kontroli wyborów. Ponadto komisja wyborcza będzie musiała zatwierdzić również w formie elektronicznej takiego męża zaufania lub obserwatora społecznego. Zatem jeżeli organizacja społeczna będzie miała sygnały, że w danej komisji dochodzi do oszustwa i chce tam na szybko wysłać obserwatora społecznego, to wówczas musi prosić o zgodę tę komisję, która ma być kontrolowana. Przecież to jest jakiś absurd. Robicie sobie żarty z tego święta demokracji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Andrzej Grzyb, Koalicja Polska.</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-79.3" who="#MałgorzataGosiewska">Przepraszam, panie pośle, ale naprawdę to byłoby sprostowanie do tematu, który nie jest tematem naszego posiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-79.4" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Czyli jeden może, drugi nie może.)</u>
          <u xml:id="u-79.5" who="#MałgorzataGosiewska">Proszę wybaczyć.</u>
          <u xml:id="u-79.6" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-79.7" who="#MałgorzataGosiewska">Nie, odniósł się do pańskiej wypowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-79.8" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Grzyb.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#AndrzejGrzyb">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#AndrzejGrzyb">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Co do zasady jestem jak najbardziej za tym, żeby dostęp obywateli do procesu wyborczego był jak najłatwiejszy. Tylko się zastanawiam, dlaczego po dwóch udanych wyborach dla Prawa i Sprawiedliwości właśnie teraz, w roku wyborczym, składacie państwo propozycję poselską, a nie rządowy projekt skonsultowany z wszystkimi gestorami, aby poprawić dostęp do tego procesu wyborczego. Czyli niejako doświadczenia ostatnich dwojga wyborów sprawiają, że państwo macie pewną nieufność co do tego, czy wszyscy obywatele mają właściwy dostęp. Więc to jest podstawowe pytanie. Chcę powiedzieć panu posłowi Hreniakowi, że absolutnie jestem za ułatwieniem dostępu do wyborów wszystkim obywatelom, tylko że powinno się to robić w sposób logiczny i zgodny z zasadami również zmiany ustaw o procesie wyborczym w roku wyborczym.</u>
          <u xml:id="u-80.2" who="#AndrzejGrzyb">I druga sprawa: w pełni się również zgadzam z panem posłem Sachajką. W moim przekonaniu elementem równości jest również dostęp do wszystkich zasobów finansowych, sposób prowadzenia kampanii wyborczej, tak aby doświadczenia różnych europejskich krajów mogły mieć również zastosowanie w Polsce, a nie, że ten, kto…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#AndrzejGrzyb">…ma więcej pieniędzy, to ma większe szanse wyborcze.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#MałgorzataGosiewska">Panie pośle, dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Piotr Müller, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-83.2" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#PiotrMüller">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Demokracja jest dla wszystkich bez względu na to, czy to są obywatele, którzy mieszkają w miastach, czy w mniejszych miejscowościach. Ten projekt zmian w Kodeksie wyborczym, doskonale państwo wiecie, dotyczy tego, aby umożliwić dostęp do lokalu wyborczego w łatwiejszy sposób. Jak to się dzieje, że niektórzy mieszkańcy muszą dojeżdżać po 10–11 km do lokalu wyborczego? To jest solidarność społeczna? To jest równość, o której mówi np. Lewica?</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#PiotrMüller">Szanowni Państwo z Lewicy! To jest możliwość właśnie poparcia rozwiązań, o które często sami apelowaliście, właśnie w tym projekcie ustawy, który jest przedstawiony. Dostęp do lokalu wyborczego blisko, transport dla osób powyżej 60. roku życia, transport dla osób z niepełnosprawnościami, możliwość dojazdu dla tych osób, które mieszkają w jeszcze mniejszych miejscowościach, w których nie będzie lokali wyborczych. Te wszystkie rozwiązania zwiększą frekwencję wyborczą. Te wszystkie rozwiązania są dobre dla demokracji. I apeluję do opozycji: Unieście się ponad polityczne spory. To jest naprawdę dobry projekt.</u>
          <u xml:id="u-84.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Zbigniew Konwiński, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#ZbigniewKonwiński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Myślałem, że pan poseł upomni się o to, że w rozwiązaniach, które tutaj przedstawiono Wysokiej Izbie, nie ma przelicznika na mandaty poselskie. Pomorze powinno mieć dwa mandaty poselskie więcej: okręg gdyński, okręg gdyńsko-słupski i okręg gdański. Myślałem, że o to pan poseł się upomni, że Pomorze jest w tych rozwiązaniach dyskryminowane.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Dopiero byście wrzasku…)</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#ZbigniewKonwiński">Jeżeli tak się państwo upominacie o tych, którzy mają dalej do lokali wyborczych, to czemu przez wasze rządy zlikwidowaliście tyle połączeń autobusowych? Przecież to jest wasza robota.</u>
          <u xml:id="u-86.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-86.4" who="#ZbigniewKonwiński">To jest wasza robota.</u>
          <u xml:id="u-86.5" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: My?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#MałgorzataGosiewska">Panie Pośle!</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#ZbigniewKonwiński">Są dokładne wyliczenia.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak wy. PKS-y upadają.)</u>
          <u xml:id="u-88.2" who="#ZbigniewKonwiński">Ale nie zmienicie liczby mandatów w poszczególnych okręgach wyborczych, bo wychodzi, że byście na tym stracili. Utrudnicie głosowanie Polakom mieszkającym za granicą, bo wychodzi, że byście na tym stracili. Nie upowszechnicie głosowania korespondencyjnego, bo też wychodzi, że byście na tym stracili. Nic wam już nie pomoże, przegracie te wybory, Polacy was już mają dosyć.</u>
          <u xml:id="u-88.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-88.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Karolina Pawliczak, klub Lewica.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#KarolinaPawliczak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Czemu na służyć ten projekt, przecież wszyscy wiemy: profrekwencyjność to jest tylko wygodna wymówka, w rzeczywistości ten projekt jest bardzo niebezpieczny dla wolnych i demokratycznych wyborów. Jeżeli zależałoby wam na dostępności i na zwiększeniu frekwencji, to po prostu zastosowalibyście elektroniczny sposób głosowania. To doskonale działa w wielu krajach. Dlaczego tego nie zrobicie?</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#KarolinaPawliczak">Pytam jeszcze, kto będzie powołany w zamian za sędziów do rejonowych i okręgowych komisji wyborczych. Czy znów powołacie politycznych, partyjnych funkcjonariuszy? Kto i według jakich kryteriów będzie tam powołany? Proszę o informację na piśmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Barbara Bartuś, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#BarbaraBartuś">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#BarbaraBartuś">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! To nie jest debata o połączeniach autobusowych, ale pan poseł…</u>
          <u xml:id="u-92.2" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Jest, raz na 4 lata.)</u>
          <u xml:id="u-92.3" who="#BarbaraBartuś">Cieszę się bardzo, że jest. To możemy mówić o rządowym funduszu przewozów autobusowych uruchomionym przez Prawo i Sprawiedliwość jako inicjatywa, która właśnie przeciwdziała wykluczeniu mieszkańców mniejszych miejscowości…</u>
          <u xml:id="u-92.4" who="#komentarz">(Poseł Cezary Grabarczyk: Nie działa.)</u>
          <u xml:id="u-92.5" who="#BarbaraBartuś">…po tym jak rządziliście 8 lat, kiedy polikwidowano wszystkie autobusy, PKS-y czy jakie spółki…</u>
          <u xml:id="u-92.6" who="#komentarz">(Poseł Cezary Grabarczyk: Nie polikwidowano. Ma pani błędne informacje.)</u>
          <u xml:id="u-92.7" who="#BarbaraBartuś">A jestem z takiego terenu, że mogę coś o tym powiedzieć, bo wiem.</u>
          <u xml:id="u-92.8" who="#BarbaraBartuś">Nie, wiem, jak u nas likwidowano. W powiecie gorlickim nie ma w ogóle żadnego państwowego przewoźnika, nie ma żadnego dużego przewoźnika, są tylko prywatne busy, które też…</u>
          <u xml:id="u-92.9" who="#komentarz">(Poseł Cezary Grabarczyk: To znaczy, że wasz program nie działa.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#MałgorzataGosiewska">Panie Pośle! Pan ma jakiś problem? Proszę się zapisać do głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#BarbaraBartuś">Dlatego wprowadziliśmy rządowy fundusz przewozów autobusowych, żeby właśnie w tym pomóc.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#BarbaraBartuś">I mam pytanie do opozycji. Dlaczego właśnie tak nienawidzicie mieszkańców, tak gardzicie mieszkańcami mniejszych miejscowości, słabszymi mieszkańcami. Wiem, że rządząc, niszczyliście takie osoby, niszczyliście takie rejony jak mój… Ale dlaczego jeszcze do tego gardzicie tymi osobami? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-94.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Sławomir Nitras, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#SławomirNitras">Pani Marszałek! Szanowna Pani Poseł! Główny Urząd Statystyczny podaje, że w ciągu ostatnich 6 lat w Polsce zlikwidowano 40% połączeń autobusowych, PKS-ów — w ciągu ostatnich 6 lat 40%. Kiedyś się pani z tego będzie musiała wytłumaczyć.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#SławomirNitras">Szanowni Państwo! Zmieniamy Kodeks wyborczy. Przypomnę panu posłowi Astowi, bo on powinien to świetnie pamiętać: w 1997 r. SLD zmieniało Kodeks wyborczy w roku wyborczym — przegrało wybory; w 2001 r. AWS zmieniał Kodeks wyborczy — przerżnął wybory; w 2005 r. pan poseł Ast na polecenie pana posła Kaczyńskiego zmieniał Kodeks wyborczy w roku wyborczym — PiS przerżnął wybory. I jest bardzo prawdopodobne, panie pośle Ast, że dzisiaj, wypełniając polecenie pana Kaczyńskiego, wbija pan ostatni gwóźdź do trumny PiS-u i przez to przerżniecie wybory.</u>
          <u xml:id="u-96.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-96.3" who="#SławomirNitras">A za te zapisy, które mówią o finansowaniu kampanii wyborczej, które pozwalają Obajtkowi, kolegom Brudzińskiego z Azotów, kolegom Kowalskiego z Elektrowni Opole bezpośrednio finansować kampanię — oni nie będą musieli już dawać pieniędzy, sami będą mogli płacić za kampanię — zapłacicie, bo to jest otwarcie wrót korupcji. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-96.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dobrze. Proszę nie grozić palcem.</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, czas się skończył.</u>
          <u xml:id="u-97.2" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Anna Milczanowska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#AnnaMilczanowska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! No z taką hipokryzją to ja już się dawno nie spotkałam.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-98.2" who="#AnnaMilczanowska">Szanowni Państwo! Kiedy pracowaliśmy nad Kodeksem wyborczym w 2017 r., który wszedł w życie w 2018 r., spotykaliśmy się ze strony opozycyjnej właśnie z takimi postulatami, aby zwiększyć ilość lokali wyborczych itd. Wychodzimy naprzeciw temu. Proszę państwa: „tak” dla Polski gminnej, dla sołectw, dla Polski powiatowej. Wy się zastanawiacie gdzie. To wy już zapomnieliście, że Prawo i Sprawiedliwość rządzi od 7 lat? W wielu miejscowościach, w najmniejszych sołectwach są świetlice dla kół gospodyń wiejskich, kulturalno-oświatowe…</u>
          <u xml:id="u-98.3" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Remizy.)</u>
          <u xml:id="u-98.4" who="#AnnaMilczanowska">…remizy, słusznie pani poseł Borowiak podpowiada, wyremontowane — mamy gdzie to robić. Dajmy szansę tej Polsce gminnej, Polsce powiatowej, aby mieszkańcy tam przebywający mogli zagłosować, również z wykorzystaniem tego transportu.</u>
          <u xml:id="u-98.5" who="#AnnaMilczanowska">Proszę państwa, głosowanie korespondencyjne jest zapisane w dalszym ciągu w Kodeksie wyborczym. Czemu kłamiecie, że nie ma głosowania korespondencyjnego?</u>
          <u xml:id="u-98.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Można upowszechnić.)</u>
          <u xml:id="u-98.7" who="#AnnaMilczanowska">A co do e-głosowania, to zapomnieliście, że mamy wojnę na Ukrainie? Zapomnieliście już o wojnie hybrydowej prowadzonej przez Putina, przez Rosję? Nie pamiętacie o tym?</u>
          <u xml:id="u-98.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Pamiętamy maile Dworczyka.)</u>
          <u xml:id="u-98.9" who="#AnnaMilczanowska">To nie mówmy teraz o głosowaniu elektronicznym, szanowni państwo.</u>
          <u xml:id="u-98.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-98.11" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Tak jest! Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Małgorzata Tracz, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#MałgorzataTracz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Prawo wyborcze, zasady, na podstawie których przeprowadzane są wybory, są sprawą zbyt ważną, by zajmować się nią na mniej niż pół roku przed rozpoczęciem procesu wyborczego.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-100.2" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Ale w prawie wyborczym…)</u>
          <u xml:id="u-100.3" who="#MałgorzataTracz">Zmiany wprowadzane na mniej niż 6 miesięcy przed zarządzeniem wyborów budzą podejrzenia, że celem jest manipulacja wynikiem wyborów i całym procesem.</u>
          <u xml:id="u-100.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale 10 tys…)</u>
          <u xml:id="u-100.5" who="#MałgorzataTracz">Nawet jeśli te zmiany, niektóre z nich, mogłyby być rozważone, procedowane w normalnym trybie przez komisję nadzwyczajną, przy konsensusie wszystkich sił politycznych, to dziś składanie takich propozycji nie budzi zaufania, a wiele razy Zjednoczona Prawica pokazała, że jest rządem oszustów i kombinatorów, którym nie można ufać.</u>
          <u xml:id="u-100.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-100.7" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: To do komisji etyki, pani marszałek.)</u>
          <u xml:id="u-100.8" who="#MałgorzataTracz">Wystarczy przypomnieć niechlubną próbę wyborów kopertowych.</u>
          <u xml:id="u-100.9" who="#MałgorzataTracz">Dziś też wam nie ufamy i będziemy przeciwko zmianom w Kodeksie wyborczym. Nie zmienia się zasad gry na taką skalę przed pierwszym gwizdkiem.</u>
          <u xml:id="u-100.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Lidia Burzyńska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#MałgorzataGosiewska">Zapraszam, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#LidiaBurzyńska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Cóż, szanowna opozycjo, przysłuchuję się państwa wypowiedziom i powiem tak: dziwi mnie, że państwa opór jest nakierowany na coś, co powinno dotyczyć wszystkich mieszkańców naszej ojczyzny, czyli na demokrację. A świętem demokracji są wybory. Wiem, że państwo prowadziliście przez tyle lat politykę dyfuzyjności. Różnica między frekwencją w wyborach w wielkich miastach a tą frekwencją na wsiach — państwo doskonale to wiecie — sięga nawet kilkudziesięciu procent. I właśnie ten projekt ustawy, ta zmiana Kodeksu wyborczego jest nakierowana na to, aby wszyscy mieli szansę, możliwość skorzystania. To jest, proszę państwa, według was coś nadmiernego, coś dziwnego. Proszę państwa, apeluję, aby zasada równości dotyczyła wszystkich. Zapamiętajcie: demokracja nie tylko odnosi się do wielkich miast, demokracja to możliwość skorzystania z tego święta również przez ludzi z małych wsi, gmin i powiatów. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-102.2" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Brawo, brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Mariusz Witczak, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#MariuszWitczak">Dziękuję, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#MariuszWitczak">Wysoka Izbo! Jest taka zasada, żeby nigdy nie wierzyć PiS-owi…</u>
          <u xml:id="u-104.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-104.3" who="#MariuszWitczak">…szczególnie wtedy, kiedy bierze się za ordynację wyborczą, bo zawsze wtedy kombinuje i kłamie.</u>
          <u xml:id="u-104.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie pośle…)</u>
          <u xml:id="u-104.5" who="#MariuszWitczak">Waszym celem nigdy nie było i nie jest zwiększanie frekwencji wyborczej — nigdy nie było i nie jest zwiększanie frekwencji wyborczej. Waszym celem zawsze było zwiększanie poparcia dla PiS-u. Tak zawsze szykowaliście ordynacje wyborcze, tak jest również w tym przypadku. Jak patrzę na zmiany, które proponujecie — oczywiście one wywołają bałagan i chaos…</u>
          <u xml:id="u-104.6" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Ale w czym?)</u>
          <u xml:id="u-104.7" who="#MariuszWitczak">…bo tak zawsze było ze zmianami, które proponowaliście — to widzę tutaj koncepcję, powiedziałbym, bardzo dobrze zsynchronizowaną z funkcjonowaniem mediów publicznych…</u>
          <u xml:id="u-104.8" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: W czym, uważa pan, że gminy sobie nie poradzą?)</u>
          <u xml:id="u-104.9" who="#MariuszWitczak">…które za pomocą 3 mld zł będą wam prowadziły kampanie wyborcze w obwodach, do których dociera tylko sygnał TVP Info. To jest projekt pisany z TVP Info i taka jest wasza koncepcja tych zmian ordynacyjnych. Ale muszę wam powiedzieć, że ci, których chcecie oszukać, obrócą się przeciwko wam, przegracie te wybory.</u>
          <u xml:id="u-104.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Joanna Borowiak, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#JoannaBorowiak">Bardzo dziękuję, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#JoannaBorowiak">Wysoki Sejmie! Trudno ukryć zdumienie, gdy słucha się posłów opozycji. Gdzie te hasła o demokracji i równości, które wykrzykiwaliście na happeningach? Co z tymi hasłami? Dzisiaj jesteście przeciwko zwiększeniu demokracji. Nie zadbaliście o równy dostęp wszystkich Polaków do udziału w wyborach. Zapomnieliście o małych miejscowościach, o obszarach wiejskich, o seniorach, o osobach z niepełnosprawnościami.</u>
          <u xml:id="u-106.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Właśnie zapomnieliście o 8 latach.)</u>
          <u xml:id="u-106.3" who="#JoannaBorowiak">My to dzisiaj robimy. W moim województwie, kujawsko-pomorskim, dysproporcja pomiędzy frekwencją w stolicy województwa, Bydgoszczy, a frekwencją w małym Świeciu nad Osą to blisko 25%. Tak nie może dalej być. Demokracja jest dla wszystkich, uświadomcie sobie to w końcu. Dajcie szansę dostępu do demokracji wszystkim Polakom, nie tylko tym z wielkich miast.</u>
          <u xml:id="u-106.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Katarzyna Lubnauer, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#KatarzynaLubnauer">Panie i Panowie Posłowie! Przez 7 ostatnich lat… Tak, już ponad 7 lat mieliście na to, żeby zmienić ordynację wyborczą. Ale kiedy teraz strach wam zajrzał w oczy, postanowiliście manipulować przy wyborach. Zaznaczmy jedną rzecz: gdybyście chcieli za pomocą ordynacji zwiększyć liczbę osób…</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie zmieniamy ordynacji.)</u>
          <u xml:id="u-108.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Kodeks.)</u>
          <u xml:id="u-108.3" who="#KatarzynaLubnauer">…które będą brały udział w wyborach, to dopuścilibyście szerzej głosowanie korespondencyjne, a nie wprowadzalibyście zasadę, że raz na 4 lata będzie można dojechać gdzieś autobusem.</u>
          <u xml:id="u-108.4" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Nie zmieniamy ordynacji.)</u>
          <u xml:id="u-108.5" who="#KatarzynaLubnauer">Dokładnie rzecz biorąc, w roku 2016 było 710 tys. km połączeń autobusowych, w roku 2021 jest to już tylko 399 tys. km. Tak za waszych czasów spadły połączenia.</u>
          <u xml:id="u-108.6" who="#KatarzynaLubnauer">Ale Kodeks wyborczy oznacza co innego — zaufanie obywateli do państwa. W tej chwili jest już za późno. Do najbliższych czynności wyborczych, po skończeniu całej procedury, od momentu uchwalenia kodeksu, będzie mniej niż 6 miesięcy. Dlatego jesteśmy przeciw tym zmianom.</u>
          <u xml:id="u-108.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-108.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ordynację zmieniamy.)</u>
          <u xml:id="u-108.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Kodeks wyborczy, pani poseł.)</u>
          <u xml:id="u-108.10" who="#komentarz">(Poseł Katarzyna Lubnauer: Co nie zmienia faktu, że jest mniej niż pół roku.)</u>
          <u xml:id="u-108.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale czego innego dotyczy właśnie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Jacek Kurzępa, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-109.2" who="#MałgorzataGosiewska">Zapraszam, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#JacekKurzępa">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jako członek parlamentarnego zespołu do spraw problemów Polski powiatowo-gminnej z dużą satysfakcją przyjmuję propozycje zmian w Kodeksie wyborczym, które lokuję w trzech przesłankach.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#JacekKurzępa">Pierwszą przesłankę stanowi wzmożenie frekwencji wyborczej. Jest to związane ze zwiększeniem ilości komisji wyborczych. I tu mam do posła sprawozdawcy pytanie o zróżnicowanie aglomeracyjne, chodzi o aglomeracje wielkomiejskie i obszar Polski powiatowo-gminnej, w sensie statystycznym, które uzasadnia potrzebę tej zmiany. Druga kwestia to wsparcie obywateli, którzy z różnych powodów mogą mieć kłopot z dotarciem do komisji, poprzez ułatwienie dojazdu. I tu mam kolejne pytanie — o współpracę samorządów, jednostek samorządu terytorialnego, których odpowiedź na pytanie, czy są za powszechną demokracją i powszechnym dostępem do wyborów czy też nie, będzie jak papierek lakmusowy. Prosimy o wsparcie i pomoc w tym zakresie. Ostatni element stanowią tu kwestie dotyczące transparentności procesu liczenia oddanych głosów. Jest to kluczowe i uzasadnione, niemniej jednak budzi pytania o szczegóły procedury liczenia, np. o to, czy komisja ma być wówczas w 100-procentowym składzie czy są przewidziane jakieś odstępstwa. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-110.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Sławomir Neumann, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-111.2" who="#MałgorzataGosiewska">Zapraszam, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#SławomirNeumann">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Zbliżają się wybory, a wy zaczynacie mieszać w Kodeksie wyborczym, który, dla waszej wiedzy, jest ordynacją wyborczą.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Nieprawda.)</u>
          <u xml:id="u-112.2" who="#SławomirNeumann">Szachrujecie i próbujecie oszukiwać jeszcze przed wyborami. Po to są te zmiany, przecież to jest jawne oszustwo. Już poprzednie wybory, te prezydenckie, nie były równe i uczciwe, bo robiliście różnego rodzaju cuda nad urnami w DPS-ach, a kandydaci byli nierówno traktowani pod względem finansowym, a teraz chcecie oszukiwać, choć mówicie, że chcecie zwiększyć frekwencję. Wybraliście jednak najbardziej kontrowersyjny sposób. Dlaczego nie wprowadziliście możliwości np. głosowania przez 2 dni? Zwiększyłoby to frekwencję. Dlaczego nie irytuje was to, że tysiące Polaków za granicą stoją w kolejkach przed kilkoma lokalami wyborczymi, nie mogąc dostać się do komisji wyborczej? Dlaczego tam nie zwiększacie liczby komisji wyborczych? Chcecie oszukiwać, ale wiecie co? To znaczy, możecie próbować oszukać — to też jest dowód na to, że już wiecie, że przegrywacie, i różnymi szachrajstwami próbujecie tylko podnieść swoje szanse. Bez szans.</u>
          <u xml:id="u-112.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-112.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie wiesz, co mówisz.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Norbert Kaczmarczyk, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#NorbertKaczmarczyk">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Wybory to święto demokracji i każdy polski obywatel powinien mieć dostęp do tych wyborów, powinien mieć dostęp do urny wyborczej i lokalu wyborczego.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#NorbertKaczmarczyk">Problem frekwencyjny na polskiej wsi widzimy, porównując wybory do samorządu rolniczego z wyborami np. do Sejmu, Senatu czy wyborami samorządowymi. Widzimy, że w wyborach do samorządu rolniczego, w wyborach do izb rolniczych bierze udział tylko kilka procent rolników, dlatego że tych lokali jest bardzo mało. Często jest to jeden lokal w gminie. Rolnicy mają utrudnione możliwości dotarcia do lokalu wyborczego. Te wybory nie są odpowiednio promowane, nie jest pokazywane, że rolnicy mogą mieć wpływ na swoją reprezentację. Dlatego zwiększenie ilości lokali wyborczych jest kluczem do tego, by frekwencja wyborcza wzrosła.</u>
          <u xml:id="u-114.2" who="#NorbertKaczmarczyk">Chciałbym zapytać: Jak będzie budowany tzw. rozwój, jeżeli chodzi o te lokale wyborcze? W jaki sposób będzie można — czy to samorządy będą mogły — wnioskować o utworzenie dodatkowych lokali wyborczych?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#NorbertKaczmarczyk">Ile będzie kosztować w skali kraju utworzenie np. tych dodatkowych 5 tys. lokali wyborczych? Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Jan Warzecha, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-117.2" who="#MałgorzataGosiewska">Ale nie ma chyba… Nie, jest, przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-117.3" who="#MałgorzataGosiewska">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#JanWarzecha">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Platforma Obywatelska, Polskie Stronnictwo Ludowe powinny poprzeć ten projekt, choćby dlatego że mają na sumieniu bardzo wiele, jeśli chodzi o wybory, o Państwową Komisję Wyborczą za ich czasów.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#JanWarzecha">Doskonale pamiętamy, że w 2012 r., 2013 r. osoby z Państwowej Komisji Wyborczej jeździły do Moskwy na szkolenia. Oczywiście ukryto ten fakt przed mediami. Oficjalnie była mowa o tym, że wymieniano doświadczenia. Również do Warszawy zaproszono rosyjskich, że tak powiem, specjalistów od wyborów. Ale pamiętamy też, że za czasów waszych rządów wyniki wyborcze były liczone na ruskich serwerach.</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#JanWarzecha">Oczywiście projekt jest wart poparcia nie tylko ze względu na to, że są to działania profrekwencyjne. Mieliśmy taki chlubny przykład, chodzi o drugą turę wyborów prezydenckich, kiedy frekwencja wyniosła 68%, ale są też takie kraje jak Belgia, gdzie w wyborach parlamentarnych w 2019 r. frekwencja wyniosła 90%. Mamy kogo gonić. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-118.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Paweł Rychlik, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#PawełRychlik">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Stwierdzić należy, że polska demokracja jest demokracją młodą, można powiedzieć: dojrzewającą, i ten projekt ustawy to kolejny krok ku osiągnieciu tej prawdziwej demokracji, dojrzałości tego systemu demokratycznego. Stwierdzić jednak należy, że niestety część opozycji zatrzymała się na etapie przedszkolnym. Nie chciałbym obrażać polskich maluchów, ale opozycja zupełnie nie dojrzała do tego, ażeby wybory, które powinny być świętem demokracji, faktycznie uczynić tym świętem, bo będą nim wtedy, kiedy dostęp do możliwości oddania głosu będzie jak najszerszy.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#PawełRychlik">Te zmiany dotyczą m.in. zapewnienia transportu dla osób starszych. Panie ministrze, kto zapłaci za ten transport? I pytanie: Czy ta zmiana w Kodeksie wyborczym kładzie nacisk również na dostosowanie lokali do potrzeb osób niepełnosprawnych? W moim okręgu wyborczym, w powiatach średzkim, wieluńskim jest wiele takich lokali wyborczych…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#PawełRychlik">…w przypadku których osobom starszym, schorowanym po prostu jest ciężko wejść po schodach, żeby do takiego lokalu wejść. Bardzo serdecznie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#MałgorzataGosiewska">Ostatnie pytanie w tej serii.</u>
          <u xml:id="u-123.2" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Marcin Porzucek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#MarcinPorzucek">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Bardzo się cieszę, że głosy i postulaty mieszkańców mniejszych miejscowości zostały wysłuchane.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#MarcinPorzucek">Kilka miesięcy temu na tej sali — wspominam o tym panu ministrowi Pawłowi Szefernakerowi — mówiłem, że byłem w powiecie wągrowieckim w gminie Gołańcz, notabene rządzonej przez polityka zbliżonego do opozycji, który sam zwrócił uwagę na to, że chociażby w przypadku takiego Smogulca, który liczy prawie 500 mieszkańców, mieszkańcy mają prawie 8 km do miejsca, w którym mogą zagłosować. Mimo że mają salę wiejską, mimo że mają szkołę, bo akurat udało im się ją uchronić przed zamknięciem w czasach rządów Platformy i PSL-u, kiedy 1 tys. szkół zostało zamkniętych. A więc mają oni gdzie głosować. W takich miejscowościach są sale wiejskie, są szkoły, są remizy. Nie musi być tak, jak kpi jeden z liderów opozycji, który mówi: Gdzie te wybory się odbędą? Czy na plebaniach, czy szopy trzeba pobudować? Nie, są miejsca, w których można zagłosować.</u>
          <u xml:id="u-124.2" who="#MarcinPorzucek">Bardzo dobrze, że taka inicjatywa została podjęta. Serdecznie dziękuję panu premierowi, panu ministrowi za jej podjęcie. I przypominam rok 2011, rok wyborczy, w którym Platforma majstrowała przy wyborach do Senatu, doprowadzając do zmiany w okręgach wyborczych. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-124.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#MałgorzataGosiewska">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-125.2" who="#MałgorzataGosiewska">Uprzejmie proszę sekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji pana ministra Pawła Szefernakera o udzielenie odpowiedzi na pytania pań i panów posłów.</u>
          <u xml:id="u-125.3" who="#MałgorzataGosiewska">Zapraszam, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#PawełSzefernaker">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Martwi na pewno to, że po tych wszystkich pytaniach, które padły, zdecydowana większość osób wyszła z sali i nie chce słuchać odpowiedzi na zadane pytania. Gdyby państwo zadawali te pytania z pełną wiarą, że tezy w nich stawiane są prawdziwe, to jestem przekonany, że państwo by do tej pory dotrwali na sali.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-126.2" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Z opozycji, panie ministrze.)</u>
          <u xml:id="u-126.3" who="#PawełSzefernaker">Ale niestety opozycja po zadaniu pytań wychodzi z sali.</u>
          <u xml:id="u-126.4" who="#PawełSzefernaker">Szanowni Państwo! Po pierwsze, odpowiem panu posłowi, którego nie ma, a który zadawał pytanie: Dlaczego to nie jest projekt rządowy? Szanowni państwo, wszelkie zmiany w prawie wyborczym od zawsze w tej Izbie były podejmowane w projektach poselskich. Jak Platforma Obywatelska zmieniała ordynację wyborczą na Kodeks wyborczy — duża kodyfikacja, duża zmiana — to robiła to, uwaga, w projekcie poselskim. Wszelkie poprawki — projekty poselskie. To jest tradycja tej Izby, że zmiany w prawie wyborczym są wprowadzane w projektach poselskich, ponieważ nie ma takiego działu administracji rządowej jak prawo wyborcze. Prawo wyborcze nie leży w kompetencjach rządu, lecz leży w kompetencjach parlamentu. To Sejm zawsze podejmował inicjatywy związane ze zmianą prawa wyborczego, a więc proszę nie manipulować i nie kłamać. To po pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-126.5" who="#PawełSzefernaker">Po drugie, jeden z panów posłów — też go nie ma na sali — powiedział: jak chcecie zwiększyć frekwencję wyborczą, to zróbcie wybory dwudniowe. Proszę państwa, tyle razy się powoływaliście na konstytucję, która jasno mówi, że wybory odbywają się w dniu wolnym od pracy. Nie ma dwóch z rzędu dni wolnych od pracy w naszym kalendarzu. Proszę się zdecydować: jeżeli chcecie, aby w sobotę można było głosować, to trzeba zmienić konstytucję, na którą tak często się powołujecie i mówicie, że jest rzekomo łamana. Sami w tych pytaniach mówiliście o pomysłach, które są niekonstytucyjne.</u>
          <u xml:id="u-126.6" who="#PawełSzefernaker">Kontynuując podsumowanie tej debaty, chciałbym bardzo serdecznie podziękować samorządom. Wczoraj odbyło się spotkanie z inicjatywy pana posła Marka Asta. Odbyliśmy ponad trzygodzinne rozmowy z przedstawicielami najważniejszych korporacji samorządowych, jak Związek Miast Polskich, Unia Metropolii Polskich, Związek Gmin Wiejskich RP, Związek Powiatów Polskich i wiele innych korporacji samorządowych. Tam rzeczywiście była merytoryczna dyskusja na temat poszczególnych zapisów, a nie tak jak dzisiaj tutaj — dyskusja o charakterze politycznym. Tam rzeczywiście były argumenty merytoryczne, wynikające z praktyki. Cieszę się, że wszystkie instytucje samorządowe, które wczoraj były reprezentowane, poparły ideę zwiększenia komisji wyborczej. Chodzi o ideę, aby frekwencja wyborcza była większa, aby mieszkańcy mniejszych miejscowości mieli lepszy dostęp do komisji wyborczych. Tak, ta idea została poparta wczoraj przez wszystkie korporacje samorządowe. Oczywiście szczegóły związane z konkretnymi zapisami będą pewnie dzisiaj omawiane na posiedzeniu komisji. Cieszę się, że wczoraj padła również deklaracja dotycząca poprawek, które powinny być tutaj wprowadzone. Myślę, że podczas prac parlamentarnych będą one wprowadzone.</u>
          <u xml:id="u-126.7" who="#PawełSzefernaker">To wszystko trzeba robić po to, szanowni państwo, żeby właśnie dziś, w XXI w., osoby, które mieszkają w miejscach, które były przez lata wykluczone, miały możliwość głosowania w wyborach blisko swojego miejsca zamieszkania. Ponieważ przez ostatnie lata rząd Prawa i Sprawiedliwości realizował wiele inwestycji na terenach przez lata wykluczonych, dziś jest taka możliwość, aby w części z tych lokali, które powstały — chodzi o świetlice wiejskie, remizy, wyremontowane szkoły — zorganizować komisje wyborcze. Przez lata tego nie można było robić, ponieważ nasi poprzednicy wykluczali te tereny i nie inwestowali w nie. Dziś jest infrastruktura, aby mogły na tych terenach powstać dodatkowe komisje wyborcze. I skoro jest taka możliwość, są miejsca dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych, skoro mieszkańcy mogą mieć bliżej komisję wyborczą, do której będą mogli pójść i spokojnie zagłosować, to dlaczego w XXI w. państwo im tego odmawiają?</u>
          <u xml:id="u-126.8" who="#PawełSzefernaker">Szanowni Państwo! Chciałbym zadeklarować, że rząd oczywiście popiera te rozwiązania, ponieważ te rozwiązania zawierają się w DNA rządu Prawa i Sprawiedliwości. Chodzi o pomoc tym, którzy przez lata byli wykluczeni.</u>
          <u xml:id="u-126.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-126.10" who="#PawełSzefernaker">Chodzi o to, aby być blisko obywateli bez względu na to, czy się urodzili w powiecie sławieńskim, w gminie wiejskiej, w powiecie koszalińskim czy w każdym innym powiecie w Polsce lub w dużym mieście wojewódzkim. Każdy, bez względu na to, gdzie się urodził i gdzie mieszka, ma prawo do takich samych możliwości związanych z głosowaniem. Apeluję do Izby, aby poparła te rozwiązania. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-126.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#MałgorzataGosiewska">Czy przedstawiciel wnioskodawców chce zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-127.2" who="#komentarz">(Poseł Marek Ast: Tak, pani marszałek.)</u>
          <u xml:id="u-127.3" who="#MałgorzataGosiewska">Tak.</u>
          <u xml:id="u-127.4" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Marek Ast zabierze głos w imieniu wnioskodawców.</u>
          <u xml:id="u-127.5" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#MarekAst">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Bardzo serdecznie dziękuję za wszystkie głosy w dyskusji, za pytania, które zostały skierowane do mnie jako posła wnioskodawcy, szczególnie za te, które są podyktowane taką autentyczną troską o to, aby regulacje dotyczące wyborów, po pierwsze, rzeczywiście zmierzały do zwiększenia frekwencji, zwiększenia dostępności lokali wyborczych czy transparentności wyborów. Dziękuję również za te głosy, które miały wydźwięk wyłącznie polityczny. Była grupa pytań dotycząca tego, że zbyt późno procedujemy nad tym projektem. Nie, proszę państwa, mieścimy się w terminie, który został określony przez Trybunał Konstytucyjny. Jeżeli uda się sprawnie procedować nad tym projektem, to konstytucyjne terminy wejścia w życie przepisów ustawy nowelizującej Kodeks wyborczy wejdą w odpowiednim wyprzedzeniem, na pół roku przed ogłoszeniem terminu wyborów, czyli nie ma takiego zagrożenia, że nastąpi jakiekolwiek naruszenie, a tę kwestię sygnalizowało kilku posłów.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#MarekAst">Kwestia, o którą pytał pan poseł Mirosław Suchoń, czyli ograniczenie możliwości dopisania się na liście na podstawie paszportu, jest realizacją postulatów Państwowej Komisji Wyborczej. Jest to uzasadniane po prostu ratio legis. Chodzi o to, aby uniknąć podwójnego głosowania. Państwowa Komisja Wyborcza stwierdza, że nie jesteśmy w stanie sprawdzić tego, czy ktoś na podstawie paszportu nie zagłosował np. w Niemczech, a później nie przyjechał do Polski i zagłosował po raz drugi.</u>
          <u xml:id="u-128.2" who="#MarekAst">Pani poseł Senyszyn pytała z kolei o to, czy w przypadku przedłużenia się głosowania członek komisji wyborczej będzie miał dzień wolny i stosowne wynagrodzenie. Te uprawnienia są bardzo precyzyjnie zapisane w projekcie ustawy. Oczywiście będzie miał dzień wolny i będzie to gratyfikowane w postaci diety. Za ten dzień będzie też przysługiwało pracownikowi stosowne ubezpieczenie.</u>
          <u xml:id="u-128.3" who="#MarekAst">Było też szereg stwierdzeń ze strony posłów opozycji, sugerowali tak panowie posłowie Neumann i Nitras, że jest to po prostu manipulacja, że to będzie oszustwo. Proszę państwa, największym oszustwem i największą manipulacją, jaką ja pamiętam, jeśli chodzi o zmiany w prawie wyborczym, to były te, które obowiązywały w 2014 r., które doprowadziły do tego, że w wyborach do sejmików wojewódzkich mieliśmy 20% głosów nieważnych. To była manipulacja i to było oszustwo wyborcze.</u>
          <u xml:id="u-128.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-128.5" who="#MarekAst">Dzisiaj po prostu idziemy w tym kierunku. Zresztą ja się dziwię, bo wiele z tych zapisów to jest to, co państwo też postulowaliście, jeżeli chodzi o transparentność procesu wyborczego. Kwestie możliwości rejestracji przebiegu prac komisji, wzmocnienie roli męża zaufania — to są po prostu rzeczy, które powinniście państwo poprzeć.</u>
          <u xml:id="u-128.6" who="#MarekAst">Jeszcze jedno, panie pośle — tu zwracam się do pana posła Nitrasa — w 2005 r. nie byłem posłem. Wobec tego przy noweli wówczas ordynacji wyborczej nie pracowałem, przykro mi bardzo.</u>
          <u xml:id="u-128.7" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-128.8" who="#MarekAst">Na to pytanie nie odpowiem, bo już…</u>
          <u xml:id="u-128.9" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Wybory przegraliście.)</u>
          <u xml:id="u-128.10" who="#MarekAst">Tak, ale to państwo powinniście być zadowoleni w takim razie, że wprowadzamy te zapisy, jeżeli uważacie, że jest taka zasada. Natomiast nie robimy tego po to, aby te wybory wygrać czy zwiększyć nasze szanse wyborcze, tylko po to, aby zwiększyć szansę udziału w głosowaniu jak największej liczby Polaków. Chcemy, aby te wybory były rzeczywiście powszechne.</u>
          <u xml:id="u-128.11" who="#MarekAst">Jeżeli chodzi o środki, bo też była grupa pytań, czy na dowozy, na organizację lokali wyborczych będą zabezpieczone w budżecie pieniądze, jak zawsze będą zabezpieczone pieniądze. Poniesione przez wojewodów, przez samorządy koszty będą kompensowane. Wczoraj w trakcie konsultacji z przedstawicielami organizacji zrzeszających samorządy też była podnoszona kwestia, nawet w tym duchu, aby umożliwić samorządom wcześniejsze zwrócenie się o informację i otrzymanie informacji, na jakie środki mogą liczyć, żeby te samorządy mogły zaplanować sobie te pieniądze, które zostaną na ten cel wydane. W tym kierunku też będziemy w tym projekcie szli, tak aby takie regulacje pozwoliły zachować bezpieczeństwo finansowe również w samorządach.</u>
          <u xml:id="u-128.12" who="#MarekAst">Nie teoretycy, panie pośle Kamiński, przygotowywali ten projekt. On powstawał przede wszystkim na podstawie sugestii Państwowej Komisji Wyborczej i Krajowego Biura Wyborczego, również na podstawie doświadczeń i tych sygnałów, które były przesyłane oddolnie z korpusu ochrony wyborów i ze strony samorządów, więc to nie jest jakiś teoretyczny wymysł, tylko są to absolutnie praktyczne rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-128.13" who="#MarekAst">Pan poseł Kamiński i pani poseł Pawliczak — było też kilka innych takich głosów — mówili, żeby wprowadzić elektroniczne głosowanie. Tutaj jest zdecydowane weto też ze strony Państwowej Komisji Wyborczej. Państwo mówicie, że w wielu krajach to obowiązuje. No właśnie nie w wielu krajach. Wyłącznie w dwóch w Europie, w tym w malutkiej Estonii. Państwowa Komisja Wyborcza stwierdza, że na tym etapie… Zresztą większość państw europejskich stwierdza, że na dzisiaj nie jesteśmy… Żadne państwa, nawet świetnie rozwinięte Niemcy, Francja itd., nie są w stanie zapewnić transparentności i prawidłowego przebiegu procesu wyborczego w wyniku głosowania elektronicznego. Na tym etapie, mówię, nawet świetnie rozwinięte państwa nie są w stanie w tym trybie przeprowadzić wyborów.</u>
          <u xml:id="u-128.14" who="#MarekAst">Tak samo jeżeli chodzi o kryteria doboru członków okręgowej komisji wyborczej. Pani poseł Pawliczak pyta, czy to będą nominaci partyjni. Nie. Kryteria znowu są ściśle określone w ustawie i określone jest, kto może być członkiem okręgowej komisji wyborczej.</u>
          <u xml:id="u-128.15" who="#MarekAst">Szanowni Państwo! Tak jak powiedziałem, traktuję wszystkie te głosy jako wyraz troski o to, aby te przepisy zapewniały transparentność procesu wyborczego, aby też zapewniały odpowiednią frekwencję. Dlatego serdecznie za te wszystkie głosy dziękuję i oczywiście zapraszam do współpracy w trakcie dalszych prac.</u>
          <u xml:id="u-128.16" who="#komentarz">(Poseł Joanna Senyszyn: Co z poniedziałkiem?)</u>
          <u xml:id="u-128.17" who="#MarekAst">Odpowiedziałem, ale akurat pani poseł była skoncentrowana na czymś innym. Tak, będzie to rekompensowane, to jest zapisane w ustawie. Nawet jeżeli się przedłuży liczenie głosów, to ten dzień wolny będzie przysługiwał członkowi komisji wyborczej. Wynagrodzenie będzie zrekompensowane w diecie, a z kolei ten dzień wolny będzie ze wszystkimi rygorami, z ubezpieczeniem itd. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-128.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#MałgorzataGosiewska">Chciałabym serdecznie przywitać wycieczkę seniorów z Kazimierza Biskupiego, którzy przebywają w Sejmie na zaproszenie pana posła Leszka Galemby. Witamy serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-129.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-129.3" who="#MałgorzataGosiewska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-129.4" who="#MałgorzataGosiewska">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-129.5" who="#MałgorzataGosiewska">Do głosowania nad tym wnioskiem przystąpimy w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-129.6" who="#MałgorzataGosiewska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 2. porządku dziennego: Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o Sądzie Najwyższym oraz niektórych innych ustaw (druk nr 2870).</u>
          <u xml:id="u-129.7" who="#MałgorzataGosiewska">Uprzejmie proszę panią poseł Annę Milczanowską o przedstawienie uzasadnienia projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-129.8" who="#MałgorzataGosiewska">Zapraszam, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#AnnaMilczanowska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W imieniu wnioskodawców pragnę przedstawić projekt ustawy o zmianie ustawy o Sądzie Najwyższym oraz niektórych innych ustaw, druk nr 2870.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#AnnaMilczanowska">Projekt zmian ma na celu wyeliminowanie wątpliwości związanych z wykonaniem decyzji wykonawczej Rady Unii Europejskiej nr 9728/22 z dnia 14 czerwca 2022 r. w sprawie zatwierdzenia oceny planu odbudowy i zwiększania odporności dla Polski, na mocy której zatwierdzony został tzw. Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększania Odporności, w skrócie: KPO.</u>
          <u xml:id="u-130.2" who="#AnnaMilczanowska">W projekcie zawarte zostały zmiany mające charakter doprecyzowujący w zakresie przepisów obejmujących procedurę tzw. testu niezależności i bezstronności sędziego, wprowadzonych ustawą z dnia 9 czerwca 2022 r. W przepisach rangi ustawowej doprecyzowuje się możliwość przeprowadzania testu niezawisłości i bezstronności sędziów. Do dotychczasowego katalogu podmiotów uprawnionych do złożenia takiego wniosku dodano właściwy sąd. Na podstawie proponowanych przepisów skład orzekający w danej sprawie będzie mógł skorzystać z możliwości złożenia wniosku o przeprowadzenie testu, w sytuacji gdy powstaną w ww. zakresie poważne wątpliwości. Takie skonstruowanie testu uchroni regulowaną instytucję od nieuprawnionych nadużyć pojedynczych sędziów, którzy z uwagi na swoją aktywność polityczną mogliby starać się wykorzystywać tę instytucję tylko do wskazanych celów. Decyzję o skierowaniu wniosku podejmować będzie skład sędziowski większością głosów. Poszczególnym sędziom takiego składu przysługiwać będzie natomiast uprawnienie do poinformowania przewodniczącego o okolicznościach uzasadniających złożenie z urzędu wniosku inicjującego przedmiotową procedurę. Sam wniosek będzie natomiast rozpoznawany przez inny skład sądu niż rozpoznający sprawę.</u>
          <u xml:id="u-130.3" who="#AnnaMilczanowska">Kolejna zmiana doprecyzowuje zasady odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów Sądu Najwyższego oraz sędziów sądów powszechnych, wojskowych i administracyjnych. Wskazuje wprost, że nie stanowi deliktu dyscyplinarnego treść orzeczenia sądowego lub okoliczność, że orzeczenie sądowe wydane z udziałem danego sędziego obarczone jest błędem w zakresie wykładni i stosowania przepisów prawa krajowego lub prawa Unii Europejskiej lub w zakresie ustalenia stanu faktycznego lub oceny dowodów. Ustawa wyraźnie wskaże, że badanie spełniania przez sędziego wymogów niezawisłości i bezstronności oraz ustanowienia na podstawie ustawy nie stanowi przewinienia dyscyplinarnego.</u>
          <u xml:id="u-130.4" who="#AnnaMilczanowska">Ustawa wprowadza także zmianę systemową w zakresie sądu dyscyplinarnego w sprawach sędziów i asesorów sądowych. Proponuje się, aby funkcję tę sprawował Naczelny Sąd Administracyjny, który jest instytucją o ugruntowanej pozycji ustrojowej, wysokich kompetencjach i autorytecie. Kadry oraz doświadczenie tej instytucji pozwolą w sposób sprawny przejąć kompetencje w zakresie prowadzenia postępowań dyscyplinarnych sędziów i asesorów sądowniczych. Sędziowie sądów administracyjnych posiadają odpowiednią wiedzę i doświadczenie w zakresie stosowania prawa, posiadają przymioty, które powinien posiadać podmiot zaangażowany w prowadzenie postępowań dyscyplinarnych sędziów.</u>
          <u xml:id="u-130.5" who="#AnnaMilczanowska">Wprowadzenie wskazanych zmian jest uzasadnione. Wobec powyższego w imieniu wnioskodawców liczę, że Wysoka Izba uchwali ustawę w proponowanym kształcie.</u>
          <u xml:id="u-130.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#MałgorzataGosiewska">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-131.2" who="#MałgorzataGosiewska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-131.3" who="#MałgorzataGosiewska">Stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość przedstawi Wysokiej Izbie pan poseł Kazimierz Smoliński.</u>
          <u xml:id="u-131.4" who="#MałgorzataGosiewska">Zapraszam, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#KazimierzSmoliński">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość mam przyjemność i zaszczyt przedstawić stanowisko w zakresie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o Sądzie Najwyższym oraz niektórych innych ustaw, druk nr 2870.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#KazimierzSmoliński">W projekcie ustawy zmierza się do tego, aby zrealizować ustalenia poczynione przez rząd Rzeczypospolitej z Komisją Europejską w zakresie dostosowania naszych przepisów do wymogów związanych z Krajowym Planem Odbudowy i Zwiększania Odporności, o którym już była mowa, w skrócie KPO. Zmiana polega przede wszystkim na tym, żeby dotychczasowe kompetencje Sądu Najwyższego, chodzi o kwestię odpowiedzialności, zarówno odpowiedzialności karnej, jak i odpowiedzialności dyscyplinarnej, przenieść do Naczelnego Sądu Administracyjnego.</u>
          <u xml:id="u-132.2" who="#KazimierzSmoliński">Spróbuję rozwiać wątpliwości wielu sceptyków, którzy uważają, że jest to niezgodne z konstytucją, ponieważ w zakresie kognicji Naczelnego Sądu Administracyjnego nie ma kwestii odpowiedzialności karnej czy odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów. Chciałbym przypomnieć, że w zakresie kognicji Sądu Najwyższego i sądów wszystkich instancji też nie ma tych przepisów ujętych wprost, a jednak te sądy zajmują się odpowiedzialnością dyscyplinarną i odpowiedzialnością karną, czyli immunitetową. Owszem, mamy określoną kognicję sądownictwa, naczelnego sądownictwa czy w ogóle sądownictwa administracyjnego, ale to nie znaczy, że nie możemy przypisać temu sądowi również kompetencji w zakresie odpowiedzialności dyscyplinarnej. Jeżeli chodzi o kwestie immunitetowe, to przecież konstytucja jednoznacznie stanowi, że kwestia pociągnięcia do odpowiedzialności sędziego musi być rozstrzygnięta przez sąd ustanowiony ustawą. Czyli Wysoki Sejm, w drodze ustawy, ma prawo przenieść do dowolnej instytucji sądowej kwestię odpowiedzialności karnej, jak również odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów.</u>
          <u xml:id="u-132.3" who="#KazimierzSmoliński">Teraz jest propozycja, aby w drodze tej ustawy tę kwestię przenieść do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Naczelny Sąd Administracyjny, przypomnę paniom i panom posłom, ale również wszystkim, którzy nas słuchają, już zajmuje się odpowiedzialnością dyscyplinarną sędziów, którzy są sędziami administracyjnymi. Nie ma podziału na sędziów administracyjnych i sędziów. Sędziami są sędziowie powołani przez prezydenta Rzeczypospolitej. Chcemy, aby te sprawy prowadził Naczelny Sąd Administracyjny: w I instancji, jeżeli będzie rozstrzygał w składzie 3-osobowym, w II instancji — w składzie 5-osobowym.</u>
          <u xml:id="u-132.4" who="#KazimierzSmoliński">Przypominam też tym sceptykom, którzy uważają, że tutaj można w jakiś sposób naruszyć kompetencje pana prezydenta związane z jego konstytucyjnym uprawnieniem odnośnie do powoływania sędziów, że w obecnie proponowanym art. 29 § 5 wyraźnie stwierdza się, że tzw. test niezależności można przeprowadzić tylko wtedy, jeżeli w okolicznościach danej sprawy może to doprowadzić do naruszenia standardu niezawisłości, bezstronności lub ustanowienia na podstawie ustawy. Wyraźnie jest mowa o tym, że to musi dotyczyć okoliczności danej sprawy i że tylko w danej sprawie sędzia może zostać wyłączony z orzekania, co jest jednoznaczne z tym, że w żadnej innej nie naruszamy jego kompetencji. Ten sędzia nadal pozostaje sędzią. Państwo oczywiście będziecie o tym mówić, ale już uprzedzam, że te wasze zarzuty są w tym zakresie nieuprawnione.</u>
          <u xml:id="u-132.5" who="#KazimierzSmoliński">Co do kwestii ewentualnego wydłużania postępowań związanych z tym testem bezstronności, niezawisłości przypominam, że taki wniosek można złożyć w ciągu 7 dni od dnia podania stronom informacji o tym, jaki jest skład sądu. Po 7 dniach to uprawnienie już wygasa. Po złożeniu takiego wniosku sąd ma 14 dni na rozstrzygnięcie tej kwestii, a następnie — 3 dni na uzasadnienie. Sąd II instancji też ma tylko 14 dni na wydanie wyroku. Państwo wiecie, że sprawy w Polsce jeszcze trwają długo. Państwo często mówicie: wolne sądy. No właśnie, one są wolne, a powinny być szybkie, więc to jest problem. Tutaj nie ma żadnego zagrożenia tym — pani marszałek, zaraz skończę — że to może spowodować przedłużanie się spraw, bo w normalnym terminie wyznaczenia tych spraw te sprawy ewentualnego wyłączenia mogą być rozstrzygane bez wydłużenia.</u>
          <u xml:id="u-132.6" who="#KazimierzSmoliński">Jako klub parlamentarny w całej rozciągłości popieramy ten projekt, będziemy go popierać w trakcie dalszego procedowania. Oczekujemy na poparcie ze strony opozycji. Państwo często mówicie…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#MałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#KazimierzSmoliński">…że wspieracie nas i będziecie załatwiać te pieniądze, więc proszę bardzo, teraz pokażcie. Będzie to test — sprawdzamy, czy będziecie głosować za tą ustawą. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pan poseł Borys Budka w imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#BorysBudka">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#BorysBudka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jak trwoga, to do Boga, jak trzeba coś naprawiać, to przychodzicie do opozycji. Otóż od 21 miesięcy Polska czeka na pieniądze, które są blokowane wyłącznie przez rząd Prawa i Sprawiedliwości, wyłącznie przez większość sejmową.</u>
          <u xml:id="u-136.2" who="#BorysBudka">Wróćmy na chwilę do historii. Kiedy tworzono Fundusz Odbudowy, żaden europoseł PiS-u nie poparł tych rozwiązań. Fundusz Odbudowy został stworzony w Europie mimo sprzeciwu eurosceptycznych posłów PiS-u,…</u>
          <u xml:id="u-136.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-136.4" who="#BorysBudka">…i to jest pierwszy fakt.</u>
          <u xml:id="u-136.5" who="#BorysBudka">Druga konkretna informacja: kiedy przyszło do ratyfikacji tego programu, kiedy trzeba było w polskim Sejmie przegłosować ustawę, 20 posłów klubu PiS głosowało przeciwko ratyfikacji, w tym czołowi ministrowie z rządu premiera Morawieckiego, w tym minister sprawiedliwości,…</u>
          <u xml:id="u-136.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-136.7" who="#BorysBudka">…w tym minister w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, wiceministrowie. Co więcej, własnego premiera wasi posłowie nazywali zdrajcą, nazywali go zdrajcą interesu narodowego, mówili o tym, że sprzedał suwerenność Polski.</u>
          <u xml:id="u-136.8" who="#BorysBudka">Dzisiaj wracacie do Sejmu z kolejnym projektem ustawy. To jest projekt, który ma naprawiać wasze błędy, tylko za tymi błędami nie stoi Zbigniew Ziobro czy Solidarna Polska — te błędy są błędami waszego rządu i waszego klubu parlamentarnego. Bo przez 7 lat jak jeden mąż głosowaliście wszyscy za destrukcją wymiaru sprawiedliwości, głosowaliście przeciwko temu, by Polacy mieli dostęp do niezależnych sądów z niezawisłymi sędziami. Jeszcze niedawno wasz premier mówił o tym, że pieniądze z Funduszu Odbudowy nie są potrzebne, że wy sobie dacie radę. Co więcej, wasze spółki zaciągały kredyty czy kupowały obligacje na azjatyckich rynkach, bo potwierdziliście, że to jest bardziej korzystne aniżeli Fundusz Odbudowy.</u>
          <u xml:id="u-136.9" who="#BorysBudka">A dzisiaj co się dzieje? Dzisiaj premier Morawiecki jest tak słaby, że nie jest w stanie sformować większości dla poparcia kluczowego projektu. Premier polskiego rządu prosi własnego ministra o konsultacje? To jest premier? Premier wydaje polecenia ministrowi, jak się ministrowi to nie podoba, to albo składa dymisję, albo go premier odwołuje.</u>
          <u xml:id="u-136.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-136.11" who="#BorysBudka">Tymczasem w grudniu na poprzednim posiedzeniu Sejmu pan premier rozpaczliwie prosił opozycję o pomoc. Mówił: przepraszam bardzo, ale moi koledzy z Solidarnej Polski tak poprawiali projekt prezydencki, że nici z kompromisu z Unią Europejską. Co się stało? Ziobro tupnął, pan premier nawet tego nie potrafił przeforsować. Byliśmy gotowi do pracy.</u>
          <u xml:id="u-136.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-136.13" who="#BorysBudka">Szanowni Państwo! Już w grudniu można było uchwalić tę ustawę. Przygotowaliśmy konkretne poprawki, opozycja mówiła jednym głosem, marszałek Senatu powiedział: będzie ekstra posiedzenie Senatu dla tej ustawy. I co? I zdezerterowaliście, bo pan premier tak bardzo boi się tego, że okaże się, że król jest nagi, że własnego klubu nie potrafi przekonać do projektu, że musiał się wycofać.</u>
          <u xml:id="u-136.14" who="#BorysBudka">Co więcej, dzisiaj mój przedmówca mówi o teście niezależności, że nie ma wątpliwości konstytucyjnych. Ale kto ma te wątpliwości? Wasz prezydent. Andrzej Duda tupnął, jak na niego to z wielką odwagą, i powiedział: nikt ze mną tego nie konsultował, to jest niekonstytucyjny projekt, ja go nie podpiszę. Wasi ministrowie teraz mówią: to może odrzucimy weto prezydenta wspólnie z opozycją. Czy wy już na głowę upadliście w tej swojej hipokryzji? Weźcie się wreszcie do roboty, odblokujcie te pieniądze. Od 21 miesięcy tylko gadacie o tym, że je odblokujecie, a jak przychodzi co do czego, wasi ministrowie sabotują te rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-136.15" who="#BorysBudka">Jesteśmy gotowi do pracy, tak jak byliśmy gotowi przez 21 miesięcy. To dzięki opozycji w Polsce udało się ratyfikować w ogóle Krajowy Plan Odbudowy, bo nie mieliście na to większości. Dzisiaj rozpaczliwie prosicie opozycję o pomoc, bo nie macie większości we własnym rządzie. Ale to bądźcie poważni, na Boga, wreszcie bądźcie raz poważni i przyjdźcie do tej sali pracować, a nie tylko gadać.</u>
          <u xml:id="u-136.16" who="#BorysBudka">Jesteśmy gotowi, by na tym posiedzeniu uchwalić ten projekt ustawy, mamy gotowe wspólne opozycyjne poprawki, tylko skończcie wreszcie ten wasz cyrk wewnątrz obozu tzw. Zjednoczonej Prawicy. Wywalcie szkodników z rządu, wywalcie tych, którzy was nazywają zdrajcami, wywalcie tych, którzy kwestionują Krajowy Plan Odbudowy, i przynajmniej na koniec rządów pokażcie, że premier to jest premier, a nie tylko marionetka w rękach własnych ministrów. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-136.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#MałgorzataGosiewska">Pani poseł Anna Maria Żukowska w imieniu klubu parlamentarnego Lewica.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#MałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#AnnaMariaŻukowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#AnnaMariaŻukowska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Widzę pana ministra Szynkowskiego vel Sęka. Nie wierzę panu. Nie wierzę państwu z Prawa i Sprawiedliwości. Nie wierzę w to, że ten projekt jest już na pewno ustalony z Komisją Europejską i na pewno realizuje wszelkie wymogi dotyczące odblokowania środków z Krajowego Planu Odbudowy dla Polski.</u>
          <u xml:id="u-138.2" who="#AnnaMariaŻukowska">Dlaczego w to nie wierzę? Dlatego że już mieliśmy taki przykład. Wszak rok temu, tutaj, na tej sali posiedzeń, słyszeliśmy deklaracje związane z projektem pana prezydenta Andrzeja Dudy. To również miał być projekt, który załatwi cały temat przywrócenia praworządności w Polsce, oraz to, że te pieniądze z Krajowego Planu Odbudowy zostaną Polsce przyznane, odblokowane. To się nie stało, więc naprawdę nie mam zaufania, nie wierzę w te deklaracje. Też nie wierzę dlatego, że po przeczytaniu tego projektu mam dużo wątpliwości, czy on na pewno realizuje wszelkie wymogi związane z przywróceniem praworządności. Ten projekt nie dotyka źródła całego zła, którym jest neo-KRS. W ogóle nie ma o nim słowa.</u>
          <u xml:id="u-138.3" who="#AnnaMariaŻukowska">Dlatego moim zdaniem ten projekt nie realizuje postulatów, o których panowie i panie z Prawa i Sprawiedliwości mówicie. To są obietnice. To jest gra w kotka i myszkę. Chcecie pokazać, że walczycie o te pieniądze. Walczycie o nie już od 2 lat. No ludzie, ile można? To jest niewiarygodne, absolutnie.</u>
          <u xml:id="u-138.4" who="#AnnaMariaŻukowska">Jeżeli rzeczywiście chcielibyście odblokować pieniądze z Krajowego Planu Obudowy… Tak nawiasem mówiąc, o te pieniądze, o których mówimy, tylko dzięki głosowaniu Lewicy, tylko dlatego — mówię o tym już nie po raz pierwszy z tej mównicy, ale taka jest prawda — możemy teraz wspólnie, i dobrze, że wspólnie, walczyć. Natomiast propozycje, które są zgłaszane, budzą wątpliwości konstytucyjne. Budzą te wątpliwości także u pana prezydenta Andrzeja Dudy, który powiedział już o tym — powiedział o tym w grudniu — że w takim kształcie, w jakim ta ustawa jest w tej chwili, nie poprze tej ustawy, nie złoży swojego podpisu. O czym więc my mówimy? Wy oczekujecie od opozycji po raz kolejny, że to opozycja wykaże się patriotyzmem? Wy się wreszcie wykażcie patriotyzmem. Wreszcie przywróćcie Polsce praworządność. Te założenia, które są w tej ustawie, są do tego dalece niewystarczające. Dlatego kluby opozycji demokratycznej złożą wspólnie poprawki, które będą ratować ten projekt, starać się stworzyć go takim, żeby możliwie jak najwięcej rzeczy — oczywiście z zakresu tej ustawy, bo przypomnę, że dotyczy ona nowelizacji ustawy o Sądzie Najwyższym — zmienić. Bo to jest nieakceptowalne, żeby mówiąc o praworządności, robić to tak totalnie naskórkowo i w ogóle praworządności tak naprawdę nie przywracać.</u>
          <u xml:id="u-138.5" who="#AnnaMariaŻukowska">Mówicie o pieniądzach, mówicie o Krajowym Planie Odbudowy, ale jednocześnie krytykujecie Unię Europejską na każdym kroku. Jesteście eurosceptykami. Chcecie brać z Unii pieniądze, ale nic od siebie nie dawać, nie dawać m.in. tego, co jest jedną z wartości Unii Europejskiej. Tą wartością jest państwo prawa oraz niezawisłość sądownictwa. Nikt z Unii, tak jak próbujecie to przedstawić, nikt z ramienia Komisji Europejskiej nie ingeruje w polski wymiar sprawiedliwości, nie próbuje likwidować sądów rejonowych, zamieniać ich na jakieś inne sądy. Nie, to jest wszystko w gestii polskiego państwa, polskiego ustawodawcy. Unia Europejska, Komisja Europejska, Trybunał Sprawiedliwości oczekują tylko tego, że te dwie zasady, o których wspomniałam, będą realizowane, będą wreszcie w Polsce znowu realizowane.</u>
          <u xml:id="u-138.6" who="#AnnaMariaŻukowska">Deklaruję, że jeżeli — a wierzę w to głęboko — dojdziemy do władzy, to wspólnie z innymi ugrupowaniami zrealizujemy wszelkie te zasady, co do których tak naprawdę przecież zdeklarował się premier Morawiecki, zgadzając się na zasadę praworządności za europejski Fundusz Odbudowy. To jest istota sprawy i to się stanie. To się stanie moim zdaniem nie teraz. Tak jak zapowiedziałam na początku mojego wystąpienia, to się nie stanie teraz.</u>
          <u xml:id="u-138.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Ooo…)</u>
          <u xml:id="u-138.8" who="#AnnaMariaŻukowska">Bo ja wam nie wierzę, bo już wiele razy oszukaliście Polki i Polaków, oszukujecie ich po raz kolejny. Jedyną siłą polityczną, która jest w stanie te pieniądze przywrócić, są siły siedzące po tej stronie sali, które to zrobią. Dopiero wtedy — niestety dopiero wtedy — Polki i Polacy będą mogli cieszyć się z tego, że Unia Europejska nas wspiera i że do Polaków trafią pieniądze, dzięki którym będzie można inwestować, obniżyć inflację, pomóc w kryzysie energetycznym oraz pomóc Ukrainie w walce z największym wrogiem, z Rosją. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-138.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-138.10" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje marszałek Sejmu Elżbieta Witek)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#ElżbietaWitek">Zapraszam pana posła Krzysztofa Paszyka, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#KrzysztofPaszyk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#KrzysztofPaszyk">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Państwo Ministrowie! Ponieważ przedstawiciele obozu władzy w ostatnich godzinach i dniach wiele nieprawdziwych informacji dorzucili do debaty publicznej, więc — jeśli pani marszałek pozwoli — podam kilka faktów przeczących narracji o szkodzeniu opozycji, o przeszkadzaniu.</u>
          <u xml:id="u-140.2" who="#KrzysztofPaszyk">Wróćmy prawie 2 lata wstecz, kiedy na agendzie prac sejmowych stawał po raz pierwszy Krajowy Plan Odbudowy. Wówczas przedstawiciele mojego klubu, Klubu Parlamentarnego Koalicji Polskiej, nie mieli problemu, aby ten projekt, ten plan poprzeć. I to jest fakt, który warto, aby Zjednoczona Prawica odnotowała, zanim będzie taką fałszywą narrację prowadzić. Kiedy rozkręcał się trwający blisko 2 lata — tak jak powiedziałem, niepotrzebnie trwający blisko 2 lata — festiwal nieudolnego przygotowania gruntu pod realizację Krajowego Planu Odbudowy, Klub Parlamentarny Koalicji Polskiej dwukrotnie zgłosił do laski marszałkowskiej projekty ustaw naprawczych zawierające wyważone, rozsądne rozwiązania, które z pewnością ułatwiłyby przyspieszenie działań związanych z przygotowaniem gruntu pod wypłatę środków. Ubolewamy, że ten ostatni projekt kilka ostatnich miesięcy przeleżał w sejmowej zamrażarce, zupełnie pozostawiony nawet bez nadania numeru druku sejmowego.</u>
          <u xml:id="u-140.3" who="#KrzysztofPaszyk">Jedną rzecz chciałbym też dzisiaj z punktu widzenia politycznego panu premierowi Morawieckiemu wytłumaczyć. Otóż to nie może tak być, panie premierze, że pan zaczyna obarczać opozycję winą za bojkotowanie, za paraliżowanie, za przeciwdziałanie rozpoczęciu procedury wypłaty środków z KPO. Opozycja była zawsze na to otwarta. Ale jednocześnie wszystko wskazuje na to, że prawdziwego hamulcowego, jakim jest Zbigniew Ziobro, za chwilę pan nagrodzi. Nagrodzi tym, że zostanie w rządzie. Mało tego, jak dobrze pójdzie, Zbigniew Ziobro będzie korzystał ze środków z KPO, dzieląc je w stylu, jaki znamy z Funduszu Sprawiedliwości. Tak się, panie premierze Morawiecki, nie godzi. Na to zwracamy uwagę. Jeśli będzie pan konsekwentny, to wspólne prace PiS-u z opozycją powinny skończyć się u celu wyrzuceniem Zbigniewa Ziobry z rządu — jeśli będzie pan konsekwentny w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-140.4" who="#KrzysztofPaszyk">Nieprawdą jest też, i w tej debacie musimy na to zwrócić uwagę, że negatywną rolę odgrywają Bruksela i instytucje europejskie. Przecież pan premier i większość sejmowa dobrze wiedzą o tym, że Bruksela absolutnie nie ma żadnych zastrzeżeń co do tego, aby sprawy dotyczące odpowiedzialności zawodowej sędziów były rozstrzygane przez Izbę Karną Sądu Najwyższego. Będzie to zgodne z konstytucją i na pewno nikt nie wniesie do tego żadnych uwag. Na pewno Bruksela również nie będzie miała żadnych zastrzeżeń do tego, aby — będziemy to proponować jako Koalicja Polska — sprawy dotyczące odpowiedzialności zawodowej sędziów powierzyć w ręce sędziów Sądu Najwyższego, którzy mają co najmniej 7-letni staż pracy w Sądzie Najwyższym. Przecież sprawy dotyczące odpowiedzialności zawodowej lekarzy również nie trafiają w ręce świeżo upieczonych lekarzy. Potrzeba doświadczenia zawodowego, doświadczenia życiowego, pewnej mądrości życiowej, aby oceniać postępowanie swojego kolegi po fachu, zarówno jeśli chodzi o lekarzy, jak i o sędziów. Więc bardzo byśmy prosili, żeby na czas debaty, podczas której wszyscy przedstawiciele klubów partii demokratycznych mają dobrą wolę, usunąć z przestrzeni publicznej fałszywe zarzuty, fałszywe wrzutki, które zupełnie psują klimat. Jest to dzisiaj niepotrzebne. Jednocześnie apelujemy do prezesa Kaczyńskiego i do członków klubu PiS, abyście państwo wyciągnęli wnioski, jeśli chodzi o tego, kto zafundował wam ten blisko 2-letni festiwal. Nie możecie dzisiaj udawać, że nic się nie stało. Zbigniew Ziobro, wasz partner koalicyjny, jest winien 2 lat festiwalu wstrzymywania środków europejskich na realizację KPO. Jeśli tak często mówiliście o konsekwencjach, to oczekujemy, że konsekwencją tego, co wydarzy się w najbliższych godzinach i dniach, będzie niestety rozstanie z ministrem Ziobrą. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-140.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Krzysztof Bosak, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#KrzysztofBosak">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Dziś zaczyna się kolejny odcinek smutnego serialu, który trwa od 2020 r., przed którym ostrzegaliśmy jako Konfederacja z tej mównicy, mówiąc, że to, na co zgodził się w 2020 r. premier Mateusz Morawiecki i wówczas minister do spraw europejskich Konrad Szymański, to jest złe porozumienie, które pogrąża Polskę, jeżeli chodzi o naszą siłę, o naszą przewagę kompetencyjną wobec Unii Europejskiej. Pieniądze, które Polakom obiecano, do dziś do Polski nie dotarły. Po raz pierwszy w historii Polski wprowadzono Polskę w system wspólnego zadłużenia z całą Unią Europejską, wprowadzono Polskę w nowy system nakładania podatków federalnych Unii Europejskiej, które mają być — i już są — naliczane wstecznie, wprowadzono Polskę w mechanizm warunkowości, który mimo że został uchwalony, nie został jeszcze wykorzystany, a pieniądze i tak wstrzymano, co pokazuje, jak pozorny był rzekomy sukces z roku 2020. Wreszcie, Polska podjęła ponad 100 zobowiązań, które rząd nałożył na siebie, na ten rząd i na przyszłe rządy wbrew zasadom demokracji. Ktokolwiek wygra wybory, będzie musiał realizować setki różnego rodzaju zobowiązań z tej tabeli, która nigdy w Sejmie nie została przez rząd przedstawiona. To był zły interes.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#KrzysztofBosak">Jednym z tych tzw. kamieni milowych z tego właśnie załącznika do porozumienia w sprawie krajowego planu tzw. odbudowy jest praworządność. Dziś okazuje się, że premier przynosi do Sejmu ustawę, której treść w sposób tajny ustalał z komisarzami w Brukseli — nie z całą Komisją Europejską, ale z niektórymi komisarzami — która ma rzekomo wypełnić kamień dotyczący tzw. praworządności, to zobowiązanie. Ustawa wprost jest sprzeczna z praworządnością, łamie polską konstytucję i ma wprowadzić chaos prawny, ma wprowadzić relatywizm, jeśli chodzi o to, który sędzia jest prawidłowo powołany, a który nie jest. To jest wprost zawarte w tej ustawie. Z tej ustawy wynika, że jeden sędzia będzie mógł jednocześnie być prawidłowo powołany w jednej sprawie, i w innej nie być. To czysty absurd. Jak można w ogóle coś takiego rozważać, poprzeć. Apeluję do opozycji: nie popierajcie złego prawa od rządu i od Brukseli.</u>
          <u xml:id="u-142.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-142.3" who="#KrzysztofBosak">Ta ustawa wprowadza relatywizm ustrojowy. Na mocy tej ustawy już nie tylko TK i KRS, które kwestionujecie jako Lewica czy jako Platforma, ale każda instytucja państwa może być kwestionowana, Sejm też. Chcecie to poprzeć? Naprawdę? Po co? Dlaczego? Ustawa wprowadza chaos i bezkarność. Jak może być tak, że bezkarnie można wydawać wyroki zawierające tego typu tezy albo nie uznawać wyroków innych sędziów lub instytucji państwa? Przecież to jest chaos, to jest stan anarchii. Chcecie przyłożyć swoją rękę do ustanowienia w państwie stanu anarchii?</u>
          <u xml:id="u-142.4" who="#KrzysztofBosak">Najważniejsza sprawa. Z tego kompletnie nic pozytywnego nie wyniknie dla obywateli, kompletnie nic. To nie rozwiązuje żadnego problemu. Wprost przyznają to nawet sędziowie z Iustitii i komisarze z Unii Europejskiej. Przecież to nie zakończy żadnego sporu, żadnego konfliktu. To jest kompletny bubel prawny, to jest zdrada premiera Morawieckiego i rządu PiS, dlatego składamy wniosek o odrzucenie tego bubla prawnego w pierwszym czytaniu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-142.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Michał Gramatyka, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#MichałGramatyka">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Warto podsumować to, co już wiemy — my od zawsze, wy od niedawna — Izba Dyscyplinarna nie jest i nigdy nie była sądem, a jej orzeczenia mają wartość papieru, na którym zostały wydrukowane. Pan minister Ziobro i jego akolici psują wszystko, czego się dotkną to, a ta półzapaść polskiego sądownictwa słusznie zdiagnozowana przez pana premiera Morawieckiego to jest bardzo, ale to bardzo delikatne określenie. I wreszcie, są poważne wątpliwości konstytucyjne dotyczące waszego kolejnego lekarstwa na chorobę, którą sami przecież wywołaliście. Te wątpliwości ma chyba każdy, począwszy od prawniczych autorytetów przez pana prezydenta Dudę aż po posłanki i posłów obecnych na tej sali. Nawet sama pani mgr Przyłębska w jednym ze swoich orzeczeń dość wyraźnie kreśli linię podziału pomiędzy kognicją sądów powszechnych i administracyjnych.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#MichałGramatyka">PiS wmawia nam dzisiaj, że musimy wybierać pomiędzy sprawnym, niezawisłym i niezależnym sądownictwem a pieniędzmi z Funduszu Odbudowy. Otóż nie, nie musimy. Chcemy pełnej stawki, chcemy jednego i drugiego. Chcemy, żeby do Polski zaczęły płynąć pieniądze z KPO, bo one się po prostu Polkom i Polakom należą. Chcemy, żeby odbywało się to z pełnym poszanowaniem Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Nie damy się uwieść manipulacjom typu: Będzie pan miał ciepło w domu, ale za to zakręcimy panu wodę i wyniesiemy lodówkę. Sofizmaty są świetne, ale na zajęciach z logiki, a nie w polityce.</u>
          <u xml:id="u-144.2" who="#MichałGramatyka">Jakie są dziś efekty waszego psucia systemu? W Brukseli, zamiast siedzieć przy stole, siedzimy pod stołem, i to w oczywistej sprawie, bo przecież środki z Funduszu Odbudowy w kilkunastu europejskich krajach już pracują. A my od niemal 2 lat w tej sprawie nie mamy nic do powiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-144.3" who="#MichałGramatyka">Opozycja przedłoży kluczowe poprawki. Te poprawki są wspólnie przygotowane, są uzgodnione i wspólnie podpisane. One dają minimum praworządności w jednym niewielkim obszarze, jakim jest sądownictwo dyscyplinarne. Będziemy walczyć o przyjęcie tych poprawek. Gwarantujemy ciężką pracę nad każdym przepisem, który zbliży nas do stanu zgodnego z prawem i z polską konstytucją. Ale proszę nie liczyć na to, że podniesiemy rękę za przepisami, które wprost polską konstytucję łamią.</u>
          <u xml:id="u-144.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#ElżbietaWitek">Proszę bardzo, pani poseł Magdalena Sroka, Porozumienie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#MagdalenaSroka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Najwyższa pora skończyć ten chocholi taniec, który od lat trwa wokół ustawy o Sądzie Najwyższym. Obowiązujący stan prawny jest źródłem głębokich podziałów społecznych, podważa zaufanie Polaków do państwa, ośmiesza nas za granicą i blokuje przekazanie naszemu krajowi ponad 100 mld zł w Krajowego Planu Odbudowy.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#MagdalenaSroka">Ustawa zgłoszona w wersji przedstawionej przez posłów PiS-u nie rozwiązuje wszystkich problemów, dlatego w przedłożonej postaci Porozumienie nie zaakceptuje tej ustawy. Swoją akceptację uzależniamy od tego, czy zostaną przyjęte poprawki zgłoszone przez opozycję. Najważniejsza z nich dotyczy usytuowania sądownictwa dyscyplinarnego. Projekt przewiduje, że rolę tę ma przejąć Naczelny Sąd Administracyjny. To rozwiązanie jest w sposób oczywisty niekonstytucyjne.</u>
          <u xml:id="u-146.2" who="#MagdalenaSroka">Sprawy Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego powinny być rozstrzygane w Izbie Karnej sądu, przy czym do orzekania w sprawach dyscyplinarnych powinni być kierowani sędziowie, którzy mogą wykazać się co najmniej 7-letnim stażem pracy w Sądzie Najwyższym. Inny z warunków naszego poparcia tej ustawy to uchylenie dotychczasowych orzeczeń Izby Dyscyplinarnej, gdyż istnieją uzasadnione wątpliwości co do legalności jej powołania.</u>
          <u xml:id="u-146.3" who="#MagdalenaSroka">Przedłożona przez posłów PiS nowelizacja budzi wątpliwości z jeszcze jednego, fundamentalnego powodu. Podczas spotkania z premierem Morawieckim przedstawicieli wszystkich kół i klubów parlamentarnych usłyszeliśmy, że ustawa ta napisana została w Brukseli, że ustalona została z Komisją Europejską, a każdy zmieniony przecinek może spowodować, że środki do Polski nie popłyną. To jest swoistego rodzaju szantaż nakładany na polskich parlamentarzystów. Słowa premiera Morawieckiego budzą oburzenie nie tylko dlatego, że mają formę szantażu, one są po prostu niedopuszczalne. Polskie prawo powinno być pisane w polskim parlamencie. Prawo i Sprawiedliwość obiecało Polakom, że zapewni naszemu krajowi podmiotową pozycję w Unii Europejskiej. Dziś zgłasza projekt, który powstał na klęczkach. Przyjęcie poprawek zgłoszonych przez opozycję nie tylko zapewni ustawie zgodność z konstytucją, ale także przywróci godność polskiemu parlamentowi. Godność, którą PiS ze strachu przed Komisją Europejską chce podeptać. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-146.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#ElżbietaWitek">Proszę, pan poseł Jarosław Sachajko, Kukiz’15.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#JarosławSachajko">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W imieniu koła Kukiz’15 — Demokracja Bezpośrednia mam zaszczyt przedstawić stanowisko w sprawie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o Sądzie Najwyższym oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#JarosławSachajko">Może na początku trzeba byłoby przytoczyć parę faktów. Faktem jest, że te pieniądze Komisja Europejska zaciągnęła jako gigantyczną pożyczkę po to, żeby odbudować Europę po COVID-zie. Mądry pomysł, ale jak widzimy, ten pomysł został wypaczony przez Komisję Europejską po to, aby za pomocą tych pieniędzy szantażować polskie społeczeństwo i doprowadzić do zmiany rządu w Polsce. To już się Komisji udało co najmniej dwa razy i teraz jest próba zadziałania na Polskę, tak jak zadziałało to wcześniej chociażby na Włochy. Mam nadzieję, że to się nie uda.</u>
          <u xml:id="u-148.2" who="#JarosławSachajko">Drugi fakt jest taki, że kiedy w Wysokiej Izbie mieliśmy ratyfikować tę gigantyczną pożyczkę, to Komisja Europejska nie mówiła, że nam tych pieniędzy nie da. Więc jak do żyrowania, to Komisja nas zachęcała, i to zrobiliśmy, ale jak do wypłaty, to już nie bardzo.</u>
          <u xml:id="u-148.3" who="#JarosławSachajko">Tu chyba pierwszy raz zgadzam się z przedstawicielami Lewicy, że tych pieniędzy obecnie nie dostaniemy. Myślę, że większość Polaków zdaje sobie z tego sprawę, że te pieniądze dotrą dopiero tuż przed wyborami lub po wyborach, bo te pieniądze mają doprowadzić do zmiany rządu w Polsce. I to będzie już kolejne ustępstwo polskiego parlamentu i polskiego rządu, bo, przypomnijmy, to stało się już sześć razy. Ostatni raz sama przewodnicząca Komisji Europejskiej przyleciała do Warszawy i powiedziała, że kamienie milowe co do praworządności zostały wypełnione. I co? I powstały kolejne. Więc nie oszukujmy się, ale może pozwólmy pokazać społeczeństwu — i polskiemu, i europejskiemu — że Komisja Europejska działa politycznie, działa tak, aby zmienić w Polsce rząd, a nie działa na korzyść właściwie wszystkich społeczeństw europejskich. Bo jeżeli polskie społeczeństwo i polska gospodarka będą się lepiej, szybciej rozwijały, to i wszystkie inne gospodarki będą się lepiej rozwijały. Niestety obawiam się, że do tego nie dojdzie.</u>
          <u xml:id="u-148.4" who="#JarosławSachajko">Jednocześnie proponuję, abyśmy tę ustawę uchwalili i zobaczyli, jakie będą kolejne żądania Komisji Europejskiej. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#ElżbietaWitek">Pani poseł Joanna Senyszyn, PPS.</u>
          <u xml:id="u-149.2" who="#ElżbietaWitek">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#JoannaSenyszyn">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przedstawiam stanowisko Koła Parlamentarnego Polskiej Partii Socjalistycznej w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o Sądzie Najwyższym oraz niektórych innych ustaw, druk nr 2870.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#JoannaSenyszyn">Od 2015 r. PiS wspólnie z Solidarną Polską Ziobry niszczy wymiar sprawiedliwości w Polsce. Przejęliście Trybunał Konstytucyjny, który stał się organem wykonującym polecenia prezesa Kaczyńskiego, minister Ziobro ręcznie steruje prokuraturą, mamy niekonstytucyjną Krajową Radę Sądownictwa, ponad 3 tys. neosędziów, mamy ustawę kagańcową, która pozwala niszczyć uczciwych, niezawisłych sędziów, mamy prezesów sądów, którzy nie wykonują prawomocnych wyroków. Ostatnio do łamiących prawo sędziów dołączyła nawet pierwsza prezes Sądu Najwyższego pani Manowska. Trudno się dziwić, że Komisja Europejska nie chce dawać pieniędzy, dopóki nie będzie w Polsce przywrócona praworządność.</u>
          <u xml:id="u-150.2" who="#JoannaSenyszyn">Przypominam, że premier Morawiecki zgodził się na zasadę: pieniądze za praworządność. A teraz rząd udaje głupiego, twierdząc, że nie wie, dlaczego nie dostajemy pieniędzy z KPO. Nie dostajemy, bo nie spełniamy warunków, do których spełnienia rząd się zobowiązał. Przypominam, że Krajowy Plan Odbudowy w ogóle nie przechodził przez Sejm, nigdy nie był w Sejmie głosowany. Był opracowany przez rząd i wysłany bezpośrednio do Komisji Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-150.3" who="#JoannaSenyszyn">Nie dostajemy tych pieniędzy, bo nie spełniamy warunków. I rząd Morawieckiego doskonale o tym wie. Dlatego do tej pory nie złożył nawet wniosku o uruchomienie pierwszej transzy. Nie zrobił tego, ponieważ żeby złożyć wniosek o uruchomienie pierwszej transzy, co przyznał sam premier Morawiecki, trzeba spełnić 37 kamieni milowych, a do tej pory Polska spełniła 20. Pozostaje ciągle 17 kamieni milowych do spełnienia, żeby w ogóle złożyć pierwszy wniosek. O czym my więc mówimy? Jakie pieniądze chcecie dostawać?</u>
          <u xml:id="u-150.4" who="#komentarz">(Głos z sali: O czym pani mówi?)</u>
