text_structure.xml 36.2 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Dnia 24 kwietnia 1980 r. Komisja Handlu Wewnętrznego, Drobnej Wytwórczości i Usług, obradująca pod przewodnictwem posła Jerzego Jóźwiaka (SD), rozpatrzyła informację ministra handlu wewnętrznego i usług o strukturze i zakresie działania resortu oraz jednostek koordynowanych przez resort oraz o aktualnych problemach handlu, usług i drobnej wytwórczości.)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(W posiedzeniu udział wzięli: minister handlu wewnętrznego i usług Adam Kowalik, prezes Centralnego Związku Spółdzielczości Pracy minister Wiktor Sielanko oraz przedstawiciele Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, Ministerstwa Finansów, Najwyższej Izby Kontroli, CZSR „Samopomoc Chłopska”, CZSS „Społem”, Centralnego Związku Rzemiosła oraz Związku Spółdzielni Inwalidów.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#Sprawozdawca">Podstawę dyskusji stanowiły materiały informacyjne, nadesłane przez Ministerstwo Handlu Wewnętrznego i Usług oraz CZSS „Społem”, w których przedstawiono węzłowe zadania resortu w 1980 r. Stwierdza się fakt, że podstawowe zadania handlu - zaopatrzenie ludności w 1979 r. zrealizowana zostało nadwyżką. Złożyły się na to dodatkowe dostawy towarów w ramach szerokiej wymiany, ze środków Komitetu DS. Rynku Wewnętrznego, z uzysku dewizowego eksportu wewnętrznego oraz źródeł zaktywizowanych przez ajentów. Zaangażowano również do bieżącego obrotu znaczną część zapasów, tym samym zwiększono je w organizacjach handlowych w stosunku do roku poprzedniego.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#Sprawozdawca">W obecnej sytuacji główne zadania handlu polegają na zmniejszeniu napięć rynkowych i utrzymaniu uzyskanego stanu zaopatrzenia w artykuły żywnościowe. Konieczna jest oszczędna i racjonalna gospodarka towarami oraz właściwe przestrzenne ich rozmieszczenie, uwzględnianie stopnia nasilenia popytu, stosowanie preferencji w zaopatrzeniu aglomeracji.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#Sprawozdawca">W grupie artykułów przemysłowych codziennego użytku resort przewiduje lepsze zaopatrzenie. Odnosi się to do artykułów chemicznych i higieny osobistej oraz wyrobów ze szkła. W zakresie -wyposażenia mieszkań, pomimo wzrostu dostaw wielu artykułów, potrzeby rynku nie zostaną w pełni zaspokojone. W grupie wyrobów przemysłu lekkiego plan zakłada wzrost dostaw. Pomimo tego wystąpią niedobory niektórych asortymentów tkanin, obuwia i konfekcji. Rynek artykułów dla dzieci i młodzieży znajduje się pod szczególną opieką. Plan zakłada wzrost dostaw węgla i brykietów z węgla kamiennego. Trudności z zaopatrzeniem w te artykuły wymagają preferowania producentów rolnych i hodowców. Zapewnia się wzrost dostaw papy, cementu, wapna sproszkowanego, elementów ściennych, eternitu, stolarki budowlanej, maszyn i urządzeń rolniczych, ciągników rolniczych oraz nawozów sztucznych. Wzrost dostaw tych towarów stwarza warunki dla poprawy zaopatrzenia wsi.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#Sprawozdawca">Środki inwestycyjne resort kieruje przede wszystkim na kontynuację zadań już rozpoczętych. W 1980 r. do preferowanych kierunków inwestowania zalicza no: budownictwo piekarń, mleczarni, wytwórni napojów, przetwórni i zamrażalni owoców i warzyw oraz garmażerni. Uwzględniając wszystkie źródła przyrostu sieci handlowej (sieć podstawowa w budownictwie mieszkaniowym, własne inwestycje, rewindykacje, sieć sklepów fabrycznych) uzyska się poprawę wskaźników w przeliczeniu na 1000 mieszkańców. W 1980 r. wzrośnie również powierzchnia użytkowa magazynów handlowych. W związku ze znacznymi zaległościami w budowie sieci handlowej w nowych osiedlach ustalone zostały obligatoryjnie zadania inwestorów. Ich wykonanie powinno przynieść ponad 300 tys. m² nowej powierzchni handlowej i usługowej.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#Sprawozdawca">Resort zakłada, że zatrudnienie w przedsiębiorstwach handlu rynkowego w 1980 r. wyniesie 901,7 tys. osób, tj. 99,2% poziomu z 1979 r. Plan stwarza możliwość zwiększenia obsługi konsumentów, pod warunkiem ograniczenia liczby pracowników administracyjno-biurowych. Wzrost zatrudnienia w handlu może nastąpić także poprzez rozwój ajencyjnych form sprzedaży oraz zatrudnienia w niepełnym wymiarze godzin.