text_structure.xml 125 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#MirosławSwoszowski">Witam państwa na posiedzeniu Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży, poświęconym rozpatrzeniu sprawozdania z wykonania budżetu państwa za rok 1998 wraz z analizą Najwyższej Izby Kontroli w częściach obejmujących Komitet Badań Naukowych, Polską Akademią Nauk, Państwową Agencję Atomistyki, Urząd Patentowy RP, Główny Urząd Miar, Polski Komitet Normalizacyjny oraz Polskie Centrum Badań i Certyfikacji.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#MirosławSwoszowski">Czy ktoś z pań i panów posłów zgłasza jakieś uwagi do porządku obrad? Nie ma uwag. Witam przedstawicieli instytucji państwowych i Najwyższej Izby Kontroli oraz wszystkich członków Komisji.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#MirosławSwoszowski">Rozpoczynamy od rozpatrzenia sprawozdania z wykonania budżetu państwa w 1998 r. w części dotyczącej Komitetu Badań Naukowych. Proszę o zabranie głosu panią minister Małgorzatę Kozłowską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#MałgorzataKozłowska">Odniosę się na wstępie do wydatków działu „nauka”, które w 1998 r. w porównaniu do 1997 r. były wyższe o ponad 9% nominalnie, a realnie spadły o 1,8%. Wydatki te zostały podzielone na poszczególne główne grupy zadań w taki sposób, że blisko 58% środków skierowano na działalność statutową i badania własne szkół wyższych, ok. 15% na inwestycje związane z potrzebami badań naukowych, 15,5% na projekty badawcze, 7,5% na projekty celowe i ok. 4% na współpracę z zagranicą, działalność ogólnotechniczną i pozostałą działalność placówek badawczych i naukowych.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#MałgorzataKozłowska">Głównym priorytetem finansowym w zakresie wydatkowania środków w tym dziale były przede wszystkim inwestycje, co uzasadnione jest utrzymującym się wysokim wskaźnikiem umorzenia aparatury w granicach ponad 70% we wszystkich trzech pionach nauki. Drugim priorytetem było finansowanie projektów badawczych i rozwoju warsztatu badawczo-naukowego twórców i zespołów twórczych. Usiłowaliśmy realizować też trzeci priorytet, tzn. finansowanie projektów celowych, czyli nastawionych głównie na osiągnięcia określonego celu i wdrożenie wyników badań do praktyki badawczej. Mówię „usiłowaliśmy”, ponieważ niestety podmioty gospodarcze w dalszym ciągu nie prowadzą polityki strategicznej, nadal sprawy bieżące przesłaniają potrzebę inwestowania o dłuższym cyklu, co obarczone jest pewnym ryzykiem. Z tego powodu wpłynęła znacznie mniejsza liczba wniosków, niż przewidywaliśmy na początku 1998 r.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#MałgorzataKozłowska">W ciągu roku budżetowego miało miejsce jedno zwiększenie środków w dziale „nauka”. Dotyczyło to przejęcia finansowania kosztów administracyjnych w ramach programu PHARE pod nazwą SCI-TECH II, realizowanego przez Fundację na rzecz nauki. Koszty te dotyczą wydatków na ZUS.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#MałgorzataKozłowska">W działach 91 i 89 wykonanie wydatków zostało zwiększone wyłącznie w oparciu o decyzję ministra finansów, które dotyczyły zwiększenia wysokości wynagrodzeń wynikającego z ustawy o kształtowaniu środków finansowych na wynagrodzenia w sferze budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#MałgorzataKozłowska">W zakresie dochodów wykonanie budżetu było o 34% wyższe, niż założono w planie ustawy budżetowej. Wynikało to głównie z poprawy ściągalności należności z rozliczeń wydatków poniesionych w ramach byłego Centralnego Funduszu Rozwoju Nauki i Techniki, a także z nie planowanych zwrotów środków z tytułu zakończenia i rozliczenia różnego typu umów na projekty badawcze - własne, celowe i zamawiane.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#MałgorzataKozłowska">Najwyższa Izba Kontroli, odnosząc się do wykonania budżetu w części Komitetu Badań Naukowych generalnie pozytywnie oceniła wykonanie budżetu. We wnioskach zwrócono uwagę na fakt, że komisje i komitety KBN nie uchwaliły w 1998 r. kryteriów oceny jednostek badawczych. Istotnie taki błąd formalny miał miejsce. Nie doprowadzono do głosowania, natomiast przeprowadzone były dyskusje nad kryteriami aż do 21 kwietnia br. i na pewno ten błąd formalny zostanie usunięty i będą one ogłoszone.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#MałgorzataKozłowska">NIK zakwestionowała możliwości przekazywania środków jednostkom ze sfery nauki przed podjęciem odpowiednich uchwał przez komisje KBN. W praktyce oznaczałoby to, że pierwsze środki finansowe Urząd Komitetu Badań Naukowych mógłby przekazać jednostkom w maju po zamknięciu całej procedury decyzyjnej. Różnimy się z NIK w interpretowaniu ustawy prawo budżetowe. Nie znaleźliśmy przepisu, który zakazywałby przekazywania środków na podstawie wielkości na podstawie dotacji z roku poprzedniego. Naszym zdaniem dopiero w ustawie o finansach publicznych uchwalonej niedawno, nie ma podstawy do zaliczkowego przekazywania środków, czyli na poczet dotacji przyznanej zgodnie z odpowiednimi procedurami. W związku z tym w roku bieżącym nie ma już takiej procedury, którą można byłoby zanegować jako niezgodną z przepisami. Wszystkie środki finansowe przekazywane jednostkom przez ogniwa administracyjne przed ostatecznym rozstrzygnięciem w formie decyzji komisji KBN, zawsze były opiniowane przez właściwe gremia komisji i komitetów. Nic nie działo się bez porozumiewania się z gremiami decyzyjnymi. Od 1 stycznia br. poprzednia praktyka jest wyeliminowana.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#MałgorzataKozłowska">Kolejny wniosek NIK dotyczył przekazywania środków na inwestycje na wyodrębnione konta, zgodnie z ustawą o prawie budżetowym. Istotnie, zdarzyło się chyba siedem przypadków, w których pieniądze były kierowane na konta bieżące. Wynikło to częściowo z błędnego przekazywania przez jednostki numerów kont, a częściowo wynikło niestety z błędu w systemie komputerowym Urzędu KBN. Te uchybienia już usunięto, a wszystkie pieniądze zostały przez jednostki jeszcze w czasie trwania kontroli NIK - na polecenie KBN przeksięgowane i odsetki zostały odpowiednio doliczone do kont inwestycyjnych. W świetle ustawy o finansach publicznych inwestycje będą finansowane z konta bieżącego. W tym roku to zalecenie NIK nie ma zastosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#MałgorzataKozłowska">Następny wiosek NIK dotyczył sprawy odstąpienia od wyodrębniania w dotacjach na działalność statutową środków na finansowanie zadań zleconych przez ministrów nadzorujących. Taka procedura decyzyjna była ustalona wewnątrz Komitetu Badań Naukowych w 1994 r. i praktykowana. Po przeanalizowaniu uwag Najwyższej Izby Kontroli uznaliśmy w całości przestawioną argumentację i od początku tego roku nie ma już wyodrębnionych środków w ramach dotacji. Pozostawiamy to do decyzji władz jednostki w ramach określania planu rzeczowo-finansowego.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#MałgorzataKozłowska">Kolejna sprawa to jest nie uznanie przez NIK zasady, że jednostka, która nie jest objęta żadną z kategorii, otrzymuje dotację. Najwyższa Izba Kontroli powołuje się tutaj na właściwy przepis uchwały. Sprawa ta została uregulowana przez wprowadzenie odpowiedniego rozwiązania prawnego. Uznaliśmy, że jednostka, która traci przyznaną jej kategorię, musi mięć czas na dostosowanie swojego bytu do sytuacji, w której nie będzie otrzymywała dotacji.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#MałgorzataKozłowska">NIK zwróciła uwagę, na potrzebę wzmocnienia kontroli i nadzoru nad działalnością naukową i akademickiej sieci komputerowej. Chodzi o jednostkę badawczo-rozwojową nadzorowaną przez KBN, która niestety z całokształtu swojej działalności ponosi stratę. NIK przeprowadziła kontrolę w tej jednostce i stąd wynikły te zastrzeżenia. Sytuacja finansowa i zakres merytoryczny zadań Naukowej i Akademickiej Sieci Komputerowej NASK monitorowane są przez Komitet Badań i Naukowych od pierwszej połowy ubiegłego roku. Do tej pory nie zostały jeszcze przyjęte wyjaśnienia w sprawie bilansu Naukowej i Akademickiej Sieci Komputerowej. Podjęte zostały odpowiednie działania sanacyjne w celu wyeliminowania strat. W NASK powołano grupę zarządzającą, która reaguje bezpośrednio na takie zdarzenia, jak uchylanie się klientów od płacenia za fakturę, którą otrzymali. W związku z tym narosły nie uregulowane należności. NASK została zobowiązana do przedłożenia perspektywicznego planu rozwoju swej działalności. Te działania zostały podjęte przed kontrolą przeprowadzoną przez NIK.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#MirosławSmoszowski">Dziękuję pani minister. Proszę o zabranie głosu pana dyrektora Andrzeja Sosnowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#AndrzejSosnowski">Na wstępie chciałbym zwrócić uwagę, że w przekazanych Komisji informacjach o wynikach kontroli nie uniknęliśmy drobnych błędów liczbowych. Są to błędy maszynowe i nie powodują istotnych zmian, które mogłyby zaważyć na ocenie zawartej w naszej informacji. Sprostowania te podaję w celu wprowadzenia ich do tekstu informacji. Przejdę teraz do omówienia oceny wykonania budżetu Komitetu Badań Naukowych. Dochody w 1998 r. zrealizowane w wysokości 7.648 tys. zł i w stosunku do ustawy budżetowej były wyższe o 1.948 tys. zł, tj. o 34,2%. Głównymi źródłami dochodów w 1998 r. były nie planowane dochody w dziale „nauka” stanowiące zwrot nie wykorzystanych środków, odsetki od środków budżetowych i wpływy ze sprzedaży wyników badań, a także należności byłego Centralnego Funduszu Rozwoju Nauki i Techniki.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#AndrzejSosnowski">Wydatki KBN, ustalone w ustawie budżetowej na 1998 r. w wysokości 2.421.917 tys. zł, w ciągu roku budżetowego zostały zwiększone o 883,4 tys. zł. Zrealizowane wydatki wyniosły blisko 100% wydatków po zmianach. W porównaniu do 1997 r. w ujęciu nominalnym były wyższe o 9,7%, a realnie zmalały o 1,8%.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#AndrzejSosnowski">Dochody gospodarki pozabudżetowej wyniosły 1.157,6 tys. zł i były niższe od kwoty planowanej o 2,3%. Gospodarka pozabudżetowa nie była dotowana ze środków budżetowych. Wydatki wyniosły natomiast 1232,9 tys. zł i były o 4% wyższe od kwoty planowanej po zmianach. Nie było w tym przypadku wpłat do budżetu.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#AndrzejSosnowski">Stwierdzone w toku kontroli nieprawidłowości występowały tylko po stronie wydatków. Wykonanie planu dochodów oceniamy pozytywnie. Zauważone nieprawidłowości były już omawiane, ale ja je mimo to jeszcze raz przytoczę. Nieprawidłowością było rozdysponowanie w I kwartale 1998 r. środków budżetowych na naukę znajdujących się w dyspozycji Komitetu Badań Naukowych w kwocie 242.341,3 tys. zł, niezgodnie z procedurą wynikającą z przepisów ustawy o KBN. Ten zarzut nie jest sformułowany w oparciu o przepisy prawa budżetowego, do czego odnosiła go pani minister, ale właśnie odnosi się do przepisów ustawy o KBN. Art. 15 ustawy o KBN ustala, że środki przydzielają albo komisje KBN, albo sam KBN. W tym przypadku przed podjęciem takich decyzji środki były przydzielane przez Urząd KBN. Nastąpiła odpowiednia zmiana z początkiem roku bieżącego, stąd nasza późniejsza ocena wykonania budżetu przez KBN jest pozytywna. Nieprawidłowości, o których tu mówię, określamy mianem uchybień. Następne uchybienie dotyczyło przekazania przez Urząd KBN środków w kwocie 3.913,3 tys. zł przeznaczonych na inwestycje na rachunki bieżące jednostek, a nie na wyodrębnione rachunki inwestycyjne. Mówiła o tym pani minister, wyjaśniając tę sprawę.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#AndrzejSosnowski">Następna uwaga dotyczy przekazania ze środków przeznaczonych na dofinansowanie działalności statutowej jednostek badawczo-rozwojowych kwoty 1.747,2 tys. zł na sfinansowanie zadań zleconych przez organy nadzorujące te jednostki, co było niezgodne z przepisami ustawy o KBN.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#AndrzejSosnowski">Kolejna nasza uwaga dotyczy przekazania decyzją przewodniczącego KBN dotacji na działalność statutowa w kwocie 55 tys. zł jednostce badawczo-rozwojowej. Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa, która z powodu nie prowadzenia działalności badawczej nie uzyskała żadnej kategorii kwalifikacyjnej, a tym samym, zgodnie z uchwałą KBN, utraciła uprawnienia do tego rodzaju dotacji.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#AndrzejSosnowski">Mimo tych uchybień, Najwyższa Izba Kontroli pozytywnie ocenia realizację budżetu w części dotyczącej Komitetu Badań Naukowych. Stwierdzamy pewne nieznaczne uchybienia, które jednak nie mają zasadniczego wpływu na wykonanie budżetu. Nasze wnioski pokontrolne zostały omówione przez panią minister. Do naszych ocen, uwag i wniosków przewodniczący Komitetu Badań Naukowych nie zgłosił zastrzeżeń, a także nie skorzystał z prawa przedstawienia swojego stanowiska do informacji NIK. O realizacji wniosków NIK poinformowała już pani minister Małgorzata Kozłowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#MirosławSwoszowski">Dziękuję. Proszę panią posłankę Ewę Sikorską-Trelę o przedstawienie koreferatu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#EwaSikorskaTrela">Chciałam podziękować kierownictwu Komitetu Badań Naukowych za syntetyczne, z zarazem dokładne przygotowanie materiału sprawozdawczego z wykonania budżetu, w którym przedstawiono także zmiany w budżecie KBN w latach 1991–1999. Podkreślono, że w polityce Komitetu w 1998 r. prowadzono dwa główne kierunki działań służąc, po pierwsze, bardziej racjonalnemu i efektywniejszemu podziałowi środków budżetowych na naukę i po drugie, tworzeniu i rozwojowi polityki innowacyjnej państwa celem pozyskania środków pozabudżetowych.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#EwaSikorskaTrela">Z danych zawartych w przekazanym nam materiale wynika, że możliwość pozyskiwania tych środków budżetowych już się chyba wyczerpała, bo w latach 1990–1998 wysokość ich nie uległa zmianie i wynoszą one ogółem 0,3% produktu krajowego brutto. Dlatego wydaje się, że potrzebne są jakieś dodatkowe działania, prócz tych, które Komitet już podjął, żeby spowodować pozyskanie większej ilości tych środków.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#EwaSikorskaTrela">Jeżeli chodzi o środki budżetowe na naukę, to od roku 1990 nastąpił spadek ich udziału w produkcie krajowym brutto z 0,758% do 0,457% w roku bieżącym. To jest konstatacja bardzo przykra i źle rokująca na przyszłość. Wprawdzie realnie wzrosły wydatki o 1,8%, ale jest to znikomy wzrost.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#EwaSikorskaTrela">Środki budżetowe Komitetu Badań Naukowych zostały podzielone na naukę, różną działalność i administrację państwową. Wydatki na naukę były w ramach tego podziału dominujące, bo wyniosły ponad 2,405 mld zł. Z tych pieniędzy 58% przeznaczono na wydatki w dziale nauka czyli na finansowanie działalności statutowej. Przeznaczono na to 1,384 mld zł. Tą dotację objętych było 591 jednostek naukowych i badawczo-rozwojowych, w tym 101 szkół wyższych, 83 palcówki naukowe PAN, Polska Akademie Umiejętności oraz 219 jednostek badawczo-rozwojowych. Najwięcej środków na działalność statutową pozyskały szkoły wyższe - przyznano im 292 mln zł, podczas gdy placówkom PAN - 269 mln zł, a jednostkom badawczo-rozwojowym - 503 mln zł. Przy podziale dotacji brane były pod uwagę kryteria, tzn. liczba pracowników uczestniczących w badaniach, liczba stopni i tytułów naukowych tychże pracowników, specyfika dyscypliny naukowej danej jednostki i poziomu prowadzonych badań, a także kategoria jednostki.</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#EwaSikorskaTrela">Z zestawienia kategoryzacji jednostek w 1998 roku wynika, że 98% jednostek zaliczonych do kategorii „A” są to placówki PAN. Tylko 35% jednostek zaliczonych do kategorii „A” są to placówki instytutów badawczo-rozwojowych i tylko 39 jednostek szkół wyższych miało kategorię „A”. Powstaje w związku z tym pytanie, czy ten rozdział środków jest adekwatny do kategorii tych jednostek i czy nie powstał tu odwrotny kierunek finansowania. Nie ulega wątpliwości, że najlepszymi jednostkami są placówki Polskiej Akademii Nauk, ale nie znajduje to wyrazu w wielkości środków przydzielanych im przez Komitet Badań Naukowych.</u>
