text_structure.xml 44 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#Sprawozdawca">Dnia 7 listopada 1972 r. Komisja Pracy i Spraw Socjalnych, obradująca pod przewodnictwem posła Ireny Sroczyńskiej (PZPR), rozpatrzyła:</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#Sprawozdawca">— warunki pracy pracowników zatrudnionych w uspołecznionych zakładach pracy;</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#Sprawozdawca">— problem produkcji i zaopatrzenia zakładów pracy w odzież ochronną i roboczą.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#Sprawozdawca">W posiedzeniu udział wzięli przedstawiciele: Ministerstwa Pracy, Płac i Spraw Socjalnych z wiceministrem Wiktorem Kłosiewiczem, Ministerstwa Przemysłu Lekkiego z wiceministrem Marianem Sobolewskim, Ministerstwa Przemysłu Chemicznego z wiceministrem Janem Sidorowiczem, wicedyrektorzy zespołów NIK — Henryk Zieleniewski i Marian Stachowiak, przedstawiciele Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, Ministerstwa Finansów i Urzędu Rady Ministrów oraz Centralnej Rady Związków Zawodowych.</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#Sprawozdawca">Informację o warunkach pracy pracowników zatrudnionych w uspołecznionych zakładach pracy złożyli: wiceminister pracy, płac i spraw socjalnych — Wiktor Kłosiewicz oraz główny inspektor pracy Centralnej Rady Związków Zawodowych — Henryk Kowalski.</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#Sprawozdawca">Informację o produkcji i poprawie jakości odzieży i obuwia roboczego i ochronnego złożył wiceminister przemysłu lekkiego — Marian Sobolewski (streszczenie informacji podajemy na kartkach z numeracją rzymską).</u>
          <u xml:id="u-1.6" who="#Sprawozdawca">Uwagi podkomisji ochrony pracy przedstawił poseł Leszek Strycharski (PZPR).</u>
          <u xml:id="u-1.7" who="#Sprawozdawca">Podkomisja ochrony pracy przeprowadziła wizytację w 12 zakładach pracy na terenie woj. białostockiego i wrocławskiego. W wizytacji uczestniczyli posłowie: Adam Kasprzyk (bezp.), Bronisław Knapik (PZPR), Marian Hetera (PZPR), Kazimierz Piotrowski (ZSL), Aleksandra Poch (ZSL), Leszek Strycharski (PZPR) i Leon Umiński (PZPR).</u>
          <u xml:id="u-1.8" who="#Sprawozdawca">Podkomisja stwierdziła, że w ostatnim okresie nastąpiło znaczne ożywienie działalności administracji gospodarczej w zakresie poprawy warunków pracy, a zwłaszcza rewindykacji pomieszczeń higieniczno-sanitarnych i zaplecza socjalnego zakładów. W dalszym jednak ciągu występuje szereg zaniedbań i niedociągnięć w zakresie zabezpieczenia warunków pracy, które utrudniają wykonanie wzrastających zadań produkcyjnych.</u>
          <u xml:id="u-1.9" who="#Sprawozdawca">Poseł omówił szczegółowo sytuację w wizytowanych 5 zakładach pracy na terenie woj. białostockiego i 7 zakładach na terenie województwa wrocławskiego.</u>
          <u xml:id="u-1.10" who="#Sprawozdawca">Podkomisja stwierdza, że dane zawarte w informacji Ministerstwa Pracy, Płac i Spraw Socjalnych dotyczące ilości pracowników zatrudnionych w warunkach szkodliwych i uciążliwych dla zdrowia znajdują swoje potwierdzenie. Rząd powinien podjąć jeszcze bardziej zdecydowane kroki dla wyegzekwowania realizacji podjętych uchwał i rozporządzeń w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Dążyć trzeba w szczególności do likwidacji nadmiernego hałasu, wibracji i zapylania, do neutralizacji działania toksycznych czynników, do poprawy jakości produkowanej odzieży i sprzętu służącego ochronie osobistej, do zapewnienia pomieszczeń higieniczno-sanitarnych, zmechanizowania prac za- i wyładunkowych, a także do szerszego uwzględnienia w procesie projektowania inwestycji — obiektów i urządzeń służących zapewnieniu bezpieczeństwa i higieny pracy.</u>
          <u xml:id="u-1.11" who="#Sprawozdawca">Wyrażając zadowolenie z podjętych przez rząd decyzji w dziedzinie poprawy warunków bezpieczeństwa i higieny pracy, podkomisja uważa, że decyzje te nie są jeszcze należycie realizowane zarówno przez poszczególne resorty, jak i podległe im jednostki organizacyjne.</u>
          <u xml:id="u-1.12" who="#Sprawozdawca">Ministerstwo Pracy, Płac i Spraw Socjalnych powinno dokonać oceny resortowych programów w tej dziedzinie oraz śledzić przebieg ich realizacji.</u>
          <u xml:id="u-1.13" who="#Sprawozdawca">Zdecydowane kroki podjąć trzeba dla zahamowania wzrostu liczby wypadków przy pracy, zwłaszcza wypadków śmiertelnych i powodujących inwalidztwo. Za podstawową przyczynę wzrostu wypadków przy pracy uznaje się nieprzestrzeganie przepisów bhp zarówno przez pracowników, jak i personel inżynieryjno-techniczny. Problem ten jest o wiele bardziej złożony. Na wzrost wypadkowości wpływa wiele czynników, zwłaszcza niedostateczne przygotowanie robotników, mistrzów i kierowników wydziałów, niedostateczna propaganda i znajomość przepisów bhp, zbyt duża fluktuacja załóg.</u>
          <u xml:id="u-1.14" who="#Sprawozdawca">Podkomisja uważa, że Ministerstwo Pracy, Płac i Spraw Socjalnych powinno przedstawić jej perspektywiczny plan przedsięwzięć mających na celu kształtowanie i przestrzeganie świadomej dyscypliny pracy wśród załóg zakładów uspołecznionych.</u>
