text_structure.xml 940 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 9 min 05)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Maciej Płażyński oraz wicemarszałkowie Stanisław Zając, Marek Borowski, Jan Król i Franciszek Jerzy Stefaniuk)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#Marszalek">Proszę o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#Marszalek">Otwieram posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#komentarz">(Marszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#Marszalek">Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję panią posłankę Zdzisławę Kobylińską oraz panów posłów Mieczysława Jedonia, Michała Tomasza Kamińskiego i Eugeniusza Kłopotka.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#Marszalek">W pierwszej części obrad sekretarzami będą panowie posłowie Eugeniusz Kłopotek i Michał Tomasz Kamiński.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#Marszalek">Protokół i listę mówców prowadzić będą pan poseł Michał Tomasz Kamiński i pani posłanka Zdzisława Kobylińska.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#Marszalek">Proszę wyznaczonych posłów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#Marszalek">Protokół 40 posiedzenia Sejmu uważam za przyjęty wobec niewniesienia zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#Marszalek">Wysoka Izbo! Informuję, że w związku z wygaśnięciem mandatu posła Jerzego Ciemniewskiego, na podstawie art. 132 ust. 1 ustawy Ordynacja wyborcza do Sejmu, postanowiłem o wstąpieniu na jego miejsce pana posła Stanisława Alfreda Pilniakowskiego, który zgłosił się do ślubowania poselskiego.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#Marszalek">Proszę pana posła o zbliżenie się do stołu prezydialnego, a panie posłanki i panów posłów proszę o powstanie.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#komentarz">(Zebrani wstają)</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#Marszalek">Odczytam rotę ślubowania.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#Marszalek">˝Uroczyście ślubuję rzetelnie i sumiennie wykonywać obowiązki wobec Narodu, strzec suwerenności i interesów Państwa, czynić wszystko dla pomyślności Ojczyzny i dobra obywateli, przestrzegać Konstytucji i innych praw Rzeczypospolitej Polskiej˝.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PoselStanislawAlfredPilniakowski">Ślubuję. Tak mi dopomóż Bóg.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#Marszalek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#Marszalek">Stwierdzam, że pan poseł Stanisław Alfred Pilniakowski złożył ślubowanie poselskie.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#Marszalek">Informuję, że prezes Rady Ministrów zwrócił się z prośbą o skreślenie z porządku dziennego pierwszego czytania poselskiego projektu ustawy o składowaniu artykułów rolnych. Jednocześnie premier poinformował, że rząd w najbliższym czasie przedstawi projekt ustawy w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#Marszalek">W związku z tym, po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o skreśleniu z porządku dziennego dotychczasowego punktu 8, obejmującego pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o składowaniu artykułów rolnych. Projekt ten będzie przedstawiony na najbliższym posiedzeniu.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#Marszalek">Informuję, że Komisja Polityki Społecznej oraz Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi przedłożyły sprawozdanie o pilnym rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#Marszalek">Sprawozdanie komisji zostało paniom posłankom i panom posłom doręczone w druku nr 836.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#Marszalek">W związku z tym, na podstawie art. 56e regulaminu Sejmu, podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#Marszalek">Właściwe komisje przedłożyły sprawozdanie o projekcie ustawy o zmianie ustawy o rachunkowości.</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#Marszalek">Sprawozdanie komisji zostało paniom posłankom i panom posłom doręczone w druku nr 833.</u>
          <u xml:id="u-4.10" who="#Marszalek">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-4.11" who="#Marszalek">Informuję, że Komisja Edukacji, Nauki i Młodzieży przedłożyła sprawozdanie o rządowym projekcie ustawy Przepisy wprowadzające reformę ustroju szkolnego.</u>
          <u xml:id="u-4.12" who="#Marszalek">Sprawozdanie komisji zostało paniom posłankom i panom posłom doręczone w druku nr 844.</u>
          <u xml:id="u-4.13" who="#Marszalek">W związku z tym przedstawiłem Konwentowi Seniorów propozycję uzupełnienia porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-4.14" who="#Marszalek">Wobec braku jednolitej opinii Konwentu Seniorów jest to punkt sporny, dlatego też poddam tę propozycję uzupełnienia porządku dziennego pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-4.15" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.16" who="#Marszalek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o rozpatrzenie sprawozdania Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży o rządowym projekcie ustawy Przepisy wprowadzające reformę ustroju szkolnego, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.17" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.18" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-4.19" who="#Marszalek">Głosowało 394 posłów. Za - 215, przeciw - 171, wstrzymało się 8.</u>
          <u xml:id="u-4.20" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wniosek przyjął.</u>
          <u xml:id="u-4.21" who="#Marszalek">Właściwa komisja przedłożyła sprawozdanie o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-4.22" who="#Marszalek">Sprawozdanie komisji zostało paniom posłankom i panom posłom doręczone w druku nr 696.</u>
          <u xml:id="u-4.23" who="#Marszalek">W związku z tym przedstawiłem Konwentowi Seniorów propozycję uzupełnienia porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-4.24" who="#Marszalek">Wobec braku jednolitej opinii Konwentu Seniorów jest to punkt sporny, dlatego też wniosek o uzupełnienie porządku dziennego poddam pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-4.25" who="#Marszalek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.26" who="#Marszalek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o rozpatrzenie sprawozdania komisji o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.27" who="#Marszalek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.28" who="#Marszalek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-4.29" who="#Marszalek">Głosowało 403 posłów. Za - 208, przeciw - 59, wstrzymało się 136.</u>
          <u xml:id="u-4.30" who="#Marszalek">Stwierdzam, że Sejm wniosek przyjął.</u>
          <u xml:id="u-4.31" who="#Marszalek">Grupa posłów przedłożyła projekt uchwały o uczczeniu pamięci Romana Dmowskiego.</u>
          <u xml:id="u-4.32" who="#Marszalek">Projekt ten został paniom posłankom i panom posłom doręczony w druku nr 783.</u>
          <u xml:id="u-4.33" who="#Marszalek">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący przeprowadzenie pierwszego czytania tego projektu uchwały.</u>
          <u xml:id="u-4.34" who="#Marszalek">Prezydium Sejmu, po wysłuchaniu opinii Konwentu Seniorów, proponuje, aby Sejm przeprowadził debatę długą nad sprawozdaniem komisji o projekcie ustawy budżetowej, debaty krótkie nad sprawozdaniami komisji o projektach ustaw: o ochronie informacji niejawnych, o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, Przepisy wprowadzające reformę ustroju szkolnego, a także w pierwszych czytaniach projektów ustaw: o rzeczniku praw dziecka oraz o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami.</u>
          <u xml:id="u-4.35" who="#Marszalek">Prezydium Sejmu proponuje również, aby Sejm wysłuchał 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowych oświadczeń w imieniu kół w dyskusjach nad sprawozdaniami komisji o projektach nowelizacji ustaw: o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego, o dodatku i uprawnieniach przysługujących żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianym w kopalniach węgla, kamieniołomach i zakładach wydobywania rud uranu, a także nad sprawozdaniem z działalności Agencji Techniki i Technologii w 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-4.36" who="#Marszalek">Prezydium Sejmu proponuje jednocześnie, aby Sejm wysłuchał 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół w dyskusjach nad pozostałymi punktami porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-4.37" who="#Marszalek">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-4.38" who="#Marszalek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-4.39" who="#Marszalek">Za chwilę przystąpimy do rozpatrzenia sprawozdania komisji o projekcie ustawy budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-4.40" who="#Marszalek">Po zakończeniu dyskusji nad tym punktem porządku dziennego rozpatrzymy sprawozdania komisji o projektach ustaw: o ochronie informacji niejawnych, o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników oraz o zmianie ustawy o rachunkowości.</u>
          <u xml:id="u-4.41" who="#Marszalek">Przerwa w dniu dzisiejszym będzie zarządzona od godz. 15 do godz. 16.</u>
          <u xml:id="u-4.42" who="#Marszalek">Jutro rano, po ewentualnych głosowaniach nad punktami rozpatrywanymi dzisiaj, przeprowadzimy pierwsze czytanie projektu uchwały o uczczeniu pamięci Romana Dmowskiego. Następnie rozpatrzymy sprawozdania komisji o projektach ustaw: Przepisy wprowadzające reformę ustroju szkolnego, o zmianie ustawy o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich oraz o zmianie ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego.</u>
          <u xml:id="u-4.43" who="#Marszalek">Rozpatrywanie pytań w sprawach bieżących i interpelacji rozpoczniemy bezpośrednio po zakończeniu przerwy, która będzie trwała od godz. 15 do godz. 16.</u>
          <u xml:id="u-4.44" who="#Marszalek">Jutro wieczorem przeprowadzimy pierwsze czytania projektów ustaw: o zmianie ustawy o dodatku i uprawnieniach przysługujących żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianym w kopalniach węgla, kamieniołomach i zakładach wydobywania rud uranu, o rzeczniku praw dziecka oraz rozpatrzymy stanowisko Senatu w sprawie ustawy o Prokuratorii Generalnej.</u>
          <u xml:id="u-4.45" who="#Marszalek">W piątek, po ewentualnych głosowaniach nad rozpatrzonymi punktami, przeprowadzimy pierwsze czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami. Następnie rozpatrzymy sprawozdanie z działalności Agencji Techniki i Technologii w 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-4.46" who="#Marszalek">Wysoka Izbo! Jeżeli w wyniku drugiego czytania projektu ustawy budżetowej na rok 1999 zajdzie potrzeba przedstawienia dodatkowego sprawozdania przez Komisję Finansów Publicznych, sprawozdanie to zostanie rozpatrzone na posiedzeniu w dniu 8 lub 9 stycznia. Decyzja zostanie podjęta po zakończeniu dzisiejszej debaty.</u>
          <u xml:id="u-4.47" who="#Marszalek">Proszę obecnie posła sekretarza o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#SekretarzPoselMichalTomaszKaminski">W dniu dzisiejszym, za zgodą marszałka Sejmu, odbędą się posiedzenia następujących Komisji:</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#SekretarzPoselMichalTomaszKaminski">- Administracji i Spraw Wewnętrznych - o godz. 14;</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#SekretarzPoselMichalTomaszKaminski">- Kultury Fizycznej i Turystyki - o godz. 14;</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#SekretarzPoselMichalTomaszKaminski">- Sprawiedliwości i Praw Człowieka - o godz. 15;</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#SekretarzPoselMichalTomaszKaminski">- Etyki Poselskiej - o godz. 16;</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#SekretarzPoselMichalTomaszKaminski">- Gospodarki - o godz. 16;</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#SekretarzPoselMichalTomaszKaminski">- Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów ustaw dotyczących spółdzielczości mieszkaniowej - o godz. 17.</u>
