text_structure.xml
39.7 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml" />
<TEI>
<xi:include href="header.xml" />
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Dnia 27 kwietnia 1979 r. Komisja Nauki i Postępu Technicznego, obradująca pod przewodnictwem posła Jerzego Nawrockiego (PZPR) rozpatrzyła stan realizacji programu rządowego: Optymalizacja produkcji i spożycia białka.</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">W posiedzeniu udział wzięli przedstawiciele sejmowej Komisji Rolnictwa i Przemysłu Spożywczego, Ministerstwa Rolnictwa z wiceministrem Henrykiem Burczykiem, Ministerstwa Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki z wiceministrem Mieczysławem Kazimierczukiem, Ministerstwa Handlu Zagranicznego z wiceministrem Tadeuszem Nestorowiczem oraz Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, Ministerstwa Finansów, Ministerstwa Przemysłu Spożywczego i Skupu i Najwyższej Izby Kontroli.</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">Podstawą dyskusji była informacja Ministerstwa Rolnictwa.</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">Jak wynika z tej informacji program ma na celu zwiększenie ilości białka zwierzęcego i roślinnego poprzez doskonalenie konwencjonalnych metod jego pozyskania, zastosowanie ich w produkcji oraz optymalizację zużycia białka. Program obejmuje prace badawcze o charakterze w stosowanym oraz badania podstawowe (w małym zakresie).</u>
<u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">Tematyka badawcza zgrupowana jest w ośmiu problemach kierunkowych organizowanych i prowadzonych przez placówki naukowo-badawcze, sześciu resortów gospodarczych i PAN. Nadzór nad realizacją programu sprawuje Minister Rolnictwa korzystając z opinii Rady Programu, w skład której wchodzą podsekretarze stanu zainteresowanych resortów, a koordynatorem całości programu jest Instytut Zootechniki resortu rolnictwa.</u>
<u xml:id="u-1.5" who="#komentarz">W zakresie problemu „Fizjologiczne i żywieniowe podstawy produkcji białka zwierzęcego” prowadzono w 1978 r. badania o charakterze poznawczym. Dają one przede wszystkim podstawę do określenia zapotrzebowania i optymalnego wykorzystania białka w zależności od wieku zwierząt i kierunku ich produkcji. Pozwalają też pa zwiększenie stopnia wykorzystania białka i poprawę jakości produkcji zwierzęcej.</u>
<u xml:id="u-1.6" who="#komentarz">W oparciu o uzyskane wyniki została wydana i wprowadzona przez Zjednoczenie Hodowli i Obrotu Zwierzętami instrukcja żywienia trzody chlewnej w farmach hodowlanych. Wykorzystano je również przy opracowywaniu nowych „norm żywienia zwierząt”. Szereg wyników badań podstawowych m.in. nad metodami oceny wartości paszowej roślin strączkowych, nad wykorzystaniem białka i energii w pełnym cyklu produkcyjnym świń i drobiu, służy rozszerzeniu i pogłębieniu wiedzy o mechanizmach przyswajania białka pasz. Prace te są corocznie oceniane także przez Międzyresortową Komisję Oceny Realizacji Badań Podstawowych przy Polskiej Akademii Nauk.</u>
<u xml:id="u-1.7" who="#komentarz">W zakresie problemu „Zwiększenie efektywności wykorzystania białka w żywieniu zwierząt oraz ocena zootechniczna białka pozyskiwanego z nowych źródeł” - zakończono całkowicie lub na określonym etapie szereg prac, przekazując je do zastosowania.</u>
<u xml:id="u-1.8" who="#komentarz">W żywieniu bydła wprowadzono słomę wzbogaconą mocznikiem. Znaczną ilość białka paszowego zastąpiono mocznikiem stosując w ppgr koncentrat białkowy Ko-Be o zawartości 7% mocznika, co przy wykorzystaniu w 1978 r. ok. 100 tys. ton tego koncentratu dało oszczędność ok. 17,5 tys. ton białka.</u>
<u xml:id="u-1.9" who="#komentarz">Opracowano i wdrożono zasady stosowania maślanki i serwatki w żywieniu trzody chlewnej w fermach przemysłowych.</u>
<u xml:id="u-1.10" who="#komentarz">Wdraża się udoskonalone technologie zakiszania lub suszarnictwa pasz gospodarskich i zbóż pastewnych. Uzyskuje się tą drogą poprawę jakości kiszonek oraz ograniczanie strat składników pokarmowych, w tym białka, o około 10%, a w suszarnictwie obniża się nakłady energetyczno-paliwowe o 15-20%.</u>
<u xml:id="u-1.11" who="#komentarz">W ramach problemu „Optymalizacja wykorzystania białka dla produkcji pasz przemysłowych i koncentratów oraz rozszerzenie zastosowania preparat ów białkowych pochodzenia roślinnego i zwierzęcego w przetwórstwie spożywczym”, w wyniku przeprowadzonych prac upowszechniano system optymalizacji receptur i gospodarki surowcowej, jako zmodyfikowany model rozdzielnictwa surowcowego dla potrzeb przemysłu paszowego. Zmniejszyło to import śrut poekstrakcyjnych wysokobiałkowych i dało w roku 1977 oszczędność 33,7 tys. ton białka roślinnego, w 1980 r. oszczędność tę szacuje się na ok. 50 tys. ton.</u>
