text_structure.xml
39.5 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml" />
<TEI>
<xi:include href="header.xml" />
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Dnia 29 czerwca 1977 r. Komisja Spraw Wewnętrznych i Wymiaru Sprawiedliwości, obradująca pod przewodnictwem posła Franciszka Sadurskiego (ZSL), rozpatrzyła:</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">- problematykę ochrony mienia społecznego;</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">- informację o spotkaniu Prezydium Sejmu z prezydiami komisji sejmowych.</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">W posiedzeniu udział wzięli przedstawiciele:</u>
<u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">- sejmowych komisji Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych oraz Handlu Wewnętrznego, Drobnej Wytwórczości i Usług;</u>
<u xml:id="u-1.5" who="#komentarz">- Ministerstwa Sprawiedliwości z wiceministrem Tadeuszem Skórą, Sądu Najwyższego z prezesem Janem Pawlakiem, Prokuratury Generalnej z zastępcą Prokuratora Generalnego Romanem Stężewskim, Państwowego Arbitrażu Gospodarczego z wiceprezesem Janem Pratkowskim, Zrzeszenia Prawników Polskich z sekretarzem generalnym Stanisławem Kołodziejem, Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, Ministerstwa Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, Ministerstwa Finansów, Ministerstwa Handlu Wewnętrznego i Usług, Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, Najwyższej Izby Kontroli, Centralnego Związku Spółdzielni Budownictwa Mieszkaniowego oraz urzędów wojewódzkich w Warszawie, Katowicach, Koszalinie i Siedlcach.</u>
<u xml:id="u-1.6" who="#komentarz">Otwierając obrady, przewodniczący Komisji poseł Franciszek Sadurski (ZSL) wskazał na doniosłość podjętej przez Komisję problematyki ochrony mienia społecznego. Podstawę dyskusji stanowiły otrzymane przez posłów przed posiedzeniem materiały Ministerstwa Sprawiedliwości i Prokuratury Generalnej oraz referat podkomisji przedstawiany przez jej przewodniczącego posła Jerzego Jóźwiaka (SD).</u>
<u xml:id="u-1.7" who="#komentarz">Podkomisja przeprowadziła badania ochrony własności społecznej w województwach katowickim, koszalińskim, stołecznym warszawskim oraz siedleckim, poświęcając wiele uwagi działalności podejmowanej w tym zakresie przez jednostki gospodarki uspołecznionej, w szczególności podległe Ministerstwu Handlu Wewnętrznego i Usług oraz Ministerstwu Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych. Mienie w zakładach podległych tym resortom jest szczególnie narażone na działania, które mogą powodować straty w gospodarce narodowej.</u>
<u xml:id="u-1.8" who="#komentarz">Na przestrzeni minionych lat ze strony rządu oraz resortów podejmowane były skoordynowane działania, zmierzające do zapewnienia skutecznej ochrony mienia społecznego. Zakres przedsięwzięć zawarty został w decyzji Prezydium Rządu z dnia 22.I.1971 r. w sprawie wzmożenia działalności państwowych jednostek gospodarczych w zakresie ochrony mienia i zapobiegania niegospodarności oraz w zatwierdzonym przez Biuro Polityczne KC w dniu 25.VII.1972 r. „Programie działania na rzecz poprawy porządku publicznego i dyscypliny w kraju”. Zobowiązano ministra sprawiedliwości do przedkładania stałych informacji rządowi o stanie funkcjonowania ochrony własności społecznej i systemie dalszego jej doskonalenia.</u>
<u xml:id="u-1.9" who="#komentarz">Poszczególne ministerstwa i urzędy centralne opracowały ramowe programy działań zmierzające do zapewnienia ochrony mienia społecznego, w oparciu o które opracowano programy branżowe i zakładowe, uwzględniające specyfikę działalności gospodarczej poszczególnych jednostek organizacyjnych.</u>
<u xml:id="u-1.10" who="#komentarz">Podjęcie tak specyficznych działań nastąpiło na tle 29 proc. spadku przestępczości w kraju w latach 1972-1975, przy utrzymywaniu się nasilenia przestępczości skierowanej przeciwko mieniu społecznemu, w tym przestępstw dotyczących zagarnięcia mienia społecznego nieraz o dużej wartości mających często charakter aferowy. Przypadki zagarnięcia mienia społecznego znacznej wartości spotykają się z prawidłową represją karną. Zamach na własność społeczną narusza bowiem zasadę sprawiedliwego podziału dochodu narodowego, a tym samym godzi w żywotne interesy każdego obywatela. Surowa represja ekonomiczna w stosunku do sprawców najpoważniejszych przestępstw przeciwko mieniu społecznemu, stosowana przez sądy, odpowiada aktualnym założeniom polityki karnej, jest zgodna z wytycznymi Sądu Najwyższego i powinna być nadal stosowana.</u>