          <u xml:id="u-6.5" who="#EwaSikorskaTrela">Na inwestycje budowlane służące potrzebom badań naukowych i prac badawczo-rozwojowych przeznaczono 38% ogółu środków przyznanych w ramach działu „nauka”, na zakupy aparatury - 53% i na infrastrukturę informatyczną - 8%. Do Komitetu Badań Naukowych zgłoszonych było aż 378 wniosków o dofinansowanie inwestycji budowlanych: z tego załatwiono pozytywnie jedynie 56 wniosków. Złożono też aż 2.245 wniosków o dofinansowanie zakupów aparatury naukowo-badawczej, z czego załatwiono pozytywnie 1019 wniosków. Potrzeby w zakresie inwestycji są bardzo duże, a jednak bardzo mało wniosków zostało uznanych i popartych.</u>
          <u xml:id="u-6.6" who="#EwaSikorskaTrela">Znaczącą kwotę w budżecie działu „nauka” stanowią wydatki na projekty badawczo-rozwojowe. Jest to ponad 15% ogółu wydatków w tym dziale. Początkowo przewidziano na dofinansowanie tych projektów kwotę 437 mln zł, ale decyzją przewodniczącego KBN została ona zmniejszona do 373 mln zł. Należy podkreślić, że w roku 1998 zaczęto finansować z budżetu KBN również projekty celowe, czyli ważne ze względów społeczno-gospodarczych dla państwa lub regionu i realizowane na zlecenie organów administracji państwowej. Środki na ten cel stanowiły ponad 7% wydatków budżetowych. W 1998 r. takich wniosków zgłoszono do KBN 436. Przy omawianiu realizacji budżetu w poprzednim roku omawialiśmy tę kwestię i zgłaszano wątpliwości, czy takie wnioski powinny być finansowane z pieniędzy KBN, bo te pieniądze powinny być przeznaczone wyłącznie na badania naukowe.</u>
          <u xml:id="u-6.7" who="#EwaSikorskaTrela">Inne wydatki, stosunkowo małe, były przeznaczane na administrację państwową i działalność różną. Te kwoty nie są duże i chyba nie trzeba poświęcać temu większej uwagi przy rozpatrywaniu sprawozdania z wykonania budżetu.</u>
          <u xml:id="u-6.8" who="#EwaSikorskaTrela">W informacji KBN podano dane o preferencyjnych rozwiązaniach systemowych stosowanych w sferze nauki, z których mogą korzystać ci, którzy uprawiają naukę. Są to ulgi w podatku dochodowym, ulgi inwestycyjne, ulgi w podatku od towarów i usług.</u>
          <u xml:id="u-6.9" who="#EwaSikorskaTrela">Najwyższa Izba Kontroli w zasadzie pozytywnie oceniła wykonanie budżetu Komitetu Badań Naukowych, formułując jednak kilka wniosków pokontrolnych, z których zainteresował mnie szczególnie jeden. Chodzi o sfinalizowanie prac komisji Komitetu Badań Naukowych w zakresie ustalenia kryteriów oceny jednostek naukowych i badawczo-rozwojowych. Kryteria takie dawałyby jasną podstawę finansowania lub dofinansowania działalności statutowej tych jednostek. Przygotowano wprawdzie w ubiegłym roku w Komitecie Badań Naukowych nowy system oceny jednostek, ale nie podjęto w tej sprawie stosownej uchwały. Wydaje się, że jest to problem wymagający ostatecznego rozwiązania, ponieważ było to już od dawna postulowane. Prosiłabym o to, aby doprowadzić te prace do końca w zakresie jasnych i jednoznacznych kryteriów dofinansowania poszczególnych jednostek.</u>
          <u xml:id="u-6.10" who="#EwaSikorskaTrela">Powinniśmy jako sejmowa Komisja odpowiedzialna i wspomagająca rząd i Komitet Badań Naukowych w realizacji polityki naukowej państwa, wystąpić z postulatem przeznaczenia w budżecie państwa na rok 2000 zdecydowanie większych środków na naukę. Jest to tym bardziej ważne i pilne, że ograniczone są środki pozabudżetowe. Być może, możliwości pozyskania tych środków jeszcze są, ale rząd musi być zobligowany do tego, aby w budżecie państwa znalazły się środki na rozwój nauki.</u>
          <u xml:id="u-6.11" who="#EwaSikorskaTrela">Wydaje się, że rok 1999 był ostatnim, w którym powiedzieliśmy sobie, że ze względu na wdrażanie czterech wielkich reform nie można przeznaczyć na naukę większej puli środków. Ten rok jest ostatnim rokiem zgody naszej Komisji i posłów - członków AWS na przyznawanie tak ograniczonych środków na naukę z budżetu państwa. Będę o tym przekonywać wszystkich kolegów z mojego klubu parlamentarnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#MirosławSwoszowski">Dziękuje za koreferat. Jeżeli chodzi o wniosek w sprawie ostatecznego określenia kryteriów przyznawania środków jednostkom naukowym i badawczo-rozwojowym, chciałbym zauważyć, że w opinii naszej Komisji w ubiegłym roku taki wniosek był już zgłoszony. Cieszyć się należy z faktu, że takie kryteria są już opracowane, ale trzeba to ostatecznie wprowadzić w życie.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#MirosławSwoszowski">Czy pani minister zechciałaby odpowiedzieć na pytanie i wątpliwości pani posłanki koreferującej sprawozdanie z wykonania budżetu?.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#MałgorzataKozłowska">Raz jeszcze chciałabym powiedzieć, że kryteria oceny jednostek zostały opracowane i wdrożone i według tych kryteriów dokonuje się już oceny wszystkich jednostek naukowych i badawczych. Nie dopilnowaliśmy tylko formalnego przegłosowania odpowiedniej uchwały przez Komisję KBN. Zasady podejmowania decyzji w wyniku procedury oceniającej według nowych kryteriów zostały przesłane do jednostek w maju br. Odwołania od tych ustaleń i decyzji złożyło tylko 80 jednostek, co stanowi 10% jednostek objętych oceną. Oznacza to, że ten nowy system oceny w zasadzie się sprawdziło I to chciałabym wyraźnie podkreślić.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#MałgorzataKozłowska">Drugie wyjaśnienie dotyczy projektów celowych. Projekty te składają się z fazy badawczej i wdrożeniowo-inwestycyjnej. Komitet przeznacza środki wyłącznie na finansowanie fazy badawczej - i to tylko do 50% kosztów, na badania stosowane i na badania rozwojowe. Nie ma mowy o tym, aby były przeznaczane na działalność innowacyjną i wdrożeniową.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#MałgorzataKozłowska">Pani posłanka twierdzi, że rozdział środków na działalność statutową jest niewłaściwy. Każdy ma prawo do takiej oceny i nie będę się o to spierać. Uznaję, że pani posłanka ma po prostu inny pogląd w tej sprawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#MirosławSwoszowski">Czy ktoś z państwa chciałby zabrać głos w sprawie oceny realizacji budżetu KBN w 1998 roku? Nikt się nie zgłasza do wypowiedzi. Dziękuję pani posłance. Proszę o zgłaszanie swoich szczegółowych uwag do opinii, którą przygotujemy pod koniec obrad. Rozumiem, że wyraża pani ogólnie pozytywną opinię i wnioskuje o przyjęcie sprawozdania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#EwaSikorskaTrela">Tak oczywiście. Wyrażam opinię pozytywną - z tym tylko, aby był to ostatni budżet tak mały, nie odpowiadający potrzebom nauki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#MirosławSwoszowski">Rozumiem, że zgłoszony będzie wniosek o zwiększenie nakładów na naukę w roku 2000.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#MirosławSwoszowski">Przechodzimy do rozpatrzenia sprawozdania z wykonania budżetu w części dotyczącej Polskiej Akademii Nauk. Proszę o zabranie głosu prezesa PAN pana prof. Mirosława Mossakowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#MirosławMossakowski">Przedłożona Komisji informacja o realizacji budżetu Polskiej Akademii Nauk za rok 1998 stanowi uzupełnienie wcześniej dostarczonego Komisji bardzo obszernego sprawozdania z całokształtu działalności Akademii. Mówię o tym z tego powodu, że przedłożone sprawozdanie budżetowe dotyczy wyłącznie części działalności Polskiej Akademii Nauk. Dotyczy mianowicie wydatków związanych z funkcjonowaniem struktur korporacyjnych Akademii i wydatków związanych z utrzymaniem jednostek, urządzeń zaplecza, infrastruktury działalności naukowej oraz obsługi administracyjnej struktur korporacyjnych i kierownictwa Akademii. Zdecydowana większość środków użytkowanych przez PAN, rozumianą jako korporacja i palcówki naukowe, pochodzi z innego źródła, mianowicie z Komitetu Badań Naukowych. Środki te przekazywane są bezpośrednio placówkom w oparciu o kryteria i oceny rankingowe tych placówek. Było to przedstawione już przez przedstawiciela KBN.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#MirosławMossakowski">Chciałbym zwrócić uwagę, że w obszarze korporacji chodzi przede wszystkim o działalność 106 komitetów naukowych PAN, z których 10 funkcjonuje przy Prezydium PAN, a 96 przy poszczególnych wydziałach PAN. Te komitety, pochodzące z demokratycznych wyborów przeprowadzanych w ogólnokrajowym środowisku naukowym, stanowią - w naszym przeświadczeniu - organy uzupełniające strukturę Akademii i reprezentujące jak najszerzej rozumiane środowisko naukowe, zgrupowane w szkolnictwie wyższym i w różnych resortach prowadzących jednostki badawczo-rozwojowe. Podkreślam to ze względu na fakt, iż jest to ogólnokrajowa działalność Akademii nie ograniczająca się do placówek naukowych, których mamy 82 i które - jak wspominała o tym pani posłanka - należą do grupy placówek ocenianych najwyżej.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#MirosławMossakowski">Moje sprawozdanie nie dotyczy placówek naukowych PAN, ale chciałbym zwrócić uwagę na jeden element, mianowicie na coraz szerzej uprawianą przez te placówki działalność dydaktyczną, na tworzenie przez instytuty czy przez grupy instytutów szkół wyższych na różnym poziomie: licencjackim, magisterskim, doktoranckim. Niektóre z tych szkół, ponieważ prowadzą kształcenie wyłącznie podyplomowe. Mówię o tym, ponieważ nowa ustawa o Polskiej Akademii Nauk, obowiązująca od ponad roku, wprowadziła możliwość „legalnego” prowadzenia takich szkół, na które te placówki nie mają wydzielonych budżetów. Sygnalizuję, że w przyszłości będziemy występowali o taką pulę środków pochodzących prawdopodobnie z rezerw bądź z budżetu Ministerstwa Edukacji Narodowej, bo będzie to ewidentnie działalność na rzecz edukacji.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#MirosławMossakowski">Chciałbym powiedzieć, że jest to już licząca się działalność. Niektóre z tych szkół mają po kilka tysięcy słuchaczy.</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#MirosławMossakowski">Chciałbym też wyrazić drugą uwagę ogólną, że na realizację budżetu, a może przede wszystkim na sposób realizacji budżetu Akademii, który budził uwagi krytyczne kontrolerów NIK, wpłynęły zmiany jakie zostały dokonane w Polskiej Akademii Nauk w następstwie wprowadzenia w życie ustawy o PAN. Te zmiany miałem przyjemność referować Komisji w kwietniu tego roku na posiedzeniu, którego tematem była ocena realizacji ustawy o Polskiej Akademii Nauk.</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#MirosławMossakowski">W rezultacie kilka jednostek budżetowych zmieniło swój status. Związane to było zarówno z obsługą oddziałów terenowych PAN, jak i z obsługą majątku PAN. Zmiany te generalnie oznaczały odstępowanie od bezpośrednich budżetowych form finansowania i wprowadzanie form rozrachunkowych, a w konsekwencji przekazywanie środków na konkretne zadania i rozliczanie ich kosztów. Konieczność zachowania płynności finansowania tych zadań nie pozwala na zachowanie w pełni umownej formy rozliczeń i zmuszała w początkowej fazie do zaliczkowego przekazywania środków na realizację zadań, co mogło sprawić wrażenie dotowania. Jednakowoż chciałem podkreślić, że było to po prostu zaliczkowe finansowanie tych nowo utworzonych struktur bo na rozpoczęcie swojej działalności musiały mieć pewne środki.</u>
          <u xml:id="u-12.6" who="#MirosławMossakowski">Jeżeli chodzi o szczegółowe sprawozdanie budżetowe, chciałem powiedzieć, że na pozycję dochodów, a jest to mało znamienna kwota, bo tylko 349,9 tys. zł składają się głównie wpłaty pensjonariuszy Domu Rencisty PAN oraz wpłaty z tytułu usług reprograficznych i kserograficznych, sprzedaży wydawnictw itp.</u>
          <u xml:id="u-12.7" who="#MirosławMossakowski">W pozycji wydatki według wyjściowych założeń była to kwota 42,692 tys. zł, po zmianach w trakcie roku budżetowego kwota ta wzrosła do 44,124 tys. zł. W ramach tej kwoty budżet został zrealizowany w 100%, w tym na dotację i subwencje wydatkowano 962 tys. zł, na świadczenia na rzecz osób fizycznych - 5,397 tys. zł, na wydatki bieżące - 32 tys. zł oraz 5 tys. zł na wydatki majątkowe. W ramach wydatków w dziale „szkolnictwo wyższe” były wydatki na prowadzenie Studium Języków Obcych z filiami w Warszawie, w Poznaniu, we Wrocławiu i w Gdańsku. Były to wydatki stanowiące 1,7% tej części budżetu Akademii, o której mówię.</u>
          <u xml:id="u-12.8" who="#MirosławMossakowski">Wydatki na ochronę zdrowia, były to również niezwykle niskie kwoty stanowiące 0,9% ogólnego budżetu. Były to wydatki na prowadzenie pracowni badań profilaktycznych PAN. Chciałbym zwrócić uwagę, że liczne instytuty PAN prowadzą badania wymagające okresowych kontroli zdrowia pracowników narażonych na działanie zarówno fizycznych, jak i chemicznych czynników zagrażających zdrowiu. Mamy po prostu obowiązek prowadzenia tych badań i stąd tego typu palcówka istnieje w PAN.</u>
          <u xml:id="u-12.9" who="#MirosławMossakowski">Na opiekę społeczną przeznaczono 4% wydatków i są one związane z funkcjonowaniem Domu Rencisty, w którym przebywają zarówno emerytowani i samotni pracownicy nauki, jak i pracownicy innych działów Akademii, a również pracownicy naukowi spoza Akademii.</u>
          <u xml:id="u-12.10" who="#MirosławMossakowski">Działalność różna stanowi 32.2% wydatków. Było to finansowanie działań komitetów naukowych, samodzielnych bibliotek naukowych, przy czym 50% tych wydatków przeznaczone było na finansowanie unikalnej działalności bibliotek naukowych, archiwum Muzeum Ziemi, Centrum Upowszechniania Nauki.</u>