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#Sprawozdawca">W 1980 r. kładzie się akcent na rozwijanie usług deficytowych. W usługach motoryzacyjnych (wzrost o 21%) modernizuje się zaplecze techniczne i kontynuuje budowę małych stacji obsługi. W usługach radiowo-telewizyjnych (wzrost o 11%) oraz naprawach i konserwacjach zmechanizowanego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (wzrost o 14,5%) plan przewiduje uruchomienie 290 nowych zakładów oraz 64 punktów. Wobec opóźnień w rozbudowie usług pralniczych i chemicznego czyszczenia odzieży (założono ich wzrost o 4,6%) podjęto starania o lepsze wykorzystanie istniejącego potencjału przez zwiększenie zmianowości pracy i lepszą eksploatację maszyn i urządzeń technicznych.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#Sprawozdawca">W pierwszym kwartale dobrze zrealizowano dostawy globalne i uzyskano przekroczenie planu, natomiast mają miejsce niedobory asortymentowe. Z 493 pozycji objętych trójszczeblowym systemem kontroli - nie zrealizowano 202. Dowodzi to potrzeby wypracowania dalszych, bardziej skutecznych metod sterowania dostawami z przemysłu. Planuje się szereg kroków w tym kierunku.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#Sprawozdawca">W I półroczu dokonana zostanie ocena funkcjonowania zmodyfikowanych zasad systemu ekonomiczno-finansowego obowiązującego w DT „Centrum” i po wprowadzeniu ewentualnych korekt system ten wprowadzony zostanie do innych organizacji handlowych. W 1980 r. wdrożone zostaną kwartalne badania rynku metodą testu koniunktury, których wyniki pozwolą na konfrontację zamierzeń i działań przemysłu z zaopatrzeniem jednostek handlowych oraz dokonywanie analiz zachodzących zjawisk i procesów rynkowych.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#Sprawozdawca">Prowadzone są prace nad zwiększeniem uprawnień i odpowiedzialności wojewodów w dziedzinie funkcjonowania i rozwoju rynku wewnętrznego. Przewiduje się objęcie systemem planowania terenowego sprzedaży detalicznej i gastronomicznej, powiązanie wyników ekonomicznych przedsiębiorstw handlowych z budżetem terenowym oraz umożliwienie wojewodom współkształtowania parametrów wynikających z nowego systemu ekonomiczno-finansowego.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#Sprawozdawca">Dużą uwagę przywiązuje się do rozwoju przemysłu drobnego w oparciu o stworzone dla niego nowe zasady systemu ekonomiczno-finansowego. Pracujące na tych zasadach jednostki przemysłu drobnego będą lepiej wykorzystywać lokalne źródła zaopatrzenia i pogłębiać współpracę z organizacjami handlowymi w rozwijaniu i dostosowywaniu produkcji do potrzeb rynku.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#komentarz">(Dyskusja.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#JadwigaBiernat">W poprzedniej kadencji Sejmu uchwali my plan na rok 1980. Jego realizacja przebiega w trudnych warunkach i słusznym jest, że resort w swym materiale rzetelnie przedstawił istniejącą obecnie w handlu, drobnej wytwórczości i usługach sytuację. Jakie podejmuje się obecnie działania zmierzające do poprawy sytuacji? Jak realizacja zadań ma się na obecnym etapie do założeń planu?</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#JadwigaBiernat">Wykonanie zadań planowych w I kwartale częstokroć wpływa na wykonanie NPSG w całym roku. Z materiałów wiemy, iż udało się przekroczyć założenia planowe. Chciałabym wiedzieć, jak przedstawia się realizacja zadań w poszczególnych przemysłach oraz jak wygląda realizacja zadań rocznych w układzie terytorialnym? Podobnie resort powinien przedstawić posłom aktualną sytuację w zakresie zapasów tak w handlu hurtowym jak i detalicznym, a także jak przedstawia się stan realizacji usług w stosunku do planu?</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#JadwigaBiernat">Wydaje się, iż powinno zostać zapalone zielone światło dla rozwoju rzemiosła ukierunkowanego na świadczeniu usług w środowisku wiejskim, zwłaszcza warsztatów naprawy sprzętu rolniczego. Chciałabym się również dowiedzieć jak kształtowały się dostawy podstawowych asortymentów części zamiennych w tym dziale w I kwartale br. W porównaniu z analogicznym kwartałem roku ub.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#CzesławSłowek">Z doręczonych materiałów wynika, iż realizacja zadań w handlu odbywa się w trudnych i gorszych niż zakładano w planie warunkach. Stąd też zachodzi konieczność łagodzenia istniejących napięć i trudności ze strony resortu. Nasza Komisja wesprze te działania resortu.