text_structure.xml
63 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml" />
<TEI>
<xi:include href="header.xml" />
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Dnia 23 maja 1978 r. Komisja Pracy i Spraw Socjalnych, obradująca pod przewodnictwem poseł Ireny Sroczyńskiej (PZPR), skontrolowała realizację:</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">- przepisów Kodeksu-pracy dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy,</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">- ustawy z dnia 12.06.1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">W posiedzeniu udział wzięli przedstawiciele: Ministerstwa Pracy, Płac i Spraw Socjalnych z wiceministrem Henrykiem Białczyńskim, Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej z wiceministrem Ryszardem Brzozowskim, Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, Ministerstw: Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, Finansów, Górnictwa, Komunikacji, Przemysłu Maszynowego, Sprawiedliwości oraz Najwyższej Izby Kontroli.</u>
<u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">Podstawą dyskusji były materiały przygotowane przez resort pracy, płac i spraw socjalnych oraz koreferaty poselskie.</u>
<u xml:id="u-1.5" who="#komentarz">Jak wynika z materiałów resortu kontrola realizacji przepisów Kodeksu pracy dotyczących bhp znajduje się w zakresie ustawowego działania szeregu organów takich jak: Inspekcja Pracy, Urzędy Górnicze, Państwowa Inspekcja Sanitarna, Urząd Dozoru Technicznego i inne wyspecjalizowane jednostki. Znajduje się ona w statutowym zakresie działania instancji związków zawodowych i Społecznej Inspekcji Pracy. Czynności kontrolne w zakresie spraw karnych prowadzone są również przez prokuratury rejonowe i wojewódzkie, Najwyższą Izbę Kontroli z udziałem Głównego Inspektoratu Pracy CRZZ, Ministerstwa Pracy, Płac i Spraw Socjalnych i Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Kontrole ukierunkowane były głównie na następujące sprawy:</u>
<u xml:id="u-1.6" who="#komentarz">- liczba i przyczyny wypadków przy pracy wraź z przestrzeganiem zasad dotyczących ustalania przyczyn i okoliczności wypadków,</u>
<u xml:id="u-1.7" who="#komentarz">- zachorowania na choroby zawodowe,</u>
<u xml:id="u-1.8" who="#komentarz">- zakres i stopień rozpoznania zagrożeń wypadkowych i zdrowotnych w zakładach pracy,</u>
<u xml:id="u-1.9" who="#komentarz">- planowania i realizacji planów poprawy warunków bhp w zakładach,</u>
<u xml:id="u-1.10" who="#komentarz">- przestrzegania zasad bhp w procesach inwestowania i przy imporcie niektórych urządzeń technicznych,</u>
<u xml:id="u-1.11" who="#komentarz">- zaopatrzenie pracowników w odzież ochronną, roboczą i sprzęt ochrony osobistej oraz gospodarka tymi przedmiotami.</u>
<u xml:id="u-1.12" who="#komentarz">Wnioski z przeprowadzonych kontroli upoważniają do stwierdzenia, że w ostatnim okresie w skali całej gospodarki odnotowano dalszą - choć w niejednakowym stopniu odczuwalną - poprawę warunków bezpieczeństwa i higieny pracy. Obok prowadzenia działań profilaktyczno-organizacyjnych realizowanych w ramach planów poprawy warunków pracy, wyposażenia pracowników w odzież ochronną, roboczą i sprzęt ochrony osobistej, istotne znaczenie posiada przyznawanie pracownikom zatrudnionym w uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia warunkach pracy, wynikających z Kodeksu pracy szczególnych świadczeń, takich jak np. posiłków profilaktycznych, skróconego czasu pracy, dodatkowych urlopów itp. Do lepszego ukierunkowania działalności profilaktycznej przyczyniają się wydane w ostatnich latach akty normatywne i postanowienia uzupełniające system ochrony pracy. W celu dalszego doskonalenia systemu ochrony pracy - w trakcie uzgodnień międzyresortowych znajdują się m.in. projekty przepisów modyfikujących: zakres prac wzbronionych kobietom, zasady odpowiedzialności za produkcję odzieży ochronnej, roboczej i sprzętu ochrony osobistej oraz zasady gospodarowania tymi przedmiotami.</u>
<u xml:id="u-1.13" who="#komentarz">Pomimo działań profilaktycznych oraz znacznych nakładów finansowych nadal notuje się występowanie znacznej liczby wypadków przy pracy. Główne przyczyny wypadków przy pracy wiążą się z niewłaściwym postępowaniem pracowników, niedostatecznym nadzorem i niewłaściwą organizacją pracy. Nadal duża liczba wypadków ma miejsce w transporcie, przy robotach budowlano-montażowych, przy obsłudze urządzeń technicznych. Kontrole potwierdzają znaczną liczbę wypadków osób znajdujących się w stanie nietrzeźwości.</u>
<u xml:id="u-1.14" who="#komentarz">W roku 1977 nastąpiło we wszystkich resortach zmniejszenie liczby wypadków w stosunku do lat poprzednich. Ze wstępnych danych GUS wynika, że ta spadkowa tendencja utrzymywała się również w I kwartale br.</u>
<u xml:id="u-1.15" who="#komentarz">Zagrożenie pracowników chorobami zawodowymi mimo osiągniętego postępu jest nadal znaczne. Łącznie liczba nowych zachorowań wzrosła z 6.792 w 1976 r. do 6.953 w 1977 r. W związku z tymi zachorowaniami przyznano 4.190 rent inwalidzkich, w tym 435 I i II grupy. Szczegółowe badania wykazały, że znaczny udział posiadają przypadki zachorowań wcześniejszych - ujawnionych obecnie wskutek lepszej niż w latach poprzednich wykrywalności tych zachorowań.</u>
<u xml:id="u-1.16" who="#komentarz">Inspektorzy pracy przeprowadzili w r. 1977 17.136 wizytacji w 13.284 zakładach. Na podstawie przeprowadzonych wizytacji, wydali oni ogółem 95. 618 zarządzeń, w tym 70.471 dotyczących bezpieczeństwa pracy, 23 tys. z zakresu higieny pracy i ponad 2 tys. w sprawach warunków pracy kobiet i młodocianych. Spowodowali zlikwidowanie ok. 68 tys. uchybień i usterek dotyczących bhp, a ponad 53 tys. nieprawidłowości przekazali społecznym inspektorom pracy do usunięcia w drodze zaleceń. Ponadto w przypadkach szczególnie drastycznych inspektorzy pracy ukarali grzywnami 5.292 osoby. W sprawach związanych z rażącymi zaniedbaniami, a także z wypadkami przy pracy i chorobami zawodowymi, gdzie występowały cechy przestępstwa - inspektorzy pracy przekazali 144 wnioski i opinie do prokuratorów.</u>
<u xml:id="u-1.17" who="#komentarz">Plany poprawy warunków bezpieczeństwa i higieny pracy na rok 1978 zakładają: realizację ok. 304 tys. przedsięwzięć technicznych, organizacyjnych, szkoleniowo propagandowych i badawczych, ograniczenie podstawowych rodzajów zagrożeń wypadkowych dla ok. 1,7 mln osób, doprowadzenie warunków do zgodności z normami dla ok. 400 tys. osób.</u>
<u xml:id="u-1.18" who="#komentarz">Wyniki kontroli modernizowanych i nowopowstających zakładów wykazały, że w niektórych montowane są maszyny i urządzenia o niewłaściwych rozwiązaniach z punktu widzenia zasad bezpieczeństwa i ergonomii niezgodne z innymi normami. Przyczyną są w głównej mierze niedostateczne kwalifikacje projektantów, błędne oszczędności w projektach, niedostateczny nadzór nad pracą projektantów i konstruktorów i brak egzekwowania ich odpowiedzialności za należyte uwzględnianie wymogów bhp. W 1977 r. inspektorzy pracy biorąc udział w 3.469 odbiorach inwestycji przekazywanych do eksploatacji, 1264 obiekty zakwestionowali z uwagi na złe wykonawstwo oraz braki i usterki z zakresu bhp. Wnioski dotyczące należytego projektowania pod względem bhp przekazano do realizacji kierownictwom właściwych resortów gospodarczych.</u>
