text_structure.xml 126 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#PawełPudłowski">Szanowni państwo, otwieram posiedzenie Komisji Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#PawełPudłowski">Witam państwa posłów i zaproszonych gości. Szczególnie miło witam pana ministra Trzaskowskiego, który przystąpił do naszej Komisji zastępując panią Kingę Gajewską.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#PawełPudłowski">Stwierdzam kworum.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#PawełPudłowski">Przedstawienie i przyjęcie porządku dziennego. Porządek dzisiejszego posiedzenia obejmuje rozpatrzenie projektu planu pracy Komisji na okres od 1 sierpnia do 31 grudnia 2016 r. oraz rozpatrzenie rządowego projektu ustawy o usługach zaufania oraz identyfikacji elektronicznej (druk nr 713).</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#PawełPudłowski">Powyższy porządek i materiał członkowie Komisji otrzymali. Czy są uwagi do porządku dziennego?</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#PawełPudłowski">Nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła porządek dzienny posiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-1.6" who="#PawełPudłowski">Przystępujemy do realizacji punktu pierwszego porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-1.7" who="#PawełPudłowski">Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej zwrócił się z prośbą o sporządzenie planu pracy Komisji na okres od 1 sierpnia do 31 grudnia 2016 r. i uchwalenie go do dnia 22 lipca bieżącego roku.</u>
          <u xml:id="u-1.8" who="#PawełPudłowski">Plan pracy powinien zawierać problematykę Komisji określoną przedmiotowo w art. 17 i 151 ust. 1 regulaminu Sejmu. Należy zostawić miejsce na tematy zlecone przez Sejm i marszałka Sejmu oraz sprawy wynikające z bieżących potrzeb. Przy planowaniu należy kierować się celowością i efektywnością, szczególną uwagę zwracając na koszty, jakie mogą wiązać się z planami Komisji.</u>
          <u xml:id="u-1.9" who="#PawełPudłowski">Zwróciłem się do członków Komisji z prośbą o zgłoszenie na piśmie propozycji tematów posiedzeń Komisji. Projekt planu posiedzeń Komisji, który członkowie Komisji otrzymali, został opracowany przez prezydium Komisji zgodnie z wymienionymi zasadami. W związku ze skierowaniem do Komisji druku 713 oraz spodziewanymi innymi projektami, prezydium Komisji zaplanowało czternaście posiedzeń, w tym posiedzenia posiedzenia wspólne z innymi komisjami oraz jedno posiedzenie wyjazdowe w październiku, w Zielonej Górze. Pozostałe tematy zostaną zaproponowane w planie pracy na pierwsze półrocze 2017 r.</u>
          <u xml:id="u-1.10" who="#PawełPudłowski">Otwieram dyskusję. Kto z państwa chciałby zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-1.11" who="#PawełPudłowski">Bardzo dziękuję za zaufanie, zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-1.12" who="#PawełPudłowski">W imieniu prezydium Komisji składam wniosek o przyjęcie planu pracy Komisji na drugie półrocze 2016 r. Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia tego wniosku?</u>
          <u xml:id="u-1.13" who="#PawełPudłowski">Nie widzę, nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja uchwaliła plan pracy na drugie półrocze 2016 r.</u>
          <u xml:id="u-1.14" who="#PawełPudłowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-1.15" who="#PawełPudłowski">Przystępujemy do realizacji punktu drugiego porządku dziennego posiedzenia. Bardzo chciałbym, żeby poszedł równie sprawnie, ale pewnie jestem naiwny.</u>
          <u xml:id="u-1.16" who="#PawełPudłowski">Sejm na 23. posiedzeniu, w dniu 19 lipca bieżącego roku – zgodnie z art. 39 ust. 2 regulaminu Sejmu – skierował do Komisji Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii rządowy projekt ustawy o usługach zaufania oraz identyfikacji elektronicznej (druk nr 713) w celu jego rozpatrzenia. Jednocześnie marszałek Sejmu – zgodnie z art. 95b regulaminu Sejmu – wyznaczył termin przedstawienia sprawozdania do dnia 5 września 2016 r. Dziś przystępujemy do rozpatrzenia tego projektu.</u>
          <u xml:id="u-1.17" who="#PawełPudłowski">Uprzejmie proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Rozwoju, panią Jadwigę Emilewicz. Pani minister, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#JadwigaEmilewicz">Panie przewodniczący, panie i panowie posłowie, rozumiem, że projekt jest państwu nieco znany, ponieważ już o nim rozmawialiśmy. Dlatego tylko krótko przedstawię, jaki jest jego cel i dlaczego o nim rozmawiamy.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#JadwigaEmilewicz">Po pierwsze, projekt ma na celu wykonanie prawa Unii Europejskiej. Zgodnie z opinią Ministra Spraw Zagranicznych projekt jest zgodny z prawem Unii Europejskiej. Jest to projekt ustawy o usługach zaufania oraz identyfikacji elektronicznej, jak powiedział pan przewodniczący. Został przyjęty przez Radę Ministrów 12 lipca bieżącego roku.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#JadwigaEmilewicz">Celem ustawy jest stworzenie warunków do realizacji rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady z 23 lipca 2014 r. w sprawie identyfikacji elektronicznej i usług zaufania w odniesieniu do transakcji elektronicznych na rynku wewnętrznym oraz uchylające dyrektywę 1999/93/WE.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#JadwigaEmilewicz">Regulacje zawarte w rozporządzeniu dotyczące usług zaufania pozostawiają w kilku obszarach swobodę dla prawa krajowego. Niezbędne jest między innymi określenie na poziomie ustawy porządku instytucjonalnego, w tym określenie roli poszczególnych instytucji w realizacji zadań przewidzianych rozporządzeniem. Rozporządzenie nakłada na państwa członkowskie wymóg ustanowienia i notyfikowania nadzoru nad usługami zaufania. W prawie polskim regulowana była dotychczas w sposób pełny instytucja podpisu elektronicznego, w tym zwłaszcza bezpiecznego podpisu elektronicznego oraz znakowania czasem. Rozporządzenie poszerza gamę dostępnych usług oraz nakłada na państwa członkowskie obowiązek ustanowienia nadzoru. Kwestie dotyczące nadzoru usług zaufania oraz notyfikacji systemu elektronicznej identyfikacji stanowią najważniejszą kategorię oraz najważniejszą treść nowej krajowej regulacji.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#JadwigaEmilewicz">Zgodnie z wymogami art. 16 rozporządzenia, państwa członkowskie ustanawiają przepisy o sankcjach w przypadku naruszeń. Sankcje muszą być, oczywiście, skuteczne, proporcjonalne, odstraszające. Projekt ustawy wprowadza odpowiednie sankcje administracyjne i karne.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#JadwigaEmilewicz">Z uwagi na nowe uregulowania i definicje w rozporządzeniu konieczne jest uchylenie ustawy o podpisie elektronicznym. Rozporządzenie jest stosowane bezpośrednio w krajowym porządku prawnym od 1 lipca bieżącego roku a przedłożony projekt ustawy ma na celu doprowadzenie krajowego porządku prawnego do zgodności z rozporządzenie poprzez zmianę wszelkich przepisów niezgodnych z rozporządzeniem oraz dokonanie uporządkowania powiązanych przepisów na poziomie ustawowym.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#JadwigaEmilewicz">Po drugie, projekt ustawy zakłada uregulowanie obszarów, które niezbędne są do stosowania rozporządzenia na gruncie prawa polskiego, to jest przyporządkowanie odpowiednim organom państwa ról w zakresie nadzoru nad usługami zaufania.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#JadwigaEmilewicz">Po trzecie, projekt ustawy wreszcie przewiduje ujednolicenie siatki pojęciowej i definicji według terminologii rozporządzenia, które zostało ujednolicone na poziomie europejskim. Z tego względu krajowy porządek prawny powinien być do niego dostosowany. Zmiany wymagają pojęcia, które nie będą dłużej funkcjonowały w krajowym systemie prawnym.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#JadwigaEmilewicz">Ustawa, o której dzisiaj mówimy, spowoduje zaistnienie takich skutków.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#JadwigaEmilewicz">Po pierwsze, przenosi nadzór nad usługami zaufania, w tym nad podpisem elektronicznym, z ministra właściwego do spraw gospodarki na ministra właściwego do spraw informatyzacji oraz dokonuje wzmocnienia nadzoru poprzez przyznanie nowych kompetencji, stąd też obecność na posiedzeniu Komisji przedstawicieli Ministerstwa Cyfryzacji.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#JadwigaEmilewicz">Wprowadza pojęcie „kwalifikowany podpis elektroniczny”, który zastępuje dotychczasowe pojęcie „bezpieczny podpis elektroniczny weryfikowany ważnym certyfikatem kwalifikowanym”. Wprowadza wreszcie środki identyfikacji elektronicznej, zdefiniowane w rozporządzeniu oraz uwzględnia kwestie dotyczące transgranicznego uwierzytelniania w usługach publicznych online, w szczególności notyfikowania systemów identyfikacji elektronicznej Komisji Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#JadwigaEmilewicz">Wprowadza wreszcie także krajową procedurę niezbędną dla notyfikacji środków identyfikacji elektronicznej oraz reguluje sankcje administracyjne i karne dla kwalifikowanych dostawców usług zaufania.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#JadwigaEmilewicz">Jak wspomniałam, współpracujemy z Ministerstwem Cyfryzacji. Zgodnie z deklaracjami Ministra Cyfryzacji zostały zrealizowane zasadnicze zmiany wykorzystujące nowe możliwości, jakie daje rozporządzenie dla administracji publicznej w ramach przepisów kolejnego aktu prawnego, na drugim etapie prac. Skutki finansowe projektu obejmują koszty sprawowania nadzoru nad usługami zaufania, utrzymywania sieci współpracy a także budowę węzła eIDAS dla eID oraz węzła eIDAS dla usług zaufania.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#JadwigaEmilewicz">Ponadto uwzględniona została działalność szkoleniowa, informacyjna i promocyjna, jak również dostosowanie systemów administracji dla uznawania kwalifikowanych podpisów elektronicznych z obszaru Unii Europejskiej. Zakłada się, że środki finansowe niezbędne dla realizacji zadań w 2016 r. zostały zabezpieczone w planach rzeczowo-finansowych poszczególnych urzędów.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#JadwigaEmilewicz">To tyle, jeżeli chodzi o samą ustawę.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#JadwigaEmilewicz">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PawełPudłowski">Dziękuję pani minister.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#PawełPudłowski">Przystępujemy do rozpatrzenia projektu.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#PawełPudłowski">Tytuł. Czy są uwagi do tytułu ustawy? Nie słyszę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła tytuł projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#PawełPudłowski">A, przepraszam… proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#AndrzejHalicki">Mam tylko następujące pytanie: oprócz druku nr 713 otrzymaliśmy także proponowane poprawki. Teraz zastanawiam się, czy mamy je teraz rozpatrywać, czy poprawki wpłyną dopiero za jakiś czas? One zostały przedłożone przez ministerstwo, tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PawełPudłowski">Tak, moja propozycja jest taka, że będziemy przechodzili przez poszczególne artykuły.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#PawełPudłowski">Poprawki, jeżeli spełnią wymóg formalny podpisu trzech posłów i zostaną na tym etapie złożone, to będziemy o nich dyskutować. Tak więc jeżeli już, to będziemy je rozpatrywać w momencie dyskutowania o poszczególnych przepisach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#AndrzejHalicki">Za każdym razem, tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PawełPudłowski">Tak, taką prośbę kieruję też do państwa, którzy będą zgłaszali poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#AndrzejHalicki">To ja mam inną prośbę, żeby ułatwić nam pracę.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#AndrzejHalicki">Pomimo, że jest to gruba ustawa i odnosi się do wielu aktów prawnych, definicji, sformułowań itd., to jest dosyć prosta i techniczna. W gruncie rzeczy ustawa nie powinna budzić wielkich emocji.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#AndrzejHalicki">Zresztą poprawki, jak widzę, mają również charakter stylistycznych – dopisuje się, wykreśla się jeden lub dwa wyrazy, liczbę pojedynczą zamienia się na liczbę mnogą, czy „dostawcę usługi” zamienia się na „dostawcę usług” itd.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#AndrzejHalicki">To nie są rzeczy, że tak powiem, fundamentalne, chociaż szkoda, że od razu nie zostały umieszczone we właściwym druku, który otrzymaliśmy do pracy. Jestem gotów podpisać się pod poprawkami od razu, przyjmuję je za słuszne. Mam nadzieję, że są przemyślane i ostateczne. Wtedy przeszlibyśmy już po przepisach projektu, nie komplikując sobie procedury rozpatrywaniem poprawek przy każdym z tych przepisów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PawełPudłowski">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#PawełPudłowski">Jest pan bardzo biegły w tych sprawach. Nie wiem, czy dotyczy to wszystkich posłów, dlatego wolałbym, żeby mieli możliwość zapoznania się z poprawkami w momencie dyskusji nad poszczególnymi artykułami. Myślę, że jeżeli są one tak proste to przejdziemy przez to bardzo szybko.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#PawełPudłowski">Chyba, że jest większa grupa posłów, która uważa, że ta propozycja zaakceptowania poprawek powinna być przyjęta?</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#PawełPudłowski">Jeśli nie, to w takim razie podążamy zgodnie z pierwotnym planem.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#PawełPudłowski">Jeszcze raz – nie usłyszałem głosu sprzeciwu co do tytułu, wobec tego przyjmujemy tytuł projektu ustawy i przechodzimy do rozdziału 1.</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#PawełPudłowski">Artykuł 1, czy mogę prosić przedstawiciela rządu o przedstawienie tego artykułu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#JadwigaEmilewicz">Artykuł 1 ust. 1 ustawy: „Ustawa określa: 1) krajową infrastrukturę zaufania, 2) działalność dostawców usług zaufania, w tym zawieszanie certyfikatów podpisów elektronicznych i pieczęci elektronicznych; 3) tryb notyfikacji krajowego systemu identyfikacji elektronicznej; 4) nadzór nad dostawcami usług zaufania”.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#JadwigaEmilewicz">Ust. 2: „Przepisów ustawy nie stosuje się do identyfikacji elektronicznej lub świadczenia usług zaufania wykorzystywanych wyłącznie w zamkniętych systemach wynikających z przepisów prawa, porozumień lub umów zawartych przez określoną grupę uczestników”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PawełPudłowski">Czy są uwagi do art. 1?