text_structure.xml 374 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#MarszałekLonginPastusiak">Proszę państwa senatorów o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#MarszałekLonginPastusiak">Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#MarszałekLonginPastusiak">Proszę państwa senatorów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#MarszałekLonginPastusiak">A gdzie jest drugi senator sekretarz, na wagarach?</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Przyjdzie później.)</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#MarszałekLonginPastusiak">Wprawdzie pierwszych sekretarzy już nie posiadamy, ale sekretarzy senatorów mamy, prawda, i bez nich trudno wznowić obrady.</u>
          <u xml:id="u-1.6" who="#komentarz">(Senator Marian Lewicki: Panie Marszałku, dopiero przed chwilą zakończyliśmy obrady komisji.)</u>
          <u xml:id="u-1.7" who="#MarszałekLonginPastusiak">Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-1.8" who="#MarszałekLonginPastusiak">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu szesnastego porządku obrad... Ale zanim to uczynimy, może poinformuję państwa senatorów, że głosowania przewidujemy w dniu dzisiejszym - no, mogę to określić tylko w przybliżeniu - między 15.00 a 16.00. Po prostu wyostrzam uwagę państwa, żebyście mniej więcej w tym czasie byli w gotowości do głosowań.</u>
          <u xml:id="u-1.9" who="#MarszałekLonginPastusiak">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu szesnastego porządku obrad: informacja Prezesa Trybunału Konstytucyjnego o istotnych problemach wynikających z działalności i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego w roku 2004.</u>
          <u xml:id="u-1.10" who="#MarszałekLonginPastusiak">Pragnę bardzo serdecznie powitać w naszej Izbie pana prezesa Trybunału Konstytucyjnego, profesora Marka Safjana. Witamy, Panie Profesorze, Panie Prezesie.</u>
          <u xml:id="u-1.11" who="#MarszałekLonginPastusiak">Przypominam państwu senatorom, że zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym z 1 sierpnia 1997 r. Trybunał Konstytucyjny informuje Sejm i Senat o istotnych problemach wynikających z działalności i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego. Nad informacją tą nie przeprowadza się głosowania.</u>
          <u xml:id="u-1.12" who="#MarszałekLonginPastusiak">Przypominam, że otrzymaną od pana prezesa Trybunału Konstytucyjnego informację, zgodnie z art. 8 ust. 1 pkt 10 regulaminu naszej Izby, skierowałem do Komisji Ustawodawstwa i Praworządności. Komisja Ustawodawstwa i Praworządności na posiedzeniu w dniu 9 czerwca bieżącego roku zapoznała się z informacją przedstawioną przez prezesa Trybunału Konstytucyjnego i przekazała ją marszałkowi Senatu.</u>
          <u xml:id="u-1.13" who="#MarszałekLonginPastusiak">W związku z tym proszę o zabranie głosu prezesa Trybunału Konstytucyjnego, pana profesora Marka Safjana.</u>
          <u xml:id="u-1.14" who="#MarszałekLonginPastusiak">Bardzo proszę, Panie Prezesie, na trybunę senacką.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Jest to, jak każdego roku, znakomita okazja, żeby zaprezentować pewne refleksje, które się nasuwają na tle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego. Jeżeli państwo pozwolą, będą to refleksje nieco nieuporządkowane, ale niewątpliwie wskazujące na istotne elementy związane z funkcjonowaniem naszego systemu prawnego i z jego jakością, elementy, które są dobrze dostrzegane z perspektywy orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Na początek nieco ogólniejsza refleksja. Otóż w Polsce niewątpliwie prawo jest nie najlepszej jakości, jeśli posłużyć się pewnym eufemizmem, żeby nie używać mocniejszych określeń, takich jak to, że prawo jest złej jakości, a to na pewno nie wpływa dobrze na kondycję państwa prawa. Wszyscy zadajemy sobie pytanie, jakiego rodzaju przyczyny stwarzają ten stan rzeczy i jakie środki zaradcze - co jest być może ważniejsze w sensie pozytywnego spojrzenia na problem - powinny być podejmowane, co możemy zrobić, żeby poprawić tę sytuację i uczynić system prawny lepszy, bardziej przyjazny dla obywatela, bardziej transparentny i bardziej precyzyjny. Tego rodzaju uwagi, które chcę przedstawić Wysokiej Izbie, mają również na celu uporządkowanie niektórych problemów związanych z oceną jakości prawa, oczywiście oceną, jeszcze raz zaznaczam, widzianą z perspektywy orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Otóż wydaje się, że można wskazać na pewne kategorie wad w jakości prawa, wad, które są w jakimś stopniu powtarzalne, są dostrzegane w ramach poszczególnych faz procesu legislacyjnego, a wynikają być może z defektów samego tworzenia prawa, z pewnych elementów, o których będę chciał wyraźniej powiedzieć, czy je mocno podkreślić, identyfikując owe wady i wadliwości.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Wadliwości procesu legislacyjnego wysuwają się na pierwsze miejsce. Ale nie chciałbym o tym zbyt długo mówić w tym momencie, ponieważ na temat przebiegu procesów ustawodawczych w parlamencie czy może ogólniej - na temat procesów prawodawczych jest przygotowany bardzo syntetyczny, jak sądzę, a zarazem chyba dobrze przemawiający do wyobraźni materiał Trybunału Konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Ja pozwoliłem sobie ten materiał „Proces prawotwórczy w świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego” przedstawić zarówno Wysokiemu Senatowi, jak i Wysokiemu Sejmowi. Jest to już kolejna edycja materiału, który zawiera niejako identyfikację poszczególnych wad procesu prawodawczego, widzianych z perspektywy Trybunału.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">I może tylko mała uwaga w związku z orzeczeniem wydanym w roku 2004, które dotyczyło problemów poprawki wniesionej przez posłów w trakcie procesu ustawodawczego w Sejmie. Otóż chciałbym zapewnić, że Trybunał Konstytucyjny dostrzega nie tylko problem poprawek senackich, co było wielokrotnie widoczne w naszych wcześniejszych orzeczeniach, ale także wskazuje na to, że poprawki, które są wnoszone w trakcie procesu ustawodawczego w pierwszej fazie, sejmowej, również mają swoje granice i nie mogą wykraczać poza dopuszczalne prawem ramy, ponieważ w przeciwnym razie grozi to uznaniem trybu przyjęcia prawa za niekonstytucyjny. Tak się właśnie stało w wypadku ustawy ocenianej przez Trybunał Konstytucyjny w 2004 r., gdy to ze względu na zdecydowane wykroczenie poprawki poselskiej poza dopuszczalne granice, zarówno przez samą konstytucję, jak i regulamin Sejmu, ustawa została uznana za niezgodną z konstytucją. Poprawka poselska w istocie rzeczy miała charakter propozycji wnoszącej do rozważanego aktu normatywnego zupełnie nowe elementy, które nie pozostawały w żadnej łączności z pierwotnym projektem rządowym. Trybunał Konstytucyjny podkreślił, że trzeba jednak w odniesieniu do poprawki zachowywać owe iunctim, które przynajmniej w najogólniejszych zarysach pozwala na stwierdzenie łączności merytorycznej materii, która jest przedmiotem projektu, z tą, która stanowi przedmiot poprawki.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Do drugiej grupy wadliwości procesu prawotwórczego, niezwiązanych z trybem, bo jak już powiedziałem, o tym jest mowa w naszym materiale, chciałbym odnieść się nieco szerzej, z nieco innej perspektywy, bardziej widocznej przez pryzmat orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego. I na to chciałbym położyć akcent. Ta druga grupa, kategoria wad - tak sobie pozwalam to określić - które skutkują licznymi ułomnościami w prawie tworzonym w Sejmie i w Senacie, to, jak sądzę, niedostateczne dostrzeganie perspektywy czy płaszczyzny konstytucyjnej, która towarzyszy bardzo wielu projektom rozpatrywanym przez Wysokie Izby, niedostrzeganie perspektywy, która w istocie rzeczy została wcześniej niejednokrotnie określona przez orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego. Należy pamiętać, że Trybunał Konstytucyjny w wielu swoich orzeczeniach określa punkty progowe regulacji i wskazuje, gdzie konstytucja wyznacza ramy dla takich lub innych rozwiązań prawnych. Płyną z tego dość wyraźne sugestie dla procesu prawotwórczego, sugestie, które, niestety, nie zawsze są uwzględniane w procesie prawotwórczym.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Wykażę to na kilku przykładach, które wydają mi się dość charakterystyczne, dotyczących orzeczeń z zeszłego roku i nieco wcześniejszych. Otóż taki bardzo charakterystyczny przykład dotyczy dwóch kategorii ustaw, które były przedmiotem intensywnych prac parlamentarnych, mianowicie ustawy o ochronie praw lokatorów i o spółdzielniach mieszkaniowych.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Jeśli chodzi o pierwszą ustawę, o ochronie praw lokatorów, to Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie zajmował się tą problematyką. Począwszy od 1999 r., czyli od pierwszego orzeczenia, które dotyczyło czynszów regulowanych, Trybunał Konstytucyjny wypowiadał się bardzo precyzyjnie i obszernie na temat granic ochrony praw lokatorów, z jednej strony, i konieczności respektowania prawa własności, konstytucyjnie gwarantowanego, z drugiej strony. Te rozważania, wnioski i analizy Trybunał prowadził w późniejszych orzeczeniach, również w 2001 r., w 2002 r. Po rozstrzygnięciach Trybunału Konstytucyjnego z reguły dochodziło do dalszych prac legislacyjnych nad kolejnymi nowelizacjami, nowymi wersjami ustaw, które regulowały tę sferę stosunków prawnych. I niestety za każdym razem powtarzany był ten sam błąd, najogólniej mówiąc sprowadzający się do tego, że ciągle nie jest dobrze zidentyfikowany przez parlament ten problem, o którym wielokrotnie mówiliśmy, mianowicie problem związany z balansowaniem między ochroną prawa własności i ochroną praw lokatorów.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Sądzę, że bardzo wyraźnie wynikało to także z ostatniego orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, wydanego już w tym roku, orzeczenia, które zakwestionowało kilka przepisów ustawy nowelizującej ustawę o ochronie praw lokatorów. Ono zostało mylnie odczytane przez opinię publiczną i część mediów, a może raczej w tej kolejności: część mediów i przez to również opinię publiczną, jako orzeczenie, które w sposób nieograniczony uwalnia czynsze, opowiada się za całkowicie bezwzględną ochroną prawa własności, a nie dostrzega interesów i praw lokatorów. Oczywiście nie o to chodziło. Chodziło o to, że mechanizmy, które zostały sformułowane w tej ostatniej ustawie, podobnie jak w poprzednich regulacjach, operują bardzo formalnymi, mechanicznymi, sztywnymi granicami wysokości czynszu, formalnymi czysto kryteriami, które nie pozwalają w społeczeństwie rządzonym przez państwo prawa na dostatecznie elastyczne i bardziej zniuansowane spojrzenie na problematykę ochrony czynszów. Bo to nie jest tak, proszę państwa, nie jest tak, Wysoki Senacie, że można spojrzeć na problem kształtowania wysokości czynszów wyłącznie w ten sposób, że ochronę zapewniamy lokatorowi wtedy, gdy ustawimy jakąś procentową barierę, na przykład barierę trzyprocentową, co czynił ustawodawca wielokrotnie wcześniej. Problem jest dużo bardziej skomplikowany. Wiąże się on przede wszystkim z koniecznością wprowadzenia, tak jak to jest w większości ustawodawstw w Europie, które mają od dawna ukształtowaną kulturę ochrony praw lokatorów i wyważania ochrony prawa własności i praw lokatorów, odpowiednich mechanizmów kontrolnych, odpowiednio elastycznych mechanizmów kontrolnych, które dają sądom instrument, odpowiednio precyzyjny, aby odpowiedzieć na pytanie, czy podwyżka czynszu jest sensowna, czy nie jest sensowna, czy jest uzasadniona, czy nie, czy godzi ona in casum, w konkretnym przypadku w interesy właściciela, w interesy lokatora, czy też jest inaczej.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">To jest niezwykle istotny postulat płynący z naszego orzeczenia. Na przykład granica 3%, która została w jakimś stopniu utrzymana przez ustawę, którą Trybunał uznał w pewnej mierze za niezgodną z konstytucją, niczego w istocie rzeczy nie załatwia, a na pewno była złamaniem obietnicy i przyrzeczenia wcześniej dawanych wielokrotnie przez ustawodawcę, że końcowym terminem utrzymywania sztywnej granicy trzyprocentowej wartości odtworzeniowej dla czynszu jest data 31 grudnia 2004 r. Nie wolno łamać obietnic dawanych wcześniej przez ustawodawcę, ale trzeba dostrzec, że ochrona praw lokatorów jest wartością, która może być realizowana przez innego rodzaju instrumenty, mechanizmy. Tego wymaga art. 76 konstytucji i to jest możliwe, tylko to wymaga zupełnie innego spojrzenia na problematykę, jeszcze raz powtórzę, innego spojrzenia na problematykę praw ochrony lokatorów. Ten problem, właściwie problem dostrzeżenia odpowiedniej perspektywy konstytucyjnej na podstawie całokształtu naszego orzecznictwa, jest także, moim zdaniem, powodem czy źródłem wadliwości procesu legislacyjnego, mówiąc precyzyjniej - to niedostrzeganie owej perspektywy konstytucyjnej. Dlatego też Trybunał Konstytucyjny zdecydował się w tej sprawie, na podstawie całokształtu orzecznictwa dotyczącego problematyki ochrony praw lokatorów i wynajmujących, skonstruować sygnalizację, która będzie pewnego rodzaju syntezą dotychczasowego orzecznictwa i która będzie mogła, jak sądzę, stanowić jeszcze bardziej wyrazisty instrument wskazujący na ważne aspekty konstytucyjne.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">To niedostrzeganie płaszczyzny konstytucyjnej wyznaczonej przez Trybunał Konstytucyjny jego orzeczeniami było też źródłem powtarzalności błędów, które pojawiały się w kolejnych nowelizacjach ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych. Trybunał zajmował się tymi sprawami wiele razy, w wielu orzeczeniach i bardzo wyraźnie określał te konstytucyjne punkty progowe, które powinny być brane pod uwagę przez ustawodawcę. Skupię się na tylko jednym, dla przykładu, problemie, który został przez Trybunał Konstytucyjny wskazany w orzeczeniach dotyczących spółdzielni mieszkaniowych. Chodzi o status tak zwanego spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, mówiąc inaczej, prawa, które jest klasyfikowane w kategorii praw majątkowych jako ograniczone prawo rzeczowe, mylnie, jak sądzę, także przez niektórych twórców prawa traktowane jako prawo identyczne treściowo z własnością.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Trybunał Konstytucyjny zwrócił uwagę na to, że rzeczywiście wybór formy prawa majątkowego, stosowanej w określonych stosunkach prawnych, pozostaje w gestii swobody ustawodawcy. To jest sfera uznania, wyboru przez ustawodawcę tej lub innej adekwatnej formy. Trybunał Konstytucyjny oczywiście nie może oceniać tego, że ustawodawca zdecydował się na to, aby wprowadzić lub znieść określoną konstrukcję czy formułę prawa majątkowego. Wobec tego jeżeli ustawodawca decyduje się, choć niekonsekwentnie, najpierw znosi ograniczone prawo rzeczowe, potem je przywraca w kolejnych nowelizacjach, to oczywiście może to uczynić. Być może nie jest to najbardziej roztropne rozwiązanie z punktu widzenia sygnałów wysyłanych przez ustawodawcę, ale mieści się ono w sferze swobody.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#komentarz">(Sygnał telefonu komórkowego)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#MarszałekLonginPastusiak">Proszę państwa, ja już wczoraj o to prosiłem. Przed wejściem do izby senackiej jest znak informujący o wyłączeniu telefonów komórkowych. Bardzo proszę, żebym po raz kolejny nie musiał przypominać państwu senatorom o tym obowiązku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">To, co na pewno wydaje się problemem, który wchodzi w zakres problematyki konstytucyjnej, dotyczy statusu czy sposobu ujęcia własnościowego prawa do lokalu. Otóż nie można tego prawa tworzyć jako swoistej alternatywy własności, nie różnicując praktycznie treści tego prawa do własności, ale poddając je z pewnego punktu widzenia większym ograniczeniom, gdy chodzi o uprawnienia samej spółdzielni w stosunku do członka, niż w wypadku prawa, które jest własnością w pełnym tego słowa znaczeniu. To właśnie był powód, dla którego Trybunał w 2004 r. uznał, że przy takiej konfiguracji treści prawa własnościowego do lokalu nie można uznać za zgodne z konstytucją i zgodne z ochroną własności - to właśnie ten przepis, ten wzorzec konstytucyjny był brany pod uwagę - uzależniania nabycia prawa własnościowego od przyjęcia nabywcy w poczet członków spółdzielni.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Ten sam błąd, na który bardzo wyraźnie wskazaliśmy w naszym orzeczeniu z 2004 r., powtarzał się w nowelizacji ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, będącej przedmiotem rozważań Trybunału Konstytucyjnego już w tym roku, w orzeczeniu dotyczącym spółdzielczości mieszkaniowej. Było to mianowicie wtedy, kiedy okazało się, że wartość spółdzielczego prawa własnościowego, tego ograniczonego prawa rzeczowego, oraz własności jako odrębnego prawa majątkowego była potraktowana przez ustawodawcę dokładnie tak samo, a nawet ustawodawca narzucał potencjalnemu członkowi spółdzielni zapłacenie tej samej ceny za prawo, które ma inny status prawny i prowadzi do innej sytuacji prawnej przyszłego członka. Otóż nie można operować wartością rynkową w stosunku do prawa majątkowego, które jest skonfigurowane hierarchicznie w pozycji praw majątkowych niżej niż prawo własności. Tak się właśnie działo w ramach tych regulacji, które badaliśmy w orzeczeniu już przyjętym w tym roku.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Kwestie związane z niedostrzeganiem aspektów czy płaszczyzny konstytucyjnej pojawiały się także w innych sprawach rozpatrywanych w ubiegłym roku przez Trybunał Konstytucyjny. Chciałbym tu jeszcze zwrócić uwagę na bardzo istotny problem związany ze sprawą mienia zabużańskiego. Trybunał Konstytucyjny w grudniu 2004 r. wydał kolejne orzeczenie, proszę zwrócić uwagę na to, że to jest kolejne orzeczenie w tej sprawie, dotyczące mienia zabużańskiego. Otóż to orzeczenie dotyczyło regulacji ustawowych, które zostały przyjęte po wcześniejszym rozstrzygnięciu Trybunału z 2002 r. Wskazano tam bardzo wyraźnie kierunki rozwiązań ustawodawczych związanych z kompensacją, które nie zostały zrealizowane czy nie były respektowane w późniejszym orzeczeniu.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Jakie były kluczowe elementy argumentacji Trybunału Konstytucyjnego? Pierwszy argument był taki. Tak zwane umowy republikańskie z 1945 r. nie tworzą bezpośredniej podstawy do żądań kompensacji w pełnej wysokości. To zostało bardzo wyraźnie powiedziane. Drugi element wskazywał, że jeżeli państwo tworzy przyrzeczenie dla obywateli zastosowania jakiejś formy kompensacji, to następnie nie może toczyć z obywatelami nie do końca uczciwej gry, która polegałaby na tym, że wprowadzane mechanizmy, mające służyć kompensacji, okazują się być kompletnie nieskuteczne, nieefektywne w działaniu. Te dwa elementy wskazywano jako podstawę uznania niekonstytucyjności pewnych regulacji ustawy w wyroku z grudnia 2002 r.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Sądzę, że właśnie niedostrzeżenie aspektu konstytucyjnego, wynikającego z art. 2 oraz z art. 64 konstytucji, było przyczyną przyjęcia regulacji, które zostały zakwestionowane przez Trybunał Konstytucyjny w grudniu 2004 r., zresztą po wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, a które wprowadzały znowu czysto mechaniczną granicę 50 tysięcy zł jako górną granicę wysokości odszkodowań kompensacyjnych. W tym orzeczeniu Trybunał nie zakwestionował, co chcę podkreślić, możliwości operowania wskaźnikiem procentowym, nawet dość mocno ograniczającym wysokość kompensacji, ale wprowadzenie granicy 50 tysięcy zł, operowanie bezwzględnym wskaźnikiem kwotowym tworzyło sytuację nierówności, nierównego traktowania osób, które znajdowały się rzeczywiście w różnych sytuacjach. Można sobie łatwo wyobrazić, że ta sama kwota, czyli 50 tysięcy zł, w jednym przypadku mogła oznaczać pełną kompensację, w drugim przypadku kompensację na przykład w granicach 5%. To tylko jeden z elementów wskazanych w naszym orzeczeniu.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Oczywiście nie chodzi mi o to, żeby prezentować teraz bliższe uwagi na temat orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego o mieniu zabużańskim, ale o to, że w procesie ustawodawczym nie udało się wyprowadzić wniosków, które płynęły bezpośrednio z naszego rozstrzygnięcia konstytucyjnego w 2002 r. W związku z tym można było tego uniknąć, gdyby został zastosowany odpowiedni system monitorowania czy może w trakcie prac legislacyjnych w większym stopniu zwrócono by uwagę na treści płynące z naszego orzeczenia.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Na marginesie tych uwag o problematyce konstytucyjnej czy może związanych z płaszczyzną konstytucyjną, wyznaczoną orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego, chciałbym też Wysokiemu Senatowi zwrócić uwagę na pewne postulaty, treści, wynikające z orzeczenia, które zostało wydane w 2000 r. w sprawie SK 18/99, dotyczącego szkół wyższych i problematyki odpłatności za studia wieczorowe i zaoczne w szkołach wyższych, problematyki czesnego, bardzo trudnej, skomplikowanej i bardzo wrażliwej w sensie społecznym. Trybunał Konstytucyjny sformułował w tym orzeczeniu wiele ważnych kryteriów, które wskazują, że przy pewnych założeniach można pogodzić formułę art. 70 ust. 2 konstytucji, gwarantującą nieodpłatny dostęp do szkół publicznych, z zasadą odpłatności za studia wieczorowe i zaoczne, muszą być jednak respektowane pewne zasady i granice.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Prosiłbym Wysoki Senat, ponieważ wiem, że w tej chwili w Senacie prowadzone są prace nad tą ustawą, o zwrócenie uwagi podczas pracy również na orzeczenie SK 18/99 i na problem związany z kształtowaniem wysokości czesnego. Obawiam się tego, wyrażam tu oczywiście swój osobisty pogląd, że obecnie wprowadzona do tej ustawy regulacja, która odnosi się wyłącznie do czysto mechanicznego kosztowego kształtowania wysokości czesnego, nie uwzględnia wszystkich aspektów, o których mówił Trybunał Konstytucyjny w orzeczeniu w sprawie SK 18/99. Na przykład w ogóle nie bierze pod uwagę tego, że kształtowanie wysokości czesnego w szkołach wyższych nie może operować wyłącznie elementem kosztów na danym kierunku studiów czy na danym wydziale, ale musi brać pod uwagę to, że uniwersytet czy szkoła wyższa tworzy universitas, jest całością, jest jednością wydziałów. Wobec tego jeżeli na przykład na wydziale prawa, historii czy zarządzania pobiera się czesne w określonej wysokości, to jest ono kształtowane również przy wzięciu pod uwagę kosztów kształcenia na wydziałach biologii, astronomii, fizyki czy chemii, które nie zarabiają na siebie. Wobec tego formuła przyjęta w projekcie ustawy o szkolnictwie wyższym praktycznie może hamować rozwój niektórych wydziałów uniwersyteckich, które nie są w stanie na siebie zarobić w sytuacji istniejących dotacji budżetowych. To jest uwaga, którą formułuję na tle wcześniejszego orzecznictwa trybunału.</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Chciałbym przejść teraz do identyfikacji pewnych wad, związanych z procesem ustawodawczym, na tle naszego orzecznictwa i zwrócić uwagę na sprawę, która wydaje się być niepokojącą, a która powtarza się w wielu regulacjach. Spróbuję pokazać ją na przykładach, chodzi mianowicie o problem implementacji, czysto mechanicznej implementacji dyrektyw czy prawa wspólnotowego do systemu prawa polskiego. Otóż mechaniczne, automatyczne, chciałoby się powiedzieć, bezrefleksyjne, ale byłby to już kolokwializm, przenoszenie regulacji prawa wspólnotowego, które niejako nie uwzględnia całości polskiego systemu prawnego, a także rzeczywistego znaczenia, treści, wynikających z dyrektyw Unii Europejskiej, może prowadzić do dużych nieporozumień i dużych błędów legislacyjnych. To jest problem, który, jak sądzę, dzisiaj trzeba uznać za szczególnie ważny i palący, zważywszy na to, jak ogromny jest wpływ prawa wspólnotowego na kształtowanie się oblicza polskiego systemu prawnego, prawa wewnętrznego.</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Problem ten pojawił się niewątpliwie na tle ustawy o biopaliwach w 2004 r. Trybunał Konstytucyjny, rozstrzygając o ustawie wprowadzającej nakaz stosowania biokomponentów w paliwach płynnych, badał między innymi to, w jaki sposób te regulacje były determinowane przez regulacje wspólnotowe. Trybunał w swoim orzeczeniu stwierdził, że nakazy w tych kwestiach płynące z dyrektyw Unii Europejskiej zostały po prostu błędnie odczytane przez ustawodawcę. W efekcie powstał konstrukt, doprowadzający do dyskryminacji a rebours polskiego przedsiębiorcy, który był w gorszej sytuacji z punktu widzenia obowiązków stosowania biokomponentów niż na przykład jego konkurent czy kontrahent z krajów Unii Europejskiej, czyli konkurencja a rebours bardzo niebezpieczna dla polskiego przedsiębiorcy. Jednocześnie ustawa ta, poza wszystkim, naruszała innego rodzaju regulacje, także wspólnotowe, dotyczące ochrony konsumenta, na przykład dostępu do informacji i odpowiedniej ochrony praw konsumenckich w tego rodzaju sytuacji, które to problemy nie zostały zauważone przez ustawodawcę.</u>
          <u xml:id="u-4.10" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Przy tej okazji trzeba także wspomnieć, jak sądzę, o mechanicznym i nie do końca uwzględniającym, jak się okazało, aspekty konstytucyjne europejskim nakazie aresztowania. Do polskiego systemu prawnego wprowadzono europejski nakaz aresztowania, będący decyzją ramową, to nie jest element sensu stricto prawa wspólnotowego, którego wprowadzenie spowodowało zmianę przepisów kodeksu postępowania karnego, dodanie w tych przepisach odrębnego rozdziału, obok ekstradycji, dotyczącego europejskiego nakazu aresztowania.</u>
          <u xml:id="u-4.11" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Otóż w pracach nad tymi regulacjami, a jeszcze wcześniej w ogóle nad wprowadzeniem tej decyzji ramowej do porządku prawnego Unii Europejskiej, nie zwrócono uwagi na brzmienie art. 55 ust. 2 konstytucji, która mówi bardzo wyraźnie o tym, że ekstradycja obywatela polskiego nie jest dopuszczalna. Przepis jest sformułowany w sposób kategoryczny, nie zawiera żadnych wyjątków i nie pozwala ustawodawcy na żaden ruch. Kraje, które to zauważyły, na przykład Austria, w trakcie prac nad europejskim nakazem aresztowania zgłosiły w tym zakresie zastrzeżenie do regulacji prawa europejskiego, zważywszy właśnie na treść swojej konstytucji. Ciekawe będzie orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego Niemiec właśnie w sprawie europejskiego nakazu aresztowania, zostanie ono wydane prawdopodobnie za trzy tygodnie. W każdym razie to pokazuje, że nieuwzględnienie aspektu konstytucyjnego w obrębie implementacji prawa europejskiego może prowadzić do bardzo poważnych konsekwencji.</u>
          <u xml:id="u-4.12" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Trybunał Konstytucyjny kilka tygodni temu uznał regulacje kodeksu postępowania karnego za niezgodne z art. 55 ust. 2 konstytucji, wskazując na suwerenność konstytucyjną jako podstawę odnoszenia się również do tych regulacji, które są implementacją prawa wspólnotowego. Jednak efekt jest taki, że Polska, która przecież zobowiązała się do tego, by wprowadzić w życie europejski nakaz aresztowania - jest on zresztą potrzebny, o czym mówimy w naszym orzeczeniu, jest to regulacja ze wszech miar pożądana przy otwartych granicach i otwartej przestrzeni oraz przy uwzględnieniu tego, że w innych państwach Unii Europejskiej istnieją także wszelkie gwarancje procesowe - naraża się na sankcje, które mogą wynikać z faktu nierespektowania tej regulacji w naszym systemie prawnym. Ażeby mogła być ona wprowadzona, potrzebna jest punktowa zmiana konstytucji. W art. 55 ust. 2 trzeba wprowadzić zastrzeżenie, które by wyraźnie dopuszczało możliwość stosowania ekstradycji związanej z realizacją europejskiego nakazu aresztowania. Innego rodzaju rozwiązanie będzie manipulowaniem przy konstytucji, która zawsze tworzy konieczne minimum gwarancji praw obywatelskich, gwarancji, których polski ustawodawca nigdy nie może stracić z pola widzenia.</u>
          <u xml:id="u-4.13" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Chciałbym tylko słowo powiedzieć o orzeczeniu, które Trybunał Konstytucyjny wydał na początku tego roku w związku z problematyką europejską, mianowicie o orzeczeniu dotyczącym ustawy europejskiej, w którym, mając na uwadze rosnące znaczenie wpływu prawa europejskiego na proces ustawodawczy w Rzeczypospolitej, uznaliśmy za absolutnie konieczne respektowanie uprawnień obu izb parlamentu, Sejmu i Senatu, do wyrażania opinii o projektach aktów prawa wspólnotowego, które są następnie prezentowane przez rząd na forum organów unijnych. Tego rodzaju rozstrzygnięcie było oparte, nie ukrywam, na reinterpretacji pojęcia władzy ustawodawczej, pojęcia kompetencji władzy ustawodawczej, a także art. 10, mówiącego o zasadach podziału władz w państwie demokratycznym.</u>
          <u xml:id="u-4.14" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Następna kategoria ułomności czy wad, które dostrzegamy z perspektywy Trybunału Konstytucyjnego, związana jest z tym, co określiłbym problemem instrumentalizacji prawa, a także wprowadzania do systemu prawnego nieadekwatnych instrumentów w stosunku do zakładanych celów legislacyjnych. Owa instrumentalizacja prawa może być wykazana na tle jednego z orzeczeń, nie chcę dalej rozwijać tego wątku, na tle orzeczenia, które było przedmiotem rozstrzygnięć w 2004 r., dokładnie z 20 kwietnia 2004 r., oznaczonego K 45/02, a dotyczącego ustawy o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Trybunał Konstytucyjny w ramach tego orzeczenia uznał między innymi za niezgodny z konstytucją przepis, który nadawał rangę sekretarzy stanu szefom Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego w celu umożliwienia sprawowania tych funkcji członkom parlamentu. Tego rodzaju regulacja, w jakimś sensie instrumentalizacja prawa, była wyraźnym obejściem art. 103 ust. 1 konstytucji, który, wprowadzając incompatibilitas dla posłów i funkcjonariuszy centralnych instytucji administracji państwa, jednocześnie dopuszcza wyjątek w odniesieniu do ministrów i sekretarzy stanu, ale przecież sekretarzy stanu zupełnie inaczej rozumianych, sekretarzy stanu związanych z funkcją ministra członka rządu, a nie sekretarzy stanu, których funkcja czy status jest kreowany w zupełnie innej konfiguracji prawnej.</u>
          <u xml:id="u-4.15" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Drugi przykład jest związany z nieadekwatnością regulacji do celów, do których zmierza ustawodawca, a dotyczy rozpatrywanej przez Trybunał Konstytucyjny ustawy o zgromadzeniach, ustawy, która zmierzała do zapewnienia większego bezpieczeństwa, jak czytaliśmy w jej uzasadnieniu, między innymi imprez sportowych, do zapewnienia bezpieczeństwa uczestnikom i otoczeniu społecznemu zgromadzeń, posługując się regulacją, która w istocie uderzała w coś, co można by nazwać podstawą wolności zgromadzeń. Mianowicie owa regulacja umożliwiała rozwiązanie zgromadzenia w każdym przypadku, w którym nie uda się zidentyfikować uczestnika zgromadzenia. Jeśli ktoś ma ciemne okulary, założy perukę albo cokolwiek, co oddzielałoby go od jego normalnego funkcjonowania w życiu codziennym, może być to traktowane jako ukrywanie się, utrudnianie identyfikacji i stwarzać podstawę do rozwiązania zgromadzenia.</u>
          <u xml:id="u-4.16" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Tego rodzaju bardzo nieprecyzyjna regulacja, nie wiadomo, co to znaczy: „elementy utrudniające identyfikację”, w zestawieniu z bardzo arbitralnymi kryteriami dopuszczalności rozwiązania zgromadzenia, naruszała podstawową wolność konstytucyjną i została uznana także za nieadekwatną w stosunku do celów, które chciał w tym wypadku osiągnąć ustawodawca.</u>
          <u xml:id="u-4.17" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Można powiedzieć, że w orzeczeniu, które było rozpatrywane na przełomie 2003 i 2004 r., w tym znanym orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego dotyczącym Narodowego Funduszu Zdrowia, mieliśmy także do czynienia z regulacją, która była, jako całość, w istocie niedopasowana do podstawowych celów i założeń konstytucyjnych. Wprowadzała rozwiązania dysfunkcjonalne, które uniemożliwiały zapewnienie przede wszystkim skutecznego dostępu do świadczeń medycznych, zgodnego z zasadą równego traktowania wszystkich podmiotów.</u>
          <u xml:id="u-4.18" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Proszę państwa...</u>
          <u xml:id="u-4.19" who="#komentarz">(Marszałek Longin Pastusiak: Przepraszam, Panie Prezesie, ale muszę na chwilkę przerwać pańskie wystąpienie, aby powitać delegację.)</u>
          <u xml:id="u-4.20" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Tak, tak, oczywiście.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#MarszałekLonginPastusiak">Panie Prezesie, przepraszam na chwilkę, ale mamy zaszczyt gościć w Senacie Rzeczypospolitej Polskiej delegację parlamentu Indonezji, na czele z wiceprzewodniczącym parlamentu, panem Abdulem Muhaiminem Iskandarem.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#MarszałekLonginPastusiak">Witamy serdecznie naszych indonezyjskich przyjaciół.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#MarszałekLonginPastusiak">Chciałbym też powiedzieć, że przed niespełna dwoma laty mieliśmy zaszczyt gościć w Senacie ówczesnego prezydenta Indonezji, panią Sukarnoputri. Mile wspominamy tę wizytę. Cieszymy się, że stosunki parlamentarne między naszymi krajami dobrze się rozwijają. Życzymy państwu miłego pobytu.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#MarszałekLonginPastusiak">A ja cieszę się, że państwo będziecie jutro w moim okręgu wyborczym w Gdańsku.</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#MarszałekLonginPastusiak">Wszystkiego dobrego państwu życzę. I dziękujemy za wizytę.</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.7" who="#MarszałekLonginPastusiak">Bardzo proszę. Proszę, Panie Prezesie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Wysoki Senacie! Szanowny Panie Marszałku!</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Proszę te uwagi potraktować oczywiście jako nie do końca uporządkowane, to są pewne refleksje na tle zeszłorocznego i wcześniejszego orzecznictwa, ale te refleksje prowadzą jednak do kilku ogólniejszych wniosków, które chciałbym przedstawić, zanim przejdę do następnego wątku, i na tym już będę kończył, dotyczących wykonania orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Otóż jak się wydaje, mamy do czynienia z problematyką, która powinna być przedmiotem troski wszystkich: wszystkich instytucji państwa prawnego i w istocie wszystkich obywateli. Jakość prawa tworzonego w Polsce ulega dramatycznemu pogorszeniu, wobec tego muszą być brane pod uwagę odpowiednie środki zaradcze. Na tym tle jest oczywiste, że komplikacja procesu tworzenia prawa wynikająca między innymi z integracji europejskiej, ale nie tylko, także z liczby aktów normatywnych przyjmowanych przez ustawodawcę czy ogólnie przez prawodawcę, wskazuje na to, że jest z całą pewnością pożądane w ramach procesu ustawodawczego istnienie swoistego cenzora legislacyjnego, którym może być parlament, druga izba parlamentu.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Ja sądzę, że funkcje Senatu mogą być w tym zakresie wykorzystywane z ogromnym pożytkiem dla procesu ustawodawczego, dla jego jakości. Senat wielokrotnie dowodził, poprzez swoje bardzo liczne poprawki do ustaw przyjmowanych przez Sejm, jak ważne może być w tej fazie procesu ustawodawczego poprawianie procesu legislacyjnego. Nie ulega dla mnie wątpliwości, że wyeliminowanie tej fazy procesu ustawodawczego może proces tworzenia dobrego prawa znacznie utrudnić. Tworzenie dobrego prawa będzie, moim zdaniem, napotykało na dalsze bariery, na poważniejsze ograniczenia. Wobec tego z całą pewnością widziałbym sensowność i racjonalność nie tylko postulatu utrzymywania tej fazy procesu ustawodawczego, ale co więcej sensowność wzmocnienia funkcji ustawodawczych Senatu, jego funkcji związanych na przykład z zakresem zgłaszanych poprawek, z możliwością wpływania na jakość procesu ustawodawczego w państwie. To jest już oczywiście materii ewentualnych zmian konstytucyjnych, więc można tylko o tym co najwyżej wspomnieć.</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Wydaje mi się także, i to też jest pewna refleksja, że jeżeli prawo jest tak bardzo często niejasne, tak bardzo niespójne, wywołuje tak wiele wątpliwości interpretacyjnych w jego stosowaniu, jeżeli tak wiele problemów w praktyce funkcjonowania instytucji państwa prawa budzi dzisiaj zasadnicze wątpliwości, to sądzę, że coraz mocniej staje się widoczne, iż wyeliminowanie z kompetencji Trybunału Konstytucyjnego kompetencji związanej z ustaleniem wiążącej wykładni prawa stanowi duży błąd i duży mankament w istniejącej sytuacji. Dzisiaj nie ma w Polsce, w Rzeczypospolitej, żadnego organu, który mógłby w wypadku pojawienia się zasadniczych wątpliwości interpretacyjnych do poszczególnych regulacji, a mieliśmy z takimi przypadkami wielokrotnie do czynienia, wypowiedzieć się autorytatywnie o znaczeniu i treści tego prawa, i określić kierunek interpretacji wiążącej dla innych organów. Stwarza to stan niebezpieczeństwa prawnego, podważa zasadę zaufania do państwa prawnego i w gruncie rzeczy obniża powagę i prestiż prawa, i państwa prawa.</u>
          <u xml:id="u-6.5" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Wydaje się wreszcie, że musimy brać pod uwagę w sytuacji, w której dzisiaj jesteśmy, w punkcie, w którym dzisiaj jesteśmy, że obniżanie się jakości prawa, tworzenie złego prawa, to nie jest tylko kwestia obniżania autorytetu państwa prawnego i kryzysu zaufania obywateli do państwa i stanowionego przezeń prawa. Obniżenie jakości prawa ma swoją cenę, ma swoją wymierną cenę budżetową, ponieważ dzisiaj jesteśmy już w okresie, kiedy zostało przez ustawodawcę zrealizowane postanowienie art. 77 ust. 1 konstytucji poprzez wprowadzenie mechanizmów odpowiedzialności odszkodowawczej władzy publicznej, czyli inaczej mówiąc skarbu państwa, za popełnione błędy normatywne, za złe prawo, za niezgodne z prawem prawo. Jeżeli tego rodzaju mechanizm odpowiedzialności odszkodowawczej jest bardzo szeroko wprowadzony, najszerzej w Europie wprowadzony, nie ma państwa, które tak daleko poszło w tej dziedzinie, to konsekwencje odpowiedzialności finansowej władzy publicznej związane z tworzeniem złego prawa są niezwykle daleko idące. Musimy je mieć także na uwadze.</u>
          <u xml:id="u-6.6" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">To są regulacje, które obowiązują dopiero od 1 września 2004 r. Jest za wcześnie, by mówić dzisiaj o ukształtowanych kierunkach orzeczniczych, o usunięciu wszystkich możliwych wątpliwości, które się pojawiają na tle tych regulacji. Jedno wydaje się pewne, to mianowicie, że podstawą stwierdzenia niezgodności prawa z prawem, czyli bezprawności aktów normatywnych, jest wcześniejsze orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego, który stwierdzając niezgodność z konstytucją stwierdza tym samym hierarchiczną niezgodność aktu prawnego. Tego rodzaju orzeczenie może dalej wywoływać konsekwencje w sferze odpowiedzialności odszkodowawczej, finansowej państwa.</u>
          <u xml:id="u-6.7" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Pamiętajmy także, to dzisiaj jest wyraźnie widoczne, gdy chodzi o tak zwaną ustawę 203, że mechanizmy odpowiedzialności odszkodowawczej dotyczą nie tylko prawa niezgodnego z prawem hierarchicznie wyższym, ale także zaniechań ustawodawczych, zaniechań ustawodawczych. O zaniechaniach ustawodawczych orzeka już nie Trybunał Konstytucyjny, bo nie ma tych kompetencji, co jest zdumiewające, tylko sąd rejonowy czy sąd okręgowy. Tego rodzaju regulacja jest, moim zdaniem, chyba jednak pewnym błędem. To niewątpliwie powinna być kompetencja sądu konstytucyjnego. I tak jest w innych krajach europejskich: wszędzie tam gdzie sądy czy organy szeroko rozumianego wymiaru sprawiedliwości wypowiadają się na temat zaniechań legislacyjnych, zawsze robi to najwyższy organ, nie zaś sąd przy okazji rozpatrywania jakiejś sprawy. Niemniej jednak faktem jest, że tego rodzaju przesłanka odpowiedzialności istnieje i ona może owocować także odpowiedzialnością odszkodowawczą. Oczywiście, to nie jest odpowiedzialność parlamentu. Roszczenia mogą być dochodzone od Skarbu Państwa, poprzez Ministerstwo Skarbu, które reprezentuje jako statio fisci Skarb Państwa, ale przecież nie o to w końcu chodzi, kto jest formalnie pozwany i legitymowany w procesie cywilnym. Chodzi o to, z czyjej kieszeni wyjmowane są pieniądze, ostatecznie, dla zapłacenia obywatelowi za błędy legislacyjne, a są wyjmowane z kieszeni podatnika, z kieszeni wszystkich obywateli.</u>
          <u xml:id="u-6.8" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Chciałbym obecnie przejść do ostatniego już wątku. Wiem, że trochę nadużywam cierpliwości Wysokiego Senatu, ale chcę przejść do kilku ostatnich uwag związanych z wykonywaniem wyroków Trybunału Konstytucyjnego, bo jest to problem, który budzi mój najwyższy niepokój, budzi najwyższy niepokój Trybunału Konstytucyjnego, i który rzeczywiście od kilku co najmniej lat stanowi, moim zdaniem, bulwersujący przykład naruszania standardów konstytucyjnych, standardów państwa prawnego.</u>
          <u xml:id="u-6.9" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Chciałbym przede wszystkim zauważyć, że problem wykonalności wyroków Trybunału Konstytucyjnego jest w gruncie rzeczy dość świeży. On się pojawia w ostatnich kilku latach. W praktyce pojawił się po 1999 r., czyli dopiero w dwa lata po wejściu w życie nowej konstytucji, bo od tego momentu wyroki Trybunału Konstytucyjnego stały się w pełni ostateczne i to już nie parlament decyduje o ich wejściu w życie. Wobec tego zapomniano, że samo wejście w życie wyroku w wielu wypadkach nie zapewnia, nie oznacza automatyzmu przywrócenia zgodności prawa z konstytucją. Wejście w życie wyroku, który prowadzi do eliminacji przepisu niezgodnego z konstytucją, może usunąć przyczynę niekonstytucyjności, ale nie musi tego uczynić. Nie zawsze tak będzie, ponieważ sytuacje są, pamiętajmy, bardzo zróżnicowane.</u>
