text_structure.xml 370 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Wznowienie posiedzenia o godz. 9 min 06)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą wicemarszałkowie Sejmu Janusz Dobrosz, Wojciech Olejniczak i Jarosław Kalinowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#WicemarszalekJanuszDobrosz">Dzień dobry państwu. Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#WicemarszalekJanuszDobrosz">Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję panów posłów Maksa Kraczkowskiego i Marka Wójcika.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#WicemarszalekJanuszDobrosz">Protokół i listę mówców prowadzić będzie pan poseł Maks Kraczkowski.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#WicemarszalekJanuszDobrosz">Proszę wyznaczonych posłów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#WicemarszalekJanuszDobrosz">Proszę posła sekretarza o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#SekretarzPoselMarekWojcik">Informuję, że w dniu dzisiejszym odbędą się posiedzenia Komisji:</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#SekretarzPoselMarekWojcik">- Finansów Publicznych wspólnie z Komisją Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej - godz. 9.30;</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#SekretarzPoselMarekWojcik">- Nadzwyczajnej do rozpatrzenia poselskiego projektu ustawy o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej - godz. 9.30;</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#SekretarzPoselMarekWojcik">- Obrony Narodowej - godz. 10.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#WicemarszalekJanuszDobrosz">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#WicemarszalekJanuszDobrosz">Pozwólcie, panie i panowie posłowie, że skorzystam z okazji, jako że to jest, poza wczorajszymi oświadczeniami poselskimi, mój debiut jako prowadzącego obrady wicemarszałka.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#WicemarszalekJanuszDobrosz">Serdecznie dziękuję za wczorajsze głosowanie, za tak duże poparcie Wysokiej Izby, wszystkich klubów parlamentarnych.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#WicemarszalekJanuszDobrosz">Chciałbym prosić o wyrozumiałość, o to, żebyśmy wspólnie pracowali z takim przeświadczeniem, że możemy się bardzo różnić poglądami i mieć bardzo ostre wystąpienia, możemy mieć różnice poglądów, natomiast nie atakujmy siebie wzajemnie jako ludzi, bo ludzie mają to do siebie, że mają prawo reprezentować różne, nawet bardzo kontrowersyjne poglądy, a jeżeli w ten sposób będziemy pracować, to wspólnie zaskarbimy sobie lepszą opinię w społeczeństwie i myślę, że to nam się wszystkim wspólnie uda.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#WicemarszalekJanuszDobrosz">Jeszcze raz dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#WicemarszalekJanuszDobrosz"> Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#WicemarszalekJanuszDobrosz">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 37. porządku dziennego: Sprawozdanie Głównego Inspektora Pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2005 r. (druk nr 860) wraz ze stanowiskiem Rady Ochrony Pracy (druk nr 861) wraz ze stanowiskiem Komisji Pracy oraz Komisji do Spraw Kontroli Państwowej (druk nr 900).</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#WicemarszalekJanuszDobrosz">Proszę o zabranie głosu głównego inspektora pracy panią Bożenę Borys-Szopę.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#WicemarszalekJanuszDobrosz">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Szanowny Panie Marszałku! Muszę zacząć od tego, że to jest również mój debiut, więc będzie mi o wiele łatwiej, bo jest nas dwoje.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Wysoki Sejmie! Przypadł mi zaszczyt reprezentowania Państwowej Inspekcji Pracy, instytucji o bogatej tradycji, liczącej prawie 90 lat. Przypomnę, że inspekcja pracy powstała na mocy jednego z pierwszych dekretów podpisanych przez naczelnika państwa Józefa Piłsudskiego, gdy tworzono zręby niepodległej Polski.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Pragnę dziś zapoznać Wysoką Izbę z zakresem i wynikami działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2005 r. W tym okresie inspektorzy pracy przeprowadzili 94 tys. kontroli u 67 tys. pracodawców. Nasze działania objęły przedsiębiorstwa zatrudniające w sumie 3,5 mln osób. Pozwala to w miarę precyzyjnie opisać stan przestrzegania prawa pracy w naszym kraju. Na tej podstawie możemy również określić skalę nieprawidłowości oraz rozmiary zjawisk patologicznych, występujących w stosunkach pracy.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Wysoki Sejmie! Panie i Panowie Posłowie! Najpoważniejsze, a zarazem najbardziej dotkliwe naruszenia praw pracowniczych dotyczą niewypłacania wynagrodzeń i innych świadczeń, wynikających ze stosunku pracy.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Pracownicy, którzy nie otrzymują wynagrodzenia lub otrzymują je ze znacznym opóźnieniem, pozbawiani są możliwości zaspokojenia najpilniejszych potrzeb własnych i swoich rodzin. I chociaż w 2005 r. odnotowaliśmy obserwowany od 4 lat niewielki spadek liczby pracodawców naruszających przepisy w tym zakresie (z 68% w 2002 r. do ok. 56% w roku ubiegłym), to nadal ponad połowa kontrolowanych przedsiębiorców nie wypłaca bądź opóźnia wypłatę pensji i innych świadczeń za pracę.</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">W stosunkach pracy nie jest to żaden margines, jak próbują rzecz przedstawić niektórzy pracodawcy. Wręcz przeciwnie, to jest patologia. Czy za marginalny można uznać fakt, że aż 80% z 12 tys. skarg złożonych w roku ubiegłym, a dotyczących tylko niewypłacania lub zaniżania wynagrodzeń, inspektorzy pracy uznali za uzasadnione? W sumie w roku ubiegłym wpłynęło do Państwowej Inspekcji Pracy ponad 30 tys. skarg.</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Niewypłacanie i opóźnianie wypłaty wynagrodzeń to patologia, która dotyczy zarówno sektora prywatnego, jak i publicznego. W skontrolowanych w roku sprawozdawczym placówkach służby zdrowia inspektorzy wydali decyzje nakazujące wypłatę ponad 18 mln zł, w górnictwie i kopalnictwie - 26 mln zł, a w budownictwie - 20 mln zł. Największe jednak zaległości dotyczą sekcji o nazwie: działalność produkcyjna - aż 100 mln zł. Natomiast pod względem nieterminowości wypłat, szczególnie negatywnie wyróżniły się takie branże, jak transport i składowanie oraz pośrednictwo finansowe.</u>
          <u xml:id="u-8.7" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">O skali patologii w tym obszarze świadczą najlepiej efekty ubiegłorocznej działalności kontrolnej inspektorów pracy, którzy wyegzekwowali w sumie 230 mln zł zaległych należności na rzecz 270 tys. poszkodowanych pracowników. Pragnę w tym miejscu zwrócić uwagę Wysokiej Izby na fakt, że inspektorzy pracy coraz skuteczniej egzekwują niewypłacone wynagrodzenia. W wyniku ich ubiegłorocznych działań do ponad 70% wzrósł odsetek należności odzyskanych. Przykro o tym mówić, ale niektórzy pracodawcy traktują pieniądze należne pracownikom jako źródło szybkiego i taniego kredytu na finansowanie swej działalności gospodarczej. Ze strony pracowników mamy zaś do czynienia ze zwykłym ludzkim strachem przed utratą pracy, co powoduje, że wielu z nich godzi się na największe upokorzenia, na życie na kredyt. Świadczy o tym chociażby fakt, że połowa skarg pochodzi od byłych pracowników, a więc tych, którzy pracę utracili i dopiero wtedy odważyli się złożyć skargę. Zapewniam, że z całą surowością będziemy karać wszelkie przejawy kredytowania przedsiębiorstw pieniędzmi pracowników.</u>
          <u xml:id="u-8.8" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Wysoki Sejmie! Panie i Panowie Posłowie! Poważnym problemem w naszym kraju jest łamanie przepisów o czasie pracy. Narusza je co trzecie kontrolowane przedsiębiorstwo działające w handlu i usługach. Wysoki poziom nieprawidłowości w tym zakresie stwierdzamy również w przetwórstwie przemysłowym, w transporcie, w składowaniu, w hotelach, restauracjach, budownictwie, a także w ochronie zdrowia. Niepokoi fakt, że skala tego zjawiska powiększa się w tempie zastraszającym. Odsetek skontrolowanych pracodawców, którzy w sposób nierzetelny prowadzili ewidencję czasu pracy wzrósł z 49% w roku 2004 do 60% w roku sprawozdawczym. Z reguły zaniżano wymiar czasu pracy, aby uniknąć ujawnienia pracy w godzinach nadliczbowych.</u>
          <u xml:id="u-8.9" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Blisko 40% skontrolowanych częściej niż w latach poprzednich przekraczało obowiązujące normy czasu pracy. Analiza wyników kontroli wskazuje ponadto na znaczący wzrost liczby pracodawców, już do ponad połowy kontrolowanych, którzy nie rekompensują pracy w dniu wolnym z tytułu 5-dniowego tygodnia pracy. Szczególnie niebezpieczne są przekroczenia limitów czasu pracy dotyczące kierowców. Ponad połowa skontrolowanych pracodawców zatrudniała ich w wymiarze większym niż dopuszczają normy oraz nie zapewniała niezbędnego odpoczynku. Naruszenia te są szczególnie niebezpieczne dla zdrowia i życia kierowców, ale także dla innych użytkowników dróg. Przypomnę tylko, że w roku 2005 w badanych przez inspekcję pracy wypadkach drogowych, które zostały uznane za wypadki przy pracy, śmierć poniosło 135 kierowców, a 124 doznało ciężkich obrażeń ciała.</u>
          <u xml:id="u-8.10" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">W sposób nagminny jest naruszane jedno z podstawowych praw pracowniczych, które pracodawca ma obowiązek przestrzegać - prawo do wypoczynku. Blisko 3 publicznych i połowa niepublicznych zakładów opieki zdrowotnej nie udziela urlopów w roku, w którym pracownicy nabywają do nich prawa. Zaległości urlopowe stwierdzono też w ponad połowie skontrolowanych super- i hipermarketów. Połowa z nich nieprawidłowo prowadziła ewidencję czasu, a ponad 40% nie udzieliła należnego wypoczynku oraz nie wypłaciła wynagrodzenia za nadgodziny. Chociaż nasze kontrole w wielkopowierzchniowych placówkach handlowych wykazały pewną poprawę w stosunku do lat poprzednich, to skala naruszeń nadal jest bardzo poważna. Konieczne jest zatem stałe monitorowanie tych placówek, ale również małych sklepów, w których inspektorzy pracy także stwierdzają liczne nieprawidłowości.</u>
          <u xml:id="u-8.11" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Kontrolowane w roku ubiegłym banki nie udzieliły pracownikom łącznie 18 tys. dni urlopów. W co trzeciej skontrolowanej placówce bankowej nie wypłacano bądź zaniżano wynagrodzenia za nadgodziny. W 2/5 prowadzono w sposób nieprawidłowy ewidencję czasu pracy. W wielu, mimo profesjonalnej obsługi kadrowej, źle formułowano umowy o pracę. Jako główną przyczynę uchybień bankowcy wskazywali brak środków finansowych. Doprawdy trudno w to uwierzyć w sytuacji, gdy na co dzień jesteśmy świadkami kosztownych, multimedialnych kampanii reklamowych promujących bankowe produkty i usługi.</u>
          <u xml:id="u-8.12" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Uchybienia w zakresie prowadzenia ewidencji czasu pracy stwierdziliśmy w ponad 40% skontrolowanych placówek prowadzących działalność ubezpieczeniową. Dotknęły prawie 1700 pracowników. Uważam, że nieprawidłowości tej skali w tak bogatych firmach, dysponujących wyspecjalizowaną kadrą i opierających swoją działalność na zaufaniu społecznym, w żadnych okolicznościach nie powinny mieć miejsca.</u>
          <u xml:id="u-8.13" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Mamy też do czynienia z procederem wyjątkowo oburzającym. Oto w rozliczeniach czasu pracy usiłuje się oszukiwać nawet pracowników niepełnosprawnych, ludzi, których praca i tak przysparza pracodawcom dodatkowych korzyści. Wyraźnie wzrosła w roku sprawozdawczym liczba nieprawidłowości polegających na zatrudnianiu tych osób w godzinach nadliczbowych przez zakłady pracy chronionej, a także na zaległościach w udzielaniu urlopów wypoczynkowych.</u>
          <u xml:id="u-8.14" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Rosnąca liczba nieprawidłowości, a nawet fałszerstw w zakresie dokumentowania czasu pracy, coraz bardziej wyrafinowane i trudniejsze do wykrycia metody obchodzenia prawa wymagają ze strony inspekcji pracy skutecznych działań. Poleciłam inspektorom by częściej korzystali z niestandardowych metod kontroli, które pozwalają ustalić stan faktyczny dotyczący czasu pracy oraz rzeczywiste warunki pracy. Sprawdzamy już zatem nie tylko oficjalną ewidencję przekazaną przez pracodawcę. Analizujemy rolki operacji kasowych, rejestry prowadzone przez ochronę i inne dostępne źródła informacji. Nie będę ujawniać dalszych szczegółów, ponieważ mogłoby to osłabić skuteczność naszych działaniach.</u>
          <u xml:id="u-8.15" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Wysoka Izbo! Panie i Panowie Posłowie! Obok wykroczeń polegających na łamaniu przepisów o wypłacie wynagrodzeń oraz przepisów o czasie pracy nasi inspektorzy często stwierdzali naruszenia przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Takich wykroczeń ujawniliśmy w roku ubiegłym prawie 50 tys. Pragnę w tym miejscu podkreślić, że nieprawidłowości w tym zakresie stają się przedmiotem natychmiastowej reakcji inspektorów, ponieważ w sposób bezpośredni przekładają się na zdrowie i życie pracowników.</u>
          <u xml:id="u-8.16" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">W roku ubiegłym w wypadkach przy pracy poszkodowanych zostało ponad 84 tys. osób, o 3 tys. mniej niż rok wcześniej. Zmalała również liczba ofiar wypadków śmiertelnych z 490 do 470. Wskaźniki częstotliwości wypadków śmiertelnych oraz ciężkich są najniższe od 10 lat. Najniższy od kilkunastu lat jest też wskaźnik zagrożenia zdrowia pracowników. W 2005 r. wyniósł on 119 osób na każdy 1000 zatrudnionych. Przypomnę tylko, że na początku lat 90 były to 172 osoby.</u>
          <u xml:id="u-8.17" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">W ubiegłym roku zanotowaliśmy również niższy od kilkunastu lat współczynnik zachorowalności, mierzony liczbą osób dotkniętych chorobami zawodowymi. Spadła liczba zachorowań na pylicę płuc oraz chorób opłucnej i osierdzia wywołanej przez azbest. Pragnę jednak zwrócić uwagę Wysokiej Izby na fakt, że dane obejmują jedynie ludzi zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, pomijają natomiast znaczną grupę zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych oraz tzw. samozatrudnionych. Zgodnie z obowiązującym prawem inspekcja pracy nie obejmuje nadzorem tej grupy.</u>
          <u xml:id="u-8.18" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Pomimo korzystnych tendencji stan bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w dalszym ciągu daleko odbiega od oczekiwań. Niepokój budzi zwłaszcza duża liczba wypadków ciężkich i śmiertelnych w budownictwie. Co 5 człowiek, który zginął w naszym kraju w miejscu pracy, zatrudniony był właśnie w budownictwie. Obok robotników budowlanych wypadkom przy pracy ulegali najczęściej kierowcy oraz górnicy. W górnictwie oraz w produkcji drewna i wyrobów z drewna notowany jest w dalszym ciągu największy wskaźnik zagrożenia dla zdrowia. Priorytetem Państwowej Inspekcji Pracy pozostaje zatem koncentracja działań kontrolnych w tych branżach i konkretnych zakładach, które charakteryzują się największymi zagrożeniami dla zdrowia i życia ludzkiego.</u>
          <u xml:id="u-8.19" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">W 2005 r. planowymi kontrolami na dużą skalę objęto m.in. zakłady górnictwa rud miedzi i węgla kamiennego, zakłady budowlane, rozlewnie gazu płynnego, oczyszczalnie ścieków, przedsiębiorstwa, w których występują duże ilości substancji chemicznych, zakłady przetwórstwa drzewnego oraz tworzyw sztucznych.</u>
          <u xml:id="u-8.20" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">W ubiegłym roku w związku ze stwierdzonymi naruszeniami z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy inspektorzy wydali ponad 450 tys. decyzji. Najwięcej nieprawidłowości dotyczyło przygotowania do pracy, zwłaszcza braku badań lekarskich, szkoleń i uprawnień kwalifikacyjnych oraz niewłaściwej eksploatacji maszyn i urządzeń. Prawie 15,5 tys. spośród tych decyzji nakazywało natychmiastowe wstrzymanie prac z powodu bezpośredniego zagrożenia dla życia lub zdrowia pracowników i innych osób. Blisko 13 tys. pracowników, w tym kobiet i młodocianych, zatrudnionych przy pracach wzbronionych, szkodliwych bądź niebezpiecznych, skierowano do innych prac. Szczegółowe wyniki kontroli w poszczególnych branżach znajdują się w przekazanym wcześniej paniom i panom posłom sprawozdaniu. Dziś uwagę Wysokiej Izby pragnę zwrócić na szczególnie niepokojące zjawiska.</u>
          <u xml:id="u-8.21" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Przypadki bagatelizowania, a nawet lekceważenia zasad bezpieczeństwa ujawnili nasi inspektorzy podczas kontroli stacji paliw płynnych, które prowadzą dystrybucję autogazu. Te kontrole nastąpiły na wniosek Rady Ochrony Pracy. Zagrożenie dla ludzi i mienia stwarzały szczególnie stacje, w których eksploatowano niesprawne zawory samoodcinające, a część odmierzaczy gazu płynnego w ogóle nie posiadała zaworów. Interwencje naszych inspektorów z pewnością zapobiegły wielu wypadkom. Wobec skali stwierdzonych zagrożeń intensywne kontrole stacji autogazu, zwłaszcza w małych miejscowościach, są przez nas kontynuowane.</u>
          <u xml:id="u-8.22" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">W 2005 r. nasi inspektorzy przeprowadzili kontrole podziemnych prac transportowych w 10 kopalniach węgla kamiennego. We wszystkich stwierdzono nieprawidłowości, polegające na eksploatacji przenośników taśmowych z niesprawnymi urządzeniami zabezpieczającymi. Tymczasem co czwarty ciężki lub śmiertelny wypadek w górnictwie zdarza się właśnie podczas wykonywania prac transportowych. Szybka poprawa bezpieczeństwa w transporcie podziemnym będzie możliwa tylko w drodze przedsięwzięć inwestycyjnych, eliminujących przestarzałe i niebezpieczne urządzenia.</u>
          <u xml:id="u-8.23" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Nie znajduje rozwiązania, mimo postępu technologicznego i mimo intensywnych kontroli inspekcji pracy, problem bezpieczeństwa pracy w budownictwie. W dalszym ciągu spotykamy się z lekceważeniem podstawowych zasad bezpieczeństwa podczas prac budowlanych, zwłaszcza na małych i średnich budowach. Do najczęściej spotykanych nieprawidłowości należy brak zabezpieczenia podczas pracy na wysokości oraz w wykopach. Osoby zatrudnione na budowie często nie otrzymują odpowiednich środków ochrony indywidualnej. Część z nich, wykonująca prace na umowę zlecenie lub bez umowy, nie jest objęta żadnym ubezpieczeniem i formalnie pozostaje poza nadzorem Państwowej Inspekcji Pracy. Wypadki w tej grupie są często zatajane.</u>
          <u xml:id="u-8.24" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Z jednej strony mamy do czynienia z konkurencją na rynku wewnętrznym, z drugiej zaś - z próbami powstrzymania odpływu fachowców za granicę. To sprawia, że przedsiębiorcy budowlani za wszelką cenę usiłują obniżyć koszty zatrudnienia, współtworząc szarą strefę. Obniżanie kosztów pracy odbywa się najczęściej kosztem bezpieczeństwa pracowników.</u>
          <u xml:id="u-8.25" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Także bieżący rok przyniósł znaczny wzrost liczby wypadków, w tym ciężkich i śmiertelnych. W związku z tym, że właśnie teraz, pod koniec roku, występuje spiętrzenie prac, co powoduje niestety kolejne wypadki, wystosowałam apel do przedsiębiorców budowlanych, wzywając do odpowiedzialności i wzmożonego nadzoru na placach budowy. Zapowiedziałam jednocześnie nasilenie naszych kontroli. Zapewniam Wysoką Izbę, że inspektorzy pracy z pełną konsekwencją i determinacją będą podejmować wszelkie działania mające na celu ochronę zdrowia i życia pracowników.</u>
          <u xml:id="u-8.26" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Wysoka Izbo! Kontrole sklepów wielkopowierzchniowych wykazują, że zmienia się struktura naruszeń prawa. Jak wcześniej wspomniałam, zmniejsza się liczba nieprawidłowości z zakresu prawnej ochrony pracy, przybywa natomiast uchybień wskazujących na łamanie przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. Dlatego szczególną uwagę poświęcimy warunkom pracy w dużych sieciach handlowych, w tym zwłaszcza takim zagadnieniom, jak transport wewnętrzny, oświetlenie i wentylacja. Jednocześnie już dziś z tego miejsca uprzedzam właścicieli i zarządców super- i hipermarketów: inspektorzy pracy przeprowadzą w okresie poprzedzającym święta Bożego Narodzenia wzmożone kontrole przestrzegania przepisów prawa pracy, szczególnie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Właśnie w tym okresie dochodzi w tych placówkach do gwałtownego pogorszenia warunków pracy i łamania praw pracowniczych. Musimy ukrócić takie praktyki. Nadzór i kontrole prowadzić będziemy aż do skutku.</u>
          <u xml:id="u-8.27" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Innym, istotnym mankamentem w stosunkach pracy w naszym kraju, na który również chciałabym zwrócić uwagą Wysokiej Izby, jest dopuszczanie do pracy osób bez aktualnych badań lekarskich i szkolenia w zakresie bhp. Znaczenie szkoleń jest szczególnie ważne dla pracowników młodych, podejmujących po raz pierwszy pracę w danym zawodzie czy na danym stanowisku. Jedna czwarta spośród osób poszkodowanych w wypadkach przy pracy nie ukończyła 29. roku życia. Na porządku dziennym staje problem, w jakim stopniu szkoły powszechne przekazują młodym ludziom podstawowe informacje z zakresie bezpieczeństwa i ochrony pracy. Czy kształtują w nich świadomość zagrożeń zawodowych oraz poczucie odpowiedzialności za bezpieczeństwo pracy - własne i współpracowników? Wychodząc naprzeciw tym potrzebom, we współpracy z Centralnym Instytutem Ochrony Pracy, od września bieżącego roku proponujemy szkołom ponadgimnazjalnym program edukacyjny w zakresie bezpieczeństwa i ochrony pracy.</u>
          <u xml:id="u-8.28" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Problemem wielu pracodawców pozostaje ciągle ocena ryzyka zawodowego. Nie dokonano jej w co trzecim skontrolowanym przedsiębiorstwie budowlanym, przetwórstwa tworzyw sztucznych i w co drugim zakładzie usług leśnych. I to głównie na stanowiskach, na których wykonywane są prace szczególnie niebezpieczne. Często ocena ryzyka jest dokonywana nieprawidłowo lub traktowana wyłącznie jako formalność.</u>
          <u xml:id="u-8.29" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">W tej sytuacji na szczególną uwagę, jak sądzę, zasługują wymierne efekty pracy inspektorów w tym zakresie - wyegzekwowanie oceny ryzyka zawodowego w 22 tys. zakładów dla 280 tys. pracowników, wymuszenie pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia, dotyczących 66 tys. pracowników, wyegzekwowanie szkoleń z zakresu bhp dla ponad 180 tys. pracowników.</u>
          <u xml:id="u-8.30" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Uwagą Wysokiej Izby pragnę zwrócić na stan bezpieczeństwa pracy w rolnictwie. Co roku średnio 300 osób traci życie przy pracach rolnych. To tak, jakby z mapy Polski znikała jedna wieś. Wśród ofiar są dorośli, ale są także i dzieci. Ze swej strony inspektorzy pracy starają się dotrzeć z informacją o zagrożeniach i zasadach przestrzegania bezpieczeństwa pracy do wszystkich mieszkańców wsi - i dorosłych, i dzieci - poprzez wizytowanie gospodarstw rolnych, prelekcje inspektorów pracy w szkołach, edukację podczas imprez rolniczych, jak również poprzez kampanie informacyjne, także za pośrednictwem mediów, oraz konkursy, takie jak ˝Bezpieczne gospodarstwo rolne˝, ˝Bezpieczne wakacje˝.</u>
          <u xml:id="u-8.31" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Przed tegorocznymi żniwami wystosowałam apel do rolników o przestrzeganie zasad bezpiecznej pracy w polu i w obejściu gospodarskim. Prosiłam o zwrócenie szczególnej uwagi na bezpieczeństwo dzieci.</u>
          <u xml:id="u-8.32" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Z tego miejsca pragnę dziś serdecznie podziękować księdzu arcybiskupowi Józefowi Glempowi - prymasowi Polski i księdzu arcybiskupowi Józefowi Michalikowi - przewodniczącemu Konferencji Episkopatu Polski za udzielenie wielkiego moralnego wsparcia naszej kampanii w okresie nasilenia prac polowych na wsi.</u>
          <u xml:id="u-8.33" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Specjalne podziękowania składam dziewczętom i chłopcom ze Związku Harcerstwa Polskiego, uczestniczącym podczas wakacji w akcji zapobiegania zagrożeniom dla zdrowia i życia najmłodszych mieszkańców wsi.</u>
          <u xml:id="u-8.34" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Wysoka Izbo! Panie i Panowie Posłowie! Pracodawcy, którzy dopuścili się w roku ubiegłym wykroczeń, zostali ukarani przez inspektorów pracy grzywnami nakładanymi w drodze mandatu o łącznej wartości 15 mln zł. Mandat jest najczęściej stosowanym przez naszych inspektorów rodzajem sankcji. Przemawia za nim możliwość szybszego wyegzekwowania prawa niż w przypadku kierowania wniosku do sądu.</u>
          <u xml:id="u-8.35" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Niemniej do sądów grodzkich inspektorzy pracy skierowali ponad 2,5 tys. wniosków o ukaranie. Średnia kwota grzywny orzeczonej przez sąd wyniosła 887 zł - kara ta wciąż jest orzekana na niskim poziomie w stosunku do kwoty maksymalnej, wynoszącej 5 tys. zł. Taka sytuacja rodzi poczucie bezkarności wśród sprawców wykroczeń. Wywołuje też zrozumiałe oburzenie wśród pokrzywdzonych.</u>
          <u xml:id="u-8.36" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Do prokuratury inspektorzy pracy skierowali aż 985 zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa (o jedną piątą więcej niż rok wcześniej). Co trzecie z nich dotyczyło złośliwego lub uporczywego niewypłacania wynagrodzeń i innych świadczeń ze stosunku pracy. Co dziesiąte - fałszowania dokumentów. Nadal najwięcej zawiadomień dotyczyło udaremniania i utrudniania naszym inspektorom czynności kontrolnych. Skierowaniem aktu oskarżenia do sądu zakończyła się na razie tylko 1/3 spośród nich.</u>
          <u xml:id="u-8.37" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Znaczna część wśród wszczętych w wyniku naszych zawiadomień postępowań została umorzona ze względu na fakt, iż prokuratorzy nie dopatrzyli się złośliwości i uporczywości w działaniach pracodawców niepłacących pensji, gdy powoływali się oni na trudną sytuację finansową.</u>
          <u xml:id="u-8.38" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Inspektorzy pracy skierowali do sądów 270 powództw o ustalenie istnienia stosunku pracy dla blisko 900 osób. Jest to aż o 160% więcej pozwów niż rok wcześniej. Wówczas skierowano 102 powództwa dla 536 osób. Spośród osób, których to dotyczyło, większość była zatrudniona wbrew prawu na podstawie umowy-zlecenia. Interwencje te mają szczególne znaczenie w sytuacjach, gdy pracodawcy z pełną premedytacją zawierają umowy cywilnoprawne, w celu obejścia przepisów, nawet z kilkudziesięcioma osobami naraz. Świadczy to o instrumentalnym i lekceważącym stosunku do prawa. W takich przypadkach jedna patologia implikuje następną. Poszkodowani pracownicy w obawie przed utratą jedynego źródła dochodu często nie są zainteresowani obroną swych praw przed sądem i rezygnują z pomocy inspekcji.</u>
          <u xml:id="u-8.39" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Oprócz powództw inspektorzy skierowali w wystąpieniach blisko 5 tys. wniosków o potwierdzenie faktu zawarcia umowy o pracę dla ponad 31 tys. osób. W sumie w wyniku ubiegłorocznych działań inspektorów prawie 17 tys. osób pracujących na podstawie umów cywilnoprawnych lub bez żadnej umowy uzyskało na piśmie potwierdzenie istnienia stosunku pracy.</u>
          <u xml:id="u-8.40" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Wysoki Sejmie! Panie i Panowie Posłowie! Współpraca międzynarodowa Państwowej Inspekcji Pracy ukierunkowana jest na realizację zobowiązań wynikających z członkostwa Polski w Unii Europejskiej, a także na wykorzystanie najlepszych doświadczeń partnerów zagranicznych w zakresie działań kontrolnych i prewencyjnych.</u>
          <u xml:id="u-8.41" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Polska inspekcja współpracuje z unijnym Komitetem Wyższych Inspektorów Pracy oraz z Europejską Agencją Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy z Bilbao. Należy odnotować udział naszych przedstawicieli w pracach wybranych komitetów i grup roboczych Rady Unii Europejskiej zajmujących się nadzorem rynku i delegowaniem pracowników.</u>
          <u xml:id="u-8.42" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Od 5 maja ubiegłego roku polska inspekcja pracy współpracuje na zasadach instytucji łącznikowej z inspekcjami pracy innych państw unijnych. Współdziałanie dotyczy wymiany informacji na temat pracowników delegowanych do pracy w innych krajach Unii Europejskiej i ich pracodawców. W miarę, jak wzrasta liczba Polaków kierowanych do pracy za granicą, pojawia się coraz więcej problemów, które wymagają natychmiastowego rozwiązania. Dlatego wskazany jest rozwój współpracy i uszczegółowienie procedur wymiany informacji. Podpisałam już pierwsze porozumienia o takiej współpracy z holenderską inspekcją pracy. Kolejne negocjujemy.</u>
          <u xml:id="u-8.43" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Wysoki Sejmie! Nieprawidłowości w relacjach pracodawca-pracownik niepokoją i bulwersują szerokie kręgi opinii publicznej. Znaczna część społeczeństwa zna je z autopsji. Dotykają one nie tylko pracowników, lecz także ich rodziny. Chociaż prawna ochrona pracy w wielu firmach poprawiła się, również w wyniku aktywności inspekcji pracy, nadal oceniamy ją jako niewystarczającą. Zjawiska patologiczne w stosunkach pracy, takie jak niewypłacanie wynagrodzenia za pracę, łamanie norm czasu pracy oraz świadome omijanie przepisów przy zatrudnianiu pracowników, budzą poczucie niesprawiedliwości i podważają zaufanie do państwa.</u>
          <u xml:id="u-8.44" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Alarmujące są także statystyki wypadków przy pracy. W wielu branżach nagminnie lekceważy się zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, narażając często w sposób świadomy zdrowie i życie zatrudnionych.</u>
          <u xml:id="u-8.45" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Mimo że Polacy pracują najwięcej spośród pracowników państw unijnych, jednocześnie zarabiają najgorzej i są często oszukiwani i wyzyskiwani przez pracodawców. Świadome lekceważenie przepisów prawa pracy jest w naszym kraju spotęgowane przekonaniem pracodawców, że wobec wysokiego bezrobocia pracownicy nie będą się skarżyć na złe warunki zatrudnienia.</u>
          <u xml:id="u-8.46" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Dla zdecydowanej poprawy w stosunkach pracy potrzebne jest zaangażowanie i współdziałanie wszystkich instytucji kontrolnych naszego państwa, wymiaru sprawiedliwości oraz organizacji pracodawców i środowisk naukowych. Szczególnie cenimy sobie i będziemy rozwijać współpracę ze związkami zawodowymi.</u>
          <u xml:id="u-8.47" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Państwowa Inspekcja Pracy wykorzystuje w pełni posiadane możliwości, by wymusić respektowanie praw pracowniczych. Obowiązujące uregulowania prawne nie zawsze jednak pozwalają na osiągnięcie oczekiwanego skutku. Niektórzy pracodawcy wolą zapłacić mandat niż dostosować się do obowiązujących przepisów. Wysokość grzywny, jaką może ukarać inspektor pracy pracodawcę łamiącego prawo, nie przekracza bowiem 1000 zł, czyli 260 euro, co w przypadku na przykład właściciela wielkiej sieci handlowej zatrudniającej kilka tysięcy osób jest kwotą żenująco niską. Tymczasem dla przykładu portugalski inspektor pracy za te same przewinienia może zastosować grzywnę sięgającą ponad 50 tys. euro, inspektor pracy na Litwie może nałożyć karę w wysokości około 3 tys. euro, karę sięgającą 4 tys. euro przewiduje słoweńska ustawa o inspekcji pracy.</u>
          <u xml:id="u-8.48" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Warto przypomnieć, że w okresie międzywojennym z największą surowością były ścigane wykroczenia przeciwko prawom pracowniczym, zwłaszcza niewypłacanie i zaniżanie wynagrodzeń. Restrykcje były tak skuteczne, że przypadki łamania prawa pracy w tym zakresie stanowiły zaledwie 3% ogółu wszystkich wykroczeń. Dzisiaj stanowią 20%.</u>
          <u xml:id="u-8.49" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Konieczne stało się zaktualizowanie i wzmocnienie posiadanych przez inspekcję instrumentów prawnych. Nieodzowna stała się nowelizacja ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy, zaostrzająca sankcje wobec przedsiębiorców uporczywie łamiących prawa pracownicze. Tacy pracodawcy stanowią również przykład nieuczciwej konkurencji dla pracodawców rzetelnie realizujących postanowienia prawa.</u>
          <u xml:id="u-8.50" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Cieszę się bardzo, że inicjatywa ustawodawcza pana prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej uwzględniła również zgłaszane przez Państwową Inspekcję Pracy postulaty dotyczące wysokości grzywien i kwalifikacji prawnej uporczywego niewypłacania wynagrodzeń za pracę. Dzięki nowej ustawie, którą - mam nadzieję - Wysoki Sejm w niedługim czasie uchwali, inspektor pracy otrzyma do dyspozycji bardziej skuteczne instrumenty prawne. Zgodnie z projektem poszerzone zostaną także dotychczasowe zadania Państwowej Inspekcji Pracy, m.in. o kontrolę legalności zatrudnienia, także cudzoziemców. Jestem przekonana, że zmiany te doprowadzą do zwiększenia roli i wzmocnienia skuteczności inspekcji pracy, a w konsekwencji przyczynią się do wyeliminowania istniejących patologii.</u>
          <u xml:id="u-8.51" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Uwadze Wysokiej Izby pragnę również polecić inne inicjatywy legislacyjne służące lepszej ochronie pracy. Moim zdaniem korekty wymaga ustawa o swobodzie działalności gospodarczej. Sądzę, że inspektorzy pracy powinni być zwolnieni z obowiązku przedstawiania pracodawcom upoważnień do każdej rozpoczynającej się kontroli. Obowiązek ten powoduje znaczne zmniejszenie operatywności inspektorów, a jednocześnie znaczne zwiększenie kosztów funkcjonowania naszego urzędu i nadmierne jego zbiurokratyzowanie.</u>
          <u xml:id="u-8.52" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Warto pomyśleć o zintegrowanym systemie informacji dotyczącym wszystkich pracodawców. Chodzi o to, by inspekcja pracy nie działała po omacku, a podstawą aktualnej i kompletnej bazy danych mogą przecież stać się zbiory informacji, które posiadają m.in. Zakład Ubezpieczeń Społecznych i urzędy skarbowe. Wymaga to jednak zmian ustawowych.</u>
          <u xml:id="u-8.53" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Wysoki Sejmie! Obejmując kilka miesięcy temu stanowisko głównego inspektora pracy, zapowiedziałam realizację programu, który w skrócie określiłam jako ˝Trzy razy S˝: samodzielność, specjalizacja, skuteczność. Samodzielność, czyli profesjonalne i kreatywne podejście do zadań każdego inspektora pracy. Specjalizacja rozumiana jako najwyższy poziom fachowości i rzetelności zawodowej. Skuteczność pojmowana jako natychmiastowa i zdecydowana reakcja na każdy sygnał o nieprawidłowościach, jednoznaczne i bezkompromisowe doprowadzenie każdej sprawy do końca.</u>
          <u xml:id="u-8.54" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Te zasady stały się wytycznymi dla wszystkich inspektorów pracy. Tam, gdzie prawo jest naruszane, będziemy karać zgodnie z przepisami. Istnieje jednak pewna grupa pracodawców, u których niezadowalający stan ochrony pracy nie wynika bynajmniej ze złej woli, lecz z braku doświadczenia, nieumiejętności rozpoznawania zagrożeń dla zdrowia i życia pracowników oraz z niewiedzy o sposobach ograniczania ryzyka zawodowego. Dlatego Państwowa Inspekcja Pracy będzie wzmacniać działania prewencyjne i edukacyjne, zachęcając do świadomego uczestnictwa w działaniach na rzecz poprawy warunków pracy. Dla każdego pracodawcy pragnącego skorzystać z naszej pomocy drzwi Państwowej Inspekcji Pracy stoją otworem. Wszystkie nasze jednostki udzielają bezpłatnych porad zarówno pracownikom, jak i pracodawcom, działaczom związkowym. Rocznie tych porad udzielamy już 1,5 mln. Otwarci jesteśmy na wszelkie formy współdziałania w zakresie ochrony pracy. W przypadku przedsiębiorców rozpoczynających działalność gospodarczą pierwsze kontakty z inspektorem pracy polegają przede wszystkim na fachowym doradztwie i pouczeniach. Chcemy zająć się bliżej małymi i średnimi przedsiębiorstwami, okazać im daleko idącą pomoc i wsparcie. Zarówno pracodawca początkujący, jak też każdy inny przedsiębiorca mogą skorzystać z przygotowanego przez inspektorów pracy systemu samokontroli. Pracodawca otrzymuje do rąk listę kontrolą, którą powinien wypełnić i na tej podstawie na własny użytek określić ewentualne zagrożenia występujące w jego firmie i rzecz jasna wyeliminować je. Taka lista służąca samokontroli jest również dostępna na naszych stronach internetowych.</u>
          <u xml:id="u-8.55" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Wielu pracodawców rozumie potrzebę stałej troski o warunki pracy. Można ich stawiać za wzór nie tylko przestrzegania prawa, ale tworzenia miejsc pracy, w których pracownicy mogą czuć się bezpiecznie i komfortowo. Wyróżniamy pracodawców, którzy dbają o wysokie standardy bezpieczeństwa i ochrony pracy oraz zapewniają swoim pracownikom najlepsze warunki. Tegoroczni laureaci naszego Konkursu ˝Pracodawca - organizator pracy bezpiecznej˝, którego finał odbędzie się już 28 listopada na Zamku Królewskim w Warszawie, otworzą złotą listę przedsiębiorców, których Państwowa Inspekcja Pracy będzie wskazywać i rekomendować jako przykład dla innych.</u>
          <u xml:id="u-8.56" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">W najbliższych dniach zakończymy pracę nad konstruowaniem planu działań kontrolnych i prewencyjnych na nadchodzący rok oraz planu długofalowego na najbliższe trzy lata. Określamy w nim zadania priorytetowe, które stanowić będą odpowiedź na najpilniejsze wyzwania w sferze ochrony pracy. Mamy na uwadze przede wszystkim cywilizowanie stosunków pracy, eliminowanie takich patologii, jak niewypłacanie wynagrodzeń, praca na czarno i zatrudnianie w godzinach nadliczbowych bez odpowiedniej rekompensaty. W sferze bezpieczeństwa zatrudnionych będziemy egzekwować trwałą poprawę warunków pracy pod względem BHP. Szczególną uwagę poświęcimy bezwzględnemu wykonywaniu przepisów określających minimalne wymagania bezpieczeństwa przy eksploatacji maszyn. Owe przepisy z grupy minimum obowiązują już od początku roku, a mimo to, jak wykazują kontrole, wielu pracodawców nie zrobiło nic dla ich wykonania. Działania, które sprawdziły się w dotychczasowej praktyce inspekcji, będziemy kontynuować. Jednocześnie nasz program uwzględnia wszelkie źródła inspiracji, z których korzysta nasza inspekcja, a więc uwagi, sugestie parlamentarzystów, Rady Ochrony Pracy, związków zawodowych, pracodawców, środowisk naukowych, za które dzisiaj z tego miejsca pragnę wszystkim podziękować.</u>
          <u xml:id="u-8.57" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">W naszym programie będzie również miejsce na sprawy bieżące, na możliwość szybkiego, natychmiastowego reagowania w sytuacjach kryzysowych. Każdy sygnał o nieprawidłowościach, niezależnie od tego, kto go przekazał, jest przez nas niezwłocznie i skrupulatnie sprawdzany. Dzięki temu i szerokiemu społecznemu wsparciu udaje nam się na bieżąco eliminować liczne zagrożenia oraz zapobiegać wielu tragediom.</u>
          <u xml:id="u-8.58" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Przez wszystkie lata mojej dotychczasowej pracy zawsze na pierwszym miejscu stawiałam obronę praw pracowniczych. Śląskie korzenie dają mi silne poczucie wartości człowieka. Dlatego obrona godności pracownika niezależnie od miejsca jego zatrudnienia, czy to w kopalni, na budowie, czy w supermarkecie, jest dla mnie, jak również dla urzędu, którym mam zaszczyt kierować, sprawą najważniejszą.</u>
          <u xml:id="u-8.59" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Na zakończenie pragnę serdecznie podziękować wszystkim, którym leży na sercu uzdrowienie stosunków pracy w Polsce, stworzenie warunków, sprzyjających zarówno rozwojowi gospodarki oraz powstawaniu jak najlepszych warunków pracy. W szczególności serdecznie dziękuję panu prezydentowi Lechowi Kaczyńskiemu za projekt nowej ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy, panu marszałkowi i pani marszałek, która z pełną determinacją i wielkim oddaniem wspiera działania Państwowej Inspekcji Pracy, paniom i panom posłom, członkom Rady Ochrony Pracy, związkom zawodowym, organizacjom pracodawców oraz przedstawicielom Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej za zaangażowanie w prace legislacyjne związane z tym właśnie projektem. Dziękuję także dziennikarzom zajmującym się problematyką ochrony pracy. Rolę ludzi mediów w zwalczaniu patologii społecznych doprawdy trudno przecenić, dlatego serdecznie dziękuję im za to, że nie pozostają obojętni na krzywdę ludzką. Z tej wysokiej trybuny pragnę również bardzo gorąco podziękować ludziom, których pracę oceniamy dziś na forum Wysokiej Izby, wszystkim pracownikom Państwowej Inspekcji Pracy, a zwłaszcza inspektorom pracy, którzy każdego dnia dają dowody najwyższego profesjonalizmu i zaangażowania. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-8.60" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#WicemarszalekJanuszDobrosz">Dziękuję serdecznie pani głównej inspektor.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#WicemarszalekJanuszDobrosz">Myślę, że ten debiut był jak najbardziej udany. Z swojej strony chciałem podziękować w imieniu Wysokiej Izby za dotychczasową pracę, tym bardziej że ta instytucja jest Wysokiej Izbie bardzo bliska, a problematyka, którą pani tu przedstawiła, wymaga potem naszej pracy właśnie legislacyjnej. Jeszcze raz bardzo serdecznie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#WicemarszalekJanuszDobrosz">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji panią poseł Teresę Piotrowską.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#WicemarszalekJanuszDobrosz">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#PoselSprawozdawcaTeresaPiotrowska">Panie Marszałku! Pani Inspektor! Panie, Panowie Posłowie! W imieniu połączonych Komisji: Pracy oraz do Spraw Kontroli Państwowej, przedkładam Wysokiej Izbie stanowisko w sprawie sprawozdania z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2005 r., zawartego w druku nr 860, wraz ze stanowiskiem Rady Ochrony Pracy (druk nr 861).</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#PoselSprawozdawcaTeresaPiotrowska">Komisja Pracy i Komisja do spraw Kontroli Państwowej na posiedzeniu w dniu 6 września 2006 r. po przedłożeniu sprawozdania i wnikliwej dyskusji wnoszą, aby Wysoki Sejm przyjął sprawozdanie Głównego Inspektora Pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2005 r.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#PoselSprawozdawcaTeresaPiotrowska">Przedstawiony przez Głównego Inspektora Pracy dokument nie tylko szczegółowo wskazuje zagrożenia dla zdrowia i życia pracowników w różnych gałęziach gospodarki, ale też precyzyjnie określa skalę patologii społecznych występujących w Polsce w relacjach między pracodawcami a pracownikami w sferze prawa pracy. Niepokoić musi fakt, że po 17 latach przemian społeczno-ustrojowych w naszym kraju jesteśmy jeszcze zmuszeni analizować przyczyny i skutki takich negatywnych zjawisk, jak niewypłacanie wynagrodzeń za pracę, nierzetelne rozliczanie czasu pracy, zaniżenie liczb nadgodzin czy pozbawianie pracowników prawa do wypoczynku i urlopu.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#PoselSprawozdawcaTeresaPiotrowska">Przedstawione sprawozdanie nie pozostawia żadnych wątpliwości co do rozmiarów niekorzystnych zjawisk. Świadczą o tym zawarte w nim liczby. Wskazują one jednocześnie, jak wiele w przywracaniu praworządności uzyskali w 2005 r. inspektorzy pracy, między innymi wyegzekwowali dla 270 tys. pracowników wypłatę wynagrodzeń i innych świadczeń ze stosunku pracy na łączną kwotę 230 mln zł. Osiągnęli potwierdzenie na piśmie umów o pracę dla 9 tys. osób zatrudnionych bez żadnej umowy i dla blisko 8 tys. zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych. Działania inspektorów pracy doprowadziły do wyeliminowaniu nieprawidłowości w przestrzeganiu przepisów o czasie pracy u blisko 19 tys. pracodawców oraz do udzielenia zaległych urlopów dla około 100 tys. pracowników.</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#PoselSprawozdawcaTeresaPiotrowska">Analiza wyników kontroli w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia dokonana w sprawozdaniu Głównego Inspektora Pracy wskazuje również na wymierne efekty działań Państwowej Inspekcji Pracy, która doprowadziła do zgodności z wymogami przepisów i norm przyjmowanych do eksploatacji nowych zakładów lub tych poddawanych przebudowie. Znaczącym faktem jest poprawa bezpieczeństwa pracy przy usuwaniu azbestu z obiektów budowlanych i przemysłowych. Poprawiły się również warunki pracy w zakładach trudniących się gospodarką leśną i pozyskiwaniem drewna, w transporcie kolejowym, w przetwórstwie tworzyw sztucznych, na stacjach paliw płynnych, w oczyszczalniach ścieków czy przy produkcji mebli.</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#PoselSprawozdawcaTeresaPiotrowska">Członkowie połączonych Komisji Pracy i Komisji do Spraw Kontroli Państwowej stoją na stanowisku, że inspektorzy pracy, dysponując nieporównywalnie mniejszymi środkami oddziaływania i restrykcji w porównaniu z inspekcjami innych państw unijnych, dobrze wykonywali swoje zadania w roku ubiegłym, a zapowiedzi na nadchodzący okres świadczą o tym, że kierownictwo Głównego Inspektoratu Pracy dokonało rzeczowej, rzetelnej i trafnej analizy przyczyn patologii społecznych w stosunkach pracy w naszym kraju i wyciągnęło wnioski dotyczące dalszej działalności inspekcji.</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#PoselSprawozdawcaTeresaPiotrowska">Komisje podzielają opinię, że z całą stanowczością, konsekwentnie i bezkompromisowo należy zwalczać i piętnować przypadki złośliwego i uporczywego łamania prawa przez pracodawców. Projekt nowej ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy, nad którą Wysoki Sejm pracuje w tej chwili, z pewnością wpłynie na większą skuteczność Inspekcji Pracy w eliminowaniu patologii.</u>