          <u xml:id="u-5.7" who="#SekretarzPoselMichalTomaszKaminski">Zespół Ligi Krajowej Klubu Parlamentarnego AWS ma zaszczyt zaprosić posłów na wspólne śpiewanie kolęd wieczorem w święto Trzech Króli, 6 stycznia, o godz. 20 w sali kolumnowej. Akompaniować będą przedstawiciele chóru Akademii Teologii Katolickiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#Marszalek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#Marszalek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 1 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o projekcie ustawy budżetowej na rok 1999 (druki nr 676 i 828).</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#Marszalek">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Henryka Goryszewskiego.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#Marszalek">Prosimy o ciszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PoselHenrykGoryszewski">Panie Marszałku! Panie Premierze! Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Utartym już zwyczajem parlamentarnym, który jest mi znany przynajmniej z okresu III Rzeczypospolitej, Komisja Finansów Publicznych powierzyła swojemu przewodniczącemu złożenie sprawozdania z jej pracy oraz z wyników prac poszczególnych komisji, które przedstawiały Komisji Finansów Publicznych swoje stanowisko dotyczące projektu ustawy budżetowej na rok 1999. Nim przystąpię do jego przedstawienia, chciałbym najpierw podać informację, będącą konsekwencją wydarzeń i faktów prasowych, jakie miały miejsce w ostatnich dwóch dniach.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#Marszalek">Proszę o ciszę. Proszę tych z państwa, którzy zostają na sali, o zajęcie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#GlosZSali">(Z prawej strony.)</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#Marszalek">Z prawej również. Po obu stronach.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#Marszalek">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PoselHenrykGoryszewski">W dniu wczorajszym w prasie ukazała się informacja, że w związku z kontrowersjami między stanowiskiem rządu a stanowiskiem Komisji Finansów Publicznych odbędzie się spotkanie dwóch członków tej komisji, jak to napisano, pod okiem podsekretarza stanu z Ministerstwa Finansów.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#PoselHenrykGoryszewski">Nie wiem, kto jest odpowiedzialny za tego rodzaju wypowiedź, ale chcę z tego miejsca powiedzieć Wysokiemu Sejmowi oraz moim koleżankom i kolegom posłom z Komisji Finansów Publicznych, że nie uczestniczyłem w tym spotkaniu.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#PoselHenrykGoryszewski"> Przewodniczący Komisji Finansów Publicznych może pracować i pracuje, jak sądzę, pod okiem swojej komisji. Może pracować pod okiem Prezydium Sejmu i pana marszałka. Jeśli Sejm zaszczyciłby go swoim nadzorem, to pracowałby on pod okiem Sejmu, ale nie pod okiem rządu. </u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#GlosZSali">(Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#PoselHenrykGoryszewski">Sejm III kadencji jest pierwszym Sejmem pracującym pod rządami nowej konstytucji. To my wyznaczymy precedensy, które będą określały wzajemne relacje między najważniejszymi organami państwa. Jako poseł nawet w najdrobniejszym szczególe nie przyłożę ręki do takich zdarzeń, które by w jakikolwiek sposób, nawet pozornie, mogły deprecjonować powagę Sejmu, jego kompetencje i miejsce w systemie organów Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-9.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-9.8" who="#PoselHenrykGoryszewski">Chciałem również powiedzieć, że jako przewodniczący Komisji Finansów Publicznych czuję się głęboko dotknięty zarzutami, że komisja, którą kieruję, znalazła fikcyjne pieniądze. Możemy mieć różne zdania na temat kształtu dochodów Rzeczypospolitej, ale myślę, że przez 14 miesięcy pracy Komisja Finansów Publicznych dowiodła, że nie tworzy fikcji, że może błądzić, ale kieruje się wyłącznie, jako całość, troską o dobro Rzeczypospolitej i o stan finansów publicznych. Dlatego zanim przejdę do szczegółów sprawozdania, muszę powiedzieć Wysokiemu Sejmowi, co było motywem podwyższenia dochodów o 450 mln zł w segmencie dochodów z cła.</u>
          <u xml:id="u-9.9" who="#PoselHenrykGoryszewski">W czasie debaty budżetowej i prac nad budżetem na 1998 r. Komisja Finansów Publicznych zwracała wielokrotnie uwagę, a nie było to tylko jej stanowisko, na niedociągnięcia w pracach służb celnych, które rzutują negatywnie na wyniki gospodarcze polskich podmiotów i na relacje między szansami podmiotów krajowych i podmiotów zagranicznych. Ten problem był przedmiotem głębokiej troski, drażliwych debat w czasie prac komisji nad absolutorium dla rządu za 1997 r. Pojawił się on w niezmienionej pozycji w 1998 r. w czasie prac nad budżetem na 1999 r.</u>
          <u xml:id="u-9.10" who="#PoselHenrykGoryszewski">Przedwczoraj jeden z członków rządu przedstawił, w rozmowie ze mną, swój program działania, mający na celu usprawnienia związane z cłem. Miało to miejsce przedwczoraj, nie mówiono o tym w czasie prac Komisji Finansów Publicznych. Powiedziano o tym dopiero wtedy, kiedy mleko się wylało.</u>
          <u xml:id="u-9.11" who="#PoselHenrykGoryszewski">Decyzja Komisji Finansów Publicznych była, jak sądzę, w przekonaniu sporej części posłów, którzy poparli ten wniosek, rozpaczliwym gestem mającym na celu zwrócenie uwagi Wysokiego Sejmu na to, co się dzieje w sprawie ceł - na niedociągnięcia w pracy, na skandal, jaki jest związany z przejściem granicznym w Koroszczynie, jeśli dobrze wymieniłem tę nazwę. To było przyczyną takiego a nie innego zachowania się Komisji Finansów Publicznych.</u>
          <u xml:id="u-9.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-9.13" who="#PoselHenrykGoryszewski">Panie i Panowie Posłowie! Pierwsze czytanie odbyło się w Sejmie 9 listopada ub.r. Komisja Finansów Publicznych niemal niezwłocznie przystąpiła do pracy nad tymi częściami budżetu, które podlegają wyłącznie jej ocenie. Równocześnie wszystkie komisje powołane przez Wysoki Sejm oceniały przynależne im części budżetu. Ich sprawozdania do 24 listopada ub.r. zostały złożone Komisji Finansów Publicznych i stały się przedmiotem prac, rozważań, a po wnikliwej analizie, jej decyzji. 18 grudnia komisja zakończyła głosowania. Ich efektem jest sprawozdanie, które zostało zamieszczone w druku nr 828. Sprawozdanie to zawiera 23 wnioski mniejszości. Znajdują się wśród nich wnioski nie wskazujące źródła pokrycia wydatków. Będę o nich mówił w końcowej części sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-9.14" who="#PoselHenrykGoryszewski">Chciałbym rozpocząć od przypomnienia założeń projektu rządowego. Rząd w swoim przedłożeniu wyszedł z założenia, że produkt krajowy brutto w 1999 r. wyniesie niespełna 600 mld zł - 595 mld 953 mln, i że w związku z tym, w stosunku do produktu krajowego, jaki był przewidywany do uzyskania w 1998 r., wzrost, po różnych dyskusjach, będzie wynosił 5,1%. To, co jest dotkliwe i dla gospodarki, i dla obywateli, to dynamika cen. Założono, że średnioroczny wzrost cen w 1999 r. wyniesie 8,5%, a licząc w relacji grudzień 1999 r. do grudnia 1998 r. - 8,1%.</u>
          <u xml:id="u-9.15" who="#PoselHenrykGoryszewski">Przed podjęciem decyzji, których nie można było przewidywać, biorąc pod uwagę dotychczasową działalność, decyzyjność Narodowego Banku Polskiego i Rady Polityki Pieniężnej, założono, że stopy procentowe średnioroczne NBP w 1999 r. będą kształtowały się na poziomie 20,3%, a w grudniu 1999 r. oczekiwano ich degresji do 18%. Dla przypomnienia - w 1998 r. w momencie składania przedłożenia rządowego zakładano, że liczby te będą odpowiednio średniorocznie wynosić 25,1%, a w grudniu 22%.</u>
          <u xml:id="u-9.16" who="#PoselHenrykGoryszewski">Rachunek obrotów bieżących. Zakładano, że jego bilans będzie się kształtował w 1999 r. na kwotę ujemną wynoszącą 7800 mln zł i że będzie to z górą 2,4 mld większy deficyt od deficytu wynikającego z bilansu rachunków bieżących w 1998 r. Zakładano, że na ten deficyt złoży się przede wszystkim, a właściwie wyłącznie deficyt w obrotach handlowych, zwłaszcza w obrotach towarowych i jeśli chodzi o tę kwestię, to zakładano, iż eksport w 1999 r. ukształtuje się na poziomie niespełna 35,5 mld zł, a import na poziomie ponad 48,5 mld zł. W rezultacie więc saldo obrotów towarowych miałoby być ujemne i ukształtować się na poziomie 14,3 mld zł, gdy tymczasem spodziewano się, że na koniec roku 1998 to saldo wyniesie 12 580 mln zł. Zakładano również, że w całym 1999 r., tak jak do tej pory, utrzyma się degresywna tendencja, jeśli chodzi o stopę bezrobocia, i że liczba bezrobotnych w 1998 r. utrzymująca się na poziomie 1700 tys. zostanie zredukowana o kolejne 45 tys.</u>
          <u xml:id="u-9.17" who="#PoselHenrykGoryszewski">Zakładano również, że nastąpi nieco lepsza relacja, jeśli chodzi o stosunek emerytów do pracujących. W bieżącym roku ma ona wynosić - przepraszam bardzo, w ubiegłym roku, bo mamy już nowy rok - 594 na 1000 pracujących. Liczono, że w 1999 r. poprawi się do poziomu 590 na 1000 pracujących, czyli ciągle jeszcze zaledwie 2 pracujących będzie przypadało na jednego emeryta.</u>
          <u xml:id="u-9.18" who="#PoselHenrykGoryszewski">Panie i Panowie Posłowie! Przypominam, że dochody zostały zaplanowane na poziomie 129 282 403 tys. zł, a wydatki na poziomie 142 095 404 tys. zł, co daje deficyt wynoszący 12 813 mln zł, stanowiący 2,15% zakładanego produktu krajowego brutto, podczas gdy planowany, przewidywany w 1998 r. deficyt - przy założeniu, że owe przewidywania dotyczące produktu krajowego brutto miały być zrealizowane - miał stanowić 2,49% produktu krajowego brutto. Ten deficyt miał być po części sfinansowany kredytem zaciąganym przez budżet, po części zaś dochodami z prywatyzacji. Te gotówkowe dochody z prywatyzacji, przewidziane na sfinansowanie deficytu, są zaplanowane w wysokości 6900 mln zł. Jeśli chodzi o dochody w kwocie 129 mld zł z górą, to 123 mld zł miało pochodzić podatków, a w tym: z podatków pośrednich - 77 895 mln zł, z podatku dochodowego od osób fizycznych - 23 mld zł z niewielką nadwyżką, od osób prawnych - 16 308 mln zł i z cła - 5955 mln zł. Kiedy porównamy kwoty podane przeze mnie z kwotami dochodów, które mają być osiągnięte w 1998 r., to uderza przede wszystkim różnica we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych. Zaplanowane wpływy do budżetu centralnego wynoszą 23 003 700 tys. zł, tymczasem prawdopodobne, oczekiwane wykonanie w 1998 r. było szacowane na poziomie 34 500 mln zł. Proszę jednak wziąć pod uwagę, że mamy do czynienia z pierwszym rokiem funkcjonowania reformy ubezpieczeń oraz reformy administracji i w podatku dochodowym od osób fizycznych uczestniczy zarówno samorząd, jak i uczestniczą kasy chorych, co musiało zasadniczo wpłynąć na zmniejszenie wpływu z tego podatku do budżetu centralnego.</u>
          <u xml:id="u-9.19" who="#PoselHenrykGoryszewski">Kiedy spojrzymy na sektor finansów publicznych w świetle przepisów konstytucyjnych, mówiących o deficycie i jego pułapie oraz w świetle ustawy o finansach publicznych, która dopiero co weszła w życie, taki rzut oka na stan całej sfery finansów publicznych jest nieodzowny. Otóż zakłada się, że w 1999 r. dochody sfery finansów publicznych wyniosą ogółem 255 430 mln zł i będą wyższe od dochodów tej sfery oszacowanych na 1998 r. o niespełna 30 mld, ale biorąc pod uwagę dynamikę produktu krajowego brutto i dynamikę cen - podaję te wielkości w cenach bieżących - oznacza to zmniejszenie, niewielkie, ale zmniejszenie, udziału sektora finansów publicznych w produkcie krajowym brutto. Biorąc za punkt wyjścia do oceny zakładane osiągnięcie wskaźników makroekonomicznych w 1998 r., sektor finansów publicznych miał przejąć 43,28 produktu krajowego. W 1999 r., przy tym założeniu, jakie jest odnośnie do wysokości produktu krajowego brutto w przedłożeniu rządowym, sektor finansów publicznych ma przejąć tylko 42,86% tegoż produktu.</u>
          <u xml:id="u-9.20" who="#PoselHenrykGoryszewski">Budżet państwa, jego dochody, tak jak już mówiłem, w przedłożeniu rządowym planowane są na poziomie 129 282 mln zł. Suma budżetów samorządowych - 62 807 mln zł, fundusze - 102 954 mln zł, w tym Fundusz Ubezpieczeń Społecznych - 80 570 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-9.21" who="#PoselHenrykGoryszewski">Panie i Panowie Posłowie! Podane przeze mnie liczby są oczywiście wyższe od dochodów ogółem sektora finansów publicznych, ale tu nie ma żadnego błędu rachunkowego.</u>
          <u xml:id="u-9.22" who="#PoselHenrykGoryszewski">Budżet, samorządy, fundusze - tam następują przepływy między działami. Kwota 255 mld zł jest ogólną kwotą dochodów, jaka się znajdzie w sektorze finansów publicznych, a więc po odliczeniu wartości przepływów pomiędzy poszczególnymi działami tego sektora.</u>
          <u xml:id="u-9.23" who="#PoselHenrykGoryszewski">Wydatki całego sektora finansów publicznych szacowane są na poziomie 270 mld 171 mln zł, co stanowi 45,34% zakładanego na 1999 r. produktu krajowego brutto. Są one oczywiście wyższe od dochodów, co oznacza, że nie tylko budżet państwa, ale cały sektor finansów publicznych jest obciążony w 1999 r., podobnie jak do tej pory, deficytem.</u>
          <u xml:id="u-9.24" who="#PoselHenrykGoryszewski">Wydatki bezpośrednio dokonywane z budżetu, a więc po pominięciu przepływów między sektorami finansów publicznych, środków przekazanych do innych sektorów finansów publicznych (mam na uwadze tylko wydatki z budżetu dokonywane poza sektor finansów publicznych) wyniosą 77 mld 494 mln zł, podobnie wydatki samorządów - 54 mld 180 mln zł, a funduszy 101 mld 531 mln zł, i wreszcie kas chorych - co najmniej 22 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-9.25" who="#PoselHenrykGoryszewski">Pragnę również przypomnieć Wysokiej Izbie o priorytetach przyjętych przez rząd, o których Wysoka Izba w przedłożeniu rządowym była informowana i które to priorytety były akceptowane - może z innym rozłożeniem akcentów - przez Komisję Finansów Publicznych. Po pierwsze więc jest to sukcesywne zmniejszanie deficytu, po drugie, zwiększenie finansowania realizacji podstawowych powinności państwa wobec obywateli. To oznacza zwiększenie nakładów ponad średnią wynikającą z przyjętych w budżecie kwot na bezpieczeństwo wewnętrzne, wymiar sprawiedliwości, służbę zagraniczną i dostosowanie armii do standardów Paktu Północnoatlantyckiego. Wydatki w tych grupach rząd planował na poziomie roku 1998 plus inflacja, plus dodatkowe 10%.</u>
          <u xml:id="u-9.26" who="#PoselHenrykGoryszewski">Ponadto na oświatę i wychowanie rząd przeznaczył ponad wskaźnik na 1998 r., z uwzględnieniem inflacji, dodatkowo 6%, na naukę i szkolnictwo wyższe dodatkowo 8%, a na infrastrukturę - 7,5%.</u>
          <u xml:id="u-9.27" who="#PoselHenrykGoryszewski">Mimo to budżet, który został przedstawiony Sejmowi i który był przedmiotem pracy komisji, a który ja obecnie sprawozdaję, jest momentami budżetem dramatycznie trudnym. Ale, Wysoka Izbo, proszę mieć na uwadze, że w tym budżecie uwzględnia się co najmniej 8,2 mld zł kosztów ponoszonych na sfinansowanie reform rozpoczętych z początkiem tego roku - czterech podstawowych reform.</u>
          <u xml:id="u-9.28" who="#PoselHenrykGoryszewski">Rząd szacuje, że reforma emerytalna wymaga łącznie 4 mld zł, służba zdrowia - 2 mld zł, reforma administracji terytorialnej - co najmniej 600 mln zł, a czwarta (trzeba ją traktować z racji jej znaczenia społecznego i gospodarczego jak trzy poprzednio wymienione), restrukturyzacja górnictwa i hutnictwa, gdzie hutnictwo jest tylko dodatkiem - z górą 1 mld 600 mln zł. Mówię, że hutnictwo jest tylko dodatkiem, nie dlatego żebym deprecjonował znaczenie tej gałęzi przemysłu, tylko dlatego że w tej kwocie na restrukturyzację hutnictwa, jeśli mnie pamięć nie myli, jest przeznaczone tylko 40 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-9.29" who="#PoselHenrykGoryszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Budżet, który dziś będzie poddany drugiemu czytaniu, jest budżetem nowego reżimu prawnego, jest budżetem, który będzie wykonywany po raz pierwszy pod rządami ustawy o finansach publicznych, a jednocześnie jest budżetem nieporównywalnym, niesłychanie trudnym, wymagającym ogromnego nakładu pracy, gdybyśmy spróbowali go sprowadzić do szczegółowych, porównywalnych wartości, jeśli chodzi o budżety z lat poprzednich, a to ze względu przede wszystkim na budżetowe konsekwencje, szerzej: konsekwencje dla finansów publicznych, dla całej struktury finansów publicznych, które wynikają z reformy administracji, z reformy samorządowej oraz z wprowadzenia kas chorych.</u>
