text_structure.xml 45.9 KB
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Dnia 10 października 1978 Komisja Przemysłu Lekkiego, obradująca pod przewodnictwem posła Bolesława Koperskiego (PZPR), rozpatrzyła problemy bezpieczeństwa i higieny pracy w przemyśle lekkim.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">W posiedzeniu udział wzięli przedstawiciele Ministerstwa Przemysłu Lekkiego z wiceministrem Mirosławą Wąsowicz, Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, Najwyższej Izby Kontroli oraz wiceprzewodniczący Zarządu Głównego Związku Zawodowego Pracowników Przemysłu Włókienniczego, Obuwniczego i Skórzanego - Jerzy Jamroziak.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">Jak wynika z materiałów resortu poprawę stanu bezpieczeństwa i higieny pracy osiąga się poprzez działalność inwestycyjną oraz realizację zadań dotyczących poprawy warunków pracy.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">W latach 1971-1977 na budowę nowych i odtworzeniowych zakładów oraz unowocześnienie bazy produkcyjnej zakładów starych poniesione zostały nakłady inwestycyjne w wysokości 99 mld zł. W okresie tym wybudowano ponad 90 zakładów i 150 zmodernizowano. Proces ten w przemyśle lekkim jest kontynuowany - w 1978 r. przeznaczono na działalność inwestycyjną 11 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">Opracowywane są zakładowe, branżowe i resortowe plany poprawy warunków pracy. Dzięki ich realizacji w 1977 r. poprawiono warunki pracy dla 285 tys. osób. W roku 1978 realizowanych jest ok. 5 tys. zadań, które wpłyną na poprawę stanu bezpieczeństwa i higieny pracy dla ok. 250 tys. osób.</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#komentarz">Osiągnięty postęp nie rozwiązał jeszcze wszystkich problemów. Nadal 167 tys. osób pracuje w warunkach szkodliwych. Do podstawowych zagrożeń należą: nadmierny hałas, niewłaściwe oświetlenie stanowisk pracy, ponadnormatywne zapylenie i występowanie substancji toksycznych. Szczególnie trudne warunki pracy są w zakładach azbestowych, roszarniach i garbarniach.</u>
          <u xml:id="u-1.6" who="#komentarz">Intensywnie prowadzone są prace nad rozwiązaniem trzech zagadnień, które mają decydujący wpływ na warunki. Są to:</u>
          <u xml:id="u-1.7" who="#komentarz">- Klimatyzacja i wentylacja. Dostawy niezbędnych urządzeń przez przemysł krajowy nie są zgodne z zapotrzebowaniem przemysłu lekkiego, podjęto więc decyzję produkcji tych urządzeń w ramach resortu. Przewiduję się, że w najbliższych latach wszystkie pomieszczenia będą wyposażone w urządzenia klimatyzacyjno-wentylacyjne, zapewniające załogom dobre warunki mikroklimatu.</u>
          <u xml:id="u-1.8" who="#komentarz">- Ograniczenie poziomu hałasu. Nadmierny poziom hałasu stanowi podstawowe zagrożenie dla zdrowia pracowników. W niewłaściwych warunkach akustycznych pracuje ogółem ok. 106 tys. osób. Wymiana parku maszynowego w większości przypadków sprzyja obniżeniu poziomu hałasu. Obok wymiany maszyn i urządzeń prowadzona jest w starych oddziałach jednocześnie modernizacja pomieszczeń pod kątem zwiększenia chłonności akustycznej.</u>
          <u xml:id="u-1.9" who="#komentarz">- Transport wewnątrzzakładowy. Intensywna modernizacja przemysłu lekkiego szczególnie po 1970 r. nie objęła w dostatecznym stopniu swoim zasięgiem transportu wewnątrzzakładowego. Podstawowym środkiem transportu w zdecydowanej większości jest ręczny wózek kołowy oraz w ograniczonych ilościach w stosunku do potrzeb - wózek akumulatorowy. W roku 1977 na usprawnienie transportu wewnętrznego wydatkowano ogółem 188 mln zł. W resorcie opracowano program kompleksowej mechanizacji i automatyzacji transportu wewnętrznego. Wdrożenie tego tematu przewidziane jest do 1982 r.</u>
          <u xml:id="u-1.10" who="#komentarz">Aktualnie w resorcie 150 zakładów ma gabinety ochrony pracy i 220 zakładów sale do szkoleń bhp. Ilość gabinetów i sal wzrasta w każdym roku o około 10%. Około 350 tys. pracowników szkoli się co roku na różnego stopnia kursach bhp. Za sprawy bhp stosowane są różnego rodzaju nagrody oraz kary dyscyplinarne. Np. w 1977 r. nagrodzono 2,8 tys. osób, a w stosunku do 6,4 tys. zastosowano kary.</u>
          <u xml:id="u-1.11" who="#komentarz">Konsekwentnie realizowane działania zmierzające do poprawy stanu bezpieczeństwa i higieny pracy przynoszą ograniczenie ilości wypadków. W 1977 r. o 5,1% w stosunku do 1976 r. przy jednoczesnej obniżce ilości straconych z tego tytułu dni również o 5,1%. Zmniejszyła się także ilość wypadków śmiertelnych z 45 w 1976 r. do 16 w roku 1977.</u>
          <u xml:id="u-1.12" who="#komentarz">Tendencja ograniczania wypadkowości przy pracy utrzymuje się również w roku bież. Ilość wypadków przy pracy w I półroczu br. zmalała w porównaniu do I półrocza roku ubiegłego o 3,3%, przy jednoczesnej obniżce ilości straconych dni niezdolności do pracy o 1,9%. W porównywanym okresie zmniejszyła się także ilość wypadków śmiertelnych z 6 do 2.</u>
          <u xml:id="u-1.13" who="#komentarz">Posłowie otrzymali również informację NIK nt. kontroli warunków bhp w zakładach przemysłu lekkiego. Kontrolą objęto 2 zjednoczenia, 12 zakładów różnych branż oraz 2 zrzeszenia.</u>
          <u xml:id="u-1.14" who="#komentarz">Kontrole przedsiębiorstw wykazały wiele rażących niekiedy zaniedbań i nieprawidłowości powodujących zagrożenie dla zdrowia pracowników. W Zakładach Przemysłu Odzieżowego „Cora” nie przestrzegano zasad bezpiecznego obchodzenia się z substancjami trującymi. W Radomskich Zakładach Przemysłu Skórzanego „Radoskór” dopuszczano do ruchu maszyny i urządzenia powodujące ponadnormatywne zagrożenie dla zdrowia. Wprowadzono też technologie i materiały nie sprawdzone pod względem ich zgodności z obowiązującymi przepisami bhp.</u>