          <u xml:id="u-1.15" who="#Sprawozdawca">Oceniając sytuację w dziedzinie produkcji i zaopatrzenia zakładów pracy w odzież ochronną, podkomisja stwierdza, że w ostatnich latach widoczna jest poprawa w tym zakresie. W toku prowadzonych przez podkomisję wizytacji, zgłaszano jednak szereg krytycznych uwag pod adresem producentów i dystrybutorów tej odzieży. Dotyczyły one m.in. zbyt dużej kurczliwości tkanin, z których wykonywana jest odzież ochronna, niedostatecznej ilości odzieży dla kobiet, braku odzieży z trwałych tkanin przystosowanych do pracy w ciężkich warunkach (prac transportowych, oczyszczania odlewów itp.). Wiele krytycznych uwag zgłoszono pod adresem barwienia odzieży ochronnej; chodzi zarówno o kolorystykę, jak i trwałość barwników.</u>
          <u xml:id="u-1.16" who="#Sprawozdawca">Podkomisja uważa, że niezbędne jest umocnienie funkcji koordynacyjnej resortu przemysłu lekkiego w zakresie produkcji odzieży roboczej wytwarzanej zarówno przez zakłady przemysłu kluczowego, jak i przez spółdzielczość pracy.</u>
          <u xml:id="u-1.17" who="#Sprawozdawca">Uwagi krytyczne dotyczące obuwia roboczego i ochronnego dotyczyły jego jakości. Jest ono ciężkie, nietrwałe i uciążliwe w użytkowaniu. Brak obuwia na spodach olejoodpornych, mocnego obuwia skórzanego, obuwia dla kobiet, filcowego obuwia oblanego gumą, obuwie dla rolników i przystosowanego do potrzeb pracowników przemysłu chemicznego. Wprawdzie program poprawy jakości obuwia roboczego i ochronnego został opracowany, ale jego realizacja przeciąga się.</u>
          <u xml:id="u-1.18" who="#Sprawozdawca">Wiele zastrzeżeń budzą zasady dystrybucji odzieży ochronnej. Odnosi się to zwłaszcza do znakowania odzieży, naprawy, prania i konserwacji, wydawania odzieży i zwracania jej przez pracowników, odpłatności za przedłużenie czasu użytkowania itp. Rola zaopatrzeniowców w zakładach pracy sprowadza się najczęściej do troski o ilościowe zaopatrzenie w odzież, bez badania jej przydatności.</u>
          <u xml:id="u-1.19" who="#Sprawozdawca">Uwagi najwyższej Izby Kontroli przedstawił wicedyrektor Zespołu — Henryk Zieleniewski.</u>
          <u xml:id="u-1.20" who="#Sprawozdawca">Najwyższa Izba Kontroli przeprowadziła w I półroczu br. kontrolę warunków pracy oraz stanu ochrony zdrowia pracowników w 119 uspołecznionych zakładach pracy na terenie 10 województw. Kontrolę prowadzono przy współudziale branżowych związków zawodowych oraz Państwowej Inspekcji Sanitarnej.</u>
          <u xml:id="u-1.21" who="#Sprawozdawca">Mimo podjętych wysięków ze strony Prezydium Rządu i CRZZ dla intensyfikacji przedsięwzięć zmierzających do szybszej poprawy warunków pracy, dotychczasowy postęp w tej dziedzinie nie jest jeszcze zadowalający.</u>
          <u xml:id="u-1.22" who="#Sprawozdawca">Z przeprowadzonych kontroli wynika, że obserwuje się wzrost liczby zachorowań na choroby zawodowe oraz liczby wypadków przy pracy. Wprawdzie równocześnie obserwuje się lepszą wykrywalność chorób zawodowych i pełniejszą rejestrację wypadków, ale postęp w tym zakresie jest jeszcze daleko niewystarczający.</u>
          <u xml:id="u-1.23" who="#Sprawozdawca">Kontrole wykazały, że istnieją trudności w realizacji zaleceń lekarskich co do zmiany miejsca pracy m.in. dlatego, że w wielu przypadkach łączy się to z obniżeniem zarobków. W konsekwencji wielu pracowników, wbrew zaleceniom lekarskim, nie wyraża zgody na zmianę pracy, narażając się na pogłębienie procesu chorobowego.</u>
          <u xml:id="u-1.24" who="#Sprawozdawca">Główną przyczyną wzrostu ilości wypadków są zaniedbania w organizacji pracy, w utrzymaniu należytego porządku na stanowiskach pracy. Znaczna część wypadków jest następstwem nie używania odzieży i sprzętu ochronnego.</u>
          <u xml:id="u-1.25" who="#Sprawozdawca">Niechęć do użytkowanie tego sprzętu wynika z uciążliwości jego stosowania, ze złej jakości odzieży i sprzętu.</u>
          <u xml:id="u-1.26" who="#Sprawozdawca">Mimo poprawy warunków sanitarno-higienicznych oraz socjalnych stwierdzono jeszcze wiele zaniedbań w tym zakresie, zwłaszcza w przedsiębiorstwach budowlanych i rolnych.</u>
          <u xml:id="u-1.27" who="#Sprawozdawca">Dużej poprawie uległa opieka zdrowotna, zwłaszcza w dużych zakładach pracy. Niedostateczny jest jednak nadal zakres i zasięg działalności profilaktycznej. Wiele do życzenia pozostawia rozeznanie warunków pracy, szczególnych zagrożeń zawodowych, nie przestrzega się wymaganej częstotliwości badań profilaktycznych.</u>
          <u xml:id="u-1.28" who="#Sprawozdawca">Wyniki kontroli były przedmiotem narad pokontrolnych i wystąpień skierowanych do zainteresowanych jednostek i władz nadrzędnych. Wynikami kontroli zainteresowano również najwyższe władze, czego wyrazem jest powołanie decyzją Prezesa Rady Ministrów z października br. międzyresortowej komisji do opracowania wybranych zagadnień metodologicznych i organizacyjnych, dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy.</u>