          <u xml:id="u-12.11" who="#MirosławMossakowski">Ze środków działu „administracja państwowa” finansowano działalność Kancelarii Akademii, oddziałów terenowych PAN oraz współpracę naukową z zagranicą, i utrzymywanie stacji naukowych za granicą. Chciałem przypomnieć Komisji, że Polska Akademia Nauk prowadzi 3 stacje naukowe: w Paryżu, w Rzymie i w Wiedniu. Mamy już przedstawicielstwo w Moskwie i organizujemy stację naukową w Berlinie. Prowadzimy także pertraktacje z Ukraińską Akademią Nauk i z Białoruską Akademią Nauk. Uważamy - a zwraca na to szczególną uwagę nasze środowisko humanistów - że potrzebne jest stworzenie lepszej bazy do współpracy z akademiami w tej części Europy, ze wschodniej ściany Polski, chociażby ze względu na konieczność uzyskania dostępu do materiałów źródłowych dla naszych humanistów. Nasza współpraca i istnienie takich stacji naukowych może ułatwić ten dostęp.</u>
          <u xml:id="u-12.12" who="#MirosławMossakowski">Wydatki majątkowe dotyczyły zakupu pewnych urządzeń, np. dla Domu Rencisty. Ze środków działu „działalność różna” przeznaczono pewne kwoty na budowę niezbędnego magazynu zbiorów biblioteki PAN w Gdańsku i na budowę Centrum Konferencyjnego PAN w Wierzbie. Mam nadzieję, że w przyszłym roku ta budowa, trwająca niezwykle długo zostanie zakończona.</u>
          <u xml:id="u-12.13" who="#MirosławMossakowski">Ze środków działu „administracja państwowa” finansowano inwestycje w Domu Pracy Twórczej PAN w Juracie, a także na terenie Ogrodu Botanicznego PAN. W tej sprawie nie byliśmy zgodni z inspektorem NIK, który traktował to przedsięwzięcie nie jako inwestycje, ale jako remont. Nasze stanowisko jest takie że było to przekształcenie budynku z obiektu o charakterze laboratoryjnym w zupełnie nowy, inaczej funkcjonujący ośrodek konferencyjny i szkoleniowy, użytkowany przede wszystkim przez biologów i na kształcenie w zakresie ekologii.</u>
          <u xml:id="u-12.14" who="#MirosławMossakowski">Ogólnie wydatki na inwestycje stanowiły 12% całego budżetu. Akademia prowadziła gospodarkę pozabudżetową, ale ona nie stanowi przedmiotu mojego sprawozdania. Natomiast wszystkie dane liczbowe dotyczące przychodów i rozchodów zostały przedłożone w materiale, który dostarczyliśmy Komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#MirosławSwoszowski">Dziękuję. Proszę o zabranie głosu pana dyrektora z NIK.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#AndrzejSosnowski">Wykonanie budżetu PAN w roku 1998, o czym wspominał pan prezes PAN, odbywało się po raz pierwszy w warunkach obowiązywania nowej ustawy o PAN, a jednocześnie, co warto podkreślić, w innej strukturze organizacyjnej, niż przewidywano to przy planowaniu wydatków budżetowych. W okresie sporządzania projektu budżetu na rok 1998 w Akademii działało 17 jednostek budżetowych - dysponentów III stopnia oaz 3 zakłady budżetowe, 8 gospodarstw pomocniczych i środki specjalne, a więc razem 15 jednostek działających w formie gospodarki pozabudżetowej. Po sporządzeniu budżetu i w trakcie jego wykonywania likwidowano i tworzono nowe jednostki organizacyjne. W wyniku tych zmian na koniec 1998 r. w Akademii działało 10 jednostek budżetowych - dysponentów III stopnia oraz 20 jednostek działających w ramach gospodarki pozabudżetowej, w tym 5 gospodarstw pomocniczych, 2 środki specjalne i 13 zakładów budżetowych. To potwierdza tę tendencję, o której wspominał prezes Polskiej Akademii Nauk, przechodzenia od mniejszej liczby jednostek budżetowych, finansowanych bezpośrednio z budżetu do zwiększenia liczby jednostek, które swoje wydatki finansują z uzyskiwanych wpływów.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#AndrzejSosnowski">Zrealizowane w 1998 r. dochody PAN wyniosły 350 tys. zł i w stosunku do wielkości zapisanej w ustawie budżetowej były wyższe o 8 tys. zł, tj. o 2,3%. Głównymi źródłami tych dochodów, podobnie jak w latach ubiegłych, były wpłaty pensjonariuszy Domu Rencisty PAN. Wynosiły one 304,6 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#AndrzejSosnowski">Wydatki PAN, ustalone w ustawie budżetowej w kwocie 42.692 tys. zł, zostały w ciągu roku budżetowego zwiększone do kwoty 44.124 tys. zł i zrealizowane zostały w 100%. Na kwotę tę złożyły się wydatki bieżące w wysokości 38.518 tys. zł i wydatki inwestycyjne w wysokości 5.604 tys. zł. Warto zwrócić uwagę że wykonanie wydatków bieżących wniosło 97,6%, a wykonanie wydatków majątkowych zrealizowano w 173%, co było skutkiem przemieszczenia środków z wydatków bieżących na wydatki majątkowe. W porównaniu do 1997 r. wydatki ogółem były wyższe nominalnie o 7.900 tys. zł, tj. o 21,8%, a realnie wzrosły o 9%.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#AndrzejSosnowski">Dochody z gospodarki pozabudżetowej, ustalone w ustawie budżetowej w wysokości 25.267 tys. zł, wykonane zostały w kwocie 42.422 tys. zł i były wyższe w porównaniu do 1997 r o 67,9%. Podobnie wydatki gospodarki pozabudżetowej, określone w ustawie budżetowej w wysokości 24.864 tys. zł, wykonane zostały w kwocie 43.500 tys. zł i były wyższe o 75%. Było to skutkiem zmian dokonanych w ciągu roku, o których mówiłem na wstępie.</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#AndrzejSosnowski">Nieprawidłowości stwierdzone w czasie kontroli dotyczyły nie przeprowadzenia rozliczeń likwidacyjnych po likwidacji jednostek gospodarki pozabudżetowej i budżetowej, a w konsekwencji nie wymierzenia i nie odprowadzenie do budżetu państwa środków w kwocie 740 tys. zł, niepełnego rozdysponowania przyznawanych środków budżetowych oraz planowania ich niezgodnie z klasyfikacją budżetową. Stwierdzono udzielenie dotacji w kwocie 681 tys. zł, nie planowanej w ustawie budżetowej, na pierwsze wyposażenie w środki obrotowe utworzonych zakładów budżetowych. Finansowano jednostki gospodarki pozabudżetowej na zasadach odnoszących się do jednostek budżetowych przez ustalenie limitów wydatków tych jednostek oraz pokrywanie poniesionych wydatków i udzielanie zaliczek na przewidywane wydatki, które nie zostały rozliczone. Kolejną nieprawidłowością było przekazywanie na rachunki bieżące jednostek gospodarki pozabudżetowej, a nie na rachunek, z którego finansowana jest inwestycja, środków w kwocie 2.575 tys. zł. Nieprawidłowością było również finansowanie kwotą 668 tys. zł wydatków remontowych ze środków inwestycyjnych. W tym miejscu odniosę się do uwagi pana prezesa PAN, że nie były to wydatki remontowe, ale inwestycyjne. Można by było to uznać, ale sami państwo w umowie nazwaliście to wydatkami remontowymi.</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#AndrzejSosnowski">Kolejna nieprawidłowość to finansowanie wydatków niektórych jednostek budżetowych za pośrednictwem rachunków bankowych innych jednostek budżetowych. Nieprawidłowością było też nieprzestrzeganie obowiązującego trybu postępowania w sprawach o naruszenie dyscypliny budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-14.6" who="#AndrzejSosnowski">Odnosząc się do wymienionych nieprawidłowości, należy stwierdzić, że np. nieprawidłowości w zakresie przekazywania dotacji na pierwsze wyposażenie oraz finansowanie jednostek pozabudżetowych na zasadach jednostek budżetowych wynikały z wprowadzonych w trakcie roku budżetowego zmian organizacyjnych, nie uwzględnionych w projekcie budżetu, a związanych z wejściem w życie nowej ustawy o PAN. Tę okoliczność uwzględniliśmy w naszej ogólnej ocenie wykonania budżetu przez Polską Akademię Nauk. Odnosząc się do wymienionej na początku nieprawidłowości, polegającej na nie przeprowadzeniu rozliczeń likwidacyjnych i nie odprowadzeniu do budżetu środków pozostałych po likwidacji, trzeba stwierdzić, że w świetle przepisów prawa budżetowego stanowiło to naruszenie dyscypliny budżetowej. Najwyższa Izba Kontroli nie sformułował jednak takiego zarzutu z uwagi na wątpliwości co do konieczności rozliczania przychodu z likwidacji jednostek - w tym konkretnym przypadku Polskiej Akademii Nauk. Zgodnie z nową ustawą Akademia posiada szczególny status. Jest to jedyna w kraju osoba prawna, w której strukturze funkcjonują jednostki budżetowe i prowadzona jest działalność we wszystkich określonych w prawie budżetowym formach gospodarki pozabudżetowej. Pozostające w strukturze Akademii jednostki korzystają w swojej działalności nie tylko ze środków budżetowych, ale również z mienia Akademii. Stąd wynikły nasze wątpliwości, potwierdzane zresztą stanowiskiem, jakie zajmowała Akademia w trakcie kontroli. Uznaliśmy za celowe wyjaśnienie tych wątpliwości, występując odrębnie do ministra finansów w tej sprawie. To znalazło wyraz w ostrożnym formułowaniu wniosków pokontrolnych co do ewentualnych zwrotów wymienionej kwoty.</u>
          <u xml:id="u-14.7" who="#AndrzejSosnowski">Nasze wnioski, skierowane do prezesa Polskiej Akademii Nauk, dotyczyły: dokonania w porozumieniu z Ministerstwem Finansów rozliczeń związanych z likwidacją i przekształceniem jednostek budżetowych i jednostek gospodarki pozabudżetowej, urealnienie wysokości planowanych wydatków budżetowych oraz planowanie tych wydatków w odpowiednich działach i rozdziałach obowiązującej klasyfikacji budżetowej, zapewnienia pełnego rozdysponowania przyznawanych środków budżetowych na poszczególne jednostki budżetowe PAN. Dalsze wnioski dotyczyły: zaprzestania finansowania jednostek gospodarki pozabudżetowej w formie przewidzianych dla jednostek gospodarki budżetowej, w tym nie planowanego w ustawie budżetowej dotowania jednostek gospodarki pozabudżetowej, doprowadzenia do założenia rachunków bankowych przez wszystkie jednostki budżetowe PAN, przestrzegania zasad finansowania inwestycji określonych w obowiązujących przepisach, przestrzegania zasad postępowania w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych oraz zaprzestania finansowania remontów ze środków przeznaczonych na inwestycje.</u>
          <u xml:id="u-14.8" who="#AndrzejSosnowski">Mimo tych nieprawidłowości, Najwyższa Izba Kontroli pozytywnie ocenia wykonanie budżetu państwa za rok 1998 w części dotyczącej Polskiej Akademii Nauk uznając, iż te nieprawidłowości nie mają zasadniczego wpływu na wykonanie budżetu. Wymienione przeze mnie wnioski skierowane zostały w wystąpieniu pokontrolnym do prezesa Polskiej Akademii Nauk. Do tego wystąpienia nie wniesiono zastrzeżeń i poinformowano o realizacji niektórych wniosków pokontrolnych. Prezes NIK, korzystając z uprawnień wynikających z ustawy, przedstawił swoje stanowisko do informacji NIK. Stanowisko to jest generalne pozytywne, jakkolwiek zawiera też pewne akcenty polemiczne. Odnoszą się one do kwestii ewentualnych zwrotów kwot, jakie pozostały po likwidacji części jednostek. Są też pewne akcenty polemiczne co do sposobu kwalifikowania. Sprawy te wyjaśnimy sobie w trybie roboczym.</u>
          <u xml:id="u-14.9" who="#AndrzejSosnowski">Dziękuję. Proszę panią posłankę Ewę Sikorską-Trelę o wygłoszenie koreferatu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#EwaSikorskaTrela">Moim zdaniem, dziwna jest sytuacja, w której Polska Akademia Nauk jako placówka naukowa praktycznie nie dysponuje budżetem i funduszami na naukę. Dla mnie jako posłanki jest to jakaś nieprawidłowość, która trwa już dłuższy czas, niemniej jednak budzi ciągłe zdziwienie w środowisku pracowników PAN. Polska Akademia Nauk ma w swoim budżecie pieniądze na korporacje i na obsługę administracyjną tej instytucji, natomiast nie dysponuje pieniędzmi na naukę.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#EwaSikorskaTrela">Budżet Polskiej Akademii Nauk jest bardzo mały, bo wynosi tylko ponad 44 mln zł. Środki te wydatkowane są głównie na wynagrodzenia z pochodnymi. Przeznacza się na to aż 32% tego budżetu. Na różne wydatki bieżące przeznacza 28%, na finansowanie inwestycji - 12%, na uposażenia członków krajowych PAN - 11% i na finansowanie działalności PAN - 10%.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#EwaSikorskaTrela">Najwyższa Izba Kontroli wymienia w swoim sprawozdaniu szereg stwierdzonych nie-prawidłowości. Zainteresowały mnie trzy sprawy, m.in. działalność pracowni badań profilaktycznych. Przypominam sobie dyskusje prowadzone w ubiegłym roku, kiedy walczono o utrzymanie tej pracowni. Wydatkowano na jej prowadzenie 379 tys. zł. Pracownia ta świadczy usługi dla emerytów, rencistów, a także dla pracowników Polskiej Akademii Nauk. Nie jest w stanie sama finansować, a w nowym systemie ubezpieczeń zdrowotnych, jaki mamy obecnie, wszystkie placówki świadczące usługi zdrowotne powinny być zarejestrowane jako samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej. Chciałabym usłyszeć od przedstawicieli władz PAN, czy nie myślicie państwo o usamodzielnieniu tej placówki - tak aby funkcjonowała na rynku usług zdrowotnych jako placówka świadcząca usługi, czyli miała możliwości związania się z Kasą Chorych. Chciałabym się dowiedzieć, jaki jest zakres usług tej placówki, bo jednak kosztuje ona dość dużo.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#EwaSikorskaTrela">Chciałabym odnieść się do sprawy jednostek pozabudżetowych. Otóż takich jednostek jest 29, utworzonych na mocy decyzji prezesa PAN. Są to takie jednostki, jak drukarnia naukowa, ośrodek rozpowszechnienia wydawnictw naukowych, Dom Pracy Twórczej, gospodarstwo pomocnicze. Wszystkie te jednostki w roku 1998 wykazały ujemny wyniki finansowy. Jak zamierza się postępować w takiej sytuacji? Czy można uznać za prawidłowe, aby miały one nadal ujemne wyniki finansowe? Uważam, że korporacja czyli ta struktura będąca mózgiem PAN, powinna bardziej skupić się na ratowaniu potencjału intelektualnego placówek PAN i okazać więcej zainteresowania tym placówkom.</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#EwaSikorskaTrela">W sprawozdaniu piszą państwo, że zatrudnienie w 1999 r. w porównaniu z 1998 r. zmniejszyło się w Polskiej Akademii Nauk aż o 27%. Zatrudnienie w placówkach naukowych PAN wynosiło w 1990 r. 11.667 osób, a obecnie wynosi tylko 8.500 osób. Wystąpił w ciągu tych ośmiu lat spadek liczby pracowników naukowych w placówkach PAN aż o ponad 11%. Znamienne jest, że w porównaniu z rokiem 1990 przybyło ponad 11% profesorów, natomiast ubyło 19% adiunktów i 14% asystentów. Oznacza to, że kadra naukowa starzeje się i jest to bardzo niepokojący sygnał, który chciałabym wprowadzić do naszej opinii. Jeżeli nadal prowadzona będzie taka polityka, to wkrótce nie będzie nikogo, kto podejmowałby działalność naukową w Polsce, skoro liczba asystentów spadła aż o ponad 14% w instytutach naukowych PAN. Starzenie się kadry naukowej nie jest to problem wyłącznie Polskiej Akademii Nauk, ale także wyższych uczelni i chciałabym na to w sposób wyraźny zwrócić uwagę, abyśmy mieli wszyscy tego świadomość.</u>
          <u xml:id="u-15.5" who="#EwaSikorskaTrela">Zainteresował mnie wzrost płac pracowników administracji Akademii Nauk. gównie Kancelarii PAN. W latach 1997 i 1998 ten wzrost był znaczny i płace pracowników administracyjnych Kancelarii PAN są niemal porównywalne z płacami pracowników naukowych, co wydaje się wysoce nieprawidłowe. Chciałabym wiedzieć, co się kryje pod nazwą „pracownicy administracyjni Kancelarii PAN”. Płace ich wzrosły bardzo wyraźnie znacznie wyżej ponad to, co otrzymują pracownicy naukowi szkół wyższych, tzn. 2% powyżej stopnia inflacji, czyli wzrosły w roku ubiegłym o ok. 10,5%.</u>