          <u xml:id="u-1.15" who="#komentarz">We wszystkich kontrolowanych przedsiębiorstwach stwierdzono rażące zaniedbania obowiązku przeprowadzania okresowych i kontrolnych badań lekarskich pracowników. Nie dokonywano badań dla określenia w jakim stopniu nasilenie niektórych schorzeń, bądź w ogóle absencji chorobowej pracowników, wiąże się z warunkami pracy. Stwierdzono przy tym, że zakłady posiadały odpowiednie materiały do przeprowadzenia takich badań.</u>
          <u xml:id="u-1.16" who="#komentarz">Wypadkowość przy pracy w resorcie przemysłu lekkiego wykazuje tendencję malejącą. Dotyczy to również branż, jako całości, w których przeprowadzono kontrolę.</u>
          <u xml:id="u-1.17" who="#komentarz">Z ustaleń kontroli wynika jednak, że dane o przyczynach i okolicznościach wypadków były niepełne. Powszechnie występowało nieprzestrzeganie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 5 grudnia 1974 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy.</u>
          <u xml:id="u-1.18" who="#komentarz">W wielu przedsiębiorstwach, w czasie kontroli, na terenie zakładu i w halach produkcyjnych występował nieporządek, stwarzający często zagrożenie wypadkowe. Przyczyną tego stanu było przede wszystkim lekceważenie obowiązku codziennej dbałości o tworzenie i utrzymywanie właściwych warunków pracy.</u>
          <u xml:id="u-1.19" who="#komentarz">Nie kontroluje się realizacji planów poprawy warunków bezpieczeństwa i higieny pracy zarówno zakładowych jak i branżowych.</u>
          <u xml:id="u-1.20" who="#komentarz">W warunkach konieczności stałego zwiększenia produkcji wyrobów przemysłu lekkiego na rynek i eksport, stosowano w tym resorcie praktykę przyjmowania do eksploatacji inwestycje w stanie pozwalającym już uruchomić produkcję, chociaż występowało jeszcze wiele usterek i niedoróbek, m.in. również na odcinku zapewnienia ludziom właściwych warunków pracy. Stwarzało to sytuację, że warunki pracy w nowych zakładach były czasem mniej bezpieczne aniżeli w starych.</u>
          <u xml:id="u-1.21" who="#komentarz">Nie jest zaspokojone zapotrzebowanie na odzież ochronną i roboczą oraz obuwie ochronne i robocze, zwłaszcza na bieliznę ochronną i roboczą, odzież ocieplaną, buty filcowe i obuwie ochronne na spodach olejoodpornych.</u>
          <u xml:id="u-1.22" who="#komentarz">Materiały dostarczone przez resort uzupełniła wiceminister przemysłu lekkiego Mirosława Wąsowicz:</u>
          <u xml:id="u-1.23" who="#komentarz">Kierownictwo resortu bhp traktuje na równi ze sprawami produkcyjnymi. Są to bowiem problemy szczególnie ważne, gdyż w przemyśle tym ponad 65% zatrudnionych stanowią kobiety. Podstawowym kierunkiem działania jest eliminowanie pracy wymagającej ciężkiego wysiłku fizycznego, ograniczenie szkodliwego wpływu środowiska pracy oraz zagrożeń wypadkowych.</u>
          <u xml:id="u-1.24" who="#komentarz">Jak wynika z przeprowadzonych analiz w przemyśle lekkim następuje systematyczna poprawa warunków pracy. Jest jednak jeszcze wiele problemów wymagających rozwiązania. Radykalną poprawę może przynieść działalność inwestycyjna, podejmuje się jednak szereg innych przedsięwzięć zapewniających chociażby częściowe polepszenie sytuacji. Najlepsze warunki zapewniają nowe zakłady, wyposażone w nowoczesne maszyny i urządzenia techniczne. W zakładach tych rozwiązano bowiem w sposób kompleksowy klimatyzację, wentylację, oświetlenie, a także transport wewnętrzny.</u>
          <u xml:id="u-1.25" who="#komentarz">Najtrudniejszą sprawą jest zapewnienie odpowiednich warunków akustycznych, gdyż wiele nowoczesnych maszyn tak krajowych, jak i z importu wytwarza hałas powyżej 90 decybeli.</u>
          <u xml:id="u-1.26" who="#komentarz">W latach 1971-1978 wybudowano ponad 90 nowych zakładów, a 150 zmodernizowano, przeznaczając na ten cel środki w wysokości 100 mld zł. Budowa nowych zakładów oraz modernizacja istniejących pozwoliła na likwidację w ostatnich latach ponad 100 starych wyeksploatowanych obiektów, w których warunki pracy były uciążliwe i występowało zagrożenie budowlane.</u>
          <u xml:id="u-1.27" who="#komentarz">Obecnie proces ten jest kontynuowany, jednak w ograniczonym zakresie ze względu na zbyt szczupłe środki inwestycyjne. Szczególnie duży nacisk kierowany jest na utrzymanie parku maszynowego w pełnej sprawności technicznej. Tylko w latach 1976-1977 nakłady na ten cel wyniosły 12,5 mld zł, a w bieżącym roku przeznaczono na nie około 11 mld zł. Obecnie pierwszoplanowym problemem jest zapewnienie odpowiednich warunków pracy załogom zatrudnionym w zakładach azbestowych, w roszarniach i garbarniach. W zakładach azbestowych prowadzone są działania techniczno-organizacyjne zmierzające do ograniczenia poziomu zapylenia. W celu poprawy warunków pracy przygotowano kompleksowy program składający się zarówno z przedsięwzięć inwestycyjnych jak i bezinwestycyjnych. Część zadań jest już w stadium realizacji, inne będą rozpoczęte w najbliższych latach.</u>
          <u xml:id="u-1.28" who="#komentarz">Zakłady roszarnicze, których jest 15 dysponują przestarzałym parkiem maszynowym, uniemożliwiającym często czynności międzyoperacyjne. Wiele prac trzeba wykonywać ręcznie i w warunkach ponadnormatywnego zapylenia. Podobnie niski stan mechanizacji prac jest w niektórych starych garbarniach. W celu poprawy sytuacji opracowano kompleksowy program modernizacji tych zakładów. Szczególnie trudna sytuacja występuje w zakładach przemysłu lekkiego zlokalizowanych na terenie Dolnego Śląska. Dlatego też skierowano tam część środków na budowę nowych obiektów, które pozwolą zlikwidować stare budynki.</u>
