text_structure.xml 73.3 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">Dnia 25 lutego 1981 r. Komisja Spraw Wewnętrznych i Wymiaru Sprawiedliwości, obradująca pod przewodnictwem posła Zygmunta Surowca (ZSL), rozpatrzyła:</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">- informację o działaniach podejmowanych na rzecz ochrony i umacniania rodziny, ze szczególnym uwzględnieniem realizacji przepisów prawnych obowiązujących w tej dziedzinie;</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">- odpowiedzi na dezyderaty dotyczące zwalczania przestępstw dewizowych oraz stanu bezpieczeństwa w ruchu drogowym;</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">- informację o skargach i wnioskach wpływających do Komisji.</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">W posiedzeniu udział wzięli przedstawiciele: Ministerstwa Sprawiedliwości z wiceministrem Tadeuszem Skórą, Ministerstwa Spraw Wewnętrznych z wiceministrem Adamem Krzysztoporskim, prokurator generalny Lucjan Czubiński, przedstawiciele Najwyższej Izby Kontroli, Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, Urzędu Rady Ministrów, Ministerstwa Finansów, Ministerstwa Oświaty i Wychowania, Sądu Najwyższego, Zarządu Głównego Zrzeszenia Prawników Polskich, Zarządu Głównego ZSMP.</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">Przed posiedzeniem posłowie otrzymali materiały opracowane przez Ministerstwo Sprawiedliwości, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych oraz Prokuraturę Generalną.</u>
          <u xml:id="u-1.6" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">W imieniu podkomisji referat przedstawiła poseł Maria Ciszewska (PZPR): Art. 79 Konstytucji PRL nadaje rodzinie rangę wartości nadrzędnych, stwierdzając, że małżeństwo, macierzyństwo i rodzina znajdują się pod opieką i ochroną państwa. Formułuje on także spoczywający na rodzicach obowiązek wychowywania dzieci na prawych i świadomych obywateli, poręcza realizację takich praw, jak równość dzieci urodzonych w małżeństwie i poza nim, uprawnienia alimentacyjne, określa też środki przedsiębrane przez państwo w trosce o dobro rodziny. Rozwinięciem tych konstytucyjnych zasad, jest przede wszystkim znowelizowany kodeks rodzinny i opiekuńczy, jak też inne przepisy prawne zapewniające ochronę karno-prawną i cywilno-prawną rodziny.</u>
          <u xml:id="u-1.7" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">W naszej polityce społecznej szczególną uwagę zwraca się na umocnienie roli rodziny i jej znaczenia, jako podstawowej komórki społecznej. Sprawy rodziny, dzieci i młodzieży stanowią wciąż aktualny temat zainteresowań Sejmu, co wynika z treści prac poszczególnych komisji. Doceniając wagę tego tematu w dniu 12 kwietnia 1973 r. Sejm podjął uchwałę o zadaniach narodu i państwa w wychowaniu młodzieży i jej udziale w budowie socjalistycznej Polski.</u>
          <u xml:id="u-1.8" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">Nasze ustawodawstwo i oparta na nim działalność organów stosujących prawo, przywiązują szczególną wagę do trwałości rodziny, umacniania jej funkcji opiekuńczo-wychowawczych oraz zabezpieczenia materialnych podstaw funkcjonowania rodziny. Toteż organy je stosujące, a mianowicie sądy, prokuratura, jak też organy wchodzące w skład resortu spraw wewnętrznych, realizując zagwarantowany prawem niezbędny zakres swobody sfery życia rodzinnego, ingerują w tę tak delikatną dziedzinę swobód obywatelskich, dopiero wówczas jeżeli zawiodły inne środki, a ingerencja ta niezbędna jest dla usunięcia nieprawidłowości pociągających za sobą negatywne skutki społeczne. Przy czym zawsze baczy się by zostało zachowane dobro dzieci.</u>
          <u xml:id="u-1.9" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">O rozmiarach potrzeby ochrony prawnej rodziny przez sądy świadczy fakt, że rozpoznają one rocznie około 400 tys. spraw ze stosunków rodzinnych (tj. ponad 40% wszystkich spraw).</u>
          <u xml:id="u-1.10" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">Doceniając wagę problemów rodziny i tendencje wzrostowe tej kategorii spraw już w latach poprzednich, utworzono z dniem 1 stycznia 1978 r. sądy rodzinne. Pozwoliło to na integrację działań podejmowanych przez sąd we wszystkich sprawach rodzinnych dotyczących małoletnich, nieletnich i dorosłych bez względu na tryb postępowania w jakim działania te są podejmowane. Zapewnia to spójność orzecznictwa w sprawach dotyczących jednej rodziny, umożliwiając załatwienie występujących w tej rodzinie problemów w sposób kompleksowy.</u>
          <u xml:id="u-1.11" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">Działania sądów rodzinnych wzmocnione zostały aparatem pomocniczym w postaci kuratorów zawodowych i społecznych. Utworzono też sieć ośrodków diagnostyczno-konsultacyjnych i kuratorskich ośrodków pracy z młodzieżą.</u>
          <u xml:id="u-1.12" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">Utworzenie sądów rodzinnych, w świetle osiągnięć, jakie mają te sądy w okresie minionych 3 lat, zasługuje na pełną aprobatę. Przyznać jednak należy, że na pełne rozwinięcie niezbędnych ze społecznego punktu widzenia działań sądów rodzinnych wpływa hamująco, między innymi, niejednolity dotychczas stan organizacyjny tych sądów. Na łączną ilość 261 sądów rejonowych przypadają: 134 wydziały rodzinne i nieletnich w 114 sądach rejonowych, 87 wydziałów nieletnich w 87 sądach rejonowych, 60 sądów mających tylko stanowiska wyspecjalizowanych sędziów w rozpoznawaniu spraw rodzinnych.</u>
          <u xml:id="u-1.13" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">Wynika to z braku odpowiednich warunków lokalowych i kadrowych. Niedobór kadr sędziowskich powoduje obciążenie zbyt dużą ilością spraw przypadających na jednego sędziego, co rzecz jasna rzutować musi negatywnie na jakość pracy i utrudnia pełną realizację założeń sądownictwa rodzinnego oraz wdrożenie nowego stylu i metod pracy.</u>
          <u xml:id="u-1.14" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">I tak np. w sądach rodzinnych okręgu wrocławskiego, gdzie podkomisja dokonała wizytacji poselskiej przypada na 1 sędziego 40–50 spraw miesięcznie. Jest to o wiele za dużo, a sprawy są różne i dla ich pełnego oraz prawidłowego zakończenia podejmować trzeba wiele działań, gdy tymczasem współpraca z tymi, od których zależy wykonawstwo orzeczeń nie zawsze jest prawidłowa, zarówno ze względów obiektywnych jak i subiektywnych.</u>
          <u xml:id="u-1.15" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">Wykonanie orzeczeń utrudnia np. brak mieszkań dla małżonków rozwiedzionych, gdy orzeczona została eksmisja jednego z rozwiedzionych, brak miejsc w domach dziecka i placówkach opiekuńczo-wychowawczych czy też zły przepływ informacji między organami administracji a sądem.</u>
          <u xml:id="u-1.16" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">Przepisy znowelizowanego prawa rodzinnego i opiekuńczego są dobre i funkcjonują prawidłowo. Sędziowie sądów rodzinnych w swojej codziennej pracy natrafiają jednak na szereg trudności. Wynikają one m.in. z braku jednolitych i znowelizowanych przepisów o odpowiedzialności nieletnich i ochronie młodzieży i dzieci przed demoralizacją. Nie dopracowano się także dotychczas uściślenia i podzielenia zadań profilaktycznych między poszczególnymi resortami i organizacjami społecznymi.</u>
          <u xml:id="u-1.17" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">W trakcie wizytacji poselskiej we Wrocławiu sędziowie sądów tego okręgu wyrazili szereg krytycznych uwag. Ich zdaniem do gestii sądów rodzinnych nie powinno należeć orzekanie w sprawach z art. 186 i 184 kk. Sędzia sądu rodzinnego winien być pracownikiem i opiekunem rodzinnym, winien nieść pomoc rodzinie, a nie np. karać ojca rodziny, którą wziął pod opiekę. Wiele krytycznych uwag wypowiedziano też z powodu włączenia do gestii sądów rodzinnych spraw majątkowych, które wloką się latami z przyczyn obiektywnych, absorbując czas sędziów, a żadne przecież orzeczenie w sprawach podziału majątku nie ma na celu ochrony rodziny, bo to już rozbita rodzina dzieli się majątkiem.</u>
          <u xml:id="u-1.18" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">Postulowano też znowelizowanie przepisów w zakresie właściwości sądów w orzekaniu w sprawach o zaprzeczenie ojcostwa, o rozwiązanie przysposobienia, o unieważnienie małżeństwa wnioskując, aby w tych przypadkach orzekały sądy rejonowe, a nie sąd wojewódzki. Przytoczone wyżej argumenty trudno uznać za zupełnie niesłuszne, niemniej stwierdzić trzeba, iż ustawodawca przekazując te sprawy do gestii sądów wojewódzkich miał na względzie dużą wagę problemów będących przedmiotem tych rozstrzygnięć.</u>
