text_structure.xml
21.4 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml" />
<TEI>
<xi:include href="header.xml" />
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#JanZaciura">Otwieram posiedzenie i witam wszystkich serdecznie. Dzisiejsze posiedzenie ma charakter wewnętrznoorganizacyjny i dotyczy zmian w planie pracy oraz uzgodnienia procedur realizacji planu pracy Komisji.</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#JanZaciura">Jeśli chodzi o terminarz posiedzeń przewidzianych w naszym planie, chciałem z ubolewaniem stwierdzić, że musi on ulec pewnym zmianom. Wynika to głównie z przedłużających się prac legislacyjnych nad projektem ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty. Ponadto zaplanowane przez nas spotkania, związane z przygotowaniem debaty sejmowej na temat szkolnictwa wyższego i nauki oraz pracami zapowiadanymi nad projektami ustaw o szkolnictwie wyższym zawodowym, o Komitecie Badań Naukowych i Polskiej Akademii Nauk, muszą odbyć się nieco później.</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#JanZaciura">Jak państwo pamiętają, z informacji uzyskanych przez nas głównie od pana ministra Przybysza wynikało, że rząd nie wywiąże się terminowo z obowiązku przedłożenia tych projektów ustaw. Mimo to komisja wyraziła wolę przygotowania i przeprowadzenia debaty sejmowej. Wystosowaliśmy w związku z tym pismo do marszałka Sejmu stwierdzające, że należy odbyć debatę sejmową nad założeniami polityki państwa w zakresie szkolnictwa wyższego i nauki, nawet bez dyskusji nad projektami ustaw. Oznacza to, że wróciliśmy do pierwotnej naszej koncepcji, sformułowanej jeszcze na początku ubiegłego roku, że debatę taką najlepiej przeprowadzić bez łączenia jej z pierwszym czytaniem projektów ustaw. Później, pod wpływem dyspozycji wydanych przez Prezydium Sejmu i przedstawienia nowej koncepcji rządu, zmieniliśmy poprzedni zamiar i zaplanowaliśmy odbycie debaty łącznie z pierwszym czytaniem przygotowanych ustaw. Miały miejsce w Sejmie jednak również inne wydarzenia i przegotowany już materiał na debatę nie został jeszcze rozpatrzony przez Komitet Społeczno-Polityczny i Radę Ministrów.</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#JanZaciura">Uważam, że komisja powinna potwierdzić wolę odbycia tej debaty i zrobić wszystko, aby do tej debaty doprowadzić. Każdy z nas, działając w różnych klubach parlamentarnych, mógłby taką wolę tam przekazać.</u>
<u xml:id="u-1.4" who="#JanZaciura">Proponuję, aby w najbliższym czasie podjąć działania, które będą weryfikowały nasz plan pracy, aby nikt nam nie zarzucił, że Komisja zrezygnowała ze spotkań i rozważenia pilnych problemów. Takie problemy są i wymagają rozpatrzenia.</u>
<u xml:id="u-1.5" who="#JanZaciura">Proszę, aby państwo poparli prezydium, które przygotowało uaktualniony plan najbliższych naszych prac.</u>
<u xml:id="u-1.6" who="#JanZaciura">21 marca br. chcemy zwołać posiedzenie Komisji poświęcone rozpatrzeniu informacji Najwyższej Izby kontroli o funkcjonowaniu nadzoru pedagogicznego sprawowanego przez kuratorów oświaty. Nie ukrywam, że musieliśmy odbyć rozmowy z przedstawicielami NIK i prosić prezesa NIK, aby materiały o wynikach tej kontroli zostały zaakceptowane przez najwyższe gremium kierownicze NIK.</u>