          <u xml:id="u-6.10" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Może zdarzyć się na przykład tak, że po wydaniu przez sąd konstytucyjny wyroku eliminującego normę niekonstytucyjną powstaje w systemie nieusuwalna luka prawna, która także jest niezgodna z konstytucją. Przykładem takiej nieusuwalnej luki jest usunięcie przepisów, które regulowały przyjęcia na aplikację prawniczą. Do dzisiaj ta luka nie jest usunięta, ten stan istniejący aż do dzisiaj, istniejący od dwóch lat, nie jest zgodny z konstytucją. Dziesiątki tysięcy młodych ludzi nie może dostać się na aplikację prawniczą. Parlament nie jest w stanie uzgodnić odpowiedniej formuły, która by przywracała zgodność z konstytucją. To jest przykład luki konstytucyjnej nieusuwalnej przecież dla Trybunału Konstytucyjnego, który nie jest pozytywnym ustawodawcą i który nie ma kompetencji do wypełnienia takiej luki.</u>
          <u xml:id="u-6.11" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Innym przykładem jest sytuacja, w której Trybunał Konstytucyjny określa termin wejścia w życie wyroku, odracza, krótko mówiąc, wejście w życie wyroku, stwarzając parlamentowi możliwość dostosowania w tym czasie prawa do wymagań zgodności z konstytucją. I tu oczywiście w tym okresie, krótkim, maksymalnie półtorarocznym, ale najczęściej jest on oczywiście krótszy, jest powinnością prawodawcy wprowadzenie do systemu prawnego tych przepisów, które pozwolą na skuteczne zastąpienie niekonstytucyjnych norm odpowiednią regulacją. I tak się też, niestety, w bardzo wielu przypadkach nie dzieje. I znowu przykładem jest ustawa, która została uznana za niezgodną z konstytucją o mieniu zabużańskim - wyrok z grudnia 2004 r. Trybunał określił moment wejścia w życie wyroku, odraczając ten moment, okres odroczenia upłynął, zmian legislacyjnych nie ma do dzisiaj, wobec czego mamy do czynienia ze stanem, który na pewno nie odpowiada określonym w samym wyroku standardom.</u>
          <u xml:id="u-6.12" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Może zdarzyć się tak, że Trybunał Konstytucyjny wydaje wyrok zakresowy, czyli tak zwany wyrok, w którym usuwa niekonstytucyjność pewnego fragmentu normy. Przykładem jest regulacja dotycząca ordynacji podatkowej, którą Trybunał kontrolował w 2003 r., uznając, że, odnoszące się do odszkodowawczej odpowiedzialności władzy publicznej za wadliwe decyzje przepisy art. 260 ordynacji podatkowej, które ograniczają tę odpowiedzialność tylko do tak zwanego damnum emergens, czyli szkody efektywnej, czyli efektywnego uszczerbku, są niezgodne z konstytucją w takim zakresie, w jakim ograniczają tę odpowiedzialność odszkodowawczą. To wymagało oczywiście interwencji ustawodawczej przynajmniej w tym celu, żeby usunąć nieporozumienia, które powstają na tle literalnego brzmienia przepisu, literalnego brzmienia innego niż rzeczywista treść normy funkcjonującej w obiegu. Tego rodzaju sytuacja wymaga pilnej interwencji ustawodawczej, a ta nie nastąpiła do dzisiaj.</u>
          <u xml:id="u-6.13" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Czasami po wyroku Trybunału Konstytucyjnego potrzebna jest regulacja w postaci wprowadzenia jakiegoś nowego mechanizmu, którego wcześniej brakowało. Przykładem była, też mocno opóźniona, interwencja ustawodawcza dla wprowadzenia regulacji w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym już po upływie terminu odroczenia... Nie, przepraszam, po wejściu w życie wyroku Trybunału Konstytucyjnego, po wielu miesiącach dopiero, nastąpiła odpowiednia zmiana kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, dopuszczająca możliwość wystąpienia przez biologicznego ojca z powództwem ustalenia ojcostwa, czyli z powództwem zapewniającym ochronę jego praw rodzicielskich w stosunku do dziecka naturalnego pozamałżeńskiego.</u>
          <u xml:id="u-6.14" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Trybunał Konstytucyjny nie dysponuje instrumentami, które pozwalają na to, by zapewnić egzekucję swoich orzeczeń. Takich instrumentów nie przewiduje konstytucja. To są instrumenty, które są poza kompetencjami, poza gestią sądu konstytucyjnego. Instrumenty, które mogą zapewnić wykonalność wyroków, leżą w gestii prawodawcy. Wobec tego leżą przede wszystkim w gestii tych, którzy inicjują odpowiednie procedury prawodawcze, i tych, którzy tworzą prawo.</u>
          <u xml:id="u-6.15" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Ten stan rzeczy, jak sądzę, stan niewykonywania wyroków Trybunału Konstytucyjnego narasta. One stają się coraz bardziej palącym problemem. Ja już wspomniałem o kilku przykładach, ale nawiąże jeszcze do tych, które teraz, z perspektywy zbliżających się wyborów, wydają się niezwykle pilne. Do dzisiaj nie jest wykonane orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego, które dotyczyło art. 87d ordynacji wyborczej, przepisu, który przewidywał przepadek pieniędzy wpłacanych na kontro komitetów wyborczych nie za pośrednictwem przelewu bankowego. Trybunał Konstytucyjny wyraźnie podkreślił przy tym, że nie chodzi tutaj o samą sankcję, która jest trafna, słuszna i ma na celu zapewnienie przejrzystości procesu zbierania, gromadzenia środków finansowych na wybory. Niekonstytucyjność wynika z tego, że w gruncie rzeczy norma prawna nie określa do kogo adresowana jest sankcja i kto jest odpowiedzialny, mówiąc wprost, z tytułu owego przepadku. To powinno być uzupełnione. Do dzisiaj regulacja ta nie została odpowiednio naprawiona przez działania prawodawcze. W efekcie nie mamy w systemie, przed zbliżającymi się wyborami, bardzo ważnego mechanizmu, bo on za taki został uznany w orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego, zapewniającego transparentność środków finansowych na kampanię wyborczą. To jest bardzo niepokojąca sytuacja.</u>
          <u xml:id="u-6.16" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Podobnie niepokojące jest niewykonanie do dzisiaj, niepodjęcie nawet prac legislacyjnych przez parlament w odniesieniu do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 1999 r., dotyczącego ustawy o Funduszu Wczasów Pracowniczych. Do dzisiaj, mimo wyraźnych wskazań windykacji w naszym orzeczeniu sprzed sześciu lat, nie zostały podjęte żadne działania prawodawcze, nawet zainicjowane działania prawodawcze, które mogłyby niejako spełnić wyraźnie określone windykacje tego wyroku. To zresztą nie jedyny wyrok, w odniesieniu do którego nie podjęto żadnych działań prawodawczych, nie tylko nie podjęto, ale i nie próbowano żadnych działań. Do takich należy również wyrok z 16 marca 2004 r. dotyczący niepodjętych depozytów sądowych. To jest także przykład braku jakichkolwiek inicjatyw ustawodawczych.</u>
          <u xml:id="u-6.17" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Jakie są środki zaradcze? One muszą być podjęte, gdyż sytuacja, w której niewykonywane są wyroki sądu konstytucyjnego, oznacza, że tolerujemy w państwie prawa niezgodność z konstytucją, tolerujemy w państwie prawa fakt, że konstytucja jest łamana. Bo niewykonywanie wyroków sądu konstytucyjnego oznacza łamanie konstytucji. Taka sytuacja jest groźna, niebezpieczna dla świadomości obywatelskiej, niebezpieczna dla funkcjonowania instytucji prawnych. Jest konieczne podjęcie środków zaradczych. Jest konieczny w związku z tym, jestem o tym przekonany, system monitorowania orzeczeń, który byłby przekładalny na prace ustawodawcze. Są konieczne pewne zmiany w procesach tworzenia prawa. I w tej chwili, pomijając dalej idące zmiany, być może na poziomie samej konstytucji, która powinna doprecyzowywać zagadnienia związane z wykonywalnością wyroków Trybunału Konstytucyjnego. Myślę, że mniej radykalne czy mniej głębokie zmiany byłyby już osiągalne dzisiaj na poziomie regulaminów Sejmu i Senatu. Sądzę, że tego rodzaju zmiany mogłyby zapewnić na przykład pewien priorytet dla projektów ustawodawczych, które dotyczą ustaw stanowiących wykonanie wyroków Trybunału Konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-6.18" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Chciałbym powiedzieć, że jestem bardzo wdzięczny panu marszałkowi za odpowiedź na inicjatywę, z którą pozwoliliśmy sobie wystąpić, skierowaną na ręce pana marszałka do Senatu. Wskazuje ona na to, że być może to właśnie Senat jako organ refleksji, organ, który otacza szczególną troską jakość procesów prawodawczych, byłby dobrze usytuowanym w państwie prawa organem mogącym czuwać nad tym, by wyroki Trybunału Konstytucyjnego były wykonywane. Pan marszałek odniósł się pozytywnie do tej inicjatywy, deklarując potrzebę podjęcia w tym kierunku odpowiednich inicjatyw, zarazem jednak stwierdził, że nie jest to możliwe przed końcem kadencji Senatu. Problem wobec tego na pewno musi być dostrzeżony w przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-6.19" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Jestem przekonany, że ta kwestia będzie jeszcze przedmiotem pogłębionej debaty, będzie przedmiotem pogłębionych refleksji i będzie jeszcze dyskusja nad tym, co należy czynić. Bo w gruncie rzeczy chodzi tu nie o partykularny problem Trybunału Konstytucyjnego, to nie jest specyficzny problem związany z orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego, ale o dobro państwa. To jest problem związany bezpośrednio z interesem państwa prawa. Przecież Rzeczpospolita jest dobrem wspólnym i naszą powinnością jest wspólne dążenie do respektowania najwyższych standardów prawnych. Dziękuję państwu za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#MarszałekLonginPastusiak">Dziękuję, Panie Prezesie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#MarszałekLonginPastusiak">Oklaski rzadko się zdarzają, Panie Prezesie, w tej Izbie, ale niech one świadczą o uznaniu Senatu i senatorów dla pracy Trybunału Konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#MarszałekLonginPastusiak">A ja chciałbym jeszcze raz potwierdzić - nie pierwszy raz jest o tym mowa, a dziś pan bardzo mocno to podkreślał, podając konkretne przykłady - że nie ma implementacji, nie ma wdrażania orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego w proces legislacyjny. Senat Rzeczypospolitej rzeczywiście przyczynia się do poprawy jakości stanowionego prawa, więc zaangażowanie Senatu w monitoring implementacji orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego do procesu legislacyjnego niech będzie jeszcze jednym zadaniem Senatu. Postawiłem tę sprawę na posiedzeniu Prezydium Senatu i zastanawiamy się, w jaki sposób to wkomponować, powiedzmy, w struktury działalności Senatu. Ewentualnie można uzupełnić nasz regulamin tak, żeby nadać temu bardziej trwały charakter, żeby nie miało to charakteru okazjonalnego, dotyczącego jedynie tej kadencji Senatu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#MarszałekLonginPastusiak">Przechodzimy do pytań. Już jest kilka osób, panów senatorów, którzy się zgłosili i są gotowi do zadawania pytań.</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#MarszałekLonginPastusiak">Jako pierwszy głos zabierze pan senator Wittbrodt, a następnie pan...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#SenatorEdmundWittbrodt">Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#SenatorEdmundWittbrodt">Panie Prezesie, Panie Profesorze!</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#SenatorEdmundWittbrodt">Chciałbym najpierw podziękować za te niezwykle ważne stwierdzenia, informacje, które pan nam przekazał. Mam jednak w związku z nimi trzy pytania.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#SenatorEdmundWittbrodt">Właściwie całe wystąpienie pana prezesa dotyczyło jakości prawa. Czy można powiedzieć, że w okresie minionych piętnastu lat nastąpiło w tej kwestii pogorszenie, czy to jest mniej więcej stały stan, czy też widoczna jest poprawa?</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#SenatorEdmundWittbrodt">Drugie pytanie. Mówił pan o tym, że Trybunał Konstytucyjny - to jest oczywiste - orzeka zgodność legislacji wewnętrznej, krajowej w stosunku do konstytucji, ale również mówił pan o implementacji prawa unijnego, czyli rozszerza się działalność Trybunału na to, co się dzieje poza krajem. I w związku z tym mam pytanie. Mówi się o mieniu zabużańskim, więc czy na przykład roszczenia niemieckie nie mogą być w jakiś sposób rozpatrywane? I kwestia traktatu konstytucyjnego. Wiemy, że prezydent Niemiec wstrzymał podpisanie do czasu orzeczenia trybunału...</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#SenatorEdmundWittbrodt">I wreszcie ostatnie pytanie. Tak jak mieliśmy, mamy jeszcze, instytucję UKIE, która orzekała przy tworzeniu prawa zgodność proponowanego prawa z prawem unijnym, czy nie byłoby dobrze, gdybyśmy w Polsce powołali jakiś zespół, który by orzekał właśnie... Bo UKIE stało na straży prawa unijnego, a czy nie przydałby się taki zespół, który by stał na straży przestrzegania norm zewnętrznych w stosunku do prawa polskiego, do konstytucji polskiej?</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#komentarz">(Prezes Trybunału Konstytucyjnego Marek Safjan: Czy mam odpowiadać?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#MarszałekLonginPastusiak">Jeżeli pan prezes woli odpowiedzieć od razu, to bardzo proszę, a możemy też zebrać kilka pytań. My tutaj zostawiamy swobodę.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#komentarz">(Senator Franciszek Bachleda-Księdzularz: Lepiej od razu.)</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#komentarz">(Senator Zbigniew Romaszewski: Od razu.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Tak? Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Pierwsze pytanie pana senatora - czy możemy dostrzec zjawisko pogarszania się dzisiaj w Rzeczypospolitej w prawa stosunku do poprzedniego okresu? Sądzę, że ta teza jest niestety prawdziwa. Wydaje się, że mamy do czynienia ze stale pogarszającą się jakością tworzonego prawa. Oczywiście, istnieją czynniki obiektywne, które wskazują na to, że tak się dzieje - choćby ten kolosalny wysiłek ustawodawczy związany z koniecznością implementacji prawa. No, proszę państwa, osiemdziesiąt tysięcy stron aktów prawa unijnego trzeba było implementować do systemu prawnego Rzeczpospolitej. To był heroiczny, bezprecedensowy wysiłek, którego nie możemy porównać z jakimkolwiek innym wysiłkiem w historii prawa, w historii jakiegokolwiek znanego nam systemu prawnego. To musiało ewokować błędy, to musiało w gruncie rzeczy prowadzić do nie zawsze przejrzystych i precyzyjnych rozwiązań prawnych.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">No, ale nie tylko są te obiektywne przyczyny błędów. Mnie się wydaje, że to, co jest w Polsce zjawiskiem podstawowym czy podstawową przyczyną, źródłem złej jakości prawa, to podchodzenie do instrumentów prawnych jako w gruncie rzeczy jedynego lekarstwa na istniejące bolączki prawne, podczas gdy bardzo często w zasięgu ustawodawcy czy w zasięgu organów państwa istnieje wiele dostępnych instrumentów, które mogą się okazać absolutnie skuteczne w uruchamianiu korzystnych zjawisk.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Chciałbym powiedzieć na zasadzie trochę anegdotycznej, że niedawno gdzieś słyszałem w mediach, jak jedna z prokuratur, chyba na zachodzie Polski, odkryła - odkryła, tak to zostało powiedziane - istnienie przepisu w kodeksie cywilnym, że można orzec przepadek przedmiotu świadczenia, jeżeli jest to świadczenie w wyniku przestępstwa. Ja muszę powiedzieć, że byłem zdumiony. Jestem akurat profesorem prawa cywilnego, więc może mam skrzywiony pogląd na tego rodzaju stwierdzenia, ale jeżeli przepis obowiązuje blisko pięćdziesiąt lat w systemie prawnym i prokuratura odkrywa nagle istnienie tego przepisu jako efektywnego panaceum, to muszę powiedzieć, że rośnie moje zdumienie i niepokój zarazem. Gdyby nie to niezwykłe odkrycie, to być może za chwileczkę mielibyśmy jakąś próbę wmontowania do systemu prawnego kolejnych instrumentów, które są po prostu niepotrzebne.</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">To jest źródłem inflacji prawa. Nie docenia się tego, co nazwałbym przestrzeganiem istniejącego prawa, jego skuteczną egzekucją, badaniem jego efektywności, badaniem, czy to, co mamy, jest rzeczywiście skuteczne - a bardzo często tak bywa. My niestety nawet nie potrafimy w większości przypadków ocenić, czy te instrumenty, które mamy, są dostatecznie mocne i dostatecznie efektywne, jeśli chodzi o osiągnięcie zamierzonych celów.</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Inflacja prawa jest oczywiście problemem nie tylko polskim, można powiedzieć, że jest w jakimś sensie problemem uniwersalnym, ale w Polsce ona przekroczyła, moim zdaniem, pewną barierę racjonalności, barierę, która wyznacza określony, gorący punkt systemu. Powyżej tego punktu jesteśmy w sytuacji, w której nie można już liczyć na to, że obywatele będą mogli wykazywać zaufanie do państwa prawa i że będziemy dobrze się czuli w systemie tworzonym przez to państwo.</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Obywatel nie jest w stanie tego prawa poznać, nie są w stanie poznać prawa w tej chwili już nawet bardzo profesjonalni prawnicy. My prawo poznajemy nie przez dzienniki ustaw, lecz przez system Lex, czyli przez system prywatnej bazy danych. Proszę państwa, tak się prawo dzisiaj rekonstruuje, ponieważ inne sposoby poznania prawa są nieosiągalne. Nikt nie jest w stanie nadążyć za pięćdziesięcioma czy stoma nowelami, które do jakiejś ustawy są wprowadzane, często przed wejściem w życie tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-10.7" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Dzisiejsza sytuacja, punkt, w którym obecnie jesteśmy, bardzo niepokoi. I muszą być podejmowane środki zaradcze. Należy tutaj bardzo liczyć także na pewną swoistą powściągliwość prawodawczą, być może przede wszystkim na powściągliwość, która powinna być wykazywana przez organy ustawodawcze. Trzeba też liczyć na racjonalność i rozsądek w tworzeniu prawa, bo przecież ma ono pełnić funkcje związane z ważnymi wartościami państwa prawnego i nie ma służyć czysto partykularnym, pragmatycznym interesom określonych grup, wąskich grup społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-10.8" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Drugie pytanie pana senatora dotyczyło implementacji prawa Unii Europejskiej. Tu jest szeroka gama problemów. Jakie są w tym aspekcie funkcje Trybunału Konstytucyjnego? Otóż, rzeczywiście, problem jest dopiero przedmiotem dojrzewania w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego. To nie jest tak, że mamy od razu gotowe odpowiedzi na wszystkie pytania. Kompetencje Trybunału Konstytucyjnego są wprawdzie określone oczywiście w samej konstytucji, ale nie jest tak, że jednoznacznie wynikają stąd wszystkie możliwe wnioski. Na przykład powstaje pytanie: jakie są granice kompetencji Trybunału Konstytucyjnego w odniesieniu do prawa europejskiego tworzonego poza sferą kompetencji polskiego prawodawcy?</u>
          <u xml:id="u-10.9" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Powiedzieliśmy bardzo wyraźnie w niedawno wydanym orzeczeniu o traktacie akcesyjnym, że Trybunał Konstytucyjny może kontrolować, niejako przy okazji, pewne elementy czy wręcz prawo pierwotne za pośrednictwem traktatu akcesyjnego. Trybunał Konstytucyjny ma prawo do kontrolowania traktatu akcesyjnego, traktat akcesyjny jest elementem prawa pierwotnego Unii Europejskiej. Nie ma żadnych wątpliwości - chociaż to było przez niektóre środowiska kwestionowane - że Trybunał Konstytucyjny może kontrolować traktat akcesyjny czy za pośrednictwem traktatu akcesyjnego. I tak się też stało. Trybunał skontrolował również pewne regulacje traktatu rzymskiego, traktatu z Maastricht, traktatu nicejskiego, myśmy je poddali kontroli. Nie ma więc wątpliwości, że uznanie w samej konstytucji, że do kompetencji Trybunału Konstytucyjnego należy badanie zgodności z konstytucją umów międzynarodowych, a do takich należy traktat akcesyjny, pozwala na wprowadzanie kontroli tego rodzaju aktów.</u>
          <u xml:id="u-10.10" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Pewne jest, oczywiście - mówię „oczywiście”, ale to wcale nie było oczywiste i nie jest oczywiste w orzecznictwie niektórych europejskich sądów konstytucyjnych, ale my takie stanowisko przyjęliśmy - pewne jest dla nas, dla polskiego Trybunału Konstytucyjnego, że nie ma żadnych ograniczeń w kontrolowaniu ustaw, które stanowią implementację prawa wspólnotowego. My możemy kontrolować ustawy, które implementują prawo wspólnotowe, możemy kontrolować ich zgodność z konstytucją. To jest funkcja polskiego sądu, to jest polska konstytucja i nikt nie może nas w tym wyręczać i nas zastępować. Tyle możemy zrobić i będziemy to robić, będziemy to na pewno robić.</u>
          <u xml:id="u-10.11" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Problem oczywiście powstaje wtedy, kiedy mamy do czynienia z kontrolą bezpośrednią prawa wtórnego. Ze względu na przyjęcie traktatu akcesyjnego trzeba w zasadzie uznać, że kontrola prawa wspólnotowego, wtórnego, jako takiego, jest zasadniczo pozostawiona kompetencji Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-10.12" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Mówię „zasadniczo”, nie zamykam kompletnie i całkowicie furtki, bo tego żaden sąd konstytucyjny, który myśli w pewnej perspektywie, myśli o gwarancjach, nie może uczynić - przynajmniej tak sądzę. My nie możemy zadeklarować, że nigdy polski sąd konstytucyjny nie będzie mógł wkroczyć na teren prawa wspólnotowego, na przykład wtedy, kiedy by się okazało, że organizacja międzynarodowa, w której Polska uczestniczy i której reguły zobowiązała się respektować, wkracza na drogę niedemokratyczną i zaczyna łamać standardy prawne czy fundamentalne, podstawowe prawa, gwarantowane przez polską konstytucję. Sądzę, że jeżeli tego rodzaju sytuacja pojawiałaby się, polski sąd konstytucyjny miałby prawo reagowania. Ale jest to sytuacja czysto hipotetyczna, chyba nieprawdopodobna - chciałbym w to wierzyć. Taka możliwość pozostawiona jest jako swoisty bezpiecznik, ostateczność, jako ultima ratio, na wypadek, gdyby interes Rzeczypospolitej byłby zagrożony.</u>
          <u xml:id="u-10.13" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Jestem przekonany, że musi być wypracowana jakaś konstrukcja czy może pewna praktyka związana z kontrolą regulacji prawa wspólnotowego, które mogą budzić zasadnicze wątpliwości w świetle prawa pierwotnego, czyli umów międzynarodowych, zanim wejdą te akty w życie.</u>
          <u xml:id="u-10.14" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Pan senator wspomniał o traktacie konstytucyjnym, który był kontrolowany na przykład przez francuską Conseil Constitutionnel już w 2004 r. Proszę zwrócić uwagę, że francuska Rada Konstytucyjna badała traktat konstytucyjny, zanim był on ratyfikowany. Czyli Rada Konstytucyjna, która wskazała na niezgodność traktatu konstytucyjnego z francuską konstytucją i kazała Zgromadzeniu Narodowemu Francji zmienić konstytucję przed przystąpieniem do ratyfikacji, przygotowała niejako system prawny do wejście w życie traktatu i do ratyfikacji.</u>
          <u xml:id="u-10.15" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">W Polsce, niestety, nie mamy takiej możliwości, ponieważ jedynym organem, który może skierować traktat do kontroli prewencyjnej, czyli przed wejściem w życie, jest prezydent. Ale prezydent dostaje do ratyfikacji konstytucję czy dostanie traktat konstytucyjny dopiero albo po referendum, albo po głosowaniu w parlamencie. Czyli na wcześniejszym etapie nie ma możliwości skontrolowania, w pewnym sensie prewencyjnie, traktatu konstytucyjnego w odniesieniu do tych regulacji, które mogłyby budzić wątpliwości. Oczywiście, byłoby lepiej, gdyby Rzeczpospolita w odniesieniu do tych aktów prawa międzynarodowego, które mogą wchodzić w konflikt z polską konstytucją... Ja nie chcę powiedzieć, że tutaj akurat jest konflikt, nie chcę na ten temat mówić, mówię czysto teoretycznie, ale w tych przypadkach, w których mogą się pojawić obawy tego typu, pożądana byłaby droga umożliwiająca zbadanie takiego traktatu, umowy przez sąd konstytucyjny w trybie szerszej kontroli prewencyjnej.</u>
          <u xml:id="u-10.16" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Sądzę, że musi być wypracowana metodologia implementacji prawa europejskiego w naszym systemie. My chyba tej metodologii ciągle jeszcze nie mamy, funkcje takiego organu wiodącego może spełniać wyłącznie minister do spraw europejskich, jakby kontynuacja Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej. Czy trzeba tutaj wprowadzić jakieś inne, zasadniczo nowe rozwiązania? Wydaje mi się, że jest pożądane stworzenie całego systemu w ramach administracji państwa, która jest odpowiedzialna za przygotowanie projektów prawodawczych związanych z implementacją, stworzenie organów, które by szybko reagowały i szybko przygotowywały nasz system prawny do wprowadzania odpowiednich regulacji.</u>
          <u xml:id="u-10.17" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Problem, proszę państwa, jest niezwykle poważny. Ja wspomniałem o tym, że Polska odpowiada dzisiaj wobec swoich obywateli za bezprawność normatywną, ale Polska odpowiada również odszkodowawczo wobec swoich obywateli za to, że nie implementuje określonych regulacji prawa wspólnotowego. To jest również problem budżetu, to jest problem kasy państwa. Jeżeli bowiem przy tej ilości aktów prawa wspólnotowego nie będziemy w stanie reagować na czas, to mogą powstać niezwykle poważne konsekwencje. Jeżeli w swoim orzeczeniu Europejski Trybunał Sprawiedliwości stwierdzi, że polski system nie implementował na przykład dyrektywy czy nie zapewnił, krótko mówiąc, odpowiedniego skutku efektywnego prawa wspólnotowego w systemie, będziemy odpowiadali za taką sytuację odszkodowaniem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#MarszałekLonginPastusiak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#MarszałekLonginPastusiak">Pan senator Bachleda-Księdzularz, następnie pan senator Szafraniec.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#SenatorFranciszekBachledaKsiędzularz">Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#SenatorFranciszekBachledaKsiędzularz">Szanowny Panie Prezesie, Panie Profesorze!</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#SenatorFranciszekBachledaKsiędzularz">Bardzo cieszy mnie fakt, że pan podkreślił również sprawę istnienia drugiej Izby parlamentu, konieczności jej utrzymania, a nawet wzmocnienia. Tylko pojawia się pytanie o sposób... Bo wydaje mi się, że nie ma lepszego czasu jak teraz na wyartykułowanie tego w polskiej prasie. Jakieś takie stanowisko Trybunału jasne... Tutaj tak mówiono, ale twierdzę, że środki masowego przekazu tego nie upublicznią, gdyż ich ton jest trochę inny, idzie to w drugą stronę.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#SenatorFranciszekBachledaKsiędzularz">I teraz moje pytanie do pana prezesa jest takie: czy nie należałoby tego jakoś szczególnie podkreślić w pana wystąpieniu, po wystąpieniu tutaj? Jakie działania zmierzające w tym kierunku zamierza pan podjąć? Bo praktyka pokazuje definitywnie, że takie coś w tej chwili powinno nastąpić, taki głos powinien się pojawić. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Panie Senatorze, tu mam taką refleksję... Dziękuję za tę uwagę. Ja oczywiście także doceniam znaczenie i rolę mediów w kształtowaniu opinii w debacie publicznej. Debata publiczna ma sens tylko wtedy, kiedy opinia publiczna jest informowana o poglądach, o stanowiskach, o ważnych faktach z życia publicznego. Problem polega na tym, że niestety - tutaj wypowiadam pogląd, którym się dzieliłem na posiedzeniu komisji senackiej kilka dni temu - media nie spełniają w tym zakresie swojej roli informacyjnej. Jest to zjawisko bardzo niebezpieczne i niepokojące.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Ale ja nie mam żadnego wpływu na to, czy jakaś informacja albo nawet udzielony przeze mnie wywiad, czy moja wypowiedź dla mediów będą rzeczywiście odpowiednio nagłośnione, czy opinia publiczna zostanie o tym w jakiejkolwiek formie poinformowana. Zdarzało mi się wielokrotnie, że udzielałem różnych wywiadów i wypowiedzi, ale to nie miało żadnego dalszego ciągu, dlatego że zwyciężały informacje na temat kolejnych sensacyjnych wydarzeń w naszym życiu publicznym czy z kroniki przestępczości, którą media sobie upodobały jako punkt odniesienia informacji.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Mamy więc do czynienia z problemem bardzo trudnym do rozwiązania. W przestrzeni publicznej, jak powiadam, wiele bardzo ważnych elementów debaty o państwie prawa dzisiaj się nie pojawia, bo nie mają szansy przedrzeć się przez pewnego rodzaju szum informacyjny, który zakłóca to.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Ja powiem na przykład o orzeczeniu o traktacie akcesyjnym, o którym się nie pojawiła żadna informacja w mediach, żadna informacja w mediach wieczornych, w którymkolwiek dzienniku publicznym. To było jedno z najważniejszych orzeczeń, jeżeli nie najważniejsze, Trybunału Konstytucyjnego i nie było żadnej informacji o nim. Najważniejsze orzeczenie wydane przez Trybunał w ciągu dwudziestu lat i zero wiedzy na ten temat dla obywateli. Muszę powiedzieć, że to jest szokujący przypadek.</u>
          <u xml:id="u-13.4" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Ja o pozycji Senatu mówiłem w swoich wywiadach, mówiłem o tym wiele razy w swoich wywiadach udzielanych „Rzeczpospolitej”, a także telewizji. Na pewno nie zmienię swoich poglądów i przy różnych okazjach będę tego stanowiska, które jest moim własnym stanowiskiem, bronił.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#MarszałekLonginPastusiak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#MarszałekLonginPastusiak">Pan senator Szafraniec. Następnie pani senator Simonides.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#SenatorJanSzafraniec">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#SenatorJanSzafraniec">Panie Prezesie, z przyjętej swego czasu ustawy o współpracy między parlamentem, rządem i Unią Europejską wynika, że zarówno Sejm, jak i Senat zostają ograniczone, jeśli chodzi o ich kompetencje ustawodawcze, jedynie do roli ciał opiniujących czy też ciał informowanych o aktach prawnych, które tworzone są dla Polski poza jej granicami. Czy nie sądzi pan, że to koliduje z art. 95 konstytucji, który mówi, że Sejm i Senat stanowią władzę ustawodawczą w Polsce? Jeśli spojrzymy prawdzie w oczy, to stwierdzimy, że tak naprawdę to my teraz nie tworzymy aktów prawnych, a jedynie akceptujemy akty prawne tworzone w Unii Europejskiej. Do każdego aktu prawnego jest dołączona taka opinia Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej, w której w konkluzji stwierdza się, że projektowana ustawa jest zgodna z prawem Unii Europejskiej. Dlaczego my nie otrzymujemy podobnych opinii, które by mówiły, że dana ustawa jest zgodna z Konstytucją Rzeczypospolitej? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Panie Senatorze, problem współpracy parlamentu w tworzeniu projektów aktów Unii Europejskiej, bo przedmiotem rozstrzygnięć ustawy europejskiej... Pamiętajmy bowiem, że ustawa ta dotyczyła fazy poprzedzającej przejście projektów do polskiego parlamentu, to znaczy przejście, prawda, prawa do fazy implementacji w polskim parlamencie. Jest jednak niewątpliwie faktem - i to jest zdanie wypowiadane nie tylko przez mnie, ale przez bardzo wielu specjalistów od problematyki europejskiej, a bardziej od integracji europejskiej - że Unia Europejska cierpi na deficyt demokratyczny. Rzeczywiście, prawo Unii Europejskiej jest tworzone przez organy w istocie rzeczy utworzone przez reprezentantów władzy wykonawczej, ale w niewielkim tylko stopniu uczestniczy w tym odpowiednik władzy ustawodawczej, czyli Parlament Europejski.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Ta sytuacja może ulec zmianie po wejściu w życie Traktatu Konstytucyjnego, który przewiduje właśnie dowartościowanie w ogromnym stopniu roli parlamentów narodowych i Parlamentu Europejskiego. Parlamenty narodowe będą miały znacznie większe niż dotychczas uprawnienia w tworzeniu prawa europejskiego, w wyrażaniu stanowiska, w wypowiadaniu sprzeciwu w stosunku do projektów ustaw ramowych i w zakresie występowania z inicjatywami odpowiednich regulacji.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Jeśli chodzi w ogóle o funkcje ustawodawcze - bo tego dotyczy także pytanie pana senatora - wynikające z art. 95 konstytucji, to trzeba powiedzieć, że gdy czytamy art. 95, to widzimy, iż dotyczy on tworzenia prawa polskiego. Tak więc nie można przenosić automatycznie uregulowań art. 95 na funkcje związane z tworzeniem prawa, które jest prawem wspólnotowym. Oczywiście, to jest tworzenie elementów porządku prawnego, który obowiązuje w Rzeczypospolitej, ale konstytucja, mówiąc o władzy ustawodawczej, odnosi się do tych regulacji, które stanowią efekt działań polskich organów prawodawczych. Faktem jest, że w tej chwili jest bardzo silny związek między regulacjami tworzonymi przez Unię Europejską a prawem wewnętrznym. Można powiedzieć, że w jakimś stopniu polskie prawo - niezależnie od tego, czy to będzie 60 czy 70% tego prawa - jest determinowane przez prawo unijne. Wobec tego sądzę, że można spojrzeć na funkcję władzy ustawodawczej szerzej, inaczej, niż to dotychczas czyniono, i w tym właśnie kierunku poszło orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego dotyczące ustawy europejskiej, bo ono wskazuje, że art. 95, no, musi być w tej chwili odczytywany funkcjonalnie i dynamicznie, szerzej, jako przepis, który ma zapewniać organom prawodawczym, najważniejszym organom ustawodawczym państwa udział w procesie tworzenia projektów aktów prawa wspólnotowego. I stąd właśnie bierze się ten wniosek, który Trybunał Konstytucyjny wyprowadza z tak rozumianego art. 95, przy jego dynamicznej wykładni, że regulacja, która odsuwa Senat od możliwości wyrażenia stanowiska w sprawie projektu Unii, jest niezgodna z art. 95. Proszę zwrócić uwagę na to, że trybunał mówi o sprzeczności z art. 95 konstytucji przy takim jego rozumieniu.</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Ale, jak sądzę, radykalna zmiana sytuacji może nastąpić dopiero wtedy, kiedy będzie usunięty tak duży deficyt demokratyczny w tworzeniu prawa w samej Unii Europejskiej. To są rozwiązania, które dopiero mogą być wprowadzone w przyszłości. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#MarszałekLonginPastusiak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#MarszałekLonginPastusiak">Pani senator Simonides. Następnie pani senator Koszada.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#SenatorDorotaSimonides">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#SenatorDorotaSimonides">Panie Prezesie, ja mam takie pytanie: czy nie można było wcześniej zgłosić nam tych luk prawnych przez jakiegoś łącznika, pełnomocnika - nie wiem, w jaki sposób, ale tu nie ma drożności - żebyśmy natychmiast mogli podjąć inicjatywę ustawodawczą i natychmiast to poprawić? Teraz istotnie czasu jest mało.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#SenatorDorotaSimonides">Mam też drugie pytanie: czy można wyborcom jednoznacznie powiedzieć, że naszej polskiej konstytucji przysługuje pierwszeństwo przed Traktatem Konstytucyjnym? Tak to zrobiły Niemcy. Trybunał w Karlsruhe powiedział, że Verfassung, konstytucja niemiecka jest ważniejsza od prawa wspólnotowego, i pewne procesy zostały wygrane - śledziłam to.</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#SenatorDorotaSimonides">I trzecie, krótkie pytanie, dotyczące sprawy, która mnie bardzo niepokoi. Pracujemy nad projektem ustawy o szkolnictwie wyższym i jest tam zapis, w konsekwencji którego można usunąć kilka uniwersytetów w Polsce. A przecież te uniwersytety były powołane w ustawach naszego parlamentu. Jak może być tak, że w jednej ustawie, którą będziemy przyjmować, jeszcze my, w najbliższym czasie, usuwamy inne ustawy, które już przyjęliśmy? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#MarszałekLonginPastusiak">Proszę, Panie Prezesie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Jeśli chodzi o sprawę luk prawnych, to chciałbym mocno podkreślić, że Trybunał Konstytucyjny po wydaniu każdego orzeczenia, które wskazuje na konieczność podjęcia inicjatywy ustawodawczej, odpowiednich działań prawodawczych, wysyłając orzeczenie do wszystkich najwyższych organów państwa, jednocześnie wskazuje konieczność poczynienia takich kroków. To jest przez nas w wypadku każdego orzeczenia wyraźnie czynione. Zresztą obecnie w każdym orzeczeniu - i to jest instrument, którym się posługujemy, bo nie mamy innych instrumentów - my staramy się, jeżeli jest tego rodzaju sytuacja i potrzeba, pokazać, jakie rozwiązania ustawowe są konieczne. W każdym uzasadnieniu naszego orzeczenia w tej chwili...</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#komentarz">(Senator Dorota Simonides: Czyli wina leży po naszej stronie?)</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Ja nie chcę wskazywać organów winnych. Myślę, że problem jest bardzo złożony. Bo to jest rzeczywiście problem organów ustawodawczych - na przykład w jakimś sensie do organów ustawodawczych powinno należeć zapewnienie szybkiej ścieżki legislacyjnej tym projektom - ale to jest w dużym stopniu także problem tych podmiotów, które są odpowiedzialne za inicjowanie procedur ustawodawczych. To jednak rząd przygotowuje projekty i to rząd powinien te projekty tak konfigurować, aby uwzględnić wyroki Trybunału Konstytucyjnego. Ale oczywiście w sytuacji, gdy rząd jest bierny, liczyłbym także na inicjatywy samego parlamentu, właśnie na przykład na inicjatywy senackie. I sądzę, że w przyszłości właśnie ten kierunek stanie się najbardziej efektywny. Ta możliwość kooperacji z Senatem, który będzie przecież mógł załatwiać sprawy wyraźnie wskazywane przez Trybunał Konstytucyjny, po prostu byłaby idealna z punktu widzenia efektywności wykonywania wyroków Trybunału Konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Gdy chodzi o problem pierwszeństwa konstytucji, to muszę powiedzieć, że Trybunał Konstytucyjny w istocie poszedł tą samą drogą, którą poszedł trybunał w Karlsruhe, także w swoich wcześniejszych orzeczeniach: Solange I i II oraz orzeczeniu o traktacie z Maastricht. My powiedzieliśmy w naszym orzeczeniu o traktacie akcesyjnym, które zostało kilka dni temu podpisane, to znaczy podpisane zostało uzasadnienie, że Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej ma bezwzględne pierwszeństwo przed prawem wspólnotowym, to znaczy jest najwyższym aktem normatywnym. A więc pierwszeństwo prawa wspólnotowego na pewno nie może być rozumiane w ten sposób, że jest to system prawny wyższy od norm konstytucyjnych. I w naszym uzasadnieniu te argumenty są zrekapitulowane, jak sądzę, w dość przejrzysty sposób, myślę, że one są bardzo przejrzyście wskazane, mogą być także narzędziem... no właśnie, narzędziem pewnej edukacji świadomości prawnej obywateli Rzeczypospolitej. Ale ta szansa została w dużym stopniu utracona, ponieważ nie było żadnej informacji o wyroku Trybunału Konstytucyjnego w tej kwestii.</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">A nasze rozumowanie opiera się między innymi na takich elementach... Cały proces akcesji, integracji europejskiej znajduje przecież swoje umocowanie w samej konstytucji. To konstytucja określa granice akcesji i integracji. Wobec tego to także konstytucja określa mechanizm przekazywania kompetencji i ich zakres. Te kompetencje, które przekazujemy, nie mogą być większe, szersze niż te, które przekazaliśmy na mocy naszej suwerennej władzy. My podejmujemy także dokładnie ten wątek, który podjął trybunał w Karlsruhe, a mianowicie mówimy, że nie istnieje kompetencja kompetencji po stronie organów unijnych, że jeśli chodzi o kompetencje przekazane, to głos Rzeczypospolitej musi być tak samo uwzględniany przy określaniu ich zakresu, doprecyzowaniu prerogatyw przekazanych jak i głos organów unijnych. Wreszcie powiadamy, że gdy w sytuacjach skrajnych dochodzi nawet do kolizji między regulacją wspólnotową a konstytucją, to w żadnym wypadku nie może to oznaczać, że przepis konstytucji traci swoją moc. Ja sądzę, że praktyczną aplikacją tego rozumowania jest nasze wcześniejsze orzeczenie o europejskim nakazie aresztowania, w którym Trybunał Konstytucyjny mówi: no, dobrze, rzeczywiście, jest europejski nakaz aresztowania, ale on jest niezgodny z konstytucją i w związku z tym jest niezgodna z konstytucją regulacja, która wprowadza ENA do polskiego systemu.</u>
          <u xml:id="u-20.5" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Tak więc, jak sądzę, ten problem jest chyba w tej chwili bardzo jasno i transparentnie zaprezentowany w naszym orzecznictwie, które będzie się dalej rozwijało. No, to są pierwsze kroki, powiedzmy, jeśli chodzi o rozstrzygnięcia Trybunału związane z Unią Europejską.</u>