          <u xml:id="u-1.29" who="#komentarz">Drugim ważnym czynnikiem wpływającym na systematyczną poprawę stanu bezpieczeństwa i higieny pracy jest realizacja resortowych, branżowych i zakładowych planów poprawy warunków pracy. Jednym z trudnych problemów jest zapewnienie odpowiedniego oświetlenia. Roczne przydziały świetlówek nie zapewniają pokrycia bieżących potrzeb.</u>
          <u xml:id="u-1.30" who="#komentarz">Do podstawowych kierunków działań w przemyśle lekkim należą: poprawa warunków mikroklimatu przez instalowanie urządzeń klimatyzacyjno-wentylacyjnych, odpylających oraz hermetyzację procesów technologicznych, ograniczenie poziomu hałasu oraz usprawnienie transportu wewnątrzzakładowego. Tylko niewiele ponad 70% pomieszczeń w przemyśle lekkim wyposażonych jest w odpowiednie urządzenia klimatyzacyjno-wentylacyjne. Problem ten jest sukcesywnie w miarę możliwości rozwiązany.</u>
          <u xml:id="u-1.31" who="#komentarz">Trudniejsza sytuacja występuje w dziedzinie ograniczenia hałasu i usprawnienia transportu wewnętrznego. Na nadmierny hałas narzekają przede wszystkim pracownicy tkalni, przędzalni i tekturowni. Podejmowane prace naukowo-badawcze w jednostkach zaplecza resortowego, jak i przedsięwzięcia organizacyjno-techniczne w przedsiębiorstwach przynoszą tylko częściową poprawę.</u>
          <u xml:id="u-1.32" who="#komentarz">Usprawnienie transportu wewnętrznego jest bardzo trudne ze względu na różne rozwiązanie konstrukcyjne budynków. Uruchomienie produkcji środków transportu w ramach resortu pozwala na pewną unifikację podstawowych zespołów urządzeń transportu wewnętrznego. Ich produkcja rośnie i w br. ich wartość osiągnie 46 mln zł. Ważnym czynnikiem wpływającym na zmniejszenie uciążliwości pracy w transporcie jest wprowadzenie wózków akumulatorowych. Jednak zbyt małe przydziały nie pozwalają na szybszą poprawę sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-1.33" who="#komentarz">Stała systematyczna poprawa warunków pracy, eliminowanie zagrożeń, podnoszenie poziomu szkolenia w zakresie bhp oraz przestrzeganie przepisów i podnoszenie dyscypliny pracy przyczyniają się do obniżenia stopnia wypadkowości w przemyśle lekkim. Liczba wypadków przy pracy w 1977 r. w porównaniu do 1976 r. zmniejszyła się o 5,1%. Również w bież. roku obserwuje się tendencję malejącą - liczba wypadków obniżyła się o 3,3%.</u>
          <u xml:id="u-1.34" who="#komentarz">Zmiany w zakładach przemysłu lekkiego w ostatnich latach przyniosły widoczną poprawę stanu bezpieczeństwa i higieny pracy. Jest jednak wiele jeszcze problemów wymagających pilnego rozwiązania, które będą sukcesywnie rozwiązywane w miarę możliwości.</u>
          <u xml:id="u-1.35" who="#komentarz">Wnioski i uwagi posłów z wizytacji zakładów przemysłu lekkiego przedstawiła poseł Stanisława Swiderska (PZPR): Przebudowa przemysłu lekkiego dokonana w ostatnich latach znacznie poprawiła warunki pracy. Jednak działalność ta nie była prowadzona równomiernie we wszystkich branżach, pozostała więc część zakładów, wydziałów i stanowisk pracy, gdzie występują zagrożenia i są bardzo uciążliwe warunki pracy. Uwagi te dotyczą szczególnie wizytowanych zakładów na terenie woj. jeleniogórskiego. Są to bowiem zakłady stare, technicznie zużyte, w których brak jest powierzchni na cele higieniczno-sanitarne. Często też zakłady te są rozmieszczone w sąsiadujących ze sobą miejscowościach, co bardzo utrudnia zapewnienie ich załogom lepszych warunków pracy. Przykładem mogą być Lubańskie Zakłady Przemysłu Bawełnianego, których poszczególne wydziały mieszczą się w bardzo starych budynkach. Wyjątek stanowi przędzalnia średnioprzędna, w której przez częściową modernizację uzyskano poprawę oświetlenia, mikroklimatu i obniżenie hałasu. Obecnie prowadzi się modernizację urządzeń klimatyzacyjnych, w przędzalni wprowadzono transport pneumatyczny taśmy. W celu zmniejszenia skutków hałasu pracownicy otrzymują słuchawki dźwiękochłonne oraz specjalną watę. W zakładzie występuje niedobór kadry lekarskiej i pielęgniarskiej, co utrudnia poważnie wprowadzanie profilaktyki zdrowotnej i okresowych badań lekarskich. Mimo prowadzonego systematycznie szkolenia bhp oraz społecznych przeglądów warunków pracy w bieżącym roku wzrosła liczba wypadków. Wymaga to zwiększenia nadzoru nad przestrzeganiem przepisów bhp. Programy poprawy warunków i zadania w nich przyjęte są w miarę możliwości realizowane.</u>
          <u xml:id="u-1.36" who="#komentarz">W Dolnośląskich Zakładach Uszczelnień i Wyrobów Azbestowych „Azbestolit” w Gryfowie Śląskim odczuwa się poważny niedobór powierzchni produkcyjnych, magazynowych oraz na cele higieniczno-sanitarne. Utrudnia to bardzo produkcję. Przestarzała konstrukcja budynków, wyeksploatowane maszyny, brak podstawowych urządzeń odpylających powodują duże zagrożenia dla zdrowia załóg. Szczególnie uciążliwe są pyły azbestowe. Zagrożenie pyłami azbestowymi występuje również w Zakładzie Wyrobów Azbestowych „Gambit” w Lubawce. Wiele obiektów tej fabryki jest przestarzałych i nie nadaje się już do eksploatacji. Nadmiernie wyeksploatowany park maszynowy, przestarzała technologia powoduje wzrost zapylenia i zagrożenia. Na skutek braku od kilkunastu lat lekarza nie można prowadzić działalności profilaktycznej. Kierownictwo zakładu podejmuje działania, których celem jest poprawa warunków pracy.</u>