          <u xml:id="u-1.29" who="#komentarz">(Dyskusje)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#HenrykRafalski">Według informacji Ministerstwa Pracy, Płac i Spraw Socjalnych drobne wypadki stanowią około 9 proc. ogółu wypadków przy pracy. Jest to liczba niewspółmierna do tej jaką wykazuje rejestracja wypadków prowadzonych przez służbę zdrowia. Niechęć do rejestrowania wypadków drobnych w zakładach pracy wypływa m.in. stąd, że wiąże się to z kłopotami natury biurokratycznej; formularze rejestracyjne są zbyt skomplikowane, obejmują około 30 pozycji. Trzeba się jednak liczyć z tendencją do wzrastania ilości zgłaszanych wypadków drobnych m.in. z powodu podniesienia wysokości zasiłków chorobowych.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#HenrykRafalski">Jak wynika z nadesłanych informacji przyczyną 70 proc. wypadków przy pracy jest brak elementarnego porządku w zakładach pracy, który szumnie nazywamy niewłaściwą organizacją pracy. Natomiast w niedostatecznym chyba stopniu uwzględniamy jako przyczyny wypadków takie czynniki jak postępującą intensyfikację produkcji, wzrost zmianowości, wzrost ilości godzin nadliczbowych, jak również nadmierne zagęszczenie hal fabrycznych.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#HenrykRafalski">Występują rozbieżności w statystyce resortu pracy, płac i spraw socjalnych oraz resortu zdrowia i opieki społecznej, dotyczą one m.in. ilości straconych dni pracy z powodu wypadków przy pracy.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#HenrykRafalski">Wiele mówi się o zagrożeniach wypływających z hałasu i wibracji. Nie znamy rozmiarów tych zagrożeń. Obiektywnej oceny narażenia narządów słuchu można dokonać dopiero po dokonaniu dokładnych badań przy pomocy audiometrów, którymi powinny dysponować zakłady pracy. Audiometrów tych w wielu zakładach pracy brak.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#HenrykRafalski">Nie docenia się zagrożeń wynikających z wprowadzania nowych technologii, a przede wszystkim chemizacji produkcji i wzrastających w związku z tym zagrożeń toksykologicznych.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#HenrykRafalski">Bardziej uważnie należy śledzić dynamikę wzrostu ilości wypadków powstających przy pracy i poza miejscem pracy. Wydaje się, że w zależności od sytuacji, część wypadków przerzuca się z jednej grupy do drugiej.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#HenrykRafalski">Niedopuszczalne jest, ażeby ze środków przeznaczonych na poprawę bezpieczeństwa higieny pracy, finansowane były wydatki na utrzymanie czystości w zakładzie pracy. Wysokość nakładów na bhp powinna być ściśle skorelowana ze stopniem zagrożeń wypadkowych.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#HenrykRafalski">Troszczymy się o tzw. posiłki profilaktyczne i regeneracyjne. Trzeba jednak pamiętać, że każdy posiłek regeneruje siły pracownika i dlatego więcej troski i zainteresowania należy okazać zabezpieczeniu rozwoju stołówek i kantyn pracowniczych.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#HenrykRafalski">Nie łudźmy się, że rozwiążemy problem zagrożeń zatrucia gazami i szkodliwymi wyziewami przez zwiększenie przydziałów mleka. Trzeba przede wszystkim rozbudowywać urządzenia wentylacyjne i klimatyzacyjne dla odprowadzania szkodliwych wyziewów.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#HenrykRafalski">Wiele zastrzeżeń budzić może rzetelność rejestracji chorób zawodowych. Kwalifikowaniem chorób zawodowych zajmują się u nas zarówno szpitale, jak i przychodnie, nie zawsze do tego odpowiednio przygotowane. Wydaje się, że powinny to robić tylko wojewódzkie przychodnie przemysłowe i Instytut Medycyny Pracy.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#HenrykRafalski">Działalność przemysłowej służby zdrowia w większym niż dotychczas zakresie koncentrować się musi na badaniu przyczyn chorób zawodowych. Nie wiemy np. dlaczego znacznie częściej zapadają na gościec i choroby układu krążenie pracownice zatrudnione w tkalniach, aniżeli w przędzalniach.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#HenrykRafalski">Należałoby wprowadzić obowiązek rejestracji nowych środków chemicznych wprowadzanych do produkcji oraz obserwowanie ich wpływu na zdrowie człowieka.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#HenrykRafalski">Według oceny resortu pracy, płac i spraw socjalnych, nie ma potrzeby wydanie nowych aktów normatywnych regulujących sprawy bezpieczeństwa i higieny pracy. Wydaje się, że stanowisko to nie jest słuszne. Istnieje m.in. konieczność opracowania wykazu dopuszczalnych stężeń środków chemicznych stosowanych w produkcji, listy prac zabronionych dla kobiet, listy chorób zawodowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#MariaGrzelka">W ostatnim okresie nakłady na poprawę warunków pracy w zakładach uspołecznionych poważnie wzrosły. Efekty są jednak niewspółmierne do ponoszonych nakładów. Poprawę warunków bezpieczeństwa i higieny pracy nie zawsze musi pociągać za sobą wzrost wydatków. Okazuje się, że wskaźnik wypadkowości w górnictwie, gdzie warunki pracy są szczególnie trudne maleje. W znacznym stopniu jest to wynikiem dobrej organizacji pracy oraz zaostrzenia nadzoru ze strony służb technicznych i bhp.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#MariaGrzelka">Dążyć należy, ażeby nakłady przeznaczone na bhp były wykorzystywane tylko na ten cel.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#MariaGrzelka">Służby bhp ściślej niż dotychczas powiązać należy z zakładową inspekcją pracy. Powinny one ulec weryfikacji, zapewnić trzeba zatrudnienie w tych służbach ludzi uczciwych, zaangażowanych i wyrobionych politycznie i społecznie.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#MariaGrzelka">Słusznie postulowano uproszczenie rejestracji wypadków przy pracy.