          <u xml:id="u-20.6" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Co do szkół wyższych, to powiem szczerze, Pani Senator, że nie potrafię w tej chwili na to pytanie odpowiedzieć, bo nie znam do końca, w pełni projektu ustawy o szkolnictwie wyższym. To znaczy nie analizowałem pod tego rodzaju kątem tej regulacji. Jak zrozumiałem, ustawa o szkołach wyższych likwiduje określone uniwersytety, które były wcześniej powołane ustawami...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#SenatorDorotaSimonides">Nie, jest tak, że przekształca...</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#komentarz">(Senator Edmund Wittbrodt: Przekształca.)</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#komentarz">(Prezes Trybunału Konstytucyjnego Marek Safjan: Przekształca...)</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#SenatorDorotaSimonides">...te uniwersytety, które nie mają dwunastu działów dających habilitacje. Te uniwersytety muszą mieć inne nazwy. A przecież my powołaliśmy uniwersytety w Bydgoszczy, w Rzeszowie, w różnych innych miastach ustawami. I teraz ta ustawa...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">No tak, ale tu, Pani Senator, może być przecież tak, że to jest jednak lex posterior, a lex posterior derogat legi priori. To jest ta reguła, że ustawa, akt tej samej rangi, bo ta ustawa jest równorzędna...</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Ale myślę - tu już abstrahuję od problemów prawnych i konstytucyjnych - że to, co dzisiaj w Polsce jest moim zdaniem, i to już mówię bardziej jako profesor uniwersytetu niż jako prezes trybunału, rzeczywiście podstawowym dylematem i bolączką, to jest problem jakości nauczania, to jest jakości nauczania. Musimy zrobić wszystko, żeby te szkoły wyższe, które funkcjonują, były poddane odpowiednim procedurom oceny jakości nauczania. Jakość dydaktyki to jest przyszłość naszych szkół wyższych i naszych studentów. To jest zupełnie podstawa sprawa. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#MarszałekLonginPastusiak">Ja przepraszam panią senator Koszadę, ale po odpowiedzi na jedno z pytań pani senator Simonides nie mogę się oprzeć, Panie Prezesie, żeby nie zadać panu, jako wielkiemu autorytetowi prawa konstytucyjnego, takiego pytania: czy dokument, który się nazywa Traktat Konstytucyjny dla Europy, jest konstytucją w takim rozumieniu, jak my rozumiemy konstytucję?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Panie Marszałku, oczywiście nie jest konstytucją. Ja sądzę, że w sumie wiele nieporozumień powstało ze względu na przyjęcie tej formuły semantycznej. Traktat Konstytucyjny jest traktatem międzynarodowym, jest umową międzynarodową. W dodaniu w tym sformułowaniu: Traktat Konstytucyjny - zwróćmy zresztą uwagę na to, że to jest traktat konstytucyjny, a zatem nie konstytucja, tylko traktat - przymiotnika „konstytucyjny” chodziło o zwrócenie uwagi na to, że mamy tutaj do czynienia z próbą całościowego uporządkowania po raz pierwszy całego systemu regulacji prawnych i instytucjonalnych Unii Europejskiej. I jest jeszcze jeden element, który wydaje mi się ważny i który jest trochę tracony z pola widzenia w dyskusjach nad traktatem konstytucyjnym, a mianowicie to, że po raz pierwszy w istocie rzeczy podjęto próbę przekształcenia Unii Europejskiej czy Wspólnot Europejskich z obszaru wspólnej gospodarki, wspólnej wymiany handlowej, wspólnych regulacji celnych, we wspólnotę celów politycznych. A więc chodziło o nawiązanie w tym wypadku do idei Europy, która jest budowana w oparciu o tę samą aksjologię czy te same wartości i prawa fundamentalne. I to jest to, co jest dla naszej części Europy szczególnie ważne, czyli postrzeganie tożsamości europejskiej w innych kategoriach niż tylko czysto gospodarcze. My chcielibyśmy widzieć Europę jako instytucję budowaną w oparciu o wspólnotę wartości i aksjologię, a nie tylko jako wspólnotę celów gospodarczych. Ja myślę, że tego rodzaju cele integracji europejskiej czy wyzwania przed nią stojące, wybiegające znacznie poza dotychczasowe projekty integracyjne, są w jakimś sensie wyrażane przez nazwę „traktat konstytucyjny”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#MarszałekLonginPastusiak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#MarszałekLonginPastusiak">Ja wolę nazywać to regulaminem Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#MarszałekLonginPastusiak">Pani senator Koszada, a następnie pan senator Litwiniec.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#SenatorAleksandraKoszada">Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#SenatorAleksandraKoszada">Panie Prezesie, już na posiedzeniu komisji ustawodawstwa bardzo długo dyskutowaliśmy nad tymi wszystkimi kwestiami, ale ja mam pytania. Czy nie ocenia pan, że parlament zbyt lekko przechodzi do porządku dziennego nad informacjami Trybunału Konstytucyjnego? Bo praktycznie co roku wysłuchujemy pewnych informacji, natomiast konkretnych działań nie ma. Czy to nie powinno być jakoś systemowo rozwiązane? Między innymi również, jeśli chodzi o wykonawstwo wyroków Trybunału Konstytucyjnego. Może poszczególne wyroki powinny analizować poszczególne komisje, w kompetencjach których pozostawała i gdzie była omawiana szczegółowo dana ustawa?</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#SenatorAleksandraKoszada">Zastanawiam się również, jaka byłaby tu pana ocena - na posiedzeniach komisji ustawodawstwa ten temat wielokrotnie był podnoszony, mówiła o tym pani przewodnicząca komisji - w kwestii ustawy o tworzeniu prawa. Czy jednak nie należałoby się zastanowić nad tą ustawą, zawierając w niej również docelowy model, jak powinno wyglądać wykonanie wyroków Trybunału Konstytucyjnego? Bo rzeczywiście w tym, co pan przedstawiał, praktycznie w wielu przypadkach mamy do czynienia z chaosem prawnym.</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#SenatorAleksandraKoszada">I może takie trochę przewrotne pytanie: dlaczego tworzone prawo jest takie złe? Jaka jest pana ocena? Oczywiście znacząca jest ilość tworzonego prawa, ale Sejm ma bardzo dużo czasu na debatę nad poszczególnymi ustawami, Senat ma go znacznie mniej. Wprowadzamy tak wiele poprawek, tyle, ile w tym krótkim czasie jesteśmy w stanie zgłosić, które poprawiają to prawo, ale dlaczego na tym wcześniejszym etapie nie można wielu kwestii dostrzec, rozstrzygnąć, poprawić? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-26.4" who="#komentarz">(Przewodnictwo obrad obejmuje wicemarszałek Kazimierz Kutz)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Dziękuję. Strasznie długie było to pytanie.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#komentarz">(Prezes Trybunału Konstytucyjnego Marek Safjan: Pani Senator...)</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Chciałbym najpierw odpowiedzieć na pytanie pierwsze. Informacja Trybunału Konstytucyjnego rzeczywiście, z żalem to stwierdzam - i tu muszę zgodzić się z panią senator - nie znajduje swojego wyraźnego odzwierciedlenia w późniejszych pracach parlamentarnych czy debatach parlamentarnych, ale także po prostu w konkretnych działaniach ustawodawczych. Z żalem to stwierdzam dlatego, że my bardzo wiele staraliśmy się uczynić dla udostępnienia dorobku Trybunału Konstytucyjnego, przygotowując między innymi takie opracowania syntetyczne, dostosowane do potrzeb posłów i senatorów, informujące na przykład o procedurach prawodawczych, ale także o całych segmentach problemów, którymi się Trybunał zajmował, takich jak chociażby ochrona praw lokatorów. W zeszłym roku było opracowanie w tej kwestii specjalnie dla parlamentu. I niestety, niewiele z tego wynika. To znaczy powtarzam każdego roku podobne myśli czy podobne postulaty, ale one nie mają swojego dalszego ciągu w pracach parlamentarnych. Bardzo doceniam - muszę to powiedzieć - kooperację z Senatem, z komisją senacką, ponieważ w komisji Senatu moja debata czy wymiana poglądów była, co stwierdzam z pełnym przekonaniem, znacznie ciekawsza niż w Sejmie. I operowała ona określonymi elementami merytorycznymi, których zupełnie zabrakło w czasie mojego wystąpienia na posiedzeniu komisji sejmowej. Ale przecież jest faktem, że nie o to chodzi, by wzajemnie się przekonywać do określonych słusznych racji, ale o to, by mogły z tego wynikać dalsze konkretne, realne działania prawodawcze. I dlatego ja bym... Na przykład jednym z elementów, który wynika z naszej tegorocznej informacji - i bardzo bym prosił o uwzględnienie tych postulatów także przez Wysoki Senat, na przykład przy rozpatrywaniu ewentualnych zmian regulaminowych - jest nadanie projektom ustaw związanych z implementacją wyroków Trybunału Konstytucyjnego odpowiedniej rangi, szybkiej ścieżki, co jest bardzo ważne.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Czy ustawa o tworzeniu prawa... Taka ustawa jest to prawdopodobnie pomysł dobry, ale bardzo trudny do realizacji, z jednego prostego względu - tutaj narażamy się ciągle na pewne rafy związane z progami konstytucyjnie wyznaczonymi dla tego, co można uczynić. Powstaje zawsze pytanie, czy ustawa, która by w sposób kategoryczny nakazywała określonym organom państwa pewne działania niewynikające z konstytucji, przypadkiem nie wchodziłaby tutaj w materię konstytucyjną. A więc pamiętajmy tutaj jednak o niezwykłej ostrożności, o potrzebie wstrzemięźliwości, chociaż oczywiście pewne kwestie, związane na przykład z procedurami występowania z inicjatywami prawnymi po wydaniu wyroków przez Trybunał Konstytucyjny, mogą być rozstrzygnięte, takie kwestie, jak na przykład dotyczący odpowiednich organów obowiązek przygotowania w odpowiednim czasie projektów implementujących orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. I to mogłoby się w takiej ustawie znaleźć.</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Odnosiłem się do wielu elementów i aspektów pytania pani senator, dlaczego prawo jest złe, ale o jednej rzeczy jeszcze może powiem dodatkowo. Sądzę, że to, co dostrzega się na etapie prac parlamentarnych w Sejmie, moim zdaniem jest często przejawem właśnie braku swoistej autowstrzemięźliwości, powściągliwości poselskiej. Bo to, co jest zjawiskiem w jakimś stopniu patologicznym, to niszczenie na poziomie prac parlamentarnych spójności, koherentności projektów, które wpływają do parlamentu, a często są przygotowane przez bardzo fachowych prawników, bardzo wybitnych specjalistów. Z prawdziwym niepokojem patrzę zawsze, jak wpływa na przykład projekt Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego czy komisji prawa karnego, a więc przygotowany przez najwyższych specjalistów w państwie...</u>
          <u xml:id="u-28.4" who="#komentarz">(Senator Zbigniew Romaszewski: Trzynasta nowelizacja k.p.k.)</u>
          <u xml:id="u-28.5" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">No tak, to też jest niedobrym sygnałem. To też jest niedobrym sygnałem, bardzo niepokojącym. To jest przejaw inflacji prawa. Ale w każdym razie przynajmniej nie pogłębiajmy tego na poziomie prac parlamentarnych, wprowadzając kolejne poprawki, często przypadkowe i nieprzemyślane - bo one nie mogą być w tej fazie przemyślane - które burzą spójność projektu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Pan Litwiniec.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#SenatorBogusławLitwiniec">Bardzo dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#SenatorBogusławLitwiniec">Mam do pana prezesa, szanownego pana profesora, dwa pytania. Jedno będzie dotyczyło tematu, który już pan był uprzejmy tu przywołać, czyli bezrefleksyjnego przenoszenia prawa unijnego. A drugie będzie dotyczyło ściśle tematu konstytucyjnego, mianowicie społecznej gospodarki rynkowej, z naciskiem na społeczną.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#SenatorBogusławLitwiniec">Ale, Panie Marszałku, żebym był zrozumiały, muszę chyba dodać malutką preambułę dotyczącą mego wykształcenia, jako chyba jedynego senatora w tej izbie...</u>
          <u xml:id="u-30.3" who="#komentarz">(Wicemarszałek Kazimierz Kutz: Ale my wszyscy wiemy, jakie pan ma wykształcenie.)</u>
          <u xml:id="u-30.4" who="#SenatorBogusławLitwiniec">Wykorzystam minutę.</u>
          <u xml:id="u-30.5" who="#komentarz">(Wicemarszałek Kazimierz Kutz: Minutę? Bardzo proszę.)</u>
          <u xml:id="u-30.6" who="#SenatorBogusławLitwiniec">... jako jedynego w tym gronie, w tej izbie refleksji, która albo jest izbą refleksji, albo tylko izbą pytań. I w tejże izbie refleksji jest senator, który był uczony łaciny, i to jeszcze przez prawnika. Uczył mnie łaciny na prawie rzymskim. A prawa rzymskiego uczył mnie przez nieustanne powoływanie się na ducha praw obok litery praw. Być może dlatego, że to było tylko liceum, ten duch praw nieustannie był przywoływany.</u>
          <u xml:id="u-30.7" who="#SenatorBogusławLitwiniec">A teraz przejdę do konkretów. Otóż, Panie Prezesie, wspomniał pan - i to zdanie uderzyło w sedno sprawy - że prawo polskie jest niezgodne z prawem. Ja mam taką samą refleksję na temat tak zwanej atrofii prawa. Niedługo - proszę wybaczyć artyście taki zwrot, jaki wypowiem - liczba moich posiedzeń w małżeńskim łóżku zostanie uregulowana prawem. Tego rodzaju atrofii ja nie chcę i myślę, że nie chce tego wielu obywateli. Potrzebne jest więcej ducha praw niż po prostu tak szczegółowych zapisów, tej litery.</u>
          <u xml:id="u-30.8" who="#SenatorBogusławLitwiniec">I teraz konkretne pytanie.</u>
          <u xml:id="u-30.9" who="#komentarz">(Wicemarszałek Kazimierz Kutz: No!)</u>
          <u xml:id="u-30.10" who="#SenatorBogusławLitwiniec">Czy w ramach tego ducha praw Trybunał Konstytucyjny, rozpatrując zagadnienie energii odnawialnej, w tym biopaliw, brał pod uwagę to, z czym ja spotkałem się w Europie, a co pan nazwał ultima ratio? Tak, to, co jest, nazwijmy to, duchem praw dotyczących potrzeby perspektywicznej naszego kontynentu, który nie posiada dostępu do tej energii. Tej, którą nazywamy ropą, czy tej, którą nazywamy gazem. Będąc w Europie, słyszałem więcej o duchu praw podczas rozmów na temat tejże konstytucji...</u>
          <u xml:id="u-30.11" who="#komentarz">(Wicemarszałek Kazimierz Kutz: Panie Senatorze, jeszcze jest dyskusja... Jeszcze jest dyskusja, więc proszę...)</u>
          <u xml:id="u-30.12" who="#SenatorBogusławLitwiniec">... niż o literze. Obawiam się, że moje pytanie może sprawić kłopot. Czy Trybunał brał pod uwagę rację stanu Europy, która nie ma zapasów energii, a w związku z tym stawia swoimi wymaganiami na ducha praw, ustanawiając prawa dotyczące energii odnawialnych?</u>
          <u xml:id="u-30.13" who="#SenatorBogusławLitwiniec">Drugie jest pytanie proste i krótkie. Wielu osób oczekuje od skromnego senatora interpretacji, jak należy rozumieć społeczną gospodarkę rynkową, zwłaszcza opartą na solidarności. Czy pan mógłby, korzystając z tej okazji, dać taką małą pomoc w zakresie rozumienia społecznej gospodarki rynkowej w duchu solidarności? Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Komuś dzwoni komórka. Bardzo proszę...</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#komentarz">(Głos z sali: To nie jest komórka. Telefon.)</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Tak?</u>
          <u xml:id="u-31.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Tutaj dzwoni.)</u>
          <u xml:id="u-31.4" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Czyj to jest telefon?</u>
          <u xml:id="u-31.5" who="#komentarz">(Senator Franciszek Bachleda-Księdzularz: Telefon wewnętrzny Senatu.)</u>
          <u xml:id="u-31.6" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-31.7" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Czy ktoś ma nożyce? Ktoś ma nożyce? Bardzo proszę przeciąć ten kabel.</u>
          <u xml:id="u-31.8" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-31.9" who="#komentarz">(Senator Franciszek Bachleda-Księdzularz: Na konto pana marszałka przerwałem rozmowę.)</u>
          <u xml:id="u-31.10" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Proszę bardzo, panie...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Problem związany z biopaliwami. Otóż chciałbym powiedzieć, że Trybunał Konstytucyjny oczywiście doceniał samą ideę wprowadzania biopaliw i ich znaczenie na przykład dla ochrony środowiska czy dla poszukiwania alternatywnych źródeł energii. To jest oczywiste. My mamy świadomość tego, że prawdopodobnie w przyszłości w tym kierunku będą ewoluowały rozwiązania wielu krajów. Problem polegał tylko na tym, że dostrzegając tę rację, jednocześnie Trybunał musiał brać pod uwagę też inne racje, związane z istniejącą sytuacją gospodarczą polskich producentów, i ochronę polskiego konsumenta. Nie wszystko, co jest słuszne i sensowne, da się od razu wprowadzić. I nie wszystko wprowadzi się określoną metodą. Tu chodziło bardziej o spór, jaką metodą i w jakim horyzoncie czasowym wprowadzić pewne rozwiązania, niż o spór o to, czy w ogóle to jest potrzebne - bo jest potrzebne. Trybunał powiedział, że jest potrzebne, ale nie musi być wprowadzone taką metodą i w taki sposób. Pozostawił oczywiście ustawodawcy otwartą drogę, jeśli chodzi o wprowadzenie adekwatnych rozwiązań związanych z tą cała konstrukcją.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Społeczna gospodarka rynkowa jest to oczywiście jedna z zasad konstytucyjnych. I jestem przekonany, że Trybunał niejednokrotnie aplikował w swoich orzeczeniach tę zasadę. Podam może przykład bardzo charakterystyczny, dobrze ilustrujący taki właśnie kierunek myślenia w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego. Otóż w jednej ze skarg konstytucyjnych zaraz po wprowadzeniu nieco większych obciążeń pracodawcy związanych z kosztami zatrudniania pracownika - chodziło właśnie o świadczenia na rzecz szeroko rozumianych ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych - pracodawca skarżył do Trybunału Konstytucyjnego owe regulacje, twierdząc, że takie obciążenie jego możliwości ekonomicznych, możliwości związanych z inwestowaniem i z kreacją w samej działalności gospodarczej, narusza prawo własności, prawa majątkowe i zasadę wolności gospodarczej. Chyba na tę właśnie zasadę wolności gospodarczej kładł nacisk w pierwszym rzędzie. I w odpowiedzi Trybunału Konstytucyjnego jest dokonana bardzo precyzyjna wykładnia, czym jest pojęcie społecznej gospodarki rynkowej i na czym ona polega. Otóż społeczna gospodarka rynkowa opiera się na solidaryzmie. Na solidaryzmie, a wobec tego oczywiście z punktu widzenia interesów przedsiębiorcy prawdopodobnie znacznie lepszym rozwiązaniem byłoby pozostawienie regulacji, które nie wprowadzają tego rodzaju obciążeń socjalnych, nie dokładają ich do kosztów prowadzonego przedsiębiorstwa, ale właśnie zasada solidaryzmu nakazuje ważenie racji. Ja sądzę, że ta zasada solidaryzmu... Przecież ona nie może być sprowadzona tylko do problemów działalności ściśle gospodarczej, ten element solidaryzmu występuje także na przykład w takich sferach regulacyjnych, jak poruszana przeze mnie dzisiaj problematyka ochrony praw lokatorów i właścicieli. Mamy gwarancję prawa własności w konstytucji, ale przecież ona nie może przekreślać innych wartości, które w demokratycznym państwie prawnym, opartym właśnie na zasadzie solidaryzmu i społecznej gospodarki rynkowej, powinny być brane pod uwagę, to znaczy ochrony praw lokatorów i sensownego kreowania wysokości czynszu, takiego, by prawo do mieszkania nie stawało się w Rzeczypospolitej prawem iluzorycznym. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Pani Apolonia Klepacz będzie zadawać pytanie. A potem pan Zbigniew Romaszewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#SenatorApoloniaKlepacz">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#SenatorApoloniaKlepacz">Ja już zgłaszałam się wcześniej, bo chciałam dołączyć się tutaj do pytania, które zadawał poprzednio pan senator Litwiniec. Otóż bardzo bym prosiła pana prezesa o pewną interpretację wpisanej do konstytucji zasady zrównoważonego rozwoju. To między innymi wiąże się z biokomponentami i z pewnymi rozstrzygnięciami, które w zakresie ochrony środowiska czynimy bądź będziemy czynić. Kiedy przeglądałam orzeczenia, to zauważyłam, że opieracie się państwo w Trybunale na tym art. 31, gdzie mówi się o wolności człowieka, o zachowaniu jego godności. Ale jednocześnie gdzieś tam, w art. 5, mówi się też o potrzebie ochrony środowiska. I tu, najkrócej mówiąc, zmierza moje pytanie: jak interpretujecie państwo zasadę zrównoważonego rozwoju? Jaką ona ma rangę w państwa rozstrzygnięciach, mówiąc tutaj o duchu prawa, o czym wspominał pan senator Litwiniec? Bo mam świadomość, że obywatel i przedsiębiorca może złożyć skargę do Trybunału, natomiast środowisko - nie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Pani senator porusza bardzo skomplikowany problem tego, jakim jest dzisiaj status w konstytucji, w polskim systemie konstytucyjnym, praw, które są zaliczane do szeroko rozumianych praw czy norm programowych. A do nich należy również przepis konstytucji, który wyraźnie mówi o nakazie ochrony środowiska i respektowania walorów środowiska naturalnego jako wartości mających w Rzeczypospolitej swoistą gwarancję konstytucyjną. To jest pytanie bardziej generalne. Ja jestem zwolennikiem - i wielokrotnie ten pogląd prezentowałem - tezy, że nie można całej sfery praw ekonomicznych, socjalnych, w tym także takich właśnie regulacji, które dotyczą ochrony środowiska, sprowadzać wyłącznie do czysto dekoracyjnych, programowych czy ideologicznych postanowień konstytucji. Konstytucja ma charakter normatywny, a walor normatywny wymaga, by przy stosowaniu prawa i przy praktycznej aplikacji gwarancji konstytucyjnych brać pod uwagę także tego rodzaju normy. Wyobrażam sobie - zresztą zostało to już zastosowane w niektórych sytuacjach skargi konstytucyjnej - że normy programowe staną się samodzielną, samoistną podstawą skargi konstytucyjnej, o ile przez skarżącego zostanie wykazane, iż istnieje jakiś element czy walor normatywny tej normy. Na przykład w przypadku ochrony praw konsumenta, moim zdaniem, jest to możliwe. My w tej chwili w naszym orzecznictwie już na tyle żeśmy skonkretyzowali granice ochrony konsumenta z art. 86 konstytucji, że możemy określić w jakimś stopniu, jakie są progi ochrony konsumenta.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Niewiele jest, niestety, z przykrością to stwierdzam, orzeczeń wprost dotyczących problemów związanych z ochroną środowiska naturalnego. Praktycznie w ogóle ich nie ma. No, może przesadzam, że w ogóle nie ma. Są takie orzeczenia, ale te orzeczenia zaledwie dotykają tej kwestii, w uzasadnieniu znajdują się w nich pewne motywy odnoszące się do ochrony środowiska, przede wszystkim rzeczywiście w perspektywie art. 31 ust. 3, czyli zasady proporcjonalności. Zasada proporcjonalności z całą pewnością wymaga respektowania tego, o czym mówi pani senator, to znaczy zasady zrównoważonego rozwoju. Z całą pewnością, jeżeli mamy do czynienia z regulacjami, które kładą nacisk na przykład na osiągnięcie pewnych efektywnych celów gospodarczych czy związanych z ochroną określonych interesów majątkowych, to jakby dla przeciwwagi muszą być brane pod uwagę te wartości, które są wymienione w art. 31 ust. 3 konstytucji. Czyli w ramach zasady proporcjonalności obejmowałoby to również ochronę środowiska. Można by nawet posunąć się dalej, zgodnie z treścią tego przepisu, że w tych przypadkach, gdy tego rodzaju regulacje groziłyby naruszeniem istoty prawa do ochrony środowiska, musiałyby one być uznane za niekonstytucyjne i naruszające proporcje. Prawo do ochrony środowiska dzisiaj jest w porządku międzynarodowym traktowane jako swoiste prawo podmiotowe. Zresztą nie jest to także - choć to już wymagałoby dłuższej analizy - prawo odrzucone przez polskie orzecznictwo właśnie w kategoriach prawa podmiotowego. Tak właśnie potraktowało orzecznictwo Sądu Najwyższego prawo do ochrony środowiska na gruncie art. 23 kodeksu cywilnego, mówiąc o ochronie dóbr osobistych.</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">W jakim kierunku będzie ewoluowało w naszym systemie to prawo, to znaczy na ile ono uzyska rangę prawa podmiotowego, chronionego przy pomocy środków prawa cywilnego, na przykład również dóbr osobistych? To jest ciekawy problem, który jest na przykład - to powiem na zasadzie pewnej ciekawostki - przedmiotem rozpraw doktorskich, przygotowywanych zresztą w mojej katedrze, Katedrze Prawa Cywilnego na Uniwersytecie Warszawskim. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Pan Zbigniew Romaszewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">Panie Prezesie, właściwie to pan w dużej mierze odpowiedział już na moje pytanie, ale ja je zadam. Otóż na przyszłym posiedzeniu Senatu staniemy przed problemem przyjęcia oświadczenia w sprawie jurysdykcji Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. To będzie obejmowało na pewno poddanie ocenie na przykład jurysdykcji trybunału luksemburskiego co do tak zwanego III filaru, który dotychczas nie jest objęty traktatem. No, napotkaliśmy już na pierwszą rafę, a więc na kwestię europejskiego nakazu aresztowania. Niestety, nie jest znane jeszcze uzasadnienie wyroku z 11 maja, które pewnie część spraw wyjaśnia...</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#komentarz">(Prezes Trybunału Konstytucyjnego Marek Safjan: Wczoraj to zostało wysłane.)</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">Ale chciałem powiedzieć parę słów na ten temat. Bo tutaj pojawia się sprzeczność: no, jak możemy uznać współpracę sądów i policji, jeżeli...? Itd., itd., itd. Problem: w jakiej mierze to jest...?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Panie Senatorze, Trybunał rzeczywiście zajmuje się dokładnie tym problemem. Jest w naszym uzasadnieniu specjalny paragraf dotyczący kooperacji Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości i sądów konstytucyjnych - między innymi jest tam kwestia pytań prejudycjalnych i zakresu kompetencji. Ten problem jest też poruszany w naszym orzeczeniu o europejskim nakazie aresztowania, gdzie mówimy, że ten III filar w gruncie rzeczy nie należy dzisiaj - w pełnym tego słowa znaczeniu - do prawa wspólnotowego. Tu chodzi o współpracę sądową, sprawy bezpieczeństwa itd. A więc mamy tu do czynienia z taką nową przestrzenią, która nie należy w pełni do regulacji prawa wspólnotowego. I dlatego właśnie potrzebna jest deklaracja w sprawie kompetencji ETS, bo dopiero ETS wtedy będzie mógł się wypowiadać na temat na przykład czegoś takiego jak decyzja ramowa, która zapada w ramach III filaru.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Trybunał Konstytucyjny bardzo wyraźnie w swoim orzeczeniu w kwestii ENA, europejskiego nakazu aresztowania, a przede wszystkim traktatu akcesyjnego, wskazuje, że kompetencje Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości i Trybunału Konstytucyjnego czy w ogóle sądów konstytucyjnych są w jakimś sensie równoległe wobec siebie. To nie jest tak, że ETS jest sądem nadrzędnym wobec Trybunału Konstytucyjnego, że jest to sąd, który może wydawać wiążące instrukcje, może uchylić orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego czy może wejść w kompetencje na przykład polskiego sądu konstytucyjnego i orzec o niezgodności prawa polskiego z polską konstytucją. Nie. To są kompetencje rozmijające się, równoległe. Wobec tego jeżeli nawet jest przewidywana tak figura prawna jak możliwość postawienia pytania prejudycjalnego przez sąd konstytucyjny Europejskiemu Trybunałowi Sprawiedliwości, to w żadnym wypadku nie wynika to z nadrzędnego charakteru ETS w stosunku do sądu konstytucyjnego. Wynika to z tego, że Trybunał chciałby poznać, jaka jest treść prawa wspólnotowego - i w takim celu postawi pytanie - bo o tym, jaka jest treść prawa wspólnotowego, oczywiście będzie orzekał Europejski Trybunał Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Sądzę, że uznanie kompetencji Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w zakresie III filaru nie będzie zmieniało sytuacji prawnej w tym zakresie. To nie grozi niczym nowym - chciałoby się powiedzieć już kolokwialnie...</u>
          <u xml:id="u-39.3" who="#komentarz">(Senator Zbigniew Romaszewski: A ekstradycja?)</u>
          <u xml:id="u-39.4" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Słucham?</u>
          <u xml:id="u-39.5" who="#komentarz">(Senator Zbigniew Romaszewski: Ekstradycja.)</u>
          <u xml:id="u-39.6" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">No, niewątpliwie nie można wykluczyć, że jeżeli w tym półtorarocznym okresie nie zostaną podjęte przez polskiego prawodawcę odpowiednie środki, to Europejski Trybunał Sprawiedliwości będzie mógł w ramach owego III filaru zastosować sankcje. Tak będzie: za osiemnaście miesięcy będzie mógł zastosować sankcje. Jeżeli więc nie dojdzie na przykład do renegocjacji, do usunięcia niezgodności, do zmiany polskiej konstytucji w takim punkcie, to wtedy pojawi się możliwość zastosowania sankcji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Pani Anna Kurska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#SenatorAnnaKurska">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#SenatorAnnaKurska">Panie Profesorze, ja mam pytanie może trochę nietypowe, bo ta sprawa jeszcze nie była tu poruszana. Do 17 października 1999 r. orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego nie były ostateczne, gdyż wymagały zatwierdzenia przez Sejm. Protest, bardzo zresztą stanowczy, ówczesnego prezesa - bodajże profesora Zolla, o ile pamiętam - który zastanawiał się w ogóle nad celowością istnienia w tej sytuacji Trybunału, spowodował zmianę w tym zakresie. Wiemy, że teraz te orzeczenia są ostateczne. Czy nie uważa pan, że Senat, który może tylko zgłaszać poprawki - po czym Sejm je zatwierdza, względnie odrzuca - miałby inną rangę, gdyby przynajmniej część tych spraw została mu powierzona i była właśnie przez Senat rozstrzygana? Mówi się o zmianie konstytucji, mówi się również o likwidacji Senatu, bo postuluje to Platforma Obywatelska - oczywiście jest to głos raczej odosobniony, niemniej jednak istnieje - a więc czy taką kwestię... Jakie jest po prostu pana zdanie na temat rozszerzenia kompetencji Senatu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Ja przedstawiłem, oczywiście bardzo syntetycznie, swoje stanowisko dotyczące pozycji i roli Senatu w procesie prawodawczym. Uważam, że Senat mógłby odgrywać znacznie ważniejszą rolę, gdyby jego kompetencje zostały wzmocnione. Ja zresztą, jak Wysokiej Izbie pewnie wiadomo, jestem autorem zdania odrębnego co do orzeczenia w sprawie poprawek senackich, ponieważ uważam, że orzecznictwo, ściślej interpretując pojęcie poprawki, bardzo daleko ograniczyło kompetencje Senatu w ramach procesu prawodawczego. No ale skoro tak jest, skoro taki jest ustalony kierunek orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego - który zresztą, trzeba powiedzieć bardzo obiektywnie, ma mocne racje konstytucyjne, bo są tu racje właśnie konstytucyjne - to zmiana tego stanu rzeczy wymagałaby zmiany samej konstytucji. Ale zmiana konstytucji nie powinna, moim zdaniem, prowadzić do zniesienia Senatu tylko dlatego, że ma on takie niewielkie kompetencje i niewiele może zrobić, niewiele może się przyczynić do poprawy jakości prawa. Tu trzeba by spojrzeć na to odwrotnie - trzeba by było wzmocnić kompetencje ustawodawcze Senatu po to, żeby mógł on odgrywać rolę co najmniej równorzędną w ramach procesu ustawodawczego. Byłoby to potrzebne zwłaszcza w tej sytuacji, w której jesteśmy obecnie, jeśli chodzi o dramatyczną ocenę jakości prawa. Potrzebne są tego rodzaju rozwiązania, które dowartościowałyby kompetencje prawodawcze Senatu. Widziałbym tutaj na przykład inne regulacje dotyczące inicjatyw ustawodawczych Senatu. Ja myślę, że...</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Senatorów.)</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Senatorów, tak. To byłoby możliwe - nie Senatu, a właśnie senatorów. Czy może w Senacie, mówiąc inaczej. Widziałbym tu więc wyraźne rozstrzygnięcie tego dylematu, co pozwoliłoby na znacznie większą samodzielność czy autonomiczność poprawek Senatu, a więc w tej fazie mogłyby one doprowadzić do innego skonfigurowania projektu aktu prawnego. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Czy są jeszcze zapytania? Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#SenatorTadeuszBartos">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#SenatorTadeuszBartos">Panie Prezesie, sprawa biopaliw była już przedmiotem dzisiejszej debaty. No i jeśli chodzi o to biopaliwo - tak bardzo potrzebne, odtwarzalne - to my nie możemy urodzić tej ustawy. A była ona przedmiotem naszych obrad dwukrotnie, ale raz nie została podpisana przez prezydenta, a drugi raz padła przez Trybunał Konstytucyjny. W związku z tym produkcja litra biopaliwa kosztuje 1 zł 30 gr...</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#komentarz">(Wicemarszałek Kazimierz Kutz: Panie Senatorze, proszę zmierzać do zadania pytania...)</u>
          <u xml:id="u-45.3" who="#SenatorTadeuszBartos">Bardzo proszę. Czy to my...</u>
          <u xml:id="u-45.4" who="#komentarz">(Wicemarszałek Kazimierz Kutz: ...a nie mówić o biopaliwach. No!)</u>
          <u xml:id="u-45.5" who="#SenatorTadeuszBartos">Czy my źle stanowimy...</u>
          <u xml:id="u-45.6" who="#komentarz">(Wicemarszałek Kazimierz Kutz: Dwa razy było to już tu omawiane.)</u>
          <u xml:id="u-45.7" who="#SenatorTadeuszBartos">Czy my źle stanowimy to prawo? Dlaczego to prawo nie mogło się urodzić i nie zostało wprowadzone bezpośrednio w życie? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Nasze orzeczenie - jeszcze raz to powtórzę - wprowadza wyraźne granice konstytucyjne, wskazując na to, że ten obowiązek bezwzględny, tak rozumiany dotychczas przez ustawodawcę, nie wynika wcale z dyrektywy Unii Europejskiej. Ta dyrektywa Unii Europejskiej pozwala na stopniowe dochodzenie do określonego poziomu i do tego obowiązku. I to tutaj tkwi problem: mają to być działania, które pozwolą na stopniowe dochodzenie do określonego poziomu stosowania biokomponentów w paliwach płynnych.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Problem związany jest też z tym, że Unia Europejska to są w tej chwili kraje tworzące system naczyń połączonych. Jeżeli my w Polsce nałożymy na polskich producentów znacznie silniejsze ograniczenia, znacznie większe restrykcje, niż mają to producenci z innych krajów Unii Europejskiej, to Polska będzie stawiała swoich własnych producentów, przedsiębiorców, w gorszej, niekonkurencyjnej sytuacji w stosunku do innych krajów Unii Europejskiej. Czy więc mamy godzić się na wprowadzanie w ramach prawa wewnętrznego tego rodzaju mechanizmów, które będą stawiały polskiego przedsiębiorcę w gorszej sytuacji? Czy mamy się godzić na takie właśnie pozbawianie polskich przedsiębiorców konkurencyjności, czyli na dyskryminację a rebours? No, taka była główna myśl wynikająca z naszego orzeczenia. Ale przecież nie był to zakaz stosowania biokomponentów - tego Trybunał nigdy nie powiedział.</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#komentarz">(Senator Janusz Lorenz: I bardzo dobrze.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Czy są jeszcze zapytania do pana prezesa?</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">Panie Prezesie, mam pytanie właśnie w związku z tymi biopaliwami. Bo tu się pojawia sprawa...</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek Kazimierz Kutz: Ale ja bardzo bym prosił, żeby to nie była dyskusja o biopaliwach.)</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">...która nie dotarła do Trybunału Konstytucyjnego. Mianowicie powstała sprawa tych słynnych słów „i inne rośliny” w ustawie. No i tak się przykro zdarzyło, że problem wyrazów „i inne rośliny”, które gdzieś się na etapie prac w podkomisji pojawiły i znalazły się w dokumentach Sejmu, był przedmiotem debaty Senatu i odpowiedniej ustawy, ale wykreślenie tych słów przepadło w głosowaniu, po czym sprawa dotarła do Sejmu i tam ponownie wybuchła afera w podkomisji. No i wtedy pan marszałek Borowski zdecydował się uchwałę Sejmu i uchwałę Senatu po prostu wyrzucić do kosza.</u>
          <u xml:id="u-48.3" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">Muszę powiedzieć, że taka sytuacja w państwie prawa budzi poważne wątpliwości. Czy można tu jednoosobowo zadecydować i taki dokument po prostu wyrzucić? Czy istnieje, pana zdaniem, możliwość włączenia się Trybunału Konstytucyjnego w rozstrzyganie takiego deliktu? Bo to jest niewątpliwie jakiś delikt konstytucyjny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Ja mogę na to odpowiedzieć tak. Trybunał Konstytucyjny, orzekając o zgodności z konstytucją, odnosi się oczywiście także do procedur ustawodawczych. Granice kompetencji Trybunału Konstytucyjnego są wyznaczone bardzo wyraźnie. Mało tego - gdy chodzi o problemy trybu i procedur, to Trybunał ma możliwość badania trybu i procedur nawet jakby poza granicami wyznaczonymi przez sam wniosek, skargę czy pytanie prawne kierowane do Trybunału Konstytucyjnego. I jeżeli stwierdza, że jest wykroczenie przeciwko trybowi, to jest to samoistna podstawa stwierdzenia niezgodności z konstytucją. Pan senator doskonale zna przykłady takich rozstrzygnięć Trybunału, w których właśnie naruszenie procedur - czy to parlamentarnych, czy w ogóle procedur towarzyszących tworzeniu prawa - było podstawą stwierdzenia niezgodności z konstytucją. No ale ja tego konkretnego przypadku nie znam, musiałbym uczynić go przedmiotem analizy, żeby móc się w tej konkretnej sprawie wypowiadać.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Nie ulega jednak żadnej wątpliwości, że wady procesu ustawodawczego różnego typu - związane na przykład z eliminowaniem określonych reguł przyjętych przez parlament w trakcie procedury ustawodawczej, z dodawaniem pewnych elementów, które nie zaistniały w ramach procedury ustawodawczej albo które zostały wcześniej wyeliminowane - są takimi defektami, które mogą wpływać na ocenę konstytucyjności prawa. Mamy niestety przykłady dość dramatycznych zjawisk pojawiania się nowych elementów normatywnych czy nawet nowej treści przepisu, która nigdy nie przeszła przez parlament. Tak też było! Chodzi o treść przepisu - bardzo skądinąd ważnego aktu normatywnego - która...</u>
          <u xml:id="u-49.2" who="#komentarz">(Senator Zbigniew Romaszewski: Przecinek.)</u>
          <u xml:id="u-49.3" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Nie, tu nie chodzi o przecinek, tu nie chodzi o przecinek.</u>
          <u xml:id="u-49.4" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Na szczęście rząd dość szybko zorientował się w sytuacji i wystąpił z odpowiednią poprawką. Ja już nie chcę specjalnie o tym mówić, bo my umorzyliśmy postępowanie w tej sprawie właśnie dlatego, że była szybka reakcja ze strony rządu i doprowadzono do prawidłowego brzmienia tego przepisu. W każdym razie chodziło tu o przepis kodeksu postępowania cywilnego - nagle okazało się, że w tekście opublikowanym w „Dzienniku Ustaw” miał on inną treść niż ta, która przeszła przez procedury ustawodawcze. I to też jest przejaw dość niepokojącego zjawiska.</u>
          <u xml:id="u-49.5" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Oczywiście przyczyny takich sytuacji mogą być różne, często bardzo techniczne. Ja nie we wszystkim dopatrywałbym się czegoś bardzo poważnego, no ale oczywiście również te inne elementy czy motywy mogą odgrywać rolę.</u>
          <u xml:id="u-49.6" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Jest za to pytanie i refleksja: na ile można badać tryb i procedury ustawodawcze przy okazji rozpatrywania zarzutów o niekonstytucyjność w znaczeniu materialnoprawnym na przykład po piętnastu czy dwudziestu latach? Jeżeli będziemy patrzyli na to bardzo formalnie i rygorystycznie, to można sobie łatwo wyobrazić, że w wypadku ustawy, która jest w sensie materialnoprawnym zgodna z konstytucją, piętnaście lat temu naruszono procedury. Ktoś stwierdza, wyłapuje, że na przykład na którymś tam etapie procedury zostały złamane, że złamano na przykład wymagania dotyczące poprawki wniesionej przez posłów czy przez Senat. Czy po piętnastu latach obowiązywania prawa można usuwać z systemu prawnego regulację, która wywołała wiele faktów prawnych, która wytworzyła przecież zupełnie nową sytuację? Czy można eliminować tego rodzaju akt normatywny na podstawie wad proceduralnych? To jest bardzo trudny problem, który wymagałby w ogóle pewnej refleksji nad tym, czy przypadkiem jakieś inne, ważne względy państwa prawnego, wynikające z art. 2 konstytucji, nie powinny jednak skłaniać do większej wstrzemięźliwości w takich sytuacjach. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Czy są jeszcze zapytania? Nareszcie nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Dziękuję, Panie Prezesie. No, trwało to godzinę z dobrym hakiem... Nie, dwie godziny z dobrym hakiem!</u>
          <u xml:id="u-50.3" who="#komentarz">(Prezes Trybunału Konstytucyjnego Marek Safjan: Bardzo dziękuję. Dziękuję bardzo Wysokiemu Senatowi i bardzo dziękuję panu marszałkowi.)</u>
          <u xml:id="u-50.4" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Dziękuję, dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-50.5" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-50.6" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Do dyskusji zapisali się: pan Adam Biela, pani Teresa Liszcz i pani Anna Kurska.</u>
          <u xml:id="u-50.7" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Pan Adam Biela ma głos.</u>
          <u xml:id="u-50.8" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Panie Senatorze, pan pamięta? Krótko, zwięźle i z energią.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#SenatorAdamBiela">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#komentarz">(Senator Teresa Liszcz: Dostał pan wytyczne.)</u>
          <u xml:id="u-51.2" who="#SenatorAdamBiela">Panie Prezesie! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-51.3" who="#SenatorAdamBiela">O trzech kwestiach chciałbym wspomnieć w czasie swojego wystąpienia.</u>
          <u xml:id="u-51.4" who="#SenatorAdamBiela">Pierwsza dotyczy zapisu w art. 10 tytuł trzeci traktatu ustanawiającego konstytucję Unii Europejskiej. Była już mowa na ten temat w pytaniach senatorów i było stwierdzenie, że konstytucja polska ma pierwszeństwo przed konstytucją Unii Europejskiej. Tymczasem w art. 10 jest wyraźny zapis, iż konstytucja oraz prawo ustanowione przez Unię Europejską ma pierwszeństwo przed prawem państw członkowskich. A więc pytanie byłoby tu takie: jak to pogodzić, jak rozumieć zapis tego traktatu? Wydaje mi się, że gdyby go czytać po polsku i rozumieć po polsku, to on jednak nie stanowi o tym, że polska konstytucja miałaby pierwszeństwo nad konstytucją Unii Europejskiej, lecz akurat odwrotnie. To byłaby pierwsza kwestia.</u>
          <u xml:id="u-51.5" who="#SenatorAdamBiela">W związku z tym pytaniem nasuwa się taka oto konstatacja: nie mamy żadnych mechanizmów, które byłyby w stanie badać tak ważne akty prawne jak traktat akcesyjny czy Traktat ustanawiający Konstytucję dla Europy pod kątem ich zgodności z naszą konstytucją. Możemy jedynie stwierdzać ich zgodność lub nie post factum, po ich ogłoszeniu w „Dzienniku Ustaw”, po ratyfikacji. Ale wtedy jest to już musztarda po obiedzie. Nie mamy żadnego mechanizmu, który by umożliwiał jakąś prewencję w tym zakresie - ani mechanizmu konstytucyjnego, ani praktycznego.</u>
          <u xml:id="u-51.6" who="#SenatorAdamBiela">I druga kwestia, którą chciałbym poruszyć. Dzisiejsza debata wskazywałaby na nową, ciekawą rolę Senatu jako izby wyższej, do której - z racji większej świadomości - miałoby należeć kreowanie aktów prawnych zgodnych z Konstytucją Rzeczypospolitej. W związku z tym Senat musiałby być wyposażony w taką systemową instytucję, która byłaby w stanie prowadzić monitoring. Proponowałbym rozważenie tej sprawy. To nie jest tylko kwestia zmiany regulaminu Senatu - to akurat można zrobić stosunkowo szybko, jeszcze w tej kadencji, Senat jest do tego władny - lecz także propozycji jakiejś szerszej współpracy Trybunału Konstytucyjnego z Senatem. I chyba nie wystarczyłoby zatrudnienie jednego prawnika, specjalisty od prawa konstytucyjnego w Senacie, w Biurze Legislacyjnym, lecz jakiś stały kontakt z Trybunałem. Oczywiście taki kontakt, który by nie zaburzał konstytucyjnego rozdziału władzy wykonawczej i sądowniczej, ponieważ Trybunał Konstytucyjny jest władzą sądowniczą, choć ma też związek ze stanowieniem prawa.</u>