          <u xml:id="u-1.37" who="#komentarz">Załogi zakładów azbestowych pracują w skróconym czasie, otrzymują dodatki za szkodliwe warunki pracy, ale mimo przepisów nie używają ubrań ochronnych, ani roboczych. Pracownicy nadzoru zbyt mało uwagi poświęcają tym zagadnieniom. Wpływa to niekorzystnie na wskaźnik wypadkowości i w zakładach tych rośnie liczba wypadków. Istnieje pilna potrzeba podjęcia bardziej racjonalnych środków zapewniających poprawę sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-1.38" who="#komentarz">W Zakładach Przędzalni Czesankowej „Anilux” na początku lat 70-tych nastąpiła znaczna poprawa warunków pracy w wyniku częściowej modernizacji. Niestety, modernizacja zakładu została wstrzymana w 1973 r. Niektóre oddziały pomocniczo-produkcyjne, pakowalnia włóczki oraz pomieszczenia biurowe wymagają podjęcia środków zaradczych w celu eliminowania istniejących zagrożeń. Występuje w tych oddziałach wysoka temperatura, brak jest też urządzeń sanitarnych i socjalnych.</u>
          <u xml:id="u-1.39" who="#komentarz">Opracowany plan poprawy warunków pracy na 1978 r. zakłada 11 tematów, które dotyczą głównie mechanizacji prac ręcznych w transporcie, poprawę oświetlenia w niektórych oddziałach produkcyjnych, wyciszanie maszyn. W latach 1979-1981 w planie poprawy założono likwidację zagrożonych budynków i dokończenie przerwanej modernizacji. Tymczasem inspektor pracy wydał nakaz, że budynki te mogą być eksploatowane tylko do końca bieżącego roku.</u>
          <u xml:id="u-1.40" who="#komentarz">W Roszarniczych Zakładach w Strzegomiu warunki pracy w wielu wydziałach produkcyjnych są niezadowalające. Na wydziale wojłoków występuje zbyt duże zapylenie. Rozmieszczenie obiektów i ich konstrukcja nie pozwalają na funkcjonalne zaplanowanie procesu produkcyjnego oraz mechanizację prac. W pomieszczeniach produkcyjnych występują znaczne zagrożenia i dlatego konieczne jest podejmowanie działań technicznych zmierzających do ograniczenia przede wszystkim zapylenia zakładów. Przedsiębiorstwo ma przychodnię zakładową, ambulatorium analityczne i gabinet dentystyczny. Zakład prowadzi stołówkę systemem zleconym, a ponadto czynny jest kiosk spożywczy. Załoga korzysta z własnego ośrodka wczasowego nad morzem.</u>
          <u xml:id="u-1.41" who="#komentarz">Wizytowane obiekty przemysłowe zlokalizowane na terenie Dolnego Śląska były przedmiotem oceny Sekretariatu Zarządu Głównego Związku Zawodowego. Sytuację w tych zakładach uznano za wyjątkowo trudną ze względu na zły stan techniczny obiektów. Zmiana sytuacji może nastąpić tylko poprzez modernizację lub odtworzenie obiektów. Konieczne jest uaktualnienie wykazu zakładów oraz ustalenia kolejności planowanych inwestycji w zależności od stopnia zagrożenia, uciążliwości i szkodliwości pracy. Przy ustalaniu polityki inwestycyjnej należy szerzej korzystać z priorytetu w wykonawstwie budowlano-montażowym przyznanym przez Prezydium Rządu w czerwcu ub. roku oraz uchwały Rady Ministrów z grudnia 1977 r. w sprawie zasad planowania i realizacji inwestycji modernizacyjnych. Zjednoczenia zostały dodatkowo zobowiązane w styczniu br. przez wiceprezesa Rady Ministrów do szerszego zastosowania postanowień zmierzających do poprawy warunków w poszczególnych branżach.</u>
          <u xml:id="u-1.42" who="#komentarz">Uwagi i wnioski z wizytacji zakładów włókienniczych przekazała poseł Dobromiła Kulińska (PZPR): Wizytacja potwierdziła, że trudności w zatrudnieniu występują przede wszystkim w zakładach, gdzie są niezadowalające warunki pracy. Modernizacją inwestycyjną objęto zakłady woj. bielskiego tylko częściowo, toteż w niektórych zakładach występuje duże zapylenie, a urządzenia klimatyzacyjne i wentylacyjne nie działają dość sprawnie. Trudne warunki pracy występują m.in. w zakładach wyrobów filcowych. Ciasnota pomieszczeń, nisko zawieszone stropy, uniemożliwiają instalacje niezbędnych urządzeń klimatyzacyjno-wentylacyjnych. Realizacja programu poprawy warunków pracy tylko w niewielkim stopniu może zmienić istniejący stan. Trudne są również warunki ZPW „Pledan” w Skoczowie, gdzie np. oddział pralni mieści się w suterenach, a zaplecze sanitarno-higieniczne zostało wygospodarowane w pomieszczeniach, które nie odpowiadają wymaganiom.</u>
          <u xml:id="u-1.43" who="#komentarz">Nadal musi być prowadzona modernizacja oddziałów wstępnej obróbki surowców zarówno w branży wełnianej, jak i bawełnianej. Trzeba dążyć do zmniejszenia uciążliwości pracy głównie przez wymianę przestarzałego parku maszynowego. Przede wszystkim rozwiązania wymaga problem krajowej produkcji maszyn do czyszczenia odpadów lub też należy podjąć decyzję o imporcie tego rodzaju maszyn. Resort powinien więcej uwagi - ze względu na trudności surowcowe - poświęcić zwiększaniu w produkcji udziału włókien wtórnych.</u>
          <u xml:id="u-1.44" who="#komentarz">Niezwykle ważny, a jednocześnie trudny jest problem hałasu. Nawet instalowanie nowych maszyn nie przynosi poprawy sytuacji. Poziom hałasu w tkalniach waha się od 95 do 98 decybeli. Podejmowane środki techniczne wymagające wysokich nakładów powoduje tylko niewielkie zmniejszenie hałasu od 3 do 5 decybeli. Dla rozwiązania problemu konieczne jest współdziałanie producentów maszyn i budowniczych obiektów. Wciąż w zbyt małym zakresie stosuje się w naszym budownictwie elementy wyciszające'. Może warto by podjąć kooperację między przemysłem maszynowym a lekkim w zakresie produkcji osłon dźwiękowych i instalować je np. przy krosnach.</u>
          <u xml:id="u-1.45" who="#komentarz">Z przeprowadzonej wizytacji sformułować trzeba następujące wnioski:</u>