          <u xml:id="u-10.7" who="#PoselSprawozdawcaTeresaPiotrowska">Projekt ten budzi obawy niektórych przedstawicieli organizacji pracodawców. To zrozumiałe, że zapowiedź zwiększonych kar za naruszanie prawa musi niepokoić, ale obawiać się powinni tylko ci pracodawcy, którzy psują wizerunek polskiego biznesu poprzez omijanie prawa lub przez jego łamanie.</u>
          <u xml:id="u-10.8" who="#PoselSprawozdawcaTeresaPiotrowska">Inspekcja pracy wyróżnia i specjalnie honoruje tych pracodawców, którzy kształtują wzorce w tworzeniu bezpiecznych i godnych warunków pracy, wychodząc naprzeciw oczekiwaniom i potrzebom swoich pracowników. I jest ich coraz więcej.</u>
          <u xml:id="u-10.9" who="#PoselSprawozdawcaTeresaPiotrowska">Cieszy nas zapowiedź, że Państwowa Inspekcja Pracy coraz więcej uwagi zamierza poświęcić prewencji. Godny odnotowania jest fakt, że kierownictwo Państwowej Inspekcji Pracy szczególną uwagę zamierza poświęcić przedsiębiorstwom małym i średnim, by wspierać je wszechstronnie nie tylko w lepszym poznaniu i zrozumieniu prawa pracy, ale też w udzielaniu im pomocy prawnej i technicznej. Faktycznie bowiem często mamy do czynienia z młodymi i ambitnymi przedsiębiorcami, którzy są zbyt słabo przygotowani merytorycznie pod względem znajomości przepisów bhp i ochrony pracy. Na początku trzeba im pomóc, by mogli się w pełni rozwijać i funkcjonować bez narażania się na konflikt z pracownikami, a w konsekwencji na ingerencję inspektora pracy.</u>
          <u xml:id="u-10.10" who="#PoselSprawozdawcaTeresaPiotrowska">Szczególną troską powinniśmy objąć nie tylko młodych, początkujących biznesmenów, lecz w równym stopniu także młodych ludzi, po raz pierwszy podejmujących pracę. Znaczna ich część to ofiary wypadków. Wydaje się celowe, obok działań kontrolnych i edukacyjno-prewencyjnych podejmowanych w tym zakresie przez Państwową Inspekcję Pracy, wprowadzenie do programów nauczania liceów niezbędnych elementów prawa pracy, i to zarówno w zakresie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, jak i prawnej ochrony pracy.</u>
          <u xml:id="u-10.11" who="#PoselSprawozdawcaTeresaPiotrowska">Chodzi o to, by człowiek pełnoletni, wchodząc w życie dojrzałe, miał świadomość swoich praw i obowiązków. Sądzę, że powinniśmy to uczynić z myślą o przyszłości po to, by na wyższy poziom podnieść kulturę prawną całego społeczeństwa poprzez przekazanie niezbędnej wiedzy ludziom młodym, rozpoczynającym samodzielne życie. Na potrzebę rozszerzenia działalności edukacyjnej wskazuje jedna z liczb zawartych w sprawozdaniu: półtora miliona porad prawnych i technicznych udzielanych rocznie przez specjalistów Państwowej Inspekcji Pracy. Edukacja w tym zakresie jest konieczna.</u>
          <u xml:id="u-10.12" who="#PoselSprawozdawcaTeresaPiotrowska">Spektrum działań Państwowej Inspekcji Pracy jest bardzo szerokie. Omówiła je szczegółowo pani inspektor. Wiele zagadnień zawartych w sprawozdaniu jest na co dzień przedmiotem zainteresowania obu komisji, które reprezentuję, jak również działającej przy Sejmie Rady Ochrony Pracy. Mogę jedynie wyrazić głębokie przekonanie, że wskazane przez panią inspektor główne kierunki działań w nadchodzącym okresie przyczynią się do dalszej poprawy sytuacji w stosunkach pracy.</u>
          <u xml:id="u-10.13" who="#PoselSprawozdawcaTeresaPiotrowska">Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Pracy i Komisji do Spraw Kontroli Państwowej raz jeszcze proszę o przyjęcie sprawozdania głównego inspektora pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2005 r. Jednocześnie deklaruję wszelką, zgodną z kompetencjami komisji, które mam zaszczyt reprezentować, pomoc w zwalczaniu istniejących patologii społecznych. Deklaruję też gotowość wspierania wszelkich inicjatyw związanych z eliminowaniem źródeł tych patologii.</u>
          <u xml:id="u-10.14" who="#PoselSprawozdawcaTeresaPiotrowska">Składam również gorące podziękowanie kierownictwu i pracownikom wszystkich szczebli Państwowej Inspekcji Pracy za podejmowanie wyzwań, które przyczyniają się do poprawy sytuacji w stosunkach pracy w naszym kraju. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-10.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#WicemarszalekJanuszDobrosz">Dziękuję serdecznie pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#WicemarszalekJanuszDobrosz">Proszę o zabranie głosu przewodniczącego Rady Ochrony Pracy pana Stanisława Szweda.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#WicemarszalekJanuszDobrosz">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#PrzewodniczacyRadyOchronyPracyStanislawSzwed">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Zanim przedstawię stanowisko w imieniu Rady Ochrony Pracy, pragnę przypomnieć, że Rada Ochrony Pracy jest organem nadzoru nad warunkami pracy i działalnością Państwowej Inspekcji Pracy, powołanej przez marszałka Sejmu na czteroletnią kadencję, i do jej głównych zadań należy:</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#PrzewodniczacyRadyOchronyPracyStanislawSzwed">- ocena działalności Państwowej Inspekcji Pracy,</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#PrzewodniczacyRadyOchronyPracyStanislawSzwed">- wyrażanie stanowiska na temat programów działalności Państwowej Inspekcji Pracy oraz wniosków wynikających z tych ocen,</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#PrzewodniczacyRadyOchronyPracyStanislawSzwed">- opiniowanie projektów aktów prawnych dotyczących problematyki ochrony pracy,</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#PrzewodniczacyRadyOchronyPracyStanislawSzwed">- inicjowanie prac związanych z ratyfikacją konwencji międzynarodowych oraz międzynarodowych norm z zakresu ochrony pracy i ergonomii,</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#PrzewodniczacyRadyOchronyPracyStanislawSzwed">- występowanie do organów administracji rządowej i samorządu terytorialnego oraz organizacji pracodawców i pracobiorców w sprawach związanych z ochroną pracy,</u>
          <u xml:id="u-12.6" who="#PrzewodniczacyRadyOchronyPracyStanislawSzwed">- ocena problemów ochrony pracy o zasięgu ogólnokrajowym - człowiek w środowisku pracy.</u>
          <u xml:id="u-12.7" who="#PrzewodniczacyRadyOchronyPracyStanislawSzwed">Właśnie minęła VII kadencja Rady Ochrony Pracy, w której odbyło się 50 posiedzeń plenarnych rady, 60 posiedzeń zespołów problemowych, przyjęto 67 stanowisk w różnych sprawach dotyczących górnictwa, przestrzegania prawa pracy w supermarketach, w rolnictwie, rozpatrzono ponad 200 skarg. Chciałbym w tym miejscu członkom VII kadencji Rady Ochrony Pracy podziękować za czteroletnią pracę.</u>
          <u xml:id="u-12.8" who="#PrzewodniczacyRadyOchronyPracyStanislawSzwed">Obecnie, decyzją pana marszałka, została powołana Rada Ochrony Pracy VIII kadencji, której mam zaszczyt przewodniczyć. Ta debata, poświęcona sprawozdaniu z działalności Państwowej Inspekcji Pracy, jest najwłaściwszą okazją do rzetelnej dyskusji nad sposobami rozwiązywania problemów, z którymi stykają się na co dzień pracownicy, pracodawcy, inspektorzy pracy, oraz do stawiania pytań o to, czy instytucje egzekwujące przestrzeganie prawa w imieniu państwa wypełniają swoje zadania w stopniu zaspokajającym społeczne potrzeby i oczekiwania.</u>
          <u xml:id="u-12.9" who="#PrzewodniczacyRadyOchronyPracyStanislawSzwed">Prezentowany dziś na forum parlamentu dokument stanowi bogaty zbiór informacji i danych o skali nieprzestrzegania prawa pracy w Polsce i efektach działań inspekcji. Rada Ochrony Pracy pozytywnie zaopiniowała sprawozdanie głównego inspektora pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy za 2005 r. Jednocześnie w swoim stanowisku wskazuje na zagrożenia w zakresie bezpieczeństwa i ochrony pracy i również przedstawia wnioski, które mają na celu poprawienie ochrony pracy w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-12.10" who="#PrzewodniczacyRadyOchronyPracyStanislawSzwed">Stanowisko, które mam zaszczyt przedstawić, Rada Ochrony Pracy przyjęła na swym posiedzeniu 11 lipca 2006 r. Oto jego treść: Rada Ochrony Pracy, działając na podstawie art. 6 ustawy z dnia 6 marca 1981 r. o Państwowej Inspekcji Pracy, rozpatrzyła na posiedzeniu w dniu 11 lipca sprawozdanie głównego inspektora pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2005 r. Rada Ochrony Pracy stwierdza, że działalność Państwowej Inspekcji Pracy realizowana była zgodnie z pozytywnie zaopiniowanym przez radę programem działania na lata 2004-2006 oraz planem na 2005 r.</u>
          <u xml:id="u-12.11" who="#PrzewodniczacyRadyOchronyPracyStanislawSzwed">Rada Ochrony Pracy odnotowuje fakt zahamowania w 2005 r. występującego w latach 2003-2004 wzrostu ogólnej liczby poszkodowanych w wypadkach przy pracy i ukształtowania się na najniższym w ostatnim dziesięcioleciu poziomie wskaźników częstotliwości wypadków śmiertelnych oraz ciężkich. Jednocześnie rada zauważa, że niezależnie od powyższych pozytywnych tendencji istniejący stan bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników w Polsce w dalszym ciągu odbiega od określonych przez prawo wymagań.</u>
          <u xml:id="u-12.12" who="#PrzewodniczacyRadyOchronyPracyStanislawSzwed">Rada Ochrony Pracy wyraża szczególny niepokój w związku ze stanem bezpieczeństwa i higieny pracy w budownictwie, gdzie w 2005 r. w wyniku wypadków przy pracy zginęło 106 pracowników, a 153 odniosło ciężkie obrażenia ciała. Rada, niezależnie od już podjętych działań, zaleca Państwowej Inspekcji Pracy dalszą intensyfikację działań w tym sektorze gospodarki. Obejmować one powinny poza systemowymi kontrolami także wielostronne działania edukacyjno-prewencyjne w tym sektorze gospodarki, szczególnie w firmach małych, zatrudniających do 9 osób, w których ma miejsce około 40% wypadków w budownictwie.</u>
          <u xml:id="u-12.13" who="#PrzewodniczacyRadyOchronyPracyStanislawSzwed">Niepokój budzą także nieprawidłowości w obszarze prawnej ochrony pracy, do których zaliczyć należy przede wszystkim nierzetelne prowadzenie ewidencji czasu pracy, nieprawidłowości w dokumentacji zatrudnienia pracowników oraz w sferze wypłat wynagrodzeń i innych świadczeń ze stosunku pracy. Rada Ochrony Pracy za zasadne uznaje wnioski Państwowej Inspekcji Pracy zmierzające do zwiększenia skuteczności jej działania. W szczególności, mając na uwadze częste naruszenia prawa pracy, konieczne jest zaostrzenie sankcji za popełnienie wykroczeń przeciwko prawom pracowników, zwłaszcza kar dla sprawców tych wykroczeń działających w warunkach recydywy.</u>
          <u xml:id="u-12.14" who="#PrzewodniczacyRadyOchronyPracyStanislawSzwed">Jednocześnie należy promować działania pracodawców świadczące o społecznej odpowiedzialności za pracowników. Za uzasadnione rada uznaje modyfikowanie przez Państwową Inspekcję Pracy metod i form działania zgodnie z sytuacją społeczno-gospodarczą Polski i standardami obowiązującymi inspekcje pracy krajów członkowskich Unii Europejskiej, w tym w szczególności:</u>
          <u xml:id="u-12.15" who="#PrzewodniczacyRadyOchronyPracyStanislawSzwed">1) odchodzenie od drobiazgowych kontroli na rzecz pomocy pracodawcom w osiągnięciu umiejętności dokonywania profesjonalnej samokontroli stanu ochrony pracy w ramach systemu zarządzania firm,</u>
          <u xml:id="u-12.16" who="#PrzewodniczacyRadyOchronyPracyStanislawSzwed">2) rozwijanie przedsięwzięć prewencyjnych, w tym promocji kultury bezpieczeństwa,</u>
          <u xml:id="u-12.17" who="#PrzewodniczacyRadyOchronyPracyStanislawSzwed">3) podejmowanie przedsięwzięć dla ograniczenia przyczyn i skutków stresu w środowisku pracy, w tym mobbingu.</u>
          <u xml:id="u-12.18" who="#PrzewodniczacyRadyOchronyPracyStanislawSzwed">Jednocześnie rada, mając na uwadze zarówno stan ochrony pracy w Polsce, jak i dotychczasowe efekty działań Państwowej Inspekcji Pracy, zaleca głównemu inspektorowi pracy doskonalenie metod i form działań kontrolnych oraz prewencyjnych, a w szczególności:</u>
          <u xml:id="u-12.19" who="#PrzewodniczacyRadyOchronyPracyStanislawSzwed">- koncentrację działań w branżach i zakładach o szczególnym nasileniu zagrożeń zawodowych, w tym w małych przedsiębiorstwach budowlanych,</u>
          <u xml:id="u-12.20" who="#PrzewodniczacyRadyOchronyPracyStanislawSzwed">- kontynuację stałego nadzoru w zakładach, w których łamane są elementarne prawa pracownicze, takie jak prawo do wynagrodzenia za wykonaną pracę i do bezpiecznych warunków pracy, w tym szczególnie w supermarketach,</u>
          <u xml:id="u-12.21" who="#PrzewodniczacyRadyOchronyPracyStanislawSzwed">- intensyfikację działań związanych z ochroną pracy w rolnictwie,</u>
          <u xml:id="u-12.22" who="#PrzewodniczacyRadyOchronyPracyStanislawSzwed">- objęcie szczególnym nadzorem działalności agencji pracy tymczasowej, które w sposób rażący naruszają przepisy prawa pracy w zakresie zatrudniania pracowników na okres pracy tymczasowej,</u>
          <u xml:id="u-12.23" who="#PrzewodniczacyRadyOchronyPracyStanislawSzwed">- doskonalenie współpracy z instytucjami i organizacjami działającymi w sferze ochrony pracy.</u>
          <u xml:id="u-12.24" who="#PrzewodniczacyRadyOchronyPracyStanislawSzwed">Rada Ochrony Pracy pozytywnie ocenia sprawozdanie głównego inspektora pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2005 r., wyrażając jednocześnie przekonanie, że będzie ona realizować swoje zadania zgodnie z oczekiwaniami społecznymi.</u>
          <u xml:id="u-12.25" who="#PrzewodniczacyRadyOchronyPracyStanislawSzwed">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wszyscy mamy świadomość tego, że rzeczywistość rynkowa dyktuje twarde prawa konkurencji, a bezrobocie nie sprzyja podstawom sumiennego wypełniania obowiązków, które nakładają na pracodawców przepisy. Ciągle jeszcze chęć obniżenia kosztów pracy i pomnożenia zysków przedsiębiorstwa jest dla wielu ważniejsza od zapewnienia pracownikom zagwarantowanych prawem warunków płacy i pracy.</u>
          <u xml:id="u-12.26" who="#PrzewodniczacyRadyOchronyPracyStanislawSzwed">W imieniu Rady Ochrony Pracy chciałbym serdecznie podziękować wszystkim, którzy przyczyniają się do poprawy warunków pracy, do przestrzegania przepisów prawa pracy, pracownikom i inspektorom Państwej Inspekcji Pracy, uczciwym pracodawcom, pracownikom, którzy rzetelnie i sumiennie wykonują swoją pracę. Z tego miejsca życzę nam wszystkim, dla wspólnego dobra, by inspekcja miała jak największe osiągnięcia w zwalczaniu nieuczciwych praktyk i patologii, w ochronie prawa pracy, tak aby pracownik mógł się czuć bezpiecznie i godnie w swoim miejscu pracy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-12.27" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#WicemarszalekJanuszDobrosz">Dziękuję bardzo panu przewodniczącemu.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#WicemarszalekJanuszDobrosz">Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#WicemarszalekJanuszDobrosz">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#WicemarszalekJanuszDobrosz">Obecnie proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Szweda z Prawa i Sprawiedliwości. Proszę bardzo pana posła o wystąpienie w drugiej roli.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#PoselStanislawSzwed">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Czasu na wystąpienia mamy bardzo mało. Zawsze była debata krótka, a tym razem mamy oświadczenia klubowe. Postaram się w tym czasie zmieścić.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#PoselStanislawSzwed">Mam zaszczyt przedstawić w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość stanowisko w sprawie sprawozdania głównego inspektora pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2005 r. Gdy przedstawiamy to sprawozdanie, które dotyczy ubiegłego roku, to zawsze informacje w nim zawarte zderzają się z aktualną sytuacją, z jaką się spotykamy czy to w pracach w parlamencie, czy przyjmując interwencje w biurach poselskich, czy też obserwując to, co publikują mass media. Zanim odniosę się do samego sprawozdania, kilka uwag generalnych.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#PoselStanislawSzwed">Realizowany program rządu walki z korupcją, zaostrzanie kar za przestępstwa, wprowadzenie sądów 24-godzinnych czy program ˝Zero tolerancji˝ przynoszą pierwsze efekty. Zmienia się nastawienie do kwestii łamania prawa. Do tej pory często było tak, że łamanie praw pracowniczych było tolerowane, a czasami nawet akceptowane. Myślę, że dzisiaj zmienia się nastawienie sądów, prokuratorów i samych inspektorów do łamania praw pracowniczych. W tym kierunku muszą iść nasze prace, aby wzmocnić te instytucje, tak aby pracownik mógł godnie i bezpiecznie pracować i mieć w razie potrzeby oparcie i pomoc w instytucjach państwa, takich jak Państwowa Inspekcja Pracy, prokuratury, sąd.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#PoselStanislawSzwed">Jeśli chodzi o samo sprawozdanie, informacje w nim zawarte obrazują poziom wypadkowości i zagrożeń zawodowych oraz naruszeń praworządności w stosunkach pracy, stanowiąc jednocześnie świadectwo odbiegającego od oczekiwań stanu ochrony pracy. Systematyka danych i układ treści tworzą przejrzystą i kompetentnie przygotowaną całość.</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#PoselStanislawSzwed">Choć odnotowano najniższy od kilkunastu lat wskaźnik zagrożenia dla zdrowia pracowników, mierzony liczbą zatrudnionych w warunkach zagrożenia przypadającą na 1000 zatrudnionych, nadal jest on wysoki, szczególnie w górnictwie i przy produkcji drewna.</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#PoselStanislawSzwed">Jak wynika z danych statystycznych, zaobserwowano zahamowanie wzrostu ogólnej liczby poszkodowanych w wypadkach przy pracy, a także najniższy w ostatnim dziesięcioleciu poziom wskaźników częstotliwości wypadków śmiertelnych i ciężkich. Należy jednak pamiętać o tym, że poza oficjalną statystyką pozostają wypadki przy pracy dzieci wiejskich i podmiotów samo-zatrudniających się.</u>
          <u xml:id="u-14.6" who="#PoselStanislawSzwed">Duże zaniepokojenie budzi stan bezpieczeństwa i higieny pracy w budownictwie. Na placach polskich budów zginęło w zeszłym roku wskutek wypadków przy pracy 106 pracowników. Budownictwo jest w dalszym ciągu jedną z najbardziej wypadkogennych branż na świecie, mimo wprowadzanych usprawnień organizacyjnych i technologicznych. W zeszłym roku znowu wzrósł odsetek robotników budowlanych wśród śmiertelnych ofiar wypadków przy pracy. Inspekcja pracy zapowiada bezwzględną walkę z pracodawcami tolerującymi łamanie przepisów bhp na placach budów. Będą kolejne wzmożone kontrole, o których mówiła już pani minister. Te działania w pełni akceptujemy.</u>
          <u xml:id="u-14.7" who="#PoselStanislawSzwed">Chciałbym zwrócić uwagę Wysokiej Izby na kilka wybranych efektów działalności inspekcji wskazanych w sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-14.8" who="#PoselStanislawSzwed">Trzeba podkreślić, że inspekcja osiąga coraz lepsze wyniki w egzekwowaniu pracowniczych świadczeń. Około 270 000 pracowników odzyskało ogółem kwotę 230 mln zł należnych ze stosunku pracy. Połowę sumy wyegzekwowano wskutek realizacji przez pracodawców nakazów płatniczych inspektorów. Ograniczenie skali tak wstydliwej polskiej patologii, którą trzeba nazwać po imieniu przestępstwem, czyli niewypłacania wynagrodzeń za pracę, co łamie nie tylko normy moralne i społeczne, ale i konstytucyjne, musi być absolutnym priorytetem inspekcji, jak również rządu i parlamentu, tym bardziej że mimo pewnej poprawy nadal poziom naruszeń jest znaczny. Ponad połowa z kontrolowanych w ubiegłym roku pracodawców nie płaciła w ogóle należnych pracownikom wynagrodzeń albo nie płaciła w terminie. Takich wykroczeń dopuszczają się zarówno pracodawcy prywatni, jak i z sektora publicznego, na przykład w ochronie zdrowia, w górnictwie, w budownictwie, w supermarketach.</u>
          <u xml:id="u-14.9" who="#PoselStanislawSzwed">Kolejny czarny punkt na mapie wykroczeń przeciwko prawom pracowniczym odnosi się do czasu pracy. U blisko 19 tys. pracodawców, zatrudniających 830 tys. pracowników, inspektorzy zlikwidowali nieprawidłowości w przestrzeganiu przepisów w tym zakresie. Aż 40% kontrolowanych przez inspekcję pracodawców naruszało normy czasu pracy. Jednym z powodów takiego stanu jest zatrudnianie zbyt małej liczby pracowników w stosunku do potrzeb zakładów, co może prowadzić do wielu tragicznych zdarzeń, zwłaszcza w przypadku zawodów, w których przekroczenie norm czasu pracy grozi katastrofalnymi skutkami.</u>
          <u xml:id="u-14.10" who="#PoselStanislawSzwed">W wypadkach drogowych uznanych za wypadki przy pracy śmierć poniosło w ubiegłym roku 135 kierowców.</u>
          <u xml:id="u-14.11" who="#PoselStanislawSzwed">Ok. 17 tys. osób będących stronami umów cywilnoprawnych (tzw. samozatrudnienie) bądź niemających żadnych umów uzyskało w roku sprawozdawczym, dzięki działaniom kontrolnym inspekcji, potwierdzenie na piśmie istnienia stosunku pracy.</u>
          <u xml:id="u-14.12" who="#PoselStanislawSzwed">Uciekanie pracodawców, często wbrew woli zainteresowanych, w niepracownicze formy zatrudnienia przybiera niejednokrotnie postać skrajnego wyrachowania, zdarza się, że dotyczy kilkudziesięciu osób równocześnie. Inspekcja musi więc jeszcze bardziej egzekwować prawo, ale w tym zakresie również potrzebne są zmiany ustawowe.</u>
          <u xml:id="u-14.13" who="#PoselStanislawSzwed">Od lat inspektorzy pracy kontrolują, w jakim stopniu pracodawcy realizują orzeczenia sądu pracy. W roku sprawozdawczym ponad 300 orzeczeń dotyczących zasądzonych świadczeń, w tym wynagrodzeń, zostało wykonanych dzięki interwencji Państwowej Inspekcji Pracy. Ten aspekt działań inspekcji jest szczególnie istotny, zwłaszcza dziś, dla zaakcentowania roli instytucji stojących na straży prawa.</u>
          <u xml:id="u-14.14" who="#PoselStanislawSzwed">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Prawo i Sprawiedliwość uważa, że przyjęte przez inspekcję kierunki działań są słuszne. Za celowe uznajemy kontynuowanie przedsięwzięć, które wspierają pracodawców w doskonaleniu umiejętności profesjonalnej samokontroli stanu przestrzegania prawa pracy w firmie przy ograniczeniu drobiazgowych kontroli.</u>
          <u xml:id="u-14.15" who="#PoselStanislawSzwed">Trudno przecenić przedsięwzięcia promujące kulturę bezpieczeństwa, które, podejmowane przez inspekcję na coraz większą skalę, stanowią niezbędny element prewencji. Klub popiera także koncentrację działań inspekcji w branżach i zakładach o wyjątkowo dużym nasileniu zagrożeń zawodowych oraz kontynuowanie nadzoru nad przedsiębiorstwami, w których nie są respektowane podstawowe prawa pracowników do wynagrodzenia i bezpiecznych warunków pracy, ze zwróceniem szczególnej uwagi na supermarkety.</u>
          <u xml:id="u-14.16" who="#PoselStanislawSzwed">Wysoki poziom wypadkowości w gospodarstwach rolnych uzasadnia z kolei konieczność intensyfikowania działań związanych z ochroną pracy w rolnictwie.</u>
          <u xml:id="u-14.17" who="#PoselStanislawSzwed">Znaczny stopień naruszeń prawa pracy stwierdza również inspekcja przy zatrudnieniu pracowników na okres pracy tymczasowej. Przypomnę, że agencje pracy tymczasowej są odpowiedzią ustawodawcy na postulaty pracodawców domagających się uelastycznienia prawa pracy. Jednak jak wynika z kontroli Państwowej Inspekcji Pracy, forma, jaką jest praca wykonywana za pośrednictwem agencji, wymaga wzmożonego nadzoru inspekcji i zmian w ustawie o agencjach pracy tymczasowej.</u>
          <u xml:id="u-14.18" who="#PoselStanislawSzwed">Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Analiza sprawozdania utwierdza w przekonaniu, że osiągnięcie widocznej poprawy w obszarze przestrzegania prawa pracy wymaga skutecznych, systemowych i konsekwentnych działań wyspecjalizowanych instytucji. Z pewnością takie było założenie prezydenckiego projektu nowej ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy, który klub Prawo i Sprawiedliwość od samego początku uznał za słuszną inicjatywę, dostrzegając w proponowanych zmianach możliwość usprawnienia funkcjonowania Państwowej Inspekcji Pracy, a przede wszystkim poprawienia skuteczności ochrony praw pracowników.</u>
          <u xml:id="u-14.19" who="#PoselStanislawSzwed">Projekt opiera zmiany na dwóch zasadniczych przesłankach: wzmocnieniu instrumentów prawnych stosowanych w zwalczaniu naruszeń przepisów prawa pracy i zwiększeniu kompetencji kontrolnych Państwowej Inspekcji Pracy. Wzmocnienie pozycji Państwowej Inspekcji Pracy jako organu publicznego egzekwującego w imieniu państwa przestrzeganie prawa pracy, zgodnie z zasadą wyrażoną w konstytucji, nie wymaga szczególnego uzasadnienia. Stąd zasadnicze propozycje zmian dotyczą zaostrzenia sankcji za popełnienie wykroczeń przeciwko prawom pracownika poprzez ustalenie grzywny w wysokości od 1-30 tys. zł. Wykroczenia te dotyczą m.in. niewypłacania wynagrodzenia za pracę, nieprzestrzegania przepisów o czasie pracy, uprawnieniach pracowników związanych z rodzicielstwem, zatrudnianiu młodocianych oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.</u>
          <u xml:id="u-14.20" who="#PoselStanislawSzwed">Proponuje się również podwyższenie górnej granicy grzywny nakładanej w postępowaniu mandatowym przez inspektora do 2 tys. zł, obecnie jest to 1 tys. zł, i do 5 tys. w stosunku do co najmniej dwukrotnie ukaranego pracodawcy za określone wykroczenie popełnione w ciągu dwóch ostatnich lat. Od lat inspekcja pracy wskazuje, że dla wielu pracodawców bardziej opłacalne jest zapłacenie mandatu, aniżeli ponoszenie kosztów związanych z respektowaniem obowiązków nałożonych przez prawo pracy.</u>
          <u xml:id="u-14.21" who="#PoselStanislawSzwed">Jeżeli nowa ustawa o Państwowej Inspekcji Pracy wejdzie w życie, katalog przestępstw przeciwko prawom osób wykonujących pracę zarobkową w Kodeksie karnym zostanie powiększony o przestępstwo polegające na niewykonaniu orzeczenia sądu nakazującego wypłatę wynagrodzenia za pracę lub innego świadczenia ze stosunku pracy. Za słusznością takiego rozwiązania przemawiają wyniki kontroli inspekcji i skala naruszeń prawa w tym zakresie. Inspekcja pracy, co chciałbym szczególnie podkreślić, będzie miała możliwość wykonywania praw pokrzywdzonego w postępowaniu karnym, co pozwoli na składanie zażaleń na odmowę wszczęcia postępowania przygotowawczego i na postanowienie o umorzeniu w sprawach o przestępstwa przeciwko prawom osób wykonujących pracę zarobkową. Mam nadzieję, że zmiana wpłynie w odczuwalny sposób na poziom efektywności w zwalczaniu tego rodzaju przestępstw.</u>
          <u xml:id="u-14.22" who="#PoselStanislawSzwed">Projekt ustawy zwiększa kompetencje Państwowej Inspekcji Pracy, co należy przyjąć z aprobatą, o kontrolę przestrzegania przepisów dotyczących legalności zatrudnienia. Ważną kwestią jest objęcie kontrolą Państwowej Inspekcji Pracy pozapracowniczych form zatrudnienia, np. umowy zlecenia, umowy o dzieło czy umowy agencyjnej.</u>
          <u xml:id="u-14.23" who="#PoselStanislawSzwed">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nierespektowanie podstawowych praw pracowniczych ogranicza zaufanie do państwa. Ze wszech miar słuszne jest zatem dążenie do wzmocnienie prestiżu instytucji, które mają budować autorytet państwa prawa, co uzasadnia wyposażenie Państwowej Inspekcji Pracy w prawną możliwość nakładania surowych i nieuchronnych kar dla pracodawców notorycznie lekceważących przepisy. Jestem przekonany, że inspektorzy pracy będą korzystali z nowych instrumentów prawnych racjonalnie, czyli zgodnie z własną wiedzą i doświadczeniem. Tylko wówczas nakładane kary nie stracą swojej funkcji wychowawczej i prewencyjnej, a oponenci rozwiązań zawartych w projekcie ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy nie będą mieli podstaw do prezentowania stanowiska, że zwiększenie surowości kar nie jest najlepszym sposobem zapewnienia praworządności w stosunkach pracy.</u>
          <u xml:id="u-14.24" who="#PoselStanislawSzwed">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość stwierdzam, że klub nie wnosi żadnych uwag i jest za przyjęciem sprawozdania głównego inspektora pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2005 r. Jednocześnie chciałbym podziękować wszystkim pracownikom i inspektorom pracy Państwowej Inspekcji Pracy, którzy na co dzień zmagają się z niełatwymi problemami, za to, że dzięki ich kompetencjom i determinacji los wielu polskich pracowników się poprawia. Życzę wszystkim pracownikom i pracodawcom bezpiecznych warunków pracy. Chcę wszystkich zapewnić, że nie ma i nie będzie zgody na łamanie praw pracowniczych i że konsekwentnie, wraz z Państwową Inspekcją Pracy, będziemy walczyć z tymi wszystkimi, którzy za nic mają prawo i godność człowieka. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-14.25" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#WicemarszalekJanuszDobrosz">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#WicemarszalekJanuszDobrosz">Proszę o zabranie głosu panią poseł Izabelę Katarzynę Mrzygłocką z Klubu Parlamentarnego Platformy Obywatelskiej.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#WicemarszalekJanuszDobrosz">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#PoselIzabelaKatarzynaMrzyglocka">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Przedstawiam państwu stanowisko Klubu Parlamentarnego Platformy Obywatelskiej dotyczące sprawozdania z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2005 r. Dokument jest opisany w druku sejmowym nr 860.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#PoselIzabelaKatarzynaMrzyglocka">Wysoka Izbo! Bardzo ważną rzeczą, na którą chcę zwrócić uwagę, jest termin, w którym rozpatrujemy sprawozdanie. Jest połowa listopada, a my zajmujemy się dokumentem, który powinien być przedyskutowany przez parlament blisko pół roku temu. Nie rozumiem, z jakiego powodu marszałek Sejmu dopiero teraz skierował sprawozdanie pod obrady. Tym bardziej że opinia Rady Ochrony Pracy była znana w lipcu, a Komisja Pracy zajmowała się tym dokumentem we wrześniu. Termin debaty parlamentarnej na temat działalności Państwowej Inspekcji Pracy jest bardzo ważny, ponieważ druk nr 860 zawiera m.in. analizę obowiązujących przepisów prawnych dotyczących bezpieczeństwa i ochrony pracy oraz propozycję ich poprawy. Gdy z prawie półrocznym opóźnieniem zajmujemy się przedłożonym sprawozdaniem, to zanim naprawimy złe przepisy lub wypracujemy nowe rozwiązania, wskazane przez głównego inspektora pracy, będzie druga połowa 2007 r. Sytuacja na rynku pracy zmienia się coraz szybciej, nie możemy reagować na te zmiany z rocznym czy półtorarocznym opóźnieniem. Jeszcze raz podkreślam, że trudno, abyśmy dziś merytorycznie rozmawiali o tym, w jaki sposób poprawić funkcjonowanie Państwowej Inspekcji Pracy w sytuacji, kiedy mamy dane sprzed roku.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#PoselIzabelaKatarzynaMrzyglocka">Panie i Panowie Posłowie! W załączniku nr 1, zawierającym przepisy ochrony pracy, znajduje się 150 aktów prawnych, które dotyczą bezpośrednio funkcjonowania Państwowej Inspekcji Pracy. Ponadto, jak wynika z tego załącznika, tylko w 2005 r. przepisy zmieniały się blisko 100 razy. Zatem statystycznie rzecz biorąc, inspektorzy pracy co najmniej dwa razy w tygodniu muszą się szkolić. Oczywiście, jest to wykonalne, ale spójrzmy na ten problem ze strony przedsiębiorców. Ile czasu muszą poświęcać, aby być na bieżąco tylko z samymi przepisami dotyczącymi ochrony pracy, a przecież zmienia się też prawo związane z innymi aspektami prowadzenia działalności gospodarczej. Jeśli tak wygląda rzeczywistość, to nie możemy mówić o tym, że państwo polskie jest przyjazne przedsiębiorcom.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#PoselIzabelaKatarzynaMrzyglocka">Wysoka Izbo! Z przedstawionych w sprawozdaniu statystyk wynika, że ogólnie maleje liczba wypadków przy pracy. Chcę jednak zwrócić uwagę na kilka szczegółów. Po pierwsze, w stosunku do roku 2004 o 1 wzrosła liczba wypadków w instytucjach zajmujących się edukacją. W omawianym druku nie znalazłam szerszego wyjaśnienia dotyczącego tej sytuacji. Według mnie wzrost liczby wypadków jest na tyle wysoki, że potrzebujemy szczegółowych badań na ten temat. Być może mamy do czynienia z jakimś nowym zjawiskiem, które powinno zostać szybko zdiagnozowane. Przypominam, że mówimy o problemach, które wystąpiły rok temu.</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#PoselIzabelaKatarzynaMrzyglocka">Kolejna sprawa to zwiększenie się liczby wypadków śmiertelnych w budownictwie. Problem jest szczególny, bo ze względu na wzrost gospodarczy w naszym kraju prowadzi się coraz więcej inwestycji. Dlatego już teraz powinniśmy mieć opracowany przez ekspertów sposób działania, który pozwoli maksymalnie zwiększyć występujące na budowach zagrożenia.</u>
          <u xml:id="u-16.5" who="#PoselIzabelaKatarzynaMrzyglocka">Niepokojące są również dane dotyczące łamania praw pracowniczych w firmach zajmujących się usługami finansowymi. Podczas posiedzenia Komisji Pracy i Komisji do Spraw Kontroli Państwowej pani minister Bożena Borys-Szopa mówiła wprost, że bankowcy wskazywali, iż przyczyną problemów jest brak środków finansowych. Trudno w to uwierzyć, wiedząc, jakie sumy wydają instytucje finansowe na kampanie reklamowe. Poza tym, według ogólnodostępnych badań, usługi bankowe w naszym kraju są stosunkowo drogie. Tymczasem zarzuty inspektorów dotyczą przede wszystkim niewypłacania lub zaniżania wynagrodzenia za godziny nadliczbowe. Chodzi więc o sytuacje, w których finansowo poszkodowany jest pracownik.</u>
          <u xml:id="u-16.6" who="#PoselIzabelaKatarzynaMrzyglocka">W związku z tym chcę zapytać przedstawicieli rządu oraz Państwowej Inspekcji Pracy o działania, które podjęli w tych sprawach. Przypominam, że chodzi o wzrost liczby wypadków w edukacji, budownictwie oraz zaniżanie wynagrodzeń w instytucjach finansowych.</u>
          <u xml:id="u-16.7" who="#PoselIzabelaKatarzynaMrzyglocka">Niepokoją mnie również wyniki kontroli na stacjach zajmujących się dystrybucją gazu. Według sprawozdania w tym wypadku nie ma żadnej poprawy sytuacji w stosunku do roku 2004. Pamiętajmy, jak poważne i tragiczne konsekwencje mogą mieć zaniedbania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy przy dystrybucji gazu. Dlatego chcę zapytać przedstawicieli inspekcji, czy planują rekontrole w firmach z tej branży, w których wcześniej stwierdzono naruszenie przepisów.</u>
          <u xml:id="u-16.8" who="#PoselIzabelaKatarzynaMrzyglocka">Panie i Panowie Posłowie! Kolejny ważny problem, który jest poruszany w sprawozdaniu, to ewidentne zaniedbania praw pracowniczych w super- i hipermarketach. Ten temat był wielokrotnie poruszany podczas obrad Rady Ochrony Pracy oraz na posiedzeniach Komisji Pracy. Nie ma co do tego wątpliwości, że tego typu placówki generalnie mają problem z przestrzeganiem przepisów ochrony pracy. Z jednej strony mówi się, że winna tej sytuacji jest duża rotacja pracowników, w tym także odpowiedzialnych za przestrzeganie przepisów BHP. Z drugiej strony byli pracownicy marketów twierdzą, że łamanie prawa jest ogólnie przyjętą normą. Należałoby się zastanowić, czy prawdą jest, że dla sklepów wielkopowierzchniowych obracających ogromnymi sumami pieniędzy obowiązujące kary za nieprzestrzeganie przepisów są niewspółmiernie niskie. Super- i hipermarkety działają już w naszym kraju od wielu lat. Chyba nadszedł czas, aby przeprowadzić rzetelne badania, które zdiagnozują, gdzie leży przyczyna wskazanych problemów. Jeśli nie poznamy konkretnych powodów, wciąż będziemy gdybać i ani na krok nie zbliżymy się do pozytywnego rozwiązania sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-16.9" who="#PoselIzabelaKatarzynaMrzyglocka">Wysoka Izbo! Istotną sprawą związaną z działalnością Państwowej Inspekcji Pracy jest realizacja wieloletniego programu pn. ˝Dostosowanie warunków pracy w Polsce do standardów Unii Europejskiej˝. Do jego zakończenia potrzeba ok. 30 mln zł. Podczas wrześniowego posiedzenia Komisji Pracy i Komisji do Spraw Kontroli Państwowej pani minister Elżbieta Rafalska mówiła, że w przyszłorocznym budżecie te pieniądze prawdopodobnie się znajdą. Chciałabym dziś uzyskać jasną odpowiedź, czy rzeczywiście tak będzie, ponieważ w latach 2005-2006 obniżono środki na realizację programu o 29%, czyli o ponad 11 mln zł. W praktyce oznacza to, że mamy opóźnienia w opracowaniu rozwiązań prawnych, organizacyjnych i technicznych, zapewniających pracodawcom i pracobiorcom możliwość prowadzenia działań na rzecz osiągnięcia stanu bezpieczeństwa i higieny pracy zgodnego z wymaganiami dyrektyw unijnych. W konsekwencji oprócz skutków społecznych istnieje zagrożenie procesami i wyrokami Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-16.10" who="#PoselIzabelaKatarzynaMrzyglocka">Państwowa Inspekcja Pracy powinna również sięgać po unijne środki na prewencję i szkolenia. Według mnie w działaniu inspekcji należy zachować odpowiednią gradację: najpierw prewencja, a dopiero na końcu odwoływanie się do sankcji. Oczywiście szkolenia kosztują, dlatego trzeba je pozyskiwać na wszelkie dostępne sposoby.</u>
          <u xml:id="u-16.11" who="#PoselIzabelaKatarzynaMrzyglocka">Sprawozdanie z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2005 r. zawiera oczywiście dużo więcej informacji, które powinny stać się przedmiotem dłuższej debaty. Podsumowując moje wystąpienie w imieniu Klubu Parlamentarnego Platformy Obywatelskiej, chcę jednak jeszcze raz podkreślić to, o czym mówiłam na wstępie. Druk nr 860 zawiera informacje sprzed blisko roku. Tak naprawdę nie wiemy, który ze wskazanych tam problemów jest najbardziej aktualny. To chyba najważniejszy wniosek, który powinniśmy przedyskutować. Jeśli w kolejnych latach mamy debatować nad sprawozdaniami z działalności PIP i mają to być debaty efektywne, powinniśmy już teraz ustalić nowe zasady, które sprawią, że będziemy rozmawiać o sprawach bieżących.</u>