<u xml:id="u-1.11" who="#komentarz">Stosowana przez sądy represja w stosunku do sprawców przestępstw przeciwko mieniu społecznemu o mniejszym ciężarze gatunkowym koncentrowała się głównie na wzmożeniu dolegliwości ekonomicznej, z rezygnowaniem w uzasadnionych przypadkach z kary pozbawienia wolności, na rzecz kar nieizolacyjnych.</u>
<u xml:id="u-1.12" who="#komentarz">Gospodarka narodowa ponosi również znaczne straty będące wynikiem niegospodarności i marnotrawstwa. Zasadniczą przyczyną tych przestępstw jest beztroska i niedbalstwo osób, na których z racji wykonywanej funkcji ciąży szczególny obowiązek troszczenia się o należyte zabezpieczenie składników mienia społecznego przed kradzieżą i niszczeniem.</u>
<u xml:id="u-1.13" who="#komentarz">Działalności organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości w dziedzinie ochrony mienia społecznego zmierzała do pozbawienia sprawców uzyskanej w drodze przestępstwa korzyści majątkowej oraz przywracania gospodarce narodowej utraconych wartości. W przypadku, gdy wyrządzona w mieniu społecznym szkoda nie została przez sprawcę naprawiona, obowiązek w tym zakresie nakłada na niego sąd karny.</u>
<u xml:id="u-1.14" who="#komentarz">Wyniki wizytacji podkomisji utwierdziły jej członków w przekonaniu, że sprawa odzyskania utraconego przez działanie przestępcze mienia społecznego stanowi zasadniczy miernik oceny efektywności działania organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości. Mimo iż w r. 1976 sądy wyegzekwowały z tytułu należności sądowych kwotę przekraczającą znacznie miliard złotych, to jednak wysokość grzywien ściśniętych w tym roku od skazanych stanowiła tylko 54,6 proc. sum przypadających do realizacji. Dalsze zwiększenie operatywności w zakresie windykacji tych należności m.in. poprzez zacieśnianie współpracy z organami ścigania i wymiaru sprawiedliwości dla wspólnego podejmowania czynności zmierzających do zabezpieczenia majątku sprawców przestępstw gospodarczych i osób im bliskich, stanowić powinno podstawowe zadanie tych organów. Przeprowadzić należy analizę działalności organów egzekucyjnych podległych resortom sprawiedliwości i finansów w zakresie zabezpieczenia i wykonywania kar majątkowych oraz egzekwowania odszkodowań zasądzonych od sprawców przestępstw gospodarczych. Rozważenia wymaga także celowość skupienia egzekucji w jednym organie, gdy chodzi o przestępstwa popełnione wobec mienia społecznego.</u>
<u xml:id="u-1.15" who="#komentarz">Wyniki badań przeprowadzonych przez Instytut Problematyki Przestępczości stwierdzają, że w badanych sprawach wyrównanie szkody następuje w granicach 36 proc. wartości strat spowodowanych przestępstwami gospodarczymi, przy czym w drodze egzekucji odzyskuje się jedynie około 10 proc. wartości utraconego mienia. Ujawniono także, że im wyższa jest kwota strat spowodowanych czynem przestępczym, tym mniejsze są na ogół możliwości rewindykacji, a zabezpieczone mienie sprawców gwarantuje zaspokojenie tylko części roszczeń windykacyjnych. Ponadto jednostki poszkodowane wykazują zbyt małe zainteresowanie działalnością rewindykacyjną.</u>
<u xml:id="u-1.16" who="#komentarz">W trakcie wizytacji podkomisja stwierdziła, że zarówno wojewodowie, jak i wojewódzkie organy wymiaru sprawiedliwości, ścigania i kontroli wykazują wiele troski o mienie społeczne. We wszystkich województwach jednostki te ściśle ze sobą współpracują. Województwa - posiadają najczęściej opracowane programy, które obejmują kompleks działań mających na celu ochronę mienia społecznego.</u>
<u xml:id="u-1.17" who="#komentarz">Referent przedstawił następnie w sposób szczegółowy treść decyzji podjętych w ostatnim czasie w zakresie ochrony mienia społecznego przez wojewodów katolickiego, koszalińskiego, siedleckiego oraz prezydenta m. st. Warszawy.</u>
<u xml:id="u-1.18" who="#komentarz">Przytoczone przykłady pozytywnych działań podejmowanych na szczeblu województw nie świadczą jednak o tym, że sytuacja w zakresie ochrony mienia społecznego kształtuje się w sposób zadowalający. Szczególnie daję się to odczuć w placówkach handlu, gastronomii, magazynach oraz zakładach budownictwa i na placach budów. W zakresie handlu, gastronomii i gospodarki magazynowej poczynione przez podkomisję uwagi dotyczyły następujących kwestii:</u>
<u xml:id="u-1.19" who="#komentarz">- nie zawsze odpowiednie jest zabezpieczenie przed kradzieżą oraz zniszczeniem materiałów przechowywanych w magazynach i zapleczach sklepowych;</u>
<u xml:id="u-1.20" who="#komentarz">- częste są przypadki niewłaściwego przechowywania gotówki, jej zabezpieczenia oraz oświetlenia obiektów, w których przechowywany jest majątek narodowy;</u>
<u xml:id="u-1.21" who="#komentarz">- zbyt słaba jest efektywność działania kontroli wewnętrznej, niedostateczny wpływ ma ona na weryfikowanie norm zużycia materiałów i surowców, ujawnianie przypadków przestępstw powtarzalnych;</u>