</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#PawełPudłowski">Bardzo proszę, Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#MichałBaranowski">Panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, na samym początku biuro chciałoby zgłosić uwagę ogólną. Ponieważ projekt trafił do nas w poniedziałek i biorąc pod uwagę jego zakres merytoryczny, jeżeli chodzi o jego technikalia oraz bardzo duży rozdział dotyczący zmian w przepisach obowiązujących, Biuro Legislacyjne na tym etapie będzie zgłaszało tylko te uwagi, jakie udało się nam znaleźć w czasie, jaki mieliśmy do dyspozycji. Będą się one ograniczały do uwag wynikających ze wstępnej oceny legislacyjnej projektu. Po prostu, siłą rzeczy nie mogliśmy przygotować więcej.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#MichałBaranowski">Jeżeli chodzi bezpośrednio o art. 1 to chcielibyśmy zadać pytanie do ust. 2. Wydaje się, po wstępnej analizie, że jest w dużej mierze powtórzeniem art. 2 ust. 2 rozporządzenia, które będzie stosowane razem z naszym projektem.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#MichałBaranowski">Pojawia się pytanie: czy celowe jest powtarzanie w tym zakresie przepisu rozporządzenia?</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#MichałBaranowski">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PawełPudłowski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#AleksandraOstapiuk">Aleksandra Ostapiuk, zastępca dyrektora Departamentu Prawnego MC.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#AleksandraOstapiuk">W pewnym zakresie, rzeczywiście, art. 1 ust. 2 może nie tyle powtarza, co informacyjnie pozycjonuje rolę całej ustawy. Nie będzie ona miała zastosowania do systemów wewnętrznych, czyli takich, które nie są udostępniane użytkownikom zewnętrznym.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#AleksandraOstapiuk">Jak analizowaliśmy całe rozporządzenie i wszystkie przepisy projektowanej ustawy, wydaje się, że w jakiejś części, może nie tyle jest to powtórzenie rozporządzenia, co dokończeniem całej regulacji i informacją, czego ustawa będzie dotyczyć. Przepis stanowi zamknięcie zakresu przedmiotowego i podmiotowego ustawy.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#AleksandraOstapiuk">W związku z tym wydaje się, że warto w art. 1 wskazać bardzo precyzyjnie, jakich podmiotów ustawa dotyczy i, że są wyłączenia, ponieważ ustawa nie dotyczy systemów zamkniętych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PawełPudłowski">Co na to Biuro Legislacyjne?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#MichałBaranowski">Rozumiem przedstawioną argumentację.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#MichałBaranowski">Chcielibyśmy poprosić o doprecyzowanie, czy jasne będzie dla podmiotów stosujących przepisy ustawy, ile to jest „określona grupa uczestników”? To są ostatnie wyrazy ustępu 2. Dotyczy to podmiotów, które nie będą musiały przestrzegać przepisów tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#MichałBaranowski">Powtórzę pytanie: ile to jest „określona grupa uczestników”?</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#MichałBaranowski">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#AleksandraOstapiuk">Jest to umowa, do której się odwołujemy. Przepis mówi, że ustawa nie ma zastosowania w zamkniętych systemach wynikających z przepisów prawa, porozumień lub umów zawartych przez określoną grupę uczestników, umów zawartych przez określoną grupę uczestników systemu prawa.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#AleksandraOstapiuk">Jeżeli podmioty zawrą ewentualnie takie umowy, które doprowadzą do tego, że systemy będą systemami wewnętrznymi to do nich – na mocy wspomnianych umów, ewentualnie porozumień – przepisy ustawy nie będą miały zastosowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#PawełPudłowski">Mamy zgodę, dobrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#AleksandraOstapiuk">Czy mogę jeszcze doprecyzować?</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#AleksandraOstapiuk">Wartość tego przepisu tak naprawdę materializuje się w dużej części w zakresie przepisów dotyczących identyfikacji elektronicznej. To jest najistotniejsze. W tym zakresie rozporządzenia absolutnie nie powtarzamy. To jest doprecyzowanie zakresu przedmiotowo-podmiotowego ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#PawełPudłowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#PawełPudłowski">Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia art. 1? Nie słyszę. Stwierdzam przyjęcie art. 1.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#PawełPudłowski">Artykuł 2, czy są uwagi do art. 2?</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#PawełPudłowski">Bardzo proszę, pan poseł Antoni Mężydło.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#AntoniMężydło">Panie przewodniczący, nie tyle mam uwagi do art. 2, bo jest w nim zawarty tylko słownik (zobaczymy, czy ktoś będzie miał uwagi), natomiast mam uwagę do sposobu procedowania, żeby już ministerstwo nie omawiało projektu.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#AntoniMężydło">Pan przewodniczący prosi ministerstwo o to, żeby każdy artykuł omawiało. Nie rozpatrzymy projektu ustawy na posiedzeniu, jeśli będziemy w taki sposób procedowali. Pierwsze czytanie już się odbyło i nie ma sensu już wracać do treści artykułów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#PawełPudłowski">Same uwagi?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#AntoniMężydło">Tak. I jeszcze rozpatrzymy poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#PawełPudłowski">Czy ktoś z państwa ma inną propozycję?</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#PawełPudłowski">Jeśli nie, to tak właśnie będziemy procedowali.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#PawełPudłowski">Czyli podziękuję ministerstwu za prezentowanie poszczególnych artykułów a będziemy się opierali tylko i wyłącznie na uwagach.</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#PawełPudłowski">Uwagi do art. 2? Bardzo proszę, pani dyrektor.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#AleksandraOstapiuk">Szanowni państwo, jeśli moglibyśmy poprosić o skreślenie art. 2.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#AleksandraOstapiuk">Dlaczego? Przeanalizowaliśmy jeszcze raz projekt rządowy po tym, jak rząd go przyjął. Doszliśmy do wniosku, że w pewnych zakresach odesłania do wszystkich tych definicji, które się tutaj znajdują w art. 2 w pkt. od 1) do 19), mogą być w jakimś zakresie mylące.</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#AleksandraOstapiuk">Rozporządzenie unijne obowiązuje wprost, jest stosowane bezpośrednio. W związku z tym wydaje się, że można zrezygnować bez szkody dla ustawy, bez szkody dla jasności, pewności systemu prawa z wymieniania niektórych definicji, które są zamieszczone w rozporządzeniu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#PawełPudłowski">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#ŁukaszGrabarczyk">Dziękuję panie przewodniczący.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#ŁukaszGrabarczyk">Wysoka Komisjo, Biuro Legislacyjne pragnie zachować w tej kwestii daleko idącą ostrożność. W dołączonej do projektu ustawy tabeli zgodności, która jest dokumentem wymaganym przez regulamin pracy Rady Ministrów, Rada Ministrów sama wskazuje na przepisy rozporządzenia, które muszą być transponowane.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#ŁukaszGrabarczyk">W dołączonej tabeli zgodności jest rubryka pt. „Konieczność wdrożenia”. Pojawiają się tam litery „T” oraz „N”. Jak rozumiemy, określa to stwierdzenie, czy taki przepis musi być transponowany, czy też nie.</u>
          <u xml:id="u-27.3" who="#ŁukaszGrabarczyk">W związku z tym, w naszej ocenie, usunięcie słownika mogłoby, bez przeprowadzania dogłębnej analizy, spowodować, że nie wypełnimy wymogu przeniesienia tych przepisów do naszego porządku prawnego. To jest to, o czym mówią wnioskodawcy w tabeli zgodności.</u>
          <u xml:id="u-27.4" who="#ŁukaszGrabarczyk">Druga sprawa – rozumiemy, że zastosowanie techniki polegającej na odesłaniach w definicjach do rozporządzenia może budzić wątpliwości pod względem zawartości normatywnej takiego tekstu. Natomiast proszę brać także pod uwagę walory informacyjne dla odbiorców, o których też mówiliśmy przy okazji omawiania art. 1 ust. 2.</u>
          <u xml:id="u-27.5" who="#ŁukaszGrabarczyk">Dlatego przy ewentualnym usuwaniu tego słowniczka zalecamy daleko idącą ostrożność. W tym zakresie decyzja należałaby do Wysokiej Komisji, naszym zdaniem usunięcie jest niecelowe.</u>
          <u xml:id="u-27.6" who="#ŁukaszGrabarczyk">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#PawełPudłowski">Też uważam, że skreślenie tego artykułu jest złe.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#PawełPudłowski">Czy państwo w ogóle z punktu widzenia formalnego posiadacie podpisy trzech posłów pod wnioskiem o skreślenie tego artykułu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#AleksandraOstapiuk">Jak rozumiem, poprawkę – zgodnie z regulaminem Sejmu – musi zgłosić trzech posłów, w związku z tym to była tylko propozycja.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#AleksandraOstapiuk">Proszę nie traktować tego absolutnie jako poprawki, bo jest to propozycja innej techniki legislacyjnej. Dla nas oczywiste i jasne jest, że poprawkę musi zgłosić – zgodnie z regulaminem Sejmu – w tym przypadku trzech posłów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#JadwigaEmilewicz">Proszę potraktować to jako omówienie przepisu. Dopóki nie będzie podpisów trzech posłów to w tym momencie, po prostu, nie będziemy zgłaszać żadnych poprawek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#PawełPudłowski">Przechodzimy do rozdziału 2.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#PawełPudłowski">Artykuł 3, czy są uwagi do art. 3? Pani minister, czy są uwagi do art. 3?</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#PawełPudłowski">Biuro Legislacyjne, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#ŁukaszGrabarczyk">Panie przewodniczący, rozumiem, że Komisja przyjęła art. 2, tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#PawełPudłowski">Tak. Rozumiem, że do art. 3 nie macie państwo uwag? Nie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#DanutaRutkowskaSkwara">Nie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#PawełPudłowski">Stwierdzam przyjęcie art. 3.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#PawełPudłowski">Przechodzimy do art. 4. Czy są uwagi do art. 4? Stwierdzam przyjęcie art. 4.</u>
          <u xml:id="u-35.2" who="#PawełPudłowski">Przechodzimy do art. 5. Czy są uwagi do art. 5? Nie ma uwag. Stwierdzam przyjęcie art. 5.</u>
          <u xml:id="u-35.3" who="#PawełPudłowski">Artykuł 6, czy są uwagi do art. 6?</u>
          <u xml:id="u-35.4" who="#PawełPudłowski">Bardzo proszę, minister Halicki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#AndrzejHalicki">Mamy przed sobą poprawki, które nie zostały jednak złożone.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#AndrzejHalicki">To jest ten kłopot formalny, o którym wspomniałem na wstępie, więc – albo one, po prostu, będą zgłoszone na sali w drugim czytaniu jako dokumenty, które będą wystosowane do Komisji albo już oszczędzimy sobie dodatkowej pracy i, rzeczywiście, przeczytamy je teraz. Tylko musielibyśmy mieć zgodę przynajmniej trzech posłów, którzy te poprawki poprą i uznają za godne rozważenia.</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#AndrzejHalicki">Są to drobne rzeczy: listę zaufania zastępuje się wyrazami zaufanymi. Może wniosek, żeby definicję zmienić jest słuszny?</u>
          <u xml:id="u-36.3" who="#AndrzejHalicki">Jeżeli czegoś nie zrobimy to, za chwilę, będziemy mieli galimatias.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#PawełPudłowski">Pan przewodniczący Czarnecki chce zabrać głos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#WitoldCzarnecki">Panie pośle, Wysoka Komisjo.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#WitoldCzarnecki">Na dzisiejszym posiedzeniu przyjmiemy projekt ustawy przedstawiony przez rząd bez poprawek, jedynie z uwagami Biura Legislacyjnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#PawełPudłowski">Pani minister, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#JadwigaEmilewicz">To tylko w drodze uzupełnienia.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#JadwigaEmilewicz">Rozumiem, że jesteśmy przed drugim czytaniem i będzie jeszcze moment na zgłoszenie poprawek. Jednocześnie przepraszam, że mają państwo w tej chwili materiał z zaznaczonymi na żółto poprawkami, które nie były zgłoszone.</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#JadwigaEmilewicz">Dlatego proponuję procedować projekt ustawy w wersji przedłożenia rządowego.</u>
          <u xml:id="u-40.3" who="#JadwigaEmilewicz">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#PawełPudłowski">Artykuł 6, czy są uwagi do art. 6? Nie widzę. Stwierdzam przyjęcie art. 6.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#PawełPudłowski">Artykuł 7, czy są uwagi do art. 7? Nie widzę. Stwierdzam przyjęcie art. 7.</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#PawełPudłowski">Artykuł 8, czy są uwagi do art. 8? Nie widzę. Stwierdzam przyjęcie art. 8.</u>
          <u xml:id="u-41.3" who="#PawełPudłowski">Artykuł 9, czy są uwagi do art. 9? Nie słyszę. Stwierdzam przyjęcie art. 9.</u>
          <u xml:id="u-41.4" who="#PawełPudłowski">Artykuł 10, czy są uwagi do art. 10? Nie słyszę. Stwierdzam przyjęcie art. 10.</u>
          <u xml:id="u-41.5" who="#PawełPudłowski">Artykuł 11, czy są uwagi do tego artykułu? Nie słyszę. Stwierdzam przyjęcie art. 11.</u>
          <u xml:id="u-41.6" who="#PawełPudłowski">Artykuł 12, czy są uwagi do art. 12?</u>
          <u xml:id="u-41.7" who="#PawełPudłowski">Mam pytanie dotyczące art. 12: czy musi to robić Narodowy Bank Polski, pani minister? Pytanie dotyczy art. 12. Czy jedynym podmiotem upoważnionym powinien być NBP?</u>
