text_structure.xml
34.9 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<xi:include href="PPC_header.xml"/>
<TEI>
<xi:include href="header.xml"/>
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#PrzewodniczacyposelJacekPiechota">Otwieram posiedzenie Komisji. Witam wszystkich, stwierdzam kworum oraz przyjęcie protokołu z poprzedniego posiedzenia Komisji wobec niewniesienia do niego zastrzeżeń. Porządek dzienny został państwu doręczony na piśmie. Czy są do niego uwagi? Nie ma uwag. Stwierdzam, że porządek dzienny został przyjęty.</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#PrzewodniczacyposelJacekPiechota">Proszę przedstawiciela Najwyższej Izby Kontroli o zaprezentowanie sprawozdania.</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#DyrektorDepartamentuGospodarkiSkarbuPanstwaiPrywatyzacjiNajwyzszejIzbyKontroliStanislawJarosz">Najwyższa Izba Kontroli zajmuje się kontrolowaniem całości funkcjonowania sfery publicznej w państwie. W tej części, która dotyczy obszaru działania sejmowej Komisji Rozwoju Przedsiębiorczości, właściwy jest Departament Gospodarki, Skarbu Państwa i Prywatyzacji. Najogólniej rzecz biorąc, obejmuje on swoim zakresem działania obszar leżący w sferze funkcjonowania Ministra Skarbu, Ministra Gospodarki i różnych urzędów podległych, nadzorowanych lub współpracujących z tymi dwoma resortami.</u>
<u xml:id="u-2.1" who="#DyrektorDepartamentuGospodarkiSkarbuPanstwaiPrywatyzacjiNajwyzszejIzbyKontroliStanislawJarosz">Plany w NIK są konstruowane w oparciu o priorytetowe kierunki kontroli i obszary badań kontrolnych. Takie kierunki są określane raz na 3 lata. Jeśli chodzi o ostatni okres, a więc rok 2005, ubiegły i bieżący, to w ramach priorytetu „Państwo przyjazne obywatelowi” był kontrolowany obszar funkcjonowania inspekcji i nadzoru. W ramach priorytetu „Państwo oszczędne” kontrolowano obszar pozyskiwania środków z UE i zarządzania nimi, upraszczanie procedur, przyznawanie środków, zaś w ramach priorytetu „Państwo gospodarne” obszar związany z rozwojem i utrzymaniem infrastruktury.</u>
<u xml:id="u-2.2" who="#DyrektorDepartamentuGospodarkiSkarbuPanstwaiPrywatyzacjiNajwyzszejIzbyKontroliStanislawJarosz">W poszczególnych obszarach kontroli zawarte są szczegółowe jej tematy, w ramach których dokonywana jest ocena tego, czy działania organów państwa stwarzają warunki do rozwoju przedsiębiorczości oraz na ile te działania są skuteczne.</u>
<u xml:id="u-2.3" who="#DyrektorDepartamentuGospodarkiSkarbuPanstwaiPrywatyzacjiNajwyzszejIzbyKontroliStanislawJarosz">W roku 2006 dokonywaliśmy kontroli wykorzystania przez małe i średnie przedsiębiorstwa pomocy finansowej uzyskanej w ramach programu Phare 2001 „Spójność społeczno–gospodarcza, rozwój małych i średnich przedsiębiorstw z funduszy dotacji inwestycyjnych”. Druga kontrola dotyczyła wykorzystywania środków wspólnotowych z finansowego instrumentu wspierania rybołówstwa, restrukturyzacji rybołówstwa morskiego. Trzecia kontrola dotyczyła realizacji rządowego programu promocji gospodarczej Polski. Czwarta zaś poświęcona była działalności Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji w Wilnie i w Rzymie. Są to jednostki podlegle Ministrowi Gospodarki. Piąta kontrola dotyczyła finansowego wsparcia inwestycji, dokonywanego na podstawie ustawy o finansowym wspieraniu inwestycji. Kontrolowaliśmy też realizowanie przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki zadań związanych z udzielaniem koncesji przedsiębiorstwom energetycznym, prowadzącym działalność w zakresie obrotu paliwami ciekłymi.</u>
<u xml:id="u-2.4" who="#DyrektorDepartamentuGospodarkiSkarbuPanstwaiPrywatyzacjiNajwyzszejIzbyKontroliStanislawJarosz">Z przedstawionego katalogu kontroli wynika, że kontrole Izby dotyczyły głównie zagadnień związanych z wykorzystywaniem środków unijnych, w ramach Priorytetu nr 2 – „Państwo oszczędne, pozyskiwanie środków z Unii Europejskiej i zarządzanie nimi”. Jest to niezwykle ważny temat, jeśli uwzględni się fakt, że od zdolności do absorpcji tych środków zależy zdolność przedsiębiorstw, zwłaszcza małych i średnich, do stabilnego funkcjonowania i rozwoju.</u>