<u xml:id="u-1.22" who="#komentarz">- niedostateczna jest dbałość kierownictwa jednostek handlowych o egzekwowanie należności z tytułu stwierdzonych niedoborów;</u>
<u xml:id="u-1.23" who="#komentarz">- niektórzy pracownicy gastronomii nadal wprowadzają do sprzedaży własne wyroby; mimo pewnego zmniejszenia tego typu przestępstw, nie zahamowano jeszcze spekulacji artykułami spożywczymi.</u>
<u xml:id="u-1.24" who="#komentarz">W dziedzinie budownictwa uwagi podkomisji są następujące:</u>
<u xml:id="u-1.25" who="#komentarz">- utrzymuje się wysoki stopień strat spowodowanych kradzieżą materiałów budowlanych, a także elementów i urządzeń do wyposażenia mieszkań;</u>
<u xml:id="u-1.26" who="#komentarz">- niewłaściwa jest organizacja placów budów, brak zabezpieczenia składowisk i magazynów, występuje niedbalstwo ze strony osób odpowiedzialnych;</u>
<u xml:id="u-1.27" who="#komentarz">- materiały budowlane ulegają niszczeniu wskutek niedbałego ich składowania oraz nieprawidłowego transportu.</u>
<u xml:id="u-1.28" who="#komentarz">- nieprawidłowy jest obieg dokumentów oraz występuje niedowład kontroli wewnętrznej.</u>
<u xml:id="u-1.29" who="#komentarz">W świetle wizytacji trzeba stwierdzić, że przed administracją gospodarczą stoją poważne zadania w zakresie zarządzania powierzonymi składnikami majątku narodowego. O wadze problemu świadczyć mogą wynoszące łącznie prawie 17,5 mld zł straty wynikłe w 1975 r. z produkcji złej jakości. Największe straty w wyniku produkcji brakowej wystąpiły w resorcie przemysłu maszynowego (53,5 proc. ogółu strat), ciężkiego (26,5 proc.) oraz budownictwa i przemysłu materiałów budowlanych (9,8 proc.).</u>
<u xml:id="u-1.30" who="#komentarz">Spośród prawnych środków, które jako instrumenty oddziaływania na jakość produkcji są nienależycie wykorzystane, należy wymienić niektóre postanowienia kodeksu pracy.</u>
<u xml:id="u-1.31" who="#komentarz">Wpływ na efektywność gospodarowania wywierają również komisje arbitrażowe, które orzekają w sprawach wzajemnych stosunków gospodarczych między jednostkami gospodarki uspołecznionej. Szczególne nasilenie spraw dotyczy szkód powstałych w czasie transportu, braków w dostawach niektórych towarów i materiałów, w procesie inwestycyjnym, jak również w dostawach części zamiennych. Te negatywne zjawiska są następstwem niewłaściwej organizacji, a także niewłaściwego systemu umów pomiędzy przedsiębiorstwami i jednostkami gospodarczymi.</u>
<u xml:id="u-1.32" who="#komentarz">Z uznaniem należy podkreślić, że w sprawie ochrony własności społecznej podjęte zostały wszechstronne badania. Wykorzystuje się również opinie oraz uwagi doświadczonych sędziów, do których zwrócił się z osobistym pismem minister sprawiedliwości. Odpowiedzialne wnioski zawarte w nadesłanych materiałach stanowią bogate i ciekawe źródło poznania przyczyn powstawania zjawisk patologicznych w tak istotnej dziedzinie, jaką jest ochrona mienia społecznego, zebrany materiał i wnioski z wizytacji wskazują, że przyczyny nieprawidłowości w funkcjonowaniu systemu ochrony mienia społecznego tkwią w niewłaściwej organizacji i złym systemie kontroli wewnętrznej. W tej sytuacji nasuwa się oczywisty wniosek, że kontrole powinny być kompleksowe, skoordynowane na odpowiednich szczeblach, tak aby umożliwiały prawidłową ocenę badanej jednostki, jak też ocenę wykonania zaleceń pokontrolnych. Należy też podnieść najwyższy poziom działania kontroli wewnętrznej jako istotnego czynnika umacniającego porządek, przede wszystkim w gospodarce magazynowej i w rozliczeniach w toku procesu produkcyjnego.</u>
<u xml:id="u-1.33" who="#komentarz">Do okoliczności sprzyjających zagarnięciu mienia społecznego należy także zaliczyć niewystarczające jeszcze zapewnienie ochrony fizycznej i technicznej mienia przedsiębiorstw i zakładów uspołecznionych. Stanowi to szczególny problem w kombinatach i dużych zakładach przemysłowych oraz obiektach zlokalizowanych w rejonach bardziej uprzemysłowionych. Z braku chętnych do pracy w straży przemysłowej, w niektórych zakładach stan obsady sięga zaledwie 50 proc. Paradoksalna zaś sytuacja istnieje przy ochronie mienia wykonywanej przez spółdzielczość inwalidzką: zgodnie z obowiązującymi przepisami spółdzielczość ta ma obowiązek zatrudnienia ponad 80 proc. inwalidów, którzy często nie posiadając pełnej sprawności fizycznej chronią mienie wielomilionowej wartości. Potrzeba zmiany przepisów w tym względzie jest ze wszech miar oczywista. Stwierdzić również należy, że nadal niedostateczne jest wykorzystanie do ochrony obiektów zabezpieczających środków technicznych, które produkowane są w niewielkich ilościach. Zabezpieczenie nowo budowanych typowych pawilonów czy innych placówek handlowo-usługowych przeprowadza każdorazowo przedsiębiorstwo handlowo-usługowe we własnym zakresie. Możliwe chyba byłoby uwzględnienie już w fazie projektowania i budowy odpowiednich urządzeń zabezpieczających.</u>