          <u xml:id="u-41.8" who="#PawełPudłowski">Pani dyrektor, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#AleksandraOstapiuk">Szanowni państwo, te usługi są już dzisiaj świadczone. Dzisiaj takim podmiotem jest NBP. Dla zapewnienia ciągłości znalazła się propozycja w projekcie ustawy, żeby istniała nadal możliwość upoważnienia prezesa NBP do realizacji zadań wynikających z tej ustawy, które dziś ustawowo powinny zostać uregulowane jako umożliwiające stosowanie rozporządzenia unijnego.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#AleksandraOstapiuk">Ustawa, jak państwo będą widzieć dalej, reguluje wszystkie zadania ministra jako organu nadzoru, natomiast przepis art. 12 ustanawia możliwość, że w pewnym zakresie, z uwagi na doświadczenie NBP (to on dzisiaj wykonuje tak naprawdę wszystkie te czynności) istnieje możliwość upoważnienia NBP do realizacji tych zadań.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#AleksandraOstapiuk">Oczywiście to Minister Cyfryzacji (który będzie organem właściwym w sprawach nadzoru po uchwaleniu ustawy) będzie decydował, czy zechce upoważnić prezesa NBP. W tym przypadku nie ma automatyzmu, to jest fakultatywne upoważnienie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#PawełPudłowski">Dziękuję za tę informację.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#PawełPudłowski">Czy są inne uwagi do art. 12? Nie słyszę. Stwierdzam przyjęcie art. 12.</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#PawełPudłowski">Artykuł 13, czy są uwagi do art. 13?</u>
          <u xml:id="u-43.3" who="#PawełPudłowski">Mam pytanie dotyczące „interoperacyjności”, jest to wyrażenie pojawiające się w pkt. 5 tego artykułu. Czy „interoperacyjność” nie powinna również zostać zdefiniowana w art. 2?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#AleksandraOstapiuk">Szanowni państwo, wyrażenie „interoperacyjność” jest zdefiniowane w ustawie o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne, która już dziś obowiązuje. Interoperacyjność jest dokładnie tak samo rozumiana, dlatego tutaj nie jest zdefiniowana Czerpiemy z tego, co jest już dzisiaj w systemie prawa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#PawełPudłowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#PawełPudłowski">Czy są inne uwagi do art. 13? Nie słyszę. Stwierdzam przyjęcie art. 13.</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#PawełPudłowski">Rozdział 3, artykuł 14. Czy są uwagi do art. 14?</u>
          <u xml:id="u-45.3" who="#PawełPudłowski">Bardzo proszę, Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#ŁukaszGrabarczyk">Drobna uwaga do ust. 4 – należy dodać określenie, że chodzi o ministra właściwego do spraw informatyzacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#PawełPudłowski">Co na to strona rządowa?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#AleksandraOstapiuk">Tak, trzeba dodać słowo „właściwy”. Jest to, niestety, usterka techniczna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#PawełPudłowski">Mam pytanie do ust. 4: „Kwalifikowany dostawca usług zaufania jest obowiązany, w terminie 7 dni od dnia upływu okresu ubezpieczenia, przekazać ministrowi do spraw informatyzacji, drogą elektroniczną, kopię kolejnej umowy ubezpieczenia”.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#PawełPudłowski">Czy ustęp nie pozostawia luki 7 dni? Pani dyrektor?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#AleksandraOstapiuk">Mechanizm jest następujący, proszę państwa – w każdym momencie, kiedy kwalifikowany dostawca usług zaufania będzie wykonywał usługi zaufania, musi posiadać umowę ubezpieczenia. Pierwszą umowę ubezpieczenia musi zawrzeć po wpisaniu do rejestru usług zaufania wtedy, kiedy uzyskuje status kwalifikowany.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#AleksandraOstapiuk">Natomiast ustawa nakłada obowiązek kontynuowania posiadania takiej umowy ubezpieczenia. Musi być ona ważna w każdym momencie, kiedy podmiot jest dostawcą usług kwalifikowanych. Przepis art. 14 miał za zadanie odzwierciedlić taki mechanizm, że kiedy umowa ubezpieczenia się kończy, w terminie 7 dni od zakończenia tej umowy już należy przedstawić następną umowę, żeby nie było przerwy, luki w tym okresie. Chodzi o to, żeby okres ubezpieczenia był ciągły.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#PawełPudłowski">Nie, właśnie teraz mamy tak sformułowany przepis, że jest „w terminie 7 dni od dnia upływu okresu ubezpieczenia”. Dlatego zastanawiam się, czy nie powinno to zostać zmienione, że powinno być użyte słowo „przed”, czyli byłoby „na 7 dni przed upływem terminu ubezpieczenia”, żeby była zagwarantowana ciągłość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#AleksandraOstapiuk">Jeśli mogę.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#AleksandraOstapiuk">W ust. 4 w art. 14 jest zawarty tylko obowiązek informacyjny, natomiast obowiązek posiadania cały czas takiej umowy wynika z art. 14 ust. 1, który stanowi, że „Kwalifikowany dostawca usług zaufania jest obowiązany posiadać zawartą umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone odbiorcom usług zaufania powstałe w okresie świadczenia usług zaufania”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#PawełPudłowski">To rozumiem, ale moje pytanie nie tego dotyczy, ono dotyczy sytuacji, w której kwalifikowany dostawca usług nie wykupuje ubezpieczenia, oczywiście działając w sprzeczności z ustępem, który pani przytoczyła. Jednak państwo o tym nie wiecie, bo przepis ust. 4 nakłada obowiązek przekazania informacji 7 dni „po”, więc przez tydzień podmiot może działać niezgodnie z prawem, bo bez ubezpieczenia.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#PawełPudłowski">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#AleksandraOstapiuk">Jeżeli kwalifikowany dostawca usług zaufania nie posiada umowy ubezpieczenia to na to jest przepis sankcyjny. W związku z tym wydaje się, że jest to odpowiednie zabezpieczenie realizacji wymienionego obowiązku.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#AleksandraOstapiuk">Artykuł 41 pkt. 12) stanowi, że karze pieniężnej podlega kwalifikowany dostawca usług zaufania, który nie wykona obowiązku, o którym mowa w art. 14 ust. 1. Natomiast zgadzam się tutaj z panem przewodniczącym, że obowiązek informacyjny jest już po momencie wygaśnięcia umowy.</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#AleksandraOstapiuk">Zakładamy taki oto mechanizm, że umowa jest ważna do ostatniego dnia ubezpieczenia. Kwalifikowany dostawca usług zaufania powinien zawrzeć w tym czasie kolejną umowę. Natomiast 7 dni dajemy mu na poinformowanie o tym fakcie, ponieważ nie nakładamy obowiązku zawarcia tej umowy w okresie ubezpieczenia np. 7 dni lub 30 dni przed upływem okresu ubezpieczenia. Podmiot musi zawsze mieć ciągłość ubezpieczenia.</u>
          <u xml:id="u-54.3" who="#AleksandraOstapiuk">Obowiązek informacyjny, rzeczywiście, musi zostać wykonany 7 dni od końca poprzedniego okresu ubezpieczenia, ponieważ zakładamy, że taki podmiot ma swobodę zawierania umowy. Tak więc może, na przykład, taką umowę zawrzeć nawet w ostatnim dniu ubezpieczenia, w ustępie jest zawarty tylko obowiązek informacyjny. Obowiązek materialny jest zagwarantowany sankcją kary administracyjnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#PawełPudłowski">Czy ktoś z pań lub panów posłów ma jakąś opinię w tym punkcie? Czy Biuro Legislacyjne chciałoby się ustosunkować? Nie?</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#PawełPudłowski">Czy są jakieś inne uwagi do art. 14? Pani minister, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#JadwigaEmilewicz">Tak naprawdę sformułowanie ustępu 4 to jest ukłon w stronę przedsiębiorców.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#PawełPudłowski">Stwierdzam przyjęcie art. 14.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#PawełPudłowski">Przechodzimy do art. 15. Czy są uwagi do art. 15? Nie słyszę. Stwierdzam przyjęcie art. 15.</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#PawełPudłowski">Artykuł 16, czy są uwagi do art. 16? Nie słyszę. Stwierdzam przyjęcie art. 16.</u>
          <u xml:id="u-57.3" who="#PawełPudłowski">Artykuł 17, czy są uwagi do art. 17? Nie słyszę. Stwierdzam przyjęcie art. 17.</u>
          <u xml:id="u-57.4" who="#PawełPudłowski">Artykuł 18, czy są uwagi do art. 18?</u>
          <u xml:id="u-57.5" who="#PawełPudłowski">Mam pytanie dotyczące 20 lat. Czy mogę prosić panią dyrektor o uzasadnienie tego okresu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#AleksandraOstapiuk">Jako Ministerstwo Cyfryzacji formalnie jesteśmy pomocnikiem wnioskodawcy. Dlatego za każdym razem potrzebuję upoważnienia ze strony wnioskodawcy, abym mogła się wypowiedzieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#PawełPudłowski">Poczekamy na panią minister…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#AleksandraOstapiuk">Tutaj jest pan dyrektor.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#PawełPudłowski">To bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#SebastianChristow">Jeżeli mógłbym prosić o powtórzenie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#PawełPudłowski">Chodzi o okres 20 lat, czym jest uzasadniony ten okres? Chodzi o art. 18 ust. 2, koniec zdania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#SebastianChristow">Ten okres jest z jednej strony wypracowaną praktyką, a – z drugiej strony – został uzgodniony w ramach konsultacji społecznych. Stąd postulujemy o wprowadzenie takiego okresu. Jest to zachowanie dzisiejszego stanu i nie widzimy potrzeby, żeby poszerzać obostrzenia w tym zakresie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#PawełPudłowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#PawełPudłowski">Czy są inne uwagi do art. 18? Nie słyszę. Stwierdzam przyjęcie art. 18.</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#PawełPudłowski">Artykuł 19, czy są uwagi do art. 19? Nie słyszę. Stwierdzam przyjęcie art. 19.</u>
          <u xml:id="u-65.3" who="#PawełPudłowski">Artykuł 20. Czy są uwagi do art. 20?</u>
          <u xml:id="u-65.4" who="#PawełPudłowski">Mam pytanie, bo stanowi on trochę powtórzenie art. 18, prawda? „Dostawca usług zaufania jest obowiązany posiadać politykę świadczenia usługi”. Czy jest sens powtarzania?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#SebastianChristow">To jest kwalifikowany przypadek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#PawełPudłowski">Kwalifikowany, dobrze.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#PawełPudłowski">Czy są inne uwagi do art. 20? Jeśli ich nie ma, to stwierdzam przyjęcie art. 20.</u>
          <u xml:id="u-67.2" who="#PawełPudłowski">Artykuł 21, czy są uwagi do art. 21? Nie słyszę. Stwierdzam przyjęcie art. 21.</u>
          <u xml:id="u-67.3" who="#PawełPudłowski">Artykuł 22, czy są uwagi do art. 22?</u>
          <u xml:id="u-67.4" who="#PawełPudłowski">Mam znowu pytanie definicyjne. Czy nie warto byłoby w definicji określić wartości granicznej transakcji? Jest to sformułowanie pojawiające się w art. 22 pkt. 1).</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#SebastianChristow">Jeżeli dobrze rozumiem to, tak naprawdę, byłoby to ograniczenie swobody działalności gospodarczej. Strony same mają prawo uzgodnić i określać swoim pracownikom w certyfikatach kwoty, do których ci mogą zawierać umowy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#PawełPudłowski">Jasne, dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#PawełPudłowski">Czy są inne uwagi do art. 22? Jeśli nie ma, to stwierdzam przyjęcie art. 22.</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#PawełPudłowski">Przechodzimy do artykułu 23…</u>
          <u xml:id="u-69.3" who="#PawełPudłowski">Pani przewodnicząca podpowiada, żebym czytał rozdziały. Tak więc tytułem rozdziału jest „Identyfikacja elektroniczna”. Czy są uwagi do tytułu rozdziału? Nie słyszę. Stwierdzam akceptację obecnego tytułu rozdziału.</u>
          <u xml:id="u-69.4" who="#PawełPudłowski">Artykuł 23, czy są uwagi do tego artykułu? Nie słyszę. Stwierdzam przyjęcie art. 23.</u>
          <u xml:id="u-69.5" who="#PawełPudłowski">Artykuł 24, czy są uwagi do art. 24? Nie słyszę. Stwierdzam przyjęcie art. 24.</u>
          <u xml:id="u-69.6" who="#PawełPudłowski">Artykuł 25, czy są uwagi do art. 25? Nie słyszę. Stwierdzam przyjęcie art. 25.</u>
          <u xml:id="u-69.7" who="#PawełPudłowski">Artykuł 26, czy są uwagi do art. 26?</u>
          <u xml:id="u-69.8" who="#PawełPudłowski">Mam pytanie, czy sformułowanie „online” jest już na tyle zadomowione w słowniku polskim, że można je stosować, czy istnieje jakieś polskie określenie? Chociaż o substytut trudno mi teraz się pokusić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#AleksandraOstapiuk">Wydaje nam się, że sformułowanie „online” już jest na tyle w miarę powszechne, że można go użyć w tym przepisie. Zresztą tym słowem posługuje się samo rozporządzenie unijne.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#AleksandraOstapiuk">Projektując przepisy ustawy, nie znaleźliśmy innego słowa, które byłoby równie adekwatne i oddawałoby dokładnie ten cel. Tutaj pod rozwagę trzeba poddać, czy słowo „online” ma wystarczająco ustalone znaczenie w polskim obrocie. Natomiast zaznaczam, że nie znaleźliśmy innego słowa, które można byłoby w tym przepisie użyć i które odzwierciedlałoby cel przepisu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#PawełPudłowski">A co z definicją usługi publicznej online? Może to warto byłoby w takim razie zapisać w celu dookreślenia?</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#PawełPudłowski">Zaraz poproszę…</u>
          <u xml:id="u-71.2" who="#PawełPudłowski">Biuro Legislacyjne, czy macie państwo opinię w tym zakresie? Nie? Zaakceptowalibyście słowo „online”?</u>
          <u xml:id="u-71.3" who="#PawełPudłowski">Tak, tak, zaraz poproszę.</u>
          <u xml:id="u-71.4" who="#PawełPudłowski">To pomyślcie chwileczkę.</u>
          <u xml:id="u-71.5" who="#PawełPudłowski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#ŁukaszKiczma">Łukasz Kiczma, Izba Gospodarki Elektronicznej.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#ŁukaszKiczma">Proponuję, aby słowo „online” zamienić na „świadczonych drogą elektroniczną”. Myślę, że jest to też adekwatne określenie. Byłoby więc: „usługę publiczną świadczoną drogą elektroniczną”.</u>