<u xml:id="u-2.5" who="#DyrektorDepartamentuGospodarkiSkarbuPanstwaiPrywatyzacjiNajwyzszejIzbyKontroliStanislawJarosz">Generalnie, wnioski z tych kontroli sprowadzają się do stwierdzenia, że o wiele lepiej radzą sobie beneficjenci środków unijnych z racjonalnym ich wykorzystaniem, niż organy państwa z procedurami ich przyznawania. Odnotowywano przede wszystkim opóźnienia w rozpatrywaniu i ocenie wniosków oraz w podpisywaniu umów i dokonywaniu płatności przez instytucje finansujące. Zdarzały się przypadki, że te same osoby dokonywały przyjmowania i oceny wniosków i jednocześnie odpowiadały za kontrole, rozliczenia i wypłaty dotacji, co kwalifikowaliśmy jako mechanizmy sprzyjające korupcji, a więc korupcjogenne.</u>
<u xml:id="u-2.6" who="#DyrektorDepartamentuGospodarkiSkarbuPanstwaiPrywatyzacjiNajwyzszejIzbyKontroliStanislawJarosz">W obszarze zainteresowania Izby były też działania organów państwa ukierunkowane na promocję polskiej gospodarki za granicą. Ocenialiśmy realizację rządowego programu promocji i działalność placówek bezpośrednio wykonujących zadania promocyjne za granicą. W ocenie NIK, rządowy program promocji gospodarczej Polski nie został należycie przygotowany, a jego realizacja nie była skutecznie koordynowana. W okresie jego obowiązywania istniało kilka równoległych programów–instrumentów promocyjnych o zbliżonej tematyce. Części zadań w ogóle nie zrealizowano, np. tych dotyczących wsparcia dla polskich izb przemysłowo–handlowych za granicą lub budowy tzw. konsorcjów eksportowych, które były przewidziane w programie.</u>
<u xml:id="u-2.7" who="#DyrektorDepartamentuGospodarkiSkarbuPanstwaiPrywatyzacjiNajwyzszejIzbyKontroliStanislawJarosz">Realizacja wsparcia dla małych i średnich przedsiębiorstw była znacznie lepsza, bo w Ministerstwie Gospodarki uruchomiony został portal promocji eksportu. Wydziały Promocji Handlu i Inwestycji przeszły w 2006 r. dość gruntowną reorganizację. Było to skutkiem realizacji tzw. dyplomacji ekonomicznej. Ograniczono liczbę wydziałów podporządkowanych Ministrowi Gospodarki, utworzono stanowiska ds. ekonomicznych bezpośrednio w strukturach ambasad. Ich działalność, prócz organizowania imprez targowych, coraz szerzej nastawiona jest na udzielanie informacji przedsiębiorcom i firmom w krajach urzędowania.</u>
<u xml:id="u-2.8" who="#DyrektorDepartamentuGospodarkiSkarbuPanstwaiPrywatyzacjiNajwyzszejIzbyKontroliStanislawJarosz">Zapytania o kontrakty handlowe, warunki podejmowania działalności gospodarczej, przepisy prawne liczone są już w setkach rocznie i, co godne podkreślenia, na ogół załatwiane są szybko. Informacje i oferty placówki przekazują też do portalu promocji eksportu. W ten sposób zasilana jest ich baza danych.</u>
<u xml:id="u-2.9" who="#DyrektorDepartamentuGospodarkiSkarbuPanstwaiPrywatyzacjiNajwyzszejIzbyKontroliStanislawJarosz">Zainteresowani pomocą ze strony wydziałów są mali i średni przedsiębiorcy, a więc ci, których nie stać na własne akcje promocyjne czy na wykorzystywanie pośrednictwa firm promocyjnych.</u>
<u xml:id="u-2.10" who="#DyrektorDepartamentuGospodarkiSkarbuPanstwaiPrywatyzacjiNajwyzszejIzbyKontroliStanislawJarosz">Podczas kontroli w Urzędzie Regulacji Energetyki ustaliliśmy, że występują problemy z szybkim załatwianiem wniosków przedsiębiorców występujących o koncesje, ale także problemy wynikające z niemonitorowania tego, co dzieje się dalej, już po udzieleniu koncesji.</u>
<u xml:id="u-2.11" who="#DyrektorDepartamentuGospodarkiSkarbuPanstwaiPrywatyzacjiNajwyzszejIzbyKontroliStanislawJarosz">Nasze kontrole, prowadzone w różnych sferach działania Ministra Gospodarki, doprowadziły nas do przygotowania kontroli, która na wniosek Komisji Rozwoju Przedsiębiorczości jest realizowana w bieżącym roku. Kontrola dotyczyła znoszenia barier w rozwoju przedsiębiorczości. Taka kontrola jest przygotowana, jej program jest ustalony. Po jej przeprowadzeniu chcemy jako Izba odpowiedzieć sobie na pytanie, jak działa administracja w zakresie kontaktów z przedsiębiorcą. Zechcemy ocenić sprawność i prawidłowość stosowania procedur, wynikających z przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, zwłaszcza w zakresie rejestrowania działalności gospodarczej, uzyskiwania koncesji, zezwoleń, przestrzegania ograniczeń w wykonywaniu funkcji kontrolnej. Wykonaliśmy kontrolę doraźną, stanowiącą podstawę do sformułowania programu kontroli, w tym czasie doszło do przeniesienia części kompetencji Ministra Gospodarki do sfery działania Ministra Finansów, m.in. w zakresie rejestracji działalności gospodarczej. Mamy nadzieję, że w trakcie tej kontroli uda nam się pokazać, w jaki sposób różne pogramy tworzone w administracji, owe zespoły programowe wpływają na to, że funkcjonowanie przedsiębiorcy jest łatwiejsze.</u>