          <u xml:id="u-51.7" who="#SenatorAdamBiela">Należałoby wykazać jakąś aktywność w kreowaniu takiego pomostu, takiego pośrednika. Proponowałbym, żeby było to przedmiotem naszej troski jeszcze w tej kadencji Senatu, żeby powstał w Senacie jakiś organ współpracujący z Trybunałem Konstytucyjnym, który by stale monitorował zgodność projektowanych ustaw z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-51.8" who="#SenatorAdamBiela">I trzecia kwestia, która wynika ze sprawozdania pana profesora, dotyczy ustaw związanych z nabywaniem własności mieszkań. Ja chciałbym to rozszerzyć o kwestię własności nieruchomości. W tym kontekście chciałbym zauważyć z wielkim niepokojem, iż w związku z tym, że Trybunał Konstytucyjny w swoich orzeczeniach uchyla ustawy, których później nikt nie poprawia ani w Sejmie, ani w Senacie, powstają poważne luki prawne, powstaje niemożliwy do opisania chaos. Prawo po prostu w wielu sytuacjach nie jest wykonywane. Na szczeblu władzy wykonawczej urzędnicy tego prawa po prostu nie wykonują. Mówią, że nie wiedzą, jak je wykonać, i mają w dużym stopniu rację. Ale często bierze się to nawet z pewnej chęci niewykonywania ustaw. Dzieje się tak dlatego, że wystarczy złożyć skargę do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie niekonstytucyjności danego zapisu, żeby nie realizować obowiązującej ustawy - jest to czasem wystarczający powód. Tak dochodzimy do pewnego paradoksu: otóż w ten sposób można by nie realizować żadnego ustanowionego prawa, łącznie z prawem karnym. Bo kiedy coś się komuś nie podoba, składa skargę do Trybunału Konstytucyjnego, Trybunał ma pewien czas na wydanie orzeczenia, a prawo w tym czasie nie jest realizowane.</u>
          <u xml:id="u-51.9" who="#SenatorAdamBiela">Znam takie przypadki - dotyczą one zwłaszcza ustawy z dnia 26 lipca 2001 r. o nabywaniu prawa własności nieruchomości przez użytkowników wieczystych. Ta ustawa nie ma szczęścia do realizacji - początkowo obejmowała swoim zakresem przedmiotowym możliwość uwłaszczenia użytkowaniem wieczystym na Ziemiach Odzyskanych. Zgłoszono jednak zastrzeżenia do Trybunału Konstytucyjnego i w wielu gminach nie zrealizowano tej ustawy. W związku z nowelizacją przepisów z dnia 13 kwietnia 2003 r., dokonaną przy okazji uchwalania ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego, w art. 15 został rozszerzony zakres terytorialny obowiązywania tej ustawy na całą Rzeczypospolitą Polską. W związku z tym Trybunał Konstytucyjny umorzył postępowanie i oddalił skargi trzech gmin, które złożyły zastrzeżenia w tym zakresie. To również nie pomogło w realizacji tej ustawy, nadal są wątpliwości. W końcu złożono skargę na nowelizację tych przepisów i ustawa w dalszym ciągu nie jest realizowana. Przypominam, iż chaos jest o tyle większy, że ustawodawca w ustawie nowelizującej, która weszła w życie z dniem 16 lipca 2003 r., właściwie nadał własność użytkownikom wieczystym, którzy uzyskali tę własność przed 27 maja 1990 r. z mocy samego prawa. Z mocy samego prawa - tak brzmi ustawa. Z dniem wejścia nowelizacji w życie, a więc z dniem 16 lipca 2003 r., ci użytkownicy wieczyści nabyli, w sensie konstytutywnym, własność nieruchomości gruntowych, których byli użytkownikami wieczystymi, jeśli byli nimi przed dniem 27 maja 1990 r. Tej ustawy nie zrealizowano w wielu gminach tylko dlatego, że znowu ktoś złożył skargę do Trybunału Konstytucyjnego, obawiając się, że być może gmina straci, a prawo może być niezgodne z konstytucją.</u>
          <u xml:id="u-51.10" who="#SenatorAdamBiela">Sytuacja jest tym bardziej niepokojąca, iż do drugiego czytania skierowany jest w tej chwili projekt rządowy dotyczący generalnie uregulowania kwestii przekształcenia użytkowania wieczystego w prawo własności. W projekcie tym jednak, w przedostatnim artykule...</u>
          <u xml:id="u-51.11" who="#komentarz">(Wicemarszałek Kazimierz Kutz: Panie Senatorze, moim zdaniem pański czas już minął.)</u>
          <u xml:id="u-51.12" who="#SenatorAdamBiela">Już zmierzam też do końca.</u>
          <u xml:id="u-51.13" who="#komentarz">(Wicemarszałek Kazimierz Kutz: Chwała Bogu.)</u>
          <u xml:id="u-51.14" who="#SenatorAdamBiela">W projekcie tym jednak, w przedostatnim artykule, przewiduje się utratę mocy przez tę ustawę. Stąd pytanie: jeśli ta ustawa straci moc na mocy tego przepisu, który jest w tej chwili w Sejmie, to wyobrażam sobie, że pojawi się lawina skarg konstytucyjnych od tych podmiotów, osób fizycznych, które z samej mocy prawa nabyły własność ziemi. Będziemy mieli chaos nie do pozazdroszczenia.</u>
          <u xml:id="u-51.15" who="#SenatorAdamBiela">Bardzo długo trwa w Sejmie procedowanie nad projektami senackimi. Senat zgłosił w tej sprawie swoje pomysły legislacyjne - niestety, do tej pory nie doczekały się one finału. Tymczasem mamy pomysł powiększający jeszcze chaos.</u>
          <u xml:id="u-51.16" who="#SenatorAdamBiela">Drugim przykładem jest...</u>
          <u xml:id="u-51.17" who="#komentarz">(Wicemarszałek Kazimierz Kutz: Bardzo proszę zmierzać do końca.)</u>
          <u xml:id="u-51.18" who="#SenatorAdamBiela">...znowelizowana ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych. Niedawno, 28 kwietnia, Trybunał Konstytucyjny orzekł niekonstytucyjność wielu przepisów nowelizacji tej ustawy. Tymczasem Sejm uchwalił ją, pomijając wiele poprawek Senatu, zresztą słusznych, które wychodziły naprzeciw orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego, i w tej chwili ustawa czeka na podpis pana prezydenta. W rezultacie już w dniu wejścia w życie będzie ona niezgodna z konstytucją.</u>
          <u xml:id="u-51.19" who="#SenatorAdamBiela">Pytanie: jak z tego chaosu wybrnąć?</u>
          <u xml:id="u-51.20" who="#komentarz">(Wicemarszałek Kazimierz Kutz: Panie Senatorze, bardzo proszę kończyć.)</u>
          <u xml:id="u-51.21" who="#SenatorAdamBiela">Nie jest to łatwe pytanie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Dziękuję, Panie Senatorze. No, prawie wszystkie pańskie postulaty to są właściwie - przepraszam, że tak to nazwę - listy miłosne do naszych następców, dlatego że nie będziemy mogli przez następnych sześć tygodni procedować nad sprawami, które pan poruszył. Ale to bardzo dobrze.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Pani Teresa Liszcz, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#SenatorTeresaLiszcz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#SenatorTeresaLiszcz">Panie Marszałku! Panie Prezesie!</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#SenatorTeresaLiszcz">Zacznę od stwierdzenia dosyć oczywistego: Trybunał Konstytucyjny jest jedną z nielicznych instytucji w naszym państwie, które działają zgodnie z prawem i zgodnie ze swoimi celami, czyli po prostu dobrze. Szkoda, że działają tak tylko nieliczne, ale cieszę się, że przynajmniej takie instytucje jak Trybunał albo rzecznik praw obywatelskich są bez zarzutu.</u>
          <u xml:id="u-53.3" who="#SenatorTeresaLiszcz">Znamienne dla mnie jest to, że Trybunał Konstytucyjny, mimo że jego członkowie są wybierani w wyborach par excellence politycznych, potrafią się wznieść ponad swoje poglądy polityczne, dzięki czemu większość orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego jest akceptowana. Zdarzają się zdania odrębne, bo przecież członkowie Trybunału mają swoje poglądy polityczne, ale zarówno orzeczenia Trybunału, jak i zdania odrębne są zawsze solidnie uzasadnione merytorycznie. Jeżeli więc nawet nie można się z nimi zgodzić - a zdarza mi się z nimi nie zgadzać - to trzeba z powagą i szacunkiem przyjąć argumentację na tak wysokim poziomie.</u>
          <u xml:id="u-53.4" who="#SenatorTeresaLiszcz">Sądzę, że jeszcze większy autorytet Trybunału i większą polityczną neutralność, usytuowanie ponad polityką, można by zapewnić poprzez zmianę trybu wyboru jego członków. Może przynajmniej zgłaszanie kandydatów można by powierzyć - zamiast posłom - instytucjom apolitycznym, skoro już parlament musi wybierać członków Trybunału, a chyba w większości krajów właśnie taki jest tryb wyboru? Ale nawet mimo takiego sposobu wybierania Trybunał jest organem - podkreślam - rzeczywiście politycznie neutralnym.</u>
          <u xml:id="u-53.5" who="#SenatorTeresaLiszcz">Wydaje mi się, że w przyszłej konstytucji, która będzie musiała być zmieniona, chociażby ze względu na nasze wejście do Unii Europejskiej, powinny być wprowadzone także pewne zmiany dotyczące Trybunału. Przede wszystkim powinno mu być przyznane prawo wykładni, które miał zresztą we wcześniejszej fazie.</u>
          <u xml:id="u-53.6" who="#SenatorTeresaLiszcz">Trybunał Konstytucyjny pełni rolę strażnika konstytucji i zgodności z nią całego prawa. Gdyby nie Trybunał, konstytucja nie byłaby aktem żywym, mającym realne znaczenie. Wydaje mi się, że jeszcze lepiej by tę funkcję pełnił - i być może miał mniej pracy z wydawaniem orzeczeń i z rozpatrywaniem skarg i wniosków o stwierdzenie zgodności z konstytucją - gdyby miał prawo wiążącej powszechnie wykładni. Można by było dzięki temu zapobiec wielu wnioskom, wielu sporom.</u>
          <u xml:id="u-53.7" who="#SenatorTeresaLiszcz">Ta potrzeba wykładni daje o sobie znać na każdym kroku, między innymi do naszej komisji wpływają wnioski o dokonanie autentycznej wykładni tej czy innej ustawy. Ja wtedy odpisuję, że komisja nie jest władna tego uczynić. Mało tego, muszę też odpisać, że nie ma w Polsce organu, który mógłby to uczynić. Sytuację pogarsza fakt, że Sąd Najwyższy, który mógł odgrywać rolę ujednolicającą, gdy chodzi o stosowanie prawa i wykładnię sądową, też nie ma instrumentów ku temu. W 1999 r., kiedy zmienialiśmy - generalnie słusznie - prawo o ustroju sądów powszechnych, wyeliminowaliśmy z tego prawa instytucję wytycznych, z wiadomych powodów: ta instytucja była wykorzystywana politycznie i nie realizowała zasady niezawisłości. W ten sposób, by przywrócić należną rangę zasadzie niezawisłości, usunęliśmy instytucję wytycznych. Moim zdaniem był to błąd, ponieważ ta sama instytucja w warunkach państwa totalitarnego i w warunkach państwa demokratycznego może działać zupełnie inaczej. Uważam, że dzisiaj wytyczne powinny być przywrócone, powinny być istotnym instrumentem ujednolicania orzecznictwa sądowego, które jest obecnie nieprzewidywalne - nawet orzeczenia Sądu Najwyższego w bardzo podobnych sprawach bywają skrajnie różne, co jest ogromnie szkodliwe.</u>
          <u xml:id="u-53.8" who="#SenatorTeresaLiszcz">Trybunał Konstytucyjny powinien mieć również prawo do orzekania w sprawach o zaniechanie normatywne czy zaniechanie legislacyjne, o czym także była mowa.</u>
          <u xml:id="u-53.9" who="#SenatorTeresaLiszcz">Mnie, tak jak zapewne większość senatorów, ucieszyło wyraźnie sformułowane przez pana prezesa zdanie o pożytecznej roli Senatu, jako uczestnika postępowania legislacyjnego. Jestem o tym przekonana, nie tylko dlatego, że akurat sama jestem senatorem. Mimo tak ograniczonych kompetencji i tak krótkiego czasu na rozpatrzenie ustaw, tysiące poprawek Senatu - bo one już idą w tysiące - są jednak w ogromnej większości przyjmowane przez Sejm i poprawiają prawo. Może nie czynią go dobrym, doskonałym, ale wyraźnie poprawiają, choć w Sejmie panuje raczej tendencja do tego, żeby nasze poprawki odrzucać. Wiele słusznych poprawek jest rzeczywiście odrzucanych - na ogół przyjmowane są tylko te, których przyjęcie wydaje się absolutnie konieczne, na przykład przekonuje do nich właściwy minister, przedstawiciel rządu czy legislator, z którego zdaniem posłowie też się liczą. Wiele słusznych poprawek jednak przepada, jak chociażby poprawki do ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych czy do ustawy o zgromadzeniach.</u>
          <u xml:id="u-53.10" who="#SenatorTeresaLiszcz">Często zgłaszamy też obawę, że ustawa będzie niekonstytucyjna - tak było w wypadku ustawy o zgromadzeniach. Sama zgłosiłam dwie poprawki, o których była tu mowa, które jednak nie zostały przyjęte, niestety, tym razem również przez Senat. Chodziło o prawo do rozwiązania zgromadzenia w sytuacji, gdy jakiegoś uczestnika nie można zidentyfikować. Chodziło też o drugą kwestię, o której pan prezes nie mówił, a która, moim zdaniem, jest równie istotna, mianowicie o solidarną odpowiedzialność organizatora zgromadzenia - taki zapis mógł sprawić, że nikt odpowiedzialny nie podjąłby się organizacji zgromadzenia.</u>
          <u xml:id="u-53.11" who="#SenatorTeresaLiszcz">Wracając do usytuowania Senatu, chciałabym powiedzieć, że jeżeli Senat ma pozostać liczącym się uczestnikiem procesu legislacyjnego - a powinien nim pozostać, bo Sejm zajmuje się bieżącą polityką, wyłania rząd, kontroluje rząd, rozwiązuje bieżące problemy, Senat zaś powinien być tym miejscem, gdzie nie ma politycznych burz i gdzie jest możliwość spokojnego namysłu nad półproduktami, czyli ustawami sejmowymi - powinien przede wszystkim mieć większe kompetencje. Można by się tutaj wzorować na francuskim trybie tworzenia prawa, a przynajmniej rozszerzyć prawo inicjatywy i je uprościć. Bo dzisiaj inicjatywa Senatu, przyjmowana w trzech czytaniach, jest w Sejmie traktowana tak samo jak inicjatywa piętnastu posłów, która może powstać poprzedniego wieczoru, przy kolacji w hotelu sejmowym. Musiałaby być jakaś inna ścieżka, inne traktowanie tych projektów.</u>
          <u xml:id="u-53.12" who="#SenatorTeresaLiszcz">Sądzę też, że jeżeli ma być utrzymana inicjatywa piętnastu posłów, to powinna być również dopuszczalna inicjatywa kilkunastu czy kilku senatorów. Marzy mi się jednak Senat wybierany inaczej niż obecnie - Senat, do którego kandydaci nie demonstrują przynależności partyjnej, nie tworzą klubów partyjnych i mają wyższy cenzus wieku i wykształcenia.</u>
          <u xml:id="u-53.13" who="#komentarz">(Wicemarszałek Kazimierz Kutz: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-53.14" who="#SenatorTeresaLiszcz">Sądzę, że taki Senat mógłby z powodzeniem spełnić swoją funkcję. Przy takim Senacie mógłby z kolei powstać - jeśli nie powstanie gdzie indziej - ośrodek monitorowania orzeczeń Trybunału i reagowania na te orzeczenia w takim zakresie, w jakim to jest możliwe, bez udziału rządu. Bo w przypadku wielu ustaw żaden inny ośrodek mający inicjatywę ustawodawczą nie jest w stanie - nie mając aparatu wykonawczego, nie mając pewnej wiedzy - przygotować projektu. To nie mogłoby być dzisiejsze Biuro Legislacyjne - to musiałoby być odrębne biuro, dobrze wyposażone, zatrudniające znakomitych prawników różnych specjalności, nie tylko konstytucjonalistów, działające w porozumieniu z komisją ustawodawczą, żeby miało to przełożenie na organ, któremu przysługuje prawo inicjatywy ustawodawczej. Taka komisja z kolei powinna być komisją tylko ustawodawczą, bo moim zdaniem błędem Senatu obecnej kadencji to, że zlikwidował oddzielną Komisję Sprawiedliwości i Praw Człowieka, zrzucając na barki jednej komisji i zadania komisji ustawodawczej, i tej drugiej, ze szkodą dla obydwu dziedzin.</u>
          <u xml:id="u-53.15" who="#SenatorTeresaLiszcz">Przypominam, że w Sejmie są trzy komisje prawnicze, a Senat zlikwidował swoje dwie dotychczasowe i skupił ich kompetencje w jednej, co nie mogłoby się utrzymać, gdyby Senat miał dodatkowe obowiązki.</u>
          <u xml:id="u-53.16" who="#SenatorTeresaLiszcz">Jak rozumiem, mój czas już się skończył?</u>
          <u xml:id="u-53.17" who="#komentarz">(Wicemarszałek Kazimierz Kutz: Tak, już dobija pani końca.)</u>
          <u xml:id="u-53.18" who="#SenatorTeresaLiszcz">To ja resztę dokończę podczas kolejnych pięciu minut, na które się zgłaszam.</u>
          <u xml:id="u-53.19" who="#komentarz">(Wicemarszałek Kazimierz Kutz: Nie, już nie...)</u>
          <u xml:id="u-53.20" who="#SenatorTeresaLiszcz">Mam prawo. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-53.21" who="#komentarz">(Wicemarszałek Kazimierz Kutz: Tak? Matko Boska...)</u>
          <u xml:id="u-53.22" who="#SenatorTeresaLiszcz">Mam, niestety.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Pani Anna Kurska, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#SenatorAnnaKurska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Prezesie!</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#SenatorAnnaKurska">Zaniepokoiło mnie to - i pragnę do tego nawiązać - co pan profesor powiedział o problemie implementacji prawa. Mnie to od początku bardzo niepokoi. Muszę powiedzieć, że takie mechaniczne przenoszenie różnych instytucji i ustaw europejskich do naszego prawa, często bez jakiejkolwiek kontroli, bez uwzględnienia specyfiki naszego państwa, jest naprawdę przerażające. Odnoszę nieraz wrażenie, czytając klauzule zgodności z prawem europejskim, że to są takie jak gdyby stopnie stawiane - tu możemy rozwinąć własną inicjatywę, a dalej już nie możemy, bo musimy się dostosować. I to w jakimś sensie krępuje nasz rozwój, bo jednak są to ograniczenia rzeczywiście zbędne.</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#SenatorAnnaKurska">Przede wszystkim zaś jestem zdania, że to prawo jest zbyt rozbudowane. Jeżeli słyszymy o osiemdziesięciu tysiącach stron aktów prawnych, o czym pan profesor dzisiaj wspominał, i wiemy, że traktat konstytucyjny liczy około sześciu tysięcy stron, tak że w zasadzie nikt nie był w stanie się przez to przebić - już nawet nie mówię, żeby to przeczytać, ale żeby w ogóle przyswoić sobie te instytucje - to odnoszę wrażenie, że albo jest to robione w sposób nieprzemyślany, nielogiczny, albo po prostu jest to celowe działanie, żeby ludziom tak namieszać w głowach, żeby w końcu już nie wiedzieli, co robią i na co się zgadzają. Nie wyobrażam sobie, jeżeli jeszcze dojdzie do referendum w sprawie traktatu konstytucyjnego, żeby nie było jakiegoś ścisłego tłumaczenia, z którego by wynikało, o co w tym traktacie tak naprawdę chodzi. Bo nie można głosować za czymś, czego się w ogóle nie zna.</u>
          <u xml:id="u-55.3" who="#SenatorAnnaKurska">Ale jeszcze nawiązując do dzisiejszej dyskusji, chcę powiedzieć, że w moim pojęciu - przynajmniej tak nas uczono na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie kończyłam prawo - nie jest ważne, ażeby wszystko było normowane przepisami prawnymi, ponieważ jest to niemożliwe. Prawo nie może być aż tak kazuistyczne, ponieważ życie jest bogatsze. Istniały w prawie rzymskim takie instytucje, jak dobre obyczaje oraz zasady współżycia społecznego, które pozwalały na jakiś manewr przy orzekaniu i w ogóle przy stanowieniu prawa. Dlatego uważam, że przynajmniej 3/4 tego, co jest stanowione, powinno zostać skonfiskowane, a główne zasady powinny być bardzo trwałe i bardzo przejrzyste i według tych zasad powinno się właśnie prawo normować.</u>
          <u xml:id="u-55.4" who="#SenatorAnnaKurska">Pani przewodnicząca naszej komisji ustawodawczej wielokrotnie mówiła, że powinna być ustawa o tworzeniu prawa. I jakoś ta ustawa rzeczywiście nie może się urodzić. Ona jest podobno trudna. Ale myślę, że to może by spowodowało właśnie jakąś poprawę w dziedzinie tworzenia prawa i nie byłoby tego, co nazywamy prawem powielaczowym.</u>
          <u xml:id="u-55.5" who="#SenatorAnnaKurska">Na koniec chciałabym zwrócić uwagę na to, abyśmy zastanowili się, co jest przyczyną obniżenia jakości prawa i jak możemy wpłynąć na to, żeby prawo było lepsze, skoro bierzemy udział w legislacji i okazuje się, że nie na wiele spraw mamy wpływ. Może właśnie poprzez utworzenie takiej komisji, o czym była tu już mowa, która by selekcjonowała ustawy przychodzące z Unii Europejskiej, żebyśmy się mogli do tego ustosunkowywać nie w takim pośpiechu, nie powierzchownie, tylko jakoś tak bardziej dogłębnie.</u>
          <u xml:id="u-55.6" who="#SenatorAnnaKurska">I na koniec chcę jeszcze nawiązać do rekwizytów przeszłości, które ja nazywam takim trochę obejściem prawa. Były dwie takie instytucje. Jedna to wspomniane dzisiaj przez pana profesora ograniczone prawo własności, w prawie spółdzielczym, i druga - wieczyste użytkowanie, instytucja w ogóle nieznana w Europie, w jakichkolwiek ustawodawstwach zachodnich, teraz zmieniona, no ale pokutowało to przez długi czas jako dość dziwaczny twór.</u>
          <u xml:id="u-55.7" who="#SenatorAnnaKurska">Jeśli chodzi o spółdzielnie, to Prawo i Sprawiedliwość, do którego należę, odbyło bodajże kilkadziesiąt spotkań ze spółdzielcami. Otrzymywaliśmy wiele skarg na prawno, na sformułowania, niejasne i wieloznaczne, tak że wydaje mi się, iż jest tu jeszcze wiele do zrobienia.</u>
          <u xml:id="u-55.8" who="#SenatorAnnaKurska">Żeby nie przedłużać i żeby pan marszałek mnie nie kasował, dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Dziękuję, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Bogusław Litwiniec, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#SenatorBogusławLitwiniec">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#SenatorBogusławLitwiniec">Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#SenatorBogusławLitwiniec">Około dwustu pięćdziesięciu lat temu Europa, w tym również Królestwo Polskie, przeżyła wielką rewolucję, nieznaną przez tysiąclecia. Do czasu tej rewolucji każdy bogaty człowiek nie zasługiwał na niebo, a bogactwo było po prostu grzechem. O majątku narodu i państwa decydował Skarb Państwa. A więc grzesznikiem nie był tylko król czy inny mocarz. Ponadto nie grzeszyły kościoły, które mogły legalnie zbierać dziesięcinę. Bogacenie się było po prostu niestosowne, nawet z pozycji świeckich obyczajów.</u>
          <u xml:id="u-57.3" who="#SenatorBogusławLitwiniec">I owóż, że przywołam tylko jednego rewolucjonistę - Adama Smitha - którego książki miałem okazję niedawno przeczytać. Dwie niezwykle rewolucyjne książki, prawa strona zapewne je zna, jedną książkę o prawie do bogacenia się, tak może skrócę ten tytuł, i drugą „Teoria ducha moralnego”. Chciałbym Wysokiej Izbie wskazać na tę koincydencję bogactwa i moralności, i to z jednej ręki, ręki wielkiego rewolucjonisty - konsekwencje tego jego rewolucjonizmu również do dzisiaj przeżywamy.</u>
          <u xml:id="u-57.4" who="#SenatorBogusławLitwiniec">Miałem przyjemność usłyszeć w odpowiedzi na moje pytanie pewną wykładnię obecnego tutaj pana prezesa, któremu dziękuję, zwłaszcza z tej trybuny, za upomnienie się o jakość nauki polskiej i o wartości europejskie. Wykorzystuję też na to należny mi czas, ale w istocie rzeczy zmierzam, tak bym to powiedział, do tego mego pytania o interpretację, w tym wypadku moją, czyli człowieka lewicy, społecznej gospodarki rynkowej. Powtarzam: społecznej gospodarki rynkowej, i tu przypominam fragment konstytucji, regulowanej, poza oczywiście wolnością do gospodarowania, także solidarnością.</u>
          <u xml:id="u-57.5" who="#SenatorBogusławLitwiniec">Moje wystąpienie dzisiaj dotyczy spraw solidarności. I chcę państwu powiedzieć, że z lektury Adama Smitha, ojca rewolucji, która dopuściła leseferyzm, która dopuściła pojedynczą osobę do bogactwa, bez grzechu, wynika prosto, że nasza konstytucja jest niezwykle skromna w sformułowaniu zasady tejże społecznej gospodarki. Na tle tego, co wynika z lektury Smitha, widać, że gdyby to on nam redagował konstytucję, to sprawa uspołecznienia gospodarki w imię moralności i solidarności byłaby dużo bogatsza. I po to właśnie wystąpiłem. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Pani Teresa Liszcz po raz wtóry, kończy. Będzie pani puentą tego dnia.</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#komentarz">(Senator Teresa Liszcz: Za ciężkie to zadanie.)</u>
          <u xml:id="u-58.3" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Pani rozumie, że pierwsze prawo puenty to jest lapidarność, to jest skrót.</u>
          <u xml:id="u-58.4" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-58.5" who="#komentarz">(Senator Teresa Liszcz: Bóg zapłać za przypomnienie, ale nie jestem zdolna do dobrej puenty.)</u>
          <u xml:id="u-58.6" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">O, pani jest zdolna do wielu rzeczy, Pani Senator.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#SenatorTeresaLiszcz">Panie Marszałku! Panie Prezesie! Ja zacznę od tego, na czym skończył pan senator Litwiniec, chociaż nie o tym miałam zamiar mówić.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#SenatorTeresaLiszcz">Dobrze, że lewica studiuje Smitha, bo ja go czytałam też, trochę wcześniej, i nawet przypomniałam w podręczniku taką zasadę odnoszącą się do wynagrodzenia. Smith napisał, że robotnik powinien zarabiać przynajmniej tyle, żeby wystarczyło na utrzymanie jego i co najmniej dwojga dzieci. A kiedy uchwalaliśmy tutaj głosami lewicy wynagrodzenie minimalne, to uchwaliliśmy je na poziomie niższym od minimum socjalnego dla jednej osoby pracującej, a o tych dzieciach i niepracującej żonie to już w ogóle nie ma co marzyć. A więc lepiej późno niż wcale - na następną kadencję ta lektura nam wszystkim pewnie bardzo się przyda.</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#komentarz">(Senator Bogusław Litwiniec: Lewica bije się za to w piersi, co niniejszym czynię.)</u>
          <u xml:id="u-59.3" who="#SenatorTeresaLiszcz">A teraz przejdę do tego, o czym chciałam mówić od początku, to znaczy do ustawy o tworzeniu prawa. To była moja ukochana idea, ale, niestety, nie udało się jej w tej kadencji zrealizować. Powiem dlaczego. Otóż pierwszą połowę kadencji spędziliśmy niejako na przekonywaniu, że ta ustawa jest potrzebna, bo w pierwszych informacjach, bodajże pana prezesa Trybunału, a na pewno pana rzecznika praw obywatelskich, słyszeliśmy raczej bardzo sceptyczne zdania na temat ustawy o tworzeniu prawa - że to nic nie da, że to będzie tylko zwykła ustawa, że to nie o paragrafy chodzi itd. Potem, szczęśliwie dla idei, stanowiska tych wybitnych autorytetów się zmieniły, ale czasu było już mniej. Poza tym kiedy zabraliśmy się do dzieła, bo muszę powiedzieć, że mam pewien praprojekt, z którym jednak nie wystąpiliśmy na zewnątrz, okazało się, że jest za mało miejsca na tę ustawę między konstytucją a regulaminem. Ten projekt, który mamy, zawiera właściwie parę ogólników, obszerniejszy rozdział na temat zawodu legislatora i umocowanie dla pewnego organu, który nazywa się centrum legislacyjnym. I to jest wszystko. A to jest grubo za mało, żeby wystąpić z inicjatywą ustawy.</u>
          <u xml:id="u-59.4" who="#SenatorTeresaLiszcz">Moim zdaniem, dałoby się uregulować w tej ustawie więcej, między innymi kwestie poprawek, kwestie kontynuacji lub dyskontynuacji procedury legislacyjnej przy zmianie kadencji. Ale tu powstała różnica zdań między mną, która nie jestem konstytucjonalistką, a autorami tego praprojektu. Dzisiaj dotknął tej kwestii pan prezes... Mnie się wydaje, że skoro konstytucja czegoś nie stanowi, to może w to miejsce wejść ustawa zwykła.</u>
          <u xml:id="u-59.5" who="#SenatorTeresaLiszcz">Wydaje mi się, że z czymś takim mieliśmy do czynienia w przypadku ustawy o współdziałaniu Rady Ministrów z Sejmem i Senatem w związku z członkostwem w Unii Europejskiej. W istocie zasady tej współpracy, nieuregulowane w konstytucji, są jednak materią konstytucyjną, a Trybunał zgodził się na to, żeby weszła w to ustawa zwykła, jaką jest ustawa o współdziałaniu. Dla mnie to jest argument na to, że również ustawa o tworzeniu prawa mogłaby wejść w te kwestie, które nie są przesądzone w konstytucji, chociaż w istocie mają naturę konstytucyjną. Przeważyła jednak ostrożność autorów praprojektu. Ja sama nie chciałam się temu przeciwstawiać, a było za mało czasu, żeby zorganizować jakąś większą konferencję czy posiedzenie. Dodatkowym problemem jest, jak wiadomo, to, że konstytucja odsyła wprost do regulaminów Izb. Techniczni twórcy tego praprojektu uważali, że tam, gdzie jest odesłanie do regulaminu, a jest ono bardzo szerokie, nie może wejść ustawa. I na tym etapie nie doszło do uzewnętrznienia tego projektu, dlatego że tworzony z takim założeniem, że musi być idealnie zgodny z konstytucją, także w kwestiach przez konstytucję nieregulowanych, był on na tyle lakoniczny i na tyle niewiele nowego wnosił, że nie było większego sensu występować z nim.</u>
          <u xml:id="u-59.6" who="#SenatorTeresaLiszcz">Jeżeli mi się zdarzy być w przyszłym parlamencie, to od początku się wezmę za tę kwestię, trochę odważniej. Ale przede wszystkim liczymy na to, że zmieni się konstytucja. Wydaje mi się, że zmiana konstytucji jest nieuchronna. Ja nie jestem zwolenniczką kolejnej nowej konstytucji. Konstytucja powinna nabrać mocy, powinna być stabilna, powinna być kręgosłupem całego systemu prawnego, który jest stabilny, ale to przede wszystkim członkostwo w Unii sprawiło, że zmiana jest nieuchronna, a skoro jest nieuchronna, to na tę sytuację powinno się przygotować projekt wszystkich niezbędnych zmian, między innymi dotyczących pozycji Senatu, procedury legislacyjnej. I na bazie zmienionej konstytucji w tym zakresie, jak mi się wydaje, dobrze będzie uchwalić ustawę o tworzeniu prawa. A marzy mi się przy tym, żeby zmieniona konstytucja wprowadziła kategorię ustaw organicznych - i żeby do takich ustaw należała ustawa o tworzeniu prawa - to znaczy ustaw, które miałyby większą stabilność, z którymi musiałyby być zgodne ustawy zwykłe.</u>
          <u xml:id="u-59.7" who="#SenatorTeresaLiszcz">Ale nawet ustawa zwykła ma przecież nieporównanie większą stabilność niż regulamin, który dzisiaj reguluje wiele kwestii procesu legislacyjnego, a który można zmieniać dosłownie z dnia na dzień, instrumentalnie, pod potrzeby uchwalenia konkretnej ustawy, czego świadkiem byłam w Sejmie poprzednich kadencji. I dlatego, pozostając wierna idei tworzenia prawa, trochę się tłumaczę z tego, dlaczego nie wyszliśmy z tym projektem na zewnątrz, chociaż takie zapowiedzi były. Mam też nadzieję, że ci spośród nas, którzy znajdą się w przyszłym parlamencie, te idee do niego przeniosą. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Dziękuję. Chciałoby się powiedzieć: amen.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#komentarz">(Senator Teresa Liszcz: Niech się stanie.)</u>
          <u xml:id="u-60.2" who="#komentarz">(Senator Ewa Serocka: Trzy zdania...)</u>
          <u xml:id="u-60.3" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Jeszcze zapisała się pani Ewa Serocka.</u>
          <u xml:id="u-60.4" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Bardzo mi przykro, że ostatnio pani nie było, bo to by bardzo ładnie w sensie literackim wyglądało. To pani przemówienie.</u>
          <u xml:id="u-60.5" who="#komentarz">(Senator Ewa Serocka: Dziękuję bardzo...)</u>
          <u xml:id="u-60.6" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-60.7" who="#komentarz">(Senator Ewa Serocka: ...i przepraszam, że ośmieliłam się jednak tę literaturę w jakiś sposób przeciąć.)</u>
          <u xml:id="u-60.8" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Bardzo proszę, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#SenatorEwaSerocka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#SenatorEwaSerocka">Dlatego w ogóle podeszłam do mównicy, że jestem przeciwna zmianie konstytucji. Uważam, że jest to bardzo młoda konstytucja, która powstała bardzo niedawno i powinna okrzepnąć. Nasza konstytucja jest traktowana w Europie i na świecie jako bardzo dobra, a taka tendencja do ciągłego poprawiania czegoś, co powstało w drodze kompromisu, chyba nie jest zbyt zdrowa dla naszego społeczeństwa, które jest bardzo podzielone. Ale nie o tym chciałam mówić.</u>
          <u xml:id="u-61.2" who="#SenatorEwaSerocka">Chciałabym powiedzieć o sprawie dotyczącej bardzo ważnego wyroku Trybunału, poruszanego dzisiaj wielokrotnie na tej sali - mówił o tym z dużymi emocjami pan prezes Safjan - mianowicie zgodności z konstytucją naszego wejścia do Unii Europejskiej. Z wielką przykrością wysłuchałam, że dziennikarze nie bardzo interesowali się tym, czy weszliśmy do Unii zgodnie z konstytucją, czy niezgodnie. Wysoki Trybunał uznał, że nastąpiło to zgodnie z konstytucją, z czego wszyscy ogromnie się cieszyli. A ten brak zainteresowania dziennikarzy wynika chyba z tego, że nie było tam sensacji. Bardzo często ta sensacja dziennikarzy jest niezdrowa, a tutaj tego nie było, była to zdrowa ocena.</u>
          <u xml:id="u-61.3" who="#SenatorEwaSerocka">Byłam akurat parę dni temu, tuż po referendum, we Francji i w Holandii, które wypowiedziały się przeciw traktatowi konstytucyjnemu dla Europy. I tak ogromnego zainteresowania, o czym zresztą mówiłam na posiedzeniu komisji, ze strony około dwustu dziennikarzy z całego świata interesujących się tym, dlaczego Francuzi i Holendrzy opowiedzieli: nie... No tam to zainteresowanie było wręcz ogromne. Dlatego z wielkim smutkiem i z wielkim żalem wysłuchałam tego, co pan prezes powiedział. Wydawałoby się, że ta dzisiejsza debata jest chyba najlepszym dowodem na to, że wszyscy bardzo się tym interesujemy. Ogromna liczba poprawek, nad którymi tutaj w Senacie debatujemy - w tej chwili przyjmowanych jest już około 90% poprawek wniesionych przez Senat do ustaw, które uchwala Sejm - najlepiej świadczy o jakości prawa, a pozostałe 10% bardzo często trafia do Trybunału.</u>
          <u xml:id="u-61.4" who="#SenatorEwaSerocka">Uważam, że tak ważna sprawa, o której przed chwilą mówiłam, sprawa naszego wejścia do Unii Europejskiej, powinna być na czołowych stronach gazet, i cieszę się ogromnie, że Wysoki Trybunał uznał, iż to nasze wejście było zgodne z konstytucją. Cały świat z ogromnym szacunkiem odnosi się do naszej konstytucji, a nasz parlament, właściwie część naszego parlamentu, traktuje to zupełnie inaczej. I to jest bardzo przykre. Identycznie się dzieje z naszym wejściem do Unii. Jak dobrze wiemy, około 60% społeczeństwa jest zadowolonych z tego, że weszliśmy do Unii Europejskiej, a w parlamencie jest wokół tego wręcz zupełnie inna atmosfera. Jest to bardzo smutne. A dzieje się tak chyba dlatego, że nasza demokracja jest tak młoda. To powoduje, że właśnie takie są odczucia. Bardzo dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Dziękuję, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Informuję, że lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-62.2" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Chciałbym zapytać pana prezesa Trybunału Konstytucyjnego Marka Safjana, czy chciałby jeszcze coś powiedzieć w związku z tymi głosami, które tu padły.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#PrezesTrybunałuKonstytucyjnegoMarekSafjan">Chciałbym tylko bardzo serdecznie podziękować Wysokiej Izbie za te uwagi i za możliwość czteroletniej kooperacji. Bardzo wysoko sobie ją ceniliśmy. Dziękuję serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Dziękuję prezesowi Trybunału Konstytucyjnego, profesorowi Markowi Safjanowi za niesłychanie interesujące, rzetelne i nawet dramatyczne, przedstawienie Senatowi informacji o istotnych problemach wynikających z działalności i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego w 2004 r. Dziękuję za przybycie, Panie Prezesie.</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-64.3" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Stwierdzam, że Senat zapoznał się z tą informacją.</u>
          <u xml:id="u-64.4" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Ogłaszam przerwę w obradach do godziny 15.00.</u>
          <u xml:id="u-64.5" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-64.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Komunikaty!)</u>
          <u xml:id="u-64.7" who="#WicemarszałekKazimierzKutz">Jeszcze jakieś komunikaty?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#SenatorSekretarzAlicjaStradomska">Chwileczkę, mam dwa komunikaty.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#SenatorSekretarzAlicjaStradomska">Uprzejmie informuję, że marszałek Senatu zwołuje posiedzenie Konwentu Seniorów w dniu 16 czerwca, w czwartek, bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy w obradach.</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#SenatorSekretarzAlicjaStradomska">I komunikat drugi. Uprzejmie informuję, że posiedzenie Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich odbędzie się w dniu 16 czerwca, zaraz po ogłoszeniu przerwy w obradach osiemdziesiątego trzeciego posiedzenia Senatu, w sali nr 217. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-65.3" who="#komentarz">(Przerwa w obradach od godziny 12 minut 02 do godziny 15 minut 00)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę senatorów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Powracamy do rozpatrzenia punktu pierwszego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o kinematografii.</u>
          <u xml:id="u-66.3" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Przypominam, że w przerwie w obradach odbyło się posiedzenie Komisji Kultury i Środków Przekazu, która ustosunkowała się do przedstawionych w toku debaty wniosków i przygotowała sprawozdanie w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-66.4" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Przypominam, że dyskusja nad rozpatrywaną ustawą została zamknięta i obecnie, zgodnie z art. 52 ust. 6 Regulaminu Senatu, mogą zabrać głos jedynie sprawozdawcy i wnioskodawcy.</u>
          <u xml:id="u-66.5" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę sprawozdawcę Komisji Kultury i Środków Przekazu, pana senatora Grzegorza Matuszaka, o zabranie głosu i przedstawienie uzgodnionych na posiedzeniu wniosków.</u>
          <u xml:id="u-66.6" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#SenatorGrzegorzMatuszak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#SenatorGrzegorzMatuszak">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-67.2" who="#SenatorGrzegorzMatuszak">Komisja Kultury i Środków Przekazu 15 czerwca po drugim czytaniu ustawy o kinematografii, w którym państwo senatorowie zgłosili dziesięć poprawek, zebrała się, aby je rozpatrzyć.</u>
          <u xml:id="u-67.3" who="#SenatorGrzegorzMatuszak">Po wysłuchaniu opinii Ministerstwa Kultury oraz Biura Legislacyjnego, komisja przedstawia Wysokiemu Senatowi wnioski, które jednocześnie pozwalam sobie zarekomendować i prosić, aby byli państwo łaskawi je przyjąć.</u>
          <u xml:id="u-67.4" who="#SenatorGrzegorzMatuszak">Spośród zawartych w druku nr 956 sześćdziesięciu trzech wniosków komisja rekomenduje przyjęcie wniosków pierwszego, trzeciego itd. Nie będę ich czytał. Wszyscy państwo mają przed sobą wykaz tych wniosków.</u>
          <u xml:id="u-67.5" who="#SenatorGrzegorzMatuszak">Jednocześnie chciałbym zaproponować, abyśmy łącznie przegłosowali poprawki, które mają charakter porządkowy, uściślający. Pozwolę sobie to przekazać na ręce pani marszałek. Są to poprawki: pierwsza, piąta, szósta, siódma, dziewiąta, dziesiąta, jedenasta, dwunasta, trzynasta, szesnasta, dwudziesta ósma, dwudziesta dziewiąta, trzydziesta, trzydziesta pierwsza, trzydziesta druga, trzydziesta szósta, trzydziesta ósma, czterdziesta, czterdziesta pierwsza, czterdziesta druga, czterdziesta piąta, czterdziesta szósta, czterdziesta siódma, czterdziesta ósma, czterdziesta dziewiąta, pięćdziesiąta, pięćdziesiąta pierwsza, pięćdziesiąta druga, pięćdziesiąta trzecia, pięćdziesiąta piąta, pięćdziesiąta szósta, pięćdziesiąta siódma, sześćdziesiąta, sześćdziesiąta pierwsza, sześćdziesiąta druga i sześćdziesiąta trzecia.</u>
          <u xml:id="u-67.6" who="#SenatorGrzegorzMatuszak">Bardzo proszę, to jest wykaz tych poprawek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#komentarz">(Senator Grzegorz Matuszak: Dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-68.2" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Czy senatorowie wnioskodawcy chcą jeszcze zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-68.3" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Pan senator Litwiniec?</u>
          <u xml:id="u-68.4" who="#komentarz">(Senator Bogusław Litwiniec: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-68.5" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#SenatorBogusławLitwiniec">Ja chcę tylko spytać, nieśmiało upominając się o młodych tak zwanych niezależnych filmowców. Powtarzam: nie chodzi mi o filmowców, których twórczość jest finansowana na przykład przez Telewizję Polską, czy inne duże podmioty, ale o tych, którzy są niezależni, działają na wyższych uczelniach, w tym i uczelni filmowej i dzięki swojemu talentowi „popełniają” bardzo interesujące dzieła, niekiedy już nagradzane na wielkich festiwalach. Czy ta grupa ludzi, Panie Przewodniczący, ma szansę na ten kawałeczek miodu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Panie Senatorze, nie jesteśmy w trakcie debaty. Proszę uzasadnić swoje wnioski związane z koncepcją głosowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#SenatorBogusławLitwiniec">Co do tego wniosku dogadaliśmy się na posiedzeniu komisji. Proszę traktować moje wystąpienie jako pytanie do przewodniczącego we właściwym czasie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze. Nie przewidujemy pytań i odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Pani senator Genowefa Ferenc?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#SenatorGenowefaFerenc">Dziękuję bardzo, Pani Marszałek.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#SenatorGenowefaFerenc">Proszę o poparcie zgłoszonych przeze mnie poprawek, a w szczególności poprawki dwudziestej siódmej, która zapobiegnie utworzeniu nowej instytucji kontrolującej. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Pan senator Kutz? Pan marszałek Kutz, przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#komentarz">(Senator Kazimierz Kutz: Dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Pan senator Saługa?</u>
          <u xml:id="u-74.3" who="#komentarz">(Senator Wojciech Saługa: Dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-74.4" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Pan senator Bień?</u>
          <u xml:id="u-74.5" who="#komentarz">(Senator January Bień: Dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-74.6" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Pan senator Smoktunowicz?</u>
          <u xml:id="u-74.7" who="#komentarz">(Senator Robert Smoktunowicz: Dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-74.8" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Pan senator Szafraniec?</u>
          <u xml:id="u-74.9" who="#komentarz">(Senator Jan Szafraniec: Dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-74.10" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Pan senator Biela?</u>
          <u xml:id="u-74.11" who="#komentarz">(Senator Adam Biela: Dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-74.12" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Pani senator Skrzypek-Mrowiec?</u>
          <u xml:id="u-74.13" who="#komentarz">(Senator Zofia Skrzypek-Mrowiec: Dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-74.14" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Pan senator Matusiak?</u>
          <u xml:id="u-74.15" who="#komentarz">(Senator Ryszard Matusiak: Dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-74.16" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Pan senator Podkański?</u>
          <u xml:id="u-74.17" who="#komentarz">(Senator Lesław Podkański: Dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-74.18" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Pan senator Sztorc?</u>