          <u xml:id="u-1.19" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">Zadania w zakresie ochrony i umacniania trwałości rodziny wskazują na potrzebę dalszego doskonalenia i wzbogacania form mediacyjnej działalności sądów w sprawach rozwodowych. Dotyczy to zarówno działań podejmowanych w toku posiedzeń pojednawczych, jak również jeszcze przed wyznaczeniem posiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-1.20" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">Działalność opiekuńcza sądów rodzinnych i nieletnich ma na celu przede wszystkim zapobieganie zjawisku sieroctwa społecznego, a zatem podejmowane przez sądy w tym zakresie kroki zmierzały do rehabilitacji rodzin defektywnych posiadających małoletnie dzieci oraz zapewnienia dzieciom, których sytuacja rodzinna i wychowawcza tego wymagała, odizolowania od dotychczasowego środowiska i zapewnienia określonych form opieki zastępczej. Wiele dzieci znalazło miejsce w rodzinach zastępczych, adopcyjnych, w rodzinnych domach dziecka.</u>
          <u xml:id="u-1.21" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">Brak dostatecznej ilości kandydatów do prowadzenia tych domów, które w porównaniu z państwowymi domami dziecka, zapewniają wychowankom lepszą i prawdziwie rodzinną atmosferę. Do stanu tego niewątpliwie przyczyniają się niskie stawki żywieniowe (32 zł dziennie na dziecko).</u>
          <u xml:id="u-1.22" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">W ramach działań zmierzających do ograniczenia sieroctwa społecznego dokonany został, z inicjatywy resortu sprawiedliwości, przegląd sytuacji prawnej oraz warunków bytowych dzieci małoletnich przebywających w państwowych domach dziecka, specjalnych zakładach wychowawczych i domach małego dziecka. W wyniku przeglądu okazało się, że w odniesieniu do znaczonej liczby dzieci możliwe jest podjęcie starań o zorganizowanie im warunków bardziej zbliżonych do życia w rodzinie.</u>
          <u xml:id="u-1.23" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">Szeroki profil spraw wchodzących w zakres pracy sędziego sądu rodzinnego, a mianowicie problematyka cywilna, nieletnich i karna powoduje, że wiedza prawnicza sędziego sądu rodzinnego, nie jest już wystarczająca. Niezbędne są tu bowiem także wiadomości z zakresu psychologii, pedagogiki i pokrewnych im dziedzin nauki, a nadto odpowiednie doświadczenie życiowe np. przy orzekaniu w sprawach rozwodowych, o ograniczeniu lub pozbawieniu władzy rodzicielskiej itp. Resort sprawiedliwości stwarza wprawdzie sędziom możliwości uzupełnienia kwalifikacji na studiach podyplomowych, czy też na różnego rodzaju kursach i szkoleniach, jednakże potrzeby nie są w pełni zaspokojone, z uwagi na ograniczone możliwości resortu.</u>
          <u xml:id="u-1.24" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">Podobny problem - braków kadrowych i kwalifikowanych występuje w odniesieniu do kuratorów zawodowych. Braku dopływu kadr kuratorskich upatrywać można m.in. w fakcie niskiego ich uposażenia przy szerokim zakresie i rodzaju obowiązków; np. kurator zawodowy winien opiekować się około 100 podopiecznymi, tymczasem ma ich 200 bądź nawet więcej.</u>
          <u xml:id="u-1.25" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">Duże trudności występują również pozyskiwaniu kuratorów społecznych. W tym zakresie zbyt małej pomocy udzielają organizacje społeczne, z wyjątkiem TPD i LK, jak też zakłady pracy. I tu czynnikiem hamującym są niskie ryczałty (50–70 zł za jeden dozór lub nadzór).</u>
          <u xml:id="u-1.26" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">Wymagania kwalifikacyjne wobec kuratorów są wysokie, winni to być pedagodzy, lub chociaż ludzie mający duże doświadczenie w pracy wychowawczej z młodzieżą, a przede wszystkim społecznicy, a brak jest takiej kadry.</u>
          <u xml:id="u-1.27" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">Tymczasem efektywność pracy sądów rodzinnych w dużej mierze zależy właśnie od pracy kuratorów. Kuratorskie ośrodki pracy z młodzieżą pełnią ważną funkcję w zakresie ochrony i umacniania rodziny. Tam bowiem są najlepsze warunki oddziaływania wychowawczego i wykonywania orzeczeń sądów. Również te ośrodki napotykają na trudności w doborze kwalifikowanej kadry instruktorów, jak też nie zawsze otrzymują odpowiadające im lokale.</u>
          <u xml:id="u-1.28" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">W pierwotnych założeniach ośrodki te miały służyć przede wszystkim nieletnim mającym nadzór czy dozór opiekuńczy kuratora, bądź zwolnionym warunkom z ośrodków wychowawczych czy zakładów poprawczych. Natomiast tylko drobny procent młodzieży zagrożonej demoralizacją miał korzystać z tych ośrodków. Potrzeby życia spowodowały jednak, że proporcje te uległy odwróceniu. Brak bowiem niezbędnych ilości świetlic, które prowadzić winien resort oświaty.</u>
          <u xml:id="u-1.29" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">Początkowo społeczeństwo, a szczególnie rodzice niezbyt przychylnie traktowali kuratorski ośrodek pracy z młodzieżą, jednak w miarę ich działania, ten niesłuszny osąd uległ zmianie, bowiem młodzież ma tam zapewnione dożywianie i dopilnowana jest przy odrabianiu lekcji, jak też prowadzone jest odpowiednie oddziaływanie wychowawcze.</u>
          <u xml:id="u-1.30" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">Wiele miejsca w pracy sądów rodzinnych i nieletnich zajmują działania zmierzające do zapobiegania rozszerzaniu się przestępczości wśród nieletnich. Konsekwencją wzrostu liczby przestępstw i wykroczeń popełnionych przez nieletnich są warunki w jakich nieletni wychowywali się w rodzinie. Nieletni przestępcy rekrutują się w przeważającej mierze z rodzin rozbitych, przejawiających symptomy niedostosowania społecznego (alkoholizm, prostytucja). Biorąc to pod uwagę sądy kontynuowały politykę eliminowania z postępowania karnego spraw drobnych, dotyczących nieletnich mniej zdemoralizowanych, rozwiązując trudności wychowawcze tych dzieci na drodze postępowania opiekuńczego bądź w trybie pozasądowym. W odniesieniu do nieletnich, którzy weszli w kolizję z prawem, w szerokim zakresie sądy stosują środki o charakterze wolnościowym, a głównie dozory rodziców lub kuratorów. Jedynie wobec sprawców wykazujących wysoki stopień demoralizacji stosowane środki izolacyjne - umieszczenie w zakładzie wychowawczym czy poprawczym. Rozstrzyganie spraw karnych przeciwko nieletnim utrudnione jest brakiem znowelizowanych i jednolitych przepisów regulujących zasady odpowiedzialności i postępowania w sprawach nieletnich (stosowane są przestarzałe przepisy m.in. z 1928 i 1932 r.).</u>
          <u xml:id="u-1.31" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">Z inicjatywy resortu sprawiedliwości podjęty został w 1979 r. przegląd sytuacji małoletnich dzieci pochodzących ze środowisk wiejskich, wobec stwierdzenia przypadków patologii życia społecznego występujących w rodzinach z tego środowiska. Przeglądem objęto sytuację życiową 84.122 dzieci, pochodzących z 24.465 rodzin zamieszkujących w środowiskach wiejskich, a dotkniętych alkoholizmem i demoralizacją. W wyniku tego przeglądu wszczęte zostały postępowania cywilne i karne, jak też inne działania zmierzające do zmiany sytuacji tych dzieci.</u>
          <u xml:id="u-1.32" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">U podstaw praktyki ścigania przestępstw przeciwko rodzinie leży założenie, że do środków karnych sięga się w ostateczności, gdy zawiodły już inne metody działania. Przestępstwa przeciwko rodzinie dotyczą z natury rzeczy sfery uczuć, więzów rodzinnych i w przekonaniu wielu osób pokrzywdzonych, zwłaszcza żon i matek, ingerencja środkami prawno-karnymi w tę sferę mogłaby doprowadzić niejednokrotnie do nieodwracalnego rozbicia rodziny. Wpływa to na działanie prokuratury, np. w sprawach o niealimentację każdorazowo przeprowadzana jest z podejrzanym rozmowa, aby skłonić go do dobrowolnego wywiązywania się z obowiązków alimentacyjnych. Jeżeli rozmowa taka odniesie pozytywny skutek, odstępuje się od ścigania, bądź już wszczęte i przeprowadzone postępowanie przygotowawcze umarza warunkowo, nakładając na sprawców stosowne obowiązki, a w przypadku niealimentacji z reguły zobowiązuje się sprawców do uiszczenia zaległych rat alimentacyjnych. Wobec sprawców niepoprawnych - recydywistów uchylających się od pracy i niewywiązujących się z obowiązku alimentacyjnego stosowane jest tymczasowe aresztowanie, a w przypadkach ukrywania się sprawcy, uporczywie uchylającego się od obowiązku alimentacji regułą jest list gończy i areszt tymczasowy.</u>
          <u xml:id="u-1.33" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">Pomimo stosowania tych drastycznych środków, liczba spraw tej kategorii wzrasta. Również w zakresie przestępstw o znęcanie się nad członkami rodziny stan jest wciąż poważny, a zagrożenie duże.</u>
          <u xml:id="u-1.34" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">Inne grupy przestępstw przeciwko rodzinie utrzymują się od lat na stosunkowo niskim poziomie. I tak np. w 1979 r. stwierdzono 124 sprawy o rozpijanie nieletnich i 38 spraw o porzucenie osoby nieporadnej. Jednakże prokuratura zdaje sobie sprawę z faktu, że liczby te nie odzwierciedlają rzeczywistego stanu faktycznego.</u>