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#MariaGrzelka">Komisja Przemysłu Lekkiego badała problemy zaopatrzenia w odzież ochronną pracowników przemysłu lekkiego. Uchwalono w tej sprawie szereg dezyderatów. Zgłoszone w toku dyskusji na tym posiedzeniu krytyczne uwagi dotyczyły przede wszystkim złej jakości odzieży ochronnej. Szczególnie krytycznie oceniono jakość obuwia ochronnego i profilaktycznego. Stosowanie złej jakości skór do produkcji obuwia dla potrzeb przemysłu lniarskiego powoduje, że po zawilgoceniu obuwie to twardnieje i właściwie nie nadaje się do użytku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#CzesławaKotarska">Szybko postępująca mechanizacja prac i chemizacja rolnictwa stwarza konieczność zabezpieczenia odpowiedniej odzieży ochronnej również dla rolników.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#CzesławaKotarska">Na spotkaniach w środowiskach wiejskich problem ten jest nieustannie podnoszony. Wskazuje się na konieczność zwiększenia dostaw fartuchów ochronnych, dostosowanego do potrzeb rolnictwa obuwia gumowego, masek, które można by stosować przy rozsiewaniu nawozów, kombinezonów itp.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#KazimierzRaszkowski">Pogłębić trzeba badania, nad dostosowaniem odzieży ochronnej do potrzeb poszczególnych przemysłów. Konieczne jest m.in. podjęcie produkcji specjalnego obuwia ochronnego dla potrzeb odlewnictwa. Wyprodukować trzeba również specjalne dla potrzeb odlewnictwa okulary ochronne.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#KazimierzRaszkowski">Każdy zakład pracy powinien dysponować katalogiem odzieży ochronnej.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#KazimierzRaszkowski">W ostatnich latach obserwujemy w odlewnictwie wzrost ilości zachorowań na choroby zawodowe. Zdarzają się jednak takie przypadki, że po stwierdzeniu zagrożenia chorobą zawodową, konieczne staje się przesuniecie pracownika do innej pracy, przeważnie niżej płatnej. Problem ten wymaga generalnego rozwiązania. Obecnie pracownicy nie chcąc dopuścić do obniżenia wysokości swoich zarobków nadal pracują na stanowiskach pracy, które pogarszają ich stan zdrowia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#SabinaBoroń">Na odlewniach, w fabrykach przemysłu motoryzacyjnego zatrudnionych jest dużo kobiet; pracują one w trudnych warunkach. Nie zawsze jednak troska o zabezpieczenie dostosowanej do potrzeb kobiet odzieży ochronnej jest dostateczna. Przydziela się im np. zbyt duże obuwie, męskie koszule flanelowe itp. Ułatwia to sytuację zaopatrzeniowcom, ale utrudnia życie robotnicom.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#JanRostworowski">Mechanizacja i specjalizacja rolnictwa pociąga za sobą nieuchronnie wzrost zagrożeń. Konieczne jest podjęcie analizy potrzeb rolnictwa w zakresie zaopatrzenia w niezbędny sprzęt i odzież ochronną.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#JanRostworowski">Na spotkaniach z wyborcami rolnicy zgłaszają zapotrzebowanie na wiele rodzajów odzieży ochronnej i twierdzą, że potrzeby ich nie są w dostatecznej mierze doceniane przez przemysł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#StanisławRoziewicz">W wielu zakładach słyszy się narzekania na funkcjonowanie transportu wewnętrznego, zatrudnieni są tu pracownicy niewykwalifikowani i starsi wiekiem, a zarobki ich są stosunkowo niskie. Obserwuje się tu dużą fluktuację, wysoki wskaźnik ilości zachorowań. Praca jest ciężka, niezmechanizowana. Szczególnie w branży metalowej na wydziałach obróbki skrawaniem należy szybciej usprawnić transport wiórów stalowych.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#StanisławRoziewicz">Jeśli ogólne oświetlenie hal fabrycznych ocenić można jako dobre, to oświetlenie poszczególnych maszyn czy obrabiarek, na których wykonywana jest precyzyjna praca jest wysoce niedostateczne.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#StanisławRoziewicz">Wiele zastrzeżeń budzi stan urządzeń klimatyzacyjnych lub zgoła ich brak w szeregu nowoczesnych obiektów przemysłowych.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#StanisławRoziewicz">Dokuczliwa dla użytkowników odzieży roboczej jest kurczliwość tkanin, z jakich są one produkowane. Zły stan tej odzieży pogarsza sposób jej prania lub czyszczenia.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#StanisławRoziewicz">Robotnicy pracujący przy obrabiarkach domagają się, aby przydzielono im w celu nakrycia głowy beretów; zalecanych im chustek nie chcą nosić, a nakrycie włosów jest konieczne, zwłaszcza dla mających długie włosy.</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#StanisławRoziewicz">Szczególnej uwagi wymaga ochrona pracy i zdrowia robotników w mniejszych zakładach przemysłu skórzanego i garbarskiego. Notuje się w tych zakładach znaczną absencję z powodu chorób. Trudno o pozyskanie lekarzy do zakładów znajdujących się w małych miejscowościach, nawet wówczas jeśli zapewnia się im mieszkania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#MarianMatera">W realizacji doniosłego programu społeczno-gospodarczego rozwoju kraju znaczną rezerwę stanowiłoby zmniejszenie ilości wypadków przy pracy. Jeśli przyjąć, że w ub.r., absencja z tego powodu oderwała od pracy liczbę robotników odpowiadającą załodze wielkiego kombinatu, to problem spraw społecznych nie wymaga komentarza. Temu niepomyślnemu zjawisku trzeba przeciwdziałać w sposób bardziej stanowczy.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#MarianMatera">W przemyśle cementowym na Opolszczyźnie fluktuacja jest duża, wymienia się tam corocznie niemal połowa załogi. Zrozumiałe jest, że nowy pracownik jest słabiej przygotowany do obsługi urządzeń Trzeba więcej uwagi poświęcić przyczynom fluktuacji. Jedną z tych przyczyn jest niejednolite wynagradzanie pracowników - nie według zawodu, lecz według przynależności resortowej zakładu pracy.