          <u xml:id="u-9.30" who="#PoselHenrykGoryszewski">Pracując nad tym budżetem, Komisja Finansów Publicznych uwzględniała pewne priorytety, pewne zasady wynikające z ustawy o finansach publicznych - przypominam, że chodzi tu m.in. o koncentrację uprawnień w rękach ministra finansów - tej, która została tu świadomie przez Wysoką Izbę - byłem wtedy sprawozdawcą tej ustawy - tak właśnie skonstruowana. Komisja, brała w swoich ocenach również pod uwagę fakt specjalnego reżimu dotyczącego zadłużenia, długu publicznego i procedur ostrożnościowych, które rozpoczynają się wtedy, gdy zadłużenie sfery finansów publicznych, to realne, powiększone o przewidywalne zobowiązania z tytułu gwarancji i poręczeń, ma przekroczyć 50% produktu krajowego brutto. W tym momencie konieczne staje się stosowanie specjalnych procedur ostrożnościowych i specjalnego reżimu, specjalnych zasad oszczędnościowych, również przy konstrukcji budżetu. Nam na razie te procedury ostrożnościowe nie grożą. Będę na ten temat mówił w następnej kolejności, kiedy będę omawiał stan długu publicznego.</u>
          <u xml:id="u-9.31" who="#PoselHenrykGoryszewski">Ustawa o finansach publicznych określa również limit rezerw i, co istotniejsze, limity przeniesień wewnątrz budżetu, które nie mogą przekraczać 5% poszczególnych części i działów budżetu.</u>
          <u xml:id="u-9.32" who="#PoselHenrykGoryszewski">Wysoki Sejmie! To wywołuje dwie bardzo poważne konsekwencje. Wymaga to bardzo odpowiedzialnego, przemyślanego konstruowania przez rząd budżetu. Inaczej bowiem, jeżeli znajdą się w nim pozycje nieprzemyślane, zbyt wysokie, zbyt niskie, a nie będzie możliwości swobodnego, elastycznego przemieszczania środków między częściami i działami budżetowymi, to w konsekwencji korekty będą wymagały po prostu nowelizowania budżetu. Ale to również nakłada na Komisję Finansów Publicznych jako organ Sejmu specjalny obowiązek. Musi mieć ona również to na uwadze, żeby w swoich przedłożeniach, w swoich rekomendacjach przedstawianych Wysokiej Izbie, nie doprowadziła do sytuacji, która by później zaowocowała koniecznością nowelizowania budżetu. Mogę z całą odpowiedzialnością jako przewodniczący tej komisji, kierujący jej pracami, oświadczyć, że ta świadomość towarzyszyła członkom komisji podczas prac nad budżetem.</u>
          <u xml:id="u-9.33" who="#PoselHenrykGoryszewski">Panie i Panowie Posłowie! Budżet i uprawnienia w sferze finansowej są fundamentem politycznej pozycji Sejmu w systemie władz państwa. Kto decyduje o podatkach, to stara europejska zasada, ten decyduje również o wydatkach. Sejm musi więc troskliwie bronić swoich kompetencji, czasami przed samym sobą. Może przede wszystkim przed samym sobą, dlatego że nikt mu nie może tych kompetencji odebrać, jeżeli on sam ich nie odda.</u>
          <u xml:id="u-9.34" who="#PoselHenrykGoryszewski">To znaczy, że musi pilnować, aby budżet był tak budowany, żeby rzeczywiście istotne decyzje dotyczące systemu finansów publicznych, wydatków, były w nim zawarte, a ich naruszenie, konieczne rewizje nie mogły być dokonywane bez udziału Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-9.35" who="#PoselHenrykGoryszewski">Sejm Rzeczypospolitej... Tu chciałbym przeprosić panią marszałek Senatu i panów senatorów, że mówię stale Sejm, choć powinienem mówić parlament, ale ojcowie II Rzeczypospolitej, twórcy konstytucji marcowej, popełnili błąd, ponieważ historycznie Sejm Rzeczypospolitej składał się z senatu i z izby posłów,twórcy drugiej konstytucji stworzyli natomiast sejm i senat oddzielnie, a mnie jakoś tak prościej jest mówić po prostu Sejm. Chciałbym w tym momencie powiedzieć, że najlepiej byłoby tak rozumieć pojęcie ˝parlament˝, jak w owym nieszczęsnym przepisie, gdzie było powiedziane, iż w rozumieniu niniejszej ustawy rak jest rybą. A zatem w rozumieniu tego, co ja mówię, Sejm jest parlamentem.Tak więc parlament, Sejm, nie jest wyłącznie naczelnym rachmistrzem państwa i uprawnienia Sejmu, uprawnienia jego organu, jakim jest Komisja Finansów Publicznych, nie sprowadzają się tylko do rachunkowego sprawdzenia poprawności zestawień pozycji wydatków budżetowych. Sejm powinien merytorycznie oceniać zasadność wydatków i działania rządu finansowane z budżetu - czy zasługują na zasilanie ich ze środków finansów publicznych.</u>
          <u xml:id="u-9.36" who="#PoselHenrykGoryszewski">Tak swoją misję i swój obowiązek wobec Wysokiej Izby pojmuje Komisja Finansów Publicznych. Dlatego w swoich analizach bardzo często wchodziła niesłychanie głęboko również w szczegółowe kwestie dotyczące działalności agend rządowych i pozarządowych - mam na myśli wszystkie kancelarie i instytucje, które nie zaliczają się do sfery administracji. Wprawdzie ich budżety stanowią część budżetu państwa, ale tak naprawdę nie są tą częścią, która jest administrowana przez rząd. Wchodziliśmy zatem bardzo głęboko i bardzo szczegółowo w działalność tych agend, analizując, czy wydatki są celowe, czy przedsięwzięcia są celowe. Oczywiście braliśmy w tej kwestii pod uwagę przede wszystkim nie własną wiedzę, lecz stanowiska i opinie, które przedstawiały nam komisje sejmowe, oceniające poszczególne części budżetu w zakresie swoich kompetencji poruczonych im przez Wysoką Izbę.</u>
          <u xml:id="u-9.37" who="#PoselHenrykGoryszewski">Myślę, że tylko takie podejście do sprawy budżetu i konsekwentne przestrzeganie tego w następnych latach określi właściwe miejsce parlamentu Rzeczypospolitej w systemie jej organów. To dziś tworzymy pewne precedensy, które będą wymagały od nas i od naszych następców konsekwentnej kontynuacji. Te precedensy to jest, między innymi, bardzo wnikliwe, skrupulatne rozważenie konieczności delegowania kompetencji budżetowych Radzie Ministrów lub ministrowi finansów.</u>
          <u xml:id="u-9.38" who="#PoselHenrykGoryszewski">W ustawie znalazły się takie artykuły, jak chociażby art. 38, ale nie tylko on, które przewidywały kompetencje sumarycznie sprowadzające się do możliwości niemal swobodnego przenoszenia kwot z poszczególnych części działów budżetowych. Te kompetencje, delegacje zostały bardzo krytycznie ocenione. Niektóre z nich pominięto w sprawozdaniu Komisji Finansów Publicznych jako nie zasługujące na rekomendowanie ich Wysokiej Izbie.</u>
          <u xml:id="u-9.39" who="#PoselHenrykGoryszewski">Następnie w przedłożeniu rządowym znalazł się art. 45, który w sprawozdaniu komisji oznaczony jest jako art. 42. W tym artykule były zapisy określające przeznaczenie ewentualnych oszczędności, jakie pojawią się w planowanych wydatkach na obsługę zadłużenia zagranicznego i długu krajowego. W ubiegłym roku te oszczędności przekroczyły 2 mld zł. Otóż był tam zapis bardzo prosty, mówiący o tym, że będą to oszczędności przeznaczone na uzupełnienie dotacji dla Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, w przypadku wystąpienia takiej potrzeby, i na zwiększenie o kwotę nie przekraczającą 282,5 mln zł środków na realizację programu budowy autostrad. Ten przepis budził nasze podstawowe wątpliwości. A co się stanie, na co będą przeznaczone pieniądze, jeżeli oszczędność będzie tylko w wysokości 200 mln zł i zarazem zaistnieje potrzeba uzupełnienia dotacji dla Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i programu budowy autostrad?</u>
          <u xml:id="u-9.40" who="#PoselHenrykGoryszewski">Panie i Panowie Posłowie! W sprawozdaniu komisji otrzymamy nowy tekst tego artykułu, który w dalszej części omówię, a który dokładnie określa zarówno cele, jak i pierwszeństwo tych celów i proporcje podziału środków na poszczególne cele w zależności od tego, jakie wielkości w tej sferze oszczędności mogą wystąpić.</u>
          <u xml:id="u-9.41" who="#PoselHenrykGoryszewski">Wreszcie zgodnie z nową ustawą o finansach publicznych zlikwidowany został załącznik w postaci programu prywatyzacji. Ten załącznik do tej pory, do 1998 r., stanowił część ustawy budżetowej, dlatego że załącznik do ustawy jest integralną częścią tej ustawy. Natomiast rokrocznie był pozbawiony w istocie wartości normatywnych. Był opisem czasami pewnych procedur, ale przede wszystkim zamierzeń rządu, zamierzeń, które z natury swojej mogą być tylko politycznie, a nie prawnie oceniane, dlatego że prywatyzacja zależy od wielu okoliczności: od tego, czy zostanie należycie przygotowana oferta, ale przede wszystkim od tego, czy oferta zostanie w ogóle przyjęta i czy będzie na nią odzew w postaci oferowanych kwot, zadowalających opinię publiczną i rząd. Chodzi o przekonanie o tym, że sprzedano dany fragment majątku, sprywatyzowano go za kwotę odpowiadającą subiektywnej ocenie, ale po uwzględnieniu liczby wyborców stającą się obiektywną niemal oceną wartości tego obiektu. Dlatego ustawa o finansach publicznych, biorąc pod uwagę brak owego normatywnego charakteru załącznika o programie prywatyzacji, przeniosła go jako obowiązkowy załącznik, ale do uzasadnienia ustawy.</u>
          <u xml:id="u-9.42" who="#PoselHenrykGoryszewski">I począwszy od przygotowania budżetu na 2000 r., ten załącznik, ta informacja pozostanie - będzie ważną przesłanką dla podejmowania decyzji budżetowych przez Sejm - będzie załącznikiem do uzasadnienia ustawy budżetowej, a nie do ustawy budżetowej. I w taki sposób już zostało to przedstawione Wysokiemu Sejmowi w sprawozdaniu Komisji Finansów Publicznych.</u>
          <u xml:id="u-9.43" who="#PoselHenrykGoryszewski">Budżet, który dzisiaj przedstawiam i o którym Sejm w najbliższych dniach zadecyduje, charakteryzuje się jeszcze pewnymi nowościami, o których już wspominałem. W sferze finansów publicznych pojawiają się dwie nowe klasy budżetów: budżety powiatów i budżety województw samorządowych. Pojawiają się również konsekwencje, których zakres i wpływ na sferę finansów publicznych tak naprawdę będziemy mogli ocenić dopiero w trakcie roku, który rozpoczynamy, i na jego zakończenie. To są konsekwencje wynikające ze zmian kompetencji i zadań, z przesunięcia kompetencji między sferą administracji rządowej i sferą administracji samorządowej. I wreszcie pojawia się pozycja będąca niewiadomą - w dalszej części na ten temat będę jeszcze mówił - czyli finanse kas chorych. Dziś jest naprawdę trudno ocenić, czy kwoty, które zostały na nie przeznaczone, a które wynikają z uchwalonego przez Wysoki Sejm systemu finansowania kas chorych, będą wystarczające i czy ich rozkład między poszczególnymi kasami będzie porównywalny z rozkładem ich zadań i z rozkładem wyzwań postawionych poszczególnym kasom chorych.</u>
          <u xml:id="u-9.44" who="#PoselHenrykGoryszewski">Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Praca nad budżetem odbywa się w warunkach, które stawiają wzajemnie wykluczające się żądania. Z jednej strony, dobrze byłoby, żeby budżet był uchwalony, był gotowy przed 1 stycznia, mówiąc inaczej, przed pierwszym dniem roku budżetowego. Z drugiej strony, Sejm, który ostatecznie wobec wyborców ponosi odpowiedzialność za stan finansów publicznych i za politykę budżetową, musi mieć czas na pracę nad tym budżetem. To by wymagało cofnięcia początkowego momentu pracy nad budżetem w rządzie. Kiedy pracowaliśmy nad ustawą o finansach publicznych, mieliśmy te dylematy na uwadze. Ale im bardziej cofniemy tę chwilę, w której rząd rozpoczyna pracę nad budżetem, tym bardziej będziemy operować w sferze nieprzewidywalnych wielkości makroekonomicznych, zmiennych, kwot, które w ciągu miesięcy, jakie upływają między rozpoczęciem pracy a początkiem roku budżetowego, mogą ulec czasami zaskakującym zmianom.</u>
          <u xml:id="u-9.45" who="#PoselHenrykGoryszewski">Zapisy konstytucji i zapisy ustawy o finansach publicznych są wypadkową takich potrzeb, żeby z jednej strony budżet był uchwalony możliwie wcześnie, ale z drugiej strony, żeby był opracowany i później uchwalony na podstawie możliwie najbardziej aktualnych przewidywań i ocen procesów makroekonomicznych, które będą zachodziły w roku budżetowym i które będą miały wpływ na szanse prawidłowego wykonania tego budżetu, inaczej mówiąc, na szanse prawidłowego skonstruowania procesów finansowych w państwie w sferze finansów publicznych.</u>
          <u xml:id="u-9.46" who="#PoselHenrykGoryszewski">Muszę Wysokiej Izbie powiedzieć, że jeżeli chodzi o sferę zjawisk makroekonomicznych, to niepokojące jest pojawienie się tendencji, które w przypadku ich kontynuowania przez cały 1999 r. - a są one w znacznym stopniu niezależne od działań ludzkich, od czynników politycznych - mogą je zachwiać. Obserwujemy, i to już od drugiego kwartału ubiegłego roku, wyraźnie regresywną linię przyrostu produktu krajowego brutto.</u>
          <u xml:id="u-9.47" who="#PoselHenrykGoryszewski">O ile w I kwartale ten przyrost wynosił porównywalnie 6,5%, to w II już tylko 5,3%, a w III - 5%. Ocenia się, że za trzy kwartały ubiegłego roku przyrost kształtował się na poziomie 5,6%, to znaczy na takim, jaki był założony w ustawie budżetowej, ale że może być na zakończenie roku - przedwcześnie dziś mówić o wynikach, to są tylko oceny i przewidywania - nawet o ok. 0,2% niższy, co będzie rzutowało oczywiście i na poziom wpływów budżetowych, i na poziom startu do zadań 1999 r.</u>
          <u xml:id="u-9.48" who="#PoselHenrykGoryszewski">W związku z tą analizą procesów makroekonomicznych, jakie zachodzą u nas w kraju, zmieniły się również poglądy - nazwę to doktryny - ośrodków, instytutów, ekonomistów analizujących i badających ową sferę makroekonomii. Oceny przyrostu krajowego brutto kształtowane przed pół rokiem są dziś poddawane powszechnie rewizji i założenie w przedłożeniu rządowym budżetu w postaci projektowanego wzrostu przyrostu krajowego brutto o 5,1%, które tak jak w przypadku założenia dokonanego na 1998 r. było założeniem średnim, wypośrodkowanym między ocenami optymistycznymi i pesymistycznymi, staje się niepokojąco bliskie ocenom optymistycznym. Dziś oceny wahają się od poziomu 5,1%, w przypadku ocen optymistycznych, aż do poziomu 4%, zakładanego przez, powiedziałbym, zawodowych pesymistów oceniających przebieg przyszłych procesów makroekonomicznych i gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-9.49" who="#PoselHenrykGoryszewski">Nawet Rządowe Centrum Studiów Strategicznych, jak się nieoficjalnie dowiaduję, rewiduje swoje oceny, a z natury rzeczy jest ono zawsze recenzentem stanowiska ministra finansów. Minister finansów jest zawsze ostrożniejszy, jeśli chodzi o tę ocenę, chociażby z tego powodu, że to on, a nie kto inny, odpowiada w pierwszej kolejności za wykonanie budżetu. Szef rządowego centrum jako recenzent może pozwolić sobie, nie ponosząc bepośredniej odpowiedzialności, a tylko solidarną odpowiedzialność jako członek rządu, na bardziej optymistyczne ceny, a nawet - jak mówię - rządowe centrum rewiduje te oceny.</u>