          <u xml:id="u-150.5" who="#JoannaSenyszyn">Złóżcie najpierw wniosek. Ale żeby go złożyć, musicie spełnić warunki. Przestańcie wreszcie oszukiwać Polaków, że to zła Unia nie chce dawać pieniędzy. To zły PiS-owski rząd nie spełnia warunków, do których spełnienia się zobowiązał.</u>
          <u xml:id="u-150.6" who="#JoannaSenyszyn">Jeżeli mówimy o tym projekcie, to Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej zaopiniowało go negatywnie, Sąd Najwyższy w dużej mierze również negatywnie. Dlatego dołączamy się do poprawek, które składa demokratyczna opozycja, i od ich uwzględnienia uzależniamy poparcie dla tej ustawy. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#ElżbietaWitek">Zakończyliśmy przedstawianie stanowisk klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-151.2" who="#ElżbietaWitek">Przechodzimy do zadawania pytań.</u>
          <u xml:id="u-151.3" who="#ElżbietaWitek">Mamy 24 osoby zapisane do zadania pytania.</u>
          <u xml:id="u-151.4" who="#ElżbietaWitek">Ustalam czas na 1 minutę.</u>
          <u xml:id="u-151.5" who="#komentarz">(Poseł Barbara Dolniak: Może trochę dłużej? Bo to ważny punkt.)</u>
          <u xml:id="u-151.6" who="#ElżbietaWitek">Zaczyna pani poseł Joanna Senyszyn, PPS.</u>
          <u xml:id="u-151.7" who="#ElżbietaWitek">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#JoannaSenyszyn">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przy okazji zgłoszenia tego projektu usłyszeliśmy, że on został prawie że napisany wspólnie z Komisją Europejską przez ministra do spraw Unii Europejskiej. Jest to sytuacja niesłychana, ponieważ do tej pory w historii Unii Europejskiej nie było przypadku, żeby Komisja Europejska komukolwiek pisała jakiekolwiek projekty ustaw. Uważam, że jesteśmy oszukiwani w tym zakresie. Co gorsza, nie ma żadnych protokołów tych rozmów, a więc należy domniemywać, że to jest gra pozorów, że rząd celowo mówi, że to jest projekt uzgodniony, że jeżeli będzie przyjęty, to dostaniemy pieniądze, żeby właśnie zrzucić winę na opozycję w razie nieprzyjęcia, bo rzekomo nie można w nim poprawić nawet przecinka, ale to jest oczywiście kłamstwo.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#komentarz">(Poseł Leszek Galemba: Bo jesteście winni.)</u>
          <u xml:id="u-152.2" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Na kolanach pisać ustawę? Gdzie ta wasza godność?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#ElżbietaWitek">Proszę, pan poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#GrzegorzBraun">Pytanie brzmi, panie ministrze: Ile to będzie na twarz, na łebka, na Polaka, płatnika podatków? Jeśli odejmiemy znaczone pieniądze, czyli te, które mają być eurokołchozowym prawem kaduka koniecznie przeznaczone na realizowanie eurokołchozowych programów w Polsce, jeśli zostawimy tylko te pieniądze, które rzeczywiście nie Polacy, tylko władza, aktualnie Zjednoczona łże-Prawica, będzie miała do dyspozycji, to ile to jest na jednego Polaka?</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#komentarz">(Poseł Kamila Gasiuk-Pihowicz: Żeby zagranica ustawę pisała?)</u>
          <u xml:id="u-154.2" who="#GrzegorzBraun">Według naszych obliczeń to będzie na waciki, to będzie do pensji plus kilkadziesiąt złotych, między 50 zł a 70 zł. Niech pan mi to podliczy, panie ministrze, i niech pan potem zapyta Polaków, czy za te pieniądze na waciki do pensji miesięcznie chcą wyzbyć się suwerenności już nie w decydowaniu o prerogatywach władz najwyższych Rzeczypospolitej, ale w decydowaniu o środkach lokomocji…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#GrzegorzBraun">…o środkach ogrzewania domostw Polaków. Czy pozwolimy obcym ludziom zarządzać…</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#komentarz">(Marszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#ElżbietaWitek">Panie pośle, powiedziałam panu: dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#ElżbietaWitek">Zapraszam pana posła Mirosława Suchonia, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#MirosławSuchoń">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! To jest ponad 160 mld zł, na jednego obywatela ponad 4 tys. zł środków, które mają stanowić mechanizm zabezpieczający nasze państwo przed konsekwencjami kolejnych kryzysów, czy to kryzysów finansowych, czy to kryzysów związanych z łańcuchami dostaw, czy też tak jak ostatnio kryzysu związanego z epidemią.</u>
          <u xml:id="u-158.2" who="#MirosławSuchoń">Panie Ministrze! To jest nieprawdopodobne. Jesteście jedynym rządem, i to nie tylko w Europie, ale na całym świecie, który świadomie blokuje obywatelom dostęp do tego rodzaju środków, do środków, które mogłyby być bardzo silnym impulsem inwestycyjnym. Co więcej, mogłyby one pozwolić naszym firmom nadganiać te zaległości, które wciąż mamy, jeśli chodzi o nową gospodarkę.</u>
          <u xml:id="u-158.3" who="#MirosławSuchoń">Panie Ministrze! Mam pytanie: Co jeszcze jesteście w stanie poświęcić, żeby zablokować te środki? Ta ustawa nie rozwiązuje problemu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#MirosławSuchoń">Kolejny raz blokujecie te środki. Co jeszcze zrobicie, żeby te środki nie dotarły do Polaków? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Krzysztof Śmiszek, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-161.2" who="#ElżbietaWitek">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#KrzysztofŚmiszek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Na początku przedstawię dwie uwagi natury ogólnej. Po pierwsze, chciałbym przypomnieć o czymś, co chyba umyka niektórym posłom Prawa i Sprawiedliwości, Zjednoczonej Prawicy lub nie-Zjednoczonej Prawicy. To państwo macie większość, to podobno państwo macie większość rządzącą, więc to państwo powinniście zrobić wszystko, żeby uchwalić ustawę przywracającą czy uruchamiającą pieniądze z Krajowego Planu Odbudowy. Nie oglądajcie się zatem na opozycję, nie oglądajcie się na to, co zrobi Lewica, Platforma Obywatelska czy PSL, bo to państwo podobno macie większość. Jeśli nie macie tej większości, to w takiej sytuacji politycznej jest tylko i wyłącznie jedno wyjście, czyli podanie się pana premiera do dymisji i oddanie przez was mandatów.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#KrzysztofŚmiszek">Ta ustawa jest tylko malutkim plasterkiem o marnej jakości przyklejonym na wielką, gorejącą ranę, jaką jest stan polskiej praworządności. Co z ustawą? Co z kwestią KRS-u? Co z kwestią deliktu, haniebnego deliktu, z kwestią odmowy wykonywania wymiaru sprawiedliwości? Zajmijcie się tym, a wtedy zaczniemy…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#KrzysztofŚmiszek">…rozmawiać o uruchamianiu pieniędzy z Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#ElżbietaWitek">Pani poseł Katarzyna Ueberhan, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#KatarzynaUeberhan">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Minęło prawie 2 lata od czasu głosowania. Mamy prawie 2 mld zł kary za wadliwy system dyscyplinarny sędziów. W to wliczony jest brak środków z Europejskiego Funduszu Odbudowy. Przypomnę, że to 160 mld zł, w tym 107 mld zł bezzwrotnego wsparcia. Tyle dziś kosztuje Polki i Polaków zła władza nie-Zjednoczonej Prawicy.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#KatarzynaUeberhan">Pytam: Ile jeszcze, jak długo wojenka prawicy z prawicą będzie wyciągać pieniądze z portfeli obywateli? Inflacja szaleje, a Polki i Polacy biednieją. A władza? Cóż, póki co prawicowa władza się żywi, ale do czasu, przypomnę, do czasu, bo ten naród, który was wybrał, wystawi wam rachunek nad urną wyborczą i żadne zaklęcia nad Kodeksem wyborczym wam nie pomogą. Tak długo, jak będziecie łamać konstytucję, wprowadzać chaos prawny, demolować wymiar sprawiedliwości, nikt wam nie pomoże, a opozycja też nie podniesie ręki za złym prawem.</u>
          <u xml:id="u-166.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#ElżbietaWitek">Pani poseł Daria Gosek-Popiołek, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#DariaGosekPopiołek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Każde prawo, które stanowimy w tej Izbie, powinno przekładać się na poprawę życia Polek i Polaków. To jest nasza odpowiedzialność, więc proszę mi powiedzieć, w jaki sposób przepychane przez was i ministra sprawiedliwości zmiany poprawiły do tej pory sytuację zwykłych ludzi? Ten bałagan, który po sobie zostawiliście, służy tylko waszym wewnętrznym rozgrywkom, przeciąganiu liny, ustaleniu miejsc wyborczych na waszych listach. To są wasze priorytety.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#DariaGosekPopiołek">W kryzysie, w którym teraz bez wątpienia jesteśmy, potrzebujemy środków z Funduszu Odbudowy, środków europejskich, dzięki którym gminy będą mogły się rozwijać, poprawi się standard życia zwykłych ludzi, zagwarantujemy sobie bezpieczeństwo energetyczne. Do tego wszystkiego potrzebujemy też stabilności systemu sądownictwa, a nie tego chaosu, dlatego apelujemy: zagłosujcie państwo za poprawkami opozycji, podejmijcie w tej sytuacji tę jedyną odpowiedzialną, rozsądną decyzję, która zabezpieczy przyszłość zwykłych ludzi. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-168.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Jarosław Rzepa, Koalicja Polska.</u>
          <u xml:id="u-169.2" who="#ElżbietaWitek">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#JarosławRzepa">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#JarosławRzepa">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Chcemy otrzymać te środki z Krajowego Planu Odbudowy. Mamy, wiecie państwo, tylko cztery propozycje i jedziemy dalej. Przypomnę je: wyrugowanie z systemu prawnego neosędziów, przekazanie tej kwestii dyscyplinarnej izbie karnej, przywrócenie dawnego sposobu wyłaniania sędziów KRS-u, zniesienie ustawy kagańcowej.</u>
          <u xml:id="u-170.2" who="#JarosławRzepa">Szanowni Państwo! Myślę, że ten problem jest obecny przede wszystkim u was. My wyciągamy rękę, bo wiemy, że te środki są Polsce bardzo potrzebne, a dzisiaj chyba wyjątkowo potrzebne, biorąc pod uwagę tę wiosnę, która jest przed nami. Będziemy nad tym pracowali, chcemy nad tym pracować, ale w waszym obozie chyba nadszedł czas na refleksję i wyciągnięcie wniosków. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#ElżbietaWitek">Bardzo proszę, pan poseł Piotr Sak, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#PiotrSak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#PiotrSak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przedstawiony projekt ustawy de facto i de iure legalizuje prawotwórczą i progresywną działalność Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Poprzez swój aktywizm orzeczniczy, a de facto wybryki orzecznicze, Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej co chwila odkrywa swoje nowe kompetencje, które niestety uszczuplają i kawałkują suwerenność państw członkowskich.</u>
          <u xml:id="u-172.2" who="#PiotrSak">Po pierwsze, proponowane zapisy łamią konstytucję, ponieważ przyznają nową kompetencję Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu, któremu konstytucja nie przydzieliła takiej kompetencji. Po drugie, naruszają chociażby wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 7 października 2021 r. o sygnaturze K 3/21, który wskazuje, że orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego są ostateczne, mają moc powszechnie obowiązującą. Wskazano tam nieprzekraczalne granice współpracy między państwem polskim a Unią Europejską. Po trzecie wreszcie, to jest najmniej istotne, ale te zapisy naruszają też zapis kamienia milowego F1G, gdzie wprost wskazuje się, że sprawę ma rozpoznawać izba Sądu Najwyższego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#PiotrSak">Dlatego też pytam panią poseł, czy podziela opinię na temat tych mankamentów i niedoskonałości. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#ElżbietaWitek">Panie pośle, dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Janusz Kowalski.</u>
          <u xml:id="u-175.2" who="#ElżbietaWitek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#JanuszKowalski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jako poseł zobowiązałem się, ślubowałem strzec suwerenności Rzeczypospolitej Polskiej, dlatego zagłosuję za odrzuceniem w pierwszym czytaniu tej niekonstytucyjnej ustawy napisanej w Brukseli. Trzeba bronić polskiego porządku prawnego. Nie ma zgody na to, żeby ktokolwiek pisał nam ustawy w Brukseli. Ta ustawa powstała poza Ministerstwem Sprawiedliwości i, opozycjo, przypominam wam, że wszystkie ustawy dotyczące Sądu Najwyższego od 2017 r. powstały poza Ministerstwem Sprawiedliwości. I to jest wasza wina, bo mamy taką skundloną opozycję, która żebrze w Brukseli po to, żeby atakować Polskę, po to, żeby nakładać sankcje tylko dlatego, żeby do władzy wrócił Donald Tusk.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Co to za słowa, pani marszałek?)</u>
          <u xml:id="u-176.2" who="#JanuszKowalski">Jesteście skundloną opozycją. Zdecydowanie tak.</u>
          <u xml:id="u-176.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale, pani marszałek, proszę upomnieć.)</u>
          <u xml:id="u-176.4" who="#JanuszKowalski">Kiedyś była ruska targowica, dzisiaj mamy berlińską opozycję, która robi wszystko, żeby Donald Tusk wrócił do władzy. Wy odpowiadacie za ten kryzys. Wy odpowiadacie za to, że szantażują nas eurokraci. Jest mi wstyd, że tak licznie zasiadacie jeszcze w tym Sejmie. Ale wygramy wybory i przywrócimy praworządność, bo wy nie zasługujecie na to, żeby być polskimi posłami.</u>
          <u xml:id="u-176.5" who="#komentarz">(Poseł Arkadiusz Myrcha: Pani marszałek, ale proszę przywołać do porządku.)</u>
          <u xml:id="u-176.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie trzeba się bać.)</u>
          <u xml:id="u-176.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Nikt nie każe wykluczać posła, tylko przywołać do porządku elementarnego. Chyba że pani się godzi na taki język.)</u>
          <u xml:id="u-176.8" who="#komentarz">(Poseł Kamila Gasiuk-Pihowicz: Opozycja skundlona?)</u>
          <u xml:id="u-176.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale znamy panią i wiemy, że tak nie jest.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#ElżbietaWitek">To miłe.</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-177.2" who="#ElżbietaWitek">Proszę bardzo, pan poseł Andrzej Grzyb, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#AndrzejGrzyb">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#AndrzejGrzyb">Pani Marszałek! Właściwie kręcimy się tylko wobec jednego z kamieni milowych, czyli reformy związanej z Sądem Najwyższym, a przecież tych kamieni milowych jest 116, reform do przeprowadzenia jest 48, 166 różnego rodzaju wskaźników, które powinniśmy uzyskać. Nie wszystkie muszą mieć charakter ustawowy. My w chwili obecnej powinniśmy już o tym rozmawiać, a nie ciągle o ustawie, która powinna być dawno załatwiona. To jest po prostu deprecjonujące, co tutaj robimy. Zgadzam się w pełni z tym — i wielokrotnie to mówiłem — co powiedziała pani poseł Senyszyn: podstawowym grzechem jest to, że polski parlament nie miał żadnej informacji dotyczącej tego, co jest zawarte w Krajowym Planie Odbudowy przekazanym przez polski rząd, przez polskiego premiera Mateusza Morawieckiego do Komisji Europejskiej, w którym wyrażono zgody na te kamienie. My dopiero po przekazaniu tych dokumentów dowiadujemy się w polskim parlamencie, jakie zobowiązania zostały podjęte przez polski rząd, na które część koalicji rządowej nie wyraża zgody.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#AndrzejGrzyb">I to jest podstawowy dylemat, z którym się dzisiaj mierzymy, a nie tylko kwestia reformy sądowniczej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#ElżbietaWitek">Proszę bardzo, pan poseł Sebastian Kaleta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#SebastianKaleta">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Od momentu zawetowania ustaw sądowych w 2017 r. co kilka miesięcy Sejm uchwala w tej sprawie kolejne kompromisy. Każdy oddaje pola tym, którzy od 2015 r. de facto nie uznają wyników wyborów w Polsce. Od opozycji w parlamencie przez część zdatowanego z nią środowiska sędziowskiego po Unię Europejską. Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie orzekał, że sprawy sądownictwa nie są unijnymi kompetencjami. Kolejne szantaże mają ułatwić powrót tych, którzy pokornie słuchają Berlina. Ta ustawa to nie kompromis, lecz kapitulacja naszego państwa wobec Unii Europejskiej. Minister Ziobro od początku mówił, że każde ustępstwo w sprawie reformy sądów doprowadzi do sytuacji, w której się dzisiaj znajdujemy. Dlatego jest atakowany, bo od lat ma rację.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#SebastianKaleta">Ustawa ta pozwoli bezkarnie w świetle prawa podważać wyłączne prawo prezydenta do powoływania sędziów. Narusza bezpośrednio co najmniej 12 wyroków Trybunału Konstytucyjnego, jest przykrywką do chaosu i kolejnych szantaży. Skoro ta taktyka działa, to dlaczego przeciwnicy Polski mieliby z niej nagle zrezygnować? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-182.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#ElżbietaWitek">Proszę bardzo, pani poseł Kamila Gasiuk-Pihowicz, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#KamilaGasiukPihowicz">Pani Marszałek! Mateusz Morawiecki wynegocjował kamienie milowe. Pierwszy z nich mówi o tym, że sprawy dyscyplinarne sędziów powinny być w jednej z izb Sądu Najwyższego. Patrzę do ustawy — Naczelny Sąd Administracyjny. Drugie wasze zobowiązanie to to, że sędziowie nie będą karani za orzeczenia. Patrzę do ustawy — można karać sędziów za odmowę wymiaru sprawiedliwości. I ja wam powiem wprost: zachowujecie się, jakbyście pomylili ściągawki na jakimś sprawdzianie w 2b. Pani jest jak taka dobra wychowawczyni, niech pani powie: Mateusz, nie oszukuj. Mateusz, nie oszukuj, bo trzeba będzie zrobić reasumpcję sprawdzianu, bo nie dostaniemy kasy i przegramy.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#KamilaGasiukPihowicz">Ta ustawa jest jak taki sprawdzian, który wy zdajecie na niedostateczny. Przyjmijcie nasze poprawki, bądźcie odpowiedzialni, bo od tego zależy dobrobyt Polaków. Szaleje inflacja, Polacy nie wiążą końca z końcem i wy możecie teraz przestać oszukiwać, wprowadzić nasze poprawki, odblokować olbrzymie środki z KPO.</u>
          <u xml:id="u-184.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Arkadiusz Myrcha, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#ArkadiuszMyrcha">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam pytanie do obecnego na sali pana ministra: Jakie jest stanowisko rządu odnośnie do tego projektu ustawy? Ile tu słyszeliśmy z ust przedstawicieli Prawa i Sprawiedliwości o tym, że mówimy o fundamentalnym programie finansowym dla Polski, o miliardach dla polskich rodzin. To pytam: Jakie jest zdanie rządu w tej sprawie? Czy to, które wygłasza pan minister vel Sęk, czy może zdanie wygłosi obecna na sali minister w kancelarii pana premiera Rady Ministrów, którego środowisko polityczne wprost nazywa zdrajcą.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#ArkadiuszMyrcha">Słyszeliśmy przed chwilą wypowiedź z ust pana ministra Kalety, że to jest kapitulacja państwa polskiego. Słyszeliśmy wypowiedź pana posła Kowalskiego o jakichś skundlonych posłach w polskim Sejmie. To jest zdanie polskiego rządu?</u>
          <u xml:id="u-186.2" who="#ArkadiuszMyrcha">Panie Ministrze! Znaczy spytałbym pana premiera, gdyby miał odwagę uczestniczyć w najważniejszej dla polskich rodzin debacie, jeżeli chodzi o środki unijne, ale pana premiera z nami dzisiaj nie ma. Pytam, panie ministrze: Co dalej z KRS? Bo dopóki nie naprawi się Krajowej Rady Sądownictwa, to wszelkie testy bezstronności będą tak naprawdę bezprzedmiotowe, bo problem pozostanie nierozwiązany, cały czas ten sam. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-186.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#ElżbietaWitek">Pani poseł Barbara Dolniak, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#BarbaraDolniak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Od poprzedniego posiedzenia Sejmu, na którym pojawił się projekt ustawy o Sądzie Najwyższym, minął praktycznie miesiąc. Miesiąc, który przyniósł kolejne miliony kar za waszą niekompetencję, miesiąc, podczas którego nie kiwnęliście palcem, by poprawić projekt. Za to kolejny miesiąc zmarnowaliście na wewnętrzne kłótnie, przepychanki, nazywając je w dodatku negocjacjami. Co to z rząd, który nie potrafi się porozumieć? Potrzebujecie głosów opozycji, bo nie potraficie się porozumieć w ramach tzw. Zjednoczonej Prawicy. Ale z nami nie rozmawiacie. Będziemy składać poprawki i zobaczymy, czy chcecie poprawić ten projekt, by dostać środki z KPO, czy dalej będziecie toczyć swoje wewnętrzne wojenki, prężyć muskuły i pokazywać przed kamerami, kto z was jest silniejszy. Jesteście słabi, skoro zmarnowaliście kolejny miesiąc.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#BarbaraDolniak">Panowie Kaczyński, Morawiecki i Ziobro! Panie Prezydencie Duda! Pieniądze z KPO to tysiące inwestycji. Wy zamiast realizować te inwestycje fundujecie nam niestety milionowe kary.</u>
          <u xml:id="u-188.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#ElżbietaWitek">Pani poseł Monika Wielichowska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#MonikaWielichowska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pracujemy dziś nad kluczowym dla Krajowego Planu Odbudowy projektem ustawy sądowniczej, który toruje drogę do pozyskania unijnych miliardów na rozwój Polski, dla Polek i Polaków, dla samorządów, dla przedsiębiorców, dla rolników. Te unijne miliardy od prawie 2 lat powinny pracować dla Polski i Polaków. Tymczasem jesteśmy świadkami wojenki wewnątrz rządu Zjednoczonej Prawicy. Od miesięcy obserwujemy premiera Morawieckiego, zakładnika ministra Ziobry, z którym musi negocjować, ze swoimi ministrami w swoim rządzie, kształt i poparcie dla tego projektu. Jasne jest, że całą odpowiedzialność za kary, pieniądze, które są Polsce potrącane, za opóźnienia i brak pieniędzy z KPO ponosi PiS, rząd Zjednoczonej Prawicy, która nie jest taka zjednoczona w temacie Krajowego Planu Odbudowy. Jeśli ta ustawa ma wystarczyć, jak twierdzi pan premier Morawiecki, to my, opozycja, my, Koalicja Obywatelska, nie będziemy hamulcem dla pozyskania środków dla Polski z Krajowego Planu Odbudowy i na pewno nie będziemy blokować możliwości uzyskania pieniędzy dla Polski. Jesteśmy przede wszystkim gotowi do procedowania nad tym projektem ustawy.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#ElżbietaWitek">Pani poseł Monika Rosa, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#MonikaRosa">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Odpowiedzialność za odblokowanie pieniędzy z KPO leży po stronie Zjednoczonej Prawicy. My mówimy jasno: zgłaszamy poprawki, możecie je poprzeć. Ale najpierw musicie sobie odpowiedzieć na pytanie, co jest ważniejsze. Czy ważniejsze są pieniądze, czy ważniejszy jest Zbigniew Ziobro? Czy ważniejszy jest Zbigniew Ziobro, czy ważniejsze są inwestycje w bezpieczeństwo energetyczne? Czy ważniejszy jest Zbigniew Ziobro, czy ważniejsze są przedszkola, żłobki i tysiące innych inwestycji organizowanych przez samorządy? Czy ważniejszy jest Zbigniew Ziobro, czy ważniejsze jest realne wsparcie polskiej gospodarki i obniżenie inflacji? Czy ważniejsze jest zero, czy ważniejsze jest 160 mld zł?</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#ElżbietaWitek">Proszę, pan poseł Michał Szczerba, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#MichałSzczerba">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Z zażenowaniem obserwuję to, co dzieje się na tej sali, szczególnie tutaj, gdzie politycy PiS-u z Solidarnej Polski traktują tą debatę jak taki bal na Titanicu, kto komu odbierze partnerkę do tańca. To jest absolutnie niepoważne i o tym chciałbym bardzo wyraźnie powiedzieć. Te środki zostały zatrzymane. Zostały zatrzymane, dlatego że w rządzie jest Zbigniew Ziobro i Solidarna Polska i nie jesteście w stanie dogadać się sami ze sobą. Chciałbym bardzo wyraźnie również powiedzieć państwu, że opozycja dzisiaj daje wam koło ratunkowe. Koło ratunkowe to są poprawki, które czynią ten poselski projekt zgodnym z konstytucją. To Izba Karna Sądu Najwyższego może decydować w kwestii dyscyplinowania sędziów. Ona jest właściwa, zgodnie z konstytucją, nie NSA. To są podstawowe rzeczy, które trzeba naprawić, żeby te środki jak najszybciej przyszły do Polek, Polaków, polskich samorządów, polskiej ochrony zdrowia i polskiej gospodarki. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#ElżbietaWitek">Pani poseł Katarzyna Osos, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#KatarzynaOsos">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Eksperci, konstytucjonaliści mówią wprost, że jest to projekt złożony dla pozoru. Ciężko się z nimi nie zgodzić, bo prawda jest taka, że wam nie chodzi o praworządność, o niezależność czy bezstronność sądu, bo tu trzeba by chociażby uregulować kwestię KRS-u. Wiadomo, że chodzi o pieniądze. Myśleliście, że dacie radę bez tych środków, ale kasa jest pusta, a na horyzoncie są wybory. Dlatego wyciągacie ręce po unijne środki. I tak, pieniądze są ważne, czekają na nie samorządowcy, przedsiębiorcy i Polacy. Ale pamiętajcie, że równie ważna jest praworządność, bo jest fundamentem demokratycznego państwa. Ostatnio jedna ze stacji wyemitowała program „Operacja Ziobry”. Obejrzyjcie sobie i odpowiedzcie na pytanie, czy chcecie, aby tak przebiegały procesy w Polsce. Myślę, że nie chcecie, dlatego skończcie z pozorowanymi działami, przywróćcie praworządność i weźcie pieniądze z Unii. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#ElżbietaWitek">Proszę bardzo, pan poseł Paweł Szefernaker, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-197.2" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-197.3" who="#ElżbietaWitek">Przepraszam bardzo, pani poseł Magdalena Filiks, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#MagdalenaFiliks">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Ten kulawy projekt to jest nic innego jak przyznanie się dzisiaj przez premiera i rząd PiS-u do tego, że przez ostatnie lata naprawdę łamaliście polską konstytucję i naprawdę dokonaliście demontażu państwa prawa i wymiaru sprawiedliwości. Jednocześnie przyznajecie dzisiaj, że to właśnie konflikty w tej podzielonej prawicy, właściwie szantaże rodem z seriali mafijnych, pozbawiły Polki i Polaków środków z KPO, czym przyczyniliście się realnie do tego, jak w Polsce wygląda inflacja, do zubożenia polskiego społeczeństwa. I to jest wasza pełna odpowiedzialność. I moglibyśmy dzisiaj tryumfować, cieszyć się z tego, że premier, rząd PiS-u po raz kolejny muszą połknąć swój język, bo go połykacie. Problem jest taki, że dzisiaj tak naprawdę nie mamy się z czego cieszyć, bo nawet jeżeli przejdą te zmiany, ten pseudoprojekt, ta atrapa z naszymi poprawkami, nie zmieni to faktu, że zamieniliście tak naprawdę demokratyczne państwo prawa w PiS-owską, iście PiS-owską oligarchię, bo nie ma już dzisiaj państwa prawa ani demokratycznego państwa prawa. Jest po prostu PiS-owska oligarchia.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#ElżbietaWitek">Proszę bardzo, pan poseł Paweł Szefernaker, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#PawełSzefernaker">Pani Marszałek…</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#ElżbietaWitek">Proszę państwa, proszę po jednej i po drugiej stronie…</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-201.2" who="#ElżbietaWitek">Pani poseł…</u>
          <u xml:id="u-201.3" who="#ElżbietaWitek">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#PawełSzefernaker">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Nie byłoby dzisiaj tej dyskusji, gdyby nie opozycja. Nie byłoby tej dyskusji, gdyby nie europosłowie opozycji, którzy 21 października 2021 r. głosowali w europarlamencie za rezolucją przeciw Polsce. Chodzi o rezolucję, w której Parlament Europejski, w tym polscy europosłowie z opozycji, apelował do Komisji Europejskiej, aby podjąć takie działania, żeby wstrzymać wypłacanie środków unijnych dla naszego kraju.</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Sabotaż.)</u>
          <u xml:id="u-202.2" who="#PawełSzefernaker">Pod tą rezolucją podpisali się eurodeputowani z Polski. To jest, szanowni państwo, zdrada.</u>
          <u xml:id="u-202.3" who="#komentarz">(Głos z sali: I to jest prawda.)</u>
          <u xml:id="u-202.4" who="#PawełSzefernaker">Nie byłoby dzisiaj tej dyskusji, gdyby nie tamta rezolucja, gdyby nie podpisy polskich eurodeputowanych. A w ostatnim roku, szanowni państwo, dokonało się przewartościowanie w polskiej polityce. Jesteśmy krajem przyfrontowym. Dziś potrzebny jest kompromis, potrzebne są środki europejskie, które pozwolą na to, aby także podczas kryzysu gospodarczego, który został wywołany przez Putina, Polska lepiej sobie radziła. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-202.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-202.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Jarosław Sachajko, Kukiz’15.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#JarosławSachajko">Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! Chyba jako jedyny chciałem dzisiaj wziąć w obronę pana ministra Zbigniewa Ziobrę, bo przecież to jest mistrz intrygi i gierek parlamentarnych, który potrafił połowę swoich posłów zrobić ministrami i wiceministrami. Cóż więc państwo mają do zarzucenia takiemu geniuszowi?</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#JarosławSachajko">Chciałem zapytać pana ministra o gwarancję otrzymania tych środków, bo tak jak powiedziałem, to już jest któryś raz, kiedy ustępujemy Komisji Europejskiej, pozbywamy się własnych kompetencji na rzecz Komisji Europejskiej. Jaka jest pewność, że to będzie ostatni raz? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Norbert Kaczmarczyk.</u>
          <u xml:id="u-205.2" who="#ElżbietaWitek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#NorbertKaczmarczyk">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#NorbertKaczmarczyk">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Kiedy każdy z państwa parlamentarzystów rozmawia z obywatelami na temat środków z Krajowego Planu Odbudowy, obywatele pytają: Ale o co w tym wszystkim chodzi? Gdzie są te pieniądze?</u>
          <u xml:id="u-206.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Na traktory poszły.)</u>
          <u xml:id="u-206.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Od dzierżawy+.)</u>
          <u xml:id="u-206.4" who="#NorbertKaczmarczyk">Dlaczego pieniędzy nie ma, skoro miały być one tak naprawdę przeznaczone na budowanie Polski po pandemii COVID? Miały być dla Polski po pandemii COVID i w związku z tym, że tak bardzo pięknie pomagamy Ukraińcom w sytuacji kryzysowej, w sytuacji wojennej. Jest ryzyko szantażu, kolejnego szantażu kolejnymi ustawami, kolejnymi zmianami. Pytanie kieruję tutaj do panów posłów, do pana ministra: Czy w przyszłości nie będzie kolejnych szantażów, żądań kolejnych ustaw, kolejnych ustępstw? Tak naprawdę chodzi o oddawanie Brukseli prawodawstwa w sytuacji, w której Polska jest jedynym państwem, które tak mocno pomaga Ukrainie, które potrzebuje pieniędzy na obudowę po COVID, co jest kluczowe. I pamiętajmy, że rodzinnego domu nie sprzedaje się za żadne pieniądze.</u>
          <u xml:id="u-206.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-206.6" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Solidarni z Rosją.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#ElżbietaWitek">Pan poseł Stanisław Bukowiec, Porozumienie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#StanisławBukowiec">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przedstawiciele rządu Prawa i Sprawiedliwości przekazują, że projekt ustawy o Sądzie Najwyższym został przygotowany we współpracy i był konsultowany z Komisją Europejską. Premier Morawiecki powiedział nawet, że projekt został napisany w Brukseli. Chciałem więc zapytać: Kto jest rzeczywistym autorem projektu ustawy? Polski rząd czy europejscy urzędnicy? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#ElżbietaWitek">Pani poseł Maria Kurowska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#MariaKurowska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Nie mogę w to uwierzyć, że dzisiaj procedujemy nad ustawą o sądownictwie, która chce zanarchizować tak prawo, jak i sądownictwo w Polsce. Nie mogę uwierzyć w to, że nie przedstawia jej minister sprawiedliwości Zbigniew Ziobro, ale przedstawia ją przedstawiciel minister do spraw Unii Europejskiej. Czy to oznacza, że oddajemy Unii Europejskiej to, co mamy własnego — prawo do wprowadzania prawa w Polsce?</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#MariaKurowska">Szanowni Państwo! Jak to jest możliwe, że proponuje się, aby jeden sędzia miał prawo do zarzucania innemu sędziemu, że on nie jest sędzią? Jak możemy w ten sposób deprecjonować 3 tys. młodych, zdolnych osób, które przyszły i chcą zmieniać prawo w Polsce, chcą wypełniać to prawo w Polsce, chcą jak najlepiej spełniać swoje obowiązki? Zbigniew Ziobro nie chce anarchii i dlatego nie prezentuje tej ustawy. Zbigniew Ziobro jest za praworządnością. Kto ma Polskę w sercu, nie zagłosuje nigdy za tą ustawą. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-210.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Uuu…)</u>
          <u xml:id="u-210.3" who="#komentarz">(Głos z sali: PiS w sercu Polski nie ma. Wreszcie ktoś to powiedział.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#ElżbietaWitek">Proszę bardzo, jako ostatni — pan poseł Michał Wójcik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#MichałWójcik">Szanowna Pani Marszałek! Szanowni Państwo! To, że nie ma środków z KPO, jest winą polskiej opozycji.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-212.2" who="#MichałWójcik">Nie ma co do tego żadnych wątpliwości. Przez wiele miesięcy jeździliście do Brukseli, skomleliście pod klamkami brukselskich urzędników i prawda jest taka, że staliście za rezolucjami przeciwko Polakom. Wy staliście. Wy: opozycja polska na czele z Donaldem Tuskiem.</u>
          <u xml:id="u-212.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Jakie „wy”?)</u>
          <u xml:id="u-212.4" who="#MichałWójcik">Chcę powiedzieć, że będziemy przeciwko tej ustawie, dlatego że ona, po pierwsze, to jest pierwsza rzecz, narusza prerogatywy prezydenckie, może prowadzić do chaosu i anarchii, bo sędzia nie może podważać statusu sędziego, czego wy kompletnie nie rozumiecie, NSA nie może zajmować się takimi sprawami i trzeba bronić 3 tys. młodych ludzi. Dlatego jesteśmy za tym.</u>
          <u xml:id="u-212.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Trzeba wyjść z rządu.)</u>
          <u xml:id="u-212.6" who="#MichałWójcik">Ale za brak środków odpowiadacie wy.</u>
          <u xml:id="u-212.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Jakie „wy”? Honoru nie macie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#ElżbietaWitek">Na tym lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-213.2" who="#ElżbietaWitek">Bardzo proszę o zabranie głosu pana ministra do spraw Unii Europejskiej pana Szymona Szynkowskiego vel Sęka.</u>
          <u xml:id="u-213.3" who="#ElżbietaWitek">Proszę.</u>
          <u xml:id="u-213.4" who="#komentarz">(Głos z sali: O, zobaczymy, czy ma Polskę w sercu.)</u>
          <u xml:id="u-213.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Chyba nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-213.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Pani poseł twierdzi, że pan jest zdrajcą.)</u>
          <u xml:id="u-213.7" who="#ElżbietaWitek">Proszę państwa, ale po co państwo pokrzykujecie z tych ław? Mamy debatę, jest was niewielu na sali, więc bardzo państwa proszę: zachowajcie trochę więcej spokoju.</u>
          <u xml:id="u-213.8" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Panu ministrowi proszę zwrócić uwagę.)</u>
          <u xml:id="u-213.9" who="#ElżbietaWitek">Pani poseł, proszę usiąść.</u>
          <u xml:id="u-213.10" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Proszę zobaczyć, jaką opowiada…)</u>
          <u xml:id="u-213.11" who="#ElżbietaWitek">Proszę usiąść.</u>
          <u xml:id="u-213.12" who="#ElżbietaWitek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Pani Marszałek! Szanowni Państwo Posłowie! Chętnie postaram się ustosunkować do zadanych pytań, chociaż było ich relatywnie niewiele. Więcej było stwierdzeń, pewnych konstatacji o charakterze politycznym, zupełnie niezwiązanych z treścią tej ustawy. Do nich odniosę się w takim bardziej, powiedziałbym, generalnym duchu, szanowni państwo.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Po pierwsze, ani polski premier, ani nikt ze strony polskiego rządu nigdy nie mówił, że jest to ustawa napisana w Brukseli, więc bardzo proszę nie stawiać takiej tezy, bo jest to po prostu nieprawda, jest to po prostu kłamstwo. Nie ma takiej możliwości, żeby projekty ustaw pisano… Być może opozycja ma tego rodzaju doświadczenia, nie wiem…</u>
          <u xml:id="u-214.2" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: A w Wiedniu kto wam pisał?)</u>
          <u xml:id="u-214.3" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">…i stąd tego rodzaju sugestie są czynione. Natomiast w tym przypadku ustawa została napisana przez polskich negocjatorów, przez prawników Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, w różnych wariantach, różne rozwiązania konsultowaliśmy z Komisją Europejską.</u>
          <u xml:id="u-214.4" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Ja jako minister do spraw Unii Europejskiej otrzymałem zadanie i jednocześnie mandat od premiera polskiego rządu, aby, po pierwsze, zdefiniować, na czym polegają wątpliwości Komisji Europejskiej, co jeszcze nie pozwala zrealizować zgodnie z deklaracjami sprawy płatności z Krajowego Planu Odbudowy, bo wiemy, że ze strony Komisji Europejskiej padały deklaracje, że ewentualne złożenie wniosku o płatność byłoby przedwczesne, bowiem Komisja uznaje pewne kwestie z tzw. kamieni milowych za jeszcze niezrealizowane. A więc moim zadaniem było zdefiniowanie, które kwestie jeszcze budzą wątpliwości Komisji Europejskiej, wyjaśnienie tych wątpliwości oaz tam, gdzie to wyjaśnienie bez zmian legislacyjnych nie jest możliwe, zaproponowanie zmian legislacyjnych w ramach polskiej konstytucji, w ramach traktatów międzynarodowych — takich, które nie będą naruszały polskiego porządku ustrojowego, a także nie będą wprowadzały turbulencji do funkcjonowania polskiego wymiaru sprawiedliwości — i przedłożenie takich rozwiązań, wariantów rozwiązań, a następnie uzyskanie ze strony Komisji Europejskiej deklaracji, że jeżeli oceniony pozytywnie wariant rozwiązania, jeden z kilku zaproponowanych, zostanie przyjęty przez polski parlament, to będzie to oznaczało wypełnienie kamienia milowego: wymiar sprawiedliwości, a więc pokonanie tej dzisiaj największej przeszkody stojącej przed nami, jeśli chodzi o możliwość złożenia wniosku o płatność z Krajowego Planu Odbudowy i pozyskanie dla Polski tych ważnych środków.</u>
          <u xml:id="u-214.5" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">I to zadanie, ten rezultat, można powiedzieć, tego zadania, które zostało mi powierzone, pragnę Wysokiej Izbie, szanownemu parlamentowi tutaj przedłożyć, jednocześnie mając świadomość, że to są rozwiązania trudne politycznie, że to są rozwiązania, które mogą budzić wątpliwości, także w kontekście postawy Komisji Europejskiej w ostatnich miesiącach, tego, że rzeczywiście był projekt, co do którego było przekonanie, że rozwiąże problemy, a następnie Komisja Europejska zmieniła swoją ocenę tego projektu. To wszystko na pewno nie budowało zaufania. Ale mimo wszystko warto podjąć ten trud. Warto podjąć ten trud dla Polski, dla Polaków, żeby w polskim budżecie znalazło się dodatkowe mniej więcej, ok. 150–160 mld zł. Bo mamy trudny czas, mamy najtrudniejszą zimę od dekad, mierzymy się z kryzysem w całej Europie, z kryzysem energetycznym, z kryzysem inflacyjnym…</u>
          <u xml:id="u-214.6" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: I z Obajtkiem.)</u>
          <u xml:id="u-214.7" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">…musimy wzmacniać jednocześnie swoją odporność, musimy wydawać środki na zbrojenia. Wiecie państwo doskonale, że wydamy ich historycznie dużo, w 2023 r. wydamy ponad 100 mld zł, a więc potrzebujemy dodatkowych środków dla naszych obywateli. Dlatego warto te bardzo często niewygodne, trudne polityczne rozwiązania podjąć, debatować nad nimi. I dlatego dziękuję, że polski parlament tę kwestię podejmuje, mając pełną świadomość tego, że jest to niewątpliwie debata niełatwa.</u>
          <u xml:id="u-214.8" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Natomiast w ramach tej debaty chciałem jasno powiedzieć, że na pewno nie mamy do czynienia z ustawą napisaną w Brukseli, chciałem to jednoznacznie i raz na zawsze zdementować. Tak samo — bo też pada taka skrajna opinia — nie mamy do czynienia z rozwiązaniami niekonsultowanymi w Brukseli. Część z polityków opozycji, szanowni państwo, sugerowała jeszcze do niedawna, że w ogóle w zasadzie Komisja Europejska prawie nic nie wie o tych rozwiązaniach, które my przedkładamy. Jest deklaracja, już nawet publiczna, żeby uciąć te rozważania, ze strony jednego z komisarzy, mówiąca o pozytywnej ocenie tego projektu. Szanowni państwo, Komisja Europejska, tak jak mówię, nie pisała tych rozwiązań, ale chcieliśmy mieć przekonanie, że jeżeli przyjmiemy te rozwiązania, to te środki rzeczywiście zostaną uruchomione, i taka deklaracja ze strony Komisji Europejskiej została złożona.</u>
          <u xml:id="u-214.9" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Jeśli chodzi o kwestię dotyczącą rzekomego kwestionowania statusu sędziów, szanowni państwo, to naszym zdaniem, w naszym głębokim przekonaniu proponowane przepisy nie tylko w żaden sposób nie naruszają konstytucji, bo to rozwiązanie jest konstytucją dopuszczone — o tym mówi m.in. prof. Szydło w swojej opinii, że Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu można przypisać dodatkowe zadania nieokreślone w konstytucji, nie jest to sprzeczne z konstytucją — ale też w zakresie prerogatyw prezydenckich, to dla nas było bardzo istotne w trakcie negocjacji, w żaden sposób proponowane przepisy tych prerogatyw również nie naruszają. Przypominam, że pozostaje w mocy art. 29 § 3 ustawy, który nie pozwala na kwestionowanie statusu sędziów. Do tego wykorzystywanie tzw. ex officio, czyli korzystanie z możliwości uruchamiania przez sąd testu niezależności, może być uruchamiane tylko w ramach składów sędziowskich, nie przez pojedynczego sędziego. To wszystko są rozwiązania, które są zaproponowane właśnie z takim przekonaniem, że one nie doprowadzą do jakiegoś wstrząsu czy do nadużywania prawa i w konsekwencji do negatywnych konsekwencji w wymiarze sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-214.10" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Natomiast z drugiej strony pojawia się ze strony opozycji taki zarzut, że to nie wypełnia kamieni milowych. Szanowni państwo, jeszcze raz podkreślam, że właśnie te rozwiązania miały na celu wyjaśnienie wątpliwości Komisji Europejskiej i jako takie zostały przez Komisję Europejską ocenione pozytywnie.</u>
          <u xml:id="u-214.11" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">I tu dochodzę do elementu, który też się pojawiał w pytaniach, szanowni państwo, czyli poprawki. Państwo deklarujecie, opozycja, zwracam się tu do szanownej opozycji, deklaruje, że chce ulepszać ten projekt swoimi poprawkami. Zwracam uwagę, że jakakolwiek poprawka złożona przez państwa do tego projektu, nie wiem, w jakiej mierze ma go ulepszyć, natomiast na pewno ma jeden efekt — że rozwiązania oceniane przez Komisję Europejską…</u>
          <u xml:id="u-214.12" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: No nie, po kolanach.)</u>
          <u xml:id="u-214.13" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">…jako wypełniające kamień będą musiały być ocenione raz jeszcze bez gwarancji, że zostaną w taki sam sposób ocenione.</u>
          <u xml:id="u-214.14" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Kto to mówi? Zagranica tutaj dyktuje panu ministrowi.)</u>
          <u xml:id="u-214.15" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">To państwo, że tak powiem, którzy zawsze tak chętnie odwołujecie się do głosu Komisji Europejskiej, także pan poseł Rutnicki bardzo chętnie odwołujący się do głosu instytucji europejskich, dzisiaj — jak rozumiem — krzyczycie dlatego, żeby protestować przeciwko rozwiązaniom, które są pozytywnie oceniane przez Komisję Europejską? Panie pośle, proszę się zdecydować.</u>
          <u xml:id="u-214.16" who="#komentarz">(Głos z sali: Kto to mówi?)</u>
          <u xml:id="u-214.17" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Czy państwo wierzycie głosowi instytucji europejskich, czy po to, żeby przyłożyć polskiemu rządowi, w tym jednym najwyższym celu, jesteście w stanie nawet machnąć ręką na głos instytucji europejskich? Bo tak to trochę wygląda z mojej perspektywy.</u>
          <u xml:id="u-214.18" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Dużo robi, mało mówi.)</u>
          <u xml:id="u-214.19" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-214.20" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Wielce Szanowni Państwo! Jest odpowiedzialnością…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#ElżbietaWitek">Panie pośle Rutnicki, proszę nie dyskutować z ławy sejmowej. To nie jest dla pana czas, panie pośle — nie dla pana, tylko dla pana ministra.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Proszę nie zaczepiać.)</u>
          <u xml:id="u-215.2" who="#ElżbietaWitek">Bardzo proszę, by pan się powściągnął troszeczkę, dobrze?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Szanowni Państwo! Jest wielką odpowiedzialnością całej klasy politycznej, żeby do Polski mogły trafić miliardy złotych, które są ważnym komponentem budżetowym w trakcie trwającego kryzysu.</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: A Ziobro? A Ziobro?)</u>
          <u xml:id="u-216.2" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Jest to odpowiedzialnością koalicji rządzącej, która jest w stanie podjąć tę odpowiedzialność. Klub Prawa i Sprawiedliwości, mając świadomość, że te rozwiązania nie zawsze są wygodne politycznie, zadeklarował poparcie dla tego projektu. Liczę również na kluby opozycyjne — dla których, to jest przecież zrozumiałe w pracy parlamentarnej, też nie wszystkie rozwiązania muszą być idealne i wygodne, w związku z tym pojawia się pokusa składania poprawek — liczę na tę odpowiedzialność, że weźmiecie państwo pod uwagę to, że dzisiaj, można powiedzieć, mamy do zrobienia niewielki krok do pozyskania tych środków. Tym krokiem, który trzeba zrobić, jest przyjęcie tego projektu ustawy. Jeżeli praca parlamentu w tej sprawie pójdzie sprawnie, jeżeli państwo nie będziecie starali się w imię jakichś własnych interesów politycznych sprawy środków dla Polski, a w konsekwencji stabilności naszego kraju w czasie kryzysu geopolitycznego, uczynić przedmiotem gry politycznej, to uważam, że będzie to też świadectwo waszej odpowiedzialności.</u>
          <u xml:id="u-216.3" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Do ministra Ziobry.)</u>
          <u xml:id="u-216.4" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Na tę odpowiedzialność tak koalicji, co już zostało zadeklarowane, jak klubów opozycyjnych liczę. Dziękuję, pani marszałek. Dziękuję państwu.</u>
          <u xml:id="u-216.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-216.6" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-216.7" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-216.8" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-216.9" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Do tego głosowania przejdziemy w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-216.10" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Proszę państwa, ponieważ mamy godzinne przyspieszenie, ogłaszam minutę przerwy i przejdziemy do następnego punktu porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-216.11" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Ogłaszam minutę przerwy.</u>
          <u xml:id="u-216.12" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 13 min 35 do godz. 13 min 37)</u>
          <u xml:id="u-216.13" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-216.14" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 4. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi o rządowym projekcie ustawy o rejestracji i ochronie nazw pochodzenia, oznaczeń geograficznych oraz gwarantowanych tradycyjnych specjalności produktów rolnych i środków spożywczych, win lub napojów spirytusowych oraz o produktach tradycyjnych (druki nr 2844 i 2871).</u>
          <u xml:id="u-216.15" who="#SzymonSzynkowskivelSęk">Proszę pana posła Kazimierza Chomę o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#KazimierzChoma">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam przyjemność przedstawić sprawozdanie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi o rządowym projekcie ustawy o rejestracji i ochronie nazw pochodzenia, oznaczeń geograficznych oraz gwarantowanych tradycyjnych specjalności produktów rolnych i środków spożywczych, win lub napojów spirytusowych oraz o produktach tradycyjnych, druk nr 2844.</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#KazimierzChoma">Marszałek Sejmu, zgodnie z art. 37 ust. 1 i art. 40 ust. 1 regulaminu Sejmu, skierowała w dniu 2 grudnia 2022 r. powyższy projekt ustawy do Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi do pierwszego czytania. W trakcie trwania czytania Biuro Legislacyjne zostało przez komisję upoważnione do wnoszenia poprawek o charakterze redakcyjno-legislacyjnym.</u>
          <u xml:id="u-217.2" who="#KazimierzChoma">Celem projektowanej ustawy jest stworzenie regulacji o oznaczeniach geograficznych obejmującej trzy sektory: produkty rolne i środki spożywcze, napoje spirytusowe i wina. Obecnie w polskim prawodawstwie istnieją trzy różne ustawy regulujące kwestię oznaczeń geograficznych: ustawa z dnia 17 grudnia 2004 r. o rejestracji i ochronie nazw i oznaczeń produktów rolnych i środków spożywczych oraz o produktach tradycyjnych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2268), ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o oznaczeniach geograficznych win oraz aromatyzowanych produktów sektora wina (Dz. U. z 2020 r. poz. 1891, z późn. zm.) oraz ustawa z dnia 18 października 2006 r. o wyrobie napojów spirytusowych oraz o rejestracji i ochronie oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1419, z późn. zm.). Przepisy tych trzech ustaw wymagają zmiany i uspójnienia. Wyodrębnienie oznaczeń geograficznych z ww. ustaw pozwoli na ujednolicenie przepisów oraz ułatwi producentom zrozumienie regulacji dotyczących zasad i trybu rejestracji i ochrony oznaczeń geograficznych w tych trzech obszarach.</u>
          <u xml:id="u-217.3" who="#KazimierzChoma">Zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1151/2012 z dnia 21 listopada 2012 r. w sprawie systemów jakości produktów rolnych i środków spożywczych (Dz. Urz. UE L 343 z 14.12.2012), zwanym dalej rozporządzeniem nr 1151/2012, rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiającym wspólną organizację rynków produktów rolnych, zwanym dalej rozporządzeniem nr 1308/2013, i rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/787 z dnia 17 kwietnia 2019 r. w sprawie definicji, opisu, prezentacji i etykietowania napojów spirytusowych, stosowania nazw napojów spirytusowych w prezentacji i etykietowaniu innych środków spożywczych, ochrony oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych, wykorzystywania alkoholu etylowego i destylatów pochodzenia rolniczego w napojach alkoholowych, zwanym dalej rozporządzeniem 2019/787, państwo członkowskie przeprowadza badanie wniosku o rejestrację nazwy złożonego przez grupę producentów przed przekazaniem go Komisji Europejskiej. W związku z tym w celu wykonania obowiązków nałożonych na państwo członkowskie w projekcie ustawy określa się właściwe organy i instytucje zaangażowane w proces rejestracji nazw oraz określa się krajową procedurę badania wniosku o rejestrację nazwy.</u>
          <u xml:id="u-217.4" who="#KazimierzChoma">Wniosek o rejestrację nazwy będzie składany do ministra właściwego do spraw rynków rolnych. Po dokonaniu oceny formalnej wniosek o rejestrację nazwy będzie ogłaszany w dzienniku urzędowym ministra właściwego do spraw rynków rolnych i przekazywany Radzie do Spraw Oznaczeń Geograficznych i Gwarantowanych Tradycyjnych Specjalności, tj. organowi opiniodawczo-doradczemu tego ministra, w celu wydania opinii o spełnianiu przez wniosek o rejestrację nazwy wymagań określonych w podsekcji 2 sekcji 2 tytułach II i III rozporządzenia nr 1151/2012, rozporządzeniu nr 1308/2013 i rozdziale III rozporządzenia 2019/787.</u>
          <u xml:id="u-217.5" who="#KazimierzChoma">Stworzenie spójnych zasad dotyczących oznaczeń geograficznych produktów rolnych i środków spożywczych, napojów spirytusowych i win w jednym akcie prawnym umożliwi lepszą kontrolę i egzekwowanie ochrony przysługującej zarejestrowanym w Unii Europejskiej nazwom oraz ułatwi producentom zrozumienie tych zasad.</u>
          <u xml:id="u-217.6" who="#KazimierzChoma">Należy również wskazać, że przyjęcie proponowanych regulacji pozwoli na ujednolicenie rozwiązań stosowanych w odniesieniu do produktów rolnych i środków spożywczych, win i napojów spirytusowych oraz ujednolici kontrole urzędowe przeprowadzane w ramach systemów jakości i żywności Unii Europejskiej. Ponadto brak wdrożenia przepisów dotyczących szczegółowego trybu przeprowadzania kontroli oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych w przypadku audytu ze strony Komisji Europejskiej może wiązać się z nałożeniem na Polskę kar finansowych.</u>
          <u xml:id="u-217.7" who="#KazimierzChoma">Zgodnie z postanowieniami uchwały nr 190 Rady Ministrów z dnia 29 października 2013 r. Regulamin pracy Rady Ministrów (M.P. z 2022 r. poz. 348) zostały przeprowadzone konsultacje społeczne z pozarządowymi oraz branżowymi organizacjami zrzeszającymi producentów produktów rolnych, środków spożywczych, win i napojów spirytusowych w łącznej liczbie 220 podmiotów.</u>
          <u xml:id="u-217.8" who="#KazimierzChoma">Projekt ustawy wraz z dokumentami dotyczącymi prac nad tym projektem został udostępniony w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. z 2017 r. poz. 248) oraz w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej Rządowego Centrum Legislacji. Konsultacje zostały przeprowadzone w lutym 2022 r. i trwały 30 dni.</u>
          <u xml:id="u-217.9" who="#KazimierzChoma">Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi po przeprowadzeniu pierwszego czytania oraz rozpatrzeniu tego projektu ustawy na posiedzeniu w dniu 14 grudnia 2022 r. wnosi jednogłośnie, aby Wysoki Sejm uchwalić raczył załączony projekt ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-217.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#ElżbietaWitek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#ElżbietaWitek">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-218.2" who="#ElżbietaWitek">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-218.3" who="#ElżbietaWitek">Jako pierwszy pan poseł Kazimierz Gołojuch, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-218.4" who="#ElżbietaWitek">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#KazimierzGołojuch">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość mam zaszczyt przedstawić stanowisko mojego klubu wobec rządowego projektu ustawy o rejestracji i ochronie nazw pochodzenia, oznaczeń geograficznych oraz gwarantowanych tradycyjnych specjalności produktów rolnych i środków spożywczych, win lub napojów spirytusowych oraz o produktach tradycyjnych, druki nr 2844 i 2871.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#KazimierzGołojuch">Celem projektowanej ustawy jest stworzenie jednolitych przepisów dotyczących procedury rejestracji na szczeblu krajowym oraz kontroli i ochrony wszystkich objętych projektem produktów, środków lub napojów. Obecnie przepisy dotyczące danego produktu czy napoju są rozproszone i zamieszczone w aktach prawnych regulujących kwestie dotyczące tego produktu czy napoju, co stanowi dodatkowy ciężar administracyjny i utrudnienie dla ich producentów. Stworzenie spójnych zasad w jednym akcie prawnym umożliwi lepszą kontrolę i egzekwowanie ochrony przysługującej zarejestrowanym w Unii Europejskiej nazwom produktów i napojów.</u>
          <u xml:id="u-219.2" who="#KazimierzGołojuch">Projektowana ustawa ma na celu m.in. określenie warunków ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nazw pochodzenia, oznaczeń geograficznych i gwarantowanych tradycyjnych specjalności produktów rolnych lub środków spożywczych, oznaczeń geograficznych win, oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych i określeń tradycyjnych produktów sektora wina, zasad oraz trybu postępowania w procesie oceny wniosków o rejestrację produktów będących przedmiotem projektu, zadań oraz właściwości organów i jednostek organizacyjnych w zakresie kontroli i certyfikacji, krajowej procedury badania wniosku o rejestrację nazwy pochodzenia, oznaczenia geograficznego, gwarantowanej tradycyjnej specjalności, obowiązków sprawozdawczych jednostek certyfikujących, zasad i trybu postępowania w sprawie rejestracji międzynarodowej oznaczeń geograficznych oraz zasad prowadzenia listy produktów tradycyjnych, a także sposobu postępowania w sprawach uzyskania wpisu na tę listę.</u>
          <u xml:id="u-219.3" who="#KazimierzGołojuch">Dodatkowo ustawa doprecyzowuje przepisy mające na celu zapewnienie jednoznacznego rozumienia znaczenia określeń używanych w projekcie ustawy, takich jak produkt, specyfikacja produktu, świadectwo jakości, certyfikat zgodności, nazwy pochodzenia, oznaczenia geograficzne, określenie tradycyjne grupy czy wniosek o rejestrację.</u>
          <u xml:id="u-219.4" who="#KazimierzGołojuch">Wysoki Sejmie! W trakcie procedowania zgłoszono dziewięć poprawek legislacyjnych, które zostały przyjęte przez komisję, uwzględniono również część uwag doprecyzowujących brzmienie projektowanej ustawy. Mój klub Prawo i Sprawiedliwość popiera omawiany projekt ustawy wraz z przyjętymi poprawkami. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-219.5" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Ryszard Terlecki)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Tomasz Lenz, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#TomaszLenz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Aby nie powtarzać informacji technicznych, które przedstawili pan minister i pan poseł z Prawa i Sprawiedliwości, może bardziej zrozumiałe będzie, jak przedstawię, jak w tej chwili wygląda dokładnie ten podział w Polsce i jakie to są produkty, abyśmy zrozumieli, czego dotyczy ten projekt ustawy. Otóż w europejskim systemie ochrony produktów regionalnych tradycyjnych funkcjonują trzy rodzaje znaków, o czym już mówiliśmy. Chronioną nazwę pochodzenia nadaje się produktowi, który pochodzi z określonego miejsca regionu, a jego nazwa nawiązuje do tego miejsca, w którym jest wytwarzany, i podkreśla związek z tym miejscem. Jakość lub cechy charakterystyczne produktu są w istotnej lub wyłącznej mierze zasługą szczególnego środowiska geograficznego, na które składają się czynniki naturalne i ludzkie. Wszystkie etapy jego produkcji odbywają się w określonym obszarze geograficznym. Do polskich produktów, które już posiadają ten znak, należą np. bryndza podhalańska, fasola „Piękny Jaś” z doliny Dunajca, fasola wrzawska, karp zatorski, miód z Sejneńszczyzny, oscypek, podkarpacki miód spadziowy, redykołka i wiśnia nadwiślańska.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#TomaszLenz">Znakiem „chronione oznaczenie geograficzne” również oznacza się produkty pochodzące z określonego miejsca; różnica jednak polega na tym, że w przypadku oznaczeń geograficznych przynajmniej jeden etap produkcji odbywa się na tym obszarze. Do polskich produktów, które już posiadają ten znak, należą m.in.: andruty kaliskie, cebularz lubelski, chleb prądnicki, fasola korczyńska, jabłka grójeckie, jabłka łąckie, jagnięcina podhalańska, kiełbasa lisiecka, kołacz śląski, miód drahimski, miód kurpiowski, miód wrzosowy z Borów Dolnośląskich, obwarzanek krakowski, rogal świętomarciński, ser koryciński, suska sechlońska, śliwka szydłowska, truskawka kaszubska, wielkopolski ser smażony. Na pozytywną weryfikację Komisji Europejskiej czeka krupniok.</u>
          <u xml:id="u-221.2" who="#TomaszLenz">I ostatni znak to „gwarantowana tradycyjna specjalność”. Przyznaje się ten znak produktom mającym specyficzny charakter, cechę lub zespół cech, które wyraźnie odróżniają się od innych, podobnych tego typu produktów produkowanych w Polsce. Do takich produktów należą m.in. miody pitne, tj. półtorak, dwójniak, trójniak i czwórniak, oraz kabanosy, kiełbasa jałowcowa, kiełbasa myśliwska, olej rydzowy i pierekaczewnik. Dlaczego wymieniłem te wszystkie nazwy i poinformowałem państwa, jakie produkty posiadają jakie znaki? Otóż z tego powodu, że, szanowni państwo, w większości krajów Unii Europejskiej tysiące produktów posiadają te oznakowania i producenci zabiegali i zabiegają o to, aby posiadać ten znak. Nie wiem, czy państwo kojarzą, to są takie okrągłe, niebiesko-pomarańczowe znaczki z logo Unii Europejskiej, z oznakowaniem, które informuje, że to są produkty wyjątkowe, wysokiej jakości, produkowane właśnie w poszczególnych regionach. Szczególnie Włosi i Francuzi mają tysiące towarów, które tymi znakami oznaczają, co powoduje, że kiedy jesteśmy w sklepie i oglądamy dany produkt, to wiemy, że jest on inny, wyjątkowy i o wysokiej jakości. A jak przeczytałem państwu, w Polsce zaledwie ok. 200 produktów posiada ten znak. Do tej pory było tak, że rzeczywiście trudno było o te znaki występować, ponieważ były rozproszone przepisy w tej sprawie, nie było jasno skonkretyzowane, w jaki sposób szybko i sprawnie można otrzymać tego rodzaju znak konkretnego produktu, który to się nadaje w ramach oznakowania Unii Europejskiej, a ta ustawa ma to uprościć, ułatwić, aby każdy, kto produkuje produkt lokalny — czy to geograficzny, czy o określonym sposobie produkcji — mógł o ten znak występować. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-221.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Jan Szopiński, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#JanSzopiński">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Unijne prawo zobowiązuje państwa członkowskie do zapewnienia wysokich standardów ochrony nazw produktów rolnych, środków spożywczych, win i napojów spirytusowych zarejestrowanych w Unii Europejskiej. W związku z tym projekt przewiduje zwiększenie kontroli i zapewnienie nadzoru nad prawidłowym stosowaniem oznaczeń geograficznych. Obecnie producenci napojów, którzy chcą w obrocie wykorzystywać oznaczenie geograficzne, z powodu braku szczegółowych uregulowań poddają się ocenie jakości zgodnie z przepisami jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych. Jest to niewystarczające i nie spełnia wymogów prawa Unii Europejskiej, która daje państwom członkowskim możliwość delegowania zadań w zakresie przeprowadzania kontroli procesu produkcji ze specyfikacją oznaczeń geograficznych do jednostek certyfikujących. Jednostki certyfikujące będą musiały zapewnić odpowiednie gwarancje obiektywności i bezstronności oraz dysponować wykwalifikowanym personelem oraz środkami niezbędnymi do wykonywania swoich zadań. Nadzór nad tą procedurą będzie w kompetencji głównego inspektora jakości handlowej artykułów rolnospożywczych. Obecne przepisy dotyczące danego produktu czy napoju są rozproszone i zamieszczone w aktach prawnych regulujących kwestie dotyczące tego produktu i napoju, co stanowi dodatkowy ciężar administracyjny i utrudnienie dla ich producentów, zaś stworzenie, tak jak przewiduje ustawa, spójnych zasad w jednym akcie prawnym, umożliwi lepszą kontrolę i egzekwowanie ochrony przysługującej zarejestrowanym w Unii nazwom produktów i napojów. Główny inspektor jakości handlowej artykułów rolnospożywczych będzie miał obowiązek udostępniania na stronie internetowej wykazu producentów posiadających ważny certyfikat zgodności. Ustawa ma wejść 30 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#JanSzopiński">Mój klub popiera przedłożone propozycje zawarte w tej ustawie i będzie głosował za ich przyjęciem. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-223.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Zbigniew Ziejewski, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#ZbigniewZiejewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Polska — Polskie Stronnictwo Ludowe, Unia Europejskich Demokratów, Konserwatyści w sprawie projektu ustawy o rejestracji i ochronie nazw pochodzenia, oznaczeń geograficznych oraz gwarantowanych tradycyjnych specjalności produktów rolnych i środków spożywczych, win lub napojów spirytusowych oraz o produktach tradycyjnych.</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#ZbigniewZiejewski">Celem projektu jest stworzenie regulacji o oznaczeniach geograficznych obejmujących trzy sektory: produktów rolnych i środków spożywczych, napojów spirytusowych oraz win. Obecne rozdrobnienie przepisów o sektorach stanowi dodatkowy ciężar administracyjny i utrudnienie dla producentów. Stworzenie spójnych zasad w jednym akcie prawnym umożliwi lepszą kontrolę egzekwowania i ochrony przysługującej nazwom zarejestrowanym w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-225.2" who="#ZbigniewZiejewski">Najważniejsze rozwiązania: po pierwsze, określone zostaną warunki ochrony w Polsce nazw pochodzenia, oznaczeń geograficznych i gwarantowanych tradycyjnych specjalności i produktów rolnych lub środków spożywczych. Dotyczyć to będzie także oznaczeń geograficznych win, oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych i określeń tradycyjnych produktów sektora wina.</u>
          <u xml:id="u-225.3" who="#ZbigniewZiejewski">Po drugie, nowe przepisy będą zawierały m.in. wykaz zadań oraz właściwości organów jednostek organizacyjnych, jeśli chodzi o kontrolę i certyfikację artykułów rolno-spożywczych. Dotyczy to artykułów, które posiadają chronioną nazwę pochodzenia, chronione oznaczenie geograficzne albo są gwarantowanymi tradycyjnymi specjalnościami.</u>
          <u xml:id="u-225.4" who="#ZbigniewZiejewski">Po trzecie, powołana zostanie Rada do Spraw Oznaczeń Geograficznych i Gwarantowanych Tradycyjnych Specjalności. Rada będzie się składała z przewodniczącego będącego przedstawicielem ministra rolnictwa i rozwoju wsi oraz 10 członków wyróżniających się wiedzą w sprawach związanych z produktami regionalnymi, tradycyjnymi, w szczególności jeśli chodzi o technologię produkcji żywności, enologii, etnografii, prawa własności przemysłowej oraz polskiej tradycji i kultury. Rada będzie opiniować wnioski o rejestrację i cofnięcie rejestracji, wnioski o zatwierdzenie zmiany specyfikacji produktów, a także sprzeciwy krajowe do wniosków o rejestrację. Członków rady powołuje i odwołuje minister do spraw rynków rolnych. Koszty obsługi administracyjnej i biurowej rady ponosić będzie budżet państwa.</u>
          <u xml:id="u-225.5" who="#ZbigniewZiejewski">To, czy dany produkt spełnia wymagane przepisami unijnymi specyfikacje dotyczące konkretnych oznaczeń, kontrolowane będzie przez wojewódzkie oddziały Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych. Z kolei jednostki certyfikujące będą sporządzały i przekazywały na piśmie głównemu inspektorowi do dnia 31 stycznia każdego roku sprawozdanie z kontroli zgodności przeprowadzonych w poprzednim roku, wykaz producentów objętych przez nie kontrolą zgodności do dnia 31 grudnia poprzedniego roku, a także informacje o zastosowanych w ramach postępowania kontrolnego procedurach. Polscy producenci ponadto będą mogli złożyć na piśmie do ministra rolnictwa wniosek o rejestrację w rejestrze międzynarodowym oznaczeń geograficznych, wskazując chronione oznaczenia lub nazwy pochodzenia. Za tradycyjne metody produkcji uważa się metody wykorzystywane co najmniej od 25 lat.</u>
          <u xml:id="u-225.6" who="#ZbigniewZiejewski">Wnioski o wpis na listę produktów tradycyjnych składa się do właściwego ze względu na siedzibę marszałka województwa, który będzie odpowiedzialny za sprawdzenie i dokonanie oceny, czy wpis spełnia wszelkie wymagania formalne. Właściwy marszałek województwa, przed dokonaniem oceny, o której mowa w ust. 1, zwraca się na piśmie do izby gospodarczej zrzeszającej podmioty produkujące produkty tradycyjne o wyrażenie w terminie 30 dni od dnia otrzymania pisma opinii, czy produkt rolny, środek spożywczy lub napój spirytusowy, którego dotyczy wniosek o wpis na listę produktów tradycyjnych, spełnia wymagania określone w art. 46 ust. 1 i 2. Jeżeli opinia nie zostanie wydana w terminie 30 dni, wymóg zasięgnięcia opinii uważa się za spełniony.</u>
          <u xml:id="u-225.7" who="#ZbigniewZiejewski">Jednocześnie jest dla mnie niezrozumiałe, dlaczego podczas konsultacji społecznych pominięto uwagi marszałków województw, czyli organów odpowiedzialnych za kontrolowanie i ocenę wniosków o wpis na listę produktów tradycyjnych. Samorządowcy bardzo słusznie zauważyli, że w tym projekcie ustawy powinno zostać uwzględnione finansowanie działań promocyjnych produktów lokalnych prowadzonych przez samorządy województw.</u>
          <u xml:id="u-225.8" who="#ZbigniewZiejewski">Klub Polskie Stronnictwo Ludowe poprze proponowany projekt ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-225.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Michał Urbaniak, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#MichałUrbaniak">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Chyba wszyscy na tej sali zgadzamy się z tym, że istnieje obiektywna potrzeba ochrony polskich produktów regionalnych. Polska powinna być właśnie marką na arenie międzynarodowej. Powinniśmy promować nasze, polskie produkty zarówno w kraju, jak i za granicą. Tylko problem w tym, że dzisiaj w rejestrze unijnym, o którym rozmawiamy i do którego głównie odnosi się ta ustawa, mamy tylko 44 takie produkty. Mamy też ok. 1 tys. produktów, które są wyznaczone przez ministerstwo jako uznane za tradycyjne, co wiemy. Być może właśnie trzeba pracować nad tym, by te produkty także miały standard unijny, ale do tego trzeba właśnie aktywności ministerialnej. Do tego potrzeba też jak największego ułatwiania procedur rejestracyjnych, jak największej pomocy ze strony ministerstwa. Dodam tylko, że kraje Europy Zachodniej mają np. po kilkaset takich produktów. Nie wydaje mi się, żeby polskie produkty odstawały jakościowo od np. portugalskich, a Portugalczycy mają już kilkukrotnie większą listę od Polski. Polska kuchnia, wytwórstwo czy rolnictwo na pewno bardzo zyskają, jeśli ta lista będzie większa. Problem w tym, że samo wydłużenie tej listy o kolejne produkty regionalne to oczywiście jedna strona medalu. Z drugiej strony mamy jeszcze kwestie promocji. Chodzi o promocję polskich produktów na arenie międzynarodowej.</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#MichałUrbaniak">Widzimy, że ta ustawa będzie de facto przenosić unijne prawodawstwo do prawa polskiego. To ujednolici ten standard, ale to jeszcze nie znaczy, że go znacznie uprości.</u>
          <u xml:id="u-227.2" who="#MichałUrbaniak">Tworzycie państwo też dodatkową radę, która będzie wyznaczana przez ministra, będzie miała jeszcze 10 dodatkowych członków. Czy to zmieni diametralnie sytuację? Mam pewną wątpliwość. W tej kwestii na pewno nie dościgniemy tym trybem Włochów czy Francuzów, którzy akurat wykorzystali — o czym należy pamiętać — uwarunkowania prawne przy rejestracjach swoich produktów.</u>
          <u xml:id="u-227.3" who="#MichałUrbaniak">Wracam do kwestii promocji. Takie akcje, jakie dzisiaj mamy, takie jak „Produkt polski” czy „Polska smakuje”, które są organizowane np. przez KOWR, to są akcje potrzebne, one działają, ale widzimy, że działają głównie na polskim rynku. Rozszerzenie i większy nacisk na produkty regionalne przy współpracy choćby z KOWR-em — to powinien być priorytet dla ministerstwa. Dlaczego? Właśnie dlatego, że dzięki temu, że moglibyście promować polskie produkty, dzięki temu, że pokazywalibyście to szerzej, to można by też pokazywać kulturę naszego państwa i pokazywać nasze możliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#MichałUrbaniak">A to jest zwiększenie budżetu…</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-231.1" who="#MirosławSuchoń">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Koła Parlamentarnego Polska 2050 w sprawie rządowego projektu ustawy o rejestracji i ochronie nazw pochodzenia, oznaczeń geograficznych oraz gwarantowanych tradycyjnych specjalności produktów rolnych i środków spożywczych, win lub napojów spirytusowych oraz o produktach tradycyjnych.</u>
          <u xml:id="u-231.2" who="#MirosławSuchoń">Szanowni Państwo! To jest oczywiście — czy inaczej: to może być oczywiście — bardzo ważny projekt ustawy, bardzo ważny dlatego, że mówi on o ochronie tego, co dla producentów czy szerzej dla mieszkańców niektórych specyficznych regionów nie tylko Polski, ale także całej Unii Europejskiej może być pewnym impulsem, impulsem do rozwoju, impulsem do opowiadania innym o swojej tradycji, opowiadania o dorobku i, krótko mówiąc, monetyzowania tego, co przez wiele lat stanowiło o sile regionu.</u>
          <u xml:id="u-231.3" who="#MirosławSuchoń">Dzięki możliwości rejestracji np. produktu wytwarzanego, napoju wytwarzanego w danym regionie czy procedury tworzenia tradycyjnych dań te regiony mogą zyskiwać pewien atut w dzisiejszej grze gospodarczej, grze o klienta, grze o turystę, grze o zainteresowanie wielkiego koncernu, który później może sprzedawać te regionalne, lokalne produkty w sieciach nie tylko państwa, ale i całej Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-231.4" who="#MirosławSuchoń">Oczywiście ta ustawa jest pewną ramą prawną, dzięki której produkty polskich producentów będą mogły być skuteczniej rejestrowane i będą mogły skuteczniej i być może nawet szybciej otrzymać możliwość występowania właśnie jako produkt unikalny. Natomiast za tym projektem ustawy muszą iść zdecydowanie bardziej, powiedziałbym, promocyjne działania, które umożliwią powtórzenie sukcesu, który stoi za markami z innych państw: za serem szwajcarskim, za winem francuskim, za każdym innym produktem, który wytwarzany jest w całej Unii Europejskiej. Mamy bardzo dobre produkty rolne, bardzo dobre produkty spożywcze. One mogą stanowić o sile naszego eksportu. Natomiast pytanie jest o to, jak to zostanie wykorzystane.</u>
          <u xml:id="u-231.5" who="#MirosławSuchoń">Polska 2050 będzie popierać ten projekt ustawy, bo tak jak powiedziałem, on tworzy pewną ramę, która może być skuteczną odskocznią dla naszych małych i średnich rodzinnych, polskich firm. Tylko teraz pytanie do rządu: Co wy, państwo zrobicie, żeby nasze firmy mogły z tej ustawy skorzystać? Jak im pomożecie, żeby polskie firmy miały szansę dotrzeć do klienta czeskiego, niemieckiego, francuskiego czy hiszpańskiego lepiej niż do tej pory, stosując te przepisy ustawy? O to będę jeszcze pytał. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-231.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Jarosław Sachajko, Kukiz’15.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#JarosławSachajko">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W imieniu Koła Poselskiego Kukiz’15 — Demokracja Bezpośrednia mam zaszczyt przedstawić stanowisko w sprawie rządowego projektu ustawy o rejestracji i ochronie nazw pochodzenia, oznaczeń geograficznych oraz gwarantowanych tradycyjnych specjalności produktów rolnych i środków spożywczych, win lub napojów spirytusowych oraz o produktach tradycyjnych.</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#JarosławSachajko">Projekt dotyczy stworzenia regulacji o oznaczeniach geograficznych obejmujących trzy sektory: produktów rolnych, środków spożywczych i napojów spirytusowych i wina. Projekt jest suchą implementacją prawa unijnego, uporządkowaniem naszego lokalnego prawa. Niestety dla rolników przedsiębiorców ten projekt nic nie wniesie, tak abyśmy mogli, tak jak chociażby przedstawiciele Włoch, mieć tych produktów stukrotnie więcej, niż obecnie mamy, bo mamy czym się dzielić, mamy czym się chwalić. Niestety w trakcie naszego wejścia do Unii Europejskiej tę część po prostu zaniedbaliśmy, jak również zaniedbaliśmy kolejne lata, które spowodowały, że mamy tylko kilkadziesiąt takich produktów, a nie kilka tysięcy.</u>
          <u xml:id="u-233.2" who="#JarosławSachajko">Mamy co chwilę pewne inicjatywy. W ubiegłej kadencji mieliśmy nawet podkomisję stałą do spraw napojów spirytusowych, tak żeby polscy rolnicy, tak jak chociażby rolnicy czescy, mogli u siebie produkować swoje lokalne trunki. Niestety nic z tego nie wyszło. Ta kadencja również do niczego w tym zakresie, jak widzimy, nie doprowadza. Ta ustawa wprowadza tylko porządek. Będziemy ją popierali. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Joanna Senyszyn.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#JoannaSenyszyn">Wysoka Izbo! Przedstawiam stanowisko Koła Parlamentarnego Polskiej Partii Socjalistycznej o rządowym projekcie ustawy o rejestracji i ochronie nazw pochodzenia, oznaczeń geograficznych oraz gwarantowanych tradycyjnych specjalności produktów rolnych i środków spożywczych, win lub napojów spirytusowych oraz o produktach tradycyjnych, druk nr 2844.</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#JoannaSenyszyn">Celem projektowanej ustawy jest stworzenie jednolitych przepisów dotyczących procedury rejestracji na szczeblu krajowym oraz kontroli i ochrony wszystkich ww. produktów, środków lub napojów. Obecnie przepisy dotyczące danego produktu czy napoju są rozproszone, co stanowi znaczne utrudnienie dla producentów. Stworzenie spójnych zasad w jednym akcie prawnym umożliwi, jak zresztą podkreślono to w uzasadnieniu, lepszą kontrolę i egzekwowanie ochrony przysługującej zarejestrowanym w Unii Europejskiej nazwom produktów i napojów. Projekt ustawy zapewnia stosowanie przepisów Unii Europejskiej w zakresie spełniania przez produkty rolne, środki spożywcze, wina i napoje spirytusowe wymagań obowiązujących w rozporządzeniach Parlamentu Europejskiego i Rady oraz w przepisach wydanych na podstawie tych rozporządzeń.</u>
          <u xml:id="u-235.2" who="#JoannaSenyszyn">Polska Partia Socjalistyczna wyraża zadowolenie, że Polska z korzyścią dla producentów i konsumentów dostosowuje przepisy do wymogów unijnych, gdyż powoduje to zacieśnienie integracji europejskiej. Dlatego Koło Parlamentarne Polskiej Partii Socjalistycznej poprze ten projekt.</u>
          <u xml:id="u-235.3" who="#JoannaSenyszyn">Wyrażamy równocześnie zaniepokojenie, że dopiero różnego rodzaju dyrektywy i przepisy unijne zmuszają do poprawy polskich przepisów, a gdybyśmy nie byli w Unii, to niestety tego byśmy nie robili. To jest niepokojące. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-236.1" who="#RyszardTerlecki">Ponieważ został zwołany Konwent Seniorów, ogłaszam teraz przerwę do godz. 14.30, czyli do głosowań.</u>
          <u xml:id="u-236.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 14 min 14 do godz. 14 min 33)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#ElżbietaWitek">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#ElżbietaWitek">Bardzo proszę państwa posłów o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-237.2" who="#ElżbietaWitek">Prezydium Sejmu, po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów, przedłożyło wniosek w sprawie zmian w składach osobowych komisji sejmowych, druk nr 2914.</u>
          <u xml:id="u-237.3" who="#ElżbietaWitek">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjęłam decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-237.4" who="#ElżbietaWitek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 3. porządku dziennego: Zmiany w składach osobowych komisji sejmowych (druk nr 2914).</u>
          <u xml:id="u-237.5" who="#ElżbietaWitek">Prezydium Sejmu na podstawie art. 20 ust. 1 regulaminu Sejmu, po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów, przedłożyło wniosek w sprawie zmian w składach osobowych komisji sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-237.6" who="#ElżbietaWitek">Czy w tej sprawie ktoś pragnie zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-237.7" who="#ElżbietaWitek">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-237.8" who="#ElżbietaWitek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-237.9" who="#ElżbietaWitek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku w brzmieniu z druku nr 2914, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-237.10" who="#komentarz">(Poseł Marcin Kierwiński: Pani marszałek, system nie działa.)</u>
          <u xml:id="u-237.11" who="#ElżbietaWitek">Panie pośle już działa, zapewniam pana.</u>
          <u xml:id="u-237.12" who="#ElżbietaWitek">U pana nie działa? To bardzo proszę, żeby któryś z panów podszedł do pana posła.</u>
          <u xml:id="u-237.13" who="#ElżbietaWitek">Działa, panie pośle?</u>
          <u xml:id="u-237.14" who="#ElżbietaWitek">Jeszcze raz, proszę państwa.</u>
          <u xml:id="u-237.15" who="#ElżbietaWitek">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-237.16" who="#ElżbietaWitek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-237.17" who="#ElżbietaWitek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-237.18" who="#ElżbietaWitek">Głosowało 447 posłów. 225 — za, 219 — przeciw, 3 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-237.19" who="#ElżbietaWitek">Sejm podjął uchwałę w sprawie zmian w składach osobowych komisji sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-237.20" who="#ElżbietaWitek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 1. porządku dziennego: Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy — Kodeks wyborczy oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-237.21" who="#ElżbietaWitek">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu, który poddam pod głosownie.</u>
          <u xml:id="u-237.22" who="#ElżbietaWitek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-237.23" who="#ElżbietaWitek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie w pierwszym czytaniu projektu ustawy zawartego w druku nr 2897?</u>
