text_structure.xml
19.8 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml" />
<TEI>
<xi:include href="header.xml" />
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">W dniu 12 października 1966 r. Komisja Przemysłu Ciężkiego, Chemicznego i Górnictwa, obradująca pod przewodnictwem posła Józefa Niedźwieckiego (PZPR), rozpatrywała projekt uchwały Sejmu o 5-letnim planie rozwoju gospodarki narodowej w części dotyczącej przemysłu chemicznego.</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">W obradach udział, wzięli przedstawiciele: Komisji Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów, Ministerstwa Przemysłu Chemicznego z podsekretarzami stanu - Henrykiem Konopackim i Bronisławem Tabanem, Ministerstwa Przemysłu Ciężkiego z podsekretarzem stanu - Józefem Talmą, dyrektor Zjednoczenia Budowy Zakładów Chemicznych - Tadeusz Stasiak, dyrektor Zespołu NIK - Mieczysław Haber, przedstawiciele Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, Komitetu Nauki i Techniki i Urzędu Rady Ministrów.</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">W imieniu podkomisji przemysłu chemicznego projekt uchwały Sejmu o 5-letnim planie rozwoju gospodarki narodowej w części dotyczącej przemysłu chemicznego zreferowała poseł Łucja Matuszewska (bezp.):</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">Plan zakłada - zgodnie z potrzebami gospodarki oraz światowymi tendencjami rozwojowymi - utrzymanie stosunkowo silnego tempa rozwoju przemysłu chemicznego. Średnioroczny wzrost produkcji wyrobów chemii w latach 1966-1970 wyniesie 12,5 proc, wobec 14,3 proc. w ubiegłej 5-latce. Ilość nowych produktów i asortymentów zwiększy się do 1100 (w ubiegłej 5-latce - 950).</u>
<u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">Wartość produkcji chemicznej wzrośnie w bieżącym 5-leciu o 85 proc. Mimo to, jak również mimo poczesnego miejsca polskiej chemii w świecie, udział produkcji chemicznej w globalnej produkcji przemysłu jest u nas jeszcze znacznie niższy niż w krajach wysoko rozwiniętych.</u>
<u xml:id="u-1.5" who="#komentarz">Nowa 5-latka przynosi rozwój wszystkich dziedzin chemii, przy czym najwyższy wskaźnik wzrostu ma osiągnąć przemysł włókien sztucznych (215 proc.). Założony wzrost produkcji nawozów azotowych przesunie nas na piąte miejsce w świecie, a produkcji nawozów fosforowych - na czwarte miejsce. Przyjęty słusznie kierunek na produkcję nawozów wysokoskoncentrowanych nie zabezpiecza jednak odpowiedniego udziału nawozów płynnych i złożonych w ogólnej puli nawozowej. Należy zrobić wszystko, aby dostarczone przez przemysł nawozy były efektywnie wykorzystane przez rolnictwo. Należy się zastanowić nad stworzeniem zachęty dla Chłopów nabywających nawozy - ewentualnie przez obniżenie ceny.</u>
<u xml:id="u-1.6" who="#komentarz">Trzykrotny wzrost produkcji tworzyw sztucznych pozwoli osiągnąć poziom 10,4 kg tych wyrobów na 1 mieszkańca rocznie, oznaczać to jednak będzie znaczne opóźnienie w porównaniu z przodującymi krajami. Zwrócić także trzeba uwagę na zbyt mały udział tworzyw szlachetnych w ogólnej produkcji tworzyw.</u>
<u xml:id="u-1.7" who="#komentarz">Konieczna jest poprawa zaopatrzenia przemysłu ciężkiego w materiały elektroizolacyjne. Rozwijający się przemysł elektrotechniczny stawia tu przed chemią poważne i trudne zadania.</u>
<u xml:id="u-1.8" who="#komentarz">Wzrastają znacznie dostawy opon dla przemysłu motoryzacyjnego przy równoczesnej, wydatnej poprawie jakości i zwiększeniu przebiegu.</u>
<u xml:id="u-1.9" who="#komentarz">Przyjęte kierunki inwestowania przede wszystkim w przemyśl nawozów sztucznych, włókien i tworzyw sztucznych są jak najbardziej słuszne.</u>