          <u xml:id="u-16.12" who="#PoselIzabelaKatarzynaMrzyglocka">Dlatego moje wystąpienie zakończę pytaniem do przedstawicieli rządu, a przede wszystkim Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej: Czy zamierzają państwo podjąć działania, które sprawią, że sprawozdania z działalności Państwowej Inspekcji Pracy będą kierowane do Sejmu, by stać się przedmiotem debaty wówczas, kiedy zawarte tam informacje są jeszcze aktualne? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-16.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#WicemarszalekJanuszDobrosz">Dziękuję bardzo, pani poseł, również za dyscyplinę dotyczącą czasu wystąpienia.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#WicemarszalekJanuszDobrosz">Proszę serdecznie o zabranie głosu pana posła Janusza Krasonia z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#PoselJanuszKrason">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Debata nad sprawozdaniem głównego inspektora pracy jest okazją do dyskusji na temat znacznie szerszy, dotyczący stanu przestrzegania prawa pracy w stosunkach pracy oraz bezpiecznej i higienicznej pracy, którą wykonują miliony naszych rodaków.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#PoselJanuszKrason">To ciągle bardzo wstydliwa sprawa, że w wykształconym polskim społeczeństwie po kilkunastu latach pozytywnej transformacji ciągle występują patologie w stosunkach pracy. Główny inspektor pracy w swoich sprawozdaniach sygnalizuje to co roku i akcentuje obszary, w których są te patologie. Przed laty masowe wypadki przy pracy świadczyły o złych technologiach, o nieprzygotowaniu się do wyzwań gospodarki rynkowej. Potem ta dynamika patologii się zmieniała. Obecnie, w ostatnich latach, doszło do sytuacji, w której najbardziej bulwersującym, najbardziej dotkliwym w skutkach zjawiskiem nieprzestrzegania prawa pracy w stosunkach pracy jest niewypłacanie wynagrodzeń, zawyżany czas pracy, dyskryminacja w stosunkach pracy - to, co w naturalny sposób powinno być przede wszystkim realizowane przez pracodawców. Powinniśmy wobec tego głośno o tym mówić. Powinna to zwalczać Państwowa Inspekcja Pracy. Ale myślę, że dopóki w Polsce nie rozpoczniemy powszechnej debaty, dopóki nie włączą się w to media, dopóki ten wstydliwy i żenujący problem nie będzie powszechnie i społecznie zauważalny, dopóty będziemy realizować tylko półśrodki. Apeluję więc, aby główny inspektor pracy podjął działania popularyzujące także to zjawisko w obszarze medialnym, aby inspirował debatę.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#PoselJanuszKrason">Sprawozdanie głównego inspektora pracy z 2005 r. sygnalizuje, że obok tego niewątpliwie negatywnego zjawiska zarysowały się w polskich stosunkach pracy i w obszarze ochrony pracy zjawiska pozytywne. Można by wyciągnąć taki oto wniosek, że pracodawcy z biegiem lat, z roku na rok dostrzegają jednak, że bezpieczne, higieniczne warunki pracy, w których pracuje dobrze przygotowany pracownik, z punktu widzenia realizacji zadań biznesowych, gospodarczych są opłacalne. Spada liczba decyzji nakazowych inspektorów pracy, a decyzje nakazowe dotyczą właśnie technicznego bezpieczeństwa pracy. Wyciągamy stąd wniosek, że w tej sferze jest lepiej.</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#PoselJanuszKrason">Spadła w ostatnich latach także liczba wypadków przy pracy, a wskaźnik częstości wypadków śmiertelnych i ciężkich jest najmniejszy, jak wskazała pani minister, od 10 lat. To też korzystne zjawisko, chociaż zaakcentowaliśmy już dzisiaj w tej debacie, że w tym roku notuje się wzmożoną liczbę wypadków w budownictwie. Trzeba by się temu problemowi szerzej przyjrzeć. Sądzę, że tu zjawisko jest bardzo złożone. Pobudzenie, boom budowlany, a jednocześnie emigracja dobrze wykształconej, wyspecjalizowanej kadry budowlanej, wszystko to powoduje, że na budowach pojawiają się młodzi ludzie, często nieprzygotowani, źle wyuczeni, bez doświadczenia i oni właśnie są osobami poszkodowanymi w tych wypadkach. Trzeba się temu po prostu przyjrzeć.</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#PoselJanuszKrason">Mówiąc o tendencjach pozytywnych, zakładam, że zdecydowana większość polskich pracodawców nie jest nastawiona a priori, żeby nie przestrzegać prawa pracy, nie stwarzać godziwych warunków, lecz nie przestrzega prawa pracy i narusza przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy z innych powodów: braku doświadczenia, braku wzorców, braku informacji. Dzisiaj z tej trybuny padło już wiele słów o tym, że należy zaostrzyć represyjną siłę Państwowej Inspekcji Pracy. I tu zgoda. W tej nowelizacji ustawy to wszystko, co będzie zwiększało siłę represyjną inspekcji, jest uzasadnione i to będziemy popierać. Zbyt mało jednak mówimy o tym, że przecież obecnie obowiązkiem, współczesnym obowiązkiem każdej inspekcji pracy na świecie, zwłaszcza w Europie, jest działalność prewencyjna, działalność doradcza, działalność profilaktyczna. Myślę, że obok działalności kontrolno-represyjnej ta działalność jest niezwykle ważna i w projekcie nowelizacji ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy na to też trzeba zwrócić uwagę, by inspekcja pracy nie była rozliczana tylko ze swojej policyjnej funkcji, ale by była także rozliczana z działań prewencyjnych. Bo przecież kontrola też ma charakter prewencyjny, bo przecież prewencja to jest również doradztwo, to jest popularyzacja dobrych rozwiązań. To się od kilku lat robi w inspekcji pracy, to się rozwija. Ale wydaje mi się, że jest to ważny moment, by to mocno dzisiaj podkreślić. Pani inspektor w swoim wystąpieniu to podkreśliła, chociaż akcenty były położone przede wszystkim w tym obszarze negatywnym. A więc oczekiwałbym i oczekujemy, że Państwowa Inspekcja Pracy, tak jak dotychczas, w dalszym ciągu będzie poszukiwała skutecznych form i metod oddziaływania prewencyjnego. Przypomnę tylko, jak milowym kamieniem w dziejach dla pracodawcy było opublikowanie na stronach internetowych list kontrolnych. Dzięki tym listom kontrolnym każdy pracodawca, od małego do dużego, miał szansę przeprowadzić samokontrolę, sprawdzić, jak to u niego wygląda, wiedział, co go może czekać, kiedy dotrze do niego państwowy inspektor pracy. Ta działalność prewencyjna, popularyzatorska jest o tyle ważna, że przecież inspektor pracy nie jest w stanie trafić do każdego przedsiębiorcy, zwłaszcza że w Polsce mamy przedsiębiorców w znacznej mierze małych, firmy rodzinne zatrudniające kilku pracowników i inspektor pracy trafi do takiej firmy raz na 10 lat, a może raz na 15 lat. W związku z tym popularyzacja, prewencja ma niezwykle ważne znaczenie z punktu widzenia właśnie tej rzeszy pracodawców, do których nigdy nie dotrze inspektor pracy.</u>
          <u xml:id="u-18.5" who="#PoselJanuszKrason">Szanowni Państwo! Panie Marszałku! Państwowa Inspekcja Pracy w 2005 r. obchodziła jubileusz 85 lat swojej działalności. Powstała w 1919 r., powołana dekretem marszałka Piłsudskiego. To jest ogromny dorobek, ogromny pozytywny dorobek Państwowej Inspekcji Pracy. Jesteśmy dumni z polskiej inspekcji pracy. Jesteśmy także chyba jednomyślni co do tego, że usytuowanie Państwowej Inspekcji Pracy i jej podległość Sejmowi Rzeczypospolitej są właściwe. To nas wyróżnia w Europie, ale jest to właściwe. Dobrze, że prezydent Rzeczypospolitej wycofał się w swoim projekcie z wcześniejszych pomysłów podporządkowania inspekcji pracy ministrowi pracy. To, że inspekcja pracy podporządkowana jest Sejmowi, stwarza komfortową sytuację niezawisłości, niezależności, apolityczności tego urzędu. Myślę, że jako jeden z nielicznych urzędów w Polsce Państwowa Inspekcja Pracy jest tak właśnie postrzegana. Nie postrzegamy inspekcji pracy politycznie, nie postrzegamy jej tak, że jest w rękach określonej opcji politycznej. Polacy mają duże zaufanie do inspektorów pracy. Kto wie, czy nie jest to ostatnia instytucja, do której szczerze przychodzą z prośbą o pomoc i poradę. A więc chrońmy tę neutralność inspekcji, chrońmy jej apolityczność i pilnujmy, aby inspekcja pracy była kompetentnym, dobrze przygotowanym do pełnienia swojej roli urzędem, tak jak jest dotychczas.</u>
          <u xml:id="u-18.6" who="#PoselJanuszKrason">Szanowni Państwo! Panie Marszałku! Kończąc moje wystąpienie, chciałbym podziękować tym wszystkim, którzy w Państwowej Inspekcji Pracy, w tym urzędzie, w 2005 r. solidnie i rzetelnie pracowali. Należy się podziękowanie, albowiem na początku tego roku doszło do zmiany głównego inspektora pracy. To, co teraz powiem, w żadnej mierze nie obciąża obecnego głównego inspektora pracy, ale chcę to powiedzieć dla przyzwoitości i by w związku z tym mieć czyste sumienie. Odwołanie głównego inspektora pracy, przeprowadzone przez marszałka Jurka - mam nadzieję, że miał tu złych doradców, że nie jest to jego zła wola - było żenujące. Marszałek Sejmu ma prawo, zgodnie z ustawą, do powołania nowego głównego inspektora pracy. Ale styl, w jakim odwołano panią Hintz, którą dzisiaj oceniamy, której działalność oceniamy bardzo pozytywnie, był żenujący, zwłaszcza że zamierzała podać się do dymisji, zamierzała przejść na wcześniejszą emeryturę. Marszałek Sejmu nie umożliwił pani Hintz złożenia dymisji, została odwołana w sposób bardzo niegodny, została obciążona nie swoimi winami, być może została obciążona politycznym piętnem, o którym nie miała zielonego pojęcia.</u>
          <u xml:id="u-18.7" who="#PoselJanuszKrason">W związku z tym dzisiaj jej i jej najbliższym współpracownikom, i wszystkim inspektorom, którzy w 2005 r. pracowali na rzecz efektów działalności Państwowej Inspekcji Pracy, składam gratulacje. Jak powiedziałem, obciąża to przede wszystkim pana marszałka Jurka bądź jego zaplecze polityczne, nie obciąża to w żadnej mierze pani minister. Życzę, aby pani minister Bożena Borys-Szopa wraz ze swoimi najbliższymi współpracownikami osiągała te cele, które tutaj zostały zaprezentowane. Z satysfakcją w imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej przyjęliśmy te cele, będziemy je wspierać, pilnując tego, by Państwowa Inspekcja Pracy, tak jak dotychczas, służyła ludziom pracy. Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-18.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#WicemarszalekJanuszDobrosz">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#WicemarszalekJanuszDobrosz">Proszę bardzo o zabranie głosu pana posła Jana Bednarka z Klubu Parlamentarnego Samoobrona.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#WicemarszalekJanuszDobrosz">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#PoselJanBednarek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Samoobrona Rzeczypospolitej Polskiej chciałbym zaprezentować wspólne stanowisko naszego klubu w przedmiocie oceny i ustosunkowania się do przedstawionego przez głównego inspektora pracy sprawozdania z działalności inspekcji pracy w 2005 r.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#PoselJanBednarek">Ta szczegółowa analiza zawiera informacje umożliwiające nie tylko ocenę stanu przestrzegania prawa pracy w Polsce, co jest główną domeną działalności organu, jakim jest Państwowa Inspekcja Pracy. Dotyczy także kompleksowej oceny skali nieprawidłowości na rynku pracy oraz pozwala ocenić pojawiające się na nim tendencje. Daje również podstawy do oceny pracy całego urzędu, a w szczególności inspektorów pracy.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#PoselJanBednarek">Na wstępie swojego wystąpienia chciałbym jednoznacznie podkreślić, że Rada Ochrony Pracy przy Sejmie RP na swoim plenarnym posiedzeniu w dniu 11 lipca 2006 r. przyjęła stanowisko w sprawie sprawozdania głównego inspektora pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2005 r. Rada pozytywnie oceniła działalność Państwowej Inspekcji Pracy i w swym stanowisku stwierdziła, że była ona zgodna z zaopiniowanym i zaakceptowanym przez radę programem działania na lata 2004-2006 oraz na 2005 r. Rada Ochrony Pracy wyraziła jednocześnie przekonanie, że inspekcja pracy oraz stojący na jej czele główny inspektor będą realizować swoje ustawowe zadania zgodnie z oczekiwaniami społecznymi.</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#PoselJanBednarek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wskazać należy, że w dniu 26 lipca 2006 r. marszałek Sejmu skierował sprawozdanie będące przedmiotem dzisiejszej debaty do Komisji Pracy oraz Komisji do Spraw Kontroli Państwowej. Komisje te po rozpatrzeniu tego sprawozdania wraz ze stanowiskiem Rady Ochrony Pracy na posiedzeniu w dniu 6 września 2006 r. wniosły o przyjęcie przez Sejm sprawozdania z działalności Państwowej Inspekcji Pracy za rok 2005. Także Klub Parlamentarny Samoobrona Rzeczypospolitej Polskiej nie zgłasza uwag do przedstawionych w sprawozdaniu danych i szczegółowych wyliczeń obrazujących bieżącą działalność Państwowej Inspekcji Pracy w roku 2005. W naszej ocenie są one wiarygodne oraz stanowią rzetelne i kompletne opracowanie.</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#PoselJanBednarek">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Realizując nałożone przez odpowiednie przepisy prawne obowiązki, Państwowa Inspekcja Pracy na pewno wywiązała i wywiązuje się z nich we właściwy sposób. Pozytywnie ocenić należy jej działalność w zakresie nadzoru nad przestrzeganiem prawa pracy, a szczególnie przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Państwowa Inspekcja Pracy w sposób solidny i rzetelny wykonywała także zadania, które miały na celu monitorowanie i diagnozowanie samego rynku pracy oraz ochronę wartości, jaką jest praca. Pozwoliło to na szczegółowe zbadanie sytuacji w obszarach będących przedmiotem zainteresowania PIP, ustalenie skali i rodzaju występujących problemów. Umożliwiło także zaplanowane dalszych działań - nie tylko kontrolnych, ale także tych o charakterze prewencyjnym, one bowiem również należą do zadań Państwowej Inspekcji Pracy.</u>
          <u xml:id="u-20.5" who="#PoselJanBednarek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Samoobrona Rzeczypospolitej Polskiej po zapoznaniu się ze sprawozdaniem głównego inspektora pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2005 r. oraz po jego dogłębnej analizie stwierdza, że organ ten we właściwy sposób wykonał nałożone na niego zadania.</u>
          <u xml:id="u-20.6" who="#PoselJanBednarek">Uwagę zwraca duża aktywność inspektorów Państwowej Inspekcji Pracy. Jak wynika ze sprawozdania, w 2005 r. przeprowadzili oni prawie 100 tys. kontroli u blisko 67 tys. pracodawców. W postępowaniu mandatowym inspektorzy pracy nałożyli grzywny o łącznej kwocie 15 mln zł. Za trafne należy uznać postępowanie, które polegało na tym, że to właśnie środek karny w postaci mandatów był najczęściej stosowanym rodzajem sankcji. Zgodzić się należy ze stwierdzeniem, że jest on znacznie skuteczniejszy aniżeli występowanie do sądu z wnioskiem o ukaranie. Przemawia za nim większa skuteczność przejawiająca się w możliwości szybszego wyegzekwowania prawa. Również pracodawcy mają wówczas świadomość, że w przypadku uchybienia przeciwko prawom pracowników, spotkają się z nieuchronną, natychmiastową i skuteczną sankcją.</u>
          <u xml:id="u-20.7" who="#PoselJanBednarek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Działalność Państwowej Inspekcji Pracy okazała się działalnością skuteczną i bardzo potrzebną dla dochodzenia uprawnień przez ludzi pracy. Śmiało można zaryzykować stwierdzenie, że aktywność ta w znacznym stopniu pomaga w urzeczywistnianiu idei solidarnego państwa, oprócz bowiem karania mandatami, występowania do sądu z wnioskami o ukaranie oraz składania do prokuratury zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstw przez pracodawców inspektorzy pracy kierowali także sprawy do sądów w imieniu pracowników, powództwa o ustalenie istnienia stosunku pracy. Nabiera to szczególnego znaczenia, w przypadku gdy poszkodowani pracownicy w obawie przed utratą jedynego źródła dochodu nie są zainteresowani obroną swoich praw przed sądem. I tak, na rzecz 270 tys. poszkodowanych pracowników udało się wyegzekwować 230 mln zł zaległych należności. Inspektorzy pracy występowali także z wnioskami o potwierdzenie faktu zawarcia umowy o pracę przez ponad 31 tys. osób. Na piśmie potwierdzone zostało istnienie stosunku pracy prawie 17 tys. osób pracujących na podstawie umów cywilnych lub bez żadnej umowy, co uznać należy za duży sukces.</u>
          <u xml:id="u-20.8" who="#PoselJanBednarek">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Niezwykle ważna jest praktycznie nieograniczona możliwość zasięgania w poszczególnych inspektoratach porad prawnych u specjalistów w dziedzinie prawa pracy. Jak wynika ze sprawozdania, w 2005 r. specjaliści inspekcji pracy udzielili ponad 1,5 mln porad prawnych i technicznych. W przeważającej większości porad udzielono pracownikom, którzy nie mogli samodzielnie zorientować się w problematyce prawa pracy. Jednakże nie można pominąć okoliczności, że z porad tych korzystali także pracodawcy i związkowcy.</u>
          <u xml:id="u-20.9" who="#PoselJanBednarek">Za bardzo korzystny aspekt aktywności Państwowej Inspekcji Pracy uznać należy to, iż organ ten wymógł poprawę bezpieczeństwa pracy w wielu zakładach, które z uwagi na występowanie w nich największych zagrożeń zawodowych zostały objęte szczególnym nadzorem. Także na skutek właśnie tych działań w roku 2005 odnotowano najniższy od kilkunastu lat współczynnik zachorowalności, a także wskaźnik zagrożenia dla zdrowia pracowników. Udało się zlikwidować bezpośrednie zagrożenie dla życia i zdrowia około 60 tys. pracowników w 4 tys. zakładów.</u>
          <u xml:id="u-20.10" who="#PoselJanBednarek">W sprawozdaniu obiektywnie stwierdza się, że nadal dużych uchybień dopuszczają się pracodawcy, którzy w znacznej liczbie nie wypłacają pracownikom wynagrodzenia lub wypłacają je z opóźnieniem. Niestety wzrasta także liczba pracodawców, którzy nie płacą pracownikom za godziny nadliczbowe. Nadal nagminnie łamie się również przepisy o czasie pracy, pomimo że Państwowej Inspekcji Pracy udało się wyeliminować nieprawidłowości w przestrzeganiu przepisów o czasie pracy u blisko 19 tys. pracodawców, a w wyniku podjętych interwencji 106 tys. pracowników otrzymało zaległe urlopy. Mimo pewnej poprawy sytuacji w tym zakresie ciągle jest duża liczba pracodawców, którzy nie wykonują orzeczeń sądu pracy.</u>
          <u xml:id="u-20.11" who="#PoselJanBednarek">Naszym zdaniem sytuacja w Polsce w zakresie przestrzegania szeroko rozumianych przepisów prawa pracy uległa znacznej poprawie. Przed Państwową Inspekcją Pracy stoją jednak w dalszym ciągu trudne zadania. Organ ten nadal musi prowadzić intensywną działalność kontrolną u pracodawców. Coraz większą uwagę trzeba jednak także zwrócić na specjalistyczną działalność informacyjną, a także promocyjną w zakresie przestrzegania przepisów prawa pracy.</u>
          <u xml:id="u-20.12" who="#PoselJanBednarek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Samoobrona Rzeczypospolitej Polskiej informuję, iż nasz klub opowie się za przyjęciem i zatwierdzeniem sprawozdania głównego inspektora pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2005 r. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-20.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#WicemarszalekJanuszDobrosz">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#WicemarszalekJanuszDobrosz">O zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Ligi Polskich Rodzin poproszę pana Roberta Strąka.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#WicemarszalekJanuszDobrosz">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#PoselRobertStrak">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Liga Polskich Rodzin w przedmiocie sprawozdania głównego inspektora pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w roku ubiegłym.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#PoselRobertStrak">Podstawowe działania Państwowej Inspekcji Pracy w 2005 r. jak zazwyczaj mają charakter kontrolno-nadzorczy. Jednakże Państwowa Inspekcja Pracy nie zapominała o działaniach prewencyjnych, które coraz częściej są stosowane i powinny być uzupełnieniem tych pierwszych.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#PoselRobertStrak">Celem działania Państwowej Inspekcji Pracy jest zapewnienie właściwego stanu ochrony pracy w Polsce. W 2005 r. podstawowe priorytety działalności PIP to: poprawa praworządności w stosunkach pracy, w szczególności przeciwdziałanie zjawiskom patologicznym, takim jak praca na czarno, czy też niewypłacanie wynagrodzeń; koncentracja działań kontrolno-nadzorczych na dziedzinach gospodarki i konkretnych zakładach charakteryzujących się największym nasileniem zagrożeń zawodowych; podejmowanie na coraz szerszą skalę działań o charakterze prewencyjnym, w tym promocja zagadnień ochrony pracy.</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#PoselRobertStrak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W 2005 r. inspektorzy pracy przeprowadzili - podkreślę to - 94 tys. kontroli u blisko 67 tys. pracodawców. To jest olbrzymia liczba, trudna do wyobrażenia. Większość zakładów, które były kontrolowane, to były zakłady małe, zatrudniające do 9 osób. Raptem 4% stanowiły zakłady duże, czyli takie, które zatrudniają powyżej 250 pracowników. Myślę, że jest to dobra tendencja, ponieważ najwięcej łamania przepisów z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy, jak i prawa pracy jest właśnie w tych małych zakładach pracy.</u>
          <u xml:id="u-22.4" who="#PoselRobertStrak">Nie sposób tutaj dzisiaj nie wskazać osiągnięć inspekcji pracy, które wynikają z przeprowadzonych kontroli w 2005 r. Wymienię najważniejsze z nich zarówno dla Wysokiej Izby, jak dla obywateli, którzy słuchają dzisiejszych obrad Sejmu. To jest potwierdzenie na piśmie istnienia stosunku pracy około 17 tys. osób. Tak, proszę państwa, w wyniku kontroli okazało się, że tyle osób nie miało umów o pracę - albo były one fikcyjnie zatrudniane na zasadzie umów cywilnoprawnych, albo w ogóle żadnych umów nie posiadały. Wyegzekwowano około 270 tys. wypłat dla pracowników. To jest bardzo trudna sytuacja, skoro mamy do czynienia z faktem, że 270 tys. osób nie miało wypłaconych wynagrodzeń. Kwota, którą wyegzekwowano, to 230 mln zł. Wyeliminowano nieprawidłowości w przestrzeganiu przepisów o czasie pracy u blisko 19 tys. pracodawców. Przeszło 5 tys. pracodawców udzieliło zaległych urlopów wypoczynkowych 106 tys. pracowników. Pamiętajmy, że są to wysokie liczby, a przecież inspekcja pracy do większości zakładów pracy nie dociera po prostu z przyczyn technicznych, kadrowych. Zlikwidowano bezpośrednie zagrożenie dla życia i zdrowia dla około 60 tys. pracowników. Proszę zobaczyć, jaki jest stan zagrożeń w naszym państwie.</u>
          <u xml:id="u-22.5" who="#PoselRobertStrak">To są niektóre pozytywne efekty kontroli Państwowej Inspekcji Pracy. W związku z tym, że można by ich wiele wymieniać, ograniczyłem się tylko do tych najważniejszych. Zdaniem naszego klubu na podkreślenie zasługuje w szczególności likwidacja naruszeń prawa pracy w skontrolowanych placówkach handlowych. Mam tutaj na myśli m.in., ale nie tylko, hyper- i supermarkety. W tym należy tutaj zwrócić uwagę na wypłacenie około 3 tys. pracowników zaległych świadczeń na łączną kwotę 500 tys. złotych, udzielenie blisko tysiącowi pracowników zaległych urlopów wypoczynkowych (zaległość ta była określona na 6,5 tys. dni), uporządkowanie ciągów komunikacyjnych, wyposażenie sklepów w odpowiednie drabiny i podesty i trzecia chyba ważna rzecz - wyposażenie pomieszczeń higieniczno-sanitarnych w odpowiednie urządzenia i sprzęt i, co szczególnie jest ważne w handlu, wyposażenie pracowników w odzież i obuwie robocze.</u>
          <u xml:id="u-22.6" who="#PoselRobertStrak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Liga Polskich Rodzin podziela stanowisko Państwowej Inspekcji Pracy, że stan, jeżeli chodzi o zagadnienia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, w dalszym ciągu odbiega od takiego stanu, jaki powinien być. Nie jest dobrze. Owszem, widzimy wyraźnie na podstawie statystyk GUS-owskich, że ten stan się poprawia, ale poprawia się w stopniu niewystarczającym, z czym się wszyscy tutaj na sali stykamy. W tym miejscu pragnę podkreślić, że rosnąca konkurencja, dążenie pracodawców do redukcji kosztów prowadzenia działalności powodowały ograniczenia przez nich nakładów na bezpieczeństwo i higienę pracy. Sytuacji nie sprzyja też znaczny poziom bezrobocia. Mam nadzieję, że plany rządu, a szczególnie niektórych ministrów, którzy od 2007 r. chcą na polski rynek pracy dopuścić tanią siłę roboczą z Rumunii, Bułgarii i Ukrainy, nie zostaną zrealizowane, ponieważ jeżeli doszłoby to do skutku, to stan bezpieczeństwa i higieny pracy jeszcze by się obniżył, a poza tym, co może nie jest tematem mojego dzisiejszego wystąpienia, znacznie by spadła wysokość wynagrodzeń. Mam nadzieję, że te niekorzystne tendencje w rządzie zostaną powstrzymane.</u>
          <u xml:id="u-22.7" who="#PoselRobertStrak">Klub Parlamentarny Liga Polskich Rodzin z niepokojem dostrzega również niewłaściwe podejście znacznej części pracodawców, zarówno krajowych jak i zagranicznych, do kwestii bezpieczeństwa pracy. Pojawia się to w szczególności w świadomym lekceważeniu przez nich przepisów i tolerowaniu odstępstw od zasad bezpiecznej higieny pracy. Niestety jest tak, że często z przyczyn ekonomicznych i ze względu na małe kary, represje, które można zastosować w stosunku do nieuczciwych pracodawców - powtarzam: do nieuczciwych pracodawców - pracodawcom opłaca się łamać te przepisy.</u>
          <u xml:id="u-22.8" who="#PoselRobertStrak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Bardzo niepokojącym przykładem jest sytuacja w budownictwie. W sektorze tym w latach 2000-2003 systematycznie malała liczba wypadków śmiertelnych. Niestety ta tendencja nie miała się długo utrzymać. W 2004 r. zginęło więcej osób niż w 2003 r. - w 2003 r. zginęło 88 osób, a w 2004 r. - już 95. Natomiast rok 2005 w tym zakresie jest jeszcze gorszy, ponieważ ta liczba wzrosła do 106, czyli mamy tutaj do czynienia zdecydowanie z tendencją negatywną. Trzeba mieć świadomość, że co piąty człowiek, który zginął w naszym kraju w miejscu pracy w 2005 r., zatrudniony był w budownictwie. To jest bardzo niepokojący sygnał.</u>
          <u xml:id="u-22.9" who="#PoselRobertStrak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Liga Polskich Rodzin z wielkim niepokojem przyjął informację o tym, że 2005 r. był kolejnym już rokiem, w którym w obszarze bezpieczeństwa pracy była jeszcze gorsza sytuacja, jeśli chodzi o przestrzegania praworządności w stosunkach pracy, niż w latach poprzednich. Musimy jednak pamiętać, że niestety sytuacja gospodarcza w naszym kraju nie zmienia się w najlepszy sposób, ona się nieraz zmienia lepiej w statystykach rządowych, a niestety rzeczywistość jest taka, jaka jest, i póki będzie się utrzymywać duże bezrobocie, to ten stan rzeczy nie może się zmienić w dużym stopniu.</u>
          <u xml:id="u-22.10" who="#PoselRobertStrak">Za alarmującą uznajemy skalę niektórych nieprawidłowości, szczególnie tych, które pozbawiają pracowników i ich rodziny możliwości zaspokajania nawet podstawowych potrzeb. Tutaj wymieniałem, ilu to osobom nie wypłacono wynagrodzeń, mówiliśmy tu o setkach tysięcy osób. W szczególności, tak jak mówili moi przedmówcy, chodzi o kwestię niewypłacania wynagrodzeń, a przecież pamiętajmy, że za dobrą pracę należy się godna płaca, a niestety nie wszyscy pracodawcy o tym pamiętają.</u>
          <u xml:id="u-22.11" who="#PoselRobertStrak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nasz klub jest świadomy tego, że by dokonać zmian w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, trzeba wypracować szereg mechanizmów stymulujących współpracę wszystkich instytucji, organów i organizacji, działających w sferze ochrony pracy, nie wyłączając Wysokiej Izby. Należy zmodyfikować prawo w kierunku pozwalającym na skuteczniejsze egzekwowanie przestrzegania przepisów.</u>
          <u xml:id="u-22.12" who="#PoselRobertStrak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-22.13" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-22.14" who="#PoselRobertStrak"> Pozwolę sobie, panie marszałku, na krótkie przedłużenie. W mojej ocenie zmiany do ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy, które proponuje pan prezydent Lech Kaczyński, są pozytywne w wielu zagadnieniach. Uważamy, że słuszne jest utrzymanie - i tutaj mówił o tym też poseł Krasoń - podporządkowania Państwowej Inspekcji Pracy Sejmowi. Uważamy, że ograniczenie składu Rady Ochrony Pracy jest też słuszne. Powierzenie Państwowej Inspekcji Pracy kontroli przestrzegania przepisów dotyczących legalności zatrudnienia, wykonywania innej pracy zarobkowej oraz wykonywania pracy przez cudzoziemców też jest jak najbardziej właściwe. Nie ma sensu, żeby to rozdzielać między Państwową Inspekcję Pracy a wojewodę.</u>
          <u xml:id="u-22.15" who="#PoselRobertStrak">Uważamy również za słuszną kwestię wprowadzenia nowego przepisu do Kodeksu karnego. Natomiast apelujemy tutaj i do pana prezydenta, i do Wysokiej Izby o to, aby status inspektora pracy Państwowej Inspekcji Pracy został utrzymany, żeby inspektor pracy nadal był organem, bo widzimy, że to rozwiązanie sprawdziło się, sprawdza się i nie trzeba zmieniać dobrych rozwiązań.</u>
          <u xml:id="u-22.16" who="#PoselRobertStrak">Uważamy również, że należy się zastanowić, czy nie powinna być wprowadzona kadencyjność funkcji głównego inspektora pracy. Takie rozwiązanie powodowałoby, że stabilizacja inspekcji pracy była większa i byłaby zapewniona apolityczność.</u>
          <u xml:id="u-22.17" who="#PoselRobertStrak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nasz klub z uznaniem odnosi się do sprawozdania i do działalności Państwowej Inspekcji Pracy. Będziemy oczywiście głosować za przyjęciem tego sprawozdania. Chciałbym tutaj zarówno pani minister, jak i wszystkim pracownikom Państwowej Inspekcji Pracy podziękować za ich pracę, za ich wkład na rzecz naszego wspólnego dobra. Mam nadzieję, że właśnie Państwowa Inspekcja Pracy i NIK będą tymi wzorcami działania, które będą naśladować inne organa kontrolne, które mają w naszym kraju niestety gorszą opinię, że właśnie inspekcja i NIK będą wyznacznikami jakości pracy organów kontrolnych, że np. nadzór budowlany będzie szedł w tym kierunku, żeby podnieść jakość swojego działania, bo te dwie instytucje pokazują, że można być organem kontrolnym i można mieć uznanie i szacunek zarówno kontrolowanych, jak i pracowników. Dziękuję bardzo za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-22.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#WicemarszalekJanuszDobrosz">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#WicemarszalekJanuszDobrosz">Proszę o zabranie głosu pana posła marszałka Józefa Zycha z Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#WicemarszalekJanuszDobrosz">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#PoselJozefZych">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Sprawozdanie głównego inspektora pracy z działalności w 2005 r., tak jak i poprzednie sprawozdania, kiedy głównymi inspektorami pracy byli Tadeusz Zając i pani Hintz, jest sprawozdaniem rzetelnie przygotowanym, przedstawiającym najistotniejsze problemy, natomiast zadaniem Sejmu, jeżeli ta debata ma mieć sens, nie jest powtarzanie tego, co nam mówi pani inspektor w swoim sprawozdaniu, ale analiza poszczególnych problemów, na które zwraca się uwagę.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#PoselJozefZych">Chciałbym wobec tego w tym duchu rozpocząć od jednej rzeczy - pozytywnego wniosku o zmniejszeniu ilości wypadków śmiertelnych. Ale to nie jest do końca prawda. I to nie jest wina Państwowej Inspekcji Pracy. Kiedy byśmy przeanalizowali akta śmiertelnych wypadków drogowych i nie tylko, prowadzone przez zakłady ubezpieczeń, które są upoważnione do prowadzenia obowiązkowych ubezpieczeń komunikacyjnych, to okazałoby się, w ilu to przypadkach próbowano zafałszować albo zafałszowano wypadki przy pracy - i to z wielu względów. Powód pierwszy: zakłady ubezpieczeń z tytułu odpowiedzialności cywilnej, jeżeli inaczej się zakwalifikuje, odpowiadają. Po drugie, bardzo często chodzi również o problem odpowiedzialności kierowników zakładów pracy tam, gdzie było rażące naruszenie prawa dotyczące warunków technicznych.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#PoselJozefZych">Pan poseł Szwed zwrócił uwagę na jedną kluczową sprawę, że nie można osiągnąć efektu bez współdziałania wszystkich organów. Nam obecnie brakuje bardzo istotnej rzeczy - i znów nie jest to wina Państwowej Inspekcji Pracy - a mianowicie jak problem wypadkowości, wypadków śmiertelnych i ciężkich, wygląda z punktu widzenia odpowiedzialności karnej i jak prokuratorzy i sądy reagują na tego typu wypadki. Gdybyśmy mieli tę ocenę, tobyśmy zobaczyli, że jest to również nieskuteczne działanie. To działanie powinno być podejmowane, jeżeli ma spełnić wymogi, również od tej strony. Sądzę, że przyjdzie - powinien przyjść - taki czas, że można będzie podjąć taką analizę i przeprowadzić wszechstronnie, ze wszystkich punktów widzenia, biorąc pod uwagę wypadki, ich odnotowanie w prokuraturze, w zakładach ubezpieczeń itd. To jest problem, który występuje co najmniej od dziesięciu lat. I tu nie jestem optymistą. Porównajmy sprawozdania. Ciągle mamy te same problemy: błędy w nawiązywaniu i rozwiązywaniu stosunków pracy, świadectwa pracy, opinie, urlopy, ekwiwalenty, wynagrodzenia. Tak więc jest to problem, który nagminnie występuje w Polsce. Jak popatrzymy z tego punktu widzenia, to, niestety, nie możemy powiedzieć, że na tych odcinkach jest zdecydowany postęp, bo to zależy od tego, jak ustawimy analizę. Trzeba to przeanalizować również z uwzględnieniem liczby zatrudnionych. A zatem jest to zjawisko groźne. Pamiętam doskonale, że kiedy ostatnio pani Hintz składała sprawozdanie Sejmowi, to była mowa o 300 tys. porad udzielonych pracownikom. Obecnie liczba porad wynosi grubo ponad milion, zakłady pracy zatrudniają radców prawnych, duże zakłady mają taki obowiązek, bo nikt nie zwolnił ich ze stosowania ustawy o radcach prawnych, i sytuacja wcale nie jest prosta. Na to wszystko nakłada się jeszcze jedna kwestia, a mianowicie, Wysoki Sejmie, wczoraj przyjęliśmy osiemnastą nowelizację Kodeksu pracy i ciągle, od wielu lat, są podejmowane dyskusje, a w jaką stronę powinno się iść na przykład z zawieraniem stosunku pracy. Ile to razy zmienialiśmy koncepcje prawne, jeśli chodzi o umowę na czas określony, jedna, druga, trzecia, kiedy się przekształca w umowę na czas nieokreślony, ponadto problem ciągle występujący umów cywilnoprawnych zawieranych z młodzieżą, umów cywilnoprawnych z pracownikami. To są zagadnienia obecnie znane i wielokrotnie mamy tu czynienia z próbą obchodzenia prawa. Możemy w związku z tym zwracać się do pracodawców, do wszystkich, i mówić, że to wszystko jest wynikiem niejasności i ciągle apelować o zmianę przepisów. Wysoki Sejmie, no nie tak. W przypadku każdego problemu mamy jakąś wiarę, że tylko za pomocą przepisów to naprawimy. Nie. Na przykład w tym sprawozdaniu, w części dotyczącej proponowanych czy postulowanych zmian, pani inspektor mówi w imieniu Państwowej Inspekcji Pracy, że jednym z takich problemów jest trudność z ustaleniem uprawnień dla pracownika, który wykonuje swoje czynności stale poza zakładem pracy, czyli problem interpretacji miejsca pracy i stałego wykonywania czynności. No to już jest ze strony zakładów pracy totalne niedbalstwo, bo w procesach sądowych wielokrotnie odnoszono się do zagadnienia, co to znaczy ˝zakład pracy˝ i ˝stałe miejsce wykonywania swoich czynności˝. A co więcej, przecież w takim wypadku zakład pracy ma obowiązek ustalić w sposób jednoznaczny w umowie o pracy tego typu sytuacje, od których uzależnione są uprawnienia pracownika. Czyli z jednej strony obecnie mamy ogromną liczbę przypadków dobrej działalności doradczej i sprawują to organizacje prawnicze, z drugiej strony dochodzi do tego, że dyskutujemy o tym, jak to było wczoraj podczas rozpatrywania zmiany Kodeksu postępowania cywilnego, czy sąd ma zwracać uwagę radcy prawnemu i adwokatowi na nieformalności dotyczące pism procesowych i postępowania dowodowego. Tak więc jest w Polsce jakaś ogromna niechęć do zrozumienia istoty prawa i jego stosowania. To jest zagadnienie bardzo ważne dla Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#PoselJozefZych">Sądzę, że Państwowa Inspekcja Pracy wykonuje bardzo dobrą robotę, gdy chodzi o problem badania warunków zatrudnienia w rolnictwie. Wiemy, że uprawnienia Państwowej Inspekcji Pracy w stosunku do indywidualnych rolników są zupełnie inne. To jest tylko zagadnienie, powiedzmy, pomocy w jakimś sensie, lustracji i wyciągania wniosków. W rolnictwie mamy do czynienia z ogromną liczbą wypadków, w szczególności gdy chodzi o wypadki wśród dzieci, które także są zatrudniane siłą rzeczy w rolnictwie. Tak więc jest to sprawa bardzo istotna, która jednocześnie wymaga w przyszłości jednoznacznego rozstrzygnięcia, jeśli chodzi o problemy dotyczące uprawnień Państwowej Inspekcji Pracy. Tak nie może być tam w nieskończoność, jeżeli chcemy skutecznie przeciwdziałać wypadkom.</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#PoselJozefZych">Pan poseł Strąk podniósł tutaj problem uprawnień Państwowej Inspekcji Pracy.</u>
          <u xml:id="u-24.5" who="#PoselJozefZych">Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego, od kiedy pamiętam, stał na stanowisku niezależności Państwowej Inspekcji Pracy od organów administracji państwowej. Stąd też zawsze, kiedy dyskutowano o tym, zupełnie niepotrzebnie, czy podporządkować Państwową Inspekcję Pracy ministerstwu, czy nie, uważaliśmy, że konieczna jest niezależność tej instytucji, w sytuacji, kiedy mamy wielu zatrudnionych w sferze, nazwijmy to umownie, budżetowej czy państwowej, że to podporządkowanie jest niedopuszczalne. A zatem te dyskusje były również zbędne. Jeśli dzisiaj pan poseł Strąk apeluje do wszystkich, aby ten status zachować, to ja pytam: do kogo? Jeżeli Sejm ma uchwalić zmianę ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy, to apelujmy do siebie i przede wszystkim starajmy się, żeby doprowadzić do takich regulacji, które są absolutnie niezbędne.</u>
          <u xml:id="u-24.6" who="#PoselJozefZych">Wysoki Sejmie! Uwagi Państwowej Inspekcji Pracy są niezwykle ważne, jeżeli chodzi o problemy stosowania prawa, a także informowania o tych przepisach, które nie zdają egzaminu.</u>
          <u xml:id="u-24.7" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-24.8" who="#PoselJozefZych"> Ja w Sejmie wielokrotnie, podczas rozpatrywania sprawozdań, informacji I prezesa Sądu Najwyższego, Trybunału Konstytucyjnego, odwoływałem się właśnie do ustaleń Państwowej Inspekcji Pracy. Sądzę, że powaga sprawy i sytuacja, jaka jest obecnie w Polsce, a także żądanie, żeby jak najwcześniej - wczoraj pytano o to przedstawicieli rządu - przyjąć nowy kodeks pracy, wymagają przede wszystkim rozsądku i analizy nie tylko pod kątem zmiany przepisów, ale przede wszystkim jak zmobilizować wszystkich, którzy odpowiadają za stosowanie prawa pracy, do jego przestrzegania i do tego, by zawsze pamiętali, że pracownik w stosunkach pracy jest stroną słabszą ekonomicznie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-24.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Wojciech Olejniczak)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Dziękuję, bardzo panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Głos zabierze pani poseł Anna Sobecka, Ruch Ludowo-Narodowy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#PoselAnnaSobecka">Dziękuję bardzo, panie marszałku!</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#PoselAnnaSobecka">Wysoka Izbo! Pani Minister! I Kierownictwo Państwowej Inspekcji Pracy! Drodzy państwo, trudno w kilku słowach podsumować całą działalność Państwowej Inspekcji Pracy. Obejmuje ona zbyt duży zakres, dlatego skupię się krótko na jednym zagadnieniu, jednym, ale za to obrazującym dość dobrze całokształt spraw, nad którymi warto się moim zdaniem zastanowić.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#PoselAnnaSobecka">Szanowni państwo, otóż efekty działalności kontrolnej Państwowej Inspekcji Pracy są, jak co roku, imponujące. Jest to zresztą, jak powtarzam, jedna z nielicznych instytucji, co do działania których nie można mieć większych zastrzeżeń. Tak więc w wyniku działalności kontrolnej inspektorów pracy wyegzekwowano dla pracowników wypłatę zaległych wynagrodzeń, wyeliminowano nieprawidłowości w przestrzeganiu przepisów o czasie pracy, zlikwidowano bezpośrednie zagrożenia dla życia i zdrowia pracowników. I to oczywiście jest wielka zasługa inspekcji pracy, ale, proszę państwa, nie można zapomnieć, że te, tak skuteczne - co do tego nie ma wątpliwości - działania podejmowane są jedynie w stosunku do pracowników, pracowników, a więc osób zatrudnionych na podstawie tylko i wyłącznie umowy o pracę. Cała pozostała, tak liczna przecież rzesza osób pracujących bądź to na podstawie umowy cywilnoprawnej, bądź samozatrudniających się jest praktycznie całkowicie wyłączona spod nadzoru Państwowej Inspekcji Pracy. Oznacza to, że osób tych nie dotyczą ani przepisy Kodeksu pracy, ani też żadne inne przepisy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy. I dlatego, Wysoka Izbo, śmiem twierdzić, że przytoczone w sprawozdaniu Państwowej Inspekcji Pracy dane są niepełne. Niepełne w tym sensie, że dotyczą tylko pewnego fragmentu rzeczywistości dotyczącej rynku pracy. Oczywiście przyczyną tego stanu rzeczy nie jest zaniedbanie inspekcji pracy. Inspektorzy po prostu w żaden sposób nie mogą kontrolować osób zatrudnionych na innej podstawie niż umowa o pracę. Dlatego, proszę państwa, dochodzi do takich paradoksów, że za wypadek przy pracy uznaje się wypadek komunikacyjny osoby zatrudnionej na podstawie umowy o pracę, natomiast wypadkiem takim nie jest na przykład upadek pracownika z rusztowania na budowie, jeżeli okaże się, że był on zatrudniony na przykład na podstawie umowy o dzieło. Dlatego, Wysoka Izbo, przyjmując sprawozdanie z działalności Państwowej Inspekcji Pracy za rok 2005, zastanówmy się również nad możliwościami tej instytucji w kontekście wymagań współczesnego rynku pracy.</u>
          <u xml:id="u-27.3" who="#PoselAnnaSobecka">Ja bardzo cenię obecne kierownictwo inspekcji pracy i wiem, że pragnie ono poddać tę instytucję gruntownej reformie. Przypomnę tutaj, że ustawa o Państwowej Inspekcji Pracy została wprowadzona w 1981 r., czyli w zupełnie innej sytuacji społeczno-gospodarczej. Jednak nawet najlepsze kierownictwo nie będzie w stanie nic zrobić bez koniecznych zmian legislacyjnych. I tutaj, szanowni państwo, nasza rola jest bardzo duża. Jednak, aby wprowadzić pożądane zmiany, trzeba przede wszystkim w należyty sposób rozumieć problemy naszego rynku pracy.</u>
          <u xml:id="u-27.4" who="#PoselAnnaSobecka">Wysoka Izbo! Obecny rząd jest rządem naprawy państwa. Ale, aby coś naprawić, konieczna jest najpierw właściwa diagnoza. Diagnoza, którą dostajemy obecnie do rąk, jest diagnozą fragmentaryczną i niepełną. Musimy podjąć wysiłek, Wysoka Izbo, wspólnie z kierownictwem Państwowej Inspekcji Pracy w celu postawienia właściwej diagnozy, a następnie przeciwdziałać niewłaściwym postawom na szeroko, a nie wąsko rozumianym rynku pracy. Nie da się jednak tego zrobić bez właściwych, a nie kosmetycznych zmian legislacyjnych. Inspekcja pracy powinna dostać do ręki środki działania, instrumenty działania, które obejmują wszystkie formy zatrudnienia i cały rynek pracy.</u>
          <u xml:id="u-27.5" who="#PoselAnnaSobecka">Na koniec chciałabym podziękować całemu kierownictwu Państwowej Inspekcji Pracy za inspirację oraz wysiłki zmierzające do poprawy sytuacji na naszym rynku pracy. Życzę pani minister, aby we współpracy z obecnym rządem i Wysoką Izbą zdołała wprowadzić zmiany niezbędne, zwłaszcza co do ochrony tych najsłabszych, najbardziej wykorzystywanych, tych, którzy, choć pracują, formalnie nie są pracownikami i nie korzystają z żadnej ochrony, w tym również ochrony Państwowej Inspekcji Pracy. To, szanowni państwo, musi się zmienić. Dlatego jeszcze raz dziękuję kierownictwu i dziękuję państwu za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-27.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Dziękuję bardzo pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Przechodzimy w takim razie do zadawania pytań.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Zapisało się 17 posłów.</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Czy jeszcze ktoś chciałby się dopisać?</u>
          <u xml:id="u-28.4" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Pan poseł Kalemba, bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-28.5" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-28.6" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Ustalam czas zadawania pytania na jedną minutę.</u>