          <u xml:id="u-237.24" who="#ElżbietaWitek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-237.25" who="#ElżbietaWitek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-237.26" who="#ElżbietaWitek">Głosowało 444 posłów. 163 — za, 218 — przeciw, 63 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-237.27" who="#ElżbietaWitek">Sejm wniosek odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-237.28" who="#ElżbietaWitek">Na podstawie art. 87 ust. 2 w związku z art. 90 ust. 1 regulaminu Sejmu kieruję ten projekt ustawy do Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-237.29" who="#ElżbietaWitek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 2. porządku dziennego: Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o Sądzie Najwyższym oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-237.30" who="#ElżbietaWitek">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu, który poddam pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-237.31" who="#ElżbietaWitek">Odrzucenie tego wniosku oznaczać będzie, że Sejm, zgodnie z propozycją zaopiniowaną przez Prezydium Sejmu, skierował ten projekt ustawy do Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-237.32" who="#ElżbietaWitek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-237.33" who="#ElżbietaWitek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie w pierwszym czytaniu projektu ustawy zawartego w druku nr 2870?</u>
          <u xml:id="u-237.34" who="#ElżbietaWitek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-237.35" who="#ElżbietaWitek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-237.36" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Nie działa.)</u>
          <u xml:id="u-237.37" who="#ElżbietaWitek">U kogo nie działa?</u>
          <u xml:id="u-237.38" who="#ElżbietaWitek">Działa wszędzie?</u>
          <u xml:id="u-237.39" who="#ElżbietaWitek">Głosowało 449 posłów. 34 — za, 414 — przeciw, 1 się wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-237.40" who="#ElżbietaWitek">Sejm wniosek odrzucił, a tym samym skierował ten projekt ustawy do Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-237.41" who="#ElżbietaWitek">Na podstawie art. 95b regulaminu Sejmu wyznaczam termin przedstawienia sprawozdania przez komisję do dnia 12 stycznia 2023 r.</u>
          <u xml:id="u-237.42" who="#ElżbietaWitek">Na tym zakończyliśmy głosowania.</u>
          <u xml:id="u-237.43" who="#ElżbietaWitek">Ogłaszam 2 minuty przerwy.</u>
          <u xml:id="u-237.44" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 14 min 37 do godz. 14 min 40)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dzień dobry państwu.</u>
          <u xml:id="u-238.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Powracamy do rozpatrzenia punktu 4. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi o rządowym projekcie ustawy o rejestracji i ochronie nazw pochodzenia, oznaczeń geograficznych oraz gwarantowanych tradycyjnych specjalności produktów rolnych i środków spożywczych, win lub napojów spirytusowych oraz o produktach tradycyjnych.</u>
          <u xml:id="u-238.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę państwa, 17 osób zgłosiło się do zadawania pytań.</u>
          <u xml:id="u-238.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ustalam czas na zadanie pytania — minuta.</u>
          <u xml:id="u-238.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam panią posłankę Joannę Senyszyn, PPS.</u>
          <u xml:id="u-238.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przepraszam, pani posłanko, na chwilę.</u>
          <u xml:id="u-238.7" who="#komentarz">(Gwar na sali, dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-238.8" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę państwa, mam uprzejmą prośbę do państwa. Zapraszam te osoby, które mają ochotę zostać na sali. Te osoby, które chciałyby porozmawiać poza salą, też zapraszam. Już zaczynamy obrady, więc bardzo proszę, żeby pani posłanka została wysłuchana.</u>
          <u xml:id="u-238.9" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pani posłanko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#JoannaSenyszyn">Art. 5 procedowanej ustawy stanowi, że członków Rady do Spraw Oznaczeń Geograficznych i Gwarantowanych Tradycyjnych Specjalności powołuje i odwołuje minister właściwy do spraw rynków rolnych. Będą otrzymywać ryczałtowe wynagrodzenie za udział w posiedzeniu rady w wysokości 0,15 przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Obecnie to 888 zł. Nie wiadomo natomiast, ile będzie wynosić wynagrodzenie przewodniczącego powołanego przez właściwego ministra. Skąd ta tajemnica? Czy to będzie kolejna fucha dla jakiegoś kumpla ministra? Proszę o odpowiedź na piśmie, ile będzie zarabiał przewodniczący rady i dlaczego nie uwzględniono tego w projekcie ustawy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-240.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#GrzegorzBraun">Szczęść Boże tym, co pędzą i warzą rozmaite trunki, które tyle wnoszą w życie rodzinne i czasem także polityczne Polaków!</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#GrzegorzBraun">Rozumiem, że implementujecie, wprowadzacie normy eurokołchozowe, więc musicie zapisać tradycyjnych lokalnych producentów wódeczki, wina i innych używek, smacznych produktów w tych eurokołchozowych rejestrach. Ale wy to robicie chętnie, wy to robicie z przyjemnością i — jak rozumiem — ze szczerym przekonaniem, że to jest dobre dla polskiego producenta.</u>
          <u xml:id="u-241.2" who="#GrzegorzBraun">Na ziemie polskie wino z Hellady sprowadzano już przed tysiącami lat. Komuś opłacało się w glinianej amforze taszczyć przez Karpaty wino, bo dobry produkt sam się reklamuje. Czy nie przychodzi wam do głowy, że moglibyście bronić polskiego producenta tego, co smaczne i miłe, na inne sposoby? Czy w ogóle rozważacie stworzenie jakiegoś rezerwatu wolnego od norm eurokołchozowych?</u>
          <u xml:id="u-241.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła Mirosława Suchonia, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#MirosławSuchoń">Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Panie ministrze, wracając do tej dyskusji, która odbywała się przed przerwą, chciałbym zapytać o kwestię wyjścia do przodu. Jest ustawa stanowiąca ramy, które umożliwią rejestrację znaków — prawdopodobnie będzie to działać lepiej niż do tej pory — ale dyplomacja gospodarcza leży. Dyplomację gospodarczą rząd Prawa i Sprawiedliwości rozłożył już w pierwszym roku swojego rządzenia. Były szumne zapowiedzi, były wielkie plany, ale mamy klops. W związku z tym, jakie plany związane właśnie ze wsparciem gospodarki, ze wsparciem polskich firm na rynkach międzynarodowych ma rząd PiS? Dzisiaj wyraźnie widzimy, że bez takiego zorganizowanego, systemowego wsparcia bardzo trudno wejść na inne rynki, gdzie są bardzo silni lokalni gracze. W jaki sposób rząd PiS zamierza wspierać polskie firmy, tak żeby mogły korzystać z dobrodziejstwa, które daje ta ustawa? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-244.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Jan Szopiński, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-244.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#JanSzopiński">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W projekcie tej ustawy czytamy o opłatach, jakie drobni przedsiębiorcy będą musieli uiszczać państwu za ochronę ustawową. Panie ministrze, chciałbym pana uprzejmie zapytać, ile będą wynosiły te opłaty, bo — jak sądzę — ktoś chyba zapomniał wpisać te kwoty do tego projektu ustawy. Uprzejmie poproszę o odpowiedź na piśmie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-245.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-246.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Rafał Adamczyk, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#RafałAdamczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Odnośnie do ustawy o rejestracji i ochronie nazw pochodzenia, oznaczeń geograficznych oraz gwarantowanych tradycyjnych specjalności produktów rolnych i środków spożywczych, win lub napojów spirytusowych oraz o produktach tradycyjnych skierowano wiele opinii i uwag. Zrobił to m.in. prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych. Bardzo bym prosił… Jeżeli państwo ministrowie byliby w stanie mi odpowiedzieć, jak się ustosunkowują do przedmiotowych uwag, będę wdzięczny. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-248.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Joanna Fabisiak, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#JoannaFabisiak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Moje pytanie dotyczy produktów regionalnych i nazw tych produktów. Otóż bardzo często te produkty nie są uznawane — ja bym chciała jednak otrzymać potem odpowiedź na pytania — i nazwy są takie, nie wiadomo jakie. Myślę np. o sprzedawanych w sklepach oscypkach, które mają dziwne nazwy, nie nazywają się tak, jak powinny. Dotyczy to wielu produktów.</u>
          <u xml:id="u-249.1" who="#JoannaFabisiak">Jednocześnie chciałabym zwrócić uwagę, że produkty regionalne przynoszą państwu polskiemu ogromny dochód. Zatem myślę o trosce o procedury, o ich ochronie, ale także o tym, aby te nazwy odpowiadały faktycznemu produktowi, i o tym, żebyście państwo w tej kwestii przedsiębiorcom pomagali, a nie utrudniali. A w tej chwili, jak mi mówią przedsiębiorcy, właściwie nie spotykają się oni z życzliwością, tylko z utrudnianiem. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-249.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-250.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Małgorzata Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#MałgorzataPępek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ekonomiczne znaczenie oznaczeń geograficznych jest niepodważalne. Polska po 8 latach waszych rządów nadal nie wykorzystuje w pełni korzyści i możliwości płynących z tych rozwiązań. Mamy dobrą, cieszącą się wysoką renomą polską żywność i napoje spirytusowe oraz rosnącą produkcję wina. Jest więc co chronić. Mimo że te produkty chronione są na rynku, to w dalszym ciągu świadomość konsumentów odnośnie do takiej żywności czy oznaczeń jest niewystarczająca. Dobrze, że wejdą w życie nowe przepisy, ale czy to wystarczy? W związku z tym proszę o odpowiedź na pytanie, jakie rozwiązania planuje wprowadzić rząd, żeby polscy konsumenci mogli łatwo znaleźć takie produkty na półkach sklepowych. Jakie planowane są działania promocyjne? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-251.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-252.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Dobromir Sośnierz, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#DobromirSośnierz">Przeczytam fragment rozporządzenia Unii Europejskiej, do którego nawiązuje ta wspaniała, wiekopomna ustawa. Na etykiecie ich prezentacji wyrobu wyraz: Guignolet — mam nadzieję, że dobrze to z francuskiego czytam — jest napisany czcionką tego samego kroju, rozmiaru i koloru oraz w tym samym wierszu co wyraz: Kirsch, a w wypadku butelek musi być zamieszczony na etykiecie frontowej. To jest właśnie ten poziom regulacji, który my przyjmujemy z Unii Europejskiej. To się samo komentuje. To jest to, co wy na klęczkach wiecznie z tej Brukseli przyjmujecie. To są nasze przepisy, a my teraz, już pomijając to, że Unia Europejska nam to zsyła, rozpoczynamy tu swoje spory o oscypka. Naprawdę, czy to jest poziom regulacji, czy to jest poziom przepisów, którego my w Polsce potrzebujemy? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-253.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-254.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Jarosław Sachajko, Kukiz’15 — Demokracja Bezpośrednia.</u>
          <u xml:id="u-254.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-254.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Krzysztof Gawkowski, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-254.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam, panie przewodniczący.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#KrzysztofGawkowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ustawa w jednym z punktów wskazuje na konieczność określenia zasad nadzoru sprawowanego przez głównego inspektora nad upoważnionymi jednostkami certyfikującymi, m.in. wskazując, że ten projektowany nadzór będzie polegał na kontrolach urzędowych, przeprowadzaniu audytu i inspekcji, sporządzaniu i przekazywaniu na piśmie upoważnionym jednostkom wniosków i ustalaniu zasad kontroli, którym będą poddawane. Bardzo prosiłbym o odpowiedź na piśmie, jak wprowadzanie tych przepisów będzie wpływało na pracę głównego inspektora i czy są przepisy towarzyszące dotyczące konkretnych regulacji w zakresie audytu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Wanda Nowicka, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-256.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
          <u xml:id="u-256.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Wanda Nowicka, bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-256.3" who="#komentarz">(Poseł Wanda Nowicka: Przepraszam, ja się nie zgłaszałam do tego punktu.)</u>
          <u xml:id="u-256.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Nie? Przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-256.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Robert Obaz, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#RobertObaz">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Marki lokalne były tak naprawdę rozpromowane dzięki lokalnym grupom działania. W miejscu, w którym mieszkam, lokalna grupa działania Duch Gór, promująca markę karkonoską na szeroką skalę, wypromowała ją regionalnie. Mam takie pytanie: Czy procedując dzisiaj nad tą ustawą, przyjmujemy, że będą za tym szły jakieś środki, z punktu widzenia państwa, które zaczną te marki lokalne promować na zewnątrz, w świecie, w Europie, tak żeby regiony, w których mieszkamy, i te marki regionalne, które pojawiają się — my je doskonale znamy — zaistniały szerzej w Europie i na świecie? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-258.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Jarosław Rzepa, Koalicja Polska.</u>
          <u xml:id="u-258.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#JarosławRzepa">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-259.1" who="#JarosławRzepa">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Wydaje mi się, że o wszystkim państwo mówiliście jako o dobrym przejawie, że to zunifikowaliśmy jak najlepiej w postaci jednej ustawy. Natomiast popatrzmy na to z punktu widzenia tej gorszej strony, mając na względzie to, że chronionych oznaczeń mamy 44, a produktów regionalnych, tradycyjnych, znacznie więcej.</u>
          <u xml:id="u-259.2" who="#JarosławRzepa">Wydaje mi się, że mamy przede wszystkim ogromny problem z promocją tych produktów, ale też ze wsparciem tego na poziomie między marszałkami a ministerstwem rolnictwa. Swego czasu było tak, że bardzo wiele wspólnych przedsięwzięć odbywało się na poziomie między marszałkami a ministerstwem rolnictwa. Dzisiaj niestety jest tego bardzo niewiele. Wydaje mi się, że warto powrócić do tego spójnego działania, bo ci producenci, którzy muszą przejść bardzo długą procedurę — myślę o oznaczeniach europejskich — potrzebują tego wsparcia. To wsparcie musi być na poziomie i regionalnym, i krajowym, ale regionalne powinno być wsparte przez krajowe, wtedy to będzie miało sens. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-260.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Zbigniew Ziejewski, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#ZbigniewZiejewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Samorządy wojewódzkie ponoszą ogromne koszty związane z promocją lokalnych produktów. Marszałkowie podczas konsultacji społecznej w sprawie tej ustawy zwrócili uwagę, że wszelkie akcje promujące lokalnych producentów i wytwórców opłacane są z pieniędzy samorządów województwa. W związku z powyższym proszę przedstawicieli rządu, pana ministra o odpowiedź na pytanie, dlaczego projekt ustawy nie zakłada zwrotu kosztów dla samorządów zajmujących się promocją lokalnych wyrobów oraz czy Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi zna kwotę, jaką samorządy wydają na taką promocję lokalnych produktów. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-262.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Kazimierz Plocke, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-262.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#KazimierzPlocke">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Mam trzy pytania. Po pierwsze, chciałbym dowiedzieć się, jakie będą zasady i tryby powoływania 10-osobowej komisji do spraw oznaczeń geograficznych, jakie będą rzeczywiste roczne koszty funkcjonowania tejże komisji, łącznie z kosztami utrzymania biura przewodniczącego i pozostałych członków komisji.</u>
          <u xml:id="u-263.1" who="#KazimierzPlocke">Po drugie, chciałbym dowiedzieć się, jaka jest wartość rynku produktów regionalnych i tradycyjnych w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-263.2" who="#KazimierzPlocke">Po trzecie, chciałbym dowiedzieć się, jakie działania podejmie rząd, żeby promować te produkty zarówno na rynku krajowym, jak i na rynku zagranicznym. Jest to o tyle ważne, że producenci i konsumenci, nie tylko krajowi producenci i konsumenci, ale także zagraniczni, wiedzą, że polskie produkty tradycyjne i regionalne są najwyższej jakości. Bardzo proszę o odpowiedź na piśmie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-263.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-264.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Tadeusz Tomaszewski, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#TadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Szanowny Panie Ministrze! Za brak stosowania przepisów ustawa przewiduje stosowne kary. O tych karach mówią art. od 54 do 56. Te kary ma nakładać główny inspektor wojewódzki. Jest tam mowa o karach w wysokości od 20-krotności do 50-krotności średniej płacy. W ustawie jest zatem dość duża uznaniowość. Oczywiście dalej jest mowa o tym, że to zależy od szkodliwości czynów i znajduje się tam kilka innych uwarunkowań, niemniej jednak jest to decyzja, która będzie powodować określone konsekwencje dla tych, którzy łamią przepisy.</u>
          <u xml:id="u-265.1" who="#TadeuszTomaszewski">Czy te przepisy dotyczące wysokości kar to nasze suwerenne propozycje, czy wynikają właśnie z przepisów europejskich? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-266.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Krzysztof Grabczuk, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-266.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam pana posła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#KrzysztofGrabczuk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-267.1" who="#KrzysztofGrabczuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Polska powinna promować i wspierać produkty regionalne oraz produkty tradycyjne. Dzisiaj w Polsce mamy ich zbyt mało. Jeśli porównalibyśmy nasz kraj np. z Portugalią, to tych produktów tradycyjnych, regionalnych jest tam znacznie więcej niż w Polsce, chociaż Portugalia jest dużo mniejszym państwem niż Polska.</u>
          <u xml:id="u-267.2" who="#KrzysztofGrabczuk">Dlaczego powinniśmy to chronić? Przede wszystkim jest to wsparcie dla rolnictwa, wsparcie dla polskiej kuchni, wsparcie dla piwowarstwa, wsparcie dla różnego rodzaju przetwórni, ale także jest to promocja, wielka promocja polskiej kultury oraz polskiej kuchni.</u>
          <u xml:id="u-267.3" who="#KrzysztofGrabczuk">Proszę państwa, chciałbym zachęcić ministerstwo, żebyście zajęli się tym państwo razem z urzędami marszałkowskimi — wówczas efekty tej współpracy mogą być znacznie większe, a jest sporo do zrobienia. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-267.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-268.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pana ministra Krzysztofa Cieciórę.</u>
          <u xml:id="u-268.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#KrzysztofCiecióra">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dziękuję za te wszystkie pytania. Oczywiście odpowiemy na prośby o odpowiedź na piśmie i przekażemy państwu odpowiedzi na te pytania na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-269.1" who="#KrzysztofCiecióra">Odniosę się do tych kilku pytań, na które mogę tutaj udzielić państwu odpowiedzi. Zacznijmy może od samego początku, bo bardzo dużo zarzutów dotyczyło tego, ile tych produktów jest już zarejestrowanych w Polsce, a ile jest zarejestrowanych w innych państwach. Przede wszystkim nie ma tutaj równości, każde państwo ma inną specyfikę. Oczywiście najwięcej tych rejestracji jest we Włoszech, we Francji, a znacznie mniej jest w państwach skandynawskich, nawet w stosunku do naszego poziomu.</u>
          <u xml:id="u-269.2" who="#KrzysztofCiecióra">Warto natomiast podkreślać i trzeba to przypominać, że wstąpiliśmy do Unii Europejskiej w 2004 r. To był rynek, na którym pewne zasady były już uregulowane, pewne zasady już obowiązywały. Cała masa państw, tj. Portugalia, Hiszpania, Włochy, Francja, miała te swoje produkty przed powstaniem Unii Europejskiej i zostały one niejako wniesione na wspólny rynek podczas tworzenia Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-269.3" who="#KrzysztofCiecióra">My zaczynaliśmy na nierównych zasadach, nie mieliśmy takiej możliwości. W 2004 r. zaczynaliśmy tak naprawdę od zera, zaczynaliśmy od nowa, kształtując również pewną kulturę naszych producentów żywności na nowo, ponieważ pakiet tych zmian czy pakiet nowelizacji tej ustawy, próby stworzenia jednego wspólnego przepisu przerzucają tę inicjatywę stworzenia produktu lokalnego przede wszystkim na producentów, na tych, którzy produkują tę żywność.</u>
          <u xml:id="u-269.4" who="#KrzysztofCiecióra">Jeśli przynajmniej dwóch producentów będzie tworzyć pewną specyficzną żywność na danym obszarze, to będą oni mogli złożyć taki wniosek o zarejestrowanie geograficzne i dopisanie się do tej listy. Jesteśmy przekonani, że ułatwienie tych przepisów i ich ujednolicenie będzie zwiększać potencjał naszych przetwórców, naszych rolników, a jednocześnie wyrówna te szanse w stosunku do innych państw, innych producentów.</u>
          <u xml:id="u-269.5" who="#KrzysztofCiecióra">Jak chcemy to zrobić? Chcemy stosować zachęty finansowe. Przygotowaliśmy w nowym krajowym planie strategicznym 58 mln euro na wsparcie takich właśnie producentów, a połowa tej kwoty ma być przeznaczona bezpośrednio na promocję tych produktów. Produkcja będzie mogła odbywać się na terenie Polski, ale przede wszystkim zależy nam na promocji na rynku wspólnym, czyli w pozostałych państwach Unii Europejskiej. To są działania, które są zapisane w planie strategicznym, które będziemy realizować, które będą dotyczyć również refundacji czy pewnych działań, które ci producenci podejmują, już podjęli albo będą podejmować. Oczywiście będzie znacznie więcej tych form wsparcia.</u>
          <u xml:id="u-269.6" who="#KrzysztofCiecióra">Padło pytanie o wynagrodzenie dla przewodniczącego tej rady. Przewodniczącym tej rady będzie jeden z dyrektorów w departamencie w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Nie przewidujemy tutaj żadnego dodatkowego wynagrodzenia, żadnej osobnej pensji, żadnego dodatkowego etatu w odniesieniu do tej funkcji. W ogóle cała ta rada będzie złożona z 10 osób. Przewidujemy, że roczny koszt funkcjonowania tego ciała to będzie ok. maksymalnie 5 tys. zł. Sama komisja składać się będzie z 10 osób wyłonionych przez ministra, będą to osoby z grona ekspertów, profesorowie, ludzie nauki, ludzie, którzy znają się na tej specyfice, bo chcemy przede wszystkim doceniać lokalne, wyjątkowe dla nas produkty.</u>
          <u xml:id="u-269.7" who="#KrzysztofCiecióra">Jeśli chodzi o opłaty dla osób czy podmiotów uczestniczących w tym procesie, to tylko na samym początku, na etapie składania wniosków będzie konieczna opłata w wysokości 500 zł. Później żadnych dodatkowych kosztów nie przewidujemy.</u>
          <u xml:id="u-269.8" who="#KrzysztofCiecióra">Jeśli chodzi o ostatnie pytanie, ostatnią kwestię, która tutaj była poruszona, czyli te kary, to przyjęliśmy taką naszą propozycję. Ona była nasza, nie została narzucona nigdzie z zewnątrz, nie sugerowaliśmy się również jakimiś rozwiązaniami z innych państw. Sugerowaliśmy się raczej tymi rozwiązaniami, które już są w polskim prawie, w innych ustawach, w innych miejscach. Większych zmian w tym zakresie nie ma.</u>
          <u xml:id="u-269.9" who="#KrzysztofCiecióra">Szanowni Państwo! Jestem przekonany, że ta ustawa wzmocni potencjał oznaczeń geograficznych, zachęci producentów do składania tych wniosków. Obserwujemy bardzo ciekawe procesy, które dzieją się dzisiaj w Polsce. W ostatnich kilku latach powstało prawie 200 nowych winnic. Ich przedstawiciele będą mogli również składać takie wnioski, będą mogli promować swoje produkty w ten sposób. Mało tego, te rozwiązania będzie można stosować również w oparciu o obowiązujące już przepisy.</u>
          <u xml:id="u-269.10" who="#KrzysztofCiecióra">Padło bardzo dużo pytań dotyczących naszej współpracy z samorządowcami, z marszałkami województw. Ta współpraca funkcjonuje. Dużo, jeżeli chodzi o tę inicjatywę, zależy od samego marszałka. Ja jestem z województwa łódzkiego i obserwuję tę aktywność, jestem pod jej wrażeniem, bo marszałek województwa łódzkiego wyznaczył w samym centrum Łodzi dwa place, gdzie producenci tradycyjnych, regionalnych produktów mogą bezpłatnie sprzedawać swoje towary. Łodzianie i nie tylko mogą przyjeżdżać i z takich miejsc korzystać. I to jest wewnętrzna, bardzo dobra inicjatywa tego marszałka. Zachęcam również pozostałych do tego, aby z zapisów ustawy, która już została przyjęta przez wysoki parlament, dotyczącej rolniczego handlu detalicznego korzystać, aby te przepisy wykorzystywać w odniesieniu do produktów regionalnych, tradycyjnych. Ta ustawa dotyczy innych produktów, w przypadku których dąży się do uzyskania oznaczenia geograficznego. W odniesieniu do nich mamy osobne, dedykowane im przepisy, które pokrótce, również udzielając odpowiedzi na pytania, omówiłem. Tak że to są troszeczkę dwie różne materie: produkty regionalne i produkty z oznaczeniami geograficznymi. Myślę, że ta wzajemna współpraca będzie możliwa czy jeszcze lepsza w wyniku tej nowelizacji.</u>
          <u xml:id="u-269.11" who="#KrzysztofCiecióra">Z tego miejsca chciałem też podziękować wszystkim tym, którzy brali udział w konsultacjach. Uwagi, które do nas wpłynęły, były brane pod uwagę, na wszystkie tak naprawdę udzieliliśmy odpowiedzi. Mam nadzieję, że ta ustawa zyska państwa poparcie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-269.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-270.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-270.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpimy w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-270.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 5. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Zdrowia o rządowym projekcie ustawy o badaniach klinicznych produktów leczniczych stosowanych u ludzi (druki nr 2843 i 2909).</u>
          <u xml:id="u-270.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę panią poseł Elżbietę Płonkę o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
          <u xml:id="u-270.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#ElżbietaPłonka">Dzień dobry.</u>
          <u xml:id="u-271.1" who="#ElżbietaPłonka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt i przyjemność przedstawić państwu sprawozdanie Komisji Zdrowia o rządowym projekcie ustawy o badaniach klinicznych produktów leczniczych stosowanych u ludzi, druk nr 2843.</u>
          <u xml:id="u-271.2" who="#ElżbietaPłonka">Sejm na 68. posiedzeniu w dniu 14 grudnia 2022 r. na podstawie art. 39 ust. 2 regulaminu Sejmu skierował powyższy projekt ustawy do Komisji Zdrowia w celu rozpatrzenia. Przedstawiony rządowy projekt ustawy kompleksowo reguluje kwestie związane z badaniami klinicznymi produktów leczniczych stosowanych u ludzi, a także wprowadza Polskę na arenę poszerzania dostępu do badań klinicznych.</u>
          <u xml:id="u-271.3" who="#ElżbietaPłonka">Komisja Zdrowia po rozpatrzeniu powyższego projektu ustawy na posiedzeniu w dniu 10 stycznia 2023 r. wnosi: Wysoki Sejm uchwalić raczy załączony projekt ustawy. Chcę powiedzieć, że komisja pracowała w bardzo koncyliacyjnym tonie i prawie jednomyślnie przyjęła projekt ustawy, a zatem Wysoki Sejm raczy również w koncyliacyjnym tonie nad tą ustawą się pochylić. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-271.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-272.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-272.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-272.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę panią poseł Annę Kwiecień z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-272.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#AnnaKwiecień">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-273.1" who="#AnnaKwiecień">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Deklarowanym celem projektu oprócz stosowania prawa Unii Europejskiej jest zwiększenie konkurencyjności Polski jako miejsca prowadzenia badań klinicznych produktów leczniczych stosowanych u ludzi.</u>
          <u xml:id="u-273.2" who="#AnnaKwiecień">Sektor badań klinicznych będący częścią przemysłu farmaceutycznego to sektor innowacyjny, oparty na wiedzy, który oferuje dobre miejsca pracy i daje szansę osiągnięcia zysków w wymiarze nie tylko zdrowotnym, ale także ekonomicznym. Z punktu widzenia interesu gospodarczego kraju rozwój tego sektora jest pożądany. Interesariusze rynku badań klinicznych często uzależniają szansę powodzenia, jeżeli chodzi o dynamiczny rozwój badań klinicznych, od stopnia skomplikowania i przyjazności regulacji prawnych obowiązujących w kraju ich prowadzenia. Dlatego wydaje się, że cała grupa polityczna zasiadająca w Sejmie rozumie istotę i ważność tego projektu, i tak jak moja przedmówczyni powiedziała, procedowanie odbywa się w sposób niezwykle koncyliacyjny i bez większych problemów.</u>
          <u xml:id="u-273.3" who="#AnnaKwiecień">Trzeba podkreślić, że dla części pacjentów uczestnictwo w badaniach klinicznych może przynieść pozytywny efekt terapeutyczny. Wdrożenie nowych leków w efekcie badań klinicznych przy odpowiednio dużej skali może przełożyć się pozytywnie na stan zdrowia populacji oraz wydłużenie przeciętnego trwania życia, a zwłaszcza trwania życia w zdrowiu, co nie pozostaje bez wpływu na wydatki sektora ochrony zdrowia i zabezpieczenia społecznego. I za to bardzo serdecznie dziękuję rządowi. A szczególnie dziękuję za wczorajszą poprawkę. Myślę, że ta poprawka — zacytuję ją: podmiot przeprowadzający eksperyment medyczny nie może pobierać od jego uczestnika, przedstawiciela ustawowego uczestnika oraz osoby, której skutki eksperymentu mogą bezpośrednio dotykać, opłat za udział w tym eksperymencie — to bardzo ważna poprawka, za którą panu ministrowi bardzo serdecznie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-273.4" who="#AnnaKwiecień">W toku prac pojawiły się jeszcze dwie poprawki, które wzbudziły nieco kontrowersji z uwagi na to, że wykraczają poza przedmiot ustawy, ale one też tak naprawdę zostały poparte przez wszystkie ugrupowania, dlatego że mają na celu wzmocnienie promowania szczepień przeciwko grypie poprzez umożliwienie wystawiania recepty farmaceutycznej w aptece, dzięki czemu osoba zainteresowana wykonaniem szczepienia nie będzie musiała uzyskiwać recepty na szczepionkę od lekarza — co oczywiście odciąży system ochrony zdrowia — i będzie mogła w trakcie jednej wizyty w aptece uzyskać receptę farmaceutyczną, zostać zakwalifikowana, a następnie zaszczepiona. Odbyła się przy tych poprawkach niewielka dyskusja, ale, generalnie rzecz biorąc, to zostało zaakceptowane.</u>
          <u xml:id="u-273.5" who="#AnnaKwiecień">Dlatego, szanowni państwo, jeszcze raz w imieniu klubu Prawa i Sprawiedliwości informuję Wysoką Izbę, że projekt ten ma pełne poparcie z naszej strony. Jestem przekonana, że tak jak pojawiają się takie projekty, tak i ten, który — na marginesie chciałam przypomnieć — wypełnia kamień milowy i jest zgodny z ustawodawstwem unijnym… Jestem przekonana, że cała Izba poprze ten projekt. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-273.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-274.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Rajmund Miller, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-274.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#RajmundMiller">Przepraszam bardzo, ale trochę technicznych…</u>
          <u xml:id="u-275.1" who="#RajmundMiller">Dobrze. Przepraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Schodzimy pod ziemię?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#RajmundMiller">Panie marszałku, my jeszcze nie będziemy schodzić.</u>
          <u xml:id="u-277.1" who="#RajmundMiller">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W imieniu klubu Koalicja Obywatelska — Platforma Obywatelska mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu wobec rządowego projektu ustawy o badaniach klinicznych produktów leczniczych stosowanych u ludzi, druki nr 2843 i 2909.</u>
          <u xml:id="u-277.2" who="#RajmundMiller">Projekt ustawy wynika z konieczności dostosowania przepisów obowiązujących w Polsce w tym zakresie do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 536/2014 w sprawie badań klinicznych produktów leczniczych stosowanych u ludzi. Zaznaczam też, że projekt ten stanowi również kamień milowy w części grantowej D3.</u>
          <u xml:id="u-277.3" who="#RajmundMiller">Projekt zawiera przepisy ułatwiające prowadzenie oraz zwiększające atrakcyjność badań klinicznych w Polsce, których stan był dotąd niezadowalający.</u>
          <u xml:id="u-277.4" who="#RajmundMiller">W projekcie również zostały uregulowane kwestie dotyczące: określenia krajowego organu odpowiedzianego za wydanie pozwolenia na prowadzenie badania klinicznego oraz trybu postępowania w przedmiocie wydania pozwolenia na badanie kliniczne; systemu oceny etycznej badań klinicznych produktów leczniczych oraz sposobu jej przeprowadzania przez komisje bioetyczne, przy uwzględnieniu terminów określonych w rozporządzeniu Unii Europejskiej; wymogów językowych prowadzonej dokumentacji; wprowadzenia rozwiązań zapewniających ochronę uczestników badań klinicznych w zakresie systemu odszkodowań — ubezpieczeń; zasad odpowiedzialności cywilnej badacza i sponsora; wysokości i sposobu uiszczania opłat związanych z badaniem klinicznym; zasad finansowania świadczeń opieki zdrowotnej związanych z badaniami klinicznymi; zasad i trybu przeprowadzania inspekcji badania klinicznego; mechanizmu wsparcia niekomercyjnych badań klinicznych.</u>
          <u xml:id="u-277.5" who="#RajmundMiller">W projekcie ponadto zostały uregulowane następujące sprawy: postępowanie w przedmiocie wydania pozwolenia na badanie kliniczne oraz wydania pozwolenia na istotną zmianę badania klinicznego; tryb powołania, skład i zadania Naczelnej Komisji Bioetycznej do spraw Badań Klinicznych; tryb uprawniania komisji bioetycznych do przeprowadzania oceny etycznej badania klinicznego; zasady i tryb przeprowadzania oceny etycznej badania klinicznego; obowiązki sponsora i głównego badacza; zasady odpowiedzialności cywilnej i karnej badacza oraz sponsora; zasady organizacji i funkcjonowania Funduszu Kompensacyjnego Badań Klinicznych; wysokość i sposób uiszczania opłat związanych z badaniem klinicznym; zasady finansowania świadczeń opieki zdrowotnej; zasady i tryb przeprowadzania inspekcji klinicznej.</u>
          <u xml:id="u-277.6" who="#RajmundMiller">Jak widzicie państwo, ten projekt jest kompleksowy, ten projekt jest bardzo szeroki i w bardzo dokładny sposób określa zarówno tryb przeprowadzania tych badań, jak i zabezpieczenie osób, które będą w tych badaniach uczestniczyły.</u>
          <u xml:id="u-277.7" who="#RajmundMiller">W trakcie posiedzenia komisji została zgłoszona poprawka, co prawda, tak jak zwykle, niebędąca przedmiotem legislacyjnym tej ustawy, ale oczekiwana społecznie. Jest to poprawka, która wprowadza i dopuszcza sprzedaż szczepionki przeciw grypie na receptę farmaceutyczną. W obecnej sytuacji epidemii jest to bardzo ważne, ale zapomniano o ważnej kwestii w tej poprawce, ponieważ pacjent, który nabywa szczepionkę na receptę farmaceutyczną, musi zapłacić 100%, w związku z czym ta poprawka daje tylko dostęp temu pacjentowi. Zatem emeryci, osoby powyżej 75. roku, osoby chore czy inne, którym zgodnie z ustawą farmaceutyczną ta szczepionka należy się z pewną ulgą, tej szczepionki z taką ulgą nie dostaną. Dlatego jako klub Koalicja Obywatelska — Platforma Obywatelska składamy projekt poprawki do tej ustawy, żeby w ramach tej recepty farmaceutycznej ta recepta farmaceutyczna była tak samo taksowana jak recepta na szczepionkę przeciw grypie wypisywana przez lekarza.</u>
          <u xml:id="u-277.8" who="#RajmundMiller">Klub KO — PO poprze ten projekt ustawy, ponieważ jest on istotny z dwóch względów: ze względu na rozwój badań klinicznych, jak i ze względu na to, że jest jednym z wymaganych elementów, przypominam, żebyśmy odzyskali środki z KPO, z Unii Europejskiej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-277.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-278.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Marcelina Zawisza, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-278.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#MarcelinaZawisza">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Ustawa o badaniach klinicznych produktów leczniczych. Z rzeczy wartych podkreślenia: to dobrze, że ustawa ściśle reguluje kwestię prawidłowego i etycznego prowadzenia badań klinicznych, ale też dotyka sprawy karygodnych praktyk biznesowych z użyciem instytucji eksperymentu leczniczego. Zapisy wykluczające zarabianie na sprzedaży wątpliwych, skazanych na niepowodzenie terapii zdesperowanym rodzinom ciężko chorych pacjentów przyjmujemy z zadowoleniem i w pełni popieramy. Wdrażamy prawo Unii Europejskiej, ale wypełnienie tego obowiązku nie odbyło się bez drobnych mankamentów po stronie rządu. Diabeł, jak zwykle, tkwi w szczegółach. Myślę, że warto, by te szczegółowe kwestie wybrzmiały na forum parlamentu, bo są to rzeczy głośno poruszane przez środowiska zawodowe, których ta ustawa dotyczy. Pan minister Bromber na posiedzeniu komisji podkreślał, że ten kształt ustawy jest wynikiem dogłębnych konsultacji i analiz, ale kontakt z przedstawicielami zawodu farmaceuty, czyli liderkami organizacji diagnostów laboratoryjnych, wskazuje, że tego należytego namysłu i dialogu jednak zabrakło.</u>
          <u xml:id="u-279.1" who="#MarcelinaZawisza">Bardzo ważna kwestia dotyczy art. 37 ustawy określającego katalog zawodów, które mogą pełnić w badaniu klinicznym rolę głównego badacza. Jest tam oczywiście lekarz, lekarz dentysta, jest zawód pielęgniarki — wszystko bardzo słusznie. Natomiast w osłupienie wprawił nas fakt, że zabrakło w tym katalogu dwóch zawodów medycznych: farmaceutów, w przypadku których Ministerstwo Zdrowia w 2022 r. samo wydało w raporcie o rozwiązaniach w zakresie farmacji klinicznej rekomendację, by mieli oni uprawnienia głównych badaczy w badaniach klinicznych. To osłupienie się pogłębiło, gdy na posiedzeniu komisji pan minister Bromber potwierdził w skrócie, że zawód farmaceuty nie kojarzy się rządowi z badaniami nad nowymi lekami. Mamy nadzieję, że władze przez noc już przyswoiły tę koncepcję i w drugim czytaniu poprą nasze poprawki, które w pierwszym czytaniu odrzucono. Tak samo zaskakujący jest brak konsultacji tej samej kwestii ze środowiskiem diagnostów laboratoryjnych. Panie ministrze, diagności mogą prowadzić badania wyczerpujące definicję badania klinicznego leku jako główni badacze w ramach dodatkowych projektów wokół badań produktów leczniczych. Są to np. badania z zakresu optymalizacji terapii monitorowanej, opracowania punktów końcowych badań klinicznych czy poszukiwania nowych biomarkerów do wykorzystania ich w tych ramach. Warto to umożliwić, zwłaszcza jeżeli zależy rządzącym na rozwoju medycyny laboratoryjnej w Polsce. To jeden ze sposobów, by tę dziedzinę prowadzić ku lepszej przyszłości i wykorzystać potencjał diagnostów i diagnostek laboratoryjnych pracujących w naszym kraju. I tu znowu odpowiednią poprawkę poznaliście państwo wczoraj i ona również w drugim czytaniu czeka na poparcie.</u>
          <u xml:id="u-279.2" who="#MarcelinaZawisza">Na koniec kwestia szczepień na grypę i ułatwienia dostępu do nich w aptekach. Środowiska farmaceutów i farmaceutek dzwonią, trąbią o tym rozwiązaniu od wielu miesięcy. Przypominam, że akcja szczepień na grypę w aptekach zakończyła się wielkim sukcesem aptekarzy. Udało się podbić wszczepialność dwukrotnie. Natomiast Ministerstwo Zdrowia w tym roku postanowiło najpierw zepsuć ten sukces i puszczać mimo uszu przez miesiące uwagi, że jak pacjent będzie musiał chodzić osobno po receptę i szczepienie, to się nie zaszczepi. Te uwagi pojawiały się przed rozpoczęciem sezonu szczepień, czyli we właściwym momencie. Nic się nie wydarzyło ze strony rządu i mamy tąpnięcie wyszczepialności oraz jego skutki: trudniejszy przebieg epidemii grypy. I jak zwykle wystarczyło zadziałać we właściwym momencie. Dziś bylibyśmy we właściwym miejscu. Popieramy oczywiście wprowadzenie możliwości wystawiania recept na szczepionki w aptece, ale to pomysł spóźniony o rok. Jednocześnie chciałabym zwrócić uwagę rządu na mankament, który jest w tym rozwiązaniu: te recepty nie będą refundowane. Idealna byłaby oczywiście refundacja w wysokości 100%, jak domaga się klub Lewicy, natomiast już dziś można prosto rozwiązać problem refundacji, by była taka sama jak w przypadku recept wystawianych przez lekarza. Odpowiednią poprawkę dotyczącą art. 96 ust. 4 pkt 4 Prawa farmaceutycznego klub Lewicy oczywiście zgłasza w drugim czytaniu. Liczymy, że skoro już rząd zabiera się za ułatwienie dostępu do szczepień na grypę, to taką poprawkę po prostu poprze.</u>
          <u xml:id="u-279.3" who="#MarcelinaZawisza">Klub Lewicy oczywiście poprze ten projekt. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-280">
          <u xml:id="u-280.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-280.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Radosław Lubczyk, Koalicja Polska.</u>
          <u xml:id="u-280.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-281">
          <u xml:id="u-281.0" who="#RadosławLubczyk">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W imieniu klubu poselskiego Koalicja Polska mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu wobec rządowego projektu ustawy o badaniach klinicznych produktów leczniczych stosowanych u ludzi.</u>
          <u xml:id="u-281.1" who="#RadosławLubczyk">Cieszy to, że projekt w samym założeniu ma zagwarantować lepszą ochronę uczestnikom badań klinicznych, którzy czasem nie byli świadomi, że w ogóle brali udział w eksperymencie. Przypominam za portalem Pulsmedycyny.pl, który w bardzo dobry sposób je przedstawił, najistotniejsze zmiany dotyczące ustawy: określenie krajowego organu odpowiedzialnego za wydanie pozwolenia na prowadzenie badań klinicznych, ustalenie systemu oceny etycznej badań klinicznych, wprowadzenie rozwiązań zapewniających ochronę uczestników badań i system odszkodowań, określenie zasad odpowiedzialności cywilnej badacza i sponsora. Chodzi także o wysokość i sposób uiszczania opłat związanych z badaniem klinicznym, zasady finansowania świadczeń opieki zdrowotnej związanych z badaniem klinicznym, zasady i tryb przeprowadzania inspekcji badania klinicznego oraz mechanizm wsparcia niekomercyjnych badań klinicznych.</u>
          <u xml:id="u-281.2" who="#RadosławLubczyk">Dobrze, że ustawa zakłada, że farmaceuci zyskują uprawnienia do wystawiania pacjentom recepty farmaceutycznej na pełnopłatne szczepienie przeciwko grypie. Tu koledzy złożyli już poprawkę. Ono rzeczywiście powinno być tak samo nieodpłatnea, jak to jest w wyniku wystawienia tej recepty przez lekarza. Chociaż nie jest to bezpośrednio związane z przedmiotem ustawy, to w obecnej sytuacji, w której mamy do czynienia z masowymi zachorowaniami, należy skrócić proces uzyskania szczepionki przeciw grypie.</u>
          <u xml:id="u-281.3" who="#RadosławLubczyk">Dobrze, że przepisy będą ujednolicone w ramach jednego aktu prawnego, a nie będą jak dotychczas rozproszone. Kwestia przejrzystych przepisów prawa jest nam dziś bardzo potrzebna, ponieważ daje istotne gwarancje wszystkim uczestnikom badań klinicznych. Co ważne, zmiany ustawowe przełożą się też na zwiększenie dochodów do budżetu państwa o 1 mld zł, co należy w pełni pochwalić.</u>
          <u xml:id="u-281.4" who="#RadosławLubczyk">Istotne jest również podkreślenie, że od momentu wprowadzenia ustawy w życie badania kliniczne będą de facto osobną częścią systemu ochrony zdrowia. Ujednolicona zostanie kwestia finansowania, co sprawi, że cały system będzie bardziej przejrzysty i mniej narażony na potencjalne nieprawidłowości.</u>
          <u xml:id="u-281.5" who="#RadosławLubczyk">Najważniejszą zmianą jest przede wszystkim wzmocnienie ochrony pacjenta. Ta ustawa właśnie im będzie najbardziej potrzebna, ponieważ otacza ich niezbędnym parasolem ochronnym, w tym potencjalnym systemem odszkodowań w ramach Funduszu Kompensacyjnego Badań Klinicznych. Uczestnik badań musi być świadomy, że mimo wszystko bierze udział w pewnym eksperymencie, i żadna wiedza nie może być przed nim zatajana. Natomiast w wyniku wystąpienia niepożądanych czynników powinien mieć zagwarantowane leczenie i ochronę zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-281.6" who="#RadosławLubczyk">Na ten moment na wprowadzeniu przepisów ustawowych może skorzystać każda ze stron. Obrany kierunek uważamy za słuszny i potrzebny. Nie mamy wątpliwości, że zmiany ustawowe są potrzebne i jako klub Koalicji Polskiej poprzemy omawiany projekt ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-282">
          <u xml:id="u-282.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-282.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Janusz Korwin-Mikke, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-282.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-283">
          <u xml:id="u-283.0" who="#JanuszKorwinMikke">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-283.1" who="#JanuszKorwinMikke">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W tej Izbie poza socjalistami chrześcijańskimi, ateistycznymi itd. istnieje jeszcze opozycja prawicowa i my jesteśmy przeciwko tej ustawie. Składam wniosek o jej odrzucenie, panie marszałku. Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-283.2" who="#JanuszKorwinMikke">Chciałem zwrócić uprzejmie uwagę, że ludzkość wynalazła do tej pory trochę lekarstw, również, nawiasem mówiąc, szczepionek, bez tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-283.3" who="#JanuszKorwinMikke">Moje drugie twierdzenie brzmi, że gdyby ta ustawa obowiązywała, to bardzo wiele lekarstw nie zostałoby wymyślonych, bo nie udałoby się tych badań przeprowadzić. Pytam się, jakim cudem myśmy do tej pory prowadzili jakieś badania, leczyli ludzi bez tej ustawy, proszę sobie wyobrazić.</u>
          <u xml:id="u-283.4" who="#JanuszKorwinMikke">Proszę państwa, tłumaczenie jest takie, że musimy, bo Unia nam każe. Trudno, jak Polska już nie jest suwerennym państwem, to rozumiem, że musimy. My jednak będziemy głosowali przeciwko, a szczegóły wyjaśni kolega Braun. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-283.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-284">
          <u xml:id="u-284.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-284.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Grzegorz Braun, również z Konfederacji.</u>
          <u xml:id="u-284.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-285">
          <u xml:id="u-285.0" who="#GrzegorzBraun">Szczęść Boże!</u>
          <u xml:id="u-285.1" who="#GrzegorzBraun">Ratuj się kto może, kiedy Zjednoczona łże-Prawica z pełną kontrasygnatą ze strony totalnej opozycji implementuje normy eurokołchozowe pod pretekstem dbałości o zdrowie, życie Polaków.</u>
          <u xml:id="u-285.2" who="#GrzegorzBraun">Jest kilka płaszczyzn, na których możemy analizować ten projekt. I zawsze dochodzimy do wniosku, który tu już został zwerbalizowany i nawet złożony na piśmie. Jest to wniosek o odrzucenie tego projektu w całości.</u>
          <u xml:id="u-285.3" who="#GrzegorzBraun">Pierwsza płaszczyzna to są pewne zasady ogólne. Trzeba łamać monopol, a nie tworzyć monopol. Trzeba łamać monopol NFZ, łamać monopol izb lekarskich, a zatem monopol również takich urzędów z piekła rodem jak Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych. To zasada ogólna. Trzeba wypisywać Polskę z eurokołchozu, a nie wpychać ją tam z głową i nogami.</u>
          <u xml:id="u-285.4" who="#GrzegorzBraun">Druga płaszczyzna to jest praktyka totalitaryzmu COVID-owego, tego wielkiego ataku, zamachu na zdrowie, życie, także mienie Polaków. Czy wy siebie słyszycie? Przeczytajcie, co macie w tym projekcie, który tutaj przynieśliście, i w tym kontekście wspomnijcie poprzednie 3 lata. No tak, piszecie: nie wolno eksperymentować np. na żołnierzach, osobach zhierarchizowanych, podległych komuś. To właśnie robiliście przez ostatnie lata.</u>
          <u xml:id="u-285.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-285.6" who="#GrzegorzBraun">Eksperymentowaliście również na dzieciach.</u>
          <u xml:id="u-285.7" who="#GrzegorzBraun">I tu schodzimy na płaszczyznę konkretu personalnego. Pan Grzegorz Cessak, prezes urzędu, którego przydługą nazwę już wymieniłem, ma zostać ojcem chrzestnym tej mafii lekowej, podczas gdy, można powiedzieć, istotowo jest uosobieniem konfliktu interesów, ponieważ jest umocowany w Europejskiej Agencji Leków, a zatem nie wiadomo dokładnie, czy reprezentuje obywateli polskich wobec eurokołchozu, czy odwrotnie: reprezentuje eurokołchoz i Marsjan z korporacji lekowych, medycznych wobec Polaków.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-286">
          <u xml:id="u-286.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-286.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę o zajęcie…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-287">
          <u xml:id="u-287.0" who="#GrzegorzBraun">Ciąg dalszy nastąpi w pytaniu. Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-287.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-288">
          <u xml:id="u-288.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-288.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-289">
          <u xml:id="u-289.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-289.1" who="#MirosławSuchoń">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Koła Parlamentarnego Polska 2050 w sprawie rządowego projektu ustawy o badaniach klinicznych produktów leczniczych stosowanych u ludzi po przedstawieniu sprawozdania komisji.</u>
          <u xml:id="u-289.2" who="#MirosławSuchoń">Szanowni Państwo! Jak wiemy, w związku z koniecznością stosowania rozporządzenia nr 536/2014 z dnia 16 kwietnia 2014 r. w sprawie badań klinicznych produktów leczniczych stosowanych u ludzi oraz uchyleniem dyrektywy, która wcześniej obejmowała ten obszar, Polska musi przyjąć rozwiązania, które zapewnią skuteczne stosowanie przepisów tego rozporządzenia i będą spójne z dotychczasowymi przepisami krajowymi.</u>
          <u xml:id="u-289.3" who="#MirosławSuchoń">Rozpatrując ten projekt ustawy, należy mieć na względzie, że po pierwsze, realizuje on ten postulat, o którym wspomniałem, ale także to, że rozwój badań naukowych i sektora farmaceutycznego w odpowiedzi na wzmocnienie odporności systemu ochrony zdrowia jest także elementem Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności jako kamień milowy w części grantowej D3 oraz „Polityki lekowej państwa”.</u>
          <u xml:id="u-289.4" who="#MirosławSuchoń">Oczywiście jest pewien dysonans pomiędzy kolejną już ustawą, która odnosi się do planu odbudowy, a tym, że cały czas nie ma środków z Funduszu Odbudowy. Tutaj oczekujemy od rządu, że wreszcie porzucą państwo ten chocholi taniec w ramach własnej koalicji, wyjdą naprzeciw oczekiwaniu Polaków i te środki do Polski w końcu trafią. Bo nie może być tak, że przyjmujemy ramy prawne umożliwiające wykorzystywanie tych środków w celu budowania odporności, czyli zapewnienia w dłuższej perspektywie dobrobytu gospodarczego, a rząd Prawa i Sprawiedliwości świadomie i bez żadnej żenady blokuje pozyskanie środków, które umożliwią inwestowanie w ten obszar. Tak być nie może.</u>
          <u xml:id="u-289.5" who="#MirosławSuchoń">Natomiast istotne jest, aby polski rynek badań klinicznych się rozwijał, bo konkurencja ze strony innych państw europejskich jest bardzo silna. System przepisów, którego częścią jest także ta ustawa, z pewnością sprzyja prowadzeniu badań, jest czynnikiem decydującym o tym, gdzie podmioty, które chcą prowadzić takie badania, je prowadzą, co oczywiście oznacza, że generują konkretne impulsy gospodarcze.</u>
          <u xml:id="u-289.6" who="#MirosławSuchoń">Odnosząc się wprost do tego projektu, doceniamy fakt, że został on na etapie prac w komisji poprawiony w tych miejscach, w których wymagał poprawienia. Można uznać, że po przedstawieniu sprawozdania ta ustawa jest lepsza, niż była wtedy, kiedy do laski marszałkowskiej trafił tekst rządowy. W związku z tym w imieniu Koła Parlamentarnego Polska 2050 deklaruję popieranie tego projektu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-289.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-290">
          <u xml:id="u-290.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-290.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Joanna Senyszyn, PPS.</u>
          <u xml:id="u-290.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-291">
          <u xml:id="u-291.0" who="#JoannaSenyszyn">Wysoka Izbo! W imieniu Koła Parlamentarnego Polskiej Partii Socjalistycznej przedstawiam stanowisko w sprawie rządowego projektu ustawy o badaniach klinicznych produktów leczniczych stosowanych u ludzi, druki nr 2843 i 2909.</u>
          <u xml:id="u-291.1" who="#JoannaSenyszyn">Jest to kolejne rządowe przedłożenie wynikające z konieczności zapewnienia stosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 536/2014 z 16 kwietnia 2014 r. w sprawie badań klinicznych produktów leczniczych stosowanych u ludzi oraz w związku z uchyleniem dyrektywy 2001/20/WE.</u>
          <u xml:id="u-291.2" who="#JoannaSenyszyn">Regulacje te są w oczywisty sposób korzystne. Warto jednak wspomnieć, że są poniekąd wymuszone przez unijną dyrektywę, co oznacza, że będziemy je zawdzięczać przynależności do Unii Europejskiej. Nigdy dość powtarzania tego. Warto zawsze uświadamiać obywatelom Rzeczypospolitej, jak wiele dobrych przepisów nigdy nie weszłoby w życie w Polsce, gdybyśmy nie byli członkami Unii Europejskiej i gdyby Unia Europejska nie wymusiła na Polsce uchwalenia tych dobrych przepisów.</u>
          <u xml:id="u-291.3" who="#JoannaSenyszyn">Projekt ustawy o badaniach klinicznych produktów leczniczych stosowanych u ludzi jest też elementem Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności, czyli słynnego KPO, o którym ciągle ostatnio mówimy i z którego wciąż nie dostajemy pieniędzy, unijnych środków, bo PiS-owski rząd nie wypełnia kamieni milowych, do których sam się zobowiązał.</u>
          <u xml:id="u-291.4" who="#JoannaSenyszyn">Ustawa ta będzie realizować kamień milowy w części grantowej D3 dotyczący rozwoju badań naukowych i sektora farmaceutycznego, a więc wypełnimy jeden z kamieni milowych. Bardzo dobrze, że to się stanie, ponieważ przybliży nas to do uzyskania unijnych środków z KPO.</u>
          <u xml:id="u-291.5" who="#JoannaSenyszyn">Wprowadzenie nowych regulacji dotyczących badań klinicznych produktów leczniczych stosowanych u ludzi ma również na celu zwiększenie atrakcyjności prowadzenia badań klinicznych w Polsce. Liczba wniosków o pozwolenia na badania kliniczne z roku na rok rośnie. Rząd szacuje, że po wejściu w życie nowych przepisów będzie ich jeszcze więcej z korzyścią dla wyników tych badań. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-292">
          <u xml:id="u-292.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-292.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">14 osób zgłosiło się do zadawania pytań.</u>
          <u xml:id="u-292.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-292.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ustalam czas na zadanie pytania — 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-292.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę panią posłankę Joannę Senyszyn o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-293">
          <u xml:id="u-293.0" who="#JoannaSenyszyn">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-293.1" who="#JoannaSenyszyn">Zakładany w KPO termin realizacji kamienia milowego, którym jest ta ustawa, to IV kwartał 2022 r., a więc już nie zmieściliśmy się w terminie i zupełnie nie wiadomo dlaczego. Chciałabym usłyszeć odpowiedź na pytanie: Jakie były konkretne powody tej zwłoki? Jakie były konkretne powody tego, że rządowy projekt ustawy został złożony tak późno, że będzie uchwalony już w I kwartale 2023 r.? Czy naprawdę tak trudno w tej realizacji kamieni milowych dostosować się do własnych zobowiązań? Bo to wy się zobowiązaliście, że ten kamień milowy będzie do końca IV kwartału 2022 r., i to wy przekraczacie z własnej głupoty i nieudolności ten termin. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-294">
          <u xml:id="u-294.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-294.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-295">
          <u xml:id="u-295.0" who="#GrzegorzBraun">Proszę się wypowiedzieć w kwestii przeze mnie suponowanego konfliktu interesu w osobie pana prezesa Cessaka umocowanego zarówno w warszawskim post-PRL-owskim neoeurokołchozowym urzędzie rejestracji produktów leczniczych, medycznych, biobójczych, jak i w Europejskiej Agencji Leków.</u>
          <u xml:id="u-295.1" who="#GrzegorzBraun">Lekarzu, ulecz się sam, kontrolerze, sam się skontroluj. W jaki sposób ma nadzorować ten człowiek branżę, w której jest jednocześnie akwizytorem — biorę to w cudzysłów — i reprezentuje te instancje, które są umocowane daleko poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej?</u>
          <u xml:id="u-295.2" who="#GrzegorzBraun">Eksperymenty na dzieciach, eksperymenty na samych medykach, na ludziach reprezentujących różne fachy medyczne, na żołnierzach, policjantach — tego areną była Rzeczpospolita przez poprzednie lata. Dzisiaj próbujecie to zabalsamować, zamaskować, włożyć do takiego poręcznego pudełeczka eurokołchozowego i to ma dodatkowy walor podłości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-296">
          <u xml:id="u-296.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-296.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Jan Szopiński, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-296.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-297">
          <u xml:id="u-297.0" who="#JanSzopiński">Panie Marszałku! Pan pozwoli, że to pytanie skieruję do pana premiera. Otóż, szanowny panie premierze, w projekcie czytamy, że członkowie zespołu opiniującego, ich małżonkowie, rodzeństwo oraz krewni do drugiego stopnia nie mogą być członkami organów spółek handlowych. Nie mogą posiadać akcji czy udziałów w wybranych spółkach. Chciałbym zapytać pana premiera, jak pański rząd zamierza wyegzekwować od całych rodzin do drugiego pokolenia oświadczenia majątkowe w sytuacji, gdy pana własna żona uchyla się od pokazania oświadczenia majątkowego Polakom.</u>
          <u xml:id="u-297.1" who="#JanSzopiński">Panie premierze, czy doczekamy się w tej kadencji Sejmu podobnej ustawy zakazującej zasiadania członkom rodzin polityków w radach nadzorczych, kupowania obligacji i składania zeznań podatkowych przez ich małżonków? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-298">
          <u xml:id="u-298.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-298.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Rafał Adamczyk, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-299">
          <u xml:id="u-299.0" who="#RafałAdamczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W odpowiedzi na pismo, które skierowaliście państwo do Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego, to towarzystwo w sprawie rządowego projektu ustawy o badaniach klinicznych produktów leczniczych stosowanych u ludzi postawiło jeden główny postulat, który zacytuję: farmaceuta analogicznie jak pielęgniarka powinien mieć możliwość pełnienia funkcji głównego badacza w badaniu klinicznym; wiedza uzyskana w kształceniu przeddyplomowym daje ku temu podstawy. Bardzo bym prosił o ustosunkowanie się do tego i stanowisko w tej sprawie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-300">
          <u xml:id="u-300.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-300.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Joanna Fabisiak, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-301">
          <u xml:id="u-301.0" who="#JoannaFabisiak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Rozwój badań klinicznych jest konieczny, jest badacz i badany, czyli pacjent. Dwa pytania. Eksperymenty raz są udane, a raz nie, nie zawsze są one udane. Czy wobec tego zabezpieczony będzie dobrostan pacjenta, a więc czy będzie on ubezpieczony z mocy ustawy, czy też będzie to dopiero dobra wola ewentualnej kliniki?</u>
          <u xml:id="u-301.1" who="#JoannaFabisiak">I pytanie drugie. W wielu krajach osoba, na której dokonuje się eksperymentu, tzw. ochotnik, otrzymuje wynagrodzenie za to, że przyjmuje jakiś nowy lek czy są prowadzone na nim badania. Wiadomo, że jeśli dla pacjenta jest to ostatnia szansa, nie wiadomo, czy dobra, zawsze się na to zgodzi. Ale czy to nie jest wykorzystywanie, jeśli pacjent nie otrzymuje wynagrodzenia za eksperyment? Czy będzie to obligatoryjnie zapisane w ustawie, że będzie je otrzymywał, i czy są zabezpieczone środki? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-301.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-302">
          <u xml:id="u-302.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-302.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Małgorzata Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-302.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-303">
          <u xml:id="u-303.0" who="#MałgorzataPępek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie da się ukryć, że to jest regulacja potrzebna dla rozwoju badań klinicznych w Polsce. Szkoda tylko, że opracowanie projektu wymusiła dyrektywą Unia Europejska, bo rząd sam z siebie nie wpadł na to, żeby zająć się tym tak bardzo ważnym tematem.</u>
          <u xml:id="u-303.1" who="#MałgorzataPępek">Do tej pory wskaźniki dotyczące liczby badań w stosunku do liczby mieszkańców były niesatysfakcjonujące nawet w porównaniu z innymi krajami środkowoeuropejskimi, takimi jak Węgry czy Czechy. Procedowana ustawa ma szansę zmienić ten stan rzeczy. Wiceminister zdrowia Piotr Bromber powiedział, że ustawa stanowi rozwiązanie o charakterze prorozwojowym oraz że zakładany jest wzrost zainteresowania naszym rynkiem przez kapitał zagraniczny. Proszę zatem o odpowiedź na pytanie, czy planuje się wobec tego wprowadzenie zachęt, które pozwoliłyby na realne zwiększenie liczby podmiotów zagranicznych w procesie rozwoju badań klinicznych w naszym kraju. Czy była to tylko pusta wypowiedź mająca zapewnić dobry PR temu projektowi? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-303.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-304">
          <u xml:id="u-304.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-304.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Zdzisław Wolski, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-305">
          <u xml:id="u-305.0" who="#ZdzisławWolski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ustawa o badaniach klinicznych produktów leczniczych to dobra ustawa. Szkoda, że procedujemy nad nią dopiero po 6 latach od rozporządzenia wykonawczego Komisji Europejskiej. Szkoda, że tak późno, bo jest to przecież jeden z kamieni milowych w części grantowej D3. Niemniej jednak ustawa zwiększy bezpieczeństwo pacjentów, da szansę prowadzenia badań klinicznych polskim jednostkom, a mamy je bardzo dobre, tylko w ostatnich latach wykonują tych badań żałośnie mało.</u>
          <u xml:id="u-305.1" who="#ZdzisławWolski">Dwie delikatne rzeczy. Po pierwsze, art. 5 zawiera definicję badania niekomercyjnego i jednocześnie z art. 5 wynika, że badanie niekomercyjne może być w całości finansowane ze środków publicznych. Art. 6 dopuszcza możliwość komercjalizacji jego wyników, czyli wybrani sponsorzy mogą koszty badań klinicznych przenieść na państwo, a potem uzyskiwać własne korzyści.</u>
          <u xml:id="u-305.2" who="#ZdzisławWolski">I już ostatnie zdanie. Jakie w istocie będą kryteria powoływania komisji bioetycznych? Bo w ustawie zapisy są bardzo mętne, łącznie z tymi o Naczelnej Komisji Bioetycznej. Czy i tutaj będą jakieś względy subiektywne, nieujęte w ustawie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-306">
          <u xml:id="u-306.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-306.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Krzysztof Gawkowski, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-306.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-307">
          <u xml:id="u-307.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-307.1" who="#MirosławSuchoń">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam pytanie o kwestię finansowania badań. Otóż po pierwsze, jakiej wielkości, wysokości środki na badania kliniczne, na ten obszar związany z badaniami klinicznymi przewidziane są w krajowym planie operacyjnym? Czyli jakie środki mogłyby pójść na te cele z Funduszu Odbudowy?</u>
          <u xml:id="u-307.2" who="#MirosławSuchoń">Drugie pytanie. Czy w ramach budżetu NFZ ministerstwo planuje, aby część środków była przeznaczona na finansowanie badań klinicznych? Jeżeli tak, to w jakiej wysokości mogłyby być to środki? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-307.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-308">
          <u xml:id="u-308.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-308.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Zofia Czernow, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-309">
          <u xml:id="u-309.0" who="#ZofiaCzernow">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Badania kliniczne są bardzo ważne dla rozwoju innowacyjności, konkurencyjności przemysłu farmaceutycznego, a przez to są także ważne dla zdrowia Polaków. Chciałam zapytać, jak wypada obecnie Polska, jeżeli chodzi o liczbę prowadzonych badań klinicznych w stosunku do liczby mieszkańców na tle krajów europejskich. Według uzasadnienia nie wypada zbyt satysfakcjonująco, stąd też drugie pytanie. Jakie będą skutki wejścia w życie tej ustawy? Jak zmieni się sytuacja, jeżeli chodzi o liczbę przeprowadzanych badań klinicznych?</u>
          <u xml:id="u-309.1" who="#ZofiaCzernow">Kolejne pytanie. Czy środki budżetowe, o których mowa w projekcie ustawy, są wystarczające, aby poprawiła się znacząco liczba badań klinicznych w stosunku do liczby mieszkańców? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-309.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-310">
          <u xml:id="u-310.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-310.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Agnieszka Hanajczyk, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-310.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-311">
          <u xml:id="u-311.0" who="#AgnieszkaHanajczyk">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Postęp medycyny wymaga testów i badań, w tym badań klinicznych. Jak ważne są to kwestie, doskonale wiemy — szczególnie my, pokolenie COVID-owe. Szczepienia przeciw COVID-19 doprowadziły do tego, że chociaż nadal jest to groźny wirus, to nie jest już tak powszechny i tak niebezpieczny jak w latach poprzednich. W tym momencie chcę podziękować wszystkim badaczom, lekarzom, naukowcom, którzy potrafią opracowywać nowe leki, testy diagnostyczne czy też szczepionki.</u>
          <u xml:id="u-311.1" who="#AgnieszkaHanajczyk">Moje pytanie nie dotyczy bezpośrednio ustawy. Chciałabym zapytać, panie ministrze, o ważną kwestię. Jesteśmy w ogonie Unii Europejskiej, jeśli chodzi o innowacyjność. Jakie działania — mam na myśli przede wszystkim działania finansowe — są przewidziane w tym roku, jeśli chodzi o wspieranie badań i zwiększanie poziomu innowacyjności w medycynie? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-311.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-312">
          <u xml:id="u-312.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-312.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Tadeusz Tomaszewski, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-312.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam, panie pośle Tadeuszu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-313">
          <u xml:id="u-313.0" who="#TadeuszTomaszewski">Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-313.1" who="#TadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Ministrze! Mam dwa pytania, jedno dotyczy ustawy, drugie spraw, którymi się pan zajmował. Rozpocznę od drugiego. Chodzi o wprowadzenie minimalnego wynagrodzenia w służbie zdrowia. W lipcu weszły w życie stosowne przepisy prawa, o czym informował w czasie debaty pan minister. W resorcie funkcjonuje zespół monitorujący wprowadzanie tych rozwiązań. W wielu miejscach w Polsce dochodzi do konfliktów między pracodawcami a pielęgniarkami głównie w sprawie uznawania ich kwalifikacji w przypadkach dotyczących podwyżek wynagrodzeń. Dyrektorzy szpitali informują, że nie ma wystarczających środków na wprowadzenie tych podwyżek. Czy zespół monitorujący ma już jakieś inne, naprawiające sytuację rozwiązanie tego problemu?</u>
          <u xml:id="u-313.2" who="#TadeuszTomaszewski">Drugie pytanie dotyczy środków, które przewidziane są właśnie w związku z realizacją kamienia milowego w części grantowej D3: Rozwój badań naukowych i sektora farmaceutycznego w polskim KPO. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-314">
          <u xml:id="u-314.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-314.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Paweł Rychlik, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-315">
          <u xml:id="u-315.0" who="#PawełRychlik">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Przy okazji pracy nad ustawą o badaniach klinicznych przez wprowadzoną poprawkę nowelizujemy, zmieniamy również Prawo farmaceutyczne. Dzięki temu osoby, które będą chciały zaszczepić się na grypę, będą miały możliwość uzyskania recepty farmaceutycznej na tę szczepionkę — recepta będzie mogła zostać wystawiona przez farmaceutę. Jest to ogromne usprawnienie i promocja szczepień przeciwko grypie, ponieważ pacjenci nie będą musieli kierować się do lekarza — fizycznie, na wizytę stacjonarną, czy na konsultację telefoniczną. Cały proceder — wystawienie recepty, kwalifikacja do szczepienia i samo szczepienie — odbędzie się w tym samym czasie. Jest to naprawdę ogromny krok. Czekali na to polscy pacjenci, czekali na to wykwalifikowani, wykształceni, kompetentni farmaceuci. Bardzo serdecznie pragnę podziękować panu ministrowi za to udogodnienie dla polskich pacjentów. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-316">
          <u xml:id="u-316.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-316.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Elżbieta Płonka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-317">
          <u xml:id="u-317.0" who="#ElżbietaPłonka">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Ja w kwestii refundacji szczepionki przeciw grypie na sezon 2022–2023. Niestety jest to głos w dyskusji, ponieważ nie jest możliwe, żeby na receptę farmaceutyczną uzyskać szczepionkę bezpłatnie. Dotyczy to kobiet w ciąży i osób w wieku 75+. Wiele osób, w tym dzieci, nie każdą szczepionkę przeciw grypie otrzymuje na 50%…</u>
          <u xml:id="u-317.1" who="#ElżbietaPłonka">Pytanie do pana ministra: Czy w związku z tym korzystanie z recepty farmaceutycznej będzie możliwe również w przypadku refundowanych szczepionek dla wymienionych osób, czyli kobiet w ciąży i osób w wieku 75+? Jako lekarz mówię też o tym, że osoby w wieku 75+ należałoby zbadać przed szczepieniem. Decyzję powinien podjąć lekarz. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-318">
          <u xml:id="u-318.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-318.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę podsekretarza stanu w Ministerstwie Zdrowia pana ministra Piotra Brombera o zabranie głosu.</u>
          <u xml:id="u-318.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-319">
          <u xml:id="u-319.0" who="#PiotrBromber">Panie Marszałku! Panie i Panowie! Pytania pierwsze i drugie są tożsame z pytaniami, które padły już w trakcie pierwszego czytania. Wtedy również padła sugestia i prośba o to, żeby udzielić odpowiedzi na piśmie. Takie pismo podpisałem. Zakładam, że jeżeli ta odpowiedź w formie pisemnej jeszcze nie trafiła, to w najbliższym czasie trafi. Dodam tylko, że jeżeli chodzi o kwestię terminów, i to nie tylko tej ustawy, to staramy się działać bez zbędnej zwłoki.</u>
          <u xml:id="u-319.1" who="#PiotrBromber">Kwestia miejsca Polski w rankingu, jeżeli chodzi o badania kliniczne. Szanowni państwo, strony, które uczestniczą w tym procesie, zwracają uwagę przede wszystkim na to, że elementem, który robi różnicę, który stwarza możliwości robienia badań, wzrostu liczby badań klinicznych jest przestrzeń formalnoprawna. Mówiłem publicznie i powtórzę to przed państwem, że ta ustawa stwarza zupełnie inną przestrzeń formalnoprawną. To transparentne, jasne przepisy, siłą rzeczy oczywiście również adekwatne i korelujące z przepisami europejskimi. W tej chwili Polska, jeżeli chodzi o liczbę badań klinicznych, zajmuje 11. miejsce na świecie. Zakładamy oczywiście, że dzięki tym przepisom, dzięki tym rozwiązaniom formalnoprawnym i organizacyjnym w najbliższym czasie będziemy oczywiście aplikowali do tego, by zajmować wyższe miejsce w tej przestrzeni, nie tylko w wymiarze światowym, ale przede wszystkim w wymiarze europejskim. Dlatego też mówiłem o tym, że ta ustawa ma charakter prorozwojowy. Ona zachęca inwestorów do inwestowania w ten obszar.</u>
          <u xml:id="u-319.2" who="#PiotrBromber">Kwestia pacjentów to również temat, który pojawił się w dzisiejszych pytaniach. Ta ustawa ma wyraźny akcent propacjencki. Rozwiązania dotyczące chociażby kwestii odszkodowań są ukierunkowane właśnie na pacjentów. Czyli z jednej strony, usprawniając ten proces, poprzez te rozwiązania formalnoprawne zwiększamy dostępność do badań. Zabezpieczamy tę przestrzeń formalnoprawną chociażby poprzez fundusz kompensacyjny.</u>
          <u xml:id="u-319.3" who="#PiotrBromber">Tutaj też można jednak podkreślić, że wypowiadając się w tematach badań klinicznych warto stosować adekwatną terminologię i nie mylić badań klinicznych z eksperymentem medycznym. To dwa różne pojęcia, dwie definicje, które są uregulowane w dwóch różnych aktach formalnoprawnych.</u>
          <u xml:id="u-319.4" who="#PiotrBromber">Kwestie związane z nakładami. Mówimy dzisiaj o ustawie, ale przypomnę, że kilka lat temu powstała Agencja Badań Medycznych i to właśnie komplementarność funkcjonowania Agencji Badań Medycznych, działania agencji… Przypomnę, że chodzi o budżet ok. 0,5 mld zł ukierunkowany właśnie na tę przestrzeń, a dzisiaj mówimy o rozwiązaniu formalnoprawnym. To są działania komplementarne, które właśnie mają tę atrakcyjność zwiększyć.</u>
          <u xml:id="u-319.5" who="#PiotrBromber">Kwestie związane z podwyżkami. Akurat dzisiaj przed posiedzeniem uczestniczyłem w spotkaniu z interesariuszami, m.in. z pielęgniarkami. Rozmawialiśmy na temat realizacji ustawy. Wszystkie zgłoszenia, które są w przedmiocie identyfikacji nieprawidłowości w obszarze podwyżek, są przez nas rozpatrywane, przekazywane do inspekcji pracy, bo przypomnę, że to jest organ, który jest uprawniony formalnoprawnie do rozpatrywania tych spraw na drodze postępowania formalnoprawnego.</u>
          <u xml:id="u-319.6" who="#PiotrBromber">Kwestie związane ze zmianami w tym zakresie to — tak jak już powiedziałem — są kwestie uściślane, omawiane szczegółowo na posiedzeniach zespołu trójstronnego. Praktycznie na każdym posiedzeniu zespołu trójstronnego, czy to w formie posiedzenia plenarnego, czy też w formie posiedzenia prezydium, to jeden z dominujących tematów, który jest zawsze szczegółowo omawiany.</u>
          <u xml:id="u-319.7" who="#PiotrBromber">Oczywiście w przypadku, w którym padła prośba o udzielenie odpowiedzi na piśmie, takiej odpowiedzi udzielimy. Starałem się odpowiedzieć na wszystkie pytania, które były związane z przedmiotem dzisiejszego tematu, choć również padały pytania z nim niezwiązane. Bardzo dziękuję, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-320">
          <u xml:id="u-320.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-320.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-320.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten projekt do Komisji Zdrowia w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-320.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-320.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-320.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 6. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej i Rodziny o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz niektórych innych ustaw (druki nr 2799 i 2852).</u>
          <u xml:id="u-320.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę panią poseł Dominikę Chorosińską o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
          <u xml:id="u-320.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-321">
          <u xml:id="u-321.0" who="#DominikaChorosińska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej i Rodziny o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz niektórych innych ustaw z druku nr 2799.</u>
          <u xml:id="u-321.1" who="#DominikaChorosińska">Pierwsze czytanie powyższego projektu ustawy odbyło się 1 grudnia 2022 r. na 67. posiedzeniu Sejmu. Projekt został skierowany do komisji w celu rozpatrzenia. Komisja 12 grudnia 2022 r. rozpatrzyła w części powyższy projekt ustawy. W związku z trwającymi równolegle pracami nad rządowym projektem ustawy o zmianie ustawy — Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw z druku nr 2615 zachodziła konieczność dostosowania i ujednolicenia pojęć występujących w obydwu ustawach oraz ich terminów wejścia w życie.</u>
          <u xml:id="u-321.2" who="#DominikaChorosińska">Na posiedzeniu 10 stycznia 2023 r. przyjęto cztery poprawki do projektu. Jedna poprawka miała charakter redakcyjno-legislacyjny, pozostałe poprawki dotyczyły ujednolicenia pojęć występujących w obydwu ustawach oraz terminów wejścia w życie, następnie rozszerzenia katalogu świadczeń pieniężnych, od których zależy nabycie prawa do świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji, oraz uchylenia art. 15 w ustawie z dnia 2 marca 2020 r.</u>
          <u xml:id="u-321.3" who="#DominikaChorosińska">Komisja jednogłośnie przyjęła wniosek o uchwalenie projektu ustawy i wnosi, aby Sejm uchwalił załączony projekt ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-322">
          <u xml:id="u-322.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-322.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-322.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-322.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę panią poseł Teresę Wargocką z Prawa i Sprawiedliwości o zajęcie stanowiska i zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-323">
          <u xml:id="u-323.0" who="#TeresaWargocka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedstawiam stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość wobec projektu ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Sprawozdanie jest zawarte w druku nr 2852.</u>
          <u xml:id="u-323.1" who="#TeresaWargocka">Wysoka Izbo! Projekt ustawy jest projektem rządowym. Podlegał szerokim konsultacjom społecznym, głównie w środowiskach samorządowych i organizacjach pozarządowych, które wypełniają zadania wynikające z ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Jest to duża nowelizacja przeprowadzana po ponad 10 latach od ostatniej nowelizacji za rządów Platformy Obywatelskiej i PSL-u. Z ogromną przyjemnością stwierdzamy, że te wszystkie rozwiązania, które są w przedłożeniu, korespondują z oczekiwaniami środowiska. W zasadzie kluby parlamentarne również podzielają opinię co do zapisów ustawy i praca nad nią jest bardzo merytoryczna.</u>
          <u xml:id="u-323.2" who="#TeresaWargocka">Przede wszystkim niezmiernie istotny jest cel tej ustawy: zwiększenie bezpieczeństwa osób doznających przemocy domowej i przywrócenie prawidłowych relacji w środowisku domowym. To niezmiernie ważne, aby spojrzeć na to jak na problem, który dotyczy wszystkich stron tego trudnego zjawiska, jakim jest przemoc w środowisku osób najbliższych, spokrewnionych czy połączonych innymi więzami. Zmiana dotyczy przede wszystkim tego — o to bardzo szeroko postulowano, my to bardzo akceptujemy — żeby rozszerzyć krąg osób objętych przepisami o przemocy domowej o byłego małżonka, byłego partnera, innego członka rodziny, ponieważ bardzo często jest tak, że formalnie małżeństwo się rozpada, rodzina w takim stanie personalnym, w jakim była, nie istnieje, a przemoc trwa.</u>
          <u xml:id="u-323.3" who="#TeresaWargocka">Bardzo ważnym zagadnieniem, które popieramy, jest poszerzenie katalogu form przemocy domowej o przemoc ekonomiczną i o tzw. cyberprzemoc, która niestety często jest tak samo dotkliwa jak przemoc bezpośrednia, a znacznie rozwija się w ostatnich czasach w związku z upowszechnieniem takich społecznościowych, medialnych kontaktów. Bardzo ważne jest również to, że uznajemy w ustawie, że dziecko, które jest świadkiem przemocy, jest ofiarą tej przemocy. To jest niezmiernie ważne.</u>
          <u xml:id="u-323.4" who="#TeresaWargocka">Zmieniamy terminologię, o czym już wspominała pani poseł sprawozdawca. W tej ustawie i w innych ustawach, których nowelizację zaproponowaliśmy, posługujemy się w terminami „osoba doznająca przemocy” i „osoba stosująca przemoc”. To jest nomenklatura związana z dyrektywami unijnymi w tym zakresie. Dostosowujemy ten język do nich.</u>
          <u xml:id="u-323.5" who="#TeresaWargocka">Bardzo ważne jest to, że żeby podejście do pomagania czy niwelowania skutków przemocy domowej było skuteczne, wprowadzamy nowy rodzaj zajęć, terapii dla osób stosujących przemoc. Są też pewne zmiany, jak uważam, organizacyjnie i funkcjonalnie ważne, czyli zmiana zakresu i formy działania zespołów interdyscyplinarnych oraz większa rola pracy tych grup diagnostyczno-pomocowych.</u>