          <u xml:id="u-1.35" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">Wzgląd na zapewnienie dzieciom i młodzieży właściwych warunków wychowawczych we własnej rodzinie powoduje, że w stosunku do kobiet mających dzieci, które dopuściły się nawet poważnych przestępstw, areszt tymczasowy stosowany jest tylko wyjątkowo, przy czym jeżeli już nawet areszt został zastosowany, prokuratorzy starają się zadbać o zapewnienie opieki dzieciom.</u>
          <u xml:id="u-1.36" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">W 1979 r. w 4 województwach kraju przeprowadzono badania sytuacji dzieci i młodzieży w rodzinach wychowawczo zaniedbanych. Badania te ustaliły, że głównym czynnikiem kryminogennym był alkoholizm rodziców lub opiekunów, prostytucja oraz prowadzenie przez nich pasożytniczego trybu życia.</u>
          <u xml:id="u-1.37" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">W postępowaniu sądowym prokuratorzy dokładają starań, by zastosowana kara wdrożyła sprawcę do rzetelnego wykonywania obowiązków wobec rodziny, a jednocześnie nie powodowała rozbicia rodziny.</u>
          <u xml:id="u-1.38" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">Z każdym rokiem ulega rozszerzeniu cywilno-prawna działalność prokuratorów. Wzrosła liczba spraw cywilnych toczących się z udziałem prokuratora, np. o ustalenie lub zaprzeczenie ojcostwa, o pozbawienie lub ograniczenie władzy rodzicielskiej. Stałą praktyką jest zawiadamianie sądów rodzinnych o przypadkach zaniedbywania lub nadużywania władzy rodzicielskiej.</u>
          <u xml:id="u-1.39" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">Prokuratura prowadzi także szeroką działalność profilaktyczną mającą na celu ochronę i umacnianie rodziny. W tym zakresie współdziała z instytucjami i organizacjami społecznymi, a głównie z sądami rodzinnymi, resortem oświaty, Ligą Kobiet, TPD oraz FSZMP.</u>
          <u xml:id="u-1.40" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">Jedną z form działalności profilaktycznej prowadzonej przez samą prokuraturę są rozmowy ostrzegawczo-dyscyplinujące przeprowadzane z osobami nadużywającymi alkoholu, uchylającymi się od obowiązku alimentacji bądź wykazujących niewłaściwy stosunek do rodziny, zaniedbującymi obowiązki wychowawcze. W wyniku takich rozmów około 1/3 osób poprawia swoje zachowanie i odpada potrzeba sięgania po środki represyjne.</u>
          <u xml:id="u-1.41" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">Udział nieletnich w popełnianiu przestępstw różnego rodzaju jest, niestety, duży i ma tendencje zwyżkowe. Np. w 1979 r. nieletni byli sprawcami w 9,7% wszystkich przestępstw, a w 1980 r. w 10,4%.</u>
          <u xml:id="u-1.42" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">Przestępczość i społeczne niedostosowanie nieletnich jest wypadkową całego szeregu uwarunkowań jak: niedojrzałość lub niepełna sprawność psychiczna, niewłaściwe oddziaływanie środowiska na kształtowanie się młodej osobowości, a głównie błędy wychowawcze rodziców, jednakże najbardziej zagrożone demoralizacją są dzieci z rodzin dotkniętych alkoholizmem, prostytucją, chorobami psychicznymi i pasożytniczym trybem życia rodziców.</u>
          <u xml:id="u-1.43" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">Doceniając wagę zagrożenia porządku publicznego przestępczością nieletnich, resort spraw wewnętrznych jako jeden z kierunków swego działania przyjął zapobieganie przestępczości i demoralizacji nieletnich oraz eliminowanie patologii godzącej w dobro rodziny.</u>
          <u xml:id="u-1.44" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">Funkcję tą MO spełnia przede wszystkim za pośrednictwem 31 milicyjnych izb dziecka oraz inspektorów DS. nieletnich i ochrony rodziny powołanych w komendach wojewódzkich miejskich i dzielnicowych MO, a także niektórych komisariatach. Praca inspektorów, a przede wszystkim izb dziecka, odgrywa poważną rolę w systemie działań profilaktycznych na rzecz ochrony i umacniania rodziny. Do izb dziecka trafiają nieletni zatrzymani za popełnienie przestępstw, uciekinierzy z zakładów opiekuńczo-wychowawczych, reedukacyjnych i domów rodzicielskich, a także dzieci zbłąkane i pozbawione opieki. Każdego roku w placówkach tych przebywa około 25 tys. dzieci w wieku od 3–18 lat.</u>
          <u xml:id="u-1.45" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">Resort spraw wewnętrznych spełnia też wiodącą rolę w ściganiu i wykrywaniu nieletnich sprawców przestępstw jak też sprawców przestępstw i wykroczeń godzących w dobro małoletnich czy rodziny. W wielu przypadkach organa MO prowadzą prawie w całości postępowanie przeciwko nieletnim, chociaż - zgodnie z przepisami u nas obowiązującymi - winny prowadzić tylko czynności zlecone im przez sądy.</u>
          <u xml:id="u-1.46" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">Głównym społecznym sojusznikiem resortu spraw wewnętrznych w jego działaniach na rzecz nieletnich oraz rodzin zagrożonych czynnikami kryminogennymi jest Ochotnicza Rezerwa Milicji Obywatelskiej. W ORMO są specjalistyczne jednostki DS. dzieci i młodzieży. Resort ponadto współdziała z wieloma instytucjami i organizacjami społecznymi.</u>
          <u xml:id="u-1.47" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">Między szkołami, a MO wymieniane są informacje o nieletnich znajdujących się w sytuacjach środowiskowo-rodzinnych zagrażających wykolejeniu społecznemu. Dużą pomoc w wymianie tych informacji dają karty ucznia prowadzone przez pedagogów szkolnych.</u>
          <u xml:id="u-1.48" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">Ważnym kierunkiem działania resortu spraw wewnętrznych są przedsięwzięcia realizowane w zakresie doskonalenia systemu prawnego. M.in. w końcowej fazie opracowań jest projekt przepisów o aktach stanu cywilnego. Ustala on nowe, bądź rozszerza te instytucje, które mają na celu ochronę rodziny. I tak np. proponuje się w nim pełne zatarcie w księgach stanu cywilnego faktu przysposobienia dziecka oraz dopuszczenie uznania dziecka za granicą przed pracownikiem urzędu konsularnego czy przedstawicielstwa dyplomatycznego.</u>
          <u xml:id="u-1.49" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">Podkomisja zwizytowała we Wrocławiu powstały tam w 1976 r. jako eksperymentalny na cały kraj ośrodek koordynacyjny - inspektorat DS. nieletnich. Inspektorat prowadzi wszystkie postępowania przygotowawcze przeciwko nieletnim z całego województwa, zatrudniając odpowiednich fachowców, którzy z każdym zatrzymanym nieletnim prowadzą też pracę wychowawczą. Inspektorat wrocławski opracował dla swoich potrzeb specjalną kartę informacyjną o nieletnich, ich rodzinie i środowisku, w której rejestrowane są niezbędne dane. Inicjatywa ta zasługuje na pełną aprobatę.</u>
          <u xml:id="u-1.50" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">Na podstawie przeprowadzonej wizytacji i materiałów resortowych podkomisja ocenia, że stosowany jest w kraju szeroki zakres działań na rzecz pomocy i umacniania rodziny. Działania te mają oparcie w odpowiednich przepisach prawa, przy czym za najbardziej prawidłowo funkcjonujące uznać należy przepisy znowelizowanego Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Pozytywnie również ocenia funkcjonowanie sądów rodzinnych, które umożliwiają skupienie w jednym ręku prawie wszystkich problemów dotyczących rodziny. Obserwowane niedostatki w pracy sądów mają raczej charakter organizacyjno-techniczny. Przezwyciężenie ich nie powinno w zasadzie nastręczać większych trudności, bowiem chodzi tu głównie o bazę lokalową, kadrę czy też potrzebę wydania przepisów instruktażowych. Niezbędne wydaje się natomiast ujednolicenie - w skali całego kraju - struktury sądów rodzinnych.</u>
          <u xml:id="u-1.51" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">Zebrany przez podkomisję materiał stwarza ponadto podstawę do wysunięcia postulatów dotyczących:</u>
          <u xml:id="u-1.52" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">- przyspieszenia prac nad projektem ustawy o ochronie nieletnich przed demoralizacją;</u>
          <u xml:id="u-1.53" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">- wprowadzenia do ustawy o spółdzielniach i ich związkach przepisu przewidującego, że spółdzielcze prawo do lokalu może wchodzić w skład wspólnego majątku małżonków oraz że każdy z małżonków może być członkiem spółdzielni;</u>
          <u xml:id="u-1.54" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">- zmiany przepisów dekretu o aktach stanu cywilnego, w tym kierunku by zapewniały one pełne zatarcie w księgach stanu cywilnego faktu przysposobienia dziecka, a więc sporządzenie w takim wypadku nowego aktu urodzenia, w którym przysposabiający będą wymienieni jako rodzice dziecka;</u>
          <u xml:id="u-1.55" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">- wprowadzenia do projektu ustawy, nowelizującej Kodeks pracy postanowienia, w myśl którego osoby tymczasowo aresztowane (z powodu przestępstw wymierzonych przeciwko rodzinie), sprawujące opiekę nad dziećmi będą otrzymywały przez pierwsze 3 miesiące aresztu 100% wynagrodzenia, a nie jak dotychczas 50%;</u>