<u xml:id="u-1.12" who="#komentarz">Opracowano nową technologię produkcji białka teksturowanego z mleka, którego głównym odbiorcą jest przemysł mięsny.</u>
<u xml:id="u-1.13" who="#komentarz">W zakresie problemu „Nowe metody zwiększania produkcji białka roślinnego na cele paszowe i spożywcze” prace badawcze obejmują uprawę i hodowlę pszenżyta (Triticale), jęczmienia, rzepaku, roślin strączkowych i soi.</u>
<u xml:id="u-1.14" who="#komentarz">W ramach problemu „Nowe technologie chemicznej syntezy składników białkowych do pasz” prowadzone są prace nad nowymi technologiami chemicznej syntezy składników białkowych do pasz.</u>
<u xml:id="u-1.15" who="#komentarz">Uzyskanie znacznej oszczędności białka paszowego wiąże się z zastosowaniem w żywieniu zwierząt lizyny i metioniny otrzymanej na drodze syntezy chemicznej. Dodatek do odpowiednich komponentów paszowych 0,1 kg lizyny w przemyśle paszowym równoważy 2 kg białka paszowego. Zastosowanie importowanej lizyny pozwoliło zaoszczędzić zasoby białka paszowego w roku 1978 w wysokości 18,9 tys. ton, a w roku 1980 przewidywane zwiększenie stosowania lizyny pozwoli zaoszczędzić około 50 tys. ton białka.</u>
<u xml:id="u-1.16" who="#komentarz">W zakresie „Wykorzystania zasobów mórz i oceanów dla potrzeb żywienia człowieka oraz na pasze” prowadzone są badania biologiczne zasobów rybnych, przetwórstwa rybnego, technik połowowych i eksploatacji łowisk.</u>
<u xml:id="u-1.17" who="#komentarz">W roku 1978 kontynuowano badania żywych zasobów oceanów poza strefami zawłaszczeń, głównie w ramach międzynarodowej ekspedycji „Otwarty ocean 1978”.</u>
<u xml:id="u-1.18" who="#komentarz">Niemożliwe jest szczegółowe ustosunkowanie się do każdego problemu kierunkowego zawartego w programie rządowym.</u>
<u xml:id="u-1.19" who="#komentarz">Podkomisja pragnie natomiast zwrócić uwagę na niektóre sprawy pominięte lub nie w pełni wyjaśnione w dostarczonych materiałach. Brak jest informacji, czy zgodnie z zaleceniem poszerzono badania w zakresie tematu fizjologicznych i żywieniowych podstaw produkcji białka zwierzęcego o zbadanie możliwości pozyskiwania poszczególnych składników pokarmowych w rolnictwie oraz efektywności ich wykorzystania przez poszczególne gatunki zwierząt użytkowych.</u>
<u xml:id="u-1.20" who="#komentarz">Program hybrydyzacji trzody chlewnej, krzyżowanie krów ras krajowych z importowanymi buhajami i doskonalenie stad kur oraz jego zaawansowane realizacja są chyba największym przedsięwzięciem w całym programie, jeżeli rzeczywiście uzyska się zaplanowane efekty, nastąpi zwiększenie produkcji mięsa przy niższym zużyciu pasz i będzie to odczuwalne w kraju. Na ostateczne wyniki trzeba jednak jeszcze poczekać kilka lat.</u>
<u xml:id="u-1.21" who="#komentarz">Podjęto produkcję koncentratu skrobiowo-mocznikowo-mineralnego typu „Wałczan” i „Melvit”. Nie wiadomo tylko gdzie ten „Wałczan” ma być produkowany, ponieważ zaistniały duże trudności w powiększeniu i mechanizacji pilotowej linii produkcyjnej w Wałczu. W materiałach nie wspomina się Realizacji tematu wykorzystywania słomy w żywieniu przeżuwaczy. Za mdło jest badań nad możliwościami wkomponowywania mocznika do pasz. Nasuwa się również szereg innych pytań co do sposobu żywienia, konserwacji i transportu pasz.</u>
<u xml:id="u-1.22" who="#komentarz">Nie wspomina się w materiałach dlaczego zrezygnowano z budowy przemysłowej pieczarkarni do całorocznej uprawy pieczarek we Włocławku oraz brak jest informacji o stanie realizacji uchwały rządowej w sprawie budowy 8 pieczarkarni w oparciu o urządzenia holenderskie o rocznej produkcji 1000 ton każda. Uzyskane wyniki w Instytucie Warzywnictwa w Skierniewicach w zakresie przemysłowej produkcji pieczarek upoważniają do stwierdzenia, że nowe podłoże ze słomy i nawozu kurzego jest produktywne i zastępuje w pełni deficytowy nawóz koński. Istnieje pełne pokrycie na surowiec do produkcji podłoża, a zbyt na powiększoną produkcję pieczarek jest również zapewniony. Podkomisja uważa, że należy podjąć decyzję o rozwoju biomasy paszowej przy wykorzystaniu metanolu lub substratu. Zaplanowana produkcja 20 tys. ton biomasy wymaga uruchomienia produkcji 50 tys. ton metanolu. Czy przemysł chemiczny jest w stanie zapewnić dostawę tak dużych ilości metanolu i czy w ogóle jest w stanie podjąć tę produkcję? Przed podjęciem decyzji konieczne jest przeprowadzenie kompleksowych badań toksykologicznych.</u>