          <u xml:id="u-72.2" who="#ŁukaszKiczma">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#PawełPudłowski">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#SebastianChristow">Można tak, ale idąc w stronę „usług świadczonych drogą elektroniczną” poszlibyśmy w zupełnie inną regulację ustawową. Natomiast ważne jest tutaj, że chodzi o ciągłość, trwałość i dostępność usługi. Usługa świadczona tylko elektronicznie nie musi być świadczona w sposób ciągły.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#SebastianChristow">To jest, rzeczywiście specyfika sformułowania „online”. Trudno jest znaleźć polski odpowiednik tego słowa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#PawełPudłowski">Jak otrzymam błogosławieństwo od Biura Legislacyjnego to nie będę dalej dyskutował…</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#PawełPudłowski">Pani przewodnicząca, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#BarbaraBubula">Mam do złożenia na gorąco jedną prośbę. Chodzi o sprawdzenie, czy słowo „online” istnieje w aktualnym słowniku języka polskiego. Jeżeli nie, to – moim zdaniem – musimy szukać jego odpowiednika.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#PawełPudłowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#PawełPudłowski">Czy są inne uwagi do tego artykułu? Bardzo proszę, pan Łukasz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#ŁukaszKiczma">Jeszcze raz Łukasz Kiczma, Izba Gospodarki Elektronicznej.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#ŁukaszKiczma">Ewentualnie proponuję dodać „drogą elektroniczną świadczonych w sposób ciągły”. Podejrzewam, że wtedy wyrażenie zabezpieczy sens, który chcą państwo oddać. Myślę, że będzie bardzo trudno znaleźć substytut słowa „online”, żeby oddał wierność terminologii rozporządzenia.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#ŁukaszKiczma">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#PawełPudłowski">To jest ciekawa propozycja.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#PawełPudłowski">Co na to ministerstwo? Francuzi tworzą nowe wyrazy, jeśli nie potrafią znaleźć własnych. Na to nie mamy jednak czasu na posiedzeniu.</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#PawełPudłowski">Czy mamy na sali w ogóle jakiś polonistów?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#BarbaraBubula">Ja jestem polonistką.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#PawełPudłowski">Przepraszam, pani przewodnicząca jest polonistką.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#SebastianChristow">Co do zasady nie widzielibyśmy przeszkód, natomiast należy brać pod uwagę, iż jest to przepis, nawet nieimplementujący, ale uzupełniający w obszarze delegacji rozporządzenie eIDAS, które obowiązuje w naszym porządku prawnym.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#SebastianChristow">W tłumaczeniu rozporządzenia używa się pojęcia „online”. W celu zachowania ciągłości pojęciowej, żeby czytający rozumiał pojęcia z rozporządzenia eIDAS, stąd w projekcie ustawy zmapowano słowo „online”. W słowniku języka polskiego zapewne musi istnieć, bo są obszary gospodarki, jak handel elektroniczny, gdzie jest naturalnym pojęciem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#PawełPudłowski">Bardzo uprzejmie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#PawełPudłowski">Stwierdzam przyjęcie art. 26.</u>
          <u xml:id="u-83.2" who="#PawełPudłowski">Artykuł 27, czy są uwagi do art. 27? Nie słyszę. Stwierdzam przyjęcie art. 27.</u>
          <u xml:id="u-83.3" who="#PawełPudłowski">Artykuł 28, czy są uwagi do art. 28?</u>
          <u xml:id="u-83.4" who="#PawełPudłowski">Mam pytanie do ust. 2 pkt. 5): „może żądać niezwłocznie unieważnienia kwalifikowanego certyfikatu poprzez kwalifikowanego dostawcę usług zaufania”. Jakie są określone warunki takiego żądania, bo z tego artykułu nie wynika bezpośrednio ta kwestia?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#SebastianChristow">Już szukam dodatkowych warunków, natomiast jest to zabezpieczenie interesu korzystającego z podpisu czy też z certyfikowanej usługi kwalifikowanej. Jeżeli ktoś przejąłby kontrolę nad nimi i zawarł umowę, to skutki są nieodwracalne, stąd istnieje możliwość niezwłocznego wycofania certyfikatu.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#SebastianChristow">Z takim żądaniem może wystąpić też pracodawca. Należy udowodnić, że jest się stroną umowy. Jeżeli usługodawca stosuje na przykład taką usługę online do odwołania służy PIN indywidualny. Tak tego można dokonać. Natomiast chodzi o to, żeby była to usługa dostępna bez żadnych innych przeszkód, po drodze odwołania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#PawełPudłowski">Pani przewodnicząca, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#BarbaraBubula">Przy tej okazji pragnę zapytać o taką rzecz: jak to wygląda w kontekście praw osoby, której dane zostają użyte niezgodnie z prawem?</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#BarbaraBubula">Proszę wybaczyć, ale tryb pracy nad tą ustawą jest taki, że nie mieliśmy czasu dogłębnie sprawdzić wszystkich jej aspektów. Wiem, że jeżeli chodzi o zastrzeżenie danych związanych z kartą płatniczą czy kartą kredytową w Polsce jest dużo gorzej w sytuacji polskich klientów niż w przypadku klientów na przykład w Wielkiej Brytanii, gdzie po stronie tego, kto wydaje kartę, istnieje obowiązek udowodnienia i uznania niezgodnej z prawem transakcji.</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#BarbaraBubula">Natomiast u nas ciągle jest tak, że okres zastrzegania danych przez osobę poszkodowaną jest zbyt długi i to na niej, niestety, spoczywa obowiązek udowodniania, że dane zostały skradzione. W związku z tym pytanie jest następujące: nie wiem, gdzie to jest w ustawie, ale – czy rzeczywiście jest i czy prawa osoby, której dane są używane, są w wystarczający sposób zabezpieczone?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#SebastianChristow">Jeżeli chodzi o tę ochronę to już szukamy, gdzie to znajduje się dokładnie.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#SebastianChristow">Natomiast chciałbym wskazać, że ta zasada dotyczy też klientów, ale w tym zakresie akurat jest też upoważnienie dla ministra właściwego do spraw informatyzacji jako organu nadzoru. Czyli w przypadku odwoławczym, skargi czy zgłoszenia naruszenia, żeby minister posiadał instrument oddziaływania na usługodawcę. W innym przypadku nie mógłby pomóc klientowi, jeżeli certyfikat byłby nadużyty.</u>
          <u xml:id="u-87.2" who="#SebastianChristow">Stąd taka delegacja, która może budzić wątpliwość, ale idzie ku temu, co jest postulowane, czyli żeby odpowiedzialność nie spadała na klienta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#PawełPudłowski">Przepraszam bardzo, ale nie w pełni zrozumieliśmy odpowiedź na pytanie pani przewodniczącej…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#BarbaraBubula">…bo jej nie było.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#SebastianChristow">Tak, nie było odpowiedzi w części, jeżeli chodzi o ochronę interesu. Musimy to odnaleźć, więc proszę o sekundę.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#SebastianChristow">Czy moglibyśmy poprosić przedstawicieli centrów kwalifikowanych o pomoc?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#PawełPudłowski">A czy są obecni na sali?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#SebastianChristow">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#PawełPudłowski">To poproszę ich o odpowiedź – jeżeli są, oczywiście, gotowi do udzielenia odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#PrzemysławRawa">Przemysław Rawa. Krajowa Izba Rozliczeniowa.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#PrzemysławRawa">Szczerze mówiąc, wydaje się, że przepis będzie rzadko stosowany, nawet jeśli jakiś klient będzie chciał unieważniać certyfikat tą drogą to procedura może dość długo trwać. Nie widzę też przeszkód, aby ten przepis został. To nie jest problem. W tej chwili centra certyfikacji unieważniają certyfikaty dość szybko i sprawnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#PawełPudłowski">Przepraszam, czy mógłby pan powtórzyć pytanie, na które udziela pan odpowiedzi?</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#PawełPudłowski">Pan nie udziela odpowiedzi na pytanie, które zostało zadane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#PrzemysławRawa">Rozumiem, że chodzi o art. 28…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#PawełPudłowski">Poproszę panią przewodniczącą o powtórzenie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#BarbaraBubula">Szanowni państwo, dotykamy bardzo ważnego elementu, związanego z prawami klienta, którego dane są używane w tym systemie. Rozmawiamy o procedurze unieważniania takiego certyfikatu, w którą jest zaangażowany minister.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#BarbaraBubula">Pytanie brzmi: gdzie w ustawie jest zawarte, w jakim terminie i w jakim trybie następuje unieważnianie przez osobę zainteresowaną, tj. nie za pośrednictwem ministerstwa? Czy prawa tych osób i firm są odpowiednio zabezpieczone?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#PrzemysławRawa">Musiałbym odszukać, gdzie to jest w ustawie. W ustawie o podpisie elektronicznym jest to w prosty sposób opisane.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#PrzemysławRawa">Jak najbardziej centra certyfikacji unieważniają certyfikaty w sposób niezwłoczny na wniosek subskrybenta, czyli osoby, która posługuje się podpisem elektronicznym (mówiąc potocznie) lub też na wniosek pracodawcy, którego dane są wpisane w certyfikacie. Centra mają na to bardzo krótki czas.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#BarbaraBubula">Krótki? Czy jest to gdzieś zapisane?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#PrzemysławRawa">Teraz musiałbym poszukać tego w ustawie, gdyż jest to nowa ustawa. W ustawie o podpisie elektronicznej bardziej się orientuję, w tej nowej do takiej wprawy jeszcze nie doszedłem.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#PrzemysławRawa">Sekundkę proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#PawełPudłowski">Proszę wyszukać ze spokojem.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#PawełPudłowski">Pan Łukasz się zgłaszał, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#ŁukaszKiczma">Łukasz Kiczma, Izba Gospodarki Elektronicznej.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#ŁukaszKiczma">Chciałbym w międzyczasie dopytać o pkt. 9): „wykonuje inne zadania określone w przepisach prawa”.</u>
          <u xml:id="u-103.2" who="#ŁukaszKiczma">Czy tutaj nie ma ryzyka, że minister wykonując nadzór będzie wychodził poza zakres ustawy, w zakresie nadzoru?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#PawełPudłowski">Artykuł 28 ust. 2 pkt. 9) – czy potrzebujecie państwo chwilę przerwy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#SebastianChristow">Już mówię, na czym trudność polega.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#SebastianChristow">Do ustawy zostało delegowane uregulowanie nadzoru. Są to rzeczy związane z relacjami wobec klienta i jakością usług, one są w rozporządzeniu eIDAS. Dlatego szukałem nawiązania, czy znajduje się ono w projekcie. Mogę go nie znaleźć. Przyznaję, że – po prostu – nie pamiętam tego. Natomiast kwestie, jak usługi są świadczone, jakie są obowiązki usługodawców, jakie są skutki prawne wobec klientów, to wszystko znajduje się w rozporządzeniu. W tym zakresie jest wąska delegacja.</u>
          <u xml:id="u-105.2" who="#SebastianChristow">Dlatego koncentrujemy się tylko na obowiązkach, które dotyczą sprawowania nadzoru nad usługodawcami. Z tego powodu nie ma w ustawie opisu relacji bezpośrednio do klienta, bo usługa kwalifikowana jest definiowana w eIDAS. Jeżeli ktoś podejmuje się świadczenia takiej usługi to musi spełnić zewnętrzną certyfikację.</u>
          <u xml:id="u-105.3" who="#SebastianChristow">Co do zasady przyjmuje się, że ma unieważnić niezwłocznie. To znaczy, że – nie pamiętam, ile to jest dokładnie czasu. Możemy zaraz wyszukać tej informacji, ale musimy sięgnąć do rozporządzenia eIDAS, w samej ustawie tego nie znajdziemy. Tego po prostu nie ma.</u>
          <u xml:id="u-105.4" who="#SebastianChristow">Już znaleźliśmy. Możemy zacytować z rozporządzenia eIDAS. Akurat jest to w art. 19 pt. „Wymogi w zakresie bezpieczeństwa mające zastosowanie do dostawców usług zaufania”.</u>
          <u xml:id="u-105.5" who="#SebastianChristow">Ust. 1: „Kwalifikowani i niekwalifikowani dostawcy usług zaufania przyjmują odpowiednie środki techniczne i organizacyjne w celu zarządzania ryzykiem, na jakie narażone jest bezpieczeństwo świadczonych przez nich usług zaufania. Przy uwzględnieniu najnowszych osiągnięć w dziedzinie technologii środki te zapewniają poziom bezpieczeństwa współmierny ze stopniem ryzyka. W szczególności należy podjąć środki zapobiegające incydentom związanym z bezpieczeństwem lub minimalizujące ich wpływ oraz należy informować zainteresowane strony o negatywnych skutkach wszelkich takich incydentów”.</u>
          <u xml:id="u-105.6" who="#SebastianChristow">Dalej w ust. 2: „Kwalifikowani i niekwalifikowani dostawcy usług zaufania, bez zbędnej zwłoki, a w każdym razie nie później niż 24 godziny od otrzymania informacji o wystąpieniu zdarzenia, zawiadamiają organ nadzoru…” i następnie wykonują czynności blokowania.</u>
          <u xml:id="u-105.7" who="#SebastianChristow">Podpowiadają mi, że jeszcze powinienem zacytować art. 24 rozporządzenia eIDAS „Wymogi dla kwalifikowanych dostawców usług zaufania”. Ust. 3 tego artykułu brzmi: „Jeżeli kwalifikowany dostawca usług zaufania wydający kwalifikowane certyfikaty postanowi unieważnić certyfikat, rejestruje on takie unieważnienie w swojej bazie danych dotyczącej certyfikatów i publikuje informację o statusie unieważnienia certyfikatu w odpowiednim czasie, ale w każdym razie w ciągu 24 godzin po otrzymaniu wniosku. Unieważnienie staje się skuteczne natychmiast po jego opublikowaniu”.</u>
          <u xml:id="u-105.8" who="#SebastianChristow">Należy jeszcze przypomnieć, że są to usługi publiczne, jeżeli chodzi o ważność certyfikatów. Wcześniej były to listy aktualizowane, w tej chwili są to usługi online. Dla obrotu gospodarczego ważne jest, żeby strony ewentualnej umowy wiedziały, że dany certyfikat jest unieważniony. Tak więc maksymalny czas wynosi 24 godziny, natomiast przyjmuje się, że powinno się to odbyć niezwłocznie.</u>