          <u xml:id="u-1.56" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">- przesunięcia z właściwości sądów wojewódzkich do właściwości sądów rejonowych spraw dotyczących unieważnienia małżeństwa, zaprzeczenia ojcostwa oraz rozwiązania przysposobienia.</u>
          <u xml:id="u-1.57" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">Podkomisja bardzo pozytywnie ocenia działalność eksperymentalnej placówki MO - inspektoratu DS. nieletnich we Wrocławiu, wnosząc jednocześnie o nadanie jej charakteru placówki stałej.</u>
          <u xml:id="u-1.58" who="#ZdzisławCzeszejkoSochacki">Prowadzone dotychczas kierunki działań organów wymiaru sprawiedliwości na rzecz ochrony rodziny i dziecka zasługują na pełną aprobatę. Szczególnie pozytywnie należy ocenić działalność profilaktyczną w tej dziedzinie, a także współpracę organów prokuratury z sądem również w cywilnych sprawach rodzinnych.</u>
          <u xml:id="u-1.59" who="#komentarz">(Dyskusja.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#SzczepanStyranowski">Przedstawione na dzisiejsze obrady materiały resortów, jak również sprawozdanie podkomisji, prezentując działalność na rzecz ochrony rodziny, zawierają szereg pozytywnych i negatywnych przykładów. Zastanawia fakt, że sprawami tymi zajmuje się u nas bardzo wiele instytucji. W działaniach tych uczestniczą szkoły, milicja, prokuratury, organizacje społeczne itp. Problemowi temu poświęca się wiele czasu, ale efekty są niezbyt zadowalające. Potwierdzają to dane statystyczne. Wydaje mi się, że wszystkie przedsięwzięcia powinny być bardziej konkretne.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#SzczepanStyranowski">Instytucja sądów rodzinnych wniosła wiele nowego, co jednak nie oznacza, że nie występują tu negatywne zjawiska. Sędziowie sądów rodzinnych są przeciążeni prowadzonymi sprawami, a przez to nie mają zbyt wiele czasu na prowadzenie działalności profilaktycznej i wychowawczej. Kadra sędziowska jest niewystarczająca, ilość etatów zbyt mała, tym bardziej że sędziowie tych sądów mają nie tylko orzekać, ale prowadzić także działalność profilaktyczną.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#SzczepanStyranowski">Niekiedy trzeba krytycznie ocenić działalność kadry kuratorskiej. Kuratorzy - zwłaszcza społeczni - powinni szerzej wejść w teren, aby mieć lepsze rozeznanie w sytuacji rodzin, którymi się opiekują.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#SzczepanStyranowski">Krótko o kuratorskich ośrodkach pracy z młodzieżą. Sam je kontroluję i wydaje mi się, że mają one rację bytu, gdy jest zapewniona kadra o odpowiednich kwalifikacjach. Jednakże wydziały oświaty poświęcają im niewiele uwagi twierdząc, że zostały one zorganizowane przez resort sprawiedliwości i on też powinien się o nie troszczyć.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#SzczepanStyranowski">Zobligowany zostałem przez wyborców do przedstawienia sprawy warunków, w jakich działa milicyjna izba dziecka w Olsztynie. Urągają one celom ich funkcjonowania.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#SzczepanStyranowski">Niepokojącym zjawiskiem jest wzrost liczby spraw o niepłacenie alimentów. Mimo że do występowania w tych sprawach uprawnione są organizacje społeczne, efekty są niewidoczne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#TadeuszRostkowski">Chciałbym podzielić się uwagami moich wyborców, które dotyczą wychowania rodziny i w rodzinie. Należy znowelizować Kodeks karny i przystosować przepisy do obecnych warunków. Chodzi zwłaszcza o sprawy związane z pijaństwem, chuligaństwem, które to w znacznym stopniu powodują rozbijanie małżeństw, a w konsekwencji wpływają na wychowanie i sytuację dzieci. Zdaniem wyborców należy zwiększyć rolę samorządów mieszkańców, organizacji społecznych, ORMO i MO w procesie resocjalizacji i wychowania osób prowadzących pasożytniczy tryb życia. MO powinna także skutecznie działać w eliminowaniu melin pijackich, bimbrowni. Trzeba ograniczyć ilość punktów sprzedaży alkoholu oraz podnieść jego cenę.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#TadeuszRostkowski">Kolegia winny karanych ludzi kierować do sprzątania ulic, prac porządkowych i remontowych, a orzeczenia o ukaraniu należy podawać do publicznej wiadomości w zakładach pracy. Jeżeli to nie da efektów, nakładane powinny być surowe grzywny. Szerzej powinno się również stosować praktykę wypłacania pensji żonie, gdy ojciec rodziny znany jest z tego, że większość lub całość otrzymanych zarobków przepija. Dzieci, które się odbiera rodzicom zdemoralizowanym lub pochodzących z rodzin rozbitych, państwo powinno wychowywać na koszt rodziców.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#HalinaMinkisiewiczLatecka">Mimo istnienia bardzo dobrych przepisów, praktyka społeczna w omawianych dzisiaj sprawach nie jest dobra. W Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym jest artykuł 27, w praktyce raczej niestosowany, a którego celem było stworzenie możliwości zaspokojenia potrzeb całej rodziny. Chodzi bowiem o to, aby ojciec rodziny nie płacił alimentów tylko na określone dziecko, ale ponosił koszty utrzymania całej rodziny. Wytyczne Sądu Najwyższego powinny być tak ukierunkowane, aby artykuł ten przestał być martwą literą. Sąd zasądza tylko tyle, ile wynosi udział w utrzymaniu dziecka lub dzieci, zwalnia to z obowiązku utrzymania całej rodziny, gdy rozkład jej nie jest pełen.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#HalinaMinkisiewiczLatecka">W referacie zasygnalizowana została działalność mediacyjna sądu przed rozwodem. Obecnie po wszczęciu sprawy sąd prowadzi działalność mediacyjną, jednakże jest ona formalna. Procent spraw, w których dochodzi do ugody jest znikomy. Tymczasem w myśl art. 24 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego małżonkowie mogą w razie potrzeby zwrócić się do sądu o rozstrzygnięcie istotnej sprawy. W ten sposób jeszcze przed wniesieniem sprawy o rozwód do sądu, można rozstrzygnąć wiele sporów, a tym samym uniknąć rozwodu. Stawiam więc wniosek o zaktywizowanie działalności mediacyjnej sądu przed wniesieniem sprawy rozwodowej.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#HalinaMinkisiewiczLatecka">Sądy rodzinne starają się poświęcać dużo uwagi działalności opiekuńczej, jednakże są przytłoczone obowiązkami. Oprócz orzekania w sprawach rozwodowych, majątkowych i opiekuńczych obowiązane są one do prowadzenia działalności prewencyjnej i resocjalizacyjnej. Ponieważ sprawy osób dorosłych, takie właśnie jak rozwodowe czy majątkowe, zajmują dużo czasu, opieka nad nieletnimi schodzi na dalszy plan. Według opinii sędziów, gdy sądy zajmowały się tylko sprawami nieletnich można było w tej dziedzinie zrobić więcej i lepsze były efekty: bliższy kontakt z podopiecznymi, rozmowy z rodzicami, angażowanie się w sprawy drobne, ale ważne dla celów wychowawczych. Sami kuratorzy dobrze tego nie załatwią. Założenia działalności sądów rodzinnych są dobrze przemyślane, jednakże w praktyce wiele spraw jest zaprzepaszczanych.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#HalinaMinkisiewiczLatecka">Nie stanowiłoby to problemu, gdyby nie stan patologii społecznej. Z maniakalnym uporem wciąż powtarzam: alkoholizm, alkoholizm i jeszcze raz alkoholizm. Poza tym zbyt mała praca nad wychowaniem społeczeństwa. Wydaje mi się, że sama represja to zbyt mało, a działalność wychowawcza powinna być wielokierunkowa. Chodzi tu między innymi o zagospodarowanie czasu wolnego, a w przypadku dzieci i młodzieży o rozwój masowego sportu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#WładysławKupiec">Biorąc udział w pracach podkomisji, stwierdziłem duże zainteresowanie sądów, prokuratury, organów MO współpracą z zakładami pracy i organizacjami społecznymi w omawianej dzisiaj dziedzinie. Niestety, jest to w zasadzie współpraca jednostronna. Brak jest zainteresowania ze strony zakładów pracy. A przecież właśnie w zakładach pracy najprędzej można się dowiedzieć o nieprawidłowościach w funkcjonowaniu rodziny. Zbyt mała jest także aktywność organizacji społecznych. Zgłosiły one np. tylko 2,4% spraw wszczynanych z urzędu przez sądy. Jest to odsetek bardzo mały, a zdecydowaną większość nieprawidłowości obserwuje się w zakładach pracy. Konieczne jest zaktywizowanie w tej dziedzinie organizacji społecznych i związków zawodowych. Ich ingerencja daje bowiem często lepsze efekty niż oddziaływanie sądu, bo członek załogi musi liczyć się z opinią otoczenia.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#WładysławKupiec">Znikoma jest ilość przedstawicieli organizacji społecznych w sądowych sprawach rodziny, zwłaszcza dotyczących znęcania się nad członkami rodziny, niepłacenia alimentów, ale także i w postępowaniu cywilnym. Nie przyjął się też niestety zwyczaj zawiadamiania zakładów pracy o awanturach pijackich w przypadku wezwania MO.