<u xml:id="u-1.23" who="#komentarz">Uruchomione kolejne linie do produkcji białka teksturowego z mleka nie odpowiadają jeszcze wymaganiom zapewniającym uzyskiwanie standardowego produktu. Linie te są gorsze od linii pilotowej w zakładzie w Dźwierzutach. Należałoby wstrzymać budowę następnych linii do czasu sprawdzenia i udoskonalenia linii już pracujących. Za słuszną należy uznać propozycję, aby przed podjęciem decyzji o budowie linii technologicznej do przerobu soi dla przemysłu mięsnego przeprowadzić dokładny rachunek ekonomiczny, gdyż jest to proces energochłonny. Ponadto niezbędne jest przeprowadzenie badań żywieniowych i toksykologicznych.</u>
<u xml:id="u-1.24" who="#komentarz">Nie jest zrozumiałe dlaczego podchodzi się z rezerwą do polskiej technologii odzysku mięsa z kości, mimo że podobne technologie zakupione za granicą pracują w kilku zakładach.</u>
<u xml:id="u-1.25" who="#komentarz">Jakie są efekty odzysku białek z wód sokowych ziemniaka? Nie wyjaśniono dlaczego opóźniono wdrożenie techniki membranowej do odbiałczania serwatki. Dlaczego wdrożenie linii produkcji białczanów jest opóźnione o rok? Czy uzyskano decyzję o dopuszczeniu do obrotu odpadów z hodowli drobiu? Jak postępują prace nad uzyskaniem preparatów białkowych z rzepaku bezerukowego na cele spożywcze?</u>
<u xml:id="u-1.26" who="#komentarz">Zbyt mało przedstawiono realnych osiągnięć w zakresie stosowania nowych metod zwiększenia produkcji białka roślinnego na cele paszowe i spożywcze. Przypuszczalnie szereg tematów jest jeszcze w realizacji. Nie jest zrozumiałe, dlaczego w jednym z zapisów stwierdza się, że „należy unieważnić sztucznie utrzymaną dla przemysłu paszowego cenę importowanej soi, albo na podobnych zasadach dostosować zakup nasion roślin strączkowych krajowego pochodzenia”, jeżeli w innym miejscu podkreśla się celowość zakupu tej soi i wylicza korzyści z jej zastosowania w przemyśle spożywczym.</u>
<u xml:id="u-1.27" who="#komentarz">Nowe technologie chemicznej syntezy składników białkowych do pasz miały być oparte o zakup licencji na otrzymywanie poprzez syntezę chemiczną aminokwasu lizyny i metioniny. Nie podjęto jeszcze w tej sprawie żadnych decyzji. Czy istnieją warunki w naszym przemyśle chemicznym do uruchomienia produkcji tych komponentów, z uwagi na potrzebę zabezpieczenia odpowiednich warunków ochrony środowiska.</u>
<u xml:id="u-1.28" who="#komentarz">Z uwagi na ograniczenia łowisk bałtyckich i oceanicznych, pełna realizacja planu wykorzystania zasobów mórz i oceanów dla potrzeb żywienia została bardzo ograniczona. Nie uzyskano też zamierzonych efektów w realizacji niektórych tematów, zwłaszcza badań biologicznych w zakresie wielkości i rozmieszczenia żywych zasobów morskich. Uzyskano natomiast szereg osiągnięć nad określaniem zasad racjonalnego zagospodarowania zasobów Bałtyku i Zalewu. Badania sadzowego chowu pstrągów i troci w wodach zatokowych i na pełnym morzu nie dały zadowalających efektów. Nie opracowano też technologii sztucznej wylęgarni ryb łososiowatych w wodzie morskiej. Przerwano przemysłową produkcję białka spożywczego z ryb.</u>
<u xml:id="u-1.29" who="#komentarz">Nie wykorzystano do tej pory opracowania nad inżynierskim przygotowaniem optymalizacji metod przetwórczych oraz zastosowaniem wysoko wydajnych, ciągłych linii produkcyjnych. Przerwano prace nad wykorzystaniem do solenia ryb, krajowych preparatów enzymatycznych. Nie zastosowano nowych urządzeń do rozmrażania bloków ryb systemem wodno-powietrznym. Dotychczasowy stan doświadczeń techniczno-technologicznych w zakresie połowów i przetwarzania kryla na cele spożywcze i paszowe nie daje jeszcze podstaw do uznania tych badań jako wdrożeniowe i rozwojowe.</u>
<u xml:id="u-1.30" who="#komentarz">Zadawalająco przebiegają badania i wdrożenia tematów związanych z rozwojem hodowli i ryb słodkowodnych i dwuśrodowiskowych oraz wykorzystaniem zasobów wód śródlądowych dla potrzeb żywienia człowieka.</u>
<u xml:id="u-1.31" who="#komentarz">W zakresie określenia optymalizacji spożycia białka przez człowieka, bezsprzecznym osiągnięciem jest opracowanie norm żywieniowych dla pracowników zatrudnionych w przemyśle oraz określenie zapotrzebowania spożycia produktów białkowych u ludzi zdrowych i w grupie mężczyzn zagrożonych chorobą wieńcową. Nie wiadomo natomiast czego dokonano w zakresie badań racjonalnego spożycia białka przez człowieka. Ten kierunek badań dotyczących racjonalnych zasad żywienia człowieka jest bardzo pracochłonny, a wdrażanie nawet najbardziej pozytywnych wyników najmniej wdzięcznie, gdyż wiekowe przyzwyczajenia konsumenta nie są podatne na żadne naukowe uzasadnienia, nawet wskazując na korzyści zdrowotne. Dlatego przy popularyzacji osiągnięć w tej dziedzinie należy wykazać dużo cierpliwości i wyrozumiałości.</u>