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#CzesławSłowek">Niektóre problemy winny być jak najszybciej rozwiązane. Po pierwsze, chodzi o konsekwentne i skuteczne działanie w kierunku zmniejszenia rozwarcia pomiędzy wzrastającą ponad plan siłą nabywczą ludności a skalą dostaw towarów na rynek. Wydaje się, iż wobec niepełnego zrównoważenia dostaw z samym planem, kwestia ta winna stać się przedmiotem dezyderatu naszej Komisji pod adresem Komisji Planowania przy Radzie Ministrów. Po drugie, do rangi wielkiego problemu urasta obecnie wyegzekwowanie z przemysłu planowanych wielkości dostaw towarów w poszczególnych asortymentach. Nie globalne przecież, a asortymentowe dostawy decydują o stanie zaopatrzenia rynku. Należy bezwzględnie wprowadzić skuteczniejszy system kontroli dostaw. Po trzecie, konieczne jest zwiększenie troski i odpowiedzialności za gospodarskie zużycie wszystkich surowców i materiałów. Mamy aż nadto przykładów marnotrawstwa cennych surowców.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#CzesławSłowek">Wątpliwości budzi skuteczność działań resortu na rzecz poprawy sytuacji rynkowej. Czy działania te są celowe, należycie skoordynowane i spójne z zadaniami poszczególnych przedsiębiorstw i województw? Z materiałów jakimi dysponuję wynika, iż nie ma odpowiedniego spięcia pomiędzy dyrektywnymi planami województw, a planami przedsiębiorstw. Nie wpływa to dobrze na zwiększanie dyscypliny planu.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#CzesławSłowek">Wiele czynników składa się na to, iż nie możemy uzyskać widocznego i oczekiwanego postępu w funkcjonowaniu handlu i obsłudze konsumenta. W chwili obecnej nacisk musi być położony na dalszą, lepszą organizację pracy w sklepach. Nie może być takiej sytuacji, iż pomimo obecności wystarczającej liczby personelu i natężeniu zakupów pracuje jedna kasa a reszta pauzuje. Rodzi to uzasadnione niezadowolenie konsumentów.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#CzesławSłowek">Podzielam pogląd resortu, iż najbardziej newralgicznym segmentem rynku jest rynek artykułów żywnościowych. Musi on obecnie uzyskać wszelkie możliwe priorytety. Chodzi o to, by był on zaopatrzony należycie także w warzywa i owoce oraz wyroby garmażeryjne. Niepokój budzi niepełne wykorzystanie wielu surowców spożywczych, cennych z punktu widzenia potrzeb rynku. Należy do nich mleko, podroby, krew, ryby i inne. Trudna sytuacja rynkowa dyktuje konieczność zwiększenia wymogów na każdym odcinku i od każdego pracownika. Przykładem niezadowalającej pracy handlu jest paczkowanie mięsa w ilości jednego kilograma i więcej (i to mimo znanych trudności zaopatrzeniowych). Konieczne są mniejsze porcje. Ten sam problem dotyczy masła oraz chleba.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#CzesławSłowek">Istotną sprawą wchodzącą w zakres działania naszej Komisji jest problem ajencji. Oceniam, że ich powołanie było ze wszech miar uzasadnione. Przyczyniły się one do zintensyfikowania pracy i zagęszczenia sieci placówek handlowych, zagospodarowano nie wykorzystane do tej pory źródła pozyskiwania surowców i wyrobów, stworzono także możliwości poprawy materialnej zatrudnionym tam osobom. Obecnie chodzi o to, aby nie dopuszczać do nieuzasadnionego i koniunkturalnego przebranżowienia tych placówek, aby precyzyjnie określać minimum asortymentowe i preferować sprzedaż towarów społecznie pożądanych.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#CzesławSłowek">Mówca skierował pod adresem przedstawicieli resortu następujące pytania: czy kierownictwo resortu podejmie kroki w kierunku uregulowania w problemów związanych z problemami cenowymi?; Czy kierownictwo resortu podejmie działania na rzecz bardziej racjonalnego rozmieszczenia masy towarowej w układzie miasto-wieś?; Czy społeczeństwo odczuje w tym roku poprawę zaopatrzenia rynku w farby i lakiery oraz proszki do prania?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#LidiaWołowiec">Wypowiadane są różne opinie na temat funkcjonowania handlowych punktów ajencyjnych. Popieramy tę formę handlu, ale niepokój budzi wielkość dochodów i nie zawsze uzasadnionych zysków w stosunku do wkładu pracy. Ajenci mają uprawnienia do ustalenia cen z rzemieślnikami i prywatnymi wytwórcami dostarczającymi towary. Wysokość tych cen nie jest w sposób dostateczny kontrolowana. Czy nie należałoby uściślić zasad i przepisów dotyczących funkcjonowania ajencji?