text_structure.xml
44.3 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml" />
<TEI>
<xi:include href="header.xml" />
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#DanutaPietraszewska">Dzień dobry państwu. Otwieram posiedzenie.</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#DanutaPietraszewska">Stwierdzam kworum oraz przyjęcie protokołów posiedzeń Komisji od 42. do 58. wobec niewniesienia do nich zastrzeżeń, chyba że ktoś z państwa zapoznał się i ma jakieś zastrzeżenia. Nie słyszę. Wobec tego przyjmujemy protokoły.</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#DanutaPietraszewska">W dzisiejszym porządku posiedzenia mamy dwa punkty. Przedmiotem posiedzenia będzie rozpatrzenie projektu dezyderatu w sprawie aktywizacji zawodowej Romów w ramach „Programu integracji społeczności romskiej w Polsce na lata 2014–2020”. Jako punkt drugi – rozpatrzenie propozycji tematów kontroli do planu pracy Najwyższej Izby Kontroli na rok 2019. Ten punkt włączyłam z uwagi na pismo pana marszałka, które do nas skierował, mówiące o tym, że prezes NIK poinformował o podjęciu prac nad przygotowaniem planu pracy NIK na rok 2019. W związku z tym pan marszałek do wszystkich komisji skierował tego typu pismo, więc się również do państwa z tym zwróciłam. Każdy z państwa dostał mejla z prośbą o propozycje takich tematów. Chyba nie wpłynęły, niestety, żadne propozycje, w związku z tym... Chyba że państwo jeszcze dzisiaj je zgłoszą, to nie będzie problemu, żebyśmy również to potem jako propozycję Komisji zgłosili.</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#DanutaPietraszewska">Proszę państwa, chciałam przywitać naszych gości. Dzisiaj wyjątkowo krótka jest ta lista, ale bardzo serdecznie witam zastępcę dyrektora Departamentu Wyznań Religijnych oraz Mniejszości Narodowych i Etnicznych panią Teresę Karczmarek. Witam pana Tadeusza Bosmana Krzyżanowskiego z Królewskiej Fundacji Romów. Serdecznie witam, bo dezyderat dotyczy właśnie Romów.</u>
<u xml:id="u-1.4" who="#DanutaPietraszewska">Szanowni państwo, jeśli chodzi o problematykę, temat jest nam wszystkim znany, bo go wałkujemy już od bardzo długiego czasu. Nieustannie w naszych dyskusjach przewijał się temat: jak zmotywować Romów, ale i znaleźć sposób, żeby oni zaistnieli na rynku pracy. Właśnie to poruszamy w tym dezyderacie. Czy państwo chcą, żebym ten dezyderat odczytała jeszcze raz? Każdy z was ma go w mejlu, ale pan jest gościem i pan chciałby, żeby go odczytać, tak?</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#TadeuszBosmanKrzyżanowski">Wie pani co, czytam go, ale mam problem z tym... Gdyby pani przeczytała, to byłoby łatwiej.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#DanutaPietraszewska">Okej, nie ma sprawy. Odczytam go.</u>
<u xml:id="u-3.1" who="#DanutaPietraszewska">„Dezyderat nr 6 Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej uchwalony w dniu” – to jeżeli będzie uchwalony – „do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie aktywizacji zawodowej Romów w ramach «Programu integracji społeczności romskiej w Polsce na lata 2014–2020».</u>
<u xml:id="u-3.2" who="#DanutaPietraszewska">Poprawa warunków mieszkaniowych mniejszości romskiej w Polsce należy do jednych z najważniejszych celów zarówno polityki społecznej, jak i polityki integracji. Na ten cel przeznaczane są znaczące środki z «Programu integracji społeczności romskiej w Polsce na lata 2014–2020». Także wcześniej był to jeden z priorytetów polityki państwa. W latach 2004–2013 zrealizowano 564 zadania na rzecz poprawy sytuacji bytowej Romów.</u>
<u xml:id="u-3.3" who="#DanutaPietraszewska">Komisja Mniejszości Narodowych i Etnicznych Sejmu RP w czasie swoich posiedzeń wyjazdowych wysłuchała krytycznych głosów oraz wzajemnych uwag zarówno przedstawicieli Romów, jak i władz samorządowych oraz mieszkańców gmin dotyczących polityki mieszkaniowej wobec mniejszości romskiej.</u>
<u xml:id="u-3.4" who="#DanutaPietraszewska">Komisja uważa, że wiele problemów rozwiąże włączenie Romów w proces budowy domów i remontu mieszkań, które są dla nich przewidziane. Zatrudnianie Romów zapewni im dochody z pracy i będzie sprzyjało aktywizacji zawodowej. Uczestnicząc w pracach budowlanych i remontowych, wezmą także odpowiedzialność za jakość tych prac – dziś niejednokrotnie nisko ocenianą przez romskich mieszkańców. Osobiste zaangażowanie Romów w proces budowy i remontów mieszkań dla nich przeznaczonych może osłabić negatywny stereotyp i niechęć tych osób, które nieprzychylnie patrzą na wspieranie romskich sąsiadów z budżetu państwa.</u>
<u xml:id="u-3.5" who="#DanutaPietraszewska">Komisja zdaje sobie sprawę, że propozycja ta wymaga rozwiązania wielu problemów prawnych i organizacyjnych. Stoi jednak na stanowisku, że warto podjąć ten wysiłek. Dlatego zwraca się do Pana Ministra z prośbą o opracowanie systemowych rozwiązań pozwalających na włączenie Romów w prace remontowo-budowlane finansowane ze środków «Programu integracji społeczności romskiej w Polsce na lata 2014–2020»”.</u>