<u xml:id="u-1.34" who="#komentarz">Wyniki przeprowadzonej wizytacji potwierdziły szereg pozytywnych przedsięwzięć zmierzających do usunięcia zagrożenia pożarowego. Zachodzi jednak dalsza potrzeba zaostrzenia dyscypliny przestrzegania przepisów pożarowych oraz bezzwłocznego rygorystycznego wdrażania zarządzeń pokontrolnych wydawanych przez organy ochrony przeciwpożarowej.</u>
<u xml:id="u-1.35" who="#komentarz">Skuteczność ochrony mienia społecznego zależy od wspólnych działań organów wymiaru sprawiedliwości i ścigania oraz jednostek gospodarczych. Istnieje także potrzeba stworzenia wśród obywateli autentycznego społecznego szacunku do mienia społecznego.</u>
<u xml:id="u-1.36" who="#komentarz">Zagadnieniami ochrony mienia bardziej zainteresować się powinny środki masowego przekazu tak, by systematycznie utrwalić w świadomości społecznej przekonanie o potrzebie ochrony wspólnego majątku narodowego.</u>
<u xml:id="u-1.37" who="#komentarz">(Pytania.)</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#JózefMajchrzak">- Jakie są przyczyny niskiego stopnia rewindykacji zasądzonego mienia?</u>
<u xml:id="u-2.1" who="#JózefMajchrzak">- W praktyce działania organów sądowych i prokuratorskich często występuje zwłoka ze stosowaniem środka zapobiegawczego w postaci aresztu lub też opóźnienia w postępowaniu sądowym spowodowane przedstawianiem przez oskarżonych wątpliwej jakości zwolnień lekarskich - stwierdzających, że stan zdrowia zainteresowanych uniemożliwia prowadzenie rozprawy lub stosowanie aresztu. Czy nie byłoby możliwe, aby organy te uznawały jedynie komisyjną opinię lekarzy, a nie zaświadczenia pochodzące z dowolnego źródła?</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#JaninaBanasik">Z dostarczonych Komisji materiałów wynika, że w okresie ostatnich 5 lat nastąpił 3-krotny wzrost przestępstw zagarnięcia mienia znacznej wartości. Czy sytuację tę należy uważać za normalną i czy można mówić o jakichś szczególnych przyczynach wystąpienia tego stanu rzeczy.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#FranciszekSadurski">Poważne nadużycia mają miejsce przy dokonywaniu przeceny towarów. Jakie środki zapobiegawcze podejmuje w tym zakresie Ministerstwo Handlu Wewnętrznego i Usług?</u>
<u xml:id="u-4.1" who="#FranciszekSadurski">Poseł Barbara Surma (PZPR) zapytała dlaczego wykonawcy budowlanemu bardziej opłaca się płacić wysokie kary umowne za stwierdzone usterki w oddawanych obiektach, niż samodzielnie poprawiać efekty własnego brakoróbstwa.</u>
<u xml:id="u-4.2" who="#FranciszekSadurski">Odpowiadając na pytania posłów wiceminister sprawiedliwości Tadeusz Skóra powiedział: Rewindykacja należności jest zagadnieniem złożonym. Gospodarzem postępowania w tym zakresie jest nie Ministerstwo Sprawiedliwości, ale poszkodowany resort, czy też konkretna jednostka gospodarcza. To ona musi zadbać o uzyskanie odpowiedniego wyroku, a następnie jego wykonanie. Jeśli chodzi o działalność organów egzekucyjnych, to mimo że instytucja komornika sądowego nasuwa wiele zastrzeżeń, tym niemniej egzekucja realizowana przez komorników jest znacznie bardziej efektywna od egzekucji administracyjnej. Z tego też względu uległe zmianie pierwotne zdanie resortu co do przyszłego postulowanego modelu organów egzekucyjnych. Uważamy obecnie, że egzekucja powinna pozostać w resorcie sprawiedliwości.</u>
<u xml:id="u-4.3" who="#FranciszekSadurski">Ministerstwo jest natomiast odpowiedzialne za prawidłową realizację grzywien i kosztów sądowych, które kształtuje się obecnie w wysokości 50–60 proc. w stosunku do wszystkich spraw, w tym także o zagarnięcie mienia społecznego. W sprawach tego rodzaju z reguły bywa orzekany przypadek mienia sprawcy, co z kolei prowadzi do sytuacji, że orzeczenie przez sąd kary grzywny lub nakazanie zwrotu kosztów sądowych staje się w dużej mierze kwestią o charakterze jedynie propagandowym, przy częstym braku realnych możliwości ich ściągnięcia.</u>
<u xml:id="u-4.4" who="#FranciszekSadurski">Jeśli chodzi o sprawę zwolnień lekarskich oskarżonych to jest ona znana Ministerstwu. Dla sądu miarodajne jest jedynie zaświadczenie lekarza sądowego, tzn. lekarza rejonowego specjalnie w tym celu wytypowanego w uzgodnieniu między prezesem sądu, a terenowym organem administracji. Co można jednak robić w sytuacji, gdy oskarżony nie stawia się na rozprawę, a jedynie przesyła poświadczenie wydane przez jakiegoś innego lekarza? Jest to problem złożony. Sędzia może zarządzić przymusowe doprowadzenie oskarżonego na rozprawę, ale nie byłoby chyba celowe korzystanie z tej władzy w sposób bezwzględny. W praktyce każdą sytuację rozpatruje się osobno. Generalnie biorąc postępowanie sądowe jest szybkie i niewiele spraw się przeciąga.</u>