</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#LidiaWołowiec">Przewiduje się powiększenie zatrudnienia w handlu poprzez angażowanie pracowników w niepełnym wymiarze godzin. Czy takie zamierzenie jest realne?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#JózefWojtala">Nakłady na inwestycje handlu w roku bieżącym są niższe od wykonania tych zadań w roku ubiegłym. Co resort zamierza przedsięwziąć w celu poprawy sytuacji w tym zakresie? Czy zmniejszenie nakładów inwestycyjnych w resorcie handlu jest proporcjonalne w stosunku do innych resortów? Czy istnieją szanse uzyskania odpowiedniej powierzchni lokalowej na cele handlowe w nowym budownictwie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#ZenonKomender">Węzłowym problemem jest osiągnięcie poprawy równowagi towarowo-pieniężnej. Z materiałów resortu oraz informacji o ustaleniach Rady Ministrów wynika, że problem ten uzyskał wysoką rangę i jest w centrum uwagi władz rządowych. Zwrócić trzeba jednak uwagę, że nadal utrzymuje się tendencja przekraczania planowych przychodów ludności (w I kwartale o 11 mld zł). Jest to zjawisko niepokojące dla rynku, tym bardziej że wiemy o niedoborze planowych dostaw. Wartość produkcji rynkowej, niezgodnej z potrzebami asortymentowymi wyniosła w I kwartale 7 mld zł, a w II kwartale sygnalizuje się powiększenie tej wartości. Utrzymuje się więc tendencja produkowania tego co się da, a nie tego co jest potrzebne.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#ZenonKomender">Pogorszeniu ulega sytuacja na rynku żywnościowym, a braki w dostawach towarów dla tego rynku są szczególnie dotkliwe. Niezadowalające jest przestrzenne rozmieszczenie masy towarowej. Preferencje stosowane dla dużych aglomeracji niewiele dają; obniża się przez to ogólnospołeczna efektywność obrotu towarowego. Nie możemy stwarzać sobie iluzji, że poprawiamy sytuację na rynku, gdy jest to wydłużanie drogi towarów do konsumentów i obciążanie części sklepów.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#ZenonKomender">Nie obserwuje się wyraźniejszej poprawy jakości wyrobów przemysłowych, mimo uchwalenia ustawy sejmowej. W niektórych grupach towarów przyrosty ilościowe byłyby zadowalające, gdyby nie niski poziom jakości i trwałości. Dotyczy to np. obuwia.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#ZenonKomender">Dodatnim zjawiskiem jest wzrost dostaw artykułów budowlanych.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#ZenonKomender">Utrudnieniem dla funkcjonowania handlu są ciągłe niedobory i niewykonywanie zadań inwestycyjnych. Budownictwo obiektów handlowo-usługowych pozostaje ciągle daleko w tyle za budownictwem osiedli mieszkaniowych, co w sposób oczywisty utrudnia życie ludziom.</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#ZenonKomender">Trudności zaopatrzeniowe i transportowe są powodem niewykonywania planów w drobnej wytwórczości. Oddziaływuje to również na sytuację rynkową.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#JanMełgieś">Potrzebne jest większe i dokładniejsze skoordynowanie produkcji przemysłowej z potrzebami rynku, aby wytwarzać tylko to, co jest rzeczywiście potrzebne konsumentom. Zaopatrzenie rynku w materiały budowlane nie jest jeszcze zadowalające, a koszty transportu znacznie podrażają budownictwo inwestorskie. Wielkim problemem na wsi jest niedostatek rzemieślników i punktów usługowych, gdy tymczasem jest coraz więcej sprzętu zmechanizowanego i urządzeń wymagających napraw fachowych. Trzeba koniecznie przybliżyć towar do odbiorcy, szczególnie na wsi, aby rolnicy nie tracili niepotrzebnie wiele czasu na zaopatrywanie się w miastach, często w drobne, ale niezbędne artykuły i przedmioty codziennego użytku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#BernardKus">Zastanawia realizacja dostaw nawozów sztucznych na rynek wiejski. Rolników dziwi, że w ubiegłym roku mieliśmy nadmiar nawozów potasowych, a obecnie ich nie ma. Brakuje również nawozów fosforowych. Utrzymuje się deficyt węgla, co jest szczególnie uciążliwe dla hodowców. Na długie miesiące znikają nieraz ze sklepów potrzebne towary metalowe. Od pół roku nie można dostać łańcuchów do wiązania bydła; jest to dla rolników niepojęte. Brakuje akumulatorów do ciągników i oczywiście wielu części zamiennych do maszyn. Żaden producent nie podejmuje się wytwarzania detali części zamiennych, np. śrubek, uszczelek, sprężyn, w związku z czym trzeba kupować całe przeznaczone do wymiany części i urządzenia. Potrzebna jest więc zmiana systemu produkcji w przemyśle, aby niepotrzebnie nie zużywać zbyt wiele materiałów i nie dopuszczać do ostrego deficytu części zamiennych.