<u xml:id="u-3.6" who="#DanutaPietraszewska">Podkreśliliśmy specjalnie, że to nie chodzi o jakieś nowe środki, tylko o środki, które już są, i to jest... Proszę państwa, wysłuchaliście tekstu. W mejlach też go macie. Czy państwo mają jakieś uwagi do tego dezyderatu? Bardzo proszę, pan poseł Duda.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#AntoniDuda">Antoni Duda. Pani przewodnicząca, szanowni państwo, tak jak przypominam sobie z naszego pobytu w Brzegu, któraś z pań romskich właśnie o to miała pretensje, że się każe im wykańczać mieszkania, które... Dlatego mówię o tym, bo zwracam uwagę, że pewnie będą z tym problemy. Zresztą w dezyderacie jest o tym mowa, że zdajemy sobie sprawę z problemów.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#DanutaPietraszewska">Ale spróbować zawsze można, tak?</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#AntoniDuda">Ale wydaje mi się, że właśnie poparłbym tę próbę. Rzeczywiście próbować trzeba.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#DanutaPietraszewska">Spróbować trzeba. Dokładnie tak. Nie można rezygnować.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#AntoniDuda">Ale rzeczywiście trzeba będzie tutaj jakieś pewnie dodatkowe programy, przekonania i...</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#DanutaPietraszewska">Dobrze. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#SzymonGiżyński">Jeżeli można, jedno tylko...</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#DanutaPietraszewska">Tak. Czyli teraz pan przewodniczący Giżyński, a potem pan przewodniczący Galla, tak? Bardzo proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#SzymonGiżyński">Myślę, że tutaj prezydium Komisji – w takim swoim redakcyjnym składzie redagującym propozycję, całościowym składzie, bo każdy z nas ma pewne konkretne propozycje zawarte i uwzględnione w tym tekście – zawarło zarówno całość problematyki z tym związanej, o której tutaj pan poseł wspomniał, jak i pewną oględność i delikatność sformułowań, prawda? Myślę, że to jest złoty środek, który został tutaj zaprezentowany w naszym dezyderacie, w propozycji.</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#DanutaPietraszewska">Dziękuję bardzo. Pan przewodniczący Galla. Bardzo proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#RyszardGalla">Bardzo krótko. W odpowiedzi na wystąpienie pana posła Antoniego Dudy chciałbym powiedzieć, że właśnie intencją tego dezyderatu – myślę, że i naszej pracy, trwającej już od wielu lat, a związanej z tematem aktywności zawodowej środowiska romskiego – jest to, co jest tutaj ujęte, bo właśnie w Brzegu ta pani, która mówiła o wykonywaniu tych remontów... To właśnie była praca, którą Romowie wykonywali nieodpłatnie. Nam zależy na tym, żeby tutaj przy tej aktywności romskiej jakby spowodować, że oni też będą mieli pewne źródła dochodów, nie tylko na zasadzie pójścia do urzędu miasta po jakąś tam dotację, tylko po to, żeby mogli to zrobić w ramach tych środków, które posiadamy.</u>
<u xml:id="u-14.1" who="#RyszardGalla">W ostatnim okresie mieliśmy szereg takich projektów, które mogliśmy przeanalizować, gdzie są środki, i one w różnych miejscach są konsumowane nie do końca zgodnie z intencją środowiska romskiego. Często się mówi, że niby program jest skierowany do środowiska romskiego, a kto inny z niego środki konsumuje.</u>
<u xml:id="u-14.2" who="#RyszardGalla">Mówiąc bardzo dokładnie, w tym Brzegu właśnie chodzi o to, żeby nie było tak, że przychodzi i pewne prace wykonuje firma zewnętrzna, a wykonuje je w słabej jakości, ale żeby to wykonali Romowie, dostali za to wynagrodzenie, ale też i ponosili odpowiedzialność za jakość wykonania tych prac.</u>
<u xml:id="u-14.3" who="#RyszardGalla">Bardzo dziękuję za ten dezyderat.</u>
<u xml:id="u-14.4" who="#RyszardGalla">Dziękuję bardzo. To zawsze też tak jest, że wynagrodzenie motywuje, jeżeli ktoś coś robi, prawda? Są społecznicy i chwała im za to, że tacy są, ale jeżeli ktoś dostaje za pracę wynagrodzenie, to ma większą chęć pracować, a jeżeli jeszcze zrobi to dobrze i go pochwalą, to jeszcze tym większą. Myślę więc, że idziemy wszyscy w takim bardzo podobnym nurcie. Chcemy, żeby Romowie znaleźli się na rynku pracy, żeby za tę pracę mieli godnie zapłacone, i wtedy będzie to dla pożytku wszechstronnego.</u>
<u xml:id="u-14.5" who="#RyszardGalla">Czy pan chciałby zabrać głos? Bardzo proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#TadeuszBosmanKrzyżanowski">Tadeusz Bosman Krzyżanowski. Reprezentuję w jakiś sposób część środowiska romskiego. Reprezentuję Bogdana Trojanka i Królewską Fundację Romów.</u>
<u xml:id="u-15.1" who="#TadeuszBosmanKrzyżanowski">Nie mogłem uczestniczyć w tym wyjeździe, który państwo odbyli, ale myślę sobie tak, że my w Bydgoszczy remontowaliśmy mieszkania romskie. Tworzyliśmy łazienki romskie w większości i była wymiana okien. Romowie nie uchylali się od pomocy, np. wnoszenia płytek i wynoszenia tych ram okiennych, żeby pomóc firmie, żeby to nie przeciągało się w czasie lub w celu szukania oszczędności w wykonaniu tej firmy, żeby nam tych pieniędzy starczyło na więcej. Wydaje mi się, że to jest bardzo dobry pomysł, żeby włączać tych Romów, tym bardziej że mogliby zarobić sobie i mieliby satysfakcję, że w jakiś sposób się przyczynili do tego.</u>