<u xml:id="u-4.5" who="#FranciszekSadurski">Zastępca Prokuratora Generalnego Roman Stężewski wyjaśnił, że w działalności organów, prokuratury nie może wystąpić nieuzasadniona zwłoka z zastosowaniem aresztu z tego względu, że organy te same dokonują odpowiednich badań lekarskich oskarżonych i żadne z przedstawianych im zaświadczeń nie ma znaczenia.</u>
<u xml:id="u-4.6" who="#FranciszekSadurski">Ogólne wskaźniki ilości przestępstw spadają, natomiast obserwuje się wzrost przestępczości gospodarczej o znacznej wartości szkody (powyżej 100 tys. zł). Należy to tłumaczyć rosnącą wykrywalnością tych spraw dzięki lepszej pracy organów kontroli ścigania zwiększającej się pomocy społeczeństwa w ujawnianiu przestępstw.</u>
<u xml:id="u-4.7" who="#FranciszekSadurski">Członek kolegium Ministerstwa Handlu Wewnętrznego i Usług Mirosław Bogusławski potwierdził, że w ostatnich latach wystąpił w działalności placówek resortu poważny wzrost ilości niedoborów, co można tłumaczyć w następujący sposób. Dokonane w roku ubiegłym zmiany organizacyjne spowodowały: po pierwsze - zmniejszenie skuteczności bieżącego nadzoru w okresie reorganizacji, po drugie - wykrycie w toku reorganizacji wielu istniejących nieprawidłowości i nadużyć, które w przeciwnym razie nie zostałyby ujawnione tak szybko. Istniejąca obecnie sprawniejsza struktura organizacyjna, zintensyfikowała kontakty między sklepem a zarządem. Prowadzi to m.in. do lepszej ochrony mienia społecznego. Jeśli chodzi o windykację mienia, to w r. 1975 wynosiła ona 82 proc., w 1976 r. - 72 proc., natomiast obecnie znowu wykazuje tendencję rosnącą (na poziomie r. 1975).</u>
<u xml:id="u-4.8" who="#FranciszekSadurski">Przeceny są normalnym zjawiskiem każdej działalności handlowej. W interesie konsumenta jest, aby tryb reklamacji obuwia wadliwego był maksymalnie uproszczony, aby klient mógł od ręki otrzymać zwrot pieniędzy albo inną parę. To właśnie stworzyło możliwości łatwych nadużyć. Powstaje dylemat: czy przenieść decyzje w sprawie uznania reklamacji na wyższy szczebel, utrudniając życie klientom, czy też zachować obecny model postępowania reklamacyjnego, narażając się na pewne straty. Resort uważa, że pierwsze z proponowanych rozwiązań byłoby na szkodę społeczeństwa. Równocześnie zwiększona została kontrola nad kierownikami sklepów.</u>
<u xml:id="u-4.9" who="#FranciszekSadurski">Wicedyrektor departamentu w Ministerstwie Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych - Andrzej Krzemowski zaliczył do podstawowych przyczyn usterek budowlanych:</u>
<u xml:id="u-4.10" who="#FranciszekSadurski">- występowanie spiętrzenia robót budowlanych w końcowej części okresu sprawozdawczego w połączeniu z trudnymi zazwyczaj o tej porze roku warunkami atmosferycznymi;</u>
<u xml:id="u-4.11" who="#FranciszekSadurski">- konieczność wykonywania prac wykończeniowych przed pełnym podłączeniem budynku do sieci wodno-kanalizacyjnej i CO itp.</u>
<u xml:id="u-4.12" who="#FranciszekSadurski">Występujące usterki można podzielić na 2 rodzaje: typu materiałowego oraz wynikające z niefachowości wykonawstwa. Z tego punktu widzenia poważne znaczenie dla poprawy jakości mieszkań będą miały - z jednej strony - prowadzone obecnie prace nad zmianą cennika wynagrodzeń za roboty wykończeniowe, z drugiej zaś - opracowywany niedawno program poprawy jakości materiałów wykończeniowych. Poważną plagą są dokonywane na budowach zagarnięcia mienia, zwłaszcza w zakresie materiałów budowlanych deficytowych. Jednak uprzemysławianie prac budowlanych sprawia, że problem ten będzie stopniowo tracił na znaczeniu (np. dostarczanie gotowych w pełni wyposażonych kabin sanitarnych).</u>
<u xml:id="u-4.13" who="#FranciszekSadurski">Poseł Franciszek Sadurski (ZSL) zwrócił uwagę, że przedstawiciel resortu budownictwa nie odpowiedział w pełni na pytanie poseł B. Surmy.</u>
<u xml:id="u-4.14" who="#FranciszekSadurski">W odpowiedzi wicedyrektor departamentu w Ministerstwie Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych Andrzej Krzemowski stwierdził, że główną przyczyną niepoprawiania przez przedsiębiorstwa budowlane ich własnych usterek jest brak niektórych materiałów - zwłaszcza wykończeniowych i instalacyjnych.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#LudomirAnders">Decyzja Prezydium Rządu z 1971 r. w sprawie dyscypliny i porządku społecznego pobudziła zainteresowane resorty do energicznego przeciwdziałania dalszemu wzrostowi przestępczości. Wzrosła także aktywność społeczna w tym zakresie. W wyniku tego:</u>