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#MarianMatera">Oddawanie do użytku nowo wznoszonych obiektów przemysłowych powinno być traktowane kompleksowo. Obecnie ocenia się nowy obiekt z punktu widzenia technologii; brak natomiast w zespole odbiorczym czynnika oceniającego, stopień hałasu, zapylania itp. Dopiero po dokonanym odbiorze wkracza Inspekcja Pracy i poleca usuwać usterki, bądź uzupełniać urządzenia z punktu widzenia ochrony pracy.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#MarianMatera">Instrukcje do zakupywanych maszyn i urządzeń ograniczają się do omawiania techniki, nie informują o natężeniu hałasu, temperatury, wytwarzanego pyłu itd.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#MarianMatera">Resort przemysłu lekkiego istotnie produkuje coraz więcej bardzo dobrej i funkcjonalnej odzieży roboczej, która jednak nie dociera do wielu zakładów; przyczyną tego jest brak dostatecznej informacji. Szczególnie wiele uwag krytycznych kieruje się pod adresem producentów obuwia roboczego przeznaczonego dla kobiet.</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#MarianMatera">Do walki o bezpieczeństwo pracy powinni w większym niż dotychczas stopniu włączyć się projektanci nowych zakładów pracy i nowo instalowanych urządzeń. Należy obciążyć laboratoria zakładowe obowiązkiem badania zagrożeń, jakie występują na poszczególnych stanowiskach pracy; trzeba je wyposażyć w odpowiednie urządzenia.</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#MarianMatera">Nie mały wpływ na osłabienie odporności fizycznej i psychicznej pracownika mają trudne warunki mieszkaniowe.</u>
          <u xml:id="u-9.7" who="#MarianMatera">Wiele wypadków przy pracy powodowanych jest używaniem alkoholu. Kolegia do spraw wykroczeń nie rozpatrują spraw o pijaństwo, jeżeli nie przeprowadzono badania krwi. Nakaz badania może wydać tylko prokurator lub organ MO. Wydaje się, że ten tryb powinien ulec zmianie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#WładysławPopiołek">Wydaje się, że statystyka poszczególnych rodzajów wypadków przy pracy nie w pełni odpowiada rzeczywistości. Administracja zakładu zainteresowana jest zaliczaniem wypadków do kategorii lżejszych, gdyż przy cięższych wkraczają już czynniki nadrzędne. Stąd niesłychanie ważna jest rola społecznych inspektorów pracy, którzy powinni działać na rzecz prawidłowej kwalifikacji wypadków.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#WładysławPopiołek">Bywa i tak, że nowoczesne, wzniesione zaledwie przed kilkoma laty obiekty przemysłowe cechuje nasilenie zagrożeń. Ponosi za to odpowiedzialność komisja, która uznała zakład za kwalifikujący się do uruchomienia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#ZofiaŁadyńska">Uwaga resortowych placówek naukowo badawczych koncentruje się przede wszystkich na opracowywaniu nowych technologii. Powinny te placówki okazywać więcej zainteresowania problemem poprawy warunków pracy, utrzymywać kontakty z zakładami pracy, szczególnie tymi, gdzie występują większe zagrożenia chorobowe. Nie powinniśmy być tak zupełnie bezradni w zwalczaniu hałasu i w przeciwdziałaniu zagrożeniom wynikającym z używania chemikaliów.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#ZofiaŁadyńska">Również normy zużycia odzieży ochronnej i roboczej powinny być ustalane po dokładniejszym rozeznaniu sytuacji w zakładach i na poszczególnych stanowiskach pracy. W przemyśle włókienniczym normy te nie uwzględniają szybszego niszczenia się odzieży w niektórych działach.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#ZofiaŁadyńska">Dodatkowych wyjaśnień udzielił wiceminister pracy, płac i spraw socjalnych - Wiktor Kłosiewicz.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#ZofiaŁadyńska">Stwierdził on m.in., że słuszne są uwagi dotyczące potrzeby doskonalenia statystyki wypadków przy pracy w celu lepszego rozeznania zagrożeń. Sprawą główną jest likwidacja zagrożeń. Wiadomo, że spora ilość zatrudnionych w gospodarce uspołecznionej pracuje w złych warunkach; trzeba rozpoznać wszystko, co się na te złe warunki składa. Bada szczegółowo ten problem powołana przez rząd komisja z udziałem głównego inspektora pracy CRZZ.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#ZofiaŁadyńska">Wydaje się, że wydawanie posiłków regeneracyjnych powinno być utrzymane, zwłaszcza w tych zakładach, w których nie ma stołówek i bufetów pracowniczych.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#ZofiaŁadyńska">Nomy zużycia odzieży ochronnej są ustalane przez zakłady pracy i zjednoczenia; zróżnicowanie tych norm, przystosowanie ich do poszczególnych stanowisk pracy nie powinno stwarzać trudności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#IrenaSroczyńska">Komisja zajęła się problemem niesłychanie ważnym, szeroko uwzględnionym w programie społeczno-gospodarczego rozwoju kraju. Nigdy dotąd nie doceniano w tym stopniu co dziś znaczenia i roli poprawy warunków pracy.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#IrenaSroczyńska">Resort pracy, płac i spraw socjalnych przedstawił Komisji obiektywną, krytycznie oceniającą istniejący stan rzeczy informację o warunkach pracy w zakładach uspołecznionych.