<u xml:id="u-1.10" who="#komentarz">Program zwiększenia wydobycia siarki kryje pewne możliwości zwiększenia planowanych ilości tego produktu, na który zarysowuje się dobra koniunktura na światowych rynkach. Efekty mogą być jeszcze lepsze, gdy zwiększy się stopień uzysku siarki.</u>
<u xml:id="u-1.11" who="#komentarz">Ogólnie biorąc, mimo wysokiego przyrostu produkcji, dynamika przemysłu chemicznego nie zabezpiecza w pełni pokrycia rosnących potrzeb gospodarki narodowej, oprócz rolnictwa, Bilans chemikalii rzutuje w sposób zasadniczy na bilans naszego handlu zagranicznego. Przedmiotem eksportu są m. in. nieorganicznej farmaceutyki, barwniki, siarka, produkty chemii.</u>
<u xml:id="u-1.12" who="#komentarz">Trzeba zwłaszcza podkreślić duże wysiłki farmacji w kierunku zwiększenia eksportu. Nadal jednak pozostaje duży import. Dąży się do zbilansowania, importu i eksportu chemikalii, zwłaszcza w obrotach z krajami kapitalistycznymi.</u>
<u xml:id="u-1.13" who="#komentarz">Na inwestycje chemiczne przeznacza się w latach 1966-1970 około 76 mld zł. Zadania w dziedzinie inwestycji są trudne i napięte, a ich realizacja będzie decydować o założonym programie rozwojowym chemii. W inwestycjach należy zwrócić baczną uwagę na prawidłowość określania kosztów, na przygotowanie obiektów do realizacji, na rytmiczne dostawy maszyn i urządzeń do montażu, na należyte wykonawstwo. Szereg obiektów chemicznych realizuje się w drodze zakupu licencji względnie kompletnych urządzeń. W tych przypadkach zbyt dużo jest formalności związanych z dopuszczeniem inwestycji do realizacji.</u>
<u xml:id="u-1.14" who="#komentarz">Niezbędna jest większa specjalizacja przemysłu aparatury chemicznej. Zjednoczeniu „Chemak” trzeba pomóc m. in. przez wzmocnienie zaplecza konstrukcyjnego oraz bazy odlewniczej w zakresie odlewów staliwnych, szczególnie ze stali specjalnych. Niezbędne jest szybkie wydanie aktów normatywnych, które by w sposób kompleksowy unormowały zakres obowiązków i uprawnień generalnych dostawców.</u>
<u xml:id="u-1.15" who="#komentarz">Poważny zakres inwestycji chemicznych wymaga koncentracji potencjału wykonawczego, jego rozbudowy i zasilenia wykwalifikowaną kadrą. Wydać trzeba zdecydowaną walkę poślizgom inwestycji chemicznych, nieposiadających priorytetu.</u>
<u xml:id="u-1.16" who="#komentarz">Wiele uwagi wymaga rozbudowa zaplecza technicznego chemii oraz gospodarka remontowa, zabezpieczenie realizacji programu postępu technicznego i wprowadzania nowości produkcyjnych. W pełni trzeba wykorzystać fundusze przewidziane w planie na poprawę warunków bhp.</u>
<u xml:id="u-1.17" who="#komentarz">Oceniając ogólnie przedstawiony projekt 5-letniego planu rozwoju przemysłu chemicznego jest - zdaniem podkomisji - słuszny.</u>
<u xml:id="u-1.18" who="#komentarz">Na pytania posłów: Antoniego Byczewskiego (ZSL), Teresy Gąsiorkiewicz (PZPR), Wacława Mońki (SD), Michała Specjała (PZPR), Władysława Marka (ZSL), Józefa Bezlera (PZPR), Henryka Szafrańskiego (PZPR), Stanisława Prüfera (PZPR), Antoniego Daniela (PZPR), Bolesława Bednarka (PZPR - Komisja Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów), Tadeusza Pławskiego (PZPR), Barbary Gruszkiewicz (bezp.), Kazimierza Kopeckiego (bezp.), Władysława Kądziołki (PZPR), Zdzisława Drewki (PZPR) i Henryka Żakowieckiego (bezp.)- odpowiedzi udzielili: podsekretarze stanu w Ministerstwie Przemysłu Chemicznego - Bronisław Taban i Henryk Konopacki. Wyjaśnili oni m. in.:</u>
<u xml:id="u-1.19" who="#komentarz">na pytanie posła Bolesława Bednarka (PZPR), dotyczące wskaźników kapitałochłonności w przemyśle chemicznym W wielu gałęziach tego przemysłu nakłady kapitałowe na jednostkę produkcji stopniowo maleją, głównie dzięki uruchamianiu dużych, bardziej nowoczesnych jednostek wytwórczych, a także w rezultacie przechodzeniu chemii na tańsze surowce wyjściowe (np. gaz ziemny). Tym niemniej szereg nowych procesów technologicznych, prowadzących w końcowym efekcie do obniżenia kosztów wytwarzania, wpływa na uzasadniony w tym przypadku wzrost kapitałochłonności, wskutek czego w skali całego resortu wskaźnik ten naleje w bieżącej 5-latce stosunkowo nieznacznie.</u>