          <u xml:id="u-323.6" who="#TeresaWargocka">Prawo i Sprawiedliwość absolutnie popiera przedłożenie rządowe. Akceptujemy poprawki przyjęte w trakcie prac w pierwszym…</u>
          <u xml:id="u-323.7" who="#TeresaWargocka">Przepraszam bardzo, ale już mam tak sucho w ustach przez tę infekcję, że głowa mała.</u>
          <u xml:id="u-323.8" who="#TeresaWargocka">To są zmiany bardzo oczekiwane.</u>
          <u xml:id="u-323.9" who="#TeresaWargocka">Jeszcze uprzedzę, panie marszałku, że będę chciała złożyć bardzo istotną poprawkę. Za chwileczkę ją otrzymam. Wprowadziliśmy restrykcyjny zapis i trzeba go doprecyzować. Osoby, które mają założoną „Niebieską kartę”, a mają prawo do posiadania broni, takie uprawnienie stracą. W związku z tym zapowiadam, że do końca drugiego czytania złożę poprawkę o tej treści. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-323.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-324">
          <u xml:id="u-324.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-324.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Monika Rosa, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-324.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pani posłanko, zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-325">
          <u xml:id="u-325.0" who="#MonikaRosa">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-325.1" who="#MonikaRosa">Panie Marszałku! Pani Minister! Projekt ustawy, o którym rozmawiamy, dotyka bardzo ważnych obszarów. O to od lat były apele organizacji pozarządowych, osób, które doznają przemocy. Oczywiście wspieramy wiele zapisów tego projektu — takich jak kwestia definicji przemocy ekonomicznej, kwestia pojęcia dziecka jako świadka przemocy, rozszerzenie katalogu osób, które będą objęte ochroną przeciwko przemocy, na byłych partnerów, na osoby, które nie dzielą wspólnego gospodarstwa domowego i nie mieszkają razem — ale wydaje mi się, pani minister, że to dość mało jak na wiele lat rządów i pracy nad ustawą o ściganiu przemocy domowej. Żałuję także, że podczas posiedzenia komisji nie zostały przyjęte poprawki, które zgłaszaliśmy, dotyczące taki słów jak „przewaga”, w definicji przemocy zupełnie bezsensowna, czy „uporczywość” uchylania się od stawiania się na terapię.</u>
          <u xml:id="u-325.2" who="#MonikaRosa">Jednak chciałam spytać panią minister, czy ten system przeciwdziałania przemocy, który obecnie obowiązuje, jest według pani minister optymalny. Czy wszystko, co mogło się wydarzyć przez minione lata, kiedy państwo rządziliście, wydarzyło się? Czy to był kawał porządnie wykonanej roboty: analizy, spotkań, kontaktów z osobami, które przemocy doświadczają, z organizacjami pomocowymi? Czy była współpraca z Ministerstwem Sprawiedliwości, ponieważ obszar pomocy i przeciwdziałania przemocy jest bardzo mocno rozproszony?</u>
          <u xml:id="u-325.3" who="#MonikaRosa">Więc moje pytania. Przemoc ekonomiczna. Jest definicja, ale dlaczego, pani minister, nie zmieniamy art. 207 k.k. mówiącego o znęcaniu się? W jaki sposób penalizować przemoc, skoro nie ma jej w Kodeksie karnym?</u>
          <u xml:id="u-325.4" who="#MonikaRosa">Po drugie: dzieci i świadkowie przemocy. Bardzo ważna zmiana. Pomyślmy o tym, jak system w ogóle chroni dzieci przed przemocą, jak im pomaga. Niestety bardzo regularnie mamy informacje medialne o kolejnej śmierci dziecka, najczęściej małego dziecka do 3. roku życia, i za każdym razem się oburzamy, wołamy o pomstę do nieba i mówimy: Tak więcej się wydarzyć nie może. Za każdym razem nie zmienia to systemu. Więc pytam panią minister, czy uda się wprowadzić analizę przypadków śmiertelnego krzywdzenia dzieci w Polsce. Czy sądy będą miały maksymalnie 3 miesiące na to, żeby zdecydować o statusie dziecka, a nie tak jak jest to teraz, ponad 3 lata? Czy np. wzorem Wielkiej Brytanii będzie wprowadzona procedura, która daje dziecku stabilizację? Rodzice mają asystenta, dziecko musi chodzić do lekarza, musi być sprawdzany stan jego zdrowia, opieka społeczna się interesuje i po tym całym procesie sędzia wie i ma informacje, jakie decyzje podjąć, czy ta rodzina będzie w stanie opiekować się dzieckiem.</u>
          <u xml:id="u-325.5" who="#MonikaRosa">Fundacja Court Watch Polska wskazuje jeszcze jeden aspekt. Otóż dane wskazują, że ok. 14% ofiar przemocy domowej objętych procedurą „Niebieskie karty” stanowiły dzieci, ale statystyki, które dotyczą prawomocnych skazań dorosłych za przestępstwo znęcania się, opublikowane w „Informatorze Statystycznym Wymiaru Sprawiedliwości” mówią już coś bardzo miłego. W tym przypadku odsetek spraw, które zakończyły się prawomocnym skazaniem, a osobami pokrzywdzonymi były osoby małoletnie, jest dziesięciokrotnie niższy. Czyli mamy „Niebieskie karty”, mamy przemoc wobec dzieci i mamy bardzo małą liczbę skazań za przemoc wobec dzieci. Dlaczego to ma funkcjonować w taki sposób?</u>
          <u xml:id="u-325.6" who="#komentarz">(Poseł Anna Kwiecień: Ale to do kogo ma pani pretensje? Do sędziów?)</u>
          <u xml:id="u-325.7" who="#MonikaRosa">Skala przemocy. Doskonale wiemy, że statystyki „Niebieskie karty” nie oddają skali przemocy. I to pozostaje niezmienione na przestrzeni ostatnich lat, ale wiecie państwo, że państwo nie gromadzi danych na temat przypadków śmiertelnego pobicia kobiet, śmierci w wyniku przemocy domowej. Takich danych nie uzyskamy, chyba że pani minister je zna. Nie znając danych, nie znamy skali, nie znając skali, nie możemy skutecznie przeciwdziałać takiej formule przemocy. Więc pytanie, czy za każdym przypadkiem, kiedy pojawia się śmierć w wyniku pobicia, przemocy albo samobójstwa w związku z przemocą domową, czy taki przypadek nie powinien być szczegółowo analizowany, a luki w systemie nie powinny być wypełniane, by sprawić, żeby kolejnych ofiar po prostu nie było.</u>
          <u xml:id="u-325.8" who="#MonikaRosa">Mamy organizacje pozarządowe, które mówią o kobietobójstwach. Centrum Praw Kobiet stworzyło Obserwatorium ds. Kobietobójstwa, Niebieska Linia — Czarną księgę ofiar przemocy domowej, ale konieczne są regularne działania państwa.</u>
          <u xml:id="u-325.9" who="#MonikaRosa">Natomiast nawet te ułomne dane, które mamy, mówią jasno, że najczęściej ofiarami przemocy są kobiety, a sprawcami najczęściej mężczyźni. Ciężko jest walczyć z przemocą domową, jeśli nie dotknie się korzenia, czyli stereotypu, czyli źle rozumianej tradycji, czyli braku działań na rzecz równouprawnienia płci i zwalczania złych stereotypów.</u>
          <u xml:id="u-325.10" who="#MonikaRosa">Definicja zgwałcenia to jest definicja, która musi być zmieniona, bo tylko: tak, wyraźna zgoda oznacza zgodę na stosunek seksualny. I pytanie do Wysokiej Izby: Dlaczego tej definicji nie możemy zmienić?</u>
          <u xml:id="u-325.11" who="#MonikaRosa">Stąd ponawiam moje pytanie: Czy naprawdę pani minister ocenia, że mamy spójny, dobry system przeciwdziałania przemocy domowej i ochrony osób, które jej doświadczają?</u>
          <u xml:id="u-325.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-326">
          <u xml:id="u-326.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-326.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Bożena Żelazowska, Koalicja Polska.</u>
          <u xml:id="u-326.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-327">
          <u xml:id="u-327.0" who="#BożenaŻelazowska">Szanowny Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Pani Minister! Przeciwdziałanie przemocy domowej na wszystkich jej płaszczyznach i w różnym zakresie jest powinnością wielu podmiotów, począwszy od organów władzy publicznej poprzez wyspecjalizowane instytucje i organizacje utworzone w celu jej zwalczania, na indywidualnych obywatelach kończąc. Dlatego koniecznym warunkiem skutecznego przeciwdziałania przemocy domowej jest przyjęcie odpowiednich regulacji prawnych. Dotychczas obowiązująca ustawa z 2005 r. ze zmianami wymaga oczywiście nowelizacji; wiele się przez ten czas w naszym kraju i dookoła nas przecież zmieniło. Stąd potrzeba wypracowania i przyjęcia rozwiązań, które pozwolą na skuteczne przeciwdziałanie przemocy domowej.</u>
          <u xml:id="u-327.1" who="#BożenaŻelazowska">W ustawie została zawarta preambuła, która wskazuje wprost, że przemoc w rodzinie narusza podstawowe prawa człowieka, w tym prawo do życia i zdrowia oraz poszanowania godności osobistej. Zmiany przepisów tej ustawy idą w dobrym kierunku. Wyznaczają zadania w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie, zasady postępowania wobec osób dotkniętych przemocą oraz zasady postępowania wobec osób tę przemoc stosujących.</u>
          <u xml:id="u-327.2" who="#BożenaŻelazowska">W nowelizacji tej ustawy została zdefiniowana przemoc w rodzinie, w tym uwzględniono przemoc psychiczną, fizyczną i seksualną. Jest to szersza definicja przemocy niż w dotychczasowych przepisach. Ponadto zdefiniowano pojęcie członka rodziny, uwzględniając, iż należy przez to rozumieć osobę najbliższą, a także inną osobę wspólnie zamieszkującą lub gospodarującą w danym gospodarstwie domowym.</u>
          <u xml:id="u-327.3" who="#BożenaŻelazowska">Przepisy nowelizujące ustawę nakładają na wszystkie szczeble administracji rządowej i samorządowej zadania do realizacji i wprowadzają zakres kompetencyjny, nadając im uprawnienia do ich wypełniania. Priorytetowym zadaniem, wynikającym z przepisów ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, jest praca zespołów interdyscyplinarnych i grup roboczych, w skład których wchodzą służby i przedstawiciele realizujący zadania z zakresu przeciwdziałania przemocy. Tego oczywiście do tej pory nie było, teraz jest i bardzo dobrze. Dzięki tym osobom osoby doznające przemocy mogą uzyskać pomoc i wsparcie od ekspertów wchodzących w skład tego zespołu. Poprzez działania tych zespołów i grup roboczych prowadzona będzie również praca z osobami stosującymi przemoc.</u>
          <u xml:id="u-327.4" who="#BożenaŻelazowska">Projektowane zmiany mają na celu poprawę funkcjonowania lokalnych systemów przeciwdziałania przemocy. Mają one na celu dotarcie jak najszybciej do jak największego grona osób zagrożonych przemocą bądź doznających tej przemocy. Mam nadzieję, że rzeczywiście to zadziała. Projekt tych zmian jest szeroki i uwzględnia głosy wielu środowisk. Mam tylko obawę, że ta ustawa nie zapewnia wprost w szybkim tempie osobom potrzebującym terapii dostępu do tych terapii. Nie chciałabym, aby czas oczekiwania na dostęp do terapii trwał tak długo, jak trwa dzisiaj, bo wówczas te zapisy będą, jak wiecie państwo, znowu dalece niewystarczające.</u>
          <u xml:id="u-327.5" who="#BożenaŻelazowska">Klub Koalicji Polskiej i Polskiego Stronnictwa Ludowego poprze te rozwiązania. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-328">
          <u xml:id="u-328.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-328.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Dobromir Sośnierz, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-329">
          <u xml:id="u-329.0" who="#DobromirSośnierz">Już sam pomysł redefinicji tytułu ustawy wydaje się wątpliwy. Mówicie państwo, że zmieniacie w tytule przemoc w rodzinie na przemoc domową, bo przemoc nie musi się odbywać w rodzinie, a zmieniacie na domową, chociaż wyraźnie jest napisane, że nie musi odbywać się też w domu. No to zamienił stryjek siekierkę na kijek. Jedno i drugie jest tak samo nieadekwatne. W ogóle nie jestem przekonany, czy potrzebujemy osobnej ustawy o przemocy akurat w domu. Co za różnica, czy przemoc tu, czy tam — powinna być karana tak samo. Ale jeśli już państwo się upieracie, to kolejny problem jest taki, że definicja przemocy zostaje tutaj rozszerzona. Zgodnie z lewackimi trendami wiejącymi z Zachodu PiS bohatersko broni nas przed tymi trendami, przyjmując je przedwcześnie, tak jak TVP w sylwestra, wieszając tęczowe flagi — żeby nam czasem nie narzucili, to my to przyjmujemy szybko sami. Powołujecie się w uzasadnieniu nawet na konwencję stambulską, którą mieliście wypowiedzieć, tak zapowiadaliście przed którymiś tam wyborami.</u>
          <u xml:id="u-329.1" who="#DobromirSośnierz">Teraz rozszerzamy więc pojęcie przemocy również na przemoc ekonomiczną, psychiczną, a nawet na cyberprzemoc. Rozumiem, że państwa intencje są prawdopodobnie takie, że chcecie te zachowania, na które rozciągacie pojęcie przemocy, uczynić bardziej złymi. Ale to jest broń obosieczna, bo w ten sposób stawiacie znak równości między rzeczami, które są naprawdę złe, takimi jak bicie kogoś, zmuszanie kogoś siłą do jakiegoś zachowania, a rzeczami, które jeśli w ogóle są złe, to na pewno w znacznie mniejszym stopniu, takimi jak zabranie dziecku kieszonkowego. Ewidentnie zabranie dziecku kieszonkowego jest wykorzystaniem przewagi ekonomicznej nad nim i zgodnie z definicją ustawową stanowi przemoc, bo to jest jednorazowe lub powtarzające się umyślne zachowanie wykorzystujące przewagę fizyczną, psychiczną lub ekonomiczną, naruszające prawa, dobra osobiste osoby doznającej przemocy itd., w szczególności naruszające np. jej godność. Ktoś może uznać, że narusza jego godność to, że zabrano mu kieszonkowe. Jak w takim razie w ogóle można ukarać dziecko w naszym systemie prawnym? Już w skórę dać nie można, bo to przemoc fizyczna. Nie można zabrać kieszonkowego, bo to przemoc ekonomiczna. Nie można go skrytykować, bo mu się zrobi przykro i będzie przemoc psychiczna. Co można w ogóle zrobić?</u>
          <u xml:id="u-329.2" who="#DobromirSośnierz">Jeszcze pamiętam, jak w Parlamencie Europejskim państwo z PiS-u sami wnioskowali o debatę i ramię w ramię krytykowaliśmy tam niemieckie Jugendamty za ich nadmierną władzę czy norweski Barnevernet, a wy stwarzacie teraz tutaj dokładnie to samo. Naprawdę nie starczy wam wyobraźni, co może pójść nie tak w tym eksperymencie? Jeśli damy urzędnikom tak ogromną władzę, że oni de facto będą sprawdzać, czy ludzie są dla siebie mili w domach, to jeśli ci urzędnicy będą chcieli zniszczyć jakiegoś obywatela, to będą mieli gotowy pretekst. To jest otwarta książka do niszczenia ludzi. Czy ja dobrze rozumiem, że zgodnie z tymi wszystkimi definicjami, jak kobieta powie do mężczyzny: nie będzie seksu, jak mi nie kupisz butów, to to nie jest przemoc, ale jak mężczyzna powie: nie kupię ci butów, jak nie będzie seksu, to to już jest przemoc? Dobrze rozumiem, tak? Czy my znowu gramy do jednej bramki?</u>
          <u xml:id="u-329.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-330">
          <u xml:id="u-330.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-331">
          <u xml:id="u-331.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-331.1" who="#MirosławSuchoń">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Koła Parlamentarnego Polska 2050 w sprawie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-331.2" who="#MirosławSuchoń">Wysoka Izbo! Projekt ustawy dotyka bardzo istotnego, powiedziałbym, elementu życia w naszym społeczeństwie i uważam, że trywializowanie go w sposób, z jakim mieliśmy do czynienia przed chwilą, jest po pierwsze nie na miejscu, a po drugie kieruje dyskusję w takie rejony, w których ona po pierwsze nie powinna mieć miejsca, ponieważ jest z góry absurdalna, a po drugie nie pozwala szukać takich rozwiązań i takich środków, które będą walczyć z tym problemem, który, tak jak powtarzam, jest obecny. Nie należy uciekać od tej świadomości, a wręcz przeciwnie, świadomość występujących zachowań przemocowych w wielu rodzinach jest pierwszym krokiem do tego, aby spróbować sobie z tym systemowo poradzić. Oczywiście różne państwa mają różne pomysły i różne podejście do tego, natomiast z pewnością te przepisy, które znalazły odzwierciedlenie, te pomysły, które znalazły odzwierciedlenie w przepisach ustawy, są krokiem, można powiedzieć, w wielu przypadkach w dobrym kierunku. Po pierwsze, zmiany definicji. Po drugie, nałożenie na samorządy trochę innych obowiązków, które mają spowodować, że jednak samorządy będą miały bardziej skuteczne, bardziej realne narzędzia do tego, aby z tym zjawiskiem walczyć.</u>
          <u xml:id="u-331.3" who="#MirosławSuchoń">Na uwagę zasługuje poza tym wszystkim, o czym mówili moi szanowni przedmówcy, m.in. obowiązek, który będzie wynikał z nowych przepisów, wedle których powołani w skład zespołów członkowie będą musieli odbyć szkolenie z zakresu przeciwdziałania przemocy domowej. Wydaje się, że to jest niezbędny element kształcenia kadr i zespołów, które mają za zadanie w pierwszej linii walczyć z przemocą czy stosować środki, które pozwalają na minimalizowanie tego zjawiska.</u>
          <u xml:id="u-331.4" who="#MirosławSuchoń">Wydaje się, że te przepisy mogły być jednak troszeczkę lepsze. Polska 2050 zgłaszała na etapie prac w komisji poprawki, które odnosiły się choćby do tego, że czynności wobec sprawców przemocy należy podejmować z urzędu. Niestety, nie znalazło to odzwierciedlenia w przepisach. Rząd nie poparł tych propozycji, niemniej jednak ustawa stanowi krok w dobrym kierunku i będziemy wnikliwie analizować możliwość poparcia tych przepisów w głosowaniu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-331.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-332">
          <u xml:id="u-332.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-332.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Joanna Senyszyn, PPS.</u>
          <u xml:id="u-332.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-333">
          <u xml:id="u-333.0" who="#JoannaSenyszyn">Wysoka Izbo! W imieniu Koła Parlamentarnego Polskiej Partii Socjalistycznej przedstawiam stanowisko w sprawie zmiany ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie.</u>
          <u xml:id="u-333.1" who="#JoannaSenyszyn">Przemoc, niezależnie od tego, gdzie się dokonuje: w rodzinie, w pracy, w przestrzeni publicznej, dotyczy przede wszystkim kobiet. Szacuje się, że 90% aktów przemocy dotyczy kobiet i dzieci, a jedynie ok. 10% — mężczyzn. Niewykluczone, że mężczyźni częściowo nie przyznają się do tego, że są maltretowani. Być może te statystyki w rzeczywistości są nieco inne, może ta proporcja wynosi 80 do 20. W Unii Europejskiej połowa kobiet przynajmniej raz w życiu doświadczyła przemocy, w Polsce setki kobiet tracą życie w wyniku przemocy, ale nawet nie wiadomo, ile ich dokładnie jest, bo takich statystyk się nie prowadzi.</u>
          <u xml:id="u-333.2" who="#JoannaSenyszyn">W czasie pandemii przemoc domowa znacznie się nasiliła, co sekretarz generalny ONZ określił mianem ukrytej pandemii. W Unii Europejskiej w ciągu pierwszych 3 miesięcy pandemii liczba telefonów do organizacji pomagających ofiarom przemocy wzrosła o 60%. W Polsce według oficjalnych danych było dokładnie odwrotnie. Natomiast w rzeczywistości organizacje pozarządowe zanotowały gwałtowny wzrost liczby telefonów od maltretowanych kobiet.</u>
          <u xml:id="u-333.3" who="#JoannaSenyszyn">Powtórzę zatem to, co już mówiłam podczas pierwszego czytania: rząd chwali się, że w Polsce jest mniej zgłoszeń przemocy niż np. w krajach skandynawskich, ale musimy uzmysłowić sobie, że wynika to przede wszystkim z faktu, że część Polek nawet nie uświadamia sobie, że pewne zachowania wobec nich są przemocą, i np. szarpnięcia za rękę, strofowania, nadmiernej i nieuzasadnionej krytyki czy nawet ordynarnych wyzwisk nie traktuje jako przemocy i nie zgłasza, podczas gdy w krajach skandynawskich takie przypadki są zgłaszane i jak najbardziej wpływają na statystyki.</u>
          <u xml:id="u-333.4" who="#JoannaSenyszyn">To bardzo dobrze, że zmieniamy nazwę na „przemoc domowa”, bo to jest dostosowanie terminologii do konwencji stambulskiej, szkoda jednak, że tak jak w konwencji nie idziemy krok dalej i nie dopisujemy „wobec kobiet”, skoro ta przemoc właśnie w 90% czy choćby nawet w 80% dotyczy właśnie kobiet i dzieci. Oczywiście Klub Parlamentarny PiS przedstawił ideologiczne uzasadnienie zmiany nazwy z „przemoc w rodzinie” na „przemoc domowa”, bo według PiS rodzina jest święta i nic złego się w niej nie dzieje. Tak więc warto sobie uświadomić, że właśnie największe zło dokonuje się w rodzinach. Oczywiście PiS nie chce także przyznać, że jest to terminologia z antyprzemocowej konwencji stambulskiej. Przestańmy się czarować: przemoc występuje w rodzinie i trzeba ją zwalczać wszelkimi możliwymi sposobami. Czy ta ustawa się do tego w dostatecznym stopniu przyczyni, zobaczymy w czasie jej realizowania. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-334">
          <u xml:id="u-334.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-334.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Anita Kucharska-Dziedzic, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-335">
          <u xml:id="u-335.0" who="#AnitaKucharskaDziedzic">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu klubu Lewicy chciałabym przedstawić nasze stanowisko wobec projektowanych zmian.</u>
          <u xml:id="u-335.1" who="#AnitaKucharskaDziedzic">Są takie projekty ustaw i takie tematy, co do których powinniśmy być zgodni i wypracowywać nawet nie kompromis, ale konsensus. Takim tematem i problemem społecznym jest przemoc. Powinniśmy być zgodni co do tego, że trzeba skutecznie jej przeciwdziałać, bez względu na to, czy nazwiemy ją przemocą domową czy przemocą w rodzinie.</u>
          <u xml:id="u-335.2" who="#AnitaKucharskaDziedzic">Niemal 3 lata temu na tej sali procedowaliśmy nad innym bardzo ważnym projektem wprowadzającym natychmiastową izolację sprawcy przemocy domowej czy przemocy w rodzinie i wówczas Zjednoczona Prawica rozjechała się w głosowaniu. Część posłów zagłosowała za tym projektem, który był projektem rządowym, część była przeciwko. W Senacie wszyscy senatorowie Prawa i Sprawiedliwości byli przeciwko temu projektowi. Dzisiaj państwo ze Zjednoczonej Prawicy doceniacie, jak ważny to był projekt, i właściwie chwalicie się, że go wprowadziliście i że on służy bezpieczeństwu polskich rodzin. Znów procedujemy nad tymi przepisami, a właściwie nad ich nowelizacją. Mogłoby to mieć miejsce wcześniej, ale przy tego typu projektach niestety zapomina się, że one powinny służyć najsłabszym i skrzywdzonym. Pokazujecie tu tymczasem państwo, kto ma władzę, kto ma większość i kto podejmuje decyzje. To niewłaściwa postawa wobec kwestii, które dotyczą życia i zdrowia ludzi, także małych dzieci, osób zależnych i niepełnosprawnych.</u>
          <u xml:id="u-335.3" who="#AnitaKucharskaDziedzic">W każdej ustawie najważniejsze są słowa, za pomocą których definiuje się sposoby rozwiązywania problemów. I wprawdzie powołujecie się państwo w tej ustawie na to, że ona ma być implementacją konwencji stambulskiej, ale zmieniając nazwę z „przemoc w rodzinie” na „przemoc domową”, zgodnie z tą konwencją, z zapisem jej tytułu, nie chcecie państwo przyznać, że większość tej przemocy stanowi przemoc wobec kobiet. Rozszerzenie tytułu tej ustawy tak naprawdę pokazałoby nasz stosunek do większości tego zjawiska. Odrzuciliście państwo w pierwszym czytaniu wszystkie poprawki opozycji, chociaż wynikały one z doświadczeń związanych z praktycznymi realizacjami tego typu projektów, tego typu ustaw. Sugestie organizacji pozarządowych, które pomagały i pomagają ofiarom przemocy domowej czy przemocy w rodzinie, które pomagały jeszcze przed tym, jak wiele lat temu została uchwalona pierwsza wersja tej ustawy, pomogłyby przecież państwu w zwiększeniu skuteczności pracy na rzecz osób, które doświadczają przemocy.</u>
          <u xml:id="u-335.4" who="#AnitaKucharskaDziedzic">Jeżeli definiujecie państwo przemoc jako użycie przewagi fizycznej, psychicznej lub ekonomicznej, to znów zawężacie państwo rozumienie krzywdy, bo przecież bezrobotny mąż bijący pracującą żonę nie ma przewagi ekonomicznej, a pijany syn bijący trzeźwą matkę nie ma przewagi fizycznej. Mówienie o wykorzystywaniu przewagi znów będzie sprawiało, że policjanci będą się zastanawiali, czy w danej sytuacji ktoś miał przewagę, czy można to zakwalifikować jako przemoc.</u>
          <u xml:id="u-335.5" who="#AnitaKucharskaDziedzic">Jeżeli mówicie państwo o szkodach, o krzywdach i o cierpieniu, to znów zawężacie to państwo do krzywdy i cierpienia moralnego. Nie ma kwestii moralnych w przypadku krzywdzenia dzieci. Dziecko czy niemowlę, które jest krzywdzone, tłuczone, bite przez rodziców, nie odczuwa krzywdy moralnej, bo ono jeszcze nie wie, co to jest moralność. Państwo znów chcecie to zawężać.</u>
          <u xml:id="u-335.6" who="#AnitaKucharskaDziedzic">Kiedy mówicie państwo o tym, że ktoś uporczywie nie stosuje się do zaleceń zespołu interdyscyplinarnego, to znów tworzycie państwo problemy interpretacyjne. Dlaczego? Takie same problemy interpretacyjne są w przypadku niealimentacji. Czy uporczywe uchylanie się od alimentacji to trzy razy niezapłacone alimenty czy też 3 lata niepłacenia alimentów? Czy uporczywe uchylanie się od decyzji to pięciokrotne pobicie żony czy pięciokrotne wysyłanie na terapię?</u>
          <u xml:id="u-335.7" who="#AnitaKucharskaDziedzic">Składamy te poprawki jeszcze raz i liczymy na refleksję z państwa strony.</u>
          <u xml:id="u-335.8" who="#AnitaKucharskaDziedzic">Panie marszałku, składam poprawki na pana ręce.</u>
          <u xml:id="u-335.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-336">
          <u xml:id="u-336.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-336.1" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: Bardzo przepraszam, panie marszałku, pozwoli pan, że uzupełnię ten swój brak.)</u>
          <u xml:id="u-336.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Oczywiście, że pozwolę, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-336.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę państwa, do zadawania pytań zgłosiły się 22 osoby.</u>
          <u xml:id="u-336.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Czy jeszcze ktoś z państwa chciałby się zgłosić?</u>
          <u xml:id="u-336.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pan poseł Buż.</u>
          <u xml:id="u-336.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">To już 23 osoby.</u>
          <u xml:id="u-336.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-336.8" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ustalam czas zadawania pytania na 1 minutę.</u>
          <u xml:id="u-336.9" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę panią posłankę Joannę Senyszyn z PPS-u o zadanie pierwszego pytania.</u>
          <u xml:id="u-336.10" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-337">
          <u xml:id="u-337.0" who="#JoannaSenyszyn">Ponieważ nie doczekałam się odpowiedzi na pytania, które zadałam podczas pierwszego czytania, ponawiam je. W 2021 r. Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej powołało na IV kadencję Zespół Monitorujący do spraw Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie. Czy nazwa tego zespołu zostanie zmieniona odpowiednio do ustawy?</u>
          <u xml:id="u-337.1" who="#JoannaSenyszyn">Wśród 10 organizacji pozarządowych są aż cztery organizacje kościelne, m.in. kuria diecezjalna zielonogórsko-gorzowska i Akcja Katolicka. Apeluję o zmianę składu zespołu i dokooptowanie kobiecych organizacji pozarządowych, które od lat pomagają kobietom. Kościół katolicki przez 2000 lat nie ukrócił przemocy w rodzinie. Wręcz przeciwnie, sam instytucjonalnie dyskryminuje kobiety, więc nie ma mandatu do zasiadania w zespole, który ma monitorować przeciwdziałanie przemocy.</u>
          <u xml:id="u-337.2" who="#JoannaSenyszyn">Proszę o odpowiedź na piśmie — proszę o to po raz drugi. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-337.3" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Piotr Zgorzelski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-338">
          <u xml:id="u-338.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-338.1" who="#PiotrZgorzelski">Teraz głos zabierze pan poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-339">
          <u xml:id="u-339.0" who="#GrzegorzBraun">Szczęść Boże!</u>
          <u xml:id="u-339.1" who="#GrzegorzBraun">Bardzo proszę o korespondencyjne opisanie rzewnej historii wypowiadania konwencji stambulskiej, która jest przywołana w uzasadnieniu tej ustawy, ponieważ była to jedna z takich chorągiewek na wietrze historii, którą wymachiwaliście, idąc do tej Wysokiej Izby. Proszę mi to opisać — co kto mówił, jakie stanowiska były formułowane i jak wreszcie wypowiedzieliśmy tę konwencję stambulską.</u>
          <u xml:id="u-339.2" who="#GrzegorzBraun">Jeśli chodzi o samą ustawę, to jest to socjalizm, eurosocjalizm. Rozwiązujemy problemy, do których zaistnienia w jakiejś mierze się przyczyniamy. To są problemy, które narastają, dlatego że np. zamykamy ludzi w ich mieszkaniach, domostwach, podwórkach na miesiące, kwartały, wprowadzamy de facto stan wyjątkowy, nie ogłaszając go de iure — potem narastają problemy.</u>
          <u xml:id="u-339.3" who="#GrzegorzBraun">Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-339.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-340">
          <u xml:id="u-340.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-340.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Jan Szopiński, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-340.2" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-341">
          <u xml:id="u-341.0" who="#JanSzopiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W Polsce mamy odwieczny problem z przemocą w rodzinie, gdyż kolejne rządy po cichu akceptowały to, że przemoc w rodzinie nie jest tak bardzo szkodliwa jak przemoc stosowana w innych okolicznościach. Dlaczego nikt z rządzących nie miał tyle odwagi, żeby w końcu zacząć ścigać przestępców rodzinnych z urzędu? Czy jest to obawa przed serią aresztowań wśród partyjnych kolegów? Gdy ktoś idzie ulicą i uderzy uzbrojonego w pistolet i pałkę policjanta, skazywany jest na karę bezwzględnego więzienia. Jeśli ktoś skatuje taką uzbrojoną osobę i ta osoba przez paręnaście dni nie wyjdzie ze szpitala, to sprawca nie zobaczy słońca przez parę ładnych lat. Jeśli jednak chodzi o przemoc w rodzinie, to nie ma ścigania z urzędu. Kiedy to nastąpi? Uprzejmie proszę o odpowiedź na piśmie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-342">
          <u xml:id="u-342.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-342.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Rafał Adamczyk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-343">
          <u xml:id="u-343.0" who="#RafałAdamczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Rozmawiamy o ustawie o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie i nasuwa się, jak sądzę, bardzo ważne pytanie: Ile przypadków śmiertelnych, jeśli chodzi o przemoc domową, odnotowano w 2021 r. i w 2022 r.? Prosiłbym o pisemną informację, również z uwzględnieniem samobójstw, które były spowodowane tą przemocą. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-344">
          <u xml:id="u-344.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-344.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Janusz Kowalski.</u>
          <u xml:id="u-344.2" who="#PiotrZgorzelski">Nieobecny.</u>
          <u xml:id="u-344.3" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Tomasz Głogowski.</u>
          <u xml:id="u-344.4" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-345">
          <u xml:id="u-345.0" who="#TomaszGłogowski">Szanowny Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mówiąc o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, warto wspomnieć o tych, którzy stoją w pierwszej linii walki z tą przemocą, o pracownikach pomocy społecznej, których jest wciąż za mało, są przeciążeni, pracują często w stresie, pod groźbą agresji. Mają zbyt dużą liczbę rodzin pod opieką. Od lutego spoczęło na nich także wiele obowiązków w zakresie pomocy społecznej dla uchodźców z Ukrainy. Cały czas muszą się dostosowywać do nowych dodatków socjalnych przyznawanych przez rząd, a jednocześnie zarabiają 3 tys. zł na rękę, czasami nawet mniej.</u>
          <u xml:id="u-345.1" who="#TomaszGłogowski">Oczywiście polityka kadrowa i kwestie wynagrodzeń pracowników socjalnych leżą po stronie samorządu, ale gdy mówimy o nowych rozwiązaniach, potrzebnych i dobrych rozwiązaniach dotyczących zwalczania przemocy w rodzinie, warto też zapytać, pomyśleć o dodatkowych środkach dla samorządów, aby pracownicy pomocy społecznej byli należycie wynagradzani i była ich należyta liczba. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-346">
          <u xml:id="u-346.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-346.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Małgorzata Niemczyk.</u>
          <u xml:id="u-346.2" who="#PiotrZgorzelski">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-346.3" who="#PiotrZgorzelski">Jest pani poseł Katarzyna Lubnauer.</u>
          <u xml:id="u-346.4" who="#PiotrZgorzelski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-347">
          <u xml:id="u-347.0" who="#KatarzynaLubnauer">Najpierw chciałabym zacząć od pewnego pozytywu. Cieszę się, że temat przemocy ekonomicznej znalazł wreszcie odzwierciedlenie w zmianach ustawowych. Powiem szczerze, że składaliśmy już w tej sprawie projekt. Dokładnie Monika Rosa przygotowała go w poprzedniej kadencji Sejmu. Szkoda, że wtedy nie zyskał odpowiedniego zainteresowania i nie został już przeprowadzony, ale lepiej późno niż wcale, jak mawiają.</u>
          <u xml:id="u-347.1" who="#KatarzynaLubnauer">Natomiast chciałabym zapytać, kiedy powstanie w Polsce rzetelny system analizy spraw krzywdzenia dzieci ze skutkiem śmiertelnym. Niedawno przeżyliśmy, wszyscy, myślę, dramatyczną informację o śmierci rocznej Martynki z Wejherowa. Doszło do tragedii, mimo że rodzina była pod opieką zarówno funkcjonującej pomocy społecznej. Były też kwestie sądowych spraw. Można powiedzieć, że był pewien nadzór nad nią. W związku z tym jest pytanie o to, czy czasami nie ma opieszałości wynikającej z pewnego wpływu tego, że w pewnym momencie zaczęto bardzo dużo mówić o kwestii ratowania dzieci przed odbieraniem rodzicom. Czasami okazuje się, że ta próba ratowania kończy się śmiercią.</u>
          <u xml:id="u-347.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-348">
          <u xml:id="u-348.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-348.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Małgorzata Pępek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-349">
          <u xml:id="u-349.0" who="#MałgorzataPępek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Aby ofiara przemocy w rodzinie miała szansę na realną pomoc, a każdy oprawca czuł na sobie presję, że dosięgnie go sprawiedliwość, oprócz dobrych chęci i słów zapisanych w ustawie potrzebne są odpowiednie środki finansowe, które pozwolą na realizację zapisanych w niej celów, a tych tutaj niestety brak. A przecież zarówno przeciwdziałanie przemocy w postaci uświadamiania społeczeństwa, jak i sama długofalowa pomoc ofiarom to koszty, i to koszty niemałe.</u>
          <u xml:id="u-349.1" who="#MałgorzataPępek">Jak chcecie sprawić, aby ustawa była skuteczna bez poniesienia dodatkowego nakładu finansowego? Czy możliwe jest zwiększenie finansowania na zapisane w projekcie zadania? Jeżeli tak, to o ile w stosunku do obecnie poniesionych nakładów? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-349.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-350">
          <u xml:id="u-350.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-350.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Barbara Nowacka.</u>
          <u xml:id="u-350.2" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-351">
          <u xml:id="u-351.0" who="#BarbaraNowacka">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pani Minister! Właściwie wypadałoby się cieszyć, że po raz kolejny ważny temat dotyczący przemocy domowej, przemocy wobec kobiet podejmowany jest jako temat, który rząd próbuje rozwiązać. Ale cały czas mamy takie poczucie, że za mało, za słabo i bardzo często nie tędy droga. Ponad 800 tys. kobiet, szacowane jest to przez organizacje pozarządowe, doświadcza przemocy domowej. Co dziesiąta kobieta mówi, że została pobita przez partnera w swoim życiu. To są dane wstrząsające. Ale żeby można było zapobiegać przemocy, potrzebnych jest kilka rzeczy. Potrzebna jest rzetelna edukacja działająca tak, żeby ludzie dowiadywali się, żeby przemocy nie stosować, żeby uczyć dzieci od samego początku, że przemoc jest zła. Potrzebne są działania, które pozwolą na analizę tego, kiedy są ofiary przemocy, te pogłębione statystyczne. Państwo tego niestety nie uwzględniacie.</u>
          <u xml:id="u-351.1" who="#BarbaraNowacka">I najbardziej, powiedziałabym, szokujące jest to, że próbujecie państwo włożyć termin przewagi. Nie zawsze przewaga formalna jest tą przewagą faktyczną. Można sobie dosyć łatwo wyobrazić sytuację, kiedy kobieta, mimo że przewaga ekonomiczna, w sensie wyższych zarobków, jest po jej stronie, pada ofiarą przemocy ekonomicznej ze strony opresyjnego partnera. Po co wprowadzać rozwiązania, które będą powodowały wyłącznie kłopot dla sądu, kiedy ofiarom pomocy od państwa polskiego należy się jedno: bezwzględna pomoc? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-351.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-352">
          <u xml:id="u-352.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-352.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Zdzisław Wolski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-353">
          <u xml:id="u-353.0" who="#ZdzisławWolski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Propozycja dla pani minister. Otóż w przypadku zagrożenia zdrowia lub życia dziecka w związku z przemocą w rodzinie decyzję o umieszczeniu dziecka w pieczy zastępczej, rodzinnym domu dziecka czy rodzinie zastępczej podejmuje pracownik socjalny wraz z funkcjonariuszem Policji, pielęgniarką, lekarzem, pielęgniarką lub ratownikiem. Proszę o rozwagę, czy nie dopisać tutaj również położnej, bo to położna zajmuje się dzieckiem do 2. miesiąca życia, a niestety takie przypadki również się zdarzają.</u>
          <u xml:id="u-353.1" who="#ZdzisławWolski">I proszę również o wyjaśnienie sytuacji dotyczącej art. 1 pkt 20: jeżeli osoba stosująca przemoc mieszka w innej gminie niż osoba doznająca przemocy, może zostać stworzona grupa diagnostyczno-pomocowa w tej gminie, gdzie jest sprawca przemocy. Mam pytanie, jakie będą kryteria tworzenia tej grupy diagnostyczno-pomocowej, szczególnie w kontekście prowadzonych przez dzielnicowych teczek zagadnieniowych. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-354">
          <u xml:id="u-354.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-354.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Wanda Nowicka.</u>
          <u xml:id="u-354.2" who="#PiotrZgorzelski">Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-354.3" who="#PiotrZgorzelski">Ale jest pani poseł Zofia Czernow.</u>
          <u xml:id="u-354.4" who="#PiotrZgorzelski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-355">
          <u xml:id="u-355.0" who="#ZofiaCzernow">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pani Minister! Efekty procedowanej ustawy będą widoczne za rok, 2 lata, może później. A mam pytanie: Co rząd zamierza zrobić dziś, natychmiast, w sprawie dramatycznego braku miejsc w placówkach typu rodzinnego, ale nie tylko, dla dzieci do lat 10? Miejsc dla dzieci nie ma. Codziennie po całej Polsce krążą dramatyczne apele i prośby powiatowych centrów pomocy rodzinie poszukujących dla dzieci miejsc. Jaka jest sytuacja tych dzieci? Część dzieci przetrzymywana jest w szpitalach. Nie udawajmy, że tego nie widzimy. Duża grupa dzieci nadal pozostaje w rodzinach, gdzie występuje przemoc. Ta tragiczna sytuacja dzieci wymaga natychmiastowej reakcji rządu.</u>
          <u xml:id="u-355.1" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: Zapytajcie swoich samorządów.)</u>
          <u xml:id="u-355.2" who="#ZofiaCzernow">Pytam: Kiedy rząd rozwiąże ten problem? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-356">
          <u xml:id="u-356.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-356.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Iwona Maria Kozłowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-357">
          <u xml:id="u-357.0" who="#IwonaMariaKozłowska">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Gdy przemoc w rodzinie się lekceważy, pospiesznie przemilcza, a policję, kuratorów i prokuratorów rozlicza się ze statystyk, a nie z realnej pomocy, życie kobiet jest systemowo zagrożone — powiedziała to pani prof. Monika Płatek.</u>
          <u xml:id="u-357.1" who="#IwonaMariaKozłowska">Pani minister, ile kobiet umiera w wyniku przemocy domowej? Czy może pani podać konkretne dane statystyczne? Temat braku danych podnoszony jest przez wiele organizacji kobiecych, m.in. przez Fundację Centrum Praw Kobiet, która podała, że w ciągu ubiegłego roku umarło w wyniku przemocy domowej 400–500 kobiet. Również Niebieska Linia ostatnio opublikowała czarną księgę ofiar przemocy domowej. Te dane dałyby informację, jaka jest skala tych dramatów, aby im skutecznie przeciwdziałać, zapobiegać. Czy ministerstwo planuje stworzenie procedury, która będzie analizować każdy przypadek śmierci kobiety w wyniku przemocy domowej, aby ulepszyć i poprawić ten system? Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-357.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-358">
          <u xml:id="u-358.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-358.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Franciszek Sterczewski.</u>
          <u xml:id="u-358.2" who="#PiotrZgorzelski">Nieobecny.</u>
          <u xml:id="u-358.3" who="#PiotrZgorzelski">Ale pan poseł Mirosław Suchoń jest.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-359">
          <u xml:id="u-359.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo uprzejmie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-359.1" who="#MirosławSuchoń">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na etapie prac legislacyjnych w komisji Polska 2050 składała poprawki, m.in. taką, która miała doprowadzić do tego, aby ściganie osób stosujących przemoc domową odbywało się z urzędu. Niestety rząd nie podzielił naszego punktu widzenia i był przeciwko tym zmianom. Tymczasem nie tylko eksperci, ale także osoby, które dotknęła przemoc domowa, jasno wskazują, że jest bariera, bardzo poważna bariera w ściganiu z oskarżenia prywatnego, ponieważ jest to coś, co się dzieje w zaciszu domowym, jak sama nazwa wskazuje, bardzo często nie ma to charakteru, powiedziałbym, takiego bardzo bezwzględnego na początku, jest to rzecz, która w jakiś sposób odbywa się w czasie. Z jakich powodów rząd nie chce tutaj pójść tym tropem, który byłby najbardziej właściwy, czyli właśnie ścigania z urzędu osób stosujących przemoc domową? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-360">
          <u xml:id="u-360.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-360.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Mirosława Nykiel.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-361">
          <u xml:id="u-361.0" who="#MirosławaNykiel">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-361.1" who="#MirosławaNykiel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Projekt ustawy rzeczywiście idzie w dobrym kierunku, ale brakuje kilku rozwiązań, które już od dawna są postulowane. Np. w czasie ostatnich 16 dni przeciwko przemocy w moim mieście, Bielsku-Białej, odbyło się wiele spotkań i miałam okazję rozmawiać z ofiarami. Chodzi tutaj m.in. o procedurę „Niebieskie karty”, która jest bardzo obciążona nadmierną biurokracją, co przy ograniczonej liczbie pracowników socjalnych sprawia, że jest coraz mniej czasu na faktyczną pomoc. Brakuje też tego jednolitego rejestru. Pisałam do państwa interpelacje w tej sprawie. Pani minister odpowiedziała, że Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej nie prowadzi statystyk wykrywalności przestępstw z użyciem przemocy. Mam zatem pytanie: Czy państwo pracujecie nad tym, żeby odbiurokratyzować „Niebieską kartę”, i czy będziecie jednak współpracować z Ministerstwem Sprawiedliwości i Policją w celu stworzenia jednolitej listy, która pokaże skalę przemocy w Polsce? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-361.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-362">
          <u xml:id="u-362.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-362.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Anna Kwiecień.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-363">
          <u xml:id="u-363.0" who="#AnnaKwiecień">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Słucham tutaj takich rozdzierających zdań ze strony opozycji w kwestii przemocy zarówno ekonomicznej, jak i fizycznej i w mojej głowie rodzą się pytania: Jak to się stało, że wtedy kiedy rządziła lewica, został zlikwidowany fundusz alimentacyjny? Nie kto inny tylko właśnie Prawo i Sprawiedliwość w czasach swoich pierwszych rządów przywróciło ten fundusz alimentacyjny. Jak to się stało, że przez całe lata nie można było wprowadzić izolacji sprawcy od ofiary, i to przez 8 lat, kiedy państwo rządziliście? Tak naprawdę chroniliście sprawcę, nie wprowadzając stosownych przepisów. To nikt inny tylko właśnie Prawo i Sprawiedliwość w roku 2020 wprowadziło stosowne przepisy. I chciałabym zapytać, pani minister, proszę powiedzieć: Jak dzisiaj wykorzystywany jest ten instrument związany z izolacją sprawcy od ofiary? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-363.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-364">
          <u xml:id="u-364.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-364.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Agnieszka Hanajczyk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-365">
          <u xml:id="u-365.0" who="#AgnieszkaHanajczyk">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Niewątpliwie proponowany, procedowany projekt idzie w dobrym kierunku. Przemoc rzeczywiście nie powinna zamykać się w sztywnych definicjach, ale jeżeli można przyjąć poprawki, które zmieniłyby ustawę, to dlaczego państwo nie chcecie tego zrobić? Każda ofiara przemocy to porażka państwa. Dlatego każdy aspekt przemocy musi wiązać się z konsekwencjami, ograniczeniami uprawnień, nałożeniem obowiązku i nie powinniśmy dawać żadnych punktów zaczepienia, które rozmywałyby odpowiedzialność. Słowa tak niejasne jak „przewaga”, „uporczywość” powinny zostać z tej ustawy wykreślone.</u>
          <u xml:id="u-365.1" who="#AgnieszkaHanajczyk">Nie uporczywe, ale jednokrotne złamanie zasad nałożonych na sprawcę powinno już zwrócić szczególną uwagę odpowiednich służb, odpowiednich jednostek, takich jak Policja czy zespół interdyscyplinarny. Potrzebne są wsparcie psychologiczne i niewątpliwie edukacja społeczna.</u>
          <u xml:id="u-365.2" who="#AgnieszkaHanajczyk">Dlatego chcę zapytać: Dlaczego nie chcecie państwo uwzględnić poprawek przez nas zgłoszonych, które usprawniają tę ustawę, nie mają żadnych negatywnych skutków? A w walce z przemocą przede wszystkim potrzebna jest skuteczność. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-365.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-366">
          <u xml:id="u-366.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-366.1" who="#PiotrZgorzelski">Zapraszam pana posła Dobromira Sośnierza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-367">
          <u xml:id="u-367.0" who="#DobromirSośnierz">Mam nadzieję, że moje krytyczne uwagi nie zostaną tu uznane za przemoc intelektualną, bo przecież autorowi tych przepisów może zrobić się przykro. Wskutek tego może uznać, że to jest nadmierna i nieuzasadniona krytyka albo — jeszcze gorzej — wykorzystanie intelektualnej przewagi.</u>
          <u xml:id="u-367.1" who="#DobromirSośnierz">W każdym razie moje pytanie jest takie. W konsultacjach pracownicy Niebieskiej Linii wskazali wam, że przymusowa terapia jest bez sensu jako kara, bo żeby terapia była skuteczna, to musi być motywacja po stronie tego, kto jest tej terapii poddany. I co wy im na to odpowiadacie w uzasadnieniu w tych konsultacjach społecznych? Że oj tam, oj tam, przecież dostaniecie dzięki temu więcej kasy, więc o co wam chodzi? Serio? Ludzie wbrew własnemu interesowi ekonomicznemu mówią wam, że to jest bez sensu, a wy mierzycie wszystkich swoją miarą i mówicie: oj, przecież kasa będzie się zgadzała, to o co wam chodzi?</u>
          <u xml:id="u-367.2" who="#DobromirSośnierz">Proszę odpowiedzieć na pytanie: Dlaczego mierzycie innych swoją miarą? Jakie macie argumenty za tym, żeby stosować terapię jako formę kary wbrew wyraźnym zaleceniom pracowników Niebieskiej Linii?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-368">
          <u xml:id="u-368.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-368.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Grzegorz Wojciechowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-369">
          <u xml:id="u-369.0" who="#GrzegorzWojciechowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-369.1" who="#GrzegorzWojciechowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przemoc jest zawsze przemocą, bez względu na to, czy jest ekonomiczna, czy jakakolwiek inna, natomiast w rodzinie jest szczególnie, powiedziałbym, obrzydliwa, dlatego że dotyczy tych, których powinniśmy chronić. Dlatego są to przestępstwa znacznie cięższe. Chyba tytuł bardzo dobrze oddaje to, co powinno nas tutaj poruszyć, a więc przemoc. Sama przemoc, nie wchodźmy w to, że taka czy inna, bo to jest wyłącznie później dla jakichś celów oceny sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-369.2" who="#GrzegorzWojciechowski">Natomiast chciałem się dowiedzieć o sytuację dzieci, gdyż moim zdaniem art. 72 konstytucji nie jest tutaj do końca realizowany. Czy dzieci będą miały większe uprawnienia dotyczące chociażby zeznawania jako świadkowie? Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-369.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-370">
          <u xml:id="u-370.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-370.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Elżbieta Płonka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-371">
          <u xml:id="u-371.0" who="#ElżbietaPłonka">Panie Marszałku! Pani Minister! Szanowni Państwo! Oczywiście popieram z moim klubem tę ustawę o przemocy, ale ja chcę powiedzieć o innej przemocy: o małych dzieciach i o tym, jak państwo, opozycja, będąc rządzącymi, stworzyliście przemoc wobec matek z dziećmi przez zmiany w Kodeksie postępowania cywilnego. To właśnie w roku 2011 wprowadziliście państwo kary za niewydawanie dzieci przemocowym rodzicom. Oczywiście 90% to byli przemocowi ojcowie tych dzieci, a ok. 10% inni.</u>
          <u xml:id="u-371.1" who="#ElżbietaPłonka">Jest taki projekt w Senacie od dłuższego czasu, który państwo blokujecie, bo tam macie większość. Nie chcecie wkroczyć w Kodeks postępowania cywilnego, ponieważ uważacie, że nie należy drażnić sądów. To w sądach jest honorowana przemoc właśnie wobec dzieci i matek. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-371.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-372">
          <u xml:id="u-372.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-372.1" who="#PiotrZgorzelski">Głos zabierze pan poseł Wiesław Buż.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-373">
          <u xml:id="u-373.0" who="#WiesławBuż">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-373.1" who="#WiesławBuż">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! W art. 9 ust. 1 otrzymuje następujące brzmienie: „Organy administracji rządowej i samorządowej współdziałają z organizacjami pozarządowymi oraz kościołami i związkami wyznaniowymi w zakresie udzielania pomocy osobom doznającym przemocy domowej, oddziaływania na osoby stosujące przemoc domową oraz podnoszenia świadomości społecznej na temat zjawiska przemocy domowej, w szczególności przyczyn i skutków przemocy domowej oraz metod i form pracy w zakresie przeciwdziałania przemocy domowej”.</u>
          <u xml:id="u-373.2" who="#WiesławBuż">Jakie zadania przewidujecie wobec tego dla Kościołów i związków wyznaniowych w zakresie udzielania pomocy osobom doznającym przemocy domowej? Jakie oddziaływania rezerwujecie w tej sprawie dla Kościoła i związków wyznaniowych? Czy jest dla nich przewidziany jakiś specjalny pakiet spraw do zrealizowania w procesie obowiązywania ustawy? Czy nie tworzycie tego zapisu tylko po to, aby kurtuazyjnie zaznaczyć w przestrzeni publicznej i w tej sprawie udział Kościoła i dać Kościołowi instytucjonalny udział w tej ustawie? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-374">
          <u xml:id="u-374.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-374.1" who="#PiotrZgorzelski">Listę mówców zamyka pan poseł Franciszek Sterczewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-375">
          <u xml:id="u-375.0" who="#FranciszekSterczewski">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W Polsce rocznie ofiarami przemocy w rodzinie staje się ok. 100 tys. osób. Ta ustawa zawiera wiele potrzebnych rozwiązań zwiększających ochronę i bezpieczeństwo polskich rodzin. Tymczasem konsultacje w przypadku tego projektu zakończyły się we wrześniu 2021 r. Jest styczeń 2023 r. i dopiero teraz pracujemy nad tym projektem. Pani minister, szanowni państwo, z czego wynika ta opieszałość? W międzyczasie projekt dwa razy spadł z porządku obrad. Jak, szanowni państwo, spojrzycie w twarz tysiącom ofiar przemocy domowej po tym, jak 16 miesięcy zwlekaliśmy z tym, żeby nad tym projektem procedować? Dlaczego tak mało zależy wam na tej sprawie? Tak bardzo jesteście zajęci przewałami w kolejnych spółkach Skarbu Państwa? Czy jest być może jakaś radykalna frakcja w PiS, która blokuje te zmiany? Mam nadzieję, że jak najszybciej uda się uchwalić to prawo i że chociażby w tej sprawie znajdzie się większość w tej Izbie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-376">
          <u xml:id="u-376.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-376.1" who="#PiotrZgorzelski">Głos zabierze sekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej pani minister Anna Schmidt.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-377">
          <u xml:id="u-377.0" who="#AnnaSchmidt">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-377.1" who="#AnnaSchmidt">Szanowny Panie Marszałku! Państwo Posłowie! Zacznę od odpowiedzi na pytania, bo one się trochę dublują, pani poseł Moniki Rosy i pani poseł Senyszyn. Tak, rzeczywiście większość z tych pytań, które panie posłanki dzisiaj zadały, padło w trakcie pierwszego czytania. Ponieważ ich zakres był dość szeroki, padało w wypowiedziach pań po kilka pytań, w związku z tym te odpowiedzi zostały przez ministerstwo — mówię tu do pani poseł Rosy i do pani poseł Senyszyn — przygotowane i wysłane do Sejmu. Mam nadzieję, że w najbliższych dniach, pewnie jeszcze podczas tego posiedzenia, otrzymają panie odpowiedzi na te pytania, natomiast na te najkrótsze już mogę odpowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-377.2" who="#AnnaSchmidt">Pani poseł Senyszyn pytała o zmianę nazwy zespołu monitorującego i jego kształt. Ponieważ zmienia się nazwa ustawy, czyli ta podstawowa nomenklatura słowna: o przeciwdziałaniu przemocy domowej, a nie przemocy w rodzinie, w ślad za tym idą zmiany rozporządzeń, w tym procedura „Niebieskie karty”. Już w trakcie pierwszego czytania w swojej wypowiedzi podkreślałam, że jesteśmy gotowi ze wszystkimi rozporządzeniami. Również procedura „Niebieskie karty” jako ten najgłówniejszy dokument, jeśli chodzi o akty wykonawcze do ustawy, została opracowana, przy czym, jak państwo wiecie, trwa procedura parlamentarna. Mamy nawet dzisiaj w toku drugiego czytania zgłoszone poprawki, będzie kolejne posiedzenie komisji.</u>
          <u xml:id="u-377.3" who="#AnnaSchmidt">Mamy jeszcze Senat, który pewnie też w jakiś sposób odniesie się do tej ustawy. W związku z tym ostateczny kształt, ta procedura, którą teraz opracowaliśmy, jest dostosowana do rządowego projektu, który państwu przedstawiliśmy, natomiast w toku prac parlamentarnych on pewnie jeszcze ulegnie zmianom. Część poprawek została uwzględniona już wczoraj na posiedzeniu komisji, w związku z tym będziemy oczywiście update’ować dokument i dostosowywać go do ostatecznego kształtu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-377.4" who="#AnnaSchmidt">W ślad za tym oczywiście ważność, jeśli mogę użyć takiego słowa. Przestanie działać Zespół Monitorujący do spraw Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, który stanie się Zespołem Monitorującym do spraw Przeciwdziałania Przemocy Domowej, i siłą rzeczy, ponieważ będzie to niejako nowy organ w związku z nowymi przepisami, kadencja niejako zostanie wygaszona, zostanie powołany nowy zespół, nadany nowy kształt zespołu. To tak odpowiadając na pytanie pani poseł Senyszyn. Ale oczywiście wszystko to jest w odpowiedziach, które wysłaliśmy do Sejmu, które pani marszałek — pewnie jak najszybciej będzie to możliwe — przekaże państwu.</u>
          <u xml:id="u-377.5" who="#AnnaSchmidt">Pani poseł Rosa pytała jeszcze o to czy wyrażała wątpliwości, czy projekt jest optymalny i czy wszystkie rozwiązania, które naszym zdaniem powinny się w tym projekcie znaleźć, w tym projekcie się znalazły. Odpowiadając pani poseł Rosie, trochę odpowiem na ostatnie pytanie pana posła Sterczewskiego. 1,5 roku prac nad ustawą, bardzo długie konsultacje, głównie konsultacje rządowe, bo państwo zdajecie sobie sprawę, w poprzedniej wypowiedzi również to podkreślałam, że jesteśmy jako resort rodziny i polityki społecznej resortem wiodącym i autorem nowelizacji ustawy, natomiast przepisy zahaczają o prawo cywilne, prawo karne, a więc Ministerstwo Sprawiedliwości jest tu właściwe, Ministerstwo Obrony Narodowej, bo państwo wiecie, że jest wprowadzona procedura odbierania broni obligatoryjna przy uruchomieniu procedury „Niebieskie karty”, więc tutaj właściwa jest Żandarmeria Wojskowa, a więc MON. Jeżeli chodzi o odbieranie broni funkcjonariuszom Policji czy innych służb mundurowych, to tutaj jest Policja i szereg przepisów, które były konsultowane z MSWiA. I to jest odpowiedź na pytanie, dlaczego ta ustawa była tak długo doprecyzowywana. Właśnie dlatego, że — i to jest bardzo duża, bardzo daleko idąca zmiana — wiele przepisów zostało zaostrzonych, chociażby przepisy dotyczące przymusowego skierowania na terapię i Kodeksu wykroczeń, który wspólnie z Ministerstwem Sprawiedliwości został wprowadzony, i Kodeksu postępowania cywilnego, który jest równolegle procedowany, i naszej ustawy o przeciwdziałaniu przemocy domowej. Chodzi o to, żeby skutecznie zaostrzać te przepisy i przeciwdziałać przemocy domowej. Więc tak jak mówię, współpraca z wieloma resortami, 1,5 roku prac, bardzo szerokich konsultacji, przede wszystkim rządowych, które trwały wiele miesięcy.</u>
          <u xml:id="u-377.6" who="#AnnaSchmidt">Myślę, że projekt jest optymalny. Z jednej strony wychodzi naprzeciw oczekiwaniom osób doznających przemocy, bo wprowadzamy wieloma przepisami intymność w tej całej procedurze, ograniczając chociażby w tym pierwszym rzucie interwencyjnym liczebność grupy diagnostyczno-pomocowej. Wychodzimy naprzeciw oczekiwaniom ofiar, czyli w tej chwili osób doznających przemocy, ale też zaostrzamy prawo wobec osób, które tę przemoc stosują. Myślę, że projekt jest bardzo optymalny, wprowadza bardzo szeroko idące zmiany, ale oczywiście wszystko jest jeszcze do dopracowania w toku prac i za chwilę będę się odnosić do pytań, bo kilkakrotnie z ust państwa padały pytania o to, czy są prowadzone statystyki dotyczące zabójstw. Oczywiście mówiłam o tym wcześniej i państwo doskonale wiecie, że takich statystyk nie ma, ale to jest rzeczywiście asumpt do tego, żeby wspólnie z ministerstwem — jestem takiego zdania i mam nadzieję, że ministrowie sprawiedliwości i spraw wewnętrznych i administracji podzielą moją opinię — wypracować takie przepisy i prowadzić takie statystyki, chociaż oczywiście one, państwo wiecie, ministerstwo rodziny takimi statystykami nie dysponuje, mogą być prowadzone i te dane zbierane tylko w oparciu o dwie procedury: albo procedury policyjne, a więc Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, albo procedury sądowe, czyli Ministerstwo Sprawiedliwości. Natomiast oczywiście myślimy o tym, żeby wspólnie dopracować te przepisy. To też jest zagadnienie, o którym warto rozmawiać przy okazji tworzenia nowego krajowego programu przeciwdziałania przemocy domowej. Wielokrotnie prezentując na posiedzeniach komisji, czy to sejmowych, czy to senackich, w ostatnich 2 latach, kiedy toczyły się prace nad nowelizacją tej ustawy, jednoroczne krajowe programy przeciwdziałania przemocy, dotychczas jeszcze w rodzinie, mówiłam o tym, że ten program musi zostać zmieniony. Zostanie on dostosowany do przepisów nowej ustawy, którą wcześniej opracowywano w toku prac rządowych, a którą teraz dopracujemy wspólnie, bo przecież ja też jestem posłem, w toku prac parlamentarnych, na poziomie Sejmu i Senatu. Wtedy oczywiście ten krajowy program będzie miał nowy kształt. Dlatego do tej pory on był przyjmowany na perspektywę jednoroczną. Opracujemy program wieloletni. Rzeczywiście warto pomyśleć o tym, aby tego rodzaju zagadnienie wprowadzić do tego programu. Taką mam opinię.</u>
          <u xml:id="u-377.7" who="#AnnaSchmidt">Pani poseł Rosa — albo poseł, który zabierał głos jako następny, ale wydaje mi się, że pani poseł — pytała o nieskuteczność procedur, jeśli chodzi o wyroki skazujące związane z przeciwdziałaniem przemocy. Cóż, szanowni państwo, to jest decyzja niezawisłych sądów. Oczywiście obowiązkiem służb typu Policja, pracowników socjalnych czy wszystkich ekspertów, którzy pracują w grupie diagnostyczno-pomocowej i w zespole interdyscyplinarnym, jest skuteczne wdrażanie procedur przeciwdziałania przemocy, natomiast zawsze ostatnie słowo należy do sądu. Jest pytanie o to, jak zjawisko przemocy postrzegają polskie sądy. Stąd też to, o czym mówimy. Chodzi o procedury szkoleniowe, o to, żeby uczulać sędziów, wszystkich, którzy pracują w szeroko pojętym wymiarze sprawiedliwości, ale głównie sędziów, którzy orzekają w tych sprawach, na to, że przemoc domowa jest zjawiskiem szczególnej wrażliwości społecznej, szczególnej krzywdy, której doznają osoby doznające przemocy, i nie może być traktowana w kategoriach niskiej szkodliwości społecznej. To już pytanie do wymiaru sprawiedliwości, ale też ogromne pole do popisu, jeśli chodzi o procedury szkoleniowe, którym podlegają także sędziowie pracujący przy procedurach związanych z wydawaniem wyroków odnośnie do przeciwdziałania przemocy domowej.</u>
          <u xml:id="u-377.8" who="#AnnaSchmidt">Pani poseł Anna Kwiecień pytała o procedury nakazów i zakazów, o to, jak one funkcjonują. To znalazło się też w pytaniach, które padły w toku pierwszego czytania. Już nie pamiętam, kto z państwa posłów to pytanie zadał. Oczywiście odpowiedzieliśmy, przedstawiając to w tabeli, która została przesłana do pani marszałek Sejmu, więc poseł, który to pytanie zadał, otrzyma odpowiedź. Podam tylko dane z komend wojewódzkich Policji, już bez rozgraniczania, żeby nie przedłużać wypowiedzi, bo chcę jeszcze odnieść się chociaż do kilku państwa pytań. Resztę oczywiście przekażemy na piśmie. W takim ogólnym zestawieniu, jeśli chodzi o to, jak procedury nakazów i zakazów wyglądały chociażby w ostatnich latach i jak one wspomagają proces przeciwdziałania przemocy, nakazów i zakazów wydanych w 2021 r. było 3531, a w 2022 r., już po wprowadzeniu nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego — 4960, a więc prawie 5 tys. To wzrost o blisko 1,5 tys., w podziale na nakazy i zakazy, w tym okresie, w latach 2021–2022. Ogółem to wzrost liczby wszystkich procedur o blisko 5 tys. To pokazuje, że ta procedura jest skuteczna i skutecznie przeciwdziała przemocy w tym pierwszym momencie reagowania.</u>
          <u xml:id="u-377.9" who="#AnnaSchmidt">Jeśli chodzi o pytania panów posłów Adamczyka, Szopińskiego i Głogowskiego, to oczywiście odpowiemy na piśmie. Natomiast jeśli chodzi o wspieranie pracowników socjalnych, bo pan poseł Głogowski o to pytał, to oczywiście staramy się ich wspierać. To są zadania własne gmin, na poziomie których tworzone są zespoły interdyscyplinarne i grupy diagnostyczno-pomocowe. Ale tylko przypomnę, bo też ze strony innego z państwa posłów padło to pytanie, porównując środki wydatkowane w ostatnich 10 latach — no może nie 10, ale 8 latach — na przeciwdziałanie przemocy w rodzinie, już wkrótce przemocy domowej, zestawienie, które podawałam w toku pierwszego czytania: 16 mln w 2015 r. i ponad 25 mln do 2022 r. To skok o prawie 10 mln, jeśli chodzi o nakłady. Poza tym, jak powiedziałam, będzie przygotowany nowy krajowy program i tutaj też zakładamy wzrost tych środków. To wyczerpuje, jak myślę, też odpowiedź na pytanie pani poseł Pępek o środki.</u>
          <u xml:id="u-377.10" who="#AnnaSchmidt">Pan poseł Wolski pytał o kryteria tworzenia grup. Kryteria są ocenne. Bez względu na to, czy grupa zostaje utworzona w gminie, w której mieszka osoba doznająca przemocy, czy też w gminie, w której mieszka osoba przemoc stosująca, kryteria są ocenne. Grupa diagnostyczno-pomocowa kieruje do grupy interdyscyplinarnej wniosek o dokooptowanie potrzebnych specjalistów. Oczywiście każda sytuacja rozważana jest indywidualnie. Grupa interdyscyplinarna, jak wiemy, działa pod auspicjami wójta czy też burmistrza, czyli włodarza gminy. Oczywiście są do tej grupy dokooptowywani specjaliści potrzebni w danym, konkretnym przypadku. Dlatego też a priori ograniczyliśmy liczebność tej grupy po to, żeby chronić podmiotowość i prywatność osoby doznającej przemocy. Podawałam przykłady. Jeśli w środowisku, w którym dochodzi do przemocy, nie ma małoletniego, to niepotrzebny jest pedagog czy nauczyciel. Jeśli nie ma alkoholu, to niepotrzebna jest komisja przeciwdziałająca alkoholizmowi. Chodzi tu też jeszcze o szereg innych kwestii, które poruszałam w toku pierwszego czytania. Tak więc w miarę potrzeb dobierani są specjaliści, każda sytuacja rozpatrywana jest indywidualnie.</u>
          <u xml:id="u-377.11" who="#AnnaSchmidt">Pani poseł Czernow zadawała pytanie z zakresu działań w zasadzie departamentu polityki rodzinnej naszego resortu, więc jeśli pani poseł pozwoli, oczywiście skonsultujemy odpowiedź z właściwym departamentem, który zajmuje się tymi kwestiami, i odpowiemy na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-377.12" who="#AnnaSchmidt">Pani poseł Kozłowska pytała o gromadzenie danych dotyczących przypadków zabójstw, jeśli chodzi o przemoc domową, więc oczywiście odpowiadam tak, jak odpowiedziałam wcześniej, że we współpracy z właściwymi resortami byłoby właściwe i konieczne przygotowanie i gromadzenie takich danych. Natomiast jeśli chodzi o czarną księgę, na którą się państwo powoływaliście — o tym też była mowa w toku pierwszego czytania — to pragnę zwrócić państwa uwagę, że zapoznałam się z tym dokumentem, tym bardziej że autor prezentował dane dotyczące księgi na posiedzeniu Zespołu Monitorującego do Spraw Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie. Ten dokument oczywiście pokazuje pewien trend, natomiast trzeba sobie jasno powiedzieć, że jest on niemiarodajny, ponieważ to są dane gromadzone — i na to samo autor wskazuje — w oparciu o doniesienia medialne. Tak więc pokazuje on tylko pewne trendy, pewne właściwości. Konieczne jest gromadzenie takich danych w oparciu o dane statystyczne właściwych organów, a więc Policji czy sądów. Odpowiadam jeszcze na pytanie pani Kozłowskiej. Po to też upraszczamy procedury związane z ograniczeniem liczebności grupy i procedurę „Niebieskie karty”. Wszystkie te zapisy, które wprowadziliśmy w nowelizacji ustawy, są właśnie po to, żeby nie tworzyć bytów ponad istniejące…</u>
          <u xml:id="u-377.13" who="#AnnaSchmidt">Panie marszałku, mogłabym skończyć? Proszę jeszcze o chwilkę. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-377.14" who="#AnnaSchmidt">Po to są zmienione procedury, po to jest ograniczony zespół diagnostyczno-pomocowy i szereg innych ułatwień, żeby uprościć procedury i maksymalnie otoczyć opieką i ochroną osobę doznającą przemocy, ale też w sposób maksymalny oddziaływać na osoby przemoc stosujące.</u>
          <u xml:id="u-377.15" who="#AnnaSchmidt">Jeśli chodzi o pytania pana posła Sośnierza, to nie deprecjonowałabym, panie pośle, cyberprzemocy i przemocy ekonomicznej. Oczywiście pan to uskrajnił i wydaje mi się, że to jest trywializowanie — mówienie, że przemocą ekonomiczną będzie zabranie kieszonkowego. To już jest proces wychowawczy rodziców i zgodnie z polską konstytucją organy państwa nie powinny… rodzice mają wolność w wychowywaniu dzieci, w stanowieniu o dobru dzieci, natomiast ja wskazuję, panie pośle…</u>
          <u xml:id="u-377.16" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-377.17" who="#AnnaSchmidt">Proszę mi pozwolić skończyć, wysłuchałam pańskiej wypowiedzi dwukrotnie, teraz chcę odpowiedzieć na pytania.</u>
          <u xml:id="u-377.18" who="#AnnaSchmidt">Chcę zwrócić uwagę, że przemoc ekonomiczna to przede wszystkim przypadki tragiczne, a więc przypadki, w których np. dochodzi do przemocy psychicznej. Kobieta czuje się represjonowana i poddawana przemocy, a nie może odejść od męża, ponieważ mąż czy partner dzierży kasę, pieniądze, zarządza funduszem domowym i kobieta nie ma środków do życia po to, żeby odejść od swojego oprawcy. Właśnie przede wszystkim temu służy…</u>
          <u xml:id="u-377.19" who="#komentarz">(Poseł Dobromir Sośnierz: Ale według definicji kieszonkowe też obejmuje.)</u>
          <u xml:id="u-377.20" who="#AnnaSchmidt">…wprowadzenie tu przemocy ekonomicznej. Na resztę pańskich wątpliwości odpowiem na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-377.21" who="#AnnaSchmidt">Na resztę pytań odpowiem oczywiście na piśmie, bo padło tu wiele pytań. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-378">
          <u xml:id="u-378.0" who="#PiotrZgorzelski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-378.1" who="#PiotrZgorzelski">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten projekt do Komisji Polityki Społecznej i Rodziny w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-378.2" who="#PiotrZgorzelski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-378.3" who="#PiotrZgorzelski">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-378.4" who="#PiotrZgorzelski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 7. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych o poselskim projekcie ustawy o Państwowej Komisji do spraw badania wpływów rosyjskich na bezpieczeństwo wewnętrzne Rzeczypospolitej Polskiej w latach 2007–2022 (druki nr 2838 i 2910).</u>
          <u xml:id="u-378.5" who="#PiotrZgorzelski">Proszę pana posła Jana Szopińskiego o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-379">
          <u xml:id="u-379.0" who="#JanSzopiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Odpowiadając na zapotrzebowanie polityczne złożone przez pana prezesa Jarosława Kaczyńskiego podczas ubiegłorocznej listopadowej konferencji prasowej, którą pan prezes odbył z panem premierem Morawieckim, oraz na jego liczne wystąpienia związane z prowadzoną przez PiS kampanią przedwyborczą, grupa posłów Zjednoczonej Prawicy przygotowała projekt ustawy o Państwowej Komisji do spraw badania wpływów rosyjskich na bezpieczeństwo wewnętrzne Rzeczypospolitej Polskiej w latach 2007–2022.</u>
          <u xml:id="u-379.1" who="#JanSzopiński">Projekt ten został skierowany pod obrady Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych, która na posiedzeniu w dniu 13 grudnia oceniła go w sposób negatywny, wskazując na niezgodność z polskim prawem, z polską konstytucją, a nawet powszechnie obowiązującymi normami życia społecznego. Miałem ten zaszczyt, że wtedy też byłem posłem sprawozdawcą w pracach nad tym projektem ustawy.</u>
          <u xml:id="u-379.2" who="#JanSzopiński">Wysoka Izba większością głosów posłów Zjednoczonej Prawicy nie mogła pogodzić się z tym faktem i skierowała ten sam projekt w niezmienionej formie ponownie do komisji. Jak się wydaje, pokazuje to poziom determinacji całego ugrupowania, które już dzisiaj wie, że kolejne zwycięstwo być może wymyka im się z rąk. W związku z tym przed wyborami bezwzględnie trzeba wywołać kolejną aferę, kolejne trzęsienie ziemi, które zapewni tak ważną ciągłość rządzenia. Byli już nauczyciele, lekarze, był raport Macierewicza w sprawie katastrofy smoleńskiej, było już LGBT, była nawet poruszana sprawa agentów działających na rzecz Niemiec. Dzisiaj mamy kolejny wątek, który być może doprowadzi, jak się wydaje PiS, do wygrania wyborów.</u>
          <u xml:id="u-379.3" who="#JanSzopiński">Wysoka Izba pozwoli, że pokrótce przypomnę główne założenia tego projektu. Otóż ma powstać komisja utworzona na kształt komisji weryfikacyjnej do spraw reprywatyzacji w Warszawie, która jednak będzie miała szersze kompetencje i niczym nieograniczony wachlarz działań. Komisja ta ma się składać z dziewięciu członków wyłanianych przez Sejm zwykłą większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-379.4" who="#JanSzopiński">Pan marszałek Terlecki w wywiadzie udzielonym kilka dni temu poinformował media, że PiS ma już przygotowane nazwiska posłów, którzy mają zasiadać w tej komisji. Nie zdradził jednak, ile miejsc w rzeczonej komisji zagwarantowało sobie Prawo i Sprawiedliwość. Zgodnie z treścią tego projektu wszyscy członkowie komisji wraz z przewodniczącym mogą zostać wyłonieni z jednego klubu. Nie trzeba być geniuszem, żeby wskazać, o który klub chodzi.</u>
          <u xml:id="u-379.5" who="#JanSzopiński">Komisja ta, będąc organem administracyjnym, otrzyma również uprawnienia równe uprawnieniom prokuratury oraz sądów. Komisja może podsłuchiwać, rewidować, może nakazać wchodzenie do biur, do kancelarii prawniczych, a nawet do prywatnych domów każdego Polaka. Komisja ta może przesłuchiwać i oskarżać każdego. Przed jej obliczem pod groźbą drastycznych kar finansowych będą musieli stawać politycy, menadżerowie, dziennikarze, ludzie z nieprzychylnych PiS-owi organizacji pozarządowych, jednym słowem każdy, kto w jakikolwiek sposób może mniej lub bardziej stanąć na drodze rządzącym.</u>
          <u xml:id="u-379.6" who="#JanSzopiński">Projektodawca zadbał również o to, aby komisja mogła stawiać całkowicie bezpodstawne oskarżenia, których celem będzie tylko i wyłącznie chęć zdyskredytowania opozycji. Gwarantem takich bezpodstawnych, niszczących ludzką godność oskarżeń jest fakt, że projektodawca z góry zapowiada całkowitą bezkarność członków komisji. Każdy z nich będzie mógł postawić dowolny zarzut, a nawet doprowadzić do wydania nieuzasadnionego i krzywdzącego wyroku przez komisję, będąc przekonanym, że nigdy w przyszłości nie odpowie swoje słowa i czyny.</u>
          <u xml:id="u-379.7" who="#JanSzopiński">Wracam jednak do meritum sprawy. Jak już wspomniałem, obarczony poważnymi błędami prawnymi projekt wrócił pod obrady komisji. Wnioskodawcy mieli nadzieję na jego pozytywną ocenę, która miała zostać zagwarantowana przez posłów Zjednoczonej Prawicy, którzy stanowią większość wśród członków komisji. Wczoraj, 10 stycznia, nieoczekiwanie po 30 minutach obrad zakończyły się prace Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych, która rozpatrywała ten projekt w trybie art. 46 ust. 2. Nie było zaskoczeniem, że projekt z tak wielkimi sprzecznościami i zapisami dającymi nieograniczone możliwości budził emocje na tym posiedzeniu komisji nie tylko wśród opozycji, lecz także w obozie Zjednoczonej Prawicy.</u>
          <u xml:id="u-379.8" who="#JanSzopiński">Szanowni Państwo! W trakcie prac komisji złożono wnioski o odrzucenie przedmiotowego projektu. Zrobiły to kluby Lewicy, Koalicji Obywatelskiej i Polski 2050. W wyniku demokratycznego głosowania Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych, jak zawsze znakomicie kierowana przez pana posła Wiesława Szczepańskiego,…</u>
          <u xml:id="u-379.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-379.10" who="#JanSzopiński">…odrzuciła projekt ustawy o Państwowej Komisji do spraw badania wpływów rosyjskich na bezpieczeństwo wewnętrzne Rzeczypospolitej Polskiej w latach 2007–2022. Jednoznaczny wynik wczorajszego głosowania potwierdza, że ten projekt jest nieakceptowany przez Wysoką Izbę. Wczoraj, jak powiedziałem, zaraz po rozpoczęciu obrad zgłoszono trzy tożsame wnioski formalne o odrzucenie tego projektu. Wśród wnioskodawców byli posłowie: Paweł Krutul z klubu Lewicy, Tomasz Zimoch z klubu Polska 2050 oraz przedstawiciel klubu Koalicja Obywatelska pan Konrad Frysztak.</u>
          <u xml:id="u-379.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-379.12" who="#JanSzopiński">Przeciwny wniosek został złożony przez pana posła Piotra Kaletę wspieranego przez wiceministra Jacka Ozdobę z Solidarnej Polski. Komisja nie została poinformowana, czy pan wiceminister Ozdoba występuje w tej sprawie jako przedstawiciel rządu, czy reprezentuje swoje ugrupowanie, które stara się zaistnieć poza klubem Zjednoczonej Prawicy.</u>
          <u xml:id="u-379.13" who="#JanSzopiński">Po zgłoszeniu wniosków formalnych przystąpiono do głosowania, w którym brało udział 39 posłów. Projekt został po raz kolejny odrzucony większością 20 głosów przeciwko 19 opowiadającym się za dalszym procedowaniem. Wśród osób głosujących za odrzuceniem znalazła się również reprezentantka Zjednoczonej Prawicy, co świadczy o tym, że błędy w tym projekcie zauważane są również w obozie Zjednoczonej Prawicy. Mamy więc bezprecedensowy przypadek dwukrotnego odrzucenia przez komisję tego samego projektu w tym Sejmie. Nie wiemy, jak do tego stanowiska ustosunkuje się Wysoka Izba. Wiemy jednak, że pan wicemarszałek Terlecki wbrew wszystkim przeciwnościom, wbrew opinii rzecznika praw obywatelskich, który w sposób zdecydowany jest przeciwko zapisom tej ustawy — dodam jeszcze, że sprzyjająca PiS-owi organizacja Ordo Iuris tak samo negatywnie wypowiada się w sprawie zapisów projektu tej ustawy — wbrew wszystkim głosom mówiącym o braku poszanowania trójpodziału władzy, o braku poszanowania prawa i polskiej konstytucji zapowiada, że rzeczona komisja powstanie w okresie kilku tygodni, że będziemy dalej pracować nad tą ustawą.</u>
          <u xml:id="u-379.14" who="#JanSzopiński">Jeśli pan wicemarszałek ma rację, cała Polska weźmie udział w organizowanym przez PiS kolejnym polowaniu na czarownice, polowaniu, które ma jeden jedyny cel. Celem tym jest oczernianie opozycji, bezpodstawne karanie nieprzychylnych obecnej władzy działaczy społecznych oraz zamykanie ust wolnym mediom i niezależnym dziennikarzom.</u>
          <u xml:id="u-379.15" who="#JanSzopiński">Chciałbym z tego miejsca bardzo serdecznie podziękować za wczorajsze głosowanie pani poseł Annie Marii Siarkowskiej. Pani poseł w dniu wczorajszym powiedziała: Problem w tym, że komisja miałaby prawo do wydawania decyzji administracyjnych i tzw. środków zaradczych, czyli de facto karania np. zakazem pełnienia funkcji publicznych, jednocześnie nie mając obowiązku niczego udowadniać. Co więcej, osoba karana nie musiałaby nawet złamać prawa. Takie pojmowanie prawa zgodne jest z polskim prawem, pani poseł, i bardzo serdecznie za taki stosunek do tej ustawy dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-379.16" who="#JanSzopiński">Taki stosunek budzi szacunek i budzi uznanie, ale też spowodował reperkusje i represje ze strony pani kolegów, jednak takie jest życie, to już musi pani zwrócić się do swoich kolegów. Jednocześnie z tego miejsca pragnę panią przeprosić za bardzo niekulturalną ocenę wczorajszego pani głosowania wyrażoną przez jednego z posłów PiS-u, na szczęście już po zakończeniu obrad komisji.</u>
          <u xml:id="u-379.17" who="#JanSzopiński">Szanowne Panie! Szanowni Panowie! Mamy do czynienia w Sejmie IX kadencji z chwilą historyczną. Historyczna wartość tej chwili polega na tym, że Prawo i Sprawiedliwość po raz drugi w komisji, w której ma większość, przegrało swój własny projekt. Projekt nieakceptowany społecznie, projekt nieakceptowany publicznie, projekt, który powinien wylądować w koszu. Natomiast wy sami chyba nie czytacie tego, co piszą do was. Z jednej strony rzecznik praw obywatelskich, pisze do was też organizacja Ordo Iuris. Znalazła się tylko jedna poseł, która powiedziała to, co dzieje się w waszych szeregach, wewnętrznie. Wy tak mówicie, ale boicie się, że za chwilę nie zostaniecie umieszczeni na listach wyborczych i w związku z tym głosujecie w sprawie tego projektu tak, jak głosujecie. Jednocześnie też pan poseł z PiS-u w dniu wczorajszym w sposób jasny określił, że oczywiście opozycja miała szansę i możliwość, aby po roku 2007 dokonać rozliczeń tych, którzy wtedy rządzili. Być może jest to kierunek, nad którym należy się bardzo głęboko zastanowić. Ale też pomiędzy panem posłem sprawozdawcą a panem posłem reprezentującym klub PiS doszło do dwugłosu. Dwugłos polegał na tym, że jeden z panów utrzymuje, że ta ustawa obowiązuje tylko do końca roku 2023, tzn. do czasu zakończenia tej kadencji, a drugi z panów twierdzi, że ona będzie obowiązywała już po wszystkie czasy. To jest wątpliwość, którą trzeba, powiedziałbym, w trybie prawnym rozwiązać.</u>
          <u xml:id="u-379.18" who="#JanSzopiński">Bardzo serdecznie dziękuję za zaufanie, bo zostałem wybrany bez głosów sprzeciwu na posiedzeniu komisji jako sprawozdawca Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych i miałem szansę i okazję z jednej strony zaprezentowania tego projektu, a z drugiej strony głębi rozważań, które są po stronie obozu PiS-u, który wniósł ten projekt. Bo oprócz PiS-u wszystkie pozostałe kluby uczestniczące wczoraj w posiedzeniu Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych powiadają, że miejsce tego projektu jest w koszu. Historyczna chwila. Do trzech razy sztuka. Panie i panowie, nie próbujcie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-379.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-380">
          <u xml:id="u-380.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję za niezwykle skrupulatne i barwne sprawozdanie.</u>
          <u xml:id="u-380.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Kolejne.)</u>
          <u xml:id="u-380.2" who="#PiotrZgorzelski">Kolejne już sprawozdanie.</u>
          <u xml:id="u-380.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Warto pochwalić w Konwencie Seniorów, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-380.4" who="#PiotrZgorzelski">Poseł Jan Szopiński wyróżnia się skrupulatnością, pracowitością, sumiennością. Jest bardzo dobrym posłem i jednocześnie kolegą.</u>
          <u xml:id="u-380.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-380.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-380.7" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-380.8" who="#PiotrZgorzelski">A już o pani poseł Krystynie Skowrońskiej to nawet nie wspominam, bo to jest oczywiste.</u>