<u xml:id="u-1.19" who="#komentarz">Istotne znaczenie dla ograniczenia zagrożeń ma stworzenie skutecznych i wygodnych ochron indywidualnych. W latach 1974-1977 uzyskano poprawę jakości wielu rodzajów odzieży ochronnej, obuwia ochronnego i roboczego, sprzętu dróg oddechowych, głowy i słuchu. Niedostateczny jest postęp w produkcji okularów, ochron twarzy i rękawic. Nie produkuje się rękawic z tworzyw sztucznych, które mogłyby zastępować zużycie skór i tkanin.</u>
<u xml:id="u-1.20" who="#komentarz">W 1976 i 1977 r. wystąpiły trudności z pełnym pokryciem zapotrzebowania na odzież ochronną i powodu braków surowców, zwłaszcza pochodzących z importu. Stwierdzono także szereg przykładów niegospodarności. W związku z tym, zalecono ministrom, wojewodom i prezesom związków spółdzielczych:</u>
<u xml:id="u-1.21" who="#komentarz">- wyeliminowanie z tabel norm odzieży i sprzętu tych stanowisk pracy, dla których przydzielanie odzieży roboczej nie jest uzasadnione warunkami pracy,</u>
<u xml:id="u-1.22" who="#komentarz">- przedłużenie norm użytkowania odzieży roboczej,</u>
<u xml:id="u-1.23" who="#komentarz">- stosowanie ekwiwalentów pieniężnych dla pracowników za przedłużenie używalności odzieży roboczej ponad normę,</u>
<u xml:id="u-1.24" who="#komentarz">- zmniejszenie zapasów i realne ustalanie potrzeb.</u>
<u xml:id="u-1.25" who="#komentarz">Przedmiotem kontroli było również szkolenie w zakładach pracy, jak też system nauczania bhp i ergonomii w szkołach zawodowych i technicznych. Stwierdzono m.in., że poziom i skuteczność zarówno nauczania, jak i szkolenia nie są jeszcze zadowalające. Przyczyną tego stanu rzeczy jest niewłaściwa realizacja programów przez nauczycieli, którzy nie zawsze legitymują się należytymi kwalifikacjami oraz braki w wyposażeniu szkół w pomoce naukowe. Stwierdzono również pilną potrzebę rozszerzenia obecnej sieci studiów podyplomowych o problematyce bhp i ergonomii dla kadry kierowniczej, projektantów i konstruktorów oraz pracowników służby bhp. Resorty gospodarcze zostały zobowiązane do aktualizacji programów szkolenia bhp, jak również do podniesienia poziomu szkolenia, jego skuteczności i doskonalenia form. W celu podniesienia poziomu szkolenia bhp w zakładach pracy. Ośrodek Doskonalenia Kadr MPPiSS w ostatnich latach przeszkolił ok. 1000 organizatorów i wykładowców szkolenia bhp.</u>
<u xml:id="u-1.26" who="#komentarz">Z informacji o realizacji przepisów dotyczących postępowania o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy wynika, że w latach 1975 i 1976 zaszły istotne zmiany w zakresie postępowania powypadkowego, wprowadzone rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 5 grudnia 1974 r. w sprawie ustalania okoliczności przyczyn wypadków przy pracy oraz ustawą z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.</u>
<u xml:id="u-1.27" who="#komentarz">W roku 1975 przeprowadzono masowe szkolenie osób wchodzących w skład zespołów powypadkowych ustalających okoliczności i przyczyny wypadków przy pracy.</u>
<u xml:id="u-1.28" who="#komentarz">Na tle wyników przeprowadzonych badań należy stwierdzić, że nowe zasady ustalania okoliczności i przyczyn wypadków są właściwe i w pełni przydatne dla potrzeb praktyki. Potwierdzają to dane dotyczące liczby spraw rozpatrywanych przez komisje rozjemcze oraz przez okręgowe sądy pracy i ubezpieczeń społecznych. W r. 1976 zakładowe i okręgowe komisje rozjemcze rozpatrzyły łącznie 1886 wniosków dotyczących zmiany treści protokołów powypadkowych co stanowi 7,2% ogółu rozpatrzonych spraw.</u>
<u xml:id="u-1.29" who="#komentarz">Jakkolwiek liczba odwołań stanowi nieznaczny odsetek spraw załatwionych przez zespoły powypadkowe, to stwierdzić należy, że - zwłaszcza w początkowym okresie działania nowych przepisów - wystąpiło szereg nieprawidłowości:</u>
<u xml:id="u-1.30" who="#komentarz">1) niedostatecznie wnikliwe badania przez zespoły przyczyn wypadków, pomijanie okoliczności niezbędnych dla prawidłowej oceny zdarzenia i sporządzenia prawidłowego protokołu powypadkowego;</u>
<u xml:id="u-1.31" who="#komentarz">2) nieuznawanie niektórych wypadków jako wypadków przy pracy, które zdarzyły się w warunkach nietypowych;</u>
<u xml:id="u-1.32" who="#komentarz">3) nieuzasadnione przypisywanie pracownikom winy za spowodowanie wypadku, co jak wiadomo pozbawia pracownika prawa do świadczeń;</u>
<u xml:id="u-1.33" who="#komentarz">4) niewłaściwe kwalifikowanie skutków wypadków;</u>
<u xml:id="u-1.34" who="#komentarz">5) ustalenie okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy przez niewłaściwy zespół lub zespół w niewłaściwym składzie;</u>
<u xml:id="u-1.35" who="#komentarz">6) nie zachowywanie obowiązujących terminów wszczynania i kończenia postępowania przez zespoły powypadkowe, zatwierdzania protokołów powypadkowych i doręczania ich poszkodowanym pracownikom lub rodzinie.</u>
<u xml:id="u-1.36" who="#komentarz">Obecnie, w sprawie procentowego uszczerbku na zdrowiu dla celów odszkodowawczych, jak i w sprawie inwalidztwa dla celów rentowych, orzeka ta sama komisja lekarska do spraw inwalidztwa i zatrudnienia. Jest to korzystne zarówno od strony merytorycznej, jak i szybkości postępowania. Ponadto komisja Wydaje wskazania co do dalszego zatrudnienia oraz wnioski co do potrzeby rehabilitacji leczniczej i zawodowej. W 1977 r. liczba orzeczeń wydanych w sprawach inwalidztwa i zatrudnienia wyniosła 150 tys. dla celów odszkodowań powypadkowych, z tego orzeczeń ustalających uszczerbek na zdrowiu było ok. 117.000, a nie stwierdzających takiego uszczerbku - ok. 33.000. Inwalidztwo z tytułu wypadków przy pracy orzeczono w 6.832 przypadkach, co stanowiło 86% badanych (w 14% inwalidztwa nie stwierdzono).</u>
<u xml:id="u-1.37" who="#komentarz">Zgodnie z przepisami, uspołecznione zakłady pracy zobowiązane są do wypłacania jednorazowych odszkodowań z tytułu uszczerbku na zdrowiu lub śmierci żywiciela, świadczeń wyrównawczych, odszkodowań za przedmioty utracone lub uszkodzone i zasiłku chorobowego. Pracownikom nieuspołecznionych zakładów pracy świadczenia te wypłacają oddziały ZUS. Dążąc do zdyscyplinowania zakładów pracy, wprowadzono odsetki za zwłokę w wypłaceniu należnych pracownikowi świadczeń.</u>
<u xml:id="u-1.38" who="#komentarz">Generalnie rzecz biorąc, przepisy przyczyniły się do przyśpieszenia wypłaty należnych pracownikom świadczeń, jakkolwiek stwierdzono nieprawidłowości w postępowaniu, polegające na przekraczaniu ustalonych terminów. Nie stwierdzono natomiast uchybień co do wysokości przyznawanych Świadczeń odszkodowawczych. W roku 1977 zakłady produkcji materialnej przyznały 69,3 tys. odszkodowań z tytułu wypadków przy pracy na kwotę 541, 7 mln zł, świadczeń wyrównawczych przyznano ok. 6 tys. na kwotę 68,8 mln zł.</u>
<u xml:id="u-1.39" who="#komentarz">Nowe przepisy przyczyniły się również do uproszczenia zasad wypłaty przez oddziały ZUS przyznanych rent inwalidzkich i rodzinnych pracownikom nieuspołecznionych zakładów pracy. Przyniosły również istotne zmiany w zakresie dochodzenia świadczeń odszkodowawczych z tytułu wypadków pracowników w drodze do pracy lub z pracy. Przejęcie wypłaty tych świadczeń z PZU przez ZUS uprościło dla osób zainteresowanych tryb ubiegania się o świadczenia, zwłaszcza tam, gdzie w grę wchodzą również starania o rentę. W 1977 r. ZUS przyznał ponad 34 tys. odszkodowań z tego tytułu na łączną kwotę 181,1 mln zł.</u>
<u xml:id="u-1.40" who="#komentarz">Koreferat podkomisji ochrony pracy przedstawił poseł Kazimierz Raszkowski (PZPR). Podkomisja zapoznała się z sytuacją w zakresie bhp w woj. częstochowskim, w wizytacji uczestniczyli posłowie: K. Raszkowski, B. Andrejczyn, B. Tumułka, M. Matera i S. Całużyński.</u>