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#BernardKus">Kompleksowo trzeba ocenić relacje cen płodów rolnych i wyrobów z nich produkowanych. Na świecie rolnikom opłaca się korzystać z własnych surowców, podczas gdy u nas jest odwrotnie.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#BernardKus">Po uchwaleniu ustawy o jakości wyrobów, jakość wielu narzędzi i urządzeń technicznych dla rolnictwa uległa pogorszeniu. Cechuje je szczególne niechlujstwo montażu i wykonania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#OlgaRewińska">O zaopatrzeniu rynku decyduje nie tylko wielkość masy towarowej, ale i sieć handlowa. Jakie są możliwości wykonania planu rozbudowy sieci handlowej? Zwrócić trzeba uwagę na niedostateczne w niektórych regionach kraju zdolności produkcyjne zakładów piekarniczych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#EugeniuszCzuliński">Czy można ocenić wykonanie planu usług w I kwartale, ma to bowiem dość istotne znaczenie dla sytuacji rynkowej?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#AlojzyBryl">Czy zamierza się objąć kwartalnymi sondażami rynku przy pomocy testów koniunktury również usługi? Badanie rynku usług umożliwiłoby ustalenie wielkości potrzeb i istniejących jeszcze luk.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#AlojzyBryl">Jaka jest szansa wprowadzenia przez resort miernika netto w rozliczeniach?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#ZbigniewZieliński">Popyt na towary kształtuje także cena; czy zmiany cen służą poprawie struktury zakupów? Odnosi się wrażenie, że często podwyżkami cen obejmuje się towary, które łatwiej produkować a nie zwraca się dostatecznej uwagi na podejmowanie trudniejszej produkcji towarów rzeczywiście poszukiwanych na rynku.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#ZbigniewZieliński">Jakie działania korygujące będzie się podejmować, aby bardziej równomiernie nasycać masą towarową poszczególne regiony kraju?</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#ZbigniewZieliński">Ograniczona baza surowcowa stanowi główną przyczynę niedoborów niektórych artykułów, ale czy nie rozgrzeszamy się zbyt łatwo tym argumentem?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#DanutaSerafin">Trzeba zwrócić większą, uwagę na brak opakowań, gdyż jest to wielkie utrudnienie zarówno dla pracowników handlu jak i dla konsumentów oraz jedna z przyczyn marnotrawstwa cennych surowców.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#JerzyJóźwiak">Czy przewiduje się nową reorganizację w handlu, czy też nastąpi stabilizacja aktualnej struktury i organizacji sieci handlowej?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#AdamKowalik">Podzielam obawy zgłoszone w dyskusji, że zaopatrzenie rynku w roku 1980 będzie bardzo trudnym zadaniem. Mówiłem o tym otwarcie na centralnej naradzie aktywu partyjno-gospodarcze go w dniu 11 kwietnia. W I kwartale zaawansowanie dostaw masy towarowej na rynek wyniosło 24,6% wielkości założonej w planie rocznym. Sytuacja rynkowa nie uległa wprawdzie zasadniczej poprawie, ale z drugiej strony nie uległa jednak pogorszeniu i należałoby sobie życzyć, żeby taki trend utrzymywał się także w bieżącym kwartale. Obserwujemy jednak znaczny wzrost dochodów pieniężnych ludności i niewykonywanie dostaw asortymentowych. Zaległości towarów objętych trzema listami najbardziej społecznie potrzebnych wyniosły wartościowo 7,9 mld zł i dotyczyły 27,2% ogółu pozycji objętych szczegółową kontrolą.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#AdamKowalik">Resort koncentruje uwagę na rynku artykułów żywnościowych, ponieważ jest to najbardziej newralgiczny i zagrożony odcinek obrotu towarowego. Dotyczy to zwłaszcza mięsa i jego przetworów oraz masła. Dzięki staraniom resortu i poparciu rządu udało się uzyskać dodatkowe dostawy mięsa na rynek i utrzymać poziom zaopatrzenia w masło dzięki zakupom importowym. Podjęto odpowiednie kroki, aby zwiększyć zainteresowanie producentów i możliwości zagospodarowania w poszczególnych województwach większej ilości mleka. W 15 województwach 30–50% planowanego skupu mięsa pozostaje w dyspozycji wojewodów.