          <u xml:id="u-380.9" who="#PiotrZgorzelski">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowcyh oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-380.10" who="#PiotrZgorzelski">Przypominam, że zgodnie z art. 46 ust. 1 regulaminu Sejmu nad sprawozdaniem przeprowadza się debatę bez prawa zgłaszania poprawek i wniosków.</u>
          <u xml:id="u-380.11" who="#PiotrZgorzelski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-380.12" who="#PiotrZgorzelski">Jako pierwszy głos zabierze pan poseł Piotr Kaleta, który przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-380.13" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-381">
          <u xml:id="u-381.0" who="#PiotrKaleta">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-381.1" who="#PiotrKaleta">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jeżeli to mają być historyczne chwile, to niech będzie też taka, że szczerze powiem, panie pośle Szopiński, że było to istotnie bardzo skrupulatne, dobre sprawozdanie, mimo że dotykało w swojej treści również pewnych takich uszczypliwości, ale rzeczywiście oddawało stan faktyczny, przedstawiając, co się działo wczoraj na posiedzeniu komisji. Może z wyjątkiem jednej sprawy. Otóż różnic między mną a panem posłem Kazimierzem Smolińskim nie ma, ponieważ jeden i drugi uważa, co zresztą wynika z treści ustawy, że komisja będzie powołana nie na okres do końca bieżącej kadencji, tylko na czas do zakończenia pracy tej komisji. Niemniej jednak, panie pośle, oddaję honor, że rzeczywiście sprawozdanie było dobre w swojej treści.</u>
          <u xml:id="u-381.2" who="#PiotrKaleta">Teraz chciałbym też odnieść się do tego, co powiedział pan poseł sprawozdawca, bo to dotyka także materii, o której dyskutowaliśmy wczoraj na posiedzeniu komisji. Otóż, proszę państwa, pan poseł był łaskaw powiedzieć, że Prawo i Sprawiedliwość jest zdeterminowane do tego, aby ta komisja powstała. Tak, to prawda, ale też trzeba zauważyć, że opozycja w całości, wszystkie kluby opozycyjne, które były reprezentowane na posiedzeniu Komisji Spraw Wewnętrznych i Administracji, oraz koła są zdeterminowane do tego, aby ta komisja nie powstała. I tutaj, proszę państwa, można, czy trzeba, postawić sobie pytanie, dlaczego tak się dzieje, że Prawo i Sprawiedliwość chce, żeby ta komisji powstała, natomiast zjednoczona opozycja tej komisji nie chce. Odpowiedź na jedno i na drugie pytanie jest, wydaje mi się, takim trochę spojrzeniem naprawdę. A to dlaczego? Ponieważ każda taka komisja, która powstaje, czy komisje, które już miały swoje miejsce podczas funkcjonowania polskiego parlamentu, nie tylko tej kadencji, w założeniu chciały dochodzić prawdy. Czasami wychodziło to lepiej, czasami wychodziło to gorzej, czasami prace komisji wyglądały lepiej, czasami słabiej. Jednak istotą tego jest to, aby dojść do prawdy. I tak, proszę państwa, tak, panie pośle, Prawo i Sprawiedliwość jest zdeterminowane do tego, aby właśnie prawda dotycząca złego postępowania w czasach rządu naszych poprzedników mogła zostać upubliczniona. To jest nasz punkt widzenia na powołanie tej komisji. A jaki jest punkt widzenia zjednoczonej opozycji? Jest dokładnie odwrotny.</u>
          <u xml:id="u-381.3" who="#PiotrKaleta">Mówienie, proszę państwa, o czymś takim, że ujawnienie prawdy, dochodzenie prawdy jest walką polityczną, jest grą polityczną czy jest zagrożeniem dla demokracji, jest pomysłem niezwykle ryzykownym, żeby nie powiedzieć: szalonym. Bo rzeczywiście, proszę państwa, tak można do tego dojść. Nie bronić polskiej racji stanu i podkreślać, że jest to coś niewłaściwego — to tylko może się pojawić niestety w głowach osób, które nie chcą dobrze dla naszej ojczyzny.</u>
          <u xml:id="u-381.4" who="#PiotrKaleta">Proszę państwa, są pewne sentencje, mądrości. Może warto by było jedną z nich, z takich sentencji powiedzieć czy państwu ją tutaj zaprezentować. Ktoś kiedyś tak ładnie powiedział: opowiedz mi swoją przeszłość, a powiem ci, kim będziesz w przyszłości i kim teraz jesteś. Proszę państwa, chcemy, żebyście nam i Polakom powiedzieli o swojej przeszłości, o swoich intencjach. Jeżeli te wasze intencje były dobre, uczciwe, nie macie się czego bać, nie macie się czego obawiać.</u>
          <u xml:id="u-381.5" who="#PiotrKaleta">Projekt ustawy o powołaniu tej komisji przewiduje jasno, że my chcemy porozmawiać merytorycznie i zapytać o to bez jakichkolwiek konsekwencji karnych — żeby sprawa była jasna, chodzi tylko o konsekwencje administracyjne — proszę państwa, żeby te osoby mogły odpowiedzieć za swoje czyny. Reszta, proszę państwa — niezawisły sąd.</u>
          <u xml:id="u-381.6" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: A kiedy wy odpowiecie? Zacznijcie od siebie.)</u>
          <u xml:id="u-381.7" who="#PiotrKaleta">Proszę państwa, jeszcze kolejna sentencja przychodzi mi do głowy. Jeden z liderów opozycji powiedział kiedyś coś o tym, żeby strząść szarańczę z polskiego drzewa demokracji — cytuję z pamięci. Ale ktoś kiedyś też ładnie powiedział, że kto trzęsie drzewem prawdy, temu spadają na głowę obelgi i nienawiść. Tak właśnie teraz jest. My trzęsiemy drzewem prawdy, żeby dowiedzieć się, w jaki sposób państwo postępowaliście za czasów swoich rządów.</u>
          <u xml:id="u-381.8" who="#PiotrKaleta">Może jeszcze jedna sentencja na koniec, dotycząca nas wszystkich. Proszę państwa, ktoś kiedyś też pięknie powiedział: każdy ma prawo być głupcem przez 5 minut dziennie, ale ważne jest, żeby, proszę państwa, nie nadużywać tego limitu. To państwu dedykuję. Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-381.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-381.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-381.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-381.12" who="#komentarz">(Głos z sali: Samozaorany.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-382">
          <u xml:id="u-382.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękujemy.</u>
          <u xml:id="u-382.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Marcin Kierwiński przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-383">
          <u xml:id="u-383.0" who="#MarcinKierwiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie będę wyzłośliwiał się nad panem posłem z PiS-u. On miał rzeczywiście swoje 5 minut. Trudno tego nie zauważyć.</u>
          <u xml:id="u-383.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-383.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-383.3" who="#MarcinKierwiński">Szanowni Państwo! Bardzo wiele tu było mówione wielkich słów o prawdzie, o tym, jakie są intencje PiS-u. Ale jeżeli PiS chce te intencje naprawdę realizować, to niech wsiadają w limuzyny, niech jadą na Nowogrodzką, niech powołują tam komisję weryfikacyjną dla PiS-u, niech zapraszają Macierewicza, niech zapraszają Kaczyńskiego i niech weryfikują te rosyjskie wpływy. Zadajcie pytania, jak to się działo, że to właśnie te osoby rozwalały polską armię, rozwalały polski kontrwywiad, uzależniały Polskę od rosyjskiego węgla, niszczyły energetykę odnawialną. I nowy temat — zresztą zaproście też pana Obajtka — jak to się stało, że przyjaciołom Putina sprzedajecie polskie srebra rodowe, sprzedajecie Lotos? Bo 400 stacji Lotosu sprzedaliście MOL-owi.</u>
          <u xml:id="u-383.4" who="#komentarz">(Poseł Piotr Kaleta: Zapytajcie o to w komisji.)</u>
          <u xml:id="u-383.5" who="#MarcinKierwiński">400 stacji sprzedaliście MOL-owi, czyli przyjaciołom Putina. Rafinerie za bezcen — to zresztą będzie prędzej czy później rozliczone — sprzedaliście Saudyjczykom, tym Saudyjczykom, którzy nie tak dawno otwierali bardzo nowoczesne centrum nowych technologii. Gdzie? W Moskwie, u waszych przyjaciół. To jest prawda. Jeżeli chcecie jej dochodzić, panie pośle, to róbcie to na Nowogrodzkiej. Róbcie to na Nowogrodzkiej.</u>
          <u xml:id="u-383.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-383.7" who="#MarcinKierwiński">Taka jest…</u>
          <u xml:id="u-383.8" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-383.9" who="#MarcinKierwiński">Wie pan co, panie pośle? Jesteśmy w parlamencie. Język, który pan stosuje, naprawdę sięga dna, ale pan jest z tego znany. I teraz jest cała…</u>
          <u xml:id="u-383.10" who="#komentarz">(Poseł Piotr Kaleta: Jeżeli się nie boisz, to zagłosuj.)</u>
          <u xml:id="u-383.11" who="#MarcinKierwiński">Teraz o strachu będzie. Tak, bo ta komisja to jest wyraz wielkiego, panicznego strachu PiS-u przed wyborami. No nie idzie. Sondaże spadają, wszystko wypada z rąk, przegrywa się na posiedzeniu komisji. Solidarna Polska fika, nie chce głosować tak, jak każe Kaczyński. Czarno widzicie własną przyszłość, jeżeli chodzi o wybory, a trzeba będzie odpowiadać za szwindle, za afery, za przekręty. No to macie kilka pomysłów, jak zwiększać swoje szanse wyborcze. Trzeba zaatakować niezależne media. Próbowaliście zamknąć TVN, teraz próbujecie karę nakładać. To jest taki pierwszy wasz sposób. Może jeszcze byście coś pogmerali przy ordynacji wyborczej — dzisiaj mieliśmy tego odsłonę — żeby zwiększać…</u>
          <u xml:id="u-383.12" who="#komentarz">(Poseł Piotr Kaleta: Co to znaczy pogmerać?)</u>
          <u xml:id="u-383.13" who="#MarcinKierwiński">Manipulować i kłamać — to znaczy.</u>
          <u xml:id="u-383.14" who="#MarcinKierwiński">No i wreszcie trzecia sprawa. Chcecie wyeliminować lidera największej partii opozycyjnej jakimiś takimi swoimi kruczkami prawnymi. To ma być wasz sposób, to ma być wasze propagandowe złoto na nadchodzące wybory. Dodatkowo dajecie jeszcze miliardy złotych, dodatkowe miliardy złotych na waszą szczujnię, na telewizję publiczną. To ma być wasz pomysł na wygranie wyborów. I to jest cała prawda o tym. Ta komisja wyraża wasz strach i przerażenie.</u>
          <u xml:id="u-383.15" who="#MarcinKierwiński">To, że pan pokrzykuje dzisiaj, też pokazuje, jak bardzo pan jest bezradny i jak bardzo jest pan przerażony. Jesteście zwykłymi tchórzami. Ta komisja jest obrazem waszego tchórzostwa, bo takie twory jak to, co proponujecie, nie są znane w żadnym demokratycznym państwie prawa. To są wytwory rodem z państw autorytarnych i totalitarnych.</u>
          <u xml:id="u-383.16" who="#komentarz">(Poseł Piotr Kaleta: Czyli jakich?)</u>
          <u xml:id="u-383.17" who="#MarcinKierwiński">I to jest właśnie to, co chcecie w Polsce zrobić. Wy jesteście wypisz wymaluj… Jak patrzę na was dzisiaj, panowie, i na to, co mówicie, to jestem przekonany, że 50 lat temu wy byście byli naprawdę członkami komisji weryfikacyjnej, wy też byście weryfikowali tych ludzi, którzy nie chcieli komuny, wy byście weryfikowali tych ludzi, którzy walczyli o polską niepodległość, bo wy jesteście ich spadkobiercami, mentalnymi spadkobiercami. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-383.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-384">
          <u xml:id="u-384.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-384.1" who="#PiotrZgorzelski">Wypowiedź klubową będzie kontynuował pan poseł Tomasz Szymański.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-385">
          <u xml:id="u-385.0" who="#TomaszSzymański">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-385.1" who="#TomaszSzymański">Panie Pośle Piotrze! Gdyby pan chciał w ramach tej komisji — oczywiście zacytuję pana słowa — zaprosić przed komisję, żeby sobie porozmawiać, bo nikt nikogo nie chce karać, toby nie było problemu. Ale zapisy tej ustawy, zapisy tego projektu są skandaliczne i one nie dotyczą wyłącznie osób sprawujących funkcje publiczne, dyrektorskie: one dotyczą wszystkich podmiotów, które chcecie wsadzać do więzienia i karać, które mogą przeszkodzić wam w prowadzeniu kampanii politycznej. Waszym celem nie jest wzruszenie decyzji administracyjnych. Waszym celem jest tylko i wyłącznie zastosowanie kary. Chcecie spowodować, że jakakolwiek osoba, która podpadła wam przez ten okres, będzie bardzo mocno ukarana za to, że miała czelność podłożyć wam kij w szprychy waszej pędzącej politycznej maszyny. Nie ma na to naszej zgody. Nie może być tak, że próbujecie ustawą budować znowu swoją partię kolesi, sowicie ich wynagradzać, ponieważ to są trzy średnie wynagrodzenia. Szefa tej komisji ma ustalać prezes Rady Ministrów. Finansowana ona będzie również przez prezesa Rady Ministrów, ale wy ją będziecie tworzyć, bo nikt ręki nie przyłoży, żeby tworzyć tę komisję.</u>
          <u xml:id="u-385.2" who="#TomaszSzymański">Mówiliśmy, powołujemy komisję śledczą na jasnych zasadach, ale wy chcecie mieć cały aparat, który będzie ścigał i rozliczał. Wstępujecie w buty trójpodziału władzy. Jako organ administracji publicznej chcecie być sądem nad innym organem administracji publicznej. Nie ma na to naszej zgody, bo to łamie standardy konstytucyjne. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-385.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-386">
          <u xml:id="u-386.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-386.1" who="#PiotrZgorzelski">Głos zabierze pan poseł Wiesław Szczepański, który przedstawi stanowisko klubu Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-387">
          <u xml:id="u-387.0" who="#WiesławSzczepański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Panie i Panowie Posłowie! W imieniu klubu Lewicy mam zaszczyt przedstawić nasze stanowisko odnośnie do projektu ustawy o Państwowej Komisji do spraw badania wpływów rosyjskich na bezpieczeństwo wewnętrzne Rzeczypospolitej Polskiej w latach 2007–2022. Już po raz trzeci z tej mównicy debatujemy na temat tego projektu ustawy w ciągu niecałego miesiąca, bo przypomnę, że przecież 13 grudnia najpierw odbyło się pierwsze czytanie. Tego samego dnia Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych odrzuciła ten projekt, a następnie Sejm odrzucił wniosek komisji, przekazując projekt do komisji do ponownego rozpatrzenia. W dniu wczorajszym, jak mówił pan poseł sprawozdawca, znowu większością głosów komisji projekt został odrzucony i przekazany do Wysokiej Izby celem ponownego rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-387.1" who="#WiesławSzczepański">Ten projekt to nic innego jak miecz na niepokorną opozycję. Można tym projektem zastraszyć i można tym projektem postawić przed komisją każdą osobę. I choć projekt miał dotyczyć bezpieczeństwa energetycznego, to ani razu w tej ustawie nie pojawia się słowo „energetyka”.</u>
          <u xml:id="u-387.2" who="#WiesławSzczepański">Panie Pośle! Powiem wprost: nie jest tak, że dziś komisja nie chce nad tym projektem pracować, ale tego projektu nie da się w takim kształcie w ogóle naprawić. Jeśli państwo pozwolicie, wziąłem sobie do ręki dokument, który dostaliśmy dokładnie 28 grudnia od rzecznika praw obywatelskich, który de facto był wybrany większością tej Izby, również naszych kolegów z Prawa i Sprawiedliwości. I cóż czytamy z tego wystąpienia? Otóż pan rzecznik na samym początku mówi, że ustawa narusza szereg przepisów mających rangę konstytucyjną, a tym samym przyjęcie jej w proponowanym kształcie nie powinno w ogóle nastąpić. Pan rzecznik dalej mówi, iż sama istota rozwiązania przyjętego w opiniowanym projekcie ustawy, polegająca na napiętnowaniu w ramach postępowania administracyjnego osób pełniących działania pod wpływem rosyjskim na szkodę interesów państwa polskiego oraz wymierzania im za te działania stosownych sankcji, narusza art. 42 ust. 3, art. 45 ust. 1 i art. 175 ust. 1 konstytucji. Zgodnie z konstytucją to sądy bowiem, a nie administracja publiczna, wymierzają sprawiedliwość i tylko w świetle konstytucji mogą uchylić prawomocnym orzeczeniem zasadę domniemania niewinności. W rezultacie zaproponowane w tym zakresie rozwiązania ustawodawcze pozostają w kolizji z konstytucyjną zasadą podziału władzy, a to jest art. 10 konstytucji, skoro projektowana ustawa powierza wykonywanie funkcji stanowiących istotę władzy sądowniczej tworzonemu organowi administracji publicznej, a więc organowi będącemu z definicji elementem władzy wykonawczej.</u>
          <u xml:id="u-387.3" who="#WiesławSzczepański">I czytając dalej jeszcze jedną treść: W świetle art. 105 ust. 1 Konstytucji RP nie jest w związku z tym możliwe prowadzenie przez organ administracji publicznej postępowania mającego na celu wyjaśnienie przypadków posłów, senatorów, którzy w tym charakterze w latach 2007–2022 pod wpływem rosyjskim, działając na szkodę interesów RP, uczestniczyli w procesie stanowienia prawa, jak też w konsekwencji nie jest możliwe wydawanie jakichkolwiek rozstrzygnięć dotyczących tej materii. Nawet bowiem, gdyby taka działalność miała rzeczywiście miejsce, to jedynym organem władzy publicznej uprawnionym do jej oceny w myśl art. 105 konstytucji jest Sejm lub odpowiednio Senat. Dlatego też art. 4 ust. 1 pkt 6 w związku z art. 2 pkt 2 projektu w zakresie, w jakim dotyczy posłów i senatorów, jest niezgodny z art. 105 ust. 1 Konstytucji RP.</u>
          <u xml:id="u-387.4" who="#WiesławSzczepański">Żaden przepis konstytucji nie przewiduje natomiast jakiegokolwiek rodzaju odpowiedzialności prezydenta RP oraz członków Rady Ministrów przed organem administracji publicznej. Skoro zatem zgodnie z konstytucją w trybie administracyjnym osoby te nie mogą zostać pociągnięte do odpowiedzialności w jakiejkolwiek prawnej formie za działania podejmowane w ramach sprawowanej przez siebie funkcji publicznej, to ich działalność nie powinna podlegać ocenie organu administracji publicznej.</u>
          <u xml:id="u-387.5" who="#WiesławSzczepański">To, co przedstawił rzecznik, po prostu całkowicie pokazuje, że państwa ustawa nie nadaje się dzisiaj do pracy. W związku z tym komisja podczas głosowania, biorąc pod uwagę m.in. to, co pisał rzecznik, podjęła decyzję, aby ten projekt nie był w ogóle rozpatrywany i aby trafił do kosza.</u>
          <u xml:id="u-387.6" who="#WiesławSzczepański">Dlatego chciałem powiedzieć, że mój klub będzie głosował za przyjęciem stanowiska Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych i odrzuceniem tego projektu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-387.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-388">
          <u xml:id="u-388.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-388.1" who="#PiotrZgorzelski">Głos teraz zabierze pan poseł Dariusz Klimczak, który przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-389">
          <u xml:id="u-389.0" who="#DariuszKlimczak">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt ustawy, nad którą dzisiaj debatujemy, jest na tyle godny pożałowania, że nawet posłowie PiS-u na posiedzeniu komisji nie chcą głosować za wnioskiem dotyczącym dalszej pracy nad nim. Posłanka Siarkowska, która wykazała się odwagą, jest jednym z oficjalnych przykładów, że w samym Prawie i Sprawiedliwości kilku posłów nie ma ochoty za tym projektem głosować. Zresztą pani poseł Siarkowska wprost powiedziała, że spotkały ją represje ze strony własnego klubu za to, że próbowała bronić prawa obywatela do wolnego sądu. Na marginesie, gratuluję władzom klubu Prawa i Sprawiedliwości. Naprawdę budujecie swoją większość w tym parlamencie z gracją słonia w składzie porcelany. To pokazuje, jaka jest wasza przyszłość.</u>
          <u xml:id="u-389.1" who="#DariuszKlimczak">Projekt oczywiście jest niekonstytucyjny. Jeżeli przeanalizujemy kompetencje tejże przyszłej komisji, to zobaczymy, że to jest kompilacja kompetencji ABW, prokuratury, Policji, sądów. Aresztować można każdego, podsłuchiwać można każdego, można wydawać najbardziej nonsensowne decyzje i ścigać do upadłego każdego w tym kraju, kto się nie podoba członkom tej komisji, a de facto przewodniczącemu, który ma największą władzę. To ma być komisja o charakterze administracyjnym i ona nie może zastępować sądów i zabraniać działalności publicznej — to jest fakt. Zamówiliśmy ekspertyzy prawne u bardzo doświadczonych profesorów, ale bądźmy szczerzy, student pierwszego czy drugiego roku prawa jest w stanie podważyć konstytucyjność zapisów tejże ustawy.</u>
          <u xml:id="u-389.2" who="#DariuszKlimczak">Podchodząc do przedmiotowego zagadnienia, trzeba stwierdzić, że tak na logikę biorąc, powołanie tej komisji to jest jednocześnie wyrażenie przez PiS wotum nieufności wobec służb specjalnych, które kontroluje, a które działają pod jego nadzorem od 8 ostatnich lat. Czy chcecie powiedzieć, że one nic nie robiły przez ostanie lata, skoro tylko wasza komisja może wychwycić wpływy rosyjskie? Powiedzcie, dlaczego taka dziwna konstrukcja? Skoro mamy gotowy zapis konstytucyjny o komisji śledczej, to dlaczego chcecie powołać jakiś dziwny twór komisji?</u>
          <u xml:id="u-389.3" who="#DariuszKlimczak">Przecież wszyscy wiemy, o co chodzi. Tu nie chodzi o wyjaśnianie jakiekolwiek prawdy, tu chodzi o powołanie inkwizycji politycznej, która będzie ścigała przeciwników politycznych. Spójrzmy chociażby na termin pierwszego sprawozdania. On pokrywa się z rejestracją list wyborczych. W tym właśnie momencie będziecie chcieli utrącić każdego niewygodnego konkurenta politycznego, z którym się nie będziecie zgadzać i który może zagrozić waszemu wynikowi wyborczemu. A uważam, że waszej przegranej już nikt nie zagrozi. Sami siebie pogrążacie, szczególnie traktując tak swoich posłów, w tym przypadku panią poseł Siarkowską, ale wiemy, że na tym się nie skończy. Wasze środki zaradcze, które proponujecie w zapisach tej konstytucji, są niespotykane nawet w Kodeksie karnym. Nie wiem, czy państwo wiecie, że przed oblicze tejże komisji będzie można powołać nawet prezydenta Rzeczypospolitej i strącić go z urzędu — takie kompetencje ma ta komisja. Na marginesie…</u>
          <u xml:id="u-389.4" who="#komentarz">(Głos z sali: No i dobrze.)</u>
          <u xml:id="u-389.5" who="#DariuszKlimczak">O, poseł PiS-u powiedział: no i dobrze. Dobrze słyszałem? Pan poseł Telus? Ma pan punkt u pana prezydenta Andrzeja Dudy.</u>
          <u xml:id="u-389.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-389.7" who="#DariuszKlimczak">Na pewno jeżeli ktoś mu…</u>
          <u xml:id="u-389.8" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Zapamięta.)</u>
          <u xml:id="u-389.9" who="#DariuszKlimczak">Ma pan punkt, 100% pierwsza dziesiątka na liście.</u>
          <u xml:id="u-389.10" who="#DariuszKlimczak">Jeżeli chodzi o badanie wpływów rosyjskich, to spójrzmy, kto chce badać wpływy rosyjskie. To jest partia, za rządów której importowano do Polski jeszcze więcej ruskiego węgla, jeszcze więcej ruskiego gazu, jeszcze więcej ruskiej ropy naftowej. Chcą badać wpływy rosyjskie ci, którzy utrącili kontrakt na caracale w chwili, kiedy po raz pierwszy nastąpił atak ze strony Rosji na Ukrainę. To właśnie ci ludzie chcą badać wpływy rosyjskie. Mam pytanie: Czy wy będziecie badać za pomocą tejże komisji sprawę haniebnej sprzedaży rafinerii, Lotosu?</u>
          <u xml:id="u-389.11" who="#komentarz">(Głos z sali: I kontraktu gazowego też.)</u>
          <u xml:id="u-389.12" who="#DariuszKlimczak">Czy powołacie przed oblicze tej komisji także osoby, które rozmawiały z przyjaciółmi Putina? Woziliście ich jak najważniejsze osoby w państwie.</u>
          <u xml:id="u-389.13" who="#DariuszKlimczak">Ta komisja, ten projekt to jest dno legislacyjne, dno waszego rządzenia i koniec zarazem. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-389.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-390">
          <u xml:id="u-390.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-390.1" who="#PiotrZgorzelski">Głos zabierze pan poseł Robert Winnicki, który przedstawi stanowisko koła Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-391">
          <u xml:id="u-391.0" who="#RobertWinnicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ten projekt to jest oczywiście prawna hucpa i bubel. To na tyle bubel, konstytucyjny również, że jedyna konserwatywna posłanka w waszych szeregach, która była obecna na posiedzeniu komisji, wprost się temu sprzeciwiła. Tak, poseł Siarkowska to zrobiła, w zamian za co wyście ją odwołali z komisji spraw wewnętrznych i obrony narodowej, wstawiając do jednej z tych komisji kogo? Panią Pawłowską, poseł wybraną z list Lewicy, z rekomendacji Biedronia. To jest prawda o PiS-ie i Solidarnej Polsce dzisiaj: zastępujecie posłów realnie konserwatywnych tymi, których rekomendował do Sejmu Biedroń. To jest dzisiaj wasza rzeczywistość.</u>
          <u xml:id="u-391.1" who="#komentarz">(Poseł Piotr Kaleta: Braun nie chciał wejść.)</u>
          <u xml:id="u-391.2" who="#RobertWinnicki">Realnie konserwatywni posłowie sprzeciwiają się łamaniu konstytucji, bo konserwatyzm to jest przede wszystkim poszanowanie zasad, poszanowanie prawa. To poszanowanie tych zasad, które w naszej cywilizacji są już od czasów Republiki Rzymskiej. To jest 2,5 tys. lat, które wy tak naprawdę przekreślacie, chcąc robić te neosowieckie procesy pokazowe. A sprawa jest bardzo poważna. Co gorsza, wy bardzo poważną sprawę wpływu Federacji Rosyjskiej na polskie życie publiczne próbujecie zmienić w polityczną hucpę.</u>
          <u xml:id="u-391.3" who="#RobertWinnicki">Ten wpływ jest od co najmniej kilkunastu lat bardzo widoczny. Wiecie, kiedy on był bardzo widoczny? Był widoczny w 2010 r., kiedy zarówno kancelaria premiera, jak i kancelaria prezydenta, zarówno kancelaria premiera Tuska, jak i kancelaria prezydenta Kaczyńskiego poszły na rozgrywkę, którą zafundował Władimir Putin z rozdzielaniem wizyt w Katyniu, z tym wszystkim, co doprowadziło do katastrofy smoleńskiej. To było kompromitacją państwa polskiego, gdy do jednego samolotu wsadzono nie tylko zwierzchnika Sił Zbrojnych, ale i całe dowództwo Sił Zbrojnych. I premier poszedł na tę grę, i prezydent poszedł na tę grę. Tak, poszliście na tę grę. Ale powiem więcej: to, co się wydarzyło po katastrofie smoleńskiej, jest jeszcze gorsze. Wiecie dlaczego? Dlatego że Federacja Rosyjska wobec państw nieprzyjaznych stosuje jedną starą metodę: divide et impera, dziel i rządź, żeby podział był jak najostrzejszy, żeby polaryzacja w państwie była jak największa, żeby się nawzajem nienawidzili. I co się stało po katastrofie smoleńskiej? Donald Tusk wypuścił dżina pt. Janusz Palikot, a Jarosław Kaczyński wypuścił dżina pt. Antoni Macierewicz. I Polacy rzucili się sobie do gardeł. Rzucili się sobie do gardeł przez was. Przez to, że wy właśnie realizujecie scenariusze napisane w Moskwie. Przez to, że zamieniliście polskie życie publiczne przez ostatnich kilkanaście lat w bratobójczą wojnę, co jest tylko i wyłącznie na użytek zewnętrznych graczy, wrogów Polski.</u>
          <u xml:id="u-391.4" who="#RobertWinnicki">Tak, w tym momencie, kiedy procedujemy nad tą ustawą, która jest niczym innym jak polityczno-prawną hucpą, oskarżam Jarosława Kaczyńskiego i Donalda Tuska, że cynicznie, z premedytacją i w sposób haniebny od kilkunastu lat realizują plan Władimira Putina podzielenia Polaków, skłócenia, po to żeby osiągnąć własne korzyści polityczne. I to jest największe oskarżenie o wpływy rosyjskie w Polsce, jakie można sobie wyobrazić.</u>
          <u xml:id="u-391.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-392">
          <u xml:id="u-392.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Tomasz Zimoch przedstawi stanowisko Koła Parlamentarnego Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-393">
          <u xml:id="u-393.0" who="#TomaszZimoch">Przed miesiącem z tego miejsca Paulina Hennig-Kloska powiedziała: To bardzo niebezpieczna ustawa, ta komisja ma być batem, który będzie ograniczał prawa wyborcze opozycji, a politycznego charakteru dowodzą wprost zapisy w tej ustawie niezgodne z konstytucją. To trafny komentarz, trafne słowa koleżanki z mojego koła, koła Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-393.1" who="#TomaszZimoch">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! To zła ustawa. Ktoś mądry powiedział, że człowiek wytwarza zło tak jak pszczoła miód. Mało produkujemy miodu w Sejmie. W tej kadencji wytworzono niestety wiele legislacyjnego zła. Legislacyjnym złem jest ten projekt. Ma on ograniczyć prawa wyborcze przeciwnikom politycznym. Komisja weryfikacyjna sądem? Panie pośle, to państwo chcą zastąpić sędziów? Komisja weryfikacyjna ma zastąpić Trybunał Stanu? W trybie administracyjnym chcą państwo uprawiać polityczne nagonki, ograniczając opozycji prawa wyborcze?</u>
          <u xml:id="u-393.2" who="#TomaszZimoch">Przepisy w tym projekcie są tak absurdalne, że dopuszczają karanie nawet za działalność zgodną z prawem. Pewnie pan o tym nawet nie wie. Czy rzeczywiście jedyną drogą zatrzymania władzy ma być eliminacja przez was przeciwników politycznych? Osoby, które są podejrzewane o działanie na szkodę kraju, należy stawiać przed sądami i trybunałami, a nie poddawać politycznej zemście. Są już przecież przepisy, jasne, precyzyjne — szpiegostwo, zamach stanu, zdrada dyplomatyczna, niedopełnienie obowiązków, przekroczenie uprawnień. Przecież to wszystko określa Kodeks karny. A osoby skazane, przypomnę, na karę więzienia z oskarżenia publicznego przecież nie mogą kandydować do parlamentu.</u>
          <u xml:id="u-393.3" who="#TomaszZimoch">Zły projekt po raz drugi został odrzucony na posiedzeniu Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych. A zawstydzające dla całego Sejmu jest to, że dzisiaj ukaraliście posłankę, która głosowała za odrzuceniem tego projektu. Z jednego z ostatnich sondaży — a bez nich państwo podobno nie możecie żyć — wyraźnie wynika, że znacząca część społeczeństwa ma dość polityki, także tej związanej z powołaniem, ewentualnym działaniem właśnie tej komisji weryfikacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-393.4" who="#TomaszZimoch">Odwaga jest tym, czego trzeba, żeby usiąść i słuchać — to słowa Winstona Churchilla. One warte są właśnie dzisiaj przypomnienia i warte realizacji, jeśli pan, panie pośle, chce przytaczać tutaj sentencje. Jeśli nie chcecie słuchać opozycji, jeśli nie wierzycie legislatorom, to posłuchajcie głosu społecznego. Dość wszelkiej złej polityki. Panie pośle, niech pan to weźmie do siebie, ale także powie swoim kolegom. Odwagi. Odwagi w słuchaniu.</u>
          <u xml:id="u-393.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-394">
          <u xml:id="u-394.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Iwona Michałek przedstawi stanowisko koło Porozumienie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-395">
          <u xml:id="u-395.0" who="#IwonaMichałek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt ustawy o Państwowej Komisji do spraw badania wpływów rosyjskich na bezpieczeństwo wewnętrzne Rzeczypospolitej Polskiej w latach 2007–2022 narusza szereg przepisów mających rangę konstytucyjną. To jest ustawa bez precedensu. PiS chce nadać komisji ekstrakompetencje. Jeśli uzna, że funkcjonariusz publiczny lub członek kadry kierowniczej wyższego szczebla pod wpływem rosyjskim działał na szkodę Polski, to może tak naprawdę uniemożliwić mu pełnienie większości kluczowych funkcji publicznych. Komisja będzie mogła też zabrać takiej osobie np. na dekadę pozwolenie na broń, nałożyć 20 tys. kary za niestawienie się przed komisją, co ma wywołać efekt mrożący.</u>
          <u xml:id="u-395.1" who="#IwonaMichałek">Zdaniem prawników jest to ustawa bez precedensu, która wprost godzi w podstawy demokracji, prowadzi do deformacji wyników wyborów, a nawet siłowego wyrzucenia z Sejmu niewygodnych posłów. Czy o to chodzi? Chyba tak.</u>
          <u xml:id="u-395.2" who="#IwonaMichałek">Z projektu ustawy wynika, że środki zaradcze, które będzie mogła nakładać komisja, będą mogły zostać bez przeszkód zastosowane wobec osób kandydujących w najbliższych wyborach parlamentarnych. Decyzja po prostu uniemożliwi objęcie mandatu posła czy senatora. Pierwszy raport z prac komisji, obejmujący informację o zastosowaniu środków zaradczych, ma być przedstawiony kiedy? 17 września 2023 r…</u>
          <u xml:id="u-395.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Ważna data…)</u>
          <u xml:id="u-395.4" who="#IwonaMichałek">…a więc w szczycie walki wyborczej. Nawet skuteczne pozbawienie mocy środka zaradczego na drodze sądowej może potrwać zbyt długo, aby miało znaczenie dla osoby kandydującej w tegorocznych wyborach parlamentarnych.</u>
          <u xml:id="u-395.5" who="#IwonaMichałek">Jeśli PiS miał wątpliwości dotyczące tego, czy jakiś urzędnik pod wpływem rosyjskim działał na szkodę interesów państwa, Polski, to przecież jest ABW. Trzeba było polecić to zbadać. Dlaczego tego nie zrobiliście? To służby w razie zastrzeżeń powinny sprawę prześwietlić, ewentualnie powiadomić prokuraturę. Przyznając superuprawnienia posłom komisji, PiS faktycznie wyraża całkowite wotum nieufności dla swoich służb.</u>
          <u xml:id="u-395.6" who="#IwonaMichałek">Miejsce tej ustawy jest tak naprawdę w koszu. My głosować za nią nie będziemy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-395.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-396">
          <u xml:id="u-396.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-396.1" who="#PiotrZgorzelski">Zapraszam do mównicy panią poseł Joannę Senyszyn, która przedstawi stanowisko Koła Parlamentarnego Polskiej Partii Socjalistycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-397">
          <u xml:id="u-397.0" who="#JoannaSenyszyn">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Koło Parlamentarne Polskiej Partii Socjalistycznej uważa za skandaliczne przedłożenie sprzecznego z Konstytucją Rzeczypospolitej poselskiego projektu ustawy o Państwowej Komisji do spraw badania wpływów rosyjskich na bezpieczeństwo wewnętrzne Rzeczypospolitej Polskiej w latach 2007–2022.</u>
          <u xml:id="u-397.1" who="#JoannaSenyszyn">Dalsze procedowanie nad projektem odrzuconym dwukrotnie przez Komisję Administracji i Spraw Wewnętrznych stanowiłoby formę przemocy wobec Sejmu, przemocy stosowanej przez partię rządzącą, która chce siłowo przepchnąć projekt ustawy napisany ze strachu przed nadchodzącym wyborami parlamentarnymi jedynie w celu wyeliminowania z życia politycznego osób, które zagrażają PiS-owi. Ile jeszcze razy będziemy przerzucać tę ustawę między komisją a salą plenarną, a właściwie ile razy wy będziecie ją przerzucać? Marnujecie czas posłów i pieniądze podatników.</u>
          <u xml:id="u-397.2" who="#JoannaSenyszyn">Jako Koło Parlamentarne PPS podtrzymujemy nasze stanowisko wyrażone 13 grudnia ub.r. Jest to szkodliwa, niekonstytucyjna ustawa, przygotowana w kampanii wyborczej, mająca uderzyć w liderów opozycji. Już w uzasadnieniu bezczelnie wskazaliście konkretnie z imienia i nazwiska Donalda Tuska i Waldemara Pawlaka. Przez 8 lat nie mogliście im niczego udowodnić przed niezawisłym sądem, dlatego zdecydowaliście się na powołanie pozasądowego organu, który wbrew konstytucji będzie mógł wykluczać konkretne osoby z życia publicznego. Za udział w tej szopce wasi ludzie będą pobierali całkiem pokaźne diety. Sam przewodniczący komisji będzie kasował ponad 10 tys. zł na rękę. Dobra okazja, by dorobić sobie przed utratą władzy. Jeżeli ten projekt zostałby ostatecznie przepchnięty, to już nie tylko nie dostaniemy pieniędzy z KPO, ale również 770 mld zł z unijnego budżetu na lata 2021–2027, bo to zwyczajny kaczyzm, a nie demokracja, demokratyczne państwo.</u>
          <u xml:id="u-397.3" who="#JoannaSenyszyn">Koło Parlamentarne PPS będzie głosowało za przyjęciem sprawozdania Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych, czyli za odrzuceniem projektu ustawy. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-398">
          <u xml:id="u-398.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-398.1" who="#PiotrZgorzelski">Zapraszamy pana posła Pawła Szramkę, posła niezależnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-399">
          <u xml:id="u-399.0" who="#PawełSzramka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zgadzam się całkowicie z moimi przedmówcami, popieram także stanowisko komisji, która jednoznacznie wskazała, że projekt ten nadaje się tylko i wyłącznie do kosza. Kolejny raz z tej mównicy mówię, że tworzenie kolejnych nowych instytucji nie jest lekiem na całe zło.</u>
          <u xml:id="u-399.1" who="#PawełSzramka">Szanowny Panie Pośle! Szanowni Państwo! Mamy już służby, które mają badać wpływy obcych służb na nasze państwo. Warto może by było zainwestować w kontrwywiad zamiast wymyślać koło na nowo. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-399.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-400">
          <u xml:id="u-400.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-400.1" who="#PiotrZgorzelski">Przystępujemy do serii pytań.</u>
          <u xml:id="u-400.2" who="#PiotrZgorzelski">Zapisało się do nich 28 osób.</u>
          <u xml:id="u-400.3" who="#PiotrZgorzelski">Jeśli ktoś z państwa chciałby jeszcze do tej listy się dopisać, to zapraszam.</u>
          <u xml:id="u-400.4" who="#PiotrZgorzelski">Jeżeli nie, to zamykam ją.</u>
          <u xml:id="u-400.5" who="#PiotrZgorzelski">Ustalam czas na zadanie pytania na 1 minutę.</u>
          <u xml:id="u-400.6" who="#PiotrZgorzelski">Jako pierwsza głos zabierze pani poseł Joanna Senyszyn.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-401">
          <u xml:id="u-401.0" who="#JoannaSenyszyn">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Co PiS obiecał ministrowi Ziobrze, który zazwyczaj walczy o swoich ludzi, a zawsze o swoje interesy, że większość posłów Solidarnej Polski zagłosowała za odwołaniem z Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych posłanki Siarkowskiej, której głos zdecydował o odrzuceniu projektu przez komisję?</u>
          <u xml:id="u-401.1" who="#komentarz">(Poseł Piotr Kaleta: Tak samo: Dlaczego Senyszyn nie ma w Lewicy?)</u>
          <u xml:id="u-401.2" who="#JoannaSenyszyn">Uważam, że Sejm ma prawo wiedzieć, jakie zakulisowe rozmowy i transakcje są dokonywane w związku z procedowaniem tego i innych projektów ustaw. Jeżeli Sejm ma działać niezależnie i być rzeczywiście władzą ustawodawczą z nadania społeczeństwa, to nie wolno prowadzić takich zakulisowych transakcji, takiego zwyczajnego handlu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-401.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-402">
          <u xml:id="u-402.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-402.1" who="#PiotrZgorzelski">Do mównicy zmierza pan poseł Grzegorz Braun.</u>
          <u xml:id="u-402.2" who="#PiotrZgorzelski">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-403">
          <u xml:id="u-403.0" who="#GrzegorzBraun">Wiecie co? Idźcie w to. Przepchnijcie, przeprowadźcie. To jest taki poziom surrealizmu wprowadzanego do samego serca polskiej państwowości, na szczyty władzy, że w gruncie rzeczy walczą we mnie o lepsze uczuciowość i świadomość polskiego państwowca, dla którego to jest po prostu horror prawnoustrojowy, z wyczuciem reżysera, którym byłem w moim poprzednim życiu — po prostu jestem ciekaw rozwoju tej fabuły: Co jeszcze? Co jeszcze wymyślicie? Co jeszcze tutaj zdetonujecie?</u>
          <u xml:id="u-403.1" who="#GrzegorzBraun">Myślę, że niedostatecznie zaakcentowane zostało, że tu ma być powołany całkiem nowy byt prawny, właściwie instytucja, której żywot nie zakończy się wraz z końcem tej kadencji. To, ten nowotwór prawnoustrojowy w architekturze państwa polskiego ma sobie istnieć.</u>
          <u xml:id="u-403.2" who="#GrzegorzBraun">Jeszcze parę sekund, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-403.3" who="#GrzegorzBraun">I w związku z tym będziemy mieli do czynienia z powtórką akcji z komisją smoleńską, której słynny raport ciągle, jak rozumiem, poddaje wnikliwej lekturze minister Błaszczak, zanim będzie mógł go opublikować. To trwa już lata.</u>
          <u xml:id="u-403.4" who="#GrzegorzBraun">Może ta komisja wreszcie wyjaśni, jak to się stało, że Andrzej Duda, który obecnie jest prezydentem belwederskim, na podstawie informacji przedstawionych na pasku w telewizji przekazał klucze do Kancelarii Prezydenta ludziom prezydenta rezydenta Komorowskiego. Jestem tego ciekaw. W związku z tym waham się, czy gorąco nie poprzeć tego projektu ustawy, która, jak powiedziałem, jest horrorem. To jest skandal, hańba. Hańba wam za to, że w ogóle z tym wystąpiliście.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-404">
          <u xml:id="u-404.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-405">
          <u xml:id="u-405.0" who="#GrzegorzBraun">Ciąg dalszy nastąpi.</u>
          <u xml:id="u-405.1" who="#GrzegorzBraun">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-405.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Grzegorz, to nakręć ten film.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-406">
          <u xml:id="u-406.0" who="#PiotrZgorzelski">Zapraszam pana posła Jana Szopińskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-407">
          <u xml:id="u-407.0" who="#JanSzopiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przewodniczący Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych pan poseł Wiesław Szczepański cytował opinię rzecznika praw obywatelskich, który skierował na jego ręce właśnie taką opinię. Ja natomiast na ręce Prawa i Sprawiedliwości skieruję konkluzję opinii Instytutu Ordo Iuris, który jest tak drogi waszemu sercu. Powiada on w konkluzji tak: komisja taka nie powinna jednak wymierzać kar, a jedynie sporządzać obszerny, szczegółowy raport, który posłuży przede wszystkim społeczeństwu do osądu działalności konkretnego polityka.</u>
          <u xml:id="u-407.1" who="#JanSzopiński">Ale uwaga, panie i panowie samorządowcy w Polsce w 2023 r., otóż instytut powiada, że ta komisja będzie służyła kompromitowaniu zarzutami o bronienie interesu partyjnego zamiast interesu państwowego, szczególnie w roku wyborów do parlamentu. Pisze też o wyborach do samorządu, że może to służyć również kompromitowaniu polityków, którzy będą startować w wyborach do samorządu. Polecam tę opinię, panowie, polecam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-408">
          <u xml:id="u-408.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-408.1" who="#PiotrZgorzelski">Zapraszam pana posła Rafała Adamczyka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-409">
          <u xml:id="u-409.0" who="#RafałAdamczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Całość procedowanej ustawy została już bardzo szczegółowo i rzetelnie przedstawiona przez posła sprawozdawcę Jana Szopińskiego. Poselski projekt ustawy, który swoimi sprzecznościami daje nieograniczoną władzę, został wczoraj wyrzucony do kosza przez Komisję Administracji i Spraw Wewnętrznych. Wszyscy zadajemy sobie pytanie, a przede wszystkim zadają je sobie osoby, których może to dotyczyć, te, które myślą jasno i umieją czytać tego typu zapisy poselskich projektów ustaw, o to, jaki jest rzeczywisty cel tej ustawy. Stołki? Szukanie dziury w całym? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-409.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-410">
          <u xml:id="u-410.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-410.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Janusz Kowalski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-411">
          <u xml:id="u-411.0" who="#JanuszKowalski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-411.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Na pewno będzie bronił koleżanki Siarkowskiej.)</u>
          <u xml:id="u-411.2" who="#JanuszKowalski">Kto w Polsce nie chce deputinizacji?</u>
          <u xml:id="u-411.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Siarkowska.)</u>
          <u xml:id="u-411.4" who="#JanuszKowalski">Oczywiście najbardziej prorosyjska formacja, czyli Platforma Obywatelska, która tak jak Donald Tusk chce wymazać historię lat 2007–2014, kiedy to Donald Tusk wspierał Władimira Putina, wspierał Kreml, wpierał Moskwę.</u>
          <u xml:id="u-411.5" who="#JanuszKowalski">Jestem zwolennikiem pełnej deputinizacji. Tak, szanowni państwo, jestem zwolennikiem tego, żeby najpóźniej we wrześniu 2023 r. rozliczyć wszystkich tych, którzy współpracowali z Putinem i postawić Donalda Tuska przed Trybunałem Stanu. Tak, jestem tego zwolennikiem. Krzyczycie, bo chociaż wspieracie dzisiaj Ukrainę, to najbardziej boicie się waszej przeszłości. Jako Platforma Obywatelska wspieraliście Władimira Putina, Moskwę, Kreml.</u>
          <u xml:id="u-411.6" who="#komentarz">(Poseł Tomasz Szymański: Trzeba przeczytać projekt.)</u>
          <u xml:id="u-411.7" who="#JanuszKowalski">Z czego się, szanowne panie, śmiejecie? Z czego się śmiejecie?</u>
          <u xml:id="u-411.8" who="#komentarz">(Poseł Tomasz Szymański: Z tego projektu.)</u>
          <u xml:id="u-411.9" who="#JanuszKowalski">Z tego, że umorzyliście Gazpromowi miliard? Z tego, że zatrzymaliście Baltic Pipe? Z tego, że zatrzymaliście rurociąg Odessa — Brody — Płock — Gdańsk? Jesteście prorosyjską formacją i wstyd mi, że muszę na was teraz patrzeć. Zrobimy wszystko, żeby postawić Donalda Tuska przed Trybunałem Stanu.</u>
          <u xml:id="u-411.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-412">
          <u xml:id="u-412.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Małgorzata Chmiel.</u>
          <u xml:id="u-412.1" who="#PiotrZgorzelski">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-413">
          <u xml:id="u-413.0" who="#MałgorzataChmiel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! PiS siłowo przepycha ustawę jawnie sprzeczną z konstytucją. Jej jedynym celem jest to, żeby PiS decydował o tym, kto może kandydować w wyborach. Celem jest oczywiście także polowanie na Donalda Tuska…</u>
          <u xml:id="u-413.1" who="#komentarz">(Poseł Janusz Kowalski: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-413.2" who="#MałgorzataChmiel">…co kolega udowodnił przed chwilą swoją nienawiścią.</u>
          <u xml:id="u-413.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Może będzie w komisji.)</u>
          <u xml:id="u-413.4" who="#MałgorzataChmiel">Proszę pana, panie pośle, z pana twarzy aż zionie nienawiść do Donalda Tuskai. Widać, jak bardzo się go boicie, że tak bardzo wam on uwiera.</u>
          <u xml:id="u-413.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Potwierdzam.)</u>
          <u xml:id="u-413.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Ja widzę miłość do Polski na tej twarzy.)</u>
          <u xml:id="u-413.7" who="#MałgorzataChmiel">Jeśli intencją PiS-u jest zbadanie wpływów rosyjskich na bezpieczeństwo Polski, to dlaczego komisja nie zbada pierwszych 2 lat rządów PiS-u, lat 2005–2007? Dopiero tam powinniśmy zbadać prawdziwe rosyjskie wpływy na bezpieczeństwo Polski, zbadać choćby umowy gazowe podpisane przez PiS z Gazpromem przez pana Wojciecha Jasińskiego w 2006 r., przez które Polska płaciła za gaz najwięcej w Europie. To należy zbadać.</u>
          <u xml:id="u-413.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-413.9" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Brawo, pani poseł!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-414">
          <u xml:id="u-414.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Piotr Borys.</u>
          <u xml:id="u-414.1" who="#PiotrZgorzelski">Jest nieobecny.</u>
          <u xml:id="u-414.2" who="#PiotrZgorzelski">Obecny jest za to pan poseł Tomasz Olichwer.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-415">
          <u xml:id="u-415.0" who="#TomaszOlichwer">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zszokowaliście Polaków orlenowskimi machlojkami. Ściemnialiście w sprawie węgla. Od 7 lat majstrujecie w systemie sądownictwa. Uciszacie niezawisłych sędziów i niepokornych prokuratorów. Spychacie na margines nauczycieli, bo chcą uczyć, a nie indoktrynować. Wreszcie zniszczyliście publiczne media, robiąc z nich tępą propagandę na wzór rosyjski. Mam wrażenie, że rosyjski styl rządzenia stanowi dla PiS-u wzór do naśladowania. Naprawdę macie czelność ukrywać porażki waszej nieudolnej władzy pod przykrywką rozliczania poprzedniego rządu?</u>
          <u xml:id="u-415.1" who="#TomaszOlichwer">Próba powołania tzw. państwowej komisji do spraw badania wpływów rosyjskich na bezpieczeństwo wewnętrzne RP to kolejna odsłona waszego cynizmu.</u>
          <u xml:id="u-415.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-416">
          <u xml:id="u-416.0" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Małgorzata Pępek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-417">
          <u xml:id="u-417.0" who="#MałgorzataPępek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rzeczywistym celem tej ustawy nie jest wyjaśnienie czegokolwiek, lecz uwzięcie się na konkretne osoby, czego nawet sami nie ukrywacie. Dlatego przyjęcie projektu w proponowanym kształcie nie powinno w ogóle nastąpić. Zresztą Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych już po raz drugi opowiedziała się za jego odrzuceniem.</u>
          <u xml:id="u-417.1" who="#MałgorzataPępek">Ustawa narusza szereg przepisów mających rangę konstytucyjną, a wyznaczenie granicy czasowej działań sprawdzających od roku 2007 jest wynikiem hipokryzji posłów, którzy złożyli podpis pod tym projektem.</u>
          <u xml:id="u-417.2" who="#MałgorzataPępek">Jeżeli mówicie, że nie macie nic do ukrycia, to dlaczego komisja nie będzie analizowała działań rządów od 2005 r., które dotyczyłyby okresu sporządzenia raportu na temat Wojskowych Służb Informacyjnych czy podpisania aneksu do kontraktu, w którym Polska zgodziła się na drastyczną podwyżkę ceny rosyjskiego gazu? Co stoi na przeszkodzie, żeby wyjaśnić te kwestie?</u>
          <u xml:id="u-417.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-418">
          <u xml:id="u-418.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Zbigniew Konwiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-419">
          <u xml:id="u-419.0" who="#ZbigniewKonwiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pan poseł w swoim wystąpieniu mówił, że państwo chcecie dochodzić do prawdy. Państwo już od ponad 7 lat dochodzicie do prawdy. Tak dochodzicie do tej prawdy, że nawet nie zauważyliście, kiedy przeszliście obok niej i ją dawno minęliście.</u>
          <u xml:id="u-419.1" who="#ZbigniewKonwiński">Szanowni Państwo! W ciągu ostatnich 7 lat uzależniliście Polskę od rosyjskiego węgla. W III kwartale ub.r. Orlen zarobił na imporcie rosyjskiego węgla 1 mld zł. W październiku ub.r. Polska była na 7. miejscu pod względem importu rosyjskiej ropy. I wy chcecie kogokolwiek rozliczać? Przecież pierwszymi świadkami przed komisją powinni być premier Morawiecki i prezes Obajtek.</u>
          <u xml:id="u-419.2" who="#komentarz">(Poseł Piotr Kaleta: To go zaproście.)</u>
          <u xml:id="u-419.3" who="#ZbigniewKonwiński">I wam się wydaje, że wy kogokolwiek rozliczacie? Przecież już niedługo, już za chwilę, już za chwileczkę to właśnie wy rozliczani będziecie.</u>
          <u xml:id="u-419.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-419.5" who="#komentarz">(Poseł Piotr Kaleta: Świetne. Cudowne.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-420">
          <u xml:id="u-420.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo proszę, pan poseł Aleksander Miszalski.</u>
          <u xml:id="u-420.1" who="#PiotrZgorzelski">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-420.2" who="#PiotrZgorzelski">To pani poseł Karolina Pawliczak.</u>
          <u xml:id="u-420.3" who="#PiotrZgorzelski">Też nie ma.</u>
          <u xml:id="u-420.4" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Witold Zembaczyński.</u>
          <u xml:id="u-420.5" who="#komentarz">(Poseł Witold Zembaczyński: Niestety jestem, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-420.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Dla kogo niestety?)</u>
          <u xml:id="u-420.7" who="#PiotrZgorzelski">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-421">
          <u xml:id="u-421.0" who="#WitoldZembaczyński">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ja przychodzę dzisiaj tu z pomocą dla PiS-u, naprawdę chcę wyciągnąć do was pomocną rękę i przedstawię mały poradnik, jak poznać ruskiego agenta, jak poznać ruskiego agenta wpływu. To przede wszystkim jest osoba, która kocha czarne złoto, ruski węgiel, nienawidzi OZE, szczególnie wiatraków. To jest osoba, która uważa, że KPO Polakom się nie należy. Ruski agent to jest osoba, która wychodzi z takiego założenia, że Unia Europejska, integracja europejska to czyste zło. Ruski agent mówi: nie dla euro. Ruscy agenci wpływu szczególnie się skupiają na tym, żeby media rządowe stały się reżimowymi i żeby pruć tym ludziom głowy. Ruski agent to jest osoba, która dąży do tego, żeby podłożyć minę pod polską armię i wysadzić w powietrze zakup helikopterów bądź dronów. Ruski agent wpływu wreszcie to jest osoba, która uczyni wszystko, żeby w Polsce nie obowiązywał ład konstytucyjny. I na końcu ruski agent to jest osoba, która może niektórym tu skojarzyć się z Antonim Macierewiczem bądź Januszem Kowalskim, ale proszę mi uwierzyć, że mówiący te słowa nie ma intencji, żeby w waszych głowach powstało takie skojarzenie. Jeżeli ono będzie, niech będzie czysto spontaniczne. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-421.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-422">
          <u xml:id="u-422.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-422.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Krystyna Skowrońska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-423">
          <u xml:id="u-423.0" who="#KrystynaSkowrońska">Szanowny Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Chciałam zapytać, czy państwu posłom po wystąpieniu mojego przedmówcy nie wstyd. Przecież on zidentyfikował, że powinniście zacząć rozliczenia od siebie. Strach zagląda wam w oczy. Łamiecie konstytucję i przez 7 lat, zaczął się 8. rok, państwo powinniście się rozliczyć ze swoich afer.</u>
          <u xml:id="u-423.1" who="#KrystynaSkowrońska">Naprawdę ta komisja weryfikacyjna jest potrzebna wam. Jest potrzebna wam, żeby się rozliczyć, dlaczego nie ma KPO, dlaczego nie ma pieniędzy w nowej perspektywie na lata 2021–2027, a na pieniądze Polacy czekają. Powinniście się rozliczyć z wyborów kopertowych, przepaliliście 70 mln zł. Zrobiliście ustawę bezkarność+, nie rozliczając się z udostępnienia list wyborców. Dwa razy nie udał się wam poselski projekt lex Czarnek.</u>
          <u xml:id="u-423.2" who="#KrystynaSkowrońska">Naprawdę, posłowie, macie się czego wstydzić. Jakoś wam to nie wychodzi. Ruski węgiel. Ten ruski węgiel będzie się kładł na całej waszej historii. Obajtek i Saudi Aramco. Od tego zacznijcie. Przecież powinniście Polakom powiedzieć, dlaczego tak drogo płacimy za paliwo.</u>
          <u xml:id="u-423.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Tej pani już dziękuję.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-424">
          <u xml:id="u-424.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-425">
          <u xml:id="u-425.0" who="#KrystynaSkowrońska">Strach zagląda wam w oczy. Gadacie od rzeczy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-425.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-426">
          <u xml:id="u-426.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-426.1" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Panie pośle, panu wcześniej podziękują.)</u>
          <u xml:id="u-426.2" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Krzysztof Piątkowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-427">
          <u xml:id="u-427.0" who="#KrzysztofPiątkowski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Panie i Panowie Posłowie z PiS! Czy to jest przypadek, że na pierwszym posiedzeniu w roku wyborczym dyskutujemy właśnie o projekcie ustawy o państwowej komisji do spraw badania wpływów rosyjskich, komisji, która właściwie powinna się nazywać proskrypcyjną? Czy to jest przypadek, że to jest to samo posiedzenie Sejmu, na którym dyskutować będziemy jeszcze o projekcie zmiany Kodeksu wyborczego i rządowym projekcie ustawy — Prawo komunikacji elektronicznej? To jest ten projekt, w którym są takie dziwne zapisy dotyczące dostawców usług e-mail oraz firm oferujących czaty i komunikatory, bo to też was interesuje. I te zapisy dotyczące pilotów, które mają wybierać tylko kanały telewizji reżimowej. Czy to jest przypadek? Wszyscy znają odpowiedź na to pytanie. Nie oczekuję jej od was.</u>
          <u xml:id="u-427.1" who="#KrzysztofPiątkowski">Chcę tylko powiedzieć, że prezes Kaczyński zapewne jest dumny z was. Łukaszenko, Putin i Xi Jinping byliby również, gdyby ich to w ogóle obchodziło.</u>
          <u xml:id="u-427.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-428">
          <u xml:id="u-428.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-428.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Mateusz Bochenek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-429">
          <u xml:id="u-429.0" who="#MateuszBochenek">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-429.1" who="#MateuszBochenek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam pytanie do posłów wnioskodawców, na liście których znajdują się poseł Andzel, poseł Malik czy poseł Terlecki: Czy państwo znacie konkretne nazwiska osób wpływających na bezpieczeństwo wewnętrzne Rzeczypospolitej? Bo jeśli tak jest, to dlaczego ukrywacie przestępców? Jeśli znacie takie osoby, to waszym obowiązkiem jest złożenie zawiadomienia do prokuratury. Gdzie w tym wszystkim jest koordynator służb specjalnych?</u>
          <u xml:id="u-429.2" who="#MateuszBochenek">Wy wystawiacie dzisiaj także ocenę panu ministrowi Mariuszowi Kamińskiemu. Waszym obowiązkiem jest zgłoszenie konkretnych spraw do właściwych organów. Absolutnie nie trzeba dzisiaj wyważać otwartych drzwi. Dzisiaj są prawne instrumenty do tego, aby takie sytuacje zgłaszać. Nie może być zgody na ukrywanie przestępców i nie może być zgody na takie działania.</u>
          <u xml:id="u-429.3" who="#MateuszBochenek">I moje pytanie: Czy prawdą jest, że na czele tej komisji ma stanąć niekwestionowany ekspert od wpływów rosyjskiej agentury, znający na pewno tę materię, pan poseł Antoni Macierewicz? Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-429.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-429.5" who="#komentarz">(Poseł Robert Telus: Zastanowimy się nad tym pomysłem.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-430">
          <u xml:id="u-430.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-430.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Mirosław Suchoń.</u>
          <u xml:id="u-430.2" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-431">
          <u xml:id="u-431.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-431.1" who="#MirosławSuchoń">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panowie posłowie z takim delikatnym uśmiechem słuchają tej debaty. Rozumiem, że jest to reakcja, która wywodzi się z tego, że najciemniej jest właśnie pod tą latarnią. Pan poseł próbuje tę latarnię rozświetlać, ale w waszym przypadku, panie pośle, w przypadku PiS-u jest dokładnie tak jak w tym znanym polskim posiedzeniu: najciemniej jest pod latarnią. Moglibyśmy te latarnie wskazywać, począwszy od zablokowania rozwoju wiatraków. Przecież to nie jest przypadek, że zablokowano w tak bardzo strategicznym i krytycznym momencie rozwój energetyki wiatrowej. Nagle okazało się, że uzależniacie Polskę od ruskiego węgla. Przecież to nie jest przypadek, że minister obrony narodowej robił wszystko, żeby Polska była bezbronna. Dopiero jak go odwołano, sprawy zaczęły iść trochę do przodu. To nie jest przypadek, że te wszystkie rzeczy działy się właśnie w tych ławach poselskich. Najciemniej jest pod latarnią.</u>
          <u xml:id="u-431.2" who="#MirosławSuchoń">Panie Pośle! Czy zaczniecie od siebie? To jest pytanie, na które powinien pan tutaj odpowiedzieć. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-431.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-432">
          <u xml:id="u-432.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-432.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Konrad Frysztak.</u>
          <u xml:id="u-432.2" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-433">
          <u xml:id="u-433.0" who="#KonradFrysztak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-433.1" who="#KonradFrysztak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Posłowie Prawa i Sprawiedliwości! Po co wam to? Do tego stopnia jesteście zdeterminowani, by próbować wpłynąć na wynik niezależnych wyborów, że nawet wywaliliście koleżankę z komisji? Drugi raz, drugie podejście. Nawet Ozdoba wam nie pomógł. Przyszedł jako oficer polityczny dopilnować kolegów z Solidarnej Polski i mu się nie udało, koleżanka mu się wyłamała.</u>
          <u xml:id="u-433.2" who="#KonradFrysztak">Szanowni Państwo! Ten projekt ustawy, mówię to również do pana, panie Ozdoba, to jest nic innego jak mnożenie bytów.</u>
          <u xml:id="u-433.3" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-433.4" who="#KonradFrysztak">Ministrem się bywa, posłem również. Proszę o tym pamiętać, to funkcja przemijalna.</u>
          <u xml:id="u-433.5" who="#KonradFrysztak">To jest nic innego jak mnożenie bytów. Od tego jest Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Rządzicie 8 lat. Macie szefa, koordynatora służb specjalnych Kamińskiego. Gdzie są zarzuty dla ludzi? Gdzie złapaliście agentów? Gdzie są te wpływy rosyjskie? Przecież od 8 lat to wy za to bierzecie odpowiedzialność.</u>
          <u xml:id="u-433.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-434">
          <u xml:id="u-434.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-434.1" who="#PiotrZgorzelski">Głos zabierze pan poseł Tomasz Szymański.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-435">
          <u xml:id="u-435.0" who="#TomaszSzymański">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-435.1" who="#TomaszSzymański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wcześniejsza wypowiedź pana posła Janusza, który faktycznie stwierdził, jakie są intencje tej ustawy, powinna być dołączona jako uzasadnienie do jego projektu. Złapać, dorwać za wszelką cenę Tuska, posadzić go jak najszybciej się da, w 2023 r. — takie są wasze faktyczne intencje. I nie mamy co do tego wątpliwości. Chcemy, żeby również państwo, którzy nas oglądacie, nie mieli wątpliwości. Tą ustawą oni nie chcą niczego wyjaśnić, oni nie chcą zbadać, kto faktycznie, kiedy, co i jak zrobił, oczywiście nie chcą zbadać swoich czasów rządzenia. Chcą za wszelką cenę dopaść Tuska. To jest ich paliwo i to jest ich cel nadrzędny. Po co to robią? Bo za chwilę są wybory. Chcą pozbawić nie tylko polityków, nie tylko osób, które były odpowiedzialne, ale wszystkich, dziennikarzy, blogerów, organizacje i stowarzyszenia, którzy mogliby mieć jakikolwiek wpływ na wynik wyborczy, tego, żeby cokolwiek mieli do powiedzenia w tej sprawie. To jest wyłącznie zamydlanie oczu opinii publicznej. Waszym celem jest dobranie się do skóry liderom opozycji. Chcecie zrobić wszystko, żeby tym mykiem nakręcić w kampanii wyborczej. Robicie to w sposób nie fair. A przede wszystkim znowu zarobicie na tym wielkie pieniądze. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-435.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-436">
          <u xml:id="u-436.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-436.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Zofia Czernow.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-437">
          <u xml:id="u-437.0" who="#ZofiaCzernow">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Naiwnością jest pytanie, jaki jest cel powołania pod koniec kadencji, a więc tuż przed wyborami, komisji weryfikacyjnej. Przecież ta komisja niczego nie ustali, niczego nie wyjaśni. Chyba wnioskodawcom nie chodziło o to, żeby cokolwiek wyjaśniła czy ustaliła. Chodziło tylko o to, aby wyłączyć podczas wyborów z kampanii wyborczej osoby, które są niewygodne, których się panicznie PiS boi. Przecież nikt inny jak Janusz Kowalski najpierw nosił kwiaty do Donalda Tuska, prosił o autografy, o to, czy może zrobić sobie zdjęcie. Dziś nienawidzi Donalda Tuska i oczekuje, aby wyłączyć go z polityki. To jest przerażające. Przerażające są kompetencje tej komisji: podsłuchiwanie, rewidowanie, zbieranie dowodów w sposób niedozwolony tylko po to, żeby ukarać, żeby oskarżyć, nawet bezpodstawnie.</u>
          <u xml:id="u-437.1" who="#ZofiaCzernow">Chciałabym jeszcze zwrócić uwagę na to, że komisja, członkowie komisji nie ponoszą żadnej odpowiedzialności. I pytam, czy jesteśmy w San Escobar? Czy też jesteśmy w kraju europejskim? Gdzie jesteśmy? Wycofajcie się z tego haniebnego projektu.</u>
          <u xml:id="u-437.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-437.3" who="#komentarz">(Poseł Piotr Kaleta: Świetne, coś genialnego.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-438">
          <u xml:id="u-438.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-438.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Paulina Hennig-Kloska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-439">
          <u xml:id="u-439.0" who="#PaulinaHennigKloska">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Putin zamyka swoich przeciwników politycznych w więzieniu, a Prawo i Sprawiedliwość będzie próbowało swoim przeciwnikom politycznym ograniczyć prawa wyborcze — taka jest prawda na temat tego projektu.</u>
          <u xml:id="u-439.1" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-439.2" who="#PaulinaHennigKloska">Prawda w oczy kole, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-439.3" who="#PaulinaHennigKloska">Natomiast rola ograniczania praw wyborczych komukolwiek w Polsce należy do sądów i Trybunału Stanu. Powtórzę swoje pytanie z naszej poprzedniej debaty: Dlaczego nie stawiacie, jeżeli ktoś ma dowody na działanie polityków, działaczy społecznych i aktywistów na rzecz państw trzecich, takich osób przed sądem? Dlaczego w tej sprawie nie działa prokuratura ani niezależne służby? Bo w gruncie rzeczy nie o to wam chodzi. Wam chodzi wyłącznie o polityczny spektakl, który da wam idealną prekampanię przed tegorocznymi wyborami. Tylko że nie po to tworzyliśmy demokratyczne państwo prawa, byście na kolejnym odcinku próbowali je rozmontować. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-439.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-440">
          <u xml:id="u-440.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-440.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Paweł Szramka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-441">
          <u xml:id="u-441.0" who="#PawełSzramka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Motywy tej ustawy są znane, ale przy okazji procedowania nad nią warto zapytać wprost, dlaczego tak bardzo nie dbacie o polskie służby specjalne, które są odpowiedzialne za to, żeby wykrywać wpływy, m.in. rosyjskie. Dlaczego nie dofinansujecie Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego czy Agencji Wywiadu?</u>
          <u xml:id="u-441.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-442">
          <u xml:id="u-442.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-442.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Wiesław Buż.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-443">
          <u xml:id="u-443.0" who="#WiesławBuż">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Czy powołanie tej komisji nie wiąże się ze stworzeniem dla niej daleko idących uprawnień? Takie pytanie zadają dzisiaj wszyscy tutaj. Każdą osobę, która w jakikolwiek sposób funkcjonowała w kraju w obszarach gospodarczych, politycznych, edukacyjnych, we wszystkich dziedzinach życia, w latach 2007–2022, komisja może pociągnąć do odpowiedzialności karnej i wykluczyć z funkcjonowania w życiu publicznym, politycznym i gospodarczym. Według tego projektu komisja może pozbawić politycznego życia każdego, kogo tylko zechce wyeliminować z funkcjonowania w przestrzeni publicznej. Rozumiem, że można szczególnie odnieść się do okresu po 24 lutego 2022 r., ale każdy, kto funkcjonował wcześniej, może zostać bezpodstawnie oceniony i ukarany przez komisję. To jest daleko idące upoważnienie, jeśli chodzi o dochodzenie do prawdy, jak ktoś tutaj powiedział, i będzie przedmiotem kolejnej krwawej walki politycznej.</u>
          <u xml:id="u-443.1" who="#WiesławBuż">To prawo jest stworzone na rzecz wyeliminowania z życia publicznego niewygodnych polityków obecnej opozycji. Módlcie się, aby prawo to nie zostało uchwalone i w przyszłości nie zostało skierowane przeciw politykom Zjednoczonej Prawicy. Lista może być długa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-444">
          <u xml:id="u-444.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-444.1" who="#komentarz">(Poseł Robert Telus: Pierwszy raz poseł Lewicy namawia do modlitwy.)</u>
          <u xml:id="u-444.2" who="#komentarz">(Poseł Wiesław Buż: To dla was.)</u>
          <u xml:id="u-444.3" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Michał Urbaniak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-445">
          <u xml:id="u-445.0" who="#MichałUrbaniak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wszyscy wiemy, że komisja, o której tutaj rozmawiamy, to będzie farsa. Prawda jest taka, że państwo z PiS-u będą się z Platformą gryźć jak buldogi. To będzie tylko polaryzowało scenę polityczną. To będzie wyłącznie taki młotek do tłuczenia reszty lewicy po głowach.</u>
          <u xml:id="u-445.1" who="#MichałUrbaniak">Ale, szanowni państwo, ja bym chciał zwrócić uwagę na jeszcze inną sprawę, na kwestię zagrożeń wpływami innych ośrodków władzy, np. Komisji Europejskiej. Widzimy, jak państwo zgadzają się na to, by wprowadzać do Polski prawo podyktowane przez komisarzy, jak w przyszłości będzie się to wiązało z kamieniami milowymi, które sprowadzają na Polaków biedę, jak niemieckie fundacje mogą być dzisiaj finansowane w Polsce, jak one same finansują NGOs, które realizują interesy Niemców, i niekoniecznie muszą to być interesy tożsame z polskimi. Bardzo dobrym przykładem jest to, jak działaliście w sprawie ASF-u. Jest tyle rzeczy, tyle organizacji, które blokowały zwalczanie ASF-u w Polsce, a wy na to pozwalaliście. Może więc zaczniemy budować jakieś szersze porozumienie i na poważnie zajmiecie się wpływem zagranicznych organizacji na Polskę, bo jak dotychczas budujecie wyłącznie polityczny młotek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-446">
          <u xml:id="u-446.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-446.1" who="#PiotrZgorzelski">Głos zabierze pan poseł Piotr Kaleta.</u>
          <u xml:id="u-446.2" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-447">
          <u xml:id="u-447.0" who="#PiotrKaleta">Szanowny Panie Marszałku! Używając takiej bardzo nieładnej terminologii jednego z posłów, który tutaj przemawiał, mówiąc o gmeraniu, tak sobie myślę, że może warto by było czasami pogmerać, proszę państwa, i sprawdzić, czy jakieś komórki mózgowe mają dzisiaj dyżur. Bo czasami bywa z tym, proszę państwa, problem. Nie wiem, jak się odnieść do tego poziomu absurdu wypowiedzi. Dlaczego? Proszę państwa, któryś z posłów przemawiających przede mną mówił, że naszą intencją jest to, by za wszelką cenę kogoś dorwać. I tutaj padło takie nazwisko. Proszę państwa, powiem tak: naszą intencją rzeczywiście jest to, by dorwać złodziei i ukarać ich za to, że działali na szkodę naszej ojczyzny, działali na szkodę Polski. Intencją tej komisji jest to, żeby to się nigdy więcej nie powtórzyło, żeby żadne łapy nie chciały okradać naszej ojczyzny. Dlatego bardzo się dziwię, że państwo nie chcecie razem z nami iść tą drogą, bo ona jest oczywista. To powinien wykonać każdy myślący polski parlamentarzysta, każdy, który myśli po polsku. To jest coś absolutnie oczywistego: dorwać złodziei, dorwać tych wszystkich, którzy działali i chcieliby działać na szkodę naszej ojczyzny. To jest po prostu obowiązek. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-447.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-448">
          <u xml:id="u-448.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-448.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Tadeusz Tomaszewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-449">
          <u xml:id="u-449.0" who="#TadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym skierować moje pytanie, w bardzo wyważony sposób, właśnie do wnioskodawców. Odnośnie do tego projektu ustawy wpłynęły opinie rzecznika praw obywatelskich, prokuratora krajowego, Związku Miast Polskich i Związku Województw RP. Jedna z tych opinii mówi o tym, że ta ustawa nie jest zgodna z art. 10 konstytucji, gdyż narusza zasadę trójpodziału władzy. Wobec powyższego chciałbym zapytać, czy wnioskodawcy zapoznali się z tymi wszystkimi opiniami i podjęli prace, które doprowadziłyby do zgodności tej ustawy z konstytucją.</u>
          <u xml:id="u-449.1" who="#TadeuszTomaszewski">Po drugie, powstaje takie retoryczne pytanie. Skoro nie ufacie swoim służbom, służbom państwowym, które od 7 lat są odpowiedzialne za bezpieczeństwo państwa, to można spytać: Co się stanie jutro, pojutrze z naszymi służbami, które nie są odpowiedzialne za bezpieczeństwo naszego państwa? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-450">
          <u xml:id="u-450.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-450.1" who="#PiotrZgorzelski">Głos zabierze pan poseł Jacek Ozdoba.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-451">
          <u xml:id="u-451.0" who="#JacekOzdoba">Szanowny Panie Marszałku! W tym miejscu kilka lat temu padły takie słowa…</u>
          <u xml:id="u-451.1" who="#komentarz">(Poseł Jacek Ozdoba odtwarza nagranie: Chcemy dialogu z Rosją taką, jaką ona jest.)</u>
          <u xml:id="u-451.2" who="#JacekOzdoba">Ta komisja oczywiście powinna wyjaśnić to, jak wyglądał ten dialog. Bo jeżeli dialog oznaczał też pewne podejście gospodarcze, uzależnienie Polski od surowców energetycznych, co zresztą zostało podkreślone przez Najwyższą Izbę Kontroli w utajnionym raporcie, którego się wstydziliście, to wynika z tego jeden wielki akt oskarżenia wobec ekipy Donalda Tuska. Wszyscy wiemy, co się wydarzyło po 24 lutego, jak Rosja wykorzystywała te surowce. Niestety, rząd Platformy Obywatelskiej, którego lider przemawiał przed chwilą na tym nagraniu, które państwu przypomniałem… Przedstawiłem państwu ten dialog z Rosją, który miał być realizowany. Co przerażające, wy żadnych wniosków z tego nie wyciągacie. I to nie rząd Zjednoczonej Prawicy, nie jakiś parlamentarzysta Zjednoczonej Prawicy — bo żaden nie był — był nazwany rosyjską dezinformacją. Dlatego wyjaśnienie, dlaczego uzależniliście nas — macie polskiego Schrödera — dlaczego była taka umowa gazowa, to jest to zadanie, które musi być zrealizowane. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-451.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-452">
          <u xml:id="u-452.0" who="#PiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-452.1" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Krzysztof Grabczuk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-453">
          <u xml:id="u-453.0" who="#KrzysztofGrabczuk">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam kilka pytań do posłów PiS-u. Czy wy nie macie takiego wewnętrznego wstydu — bo przecież wcześniej czy później trzeba będzie się za to wstydzić…</u>
          <u xml:id="u-453.1" who="#komentarz">(Poseł Piotr Kaleta: Za co?)</u>
          <u xml:id="u-453.2" who="#KrzysztofGrabczuk">…z powodu tego, że chcecie powołać komisję weryfikacyjną niezgodną z polską konstytucją…</u>
          <u xml:id="u-453.3" who="#komentarz">(Poseł Piotr Kaleta: A skąd pan wie o tym, że jest niezgodna z konstytucją?)</u>
          <u xml:id="u-453.4" who="#KrzysztofGrabczuk">…tylko i wyłącznie po to, żeby odtrącić swoich przeciwników politycznych?</u>
          <u xml:id="u-453.5" who="#KrzysztofGrabczuk">Panie pośle, to jest komisja białoruska, to jest komisja putinowska. Wy chcecie zrobić wszystko… I to jest komisja, która pokaże waszą nieudolność. Rządzicie od 7 lat. Co robiliście przez 7 lat? Gdzie są wasze służby? Gdzie jest policja? Gdzie jest prokuratura? Gdzie jest wywiad? Jeśli wy przez 7 lat nie potrafiliście tego zweryfikować, to świadczy to o was jak najgorzej. I dziwię się, że w tym trudnym dla Polski momencie tylko po to, żeby się utrzymać przy władzy, jesteście gotowi sięgnąć po coś wyjątkowo nieprzyzwoitego. I wyobraźcie sobie teraz taką sytuację: kiedyś stanie się tak, że inna parta polityczna dojdzie do władzy…</u>
          <u xml:id="u-453.6" who="#komentarz">(Poseł Piotr Kaleta: Nie wyobrażam sobie.)</u>
          <u xml:id="u-453.7" who="#KrzysztofGrabczuk">…i będzie tego typu komisję powoływała przeciwko wam. To jest coś, co psuje państwo, i wy za to wszystko odpowiadacie.</u>
          <u xml:id="u-453.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-454">
          <u xml:id="u-454.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-454.1" who="#PiotrZgorzelski">Pani poseł Dorota Niedziela.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-455">
          <u xml:id="u-455.0" who="#DorotaNiedziela">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Obraz tego, co się ma wydarzyć i co chcecie państwo zawrzeć w zapisach dotyczących powołania tej komisji, stanowi obraz pana ministra Kowalskiego. To taki obraz Janusza, to ma być taka komisja dla Janusza. Bo powiedzcie mi, co tutaj robi i dlaczego zajmuje stanowisko w tym temacie wiceminister rolnictwa, który powinien się zająć problemami rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-455.1" who="#DorotaNiedziela">Panie ministrze, chcę panu przypomnieć, że trwają rozmowy z rolnikami, a wasi zwolennicy, „Solidarność” RI, stoją pod waszym ministerstwem i ogłaszają strajk. Gdzie jest rozwiązanie problemu dotyczącego ASF? Gdzie jest kwestia likwidacji trzody chlewnej w Polsce? Może pan się w końcu nauczy rodzajów zbóż albo powie nam, jak pan ma zamiar wprowadzić OZE na wsi. Tym się pan powinien zająć.</u>
          <u xml:id="u-455.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale on jest posłem.)</u>
          <u xml:id="u-455.3" who="#DorotaNiedziela">Ja nie znam wiceministra rolnictwa, który wychodziłby wcześniej z ministerstwa, ponieważ tam jest tyle pracy i tyle problemów, w sytuacji kiedy rolnicy tracą swoje dochody w maksymalnym tempie.</u>
          <u xml:id="u-455.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Teraz jako minister pan występuje…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-456">
          <u xml:id="u-456.0" who="#PiotrZgorzelski">Teraz głos zabierze jeszcze pan poseł Piotr Borys, a potem odniesie się do wypowiedzi, wywołany nieco do tablicy, pan wiceminister rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-456.1" who="#komentarz">(Poseł Dorota Niedziela: Ale ja mówiłam o pośle.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-457">
          <u xml:id="u-457.0" who="#PiotrBorys">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-457.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-457.2" who="#PiotrBorys">Można już, tak?</u>
          <u xml:id="u-457.3" who="#komentarz">(Poseł Piotr Kaleta: Odwagi.)</u>
          <u xml:id="u-457.4" who="#PiotrBorys">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Odwagi, panie Kaleta, panie ministrze Kowalski, panie pośle Telus, panie Kaczyński, którego dzisiaj tutaj nie ma. Powołajmy komisję śledczą. Czego się boicie? Powołajmy komisję, która ma uprawnienia śledcze, która pokaże, na co tak naprawdę zgodził się wasz minister Jasiński, który zgodził się na podwyżkę cen gazu i z nikim tego nie skonsultował.</u>
          <u xml:id="u-457.5" who="#komentarz">(Poseł Piotr Kaleta: Dobre. Jesteśmy za. Zgadzamy się.)</u>
          <u xml:id="u-457.6" who="#PiotrBorys">Pokażmy, jak tak naprawdę wygląda 7-letni okres sprawowania przez was rządów, podczas którego sprowadziliście 54 mln t rosyjskiego węgla. To wy uzależniliście Polskę od rosyjskiego węgla. Kto za tym stał? Jacy ludzie z waszego zaplecza naprawdę robili interesy na rosyjskim węglu?</u>
          <u xml:id="u-457.7" who="#komentarz">(Poseł Piotr Kaleta: Tak jest. Zapytamy.)</u>
          <u xml:id="u-457.8" who="#PiotrBorys">Pokażmy również wpływy pana Marka Falenty, który przecież raz już was postraszył, że ujawni związki z wami, który także sprowadzał rosyjski węgiel, który straszył pana prezydenta Dudę. Pokażmy całość sprawy w ramach komisji śledczej. Odwagi. Odwagi, panowie. Komisja śledcza pokaże każdą prawdę o was.</u>
          <u xml:id="u-457.9" who="#komentarz">(Poseł Piotr Kaleta: Zgoda. Tak jest.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-458">
          <u xml:id="u-458.0" who="#PiotrZgorzelski">Pan poseł Janusz Kowalski zadeklarował, że będzie się wypowiadał pozytywnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-459">
          <u xml:id="u-459.0" who="#JanuszKowalski">Bardzo pozytywnie, szanowny panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-459.1" who="#JanuszKowalski">Chcę podziękować m.in. Polskiemu Stronnictwu Ludowemu, a szanowną panią poseł serdecznie zachęcam do współpracy. Pracuję w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi czwarty miesiąc i mogę powiedzieć tak: jest już gotowa ustawa dotycząca spółdzielni energetycznych, jest już gotowa ustawa dotycząca biometanu.</u>
          <u xml:id="u-459.2" who="#komentarz">(Poseł Dorota Niedziela: Nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-459.3" who="#JanuszKowalski">Będziemy najprawdopodobniej mieć duży przełom i ponad 2,7 mld euro, czyli 15 mld zł, na transformację energetyczną obszarów wiejskich…</u>
          <u xml:id="u-459.4" who="#komentarz">(Poseł Dorota Niedziela: Z Unii Europejskiej?)</u>
          <u xml:id="u-459.5" who="#JanuszKowalski">…co ma oczywiście związek z nowymi liniami energetycznymi na polskiej wsi, ale co najważniejsze — i tu zachęcam do współpracy ponadpolitycznej — jest już prawie gotowa, mam nadzieję, że pod koniec stycznia ją zaprezentujemy, specustawa w sprawie biogazowni rolniczych. W tej sprawie pracujmy ponadpolitycznie, bo te kwestie nie powinny nas łączyć.</u>
          <u xml:id="u-459.6" who="#komentarz">(Poseł Kazimierz Plocke: Mają łączyć.)</u>
          <u xml:id="u-459.7" who="#JanuszKowalski">I naprawdę, szanowna pani, po czterech miesiącach mogę jasno powiedzieć: te ustawy są gotowe, zachęcam do współpracy.</u>
          <u xml:id="u-459.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-460">
          <u xml:id="u-460.0" who="#PiotrZgorzelski">I widzicie państwo, pan poseł Kowalski potrafi zaskoczyć, bo faktycznie mówił pozytywnie.</u>
          <u xml:id="u-460.1" who="#komentarz">(Poseł Dorota Niedziela: A ja mogę ad vocem?)</u>
          <u xml:id="u-460.2" who="#PiotrZgorzelski">Teraz głos zabierze jako pierwszy przedstawiciel wnioskodawców pan poseł Kazimierz Smoliński, a w drugiej kolejności — sprawozdawca komisji pan poseł Jan Szopiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-461">