          <u xml:id="u-28.7" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Jako pierwsza pytanie zada pani poseł Danuta Jazłowiecka, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#PoselDanutaJazlowiecka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej otworzyło przed nami nowe możliwości - mam tu na myśli przede wszystkim te możliwości związane z pozyskiwaniem środków unijnych. Dzięki pozyskiwaniu dodatkowych pieniędzy możemy usprawnić działalność Państwowej Inspekcji Pracy, szczególnie w zakresie działalności związanej z prowadzeniem kampanii prewencyjnych, szkoleń czy konkursów, oraz możemy szybciej dostosować przepisy prawa pracy do wymagań Unii Europejskiej. W sprawozdaniu zabrakło mi odpowiedzi na pytanie, ile pieniędzy zostało pozyskanych w 2005 r. na działania podejmowane bezpośrednio lub pośrednio przez Państwową Inspekcję Pracy. Myślę, że warto byłoby też zapoznać się z danymi dotyczącymi wykorzystania środków unijnych przez tych przedsiębiorców, którzy dostosowują warunki pracy w swoich firmach do unijnych przepisów. Czy państwo mogą udzielić mi odpowiedzi na pytanie, jakie sumy udało się pozyskać firmom na ten cel? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Pani poseł Ewa Wolak, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#PoselEwaWolak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Przedłożone sprawozdanie ilustruje pracę inspektorów Państwowej Inspekcji Pracy i stanowi podstawę do szerszej dyskusji na temat samej inspekcji, kierunków jej działania, jak i problematyki wiążącej się z ochroną pracy, zwłaszcza w kontekście członkostwa Polski w Unii Europejskiej, a także w kontekście podjęcia przez Sejm prac nad nowelizacją ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#PoselEwaWolak">Pani minister, w jakim stopniu wykorzystywane są pomocowe środki unijne na poprawę bezpieczeństwa i higieny pracy zarówno przez Państwową Inspekcję Pracy, jak też pracodawców? Czy Państwowa Inspekcja Pracy wspiera polskich obywateli pracujących za granicą w dochodzeniu swoich roszczeń? Czy prowadzi współpracę z zagranicznymi urzędami odpowiedzialnymi za nadzór nad warunkami pracy i zatrudnienia pracowników, polskich obywateli pracujących za granicą? Przedstawione w sprawozdaniu wyniki kontroli nie napawają optymizmem, dlatego pragnę zapytać, czy nie należy zwiększyć działalności informacyjnej i profilaktycznej, zwłaszcza w kontekście nieustannie zmieniającego się prawa. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Pan poseł Jerzy Budnik, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#PoselJerzyBudnik">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoki Sejmie! Zgodzi się pani minister ze mną, że w związku z wciąż dużym bezrobociem, które skutkuje wyjazdami zarobkowymi na Zachód, na czym traci budżet państwa, powinno nam zależeć na powstawaniu u nas w kraju nowych miejsc pracy.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#PoselJerzyBudnik">Miejsca pracy powstają głównie w nowo budowanych zakładach, warsztatach i sklepach. Najczęściej jest tak, że ich inwestorzy, szczególnie ci mali i średni, z powodów finansowych rozkładają inwestycję na etapy, przez co budowa trwa wiele lat. Wtedy zaczyna się problem. Dochodzą do mnie sygnały, że inspektorzy PIP-u, powołując się na zarządzenie nr 18/203 głównego inspektora pracy z 5 grudnia 2003 r. w sprawie ustalenia zasad przeprowadzania kontroli zgodności wykonania obiektu budowanego z projektem, nie wyrażają zgody na częściowe oddanie do użytku obiektu, mimo iż ukończona już część jest zgodna z projektem i spełnia wszystkie wymagania w zakresie BHP.</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#PoselJerzyBudnik">Niekiedy do ukończenia całej inwestycji brakuje piętra, nieraz hali, drugiej, trzeciej, a nieraz magazynu. Ale w tym, co już wykonano, można prowadzić działalność gospodarczą, a za zarobione w ten sposób pieniądze można przyspieszyć zakończenie całej inwestycji. W ślad za sprzeciwem inspektora PIP-u częściowego oddania do użytku obiektu odmawia nadzór budowlany, bo takie jest prawo.</u>
          <u xml:id="u-33.3" who="#PoselJerzyBudnik">Pani minister, czy postępowanie PIP-u jest racjonalne, czy w tej sprawie nie jesteście zbyt nadgorliwi? Kiedy przestanie obowiązywać to nieżyciowe, zbyt restrykcyjne zarządzenie albo kiedy zamierza je pani zliberalizować?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Panie pośle, proszę zmierzać do finału.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#PoselJerzyBudnik">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Prosiłbym o przestrzeganie czasu.</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Pan poseł Marek Polak, Prawo i Sprawiedliwość. Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-36.3" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Pan poseł Jan Jarota, Liga Polskich Rodzin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#PoselJanJarota">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Czy Państwowej Inspekcji Pracy znany jest problem działalności związków zawodowych na terenie super- i hipermarketów? W ilu sklepach wielkopowierzchniowych działają organizacje pracownicze i czy są znane przypadki zwolnień z pracy tych pracowników, którzy próbują zakładać związki zawodowe w hipermarketach? Jaka jest skala tego zjawiska? Jakie interwencje w obronie pracowników walczących o swoje prawa podejmowane były przez Państwową Inspekcję Pracy? Jak wygląda skuteczność tych interwencji?</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#PoselJanJarota">Bulwersującymi zjawiskami są takie zjawiska, jak niewypłacanie lub nieregularne wypłacanie wynagrodzeń, nieprzestrzeganie czasu pracy, odpoczynku, nieudzielanie urlopów. Czy planuje się zaostrzenie sankcji karnych w związku z tymi naruszeniami praw pracowniczych? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Dziękuję. Pan poseł Edwart Ośko, Liga Polskich Rodzin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#PoselEdwardOsko">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Wiemy, że rynek pracy jest sprawą bardzo trudną i to zarówno ze strony pracodawców, jak i pracowników. Tutaj w Sejmie pracujemy nad tym, żeby stanowić takie ustawy, które będą uwzględniały interesy obu tych stron. Jednocześnie ze sprawozdania Państwowej Inspekcji Pracy wynika, że nie przestrzega się pracy w takich instytucjach jak banki, zakłady ubezpieczeniowe. W instytucjach, które mają duży zysk i dziwne jest, że nie przestrzegają prawa. Chodzi mi tu głównie o sprawy czasu pracy, pracy po godzinach, w godzinach nadliczbowych.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#PoselEdwardOsko">I chciałbym zapytać, ponieważ Sejm stanowi prawo, jak można z tej sytuacji wyjść, żeby to prawo było stosowane, a wręcz przestrzegane? Czy projekt przedłożony przez...</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-39.3" who="#PoselEdwardOsko">Panie marszałku, już kończę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Ale to proszę naprawdę kończyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#PoselEdwardOsko">Tak. Czy projekt przedłożony przez pana prezydenta jest wystarczający? Czy zdaniem Państwowej Inspekcji Pracy potrzebne są jeszcze inne działania, może jeszcze nawet poza ustanowionym prawem, w innym zakresie, w innych sferach? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Dziękuję bardzo. Pani poseł Izabela Jaruga-Nowacka, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#PoselIzabelaJarugaNowacka">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Jedna refleksja i dwa pytania.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#PoselIzabelaJarugaNowacka">Jeżeli martwimy się, że tak bardzo wielu naszych rodaków wyjeżdża zarobkowo, emigruje do Europy, to musimy mieć świadomość, że pierwszym czynnikiem jest oczywiście wysokość zarobków, ale drugim - godność pracy, warunki pracy, bezpieczeństwo pracy. I tutaj znacznie szybciej możemy coś zrobić, niż podnieść pensje, więc myślę, że warto się rzeczywiście nad takimi debatami jak dzisiejsza dłużej zastanowić.</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#PoselIzabelaJarugaNowacka">Dwa pytania, pani minister. Od 5 lat w Kodeksie pracy funkcjonuje rozdział: równe traktowanie, gdzie funkcjonuje zapis o przeciwdziałaniu dyskryminacji nie tylko ze względu na płeć, ale również na wiek. I w tym kontekście mam pytanie. Wiadomo też, że strategia lizbońska nakłada pewne zwiększone wskaźniki zatrudnienia zarówno osób starszych, w tym kobiet, jak i samych kobiet. Polska jest na absolutnie ostatnim miejscu w tabeli państw, czyli ma niezwykle niskie zatrudnienie tych dwóch grup społecznych. Jak pani widzi swoją rolę, żebyśmy mogli osiągnąć te wskaźniki strategii lizbońskiej?</u>
          <u xml:id="u-43.3" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-43.4" who="#PoselIzabelaJarugaNowacka"> Jeszcze chwilę, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-43.5" who="#PoselIzabelaJarugaNowacka">Po drugie, pisze pani na stronie 56 swojego sprawozdania o nierównym traktowaniu kobiet, zwłaszcza jeśli chodzi o aspekt zarobków. To jest niestety tendencja rosnąca. W 2003 r. było to 12,6%, w 2004 - 17,4%. Pani minister, z kim pani próbuje wypełnić 33 art. Konstytucji, żeby płace kobiet i mężczyzn były podobne? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Pan poseł Włodzimierz Stępień, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#PoselWlodzimierzStepien">Panie Marszałku! Pani Inspektor! Wysoka Izbo! Po pierwsze, zacznę od wyrażenia głębokiego żalu, że w tak ważnej debacie nie bierze udziału ani pani minister, ani nikt z najściślejszego kierownictwa resortu. W debacie, która ma tak fundamentalne znaczenie dla rynku pracy, dla zatrudnienia, dla poszanowania praw pracowniczych itd. Szczupłość czasu nie pozwala tu na rozwinięcie tego tematu. Nie odniosę się również do sprawozdania głównego inspektora, ale skorzystam z okazji, żeby zadać bardzo szczegółowe pytanie.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#PoselWlodzimierzStepien">Otóż, szanowna pani inspektor, w dniu 5 października 2006 r. popełnił samobójstwo pracownik biura powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Ostrowcu Świętokrzyskim. W przedmiotowej sprawie działania podjęła już prokuratora rejonowa w Opatowie oraz Państwowa Inspekcja Pracy. Z analizy artykułów prasowych wynika, że o sytuacji pracowników w wymienionym biurze powiatowym była powiadamiana Państwowa Inspekcja Pracy z sugestiami tych zawiadomień, że dochodzi do mobbingu.</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#PoselWlodzimierzStepien">Zadaję pytanie: jakie są ustalenia Państwowej Inspekcji Pracy, jakie wnioski i zalecenia Państwowa Inspekcja Pracy przekazała Ministerstwu Rolnictwa i Rozwoju Wsi, kierownictwu agencji? Środowisko pracowników czeka na te ustalenia i jest wstrząśnięte informacjami, które ukazały się w doniesieniach prasowych po tej tragicznej śmierci młodego pracownika. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Pan poseł Janusz Krasoń, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#PoselJanuszKrason">Panie Marszałku! Pani Minister! Podczas mojego oświadczenia w imieniu klubu nie poruszałem tego tematu, albowiem jest on bardzo drażliwy, delikatny, wywołujący klimat sensacji. Otóż, jak sądzę, zjawisko miało miejsce już wcześniej, ale w ostatnim czasie nasiliło się, mówi się o tym zwłaszcza w mediach. Chodzi mi mianowicie o problem, który ja określam jako dyskryminację w stosunkach pracy ze względu na przynależność partyjną albo za poglądy polityczne. O ile to dotyczy prezesów wielkich spółek, zwłaszcza Skarbu Państwa, można to jeszcze usprawiedliwić tym, że dokonuje się zmiany. Coraz częściej problem dyskryminacji, dezaprobaty dotyka jednak inne osoby. Głośna sprawa miała miejsce w jednym z kuratoriów, do którego dotarła lista z nazwiskami dyrektorów szkół, którzy sympatyzują z lewicą bądź są członkami Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Przed chwilą jeden z posłów pytał, czy nie występują zjawiska dyskryminacji pracowników ze względu na przynależność do związków zawodowych, a ja pytam, czy nie warto by było, również na tym etapie dzisiaj, przyjrzeć się i temu problemowi? To jest pierwsze pytanie. I drugie pytanie, bardzo konkretne. Polska w 2005 r. miała znaczący udział we współpracy międzynarodowej, zwłaszcza jeśli chodzi o kontakty z Ukrainą. Byliśmy tam dzięki Międzynarodowej Organizacji Pracy wiodącą instytucją przygotowującą ukraińskie służby inspekcji pracy do standardów europejskich. Silna pozycja. Czy będziemy to kontynuować? Pani minister, jaki jest stan tej współpracy? Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Pan poseł Mieczysław Walkiewicz, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#PoselMieczyslawWalkiewicz">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! W życiu zawodowym pełniłem kolejno dwie różne funkcje. Raz byłem szefem związków zawodowych, potem dyrektorem średniej wielkości zakładu pracy. Uczestniczyłem często w konstruowaniu, jak również w negocjowaniu regulaminów pracy. Jako dyrektor często potem stawiałem sobie pytanie, jak zachowałbym się wobec pewnych zdarzeń w zakładzie pracy, gdybym był na poprzednim stanowisku, gdybym był szefem związków zawodowych? Być może to doświadczenie dało mi możliwość innego patrzenia na warunki pracy w zakładzie pracy, ale tutaj chciałbym podnieść jeden istotny problem. Problem, który już był tutaj przed chwilą zaakcentowany, problem mobbingu w zakładach pracy. Chciałbym zapytać panią inspektor, jaka jest skala mobbingu w zakładach pracy i jakie działania zamierza podjąć główny inspektor pracy w celu minimalizacji tego zjawiska? Drugie pytanie, czy znana jest - w skali kraju - liczba zatrudnionych w Polsce obcokrajowców, zwłaszcza w sektorze budownictwa i w rolnictwie, których - wszystko na to wskazuje - w Polsce wciąż będzie przybywało, oraz czy wobec tej grupy pracowników są należycie przestrzegane przepisy BHP.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Pan poseł Aleksander Sopliński, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#PoselAleksanderSoplinski">Panie Marszałku! Pani Minister! Panie i Panowie Posłowie! Moje pytania dotyczą bezpieczeństwa pracy i czasu pracy w sektorze ochrony zdrowia. Mamy wprawdzie rząd Prawa i Sprawiedliwości, ale to prawo jest różne, przede wszystkim jeżeli chodzi o nieprzestrzeganie czasu pracy pracowników, głównie lekarzy w placówkach lecznictwa zamkniętego. Do czasu pracy nie wlicza się pracy na dyżurach. Lekarze po dyżurze, czyli po 24 godzinach pracy, w dalszym ciągu jeszcze pracują przez ponad 7 godzin. Proszę odpowiedzieć, czy taka praca jest bezpieczna? Czy to jest bezpieczeństwo pracy? Jest to dyskryminacja tej grupy zawodowej.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#PoselAleksanderSoplinski">Następnie problem bezpieczeństwa pracy w placówkach, jeżeli chodzi o wyposażenie w bieliznę, w obuwie. Właściwie gdyby nie firmy farmaceutyczne, to lekarze i pielęgniarki nie mieliby w czym chodzić do pracy. Jak ten problem bezpieczeństwa rozwiązać? Poza tym, jeżeli chodzi o choroby zawodowe, to jak robotnik spadnie z rusztowania, to jest fakt medialny, a jeżeli lekarz zapada na chorobę zawodową, to już medialne nie jest, a ta grupa ciągle rośnie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-51.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Pan poseł Tomasz Markowski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#PoselTomaszMarkowski">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#PoselTomaszMarkowski">Jedną z najbardziej zatrważających statystyk zawartych w przekazanym nam przez głównego inspektora pracy raporcie jest kwestia wypadków osób pracujących w gospodarstwach rolnych. Szczególnie w tym miejscu istotny wydaje się problem wprowadzenia do programów nauczania w szkołach i gimnazjach znajdujących się na terenach wiejskich zasad, programów dotyczących bezpieczeństwa dzieci w gospodarstwach rolnych. Pytanie mam takie, czy w 2005 r., czy teraz, główny inspektor pracy podejmował jakieś określone działania właśnie w celu propagowania zasad bezpieczeństwa i higieny pracy w szkołach na terenach wiejskich? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Pani poseł Maria Teresa Nowak, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#PoselMariaTeresaNowak">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Najpierw swoje pytanie skieruję do przewodniczącego Rady Ochrony Pracy, która podlega Sejmowi.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#PoselMariaTeresaNowak">Rzeczywiście, niemalże prawie po roku rozpatrujemy informację rządu, to jest niepokojąca sytuacja. Panie przewodniczący, czy coś można w tym względzie zrobić, żeby jednak przyspieszyć prace nad informacją, abyśmy debatowali nad faktycznym stanem, a nie nad stanem sprzed roku? To jest jedna sprawa. I pytanie do pani minister, stan bezpieczeństwa w górnictwie, wypadki w górnictwie to jest tragedia nie tylko tych rodzin, ale tragedia dla nas wszystkich. Czy jakieś nowe zadania postawiła sobie pani minister w zakresie poprawy bezpieczeństwa pracy pod ziemią? Ostatnia sprawa to rozliczanie czasu pracy. Rozliczanie czasu pracy dla przedsiębiorców to jest koszmar. Czy są planowane jakieś zmiany, czytelne dla wszystkich, dla pracowników i dla pracodawców? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Pani poseł Krystyna Ozga, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#PoselKrystynaOzga">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z wielką uwagą wysłucham informacji pani minister i mam do tej informacji następujące pytania.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#PoselKrystynaOzga">Pierwsze, czy Państwowa Inspekcja Pracy zajmowała się w roku sprawozdawczym 2005 problemami bezpieczeństwa i higieny pracy w komisariatach i na posterunkach Policji? Jakie z tego wypłynęły wnioski? Pytanie drugie, czy stwierdzone nieprawidłowości w 9 izbach celnych i kilku składach podatkowych, zlokalizowanych na terenie tych izb, zostały w nakazanym terminie usunięte? I pytanie trzecie, jak kształtuje się przestrzeganie przepisów dotyczących bezpieczeństwa przy pracach manewrowych w transporcie kolejowym? Czy wszystkie kontrolowane jednostki opracowały wykazy prac szczególnie niebezpiecznych oraz czy należycie dokumentowano oceny ryzyka zawodowego? Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Pan poseł Witold Bałażak, Liga Polskich Rodzin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#PoselWitoldBalazak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pani Minister! Debatujemy nad przedstawionym Wysokiej Izbie sprawozdaniem głównego inspektora pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w roku 2005.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#PoselWitoldBalazak">Moje pytanie dotyczy określenia największych, zdaniem pani minister, problemów i zagrożeń - dotyczących szeroko pojętego bezpieczeństwa pracy, przestrzegania przez pracodawców prawa pracy - które wynikają z analiz prowadzonych przez inspekcję pracy, oraz ich charakterystyki w funkcji czasu. Od maja ubiegłego roku, jak czytamy w przedstawionym sprawozdaniu, do zadań Inspekcji Pracy należy również współpraca z podobnymi urzędami państw członkowskich Unii Europejskiej. Czy można już pokusić się o ocenę tej współpracy choćby w kontekście porównania naszej sytuacji, polskich problemów w dziedzinie prawa pracy i bezpieczeństwa pracy w stosunku do innych państw? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Pan poseł Józef Stępkowski, Samoobrona.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#PoselJozefStepkowski">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Rada Ochrony Pracy wyraziła szczególny niepokój w związku ze stanem bezpieczeństwa i higieny pracy w budownictwie. Jakie działania podjęła Państwowa Inspekcja Pracy, aby jak najbardziej zminimalizować zagrożenia życia i zdrowia pracowników w tej konkretnej dziedzinie gospodarki? Niepokój Rady Ochrony Pracy budzą także nieprawidłowości w obszarze prawnej ochrony pracy, do których zaliczyć należy przede wszystkim nierzetelne prowadzenie ewidencji czasu pracy, nieprawidłowości w dokumentacji zatrudniania pracowników oraz w sferze wypłaty wynagrodzeń i innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy. Czy zakłady, w których kolejny raz wykryto takie nieprawidłowości dotyczące wynagrodzeń i innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy, zostały pociągnięte do odpowiedzialności i wypłaciły swoim pracownikom należne im brakujące kwoty? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Pan poseł Stanisław Kalemba, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#PoselStanislawKalemba">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Mam takie pytanie: Czy w zakresie współpracy międzynarodowej Państwowa Inspekcja Pracy zajmowała się, powiedziałbym, takimi mafijnymi układami jak za czasów niewolnictwa, jeżeli chodzi o Italię, Apulię - nie będę tego szeroko rozwijał - bo w informacji jest omówiona współpraca z innymi państwami, a na temat Italii nic nie ma? Czy w przypadku innych państw można się tego spodziewać? Czy Państwowa Inspekcja Pracy nie powinna się tym w większym stopniu zainteresować?</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#PoselStanislawKalemba">Kolejna sprawa. Zawodowo zajmowałem się bezpieczeństwem pracy w rolnictwie, pracowałem w produkcji rolnej. Chodzi o czynnik ekonomiczny, bo Państwowa Inspekcja Pracy zwraca na to uwagę. W rolnictwie mamy dzisiaj sprzęt, który liczy sobie 40-50 lat, chociażby ciągniki, brak osłon, tam nie ma takich możliwości, a więc strona ekonomiczna. I pytanie: Jeżeli chodzi o wypadki, szczególnie wśród dzieci w rodzinach rolniczych, jak wygląda współpraca z KRUS i czy ta liczba wypadków wzrasta czy maleje?</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#PoselStanislawKalemba">I ostatnie pytanie: Co się dzieje, że w kolejnych latach pogarsza się sytuacja, jeżeli chodzi o przestrzeganie przepisów dotyczących zatrudniania pracowników, brakuje podpisanych umów, w których są określone warunki? Z danych wynika, że co roku to się pogarsza. Trudno mieć zastrzeżenia co do pracy inspekcji, bo sprawozdania są rzetelne, ale niestety skuteczność tutaj jest nie taka. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-63.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Pan poseł Mirosław Pawlak, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#PoselMiroslawPawlak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Inspektor! Ma trzy pytania: Czy w ramach planu pracy Główny Inspektorat Pracy przeprowadzał na przestrzeni roku sprawozdawczego 2005 kontrole wykonania zadań z zakresu bezpieczeństwa pracy w niektórych jednostkach wojskowych, aresztach śledczych i zakładach karnych oraz jakie są wyniki tych kontroli?</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#PoselMiroslawPawlak">Jak kształtuje się obraz bezpieczeństwa w przedsiębiorstwach wytwarzających energię elektryczną i gaz? Proszę o podanie ewentualnych wypadków śmiertelnych.</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#PoselMiroslawPawlak">Pytanie trzecie. Jak kształtował się i z jakim efektem udział Państwowej Inspekcji Pracy w rozwiązywaniu sporów zbiorowych pracy? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-65.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Pan poseł Jarosław Urbaniak, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#PoselJaroslawUrbaniak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Polskie urzędy skarbowe zatrudniają bardzo wiele osób nie na mocy umowy o pracę, ale na mocy umowy zlecenia. Problem jest poważny, ponieważ te osoby są zatrudniane przez całe lata. Umowy zlecenia zazwyczaj są zawierane na krótki okres, przeważnie miesiąc, i są regularnie ponawiane. Jakiś czas temu powstało forum internetowe, na którym informacjami o sytuacji w urzędzie skarbowym wymieniają się pracownicy urzędu. Jest to dobre, bo można się dowiedzieć, jak przedstawia się rzeczywiście sytuacja w urzędach skarbowych. Na tym forum można się dowiedzieć przede wszystkim, że sprawa została zauważona, ale naczelnicy urzędów skarbowych w dużych ośrodkach - tam, gdzie istnieje więcej niż jeden urząd skarbowy - wymieniają się takimi pracownikami, żeby liczba umów zleceń nie była większa niż 6 i żeby był 6-miesięczny okres zatrudnienia.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-67.2" who="#PoselJaroslawUrbaniak"> Na tym forum internetowym można się także dowiedzieć - panie marszałku, już kończę - że Państwowa Inspekcja Pracy nigdzie w kraju tym problemem się nie zainteresowała. Moje pytanie więc brzmi: Czy inspekcja pracy ma zamiar zainteresować się tym problemem? Inspektorzy Państwowej Inspekcji Pracy w urzędach skarbowych bywają bowiem tylko wtedy, kiedy są imieniny pana naczelnika. Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-68.2" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Głos zabierze główny inspektor pracy pani Bożena Borys-Szopa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Przepraszam bardzo za chaos, ale starałam się na bieżąco zapisywać wszystkie państwa pytania, żeby ustosunkować się do nich w miarę możliwości, znaleźć odpowiedzi zwłaszcza na pytania szczegółowe. Od razu wszystkich państwa przepraszam, jeśli na niektóre z tych pytań nie odpowiem zbyt szczegółowo, oczywiście na każde pytanie odpowiemy pisemnie, wysyłając odpowiedź na adres pań posłanek i panów posłów, którzy te pytania zadawali.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Za wszystkie państwa głosy bardzo serdecznie dziękuję. Dla nas to bardzo ważna dyskusja, jest ona przede wszystkim inspiracją do wszystkich naszych dalszych zadań, a jesteśmy, jak powiedziałam, w trakcie opracowywania nowego programu działania nie tylko na rok przyszły, ale również na lata następne, i to jest szalenie ważne.</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Niezwykle serdecznie dziękuję wszystkim posłom, którzy zabierali głos w imieniu klubów, ale w sposób szczególny chciałabym podziękować pani przewodniczącej Piotrowskiej oraz panu przewodniczącemu Szwedowi, z którymi tak naprawdę ta nasza współpraca opiera się na takim absolutnie bieżącym kontakcie, ponieważ zarówno na posiedzeniach Komisji do Spraw Kontroli Państwowej, jak i na posiedzeniach Rady Ochrony Pracy podejmujemy szereg działań wspólnych, szereg kontroli i na bieżąco sprawozdajemy.</u>
          <u xml:id="u-69.3" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Chciałabym zwrócić uwagę Wysokiej Izby na fakt, iż ten ogrom materiałów, który dzisiaj przedstawiałam, jest realizowany przez zaledwie 1400-osobową grupę inspektorów w całym kraju. To jest 16 okręgowych inspektoratów pracy i jedynie 1400 inspektorów, którzy wykonują czynności kontrolne, co oczywiście świadczy o tym, że rzetelnie starają się wykonywać nie tylko swoje obowiązki, ale przede wszystkim wykorzystywać czas pracy przeznaczony na te kontrole, o czym świadczy liczba kontroli.</u>
          <u xml:id="u-69.4" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">I po kolei. Pani poseł Mrzygłocka, która jest również członkiem Rady Ochrony Pracy, ściślej mówiąc, sekretarzem, poruszyła w swoim wystąpieniu bardzo ważny problem, problem dotyczący oświaty. Powiem tak: nie tylko w 2005 r. ten temat był w kręgu zainteresowania Państwowej Inspekcji Pracy, będzie on monitorowany w dalszym ciągu. Wiem, że powstało bardzo wiele nowych szkół, w tym również szkół niepublicznych. Nie wszystkie szkoły są ośrodkami czy szkołami nowymi, nowoczesnymi, część z nich zajmuje starsze budynki, przystosowane jedynie do tego, żeby mogły się tam odbywać zajęcia; nie we wszystkich szkołach te zajęcia odbywają się w odpowiednich warunkach, to znaczy w tych supernowoczesnych. Jeśli chodzi o wypadki, to rzeczywiście liczba wypadków wzrasta, ale mamy tu do czynienia głównie z wypadkami lekkimi. Jak wynika z analizy naszych inspektorów, są to głównie upadki i poślizgnięcia. Informuję Wysoką Izbę, że wracamy do tych kontroli w kolejnych planach naszych działań i w przyszłości również będziemy się tymi zagadnieniami zajmować.</u>
          <u xml:id="u-69.5" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Stacje autogazu. Przedstawiając sprawozdanie, mówiłam o stacjach autogazu, ponieważ jest to ważne zagadnienie. Zagrażają one nie tylko zdrowiu i życiu pracowników na tych stacjach, ale przede wszystkim osób, które znajdują się w zasięgu działania tych stacji, bo można tu chyba mówić o zasięgu rażenia, gdybyśmy mówili o wybuchu. Oświadczam, iż wobec skali stwierdzonych zagrożeń intensywne kontrole stacji autogazu, zwłaszcza w małych miejscowościach, są przez nas kontynuowane i będą kontynuowane w latach kolejnych nie tylko tam, gdzie był już inspektor pracy i wydał stosowne zalecenia, ale również tam, gdzie inspektor pracy być może jeszcze nie dotarł, uznając, że zagrożenia związane właśnie ze stacjami autogazu są zagrożeniami dla dużej liczby osób, ponieważ mogą doprowadzić w konsekwencji do katastrofy.</u>
          <u xml:id="u-69.6" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Tematem bardzo istotnym było również budownictwo, które pojawiało się zarówno u pana posła Krasonia, jak i u pani poseł Mrzygłockiej i u wielu następnych parlamentarzystów. Ja powiem tak: w ubiegłym roku Państwowa Inspekcja Pracy przeprowadziła bardzo intensywną akcję prewencyjno-promocyjną pod hasłem ˝Bezpieczna budowa˝. W tym roku kontynuowaliśmy tę akcję. Docieraliśmy do wszystkich firm budowlanych. Uruchomiliśmy nadzwyczajne środki w zakresie dotarcia z prewencją i promocją. Niestety aktualna sytuacja... Zrobiliśmy to na początku listopada, przeprowadziliśmy szybką analizę efektów tych działań, zwłaszcza w zakresie ostatnich kilku miesięcy - mam na myśli przede wszystkim kończące się sprzyjające warunki dla budownictwa - i informacje uzyskane z okręgów Państwowej Inspekcji Pracy jednoznacznie wskazywały, że natychmiast należy podjąć nie tylko czynności kontrolne, ale przede wszystkim apel.</u>
          <u xml:id="u-69.7" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">W tym celu wystosowałam właśnie apel za pośrednictwem mediów i za pośrednictwem okręgowych inspektoratów pracy, bowiem był to jeden dzień, o jednej godzinie, wszystkie okręgowe inspektoraty ten apel przedstawiały pracodawcom związanym z budownictwem. Ostrzegamy w nim, że interwencje inspektorów będą w tym właśnie okresie zintensyfikowane. W istocie tak się dzieje. Ja myślę, że po zakończeniu tej akcji będziemy mogli mówić o efektach. Niemniej jednak budownictwo jest obszarem dla nas szalenie istotnym i ono od lat zajmuje jedno z najważniejszych miejsc w naszej pracy, nie tylko w działalności kontrolnej, ale również, tak jak powiedziałam, w działalności prewencyjnej.</u>
          <u xml:id="u-69.8" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Pan poseł Krasoń pytał również o sprawy promocji działań prewencyjnych, o to, jak wyglądają na następny rok. Są one dla nas szalenie ważne. Powiem tak: myśmy w miarę naszych możliwości również już w tym roku zintensyfikowali działania prewencyjne i promocyjne. Sprawa dotycząca podejmowanych działań w zakresie bezpiecznych wakacji i bezpiecznego gospodarstwa rolnego na początku wakacji i sprawa dotycząca - mieliśmy, jak Wysoka Izba pamięta, bardzo upalne lato - zaopatrzenia pracowników w odpowiednie napoje chłodzące i zabezpieczenie odpowiedniej wentylacji i temperatury w miejscach pracy. To było źródło kolejnego apelu i w tej chwili naszym zdaniem najistotniejsza sprawa związana właśnie z budownictwem, o czym mówiłam.</u>
          <u xml:id="u-69.9" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Muszę jednak powiedzieć, że w zakresie tych działań prewencyjnych i promocyjnym najistotniejsze z punktu widzenia funkcjonowania urzędu, jakim jest Państwowa Inspekcja Pracy, a więc urzędu kontroli i nadzoru nad przestrzeganiem prawa pracy, jest zachowanie odpowiednich proporcji pomiędzy kontrolami, działalnością nadzorczą a prewencją i promocją.</u>
          <u xml:id="u-69.10" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Powiem, że w zakresie prewencji już w tej chwili Państwowa Inspekcja Pracy rozpoczęła szerokie działania. Prowadzimy również działalność wydawniczą, oczywiście w zakresie środków budżetowych, jakie są nam przyznawane. Mam nadzieję, że oprócz tego, iż nowelizowana ustawa nałoży na Państwową Inspekcję Pracy poszerzone działania związane z prewencją i promocją, to również te działania i obowiązki zostaną wsparte odpowiednim budżetem tego urzędu, o który wnosiliśmy w odpowiednich komisjach.</u>
          <u xml:id="u-69.11" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Powiem, że na dzień dzisiejszy rocznie wydajemy około 200 tys. broszur, poradników, różnego rodzaju publikacji, które trafiają do inspektorów pracy. To jest około 45 tytułów rocznie. Są to poradniki skoncentrowane na poszczególne zagadnienia i poruszają poszczególne albo najbardziej zmieniające się w prawie pracy, albo wykazujące największe negatywne tendencje zjawiska.</u>
          <u xml:id="u-69.12" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Oczywiście jeszcze to, o czym mówiłam: strona internetowa, która jest bardzo ważna dla Państwowej Inspekcji Pracy, ale tak naprawdę chcielibyśmy, żeby ona była bardzo ważna dla pracodawców. Są na niej właśnie te listy kontrolne skierowane do wszystkich branż w sposób uszczegółowiony i sprecyzowany, nakierowane na poszczególne potrzeby pracodawców. Myślę, że za pomocą jednego kliknięcia pracodawca może wobec wydrukowanej listy kontrolnej zweryfikować i przeanalizować swój stan przestrzegania prawa, a przede wszystkim stan przestrzegania bezpieczeństwa i higieny pracy.</u>
          <u xml:id="u-69.13" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Pani posłanka Jazłowiecka zapytała o środki unijne. Otóż powiem tak: mamy ograniczone możliwości w zakresie sięgania do środków unijnych, jeśli chodzi o podstawową działalność kontrolno-nadzorczą. Jest to poza naszym zasięgiem. Pierwsze, co zrobiłam po przyjściu do urzędu, to oczywiście zweryfikowałam to, co do tej pory osiągnęliśmy, i powiem, że w zakresie przystosowania polskiej inspekcji pracy do tego, żeby mogła być instytucją łącznikową, do tego, żebyśmy przystosowali polską inspekcję pracy do nowych zadań, jakie nałożyła na nas Unia Europejska, na przykład do nadzoru rynku, oczywiście zastosowaliśmy fundusze Phare. Ja niestety nie jestem w stanie powiedzieć, jaka to jest kwota, ale jak już na wstępie powiedziałam, zostanie to w sposób precyzyjny przygotowane dla pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-69.14" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Niestety nie jesteśmy w stanie powiedzieć, jakie środki pozyskiwane są przez firmy. Po prostu nie prowadzimy takiego zbioru informacji. Prawdę powiedziawszy, nawet nie mamy podstaw prawnych do tego. Myślę, że adresatem takiej informacji byłby GUS, ale obiecuję, że poprzez nasze służby spróbujemy dojść również do tej informacji.</u>
          <u xml:id="u-69.15" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Jeśli zaś chodzi o działania i pozyskiwanie środków unijnych na inne działania, to powiem tak: w zakresie programu ˝Bezpieczna budowa˝, który był takim zadaniem ponadnarodowym, dotyczył właściwie wielu krajów, w 2005 r. uzyskaliśmy zapewnienie o tym, że ten program należy realizować. Zakończyliśmy jego realizację w tym roku dużą międzynarodową konferencją i na ten cel uzyskaliśmy kwotę około 50 tys. euro. Ten program jest już rozliczony i właśnie jego wzorem większość działań promocyjnych, jeśli tylko będzie taka wola w nowej ustawie parlamentarnej, mamy również zamiar kierować w stronę środków unijnych. W tym celu przygotowujemy oczywiście odpowiednie działania.</u>
          <u xml:id="u-69.16" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Pani poseł Wolak również zapytała o środki unijne, więc myślę, że w tym zakresie już to wytłumaczyłam.</u>
          <u xml:id="u-69.17" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Jeśli zaś chodzi o zatrudnianie polskich pracowników poza granicami kraju, to powiem tak: inspekcja pracy jako instytucja łącznikowa ma nałożone pewne obowiązki i takim podstawowym obowiązkiem jest informowanie obcych krajów w sytuacjach, gdy polscy pracownicy są delegowani do pracy w tych krajach, ale przez polskie firmy, czyli w dalszym ciągu mówimy tutaj o istnieniu stosunku pracy z polskim podmiotem.</u>
          <u xml:id="u-69.18" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Z kolei pan poseł... Przepraszam najmocniej, ja pewnie za chwileczkę dojdę do nazwiska. Pan poseł Kalemba pytał również w tym temacie, czy badaliśmy mafijne działania w zakresie zatrudniania Polaków za granicą. Otóż powiem, że nie badaliśmy ze względu na to, iż nie leży to w zakresie naszych uprawnień, natomiast, jak sama nazwa wskazuje, mafijne działania podlegają specyficznej działalności międzynarodowych instytucji, w tym również polskiej Policji. Z tego, co wiemy, postępowania takie są prowadzone i już przynoszą wymierne efekty. Wiem to niestety tylko z mediów.</u>
          <u xml:id="u-69.19" who="#PoselStanislawKalemba">(A współpraca międzynarodowa inspekcji?)</u>
          <u xml:id="u-69.20" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Współpraca międzynarodowa - zaraz powiem - oczywiście opiera się nie tylko na podstawie tego, co nadaje się Polsce jako instytucji łącznikowej, ale też jesteśmy oczywiście otwarci na szeroką współpracę międzynarodową. I tak: zarówno współpraca przygraniczna, która dotyczy krajów ościennych, jak i współpraca dwustronna z krajami dalszymi wymagają oczywiście natychmiastowego podjęcia zintensyfikowania prac. Powiem, że już to rozpoczęliśmy. Na ten moment w dalszym ciągu jest przez nas prowadzona rozpoczęta już w poprzednich kadencjach Państwowej Inspekcji Pracy współpraca z Bułgarią. Mamy już za sobą wizyty i rewizyty, a także mamy zapowiedź dalszej współpracy delegacji obu inspekcji. Czechy - to są partnerskie spotkania głównie przez instytucje przygraniczne. Mam tu na myśli Okręgowy Inspektorat Pracy w Katowicach i Okręgowy Inspektorat Pracy w Łodzi. Finlandia, Francja, Litwa, Niemcy, Norwegia, Serbia, Słowacja, Ukraina - mamy plany współpracy rozpoczętej już zresztą wspólnymi spotkaniami. To jest także Litwa, Słowacja, Szwecja, Wielka Brytania. Jeśli chodzi o Wielką Brytanię, bardzo zależy nam na nawiązaniu pierwszego kontaktu, ponieważ tak naprawdę zależy nam również na tym, żebyśmy mogli odbyć spotkania robocze poświęcone działalności informacyjnej i promocyjnej. Tam jest taka inspekcja, na której w tym zakresie chcielibyśmy się móc wzorować.</u>
          <u xml:id="u-69.21" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Jeszcze pani poseł Wolak zapytała o działalność promocyjną, wiele już o tym powiedziałam, ale dodam tylko tyle, że jest to dla nas naprawdę bardzo ważne. Ważne są dla nas te działania i fakt, że liczba porad prawnych wzrosła z 300 do 1,5 mln w okręgach, a także u nas w Głównym Inspektoracie Pracy. Świadczy to o tym, że promocja mająca na celu dotarcie do każdego pracodawcy z informacją, że taką poradę może uzyskać, rzeczywiście wzbudziła oczekiwane zainteresowanie. Powiem, że nie narzekamy z tego powodu, aczkolwiek rzeczywiście 1,5 mln porad rocznie to jest olbrzymia praca, ale jesteśmy do tej pracy przygotowani i z przyjemnością realizujemy poradnictwo prawne i techniczne w myśl zasady: lepiej zapobiegać niż leczyć. Wolelibyśmy, żeby najpierw właśnie pytać, bo przez to można uniknąć wielu nieprzyjemnych scysji, nie tylko tych, które są tragiczne w skutkach, ale również tych, które są nieprzyjemne dla pracodawcy wtedy, kiedy pojawia się inspektor pracy na przykład z powodu wniesionej skargi pracowniczej.</u>
          <u xml:id="u-69.22" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Pan poseł Budnik pytał o zarządzenie nr 18/2003. Informuję, że w istocie Państwowa Inspekcja Pracy może etapami dopuszczać pewne fragmenty budowy pod jednym wszak warunkiem: Główny Urząd Nadzoru Budowlanego w swoim planie przyjął takie etapy. Wspólnie z urzędem nadzoru budowlanego działamy na podstawie Prawa budowlanego, które w tym zakresie nakłada właśnie takie obowiązki. W związku z tym, nawet jeśli przepis zarządzenia nie odpowiada obecnym czasom czy potrzebom, to zmiany Prawa budowlanego Państwowa Inspekcja Pracy nie dokona, w związku z czym dopóki ta zmiana nie nastąpi, musimy realizować nie tylko zarządzenie głównego inspektora pracy, ale przede wszystkim zapisy Prawa budowlanego, które łączą nas we współpracy z urzędem nadzoru budowlanego.</u>
          <u xml:id="u-69.23" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Pan poseł Jarota, chyba z Ligi Polskich Rodzin, mówił o tym, że w momencie, kiedy są łamane prawa pracownicze, podejmujemy działanie. Chcę powiedzieć, że w dalszym ciągu tak będzie. Wszędzie, gdzie będą łamane prawa pracownicze, niezależnie od kogo wpłynie do Państwowej Inspekcji Pracy informacja, czy to ze strony samych pracowników, czy parlamentarzystów, czy ze strony mediów, czy też ze strony związków zawodowych, podejmujemy niezwłoczne kroki nie tylko w celu wyjaśnienia nieprawidłowości, ale przede wszystkim w celu wyeliminowania tychże nieprawidłowości.</u>
          <u xml:id="u-69.24" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Nieco trudniej jest w zakresie praw związkowych działać Państwowej Inspekcji Pracy, bowiem tutaj nie mamy możliwości władczego oddziaływania. Jedyną drogą i właściwym organem w sytuacjach, kiedy łamane są prawa związkowe pracowników, którzy w myśl ogólnie obowiązującego prawa mają możliwość zrzeszania się w związki, jest prokurator. Powiem tak: nie uchylamy się również od tego obowiązku, mimo że jest poza naszymi możliwościami prawnymi. W wielu przypadkach o takich informacjach, że pracownik jest zwolniony właśnie za to, że próbował podejmować działalność tworzenia związku zawodowego, czy dotyczy to grupy pracowników, doniesienia do prokuratora składają również inspektorzy pracy.</u>
          <u xml:id="u-69.25" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Pan poseł Edward Ośko - chodziło o banki. Powiem tak: rzeczywiście trudno polemizować z nieprawidłowościami w bankach, ich być nie powinno - jesteśmy o tym przekonani - nie dlatego, że pracodawca jest biedny, nie dlatego, że pracodawca nie zna prawa, bo i jedno i drugie jest usprawiedliwieniem nietrafionym. W związku z tym do banków będziemy wracać, będziemy wprowadzać kontrole w zakresie przestrzegania prawa pracy, ale także w zakresie wypłaty wynagrodzenia w tychże instytucjach.</u>
          <u xml:id="u-69.26" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Jeśli chodzi o ocenę projektu dotyczącego nowych uprawnień Państwowej Inspekcji Pracy, powiem, że w tym momencie nie odważyłabym się go ocenić ze względu na to, że tak naprawdę trudno powiedzieć, w jakim kształcie zostanie przez Wysoką Izbę przyjęty. Sam projekt w zakresie podwyższenia kar, a zwłaszcza wprowadzenia możliwości traktowania pracodawcy w niektórych specyficznych przypadkach jako recydywisty i pociąnięcia go wówczas do pełnej odpowiedzialności finansowej - bo tutaj możliwa kara będzie o wiele wyższa niż ten podstawowy mandat, bowiem w projekcie jest do 5 tys. - to myślę, że rzeczywiście w takich założeniach, przy takich możliwościach, jakie projekt przewiduje, można uznać, że na pewno w olbrzymim zakresie pomoże inspektorom pracy działać. Fakt, że prawomocne wyroki sądów w zakresie niewypłacania wynagrodzeń i niezrealizowanie tych wyroków, tak jak zakłada się w projekcie, będzie traktowane jako przestępstwo, stanie się chyba najlepszym środkiem restrykcyjnym dla pracodawców, którzy omijają przepisy prawa pracy i nie wypłacają pracownikom wynagrodzeń. Myślę więc, że to będzie nie tylko prewencja po, ale również przed zajściem, bo pracodawcy, wiedząc o tym, że mogą ponosić odpowiedzialność karną, będą po prostu zastanawiać się, żeby do tego zdarzenia nie dopuścić.</u>
          <u xml:id="u-69.27" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Pani poseł Izabela Jaruga-Nowacka - jeśli czytam nie po kolei, najmocniej przepraszam, ale postaram się odpowiedzieć na każde pytanie - mówiła właśnie o równym traktowaniu. Powiem tak: oczywiście sprawa dotycząca równego traktowania w zatrudnieniu to nie tylko dyskryminacja ze względu na płeć, jak pani poseł raczyła zauważyć, ale również dyskryminacja z wielu innych powodów. To jest bardzo szeroko omówione na stronie 65. sprawozdania, które przekazaliśmy Wysokiej Izbie. Jeśli chodzi natomiast o to, kto może być dla nas partnerem, muszę odpowiedzieć z przykrością, albo z zadowoleniem, że tak naprawdę w zakresie równego traktowania w stosunkach pracy jedynym partnerem jest pracodawca, bowiem to on ustala sposoby wynagradzania, rekompensowania, regulaminy pracy i wynagradzania. Oczywiście Inspekcja Pracy, jeżeli te tematy kontroluje, a pragnę zapewnić panią poseł...</u>
          <u xml:id="u-69.28" who="#PoselIzabelaJarugaNowacka">(Albo promuje!)</u>
          <u xml:id="u-69.29" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Proszę?</u>
          <u xml:id="u-69.30" who="#PoselIzabelaJarugaNowacka">(Albo promuje!)</u>
          <u xml:id="u-69.31" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Stara się promować. Temat równego traktowania w zatrudnieniu jest również tematem, którym przewidujemy zająć się w następnych latach, ponieważ uznajemy, że jest to rzeczywiście problem w wielu zakładach pracy. Mogę tylko zadeklarować, że w Państwowej Inspekcji Pracy takiego problemu nie ma. Jak widać po reprezentacji kierownictwa Państwowej Inspekcji Pracy, dbam o to, żeby równy start był nie tylko dla płci, ale również dla uprawnień, stażu pracy, dla wszystkiego, co związane jest z efektywnym wykonywaniem pracy.</u>
          <u xml:id="u-69.32" who="#PoselIzabelaJarugaNowacka">(I Płacy.)</u>