<u xml:id="u-1.41" who="#komentarz">Wizytując zakłady pracy posłowie stwierdzali, że większość z nich należycie realizuje zadania w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Sprzyja temu klimat wytworzony dla spraw bhp przez władze partyjne, związkowe i administracyjne. Zasadniczym motywem działania jest integracja produkcji i warunków pracy. Wzrostowi zadań gospodarczych towarzyszy poprawa warunków pracy i życia załóg.</u>
<u xml:id="u-1.42" who="#komentarz">Przemysł województwa częstochowskiego charakteryzuje się dość dużymi zagrożeniami zawodowymi. Działania na rzecz eliminacji zagrożeń spowodowały, że w roku 1977 nastąpiło zmniejszenie o ok. 7,5% ogólnej liczby wypadków. Również absencja chorobowa w stosunku do 1976 r. zmalała o 10 tys. dni.</u>
<u xml:id="u-1.43" who="#komentarz">Godne uwagi jest zmniejszenie liczby wypadków w branżach o dużym zagrożeniu tj. w górnictwie, hutnictwie i przemyśle metalowym. Niepokój budzi natomiast zwiększenie liczby wypadków śmiertelnych w przedsiębiorstwach budowlanych województwa z jednego w 1976 do 5-ciu w roku 1977. Przyczynami tych wypadków była wadliwa organizacja pracy, zły stan urządzeń technicznych, brak nadzoru oraz nieprzestrzeganie przepisów bhp.</u>
<u xml:id="u-1.44" who="#komentarz">Zwraca uwagę fakt, że prawie 50% wszystkich wypadków przy pracy w woj. częstochowskim, to wypadki w transporcie wewnątrzzakładowym pionowym i poziomym, szynowym i bezszynowym oraz ręcznym.</u>
<u xml:id="u-1.45" who="#komentarz">Drugim miernikiem zagrożeń w środowisku pracy są choroby zawodowe. W r. 1977 w woj. częstochowskim stwierdzono 91 nowych przypadków chorób zawodowych wobec 92 w r. 1976. Do najczęściej stwierdzanych chorób zawodowych należą: uszkodzenia słuchu - 24 przypadki, pylica płuc - 20, choroba wibracyjna - 19, choroby zakaźne i inwazyjne - 13 oraz zapalenie skóry - 8.</u>
<u xml:id="u-1.46" who="#komentarz">W województwie działa 58 przyzakładowych i międzyzakładowych przychodni przemysłowych, które otaczają opieką 139.215 pracowników, co stanowi ok. 60% ogółu zatrudnionych w województwie. W 15 zakładach zorganizowano laboratoria higieny pracy, jednakże tylko 4 z nich prawidłowo, pozostałym brakuje kadr i odpowiedniej aparatury. Potrzeby w zakresie badań środowiska pracy realizowane są w ok. 10%, dlatego też w programie rozwoju ochrony zdrowia załóg robotniczych na lata 1977-1990 dużą uwagę przywiązuje się do usprawnienia nadzoru nad higieną pracy.</u>
<u xml:id="u-1.47" who="#komentarz">W niektórych zakładach województwa stworzono odpowiednie warunki pracy dla osób niepełnosprawnych, np. w Hucie im. B. Bieruta. Do r. 1980 planuje się zorganizowanie 5 ośrodków rehabilitacji zawodowej i leczniczej a w terminie późniejszym trzech dalszych.</u>
<u xml:id="u-1.48" who="#komentarz">Mimo poprawy higieny pracy, w niektórych zakładach woj. częstochowskiego występują przekroczenia dopuszczalnych stężeń par, pyłów i gazów, nadmierny hałas i wibracja, nieodpowiedni mikroklimat itp.</u>
<u xml:id="u-1.49" who="#komentarz">W zabezpieczeniu odzieży roboczej i ochronnej oraz sprzętu ochrony osobistej uzyskano w ostatnich latach pewną poprawę, jednakże zdaniem nadal podkomisji sytuacja jest niedobra. Dlatego też posłowie opowiadają się za przyspieszeniem prac nad projektem uchwały Rady Ministrów w sprawie produkcji, poprawy jakości i zaopatrzenia w odzież ochronną, roboczą i sprzęt ochrony osobistej oraz w sprawie zasad gospodarowania nimi.</u>
<u xml:id="u-1.50" who="#komentarz">Podkomisja podziela pogląd resortu, że szkolenie i nauczanie w dziedzinie bhp jest realizowane, jednakże poziom i skuteczność tego szkolenia nie zadowalają.</u>
<u xml:id="u-1.51" who="#komentarz">(Dyskusja.)</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#BarbaraTumułka">W woj. katowickim, w roku ubiegłym poważnie wzrosła absencja chorobowa (w produkcji jest ona o 36% wyższa niż gdzie indziej). Sygnalizuje to nadal duże zagrożenia zawodowe na wielu stanowiskach pracy, szczególnie w starych zakładach przemysłowych, a także tam, gdzie wprowadzane są nowe technologie, nie zawsze dostatecznie zbadane i poznane z punktu widzenia zagrożeń dla zdrowia.</u>
<u xml:id="u-2.1" who="#BarbaraTumułka">W czasie wizytacji stwierdzono, że nadal w wielu zakładach brak należytej wentylacji, złe jest oświetlenie stanowisk pracy, występuje nadmierny hałas i zapylenie. Ponad 50% osób narażonych na hałas pracuje w warunkach natężenia hałasu wyższym od dopuszczalnego.</u>
<u xml:id="u-2.2" who="#BarbaraTumułka">Zjawisko wydłużania czasu pracy spowodowane jest w wielu zakładach pogorszeniem stanu zdrowotnego i przemęczeniem. Mamy do czynienia ze sprzężeniem zwrotnym: z jednej strony wzrost nadgodzin spowodowany jest wzrostem absencji chorobowej, z drugiej zaś - zwiększona absencja pociąga za sobą konieczność pracy w godzinach nadliczbowych.</u>
<u xml:id="u-2.3" who="#BarbaraTumułka">W woj. częstochowskim w większości wizytowanych przez posłów zakładów pracy nastąpiła w r. 1977 poprawa warunków bhp. Zmalała ilość wypadków przy pracy w stosunku do r. 1976. Nadal jednak plany poprawy warunków pracy w poszczególnych zakładach nie są w pełni realizowane.</u>
<u xml:id="u-2.4" who="#BarbaraTumułka">W lipcu ub. roku wprowadzone zostały nowe normy stężeń i natężeń poszczególnych czynników szkodliwych dla zdrowia, bardziej zaostrzone w stosunku do poprzednich norm. Uchwała przewidywała, że te zakłady, które nie są w stanie na razie zapewnić przestrzegania tych norm, powinny wystąpić z wnioskiem o okresowe przedłużenie obowiązywania starych norm, przedstawiając równocześnie program poprawy warunków pracy. Spośród ponad 200 zakładów w woj. częstochowskim, które powinny były wystąpić o takie zwolnienia, wystąpiło w I terminie - 48, a w drugim - 20. Tylko 42 zakłady przedstawiły pełną dokumentację, która gwarantuje osiągnięcie pełnego zabezpieczenia zdrowia załóg. Podkreślić należy, że niektóre zakłady, mimo bardzo złych warunków pracy i występujących u nich zagrożeń zawodowych, nie starały się w ogóle o zgodę na okresowe nie dotrzymanie nowych normatywów.</u>
<u xml:id="u-2.5" who="#BarbaraTumułka">W 1976 r. do Zakładów Ubezpieczeń Społecznych w Częstochowie wpłynęły 253 wnioski o rentę z tytułów wypadków przy pracy, w drodze do pracy i z tytułu choroby zawodowej. W roku 1977 ilość tych wniosków wzrosła o 19%. W 1976 r. wydano 195 decyzji przyznających uprawnienia do renty, 42 decyzje odmowne, a 6 spraw umorzono. W 1977 r. wydano 186 decyzji przyznających rentę, 94 decyzje odmowne, a 28 spraw umorzono. Przyczyną wydania decyzji odmownych było stwierdzenie braku inwalidztwa, bądź nie uznanie wypadku z powodu rozbieżności w przedstawionych dokumentach (karta wypadku, zaznania świadków i historia choroby).</u>
<u xml:id="u-2.6" who="#BarbaraTumułka">Do Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach wpłynęło w 1977 r. z woj. częstochowskiego 155 spraw. Do wojewódzkiej Rady Związków Zawodowych i Wojewódzkiego Inspektora Pracy wpływa ok. 35 spraw i interwencji rocznie. Dotyczą one ochrony pracy kobiet, technicznego bezpieczeństwa pracy, świadczeń z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, przestrzegania czasu pracy i wynagradzania. Z reguły skargi te są załatwiane pozytywnie.</u>
<u xml:id="u-2.7" who="#BarbaraTumułka">Posłanka zwróciła uwagę na konieczność nasilenia działalności profilaktycznej ze strony przemysłowej służby zdrowia oraz inspektorów bezpieczeństwa i higieny pracy. Konieczne jest, zwłaszcza szybsze organizowanie laboratoriów higieny pracy oraz rozszerzanie badań środowiska pracy.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#BarbaraAndrejczyn">W wizytowanej przez posłów Fabryce Papierów w Myszkowie wskaźnik absencji chorobowej w r. 1977 wzrósł w stosunku do r. 1976. Przyczyną tego stanu rzeczy była m.in. większa liczba wypadków przy pracy o zapylenie górnych dróg oddechowych.</u>