<u xml:id="u-15.2" who="#TadeuszBosmanKrzyżanowski">Jeszcze chciałbym coś powiedzieć na temat tych środków, które mamy z programu integracji społecznej. Wiadomo, że tam jest jakaś pula pieniędzy i z tego worka się nie wysypie, nie będzie więcej tych pieniędzy. Moje zdanie jest takie, że jeżeli samorządy mają problemy z tymi mieszkaniami – czy remontami, czy budowaniem nowych budynków – powinny włączać wiele środków swoich, bo to są ich beneficjenci, z ich gmin, z ich miast. Tu program rządowy nie rozwiąże tego problemu, bo mamy za mało pieniędzy i my to rozumiemy. Tak więc te gminy powinny włączać też kwoty pieniężne w to, żeby rozwiązać ten problem, bo tego tak nie można zostawić, oglądając się tylko na program rządowy, który nie wiadomo, ile będzie trwał. Tutaj gminy powinny być zobowiązane do tego, żeby też partycypowały w wydawaniu tych pieniędzy.</u>
</div>
<div xml:id="div-16">
<u xml:id="u-16.0" who="#DanutaPietraszewska">Trzeba podkreślić, że mówimy o środkach dodatkowych, bo Romowie są obywatelami polskimi, więc tak samo mają prawo do środków, którymi dysponuje samorząd gminny, jak inni obywatele Polski. Ale trzeba powiedzieć, że środki, które są przeznaczone właśnie na budownictwo w tym programie romskim, są naprawdę duże. No i to już trwa wiele lat.</u>
<u xml:id="u-16.1" who="#DanutaPietraszewska">Bardzo proszę, pan poseł Cimoszewicz.</u>
</div>
<div xml:id="div-17">
<u xml:id="u-17.0" who="#TomaszCimoszewicz">Dziękuję, pani przewodnicząca. Absolutnie z głosem poparcia. Chciałem tutaj jakby zwrócić uwagę na kwestię integracji. Wydaje mi się, że propozycja i zamysł w tej formie integracji są jak najwłaściwsze.</u>
<u xml:id="u-17.1" who="#TomaszCimoszewicz">Tylko powiem o tym ze swojego doświadczenia życiowego. Nie jest to tajemnicą. Przez ponad 15 lat prowadziłem działalność budowlaną. Prowadziłem ją za granicą. Niejednokrotnie byłem świadkiem sytuacji, gdzie nad projektem pracowali w jednym miejscu pracownicy, począwszy od Hindusów, przez Azjatów, Europejczyków, Meksykanów. To jasno pokazywało na każdym przykładzie i w każdym przypadku, że wszelkie bariery, jakie mogły istnieć pomiędzy poszczególnymi narodowościami, zanikały w momencie, kiedy ludzie się skupiali na wspólnej pracy, wspólnym celu, a jeszcze przy okazji byli dobrze opłacani, prawda? Tak więc takie wspólne działania... Należy zmierzać ku temu.</u>
<u xml:id="u-17.2" who="#TomaszCimoszewicz">Bardzo mnie cieszy, że mamy to zawarte w tym dezyderacie, więc absolutnie słowa wsparcia. Mam nadzieję, że wszyscy absolutnie tu nie mamy chyba dzielących nas kwestii i jesteśmy w stanie zagłosować, popierając ten dezyderat. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-18">
<u xml:id="u-18.0" who="#DanutaPietraszewska">Dziękuję bardzo. Jeszcze pan poseł Duda. Bardzo proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-19">
<u xml:id="u-19.0" who="#AntoniDuda">Jeszcze jedno. Oczywiście też gorąco popieram to, co tutaj zawieramy w tym dezyderacie, ale do ostatniego zdania się chcę odnieść. „Dlatego zwracamy się do Pana Ministra w sprawie opracowania systemowych rozwiązań pozwalających na włączenie Romów w prace remontowo-budowlane, finansowane” itd. Nie wiem, na ile pan minister, opracowując te systemowe rozwiązania, będzie konsultował to z nami, czy nie, ale sugerowałbym, żeby włączyć w to urzędy pracy, bo tu... Dlaczego? Bo te prace budowlane to tak całkiem z tzw. ulicy trudno zrobić. Trzeba pewne przeszkolenie przygotować. Tu urzędy pracy mogłyby spełnić jak najbardziej swoją rolę.</u>
</div>
<div xml:id="div-20">
<u xml:id="u-20.0" who="#DanutaPietraszewska">Tak. Zdecydowanie tak.</u>
</div>
<div xml:id="div-21">
<u xml:id="u-21.0" who="#AntoniDuda">Tak że to jest taka moja sugestia.</u>
</div>
<div xml:id="div-22">
<u xml:id="u-22.0" who="#DanutaPietraszewska">Dziękuję bardzo. Proszę państwa... Bardzo proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-23">
<u xml:id="u-23.0" who="#TadeuszBosmanKrzyżanowski">Dziękuję za głos. Chciałbym się też odnieść do jednej takiej sprawy. Naprawdę, wierzcie mi państwo, że Romowie nie uchylają się od pracy. Tym bardziej że wiemy, że w tych miasteczkach w górach są samowole budowlane. Oni to sami budowali, bo chcieli zamieszkać w tych domkach, poklejonych z tego, co po prostu mogli znaleźć. Mój głos jest taki, że na pewno będą chcieli w tym uczestniczyć, partycypować w pracach, tym bardziej że będą mieli wynagrodzenie za to. Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-24">
<u xml:id="u-24.0" who="#DanutaPietraszewska">Dziękuję bardzo. Myślę, że chyba tę dyskusję wyczerpaliśmy, bo nikt z państwa się już nie zgłasza.</u>
<u xml:id="u-24.1" who="#DanutaPietraszewska">Wobec tego spytam, czy możemy przyjąć projekt. Czy ktoś jest przeciwny przyjęciu dezyderatu? Nie.</u>
<u xml:id="u-24.2" who="#DanutaPietraszewska">Czyli możemy przyjąć, że dezyderat został przez naszą Komisję przyjęty.</u>