<u xml:id="u-1.32" who="#komentarz">Przy wydatkowaniu 40% środków finansowych i 16% środków dewizowych przeznaczonych na realizację programu, mimo pewnych opóźnień ą nawet i niepowodzeń, uzyskano szereg wartościowych wyników o dużym znaczeniu dla gospodarki żywnościowej. Najwięcej liczących się rozwiązań uzyskano w resorcie rolnictwa i resorcie przemysłu spożywczego i skupu, a najmniejsze, chociaż niezawinione, w resorcie przemysłu chemicznego. Bardziej miarodajną ocenę realizacji programu i uzyskanych efektów będzie można opracować dopiero w 1981 roku po zakończeniu całych cykli planowanych badań i wdrożeń.</u>
<u xml:id="u-1.33" who="#komentarz">Podkomisja uważa, że dla maksymalnego zapewnienia wykorzystania uzyskanych wyników, należy przystąpić do opracowania międzyresortowego systemu upowszechniania zasługujących na to wdrożeń, zapewniając środki i warunki do ich realizacji. W przeciwnym przypadku dotychczasowe nakłady finansowe i nawet najbardziej wartościowe efekty zostaną zmarnowane. Należy również wygospodarować w ramach przyznanych środków krajowych i dewizowych kwoty na wyposażenie kilku laboratoriów, aby można było prowadzić w nich badania toksykologiczne przynajmniej na średnim poziomie europejskim. W przeciwnym przypadku na etapie wdrożenia, a co byłoby bardziej niekorzystne w okresie rozpowszechniania wdrożeń na prowadzenie takich badań może być już za późno.</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#HenrykBurczyk">Prace badawcze nie rozpoczęły się dopiero po podjęciu decyzji o utworzeniu programu rządowego, lecz prowadzone były już wcześniej. Wiele obecnych efektów jest wynikiem wieloletnich prac niezbędnych przy badaniach biologicznych.</u>
<u xml:id="u-2.1" who="#HenrykBurczyk">Następowało wiele trudności w organizacji i koordynacji wykonania programu rządowego. Staramy się wykorzystywać doświadczenia innych krajów.</u>
<u xml:id="u-2.2" who="#HenrykBurczyk">Szacowaliśmy, że wyniki prac badawczo-naukowych pozwolą na uzyskanie oszczędności równoważących 200 tys. ton białka. Obecnie Wydaje się możliwe uzyskanie już w przyszłym roku 300 tys. ton.</u>
<u xml:id="u-2.3" who="#HenrykBurczyk">Struktura programu badań musiała ulec pewnej zmianie. W momencie opracowywania programu mieliśmy do czynienia z inną sytuacją surowcową i energetyczną. Obecnie na wiele problemów musieliśmy spojrzeć od nowa.</u>
<u xml:id="u-2.4" who="#HenrykBurczyk">Postanowiliśmy wydzielić z programu badań zagadnienia warzywnictwa, były one już wcześniej ujęte w problemach węzłowych. Wydzielono też tematykę badań kryla, gdyż oddzielną uchwałą rządową opracowano osobny program poświęcony temu zagadnieniu. W resorcie prowadzi się badania nad wykorzystaniem kryla w żywieniu zwierząt.</u>
<u xml:id="u-2.5" who="#HenrykBurczyk">Prace nad wykorzystaniem białka spożywczego z ryb zostały w 1977 roku wstrzymane decyzją ministra handlu zagranicznego i gospodarki morskiej. Opracowano oddzielny program dla rybactwa śródlądowego i oddzielny dla morskiego, takie były wymagania praktyki.</u>
<u xml:id="u-2.6" who="#HenrykBurczyk">Nie podawaliśmy w informacji wielkości wydatków poniesionych na badania poszczególnych grup tematów oraz uzyskanych efektów. Jest to w tej chwili jeszcze niemożliwe. Wyniki wielu badań, zarówno stosowanych jak i podstawowych będą możliwe do obliczenia dopiero na przestrzeni dłuższej perspektywy czasu. Przecież szereg badań tak podstawowych, jak i stosowanych związanych z pozyskiwaniem białka prowadzonych jest również poza programem rządowym. Ocena wyników ekonomicznych jest jeszcze niemożliwe. Uważamy, że prowadzenie badań jest celowe i że realizacja programu rządowego przyniesie wymierne planowane korzyści.</u>
<u xml:id="u-2.7" who="#HenrykBurczyk">Zarówno Triticale i jęczmień o zwiększonej zawartości białka w przyszłej 5-latce powinny być ważnym źródłem białka roślinnego. W wyniku prac prowadzonych w minionym 10-leciu, już obecnie stosowane odmiany jęczmienia zawierają zwiększoną o 2–4% zawartość białka, w wypadku stosowania właściwych zabiegów agrotechnicznych. Badania nad nowymi odmianami zbóż m.in. Triticale prowadzone są w krajach, w których warunki glebowe i klimatyczne oraz tradycja rolna zmuszają do szerokiej uprawy żyta. Szuka się innych odmian tej rośliny lub wręcz innych gatunków wolnych od zawartości substancji szkodliwych i dających możliwość uzyskania zawartości białka w ziarnie w 15–18%, a które równocześnie udawałyby się na glebach lekkich i dawały plony nie gorsze od żyta. Dotychczasowe wyniki naszych badań, a także węgierskich i meksykańskich dają prognozy optymistyczne.</u>
<u xml:id="u-2.8" who="#HenrykBurczyk">W zakresie roślin strączkowych wyniki badań są również dobre, przewidujemy jednak pewne trudności w ich upowszechnianiu. Tradycyjne metody uprawy tych roślin nie dają możliwości wykorzystania odmian intensywnych, których uprawa wymaga posiadania kombajnów i suszarń.</u>