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#WładysławKupiec">Katastrofalna jest sytuacja dzieci wiejskich. Należy mieć dużo uznania dla Ministerstwa Sprawiedliwości, które zajęło się tą sprawą. W wyniku przeprowadzonej akcji okazało się m.in. że ponad 84 tys. małoletnich wymaga zwiększonej opieki, w około 14 tys. przypadków potrzebne jest zawieszenie lub ograniczenie władzy rodzicielskiej. Jest to sygnał, że na wsi problem opieki nad rodziną powinien być uważany za pierwszoplanowy. Rezultaty akcji Ministerstwa Sprawiedliwości powinny być przedstawione nie tylko Prezydium Rządu, lecz także i organom terenowym.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#WładysławKupiec">Dobrą robotę wykonują hufce OHP. Wiadomo, że kieruje się do nich tzw. trudną młodzież. We wrześniu ub.r. na podstawie uchwały Rady Ministrów zorganizowano we Wrocławiu dwa hufce po 200 osób. Były to tzw. hufce obrony terytorialnej. Podpisane zostały umowy, jednakże Komenda Główna wycofała się. Należałoby wyjaśnić przyczyny takiej decyzji.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#WładysławKupiec">Ustawowego uregulowania wymaga problem narkomanii. Należy robić wszystko, aby narkomania nie rozprzestrzeniała się.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#JaninaBanasik">Problem funkcjonowania rodziny, ochrony jej trwałości nie jest jedyną dziedziną życia społecznego, w której uzyskujemy niedostateczne efekty. Stan ten wywoływany jest niekorzystną sytuacją gospodarczą, niedoinwestowaniem kultury oraz nadmiernym koncentrowaniem się szkolnictwa na nauczaniu, z pominięciem wychowania, zgodnie z zasadami etyki i moralności.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#JaninaBanasik">Zbyt słabe są efekty uzyskiwane w zakresie mediacji w sprawach rozwodowych. W niewielkim tylko stopniu wykorzystuje się działalność pojednawczą, tak że małżonkowie nie wiedzą nawet o możliwości korzystania z ośrodków diagnostycznych. Jak wynika z materiałów resortowych, poszczególne sądy uzyskują zróżnicowane wyniki w zakresie działalności pojednawczej. Należy szerzej propagować pozytywne doświadczenia w tej dziedzinie.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#JaninaBanasik">W przypadku rodzin, w których są małoletnie dzieci, powinna obowiązywać jednoznaczna tendencja maksymalnego ograniczenia liczby udzielanych rozwodów. Ze względu na trudności organizacyjne oraz małą liczebność kadr sędziowskich, sędziowie nie są w stanie wgłębiać się w przyczyny, dla których małżonkowie decydują się na wniesienie pozwu o rozwód. Należy przyjąć kurs na nieudzielanie rozwodów w sytuacji, gdy sędzia nie zdołał zbadać przesłanek wniesienia pozwu i nie stwierdził całkowitego i trwałego rozkładu pożycia. Obserwuje się bowiem pochopność we wnoszeniu pozwu o rozwód, co świadczy o braku odpowiedzialności rodziców, który nie może być tolerowany ze względów społecznych. Psychologiczne konsekwencje rozwodu odbijają się na całym dalszym życiu dziecka. Dlatego też, o ile w sytuacji małżeństwa bezdzietnego rozwód jest osobistą sprawą małżonków, to w przypadku, gdzie w rodzinie jest dziecko, można rozwiązać małżeństwo jedynie po stwierdzeniu głębokiego i trwałego rozkładu współżycia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#MariannaStaniewska">Materiały resortowe mówią o 84 tys. dzieci wiejskich, wymagających opieki. Demoralizacja znacznej części tych dzieci związana jest ściśle z warunkami dojazdów do zbiorczych szkół gminnych. W sytuacji, gdy dziecko musi codziennie dojeżdżać kilkanaście kilometrów w jedną stronę, praktycznie cały dzień pozostaje poza domem, łatwo ulegając wpływom zdemoralizowanych kolegów. Z tego względu również resort sprawiedliwości powinien podjąć działania na rzecz stworzenia odpowiednich warunków dowozu dzieci do szkół zbiorczych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#JadwigaMariaKurzawińska">W trakcie wizytacji poselskiej sygnalizowano nam szereg drobnych spraw, które nie zostały poruszone w referacie. Zwracano uwagę na wzrost liczby narkomanów w woj. wrocławskim. Organa MO i lekarze są bezsilni, gdyż brak jest przepisów o przymusowym leczeniu narkomanów. Należy rozważyć celowość wydania takich przepisów.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#JadwigaMariaKurzawińska">Kuratorzy zawodowi nie są w stanie wypełniać swoich obowiązków, mając średnio pod opieką 150 do 200, a w skrajnych przypadkach nawet do 900 podopiecznych. Nie jest wówczas możliwe odwiedzanie tych, którymi się kuratorzy opiekują, nawet raz w miesiącu. Kuratorzy społeczni, zwłaszcza zgłaszani przez organizacje młodzieżowe, często nie wywiązują się ze swoich obowiązków. Na spotkaniach w terenie stawiany był wniosek, by kuratorzy zawodowi sami dobierali kuratorów społecznych, kontrolując następnie ich działalność.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#JadwigaMariaKurzawińska">Sędziowie sądów rodzinnych wskazują na rozproszenie przepisów dotyczących nieletnich w poszczególnych kodeksach, co utrudnia ich stosowanie. Postuluje się zebranie tych przepisów w jednym akcie.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#JadwigaMariaKurzawińska">Brak jest ścisłych przepisów określających kompetencje poszczególnych podmiotów działań profilaktycznych. Często bywa, że poczynania sądów np. w za w zakresie organizacji kolonii letnich dla podopiecznych, dublują działalność instytucji oświatowych, służby zdrowia itp.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#JadwigaMariaKurzawińska">Ze względu na wielką liczbę spraw wpływających do sądów rodzinnych sędziowie nie mają czasu na zajęcie się wykonawstwem wyroków. Ponadto z braku miejsc nie realizowane są postanowienia o umieszczeniu w domu dziecka, zaś z braku mieszkań - po orzeczeniu rozwodów - rodziny nadal mieszkają razem.</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#JadwigaMariaKurzawińska">Postuluje się zniesienie opłaty 50 zł miesięcznie, którą płacą rodziny za opiekę kuratorów. Wskazuje się na niewychowawczy charakter tej opłaty.</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#JadwigaMariaKurzawińska">Resort oświaty powinien podjąć kroki w celu powołania na terenie woj. wrocławskiego placówek dla dzieci ułomnych bądź opóźnionych w rozwoju umysłowym. Z powodu braku takich placówek, umieszczenie w nich dzieci z tego terenu przeciąga się całymi miesiącami lub jest wręcz niemożliwe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#LeonGmur">Nie wydaje się słuszna powszechna opinia o skuteczności walki z alkoholizmem metodami administracyjnymi. Od lat mamy dobre przepisy w tym zakresie, które jednak nie wpływają na poprawę sytuacji. Podstawową sprawą jest podjęcie walki z alkoholizmem na terenie zakładów pracy. Ostatnio pijaństwo przy pracy nieco zmalało. Należy jednak nadal z nim walczyć. Ograniczanie punktów i czasu sprzedaży alkoholu jest środkiem nieskutecznym i prowadzi jedynie do wzrostu liczby melin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#BohdanTracewski">Pomoc rodzinom potrzebującym jest nieskuteczna, m.in. ze względu na brak danych ile jest takich rodzin, a także rozproszenie środków i jednostek zajmujących się tą kwestią. Należy skumulować opiekę nad rodziną, odpowiedzialność, a także środki w jednym resorcie. Nie zwalniałoby to innych jednostek, w tym organizacji społecznych, od obowiązku współdziałania z resortem kierującym opieką. Problem ten powinien być koordynowany przez resort zdrowia. Tworzenie rejestrów rodzin potrzebujących pomocy umożliwi zlikwidowanie bałaganu występującego w tej sferze.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#BohdanTracewski">Wiele zadań sądów rodzinnych powinno być przejęte przez wyspecjalizowane służby opieki społecznej. Będzie wówczas mniej rodzin, które będą musiały korzystać z usług sądów.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#BohdanTracewski">NFOZ nie jest w pełni wykorzystywany. Należy zmienić statut tego funduszu, określając go jako fundusz ochrony zdrowia i opieki społecznej. Zaniedbania w opiece społecznej powodują bowiem konieczność zapewnienia nowych łóżek szpitalnych.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#BohdanTracewski">W celu doskonalenia działalności profilaktycznej urzędy stanu cywilnego powinny podejmować zadanie pedagogizacji przedmałżeńskiej, tak jak robi to Kościół. Doraźnie należałoby wręczać młodym małżonkom książki i broszury traktujące o zasadach życia rodzinnego oraz opieki i wychowania dzieci.</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#BohdanTracewski">Przedstawicielka ZG Ligi Kobiet Wanda Stojanowska: Wiele narzekań na działalność sądów rodzinnych wynika z przeciążenia sędziów, którzy, obok działalności orzeczniczej, muszą zajmować się także profilaktyką. Złe warunki lokalowe sądów uniemożliwiają realizację postulatu odformalizowania posiedzeń pojednawczych. Trudności techniczne i organizacyjne, np. brak protokolantów, sprawiają dodatkowe uciążliwości. W niektórych sądach występują braki kadrowe, gdyż jest tam duża liczba asesorów, którzy nie mogą orzekać w sprawach rozwodowych. Brak kuratorów powoduje, iż sąd nie może dopuszczać dowodu z wywiadu środowiskowego, który to dowód powinien być, moim zdaniem, obligatoryjny w sprawach rozwodowych. Sądy rodzinne powinny być tworzone tylko tam, gdzie istnieją warunki umożliwiające im prawidłowe funkcjonowanie. W przeciwnym razie idea sądów rodzinnych ulega deprecjacji.