          <u xml:id="u-69.33" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Oczywiście także w zakresie płacy.</u>
          <u xml:id="u-69.34" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Pan poseł Stępień zapytał o szczegółową informację na temat samobójstwa w dniu 5 października. Powiem tak: kontrole Państwowej Inspekcji Pracy natychmiast zostały podjęte, w tej chwili są zakończone, czekam na końcowy raport. Z tego, co wiem, zostało bądź zostanie skierowane powiadomienie do prokuratury. Mieliśmy wielkie problemy w trakcie postępowania, ponieważ pracownicy bardzo bali się zeznawać. Państwowa Inspekcja Pracy w wielu przypadkach, zwłaszcza w takich sytuacjach, kiedy w grę wchodzą podejrzenia o mobbing bądź jakiekolwiek inne działania niezgodne z przepisami prawa pracy, podejmuje utrudnione działanie o tyle, że musi sięgać do takiej instytucji, jak przesłuchanie świadków na tę okoliczność. Chciałabym ze swej strony zapewnić wszystkich pracowników, że ich obawy są raczej bezzasadne, ponieważ inspektor pracy na mocy konwencji międzynarodowej jest zobowiązany do zachowania w tajemnicy danych osób przesłuchiwanych, zwłaszcza w zakresie skarg. Myślę więc, że w tym temacie też niebawem zakończą się te problemy, zważywszy że mamy zamiar wprowadzić, prosić Wysoką Izbę o wprowadzenie do ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy zapisów, żeby w procesie przesłuchiwania przez inspektorów pracy świadkowie byli chronieni.</u>
          <u xml:id="u-69.35" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Oczywiście po zakończeniu kontroli szczegóły o podjętych środkach przez Państwową Inspekcję Pracy prześlemy na ręce pana posła Stępnia, natychmiast po zakończeniu wszystkich działań wyjaśniających.</u>
          <u xml:id="u-69.36" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Pan poseł Krasoń pytał o rozwiązanie umów ze względu na dyskryminację, również polityczną. To oczywiście jest problem. Trudno powiedzieć, że takiego problemu nie ma, zwłaszcza że, jak już wcześniej wspomniałam, nie chodzi tylko o dyskryminację ze względu na przynależność polityczną, ale również o dyskryminację ze względu na przynależność związkową bądź ze względu na jakiekolwiek inne sympatie. To jest problem, który niestety nie do końca jest w naszym zasięgu, ponieważ zazwyczaj mamy do czynienia z rozwiązaniem umowy o pracę, i w tym momencie działania inspektora są niestety niemożliwe do zrealizowania. Powiem natomiast, że każdy taki sygnał niezależnie od tego, czy pochodzi od pracownika, czy od organizacji związkowych, bo zwłaszcza takie do nas docierają, jest natychmiast wyjaśniany przez inspektorów na miejscu, w zakładzie pracy. W szczególnych przypadkach wskazujemy na możliwość powiadomienia prokuratury, często sami to czynimy i pomagamy w zakresie skierowania pozwu do właściwego miejscowo sądu.</u>
          <u xml:id="u-69.37" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Pan poseł Walkiewicz pytał o to, czy wiemy, ilu obcokrajowców jest na polskim rynku. Powiem, że nie wiemy, dlatego że na dziś inspekcja w ogóle nie bada kontroli legalności zatrudnienia. Jest to w planach projektu nowej ustawy i myślę, że jeśli rzeczywiście ta ustawa wejdzie w życie i Państwowa Inspekcja Pracy rozpocznie kontrolę legalności zatrudnienia, to wówczas będziemy mogli powiedzieć więcej na ten temat.</u>
          <u xml:id="u-69.38" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Jeśli chodzi o mobbing, bo ten temat pan poseł również poruszył, to powiem tak: inspekcja bada tylko zjawisko mobbingu, ponieważ Kodeks pracy nakłada na pracodawcę obowiązek przeciwdziałania mobbingowi. Oczywiście wszystkie zagadnienia związane z mobbingiem, a ściślej mówiąc, z odszkodowaniem z tego tytułu, rozstrzyga sąd pracy, co stanowi kodeks, niemniej jednak do Państwowej Inspekcji Pracy tylko w pierwszym półroczu tego roku wpłynęło 335 skarg. Każdą z nich bardzo wnikliwie rozpatrujemy bezpośrednio w zakładzie pracy i z każdej wynikają jakieś wnioski. W wielu przypadkach są to sytuacje trudne ze względu na to, że kodeks dość precyzyjnie określa sposób dochodzenia roszczeń z tytułu mobbingu.</u>
          <u xml:id="u-69.39" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Pan poseł Sopliński pytał o zakłady publiczne i prywatne. Mówiłam w swoim wystąpieniu, że jest bardzo szeroko omówiona sprawa nieprawidłowości dotyczących całego resortu służby zdrowia. Mówiłam i podkreślałam, że jest źle zarówno w niepublicznym, jak i w publicznym sektorze służby zdrowia. Kontynuujemy te kontrole. Wiele sytuacji zostało już wyjaśnionych, zweryfikowanych na miejscu. Nie wszystko przychodzi łatwo. Często menedżerowie z tej branży tłumaczą się brakiem środków finansowych. Mogę i powinnam odpowiedzieć, że właściwie to nie jest problem Państwowej Inspekcji Pracy, a tym bardziej nie jest to problem zatrudnionych pracowników. Z tym problemem na pewno musimy się wspólnie zmierzyć, pracownicy muszą mieć wypłacone wynagrodzenie za pracę.</u>
          <u xml:id="u-69.40" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Pan Poseł Markowski zapytał o gospodarstwa rolne. To jest dla nas bardzo wielki problem. Podjęłam ten temat już w maju i w czerwcu. Państwowa Inspekcja Pracy nie ma uprawnień kontrolnych w zakresie indywidualnych gospodarstw rolnych. Mimo to w ramach posiadanych środków prewencyjnych i promocyjnych przeprowadziliśmy liczne kampanie, konkursy, wizytacje gospodarstw rolnych. Muszę powiedzieć, że z roku na rok coraz cieplej jesteśmy przyjmowani przez rolników, co świadczy również o tym, że zwiększa się poziom wiedzy wśród indywidualnych rolników.</u>
          <u xml:id="u-69.41" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Dwie wielkie kampanie tego typu to: stała kampania prowadzona przez inspekcję pracy: Bezpieczne gospodarstwo rolne, w której nagradzamy najlepsze gospodarstwa, oraz kampania tegoroczna: Bezpieczne wakacje, pod hasłem: Zanim zdarzy się nieszczęście. To nie jest tylko apel, ale to jest przede wszystkim olbrzymia akcja promocyjna, prewencyjna, przy wielkim wsparciu Kościoła, środowisk lokalnych. Muszę powiedzieć, że ku zaskoczeniu inspekcji pracy środowiska lokalne, wiejskie środowiska lokalne, są zainteresowane promowaniem bezpiecznych prac polowych, zwłaszcza w momencie ich spiętrzenia.</u>
          <u xml:id="u-69.42" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Z przyjemnością przypomnę to, o czym mówiłam, przedstawiając swoje sprawozdanie, a mianowicie kwestię zabezpieczenia dzieci wiejskich, a również tych dzieci miejskich, które przyjeżdżają na wieś spędzić wakacje. Olbrzymia pomoc udzielana jest przez naszych młodych harcerzy, którzy podczas swoich obozów starają się nie tylko docierać z zabawą i z propozycją spędzenia czasu wśród rodzin, a właściwie dzieci wiejskich, ale również zapraszać na swoje ogniska rodziców, a więc rolników, co bardzo mi się podobało przy podsumowaniu tej naszej akcji, jako że ogłosiłam w tym roku konkurs na najlepszy pomysł harcerski i z rozmowy na ten temat z harcerzami wynikało, że sięgnęli oni do bardzo ciekawych rozwiązań. W czasie, kiedy rodzice byli zajęci rozmową z harcerzami, kiedy kolportowano również nasze ulotki, dzieci bawiły się razem z harcerzami. I ciekawe jest spostrzeżenie tych młodych ludzi, że czasami łatwiej przez młodych ludzi dotrzeć do dorosłych rodziców niż przez nawet najmądrzejszych inspektorów. To jest wielkie i dobre osiągnięcie tych młodych ludzi.</u>
          <u xml:id="u-69.43" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Pani poseł Nowak zapytała o prace w górnictwie. Trudno polemizować na ten temat. Jak powiedziałam, jestem ze Śląska i ta sprawa szczególnie leży mi na sercu. Odbyło się spotkanie z prezesem i z kierownictwem Wyższego Urzędu Górniczego. Mimo to, że mamy funkcjonujące od wielu lat porozumienie o współdziałaniu, postanowiliśmy zweryfikować część zapisów. Przeprowadzamy w tej chwili analizę i wyrażam przekonanie, że może nie na Barbórkę, ale tuż po Barbórce nowe, szersze porozumienie w zakresie współdziałania z Wyższym Urzędem Górniczym będzie podpisane zarówno przez pana prezesa, jak i przeze mnie.</u>
          <u xml:id="u-69.44" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Powiem tak: bardzo wysoko oceniam współpracę inspektorów Państwowej Inspekcji Pracy z inspektorami urzędów górniczych. To jest współpraca oparta na wieloletnim doświadczeniu, mająca długą tradycję zwłaszcza na tych terenach, gdzie istnieje przemysł wydobywczy, ciężki, ale również na terenach, gdzie są kopaliny pospolite, a tak naprawdę we wszystkich okręgach takie występują. Współpraca pomiędzy inspekcją pracy a urzędami górniczymi układa się w tym zakresie bez zarzutów.</u>
          <u xml:id="u-69.45" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Pani poseł Ozga zapytała o policję, a później pan poseł Pawlak spytał o jednostki wojskowe i areszty. Oczywiście kontrole Państwowej Inspekcji Pracy dotyczą również tych resortów, ale tylko i wyłącznie w zakresie istniejących stosunków pracy dotyczących pracowników cywilnych. Pracownicy mundurowi tych wszystkich służb podlegają specjalnej ustawie, mają swoje wewnętrzne kontrole. Nie mówimy w tym wypadku o istnieniu stosunku pracy, lecz o służbie, w związku z tym w tym zakresie inspekcja pracy nie ma kompetencji.</u>
          <u xml:id="u-69.46" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Pani poseł Ozga pytała również o prace na kolei, zwłaszcza prace manewrowe. Prace te są ciągle w zakresie naszych wielkich zainteresowań. Prowadzimy w tej chwili nie tylko prace kontrolne związane z pracami manewrowymi, ale również z czasem pracy. Chodzi o zatrudnianie, a właściwie podwójne zatrudnianie tych samych pracowników kolei, którzy w ramach normalnego czasu pracy pracują na przykład w PKP, a po godzinach pracy albo w soboty i w niedziele lub w święta pracują w innych spółkach funkcjonujących na kolei. To jest problem złożony, zgłaszany nam przez wszystkie organizacje związkowe działające na kolei, i ten problem aktualnie badamy.</u>
          <u xml:id="u-69.47" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Pan poseł Stępkowski zapytał o budownictwo. Mogę tylko przypomnieć to, o czym mówiłam. To jest dla nas szalenie ważna sprawa. Budownictwo mamy pod stałym nadzorem, powiedziałabym: pod nadzorem szczególnym. Prowadzimy tam kontrole do skutku, nie wahamy się podejmować ostatecznych decyzji o wstrzymaniu prac czy o przesuwaniu ludzi na inne stanowiska pracy. Stąd właśnie apel i ostrzeżenie kierowane do pracodawców, że będziemy z pełną determinacją kontrolować wszystkie budowy.</u>
          <u xml:id="u-69.48" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Pan poseł Stanisław Kalemba pytał o dzieci z rodzin rolniczych. Powiem tak: z ubolewaniem muszę stwierdzić, że niestety z chwilą wejścia w życie noweli ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, a tak naprawdę wymuszone to zostało przyjęciem dyrektywy Unii Europejskiej, która absolutnie zakazuje pracy dzieciom w rolnictwie, z pola ewidencjonowania niestety zniknęły wypadki dzieci w rolnictwie.</u>
          <u xml:id="u-69.49" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Możemy powiedzieć o danych statystycznych sprzed wielu lat, z czasu, kiedy KRUS prowadził takie dane. To była liczba około 1,5 tys. dzieci w skali roku. Jak wygląda to od tamtego czasu, od trzech lat, czyli od kiedy przestano prowadzić ewidencję, trudno jest mi powiedzieć. Państwowa Inspekcja Pracy, jak powiedziałam, rolnictwem indywidualnym zajmuje się na zasadzie wizytacji. W związku z tym to, co jest w naszej mocy, staramy się robić. Oczywiście należy się zastanowić, w jaki sposób prowadzić ewidencję, bo to, że nie prowadzi się ewidencji, wcale nie oznacza, że tych wypadków nie ma.</u>
          <u xml:id="u-69.50" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Pan poseł Pawlak pytał również o jednostki, o których mówiłam, ale pytał także o spory, jakie Państwowa Inspekcja Pracy prowadzi. Otóż informuję, że spory Państwowa Inspekcja Pracy na mocy ustawy tylko rejestruje. Na mocy konwencji jest absolutny zakaz brania udziału w tych sporach i w ich rozstrzyganiu przez jakiegokolwiek inspektora pracy. Musimy być absolutnie bezstronni, nie uczestniczymy więc w sporach i nie jesteśmy w stanie powiedzieć, jak te spory się kończą. Możemy natomiast, jeśli tylko jest taka wola pana posła, przekazać informację, ile w skali całego kraju w 2005 r., a także ile w 2006 r. takich sporów Państwowa Inspekcja Pracy zarejestrowała.</u>
          <u xml:id="u-69.51" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Pan poseł Urbaniak pytał o umowy zlecenia wszechobecne również w urzędach skarbowych. Owszem, to jest rzeczywiście problem, nie tylko pracowników, ale to jest jeszcze dodatkowo problem Państwowej Inspekcji Pracy, dlatego że uznajemy, że wtedy, gdy inspektor pracy podejmuje czynności kontrolne i stwierdza, że ma do czynienia z ewidentnym zatrudnieniem na podstawie umowy o pracę, to wnosi o uznanie istnienia umowy o pracę, zawarcia jej i istnienia odpowiednich stosownych dokumentów. Muszę powiedzieć, że w wielu przypadkach dzieje się tak, że inspektor wnosi do sądu albo pomaga wnosić do sądu pracownikowi powództwo o ustalenie istnienia stosunku pracy i niestety często pracownicy w trakcie bądź przed rozpoczęciem rozprawy wycofują się z tego żądania, bojąc się, że kiedy staną oko w oko z pracodawcą i będą się domagać uznania istnienia stosunku pracy, stracą tę tzw. pracę na umowę zlecenia.</u>
          <u xml:id="u-69.52" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">To jest wielki problem. Chcielibyśmy, żebyśmy mogli - zresztą to robimy - w imieniu pracowników występować. Niemniej jednak, cokolwiek byśmy mówili, na każdym etapie pracodawca dowie się, o którego pracownika chodzi. To jest problem, który na pewno trzeba rozwiązać. W związku z tym wnosimy do zmian w projekcie nowelizacji ustawy również zapisy dotyczące umów cywilnoprawnych. Myślę, że te rozwiązania zaproponowane w nowelizacji ustawy pomogą w zredukowaniu bądź wyeliminowaniu tych niebezpiecznych patologii.</u>
          <u xml:id="u-69.53" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Opowiem o pewnym zjawisku. To jest z życia wzięte. W jednym ze sklepów pracowała kilkuosobowa grupa, a w ewidencji czasu pracy jako zatrudnione były tylko dwie osoby, natomiast ta kilkuosobowa grupa była zatrudniona na podstawie umowy zlecenia. Przy przesłuchaniu przez inspektora każda z tych osób potwierdziła, że jedyną formą zatrudnienia, która ich interesowała, była właśnie umowa cywilnoprawna, ponieważ pozwala ona im kształtować ruchomy czas pracy. Zresztą tak było również w pisemnych uzasadnieniach. Inspekcja Pracy w tym momencie ma wybite argumenty. Jest nam bardzo trudno walczyć z pracodawcami wtedy, kiedy nie mamy po swojej stronie głównych pokrzywdzonych.</u>
          <u xml:id="u-69.54" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Sprawa dotycząca odpowiednich środków promocyjnych już w tym roku. Myślę, że to ważna sprawa. Dziękowałam dziennikarzom, nie robiłam tego bez powodu. Naprawdę angażuje się prasa i telewizja, właściwie wszystkie media, w przedstawianie tych tematów, które my promujemy, a chodzi o temat prewencji, czyli: zanim się zdarzy nieszczęście. Prowadzimy nie tylko konferencje prasowe, ale również robocze spotkania z dziennikarzami, którzy na te tematy są szczególnie wyczuleni. Powiem, że we wszystkich mediach mamy grupę takich dziennikarzy, dla których ten temat jest szalenie bliski i którzy rzeczywiście na każde nasze zaproszenie reagują. Z tym nie mamy problemu.</u>
          <u xml:id="u-69.55" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Kampania ˝Młodzi pracownicy - bezpieczny start˝ obejmuje w tej chwili wszystkich pracowników do 26. roku życia. Jest ona nagłośniona zawłaszcza w tych mediach zawodowych, związanych z pracą Państwowej Inspekcji Pracy.</u>
          <u xml:id="u-69.56" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Wysoki Sejmie! Myślę, że w najkrótszym możliwym czasie ustosunkowałam się do wszystkich pytań. Zobowiązuję się, że przeanalizujemy z całym zespołem wszystkie państwa wypowiedzi. Jeśli chodzi o to, czego nie zdążyłam powiedzieć, jak również co do pytań, na które nie odpowiedziałam, oczywiście niezależnie od tego, czy odpowiedziałam, do każdej z pań i do każdego z panów posłów skierujemy bardzo szczegółową odpowiedź, zwłaszcza w wypadku tych tematów, które były tematami szczegółowymi i na pytania ich dotyczące dzisiaj niestety, z racji nieposiadania kompetentnej odpowiedzi, nie mogłam odpowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-69.57" who="#GlownyInspektorPracyBozenaBorysSzopa">Myślę, że to tyle. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-69.58" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">O głos poprosił przewodniczący Rady Ochrony Pracy pan poseł Stanisław Szwed.</u>
          <u xml:id="u-70.2" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#PrzewodniczacyRadyOchronyPracyStanislawSzwed">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani minister bardzo precyzyjnie odpowiedziała na prawie wszystkie pytania. Ja się odniosę do kilku kwestii, które były poruszane. Jeśli chodzi o te ostatnie, mam na uwadze sprawę związaną z samozatrudnieniem i z mobbingiem. Również do Rady Ochrony Pracy w ostatnim czasie spływają skargi. Myślę, że te zmiany, które proponujemy w nowelizacji ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy, ale również inne nowelizacje powinny być właściwym rozwiązaniem.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#PrzewodniczacyRadyOchronyPracyStanislawSzwed">Chcę zwrócić jeszcze uwagę na jedno zjawisko, które w ostatnim czasie występuje. Dowiadujemy się o tym ze skarg. Wiele osób, które są chronione, szczególnie działaczy związkowych, jest zwalnianych z pracy. Jest to łamanie prawa pracy. W tych sprawach też Państwowa Inspekcja Pracy w jakiś sposób nam pomaga, ale to oczywiście domena sądów pracy.</u>
          <u xml:id="u-71.2" who="#PrzewodniczacyRadyOchronyPracyStanislawSzwed">Chciałbym o dwóch rzeczach powiedzieć. Pierwsza to kwestia związana z podporządkowaniem Państwowej Inspekcji Pracy Sejmowi. Zgodnie z opinią Rady Ochrony Pracy, a również wcześniej w wystąpieniach przy okazji prac nad ustawą o Państwowej Inspekcji Pracy było to mówione, zachowujemy podporządkowanie Sejmowi i jest to dobre rozwiązanie, wypracowane przez nasz kraj w naszym parlamencie. Nie oznacza to jednak, że tylko parlament ma się zajmować sprawami związanymi z ochroną pracy, potrzeba również włączenia się innych instytucji, o których wcześniej mówiłem, czyli prokuratury i sądów.</u>
          <u xml:id="u-71.3" who="#PrzewodniczacyRadyOchronyPracyStanislawSzwed">Była tu poruszona kwestia związana ze sprawozdaniem. Wydaje się, że jeśli chodzi o sprawozdanie głównego inspektora pracy, to nie jesteśmy w stanie, ze względów proceduralnych, ale również z uwagi na tryb funkcjonowania parlamentu, zmienić zasady, że sprawozdanie za ubiegły rok będziemy rozpatrywać na jesieni. To wynika z prostej przyczyny: Dostajemy to sprawozdanie głównego inspektora pracy pod koniec pierwszego kwartału, następnie przechodzi ono procedurę sejmową. Dlatego optymalnym terminem wydaje mi się jesień.</u>
          <u xml:id="u-71.4" who="#PrzewodniczacyRadyOchronyPracyStanislawSzwed">Myślę, że z tej dyskusji, ale również z wcześniejszych wynika, że warto się zastanowić nad tym, żeby takie debaty odbyć dwie. Rada Ochrony Pracy podejmie taką inicjatywę. Jedna byłaby debata jesienna, odnosząca się do sprawozdania, oceniająca pracę głównego inspektora pracy, do której też jakoś każdy w swoim wystąpieniu się odnosi. Druga debata, na wiosnę, dotyczyłaby przestrzegania prawa pracy, odbywałaby się z udziałem przedstawicieli Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, Ministerstwa Sprawiedliwości, głównego prokuratora, Państwowej Inspekcji Pracy. Podczas tej debaty moglibyśmy mówić szerzej niż tylko o sprawozdaniu, bo także o tych kwestiach, które dziś w wystąpieniach były poruszane. Myślę, że Rada Ochrony Pracy wystąpi z inicjatywą do pana marszałka, żeby na wiosnę taką debatę w Sejmie przeprowadzić. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-71.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-72.2" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Komisje wnoszą o przyjęcie sprawozdania głównego inspektora pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2005 roku, zawartego w druku nr 860.</u>
          <u xml:id="u-72.3" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-72.4" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-72.5" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Dziękuję, pani minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 38. porządku dziennego: Informacja Rządu o działaniach podejmowanych w 2005 r. na rzecz realizacji postanowień uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 1 sierpnia 1997 r. ˝Karta Praw Osób Niepełnosprawnych˝ (druk nr 864) wraz ze stanowiskiem Komisji Polityki Społecznej (druk nr 960).</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Proszę o zabranie głosu sekretarza stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej pana Mirosława Mielniczuka w celu przedstawienia informacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejMiroslawMielniczuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 1 sierpnia 1997 r. Karta Praw Osób Niepełnosprawnych potwierdza prawo osób niepełnosprawnych do niezależnego, samodzielnego i aktywnego oraz wolnego od przejawów dyskryminacji życia. Uchwała wymienia 10 szczegółowych praw, wskazując przy tym na najistotniejsze i najbardziej wrażliwe sfery życia społecznego, które wymagają szczególnego zainteresowania i troski. Należy mieć na uwadze, że karta nie jest źródłem prawa, ale wyznacznikiem woli ustawodawcy i kierunków działań państwa zmierzających do zwalczania dyskryminacji i wykluczenia społecznego osób niepełnosprawnych.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejMiroslawMielniczuk">Uchwała Sejmu wzywa jedynie jednostki administracji rządowej i samorządowej do podjęcia działań ukierunkowanych na urzeczywistnienie praw osób niepełnosprawnych. Podstawę do opracowania niniejszej informacji stanowi m.in. materiał zebrany w drodze dwumodułowego badania kwestionariuszowego. Tak jak w latach poprzednich, pełnomocnik rządu do spraw osób niepełnosprawnych zwrócił się do wszystkich ministrów i kierowników wybranych urzędów centralnych z prośbą o przekazanie informacji o podejmowanych w 2005 r. działaniach, m.in. w zakresie likwidacji barier funkcjonalnych oraz działań legislacyjnych sprzyjających osobom niepełnosprawnym.</u>
          <u xml:id="u-75.2" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejMiroslawMielniczuk">Celem badania było, po pierwsze, usystematyzowanie otrzymanych informacji, po drugie, uzupełnienie ich o dane na temat działań podejmowanych przez badane instytucje w celu uczynienia bardziej dostępnymi dla osób niepełnosprawnych zarówno budynków, jak i wszelkich usług czy realizowanych przez nie działań. Ta formuła zbierania informacji jest umotywowana m.in. koniecznością uwrażliwienia poszczególnych resortów na ideę zintegrowanego podejścia do niepełnosprawności, oznaczającą włączenie rozwiązań dotyczących osób niepełnosprawnych w główny nurt polityki oraz równoznaczną z dzieleniem odpowiedzialności za te rozwiązania przez cały rząd.</u>
          <u xml:id="u-75.3" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejMiroslawMielniczuk">Polityka zintegrowanego podejścia do niepełnosprawności wynika z szeregu dokumentów Unii Europejskiej, natomiast w Polsce właśnie Karta Praw Osób Niepełnosprawnych uosabia jej przesłanie. Jej zapisy powinny być uwzględniane za każdym razem, gdy kreuje się nowe rozwiązania lub przygotowuje się nowe strategie. Trzeba podkreślić, że średni poziom zatrudnienia osób niepełnosprawnych w badanych ministerstwach i urzędach wyniósł 0,61%, a w jednostkach podległych wyniósł 1,49%, a zatem był dużo niższy niż 3-procentowy poziom wyznaczony na rok 2005 dla państwowych jednostek organizacyjnych będących jednostkami budżetowymi.</u>
          <u xml:id="u-75.4" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejMiroslawMielniczuk">W Polsce konieczna jest zmiana nastawienia pracodawców publicznych do zatrudnienia osób niepełnosprawnych, ponieważ obecnie wolą oni płacić kary na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, niż przyjmować osoby niepełnosprawne do pracy. Planowane jest zatem uruchomienie w instytucjach państwowych systemu staży i praktyk, dzięki którym m.in. niepełnosprawni studenci już w trakcie nauki mieliby możliwość zapoznania się z warunkami pracy. Realizacja szkoleń dla administracji publicznej, które wpłyną na zmianę stereotypów postrzegania roli niepełnosprawnych pracowników przez tych pracodawców. Nowe rozwiązania zawarte w projekcie ustawy o zmianie ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, skierowanym w tym roku przez rząd do Sejmu, które powinny sprzyjać zatrudnieniu osób niepełnosprawnych w instytucjach, np. poprzez możliwość otrzymania przez instytucje publiczne dotacji pokrywających koszty dostosowania miejsca pracy dla potrzeb niepełnosprawnego pracownika. Wszystko to powinno posłużyć wzrostowi zatrudnienia osób niepełnosprawnych w instytucjach publicznych.</u>
          <u xml:id="u-75.5" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejMiroslawMielniczuk">Drugi moduł badania, niewykorzystywany dotychczas w informacji rządu, dotyczył dostępności oraz zatrudnienia osób niepełnosprawnych w starostwach powiatowych i urzędach miast i obejmował łącznie 379 powiatów. Większość pytań zawartych w ankietach odnosiła się do działań zainicjowanych i zrealizowanych w 2005 r. Przeprowadzone badania ankietowe stanowiły nie tylko podstawę omawianego raportu, ale również kolejny etap dla stworzenia bardziej wnikliwego narzędzia badawczego, które może być uzupełnione np. o badanie subiektywnych ocen osób niepełnosprawnych w zakresie dostępu do poszczególnych praw.</u>
          <u xml:id="u-75.6" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejMiroslawMielniczuk">Mówiąc o samorządach powiatowych, należy zwrócić uwagę na wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w urzędach powiatowych i urzędach miast, który w 2005 r. w powiatach ziemskich wyniósł ponad 4%, a w powiatach grodzkich był niższy i wyniósł ok. 2%.</u>
          <u xml:id="u-75.7" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejMiroslawMielniczuk">W informacji zostały przedstawione pokrótce społeczno-demograficzne aspekty zjawiska niepełnosprawności w Polsce oraz szczegółowo omówiono działania podejmowane w 2005 r. w zakresie realizacji poszczególnych praw osób niepełnosprawnych wymienionych w karcie, m.in. w zakresie: prawa do dostępu do leczenia i opieki medycznej, prawa do zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, pomocnicze i sprzęt rehabilitacyjny, prawa do nauki w szkołach wspólnie ze swymi pełnosprawnymi rówieśnikami, prawa do pracy na otwartym rynku pracy zgodnie z kwalifikacjami i wykształceniem oraz prawa do życia w środowisku wolnym od barier funkcjonalnych.</u>
          <u xml:id="u-75.8" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejMiroslawMielniczuk">W świetle wyników narodowego spisu powszechnego ludności i mieszkań, przeprowadzonego przez GUS w 2002 r., liczba osób niepełnosprawnych wynosiła w momencie badania 5457 tys. osób, przy czym prawne potwierdzenie niepełnosprawności posiadało 4450 tys. osób, w tym 4326 tys. w wieku 15 lat i więcej.</u>
          <u xml:id="u-75.9" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejMiroslawMielniczuk">Od tego okresu nieznacznemu spadkowi uległa populacja osób niepełnosprawnych prawnie w wieku 15 lat i więcej, którą na podstawie badań aktywności ekonomicznej ludności w roku 2005 oszacowano na 4085 tys., wśród których 2435 tys. stanowili mieszkańcy miast, a 1650 tys. zamieszkiwało na wsi. Struktura populacji osób niepełnosprawnych w wieku 15 lat i więcej, według stopnia niepełnosprawności, nie zmieniła się istotnie w ostatnich latach i w 2005 r. wynosiła: 22,5% osób niepełnosprawnych w tym wieku miało orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności, 36% tych osób posiadało orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, a 41,5% - orzeczenie o lekkim stopniu niepełnosprawności. Zróżnicowanie według stopnia niepełnosprawności widoczne jest w przypadku porównania struktury osób niepełnosprawnych według płci (wśród kobiet większy jest udział osób o znacznej niepełnosprawności) oraz według zamieszkania (wśród mieszkańców wsi wyraźnie więcej jest osób posiadających lekki stopień niepełnosprawności).</u>
          <u xml:id="u-75.10" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejMiroslawMielniczuk">Z badań aktywności ekonomicznej wynika, że w roku 2005, tak jak i w 2004 r., współczynnik aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych w wieku 15 lat i więcej wyniósł 16,2%, natomiast w wieku produkcyjnym wyniósł 23,9% i był wyższy o 0,2 punktu procentowego w stosunku do roku 2003 i o 0,5 punktu procentowego w stosunku do roku 2004. Nieznacznie zmieniła się również w stosunku do roku 2004 stopa bezrobocia wśród osób niepełnosprawnych w wieku 15 lat i więcej, spadając z 19,6% do 19,3%, zaś u osób w wieku produkcyjnym spadła z 22,5% do 21,9%.</u>
          <u xml:id="u-75.11" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejMiroslawMielniczuk">W roku 2005 wzrosła natomiast liczba osób zarejestrowanych w urzędach pracy jako bezrobotne osoby niepełnosprawne z 75 738 osób w 2004 r. do 76 834 osób w roku 2005. Nie należy jednak oceniać tego zjawiska jednoznacznie negatywnie, gdyż może ono oznaczać oczekiwany wzrost aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych. Natomiast jako poszukujące pracy i niepozostające w zatrudnieniu zarejestrowano 27 824 osoby niepełnosprawne, o 1726 tys. osób mniej niż na koniec 2004 r. Średnio w roku 2005 zatrudnionych było 535 tys. osób niepełnosprawnych: 258 tys. jako pracownicy najemni, w tym na otwartym rynku pracy - 72 tys., w zakładach pracy chronionej - 186 tys. osób niepełnosprawnych, a 277 tys. osób niepełnosprawnych było związanych z rolnictwem.</u>
          <u xml:id="u-75.12" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejMiroslawMielniczuk">Podstawowym problemem dotyczącym rynku pracy osób niepełnosprawnych jest nie tyle wysokie bezrobocie wśród osób niepełnosprawnych, co ich znaczna bierność zawodowa. Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej i związane z tym zmiany w przepisach dotyczących pomocy publicznej dla przedsiębiorców zachwiały początkowo rynkiem pracy osób niepełnosprawnych. Niemniej jednak stosowane obecnie mechanizmy rekompensaty podwyższonych kosztów zatrudnienia tych osób spowodowały w 2005 r. i na początku bieżącego roku stały wzrost zainteresowania pracodawców zatrudnianiem osób niepełnosprawnych. Należy zauważyć, że od 2004 r. rośnie liczba pracodawców korzystających z pomocy w formie dofinansowania do wynagrodzeń osób niepełnosprawnych zarejestrowanych w systemie obsługi dofinansowań PFRON. Jednocześnie wzrosła liczba osób niepełnosprawnych zarejestrowanych w systemie, zatrudnionych u tych pracodawców. Sytuacja taka pozwala stwierdzić, że obrano właściwy kierunek zmian systemowych, dzięki którym osoba niepełnosprawna jest coraz bardziej obecna na powszechnym rynku pracy.</u>
          <u xml:id="u-75.13" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejMiroslawMielniczuk">Niepokojącym zjawiskiem jest stały wzrost środków PFRON wydatkowanych przez samorządy powiatowe na zadania z zakresu rehabilitacji społecznej, przy jednoczesnym spadku wydatków na działania prowadzone w ramach rehabilitacji zawodowej. Na zadania związane z rehabilitacją zawodową i zatrudnianiem osób niepełnosprawnych jednostki samorządu powiatowego wykorzystały w 2005 r. jedynie 8% ogólnej puli środków przypadających powiatom według algorytmu. Sytuacja ta może ulec zmianie poprzez wprowadzenie nowych instrumentów z zakresu rehabilitacji zawodowej, zawartych we wspomnianej nowelizacji ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, które powinny ułatwić możliwości wykorzystania przez samorządy środków PFRON na wsparcie zwiększające aktywność zawodową osób niepełnosprawnych.</u>
          <u xml:id="u-75.14" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejMiroslawMielniczuk">Wsparciem, jeśli chodzi o możliwość zwiększenia aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych, oprócz środków krajowych, są środki z Europejskiego Funduszu Społecznego wykorzystywane w ramach działania 1.4. Sektorowego Programu Operacyjnego ˝Rozwój zasobów ludzkich˝, który jest obecnie z powodzeniem wdrażany przez PFRON. Istotne wsparcie ze środków funduszy strukturalnych projektów zmierzających do poprawy sytuacji osób niepełnosprawnych na rynku pracy przewidziano również w latach 2007-2013 w ramach projektowanego obecnie Programu Operacyjnego ˝Kapitał ludzki˝.</u>
          <u xml:id="u-75.15" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejMiroslawMielniczuk">Osoby niepełnosprawne cechują się wyraźnie słabszym wykształceniem niż osoby sprawne. W 2005 r. aż 70,8% osób niepełnosprawnych w wieku 15 lat i więcej nie miało wykształcenia średniego, podczas gdy takiego wykształcenia nie miało 51,% osób sprawnych. Jedynie 5,2% osób niepełnosprawnych w tym wieku miało wykształcenie wyższe, podczas gdy wśród osób sprawnych odsetek ten wynosił 14,3. Te relacje powinny ulec zmianie, albowiem słabsze wykształcenie to zdecydowanie najważniejszy czynnik obniżający szanse osób niepełnosprawnych na rynku pracy w porównaniu z szansami osób sprawnych. Należy jednak zauważyć, że w porównaniu z rokiem szkolnym 2004/2005 liczba uczniów w szkołach specjalnych na wszystkich poziomach zmniejszyła się o 3 tys. osób. Spadek taki może być efektem przechodzenia coraz większej liczby dzieci do form integracyjnych. Podobnie jak w roku 2004, również w roku 2005 miała miejsce tendencja wzrostowa, jeśli chodzi o upowszechnianie kształcenia uczniów niepełnosprawnych w szkołach ogólnodostępnych. Wzrosła liczba oddziałów integracyjnych i ogólnodostępnych na poziomie szkoły podstawowej i gimnazjum, przy stałym spadku liczby oddziałów w szkołach specjalnych podstawowych, gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych.</u>
          <u xml:id="u-75.16" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejMiroslawMielniczuk">Co roku obserwuje się znaczny wzrost liczby osób niepełnosprawnych podejmujących naukę na uczelniach wyższych. Według danych GUS na dzień 30 listopada 2005 r. we wszystkich typach uczelni studiowało ok. 14 510 osób niepełnosprawnych, o różnych rodzajach niepełnosprawności, co oznacza, że nastąpił wzrost o ok. 57% w stosunku do roku poprzedniego. Studenci będący osobami niepełnosprawnymi stanowili 0,7% ogółu studentów, natomiast w roku 2004 stanowili 0,5% ogółu studentów. Należy przy tym wyraźnie podkreślić, że zwiększenie szans dostępu osób niepełnosprawnych do edukacji na poziomie wyższym jest uwarunkowane stworzeniem odpowiednich warunków na niższych poziomach edukacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-75.17" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejMiroslawMielniczuk">W zakresie świadczeń zdrowotnych finansowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia, mimo wzrostu nakładów na rehabilitację leczniczą, należy odnotować spadek środków na zaopatrzenie w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze i lecznicze środki techniczne. Jednocześnie w roku 2005, podobnie jak w roku 2004, nastąpił znaczny wzrost wydatków na dofinansowanie ze środków PFRON zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocy dla indywidualnych osób niepełnosprawnych. W stosunku do roku poprzedniego samorządy powiatowe wykorzystały z tego tytułu kwotę wyższą o 33 176 tys., czyli o 40%. Dane te potwierdzają konieczność zaktualizowania i dostosowania katalogu przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych, limitów cen i okresów użytkowania tych artykułów do potrzeb osób objętych ubezpieczeniem zdrowotnym. Obecnie niektóre artykuły, np. pompy insulinowe, koncentratory tlenu, lekkie wózki inwalidzkie, niezbędne do prawidłowego funkcjonowania osób niepełnosprawnych i chorych, są dla nich niedostępne w warunkach domowych lub trudno dostępne. Wystąpiłem do ministra zdrowia z prośbą o podjęcie niezbędnych prac legislacyjnych, w wyniku czego rozpoczyna się obecnie kompleksowa analiza i konsultacje, w których biorę udział.</u>
          <u xml:id="u-75.18" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejMiroslawMielniczuk">Podobnie jak w roku 2004, w roku 2005 wzrosła liczba warsztatów terapii zajęciowych oraz łączne nakłady samorządów powiatowych na działanie i tworzenie WTZ. Liczba działających warsztatów była wyższa o 37, tj. o 7%, i wyniosła 605 na koniec grudnia ub. r. Należy jednocześnie odnotować, że według stanu na dzień 31 grudnia 2005 r. w 48 powiatach nie było żadnego warsztatu, mimo finansowego wsparcia przez PFRON procesu tworzenia warsztatów w tych powiatach. Kwota wykorzystana w ramach puli środków PFRON przekazywanych gminom według algorytmu na zadania dotyczące dofinansowania kosztów tworzenia i działania warsztatów terapii zajęciowej w 2005 r. była wyższa od wykorzystywanej w 2004 r. o 13 747 tys., tj. o 5,6%. Wzrostowi nakładów towarzyszył także wzrost liczby uczestników warsztatów; było to 19 797 osób, w porównaniu do 18 203 osób na koniec 2004 r. Pozytywne tendencje dotyczące funkcjonowania warsztatów terapii zajęciowej wydają się szczególnie istotne w sytuacji, gdy warsztaty w coraz większym stopniu angażują swoje działania w kierunku rehabilitacji zawodowej uczestników. Ten trend znajdzie zapewne swoją kontynuację w projekcie nowej ustawy, która powinna jeszcze bardziej wzmocnić aktywizacyjną rolę warsztatów w procesie rehabilitacji osób niepełnosprawnych i ułatwić najciężej poszkodowanym, bo takie osoby są uczestnikami warsztatów, wchodzenie na rynek pracy.</u>
          <u xml:id="u-75.19" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejMiroslawMielniczuk">W porównaniu z rokiem 2004 o 26 135 wzrosła również liczba osób niepełnosprawnych, które skorzystały z dofinansowania ze środków PFRON do udziału w turnusach rehabilitacyjnych. W 2005 r. zorganizowano 5378 turnusów, tj. o 732 więcej niż w 2004 r., w których uczestniczyły osoby niepełnosprawne korzystające z dofinansowania.</u>
          <u xml:id="u-75.20" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejMiroslawMielniczuk">Dane przedstawione w informacji wskazują na konieczność dalszej oceny, weryfikacji i wprowadzania nowych instrumentów służących wspieraniu osób niepełnosprawnych i ułatwiających prowadzenie samodzielnego i aktywnego życia. Wyniki ogólnopolskiej społecznej debaty nad docelowym systemem wspierania osób niepełnosprawnych, prowadzonej od początku 2006 r., powinny doprowadzić do opracowania nowego, spójnego, a przede wszystkim przyjaznego osobom niepełnosprawnym systemu wsparcia.</u>
          <u xml:id="u-75.21" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejMiroslawMielniczuk">Sytuacja osób niepełnosprawnych mieszkających na wsi. W kontekście działań podejmowanych na rzecz osób niepełnosprawnych we wszystkich wskazanych obszarach należy wyraźnie podkreślić konieczność uwzględnienia specyfiki środowiska wiejskiego. Na wsi mieszka około 1650 tys. osób niepełnosprawnych, w tym 938 tys. w wieku produkcyjnym. Spośród osób niepełnosprawnych w wieku produkcyjnym 721 tys. to osoby bezrobotne i bierne zawodowo, a tym osobom w pierwszej kolejności należy pomóc w aktywizacji zawodowej i społecznej. Osób pracujących w wieku produkcyjnym jest 217 tys., w tym 180 tys. w rolnictwie indywidualnym.</u>
          <u xml:id="u-75.22" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejMiroslawMielniczuk">Niepełnosprawni rolnicy i niepełnosprawni domownicy pracujący w rodzinnych gospodarstwach rolnych nie otrzymują wsparcia ze środków publicznych rekompensującego ich zwiększone potrzeby i koszty prowadzenia działalności wynikające ze skutków niepełnosprawności. Natomiast pracodawcy zatrudniający osoby niepełnosprawne oraz osoby niepełnosprawne prowadzące działalność gospodarczą określone ustawowo takie wsparcie otrzymują od wielu lat. Odpowiedzią na tę sytuację jest autopoprawka do projektu ustawy o zmianie ustawy o rehabilitacji, która przewiduje objęcie finansowaniem ze środków PFRON-u składek na ubezpieczenie społeczne niepełnosprawnych rolników prowadzących gospodarstwo rolne i ich niepełnosprawnych domowników.</u>
          <u xml:id="u-75.23" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejMiroslawMielniczuk">Niepełnosprawni mieszkańcy wsi również rzadziej niż niepełnosprawni mieszkańcy miast korzystają z różnych form pomocy procesu rehabilitacji zawodowej i społecznej. Tylko 1,5% osób niepełnosprawnych korzystających z pożyczki na rozpoczęcie działalności gospodarczej lub rolniczej to niepełnosprawni mieszkańcy wsi. Podobnie jest z dofinansowaniem uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych - jedynie 18,4% ogółu korzystających z tej formy wsparcia to mieszkańcy terenów wiejskich.</u>
          <u xml:id="u-75.24" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejMiroslawMielniczuk">Przyczyny takiej sytuacji są złożone, trzeba jednak wskazać między innymi na:</u>
          <u xml:id="u-75.25" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejMiroslawMielniczuk">- niedostateczną informację adresowaną do mieszkańców wsi o dostępnych formach pomocy - trudniejszy tam jest dostęp do prasy, do Internetu,</u>
          <u xml:id="u-75.26" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejMiroslawMielniczuk">- trudności komunikacyjne w dotarciu do miejsca udzielania świadczeń,</u>
          <u xml:id="u-75.27" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejMiroslawMielniczuk">- nieposiadanie przez niepełnosprawnych mieszkańców wsi środków finansowych na wymagany, zgodnie z obowiązującymi przepisami, wkład własny, na przykład na wyjazdy, na turnusy rehabilitacyjne,</u>
          <u xml:id="u-75.28" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejMiroslawMielniczuk">- większe aniżeli w grupie mieszkańców miast rozproszenie osób niepełnosprawnych, uniemożliwiające wzajemne przekazywanie informacji o możliwościach wsparcia w ramach programów.</u>
          <u xml:id="u-75.29" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejMiroslawMielniczuk">Warto również zwrócić uwagę na to, że na wsi wśród osób w wieku 15 lat i więcej wykształceniem co najwyżej gimnazjalnym legitymuje się 45% osób niepełnosprawnych (w populacji ogółem odsetek ten wynosi 39%), zaś jedynie 14,5% posiada wykształcenie średnie (w populacji ogółem jest to 23,9%), a wykształceniem wyższym legitymuje się tylko 2,2% niepełnosprawnych mieszkańców wsi (w populacji ogółem jest to 5,9%).</u>
          <u xml:id="u-75.30" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejMiroslawMielniczuk">Wszystko to powoduje konieczność przedefiniowania działań adresowanych do osób niepełnosprawnych w taki sposób, który umożliwi niepełnosprawnym mieszkańcom wsi szersze korzystanie z wszystkich obowiązujących i projektowanych instrumentów ustawowych wspierających proces rehabilitacji zawodowej i społecznej.</u>
          <u xml:id="u-75.31" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejMiroslawMielniczuk">Zaprezentowane przeze mnie dane oraz wnioski wypływające z analizy, za jaką niewątpliwie może być uznana informacja rządu Rzeczypospolitej Polskiej o działaniach podejmowanych w 2005 r. na rzecz realizacji postanowień uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 1 sierpnia 1997 r. Karta Praw Osób Niepełnosprawnych, potwierdzają konieczność zmian w zakresie działań państwa, które wspierać i ułatwiać powinny proces rehabilitacji osób niepełnosprawnych.</u>