<u xml:id="u-2.9" who="#HenrykBurczyk">Badania nad wykorzystaniem soi prowadzone są równolegle w dwóch instytucjach. Jesteśmy na dobrej drodze. Pierwszą wyhodowaną u nas odmianę typu Ajma wpisano do rejestru. Jest ona oczywiście lepsza od dotychczasowych, a pod względem produkcji białka z hektara bije rekordy w polskim rolnictwie. Do żywienia zwierząt potrzebne jest nie tylko białko, lecz i węglowodany. Masowe zastosowanie tego gatunku soi miałoby sens wtedy, gdyby udało się zwiększyć plony z hektara z 15 do 20 q. Jest to jednak sprawa jeszcze wieloletnich badań. Obecnie chcemy opracować odpowiednie metody wykorzystania soi jako warzywa.</u>
<u xml:id="u-2.10" who="#HenrykBurczyk">Zgadzam się, że pewnym przeoczeniem, słusznie nam wytkniętym, były niekonsekwencje w ustalaniu cen na rośliny strączkowe i soję. Jeśli zamierzamy rozszerzać uprawę soi musi ona być bardziej opłacalna w porównaniu z innymi roślinami strączkowymi. Obecnie chłop uzyskuje 2 tys. zł za łubin i 800 zł za soję, nigdy więc dobrowolnie nie podejmie się uprawy soi.</u>
<u xml:id="u-2.11" who="#HenrykBurczyk">Nie jest zadaniem łatwym popularyzowanie racjonalnego żywienia, wymaga to zmiany dotychczasowych tradycyjnych przyzwyczajeń. Odbyliśmy wiele spotkań z przedstawicielami Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej. Opracowano normy żywienia, lecz nie w ten sposób przełamiemy opory społeczne. Trzeba wprowadzać nowe metody żywienia w zakładach masowego żywienia, stołówkach i w zakładach leczniczych i sanatoryjnych.</u>
<u xml:id="u-2.12" who="#HenrykBurczyk">Trudności w rozwijaniu badań toksykologicznych wypływają z braku dewiz i środków na zakup niezbędnego wyposażenia i na budowę pomieszczeń dla laboratoriów.</u>
<u xml:id="u-2.13" who="#HenrykBurczyk">Dyskusja:</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#JerzyWięckowski">Konieczny jest dalszy rozwój prac nad teksturowaniem białka z mleka. Występować z poparciem dla tej metody pozyskiwania i wykorzystania białka jest szczególnie przyjemnie, gdyż pracuje nad nią poseł Poznański. Przyspieszyć trzeba budowę linii produkcyjnej odpowiadającej bardzo precyzyjnej procedurze technologicznej i spełniającej szczególne wymagania higieniczne, aby produkt pozbawiony był szkodliwej flory bakteryjnej. Jest to jedna z najważniejszych spraw do zrealizowania w ramach omawianego programu rządowego.</u>
<u xml:id="u-3.1" who="#JerzyWięckowski">Interesujące osiągnięcia uzyskał kombinat w Pawłowicach w zakresie hybrydyzacji trzody chlewnej. Przyrosty dzienne wagi powiększono z 620 do 670 gramów, a spodziewać się należy osiągnięcia nawet przyrostu rzędu 750 gramów. Należałoby rozważyć możliwość przyznania kombinatowi dodatkowego areału pod uprawę pasz niezbędnych dla pełnego zapewnienia powodzenia temu eksperymentowi.</u>
<u xml:id="u-3.2" who="#JerzyWięckowski">Duże znaczenie ma rozszerzenie produkcji przemysłowej pieczarek na nawozie kurzym, tym bardziej, że podłoże to może być wykorzystane jako cenny nawóz.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#WacławCzyżewski">Wizytacja Akademii Rolniczej w Szczecinie i zapoznanie się z osiągnięciami tamtejszego Wydziału Rybactwa Morskiego w zakresie wytwarzania potraw z ryb, są imponujące. Degustacja 30 potraw wyprodukowanych przekonała nas, że produkty takie jak chleb, ser, bułki i inne przygotowane z białka rybnego nie różniły się niczym w smaku od produkowanych z surowców tradycyjnych. Nie mamy jeszcze dostatecznej informacji o tych interesujących osiągnięciach.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#AndrzejZydek">Powiększanie zasobów białka ma istotne znaczenie. Zapotrzebowanie na białko stale rośnie. Najtańszą i przynoszącą największe efekty metodą osiągania wzrostu podaży białka jest genetyczne doskonalenie zwierząt i roślin.</u>
<u xml:id="u-5.1" who="#AndrzejZydek">Szukamy nowych źródeł białka sztucznego. Należy jednak przede wszystkim wzmóc prace nad prawidłowym wykorzystaniem tych źródeł białka, którymi już dysponujemy. Zajmujemy w świecie 4-te miejsce w produkcji mleka, skupując rocznie 16 mld litrów. Z tej dużej produkcji nie wykorzystujemy w pełni zasobów białka z mleka, a więc mamy tu duże rezerwy. W ciągu 20 minionych lat podnieśliśmy w mleku zawartość tłuszczu o 0, 30%, a zawartość białka o 0,16%.</u>
<u xml:id="u-5.2" who="#AndrzejZydek">W produkcji mięsa osiągnęliśmy poprawę w prawidłowym zagospodarowaniu cieląt. Zamiast młodych 35-kilogramowych cieląt przeznaczamy na rzeź bukaty do 450 kg wagi. Produkujemy coraz więcej dobrej wołowiny. Nasze mleczno-mięsne, dobrze umięśnione bydło zaliczane jest gatunkowo do najlepszych w Europie. Taką ocenę wydał włoski instytut w Padwie. Eliminując nadmierne ubytki i rozszerzając racjonalną hodowlę możemy uzyskać dalsze licząc się efekty.</u>