<u xml:id="u-2.12" who="#DyrektorDepartamentuGospodarkiSkarbuPanstwaiPrywatyzacjiNajwyzszejIzbyKontroliStanislawJarosz">Druga kontrola realizowana obecnie dotyczy wsparcia inwestycyjnego dla małych i średnich przedsiębiorców ze środków działania UE 2.3 – „Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw”. Chodzi nam o skontrolowanie obszaru wsparcia inwestycyjnego. Wyniki tej kontroli będą gotowe jesienią br.</u>
<u xml:id="u-2.13" who="#DyrektorDepartamentuGospodarkiSkarbuPanstwaiPrywatyzacjiNajwyzszejIzbyKontroliStanislawJarosz">Trzecia kontrola, którą również realizujemy, dotyczy obsługi odbiorców końcowych gazu ziemnego. Chcemy przyjrzeć się obszarowi kontaktu dostawcy gazu ziemnego z odbiorcą i to nie tylko indywidualnym, konsumpcyjnym, ale i z przedsiębiorcą.</u>
<u xml:id="u-2.14" who="#DyrektorDepartamentuGospodarkiSkarbuPanstwaiPrywatyzacjiNajwyzszejIzbyKontroliStanislawJarosz">Te trzy przykłady kontroli, które zainicjowaliśmy w bieżącym roku, oraz te, które odbyły się w roku ubiegłym, pokazują zainteresowanie NIK, a szczególnie Departamentu Skarbu Państwa, Gospodarki i Prywatyzacji obszarem, który jest w zakresie działania Komisji. Jak wspomniałem, plany są formułowane na podstawie wniosków organów parlamentu. Teraz jest czas najlepszy, by także Komisja Rozwoju Przedsiębiorczości zgłosiła propozycje tematów kontroli w roku 2008. We wrześniu i październiku br. Kolegium NIK zadecyduje w drodze głosowania o zawartości planu kontroli. Będą ustalane kontrole planowe. Te trzy, o których wspomniałem, a więc dotyczące barier przedsiębiorczości, wykorzystywania środków unijnych oraz odbiorców końcowych gazu, były kontrolami wynikającymi z planu na ten rok, ustalonego w roku ubiegłym.</u>
<u xml:id="u-2.15" who="#DyrektorDepartamentuGospodarkiSkarbuPanstwaiPrywatyzacjiNajwyzszejIzbyKontroliStanislawJarosz">Prócz tego, Izba realizuje też kontrole mające charakter skarbowy. Jeśli wpływają skargi na funkcjonowanie administracji państwa, to odpowiednie departamenty Izby realizują te kontrole, co pozwala odpowiedzieć na pytanie, czy zarzut się potwierdza, czy też nie. Na tej podstawie tworzony jest materiał służący kontrolom planowym. Kontrole, które się odbyły w roku ubiegłym, ujawniły wiele problemów, jak chociażby kontrola dotycząca rybołówstwa, wykorzystania środków na likwidację kutrów.</u>
<u xml:id="u-2.16" who="#DyrektorDepartamentuGospodarkiSkarbuPanstwaiPrywatyzacjiNajwyzszejIzbyKontroliStanislawJarosz">Jeśli byliby państwo zainteresowani szczegółami dotyczącymi konkretnych kontroli, to chętnie odpowiemy na państwa pytania.</u>
<u xml:id="u-2.17" who="#DyrektorDepartamentuGospodarkiSkarbuPanstwaiPrywatyzacjiNajwyzszejIzbyKontroliStanislawJarosz">Obszar działania naszego departamentu wiąże się z prywatyzacją. Ponieważ była ona realizowana bardzo szeroko i intensywnie, nasz departament koncentrował się głównie na tym zagadnieniu. Dziś, w sensie obszaru do kontrolowania jest mniej prywatyzacji. Kontrolujemy w zasadzie historyczne już decyzje, bowiem ostatnio były tylko 3 nowe projekty prywatyzacyjne. Tak więc, jeśli chodzi o sferę gospodarki, przedsiębiorczości, relacji między administracją a przedsiębiorcą, obszar kontroli może być znacznie większy. Te trzy kontrole, o których wspomniałem, są tego przykładem. Izba jest otwarta nas propozycje przeprowadzenia kontroli w tym zakresie.</u>