          <u xml:id="u-105.9" who="#SebastianChristow">Stety czy niestety, te zagadnienia są uregulowane w rozporządzeniu eIDAS. Ustawa nie dotyka tej materii. Koledzy podpowiadają (a podejrzewam, że podmioty mogą potwierdzić), że praktyka gospodarcza pokazuje, że unieważnienie następuje w ciągu godziny. W przeciwnym wypadku byłaby odpowiedzialność również podmiotów z tytułu ubezpieczenia i polityki certyfikacyjnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#PawełPudłowski">A pytanie o art. 28 ust. 2 pkt. 9)?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#SebastianChristow">Przepraszam, ale, że tak powiem – powracanie do rozporządzenia eIDAS jest trochę kłopotliwe.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#SebastianChristow">Natomiast odnośnie pkt. 9), to chodzi o raportowanie do organów nadzoru, w tym generalnego inspektora ochrony danych osobowych oraz organów na poziomie unijnym zajmujących się ochroną danych osobowych czy agencję ENISA. Znajduje to swoje odzwierciedlenie w art. 19 rozporządzenia eIDAS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#PawełPudłowski">A warunki, czyli podstawa do żądań? Udało się to znaleźć?</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#PawełPudłowski">Proszę, panie Łukaszu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#ŁukaszKiczma">Bardzo dziękuję za odpowiedź.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#ŁukaszKiczma">W takim razie proponuję doprecyzować pkt. 9) poprzez dopisanie odwołania do art. 19 rozporządzenia eIDAS, żeby było jasne, o jakie zadania chodzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#SebastianChristow">Musimy zatem poprosić Biuro Legislacyjne, gdyż nie jest to praktyka możliwa do zastosowania, jeżeli chodzi o referowanie do rozporządzenia eIDAS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#PawełPudłowski">Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#MichałBaranowski">Jeśli mówimy cały czas o rozporządzeniu eIDAS i obowiązkach z niego wynikających to wskazujemy, że art. 28 ust. 2 pkt. 1) stanowi, że minister wykonuje zadania określone w przepisach rozporządzenia 910/2014.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#MichałBaranowski">Teoretycznie wydaje się, że punkt 9) mówi o czymś innym niż tylko to, co wynika z rozporządzenia. Stąd, jak rozumiem, pytania strony społecznej.</u>
          <u xml:id="u-112.2" who="#MichałBaranowski">Wskazanie i powtórzenie, że minister wykonuje konkretne już przepisy rozporządzenia nie będzie już właściwe, gdyż będzie – na pierwszy rzut oka – powtórzeniem pkt. 1).</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#PawełPudłowski">Tak, ale pkt. 1) dotyczy pkt. 1). Gdyby to było w tym dużym ust. 2 to dotyczyłoby tych wszystkich podpunktów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#MichałBaranowski">Wszystkie punkty mówią o obowiązkach ministra, więc…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#PawełPudłowski">Co stoi na przeszkodzie uściślenia punktu 9)?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#MichałBaranowski">Nie sugerujemy na dobrą sprawę, żeby nie odsyłać do tego, co jest już w pkt. 1). Jeżeli mamy doprecyzować pkt. 9), to trzeba byłoby wskazać, jakie więcej zadania wykonuje minister oprócz określonych w rozporządzeniu eIDAS. Wydaje się, że ta ostatnia kwestia wynika z punktu 1).</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#PawełPudłowski">Z którego punktu 1)?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#MichałBaranowski">Artykułu 28 ust. 2 pkt. 1).</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#PawełPudłowski">Artykuł 28…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#MichałBaranowski">…ust. 2 pkt. 1).</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#PawełPudłowski">Ale nie, jeżeli mówimy o tak samo numerowanym jak pkt. 9) punkcie 1), to on nie odnosi się do pozostałych punktów, on odnosi się do tego punktu. Gdyby ta informacja byłaby w ust. 2 powyżej to wówczas odnosiłaby się do punktów wymienionych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#MichałBaranowski">To znaczy, panie przewodniczący… Artykuł 28 ust. 2 wymienia enumeratywnie, wskazuje, co może minister w ramach nadzoru nad dostawcami usług zaufania.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#MichałBaranowski">Pkt 1) mówi, że w ramach nadzoru nad dostawcami usług zaufania minister wykonuje zadania określone w przepisach rozporządzenia eIDAS, mówiąc w skrócie.</u>
          <u xml:id="u-122.2" who="#MichałBaranowski">Pkt 9), co do którego pojawiły się pytania, stanowi, że oprócz zadań określonych w rozporządzeniu eIDAS są jeszcze inne zadania, określone w punkcie bardzo generalnie. Nie jest to najlepsze, ale takie zwroty się pojawiają – mianowicie, minister wykonuje także inne zadania określone w przepisach prawa. To jest furtka, żeby minister miał podstawy do działania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#PawełPudłowski">Pytaniem jest, czy możemy to uściślić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#MichałBaranowski">Wydaje się, że tak, możemy uściślić, ale trzeba wiedzieć, w którym kierunku.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#MichałBaranowski">Zdaje się, że jest to jednak niepotrzebne powtarzanie norm, które już wynikają bezpośrednio z rozporządzenia eIDAS. Wynika to z punktu 1), bo punkt 1) mówi, że minister musi wykonywać zadania z rozporządzenia eIDAS w ramach nadzoru. Dlatego nam się wydaje, że to wszystko trzeba czytać razem. Jeśli więc pkt. 9) mówi o czymś jeszcze i są wątpliwości, to doprecyzowanie tak, ale nie należy odsyłać ponownie do rozporządzenia eIDAS, bo odesłanie jest już zawarte w pkt. 1).</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#PawełPudłowski">Tak, ale pan powołuje się na ten podpunkt 1). Przywołanie w pkt. 1) nie dotyczy wszystkich dziewięciu punktów, tylko dotyczy jednego punktu. Tak to należy logicznie rozumieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#MichałBaranowski">Tak, ale należy czytać ust. 2 jako całość. W zakresie nadzoru, o którym mowa w pkt. 1), minister właściwy do spraw informatyzacji: wykonuje zadania określone w przepisach rozporządzenia 910/2014. Jak rozumiem, cytowany artykuł też mówi o zadaniach nałożonych na ministra.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#PawełPudłowski">Czy nie właściwsze byłoby wobec tego powołanie się na rozporządzenie 910/2014 w ust. 2, tym powyżej?</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#PawełPudłowski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#SebastianChristow">Jeżeli mógłbym wyjaśnić, skąd tak naprawdę wziął się otwarty katalog, który również budzi ewentualne wątpliwości podmiotów, ponieważ definiujemy zadania organu nadzoru, a więc oczekujemy od organu, że będzie działał efektywnie.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#SebastianChristow">Gdybyśmy zamknęli katalog to organ, działając w granicach i na podstawie prawa, nie mógłby wykonać w ramach czynności nadzorczych i kontrolnych nic innego poza ten katalog enumeratywny. Natomiast wiele innych przepisów, jak dla przykładu ochrona danych osobowych, określa inny katalog instrumentów i obowiązków, chociażby raportujących, które można by wykorzystać dla ochrony konsumenta czy przedsiębiorcy a nie są tutaj wymienione.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#PawełPudłowski">Czyli zaprzeczył pan troszeczkę wcześniejszej wypowiedzi, tak?</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#PawełPudłowski">Jak panowie widzicie, to nie jest tylko kwestia rozporządzenia eIDAS, ale katalog jest szerszy. Przed chwilą mieliśmy inną informację.</u>
          <u xml:id="u-129.2" who="#PawełPudłowski">Pan się zgłasza, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#ŁukaszKiczma">Aby uniknąć tworzenia kolejnego reżimu w polskim prawie, proponuję wykreślić punkt 9), dlatego że GIODO ma jasno określone warunki nadzoru i kontroli, jeżeli chodzi o warunki ochrony danych osobowych.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#ŁukaszKiczma">Uważam, że otwieranie ministrowi właściwemu do spraw informatyzacji możliwości kontroli także na przykład w zakresie ochrony danych osobowych będzie błędem. Już mamy trzy reżimy pod względem otrzymywania zgody w zakresie sprzedaży przez Internet. Obawiam się, że – jeżeli chodzi o usługi zaufania – doprowadzimy do takiego samego konfliktu. Będziemy mieli trzy organy państwa, które będą miały trzy różne podstawy prawne do nadzoru sprawowanego w tym samym celu i w tym samym zakresie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#PawełPudłowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#PawełPudłowski">Pani dyrektor się zgłaszała.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#AleksandraOstapiuk">Jeśli mogę dołożyć dwa słowa do dyskusji, którą państwo toczą.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#AleksandraOstapiuk">Jak był zaprojektowany pkt. 9)? Zgadzam się z przedstawicielem Biura Legislacyjnego, że to, co wykonuje minister właściwy do spraw informatyzacji w zakresie rozporządzenia 910/2014, tak zwanego eIDAS, wynika z art. 28 ust. 2 pkt. 1) projektu ustawy. Natomiast punkt 9) jest jeszcze szerszym katalogiem: „wykonuje inne zadania określone w przepisach prawa”. Dlaczego?</u>
          <u xml:id="u-132.2" who="#AleksandraOstapiuk">Dlatego, że patrząc na rozporządzenie eIDAS mamy pewne ramy regulacyjne na przykład w zakresie komunikowania się z organami, które stoją na straży ochrony danych osobowych. Mówimy w naszym systemie prawa o GIODO. Tutaj też mówimy o różnego rodzajach CERT-ach, czyli podmiotach, które stoją na straży bezpieczeństwa w cybersieci.</u>
          <u xml:id="u-132.3" who="#AleksandraOstapiuk">Będą przepisy, zarówno w prawie krajowym, jak i w prawie europejskim, które będą w jakiś sposób zahaczały o te różne dziedziny, które dziś regulujemy ustawą o usługach zaufania oraz identyfikacji elektronicznej. W tych przepisach będą pojawiały się odpryskowo pewne role dla organu nadzoru, którym będzie minister właściwy do spraw informatyzacji. Minister będzie musiał podejmować niektóre czynności niekoniecznie w oparciu o przepisy ustawy o usługach zaufania oraz identyfikacji elektronicznej i samego rozporządzenia. Cały ten obszar będzie się sprawnie rozwijał.</u>
          <u xml:id="u-132.4" who="#AleksandraOstapiuk">Z tego powodu chcielibyśmy zapewnić pewną elastyczność stosowania przepisów. Tutaj jest wskazane, że minister będzie również wykonywał inne zadania określone w przepisach prawa, przy czym zadania w tych przepisach będą musiały być gdzieś określone precyzyjnie.</u>
          <u xml:id="u-132.5" who="#AleksandraOstapiuk">Nie może być tak, jak pan dyrektor powiedział, organ nadzoru musi działać tylko i wyłącznie w granicach i na podstawie prawa. Te zadania tam będą, to jest w innych aktach prawnych. Natomiast dziś wiemy, że – na przykład – będzie wchodziło w grę prawo europejskie, które będzie w różny sposób regulowało te zagadnienia – jeśli byłoby to rozporządzenie, to będzie stosowane bezpośrednio, ale mamy też innego rodzaju akty. W takim przypadku może być potrzeba zadziałania ministra właściwego do spraw informatyzacji jako organu nadzoru. Tym przypadkom jest dedykowany pkt. 9).</u>
          <u xml:id="u-132.6" who="#AleksandraOstapiuk">Nie można zgodzić się z koniecznością doprecyzowania poprzez odesłanie do przepisów rozporządzenia, bo jak powiedział przedstawiciel Biura Legislacyjnego, mamy to już w pkt. 1). Rozporządzenie unijne w zakresie zadań i nadzoru ustanawia pewne ramy dla ministra właściwego do spraw informatyzacji, który będzie pełnił tę funkcję, natomiast w zakresie nadzoru najwięcej tego obszaru zostało dedykowanego do określenia ustawą krajową. Odnośnik do tej ustawy, do tytułu mówi, że ta ustawa służy stosowaniu. Czyli rozporządzenie unijne ustaliło pewne ramy, natomiast żeby efektywnie to rozporządzenie stosować i egzekwować jego przepisy, została pozostawiona pewna swoboda dla ustawodawcy krajowego, który realizuje tę swobodę w ustawie o usługach zaufania oraz identyfikacji elektronicznej. Tutaj określamy kwestie, w których uregulowaniu została pozostawiona swoboda ustawodawcy krajowemu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#PawełPudłowski">Dziękuję, mnie ta argumentacja przekonuje.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#PawełPudłowski">Czy ktoś z państwa chciałby jeszcze zabrać głos w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-133.2" who="#PawełPudłowski">Jeśli nie, to chciałbym wrócić do kwestii, jaka jest podstawa tego żądania?</u>
          <u xml:id="u-133.3" who="#PawełPudłowski">Panie dyrektorze, miał pan może czas to znaleźć? Chodzi o punkt 5), tj. może żądać niezwłocznego unieważnienia. Mówił pan, że wyszuka pan podstawę, czyli – jakie warunki tego żądania muszą zostać spełnione.</u>
          <u xml:id="u-133.4" who="#PawełPudłowski">Pan pozwoli, pani dyrektor jest w gotowości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#AleksandraOstapiuk">Szanowni państwo, punkt 5), czyli możliwość żądania, przez ministra właściwego do spraw informatyzacji jako organu nadzoru, niezwłocznego unieważnienia kwalifikowanego certyfikatu przez kwalifikowanego dostawcę usług zaufania dotyczy tak naprawdę instrumentu najdalej idącego, wręcz skrajnego.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#AleksandraOstapiuk">To jest naprawdę wyjątkowa możliwość. Jeśli w obrocie będą funkcjonowały podmioty, które posiadają status kwalifikowany oraz będą świadczyły usługi zaufania zgodnie z polityką świadczenia usług zaufania (ten dokument jest najważniejszym dokumentem dla świadczenia tych usług) a będą zdarzały się incydenty mające wpływ na bezpieczeństwo świadczenia usług, to procedura jest następująca: powinna być ustanowiona komunikacja pomiędzy organem nadzoru a korzystającymi z tych usług, korzystający – to już wynika z samego rozporządzenia eIDAS – mogą zgłaszać incydenty, również sam minister właściwy do spraw informatyzacji, jako organ nadzoru, ma obowiązek raportować te incydenty dalej.</u>
          <u xml:id="u-134.2" who="#AleksandraOstapiuk">Natomiast czasami może być tak, że dojdzie do rozhermetyzowania systemu bezpieczeństwa. Jedyne, co zagwarantuje pewność obrotu, to jest właśnie unieważnienie certyfikatu. Ale to jest – mówiąc obrazowo – ostateczna ostateczność, dlatego…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#PawełPudłowski">Rozumiemy to, pani dyrektor, ale pytamy się o podstawy – na jakiej podstawie będzie można takie działanie przedsięwziąć?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#AleksandraOstapiuk">Jeżeli chodzi o twarde podstawy to nie mogę wskazać przepisu, ponieważ taki przepis nie istnieje.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#AleksandraOstapiuk">W tym zakresie będą wchodziły w grę różne przesłanki. Na przykład mamy w ustawie kilkanaście przepisów karnych i karno-administracyjnych. Jeśli podmiot, świadczący usługi zaufania jako podmiot kwalifikowany złamie któryś z tych przepisów, a naruszenie prawa będzie daleko idące to wtedy, w ostateczności (w wyniku podjęcia tych wszystkich działań) może dojść do unieważnienia certyfikatu.</u>