<u xml:id="u-24.3" who="#DanutaPietraszewska">Bardzo serdecznie państwu dziękuję za taką zgodność. Wszyscy chcemy dobrego. Bardzo dziękuję.</u>
<u xml:id="u-24.4" who="#DanutaPietraszewska">Może od razu w nawiązaniu do tego, co pan powiedział, zwróciłabym się do pani dyrektor, która ostatnio była na tym terenie, gdzie były samowole budowlane, prawda? Wynikł z tego problem, że ludzie musieli opuszczać te budynki. Poprosiłabym, żeby pani nam tak króciutko zdała relację z tego, jak ta sytuacja tam wygląda, prawda? Pani dyrektor, gdyby pani była uprzejma...</u>
</div>
<div xml:id="div-25">
<u xml:id="u-25.0" who="#TeresaKarczmarek">Szanowna pani przewodnicząca, szanowni państwo, rzeczywiście parę dni temu byłam przez dwa dni w województwie małopolskim, m.in. w Maszkowicach, Limanowej, Czchowie. Pooglądałam sobie pojedyncze domy zagrożone katastrofą budowlaną, jak również to tragiczne osiedle w Maszkowicach. Rodziny romskie jeszcze tam mieszkają, ale z całą pewnością będą musiały – przynajmniej większość z tych rodzin – swoje miejsce zamieszkania opuścić i to jest problem. Nadzór budowlany niestety nie cofnie się przed wydawaniem kolejnych decyzji rozbiórkowych, dlatego że całe osiedle grozi nie tylko zwykłą katastrofą budowlaną, ale również pożarami, więc to jest jakby trochę poza nami.</u>
<u xml:id="u-25.1" who="#TeresaKarczmarek">Nie ulega wątpliwości, że dwie rzeczy, dwa obszary poruszone w projekcie tego dezyderatu, jak sprawy mieszkaniowe i aktywizacja zawodowa mniejszości romskiej... Bez wątpienia to chyba w tej chwili są absolutne priorytety dla nas. Mówię też w imieniu ministra, że jesteśmy jak najbardziej za. Mamy świadomość, że będzie to bardzo trudne, bo nie zadzieją się te rzeczy z dnia na dzień. To będzie proces, może nawet kilkuletni, wynikający głównie z tego, że środki są małe. Tu chciałabym się króciutko odnieść do jednej linijki. Jeżeli chodzi o możliwość rozwiązania problemów prawnych i organizacyjnych, ale w ramach programu integracji romskiej, to tak naprawdę chyba to, co może zrobić minister spraw wewnętrznych i administracji, to poprzesuwać te pieniądze w ramach programu w taki sposób, żeby może większe środki szły na cele mieszkaniowe. W tej chwili, bo tak uzgodniono ze środowiskami romskimi, to było 23% z kawałkiem, więc niecałe 2,4 mln. To są żadne pieniądze w skali całego kraju i na cały rok. Proszę pamiętać. To jest nic.</u>
</div>
<div xml:id="div-26">
<u xml:id="u-26.0" who="#DanutaPietraszewska">Pani dyrektor, ale to właśnie o to chodzi, żeby ministerstwo zajęło się tym, że jest pula środków i jeżeli priorytetem są sprawy budowlane i zatrudnienia, to żeby te środki poprzesuwać.</u>
</div>
<div xml:id="div-27">
<u xml:id="u-27.0" who="#TeresaKarczmarek">Właśnie o tym mówię.</u>
</div>
<div xml:id="div-28">
<u xml:id="u-28.0" who="#DanutaPietraszewska">My już do dezyderatu nie będziemy wracać. Przyjęliśmy go i tego...</u>
</div>
<div xml:id="div-29">
<u xml:id="u-29.0" who="#TeresaKarczmarek">Tylko...</u>
</div>
<div xml:id="div-30">
<u xml:id="u-30.0" who="#DanutaPietraszewska">Natomiast mam pytanie do pani. Co z tymi ludźmi, którzy stamtąd będą eksmitowani albo już są? Gdzie oni mieszkają?</u>
</div>
<div xml:id="div-31">
<u xml:id="u-31.0" who="#TeresaKarczmarek">Oni na razie mieszkają w swoich domach. Nie są eksmitowani.</u>
</div>
<div xml:id="div-32">
<u xml:id="u-32.0" who="#DanutaPietraszewska">Mówi pan „na razie”. A co się z nimi stanie?</u>
</div>
<div xml:id="div-33">
<u xml:id="u-33.0" who="#TeresaKarczmarek">Władze samorządowe myślą. Na razie jeszcze się nic nie stało, ale są wydane nakazy rozbiórki. To się proceduje, bo są odwołania, więc jakiś czas to jeszcze potrwa, ale wiem, że już niektóre rodziny dostały grzywny. To są dość wysokie grzywny, więc jestem po pewnych rozmowach z samorządem, ale to nie pora na ujawnianie, ponieważ nie zapadły jeszcze decyzje ostateczne. To są tylko jakieś moje propozycje. Mam nadzieję, że szybko te decyzje zostaną podjęte, głównie na poziomie samorządów i że jakieś tam rozwiązanie się znajdzie, ale też proszę, żeby państwo byli świadomi, że to nie jest tak, że z dnia na dzień 300 osób znajdzie dach nad głową, bo tych mieszkań po prostu nie ma.</u>
<u xml:id="u-33.1" who="#TeresaKarczmarek">O ile z remontami jest to świetny pomysł, żeby wykorzystywać pracowników romskich do remontów takich mieszkań socjalnych jak najbardziej, to już nie z budową domów. Myślę, że o budowie takich jednorodzinnych, indywidualnych domów dla poszczególnych rodzin to chyba trzeba zapomnieć. Przynajmniej na razie. Natomiast jeżeli chodzi o budowę dużych budynków, takich dla kilku, kilkunastu rodzin, to też rozmawiałam z władzami samorządowymi województwa małopolskiego. No, po prostu nie mają terenów. Przynajmniej tak mi przekazano. Nie wiem, czy jesteśmy w stanie zbadać, czy tam jest jakiś teren, który gmina może przekazać pod budowę takich domów. Problem jest skomplikowany, dlatego że my nie mamy przełożenia na samorządy. One się po prostu same rządzą. Trzeba więc szukać takich szybkich rozwiązań, które byłyby skuteczne na dzisiaj. Jak najbardziej myślę, że te remonty są w naszym zasięgu.</u>