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#IrenaSroczyńska">Mimo dużych wysiłków organizacyjnych i przeznaczenia na ten cel wysokich nakładów, nie zdołano dotąd uporać się ze zjawiskiem wzrostu ilości wypadków przy pracy. Charakterystyczne jest, że tendencja do wzrostu ilości wypadków występuje nie tylko w zakładach starych, lecz również w nowych. Trzeba podwoić wysiłki administracji i czynnika społecznego, by zapewnić poprawę bezpieczeństwa pracy.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#IrenaSroczyńska">Jak najbardziej słuszne były te głosy posłów, które wskazywały na możliwość poprawy warunków pracy bez nakładów finansowych, przy większej trosce administracji zakładów i czynnika społecznego. Wypadki, których przyczyną jest np. upadek osób lub przedmiotów, mają swe źródło po prostu w bałaganie organizacyjnym.</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#IrenaSroczyńska">Pocieszająca jest wiadomość, że Instytut Ochrony Pracy podjął szersze badanie przyczyn wypadków przy pracy. Jest to konieczne tym bardziej, że jeśli straty materialne w gospodarce narodowej są do odrobienia, to nieodwracalne są straty z powodu utraty zdrowia lub kalectwa.</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#IrenaSroczyńska">Jeśli chodzi o choroby i związane z nimi zasiłki, to żadna rekompensata nie pokryje tego zła jakie stanowią choroby zawodowe. Trzeba więc szybko likwidować zagrożenia powodujące choroby zawodowe i działać, zwłaszcza w tym kierunku, aby zagrożeń tych nie było w nowo uruchamianych zakładach.</u>
          <u xml:id="u-12.6" who="#IrenaSroczyńska">Posiłki profilaktyczne i regeneracyjne - choć nie rozwiązują problemu, powinny być utrzymywane zanim rozwinie się sieć stołówek i bufetów. Zrozumiałe, że człowiek syty jest bardziej fizycznie odporny. Posłowie pracujący w przemyśle włókienniczym doskonale wiedzą, jakie znaczenie ma dla kobiety idącej do pracy na I zmianę gorący posiłek otrzymywany w zakładzie pracy.</u>
          <u xml:id="u-12.7" who="#IrenaSroczyńska">Ustawa o bhp może być uznana nadal jako akt normatywny spełniający swe zadanie. Jej postanowienia uzupełnione zostały w praktyce szeregiem decyzji rządowych podjętych m.in. wskutek interwencji związków zawodowych. Rzecz w tym, że wiele słusznych uchwał i postanowień nie jest w sposób właściwy realizowane. Wydaje się, że w bieżącej kadencji Komisja powinna powrócić jeszcze do tego tematu i skontrolować, czy i jak stosowane są sankcje za niewykonywanie uchwał w dziedzinie bhp i poprawy warunków pracy.</u>
          <u xml:id="u-12.8" who="#IrenaSroczyńska">W bieżącej kadencji Komisja powinna również rozpatrzyć niektóre zagadnienia szczegółowe związane z omawianym tematem, jak np. stan prac badawczych nad zwalczeniem hałasu i wibracji, sytuacja w dziedzinie transportu materiałów szkodliwych dla zdrowia itp.</u>
          <u xml:id="u-12.9" who="#IrenaSroczyńska">Stanowczo więcej uwagi poświęcić trzeba działaniom profilaktycznym oraz pracy lekarzy przemysłowych.</u>
          <u xml:id="u-12.10" who="#IrenaSroczyńska">Jak to zaznaczono w informacji, niezbędne jest opracowanie ogólnokrajowego i szczegółowych planów poprawy warunków pracy. Przy ścisłym rozliczaniu administracji przemysłowej z realizacji planowych zadań i przy skutecznym nadzorze społecznym, osiągniemy niewątpliwie znacznie większy niż dotychczas postęp.</u>
          <u xml:id="u-12.11" who="#IrenaSroczyńska">Obserwuje się znaczny wzrost produkcji i poprawę jakości odzieży ochronnej. Nadal jednak brak warunków do prawidłowego jej magazynowania, niedostateczna jest informacja o nowościach w tej dziedzinie, niezadowalająca jest konserwacja i gospodarowanie odzieżą roboczą.</u>
          <u xml:id="u-12.12" who="#IrenaSroczyńska">Komisja zleciła podkomisji opracowanie projektu dezyderatów w oparciu o przebieg obrad.</u>
          <u xml:id="u-12.13" who="#IrenaSroczyńska">Po zakończeniu obrad, członkowie Komisji udali się do Zakładów im. Róży Luksemburg w Warszawie, gdzie odbywa się pokaz nowych wzorów odzieży roboczej.</u>
          <u xml:id="u-12.14" who="#IrenaSroczyńska">O WYNIKACH PRACY PRACOWNIKÓW ZATRUDNIONYCH W USPOŁECZNIONYCH ZAKŁADACH PRACY.</u>
          <u xml:id="u-12.15" who="#IrenaSroczyńska">Streszczenie informacji złożonych na posiedzeniu Komisji Pracy i Spraw Socjalnych w dniu 7 X 1972 r.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#WiktorKłosiewicz">Jak ogólnie wiadomo, partia i rząd przywiązują ogromną wagę do poprawy warunków pracy załóg robotniczych. Tworzy to wokół tego problemu korzystny klimat i koncentruje wokół niego wiele uwagi w zakładach pracy. Pomimo tych korzystnych warunków oraz dużych nakładów kierowanych na cele poprawy stanu bhp, ilość wypadków ciężkich i lżejszych nie ulega zmniejszeniu. Pewną tendencję malejącą wykazuje ilość wypadków śmiertelnych.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#WiktorKłosiewicz">W 1971 r. największy wzrost ilości wypadków występował w resortach: łączności, żeglugi, przemysłu maszynowego, przemysłu spożywczego i skupu, najniższy zaś - w resortach: górnictwa i energetyki, leśnictwa i przemysłu drzewnego, przemysłu chemicznego, drobnej wytwórczości.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#WiktorKłosiewicz">Według wstępnych danych ilość wypadków ogółem w I półroczu br. wzrosła w porównaniu z analogicznym okresem ub.r. o 17,3 proc., w tym wypadków ciężkich — o 13,9 proc., lekkich — o 17,7 proc., wypadków drobnych powodujących niezdolność do pracy od 1–5 dni — o 23,5 proc. Nieco korzystniej kształtują się wskaźniki wypadkowości w przeliczeniu na 1000 zatrudnionych, uwzględniające przyrost zatrudnienia.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#WiktorKłosiewicz">Resort pracy, płac i spraw socjalnych w stosunkowo krótkim okresie swojej działalności podjął koordynowane z innymi resortami działania zmierzające do osiągnięcia poprawy sytuacji. Przedstawiono rządowi szereg wniosków. Kierownictwo partii i rządu wystąpiło z odpowiednimi wytycznymi do terenowych instancji partyjnych i do resortów. Działania te przyniosą niewątpliwie rezultaty.</u>