          <u xml:id="u-461.0" who="#KazimierzSmoliński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-461.1" who="#KazimierzSmoliński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W dużej mierze słyszałem te wypowiedzi na poprzednim posiedzeniu, nic się nie zmieniło. Państwo nadal w większości nie odnosiliście się merytorycznie do zapisów tej ustawy, a także w większości jeszcze wykazywaliście, że nie znacie jej treści. Była mowa o tym, że jest ciemno, że trzeba rozjaśniać, więc będę musiał trochę tych spraw państwu wyjaśnić.</u>
          <u xml:id="u-461.2" who="#KazimierzSmoliński">Przede wszystkim z zapisów ustawy nie wynika, że komisja może kogokolwiek pozbawić jakichkolwiek praw, a już na pewno nie może nikogo wsadzić do więzienia. Proszę mi taki zapis pokazać. Być może państwo, którzy nie są prawnikami, ulegli pewnemu złudzeniu wynikającemu z tego, że jest zapis, że decyzje komisji są ostateczne. Tak, to jest efekt postępowania administracyjnego. Komisja wydaje decyzję, jest to postępowanie jednoinstancyjne, dlatego ta decyzja jest ostateczna, ale jest ostateczna w toku postępowania administracyjnego i od tej decyzji, która jest ostateczna, ale nie jest prawomocna, przysługuje odwołanie do sądu administracyjnego. To nie komisja będzie ostatecznie decydowała, czy pozbawić kogoś praw publicznych, czy odebrać mu uprawnienia, czy zastosować środki zaradcze. Proszę zobaczyć, jakie one są. Proszę przeczytać ustawę. Muszę to państwu wyjaśnić. Jest odwołanie do sądu i sąd administracyjny o tym zdecyduje. Jeśli nie wiecie, to wam powiem, że w toku postępowania administracyjnego nie można nikogo aresztować, nie można nikogo wsadzić do więzienia. Komisja może wnioskować do prokuratury o wszczęcie postępowania karnego. Prokuratura, jeżeli uzna to za zasadne, może wszcząć takie postępowanie i to postępowanie będzie musiało toczyć się przed sądem powszechnym czy wojskowym w zależności od tego, kogo będzie dotyczyło. Więc bardzo proszę, żebyście się państwo zapoznali z treścią ustawy, a nie sugerowali się tylko briefami czy informacjami medialnymi, telewizyjnymi. One niestety w dużej mierze są nieprawdziwe.</u>
          <u xml:id="u-461.3" who="#KazimierzSmoliński">Druga rzecz. Mówicie, że komisja może każdego doprowadzić, aresztować itd. Komisja takich uprawnień nie ma. Może występować do odpowiednich organów, do prokuratury, do Policji, żeby przeszukanie zostało przeprowadzone. To jest w wyniku decyzji… To też podlega kontroli sądowej. Więc państwo w sposób, mam nadzieję, nieświadomy — jeżeli robicie to świadomie, to bardzo źle to świadczy o państwu jako posłach, którzy stanowią prawo — wprowadzacie opinię publiczną w błąd. Wielu z państwa ma już ogromne doświadczenie. To jest po prostu nieprawda, co mówiliście państwo na temat tego, co jest w tej ustawie. Tego nie ma.</u>
          <u xml:id="u-461.4" who="#KazimierzSmoliński">Następna rzecz. Mówicie, że to może dotyczyć każdego. Mówimy o członkach kadry kierowniczej wyższego szczebla. Mamy tu członka zarządu, członka rady nadzorczej, dyrektora, pracownika, syndyka lub likwidatora, który w związku z zajmowanym stanowiskiem podejmował decyzje mające istotny wpływ na sprawy majątkowe spółki, w tym na politykę finansową i operacyjną. Więc to nie dotyczy każdego, tylko osób, które podejmowały decyzje mające istotny wpływ. Proszę czytać ze zrozumieniem.</u>
          <u xml:id="u-461.5" who="#KazimierzSmoliński">Jeżeli chodzi o te wszystkie organizacje, o których państwo mówicie, o dziennikarzy, o NGO itd., to my mówimy o osobach, które podejmowały decyzje pod wpływem rosyjskim. Czy chodziło o rozpowszechnianie informacji w środkach masowego komunikowania, czy o działalność stowarzyszeń… Te osoby, które wpływały na działalność stowarzyszeń — nie każdego członka stowarzyszenia — teraz będzie można postawić przed sądem. Komisja nie stawia przed sądem. Powtarzam to po raz kolejny. Proszę tych nieprawdziwych informacji nie rozpowszechniać, bo one są nieprawdziwe. Państwo powtarzacie to kilkakrotnie, więc przyjmuję, że państwo robicie to celowo i z rozmysłem, żeby wprowadzić opinię publiczną w błąd, a to jest po prostu nieprawda.</u>
          <u xml:id="u-461.6" who="#KazimierzSmoliński">Środki zaradcze są wymienione w art. 5 i w art. 36. Mówimy o cofnięciu poświadczenia bezpieczeństwa lub nałożeniu zakazu otrzymywania poświadczenia bezpieczeństwa na okres do 10 lat, zakazie pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi czy też cofnięciu decyzją administracyjną pozwolenia na broń, które podlega kontroli sądowej. Jak ktoś się nie odwoła, to oczywiście decyzja ulegnie uprawomocnieniu i taki środek zaradczy zostanie wprowadzony w życie.</u>
          <u xml:id="u-461.7" who="#KazimierzSmoliński">Proszę spojrzeć na art. 37. Możemy uchylić decyzję administracyjną, ale państwo mówicie o tym, że będzie jakieś bezprawie. Tak? Powtarzam jeszcze raz: o tym, czy coś jest w Polsce niekonstytucyjne, orzeka tylko jeden organ, tj. Trybunał Konstytucyjny. Po drugie, bardzo podobna komisja o podobnych kompetencjach, której członkowie otrzymują wynagrodzenie — za chwilę do tego przejdziemy — zajmuje się sprawą gruntów warszawskich. Nie słyszałem, żeby ktoś bardzo protestował — w ogóle nie słyszałem takich głosów — że członkowie tej komisji dostają jakieś wynagrodzenie. Nie było takich głosów, a teraz państwo tu występujecie i mówicie: olaboga, ktoś będzie dostawał jakieś 10 tys. zł. Jeżeli ktoś zostanie członkiem tej komisji, a będą tam nie tylko posłowie, jeżeli ktoś będzie sekretarzem stanu w kancelarii premiera, nie będzie mógł pobierać uposażenia poselskiego. Tak jest ze wszystkimi sekretarzami — bo posłowie są sekretarzami. Nie ma dublowania wynagrodzenia. Taki poseł nie otrzymuje uposażenia poselskiego, bo nie pracuje w Sejmie tak jak my wszyscy — my jesteśmy w komisjach. Ci posłowie przychodzą tylko na głosowania. Otrzymują wynagrodzenie sekretarza stanu, więc nie ma dublowania. To znowu jest niezrozumienie albo celowe wprowadzanie w błąd.</u>
          <u xml:id="u-461.8" who="#KazimierzSmoliński">W postępowaniu komisji warszawskiej są podejmowane decyzje administracyjne. Niektóre są uchylane, niektóre nie. Ostatnio Naczelny Sąd Administracyjny uchylił niektóre decyzje sądu, stwierdził, że te decyzje są bezprawne, uchylił te decyzje. Te decyzje są przecież wydawane w interesie obywateli. Tam też są uchylane decyzje. Istniejące, prawomocne decyzje są uchylane przez tę komisję. Ta komisja też będzie mogła uchylić decyzję, chyba że spowodowała ona już nieodwracalne skutki. Oczywiście, takiej decyzji nie będzie uchylała.</u>
          <u xml:id="u-461.9" who="#KazimierzSmoliński">Komisja przygotowuje ze swojej działalności raport. Raport jest przygotowywany corocznie. Państwo tak bardzo, że tak powiem, przestraszyliście się daty 17 września. Myślę, że ona jest symboliczna w aspekcie działania tej komisji i jej przedmiotu, wpływów rosyjskich, powtarzam, wpływów rosyjskich na bezpieczeństwo wewnętrzne Rzeczypospolitej. Więc te zarzuty odnośnie do tego, dlaczego nie chcemy zajmować się energetyką… Energetyką też, ale nie tylko energetyką, w szerszym zakresie bezpieczeństwem wewnętrznym. Państwo sami, wasz lider — mówię tu do Platformy Obywatelskiej — nawoływał do tego, żeby powołać komisję sejmową, która zbadałaby okres działania PiS-u. No to my mówimy: proszę bardzo, zapraszamy, zostańcie członkami tej komisji i wyjaśniajcie te rzeczy, o których mówicie, będziecie mogli zadawać pytania. Nie ma pana posła, który był ze mną w komisji VAT-owskiej. Przecież on też składał wnioski o przesłuchiwanie świadków, zadawał pytania, które były całkowicie sprzeczne z tymi, jakie np. ja zadawałem. Miał prawo wyjaśniać i to robił. I tak samo będzie w tym przypadku, jeżeli będziecie chcieli. Zapraszamy do tej komisji, będzie parytet, przedstawiciel każdego klubu, proszę zgłaszać swoich przedstawicieli, wasi przedstawiciele będą mogli wyjaśniać.</u>
          <u xml:id="u-461.10" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: A z waszego ilu?)</u>
          <u xml:id="u-461.11" who="#KazimierzSmoliński">My poszliśmy dalej, od 2007 r., więc nawet rok działalności Prawa i Sprawiedliwości poprzedniego rządu koalicyjnego jeszcze wtedy też będzie tym objęty.</u>
          <u xml:id="u-461.12" who="#komentarz">(Poseł Dorota Niedziela: Czemu nie 2005?)</u>
          <u xml:id="u-461.13" who="#KazimierzSmoliński">A państwu już powiedziałem to na posiedzeniu komisji. Mieliście 8 lat, żeby zbadać te 2 lata koalicji PiS-u wtedy z innymi ugrupowaniami.</u>
          <u xml:id="u-461.14" who="#komentarz">(Głos z sali: Wy też macie 8.)</u>
          <u xml:id="u-461.15" who="#KazimierzSmoliński">Mogliście to zrobić. Widocznie uznaliście…</u>
          <u xml:id="u-461.16" who="#komentarz">(Poseł Piotr Kaleta: Oni to robili, tylko nic nie znaleźli.)</u>
          <u xml:id="u-461.17" who="#KazimierzSmoliński">A jeżeli robiliście i nic nie znaleźliście, to trudno, tak. My zapraszamy tutaj. W odpowiedzi na słowa waszego lidera idziemy dalej, bo komisja śledcza sejmowa ma dużo mniejsze uprawnienia. Jedynym uprawnieniem tej komisji jest to, że może złożyć wniosek dotyczący tego, iż ktoś może stanąć przed Trybunałem Stanu. Państwo wiecie, jak w Polsce jest z wnioskami o Trybunał Stanu. Od 30 lat nie było większości sejmowej, która by de facto skutecznie kogoś przed tym trybunałem postawiła. Nie ma i w następnej kadencji jestem w 100% przekonany, że też takiej większości nie będzie, żeby kogoś postawić przed Trybunałem Stanu.</u>
          <u xml:id="u-461.18" who="#KazimierzSmoliński">Państwo mówicie: przegracie wybory, po co wy to robicie i tak przegracie wybory. No to skoro my przegramy, to czego się boicie?</u>
          <u xml:id="u-461.19" who="#komentarz">(Poseł Dorota Niedziela: Niczego się nie boimy.)</u>
          <u xml:id="u-461.20" who="#KazimierzSmoliński">To głosujcie za tym. Boicie się, bo nie chcecie wyjaśniać tych spraw, o których w tym projekcie jest mowa. I tak jak powiedziałem, proszę nie wprowadzać w błąd opinii publicznej, jeżeli chodzi o zakres przedmiotowy i ewentualne sankcje wynikające z prac tej komisji. Komisja wydaje decyzje ostateczne w postępowaniu administracyjnym i powtarzam po raz enty, bo nie wiem, dlaczego to nie dociera, że one podlegają zaskarżeniu do sądów administracyjnych jak każda decyzja administracyjna. Więc jeszcze raz apeluję i do Wysokiej Izby z kolei wnioskuję, żeby odrzucić sprawozdanie komisji. Ktoś tu powiedział, że do trzech razy sztuka. Wnioskuję do Wysokiej Izby, do trzech razy sztuka, żeby jeszcze odrzucić to sprawozdanie i zacząć merytorycznie pracować nad tą ustawą. Sam mam kilka uwag, będę zgłaszał poprawki. Biuro Legislacyjne też ma uwagi. Część tych uwag uważam za zasadne, one będą uwzględnione, przynajmniej taki będzie mój wniosek w tym zakresie jako przedstawiciela wnioskodawców. Ustawa jest projektem, więc bardzo proszę o dalsze procedowanie nad tym projektem, czyli w pierwszej kolejności odrzucenie sprawozdania komisji i skierowanie ponownie tego projektu do komisji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-461.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-462">
          <u xml:id="u-462.0" who="#PiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-462.1" who="#PiotrZgorzelski">Głos zabierze sprawozdawca komisji pan poseł Jan Szopiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-463">
          <u xml:id="u-463.0" who="#JanSzopiński">Szanowny Panie Marszałku! Panie i Panowie! Wysoka Izbo! Honorem dla mnie było to, że mogłem być sprawozdawcą tej ustawy w imieniu Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych. Ale honorem dla mnie nie jest, że po raz drugi procedujemy w Wysokiej Izbie nad zapisami tej samej ustawy, która niestety może wpływać na kształt wyborów parlamentarnych, które niedługo nas czekają, i może wpływać w przyszłości na kształt wyborów samorządowych.</u>
          <u xml:id="u-463.1" who="#JanSzopiński">Natomiast mam prośbę do pana posła Smolińskiego. Niech pan te uwagi, które tak ochoczo pan kieruje w stronę opozycji, skieruje w stronę swoich koleżanek i kolegów, bo za chwilę pan powie, że na posiedzeniu Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych to opozycja ma akurat większość, a tak nie jest. To pana koleżanki i koledzy mają głębokie wątpliwości co do zapisów tej ustawy i niektórzy dali temu wyraz 13 grudnia, a jedna osoba dała temu wyraz wczoraj. Zatem proszę o to, aby te uwagi skierował pan w stronę swoich koleżanek i kolegów.</u>
          <u xml:id="u-463.2" who="#JanSzopiński">I na koniec, do pana posła Smolińskiego z uprzejmą prośbą o przekazanie tego kierownictwu PiS. Otóż, szanowny panie pośle, w jednej z publikacji, w jednym z portali internetowych prezydent Najjaśniejszej Rzeczypospolitej pan Andrzej Duda, którego tak chętnie przed chwilą chcieliście tutaj wysadzić — nie wiem gdzie, ale chcieliście — powiedział, co następuje: w niespokojnych czasach kluczowe projekty ustawy muszą być przyjmowane w szerokim politycznym konsensusie. Powiem panu więcej, że odniósł się do projektu tej ustawy. Jeśli w tym przypadku tak nie będzie, a w dodatku okaże się, że ustawa o komisji weryfikacyjnej nie spełnia wymogów konstytucyjnych, to projekt w tym kształcie nie zostanie zaakceptowany. I z tym pana zostawiam. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-463.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-463.4" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Włodzimierz Czarzasty)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-464">
          <u xml:id="u-464.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-464.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-464.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Do głosowania nad wnioskiem komisji o odrzucenie projektu ustawy przystąpimy w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-464.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 8. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej i Rodziny oraz Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników (druki nr 2899 i 2906).</u>
          <u xml:id="u-464.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła Roberta Telusa o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-465">
          <u xml:id="u-465.0" who="#RobertTelus">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-465.1" who="#RobertTelus">Szanowny Panie Marszałku! Szanowni Państwo Ministrowie! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu obydwu komisji: Komisji Polityki Społecznej i Rodziny oraz Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi przedstawić sprawozdanie. Na początku chcę podziękować za pracę wszystkim członkom Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi, jak również pani przewodniczącej Urszuli Ruseckiej i członkom Komisji Polityki Społecznej i Rodziny.</u>
          <u xml:id="u-465.2" who="#RobertTelus">Drodzy Państwo! Jest to ustawa bardzo potrzebna i to już jest druga ustawa w tym roku, która reguluje albo porządkuje pewne sprawy dotyczące emerytur rolniczych. Pierwsza ustawa, która weszła w życie czerwcu, spowodowała, że rolnik, który idzie na emeryturę, nie musi już przekazywać swojej ziemi czy jej sprzedawać, jak było do tej pory. To był komunistyczny zapis. Tą ustawą przywróciliśmy jako taką polityczną społeczną sprawiedliwość. Druga ustawa to jest właśnie ta ustawa, która wyrównuje waloryzację emerytur dla rolników — to jest bardzo ważna rzecz — wyrównując emerytury z KRUS-u z emeryturami z ZUS-u. Ta niesprawiedliwość społeczna, która była, jest w tej chwili tą ustawą usuwana.</u>
          <u xml:id="u-465.3" who="#RobertTelus">W komisji nie było wielkich przeciwności co do tej ustawy. Dziękuję pani minister za przedstawienie tej ustawy, za jej przekazanie. To jest naprawdę oczekiwana i bardzo potrzebna ustawa. Tym bardziej że — w zeszłym roku to było bardzo mocno widoczne — rolnicy otrzymywali mniejsze waloryzacje niż emeryci ZUS-u. To jest ustawa, która przywraca sprawiedliwość społeczną. Po raz kolejny pokazujemy, że ta ważna część Polski, jaką jest wieś, rolnictwo, jest przez nas traktowana bardzo poważnie. Ta ustawa zapewnia, że waloryzacje emerytur rolniczych nie będą niższe niż waloryzacje emerytur ZUS-owskich.</u>
          <u xml:id="u-465.4" who="#RobertTelus">Jedna rzecz, która była poruszana przez posłów podczas pracy nad ustawą, to taki literalny zapis — 90%. Ale ten zapis nie powoduje… Każdy, kto czytał tę ustawę, kto się w nią wgłębiał, wie o tym, że podstawowa emerytura KRUS-owska będzie równa najniższej emeryturze ZUS-owskiej, a nawet w niektórych momentach będzie od niej wyższa. I każdy, kto się wczytał w tę ustawę, wie, że tak jest, a wyjaśniała to pani minister w komisji. Ci, którzy nie wczytali się w ustawę, szerzą fake newsy, że ta ustawa powoduje, że to będzie 90%, a nie 100%. Drodzy emeryci, drodzy rolnicy, ta ustawa powoduje, że będzie to 100% najniższej ZUS-owskiej emerytury, a w niektórych momentach nawet więcej. Tak że to będzie naprawdę kolejna rewolucyjna sprawa, która jest ważna.</u>
          <u xml:id="u-465.5" who="#RobertTelus">Dziękuję też wszystkim członkom komisji, że jednogłośnie poparli ustawę bez żadnych poprawek. Mam nadzieję, że tak dalej będzie, żebyśmy nie psuli jej poprawkami, które są spowodowane tym, że ktoś nie doczytał tej ustawy, tak jak powiedziałem, i chce ją zmienić. Każda zmiana w tej ustawie, a szczególnie to, co było mówione w komisji, że powinien być zapis 100%, zejście ze wskaźników, spowoduje, że emerytury rolnicze będą niższe niż wynikałoby z systemu, który jest tutaj zapisany. Jeszcze raz mówię: ten system służy rolnikom i rolnicy zauważą to w tym momencie, gdy dostaną emerytury, że one będą wyższe. Podstawa emerytur rolniczych będzie się równała z emeryturami ZUS-owskimi, a w niektórych momentach będzie wyższa.</u>
          <u xml:id="u-465.6" who="#RobertTelus">Dlatego, panie marszałku, Wysoki Sejmie, w imieniu obydwu komisji proszę, abyśmy tę ustawę uchwalili jak najszybciej, bo ona jest potrzebna, żebyśmy nie przedłużali prac legislacyjnych nad poprawkami, które nie mają szans wejść w życie, żeby już w marcu, jak będzie najbliższa waloryzacja, rolniczy emeryci, renciści mogli mieć ją tak wysoką, jak zapowiedział premier, powyżej 13%. To jest naprawdę bardzo wysoka waloryzacja, historycznie wysoka waloryzacja, takiej waloryzacji nie było nigdy, chyba że za czasów słusznie minionych, kiedy była wielka inflacja. Ta waloryzacja jest naprawdę oczekiwana, dlatego proszę Wysoki Sejm, żebyśmy nad ta ustawą szybko procedowali, żeby rolnicy mogli waloryzację emerytur otrzymać już od 1 marca. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-465.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-466">
          <u xml:id="u-466.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-466.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-466.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-466.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła Dariusza Bąka, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-466.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-467">
          <u xml:id="u-467.0" who="#DariuszBąk">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość przedstawiam stanowisko wobec sprawozdania komisji o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, druki nr 2899 i 2906.</u>
          <u xml:id="u-467.1" who="#DariuszBąk">Wysoki Sejmie! Projekt ustawy o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników ma na celu m.in. zmianę w zakresie waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych rolniczych. Proponowana zmiana sprowadza się do powiązania wysokości emerytury podstawowej z kwotą w wysokości 90% najniższej emerytury określonej w przepisach emerytalnych. Emerytura podstawowa stanowi podstawę wymiaru świadczeń emerytalno-rentowych rolniczych, gdy świadczenia te wypłaca się w kwocie odpowiadającej iloczynowi wskaźnika wymiaru ustalonego na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników i aktualnej emerytury podstawowej. Obecnie, w 2022 r., emerytura podstawowa wynosi 1084,58 zł, jest znacząco niższa od najniższej emerytury. Ten projekt ustawy, omawiany projekt ustawy reguluje również sprawę wprowadzenia mechanizmu rekompensującego opłacanie podwójnej składki na ubezpieczenie emerytalno-rentowe z tytułu prowadzenia oprócz działalności rolniczej dodatkowo pozarolniczej działalności gospodarczej lub składki dodatkowej z tytułu prowadzenia działalności rolniczej w gospodarstwach rolnych o powierzchni powyżej 50 ha przeliczeniowych. Proszę państwa, projekt doprecyzowuje także przepisy ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników w zakresie rehabilitacji leczniczej, poszerza krąg osób, które będą mogły z tego korzystać.</u>
          <u xml:id="u-467.2" who="#DariuszBąk">Wysoki Sejmie! To jest rzeczywiście historyczny moment, bo, proszę państwa, na polu emerytur rolniczych dużo w historii się działo. Jak wiemy, od 1977 r. te emerytury, jeszcze za czasów słusznie minionego rządu, były wprowadzane, ale to wiązało się z tym, że rolnicy musieli za emeryturę oddawać ziemię, nie można było dziedziczyć gospodarstw, więc były z tym całe perturbacje. Wtedy m.in. rodzące się komitety samoobrony chłopskiej, a także niezależny związek zawodowy rolników, ogólnopolski komitet tego związku protestowały, włącznie ze strajkiem, żeby zmienić zasady przyznawania emerytur rolniczych. Proszę państwa, to zostało po przemianach uregulowane, można powiedzieć. Powstał KRUS, świetna organizacja, która zajmuje się emeryturami rolniczymi, która świetnie funkcjonuje, i z tego są zadowoleni rolnicy. Ale emerytury rolnicze były na bardzo niskim poziomie. Teraz mamy do czynienia z wielkim wydarzeniem, że waloryzacja jest, proszę państwa, zapowiedziana na poziomie 13,8%. To jest bardzo duży skok, skok kwotowy.</u>
          <u xml:id="u-467.3" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Ale inflacja jest.)</u>
          <u xml:id="u-467.4" who="#DariuszBąk">Proszę państwa, kolejna sprawa jest taka, że zawsze w jakiś sposób rolnicy byli w innej sytuacji. Dzisiaj po tym sposobie naliczania emerytur i waloryzacji na pewno zrównają się po prostu emerytury rolnicze wypłacane przez KRUS z minimalną emeryturą wypłacaną przez ZUS. To jest, proszę państwa, historyczny moment. Bo przecież przez 7 lat funkcjonowania aktualnego rządu Prawa i Sprawiedliwości te emerytury, proszę państwa, wzrosną o kilkadziesiąt procent, na pewno o 80%. Dlatego, proszę państwa, to jest takie ważne.</u>
          <u xml:id="u-467.5" who="#DariuszBąk">Chciałbym jeszcze zwrócić uwagę na rząd Prawa i Sprawiedliwości, proszę państwa, który kieruje się wrażliwością na potrzeby społeczne. Cały szereg programów jest nakierowanych właśnie na polską wieś, takich jak emerytury, trzynastki, udogodnienia związane z handlem, udzielanie wsparcia. To wszystko, proszę państwa, prowadzi do tego, że rolnicy z takiej postawy rządu są zadowoleni. Proszę państwa, to jest rzeczywiście rząd nakierowany na służenie polskiej wsi i wspieranie polskiej wsi. Dochód rozporządzalny polskiej rodziny wiejskiej już za kilka lat zrówna się z dochodem rozporządzalnym przez rodziny miejskie. To jest jeden z naczelnych priorytetów rządu Prawa i Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-467.6" who="#komentarz">(Głos z sali: PRL.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-468">
          <u xml:id="u-468.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-469">
          <u xml:id="u-469.0" who="#DariuszBąk">Reasumując, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość popiera projekt ustawy z druków nr 2899 i 2906. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-469.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-469.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-470">
          <u xml:id="u-470.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-470.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Kazimierz Plocke, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-470.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-471">
          <u xml:id="u-471.0" who="#KazimierzPlocke">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pani Minister! Przedstawiony Wysokiej Izbie projekt ustawy o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników to naprawa własnych błędów. Dziś rząd przywraca stan sprzed niekorzystnych dla rolniczek i rolników zmian, które wprowadził rząd premier Beaty Szydło w 2017 r. Czyli najpierw zepsuliście, a teraz naprawiacie. Po pierwsze, rolniczki i rolnicy mieli szybciej przechodzić na emeryturę, bo rzekomo obniżono dla nich wiek emerytalny. Dzisiaj średnia wieku przechodzenia na emeryturę rolniczą jest wyższa niż w 2017 r. To są fakty, które rząd ukrywa przed opinią publiczną. W wyniku zmiany przepisów w 2017 r. dla rolników warunki przechodzenia na emeryturę pogorszyły się. Rząd zamiast obniżki zafundował rolnikom podwyżkę wieku emerytalnego o 5 lat.</u>
          <u xml:id="u-471.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Co pan wygaduje?)</u>
          <u xml:id="u-471.2" who="#KazimierzPlocke">Warto o tym pamiętać. Przypomnę: przed zmianą przepisów, do 2017 r., rolnicy mogli przechodzić na wcześniejsze emerytury: kobiety — w wieku 55 lat, mężczyźni — w wieku 60 lat…</u>
          <u xml:id="u-471.3" who="#komentarz">(Głos z sali: A w 2012 r. co było?)</u>
          <u xml:id="u-471.4" who="#KazimierzPlocke">…przy spełnieniu dwóch warunków: musieli pracować na roli 25 lat i prowadzić działalność rolniczą. Na szczęście ten drugi punkt został przegłosowany. Jest już możliwość prowadzenia działalności gospodarczej przy otrzymywaniu emerytury i prowadzeniu działalności rolniczej.</u>
          <u xml:id="u-471.5" who="#KazimierzPlocke">W 2017 r. z powodu zmiany przepisów prawo do wcześniejszej emerytury według starych przepisów utraciło 4 tys. rolników. A KRUS z powodu niewykorzystania pieniędzy na rolnicze emerytury zwrócił do budżetu państwa 500 mln zł. To jest interpelacja, którą dysponujemy. Jesteśmy chętni ją udostępnić dla zainteresowanych.</u>
          <u xml:id="u-471.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Co pan wygaduje?)</u>
          <u xml:id="u-471.7" who="#KazimierzPlocke">Przyjęte rozwiązania sprzed 6 lat skutkują tym, że rząd zaoszczędził na rolnikach kilka miliardów złotych. A teraz proponuje się jałmużnę o wartości ponad 2 mld zł w postaci korzystniejszych warunków waloryzacji.</u>
          <u xml:id="u-471.8" who="#KazimierzPlocke">Zgodnie z danymi rządowymi efekt ustawy z 2017 r. obniżającej wiek emerytalny rolnikom spowodował, że w 2021 r. przyznano 16 255 emerytur rolniczych przy obniżonym wieku emerytalnym. W 2015 r. przyznano zaś 62 510 emerytur rolniczych. Pytanie: Za czyich rządów rolnicy muszą realnie dłużej pracować? Odpowiedź jest prosta i oczywista. Od 2018 r. wcześniejsze emerytury na wsi zaczęły wygasać. W 2021 r. KRUS przyznała 128 takich świadczeń, a w 2015 r. — 23 800 na 62 510 wszystkich przyznanych świadczeń emerytalnych. Problem polega na tym, że w 2017 r. system waloryzacji rent i emerytur wypłacanych z KRUS został zdewastowany, a w praktyce rząd na tej operacji zarobił kolejne miliardy złotych.</u>
          <u xml:id="u-471.9" who="#KazimierzPlocke">Proponowana dzisiaj ustawa przywraca stan sprzed 2017 r. Wtedy nastąpiło zniesienie powiązania emerytury podstawowej z KRUS z wysokością aktualnej najniższej emerytury w systemie powszechnym ZUS. Do czasu zmian wprowadzonych przed rząd waloryzacja rolniczych rent i emerytur rolniczych odbywała się poprzez przeliczenie świadczenia w oparciu o aktualną emeryturę podstawową, zgodnie z art. 6 ustawy, była to wysokość najniższej emerytury w systemie powszechnym. Dzisiaj jako podstawę do waloryzacji rolniczych świadczeń emerytalno-rentowych proponuje się 90% najniższej emerytury podstawowej w systemie powszechnym, która, przypomnę, od marca 2022 r. wynosi 1338 zł. Emerytura podstawowa z KRUS wynosi 1084 zł. Jak widać, dysproporcje są znaczne. Gdzie byliście od 2017 r.? Dlaczego dzisiaj w trybie pilnym proponujecie te zmiany? Odpowiedź jest prosta: idą wybory, proszę państwa, idą wybory.</u>
          <u xml:id="u-471.10" who="#KazimierzPlocke">Żadne dodatki do emerytur nie zrekompensują podwyżek cen żywności, energii i paliw. Dziś rolniczki i rolnicy są ofiarami obecnego kryzysu gospodarczego i najwyższej inflacji w Polsce od 25 lat, z którymi to zjawiskami nie radzi sobie skutecznie rząd Prawa i Sprawiedliwości. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-471.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-472">
          <u xml:id="u-472.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-472.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Tadeusz Tomaszewski, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-472.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-473">
          <u xml:id="u-473.0" who="#TadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowna Pani Minister! To ważny dokument, który reguluje wysokość świadczeń emerytalno-rentowych dla rolników, dla ponad 1 mln świadczeniobiorców. Jestem przekonany, że robimy pierwszy krok we właściwym kierunku. Podnosimy to najniższe świadczenie o 253,86 zł. Oczywiście to jest, jak powiedziałem, ważny krok, ale on wynika z tego, co było w ubiegłym roku. W naszych biurach poselskich mieliśmy setki interwencji. Rząd informował opinię publiczną o 7-procentowej waloryzacji, ale ona nie docierała do rolników. Myślę, że i posłowie PiS-u byli adresatami tych wszystkich wątpliwości dotyczących pewnej niesprawiedliwości, stąd ten projekt rządowy.</u>
          <u xml:id="u-473.1" who="#TadeuszTomaszewski">Ten projekt rządowy w kontekście zbliżającej się 1 marca waloryzacji oznaczał będzie, że waloryzacja w przypadku rolników nie będzie procentowa, tylko będzie kwotowa, mówi się, że to będzie nie mniej niż 250 zł, a z 1338,40 zł 13,5% to jest 180 zł. Czyli ona będzie dla wszystkich w tym wymiarze gotówkowym ważna, bo drożyzna, koszty utrzymania, brak węgla czy wysokie ceny energii powodują, że gospodarstwa emerytów i rencistów na wsi są w bardzo trudnej sytuacji, ale też bardzo wiele tych gospodarstw emeryckich dzisiaj wspomaga swoje dzieci, swoje wnuki w opłacaniu rachunków za prąd, za węgiel, żeby można było utrzymać to rodzinne gospodarstwo rolne.</u>
          <u xml:id="u-473.2" who="#TadeuszTomaszewski">Ustawa przewiduje również czy wprowadza po raz pierwszy w systemie emerytalnym dodatki dla tych, którzy płacą podwójną składkę z tytułu posiadania większego gospodarstwa rolnego czy z tytułu opłacania składki w związku z prowadzoną pozarolniczą działalnością gospodarczą. To jest krok we właściwym kierunku, bo dostrzega się fakt ponoszenia większej opłaty na fundusz emerytalno-rentowy.</u>
          <u xml:id="u-473.3" who="#TadeuszTomaszewski">Szanowni Państwo! Jestem przekonany, że na stole są jeszcze inne ważne rozwiązania. Do pani marszałek w ubiegłym tygodniu wpłynął obywatelski projekt nowelizacji ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, z KRUS, ale też służb mundurowych pod nazwą: emerytura wdowia. Ten projekt przewiduje również dla rolników to, że jeśli w gospodarstwie rodzinnym zostaje jedna osoba, to żona lub mąż będą mieli prawo do 50% po zmarłym małżonku. Chodzi o to, żeby w tych gospodarstwach jednoosobowych dać możliwość normalnego funkcjonowania.</u>
          <u xml:id="u-473.4" who="#TadeuszTomaszewski">Inna sprawa, która jest bardzo wstydliwa, a którą powinniśmy również się zająć w środowisku rolników, to jest kwestia wysokości zasiłku chorobowego. On dzisiaj, szanowni państwo, wynosi 20 zł za dzień. Od 1 stycznia płaca minimalna za godzinę będzie wynosić 22,80 zł. Czyli rolnik, jeśli chodzi o zasiłek chorobowy, dopiero po 30 dniach chorowania ma prawo do otrzymywania za cały dzień mniej, niż w systemie ubezpieczeń ZUS-owskim wynosi minimalna płaca za godzinę. Wiem, że to jest wypłacane z funduszu składkowego, ale musimy pamiętać, że to podwyższenie emerytury podstawowej do minimalnej będzie się wiązało też z podniesieniem składki, bo to jest 10% podstawowej emerytury. W związku z powyższym o tym też powinniśmy ludziom mówić. Ludzie wiedzą, że też od 1 stycznia z tej bardzo niskiej emerytury 9% jest zabierane na składkę zdrowotną i to nie jest tak, że nie płacą podatku, bo są w niskiej skali — płacą 9% od każdego wynagrodzenia.</u>
          <u xml:id="u-473.5" who="#TadeuszTomaszewski">Mamy wspólnie do zrobienia jeszcze wiele w systemie ubezpieczenia rolników i jestem przekonany, że to dopiero pierwszy krok. Gdy wprowadzimy inne rozwiązania, ten system będzie bardziej sprawiedliwy.</u>
          <u xml:id="u-473.6" who="#TadeuszTomaszewski">Zgłaszam też w tej debacie w imieniu klubu Lewicy jedną poprawkę, dotyczącą tych 100%. Mianowicie w art. 6 pkt 7 proponujemy, żeby przez emeryturę podstawową rozumieć kwotę równą najniższej emeryturze określonej w przepisach emerytalnych. Klub Lewicy będzie głosował za nowelizacją zmiany ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-474">
          <u xml:id="u-474.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-474.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Stefan Krajewski, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-475">
          <u xml:id="u-475.0" who="#StefanKrajewski">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicja Polska — Polskie Stronnictwo Ludowe, Unia Europejskich Demokratów, Konserwatyści przedstawić nasze stanowisko wobec rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, odpowiednio druki nr 2899 i 2906.</u>
          <u xml:id="u-475.1" who="#StefanKrajewski">W zeszłym roku faktycznie dokonaliśmy zmian w ubezpieczeniu społecznym rolników. Znieśliśmy wymóg przekazywania gospodarstw przy przechodzeniu na emeryturę, ale dziś już młodzi rolnicy zgłaszają problem, że muszą dłużej czekać na przejęcie gospodarstwa. My wtedy mówiliśmy, że trzeba umożliwić przejście na emerytury tym, którzy nie mają na kogo gospodarstwa przekazać. Potraktowanie wszystkich jednakowo sprawiło, że dzisiaj młodzi rolnicy czekają na to, by rodzice przekazali im gospodarstwo szybciej.</u>
          <u xml:id="u-475.2" who="#StefanKrajewski">Ten projekt, o którym dzisiaj mówimy, zakłada, że emerytura podstawowa, która służy do wyliczenia emerytur rolniczych, będzie równa 90% minimalnej emerytury ZUS. Ponieważ minimalna emerytura ZUS wynosić będzie w tym roku 1588,44 zł, to emerytura podstawowa będzie wynosić 1430 zł. Według posłów klubu Koalicji Polskiej emerytura podstawowa powinna być równa minimalnej emeryturze z ZUS. Te zmiany zasad waloryzacji, które proponujecie w KRUS-ie, to próba kamuflowania faktu, że polegają one na przywróceniu stanu sprzed niekorzystnych dla rolników zmian, wprowadzonych właśnie przez rząd Prawa i Sprawiedliwości w 2017 r.</u>
          <u xml:id="u-475.3" who="#StefanKrajewski">Najlepiej zobrazować to na przykładzie. Obowiązująca od dnia 1 marca 2017 r. emerytura podstawowa KRUS wynosiła 886,44 zł, a w systemie powszechnym na gruncie przepisów ustawy emerytalnej wysokość najniższej emerytury ustalona była na kwotę 1 tys. zł. W kolejnych latach ta dysproporcja się powiększała. Od 1 marca 2022 r. emerytura podstawowa wynosi 1084,58 zł, a najniższa emerytura w systemie powszechnym wynosi 1338,44 zł.</u>
          <u xml:id="u-475.4" who="#StefanKrajewski">W Unii Europejskiej na terenach wiejskich zamieszkuje obecnie tyle samo seniorów co w miastach. W Polsce ten współczynnik wynosi 42% na wsiach i terenach miejsko-wiejskich oraz 58% w miastach. Liczba seniorów na terenach wiejskich będzie jednak rosła. Młodzi ludzie migrują do miast w poszukiwaniu pracy zarówno ze względu na brak miejsc pracy dla osób o wyższych kwalifikacjach, jak i na zmiany zachodzące w rolnictwie jako sektorze zatrudnienia. Proces konsolidacji małych gospodarstw rolnych, mechanizacja prac polowych i odpływ dzieci rolników do miast sprawiają, że tereny wiejskie wyludniają się, starzeją. Z uwagi na mniejsze zapotrzebowanie ubożeje sieć usług zdrowotnych, opiekuńczych, transportowych, bo po prostu nie opłaca się inwestować w infrastrukturę tam, gdzie nie ma mieszkańców. Polska charakteryzuje się dodatkowo niską gęstością zaludnienia i rozproszoną zabudową, co sprawia, że efektywna sieć usług jest nie tylko kosztowna, ale też trudna do zorganizowania.</u>
          <u xml:id="u-475.5" who="#StefanKrajewski">Słaba infrastruktura zdrowotna, transportowa, opiekuńcza w połączeniu z faktem, że sytuacja materialna seniorów na terenach wiejskich jest gorsza, sprawia, że są oni narażeni na liczne ryzyka izolacji społecznej, pogarszania warunków zdrowia, wykluczenia społecznego i technologicznego. Coraz częściej dotyka ich problem ubóstwa. W poprzednim roku stopa ubóstwa skrajnego wyniosła 4,2%; oznacza to, że w skrajnym ubóstwie żyje w Polsce 1,6 mln osób. GUS jednocześnie zaznacza, że od 2016 r. stopa ubóstwa skrajnego pozostaje na podobnym poziomie — 4,5%. Do najbardziej zagrożonych ubóstwem skrajnym należały osoby z gospodarstw domowych utrzymujących się z tzw. niezarobkowych źródeł, w tym ze świadczeń społecznych innych niż emerytury i renty — ok. 14%, oraz w gospodarstwach domowych rolników — ok. 11%. Wyższy od przeciętnego poziom ubóstwa skrajnego wystąpił także w gospodarstwach domowych rencistów — ok. 6%. Przy rosnących kosztach żywności, rachunków za energię elektryczną, opał, leki i czynsz 13. i 14. emerytura nie wystarczają, by związać koniec z końcem. Dlatego warto przyjąć naszą poprawkę i dodatkowo wprowadzić zmiany dotyczące proporcjonalnej emerytury w przypadku okresu składkowego krótszego niż 25 lat.</u>
          <u xml:id="u-475.6" who="#StefanKrajewski">Na ręce pana marszałka chcę złożyć naszą poprawkę. Mam nadzieję, że mimo wszystko rządzący pójdą po rozum do głowy i tę poprawkę poprą. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-475.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-476">
          <u xml:id="u-476.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-476.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Michał Urbaniak, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-476.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-477">
          <u xml:id="u-477.0" who="#MichałUrbaniak">Panie Marszałku! Państwo Ministrowie! Wysoka Izbo! Ta waloryzacja świadczeń emerytalnych, która de facto będzie miała miejsce w związku z tą ustawą, świadczeń, które są wypłacane przez KRUS, to oczywiście nie jest zły pomysł. Zdajemy sobie sprawę z tego, że w tej kwestii trzeba stać też po stronie tych, którzy w ten system inwestowali, którzy płacili swoje składki, a dzisiaj otrzymują bardzo niewielki zwrot, czyli po stronie rolników. Trzeba jednak zdać sobie sprawę z tego, dlaczego w ogóle musimy dokonać takich zmian — ponieważ nie tylko rolnikom, ale w ogóle Polakom żyje się coraz gorzej.</u>
          <u xml:id="u-477.1" who="#MichałUrbaniak">Przypominam, że ta waloryzacja nadal jest niższa niż wskaźnik inflacji, jaka szaleje właśnie w wyniku błędnej polityki gospodarczej PiS-owskiego rządu. Zamiast wspomagać Polaków, przez ostatnie 2 lata zamykali ich państwo w domach, następnie przymusowo ograniczali państwo działalność podmiotów gospodarczych wszelkiego rodzaju, a potem drukowali państwo pieniądze bez opamiętania. To jest właśnie jedna z przyczyn, ze względu na które ta waloryzacja jest potrzebna. Ta przyczyna to właśnie inflacja, zubożenie Polaków, takie długofalowe zubożenie Polaków. Te zmiany zapewniają po prostu jakieś minimum socjalne, które jest tutaj wyznaczane.</u>
          <u xml:id="u-477.2" who="#MichałUrbaniak">Poruszenie tego tematu dotyczącego świadczeń emerytalnych zawsze rozpala. Nie można tutaj pominąć tematu aktualnego systemu emerytalnego, także tego ZUS-owskiego. Dzisiejszy model KRUS-u na pewno jest znacznie bliższy temu, o czym mówi Konfederacja, czyli modelowi emerytury obywatelskiej. Jest on temu bliższy, choć to dalej nie jest jeszcze to, bo ZUS to dzisiaj piramida finansowa.</u>
          <u xml:id="u-477.3" who="#MichałUrbaniak">Przypominam, że państwo zabronili np. dobrowolności ludziom, którzy do tego ZUS-u często płacą najwięcej, a nie wiadomo, czy zobaczą swoje emerytury, choć przez chwilę ta dobrowolność istniała. Najpierw zamykaliście im firmy — mówię tutaj np. o mniejszych działalnościach gospodarczych, w których ktoś mógłby wchodzić lub nie wchodzić do systemu ZUS-owskiego.</u>
          <u xml:id="u-477.4" who="#MichałUrbaniak">Wielu ludzi ucieka też do KRUS-u, choć zdajemy sobie sprawę, że nie zawsze są prawdziwymi rolnikami. A dlaczego? Dlatego że robicie wielkie narzuty właśnie w kwestii emerytur, a to, co oni później zobaczą, może być zupełnie niepodobne do tego, co wpłacili.</u>
          <u xml:id="u-477.5" who="#MichałUrbaniak">Z tego powodu uważamy też, że generalnie powinniśmy iść w kierunku zmian, iść w kierunku zmieniania całego systemu, iść w kierunku systemu emerytur obywatelskich, systemu, w którym Polacy będą mogli odkładać swoje pieniądze, jeśli oczywiście coś im zostanie i nie zje tego inflacja, którą spowodowaliście. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-477.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-478">
          <u xml:id="u-478.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-478.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-478.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-479">
          <u xml:id="u-479.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-479.1" who="#MirosławSuchoń">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Koła Parlamentarnego Polska 2050 w sprawie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników.</u>
          <u xml:id="u-479.2" who="#MirosławSuchoń">Szanowni Państwo! Projektowana nowelizacja przewiduje zmiany w kilku obszarach. Po pierwsze, przewiduje zmianę sposobu waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych rolniczych. Po drugie, wprowadzenie mechanizmu rekompensującego opłacanie podwójnej składki na ubezpieczenie emerytalno-rentowe z tytułu prowadzenia oprócz działalności rolniczej dodatkowo pozarolniczej działalności gospodarczej lub składki dodatkowej z tytułu prowadzenia działalności rolniczej w gospodarstwach rolnych o powierzchni powyżej 50 ha przeliczeniowych. Po trzecie wreszcie, doprecyzowanie przepisów ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników w zakresie rehabilitacji leczniczej. To są takie trzy szerokie obszary.</u>
          <u xml:id="u-479.3" who="#MirosławSuchoń">Ten projekt ustawy nie rozwiązuje niestety podstawowego problemu, z którym spotyka się większość, przytłaczająca większość emerytów i rencistów. Otóż ten problem polega na tym, że z każdym rocznikiem coraz większa grupa osób nabywających prawo emerytalne będzie skazywana na pobieranie tej emerytury w wysokości minimalnej kwoty bądź kwoty zbliżonej do minimalnej.</u>
          <u xml:id="u-479.4" who="#MirosławSuchoń">Kłopoty z wysokością emerytur rolników rozpoczęły się tak naprawdę w 2017 r., gdy rząd PiS-u, rząd Beaty Szydło wdrożył prawo zabraniające waloryzacji kwotowej emerytury podstawowej. W rezultacie tych regulacji świadczenia osób uprawiających ziemię rosły znacznie wolniej niż emerytury z ZUS-u. Trzeba to powiedzieć jeszcze raz i bardzo wyraźnie: to, że w ciągu ostatnich lat te emerytury rosły tak dramatycznie wolno, w sposób oderwany od emerytów pobierających świadczenia z ZUS-u, jest winą Prawa i Sprawiedliwości, rządu Prawa i Sprawiedliwości, rządu Beaty Szydło i tych wszystkich posłów Prawa i Sprawiedliwości, którzy głosowali wtedy za tym zbójeckim prawem.</u>
          <u xml:id="u-479.5" who="#MirosławSuchoń">Powinniście państwo za to przeprosić. Nie słyszałem z tej mównicy słowa: przepraszam. W pierwszej kolejności, w pierwszych słowach przedstawiciel Prawa i Sprawiedliwości powinien przeprosić polskich rolników za to piekło, które im państwo zgotowaliście. Ten projekt był pchany przez Beatę Szydło i rząd.</u>
          <u xml:id="u-479.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Co ty opowiadasz, człowieku?)</u>
          <u xml:id="u-479.7" who="#MirosławSuchoń">Sytuację emerytów, co oczywiste, pogrąża inflacja, inflacja w wysokości 17%. To tak jakby emeryci stracili dwie emerytury w roku. Żadne świadczenie dodatkowe nie jest w stanie tego nadrobić. Przypomnę, że Polska 2050 ma bardzo dobre rozwiązania dla emerytów, także dla emerytów rolniczych. Wdrożenie rozwiązań Polski 2050 spowodowałoby, że te emerytury rosłyby realnie, w sposób znaczący.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-480">
          <u xml:id="u-480.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-481">
          <u xml:id="u-481.0" who="#MirosławSuchoń">Panie Marszałku! W związku z tym apeluję o to, żeby odmrażać te projekty, które naprawdę służą emerytom, a te zepsute przez PiS oczywiście trzeba naprawiać.</u>
          <u xml:id="u-481.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-482">
          <u xml:id="u-482.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję za apel, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-482.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę państwa, 16 osób zgłosiło się do zadania pytania.</u>
          <u xml:id="u-482.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jeżeli jeszcze ktoś ma ochotę się dopisać, to proszę się dopisać.</u>
          <u xml:id="u-482.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Tak, jeszcze dwie osoby się dopisują. Nie, jedna osoba się dopisuje.</u>
          <u xml:id="u-482.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-482.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ustalam czas zadawania pytania na 1 minutę.</u>
          <u xml:id="u-482.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam na mównicę pana posła Grzegorza Brauna z Konfederacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-483">
          <u xml:id="u-483.0" who="#GrzegorzBraun">Szczęść Boże z Nowym Rokiem Polakom, rodakom, rolnikom, producentom w branży, w rozlicznych branżach rolno-spożywczych! Szczęść Boże i ratuj się kto może, kiedy Zjednoczona łże-Prawica dba o wasze zdrowie, bezpieczeństwo, wikt i opierunek na starość, ponieważ to jest oczywiście lukrowanie ponurej rzeczywistości.</u>
          <u xml:id="u-483.1" who="#GrzegorzBraun">Jaka jest ponura rzeczywistość? Rolnictwo kończy się za waszych rządów: eurokołchoz zarzyna polskie rolnictwo, wy implementujecie radośnie eurokołchozowe normy i w tej grze polski rolnik nie może wygrać. To jest jak zaproszenie do kasyna, z którego trzeba wyjść gołym i niewesołym. I ponieważ usłyszałem i dziś to powtórzył chyba pan poseł sprawozdawca, że jest polityką tego rządu realizowanie dyrektywy prezesa, premiera, naczelnika Kaczyńskiego, wyrównanie — pan pozwoli, panie marszałku, dojadę do kropki — poziomu życia na wsi i w mieście. Tak? I to pan powiedział, że to jest polityka tego rządu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-484">
          <u xml:id="u-484.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dojechał pan do kropki. Dziękuję serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-485">
          <u xml:id="u-485.0" who="#GrzegorzBraun">Bardzo proszę o przedstawienie wskaźników, czym będziemy mierzyć ten poziom życia w Warszawie-Śródmieściu i na wsi kiedy to się wyrówna i jakie bodźce zastosujecie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-486">
          <u xml:id="u-486.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ponieważ pan poseł Braun dojechał już do kropki, to bardzo prosimy pana posła Rafała Adamczyka z Lewicy o zabranie głosu. Czy jest pan poseł Rafał Adamczyk?</u>
          <u xml:id="u-486.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-486.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Janusz Kowalski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-486.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jest pan poseł?</u>
          <u xml:id="u-486.4" who="#komentarz">(Poseł Janusz Kowalski: Oczywiście, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-486.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-487">
          <u xml:id="u-487.0" who="#JanuszKowalski">Witam serdecznie mojego ulubionego marszałka.</u>
          <u xml:id="u-487.1" who="#JanuszKowalski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jest w Polsce milion pobieranych przez polskich rolników świadczeń emerytalno-rentowych, ok. 80% z tego miliona to są niestety najniższe emerytury rolnicze w wysokości ok. 1300 zł, 1400 zł i od 1 marca te emerytury wzrosną do co najmniej 1588 zł. To jest oczywiście bardzo dobra informacja dla polskich rolników. Chcielibyśmy jeszcze, aby te emerytury były wyższe, i będziemy dokładać starań. Wielki szacunek za znakomitą pracę mojej koleżanki, pani wiceminister Anny Gembickiej, a przede wszystkim za to, że w tej sprawie osiągnięty jest tutaj właśnie w Izbie szeroki konsensus społeczny, bo wreszcie pomagamy ponadpolitycznie polskim rolnikom, a rząd Prawa i Sprawiedliwości i Solidarnej Polski właśnie zawsze pamięta o polskich rolnikach. Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-488">
          <u xml:id="u-488.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Piotr Borys, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-489">
          <u xml:id="u-489.0" who="#PiotrBorys">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Więcej faktów, mniej demagogii. To przecież za waszych rządów, w roku 2017, zaczęły się prawdziwe różnice pomiędzy emeryturami z KRUS-u i ZUS-u. To wtedy wszystko zaczęło się rozjeżdżać. Myśmy odbierali setki telefonów, próśb o interwencje od rolników, którzy po waloryzacji otrzymywali znacznie mniejsze kwoty niż waloryzacje emerytur ZUS-owskich. Miejcie więcej odwagi i wyrównajcie kwotę bazową i wyrównajmy tak naprawdę emerytom KRUS-owskim, ZUS-owskim tę kwotę podstawową, bazę podstawową, a więc minimalną. Więcej odwagi, a prawda jest taka, że naprawiacie to, co zepsuliście w roku 2017. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-489.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-490">
          <u xml:id="u-490.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-490.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Tadeusz Tomaszewski, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-491">
          <u xml:id="u-491.0" who="#TadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Pani Minister! Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego KRUS, ważna instytucja w ubezpieczeniach rolniczych, ale też istotną kwestią są wynagrodzenia dla pracowników KRUS-u. Wiem, że w ubiegłym roku była regulacja, natomiast nadal w placówkach terenowych znaczna część pracowników jest na poziomie płacy minimalnej. To teraz podwyżka płacy minimalnej będzie skutkować również podwyżką dla tychże pracowników. Jak w tej sprawie rząd zamierza realizować politykę, aby podnosić te płace, bo przecież nie może być to tylko i wyłącznie negatywny nabór. Gdybyśmy popatrzyli i porównali do płacy w samorządzie lub w ZUS-ie tylko, to jesteśmy tam daleko. Wobec powyższego chciałbym zapytać, czy w najbliższych latach przewiduje się systemowe rozwiązania związane z podwyżką płacy dla pracowników jednostek terenowych KRUS. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-492">
          <u xml:id="u-492.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-492.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Małgorzata Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-492.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-493">
          <u xml:id="u-493.0" who="#MałgorzataPępek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W czym jest gorszy rolnik emeryt od innego emeryta? Czy praca, jaką wykonywał przez lata, dbając o to, żebyśmy mieli co jeść i aby nie brakowało w sklepach produktów, jest gorsza od prac wykonywanych w innych zawodach? Czy praca rolnika jest mniej wymagająca, lżejsza, czy może mniej wartościowa niż praca w innym zawodzie? Chyba tak, skoro rząd wynagrodzenie za lata pracy wycenia na poziomie 90% najniższej emerytury z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Nie można nie ulec wrażeniu, że ta grupa zawodowa cały czas traktowana jest w sposób niesprawiedliwy przez obecną władzę. Co jest powodem tego, że świadczenie, o którym mowa, ma wynosić 90% najniższej emerytury z ZUS, a nie pełne 100%? Dlaczego znowu dzielicie Polaków? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-493.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-494">
          <u xml:id="u-494.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-494.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Mirosław Suchoń.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-495">
          <u xml:id="u-495.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-495.1" who="#MirosławSuchoń">Chciałbym prosić o wyjaśnienie, jakie będą koszty wdrożenia tej ustawy w kolejnych latach i w perspektywie 10-letniej. Jak to wpłynie na finanse publiczne i w jaki sposób będzie to finansowane? Czy, jeżeli rzeczywiście są te koszty, w jaki sposób, czy jest jakaś formuła, która spowoduje, że będzie to stabilne finansowanie, czy to w ramach ogólnie środków budżetowych budżet państwa będzie musiał przeznaczyć określoną ilość środków, żeby te świadczenia i te uprawnienia zostały wypłacone? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-496">
          <u xml:id="u-496.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-496.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Marzena Okła-Drewnowicz, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-496.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-497">
          <u xml:id="u-497.0" who="#MarzenaOkłaDrewnowicz">Panie Marszałku! Pani Minister! Przestańcie kłamać, że coś ludziom dajecie, bo tak naprawdę oddajcie im to, co im wcześniej zabraliście. To wy odeszliście od powiązania podstawowej emerytury KRUS z najniższą emeryturą w ZUS-ie. To wy to zrobiliście. Na dowód tego przypomnę: w 2017 r. wprowadziliście takie przepisy, że w 2015 r. mieliśmy ponad 62 tys. emerytur rolniczych, a w 2021 ile? 16 tys. Wcześniejsze emerytury praktycznie wygasiliście, bo ludziom na wsi, rolniczkom i rolnikom, nie opłaca się na nie przechodzić.</u>
          <u xml:id="u-497.1" who="#MarzenaOkłaDrewnowicz">I dowód. Proszę panią minister o odpowiedź na pytanie: Czy to prawda, że w 2015 r. na wcześniejsze emerytury odeszło 23 tys. rolniczek i rolników, a w 2021 r. — uwaga — 128? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-497.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-498">
          <u xml:id="u-498.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-498.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Joanna Frydrych, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-499">
          <u xml:id="u-499.0" who="#JoannaFrydrych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-499.1" who="#JoannaFrydrych">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Procedowana dzisiaj ustawa przywraca stan prawny sprzed 2017 r. Przywraca stan sprzed zmiany wprowadzonej przez kogo? Przez PiS i premier Beatę Szydło. Sami dzisiaj przyznajecie, że oszukaliście i okradliście rolników. To wy, Zjednoczona Prawico, w 2017 r. wprowadziliście zmiany niekorzystne dla emerytów rolników. To wy znieśliście powiązanie emerytury podstawowej z KRUS z wysokością aktualnej najniższej emerytury z ZUS. To wasza zmiana spowodowała, że różnica pomiędzy emeryturą podstawową z KRUS a najniższą emeryturą w systemie powszechnym pogłębia się z roku na rok. W 2017 r. ta dysproporcja wynosiła 113,86 zł, a w 2022 r. zwiększyła się już do 253,86 zł.</u>
          <u xml:id="u-499.2" who="#JoannaFrydrych">Moje pytanie: Dlaczego tylko 90% najniższej emerytury w systemie powszechnym chcecie przyjąć do waloryzacji świadczeń z KRUS? Z czego ta kwota wynika? Proszę również o wyliczenie, ile złotych stracili rolnicy na zmianach, które wprowadziliście od 2017 r. Chodzi o podwyższenie wieku emerytalnego dla rolników oraz niekorzystne zmiany w waloryzacji. Proszę o odpowiedź na piśmie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-499.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-500">
          <u xml:id="u-500.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-500.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Ewa Kozanecka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-500.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-501">
          <u xml:id="u-501.0" who="#EwaKozanecka">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-501.1" who="#EwaKozanecka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ta ustawa, bardzo potrzebna, oczekiwana przez rolników, konieczna, w końcu będzie uchwalona. Mamy nadzieję, że państwo też poprzecie ten projekt ustawy. A skąd te dane bierzecie, to my naprawdę tego nie wiemy.</u>
          <u xml:id="u-501.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Z interpelacji.)</u>
          <u xml:id="u-501.3" who="#EwaKozanecka">Szanowni Państwo! Przyjęte w ustawie rozwiązania przede wszystkim porządkują system waloryzacji emerytur rolniczych. To także przywracanie sprawiedliwości i godności rolnikom poprzez powiązanie emerytur z KRUS z najniższą emeryturą w ZUS. Tego państwo nie zrobiliście.</u>
          <u xml:id="u-501.4" who="#komentarz">(Głos z sali: To wy to zniszczyliście.)</u>
          <u xml:id="u-501.5" who="#EwaKozanecka">Pani Minister! Mam pytanie: Czy przepisy tej ustawy, które mają na celu wyrównywanie szans życiowych również rolników, skłonią rolników do pozostawania w gospodarstwach rolnych i gospodarowania na wsi, tak żeby wieś nie wyludniała się i była dobrym miejscem do życia? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-501.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-502">
          <u xml:id="u-502.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-502.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Beata Strzałka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-502.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-503">
          <u xml:id="u-503.0" who="#BeataStrzałka">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Chyba wszyscy mamy świadomość tego, jak wygląda praca rolnika, z czym on się zmaga i jak wielkie były oczekiwania związane ze zmianą systemu ubezpieczeń dla tej grupy zawodowej. Znaczące są informacje, że wzrasta kwota rolniczej emerytury podstawowej i przewidziano waloryzację tych świadczeń. Proponowane zmiany w ustawie obejmują również przepisy dotyczące warunków kierowania przez KRUS na rehabilitację leczniczą. Chciałam zapytać, jakie zmiany w zakresie rehabilitacji przewidują obecnie procedowane zapisy. Ile osób pobierających najniższe świadczenie skorzysta finansowo na podwyższeniu świadczenia emerytalnego? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-503.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-504">
          <u xml:id="u-504.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-504.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Dorota Niedziela, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-505">
          <u xml:id="u-505.0" who="#DorotaNiedziela">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Te historyczne podwyżki to, przypomnijmy, 250 zł. I teraz tak: mówmy o tym, co było. W 2015 r. na emeryturę przeszło 62 tys. osób. W 2021 r. — 16 tys. Tak wygląda wasze obniżenie wieku emerytalnego dla rolników. To rolnicy i rolniczki ponieśli tego największe koszty. Przypomina to albo syndrom Orlenu, czyli sytuację, w której, po pierwsze, coś tam podnosimy, żeby potem można było dać, albo zabieramy, żeby można było dać. Bo zabraliście możliwość rolnikom. Według naszych obliczeń ok. 25 tys. rolników rocznie nie poszło na emerytury. Chcę wam powiedzieć, że mamy najwyższą inflację i najmniejsze dochody rolników, dlatego rolnicy ubożeją. 250 zł. Przypomnijcie sobie, ile kosztowała wizyta u lekarza w 2015 r., a ile w 2022 r.</u>
          <u xml:id="u-505.1" who="#DorotaNiedziela">A tak w ogóle to przypomnę państwu i pani minister, że pani mi odpowiedziała na interpelację. Mogę podać dane, które pochodzą z załącznika do odpowiedzi na interpelację nr 30583 z 25 kwietnia 2019 r. Każda cyfra, którą tu podaliśmy, każda liczba jest przez was podana w odpowiedziach na nasze interpelacje.</u>
          <u xml:id="u-505.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-506">
          <u xml:id="u-506.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-506.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Jan Szopiński, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-506.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-507">
          <u xml:id="u-507.0" who="#JanSzopiński">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Projekt ustawy o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników ma na celu m.in. zmianę w zakresie waloryzacji rolniczych świadczeń emerytalno-rentowych. Pytanie: Dlaczego znowu dzielicie Polskę na lepszych i gorszych? Proponowana zmiana sprowadza się do powiązania wysokości emerytury podstawowej z kwotą w wysokości 90% najniższej emerytury określonej w przepisach emerytalnych. Dlaczego nie 100%? I dlaczego w roku 2017 wprowadziliście niekorzystne przeliczenie emerytalne dla rolników? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-508">
          <u xml:id="u-508.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-508.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Kazimierz Plocke, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-509">
          <u xml:id="u-509.0" who="#KazimierzPlocke">Panie Marszałku! Pani Minister! Chciałbym mianowicie zapytać jeszcze o kilka kwestii. Czy zabezpieczone pieniądze w budżecie państwa na rok 2023 wystarczą na waloryzację emerytur rolniczych, które są wpisane do projektu ustawy? Kolejna kwestia dotyczy kosztów waloryzacji emerytur rolniczych w latach 2017–2022. Czy pani minister mogłaby te dane podać? Ile świadczeń emerytalnych wydano w latach 2017–2022? Chodzi o to, żeby można było mieć porównywalne dane z tymi, które prezentowaliśmy na podstawie interpelacji, które otrzymaliśmy od waszych ministrów. I ostatnia kwestia: Jak pani minister generalnie ocenia cały system emerytalno-rentowy rolników w latach 2017–2022? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-509.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-510">
          <u xml:id="u-510.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-510.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Kazimierz Gwiazdowski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-511">
          <u xml:id="u-511.0" who="#KazimierzGwiazdowski">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Tu jeden ze sprawozdawców mówił, że naprawiamy własne błędy, byśmy poszli po rozum do głowy. Otóż ja powiem tak: gdybyście poszli do rozum do głowy, to w 2012 r. pewnie byście nie uchwalili ustawy wydłużającej wiek emerytalny w przypadku kobiet o 12 lat, a w przypadku mężczyzn o 7 lat.</u>
          <u xml:id="u-511.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-511.2" who="#komentarz">(Głos z sali: W przypadku rolników — 55.)</u>
          <u xml:id="u-511.3" who="#komentarz">(Poseł Dorota Niedziela: A ile mieli rolnicy?)</u>
          <u xml:id="u-511.4" who="#KazimierzGwiazdowski">My ustawą z 2017 r. tylko to wyprostowaliśmy, żeby to wróciło do 50, bo wiadomo, że od 1 stycznia 2018 r. kobiety i mężczyźni mieli przejść na emeryturę w 67. roku życia. Mieszkańcy polskiej wsi nie zapomną wam tego, co zrobiliście w 2012 r.</u>
          <u xml:id="u-511.5" who="#komentarz">(Poseł Dorota Niedziela: Dalej kłamcie.)</u>
          <u xml:id="u-511.6" who="#KazimierzGwiazdowski">Szanowni Państwo! Tak to wygląda. My nie naprawiamy własnych błędów, tylko przywracamy pewną sprawiedliwość społeczną, która się należy mieszkańcom polskiej wsi. Ustawa oczywiście jest bardzo oczekiwana. Wielkie podziękowania dla rządu, dla pani minister za to, że została tak sprecyzowana.</u>
          <u xml:id="u-511.7" who="#KazimierzGwiazdowski">Chciałbym zadać pytanie pani minister: Jaka była emerytura w roku 2015, a jaka będzie po 1 marca 2023 r.? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-511.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-512">
          <u xml:id="u-512.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-512.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła Dariusza Bąka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-513">
          <u xml:id="u-513.0" who="#DariuszBąk">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Z tej trybuny sejmowej padają różne nieprawdziwe informacje, wręcz szokujące.</u>
          <u xml:id="u-513.1" who="#DariuszBąk">Mam pytanie do pani minister: Czy to prawda, pani minister, że na polską wieś poszło przez te 6 lat 140 mld zł w ramach 500+? Czy na polską wieś w ramach programu „Dobry start”, czyli na wyprawki, poszło kilka miliardów złotych? Czy to prawda, że eksport polskiej żywności to równowartość 40 mld zł? Proszę odpowiedzieć na pytania osobom, które nie znają faktów, nie znają rzeczywistości. Na koniec chcę się jeszcze odnieść do jednego przedstawiciela, mianowicie do tego, który pozostał jeszcze ze słusznie minionego okresu, z komunizmu, a mianowicie z partii, która nazywała się ZSL, a teraz nazywa się PSL. Proszę państwa, wy uczestniczyliście tym, że dzieci nie miały prawa dziedziczenia po rodzicach, tylko musieli oddawać, właśnie za emeryturę, ziemię państwu, bo dalej marzyliście o tym, żeby budować spółdzielnie produkcyjne i PGR-y. Nie macie prawa dzisiaj oceniać rzeczywistości. Rząd Prawa i Sprawiedliwości to jest rząd marzeń polskiej wsi.</u>
          <u xml:id="u-513.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-513.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-513.4" who="#komentarz">(Poseł Dorota Niedziela: Wy tworzycie PGR-y.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-514">
          <u xml:id="u-514.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Mamy szczęście, bo akurat przedstawiciel Koalicji Polskiej zabierze głos.</u>
          <u xml:id="u-514.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-515">
          <u xml:id="u-515.0" who="#CzesławSiekierski">Widzę, że fantazja panu posłowi dopisuje.</u>
          <u xml:id="u-515.1" who="#CzesławSiekierski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Początek systemu ubezpieczeń społecznych rolników datuje się na lata 70., kiedy to z inicjatywą utworzenia systemu emerytalno-rentowego dla rolników wystąpili ówcześni przedstawiciele ruchu ludowego, właśnie Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego. Chodzi o lata 70., pan to powinien pamiętać. Był to efekt wrażliwości społecznej na krzywdy, biedę, w jakiej żyło starsze pokolenie na polskiej wsi.</u>
          <u xml:id="u-515.2" who="#CzesławSiekierski">Wracam do teraźniejszości. Praktycznie od początku funkcjonowania KRUS-u rolnicza emerytura podstawowa była równa minimalnej ZUS-u. Dzięki temu podejściu obliczane emerytury dla rolników z wieloletnim stażem były wyższe od emerytur minimalnych. Zmiana nastąpiła w owym 2017 r., kiedy to rząd PiS-u wprowadził nowelizację przepisów, które spowodowały, że od tego momentu emerytura podstawowa była tylko procentowo waloryzowana. Nie można było zastosować żadnej podwyżki kwotowej. To przyniosło duże straty dla emerytów w systemie KRUS-u. Proszę to wziąć pod uwagę i wyjaśnić. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-515.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-516">
          <u xml:id="u-516.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-516.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Stefan Krajewski, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-517">
          <u xml:id="u-517.0" who="#StefanKrajewski">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Odniosę się do słów pana posła Bąka. Nawet gdybym chciał być w ZSL-u, to nie mogłem, bo się urodziłem w 1981 r. Może pan był w ZSL-u, może był pan w PZPR-ze. Jeśli tak, to może pan tu przyjść i za to przeprosić.</u>
          <u xml:id="u-517.1" who="#StefanKrajewski">Chcę się odnieść do tego rządu marzeń. Tak się składa, że dzisiaj, kiedy tu dyskutowaliśmy, w momencie, kiedy mówiliście, jak dobrze czynicie dla wsi, dla rolników, w powiecie grajewskim, w województwie podlaskim, rolnicy wyrzucili kukłę ministra rolnictwa na pryzmę obornika.</u>
          <u xml:id="u-517.2" who="#komentarz">(Poseł Dorota Niedziela: Wasi zwolennicy.)</u>
          <u xml:id="u-517.3" who="#StefanKrajewski">Nie po raz pierwszy, bo wielu posłów z PiS-u rolnicy tym obornikiem poczęstowali, w biurach i przed domami, dziękując za to, co próbowaliście zrobić i co dla nich robicie. Psujecie polskie rolnictwo, wygaszacie działalność. Najniższa liczba gospodarstw utrzymujących trzodę chlewną, spadająca cena skupu zboża, skupu mleka, a wy nie potraficie nic z tym zrobić. Mówiliście, że mając swojego komisarza w Brukseli, będziecie w stanie wszystko zmienić. Jesteście nieudolni. Wasza indolencja jest ogromna.</u>
          <u xml:id="u-517.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-517.5" who="#komentarz">(Głos z sali: A wy tacy wspaniali.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-518">
          <u xml:id="u-518.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-518.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Krystyna Skowrońska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-519">
          <u xml:id="u-519.0" who="#KrystynaSkowrońska">Panie i Panowie z PiS-u! Namawiam was bardzo, żeby nie dawać pieniędzy na telewizję publiczną. Będą pieniądze dla rolników, wtedy na pewno rolnicy nie będą was traktowali obornikiem. To pierwsza moja dobra rada.</u>
          <u xml:id="u-519.1" who="#KrystynaSkowrońska">Druga moja dobra rada: weźcie załatwcie pieniądze z Unii Europejskiej, bo żadne euro przez was załatwione nie trafiło na polską wieś ani do miasta. Żadne euro nie trafiło. To jest wasza wina.</u>
          <u xml:id="u-519.2" who="#KrystynaSkowrońska">A kto może być zadowolony? Myślę, że zadowolony nie jest rolnik. Zadowolony jest Obajtek, bo Obajtek ma parę nieruchomości, w tym z brakiem dostępu do tajemnicy publicznej.</u>
          <u xml:id="u-519.3" who="#KrystynaSkowrońska">W tym zakresie namawiam państwa: minimalna emerytura, taka sama jak w ZUS-ie, to będzie sprawdzian, czy poprawnie traktujecie polskich rolników. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-519.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-519.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Dlaczego kazaliście rolnikom pracować do śmierci?)</u>
          <u xml:id="u-519.6" who="#KrystynaSkowrońska">Kobieto! Nie dawajcie na telewizję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-520">
          <u xml:id="u-520.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-520.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę sekretarza stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi panią minister Annę Gembicką o udzielenie odpowiedzi i wypowiedź.</u>
          <u xml:id="u-520.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-521">
          <u xml:id="u-521.0" who="#AnnaGembicka">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-521.1" who="#AnnaGembicka">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Skala kłamstwa i manipulacji opozycji przekracza już wszelkie granice. Państwo macie czelność nas oskarżać o wprowadzanie krzywdzących rozwiązań dla rolników, a tymczasem oszukaliście Polaków.</u>
          <u xml:id="u-521.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-521.3" who="#AnnaGembicka">Mówiliście Polakom: nie podniesiemy wieku emerytalnego. Doszliście do władzy i co zrobiliście? Podnieśliście wiek emerytalny dla kobiet rolniczek o 12 lat. I wam nie jest wstyd?</u>
          <u xml:id="u-521.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-521.5" who="#komentarz">(Głos z sali: To nie jest prawda.)</u>
          <u xml:id="u-521.6" who="#AnnaGembicka">Pani poseł Niedziela, pan poseł Plocke, PSL. Państwa lider, pan Kosiniak-Kamysz wprowadzał…</u>
          <u xml:id="u-521.7" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-521.8" who="#AnnaGembicka">Ale proszę dać mi się wypowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-521.9" who="#komentarz">(Poseł Dorota Niedziela: Pani kłamie.)</u>
          <u xml:id="u-521.10" who="#AnnaGembicka">Państwa lider wprowadził ustawę podnoszącą wiek emerytalny. Bardzo szybko sprawdziłam. Państwo głosowaliście za podniesieniem wieku emerytalnego, tak.</u>
          <u xml:id="u-521.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Za 5-letnim memorandum.)</u>
          <u xml:id="u-521.12" who="#AnnaGembicka">Oprócz tego głosowaliście później przeciwko obniżeniu wieku emerytalnego. A co wprowadziliście? Tak, wprowadziliście okres przejściowy, w razie gdybyście stracili władzę, żeby to poszło na konto już kogoś innego.</u>
          <u xml:id="u-521.13" who="#komentarz">(Poseł Dorota Niedziela: Ależ pani manipuluje.)</u>
          <u xml:id="u-521.14" who="#AnnaGembicka">Szanowni Państwo! Naprawdę takie kłamstwa i manipulacje i wy myślicie, że po raz kolejny okłamiecie Polaków.</u>
          <u xml:id="u-521.15" who="#AnnaGembicka">I bardzo ciekawa rzecz, bo teraz mówicie państwo: nie podniesiemy wieku emerytalnego, jak dojdziemy do władzy. A wasz ekonomista, wasz guru ekonomiczny mówi tak: podniesienie wieku emerytalnego jest konieczne. Ale co jeszcze dodatkowo mówi?</u>
          <u xml:id="u-521.16" who="#komentarz">(Poseł Dorota Niedziela: Pani minister niech odpowiada na pytania.)</u>
          <u xml:id="u-521.17" who="#AnnaGembicka">Mówi, że być może trzeba będzie Polaków okłamać. Tak mówi wasz guru ekonomiczny. A co, jak prawda wyjdzie na jaw? To wtedy on radzi: są różne socjotechniki, które można zastosować.</u>
          <u xml:id="u-521.18" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale który guru?)</u>
          <u xml:id="u-521.19" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie marszałku, oni przeszkadzają.)</u>
          <u xml:id="u-521.20" who="#AnnaGembicka">I państwo się nie wstydzicie oskarżać nas o to, że wprowadzamy jakieś krzywdzące zmiany? Naprawdę stańcie państwo przed lustrem, stańcie przed Polakami i przeproście za to, że podnieśliście wiek emerytalny dla kobiet rolniczek o 12 lat.</u>
          <u xml:id="u-521.21" who="#komentarz">(Głos z sali: 55 lat.)</u>
          <u xml:id="u-521.22" who="#AnnaGembicka">A więc naprawdę, szanowni państwo, spójrzcie jeszcze raz do ustawy, którą przyjmowaliście w 2012 r., i po prostu uderzcie się w piersi.</u>
          <u xml:id="u-521.23" who="#AnnaGembicka">Pan poseł z PSL-u mówił, że źle zrobiliśmy, że pozwoliliśmy rolnikom przechodzić na emeryturę i otrzymywać emeryturę w pełnej wysokości bez przekazywania gospodarstwa…</u>
          <u xml:id="u-521.24" who="#komentarz">(Głos z sali: Pani minister nieuważnie słuchała.)</u>
          <u xml:id="u-521.25" who="#AnnaGembicka">…że powinniśmy to grono ograniczyć i że tylko część rolników powinna mieć taką możliwość.</u>
          <u xml:id="u-521.26" who="#AnnaGembicka">Panie Pośle! My wychodzimy z założenia, że warto jednak ludziom zaufać i że warto, żeby jednak oni sami decydowali o tym, w jaki sposób chcą rozwiązywać stosunki w swojej rodzinie, też stosunki majątkowe.</u>
          <u xml:id="u-521.27" who="#AnnaGembicka">Szanowni Państwo! Jeszcze odnośnie do 2017 r. chciałabym państwu też przypomnieć, że wtedy został obniżony wiek emerytalny. Naprawiliśmy to, co wy niestety wprowadziliście.</u>
          <u xml:id="u-521.28" who="#komentarz">(Poseł Dorota Niedziela: Ile osób przechodziło na emeryturę?)</u>
          <u xml:id="u-521.29" who="#AnnaGembicka">Oczywiście także dla rolników wiek emerytalny został obniżony. Proszę się zapoznać z ustawą. Wtedy wszystko państwo, mam nadzieję, sobie przypomną.</u>
          <u xml:id="u-521.30" who="#AnnaGembicka">Szanowni Państwo! Odnośnie do tych 90% wytłumaczę jeszcze raz to, co mówiłam na posiedzeniu komisji. Emerytura podstawowa to nie jest całość emerytury wypłacanej rolnikom. Emerytura podstawowa jest mnożona przez wskaźnik wymiaru świadczenia, który w przypadku przepracowania 25 lat wynosi 1,18, czyli nie ma obawy, że rolnik nie dostanie emerytury przynajmniej w wysokości minimalnej emerytury ZUS-owskiej. Tak że warto jeszcze raz zajrzeć do ustawy i warto się z tym zapoznać.</u>
          <u xml:id="u-521.31" who="#komentarz">(Poseł Stefan Krajewski: Tak jest, zachęcam panią minister.)</u>
          <u xml:id="u-521.32" who="#AnnaGembicka">A więc tutaj naprawdę nie ma takiej obawy, że rolnicy nie otrzymają emerytur w tej wysokości.</u>
          <u xml:id="u-521.33" who="#AnnaGembicka">Dodatkowo w przepisach jest jeszcze bezpiecznik, który stanowi o tym, że w przypadku gdy ta wysokość nie zostanie osiągnięta, to automatycznie ta emerytura będzie podnoszona do minimalnej emerytury ZUS-owskiej.</u>
          <u xml:id="u-521.34" who="#AnnaGembicka">Szanowni Państwo! Chciałabym jeszcze przypomnieć o kilku rzeczach, bo oprócz tych korzystnych zmian, które już wprowadziliśmy w zeszłym roku, wprowadziliśmy także trzynastą, czternastą emeryturę, wprowadziliśmy także emeryturę bez podatku, ale też, co obejmuje zwłaszcza mieszkańców wsi, wprowadziliśmy dodatek dla druhów OSP. Chodzi o to, co państwo z PSL-u często obiecywaliście, jeździliście na spotkania i opowiadaliście, jak wprowadzicie. Wiadomo, na zapowiedziach się kończy. Niestety zazwyczaj robicie coś dokładnie odwrotnego niż to, co zapowiadacie.</u>
          <u xml:id="u-521.35" who="#AnnaGembicka">Odnośnie do wynagrodzeń w KRUS planujemy systematycznie podnosić te wynagrodzenia. W tym roku to jest 17,1%. Niestety mamy sporo do nadrobienia, jeżeli chodzi o wynagrodzenia w KRUS-ie. Dlaczego? Bo za rządów PO-PSL przez wiele lat te płace nie były podnoszone.</u>
          <u xml:id="u-521.36" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-521.37" who="#AnnaGembicka">Niestety to samo mówią także nam związki zawodowe, kiedy się z nimi spotykamy i kiedy rozmawiamy o podwyżkach. A więc jeszcze raz powiem: proszę się uderzyć w pierś.</u>
          <u xml:id="u-521.38" who="#komentarz">(Poseł Dorota Niedziela: Ile osób przechodziło na emeryturę? Proszę powiedzieć, pani minister.)</u>
          <u xml:id="u-521.39" who="#AnnaGembicka">Koszt dla budżetu to będzie 2,7 mld zł. W OSR są rozpisane wszystkie koszty, także na kolejne lata, więc można się z tym spokojnie zapoznać. Pieniędzy nie zabraknie, bo są zabezpieczone w ustawie budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-521.40" who="#AnnaGembicka">Na pozostałe pytania udzielimy odpowiedzi na piśmie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-521.41" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-521.42" who="#komentarz">(Głos z sali: Pani minister nie wie, ile osób przeszło na emeryturę.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-522">
          <u xml:id="u-522.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-522.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-522.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, proponuję, aby Sejm skierował ponownie ten projekt do Komisji Polityki Społecznej i Rodziny oraz Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-522.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-522.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-522.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 9. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o organizacji rynków owoców i warzyw oraz rynku chmielu (druki nr 2900 i 2901).</u>
          <u xml:id="u-522.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła Kazimierza Chomę o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-523">
          <u xml:id="u-523.0" who="#KazimierzChoma">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Państwo Ministrowie! Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o organizacji rynków owoców i warzyw oraz rynku chmielu, druk nr 2900.</u>
          <u xml:id="u-523.1" who="#KazimierzChoma">Marszałek Sejmu, zgodnie z art. 37 ust. 1 i art. 40 ust. 1 regulaminu Sejmu, skierowała w dniu 3 stycznia 2023 r. powyższy projekt ustawy do Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi do pierwszego czytania. W trakcie pierwszego czytania komisja upoważniła Biuro Legislacyjne do wnoszenia poprawek o charakterze legislacyjno-redakcyjnym do projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-523.2" who="#KazimierzChoma">Projektowana ustawa ma na celu wykonanie prawa Unii Europejskiej. Analiza procesu wykonywania przepisów unijnych — tj. rozporządzenia 2017/891 uzupełniającego rozporządzenie nr 1308/2013 w odniesieniu do sektora owoców i warzyw oraz sektora przetworzonych owoców i warzyw, uzupełniającego rozporządzenie nr 1306/2013 w odniesieniu do kar, które mają być stosowane w tych sektorach, i rozporządzenia 2017/892 ustanawiającego zasady stosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 w odniesieniu do sektora owoców i warzyw oraz sektora przetworzonych owoców i warzyw — wskazuje, że konieczne jest wprowadzenie zmian w ustawie z dnia 19 grudnia 2003 r. w celu jej skuteczniejszego i bardziej optymalnego stosowania.</u>
          <u xml:id="u-523.3" who="#KazimierzChoma">Zmiany przepisów ustawy z dnia 19 grudnia 2003 r. wynikają również z doświadczeń Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, zwanej dalej agencją, zdobytych podczas wieloletniego administrowania mechanizmem przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanym grupom producentów i uznanym organizacjom producentów owoców i warzyw, w tym wyroków sądów administracyjnych. W niniejszym projekcie dokonuje się korekt przepisów ustawy z dnia 19 grudnia 2003 r. odnoszących się do obsługi wniosków o zatwierdzenie programów operacyjnych, wysokości wydatków i funduszy operacyjnych oraz o przyznanie pomocy finansowej, co pozwoli na prawidłowe stosowanie przepisów Unii w tym zakresie. Wprowadzono również sankcje za niewywiązywanie się z podjętych na podstawie przepisów unijnych zobowiązań wobec inwestycji zakupionych ze współfinansowaniem ze środków publicznych, a także za uniemożliwianie przeprowadzenia kontroli wywiązywania się z podjętych zobowiązań oraz za wykorzystywanie środków funduszu operacyjnego niezgodnie z ich przeznaczeniem.</u>