<u xml:id="u-2.18" who="#DyrektorDepartamentuGospodarkiSkarbuPanstwaiPrywatyzacjiNajwyzszejIzbyKontroliStanislawJarosz">Celowo stawiam akcent na kontrolowaniu obszaru kontaktu państwo–przedsiębiorca. W ubiegłym roku kontrolowaliśmy proces wprowadzania podpisu elektronicznego i w ogóle całą procedurę informatyzacji państwa. Myślimy o inicjowaniu kontroli tego, na ile obowiązki, które państwo nakłada na przedsiębiorcę w postaci budowania własnego systemu elektronicznego, umożliwiającego mu kontakt tą drogą z ZUS i z wieloma innymi urzędami, nakładane są „z głową”, a na ile powodują tylko problemy. To jest dobry czas na to, by wyeksponować ten aspekt działania departamentu. Prywatyzacja mniej nas absorbuje, umożliwiając tym samym poświęcenie większej uwagi kontrolowaniu różnych obszarów spraw w celu ustalenia, na ile administracja państwowa wspomaga wzrost gospodarczy.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#PrzewodniczacyposelJacekPiechota">Dziękujemy za podjęcie tematów szczególnie interesujących naszą Komisję, jak chociażby znoszenie barier rozwoju przedsiębiorczości czy wsparcie inwestycyjne dla małych i średnich przedsiębiorstw. Cieszy mnie, że NIK poświęca tej problematyce coraz więcej czasu, choć mniej już cieszy powód, jaki podał pan dyrektor, mianowicie to, że obecnie tak mało się prywatyzuje. Ale to już inna kwestia.</u>
<u xml:id="u-3.1" who="#PrzewodniczacyposelJacekPiechota">Otwieram dyskusję. Kto z państwa chciałby zabrać głos?</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#PoselMichalWojcik">Chciałbym dowiedzieć się więcej na temat wykorzystania przez przedsiębiorców środków z Sektorowego Programu Operacyjnego Wsparcie Konkurencyjności Przedsiębiorstw. Czy były nieprawidłowości przy jego realizacji? Z jakimi barierami spotykali się przedsiębiorcy przy korzystaniu z tych funduszy? Pytam, bo bardzo często w kontaktach ze mną zwracali na to uwagę.</u>
<u xml:id="u-4.1" who="#PoselMichalWojcik">Miałem okazję zapoznać się z raportami NIK poświęconymi kontroli w wielkopowierzchniowych obiektach handlowych, przeprowadzanymi w różnych częściach kraju. Raporty te były porażające, szczególnie w zakresie przestrzegania prawa przez prowadzące je podmioty. Czy w ostatnim czasie były prowadzone takie kontrole? Wiem, że był wniosek o ponowne przeprowadzenie kontroli. Czy jest już jakiś raport, może przeprowadzono te kontrole w jakimś regionie, a może jest już gotowy jakiś zbiorczy raport? Chodzi mi głównie o przestrzeganie Prawa pracy w tych jednostkach handlowych, ale także o inne aspekty funkcjonowania wielkopowierzchniowych obiektów handlowych.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#PrzewodniczacyposelJacekPiechota">Moje pytanie wykracza poza tematykę, którą głównie zajmuje się nasza Komisja. W przedstawionym dokumencie zamieszczono załącznik nr 5 do Sprawozdania z działalności NIK. Jest to wykaz ważniejszych wniosków de lege ferenda NIK, przedstawionych w informacjach o wynikach kontroli. Na 52 wnioski zostały zrealizowane 3. Czy to oznacza, że tak właśnie administracja rządowa i poszczególne resorty podchodzą do tych problemów, czy też, że taki jest poziom sporu z NIK, a może taka jest nieskuteczność formułowanych przez NIK wniosków? Rodzi się pytanie o wysiłek NIK, który tak jest oceniany przez administrację rządową. Tylko 3 wnioski na 52 zgłoszone, to nie jest najwyższy wynik. Jak powiedziałem, wiem, że pytanie wykracza poza problematykę zajmującą naszą Komisję. Pytam z poselskiej ciekawości.</u>
<u xml:id="u-5.1" who="#PrzewodniczacyposelJacekPiechota">Czy są inne pytania?</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#PoselAndrzejLiss">Chodzi mi o kontakt przedsiębiorców z administracją samorządową na szczeblu sejmiku. Fundusze regionalne są w gestii marszałków sejmików. Czy przeprowadza się kontrole tego, w jaki sposób kierowane są strumienie środków do samorządów gospodarczych i do poszczególnych grup przedsiębiorców, w tym do małych i mikroprzedsiębiorstw?</u>