          <u xml:id="u-74.19" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Pan senator Dzido?</u>
          <u xml:id="u-74.20" who="#komentarz">(Senator Henryk Dzido: Dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-74.21" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Pan senator Jurgiel?</u>
          <u xml:id="u-74.22" who="#komentarz">(Senator Krzysztof Jurgiel: Dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-74.23" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Pani senator Sagatowska?</u>
          <u xml:id="u-74.24" who="#komentarz">(Senator Janina Sagatowska: Dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-74.25" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Przypominam, że senator Bogusław Litwiniec wycofał swój wniosek, to jest wniosek drugi w zestawieniu. Zgodnie z art. 52 ust. 7 Regulaminu Senatu, każdy senator może podtrzymać wycofany wniosek, przejmując uprawnienia dotychczasowego wnioskodawcy.</u>
          <u xml:id="u-74.26" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Czy ktoś z państwa senatorów chce podtrzymać wycofany wniosek? Nie ma takich zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-74.27" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Niektórych z państwa senatorów chciałabym upomnieć, żeby już wyłączyli telefony komórkowe.</u>
          <u xml:id="u-74.28" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Przystępujemy do głosowania w sprawie ustawy o kinematografii.</u>
          <u xml:id="u-74.29" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Przypominam, że w tej sprawie w toku debaty komisja oraz senatorowie wnioskodawcy przedstawili wnioski o wprowadzenie poprawek do ustawy.</u>
          <u xml:id="u-74.30" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Informuję, że zgodnie z art. 54 ust. 1 Regulaminu Senatu za chwilę zostaną przeprowadzone kolejne głosowania nad przedstawionymi poprawkami według kolejności przepisów ustawy.</u>
          <u xml:id="u-74.31" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">W związku z propozycją senatora sprawozdawcy łącznego głosowania nad poprawkami, zwracam się do Wysokiej Izby z pytaniem, czy jest akceptacja dla takiego rozwiązania, czy te są głosy przeciwne? Czy są głosy przeciwne w tej sprawie? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-74.32" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Tym samym uznaję, że na wniosek przedłożony przez pana senatora sprawozdawcę, głosowanie nad poprawkami: pierwszą, piątą, szóstą, siódmą, dziewiątą, dziesiątą, jedenastą, dwunastą, trzynastą, szesnastą, dwudziestą ósmą, dwudziestą dziewiątą, trzydziestą, trzydziestą pierwszą, trzydziestą drugą, trzydziestą szóstą, trzydziestą ósmą, czterdziestą, czterdziestą pierwszą, czterdziestą drugą, czterdziestą piątą, czterdziestą szóstą, czterdziestą siódmą, czterdziestą ósmą, czterdziestą dziewiątą, pięćdziesiątą, pięćdziesiątą pierwszą, pięćdziesiątą drugą, pięćdziesiątą trzecią, pięćdziesiątą piątą, pięćdziesiątą szóstą, pięćdziesiątą siódmą, sześćdziesiątą, sześćdziesiątą pierwszą, sześćdziesiątą drugą i sześćdziesiątą trzecią, przeprowadzimy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-74.33" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tych poprawek, proszę o naciśnięcie przycisku za.</u>
          <u xml:id="u-74.34" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-74.35" who="#komentarz">(Senator Teresa Liszcz: Nie działa.)</u>
          <u xml:id="u-74.36" who="#komentarz">(Senator Robert Smoktunowicz: Nie działa.)</u>
          <u xml:id="u-74.37" who="#komentarz">(Senator Włodzimierz Łęcki: Działa, działa.)</u>
          <u xml:id="u-74.38" who="#komentarz">(Senator Teresa Liszcz: U nas nie działa.)</u>
          <u xml:id="u-74.39" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-74.40" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Senat jest w nastroju wakacyjnym, a jest jeszcze trochę czasu do wakacji.</u>
          <u xml:id="u-74.41" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Jeszcze nie działa.</u>
          <u xml:id="u-74.42" who="#komentarz">(Senator Alicja Stradomska: Trzeba wyjąć kartę.)</u>
          <u xml:id="u-74.43" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-74.44" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Sądzę, że w związku z tym, że zbliżamy się do końca kadencji, zasady głosowania zostały już opanowane.</u>
          <u xml:id="u-74.45" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Czy wszystkie aparatury działają?</u>
          <u xml:id="u-74.46" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-74.47" who="#komentarz">(Senator Marian Lewicki: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-74.48" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Wobec tego proszę o głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-74.49" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem zgłoszonych poprawek?</u>
          <u xml:id="u-74.50" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-74.51" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-74.52" who="#komentarz">(Senator Robert Smoktunowicz: Przepraszam, u mnie nie działa.)</u>
          <u xml:id="u-74.53" who="#komentarz">(Głos z sali: Za młody jesteś.)</u>
          <u xml:id="u-74.54" who="#komentarz">(Senator Robert Smoktunowicz: Trzy razy wyciągałem.)</u>
          <u xml:id="u-74.55" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-74.56" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę sprawdzić.</u>
          <u xml:id="u-74.57" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-74.58" who="#komentarz">(Senator Alicja Stradomska: Trzeba wyłączyć.)</u>
          <u xml:id="u-74.59" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Panie Senatorze, może to nie wystarczy wyciągać, może trzeba włożyć.</u>
          <u xml:id="u-74.60" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-74.61" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Bardzo proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-74.62" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 73 obecnych senatorów 72 głosowało za, 1 senator wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-74.63" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Stwierdzam, że wymienione poprawki, czyli pierwsza, piąta, szósta, siódma, dziewiąta, dziesiąta, jedenasta, dwunasta, trzynasta, szesnasta, dwudziesta ósma, dwudziesta dziewiąta, trzydziesta, trzydziesta pierwsza, trzydziesta druga, trzydziesta szósta, trzydziesta ósma, czterdziesta, czterdziesta pierwsza, czterdziesta druga, czterdziesta piąta, czterdziesta szósta, czterdziesta siódma, czterdziesta ósma, czterdziesta dziewiąta, pięćdziesiąta, pięćdziesiąta pierwsza, pięćdziesiąta druga, pięćdziesiąta trzecia, pięćdziesiąta piąta, pięćdziesiąta szósta, pięćdziesiąta siódma, sześćdziesiąta, sześćdziesiąta pierwsza, sześćdziesiąta druga, sześćdziesiąta trzecia zostały przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-74.64" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Głosujemy nad poprawką trzecią, która eliminuje błąd logiczny w definiowaniu.</u>
          <u xml:id="u-74.65" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za jej przyjęciem?</u>
          <u xml:id="u-74.66" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-74.67" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-74.68" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-74.69" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 72 obecnych senatorów 72 głosowało za, jednogłośnie.</u>
          <u xml:id="u-74.70" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-74.71" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka czwarta modyfikuje definicję filmu w ten sposób, że będą nim również utwory dokumentalne i animowane pomimo tego, że kino nie będzie musiało być pierwszym polem eksploatacji tych utworów.</u>
          <u xml:id="u-74.72" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-74.73" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-74.74" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-74.75" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-74.76" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 72 obecnych senatorów 72 głosowało za, jednogłośnie.</u>
          <u xml:id="u-74.77" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-74.78" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka ósma ustanawia trzydziestodniowy termin, w ciągu którego minister będzie zobowiązany wykonać nałożony uchwaloną ustawą obowiązek zbadania podjętych przez radę instytutu uchwał w zakresie ich zgodności z prawem.</u>
          <u xml:id="u-74.79" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-74.80" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-74.81" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-74.82" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-74.83" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 72 obecnych senatorów 71 głosowało za, 1 senator nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-74.84" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-74.85" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawki czternasta, dwudziesta druga, dwudziesta czwarta i dwudziesta piąta to poprawki, nad którymi będziemy głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-74.86" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawki te mają na celu uszczelnienie systemu dokonywania wpłat na rzecz instytutu poprzez zobowiązanie podmiotów kontrolowanych w ramach grupy kapitałowej do dokonywania wpłat na rzecz instytutu.</u>
          <u xml:id="u-74.87" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tych poprawek?</u>
          <u xml:id="u-74.88" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-74.89" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-74.90" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-74.91" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 73 obecnych senatorów 71 głosowało za, 2 senatorów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-74.92" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Stwierdzam, że poprawki czternasta, dwudziesta druga, dwudziesta czwarta i dwudziesta piąta zostały przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-74.93" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Nad poprawkami piętnastą, dwudziestą trzecią i dwudziestą szóstą będziemy głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-74.94" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawki te nakładają na publicznego nadawcę telewizyjnego obowiązek przeznaczania na produkcję filmów nie mniej niż 1,5% rocznych wpływów z abonamentu za posiadanie odbiorników telewizyjnych.</u>
          <u xml:id="u-74.95" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tych poprawek?</u>
          <u xml:id="u-74.96" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-74.97" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-74.98" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-74.99" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 74 obecnych senatorów 71 głosowało za, 3 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-74.100" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Stwierdzam, że poprawki piętnasta, dwudziesta trzecia i dwudziesta szósta zostały przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-74.101" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka siedemnasta określa dodatkową, zamienną podstawę obliczania wysokości wpłat na rzecz instytutu przez nadawców programów telewizyjnych, mającą zastosowanie wtedy, gdy przychód pochodzący z pobranych bezpośrednio od abonentów opłat za dostęp do nadawanych programów będzie wyższy w danym okresie rozliczeniowym od przychodu uzyskanego z tytułu emisji reklam, telesprzedaży i audycji sponsorowanych.</u>
          <u xml:id="u-74.102" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-74.103" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-74.104" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-74.105" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-74.106" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 74 obecnych senatorów 66 głosowało za, 4 - przeciw, 4 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-74.107" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-74.108" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka osiemnasta wyłącza z obowiązku dokonywania wpłat na rzecz instytutu nadawców programów telewizyjnych, jeżeli posiadają koncesję obejmującą obszar nie więcej niż trzech powiatów.</u>
          <u xml:id="u-74.109" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-74.110" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-74.111" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-74.112" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-74.113" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 74 obecnych senatorów 14 głosowało za, 47 - przeciw, 13 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-74.114" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka nie uzyskała akceptacji Izby.</u>
          <u xml:id="u-74.115" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka dziewiętnasta zmierza do tego, aby operatorzy platform cyfrowych dokonywali wpłat na rzecz instytutu w wysokości określonej procentowo od przychodów z tytułu opłat za dostęp do programów nie tylko nadawanych, ale także reemitowanych na platformie cyfrowej, jednocześnie doprecyzowuje, że w przepisie chodzi o programy telewizyjne, a nie również radiowe.</u>
          <u xml:id="u-74.116" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-74.117" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-74.118" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-74.119" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-74.120" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 74 obecnych senatorów 63 głosowało za, 7 - przeciw, 4 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-74.121" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-74.122" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka dwudziesta wyłącza z obowiązku dokonywania wpłat na rzecz instytutu operatorów telewizji kablowej.</u>
          <u xml:id="u-74.123" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-74.124" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-74.125" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-74.126" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-74.127" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 72 obecnych senatorów 20 głosowało za, 48 - przeciw, 4 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-74.128" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka nie została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-74.129" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka dwudziesta pierwsza modyfikuje przepis dotyczący obowiązku dokonywania wpłat na rzecz instytutu przez operatorów telewizji kablowej w ten sposób, że wysokość wpłaty będzie określona procentowo od przychodu uzyskanego nie tylko z tytułu świadczenia usługi reemisji, ale także od przychodu uzyskanego z tytułu opłat za dostęp do reemitowanych programów telewizyjnych.</u>
          <u xml:id="u-74.130" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-74.131" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-74.132" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-74.133" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-74.134" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 72 obecnych senatorów 54 głosowało za, 13 - przeciw, 5 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-74.135" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-74.136" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Nad poprawkami dwudziestą siódmą i pięćdziesiątą ósmą będziemy głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-74.137" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawki skutkują odesłaniem do zasad ogólnych ordynacji podatkowej w zakresie określenia organów podatkowych właściwych w sprawach dokonywania wpłat na rzecz instytutu.</u>
          <u xml:id="u-74.138" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tych poprawek?</u>
          <u xml:id="u-74.139" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-74.140" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-74.141" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-74.142" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 76 obecnych senatorów 13 głosowało za, 52 - przeciw, 11 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-74.143" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawki nie uzyskały akceptacji Izby.</u>
          <u xml:id="u-74.144" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Nad poprawkami trzydziestą trzecią i czterdziestą trzecią będziemy głosować łącznie. Przyjęcie tych poprawek wykluczy głosowanie nad poprawkami trzydziestą czwartą i czterdziestą czwartą.</u>
          <u xml:id="u-74.145" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawki te mają na celu stworzenie ustawowych kryteriów, od których spełnienia zależeć będzie udzielenie dofinansowania przedsięwzięcia. Przepis powstał poprzez przeredagowanie istniejącego w ustawie przepisu udzielającego kierunkowych wskazówek dla ekspertów oceniających przedsięwzięcie, ponadto dodaje jako kolejne kryterium oceny przedsięwzięcia spełnienie walorów etycznych przez projekt.</u>
          <u xml:id="u-74.146" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tych poprawek?</u>
          <u xml:id="u-74.147" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-74.148" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-74.149" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-74.150" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 76 obecnych senatorów 70 głosowało za, 1 - przeciw, 5 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-74.151" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawki zostały przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-74.152" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka trzydziesta piąta ma na celu wyeliminowanie z przepisu pojęć nieostrych, mogących wywoływać wątpliwości interpretacyjne, jednocześnie umożliwia udzielenie dofinansowania przedsięwzięcia w wysokości do 90% budżetu filmu w przypadku, gdy przedmiotem przedsięwzięcia jest film dokumentalny.</u>
          <u xml:id="u-74.153" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-74.154" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-74.155" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-74.156" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-74.157" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 76 obecnych senatorów 69 głosowało za, 6 wstrzymało się od głosu, 1 senator nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-74.158" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-74.159" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka trzydziesta siódma, zdaniem wnioskodawcy, ma na celu jednoznaczne rozstrzygnięcie, że do trybu udzielania dofinansowania przedsięwzięcia nie będą miały zastosowania przepisy kodeksu postępowania administracyjnego.</u>
          <u xml:id="u-74.160" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-74.161" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-74.162" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-74.163" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-74.164" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 76 obecnych senatorów 68 głosowało za, 8 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-74.165" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-74.166" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka trzydziesta dziewiąta konstruuje ustawowy przepis stanowiący, że podmiot, który osiągnął zysk z przedsięwzięcia, jest zobowiązany do zwrotu otrzymanego dofinansowania na jego realizację.</u>
          <u xml:id="u-74.167" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-74.168" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-74.169" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-74.170" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-74.171" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 76 obecnych senatorów 70 głosowało za, 2 - przeciw, 4 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-74.172" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-74.173" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Nad poprawkami pięćdziesiątą czwartą i pięćdziesiątą dziewiątą będziemy głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-74.174" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawki te mają na celu wyrażenie wprost, że komercjalizacja i prywatyzacja państwowych instytucji filmowych nie naruszy praw twórców wynikających z ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz że praw tych nie naruszy obowiązek nałożony na państwowe instytucje filmowe dokonywania wpłat na rzecz instytutu w wysokości 50% przychodów z majątkowych praw autorskich do filmów wyprodukowanych do dnia 31 grudnia 1989 r.</u>
          <u xml:id="u-74.175" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tych poprawek?</u>
          <u xml:id="u-74.176" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-74.177" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-74.178" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-74.179" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 75 obecnych senatorów 72 głosowało za, 3 senatorów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-74.180" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawki zostały przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-74.181" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Przechodzimy do głosowania nad całością wraz ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-74.182" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem uchwały?</u>
          <u xml:id="u-74.183" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-74.184" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-74.185" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-74.186" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 75 obecnych senatorów 65 głosowało za, 5 - przeciw, 5 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-74.187" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-74.188" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o kinematografii.</u>
          <u xml:id="u-74.189" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Gratuluję ministerstwu, gratuluję kinematografii.</u>
          <u xml:id="u-74.190" who="#komentarz">(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Kultury Agnieszka Odorowicz: Bardzo dziękujemy.)</u>
          <u xml:id="u-74.191" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-74.192" who="#komentarz">(Senator Robert Smoktunowicz: W związku z tym prosimy o jakieś lepsze filmy.)</u>
          <u xml:id="u-74.193" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Dziękujemy za udział resortu w pracach Senatu.</u>
          <u xml:id="u-74.194" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Z tego, co widzę, trzeba przeznaczyć jeszcze trochę czasu na gratulacje, uściski, ale nawet pana ministra i pana marszałka, wybitnego reżysera...</u>
          <u xml:id="u-74.195" who="#komentarz">(Senator Kazimierz Kutz: Nie mogłem sobie odmówić, walory pani minister...)</u>
          <u xml:id="u-74.196" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Ja wiem, że pocałunki są słuszne, ważne, Panie Marszałku, niemniej jednak pozwolę sobie przywrócić ład na sali obrad...</u>
          <u xml:id="u-74.197" who="#komentarz">(Senator Jerzy Adamski: Pani Marszałek, czy pan marszałek to z tej opcji?)</u>
          <u xml:id="u-74.198" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">...i przypomnieć, że pracujemy.</u>
          <u xml:id="u-74.199" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Powracamy do rozpatrzenia punktu drugiego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o rezerwach państwowych oraz zapasach obowiązkowych paliw.</u>
          <u xml:id="u-74.200" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Przypominam, że debata nad rozpatrywaną ustawą została zakończona i obecnie możemy przystąpić do głosowania w sprawie tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-74.201" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Przystępujemy do głosowania w sprawie ustawy o zmianie ustawy o rezerwach państwowych oraz zapasach obowiązkowych paliw.</u>
          <u xml:id="u-74.202" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Przypominam, że Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych przedstawiła projekt uchwały, w którym wnosi o wprowadzenie poprawek.</u>
          <u xml:id="u-74.203" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Zgodnie z art. 54 ust. 1 Regulaminu Senatu za chwilę przeprowadzimy kolejne głosowania nad przedstawionymi poprawkami, a następnie za przyjęciem uchwały w całości ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-74.204" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-74.205" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka pierwsza zmierza do tego, aby umowa międzyrządowa, dotycząca magazynowania zapasów poza granicami kraju, zawierała postanowienia zapewniające dysponowanie zapasami, a nie, jak stanowi ustawa, zapewniające wypełnienie międzynarodowych wymagań dotyczących dysponowania tymi zapasami.</u>
          <u xml:id="u-74.206" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-74.207" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-74.208" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-74.209" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-74.210" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 73 obecnych senatorów 67 głosowało za, 5 wstrzymało się od głosu, 1 senator nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-74.211" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-74.212" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka druga usuwa błąd w określeniu przedmiotu decyzji. Decyzją można odmówić wyrażenia zgody, a nie jej nie wyrazić.</u>
          <u xml:id="u-74.213" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-74.214" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-74.215" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-74.216" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-74.217" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 74 obecnych senatorów 72 głosowało za, 2 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-74.218" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-74.219" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka trzecia uzupełnia zawartość upoważnienia do przeprowadzenia kontroli o oznaczenie kontrolowanego.</u>
          <u xml:id="u-74.220" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-74.221" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-74.222" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-74.223" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-74.224" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 74 obecnych senatorów 74 głosowało za, jednogłośnie.</u>
          <u xml:id="u-74.225" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-74.226" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka czwarta ma na celu wyraźne ograniczenie możliwości działania ministra właściwego do spraw gospodarki w zakresie nakładania na przedsiębiorców obowiązku sprzedaży zapasów obowiązkowych paliw ciekłych do przypadków wystąpienia zakłóceń w dostawach ropy naftowej lub paliw ciekłych na rynek krajowy lub zagrożenia ich wystąpienia.</u>
          <u xml:id="u-74.227" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-74.228" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-74.229" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-74.230" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-74.231" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 74 obecnych senatorów 69 głosowało za, 4 wstrzymało się od głosu, 1 senator nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-74.232" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-74.233" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka piąta dodaje brakujące określenie półproduktów, o których mowa w ustawie.</u>
          <u xml:id="u-74.234" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-74.235" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-74.236" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-74.237" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-74.238" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 73 obecnych senatorów 73 głosowało za, jednogłośnie.</u>
          <u xml:id="u-74.239" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-74.240" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka szósta poprzez dokładniejsze powtórzenie zakresu obowiązku, jakiemu podlega obecnie część producentów i przewożących, ma na celu wyeliminowanie niejasności co do kręgu podmiotów, które obejmie przepis przejściowy.</u>
          <u xml:id="u-74.241" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-74.242" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-74.243" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-74.244" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-74.245" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 74 obecnych senatorów 70 głosowało za, 3 wstrzymało się od głosu, 1 senator nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-74.246" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-74.247" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Przystępujemy do głosowania za przyjęciem uchwały w sprawie ustawy o zmianie ustawy o rezerwach państwowych oraz zapasach obowiązkowych paliw w całości ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-74.248" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem uchwały?</u>
          <u xml:id="u-74.249" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-74.250" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-74.251" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-74.252" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 72 obecnych senatorów 72 głosowało za, jednogłośnie.</u>
          <u xml:id="u-74.253" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o rezerwach państwowych oraz zapasach obowiązkowych paliw.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Powracamy do rozpatrzenia punktu trzeciego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o finansach publicznych.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Przypominam, że w przerwie w obradach odbyło się posiedzenie Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych, która ustosunkowała się do przedstawionych w toku debaty wniosków i przygotowała sprawozdanie w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-75.2" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Przypominam, że dyskusja nad ustawą została zamknięta i obecnie, zgodnie z art. 52 ust. 6 Regulaminu Senatu, mogą zabrać głos jedynie sprawozdawcy i wnioskodawcy.</u>
          <u xml:id="u-75.3" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę sprawozdawcę Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych, pana senatora Jerzego Markowskiego o zabranie głosu i przedstawienie uzgodnionych na posiedzeniu wniosków.</u>
          <u xml:id="u-75.4" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#SenatorJerzyMarkowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#SenatorJerzyMarkowski">W imieniu Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych rekomenduję Wysokiej Izbie przyjęcie poprawek popartych przez komisję. Chcę jednocześnie zwrócić uwagę, iż fakt, że komisja nie opowiedziała się za poprawkami pana senatora Bieli, nie dowodzi tego, iż były one w jakikolwiek sposób merytorycznie wadliwe, ale wprowadzałyby one regulację, która nie jest zastosowana w innych aktach prawnych funkcjonujących w Unii Europejskiej. Wobec tego uznaliśmy ją za przeregulowanie, podkreślając zasadność tego rozwiązania, uznaliśmy, iż jest to uregulowanie zbyt daleko idące.</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#SenatorJerzyMarkowski">Wnoszę o to, ażeby Wysoka Izba była uprzejma przyjąć poprawki zarekomendowane przez komisję. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Czy senatorowie wnioskodawcy lub pozostała senator sprawozdawca chcą jeszcze zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-77.2" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Bardzo proszę, pan senator Biela.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#SenatorAdamBiela">Dziękuję bardzo, Pani Marszałek.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#SenatorAdamBiela">Ja chciałbym prosić o zwrócenie uwagi na jedną ze zgłoszonych przeze mnie poprawek, na poprawkę dwudziestą ósmą. Otóż ta poprawka stwarzałaby możliwość deponowania finansów publicznych w Banku Gospodarstwa Krajowego, który jest bankiem...</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Jeszcze polskim, tak.)</u>
          <u xml:id="u-78.3" who="#SenatorAdamBiela">...państwowym, realizującym cele publiczne. Wydaje się, że logika takiego zachowania jest oczywista, w sytuacji gdy rozmiar misji publicznej jest coraz większy. Jeśli więc będziemy, tak jak proponuje obecny przepis, deponowali w dowolnym banku zamiast w Banku Gospodarstwa Krajowego, no to nie będzie to wychodzenie naprzeciw potrzebom realizowania misji publicznej państwa. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-78.4" who="#SenatorAdamBiela">Poprawka dwudziesta ósma - bardzo bym prosił, żeby zwrócić na nią uwagę. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Pan senator Konieczny.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#komentarz">(Senator Janusz Konieczny: Dziękuję bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Pan senator Markowski.</u>
          <u xml:id="u-79.3" who="#komentarz">(Senator Jerzy Markowski: Dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-79.4" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Tym samym... Przepraszam bardzo, przypomnę jeszcze, że sprawozdawcą mniejszości Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych była pani senator Genowefa Ferenc. Czy pani senator chciałaby zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-79.5" who="#komentarz">(Senator Genowefa Ferenc: Nie, dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-79.6" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-79.7" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Przystępujemy do głosowania w sprawie ustawy o finansach publicznych. Przypominam, że w tej sprawie w toku debaty komisja, mniejszość komisji oraz senatorowie wnioskodawcy przedstawili wnioski o wprowadzenie poprawek do ustawy.</u>
          <u xml:id="u-79.8" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Informuję, że zgodnie z art. 54 ust. 1 Regulaminu Senatu za chwilę zostaną przeprowadzone kolejne głosowania nad przedstawionymi poprawkami według kolejności przepisów ustawy.</u>
          <u xml:id="u-79.9" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka pierwsza zobowiązuje ministra finansów do ogłaszania w drodze obwieszczenia sald rozliczeń z budżetem Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-79.10" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-79.11" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-79.12" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-79.13" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-79.14" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 75 obecnych senatorów 26 głosowało za, 42 - przeciw, 7 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-79.15" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka nie uzyskała akceptacji Izby.</u>
          <u xml:id="u-79.16" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka druga doprecyzowuje przepisy dotyczące rachunku dochodów własnych jednostki budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-79.17" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-79.18" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-79.19" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-79.20" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-79.21" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 75 obecnych senatorów 24 głosowało za, 34 - przeciw, 16 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-79.22" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka nie uzyskała akceptacji Izby.</u>
          <u xml:id="u-79.23" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka trzecia wyłącza stosowanie ograniczenia dotacji, jakie może otrzymać zakład budżetowy, do dotacji otrzymywanych w związku z realizacją projektu lub zadania współfinansowanego ze środków pochodzących z funduszy strukturalnych lub Funduszu Spójności Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-79.24" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-79.25" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-79.26" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-79.27" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-79.28" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 74 obecnych senatorów 73 głosowało za, 1 wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-79.29" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-79.30" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka czwarta skreśla przepisy dotyczące funduszy celowych, stanowiące powtórzenie ogólnych przepisów dotyczących ogółu jednostek sektora finansów publicznych.</u>
          <u xml:id="u-79.31" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-79.32" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-79.33" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-79.34" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-79.35" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 74 obecnych senatorów 73 głosowało za, 1 wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-79.36" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-79.37" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka piąta dostosowuje brzmienie jednego z przepisów do prawa zamówień publicznych.</u>
          <u xml:id="u-79.38" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-79.39" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-79.40" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-79.41" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-79.42" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 72 obecnych senatorów 72 jednogłośnie głosowało za.</u>
          <u xml:id="u-79.43" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-79.44" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Nad poprawkami szóstą i pięćdziesiątą trzecią będziemy głosować łącznie. Poprawki te eliminują błędne sformułowania dotyczące obejmowania obligacji.</u>
          <u xml:id="u-79.45" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tych poprawek?</u>
          <u xml:id="u-79.46" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-79.47" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-79.48" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowań.</u>
          <u xml:id="u-79.49" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 75 obecnych senatorów 75 głosowało za - jednogłośnie.</u>
          <u xml:id="u-79.50" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawki zostały przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-79.51" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka siódma ogranicza możliwość lokowania wolnych środków jednostek sektora finansów publicznych na rachunkach bankowych do rachunków bankowych w Narodowym Banku Polskim, Banku Gospodarstwa Krajowego lub Banku Spółdzielczym.</u>
          <u xml:id="u-79.52" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-79.53" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-79.54" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-79.55" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-79.56" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 75 obecnych senatorów 22 głosowało za, 45 - przeciw, 8 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-79.57" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka nie uzyskała akceptacji Izby.</u>
          <u xml:id="u-79.58" who="#komentarz">(Sygnał telefonu komórkowego)</u>
          <u xml:id="u-79.59" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">A ja chciałabym poprosić o wyłączenie telefonów komórkowych. Nawet ta piękna muzyka trochę nas rozprasza w pracy nad ustawą.</u>
          <u xml:id="u-79.60" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka ósma ogranicza krąg osób, które mogą być głównymi księgowymi jednostek sektora finansów publicznych, do obywateli polskich.</u>
          <u xml:id="u-79.61" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-79.62" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-79.63" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-79.64" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-79.65" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 75 obecnych senatorów 23 głosowało za, 48 - przeciw, 4 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-79.66" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka nie uzyskała akceptacji Izby.</u>
          <u xml:id="u-79.67" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka dziewiąta ogranicza krąg osób, które mogą być audytorami wewnętrznymi w jednostkach sektora finansów publicznych, do obywateli polskich.</u>
          <u xml:id="u-79.68" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-79.69" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-79.70" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-79.71" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-79.72" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 73 obecnych senatorów 24 głosowało za, 44 - przeciw, 4 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-79.73" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka nie uzyskała akceptacji Izby.</u>
          <u xml:id="u-79.74" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka dziesiąta doprecyzowuje wytyczne dotyczące treści rozporządzenia Rady Ministrów określającego przypadki, w których nie stosuje się przepisu, w myśl którego jednostki sektora finansów publicznych nie mogą zaciągać zobowiązań finansowych, których wartość nominalna należna do zapłaty w dniu wymagalności, wyrażona w złotych, nie została ustalona w dniu zawierania transakcji.</u>