</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#BohdanTracewski">Z moich badań nad prawem rozwodowym wynika, że znikoma efektywność posiedzeń pojednawczych jest skutkiem zbyt formalnego ich traktowania przez część sędziów. Zakładają oni, że jeżeli ktoś wniósł pozew o rozwód, to z pewnością rzeczywiście chce się rozwieść. Tymczasem, jak wynika z badań, wniesienie pozwu jest często próbą wyegzekwowania pewnych żądań od współmałżonka. Pochopne udzielenie rozwodu jest szczególnie niebezpieczne w przypadku rodzin, w których są małoletnie dzieci. Na gruncie art. 24 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego można stworzyć instytucję dwuczłonowego posiedzenia pojednawczego, którego pierwsza część odbywałaby się przed wniesieniem pozwu. Należy pamiętać, że odsetek pogodzonych małżeństw, który wzrósł pod koniec lat 70-tych, zależy w znacznym stopniu od warunków pracy sądów i osobistego zaangażowania sędziów. Należy doceniać i eksponować zaangażowane postawy sędziów entuzjastów.</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#BohdanTracewski">W przypadku prawa rodzinnego nowelizacja nie jest sprawą pilną, choć dostrzega się jej potrzebę. W pierwszej kolejności należy dążyć do poprawy praktyki. Ewentualna nowelizacja musi być bardzo starannie przygotowana.</u>
          <u xml:id="u-10.7" who="#BohdanTracewski">Wicedyrektor departamentu w Ministerstwie Oświaty i Wychowania Teresa Gałązka: Resort ujemnie ocenia efekty pracy wychowawczej w placówkach oświatowych. Do problemów tych trzeba niewątpliwie przywiązywać więcej uwagi. Jak wskazują dotychczasowe doświadczenia, zdecydowanie lepiej powinna przebiegać współpraca szkoły z rodziną, sprawy wychowawcze muszą w działalności placówek oświatowych zajmować więcej miejsca. Obecnie bowiem pogoń za efektami nauczania przesłania niemal całkowicie wszystkie inne sfery działalności szkoły.</u>
          <u xml:id="u-10.8" who="#BohdanTracewski">Nierozwiązanym problemem są szkoły dla dzieci upośledzonych umysłowo. Uwzględnienie potrzeb tej kategorii dzieci wymagałoby wybudowania co najmniej około 200 nowych placówek. Nie jest to w sytuacji obecnej postulat realny. Dlatego też resort uruchamia w normalnych szkołach klasy specjalne, które jednak nie są w stanie przynieść takich samych efektów, jak uzyskiwane w szkołach o specjalnym profilu.</u>
          <u xml:id="u-10.9" who="#BohdanTracewski">Znaczną część kadry wychowawców w kuratorskich ośrodkach pracy z młodzieżą stanowią nauczyciele. Nie może to być uznane na rozwiązanie optymalne. Nauczyciele są przeciążeni pracą w szkole i w tej sytuacji ich dodatkowe zajęcia nie zawsze prowadzone są w sposób należyty.</u>
          <u xml:id="u-10.10" who="#BohdanTracewski">Wiceminister sprawiedliwości Tadeusz Skóra: Udział resortu sprawiedliwości w działaniach na rzecz ochrony rodziny i dziecka jest bardzo znaczny. Trzeba wszakże pamiętać o tym, że dotyczy to szczególnej kategorii rodzin, w ogromnej większości przypadków tych, w których występują zjawiska patologiczne. Nie można więc stracić z pola widzenia faktu, że udział wymiaru sprawiedliwości w realizacji programu ochrony rodziny dotyczy jedynie bardzo określonej kategorii spraw.</u>
          <u xml:id="u-10.11" who="#BohdanTracewski">Zarówno referat, jaki dyskusja poselska potwierdziły słuszność przyjętych w tej dziedzinie kierunków polityki wymiaru sprawiedliwości. Szereg wniosków płynących z posiedzenia wykorzystanych zostanie w bieżącej działalności resortu, wiele z nich mieć będzie duże znaczenie dla ukierunkowania pracy zespołu do spraw zwalczania patologii społecznej, którego powołanie przewiduje program rządowy.</u>
          <u xml:id="u-10.12" who="#BohdanTracewski">Sporo miejsca w dyskusji zajęły, ze zrozumiałych względów zagadnienia dotyczące funkcjonowania sądów rodzinnych. Można chyba stwierdzić, że obecnie model tego sądu jest już wykształcony i przyjął się w praktyce. Nie wydaje się możliwe pełne ujednolicenie sądownictwa rodzinnego przy założeniu, że utrzymana zostanie obecna struktura sądów rejonowych, zakładająca funkcjonowanie, obok dużych sądów, również ośrodków mniejszych.</u>
          <u xml:id="u-10.13" who="#BohdanTracewski">Ogromną wagę przywiązujemy do przygotowania odpowiedniej kadry sędziów rodzinnych. Sędzia orzekający w sprawach rodzinnych musi być nie tylko prawnikiem, ale również specjalistą z innych dziedzin takich jak pedagogika czy psychologia. Poziom kadry sędziowskiej stale się podwyższa, choć oczywiście wiele jest jeszcze do zrobienia na tym odcinku. Prawidłowe funkcjonowanie sądów rodzinnych zależy w niemałym stopniu od zaplecza techniczno-organizacyjnego. Szczególną rolę spełniają tu rodzinne ośrodki diagnostyczno-konsultacyjne, których jest już ponad 40 na terenie kraju. Ośrodki te, skupiające wysokiej klasy specjalistów z zakresu psychologii, pedagogiki, socjologii, czy medycyny przygotowują ekspertyzę dla około 7 tys. spraw rocznie. Jest to mimo wszystko liczba zbyt mała zważywszy, że do sądów rodzinnych trafia obecnie ponad 400 tys. spraw.</u>
          <u xml:id="u-10.14" who="#BohdanTracewski">W pełni zgodzić się trzeba z oceną, że sędziowie są zanadto przeciążeni pracą. Przy obecnych brakach etatowych trudno jest jednak podjąć jakieś skuteczniejsze środki zaradcze. W konsekwencji zbyt często sprawy o dużym znaczeniu dla ochrony rodziny i dziecka (na przykład sprawy opiekuńczo-wychowawcze) spychane są w działalności sądów rodzinnych na margines. W pełni popieramy wnioski wysunięte w dyskusji, w myśl których sędzia nie może ograniczać się wyłącznie do orzekania, ale powinien czuwać nad przebiegiem wykonania wydanych przez siebie wyroków.</u>
          <u xml:id="u-10.15" who="#BohdanTracewski">Od wielu już lat podejmowane są próby opracowania projektu ustawy o zapobieganiu przestępczości nieletnich. Niestety, jak dotąd, brak jest spójnej koncepcji rozwiązań prawnych w tej dziedzinie. Wszystkie dotychczasowe projekty wychodziły z założenia, że przyszła ustawa obejmować powinna dwa rodzaje materii, a mianowicie zagadnienia dotyczące problemów postępowania sądowego (a więc te, które są regulowane obecnie przez przepisy pochodzące jeszcze z okresu międzywojennego) oraz zagadnienia związane z działalnością instytucji pozasądowych, w szczególności organizacji społecznych, zajmujących się problematyką niedostosowania społecznego nieletnich. Takie założenie jest bardzo ambitne, jednakże, jak wskazują dotychczasowe doświadczenia w pracach nad projektem ustawy, trudne do zrealizowania. Można więc, jak się wydaje, rozważyć koncepcję przygotowania projektu ustawy, który obejmowałby wyłącznie zagadnienia związane z postępowaniem sądowym przeciwko nieletniemu.</u>
          <u xml:id="u-10.16" who="#BohdanTracewski">Dokonany w ubiegłym roku przegląd sytuacji dzieci wiejskich w rodzinach zagrożonych negatywnymi zjawiskami niedostosowania społecznego stwarza podstawę do sformułowania szeregu ważnych wniosków, mających znaczenie dla przyszłych działań resortu.</u>
          <u xml:id="u-10.17" who="#BohdanTracewski">Duże znaczenie dla poprawy sytuacji bytowej wielu rodzin ma problematyka zwalczania przestępstwa niealimentacji, a także zagadnienia dotyczące egzekucji alimentów. Według oceny resortu sytuacja w tej dziedzinie uległa w ostatnim dziesięcioleciu pewnej poprawie. Zdecydowana większość osób odbywających karę pozbawienia wolności, a zobowiązanych do alimentacji, wykonuje pracę z której potrącane są należności alimentacyjne (średnio na jednego skazanego przypada około 1300 złotych miesięcznie).</u>
          <u xml:id="u-10.18" who="#BohdanTracewski">Aktualnie podejmowane są prace nad reformą systemu opłat sądowych. W ramach tych prac zamierzamy uwzględnić zagadnienia dotyczące opłat za opiekę kuratorską. Słuszne wydaje się bowiem, by rodzice którzy nie wywiązują się należycie ze swych obowiązków opiekuńczo-wychowawczych wobec dziecka zmuszeni zostali do częściowego przynajmniej pokrycia wydatków kuratora. W pewnej mierze realizacja tego postulatu pozwoli na rozwiązanie obecnych trudności wynikających z niedostatecznej liczby kuratorów sądowych.</u>
          <u xml:id="u-10.19" who="#BohdanTracewski">Poważne znaczenie dla ochrony rodziny ma rozległa sfera zagadnień dotyczących zwalczania alkoholizmu i narkomanii. Nie ulega wątpliwości, że obowiązujące w tej dziedzinie przepisy powinny ulec zmianie. Powołana przez resort komisja do nowelizacji prawa karnego włączyła już do programu swych prac problemy prawno-karnych instrumentów zwalczania alkoholizmu.</u>