<u xml:id="u-1.7" who="#JanZaciura">Wielokrotnie już ponawiano wobec nas propozycję, abyśmy złożyli wizytę w Wojskowym Instytucie Technicznego Uzbrojenia w Zielonce. Wizytacja taka mieści się w ramach naszej koncepcji kontaktów członków Komisji z zapleczem naukowo-technicznym. Działalność tego zaplecza nie znajduje pełnego wyrazu w pracach naszej komisji, ponieważ instytuty i ośrodki badawczo-rozwojowe mieszczą się w różnych resortach i zajmują się tym inne komisje sejmowe. Uważam jednak, że jesteśmy zobowiązani do obserwowania postępu technicznego, tym bardziej że mieści się on w nazwie naszej Komisji. Temu służą wizyty składane przez nas w różnych ośrodkach. Takie wizyty już odbywaliśmy i powinniśmy je kontynuować.</u>
<u xml:id="u-1.8" who="#JanZaciura">Proponuję, aby 22 marca odbył się wyjazd do Zielonki. Mam już 12 osób chętnych i proszę o dalsze zgłoszenia.</u>
<u xml:id="u-1.9" who="#JanZaciura">28 marca br. planowane jest wspólne posiedzenie Komisji Edukacji, Naukii Postępu Technicznego, oraz Komisji Ochrony Środowiska na temat edukacji ekologicznej w Polsce. Obrady będą miały charakter seminaryjny. Prezentowane będą różne poglądy i propozycje i proszę o przygotowanie się do tego posiedzenia.</u>
<u xml:id="u-1.10" who="#JanZaciura">Wystąpiliśmy z inicjatywą, aby 28 marca albo 30 marca br. odbyć wspólne posiedzenie z Komisją Samorządu Terytorialnego oraz Komisją Ustawodawczą poświęcone zapoznaniu się z ekspertyzami o projekcie ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz wysłuchaniu opinii ekspertów.</u>
<u xml:id="u-1.11" who="#JanZaciura">Ekspertyzy stopniowo napływają i będą udostępnione wszystkim członkom Komisji. Taka debata w gronie członków trzech komisji byłaby przegotowaniem do opracowania harmonogramu prac nad projektem tej ustawy.</u>
<u xml:id="u-1.12" who="#JanZaciura">Planowane jest wstępnie na 6 i 7 kwietnia posiedzenie trzech Komisji: Edukacji, Samorządu i Ustawodawczej poświęcone rozpatrzeniu problemów dotyczących projektu ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty.</u>
<u xml:id="u-1.13" who="#JanZaciura">Zgłosiłem również własną inicjatywę, aby w drugim tygodniu kwietnia odbyć posiedzenie Komisji w celu wysłuchania informacji ministra edukacji narodowej i ministra finansów o aktualnym stanie zadłużenia szkół i placówek oświatowych, oraz na temat programów oszczędnościowych proponowanych oświacie. Wysłałem dwa pisma do obu ministrów, aby do końca marca przedłożyli Komisji takie informacje. Inspiracją do takiego wystąpienia były nie tylko głosy podnoszone podczas spotkań z nauczycielami w terenie, ale i informacje prasowe o dużych sprzecznościach w łonie rządu, a zwłaszcza między obu wymienionymi ministrami, co do konsekwencji tego zadłużenia i zakresu działań oszczędnościowych.</u>
<u xml:id="u-1.14" who="#JanZaciura">Uważam, że Komisja nie może być obojętna i powinna ustosunkować się do tej ważnej i trudnej kwestii. Mnie osobiście niepokoi rozbieżność między tym, co głosi minister finansów, a tym, co mówią członkowie kierownictwa Ministerstwa Edukacji Narodowej. Mam nawet czasem wątpliwości, kto jest faktycznie ministrem edukacji w rządzie koalicyjnym, czy przypadkiem nie minister finansów, a w szczególności pani minister Chojna-Duch, która dosyć śmiało wypowiada się o konsekwencji tego stanu rzeczy w oświacie.</u>