          <u xml:id="u-79.75" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-79.76" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-79.77" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-79.78" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-79.79" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 74 obecnych senatorów 27 głosowało za, 38 - przeciw, 9 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-79.80" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka nie uzyskała akceptacji Izby.</u>
          <u xml:id="u-79.81" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka dwunasta zmierza do ujmowania w ustawie...</u>
          <u xml:id="u-79.82" who="#komentarz">(Głosy z sali: Jedenasta, jedenasta.)</u>
          <u xml:id="u-79.83" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">...przepraszam bardzo, słusznie. I to będziemy głosować łącznie nad poprawkami: jedenastą, trzynastą, piętnastą, szesnastą, siedemnastą i dwudziestą pierwszą. Poprawki te zmierzają do tego, aby środki wpłacane do budżetu Unii Europejskiej były określane jako „wpłaty do budżetu Unii Europejskiej”, a nie jako „środki własne Unii Europejskiej”.</u>
          <u xml:id="u-79.84" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tych poprawek?</u>
          <u xml:id="u-79.85" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-79.86" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-79.87" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-79.88" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 72 obecnych senatorów 23 głosowało za, 44 - przeciw, 5 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-79.89" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawki nie uzyskały akceptacji Izby.</u>
          <u xml:id="u-79.90" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka dwunasta zmierza do ujmowania w ustawie budżetowej planów dochodów i wydatków rachunków dochodów własnych jednostek budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-79.91" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-79.92" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-79.93" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-79.94" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-79.95" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 73 obecnych senatorów 22 głosowało za, 45 - przeciw, 6 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-79.96" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka nie uzyskała akceptacji Izby.</u>
          <u xml:id="u-79.97" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka czternasta zmierza do ujmowania w odrębnej części budżetu państwa środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-79.98" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-79.99" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-79.100" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-79.101" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-79.102" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 75 obecnych senatorów 23 głosowało za, 47 - przeciw, 5 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-79.103" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka nie uzyskała akceptacji Izby.</u>
          <u xml:id="u-79.104" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka osiemnasta wydłuża termin zwrotu niewykorzystanej do dnia wykonania zadania części dotacji celowej przeznaczonej na realizację zadania za granicą.</u>
          <u xml:id="u-79.105" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-79.106" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-79.107" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-79.108" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-79.109" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 73 obecnych senatorów 72 głosowało za, 1 wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-79.110" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-79.111" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka dziewiętnasta wydłuża termin zatwierdzenia rozliczenia dotacji celowej przeznaczonej na realizację zadania za granicą.</u>
          <u xml:id="u-79.112" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-79.113" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-79.114" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-79.115" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-79.116" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 75 obecnych senatorów 75 głosowało za.</u>
          <u xml:id="u-79.117" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka została przyjęta jednogłośnie.</u>
          <u xml:id="u-79.118" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka dwudziesta wyłącza stosowanie zasady wyboru najkorzystniejszej oferty w odniesieniu do zlecania zadań w zakresie opieki nad Polonią i Polakami za granicą finansowanych ze środków budżetu państwa w części, której dysponentem jest szef Kancelarii Senatu.</u>
          <u xml:id="u-79.119" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-79.120" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-79.121" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-79.122" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-79.123" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">75 obecnych senatorów jednogłośnie za.</u>
          <u xml:id="u-79.124" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-79.125" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawki dwudziesta druga i dwudziesta czwarta wydłużają termin zwrotu niewykorzystanej do końca roku budżetowego części dotacji celowej przeznaczonej na realizację zadania za granicą.</u>
          <u xml:id="u-79.126" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tych poprawek?</u>
          <u xml:id="u-79.127" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-79.128" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-79.129" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-79.130" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 74 obecnych senatorów 73 głosowało za, 1 nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-79.131" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawki zostały przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-79.132" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka dwudziesta trzecia wyłącza stosowanie zasady, w myśl której wykorzystanie dotacji niezgodnie z przeznaczeniem wyklucza prawo otrzymania dotacji przez kolejne trzy lata, licząc od dnia stwierdzenia nieprawidłowego wykorzystania dotacji, do dotacji celowych przyznawanych jednostkom samorządu terytorialnego na realizację zadań własnych, których obowiązek dotowania z budżetu państwa wynika z odrębnych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-79.133" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-79.134" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-79.135" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-79.136" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-79.137" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 75 obecnych senatorów 75 głosowało za.</u>
          <u xml:id="u-79.138" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">A więc jednogłośnie poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-79.139" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka dwudziesta piąta doprecyzowuje przepisy dotyczące wydawania decyzji określającej kwotę przypadającą do zwrotu i termin, od którego nalicza się odsetki w przypadku niedokonania zwrotu dotacji w terminie.</u>
          <u xml:id="u-79.140" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-79.141" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-79.142" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-79.143" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-79.144" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 75 obecnych senatorów 74 głosowało za, 1 wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-79.145" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-79.146" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka dwudziesta szósta dodaje przepis zobowiązujący Radę Ministrów do przedstawiania Sejmowi i Najwyższej Izbie Kontroli rocznych informacji o wpłatach do budżetu Unii Europejskiej oraz środkach pochodzących z budżetu Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-79.147" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-79.148" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-79.149" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-79.150" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-79.151" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 75 obecnych senatorów 26 głosowało za, 42 - przeciw, 7 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-79.152" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka nie uzyskała akceptacji Izby.</u>
          <u xml:id="u-79.153" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka dwudziesta siódma skreśla przepis, zgodnie z którym Bank Gospodarstwa Krajowego może podjąć obsługę centralnego rachunku bieżącego budżetu państwa, rachunków bieżących państwowych jednostek budżetowych i rachunków bieżących urzędów obsługujących organy podatkowe nie wcześniej niż z dniem przyjęcia przez Rzeczpospolitą Polską waluty euro.</u>
          <u xml:id="u-79.154" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-79.155" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-79.156" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-79.157" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-79.158" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 75 obecnych senatorów 17 głosowało za, 46 - przeciw, 12 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-79.159" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka nie uzyskała akceptacji Izby.</u>
          <u xml:id="u-79.160" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka dwudziesta ósma ogranicza możliwość dokonywania przez ministra finansów oprocentowanych lokat w przypadku występowania przejściowych nadwyżek środków na centralnym rachunku bieżącym budżetu państwa do lokat w Narodowym Banku Polskim i Banku Gospodarstwa Krajowego.</u>
          <u xml:id="u-79.161" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-79.162" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-79.163" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-79.164" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-79.165" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 75 obecnych senatorów 37 głosowało za, 31 - przeciw, 7 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-79.166" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-79.167" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-79.168" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka została przyjęta. Panie Senatorze, lobby było skuteczne.</u>
          <u xml:id="u-79.169" who="#komentarz">(Głos z sali: Polskie lobby.)</u>
          <u xml:id="u-79.170" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Nad poprawkami dwudziestą dziewiątą i trzydziestą dziewiątą będziemy głosowali łącznie. Poprawki te zmierzają do ujmowania w uchwale budżetowej jednostki samorządu terytorialnego planów dochodów i wydatków rachunków dochodów własnych jednostek budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-79.171" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tych poprawek?</u>
          <u xml:id="u-79.172" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-79.173" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-79.174" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-79.175" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 75 obecnych senatorów 31 głosowało za, 38 - przeciw, 5 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-79.176" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawki nie uzyskały akceptacji.</u>
          <u xml:id="u-79.177" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka trzydziesta ujednolica brzmienie przepisów dotyczących elementów składowych uchwały budżetowej jednostki samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-79.178" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-79.179" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-79.180" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-79.181" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-79.182" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 74 obecnych senatorów 70 głosowało za, 4 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-79.183" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-79.184" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka trzydziesta pierwsza doprecyzowuje przepisy dotyczące ograniczenia łącznej kwoty długu jednostki samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-79.185" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-79.186" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-79.187" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-79.188" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-79.189" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 75 obecnych senatorów 72 głosowało za, 3 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-79.190" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-79.191" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka trzydziesta druga doprecyzowuje przepis dotyczący przedstawiania przez regionalną izbę obrachunkową opinii w sprawie prawidłowości prognozy kwoty długu jednostki samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-79.192" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-79.193" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-79.194" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-79.195" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-79.196" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 74 obecnych senatorów 32 głosowało za, 37 - przeciw, 5 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-79.197" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka nie uzyskała akceptacji Izby.</u>
          <u xml:id="u-79.198" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka trzydziesta trzecia doprecyzowuje przepis, zgodnie z którym z budżetu jednostki samorządu terytorialnego może być udzielona pomoc finansowa innym jednostkom samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-79.199" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-79.200" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-79.201" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-79.202" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-79.203" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 72 obecnych senatorów 33 głosowało za, 31 - przeciw, 8 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-79.204" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-79.205" who="#komentarz">(Głos z sali: Janusz, brawo!)</u>
          <u xml:id="u-79.206" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka trzydziesta czwarta doprecyzowuje przepis, w myśl którego podstawą udzielenia dotacji celowej innej jednostce samorządu terytorialnego jest umowa określająca przeznaczenie i zasadę rozliczenia środków.</u>
          <u xml:id="u-79.207" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-79.208" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-79.209" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-79.210" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-79.211" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 75 obecnych senatorów 27 głosowało za, 34 - przeciw, 14 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-79.212" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka nie uzyskała akceptacji Izby.</u>
          <u xml:id="u-79.213" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka trzydziesta piąta ogranicza możliwość udzielania z budżetu jednostki samorządu terytorialnego dotacji organizacjom pozarządowym do dotacji na cele publiczne związane z realizacją zadań tej jednostki oraz jednocześnie rozszerza krąg podmiotów, którym można udzielić dotacji, o wszystkie podmioty niezaliczane do sektora finansów publicznych i niedziałające w celu uzyskania zysku.</u>
          <u xml:id="u-79.214" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-79.215" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-79.216" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-79.217" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-79.218" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 72 obecnych senatorów 71 głosowało za, 1 - przeciw.</u>
          <u xml:id="u-79.219" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-79.220" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka trzydziesta szósta doprecyzowuje przepis dotyczący określania przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego trybu postępowania o udzielenie dotacji, sposobu jej rozliczania i kontroli wykonywania zleconego zadania.</u>
          <u xml:id="u-79.221" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-79.222" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-79.223" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-79.224" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-79.225" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 72 obecnych senatorów 72 głosowało za.</u>
          <u xml:id="u-79.226" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka przyjęta jednogłośnie.</u>
          <u xml:id="u-79.227" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka trzydziesta siódma doprecyzowuje przepis dotyczący przedstawiania przez zarząd jednostki samorządu terytorialnego projektu uchwały budżetowej regionalnej izbie obrachunkowej i organowi stanowiącemu tej jednostki.</u>
          <u xml:id="u-79.228" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-79.229" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-79.230" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-79.231" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wynik głosowania.</u>
          <u xml:id="u-79.232" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 71 obecnych senatorów 71 głosowało za.</u>
          <u xml:id="u-79.233" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-79.234" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka trzydziesta ósma skreśla zbędny wyraz.</u>
          <u xml:id="u-79.235" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki, czyli przeciwko wyrazowi?</u>
          <u xml:id="u-79.236" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-79.237" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-79.238" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-79.239" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 72 obecnych senatorów 69 głosowało za, 1 - przeciw, 2 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-79.240" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-79.241" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka czterdziesta umożliwia upoważnienie przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego zarządu tej jednostki do przekazania jednostkom organizacyjnym uprawnień do zaciągania zobowiązań z tytułu umów, których realizacja w roku następnym jest niezbędna do zapewnienia ciągłości działania tych jednostek i termin zapłaty upływa w roku następnym.</u>
          <u xml:id="u-79.242" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-79.243" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-79.244" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-79.245" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-79.246" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 73 obecnych senatorów 25 głosowało za, 37 - przeciw, 11 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-79.247" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka nie uzyskała akceptacji Izby.</u>
          <u xml:id="u-79.248" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka czterdziesta pierwsza koryguje odesłanie.</u>
          <u xml:id="u-79.249" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-79.250" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-79.251" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-79.252" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-79.253" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">72 obecnych senatorów głosowało za.</u>
          <u xml:id="u-79.254" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-79.255" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka czterdziesta druga umożliwia wykonywanie obsługi budżetu jednostki samorządu terytorialnego przez Narodowy Bank Polski, Bank Gospodarstwa Krajowego lub bank spółdzielczy bez obowiązku stosowania przepisów o zamówieniach publicznych, jeżeli takiego wyboru dokona organ stanowiący tej jednostki.</u>
          <u xml:id="u-79.256" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-79.257" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-79.258" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-79.259" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-79.260" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 74 obecnych senatorów 26 głosowało za, 41 - przeciw, 7 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-79.261" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka nie uzyskała akceptacji Izby.</u>
          <u xml:id="u-79.262" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka czterdziesta trzecia doprecyzowuje przepis dotyczący wykonywania obsługi bankowej budżetu jednostki samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-79.263" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-79.264" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-79.265" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-79.266" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-79.267" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">74 obecnych senatorów głosowało za.</u>
          <u xml:id="u-79.268" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-79.269" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka czterdziesta czwarta znosi prawo organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego do wyboru banku mającego obsługiwać budżet tej jednostki.</u>
          <u xml:id="u-79.270" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-79.271" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-79.272" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-79.273" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-79.274" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 73 obecnych senatorów 62 głosowało za, 1 - przeciw, 10 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-79.275" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-79.276" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka czterdziesta piąta skreśla przepis, zgodnie z którym zasadę wykonywania obsługi bankowej określa umowa zawarta między zarządem jednostki samorządu terytorialnego a bankiem.</u>
          <u xml:id="u-79.277" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-79.278" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-79.279" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-79.280" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-79.281" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 74 obecnych senatorów 62 głosowało za, 4 - przeciw, 8 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-79.282" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-79.283" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka czterdziesta szósta doprecyzowuje przepis dotyczący zakazu udzielania pełnomocnictwa do dysponowania rachunkiem bankowym jednostki samorządu terytorialnego w celu zabezpieczenia kredytu lub pożyczki.</u>
          <u xml:id="u-79.284" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-79.285" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-79.286" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-79.287" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-79.288" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">75 obecnych senatorów głosowało za przyjęciem poprawki.</u>
          <u xml:id="u-79.289" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka została przyjęta jednogłośnie.</u>
          <u xml:id="u-79.290" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka czterdziesta siódma doprecyzowuje przepis, w myśl którego zarząd jednostki samorządu terytorialnego przedstawia organowi stanowiącemu tej jednostki i regionalnej izby obrachunkowej informację o przebiegu wykonania budżetu tej jednostki za pierwsze półrocze oraz informacje o przebiegu wykonania planów finansowych samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej, samorządowych instytucji kultury i innych samorządowych osób prawnych za pierwsze półrocze.</u>
          <u xml:id="u-79.291" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-79.292" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-79.293" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-79.294" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-79.295" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 75 obecnych senatorów 29 głosowało za, 36 - przeciw, 10 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-79.296" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka nie uzyskała akceptacji Izby.</u>
          <u xml:id="u-79.297" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka czterdziesta ósma wskazuje termin, w którym zarząd jednostki samorządu terytorialnego przedstawia regionalnej izbie obrachunkowej sprawozdanie roczne z wykonania budżetu tej jednostki, oraz doprecyzowuje przepisy dotyczące tego obowiązku.</u>
          <u xml:id="u-79.298" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-79.299" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-79.300" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-79.301" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-79.302" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 74 obecnych senatorów 72 głosowało za, a 2 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-79.303" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-79.304" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka czterdziesta dziewiąta doprecyzowuje przepis dotyczący podejmowania przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego uchwały w sprawie absolutorium dla zarządu.</u>
          <u xml:id="u-79.305" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-79.306" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-79.307" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-79.308" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-79.309" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 75 obecnych senatorów 69 głosowało za, 4 - przeciw, 2 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-79.310" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-79.311" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka pięćdziesiąta umożliwia prowadzenie obsługi rachunków gromadzących środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej przez Bank Gospodarstwa Krajowego.</u>
          <u xml:id="u-79.312" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-79.313" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-79.314" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-79.315" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-79.316" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 75 obecnych senatorów 61 głosowało za, 11 - przeciw, 3 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-79.317" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-79.318" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka pięćdziesiąta pierwsza rozszerza uprawnienia Banku Gospodarstwa Krajowego w zakresie prowadzenia rachunków o obsługę środków na refinansowanie programów i projektów finansowych z udziałem środków unijnych.</u>
          <u xml:id="u-79.319" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-79.320" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-79.321" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-79.322" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-79.323" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 74 obecnych senatorów 68 głosowało za, 4 - przeciw, 2 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-79.324" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-79.325" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka pięćdziesiąta druga skreśla zmianę dotyczącą prawa ochrony środowiska, która została już wprowadzona przez nowelizację z dniem 18 maja 2005 r.</u>
          <u xml:id="u-79.326" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-79.327" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-79.328" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-79.329" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-79.330" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">74 obecnych senatorów głosowało za.</u>
          <u xml:id="u-79.331" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-79.332" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka pięćdziesiąta czwarta koryguje odesłanie.</u>
          <u xml:id="u-79.333" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem poprawki?</u>
          <u xml:id="u-79.334" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-79.335" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-79.336" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-79.337" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">73 obecnych senatorów głosowało za.</u>
          <u xml:id="u-79.338" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-79.339" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka pięćdziesiąta piąta skreśla przepis przewidujący czasowe zachowanie w mocy przepisów aktów wykonawczych wydanych na podstawie dotychczasowej ustawy o finansach publicznych w zakresie, w jakim nie pozostają w sprzeczności z przepisami nowej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-79.340" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-79.341" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-79.342" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-79.343" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-79.344" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 75 obecnych senatorów 23 głosowało za, 42 - przeciw, 10 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-79.345" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Poprawka nie zyskała akceptacji Izby.</u>
          <u xml:id="u-79.346" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Przystępujemy do głosowania nad podjęciem uchwały w sprawie ustawy o finansach publicznych w całości, ze zmianami wynikającymi z przyjętych oprawek.</u>
          <u xml:id="u-79.347" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto z państwa senatorów jest za podjęciem uchwały?</u>
          <u xml:id="u-79.348" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-79.349" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-79.350" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-79.351" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Na 74 obecnych senatorów 70 głosowało za, 3 - przeciw, 1 wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-79.352" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o finansach publicznych.</u>
          <u xml:id="u-79.353" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Powracamy do rozpatrzenia punktu czwartego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz o zmianie niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-79.354" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">A ja dziękuję za wspólny udział w tej część głosowań i przekazuję przewodnictwo koledze marszałkowi.</u>
          <u xml:id="u-79.355" who="#komentarz">(Senator Marian Lewicki: Dziękujemy, Pani Marszałek.)</u>
          <u xml:id="u-79.356" who="#WicemarszałekJolantaDanielak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-79.357" who="#komentarz">(Przewodnictwo obrad obejmuje wicemarszałek Ryszard Jarzembowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Zapraszam pana senatora sprawozdawcę Jerzego Markowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#SenatorJerzyMarkowski">Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#SenatorJerzyMarkowski">Zanim przystąpię do omówienia tego projektu uchwały, chciałbym jednym zdaniem odnieść się do tego, iż w poprzednim głosowaniu zasugerowałem swoim głosowaniem odejście od stanowiska Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych. Chcę wyjaśnić, że skoro przeszła poprawka pierwsza, pana senatora Bieli, to gdybyśmy w wypadku dwóch pozostałych głosowali tak, jak było zasugerowane w stanowisku Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych, po prostu ośmieszylibyśmy Wysoką Izbę przed Sejmem, bo byłaby jawna sprzeczność między przyjętymi przez nas zapisami.</u>
          <u xml:id="u-81.2" who="#SenatorJerzyMarkowski">Ordynacja podatkowa jest ustawą o szczególnym znaczeniu dla gospodarki. Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych zaproponowała dwadzieścia... znaczy rozpatrzyła dwadzieścia dziewięć poprawek. Chciałbym tu podkreślić szczególną aktywność i rolę pani senator Ferenc w formułowaniu tych poprawek. Chcę powiedzieć, że wszystkie te poprawki doprecyzowują zapisy i przede wszystkim eliminują dwuznaczność zapisów.</u>
          <u xml:id="u-81.3" who="#SenatorJerzyMarkowski">Wnoszę o przyjęcie poprawek pozytywnie zaopiniowanych przez komisję.</u>
          <u xml:id="u-81.4" who="#komentarz">(Senator Tadeusz Rzemykowski: Łącznie, łącznie.)</u>
          <u xml:id="u-81.5" who="#SenatorJerzyMarkowski">Niestety, nie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Przegłosujemy je rozłącznie. Najpierw jednak głos mogą jeszcze zabrać: pan senator Józef Sztorc...</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Gdyby był...)</u>
          <u xml:id="u-82.2" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">...ale nie zaszczycił nas swoją obecnością, i pani senator Genowefa Ferenc.</u>
          <u xml:id="u-82.3" who="#komentarz">(Senator Genowefa Ferenc: Nie, dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-82.4" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-82.5" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawka pierwsza jednoznacznie wskazuje termin na wydanie pisemnej interpretacji w zakresie postanowień umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.</u>
          <u xml:id="u-82.6" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto z państwa jest za tym wnioskiem?</u>
          <u xml:id="u-82.7" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.8" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-82.9" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.10" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Jednogłośne poparcie 67 senatorów.</u>
          <u xml:id="u-82.11" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawka druga skreśla przepis, w myśl którego wysokość opłaty od wniosku w sprawie jednostronnego porozumienia w sprawie ustalenia ceny transakcyjnej dotyczącego wyłącznie podmiotów krajowych wynosi nie mniej niż 5 tysięcy zł i nie więcej niż 50 tysięcy zł.</u>
          <u xml:id="u-82.12" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-82.13" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.14" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-82.15" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.16" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">14 senatorów głosowało za, 47 - przeciw, 8 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-82.17" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawka trzecia umożliwia zabezpieczenie zaległości podatkowej z tytułu nienależnie dokonanego zwrotu podatku.</u>
          <u xml:id="u-82.18" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-82.19" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.20" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-82.21" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.22" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">70 głosów - wszystkie za.</u>
          <u xml:id="u-82.23" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawki czwarta i dwudziesta pierwsza uściślają zmieniane przepisy dotyczące jednego z przedmiotów hipoteki przymusowej.</u>
          <u xml:id="u-82.24" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-82.25" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.26" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-82.27" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.28" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">71 głosów oddanych - wszystkie za.</u>
          <u xml:id="u-82.29" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawka piąta koryguje odesłanie.</u>
          <u xml:id="u-82.30" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-82.31" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.32" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-82.33" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.34" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">71 głosów - wszystkie za, a więc korygujemy odesłanie.</u>
          <u xml:id="u-82.35" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawka szósta uściśla przepis dotyczący zaokrąglania podstaw opodatkowania, kwot podatków i odsetek.</u>
          <u xml:id="u-82.36" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-82.37" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.38" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-82.39" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.40" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">73 głosy oddane - wszystkie za.</u>
          <u xml:id="u-82.41" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawka siódma zmierza do uchylenia zbędnego przepisu.</u>
          <u xml:id="u-82.42" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-82.43" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.44" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-82.45" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-82.46" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">73 głosy oddane - wszystkie za.</u>
          <u xml:id="u-82.47" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawka ósma doprecyzowuje przepis dotyczący zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego z powodu wszczęcia postępowania w sprawie o przestępstwo lub wykroczenie skarbowe związane z niewykonaniem tego zobowiązania.</u>
          <u xml:id="u-82.48" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-82.49" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.50" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-82.51" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.52" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">71 senatorów głosowało za, 2 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-82.53" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawka dziewiąta uściśla odesłanie.</u>
          <u xml:id="u-82.54" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-82.55" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.56" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-82.57" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.58" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">71 głosów za, pozostałe wyniki to zera.</u>
          <u xml:id="u-82.59" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawka dziesiąta umożliwia wykonanie obowiązku przekazywania przez banki ministrowi finansów informacji o założonych i zlikwidowanych rachunkach bankowych, związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, za pośrednictwem Związku Banków Polskich.</u>
          <u xml:id="u-82.60" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-82.61" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.62" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-82.63" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.64" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">71 senatorów głosowało za, 2 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-82.65" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawka jedenasta ma charakter redakcyjny. Usuwa ona zbędne wskazanie artykułu.</u>
          <u xml:id="u-82.66" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-82.67" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.68" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-82.69" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.70" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">72 głosy za, czyli wszystkie.</u>
          <u xml:id="u-82.71" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawka dwunasta usuwa błąd polegający na użyciu określenia „zaległości majątkowe” zamiast „zaległości podatkowe”.</u>
          <u xml:id="u-82.72" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-82.73" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.74" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-82.75" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.76" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">73 głosy za, czyli wszystkie.</u>
          <u xml:id="u-82.77" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawka trzynasta dostosowuje jeden z przepisów ordynacji podatkowej do innych przepisów, które wyłączają możliwość upoważnienia przez organ podatkowy pracownika do podpisywania podpisem elektronicznym zaświadczeń oraz ich przesyłania za pomocą środków komunikacji elektronicznej.</u>
          <u xml:id="u-82.78" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-82.79" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.80" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-82.81" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.82" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">71 senatorów głosowało za, 2 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-82.83" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawka czternasta uściśla przepis dotyczący skuteczności doręczania pisma za pomocą środków komunikacji elektronicznej.</u>
          <u xml:id="u-82.84" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-82.85" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.86" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-82.87" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.88" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">71 senatorów głosowało za, 1 senator wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-82.89" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawka piętnasta uściśla przepis dotyczący wnoszenia podań za pomocą formularza umieszczonego na stronie internetowej.</u>