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#AdamKowalik">Utrzymanie preferencji w dostawach dla wielkich aglomeracji jest uzasadnione i konieczne, ponieważ powiększenie zaopatrzenia w oparciu o surowce lokalne jest tam niemożliwe.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#AdamKowalik">Niedobory towarów ujętych na listach objętych trójszczeblowym systemem kontroli dotyczą zwłaszcza artykułów i wyrobów przemysłu spożywczego i chemicznego. Wymienić tu trzeba wyroby walcowane, łańcuchy gospodarskie, niektóre artykuły drogeryjne, ubiory sportowe. Nie należy się spodziewać poprawy zaopatrzenia w artykuły i wyroby chemiczne. Niedobory obejmują zwłaszcza proszki do prania, środki do szorowania, mydło toaletowe. Podaż farb i lakierów płynnych pokrywa tylko 1/3 potrzeb. Zdecydowano się na uzupełniający import niektórych artykułów, m.in. proszków do prania, mydła.</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#AdamKowalik">Głównym zadaniem jest takie sterowanie rynkiem, aby w aktualnej sytuacji zaopatrzeniowej można było pokryć najniezbędniejsze potrzeby. Chodzi tu głównie o skojarzenie wysiłku przemysłu i handlu, racjonalne wykorzystanie środków rezerwowych i środków dewizowych. Tym zagadnieniom poświęcona będzie najbliższa narada resortu handlu z producentami artykułów rynkowych.</u>
          <u xml:id="u-16.5" who="#AdamKowalik">Podjęte zostaną decyzje, które umocnią pozycję wojewody w obrocie handlowym.</u>
          <u xml:id="u-16.6" who="#AdamKowalik">Będziemy nadal rozwijać system ajencyjny. To, co zostało podjęte w niektórych publikacjach prasowych, nie odpowiada faktycznemu stanowi rzeczy. Miały miejsce wypaczenia, ale nie na taką skalę, jaką próbuje się sugerować opinii publicznej. Są to przejawy emocjonalnych ocen i wyciągania ogólniejszych wniosków ze sporadycznych przykładów. Dotyczy to np. poglądu, że handlem ajencyjnym zaczęli się trudnić inżynierowie, prawnicy itd. Przeprowadziliśmy szczegółową analizę list ajentów. Na 13,5 tys. osób prowadzących punkty ajencyjne stwierdzono 300 takich przypadków. (87 ekonomistów, 86 inżynierów, 47 pedagogów, 33 rolników, 18 prawników, 1 lekarz). Należałoby zapytać do kogo adresowane są zarzuty o powierzeniu ajencji handlowych osobom wysoko wykwalifikowanym, w innych zawodach? Przecież decyzje w tych sprawach podejmuje się w województwie, w gminie, a nie na szczeblu centralnym. Uregulowano sprawę nadmiernych i nieuzasadnionych dochodów niektórych grup ajentów. Dotyczy to właściwie tylko butików.</u>
          <u xml:id="u-16.7" who="#AdamKowalik">Pewne nieprawidłowości w zaopatrzeniu rynku wynikają raczej z braku masy towarowej niż ze złej dystrybucji. Przestrzenne rozmieszczenie towarów znajduje się w gestii wojewodów albo instytucji im podporządkowanych.</u>
          <u xml:id="u-16.8" who="#AdamKowalik">Inwestycje w handlu są zmniejszone proporcjonalnie do innych działów gospodarki, chociaż istnieją - jak wiadomo - priorytety w energetyce i komunikacji. Po raz pierwszy w tym roku w NPSG zapisano dyrektywnie uzyskanie dla handlu 311 tys. m² powierzchni.</u>
          <u xml:id="u-16.9" who="#AdamKowalik">Nie będzie żadnych reorganizacji w handlu. Dyskutowane jest tylko ewentualne przejęcie przez handel wewnętrzny handlu rybami.</u>
          <u xml:id="u-16.10" who="#AdamKowalik">Problem zmian w strukturze cen będzie rozwiązywany stopniowo i w dłuższym okresie czasu.</u>
          <u xml:id="u-16.11" who="#AdamKowalik">Trzeba przypomnieć, że plan na rok bieżący a potrzeby rynkowe - to są jednak pojęcia różne. Wykonanie planu nie będzie oznaczać, że całkowicie zaspokaja jest popyt na wszystkie towary rynkowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#LucjanJaskólski">Realizacja zadań w przemyśle drobnej wytwórczości w I kwartale ukształtowała się na pułapie 24,9% planu rocznego. Zdajemy sobie sprawę, iż pełna realizacja zadań na tym odcinku jest bardzo trudna, dlatego też podjęto starania o wspomożenie przemysłu drobnego. Należą do nich: zdjęcie z rynku materiałów pozalimitowych, wygospodarowanie 20 mln złotych dewizowych na zakup niezbędnych surowców w drugim obszarze płatniczym, zwiększenie przydziału środków transportowych oraz preferencje w zakresie funduszu płac i nagród. Teoretycznie realizacja planu została zapewniona. Niepokoi jednak sytuacja surowcowa. Brak jest również wykorzystywanych przez ten dział odpadów z przemysłu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#StanisławKita">Dostawy nawozów mineralnych w I kwartale zostały zrealizowane na zakładanym poziomie, jeśli chodzi o nawozy azotowe i fosforowe. Natomiast są znaczne niedobory nawozów potasowych. Sprzedaż nawozów w I kwartale ukształtowała się na poziomie 125,1% w stosunku do realizacji sprzedaży rok temu. Należy uwzględniać, iż w ubiegłym roku ogólny poziom dostaw był niski, dlatego cytowany wskaźnik nie oddaje w pełni istniejącego stanu rzeczy. Stan zapasów we wszystkich grupach nawozów mineralnych jest niższy niż rok temu.