<u xml:id="u-33.2" who="#TeresaKarczmarek">Tylko jeszcze chciałam powiedzieć o tych pieniądzach. Mimo wszystko proszę pamiętać, że nawet jeżeli przesuniemy środki w ramach programu romskiego, to jest 10 mln na wszystko. To też są żadne pieniądze. Z tych 10 mln 6,3 mln pochłania edukacja, a więc m.in. asystenci romscy, podręczniki dla dzieci romskich, czasami wakacje sfinansowane, ubezpieczenia szkolne, jakieś wycieczki. Na to 6,3 mln w skali całego roku i całego kraju to jest podobno za mało, więc będziemy chyba musieli szukać też innych źródeł finansowania, bo słabo to widzę. Jeżeli stwierdzimy, że teraz na mieszkalnictwo przełożymy te pieniądze, to ucierpi sprawa edukacji. Można to poprzesuwać, tylko proszę mieć świadomość, że z czegoś trzeba zabrać, żeby dać na jakiś inny obszar. No i to tyle. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-34">
<u xml:id="u-34.0" who="#DanutaPietraszewska">Pani dyrektor, ale nas jako Komisję będzie interesował los tych ludzi, bo pani mówi, że ci ludzie dostali nakaz eksmisji i będzie jeszcze nakaz likwidacji tych domów, tak? My chcemy wiedzieć, czy ci ludzie się pod mostem znajdą, czy ci ludzie będą mieli gdzie mieszkać i gdzie. O to nam też chodzi, bo wydać nakazy i podpisać to jest jedna sprawa, a jeszcze chodzi o to, co będzie z tymi ludźmi. No, to jest sprawa druga. Prosimy, żeby po prostu tak doraźnie Komisję o losie tych ludzi informować.</u>
</div>
<div xml:id="div-35">
<u xml:id="u-35.0" who="#TeresaKarczmarek">To musiałyby samorządy informować, bo ja takiej bieżącej wiedzy nie mam. Mogę pytać samorządy i państwu przekazywać informacje.</u>
</div>
<div xml:id="div-36">
<u xml:id="u-36.0" who="#DanutaPietraszewska">Oczywiście. Bardzo proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-37">
<u xml:id="u-37.0" who="#TadeuszBosmanKrzyżanowski">Dziękuję za głos. To, co mówiłem o tych samorządach, że powinny się włączać właśnie w te prace. Teraz jest na pewno jakaś ochrona tych rodzin. Zbliża się lato, już jest wiosna, jak widać za oknami, to może będą faktycznie wysiedlać i nie będą dawać mieszkań zastępczych. Tak trochę żartem, chyba trzeba im będzie wrócić po prostu do wozów cygańskich, żeby mogli przekoczować jakoś.</u>
<u xml:id="u-37.1" who="#TadeuszBosmanKrzyżanowski">Jeżeli chodzi o te środki, pani dyrektor ma rację, że tych środków nie jest za dużo, ale pamiętam, że od lat udawało mi się przyjeżdżać na posiedzenia państwa Komisji do Sejmu i na posiedzenia mniejszościowe. Moja rada była zawsze taka, że powinniśmy skorelować ruchy środków wydawanych na mniejszość romską. To znaczy, że to, co idzie na kursy zawodowe, to na kursy zawodowe, co na edukację, to na edukację. Na sprawy bytowe, świetlice i te inne rzeczy, jak też i na kulturę... Mamy też możliwość, jeśli chodzi o kulturę, że możemy korzystać ze środków MSWiA.</u>
<u xml:id="u-37.2" who="#TadeuszBosmanKrzyżanowski">Mili państwo, ze zwiększonej subwencji – strzelam – na dzieci romskie, która powinna iść na ich edukację, to są miliony w skali roku w Polsce. Oczywiście strzelam, bo nie mam badań, ale 80–90% tych środków samorządy wydają – jak to nazywam – na drogi. Jeżeli subwencja wpada do puli miasta, to oni wszystko robią, a nie... Proszę pani, ale tak jest. Te samorządy, tak jak powiedziała pani przewodnicząca czy pani dyrektor, same się rządzą. Oni tak robią. Proszę państwa, jestem asystentem edukacji romskiej od dziesięciu lat. Spotykam się z asystentami i wiem, co się dzieje w różnych miastach. Proszę pani, np. Wrocław – 1,5 mln zł zwiększonej subwencji na dodatkową edukację dzieci romskich. Strzelam, ale gdybyśmy tam zrobili badania i kontrole, to 20% środków jest celowo wydawanych. Wiadomo, że subwencji nie trzeba zwracać, bo to jest dochód samorządu, ale jeżeli byśmy to wzięli i zbadali, co jest możliwe do zrobienia, ile z programu rządowego idzie na dodatkową edukację dzieci romskich w tym województwie, to śmiem twierdzić, że to jest 20% budżetu.</u>
<u xml:id="u-37.3" who="#TadeuszBosmanKrzyżanowski">Gdzie powinno być tak, że podręczniki... Część podręczników mamy finansowanych z budżetu państwa. Drugą część zakupuję w Bydgoszczy, to wiem, o czym mówię. Wszelkie zakupy edukacyjne dla dzieci romskich z podstawówki, gimnazjum i przedszkola robimy ze zwiększonej subwencji na dzieci romskie. Wszelkie wycieczki w 100% są pokrywane z tych środków u nas w Bydgoszczy. Proszę państwa, u nas jest budżet w wysokości ok. 500 tys. zł. Śmiem twierdzić, bo wiem, że 100% tych środków jest celowo wydawanych. Jeżeli byśmy tak robili w całej Polsce, to za 10–20 lat nie mielibyśmy problemów edukacyjnych z dziećmi romskimi. U nas 98% dzieci romskich, które powinny chodzić do szkoły, chodzi dlatego, że my się staramy. Mili państwo, chcecie się spotkać ze mną, przyjechać do Bydgoszczy, porozmawiać z samorządami – nie ma żadnego problemu, żeby te dobre praktyki przenieść do innych województw, do miast, do gmin.</u>