<u xml:id="u-6.1" who="#PoselAndrzejLiss">Moje kolejne pytanie związane jest z rybołówstwem. Był taki okres w Departamencie Rybołówstwa w Ministerstwie Rolnictwa, że środki unijne z roku 2004–2006 z Narodowego Funduszu Rozwoju były kierowane wyłącznie na likwidację kutrów. Czy NIK kontrolowała ten proces i czy z tych kontroli wynikało, że środki były przeznaczane także na rozwój, rozbudowę, wsparcie przedsiębiorstw rybackich i przetwórstwa rybnego i jaka była proporcja pomiędzy tymi dwoma rodzajami celów? Wiem, że zlikwidowano około 50-60 proc. kutrów, interesuje mnie, ile środków poszło na rozwój?</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#PrezesNaczelnejRadyZrzeszenHandluiUslugRomanDera">Czy było również badane wykorzystanie środków przeznaczonych dla małych i średnich przedsiębiorstw z Sektorowego Programu Operacyjnego „Rozwój regionalny”?</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#DyrektordepartamentuNIKStanislawJarosz">Rzeczywiście, skala niezrealizowania wniosków pokontrolnych NIK wskazuje, że jest jakiś problem z tym, że albo te wnioski są zbyt trudne do zrealizowania albo z tym, że administracja, która te wnioski przyjmuje, traktuje je w taki sposób, że skuteczność realizacji jest niewielka. W naszej ocenie, niewątpliwie problem polega na tym, że my możemy tylko te wnioski formułować, natomiast adresat powinien je realizować. Jednakże, czy musi je realizować, to już odrębny problem. Podam tu przykład kontroli, która niedawno miała miejsce i dotyczyła Ministra Gospodarki. Kiedy Minister Gospodarki otrzymał do zrealizowania wniosek NIK, wystąpił do kancelarii prawnej z zapytaniem, czy ma obowiązek jego realizowania. Uznaliśmy, że ten wydatek na zatrudnienie kancelarii prawnej jest w rzeczywistości niegospodarnością. Z ustawy o Najwyższej Izbie Kontroli wynika, że nie możemy nałożyć obowiązku zrealizowania wniosku. Wskazujemy tylko, że wystąpił dany problem, że taka, a nie inna jest nasza ocena, wskazujemy również, że jest wniosek do zrealizowania. Jedyny sposób naszego oddziaływania polega na ciągłym monitorowaniu i występowanie z kolejnymi kontrolami w danym obszarze spraw i informowaniu organów zwierzchnich. W przypadku ministra, jest to Prezes Rady Ministrów. Zdarza się, że występujemy ze stanowiskiem do Prezesa Rady Ministrów w sprawie tego, że nasz wniosek nie został zrealizowany. Oczywiście widać, że jest pewien problem ze skutecznością realizacji naszych wniosków. W tej sprawie pan przewodniczący ma rację. Jednakże w naszej ocenie sam fakt wskazywania zjawisk ma również duży walor, ma wpływ na uczenie się administracji i zmianę jej zachowań. Czasami kontrolerzy są zniechęceni tym, że ileś tam, zdawałoby się, oczywistych wniosków nie jest realizowanych. Jeśli jednak nawet nie są realizowane wprost, to pośrednio jest na nie reakcja. Wchodząc na kolejne kontrole widzimy, że administracja się zmienia, że nie jest to złośliwe nieprzestrzeganie przepisów. W dużej części te potknięcia, które wyłapujemy, to są po prostu błędy, choć oczywiście zdarzają się przypadki, gdy są sprawy o charakterze przestępczym, korupcyjnym. Jednak w znacznej części są to błędy w funkcjonowaniu administracji. W naszej ocenie, działanie NIK powoduje korektę tych zachowań. Widać pozytywne reakcje administracji samorządowej i państwowej. Kończąc wypowiedź na ten temat, chciałbym zwrócić uwagę na ten aspekt sprawy.</u>
<u xml:id="u-8.1" who="#DyrektordepartamentuNIKStanislawJarosz">Jeśli chodzi o jakość relacji między administracją wojewódzką a małym czy mikroprzedsiebiorcą, to np. pamiętam kontrolę sprzed dwóch lat, którą sam przeprowadzałem, wówczas jeszcze jako dyrektor Delegatury NIK w Gdańsku. Dotyczyła ona wykorzystania środków publicznych przez małe i średnie przedsiębiorstwa. Zauważyliśmy wtedy wiele problemów na regionalnym poziomie instytucji finansujących, a także na niższym szczeblu. Miały one taki charakter, że konieczne było skierowanie ich do prokuratury. Jednakże takich spraw było niewiele. W większości były to błędy w postępowaniu, co powodowało wydłużanie procedur w sprawach, z którymi występowali przedsiębiorcy. To przedłużanie procedur rodziło dwa skutki: z jednej strony powodowało, że zainteresowany pozyskaniem środków się zniechęcał, a z drugiej strony, skutkowało powstaniem pewnych kosztów, które wnioskodawca ponosił, bo np. nie mógł w odpowiednim czasie podjąć decyzji.</u>