          <u xml:id="u-9.50" who="#PoselHenrykGoryszewski">W ocenie Międzynarodowego Funduszu Walutowego należy się spodziewać przyrostu produktu krajowego brutto na poziomie ok. 4,75% tych wielkości, jakie były osiągnięte w 1998 r. Jakie to ma skutki makroekonomiczne? Gdybyśmy przyjęli, iż wzrost nie wyniesie 5,1%, a tylko 4,8%, to wtedy produkt krajowy brutto zmalałby w stosunku do założenia rządowego o z górą 1600 mln zł. I w związku z tym, przyjmując ten sam udział w produkcie krajowym brutto dochodów z podatków pośrednich i bezpośrednich, spadłyby one o co najmniej 300 mln zł, a biorąc pod uwagę ewentualne skutki przeniesień z 1998 r. na 1999 r., które będą wynikiem niższego - w stosunku do zakładanego - przyrostu produktu krajowego, to ten spadek dochodów podatkowych w stosunku do przedłożenia rządowego mógłby wynieść nawet 1/2 mld zł. Mówię o tym dlatego, że echa owych procesów, które zaczęły się rysować począwszy od II kwartału, a nasiliły się w II półroczu, docierały już do nas podczas pracy nad budżetem.</u>
          <u xml:id="u-9.51" who="#PoselHenrykGoryszewski">Z troską myśleliśmy o tym, że będzie to budżet trudny. Trudny nie tylko dlatego, że dokonano w nim, na skutek konieczności sfinansowania reform, redukcji wydatków rzeczowych do poziomu 70% z 1998 r. To może być budżet trudny, wymagający bardzo uważnej, rozsądnej, a zarazem bardzo odważnej, niezwłocznej interwencji rządu w procesy gospodarcze i finansowe, gdyby pojawiła się bardziej realna groźba takiego ukształtowania procesów makroekonomicznych, które pod znakiem zapytania postawiłyby osiągnięcie takich wskaźników, które są podstawą planowania budżetowego.</u>
          <u xml:id="u-9.52" who="#PoselHenrykGoryszewski">Inflacja, jak już wspominałem Wysokiej Izbie, została założona na poziomie 8,5% w całym 1999 r., a w stosunku do grudnia 1998 r. na poziomie 8,1%. W tym wypadku można się spodziewać dalszego obniżenia inflacji, spadku większego niż założono, jaki zarysował się w drugiej połowie 1998 r. Pewne z dawna oczekiwane zmiany w polityce stóp procentowych dokonywane przez Radę Polityki Pieniężnej sprawiają, że inflacja może być nieco niższa. Komisja nie podejmowała się oceny, o ile może być ona niższa, ale każde jej zmniejszenie będzie wpływało w mniejszym lub większym stopniu negatywnie na dochody budżetowe. Takie są prawa ekonomii.</u>
          <u xml:id="u-9.53" who="#PoselHenrykGoryszewski">Komisja Finansów Publicznych poświęciła problemowi inflacji niemało czasu. Pytania, które były stawiane, miały na celu znalezienie odpowiedzi na pytanie, co w warunkach polskich drugiej połowy lat 90-tych decyduje o utrzymywaniu się inflacji na poziomie daleko odbiegającym od europejskiego, między 2 a 3% wzrostu cen w ciągu roku.</u>
          <u xml:id="u-9.54" who="#PoselHenrykGoryszewski">Wydaje się, iż na inflację mają wpływ następujące zjawiska. Po pierwsze, wpływ dynamiki cen paliw. Ceny netto są kształtowane nie tylko przez rynek paliw, który jest rynkiem płynnym, ale przez wysokość podatku od towarów i usług i przede wszystkim przez wzrost akcyzy. W relacji 1999 r. do 1998 r. wpływy z akcyzy mają wzrosnąć od cen paliw o 23%, znacznie więcej, niż to by wynosiło, gdyby one tylko towarzyszyły wzrostowi inflacji. Oznacza to, że muszą one mieć przełożenie na ceny, tym bardziej że jak wynika z opracowania, które dostarczyło Ministerstwo Finansów na żądanie Komisji Finansów Publicznych, popyt na paliwa jest nieelastyczny względem ceny, jest natomiast stosunkowo wysoko elastyczny względem dochodów.</u>
          <u xml:id="u-9.55" who="#PoselHenrykGoryszewski">Po drugie, akcyza wzrasta o 8% od tytoniu, o 12% od piwa i o 20 % od spirytusu. Ogółem wzrost wpływów z akcyzy wynosi 15%. To oznacza, że tempo przyrostu wpływów z akcyzy, mające przecież swój wyraz w cenie detalicznej, jest znacznie wyższe od przewidywanego tempa inflacji, a więc staje się jednym z ważniejszych czynników inflacjogennych. Nie podejmuję się wyważyć znaczenia tych czynników.</u>
          <u xml:id="u-9.56" who="#PoselHenrykGoryszewski">Myślę, że drugi taki czynnik, przez niektórych uważany za najważniejszy, to oczekiwania inflacyjne. To prawda, że po to, żebyśmy zbudowali budżet, żebyśmy podjęli tę decyzję w sposób odpowiedzialny, musimy sobie powiedzieć - i rząd, i Wysoka Izba - iż zakładamy, że inflacja w Polsce w przyszłym roku wyniesie tyle to, a tyle procent, ale jednocześnie wszyscy uczestnicy rynku, którzy mogą kształtować swoje ceny, kalkulować swoje koszty, przewidywać swoje efekty, biorą pod uwagę te wskaźniki. Co więcej, zazwyczaj biorą je jeszcze z pewnym zapasem, żeby zapewnić sobie niepogorszone szanse obrotu i szanse dochodu.</u>
          <u xml:id="u-9.57" who="#PoselHenrykGoryszewski">Wreszcie w przypadku owej akcyzy nie jest wykluczone, że w grę wchodzi efekt demonstracji. Jeżeli podnosi się wpływy z akcyzy ponad inflację, to inni zaczynają również - należałoby podjąć te badania - przyspieszać swoje decyzje o wzroście cen.</u>
          <u xml:id="u-9.58" who="#PoselHenrykGoryszewski">Wydaje się, że drugą grupą są serwituty socjalne i parasocjalne. Mówię o serwitutach socjalnych, ale może lepiej byłoby mówić: parasocjalnych. Mam tu na myśli dotowanie przedsiębiorstw. Panie i panowie posłowie, nie pomyliłem się. To nie chodzi o dotowanie produkcji. W przypadku przemysłu obronnego nie mielibyśmy co dotować, a są tam dotacje. Dotuje się przedsiębiorstwa tam, gdzie są one dotowane niezależnie od tego, co, ile, na jakich warunkach, jakiej jakości i z jakimi szansami rynkowymi jest produkowane. Oczywiście jest to wtedy gorący pieniądz konsumpcyjny, który musi wywierać wpływ na dynamikę wzrostu cen w kraju.</u>
          <u xml:id="u-9.59" who="#PoselHenrykGoryszewski">Kiedy próbujemy poziom inflacji oszacować, to myślę, że trzeba wziąć pod uwagę - takie były poglądy wygłaszane w Komisji Finansów Publicznych - dwie podstawowe kwestie, które z kolei tempo tej inflacji spowalniają. Pierwszą z nich jest aprecjacja złotego. Jeżeli wartość ta w wyniku pełzającej dewaluacji ma osiągnąć poziom 6,2%, a więc będzie niższa od średniego wzrostu cen, będzie to kolejny okres aprecjacji wartości złotego w stosunku do innych walut. Biorąc pod uwagę przewagę importu nad eksportem, można więc, Wysoki Sejmie, oczekiwać, iż będzie to miało pewien wpływ na spowalnianie tempa inflacji w 1999 r. i że ta aprecjacja złotego spowalniała nam również o jakiś ułamek procenta tempo inflacji w poprzednich latach. W 1998 r. - a wszystko wskazuje na to, że będzie to również miało miejsce w 1999 r. - mamy do czynienia z czynnikiem, który w sposób chyba najbardziej istotny przyczynia się do spowolnienia tempa inflacji. To są nożyce cen między artykułami przemysłowymi i artykułami rolnymi. W informacjach okołobudżetowych - tak je nazwę - pochodzących od rządu, szacowano, iż inflacja na artykuły żywnościowe w 1998 r. może się ukształtować ostatecznie na poziomie ok. 1,5%. Proszę to porównać z inflacją na poziomie - w zależności od tego, jak ją liczymy - 9 czy 11% generalnie. Na te 9 czy 11% składa się również - jako składowa - 1,5-procentowa inflacja, jeśli chodzi o artykuły żywnościowe. Można powiedzieć - i myślę, że ci, którzy wygłaszali takie poglądy w Komisji Finansów Publicznych, mieli prawo do ich wygłoszenia - że swoimi decyzjami politycznymi tak ukształtowaliśmy sferę finansów publicznych oraz procesy gospodarcze, że społeczny ciężar spowalniania inflacji ponoszą mieszkańcy wsi, sfera rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-9.60" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-9.61" who="#PoselHenrykGoryszewski">W 1998 r. istotnym czynnikiem spowolnienia inflacji - ale zaznaczam, że dotyczy to 1998 r. - było spowolnienie przyrostu dochodów z akcyz. Kiedy w pierwszych miesiącach roku pojawiły się wskaźniki zapowiadające, iż tempo inflacji może być wyższe od przyjętego w ustawie budżetowej na 1998 r., rząd podjął słuszną decyzję zmiany terminów podwyższenia akcyzy na paliwa, papierosy, spirytus. Dzięki temu stało się to jednym z istotnych elementów, istotnych przyczyn - tak to jest powszechnie oceniane - dzięki którym w 1998 r. inflacja była niższa od założonej w ustawie budżetowej, tempo inflacji uległo wyraźnemu spowolnieniu w drugiej połowie roku.</u>
          <u xml:id="u-9.62" who="#PoselHenrykGoryszewski">Mówiłem już o podstawowych wartościach bilansu płatniczego. Saldo rachunków bieżących zamyka się niedoborem w wysokości 7 800 mln zł, ale saldo rachunku kapitałowego i finansowego nadwyżką w wysokości ponad 9200 mln zł, co w sumie daje owe saldo całego bilansu płatniczego dodatnie w kwocie 1480 mln zł. Oznacza to, jak sądzę, dalszy przyrost rezerw. Jeśli chodzi o rachunki inwestycyjne, korzystne jest to, że inwestycje bezpośrednie, jak się szacuje, wyniosą 5,5 mld zł. Inwestycje bezpośrednie są najbardziej trwałym elementem, wówczas środki napływają w sposób trwały, są trudniejsze do gwałtownego wycofania w razie rekonfiguracji procesów finansowych na rynkach światowych. Inwestycje portfelowe szacowane są na poziomie 2,5 mld zł, pozostałe - na poziomie 1,2 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-9.63" who="#PoselHenrykGoryszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zarówno Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, jak i ustawa o finansach publicznych, wymagają bardzo uważnej analizy wszystkich kwestii związanych z długiem publicznym i deficytem. Wspominałem już o konstytucyjnym pułapie zadłużenia, który nie może przekroczyć 60% produktu krajowego brutto. Przekroczenie tego pułapu oznacza złamanie jednego z podstawowych obowiązków ciążących na organach odpowiedzialnych za utrzymanie reżimu finansowego i wobec tego, jeżeli nie ma okoliczności łagodzących, wymagałyby konstytucyjnej odpowiedzialności tych organów. W ustawie o finansach publicznych zostało przyjęte - po bardzo gorących dyskusjach w Wysokiej Izbie i jeszcze bardziej gorących w komisji - iż pułapem, od którego zaczynają się procedury ostrożnościowe, jest poziom zadłużenia równy połowie przewidywanego produktu krajowego brutto.</u>
          <u xml:id="u-9.64" who="#PoselHenrykGoryszewski">Kiedy myślimy o długu publicznym, o deficycie, musimy sobie postawić - w kontekście zwłaszcza debat i dyskusji prowadzonych i poza Izbą, i od czasu do czasu w tej Izbie - zasadnicze pytanie: Czy każdy deficyt jest szkodliwy, zwłaszcza w sytuacji powszechnej niemal w tym względzie praktyki światowej? Myślę, że jeżeli słowo ˝powszechnej˝ nie oznacza, iż każdy lub wszyscy, to można mówić nawet o nie prawie powszechnej, tylko powszechnej praktyce światowej budowania budżetów z deficytami. Sądzę, iż należałoby na to pytanie odpowiedzieć, biorąc pod uwagę dwie okoliczności.</u>
          <u xml:id="u-9.65" who="#PoselHenrykGoryszewski">Po pierwsze, to deficyt budżetowy, będący przecież niczym innym jak pożyczaniem pieniędzy, jak korzystaniem z kredytu, stwarza możliwość sfinansowania przyspieszonego rozwoju. Oczywiście pod jednym warunkiem, że nie jest deficytem przeznaczonym na finansowanie konsumpcji, stwarza możliwość sfinansowania przyspieszonego rozwoju. I jeżeli uważamy, że w sferze ekonomiki prywatnej, ekonomiki podmiotów gospodarczych, finansowanie za pomocą kredytu jest czymś, co pozwala przyspieszyć rozwój działalności gospodarczej, sfinansować inwestycje, sfinansować poprzez dodatkowy kapitał obrotowy intensywność tej działalności gospodarczej. Podobne zjawiska, z uwzględnieniem proporcji różnicy między sferą finansów publicznych i prywatnych, istnieją w sferze finansów publicznych. Mówię podobne, a nie takie same. Zadłużenie deficytu pozwala przyspieszyć np. budowę autostrad, szpitali, uregulowanie systemu wodnego, unowocześnienie systemu energetycznego i można by tak mnożyć przykłady na co ono by pozwoliło.</u>
          <u xml:id="u-9.66" who="#PoselHenrykGoryszewski">Po drugie, deficyt może być czasami przymusowy. Wtedy kiedy pojawiają się nadzwyczajne wyzwania. Nasz kraj poza powodzią sprzed dwóch lat nie stawał wobec takich sytuacji, ale ta powódź, katastrofalna powódź spowodowała jednakże konieczność sięgnięcia po dodatkowe pożyczki wcześniej nie przewidziane w budżecie i że akurat na ten cel będą zużyte te potrzeby pożyczkowe finansów publicznych. A więc drugi element, wymagający rozwagi przy odpowiedzi na pytanie, czy każdy deficyt jest szkodliwy, to jest właśnie owa możliwość sprostania nadzwyczajnym wyzwaniom. W tym kontekście należałoby odpowiedzieć na pytanie, jaki jest charakter polskiego deficytu i pokusić się o jego ocenę. I niestety, biorąc pod uwagę ograniczanie środków inwestycyjnych - mówię o budżecie 1999 r. i o ograniczeniu do poziomu 70% środków na wydatki materialne - musimy sobie odpowiedzieć z całym poczuciem skali owego wyzwania, że ten 1999 r. pokazuje nam tak jakby to na nim skupiło się światło reflektorów, że polskie deficyty są deficytami konsumpcyjnymi, że my się zadłużamy nie dlatego, żeby budować bogatsze państwo, tylko przede wszystkim po to, żeby konsumować.</u>
          <u xml:id="u-9.67" who="#PoselHenrykGoryszewski">Chcę Wysoką Izbę prosić o wzięcie pod uwagę jeszcze jednej okoliczności. Deficyty co najmniej od 1991 r. są w znacznej mierze, czasami w wymiarze ponad 50%, finansowane z dochodów pochodzących z prywatyzacji. Ale dochody z prywatyzacji są dochodami, które kiedyś zostaną wyczerpane. Prędzej czy później przyjdzie taki rok, w którym już nie będzie czego sprzedawać. Mam nadzieję, że nikt nie wpadnie na pomysł - mówię o większości Izby, a nie pojedynczych posłach - żeby np. sprywatyzować lasy.</u>