          <u xml:id="u-15.6" who="#EwaSikorskaTrela">Chciałabym zakończyć swoje wystąpienie takim stwierdzeniem że należałoby jednak, ponieważ pracownicy naukowi PAN nie mają w ogóle zagwarantowanego w budżecie wzrostu płac w odróżnieniu do pracowników szkół wyższych, wprowadzić jakąś systemową formę uregulowania tej sprawy.</u>
          <u xml:id="u-15.7" who="#EwaSikorskaTrela">Wnioskowałabym o zmianę struktury płac, aby mniej przyznawać tych środków dla pracowników administracyjnych, a więcej dla pracowników placówek naukowych PAN, a więc żeby usunąć tę nieprawidłowość.</u>
          <u xml:id="u-15.8" who="#EwaSikorskaTrela">Stawiam również wniosek o przekształcenie pracowni badań profilaktycznych PAN w samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej, chociaż nie wiem, czy ta pracownia może w taki sposób działać, bo nie znam jej charakteru i zakresu świadczonych usług.</u>
          <u xml:id="u-15.9" who="#EwaSikorskaTrela">I kolejny mój wniosek dotyczy tego, aby jednostki budżetowe nie były dotowane, ale samofinansujące się.</u>
          <u xml:id="u-15.10" who="#EwaSikorskaTrela">Wnoszę o przyjęcie sprawozdania z wykonania budżetu Polskiej Akademii Nauk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#MirosławSwoszowski">Dziękuję. Proszę pana prof. Mossakowskiego o ustosunkowanie się do pytań i uwag zgłoszonych przez panią posłankę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#MirosławMossakowski">Dziękuję pani posłance za dokonanie bardzo wnikliwej analizy naszego sprawozdania. Postaram się odnieść do tych wskazanych nieprawidłowości. Zwracam uwagę na tę pierwszą, co do której podzielam pogląd, że Polska Akademia Nauk, prowadząc placówki i odpowiadając za ich rozwój, za ich poziom i działalność, ma niezwykle ograniczony wpływ na finansowanie badań. Niejednokrotnie zgłaszane były przez korporację propozycje podjęcia pewnych kierunków badań i ich sfinansowanie, ale pozostają one - powiedziałbym - platonicznymi. Możemy proponować i zachęcać, jednakże najlepszą formą zachęcania do podejmowania badań jest bezpośrednie finansowanie tych badań. Wynika to z określonej struktury takiego finansowania. Muszę tu podkreślić, że niejednokrotnie otrzymujemy pomoc z Komitetu Badań Naukowych w tym zakresie, jakkolwiek twierdzę, że jest to błąd systemowy, i wielokrotnie o tym mówiłem, chociaż stosunki PAN z KBN i nasze wzajemne relacje w tym zakresie nie budzą moich zastrzeżeń - poza tym, że po prostu mało jest pieniędzy na badania naukowe.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#MirosławMossakowski">Odniosę się do sprawy uposażeń pracowników naukowych. Pracownicy naukowi w placówkach nie są finansowani z tej części budżetu PAN, którą przedstawiałem, dlatego nie rozwijałem tego zagadnienia. Istotnie, zgodnie z obowiązującymi przepisami pracownicy naukowi placówek PAN finansowani są ze środków przeznaczonych na działalność statutową tych placówek. Przyrosty środków na rozwijanie działalności statutowej są tak niewielkie, że możliwości podnoszenia uposażeń pracowników są minimalne i w wielu placówkach nie było wzrostu płac od wielu lat. W innych placówkach płace są podnoszone, ponieważ mają one dodatkowe dochody przeznaczone na działalność statutową, ale pochodzące z działalności pozabudżetowej. O tych dochodach wstydzę się jednak mówić, bo są to dochody w bardzo małym procencie pochodzące ze sprzedaży produktu działalności placówki. Są to badania podstawowe, a więc nie mające bezpośredniego przeniesienia na aplikacje, co pozwalałoby na sprzedawanie wyników tych badań, i to byłoby prawidłowe. Są to dochody pochodzące z odnajmowania części powierzchni instytutów kosztem pogarszania warunków pracy tych instytutów. Są to formy stosowane przez aktywnych dyrektorów w celu zwiększenia możliwości swojego działania.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#MirosławMossakowski">Z tym wiąże się sprawa zmian w strukturze zatrudnienia w PAN. Prawdą jest, że wiek pracowników naukowych się wydłuża, środowisko naukowe się starzeje. Nie jest to wyłącznie właściwość Polskiej Akademii Nauk, chociaż u nas - być może - występuje to szczególnie.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#MirosławMossakowski">Spadki liczby pracowników naukowych, o których mówiła pani posłanka, dotyczą prawie całego minionego dziesięciolecia czy ośmiu lat. Obecnie ten trend uległ pewnym zmianom i nawet są już pewne minimalne przyrosty, właśnie w grupie asystentów.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#MirosławMossakowski">Wiążę się to z ogólną sytuacją. Zarobki młodych ludzi w placówkach PAN, młodych absolwentów wyższych uczelni są tak niskie że praca w tych placówkach stała się nieatrakcyjna. Młodzi ludzie szukają innych źródeł zarobkowania. Z tym wiąże się też odchodzenie pracowników z tych placówek. Nie muszę państwu tłumaczyć, że wykształcenie dobrego doktoranta to duży wysiłek nie tylko doktoranta, ale i opiekujących się nim pracowników naukowych, a poza tym jest to duży wkład materialny, np. w placówkach doświadczalnych. Tymczasem najbardziej przykrą sytuacją, z którą ma często do czynienia dyrektor instytutu PAN - a ja tę funkcję również jeszcze pełnię - jest taka gdy młody doktorant po ukończeniu studiów doktoranckich w instytucie oświadcza, że „instytut prowadzony przez pan profesora jest miejscem, w którym się spełniam i jestem szczęśliwy, ale mam żonę i dwoje dzieci, teściową, u której mieszkam, i za pobory, które pan mi płaci, nie jestem w stanie utrzymać swojej rodziny. A firma np. farmaceutyczna, proponuje mi zatrudnienie i płacę pięć razy wyższą niż pan.” Taki młody i przyszłościowy pracownik naukowy odchodzi, a jest on przy tym bardzo aktywny, bo mniej aktywni nie odchodzą, ponieważ nie znajdują sobie lepszego miejsca pracy. Jest to zjawisko powszechne.</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#MirosławMossakowski">Obecnie sytuacja powoli się zmienia. Od dwóch lat pojawiają się młodzi kandydaci do zatrudnienia w placówkach naukowych, a w mojej placówce pojawili się nawet lekarze, którzy wcześniej byli u nas niezwykłą rzadkością. Zapewne wiąże się to z ogólnymi zmianami w zatrudnieniu, ale ja ich nie mogę przyjmować, bo nie mam dostatecznych środków na wynagrodzenia, a poza tym nie jestem w stanie pozbyć się niektórych pracowników, głównie w grupie adiunktów, która w moim przekonaniu uległa zbyt małemu zmniejszeniu. Ponadto to przepisy emerytalne są takie, że nie mogę z powodu osiągnięcia przez pracownika wieku emerytalnego zaproponować mu odejścia z pracy, ponieważ jest to niezgodne z prawami człowieka, i muszę znajdować inne uzasadnienia.</u>
          <u xml:id="u-17.6" who="#MirosławMossakowski">Sprawa starzenia się pracowników naukowych, zmniejszenia się ich liczby i zatrudnienia nie wynika z niewłaściwej polityki Akademii w stosunku do placówek naukowych. Jestem chyba ostatnim, któremu można zarzucić brak troski o placówki i nie dokładanie starań do tego, aby podwyższać pobory pracownikom naukowym.</u>
          <u xml:id="u-17.7" who="#MirosławMossakowski">Jedyna akcja - pozwolę sobie to tak nazwać - podwyższania uposażeń pracowników naukowych PAN była efektem naszego wspólnego działania z obecną tu panią minister Małgorzatą Kozłowską, kiedyśmy wymusili decyzję rządu o przyznaniu dodatkowych środków na podwyższenie uposażeń. Poza tym jesteśmy skazani na podwyższanie uposażeń z tych niewielkich środków na działalność statutową.</u>
          <u xml:id="u-17.8" who="#MirosławMossakowski">W tym kontekście chciałbym odpowiedzieć na pytanie o zarobki pracowników Kancelarii PAN. Otóż zarobki tych pracowników wynoszą średnio 1.800 zł. Natomiast ta wysoka kwota, jaką wymieniła pani posłanka, wynika z faktu, że w tej grupie pracowników zatrudnieni są również przewodniczący wydziałów Polskiej Akademii Nauk, a także prezesi oddziałów, którzy uprzednio byli zatrudnieni w grupie tzw. „R” i były to uposażenia stosunkowo wyższe niż pracowników naukowych. Nie było możliwości zmniejszenia im tych uposażeń, w związku z czym to rzutuje na tę ogólną kwotę. Podkreślam jeszcze raz, że pracownicy Kancelarii mają średnią płacę nie przekraczającą 1.800 zł. W stosunku do uposażeń w resortach jest to uposażenie zaliczane do niższej kategorii.</u>
          <u xml:id="u-17.9" who="#MirosławMossakowski">Pracownia badań profilaktycznych jest zbyt małą jednostką, aby mogła przyjąć status publicznej jednostki ochrony zdrowia. W tej fazie reformy służby zdrowia zapewne byłoby to trudno uzyskać, a my jesteśmy w takiej sytuacji, że okresowe badania pracowników, zatrudnionych w warunkach zagrażających zdrowiu, musimy prowadzić. W roku bieżącym nie mamy w ogóle żadnych środków na prowadzenie tej pracowni i radzimy sobie w ten sposób, że po prostu wykonuje się te badania odpłatnie i instytuty pokrywają ich koszty ze swoich małych środków na działalność. W przeciwnym razie interweniuje inspektor pracy, który bardzo staranie - i słusznie - sprawdza, czy takie badania są przeprowadzane. Być może, w przyszłości będzie można pomyśleć o zmianie statusu tej pracowni i umieszczenie jej w strukturach reformującej się służby zdrowia. Obecnie nie widzę takich możliwości.</u>
          <u xml:id="u-17.10" who="#MirosławMossakowski">Na marginesie chciałbym poinformować, że jako dyrektor instytutu prowadzę jedyny w kraju ośrodek leczenia chorób nerwowo-mięśniowych okaleczających dzieci, które przyjeżdżają z całej Polski i są pod naszą opieką. Gdy zwróciliśmy się o nadanie temu ośrodkowi statusu placówki ogólnokrajowej jako ośrodka referencyjnego dowiedzieliśmy się, że mamy porozumieć się z Izbą Lekarską i Mazowiecką Kasą Chorych. A więc już ci z Rzeszowa czy z Białegostoku nie mogą być tu leczeni, a chodzi nam nie o opłacanie lekarzy, ale o to, aby dzieci przyjeżdżające do naszego ośrodka miały zapewniony zwrot kosztów podróży, żeby miały zapewnione wózki inwalidzkie. Proszę tego nie traktować jako jakiegoś oskarżenia przeze mnie systemu reformy ochrony zdrowia. Jestem za wprowadzeniem takiej reformy, ale ta początkowa faza jej wdrażania pozostawia jeszcze pewien margines spraw, które muszą być załatwione, ale ze względu na swoją - być może mniejszą skalę - w późniejszym okresie.</u>
          <u xml:id="u-17.11" who="#MirosławMossakowski">Nieprawidłowości dotyczące jednostek pozabudżetowych wymagają pewnego wyjaśnienia. Te jednostki są częścią funkcjonowania Akademii i sądzę, że nie ma zagrożenia z powodu poniesionych wydatków. One są na granicy wydolności finansowej i stopniowo poprawiają swoją sytuację. Gdyby pani posłanka zechciała uznać moje stanowisko na ten temat, to prosiłbym o nie umieszczanie w opinii zalecenia ich likwidacji czy pozbywania się ich z Polskiej Akademii Nauk, bo niektóre z nich są po prostu niezbędne.</u>
          <u xml:id="u-17.12" who="#MirosławMossakowski">Jeżeli chodzi o uwagi pana dyrektora Sosnowskiego z NIK, to odpowiedzieliśmy na wystąpienie pokontrolne i z pokorą przyjęliśmy zalecenia a wiele z nich już wprowadziliśmy i wprowadzamy. Wiele tych uchybień wynikało z dokonywanych w ciągu roku 1998 przekształceń struktury organizacyjnej PAN. Pozostaje tylko ta sporna kwestia, ponieważ ja chciałbym traktować te przekształcenia jako transformację jednostek, a nie ich likwidację. Jeśli chodzi o jednostki, które likwidowaliśmy, to wszystkie rozliczenia załatwiliśmy lege artis.</u>
          <u xml:id="u-17.13" who="#MirosławMossakowski">Odnośnie uwagi dotyczącej naruszania dyscypliny budżetowej i stosowania odpowiednich sankcji to chyba nie byliśmy aż tacy łagodni bo w rezultacie jednego dyrektora i jednego głównego księgowego zwolniliśmy z pracy, a w innym przypadku sprawa jest przekazana do komisji orzekającej, która przeprowadzi odpowiednie postępowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#MirosławSwoszowski">Dziękuję za wyjaśnienia. O głos prosi jeszcze pani minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#MałgorzataKozłowska">Pani posłanka wyraziła zdziwienie, dlaczego PAN nie ma w swoim budżecie środków na finansowanie działalności naukowej swoich placówek. W myśl obowiązującego prawa ustawa o Komitecie Badań Naukowych przesądza jednoznacznie, że jedynym dysponentem tych środków jest przewodniczący Komitetu Badań Naukowych. Ostatnia nowelizacja ustawy o utworzeniu KBN była dokonana nową ustawą o Polskiej Akademii Nauk. Nowelizacja nie dotknęła problemu finansowania badań. Jest to więc decyzja nie rządu, ale Sejmu i Senatu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#MirosławSwoszowski">Czy ktoś chciałby się jeszcze wypowiedzieć w sprawie budżetu Polskiej Akademii Nauk? Nie ma zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#MirosławSwoszowski">Przechodzimy do rozpatrzenia sprawozdania z wykonania budżetu za rok 1998 w części dotyczące Państwowej Agencji Atomistyki. Proszę o zabranie głosu pana prezesa Ładę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#WitoldŁada">Państwowa Agencja Atomistyki realizuje wiele zadań, na co w 1998 roku przewidziano kwotę 28,2 mln zł. Najpo-ważniejszą pozycję wydatków budżetowych stanowią dotacje na dofinansowanie zadań związanych z bezpiecznym wykorzystaniem energii jądrowej w Polsce. Stanowi to ok. 54, 5% ogółu wydatków. Dotacje te przeznaczone były na następujące dziedziny i zadania: bezpieczeństwo jądrowe i ochrona radiologiczna ośrodka w Świerku, unieszkodliwienie i składowanie odpadów promieniotwórczych na terenie całego kraju, eksploatacja obiektów jądrowych w Ośrodku Reaktorów Jądrowych w Świerku, likwidacja reaktora „Ewa”, organizowanie i wykonywanie pomiarów promieniowania jonizującego na terenie całego kraju, działania krajowej służby awaryjnej, w tym punktu kontaktowego w tzw. międzynarodowym systemie powiadamiania o awariach jądrowych, co wynika z podpisanej przez Polskę umowy o nie rozprzestrzenianiu broni jądrowej.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#WitoldŁada">Ponadto 8% wydatków, które również można by zaliczyć do tej sfery stanowią wydatki przeznaczone na dofinansowanie gminy Różan z racji lokalizacji na tym terenie krajowego składowiska odpadów radioaktywnych. Ok. 3% wydatków przeznaczono na finansowanie realizacji strategicznego programu rządowego, który Agencja realizuje od ponad dwóch lat. Łącznie na te służby i zadania wydatkowano ok. 62,5% środków z ogólnej kwoty budżetu PAA.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#WitoldŁada">Pozostałe wydatki, czyli 37,5%, to wydatki na wypłaty świadczeń dla byłych pracowników Zakładów Produkcji Rud Uranu w Kowarach, co stanowi ok. 3% wydatków, na opłaty składek do organizacji międzynarodowych oraz na funkcjonowanie naszego Urzędu, co stanowi 18,4% i jest to kwota 5,2 mln zł. Inne drobne wydatki związane są z utrzymaniem naszych przedstawicielstw w Moskwie i w Wiedniu, m.in. przy Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej.</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#WitoldŁada">Nasze dochody budżetowe są niewielkie. Zaplanowano je na kwotę 100 tys. zł. Wykonano je w granicach 84 tys. zł. Te niedobory wynikały z nie dokonania części opłat do organizacji międzynarodowych. Dochody te planowaliśmy ze środków wpłaconych na rzecz opłat do tych organizacji, a wynikały one z procentów od opłat. Ponieważ te kwoty przekazane zostały później, w związku z tym procenty te były mniejsze.</u>