          <u xml:id="u-75.32" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejMiroslawMielniczuk">W najbliższym czasie powstaną założenia do nowej ustawy o rehabilitacji i rozpoczną się prace nad szczegółowymi rozwiązaniami bardziej dostosowanymi do obecnej sytuacji oraz w większym stopniu ukierunkowanymi na indywidualne wsparcie osób niepełnosprawnych w zależności od ich osobistej sytuacji i możliwości. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Filipa Libickiego w celu przedstawienia stanowiska komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#PoselSprawozdawcaJanFilipLibicki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#PoselSprawozdawcaJanFilipLibicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam przyjemność przedstawić Wysokiemu Sejmowi sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej z rozpatrzenia informacji rządu o działaniach podejmowanych w 2005 r. na rzecz realizacji postanowień uchwały Sejmu z dnia 1 sierpnia 1997 r. Karta Praw Osób Niepełnosprawnych wraz ze stanowiskiem komisji (druki nr 864 i 960).</u>
          <u xml:id="u-77.2" who="#PoselSprawozdawcaJanFilipLibicki">W dniu 20 września br. Komisja Polityki Społecznej zapoznała się z przygotowaną przez rząd stosowną informacją.</u>
          <u xml:id="u-77.3" who="#PoselSprawozdawcaJanFilipLibicki">Omawiając stan realizacji postanowień tego dokumentu, pełnomocnik rządu do spraw osób niepełnosprawnych pan minister Mirosław Mielniczuk zwrócił uwagę na kilka głównych problemów:</u>
          <u xml:id="u-77.4" who="#PoselSprawozdawcaJanFilipLibicki">Po pierwsze, na niepokojąco niski stan zatrudnienia osób niepełnosprawnych w centralnych instytucjach publicznych. Wynosił on bowiem w roku 2005 nieco ponad 0,5%, gdy przypadający na ten rok wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych określono na 3%. Nadal więc instytucje centralne wolą płacić kary na rzecz Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, niż przyjmować osoby niepełnosprawne do pracy. Zdecydowanie lepiej wskaźnik ten wygląda w przypadku instytucji administracji samorządowej. Zdaniem pełnomocnika sytuację tę poprawić może taka nowelizacja ustawy o zawodowej i społecznej rehabilitacji osób niepełnosprawnych, która umożliwi otrzymywanie przez instytucje publiczne dotacji na dostosowanie miejsca pracy dla potrzeb niepełnosprawnego pracownika.</u>
          <u xml:id="u-77.5" who="#PoselSprawozdawcaJanFilipLibicki">Po drugie, na stosunkowo niewielkie zmiany, gdy idzie o wzrost zatrudnienia osób niepełnosprawnych w ogóle. Wynikać to może z jednej strony z pewnej niestabilności przepisów prawa związanej z naszym przystąpieniem do Unii Europejskiej - chodzi tu zwłaszcza o rozwiązania dotyczące pomocy publicznej - z drugiej strony na znaczną bierność zawodową osób niepełnosprawnych. Pewien związek z tym może mieć też takie wydatkowanie środków przez samorządy powiatowe, które koncentruje się bardziej na rehabilitacji społecznej aniżeli zawodowej. Istotnym wsparciem w tym zakresie mogą być środki z Europejskiego Funduszu Społecznego na lata 2007-2013.</u>
          <u xml:id="u-77.6" who="#PoselSprawozdawcaJanFilipLibicki">Po trzecie, na nadal bardzo niski stopień wykształcenia osób niepełnosprawnych, stanowiący jedną z głównych barier w procesie integracji. I choć w omawianym okresie zwiększyła się zarówno liczba integracyjnych placówek oświatowych, jak i ilość studiującej młodzieży, to jednak wielkości te nie są wystarczające. Wystarczy tylko wskazać, że w roku 2005 niepełnosprawni studenci stanowili jedynie 0,74% ogółu studiujących.</u>
          <u xml:id="u-77.7" who="#PoselSprawozdawcaJanFilipLibicki">Po czwarte, na spadek środków na zaopatrzenie w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze i lecznicze środki techniczne oraz wzrost środków na sprzęt rehabilitacyjny.</u>
          <u xml:id="u-77.8" who="#PoselSprawozdawcaJanFilipLibicki">Po piąte, na fakt, że w roku 2005 wrosła liczba nowo utworzonych warsztatów terapii zajęciowej. Nadal jednak aż w 48 powiatach nie ma jak dotąd żadnego warsztatu. W okresie tym wzrosła także liczba turnusów rehabilitacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-77.9" who="#PoselSprawozdawcaJanFilipLibicki">Po szóste, na znaczne dysproporcje w procesie integracji i rehabilitacji osób niepełnosprawnych występujące pomiędzy osobami niepełnosprawnymi mieszkającymi w dużych ośrodkach miejskich a tymi mieszkającymi na wsi. Wynika to nie tylko ze słabszego poziomu wykształcenia mieszkańców wsi, ale i z niedostatecznego przepływu informacji co do możliwości otrzymania pomocy przez osoby niepełnosprawne ze strony instytucji publicznych i społecznych, jak też organizacji pozarządowych.</u>
          <u xml:id="u-77.10" who="#PoselSprawozdawcaJanFilipLibicki">W dyskusji po przedstawieniu tych najważniejszych zagadnień zwrócono uwagę na następujące kwestie:</u>
          <u xml:id="u-77.11" who="#PoselSprawozdawcaJanFilipLibicki">Niestabilność przepisów prawa dla pracodawców gotowych zatrudniać osoby niepełnosprawne. Wskazano też na brak informacji o dostępie osób niepełnosprawnych do kultury i sportu, jak również na fakt, że wiele organizacji pozarządowych działających na rzecz osób niepełnosprawnych, podobnie zresztą jak inne organizacje pozarządowe, zwraca uwagę na konieczność uproszczenia procedur wynikających z ustawy o pożytku publicznym oraz na to, że ograniczenie dotacji budżetowej do zatrudnienia osób niepełnosprawnych skutkuje tym, że Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych ma mniej środków na wprowadzanie w życie programów celowych. Na te sprawy zwracał szczególnie uwagę pan poseł Tadeusz Tomaszewski.</u>
          <u xml:id="u-77.12" who="#PoselSprawozdawcaJanFilipLibicki">Pan poseł Sławomir Piechota, podobnie jak inni posłowie niepełnosprawni, wskazywał na nadal nie do końca rozwiązany problem barier architektonicznych na terenie Sejmu. Zwracał uwagę, że to, co zostało do tej pory zrobione, bardzo często nie było konsultowane z posłami niepełnosprawnymi. Pan poseł poruszył również kwestię niskiego zatrudnienia osób niepełnosprawnych w urzędach centralnych, posługując się tutaj zwłaszcza przykładem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, oraz problem dostępności lokali wyborczych dla osób niepełnosprawnych, jak też kwestie podwyższenia kar za zajmowanie miejsc parkingowych dla osób niepełnosprawnych przez pełnosprawnych kierowców.</u>
          <u xml:id="u-77.13" who="#PoselSprawozdawcaJanFilipLibicki">W dalszej części dyskusji wskazano na potrzebę powrotu przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych do bezpośredniego finansowania kosztów usuwania barier architektonicznych. Poruszono również problem dowozu dzieci niepełnosprawnych realizujących obowiązek szkolny poza miejscem zamieszkania do szkół oraz zagadnienie współfinansowania dojazdu rodziców dzieci niepełnosprawnych na turnusy rehabilitacyjne. Mówiła o tym pani poseł Magdalena Kochan.</u>
          <u xml:id="u-77.14" who="#PoselSprawozdawcaJanFilipLibicki">Ustosunkowując się do wszystkich poruszonych w dyskusji problemów, pan minister Mielniczuk wyraził chęć podjęcia intensywnych działań w celu zwiększenia zatrudnienia osób niepełnosprawnych w administracji publicznej. Wskazywał przy tym na instytucje, które realizują ten obowiązek w sposób wzorcowy. Wymienił tu lubuski, warmińsko-mazurski i podkarpacki urząd wojewódzki.</u>
          <u xml:id="u-77.15" who="#PoselSprawozdawcaJanFilipLibicki">Odnosząc się do problemu dowozu uczniów niepełnosprawnych realizujących obowiązek szkolny poza miejscem zamieszkania do szkół, przypomniał o możliwości odliczeń od podatku poniesionych w tym zakresie kosztów. Co do barier architektonicznych wyraził przekonanie, które, jak myślę, jest przekonaniem powszechnym, że problem ten tkwi mniej w przepisach prawa i konkretnych rozwiązaniach, a bardziej w egzekwowaniu obowiązujących przepisów przez powiatowe inspektoraty nadzoru budowlanego.</u>
          <u xml:id="u-77.16" who="#PoselSprawozdawcaJanFilipLibicki">Podsumowując, pan minister wyraził przekonanie, iż w ciągu ostatnich lat w świadomości społecznej co do postrzegania problemów osób niepełnosprawnych zaszły ogromne zmiany.</u>
          <u xml:id="u-77.17" who="#PoselSprawozdawcaJanFilipLibicki">W dalszej dyskusji na posiedzeniu komisji głos zabrali przedstawiciele organizacji pozarządowych. I tak, pani Krystyna Mrugalska, reprezentująca Polskie Forum Osób Niepełnosprawnych, wskazała, iż krytycyzm co do dysproporcji w wydawaniu środków na rehabilitację społeczną i zawodową przez instytucje powiatowe nie jest do końca uzasadniony. Jeśli bowiem osoba niepełnosprawna nie jest społecznie i funkcjonalnie wyrehabilitowana oraz nie otrzymuje odpowiedniego wsparcia, nigdy nie wystartuje do ubiegania się o zatrudnienie na rynku pracy. I nie jest to tylko problem wykształcenia, ale i braku wsparcia w aktywności życiowej, integracji oraz zagospodarowania przestrzeni, jaką powinny zagospodarowywać powiatowe urzędy pracy. Pani Mrugalska zwróciła również uwagę na potrzebę powołania odpowiednich struktur przejściowych dla osób znajdujących się pomiędzy warsztatami terapii zajęciowej a rynkiem pracy. Wiele organizacji pozarządowych stara się tworzyć takie właśnie struktury.</u>
          <u xml:id="u-77.18" who="#PoselSprawozdawcaJanFilipLibicki">Odrębny problem to kompleksowa nowelizacja wielu ustaw, m.in. ustawy o pomocy społecznej, ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, ustawy o rehabilitacji i innych, tak by łatwiej można było sięgać po środki z Europejskiego Funduszu Społecznego na lata 2007-2013. Pani Mrugalska wskazała jednocześnie, że wszystkie te zmiany są konieczne, w przeciwnym razie może dojść do sytuacji, że miejsca pracy będą czekały, a osoby niepełnosprawne nieposiadające stosownych umiejętności oraz środków do wyjścia z domu nie będą mogły ich zapełnić.</u>
          <u xml:id="u-77.19" who="#PoselSprawozdawcaJanFilipLibicki">Ostatnią kwestią poruszoną przez panią Mrugalską był problem oszczędności finansowych w szkolnictwie integracyjnym, które często czynią poszczególne samorządy.</u>
          <u xml:id="u-77.20" who="#PoselSprawozdawcaJanFilipLibicki">Przedstawiciel Polskiej Organizacji Pracodawców Osób Niepełnosprawnych wskazał w swoim wystąpieniu na nierównoprawność w obowiązku zatrudniania osób niepełnosprawnych przez pracodawców prywatnych i instytucje publiczne, których nie dotyczą takie same wymagania. Inną kwestią jest zmienność i niestabilność przepisów prawa dotyczących zatrudnienia osób niepełnosprawnych.</u>
          <u xml:id="u-77.21" who="#PoselSprawozdawcaJanFilipLibicki">I wreszcie ostatnia kwestia to kwestia wprowadzenia polskich rozwiązań w kwestii zatrudniania osób niepełnosprawnych do rozporządzenia Komisji Europejskiej nr 2204.</u>
          <u xml:id="u-77.22" who="#PoselSprawozdawcaJanFilipLibicki">Kolejnym głosem na posiedzeniu komisji był głos przedstawiciela Konfederacji Pracodawców Polskich. Zwrócił on uwagę, że wszystkie zmiany ustawowe, które będą wprowadzane, powinny być dokonywane w ścisłej i szerokiej konsultacji ze środowiskiem osób niepełnosprawnych.</u>
          <u xml:id="u-77.23" who="#PoselSprawozdawcaJanFilipLibicki">Przedstawiciel Związku Rewizyjnego Spółdzielni Inwalidów wskazał na problem utrzymywania przez te spółdzielnie przychodni, jako że pomoc w tym zakresie została uznana za pomoc publiczną i ograniczona do pewnych programów. Stwierdził również, iż wymóg zatrudniania osób niepełnosprawnych w administracji publicznej winien być zdecydowanie większy, jest ona bowiem bardziej podatna na natychmiastowe wprowadzanie w życie rozwiązań ustawowych.</u>
          <u xml:id="u-77.24" who="#PoselSprawozdawcaJanFilipLibicki">Przedstawiciel Federacji Związków Zawodowych Osób Niepełnosprawnych i Pracowników Zakładów Pracy Chronionej mówił również o niestabilności prawa, o obiegowych i krzywdzących opiniach dotyczących wykorzystywania środków z PFRON przez zakłady pracy chronionej oraz o tym, że dla wielu samorządów środki na rehabilitację społeczną są po prostu środkami służącymi szeroko rozumianej pomocy społecznej.</u>
          <u xml:id="u-77.25" who="#PoselSprawozdawcaJanFilipLibicki">Na tym dyskusję zakończono. Komisja Polityki Społecznej rekomenduje Wysokiemu Sejmowi przyjęcie informacji rządu o działaniach podejmowanych w 2005 r. na rzecz realizacji postanowień uchwały Sejmu z dnia 1 sierpnia 1997 r. Karta Praw Osób Niepełnosprawnych (druk nr 864). Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-77.26" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-78.3" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Głos ma pani poseł Małgorzata Gosiewska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#PoselMalgorzataGosiewska">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Przypadł mi w udziale zaszczyt przedstawienia Wysokiej Izbie oświadczenia Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość na temat informacji rządu o działaniach podejmowanych w 2005 r. na rzecz realizacji postanowień uchwały Sejmu RP z dnia 1 sierpnia 1997 r. Karta Praw Osób Niepełnosprawnych.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#PoselMalgorzataGosiewska">Przedstawiona przez rząd informacja to obszerny materiał, więc nie sposób omówić go w tak krótkim wystąpieniu. Jednak materiał ten pozwala posłom, a także Radzie Ministrów na ocenę dotychczasowych działań oraz zaplanowanie prac na przyszłość. Daje możliwość wspólnego zastanowienia się nad problemami, z jakimi ciągle stykają się osoby niepełnosprawne, i szukania sposobów ich rozwiązania. Temu właśnie powinna być poświęcona dzisiejsza debata.</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#PoselMalgorzataGosiewska">Informacja rządu, nad którą debatujemy dzisiaj, pokazuje, że są dziedziny, w których nastąpiła znaczna poprawa, pozostają jednak niestety jednak ciągle obszary, które powinny być przedmiotem dalszych prac. Do takich właśnie obszarów zaliczyć musimy kwestie zatrudniania osób niepełnosprawnych przez pracodawców publicznych. Z przedstawionego Wysokiej Izbie materiału wynika, iż średni poziom zatrudnienia osób niepełnosprawnych w badanych ministerstwach i urzędach jest dużo niższy niż 3-procentowy wyznaczony na rok 2005 dla państwowych jednostek organizacyjnych i obniżył się w porównaniu z rokiem poprzednim. Dla ministerstw średni poziom zatrudnienia wyniósł 0,61%, dla jednostek podległych - 1,40%. Bez podjęcia intensywnych działań stymulujących zatrudnianie osób niepełnosprawnych osiąganie w kolejnych latach coraz wyższego wskaźnika zatrudnienia, który docelowo ma wynosić 6% w roku 2008, może być mało realne.</u>
          <u xml:id="u-79.3" who="#PoselMalgorzataGosiewska">Pierwsze działania obecnego rządu w tym zakresie już widzimy. W instytucjach państwowych planowane jest uruchomienie systemu staży i praktyk kierowanych do osób niepełnosprawnych, dzięki którym niepełnosprawni studenci już w trakcie nauki mieliby możliwość zapoznawania się z warunkami pracy. Do wzrostu zatrudnienia osób niepełnosprawnych w instytucjach publicznych powinny przyczynić się także propozycje nowych rozwiązań zawarte w projekcie zmian ustawy dotyczącej rehabilitacji, skierowanej w tym roku przez rząd do Sejmu. Jedna z nich dotyczy możliwości otrzymania przez instytucje publiczne dotacji pokrywającej koszty dostosowania miejsc pracy do potrzeb niepełnosprawnego pracownika.</u>
          <u xml:id="u-79.4" who="#PoselMalgorzataGosiewska">Zatrudnienie osób niepełnosprawnych w instytucjach samorządowych przedstawia się znacznie lepiej. Średnio w urzędach powiatowych i w urzędach miast na prawach powiatu zatrudnionych było 5 osób niepełnosprawnych, a ogólny wskaźnik zatrudnienia kształtował się na poziomie 5%. W kilku przypadkach wskaźnik ten przekroczył nawet 10%. Niestety, 6,3% powiatów nie zatrudniało w urzędzie żadnej osoby niepełnosprawnej.</u>
          <u xml:id="u-79.5" who="#PoselMalgorzataGosiewska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Według opublikowanego 7 listopada 2006 r. raportu pod tytułem ˝Choroba, niepełnosprawność i praca: przełamywanie barier˝, sporządzonego przez OECD, w Polsce jednym z najistotniejszych problemów jest niski poziom zatrudnienia osób niepełnosprawnych - poniżej 20%. Powiązane jest to z ogólnie nie najlepszą sytuacją na polskim rynku pracy. Według raportu Polska powinna skupić się przede wszystkim na poprawie jakości rehabilitacji zawodowej i szkoleń osób niepełnosprawnych, uproszczeniu systemu dofinansowania zatrudnienia niepełnosprawnych oraz zwiększeniu efektywności zakładów pracy chronionej, które są obecnie elementem izolującym niepełnosprawnych i utrudniającym integrację na otwartym rynku pracy.</u>
          <u xml:id="u-79.6" who="#PoselMalgorzataGosiewska">Takie działania mogłyby również wpłynąć na zmniejszenie innego problemu dotyczącego rynku pracy, jakim jest bierność zawodowa osób niepełnosprawnych.</u>
          <u xml:id="u-79.7" who="#PoselMalgorzataGosiewska">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Obecnie w podkomisji do spraw osób niepełnosprawnych trwają prace nad projektem ustawy o rehabilitacji. Rozwiązania w nim zawarte to w dużej mierze odpowiedź na problemy związane z zatrudnieniem osób niepełnosprawnych w 2005 r. Projekt ten był szeroko konsultowany w środowiskach osób niepełnosprawnych. Kontrowersje wzbudziła propozycja przerzucenia kosztów ubezpieczeń społecznych na pracodawców. Pragnę więc przy tej okazji uspokoić środowiska osób niepełnosprawnych - ten zapis zmienia już autopoprawka rządu.</u>
          <u xml:id="u-79.8" who="#PoselMalgorzataGosiewska">Pozostałe punkty tej ustawy generalnie wychodzą naprzeciw wieloletnim oczekiwaniom środowiska (np. uelastycznienie terminów zgłaszania pracowników niepełnosprawnych przez pracodawców do Systemu Organizacji Dofinansowań PFRON czy możliwość elastyczniejszego korzystania z zakładowego funduszu rehabilitacji).</u>
          <u xml:id="u-79.9" who="#PoselMalgorzataGosiewska">Wszystkie te zmiany zwiększą możliwość absorbowania środków z Europejskiego Funduszu Społecznego na rzecz osób niepełnosprawnych. Wymaga to jednak nowelizacji innych ustaw służących tej sprawie, jak np. ustawa o pomocy społecznej, ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy czy ustawa o pożytku publicznym i wolontariacie. Należy mieć nadzieję, że zmiany te zostaną przeprowadzone szybko i pomogą w szerszym konsumowaniu funduszy unijnych na rzecz osób niepełnosprawnych.</u>
          <u xml:id="u-79.10" who="#PoselMalgorzataGosiewska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z przedstawionego raportu wynika, iż mamy do czynienia ze zjawiskiem stałego wzrostu środków PFRON wydawanych przez samorządy powiatowe na zadania z zakresu rehabilitacji społecznej przy jednoczesnym spadku wydatków na działania prowadzone w ramach rehabilitacji zawodowej. Na zadania związane z rehabilitacją zawodową urzędy powiatowe wydały jedynie 8% ogólnej puli środków przyznanych powiatom według algorytmu. W 2005 r. w wyniku pracy urzędów powiatowych utworzono jedynie 235 miejsc pracy. Ta sytuacja musi ulec zmianie. Być może jest to skutkiem niekorzystnych zmian ustawy o zatrudnieniu i rehabilitacji osób niepełnosprawnych zafundowanych przez poprzedni, SLD-owski rząd, który pracodawcom dawał możliwość dostosowania, a nie tworzenia nowych miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych.</u>
          <u xml:id="u-79.11" who="#PoselMalgorzataGosiewska">Wprowadzenie nowych instrumentów z zakresu rehabilitacji zawodowej, ułatwiających możliwość wykorzystania przez samorządy środków PFRON na wsparcie osób niepełnosprawnych i zwiększenie ich aktywności zawodowej, m.in. poprzez tworzenie nowych miejsc pracy przy utrzymaniu dofinansowania przystosowanych miejsc, powinno wpłynąć na poprawę sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-79.12" who="#PoselMalgorzataGosiewska">Kolejnym problemem wskazanym w raporcie, na który chciałabym zwrócić szczególną uwagę, jest wykształcenie osób niepełnosprawnych. Bo przecież dobre wykształcenie zwiększa szansę na zatrudnienie na otwartym rynku pracy. W 2005 r. aż 70,8% osób niepełnosprawnych w wieku powyżej 15 lat nie miało wykształcenia średniego, podczas gdy takiego wykształcenia nie miało jedynie 51,5% osób sprawnych. Osoby niepełnosprawne stanowiły w 2004 r. 0,5%, a w 2005 r. - 0,74% ogółu studentów. Te statystyki nie są zadowalające. Dlatego aby poprawić tę sytuację, należy stworzyć osobom niepełnosprawnym odpowiednie warunki na niższych poziomach edukacji, co niewątpliwie przyczyni się do zwiększenia szans dostępu do edukacji na poziomie wyższym.</u>
          <u xml:id="u-79.13" who="#PoselMalgorzataGosiewska">Bardzo dobrym rozwiązaniem będzie tu na pewno zapewnienie przez powiaty dowozu młodzieży niepełnosprawnej do szkół ponadgimnazjalnych. Obecnie problem ten rozwiązany jest jedynie na szczeblu szkół podstawowych i gimnazjalnych. Gdy młodzież niepełnosprawna pragnie kształcić się dalej, koszty dowozu pokrywają rodzice, opiekunowie i często staje się to dla nich kolejną barierą nie do pokonania. Takie rozwiązanie klub Prawa i Sprawiedliwości zgłosił już jako poprawkę do ustawy o systemie oświaty.</u>
          <u xml:id="u-79.14" who="#PoselMalgorzataGosiewska">Odrębny problem stanowi kwestia mieszkań dla osób niepełnosprawnych, w tym także małżeństw niepełnosprawnych. Są samorządy przeznaczające mieszkania dostosowane dla potrzeb osób niepełnosprawnych, bez barier architektonicznych. Zdaniem Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość to dobry kierunek i warto zastanowić się nad dofinansowaniem takich działań z budżetu państwa. Osoby niepełnosprawne, jeżeli tylko ich stan zdrowia na to pozwala, powinny mieć możliwość pełnej integracji ze środowiskiem, prowadząc niezależne aktywne życie na miarę swoich możliwości.</u>
          <u xml:id="u-79.15" who="#PoselMalgorzataGosiewska">Niestabilność przepisów prawnych to kolejny problem, często sygnalizowany przez środowiska osób niepełnosprawnych. Ustawa o rehabilitacji z 1997 r. była nowelizowana około 40 razy. Trzeba mieć nadzieję, że zostanie niebawem zastąpiona przez nowy, szeroki i spójny dokument przygotowany przez pełnomocnika rządu do spraw osób niepełnosprawnych. Z uznaniem należy odnieść się do szerokich konsultacji przy powstawaniu tego dokumentu, które rozpoczął poprzedni minister tego rządu, pan minister Paweł Wypych. Ustawa ta będzie bowiem na tyle skuteczna i spójna, na ile powstanie we współpracy ze środowiskiem osób niepełnosprawnych.</u>
          <u xml:id="u-79.16" who="#PoselMalgorzataGosiewska">W dyskusji nad omawianym dokumentem wskazywano też na problemy dostępu osób niepełnosprawnych do edukacji, sportu, kultury. Warto zwrócić uwagę, że w tym roku przyjęto wreszcie ustawę, która zakłada przyznanie rent sportowych dla medalistów igrzysk paraolimpijskich. Środowisko sportowców niepełnosprawnych czekało na to rozwiązanie wiele lat.</u>
          <u xml:id="u-79.17" who="#PoselMalgorzataGosiewska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Omawiając kwestie związane z pomocą osobom niepełnosprawnym, nie sposób pominąć wielkiej roli, jaką spełniają organizacje pozarządowe. Wypełniają one lukę w dostarczaniu usług, których nie świadczy sektor publiczny czy prywatny. Dotyczy to w szczególności działań z zakresu ochrony zdrowia i rehabilitacji, pomocy społecznej, edukacji i oświaty. W tym miejscu chciałabym im bardzo serdecznie podziękować.</u>
          <u xml:id="u-79.18" who="#PoselMalgorzataGosiewska">Patrząc z perspektywy ostatnich 16 lat, należy stwierdzić, że wiele zmieniło się w podejściu naszego społeczeństwa do niepełnosprawności, co niewątpliwie ma wymierny wpływ na sytuację osób niepełnosprawnych w Polsce. Zmiany, jakie zaszły w naszym kraju w tej dziedzinie, dostrzeżone zostały również przez Organizację Narodów Zjednoczonych. Polska została uznana za kraj przyjazny osobom niepełnosprawnym, w którym swoje prawa mają one zagwarantowane w Konstytucji RP, a także uchwalonej przez Sejm w 1997 r. Karcie Praw Osób Niepełnosprawnych oraz ustawie z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.</u>
          <u xml:id="u-79.19" who="#PoselMalgorzataGosiewska">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość uznaje, że w przyszłości nadal należy intensywnie analizować i rozwiązywać problemy osób niepełnosprawnych, stanowić jeszcze lepsze prawo w tej dziedzinie i zabiegać o pełną jego realizację. Pamiętajmy, że to, jak społeczeństwo odnosi się do słabszych, niepełnosprawnych, świadczy o poziomie rozwoju cywilizacyjnego narodu, stanowi wskaźnik naszego człowieczeństwa. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-79.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Pan poseł Sławomir Jan Piechota, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#PoselSlawomirJanPiechota">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Szanowni Państwo! Ja mam wrażenie, że dyskusja biegnie trochę obok sprawy rzeczywiście najważniejszej. Bo ta informacja rządu to jest pewien raport, pewien obraz sytuacji na koniec ubiegłego roku. Ale jaki jest plan na przyszłość? To jest najważniejsze pytanie. A jeśli pytanie o plan, to także chciałbym spytać, gdzie znowu jest pani minister? Czy dla pani minister sprawa 5,5 mln osób niepełnosprawnych jest wystarczająco ważna, by zaszczycić Sejm swoją obecnością? Pani minister nie było na debacie o sytuacji rodzin w Polsce, nie ma jej również dzisiaj. Jednak stawiam pytanie: Czy sprawy niepełnosprawnych to poważny, czy niepoważny problem?</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#PoselSlawomirJanPiechota">Ja mam dużo bardziej gorzkie refleksje o sytuacji osób niepełnosprawnych w Polsce. Oczywiście dużo dobrego się wydarzyło, ale to, co się wydarzyło, nadal jest dalekie od pewnego standardu, który jest w Europie powszechny. Wystąpienie pana ministra napawa pewną nadzieją. Pan minister w trochę nowy sposób patrzy na sytuację, w sposób, z którym ja wiążę nadzieję, że pan minister nie akceptuje tego stanu, który opisuje informacja, że pan minister będzie działał, by ten stan zmienić. Zacznę od przykładów najprostszych, które wcale nie zależą specjalnie od pieniędzy, od przykładu, o którym wspomniała również pani poseł Gosiewska, ale na który ja patrzę trochę z innej strony.</u>
          <u xml:id="u-81.2" who="#PoselSlawomirJanPiechota">Oto w Nowym Jorku prezydent odebrał niezwykle prestiżową nagrodę za działania na rzecz osób niepełnosprawnych w Polsce. A niedawno mieliśmy wybory. Czy jest bardziej podstawowe prawo obywatelskie niż prawo do udziału w głosowaniu? No chyba nie. Chyba zgodzimy się wszyscy, że jest to najbardziej elementarne prawo obywatelskie. I jaką mamy sytuację? Ponad 80% lokali wyborczych jest niedostępnych dla osób niepełnosprawnych. Jak zatem mają wziąć udział w głosowaniu? Ja sam od lat pokonuję wciąż te same schody w maleńkim budyneczku, w którym umiejscawiany jest uporczywie lokal wyborczy. Ponad 80% lokali wyborczych jest niedostępnych w tym sensie. Na kartach do głosowania nie ma informacji w alfabecie Braille˝a. Nie ma również możliwości porozumienia z osobami niesłyszącymi. To jak niepełnosprawni mają korzystać z elementarnego prawa wyborczego? Dlatego też myślę, że przyznanie Polsce tej nagrody wynika z innego rozumienia konstytucji przez Amerykanów. Amerykanie mają głębokie przekonanie, że konstytucja obowiązuje naprawdę, a ja mam przekonanie, że w obszarze osób niepełnosprawnych konstytucja pozostaje pustą obietnicą.</u>
          <u xml:id="u-81.3" who="#PoselSlawomirJanPiechota">Panie marszałku, inny prosty przykład. W tej Izbie uchwalono konstytucję zakazującą dyskryminacji osób niepełnosprawnych. W tej Izbie dwanaście lat temu uchwalono Prawo budowlane. Jeżeli państwo jesteście zainteresowani długą listą barier, które istnieją na terenie Sejmu po dwunastu latach od uchwalenia tutaj Prawa budowlanego, chętnie służę moją, niestety, wciąż coraz bogatszą korespondencją z Kancelarią Sejmu. Gdy przed rokiem wszedłem do tej Izby, byłem przekonany, że sprawa jest banalna i prosta, że być może dlatego nie została rozwiązana, że brakowało jakby praktycznej presji. Ale oto troje posłów w tej Izbie gdzie siedzi? W ostatniej ławce. Przedstawiając opinie klubu zawsze to robię z ostatniej ławki. Czy ktokolwiek podjął próbę, żebyśmy mogli, jak wszyscy inni posłowie, przemawiać z mównicy? A jeśli chciałbym zasygnalizować panu marszałkowi, że chcę zabrać głos w dyskusji, to powinienem stąd pomachać. Jeśli pan marszałek mnie zauważy w tłumie innych posłów, to udzieli mi głosu. Nie mam innej możliwości zgłoszenia się do głosu. I to jest trochę inna optyka patrzenia na problemy 5,5 miliona osób niepełnosprawnych. Ja nie domagam się przystosowania gmachu Sejmu, dlatego że jeżdżę po nim na wózku. Domagam się przystosowania Sejmu z szacunku dla konstytucji, z szacunku dla ustaw tu uchwalanych, z szacunku dla ludzi, którzy tu przychodząc, powinni zobaczyć modelowo dostosowany najważniejszy budynek w państwie. A cóż spotykają? No właśnie. To jest bardzo zawstydzające, jeśli chodzi o patrzenie na problemy niepełnosprawnych w Polsce. Ale też od strony systemowej nie da się rozwiązać czy nie da się przełamać kryzysu społecznego w Polsce bez poważnego potraktowania problematyki niepełnosprawności.</u>
          <u xml:id="u-81.4" who="#PoselSlawomirJanPiechota">Mówił o tym trochę w innym kontekście, ale jakże dosadnie, przewodniczący Rady Nadzorczej ZUS-u pan Robert Gwiazdowski na posiedzeniu Komisji Polityki Społecznej. Mówił, że Polska siedzi na beczce dynamitu, a lont został odpalony. Ta beczka dynamitu to niezrównoważenie systemu emerytalno-rentowego. Bo to oczywiste, że jeżeli ludzie nie pracują, nie mają pracy, to muszą mieć inne dochody utrzymania. Tak więc jeżeli w Polsce jest trzy razy mniej aktywnych osób niepełnosprawnych niż średnio w Europie, to oczywiście ta bezczynność pociąga za sobą ogromne koszty. Najwyższy w Europie udział rent w PKB. Ponad 4% wydajemy na renty w stosunku do PKB. Najniższy wskaźnik aktywności osób niepełnosprawnych w Europie, 16%, gdy średnia europejska wynosi 40-50%. To jest problem fundamentalny. Jeżeli pani minister polityki społecznej tego nie rozumie, to jest się o co bać, dlatego że jeżeli niepełnosprawni nie pójdą do pracy, to system socjalny, finanse publiczne państwa tego nie wytrzymają. To jest fundamentalny problem, a nie problem jakiegoś marginesu, jakichś 10%, którym będziemy ciągle deklarować, że bardzo lubimy niepełnosprawnych, będziemy do nich puszczać oko, czasami robić jakiś uroczysty event.</u>
          <u xml:id="u-81.5" who="#PoselSlawomirJanPiechota">A jaki przykład dają instytucje publiczne? I pan minister mówił o tym z dużą troską, i pani poseł Gosiewska to mocno podkreśliła, ale popatrzmy na konkrety. Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Któż mógłby być bardziej zainteresowany, żeby niepełnosprawni pracowali, a nie żyli z renty? No ZUS najbardziej. A oto ZUS, proszę państwa, co miesiąc w tym roku płaci ponad 2130 tys. zł kary za niezatrudnianie niepełnosprawnych. W ciągu roku będzie to około 27 mln zł kary. Drugie miejsce w tej wstydliwej klasyfikacji zajmuje Urząd Miasta Stołecznego Warszawy. W tym roku Urząd Miasta Stołecznego Warszawy zapłaci prawie 2200 tys. zł kary na PFRON za niezatrudnianie. Trzeci jest na tej liście KRUS, a potem minister finansów.</u>
          <u xml:id="u-81.6" who="#PoselSlawomirJanPiechota">Tak więc jeżeli takie instytucje nie zatrudniają, tylko wolą płacić kary na fundusz rehabilitacji, to jaki dają przykład innym? To jak wymagać od prywatnych pracodawców, kiedy uprawia się taką publiczną hipokryzję? Za pieniądze podatników oczywiście, bo przecież z jakich pieniędzy ZUS zapłaci tę karę? Zapłaci, dlatego że dostanie na to dotację. Zatem czy aby na pewno poważnie traktuje się problematykę aktywności, problematykę kosztów bezczynności osób niepełnosprawnych? Czy na pewno jest to poważne traktowanie problemów osób niepełnosprawnych?</u>
          <u xml:id="u-81.7" who="#PoselSlawomirJanPiechota">Inne pytanie - w kontekście wczorajszej mojej polemiki z panem ministrem Sochą, który mówił, że wózki i aparaty słuchowe to jest problem ministra zdrowia, a nie ministra polityki społecznej. No to stawiam pytanie, które wiele lat temu po raz pierwszy usłyszałem w Stanach Zjednoczonych: co ma wózek inwalidzki czy aparat słuchowy do konstytucji? Oto bez wózka inwalidzkiego czy bez aparatu słuchowego dziecko nie pójdzie do szkoły, dziecko nie pójdzie na kina ani do teatru. To cóż będziemy opowiadać o prawie do edukacji, prawie do udziału w życiu kulturalnym, prawie do pracy, jeżeli bez tej prostej pomocy technicznej człowiek nie będzie mógł ani się uczyć, ani pracować, ani odpoczywać. To jest związek wózka inwalidzkiego i aparatu słuchowego z konstytucją. To, że dzisiaj muszę o tym przypominać, jest dla mnie tyleż zdumiewające, co po prostu zawstydzające, i również jako poseł, po roku obecności w Sejmie, odbieram to jako przejaw, kompromitujący przejaw, mojej niezdolności, żeby zmienić tę sytuację.</u>
          <u xml:id="u-81.8" who="#PoselSlawomirJanPiechota">A oto jaki mamy incydent budżetowy? Wprowadza się zupełnie nowe świadczenie rodzinne. Bardzo słuszne, bardzo potrzebne, ale równocześnie nie ma pieniędzy na sfinansowanie właśnie zakupu wózków inwalidzkich i aparatów słuchowych. Od 6 miesięcy wydłuża się kolejka. I co z tego, że fundusz rehabilitacji wywiązał się ze swoich obowiązków, przekazał pieniądze samorządom, jeżeli samorządy i tak nie mogą wydać tych pieniędzy, bo Narodowy Fundusz Zdrowia nie uruchomił limitów. Czyli pieniądze PFRON-u leżą, ludzie czekają w kolejkach coraz bardziej zirytowani, wściekli na samorządy, bo przecież tam złożyli swoje wnioski o sfinansowanie sprzętu, a bez pieniędzy Narodowego Funduszu Zdrowia ten sprzęt nie zostanie kupiony. A jak ci ludzie nie dostaną tego sprzętu? No to właśnie skutki będą oczywiste. Takich przykładów można pewnie podać więcej.</u>
          <u xml:id="u-81.9" who="#PoselSlawomirJanPiechota">Niedawno Warszawa miała kupować autobusy, najbogatsze miasto w Polsce, 100 autobusów. I oto dowiedzieliśmy się z informacji prasowych, że Warszawa nie kupi autobusów niskopodłogowych, bo nie ma na to pieniędzy. Warszawa jest za biedna, żeby kupić autobusy dostępne dla osób niepełnosprawnych. To kto jest wystarczająco zamożny, żeby je kupić? To kto zapewni transport dostępny do osób niepełnosprawnych?</u>
          <u xml:id="u-81.10" who="#PoselSlawomirJanPiechota">I tak widzimy na tych przykładach, jak rozmija się ta piękna deklaracja zawarta w Karcie Praw Osób Niepełnosprawnych z rzeczywistością. Dlatego uważam, że wniosek z takiej dyskusji powinien dotyczyć postanowienia o pracach nad regulacją ustawową, a nie uchwałą, która rzeczywiście zagwarantuje respektowanie praw osób niepełnosprawnych. Na przykład zakaz organizowania wyborów w lokalach niedostępnych. Zakaz. Zakaz kupowania nowych środków komunikacji publicznej niedostępnych dla osób niepełnosprawnych. Dopiero wtedy, gdy byłoby to tak wprost zapisane, każdy obywatel, w tym ten, który jest osobą niepełnosprawną, mógłby te swoje uprawnienia realnie egzekwować. Dlatego taka inicjatywa jest konieczna i dlatego o taką inicjatywę będziemy zabiegać. I wyrażam nadzieję, że w tym Sejmie dla takiej inicjatywy uzyskamy szersze poparcie, a dzisiejsze wystąpienie pana ministra również natchnęło mnie tą nadzieją, że w panu ministrze, w pełnomocniku rządu do spraw osób niepełnosprawnych zyskamy sojusznika w takich staraniach. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-81.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Pan poseł Sylwester Pawłowski, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#PoselSylwesterPawlowski">Szanowny Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Panie Ministrze! Informacja rządu Rzeczypospolitej Polskiej o działaniach podejmowanych w 2005 r. na rzecz realizacji postanowień uchwały Sejmu z dnia 1 sierpnia 1997 r. Karta Praw Osób Niepełnosprawnych, datowana na dzień 31 lipca 2006 r., dopiero dziś jest przedmiotem debaty Wysokiej Izby. Chciałbym wierzyć, że zwłoka ta wynika jedynie z kalendarza prac sejmowych i nie ma żadnych innych powodów, dla których dopiero teraz o karcie mówimy.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#PoselSylwesterPawlowski">W ocenie Klubu Poselskiego Sojuszu Lewicy Demokratycznej przedłożony materiał szczegółowo i wyczerpująco odnosi się do istoty sprawy. Daje odpowiedź na pytanie w sprawie działań podejmowanych w minionym roku na rzecz osób niepełnosprawnych zgodnie z dyspozycją zawartą w karcie. Zawiera aktualne dane dotyczące zjawiska niepełnosprawności i informacje o sposobie realizacji zadań przez władze państwowe i samorządowe. Obszerny materiał opisowy zawiera także liczne tabele statystyczne ilustrujące różne aspekty funkcjonowania osób niepełnosprawnych oraz szczegółowy wykaz aktów prawnych, które służą realizacji poszczególnych zapisów karty. Jego lektura daje rzeczywisty obraz codzienności ludzi dotkniętych niepełnosprawnością, ilustruje skalę problemu i ogrom zadań już wykonanych, a przede wszystkim tych, które są jeszcze do wykonania.</u>
          <u xml:id="u-83.2" who="#PoselSylwesterPawlowski">Odnosząc się do poszczególnych zapisów w Karcie Praw Osób Niepełnosprawnych, pragnę zwrócić uwagę na działania podejmowane w 2005 r., które w istotny sposób wpływały na poprawę życia i sposób funkcjonowania społeczno-zawodowego ludzi niepełnosprawnych.</u>
          <u xml:id="u-83.3" who="#PoselSylwesterPawlowski">Rok 2005 potwierdził dalsze działania poprawiające dostępność ministerstw, urzędów centralnych i samorządów dla osób z niepełnosprawnością ruchową. Wzrosła liczba parkingowych miejsc, podjazdów do budynków, wind, platform przyschodowych, toalet dla poruszających się na wózkach inwalidzkich. Pewien postęp odnotowano w dostępie do informacji, głównie internetowej. Poprawiła się obsługa klienta niepełnosprawnego, a język migowy przestał być dla szeregu urzędników białą plamą. Odnotowano wzrost liczby punktów obsługi klienta niepełnosprawnego.</u>
          <u xml:id="u-83.4" who="#PoselSylwesterPawlowski">Mankamentem pozostaje zatrudnienie osób niepełnosprawnych - zwłaszcza w urzędach centralnych. Wskaźnik zatrudnienia na poziomie 3% był tam nieosiągalny. Na tym tle samorządy prezentują się znacznie korzystniej. Jednak urzędy nie są dobrym przykładem dla innych pracodawców. Rzec by można, że praca dla niepełnosprawnych w dalszym ciągu pozostaje przysłowiową piętą Achillesową w życiu społeczno-gospodarczym kraju.</u>
          <u xml:id="u-83.5" who="#PoselSylwesterPawlowski">Mając na uwadze dostęp do leczenia, opieki medycznej, rehabilitacji i edukacji leczniczej, należy stwierdzić, że rok 2005 skutkował zwiększeniem nakładów budżetowych na rehabilitację leczniczą do 918 mln zł, lecznictwo uzdrowiskowe do 914 mln oraz zaopatrzenie w przedmioty ortopedyczne na poziomie 344 mln zł. Na zbliżonym do 2004 r. poziomie utrzymywała się liczba osób poddanych rehabilitacji. Wzrosły również wydatki budżetowe na sprzęt rehabilitacyjny do wysokości 116 mln zł, choć wiemy, że były one niewystarczające w odniesieniu do potrzeb, jakie środowisko osób niepełnosprawnych zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-83.6" who="#PoselSylwesterPawlowski">Rehabilitacja mająca na celu adaptację społeczną opierała się głównie o warsztaty terapii zajęciowej. W minionym roku odnotowano nowe 42 wnioski na tę formę pomocy. Łącznie na dzień 31 grudnia 2005 r. funkcjonowało 605 warsztatów, w których terapię odbywało ponad 20 tys. osób, a wysokość nakładów osiągnęła 253 mln zł. Dużym uznaniem cieszyły się także turnusy rehabilitacyjne łączące w sobie aktywną rehabilitację z elementami wypoczynku. Ich celem była ogólna poprawa psychofizycznej sprawności oraz rozwijanie i kształtowanie umiejętności społecznych, budzenie zainteresowań oraz kreowanie więzi międzyludzkich. Łącznie przeprowadzono 5378 turnusów dla ponad 185 tys. osób na łączną kwotę ok. 102 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-83.7" who="#PoselSylwesterPawlowski">Szanowny Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Prawo do nauki dla osób niepełnosprawnych, przede wszystkim dzieci i młodzieży, realizowane było w oparciu o szkoły specjalne, klasy integracyjne, klasy ogólnodostępne w szkołach powszechnych i nauczanie indywidualne. Łącznie z budżetu państwa w roku 2005, z subwencji oświatowej dla jednostek samorządu terytorialnego, na ten cel przeznaczone zostały środki w wysokości 3059 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-83.8" who="#PoselSylwesterPawlowski">W minionym roku zaobserwowano wzrost liczby osób niepełnosprawnych podejmujących naukę na uczelniach wyższych. Rok akademicki 2005/2006 rozpoczęło w Polsce 14,5 tys. studentów niepełnosprawnych. Jest to jednak kropla w morzu potrzeb. Należy zrobić wszystko, by wskaźnik i liczba studentów niepełnosprawnych wzrastały w szybkim tempie. Wśród uczestników programów Socrates czy Erasmus znalazły się także osoby niepełnosprawne. Natomiast adresowany do osób z uszkodzeniem narządu słuchu program Pitagoras i ogólny program Student wspierane były ze środków Państwowego Funduszy Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.</u>
          <u xml:id="u-83.9" who="#PoselSylwesterPawlowski">Pomoc psychologiczną, pedagogiczną i specjalistyczną realizowano głównie w oparciu o 574 poradnie psychologiczno-pedagogiczne i 21 poradni specjalistycznych. Zespoły orzekające wydały blisko 79 tys. orzeczeń i prawie 383 tys. opinii. Różnorodność zajęć prowadzonych przez pracowników poradni pozwoliła na zindywidualizowanie w podejściu do ucznia.</u>
          <u xml:id="u-83.10" who="#PoselSylwesterPawlowski">Rynek pracy dla osób niepełnosprawnych w 2005 r. nieco się zawęził. Nastąpił tu nieznaczny wzrost bezrobocia. Liczba zarejestrowanych w urzędach pracy osób niepełnosprawnych przekroczyła 76 tys. Średnio w minionym roku zatrudnionych było 535 tys. osób niepełnosprawnych.</u>
          <u xml:id="u-83.11" who="#PoselSylwesterPawlowski">Na rynku funkcjonowały 2393 zakłady pracy chronionej, które skupiały ponad 186 tys. pracowników z ubytkiem na zdrowiu. Dla osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności istniało 26 zakładów aktywności zawodowej, na które przeznaczono łącznie ponad 10 mln publicznych środków. Znalazło tam zatrudnienie blisko tysiąc osób. Część środków PFRON przeznaczono na realizację programów służących zatrudnieniu i rehabilitacji zawodowej, takich jak Junior, ˝Osoby niepełnosprawne w służbie publicznej˝, ˝Komputer dla Homera 2003˝. Dla osób pragnących samodzielnie prowadzić działalność gospodarczą przeznaczono w formie pożyczki ponad 15 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-83.12" who="#PoselSylwesterPawlowski">Również pomoc społeczna adresowana była do osób niepełnosprawnych, bowiem powodem co piątego wniosku o wsparcie finansowe było zjawisko niepełnosprawności. Ponad 500 tys. osób z takiej pomocy skorzystało. Na podkreślenie zasługuje szeroka paleta form społecznego wsparcia. Są to m.in.: usługi opiekuńcze, mieszkania chronione, praca socjalna, opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej, zasiłki pieniężne.</u>
          <u xml:id="u-83.13" who="#PoselSylwesterPawlowski">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Prawo do życia w środowisku wolnym od barier funkcjonalnych jest głównym wyzwaniem, przed którym stoją osoby niepełnosprawne. Zniesienie różnorodnych ograniczeń w dostępie do obiektów użyteczności publicznej, w zakresie swobodnego przemieszczania się, korzystania ze środków transportu jest kluczem do rozwiązania wielu problemów, jakie napotykają w codziennej egzystencji ludzie sprawni inaczej. Ponad 48 tys. złożonych wniosków dotyczących likwidacji barier architektonicznych na kwotę ponad 260 mln zł ilustruje skalę problemu. W rzeczywistości problem ten jest znacznie większy.</u>