<u xml:id="u-3.1" who="#BarbaraAndrejczyn">Wypadkom ulegali najczęściej ludzie młodzi o krótkim stażu pracy, co świadczy o niedostatecznym ich przeszkoleniu i przygotowaniu do pracy. Obserwowano jednak zmniejszenie dyscypliny i przestrzegania przepisów bhp również wśród starych pracowników. Z tytułu wypadków przy pracy, wypłacono w tej fabryce w roku 1977 ponad 158 mld zł.</u>
<u xml:id="u-3.2" who="#BarbaraAndrejczyn">Trzeba nasilić działalność profilaktyczną przemysłowej służby zdrowia w zakresie wprowadzenia badań okresowych. W tym zakresie obserwuje się na przestrzeni ostatnich lat pewne zaniedbania. Zastanowić by się trzeba było, co jest przyczyną tego stanu rzeczy. Na spotkaniach z posłami, organizatorzy przemysłowej służby zdrowia sygnalizują odpływ kadr medycznych z tej służby do lecznictwa zamkniętego, gdzie lekarze mogą zdobywać łatwiej specjalizacje. Rozważenia wymaga, czy nie byłoby słuszne w uzasadnionych przypadkach przyznawanie lekarzom przemysłowej służby zdrowia dodatków specjalnych.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#ZuzannaPołaska">Problemy bezpieczeństwa i higieny pracy są stale w centrum uwagi posłów - członków Komisji Pracy i Spraw Socjalnych. Wizytując w terenie zakłady przemysłu maszynowego, w ramach prac podkomisji przemysłu ciężkiego, która zapoznała się ze sprawami spawalnictwa, posłanka szczególną uwagę zwracała na stan bezpieczeństwa i higieny pracy. Potwierdza się opinia, że w wielu zakładach widoczna jest poprawa w tym zakresie. Często jednak jeszcze zdarza się, że dobre programy poprawy warunków bhp zbyt wolno są wprowadzane w życie. Wydaje się, że zbyt łatwo rozgrzeszamy dyrekcje zakładów przemysłowych z niewykonania planowanych zadań w tej dziedzinie.</u>
<u xml:id="u-4.1" who="#ZuzannaPołaska">Na wystawie „Secura 78” w Poznaniu prezentowano ciekawe wzory różnego rodzaju nowych urządzeń zabezpieczających oraz odzieży ochronnej. Daleka jednak jest droga od opracowania wzoru do wprowadzenia go do produkcji. Program działania w tym zakresie należy aktywizować, wiedząc, że nowe technologie prowadzą nieuchronnie do powstawania nowych zagrożeń w pracy. Bardziej wnikliwie badać trzeba przyczyny zagrożeń i konsekwentnie przestrzegać, ażeby środki przeznaczone na zakup odzieży ochronnej i urządzeń zabezpieczających przed zagrożeniami były w sposób właściwy wykorzystywane.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#StanisławRostworowski">Problemy środowiska pracy i jego ochrony muszą być szerzej badane i rozpoznawane przez Ministerstwo Pracy, Płac i Spraw Socjalnych. Wiele przyczyn różnego rodzaju schorzeń i chorób ma swoje źródło poza zakładem pracy. Są one bardzo złożone. Zaliczyć do nich należy m.in. problemy oczyszczania ścieków, dostarczania dobrej wody pitnej, zwalczania nadmiernego hałasu poza zakładem pracy, warunków mieszkaniowych, komunikacji itp. W Polskiej Akademii Nauk powołany jest komitet badający problemy wpływu środowiska na człowieka. Badania tego komitetu powinny być szerzej niż dotychczas wykorzystywane przez resort.</u>
<u xml:id="u-5.1" who="#StanisławRostworowski">Poważnym, a niedostatecznie jeszcze rozpoznanym środowiskiem jest rolnictwo. Dane statystyczne wskazują, że w rolnictwie liczba wypadków przy pracy, w tym również wypadków śmiertelnych jest wyższa niż w przemyśle (w populacji męskiej w wieku 20–40 lat liczba wypadków śmiertelnych w rolnictwie jest dwukrotnie wyższa). Problem jest szczególnej wagi, gdyż w związku z wprowadzaniem nowej techniki i technologii/np. nawożenia i ochrony roślin stopień zagrożenia w rolnictwie zwiększa się.</u>
<u xml:id="u-5.2" who="#StanisławRostworowski">Stosunkowo wysokie wskaźniki wypadkowości mamy również w leśnictwie. W latach 1974–1975 przy znacznym zwiększeniu zaopatrzenia leśnictwa w maszyny i ciągniki prawie 3-krotnie wzrosła liczba wypadków przy pracy.</u>
<u xml:id="u-5.3" who="#StanisławRostworowski">Wiele do życzenia pozostawia stan zdrowotny ludności rolniczej. Sytuacja w tym zakresie ulega pewnej poprawie po objęciu tej ludności powszechną opieką zdrowotną, ale jest jeszcze daleka od zadowalającej. W roku ubiegłym w woj. lubelskim z pomocy lekarskiej korzystało tylko 63% ludności rolniczej, co i tak jest dużym postępem w stosunku do roku 1972, kiedy to z opieki lekarskiej korzystało tylko 42% tej ludności. Duże zagrożenie dla zdrowia ludności rolniczej stwarza zwiększenie stosowania nawozów azotowych oraz nieodpowiednia dystrybucja i brak instrukcji, jak stosować środki ochrony roślin i chronić się przed ich szkodliwością.</u>
<u xml:id="u-5.4" who="#StanisławRostworowski">W związku z objęciem rolników powszechnym ubezpieczeniem emerytalnym i rentownym, należałoby opracować przepisy określające przynajmniej minimum wymogów dotyczących warunków bezpieczeństwa i higieny pracy w rolnictwie. Szerzej niż dotychczas badania w tym zakresie, jak i badania warunków sanitarnych prowadzić powinny na wsi stacje san.-epid. Konieczne jest także nasilenie prac w tym zakresie ze strony Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej, jak i Ministerstwa Pracy, Płac i Spraw Socjalnych.</u>
<u xml:id="u-5.5" who="#StanisławRostworowski">Istotne znaczenie dla poprawy warunków pracy oraz ochrony zdrowia pracowników w przemyśle i w rolnictwie miałaby bardziej wnikliwe niż dotychczas badanie nowych konstrukcji maszyn oraz projektów inwestycyjnych z tego punktu widzenia. W zasadzie obowiązek taki ciąży na poszczególnych resortach, ale nie zawsze jest przestrzegany. Ostatnio mamy pewne pozytywne działania, do których można zaliczyć badanie warunków pracy nie tylko w dużych zakładach przemysłowych, ale również przedsiębiorstwach spółdzielczych i rzemieślniczych.</u>
<u xml:id="u-5.6" who="#StanisławRostworowski">Coraz szersze wprowadzanie maszyn i ciągników w rolnictwie i leśnictwie stanowi nowe zagrożenie dla środowiska, gdyż są one zbyt hałaśliwe. Na ten problem trzeba zwrócić szczególną uwagę przy opracowywaniu nowych prototypów, działając w ten sposób na rzecz ochrony środowiska naturalnego.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#LeonKotarba">Materiały nadesłane przez resort, uwagi pokontrolne NIK, jak też wyniki wizytacji przeprowadzonej przez podkomisję dają pełen obraz realizacji zadań z dziedziny bezpieczeństwa i higieny pracy określonych w Kodeksie pracy. Doświadczenia z woj. rzeszowskiego potwierdzają opinię, że w ostatnich latach jest postęp w tej dziedzinie. Wydane zostały decyzje polityczne, obowiązuje wiele przepisów rządowych i zarządzeń resortowych. Tworzeniu lepszych warunków pracy poświęcają dużo uwagi związki zawodowe. Komisje samorządu robotniczego przy omawianiu rocznych planów, obok zadań produkcyjnych podkreślają również zadania związane z warunkami pracy. Bezspornym faktem jest zmniejszanie się w okresie ostatnich lat liczby wypadków przy pracy. Modernizacja przemysłu, mechanizacja pracy w budownictwie, wprowadzanie nowych, lepszych technologii również wpływa na poprawę warunków pracy. Za przykład może tu posłużyć WSK w Rzeszowie. Ze względu na nadmierny hałas w hamowni, ludzie mogliby tam pracować tylko 6 godzin. Po modernizacji tego działu i wyciszeniu nadmiernego hałasu powrócono, przy pełnej akceptacji załogi, do 8-godzinnego dnia pracy.</u>