          <u xml:id="u-136.2" who="#AleksandraOstapiuk">Jeśli pan przewodniczący mnie pyta o podstawę prawną to, jako takiej, podstawy prawnej nie ma. To jest jakby ogół pewnych czynności, które złożą się na sytuację faktyczną. Organ nadzoru będzie oceniał, czy sytuacja faktyczna wymaga już tak daleko idącej interwencji, to jest unieważnienia certyfikatu, czy jeszcze nie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#PawełPudłowski">Proszę o opinię Biuro Legislacyjne.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#PawełPudłowski">Celem mojego pytania jest to, czy nie powinny pojawić się tutaj podstawy takiego działania? Gdyby czytać to literalnie to, dla mnie, minister w każdym momencie ma prawo unieważnić kwalifikowany certyfikat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#DanutaRutkowskaSkwara">Panie przewodniczący, szanowna Komisjo, jak pani dyrektor wspomniała, istnieje możliwość unieważnienia. Te przypadki są określone w przepisach projektu ustawy. Ewentualnie możemy doprecyzować, że „w przypadkach określonych”, ale nie wiem, czy dałoby się, bo jest…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#PawełPudłowski">Proszę kontynuować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#DanutaRutkowskaSkwara">…to znaczy, nie wiem, czy dałoby się doprecyzować, jakie są to przypadki, ponieważ jest ich dość dużo.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#DanutaRutkowskaSkwara">Pan kiwa tutaj głową, że nie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#PawełPudłowski">Dokładnie do tego zmierzam, dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#PawełPudłowski">Pani dyrektor?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#AleksandraOstapiuk">Artykuł 28 projektu ustawy wymienia zbiorczo środki nadzoru, natomiast – jeżeli państwo spojrzą do art. 31 to on reguluje procedurę, którą będzie organ nadzoru (czyli minister właściwy do spraw informatyzacji) stosował w tej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#AleksandraOstapiuk">Pierwszą przesłanką musi być działalność niezgodna z przepisami o usługach zaufania. Jest kilkanaście takich przesłanek, które możemy zakwalifikować jako działalność niezgodna z przepisami o usługach zaufania. To będą zarówno przesłanki wynikające bezpośrednio z rozporządzenia, ale również z omawianej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-142.2" who="#AleksandraOstapiuk">W art. 31 pkt. 1) jest zawarta procedura wstępna. Na początku organ nadzoru musi wezwać kwalifikowanego dostawcę usług zaufania, aby w wyznaczonym terminie dokonał określonych czynności. Dalej są wymienione te trzy czynności.</u>
          <u xml:id="u-142.3" who="#AleksandraOstapiuk">Pierwsza litera dotyczy tego, że powinien usunąć stwierdzone nieprawidłowości i doprowadzić swoją działalność do stanu zgodnego z przepisami o usługach zaufania. Dotyczy to sytuacji, w której naruszenia są minimalne i nie rzutują na pewność obrotu.</u>
          <u xml:id="u-142.4" who="#AleksandraOstapiuk">Druga litera – b): „zmienił politykę świadczenia usług lub inne dokumenty związane ze świadczeniem usług zaufania”.</u>
          <u xml:id="u-142.5" who="#AleksandraOstapiuk">Ten punkt może dotyczyć takiej sytuacji, w której polityka świadczenia usług została przyjęta i zaakceptowana. Polityka jest wykonywana, natomiast postęp technologiczny doprowadził do tego, że można dzisiaj lepiej zabezpieczać działalność. W związku z tym organ nadzoru w tej sytuacji dostrzega, że mogą istnieć pewnego rodzaju luki.</u>
          <u xml:id="u-142.6" who="#AleksandraOstapiuk">Trzecią możliwością jest, żeby organ unieważnił kwalifikowane certyfikaty wydane z naruszeniem polityki świadczenia usług. Mówimy o takiej sytuacji, w której kwalifikowane certyfikaty nie powinny być wydane, ponieważ – gdyby dostawca dostosował się do polityki świadczenia usług – to nie powinien był ich wydać. Tutaj nastąpił jakiś błąd. W związku z czym takie informacje do organu nadzoru będą spływały.</u>
          <u xml:id="u-142.7" who="#AleksandraOstapiuk">Trudno jest tutaj zdefiniować…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#PawełPudłowski">Pani dyrektor, a czy art. 31 pkt. 1) lit. c) nie jest tak naprawdę art. 28 ust. 2 pkt. 5)? Nie wystarczy pani litera c)?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#AleksandraOstapiuk">„Unieważnił kwalifikowane certyfikaty wydane z naruszeniem polityki świadczenia usług” – ten przypadek dotyczy sytuacji, kiedy certyfikat został wydane z naruszeniem polityki świadczenia usług.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#AleksandraOstapiuk">Natomiast czasami może wystąpić sytuacja, że certyfikat został wydany zgodnie z polityką, natomiast inne zdarzenia rzutują na to, że należałoby go unieważnić ze względu na pewność obrotu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#PawełPudłowski">No, właśnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#AleksandraOstapiuk">To nie zawsze będą tożsame sytuacje. Gdyby były to tożsame sytuacje to zgodziłabym się z panem przewodniczącym, że litera c) stanowi sto procent możliwości, jednak litera c) nie wyczerpuje wszystkich możliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#PawełPudłowski">Idąc z tą myślą – jakie warunki powinny zaistnieć? Wydany został poprawnie, ale jakie warunki zaistnieją, żeby można byłoby skorzystać z prerogatywy określonej w pkt. 5)?</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#PawełPudłowski">Wspominany punkt jest zbyt ogólny, pani dyrektor. Nie tłumaczy, na jakiej podstawie będziecie państwo zabierali kwalifikowane certyfikaty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#SebastianChristow">Jeżeli mogę zabrać głos.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#SebastianChristow">Rozumiem, że chodzi o wątpliwość, że organ z własnej inicjatywy dokonałby zablokowania certyfikatu. Ewentualnym rozwiązaniem byłoby, że jest sytuacja wnioskowania, czyli zgłoszenia naruszenia w tym obszarze. W każdym innym przypadku organ musiałby wszcząć czynności kontrolne, czy też z art. 31 i wezwać podmiot do uprzedniego złożenia wyjaśnień.</u>
          <u xml:id="u-148.2" who="#SebastianChristow">Osobiście zgodziłbym się z tym, natomiast w obrocie gospodarczym zdarzyły się już takie sytuacje, że nastąpiły naruszenia w jednym z państw członkowskich. Certyfikaty działają bardzo szybko. Zdarzenie miało miejsce w Holandii, gdzie nastąpiło skompromitowanie organu certyfikacyjnego w rezultacie włamania i niemożności szybkiego reagowania.</u>
          <u xml:id="u-148.3" who="#SebastianChristow">Zakładam, że w organie nadzoru jest pokładany wystarczający poziom zaufania, że organ nie będzie nadużywał tej procedury. Natomiast, jeśli zauważyłby naruszenie to sam mógłby powziąć odpowiednie kroki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#PawełPudłowski">Właśnie o to chodzi – gdyby co?...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#SebastianChristow">Zauważa naruszenie w obszarze stosowania polityki certyfikacyjnej albo naruszenie…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#PawełPudłowski">Dopiszmy to: „jeśli nastąpiło naruszenie w stosowaniu polityki certyfikacyjnej”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#SebastianChristow">Tak, ale polityka certyfikacyjna jest wąskim określeniem i dotyczy pojedynczych podmiotów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#PawełPudłowski">Kiedy jeszcze może?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#SebastianChristow">Można wskazać podszycie się pod tożsamość, niezależnie od tego, że ktoś nie zgłosił kradzieży. Może pozyskać…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#PawełPudłowski">A czy podszycie się pod tożsamość nie jest jednoznaczne z niestosowaniem się do polityki?</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#PawełPudłowski">Brakuje w tym punkcie czegoś.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#SebastianChristow">Jest wyłączone.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#PawełPudłowski">Państwo posłowie, nie chcę przeciągać dyskusji, ale chciałbym zachęcić również was do wzięcia w niej udziału. Czy nie uważacie, że to prawo jest za daleko idące i brak jest uregulowania podstaw, które powinny zostać dookreślone dla sytuacji odebrania certyfikatu? Nie macie państwo zdania na ten temat?</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#PawełPudłowski">Zarządzam pięć minut przerwy.</u>
          <u xml:id="u-157.2" who="#komentarz">(Po przerwie)</u>
          <u xml:id="u-157.3" who="#PawełPudłowski">Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-157.4" who="#PawełPudłowski">Pani dyrektor chciałaby zabrać głos, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#AleksandraOstapiuk">Szanowni państwo, w związku z dyskusją, która przed chwilą się przetoczyła i próbą znalezienia rozwiązania mającego na celu konsolidację przesłanek, aby przepis nie był aż tak otwarty, pojawiła się propozycja, którą można rozważyć. Otóż polega ona na tym, żeby zawęzić pkt. 5) do uzasadnionych przypadków.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#AleksandraOstapiuk">Przepis miałby wtedy następujące brzmienie: „w uzasadnionych przypadkach może żądać niezwłocznego unieważnienia kwalifikowanego certyfikatu przez kwalifikowanego dostawcę usług zaufania”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#PawełPudłowski">Pani przewodnicząca?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#BarbaraBubula">Chciałabym zapytać, skąd wynika, że wspomniane działanie odbywa się w drodze decyzji administracyjnej? Jeśli nie ma tego uregulowanego to proponuję dopisać w tym punkcie wyrażenie „w drodze decyzji”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#AleksandraOstapiuk">Pani przewodnicząca, czy możemy jeszcze sekundę się nad tym zastanowić?</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#AleksandraOstapiuk">Może przejdziemy dalej, a my zastanowimy się nad tą kwestią i wrócimy do przepisu. Możemy tak się umówić?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#PawełPudłowski">Dobrze, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#BarbaraBubula">Zgadzam się, oczywiście. Nie mam innego wyjścia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#PawełPudłowski">Proszę myśleć, wrócimy jeszcze do art. 28.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#PawełPudłowski">Zapomniałem państwa zapytać, czy jest sprzeciw, że rozdział 5 będzie nosił tytuł „Nadzór nad dostawcami usług zaufania”? Nie ma. Przyjmujemy wobec tego tytuł rozdziału 5.</u>
          <u xml:id="u-164.2" who="#PawełPudłowski">Przechodzimy do art. 29. Czy są uwagi do art. 29? Nie ma. Stwierdzam przyjęcie art. 29.</u>
          <u xml:id="u-164.3" who="#PawełPudłowski">Artykuł 30, czy są uwagi do art. 30?</u>
          <u xml:id="u-164.4" who="#PawełPudłowski">Mam pytanie. Artykuł 30 ust. 1 ma treść „może unieważnić”. Czy nie powinno być „unieważnia”, jeśli następuje warunek określony w przepisie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#SebastianChristow">Musi być czynność fakultatywna, ponieważ jest to stała ścieżka certyfikatów.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#SebastianChristow">Unieważnienie tzw. roota ma konsekwencje dla pozostałych niżej. Na przykład w tej chwili musimy utrzymywać dwa rooty dla ciągłości systemu certyfikatu. Więc nie jest to, że tak powiem, jednostronna decyzja. Wymaga rozważenia, zanim się unieważni certyfikaty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#PawełPudłowski">Ale – czy może unieważnić?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#SebastianChristow">Tak, może, ale dopiero po rozważeniu. Nie jest tak, że musi.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#SebastianChristow">Jeżeli podmiot traci status kwalifikowany i, dla przykładu, ma trzech odbiorców to nadzór przenosi tych odbiorców do kogoś innego a dopiero później ten certyfikat zamyka. Natomiast jeżeli są to tysiące odbiorców to trzeba czasami utrzymać certyfikat przenosząc jego właściwości w obrębie roota.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#PawełPudłowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#PawełPudłowski">Czy są inne uwagi do art. 30? Jeśli nie ma, to stwierdzam przyjęcie art. 30.</u>
          <u xml:id="u-168.2" who="#PawełPudłowski">Artykuł 31, czy są uwagi do art. 31?</u>
          <u xml:id="u-168.3" who="#PawełPudłowski">Bardzo proszę, panie przewodniczący.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#PawełArndt">W artykule 31 jest właśnie mowa o wydaniu decyzji o odebraniu kwalifikowanemu dostawcy usług zaufania statusu kwalifikowanego, to jakby trochę wychodzi naprzeciw naszej poprzedniej dyskusji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#SebastianChristow">Tak, jest to szczególny przypadek. W drodze decyzji podmiot jest dopisywany do listy podmiotów, tak samo odbywa się odebranie statusu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#PawełArndt">Tak, na to nie zwróciliśmy uwagi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#BarbaraBubula">Przepraszam, czy mogę panie przewodniczący?</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#BarbaraBubula">W art. 28 ust. 2 pkt. 5) jest mowa o żądaniu unieważnienia kwalifikowanego certyfikatu przez kwalifikowanego dostawcę usług zaufania.</u>
          <u xml:id="u-172.2" who="#BarbaraBubula">Tutaj jest inny przypadek, mowa jest o odebraniu kwalifikowanemu dostawcy usług zaufania statusu kwalifikowanego lub statusu kwalifikowanego świadczonej przez niego usługi zaufania. Tak, że jest to inny rodzaj decyzji czy żądania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#PawełArndt">Tak, ale – czy nie wskazuje to na to, że w poprzednim przypadku też powinniśmy gdzieś wpisać wymóg wydania decyzji?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#BarbaraBubula">Właśnie dlatego zadałam to pytanie. Myślę, że wrócimy do art. 28, jak sobie państwo to wyjaśnią i zastanowią się nad tym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#PawełPudłowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#PawełPudłowski">Czy są inne uwagi do art. 31? Jeśli nie ma, to przyjmujemy art. 31.</u>
          <u xml:id="u-175.2" who="#PawełPudłowski">Artykuł 32, czy są uwagi do art. 32?</u>
          <u xml:id="u-175.3" who="#PawełPudłowski">Bardzo proszę, Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#ŁukaszGrabarczyk">Szanowna Komisjo, drobna uwaga do art. 32 pkt. 2).</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#ŁukaszGrabarczyk">W przepisie, na samym końcu, mówimy o przypadku, że audyt jest przeprowadzany przez „jednostkę przeprowadzającą zgodność”. Wydaje się, że w tym miejscu powinno być raczej napisane, że jest przeprowadzany przez „jednostkę oceniającą zgodność”, tak jak jest w słowniczku.</u>