          <u xml:id="u-523.4" who="#KazimierzChoma">Konkretnie w projekcie proponuje się dokonanie zmian przepisów ustawy z dnia 19 grudnia 2003 r. polegających na: przyjęciu sposobu określania wysokości wsparcia za produkty podlegające operacji wycofywania z rynku uwzględniającego warunek, że wysokość wsparcia za takie produkty będzie niższa od ich aktualnych cen rynkowych, co będzie zapobiegać nieuzasadnionemu korzystaniu z tego działania kryzysowego, tj. wycofywania produktów z rynku, zamiast wprowadzania ich do obrotu, przy czym wysokość wsparcia za produkt wycofany z rynku będzie ustalana przez dyrektora oddziału regionalnego ARiMR na podstawie kosztów poniesionych przez organizację producentów na zakup produktu podlegającego wycofywaniu od producentów; wskazaniu sposobu ustalania rocznego pułapu pomocy na dofinansowanie funduszu operacyjnego organizacji producentów opisanego w art. 23 ust. 3 rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2017/891 z dnia 13 marca 2017 r. uzupełniającego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 w odniesieniu do sektora owoców i warzyw oraz sektora przetworzonych owoców i warzyw, uzupełniającego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1306/2013 w odniesieniu do kar, które mają być stosowane w tych sektorach, a także zmieniającego rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 543/2011 jako metody alternatywnej do tej, o której mowa w art. 23 ust. 2 tego rozporządzenia, co pozwoli na uwzględnienie rzeczywistej wartości produkcji sprzedanej producentów, którzy byli członkami danej organizacji lub zrzeszenia w okresie referencyjnym; przyznaniu prezesowi ARiMR kompetencji w zakresie corocznego weryfikowania, czy spełniony jest warunek udzielenia organizacjom producentów owoców i warzyw lub ich zrzeszeniom zwiększonej pomocy wynikający z przepisów rozporządzenia nr 1308/2013, tj. czy udział wartości produkcji owoców i warzyw skierowanej w Polsce na rynek za pośrednictwem organizacji producentów owoców i warzyw stanowi mniej niż 20% łącznej wartości produkcji sektora owoców i warzyw wprowadzonych do obrotu — prezes ARiMR będzie obliczał ten odsetek, wykorzystując dostępne w terminie jego obliczania dane wynikające z rocznego sprawozdania na temat działalności organizacji producentów oraz dane publikowane przez GUS; uwzględnieniu w decyzjach przyznających pomoc finansową kwot zwiększenia pomocy w przypadkach określonych w przepisach Unii Europejskiej oraz kwot obniżki wynikających z ustawy; wprowadzeniu obowiązku przedkładania kopii protokołu kontroli produktów objętych operacją wycofania z rynku przeprowadzonej przez wojewódzkiego inspektora Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych.</u>
          <u xml:id="u-523.5" who="#KazimierzChoma">Obowiązek ten zastąpi wymóg wynikający z obecnie obowiązującej ustawy przedkładania oświadczenia o spełnianiu wymagań jakości handlowej. Oświadczenie takie jest wymagane zgodnie z przepisami Unii Europejskiej na etapie powiadamiania o zamiarze przeprowadzenia operacji wycofania z rynku, natomiast przed dokonaniem operacji wycofania z rynku organizacja producentów powinna przedstawić dowód spełniania wymagań jakości handlowej przez produkty podlegające tej operacji. Tylko produkty spełniające wymogi odpowiedniej normy handlowej lub minimalne wymogi wynikające z przepisów Unii Europejskiej mogą być przedmiotem wsparcia w ramach tego działania kryzysowego.</u>
          <u xml:id="u-523.6" who="#KazimierzChoma">W związku z ustanowieniem w przepisach Unii Europejskiej pewnych wymogów i nieokreśleniem sankcji za ich nieprzestrzeganie konieczne jest określenie stosownych sankcji na poziomie krajowym. Upoważnienie to wynika z art. 76 rozporządzenia 2017/891, zgodnie z którym państwa członkowskie stosują kary na szczeblu krajowym w odniesieniu do nieprawidłowości dotyczących wymogów określonych w przepisach unijnych. Kary te muszą być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające w celu zapewnienia odpowiedniej ochrony interesów finansowych Unii.</u>
          <u xml:id="u-523.7" who="#KazimierzChoma">W związku z tym przepisy ustawy z dnia 19 grudnia 2003 r. zostaną uzupełnione o możliwość zastosowania przez dyrektora oddziału regionalnego ARiMR następujących kar: za nieprzestrzeganie przez organizację producentów zobowiązania wykorzystywania zgodnie z przeznaczeniem inwestycji zrealizowanych ze współfinansowaniem ze środków unijnych — kara ta będzie polegać na zwrocie kwoty pomocy finansowej przyznanej na inwestycję wraz z odsetkami ustalonej przez dyrektora oddziału regionalnego ARiMR proporcjonalnie do okresu, w którym nie dotrzymano zobowiązania, a wprowadzenie tej kary ma zmotywować organizację producentów do wykorzystywania inwestycji finansowych z udziałem środków publicznych we właściwy sposób; za uniemożliwianie przeprowadzenia kontroli spełniania zobowiązania, o którym mowa wyżej; za wykorzystywanie przez organizację producentów owoców i warzyw środków finansowych zgromadzonych na funduszu operacyjnym w sposób niezgodny z przeznaczeniem — kara będzie polegać na obniżce kwoty pomocy finansowej udzielonej danej organizacji za dany rok o kwotę wykorzystaną niezgodnie z przeznaczeniem, maksymalnie do 5% kwoty udzielonej danej organizacji za dany rok, co zmotywuje organizację do prawidłowego korzystania ze środków funduszu operacyjnego.</u>
          <u xml:id="u-523.8" who="#KazimierzChoma">Zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. z 2017 r. poz. 248) projekt ustawy został zamieszczony w Biuletynie Informacji Publicznej Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, a także w Biuletynie Informacji Publicznej Rządowego Centrum Legislacji. Projekt przesłano do 55 podmiotów. Konsultacje publiczne odbyły się w dniach od 10 do 31 sierpnia 2022 r.</u>
          <u xml:id="u-523.9" who="#KazimierzChoma">Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi po przeprowadzeniu pierwszego czytania oraz rozpatrzeniu tego projektu ustawy wnosi jednogłośnie, aby Wysoki Sejm uchwalić raczył załączony projekt ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-523.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-524">
          <u xml:id="u-524.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-524.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-524.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-524.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę panią poseł Teresę Pamułę, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-524.4" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-524.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Nie, nie, nie, panie ministrze, nie. Ale potem będzie pan mógł na końcu powiedzieć słowa różne.</u>
          <u xml:id="u-524.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-525">
          <u xml:id="u-525.0" who="#TeresaPamuła">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Przypadł mi w udziale zaszczyt w imieniu klubu Prawo i Sprawiedliwość przedstawić stanowisko w sprawie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o organizacji rynku owoców i warzyw oraz rynku chmielu, druk nr 2900. Na podstawie przepisów Unii Europejskiej o wspólnej organizacji rynków rolnych — rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej nr 1308/2013 ustanawiające wspólną organizację rynku produktów rolnych oraz uchylające rozporządzenie Rady nr 922/72, 234/79, 1037/2001, 1234/2007 — jest możliwe współfinansowanie ze środków budżetu Unii funduszy operacyjnych organizacji i producentów i zrzeszeń w sektorze owoców i warzyw przeznaczonych na realizację działań inwestycji ujętych w zatwierdzonym programie operacyjnym.</u>
          <u xml:id="u-525.1" who="#TeresaPamuła">W związku z planowanymi zmianami w nowej perspektywie finansowej wspólnej polityki rolnej wdrożenie programów operacyjnych zatwierdzonych w oparciu o aktualnie obowiązujące przepisy z rozporządzenia nr 1308/2013 będzie możliwe do końca 2025 r. Rok 2022 był ostatnim rokiem, w którym można było zatwierdzić trwający maksymalnie 3 lata program operacyjny realizowany w oparciu o dotychczasowe zasady.</u>
          <u xml:id="u-525.2" who="#TeresaPamuła">Analiza procesów wykonywania przepisów ww. rozporządzenia i wydawanych na jego podstawie aktów prawa wtórnego wskazuje, że jest konieczne wprowadzenie zmian w ustawie z dnia 19 grudnia 2003 r. o organizacji rynków owoców i warzyw oraz rynku chmielu w celu ich skutecznego i bardziej optymalnego zastosowania.</u>
          <u xml:id="u-525.3" who="#TeresaPamuła">Na podstawie obecnie obowiązujących przepisów ustawy z dnia 19 grudnia 2003 r. brak jest możliwości: ustalania wysokości wsparcia za produkty podlegające operacji wycofywania z rynku, ustalania rocznego pułapu pomocy finansowej na dofinansowanie funduszu operacyjnego w sposób, o jaki wnioskują organizacje producentów w tym sektorze, odraczania realizacji programu operacyjnego zatwierdzonego po terminie określonym w przepisach Unii Europejskiej, tj. po 15 grudnia, corocznego obliczania poziomu zorganizowania rynku, na podstawie którego jest możliwe zwiększanie wkładu finansowego Unii do funduszu operacyjnego i wskazanie sposobu obliczenia tego odsetka. Konieczne jest doprecyzowanie lub uzupełnienie niektórych przepisów m.in. o: uwzględnienie w decyzjach przyznających pomoc finansową kwot zwiększenia pomocy w przypadkach określonych w przepisach Unii oraz kwot obniżki pomocy określonych w ustawie, przedkładanie kopii protokołu kontroli produktów objętych operacją wycofania z rynku jako dowodu na spełnienie wymagań jakości handlowej tych produktów.</u>
          <u xml:id="u-525.4" who="#TeresaPamuła">Ponadto z przepisów Unii Europejskiej wynikają pewne zobowiązania w odniesieniu do inwestycji zakupionych lub nabytych w ramach programów operacyjnych z udziałem środków unijnych, ale nie ma sankcji za nieprzestrzeganie tych zobowiązań ani za uniemożliwianie przeprowadzenia kontroli spełniania tych zobowiązań. Nie przewidziano również w przepisach Unii Europejskiej sankcji za wykorzystanie niezgodnie z przeznaczeniem funduszu operacyjnego, który ma służyć wyłącznie do finansowania programu operacyjnego. Powoduje to możliwość wykorzystywania przez beneficjentów pomocy inwestycji zakupionych ze współfinansowaniem ze środków publicznych, jak również środków z funduszy operacyjnych niezgodnie z ich przeznaczeniem.</u>
          <u xml:id="u-525.5" who="#TeresaPamuła">Niniejszym projektem ustawy wprowadzane są zmiany dotyczące wyłącznie części przepisów ustawy z dnia 19 grudnia 2003 r. odnoszących się do obsługi wniosków o zatwierdzenie programów operacyjnych, wysokości wydatków i funduszy operacyjnych oraz o przyznanie pomocy finansowej.</u>
          <u xml:id="u-525.6" who="#TeresaPamuła">Należy wskazać, że zmienione przepisy zgodnie z przejściowymi przepisami Unii Europejskiej mają zastosowanie wyłącznie do programów operacyjnych realizowanych na podstawie przepisów rozporządzenia nr 1308/2013. Dlatego proponuje się dokonanie zmian przepisów w ustawie z dnia 19 grudnia 2003 r. polegających na: przyjęciu sposobu określenia wysokości wsparcia za produkty podlegające operacji wycofywania z rynku, wskazaniu sposobu ustalania rocznego pułapu pomocy na dofinansowanie funduszu operacyjnego organizacji, przyznaniu prezesowi Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa kompetencji w zakresie corocznego weryfikowania, czy spełniony jest warunek udzielania organizacjom producentów owoców i warzyw lub ich zrzeszeniom zwiększonej pomocy, wprowadzeniu obowiązku przedkładania kopii protokołu kontroli produktów objętych operacją wycofania z rynku przeprowadzoną przez wojewódzkiego inspektora Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych.</u>
          <u xml:id="u-525.7" who="#TeresaPamuła">W związku z ustanowieniem w przepisach Unii Europejskiej pewnych wymogów i nieokreśleniem sankcji za ich nieprzestrzeganie konieczne jest określenie stosownych sankcji na poziomie krajowym.</u>
          <u xml:id="u-525.8" who="#TeresaPamuła">Klub Prawa i Sprawiedliwości wnosi o uchwalenie przez Wysoką Izbę przedłożonej przez rząd ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-525.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-526">
          <u xml:id="u-526.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-526.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Anna Wojciechowska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-527">
          <u xml:id="u-527.0" who="#AnnaWojciechowska">Bardzo dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-527.1" who="#AnnaWojciechowska">Panie Ministrze! Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu klubu Koalicji Obywatelskiej przedstawić stanowisko dotyczące projektu ustawy, który ma na celu wprowadzenie zmian w ustawie z dnia 19 grudnia 2003 r. o organizacji rynków owoców i warzyw oraz rynku chmielu, druk nr 2900.</u>
          <u xml:id="u-527.2" who="#AnnaWojciechowska">Najbardziej istotne są tu zmiany, które wynikają z przepisów Komisji Europejskiej dotyczących przyznawania pomocy finansowej ze środków Unii Europejskiej organizacjom producentów w sektorze owoców i warzyw i ich zrzeszeniom. Praktycznie jest to ustawa kosmetyczna, bo chodzi tu o wprowadzenie ujednoliconych przepisów wynikających z przepisów Komisji Europejskiej dotyczących przyznawania pomocy finansowej ze środków Unii Europejskiej organizacjom producentów w sektorze owoców i warzyw i ich zrzeszeniom.</u>
          <u xml:id="u-527.3" who="#AnnaWojciechowska">Nowe deregulacje wejdą w życie od 1 stycznia 2023 r. W projekcie, tak jak mówiłam, chodzi o ujednolicenie z przepisami Unii Europejskiej, jak również z zasadami dotyczącymi innych programów operacyjnych. Tak więc wprowadzono kary dla beneficjentów, którzy realizują ten program, np. za niedopuszczenie do kontroli czy za niewłaściwe wykorzystywanie funduszy z Unii Europejskiej. Wprowadzono też sankcje, konieczność zatwierdzania tych programów operacyjnych, zwiększono trochę kompetencje prezesa Agencji Restrukturyzacji i Rozwoju Rolnictwa. Te zmiany właściwie są bardzo, bardzo potrzebne.</u>
          <u xml:id="u-527.4" who="#AnnaWojciechowska">Mam tu jednak szczególną prośbę: bardzo proszę agencję o przyspieszenie rozpatrywania wniosków o dofinansowanie, jak również realizacji programu, bo to bardzo kuleje. Rolnicy czy grupy producenckie skarżą się na bardzo długi okres oczekiwania na rozpatrzenie wniosku, na niezbyt szczegółowe instrukcje, jak należy go rozpatrywać i jakie poprawki wnosić w przypadku ewentualnych błędów. Jak wiadomo, czas to pieniądz. Na pewno będzie jeszcze potrzebne doprecyzowanie kilku kwestii czy niektórych zapisów.</u>
          <u xml:id="u-527.5" who="#AnnaWojciechowska">W tej chwili musimy jednak jak najszybciej zakończyć prace nad tą ustawą i jak najszybciej ujednolicić przepisy z przepisami Komisji Europejskiej, bo to są, proszę państwa, pieniądze publiczne i powinny być rozdawane w sposób prawidłowy, uczciwy i optymalny. Tak że klub Koalicji Obywatelskiej oczywiście poprze tę ustawę, aczkolwiek będziemy mieli jeszcze uwagi i prośby o następne nowelizacje. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-527.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-528">
          <u xml:id="u-528.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-528.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Jan Szopiński, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-528.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-529">
          <u xml:id="u-529.0" who="#JanSzopiński">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W uzasadnieniu czytamy, że nowe regulacje Unii Europejskiej wejdą w życie 1 stycznia roku 2023, co wydaje się brzmieć dość kuriozalnie, biorąc pod uwagę, że projekt został przedłożony Sejmowi w dniu 29 grudnia roku 2022. Trochę to chyba jednak wstyd, aby w ten sposób traktować organizacje producentów oraz ich członków. Trzeba wyobrazić sobie rzetelne i planowe prowadzenie działalności, gdy rząd, jak się wydaje, pokpił sprawę i nie wywiązał się ze swoich obowiązków przez ponad rok. Ustawa, jeśli dobrze pójdzie, zostanie podpisana w marcu. Co zatem należy zrobić i w jaki sposób mają działać organizacje producentów, zwłaszcza te międzynarodowe, jeżeli przez pierwsze 3 miesiące roku 2023 polskie prawo będzie niespójne z prawem unijnym? Jak ministerstwo wyobraża sobie prowadzenie inwestycji i realizację zobowiązań produkcyjnych oraz płatniczych oraz, co najważniejsze, jak wyobrażacie sobie państwo podpisywanie nowych zobowiązań w związku z tym — jakkolwiek by to określać — jednak bałaganem? Dlaczego rząd po raz kolejny wykazał się brakiem poszanowania dla swoich obywateli i kolejny raz pozostawił ich w dość niekomfortowej sytuacji? Uprzejmie poproszę o odpowiedź w tej sprawie na piśmie. Od stanowiska strony rządowej uzależniamy głosowanie nad tą ustawą. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-530">
          <u xml:id="u-530.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-530.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Mirosław Maliszewski, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-531">
          <u xml:id="u-531.0" who="#MirosławMaliszewski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Będę przedstawiał stanowisko Koalicji Polskiej — Polskiego Stronnictwa Ludowego i partnerów wobec tego projektu.</u>
          <u xml:id="u-531.1" who="#MirosławMaliszewski">Na początku warto powrócić do tematu zasadniczego: czym są owe uznane organizacje producentów działające w sektorze czy działające w Unii Europejskiej. Otóż są one elementem wspólnej polityki rolnej, która — jak wiemy — ma kilka sposobów oddziaływania. Mówimy tu chociażby o dopłatach obszarowych i to najczęściej postrzegane jest jako instrument wspólnej polityki rolnej, chociaż jest też tak, że środki na rozwój do tej pory były w programach rozwoju obszarów wiejskich, a za chwilę będą w planie strategicznym. Ale wspólna polityka rolna to też mechanizmy oddziaływania na poszczególnych rynkach rolnych. Specyfika rynków powoduje, że metody oddziaływania, kształtowania relacji na tych rynkach są różne. Inaczej jest na rynku zbóż, inaczej na rynku mleka, inaczej na rynku cukru. Trzeba uczciwie powiedzieć, że w ciągu ostatnich kilkunastu lat siła oddziaływania tych mechanizmów na kształtowanie rynku — a więc także na poziom cen i dochodów osiąganych przez rolników w poszczególnych branżach — jest coraz mniejsza, a polityka rolna, jeśli chodzi o finanse, ma w budżecie całej Unii Europejskiej pozycję słabnącą.</u>
          <u xml:id="u-531.2" who="#MirosławMaliszewski">Specyficzne uregulowania występują na rynku owoców i warzyw. Tam nie ma cen minimalnych, nie ma interwencyjnego skupu, nie ma kwot produkcyjnych. Uznano, tworząc wspólną politykę rolną dla tego sektora, że rozdrobnienie produkcji — ona skupia się głównie w małych i średnich gospodarstwach we wszystkich krajach Unii Europejskiej, które produkują owoce i warzywa — wymaga specjalnego mechanizmu regulacyjnego polegającego wzmacnianiu pozycji pojedynczego producenta wobec dużych odbiorców — czy to sieci handlowej, czy to przetwórstwa, czy to importerów w różnych krajach. Uznano też, że trzeba tworzyć jednolite partie towaru, trzeba konsolidować środowisko także pod względem zakupu środków do produkcji. Takim instrumentem podstawowym jest uznana organizacja producencka. Kiedy organizacja otrzyma taki status, a więc kiedy w myśl polskiego prawa minimum pięciu rolników zdecyduje się utworzyć taką organizację i zyska ona uznanie, może występować o dobrodziejstwa działające na tym rynku. Takim podstawowym dobrodziejstwem jest dofinansowanie do funduszu operacyjnego w ramach programu operacyjnego, w ramach którego istnieje też mechanizm wycofywania z rynku w sytuacjach trudnych, w sytuacjach kryzysowych. W Polsce ten mechanizm był w poprzednich latach co najmniej dwukrotnie stosowany — raz w przypadku wystąpienia bakterii E. coli w produktach warzywnych, drugi raz z powodu kryzysu na rynku spowodowanego brakiem eksportu do Federacji Rosyjskiej.</u>
          <u xml:id="u-531.3" who="#MirosławMaliszewski">Ten instrument, czyli program operacyjny, jest podstawowym narzędziem, które pozwala uznanym organizacjom producenckim realizować swoją wewnętrzną politykę wobec odbiorców, ale także kształtować chociażby rodzaj, jakość i rozmiary produkcji wśród członków organizacji. Jest to uregulowane w rozporządzeniu nr 1306 z 2013 r., które precyzyjnie określa zasady funkcjonowania tego typu podmiotów na rynku. Tam to wszystko, o czym do tej pory mówiłem ja i moi poprzednicy, jest uregulowane. I to, czego dzisiaj dokonujemy, czyli przeniesienie zmienionych przepisów Unii Europejskiej do prawa krajowego, dotyczy właśnie owych programów operacyjnych, a w ich ramach mechanizmu wycofywania owoców z rynku. Dobrze, że przenosimy to do prawa krajowego łącznie z karami za niewłaściwe wykorzystywanie środków czy niewłaściwe wnioskowanie o pomoc, co może mieć charakter nadużyć. Warto też wiedzieć, że nie należy się spodziewać w tym sektorze innych nadzwyczajnych mechanizmów pomocowych. Te instrumenty, o których przed chwilą mówiłem, są instrumentami podstawowymi.</u>
          <u xml:id="u-531.4" who="#MirosławMaliszewski">My generalnie jako klub będziemy to popierać, dlatego że każda forma zorganizowania się producentów, która ma spowodować wzmocnienie ich pozycji na rynku, w łańcuchu dostaw, polepszenie ich pozycji w łańcuchu dostaw wobec odbiorców, zasługuje na poparcie. Tak też zrobimy w tym przypadku. Wydaje się, że nie ma potrzeby składania poprawek. To przedstawione przez ministerstwo rolnictwa rozwiązanie jest rozwiązaniem prostym, jest przeniesieniem przepisów unijnych. Będziemy w toku dalszych prac parlamentarnych ten projekt popierać. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-532">
          <u xml:id="u-532.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-532.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-533">
          <u xml:id="u-533.0" who="#GrzegorzBraun">Szczęść Boże polskim rolnikom, sadownikom, producentom, którzy dzielnie wzięli się do pracy i stworzyli grupy, do czego ich zmotywowaliście!</u>
          <u xml:id="u-533.1" who="#GrzegorzBraun">Eurokołchozowe implementowane ustawodawstwo popchnęło do tego polskich przedsiębiorców, producentów branży rolno-spożywczej. Aliści ledwie się zdążyli zorganizować, już zaczęto zmieniać reguły gry i w miarę jak Zjednoczona łże-Prawica odnosiła coraz większe triumfy na tym froncie walki o lepsze jutro dla polskiej wsi i dla polskiego konsumenta, z ok. 300 tych grup producentów, o ile mi dobrze wiadomo, ostało się niespełna 100. Notabene niech to będzie takie pytanie i taka prośba, może np. do pana ministra Kowalskiego, żeby pan minister mi tutaj przedstawił na piśmie takie wypracowanie: rzewna historia grup producentów w Polsce. Jak to się stało, że z 300 jest teraz poniżej 100? Jak to się stało, panie ministrze? No i dalej umacniacie i wdrażacie, i implementujecie.</u>
          <u xml:id="u-533.2" who="#GrzegorzBraun">W odróżnieniu od kolegów, którzy tutaj przed chwilą zabierali głos, my chyba żyjemy jednak w jakiejś innej rzeczywistości. Ci producenci zgrupowani, którzy przetrwali tę wyrzynkę i jeszcze funkcjonują… My nie rozumiemy, po co jest ta ustawa. Sami mówicie, że to jest jakaś kosmetyka, że to jest jakieś szlifowanie czegoś, co już było. Rezultat jest taki, że to i owo tam mają przyciąć, jeśli idzie o możliwość odzyskiwania tego, co nam eurokołchoz zabiera, bo przecież to nie jest jakaś manna z nieba, tylko to jest to, co sami tam wpłacamy i co ewentualnie, właśnie rozwijając nasze zdolności poruszania się w tym labiryncie biurokratycznym, talmudycznym, udaje nam się odzyskać. My inaczej to oceniamy. Składamy wniosek o odrzucenie tego projektu w całości. Panie marszałku, przedkładam stosowne pismo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-534">
          <u xml:id="u-534.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-535">
          <u xml:id="u-535.0" who="#GrzegorzBraun">Może jeszcze pan marszałek pozwoli mi wykorzystać tych kilka sekund.</u>
          <u xml:id="u-535.1" who="#GrzegorzBraun">Szanowni Państwo! O co nam chodzi, o co chodzi Konfederacji? Chodzi nam o swobodę, swobodę przedsiębiorczości, swobodę działalności, także w dziedzinie produkcji rolno-spożywczej. Zdaje nam się, że jest czas najwyższy, żeby rząd Rzeczypospolitej Polskiej…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-536">
          <u xml:id="u-536.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie pośle, czas panu się skończył.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-537">
          <u xml:id="u-537.0" who="#GrzegorzBraun">…zamiast implementować i wdrażać doktryny eurokołchozowe, zaczął brać polskiego rolnika w obronę.</u>
          <u xml:id="u-537.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-538">
          <u xml:id="u-538.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-538.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-538.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-539">
          <u xml:id="u-539.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-539.1" who="#MirosławSuchoń">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Koła Parlamentarnego Polska 2050 w sprawie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o organizacji rynków owoców i warzyw oraz rynku chmielu, ujętego w druku nr 2900.</u>
          <u xml:id="u-539.2" who="#MirosławSuchoń">Wysoka Izbo! Projektowana ustawa ma na celu wprowadzenie w ustawie o organizacji rynków owoców i warzyw oraz rynku chmielu najbardziej istotnych zmian wynikających z przepisów Komisji Europejskiej, które dotyczą przyznawania pomocy finansowej ze środków Unii Europejskiej organizacjom producentów w sektorze warzyw i owoców oraz ich zrzeszeniom. Wynika to z faktu, że wspólna polityka rolna Unii Europejskiej w najbliższej perspektywie finansowej przewiduje wdrażanie szeregu tzw. interwencji, określonych przez państwa członkowskie w krajowych planach strategicznych na podstawie przepisów szczegółowych Unii. Aby państwa mogły realizować zaplanowane w planach strategicznych wspólnej polityki rolnej na lata 2023–2027 interwencje, określono ogólne wymogi dotyczące tych programów na poziomie europejskim. Jednakże państwa członkowskie musiały określić w swoich krajowych przepisach szczegółowe zasady obsługi tych programów. I ta ustawa właśnie zmierza w tym kierunku, aby te przepisy zostały określone.</u>
          <u xml:id="u-539.3" who="#MirosławSuchoń">Niestety jak zawsze w przypadku przepisów europejskich mamy tutaj opóźnienie ze strony rządu, ponieważ nowe regulacje wchodzą czy weszły w życie z dniem 1 stycznia br., natomiast tutaj już w styczniu ta ustawa jest procedowana przez parlament. To pokazuje, że jednak rząd PiS nie nadąża za rzeczywistością, i to tą rzeczywistością, która z punktu widzenia interesów rolnictwa jest niezwykle ważna, bo chodzi o konkretne środki europejskie, które mogą być przeznaczone właśnie na prowadzenie różnego rodzaju programów. A więc rząd, przedstawiając parlamentowi ustawę, która jest potrzebna i wymaga tego, aby parlament za nią zagłosował, jednak popełnił pewien delikt, który polega na niedotrzymaniu oczywistego terminu, który powinien być dotrzymany z uwagi na jak najlepszy interes rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-539.4" who="#MirosławSuchoń">Wspierając ten projekt ustawy, stanowczo domagam się od rządu, aby tego rodzaju przepisy, które są korzystne z punktu widzenia interesów polskiego rolnictwa, były przedstawiane parlamentowi w terminie umożliwiającym wdrożenie, przed rozpoczęciem ich obowiązywania, tak jak tego nie dotrzymali państwo w tym przypadku. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-540">
          <u xml:id="u-540.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-540.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">10 osób postanowiło zadać pytania.</u>
          <u xml:id="u-540.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Rozpoczynamy.</u>
          <u xml:id="u-540.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ustalam czas zadania pytania na 1 minutę.</u>
          <u xml:id="u-540.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-540.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-541">
          <u xml:id="u-541.0" who="#GrzegorzBraun">Panie Marszałku! Panie Ministrze! To, co jest najwstrętniejsze w tym projekcie ustawy, to jest implementacja już nie tylko norm, ale też nowomowy eurokołchozowej do polskiego prawa. Nie piszecie polskiego prawa, tylko każecie nam czytać sformułowania iście talmudyczne, które, mówiąc krótko, czynią kompletnie hermetycznymi tego typu projekty, poza tymi biegłymi, którzy sięgną do akt produkowanych tonami w Brukseli.</u>
          <u xml:id="u-541.1" who="#GrzegorzBraun">Czy z pamięci pan minister jest w stanie rozszyfrować np. takie sformułowanie: wymierzania kar administracyjnych, o których mowa w tytule II rozdziału V sekcji 3 rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2017 łamane przez…, z dnia…, uzupełniającego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego, Rady Europy…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-542">
          <u xml:id="u-542.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-543">
          <u xml:id="u-543.0" who="#GrzegorzBraun">Czy pan minister jest w stanie z pamięci wyjaśnić polskiemu wyborcy, obywatelowi, rodakowi, o co w tym chodzi?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-544">
          <u xml:id="u-544.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła Jana Szopińskiego z Lewicy o zadanie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-545">
          <u xml:id="u-545.0" who="#GrzegorzBraun">Pkt 5 otrzymuje takie brzmienie… Proszę mi to wyjaśnić, ale tak z pamięci, nie sięgając do notatek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-546">
          <u xml:id="u-546.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-546.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Jan Szopiński z Lewicy.</u>
          <u xml:id="u-546.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-547">
          <u xml:id="u-547.0" who="#JanSzopiński">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Gdy czytałem ten naszpikowany odnośnikami dokument, rzucił mi się w oczy jeden z paragrafów mówiący, że organizacje producentów muszą poddać się kontroli dyrektorowi oddziału regionalnego agencji restrukturyzacji pod groźbą określonej kary. Członkowie takich organizacji są prywatnymi przedsiębiorcami zrzeszonymi na określonych zasadach w określonej organizacji. Panie premierze — bo pan jest podpisany pod tym projektem — chciałbym pana zapytać, jak to możliwe, że spółka Skarbu Państwa, PKN Orlen, odmawia przeprowadzenia skutecznej kontroli przez Najwyższą Izbę Kontroli, powołując się właśnie na fakt, że udziałowcami Orlenu są inni, prywatni przedsiębiorcy. Zatem pytanie jest takie. Może poproszę o odpowiedź na piśmie. Czy w Polsce mamy inne prawo dla tych bogatszych i zupełnie inne dla tych mniej zamożnych? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-548">
          <u xml:id="u-548.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-548.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Małgorzata Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-548.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-549">
          <u xml:id="u-549.0" who="#MałgorzataPępek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Co do kształtu nowelizacji i co do zasady nie ma większych wątpliwości, gdyż podczas prac w komisji przyjęto ją bez poprawek. Zaproponowano wniesienie jedynie uwag o charakterze doprecyzowującym i redakcyjnym. Niemniej jednak w dyskusji dotyczącej producentów w sektorze owoców i warzyw warto zwrócić uwagę na fakt, iż miniony rok był dość trudny dla tego sektora. Polskie sadownictwo miało w ubiegłym roku szereg problemów, m.in. takich jak trudności ze zbytem jabłek, wysoka inflacja czy drastyczny wzrost kosztów energii i nawozów. Dlatego warto, aby rząd pochylił się nad problemami sadowników, szczególnie że Polska jest wciąż w czołówce największych producentów jabłek na świecie. Stąd proszę o odpowiedź na pytanie, czy w ministerstwie są przygotowywane jakieś propozycje, które wspomagałyby rodzimych producentów w tym trudnym obecnie czasie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-549.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-550">
          <u xml:id="u-550.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-550.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-551">
          <u xml:id="u-551.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-551.1" who="#MirosławSuchoń">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałem prosić ministerstwo o wyjaśnienie, z jakich powodów jesteśmy praktycznie po terminie, jeżeli chodzi o to rozporządzenie. Tam oczywiście nie ma wyznaczonego terminu sztywnego. Natomiast wydaje się, że jeżeli właśnie przepisy rozpoczynają swój bieg na poziomie europejskim, to przepisy krajowe już dawno powinny być dostosowane. Jak wynika z treści uzasadnienia, te prace trwały wcześniej, natomiast coś się stało, że ta ustawa nie trafiła wcześniej do parlamentu, nie była procedowana. A przecież mamy dzisiaj wiele różnych problemów, które dotykają rolnictwo. Wydaje się, że jeżeli można przyspieszyć realizację i wdrożenie choćby kawałka ram prawnych, to warto to zrobić. W związku z tym pytanie: Co takiego się stało, że dopiero dzisiaj Sejm ma okazję z tą ustawą się zapoznać? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-552">
          <u xml:id="u-552.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-552.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Anna Wojciechowska, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-552.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-553">
          <u xml:id="u-553.0" who="#AnnaWojciechowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Chciałam zapytać, jak będzie traktowany okres przejściowy przy realizacji programu. Dlatego że realizatorzy programu, którzy są już na końcówce, że tak powiem, realizacji i składają ostatni wniosek o płatność… Czekają z tym wnioskiem, tzn. złożą go już po nowym roku, bo już mamy połowę stycznia. Na jakich zasadach będzie ocena końcowa projektu, realizacji programu? Czy będą honorowane zasady z dnia otrzymania decyzji o przyznaniu dofinansowania, czy będzie to na zasadach wejścia już nowych regulacji z dnia 1 stycznia 2023 r.? Ponieważ wydaje mi się, że prawo nie powinno działać wstecz. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-553.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-554">
          <u xml:id="u-554.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-554.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Michał Urbaniak, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-555">
          <u xml:id="u-555.0" who="#MichałUrbaniak">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam pytanie dotyczące konkretnych rzeczy. Chodzi o art. 1 pkt 2 lit. d projektu ustawy. Przepis ten reguluje wysokość wsparcia określonego w art. 45 ust. 1 rozporządzenia 2017/891. Chodzi o wysokość kwoty równej cenie zakupu produktu np. od producenta. Pomija to regulacje art. 16–17 tego rozporządzenia unijnego 2017/892 i według eurokratów należałoby uwzględniać jako koszty kwalifikowane również koszty transportu, sortowania i pakowania produktów. Państwo chcą wspierać polskie rolnictwo, a w tym wypadku wprowadzacie ustawę gorszą niż ta podyktowana przez eurokratów. Proszę mi wyjaśnić dlaczego.</u>
          <u xml:id="u-555.1" who="#MichałUrbaniak">Druga sprawa to przepisy dotyczące środków trwałych. Jeśli zostaną wykorzystane one w sposób nie do końca zgodny z przeznaczeniem, państwo nie tylko chcą zwrotu, ale także dodatkowych odsetek, więc jest to sankcja, która też jest nieprzewidziana w tym projekcie. Państwo chcą wprowadzać w tym wypadku…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-556">
          <u xml:id="u-556.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-557">
          <u xml:id="u-557.0" who="#MichałUrbaniak">…projekty, a wprowadzacie jeszcze gorsze rozwiązania, niż wprowadza Unia Europejska.</u>
          <u xml:id="u-557.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-558">
          <u xml:id="u-558.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę panią poseł Elżbietę Gelert, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-558.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-558.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-559">
          <u xml:id="u-559.0" who="#ElżbietaGelert">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-559.1" who="#ElżbietaGelert">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Moje pytanie dotyczy oczekiwania producentów w sektorze owoców i warzyw w sprawie przyznania pomocy finansowej z agencji restrukturyzacji. Moje pytanie: Czy można to jeszcze bardziej skrócić, bo w tej chwili producenci zgłaszają, że okres oczekiwania jest dla nich naprawdę bardzo długi. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-560">
          <u xml:id="u-560.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-560.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Czesław Siekierski, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-561">
          <u xml:id="u-561.0" who="#CzesławSiekierski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Podstawową zasadą ustrojową, siłą Unii Europejskiej jest wspólny jednolity rynek. W ramach tego wspólnego jednolitego rynku funkcjonuje wspólna organizacja rynku owoców i warzyw. Wynika to z tego, że sektor producentów rolnych, szczególnie owoców i warzyw, to sektor rozdrobniony, a więc potrzeba wspólnych działań, aby tworzyć pewną siłę wobec kupujących przy zbycie, a także przy zakupie różnych środków produkcji.</u>
          <u xml:id="u-561.1" who="#CzesławSiekierski">Stąd powstają różne formy zorganizowania producentów, grupy producenckie czy organizacje producenckie, aby wzmocnić siłę tych rozdrobnionych podmiotów. Ujednolicenie przepisów jest związane z funkcjonowaniem na całym europejskim rynku. Stąd potrzeba wdrażania tych przepisów także w systemie polskim.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-562">
          <u xml:id="u-562.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-563">
          <u xml:id="u-563.0" who="#CzesławSiekierski">Ważne jest to pytanie podstawowe. Mamy trudną sytuację w sektorze owoców. Jakie działania są podejmowane i na szczeblu rządowym, i na szczeblu unijnym przez naszego komisarza, aby poprawić…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-564">
          <u xml:id="u-564.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę panią poseł Małgorzatę Niemczyk z Koalicji Obywatelskiej o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-565">
          <u xml:id="u-565.0" who="#CzesławSiekierski">…tę wyjątkowo trudną sytuację na rynku owoców polskich?</u>
          <u xml:id="u-565.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-566">
          <u xml:id="u-566.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-566.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-566.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Mówiłem: pani poseł Małgorzata Niemczyk, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-566.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-567">
          <u xml:id="u-567.0" who="#MałgorzataNiemczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Zmiana w ustawie o organizacji rynku owoców i warzyw oraz chmielu dotyczy przyznawania pomocy finansowej z Unii Europejskiej, dotyczy realizacji programów europejskich. Beneficjenci, którzy otrzymali dofinansowanie, nie do końca posiadają wiedzę, nie do końca wiedzą, jak będą rozliczane pomyłki. Dlatego pytam, jakie pomyłki, błędy popełniane w trakcie realizacji programu będą szczególnie karane i jakie będą nakładane sankcje finansowe. Pytam również, do jakiej wartości środki trwałe zakupione w ramach programu nie będą musiały być amortyzowane i w jakiej wysokości będą sankcje dotyczące niewłaściwego wykorzystywania środków trwałych.</u>
          <u xml:id="u-567.1" who="#MałgorzataNiemczyk">Beneficjenci zgłaszają również, że ten program będzie bardzo trudny do rozliczenia. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-567.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-568">
          <u xml:id="u-568.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-568.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę sekretarza stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pana ministra Janusza Kowalskiego.</u>
          <u xml:id="u-568.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-569">
          <u xml:id="u-569.0" who="#JanuszKowalski">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dziękuję za te merytoryczne pytania i za dyskusję. Postaram się teraz odpowiedzieć po kolei, po pierwsze panu posłowi Janowi Szopińskiemu. Ustawa oczywiście wejdzie w życie 30 dni po ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.</u>
          <u xml:id="u-569.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Proszę głośniej.)</u>
          <u xml:id="u-569.2" who="#JanuszKowalski">Przyjmiemy tę ustawę, wtedy ta ustawa wejdzie…</u>
          <u xml:id="u-569.3" who="#JanuszKowalski">A nie słychać mnie, tak? Okej.</u>
          <u xml:id="u-569.4" who="#JanuszKowalski">Bardzo serdecznie dziękuję panu Mirosławowi Maliszewskiemu za wsparcie tej ustawy. To jest bardzo ważny głos ze strony związku, z którym na bieżąco współpracujemy.</u>
          <u xml:id="u-569.5" who="#JanuszKowalski">Pan poseł Suchoń pytał w sprawie daty. Od razu mówię, że ta ustawa dotyczy wszystkich programów zatwierdzonych przed 1 stycznia 2023 r., czyli z perspektywy 2014–2020.</u>
          <u xml:id="u-569.6" who="#JanuszKowalski">Szanowny Panie Pośle Braun! Rzeczywiście mamy 165 organizacji producentów. Wierzę w to, że jako polski patriota dostrzega pan bardzo ważny fakt, że producenci ze sobą współpracują, zrzeszają się, wspierają stronę podażową, szczególnie istotną dla polskich rolników i sadowników, szczególnie w kontekście współpracy z zagranicznymi hipermarketami.</u>
          <u xml:id="u-569.7" who="#JanuszKowalski">Jeżeli chodzi o technikę prawodawczą, to odsyłam do obecnie obowiązujących zasad. Takie mamy w Polsce zasady, że technika prawodawcza wymusza na nas przyjmowanie takiej, a nie innej konstrukcji ustawy. Ale oczywiście serdecznie do ministerstwa zapraszam na ewentualne spotkanie celem wyjaśnień. My oczywiście przygotujemy odpowiedź pisemną dla szanownego pana posła.</u>
          <u xml:id="u-569.8" who="#JanuszKowalski">Szanowna pani poseł Anna Wojciechowska — do 15 lutego wszystkie organizacje muszą złożyć wnioski. W związku z tym jeśli chodzi o te wnioski o wsparcie, to w sposób logiczny obowiązywać będzie obecnie obowiązujący stan prawny.</u>
          <u xml:id="u-569.9" who="#JanuszKowalski">Odpowiadam panu posłowi Urbaniakowi, że ta ustawa implementuje dokładnie te przepisy Komisji Europejskiej czy Unii Europejskiej, które obowiązują. Nie wychodzimy poza stan prawny, który obowiązuje w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-569.10" who="#JanuszKowalski">Wydaje mi się, że odpowiedziałem na wszystkie pytania. Jeżeli chodzi…</u>
          <u xml:id="u-569.11" who="#komentarz">(Poseł Czesław Siekierski: Nie wszystkie, jeszcze moje. W jakiej formie interwencja…)</u>
          <u xml:id="u-569.12" who="#JanuszKowalski">Bardzo przepraszam, panie pośle. Chyba również pani poseł Pępek o to pytała. Przepraszam uprzejmie, rzeczywiście. Chociażby to, że w maju i w czerwcu 2022 r. z inicjatywy pana premiera i ministra rolnictwa i rozwoju wsi Henryka Kowalczyka pomogliśmy, wsparliśmy polskich producentów jabłek interwencją, kwotą 56 mln zł. To było bardzo skuteczne działanie i zostało dobrze przyjęte przez interesariuszy.</u>
          <u xml:id="u-569.13" who="#JanuszKowalski">Szanowni Państwo! Panie Marszałku! Korzystając z okazji, chciałbym w tym miejscu bardzo serdecznie podziękować byłemu wiceministrowi rolnictwa i rozwoju wsi panu Norbertowi Kaczmarczykowi, który nadał impuls do stworzenia tej ustawy i prowadził tę ustawę. Oczywiście bardzo serdecznie dziękuję również szanownej pani dyrektor Joannie Trybus, dyrektor Departamentu Rynków Rolnych i Transformacji Energetycznej Obszarów Wiejskich. Dziękuję również panu naczelnikowi wydziału owoców i warzyw, panu Rafałowi Sękowi. To są autorzy tych przepisów.</u>
          <u xml:id="u-569.14" who="#JanuszKowalski">W tym miejscu chciałbym również bardzo serdecznie podziękować stronie społecznej za zaangażowanie przy konsultacji tych technicznych przecież przepisów, Krajowej Radzie Izb Rolniczych, Krajowemu Związkowi Grup Producentów Owoców i Warzyw, Zrzeszeniu Producentów Papryki Rzeczypospolitej Polskiej oraz Stowarzyszeniu Polskich Dystrybutorów Owoców i Warzyw „Unia Owocowa”.</u>
          <u xml:id="u-569.15" who="#JanuszKowalski">Pojawiło się jeszcze pytanie dotyczące interpretacji współpracy pomiędzy organizacjami producentów a ARiMR-em. Od razu mówię, że powstał również pomysł, będziemy na ten temat rozmawiać, wprowadzenia ewentualnych dobrych praktyk, takiego miękkiego prawa, żeby nie było żadnych wątpliwości interpretacyjnych, szczególnie jeżeli chodzi o ten obszar sankcji. Prowadzimy w tej sprawie dialog z organizacjami.</u>
          <u xml:id="u-569.16" who="#JanuszKowalski">Serdecznie dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-569.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-570">
          <u xml:id="u-570.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-570.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-570.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie projektu ustawy w całości.</u>
          <u xml:id="u-570.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proponuję, aby Sejm nie odsyłał tego projektu ustawy ponownie do komisji.</u>
          <u xml:id="u-570.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-570.5" who="#WłodzimierzCzarzasty">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-570.6" who="#WłodzimierzCzarzasty">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 10. porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o jakości w opiece zdrowotnej i bezpieczeństwie pacjenta (druk nr 2898).</u>
          <u xml:id="u-570.7" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę ministra zdrowia pana Adama Niedzielskiego o przedstawienie uzasadnienia projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-570.8" who="#WłodzimierzCzarzasty">Zapraszam, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-571">
          <u xml:id="u-571.0" who="#AdamNiedzielski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam ogromną przyjemność przedstawić projekt ustawy o jakości w opiece zdrowotnej i bezpieczeństwie pacjenta jako projekt, który w zasadzie po raz kolejny domyka pewną koncepcję reformowania systemu opieki zdrowotnej, która została zaproponowana przez rząd Zjednoczonej Prawicy. Przede wszystkim chcę pokazać miejsce tej ustawy i tej reformy, która jest z nią związana, w całym systemie, bo ona, tak jak powiedziałem, tworzy pewną całość z innymi fundamentalnymi rozwiązaniami, które przyjęliśmy w trakcie ostatnich lat rządów.</u>
          <u xml:id="u-571.1" who="#AdamNiedzielski">Jeżeli popatrzymy sobie właśnie na zmiany w systemie opieki zdrowotnej w oparciu o taką koncepcję filarów, to w ramach rządów Zjednoczonej Prawicy przeprowadziliśmy dwie fundamentalne reformy. Pierwsza z nich to gwarancja finansowania, która początkowo przesądzała, że ten poziom nakładów na system opieki zdrowotnej będzie wynosił blisko 6% PKB. Potem ta gwarancja została zwiększona do 7% PKB. Ta gwarancja jest tak naprawdę podstawą, fundamentem pozwalającym myśleć o innych reformach, innych zmianach, które po prostu muszą opierać się na gwarancji zwiększenia finansowania.</u>
          <u xml:id="u-571.2" who="#AdamNiedzielski">Druga fundamentalna reforma, która była przede wszystkim odpowiedzią na braki kadrowe, to gwarancja minimalnych wynagrodzeń i ich wzrostu w kolejnych okresach. Przyjęliśmy tutaj taki rytm lipcowy. Każdego 1 lipca kolejnego roku w systemie opieki zdrowotnej zwiększają się wynagrodzenia minimalne, które w tej chwili są finansowane oczywiście dzięki zwiększaniu kolejnych wycen po to, żeby te wynagrodzenia systematycznie rosły.</u>
          <u xml:id="u-571.3" who="#AdamNiedzielski">Oczywiście nie jest to sztuka dla sztuki. Chodzi o to, żeby zapanować nad dwoma bardzo negatywnymi zjawiskami, z jakimi mieliśmy do czynienia, lub je ograniczyć. Po pierwsze, chodzi o odpływ kadry za granicę. Myślę, że powoli możemy pochwalić się sukcesami, bo te bilanse netto, które uwzględniają również napływ lekarzy z Białorusi i Ukrainy, powoli stają się dodatnie. Mniej lekarzy opuszcza kraj, niż przyjeżdża do kraju. Ta gwarancja wynagrodzenia jest też gwarancją tego, że pracownicy systemu opieki zdrowotnej będą korzystali ze wzrostu nakładów. Można powiedzieć, że jest to właśnie zagwarantowanie tego udziału w zwiększających się nakładach.</u>
          <u xml:id="u-571.4" who="#AdamNiedzielski">Patrząc teraz na całościową koncepcję zmiany, brakuje właśnie tego trzeciego elementu, którym jest projekt ustawy o jakości w opiece zdrowotnej i bezpieczeństwie pacjenta. Mamy gwarancję finansowania, mamy gwarancję wynagrodzeń i teraz dajemy pewną gwarancję dla pacjentów. Ta gwarancja polega na zagwarantowaniu pacjentowi, że wzrost nakładów, że te zwiększone środki, które w 2027 r. osiągną poziom 7% PKB, będą również przekładały się na efekty dla pacjentów. Bo niestety bardzo często, również w debacie publicznej, pojawiały się zarzuty, że zwiększamy nakłady, że tych środków jest coraz więcej, a odczucie pacjenta czy efekt, który odczuwa pacjent, jest niestety niezbyt wyraźnie zauważany. Dlatego tym projektem, tą ustawą chcemy zagwarantować, że te zwiększone środki będą przekładały się na efekty dla pacjenta. I tutaj to, co będziemy analizowali, premiowali, ale także poddawali bardzo, bardzo szczegółowej i wnikliwej analizie, to jest właśnie kwestia jakości świadczeń, które będą dostarczane czy realizowane na rzecz pacjenta.</u>
          <u xml:id="u-571.5" who="#AdamNiedzielski">Projekt tej ustawy — i to jest bardzo ważna i fundamentalna zmiana — definiuje bardzo szeroko jakość w systemie opieki zdrowotnej. Ta jakość w tej chwili to już nie tylko wymiar kliniczny, czyli bezpośrednie efekty leczenia, ale dodaliśmy dwa inne aspekty, które poszerzają rozumienie tej jakości w projekcie ustawy, a mianowicie dodaliśmy perspektywę pacjenta i perspektywę zarządczą. Perspektywa pacjenta ma się koncentrować na zagadnieniu tego, w jaki sposób pacjent jest obsługiwany, np. jak w kontakcie z lekarzem, z pielęgniarką czy z innym personelem jest traktowany, czy udzielane mu są informacje, które pozwalają mu zrozumieć jego sytuację i położenie w trudnej sytuacji choroby. Tak naprawdę patrzymy na każdy aspekt pobytu pacjenta przede wszystkim w szpitalu, ale też w innych podmiotach leczniczych. Chcemy, żeby ta jakość z punktu widzenia pacjenckiego była mierzona regularnie ankietami. Już w tej chwili Narodowy Fundusz Zdrowia rozpoczął kampanię pytania obywateli o to, w jaki sposób zostali obsłużeni w danym podmiocie leczniczym. Koncentrujemy się w tej chwili na poziomie specjalistyki, ale zaczątki badania jakości pacjenckiej mamy już za sobą, one są sformalizowane i mają podstawę prawną w tym projekcie.</u>
          <u xml:id="u-571.6" who="#AdamNiedzielski">Trzeci aspekt jakości to jest jakość zarządcza. Bo oprócz tego, że ma być zapewnione dobre leczenie, mamy mieć dobrze obsłużonego pacjenta, który we względnym komforcie ma przechodzić przez trudną sytuację choroby, to również pomioty, które świadczą usługi medyczne, muszą spełniać pewne standardy. To są standardy, które mogą mieć formułę certyfikatu, różnego typu poświadczeń gwarancji, mówimy również o certyfikatach ISO, które potwierdzają, że jednostka jest zarządzana zgodnie z najnowocześniejszymi standardami, zgodnie z prawidłami sztuki. Oczywiście ta jakość, jej definicja ma mieć przełożenie na różne benefity, które zarówno podmioty, jak i pacjenci będą odczuwali.</u>
          <u xml:id="u-571.7" who="#AdamNiedzielski">Może zacznę od benefitów z punktu widzenia podmiotów leczniczych, bo mamy w tej chwili w Polsce dużo podmiotów, które już zaczęły inwestować w jakość, które pilnują pewnych standardów dotyczących i leczenia, ale też elementów obsługi pacjenta. Oferują chociażby możliwość elektronicznego zarejestrowania się, oferują czy inwestują w catering, który jest przeznaczony dla pacjentów. Te podmioty, które tak działają i których działalność będziemy mogli obiektywnie ocenić, że jest lepsza od standardu panującego na rynku, będziemy premiowali. Czyli można powiedzieć, że zmieniamy fundamentalnie filozofię dotychczasową systemu opieki zdrowotnej, gdzie płaciliśmy zawsze za procedurę i jej wykonanie, nie mierząc jej skutku i nie premiując, jeżeli ona była wykonana w lepszy sposób, zapewniający pacjentowi chociażby większe bezpieczeństwo. Dlatego te pomioty, które zapewniają wyższą jakość — która będzie mierzona w tych trzech aspektach, obiektywnie wskaźnikami, które będą przede wszystkim monitorowane na poziomie Narodowego Funduszu Zdrowia — będą mogły otrzymywać za wykonanie tej samej procedury większą wartość środków.</u>
          <u xml:id="u-571.8" who="#AdamNiedzielski">To jest jeden tryb benefitu czy premiowania tych pomiotów, ale drugi wydaje się o wiele ważniejszy, bo te podmioty będą mogły korzystać również z przywileju nielimitowania swoich usług w kontraktach. To oznacza, że te pomioty, które będą dobre z punktu widzenia realizowanych świadczeń, ich wysokiej jakości, będą miały prawo zwiększać swój udział w rynku i oferować większą liczbę świadczeń medycznych.</u>
          <u xml:id="u-571.9" who="#AdamNiedzielski">Oczywiście, żeby obiektywnie płacić za lepszą jakość, musimy mieć dobrej jakości informacje na temat realizowanych świadczeń, dlatego jednym z bardzo ważnych elementów tego projektu ustawy jest część, która dotyczy rejestrów. Mówimy o dwóch rodzajach rejestrów, które będą zawierały informacje o leczeniu pacjentów i różnych wymiarach klinicznych tego leczenia. Można powiedzieć, że ten projekt ustawy definiuje takie standardy, które będą musiały spełniać wszystkie rejestry. To są standardy, które dotyczą zarówno wymiaru technicznego — czyli tego, żeby systemy komunikowały się z rozwiązaniami informatycznymi, które mamy w systemie opieki zdrowotnej już w tej chwili działające i w pełni funkcjonujące — jak i pewnych zakresów informacji, które są niezbędne w kontekście identyfikowania jakości świadczenia.</u>
          <u xml:id="u-571.10" who="#AdamNiedzielski">Drugim rodzajem rejestru, który będzie ustalony na podstawie tej ustawy — jego zasady są tutaj uregulowane — jest rejestr zdarzeń niepożądanych. To jest bardzo ważne zagadnienie, do którego odnosi się bardzo duża część tego projektu ustawy, bo chcemy z dużą wnikliwością monitorować właśnie zdarzenia niepożądane. Można powiedzieć, że skonstruujemy system bardzo podobny do całego systemu szczepień, który w tej chwili jest poddany takiemu obowiązkowi rejestrowania zdarzeń niepożądanych. Potem jest możliwość dochodzenia w trybie uproszczonym, co jest bardzo ważne dla pacjentów, odszkodowań, jeżeli takie zjawiska niepożądane się pojawiają. Ten Rejestr Zdarzeń Niepożądanych jest więc też pewnym fundamentem budowania poczucia bezpieczeństwa pacjenta z punktu widzenia nie tylko przebiegu jego procesu leczenia, ale również dochodzenia potem jego praw, jeżeli nastąpią jakieś komplikacje. Tak właśnie trzeba patrzeć na ten projekt ustawy: on przede wszystkim ma to ułatwić i zapewnić pacjentowi bezpieczeństwo i wysoką jakość świadczeń.</u>
          <u xml:id="u-571.11" who="#AdamNiedzielski">Dlatego na koniec chciałem powiedzieć o benefitach z punktu widzenia pacjenta, które wynikają bezpośrednio z tej ustawy. Bo mówiłem, że będziemy premiowali jakość, że podmioty, które będą miały świadczenia wyższej jakości i które będą lepiej obsługiwały pacjenta, będą otrzymywały więcej środków…</u>
          <u xml:id="u-571.12" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Ile?)</u>
          <u xml:id="u-571.13" who="#AdamNiedzielski">…ale najważniejsze jest to, ile z tego będzie czerpał pacjent. Dlatego chcę skierować uwagę Wysokiej Izby na cztery punkty, które są najważniejsze z punktu widzenia odczuwania tej jakości przez pacjenta.</u>
          <u xml:id="u-571.14" who="#AdamNiedzielski">Po pierwsze, pacjent będzie mógł podejmować świadomą decyzję o wyborze podmiotu, w którym będzie leczony, ponieważ dostępna będzie informacja o tym, jaka jest jakość usług realizowanych przez poszczególne podmioty. Będziemy mieli, na zasadzie porównywania, możliwość dowiedzenia się np., ile zabiegów było wykonywanych w tym podmiocie i czy ta liczba wskazuje, że jest tam pewnego rodzaju know-how, czyli wiedza, doświadczenie, które przesądzają o tym, że zabieg jest wyższej jakości. Będzie można przeanalizować, ile zabiegów kończy się rehospitalizacją i jakie są czasy pobytu związane z poszczególnymi zabiegami — bo przecież trzeba je minimalizować, chociażby żeby ograniczać ryzyko zakażeń czy powikłań w szpitalu, na miejscu.</u>
          <u xml:id="u-571.15" who="#AdamNiedzielski">Drugim elementem odczuwanym przez pacjenta będzie to, że w imieniu pacjenta Narodowy Fundusz Zdrowia przed zawarciem jakiegokolwiek kontraktu na świadczenie usług w ramach systemu publicznego będzie przeprowadzał obligatoryjną, podkreślam, autoryzację podmiotu. Warunkiem tej obligatoryjnej autoryzacji jest przede wszystkim to, że w jednostce będzie system zarządzania jakością i bezpieczeństwem, czyli działający system zarządzania, który m.in. zawiera Rejestr Zdarzeń Niepożądanych i który potem na podstawie zawartych w tym rejestrze informacji analizuje ryzyka wystąpienia różnych zdarzeń dotyczących czy przebiegu leczenia, czy samego procesu obsługi pacjenta. Ta ciągła analiza, która ma być prowadzona w duchu takiego zarządzania jak lean management, to jest warunek czy gwarancja tego, że wszystkie ryzyka związane z leczeniem będą na bieżąco identyfikowane. Oczywiście zakresem tej obligatoryjnej autoryzacji jest objęte również zweryfikowanie tego, czy w jednostce znajduje się wymagany sprzęt, czy w jednostce znajduje się wymagany personel, czy są zapewnione warunki, również lokalowe, do tego, żeby świadczyć usługi medyczne na najwyższym poziomie. Co bardzo ważne, ta autoryzacja będzie przeprowadzana okresowo, raz na 5 lat, czyli ponownie będziemy przychodzili i weryfikowali warunki świadczenia usług medycznych.</u>
          <u xml:id="u-571.16" who="#AdamNiedzielski">Trzecia rzecz, która jest bardzo ważna, to akredytacja. Akredytacja jest już istniejącym rozwiązaniem, w tej chwili realizowanym przez Centrum Monitorowania Jakości w Krakowie, ale zmieniamy i filozofię odnośnie do tej akredytacji, i jednostkę, która będzie odpowiedzialna za przeprowadzenie tej akredytacji, bo wprowadzamy nowe warunki, chociażby pewien zakres obligatoryjny, który musi się znajdować w akredytacji potwierdzającej dobry standard działania. Ale najważniejszą zmianą jest to, że Narodowy Fundusz Zdrowia będzie przeprowadzał akredytację i ponosił za nią odpowiedzialność. To jest zmiana ważna o tyle, że ona powoduje, że jakość i to patrzenie przez pryzmat standardów akredytacyjnych na system opieki zdrowotnej nie funkcjonują na obrzeżach systemu opieki zdrowotnej, gdzie na zasadzie dowolności ktoś może się zgłosić, żeby taką akredytację przejść, by potwierdzić, że są u niego realizowane dobre standardy. Ta akredytacja będzie już takim stałym elementem systemu, związanym z NFZ-etem, będzie nie na obrzeżach, tylko w samym centrum systemu.</u>
          <u xml:id="u-571.17" who="#AdamNiedzielski">Wreszcie ostatnia rzecz, o której chciałem wspomnieć, to kompensacja w ramach zdarzeń niepożądanych przysługująca pacjentowi w uproszczonym trybie, na drodze nie sądowej, tylko administracyjnej, szybko, po złożeniu wniosku. Jeśli pan marszałek i państwo pozwolicie, poproszę rzecznika praw pacjenta o przedstawienie tej części, bo rzecznik praw pacjenta będzie instytucją odpowiedzialną za realizowanie tego zadania. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-571.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-572">
          <u xml:id="u-572.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-572.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę rzecznika praw pacjenta pana Bartłomieja Chmielowca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-573">
          <u xml:id="u-573.0" who="#BartłomiejChmielowiec">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt ustawy o jakości w opiece zdrowotnej i bezpieczeństwie pacjenta to jeden z najważniejszych projektów ustaw w systemie ochrony zdrowia. To projekt, którym podniesie się jakość udzielanych świadczeń zdrowotnych i wpłynie się na zwiększenie bezpieczeństwa pacjenta, ale również wprowadzi się nowoczesny system kompensacji szkód medycznych.</u>
          <u xml:id="u-573.1" who="#BartłomiejChmielowiec">To system niesformalizowany i niedrogi. Wniosek będzie kosztował 300 zł, ale i z tej opłaty pacjent w przypadku ubóstwa będzie mógł zostać zwolniony. Pacjent będzie mógł złożyć ten wniosek do rzecznika praw pacjenta. Wniosek ten nie będzie skomplikowany i pacjent nie będzie musiał korzystać z usług profesjonalnego pełnomocnika, który przecież też kosztuje. Decyzja rzecznika praw pacjenta zapadnie w ciągu 3 miesięcy od dnia złożenia wniosku i pacjent otrzyma należną kwotę odszkodowania.</u>
          <u xml:id="u-573.2" who="#BartłomiejChmielowiec">Sam system wzorowany jest na najlepszych wzorach, jeśli chodzi o tego typu systemy, nazywane powszechnie systemami no-fault. Chodzi o wzory skandynawskie, ale również wzory belgijskie czy francuskie. Kwoty, które są zaproponowane — od 2 tys. do 200 tys. w przypadku uszczerbku na zdrowiu lub rozstroju zdrowia i od 20 tys. do 100 tys. w przypadku śmierci pacjenta, przy czym ta kwota będzie wypłacana na rzecz każdego uprawnionego, zarówno małżonka, jak również każdego z dzieci — odpowiadają kwotom, jakie są przyznawane obecnie w procesach cywilnych, jeżeli chodzi o błędy medyczne.</u>
          <u xml:id="u-573.3" who="#BartłomiejChmielowiec">Szanowni Państwo! Funkcjonuje Fundusz Kompensacyjny Szczepień Ochronnych, obecnie w trakcie prac w Sejmie, w trakcie drugiego czytania jest ustawa o badaniach klinicznych, która wprowadza Fundusz Kompensacyjny Badań Klinicznych, a ustawa o jakości w opiece zdrowotnej i bezpieczeństwie pacjenta wprowadza Fundusz Kompensacyjny Zdarzeń Medycznych, dotyczący błędów medycznych. Razem te trzy rozwiązania, czyli rozwiązania zapewniające odszkodowania dla pacjentów, którzy doznali niepożądanych odczynów poszczepiennych, rozwiązania zapewniające odszkodowania dla pacjentów, którzy doznali nieporządnych zdarzeń w trakcie badań klinicznych, i w końcu rozwiązania zapewniające odszkodowania w przypadku błędów medycznych złożą się na jeden spójny system. Ten system, i to mogę z całą odpowiedzialnością powiedzieć, będzie jednym z najlepszych na świecie systemów, jeżeli chodzi o pozasądowe dochodzenie roszczeń przez pacjentów. To system niesformalizowany, niekosztowny, szybki, który faktycznie zapewni poszkodowanym pacjentom należne odszkodowanie.</u>
          <u xml:id="u-573.4" who="#BartłomiejChmielowiec">Wysoka Izbo! We własnym imieniu, jako rzecznik praw pacjenta, i w imieniu wszystkich pacjentów proszę serdecznie o poparcie projektu ustawy o jakości w opiece zdrowotnej i bezpieczeństwie pacjenta. Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-573.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-574">
          <u xml:id="u-574.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-574.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-574.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-574.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę o zabranie głosu panią poseł Elżbietę Płonkę, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-574.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-575">
          <u xml:id="u-575.0" who="#ElżbietaPłonka">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panowie Ministrowie! Wysoka Izbo! Projekt ustawy przedstawiony dzisiaj Wysokiej Izbie powstał w celu zapewnienia bezpieczeństwa pacjenta w systemie ochrony zdrowia. Rząd Zjednoczonej Prawicy, rząd Prawa i Sprawiedliwości docenia poziom usług świadczonych przez placówki i pracowników ochrony zdrowia, szczególnie przez lekarzy i pielęgniarki, ale także przedstawicieli wszystkich innych zawodów medycznych, którzy dali tego wyraz zwłaszcza w czasie walki z pandemią COVID-19. Znacząco zwiększone zostały nakłady na ochronę zdrowia przez ten rząd i zależy nam…</u>
          <u xml:id="u-575.1" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Przez ludzi.)</u>
          <u xml:id="u-575.2" who="#ElżbietaPłonka">Przez ten rząd.</u>
          <u xml:id="u-575.3" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Przez ludzi.)</u>
          <u xml:id="u-575.4" who="#ElżbietaPłonka">Zależy nam na podnoszeniu standardów świadczonych usług oraz ochronie praw pacjenta na poziomie państw europejskich. Dlatego proponowana ustawa to ustawa o zasadach funkcjonowania systemu jakości w opiece zdrowotnej i bezpieczeństwie pacjenta. Na system jakości w opiece zdrowotnej i w odniesieniu do bezpieczeństwa pacjenta niewątpliwie będzie składała się podstawowa rzecz, którą będzie autoryzacja. Ocena będzie się opierała na systemie wskaźników. Chodzi o autoryzację podmiotów, które świadczyć będą usługi dla pacjenta. Wskaźniki te i efekty będą określone w rozporządzeniu przez ministra właściwego do spraw zdrowia, ale również przez podmiot monitorujący. Te wskaźniki to także fundusz ochrony zdrowia. Autoryzacja jest obligatoryjna dla tych, którzy wystąpią w konkursie. Czas wejścia w życie tej ustawy to 36 miesięcy. Ci, którzy chcą mieć dostęp do publicznych pieniędzy, muszą tę autoryzację przejść.</u>
          <u xml:id="u-575.5" who="#ElżbietaPłonka">Podmioty medyczne poprzez wewnętrzny system zarządzania jakością i bezpieczeństwem także zwiększą jakość swojej działalności dla pacjenta. Podmioty te będą mogły, choć nie będą musiały, ale to będzie też uwzględniane w autoryzacji, powoływać pracownika do spraw praw pacjenta, który będzie współpracował z rzecznikiem praw pacjenta.</u>
          <u xml:id="u-575.6" who="#ElżbietaPłonka">Ustawa wprowadza również rejestry medyczne w rozumieniu ustawy o systemie informacji w ochronie zdrowia z 2011 r., w których informacje na temat pacjenta będą odpowiednio zabezpieczone i odpowiednio zarejestrowane. Rejestr zdarzeń medycznych, również zdarzeń niepożądanych, to także bardzo ważna sprawa. Ustawa stosuje system no-fault, który nie jest systemem karnym w rozumieniu Kodeksu karnego, jeśli chodzi o zdarzenie medyczne. Również głos pacjenta będzie słyszalny w postaci ankiet. W podmiotach takie ankiety będą mogły być realizowane zgodnie ze wskazaniami.</u>
          <u xml:id="u-575.7" who="#ElżbietaPłonka">Bardzo ważną rolę otrzymuje również rzecznik praw pacjenta, ponieważ ustawa likwiduje 16 wojewódzkich komisji do spraw zdarzeń medycznych, które tak naprawdę nie przynosiły korzyści pacjentom, ponieważ nie mogły orzekać o rekompensacie. Mogły tylko stwierdzać zdarzenie lub zaprzeczać takiemu zdarzeniu. Dlatego też potrzebny jest ten okres przejściowy, aby wygasły z jednej strony powołania tych komisji, ich okres 6-letni, żeby mogły być także załatwione wszystkie sprawy złożone w tym okresie, wnioski złożone przez pacjentów. Zatem projekt tej ustawy wychodzi naprzeciw wymaganiom nowoczesności w ochronie zdrowia, konkurencyjności podmiotów, także na rynku zagranicznym, ponieważ jesteśmy państwem, które jest w Unii Europejskiej, a także spełnia kamień milowy, do którego się zobowiązaliśmy. Zatem podmioty medyczne będą konkurowały, a pacjenci będą mieli lepszy wybór. Dlatego też w imieniu klubu Prawo i Sprawiedliwość popieramy i będziemy popierać ten projekt ustawy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-575.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-576">
          <u xml:id="u-576.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-576.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Elżbieta Gelert, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-576.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-577">
          <u xml:id="u-577.0" who="#ElżbietaGelert">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-577.1" who="#ElżbietaGelert">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Myślę, że Koalicja Obywatelska na pewno będzie się bacznie przyglądała pracom komisji, ponieważ tak naprawdę państwo w jakimś stopniu zaskoczyli nas wszystkich, włączając tę ustawę do tego posiedzenia właśnie teraz. Pierwotnie nie było mowy o tym, że będzie opracowywana. Ale jeszcze jest komisja, drugie czytanie. Wtedy na pewno będziemy chcieli uzyskać nieco więcej danych, ponieważ w tej chwili, wydaje mi się, pan minister zamiast rozjaśnić, to trochę, jak dla mnie przynajmniej, zagmatwał.</u>
          <u xml:id="u-577.2" who="#ElżbietaGelert">Mówi pan o fundamentalnych ustawach, że ta jest trzecią fundamentalną ustawą. Przypominam, że autoryzacja czy akredytacja to pojęcia, które funkcjonowały w służbie zdrowia, były w tej służbie zdrowia. Może się to nie nazywało autoryzacją, ale wiadomo było, że podmioty lecznicze muszą spełniać określone wymogi sprzętowe, kadrowe i jakościowe, aby w ogóle dostać kontrakt z Narodowym Funduszem Zdrowia. To nie jest żadna nowość. Nowością oczywiście jest to, że dochodzą do tego jeszcze wskaźniki, które będą musiały te szpitale opracowywać. To na pewno jest nowością. Akredytacja nie jest żadną nowością, ponieważ ona już jest. Po prostu bierzecie państwo akredytację krakowską, która wypracowała standardy przez lata, i dopasowujecie do tej akredytacji, w przypadku której będzie mówione, że to coś nowego. Absolutnie nie, aczkolwiek dobrze, bo dobre przykłady należy przenosić do następnych rozwiązań. Na pewno nowością, jeżeli chodzi o to, o czym jeszcze państwo mówicie, są rejestry medyczne. Rejestry medyczne też już funkcjonują. Oczywiście nałoży się jeszcze więcej rejestrów medycznych. Pewnie się to usystematyzuje tą ustawą, na pewno tak. I to, co jest chyba największą wartością, która zarówno jest wartością dla pacjenta, jak i dla pracownika — trzeba to powiedzieć, bo pan minister nie wspomniał, że beneficjentem w jakimś stopniu jest też pracownik — są właśnie świadczenia kompensacyjne, które chronią pracownika, który może zgłaszać te świadczenia. W związku z tym nie ma żadnych następstw. Wprost przeciwnie, wobec niego nie można prowadzić żadnych działań restrykcyjnych. Są bardzo dobrym przykładem dla pacjenta, gdzie pacjent może pozasądowo otrzymać rekompensatę, wypłaconą rekompensatę. Na podstawie tych wskaźników pacjent, o czym mówił pan minister, będzie mógł porównać jakościowo szpitale, będzie mógł wybrać szpital dla siebie najlepszy, oczywiście przy centralnej rejestracji do szpitala.</u>
          <u xml:id="u-577.3" who="#ElżbietaGelert">Myślę, że na pewno jest dla nas dużo niewiadomych, dlatego trudno powiedzieć w tej chwili, z jakim aplauzem będziemy popierać tą ustawę. Na pewno jest to ustawa porządkująca, więc dobrze, że taka jest. Panie ministrze, takie proste pytanie się nasuwa. Akredytacja już wcześniej mówiła o tym, że będzie zarówno w stosunku do szpitali, POZ, jak i specjalistyki, natomiast nic nie wiadomo w tej chwili na temat aktualizacji. Mówi się, że to właściwie dotyczy szpitali. To jest pytanie odnośnie do tej ustawy do pana ministra. Mówi się o reformie. Mówi pan, że to jest trzecia duża reforma, fundamentalna, która zmienia zasady funkcjonowania. Gdzie w tym jest specjalistyka i gdzie jest POZ?</u>
          <u xml:id="u-577.4" who="#ElżbietaGelert">Tak że oczekujemy dalej na pracę w komisji. Myślę, że będziemy chcieli również dosyć żywo zgłaszać swoje uwagi i dyskutować z państwem. Myślę, że na pewno do konsensusu dojdziemy, jak to się mówi, zarówno dla dobra pacjenta, pracownika, jak i podmiotów leczniczych. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-577.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-578">
          <u xml:id="u-578.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-578.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Zawisza, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-578.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-579">
          <u xml:id="u-579.0" who="#MarcelinaZawisza">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Na ustawę o jakości i bezpieczeństwie pacjenta czekamy długo. W tym roku minie 18 lat od wydania rekomendacji Rady Europy w sprawie zarządzania bezpieczeństwem pacjentów i zapobiegania zdarzeniom niepożądanym w opiece zdrowotnej. To 18 lat doświadczeń innych krajów w konstruowaniu podobnych systemów i zbierania doświadczeń po ich wprowadzeniu. Było od kogo się uczyć i był na to czas. Niestety rząd Prawa i Sprawiedliwości zaczerpnął z tej mądrości dziurawą łyżką. Ustawa jest wybrakowana i zawiera rozwiązania, które będą utrudniać osiągnięcie jej celów.</u>
          <u xml:id="u-579.1" who="#MarcelinaZawisza">Dużą kwestią jest zgłaszanie działań niepożądanych. Słusznie ustawodawcy stawiają sobie za cel zbieranie danych o zdarzeniach i eliminację systemowych ich przyczyn, ale na wstępie podkładają sobie nogę, bo ochrona przed represjami dotyczy w ustawie całego personelu placówki, jeśli tylko zdarzenie zostało zgłoszone za ich wiedzą i zgodą. Wszystko zatem jest świetnie, dopóki zdarzenie jest relatywnie niepokomplikowane i dotyczy jednej osoby, ale jeśli jest to sprawa rozłożona na wiele nakładających się czynników i kumulujących się zdarzeń, a tak jest z większością poważniejszych przypadków, medyk dokonujący zdarzenia musi się zastanawiać, czy jego koleżanka z innej placówki, która mogła mieć udział w powstaniu zdarzenia niepożądanego, zgadza się, by je zgłosić. A dzięki niezwykle krótkim terminom na zgłaszanie również musi się zastanawiać, czy koleżankę z innej placówki obejmie ochrona przed represjami ze względu na termin.</u>
          <u xml:id="u-579.2" who="#MarcelinaZawisza">Ten system nie powinien tworzyć takich dylematów. Zgłoszenie zdarzenia niepożądanego powinno dawać medykowi pewność, że robi dobrze, być możliwe przez dłuższy czas, bo zdarzenia niepożądane mogą ujawniać się przez dłuższy czas. W Danii jest na to 30 dni. Dobry byłby również dostęp do zanonimizowanych danych zgłaszanych do systemu. Na ten moment ustawa przewiduje oczywiście publikacje przez placówki raportów zbiorczych, ale dostęp do samych danych zdarzeń nie będzie szeroki. I szkoda, bo taka jawność pomogłaby badać zjawisko naukowcom, ale także umożliwiłaby sprawowanie publicznej kontroli organizacjom pacjenckim i rzeczniczym.</u>
          <u xml:id="u-579.3" who="#MarcelinaZawisza">Wreszcie sprawa jakości. Sam katalog wskaźników jakości jest zaskakująco wąski. Patrzymy w art. 4. Ten artykuł nie zawiera w ogóle odniesienia do spełnienia wymogów akredytacji. Brak w nim jakiegokolwiek monitoringu jakości procedur tworzonych przez placówki, za to znalazła się tam certyfikacja ISO, która odnosi się do czynności zarządczych. Czyli poświęcamy uwagę opiece nad papierami, ale na prawidłową konstrukcję procedur dotyczących opieki nad pacjentami miejsce w ustawie się niestety nie znalazło.</u>
          <u xml:id="u-579.4" who="#MarcelinaZawisza">Rozmawiamy oczywiście słusznie o efekcie leczniczym, ale jeśli chodzi o powikłania, to będą one uwzględnione, tylko jeśli będą się wiązać z powtórną hospitalizacją. Inne dla naszego systemu pozostaną niewidzialne, widać nie są dla rządu godne uwagi.</u>
          <u xml:id="u-579.5" who="#MarcelinaZawisza">Brak również bardzo ważnego punktu — poznamy opinie pacjentów o placówce, ale wskaźniki jakości nie obejmują żadnego sposobu badania opinii pracownic i pracowników. A nie muszę chyba szczególnie mocno podkreślać, że praca w zespołach, gdzie występuje mobbing czy molestowanie, wpływa znacząco na jakość pracy zatrudnianych medyków.</u>
          <u xml:id="u-579.6" who="#MarcelinaZawisza">Sprawa płacenia za jakość. To pięknie brzmi, natomiast pewien niepokój budzi lapidarna konstrukcja zapisów, które na poziomie ustawy wprowadzają ten mechanizm. Współczynniki korygujące poznałam na początku kadencji i to był mechanizm, który pod sztandarem jakości zlikwidowałby w szybkim tempie dostęp do oddziałów porodowych poza większymi miastami. Może z perspektywy ciepłego fotela w stolicy 40-kilometrowy dojazd wydaje się banalny, ale inaczej sprawa wygląda z punktu widzenia mieszkanki wsi pod Prudnikiem czy w Bieszczadach.</u>
          <u xml:id="u-579.7" who="#MarcelinaZawisza">W ustawie mamy zapowiedź negatywnych bodźców dla placówek, bo nie czarujmy się, te współczynniki w NFZ będą służyły oczywiście w imię uniwersalnej jakości do zwijania ochrony zdrowia na terenach wiejskich i w mniejszych miastach. Będzie jakość w Warszawie i w Poznaniu, a w Namysłowie, Kluczborku i Oleśnie będzie nieczynne, bo nie było takiej jakości jak w Warszawie i w Poznaniu. Pacjenci sobie dojadą.</u>
          <u xml:id="u-579.8" who="#MarcelinaZawisza">Muszę przyznać, że biorąc pod uwagę wzrost kosztów transportu publicznego w pociągu pendolino w promocji po 200 zł, może i nie dojadą. Bo jak pacjenci mają daleko, to nie docierają do szpitala na czas, panie ministrze, i po prostu umierają, ponieważ brak dostępu do ochrony zdrowia to coś, co niestety również dotyczy wykluczenia komunikacyjnego. Ustawa tej perspektywy dostępu poza wielkimi miastami nie uwzględnia. I tu pytanie do pana ministra, czy jest świadom tych zagrożeń, czy może o nich nie wie i za kilka lat będzie się dziwił, że w Polsce postępuje syndrom kodu pocztowego, jeśli chodzi o dostęp do ochrony zdrowia, gdzie miejsce zamieszkania decyduje o stanie zdrowia, mimo że tak bardzo dbaliśmy o jakość.</u>
          <u xml:id="u-579.9" who="#MarcelinaZawisza">Ostatnia rzecz. To jest dobre, że więcej kompetencji przekazuje się rzecznikowi praw pacjenta. Mam nadzieję, że rząd Prawa i Sprawiedliwości przeznaczy również na ten urząd więcej środków, bo tego dramatycznie brakuje.</u>
          <u xml:id="u-579.10" who="#MarcelinaZawisza">Klub Lewicy zagłosuje za skierowaniem ustawy do prac w komisji i zgłosi w trakcie jej prac poprawki. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-580">
          <u xml:id="u-580.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-580.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Radosław Lubczyk, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-581">
          <u xml:id="u-581.0" who="#RadosławLubczyk">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panowie Ministrowie! Wysoka Izbo! W imieniu klubu poselskiego Koalicja Polska mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu do rządowego projektu ustawy o jakości w opiece zdrowotnej i bezpieczeństwie pacjenta.</u>
          <u xml:id="u-581.1" who="#RadosławLubczyk">Cieszy to, że projekt w samym założeniu ma wesprzeć pacjentów, pracowników ochrony zdrowia i wszystkie osoby zaangażowane w polepszenie sytuacji w placówkach medycznych. Ustawa zakłada bowiem wiele rozwiązań, które w ogólnym rozrachunku przyczynią się do zagwarantowania praw pacjenta. Szkoda, że tematem zajmujemy się tak późno, ale lepiej późno niż wcale. Jako lekarz stomatolog chciałbym podkreślić, że ochrona zdrowia w Polsce jest niedofinansowana i każda propozycja te nakłady zwiększająca jest warta rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-581.2" who="#RadosławLubczyk">Wielokrotnie rozmawialiśmy w tym gremium na temat sytuacji w ochronie zdrowia. Nie zawsze się zgadzaliśmy, ale tym razem powinniśmy mówić jednym głosem. Najważniejszą zmianą jest przede wszystkim wzmocnienie ochrony pacjentów. Ta ustawa właśnie im będzie najbardziej potrzebna, ponieważ otacza ich niezbędnym parasolem ochronnym. Każdy Polak i każda Polka powinni mieć zagwarantowane leczenie i ochronę zdrowia w Polsce. To powinno być ich niezbywalne prawo. Liczymy na to, że ustawa przyczyni się do poprawy skuteczności diagnostyki i leczenia.</u>
          <u xml:id="u-581.3" who="#RadosławLubczyk">Pozytywnym aspektem z pewnością jest pomysł związany z rejestrowaniem i monitorowaniem zdarzeń niepożądanych, co przełoży się na poprawę bezpieczeństwa i satysfakcji pacjentów. Mamy nadzieję, że przepisy ustawowe stworzą warunki do systematycznej oceny jakości świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz późniejszego ukazywania tych wyników Polkom i Polakom. Liczymy na to, że po wejściu przepisów w życie będzie możliwe porównywanie podmiotów udzielających świadczeń pod względem jakości i skuteczności oferowanej opieki, ale przede wszystkim, że zostaną stworzone warunki umożliwiające finansowe motywowanie podmiotów udzielających świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych do podnoszenia poziomu jakości udzielanych świadczeń.</u>
          <u xml:id="u-581.4" who="#RadosławLubczyk">Pewnym wyzwaniem będą nowe, wyższe wymagania dotyczące uzyskania akredytacji, jak również autoryzowanie podmiotów przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Niestety jest wiele przypadków, gdy mimo wszystko pewna weryfikacja na poziomie centralnym przydałaby się w placówkach medycznych, które nie wykazują świadczeń na odpowiednim poziomie, na czym tracą pacjenci.</u>
          <u xml:id="u-581.5" who="#RadosławLubczyk">Dobrym pomysłem jest funkcjonowanie Funduszu Kompensacyjnego Zdarzeń Medycznych, który będzie systemem rekompensaty szkód z tytułu zdarzeń medycznych. Z pewnością wpłynie to na poziom bezpieczeństwa pacjentów korzystających z usług medycznych.</u>
          <u xml:id="u-581.6" who="#RadosławLubczyk">Na ten moment na wprowadzeniu przepisów ustawowych może skorzystać każda ze stron. Obrany kierunek uważamy za słuszny, aczkolwiek czekamy na dalsze posiedzenia Komisji Zdrowia, na których będą omawiane kolejne propozycje. Liczymy na to, że żadne kontrowersyjne przepisy nie będą w przyszłości dodane, przez co będziemy mogli tę ustawę poprzeć. Nie mamy wątpliwości, że zmiany ustawowe są potrzebne, i jako klub Koalicji Polskiej jesteśmy na ten moment pozytywnie nastawieni do wprowadzania omawianych przepisów. A decyzję o głosowaniu nad tą ustawą będziemy oczywiście podejmowali po pracach w komisjach, po złożeniu poprawek. Mam nadzieję, że rzeczywiście ta ustawa nie budzi wielkich kontrowersji i również nasze poprawki, które będziemy chcieli złożyć, będą akceptowalne dla większości w komisji. Jeśli tak będzie, zapewne ta ustawa będzie przez nas poparta. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-581.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-582">
          <u xml:id="u-582.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-582.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-582.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-583">
          <u xml:id="u-583.0" who="#GrzegorzBraun">Szczęść Boże Rodacy, Pacjenci! Szczęść Boże z Nowym Rokiem i ratuj się kto może, kiedy rząd Zjednoczonej łże-Prawicy obłudnie prezentuje w Sejmie projekt pod szyldem troski o bezpieczeństwo i jakość.</u>
          <u xml:id="u-583.1" who="#GrzegorzBraun">Przynoszą tę ustawę ludzie z resortu choroby i nagłej śmierci. To teraz popularne schorzenie — naglica, ludzie umierają na naglicę. Ludzie, którzy zamknęli system opieki zdrowotnej, przyprawiając o przedwczesną niewątpliwie śmierć ćwierć miliona Polaków. Licznik bije. Powstanie warszawskie, rzeź wołyńska, akcja Polska NKWD lat 1937–1938 — to jest wasze osiągnięcie, zbrodniarze, zbrodniarze. Ten zbrodniczy reprezentacyjny skład, ministerstwo…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-584">
          <u xml:id="u-584.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Panie pośle, mam do pana taką prośbę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-585">