<u xml:id="u-1.20" who="#komentarz">na pytania posłów Wacława Mońki/SD/ i Antoniego Daniela (PZPR) dotyczące pokrycia zapotrzebowania gospodarki na farby i lakiery oraz niektóre wyroby przemysłu gumowego, przede wszystkim opony.</u>
<u xml:id="u-1.21" who="#komentarz">Zgodnie z projektem planu, produkcja farb i lakierów wzrośnie z około 118,5 tys. ton w 1965 r. do ok. 220 tys. ton w 1970 r., przy jednoczesnym zwiększeniu udziału (z 50 do 84 proc.) chemikaliów syntetycznych, a więc o znacznie wyższej jakości. Obecny deficyt jest następstwem niedoszacowania bieżących potrzeb rynku. Aby temu zaradzić, już w br. zwiększono produkcję farb i lakierów w stosunku do planu — o około 5 tys. ton, w przyszłym roku zaś zwiększy się ją o 17 tys. ton. Powinno to w zasadzie rozwiązać obecne trudności.</u>
<u xml:id="u-1.22" who="#komentarz">Niedobór opon zmniejszył się ostatnio wyraźnie, głównie dzięki podniesieniu ich jakości i co za tym idzie, przedłużeniu czasu eksploatacji. W 1968 r. problem zostanie rozwiązany całkowicie w związku z uruchomieniem w przyszłym roku największej polskiej fabryki opon samochodowych w Olsztynie.</u>
<u xml:id="u-1.23" who="#komentarz">na pytanie posła Teresy Gąsiorkiewicz (PZPR) w sprawie zaopatrzenia rynku w środki piorące przede wszystkim zaś w popularny i poszukiwany „Ixi” Dostawy „Ixi” w proszku zwiększą się z 5 tys. ton w ub. roku do ok. 12 tys. ton w br. i ok. 22 tys. ton w 1967 r. Ponadto chemia dostarczy w przyszłym roku ok. 4 tys. ton „Ixi” w innych postaciach (granulek, pasty i mydła). Przewiduje się, że produkcja ta będzie odpowiadała popytowi. Wzrosną także dostawy innych środków piorących, m. in. dzięki budowie dużego zakładu w Raciborzu.</u>
<u xml:id="u-1.24" who="#komentarz">Pytania i odpowiedzi dotyczyły ponadto następujących zagadnień:</u>
<u xml:id="u-1.25" who="#komentarz">- produkcja nawozów, tkanin niepalnych, pokryć ochronnych z tworzyw sztucznych, anilany i elany oraz dwutlenku węgla;</u>
<u xml:id="u-1.26" who="#komentarz">- wykorzystania przez przemysł chemiczny gazu ziemnego i węgla;</u>
<u xml:id="u-1.27" who="#komentarz">- zabezpieczenia inwestycji chemicznych w dokumentację;</u>
<u xml:id="u-1.28" who="#komentarz">- organizacji remontów;</u>
<u xml:id="u-1.29" who="#komentarz">- możliwości wykorzystania mocy produkcyjnej przedsiębiorstw budowlano-montażowych i geologicznych;</u>
<u xml:id="u-1.30" who="#komentarz">- ujemnych skutków stosowania środków ochrony roślin;</u>
<u xml:id="u-1.31" who="#komentarz">- poprawy warunków bezpieczeństwa i higieny pracy w przemyśle chemicznym.</u>
<u xml:id="u-1.32" who="#komentarz">(DYSKUSJA)</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#MirosławZawadzki">W projekcie planu 5-letniego przewidziano znaczny wzrost produkcji nawozów dla rolnictwa. W związku z tym powstaje problem właściwego przygotowania wsi do odbioru poważnej ilości nawozów, m. in. poprzez zabezpieczenie odpowiedniej ilości maszyn, nasilenie akcji szkoleniowo — instruktażowej itd. Trzeba także rozważyć sprawę cen, które w pewnych przypadkach mogą spowodować zahamowanie sprzedaży nawozów.</u>
<u xml:id="u-2.1" who="#MirosławZawadzki">W stosunku do innych krajów socjalistycznych pozostajemy daleko w tyle z produkcją ropy naftowej na głowę ludności. Import produktów naftowych pochłania rok rocznie około 2 mld zł. Zdając sobie sprawę, że znaczne zwiększenie produkcji ropy byłoby obecnie trudne, należy się jednak zastanowić nad możliwościami poprawy sytuacji w tej dziedzinie w przyszłej 5 — łatce.</u>