          <u xml:id="u-21.4" who="#WitoldŁada">Dokładne nasze sprawozdanie zawarte jest w odpowiednim dokumencie przedstawionym Komisji i nie sądzę, aby trzeba było zawarte tam informacje referować szczegółowo. Oczekujemy ewentualnie na pytania.</u>
          <u xml:id="u-21.5" who="#WitoldŁada">Chciałbym odnieść się do uwag i ocen sformułowanych przez Najwyższą Izbę Kontroli w związku z kontrolą przeprowadzoną w naszym Urzędzie. Są tam cztery wnioski po-kontrolne, z którymi można by się ogólnie zgodzić - z wyjątkiem jednego. Dotyczy on zwrotu 200 tys. zł, które w ramach realizacji tematu „służby państwowe”, przeznaczyliśmy na dofinansowanie zakupów kobaltowych źródeł wysokoaktywnych międzyresortowemu instytutowi w Łodzi. Sformułowany zarzut jest formalnie słuszny: zadanie do wykonania zostało podpisane na rok 1998, a de facto faktura, którą pokryliśmy koszty zakupu tych źródeł, opiewała na zakup dokonany w końcu 1997 r. Prezes PAA, podpisując dokument o przyjęciu tego zadania, zdawał sobie sprawę, że nie jest to zupełnie zgodne z przepisami. Kierował się jednakże zapisem w ustawie o NIK, który ustala, że NIK rozpatruje również tzw. gospodarność w zakresie danego przedsięwzięcia. Wykazano nam, że dokonując zakupu w 1997 roku instytut w Łodzi zaoszczędził 35 tys. marek, czyli ok. 70 tys. zł a więc znaczny procent tej zakwestionowanej kwoty 200 tys. zł. Dokonując zakupu wcześniej, ta instytucja mogła prowadzić badania i świadczyć usługi na rzecz medycyny przez cały rok 1998. Kierując się tym, prezes PAA przyjął to zadanie do wykonania i przekazał kwotę 200 tys. zł wspomnianemu międzyresortowemu instytutowi. NIK uznała to za łamanie prawa i poleciła dokonanie zwrotu tych pieniędzy do budżetu. Zgłosiliśmy odwołanie i sprawa skończyła się na kolegium NIK, które utrzymało orzeczenie inspektorów kontroli a więc nie pozostało nam nic innego, jak zwrócić te pieniądze. Według mojej opinii, ta decyzja jest krzywdząca. Instytut, nie zważając na zalecaną przez NIK zasadę gospodarności, mógł takiego wniosku o zakup nie stawiać. Uzyskane pieniądze zostały wykorzystane prawidłowo i całe to przedsięwzięcie przynosi już efekty, co zresztą inspektor NIK wykazał w swoim zbiorczym protokole pokontrolnym. Wykazano tam m.in. ile próbek przebadano na potrzeby medycyny w tym czasie. Nie jesteśmy przekonani o słuszności tego wniosku, chociaż zgodnie z zaleceniem NIK wszczęliśmy postępowanie o zwrot tych pieniędzy przez wspomniany instytut.</u>
          <u xml:id="u-21.6" who="#WitoldŁada">Co do innych zapisów NIK, które wytykają nam nieścisłości i uchybienia w naszym po-stępowaniu, uznajemy ich formę za niewłaściwą. Nie ma stwierdzeń, że złamane zostało prawo, bo prezes PAA mógł dokonać przesunięć środków na inwestycję w ramach budżetu, a NIK poucza nas, że takie przesunięcia trzeba z góry planować. Myśmy udowodnili, że w pewnym zakresie takich przesunięć nie da się wcześniej zaplanować, np. pewnych wydatków w związku z awariami: nie da się też przewidzieć opóźnień w uzyskaniu środków z dotacji międzynarodowych, a nie możemy realizować przyjętych już zadań nie mając odpowiednich środków.</u>
          <u xml:id="u-21.7" who="#WitoldŁada">Postaramy się w przyszłości dokładniej tego pilnować, aby nie powstawały nieporozumienia czy zbędne wydatki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#MirosławSwoszowski">Dziękuję. Proszę o wypowiedź pan dyrektora Sosnowskiego - po raz trzeci.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#AndrzejSosnowski">Dochody w budżecie Państwowej Agencji Atomistyki w 1998 r. zostały zrealizowane w kwocie 83,8 tys. zł i były w stosunku do planowanych w ustawie budżetowej niższe o 16,2 tys. zł, przy czym NIK w planowaniu dochodów nie stwierdza nieprawidłowości. To niepełne wykonanie planu dochodów miało swoje uzasadnione, o czym szerzej piszemy w naszej informacji.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#AndrzejSosnowski">Wydatki ustalone były w kwocie 28.188 tys. zł i zostały zwiększone w ciągu roku o 276.6 tys. zł do łącznej wysokości 28,464 tys. zł, a zrealizowane zostały w 99,2%. W porównaniu do 1997 r. wydatki w ujęciu nominalnym były wyższe o 12,4%, a realnie były wyższe o 0,5%.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#AndrzejSosnowski">Struktura wydatków w 1998 r. w porównaniu z 1997 r. nie uległa zasadniczym zmianom. Ponadto połowę wszystkich wydatków stanowiły wydatki na zadania w zakresie bezpiecznego wykorzystania energii jądrowej.</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#AndrzejSosnowski">Stwierdzone w toku kontroli budżetowej przeprowadzonej przez NIK, nieprawidłowości dotyczyły głównie zaakceptowania przez prezesa PAA nieprawidłowego rozliczania dotacji w kwocie 200 tys. zł, przyznanej Międzyresortowemu Instytutowi Techniki Radiacyjnej Politechniki Łódzkiej na zakup źródeł kobaltowych. Inna nieprawidłowość to rozbieżności między planowanym przez PAA a faktycznym przeznaczeniem środków na inwestycje służące zapewnieniu bezpiecznego wykorzystania energii atomowej. W tym przypadku nie chodzi nam o przesunięcia środków, o czym mówił pan prezes Łada, ale o rozbieżności między ujętym w planie budżetu przeznaczeniem środków a faktycznym ich wykorzystaniem. Wprawdzie pośrednio dotyczy to także przesunięć, ale nie to podnosiliśmy w naszych uwagach.</u>
          <u xml:id="u-23.4" who="#AndrzejSosnowski">Kolejna nieprawidłowość dotyczyła określenia przez PAA w projekcie budżetu wysokości środków na opłacanie składek do dwóch organizacji międzynarodowych niezgodnie z faktycznymi potrzebami w tym zakresie. Stwierdziliśmy nierzetelność w informowaniu ministra finansów o wysokości środków, które nie zostaną wykorzystane do końca roku budżetowego. Nieprawidłowością było także dokonanie w 1998 r. nie planowanej w projekcie budżetu i wyprzedzającej w porównaniu do zobowiązań strony polskiej wpłaty w wysokości 864.260 zł do Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej tytułem składki na 1999 r.</u>
          <u xml:id="u-23.5" who="#AndrzejSosnowski">Najwyższa Izba Kontroli pozytywnie ocenia wykonanie budżetu państwa za 1998 r. w części dotyczącej Państwowej Agencji Atomistyki, mimo stwierdzonych istotnych nieprawidłowości. Uznano, iż nie mają one zasadniczego wpływu na wykonanie budżetu PAA.</u>
          <u xml:id="u-23.6" who="#AndrzejSosnowski">W związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami nasze wnioski pokontrolne, skierowane do prezesa PAA, dotyczyły wnikliwego analizowania rozliczeń przedkładanych przez wykonawców zadań z zakresu bezpiecznego wykorzystywania energii atomowej, wyegzekwowania od wykonawcy umowy o której była mowa, zwrotu do budżetu nie wykorzystanej dotacji w wysokości 200 tys. zł, podjęcia określonych działań w celu urealnienia planowanych wydatków budżetowych w zakresie inwestycji i składek z tytułu przynależności do organizacji międzynarodowych oraz rzetelnego informowania ministra finansów o nie wykorzystanych środkach budżetowych, a także zaprzestania wyprzedzającego dokonywania wydatków nie przewidzianych w budżecie na dany rok.</u>
          <u xml:id="u-23.7" who="#AndrzejSosnowski">Wnioski te, ujęte w wystąpieniu pokontrolnym, skierowane zostały do prezesa PAA. Prezes PAA skorzystał z przysługujących mu uprawnień i wniósł zastrzeżenia do wszystkich ustaleń i wszystkich wniosków zawartych w ocenie NIK. Zastrzeżenia te były przedmiotem posiedzenia kolegium NIK, które podjęło uchwałę w sprawie oddalenia tych zastrzeżeń w całości. W związku z tym, mimo iż pan prezes Łada w dalszym ciągu polemizuje z tymi ocenami i ustaleniami, trudno mi podejmować dalszą polemikę po uchwale kolegium NIK, ponieważ jest to decyzja ostateczna, a nie chciałbym państwu zabierać czasu. Ponadto prezes PAA przesłał do informacji NIK, przedstawionej państwu swoje stanowisko, w którym zawarł znowu pewien akcent polemiczny dotyczący sprawy składek i określenia użytego w informacji, iż nierzetelnie planuje się wysokość składek do organizacji międzynarodowych. Te sprawy były, jak powiedziałem, rozważane przez kolegium NIK i kolegium zajęło w tej sprawie stanowisko. Powtarzanie użytej w tym stanowisku argumentacji byłoby chyba zbędne.</u>
          <u xml:id="u-23.8" who="#AndrzejSosnowski">Chcę państwa poinformować, że koreferat do tej części budżetu przygotował pan poseł Leszek Szewc, ale w tej chwili odbywa się debata sejmowa nad informacją ministra edukacji w sprawie wdrażania reformy oświaty i właśnie teraz przemawia w debacie pan poseł koreferent. W związku z tym proponuję aby wysłuchać wystąpienie pan posła Leszka Szewca nieco później - tym bardziej, że ma wygłosić koreferat także o wykonaniu budżetu przez Urząd Patentowy RP.</u>
          <u xml:id="u-23.9" who="#AndrzejSosnowski">Proszę teraz o zabranie głosu prezesa Urzędu Patentowego RP pana Wiesława Katarbę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#WiesławKotarba">W 1998 r. tak jak to ma miejsce już od kilku lat, Urząd Patentowy RP osiągnął nadwyżkę dochodów nad wydatkami. Plan dochodów został wykonany w wysokości ok. 19,5 mln zł i został przekroczony o 11, 1% w stosunku do ustawy budżetowej na rok 1998. Wykonanie dochodów budżetowych w stosunku do roku 1997 wzrosło o 21,7%. Dominującą pozycją w dochodach ogółem, bo aż 97,6%, stanowią wpływy za zgłoszenia i ochronę poszczególnych przedmiotów ochrony, tzw. wynalazków, wzorów użytkowych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, a także inne opłaty za świadczenia związane z ochroną, a przede wszystkim za utrzymanie jej w mocy. Pozostałą część dochodów a więc 2,4% stanowiły wpływy ze sprzedaży wydawnictw, składników majątkowych oraz usług kserograficznych.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#WiesławKotarba">Wydatki ogółem zostały wykonane w wysokości ok. 15,6 mln zł, co stanowiło 99,9% w stosunku do założeń ustawy budżetowej - już po jej zmianach. Wydatki zrealizowane w 1998 r. były wyższe w stosunku do wykonania za rok 1997 o 28,6%, a bez wydatków na cele budowlane - o 12%.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#WiesławKotarba">W strukturze wydatków największą pozycje, bo 63,4% stanowią wynagrodzenia i pochodne od tych wynagrodzeń. Wydatki na zakupy i usługi stanowiły 21,7%, a wydatki inwestycyjne - 14,9%, przy czym wydatki budowlane związane z rozbudową Urzędu Patentowego - 12,8%.</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#WiesławKotarba">Przeciętne zatrudnienie wynosiło w Urzędzie Patentowym 351 etatów przy planowanych 360. Mamy pewne kłopoty z pozyskaniem kadry, m.in. ze względu na oferowane płace. Średnia płaca wynosiła 1.510 zł, łącznie z nagrodami jubileuszowymi i odprawami emerytalnymi, a łącznie z dodatkowym wynagrodzeniem - 1.606 zł.</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#WiesławKotarba">Urząd Patentowy ma gospodarstwo pomocnicze, które nie jest jednostką dotowaną. Plan wydatków po zmianach na rok 1998 w wysokości 695 tys. zł wykonany został w 96,4%.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#MirosławSwoszowski">Dziękuję. Proszę o zabranie głosu dyrektora departamentu gospodarki i integracji europejskiej NIK pana Lecha Oniszczenko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#LechOniszczenko">Najwyższa Izba Kontroli, oceniając wykonanie budżetu w części dotyczącej Urzędu Patentowego RP, po przeprowadzeniu kontroli, pozytywnie ocenia wykonanie budżetu państwa za rok 1997. pomimo stwierdzenia pewnych nieprawidłowości, nie mających jednak zasadniczego wpływu na wykonanie budżetu. Jest to ocena nieco surowsza od poprzednich odnoszących się do realizacji budżetu przez Urząd Patentowy. Jest tak ze względów, które można nazwać prewencyjnymi.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#LechOniszczenko">Obecnie w dość dużym zakresie prowadzone są przez Urząd Patentowy prace inwestycyjne, a co za tym idzie, istotnemu zwiększeniu uległa skala wydatków regulowanych ustawą o zamówieniach publicznych. Na naszą ocenę miało wpływ to, że w zasadzie po raz pierwszy stwierdziliśmy, że przy dokonywaniu zamówień publicznych przez Urząd wystąpiły pewnego rodzaju uchybienia w dokumentowaniu tego trybu zamówień, w dokumentowaniu odbioru prac wykonanych. Te uchybienia w 1998 r. miały charakter formalno - prawny. Wytykając te uchybienia chcieliśmy zwrócić uwagę kierownictwa Urzędu Patentowego na to, iż właśnie w tym obszarze, wskazane byłoby zwiększenie nadzoru nad gospodarką finansową.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#LechOniszczenko">Pozostałe stwierdzone podczas kontroli uchybienia maja w zasadzie charakter porządkowy. Chodziło np. o odstąpienie od naliczenia w niewielkiej wysokości kary umownej jednemu z kontrahentów oraz o nie rozliczanie się do czasu zakończenia kontroli z jednej z umów zawartych z firmą informatyczną. W ślad za stwierdzeniem tych uchybień sformułowane zostały przez NIK wnioski, które zmierzały do tego, aby w dalszej działalności w zakresie gospodarki finansowej Urzędu zachować obowiązujące procedury naliczania i egzekwowania kar umownych, dokonywać w terminie rozliczeń zawartych kontraktów, a przede wszystkim przestrzegać rzetelnego przygotowywania dokumentacji związanej z udzielaniem zamówień publicznych.</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#LechOniszczenko">Takie są podstawowe ustalenia pokontrolne - poza tymi, o których mówił pan prezes Wiesław Kotarba.</u>
          <u xml:id="u-26.4" who="#LechOniszczenko">Już po raz kolejny na posiedzeniu sejmowej Komisji pozwalam sobie przekazać taką uwagę, iż w dalszym ciągu następuje regres w Urzędzie Patentowym, jeśli chodzi o liczbę spraw pozostających w toku załatwienia. W 1998 r. liczba nie załatwionych wniosków o ochronę własności przemysłowej wzrosła o 7% w porównaniu do 1997 r. Najwyższa Izba Kontroli bez żadnych wątpliwości wiąże ten stan rzeczy z bardzo trudną sytuacją kadrową w Urzędzie Patentowym, a z kolei taka sytuacja jest bezpośrednim wynikiem bardzo niskiego relatywnie poziomu płac, który praktycznie uniemożliwia pozyskanie pracowników o kwalifikacjach wymaganych w pracy w tego typu Urzędzie. W ocenie NIK przedłużanie się tego stanu rzeczy może w pewnym momencie doprowadzić do znacznego ograniczenia wydolności Urzędu. Mówię o tym dlatego, że ten problem podnoszony jest od paru lat we wszystkich naszych informacjach dotyczących wykonania budżetu Urzędu Patentowego. Z naszych kontroli wynika, że ta sytuacja nie ulega poprawie.</u>
          <u xml:id="u-26.5" who="#LechOniszczenko">Poproszę teraz o wygłoszenie koreferatów do obu części budżetowych, tzn. Państwowej Agencji Atomistyki i Urzędu Patentowego RP, pana posła Leszka Szewca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#LeszekSzewc">Przepraszam bardzo za spóźnienie, ale była bardzo gorąca debata sejmowa na temat przyszłej reformy edukacji, w której brałem udział, a sądzę, że również instytucjom, których budżety teraz omawiamy, zależy na tym, aby kolejne pokolenia były dobrze przygotowane przez nową zreformowaną szkołę.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#LeszekSzewc">Zacznę od uwag do sprawozdania Urzędu Patentowego. Chciałbym na wstępie stwierdzić fakt, że Urząd Patentowy w 1998 r. miał duże obroty w zakresie swojego podstawowego zadania, tzn. przyjmowania zgłoszeń i udzielania ochrony na polskie i zagraniczne wynalazki, wzory użytkowe, znaki towarowe. Wszystko to odbywało się w warunkach braku odpowiedniego potencjału przerobowego.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#LeszekSzewc">Tworzenie i współtworzenie ważnych aktów prawnych w tym tak ważnego projektu ustawy jakim jest prawo o własności przemysłowej, ma szczególne znaczenie z punktu widzenia poprawy działalności Urzędu, jak również systemu gospodarczego w naszym kraju. Dlatego podkreślam fakt, że Urząd Patentowy pracował i pracuje nad tym projektem.</u>