          <u xml:id="u-82.90" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-82.91" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.92" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-82.93" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.94" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Jednogłośne poparcie 73 senatorów.</u>
          <u xml:id="u-82.95" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawka szesnasta koryguje odesłanie.</u>
          <u xml:id="u-82.96" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-82.97" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.98" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-82.99" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.100" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">70 głosów - wszystkie za.</u>
          <u xml:id="u-82.101" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawki: siedemnasta, dwudziesta trzecia i dwudziesta ósma, skreślają zmiany odsuwające wejście w życie przepisów ustaw podatkowych wynikających z postanowień dyrektywy o opodatkowaniu dochodów z oszczędności w formie wypłacanych odsetek.</u>
          <u xml:id="u-82.102" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-82.103" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.104" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-82.105" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.106" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">64 senatorów głosowało za, 10 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-82.107" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawka osiemnasta dostosowuje zmieniane przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn do przepisów ordynacji podatkowej w zakresie instytucji korekty zeznania podatkowego.</u>
          <u xml:id="u-82.108" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-82.109" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.110" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-82.111" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.112" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">74 głosy oddane - wszystkie za.</u>
          <u xml:id="u-82.113" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawka dziewiętnasta doprecyzowuje przepis dodawany do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.</u>
          <u xml:id="u-82.114" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-82.115" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.116" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-82.117" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.118" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">73 głosy za - oznacza to jednogłośne poparcie.</u>
          <u xml:id="u-82.119" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawka dwudziesta ujednolica treść załączników do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.</u>
          <u xml:id="u-82.120" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-82.121" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.122" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-82.123" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.124" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">70 głosów, czyli wszystkie, za, z tym że niektórzy senatorowie unikają niektórych głosowań.</u>
          <u xml:id="u-82.125" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawka dwudziesta druga dodaje do nowelizacji zmianę ustawy o świadczeniach rodzinnych polegającą na wprowadzeniu procedury umożliwiającej otrzymanie z urzędu skarbowego informacji o dochodzie osób otrzymujących świadczenia rodzinne, jeżeli z wnioskiem wystąpią wójt, burmistrz lub prezydent miasta.</u>
          <u xml:id="u-82.126" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-82.127" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.128" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-82.129" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.130" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">70 senatorów głosowało za, 1 - przeciw, 3 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-82.131" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawka dwudziesta czwarta umożliwia stosowanie korzystniejszego dla podatników rozwiązania w zakresie przedawnienia zobowiązań podatkowych powstałych przed dniem wejście w życie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-82.132" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-82.133" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.134" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-82.135" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.136" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">73 senatorów głosowało za, 1 wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-82.137" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawki dwudziesta piąta, dwudziesta szósta i dwudziesta siódma przesuwają termin wejścia w życie ustawy z 1 lipca na 1 września bieżącego roku.</u>
          <u xml:id="u-82.138" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-82.139" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.140" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-82.141" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.142" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">69 senatorów za, 4 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-82.143" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawka dwudziesta dziewiąta ujednolica termin wejścia w życie przepisów dotyczących przekazywania przez banki i spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe ministrowi finansów informacji o założonych i zlikwidowanych rachunkach bankowych związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-82.144" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-82.145" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.146" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-82.147" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.148" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Oddano 72 głosy, wszystkie popierające.</u>
          <u xml:id="u-82.149" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">I w tej sytuacji głosujemy nad całością wraz ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-82.150" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-82.151" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.152" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-82.153" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.154" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">73 senatorów głosowało za, nikt przeciw i nikt się nie wstrzymał od głosu.</u>
          <u xml:id="u-82.155" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">To pozwala mi stwierdzić, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz o zmianie niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-82.156" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu piątego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-82.157" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Informuję, że procedury zostały wyczerpane i możemy przystąpić do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-82.158" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Przypominam, że Komisja Polityki Społecznej i Zdrowia proponuje wniesienie poprawek do ustawy.</u>
          <u xml:id="u-82.159" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Przystępujemy do głosowania nad tymi poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-82.160" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawka pierwsza uściśla przepis poprzez wskazanie, że na etapie otrzymania zezwolenia na utworzenie pracowniczego towarzystwa dopiero zamierza ono realizować program emerytalny.</u>
          <u xml:id="u-82.161" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-82.162" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.163" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-82.164" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.165" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Jednogłośne poparcie 69 senatorów.</u>
          <u xml:id="u-82.166" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawka druga ma na celu jednoznaczne wskazanie sytuacji, w której pracownicze towarzystwo obowiązane jest wstrzymać się z realizacją programu przez trzy miesiące od powiadomienia o wysłaniu stosownego zawiadomienia do zagranicznego organu nadzoru.</u>
          <u xml:id="u-82.167" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-82.168" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.169" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-82.170" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.171" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">68 senatorów głosowało za, 2 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-82.172" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawka trzecia usuwa błąd polegający na przypisaniu pracownikom członkostwa w pracowniczym towarzystwie, podczas gdy mogą oni być tylko członkami funduszu.</u>
          <u xml:id="u-82.173" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-82.174" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.175" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-82.176" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.177" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">70 głosów, wszystkie za.</u>
          <u xml:id="u-82.178" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawka czwarta ma na celu ujednolicenie terminologii ustawy.</u>
          <u xml:id="u-82.179" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-82.180" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.181" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-82.182" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.183" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">68 głosów, wszystkie za.</u>
          <u xml:id="u-82.184" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawka piąta poprzez zmianę odesłania ma na celu rozszerzenie kręgu pracodawców uprawnionych do przekazania środków do programu o tych, którzy prowadzili inną niż grupowe ubezpieczenie na życie formę grupowego gromadzenia środków na cele emerytalne.</u>
          <u xml:id="u-82.185" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-82.186" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.187" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-82.188" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.189" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">71 oddanych głosów, wszyscy senatorowie wyrazili poparcie.</u>
          <u xml:id="u-82.190" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Głosujemy zatem nad całością wraz ze zmianami wynikającymi z przyjętych przez Wysoki Senat poprawek.</u>
          <u xml:id="u-82.191" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto z państwa jest za podjęciem uchwały?</u>
          <u xml:id="u-82.192" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.193" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-82.194" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.195" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">71 senatorów głosowało za, 1 wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-82.196" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-82.197" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu szóstego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ochronie zdrowia psychicznego.</u>
          <u xml:id="u-82.198" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Przypominam, że debata została zakończona, procedury wyczerpane i możemy przystąpić do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-82.199" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Komisja Polityki Społecznej i Zdrowia wnosi o wprowadzenie poprawek.</u>
          <u xml:id="u-82.200" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Głosujemy nad propozycjami komisji.</u>
          <u xml:id="u-82.201" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawka pierwsza ma charakter uściślający.</u>
          <u xml:id="u-82.202" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-82.203" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.204" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-82.205" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.206" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">70 głosów oddanych, wszystkie za.</u>
          <u xml:id="u-82.207" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawka druga zmierza do pozostawienia w ustawie uregulowań dotyczących rzeczników praw pacjenta szpitala psychiatrycznego jedynie w zakresie ich zatrudnienia w Biurze Praw Pacjenta.</u>
          <u xml:id="u-82.208" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-82.209" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.210" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-82.211" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.212" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">59 senatorów poparło poprawkę, 9 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-82.213" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawka trzecia zmierza do uściślenia uregulowania dotyczącego oceny zasadności zastosowania przymusu bezpośredniego przez kierownika zakładu opieki zdrowotnej, w przypadku gdy nie jest on lekarzem.</u>
          <u xml:id="u-82.214" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-82.215" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.216" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-82.217" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.218" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">62 senatorów głosowało za, 8 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-82.219" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawki czwarta i piąta zmierzają do poprawnego legislacyjnie uregulowania wydłużenia terminu realizacji sieci zakładów psychiatrycznej opieki zdrowotnej.</u>
          <u xml:id="u-82.220" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-82.221" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.222" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-82.223" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.224" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">70 głosów, wszystkie za.</u>
          <u xml:id="u-82.225" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Wobec tego przystępujemy do głosowania nad całością wraz ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-82.226" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto z państwa jest za podjęciem uchwały?</u>
          <u xml:id="u-82.227" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.228" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-82.229" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.230" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">69 senatorów jest za, nikt przeciw i nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-82.231" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">I to oznacza, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ochronie zdrowia psychicznego.</u>
          <u xml:id="u-82.232" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu siódmego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o przeprowadzaniu konkursów na stanowiska kierowników centralnych urzędów administracji rządowej, prezesów agencji państwowych oraz prezesów zarządów państwowych funduszy celowych.</u>
          <u xml:id="u-82.233" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Przypominam, że procedury zostały wyczerpane i możemy przystąpić do głosowania nad poprawkami zgłoszonymi przez Komisję Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej.</u>
          <u xml:id="u-82.234" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawka pierwsza przesądza, iż przepisy ustawy stosuje się wyłącznie do stanowisk kierowniczych, o których mowa w przepisach ustaw odrębnych nowelizowanych tą ustawą, a nie do wszystkich tego rodzaju stanowisk obsadzanych w drodze konkursu.</u>
          <u xml:id="u-82.235" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-82.236" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.237" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-82.238" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.239" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">65 senatorów głosowało za, 5 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-82.240" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawka druga wprowadza wymóg opublikowania w Biuletynie Informacji Publicznej listy kandydatów na stanowiska kierownicze.</u>
          <u xml:id="u-82.241" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-82.242" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.243" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-82.244" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.245" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">69 senatorów głosowało za, 1 - przeciw i 1 wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-82.246" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawka trzecia usuwa błąd polegający na używaniu w ustawie sformułowania sugerującego, iż kierownik powołuje swego następcę, podczas gdy to premier lub minister powołuje następcę kierownika.</u>
          <u xml:id="u-82.247" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-82.248" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.249" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-82.250" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.251" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Wszyscy głosujący senatorowie, w liczbie 71, poparli tę poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-82.252" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawki czwarta, piąta, ósma i jedenasta dodają brakujące uregulowanie wskazujące podmiot uprawniony do odwołania kierownika.</u>
          <u xml:id="u-82.253" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-82.254" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.255" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-82.256" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.257" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">I znowu jednogłośne stanowisko, za głosowało 71 senatorów.</u>
          <u xml:id="u-82.258" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawka szósta ujednolica terminologię ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.</u>
          <u xml:id="u-82.259" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-82.260" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.261" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-82.262" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.263" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">71 głosów i wszystkie za.</u>
          <u xml:id="u-82.264" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawki siódma i dziewiąta dodają brakujące uregulowanie wskazujące podmiot uprawniony do odwołania kierownika oraz dzień, do którego pełni on swoją funkcję.</u>
          <u xml:id="u-82.265" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-82.266" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.267" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-82.268" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.269" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">70 głosów oddanych i wszystkie za.</u>
          <u xml:id="u-82.270" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawka dziesiąta ma na celu zachowanie dotychczasowych przesłanek odwołania rzecznika ubezpieczonych i członka rady ubezpieczonych. Brak tej poprawki spowodowałby niezamierzone ograniczenie ich katalogu, gdyż uległ zmianie przepis, do którego odsyłają poprawiane normy.</u>
          <u xml:id="u-82.271" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-82.272" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.273" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-82.274" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.275" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">70 senatorów za, 1 wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-82.276" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawka dwunasta ma na celu zachowanie dotychczasowych warunków, jakie musi spełniać wiceprezes Urzędu Zamówień Publicznych. Brak tej poprawki spowodowałby niezamierzone ograniczenie ich katalogu, gdyż uległ zmianie przepis, do którego odsyła poprawiana norma.</u>
          <u xml:id="u-82.277" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-82.278" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.279" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-82.280" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.281" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">68 senatorów głosowało za, 3 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-82.282" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawka trzynasta ma na celu, poprzez usunięcie wyrazu „wyłącznie”, dostosowanie przepisu do koncepcji przyjętej w ustawie, zgodnie z którą przesłanki odwołania kierownika przewidziane w przepisach odrębnych mają uzupełniać, a nie wykluczać przesłanki z części ogólnej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-82.283" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-82.284" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.285" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-82.286" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.287" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">69 senatorów głosowało za, 1 wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-82.288" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">I wreszcie poprawka czternasta, która uchyla przepis przewidujący kadencję uzupełniającą prezesa Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty powołanego w przypadku wcześniejszego odwołania jego poprzednika.</u>
          <u xml:id="u-82.289" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-82.290" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.291" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-82.292" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.293" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">66 senatorów głosowało za, 5 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-82.294" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Głosujemy nad całością wraz ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-82.295" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto z państwa jest za podjęciem uchwały?</u>
          <u xml:id="u-82.296" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.297" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-82.298" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.299" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">63 senatorów głosowało za, 5 - przeciw, 3 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-82.300" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Wobec tego stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o przeprowadzaniu konkursów na stanowiska kierowników centralnych urzędów administracji rządowej, prezesów agencji państwowych oraz prezesów zarządów państwowych funduszy celowych.</u>
          <u xml:id="u-82.301" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu ósmego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki oraz o zmianie niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-82.302" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Przypominam, że procedury zostały wyczerpane i możemy przystąpić do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-82.303" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Komisja Ochrony Środowiska oraz Komisja Skarbu Państwa i Infrastruktury przedstawiły jednobrzmiące projekty, w których wnoszą o wprowadzenie poprawek do ustawy.</u>
          <u xml:id="u-82.304" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Przystępujemy do głosowania nad zgłoszonymi poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-82.305" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawka pierwsza ma charakter uściślający.</u>
          <u xml:id="u-82.306" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-82.307" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.308" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-82.309" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.310" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">70 głosów za, 70:0.</u>
          <u xml:id="u-82.311" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawka druga zmierza do uściślenia, że kryteriów dotyczących zawartości siarki w paliwie nie określa wprost przepis ustawy, ale rozporządzenie wydane na jego podstawie.</u>
          <u xml:id="u-82.312" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-82.313" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.314" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-82.315" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.316" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">71 głosów i wszystkie za.</u>
          <u xml:id="u-82.317" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawka trzecia ma charakter redakcyjny.</u>
          <u xml:id="u-82.318" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-82.319" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.320" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-82.321" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.322" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">69 głosów i wszystkie za.</u>
          <u xml:id="u-82.323" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawka czwarta uzupełnia katalog czasowo utrzymywanych w mocy aktów wykonawczych, wydanych na podstawie upoważnień zmienianych niniejszą ustawą.</u>
          <u xml:id="u-82.324" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-82.325" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.326" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-82.327" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.328" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">70 senatorów głosowało za, 1 wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-82.329" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawka piąta polega na dodaniu do ustawy brakującego załącznika.</u>
          <u xml:id="u-82.330" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-82.331" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.332" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-82.333" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.334" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">70 głosów oddanych i wszystkie za.</u>
          <u xml:id="u-82.335" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Głosujemy teraz nad całością wraz ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-82.336" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto z państwa jest za podjęciem uchwały?</u>
          <u xml:id="u-82.337" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.338" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">A kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-82.339" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.340" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">71 głosów, czyli komplet oddanych głosów, za.</u>
          <u xml:id="u-82.341" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">I to oznacza, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki oraz o zmianie niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-82.342" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu dziewiątego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-82.343" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Procedury zostały wyczerpane i możemy przystąpić do głosowania nad projektem uchwały, w którym Komisja Skarbu Państwa i Infrastruktury wnosi o wprowadzenie poprawek do ustawy.</u>
          <u xml:id="u-82.344" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawki pierwsza i dziewiąta zmierzają do takiego sformułowania nowelizacji art. 5 i art. 28 ustawy o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych, aby ograniczały się one do jednostek redakcyjnych podlegających zmianie.</u>
          <u xml:id="u-82.345" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto z państwa jest za przyjęciem?</u>
          <u xml:id="u-82.346" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.347" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-82.348" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.349" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">69 senatorów głosowało za, 2 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-82.350" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawka druga zmierza do tego, aby sposób obliczania terminu ważności zaświadczenia ADR był analogiczny do sposobu obliczania terminu ważności świadectwa doradcy.</u>
          <u xml:id="u-82.351" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-82.352" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.353" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-82.354" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.355" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">71 głosów, czyli wszystkie oddane, za.</u>
          <u xml:id="u-82.356" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawka trzecia zmierza do rezygnacji z wymogu ukończenia dwudziestu jeden lat jako jednego z warunków ubiegania się o uzyskanie wpisu na listę doradców do spraw bezpieczeństwa w transporcie towarów niebezpiecznych, zważywszy na odrębny wymóg, jakim jest posiadanie wyższego wykształcenia.</u>
          <u xml:id="u-82.357" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-82.358" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.359" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-82.360" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.361" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Za głosowały 63 osoby, przeciw - 2, 4 wstrzymały się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-82.362" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Czyli tą poprawką promujemy ewentualnie młodocianych geniuszy.</u>
          <u xml:id="u-82.363" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawki czwarta i piąta mają charakter redakcyjny.</u>
          <u xml:id="u-82.364" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-82.365" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.366" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-82.367" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.368" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">71 głosów, wszystkie za.</u>
          <u xml:id="u-82.369" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawka szósta zmierza do doprecyzowania przepisu ustawy o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych dotyczącego cofnięcia świadectwa doradcy, zważywszy na fakt, iż utrata wymogu niekaralności za przestępstwo umyślne skutkuje bezwzględnym i nieograniczonym czasowo zakazem wykonywania zadań i kompetencji doradcy.</u>
          <u xml:id="u-82.370" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-82.371" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.372" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-82.373" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.374" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">70 senatorów głosowało za, 1 wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-82.375" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawka siódma zmierza do tego, aby w ewidencji doradców, prowadzonej przez głównego inspektora transportu drogowego, którego właśnie witam, umieszczany był numer PESEL doradcy, a w przypadku osoby nieposiadającej tego numeru - nazwa i numer dokumentu potwierdzającego tożsamość oraz nazwa organu, który wydał ten dokument.</u>
          <u xml:id="u-82.376" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-82.377" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.378" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-82.379" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.380" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">67 głosów za, 1 osoba była przeciw i 3 wstrzymały się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-82.381" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawka ósma zmierza do precyzyjnego i wyczerpującego sformułowania wytycznych dotyczących treści rozporządzenia, do wydania którego został upoważniony minister właściwy do spraw transportu.</u>
          <u xml:id="u-82.382" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-82.383" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.384" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-82.385" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.386" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Oddano 70 głosów, wszystkie za.</u>
          <u xml:id="u-82.387" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawki dziesiąta i jedenasta zmierzają do sprecyzowania przepisów ustawy o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych oraz ustawy o przewozie koleją towarów niebezpiecznych, zważywszy na wymogi języka prawnego, jak również terminologię prawa administracyjnego.</u>
          <u xml:id="u-82.388" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-82.389" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.390" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-82.391" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.392" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Oddano 67 głosów, wszystkie za.</u>
          <u xml:id="u-82.393" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawka dwunasta zmierza do tego, aby dodać do ustawy przepis dostosowujący, zgodnie z którym do dnia 31 grudnia 2005 r. wojewódzcy inspektorzy transportu drogowego przekażą w zakresie swojej właściwości głównemu inspektorowi transportu drogowego dane dotyczące doradców w zakresie wynikającym z art. 24 ust. 8 ustawy o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych w brzmieniu nadanym przez ustawę.</u>
          <u xml:id="u-82.394" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-82.395" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.396" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-82.397" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.398" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Jedna pani senator nie zdążyła, ale to nie pierwszy raz.</u>
          <u xml:id="u-82.399" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Mimo to 69 senatorów było za, a jedna pani senator, mimo że zasygnalizowała swoją obecność, nie nacisnęła przycisku określającego stanowisko. Nikt nie był przeciw, nikt również nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-82.400" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">W tej sytuacji możemy już głosować nad całością wraz ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-82.401" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto z państwa jest za?</u>
          <u xml:id="u-82.402" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-82.403" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-82.404" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.405" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">70 głosów za, nikt nie był przeciw i nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-82.406" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Oznacza to, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-82.407" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu dziesiątego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o cudzoziemcach.</u>
          <u xml:id="u-82.408" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Procedury zostały wyczerpane i możemy przystąpić do głosowania nad wnioskiem Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego, która wnosi o przyjęcie tej ustawy bez poprawek.</u>
          <u xml:id="u-82.409" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto z państwa jest za przyjęciem?</u>
          <u xml:id="u-82.410" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-82.411" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-82.412" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.413" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">67 głosów za, 3 osoby wstrzymały się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-82.414" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Wobec tego stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o cudzoziemcach.</u>
          <u xml:id="u-82.415" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu jedenastego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o szczególnych uprawnieniach Skarbu Państwa oraz ich wykonywaniu w spółkach kapitałowych o istotnym znaczeniu dla porządku publicznego lub bezpieczeństwa publicznego.</u>
          <u xml:id="u-82.416" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">W przerwie w obradach Komisja Skarbu Państwa i Infrastruktury rozpatrzyła wnioski zgłoszone w toku debaty.</u>
          <u xml:id="u-82.417" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Zapraszam pana senatora Ryszarda Matusiaka do przedstawienia przebiegu obrad komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#SenatorRyszardMatusiak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na dzisiejszym posiedzeniu Komisji Skarbu Państwa i Infrastruktury po dyskusji komisja ponownie przegłosowała, żeby ten projekt uchwały przyjąć bez poprawek. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#komentarz">(Głosy z sali: Brawo, brawo!)</u>
          <u xml:id="u-84.2" who="#komentarz">(Senator Adam Biela: Bardzo zwięzłe.)</u>
          <u xml:id="u-84.3" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Może się jeszcze wypowiedzieć pani senator Czesława Christowa.</u>
          <u xml:id="u-84.4" who="#komentarz">(Senator Czesława Christowa: Dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-84.5" who="#komentarz">(Senator Adam Biela: Jeszcze bardziej zwięzłe.)</u>
          <u xml:id="u-84.6" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-84.7" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję. Nie? Dobrze. Na pewno nie, Pani Senator?</u>
          <u xml:id="u-84.8" who="#komentarz">(Senator Czesława Christowa: Nie.)</u>
          <u xml:id="u-84.9" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-84.10" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">W takim razie przystępujemy do głosowania nad wnioskiem Komisji Skarbu Państwa i Infrastruktury, popartym przez komisję, o przyjęcie ustawy bez poprawek.</u>
          <u xml:id="u-84.11" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto z państwa jest za?</u>
          <u xml:id="u-84.12" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-84.13" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-84.14" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-84.15" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">67 senatorów głosowało za, 1 - przeciw i 3 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-84.16" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Tak więc Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o szczególnych uprawnieniach Skarbu Państwa oraz ich wykonywaniu w spółkach kapitałowych o istotnym znaczeniu dla porządku publicznego lub bezpieczeństwa publicznego.</u>
          <u xml:id="u-84.17" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">W tej sytuacji nie będzie głosowania nad wnioskiem senator Christowej.</u>
          <u xml:id="u-84.18" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu dwunastego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ustroju miasta stołecznego Warszawy.</u>
          <u xml:id="u-84.19" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">W czasie przerwy w obradach Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej odniosła się do wniosków przedstawionych w toku debaty.</u>
          <u xml:id="u-84.20" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Pan senator Zychowicz już zmierza do nas.</u>
          <u xml:id="u-84.21" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Bardzo proszę senatora sprawozdawcę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#SenatorZbigniewZychowicz">Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#SenatorZbigniewZychowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-85.2" who="#SenatorZbigniewZychowicz">Dzisiaj komisja na swoim posiedzeniu ustosunkowała się, to znaczy jednogłośnie odrzuciła, 10 głosami przeciw, wniosek o odrzucenie ustawy, wniosek pana senatora Jurgiela. I tym samym wnosi o przyjęcie poprawek zawartych w punkcie drugim, to znaczy pierwszej, drugiej, trzeciej i czwartej. Gdyby okazało się, że ten pierwszy wniosek upadnie, to wnoszę o głosowanie łączne, jako że te poprawki nie wykluczają się, mają charakter doprecyzowujący itd. Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Senator Rzemykowski chce coś powiedzieć na ten temat?</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#komentarz">(Senator Tadeusz Rzemykowski: Nie.)</u>
          <u xml:id="u-86.3" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-86.4" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Senator Krzysztof Jurgiel jako wnioskodawca wniosku o odrzucenie?</u>
          <u xml:id="u-86.5" who="#komentarz">(Senator Krzysztof Jurgiel: Dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-86.6" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-86.7" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">W pierwszej kolejności przystępujemy zatem do głosowania nad wnioskiem najdalej idącym, wnioskiem pana senatora Krzysztofa Jurgiela, który wnosi o odrzucenie tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-86.8" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto z państwa jest za przyjęciem tego wniosku?</u>
          <u xml:id="u-86.9" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-86.10" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-86.11" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-86.12" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">8 osób poparło wniosek senatora Jurgiela o odrzucenie, 52 były przeciw, 10 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-86.13" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Tak więc wniosek nie został przyjęty i będziemy głosowali nad poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-86.14" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Mówił o nich pan senator Zychowicz, który je również scharakteryzował. Dotyczą one uściśleń, zmiany terminologii i spraw formalnych.</u>