          <u xml:id="u-83.14" who="#PoselSylwesterPawlowski">Osoby niepełnosprawne w sposób szczególny winny mieć zagwarantowane prawo do posiadania samorządowej reprezentacji swojego środowiska. Wypracowany wcześniej stan posiadania nie uległ w 2005 r. zmianom. Krajowa Rada Konsultacyjna do Spraw Osób Niepełnosprawnych, jako organ opiniodawczo-doradczy pełnomocnika rządu do spraw osób niepełnosprawnych, funkcjonowała zgodnie z założonym planem. Bezkolizyjnie funkcjonowały stowarzyszenia i organizacje pozarządowe, skupiające środowisko ludzi niepełnosprawnych. Zapewnienie osobom niepełnosprawnym szerokiego udziału w życiu społecznym, kulturalnym, artystycznym, sportowym oraz w rekreacji i turystyce pozwala na realizację prawa do pełnego udziału w życiu publicznym. Znacząca rola w realizacji tego prawa spoczywa na administracji państwowej, samorządach lokalnych i organizacjach pozarządowych. Instytucje kultury, kluby sportowe, placówki oświatowe, stowarzyszenia były inicjatorami i realizatorami tysięcy przedsięwzięć adresowanych do osób sprawnych inaczej. To dzięki tym dokonaniom najbardziej zacierają się różnice i powstają najtrwalsze więzi społeczne z udziałem ludzi niepełnosprawnych.</u>
          <u xml:id="u-83.15" who="#PoselSylwesterPawlowski">Zawarty w informacji materiał uświadomił nam, ile w 2005 r. zrobiono, by sprostać zapisom Karty Praw Osób Niepełnosprawnych, zobrazował skalę zjawiska niepełnosprawności, unaocznił ogrom prac podejmowanych na rzecz tego środowiska i razem z tym środowiskiem. Ale jednocześnie pozwolił zorientować się, ile jeszcze należy w tym zakresie uczynić w następnych latach.</u>
          <u xml:id="u-83.16" who="#PoselSylwesterPawlowski">Klub Poselski Sojuszu Lewicy Demokratycznej opowiada się za przyjęciem zawartej w druku nr 864 informacji rządu Rzeczypospolitej Polskiej o działaniach podejmowanych w 2005 r. na rzecz realizacji postanowień uchwały Sejmu z dnia 1 sierpnia 1997 r. Karta Praw Osób Niepełnosprawnych. Klub jednocześnie wyraża nadzieję, że tematyka ta będzie przedmiotem szczególnego zainteresowania Wysokiej Izby i akty prawne odnoszące się do osób niepełnosprawnych będą ze szczególną troską procedowane w tym miejscu. Panie marszałku, dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-83.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Głos ma pani poseł Małgorzata Olejnik, Samoobrona.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#PoselMalgorzataOlejnik">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Prawa osób niepełnosprawnych gwarantowane są w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. Zapewnia ona prawo do niedyskryminacji stanowiąc, że nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny. Karta Praw Osób Niepełnosprawnych jest jednym z podstawowych dokumentów dotyczących osób niepełnosprawnych w Polsce. Została przyjęta przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 1 sierpnia 1997 r. Dokument ten jest uchwałą Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej co oznacza, że nie gwarantuje konkretnych uprawnień, można jednak oficjalnie powoływać się na niego jako na akt uchwalony przez Sejm i wyrażający jego wolę.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#PoselMalgorzataOlejnik">Karta uznaje, że osoby niepełnosprawne mają prawo do niezależnego, samodzielnego i aktywnego życia oraz nie mogą podlegać dyskryminacji. Dokument ten zawiera ponadto katalog dziesięciu praw, wskazując tym samym obszary kluczowe dla polityki równych praw osób niepełnosprawnych. Obszary te wymagają szczególnej uwagi, aktywnego wsparcia zapobiegającego dyskryminacji oraz ciągłego monitorowania.</u>
          <u xml:id="u-85.2" who="#PoselMalgorzataOlejnik">Co roku, zgodnie z dyspozycją zawartą w Karcie Praw Osób Niepełnosprawnych, rząd przygotowuje informację o podjętych inicjatywach w celu urzeczywistnienia praw osób niepełnosprawnych. Podstawę dla informacji stanowi m.in. materiał zebrany w drodze dwumodułowego badania kwestionariuszowego. Taki sposób zbierania danych zainicjowano w roku ubiegłym w celu usystematyzowania procesu przekazywania informacji.</u>
          <u xml:id="u-85.3" who="#PoselMalgorzataOlejnik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Każdej osobie niepełnosprawnej przysługuje prawo dostępu do leczenia i opieki medycznej, które stanowi rozwinięcie konstytucyjnej zasady ochrony zdrowia. Konstytucja, przyznając każdemu obywatelowi prawo do ochrony zdrowia, umożliwia stworzenie szeroko rozwiniętego systemu ubezpieczeń zdrowotnych, a także systemu opieki zdrowotnej, który obejmuje wszystkich członków społeczeństwa niezależnie od wieku, zawodu czy wykonywanej pracy. System ochrony zdrowia obejmuje wszystkich, a więc również osoby niepełnosprawne. Konstytucyjne umocowanie tego prawa zobowiązuje władze publiczne do zapewnienia każdemu równego dostępu do świadczeń w publicznej służbie zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-85.4" who="#PoselMalgorzataOlejnik">W roku 2005 osoby niepełnosprawne korzystały ze swego konstytucyjnego uprawnienia na podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Przepisy tej ustawy gwarantowały wszystkim osobom niepełnosprawnym prawo do świadczeń opieki zdrowotnej, których celem było zapewnienie zachowania zdrowia, zapobieganie chorobom i urazom, a także wczesne wykrywanie chorób, leczenie i pielęgnacja oraz zapobieganie niepełnosprawności i jej ograniczanie.</u>
          <u xml:id="u-85.5" who="#PoselMalgorzataOlejnik">Działania Narodowego Funduszu Zdrowia, podejmowane w stosunku do osób niepełnosprawnych, obejmowały przede wszystkim opiekę medyczną, zaopatrzenie w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze oraz leczenie uzdrowiskowe.</u>
          <u xml:id="u-85.6" who="#PoselMalgorzataOlejnik">Rehabilitacja lecznicza w odniesieniu do osób niepełnosprawnych obejmuje przede wszystkim działania mające na celu wczesne wykrywanie, diagnozę i leczenie uszkodzeń, szkolenie personelu medycznego i opiekuńczego w tym zakresie, dostęp do opieki medycznej, odpowiednie metody, technologie i sprzęt.</u>
          <u xml:id="u-85.7" who="#PoselMalgorzataOlejnik">Obok generalnej zasady, dotyczącej ochrony zdrowia, odnoszącej się do wszystkich obywateli, konstytucja wprowadza jeszcze dodatkowe postanowienia dotyczące określonych grup ludności lub rodzaju chorób. Nakłada ona mianowicie na władze publiczne wyraźny obowiązek zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej dzieciom, kobietom ciężarnym, osobom niepełnosprawnym i osobom w podeszłym wieku.</u>
          <u xml:id="u-85.8" who="#PoselMalgorzataOlejnik">W przypadku osób niepełnosprawnych jedną z form realizacji tego konstytucyjnego zapisu stanowi dofinansowanie zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze, na które, wzorem lat ubiegłych, osoby niepełnosprawne mogły otrzymać dofinansowanie ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.</u>
          <u xml:id="u-85.9" who="#PoselMalgorzataOlejnik">Podstawowe formy aktywności wspomagające proces rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych to - w świetle zapisów ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych - uczestnictwo tych osób w warsztatach terapii zajęciowych oraz w turnusach rehabilitacyjnych. W roku 2005 maksymalne dofinansowanie ze środków funduszu kosztów tworzenia warsztatu terapii zajęciowej wynosiło 70% tych kosztów. W pozostałej części koszty utworzenia warsztatu mogły zostać pokryte ze środków własnych powiatu lub z innych źródeł, którymi najczęściej były środki jednostek tworzących warsztaty.</u>
          <u xml:id="u-85.10" who="#PoselMalgorzataOlejnik">Inną z form aktywności wspomagającej proces rehabilitacji społecznej jest uczestnictwo osób niepełnosprawnych w turnusach rehabilitacyjnych. Turnus rehabilitacyjny to zorganizowana forma aktywnej rehabilitacji połączona z elementami wypoczynku, której celem jest ogólna poprawa psychofizycznej sprawności oraz rozwijanie umiejętności społecznych uczestników, m.in. przez nawiązywanie i rozwijanie kontaktów społecznych, realizację i rozwijanie zainteresowań, a także przez udział w innych zajęciach przewidzianych programem turnusu.</u>
          <u xml:id="u-85.11" who="#PoselMalgorzataOlejnik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kolejnym prawem zagwarantowanym przez Kartę Praw Osób Niepełnosprawnych jest prawo do nauki w szkołach wspólnie z pełnosprawnymi rówieśnikami, jak również do korzystania ze szkolnictwa specjalnego lub edukacji indywidualnej.</u>
          <u xml:id="u-85.12" who="#PoselMalgorzataOlejnik">W 2005 r. Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu podejmowało działania zmierzające do zapewnienia dzieciom i młodzieży niepełnosprawnej możliwości kształcenia we wszystkich typach szkół, zgodnie z indywidualnymi potrzebami rozwojowymi i edukacyjnymi oraz indywidualnymi predyspozycjami. Dzięki temu uczniowie niepełnosprawni mają możliwość spełniania obowiązku szkolnego i obowiązku nauki w szkołach ogólnodostępnych, w szkołach w oddziałach integracyjnych oraz w szkołach specjalnych lub oddziałach specjalnych zorganizowanych w szkołach ogólnodostępnych jak najbliżej ich miejsca zamieszkania.</u>
          <u xml:id="u-85.13" who="#PoselMalgorzataOlejnik">Podobnie w roku 2004, również w 2005, miała miejsce tendencja wzrostowa, jeśli chodzi o upowszechnianie kształcenia uczniów niepełnosprawnych w szkołach ogólnodostępnych. Z danych przekazanych przez Ministerstwo Edukacji i Nauki wynika, że wzrosła liczba oddziałów integracyjnych i ogólnodostępnych na poziomie szkoły podstawowej i gimnazjum, przy stałym spadku liczby oddziałów w szkołach specjalnych podstawowych, gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych. Co roku obserwuje się znaczny wzrost liczby osób niepełnosprawnych podejmujących naukę w wyższych uczelniach. Według danych GUS na dzień 30 listopada 2005 r. we wszystkich typach uczelni studiuje około 14,5 tys. osób niepełnosprawnych z różnymi rodzajami niepełnosprawności. W 2005 r. Ministerstwo Edukacji Narodowej podejmowało działania, w tym również legislacyjne, mające na celu systemowe rozwiązanie problemu dostępu osób niepełnosprawnych do szkół wyższych. 1 września 2005 r. weszła w życie ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym, która reguluje m.in. dostęp osób niepełnosprawnych do publicznych i niepublicznych szkół wyższych.</u>
          <u xml:id="u-85.14" who="#PoselMalgorzataOlejnik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Prezes zarządu Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych co roku przekazuje środki samorządom wojewódzkim i powiatowym na realizację określonych ustawowo zadań. Na zadania związane z rehabilitacją zawodową i zatrudnieniem osób niepełnosprawnych samorządy województw wykorzystały w 2005 r. łączną kwotę 42 mln zł. Natomiast powiatowe jednostki samorządowe kwotę - 53 mln zł. Kwota wykorzystana przez samorządy powiatowe stanowiła jedynie 8% ogólnej puli środków przypadających powiatom według algorytmu. W ramach realizacji zadań samorządy powiatowe finansowały ze środków Państwowego Funduszu Osób Niepełnosprawnych zwrot kosztów przystosowania do potrzeb osób niepełnosprawnych tworzonych lub istniejących stanowisk pracy.</u>
          <u xml:id="u-85.15" who="#PoselMalgorzataOlejnik">Jedną z ważniejszych form wspierania osób niepełnosprawnych są ulgi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze, które obejmują pomoc w zaspakajaniu codziennych potrzeb życiowych osób niepełnosprawnych, opiekę higieniczną zalecaną przez lekarza, pielęgnację oraz w miarę możliwości również zapewnianie kontaktów z otoczeniem. Inną formą wspierania osób niepełnosprawnych są mieszkania chronione będące formą pomocy środowiskowej zapewniającą odpowiednie wsparcie w środowisku i umożliwiającą samodzielne życie osobie, która m.in. ze względu na niepełnosprawność nie wymaga usług w zakresie świadczonym przez dom pomocy społecznej, a usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania są niewystarczające lub niemożliwe do realizacji.</u>
          <u xml:id="u-85.16" who="#PoselMalgorzataOlejnik">Wśród świadczeń kierowanych do osób niepełnosprawnych na szczególną uwagę zasługują:</u>
          <u xml:id="u-85.17" who="#PoselMalgorzataOlejnik">- dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego. Szacuje się, że w 2005 r. z wyżej wymienionego dodatku skorzystało około 300 tys. niepełnosprawnych dzieci. Wydatki z budżetu państwa na ten cel wyniosły w 2005 r. około 240 mln zł.;</u>
          <u xml:id="u-85.18" who="#PoselMalgorzataOlejnik">- zasiłek pielęgnacyjny przyznawany w celu częściowego pokrycia wydatków wynikających z konieczności zapewnienia osobie niepełnosprawnej opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji;</u>
          <u xml:id="u-85.19" who="#PoselMalgorzataOlejnik">- świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z koniecznością opieki nad dzieckiem, które przysługuje matce lub ojcu, albo opiekunowi faktycznemu dziecka, w przypadku niepodjęcia</u>
          <u xml:id="u-85.20" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-85.21" who="#PoselMalgorzataOlejnik"> lub rezygnacji z zatrudnienia albo innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad dzieckiem z orzeczoną niepełnosprawnością.</u>
          <u xml:id="u-85.22" who="#PoselMalgorzataOlejnik">Konieczność ponoszenia przez osoby niepełnosprawne zwiększonych kosztów wynikających z niepełnosprawności rekompensują w systemie podatkowym dwa rozwiązania, a mianowicie zwolnienie podatkowe oraz możliwość korzystania z odliczeń od dochodów. Podatnicy będący osobami niepełnosprawnymi lub mający na utrzymaniu osoby niepełnosprawne mogą odliczyć od dochodu wydatki na cele rehabilitacyjne oraz wydatki związane z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych.</u>
          <u xml:id="u-85.23" who="#PoselMalgorzataOlejnik">Ograniczenia funkcjonalne, jakie niesie ze sobą niepełnosprawność, stanowią zasadniczą barierę, często niemożliwą do samodzielnego pokonania, dlatego też wszystkie działania mające na celu zniesienie tych ograniczeń, w tym działania zmierzające do zapewnienia dostępu do urzędów, punktów wyborczych i obiektów użyteczności publicznej, swobodnego przemieszczania się i powszechnego korzystania ze środków transportu oraz ułatwiających komunikację międzyludzką stanowią klucz do rozwiązania wielu problemów, które osoby niepełnosprawne napotykają w codziennej egzystencji.</u>
          <u xml:id="u-85.24" who="#PoselMalgorzataOlejnik">Inną formę pomocy udzielanej osobom niepełnosprawnym na likwidację barier funkcjonalnych - uzupełniając działania ustawowe jednostek samorządu terytorialnego - stanowiły programy celowe realizowane ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.</u>
          <u xml:id="u-85.25" who="#PoselMalgorzataOlejnik">Prawo do pełnego uczestnictwa w życiu publicznym, społecznym, kulturalnym, artystycznym, sportowym oraz rekreacji i turystyce odpowiednio do swych zainteresowań i potrzeb. Znaczną rolę w realizacji tego prawa w zakresie udziału osób niepełnosprawnych w szeroko rozumianej kulturze fizycznej i sporcie odgrywają administracja państwowa, samorządy lokalne i organizacje pozarządowe. W 2005 r. samorządy powiatowe kontynuowały zadania w zakresie udzielania dofinansowania ze środków Państwowego Funduszu Osób Niepełnosprawnych organizacjom sportowym, kulturalnym, rekreacyjnym i turystycznym osób niepełnosprawnych. Pomoc w tym zakresie mogą otrzymać osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, które spełniają warunki określone przepisami prawa. Wysokość dofinansowania wynosi do 60% kosztów przedsięwzięcia.</u>
          <u xml:id="u-85.26" who="#PoselMalgorzataOlejnik">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Samoobrona Rzeczypospolitej Polskiej jest za przyjęciem informacji rządu o działaniach podejmowanych w 2005 r. na rzecz realizacji postanowień uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 1 sierpnia 1997 r. Karta Praw Osób Niepełnosprawnych. Dziękuję bardzo. Panie marszałku przepraszam za przedłużenie wystąpienia.</u>
          <u xml:id="u-85.27" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#WicemarszalekWojciechOlejniczak">Pan poseł Andrzej Mańka, Liga Polskich Rodzin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#PoselAndrzejManka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Debatujemy dzisiaj nad bardzo ważnym i istotnym problemem, który dotyka ponad 5 mln osób niepełnosprawnych. Prawdę mówiąc, jeśli policzymy również ich rodziny, jest to olbrzymia grupa. Na problem niewątpliwie musimy patrzeć nie tylko z perspektywy osoby niepełnosprawnej, ale również osób, które są rodziną osoby niepełnosprawnej. Dlatego niezwykle cieszy, że ministerstwo przygotowało bardzo ciekawy, analityczny materiał, na podstawie którego możemy się zorientować w działaniach podjętych na rzecz środowiska osób niepełnosprawnych w ostatnich latach. Myślę, że to sprawozdanie i wystąpienie pana ministra, głosy, które w tej debacie słyszeliśmy, oraz przede wszystkim kontakt z osobami niepełnosprawnymi i realna ocena polskiej rzeczywistości prowadzi do wielu wniosków. Pierwszy, optymistyczny, że w tym długim procesie działań na rzecz środowiska osób niepełnosprawnych widać daleko idące zmiany na lepsze. Myślę, że Polska pod tym względem zmienia się również w obszarze materialnym, zmieniają się nasze chodniki, coraz więcej obiektów użyteczności publicznej jest dostępnych dla osób niepełnosprawnych. Powstają nowe klasy integracyjne, warsztaty terapii zajęciowej, zakłady aktywności zawodowej itd. Zmienia się też środowisko, nasze nastawienie, spojrzenie na osoby niepełnosprawne. Myślę, że dla coraz większej grupy Polaków osoby niepełnosprawne, że tak powiem może kolokwialnie, znormalniały, już się oswajamy z potrzebami osób niepełnosprawnych i z ich rolą w życiu zawodowym, społecznym i politycznym, co jest również olbrzymią zasługą naszych koleżanek i kolegów w parlamencie. Są to niewątpliwie pozytywne zmiany, które musimy dostrzegać i widzieć je jako proces. Pamiętajmy, że nadrabiamy wieloletnie zaległości i dzięki m.in. środkom, które znajdują się w dyspozycji Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, również środkom budżetowym, czy środkom, które angażują poszczególne samorządy, ta rzeczywistość polska zmienia się na lepsze. Należy również dostrzec bardzo pozytywną w tym przypadku rolę mediów, które pomagają uświadamiać opinii publicznej potrzeby osób niepełnosprawnych. Choćby ostatnia akcja - dostrzeganie miejsc parkingowych dla osób niepełnosprawnych jest tutaj dobrym przykładem. Myślę, że też w Izbie, jeśli chodzi o problemy osób niepełnosprawnych, panuje daleko idąca zgoda i rzadko akurat na ten temat my parlamentarzyści się spieramy czy kłócimy, chociaż oczywiście są niuanse w ocenie, ale to jest związane również z pewną specyfiką.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#PoselAndrzejManka">Oczywiście jest wiele pozytywnych rzeczy, ale czy wszystko jest w porządku? Otóż trzeba sobie zdecydowanie powiedzieć, że nie, że jeszcze jest dużo kwestii, które należy zmienić, nad którymi trzeba ciężko popracować. Co przyczynia się do tej sytuacji, że nie wszystko jest w porządku. Trzeba założyć sobie od razu z góry, że idealnych systemów nie ma i nie uda nam się na pewno wyeliminować wszystkich wad. Chociaż musimy starać się zbliżać do ideału. Co nam w tym przeszkadza? Niewątpliwie częste zmiany, co już było podkreślane, w ustawodawstwie, szczególnie w przypadku ustawy o rehabilitacji i zatrudnianiu osób niepełnosprawnych tych zmian było bardzo wiele. Niestabilność prawa - jest tak, że ustawy, które powstają w parlamencie, często są ze sobą niespójne i w trakcie ich realizacji wychodzi wiele wad, które musimy szybko eliminować. Niestabilność prawa niewątpliwie powoduje duże zamieszanie i wpływa na to, że nie wszystkie problemy udaje nam się dobrze rozwiązać. Myślę, że ostatnio również kwestia funkcjonowania Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w nowej już unijnoeuropejskiej rzeczywistości, w nowej rzeczywistości samorządowej, kiedy wiele kompetencji przeszło do samorządu terytorialnego, odnalezienie się PFRON-u w tej nowej rzeczywistości jest kwestią niezbędną, on jest do tej pory instytucją kostyczną, słabo się zmienia, a powinien być bardziej elastyczny, bardziej współpracować ze środowiskami osób niepełnosprawnych, a zwłaszcza powinien być olbrzymim wsparciem dla organizacji pozarządowych, które działają w obszarze osób niepełnosprawnych. Tutaj pozostaje wiele do zrobienia.</u>
          <u xml:id="u-87.2" who="#PoselAndrzejManka">Kolejna przeszkoda to niewątpliwie duże zróżnicowanie, jeśli chodzi o sytuację osób niepełnosprawnych mieszkających w miastach, szczególnie w dużych miastach, jak Gdynia czy Wrocław, gdzie jest ona bardzo dobra, i sytuację osób niepełnosprawnych mieszkających w małych miasteczkach, na wsi. To zróżnicowanie jest bardzo poważne i musimy je dostrzegać.</u>
          <u xml:id="u-87.3" who="#PoselAndrzejManka">Również kwestia jakości czy funkcjonowania organizacji pozarządowych. W dużych miastach, w dużych ośrodkach miejskich te organizacje są bardzo dobrze zorganizowane, odgrywają dużą rolę, mają wpływ na to, co się dzieje w obszarze osób niepełnosprawnych. Zupełnie inaczej jest w małych powiatach czy w małych miejscowościach, gdzie często organizacje pozarządowe, mimo że istnieją, nie są poważnie traktowane przez władze samorządowe. Niewątpliwie tę sytuację trzeba zmienić, bo jest ona jedną z przyczyn tego, że nie najlepiej jest na tym terenie, na terenie funkcjonowania organizacji pozarządowych. Współpraca z samorządem wydaje się tu sprawą kluczową i trzeba to poprawiać.</u>
          <u xml:id="u-87.4" who="#PoselAndrzejManka">Co jeszcze z perspektywy Ligi Polskich Rodzin należałoby zmienić i gdzie są bardzo poważne problemy, które powinniśmy dostrzec i rozwiązać? Chciałbym tutaj pokrótce oczywiście - nie ma dużo czasu na analizowanie w szczegółach - skatalogować, przynajmniej króciutko omówić niektóre zagadnienia.</u>
          <u xml:id="u-87.5" who="#PoselAndrzejManka">Pierwsza kwestia. Niewątpliwie bardzo wiele trzeba jeszcze zrobić w zakresie rehabilitacji dzieci, wczesnej diagnostyki i skutecznej pomocy udzielanej dzieciom niepełnosprawnym. Wiadomo, że inwestowanie na tym poziomie zmniejsza potem kłopoty, zmniejsza środki, które trzeba przeznaczać na rehabilitację już osób dorosłych. Wiemy, że inwestowanie w dzieci pozwoli im łatwiej przystosować się do warunków życia, wejść w obszar edukacji, a później również zatrudnienia. Tutaj ta sprawa powinna nam leżeć na serce i rehabilitacja dzieci jest w moim przekonaniu sprawą kluczową.</u>
          <u xml:id="u-87.6" who="#PoselAndrzejManka">Kolejna kwestia, z którą niewątpliwie trzeba coś zrobić, to kwestia wykształcenia osób niepełnosprawnych. Wykształcenie jest często kluczem do zatrudnienia, do odgrywania właściwej roli społecznej przez osoby niepełnosprawne. Jest tutaj nienajlepiej. Wiemy, że osoby niepełnosprawne są mniejszością na uniwersytetach, osoby niepełnosprawne są mniejszością w szkołach średnich czy nawet podstawówkach. Powstawanie nowych klas integracyjnych w sposób nieco chaotyczny, nie do końca jeszcze uporządkowany, tej sytuacji nam nie zmieni. Musimy jeszcze nad tym popracować. Dostęp osób niepełnosprawnych do wykształcenia jest sprawą kluczową i musimy się tym zająć.</u>
          <u xml:id="u-87.7" who="#PoselAndrzejManka">Kolejna kwestia, o czym już tutaj była mowa, niezwykle ważna dla osób niepełnosprawnych, to kwestia dostępności mieszkań. Wiemy, że w tym przypadku jest bardzo źle. Generalnie problemy mieszkaniowe mają wszyscy Polacy, ale wyobraźmy sobie sytuację osoby niepełnosprawnej, która chce się usamodzielnić, która chce rozpocząć samodzielne życie rodzinne, zawodowe, dostępność mieszkań jest praktycznie niewielka, dostęp do nich jest bardzo trudny. Niewiele samorządów podejmuje inicjatywę po to, by choćby w budownictwie socjalnym, społecznym, przepraszam, inwestować w mieszkania dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych, by ułatwić osobom niepełnosprawnym pozyskanie mieszkania. Ta sprawa również wymaga jeszcze naszej troski.</u>
          <u xml:id="u-87.8" who="#PoselAndrzejManka">Kolejna niezwykle istotna sprawa to praca osób niepełnosprawnych. Tu jest chyba bardzo wiele do zrobienia. Niepełnosprawni nie mogą w większości realizować się poprzez pracę zawodową, chociaż coraz lepiej do tej pracy zawodowej są przygotowani. I tu wielka rola do odegrania instytucji samorządowych i administracji państwowej, bo mogą to być najbardziej bezpieczne i najbardziej przyjazne osobom niepełnosprawnym miejsca pracy. Samorząd ma tu wielką rolę do odegrania. Niestety jest tu nienajlepiej. Chciałbym powiedzieć, że takie miejsca, jak biblioteki, domy kultury, jak administracja samorządowa czy choćby nawet Straż Miejska oraz praca przy monitoringu, to miejsca, w których osoby niepełnosprawne doskonale mogą się realizować, ale są to tylko przykłady, które mi przychodzą do głowy.</u>
          <u xml:id="u-87.9" who="#PoselAndrzejManka">Również samorząd, administracja państwowa ma tu wiele do zrobienia i mamy nadzieję, że pan minister tę sprawę - zresztą mówił o tym - dostrzega. Będziemy tutaj jako państwo dobrym przykładem dla samorządu czy dla pracodawców prywatnych.</u>
          <u xml:id="u-87.10" who="#PoselAndrzejManka">I tutaj kolejna kwestia, czyli funkcjonowanie zakładów pracy chronionej, funkcjonowanie osób niepełnosprawnych na otwartym rynku pracy. Trzeba wprowadzić taki system, który nie niszczyłby jednego, czyli zakładów pracy chronionej, a jednocześnie stwarzał lepsze warunki do pozyskania pracy przez osoby niepełnosprawne na otwartym rynku pracy. Tutaj są potrzebne rozwiązania systemowe.</u>
          <u xml:id="u-87.11" who="#PoselAndrzejManka">Kończąc, chciałbym zwrócić szczególną uwagę na to, że być może wiele problemów, które dzisiaj trapią środowisko osób niepełnosprawnych, nad którymi dzisiaj się zastanawiamy, byłoby może łatwiej rozwiązać, gdybyśmy wprowadzali rozwiązania systemowe, zintegrowane. Często pojawiają się w oderwaniu różne pomysły, powstają różne oderwane pomysły, natomiast nie ma albo za mało jest rozwiązań systemowych. Proszę zwrócić uwagę choćby na kwestię funkcjonowania warsztatów terapii zajęciowej; nie ma kontynuacji rehabilitacji w tej instytucji i jakby cały ten system się blokuje. Myślę, że zintegrowanie pewnych działań, choćby łatwiejsze wchodzenie do warsztatów terapii zajęciowej, przechodzenie do zakładów aktywności zawodowej, może potem do zakładów pracy chronionej, a potem na wolny rynek pracy, udrożnienie tego kierunku byłoby bardzo dobrym rozwiązaniem. Tak czy owak trzeba powiedzieć, że powinniśmy się skupić nad całościową wizją tego, co chcemy zaproponować, nad rozwiązaniami systemowymi, a dobrym początkiem tej drogi może być nowa ustawa o rehabilitacji, nad którą pracuje ministerstwo. Trzeba kontynuować drogę zakrojonych na szeroką skalę konsultacji z praktykami, z osobami niepełnosprawnymi. Być może uda nam się w końcu stworzyć nowy system, który będziemy mogli nazwać polską szkołą rehabilitacji, polskim modelem rehabilitacji, polskim modelem współpracy z osobami niepełnosprawnymi, i na tej drodze pan minister będzie miał gorliwych sojuszników w Lidze Polskich Rodzin. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-87.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Jarosław Kalinowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Pan poseł Aleksander Sopliński, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
          <u xml:id="u-89.2" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#PoselAleksanderSoplinski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Koleżanko i Koledzy Niepełnosprawni Naszego Parlamentu! Myślę, że wielkim wydarzeniem naszego parlamentu, naszego Sejmu było to, że państwo znaleźliście się tutaj w Sejmie. To spowodowało olbrzymie perturbacje i być może jakieś inne spojrzenie Sejmu na niepełnosprawność.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#PoselAleksanderSoplinski">Przedstawiam w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego opinię na temat informacji rządu o działaniach podejmowanych w 2005 r. na rzecz realizacji postanowień uchwały Sejmu z dnia 1 sierpnia 1997 r. Karta Praw Osób Niepełnosprawnych. Karta Praw Osób Niepełnosprawnych zawiera 10 podstawowych praw i zobowiązuje rząd polski do składania corocznych sprawozdań w terminie do 30 czerwca każdego roku. Dzisiaj jest połowa listopada i dopiero teraz otrzymujemy to sprawozdanie. Nie wiem, czym była spowodowana ta zwłoka.</u>
          <u xml:id="u-90.2" who="#PoselAleksanderSoplinski">Sprawozdanie zawiera informacje o tym, jakie działania podjęto w celu urzeczywistnienia praw osób niepełnosprawnych. Tak jak powiedział pan poseł sprawozdawca, 2 września tego roku odbyło się posiedzenie Komisji Polityki Społecznej, na którym pan minister przedstawił informację o podjętych działaniach. Wyraził opinię - tutaj cytuję słowa pana ministra - iż w ostatnich latach nastąpiła znaczna zmiana mentalności społecznej w odniesieniu do osób niepełnosprawnych i ich problemów. To fakt, że nastąpiła pewna zmiana mentalności, ale nasuwa się pytanie, czy to poprawiło życie osób niepełnosprawnych. Przedstawione sprawozdanie, wyrażona przez pana opinia, panie ministrze, ze względu na obszerność materiału była właściwie wybiórcza, odnosiła się tylko do pewnych elementów zawartych w Karcie Praw Osób Niepełnosprawnych. Sprawozdanie to zawierało głównie ocenę barier architektonicznych, a szczególnie ocenę zatrudnienia w centralnych urzędach, jak również zajmowało się prawem dofinansowania przez PFRON projektów zmierzających do ograniczenia skutków niepełnosprawności i powrotu niepełnosprawnych do aktywności zawodowej i społecznej.</u>
          <u xml:id="u-90.3" who="#PoselAleksanderSoplinski">Chciałbym przypomnieć Wysokiej Izbie, jeżeli chodzi o PFRON, że ocena wykonania planu finansowego przez PFRON w 2005 r. dokonana przez Najwyższą Izbę Kontroli była negatywna. W ocenie tej zarzucano niegospodarność finansową ministra ds. zabezpieczenia społecznego oraz pełnomocnika rządu do spraw osób niepełnosprawnych.</u>
          <u xml:id="u-90.4" who="#PoselAleksanderSoplinski">Panie i Panowie Posłowie! Na świecie, w Europie i w Polsce następują duże zmiany społeczne, technologiczne i informatyczne, powstaje wiele nowych technologii. To wszystko budzi nadzieje i oczekiwania, ale powstaje pytanie, jak w tych warunkach rząd będzie rozwiązywał problem niepełnosprawności. Pozytywnym faktem jest to, że uporaliśmy się, chociaż nie w pełnym stopniu, z widzeniem osoby niepełnosprawnej jako pacjenta, który potrzebuje opieki i nic nie wnosi do rozwoju społeczeństwa. Obecnie niepełnosprawny jest osobą, która powinna mieć własne miejsce i w pełni uczestniczyć w życiu społecznym. To wszystko wymaga ciągłego i systematycznego usuwania różnych barier, barier społecznych, prawnych, stosowania aktywnej polityki, która powinna zapewnić niepełnosprawnym kierowanie własnym życiem. Zresztą odniesienie się do niepełnosprawności świadczy o pewnej kulturze narodowej danego społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-90.5" who="#PoselAleksanderSoplinski">W dniu 5 kwietnia 2006 r. Komitet Ministrów Rady Europy przyjął zalecenia dla państw członkowskich, które mają przyczynić się do pełnego uczestnictwa osób niepełnosprawnych w społeczeństwie. Zalecenia te znacznie rozszerzają naszą Kartę Praw Osób Niepełnosprawnych. Obejmują wiele dziedzin życia takich jak uczestnictwo w życiu społecznym, o którym była już dzisiaj mowa, kulturalnym, edukacja, dobry dostęp do informacji, zatrudnienie, adekwatne przygotowanie zawodowe związane z rodzajem niepełnosprawności, szkolenia, właściwe życie w społeczności lokalnej, a przede wszystkim w swoim środowisku, a nie w domach pomocy społecznej, odpowiednia opieka zdrowotna, rehabilitacyjna, ochrona praw, szczególnie osób niepełnosprawnych z niedorozwojem umysłowym, dlatego że grupa tych ludzi, tych niepełnosprawnych bardzo często jest wykorzystywana przez pracodawców i przez innych.</u>
          <u xml:id="u-90.6" who="#PoselAleksanderSoplinski">Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego, oceniając ten 9-letni okres funkcjonowania Karty Praw Osób Niepełnosprawnych, uważa, że próby rozwiązania problemu tychże osób nie są w pełni zadowalające. Również nie zadowalają niepełnosprawnych, czego wyrazem były dzisiejsze wypowiedzi naszych niepełnosprawnych posłów.</u>
          <u xml:id="u-90.7" who="#PoselAleksanderSoplinski">Nasz klub parlamentarny proponuje, żeby sprawozdanie w 2007 r., panie ministrze, a będzie to 10 lat funkcjonowania Karty Praw Osób Niepełnosprawnych, było całościowe, uwzględniające również zalecenia Rady Europy i propozycje wprowadzenia odpowiednich instrumentów, przede wszystkim instrumentów ustawowych - to jest najistotniejsze - instrumentów, które we właściwy sposób realizowałyby ten tak bardzo ważny problem społeczny. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-90.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Pan poseł Piotr Cybulski, Ruch Ludowo-Narodowy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#PoselPiotrCybulski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego Ruch Ludowo-Narodowy przedstawić stanowisko dotyczące informacji rządu o działaniach podejmowanych w 2005 r. na rzecz realizacji postanowień uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 1 sierpnia 1997 r. Karta Praw Osób Niepełnosprawnych, druk nr 864, wraz ze stanowiskiem Komisji Polityki Społecznej, druk nr 960.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#PoselPiotrCybulski">Mam mówić o przestrzeganiu praw osób niepełnosprawnych, a więc przede wszystkim należałoby odpowiedzieć sobie na pytanie, co znaczy być człowiekiem niepełnosprawnym, kim jest człowiek niepełnosprawny i czym różni się od tych sprawnych. Otóż niczym. Są to ludzie równie inteligentni, wykształceni, kreatywni jak pozostała część społeczeństwa. To tylko my, którzy mamy dwie ręce, dwie nogi, słyszymy i widzimy, uważamy, że każdy, kto odbiega od tej normy, jest gorszy. Człowiek jest istotą myślącą, która wytycza sobie cele i potrafi ku nim dążyć. To stanowi istotę człowieczeństwa. Cecha ta wyróżnia nas ze świata zwierzęcego i dlatego nie można sprowadzać człowieka do poziomu wegetacji i instynktów zwierzęcia. Patrząc na niesprawne ciało, zapominamy, iż taka osoba myśli, czuje, kocha, może się uczyć i może pracować.</u>
          <u xml:id="u-92.2" who="#PoselPiotrCybulski">W świetle wyników Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań, przeprowadzonego przez Główny Urząd Statystyczny w 2002 r., liczba osób posiadających prawne potwierdzenie niepełnosprawności wynosiła 4450 tys. osób, co stanowi 12% ludności Polski. Prawa osób niepełnosprawnych gwarantowane są w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i to my zagwarantowaliśmy im prawo do niedyskryminacji, stanowiące, że nikt nie może być z jakiejkolwiek przyczyny dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym i gospodarczym. Ustawa zasadnicza nakłada na władze publiczne obowiązek zapewnienia opieki zdrowotnej, a także godziwych warunków egzystencji oraz przysposobienia do pracy i komunikacji społecznej.</u>
          <u xml:id="u-92.3" who="#PoselPiotrCybulski">Chciałbym skupić się na tym, jak wypełniane są obowiązki władz wobec osób niepełnosprawnych. Otóż dobitnie ilustruje to dostępność do ministerstw i urzędów centralnych. Na 29 podmiotów zaledwie 8, to jest 27,5%, podjęło w poprzednim roku działania w celu uczynienia zajmowanych budynków i ich otoczenia bardziej dostępnymi dla osób niepełnosprawnych ruchowo, a zaledwie 1 podmiot dla osób z niepełnosprawnością wzroku, co stanowi 3,5%.</u>
          <u xml:id="u-92.4" who="#PoselPiotrCybulski">Należy w tym miejscu zwrócić uwagę na zmniejszającą się w stosunku do lat poprzednich inicjatywę zmierzającą w kierunku poprawy sytuacji w tym obszarze. Może to świadczyć nie tyle o mniejszym zainteresowaniu badanych podmiotów likwidacją barier, co raczej o zaspokojeniu podstawowego poziomu potrzeb technicznych w tym zakresie, a więc dla zaspokojenia własnego sumienia realizuje się pewne podstawowe i najłatwiejsze projekty, po czym zapomina się o reszcie.</u>
          <u xml:id="u-92.5" who="#PoselPiotrCybulski">W jednym z urzędów udostępniono na stronach internetowych wersje elektroniczne wniosków i formularzy, a w jednym z ministerstw zreorganizowano proces obsługi klienta w celu uczynienia go bardziej dostępnym dla osób niepełnosprawnych. Żyjemy w dobie intensywnego rozwoju, gdzie Internet jest bardzo ważnym środkiem komunikowania się i źródłem informacji, a statystyka udogodnień stosowanych przez urzędy za pomocą Internetu dla osób niepełnosprawnych jest bardzo niepokojąca.</u>
          <u xml:id="u-92.6" who="#PoselPiotrCybulski">Karta Praw Osób Niepełnosprawnych określa 10 praw osób niepełnosprawnych, praw, które powinny być przedmiotem szczególnej uwagi. Około 25% badanych instytucji rozpoznała dane prawo jako przynależne do swoich właściwości, ale tylko 60% z nich podejmowała działania ukierunkowane na urzeczywistnienie tego prawa.</u>
          <u xml:id="u-92.7" who="#PoselPiotrCybulski">Szanowni państwo, zaledwie połowa podmiotów uznaje, iż prawo dostępu do dóbr i usług umożliwiających pełne uczestnictwo w życiu społecznym leży w zakresie ich zainteresowania, a przecież to prawo dotyczy każdej formy działalności badanych ministerstw i urzędów. Zaledwie 16 spośród 29 ankietowanych ministerstw i urzędów realizowało działania dotyczące któregoś z praw, a z nich tylko 7 konsultowało sensowność i prawidłowość przedsięwzięć z organizacjami reprezentującymi osoby niepełnosprawne.</u>
          <u xml:id="u-92.8" who="#PoselPiotrCybulski">To, Sławek, potwierdziłeś również w swoim przemówieniu.</u>
          <u xml:id="u-92.9" who="#PoselPiotrCybulski">W Polsce mamy 379 powiatów. Zaledwie 90% odesłało ankietę. Dlaczego mówię zaledwie 90%? Ponieważ 10% nie odpowiedziało. Niewiele, prawda? Znaczy to tylko tyle, że 10% naszych powiatów zupełnie ignoruje potrzeby osób niepełnosprawnych. Innymi słowy, jeśli urzędnik polski nie zajmuje się problemem osób niepełnosprawnych, to uważa, że osób niepełnosprawnych nie ma. Przecież w skali kraju te 10% to statystycznie aż 450 tys. osób, 450 tys. osób wyeliminowanych poza nawias społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-92.10" who="#PoselPiotrCybulski">Należy zrobić wszystko, aby osoby zobowiązane prawem i odpowiedzialne urzędowo za realizację zaleceń Karty Praw Osób Niepełnosprawnych wywiązywały się z powierzonych im zadań. Mówię o tym, ponieważ dla osób niepełnosprawnych wystarczającym problemem jest to, że ze względu na swoją fizyczność wyróżniają się z reszty społeczeństwa obciążonej niezliczoną ilością konwenansów i stereotypów. Różnica ta indukuje odruch izolacji niepełnosprawnych.</u>
          <u xml:id="u-92.11" who="#PoselPiotrCybulski">Około 1/3 badanych podmiotów zrealizowała zadania mające na celu likwidację barier uciążliwych dla osób z niepełnosprawnością ruchową. W niewielu powiatach podjęto natomiast działania w celu poprawy dostępności badanych podmiotów dla osób z innymi rodzajami niepełnosprawności: i tak dla osób z niepełnosprawnością wzroku pozytywnie odpowiedziało tylko 15 powiatów, to jest 4,5%, dla osób z niepełnosprawnością słuchu pozytywnie odpowiedziało tylko 5 powiatów, to jest 1,5%, dla osób z upośledzeniem umysłowym pozytywnie odpowiedziało tylko 10 powiatów, to jest 3% powiatów, które udzieliły odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-92.12" who="#PoselPiotrCybulski">Zwracam uwagę, że zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w samorządowych jednostkach organizacyjnych powinien w roku 2005 r. wynosić 3%, a w kolejnych latach systematycznie wzrastać aż do osiągnięcia poziomu 6% w roku 2008.</u>
          <u xml:id="u-92.13" who="#PoselPiotrCybulski">Z przeprowadzonych badań wynika, że 1/4 powiatów nie osiągnęła wymaganego wskaźnika, a 6,3% powiatów nie zatrudniło żadnej osoby niepełnosprawnej. Z omawianej informacji rządu Rzeczypospolitej Polskiej wynika, iż powiaty ziemskie są bliżej ludzi niepełnosprawnych, ponieważ w stosunku do lat poprzednich zwiększają zatrudnienie wymienionych osób, natomiast w powiatach grodzkich obniża się wskaźnik procentowy zatrudnionych osób niepełnosprawnych.</u>
          <u xml:id="u-92.14" who="#PoselPiotrCybulski">Wierzę, że prace podejmowane przez rząd, środowiska naukowe oraz organizacje działające na rzecz osób niepełnosprawnych zmienią wypaczone postrzeganie przez społeczeństwo osób niepełnosprawnych jako nieprzydatnych ze względu na ich fizyczność.</u>
          <u xml:id="u-92.15" who="#PoselPiotrCybulski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Ruch Ludowo-Narodowy pokłada nadzieje, że koalicja rządząca dołoży wszelkich starań celem wyegzekwowania praw zawartych w Karcie Praw Osób Niepełnosprawnych, a także zawartych w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-92.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Przechodzimy do zadawania pytań.</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Czy ktoś z pań i panów posłów chciałby dopisać się do listy posłów pytających?</u>
          <u xml:id="u-93.3" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Nie widzę chętnych.</u>
          <u xml:id="u-93.4" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">W takim razie zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-93.5" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Jeśli chodzi o czas na zadanie pytania, to chyba minuta wystarczy.</u>
          <u xml:id="u-93.6" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Jakaś inna propozycja?</u>
          <u xml:id="u-93.7" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Nie ma. W takim razie minuta.</u>
          <u xml:id="u-93.8" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Bardzo proszę głos ma pan poseł Aleksander Sopliński, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#PoselAleksanderSoplinski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie, Panowie Posłowie! W orzecznictwie rolniczym funkcjonuje pojęcie: uszczerbek na zdrowiu stały, to znaczy nierokujący, i długotrwały rokujący. W orzecznictwie rolniczym, kiedy jest ta możliwość, że rokuje, taki niepełnosprawny otrzymuje zasiłek przez okres 6 miesięcy. Zresztą pan minister tutaj dość dużo mówił o niepełnosprawnych zamieszkujących polską wieś.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#PoselAleksanderSoplinski">Panie ministrze, jakie rozwiązania w najbliższym czasie widzi pan dla niepełnosprawnych, jeżeli chodzi o ludzi zamieszkałych na wsi, a szczególnie tych, którzy pracują w rolnictwie?</u>