<u xml:id="u-5.3" who="#AndrzejZydek">Nasza służba zdrowia ma poważne osiągnięcia w dziedzinie ochrony zdrowia obywateli. Przestrzega się rygorystycznie przepisy o wymogach higienicznych w produkcji żywności. Starania te powinniśmy wysoko ocenić, służą one niedopuszczaniu na rynek produktów nie sprawdzonych lub zagrażających zdrowiu, szczególnie w sferze produkcji różnych produktów białkowych.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#AnnaKochanowska">Celem całego programu optymalizacji produkcji białka jest zwiększenie dostaw żywności na rynek. Jeśli jednak nowe produkty nie zyskają aprobaty społecznej, wówczas cały wysiłek pójdzie na marne. Zakłady zbiorowego żywienia powinny propagować nowe produkty spożywcze. Więcej uwagi poświęcać trzeba tym problemom w prasie.</u>
<u xml:id="u-6.1" who="#AnnaKochanowska">Wybudowaliśmy zakłady produkujące substytuty mięsa w oparciu o soję. Czy w przyszłości, gdy będziemy mieli dostateczną ilość białka teksturowanego z mleka, będzie można zakłady te przestawić na wykorzystanie tego typu białka, co wówczas będziemy robili z soją?</u>
<u xml:id="u-6.2" who="#AnnaKochanowska">Dodatek soi do kiełbas i wędlin nie jest obojętny z punktu widzenia dietetycznego. Skoro nie informujemy publicznie o stosowanych dodatkach do wędlin, to przynajmniej powinni o tym wiedzieć lekarze. Muszą oni znać wartości odżywcze nowych produktów spożywczych. Na świecie wzrasta zainteresowanie produkcją żywności naturalnej. Musimy zdawać sobie z tego sprawę i umiejętnie propagować wyroby produkowane w oparciu o białko roślinne.</u>
<u xml:id="u-6.3" who="#AnnaKochanowska">Bardzo smakowały mi potrawy prezentowane na specjalnych pokazach. Szkoda, że nie są one produkowane w takich ilościach, aby były dostępne na rynku.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#StefanPoznański">Straty energii i białka w procesie przetwarzania i przechowywania pasz są u nas wyjątkowo duże.</u>
<u xml:id="u-7.1" who="#StefanPoznański">W ubiegłym roku w północno-zachodnich rejonach kraju mieliśmy nadmiar opadów. Kiszonki, sporządzane na tym terenie są niskiej jakości. Jednym ze znanych mi kombinatów znacznie lepsze wyniki uzyskano dzięki sporządzeniu tzw. sianokiszonek. Sami naukowcy nic nie zdziałają, jeśli równocześnie użytkownicy ich badań nie będą przygotowani do roli wykorzystania.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#JanJanowski">Uważaną przedstawioną informację resortu za wyczerpującą, przedstawia ona pełny stan zaawansowania badań. Niezbędna jest stała wymiana informacji pomiędzy realizatorami poszczególnych tematów, ułatwia również koordynację prac i racjonalne wykorzystanie środków.</u>
<u xml:id="u-8.1" who="#JanJanowski">Z rozmów z przedstawicielami nauk medycznych wynika, że ocena skutków stosowania nowych rodzajów pasz wymaga przebadania całych cykli rozwojowych zwierząt hodowlanych, Czasem nawet niewielkie zmiany żywienia zwierząt mogą wypływać na zmiany w rozwoju zwierząt. Osiągnięcie optymalnych wyników w żywieniu zwierząt wymaga pomocy i zainteresowania służb weterynaryjnych.</u>
<u xml:id="u-8.2" who="#JanJanowski">Badań toksykologicznych nie sposób wykonywać bez odpowiedniej aparatury, muszą znaleźć się na to odpowiednie środki.</u>
<u xml:id="u-8.3" who="#JanJanowski">Czy przemysł spożywczy jest przygotowany do wdrażania opracowanych w ramach PR-4 technologii produkcji środków żywności? Obecnie istniejący system rozliczania przemysłu z wartości wykonanej produkcji jest antybodźcem do wprowadzania nowych wynalazków.</u>
<u xml:id="u-8.4" who="#JanJanowski">Założenia programu badań nad optymalizacją zużycia białka nie są znane społeczeństwu. Starzy ludzie nie przekonają się już do spożywania substytutów, ale trzeba spowodować zmianę gustów przyszłych pokoleń W programach szkolnych mało mówi się o racjonalnym żywieniu, a ma być przyszłym konsumentem tych znakomitych potraw, jakie przygotowują nasi naukowcy, jeśli nie nasze dzieci.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#BożenaHagerMałecka">Jak Ministerstwo Szkolnictwa Wyższego i Techniki ocenia stan realizacji programu PR-4 w stosunku do innych programów rządowych?</u>
<u xml:id="u-9.1" who="#BożenaHagerMałecka">Dyrektor departamentu nauki i techniki w Ministerstwie Przemysłu. Spożywczego i Skupu Jan Załęski: Od czasu rozpoczęcia prac nad programem rządowym bardzo zmieniły się warunki w kraju i na świecie. Panował wówczas np. entuzjazm dla uzyskiwania żywności z surowców petrochemicznych, który obecnie już przeminął. Toteż w resorcie przemysłu spożywczego program badań jest analizowany do bieżących potrzeb. Prowadzi się stale rachunek ekonomiczny opłacalności poszczególnych badań i osiąganych wyników.</u>