<u xml:id="u-37.4" who="#TadeuszBosmanKrzyżanowski">Jeżeli chodzi o asystentów edukacji romskiej, proszę państwa, w niektórych miastach i miasteczkach jest zatrudnionych czterech asystentów. A co to daje, jeżeli tych czterech asystentów jest zatrudnionych na 1/4 etatu? To on przychodzi na – nie wiem – dwie i pół czy trzy godziny do pracy. Co on ma zrobić? Nie wiem, jakie odległości oni pokonują. Bydgoszcz jest duża. U nas jest trzech asystentów. Mamy np. po 25 dzieci na głowę, że tak powiem. My się zajmujemy tymi dziećmi i wiemy, co mamy robić, bo pracujemy na pełen etat – osiem godzin.</u>
<u xml:id="u-37.5" who="#TadeuszBosmanKrzyżanowski">Druga sprawa – naprawdę coraz to lepiej się dzieje. Współpracuję też z poradnią pedagogiczno-psychologiczną u nas w Bydgoszczy. Wyobraźcie sobie, że tam, gdzie zgoda rodziców jest podawana... Przepraszam, bo idziemy tak trochę w kierunku innego tematu, ale państwu powiem, że...</u>
</div>
<div xml:id="div-38">
<u xml:id="u-38.0" who="#DanutaPietraszewska">Trochę zboczyliśmy.</u>
</div>
<div xml:id="div-39">
<u xml:id="u-39.0" who="#SzymonGiżyński">Ale będzie jutro na ten temat dyskusja.</u>
</div>
<div xml:id="div-40">
<u xml:id="u-40.0" who="#TadeuszBosmanKrzyżanowski">Dobrze, ale tylko skończę. To zakończę ten temat, ale naprawdę, jeżeli chodzi o asystentów, to – słuchajcie – nie może być tak. Wierzcie mi, że daje się im 1/4 etatu lub cały etat za najniższą płacę krajową, wszystkie koszta rozjazdów muszą pokrywać ze swoich środków i ich nie stać, żeby tutaj przyjechać na posiedzenie Komisji, żeby wam to właśnie powiedzieć. Naprawdę – wierzcie mi. Trzeba by było osobny temat zrobić, zaprosić paru asystentów, żeby mogli się wypowiedzieć.</u>
<u xml:id="u-40.1" who="#TadeuszBosmanKrzyżanowski">Najważniejsza sprawa. Nie boję się o swoje stanowisko asystenta edukacji romskiej, bo stąpam twardo po ziemi, ale ci asystenci w innych województwach – nie mówię o wszystkich, nie chcę generalizować – to jak już dostaną tę pracę i mogą zadbać o swoje środowisko, to boją się wychylić, żeby ich dyrektor nie zwolnił albo żeby dyrektor szkoły nie miał środków z urzędu miasta. Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-41">
<u xml:id="u-41.0" who="#DanutaPietraszewska">Dziękuję bardzo. Pani poseł, bardzo proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-42">
<u xml:id="u-42.0" who="#AnnaCicholska">Dziękuję. Szanowna Komisjo, państwo przewodniczący i goście, proszę pana, to, co pan w tej chwili mówił... Jeżeli to jest prawda, to pan powinien odpowiednie organy ścigania poinformować. To są pieniądze znaczone. To jest rzecz aż niemożliwa, co pan mówi. Nie mogą pieniądze z subwencji być przekazywane na budowę dróg lokalnych. Jeśli ma pan takie informacje... Jestem zdumiona tym, co pan mówi. Są różne kontrole.</u>
<u xml:id="u-42.1" who="#AnnaCicholska">Poza tym zgadzam się z tą opinią, o której pan mówił, że są zaniedbania, jeżeli chodzi o edukację dzieci romskich. Pracuję też w Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży. Ten temat jest mi bardzo bliski i leży na sercu. Tak jak byliśmy wspólnie na wyjazdowym posiedzeniu Komisji w Maszkowicach, to rzeczywiście jest to bardzo trudny problem, ale może powinniście wspólnie z samorządowcami i z dyrektorami szkół spotkać się i naprawdę znaleźć jakieś rozwiązanie, bo to są dzieci, które niczemu nie są winne i w jakiś sposób powinny być edukowane i wychowywane. Owszem, była świetlica. Pamiętają państwo? Ta świetlica terapeutyczna funkcjonowała, ale – z tego, co przekazywali nam pan wójt i dyrektor szkoły – jest bardzo duża absencja tych dzieci. Tutaj może – nie wiem – bardziej powinni się zaangażować dyrektorzy szkół i nauczyciele w porozumieniu z samorządowcami, ale to musi być po obydwu stronach jakaś chęć, również z państwa strony, z tej strony romskiej. Żeby można było wyedukować i mieć później odpowiednie podejście do życia czy też w znajdowaniu pracy, to musimy zacząć edukację od podstaw, ale z tym w żaden sposób... No nie wiem. Trudno mi uwierzyć w to, co pan mówił na początku. Jak mogą być? Pan mówi, że w 80% subwencje są przekazywane na budowę dróg. No nie, to jest coś...</u>
</div>
<div xml:id="div-43">
<u xml:id="u-43.0" who="#DanutaPietraszewska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
</div>
<div xml:id="div-44">
<u xml:id="u-44.0" who="#AnnaCicholska">Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-45">
<u xml:id="u-45.0" who="#DanutaPietraszewska">Ale chciałam powiedzieć, że akurat w tej kwestii to pan Krzyżanowski ma rację. Subwencja nie jest znaczona. Dotacja celowa byłaby znaczona, natomiast subwencja wpływa do samorządu i nic się nie zrobi ani burmistrzowi, ani wójtowi, jeżeli te pieniądze przeznaczy... Oni tego nigdy nie robią całościowo, ale bywa, że przeznaczą właśnie na odcinek drogi itd. Tak jest, bo to nie jest dotacja celowa.</u>
</div>
<div xml:id="div-46">
<u xml:id="u-46.0" who="#AnnaCicholska">Pani przewodnicząca, to my jako Komisja nawet możemy jakiś wniosek w tym temacie...</u>
</div>
<div xml:id="div-47">
<u xml:id="u-47.0" who="#DanutaPietraszewska">Możemy się zwrócić.</u>
</div>
<div xml:id="div-48">
<u xml:id="u-48.0" who="#AnnaCicholska">Jeżeli tak jest, jak pan mówi, no to...</u>
</div>
<div xml:id="div-49">