          <u xml:id="u-9.68" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-9.69" who="#PoselKrystynaLybacka">(Już były takie pomysły.)</u>
          <u xml:id="u-9.70" who="#PoselHenrykGoryszewski">Pani poseł, ja wyraźnie mówiłem, że liczę na większość Izby, a nie na pojedynczych posłów.</u>
          <u xml:id="u-9.71" who="#PoselKrystynaLybacka">(Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-9.72" who="#PoselHenrykGoryszewski">Pojedynczy posłowie mają różne pomysły.</u>
          <u xml:id="u-9.73" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-9.74" who="#PoselHenrykGoryszewski"> Przypominam sobie, że jeden z pojedynczych posłów...</u>
          <u xml:id="u-9.75" who="#PoselGabrielJanowski">(Z lewej strony.)</u>
          <u xml:id="u-9.76" who="#PoselHenrykGoryszewski">...przepraszam za taki zwrot - złożył kiedyś skargę na Komisję Finansów Publicznych do premiera, stwierdzając, że komisja źle pracuje. Odpowiadałem na to z tego miejsca, że póki co to raczej Sejm wybiera premiera, a nie premier komisję. Pamiętam, że tak było.</u>
          <u xml:id="u-9.77" who="#PoselHenrykGoryszewski">Kwestia wyczerpalności źródeł zasilania. Otóż musimy to mieć na uwadze, powinniśmy, dysponując tymi funduszami z prywatyzacji, pamiętać o tym, że jesteśmy coraz bliżej wyczerpania zasobów i w związku z tym stajemy przed moralnym wyzwaniem wobec przyszłych pokoleń, wyzwaniem związanym z odpowiedzialnością za ich losy - żeby te środki były spożytkowane w taki sposób, który będzie służył przede wszystkim rozwojowi potencjału gospodarczego Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-9.78" who="#PoselHenrykGoryszewski">Sfinansowanie prywatyzacją wymagające zapowiedzi z góry, w budżecie, że znaczna część dóbr ma być sprzedana, jest w kategoriach handlowych - a przecież ta sprzedaż, mimo że dokonuje jej państwo, jest po prostu czynnością handlową - niczym innym jak publicznym odkryciem, okazaniem swojej słabości wobec oferentów. Musimy jako Sejm powiedzieć, ile wolno sprzedać i ile powinno być sprzedane</u>
          <u xml:id="u-9.79" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-9.80" who="#PoselHenrykGoryszewski">, ale jednocześnie tym, którzy kupią to, chcą kupić, mówimy, że tyle musimy sprzedać. I oni wiedzą, że jesteśmy w sytuacji przymusowej. Strona, która negocjuje warunki kontraktu, wiedząc o tym, że partner musi, zawsze wynegocjuje dla siebie lepsze warunki. W związku z tym podnoszenie tego poziomu, wolumenu wartości majątkowych, które są przeznaczone do prywatyzacji dla sfinansowania deficytu budżetu, musi skutkować pogorszeniem możliwych szans uzyskania dobrej ceny za ten wolumen, który jest przeznaczony do sprzedaży.</u>
          <u xml:id="u-9.81" who="#PoselHenrykGoryszewski">Kiedy mówimy o deficycie, to trzeba wziąć jeszcze pod uwagę, zwłaszcza w kontekście procedur oszczędnościowych, problem dynamiki zadłużenia publicznego.</u>
          <u xml:id="u-9.82" who="#PoselHenrykGoryszewski">Panie i Panowie Posłowie! Kiedy mówimy o zadłużeniu i o deficycie budżetowym w liczbach bezwzględnych, wiadomo, że każdy deficyt spowoduje wzrost długu publicznego, wzrost zadłużenia, ale kiedy spojrzymy na ten problem uwzględniając relację długu publicznego do produktu krajowego brutto i dynamiki wzrostu tego długu publicznego do dynamiki wzrostu produktu krajowego brutto, to wcale nie jest tak, że każdy deficyt, i w każdej wysokości, spowoduje pogłębienie stanu zadłużenia mierzonego właśnie częścią produktu krajowego brutto i w związku z tym spowoduje również relatywny wzrost kosztów obsługi tego zadłużenia w stosunku do produktu krajowego brutto. Trzeba po prostu pilnować wskaźnika, żeby stosunek przyrostu długu, a więc deficytu - pamiętając o pewnym uproszczeniu tego porównania - do przyrostu produktu krajowego brutto był zawsze niższy od stosunku długu publicznego do produktu krajowego brutto odnotowanego na koniec poprzedniego roku. Jeżeli ta relacja przyrostu długu do przyrostu produktu będzie niższa od relacji długu do produktu, to relatywnie będzie nam spadał udział zadłużenia w produkcie krajowym brutto.</u>
          <u xml:id="u-9.83" who="#PoselHenrykGoryszewski">Mamy kolejny rok deficytu, ale jeżeli się spełnią przewidywania makroekonomiczne, to zadłużenie w sektorze finansów publicznych, mimo deficytu, spadnie z poziomu przeszło 45,9% PKB do poziomu 45,3% PKB. Mamy niepełne 5% zapasu w stosunku do pierwszego poziomu procedur ostrożnościowych i jeżeli będziemy w następnych latach prowadzili równie konsekwentną politykę budżetową w zakresie zadłużenia, to nawet bez wygłaszania oracji o budżecie z nadwyżką, ktoś spoza rządu i spoza Sejmu takie oracje tutaj wygłaszał, będziemy poprawiali relację między zadłużeniem a produktem krajowym i tym, czym państwo dysponuje.</u>
          <u xml:id="u-9.84" who="#PoselHenrykGoryszewski">W przyszłym roku koszty obsługi zadłużenia ukształtują się na poziomie 21 mld zł, to oznacza 15% wydatków budżetu centralnego i to jest również, panie i panowie posłowie, skala ciężaru poprzednich deficytów, który kładzie się już na nasze barki. 20 mln to jest 2,5 razy więcej niż wynoszą środki, które w budżecie na przyszły rok przeznaczamy na sfinansowanie wdrożenia wszystkich czterech reform, o których tu mówiłem.</u>
          <u xml:id="u-9.85" who="#PoselHenrykGoryszewski">Chciałbym jeszcze powiedzieć Wysokiej Izbie o jednej relacji. Zadłużenie krajowe i zagraniczne są mniej więcej porównywalne. Zadłużenie krajowe wyniesie nieco ponad 121 mld zł, a łączne zadłużenie zagraniczne sfery finansów publicznych wyniesie nieco ponad 128 mld zł, natomiast koszty obsługi długu krajowego - przy długu 121 mld zł - wyniosą 16 262 mln zł, koszty obsługi długu zagranicznego - 128 mld - wyniosą zaledwie 5065 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-9.86" who="#GlosZSali">(5 milionów.)</u>
          <u xml:id="u-9.87" who="#PoselHenrykGoryszewski">5 miliardów. To oznacza, że obsługa długu krajowego pochłonie kwotę równą 12,7% wartości tego długu, a długu zagranicznego - niespełna 4%. Koszty obsługi długu krajowego, Wysoki Sejmie, są konsekwencją wysokiej inflacji i wysokich stóp procentowych, za które państwo i my musimy zapłacić, pożyczając na rynku krajowym środki na sfinansowanie deficytu finansów publicznych i deficytu budżetowego.</u>
          <u xml:id="u-9.88" who="#PoselHenrykGoryszewski">Mówiąc o deficycie i długu publicznym, musimy pamiętać również, że wchodzimy powoli w fazę, w której będziemy musieli, aby skorzystać ze środków pożyczkowych EBOR, Europejskiego Banku Inwestycyjnego i Banku Światowego, dostarczyć co najmniej 60% tych środków, jakie są potrzebne na sfinansowanie, przepraszam bardzo, nawet do 60% tych środków, jakie są potrzebne na sfinansowanie danego zadania.</u>
          <u xml:id="u-9.89" who="#PoselHenrykGoryszewski">Wreszcie na zakończenie tej części mojej wypowiedzi, tych rozważań dotyczących kwestii długu publicznego, chciałbym powiedzieć, iż ocenia się, że średni pułap zapadalności gwarancji i poręczeń kształtuje się na poziomie ok. 20%, to znaczy, że z każdych 10 zł, gdy zostało zagwarantowane przez państwo, że pożyczkobiorca korzystający z takiej gwarancji lub poręczenia publicznego je zwróci, 2 złote prawdopodobnie będzie musiał zwrócić budżet państwa. Jest to zaszłość wynikająca przede wszystkim z procesów, jakie miały miejsce w poprzednich latach. Mówię o całym 10-leciu zaczynającym się od 1990 roku, żeby nikt mnie nie podejrzewał o jakiekolwiek demonstrowanie sympatii lub antypatii.</u>
          <u xml:id="u-9.90" who="#PoselHenrykGoryszewski">Przez długi czas, gromadząc wiedzę, ale ulegając również różnym naciskom, zbyt długo i zbyt często udzielano gwarancji niepowiązanych z ryzykiem kredytodawcy. Miałem okazję o tym mówić przy składaniu sprawozdania w debacie absolutoryjnej. Tam, gdzie gwarancje budżetu państwa obejmują tylko część kredytu, poddawanego tym gwarancjom, i gdzie pozostała część w związku z tym, chociaż mniejsza, ale jest objęta wyłącznym ryzykiem kredytodawcy, tam kredytodawca dba przede wszystkim o takie sformułowanie umowy kredytowej, o taką początkową ocenę szans zrealizowania danego projektu, żeby tej swojej części, nieobjętej gwarancją rządową, nie stracił.</u>
          <u xml:id="u-9.91" who="#PoselHenrykGoryszewski">Przyszłość, i w tej chwili już na szczęście ustawa o gwarancjach i poręczeniach, zmusza nas do tego, żeby gwarancje i poręczenia udzielane przez skarb państwa dotyczyły zawsze tylko części kwoty poręczanego kredytu. Wtedy istnieje szansa, że to nie urzędnicy, ale kredytodawcy, bankierzy, kierujący funduszami, pracujący w warunkach rynkowych i ryzykujący pieniądze, za które bezpośrednio lub pośrednio odpowiadają, ryzykujący, mówiąc inaczej, swoje pieniądze - będą pilnowali i zapobiegali temu, żeby gwarancje i poręczenia nie były udzielane pochopnie i nie prowadziły do nadmiernego kredytowego, pożyczkowego obciążenia budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-9.92" who="#PoselHenrykGoryszewski">Wreszcie chcę Wysokiej Izbie powiedzieć, że rok 1998 rok był pierwszym rokiem wyraźnego wzrostu sprzedaży obligacji.</u>
          <u xml:id="u-9.93" who="#PoselHenrykGoryszewski">Przechodzę do sprawy finansowania deficytu. Ten deficyt jest finansowany po części, jak mówiłem, dochodami z prywatyzacji i po części papierami dłużnymi. Biorąc pod uwagę, że mamy do czynienia z papierami o różnych okresach zapadalności - z papierami długoterminowymi, jakim są obligacje, i z papierami, których wykup mierzony jest na tygodnie, jakimi są bony skarbowe - zakłada się, że dla sfinansowania potrzeb pożyczkowych państwa, sfinansowania deficytu, dokona się łącznej sprzedaży papierów różnych kategorii na kwotę 63 611 300 000 zł i zarazem skupu na kwotę 57 424 189 000 zł. Bony będą stanowiły niespełna 2/3 w tym obrocie, ale bony mają krótki okres zapadalności, natomiast planuje się sprzedaż obligacji na kwotę ponad 22 mld zł i skup na niespełna 17 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-9.94" who="#PoselHenrykGoryszewski">Mimo wszystko w przekonaniu członków komisji nadal niepokojąco wysoki jest poziom udziału bonów. Co to oznacza? Oznacza to, że papierami ˝krótkimi˝, papierami, które trzeba wykupić po kilku lub kilkunastu tygodniach, finansuje się długoterminowe zobowiązania skarbu państwa. Jest to oczywista wrażliwość na wahania rynków finansowych. To jest w istocie gorący kapitał, ˝parzący˝ pieniądz i jakiekolwiek głębsze zawahania na rynku finansowym mogą spowodować perturbacje w sfinansowaniu potrzeb pożyczkowych sfery finansów publicznych, potrzeb pożyczkowych budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-9.95" who="#PoselHenrykGoryszewski">Wydaje się - mówiliśmy o tym w komisji wielokrotnie - iż konieczne jest przedsięwzięcie środków uatrakcyjniających rynek obligacji. W początku lat dziewięćdziesiątych takim instrumentem były ulgi w podatku dochodowym. Myślę, że do tego problemu wrócimy, kiedy będziemy analizowali nowy system podatkowy, którego przedstawienia Wysokiej Izbie możemy się spodziewać przez rząd na przełomie I i II kwartału.</u>
          <u xml:id="u-9.96" who="#PoselHenrykGoryszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przed kilkudziesięcioma minutami zwracałem uwagę, iż jednym z wyzwań decydujących o stopniu trudności obecnego budżetu jest równoczesne wdrożenie czterech reform: administracyjnej, służby zdrowia, systemu emerytalnego i górniczej. One powodują, że w wydatkach budżetowych musimy znaleźć 8 mld zł - rząd je musiał znaleźć - na sfinansowanie tych przedsięwzięć. To wskutek tego doszło do owego drastycznego obniżenia, cięć w wydatkach dotyczących sfery materialnej i w rezultacie tego budżet 1999 r. jeszcze bardziej eksponuje ową przewagę wydatków socjalnych w sferze finansów publicznych. Ale wysoka komisjo... Wysoki Sejmie, zupełnie jak przed rokiem zaczynam się mylić. Wysoki Sejmie, musimy mieć jeszcze na uwadze, że mogą pojawić się nieprzewidziane potrzeby związane i z reformą służby zdrowia, kasami chorych, i z reformą administracji publicznej.</u>
          <u xml:id="u-9.97" who="#PoselHenrykGoryszewski">Panie i Panowie Posłowie! Zapewne do was docierają te same sygnały co do mnie. Z mojego okręgu wyborczego wiem, że są powiaty, które dysponują mniej niż 10 etatami na spełnienie swoich zadań. Z tych 300 powiatów znakomita część nie ma środków na utrzymanie, nie może się sfinansować. I z tych 300 powiatów znakomita część, mimo że jest na garnuszku finansów publicznych, tak naprawdę budżetu centralnego, bo jest finansowana subwencjami i dotacjami, dysponuje, tak jak w przypadku powiatu sejneńskiego, etatami w wysokości 7,5 osoby. W związku z tym wicestarosta - będzie jakiś wicestarosta, bo co będzie jak starosta się rozchoruje lub pojedzie na konferencję do województwa czy gdzieś tam - będzie pracował społecznie. W budżecie jest przewidziana specjalna rezerwa w kwocie 600 mln zł na sfinansowanie nieprzewidzianych wydatków związanych z wdrożeniem reformy. Ta rezerwa podlegała specjalnej ochronie w czasie pracy Komisji Finansów Publicznych. Nie sięgaliśmy do tej rezerwy. Ona się może okazać czymś, do czego trzeba będzie bardzo szybko sięgnąć i nad czym trzeba będzie uważnie myśleć, żeby jej starczyło do końca roku na sfinansowanie tych wszystkich zaskakujących, trudnych do rozwiązania problemów, jakie niesie za sobą reforma administracji.</u>
          <u xml:id="u-9.98" who="#PoselHenrykGoryszewski">Panie Marszałku! Panie Premierze! Panie i Panowie Posłowie! Komisja Finansów Publicznych, akceptując w pełni owe priorytety w polityce budżetowej, przyjęte przez rząd i zaprezentowane w jego przedłożeniu, wyraża pogląd, który był w zasadzie przyjęty bez sprzeciwu, iż o przyszłości kraju, o naszych szansach w kontekście bliskiego wejścia do Unii Europejskiej będą decydowały dwie sfery gospodarki lub gospodarka i sfera społeczna, tj. stan komunikacji i nasz potencjał - powiedziałbym w języku XIX w. - oświecenia narodowego, edukacji i nauki.</u>