          <u xml:id="u-86.15" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto z państwa jest za przyjęciem poprawek od pierwszej do czwartej?</u>
          <u xml:id="u-86.16" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-86.17" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-86.18" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-86.19" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">68 głosów za, 1 osoba była przeciw.</u>
          <u xml:id="u-86.20" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Teraz głosujemy nad całością, wraz ze zmianami wynikającymi z przyjętych przed chwilą poprawek.</u>
          <u xml:id="u-86.21" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto z państwa jest za?</u>
          <u xml:id="u-86.22" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-86.23" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-86.24" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-86.25" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">62 głosy za, 5 osób było przeciw, 2 wstrzymały się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-86.26" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Tak więc Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ustroju miasta stołecznego Warszawy.</u>
          <u xml:id="u-86.27" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu trzynastego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o ustanowieniu programu wieloletniego „Narodowy program zwalczania chorób nowotworowych”.</u>
          <u xml:id="u-86.28" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Debata została zakończona, procedury wyczerpane i możemy przystąpić do głosowania nad wnioskiem Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia, która wnosi o wprowadzenie poprawek.</u>
          <u xml:id="u-86.29" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-86.30" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawki pierwsza i szósta dotyczą uprawnień ministra zdrowia, który jest wykonawcą programu, a także zadań Rady do spraw Zwalczania Chorób Nowotworowych. Poprawki zwiększają zakres działania rady jako organu pomocniczego ministra. W myśl poprawki rada będzie właściwa do opracowywania zakresu działań niezbędnych do realizacji programu.</u>
          <u xml:id="u-86.31" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-86.32" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-86.33" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-86.34" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-86.35" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Jednogłośne poparcie 68 senatorów.</u>
          <u xml:id="u-86.36" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawki druga i piąta również zmierzają do tego, ażeby zwiększyć zakres zadań rady, pozostawiając w zakresie kompetencji ministra podejmowanie decyzji. Poprawka uprawnia radę do proponowania ministrowi zdrowia wysokości środków finansowych na realizację programu w trzech kolejnych latach.</u>
          <u xml:id="u-86.37" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-86.38" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-86.39" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-86.40" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-86.41" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">67 senatorów za, w gronie tym, niestety, nie ma przewodniczącej komisji.</u>
          <u xml:id="u-86.42" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawki trzecia i czwarta dotyczą składu rady. Zmierzają do skreślenia wyodrębnienia w jej składzie przedstawiciela uczelni medycznych jako osobnej kategorii oraz do tego, aby skład rady obejmował pięciu przedstawicieli nauki i praktyki w dziedzinie onkologii.</u>
          <u xml:id="u-86.43" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-86.44" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-86.45" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-86.46" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Damy jeszcze szansę pani senator Irenie Kurzępie.</u>
          <u xml:id="u-86.47" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-86.48" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">61 głosów za, 7 osób wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-86.49" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Przystępujemy teraz do głosowania nad całością wraz ze...</u>
          <u xml:id="u-86.50" who="#komentarz">(Głos z sali: A siódma?)</u>
          <u xml:id="u-86.51" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Przepraszam, siódma, oczywiście.</u>
          <u xml:id="u-86.52" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Poprawka siódma zmierza do zniesienia uregulowania wprowadzającego obligatoryjnie określoną wielkość nakładów na program w kolejnych latach jego obowiązywania, z przeznaczeniem na realizację określonych zadań, co stanowi poważne ograniczenie wykorzystania środków na działania inne niż wskazane.</u>
          <u xml:id="u-86.53" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-86.54" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-86.55" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-86.56" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-86.57" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Jednogłośne poparcie 68 senatorów.</u>
          <u xml:id="u-86.58" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">No i teraz stawiamy kropkę nad „i” i będziemy głosowali nad całością wraz ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-86.59" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto z państwa jest za?</u>
          <u xml:id="u-86.60" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-86.61" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-86.62" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-86.63" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Oddano 66 głosów, wszystkie za.</u>
          <u xml:id="u-86.64" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Oznacza to, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o ustanowieniu programu wieloletniego „Narodowy program zwalczania chorób nowotworowych”.</u>
          <u xml:id="u-86.65" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu czternastego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny.</u>
          <u xml:id="u-86.66" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Procedury zostały wyczerpane i możemy przystąpić do głosowania nad wnioskiem Komisji Ustawodawstwa i Praworządności, która wnosi o przyjęcie tej ustawy bez poprawek.</u>
          <u xml:id="u-86.67" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto z państwa jest za przyjęciem tego wniosku?</u>
          <u xml:id="u-86.68" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-86.69" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-86.70" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-86.71" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">66 głosów za, 1 osoba wstrzymała się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-86.72" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny.</u>
          <u xml:id="u-86.73" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Powracamy do rozpatrzenia punktu piętnastego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o upoważnieniu do ratyfikacji Konwencji między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Królestwa Szwecji w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu, podpisanej w Sztokholmie dnia 19 listopada 2004 r.</u>
          <u xml:id="u-86.74" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Procedury zostały wyczerpane i możemy przystąpić do głosowania nad wnioskiem Komisji Spraw Zagranicznych oraz Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych. Przedstawiły jednobrzmiące projekty uchwał, w których wnoszą o przyjęcie tej ustawy bez poprawek.</u>
          <u xml:id="u-86.75" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto z państwa jest za poparciem tego wniosku?</u>
          <u xml:id="u-86.76" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-86.77" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-86.78" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję. Wyświetlamy wyniki.</u>
          <u xml:id="u-86.79" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Oddano 65 głosów, wszystkie za.</u>
          <u xml:id="u-86.80" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Wobec wyników stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o upoważnieniu do ratyfikacji Konwencji między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Królestwa Szwecji w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu, podpisanej w Sztokholmie dnia 19 listopada 2004 r.</u>
          <u xml:id="u-86.81" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Informuję, że porządek obrad osiemdziesiątego trzeciego posiedzenia Senatu został wyczerpany.</u>
          <u xml:id="u-86.82" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Chcę państwu w tym momencie przypomnieć, że 24 czerwca mija termin składania oświadczeń majątkowych. Bardzo proszę, aby dopełnić tego. Mamy okres gorący, przedwyborczy, więc każde potknięcie może być wykorzystywane przeciwko nam. Tak więc przypominam o tym. Najlepiej dzisiaj złożyć te oświadczenia.</u>
          <u xml:id="u-86.83" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Przystępujemy do...</u>
          <u xml:id="u-86.84" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-86.85" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Tak, komunikaty będą za chwilę.</u>
          <u xml:id="u-86.86" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Przystępujemy do oświadczeń senatorów poza porządkiem obrad.</u>
          <u xml:id="u-86.87" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Pierwsze oświadczenie wygłosi pani senator sekretarz. Będzie ono miało formę komunikatu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#SenatorSekretarzAlicjaStradomska">Proszę o chwilę uwagi, jeden komunikat.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#SenatorSekretarzAlicjaStradomska">Dzisiaj w sali kolumnowej odbędzie się spotkanie klubu SLD, o godzinie 18.00. Obecność obowiązkowa. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Państwo się zasiedzieli dzisiaj, tak? Rozumiem, że ruchu nie będzie.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#komentarz">(Senator Teresa Liszcz: Mogę zabrać głos w sprawie oświadczeń o stanie majątkowym?)</u>
          <u xml:id="u-88.2" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#SenatorTeresaLiszcz">Myśmy ostatnio składali oświadczenia o stanie majątkowym na dzień 31 grudnia ubiegłego roku. A to oświadczenie ma być na jaki dzień?</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Bieżący.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Na dzień 24 czerwca 2005 r. Jest to związane z obowiązkiem składania takiego oświadczenia na koniec kadencji.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#komentarz">(Senator Zbigniew Romaszewski: Ale, Panie Marszałku, to nie można tego dzisiaj złożyć, bo to nie będzie na 24 czerwca.)</u>
          <u xml:id="u-90.2" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Z datą dzisiejszą.</u>
          <u xml:id="u-90.3" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-90.4" who="#komentarz">(Dyrektor Generalny Kancelarii Senatu Piotr Miszczuk: Z datą dzisiejszą, na dzień dzisiejszy, aktualne oświadczenie.)</u>
          <u xml:id="u-90.5" who="#komentarz">(Senator Teresa Liszcz: Do 24 czerwca i na 24 czerwca?)</u>
          <u xml:id="u-90.6" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-90.7" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Proponuję, żebyśmy poszli na kompromis. Senatorowie z Warszawy złożą to 24 czerwca, a przyjezdni mogą już dzisiaj.</u>
          <u xml:id="u-90.8" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-90.9" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Proponuję minutę na rozejście się tych z państwa, którzy nie chcą tu siedzieć.</u>
          <u xml:id="u-90.10" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Zapraszam pana senator Bogusława Litwińca, następnie panią senator Marię Berny, a dalej w takiej kolejności: senatora Zygmunta Cybulskiego, senator Marię Szyszkowską, senator Elżbietę Streker-Dembińską, senatora Jerzego Suchańskiego, senatora Zbigniewa Zychowicza, senator Teresę Liszcz i senatora Zbigniewa Kruszewskiego.</u>
          <u xml:id="u-90.11" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#SenatorBogusławLitwiniec">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#SenatorBogusławLitwiniec">W trybie oświadczenia senatorskiego do dyrektora Instytutu Pamięci Narodowej, profesora Leona Kieresa...</u>
          <u xml:id="u-91.2" who="#komentarz">(Wicemarszałek Ryszard Jarzembowski: Przepraszam bardzo, to jest prezes.)</u>
          <u xml:id="u-91.3" who="#SenatorBogusławLitwiniec">Prezesa, przepraszam. Już poprawiam.</u>
          <u xml:id="u-91.4" who="#SenatorBogusławLitwiniec">Do prezesa Instytutu Pamięci Narodowej profesora Leona Kieresa zwracam się następującymi słowami.</u>
          <u xml:id="u-91.5" who="#SenatorBogusławLitwiniec">Szanowny Panie Profesorze!</u>
          <u xml:id="u-91.6" who="#SenatorBogusławLitwiniec">Szacunek, jaki żywię do pana jako wybitnego reprezentanta nauki polskiej, skłania mnie, by zwrócić się do pana z następującym pytaniem. Czy instytut, którym pan kieruje, przestrzega przed opublikowaniem wyników badań instytutu zasad i procedur, które obowiązują każdą instytucję naukową? A zatem czy stosuje się w instytucie system pracy, który zakłada czterostopniowe dochodzenia do prawdy, możliwie obiektywnej? To jest, po pierwsze, namysł, po drugie, sformułowanie hipotezy, po trzecie, proces dochodzenia do prawdy przez badania empiryczne, co w przypadkach pamięci oznacza, że przez konfrontację różnych źródeł informacji, a na koniec, po czwarte, sformułowanie wniosku jak najbardziej prawdopodobnego, dowiedzionego w trybie naukowym.</u>
          <u xml:id="u-91.7" who="#SenatorBogusławLitwiniec">Z góry dziękuję - także w imieniu wielu osób, które zwracają się do mnie, zaniepokojone licznymi śladami wolontaryzmu, nieprzystającego instytucji o randze naukowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">I zapraszam panią senator Marię Berny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#SenatorMariaBerny">Panie Marszałku, swoje oświadczenie kieruję do ministra skarbu państwa, pana Jacka Sochy.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#SenatorMariaBerny">Dotyczy ono Cukrowni Małoszyn w gminie Malczyce, powiat Środa Śląska, województwo dolnośląskie.</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#SenatorMariaBerny">Cukrownia ta jest częścią składową Śląskiej Spółki Cukrowej, sprzedanej następnie koncernowi Sudzucker czy Suedzucker...</u>
          <u xml:id="u-93.3" who="#komentarz">(Wicemarszałek Ryszard Jarzembowski: Suedzucker.)</u>
          <u xml:id="u-93.4" who="#SenatorMariaBerny">Suedzucker. Umowa prywatyzacyjna określała cenę sprzedaży, a także zobowiązywała nowego właściciela do prac modernizacyjnych w zakładzie.</u>
          <u xml:id="u-93.5" who="#SenatorMariaBerny">Teraz Cukrownia Małoszyn staje w obliczu planowanego zaprzestania produkcji, co oznacza likwidację największego zakładu pracy w gminie. Ta operacja, tak samo jak we wszystkich podobnych przypadkach, ma kryptonim „restrukturyzacja”. Stąd moje pytania skierowane do pana ministra.</u>
          <u xml:id="u-93.6" who="#SenatorMariaBerny">Kto w naszym kraju stoi na straży skutków wynikających z byle majstrowania w gospodarce, usprawiedliwianego pojęciem restrukturyzacji? I kto czuwa nad przestrzeganiem postanowień zawartych w umowach prywatyzacyjnych?</u>
          <u xml:id="u-93.7" who="#SenatorMariaBerny">Moje zainteresowanie tą sprawą na przykładzie Małoszyna tłumaczą następujące okoliczności. Po pierwsze, zysk zakładów w 2004 r. zamknął się w kwocie niemal 13 miliardów zł, co wyklucza zarzuty złego gospodarowania, nieopłacalności itp. Po drugie, od momentu powstania Śląskiej Spółki Cukrowej w zakładzie Małoszyn nie podjęto żadnych prac modernizacyjnych, zdołano zaś zlikwidować w tym czasie dziewięć cukrowni z pierwotnego składu spółki. Po trzecie, następuje likwidacja stu trzydziestu miejsc pracy, licząc wyłącznie osoby bezpośrednio zatrudnione w cukrowni. I wreszcie po czwarte, pozbawia się dochodu sześćset siedemdziesiąt gospodarstw rolnych, które dotychczas kontraktowały buraki cukrowe w małoszyńskiej cukrowni. Skutki społeczne towarzyszące likwidacji Cukrowni Małoszyn skupią się na lokalnych władzach samorządowych, ale o zaprzestaniu produkcji w zakładzie nikt ich nawet nie powiadomił.</u>
          <u xml:id="u-93.8" who="#SenatorMariaBerny">Apeluję do pana ministra, by pochylił się nad problemem Cukrowni Małoszyn. Przynosi ona zyski, daje pracę ludziom. Jeśli ktoś tu czegoś nie dopełnił, to władze Śląskiej Spółki Cukrowej. Zadaję sobie retoryczne pytanie: czy rzeczywiście minister bardziej dba o interesy obcego koncernu niż o bezsporny interes polskiej społeczności? Może i pan minister zada sobie to pytanie?</u>
          <u xml:id="u-93.9" who="#SenatorMariaBerny">Sprawa jest pilna. Małoszynianie liczą na pana przychylność, dobrą wolę, a w rezultacie na cofnięcie decyzji. Małoszyn czeka na pana odpowiedź na pismo z dnia 24 maja, a ja na odpowiedź na niniejsze oświadczenie. W czasie kiedy je składam, pod Dolnośląskim Urzędem Wojewódzkim we Wrocławiu trwa pikieta pracowników i obywateli Małoszyna. Czy i ta pikieta pozostanie bez odzewu? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Teraz pan senator Zygmunt Cybulski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#SenatorZygmuntCybulski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#SenatorZygmuntCybulski">Panie Marszałku, po raz pierwszy, jak pan zapewne zauważył, występuję z ustnym oświadczeniem z tej oto mównicy. Jeżeli wcześniej przygotowywałem oświadczenia, składałem je na piśmie, żeby sprawie nie nadawać od razu głośnego wyrazu.</u>
          <u xml:id="u-95.2" who="#SenatorZygmuntCybulski">Moje oświadczenie kieruję do premiera.</u>
          <u xml:id="u-95.3" who="#SenatorZygmuntCybulski">Muszę powiedzieć, że z niepokojem obserwuję pojawiające się coraz częściej obcojęzyczne nazwy znajdujących się na terenie Polski obiektów geograficznych. W 2004 r. uczestniczyłem w spotkaniu polskich ambasadorów zorganizowanym w Warszawie przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej i ze zdumieniem przeczytałem wydawnictwo reklamujące polskie uniwersytety w miejscowościach o nazwach niemieckich: Posen, Danzig, Stettin, Breslau, Krakau itd., Allenstein - jeszcze tę nazwę przytoczę. Wydawnictwo to zostało przygotowane przez jedną z komórek Ministerstwa Spraw Zagranicznych, zapytałem więc ministra, czy wie o czymś takim, i wręczyłem mu tę ulotkę, tę informację. Powiedział, że nie był świadom, iż w jego resorcie istnieje komórka, która rozpowszechnia obce nazwy polskich uniwersytetów za granicą. A miało to zachęcać studentów zagranicznych do studiowania w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-95.4" who="#SenatorZygmuntCybulski">Niedawno mieliśmy problemy prawne i językowe na Śląsku, w tym na Śląsku Opolskim, gdzie zdejmowano godła państwowe, zdejmowano polskojęzyczne tablice - miało to miejsce w sytuacjach uregulowanych stosownymi przepisami i ustawami polskimi o sposobie postępowania wobec mniejszości narodowych stanowiących stosowny procent obywateli. Z drugiej strony istnieje porozumienie pomiędzy Polską i Republiką Federalną Niemiec mówiące o używaniu nazw niemieckich w odniesieniu do byłych terenów niemieckich. Porozumienie to stanowi, że jeśli nazwy takie są używane w Niemczech, nikt do tego nie zgłasza pretensji, nie wolno ich jednak stosować, według tej umowy, w korespondencji zagranicznej adresowanej zwłaszcza do Polski.</u>
          <u xml:id="u-95.5" who="#SenatorZygmuntCybulski">Ostatnio organizatorzy zjazdu towarzystw polsko-niemieckich i niemiecko-polskich obrali na miejsce swoich obrad miejscowość Bromberg. Oto jest folder. Muszę powiedzieć, że zaproszono mnie, żebym wygłosił stosowny odczyt o sąsiedztwie w Europie Środkowej. Ale nie uprzedzono mnie o takim oto folderze. Kiedy mi go przysłano, powiedziałem, że ja nie mogę tego firmować swoją obecnością, ponieważ mieszkam w Bydgoszczy, pracuję w Bydgoszczy, Bydgoszcz jest polską nazwą tego miasta i za tę polską nazwę mieszkańcy Bydgoszczy drogo zapłacili.</u>
          <u xml:id="u-95.6" who="#SenatorZygmuntCybulski">Chcę również zwrócić państwa uwagę na notatkę w „Gazecie Wyborczej” z 8 czerwca bieżącego roku, gdzie znajduje się doniesienie o zamiarze posługiwania się niemiecką nazwą w odniesieniu do Raciborza. Czy Racibórz ma 30% ludności niemieckiej?</u>
          <u xml:id="u-95.7" who="#SenatorZygmuntCybulski">Chcę, żeby pan premier - ponieważ dotyczy to kilku resortów - był uprzejmy zająć się tą sprawą i wprowadzić porządek, jeśli chodzi o stosowanie obcych nazw geograficznych w naszym kraju. Oburza mnie tak zwana radosna twórczość w zakresie nazw geograficznych. Jest w moim przekonaniu niedopuszczalna. Szanujmy język polski! Za dwa tygodnie na naszym spotkaniu będziemy rozmawiali o sprawozdaniu Rady Języka Polskiego o stanie ochrony języka polskiego. Bierzmy przykład z naszych sąsiadów, właśnie z Niemców - rząd niemiecki bardzo dba o właściwe nazewnictwo i ochronę języka niemieckiego. Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Teraz głos zabierze pani senator Maria Szyszkowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#SenatorMariaSzyszkowska">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#SenatorMariaSzyszkowska">Pierwsze oświadczenie kieruję do ministra środowiska.</u>
          <u xml:id="u-97.2" who="#SenatorMariaSzyszkowska">Ponieważ otrzymuję informacje o lokalizowaniu nowych cmentarzy wśród pól uprawnych, chciałabym prosić pana ministra o wyjaśnienie tej kwestii z punktu widzenia ochrony zdrowia. Poza tym wiele starych cmentarzy w wyniku rozbudowy miast i miasteczek znalazło się obecnie wśród osiedli mieszkaniowych, co też stwarza problem dla mieszkańców tych miast i miasteczek.</u>
          <u xml:id="u-97.3" who="#SenatorMariaSzyszkowska">Drugie oświadczenie kieruję do prezesa Najwyższej Izby Kontroli.</u>
          <u xml:id="u-97.4" who="#SenatorMariaSzyszkowska">Ponieważ z różnych stron Polski do mojego biura docierają sygnały - zresztą sama o tym wiem - o tragicznej sytuacji zwierząt w schroniskach, zwracam się do prezesa NIK z pytaniem, czy są kontrolowane schroniska, nie tylko pod względem wydawania przydzielanych im funduszy, ale przede wszystkim pod względem warunków, jakie zapewniają zwierzętom. Bo wszystko wskazuje na to, że zwierzęta są u nas nadal - między innymi z powodu braku kontroli - traktowane jak przedmioty, nie jak istoty żywe.</u>
          <u xml:id="u-97.5" who="#SenatorMariaSzyszkowska">I ostatnie, trzecie oświadczenie, kieruję do ministra edukacji narodowej i sportu. Jest to ponowne oświadczenie, bo wcześniej bez skutku korespondowałam na ten temat z panią minister Łybacką. Mianowicie zwracam się z prośbą o rozważenie wprowadzenia historii filozofii jako przedmiotu obowiązkowego na wszystkich wydziałach. Inaczej będziemy kształcić specjalistów, których wiedza będzie zamknięta tylko w obrębie ich własnej, wąskiej specjalności.</u>
          <u xml:id="u-97.6" who="#SenatorMariaSzyszkowska">Oświadczenia w całości składam do protokołu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Przy okazji informacja, że w Radzie Europy bardzo dobrze odebrano działania Senatu, jeśli chodzi o odrzucenie ustawy o ochronie zwierząt. Spotkało się to z dużym uznaniem, mieliśmy telefony ze Strasburga. Decyzja Sejmu została natomiast odebrana bardzo źle. Może to oznaczać, że prezydent zawetuje tę ustawę. Zobaczymy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-98.2" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Zapraszam do mównicy panią senator Elżbietę Streker-Dembińską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#SenatorElżbietaStrekerDembińska">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#SenatorElżbietaStrekerDembińska">Swoje oświadczenie kieruję do ministra infrastruktury.</u>
          <u xml:id="u-99.2" who="#SenatorElżbietaStrekerDembińska">Jest to w zasadzie prośba o podjęcie maksymalnych wysiłków i starań, by doprowadzić do porozumienia między Generalną Dyrekcją Dróg Krajowych i Autostrad oraz spółką Autostrady Wielkopolskie w celu rozwiązania nabrzmiałego, bardzo poważnego problemu związanego z płatnymi autostradami.</u>
          <u xml:id="u-99.3" who="#SenatorElżbietaStrekerDembińska">Od dłuższego czasu sytuacja przechodzi już wszelkie wyobrażenie. Wprowadzenie opłat za korzystanie z autostrad spowodowało przeniesienie około 70% ciężkiego taboru samochodowego na alternatywną drogę nr 92 i na drogę wojewódzką przechodzącą przez maleńkie miejscowości: Golinę, Myślibórz, Bobrowo, Radolinę i Sługocinek.</u>
          <u xml:id="u-99.4" who="#SenatorElżbietaStrekerDembińska">Od 11 października 2004 r. trwają akcje protestacyjne mieszkańców manifestujących w obronie swojego zdrowia i życia, a także mienia własnego i gminnego. Protesty polegają na chodzeniu po przejściu dla pieszych przez godzinę w każdy poniedziałek i piątek. Mieszkańcy pokazują w ten sposób swoje niezadowolenie z obrotu sprawy. W wyniku drgań spowodowanych przez pojazdy przejeżdżające wąską drogą wojewódzką pękają budynki mieszkalne, oddalone od jezdni zaledwie o 2 m. Hałas i spaliny nie pozwalają na normalne egzystowanie.</u>
          <u xml:id="u-99.5" who="#SenatorElżbietaStrekerDembińska">W akcie desperacji mieszkańcy gminy Golina od 9 do 14 maja prowadzili protest głodowy, okupując urząd gminy. Protest ten został zawieszony po interwencji pana wojewody Andrzeja Nowakowskiego, ale gotowość do protestu trwa i nasila się.</u>
          <u xml:id="u-99.6" who="#SenatorElżbietaStrekerDembińska">Swoje dzisiejsze oświadczenie składam w związku z faktem, że sytuacja nie tylko się nie poprawia, ale wręcz pogarsza. Mianowicie już w najbliższych dniach droga wojewódzka zostanie rozkopana z uwagi na to, że gmina jest zobowiązana przeprowadzić modernizację i położyć kanalizację za środki unijne. W związku z tym nie ma już czasu do stracenia.</u>
          <u xml:id="u-99.7" who="#SenatorElżbietaStrekerDembińska">W dniu dzisiejszym wojewoda wielkopolski wydał nakaz poruszania się ciężkich pojazdów po drodze krajowej nr 92 przez miasto Konin, które przez ostatnie miesiące niejako brało na siebie ten ruch. W tej chwili jednak Konin również stoi przed kolosalnym problemem, mianowicie ruch samochodów ciężarowych spowodował naruszenie całego systemu kanalizacji odprowadzającej ścieki do nowo wybudowanej oczyszczalni. W tej chwili skierowanie tam ruchu może spowodować katastrofę ekologiczną w całym Koninie. Sytuacja jest bardzo, bardzo poważna.</u>
          <u xml:id="u-99.8" who="#SenatorElżbietaStrekerDembińska">Do końca marca rząd wynegocjował i przygotował projekt ustawy, a właściwie kompleks ustaw, które należałoby podjąć, aby zachęcić kierowców samochodów ciężarowych do powrotu na autostradę. Te ustawy trafiły pod obrady komisji sejmowej. W dniu dzisiejszym odbyło się już drugie posiedzenie podkomisji sejmowej. Uczestniczyłam w tym posiedzeniu i niestety, stwierdzam, że sprawa nie zmierza ku dobremu rozwiązaniu z uwagi na to, że powstaje konflikt interesów między właścicielem autostrady a generalną dyrekcją. Pomijam tu aspekty przedwyborcze, które powodują, że niektórym z posłów po prostu nie zależy na tym, aby ten problem został rozwiązany już teraz.</u>
          <u xml:id="u-99.9" who="#SenatorElżbietaStrekerDembińska">Stąd moje oświadczenie kierowane do pana ministra, z prośbą o spowodowanie porozumienia w tym względzie, aby Sejm mógł jeszcze w tej kadencji rozwiązać ten problem.</u>
          <u xml:id="u-99.10" who="#SenatorElżbietaStrekerDembińska">Pozwoli pan, Panie Marszałku, że złożę na pana ręce petycję, którą wczoraj przywieźli mieszkańcy Goliny właśnie w tej sprawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo. Jednocześnie proszę o przestrzeganie limitu czasu, który wynosi pięć minut.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Senator Jerzy Zdzisław Suchański.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#SenatorJerzySuchański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#SenatorJerzySuchański">Swoje oświadczenie kieruję do prezesa Rady Ministrów, pana Marka Belki.</u>
          <u xml:id="u-101.2" who="#SenatorJerzySuchański">W imieniu Parlamentarnego Zespołu do spraw Restrukturyzacji Energetyki stanowczo protestuję przeciwko rezygnacji z realizacji odrębnego Programu operacyjnego „Sieci energetyczne” oraz przeciwko niezamieszczeniu Programu operacyjnego „Rozwój elektryfikacji wsi” w Narodowym Planie Rozwoju na lata 2007–2013.</u>
          <u xml:id="u-101.3" who="#SenatorJerzySuchański">Decyzję o rezygnacji z realizacji odrębnego Programu operacyjnego „Sieci energetyczne” i przesunięciu jego realizacji do Programu operacyjnego „Środowisko”, Programu operacyjnego „Innowacje”, Programu operacyjnego „Inwestycje”, Programu operacyjnego „Otwarta gospodarka” oraz szesnastu regionalnych programów operacyjnych podjęto na posiedzeniu prezydium Narodowego Planu Rozwoju na lata 2007–2013, które odbyło się pod przewodnictwem pana profesora Jerzego Hausnera w dniu 2 czerwca 2005 r.</u>
          <u xml:id="u-101.4" who="#SenatorJerzySuchański">Przy takim rozdrobnieniu niemożliwa jest realizacja zadania energetyka - sieci energetyczne. Nie ujęto w tabeli 1 „Nowy układ programów operacyjnych w ramach Narodowego Planu Rozwoju na lata 2007–2013” Programu operacyjnego „Rozwój elektryfikacji wsi (reelektryfikacji)”, wykonanego przez Lubelskie Zakłady Energetyczne „Lubzel” SA w imieniu tak zwanej Grupy L6 + Łódź i przekazanego razem z wnioskiem do ministra gospodarki i pracy.</u>
          <u xml:id="u-101.5" who="#SenatorJerzySuchański">Wniosek ten przygotowano na podstawie: po pierwsze, zgłoszenia i wpisu programu „Rozwój elektryfikacji wsi podstawą rozwoju i aktywizacji wsi” do Narodowego Planu Rozwoju na lata 2007–2013, dokonanego przez Fundację Elektryfikacji Rolnictwa; po drugie, zapisania reelektryfikacji wsi jako pilotażu dla ściany wschodniej w dokumencie rządowym „Polityka energetyczna Polski do 2025 r.”; po trzecie, strategii rozwoju obszarów wiejskich i rolnictwa na lata 2007–2013; po czwarte, uznania programu „Rozwój elektryfikacji wsi” przez Międzyresortowy Zespół do spraw Polityki Energetycznej w dniu 30 marca 2005 r. za niezbędny element stanowiący o rozwoju i aktywizacji wsi, wymagający dofinansowania ze środków Unii Europejskiego w ramach Narodowego Planu Rozwoju - zespół dokonał oceny, opierając się na przedstawionych materiałach i wykonanych już pracach nad programem „Rozwój elektryfikacji wsi podstawą aktywizacji i rozwoju wsi”, będącym wynikiem współpracy Fundacji Elektryfikacji Rolnictwa, Parlamentarnego Zespołu do spraw Restrukturyzacji Energetyki, urzędu marszałkowskiego w Lublinie, współpracującego z marszałkami województw Grupy L6 i Związkiem Gmin Lubelszczyzny oraz Lubzelem jako koordynatorem Grupy Energetycznej L6; po piąte, decyzji o zapisaniu w Narodowym Planie Rozwoju, w ramach kierunku 6, programu „Rozwój elektryfikacji wsi (reelektryfikacji)” w tabeli 2 „Indykatywny podział środków finansowych w ramach Narodowego Planu Rozwoju na programy operacyjne” z chwilą opracowania tego programu operacyjnego, podjętej w dniu 15 kwietnia 2005 r. na spotkaniu w Ministerstwie Gospodarki i Pracy, w którym wzięli udział przedstawiciele Ministerstwa Gospodarki i Pracy, Ministerstwa Skarbu Państwa, PTPiREE, Zakładów Energetycznych, Parlamentarnego Zespołu do spraw Restrukturyzacji Energetyki i Fundacji Elektryfikacji Rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-101.6" who="#SenatorJerzySuchański">Ze względu na wyjątkowo złą sytuację ekonomiczną ściany wschodniej nie wolno zaprzepaścić szansy, jaką dla aktywizacji i rozwoju wsi stwarza Narodowy Plan Rozwoju na lata 2007–2013 poprzez wykonanie reelektryfikacji.</u>
          <u xml:id="u-101.7" who="#SenatorJerzySuchański">Zwracam się więc do pana premiera o podjęcie interwencji i przywrócenie pozycji reelektryfikacji w Narodowym Planie Rozwoju na lata 2007–2013. Takie działanie świadczyć będzie o należytym potraktowaniu niezwykle ważnego dla mieszkańców obszarów wiejskich programu gospodarczego i społecznego. Z poważaniem, przewodniczący Parlamentarnego Zespołu do spraw Restrukturyzacji Energetyki senator Jerzy Suchański.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze. Słyszę, że rozpętał pan burzę na dworze - przynajmniej takie mnie dochodzą odgłosy.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#komentarz">(Senator Jerzy Suchański: Dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-102.2" who="#komentarz">(Senator Krzysztof Szydłowski: Z wyładowaniami elektrycznymi.)</u>
          <u xml:id="u-102.3" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Co oczywiście nie przeszkadza panu senatorowi Kruszewskiemu w żadnym...</u>
          <u xml:id="u-102.4" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-102.5" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Pan senator Zbigniew Zychowicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#SenatorZbigniewZychowicz">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#SenatorZbigniewZychowicz">Swoją interpelację kierujemy, to znaczy pan senator Jerzy Suchański i ja, na ręce ministra skarbu państwa, pana Jacka Sochy.</u>
          <u xml:id="u-103.2" who="#SenatorZbigniewZychowicz">Szanowny Panie Ministrze! W załączeniu do naszego oświadczenia przedkładamy skierowane na ręce przewodniczącego senackiej Komisji Skarbu Państwa i Infrastruktury wystąpienie pana Bogdana Zalewskiego, byłego dyrektora Żyrardowskich Zakładów Przemysłu Spirytusowego „Polmos” w Żyrardowie. W dniu 15 kwietnia 1998 r. decyzją ówczesnego ministra skarbu państwa Emila Wąsacza został on odwołany w trybie dyscyplinarnym z zajmowanego stanowiska. Doniesienie w tej sprawie złożył przedstawiciel firmy, która obecnie, po sprywatyzowaniu wymienionego przedsiębiorstwa, jest jego właścicielem. Cała sprawa polegała na tym, że według opinii wspomnianej firmy pan Zalewski jako dyrektor przedsiębiorstwa nie dawał gwarancji, że będzie się opowiadał po stronie nabywcy. Sprawa ciągnęła się przez wiele lat, ciągle była umarzana, ale ostatecznie wymieniony dyrektor został oczyszczony ze wszystkich zarzutów.</u>
          <u xml:id="u-103.3" who="#SenatorZbigniewZychowicz">Biorąc powyższe pod uwagę, zwracamy się do pana ministra o zweryfikowanie przyczyny opisanego odwołania.</u>
          <u xml:id="u-103.4" who="#SenatorZbigniewZychowicz">Podpisane: senator Jerzy Suchański, senator Zbigniew Zychowicz. Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Teraz pani senator Teresa Liszcz. Przypominam, że czas wystąpienia nie może przekroczyć pięciu minut.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#SenatorTeresaLiszcz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#SenatorTeresaLiszcz">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-105.2" who="#SenatorTeresaLiszcz">Czuję się moralnie zobowiązana do zabrania głosu w związku z rozpętaną w mediach nagonką na rzecznika praw dziecka, pana Pawła Jarosa. Inspiratorem tego jest mało wiarygodny, delikatnie mówiąc, dziennik „Fakt” i współpracująca z nim telewizja prywatna.</u>
          <u xml:id="u-105.3" who="#SenatorTeresaLiszcz">Ja nie chcę tu mówić o szczegółach, chociaż chcę przypomnieć, że w ciągu tej kadencji rzecznik praw dziecka trzykrotnie składał informacje o swojej działalności i nigdy nie spotkały się one z jakimś zasadniczym sprzeciwem. Były, jak zwykle, uwagi, były postulaty, ale nie pamiętam, żeby były jakieś poważne zarzuty. Z kolei z tego, jak sprawę przedstawiają media, wynika, że rzecznik właściwie nie robi nic poza marnowaniem pieniędzy, rozjeżdżaniem się drogimi samochodami po świecie i rozpychaniem się w swojej wielkiej siedzibie.</u>
          <u xml:id="u-105.4" who="#SenatorTeresaLiszcz">Zabrałam głos przede wszystkim dlatego, że sama zauważyłam - nie kontaktując się z rzecznikiem - pewne informacje na ten temat, oczywiście nieprawdziwe.</u>
          <u xml:id="u-105.5" who="#SenatorTeresaLiszcz">Otóż jeżeli chodzi o siedzibę - a zarzuca się, że jest za duża i za droga - to pamiętam doskonale z poprzednich lat, że rzecznik wielokrotnie tłumaczył, iż zwracał się do ministerstwa administracji z prośbą o przydzielenie jakiejś siedziby, możliwie niedrogiej, odpowiadającej określonym warunkom, dostępnej dla gości urzędu, najlepiej pochodzącej z zasobów państwowych. Widziałam odpowiedzi udzielone mu na piśmie, z których wynikało, że takich możliwości nie ma. Zresztą niektóre inne urzędy też siedzib nie otrzymały, na przykład urząd inspektora ochrony danych osobowych. Widziałam także pisma z urzędu miasta Warszawy, z których wynikało, że po wielomiesięcznych poszukiwaniach znaleziono jeden lokal o wymiarach będących połową tego, co było potrzebne, i to położony daleko od centrum, do tego mieszczący się na trzecim piętrze, a więc absolutnie się nienadający. A czyni się zarzut, jakoby rzecznik nie przyjął oferowanego tańszego pomieszczenia nadającego się do jego użytku i specjalnie, z jakichś powodów prestiżowych czy innych, zupełnie niezrozumiałych, zajmuje pomieszczenie za duże i za drogie. Pikanterii całej tej sprawie dodaje fakt, że umowę na to pomieszczenie zawarto, zanim pan Jaros objął stanowisko, czyli jeszcze za poprzedniego rzecznika, który zresztą zrezygnował ze swojej funkcji ze względu na brak warunków materialnych do jej pełnienia.</u>
          <u xml:id="u-105.6" who="#SenatorTeresaLiszcz">Nie sądzę ponadto, żeby rzecznik jeździł więcej niż inne osoby na podobnych stanowiskach. Widziałam go w Rzymie z dziećmi niepełnosprawnymi. Ale jeżeli na przykład niektóre osoby z fundacji jeździły z niepełnosprawnymi dziećmi do Rzymu, do naszego jeszcze wtedy żyjącego Ojca Świętego, to było to traktowane jako wielkie zasługi i powód do pochwał, jeżeli jednak to był rzecznik, to był to powód do przygany!</u>
          <u xml:id="u-105.7" who="#SenatorTeresaLiszcz">Dwa samochody w takim urzędzie to też nie jest coś przewyższającego polski standard, dosyć zresztą - przyznaję - rozpustny, jeśli chodzi o wszystkie urzędy.</u>
          <u xml:id="u-105.8" who="#SenatorTeresaLiszcz">I ani słowa o tym, co rzecznik zrobił. A ja pamiętam chociażby tylko interwencje lubelskie, to, że rzecznik przyjeżdżał i interweniował; pamiętam wiele wystąpień do różnych instytucji w obronie praw dziecka; pamiętam także wystąpienia do mediów, w tym do telewizji prywatnych i publicznych, żeby nie nadawały programów bulwersujących, godzących w dobro dzieci, w tak zwanym czasie chronionym. I być może to także jest nie bez znaczenia w tej medialnej nagonce.</u>
          <u xml:id="u-105.9" who="#SenatorTeresaLiszcz">Trochę nieprzyjemne jest przy tym to, że główną jak gdyby bohaterką tych antyrzecznikowskich audycji jest pani poseł, która w swoim czasie kandydowała na ten sam urząd co pan Jaros i przegrała z nim, choć nie dlatego, że jest gorsza - ja osobiście szanuję ją za jej osiągnięcia - ale dlatego, że taki był wtedy układ polityczny. Wydaje mi się jednak, że w tej chwili nie powinno się wysuwać na pierwszy front walki z obecnym rzecznikiem, zwłaszcza pod koniec kadencji. Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Pan senator Zbigniew Kruszewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#SenatorZbigniewKruszewski">Swoje oświadczenie pragnę skierować do ministra skarbu państwa, pana Jacka Sochy.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#SenatorZbigniewKruszewski">Panie Ministrze, propozycje przedstawione przez Zarząd PKN „Orlen” w Płocku, dotyczące zmian w statucie, związane są z przystosowaniem tegoż statutu do kodeksu spółek. Prowadzą one jednak w prostej drodze do uwłaszczenia się obecnego zarządu w spółce Orlen oraz działają na szkodę Skarbu Państwa.</u>
          <u xml:id="u-107.2" who="#SenatorZbigniewKruszewski">Wobec powyższego mam pytania. Jakie działania podjęło ministerstwo, aby zablokować tę sprawę? Drugie: Jakie instrukcje odnośnie do tej sprawy otrzymują czy też otrzymali przedstawiciele Skarbu Państwa w radzie nadzorczej oraz na walne zebranie w dniu 29 czerwca? I jakie działania odnośnie do prezesa zarządu działającego na szkodę państwa podjęło ministerstwo poprzez swych przedstawicieli w radzie nadzorczej? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-107.3" who="#SenatorZbigniewKruszewski">Drugie oświadczenie, skierowane do ministra edukacji narodowej i sportu, przekażę na piśmie, już bezpośrednio na ręce pana marszałka. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Czy jeszcze ktoś z państwa chciałby zabrać głos? Senator Gołąbek ma jeszcze taką możliwość.</u>
          <u xml:id="u-108.2" who="#komentarz">(Senator Zbigniew Gołąbek: Nie, dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-108.3" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Nie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-108.4" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Wobec tego informuję, że protokół osiemdziesiątego trzeciego posiedzenia Senatu Rzeczypospolitej Polskiej piątej kadencji, zgodnie z odpowiednimi przepisami, zostanie udostępniony senatorom w terminie trzydziestu dni po posiedzeniu Senatu w Biurze Prac Senackich, pokój nr 255.</u>
          <u xml:id="u-108.5" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Informuję także, że grupa senatorów złożyła swoje oświadczenia do protokołu. Są to senatorowie: Józef Sztorc - cztery; Władysław Bułka; senatorowie Krystyna Bochenek, Jerzy Markowski, Kazimierz Kutz, Zbigniew Religa, Krystyna Doktorowicz, Władysław Bułka, Grzegorz Lipowski, Klemens Ścierski i Zofia Skrzypek-Mrowiec - wspólnie; senatorowie Jerzy Pieniążek i Sławomir Izdebski - również wspólnie; senator Wiesław Pietrzak - dwa; senator Marian Lewicki - trzy; senator Apolonia Klepacz - dwa; senator Witold Gładkowski, Tadeusz Bartos, Sergiusz Plewa, Kazimierz Jaworski i Janusz Bielawski - po jednym oraz senator Wojciech Saługa - dwa.</u>
          <u xml:id="u-108.6" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Czy mamy komunikaty? Nie mamy.</u>
          <u xml:id="u-108.7" who="#WicemarszałekRyszardJarzembowski">Wobec tego zamykam osiemdziesiąte trzecie posiedzenie Senatu Rzeczypospolitej Polskiej piątej kadencji.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>