<u xml:id="u-49.0" who="#DanutaPietraszewska">No, mamy dwa wyjścia.</u>
</div>
<div xml:id="div-50">
<u xml:id="u-50.0" who="#AnnaCicholska">Dobrze, ale dzieci w szkole... Pracowałam w oświacie lata całe.</u>
</div>
<div xml:id="div-51">
<u xml:id="u-51.0" who="#DanutaPietraszewska">Mamy dwa wyjścia – możemy skierować to jako wniosek, bo szukaliśmy propozycji tematów do NIK, albo zwrócić się do wojewodów o informacje, jaki procent subwencji na cele właśnie edukacji romskiej jest przez samorządy wykorzystany, a jaki idzie na inne jakieś cele.</u>
</div>
<div xml:id="div-52">
<u xml:id="u-52.0" who="#AnnaCicholska">Nawet bym o to wnioskowała, bo chyba wszyscy tu się zgodzimy z tym, że dzieci – bez względu na wszystko – nie mogą być oszukiwane czy...</u>
</div>
<div xml:id="div-53">
<u xml:id="u-53.0" who="#DanutaPietraszewska">Dokładnie tak.</u>
</div>
<div xml:id="div-54">
<u xml:id="u-54.0" who="#AnnaCicholska">Bo niczemu nie są po prostu winne.</u>
</div>
<div xml:id="div-55">
<u xml:id="u-55.0" who="#DanutaPietraszewska">Czyli konkretnie jaki wniosek pani zgłasza? Pytam o wniosek, pani poseł.</u>
</div>
<div xml:id="div-56">
<u xml:id="u-56.0" who="#AnnaCicholska">Może wspólnie ustalimy, ale właśnie chodzi o taką kontrolę, czy z NIK, czy od wojewody, odnośnie właśnie do celowości. Zbadanie celowości przeznaczenia subwencji oświatowej, która jest przeznaczona na edukację dzieci romskich. Czy państwo się z tym zgadzają?</u>
</div>
<div xml:id="div-57">
<u xml:id="u-57.0" who="#DanutaPietraszewska">Ale zwrócimy się do wojewody czy do NIK?</u>
</div>
<div xml:id="div-58">
<u xml:id="u-58.0" who="#AnnaCicholska">Może pan wiceprzewodniczący mnie wzmocni.</u>
</div>
<div xml:id="div-59">
<u xml:id="u-59.0" who="#SzymonGiżyński">Mam propozycję dotyczącą – merytorycznie tylko – tego tematu. Myślę, że jest właściwym tropem szukanie wiarygodnych, właściwych informacji. Tak, trzeba wiedzieć, żeby podjąć decyzję o takim następnym, merytorycznym charakterze, czyli w tym wypadku można powiedzieć, że politycznym. Natomiast to jest tylko kwestia zakresu, czy obejmujemy tym naszym postulatem, czyli koniecznością pozyskania informacji, konkretnego pana wojewodę, czy konkretnych panów wojewodów, czy interesuje nas to w skali całego kraju i wtedy się zwracamy do pana ministra, żeby to sprawdził. Natomiast może zlokalizujmy to tam, gdzie te problemy tak występują, jak występują. My też możemy przecież do konkretnego pana wojewody się zgłosić.</u>
</div>
<div xml:id="div-60">
<u xml:id="u-60.0" who="#DanutaPietraszewska">Tak, ale np. pan jest z Bydgoszczy i mówi, że to jest tak... W Małopolsce też, bo słyszeliśmy na własne uszy, prawda?</u>
</div>
<div xml:id="div-61">
<u xml:id="u-61.0" who="#SzymonGiżyński">Czyli właściwym adresatem jest pan minister.</u>
</div>
<div xml:id="div-62">
<u xml:id="u-62.0" who="#DanutaPietraszewska">Może tylko o informację byśmy...</u>
</div>
<div xml:id="div-63">
<u xml:id="u-63.0" who="#SzymonGiżyński">Tak, do pana ministra, żeby spytał.</u>
</div>
<div xml:id="div-64">
<u xml:id="u-64.0" who="#DanutaPietraszewska">Do pana ministra, żeby od wojewodów pozyskał konkretne informacje. Jeżeli będzie trzeba albo wyniknie taka potrzeba, to możemy się zwrócić o to, żeby NIK zbadała sytuację.</u>
</div>
<div xml:id="div-65">
<u xml:id="u-65.0" who="#SzymonGiżyński">Będziemy dalej procedować. Jasne.</u>
</div>
<div xml:id="div-66">
<u xml:id="u-66.0" who="#DanutaPietraszewska">Tak?</u>
</div>
<div xml:id="div-67">
<u xml:id="u-67.0" who="#AnnaCicholska">Jak najbardziej. Z takim rozwiązaniem również się zgadzam. Tak będzie. Najpierw musimy zacząć od zbadania.</u>
</div>
<div xml:id="div-68">
<u xml:id="u-68.0" who="#DanutaPietraszewska">Dobrze. Czyli my jako prezydium zredagujemy takie pismo i je prześlemy, tak? Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-69">
<u xml:id="u-69.0" who="#AnnaCicholska">Żebyśmy wiedzieli, czy te przekazywane przez pana informacje są prawdziwe, a później się ustosunkujemy.</u>
</div>
<div xml:id="div-70">
<u xml:id="u-70.0" who="#DanutaPietraszewska">Dobrze, czyli my jako prezydium takie pismo prześlemy, tak? Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-71">
<u xml:id="u-71.0" who="#TadeuszBosmanKrzyżanowski">Można? Dwa zdania dosłownie.</u>
</div>
<div xml:id="div-72">
<u xml:id="u-72.0" who="#DanutaPietraszewska">Ale jedno zdanie.</u>
</div>
<div xml:id="div-73">
<u xml:id="u-73.0" who="#TadeuszBosmanKrzyżanowski">Jeżeli chodzi o tę zwiększoną subwencję np. na dzieci romskie, bo są inne mniejszości i też mają ten problem, ona nie jest znaczona, ale jak się osiąga te pieniądze? To trzeba zaznaczyć w Systemie Informacji Oświatowej, żeby dostać te środki, a jak już dostaną, to oni wtedy robią prawie to, co chcą, bo nie chcę generalizować, że we wszystkich miastach tak jest. Rozmawialiśmy ostatnio z panią dyrektor na posiedzeniu zespołu romskiego i jesteśmy umówieni, że teraz już są... Za chwilę będą wybory i może będą się zmieniać ludzie w samorządach. Żeby po wyborach spróbować się spotkać z komisją do spraw samorządności. Właśnie tam będzie dostęp do tych ludzi, którzy są za to bezpośrednio odpowiedzialni i wtedy można naświetlić tę sprawę. Dziękuję. Bardzo przepraszam.</u>