<u xml:id="u-8.2" who="#DyrektordepartamentuNIKStanislawJarosz">W naszej ocenie ten problem wynikał po części z bardzo skomplikowanych procedur unijnych, które nasze państwo przyjęło do stosowania. To, co stwierdziliśmy, potwierdza kierunki zmian, które projektuje Ministerstwo Rozwoju Regionalnego. Mianowicie, zmierza ono do uproszczenia tych procedur w zakresie dostępu do środków unijnych. Administracja państwowa chciała być pewna, że każda złotówka, która zostanie wypłacona, będzie na 100 proc. potwierdzona, podpisana, dziesięć razy zatwierdzona w sprawozdaniu, a wszystko po to, aby uchronić się przed zarzutami, że pieniądze są niegospodarnie wydawane lub, że popełniono błędy. Skutki tych zachowań pokazała wspomniana wcześniej kontrola w Gdańsku i inne nasze kontrole, zwłaszcza realizowane przez Departament Administracji, a dotyczące absorpcji środków unijnych. Widać pewną zmianę, która skutkuje przyspieszeniem wykorzystania tych środków. Jednakże, jeśli chodzi o małe i średnie przedsiębiorstwa i środki przyznawane w ramach programu wzrostu konkurencyjności przedsiębiorstw, to widzimy, że sprawa dotyczy dziesiątków podmiotów i relatywnie niedużych kwot. Tutaj problemy są większe niż w obszarze wykorzystywania środków unijnych przez administrację rządową czy samorządową. To był powód dokonania jednej i drugiej kontroli. Ponieważ w przypadku firm mamy do czynienia z niewielkimi kwotami, mówi się, że nie ma czym się zajmować bo ewentualne nieprawidłowości są niewielkie. Jednakże, te tysiące małych kwot, to są tysiące małych firm, małych przedsiębiorców, którzy mieli problemy, gdyż nie uzyskali środków we właściwym czasie. I te ileś tam przypadków sprawia, że wzrost gospodarczy jest o ileś procent niższy, niż mógłby wynosić, gdyby tych problemów nie było. I to jest powód przeprowadzania przez nas kontroli w tym obszarze zagadnień. Kontrola, którą przeprowadziliśmy dwa lata temu i kontrola z roku bieżącego, dotyczy tych problemów. Taka kontrola odbyła się już u Prezydenta Miasta Krakowa. Ocenialiśmy przygotowanie administracji miejskiej do kontaktów z przedsiębiorcami. Nie jestem upoważniony do przedstawiania jej wyników, bo ona zostanie zaprezentowana po zakończeniu całości kontroli, ale już dziś mogę powiedzieć, że generalnie wypadła dosyć dobrze. A w tym obszarze spraw wyniki były zadziwiająco dobre. Zobaczymy, jak to będzie wyglądało w innych miejscach. Przeprowadziliśmy tę kontrolę po to, by przygotować dobry program pełnej kontroli.</u>
<u xml:id="u-8.3" who="#DyrektordepartamentuNIKStanislawJarosz">Pytano, czy przeważają działania związane z likwidacją kutrów, czy działania skierowane na rozwój. O tym za chwilę powie mój zastępca. Jeśli chodzi o wielkopowierzchniowe obiekty handlowe, to taka kontrola była przeprowadzana bodaj w 2002 r. W roku ubiegłym jej nie przeprowadzaliśmy, w tym roku też nie jest przewidywana. Jeśli będzie taki wniosek Komisji, to Kolegium NIK go rozważy.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#WicedyrektorDepartamentuGospodarkiSkarbuPanstwaiPrywatyzacjiNIKLechOniszczenko">Kontrola wykorzystania środków finansowych z finansowego instrumentu wspierania rybołówstwa dotyczyła segmentu tego programu alokacji środków z lat 2001-2004. Kolejny segment, na lata 2004–2006, zakończył się dopiero co. Jest więc w tym roku za wcześnie na kontrolę tego drugiego etapu. Jeśli byłby taki wniosek Komisji, to można by tę tematykę wprowadzić do planu pracy na rok 2008.</u>
<u xml:id="u-9.1" who="#WicedyrektorDepartamentuGospodarkiSkarbuPanstwaiPrywatyzacjiNIKLechOniszczenko">Jeśli zaś chodzi o strukturę alokacji środków pomiędzy likwidację i modernizację kutrów, to zachodzi tu dość duża dysproporcja. O ile program w zakresie likwidacji kutrów został do końca I kwartału 2006 r. wykonany w zasadzie w całości – co oznacza, że flota kutrów została zmniejszona o 40 proc, to nie wykorzystano możliwości przeznaczenia środków finansowych na odnowienie przestarzałych kutrów. To działanie dotyczące nowych statków, a więc nie modernizacja starych, lecz budowa nowych jednostek, w ogóle nie zostało uruchomione. W 2004 r. środki te wygasły i powrót do nich nie jest możliwy. Natomiast wykorzystanie środków na modernizację istniejących jednostek rybackich było bardzo niewielkie, wyniosło tylko około 0,1 proc środków, które mogły być na ten cel wykorzystane.</u>