<u xml:id="u-5.1" who="#LudomirAnders">- przestępstwa gospodarcze trwają obecnie zazwyczaj krótko, są szybko „przecinane” i wykrywane. Wskaźnik wykrywalności wynosi obecnie 88 proc. (kilka lat temu tylko 60 proc.), przy czym dawniej były to sprawy ujawniane głównie przez organa MO, obecnie zaś często przy szerokim współdziałaniu obywateli oraz środków masowego przekazu;</u>
<u xml:id="u-5.2" who="#LudomirAnders">- na przestrzeni ostatnich lat poważnie skrócony został czas postępowania przygotowawczego w sprawach aferowych. Według stanu na dzień 12 maja br. mamy obecnie tylko 11 przestępstw, gdzie śledztwo trwa ponad rok. Kilka lat temu spraw tego rodzaju było ponad 200, w tym pewna ilość takich, gdzie śledztwo toczyło się ponad 2 lata.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#RudolfRusin">Trudno z przekonaniem stwierdzić, czy istotnie wzrosło zagrożenie przestępczością aferową, czy też wzrosła operatywność w wykrywaniu i ściganiu przestępstw. Należy pamiętać, że szczególne możliwości „wygospodarowywania” nadwyżek i upłynniania ich na rynku - występują zwłaszcza w budownictwie i przemyśle spożywczym. Zdaniem mówcy są to główne dziedziny przestępczości aferowej. Żadne nowe przyczyny nie powodują obecnie tego typu przestępstw.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#JadwigaGiżyckaKoprowska">Z materiałów na dzisiejsze posiedzenie Komisji i z dotychczasowej dyskusji wynika, że największe nasilenie przestępstw aferowych występuje w przemyśle spożywczym. Co robi resort przemysłu spożywczego, by zapobiec temu stanowi rzeczy?</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#RyszardSchiele">Przeciwdziałanie przestępczości aferowej prowadzone jest w resorcie od szeregu lat. Ustalono, że koncentruje się one głównie w fezie skupu i w fazie zbytu do handlu uspołecznionego. Formy i metody przeciwdziałania uzależnione są od właściwości przestępczych poczynań w poszczególnych dziedzinach. Przeciwdziałanie to obejmuje: szeroko zakrojoną profilaktykę - zaostrzanie kontroli, system szybkiej informacji o przestępstwach, ustalanie miejsc szczególnie zagrożonych, a także współdziałanie z organami ścigania. Resort posiada programy zabezpieczenia przed przestępczością aferezą opracowane na szczeblu central i zjednoczeń.</u>
<u xml:id="u-8.1" who="#RyszardSchiele">Na podkreślenie zasługuje fakt, że nie zdarza się, aby z tego typu przestępstwach uczestniczyły osoby zajmujące stanowiska kierownicze. Szczególnie złożona sytuacja występuje w skupie ze względu na dużą ilość sezonowych pracowników, w stosunku do których trudno o pełną rozeznanie przydatności. W celu eliminowania wynikających stąd zagrożeń prowadzi się szczegółową ewidencję pracowników sezonowych.</u>
<u xml:id="u-8.2" who="#komentarz">(Dyskusja.)</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#JózefMajchrzak">Pojęcie ochrony mienia społecznego jest bardzo szerokie. Jest to zarazem problem polityczny o istotnym znaczeniu społecznym. Trzeba mieć świadomość, że nie do wszystkich dociera znaczenie tej sprawy. Istnieje margines społeczny charakteryzujący się rozluźnieniem dyscypliny. Dlatego powinniśmy prowadzić energiczne i zdecydowane przeciwdziałanie wszelkim naruszeniom mienia społecznego i zaniedbaniom w obowiązkach wynikających z zasady szczególnej ochrony własności społecznej.</u>
<u xml:id="u-9.1" who="#JózefMajchrzak">Nie pomniejszając osiągnięć organów ścigania w zakresie ochrony mienia społecznego, problem przestępczości aferowej nadal istnieje. Nie wszystkie sprawy udało się ujawnić. Doskonalą swoje metody grupy przestępcze, którym pomaga niedostateczna kontrola i beztroska odpowiedzialnych pracowników. Zwraca także uwagę fakt, że wykrywane są często sprawy, które trwają od roku do 3 lat. Są to zatem przestępstwa trudne do wykrycia, jeśli działalność przestępcza może być prowadzona tak długo.</u>
<u xml:id="u-9.2" who="#JózefMajchrzak">Działalność organów kontroli wewnętrznej jest bardzo słaba, co wyraża się znikomym procentem spraw podejmowanych z inicjatywy ogniw tej kontroli. Najwięcej spraw trafia do organów ścigania w rezultacie działalności ogniw NIK-u oraz IKR-u.</u>
<u xml:id="u-9.3" who="#JózefMajchrzak">Istnieje problem uniezależnienia pracowników komórek kontrolnych od kierownictw jednostek, w których działają. Często bowiem aparat kontrolny kieruje się fałszywie pojętą troską o dobre imię jednostki, w której pracuje, a także obawą przed szefem. Często pracownicy komórek kontrolnych robią to nie z powodu złej woli. Stąd trudności na jakie natrafiają MO i Prokuratura w walce z przestępstwami przeciwko mieniu społecznemu.</u>