          <u xml:id="u-27.3" who="#LeszekSzewc">Nie zaniedbując rozwoju bazy informatycznej i współpracy międzynarodowej, Urząd Patentowy okazał się w tym bardzo konsekwentny i uzyskał znaczące efekty.</u>
          <u xml:id="u-27.4" who="#LeszekSzewc">Urząd Patentowy w 1998 r. nie zaniedbywał działań szczególnie bliskich naszej Komisji. Prowadził szeroką działalność szkoleniową i wydawniczą, a także edukacyjną, utrzymując kontakty ze środkami masowego przekazu.</u>
          <u xml:id="u-27.5" who="#LeszekSzewc">Urząd Patentowy po raz kolejny uzyskał nadwyżkę dochodów nad wydatkami. Brak istotnych zastrzeżeń NIK do działalności Urzędu i realizacji budżetu sprawia, że rekomenduję Komisji przyjęcie sprawozdania z wykonania budżetu za rok 1998 w części dotyczącej Urzędu Patentowego.</u>
          <u xml:id="u-27.6" who="#LeszekSzewc">Chciałbym teraz nawiązać do sprawozdania z wykonania budżetu Państwowej Agencji Atomistyki. Mam do pana prezesa Agencji właściwie tylko jedno pytanie dotyczące składek PAA do organizacji międzynarodowych: z czym są tutaj problemy?</u>
          <u xml:id="u-27.7" who="#LeszekSzewc">Proszę mi odpowiedzieć, czy przeniesienie środków z budżetu 1998 r. na rok 1999 sprawiło, że z kolei te środki zostały w budżecie państwa na ten rok nie doszacowane?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#WitoldŁada">Państwowa Agencja Atomistyki ma od lat obowiązek świadczenia i przekazywania składek na rzecz Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej w Wiedniu. Oprócz tego wnosimy inne składki, ale ta, o której mówię, jest najważniejsza. Na rok 1999 przekazano obowiązek płacenia składek poprzez budżet naszej Agencji do następnych międzynarodowych organizacji, których członkiem jest Polska. Są to dwie tzw. instytucje naukowe. Jedna to Międzynarodowe Laboratorium Cząstek Elementarnych w Szwajcarii. Ta składka była płacona przez Komitet Badań Naukowych, a od 1999 r. płacona jest z budżetu PAA. W roku bieżącym brakuje nam na obie składki ok. 15 mln zł. Prezes PAA wiedział o tym już w 1998 r. i mając pewną nadwyżkę w roku ubiegłym wpłacił pewną kwotę na poczet przyszłej składki. Nie przekroczył przepisu, bo żaden tego nie zabrania. Tymczasem NIK to kwestionuje i twierdzi, że nie należy takich praktyk stosować. Zdajemy sobie sprawę z tego, że lepiej takiej praktyki nie stosować. Mając jednak świadomość, że w roku bieżącym zabraknie środków na opłacenie składek, prezes PAA uznał, że lepiej wpłacić coś na poczet przyszłego roku, aby kłopoty w roku 1999 były mniejsze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#LeszekSzewc">Proszę mi jeszcze odpowiedzieć na pytanie: jak wygląda obecnie płatność składek przez Agencję do tych organizacji międzynarodowych?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#BożenaŁopacka">Dzięki zaliczkowemu zapłaceniu składek w ubiegłym roku i uzyskaniu pewnych środków w styczniu br. udało nam się zapłacić całość należności wynikających z naszych zobowiązań wobec Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej w Wiedniu. Tę składkę mamy już zapłaconą w całości. Natomiast na pozostałe składki - do CERN i do Zjednoczonego Instytutu Badań Jądrowych w Dubnej - mamy ok. 60% potrzebnych środków. Są to duże kwoty walutowe, zależne od aktualnych kursów. W małym procencie mamy zapłaconą składkę do CERN w wysokości 1,5 mln zł na ogólną kwotę tej składki wynoszącą 9,5 mln zł. W budżecie mamy jeszcze zabezpieczenie tylko i wyłącznie na ok. 5,5 mln franków szwajcarskich.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#BożenaŁopacka">Prezes Agencji podjął starania o uzyskanie środków z rezerwy budżetowej. W toku uzgodnień międzynarodowych jest projekt uchwały w tej sprawie. Nie wiemy co będzie dalej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#WitoldŁada">Jest to sprawa bardzo poważna. Agencja stała się przedstawicielem rządu we wspomnianych organizacjach. Przystąpienie do CERN i do Zjednoczonego Instytutu Badań Jądrowych w Dubnej nastąpiło na mocy akcesu zgłoszonego przez rząd, a nie przez Agencję. Jeżeli nie opłacimy składki, będzie to straszny blamaż. Będziemy jedynym krajem, który nie opłaci składki w CERN. To jest równoznaczne z wystąpieniem z organizacji. O ile składka do Zjednoczonego Instytutu Badań Jądrowych w Dubnej nie jest opłacana przez wiele krajów i jak się jej nie wpłaci, to można to uregulować, o tyle jeśli nie zapłacimy składki do CERN, to sprawa jest jasna; trzeba rozpocząć procedurę o wystąpienie z tej organizacji. Apelowałbym o pomoc do Komisji, bo może uda się uzyskać jakieś dodatkowe środki z budżetu państwa - mimo jego obciążeń - ewentualnie z rezerwy budżetowej. Będziemy również niewiarygodni, gdy będziemy wstępować do Unii Europejskiej. To nie jest wprawdzie naukowa organizacja unijna, ale wszystkie kraje Unii są jej członkami. I to również może rzutować na niewiarygodności rządu polskiego, a nie tylko Agencji, bo Agencja jest jedynie wykonawcą i ma zbyt mały budżet, aby oszczędzając na innych wydatkach zapłacić tę składkę, gdyż to przekracza nasze możliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#LeszekSzewc">Dziękuję za te wyjaśnienia. Myślę, że problem uczestnictwa PAA w organizacjach międzynarodowych zostanie pomyślnie rozwiązany. Po zapoznaniu się ze sprawozdaniem z wykonani budżetu państwa za rok 1998 w części dotyczącej Państwowej Agencji Atomistyki oraz z analizą przeprowadzoną przez Najwyższą Izbę Kontroli wnioskuję o przyjęcie budżetu państwa w tej części.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#MirosławSwoszowski">Czy ktoś z państwa chciałby się wypowiedzieć w sprawie wykonania budżetu przez PAA? Nie słyszę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#MirosławSwoszowski">Zgłasza się do głosu pan prezes Urzędu Patentowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#WiesławKotarba">Chciałbym w pełni podzielić pogląd wyrażony przez pan posła, a także pana dyrektora z NIK, a jednocześnie podziękować za wsparcie, które okazujecie mi państwo jako Komisja, wskazując na coraz większy brak możliwości wykonywania zadań, jakie stają przed Urzędem Patentowym. Faktycznie dynamika wzrostu tych zadań jest ogromna. Rocznie wpływa do nas 60 tysięcy spraw i ta tendencja utrzyma się także w przyszłości. Szansa poprawy sytuacji pojawiła się w momencie, kiedy uzyskaliśmy środki na rozbudowę Urzędu. Nawet gdyby dzisiaj dołożyć starań i zatrudnić większą liczbę pracowników i przyznać im większe płace, to oni nie mieliby gdzie pracować. Miło mi w związku z tym poinformować państwa, że budynek, który dostawiamy do istniejącego starego budynku Urzędu Patentowego, ma już dwa piętra i jest już zrealizowany prawie w połowie w stanie surowym. W połowie przyszłego roku powinniśmy ukończyć tę budowę. Myślę, że również w przyszłym roku powstaną większe możliwości rozszerzenia podstawowej działalności Urzędu, także możliwości budżetowe.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#WiesławKotarba">Wnioski i uwagi zgłoszone przez NIK realizujemy na bieżąco, bo one w większości maja taki charakter, że trzeba podjąć nie tylko jednorazowe działania organizacyjne, ale też zabezpieczające, nadzorujące i szkoleniowe.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#WiesławKotarba">Wnioski wymagające szybkiego i jednorazowego załatwienia zostały zrealizowane, a więc ta kara, od której odstąpiliśmy, została naliczona, jak też umowa, o której mowa we wnioskach NIK, została rozliczona.</u>
          <u xml:id="u-34.3" who="#WiesławKotarba">Rozumiem, że wnioski NIK podyktowane są potrzebą zwrócenia nam uwagi, abyśmy teraz, gdy jesteśmy na etapie wydania dość poważnych kwot, zwłaszcza na inwestycje, dopilnowali procedur związanych z zamówieniami publicznymi i wydatkowaniem środków publicznych oraz sporządzaniem odpowiednich dokumentacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#MirosławSwoszowski">Czy ktoś z państwa chciałby się wypowiedzieć jeszcze w tym punkcie? Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#MirosławSwoszowski">Przechodzimy do rozpatrzenia kolejnego sprawozdania z wykonania budżetu państwa za rok 1998 w części dotyczącej Głównego Urzędu Miar. Głos ma pan prezes Krzysztof Mordziński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#KrzysztofMordziński">Główny Urząd Miar w 1998 r. uzyskał dochody w kwocie 50, 898 tys. zł, co stanowiło 97,9% planu na rok 1998. Jednocześnie takie wykonanie planu dochodów oznacza ich wzrost o 5,3% w stosunku do 1997 r. Podstawową grupą dochodów są dochody terenowych urzędów miar uzyskane za kontrolę metrologiczną przyrządów pomiarowych, oraz terenowych urzędów probierczych za badania i cechowanie wyrobów z metali szlachetnych. Dochody te stanowią ponad 96% dochodów Głównego Urzędu Miar. Plan dochodów jednostek terenowych został wykonany w 97,8%. Dochody centrali Głównego Urzędu Miar są uzyskiwane w przeważającej większości za sprawdzanie przyrządów pomiarowych oraz za inne czynności kontrolne zakładów metrologicznych. Plan w tej grupie dochodów został wykonany w 99,9%. Niepełne wykonanie planu dochodów w 1998 r. wynikało z braku możliwości zmiany zarządzenia prezesa Głównego Urzędu Miar w sprawie opłat za czynności organów administracji miar, bowiem plan dochodów GUM został sporządzony przy założeniu wprowadzenia z dniem 1 stycznia 1998 r. zmiany wysokości opłat średnio o ok. 11%.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#KrzysztofMordziński">W wymiarze rzeczowym, a nie finansowym, wykonanie planu można podać następujące zasadnicze liczby. W zakresie kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych przeprowadzono legalizację i uwierzytelnienia ponad 9,5 mln przyrządów pomiarowych przy planie 7,5 mln wykonując tym samym plan 1998 r. w 127%. Urzędy probiercze sprawdziły ponad 3,4 mln sztuk wyrobów ze złota, platyny i platynowców o łącznej masie ponad 9,2 tony. Stanowi to wykonanie planu odpowiednio w 118% i w 131%. Urzędy probiercze sprawdziły blisko 9 mln sztuk wyrobów ze srebra o masie 49 ton, co stanowi wykonanie planu 1998 r. odpowiednio w 132% i 145%. Mówię o tym dlatego, aby uświadomić państwu, że nie wykonano tylko 2,1% planu finansowego ze względu na niską wysokość opłat, przekraczając o kilkanaście procent - do trzydziestu kilku procent - plan rzeczowy. Również o wydatkach GUM jest mowa w sprawozdaniu. Plan wydatków GUM ogółem na rok 1998 po zmianach wynosił 52,855 tys. zł. Wydatki Urzędu wyniosły ogółem 52.826 tys. zł, co stanowi wykonanie planu w 99,9%.</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#KrzysztofMordziński">Nie wykorzystane środki zostały zwrócone do budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-36.3" who="#KrzysztofMordziński">W naszej informacji na pierwszych stronach zawarte są szczegółowe informacje dotyczące działalności merytorycznej GUM. Gdyby Komisja wyraziła takie życzenie, mógłbym w tych sprawach odpowiedzieć na ewentualne pytania.</u>
          <u xml:id="u-36.4" who="#KrzysztofMordziński">Konkluzja oceny wykonania budżetu GUM za rok 1998, dokonanej przez NIK, była taka, iż Izba ocenia wykonanie budżetu państwa za rok 1998 w części dotyczącej Głównego Urzędu Miar, stwierdzając tylko nieznaczne uchybienia, nie mające istotnego wpływu na wykonanie budżetu. Takich uchybień wymienia się w informacji NIK trzy. Rozumiem, że pan dyrektor z NIK może o nich ewentualnie poinformować Komisję. Nie chcąc przedłużać swojego wystąpienia, powiem, iż z tymi trzema uwagami i wnioskami NIK prezes GUM się zgodził i przesłał do prezesa NIK informację, że wnioski pokontrolne będą zrealizowane z podaniem sposobów ich wykonania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#MirosławSwoszowski">Dziękuję. Proszę pana dyrektora o przedstawienie uwag NIK.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#LechOniszczenko">Zacznę od drobnego sprostowania do wypowiedzi pana prezesa GUM. Otóż tych stwierdzonych uchybień nie było trzy, tylko dwa. Natomiast zgłoszone zostały trzy wnioski - z tym że jeden z nich odnosił się do kwestii, która nie została wykazana jako nieprawidłowość.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#LechOniszczenko">Najwyższa Izba Kontroli pozytywnie ocenia wykonanie budżetu Głównego Urzędu Miar za rok 1998. Stwierdzono nieznaczne uchybienia, które nie miały wpływu na wykonanie budżetu. Uchybienia te dotyczyły utworzenia w wydatkach Głównego Urzędu Miar rezerw budżetowych, co było sprzeczne z art. 4 ust. 1 w związku z art. 6 ówcześnie obowiązującej ustawy Prawo budżetowe. Utworzenie tej rezerwy wiązało się z czasowym zablokowaniem pewnej kwoty przy podziale środków dla 9 okręgowych urzędów miar i okręgowych urzędów probierczych. Ta kwota tzw. rezerwy nie była duża, stanowiła ok. 1,3% planowanych wydatków.</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#LechOniszczenko">Chciałbym podkreślić, że te zablokowane środki z rezerwy zostały w ciągu roku całkowicie rozdysponowane dla podległych jednostek, a więc zgodnie z celem utworzenia tej rezerwy.</u>
          <u xml:id="u-38.3" who="#LechOniszczenko">Drugie uchybienie stwierdzone przez NIK dotyczy w zasadzie sprawy związanej pośrednio z wykonaniem budżetu, a mianowicie nie bardzo rzetelnego przeprowadzania kontroli wewnętrznych w ramach Głównego Urzędu Miar. Mieliśmy tu do czynienia z taką sytuacją, w której kontrole wewnętrzne, przeprowadzane w podległych jednostkach, kończyły się protokołami, w których zawarte były ostre i kategoryczne stwierdzenia, zwłaszcza w zakresie nie przestrzegania przepisów ustawy o zamówieniach publicznych. Gdyby te zapisy były całkowicie prawdziwe, powinny stanowić podstawę do postawienia zarzutu o naruszenie dyscypliny budżetowej. Tymczasem w postępowaniu pokontrolnym i po wyjaśnieniach okazywało się, że zarzuty te nie były w pełni udokumentowane i sprawy nie były tak naganne, jak przedstawiali to kontrolerzy. Oceniliśmy to jako pewnego rodzaju uchybienie, dlatego że kto jak kto, ale NIK przywiązuje szczególną wagę do rzetelności czynności kontrolnych.</u>
          <u xml:id="u-38.4" who="#LechOniszczenko">Nasze dwa wnioski dotyczyły takich uchybień jak zaniechanie tworzenia rezerw, zwłaszcza że w roku bieżącym obowiązuje już ustawa o finansach publicznych, która dosyć rygorystycznie traktuje te kwestie, oraz braku rzetelności kontroli wewnętrznych w GUM.</u>