          <u xml:id="u-1.46" who="#komentarz">- stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładach poprawił się, co znalazło potwierdzenie w danych statystycznych dotyczących liczby wypadków;</u>
          <u xml:id="u-1.47" who="#komentarz">- niezmiernie ważnym zadaniem jest realizacja zakładowych programów poprawy warunków pracy, zawierających zadania, które należy rozwiązać w celu dalszego polepszenia stanu bhp;</u>
          <u xml:id="u-1.48" who="#komentarz">- w zakładach, w których występują szczególnie trudne warunki, konieczne jest podjęcie działań inwestycyjnych. Należy to uwzględnić w perspektywicznych planach resortowych;</u>
          <u xml:id="u-1.49" who="#komentarz">- analiza przyczyn wypadków wykazała, że najczęściej spowodowane zostały nieprzestrzeganiem przepisów o bezpiecznej obsłudze maszyn i urządzeń. W większym stopniu należy zwrócić uwagę na efektywność szkolenia pracowników oraz stosowanie wypróbowanych już metod zmierzających do podniesienia rangi bhp;</u>
          <u xml:id="u-1.50" who="#komentarz">- nastąpił dalszy rozwój lecznictwa przyzakładowego, potrzeba jednak przestrzegać zalecenia lekarskie dotyczące zmiany pracy. Rozwijać nadal oddziały pracy chronionej;</u>
          <u xml:id="u-1.51" who="#komentarz">- realizacja wniosków zgłaszanych w czasie społecznych przeglądów warunków pracy przyczynia się do poprawy sytuacji i dlatego wnioski te należy konsekwentnie wcielać w życie;</u>
          <u xml:id="u-1.52" who="#komentarz">- stopień zmechanizowania prac ciężkich w zakładach przemysłu lekkiego jest nadal niezadowalający, a przydziały wózków akumulatorowych nie zaspokajają potrzeb. Poważne trudności występują w zaopatrzeniu w części zamienne do tych wózków. Dlatego też konieczne jest poświęcenie tym zagadnieniom większej uwagi, gdyż postęp w dziedzinie transportu jest niedostateczny;</u>
          <u xml:id="u-1.53" who="#komentarz">- należy zaostrzyć rygory przy odbiorze inwestycji, zwłaszcza w stosunku do maszyn i urządzeń stwarzających niekorzystne dla zdrowia warunki.</u>
          <u xml:id="u-1.54" who="#komentarz">Uwagi i wnioski z wizytacji zakładów przemysłu skórzanego i lniarskiego przedstawił poseł Bronisław Cieniewski (PZPR): Śląskie Zakłady Przemysłu Skórzanego „Otment” skupiają 4 zakłady obuwnicze i 3 garbarnie. Najgorsze warunki pracy występują w zakładzie w Pródniku. Jest to zakład zlokalizowany i w trzech budynkach, których stropy są drewniane. Zarówno powierzchnia produkcyjna, jak i magazynowa są niedostateczne. Stan urządzeń higieniczno-sanitarnych jest niezadowalający, brak jest wentylacji ogólnej we wszystkich oddziałach produkcyjnych. Ogólnie biorąc warunki pracy w zakładzie są niezgodne z przepisami bhp. Ministerstwo Przemysłu Lekkiego w maju 1973 r. podjęło decyzję o odtworzeniu tego zakładu na nowym terenie. W latach 1976-1980 realizacja inwestycji została przesunięta. Zakłady zobowiązano do tzw. małej modernizacji w ramach nakładów na remonty. Projekt modernizacji w ocenie specjalistów jest nie do zrealizowania ze względów technicznych i lokalizacyjnych. Tymczasem w zakładzie wzrósł wskaźnik wypadków ciężkich, stwierdzono przypadki chorób zawodowych. Opieka służby zdrowia jest w ocenie posłów niedostateczna. Konieczna jest budowa nowego zakładu.</u>
          <u xml:id="u-1.55" who="#komentarz">Kaliskie Zakłady Garbarskie w Kaliszu powstały w 1907 r. Warunki istniejące w tych zakładach uniemożliwiają wprowadzenie nowoczesnych technologii związanych z zainstalowaniem bębnów garbujących czy mechanicznych suwnic. To też praca w ciasnych pomieszczeniach, w bezpośrednim oddziaływaniu chemikalii jest szkodliwa dla zdrowia. Przeważającą część czynności wykonuje się ręcznie, gdyż niskie stropy i brak miejsca nie pozwalają na zainstalowanie maszyn. Niewłaściwa różnica poziomu na poszczególnych piętrach uniemożliwia wprowadzenie zmechanizowanego transportu. Pracowników w zakładzie utrzymuje 5-dniowy tydzień pracy oraz dość wysokie zarobki. Wyposażenie robotników w odzież ochronną, jest zadowalające. Uwagi krytyczne budzi tylko jakość obuwia gumowego. Dobrze natomiast jest zorganizowane zaplecze higieniczno-sanitarne.</u>
          <u xml:id="u-1.56" who="#komentarz">Sprawą konieczną jest budowa oczyszczalni. Jeśli w latach 1980-1985 nie rozwiąże się tego problemu, istnieje możliwość likwidacji zakładu.</u>
          <u xml:id="u-1.57" who="#komentarz">Zakłady Roszarnicze w Wołczynie i Żmigrodzie są zakładami starymi, w których warunki pracy są złe. Najcięższe wydziały oczyszczania mieszczą się w szopach. To też wentylacja w nich jest naturalna, zimno, nie można tych szop ogrzać, czy klimatyzować. Powszechne są braki mechanizacji, której wprowadzenie jest niemożliwe z uwagi na stare konstrukcje. Park maszynowy pochodzi z lat 1921-1930, a zakłady te od 1946 r. pracują na 3 zmiany. Tylko przez mechanizację pracy zakłady te rozwiążą trudności w zatrudnieniu.</u>
          <u xml:id="u-1.58" who="#komentarz">Zaopatrzenie w odzież ochronną jest dobre, także zaplecze higieniczno-sanitarne jest wystarczające. Natomiast służba zdrowia w niedostateczny sposób opiekuje się pracownikami tych zakładów.</u>