          <u xml:id="u-176.2" who="#ŁukaszGrabarczyk">W tym zakresie kieruję pytanie do strony rządowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#PawełPudłowski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#SebastianChristow">Tak, przyjmujemy uwagę.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#SebastianChristow">Dziękujemy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#PawełPudłowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#PawełPudłowski">Bardzo proszę o przedstawienie ostatecznej wersji przez Biuro Legislacyjne artykułu 32 pkt. 2), samą końcówkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#ŁukaszGrabarczyk">Pkt 2) będzie brzmiał od ostatniego przecinka: „w przypadku gdy jest przeprowadzany przez jednostkę oceniającą zgodność”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#PawełPudłowski">Dziękuję bardzo, z tą uwagą przyjmujemy art. 32.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#PawełPudłowski">Artykuł 33, czy są uwagi do art. 33? Nie słyszę. Stwierdzam przyjęcie art. 33.</u>
          <u xml:id="u-181.2" who="#PawełPudłowski">Artykuł 34, czy są uwagi do art. 34? Nie słyszę. Stwierdzam przyjęcie art. 34.</u>
          <u xml:id="u-181.3" who="#PawełPudłowski">Artykuł 35 – Biuro Legislacyjne, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#ŁukaszGrabarczyk">Szanowni Państwo, w art. 35 projekt stwierdza, że: „W przypadku gdy wyniki audytu przeprowadzanego na podstawie art. 20 ust. 2 rozporządzenia 910/2014 wykażą niezgodność z przepisami o usługach zaufania…” i dalej są wymienione uprawnienia ministra.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#ŁukaszGrabarczyk">Natomiast chcielibyśmy dopytać o jedną kwestię. Taki audyt może być też przeprowadzany na podstawie art. 20 ust. 1, to znaczy on nie „może być” przeprowadzany, tylko „jest przeprowadzany” na postawie art. 20 ust. 1 rozporządzenia.</u>
          <u xml:id="u-182.2" who="#ŁukaszGrabarczyk">Jakie są wówczas konsekwencje, jeżeli zostaną stwierdzone niezgodności? Czy one wynikają wprost z rozporządzenia z art. 20 ust. 3 rozporządzenia, czy być może tutaj również należałoby doprecyzować te zagadnienia w drodze ustawy?</u>
          <u xml:id="u-182.3" who="#ŁukaszGrabarczyk">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#PawełPudłowski">Bardzo proszę o odpowiedź.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#PawełPudłowski">Bardzo proszę, pani dyrektor.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#AleksandraOstapiuk">Szanowni państwo, audyt, o którym mowa w art. 20 ust. 1 rozporządzenia eIDAS, jest audytem przeprowadzanym obowiązkowo raz na 24 miesiące. Audyt jest wykonywany na własny koszt. On poświadcza, że podmiot działa zgodnie z prawem, tj. z przepisami dotyczącymi usług zaufania.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#AleksandraOstapiuk">Natomiast ust. 2 mówi, że można taki audyt zlecić również doraźnie. Jeżeli doraźny audytu wskaże nam, że coś dzieje się nie do końca dobrze to zastosowanie znajduje art. 35 ustawy.</u>
          <u xml:id="u-184.2" who="#AleksandraOstapiuk">Przepis stanowi, że minister – jako organ nadzoru – może wydać decyzję nakładającą na dostawcę obowiązek usunięcia stwierdzonych niezgodności w terminie nie krótszym niż 14 dni.</u>
          <u xml:id="u-184.3" who="#AleksandraOstapiuk">Natomiast pytaniem jest, czy należy doprecyzować te kwestie? Jak rozumiem, pytanie pana mecenasa brzmi: czy należy doprecyzowywać wynik tego obowiązkowego audytu? W naszej ocenie – nie, ponieważ rozporządzenie unijne reguluje to w miarę precyzyjnie. To jest jakby cały mechanizm poświadczania zgodności działania z przepisami prawa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#PawełPudłowski">Rozumiem, że odpowiedź na to pytanie jest akceptowalna?</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#PawełPudłowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-185.2" who="#PawełPudłowski">Stwierdzam przyjęcie art. 35.</u>
          <u xml:id="u-185.3" who="#PawełPudłowski">Artykuł 36, czy są uwagi do art. 36? Nie słyszę. Stwierdzam przyjęcie art. 36.</u>
          <u xml:id="u-185.4" who="#PawełPudłowski">Artykuł 37, czy są uwagi do art. 37? Nie słyszę. Stwierdzam przyjęcie art. 37.</u>
          <u xml:id="u-185.5" who="#PawełPudłowski">Artykuł 38, czy są uwagi do tego artykułu? Nie słyszę. Stwierdzam przyjęcie art. 38.</u>
          <u xml:id="u-185.6" who="#PawełPudłowski">Artykuł 39, czy są uwagi do tego artykułu? Nie ma. Stwierdzam przyjęcie art. 39.</u>
          <u xml:id="u-185.7" who="#PawełPudłowski">Artykuł 40, czy są uwagi do tego artykułu? Nie ma. Stwierdzam przyjęcie art. 40.</u>
          <u xml:id="u-185.8" who="#PawełPudłowski">Przechodzimy do rozdziału 6. Czy są uwagi do tytułu „Przepisy o karach administracyjnych”?</u>
          <u xml:id="u-185.9" who="#PawełPudłowski">Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#ŁukaszGrabarczyk">Panie przewodniczący, uwaga o charakterze stricte legislacyjnym.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#ŁukaszGrabarczyk">Proponujemy, aby – w zgodzie z zasadami techniki prawodawczej – dokonać zmiany kolejności rozdziału 6 i 7, tak aby w pierwszej kolejności były przepisy karne, a w drugiej o karach nie – o administracyjnych, ale o pieniężnych, bo taką terminologią posługują się zasady techniki prawodawczej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#PawełPudłowski">Czy państwo wyrażacie zgodę? Tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#SebastianChristow">Tak, nie ma sprzeciwu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#PawełPudłowski">Wobec tego zmianie ulegnie numeracja – obecny rozdział 7 „Przepisy karne” będzie miał numer 6.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#PawełPudłowski">Proponuję wobec tego przerobić obecny rozdział 6, a później – po akceptacji wszystkich – poproszę o przenumerowanie wszystkich artykułów.</u>
          <u xml:id="u-189.2" who="#PawełPudłowski">Obecny art. 41 będzie w przyszłości art. 48. Czy są uwagi do obecnego art. 41? Nie słyszę. Stwierdzam przyjęcie art. 41…</u>
          <u xml:id="u-189.3" who="#PawełPudłowski">Przepraszam, Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#MichałBaranowski">Mamy następujące pytanie do pkt. 2). „Karze pieniężnej podlega kwalifikowany dostawca usług zaufania, który – pkt. 2) – nie usunął w terminie określonym w wezwaniu, o którym mowa w art. 31 pkt. 1) lit. a), stwierdzonych nieprawidłowości w prowadzonej przez siebie działalności”. Natomiast art. 31 pkt. 1) lit. a) mówi o dwóch obowiązkach nałożonych na dostawcę, tj. usunięciu i doprowadzeniu.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#MichałBaranowski">Wydaje się, że przepis administracyjny powinien karać za całość a nie tylko za połowę niewykonanego obowiązku, czyli zarówno za „nie usunął”, jak i „nie doprowadził”, a nie tylko za „nie usunął”. Tak się nam na pierwszy rzut oka wydaje.</u>
          <u xml:id="u-190.2" who="#MichałBaranowski">Prosilibyśmy o opinię.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#AleksandraOstapiuk">Co pan mecenas w związku z tym proponuje?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#PawełPudłowski">Dopisać „nie doprowadził”, tak? Tak rozumiem uwagę. Tak, panie mecenasie? Chodzi o dopisanie w obecnym art. 41 pkt. 2) wspomnianego wyrażenia?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#MichałBaranowski">Dopisanie tej treści jest jakby najprostszym rozwiązaniem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#PawełPudłowski">Czy jest zgoda?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#SebastianChristow">Jak najbardziej jest zgoda.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#SebastianChristow">Tylko pytanie, czy chodzi o koniunkcję, czy powinno to zostać potraktowane rozłącznie? Skutek ma być taki, że podmiot ma usunąć i doprowadzić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#PawełPudłowski">Pani dyrektor chciałaby zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#PawełPudłowski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#AleksandraOstapiuk">Mam wrażenie, że mówimy o dwóch różnych rzeczach. Przez chwilę jeszcze raz się zastanowiłam i przeanalizowałam ten przepis.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#AleksandraOstapiuk">Pkt 2) mówi: „nie usunął w terminie określonym w wezwaniu, o którym mowa…”. Powtórzę: „termin w wezwaniu, o którym mowa”. Nie odsyłamy do usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości i doprowadzenia działalności do stanu zgodnego z przepisami prawa. Mamy tak: wezwać kwalifikowanego dostawcę, aby w wyznaczonym terminie usunął i doprowadził.</u>
          <u xml:id="u-197.2" who="#AleksandraOstapiuk">W wezwaniu, o którym tutaj mowa, wydaje nam się, że chodzi o termin i obowiązek usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości w prowadzonej przez siebie działalności. W kwestii doprowadzenia do zgodności z prawem mamy inne mechanizmy przewidziane. Być może przepis jest nieprecyzyjny, to się zgadzam. Być może coś jest na rzeczy. Wydaje się, że dopisanie nie wyczerpie nieprecyzyjności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#PawełPudłowski">Jaka jest wobec tego propozycja?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#ŁukaszGrabarczyk">Panie przewodniczący, jeżeli zgodnie z wyjaśnieniami pani dyrektor celem jest rzeczywiście usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości w stwierdzonym czasie to przepis w takiej formie nie będzie budził wątpliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#PawełPudłowski">Czyli zostawiamy tak, jak jest.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#PawełPudłowski">Czy są inne uwagi do art. 41?</u>
          <u xml:id="u-200.2" who="#PawełPudłowski">Bardzo proszę, pani dyrektor.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#AleksandraOstapiuk">Jeśli mogę tylko poprosić o rozważenie przyjęcia poprawki, bo to jest poprawka bardzo typowo techniczna, legislacyjna.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#AleksandraOstapiuk">Jesteśmy w przepisach o karach pieniężnych, jak pan mecenas zauważył. Pkt 3): „stosuje politykę świadczenia usługi lub przyjmuje inne dokumenty związane ze świadczeniem usługi zaufania niezgodne z tymi przepisami”.</u>
          <u xml:id="u-201.2" who="#AleksandraOstapiuk">Przeanalizowaliśmy ten punkt i wydaje się, że bardziej precyzyjnie byłoby, gdyby nie było odesłania do „tych przepisów”, tylko z „przepisami o usługach zaufania”. W całym projekcie ustawy staraliśmy się konsekwentnie posługiwać wyrażeniem „przepisy o usługach zaufania”. Dlatego, że jest to przepis sankcyjny, wydaje się, że precyzja jest naprawdę konieczna. W naszej opinii jest to poprawka typowo techniczno-legislacyjna, ale to już oddaję pod rozwagę Biura Legislacyjnego i Komisji.</u>
          <u xml:id="u-201.3" who="#AleksandraOstapiuk">Tylko jeszcze wyjaśnię, bo na pewno taki był cel tego przepisu, natomiast spoglądając jeszcze świeżym okiem, po pewnym czasie od przyjęcia projektu przez rząd, wydaje się, że w tym miejscu wiadomo, że chodzi o przepisy o usługach zaufania, natomiast nie do końca jest to odzwierciedlone redakcyjnie w tym przepisie. Chodzi o to, żeby zachować jednolitość wszystkich przepisów ustawy. Posługiwaliśmy się pojęciem przepisów o usługach zaufania.</u>
          <u xml:id="u-201.4" who="#AleksandraOstapiuk">Wydaje się, że w tym miejscu też powinniśmy się zastanowić nad takim ujęciem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#PawełPudłowski">Dziękuję, pani dyrektor.</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#PawełPudłowski">Biuro Legislacyjne?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#MichałBaranowski">Panie przewodniczący, Biuro może sformułować taką poprawkę, bo – naszym zdaniem – faktycznie argumentacja jest godna uznania, ale wymagałoby to ingerencji poprzez poprawkę, ponieważ jest to przepis karno-administracyjny. Bylibyśmy bardzo ostrożni, jeżeli chodzi o dzielenie tego, co jest ścisłą legislacją a co nie jest.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#MichałBaranowski">Zgadzamy się co do argumentacji, ale – co do formy – to prosilibyśmy o formalną poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#PawełPudłowski">Oprócz pani przewodniczącej jest jeszcze dwóch posłów skłonnych podpisać taką poprawkę? Potrzebujemy w sumie trzech posłów.</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#PawełPudłowski">Jest to sprzeczne z zasadą, którą przyjęliśmy, ale jesteśmy przy omawianiu tego artykułu i taka padła propozycja. Jeśli nie ma dwóch dodatkowych posłów to poprawka zostanie zgłoszona w późniejszym terminie. Przechodzimy dalej.</u>
          <u xml:id="u-204.2" who="#PawełPudłowski">Stwierdzam przyjęcie art. 41.</u>
          <u xml:id="u-204.3" who="#PawełPudłowski">Artykuł 42, czy są uwagi do tego artykułu? Nie słyszę. Stwierdzam przyjęcie art. 42.</u>
          <u xml:id="u-204.4" who="#PawełPudłowski">Artykuł 43, czy są uwagi do art. 43? Nie słyszę. Stwierdzam przyjęcie art. 43.</u>
          <u xml:id="u-204.5" who="#PawełPudłowski">Artykuł 44, czy są uwagi do art. 44? Nie słyszę. Stwierdzam przyjęcie art. 44.</u>
          <u xml:id="u-204.6" who="#PawełPudłowski">Rozdział 6 w nowym układzie, obecnie 7 pt. „Przepisy karne”. Czy są uwagi do tytułu? Stwierdzam przyjęcie tytułu rozdziału 6.</u>
          <u xml:id="u-204.7" who="#PawełPudłowski">Artykuł 45, czy są uwagi do art. 45?</u>
          <u xml:id="u-204.8" who="#PawełPudłowski">Bardzo proszę.,Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#ŁukaszGrabarczyk">Panie przewodniczący, tutaj drobna uwaga zarówno do art. 45, jak i art. 47. W art. 45 ust. 2 i 3, a w art. 47 ust. 2 proponujemy drobną korektę, aby usunąć wyraz „ten”, aby prawidłowo tworzyć przepisy karne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#PawełPudłowski">Czyli, jakie będzie nowe brzmienie? Proszę przytoczyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#ŁukaszGrabarczyk">„Tej samej karze podlega, kto…”, bez wyrazu „ten”. W każdym przypadku zmiana będzie taka sama.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#SebastianChristow">Zgadzamy się, sens jest zachowany.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#PawełPudłowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#PawełPudłowski">Czy oprócz tej uwagi są jakieś inne? Nie ma. Stwierdzam przyjęcie art. 47.</u>