<u xml:id="u-6.1" who="#LeonKotarba">Na poprawę warunków bezpieczeństwa i higieny pracy przeznacza się poważne kwoty. Nie wszystkie jednak nakłady są w pełni i prawidłowo wykorzystywane. Trudności powstają m. in. z powodu braku wielu urządzeń służących poprawie bhp. Znacznie energiczniej niż dotychczas powinien przemysł rozwijać produkcję tych urządzeń.</u>
<u xml:id="u-6.2" who="#LeonKotarba">Coraz skuteczniejsza jest działalność profilaktyczna prowadzona przez przemysłową służbę zdrowia. Postęp możliwy jest dzięki temu, że pogłębiają się związki pomiędzy przedstawicielami służby zdrowia i stanowiskami pracy. Przemysłowa służba zdrowia odczuwa jednak niedobór kadr, mimo że przemysł oferuje dobre warunki.</u>
<u xml:id="u-6.3" who="#LeonKotarba">Niezbędne jest, aby resort w większym niż dotychczas stopniu oddziaływał na administrację przedsiębiorstw w kierunku równorzędnego traktowania spraw produkcji i warunków bhp.</u>
<u xml:id="u-6.4" who="#LeonKotarba">Aktualnym stale problemem jest szkolenie załóg, a przede wszystkim młodych pracowników w przepisach bhp. Jak pokazuje doświadczenie, wiele wypadków jest rezultatem nieostrożności pracowników. Nie zawsze używa się ubrań i obuwia ochronnego. Dla poprawy stosunku robotników do przepisów bhp wiele zdziałać mogą mistrzowie i brygadziści. Nie powinni oni obojętnie przechodzić obok przypadków lekceważenia tych przepisów, W jeszcze bardziej zdecydowany sposób zwalczać należy przypadki picia alkoholu w czasie pracy. Sprawa ta dotyczy zwłaszcza budownictwa, gdzie stosunek do nietrzeźwych jest bardziej liberalny niż w zakładach przemysłowych.</u>
<u xml:id="u-6.5" who="#LeonKotarba">Szczególnego zbadania wymaga absencja chorobowa. Dane świadczą o jej wzroście, mimo że nie pogorszył się stan zdrowotności i warunki pracy.</u>
<u xml:id="u-6.6" who="#LeonKotarba">Od momentu objęcia wsi działalnością uspołecznionej służby zdrowia znacznie zwiększyła się liczba rolników poddających się badaniom lekarskim. Wyniki tych badań dowodzą, że wielu z nich przychodzi po pomoc lekarską w daleko zaawansowanym stanie choroby. Warunki pracy w rolnictwie stwarzają obecnie znacznie więcej zagrożeń m.in. w związku z mechanizacją i chemizacją. Pozytywnym objawem jest to, że coraz częściej prace związane z rozsiewaniem środków chemicznych wykonują specjalne ekipy odpowiednio zabezpieczone przed szkodliwym oddziaływaniem nawozów czy środków ochrony roślin.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#StefanCałużyński">Wizytacja zakładów przemysłowych w woj. częstochowskim pozwala stwierdzić, że przepisy Kodeksu pracy oraz ustawy o odszkodowaniach z tytułów wypadków przy pracy, w większości zakładów realizowane są prawidłowo. Zakłady mają jednak trudności w stosowaniu niektórych przepisów. Dotyczy to m.in. zapewnienia miejsc pracy chronionej dla kobiet, zwłaszcza w mniejszych zakładach gdzie nie ma odpowiednich do tego warunków. Nie wszędzie jest też już dobra znajomość kodeksu.</u>
<u xml:id="u-7.1" who="#StefanCałużyński">W woj. częstochowskim pewnemu pogorszeniu uległa opieka lekarska nad pracownikami. Przemysłowa służba zdrowia na tym terenie nie ma pełnej obsady kadrowej. Płace lekarzy przemysłowej służby zdrowia są w tym województwie niższe niż średnia w kraju, a ponadto brak jest mieszkań dla nich. Przemysłowa służba zdrowia nie dysponuje urządzeniami do badań profilaktycznych (np. wibracji).</u>
<u xml:id="u-7.2" who="#StefanCałużyński">W wizytowanym zakładzie „Wykromet” warunki pracy są poniżej krytyki. Produkcja odbywa się w starych ruderach, w których większość urządzeń (m.in. suwnice) zainstalowana jest w sposób nieodpowiedni. Brak jest wentylacji, panuje ciasnota. Dziwić się można, że w zakładzie tym od dawna nie zdarzył się żaden wypadek. Pracownicy nie odchodzą z zakładu ze względu na korzystne płace. Od kilku lat ciągnie się sprawa budowy nowej hali: został wytypowany odpowiedni teren, zgromadzono materiały budowlane, jednakże brak decyzji o rozpoczęciu tej inwestycji.</u>
<u xml:id="u-7.3" who="#StefanCałużyński">Nieodpowiednie warunki pracy występują nie tylko w starych zakładach. Mają one miejsce również i w zakładach nowych. Np. w nowej hali zakładów lniarskich „Wigolen” jest nadmierne zapylenie, gdyż brak wentylacji.</u>
<u xml:id="u-7.4" who="#StefanCałużyński">Ogólny wniosek z przebiegu wizytacji jest ten, że w mniejszych aglomeracjach przemysłowych decydujący wpływ na warunki pracy mają dobra organizacja i uczulenie na te sprawy zarówno administracji zakładów, jak i władz terenowych. Takim pozytywnym przykładem może być np. Myszków, którego zakłady przemysłowe przodują w rozwiązywaniu spraw socjalnych i bhp.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#JózefaWojtkowska">W porównaniu z przemysłem, sprawy bhp w rolnictwie wyglądają znacznie gorzej. Na wieś wkracza szeroko mechanizacja i chemizacja z ich szkodliwym oddziaływaniem. Zasady bhp bardziej przestrzegane są w państwowych gospodarstwach rolnych. Natomiast w spółdzielniach kółek rolniczych sytuacja jest niekorzystna. Świadczyć o tym może fakt, że coraz więcej traktorzystów zapada na choroby zawodowe (nadmierne wstrząsy i hałas). Brak jest odzieży ochronnej niezbędnej do zabiegów chemizacyjnych. Sprzęt ochrony osobistej oraz odzież ochronną rolnicy powinni mieć możność zakupywać w sklepach GS.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#MarianKonieczny">Komisja Górnictwa, Energetyki i Chemii badała warunki bhp w kopalniach. Górnictwo wchodzi na coraz trudniejsze pokłady, wprowadzanie bardziej nowoczesnych i wydajnych maszyn i urządzeń czyni co prawda pracę lżejszą, ale równocześnie powoduje i ujemne skutki, m.in. zwiększa się zapylenie i nasilenie hałasu. W rezultacie coraz więcej górników cierpi na schorzenia uszu i oczu. Wypadkowość w górnictwie maleje. Dotyczy to przede wszystkim wypadków lekkich.</u>
<u xml:id="u-9.1" who="#MarianKonieczny">Sprawą wymagającą uregulowania jest związek między lekarskim zwolnieniem z pracy a prawem do korzystania z niektórych przywilejów górniczych. Nawet krótkotrwałe zwolnienie z pracy na druku „L-4” powoduje utratę prawa do tzw. 14-tej pensji oraz do korzystania z II karty górnika. W związku z tym górnicy wyjeżdżając do sanatoriów niechętnie korzystają ze zwolnień lekarskich. Postulować należy, aby okres leczenia sanatoryjnego w przypadku chorób zawodowych zaliczany był do pracy ciągłej i nie powodował ujemnych skutków finansowych.</u>
<u xml:id="u-9.2" who="#MarianKonieczny">Bardzo źle jest w budownictwie z przestrzeganiem trzeźwości w pracy. Niezbędne byłoby wyciąganie surowych wniosków w stosunku do kierownictw zakładów, które nie przeprowadzają systematycznej kontroli i nie wyciągają konsekwencji w stosunku do pijących.</u>
<u xml:id="u-9.3" who="#MarianKonieczny">Choroby zawodowe górników to pylica, reumatyzm, a ostatnio schorzenia oczu i uszu. Stosowane w górnictwie pochłaniacze pyłowe nie zdają egzaminu. Podobnie jest z okularami. Górnicy uskarżają się na brak zabezpieczeń uszu. W sferze projektów są bardzo dobre i skuteczne rozwiązania różnych urządzeń ochronnych, jednakże od projektu do jego realizacji upływa stanowczo za długi okres czasu. Takie ciekawe urządzenia można było obejrzeć w doświadczalnej kopalni „Barbara”. Znajdują się one w fazie prób. Trzeba je przyspieszyć.</u>