          <u xml:id="u-1.59" who="#komentarz">(Dyskusja.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#KazimieraGrzegorczyk">Posłowie w czasie wizytacji zakładów „Lenko” w Skoczowie stwierdzili, że wszystkie wydziały tego zakładu mają bardzo dobre warunki pracy, oprócz oddziału końcowego. Trzeba zabezpieczyć odpowiednie środki i zmechanizować ten wydział.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#KazimieraGrzegorczyk">Zakłady w Bielsku produkują poszukiwane wkładki do akumulatorów. Pracownicy tam zatrudnieni narzekają na przyrządy przydzielane im do ochrony słuchu. Są one niewygodne.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#KazimieraGrzegorczyk">Baza wypoczynkowa w woj. bielskim w ocenie posłów wizytujących ten teren przedstawia się zadowalająco, zwłaszcza nowopowstały obiekt w Szczyrku zapewnia pełny komfort wypoczywającym tam pracownikom.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#JanikaMłynarczyk">Do najbardziej zaniedbanych zakładów, na które w najbliższej przyszłości trzeba będzie zwrócić szczególną uwagę, należą zakłady wyrobów azbestowych w Gryfowie Śląskim. W ciągu ostatnich 2 lat aż 63 pracowników tego zakładu zmuszonych było przejść na renty inwalidzkie z powodu trwałego uszkodzenia zdrowia. Stwierdzono ponadto, że zakłady te mają bardzo poważne zaniedbania w profilaktycznych badaniach pracowników. Podobna sytuacja jest w zakładach wyrobów azbestowych „Gambit”. Należy dążyć do zmiany tego niekorzystnego stanu rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#JanikaMłynarczyk">Jeleniogórską Przędzalnia Czesankowa „Anilux” także znajduje się w trudnej sytuacji. Budynki są bardzo stare i inspekcja pracy zezwoliła na eksploatację tego zakładu tylko do końca 1978 r. A co stanie się z załogą w przypadku zamknięcia Zakładu?</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#JanikaMłynarczyk">Roszarnia „Konpar” w Strzegomiu przywitała posłów w pełni uporządkowana, nie było śladów kurzu, a pracownicy mieli nowe ubiory ochronne. Jednakże wizytujący zdawali sobie sprawę, że przy tak poważnym zapyleniu, jakie ma miejsce w roszarniach, niemożliwe jest utrzymanie takiego porządku, że jest to sytuacja sztuczna. Jednakże pracownicy nie chcieli rozmawiać z posłami, niechętnie udzielali informacji. W zakładach tych kobiety zatrudnione są przy ciężkiej fizycznej pracy, która wydaje się ponad ich siły. Trzeba im przyjść z pomocą.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#JanikaMłynarczyk">Garbarnia w Kaliszu to zakład stary, a praca w nim jest bardzo ciężka, Modernizacja tego zakładu jest poważnie utrudniona, ponieważ wewnątrz są liczne półpiętra i schodki, które skutecznie utrudniają zainstalowanie nowoczesnych maszyn. Nie do utrzymania jednak jest na dalszą metę sytuacja, w której ważące wiele setek kilogramów skóry przenoszone są ręcznie. Zakład ten musi być ujęty w planie przebudowy. Pilną też sprawą dla tego zakładu jest budowa oczyszczalni ścieków. Na 1 kg garbowanej skóry trzeba przeznaczyć 70 litrów wody, którą następnie w chwili obecnej wylewa się do kanalizacji miejskiej bez oczyszczania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#BolesławKoperski">W jakim wieku byli pracownicy zakładów wyrobów azbestowych, których z powodu trwałego uszkodzenia zdrowia trzeba było skierować na rentę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#JaninaMłynarczyk">Byli to ludzie w wieku od 28 do 50 lat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#BarbaraSurma">Warunki jakie napotkali posłowie podczas wizytacji roszarni i garbarni są wyjątkowo ciężkie. Wobec tego nie może dziwić wysoki stopień fluktuacji oraz choroby zawodowe występujące wśród pracownic, głównie reumatyzm.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#BarbaraSurma">Trudna sytuacja występuje w zakładach pianki poliuretanowej w Zgierzu. W zakładzie tym zwiększono ilość maszyn, przez co odległości między nimi zmniejszyły się, powodując zagrożenie dla pracowników. Ponadto na instalację maszyn przeznaczono część pomieszczeń socjalnych. Nie ma też gdzie składować gotowych wyrobów. Pianka poliuretanowa ma to do siebie, że jej gorące bloki powinny w spokoju ostygnąć. Tymczasem z braku powierzchni magazynowej bloki te są nakładane na siebie wskutek czego powstają straty. Artykuły chemiczne używane do produkcji, także z braku powierzchni magazynowej składane są pod gołym niebem. Trzeba podjąć działania zmierzające do zapewnienia temu zakładowi lepszych warunków pracy i składowania towarów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#ZofiaCiszczoń">W resorcie przemysłu lekkiego są zakłady, gdzie warunki socjalne są bardzo dobre, np. przędzalnia „Andropol” w Andrychowie, ale są i takie, w których sytuacja jest bardzo zła, jak np. zakłady filcowe w Bielsku-Białej. Co z tego, że kobiety pracujące w tych zakładach mają na rękach gumowe rękawice, skoro pracując w wodzie zanurzają ręce powyżej łokci. Gdy woda dostanie się do rękawic, to tak jakby tych rękawic w ogóle nie było. Resort powinien zabezpieczyć środki na polepszenie warunków socjalnych w tych zakładach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#StanisławWróbel">Jeśli za kryterium przyjąć warunki socjalne, to w resorcie przemysłu lekkiego są 3 grupy zakładów. Do pierwszej grupy należą zakłady, w których warunki te są zadowalające. Druga grupa to stare zakłady przemysłowe będące w okresie modernizacji. Trzecią grupę, która posłów najbardziej interesuje stanowią zakłady tzw. „opuszczone”. Sformułowanie to wydaje się trafne, ponieważ w zakładach tych nie przewiduje się działań zmierzających do poprawy warunków bhp. Dobrze się stało, że posłowie wizytowali zakłady przemysłu lekkiego w woj. jeleniogórskim. Była to pierwsza wizytacja poselska na tym terenie. Zaglądają tam tylko przeprowadzające inspekcje komisje urzędu wojewódzkiego.