          <u xml:id="u-13.4" who="#WiktorKłosiewicz">Stwierdza się, że w z ogólnej ilości wypadków ponad 25 proc. spowodowanych zostało wadliwą organizacją pracy, ponad 11 proc. wadliwymi urządzeniami i zaniedbaniami na stan, ponad 8 proc. złym stanem urządzeń technicznych, brakiem i wadliwością osłon i urządzeń zabezpieczających, ponad 5 proc. brakiem nadzoru, ponad 3 proc. brakiem lub złym stanem ochron osobistych, ponad 3 proc. brakiem przeszkolenia w zakresie bhp. Ponad 41 proc. wypadków miało miejsce z innych nieokreślonych przyczyn. Na te „inne przyczyny” składa się w decydującym stopniu nieprzestrzeganie elementarnych przepisów bhp oraz naruszanie dyscypliny technologicznej i dyscypliny pracy, wynikające z niedostatecznego wypełniania obowiązków w tej dziedzinie przez nadzór techniczny - brygadzistów, majstrów, inżynierów.</u>
          <u xml:id="u-13.5" who="#WiktorKłosiewicz">Niezmiernie ważnym zadaniem jest pogłębienie badań przyczyn wypadków przy pracy, bez czego trudno o właściwą profilaktykę.</u>
          <u xml:id="u-13.6" who="#WiktorKłosiewicz">Problemom badania tych przyczyn oraz wzmożenia dozoru technicznego muszą o wiele więcej uwagi poświęcić kierownictwa zakładów pracy.</u>
          <u xml:id="u-13.7" who="#WiktorKłosiewicz">Resort ze swojej strony czynić będzie wszelkie wysiłki zmierzające do poprawy warunków pracy w zakładach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#HenrykKowalski">Informacja opracowana przez resort pracy, płac i spraw socjalnych w zasadzie odzwierciedla sytuację w zakresie warunków pracy w uspołecznionych zakładach oraz zawiera prawidłowo ujęte kierunki działania.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#HenrykKowalski">W ciągu ostatnich 2 lat poczynione zostały duże wysiłki na rzecz poprawy warunków pracy załóg. Problemy te były przedmiotem rozważań Biura Politycznego KC PZPR, tematem listu Sekretariatu KC do organizacji partyjnych. Zagadnieniem poprawy warunków pracy zajmowała się dwukrotnie Rada Ministrów, poświęcone mu zostało specjalne plenum CRZZ oraz obrady zarządów głównych branżowych związków zawodowych. Zajmowały się tym zagadnieniem kolegia resortów. Na poprawę warunków pracy przeznaczono w ostatnich latach poważne nakłady finansowe.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#HenrykKowalski">Za krótki był jednak czas na to, aby w pełni uwidoczniły się już efekty ogromnych wysiłków organizacyjnych i finansowych.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#HenrykKowalski">Stwierdzić trzeba, że spora jeszcze część załóg pracuje w warunkach nieodpowiednich. Realizacja różnych zamierzeń, w tym głównie inwestycyjnych, wymaga czasu.</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#HenrykKowalski">Nie można pominąć faktu, że w latach ubiegłych w wielu zakładach instalowano nowe maszyny w celu zwiększenia produkcji, nie rozszerzając powierzchni. Powodowało to zagęszczenie i maszyn i ludzi, ciasnotę, będącą nierzadko przyczyną wypadków. Brak magazynów powodował konieczność składowania fabrykatów w pomieszczeniach produkcyjnych. Występuje zjawisko przeciążenia transportu wewnątrzzakładowego, nierzadko mamy do czynienia z zagrożeniami budowlanymi wskutek zniszczonych konstrukcji budowlanych.</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#HenrykKowalski">W zakładach nowo zbudowanych, zaplecze socjalne okazało się niejednokrotnie niewystarczające w stosunku do ciągłe wzrastającej produkcji i zatrudnienia.</u>
          <u xml:id="u-14.6" who="#HenrykKowalski">Wiele jeszcze trzeba zrobić w dziedzinie poprawy warunków pracy, aby przeciwdziałać zagrożeniom dla zdrowia. Potrzeby w tej mierze są duże, ich bilans opracowany został przez branżowe związki zawodowe. Wiele zamierzeń ujętych zostało w planach inwestycyjnych resortów, jednak ich realizacja wymagać będzie czasu.</u>
          <u xml:id="u-14.7" who="#HenrykKowalski">Przyspieszenia wymaga szczególnie realizacja takich zamierzeń jak zwalczanie hałasu w halach fabrycznych, który to problem znajduje się ciągle jeszcze w stadium prac badawczych; wyposażenie zakładów w urządzenia wentylacyjne, dla których produkcji dopiero niedawno powołane zostało specjalne zjednoczenie. Sprawą pilną jest modernizacja i usprawnienie transportu wewnątrz i pozazakładowego; pracownicy zatrudnieni w tym dziale są w szczególności narażeni na wypadki. Są to problemy wymagające wnikliwej uwagi, odpowiednich środków i należytej koordynacji działania.</u>
          <u xml:id="u-14.8" who="#HenrykKowalski">Wiele jednak można zrobić własnymi siłami zakładów pracy, np. w dziedzinie hermetyzacji urządzeń produkcyjnych, należytego oświetlenia, utrzymywania czystości na stanowiskach pracy i w pomieszczeniach produkcyjnych, wiele też - w dziedzinie poprawy organizacji i dyscypliny pracy oraz porządku w zakładach. Uchybienia w tej dziedzinie są powodem dużej ilości wypadków.</u>