<u xml:id="u-9.4" who="#MarianKonieczny">Wiele jeszcze nieporozumień powstaje w związku z procedurą uzyskiwania odszkodowań za wypadki przy pracy. Zdarza się, że poszkodowany nie zgadzając się z decyzją występuje na drogę sądową i w rezultacie koszty sądowe przekraczają sumę odszkodowania. Służby pracownicze oraz radcowie prawni powinni skuteczniej oddziaływać w kierunku zaznajamiania załóg z tymi przepisami.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#LudmiłaMazurkiewicz">Odzieży i obuwia ochronnego nie tylko brak, lecz ta, którą robotnicy dysponują, nie zawsze jest odpowiednia. Np. buty olejoodporne niszczą się znacznie szybciej, niż przewiduje to norma ich zużycia. Przy występowaniu o wcześniejszy przydział powstaje wiele komplikacji. Wzornictwo przemysłowe musi wreszcie wypracować lepsze wzory odzieży ochronnej, bardziej dostosowane do potrzeb użytkownika. Pracownicy powinni być uczeni, jak prawidłowo używać pomoce i zabezpieczenia.</u>
<u xml:id="u-10.1" who="#LudmiłaMazurkiewicz">Więcej uwagi zwrócić trzeba na szkolenie służb bhp. W szkołach zawodowych jest co prawda program z zakresu bhp, ale nie przygotowuje on wystarczająco do pracy. Niedostatki usuwane są poprzez szkolenie pracowników na kursach i te jednak nie w pełni zdają egzamin. Zbyt mało jest filmów, przeźroczy i innych pomocy naukowych. Konieczne jest rozszerzenie zakresu zajęć z bhp w szkołach zawodowych i uruchomienie kierunków kształcenia w tej dziedzinie na wyższych uczelniach.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#CecyliaModeracka">Tworzenie nowych przedsiębiorstw przemysłowych w nowych województwach powoduje przesuwanie kadr kierowniczych zakładów. Nie wpływa to dodatnio na postęp w dziedzinie bhp, gdzie obok wymogów ogólnych, są również specyficzne. Kierownictwa zakładów mają na ogół dobrą znajomość wymogów ogólnych, jednakże niedostatecznie zaznajomione są z przepisami resortowymi, które uwzględniają specyfikę danej branży. Konieczne jest więc objęcie szkoleniem bhp również tych, którzy kierują pracą, organizują ją.</u>
<u xml:id="u-11.1" who="#CecyliaModeracka">W związku z reformą systemu edukacji narodowej, już dziś trzeba przygotować programy dla szkolnictwa zawodowego, w czym powinien uczestniczyć również resort pracy, płac i spraw socjalnych. Sprawa dotyczy, zwłaszcza przedmiotu „higiena i bezpieczeństwo pracy”. W obecnym ujęciu, w przedmiocie tym uwzględnione są ogólne zasady bhp, trzeba natomiast pilnie opracować szczegółowe programy np. dla rolnictwa, budownictwa, usług. Zajęcia z zakresu bhp prowadzone są w szkołach zawodowych często przez przypadkowych nauczycieli, gdyż brak jest specjalistów. Trudno się dziwić, że przygotowanie absolwentów szkół zawodowych jest niedostateczne. Gdyby było dobre, uniknęłoby się potrzeby doszkalania ich, gdy podejmują pracę zawodową.</u>
<u xml:id="u-11.2" who="#CecyliaModeracka">Przemysłowa służba zdrowia dobrze spełnia swoje funkcje w dużych aglomeracjach przemysłowych. W małych ośrodkach jeden lekarz obsługujący kilka zakładów nie jest w stanie podołać wszystkim obowiązkom, toteż ogranicza się do leczenia, natomiast nie prowadzi działalności profilaktycznej.</u>
<u xml:id="u-11.3" who="#CecyliaModeracka">W woj. suwalskim przed kilku laty była duża wypadkowość, jednakże dzięki trosce władz i kierownictw zakładów poważnie zmalałą. Podjęto wiele starań o dobrą organizację pracy i lepszą znajomość przepisów bhp przez pracujących.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#ZofiaŁęgowik">Materiały resortu i referat podkomisji poselskiej potwierdza poprawę warunków bhp. Wpływ na to ma wiele czynników, m. in. regulacje prawne zawarte w Kodeksie pracy. Poprawa odczuwana jest przede wszystkim w dużych zakładach przemysłu kluczowego. Gorzej natomiast kształtuje się sytuacja w zakładach małych, a przede wszystkim w spółdzielniach pracy. W woj. piotrkowskim z 30 takich zakładów 22 nie odpowiada wymogom bhp. Warunki pracy są w nich uciążliwe. Dotyczy to m. in. małych odlewni przemysłu metalowego.</u>
<u xml:id="u-12.1" who="#ZofiaŁęgowik">Niepokojące jest, że przyczyny wypadkowości nie ulegają od lat zmianom. Należą do nich wadliwa organizacja stanowisk pracy, nie przestrzeganie przepisów technologicznych i bhp, nieodpowiedni nadzór. Ostatnio dodać trzeba również nierytmiczność pracy, wydłużanie czasu pracy, niedostateczny postęp w mechanizacji wielu uciążliwych czynności. Niezmienność przyczyn wypadkowości dowodzi, że nie analizuje się ich dostatecznie głęboko i nie podejmuje środków zapobiegawczych. Co prawda, opracowywane są w zakładach programy poprawy warunków pracy, ale nie są one w pełni realizowane, mimo że nie przekracza to realnych możliwości danego zakładu. Trzeba, aby konferencja samorządu robotniczego kontrolowały realizacje tych programów tak samo konsekwentnie, jak realizację planów produkcji W przemyśle włókienniczym podstawowe zagrożenie w środowisku pracy stanowi nadmierny hałas, zapylenie, zły mikroklimat. Zagrożenia te występują nie tylko w starych zakładach, lecz również w nowych. Niezbędne jest, aby nauka przyszła z wydajniejszą pomocą w eliminowaniu źródeł nadmiernego hałasu. Większa ilość urządzeń klimatyzacyjnych pozwoliłaby skuteczniej poprawiać mikroklimat w halach produkcyjnych. Urządzeń tych jest jednak za mało.</u>
<u xml:id="u-12.2" who="#ZofiaŁęgowik">Podstawowym warunkiem lepszej ochrony miejsc pracy jest trafna diagnoza, gdzie i dlaczego powstają zagrożenia. Administracja gospodarcza i czynniki społeczno-polityczne w zakładach powinny nasilić nadzór nad warunkami pracy, głębiej wnikać w źródła zagrożeń. Przeprowadza się okresowe przeglądy miejsc pracy, sprawa wymaga jednak systematycznego działania. Resort i zjednoczenia uczulić muszą zakłady na te sprawy.</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#MarianMatera">Komisja od wielu lat zwraca uwagę na konieczność szybszego, skuteczniejszego rozwiązania spraw wentylacji i klimatyzacji w zakładach przemysłowych. Poprawa jest mało odczuwalna. Powołano specjalne zjednoczenia produkujące takie-urządzenia, jednakże nie zaspokajają one zapotrzebowania, a ponadto wytwarzają za mało części zamiennych. W rezultacie, wiele zainstalowanych urządzeń jest unieruchomionych bądź niesprawnych. Część urządzeń wentylacyjnych i klimatyzacyjnych jest przeznaczana na eksport. W pełni doceniając potrzeby eksportera, rozważyć należy czy nie są pilniejsze potrzeby własne.</u>
<u xml:id="u-13.1" who="#MarianMatera">Do dziś nie może doczekać się całkowitego rozwiązania sprawa osobistych ochron dróg oddechowych, słuchu i oczu. Te, które są, pracownicy niechętnie stosują, gdyż mają one szereg mankamentów: zbyt duży ciężar, uciski głowy itp.</u>
<u xml:id="u-13.2" who="#MarianMatera">Sprawy warunków pracy powinny być uwzględniane na etapie projektowania inwestycji i w toku jej realizacji. Np. na tłumienie nadmiernego hałasu wpłynęłoby zmniejszenie kubatury pomieszczeń, w których instaluje się hałaśliwe maszyny; zamiast jednej wielkiej hali produkcyjnej można zaprojektować kilka mniejszych. Dążyć należy, aby maszyny importowane (także na podstawie umów licencyjnych) odpowiadały naszym normom hałasu, napylenia, wibracji.</u>
<u xml:id="u-13.3" who="#MarianMatera">Posłowie w swej praktyce terenowej niejednokrotnie spotykają się z zakładami, w których warunki pracy są szczególnie złe. Za przykład mogą tu posłużyć zakłady w Hajnówce, gdzie występują wszystkie możliwe zagrożenia stanowisk pracy i w rezultacie natężenia szkodliwych dla człowieka pyłów, wyziewów itp. utrzymuje się wysoka ilość zachorowań.</u>