<u xml:id="u-9.2" who="#BożenaHagerMałecka">Roczna oszczędność 140 tys. ton mięsa uzyskiwana jest różnymi metodami: poprzez lepsze wykorzystanie tusz zwierzęcych; przemysł wędliniarski, który przerabia 50% krajowej produkcji mięsa stosuje ód lat dodatki białkowe z mleka. Niepokojące jest stałe pogarszanie się produktów białkowych dostarczanych przez przemysł mleczarski, a także zła jakość białka teksturowanego. Zawiera ono zbyt obfitą florę bakterii mlecznych, co obniża trwałość wędlin produkowanych z tymi dodatkami. Należy zgodzić się ze stanowiskiem, że białko teksturowane powinno być traktowane nie jako dodatek do wyrobów mięsnych, lecz jako podstawowy surowiec do produkcji opartych na nim wyrobów zastępujących mięso. Obecnie nie mamy możliwości, ze względu na obowiązujące przepisy sanitarne, barwienia tego białka i nie możemy też dodawać go do wędlin w takim stanie jak je otrzymujemy. Nie sprzedamy bowiem wędlin zabarwionych na kolor żółty. Na 3 tys. ton białka teksturowanego jakie mieliśmy zaplanowane na ten rok, dotychczas otrzymaliśmy 164 tony z czego 18% stanowiły odrzuty w związku ze zbyt wysokim zakażeniem. Białko to jest także zbyt tłuste, a ponadto drogie. Po wyrównaniu cen substytutów białkowych przestało to już mieć dla przemysłu spożywczego znaczenie.</u>
<u xml:id="u-9.3" who="#BożenaHagerMałecka">Odzyskujemy z kości 6000 t mięsa rocznie dzięki instalacjom importowanym. Budujemy 10 instalacji krajowych. Niestety, są one mniej trwałe i nie wszystko można na nich robić. Uzyskujemy z nich jedynie mięso gotowane, które może być zastosowane w ograniczonym zakresie: do pasztetów i salcesonów. Instalacje importowane umożliwiają odzysk hardziej wartościowego mięsa surowego.</u>
<u xml:id="u-9.4" who="#BożenaHagerMałecka">Białka sojowego jako dodatku do wyrobów mięsnych zużywamy około 20 tys. ton rocznie. Jest to substytut sprawdzony o dobrze znanych właściwościach i niepsujący się. Ostatnio podwojono cenę płaconą przez przemysł spożywczy za importowaną soję w stosunku do cen transakcyjnych. Postulowany przez resort rolnictwa wzrost cen za soję zużywaną do celów paszowych Wydaje się nieporozumieniem. Nie można popierać produkcji mało wydajnej krajowej odmiany soi.</u>
<u xml:id="u-9.5" who="#BożenaHagerMałecka">Mamy dobrze opanowane metody odtłuszczania ziarna sojowego i rzepakowego i nie widzimy potrzeby zmiany tej metody.</u>
<u xml:id="u-9.6" who="#BożenaHagerMałecka">Technologia odzysku białka z odmian rzepaku: dwuzerowego i janpol będzie opracowana. Obecnie uważamy te odmiany jeszcze za nieustabilizowane i w związku z tym nie podejmujemy prac badawczych. Produkcja białka w oparciu o metanol jest opracowana w skali mikrotechnicznej. Budujemy instalację półtechniczną, która będzie zużywała 1250 ton metanolu rocznie. Rozszerzenie tych badań budzi wątpliwości, gdyż metanol jest coraz droższy i coraz bardziej potrzebny jako substytut benzyny.</u>
<u xml:id="u-9.7" who="#BożenaHagerMałecka">Badania toksykologiczne mogą być prowadzone w istniejących laboratoriach. Zbudowaliśmy duże laboratorium w Akademii Rolniczo-Technicznej w Olsztynie, którego nie wykorzystujemy, gdyż nie możemy porozumieć się z Ministerstwem Zdrowia i Opieki Społecznej. Resort ten uznaje tylko wyniki uzyskane w ich nie zawsze dobrze wyposażonych placówkach badawczych. Wiele spraw wymaga podjęcia decyzji. Nie ma chyba potrzeby uzyskiwania opinii Ministerstwa Zdrowia na celowość stosowania na przykład nawozu kurzego przy produkcji pieczarek.</u>
<u xml:id="u-9.8" who="#BożenaHagerMałecka">Propaganda prasowa o białku rybnym i krylu, która okazała się niewypałem, była przedwczesna i niepotrzebna. Spowodowało to uprzedzenie konsumentów do innych dobrych substytutów białka.</u>
<u xml:id="u-9.9" who="#BożenaHagerMałecka">Stwierdzam z całą odpowiedzialnością, że do produkcji wędlin nie jest stosowany barwiony tłuszcz sojowy.</u>
<u xml:id="u-9.10" who="#BożenaHagerMałecka">Resort przemysłu spożywczego jest przygotowany do wdrożeń i prowadzi się te prace równolegle z badaniami naukowymi. W ramach manewru gospodarczego resort też był dotknięty cięciami inwestycyjnymi, choć w mniejszym zakresie niż inne resorty. Wpłynęło to jednak na przesunięcie terminów wielu niezbędnych inwestycji.</u>
<u xml:id="u-9.11" who="#BożenaHagerMałecka">Stosowany w badaniach naukowych system recenzowania postępu prac poszczególnych tematów nie może zwalniać koordynatorów z odpowiedzialności czuwania nad merytoryczną stroną badań. Nie neguję wartości recenzji, trzeba zdawać sobie sprawę, że recenzent - profesor opiera się tylko na własnych poglądach i koordynator musi mieć prawo do własnego zdania w oparciu o szersze rozeznanie potrzeb.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#StefanWawrzyńczak">Instytut, jako koordynator programu stara się o optymalizację metod i ocen realizacji poszczególnych tematów, wykorzystując różne opinie nie tylko recenzje specjalistów lub kilkuosobowych zespołów.</u>