<u xml:id="u-1.15" who="#JanZaciura">Korzystając z zaproszenia pana posła Kracika chcemy przygotować wyjazd zespołu poselskiego do Niepołomic, traktując go jako zespołowe zapoznanie się realizacją przygotowań szkół do przejęcia ich przez gminy. Byłoby to w tym przypadku zapoznanie się z funkcjonowaniem szkół w gminie, w której zostały one już dawno przejęte przez samorząd.</u>
<u xml:id="u-1.16" who="#JanZaciura">Jak mówiłem, termin debaty sejmowej na temat szkolnictwa wyższego i nauki nie jest jeszcze ustalony. W związku z tym, gdyby materiały rządowe przygotowywane na tę debatę zostały dostarczone, musielibyśmy ustalić termin odbycia posiedzenia komisji w celu zapoznania się z tymi materiałami oraz przygotowania naszego stanowiska, a także wyznaczenia sprawozdawcy.</u>
<u xml:id="u-1.17" who="#JanZaciura">Teraz proszę o uwagi i propozycje.</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#JerzyZdrada">Czy wiadomo, kiedy te materiały do debaty sejmowej dostaniemy? Jeżeli tego jeszcze nie wiemy, trzeba się zastanowić, kiedy można by odbyć posiedzenie poświęcone rozpatrzeniu tych materiałów i przygotowaniu się do debaty.</u>
<u xml:id="u-2.1" who="#JerzyZdrada">Byłoby niewskazane, aby debata odbyła się dopiero w maju, bo wówczas środowisko akademickie będzie zaabsorbowane zupełnie innymi problemami związanymi z końcem roku na uczelniach. Trzeba by naciskać i na resort, i na Prezydium Sejmu, aby debata o szkolnictwie wyższym i nauce mogła odbyć się w drugiej połowie kwietnia i odpowiednio wcześniej posiedzenie naszej Komisji.</u>
<u xml:id="u-2.2" who="#JerzyZdrada">Dyskusja na temat zadłużenia oświaty powinna odbyć się również w pierwszej połowie kwietnia. Jest to problem niezmiernie istotny, ponieważ ten mechanizm zadłużania szkół nie został zlikwidowany, a sposób oddłużania nie powoduje sanacji finansów oświaty. Czy jednak nie dałoby się tego połączyć ze wstępną oceną realizacji budżetu? Nie można tego odkładać na dalszy termin.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#RyszardKalbarczyk">Bardzo się cieszę, że dojdzie do wspólnego spotkania naszej Komisji z Komisją Ochrony Środowiska na temat edukacji ekologicznej. Czy można zaprosić na to spotkanie osoby z zewnątrz? Mam w swoim mieście dwie osoby szczególnie zaangażowane w edukację ekologiczną. Mogłyby one podzielić się swoimi doświadczeniami i propozycjami podczas naszych obrad.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#JanZaciura">Nie ma żadnych przeszkód, proszę tylko uzgodnić to z sekretariatem Komisji.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#TadeuszSławecki">W ramach przygotowań do dyskusji na temat przejmowania szkół przez gminy zespół poselski odwiedził środkową Polskę, a przygotowywany jest wyjazd do Polski południowej. Chciałbym na przełomie maja i czerwca zaprosić do odwiedzenia Polski wschodniej, a konkretnie woj. bialskopodlaskiego. Jest to województwo, w którym tylko 4 gminy spośród 42 zdecydowały się do tej pory na wcześniejsze przejęcie szkół. Zgłaszam taką propozycję i serdecznie zapraszam.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#StanisławKracik">W związku z moim zaproszeniem państwa do Niepołomic chciałbym powiedzieć, że już od dawna oczekujemy na przyjazd Komisji. Gdybyśmy mieli wybrać się jeszcze do Białej Podlaskiej, to wyjazd do Niepołomic powinien odbyć się na początku kwietnia. W Niepołomicach będziemy mogli zapoznać się z tym, jak wygląda nauczanie integracyjne i ekologiczne w wiejskich szkołach.