          <u xml:id="u-10.20" who="#BohdanTracewski">Prokurator generalny Lucjan Czubiński: W referacie i dyskusji sformułowano wiele cennych wniosków, które zostaną wykorzystane w działalności Prokuratury. Społecznej wagi zagadnień dotyczących ochrony rodziny nie trzeba bliżej uzasadniać. W tej dziedzinie uczyniono już bardzo wiele, podejmując wysiłki na rzecz wprowadzenia skutecznych instrumentów prawnych, jak również zabiegając o właściwą ich realizację w działaniach praktycznych. Trzeba sobie jednak zdawać sobie sprawę z tego, że nadal oczekuje na rozwiązanie wiele istotnych problemów. Należy do nich m.in. problematyka zwalczania i zapobiegania przestępczości nieletnich. W ostatnich latach można zaobserwować niepokojącą tendencję zwiększenia się przestępczości dzieci i młodzieży i to również w kategorii przestępstw najpoważniejszych. W tej sytuacji przygotowanie projektu ustawy o zwalczaniu przestępczości nieletnich staje się sprawą bardzo pilną.</u>
          <u xml:id="u-10.21" who="#BohdanTracewski">Zdecydowana poprawa w dziedzinie ochrony rodziny i dziecka wymaga kompleksowego podejścia do spraw z tym związanych, koordynacji poczynań wszystkich zainteresowanych instytucji państwowych i społecznych. Wymaga też niewątpliwie czasu. Konieczne jest przecież podjęcie działań, które zakładają m.in. poprawę warunków kadrowych w sądach rodzinnych, rozbudowę aparatu pomocniczego tych sądów, przygotowanie odpowiedniej kadry sędziowskiej, a także rozwiązania spraw płacowych.</u>
          <u xml:id="u-10.22" who="#BohdanTracewski">Większą niż dotychczas wagę przywiązać należy do zadań profilaktycznych. W tej bowiem dziedzinie ujawnia się szczególnie wiele niedostatków i wadliwości. Potrzebne jest większe zaangażowanie w sprawy ochrony rodziny wszystkich instytucji i organizacji społecznych. Zasadnicze zastrzeżenia budzić musi niedostateczne współdziałanie wielu organizacji społecznych z organami wymiaru sprawiedliwości. Zwiększenie współpracy tych instytucji umożliwiłoby skuteczniejsze zwalczanie zjawiska niedostosowania społecznego w najważniejszym etapie.</u>
          <u xml:id="u-10.23" who="#BohdanTracewski">Organy prokuratury doceniając w pełni wagę zagadnień poruszonych na posiedzeniu będą podejmowały starania o coraz lepsze i skuteczniejsze działania na rzecz ochrony rodziny.</u>
          <u xml:id="u-10.24" who="#BohdanTracewski">Przewodniczący Komisji poseł Zygmunt Surowiec (ZSL): Wnioski wynikające z dzisiejszego posiedzenia stanowić będą podstawę dla opracowania opinii, która zostanie następnie przekazana Komisjom: Prac Ustawodawczych oraz Prac i Spraw Socjalnych. Przedmiotem dyskusji były zagadnienia związane przede wszystkim z problemami rodzin dotkniętych przejawami patologii społecznej. Jest więc oczywiste, że tak ujęty temat obejmuje jedynie fragment zagadnień dotyczących, ochrony rodziny.</u>
          <u xml:id="u-10.25" who="#BohdanTracewski">Dyskusja koncentrowała się m.in. na sprawach funkcjonowania sądów rodzinnych. Słusznie wskazano, że dla prawidłowszego działania tych sądów niezbędna jest poprawa ich warunków kadrowych, a także rozbudowa zaplecza techniczno-organizacyjnego. Komisja powinna wystąpić z dezyderatem w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-10.26" who="#BohdanTracewski">Ważnym wnioskiem wynikającym z posiedzenia jest wskazanie na konieczność precyzyjniejszego określenia uprawnień oraz odpowiedzialności instytucji państwowych i społecznych, do których zadań należy ochrona rodziny i dziecka. Można mieć nadzieję, że materiały przedstawione na dzisiejszym posiedzeniu będą wykorzystane w pracach Rady DS. Rodziny.</u>
          <u xml:id="u-10.27" who="#BohdanTracewski">Za szczególnie niepokojące zjawisko trzeba uznać wzrost przestępczości dzieci i młodzieży. Jak wynika ze statystyk sądowych, co 10 osoba wkraczająca na drogę przestępstwa, to nieletni. W tych warunkach przyjęcie spójnych i kompleksowych rozwiązań prawnych w przyszłej ustawie o zwalczaniu przestępczości nieletnich jest ogromnie potrzebne. Spodziewamy się, że prace nad projektem tej ustawy zostaną przyspieszone w takim stopniu, by Sejm mógł jeszcze w obecnej kadencji ją uchwalić. Jest sprawą dla wszystkich oczywistą, że ustawa czy, ogólnie rzecz biorąc, instrumenty prawne, nie pozwolą na automatyczne wyeliminowanie niekorzystnych zjawisk związanych z przestępczością dzieci i młodzieży. Trzeba jednak stwierdzić, że nowoczesne rozwiązania prawne stworzą odpowiednią podstawę dla stymulowania działalności organów państwowych i społecznych w tej dziedzinie.</u>
          <u xml:id="u-10.28" who="#BohdanTracewski">W drugim punkcie porządku dziennego Komisja rozpatrzyła odpowiedzi na dezyderaty skierowane do ministrów: komunikacji, spraw wewnętrznych, sprawiedliwości oraz Prokuratora Generalnego PRL. Dotyczyły one zwalczania przestępstw dewizowych oraz niezadowalającego stanu bezpieczeństwa w ruchu drogowym.</u>
          <u xml:id="u-10.29" who="#BohdanTracewski">Komisja przyjęła odpowiedź, postanawiając równocześnie zwrócić się do ministra sprawiedliwości o dodatkowe wyjaśnienie w sprawie zamierzeń profilaktycznych w walce z przestępczością dewizową.</u>
          <u xml:id="u-10.30" who="#BohdanTracewski">Komisja uchwaliła dezyderaty dotyczące zapewnienia środków na budownictwo sanatoryjne, budowy gmachu Sądu Najwyższego oraz przeciążenia Sądu Najwyższego rewizjami zwykłymi od orzeczeń sądów wojewódzkich.</u>
          <u xml:id="u-10.31" who="#BohdanTracewski">W kolejnym punkcie porządku obrad informację o skargach i wnioskach wpływających do Komisji przedstawił poseł Zygmunt Surowiec (ZSL): W bieżącej kadencji skierowano do Sejmu do końca stycznia br. 6.616 podań, skarg i wniosków dotyczących spraw po raz pierwszy przedstawianych Sejmowi. Ponadto nadeszło 3.300 listów poruszających sprawy sygnalizowane już uprzednio. Komisja nasza otrzymała 1.791 listów, z czego 762 w okresie od marca do końca października ub. roku i 1.029 w okresie od 1 listopada do 31 stycznia br.</u>
          <u xml:id="u-10.32" who="#BohdanTracewski">28% skarg skierowanych do Komisji dotyczyło działalności sądów i komorników. 23% listów zawierało podania o rewizje nadzwyczajne. Ponad 10% korespondencji dotyczyło niewłaściwego działania funkcjonariuszy organów ścigania. Ponadto w korespondencji zawarte były prośby o interwencje w sprawach paszportowych (8,5%), kombatanckich (5,5%), próśb o ułaskawienie (5%), sygnały o naruszaniu przepisów regulaminów zakładów karnych przez służbę więzienną (3,5%), a także w innych sprawach, jak prośby o odroczenie wykonania kary i przedterminowe zwolnienie, nadanie odznaczeń państwowych i inne.</u>
          <u xml:id="u-10.33" who="#BohdanTracewski">Większość listów dotyczy spraw indywidualnych i jest kierowana bezpośrednio do właściwych organów. W 147 listach poruszono kwestie o charakterze ogólnym. Część z nich przekazano do właściwych organów państwowych w celu załatwienia. Na większość listów Komisja udzieliła odpowiedzi. Nie odpowiadano jedynie na listy aroganckie i złośliwe.</u>
          <u xml:id="u-10.34" who="#BohdanTracewski">Osobną grupę stanowią protesty i listy otwarte dotyczące uwolnienia więźniów politycznych, zwłaszcza Leszka Moczulskiego, rejestracji „Solidarności” oraz protesty przeciwko aresztowaniu Jana Narożniaka i Pawła Sapełły. W odpowiedzi Komisja informowała o powodach aresztowania wymienionych osób.</u>
          <u xml:id="u-10.35" who="#BohdanTracewski">W lutym napływają dalsze skargi. M.in. otrzymaliśmy 6 telexów z rejonu Podbeskidzia w sprawie zawarcia porozumienia przez ministra sprawiedliwości z „Solidarnością” na temat niezawisłości sędziowskiej i poprawy warunków pracy w resorcie sprawiedliwości. Minister sprawiedliwości był przygotowany do udzielania wyjaśnień obywatelom posłom w powyższych kwestiach. Temat ten przesunęliśmy na następne posiedzenie ze względu na dużą ilość spraw rozpatrywanych na dzisiejszym posiedzeniu.</u>
          <u xml:id="u-10.36" who="#BohdanTracewski">Zdaniem prezydium Komisji, z nadesłanych wniosków wyłoniły się dwa tematy, które Komisja zamierza podjąć niezwłocznie. Należy zająć się funkcjonowaniem kolegiów orzekających, gdyż nadesłane listy świadczą o nie przestrzeganiu norm procesowych w postępowaniu przed tymi organami oraz o niezapewnianiu prawa do obrony. Drugą pilną sprawą wymagającą załatwienia jest stosowanie przepisów paszportowych. Kwestia ta wywołuje wiele emocji i nieporozumień. W wielu listach postuluje się większą swobodę przy wydawaniu paszportów, choć jest także kilka przeciwstawnych propozycji. Proponuję powołać 4-osobowy zespół poselski dla zajęcia się tymi tematami.</u>