          <u xml:id="u-9.99" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-9.100" who="#PoselHenrykGoryszewski"> Taka jest opinia polityków i wybitnych ekonomistów uczestniczących w konstruowaniu polityki gospodarczej, sterowaniu procesami przystosowawczymi w krajach południa Europy (Grecji, Hiszpanii, Portugalii, zwłaszcza tych dwóch ostatnich, odnoszących w tej dziedzinie spore sukcesy), które wchodziły do Unii Europejskiej z potencjałem porównywalnym z tym, z jakim my wejdziemy, że o szansach na przyciągnięcie kapitału, na uatrakcyjnienie kraju jako pola inwestycyjnego decyduje stan komunikacji i kadr i że to powinny być zasadnicze, strategiczne priorytety polityki gospodarczej i priorytety w dziedzinie finansów publicznych. Komunikacja to transport i łączność.</u>
          <u xml:id="u-9.101" who="#PoselHenrykGoryszewski">Dzięki procesom, które rozpoczęły się bodaj w 1991 r., możemy powiedzieć, iż nastąpiła wyraźna, widoczna - zwłaszcza dla tych, którzy sięgają pamięcią dalej niż zaledwie kilka lat wstecz - poprawa stanu łączności w Polsce, aczkolwiek, o ile dobrze pamiętam, nasze wskaźniki są jeszcze 2,5-3 razy niższe niż średnie wskaźniki europejskie. Gorzej jest z transportem. Chcę podać tu jedynie dwa przykłady, przedstawiane w czasie posiedzeń Komisji Finansów Publicznych. Otóż w Republice Federalnej Niemiec na infrastrukturę transportową przeznacza się ponad 9% środków budżetowych. Jeśli porówna się nakłady na infrastrukturę transportową Grecji i Polski, to okaże się, że stosunek jest jak 11 do 1. I to jest skala naszego przygotowania, a w związku z tym i naszych szans, żeby włączyć się inaczej niż tylko w przedpokoju do procesów budowy zjednoczonej Europy ojczyzn.</u>
          <u xml:id="u-9.102" who="#PoselHenrykGoryszewski">W związku z tym, że Komisja Finansów Publicznych uważała, iż dodatkowe środki, jeśli się tylko pojawią, muszą być przeznaczone przede wszystkim na oświatę i na badania naukowe, biorąc pod uwagę to, że już w art. 42 - mówię o nowym art. 42 - są przeznaczone możliwe do ujawnienia w ciągu roku dodatkowe środki na program drogowy, konkretnie na program budowy autostrad, jest wyzwanie społeczne - tak bym to określił, że jest to wyzwanie nie tyle gospodarcze co społeczne - tj. kwestia środków na rolnictwo. Mówiłem już, że to rolnictwo polskie finansuje program spłaszczania inflacji, bardziej niż ktokolwiek inny, to rolnicy polscy uiszczają - jak to mówią wszyscy, również ci, którzy prezentują najbardziej czyste, liberalne podejście do ekonomiki - najcięższy i najbardziej dotkliwy podatek inflacyjny. Ale rolnictwo polskie ma jeszcze jedną cechę, podobnie zresztą jak rolnictwo w innych krajach: rolnik jest skazany na obsługę z reguły przez monopolistę, ma niewielkie szanse sprzedać swoje produkty - poza niektórymi tylko - komu innemu niż temu jednemu odbiorcy.</u>
          <u xml:id="u-9.103" who="#PoselHenrykGoryszewski">Panie i Panowie Posłowie! Nie mogę sobie odmówić tego, żeby nie opisać tu wymiany zdań, jaka miała miejsce w czasie posiedzenia Komisji Finansów Publicznych między jej przewodniczącym a jednym z wiceministrów rolnictwa i gospodarki żywnościowej, który uczestniczył w tym dialogu. Przewodniczący komisji, mówiąc o owym poddaniu praktykom monopolistycznym naturalnemu lokalnemu monopolowi, postawił pytanie, gdzie rolnik, mieszkający w pobliżu Ciechanowa, może sprzedać swoje buraki cukrowe, jak nie tylko w skupującej na tym terenie Cukrowni ˝Glinojeck˝ SA. Panie premierze, ku mojemu zaskoczeniu otrzymał on odpowiedź od wiceministra rolnictwa - niechaj już kurtyna zapadnie na to, kto nim był...</u>
          <u xml:id="u-9.104" who="#GlosyZSali">(Wiemy, wiemy.)</u>
          <u xml:id="u-9.105" who="#PoselHenrykGoryszewski">... że przecież może je sprzedać innej cukrowni. Na co ja odpowiedziałem, że w takim razie zapraszam go na przyszłą jesień i wtedy poproszę, żeby sołtys, mój sąsiad ze wsi Ciemniewo w okolicach Ciechanowa, wypożyczył mu ciągnik i przyczepę, a on pojedzie z tymi burakami i sprzeda je może w Łapach albo w Werbkowicach...</u>
          <u xml:id="u-9.106" who="#GlosZSali">(W Ropczycach.)</u>
          <u xml:id="u-9.107" who="#PoselHenrykGoryszewski">...albo w Ropczycach. Panie premierze, w grudniu spotkałem się z sołtysem i mogę tutaj złożyć oświadczenie w jego imieniu, że zarówno pan Józef Łączyński, jak i jego sąsiedzi są gotowi wypożyczyć ciągnik i przyczepę, żeby przeprowadzić ten eksperyment.</u>
          <u xml:id="u-9.108" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-9.109" who="#PoselHenrykGoryszewski">Skutki kryzysu, jaki rysuje się w rolnictwie od ponad dwóch lat, przenoszą się do przemysłu obsługującego rolnictwo. Kryzys w przemyśle ciągników rolniczych, ale również maszyn rolniczych jest spowodowany załamaniem się popytu ze strony gospodarstw rolnych. Ma to również swoje skutki polityczne: falowanie nastrojów na wsi, a w związku z tym podatność na ekstremalne programy i obietnice. W tym momencie przerwę dalszą analizę, ponieważ mógłbym bezwiednie wykroczyć poza mandat, jakim dysponuję jako sprawozdawca komisji.</u>
          <u xml:id="u-9.110" who="#PoselHenrykGoryszewski">Gdy mówimy o priorytetach komisji, o tym nad czym z troską się ona pochylała, to trzecią kwestią są pewne sprawy polityczne, to jest bezpieczeństwo zewnętrzne i wewnętrzne. To prawda, że w budżecie znalazły się dodatkowe środki na obronę narodową wynikające ze zobowiązań wobec Paktu Północnoatlantyckiego. Jeszcze będę miał okazję mówić o poszczególnych częściach budżetowych. Chcę powiedzieć, że są to jedyne dodatkowe środki, jakie znalazły się w budżecie na obronę narodową. Nakłady generalnie spadają. Jeżeli doprowadzi to do drastycznej sytuacji niedoboru środków w jednostkach wojskowych, to dojdzie do ograniczenia szkolenia. Jeśli chodzi o bezpieczeństwo wewnętrzne, to Komisja Finansów Publicznych zajmowała się tym problemem i przed rokiem w czasie dyskusji absolutoryjnej, i tym razem, i sądzę że będzie się nim zajmowała za pół roku, za rok i w następnych latach. Wydaje mi się, że równie bezskutecznie. Mnożono przykłady, których tu już oszczędzę Wysokiej Izbie. Zorganizowaliśmy specjalne spotkanie, podczas którego chcieliśmy doprowadzić do tego, żeby wobec Komisji Finansów Publicznych na temat tego, gdzie leżą przyczyny nieskuteczności programów poprawy bezpieczeństwa wewnętrznego, równocześnie mogli wypowiedzieć się przedstawiciele Policji, organów sprawiedliwości, sądów. Nie doprowadziło to do niczego. W zasadzie poza policją i kierownictwem Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, którego przedstawiciel był na wszystkich poświęconych tym problemom posiedzeniach komisji, nikt się tym specjalnie nie przejmuje.</u>
          <u xml:id="u-9.111" who="#PoselHenrykGoryszewski">Myślę, Wysoka Izbo, że prędzej czy później przyjdzie taki moment - tak jak miała miejsce demonstracja w przypadku ceł - że trzeba będzie zastanowić się, czy z owego dobrodziejstwa wzrostu środków na uposażenia w sferze budżetowej muszą korzystać koniecznie również ci, do których pracy, do których funkcjonowania Wysoka Izba, społeczeństwo polskie ma zastrzeżenie - czy muszą oni z tych środków koniecznie korzystać.</u>
          <u xml:id="u-9.112" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-9.113" who="#PoselHenrykGoryszewski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Jako sprawozdawca mam obowiązek dokonania krótkiego przeglądu przynajmniej niektórych, ważniejszych części budżetowych, które wymagały dłuższej, bardziej wnikliwej, bardziej podstawowej dyskusji zarówno w komisjach nimi się zajmujących, jak w Komisji Finansów Publicznych.</u>
          <u xml:id="u-9.114" who="#PoselHenrykGoryszewski">Zacznę - nie w tym porządku, jaki wynika z ustawy, z załącznika drugiego do ustawy - od problemów zdrowia i opieki społecznej.</u>
          <u xml:id="u-9.115" who="#PoselHenrykGoryszewski">Jesteśmy u progu reformy. Na ten cel są przeznaczone poważne środki publiczne. Komisja Finansów Publicznych miała jednak bardzo poważne zastrzeżenia co do sposobu zagospodarowania tych środków. Nie tylko dlatego, że najpoważniejszą pozycją w zestawie inwestycji centralnych są szpitale. Nie tylko dlatego, że są to inwestycje, które, jak żadne inne, przeciągają się z roku na rok - z roku na rok pojawiają się inne, coraz wyższe kosztorysy, których dynamika jest znacznie większa niż dynamika inflacji. I nie tylko dlatego, że komisja budżetowa poprzedniej kadencji, jak wiem od posłów, i komisja, którą ja obecnie kieruję, powołana przez Wysoki Sejm, bezskutecznie domagały się stworzenia pewnego systemu, który by określał poziom wyposażenia i w związku z tym to, czym dysponują poszczególne kategorie szpitali. Tego nie ma. Były składane obietnice przy budżecie - że to będzie do połowy roku, przy absolutorium - że to będzie, o ile dobrze pamiętam, do listopada. Nadal tego nie ma i nadal się mówi, że jeżeli to w ogóle będzie, to może w przyszłym roku, może pod koniec przyszłego roku. Myślę, że kiedy mówię dziś: przyszły rok, to nie jest to przejęzyczenie, bo pod koniec tego roku będziemy mówili, że to będzie w przyszłym roku.</u>
          <u xml:id="u-9.116" who="#PoselHenrykGoryszewski">Ale chcę powiedzieć Wysokiemu Sejmowi o następującej kwestii. Otóż kierowanie samodzielnymi zakładami opieki zdrowotnej jest zorganizowane na zasadzie umów menedżerskich. Do niektórych członków komisji dotarły informacje, że kontrakty menedżerskie dla kierowników, szefów takich placówek wojewódzkich, nie tylko wojewódzkich - tych dużych szpitali, opiewają na kwoty w granicach 15 tys. zł (ponieważ poza Komisją Finansów Publicznych poziom 15 tys. zł może się nie kojarzyć z rzeczywistą wartością, to mówię, że jest to 150 mln starych złotych i że chodzi o uposażenie miesięczne), że umowy są zawierane na 6 lat i z zastrzeżeniem, że jeżeli umowa zostanie przedwcześnie rozwiązana nie z winy menedżera, to mu się wypłaci odszkodowanie w wysokości 24 miesięcznych uposażeń.</u>
          <u xml:id="u-9.117" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-9.118" who="#PoselTadeuszMazowiecki">(Kto podpisuje te umowy?)</u>
          <u xml:id="u-9.119" who="#PoselHenrykGoryszewski">W imieniu Komisji Finansów Publicznych zażądałem informacji na ten temat, wypowiedzi bowiem na posiedzeniu komisji były, powiedzmy, mało wyjaśniające, żeby nie użyć innego sformułowania. I otrzymałem takie... Ale jeszcze jedna rzecz. Mówiono nam, że jest tak dlatego, że to jest typowa umowa menedżerska, a dobremu menedżerowi trzeba dobrze zapłacić.</u>
          <u xml:id="u-9.120" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-9.121" who="#PoselHenrykGoryszewski"> Przepraszam bardzo, oczywiście to prawda.</u>
          <u xml:id="u-9.122" who="#PoselHenrykGoryszewski">Panie i Panowie Posłowie! Zadałem pytanie następujące: Czy w takim razie menedżer zatrudniony w samodzielnym Zakładzie Opieki Zdrowotnej za sumę ok. 15 tys. zł miesięcznie odpowiada na zasadzie ryzyka za wyniki tego zakładu? Jeśli nie będzie miał wyników, to go się zwolni, tak jak na przykład zwalnia się trenera piłkarskiego, który zdobył dwa razy puchar Europy mistrzów klubowych, ale później mu się nie wiedzie. I nikt nie mówi, że on ma chorą żonę albo że syn się nie chce uczyć, albo jeszcze coś innego. Po prostu nie ma wyników, to go się zwalnia. Tak się dzieje również w sferze gospodarczej. W ubiegłym roku zwolniono szefa największego banku szwajcarskiego, a w Anglii szefa domu bankowego Barclay'a za to, że dopuścił do strat na skutek kryzysu rosyjskiego. I nikt nie pytał, czy on był w tym czasie w banku i pracował 24 godziny na dobę, czy jak był kryzys to na przykład łowił ryby, czy zrobił wszystko, co mógł, czy też nie robił nic. Nie miał wyników, to go zwolniono. To jest kontrakt menedżerski.</u>
          <u xml:id="u-9.123" who="#PoselHenrykGoryszewski">Zażądałem w imieniu komisji, żeby komisja dostała jeden, dwa, trzy kontrakty do przejrzenia. Otrzymałem z urzędowym listem ministerstwa zdrowia tekst, niestety nie wiem, gdzie jest publikowany, lekarza medycyny Adama Kozierkiewicza zatytułowany: Umowa - kontrakt menedżerski. Nie wezmę go ze sobą z tej racji, że nie jestem posłem zawodowym i jakbym wziął ten tekst, to jeszcze może ktoś by powiedział, że powinienem go wpisać jako dobro do rejestru korzyści, bo mogę to wykorzystać przy konstrukcji jakiejś umowy albo przy opinii do umowy. To nie jest umowa. Jest to po prostu publikacja dotycząca tego, co jest naturą kontraktu menedżerskiego.</u>
          <u xml:id="u-9.124" who="#PoselHenrykGoryszewski">Wciąż nie dostałem odpowiedzi na pytanie: Czy jeżeli zarabiający 15 tys. zł szef samodzielnego Zakładu Opieki Zdrowotnej nie będzie umiał tym zakładem kierować albo się znudzi kierowaniem, to będzie mógł być zwolniony czy też będziemy musieli prowadzić z nim proces, żeby mu udowodnić winę? A inaczej to trzeba mu zapłacić za 24 miesiące.</u>
          <u xml:id="u-9.125" who="#PoselHenrykGoryszewski">Wysoka Izbo! W nie najbogatszym woj. koszalińskim, starym woj. koszalińskim, zawarto umowę i jest 8 średnich krajowych, ale w woj. koszalińskim jest 11 średnich krajowych i 9 średnich krajowych.</u>
          <u xml:id="u-9.126" who="#PoselTadeuszMazowiecki">(Kto podpisuje takie umowy?)</u>
          <u xml:id="u-9.127" who="#PoselHenrykGoryszewski">W nowosądeckim - 7, w siedleckim, które też chyba nie jest najbogatszym województwem, mam nadzieję, że nie uraziłem tutaj szefa mojego stronnictwa, jest pięć umów - 10 średnich krajowych, jedna umowa - 11 średnich krajowych, jedna umowa - 13 średnich krajowych.</u>
          <u xml:id="u-9.128" who="#PoselTadeuszMazowiecki">(Kto zawiera te umowy, panie pośle?)</u>
          <u xml:id="u-9.129" who="#PoselHenrykGoryszewski">Wysoka Izbo! Komisja Finansów Publicznych nie ma uprawnień śledczych. Dostałem to w materiałach sygnowanych datą 30 grudnia 1998 r. i podpisanych przez podsekretarza stanu w Ministerstwie Zdrowia i Opieki Społecznej Janusza Solarza.</u>
          <u xml:id="u-9.130" who="#PoselTadeuszMazowiecki">(Minister zawiera czy wojewoda?)</u>
          <u xml:id="u-9.131" who="#PoselHenrykGoryszewski">Chyba wojewoda, ale z nieoficjalnych informacji, których znowu nie zaprzeczono, wynika, że podobno są jakieś wytyczne ministerstwa zdrowia. Ci co są niżej mówią, że wytyczne, ludzie z ministerstwa mówią, że to nie jest wytyczna tylko nieobowiązujący wzorzec.</u>