<u xml:id="u-10.1" who="#StefanWawrzyńczak">Powiększenie produkcji słomy w postaci granulowanej z dodatkiem mocznika dla celów paszowych nie zostało osiągnięte w zamierzonych ilościach, ponieważ wymaga to stosowania energochłonnej technologii. Dlatego wprowadza się nowe metody wykorzystania słomy.</u>
<u xml:id="u-10.2" who="#StefanWawrzyńczak">Wyniki uzyskane w hydrydyzacji trzody chlewnej są bardzo obiecujące. Umożliwia to m.in. zmniejszenie zużycia białka o 60 g na 1 kg przyrostu. Badania nad genetycznym doskonaleniem zwierząt będą prowadzone coraz intensywniej. Racjonalne systemy żywienia zwierząt umożliwiają powiększenie efektów zużytkowania pasz gospodarskich od 20–30%.</u>
<u xml:id="u-10.3" who="#StefanWawrzyńczak">Technologia produkcji koncentratu mocznikowo-skrobiowego „Wałczan” jest dopracowana. Nieudane próby w Kozłowie wynikły z zaniedbań technicznych. Zapotrzebowanie na ten produkt jest duże, ale na razie wielkość produkcji jest nieznaczna.</u>
<u xml:id="u-10.4" who="#StefanWawrzyńczak">Poważne korzyści uzyskuje się z wykorzystania serwatki w przemysłowych fermach trzody chlewnej. Podnosi to stan zdrowotności zwierząt, umożliwia uzyskanie wyższych przyrostów i eliminuje konieczność stosowania antybiotyków.</u>
<u xml:id="u-10.5" who="#StefanWawrzyńczak">W dziedzinie suszarnictwa wprowadzono nowe metody konserwacji mokrego ziarna przy użyciu kwasu octowego i mrówkowego lub ich mieszaniny z kwasem propionowym. Metoda ta przynosi oszczędności 700 zł na tonę i pozwala na zmniejszenie zużycia energii elektrycznej.</u>
<u xml:id="u-10.6" who="#StefanWawrzyńczak">Wiceminister nauki, szkolnictwa wyższego i techniki Mieczysław Kazimierczuk: Omawiany program badawczo-rozwojowy jest bardzo skomplikowany i podejmuje wiele śmiałych działań w zakresie produkcji, przetwarzania i wykorzystania białka. W jego realizacji uczestniczą resorty: rolnictwa, przemysłu spożywczego i zdrowia, ponieważ większość problemów dotyczy tych trzech dziedzin. Troska o stan zdrowia społeczeństwa wymaga rygorystycznych ocen podejmowanych eksperymentów i przedsięwzięć.</u>
<u xml:id="u-10.7" who="#StefanWawrzyńczak">Program będzie rozwijany w przyszłym planie 5-letnim. Trwają prace nad poprawieniem struktury badań i wyeksponowaniem tych kierunków, które mogą przynieść najlepsze efekty. Zamierza się rozszerzyć i umocnić udział szkół wyższych w realizacji tego ważnego programu badawczego.</u>
<u xml:id="u-10.8" who="#StefanWawrzyńczak">Badania toksykologiczne wymagają znacznych środków i dłuższego okresu czasu dla uzyskania wiarygodnych rezultatów. Zamierza się zintensyfikować badania toksykologiczne, a w resorcie zdrowia należy przygotować koncepcję przyśpieszenia i usprawnienia tych badań.</u>
<u xml:id="u-10.9" who="#StefanWawrzyńczak">Badania nad pozyskaniem białka z ryb będą nadal prowadzone, chociaż dotychczasowe efekty nie są jeszcze zadowalające.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#JerzyNawrocki">Dostarczone posłom materiały i koreferat podkomisji umożliwiły dokonanie szerszej oceny i analizy stanu realizacji programu badawczo-rozwojowego w zakresie produkcji, przetwarzania i wykorzystania białka. Tematy w nim zawarte mają szczególne znaczenie i dotyczą genetycznego doskonalenia zwierząt, racjonalizacji pozyskiwania i wykorzystania produktów białkowych, podniesienia stanu zdrowotności społeczeństwa.</u>
<u xml:id="u-11.1" who="#JerzyNawrocki">Konieczne jest rozszerzenie informacji o dokonaniach badawczych i ciekawych rezultatach i wdrożeniach, aby w ten sposób zwiększyć zainteresowanie społeczeństwa tym programem.</u>
<u xml:id="u-11.2" who="#JerzyNawrocki">Przyśpieszenie badań i wdrożeń w tej dziedzinie wyżywienia narodu jest niezmiernie ważnym zagadnieniem i zainteresowane resorty muszą dołożyć starań, aby postępy badawcze i realizacyjne były coraz bardziej efektywne.</u>
<u xml:id="u-11.3" who="#JerzyNawrocki">Komisja postanowiła opracować opinię w oparciu o przebieg obrad.</u>
<u xml:id="u-11.4" who="#JerzyNawrocki">Komisja rozpatrzyła odpowiedź ministra nauki, szkolnictwa wyższego i techniki na opinię opracowaną w wyniku dyskusji nad projektem planu i budżetu na rok bieżący. Postanowiono wystąpić o uzupełnienie odpowiedzi w sprawach dotyczących sposobu i zakresu poszerzenia udziału szkolnictwa wyższego w badaniach naukowych oraz terminu i zasad określenia i wykorzystania funduszu na kształcenie kadr dla potrzeb rozwoju gospodarki żywnościowej. Dotyczy to zwłaszcza możliwości powiększenia i lepszego wykorzystania bazy materialnej akademii rolniczych.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>