          <u xml:id="u-38.5" who="#LechOniszczenko">Trzeci wiosek miał charakter wskazujący na przejściowe, miejmy nadzieję, zahamowanie działalności inwestycyjnej w 1998 r. Nastąpiło znaczne, bo aż 40% niewykorzystanie zaplanowanych środków inwestycyjnych, przy czym nie kwalifikujemy tego jako nieprawidłowości ze względu na to, że były pewne obiektywne przyczyny powodujące, że wykorzystanie tej kwoty nie było w pełni możliwe. Niemniej jednak zwracamy na tę kwestię uwagę, ponieważ, jeśli można jeszcze coś usprawnić w trybie planowania i wydatkowania środków inwestycyjnych, należałoby to uczynić.</u>
          <u xml:id="u-38.6" who="#LechOniszczenko">Potwierdzam, iż prezes Głównego Urzędu Miar w odpowiedzi na wystąpienie pokontrolne NIK przyjął zgłoszone przez nas wnioski do realizacji i pod tym względem nie mamy żadnych zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-38.7" who="#LechOniszczenko">Mamy dzisiaj gorące debaty i dyskusje w Sejmie, w związku z tym są pewne kłopoty. Pan poseł Kazimierz Sas, który miał teraz wygłosić koreferat, jednocześnie referuje ważne sprawy w innej komisji sejmowej. Proszę o wyrozumiałość i proponuję, abyśmy wysłuchali tego koreferatu wraz z wystąpieniem na temat wykonania budżetu Polskiego Komitetu Normalizacyjnego oraz wykonania budżetu Polskiego Centrum Badań i Certyfikacji, co również ma zreferować pan poseł Kazimierz Sas.</u>
          <u xml:id="u-38.8" who="#LechOniszczenko">Czy ktoś z państwa chciałby wypowiedzieć się na temat sprawozdania Głównego Urzędu Miar? Nie widzę. Wobec tego przechodzimy do omówienia sprawozdania, tj. z wykonania budżetu przez Polski Komitet Normalizacyjny. Proszę o zabranie głosu pana prezesa PKN.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#JanuszRoszij">System normalizacyjny w kraju składa się z trzech elementów. Są to Polski Komitet Normalizacyjny, Biuro Komitetu oraz normalizacyjne komisje problemowe. W 1998 r. zakończyła się pierwsza kadencja Polskiego Komitetu Normalizacyjnego. Zostali powołani członkowie PKN drugiej kadencji i w 1998 r. odbyły się cztery posiedzenia Polskiego Komitetu Normalizacyjnego: 26 lutego, 2 lipca, 27 sierpnia i 19 listopada.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#JanuszRoszij">W 1998 r. cztery problemowe komisje normalizacyjne, które opracowują normy, co wymaga dość dużych środków, przeszły na własny rozrachunek. Dwie komisje normalizacyjne, związane z górnictwem naftowym i gazownictwem i dwie komisje, które przejęte zostały przez firmę Schneider Elektric, polska spółka z oo. - to jest dobre rozwiązanie, ponieważ zainteresowani tworzą normy na własny koszt.</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#JanuszRoszij">W 1998 r. ustanowiono 1286 polskich norm, w tym 371 norm identycznych z normami europejskimi oraz 329 norm identycznych z normami międzynarodowymi, które w przyszłości mogą być identyczne z normami europejskimi, bo tak się dzieje często, że normalizacja europejska przejmuje normy międzynarodowe. Ta tendencja będzie coraz bardziej narastać. W roku bieżącym ustanowionych norm identycznych z normami europejskimi będzie ok. 1000.</u>
          <u xml:id="u-39.3" who="#JanuszRoszij">W 1998 r. poddano przeglądowi 14 tysięcy polskich norm. W wyniku tego przeglądu przygotowano wnioski o wycofanie ok. 1000 norm. Jest to też pozytywna tendencja, ponieważ chodzi o to, aby uporządkować zbiór Polskich Norm. Do programu prac normalizacyjnych, który jest opiniowany w ministerstwach i urzędach centralnych, wprowadzono już normy zharmonizowane z tzw. dyrektywami, które określają zasadnicze wymagania. Jest ich ok. 1100, a są to najważniejsze normy, które musimy wprowadzić, aby uzyskać stałe członkostwo w europejskich organizacjach normalizacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-39.4" who="#JanuszRoszij">W 1998 r. po raz pierwszy wydano katalog Polskich Norm w wersji polsko-angielskiej. Prowadzono także szkolenia naszych pracowników i współpracowników oraz firm zainteresowanych normalizacja zakładową w zakresie normalizacji.</u>
          <u xml:id="u-39.5" who="#JanuszRoszij">Powstały dwa punkty sprzedaży norm: w Instytucie Spawalnictwa w Gliwicach i w Stoczni Szczecińskiej. Również w 1998 r. rozpoczęto i już obecnie ukończono budowę własnej przygotowalni norm, w której będzie wykonywany skład komputerowy. Dzięki temu Polskie Normy w kilka tygodni po ich ustanowieniu będą dostępne wszystkim zainteresowanym użytkownikom. W ramach programu PHARE mieliśmy jeszcze w 1998 r. pewne środki w wysokości 28 tys. ECU i zakupiliśmy dwa urządzenia komputerowe wysokiej jakości. Przygotowujemy obecnie nowoczesną sieć komputerową dla naszych zespołów. Środki pomocowe zostały wykorzystane całkowicie i nie mieliśmy z tego tytułu żadnych niepotrzebnych komplikacji.</u>
          <u xml:id="u-39.6" who="#JanuszRoszij">Mamy nadal nie rozstrzygniętą sprawę budynku dla PKN przy ul. Świętokrzyskiej 14 w Warszawie. Nadal nie możemy uzyskać tych pomieszczeń, mimo że zmieniły się władze miasta Warszawy. Obecnie prowadzone są rozmowy z administratorem tego budynku z udziałem przedstawicieli starostwa. Są wysunięte nowe koncepcje podziału budynku i wykonanie nadbudowy. Nadal sytuacja lokalowa Polskiego Komitetu Normalizacji jest zła: mamy pomieszczenia w trzech miejscach na terenie miasta. Wydatki budżetowe PKN na rok 1998 po zmianach ustalono w kwocie 22,433 mln zł. Wydatkowano z tego 22,346 mln zł i zwrócono do budżetu państwa 87 tys. zł. Wykonanie budżetu wyniosło 99,6%.</u>
          <u xml:id="u-39.7" who="#JanuszRoszij">Jeżeli chodzi o dochody budżetowe PKN, to funkcjonowały i funkcjonują nadal cztery tzw. środki specjalne: sprzedaż norm i innych produktów normalizacyjnych, dobrowolne wpłaty na dofinansowanie działalności normalizacyjnej, szkolenie normalizacyjne oraz wydawanie katalogu Polskich Norm i miesięcznika „Normalizacja”. Dochody zaplanowano w kwocie 600 tys. zł. Plan ten wykonany został z nadwyżką 455 tys. zł, a ta nadwyżka powstała z tego, że w grudniu 1997 r. podpisana została umowa ze spółką Alfa-Wero oraz w marcu 1998 r. następna umowa, dzięki czemu powstały dodatkowe wpływy w wysokości 359 tys. zł, a pozostałe środki pochodziły z przeniesienia z roku 1997.</u>
          <u xml:id="u-39.8" who="#JanuszRoszij">W 1998 r. planowanych etatów było 300, a PKN zatrudniał 292 pracowników. Planowane wynagrodzenie wynosiło 1.321 zł, a faktycznie wyniosło 1.664 zł. Obecnie stan etatów biura PKN wynosi 315. Uwzględniono nasze wystąpienie o dodatkowe etaty w związku z uruchomieniem wspominanej własnej przygotowalni, w której musimy zatrudnić tzw. składaczy komputerowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#LechOniszczenko">Najwyższa Izba Kontroli wyraziła pozytywną ocenę wykonania budżetu w części dotyczącej Polskiego Komitetu Normalizacyjnego. Stwierdzono tylko jedno uchybienie. Dotyczyło ono nie całkiem uzasadnionego zwiększenia planu wydatków inwestycyjnych pod koniec 1998 r. pomimo że inwestycja, która miała być sfinansowana z tych środków, nie została odpowiednio wcześniej przygotowana, co w konsekwencji spowodowało, że plan inwestycyjny został wykonany tylko w 70%.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#LechOniszczenko">Chciałbym zwrócić uwagę na to, co zawarte jest w naszej informacji, mianowicie na wzrost dochodów budżetowych w stosunku do kwoty ustalonej w ustawie budżetowej. W części wzrost tej kwoty wynikał z realizacji wniosku NIK po przeprowadzeniu kontroli za 1997 r. Stwierdzono wówczas pewne nieprawidłowości związane z terminem przekazywania wpłaty nadwyżki środków obrotowych z gospodarki pozabudżetowej. Ważniejsze jest chyba to, że nastąpił wreszcie przełom we współpracy pomiędzy Polskim Komitetem Normalizacyjnym a Wydawnictwem Alfa-Wero. Mam na myśli owe dwie zawarte umowy, które przynoszą Komitetowi realne korzyści finansowe. W latach ubiegłych ta współpraca była obciążona brakiem porozumienia pomiędzy poprzednim kierownictwem PKN a spółką Alfa-Wero. W rezultacie wpłaty były bardzo małe.</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#LechOniszczenko">Na koniec 1998 r. PKN dysponował dość znaczną kwotą na rachunku inwestycyjnym. Było to w sumie ponad 6 mln zł. W ocenie NIK utrzymywanie takiej kwoty było pewną koniecznością wobec stanu permanentnego oczekiwania na rozstrzygnięcie sprawy nowej siedziby Komitetu. W momencie kiedy PKN uzyska tę siedzibę, a sądzę, że uzyska, to te pieniądze będą wykorzystane na prace adaptacyjne tego budynku.</u>
          <u xml:id="u-40.3" who="#LechOniszczenko">NIK w materiale pokontrolnym wnioskował właściwie o to, aby zmiany w planie środków inwestycyjnych dokonywać z uwzględnieniem stanu przygotowania inwestycji, która ma być z tych środków finansowana.</u>
          <u xml:id="u-40.4" who="#LechOniszczenko">Z odpowiedzi prezesa Polskiego Komitetu Normalizacyjnego na wystąpienie pokontrolne NIK wynikało, że nasze uwagi i wnioski zostały przyjęte do realizacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#MirosławSwoszowski">Dziękuję i proszę obecnie pana posła Kazimierza Sasa o wygłoszenie koreferatów do sprawozdań z wykonania budżetu przez Główny Urząd Miar i Polski Komitet Normalizacyjny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#KazimierzSas">Przepraszam za swoją chwilową nieobecność. Byłem na posiedzeniu innej Komisji, gdzie również wygłaszałem koreferat. Nie mogłem wysłuchać przedstawionych informacji, ale jestem dobrze zorientowany w działalności obu urzędów. Mam przyjemność referować Komisji budżety tychże instytucji już od kilku lat. Ten zaszczyt spotkał mnie również w tym roku.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#KazimierzSas">Zapoznałem się z materiałami sprawozdawczymi GUM i PKN, oraz informacjami NIK a także odbyłem z panami prezesami spotkanie, aby wyjaśnić niektóre kwestie. Nie będę się powtarzał w stwierdzeniach wypowiedzianych przez moich poprzedników, którzy szczegółowo referowali sprawę dochodów i wydatków oraz uwag i wniosków NIK.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#KazimierzSas">Wnoszę, aby sprawozdania z wykonania budżetów Głównego Urzędu Miar i Polskiego Komitetu Normalizacyjnego Komisja Edukacji, Nauki i Młodzieży zechciała przyjąć w sensie prawidłowego rozliczenia za rok 1998.</u>
          <u xml:id="u-42.3" who="#KazimierzSas">Nie podzielam optymizmu pana dyrektora Lecha Oniszczenko, który wyrażał nadzieję, że w niedługim czasie sprawa budynku przy Świętokrzyskiej 14 zostanie załatwiona pozytywnie dla PKN i Komitet otrzyma tę siedzibę. W 1996 r. wspólnie z ówczesną Komisją Edukacji piałem dezyderat do prezydenta miast Warszawy i nie tylko do niego w tej sprawie. Muszę z przykrością zakomunikować, że jesteśmy bezradni jako Komisja sejmowa wobec tych decyzji prawnych, jakie miały miejsce. Naczelny Sąd Administracyjny wydał decyzję, która nie jest egzekwowana. Dotychczasowy starosta powiatu warszawskiego został odwołany, ale sprawa rozmów z jego następcą będzie się toczyć podobnie - bez rezultatów.</u>
          <u xml:id="u-42.4" who="#KazimierzSas">Pytam retorycznie: kto może w naszym kraju rozstrzygnąć taką kwestię, która aż się prosi, aby znalazła jednoznaczne rozstrzygnięcie? Sprawa ta zaczyna być coraz bardziej przykra, bo dowodzi, że dezyderaty, opinie i decyzje sejmowe i sądowe są nie przestrzegane i nie respektowane. Na tym cierpi także Główny Urząd Miar, który musi współzamieszkiwać z częścią Polskiego Komitetu Normalizacyjnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#MirosławSwoszowski">Czy ktoś z państwa chciałby się wypowiedzieć w sprawie sprawozdań z wykonania budżetu za rok 1998 przez Główny Urząd Miar i Polski Komitet Normalizacyjny? Jeżeli nikt się nie zgłasza, przechodzimy do rozpatrzenia sprawozdania z wykonania budżetu przez Polskie Centrum Badań i Certyfikacji. Głos ma pan dyrektor Centrum.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#WojciechHenrykowski">Polskie Centrum Badań i Certyfikacji w 1998 r. realizowało zadania wynikające z ustawy o badaniach i certyfikacji. Zadania te związane były z akredytacją, certyfikacją, badaniami i nadzorem nad krajowym systemem badań i certyfikacji oraz pracami związanymi z harmonizacją prawa polskiego z wymaganiami Unii Europejskiej w zakresie oceny zgodności. Jeżeli chodzi o sprawę akredytacji, to poddawane jej były laboratoria badawcze. W naszym sprawozdaniu podane są szczegółowe informacje. Chciałbym tylko ogólnie powiedzieć, że 1998 r. akredytacje uzyskały 232 laboratoria po przeprowadzeniu odpowiedniej procedury oceniającej. Jeżeli chodzi o akredytację jednostek certyfikujących akredytowanych było 70 jednostek, w tym 6 jednostek certyfikujących systemy jakości, 3 jednostki certyfikujące personel i 61 jednostek certyfikujących wyroby. Prowadziliśmy także certyfikację systemów jakości dla polskich przedsiębiorstw, tj. potwierdzanie zgodności wprowadzenia systemu jakości z systemem ISO 9000 oraz ISO 14001, czyli zgodności z normą BS 8800 gwarancji bezpieczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#WojciechHenrykowski">Polskie Centrum Badań i Certyfikacji posiada pełne członkostwo w EOQ, co łączy się z tym, że wydajemy certyfikaty systemu międzynarodowego dla polskich jednostek, a to oczywiście jest promocją dla naszych przedsiębiorstw, działających na rynkach zagranicznych. W 1998 r. przeprowadzane były 82 procesy i 82 polskie przedsiębiorstwa uzyskały takie certyfikaty międzynarodowe.</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#WojciechHenrykowski">Prowadziliśmy także certyfikację wyrobów. Polskie Centrum Badań Certyfikacji jest członkiem CCA - europejskiego systemu certyfikacji wyrobów elektrycznych i IECEE - podobnego systemu międzynarodowego. W PCBC działa 5 zespołów certyfikujących.</u>
          <u xml:id="u-44.3" who="#WojciechHenrykowski">W 1998 r. zostało wydanych 6.559 certyfikatów obowiązkowych i 121 certyfikatów wysokiej jakości „Q” - głównie w branży rolno-spożywczej. Certyfikatów zgodności wydano 11, certyfikatów zgodności z Polską Normą wydano 2 oraz 17 certyfikatów CB dla polskich producentów, które są honorowane w 26 krajach.</u>
          <u xml:id="u-44.4" who="#WojciechHenrykowski">Prowadziliśmy 5 laboratoriów badawczy i nadzorujemy w całości krajowy system badań i certyfikacji. W ramach tego systemu było certyfikowanych 11.810 wyrobów na znak „B”, 133 wyroby na znak „Q”, wydano 648 certyfikatów zgodności i 26 certyfikatów z Polską Normą. Udzielały tych certyfikatów jednostki akredytowane w systemie.</u>
          <u xml:id="u-44.5" who="#WojciechHenrykowski">Prowadzone były szkolenia w zakresie systemów jakości, dyrektyw tzw. nowego podejścia, a więc szkolenia związane z jakością i z systemem oceny zgodności, który wkrótce będzie obowiązywał w Polsce, ponieważ jesteśmy zobowiązani do dostosowania naszego systemu, oceny zgodności do wymagań Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-44.6" who="#WojciechHenrykowski">PCBC może wydać europejskie certyfikaty dla audytorów jakości i europejskich menadżerów jakości. Odpowiednie dyplomy uzyskują osoby, które odbędą szkolenie, uzyskując w ten sposób potwierdzenie swoich kompetencji na poziomie europejskim. Certyfikaty takie honorowane są we wszystkich krajach europejskich, co ma znaczenie dla kadry zatrudnionej w polskich firmach.</u>