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#JanZaciura">Prosiłbym, aby pan poseł Sławecki sprecyzował zakres naszej wizytacji w woj. bialskopodlaskim. Czy ma to się odbyć tylko w jednej gminie?</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#TadeuszSławecki">Chciałbym przedstawić posłom kilka placówek oświatowych bardzo różnych. Planujemy odwiedzenie sąsiedniej gminy w woj. lubelskim. Szczegółowy program przygotuję i przedstawię panu przewodniczącemu. Byłaby to wizytacja dwudniowa.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#IrenaPetryna">W nawiązaniu do wystąpienia pana przewodniczącego na temat wypowiedzi pani minister Chojny-Duch, chcę powiedzieć, że nasze środowiska nauczycielskie są wręcz zbulwersowane tymi wypowiedziami. Jestem zaniepokojona tym, że Ministerstwo Edukacji Narodowej w ogóle nie reaguje na te wypowiedzi, a skoro nie reaguje, to wynika z tego, że pani minister Chojna-Duch ma rację. Proszę, aby zwrócić na to uwagę kierownictwu MEN.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#LudwikTurko">Chciałbym przypomnieć, że pan wiceminister edukacji Dera jeździ po Polsce i wygłasza tę samą tezę, którą wypowiada pani minister Chojna-Duch, że osobami odpowiedzialnymi za niepowodzenie akcji oddłużenia są dyrektorzy szkół i kuratorzy. I oni będą rozliczani za to, że akcja oddłużenia nie przyniosła takich wyników, jakich ministerstwo się spodziewało.</u>
<u xml:id="u-10.1" who="#LudwikTurko">Wina za ten stan jest nie tylko po stronie Ministerstwa Finansów, ale i wiceministra Dery, który podtrzymuje te argumenty ministra finansów.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#JanZaciura">Informuję, że jutro i pojutrze odbywać się będzie w Warszawie narada kuratorów oświaty i być może na niej zaprezentowany zostanie jakiś przemyślany punkt widzenia MEN.</u>
<u xml:id="u-11.1" who="#JanZaciura">Znam treść oświadczenia pana ministra Dery złożonego we Wrocławiu, znam oświadczenie pani minister Chojny-Duch, które będzie opublikowane w „Głosie Nauczycielskim”, i stwierdzam, że są istotne rozbieżności w tych oświadczeniach.</u>
<u xml:id="u-11.2" who="#JanZaciura">Rozbieżności są również w wypowiedziach tego samego funkcjonariusza, w zależności od tego, komu udziela wywiadu albo kto pisze informację.</u>
<u xml:id="u-11.3" who="#JanZaciura">Podejmując ryzyko przygotowania tego tematu chciałem osiągnąć taki efekt, abyśmy nie opierali się na doniesieniach tej, czy innej gazety, ale abyśmy wysłuchali źródłowej i poważnej informacji co do aktualnego stanu i przyszłych działań.</u>
<u xml:id="u-11.4" who="#JanZaciura">Rozumiem, że moja inicjatywa zyskuje akceptację.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#GrażynaStaniszewska">Mam uwagę w związku z wyjazdami. Zapraszał nas również do siebie pan poseł Kado. Czy nie należałoby w tych dwóch przedświątecznych tygodniach zorganizować tych wyjazdów w mniejszych zespołach tam, gdzie zostaliśmy zaproszeni. W ten sposób uzyskamy przegląd funkcjonowania szkół samorządowych w różnych częściach Polski. Byłoby to bardzo przydatne.</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#JanZaciura">Wyjazd na zaproszenie pana posła Kado jest zaplanowany. Koncepcja pani poseł Staniszewskiej jest mi bardzo bliska. Uważam, że możemy tak zorganizować wyjazdy w tym samym czasie różnych zespołów, aby zebrać potrzebne nam informacje i dane.