          <u xml:id="u-10.37" who="#BohdanTracewski">Chciałabym wyrazić swój żal, że tak późno dowiadujemy się, iż do Komisji wpłynęło tak wiele listów. Komisja Oświaty już we wrześniu ub. roku powołała podkomisję DS. skarg i wniosków.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#ZygmuntSurowiec">Od lat obowiązuje praktyka okresowego informowania Komisji o skargach i wnioskach napływających i załatwianych przez prezydium Komisji wraz z jej sekretariatem. W związku z powołaniem sejmowej Komisji Skarg i Wniosków oczekiwaliśmy, że zajmie się ona przynajmniej sprawami indywidualnymi, napływającymi do pozostałych komisji. Jednak dotychczas tak się nie dzieje, a o pracach nowej Komisji dowiadujemy się z informacji prasowej. Niezależnie jednak od naszych uwag pod adresem Komisji Skarg i Wniosków, musimy rozpatrywać sprawy związane z przedmiotem zainteresowań naszej Komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#SzczepanStyranowski">Krajowa Komisja Porozumiewawcza Pracowników Sądownictwa „Solidarności” zwróciła się do mnie, abym na posiedzeniu Sejmu zadał pytanie, dlaczego minister sprawiedliwości nie podejmuje rozmów na temat postulatów zgłaszanych przez tę komisję.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#SzczepanStyranowski">Idea powołania Zespołu, o którym mówił przewodniczący Komisji, jest słuszna.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#SzczepanStyranowski">Jako członek Komisji Skarg i Wniosków informuję, że ustaliła ona zakres swoich prac i ich tematykę i spotyka się obecnie z komisjami sejmowymi w celu dokonania koniecznych uzgodnień. W najbliższym czasie odbędzie się takie spotkanie z Komisją Spraw Wewnętrznych i Wymiaru Sprawiedliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#ZygmuntSurowiec">Minister sprawiedliwości zamierzał przedstawić informację na temat swoich rozmów z „Solidarnością” na dzisiejszym posiedzeniu. Temat ten przesunęliśmy na następne posiedzenie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#JaninaBanasik">Wszyscy Zdajemy sobie sprawę ze spoczywającej na nas odpowiedzialności za właściwe załatwienie skarg. W pierwszej kolejności trzeba podejmować tematy najważniejsze, a także te, które są poruszane w największej liczbie listów. Rodzi się wątpliwość, czy tematy dotyczące funkcjonowania kolegiów orzekających i spraw paszportowych są rzeczywiście najpilniejsze.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#JaninaBanasik">Pisząc do Komisji, obywatele poruszają sprawy ogólnospołeczne wymagające rozwiązania lub też występują w roli pokrzywdzonych. Ostatnio otrzymałam skargę w sprawie indywidualnej, którą skierowałam do sekretariatu Komisji. Ponieważ posłowie nie mają możliwości osobistego zajęcia się każdą sprawą indywidualną, należy rozważyć możliwość powołania kilku zespołów lub powiększenia składu zespołu, o którym mówił przewodniczący.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#JaninaBanasik">Nabrzmiałym problemem społecznym staje się projekt ustawy o cenzurze. Opinia społeczna domaga się przedłożenia tego projektu Sejmowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#ZygmuntSurowiec">Trudno jest ustalić kryteria ważności poszczególnych spraw napływających do Komisji. Nie jest bowiem sprawą najważniejszą liczba podpisów pod daną skargą. Zdaniem prezydium sprawy paszportowe i problematyka kolegiów wymagają rozpatrzenia przez Komisję.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#ZygmuntSurowiec">Z dużym wyprzedzeniem powołaliśmy podkomisję DS. ustawy o cenzurze, która zajmie się projektem tej ustawy z chwilą, gdy wpłynie on do Laski Marszałkowskiej. Dopóki to nie nastąpi, nic więcej w tej kwestii nie możemy zrobić.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#ZygmuntSurowiec">Ze względu na dużą liczbę różnorodnych spraw, które Komisja będzie podejmować w najbliższym czasie, trudno zgodzić się z propozycją powołania kilku zespołów lub jednego bardziej licznego do spraw skarg i wniosków. W razie potrzeby skład tego zespołu może być uzupełniany o posłów zainteresowanych konkretnym tematem. O ile zespół uzna za celowe podjęcie jakiegoś tematu, może po porozumieniu z prezydium zająć się nim.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#ZygmuntSurowiec">Komisja powołała zespół poselski DS. problematyki Wynikającej ze skarg i wniosków napływających do Komisji.</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#ZygmuntSurowiec">W dalszym punkcie obrad Komisja wysłuchała informacji Ministerstwa Spraw Wewnętrznych oraz Generalnej Prokuratury dotyczących działalności grup antypaństwowych oraz dochodzeń w sprawach o nadużycia gospodarcze.</u>
          <u xml:id="u-15.5" who="#ZygmuntSurowiec">Wiceminister spraw wewnętrznych Adam Krzysztoporski: Ważnym obszarem działania resortu spraw wewnętrznych jest ochrona konstytucyjnego ustroju państwa. W okresie ostatnich 6 miesięcy w kraju nasiliły się działania wymierzone przeciwko ustrojowi. Przejawem tego jest m. in. anarchizacja życia społecznego, podważanie autorytetu prawa, dywersyjna działalność wrogich ośrodków a także antypaństwowa działalność grup o obliczu antysocjalistycznym. Wysuwane są żądania zwolnienia członków nielegalnej organizacji Konfederacji Polski Niepodległej oraz innych osób więzionych za działalność antypaństwową. Obserwuje się jednocześnie działania utrudniające funkcjonowanie organów Milicji, służby bezpieczeństwa oraz prokuratury. Instytucje te pomawiane są np. o prowokacyjne działania skierowane przeciwko członkom „Solidarności”. Przejawem naruszania obowiązujących norm prawnych jest m.in. wydawanie nielegalnych publikacji. Zdarzają się przypadki podpaleń budynków publicznych. Wszystko to ma miejsce w okresie, kiedy kraj nasz jest przedmiotem szczególnego zainteresowania i penetracji wrogich ośrodków i obcych wywiadów. Zbierane są informacje o nastrojach społecznych oraz układach sił politycznych. Zaznacza się prawdziwa inwazja dziennikarzy zagranicznych podających się za turystów. Wiadomości preparowane przez radio „Wolna Europa” mają na celu antagonizowanie społeczeństwa, podważanie jego zaufania do władz oraz stymulowanie działań anarchizujących społeczeństwo.</u>
          <u xml:id="u-15.6" who="#ZygmuntSurowiec">Dokonuje się ostatnich czynności związanych z zakończeniem śledztwa przeciwko KPN, w niedługim okresie czasu zostanie sformułowany akt oskarżenia. Śledztwo wykazało wyraźny związek tej nielegalnej organizacji z ośrodkami wrogimi Polsce. Przejawia się to m.in. w pomocy finansowej, którą KPN otrzymywała systematycznie od tych ośrodków.</u>
          <u xml:id="u-15.7" who="#ZygmuntSurowiec">Kontynuowane jest także postępowanie przeciwko KSS „KOR”. Również i w tym wypadku dotychczasowe wyniki śledztwa wyraźnie wskazują na powiązanie tej organizacji z wrogimi ośrodkami dywersyjnymi (np. „Kulturą” paryską, której już we wcześniejszych procesach udowodniono działalność wymierzoną przeciwko naszemu krajowi). Przejawem ścisłej współpracy KOR-u z wrogimi ośrodkami jest m.in. materiał przygotowany przez tę organizację na temat przestrzegania praworządności i praw człowieka w celu przedstawienia na konferencji madryckiej. KOR prowadzi działalność wydawniczą, wymierzoną przeciwko ustrojowi socjalistycznemu (kontynuowane jest np. wydawanie pisma „Robotnik” o jednoznacznej, antypaństwowej wymowie). Członkowie KSS „KOR” systematycznie dopuszczają się naruszania obowiązujących przepisów prawa o wykroczeniach, organizując nielegalne wiece i zbiórki pieniężne. Należy wyraźnie podkreślić, że w Polsce nie ma osób więzionych za przekonania. Formułowane są natomiast zarzuty podejmowania działalności naruszającej przepisy Kodeksu karnego. Uważamy, że z osobami przejawiającymi przekonania antysocjalistyczne trzeba walczyć środkami politycznymi. Jeżeli jednak działalność takich osób wymierzona jest przeciwko państwu i narusza obowiązujące prawo karne, organy ścigania mają obowiązek podjęcia przewidzianych prawem środków.</u>
          <u xml:id="u-15.8" who="#ZygmuntSurowiec">Prokurator Generalny Lucjan Czubiński poinformował o sprawach prowadzonych przez prokuraturę. M.in. nawiązując do trwających intensywnie prac inspektorów NIK w sprawie niektórych byłych członków kierownictwa Komitetu DS. Radia i Telewizji, powiedział, że w końcu marca prokuratura otrzyma wyniki kontroli, a śledztwo zostanie zakończone w pierwszej połowie maja.</u>
          <u xml:id="u-15.9" who="#ZygmuntSurowiec">Przy okazji potwierdził, że Maciej Szczepański przebywa w areszcie. Poinformował też o podjęciu postępowania przygotowawczego w sprawie b. ministra Adama Glazura.</u>
          <u xml:id="u-15.10" who="#ZygmuntSurowiec">Prokurator Generalny zwrócił się z prośbą o cierpliwość w tych i innych toczących się sprawach przeciwko ludziom zajmującym do niedawna wysokie stanowiska w administracji państwowej i gospodarczej. Organy ścigania muszą bowiem działać obiektywnie i spokojnie.</u>
          <u xml:id="u-15.11" who="#ZygmuntSurowiec">Tymczasem obserwujemy próby wywierania nacisku, oceniania przed zakończeniem postępowania osób podejrzanych. Odnowa nie może burzyć systemu prawnego, osłabiać organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości. Nie można poza uprawnionymi organami wydawać wyroków na ludzi, wymuszać decyzji a takie sprawy, niestety mają miejsce.</u>
          <u xml:id="u-15.12" who="#ZygmuntSurowiec">Oceniając stan przestępczości Prokurator Generalny stwierdził, że w ub.r. zanotowano wzrost przestępczości, głównie kryminalnej o 2%, w tym w II półroczu o 6%. W skali całego roku liczba zabójstw wzrosła o 18%, rozbojów o 13%. Daje się zauważyć wzrost aktywności ludzi z marginesu społecznego oraz recydywistów. Jeżeli chodzi o przestępstwa gospodarcze to w r.ub. prokuratury skierowały do sądów akty oskarżenia w 1005 sprawach o poważne przestępstwa, w tym w 158 wysokość strat przewyższała 1 mln zł.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>