          <u xml:id="u-585.0" who="#GrzegorzBraun">Tak, panie marszałku? Tak, panie marszałku, słucham z uwagą.</u>
          <u xml:id="u-585.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Komisja Etyki Poselskiej.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-586">
          <u xml:id="u-586.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bez względu na pana poglądy niech pan do osób siedzących na sali, to jest sala Sejmu, nie zwraca się per: zbrodniarze. Bez względu na to, jaką opcję reprezentują.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-587">
          <u xml:id="u-587.0" who="#GrzegorzBraun">Proszę wezwać policję lub służby, niech wyprowadzą zbrodniarzy w kajdankach i nie będziemy mieli tego problemu.</u>
          <u xml:id="u-587.1" who="#komentarz">(Głosy z sali: Komisja etyki.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-588">
          <u xml:id="u-588.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Proszę pana, jestem…</u>
          <u xml:id="u-588.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-588.2" who="#WłodzimierzCzarzasty">Ale możecie państwo się uspokoić?</u>
          <u xml:id="u-588.3" who="#WłodzimierzCzarzasty">Jestem marszałkiem Sejmu i proszę pana o to.</u>
          <u xml:id="u-588.4" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę dalej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-589">
          <u xml:id="u-589.0" who="#GrzegorzBraun">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-589.1" who="#GrzegorzBraun">Panie Marszałku! Jednakowoż nie jest to kwestia ocenna. Nie jest to kwestia poglądów, jest to kwestia faktów już w tej chwili historycznych. Plus minus 250 tys. zgonów nadmiarowych jako krwawe żniwo systemu segregacji sanitarnej zaprowadzonego w Polsce pod pretekstem walki z mniemaną pandemią. I oto dzisiaj ci ludzie najwyraźniej prędzej niż my, profani, wiedzą, jaka fala jeszcze przed nami, jakie tsunami zdrowotne nadchodzi, i w związku z tym chcą to wstępnie podżyrować tym obłudnym projektem.</u>
          <u xml:id="u-589.2" who="#GrzegorzBraun">Dlaczego obłudnym? Dlatego że oczywiście ten projekt chce uświęcić zasadę meldowania o niefortunnych, niepożądanych zdarzeniach przez personel, nie poszkodowanego, nie jego rodzinę, ale personel medyczny.</u>
          <u xml:id="u-589.3" who="#GrzegorzBraun">Z drugiej strony odwołanie miałoby przysługiwać do komisji, w skład której wchodzić mają członkowie no właśnie tych organizacji: minister choroby i nagłej śmierci, minister sprawiedliwości, który niczego zgoła nie czynił, kiedy ci ludzie dopuszczali się swoich zbrodni przez nadużycia i zaniechania, rzecznik praw pacjenta — który gdzie był przez te 3 lata? — Narodowy Fundusz Zdrowia, Naczelna Rada Lekarska. Ich monopol należy łamać. Wy go utwierdzacie.</u>
          <u xml:id="u-589.4" who="#GrzegorzBraun">Lekarzu, ulecz się sam. Kto osądzi tych, którzy…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-590">
          <u xml:id="u-590.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-591">
          <u xml:id="u-591.0" who="#GrzegorzBraun">…którzy nie powinni być sędziami w swojej własnej sprawie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-592">
          <u xml:id="u-592.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę panią posłankę…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-593">
          <u xml:id="u-593.0" who="#GrzegorzBraun">Składam wniosek z ostrożności procesowej o odrzucenie tej ustawy w pierwszym czytaniu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-594">
          <u xml:id="u-594.0" who="#WłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-594.1" who="#WłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Hanna Gill-Piątek, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-595">
          <u xml:id="u-595.0" who="#HannaGillPiątek">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pan minister Niedzielski powiedział: Całkowity brak odpowiedzialności karnej oznaczałby, że zawód lekarza jest traktowany zupełnie inaczej niż wszystkie inne zawody, gdzie również może dochodzić do śmiertelnych incydentów. Nie ma więc przesłanek, żeby ten akurat zawód miał takie uprzywilejowanie. Koniec cytatu.</u>
          <u xml:id="u-595.1" who="#HannaGillPiątek">Ta opinia dobrze obrazuje stosunek rządu do lekarzy. Niestety przedmiotowy, pozbawiony szacunku, także tego wyrażonego godną płacą za niezwykle ciężką pracę i branie odpowiedzialności za ludzkie życie i zdrowie.</u>
          <u xml:id="u-595.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Co pani opowiada?)</u>
          <u xml:id="u-595.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Bzdura.)</u>
          <u xml:id="u-595.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Lekarz to też pacjent.)</u>
          <u xml:id="u-595.5" who="#HannaGillPiątek">Projekt obejmuje wiele rewolucyjnych zmian dla szpitali, poradni, przychodni mających kontakt z NFZ. Zasadność wdrażania m.in. systemów do zarządzania ryzykiem, systemów do monitorowania zdarzeń niepożądanych pozwalających pacjentom ocenić jakość świadczeń czy publikacja raportu jakości to bezdyskusyjne zalety tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-595.6" who="#HannaGillPiątek">Ale już model odpowiedzialności za niepożądane zdarzenia medyczne w wersji stworzonej przez ministerstwo jest naszym zdaniem nie do przyjęcia. To nie jest niestety system no-fault, czyli odpowiedzialności bez ustalania winy, jakiego stworzenie od lat postulują sami lekarze. To jest system, w którym kwestia winy jest przesądzona i spoczywa na lekarzach.</u>
          <u xml:id="u-595.7" who="#HannaGillPiątek">W ramach przedmiotu: bezpieczeństwo pacjenta, panie ministrze, na uczelniach medycznych w Polsce przyszli lekarze uczą się sprawdzonej od dekad na świecie zasady, że należy przede wszystkim zadbać o to, co się zdarzyło, a nie — kto zawinił. W tym rządzie natomiast nadal pozostaje pan minister Ziobro toczący prywatną wojnę z lekarzami, do której zaangażował podległy mu aparat prokuratury, minister, który próbował wywierać naciski na niezawisłe sądy. Ministerstwo deklaruje, że system ma opierać się na prowadzeniu analizy z wykorzystaniem metody analizy przyczyn źródłowych, tzw. RCA, natomiast ta ustawa, naszym zdaniem, będzie miała raczej efekt mrożący, bo dojście do wiedzy o prawdziwych przyczynach zdarzenia zostanie udaremnione z powodu oparcia się na stricte karnym podejściu do lekarzy oraz innych medyków.</u>
          <u xml:id="u-595.8" who="#HannaGillPiątek">Polska 2050 dołoży wszelkich starań, aby w toku prac nad ustawą wyeliminować z niej przepisy, które mogą pogłębić nieufność pacjentów do lekarzy i odebrać lekarzom spokój niezbędny do podejmowania kluczowych decyzji. Nie zgadzamy się na domniemanie winy lekarzy, czemu ma służyć ta odwrócona konstrukcja, według której sąd może nadzwyczajnie złagodzić karę, podczas gdy powinni oni odpowiadać co do zasady za niezachowanie wymaganej ostrożności oraz niestosowanie aktualnej wiedzy medycznej. Kiedyś rzeczywiście karierę robiło powiedzenie: lekarzu, lecz się sam. Pan minister niestety dokłada dziś powiedzenie: lekarzu, broń się sam — tym razem przed państwem.</u>
          <u xml:id="u-595.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Damy radę.)</u>
          <u xml:id="u-595.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Co pani opowiada?)</u>
          <u xml:id="u-595.11" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Ryszard Terlecki)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-596">
          <u xml:id="u-596.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-596.1" who="#RyszardTerlecki">Do pytań zgłosili się posłowie.</u>
          <u xml:id="u-596.2" who="#RyszardTerlecki">Zamykam listę zgłoszonych do pytań.</u>
          <u xml:id="u-596.3" who="#RyszardTerlecki">Wyznaczam czas pytania na pół minuty.</u>
          <u xml:id="u-596.4" who="#RyszardTerlecki">Jako pierwszy — pan poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-596.5" who="#komentarz">(Poseł Elżbieta Gelert: Jakie pół minuty? Minuta.)</u>
          <u xml:id="u-596.6" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Pan chciał nas rozśmieszyć?)</u>
          <u xml:id="u-596.7" who="#RyszardTerlecki">Nie, nie. Późno jest.</u>
          <u xml:id="u-596.8" who="#RyszardTerlecki">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-597">
          <u xml:id="u-597.0" who="#GrzegorzBraun">Sprzeciw, sprzeciw.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-598">
          <u xml:id="u-598.0" who="#RyszardTerlecki">Rezygnuje pan?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-599">
          <u xml:id="u-599.0" who="#GrzegorzBraun">Panie Marszałku! Proszę wyegzekwować odpowiedź na pytanie, które zadawałem z tej mównicy już trzy razy. Jaka jest biografia człowieka bez biografii — ministra Kraski? Przysłaliście mi odpowiedź typu: wytnij i wklej, z Wikipedii, a stamtąd nie dowiaduję się, jakie szkolenia, w jakich służbach, w jakim mundurze przeszedł jeszcze za starego reżymu pan minister Kraska, do jakich szkół chodził. Proszę mi to napisać.</u>
          <u xml:id="u-599.1" who="#GrzegorzBraun">A pan marszałek niech wyegzekwuje, żeby mi powiedzieli, kto rządzi zdrowiem i życiem Polaków, kto ich zamyka, otwiera, kto im pozwala lub zabrania, kim jest…</u>
          <u xml:id="u-599.2" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-600">
          <u xml:id="u-600.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Jan Szopiński, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-601">
          <u xml:id="u-601.0" who="#JanSzopiński">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Szanowny pan minister określił tę ustawę jako fundamentalną. Rzeczywiście tak jest w istocie. Ale w istocie jest też tak, że 2 lata temu procedowaliśmy nad równie fundamentalną ustawą, która dzieliła w Polsce szpitale na szpitale typu A, B, C i D. I wtedy na tym projekcie zarobili tylko prawnicy, wykładając na różnego typu spotkaniach. Życzę nam, aby tym razem było odwrotnie, abyśmy doprowadzili tę ustawę, panie ministrze, do końca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-602">
          <u xml:id="u-602.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Tomasz Latos, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-603">
          <u xml:id="u-603.0" who="#TomaszLatos">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-603.1" who="#TomaszLatos">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Panowie Ministrowie! To bardzo ważna ustawa i bardzo dobrze, że nad nią procedujemy. Szkoda tylko, że niestety, nie wszyscy ją przeczytali, mimo że w Sejmie, szanowni państwo, jest od 21 grudnia. Deklaruję, że będziemy pracować w ramach komisji, i proszę o rzetelne przyłożenie się do pracy w tym zakresie, bo na tę ustawę czekają polscy pacjenci. Tu jest wiele rozwiązań dobrych zarówno dla pacjentów, jak i dla pracowników ochrony zdrowia. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-603.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-604">
          <u xml:id="u-604.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-605">
          <u xml:id="u-605.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-605.1" who="#MirosławSuchoń">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Panie ministrze, ta ustawa rzeczywiście zawiera wiele interesujących z punktu widzenia pacjenta rozwiązań, natomiast ministerstwo nie słynie z uczciwości i transparentności, wystarczy choćby wspomnieć kwestie respiratorów czy maseczek. W tej ustawie są dwa obszary, które są potencjalnie korupcjogenne. Z jednej strony chodzi o ustalanie różnego rodzaju wytycznych w sprawie uzyskania certyfikatów, a z drugiej — badanie konkretnych jednostek. W jaki sposób zapobiegną państwo korupcji w tych dwóch obszarach? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-605.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-606">
          <u xml:id="u-606.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Beata Strzałka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-607">
          <u xml:id="u-607.0" who="#BeataStrzałka">Panie Marszałku! Panowie Ministrowie! Wysoka Izbo! Projekt ustawy wprowadza nowe rozwiązania w strategicznych obszarach ochrony zdrowia, co zapewne wpłynie na lepszą jakość świadczonych usług medycznych finansowanych z NFZ. Ustawa wprowadza również zapis, iż każdy podmiot leczniczy, niezależnie od faktu korzystania ze środków publicznych, obligatoryjnie będzie musiał wprowadzić wewnętrzny system zarządzania jakością i bezpieczeństwem, czyli system monitorowania zdarzeń niepożądanych. Chciałabym zapytać, jakiego typu zdarzenia będą zaliczane do zdarzeń niepożądanych, czy będą tu używane dane wrażliwe i kto będzie ich administratorem. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-607.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-608">
          <u xml:id="u-608.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Michał Szczerba, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-608.1" who="#RyszardTerlecki">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-608.2" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Małgorzata Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-609">
          <u xml:id="u-609.0" who="#MałgorzataPępek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Omawiany obszar objęty regulacjami zawartymi w projekcie tej ustawy jest ogromny. Zgłoszono blisko 2 tys. uwag, z których bardzo niewiele uwzględniono. Szkoda, że pan marszałek nie rozumie, że procedujemy nad bardzo ważną ustawą, i daje posłom 30 sekund na wypowiedź. To jest skandal, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-610">
          <u xml:id="u-610.0" who="#RyszardTerlecki">Nie zadała pani pytania jeszcze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-611">
          <u xml:id="u-611.0" who="#MałgorzataPępek">Wstydziłby się pan w ten sposób postępować. To jest ostatnia ustawa…</u>
          <u xml:id="u-611.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-612">
          <u xml:id="u-612.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Agnieszka Hanajczyk, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-612.1" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Pępek: Panie marszałku, wstydziłby się pan, naprawdę.)</u>
          <u xml:id="u-612.2" who="#RyszardTerlecki">Jak nie jest pani w stanie zadać pytania w pół minuty, to proszę wrócić do szkoły.</u>
          <u xml:id="u-612.3" who="#RyszardTerlecki">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-613">
          <u xml:id="u-613.0" who="#AgnieszkaHanajczyk">Obowiązuje dyscyplina, jeśli chodzi o słowa, więc powiem jak najkrócej. Aby poprawić jakość opieki nad pacjentami, należy zrobić jedną rzecz już teraz, natychmiast. Moje biuro poselskie zajmuje się takimi sprawami. Na pewno pan słyszał o różowej skrzyneczce, wykluczeniu menstruacyjnym. W szpitalach nie ma wkładek, nie ma podpasek. Wydaje się, że jest to rzecz niepoważna, ale dla pacjentów jest to bardzo poważna sprawa. Ja już rozmawiałam na ten temat, tam gdzie mogłam, z dyrektorami szpitali, rozmawiałam z NFZ. Często nie są tego świadomi. Proszę coś zrobić w tej sprawie. Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-613.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-614">
          <u xml:id="u-614.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Iwona Kozłowska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-615">
          <u xml:id="u-615.0" who="#IwonaMariaKozłowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panowie Ministrowie! Czy intencją towarzyszącą uchwalaniu tej ustawy jest m.in. utworzenie z Narodowego Funduszu Zdrowia urzędu przez wielkie U? Fundusz już przejął finansowanie leków i wyrobów medycznych, programów polityki zdrowotnej, przejął finansowanie ratownictwa medycznego, zakup szczepionek, a teraz będzie oceniał warunki zawarcia kontraktu, będzie kontrolował, sprawdzał różne aspekty usług medycznych. W związku z tym czy fundusz zdrowia dysponuje taką liczbą osób, jeśli chodzi o wyspecjalizowaną kadrę, która zrealizuje te zadania, te obowiązki? Czy warunki akredytacji…</u>
          <u xml:id="u-615.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
          <u xml:id="u-615.2" who="#IwonaMariaKozłowska">…wszystkich podmiotów — publicznych i prywatnych. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-615.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-615.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-616">
          <u xml:id="u-616.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Maciej Lasek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-617">
          <u xml:id="u-617.0" who="#MaciejLasek">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Jak stworzyć efektywny system zapobiegania zdarzeniom niepożądanym? Oprzeć się na sprawdzonych wzorcach. Od kilkudziesięciu lat najlepszy system w tym zakresie ma lotnictwo. Na czym on polega? Na tym, że nie orzeka się o winie i odpowiedzialności, pracuje się i bada się tylko w celach profilaktycznych, prowadzi się badania rozdzielnie od postępowań administracyjnych, karnych czy ubezpieczeniowych. Ten system istnieje i jest wzorem dla wielu państw. Można z niego skorzystać.</u>
          <u xml:id="u-617.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-617.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Można? Można.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-618">
          <u xml:id="u-618.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Krystyna Skowrońska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-619">
          <u xml:id="u-619.0" who="#KrystynaSkowrońska">Panie Ministrze! Mój sukces to algorytm w 2009 r., a teraz odkłamywanie. Nie ma 6% ani 7% PKB, tylko jest 4,6, bo macie trik — bierzecie PKB sprzed 2 lat. To jest pierwsze kłamstwo. Nakłady to nasze składki. Finansowanie i nagrody? Na to brakuje pieniędzy. Długi szpitali w czerwcu ubiegłego roku wynosiły 13 mld. Obciążenie, ratownictwo medyczne, leki i inne rzeczy… Długi szpitali — 17,9 mld zł w czerwcu. Wycena procedur nie jest wystarczająca. Inflacja, kolejki, brak pieniędzy z KPO na zdrowie. Mój prezent — apel o wparcie szpitala w Mielcu. Może pan to wreszcie zrealizuje.</u>
          <u xml:id="u-619.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-620">
          <u xml:id="u-620.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Bolesław Piecha, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-621">
          <u xml:id="u-621.0" who="#BolesławPiecha">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam tylko jedno pytanie. Systemy no-fault znane są w Europie dość szeroko i są różne, np. w systemach skandynawskich nie ma odpowiedzialności karnej lekarza za zdarzenie niepożądane, a w systemie portugalskim nie ma możliwości niewystępowania karnego itd. Jak polski system będzie się miał do europejskich systemów no-fault, jeśli chodzi o kwalifikowanych specjalistów w opiece zdrowotnej, czyli lekarzy, lekarzy dentystów, pielęgniarkii diagnostów medycznych? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-621.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-622">
          <u xml:id="u-622.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Krzysztof Szulowski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-623">
          <u xml:id="u-623.0" who="#KrzysztofSzulowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Myślę, że w przypadku tej ustawy powinniśmy w szczególności myśleć o dobru pacjenta. Jeśli ta ustawa je zapewni, to będzie to superustawa. Stąd moje pytania o proponowane w ustawie jedno z rozwiązań dotyczące obligatoryjnej autoryzacji. Jakie warunki w tym obszarze będzie musiał spełniać podmiot? Kto to będzie oceniał? Jakie to będzie miało przełożenie na dobro, interes pacjenta? Czy będzie mógł funkcjonować podmiot, który tej autoryzacji nie uzyska? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-623.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-624">
          <u xml:id="u-624.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Czesław Hoc, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-625">
          <u xml:id="u-625.0" who="#CzesławHoc">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Istnieje naczelna zasada w medycynie: salus aegroti suprema lex esto, dobro pacjenta jest najwyższym prawem. Tym rządowym projektem ustawy o jakości i bezpieczeństwie pacjenta w ochronie zdrowia kreujemy nowy rozdział w aspekcie dobra pacjenta. Pacjent w dzisiejszej służbie zdrowia musi się czuć bezpiecznie, być zadowolony z jakości świadczonych usług. Panie ministrze, to bardzo dobry i długo oczekiwany projekt ustawy, gratulacje. Każdy z nas był pacjentem, jest nim albo nim będzie.</u>
          <u xml:id="u-625.1" who="#CzesławHoc">Panie ministrze, jaki jest okres oczekiwania na autoryzację?</u>
          <u xml:id="u-625.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-625.3" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Ile więcej zapłacono?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-626">
          <u xml:id="u-626.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Elżbieta Gelert, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-627">
          <u xml:id="u-627.0" who="#ElżbietaGelert">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-627.1" who="#ElżbietaGelert">Panie Ministrze! Przed chwilą były apele, żeby się zabrać za robotę, bo przecież pacjent czeka, więc dlaczego niektóre postanowienia tej ustawy są przesunięte na rok 2025, a nawet 2026? To jest jedno pytanie. Drugie pytanie: Kiedy nastąpi reforma całego systemu zdrowia, a nie tylko szpitalnictwa, bo szpitalnictwo najprościej reformować? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-627.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-628">
          <u xml:id="u-628.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Anna Wojciechowska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-629">
          <u xml:id="u-629.0" who="#AnnaWojciechowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pytanie: W jaki sposób pracownik, który będzie zgłaszał zdarzenie niepożądane, będzie zabezpieczony przed następstwami? Jak będzie chroniony? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-629.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-629.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Rekordzistka.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-630">
          <u xml:id="u-630.0" who="#RyszardTerlecki">Jakiś medal się pani należy.</u>
          <u xml:id="u-630.1" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Anna Kwiecień, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-631">
          <u xml:id="u-631.0" who="#AnnaKwiecień">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Dobrowolność zbierania informacji o zdarzeniach niepożądanych i analizowania ich wprowadzono w roku 2009. Wiemy doskonale, że tylko niektóre szpitale wykorzystują tę możliwość. Dzięki tej ustawie ma się to zmienić, dlatego mam pytanie. W ramach systemu zapewnienia jakości i bezpieczeństwa przewidziane jest monitorowanie zdarzeń niepożądanych. Mam to być obowiązkowe. Jak te działania i zasady będą zapewniać przejrzystość i wiarygodność agregowanych informacji? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-631.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-632">
          <u xml:id="u-632.0" who="#RyszardTerlecki">Pan minister zdrowia Adam Niedzielski odpowiada na pytania.</u>
          <u xml:id="u-632.1" who="#RyszardTerlecki">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-632.2" who="#komentarz">(Głos z sali: A ile sekund?)</u>
          <u xml:id="u-632.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Pan minister…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-633">
          <u xml:id="u-633.0" who="#AdamNiedzielski">Tak, pan minister.</u>
          <u xml:id="u-633.1" who="#AdamNiedzielski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dziękuję państwu bardzo za prawie wszystkie pytania, bo oczywiście padły też pytania, do których trudno się w ogóle odnosić. Natomiast chcę powiedzieć, że podczas naszej dzisiejszej debaty wymieniono kilka takich punktów, które na pewno zwracają uwagę podczas lektury projektu ustawy. Może zacznę od wyjaśnienia kilku rzeczy. Postaram się zrobić to w żołnierskich słowach.</u>
          <u xml:id="u-633.2" who="#AdamNiedzielski">Jeżeli chodzi o zakres no-fault, o którym mówili tutaj przedstawiciele partii 2050, to mamy specjalną konstrukcję. Ta konstrukcja, która została przyjęta w projekcie ustawy, przewiduje, że jeżeli błąd nie będzie zamiatany pod dywan, tylko zostanie zgłoszony do rejestru, to już będzie pierwszy poważny uzysk dla pacjenta, bo ukrywanie błędów medycznych przez lekarzy — były takie praktyki i mieliśmy do czynienia z takimi sytuacjami — komplikowało przede wszystkim sytuację pacjenta.</u>
          <u xml:id="u-633.3" who="#AdamNiedzielski">Już sam fakt zgłoszenia jest zwiększeniem szansy pacjenta na wyleczenie. Zdecydowaliśmy się, żeby to zgłoszenie było premiowane w ramach nadzwyczajnego złagodzenia wymiaru kary. W krajach europejskich występują różne rozwiązania. One w zależności od pewnego poziomu rozwoju kultury bezpieczeństwa idą dalej bądź też są na zasadach ogólnych, chociażby kodeksu karnego. My zdecydowaliśmy się zrobić bardzo wyraźny gest na rzecz środowiska lekarskiego, a mianowicie zdecydowaliśmy się na nadzwyczajne złagodzenie kary w przypadku zgłoszenia zdarzenia niepożądanego oczywiście przed faktem wystąpienia komplikacji.</u>
          <u xml:id="u-633.4" who="#AdamNiedzielski">Jeżeli to zdarzenie niepożądane zostanie zgłoszone przez kogoś innego, nie przez winowajcę, jeśli można tak powiedzieć, to my — chcę to powiedzieć — w projekcie ustawy zgodnie z ogólnymi zasadami ochrony sygnalistów zastosowaliśmy dokładnie te same rozwiązania. Czyli mamy sytuację, w której osoby, które zgłoszą takie zdarzenie niepożądane, nie będąc winowajcą, będą podlegały specjalnej ochronie zgodnej ze standardami, które obowiązują m.in. w Unii Europejskiej dla sygnalistów. Ale chciałbym też zwrócić uwagę, że to, co potocznie czy standardowo nazywa się systemem no-fault, tj. tak naprawdę to, jaka kara będzie i jakie złagodzenie będzie występowało w stosunku do lekarzy, to jest połowa tego systemu. Drugą połową — tą ważniejszą, jeśli można tak powiedzieć — jest system kompensacji, o którym mówił rzecznik praw pacjenta, pan minister Chmielowiec.</u>
          <u xml:id="u-633.5" who="#AdamNiedzielski">Jeżeli chodzi o inne zagadnienia, to zacznijmy od zakresu podmiotowego ustawy. My tę jakość zdefiniowaliśmy w ustawie uniwersalnie, tzn. ona odnosi się do podmiotów leczniczych niezależnie od poziomu, na którym one występują, czyli niezależnie czy będziemy mieli do czynienia ze szpitalem, z POZ, z AOS czy specjalistyką. Ale rzeczywiście w projekcie ustawy jest część przepisów, które są w znaczący sposób dedykowane szpitalom. To trzeba powiedzieć otwarcie. Ale, szanowni państwo, wynika to również z tego faktu, że w tej chwili ponad połowa środków publicznych wydatkowanych na system opieki zdrowotnej jest przeznaczona na szpitale. Dlatego pewna koncentracja tego zagadnienia — ale mówię o koncentracji, o pewnym akcencie — jest położona rzeczywiście na szpitalnictwo.</u>
          <u xml:id="u-633.6" who="#AdamNiedzielski">Jeżeli chodzi np. o kwestię jakości zarządczej, podnoszoną przez panią poseł Marcelinę Zawiszę w wystąpieniu klubowym, to chciałem powiedzieć, że my rzeczywiście przede wszystkim bardzo długo pracowaliśmy nad tym projektem ustawy. Ten projekt ustawy oczywiście ze względu również na zawirowania pandemiczne był… Pracowaliśmy nad nim dobre 2 lata i to była praca nie tylko w zamkniętych gabinetach ekspertów czy urzędników w Ministerstwie Zdrowia, ale to była jednak praca realizowana również z wieloma ekspertami zewnętrznymi. Okres konsultacji tej ustawy, przypomnę państwu, był pełny, miesięczny. Zostało zgłoszonych dużo uwag, których część oczywiście skonsumowaliśmy. Debata nad jakością zarządczą, czyli nad trzecim aspektem jakości zdefiniowanym w projekcie ustawy — mogę powiedzieć, że tutaj jesteśmy naprawdę otwarci na dyskusję w komisji. Myślę, że tak długo pracowaliśmy nad tą ustawą, że chcemy również, żeby ona gwarantowała czy dawała jak najwyższą jakość przepisów i rozwiązań tam zawartych, zgodnie z duchem ustawy o jakości. Dlatego jeżeli będziemy mieli do czynienia z jakimiś propozycjami poszerzenia aspektu jakości zarządczej, to na pewno będziemy na to reagowali.</u>
          <u xml:id="u-633.7" who="#AdamNiedzielski">Jeżeli chodzi o kwestię wpływu tej ustawy na to, gdzie dobra jakość będzie generowana… Była teza postawiona również przez panią Zawiszę, że ta ustawa i jej benefity będą skierowane przede wszystkim do dużych ośrodków, tych, które najłatwiej mogą zapewnić jakość. Po pierwsze, ta teza jest nieoczywista, bo znamy bardzo wiele małych ośrodków, nie tylko szpitalnych — mówię tutaj właśnie o pozostałej części sektora — które na naprawdę bardzo wysokim poziomie realizują świadczenia medyczne. My to wiemy z pomiarów, które są prowadzone przez NFZ, więc nie zawsze istnieje ścisła korelacja między wielkością podmiotu a oferowaną jakością. Natomiast niestety trzeba też popatrzeć na to, jak w rzeczywistości funkcjonują te podmioty, które czasem również w ośrodkach mniejszych oferują usługi medyczne o niewystarczającej jakości. My przez tę ustawę wprowadzamy mechanizm, który tych podmiotów oczywiście nie będzie promował, bo promuje jakość, ale ponieważ pacjenci w coraz większym stopniu mają swobodę wyboru, to tak naprawdę widzimy, że w tej chwili już działa mechanizm, który powoduje, że np. kobiety wybierają te ośrodki położnicze, które zapewniają wysoką jakość. Nawet jeżeli jest jakaś ambicja lokalnego polityka lub samorządowca budowania oddziału położniczego, który nie ma zapewnionej wysokiej jakości, to po prostu nawet lokalni mieszkańcy z tego nie korzystają. Nie widzimy powodu, żeby promować tego typu ośrodki.</u>
          <u xml:id="u-633.8" who="#AdamNiedzielski">Bardzo serdecznie dziękuję państwu też za słowa wsparcia dotyczące tej ustawy, bo rzeczywiście ona w pewnym sensie puentuje system gwarancji, jakie państwo daje systemowi ochrony zdrowia w ostatnich latach. Mówiłem tu o finansowaniu, o wynagrodzeniach, teraz mamy gwarancję jakości. Myślę, że ta konstrukcja pozwoli na to, żebyśmy mówili, że po tych kilku latach rządów Zjednoczonej Prawicy naprawdę system opieki zdrowotnej ma zapewnione stabilne warunki finansowe pod względem nakładów, wynagrodzeń — medycy już nie uciekają z Polski, raczej medycy do Polski napływają — i że pacjent będzie mógł weryfikować w bardzo przystępny sposób, gdzie powinien się leczyć i jaki ośrodek zapewnia mu dobre leczenie.</u>
          <u xml:id="u-633.9" who="#AdamNiedzielski">Jeżeli chodzi o uwagi części z państwa, to odnosząc się m.in. do tego, co powiedział pan poseł Lasek z Koalicji Obywatelskiej — nie widzę już pana posła na sali — chcę powiedzieć, że my dokładnie wzorowaliśmy się na systemie zapewnienia bezpieczeństwa w lotnictwie. To był punkt odniesienia. Startowaliśmy z tego, co z lotnictwie jest nazywane kulturą bezpieczeństwa, budowaniem takich procedur, które jako kryterium budowy procedury przyjmują jak najmniejsze prawdopodobieństwo, czyli ryzyko wystąpienia zdarzenia niepożądanego. W tym projekcie ustawy jest dokładnie ta sama logika. A więc wzorujemy się rzeczywiście na najlepszych przykładach.</u>
          <u xml:id="u-633.10" who="#AdamNiedzielski">Chciałem też odnieść się do słów pani poseł Skowrońskiej dotyczących dwóch aspektów. Po pierwsze, do tego, że tylko składki finansują nakłady na ochronę zdrowotną. To jest absolutna nieprawda. W ostatnich 2 latach również przez COVID budżet państwa w postaci funduszu COVID-owego dokładał potężne środki. Mówimy tutaj o mniej więcej 20 mld zł rocznie przeznaczonych na leczenie. A więc jeśli chodzi o te dodatkowe nakłady, które pochodzą ze składek — ale przypomnę też o opłacie cukrowej — to nie są tylko i wyłącznie składki, to są również dodatkowe środki publiczne, które rząd premiera Morawieckiego przeznaczał właśnie na wsparcie systemu, i skutek był taki, że te minima, które były wyznaczane w ustawie jako ścieżka dojścia do 6%, a potem 7% PKB, były każdego roku przekraczane.</u>
          <u xml:id="u-633.11" who="#AdamNiedzielski">Jeżeli chodzi o kwestię systemu odszkodowań, pan poseł Piecha, pan przewodniczący, zwrócił uwagę na pewne odniesienia do Europy i na to, jak wyglądają te odszkodowania, te kompensacje w innych krajach. My oczywiście przeanalizowaliśmy, jak wygląda sytuacja międzynarodowa, i staraliśmy się zbudować taki system, który lokuje się nie na skrajach tych obserwacji, które mieliśmy. Bo z jednej strony mamy Francję, gdzie średnie odszkodowanie wynosi ponad 0,5 mln, licząc w złotówkach, a tylko przypomnę, że tam mamy poziom wynagrodzeń mniej więcej 3,5 razy wyższy niż w Polsce, ale po drugiej stronie mamy Finlandię, która zapewnia średnie odszkodowanie w wysokości tylko 50 tys., a wynagrodzenie jest również 3,5 razy wyższe. Tak że jak państwo widzicie, te narzędzia są bardzo zróżnicowane między krajami. My to wypośrodkowaliśmy. Ale drugim punktem odniesienia było orzecznictwo, które jest w tej chwili w Polsce w zakresie odszkodowań za wypadki, za różne zdarzenia niepożądane związane z realizacją świadczeń medycznych. Ten średni poziom w tej chwili np. w wyrokach dotyczących właśnie rozstroju zdrowia bądź uszkodzenia ciała pacjenta to mniej więcej 116 tys. zł za ostatni okres. Zbieraliśmy to dla lat 2017–2022. A oferujemy przedział od 20 do 200 tys. Czyli widzicie państwo, że ta średnia będzie się kształtowała prawdopodobnie na zbliżonym poziomie.</u>
          <u xml:id="u-633.12" who="#AdamNiedzielski">Jeżeli chodzi o kwestię tego, że rzeczywiście ta ustawa daje NFZ dodatkowe kolejne uprawnienia, które będą realizowane np. na poziomie akredytacji zamiast CMJ, to tak, fakt jest taki, że Narodowy Fundusz Zdrowia jest jednostką, która, jeśli można tak powiedzieć, najsprawniej realizuje zadania z zakresu publicznej ochrony zdrowia, w tym znaczeniu, że jest organizatorem systemu, który ma ogromne doświadczenie, ale który jest przede wszystkim płatnikiem. Tam gdzie są pieniądze, tam gdzie jest płatnik, musi być również egzekwowanie jakości. Jakość nie może być egzekwowana przez jakąś poboczną instytucję w systemie opieki zdrowotnej, tylko przez instytucję, która ma realne narzędzia nacisku. Dlatego właśnie NFZ, bo jakość ma być poważnym obiektem zainteresowania, bo będzie przedmiotem rozliczenia.</u>
          <u xml:id="u-633.13" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-633.14" who="#AdamNiedzielski">No tak, oczywiście, że podległa ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-633.15" who="#AdamNiedzielski">Jeżeli chodzi o kwestie związane chociażby z… Patrzę szybko na listę pytań. Jeszcze były pytania, jakiego typu zdarzenia mają charakter niepożądany. Tutaj oczywiście odsyłam do lektury.</u>
          <u xml:id="u-633.16" who="#komentarz">(Poseł Elżbieta Gelert: Do ustawy.)</u>
          <u xml:id="u-633.17" who="#AdamNiedzielski">Po pierwsze, do definicji w przepisach ogólnych w rozdziale 1 w art. 2. Tutaj jest bardzo dokładna definicja ogólna. Ale w kolejnych przepisach jest rozwinięcie tej definicji pokazujące kategorie. A więc odpowiedzi na te i pozostałe pytania znajdują się w tekście projektu.</u>
          <u xml:id="u-633.18" who="#AdamNiedzielski">Szanowni Państwo! Chciałem w tym momencie zadeklarować otwartość na dyskusję. Dziękuję też panu przewodniczącemu Latosowi za to, że rozmowa czy dyskusja na temat ustawy prowadzona w komisjach ma mieć charakter otwarty. Na pewno uwagi konstruktywne, tak jak w procesie konsultacji, będziemy rozważać bardzo, bardzo wnikliwie. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-633.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-634">
          <u xml:id="u-634.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-634.1" who="#RyszardTerlecki">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-634.2" who="#RyszardTerlecki">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-634.3" who="#RyszardTerlecki">Do głosowania nad tym wnioskiem przystąpimy w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-634.4" who="#RyszardTerlecki">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie punktów porządku dziennego zaplanowanych na dzień 11 stycznia.</u>
          <u xml:id="u-634.5" who="#RyszardTerlecki">Informuję, że zgłosili się posłowie w celu wygłoszenia oświadczeń poselskich.</u>
          <u xml:id="u-634.6" who="#RyszardTerlecki">Czy ktoś z pań i panów posłów chce się jeszcze zapisać do wygłoszenia oświadczenia?</u>
          <u xml:id="u-634.7" who="#komentarz">(Poseł Patryk Wicher: Panie marszałku…)</u>
          <u xml:id="u-634.8" who="#RyszardTerlecki">Tak, bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-634.9" who="#RyszardTerlecki">Poza panem nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-634.10" who="#RyszardTerlecki">Wobec tego listę posłów zgłoszonych do oświadczeń uważam za zamkniętą.</u>
          <u xml:id="u-634.11" who="#RyszardTerlecki">Wyznaczam czas oświadczenia — 3 minuty.</u>
          <u xml:id="u-634.12" who="#RyszardTerlecki">Bardzo proszę, jako pierwszy pan poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-635">
          <u xml:id="u-635.0" who="#GrzegorzBraun">Szczęść Boże! Dobry wieczór.</u>
          <u xml:id="u-635.1" who="#GrzegorzBraun">Wysoka Pustawa Izbo! W trybie oświadczenia poselskiego na koniec pierwszego dnia kolejnego posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej chciałbym odnotować, że w ciągu dzisiejszego dnia potwierdzenie zyskała informacja o zamiarze kontynuowania polityki rozbrajania Rzeczypospolitej Polskiej, rozbrajania Wojska Polskiego poprzez akt, jak to mówią rządzący, przekazania kompanii czołgów Leopard 2 czy 2PL, co byłoby jeszcze bardziej kosztowne. Ale jeśli Leopard 2, to tak 60, może 70 mln zł za sam czołg, plus oczywiście wszystko to, co za nim jeździ. To są koszta miliardowe, to są koszta, które od razu przekraczają miliard, kolejny z miliardów, które Rzeczpospolita Polska z woli, z samowoli rządzących obecnie wlewa w ukraińską studnię bez dna. Nazywa się to przekazaniem. Pytanie, kto za to płaci. Odpowiedź: płacą, płacić mają Polacy. I pomijając, roboczo, na moment, dyskusję o samej polityce i jej pryncypiach, pomijając dyskusję na temat słuszności, niesłuszności takich decyzji, wypada po raz kolejny zadać pytanie o horyzonty tej polityki. Jak długo jeszcze, powołując się na stany rzekomo wyższej konieczności, powołując się na potrzeby bezpieczeństwa obcego państwa, zaniedbywane i podkopywane będzie bezpieczeństwo narodowe Rzeczypospolitej Polskiej, wystawiany będzie na coraz wyższe ryzyko naród polski? Coraz wyższe ryzyko, dlatego że w miarę rozbrajania Wojska Polskiego potęguje się ryzyko, niebezpieczeństwo, rozwarcie okna możliwości dla potencjalnego przeciwnika. Jak długo? Jakie warunki mają być spełnione, jakie horyzonty i jaka linia demarkacyjna, czyjego, kogo z kim porozumienia, żebyśmy wrócili do normalności i zaprzestali obciążania narodu polskiego kosztami nie naszej wojny?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-636">
          <u xml:id="u-636.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-637">
          <u xml:id="u-637.0" who="#MirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-637.1" who="#MirosławSuchoń">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Niemalże dokładnie 300 lat temu, 9 stycznia 1723 r., August II Mocny nadał Białej, położonej nad samą granicą Rzeczypospolitej Obojga Narodów z monarchią habsburską, prawa miejskie. Tym przywilejem lokacyjnym, będącym zarazem przywilejem herbowym, Biała, która jest dzisiaj częścią miasta Bielsko-Biała, została podniesiona do godności „Miasta Jego Królewskiej Mości”. Warto przytoczyć, że pierwsza wzmianka o Białej pochodzi z 1564 r. i mówi o małej osadzie rzemieślniczej, głównie płócienników i sukienników, złożonej z 13 domów. W 1613 r. była już samodzielną gminą, wydzieloną z położonego obok Lipnika. W czasie nadawania praw miejskich Białą zamieszkiwało jedynie 300 mieszkańców w ok. 40 drewnianych domach. Jednak dzięki tej decyzji miejscowość wkroczyła na ścieżkę bardzo szybkiego rozwoju. Już w połowie XVIII w. Biała była znaczącym ośrodkiem handlowym na południowo-zachodnich kresach ówczesnej Polski i poważnym partnerem gospodarczym sąsiedniego Bielska. W 1880 r. Biała liczyła już 7251 mieszkańców w 392 domach. Różne były losy miejscowości. Na przemian łączona i dzielona z sąsiednim Bielskiem ostatecznie w 1955 r. stała się częścią Bielska-Białej, a następnie stolicą województwa bielskiego, łącząc najlepsze tradycje ziem małopolski i śląska cieszyńskiego. Dziś możemy być dumni z tego, jak wygląda nasza miejscowość Bielsko-Biała, w której to Biała jest znaczącą częścią, która w sposób bardzo pozytywny wpływa na rozwój gospodarczy, społeczny, kulturalny i sportowy naszego miasta i naszego regionu.</u>
          <u xml:id="u-637.2" who="#MirosławSuchoń">Dziś, pamiętając o wszystkich, którzy przyczynili się do rozwoju Białej oraz naszego miasta Bielska-Białej, pragnę im oddać hołd, mając nadzieję, że te pozytywne wzorce w przyszłości będą dla nas, mieszkańców, i dla kolejnych pokoleń takim drogowskazem, który pozwoli jeszcze lepiej, jeszcze szybciej wpływać na ten rozwój i czynić nasze miejscowości i nasz region jeszcze piękniejszym, bardziej zamożnym i przyjaznym wszystkim, którzy tam żyją. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-637.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-638">
          <u xml:id="u-638.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Jan Szopiński, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-639">
          <u xml:id="u-639.0" who="#JanSzopiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Minister spraw wewnętrznych i administracji po słynnym już zdarzeniu związanym ze strzelaniem z granatnika wydał rozporządzenie w sprawie ćwiczeń strzelania z granatników dla Policji. Funkcjonariusze Policji są zaniepokojeni wynikającymi z organizacji tych szkoleń ewentualnymi planami wykorzystywania granatników w bieżącej działalności Policji. Policjanci też pytają, po co im to uzbrojenie, czy granatniki otrzymają też policjanci z drogówki i policjanci oddelegowani do zadań specjalnych, np. do tłumienia patriotycznych manifestacji.</u>
          <u xml:id="u-639.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-639.2" who="#JanSzopiński">Moi wyborcy z Policji uważają, że szkolenie z celowania i obsługi granatnika jest bardziej potrzebne panu komendantowi głównemu Policji niż im, bo policjanci mają na co dzień inne problemy, potrzeby, marzenia niż pan gen. Szymczyk.</u>
          <u xml:id="u-639.3" who="#JanSzopiński">W związku z powyższym zwróciłem się do ministra spraw wewnętrznych i administracji z interpelacją, prośbą o udzielenie odpowiedzi na następujące pytania. Po pierwsze, czy pan minister przy zakupie granatników dla Policji będzie korzystał z polskich czy też zagranicznych źródeł? Po drugie, do kogo planuje strzelać polska policja z granatników? I po trzecie, kto i z jakich funduszy naprawi zniszczenia w komendzie głównej powstałe wskutek ostrzelania budynku przez gen. Szymczyka z jednorazowego granatnika? Czy za to zapłaci sprawca ostrzału czy polscy podatnicy? Będę oczekiwał od pana ministra odpowiedzi na te pytania.</u>
          <u xml:id="u-639.4" who="#JanSzopiński">Myślę, że odpowiedź na trzecie pytanie również głęboko nurtuje polskie społeczeństwo, jest ono nią zainteresowane, szczególnie policjanci, dla których pan gen. Szymczyk jest, po pierwsze, przełożonym, a po drugie, powinien być wzorem postępowania. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-639.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-640">
          <u xml:id="u-640.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Teresa Glenc, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-641">
          <u xml:id="u-641.0" who="#TeresaGlenc">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W ubiegłym tygodniu pożegnaliśmy papieża Benedykta XVI, który odszedł 31 grudnia 2022 r. Dla wielu osób na całym świecie, również dla naszych rodaków, był bardzo ważną postacią, duchowym przewodnikiem i wielkim autorytetem.</u>
          <u xml:id="u-641.1" who="#TeresaGlenc">Benedykt XVI w centrum swojego nauczania stawiał Jezusa Chrystusa i sam starał się swoją osobą nigdy go nie przysłaniać. Wyraźnym świadectwem takiej postawy były ostatnie lata życia papieża, który z dala od blasku fleszy prowadził ciche, wypełnione modlitwą, pokorne życie.</u>
          <u xml:id="u-641.2" who="#TeresaGlenc">Benedykt XVI doskonale odczytywał znaki czasu i trafnie diagnozował społeczne przemiany. Konsekwentnie wzywał do szacunku dla każdego człowieka. Wskazywał na rolę rodziny i małżeństwa definiowanego jako związek kobiety i mężczyzny.</u>
          <u xml:id="u-641.3" who="#TeresaGlenc">Papież Benedykt XVI darzył nasz kraj — Polskę szczególną sympatią i życzliwością. W czasie jego 6-letniego pontyfikatu nie zabrakło polskich akcentów. Z wielkim szacunkiem odnosił się do swojego poprzednika, a naszego rodaka św. Jana Pawła II, wielokrotnie w swoich przemówieniach przywołując jego nauczanie. Trzykrotnie podczas audiencji przyjmował prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej prof. Lecha Kaczyńskiego. Z entuzjazmem i życzliwym uśmiechem wsłuchiwaliśmy się w papieskie pozdrowienia wygłaszane łamaną polszczyzną podczas audiencji generalnych i modlitw Anioł Pański w Watykanie.</u>
          <u xml:id="u-641.4" who="#TeresaGlenc">Nie sposób nie przypomnieć również pielgrzymki Benedykta XVI do Polski w maju 2006 r., której szczytowym momentem była msza święta na krakowskich Błoniach z udziałem miliona, a nawet według niektórych źródeł 1,5 mln wiernych. Wciąż przed oczami mamy przejmujące obrazy z tamtego czasu, kiedy to pochodzący z Niemiec papież odwiedził były niemiecki obóz zagłady Auschwitz-Birkenau. W sercach zachowujemy hasło, jakie towarzyszyło tej papieskiej pielgrzymce: „Trwajcie mocni w wierze”.</u>
          <u xml:id="u-641.5" who="#TeresaGlenc">Po ludzku śmierć zawsze napełnia nas smutkiem. Jako chrześcijanie przyjmujemy jednak fakt odejścia Benedykta XVI ze spokojem, nadzieją i wiarą. Obyśmy chcieli i potrafili wciąż czerpać z jego nauczania i zgodnie z nim postępować. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-641.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-642">
          <u xml:id="u-642.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Maciej Kopiec, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-643">
          <u xml:id="u-643.0" who="#MaciejKopiec">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ministerstwo Zdrowia w sierpniu zeszłego roku w trakcie konferencji ogłosiło, że już od września na liście leków refundowanych znajdzie się najdroższy lek w leczeniu SMA, czyli rdzeniowego zaniku mięśni. To historyczna refundacja — powiedział wtedy minister Niedzielski. To krok w bardzo dobrą stronę, ale są dzieci, którym zabrakło miesiąca czy tygodnia, aby ją otrzymać. Lek jest refundowany dla dzieci do 6. miesiąca życia, których nigdy nie leczono w kierunku SMA.</u>
          <u xml:id="u-643.1" who="#MaciejKopiec">Niestety ta historyczna chwila uderzyła w rodziny chorych dzieci z podwójną siłą. W ustawie wykluczono z tej refundacji kilkanaścioro dzieci w całym kraju, a przez medialne nagłośnienie, że lek jest refundowany, wszelkie zbiórki pieniędzy stanęły w miejscu. Dlatego rodzice Mikołaja z Wodzisławia Śląskiego, malutkiej Kingi z Olsztyna czy Jasia z Pajęczna każdego dnia błagają ludzi o kolejne wpłaty, żeby jakimś cudem uzbierać po zawrotne 9 mln zł na terapię.</u>
          <u xml:id="u-643.2" who="#MaciejKopiec">Czy ministerstwo nie mogłoby chociaż częściowo im pomóc? Czy można z jednej strony cieszyć się historyczną chwilą i jednocześnie jednym paragrafem odbierać szanse kilkumiesięcznym dzieciom, których czas mierzy się nie w minutach czy godzinach, ale w kilogramach? Dokładnie tak, w kilogramach bo do podania tego jednego jedynego zastrzyku, który może powstrzymać chorobę, mały pacjent może ważyć maksymalnie 13,5 kg.</u>
          <u xml:id="u-643.3" who="#MaciejKopiec">Kindze do tego limitu zostały już tylko 2 kg. Media informują, że urzędnicy Ministerstwa Zdrowia nie są przeciwni finansowaniu leków tym dzieciom, jednak resort nie może znaleźć odpowiedniej formuły prawnej. I teraz pytanie: Skoro dla Orlenu potrafiliście państwo stworzyć ustawę za 30 mln zł, to jak możecie spokojnie patrzeć na dzieci, którym z dnia na dzień odbierana jest nadzieja?</u>
          <u xml:id="u-643.4" who="#MaciejKopiec">Kolejny raz tylko dzięki zapałowi rodziców oraz ludzi dobrej woli jest jeszcze nadzieja, że Mikołaj z Wodzisławia Śląskiego, Kinga z Olsztyna i Jaś z Pajęczna będą mieli szansę na życie.</u>
          <u xml:id="u-643.5" who="#MaciejKopiec">Proszę pana ministra Niedzielskiego o odpowiedź na piśmie, co wydarzyło się od 1 września 2022 r. w Ministerstwie Zdrowia w sprawie wykluczonych z refundacji dzieci chorych na SMA oraz czy i kiedy mogą liczyć na wsparcie państwa. Dziękują bardzo.</u>
          <u xml:id="u-643.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-644">
          <u xml:id="u-644.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Małgorzata Chmiel, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-645">
          <u xml:id="u-645.0" who="#MałgorzataChmiel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sejm na poprzednim posiedzeniu przyjął budżet na bieżący — 2023 r. Złożyłam kilkanaście poprawek do tego budżetu przyznających pieniądze na pomorskie inwestycje, w tym trzy dotyczące Osowy. Rząd w 2020 r. przedstawił listę 200 przystanków PKP, które będą wybudowane bądź zmodernizowane. Znalazł się tam przystanek PKM Gdańsk Osowa Północ. Minęły ponad 2 lata i z programu wypadł ten przystanek. Dlatego złożyłam do budżetu poprawkę o pieniądze na jego budowę i przywrócenie go do planu.</u>
          <u xml:id="u-645.1" who="#MałgorzataChmiel">Przystanek Gdańsk Osowa Północ jest bardzo ważny dla mieszkańców Osowy i gmin ościennych. Ten przystanek o znaczeniu metropolitalnym byłby węzłem przesiadkowym, co pozwoliłoby choć częściowo zmniejszyć liczbę aut wjeżdżających do Trójmiasta.</u>
          <u xml:id="u-645.2" who="#MałgorzataChmiel">Drugą inwestycją, o którą zabiegam, jest budowa ul. Nowej Kielnieńskiej, która teraz, po otwarciu Trasy Kaszubskiej, a potem, po ukończeniu budowy Obwodnicy Metropolitalnej, będzie Osowej niezbędna. Obecna ul. Kielnieńska, nawet po planowanym remoncie, nie jest w stanie przyjąć ruchu tranzytowego pomiędzy dwiema obwodnicami. Budowa Obwodnicy Metropolitalnej bez budowy dróg dojazdowych z Gdańska nie będzie spełniała swojej roli, a co gorsza, może spowodować jeszcze większe korki.</u>
          <u xml:id="u-645.3" who="#MałgorzataChmiel">Trzecią inwestycją wyczekiwaną przez mieszkańców jest budowa kładki pieszo-rowerowej nad obwodnicą Trójmiasta w Osowej. Mieszkańcy w ciągu 2 tygodni zebrali 2 tys. podpisów poparcia jej budowy. Niestety Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad nie ma w planach na najbliższe lata realizacji tej kładki. Osowa nie ma połączenia pieszego i rowerowego z dzielnicami tzw. dolnego tarasu Gdańska, a inwestycje tego typu powinny być priorytetem. Niestety politycy PiS, nawet ci z Pomorza, którzy tak mówili o poparciu wszystkich inwestycji dla mieszkańców, nie poparli żadnej poprawki dotyczącej tej inwestycji.</u>
          <u xml:id="u-645.4" who="#MałgorzataChmiel">Wiem, jak ważne dla mieszkańców są te inwestycje, dlatego będę zabiegała o ich powstanie i apeluję do rządu o umieszczenie ich w planie realizacji. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-645.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-646">
          <u xml:id="u-646.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Barbara Bartuś, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-647">
          <u xml:id="u-647.0" who="#BarbaraBartuś">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-647.1" who="#BarbaraBartuś">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 1 stycznia zawsze kojarzy się z początkiem nowego roku kalendarzowego. 1 stycznia i ostatniego dnia grudnia zawsze robimy sobie plany na przyszłość. Ale to jest też czas podsumowania. I w tym roku, 1 stycznia 2023 r., „świętowaliśmy”, mówiąc w cudzysłowie, smutny jubileusz 10-lecia wprowadzenia zmian do ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Minęło 10 lat, odkąd Platforma w ciągu 21 dni wywróciła wszystko do góry nogami, zwiększyła wiek emerytalny dla kobiet i mężczyzn do 67. roku życia. Zajęło im to 21 dni. 20 kwietnia 2012 r. projekt ustawy został wniesiony, a 11 maja już był uchwalony.</u>
          <u xml:id="u-647.2" who="#BarbaraBartuś">Szanowni Państwo! Dzisiaj ponownie odbywa się dyskusja o wieku emerytalnym. Prawo i Sprawiedliwość przywróciło ten wiek emerytalny, na który wiele lat temu państwo polskie umawiało się z ubezpieczonymi: 60 lat dla kobiet, 65 lat dla mężczyzn. Prawo i Sprawiedliwość przywróciło ten minimalny wiek emerytalny i minimalny staż pracy, 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, aby mieć co najmniej minimalną emeryturę. Ale Prawo i Sprawiedliwość dało Polakom wybór. Jeżeli nie możecie, nie chcecie pracować dłużej, możecie skorzystać z minimalnego wieku emerytalnego. Prawo i Sprawiedliwość wprowadziło też wiele zachęt, żeby ludzie pracowali dalej. Chodzi nie tylko o tę zachętę, która wynika z zasad wyliczania emerytur i rent, że im dłużej ktoś pracuje, im więcej kapitału uzbiera, tym emerytura będzie wyższa, ale też o to, że wprowadziliśmy zerowy PIT dla pracujących, którzy pracują po uzyskaniu wieku emerytalnego.</u>
          <u xml:id="u-647.3" who="#BarbaraBartuś">Szanowni Państwo! Prawo i Sprawiedliwość to partia wiarygodna. Co mówimy, to robimy. Natomiast dzisiejsze partie opozycyjne, kiedyś rządzące, mamią dzisiaj różnymi obietnicami. Nie wierzcie im. Prawo i Sprawiedliwość to partia wiarygodna, ale to też partia wolnościowa. Jeżeli ktoś chce, może skorzystać z minimalnego wieku emerytalnego. Jeżeli ktoś chce pracować dłużej, ma siły, to z całych sił też zachęcamy, żeby pracował i uzbierał sobie na swoją emeryturę więcej.</u>
          <u xml:id="u-647.4" who="#BarbaraBartuś">Dlatego też chciałam zapewnić, że Prawo i Sprawiedliwość nie zamierza zmieniać wieku emerytalnego, bo takie głosy ze strony dzisiejszej opozycji też słychać.</u>
          <u xml:id="u-647.5" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-648">
          <u xml:id="u-648.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Jacek Kurzępa, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-649">
          <u xml:id="u-649.0" who="#JacekKurzępa">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dziś mija druga rocznica powołania do nieba śp. bp. ordynariusza diecezji zielonogórsko-gorzowskiej Adama Dyczkowskiego, niestrudzonego pasterza, który swoją biskupią posługę realizował wspólnie z osobami świeckimi również w takich strukturach, jak powołana przez niego Akcja Katolicka, Krajowy Instytut Akcji Katolickiej i jego oddziały diecezjalne.</u>
          <u xml:id="u-649.1" who="#JacekKurzępa">Księże Biskupie! Dzisiaj mogę z wielką satysfakcją powiedzieć ci, że diecezjalna Akcja Katolicka w twojej diecezji, zielonogórsko-gorzowskiej, ma się dobrze. Działa, jest dynamiczna, jest ogarnięta modlitwą, ale również i troską o Kościół powszechny, Kościół diecezjalny, o współbraci kapłanów, osoby konsekrowane. Sieją dobro, po prostu są dobrymi ludźmi. Stoją po dobrej stronie mocy, tam, gdzie Bóg, gdzie dzieciątko Jezus, które w ostatniej wigilijnej nocy nawiedziło nas po to, żeby obdarzyć naszą ojczyznę, Kościół cały i każdego z nas łaskami miłosierdzia.</u>
          <u xml:id="u-649.2" who="#JacekKurzępa">Dziękuję zatem siostrom i braciom z Akcji Katolickiej z mojej diecezji. Dziękuję również za opłatkowe spotkanie w Witnicy w ostatnią sobotę. Było to spotkanie pełne życzliwości, ciepła i oczywiście radości z faktu, że po 2 latach pandemicznego reżimu mogliśmy znowu razem głośno śpiewać kolędy.</u>
          <u xml:id="u-649.3" who="#JacekKurzępa">Księże Zbigniewie Samociaku! Mój Proboszczu! Dziękuję ci za ten duet, gdy śpiewaliśmy razem kolędy. Dziękuję też i tobie, pani prezes krajowej Akcji Katolickiej Ulu Furtak i Ryszardzie, mężu jej, za to, że tak niestrudzenie, tak niebywale pracowicie i z nasłuchem wobec Ducha Świętego prowadzicie Akcję Katolicką tam, gdzie was posłano.</u>
          <u xml:id="u-649.4" who="#JacekKurzępa">Uznając wielkie znaczenie Akcji Katolickiej w świecie zeświecczonym, w świecie nadmiaru gwałtowności i bluźnierstwa, dziękuję wam, siostry i bracia z Akcji Katolickiej, że jesteście, że jesteście wierni Bogu, wierni ojczyźnie i wierni służbie drugiemu człowiekowi. Niech was Bóg prowadzi. Dziękuję za to spotkanie. Bądźmy razem.</u>
          <u xml:id="u-649.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-650">
          <u xml:id="u-650.0" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Fryderyk Kapinos, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-651">
          <u xml:id="u-651.0" who="#FryderykKapinos">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie ulega wątpliwości, że nasza ojczyzna Polska podczas II wojny światowej poniosła ogromne straty w wymiarze zarówno materialnym, jak i niematerialnym. Nie sposób podczas krótkiej wypowiedzi wymienić tych wszystkich strat z obydwu kategorii. Bez wątpienia należy stwierdzić, że zostały one poniesione przez nasz kraj w każdej dziedzinie życia, od samego życia ludzkiego, niemającego ceny, po bezcenne zabytki, nasze dziedzictwo narodowe. Kwota w wysokości 6220 609 mln zł oraz zrekompensowanie szkód, które zostały przedstawione w raporcie o stratach poniesionych przez Polskę w wyniku agresji i okupacji niemieckiej w czasie II wojny światowej, to nowe otwarcie w sprawie reparacji wojennych dla naszego kraju.</u>
          <u xml:id="u-651.1" who="#FryderykKapinos">W tym kontekście wyłącznie szokować mogą słowa niemieckiego dziennikarza Jacques’a Schustera, który komentując negatywną odpowiedź niemieckiego rządu na notę dyplomatyczną przesłaną przez polskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych, napisał, iż Polsce nie należy się zadośćuczynienie od Niemiec, bo w czasie wojny Polacy biernie się przyglądali i nie pomagali Żydom. Jako komentarz tak absurdalnych słów wystarczyłoby chociażby podać przykłady Polaków, tych najbardziej znanych i tych często anonimowych, którzy w czasie II wojny światowej z narażeniem życia swojego i swoich rodzin ratowali Żydów. Przykłady takich ludzi jak Irena Sendlerowa czy też Wiktoria i Józef Ulmowie świetnie świadczą o podejściu naszych rodaków do ówczesnej sytuacji spowodowanej rozpętaniem przez Niemców II wojny światowej i eksterminacją narodu żydowskiego. Warto dodać, że wśród osób odznaczonych tytułem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata najwięcej jest Polaków, a otwarte pozostaje pytanie, ilu jeszcze mogłoby zostać odznaczonych tym tytułem, gdyby tylko wszyscy na niego zasługujący zostali zgłoszeni.</u>
          <u xml:id="u-651.2" who="#FryderykKapinos">Stąd jest wskazane, aby chcąc uniknąć kolejnych kompromitacji, pan Schuster przyjął zaproszenie na wycieczkę edukacyjną do Polski. Uzupełniłby dzięki temu ewidentne braki w wiedzy. Ze swojej strony mogę polecić m.in. Podkarpacie i Muzeum im. Rodziny Ulmów w Markowej. Być może historia brutalnego mordu na rodzinie Ulmów: Józefie, będącej w zaawansowanej ciąży Wiktorii oraz sześciorgu ich dzieciach, a także Żydach, których ukrywali Ulmowie, pozwoli mu zrozumieć, jaką krzywdę swoimi wypowiedziami wyrządza nie tylko pamięci tych osób i narodowi polskiemu, ale również prawdzie historycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-652">
          <u xml:id="u-652.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Agnieszka Soin, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-653">
          <u xml:id="u-653.0" who="#AgnieszkaSoin">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzień przed Nowym Rokiem obiegła nas smutna wiadomość o śmierci papieża seniora Benedykta XVI. To ogromna strata dla całego Kościoła w Polsce i na świecie. Byliśmy świadkami pierwszej w historii mszy, podczas której urzędujący papież pożegnał swego zmarłego emerytowanego poprzednika. W uroczystościach pogrzebowych wziął udział prezydent Andrzej Duda oraz przedstawiciele parlamentu, za co ogromnie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-653.1" who="#AgnieszkaSoin">Śp. papież bez wątpienia był wybitnym teologiem, autorytetem moralnym, a także jednym z najwybitniejszych przedstawicieli Kościoła. Obecne pokolenie parlamentarzystów pamięta Benedykta XVI jako przyjaciela Polski oraz współpracownika papieża Polaka św. Jana Pawła II. Jako poseł dolnośląskiej ziemi mogę powiedzieć o historycznym pomoście, który kard. Józef Ratzinger zbudował w 2000 r., goszcząc we Wrocławiu przy okazji nadania mu tytułu doktora honoris causa Papieskiego Wydziału Teologicznego. Przypomnę, że w tym czasie odwiedził także Henryków i Oleśnicę. Jako ówczesna studentka wsłuchiwałam się w jego słowa o mocy słowa Bożego, nie zdając sobie sprawy, że kilka lat później obejmie Urząd Piotrowy i po śmierci naszego wielkiego rodaka przyjdzie mu kierować całym Kościołem.</u>
          <u xml:id="u-653.2" who="#AgnieszkaSoin">Odczuwamy dziś wielki smutek po stracie papieża seniora, jednakże więź, którą zbudował z naszym narodem, dolnośląską ziemią, niech stanie się przyczynkiem do budowania mostów, dialogu społecznego, współpracy polityków z mieszkańcami na rzecz dobra wspólnego. Tego z całego serca życzę w nowym roku. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-653.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-654">
          <u xml:id="u-654.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Anna Pieczarka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-655">
          <u xml:id="u-655.0" who="#AnnaPieczarka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na tarnowskim rynku doszło do historycznego wydarzenia: przeszło 100 żołnierzy Wojsk Obrony Terytorialnej złożyło przysięgę wierności Rzeczypospolitej. Oznacza to, że po przeszło 30 latach Wojsko Polskie wraca do Tarnowa.</u>
          <u xml:id="u-655.1" who="#AnnaPieczarka">Pragnę przypomnieć, że Tarnów ma duże tradycje wojskowe, które sięgają XVI w., a konkretnie osoby właściciela miasta — Hetmana Tarnowskiego. W czasach zaborów w Tarnowie ulokowały się oddziały wojskowe i powstały koszary. Polscy żołnierze, którzy wypowiedzieli posłuszeństwo austriackim dowódcom na wieść o tworzących się ojczystych oddziałach walczących o wyzwolenie, w Tarnowie byli już 13 listopada 1918 r., czyli 2 dni po oficjalnym odzyskaniu niepodległości.</u>
          <u xml:id="u-655.2" who="#AnnaPieczarka">A potem rozpoczęła się historia 16. Pułku Piechoty Ziemi Tarnowskiej. Piękna historia. Mieszkańcy bardzo zżyli się ze swoim oddziałem. W okresie międzywojennym był chlubą miasta i jego mieszkańców. Żołnierze 16. pułku piechoty piękną kartę zapisali także w II wojnie światowej. To oni stanowili w dużej mierze o sile batalionu „Barbara”.</u>
          <u xml:id="u-655.3" who="#AnnaPieczarka">Obecnie w Tarnowie będzie kompania oraz batalion Wojsk Obrony Terytorialnej. Tarnów i region tarnowski będzie miał żołnierzy gotowych w razie potrzeby bronić naszego kraju, ale także pomagać mieszkańcom w różnego rodzaju sytuacjach kryzysowych.</u>
          <u xml:id="u-655.4" who="#AnnaPieczarka">Dziękuję wszystkim, którzy przyczynili się do tego, że wojsko wróciło do Tarnowa. Dziękuję za potrzebę i bardzo dobrą decyzję o utworzeniu Wojsk Obrony Terytorialnej. Oprócz zwiększenia potencjału obronnego Polski kształtują także tak potrzebne dzisiaj wartości, jak szacunek dla państwa i symboli narodowych, a w wymiarze czysto ludzkim — szacunek dla drugiej osoby. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-655.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-656">
          <u xml:id="u-656.0" who="#RyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-656.1" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Klaudia Jachira, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-656.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-656.3" who="#RyszardTerlecki">Mam szczęście.</u>
          <u xml:id="u-656.4" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Waldemar Andzel, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-657">
          <u xml:id="u-657.0" who="#WaldemarAndzel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dziś mam oświadczenie na temat przekazania systemów Patriot dla Ukrainy.</u>
          <u xml:id="u-657.1" who="#WaldemarAndzel">Najgorętszym tematem ostatnich dni jest niewątpliwie przekazanie amerykańskich i niemieckich systemów Patriot dla Ukrainy. Bardzo się cieszę, że złożona przez nas w listopadzie 2022 r. propozycja przekazania tych systemów walczącej Ukrainie zostanie wcielona w życie. Politycy opozycji kategorycznie sprzeciwili się przekazaniu tego rodzaju broni dla Ukrainy. Były minister obrony narodowej w rządzie Platformy Obywatelskiej, pan Tomasz Siemoniak powiedział, że podarowanie baterii oznaczałoby udział żołnierzy NATO w wojnie oraz że to niewłaściwe, gdy próbujemy decydować o cudzym sprzęcie.</u>
          <u xml:id="u-657.2" who="#WaldemarAndzel">Trzeba jasno powiedzieć, że to my doprowadziliśmy do tego obronnego przełomu. Od 2015 r. robimy wszystko, aby Polska była bezpieczna i będziemy robić to dalej. Procentowo wydajemy największe środki w ramach NATO na Siły Zbrojne, będzie to ponad 4% PKB, procentowo więcej nawet od Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-657.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-658">
          <u xml:id="u-658.0" who="#RyszardTerlecki">Pani poseł Anna Wojciechowska, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-659">
          <u xml:id="u-659.0" who="#AnnaWojciechowska">Ale pan marszałek dzisiaj niespodziankę zrobił.</u>
          <u xml:id="u-659.1" who="#AnnaWojciechowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Oczywiście będę mówiła o pieniądzach. Temat bardzo gorący: pieniądze z KPO — 160 mld zł dla Polaków, dla nas. Jedynym hamulcowym, tym, który hamuje to, że te pieniądze wpłyną do naszego kraju, jest oczywiście pan Zbigniew Ziobro i jego dwór — poprzez brak praworządności. I teraz co jest ważniejsze: pan Zbigniew Ziobro czy byt społeczeństwa? Czy z kolei może żądza władzy?</u>
          <u xml:id="u-659.2" who="#AnnaWojciechowska">Miałam dyżur poselski w Gołdapi, bo jestem z Warmii i Mazur. Była u mnie pani, 80-letnia kobieta, i aż mnie to wzruszyło, bo pierwsze słowa, które powiedziała po wejściu do biura, to: Pani poseł, jeszcze nigdy nie było tak źle, jak jest teraz. Przeżyłam 80 lat, nigdy nie było mi tak trudno, emerytury mam 2300 zł…</u>
          <u xml:id="u-659.3" who="#komentarz">(Poseł Waldemar Andzel: Za platformy 700 było.)</u>
          <u xml:id="u-659.4" who="#AnnaWojciechowska">…opłata za m3 wody ciepłej w Gołdapi — 72 zł, opłata za mieszkanie — 1350 zł. Brak opieki lekarskiej, a płacę ciągle składki zdrowotne. W sobotę i w niedzielę karetka pogotowia przyjedzie z innego miasta na wezwanie, pacjenci są zabierani do pobliskich miast, w których są szpitale, ale to jest odległość 30, 40 km. Jeśli pacjenci mogą wyjść po udzieleniu pomocy, a czasami jest to jednak pora wieczorowa i jest brak komunikacji, a dzieci nie ma obok, to co mają robić ludzie starsi bez rodzin? Nie mają czym wracać do domu, jedyne, co pozostaje, to jest taksówka. I tak się zdarzyło, że sąsiadka wracała w ubiegłym tygodniu z mężem 30 km w nocy taksówką ze szpitala. I teraz pieniądze z KPO, te pieniądze…</u>
          <u xml:id="u-659.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Bo zlikwidowaliście.)</u>
          <u xml:id="u-659.6" who="#AnnaWojciechowska">Nie ma autobusów, proszę pana, nie ma pociągu również. Nie ma w tej chwili.</u>
          <u xml:id="u-659.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Wszystko, i kolej, i pks zlikwidowaliście.)</u>
          <u xml:id="u-659.8" who="#AnnaWojciechowska">Państwo zlikwidowaliście, bo były, państwo zlikwidowaliście. I to są pieniądze, proszę państwa…</u>
          <u xml:id="u-659.9" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-659.10" who="#AnnaWojciechowska">Młodzi ludzie wyjechali stamtąd, tam nic nie ma, tam jest tylko świeże powietrze i uzdrowisko. To są pieniądze społeczne i te pieniądze są potrzebne chociażby dla takich małych miejscowości. Chociaż państwo twierdziliście, że te pieniądze to są tak małe, że nie warto się po nie schylać, prawda? Ale zbliżają się wybory i przypomnieliście sobie państwo, że jednak by się przydały. Może państwo nie potrzebują…</u>
          <u xml:id="u-659.11" who="#komentarz">(Poseł Waldemar Andzel: Dla małych miejscowości…)</u>
          <u xml:id="u-659.12" who="#AnnaWojciechowska">Ja panu nie przeszkadzałam…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-660">
          <u xml:id="u-660.0" who="#RyszardTerlecki">Panie pośle! Proszę nie przeszkadzać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-661">
          <u xml:id="u-661.0" who="#AnnaWojciechowska">Jeżeli pan… Ja panu nie przeszkadzałam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-662">
          <u xml:id="u-662.0" who="#RyszardTerlecki">Panie pośle!</u>
          <u xml:id="u-662.1" who="#komentarz">(Poseł Waldemar Andzel: Tyle kłamstw, że nie da się tego słuchać.)</u>
          <u xml:id="u-662.2" who="#RyszardTerlecki">Panie pośle! Proszę się uspokoić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-663">
          <u xml:id="u-663.0" who="#AnnaWojciechowska">Ale małe miejscowości, odizolowane komunikacyjnie, bez pracy dla młodych ludzi, czekają na pomoc, którą rząd powinien im zagwarantować. A więc opieka lekarska zawsze była. I co jest ważniejsze: obywatel czy władza? Przegracie tym razem te wybory, ludzie wam tego nie wybaczą…</u>
          <u xml:id="u-663.1" who="#komentarz">(Poseł Waldemar Andzel: Prawo i Sprawiedliwość wygra wybory, a Platforma…)</u>
          <u xml:id="u-663.2" who="#AnnaWojciechowska">…bo takich miejscowości jak Gołdap są tysiące. A pan zachował się bardzo niegrzecznie.</u>
          <u xml:id="u-663.3" who="#komentarz">(Poseł Waldemar Andzel: Bardzo dobrze się zachowałem.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-664">
          <u xml:id="u-664.0" who="#RyszardTerlecki">Każdy ma prawo każde głupstwo opowiadać, proszę nie przeszkadzać.</u>
          <u xml:id="u-664.1" who="#RyszardTerlecki">Pan poseł Patryk Wicher, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-665">
          <u xml:id="u-665.0" who="#PatrykWicher">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! W dzisiejszym moim wystąpieniu chciałbym powiedzieć o osobach, o organizacji wyjątkowej, bo jest to PTTK. A dokładnie chciałbym powiedzieć o oddziale PTTK „Beskid” w Nowym Sączu i działających w nim komisjach. To są wyjątkowi ludzie, którzy promują w swojej działalności przepiękną ideę promocji turystyki górskiej, tych wartości szacunku dla przyrody, dla otoczenia, dla tego, co jest piękne w naszym pięknym polskim kraju.</u>
          <u xml:id="u-665.1" who="#PatrykWicher">Faktycznie te wycieczki dla młodzieży, dla osób starszych, w różnym wieku nie tylko pozwalają utrzymać je w dobrej kondycji, nie tylko są promocją postaw zdrowotnych, tych właściwych dla tych osób w związku z dużą aktywnością fizyczną, lecz także pozwalają na wypoczynek, relaks. Przewodnicy z tejże organizacji robią kawał dobrej roboty w całym kraju, zarówno w miastach, jak i w przypadku wycieczek górskich. Ich usługi jako przewodników są bardzo istotne w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-665.2" who="#PatrykWicher">Natomiast w tej organizacji, w jej ramach występują też wyjątkowe perełki, które warto tutaj uwypuklić i pokazać. Do takich perełek możemy zaliczyć choćby np. w oddziale „Beskid” w Nowym Sączu komisję integracji z osobami niepełnosprawnymi, która w tym roku obchodzi 20-lecie istnienia. Jest to wyjątkowy podmiot, który doprowadzał do tego, że osoby z niepełnosprawnościami, nawet jeżdżące na wózkach, moi drodzy państwo, wyjeżdżały czy też przy pomocy wolontariuszy docierały na szczyt Turbacza, Babiej Góry, co wydaje się dzisiaj abstrakcją, niemożliwe, ale to jest możliwe. 20 lat temu trudno było przekonać rodziców tych dzieci, tych młodzieńców, tej młodzieży, żeby pozwolili im wyjść z domu, żeby się nie wstydzili, żeby uwierzyli, że ta aktywność jest możliwa. Mam zaszczyt być członkiem tej komisji od 20 lat i widzieć, jak zmienia się sytuacja, jak te osoby wyszły z domów i dzisiaj są pełnoprawnymi uczestnikami naszego codziennego życia.</u>
          <u xml:id="u-665.3" who="#PatrykWicher">Dzisiaj społeczeństwo jest otwarte, akceptuje te osoby i im pomaga. Przejawem tego jest przepiękna idea wolontariatu. Dziękuję tym wolontariuszom, którzy pomagali w ramach PTTK, a szczególnie w ramach komisji integracji z osobami niepełnosprawnymi przez ostatnie 20 lat. Bez waszej pracy, bez waszej pomocy ta działalność byłaby niemożliwa, dlatego cieszę się, że takie inicjatywy powstają. Co najważniejsze, to właśnie ludzie młodzi, uczniowie techników, liceów, czasami wyższych klas szkoły podstawowej, angażują się w te wyjazdy, uczestniczą w nich i uczą się dobroci i kierowania się sercem.</u>
          <u xml:id="u-665.4" who="#PatrykWicher">Moi Drodzy Państwo! Promujmy idee krzewione przez PTTK, przez wolontariat, promujmy wycieczki górskie, promujmy piękno naszej ziemi, polskiej ziemi. Myślę, że warto wspierać takie organizacje i tych cudownych wolontariuszy i warto w naszych wystąpieniach czasami ich przywołać, pokazać, uwidocznić, tak żeby byli wzorcem dla innych. Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-665.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-666">
          <u xml:id="u-666.0" who="#RyszardTerlecki">Na tym zakończyliśmy oświadczenia poselskie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-667">
          <u xml:id="u-667.0" who="#RafałAdamczyk">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! W styczniu, a dokładnie 21 i 22 stycznia, obchodzimy święta najważniejszych w naszym życiu, po rodzicach, osób. To święta — Dzień Babci i Dzień Dziadka. Z tego miejsca, z uwagi na to, że nie będzie okazji przed następnym posiedzeniem Sejmu, życzę wszystkim solenizantom dużo zdrowia, szacunku i pogody ducha. Wszystkiego najlepszego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-668">
          <u xml:id="u-668.0" who="#PawełKrutul">Oświadczenie poselskie w sprawie budowy farmy fotowoltaicznej na Polanie Białowieskiej</u>
          <u xml:id="u-668.1" who="#PawełKrutul">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Wójt Gminy Białowieża Albert Litwinowicz wydał decyzję środowiskową dla budowy farmy fotowoltaicznej na Polanie Białowieskiej. Nie wziął pod uwagę opinii Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Białymstoku, która odmówiła uzgodnienia realizacji przedsięwzięcia. To ogromna nieodpowiedzialność.</u>
          <u xml:id="u-668.2" who="#PawełKrutul">Zagrożone są siedliska chronionych gatunków, w tym orlika krzykliwego. 1,5-hektarowa farma fotowoltaiczna miałaby być zlokalizowana w obszarze specjalnej ochrony ptaków, zaledwie 450 m od granicy z Białowieskim Parkiem Narodowym, w bezpośrednim sąsiedztwie najcenniejszego i najbardziej wrażliwego na działania człowieka Obszaru Ochrony Ścisłej Białowieskiego Parku Narodowego. Dodatkowo w rejonie specjalnej ochrony ptaków Natura 2000. Pasą się tam żubry, jelenie i żerują ptaki.</u>
          <u xml:id="u-668.3" who="#PawełKrutul">Ekolodzy uważają, że: inwestycja narusza zakazy wyszczególnione w uchwale Sejmiku Województwa Podlaskiego w sprawie Obszaru Chronionego Krajobrazu „Puszcza Białowieska”, zgodnie z którą na obszarze planowanej inwestycji zakazuje się niszczenia lęgowisk, schronień i miejsc rozrodu dziko występujących zwierząt, „do którego niewątpliwie dojdzie wskutek zajęcia przez infrastrukturę i wygrodzenia ok. 1,5 ha terenu łąki”.</u>
          <u xml:id="u-668.4" who="#PawełKrutul">Jak podaje „Gazeta Wyborcza”, inwestorem ma być Andrzej Kaczanowski. To inspektor do spraw budownictwa, inwestycji i zamówień publicznych w białowieskim urzędzie gminy. Podległy burmistrzowi pracownik gminy otrzymał zielone światło na budowę farmy mimo sprzeciwu naukowców, ekologów, a nawet mieszkańców okolicy, w której ma powstać farma. Swoją decyzję tłumaczy tym, że akurat tam posiada ziemię, na której mogłaby powstać inwestycja.</u>
          <u xml:id="u-668.5" who="#PawełKrutul">Jestem w stanie zrozumieć pewne decyzje samorządowców, które są podyktowane chęcią rozwoju gminy. Nie ma jednak mojej zgody na niszczenie dziedzictwa przyrodniczego województwa podlaskiego i niejasne układy środowiskowe między wójtem gminy i pracownikiem. Farma fotowoltaiczna powinna powstać, ale nie w sercu Puszczy Białowieskiej.</u>
          <u xml:id="u-668.6" who="#PawełKrutul">Domagam się interwencji ze strony Ministra Klimatu i Środowiska oraz kontroli nad legalnością oraz transparentnością postępowania władz samorządowych ws. tej inwestycji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-669">
          <u xml:id="u-669.0" who="#GrzegorzLorek">7 stycznia minęła kolejna rocznica śmierci Jana Rodowicza „Anody”. Warto przypomnieć, kim był.</u>
          <u xml:id="u-669.1" who="#GrzegorzLorek">Urodził się w roku 1923, a jego mama, z domu Bortnowska, była siostrą gen. Władysława Bortnowskiego, dowódcy Armii „Pomorze” w kampanii wrześniowej. Kiedy rozpoczął edukację, aktywnie działał w harcerstwie. W 1939 r. zdaje tzw. małą maturę. Wojna nie przerywa jego edukacji, kontynuuje ją na tajnych kompletach. Maturę zdaje w 1941 r.</u>
          <u xml:id="u-669.2" who="#GrzegorzLorek">Od października 1939 r. działa w strukturach podziemnego harcerstwa wraz Tadeuszem Zawadzkim, Aleksym Dawidowskim i Janem Bytnarem, realizując zadania w ramach tzw. małej dywersji. Uczestniczy w szkoleniach Zastępczego Kursu Szkoły Podchorążych ZWZ — AK oraz w szkoleniach bojowych, po których otrzymuje stopień plutonowego — podchorążego. Od listopada 1942 r. był zastępcą dowódcy 2. Drużyny w Hufcu Centrum Grup Szturmowych Szarych Szeregów.</u>
          <u xml:id="u-669.3" who="#GrzegorzLorek">Uczestniczył w wielu akcjach bojowych, m.in. w akcji pod Arsenałem czy akcji „Celestynów”, kiedy uwolniono 49 więźniów wiezionych z Majdanka do Auschwitz. To tylko dwie z wielu. W powstaniu warszawskim służył w składzie zgrupowania Kedywu KG AK ppłk Jana Mazurkiewicza „Radosława”. „Anoda” był trzykrotnie ranny. 11 sierpnia 1944 r. odznaczony został Krzyżem Srebrnym Virtuti Militari.</u>
          <u xml:id="u-669.4" who="#GrzegorzLorek">Po długim leczeniu w styczniu 1945 r. wrócił do Milanówka do rodziny. Armii Krajowej już nie było, bo została rozwiązana rozkazem płk. Leopolda Okulickiego. Jan Rodowicz rozpoczął znów konspiracyjną pracę, lecz tym razem przeciw Sowietom w Delegaturze Sił Zbrojnych. Aktywnie działał dla upamiętnienia swoich towarzyszy walki z AK. Był inicjatorem stworzenia Archiwum Baonu Zośka. Rozpoczął studia na politechnice.</u>
          <u xml:id="u-669.5" who="#GrzegorzLorek">W wigilię Bożego Narodzenia 1948 r. został aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa. Okoliczności jego śmierci są niejasne. Przyjmuje się, że zmarł 7 stycznia 1949 r. Prokuratura twierdziła, że próbował popełnić samobójstwo przez skok z czwartego piętra. Najprawdopodobniej został wyrzucony z okna. Pochowano go w tajemnicy, a rodzinę zawiadomiono dopiero 1 marca. Potajemnie został pochowany na Powązkach, ale dzięki jednemu z grabarzy rodzina dowiedziała się o miejscu pochówku i przeniosła ciało do grobu rodzinnego. Komuniści bali się legendy.</u>
          <u xml:id="u-669.6" who="#GrzegorzLorek">7 stycznia — śmierć „Anody” Jana Rodowicza. Pamiętajmy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-670">
          <u xml:id="u-670.0" who="#RobertObaz">Oświadczenie poselskie w sprawie powołania Młodzieżowej Rady Miejskiej Jeleniej Góry</u>
          <u xml:id="u-670.1" who="#RobertObaz">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! We wtorek, 10 stycznia 2023 r., 2-letnią kadencję rozpoczęła Młodzieżowa Rada Miejska Jeleniej Góry, w której skład weszło 18 radnych z powołanych 14 okręgów wyborczych. W wyborach do Młodzieżowej Rady Miasta Jeleniej Góry mogli kandydować uczniowie oraz uczennice z jeleniogórskich szkół ponadpodstawowych oraz studentki i studenci z trzech uczelni wyższych, czyli Karkonoskiej Akademii Nauk Stosowanych, uniwersytetu ekonomicznego i filii Politechniki Wrocławskiej.</u>
          <u xml:id="u-670.2" who="#RobertObaz">Podczas inauguracyjnej sesji Młodzieżowej Rady Miejskiej Jeleniej Góry radni złożyli ślubowanie oraz wybrali prezydium rady. Wczorajszy dzień był niezwykle ważny dla jeleniogórskiej młodzieży. Wreszcie głos młodych mieszkańców Jeleniej Góry będzie słyszalny i ważny dla władz samorządowych.</u>
          <u xml:id="u-670.3" who="#RobertObaz">Powołanie Młodzieżowej Rady Miasta w Jeleniej Górze ma ogromne znaczenie dla funkcjonowania oraz rozwoju naszego regionu. Dzięki niej młodzi będą chętniej angażować się w sprawy samorządu, a władze miasta uzyskiwać podpowiedzi od młodzieży. W chwili obecnej Jelenia Góra jest miastem starzejącym się, w którym młodzi ludzie nie znajdują perspektyw ani możliwości na przyszłość. Powołanie organu doradczego sprawi, że głos młodych będzie docierał bezpośrednio do władz samorządowych, dzięki czemu możliwe będzie prowadzenie działań odpowiadających na ich potrzeby. Jest to pierwszy krok do tego, aby uczynić miasto przyjazne młodym ludziom.</u>
          <u xml:id="u-670.4" who="#RobertObaz">Młodzieżowe rady miast otrzymały także nowe kompetencje, z których najważniejszą, wydaje się, jest ta uchwałodawcza. Wcześniej możliwe było jedynie składanie obywatelskich projektów uchwał, jednak to była żmudna, długotrwała procedura, w ramach której trzeba było zebrać dużo podpisów, co nie zawsze się udawało. Możliwość podejmowania uchwał bardzo ułatwia działanie młodzieży w samorządzie. Dzięki temu opinie młodzieżowych rad będą musiały być uwzględniane przez miejskich radnych przy podejmowaniu uchwał dotyczących młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-670.5" who="#RobertObaz">Jelenia Góra dołączyła do grona miast, w których funkcjonują młodzieżowe rady. Z tego miejsca chciałbym zachęcić wszystkich do podejmowania inicjatyw mających na celu powołanie młodzieżowych rad w swoich regionach. Głos młodych osób jest ważny i powinien być zauważalny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-671">
          <u xml:id="u-671.0" who="#RyszardTerlecki">Zarządzam przerwę w posiedzeniu do jutra, tj. do 12 stycznia 2023 r., do godz. 9.</u>
          <u xml:id="u-671.1" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godz. 22 min 39)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>