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#StanisławKita">Dostawy pasz w I kwartale zostały zrealizowane w stosunku do planu w 103,6%; sprzedano więcej pasz rolnikom niż w roku ubiegłym. Zapasy w sieci detalicznej kształtują się na poziomie 167 tys. t.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#StanisławKita">Maszyny i narzędzia rolnicze są dostarczane zgodnie z planem, a nawet można mówić o pewnym wyprzedzeniu planu. W I kwartale odnotowaliśmy spadek zapasów, zwłaszcza pługów ciągnikowych, bron i glebogryzarek. Odczuwamy znaczny niedobór części zamiennych do wielu maszyn a także ogumienia i akumulatorów.</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#StanisławKita">Pytano, jak przedstawia się pokrycie popytu na łańcuchy gospodarskie? Istnieje tu znaczna rozbieżność pomiędzy zapotrzebowaniem a możliwościami produkcyjnymi przemysłu: zapotrzebowanie kształtuje się na poziomie 7 mln t, natomiast przemysł potwierdził dostarczenie 5,4 mln t.</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#StanisławKita">Dostawy materiałów budowlanych w I kwartale są w zasadzie, realizowane we wszystkich grupach, jedynie 13 województw zanotowało pewne nieprawidłowości.</u>
          <u xml:id="u-18.5" who="#StanisławKita">Plan zakładał dostarczenie na rynek 6,2 mln t węgla, zdołano dostarczyć 6,07 mln. Na rzecz wsi zwiększono dostawy do 10%.</u>
          <u xml:id="u-18.6" who="#StanisławKita">Do najpilniejszych zadań „Samopomocy Chłopskiej” należy przyśpieszenie dostaw nawozów potasowych zwłaszcza z NRD i ZSRR oraz dostawy materiałów budowlanych i opału wszędzie tam, gdzie w tej chwili notowane są zaległości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#MarekWieczorek">Realizacja usług w I kwartale ukształtowała się na poziomie 21,3% w stosunku do założeń planu. Jest to wskaźnik podobny do tego, jaki osiągano na przestrzeni ostatnich lat i daje możliwość realizacji rocznych zadań planowych.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#MarekWieczorek">Problem wzrostu zatrudnienia w usługach został podjęty na forum rządu. Zapadły decyzje, iż wojewodowie mogą zatrudniać pracowników w tym dziale gospodarki z pominięciem wydziałów zatrudnienia. Winno to przyczynić się do poprawienia sytuacji. Zaopatrzenie usług jest zagadnieniem złożonym. Obecnie wyposażono wojewodów w uprawnienia do wspomagania tego działu w sytuacjach, gdy występują ostre trudności w zaopatrzeniu.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#MarekWieczorek">Wskaźnik netto będzie stosowany powszechnie w następnej 5-latce. Rok bieżący jest niejako etapem wstępnym i ma za zadanie przygotować usługi na wprowadzenie tego wskaźnika. W przyszłości będzie on umożliwiał ocenę pracy zakładów i jednocześnie będzie sprzęgnięty z systemem premiowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#FranciszekŁoś">W dyskusji padł zarzut, iż zbyt często chleb wypieka się w dużych bochenkach. Do takiego wypieku zmusza nas brak rąk do pracy. Chodzi po prostu o to, aby czynności były mniej pracochłonne.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#FranciszekŁoś">Zgadzam się z poglądem wyrażonym w dyskusji, iż należałoby rozszerzyć asortyment wyrobów garmażeryjnych, do tego jednak niezbędne są inwestycje długotrwałe i kapitałochłonne. W obecnej sytuacji płatniczej kraju nie możemy decydować się na ich podejmowanie. Jedyną szansą, którą należałoby w pełni wykorzystać jest modernizacja istniejących zakładów.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#FranciszekŁoś">Zatrudnienie jest tą dziedziną, która w najbliższym czasie przyciągnie wiele uwagi. „Społem” chce o 50% zwiększyć liczbę zatrudnionych w niepełnym wymiarze godzin i ocenia to jako realne. Mówca nie podzielił wątpliwości posła L. Wołowca w tej sprawie. Tendencja zatrudnienia w niepełnym wymiarze godzin jest powszechna w uprzemysłowionych krajach Europy.