<u xml:id="u-13.4" who="#MarianMatera">Na wypadkowość niemały wpływ ma niedbałość i lekceważenie przepisów przez pracowników. Pracowników tych przeszkala się w zakresie bhp, jednakże nadmierna fluktuacja kadr powoduje, że stale przychodzą nowi, nieobeznani z przepisami. Niełatwo jest ograniczać fluktuację kadr przy występującej u nas nadmiernej rozpiętości płac w tych samych grupach zawodowych. Sejmowa Komisja Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych wielokrotnie postulowała ujednolicenie stawek płacowych, tak aby np. ślusarz zarabiał to samo, niezależnie od przemysłu, w którym jest zatrudniony. Odczuwany przez zakłady deficyt siły roboczej powoduje też, że wiele słusznych poczynań mających na celu polepszenie stanu bhp nie przynosi rezultatów, gdyż pracownik zrażony ciągłymi uwagami po prostu odchodzi.</u>
<u xml:id="u-13.5" who="#MarianMatera">Istotną przyczyną wypadkowości są niedostatki transportu wewnątrzzakładowego, zły stan techniczny tych urządzeń. Duża wypadkowość w budownictwie wywołana jest przede wszystkim tym, że ekipy budowlane wkraczają na plac budowy równocześnie z pracownikami zbrojącymi teren.</u>
<u xml:id="u-13.6" who="#MarianMatera">Terenowe wydziały zatrudnienia i spraw socjalnych zostały zobowiązane do zwracania uwagi na sprawy bhp. Praktyka wykazuje, że zajmują się tym niedostatecznie.</u>
<u xml:id="u-13.7" who="#MarianMatera">Rozważenia wymaga sprawa rehabilitacji zawodowej. O ile jest ona w pełni uzasadniona w stosunku do młodego pracownika, to budzi wątpliwości w przypadku pracowników starych, którym niewiele już pozostaje do emerytury. Pracowników tych, nawykłych do swojej pracy, trudno jest przestawić na inną robotę, mimo zaleceń lekarskich. Konieczne jest znalezienie jakiegoś wyjścia z tej sytuacji, które nie byłoby krzywdzące dla starych, wysłużonych ludzi.</u>
<u xml:id="u-13.8" who="#MarianMatera">Słusznie w dyskusji zwracano uwagę na odzież i obuwie robocze i ochronne. Wprowadzone zostały np. filce ogumione, ale ich odporność na szkodliwe działanie oleju jest niedostateczna. W obuwiu roboczym wykluczona została skóra. Zastępuje się ją innymi surowcami, dbać trzeba jednak o wysoką jakość tych substytutów.</u>
<u xml:id="u-13.9" who="#MarianMatera">Wprowadzamy w przemyśle nowe technologie, często nie zastanawiając się jaki będą one mieć wpływ na warunki bhp. Skutków nie łatwo przewidzieć. Np. w cementowniach stosuje się obecnie nowy wypełniacz, który zapewnić ma lepszą ochronę środowiska naturalnego. Jaki jednak będzie jego wpływ na środowisko pracy jeszcze nie wiadomo. Znamy już szkodliwość nadmiernego hałasu, nie znamy jeszcze zagrożeń jakie niesie ze sobą rozwój chemii.</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#HenrykaFrąc">W związku z ustawą o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy, w rolnictwie wzrasta ilość wniosków składanych przez rolników. W urzędach gminnych przeszkoleni zostali pracownicy do dokumentacji tych spraw, ale jest to ich dodatkowy obowiązek, oprócz innych zadań. Konsekwencją jest to, że sprawy o świadczenia wypadkowe nie zawsze są prawidłowo załatwiane. Niezbędne byłoby więc utworzenie w gminach samodzielnego stanowiska dla spraw o odszkodowania i renty dla rolników.</u>
<u xml:id="u-14.1" who="#HenrykaFrąc">Kierownik wydziału w Głównym Inspektoracie Pracy CRZZ Władysław Sieradzki.</u>
<u xml:id="u-14.2" who="#HenrykaFrąc">Decydujący wpływ na poprawę warunków bhp wywierają nowe obiekty inwestycyjne i modernizacja starych zakładów, a także realizacja zakładowych, branżowych i resortowych planów poprawy warunków bhp. Mimo że nie we wszystkich zakładach osiągnięto zakładany postęp w zakresie likwidacji zagrożeń przy pracy i chorób zawodowych, to jednak z każdym rokiem wzrasta zainteresowanie tą problematyką administracji gospodarczej i organizacji społecznych.</u>
<u xml:id="u-14.3" who="#HenrykaFrąc">Zgodnie z zaleceniami partii i rządu oraz CRZZ, inspekcja pracy związków zawodowych koncentruje się na kontroli realizacji programów bhp i usuwaniu występujących niedociągnięć w tym zakresie. W tym roku przeprowadzono społeczne przeglądy warunków pracy w zakładach, zwłaszcza szczególnie zagrożonych. Zwiększono nadzór nad realizacją nowych inwestycji i modernizacją zakładów. Kontynuowane są działania wspólnie z Ministerstwem Pracy, Płac i Spraw Socjalnych oraz zainteresowanymi resortami nad uruchomieniem i wzrostem produkcji potrzebnych rodzajów odzieży i sprzętu ochrony osobistej. W rezultacie działania społecznej inspekcji pracy w roku 1976 spowodowano usunięcie ok. 100 tys. usterek i uchybień w zakresie bhp.</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#MichałKrukowski">Od złożenia wniosku o przyznanie renty inwalidzkiej do wydania decyzji przeciętnie upływa 30 dni. Są jednak jeszcze przypadki dłuższego załatwiania tych spraw. Dla poprawy sytuacji w tym zakresie ZUS stara się przyspieszyć wydawanie orzeczeń przez komisje inwalidzkie. W grudniu 1977 r. było 396 - KiZ-ów, a w marcu bież. roku liczba ta wzrosła do 412. Na wydłużenie okresu załatwiania spraw rentowych wpływa również nie zawsze odpowiednie i sprawne współdziałanie komisji inwalidzkich z oddziałami i inspektoratami ZUS. Czyni się starania o zwiększenie liczby inspektoratów ZUS w terenie oraz wzmożenie nadzoru nad ich działaniem.</u>
<u xml:id="u-15.1" who="#MichałKrukowski">Wydaje się, że przed wydaniem decyzji o skierowaniu pracownika na rentę inwalidzką nie zawsze wykorzystuje się przewidziane ustawowo możliwości zapewnienia mu warunków dla rehabilitacji zawodowej. Ustawa przewiduje możliwość przyznania tzw. renty chorobowej, która może być pobierana przez okres 12 miesięcy i upoważnia do otrzymywania 75% zarobku, a w przypadku wypadku przy pracy do 100%. W tym okresie powinno się wykorzystać wszystkie możliwe środki dla leczenia i rehabilitacji zawodowej.</u>
<u xml:id="u-15.2" who="#MichałKrukowski">Badania ZUS wykazują, że pracownicy służby zdrowia nie znają kryteriów przyznawania rent chorobowych i z reguły kieruje się pracowników do KIZ-ów; w roku ubiegłym tylko 20% rent chorobowych przyznanych było z inicjatywy lecznictwa.</u>
<u xml:id="u-15.3" who="#MichałKrukowski">Zwrócić trzeba również uwagę na niepokojące zjawisko wzrostu liczby rent, a więc i pogorszenia się warunków pracy, w resortach: energetyki i energii atomowej, górnictwa, hutnictwa, przemysłu maszynowego oraz przemysłu maszyn ciężkich i rolniczych. Resorty te zatrudniają 23% pracowników gospodarki uspołecznionej, a przypada na nią 54% przyznanych rent. W resortach tych 60% rent otrzymują pracownicy nie przekraczający 50 lat życia, podczas gdy w ogólnej liczbie rencistów ta grupa wiekowa stanowi 30%.</u>
</div>
<div xml:id="div-16">
<u xml:id="u-16.0" who="#WacławJedliński">Mniejsze trudności w zapewnieniu obsady dla placówek przemysłowej służby zdrowia i sanepidu występują tam, gdzie są naukowe ośrodki. Resort zdaje sobie sprawę, że nasycenie kadrą lekarską w poszczególnych regionach jest daleko niewystarczające, jednakże nie zawsze władze terenowe wykazują odpowiednie zainteresowanie sprawą.</u>
<u xml:id="u-16.1" who="#WacławJedliński">W roku ubiegłym sanepid prowadził badania profilaktyczne w ponad 11 tys. zakładów pracy. Nie jest to ilość wystarczająca, ale zwiększyć badań nie można z powodu niedoboru kadr w inspektoratach sanitarnych oraz braku odpowiedniej aparatury.</u>