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#StanisławWróbel">Brak jest zainteresowania ze strony zjednoczeń tymi zakładami. Np. fabryka „Konpar” w Strzygomiu ma zamknięty jeden z działów. Dyskusje na temat jego uruchomienia trwają już 2 miesiące. W ocenie posła można by ten dział uruchomić już w ciągu miesiąca. Jednakże na miejscu nie miał kto podjąć odpowiedniej decyzji. Robotnicy żalili się, że KSR-y podejmują różnorodne uchwały, lecz nie są one realizowane, ponieważ w obradach nie biorą udziału kierownicy, czy dyrektorzy zjednoczeń, lecz tylko oddelegowani pracownicy niższego szczebla, którzy w najlepszym wypadku mogą przekazać uchwały konferencji dyrekcji. Wydaje się, że Komisja powinna wystąpić o zmobilizowanie zjednoczeń w kierunku udzielenia szerszej pomocy tym zakładom.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#StanisławWróbel">Niepoważna wydaje się wypowiedź lekarza wojewódzkiego, który na interpelację posłów w sprawie warunków pracy w zakładach wyrobów azbestowych w Gryfowie Śląskim odpowiedział, że służby medyczne nie informują pracowników o konsekwencjach pracy w tego typu zakładach przemysłowych.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#StanisławWróbel">Dojdzie do konieczności zamykania niektórych zakładów z powodu katastrofalnych warunków socjalnych. Bo produkcji w takich warunkach dalej prowadzić nie można.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#StanisławWróbel">Do najbardziej zaniedbanych zakładów należą roszarnie. Produkują one piękny i szeroko reklamowany Polski Len. Wysyłamy go do wielu krajów świata, lecz nic nie mówi się o warunkach w jakich te wyroby powstają.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#CzesławWilczyński">Ministerstwo Przemysłu Lekkiego od lat czyni wysiłki, aby poprawić warunki socjalne w podległych mu zakładach. Wystarczy porównać stan w roku 1946 z obecnym, aby uświadomić sobie skalę zmian jakie zaszły. Nacisk położony jest na zakłady nowouruchamiane i trzeba zgodzić się z tym, że jest to tendencja słuszna.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#CzesławWilczyński">Wiele nowych zakładów ma trudności kadrowe, ludzi jest za mało, występuje ponadto poważna fluktuacja. Kadry dla tych zakładów mogłyby zapewnić stare zakłady przemysłowe, które przekazałyby część swoich pracowników. Wydaje się, że jest to właściwa droga rozwiązywania problemów kadrowych przemysłu lekkiego. Występują kłopoty z oświetleniem. Jednakże nie należy w tej kwestii przesadzać. Oświetlenie o mocy 700 luxów, jakie obecnie instalujemy w niektórych zakładach, jest stanowczo za silne i należy tej tendencji przeciwdziałać, bo jest to marnotrawstwo.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#CzesławWilczyński">W wielu zakładach przemysłu lekkiego ciężkie artykuły przenoszone są ręcznie. Aby pracę uczynić lżejszą należałoby zakupić wózki akumulatorowe. Jednakże w chwili obecnej łatwiej jest zakupić nowego „Poloneza” niż taki akumulatorowy wózek. Resort powinien podjąć odpowiednie działania, aby zaradzić tej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#CzesławWilczyński">Czy obuwie produkowane dla pracowników przemysłu musi być koloru białego? Robotnicy sami je farbują. Należałoby zastanowić się nad zmianą technologii produkcji obuwia roboczego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#BronisławaSokołowska">W ciągu obecnej i poprzedniej kadencji Sejmu w zakładach przemysłu lekkiego warunki socjalne uległy znacznej poprawie. Złożyły się na to dwie przyczyny. Pierwsza - dotyczy dużych środków inwestycyjnych przeznaczonych na poprawę warunków socjalnych. Druga - poprawy organizacji pracy i zarządzania zakładami przemysłu lekkiego. Pozostały jeszcze do wykonania 2 zadania: podniesienie zdrowotności zatrudnionych robotników oraz zapewnienie wzrostu wydajności pracy poprzez wprowadzenie nowoczesnego parku maszynowego.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#BronisławaSokołowska">Poseł zgłosiła 2 wnioski. Pierwszy dotyczy zabezpieczenia środków na modernizację małych zakładów przemysłu lekkiego. Komisja w tej sprawie powinna wystąpić do Komisji Planowania przy Radzie Ministrów i wesprzeć w tej dziedzinie inicjatywy resortu. Drugi wniosek to apel do resortu, aby przeprowadził analizę przeznaczania środków inwestycyjnych tak, aby znalazły się one na niezbędną modernizację niektórych zakładów przemysłu lekkiego bez czego dalsza produkcja wydaje się niemożliwa.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#BronisławaSokołowska">Z terenu dochodzą sygnały, że zmiana cen na odzież ochronną i środki chemiczne służące pracownikom doprowadziła do sytuacji, że zakłady przemysłowe nie są w stanie zapewnić robotnikom przysługującego im zaopatrzenia. Należy przeanalizować tę sprawę. Także analizy wymaga problem opieki medycznej nad pracownikami małych zakładów przemysłu lekkiego. Problem jest ważny i wobec tego Komisja powinna go podnieść w swej opinii.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#JerzyJamroziak">Komisja Przemysłu Lekkiego wykazuje wiele troski o poprawę warunków pracy załóg i dlatego łatwiej jest realizować zamierzenia socjalno-bytowe podejmowane przez organizacje związkowe. Dzięki pomocy Komisji pracownikom przemysłu lekkiego przydzielono 800 miejsc w sanatoriach, a od przyszłego roku liczba tych miejsc wzrośnie do 1200.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#JerzyJamroziak">Ostatnie lata przyniosły wyraźny postęp w przemyśle lekkim. Spośród przeszło 600 obiektów, aż w 500 obiektach nastąpiła zdecydowana poprawa. Te dane świadczą o skali podjętego wysiłku. Nie ustrzeżono się oczywiście od pewnych błędów. Np. w województwach południowych i zachodnich 57 obiektów wymaga podjęcia szybkiej decyzji, gdyż w przeciwnym wypadku nastąpi całkowite ich zniszczenie. Dotyczy to przede wszystkim garbarni i roszarni. Zakłady te od 1975 r. są przedmiotem głębokiej troski inspektorów bhp i organizacji związkowych.