</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#FranciszekŁoś">Piekarnictwo znajduje się w centrum uwagi kierownictwa CZSS „Społem”, tym bardziej że najbliższe lata będą dla tego działu trudne. W ubiegłym roku była na inwestycje suma 3 mld zł, a w tym roku przewidziano 1,920 mln, gdy zadania nie uległy zmniejszeniu. W sytuacji zawężenia frontu inwestycyjnego przy zmniejszonych limitach, konieczna będzie koncentracja na realizacji inwestycji zaawansowanych powyżej 50%. Pewne nadzieje pokłada się w budownictwie piekarń pawilonowych, które będzie preferowane w latach 1981–85.</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#FranciszekŁoś">Sytuacja w zakresie opakowań nie jest dobra, w dodatku wykazuje oznaki pogorszenia. Wprawdzie są dostarczane w zasadzie planowe globalne ilości papieru, ale jest on zbyt gruby, asortyment nieco zróżnicowany. Z uwagi na trudności przemysłu papierniczego, nie ma możliwości skutecznych interwencji. Wiele przemysłów ograniczyło w ostatnim okresie produkcję artykułów paczkowanych - coraz częściej handel otrzymuje towary luzem. W magazynach hurtowych wzrasta więc zapotrzebowanie na towar pakowany i opakowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#AndrzejZawarczyński">Na wsi zgromadzonych jest 37,5% ogólnej liczby warsztatów rzemieślniczych, jednakże są to najczęściej małe placówki jednoosobowe. Ponadto na wsi polskiej zachodzą teraz pewne niekorzystne dla rzemiosła zmiany. W związku z objęciem rolników powszechnym ubezpieczeniem, dla wielu rzemieślników straciło wartość ubezpieczenie zapewniane przez rzemiosło; w rezultacie jest coraz mniej rolników - rzemieślników. Dochody uzyskiwane obecnie przez rzemieślników na wsi kształtują się poniżej dochodów nawet małych gospodarstw rolnych - stąd brak motywacji dla podejmowania pracy w rzemiośle. Aby zaradzić tej sytuacji związek przygotowuje obecnie koncepcję rozwoju rzemiosła na wsi; jest to zagadnienie skomplikowane i trudne, trzeba uwzględnić wiele różnorodnych elementów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#WiktorSielanko">Dostawy rynkowe, jakie w I kwartale zrealizowała spółdzielczość pracy kształtują się na poziomie 25,8% w stosunku do planu rocznego. Jednakże nie we wszystkich pozycjach plan udało się zrealizować w 100%. Braki zanotowano zwłaszcza w pozycjach dostarczanych przez przemysły: chemiczny, meblarski i farmaceutyczny (m.in. tworzywa sztuczne, farby i lakiery oraz leki). Aby zaradzić tej niekorzystnej sytuacji, Centralny Związek Spółdzielczości Pracy zamierza m.in. zwiększyć wykorzystanie materiałów wtórnych i odpadowych oraz inwencję pracowników i wykorzystanie ośrodków terenowych.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#WiktorSielanko">Istotny problem stanowią usługi i w tym dziale plan i potrzeby rozchodzą się znacznie, zwłaszcza na terenie nowych osiedli. Dlatego związek postanowił przeznaczyć część mocy produkcyjnych swoich przedsiębiorstw budowlanych na ten cel.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#komentarz">(Obrady podsumował przewodniczący Komisji poseł Jerzy Jóźwiak.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#JerzyJóźwiak">W imieniu Komisji mówca wyraził podziękowanie ministrowi A. Kowalikowi za oświetlenie problemów handlu wewnętrznego i zaproponował przyjęcie materiałów przedstawionych przez resort na dzisiejszym posiedzeniu.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#JerzyJóźwiak">W dyskusji posłowie Z. Komender oraz Cz. Słówek zgłosili postulat, aby, wystosować pod adresem Komisji Planowania przy Radzie Ministrów dezyderat w związku z rozwarciem pomiędzy wzrastającą siłą nabywczą ludności a skalą dostaw towarów na rynek. Jak mi wiadomo, sprawa ta została podjęta przez Prezydium Rządu i wydano szereg konkretnych decyzji zmierzających do poprawy tego niekorzystnego stanu rzeczy. W związku z tym proponuję, aby na razie wstrzymać się z formułowaniem dezyderatu i obserwować wysiłki rządu zmierzające do poprawy sytuacji. Jeśli po pewnym czasie uznamy, że do sprawy należy wrócić, sformułujemy odpowiedni dezyderat.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#JerzyJóźwiak">W kolejnym punkcie porządku dziennego Komisja uchwaliła plan pracy na okres od kwietnia do września oraz powołała stałą podkomisję do spraw opinii i dezyderatów.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>