<u xml:id="u-9.2" who="#WicedyrektorDepartamentuGospodarkiSkarbuPanstwaiPrywatyzacjiNIKLechOniszczenko">W roku 2006 przeprowadziliśmy kontrolę tzw. poddziałania 2.2.1 – Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw. Było to działanie, w ramach którego przeznaczono środki krajowe na współfinansowanie, na podstawie ustawy o finansowym wspieraniu inwestycji.</u>
<u xml:id="u-9.3" who="#WicedyrektorDepartamentuGospodarkiSkarbuPanstwaiPrywatyzacjiNIKLechOniszczenko">Dyrektor Stanisław Jarosz stwierdził na wstępie, że zdecydowanie lepiej radzą sobie beneficjenci z wykorzystaniem środków, niż administracja z rozpatrywaniem wniosków i przyznawaniem środków. Znalazło to pełne potwierdzenie w wynikach tych kontroli. Środki wydatkowane w ramach tego programu, a było to prawie 431 mln zł, z tego z budżetu państwa ponad 370 mln zł – mówię tu o latach 2002-2006 – pozwoliły na osiągnięcie dość znaczących efektów. Beneficjenci tego programu zobowiązali się do zrealizowania inwestycji o łącznej wartości prawie 6,5 mld zł, do utworzenia i utrzymania w ciągu 5 lat – taki by wymóg programu – ponad 12 tys. miejsc pracy, do przeprowadzenia szkoleń dla ponad 2 tys. pracowników. Oczywiście są to efekty deklarowane i te, które wynikają z zawartych umów. Pełna ocena, czy te efekty rzeczywiście zostały osiągnięte, będzie możliwa po upływie roku 2007, ponieważ wówczas będzie kończył się okres objęty umowami na dofinansowanie.</u>
<u xml:id="u-9.4" who="#WicedyrektorDepartamentuGospodarkiSkarbuPanstwaiPrywatyzacjiNIKLechOniszczenko">Jeśli chodzi o problemy z udzielaniem tego wsparcia, to polegały one głównie na opóźnieniach… Wnioski wpływające do Ministerstwa Gospodarki były rozpatrywane wedle wewnętrznych procedur. Prawdopodobnie Ministerstwo nie było należycie przygotowane do liczby wniosków, które faktycznie wpłynęły. W związku z tym, zespół ds. udzielania wsparcia finansowego z opóźnieniem przedkładał ministrowi zaopiniowane wnioski, z opóźnieniem następowało podpisywanie umów. Natomiast środki w budżecie zagwarantowane były. Efekt finansowy był taki, że praktycznie od 2004 r. aż do dziś, do wykonania budżetu roku 2006, obserwowaliśmy zjawisko stałego przenoszenia tych kwot do wydatków niewygasających. Działo się tak dlatego, że środki umieszczone w budżecie w danym roku nie mogły zostać wykorzystane głównie z powodu opóźnień w rozpatrywaniu wniosków i zawieraniu umów. To oczywiście z punktu widzenia finansów publicznych nie jest zjawiskiem dramatycznym, natomiast zdecydowanie gorsze jest to dla przedsiębiorcy, który przygotowuje inwestycję, ma obiecane przyznanie środków, a ze względów proceduralnych te wypłaty się przeciągają.</u>
<u xml:id="u-9.5" who="#WicedyrektorDepartamentuGospodarkiSkarbuPanstwaiPrywatyzacjiNIKLechOniszczenko">Ponieważ kontrola, która miała status kontroli rozpoznawczej, ujawniła liczne nieprawidłowości w ramach działania 2.2.1 i ponieważ działanie ustawy o finansowym wsparciu inwestycji skończyło się w 2000 r., gdy to ustawa straciła moc obowiązującą, bo uchyliła ją ustawa o zasadach wspierania rozwoju regionalnego, nasz departament wprowadził do planu pracy temat stanowiący niejako kontynuację: „Wsparcie inwestycyjne ze środków UE dla małych i średnich przedsiębiorców ze środków działania 2.3 Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw”. Ta kontrola jest obecnie realizowana. Ze zrozumiałych względów o jej wynikach nie można jeszcze mówić.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#DyrektordepartamentuNIKStanislawJarosz">NIK – Delegatura w Warszawie – kontrolowała również wykonanie planu finansowego za 2006 r. w Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości. Ocena tego wykonania, przy stwierdzeniu różnych nieprawidłowości, jest – generalnie – pozytywna.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#PoselAndrzejLiss">Mówiliśmy o niezrealizowaniu wniosków pokontrolnych. Czy jest przez państwa wykorzystywana możliwość zawiadomienia o niedopełnieniu obowiązków pracowniczych? Czy NIK ma takie uprawnienia, by zwrócić się do organu nadrzędnego wobec kontrolowanego z wnioskiem o odwołanie danego pracownika? Jak się układa współpraca z Prokuraturą, Policją i CBA? Czy relacje pomiędzy NIK a tymi instytucjami owocują wykonywaniem przez skontrolowany podmiot wniosków pokontrolnych?</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#DyrektordepartamentuNIKStanislawJarosz">Nasz departament ma ciągły kontakt z organami ścigania, z wymiarem sprawiedliwości, gdyż wyniki naszych kontroli w przeważającej mierze skutkują rozpoczęciem śledztwa. Większych problemów we współpracy nie ma. Czasem jest kłopot z przetworzeniem w materiał procesowy tego, co my, jako NIK, ustaliliśmy. Na tym jednak polega funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości, aby tylko te przypadki były przedmiotem karania, w których przestępstwo zostało udowodnione. Jest to więc sytuacja prawidłowa.</u>