          <u xml:id="u-94.2" who="#PoselAleksanderSoplinski">Drugi problem to jest problem młodzieży niepełnosprawnej z częściową niezdolnością do pracy, która chce się nadal uczyć, a sytuacja materialna po prostu nie pozwala im na to szkolenie. Czy rząd przewiduje oprócz tego stypendium jakiś dodatkowy fundusz w celu umożliwienia kształcenia tej młodzieży? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-94.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Pan poseł Józef Stępkowski, Samoobrona.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#PoselJozefStepkowski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Osoby niewidome i niedowidzące korzystały z programu ˝Komputer dla Homera 2003˝. Celem tego programu była pomoc w zakupie sprzętu elektronicznego oraz oprogramowania umożliwiającego rehabilitację zawodową i społeczną tych osób. W ramach programu udzielane było dofinansowanie między innymi do zakupu podstawowego oraz specjalistycznego sprzętu komputerowego i oprogramowania, zakupu urządzeń lektorskich, zakupu specjalistycznych elektronicznych urządzeń brajlowskich oraz elementów służących ich rozbudowie, a także finansowanie szkoleń komputerowych w zakresie podstawowej obsługi nabytego w ramach programu sprzętu i oprogramowania. Czy w przyszłym roku ten program będzie nadal kontynuowany, by dalej pomagać osobom niewidomym w dostosowaniu się do potrzeb społeczeństwa? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Pan poseł Jan Libicki, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-97.2" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#PoselJanFilipLibicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Po pierwsze, chciałem zapytać, jakich narzędzi zamierza pan minister użyć, jeżeli chodzi właśnie o zwiększenie zatrudnienia osób niepełnosprawnych w administracji publicznej. Z jednej strony wiemy, że z roku na rok ten procent obowiązkowy zatrudnienia osób niepełnosprawnych wzrasta, z drugiej strony jest tak, że takie zatrudnienie osób niepełnosprawnych w instytucji publicznej powoduje, że te osoby mają kontakt z tymi, którzy z usług tej instytucji korzystają, a więc jest to pewna forma promocji i zapoznawania szerzej społeczeństwa z problemem niepełnosprawności i integracji.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#PoselJanFilipLibicki">Rzecz druga. Zdarza się bardzo często, że o ile samorządy otrzymują większe środki na szkolnictwo integracyjne, to jednocześnie w kilku przypadkach - spotkałem się z nimi - zdarzyło się, że starają się w tych szkołach innymi sposobami ograniczać wydatki. To są dość poważne głosy. Chciałem zapytać, czy pan minister to monitoruje i jak ewentualnie temu procederowi należałoby przeciwdziałać.</u>
          <u xml:id="u-98.2" who="#PoselJanFilipLibicki">Wreszcie jeden drobny głos polemiczny w stosunku do wypowiedzi pana posła Piechoty. Była tu mowa o wyborach i o barierach architektonicznych w lokalach wyborczych. Myślę, że oczywiście taki zapis ustawowy o tym, że lokale powinny być bez barier architektonicznych, należy wprowadzić. Jest też natomiast tak - i chyba to jest kamyczek do naszego wspólnego ogródka - że jeżeli chodzi o topografię lokali wyborczych, to odpowiadają za to miejskie komisje wyborcze. Obaj byliśmy samorządowcami, mój lokal wyborczy też jest na piętrze, i być może również z naszej strony był pewien brak troski o tę sprawę. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-98.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Pani poseł Małgorzata Olejnik, Samoobrona.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#PoselMalgorzataOlejnik">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Szanowni Państwo! Panie ministrze, pragnę zapytać, jak rząd zamierza respektować ustawę z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane. Z własnego doświadczenia wiem, iż prawo to jest prawem martwym, nie jest respektowane. Znamy przypadki, kiedy z toalet dla niepełnosprawnych zrobiono schowki na szczotki. Podjazdy są dostępne tylko i wyłącznie dla osób poruszających się na wózkach. Nie może z nich na przykład korzystać osoba poruszająca się przy pomocy laski czy o kulach, ponieważ te podjazdy są zbudowane z tak zwanej metalowej kratki, w którą zwyczajnie kula wpada. Jakie rząd przewiduje w związku z tym konsekwencje wobec inwestorów oraz właścicieli i zarządców budynków użyteczności publicznej? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Pan poseł Jarosław Duda, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#PoselJaroslawDuda">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie i Panowie Posłowie! Na tle omawianego sprawozdania jestem zmuszony zapytać o kwestie bieżące. Mianowicie sformułuję to tak: czy pan, panie ministrze, wierzy w to, że po tych wielomiesięcznych blokowaniach wniosku Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w sprawie przekazania dodatkowych środków dla samorządów przez Ministerstwo Finansów mają one szanse na ich wykorzystanie i realizację złożonych wniosków? Pytanie jest chyba retoryczne, bo w moim przekonaniu nie mają tej szansy, a to jest niepoważne traktowanie samorządów, do których przecież przychodzą sfrustrowani ludzie oczekujący jak najszybszego załatwienia swojej sprawy. Musicie, państwo, coś z tym zrobić już na poziomie tego roku, żeby w przyszłym roku tego typu sytuacje nie miały miejsca. Podam przykład. Między innymi we Wrocławiu 2 tys. osób niepełnosprawnych otrzymało odmowy, jeśli chodzi o udział w turnusach rehabilitacyjnych, z powodu braku środków na tamten moment, a teraz te środki są, tyle że nikt już nie pojedzie. To jest po prostu skandaliczne.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-102.2" who="#PoselJaroslawDuda">Jeszcze jedno krótkie pytanie, panie marszałku, jeśli pan pozwoli.</u>
          <u xml:id="u-102.3" who="#PoselJaroslawDuda">Czy może pan się zobowiązać, że trzy najważniejsze budynki w Polsce, w moim przekonaniu, a mianowicie Sejm, urząd Rady Ministrów, jak również Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, będą w końcu dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych? To jest bowiem nasza wizytówka. To jest też rzecz, która zakrawa na skandal. Bardzo dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-102.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Pani poseł Ewa Wolak, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#PoselEwaWolak">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Pragnę odnieść się do stwierdzenia, że istnieje w Polsce niski stopień wykształcenia osób niepełnosprawnych. I mam pytanie do pana ministra. Czy Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej oraz Ministerstwo Edukacji Narodowej podjęły wspólne działania na rzecz poprawy dostępu dzieci i młodzieży do edukacji?</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#PoselEwaWolak">Czy dokonano przeglądu form i koncepcji funkcjonowania kształcenia specjalnego w Polsce w kierunku lansowania edukacji włączającej? Czy dokonano analizy funkcjonowania szkół integracyjnych i podjęto działania zmierzające do zwiększenia liczby tego typu placówek, ażeby stworzyć więcej szans na edukację włączającą i rozwój dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną?</u>
          <u xml:id="u-104.2" who="#PoselEwaWolak">I ostatnie pytanie. Jakie rząd podjął działania, aby spowodować, by dzieci w wieku od urodzenia do 7 lat miały szerszy dostęp do wczesnej interwencji, która powinna być oparta na pracy wielodyscyplinarnych zespołów profesjonalistów? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Pan poseł Sławomir Piechota, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#PoselSlawomirJanPiechota">Panie Marszałku! Jak już wcześniej mówiłem do poprzedniego pana marszałka, proszę o możliwość zadania pytania metodą sprzed epoki elektronicznej, machając stąd ręką, chyba że znajdę posłańca, który tam pójdzie, bo to moje miejsce uniemożliwia mi komunikację z panem marszałkiem. To jest drobny przykład, ale jakże symbolicznie pokazujący, jak prostą metodą można zrobić pewne rzeczy, jeżeli usunie się bariery, które tutaj tkwią. Jako pierwszy muszę o to spytać, bo to zarówno z karty, jak i z tej dyskusji wynika, czy naprawdę wiemy, kto to jest osoba niepełnosprawna?</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#PoselSlawomirJanPiechota">W tej sali pobrzmiewa, że niepełnosprawni to są oni. To te 14%, te 10%, to są oni. Chciałbym wszystkim państwu tu obecnym i wszystkim innym powiedzieć, że to jesteśmy my wszyscy, bo nie ma takiego człowieka, który by wraz z wiekiem, z latami, nie słyszał słabiej, nie chodził słabiej, nie widział słabiej, a ostatecznym dowodem na to, że immanentną cechą człowieczeństwa jest niepełnosprawność, są cmentarze. Nasza ludzka sprawność jest ograniczona przez koniec życia.</u>
          <u xml:id="u-106.2" who="#PoselSlawomirJanPiechota">Drugie pytanie jest szczegółowe, panie marszałku. Dlaczego planowany na przyszły rok budżet Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych jest nielegalny, jest sprzeczny z obowiązującą ustawą? Mówi o tym ekspertyza Biura Analiz Sejmowych, która stwierdza wprost, że w planie finansowym PFRON na 2007 r. zaplanowano kwotę dotacji z budżetu państwa w wysokości 460 mln zł, w tym na dofinansowanie wynagrodzeń osób niepełnosprawnych - 380 mln zł, a jak wynika z wyliczeń funduszu, pokryje to tylko 25% wydatków poniesionych na ten cel w 2007 r. Tak niska dotacja z budżetu państwa spowoduje konieczność sfinansowania ze środków własnych PFRON brakującej kwoty, szacowanej na prawie...</u>
          <u xml:id="u-106.3" who="#komentarz">(Chwilowy brak energii elektrycznej)</u>
          <u xml:id="u-106.4" who="#PoselSlawomirJanPiechota"> Ooo...</u>
          <u xml:id="u-106.5" who="#GlosyZSali">(Ooo...)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Jakaś złośliwość przedmiotów martwych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#PoselSlawomirJanPiechota">Jakieś energetyczne wydarzenie. Panie marszałku, pozwoli pan, że dokończę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Tak, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#PoselSlawomirJanPiechota">Tak niska dotacja z budżetu państwa spowoduje konieczność sfinansowania ze środków własnych funduszu rehabilitacji brakującej kwoty, szacowanej na prawie 455 mln zł, oraz w konsekwencji zmniejszenie środków funduszu o prawie pół miliarda złotych przewidzianych na inne cele związane z rehabilitacją i zatrudnianiem osób niepełnosprawnych. Przypomnę, że obowiązujące prawo stanowi, iż 55% tych środków pochodzi z budżetu państwa, a 45% ze środków własnych PFRON. Tymczasem zaplanowana w budżecie państwa na przyszły rok dotacja budżetu państwa jest jedynie w wysokości 25%. To znaczy, że funduszowi znowu zostanie zabrane, a blokując działania funduszu, łatwo będzie na koniec roku udowodnić, że w funduszu i tak zostały pieniądze, a więc być może tych pieniędzy w ogóle nie potrzeba. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Pan poseł Artur Górski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#PoselArturGorski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! Instytucją, która udziela znaczącego wsparcia finansowego osobom niepełnosprawnym, jest przywoływany dzisiaj wielokrotnie Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Instytucja ta w dawniejszych latach traktowana była jako łup polityczny ze względu na wielkość środków, jakimi dysponuje. Niejednokrotnie wskazywano również na nieprawidłowości w jej funkcjonowaniu. Mam zatem pytania. Czy ta instytucja pasuje do nowej rzeczywistości europejskiej i samorządowej? Czy jej utrzymanie nie jest nazbyt drogie, a likwidacja przyniosłaby dodatkowe środki dla niepełnosprawnych? Czy rząd rozważa możliwość likwidacji PFRON i wdrożenia zupełnie nowego systemu wspierania osób niepełnosprawnych przez państwo? Myślę, że warto rozważyć likwidację tej kostycznej struktury, ale oczywiście należy zaproponować coś w zamian, aby niepełnosprawni nie odebrali tego jako działanie wymierzone w osoby niepełnosprawne. Będę wdzięczny za odpowiedź na moje pytanie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-113.2" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Głos zabierze sekretarz stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej pan Mirosław Mielniczuk.</u>
          <u xml:id="u-113.3" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejMiroslawMielniczuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W miarę możliwości postaram się odpowiedzieć na wszystkie zadane przez państwa posłów pytania. Może zacznę od końca.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejMiroslawMielniczuk">Pytanie pana posła Górskiego: Co z PFRON? Do tego można to pytanie sprowadzić. Panie pośle, ja uważam, że jeżeli nie zostanie wypracowana spójna i realistyczna koncepcja dotycząca tego, co się ma stać z PFRON, a raczej tego, co ma zastąpić PFRON, to daleko jest do mówienia o jego likwidacji. Zgadzam się z tym, że działalność PFRON, szczególnie w przeszłości, była mocna krytykowana i wiele procedur, które tam funkcjonowały i funkcjonują, wymaga naprawy, ale tak naprawdę jest to jedyna instytucja, przez którą mogą w tej chwili płynąć pieniądze dla środowiska osób niepełnosprawnych. Sytuacja ta oczywiście się zmieni, dlatego że programy regionalne pochodzące z Europejskiego Funduszu Społecznego spowodują, że także wrośnie udział urzędów marszałkowskich w alokacji środków również z przeznaczeniem dla osób niepełnosprawnych.</u>
          <u xml:id="u-114.2" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejMiroslawMielniczuk">Niemniej jednak trzeba wspomnieć o tym, że fundusz podejmował pewne działania mające na celu lepsze przystosowanie się do obecnej sytuacji, wynikającej także z tego, że pojawiły się środki europejskie. W ocenie Ministerstwa Rozwoju Regionalnego PFRON jest jedną z instytucji, która niemal w 100% zakontraktowała środki, które były przeznaczone dla tej instytucji. Posiada ona jednak pewne wdrożone już procedury, które umożliwiają skuteczne aplikowanie tych środków przez organizacje i osoby zainteresowane.</u>
          <u xml:id="u-114.3" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejMiroslawMielniczuk">Jak powiedziałem na początku - nie jestem zwolennikiem tego, że PFRON ma zostać i ma funkcjonować, i że jest to rzecz niezmienna. Nie. Póki nie pojawi się spójna koncepcja zmiany tego stanu rzeczy, to uważam, że trzeba doskonalić procedury będące w PFRON, należy doskonalić jego działanie.</u>
          <u xml:id="u-114.4" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejMiroslawMielniczuk">Istotne jest dla mnie również to, że środowisko osób niepełnosprawnych i osoby niepełnosprawne także nauczyły się korzystać z tego, co PFRON oferuje. Jest on instytucją znaną, ma odziały wojewódzkie. Osoby niepełnosprawne czy pracodawcy wiedzą, że tam trzeba się udać, tam można uzyskać informacje, tam w przypadku niezałatwienia spraw można interweniować. To też jest dorobek tego funduszu. Gdybyśmy chcieli to wszystko zmienić, to także trzeba by o tych elementach pamiętać.</u>
          <u xml:id="u-114.5" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejMiroslawMielniczuk">Podsumowując, chcę powiedzieć, że w tej chwili nie prowadzi się prac mających na celu zmianę PFRON na inny system, niemniej ja nie wykluczam takiej możliwości. Z tym że, jeżeli tak ma być, to ma to być system nowy, spójny, uwzględniający także większą rolę samorządów przy rozdysponowywaniu środków europejskich skierowanych do środowiska osób niepełnosprawnych.</u>
          <u xml:id="u-114.6" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejMiroslawMielniczuk">Pytanie posła Piechoty dotyczyło planu finansowego PFRON. Rzeczywiście dotacja z budżetu państwa jest mniejsza od zapisanej w ustawie, niemniej trzeba stwierdzić, że ta wielkość dotacji pozwala na wykonanie planu finansowego PFRON w skali nie mniejszej, niż to było w planie w roku 2006. Taka jest sytuacja.</u>
          <u xml:id="u-114.7" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejMiroslawMielniczuk">Jeżeli chodzi o pytanie zadane przez panią poseł Wolak, Ministerstwo Edukacji i Nauki realizuje program tworzenia klas i szkół edukacyjnych. Taki program jest realizowany. Niemniej jednak trzeba też mieć świadomość tego, że organy założycielskie szkół, czyli gminy i powiaty, w pewnym sensie są zainteresowane także tworzeniem klas integracyjnych i likwidacją szkół czy całych klas, w których mogły się uczyć wyłącznie dzieci niepełnosprawne.</u>
          <u xml:id="u-114.8" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejMiroslawMielniczuk">Ja sam uważam, że to jest dobry kierunek, ale pod warunkiem, że gdy dzieci niepełnosprawne pojawiają się w klasach z dziećmi w pełni sprawnymi, to w tych szkołach większe nakłady są przeznaczone na zajęcia z psychologami, z pedagogami, którzy potrafią w odpowiednim czasie i odpowiednio często, i w zależności od potrzeb uświadamiać dzieciom czy młodzieży to, że wśród nich jest osoba niepełnosprawna, która niczym tak naprawdę się nie różni od nich, tylko tym, że jest jej się ciężej poruszać czy ma jakąś inną dysfunkcję.</u>
          <u xml:id="u-114.9" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejMiroslawMielniczuk">Myślę, że często jest właśnie tak, że liczba klas integracyjnych rośnie, natomiast w ślad za tym nie idzie obudowanie tych klas specjalistyczną opieką pedagogiczną czy psychologiczną. Uważam, że tutaj jest problem, na który szczególnie należy zwracać uwagę.</u>
          <u xml:id="u-114.10" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejMiroslawMielniczuk">Na drugie pytanie pani poseł postaram się odpowiedzieć na piśmie, ponieważ nie potrafię w tej chwili udzielić wyczerpującego wyjaśnienia.</u>
          <u xml:id="u-114.11" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejMiroslawMielniczuk">Pan poseł Jarosław Duda z Platformy Obywatelskiej zapytał o drugą transzę środków dla samorządów. Oczywiście, że lepiej by było, gdyby te środki znalazły się wcześniej w samorządach. Niemniej jednak procedura była długa. Uważam, że dobrze, że zakończyła się sukcesem, i dobrze, że te środki, chociaż późno, trafiły do samorządów. Natomiast co do sposobu jej wykorzystania, to chciałbym powiedzieć, że część samorządów była przygotowana na to, że te środki się pojawią, i sądzę, że w tych samorządach nie będzie najmniejszego problemu związanego z wykorzystaniem tych środków. Mieli przygotowane procedury, zaplanowane inwestycje. Naprawdę otrzymywałem wiele sygnałów i próśb o to - właśnie od samorządów czy na spotkaniach z samorządowcami -ażeby przyspieszyć. Mówili: czekamy, mamy wszystko przygotowane. Myślę, że w skali kraju te środki zostaną do końca grudnia wykorzystane. Być może nie tak, jak było pierwotnie zamierzone, niemniej jednak na pewno one trafią do osób niepełnosprawnych czy do środowisk tych osób i będą z pożytkiem dla nich wykorzystane.</u>
          <u xml:id="u-114.12" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejMiroslawMielniczuk">Oczywiście będę się starał, ażeby w przyszłym roku sytuacja taka nie miała miejsca i by te środki trafiły odpowiednio wcześniej do samorządów. Sam byłem samorządowcem, a więc rozumiem to, że czas ma duże znaczenie przy tego typu sprawach.</u>
          <u xml:id="u-114.13" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejMiroslawMielniczuk">Pani poseł Olejnik, mogę powiedzieć, że Polska otrzymała ONZ-owską nagrodę Roosevelta właśnie za dobre prawa. Niemniej jednak u nas, w Polsce, istnieje problem związany z egzekucją prawa. Naprawdę, gdybyśmy spojrzeli na Prawo budowlane, to żaden nowo powstający czy nawet projektowany budynek publiczny nie powinien dostać zgody na rozpoczęcie budowy, jeżeli nie są w nim uwzględnione rozwiązania ułatwiające czy umożliwiające dostęp do tych obiektów osobom niepełnosprawnym. Tak się nie dzieje. Zezwolenia są wydawane.</u>
          <u xml:id="u-114.14" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejMiroslawMielniczuk">Również nie powinna zostać wydana decyzja o użytkowaniu obiektu, kiedy on już powstał i jest obiektem publicznym, jeżeli nie jest przystosowany do poruszania się w nim osób niepełnosprawnych. Także te decyzje są wydawane, mimo że sankcja jest: jeżeli obiekt nie jest do tego przystosowany, nie powinien otrzymać zgody na użytkowanie, a więc to nakłada na inwestora obowiązek, żeby dopilnować tych wszystkich spraw. Niemniej jednak urzędy czy powiatowi inspektorzy budowlani, którzy wydają takie decyzje, po prostu nie egzekwują tego prawa.</u>
          <u xml:id="u-114.15" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejMiroslawMielniczuk">W tych sprawach jest jednak pewna rola samorządów, im jest łatwiej dostrzec i widzieć, że ten problem istnieje. Jest on powszechnie znany, pani go zna i ja go też znam A więc to nie jest jakaś sprawa ukrytego postępowania. Wszyscy wiemy, że tak jest i że to bardzo źle, że tak się dzieje.</u>
          <u xml:id="u-114.16" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejMiroslawMielniczuk">Myślę, że właśnie tutaj duże znaczenie ma zmiana postaw. Jednak zmiana postaw w społeczeństwie wymusza na inwestorach to, że te sprawy dotyczące dostępności obiektów dla osób niepełnosprawnych staną się równie ważne. Wierzę, że w miarę upływu czasu takich problemów, przynajmniej w nowo budowanych obiektach, będzie coraz mniej. Zajmowanie miejsc parkingowych dla osób niepełnosprawnych też jest łamaniem prawa. Można by się zastanowić, gdyby kara była wyższa niż 100 zł, wynosiła na przykład 500 zł, wtedy być może wiele osób, które tam stają, a nie mają do tego uprawnień, nie robiłoby tego. A więc szwankuje u nas egzekucja prawa i na to trzeba zwracać uwagę wszędzie tam, gdzie jest to możliwe.</u>
          <u xml:id="u-114.17" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejMiroslawMielniczuk">Pan poseł Libicki pytał o zatrudnienie osób niepełnosprawnych w administracji publicznej, jakie działania mój urząd zamierza podjąć, żeby te niskie wskaźniki zmienić. Zwróciłem się do wszystkich urzędów, które były brane pod uwagę przy tych badaniach, z pisemną prośbą o dostrzeganie tej problematyki przy prowadzeniu polityki kadrowej. Drugim elementem jest to, że dokument ˝Sprawozdanie z zatrudnienia osób niepełnosprawnych w organach administracji publicznej˝ będzie przyjęty przez kierownictwo resortu i stanie się dokumentem oficjalnym i jako taki zostanie przekazany panu premierowi z prośbą o spowodowanie zmian w tym zakresie. Elementem, który ma poprawić to zatrudnienie, jest również zamierzone przez nas wprowadzenie od przyszłego roku systemu staży i praktyk w instytucjach publicznych tylko i wyłącznie dla osób niepełnosprawnych, żeby pracodawca mógł się wcześniej zapoznać ze sposobem pracy, z możliwościami zatrudnienia, przez krótki okres, miesięczny, dwumiesięczny, żeby ta osoba niepełnosprawna była zatrudniona, i z drugiej strony osobie niepełnosprawnej pokaże, czy może się wiązać z takim pracodawcą, czy ta praca jej odpowiada. Te działania będą przez moje biuro podejmowane. Podejmuję również takie działania, że spotykam się z wieloma szefami, szczególnie instytucji centralnych, rozmawiając z nimi o tym, ażeby udział osób niepełnosprawnych, które pracują w instytucjach, którymi kierują, uległ zwiększeniu i przynajmniej w tych przypadkach, które znam, te rozmowy pozwalają mieć nadzieję, że to w nadchodzącym roku się zmieni.</u>
          <u xml:id="u-114.18" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejMiroslawMielniczuk">Mam świadomość, że to nie jest sprawa, która rozwiąże problem zatrudnienia osób niepełnosprawnych, natomiast ma ona wymiar społeczny, ponieważ pokazuje, że jest niedobrze, jeżeli prowadzimy różne działania, namawiamy pracodawców do zatrudniania osób niepełnosprawnych, a z drugiej strony sami w tej dziedzinie, w tym zakresie nie przestrzegamy obowiązujących przepisów. Ta sprawa ma więc także znaczenie społeczne, w tym kierunku te rozwiązania i te moje działania będą skierowane.</u>
          <u xml:id="u-114.19" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejMiroslawMielniczuk">Pan poseł Stępkowski pytał o program ˝Komputer dla Homera˝. Panie pośle, ten program będzie kontynuowany, w tym roku w pełnym zakresie obejmie osoby niewidome, nie ma zagrożenia dla jego funkcjonowania. Był to program potrzebny, jest potrzebny i PFRON będzie go także w tym roku prowadził, a więc sprawa jest czysta i jasna.</u>
          <u xml:id="u-114.20" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejMiroslawMielniczuk">Pan poseł Sopliński w sprawie podejmowanych przez biuro pełnomocnika działań związanych z osobami niepełnosprawnymi zamieszkującymi obszary wiejskie. Proszę państwa, ponieważ sam jestem mieszkańcem wsi, te sprawy szczególnie leżą mi na sercu, dostrzegam, że jest duża dysproporcja między funkcjonowaniem pomocy, czy w ogóle wszystkich działań skierowanych do osób niepełnosprawnych, w mieście a na wsi. W dużych miastach te różne systemy wsparcia, opieki może nie działają w sposób znakomity, niemniej jednak one tam funkcjonują, natomiast na obszarach wiejskich, obszarach małomiasteczkowych ludzie niepełnosprawni są pozostawieni niemal sami sobie. A więc w działaniach, które zamierzam podjąć poprzez PFRON, znajdą się programy skierowane właśnie do osób niepełnosprawnych zamieszkujących obszary wiejskie i małe miasta. Osoby niepełnosprawne pracujące czy mieszkające na wsi były w pewnym stopniu inaczej traktowane, niż przedsiębiorcy mający swoje zakłady w mieście. Jak państwo wiedzą, osoby zatrudniające bądź zatrudniane mają refundowany ZUS ze środków PFRON, natomiast osoby niepełnosprawne prowadzące gospodarstwa rolne lub osoby, które pracują z nimi w gospodarstwach rolnych i są niepełnosprawne, takiego zwrotu środków na KRUS nie otrzymywały. Regulacja tego stanu rzeczy jest zawarta w autopoprawce rządu do ustawy o rehabilitacji i zatrudnieniu osób niepełnosprawnych. Przewiduje ona refundację przez PFRON składki KRUS-owskiej od osób niepełnosprawnych prowadzących gospodarstwo rolne bądź osób niepełnosprawnych będących członkami ich rodzin i pracujących w tym gospodarstwie rolnym.</u>
          <u xml:id="u-114.21" who="#SekretarzStanuWMinisterstwiePracyIPolitykiSpolecznejMiroslawMielniczuk">To chyba wszystkie pytania, które otrzymałem. Jeżeli państwo posłowie uważają, że coś nie zostało dopowiedziane, to prosiłbym o kontakt z moim biurem, z chęcią udzielę odpowiedzi na piśmie. Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-114.22" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#PoselJaroslawDuda">(Mogę w trybie sprostowania?)</u>
          <u xml:id="u-115.2" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Może pan, panie pośle, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#PoselJaroslawDuda">Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#PoselJaroslawDuda">Chciałbym doprecyzować, bo zostałem pewnie źle zrozumiany, a mianowicie pytałem, czy pan minister może spowodować, że te trzy budynki, na przykład poprzez program celowy, panie ministrze, bo nie usłyszałem na ten temat odpowiedzi... Program celowy może byłby najlepszym rozwiązaniem, albo jakieś inne działanie. Pan jest pełnomocnikiem rządu do spraw osób niepełnosprawnych, czyli tą kwestią pan się zajmuje, a nikt do tej pory się tym nie zajął. Może panu się uda. Bardzo dziękuję, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Myślę, że nie potrzeba tutaj odpowiedzi pana ministra. Powiem tylko, że za gmach, w którym pracujemy, nie odpowiada pan minister.</u>
          <u xml:id="u-117.2" who="#PoselJaroslawDuda">(To prawda.)</u>
          <u xml:id="u-117.3" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">To jest Kancelaria Sejmu RP. Oczywiście, jako minister działania i sygnały może przekazywać szefowi kancelarii, marszałkowi, natomiast decyzje co do wyeliminowania tych barier, o których mówiliśmy, również w innych urzędach, należą do tych, którzy bezpośrednio nimi kierują. A co nas dotyczy, to już naprawdę nie pytajmy pana ministra, tylko zróbmy to, bo to naprawdę od nas zależy.</u>
          <u xml:id="u-117.4" who="#PoselJaroslawDuda">(Ale program celowy byłby wskazany.)</u>
          <u xml:id="u-117.5" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-117.6" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Lista posłów zapisanych do głosu została...</u>
          <u xml:id="u-117.7" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Przepraszam bardzo, zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-117.8" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Przepraszam najmocniej, jest jeszcze przedstawiciel komisji pan poseł Jan Libicki.</u>
          <u xml:id="u-117.9" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Przepraszam, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#PoselJanFilipLibicki">Nie szkodzi, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#PoselJanFilipLibicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Korzystając z przywileju posła sprawozdawcy, chciałem wszystkim państwu, którzy wzięli dzisiaj udział w debacie, czy w imieniu klubów, czy jako osoby indywidualne, zadając pytania, bardzo serdecznie podziękować. Trochę może przykro i żal, że jesteśmy w tak wąskim gronie, o czym świadczy ta sala, ale z drugiej strony myślę, że ci, którzy zostali, zostali właśnie dlatego, że ta problematyka szczególnie leży im na sercu.</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#PoselJanFilipLibicki">Myślę, że to wszystko, co tu zostało powiedziane, te uwagi, te postulaty, są raczej postulatami, które zostaną uwzględnione i ujęte w informacji rządu na rok 2007. Rok 2006 się kończy i nie należy uznawać, że to jeszcze w ciągu tego miesiąca znalazłoby się tam, ale ważne będzie właśnie to, aby w tej informacji rządu za rok 2007 przynajmniej co do części tych wszystkich spraw, o których była tutaj mowa, które zostały zasygnalizowane, okazało się, że nie trzeba będzie o nich mówić. Jest to tym bardziej ważne, że przecież od roku 2007 będzie możliwość szerszego korzystania ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. Sądzę, taki wniosek z tej debaty wysnuwałem, że największym zadaniem, jakie przed nami stoi, jest wykorzystanie środków z Europejskiego Funduszu Społecznego, z których będzie można skorzystać; oczywiście równie ważne są wszystkie inne postulaty, które tu przedstawiano. Bardzo serdecznie dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-119.2" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Komisja Polityki Społecznej proponuje, aby Sejm przyjął przedstawioną informację zawartą w druku nr 864.</u>
          <u xml:id="u-119.3" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-119.4" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-119.5" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Na tym wyczerpaliśmy porządek dzienny 28. posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-119.6" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Informuję, że zgłosili się posłowie w celu wygłoszenia oświadczeń poselskich.</u>
          <u xml:id="u-119.7" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Bardzo proszę, jako pierwsza zabierze głos pani Ewa Wolak, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#PoselEwaWolak">Panie Marszałku! Panowie Posłowie! Nawiązując do wcześniejszej dyskusji, w swoim wystąpieniu chciałabym zwrócić uwagę na niezwykle trudną w naszym kraju sytuację osób zmagających się z problemem autyzmu.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#PoselEwaWolak">Autyzm jest zaburzeniem rozwojowym, które najczęściej ujawnia się w ciągu pierwszych trzech lat życia jako rezultat zaburzenia neurologicznego, które oddziałuje na funkcję pracy mózgu. Ma on wpływ na rozwój mózgu w sferach rozumienia, kontaktów socjalnych i porozumiewania się. Jest trzecim najczęściej spotykanym upośledzeniem rozwojowym. W Polsce problem autyzmu dotyczy ok. 10 tys. dzieci i młodzieży oraz trudnej do sprecyzowania liczby osób dorosłych. Brakuje leków, które mogłyby leczyć przyczynowo lub poprawić stan osób z autyzmem. Niezwykle pomocne okazuje się jednak stosowanie odpowiedniej terapii w celu wzmocnienia uwagi, zmniejszenia nasilenia zachowań destrukcyjnych, monitorowania padaczki, niepokojów, depresji. Chociaż jak dotąd nie można wyleczyć autyzmu, można jednak zrobić dużo, aby wspierać rozwój i poprawić codzienne funkcjonowanie dzieci i dorosłych z autyzmem. Udokumentowano naukowo, że odpowiednio skonstruowane programy edukacyjne i szkoleniowe, dopasowane do potrzeb osób dotkniętych problemem autyzmu mogą rozwijać możliwości uczenia się, komunikacji i relacji z innymi, a jednocześnie ograniczać nasilenie i częstość występowania zachowań destrukcyjnych.</u>
          <u xml:id="u-120.2" who="#PoselEwaWolak">Tymczasem w naszym kraju osoby z autyzmem pozostawione są samym sobie. Brak dostępu do odpowiedniej pomocy, objęcia terapią i edukacją powoduje, iż sytuacja tych osób i ich rodzin jest dramatyczna. Polityka państwa prowadzi do tego, iż osobom dotkniętym problemem autyzmu odebrana zostaje jedyna szansa na poprawę zdrowia i prawidłowy rozwój. Poważnym problemem są trudności z uzyskaniem przez osoby autystyczne specjalistycznych usług opiekuńczych ze strony ośrodków pomocy społecznej, gdzie brakuje osób posiadających staż w psychiatrycznej placówce opiekuńczej lub leczniczej. Problemem jest brak stacjonarnych placówek terapeutycznych i opiekuńczych dla dzieci z autyzmem, w których opiekunowie mogliby odbyć specjalistyczny staż i przygotować się do pracy z osobami cierpiącymi na autyzm. Poza tym wiedza na temat autyzmu jest wśród pracowników ośrodków opieki społecznej w dalszym ciągu niedostateczna ze względu na brak szkoleń i różnych akcji organizacyjnych, czego skutkiem jest marginalizacja społeczna osób z autyzmem i ich rodzin.</u>
          <u xml:id="u-120.3" who="#PoselEwaWolak">Jednym z poważnych problemów, z którym borykają się na co dzień rodzice dzieci autystycznych, jest wybór odpowiedniej placówki edukacyjnej. Doświadczenie wskazuje, iż najlepszym rozwiązaniem w tym zakresie są klasy integracyjne. Aby dzieci takie mogły sprostać stawianym im wymaganiom, częstokroć potrzebne im są dodatkowe godziny indywidualne. Tymczasem lokalne samorządy niechętnie odnoszą się do kwestii tworzenia klas integracyjnych z udziałem dzieci dotkniętych problemem autyzmu. Dyrekcje szkół również nie zawsze wykazują zrozumienie problemu i zasłaniają się brakiem środków finansowych na pokrycie kosztów odpowiedniej ilości dodatkowych zajęć.</u>
          <u xml:id="u-120.4" who="#PoselEwaWolak">Przytoczona przeze mnie argumentacja wskazuje, iż chorzy na autyzm nie otrzymują od państwa należytej, należnej im pomocy w zakresie opieki zdrowotnej i edukacji, czego skutkiem jest ich społeczna marginalizacja. Na płaszczyźnie politycznej konieczne jest podejmowanie działań włączających osoby niepełnosprawne do życia społecznego, biorąc pod uwagę względy zdrowotne, edukacyjne, dotyczące zatrudnienia i procesów starzenia się. Należy wprowadzać te wskazania w życie, aby ani dzieci, ani dorośli z autyzmem nie byli pozbawieni prawa do pełnego, godnego życia, zgodnie z ich możliwościami.</u>
          <u xml:id="u-120.5" who="#PoselEwaWolak">Wszystkich zainteresowanych posłów zapraszam do Wrocławia na konferencję dotyczącą edukacji włączającej, w tym przede wszystkim edukacji, jeśli chodzi o dzieci z autyzmem, która odbędzie się 4 grudnia w zespole szkół przy ulicy Głogowskiej. Zapraszam. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-120.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Bardzo proszę, głos zabierze pan poseł Artur Górski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#PoselArturGorski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Polscy ziemianie, dziedzice chlubnej tradycji polskiego rycerstwa, zawsze miłujący ojczyznę i Boga, i w tym roku stanęli pełni oddania i ufności przed obliczem Maryi na Jasnej Górze. W pięknych słowach zawierzyli jej siebie i swój los. Wyrzekli m.in. te słowa: ˝Dziękujemy Ci, że byłaś nam Miłosierną Matką podczas męczeńskich zakrętów naszej historii; otaczałaś macierzyńską opieką polskich ziemian wywożonych na Sybir po narodowych powstaniach, męczonych i mordowanych przez narodowy socjalizm i bezbożny bolszewizm. Ocierałaś łzy i przygarniałaś, gdy byliśmy wyrzucani z naszych rodzinnych domów i majątków w wyniku niesprawiedliwej reformy rolnej˝.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#PoselArturGorski">Polskie ziemiaństwo było prześladowane nie tylko w trakcie ostatniej wojny, ale także w mrocznym okresie Polski Ludowej. Najwspanialsi synowie polskiej ziemi zostali zamordowani lub zmuszeni do emigracji. Często byli zsyłani do więzień i katowni. Zostali nie tylko upodleni fizycznie i moralnie, ale także wyzuci z majątku. Aktami nacjonalizacyjnymi, wydawanymi od 1944 r. aż do 1962 r., skonfiskowano im ziemię, domy rodzinne, przedsiębiorstwa i gospodarstwa rolne. Wywłaszczono ich bez odszkodowania. Władza ludowa niszczyła i potępiała wszystko, co szlacheckie, bo kojarzyło się to z wolną Polską. Do tego to, co zostało zagrabione, przeważnie uległo kompletnej dewastacji i popadło w ruinę. Wiele dóbr, szczególnie lepiej zachowanych, sprzedano, nie zważając na prawa byłych właścicieli. Majątki przeważnie dostały się w ręce przedstawicieli uwłaszczonej nomenklatury postkomunistycznej.</u>
          <u xml:id="u-122.2" who="#PoselArturGorski">Po 1989 r. nadzieja wstąpiła w szeregi ziemian, często już spadkobierców byłych właścicieli. Od 17 lat walczą w wolnej Polsce o swoje dziedziczne prawa i dobra. Na gruncie obowiązującego prawa cywilnego i administracyjnego złożyli ponad 55 tys. wniosków reprywatyzacyjnych, z żądaniami zwrotu mienia albo zapłacenia odszkodowania. Do organów administracji centralnej trafiło ok. 27 tys. wniosków, do wojewodów ok. 26 tys. wniosków, do starostów, prezydentów miast i burmistrzów ok. 2 tys. wniosków. Według ministra kultury i dziedzictwa narodowego ok. 85 tys. rzeczy zabytkowych objętych jest roszczeniami reprywatyzacyjnymi.</u>
          <u xml:id="u-122.3" who="#PoselArturGorski">We wspomnianym akcie oddania Matce Bożej polskiego ziemiaństwa uczestnicy pielgrzymki wyrzekli słowa: ˝Dziękujemy Ci, że mimo gróźb, szykan i prześladowania potrafiliśmy zachować poczucie dumy i etos polskiego ziemiaństwa. Powierzamy Ci nasze niepewne jutro i naszą walką o naprawienie niesprawiedliwie wyrządzonych krzywd˝.</u>
          <u xml:id="u-122.4" who="#PoselArturGorski">Do naprawienia krzywd niesprawiedliwie wyrządzonych ziemiaństwu polskiemu zobowiązane jest państwo polskie, polski rząd i ten Sejm. Dziś wszystko jest w rękach Wysokiej Izby. Niedawno została powołana Komisja Nadzwyczajna do rozpatrzenia rządowego projektu ustawy o rekompensatach za przejęte przez państwa nieruchomości oraz niektóre inne składniki mienia. Jest to bardzo niedoskonały projekt. Przewidywana rekompensata ma wymiar symboliczny. Wysokość świadczenia pieniężnego określono na 15% zagrabionych dóbr. Z jednej strony wynika to z ograniczonej wielkości środków, jakie może przeznaczyć na ten cel Skarb Państwa, z drugiej zaś wzięto pod uwagę rozmiar wszystkich roszczeń o charakterze nacjonalizacyjnym, w tym niezaspokojone roszczenia warszawskie, których wartość szacuje się na ok. 20 mld zł, realizowane roszczenia zabużańskie, szacowane na kwotę ok. 11 mld zł, oraz roszczenia osób represjonowanych za działalność niepodległościową. Są to olbrzymie kwoty, a państwo polskie nie jest zasobne. Ale właśnie dlatego projekt powinien zostać rozszerzony, by zaistniała możliwość faktycznej reprywatyzacji, czyli zwrotu zagrabionych dóbr dawnym właścicielom lub ich spadkobiercom wszędzie tam, gdzie jest to możliwe; a jeśli nie jest to możliwe, przekazania w ramach rekompensaty dóbr zamiennych. Dopiero trzecią formą rekompensaty winna być rekompensata w gotówce. Jednak i sama stawka rekompensaty finansowej wymaga dyskusji, albowiem chodzi tu przecież o naprawianie nie tylko krzywd moralnych, ale też materialnych. Przedkładam to paniom i panom posłom pod rozwagę.</u>
          <u xml:id="u-122.5" who="#PoselArturGorski">Matko Boża, królowo polskiego ziemiaństwa, święta Urszulo Ledóchowska, błogosławieni Auguście i Michale Czartoryscy, błogosławiony Stanisławie Starowieyski - módlcie się o sprawiedliwość dla polskiego ziemiaństwa. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Głos zabierze pan poseł Józef Stępkowski, Samoobrona.</u>
          <u xml:id="u-123.2" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#PoselJozefStepkowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Listopadowe dni stanowią dla nas szczególną okazję do refleksji, zadumy nad przeszłością. Już pierwszego dnia tegoż miesiąca nasze myśli kierują się w stronę przeszłości, w stronę tych, co odeszli. W sposób wyjątkowy wspominamy tych wielkich, którzy opuścili nas w ciągu minionego roku. Jak zwykle napełnia nas żal z powodu ich odejścia, ale i wdzięczność za to, że byli z nami przez tyle lat.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#PoselJozefStepkowski">Kilka dni temu obchodziliśmy uroczystości związane z rocznicą odzyskania niepodległości. Myśli nasze biegną w kierunku tych wszystkich pokoleń Polaków, którzy przez lata starali się o przywrócenie startej z map ojczyzny, która jednak wyrazistym konturem odznaczała się w ich sercach. Trzeba tu też nadmienić o żołnierzach, Polakach, którzy pod obcymi sztandarami walczyli z nadzieją, że kiedyś to pomoże przywrócić Polskę do Europy. Bardzo wielu z tych ludzi nie doczekało radosnego dnia powrotu naszej ojczyzny na należne jej miejsce. Ci, co tego doczekali, starali się ze wszystkich sił, aby kraj zjednoczyć po rozdarciu oraz aby odbudować i wzmocnić gospodarkę narodową, by to państwo rozwijało się dynamicznie. I tak też było - gdyby nie zbrodnia II wojny światowej, a później lata niewoli sowieckiej, nasz kraj miałby okazję na dużo większy rozwój ekonomiczny i społeczny.</u>
          <u xml:id="u-124.2" who="#PoselJozefStepkowski">W tym roku listopadowe dni zaprowadziły nas też do lokali wyborczych. 12 listopada ustalono jako datę wyborów samorządowych. Jest to też szczególny znak naszych czasów. Możemy wybierać włodarzy naszych miast, gmin, ludzi, którzy mają reprezentować nasze interesy w gminach, powiatach czy sejmikach wojewódzkich. Spoczywać będzie na nich wielka odpowiedzialność, wynikająca nie tylko z racji pełnionego urzędu. Najbliższa kadencja władz samorządowych będzie upływać pod znakiem dotacji, dopłat i funduszy ze środków Unii Europejskiej, której jesteśmy członkiem. Są to zatem nasze pieniądze, które nam się słusznie należą. Dlatego bardzo ważne jest, aby te środki wykorzystać mądrze i roztropnie, z jak największą korzyścią dla regionów. Jest to jedno z najważniejszych obecnie zadań samorządów. To też mogło być powodem zwiększonej frekwencji w wyborach samorządowych. Choć trzeba z przykrością odnotować, iż nadal jest ona bardzo mała. Ciągle ponad połowa rodaków nie decyduje się na pójście i oddanie swojego głosu - wyrażenie swojej opinii. Należy zaznaczyć, że przez to każde wybory są uboższe o te właśnie opinie i poglądy. Należy mieć nadzieję, że pozytywna tendencja zapoczątkowana przez tegoroczne wybory będzie się utrzymywać.</u>
          <u xml:id="u-124.3" who="#PoselJozefStepkowski">Stara łacińska maksyma mówi, że historia jest nauczycielką życia. Zanurzając się w refleksję listopadowych dni, myśląc o przeszłości, trzeba nam spoglądać w przyszłość. Nasi przodkowie wywalczyli dla nas niepodległość. Starali się stworzyć silną Polskę. Niestety ich skuteczne i konsekwentne działania przerwał atak agresora w 1939 r. Dzisiaj mamy okazję, by kontynuować to, co oni zaczęli, a są ku temu naprawdę sprzyjające warunki. Drodzy samorządowcy, nie zmarnujmy tej szansy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Na tym zakończyliśmy oświadczenia poselskie.</u>
          <u xml:id="u-125.2" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Informacja o wpływie interpelacji i zapytań oraz odpowiedzi na nie została paniom i panom posłom doręczona w druku nr 1099.</u>
          <u xml:id="u-125.3" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Na tym kończymy 28. posiedzenie Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-125.4" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Protokół posiedzenia będzie wyłożony do przejrzenia w Sekretariacie Posiedzeń Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-125.5" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Porządek dzienny 29. posiedzenia Sejmu, zwołanego na dni 5, 6, 7 i 8 grudnia 2006 r., został paniom i panom posłom doręczony.</u>
          <u xml:id="u-125.6" who="#WicemarszalekJaroslawKalinowski">Zamykam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-125.7" who="#komentarz">(Wicemarszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-125.8" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godz. 15 min 17)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>