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#JerzyJamroziak">Zróżnicowanie stanu technicznego zakładów utrudnia realizację programów poprawy warunków pracy. Niektóre obiekty zostały odtworzone, a później potrzeby zmusiły do utrzymania produkcji w starych obiektach. Obecnie sytuacja się zmieniła; dawniej potrzebne były miejsca pracy, obecnie brak jest kadr i dlatego problem ten trzeba rozpatrywać, biorąc pod uwagę obecną sytuację. Wiele placówek badawczych akademii medycznych podejmuje badania nad zagrożeniami występującymi w zakładach przemysłu lekkiego. Są więc szanse, że najbliższe lata przyniosą poprawę obecnej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#JerzyJamroziak">Trzeba przygotować wykaz zakładów, które nie spełniają obecnych wymagań i nie odpowiadają potrzebom załóg. Ułatwi to podejmowanie niezbędnych decyzji o modernizacji lub budowie nowych zakładów.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#JerzyJamroziak">Konieczne jest zapewnienie pracownikom odpowiedniego obuwia profilaktycznego. Produkowane dotychczas obuwie nie spełnia wymagań, to też należy podjąć starania o produkcję obuwia zgodnie z wymaganiami lekarzy ortopedów.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#JerzyJamroziak">Niewystarczająca jest ilość oddziałów pracy chronionej, niezbędne są wysiłki, by zwiększyć ilość stanowisk dla pracowników, którzy utracili zdrowie i zapewnić im możliwość kontynuowania pracy w lepszych pod względem zdrowotnym warunkach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#BolesławKoperski">Jak wynika z przedstawionych materiałów resortu oraz NIK, a także z wniosków z wizytacji oraz dyskusji omawiane problemy bezpieczeństwa i higieny pracy wymagają szczególnej troski. Komisja słusznie skoncentrowała uwagę na warunkach w zakładach starych. W przemyśle lekkim występują obecnie duże dysproporcje między nowoczesnymi zakładami zbudowanymi w ostatnich latach, a zakładami przestarzałymi, wyeksploatowanymi nie stwarzającymi odpowiednich warunków dla załogi. W dyskusji położono nacisk przede wszystkim na sprawy związane z bazą i wynikającymi stąd warunkami bezpiecznej pracy. Mniej natomiast uwagi poświęciliśmy działalności ludzkiej w dziedzinie bhp. Problemy bhp trzeba rozpatrywać w 2 aspektach: odtworzenia zużytych zakładów lub modernizacji oraz odpowiedzialności kierownictwa za zapewnienie należytych warunków pracy. Tymczasem nawet w nowoczesnych zakładach zdarzają się wypadki braku dostatecznej troski o te ważne sprawy. Zjednoczenie i resort z liberalizmem odnoszą się do ludzi odpowiedzialnych za sprawy bhp.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#BolesławKoperski">Problem podstawowy - to koncentracja wysiłków nad poprawą warunków w istniejących zakładach skórzanych i lniarskich, których produkcja jest niezbędna i musi być jeszcze przez pewien czas kontynuowana. W takich wypadkach dołożyć należy więcej starań, przyśpieszyć poprawę warunków, a nawet stworzyć przywileje dla pracujących w szczególnie trudnych warunkach, zapewnić im urlopy zgodnie z potrzebami oraz opiekę lekarską.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#BolesławKoperski">W wielu zakładach - jak wykazały kontrole NIK - nie przestrzega się przepisów w sprawie okresowych badań kontrolnych. Tłumaczenie, że brak jest lekarzy jest nie do przyjęcia. Muszą być podjęte bardziej skuteczne starania o zapewnienie odpowiednich specjalistów. Ma to szczególne znaczenie w zakładach, w których uciążliwe warunki stwarzające zagrożenie dla ludzkiego zdrowia. Wiele zależy od inicjatywy ludzi odpowiedzialnych za ten stan rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#BolesławKoperski">Podejmuje się wiele działań dla wyciszenia hałasu maszyn i innych urządzeń. Prawda, że problem ten nie został w pełni rozwiązany na całym świecie. Tym niemniej trzeba podejmować kroki zmierzające nawet do częściowej poprawy sytuacji. Znacznie łatwiejsze są problemy oświetlenia. Tymczasem okazuje się, że w jednych zakładach oświetlenie jest nadmierne, a w innych odczuwa się brak świetlówek.</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#BolesławKoperski">Trzeba podjąć bardziej zdecydowany wysiłek, by zapewnić postęp w dziedzinie transportu, zmiany są bowiem zbyt wolne. Działalność resortu musi być bardziej energiczna. W najbliższych latach trzeba przeznaczyć większe środki na modernizację małych, przestarzałych zakładów.</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#BolesławKoperski">W kolejnym punkcie porządku obrad Komisja rozpatrzyła odpowiedzi na dezyderat w sprawie wykorzystania niektórych obiektów wczasowych przemysłu lekkiego na cele lecznictwa sanatoryjnego oraz w sprawie zabezpieczenia kadr dla nowych zakładów przemysłu lekkiego przy pomocy władz terenowych.</u>
          <u xml:id="u-12.6" who="#BolesławKoperski">Komisja uchwaliła dezyderaty i opinie dotyczące rozwoju zaplecza naukowo-badawczego przemysłu lekkiego, wykorzystania maszyn i urządzeń oraz licencji, zaopatrzenia w części zamienne, koordynacji zakupów maszyn i urządzeń za granicą, a także zapewnienia dostatecznej liczby środków transportu dla przemysłu lekkiego oraz kadr dla zaplecza naukowo-badawczego przemysłu lekkiego.</u>
          <u xml:id="u-12.7" who="#BolesławKoperski">Komisja uchwaliła plan pracy na okres od października 1978 r. do września 1979 r.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>