          <u xml:id="u-209.2" who="#PawełPudłowski">Artykuł 48, czy są uwagi do tego artykułu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#Głoszsali">Jeszcze art. 46.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#PawełPudłowski">Przepraszam, przepraszam. Omawialiśmy artykuł 45, ale uwaga dotyczyła 45 i 47.</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#PawełPudłowski">Artykuł 46, czy są uwagi do art. 46? Nie słyszę. Stwierdzam przyjęcie art. 46.</u>
          <u xml:id="u-211.2" who="#PawełPudłowski">Artykuł 47 z poprawką bez słowa „ten”. Czy są inne uwagi do tego artykułu? Nie słyszę. Stwierdzam przyjęcie art. 47.</u>
          <u xml:id="u-211.3" who="#PawełPudłowski">Artykuł 48, czy są uwagi do art. 48?</u>
          <u xml:id="u-211.4" who="#PawełPudłowski">Biuro Legislacyjne. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#ŁukaszGrabarczyk">Szanowni państwo, mamy tutaj wątpliwość, czy zakres podmiotowy tego przepisu karnego nie pokrywa się z sankcją nakładaną na podstawie art. 41 pkt. 4) projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#ŁukaszGrabarczyk">Tutaj mamy do czynienia z przepisem karnym, tam mamy do czynienia z karą administracyjną. Naszym zdaniem, zachodzi podejrzenie, że zakres tych przepisów pokrywa się a więc mamy do czynienia z podwójnym karaniem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#PawełPudłowski">Które artykuły?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#ŁukaszGrabarczyk">Artykuł 48 i art. 41 pkt. 4).</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#PawełPudłowski">Pani dyrektor, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#AleksandraOstapiuk">Niestety, tutaj rząd powinien zgłosić samokrytykę – jest dokładnie tak, jak powiedział pan mecenas.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#PawełPudłowski">Jaka wobec tego jest propozycja zmiany?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#ŁukaszGrabarczyk">Panie przewodniczący, decyzja w tym zakresie jest po stronie rządu. Wymagana jest decyzja merytoryczna rządu, czy będziemy karać te czyny przepisami karnymi czy administracyjnymi.</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#ŁukaszGrabarczyk">Uzyskanie podpisów trzech posłów w tym miejscu będzie, niestety, niezbędne. Jako Biuro Legislacyjne zwracamy tylko uwagę na wspomnianą wątpliwość, tj. na pokrywanie się przepisów. Pani dyrektor potwierdziła nasze uwagi, natomiast decyzja należy do Wysokiej Komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#PawełPudłowski">Pani dyrektor?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#AleksandraOstapiuk">Jeśli mogę coś podpowiedzieć….</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#AleksandraOstapiuk">Analizowaliśmy te przepisy. Niestety, za późno to dostrzegliśmy. W naszej ocenie powinien zostać wykreślony art. 48 i powinno pozostać się przy karze pieniężnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#PawełPudłowski">Z pytaniem lub uwagą zgłasza się pan Łukasz, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#ŁukaszKiczma">Izba Gospodarki Elektronicznej.</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#ŁukaszKiczma">Z uwagi na wagę skutków, jakie ciążą wskutek nieunieważnienia kwalifikowanego certyfikatu (zaznaczam, że mówimy o kwalifikowanym certyfikacie) jednak proponuję, aby wykreślić art. 41 pkt. 4).</u>
          <u xml:id="u-222.2" who="#ŁukaszKiczma">Obawiam się, że sama kara administracyjna może mieć za słaby efekt odstraszania przed nieunieważnianiem kwalifikowanego certyfikatu, który ma przecież większą moc w skutkach niż niekwalifikowany certyfikat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#PawełPudłowski">Pani dyrektor ustosunkuje się do tej wypowiedzi?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#AleksandraOstapiuk">To jest, oczywiście, decyzja merytoryczna. Zgadzam się, że należy poddać to pod rozwagę Komisji.</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#AleksandraOstapiuk">Wydawało nam się, jak analizowaliśmy projekt i wykryliśmy ten błąd, że akurat bardziej uzasadnione byłoby pozostanie przy karze pieniężnej, którą można nałożyć na tego, kto nie unieważni kwalifikowanych certyfikatów, mimo wezwania ministra właściwego do spraw cyfryzacji, bo my będziemy te wezwania ponawiać, jako organ nadzoru. Jeżeli ktoś nie unieważni kwalifikowanego certyfikatu, będzie zaniechiwał tego obowiązku ciągle, uporczywie, to kary będą ponawiane.</u>
          <u xml:id="u-224.2" who="#AleksandraOstapiuk">Przepis sankcyjny może, wbrew pozorom, być bardziej skuteczny niż przepis karny, który mówi, że sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3. Jedno unieważnienie, jedna kara, brak unieważnienia, certyfikat dalej może nie być unieważniony – w takiej sytuacji mamy do czynienia z art. 48…</u>
          <u xml:id="u-224.3" who="#AleksandraOstapiuk">Decyzja na pewno należy do Komisji, gdyż jest decyzją merytoryczną. W naszej ocenie pozostanie przy karze pieniężnej byłoby wystarczające. To jest punkt widzenia, do którego doszliśmy zestawiając te dwa przepisy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#PawełPudłowski">Dziękuję pani dyrektor, oddaję głos pani przewodniczącej Bubuli.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#BarbaraBubula">Chcę się wypowiedzieć biorąc pod uwagę moje kilkuletnie doświadczenie w pracy w Krajowej Radzie Radiofonii i Telewizji, gdzie rozważaliśmy bardzo mocno kwestie skuteczności przepisów.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#BarbaraBubula">W ustawie o radiofonii i telewizji też istnieje podwójna karalność. Jedna administracyjna a druga o innym charakterze sankcyjnym, na przykład odebranie koncesji. Z doświadczenia wynika, że wcale nie jest takie jednoznaczne, że kary administracyjne są bardziej skuteczne od przepisów karnych, dlatego że nawet jak dochodzi do nakładania kar pieniężnych, i to wielokrotnie, to nie jest to karanie nieuchronne. Nałożenie kary administracyjnej bardzo często jest latami odraczane w procedurze odwoławczej, w sądownictwie administracyjnym.</u>
          <u xml:id="u-226.2" who="#BarbaraBubula">Moją opinię należy traktować jako głos w dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-226.3" who="#BarbaraBubula">Rzeczywiście, powszechne przekonanie ze strony praktyków jest takie, że przepisy karne są bardziej odstraszające od przepisów administracyjnych. Wskazuje na to również praktyka Urzędu Komunikacji Elektronicznej i wielu innych różnych instytucji a jest wśród nas wielu doświadczonych prawników. W związku z tym moje doświadczenie jest takie, że przepisy karne są dużo skuteczniejsze niż przepisy o administracyjnych karach pieniężnych.</u>
          <u xml:id="u-226.4" who="#BarbaraBubula">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#PawełPudłowski">Jeszcze raz zgłasza się pan Łukasz, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#ŁukaszKiczma">Podtrzymuję swoją propozycję.</u>
          <u xml:id="u-228.1" who="#ŁukaszKiczma">Dodatkowo proponuję w art. 48 dopisać, że celowo zaniechał unieważnienia certyfikatu mimo wezwania. Chodzi o to, żeby istniała wcześniej jakaś procedura zawezwania do unieważnienia kwalifikowanego certyfikatu a dopiero później, żeby powstawała groźba wymierzenia kary.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#PawełPudłowski">Czyli jak rozumiem, dyskusja zmierza raczej w kierunku rewizji przepisów o karach pieniężnych i pozostawienia art. 48?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#AleksandraOstapiuk">Mogę tylko jedno zdanie dodać à propos tego, co powiedziała pani przewodnicząca?</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#AleksandraOstapiuk">Zgadzam się, dokładnie, że to w stu procentach nie przeważa szali, natomiast do czegoś próbowaliśmy się przychylić. Przeanalizowaliśmy przepisy dotyczące kart bankomatowych. Okazało się, że nie przewidują one sankcji karnych. To był dla nas argument utrzymania jednolitości sankcji, podobnego rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-230.2" who="#AleksandraOstapiuk">Przy tym należy zaznaczyć, że jest to decyzja ściśle merytoryczna, zastrzeżona już dla państwa. Analiza po naszej stronie odbyła się. Wnioski przedstawiłam. Natomiast nie mamy jednoznacznego stanowiska, że uważamy, że tylko i wyłącznie tak albo tak. W naszej ocenie, akurat art. 48 jako przepis karny powinien zostać skreślony. To jest jednak decyzja merytoryczna. Można skreślić również punkt o karze pieniężnej i wszystko też będzie działało.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#PawełPudłowski">Szanowni państwo, chciałbym wobec tego zaproponować jednak rewizję przepisów o karach pieniężnych, czyli skreślenie art. 41 pkt. 4 a pozostawienie art. 48.</u>
          <u xml:id="u-231.1" who="#PawełPudłowski">Czy ktoś z państwa ma zdanie przeciwne?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#SebastianChristow">Odnosząc się bezpośrednio do wymienionej propozycji: tak, przyjmujemy ją w pełni.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#WitoldCzarnecki">Proszę państwa, ale ta poprawka ma jednak charakter merytoryczny. To nie jest poprawka, którą może wnieść Biuro Legislacyjne, tylko muszą ją przedłożyć posłowie a na to nie ma zgody.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#SebastianChristow">Nie jestem legislatorem ani prawnikiem, ale jestem przekonany, że jest to merytoryczna zmiana. Jest to powielenie kary i organ nadzoru nie mógłby rozstrzygnąć, którą z kar ma zastosować. Jest to błąd legislacyjny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#WitoldCzarnecki">Biuro Legislacyjne powinno zabrać głos, czy jest to poprawka legislacyjna, którą może wnieść. Czy może to zrobić?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#DanutaRutkowskaSkwara">Nie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#WitoldCzarnecki">No, nie może. Z mojej pozycji mam jasność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#PawełPudłowski">Czy jest trzech posłów, którzy byliby skłonni podpisać poprawkę zmieniającą obecny rozdział 7, wcześniejszy 6 „Przepisy o karach pieniężnych” w zakresie art. 41 pkt. 4)? Czyli skreślilibyśmy ten punkt a pozostawilibyśmy art. 48.</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#PawełPudłowski">Jestem skłonny podpisać taką poprawkę a także pan przewodniczący Arndt. Dlatego szukamy jeszcze jednej osoby, która byłaby skłonna podpisać taką poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-238.2" who="#PawełPudłowski">Jeśli nie ma trzeciego posła to nie możemy jej złożyć.</u>
          <u xml:id="u-238.3" who="#PawełPudłowski">Jedziemy dalej, wobec tego przyjmujemy art. 48.</u>
          <u xml:id="u-238.4" who="#PawełPudłowski">Artykuł 49, czy są uwagi do art. 49? Nie słyszę. Przyjmujemy art. 49.</u>
          <u xml:id="u-238.5" who="#PawełPudłowski">Artykuł 50, czy są uwagi do art. 50? Nie słyszę. Artykuł 50 zostaje przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-238.6" who="#PawełPudłowski">Artykuł 51, czy są uwagi do art. 51? Nie słyszę, wobec tego art. 51 został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-238.7" who="#PawełPudłowski">Chciałbym w tym miejscu wrócić do art. 28 ust. 2 pkt. 5).</u>
          <u xml:id="u-238.8" who="#PawełPudłowski">Czy państwo przemyśleliście tę kwestię? Czy moglibyśmy dodać sformułowanie „w uzasadnionych przypadkach”, potem przepis brzmiałby tak, jak w pkt. 5) a na koniec dodalibyśmy „w drodze decyzji administracyjnej”?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#SebastianChristow">Tak, może tylko wyrażenie: „w drodze decyzji”, żeby skrócić treść. Natomiast jak najbardziej są to rzadkie przypadki i wydanie decyzji nie jest kłopotliwe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#PawełPudłowski">Czy te zmiany są w porządku?</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#PawełPudłowski">Biuro Legislacyjne.?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#DanutaRutkowskaSkwara">Panie przewodniczący, a jakie byłoby ostateczne brzmienie przepisu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#PawełPudłowski">„W uzasadnionych przypadkach może żądać niezwłocznego unieważnienia kwalifikowanego certyfikatu poprzez kwalifikowanego dostawcę usług zaufania w drodze decyzji”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#BarbaraBubula">„W drodze decyzji” powinno być wcześniej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#PawełPudłowski">Może i tak: „W drodze decyzji, w uzasadnionych przypadkach” i reszta tak, jak jest.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#DanutaRutkowskaSkwara">Czyli „w uzasadnionych przypadkach może żądać, w drodze decyzji, niezwłocznego unieważnienia…”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#PawełPudłowski">Czyli zmiana doprecyzowująca. Myślę, że jest to dobry kompromis.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#WitoldCzarnecki">Doprecyzowujące? Zgłoszone przez Biuro Legislacyjne?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#PawełPudłowski">Tak jest.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#WitoldCzarnecki">Jak to nie jest poprawka merytoryczna, to się na nią zgodzę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#PawełPudłowski">Jak się na to zaopatruje Biuro Legislacyjne?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#DanutaRutkowskaSkwara">To nie jest poprawka o charakterze legislacyjnym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#PawełPudłowski">Czyli jest merytoryczna?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#DanutaRutkowskaSkwara">W naszej ocenie – tak, dlatego również wymaga przedłożenia przez co najmniej trzech posłów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#PawełPudłowski">Czyli rozumiem, że mamy taki sam case, jak przed chwilą, tak więc ją odrzucamy.</u>
          <u xml:id="u-254.1" who="#PawełPudłowski">Szanowni państwo, doszliśmy do rozdziału 8. Proponuję, żebyśmy nie przyjmowali na razie art. 28, zawieszamy tę kwestię, bo i tak nie zakończymy dzisiaj pracy.</u>
          <u xml:id="u-254.2" who="#PawełPudłowski">Chciałbym zaproponować przerwę w obradach Komisji i kontynuowanie naszej pracy jutro o godz. 11:30. Czy jest sprzeciw wobec takiej propozycji?</u>
          <u xml:id="u-254.3" who="#PawełPudłowski">Jeśli nie, to bardzo uprzejmie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-254.4" who="#PawełPudłowski">Życzę przyjemnego wieczoru.</u>
          <u xml:id="u-254.5" who="#PawełPudłowski">Dziękuję za wspólną pracę, dobranoc.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>