<u xml:id="u-16.2" who="#WacławJedliński">Inspektoraty i stacje san-epid. prowadzą szerokie badania wspólnie z Państwowym Zakładem Higieny i Instytutem Medycyny Pracy nad jakością środków żywienia i wody. Nie stwierdza się w szerszym zakresie zatrucia wody środkami chemicznymi. W związku z postępującą chemizacją budownictwa, prowadzi się również badania, materiałów stosowanych w budownictwie mieszkaniowym. Rozszerza si ę prace badawcze na rzecz rozpoznania warunków higienicznych ludności i poszczególnych zakładów pracy jak też w celu ochrony środowiska. Działalność profilaktyczna, wspólna ze związkami zawodowymi obejmuje także opiniowanie projektów nowych inwestycji i konstrukcji. Trzeba jednak zdawać sobie sprawę, że niejednokrotnie obiektywne okoliczności wpływają na ograniczenie wymogów ze strony służby sanitarnej. Poważnym problemem jest nadal niewłaściwa eksploatacja istniejących już urządzeń zainstalowanych dla ochrony środowiska, lub poprawy bezpieczeństwa i higieny pracy.</u>
</div>
<div xml:id="div-17">
<u xml:id="u-17.0" who="#HenrykBiałczyński">Resort prowadzi szerokie badania i analizy stosowania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Wyniki tych analiz przyczyniły się do podjęcia wielu decyzji na najwyższym szczeblu, których ukoronowaniem jest wprowadzenie odpowiednich postanowień do Kodeksu pracy.</u>
<u xml:id="u-17.1" who="#HenrykBiałczyński">W ostatnim okresie szybciej postępuje modernizacja zakładów przemysłowych, a w związku z tym szybciej poprawiają się warunki pracy załóg. Nie jest to jeszcze postęp zadowalający. Konieczne jest nasilenie działań na rzecz rozpoznania środowiska pracy i w tym zakresie wykorzystywać trzeba wszelkie możliwe środki zarówno na szczeblu centralnym, jak i terenowym.</u>
<u xml:id="u-17.2" who="#HenrykBiałczyński">Dużym osiągnięciem jest fakt, że wszystkie zakłady uspołecznione mają opracowane programy poprawy warunków pracy i że są to plany ambitne. Realizacja tych planów jest pod stałą, baczną kontrolą resortu. Przebiega ona bardzo różnie w poszczególnych zakładach, ale ogólnie należy stwierdzić wyraźny postęp.</u>
<u xml:id="u-17.3" who="#HenrykBiałczyński">Resort przeprowadza rozmowy z tymi dyrekcjami zakładów, które mimo istniejących u nich trudnych warunków pracy, nie wystąpiły o okresowe odłożenie obowiązku przestrzegania nowych norm szkodliwych dla zdrowia stężeń (hałasu, zapylenia itp.). Problem ten będzie szeroko omawiany na konferencjach samorządu robotniczego.</u>
<u xml:id="u-17.4" who="#HenrykBiałczyński">Jeżeli chodzi o działania powypadkowe, to większą uwagę koncentrować trzeba na tworzeniu warunków do rehabilitacji zawodowej. Nowy system likwidowania sporów i odwołań w sprawach rentowych jest obecnie bardzo prosty i praktycznie uwolnił od długoletniej procedury. Sprawy te rozstrzygane są na dwóch szczeblach: komisji rozjemczej i sądów pracy i ubezpieczeń społecznych.</u>
<u xml:id="u-17.5" who="#HenrykBiałczyński">Ministerstwo zdaje sobie sprawę, że jeszcze daleko niewystarczające jest oddziaływanie na rzecz poprawy warunków bhp w małych zakładach pracy i na wsi, jak również w leśnictwie. Inspekcje pracy badają warunki pracy w rolnictwie i w leśnictwie, chociaż możliwości działania na rzecz poprawy są na razie ograniczone. Resort podejmie starania o rozszerzenie szkolenia pracowników rolnictwa w zakresie przepisów bhp, wspólnie z Ministerstwem Rolnictwa. W pierwszym okresie dotyczyć to będzie przede wszystkim terenów, gdzie występuje duża wypadkowość.</u>
<u xml:id="u-17.6" who="#HenrykBiałczyński">Zarówno wnioski Najwyższej Izby Kontroli opracowane na podstawie kontroli 150 zakładów pracy, jak i uwagi posłów zgłoszone w toku dyskusji będą szczegółowo rozważone i wykorzystane w dalszej pracy resortu.</u>
</div>
<div xml:id="div-18">
<u xml:id="u-18.0" who="#IrenaSroczyńska">Podzielam opinię posłów, że podjęte przez rząd i partie polityczne działania na rzecz poprawy warunków pracy załóg przyniosły pozytywne rezultaty. Problemy te były wielokrotnie rozważane przez Biuro Polityczne, poważnie wzrosły nakłady na ten cel. W rezultacie, coraz częściej plany produkcyjne wiązane są z planami poprawy warunków pracy. Duże znaczenie ma również stała modernizacja przemysłu oraz poprawa organizacji pracy i technicznego wyposażenia.</u>
<u xml:id="u-18.1" who="#IrenaSroczyńska">Mimo tych pozytywnych osiągnięć, poselska dyskusja wykazała, że sytuacja w zakresie bhp nie może w pełni zadowalać. Wprawdzie w I kwartale br. zmniejszyła się ogólna liczba wypadków przy pracy, ale wzrosła liczba wypadków śmiertelnych, jak również liczba przyznanych rent inwalidzkich. Przedstawione Komisji wyniki kontroli NIK wskazują na zbyt wolną realizację planów poprawy warunków pracy oraz niedostateczny zakres badan profilaktycznych. Badania profilaktyczne prowadzone przez przemysłową służbę zdrowia powinny być rozszerzane, ale trzeba sobie zdawać sprawę, że nie mogą one zastąpić działania kierownictw zakładów przemysłowych na rzecz usuwania przyczyn powstawania wypadków oraz na rzecz zmniejszania zagrożeń.</u>
<u xml:id="u-18.2" who="#IrenaSroczyńska">W dyskusji wskazywano na niepokojące zjawisko wzrostu absencji chorobowej. Tę sprawę należy oceniać w sposób bardziej wyważony: nie można opierać się tylko na średnich wskaźnikach, trzeba je odpowiednio konkretyzować. Ze średnich danych o absencji chorobowej odliczyć należy na przykład urlopy macierzyńskie oraz absencje osób oczekujących na planowane przeniesienie ich na rentę inwalidzką. Ze średnich lanych statystycznych odliczyć trzeba również zwolnienia przyznawane matkom na opiekę nad dzieckiem, których wymiar podwyższono do 2 miesięcy w roku.</u>
<u xml:id="u-18.3" who="#IrenaSroczyńska">Szczególnie ostro należy piętnować i karać stwierdzone przypadki wydatkowania funduszów przeznaczonych na poprawę warunków bhp na cele zupełnie z tym nie związane.</u>
<u xml:id="u-18.4" who="#IrenaSroczyńska">Rozważenia wymaga sytuacja w starych zakładach pracy, których likwidacja, bądź rekonstrukcja się opóźnia, w związku z czym przedłużają się istniejące w nich szczególnie trudne warunki pracy. Kierownictwo takiego zakładu licząc się z likwidacją starych obiektów nie podejmuje żadnych przedsięwzięć na rzecz poprawy warunków bhp. Zdarzają się przypadki, że stan taki trwa latami.</u>
<u xml:id="u-18.5" who="#IrenaSroczyńska">Energicznie wkraczać trzeba w takie sytuacje, kiedy wskutek niedostatecznej troski ze strony służb bhp i służb technicznych, nie są eksploatowane urządzenia, które miały służyć poprawie warunków pracy np. urządzenia klimatyzacyjne. W dyskusji wskazywano, że Zjednoczenie Sprzętu Wentylacyjno-Klimatyzacyjnego nie zaspokaja zapotrzebowania przemysłu na te urządzenia i części zamienne, trzeba i w tej sprawie podjąć konkretne decyzje.</u>
<u xml:id="u-18.6" who="#IrenaSroczyńska">Wizytowana przez posłów wystawa „Secura 78” pokazała, że niejednokrotnie przy pomocy bardzo prostych środków, bez większych nakładów inwestycyjnych, można poprawić warunki pracy załóg.</u>
<u xml:id="u-18.7" who="#IrenaSroczyńska">W wyniku podjęcia ustawy o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, nastąpiła poprawa w przyznawaniu świadczeń z tego tytułu. Zdarzają się jednak jeszcze przypadki zbyt formalnego załatwiania tych spraw, nierzetelnego sporządzania dokumentacji, co przedłuża okres przyznania renty Komisja powinna opracować w wyniku dyskusji dezyderaty, w których szczególną uwagę zwrócić trzeba na sprawy związane z sytuacją starych zakładów pracy przeznaczonych do likwidacji, produkcją sprzętu ochrony osobistej i urządzeń wentylacyjno-klimatyzacyjnych oraz rozwojem badań profilaktycznych.</u>
<u xml:id="u-18.8" who="#IrenaSroczyńska">Opracowanie projektu dezyderatów zlecono Prezydium Komisji.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>