</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#StanisławKracik">Wolałbym nie być stawiany w takiej sytuacji, że mam do wyboru jeden z wyjazdów, bo chciałbym być w kilku miejscach. W związku z tym proponuję nie wprowadzać kolidujących ze sobą terminów wyjazdów. Takie rozmowy są bardzo cenne i pouczające, zbiera się różne spostrzeżenia w różnych gminach i województwach.</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#AnnaZalewska">Zapowiadam, że przysłane zostanie do Komisji zaproszenie z Gorzowa Wielkopolskiego. Wojewoda wyraził życzenie, aby przynajmniej część naszej Komisji przyjęła zaproszenie na spotkanie polsko-niemieckie, które będzie poświęcone wyższemu szkolnictwu zawodowemu. Gorzów Wielkopolski zabiega o utworzenie wyższej szkoły zawodowej i chce dokonać takiej wymiany informacji i doświadczeń. Być może warto skorzystać z tego zaproszenia.</u>
</div>
<div xml:id="div-16">
<u xml:id="u-16.0" who="#JanZaciura">Rozważymy te wszystkie propozycje i ustalimy harmonogram naszych wyjazdów.</u>
</div>
<div xml:id="div-17">
<u xml:id="u-17.0" who="#TadeuszSławecki">Chciałbym poruszyć jeszcze jedną sprawę, która wynikła podczas naszego spotkania z przewodniczącym komisji nauki Rady Najwyższej Białorusi. Chodzi o to, aby jedni nasze posiedzenie poświęcić współpracy naukowej Polski z krajami sąsiednimi. Chciałbym zgłosić propozycję takiego tematu, który uważam za istotny.</u>
</div>
<div xml:id="div-18">
<u xml:id="u-18.0" who="#JanZaciura">W naszym planie pracy jest taki temat przewidziany do rozpatrzenia w listopadzie: rozwój współpracy naukowo-technicznej z zagranicą prowadzonej w ramach porozumień międzynarodowych, umów międzyrządowych i bezpośrednich kontaktów jednostek naukowych i badawczo-rozwojowych. Ma być przygotowana na ten temat informacja NIK. Ponieważ pan poseł zwrócił na to uwagę w kontekście kontaktów z Białorusią, informuję, że zgłoszono inicjatywę, aby przybyła do Polski w ramach wyjazdu studyjnego delegacja białoruskiego parlamentu. Sądzę, że byłaby wówczas okazja do omówienia tych zagadnień także w szerszym zakresie.</u>
<u xml:id="u-18.1" who="#JanZaciura">Rozumiem, że przyjęliśmy to uściślenie zweryfikowanego planu pracy, a szczegóły zostaną dopracowane przez prezydium.</u>
<u xml:id="u-18.2" who="#JanZaciura">Chciałbym teraz krótko nawiązać do naszego wyjazdu poselskiego do Łodzi. Organizatorzy, którzy nas zapraszają, generalnie przesadzają w swoich zamierzeniach. Mieliśmy tak zagospodarowany czas, że jeździliśmy pośpiesznie z jednego miejsca do drugiego, byliśmy chyba nadmiernie angażowani i nieco rozproszeni. Tylko w samej Łodzi mieliśmy 6 spotkań. Wykonanie takiego planu wyjazdu jest psychicznie i fizycznie niemożliwe i przy planowaniu dalszych wyjazdów trzeba to brać pod uwagę. Organizatorzy naszych spotkań w terenie powinni tak je planować, aby można spokojnie zrealizować główny cel tych wyjazdów.</u>
<u xml:id="u-18.3" who="#JanZaciura">Jeżeli przygotowujemy wyjazd, nie może być tak, że zapisuje się 20 posłów, a wyjeżdża 7. Powinniśmy określać liczebność zespołów wizytujących, a także zachować pluralistyczny układ wśród posłów wyjeżdżających. Nie chodzi o żadne parytety, ale byłoby dobrze, żeby poszczególne kluby parlamentarne były reprezentowane.</u>