<u xml:id="u-9.4" who="#JózefMajchrzak">Wyrazy uznania należą się sędziom karnym przestrzegającym przy orzekaniu zasad prewencji ogólnej. Ekonomiczna dolegliwość kar za przestępstwa aferowe jest wciąż jeszcze zbyt słaba. Nasilić też trzeba egzekwowanie wymierzonych kar, tak aby represja ekonomiczna była dolegliwa. Resort sprawiedliwości powinien znaleźć sposób przeciwdziałania praktyce rozdzielania zagarniętego mienia i osiągniętych korzyści materialnych pomiędzy członków rodziny w celu uniemożliwienia stosowania represji ekonomicznej.</u>
<u xml:id="u-9.5" who="#JózefMajchrzak">Zbyt często podejrzani i oskarżeni wykorzystują możliwość przedstawienia zaświadczeń lekarskich w celu złośliwego przewlekania postępowania i uchylania się od udziału w tym postępowaniu, na czym cierpi autorytet władzy i profilaktyczna funkcja wymiaru sprawiedliwości.</u>
<u xml:id="u-9.6" who="#JózefMajchrzak">Za słuszny uznać należy postulat w sprawie poprawy skuteczności działania w zakresie ochrony mienia społecznego resortów niezajmujących się wymiarem sprawiedliwości i ściganiem przestępstw. Jeśli działanie wszystkich organów państwowych zwalczających przestępstwa przeciwko mieniu społecznemu stanie się efektywne i dokuczliwe, spowoduje to odczucie pełnej zgodności działań politycznych i organizatorskich.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#MariaKotlicka">Zagadnieniem równie ważnym jak sprawa prewencji ogólnej jest profilaktyka. Dotyczy to zwłaszcza oddziaływania różnych przykładów na młodzież i funkcji jakie przykłady te spełniają w dziedzinie wychowania. I tak np. położone w pobliżu szkół place budów są źródłem złych przykładów. Złym przykładem jest też brak bezpośrednich konsekwencji wobec antyspołecznych postaw czy niegospodarności. Często słuszna reakcja nauczyciela na negatywne przejawy spotyka się z dezaprobatą osób czy grup społecznych. Dotyczy to zwłaszcza osób pełniących funkcje kierownicze, a odpowiedzialnych za wadliwe, czy naganne działanie. Źródłem kształtowania się postaw jest również rodzina, gdzie młodzi stykają się z różnymi ocenami zjawisk społecznych, czy choćby z brakiem szacunku dla mienia. Szkoła i rodzina powinny w większym stopniu przygotowywać młodzież do wypełniania obowiązków w dziedzinie dbałości o mienie społeczne.</u>
<u xml:id="u-10.1" who="#MariaKotlicka">Poseł M. Kotlicka omówiła zagadnienie marnotrawstwa wynikającego ze złej jakości i nieprawidłowości organizacji produkcji na przykładzie błędów popełnionych przez pracowników przedsiębiorstwa „Montoprzem” (Łask) przy budowie Zakładów Przemysłu Bawełnianego w Zelowie. Wskutek pośpiechu robotnicy Montoprzemu wylewali cement w hali produkcyjnej, nie zachowując niezbędnej ostrożności i doprowadzili do zablokowania rur odpływowych. Spowodowało to zalanie hal wodą. Poseł M. Kotlicka postulowała, aby winni złej roboty sami naprawili powstałe szkody po godzinach pracy. Działania represyjne wobec partacza powinny obejmować zmuszenie go do naprawienia złej roboty.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#JaninaBanasik">Wiele przejawów braku gospodarności występuje w skupie. Jedną z przyczyn tego zjawisku jest subiektywny charakter dokonywanej w procesie skupu oceny produktów rolnych - często trudno nawet ustalić jednoznacznie ilość danego produktu (np. wełna owcza, która chłonie wilgoć). Niezbędne jest, aby przy skupie działała lepiej zorganizowana kontrola społeczna w postaci komisji społecznego nadzoru. Należy także rozszerzyć skalę możliwości działania kontrolerów i dać im prawo ostrej ingerencji. Kontrola prowadzona w obecnej formie budzi wiele zastrzeżeń, nie zdarza się sygnalizowanie popełnienia poważniejszych przestępstw. Działanie tej kontroli jest powierzchowne, co kształtuje negatywne motywacje producentów.</u>
<u xml:id="u-11.1" who="#JaninaBanasik">Poseł wskazała na występujące w praktyce zjawisko prowadzenie działalności przemysłowej przez spółdzielnie kółek rolniczych czy rolnicze spółdzielnie produkcyjne. Dotyczy to zwłaszcza tych rejonów, gdzie przemysł jest szczególnie rozwinięty. Praktyka ta powoduje wiele konsekwencji. Spółdzielnie wprawdzie zyskują, ale rolnictwo traci. Mamy więc do czynienia z niegospodarnością. Należałoby podjąć działania mające na celu uniemożliwienie tego typu poczynań.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#JadwigaGiżyckaKoprowska">Problem ochrony mienia społecznego dotyczy nie tylko Ministerstwa Sprawiedliwości, Prokuratury Generalnej, Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Resorty te zajmują się skutkami w dziedzinie ochrany mienia i powadzą działalność profilaktyczną. Ochrona mienia powinna pozostawać w centrum uwagi przede wszystkim właściwych resortów gospodarczych. Z materiałów przedstawionych posłom wynika, że straty spowodowane niegospodarnością są duże, zwłaszcza w przemyśle ciężkim, w przemyśle materiałów budowlanych. Resorty gospodarcze powinny dążyć do pełnego stosowania przepisów Kodeksu pracy dotyczących niegospodarności. Jak wynika z przebiegu posiedzenia Komisji Prac Ustawodawczych, Spraw Wewnętrznych i Wymiaru Sprawiedliwości, Pracy i Spraw Socjalnych dotyczącego funkcjonowania Kodeksu pracy sprawa ta wciąż jeszcze jest poważnym problemem.</u>