</div>
<div xml:id="div-74">
<u xml:id="u-74.0" who="#DanutaPietraszewska">Dziękuję bardzo. Pani dyrektor, dwa zdania.</u>
</div>
<div xml:id="div-75">
<u xml:id="u-75.0" who="#TeresaKarczmarek">Do kwestii aktywizacji. Otóż pomyślałam sobie, że minister rodziny, pracy i polityki społecznej, który ma bardzo dużo pieniędzy unijnych na różne szkolenia, mógłby organizować również takie szkolenia dla Romów. To, co teraz się robi – tylko noszą na widłach takie baloty słomy, których pięciu chłopa nie podniesie. Żeby robić szkolenia – nie wiem – dla murarzy, tynkarzy, pomocników i przygotowywać...</u>
</div>
<div xml:id="div-76">
<u xml:id="u-76.0" who="#DanutaPietraszewska">Ale to już jest wasza broszka, pani dyrektor, a nie Komisji.</u>
</div>
<div xml:id="div-77">
<u xml:id="u-77.0" who="#TeresaKarczmarek">To nie nasza, bo my nie mamy takich pieniędzy unijnych na szkolenia. Mówię o ministrze rodziny, pracy i polityki społecznej, który tu był.</u>
</div>
<div xml:id="div-78">
<u xml:id="u-78.0" who="#DanutaPietraszewska">Ale to już musi ministerstwo nawiązać kontakty odpowiednie.</u>
</div>
<div xml:id="div-79">
<u xml:id="u-79.0" who="#TeresaKarczmarek">Myślałam, że to jest problem nas wszystkich.</u>
</div>
<div xml:id="div-80">
<u xml:id="u-80.0" who="#DanutaPietraszewska">Dziękuję bardzo. Proszę państwa, taka ostatnia już tylko kwestia, by po zakończeniu... Pan przewodniczący ma jakieś uwagi?</u>
</div>
<div xml:id="div-81">
<u xml:id="u-81.0" who="#SzymonGiżyński">To tylko uwaga do tego, co mówiła pani dyrektor. Jeżeli tutaj będą jakieś potrzeby w zakresie naszego uczestnictwa czy negocjacji, czy wpływania na MRPiPS, przecież mamy również kontakty robocze i to świetne kontakty robocze, które owocują współpracą w bardzo konkretnym obszarze i w obszarze konkretnych inicjatyw. Jest najzupełniej oczywiste, że jesteśmy władni, także na podstawowej zasadzie dobrej woli, takie rzeczy skojarzyć czy połączyć. Natomiast to jest najzupełniej też oczywiste, że to się mieści w pragmatyzmie działania obu panów ministrów czy państwa ministrów. Jesteśmy do usług, ale wtedy, kiedy będziemy naprawdę potrzebni – poza jakimś rutynowym, oczywistym elementem współpracy między ministerstwami.</u>
</div>
<div xml:id="div-82">
<u xml:id="u-82.0" who="#DanutaPietraszewska">Dziękuję bardzo. Tym samym te dwa punkty zostały już zrealizowane.</u>
<u xml:id="u-82.1" who="#DanutaPietraszewska">Chciałam jeszcze państwu posłom przypomnieć, że 24 i 25 kwietnia mamy wyjazdowe posiedzenia Komisji w województwie podlaskim. Dostaną państwo dokładną rozpiskę tego pobytu w mejlach. Natomiast już tak orientacyjnie podaję, że 24 kwietnia będzie wyjazd z Warszawy o godzinie 10.00 z Dworca Centralnego. Jeżeli państwo mają jakieś tam inne środki lokomocji, to tylko trzeba to zgłosić do sekretariatu, a cały ten program państwo dostaną. Jeżeli będziecie mieli jakieś uwagi, to też... Bardzo proszę, panie pośle.</u>
</div>
<div xml:id="div-83">
<u xml:id="u-83.0" who="#TomaszCimoszewicz">Dwa słowa. Pozostały w tej chwili chyba tylko kwestie pierwszego dnia, obiadów, te dopięcia. Poza tym już 90% tego programu jest dopięte. Mam nadzieję, że wszystkim będzie też się podobało, bo odwiedzimy kilka bardzo ciekawych miejsc, więc zapraszam wszystkich chętnych jednak do tej podróży. Komunikacja jest bardzo prosta.</u>
</div>
<div xml:id="div-84">
<u xml:id="u-84.0" who="#KrzysztofGłuchowski">A gdzie po pierwsze? Do jakiej miejscowości?</u>
</div>
<div xml:id="div-85">
<u xml:id="u-85.0" who="#DanutaPietraszewska">Do Białegostoku pojedziemy.</u>
</div>
<div xml:id="div-86">
<u xml:id="u-86.0" who="#TomaszCimoszewicz">Zaczynamy najpierw od Białegostoku. W urzędzie wojewódzkim planujemy spotkanie z pełnomocnikiem do spraw mniejszości narodowych i etnicznych. Następnie mamy festiwal kultury, który odbywa się w tym samym budynku. Po czym, o ile pamiętam, tego dnia wybieramy się do Kruszynian, do mniejszości tatarskiej, gdzie spędzimy resztę dnia. Tam będzie bodajże program dwuipółgodzinny czy trzygodzinny wraz z kolacją. Następnie przejeżdżamy do miejscowości Narewka, gdzie zatrzymamy się też w bardzo ciekawym miejscu. To już jest nieopodal Hajnówki. Następnego dnia o 9.00 rano wybieramy się do urzędu gminy w Hajnówce, gdzie odbędziemy posiedzenie.</u>
</div>
<div xml:id="div-87">
<u xml:id="u-87.0" who="#DanutaPietraszewska">Tak, wszystko to mamy.</u>
</div>
<div xml:id="div-88">
<u xml:id="u-88.0" who="#TomaszCimoszewicz">No dobrze. Nie ma sprawy.</u>
</div>
<div xml:id="div-89">
<u xml:id="u-89.0" who="#DanutaPietraszewska">Tak jest. Wszyscy państwo to dostaną. Dobrze, więc to taka informacja, bardzo ważna, ale też jeszcze raz zachęcam, żeby nas było jak najwięcej na tym wyjeździe Komisji.</u>
<u xml:id="u-89.1" who="#DanutaPietraszewska">Bardzo serdecznie wszystkim państwu dziękuję. Dziękuję za pozytywne potraktowanie naszego dezyderatu i głosowanie za jego przyjęciem.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>