<u xml:id="u-18.4" who="#JanZaciura">Prezydium Komisji wyznacza przewodniczącego zespołu posłów wyjeżdżających albo spośród członków prezydium, albo wyznacza posła, który odpowiada za zespół i jemu przewodniczy.</u>
<u xml:id="u-18.5" who="#JanZaciura">Posłowie wyjeżdżają po to, aby dużo się dowiedzieć i nauczyć, a nie po to, aby się ze sobą kłócić podczas tych spotkań. Spotkania takie prowadzą gospodarze i nie chciałbym, aby powtórzyła się sytuacja, kiedy jeden z gospodarzy mówi do członków zespołu: panowie, jeżeli przyjechaliście do nas, aby się między sobą kłócić, to nasz udział w waszym towarzystwie jest chyba niepotrzebny. To było dla mnie z łódzkiego spotkania najbardziej bolesne doświadczenie. Uważam, że jeżeli wyjeżdżamy w teren, to reprezentujemy tam komisję sejmową i każdemu z nas powinno zależeć na utrzymaniu autorytetu Komisji oglądanej z zewnątrz.</u>
<u xml:id="u-18.6" who="#JanZaciura">Dużym zaskoczeniem jest dla przewodniczącego komisji czy zespołu poselskiego, kiedy w obecności zaproszonych gości poseł członek zespołu pyta, po co myśmy tutaj przyjechali. Takim pytaniem wystawiamy sobie świadectwo, że nie bardzo wiemy, jaki jest sens naszych wyjazdów. Być może, powinniśmy opracować katalog pytań, na które chcemy uzyskać odpowiedzi od miejscowych działaczy oświatowych czy samorządowych i które mogą potwierdzać nasze obawy czy też im zaprzeczać, ale nie powinniśmy na pewno wykraczać poza określoną tematykę. Powinniśmy podczas wyjazdów, jak sądzę, zgromadzić jak najwięcej dowodów na to, że tam, gdzie szkoły zostały przejęte przez gminy, funkcjonują dobrze, a tam, gdzie to nie nastąpiło, szkołom dzieje się gorzej. To trzeba jednak zbadać i uzyskać na to dowody. Musimy wysłuchać różnych opinii.</u>
<u xml:id="u-18.7" who="#JanZaciura">Nie ukrywam, że w ciągu dwóch tygodni odbyłem 22 spotkania w terenie. Rozmawiałem z działaczami tych samorządów, które przejęły szkoły, i tych, które szkół nie przejęły i nie chcą przejąć. Rozmawiałem z tymi, którzy podjęli tzw. pilotaż, i z tymi, którzy się z tego wycofali. Mam wiele bardzo ciekawych i krytycznych opinii i ocen. Sądzę, że nasze wyjazdy temu celowi powinny służyć.</u>
<u xml:id="u-18.8" who="#JanZaciura">Uważam, że w swoim gronie na naszych posiedzeniach możemy się ostro spierać w ramach pewnych ogólnie przejętych norm, ale na zewnątrz powinniśmy reprezentować parlament jako poważną siłę kreującą, a nasza Komisja stanowi istotny element wizerunku Sejmu i tego, co tu robimy i do czego dążymy.</u>
<u xml:id="u-18.9" who="#JanZaciura">Podczas wyjazdu Komisji do Krakowa byłem osobiście zbudowany postawą i zachowaniem wszystkich posłów, natomiast z Łodzi wyjechałem w nie najlepszym nastroju - nie dlatego, że byliśmy bardzo wyczerpani, ale także z powodu tego, co działo się podczas naszych spotkań. Chyba wystąpiło pewne niezrozumienie intencji naszego wyjazdu. Nie chodziło o to, aby reprezentować jednolite stanowisko czy wspólne zdanie, ale jednak dochodzić do jakiegoś konsensusu, jeżeli chcemy wywiązać się dobrze ze swoich obowiązków poselskich.</u>
<u xml:id="u-18.10" who="#JanZaciura">Przekazuję tych kilka uwag, aby podczas dalszych wyjazdów jednak przestrzegać pewnych reguł. Weźmy sobie to do serca.</u>
<u xml:id="u-18.11" who="#JanZaciura">Jeżeli nie ma innych uwag, dziękuję i zamykam posiedzenie.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>