<u xml:id="u-12.1" who="#JadwigaGiżyckaKoprowska">W kształtowaniu postaw pożądanych z punktu widzenia ochrony mienia społecznego, szczególną rolę odgrywa proces wychowania. Działalność profilaktyczna to bowiem przede wszystkie kształtowanie właściwego podejścia do własności społecznej. Zasadniczym celem jest doprowadzenie do takiego stanu świadomości, w którym własność prywatna i społeczna nie będą rozróżniane w świadomości obywateli.</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#TadeuszSkóra">Na podkreślenie zasługuje, zdaniem wiceministra T. Skóry, wyrażenie w materiałach podkomisji akceptacji surowej polityki, karania stosowanej przez resort, zwłaszcza że polityka ta spotyka się z krytyką różnych środowisk, w tym środowiska naukowego. Mówca podkreślił, że podkomisja akceptowała przyjętą przez Ministerstwu Sprawiedliwości formę współdziałania z resortami gospodarczymi w dziedzinie ochrony mienia społecznego, zwracając uwagę, że współdziałanie to ma zasadnicze znaczenie dla powodzenia poczynań.</u>
<u xml:id="u-13.1" who="#TadeuszSkóra">Wiceminister T. Skóra zwrócił uwagę na wymagające analizy i dyskusji zjawisko negatywnych konsekwencji, systemu ubezpieczeń. Ta forma wydaje się kontrowersyjna, ponieważ ubezpieczony czuje się zwolniony z prawidłowego zabezpieczenia i wzmożonej ochrony mienia. W zakończeniu swego wystąpienia wiceminister T. Skóra podkreślił wysoki udział skazanych za przestępstwa przeciwko mieniu społecznemu w ogólnej liczbie skazanych odbywających karę. Resort koncentruje swoją uwagę na sprawach ochrony mienie społecznego, jak również na problemach rodziny. Uwagi wypowiedziane przez posłów i zawarte w materiałach podkomisji zostaną przez resort uwzględnione w praktyce.</u>
<u xml:id="u-13.2" who="#TadeuszSkóra">Prezes Sądu Najwyższego Jan Pawlak stwierdził, że orzecznictwo Sądu Najwyższego ma olbrzymie znaczenie w dziedzinie ochrony mienia nie tylko jako środek wychowawczy, ale także profilaktyczny. Sąd Najwyższy poświęca omawianym zagadnieniem dużo uwagi w swojej pracy. Mówca omówił wytyczne wymiaru sprawiedliwości i praktyki sądowej dotyczące prawidłowego orzekania kar ze zagarnięcie mienia społecznego znacznej wartości oraz wytyczne w sprawach o przestępstwa niegospodarności. Zwrócił również uwagę na znaczenie uchwał Sądu Najwyższego dla ochrony mienia społecznego.</u>
<u xml:id="u-13.3" who="#TadeuszSkóra">Poseł Jerzy Jóźwiak (SD) podkreślił, że podkomisja miała przede wszystkim na względzie, iż wzrost majątku narodowego rodzi potrzebę jego pełnego wykorzystania i należytej ochrony. Ilość zagarnięć mienia społecznego znacznej wartości jest większa niż szkód drobnych. Niezbędne jest analizowanie powstałych szkód z pozycji społecznych skutków jakie one powodują. Wysoko należy ocenić resorty zajmujące się ściganiem przestępstw i wymiarem sprawiedliwości, gdy chodzi o ich staranie w zakresie ochrony mienia społecznego. Jednakże omawiany problem dotyczy nie tylko działalności tych resortów. Warto, aby Komisja oceniła po pewnym czasie skuteczność przedsięwzięć podejmowanych przez inne resorty, a dotyczących ochrony mienia społecznego w zakresie ich działania.</u>
<u xml:id="u-13.4" who="#TadeuszSkóra">Na wniosek przewodniczącego Komisji posła Franciszka Sadurskiego (ZSL) Komisja postanowiła opracować opinię w oparciu o przebieg posiedzenia oraz wystąpić do Prezydium Sejmu o włączenie zagadnień ochrony mienia społecznego do programu prac innych komisji jako tematu koordynowanego.</u>
<u xml:id="u-13.5" who="#TadeuszSkóra">W kolejnym punkcie porządku dziennego Komisje wysłuchała informacji poseł Jadwigi Giżyckiej-Koprowskiej (SD) o przebiegu spotkania Prezydium Sejmu z prezydiami komisji sejmowych, które odbyło się w dniu 15 kwietnia br.</u>
<u xml:id="u-13.6" who="#TadeuszSkóra">Komisja uchwaliła dezyderat do ministra sprawiedliwości oraz ministra kultury i sztuki w sprawie spowodowania zwiększenia nakładu zbioru orzeczeń Sądu Najwyższego i udostępniania zbiorów orzecznictwa w wolnej sprzedaży w specjalistycznych księgarniach prawniczych.</u>
<u xml:id="u-13.7" who="#TadeuszSkóra">Komisja przyjęła opinię do Prezesa Rady Ministrów dotyczącą udziału obywateli w zwalczaniu i zapobieganiu przestępczości.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>