<u xml:id="u-2.2" who="#MirosławZawadzki">Napięte zadania produkcyjne przemysłu chemicznego wymagają zwrócenia szczególnej uwagi na sprawną i terminową realizację programu inwestycyjnego w tej gałęzi gospodarki. Chodzi m. in. o odpowiednie przygotowanie biur projektowych do dostarczenia wielkiej ilości dokumentacji projektowo-kosztorysowej. Należy sprecyzować metody określania kosztów budowy i zwiększyć bezpośrednią odpowiedzialność biur projektowych za rezultaty ich pracy.</u>
<u xml:id="u-2.3" who="#MirosławZawadzki">Radykalnej poprawy wymaga współpraca resortu chemii z centralami handlu zagranicznego. Należałoby m. in. rozważyć możliwość powierzenia jednej centrali zakupów dla chemii. Obecnie przy realizacji pierwszego lepszego zadania inwestycyjnego trzeba dokonywać zakupów poprzez kilka. a nawet kilkanaście central, co oczywiście niepomiernie przedłuża i komplikuje całą sprawę.</u>
<u xml:id="u-2.4" who="#MirosławZawadzki">Obecna organizacja generalnego wykonawstwa nie zdaje egzaminu na budowach przemysłu chemicznego. W praktyce generalny wykonawca jest po prostu jednym z wielu przedsiębiorstw, troszczącym się przede wszystkim o własne interesy, a dopiero w drugiej kolejności o interes budowy, którą prowadzi.</u>
<u xml:id="u-2.5" who="#MirosławZawadzki">Dyskusyjny jest także obecny system kar umownych, obowiązujący partnerów procesu inwestycyjnego. Zasługuje na rozważenie ewentualność powiązania instytucji kar umownych z interesami konkretnego przedsiębiorstwa wykonawczego, inwestora ozy dostawcy.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#JanDubis">Najwyższe wskaźniki rozwoju dotyczą w projekcie planu 5 — letniego tych gałęzi produkcji przemysłu chemicznego, które opierają się na krajowej bazie surowcowej. Jest to kierunek słuszny i zgodny z potrzebami naszej gospodarki. Należy jedynie zwrócić uwagę na sprawę możliwie równomiernego rozwoju wszystkich zakładów danej branży. Jeśli chodzi o zakłady petrochemiczne, to niektóre z nich — na przykład zlokalizowane na ziemiach wschodnich - mogą w bieżącej 5-latce napotkać na trudności związane z pewnymi brakami surowca do produkcji.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#StanisławOpałko">Nie wszystkie zadania ubiegłej 5-latki w przemyśle chemicznym zostały wykonane. Są w tej gałęzi przemysłu pewne słabości. Warto sobie zadać pytanie, w jakim stopniu będą one rzutować na realizację obecnych i przyszłych zadań. Nierealne wydają się terminy uruchomienia niektórych obiektów chemii.</u>
<u xml:id="u-4.1" who="#StanisławOpałko">Uwagi wymaga zagadnienie nawozów, w tym także ich zapasów magazynowych. Zahamowania w wysyłce nawozów z magazynów do odbiorcy mają wiele ujemnych konsekwencji. W tej sytuacji należy zwrócić uwagę na zapewnienie większej rytmiczności wywozu nawozów od producenta przez kolej, jak również na problem magazynów w gminnych spółdzielniach.</u>
<u xml:id="u-4.2" who="#StanisławOpałko">W dziedzinie inwestycji niezwykle istotna jest dobra i terminowa dokumentacja. Jak się wydaje, obecnie nie ma warunków obiektywnych, dla zapewnienia rzeczywiście realnych kosztorysów. Wynika to przede wszystkim z faktu, że ceny katalogowe różnią się w bardzo poważnym stopniu od cen faktycznie płaconych za określone dostawy.</u>