          <u xml:id="u-44.7" who="#WojciechHenrykowski">Jesteśmy w stałym kontakcie z Komitetem Integracji Europejskiej i z Ministerstwem Gospodarki w zakresie zbliżenia krajowego systemu do rozwiązań Unii Europejskiej. Obecnie opracowywane są dwa akty normatywne: nowelizacja ustawy o ocenie zgodności i projekt nowej ustawy w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-44.8" who="#WojciechHenrykowski">Prowadzimy bardzo szeroką współpracę w zakresie stosunków dwustronnych i mamy wiele podpisanych umów dwustronnych o wzajemnym uznawaniu certyfikatów i wyników badań, co jest też istotne dla polskich producentów.</u>
          <u xml:id="u-44.9" who="#WojciechHenrykowski">PCBC prowadzi gospodarkę finansową na zasadach określonych w prawie budżetowym dla zakładów budżetowych. Posiada także osobowość prawną. Corocznie w ustawie budżetowej ustalane są dla PCBC dotacje majątkowe. Natomiast swoje główne koszty Centrum pokrywa z osiąganych przychodów. W 1998 r. w ustawie budżetowej przewidziana była dla PCBC dotacja w kwocie 1,039 mln zł. Ta dotacja majątkowa została przeznaczona przede wszystkim na doposażenie laboratoriów badawczych w nowoczesną aparaturę. W sprawozdaniu podajemy dokładne informacje, na jaką aparaturę wydatkowano te środki.</u>
          <u xml:id="u-44.10" who="#WojciechHenrykowski">W ustawie budżetowej założono osiągnięcie dochodu z gospodarki pozabudżetowej PCBC na poziomie 11,874 mln zł, co w połowie zostało skorygowane i podwyższone do kwoty 15,200 mln zł. W efekcie plan dochodów został wykonany w kwocie 22,077 mln zł. Cały czas pracujemy pod presją, że w nowej ustawie o ocenie zgodności zostanie wprowadzona deklaracja producenta jako podstawa dopuszczania wyrobu na rynek co spowoduje zamieszanie wpływów z certyfikacji. Prace nad tą ustawą opóźniają się i stąd wykonanie planu dochodów jest wyższe, niż było przewidziane.</u>
          <u xml:id="u-44.11" who="#WojciechHenrykowski">Centrum po rozliczeniu roku budżetowego odprowadziło do budżetu państwa 1,973 mln zł, podczas gdy kwota otrzymanej dotacji wynosiła 1,039 mln zł, a więc ponad 900 tys. zł odprowadzono do budżetu państwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#MirosławSwoszowski">Dziękuję. Proszę pan dyrektora Lecha Oniszczenko o przedstawienie uwag Najwyższej Izby Kontroli.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#LechOniszczenko">Najwyższa Izba Kontroli pozytywnie oceniła wykonanie budżetu państwa za rok 1998 w części dotyczącej Polskiego Centrum Badań i Certyfikacji pomimo stwierdzonych nieprawidłowości, które w ocenie NIK nie miały jednak zasadniczego wpływu na wykonanie budżetu. W przypadku PCBC ta ocena odnosi się nie tylko do budżetu, ale także do gospodarki pozabudżetowej prowadzonej na zasadach przewidzianych dla zakładów budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#LechOniszczenko">Zastrzeżenia NIK, wymienione w naszej informacji, dotyczyły przede wszystkim kwestii planowania finansowego, a mianowicie pewnego zaniżania zakładanych do uzyskania nadwyżki środków, które z kolei można przeznaczyć na wypłaty dodatkowych wynagrodzeń - poza ustalonym limitem. To jest operacja legalna, tzn. zgodnie z rozporządzeniem ministra finansów takie wypłaty poza limitem przez tego typu jednostkę mogą być dokonywane. Znamy podłoże tego rodzaju zachowań, dlatego że w istocie Polskie Centrum Badań i Certyfikacji, jako jednostka realizująca bardzo specjalistyczne badania, musi dbać o to, aby miała kadrę na odpowiednim poziomie merytorycznym. A może to osiągnąć wyłącznie przez zapewnienie, może nie konkurencyjnego, co jest praktycznie niemożliwe, ale relatywnie wysokiego poziomu płac. Jest to problem, który w informacji NIK podnoszony jest nie po raz pierwszy.</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#LechOniszczenko">Zastrzeżenia NIK dotyczyły też celowości tworzenia rezerw na należności i to takich należności, co do których nie zostało należycie uprawdopodobnione, iż są one nieściągalne. W odpowiednich miejscach naszej informacji podane są przykłady, na których podstawie wyrażona została taka ocena. Problem ten wiąże się bezpośrednio z kwestią planowania i uzyskiwanie nadwyżki na wynagrodzenia poza limitem i podawany jest przy ocenie gospodarki finansowej PCBC. Obserwujemy, że następuje już od wielu lat wzrost kwot wypłacanych na podstawie umów o dzieło lub umów zlecenia zarówno w stosunku do pracowników zewnętrznych, jak i pracowników etatowych PCBC. Te wzrosty są wykazane w naszej informacji.</u>
          <u xml:id="u-46.3" who="#LechOniszczenko">Kolejna nasza uwaga dotyczyła niewystarczająco skutecznej działalności windykacyjnej Polskiego Centrum Badań i Certyfikacji, a w gruncie rzeczy pewnych niekonsekwencji w podejmowaniu działań windykacyjnych pomiędzy poszczególnymi jednostkami organizacyjnymi Centrum. Polegało to na tym, że dłużnicy zalegający z płatnościami za wcześniej wykonane przez Centrum usługi, zamiast być wpisani na „czarną listę”, uzyskiwali usługi z innych komórek Centrum i w ten sposób ta windykacja nie była prowadzona prawidłowo.</u>
          <u xml:id="u-46.4" who="#LechOniszczenko">Ostatnia uwaga dotyczy kwestii planowania zakupów inwestycyjnych, które miały być realizowane w ramach dotacji z budżetu państwa. Otóż okazało się, że w projekcie budżetu PCBC umieszczono listę ok. 40 urządzeń, które miały być zakupione. I rzeczywiście dokonano takich zakupów - z tym że z tej pierwotnej listy w ostatecznych zakupach znalazły się tylko 4 urządzenia. Oznacza to, że nie dokonywano dość rzetelnie analiz faktycznych potrzeb w zakresie sprzętu i rozpoznania tych potrzeb na etapie przygotowywania projektu na kolejny rok.</u>
          <u xml:id="u-46.5" who="#LechOniszczenko">W ślad za tymi uwagami zostały skierowane do dyrektora PCBC wnioski pokontrolne odpowiadające tym uwagom, o których mówiłem. Otrzymaliśmy od pana dyrektora odpowiedź, która po części jest polemiczna z naszymi ocenami. Jednak do naszego wystąpienia nie zostały zgłoszone zastrzeżenia i sądzę, że nasze uwagi są, jakie są, a panu dyrektorowi przysługuje prawo ustosunkowania się do tych uwag. Stanowisko polemiczne wobec naszych ocen nie miało wpływu na to, że w najważniejszych kwestiach, praktycznie we wszystkich, dyrektor PCBC zadeklarował realizację wniosków, aby podobne uwagi nie powtarzały się w latach następnych.</u>
          <u xml:id="u-46.6" who="#LechOniszczenko">Głos ma koreferent pan poseł Kazimierz Sas.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#KazimierzSas">Do tych informacji, których wysłuchaliśmy mogę dodać tylko jedno, iż rzeczywiście Polskie Centrum Badań i Certyfikacji się zmienia, a najnowsza zmiana dotyczy choćby nowelizacji ustawy, ustawy matki do tej o badaniach i certyfikacji, którą niebawem uchwalimy, a która inaczej sytuuje wyroby poddawane certyfikacji. To wskazuje na potrzebę zmian w funkcjonowaniu Centrum na obecnym rynku i stąd wynikają pewne kłopoty, o których mówiono w informacjach i które wywołują uwagi NIK.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#KazimierzSas">Mam przed sobą pismo pana dyrektora PCBC Wojciecha Henrykowskiego z 18 czerwca br. w którym wyjaśnia powody i okoliczności tych działań, które wywołały zastrzeżenia NIK pod adresem PCBC. Mamy nadzieję, że podane argumenty dobrze się bronią wobec zarzutów i zaleceń, a zapewne wpływają na lepsze realizowanie budżetu PCBC w roku następnym.</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#KazimierzSas">Wnoszę o przyjęcie sprawozdania z realizacji budżetu Polskiego Centrum Certyfikacji za rok 1998.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#MirosławSwoszowski">Czy ktoś z państwa chciałby się wypowiedzieć w tym punkcie? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#MirosławSwoszowski">Serdecznie dziękuję przedstawicielom wszystkich instytucji sprawozdającym dzisiaj z wykonania budżetu, przedstawicieli Najwyższej Izby Kontroli i Ministerstwa Finansów, wszystkim posłom koreferentom.</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#MirosławSwoszowski">Przystępujemy do przyjęcia opinii z wykonania budżetu za rok 1998 w częściach dotyczących zakresu działania Komisji.</u>
          <u xml:id="u-48.3" who="#MirosławSwoszowski">Na podstawie wniosków, które państwo posłowie składali do poszczególnych części budżetowych, przedstawię projekt naszej opinii o sprawozdaniu z wykonania budżetu w 1998 r. Ostateczną redakcję powierzylibyśmy prezydium Komisji. Jest to nasza opinia dla sejmowej Komisji Finansów Publicznych.</u>
          <u xml:id="u-48.4" who="#MirosławSwoszowski">Jej treść byłaby następująca: Komisja Edukacji, Nauki i Młodzieży, po wysłuchaniu informacji przedstawicieli rządu i Najwyższej Izby Kontroli oraz po analizie przedłożonych dokumentów, wnosi o przyjęcie sprawozdania z wykonania budżetu w części dotyczącej Ministerstwa Edukacji Narodowej. Oceniając pozytywnie realizację budżetu w zakresie szkolnictwa wyższego, Komisja zwraca uwagę, że przy niespełna, w ujęciu realnym, dwuprocentowym wzroście wydatków w tym dziale 1998 r. realizowane były nowe zadania, m.in. działalność podjęło 9 nowych wyższych szkół zawodowych, uruchomiono system pożyczek i kredytów studenckich, zwiększyła się również liczba studentów w uczelniach MEN o 86,5 tysiąca, tj. o 10,9%. W wyniku niedostatecznego wzrostu dotacji budżetowych do działalności szkół wyższych zmniejszył się o 0,9% odsetek studentów studiów dziennych. Z powodu preliminowania mniejszych niż w 1997 r. wydatków majątkowych zaprzestano finansowania 12 tytułów inwestycyjnych.</u>
          <u xml:id="u-48.5" who="#MirosławSwoszowski">Komisja proponuje przyjęcie sprawozdania z wykonania budżetu państwa w części dotyczącej zbiorczego budżetu wojewodów. Komisja zwraca uwagę na niedoszacowanie środków na realizowanie w tej części zadania oświatowe, czego konsekwencją było pow-stanie nowych zobowiązań finansowych szkół na koniec roku 1998. Zadłużenie oświaty według informacji MEN wyniosło ok. 350 mln zł. Ze względu na permanentne zjawisko od-nawiania się zobowiązań, mimo corocznego oddłużania placówek oświatowych, Komisja postuluje, aby planowanie wysokości subwencji oświatowej odbywało się w oparciu o rzetelny rachunek, uwzględniający zakres obligatoryjnych zadań szkół i placówek oraz rzeczywistego stanu i struktury zatrudnienia i wynikających z tego wielkości wynagrodzeń.</u>
          <u xml:id="u-48.6" who="#MirosławSwoszowski">Odnosimy się do zbiorczego budżetu wojewodów, ale nasze uwagi muszą dotyczyć też subwencji dla powiatów.</u>
          <u xml:id="u-48.7" who="#MirosławSwoszowski">Komisja wnosi o przyjęcie sprawozdania z realizacji budżetu w zakresie dotacji dla jednostek niepaństwowych na zadanie państwowe. Zdaniem Komisji, jest celowe, aby dysponenci tych środków w sposób racjonalny przydzielali fundusze zleceniobiorcom, podpisując umowy zapewniające pełne i terminowe rozliczenie przyznanych dotacji, i aby w sprawozdaniu MEN z wykonania budżetu podawane były liczby dzieci objętych zadaniami zleconymi przez poszczególnych zleceniobiorców.</u>
          <u xml:id="u-48.8" who="#MirosławSwoszowski">Komisja wnosi o przyjęcie sprawozdania z wykonania budżetu w części dotyczącej rezerw celowych w zakresie opiniowanych pozycji. W sytuacji niedoszacowania wydatków w dziale „oświata i wychowanie” w budżecie wojewodów należy krytycznie ocenić działania ministra finansów i ministra edukacji narodowej dotyczące sposobu i terminu uruchamiania środków z niektórych rezerw celowych, w wykazie tych, które zostały zaplanowane w ustawie budżetowej „do realizacji”.</u>
          <u xml:id="u-48.9" who="#MirosławSwoszowski">Komisja pozytywnie ocenia wykonanie budżetu w części dotyczącej Komitetu Badań Naukowych zwracając jednak uwagę, iż jest to budżet niewystarczający w stosunku do potrzeb polskiej nauki. W latach 1991–1998 udział nakładów budżetowych na naukę zmniejszył się z 0,758% produktu krajowego brutto do 0,457%, co powoduje coraz gorszą sytuację placówek naukowych i jednostek badawczo-rozwojowych. Przy niewielkich możliwościach pozyskiwania pieniędzy na naukę ze środków pozabudżetowych, od lat kwoty te utrzymują się na stałym poziomie - ok. 0,3% PKB. Istnieje pilna konieczność zwiększenia budżetu na naukę w ustawie budżetowej na rok 2000.</u>
          <u xml:id="u-48.10" who="#MirosławSwoszowski">Komisja pozytywnie ocenia realizację budżetu w częściach dotyczących: Polskiej Akademii Nauk, Urzędu Patentowego RP, Głównego Urzędu Miar, Polskiego Komitetu Normalizacyjnego, Polskiego Centrum Badań i Certyfikacji oraz Państwowej Agencji Atomistyki. Do tych części w koreferatach i w dyskusjach nie zgłaszano uwag, które miałyby być ujęte w naszej opinii.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#AndrzejWoźnicki">Nie zgłaszałem uwag w tej części dyskusji, gdy rozpatrywano wykonanie budżetu przez Państwową Agencję Atomistyki, ale - po wypowiedziach, które słyszeliśmy sądzę, że powinniśmy poprzeć wpłacanie przez PAA składki na współuczestniczenie w programie CERN - genewskiego ośrodka atomistyki. Jest to najlepszy tego typu ośrodek na świecie i bez współpracy z nim Uniwersytet Warszawski będzie narażony na degradację, podobnie jak i inne uczelnie polskie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#MirosławSwoszowski">Proszę, aby pan poseł przygotował odpowiedni zapis, ponieważ my w zasadzie zwracamy się z opinią do Komisji Finansów Publicznych o realizacji budżetu za rok 1998. Z dyskusji wynikało, iż w roku 1999 Państwowa Agencja Atomistyki ma zbyt małe środki, aby opłacić tę składkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#AndrzejWoźnicki">O ile pamiętam, to były przepływy środków pomiędzy latami i ten niedobór w 1999 r. jest właściwie skutkiem finansowania PAA w 1998 r. Jeżeli ze względów formalnych nie jest wskazane, aby występować o to w tej opinii, pamiętajmy o tym przy rozpatrywaniu projektu budżetu na rok 2000.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#LeszekSzewc">Z informacji prezesa Państwowej Agencji Atomistyki wynika, że pieniądze przeniesione z budżetu roku 1998 na rok 1999 i tak nie zapewnią pełnej płatności składek PAA do instytucji międzynarodowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#MirosławSwoszowski">Jeżeli jest taka propozycja, to sądzę, że nie uchybimy procedurze, jeśli w naszej opinii umieścimy odpowiedni postulat w tej kwestii. Proszę o przygotowanie redakcji takiego zapisu.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#MirosławSwoszowski">Czy ktoś z państwa chciałby zabrać głos? Nie widzę. Rozumiem, że Komisja przyjmuje przedstawioną opinię o wykonaniu budżetu państwa za rok 1998 w tych częściach, które omówiliśmy.</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#MirosławSwoszowski">Czy ktoś jest przeciwny takiemu sformułowaniu opinii? Nikt nie zgłasza sprzeciwu. Dziękuję bardzo. Ostatecznej redakcji opinii dokona prezydium Komisji.</u>
          <u xml:id="u-53.3" who="#MirosławSwoszowski">Sprawozdawcą opinii na posiedzenie Komisji Finansów Publicznych wybrano posła Mirosława Swoszowskiego.</u>
          <u xml:id="u-53.4" who="#MirosławSwoszowski">Dziękuję i zamykam posiedzenie.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>