<u xml:id="u-12.1" who="#DyrektordepartamentuNIKStanislawJarosz">Jeśli chodzi o konsekwencje w stosunku do pracowników administracji w przypadku niereagowania w sposób wystarczający na nasze wnioski, to problemu nie ma w kontakcie Izba – pracownik instytucji. Jednakże „całość” sprawy przenosi się na szczebel ministra. Jeśli występuje nieprawidłowość, to odpowiedzi udziela minister, który np. stwierdza, że z takich to a takich względów, nie może wniosku zrealizować. Wówczas ta relacja dotyczyłaby konstytucyjnego ministra. Wnioski te są realizowane w postaci wystąpień ogólnych Prezesa NIK do Prezesa Rady Ministrow, nie wchodzi się w dyskurs z ministrem. Zgodnie z ustawą o NIK jest zasada, że informowany jest Prezes Rady Ministrów, on zaś ma prawo poinformować Sejm o problematycznych zachowaniach wysokich urzędników państwowych, tj. ministrów. Problem na poziomie konkretnego urzędnika rozwiązywany jest w ten sposób, że jeśli stwierdzimy, że jest odpowiedzialność z tytułu niedopełnienia obowiązków, to kierujemy odpowiednie wnioski, zależnie od tego, czy ta odpowiedzialność ma charakter karalny, czy też nie ma takiego charakteru. Nasz departament ciągle trafia na sytuacje tego typu także dlatego, że państwowa sfera działania jest bardzo trudna i ludzie, którzy działają w tej dziedzinie, narażeni są na popełnianie błędów i nieprawidłowości. Jeśli te działania mają charakter wyczerpujący znamiona czynów wskazanych w Kodeksie karnym, to wówczas obowiązkiem NIK jest podjęcie współpracy z odpowiednim organem ścigania. W ostatnim okresie, po powołaniu CBA, w kilku przypadkach skierowano tam sprawy. Trwają postępowania, ale ich efektów na razie nie znamy. Inspektorzy NIK są lub byli przesłuchiwani w charakterze świadków. Nasze kontakty z organami ścigania są dość częste, ale to wynika ze specyfiki obszaru spraw, którymi się zajmujemy.</u>
<u xml:id="u-12.2" who="#DyrektordepartamentuNIKStanislawJarosz">Jeśli chodzi o kwestię niezrealizowania wniosków pokontrolnych, to jak powiedziałem, są to relacje na poziomie Prezesa NIK, Prezesa Rady Ministrów i Parlamentu. To jest jedyna droga; każde inne postępowanie byłoby utrudnianiem funkcjonowania państwa.</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#PrzewodniczacyposelJacekPiechota">W toku debaty padły propozycje dotyczące dalszych działań kontrolnych NIK. Prośba do sekretariatu, by odnotować te propozycje. W odpowiednim momencie, gdy zwróci się do nas o to Komisja do Spraw Kontroli Państwowej, w wydanej przez nas opinii sformułujemy propozycje do planu pracy NIK na 2008 r. Tak więc, te kwestie zachowujemy w pamięci.</u>
<u xml:id="u-13.1" who="#PrzewodniczacyposelJacekPiechota">W toku debaty nie zostały sformułowane żadne uwagi i zastrzeżenia lub negatywne opinie pod adresem NIK w obszarze działań naszej Komisji, wprost przeciwnie – jeszcze raz dziękuję za podjęcie tematów dla nas niezmiernie istotnych. Czekamy na wyniki kontroli dotyczącej wsparcia inwestycyjnego dla małych i średnich przedsiębiorstw i znoszenia barier przedsiębiorczości. Rozumiem, że możemy przyjąć pozytywną opinię dotyczącą działalności NIK w 2006 r. w zakresie prac naszej Komisji, którą przekazalibyśmy bez uwag i bez wniosków do Komisji do Spraw Kontroli Państwowej?</u>
<u xml:id="u-13.2" who="#PrzewodniczacyposelJacekPiechota">Czy są inne wnioski? Nie widzę zgłoszeń. Rozumiem więc, że taką konkluzją kończymy posiedzenie.</u>
<u xml:id="u-13.3" who="#PrzewodniczacyposelJacekPiechota">Wyczerpaliśmy porządek dzienny dzisiejszych obrad – zamykam posiedzenie Komisji.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>