<u xml:id="u-4.3" who="#StanisławOpałko">W inwestycjach nalepy zakładać pewne rozwiązania na wyrost. Taką potrzebę nasuwa życie, a jej uwzględnianie w praktyce pozwoliłoby przy przedsięwzięciach związanych z intensyfikacją produkcji, uzyskać znaczne oszczędności.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#StanisławPawłowski">Cieszą perspektywy polskiej chemii. Będzie ona tym silniejsza, im mocniej oprze się na krajowych surowcach. Oczywiście import niektórych surowców, jak np. ropy jest w naszych warunkach koniecznością. W niektórych jednak przypadkach - a dotyczy to m. in. apatytów i fosforytów, a mówiąc szerzej surowców agrotechnicznych - warto rozważyć możliwości korzystania choćby w części z zasobów krajowych. Co się tyczy fosforytów, progresja importowa jest w obecnej 5-latce bardzo duża. Warto podjąć na szerszą skalę badania zmierzające do udostępnienia przemysłowi wprawdzie ubogich, ale rodzimych złóż. Podobny postulat poszukiwania szerszych możliwości wykorzystania krajowych, zasobów odnosi się także do soli potasowej. Trzeba wprowadzić nowoczesne, wysokowydajne metody przeróbki siarkonośnej rudy.</u>
<u xml:id="u-5.1" who="#StanisławPawłowski">Dla lepszego wykorzystania krajowych zasobów surowcowych warto rozważyć możliwość utworzenia instytutu surowców mineralnych.</u>
<u xml:id="u-5.2" who="#StanisławPawłowski">Dodatkowych wyjaśnień udzielili: podsekretarz stanu w Ministerstwie Przemysłu Chemicznego - Bronisław Taban, podsekretarz stanu w Ministerstwie Przemysłu Ciężkiego - Józef Talma i dyrektor Zjednoczenia Budowy Zakładów Chemicznych - Tadeusz Stasiak.</u>
<u xml:id="u-5.3" who="#StanisławPawłowski">Przewodniczący Komisji - poseł Józef Niedźwiecki (PZPR): Z przebiegu obrad wynika, że Komisja uznaje za właściwy przedstawiony projekt planu przemysłu chemicznego. Podstawowe kierunki rozwojowe tej gałęzi są zgodne z potrzebami kraju i w zasadzie realne. Chemia przede wszystkim rozwiązuje wielki problem ogólnogospodarczy nawozów azotowych i fosforowych, co trzeba szczególnie podkreślić; rozwiązuje też w zasadzie problem włókien i tworzyw sztucznych - choć przydałoby się więcej tych wyrobów.</u>
<u xml:id="u-5.4" who="#StanisławPawłowski">Najbardziej optymistycznym akcentem dla przemysłu chemicznego jest w obecnej 5-latce to, że kraj nasz w podstawowych produktach chemicznych czyni wielki skok i poważnie nadrabia dystans dzielący nas jeszcze od najbardziej rozwiniętych krajów zachodnio-europejskich.</u>
<u xml:id="u-5.5" who="#StanisławPawłowski">Dla Komisji jasne jest, że:</u>
<u xml:id="u-5.6" who="#StanisławPawłowski">- plan chemii jest prawie całkowicie zależny od realizacji programu inwestycyjnego;</u>
<u xml:id="u-5.7" who="#StanisławPawłowski">- zdawać sobie należy sprawę z szeregu zagrożeń w programie inwestycyjnym, zwłaszcza jeśli idzie o nakreślone terminy przekazywania nowych obiektów do eksploatacji;</u>
<u xml:id="u-5.8" who="#StanisławPawłowski">- wykonanie zadań przez chemię ma szczególnie ważne znaczenie dla całego kraju - głównie z uwagi na jej rolę w zaopatrzeniu materiałowym innych przemysłów.</u>
<u xml:id="u-5.9" who="#StanisławPawłowski">Druga sprawa wybijająca się na czoło - to jakość produktów chemicznych. Chemia dokonała w ostatnich latach sporego wysiłku w tym kierunku i może się wykazać pewnymi osiągnięciami. Ale w niektórych dziedzinach poprawy jakości bądź nie ma w ogóle, bądź jest ona niedostateczna. Potrzebny jest więc dalszy postęp.</u>
<u xml:id="u-5.10" who="#StanisławPawłowski">Przemysł chemiczny powinien zacieśniać współdziałanie z odbiorcami swej produkcji, silniej wpływać na właściwe wykorzystanie i użytkowanie chemikaliów przez odbiorców. Na to zagadnienie trzeba zwrócić większą uwagę.</u>
<u xml:id="u-5.11" who="#StanisławPawłowski">Komisja przyjęła projekt 5-letniego planu rozwoju gospodarki narodowej w części dotyczącej przemysłu chemicznego.</u>
<u xml:id="u-5.12" who="#StanisławPawłowski">Ministerstwo Przemysłu Chemicznego urządziło w sali obrad Komisji wystawę, na której - obok wykresów i plansz ilustrujących rozwój przemysłu chemicznego w lata 1966–1970 prezentowane były m. in. nowe wyroby rynkowe, które są już lub będą produkowane w bieżącej 5-latce.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>