          <u xml:id="u-9.132" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-9.133" who="#PoselHenrykGoryszewski">Pragnę powiedzieć Wysokiej Izbie, że przeciętne wynagrodzenie miesięczne ogółem, nie wiem czy to jest 11 wynagrodzeń miesięcznych, czy w sferze budżetowej, na koniec czerwca 1998 r. wynosiło 1220,89 zł, a w sferze budżetowej 1118,55 zł.</u>
          <u xml:id="u-9.134" who="#PoselTadeuszMazowiecki">(To jak może się dobrze dziać w sferze służby zdrowia?)</u>
          <u xml:id="u-9.135" who="#PoselHenrykGoryszewski">Wysoka Izbo, sprowokowany trochę wypowiedziami z sali uważam, że miał rację publicysta, który powiedział, że reformę zdrowia można zrobić tylko wtedy, jeżeli szefem resortu nie będzie lekarz. W innym przypadku będzie to reforma robiona przez lekarzy dla lekarzy.</u>
          <u xml:id="u-9.136" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-9.137" who="#PoselHenrykGoryszewski">Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej, przedstawiając swoją opinię dotyczącą odpowiednich części budżetu, zwraca uwagę Wysokiej Izby na to, że ciągle otwarta jest kwestia kosztów oświetlenia ulic w miastach.</u>
          <u xml:id="u-9.138" who="#PoselHenrykGoryszewski">Zakwestionowano budżet Najwyższej Izby Kontroli. Ponieważ w porównaniu z budżetami resortów jest on mniejszy, tak więc i uwagi są inaczej formułowane. Zakwestionowano, między innymi, utrzymywanie własnego warsztatu samochodowego, co wymaga pewnych nakładów, korzystanie z lokali o wysokich czynszach, a przede wszystkim nakłady na komputeryzację. Izba broniła się tym, że są to przedsięwzięcia kończące program komputeryzacji w NIK.</u>
          <u xml:id="u-9.139" who="#PoselHenrykGoryszewski">W przypadku budżetu Ministerstwa Pracy i Polityki Socjalnej dyskutowano, między innymi, z całą delikatnością, jakiej wymaga ta sprawa, nad problemem środków kierowanych na pomoc społeczną. Jest to drażliwy moralnie problem. W kolejnych budżetach są naciski na zwiększenie tych środków. I oczywiście pewne żądania ograniczeń, rygoryzowanie tej sfery zawsze budzą niesmak moralny, że oto ogranicza się środki dla potrzebujących. W związku z tym padło pytanie - i z całą uwagą wspólnie z przedstawicielem rządu szukaliśmy na nie odpowiedzi - czy rzeczywiście w Polsce powiększa się obszar nędzy? Pojęcie nędzy jest relatywne. Gdy mówimy o ubóstwie w Szwecji i w Republice Czadu, to w każdym z tych państw jest ono na innym poziomie. Ale w sytuacji, kiedy patrzymy na procesy demograficzne i ekonomiczne w kraju, który od 1992 r. notuje przyrost produktu krajowego znacznie wyprzedzający przyrost demograficzny, a wobec tego wzrost produktu krajowego mierzony per capita, to czy jest uzasadnione takie obiegowe przekonanie o poszerzaniu się obszarów nędzy? Otóż na forum komisji wygłoszono opinię, powołując się na obserwacje i badania przeprowadzone pod auspicjami rządu, że nie jest prawdą powszechne przekonanie, iż sfera ubóstwa to są przede wszystkim emeryci. Sfera ubóstwa obejmuje w Polsce 3 grupy społeczne. Pierwszą stanowią rodziny wielodzietne. Przy okazji wcześniejszych debat na posiedzeniu komisji przekazano informację, która była tu, w Wysokiej Izbie, powtarzana, że 85% polskich rodzin mających czworo i więcej dzieci żyje poniżej przyjętej granicy ubóstwa. Drugą grupę stanowią młode rodziny, będące na starcie, które muszą dopiero zbudować fundamenty swojej ekonomicznej pomyślności. Do trzeciej grupy należą osoby samotne z dziećmi. Biorąc pod uwagę kryzys rodziny, kryzys małżeństwa w Polsce, ta sfera, niestety, się powiększa i kto wie, czy nie wykazuje największej dynamiki w ostatnich latach.</u>
          <u xml:id="u-9.140" who="#PoselHenrykGoryszewski">Komisja Finansów Publicznych zgodziła się z Komisją Polityki Społecznej, że jednym z elementów, na które powinny się znaleźć pieniądze w budżecie - są to niewielkie kwoty - jest utrzymanie poziomu finansowania ochotniczych hufców pracy. Mniejsza o ich polityczną genezę, o zaszłości. Ochotnicze hufce pracy gromadzą młodzież pochodzącą często z rozbitych rodzin, młodzież trudną, która niejednokrotnie miała już kontakt z działalnością przestępczą. Dla uczestników tych hufców jest to szansa zdobycia zawodu, wyrwania się ze środowiska, szansa na to, że nie spędzą całego życia - jak to powiedział obrazowo jeden z dyskutantów; niestety nie pamiętam już, kto to był - pod budką z piwem.</u>
          <u xml:id="u-9.141" who="#PoselHenrykGoryszewski">Jeśli chodzi o Ministerstwo Gospodarki, to debata na ten temat w komisji wyglądała w sposób szczególny. Właściwie mówiono tylko i wyłącznie o sprawach górnictwa; do tego stopnia, że aż przewodniczący komisji w pewnym momencie pomylił się i powiedział, że przedmiotem obrad są sprawy ministerstwa górnictwa i hutnictwa. Te zobowiązania związane z restrukturyzacją górnictwa, kładące się ogromnym ciężarem na finansach publicznych, wynikają tak naprawdę z decyzji Wysokiej Izby, która przyjęła ustawę w tym przedmiocie. Są w pełni honorowane przez rząd w założeniach do budżetu i przez komisję w dzisiejszej rekomendacji. Natomiast komisja zwróciła uwagę na to, o czym jeszcze powiem kilka słów w końcowej części wystąpienia, że możliwe jest zwiększenie dochodów - są to niewielkie kwoty, rzędu kilku milionów - w ministerstwie górnictwa...</u>
          <u xml:id="u-9.142" who="#GlosZSali">(Nie ma takiego resortu.)</u>
          <u xml:id="u-9.143" who="#PoselHenrykGoryszewski">...w tym segmencie, w jakim pochodzą one z odzyskiwania sum zaległych z dotacji udzielonych i niewłaściwie wykorzystanych przez podmioty gospodarcze.</u>
          <u xml:id="u-9.144" who="#PoselHenrykGoryszewski">Podczas omawiania budżetu Ministerstwa Skarbu Państwa uwaga koncentrowała się przede wszystkim na dwóch kwestiach. Jedna z nich to zbliżająca się w czasie prywatyzacja banków. Komisja Finansów Publicznych jednoznacznie, i na specjalnym posiedzeniu, i wracając do tego w trakcie pracy nad budżetem, prezentowała stanowisko, że jeśli chodzi o duże banki, które do tej pory jeszcze nie zostały sprywatyzowane, to ich prywatyzacja musi być dokonana w taki sposób, żeby centrum decyzyjne pozostało rzeczywiście, a nie tylko formalnie, w Polsce, żeby wiązało ono przyszłość banku... Chodzi o to, żeby było dla tego centrum oczywiste, iż pomyślność banku zależy od pomyślności Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-9.145" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-9.146" who="#PoselHenrykGoryszewski">Nie mamy żadnych obiekcji co do tego, że do tego banku musi wejść kapitał zagraniczny. Wbrew pozorom, wbrew naiwnym niestety wypowiedziom publicystycznym, niekiedy politycznym spoza Izby, nie ma w Polsce kapitałów, które by pozwoliły zbudować o własnych siłach bank mocny, zdolny do utrzymania się w warunkach ostrej konkurencji po wejściu do Unii Europejskiej i po przystąpieniu do unii monetarnej. Jesteśmy krajem za słabym na to gospodarczo i finansowo. Te banki muszą sięgnąć do zasobów obcych. Ale to musi być budowane, panie premierze, w taki sposób, przy takich zabezpieczeniach, jak mówiłem przed chwilą, że centrum decyzyjne realnie musi być w Polsce i muszą to być takie warunki, że ono będzie do końca przekonane, bo nie będzie miało innej alternatywy, że pomyślność banku, którym kieruje, jest związana z pomyślnością Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-9.147" who="#PoselHenrykGoryszewski">Druga kwestia dotyczyła obiekcji co do przeznaczenia pewnej części majątku przygotowanego do prywatyzacji w 1999 r. na fundusz reprywatyzacyjny. Otóż uważamy, że ta kwota jest stanowczo zbyt wysoka, biorąc pod uwagę to, że nie ma jeszcze jakichkolwiek przesłanek, na podstawie których moglibyśmy powiedzieć, na jakich zasadach, kiedy i w jakiej części w 1999 r. będą prowadzone procesy reprywatyzacyjne w Polsce. Komisja Finansów Publicznych przyjęła więc rozwiązanie, że z tych kwot, jakie będzie można uzyskać dodatkowo z tytułu prywatyzacji mienia skarbowego, należy co najmniej 1 mld 100 mln zł przeznaczyć dodatkowo na sfinansowanie deficytu budżetowego. Myślę, że jest to wyrazem odpowiedzialności komisji za stan finansów publicznych. Ograniczenie finansowania deficytu o tę lub podobną kwotę pożyczkami oznacza dalsze osłabienie tempa przyrostu zadłużenia, poprawę jego stosunku do produktu krajowego brutto i w konsekwencji zmniejszenie obciążeń z tytułu obsługi długu publicznego w następnych latach i w następnych pokoleniach.</u>
          <u xml:id="u-9.148" who="#PoselHenrykGoryszewski">W przypadku Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast, analizując plan jego wydatków, wzięto pod uwagę fakt, iż nawet ocena szefa tego urzędu sprowadza się do przyznania, iż podatek katastralny może być wprowadzony realnie nie wcześniej niż w 2002 r.</u>
          <u xml:id="u-9.149" who="#PoselHenrykGoryszewski">O Ministerstwie Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej już miałem okazję mówić i nie muszę w związku z tym po raz drugi do tej kwestii wracać. Jedną rzecz muszę jednak w tym momencie dopowiedzieć. Z niepokojem Komisja Finansów Publicznych oceniała stan środków przyznanych Agencji Rynku Rolnego. Komisja Finansów Publicznych szacuje - jest to powszechna ocena, w zasadzie poza pojedynczymi głosami, dwoma może, nie budząca zastrzeżeń - że przy tych środkach, jakie są przewidziane w budżecie, i przy aktualnym zadłużeniu Agencji Rynku Rolnego tak naprawdę należałoby zawiesić jej działalność w 1999 r. Komisja szukała więc możliwości zwiększenia środków dla Agencji Rynku Rolnego. Komisja uważa też, że konieczne są także dodatkowe środki dla Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa i to zarówno na kredyty obrotowe, jak i na dopłaty do kredytów inwestycyjnych.</u>
          <u xml:id="u-9.150" who="#PoselHenrykGoryszewski">W przypadku Ministerstwa Transportu i Gospodarki Morskiej zwracano uwagę na to, że inwestycje kolejowe rosną nominalnie w tym roku o blisko 60% i że spadają, niestety, nakłady na autostrady, ale w tym przypadku istnieje akurat szansa odbudowy tego dzięki tym oszczędnościom, jakie mogą się pojawić na podstawie art. 42 projektu ustawy budżetowej i być przeznaczone na tę inwestycję. Według stanowiska kierownictwa resortu koncepcja restrukturyzacji przedsiębiorstwa PKP powinna być sfinansowana środkami przede wszystkim pozabudżetowymi. Uzyskano informację, że z kwot przeznaczonych na wykup gruntów pod autostrady - w poprzednim budżecie była to kwota 150 mln zł - do 21 listopada wydano 129 mln zł i że reszta zostanie wydana do końca minionego roku. Jej wysokość była właściwa i istnieje szansa, jeśli pojawi się kwota 280 mln zł, wydania również tej kwoty na wykup ziemi. Według informacji, które uzyskaliśmy, przesłuchując drobiazgowo przedstawicieli i funkcjonariuszy tego resortu, rzeczywiście wykup gruntów był skoncentrowany na tych odcinkach przyszłej sieci autostrad, które mogą być budowane w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-9.151" who="#PoselHenrykGoryszewski">Chciałbym też Wysokiej Izbie podać jeszcze jedną informację, która może mieć znaczenie przy ocenie proporcji budżetu, zwłaszcza tej części dotyczącej dróg, związanej z budżetem centralnym i budżetami samorządów. Budowa drogi lokalnej, utwardzonej, asfaltowej, kosztuje aktualnie od 600 tys. do miliona zł za kilometr. Droga klasy krajowej, jednojezdniowa kosztuje już 3-5 mln, a dwujezdniowa w zależności od warunków od 10 do 15 mln zł. Nie mówimy o autostradach. Ceny autostrad liczy się w dolarach, zaczynają się one od 4 mln, a w zależności od sytuacji, kończą się na 15, nawet 20 mln zł - gdy mają być usytuowane na terenach górskich, w miastach i tam gdzie jest skrzyżowanie z węzłami drogowymi. Myślę, że w tym kontekście można oceniać, a było to przedmiotem rozważań w Komisji Finansów Publicznych, czy za 600, czy 900 mln dolarów można w Polsce zrobić olimpiadę, budując przy okazji autostradę z Krakowa do Zakopanego. Wydaje mi się, że trzeba byłoby wybudować 120 km autostrady.</u>
          <u xml:id="u-9.152" who="#PoselHenrykGoryszewski">Wysoka Izbo! Jest jeszcze jedna kwestia. Najprawdopodobniej trzeba będzie się poważnie zastanowić nad podziałem kompetencji między samorządami a Dyrekcją Generalną Dróg Publicznych odnośnie do sprawy finansowania dróg krajowych. Na skutek obecnych zapisów mosty na drogach krajowych w miastach prezydenckich, jak się je określa, są utrzymywane, finansowane i budowane ze środków tych miast. Dochodzi do takich sytuacji, że Dyrekcja Generalna Dróg Publicznych, korzystając z centralnych finansów publicznych, jest gotowa wybudować drogę, tylko że będzie ona nieużyteczna, ponieważ miasta nie stać na most. Taka sytuacja jest m.in. w Płocku. Jest to niesłychanie drażliwa kwestia. Miasta Płock nie stać na wybudowanie tego mostu. Prawdopodobnie będziemy musieli zastanowić się nad nowelizacją podziału kompetencji i odpowiedzialności między Dyrekcję Generalną i miasta prezydenckie.</u>
          <u xml:id="u-9.153" who="#GlosZSali">(A metro?)</u>
          <u xml:id="u-9.154" who="#PoselHenrykGoryszewski">Pani poseł, metro w Warszawie nie jest mostem.</u>
          <u xml:id="u-9.155" who="#GlosZSali">(Mostem do przyszłości.)</u>
          <u xml:id="u-9.156" who="#PoselHenrykGoryszewski">Proszę mnie nie posądzać o stronniczość, nie jestem warszawiakiem.</u>
          <u xml:id="u-9.157" who="#GlosZSali">(Całe szczęście.)</u>
          <u xml:id="u-9.158" who="#PoselHenrykGoryszewski">Panie i Panowie Posłowie! Budżet Ministerstwa Łączności po raz drugi został przyjęty bez zastrzeżeń, bezpośrednio po złożeniu sprawozdania i po jego analizie. Pragnę tu, panie premierze, z satysfakcją powiedzieć, że minister łączności zarówno w zeszłym, jak i w tym roku, osobiście uczestniczył w posiedzeniu Komisji Finansów Publicznych poświęconym budżetowi jego resortu. Decyzja Komisji Finansów Publicznych nie była stronnicza, nie była zapłatą za to, że minister był osobiście.</u>
          <u xml:id="u-9.159" who="#PoselHenrykGoryszewski">Z troską zwrócono uwagę na zmniejszające się nakłady na ochronę środowiska - z 0,19 do 0,06% produktu krajowego brutto. W okresie ostatnich 6 lat trwa nieustannie taki proces.</u>
          <u xml:id="u-9.160" who="#PoselHenrykGoryszewski">Wielogodzinną dyskusję wzbudził budżet Ministerstwa Obrony Narodowej. Jest to poważny problem. Środki na obronę narodową, mimo wszelkich deklaracji, podlegają ograniczeniom, są ograniczane z roku na rok. W rozpoczynającym się roku nie będzie szkolenia studentów i rezerwistów.</u>