          <u xml:id="u-14.9" who="#HenrykKowalski">Zdaniem związkowej inspekcji pracy, duży wpływ na wzrost ilości wypadków ma istniejąca fluktuacja kadr w wielu zakładach pracy utrudniająca utrzymywanie dyscypliny i szkolenie w zakresie bhp. Problem ten wymaga pogłębionej analizy i podjęcia skutecznych środków zaradczych.</u>
          <u xml:id="u-14.10" who="#HenrykKowalski">Większa uwaga powinna być zwrócona na przestrzeganie dyscypliny pracy przez załogi. Często brak pełnej obsady w wydziale produkcyjnym osłabia uwagę dozoru w zakresie przestrzegania wymogów bezpieczeństwa pracy.</u>
          <u xml:id="u-14.11" who="#HenrykKowalski">Rozważenia wymaga problem wyrównania tej luki jaką stanowi u nas brak integracji produkcji ze sprawami bhp. Produkcja i bezpieczeństwo pracy traktowane są u nas oddzielnie, oddzielnie też określane są nakłady na te cele. Ustawa o bhp głosi, że produkcja rozwijać się powinna przy zapewnieniu dobrych warunków pracy.</u>
          <u xml:id="u-14.12" who="#HenrykKowalski">W terenie czynnych jest ponad 600 inspektorów pracy wizytujących zakłady. Badają oni dokładnie warunki pracy i rezultatem tego działania są liczne nakazy usprawnień, a także kary nakładane na kierownictwa zakładów za zaniedbania w dziedzinie bhp.</u>
          <u xml:id="u-14.13" who="#HenrykKowalski">O PRODUKCJI I POPRAWIE JAKOŚCI ODZIEŻY I OBUWIA ROBOCZEGO I OCHRONNEGO.</u>
          <u xml:id="u-14.14" who="#HenrykKowalski">Streszczenia informacji złożonej przez wiceministra Przemysłu Lekkiego - Mariana Sobolewskiego na posiedzeniu Komisji Pracy i Spraw Socjalnych w dniu 7 listopada 1972 r.</u>
          <u xml:id="u-14.15" who="#HenrykKowalski">Uchwałą Kolegium Ministerstwa Przemysłu Lekkiego z grudnia 1968 r. nakreślono kierunki pracy resortu zmierzające do pełnego pokrycia potrzeb ilościowych i dalszej poprawy jakości odzieży i obuwia roboczego i ochronnego. Od tego czasu osiągnięto większość produkcji pokrywającą w pełni, a nawet przewyższającą zgłoszone przez użytkowników zapotrzebowanie na odzież roboczą i obuwie np. na 1973 r. przy zdolności produkcyjnej rzędu 24 mln szt. — zapotrzebowanie wynosi 18 mln. Dokonano również szeregu usprawnień technologicznych, zastosowano wiele nowych surowców, w szczególności przewiduje się ograniczenie do minimum kurczliwości tkanin drelichowych. Podobne usprawnienia zostały i będą dalej wprowadzane w zakresie poprawy jakości i funkcjonalności najważniejszych rodzajów odzieży ochronnej, do której zalicza się odzież wodoochronną, kwasoochronną, niepalną, pyłochłonną i chroniącą przed płynnymi środkami chemicznymi.</u>
          <u xml:id="u-14.16" who="#HenrykKowalski">Podobne działania resort podejmuje w zakresie poprawy jakości i funkcjonalności obuwia roboczego, w tym również dla kobiet, który to problem był przedmiotem krytycznych uwag ze strony Komisji Sejmowej.</u>
          <u xml:id="u-14.17" who="#HenrykKowalski">W sprawie nowych wzorów i poprawy funkcjonalności, a szczególnie zmniejszenia ciężaru niektórych rodzajów odzieży ochronnej resort współpracuje z placówkami badawczymi zainteresowanych gałęzi przemysłu.</u>
          <u xml:id="u-14.18" who="#HenrykKowalski">Mimo efektów jakie przyniosły wysiłki resortu nadal słyszy się krytyczne uwagi o niezadowalającej jakości odzieży roboczej. Wynika to m.in. z faktu, że użytkownicy nadal nie są w pełni zorientowani jakie rodzaje odzieży przemysł produkuje dla poszczególnych stanowisk pracy, jakie są rozmiary tej odzieży i jakie kolory.</u>
          <u xml:id="u-14.19" who="#HenrykKowalski">Resort prowadzi akcję informacyjną w postaci katalogów i informatorów dla przemysłu. Praktyka wskazuje jednak na konieczność wzmożenia tej akcji. Służą temu m.in. organizowane obecnie bezpośrednio w wielkich zakładach pracy pokazy interesujących ich załogi wzorów odzieży roboczej i ochronnej; celem tych pokazów jest zorientowanie użytkowników w możliwościach wyboru z szerokiej gamy wyrobów i tym samym skłonienie ich do składania właściwych zamówień. Rozszerzenie tej formy dotarcia z wyrobami do użytkowników z pominięciem pośrednictwa handlu, uniemożliwiane jest brakiem dostatecznych ilości magazynów fabrycznych.</u>
          <u xml:id="u-14.20" who="#HenrykKowalski">Istotnym problemem jest przedłużenie czasu użytkowania odzieży roboczej i ochronnej. W tych przedsiębiorstwach, gdzie konserwacja tej odzieży przebiega prawidłowo, odzież wytrzymuje w pełni ustalone normy czasowe jej użytkowania. Nie wszędzie jednak ma to miejsce.</u>
          <u xml:id="u-14.21" who="#HenrykKowalski">Poza zadaniami dalszego doskonalenia technologii produkcji i stosowania nowoczesnych surowców do wyrobu odzieży, m.in. poprawy funkcjonalności obuwia roboczego, szczególnie dla kobiet, resort zamierza podjąć dalsze kroki w kierunku lepszego zorientowania odbiorców o wyborze będącym do dyspozycji. Uważa się też za konieczne skoncentrowanie rozproszonej dziś znacznie sprzedaży tych wyrobów, organizowanie wzorcowni przy hurtowniach wojewódzkich, zwiększenie ilości pokazów bezpośrednio dla załóg i Zarz. Głównych Branżowych Związków Zawodowych.</u>
          <u xml:id="u-14.22" who="#HenrykKowalski">Zdaniem resortu przemyślenia wymaga zmiana sposobu zaopatrywania załóg robotniczych w odzież roboczą.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>