          <u xml:id="u-9.161" who="#GlosZSali">(Od dawna już.)</u>
          <u xml:id="u-9.162" who="#PoselHenrykGoryszewski">Szkolenie studentów stwarza rezerwuar oficerów rezerwy, dowódców. Oszczędzanie na szkoleniu dowódców jest bardziej niemoralne niż oszczędzanie na szkoleniu żołnierzy. Za błąd żołnierza bardzo często odpowiada wyłącznie on sam. Za błąd dowódcy krwią płaci żołnierz.</u>
          <u xml:id="u-9.163" who="#PoselHenrykGoryszewski">Rząd przyjął 15-letni program modernizacji sił zbrojnych. Wymaga on nakładów w wysokości 45 970 mln zł według cen 1999 r. Jednak w 1999 r. przewiduje się na ten program tylko 1390 mln zł, to znaczy zaledwie 1/30 tego, co tak naprawdę trzeba wydać na ten program, mniej niż 1/30.</u>
          <u xml:id="u-9.164" who="#PoselHenrykGoryszewski">Na utrzymanie realnego poziomu wydatków w lotnictwie potrzeba 161 mln zł. Przepraszam bardzo, w armii potrzeba 161 mln zł na utrzymanie realnego poziomu wydatków. Chcę powiedzieć, że według informacji otrzymanych od ministra obrony narodowej pilot otrzymuje średnio 2400 zł netto, 2700 zł brutto.</u>
          <u xml:id="u-9.165" who="#GlosZSali">(Kontrakt menedżerski.)</u>
          <u xml:id="u-9.166" who="#PoselHenrykGoryszewski">Jak nam mówiono, 3 grudnia Komitet Spraw Obronnych Rady Ministrów miał modelowo rozstrzygnąć o koncepcji modernizacji rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-9.167" who="#GlosZSali">(Lotnictwa.)</u>
          <u xml:id="u-9.168" who="#PoselHenrykGoryszewski">Lotnictwa. Było to już po posiedzeniu komisji. Mam nadzieję - stawiam w imieniu komisji takie pytanie - że otrzymamy dzisiaj odpowiedź, czy doszło do tego posiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-9.169" who="#GlosZSali">(Nie, skąd.)</u>
          <u xml:id="u-9.170" who="#PoselHenrykGoryszewski">Zwracano uwagę - cytuję odpowiedź ministra obrony narodowej na jedno z pytań - że 12% rodzin wojskowych, jak wynika z rozeznania Ministerstwa Obrony Narodowej, pobiera zasiłki.</u>
          <u xml:id="u-9.171" who="#PoselHenrykGoryszewski">Jeśli chodzi o Ministerstwo Edukacji Narodowej, to konieczność nadania priorytetu tej dziedzinie nie budziła wątpliwości. Dyskusje koncentrowały się wokół spraw szczegółowych. Między innymi wokół nieprzyjemnej dla Komisji Finansów Publicznych sprawy campusu uniwersytetu poznańskiego. Ten uniwersytet rywalizuje z innymi o to, żeby przedsięwzięcie to - realizowane zresztą od lat - było zaliczone do inwestycji centralnych. W ubiegłym roku komisja otrzymała obietnicę, że będzie zaliczone. Tego nie dotrzymano. Uwzględniono natomiast inny uniwersytet.</u>
          <u xml:id="u-9.172" who="#GlosZSali">(Jaki?)</u>
          <u xml:id="u-9.173" who="#PoselHenrykGoryszewski">Ministerstwo Kultury i Sztuki. Wzrastają nakłady na szkolnictwo wyższe. Jest to aplikacja owego priorytetu dla nauki i szkolnictwa, przyjęta w budżecie. Jest również w tym roku przewidywany realny wzrost płac o 2%, tak jak w całej sferze budżetowej, i według oceny kierownictwa resortu wystarczy to na realizację układów zbiorowych. Pani minister poinformowała również, bo o to była pytana, że samorządy gminne w 1997 r. wydały na kulturę średnio 3,5% swoich budżetów. Nie można więc mówić, że w tym wypadku istnieje jakaś rozbieżność między polityką państwa a polityką samorządów i że doprowadziłoby to do pauperyzacji instytucji kulturalnych przejętych przez samorządy. Zdaje się, że jest to właściwe zrozumienie tej funkcji i znaczenia tej części życia zbiorowego dla interesów narodowych.</u>
          <u xml:id="u-9.174" who="#PoselHenrykGoryszewski">Podnoszono natomiast najpierw w komisji kierunkowej, a później jej przedstawiciel w Komisji Finansów Publicznych podnosił kwestię ograniczenia pieniędzy na kinematografię i przeznaczenia ich na ochronę zabytków. O tej sprawie później informowałem Komisję Finansów Publicznych, informowałem o tym spotkaniu. Stajemy wobec rzeczywiście trudnego do rozstrzygnięcia dylematu spowodowanego brakiem środków. Z jednej strony degradacja zabytków w kraju, który był rujnowany przez dwie wojny, a który później był rujnowany również przez gospodarkę ostatniego pięćdziesięciolecia. Wystarczy się przejechać chociażby po mazowieckich wsiach, żeby zobaczyć, co się stało z pałacykami i dworkami będącymi świadectwami naszej architektury okresu baroku, klasycyzmu. Co się z nimi stało? Najczęściej są to fragmenty ścian i stojące kominy. W tym kraju, takim kraju, należałoby nie szczędzić pieniędzy na ochronę zabytków, by przynajmniej zatrzymać ich nieuchronną degradację. Stąd był wniosek, żeby sięgnąć do pieniędzy Komitetu Kinematografii, którego działalność, a może działalność sfery kinematografii, przynajmniej wśród niektórych grup posłów i wśród niektórych środowisk budzi poważne zastrzeżenia. Niemniej jednak były wygłaszane również inne poglądy. Żyjemy w cywilizacji, którą prawdopodobnie w przyszłości ktoś nazwie ˝ponowną cywilizacją obrazkową˝. Dzisiaj się nie czyta, i nie tylko nie czyta młodzież - my, ludzie wiekowi, jesteśmy przyzwyczajeni do narzekania na młodzież - dzisiaj się ogląda. I wyrasta pokolenie, które może obejrzeć ˝Potop˝ lub ˝Ogniem i mieczem˝ albo ˝Pana Tadeusza˝, ale ich nie przeczyta. I lepiej by było, żeby oglądało w filmach polskie ulice i polskie sceny rodzajowe, a nie tylko sceny znad Potomaku. Kinematografia też jest jakimś elementem budowy kultury narodowej, ochrony jej zasobów i budowy potencjału narodowego.</u>
          <u xml:id="u-9.175" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-9.176" who="#PoselHenrykGoryszewski"> Komisja ostatecznie znalazła takie rozwiązanie, które pozwoliło dodatkowo wygospodarować 12 mln zł na ochronę zabytków, bez sięgania akurat z tego tytułu do zasobów przeznaczonych dla Komitetu Kinematografii.</u>
          <u xml:id="u-9.177" who="#PoselHenrykGoryszewski">Bardzo burzliwą dyskusję prowadzono wokół budżetu Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji. Zastanawiano się, analizując jej stronę dochodową, dlaczego maleją dochody. Wzięto jednakże pod uwagę, iż gros koncesji telewizyjnych i radiowych zostało już rozdane. Opłaty koncesyjne, za wydanie koncesji nie będą już wpływały takim szerokim strumieniem do budżetu jak w poprzednich latach. Przy ocenie potrzeb po stronie wydatków brano natomiast pod uwagę argumenty, które były podnoszone przez wielu posłów, nie tylko przez posła, który sprawozdawał komisji ten budżet, recenzował go dla komisji, np. że występuje niepokojąca tolerancja dla fali przemocy, jaka się przewija w telewizji. Ale co więcej, przewodniczący komitetu powiedział, że na skutek pewnych usterek w systemie ustawodawczym komitet jest bezradny wobec, nazwijmy to tak, parapirackiego nadawania audycji przez niektóre stacje telewizyjne na teren Polski. Komisja Finansów Publicznych stwierdziła, że jeżeli tak, to oczekuje nowelizacji tej ustawy, inicjatywy nowelizacyjnej, i jeżeli komitet...</u>
          <u xml:id="u-9.178" who="#GlosZSali">(Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji.)</u>
          <u xml:id="u-9.179" who="#PoselHenrykGoryszewski">...Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji - już odwróciłem kartkę i przypomniałem sobie nazwę - zechce skorzystać z sympatii Komisji Finansów Publicznych, to musi możliwie szybko przygotować ten projekt nowelizacji. No i w najbliższych już miesiącach zobaczymy, czy będzie miała prawo do tej sympatii.</u>
          <u xml:id="u-9.180" who="#PoselHenrykGoryszewski">Poważną troskę może budzić budżet Głównego Urzędu Statystycznego. Wydatki tego urzędu spadają - ogólnie o 5%, inwestycyjne o 70% - tymczasem urząd zdaje sobie sprawę z tego, że konieczne będzie przeliczenie wielu danych gospodarczych i społecznych, i to wstecz, dla stworzenia bazy porównawczej dla nowych województw i powiatów. Istnieje potrzeba stworzenia systemu gromadzenia danych niezbędnych dla poprowadzenia skutecznych rokowań z Unią Europejską, w tym również potrzeba stworzenia bazy danych i systemu gromadzenia tych danych obrazujących stan polskiego rolnictwa. Bez zobrazowania stanu rolnictwa i procesów zachodzących w polskim rolnictwie praktycznie będziemy pozbawieni możliwości skutecznego negocjowania z Unią Europejską.</u>
          <u xml:id="u-9.181" who="#PoselHenrykGoryszewski">O Głównym Urzędzie Ceł już mówiłem, chciałbym jednakże w tym momencie powiedzieć o dwóch jeszcze kwestiach. Jedna wiąże się z tym, iż 60% z 400 placówek celnych znajduje się w obiektach wynajętych od podmiotów gospodarczych - najczęściej od tych, które podlegają obowiązkowi celnemu. Jest to niezdrowe zjawisko i składano deklaracje, iż konsekwentną wolą obecnego kierownictwa jest likwidacja związanego z tym stanu rzeczy. Dotarły już do komisji informacje, że tego rodzaju przedsięwzięcia - w postaci wypowiadania umów, wyszukiwania lokali, również zwalnianych w związku z dokonywanymi reformami - są prowadzone przez kierownictwo Głównego Urzędu Ceł.</u>
          <u xml:id="u-9.182" who="#PoselHenrykGoryszewski">Druga kwestia. Wyzwaniem dla nas - i dla budżetu - może być sprawa opłat manipulacyjnych. Unia Europejska naciska, żebyśmy odeszli w ciągu dwóch lat od tych opłat, a są to opłaty, które dostarczają tak zwanego środka specjalnego na dodatkowe uposażenie celników.</u>
          <u xml:id="u-9.183" who="#PoselHenrykGoryszewski">Panie i Panowie Posłowie! W wyniku tej szczegółowej analizy wszystkich działów, nie tylko tych przeze mnie przedstawianych, Komisja Finansów Publicznych zaproponowała zwiększenie dochodów w 4 pozycjach. W odniesieniu do Ministerstwa Gospodarki zaproponowała zwiększenie o kwotę 6908 tys. zł, a więc łącznie do kwoty 9500 tys. zł. Komisja brała pod uwagę to, że w 1997 r. realne dochody tego ministerstwa wyniosły 6167 tys. zł, w 1998 r. 11 406 tys. zł, a na 1999 r. zaplanowano tylko 2592 tys. zł. Głównym źródłem tych dochodów była egzekucja należności, przede wszystkim związanych z ustawową koniecznością zwrotu kwot nienależycie wykorzystanych dotacji. Analizując kwestię zadłużenia z tego tytułu, komisja uznała, że w sposób odpowiedzialny może zobowiązać resort do wyegzekwowania dodatkowo z tego tylko tytułu 4 mln zł, co najmniej, i stąd w sumie, po dodaniu jeszcze innych pozycji, owo zwiększenie dochodów o 6908 tys. zł. Komisja przyjęła - w tej materii został złożony wniosek mniejszości - zwiększenie wpłat z zysku Narodowego Banku Polskiego o 200 mln zł do kwoty 548 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-9.184" who="#PoselHenrykGoryszewski">Jeśli chodzi o Kancelarię Senatu, to zwiększono dochody tej kancelarii. Rekomenduje się Wysokiej Izbie podwyższenie dochodów o 450 tys. zł. W 1995 r. Kancelaria Senatu odnotowała dochody na poziomie 54 tys. zł, w 1996 r. - 431 tys. zł, a w 1997 r. - 640 tys. zł. Na 1999 r. zaplanowano ponownie 50 i stąd był ten wniosek, przyjęty przez komisję, nie było wniosku mniejszości w tym wypadku, o podwyższenie tego planowanego dochodu o 450 tys., a więc do wysokości 0,5 mld.</u>
          <u xml:id="u-9.185" who="#PoselHenrykGoryszewski">Państwowy Urząd Nadzoru Ubezpieczeń - tam nastąpiła redukcja dochodów, ale ze względu na charakter finansowania tego urzędu nie wchodzi to do łącznej sumy bilansu budżetowego.</u>
          <u xml:id="u-9.186" who="#PoselHenrykGoryszewski">I wreszcie sprawa ceł, gdzie podwyższono dodatkowo dochody o 450 mln zł. O motywach tego podwyższenia mówiłem na początku wystąpienia i w związku z tym nie będę ponownie do tego tematu wracał.</u>
          <u xml:id="u-9.187" who="#PoselHenrykGoryszewski">Ostatecznie więc zwiększenie zarekomendowane Wysokiej Izbie wyniosło 665 358 tys. zł, tj. dochody budżetowe zwiększa się do kwoty 129 937 762 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-9.188" who="#PoselHenrykGoryszewski">Po stronie wydatków - chciałbym najpierw kilka słów poświęcić kancelariom i tym jednostkom, tym organom państwa, których budżety nie przechodzą przez filtr Rady Ministrów, a więc kancelarie Sejmu, Senatu, prezydenta, niektóre urzędy, tak jak chociażby Państwowa Inspekcja Pracy. W tej sferze, w tej dziedzinie, poza Senatem, gdzie doszło do zwiększenia dochodów, komisja dokonała przede wszystkim redukcji wydatków. Tak jak w poprzednim roku komisja przyjęła za podstawę, że jeśli chodzi o zwiększenie wydatków bieżących, wydatków płacowych, ten pułap powinien być taki sam, jak w przypadku sfery rządowej, to znaczy inflacja plus 2%. Ze względu na to, że mamy do czynienia z małymi jednostkami, gdzie jest trudno o rezerwę na nieprzewidziane wydatki, komisja przyjęła stanowisko wiceprzewodniczącego, proponującego, żeby podwyższyć ten limit o 1% z tytułu rezerwy na nieprzewidziane wydatki, o 1 punkt procentowy, a w przypadku Kancelarii Senatu - o 2 punkty procentowe. Myślę, że opinie, które do mnie dotarły, a właściwie były wygłoszone w mojej obecności, o negatywnym stanowisku Komisji Finansów Publicznych względem Senatu, o przesłuchiwaniu przedstawicieli Senatu w sposób uwłaczający ich godności, po prostu są pewnym nieporozumieniem, chociażby w świetle tej decyzji, jaką komisja finansów rekomenduje Wysokiej Izbie.</u>
          <u xml:id="u-9.189" who="#PoselHenrykGoryszewski">W przypadku Kancelarii Prezydenta RP proponowana redukcja wynosi 10 066 tys. zł. Dotyczy to m. in. wydatków na Narodowy Fundusz Restrukturyzacji Zabytków Krakowa i to jest najważniejsza pozycja w tej dziedzinie.</u>
          <u xml:id="u-9.190" who="#GlosZSali">(Obniżenie? Jak to? )</u>
          <u xml:id="u-9.191" who="#PoselHenrykGoryszewski">W przypadku Najwyższej Izby Kontroli - 11 730 tys. zł w różnych pozycjach, począwszy od wydatków bieżących, wydatków płacowych, które zostały zredukowane do tego poziomu, jaki został przyjęty dla całej sfery budżetowej. Podobnie w Sądzie Najwyższym - 1172 tys. zł, i w Naczelnym Sądzie Administracyjnym - 1217 tys. zł, a w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich, w jego kancelarii - 417 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-9.192" who="#PoselHenrykGoryszewski">W Kancelarii Sejmu zredukowano wydatki o 4058 tys. zł. Są cztery istotne pozycje tej redukcji - podróże krajowe o 1200 tys. zł, zagraniczne o 500 tys. zł, wydatki na meble i sprzęt o 550 tys. zł i na sprzęt nagrywający o 900 tys. zł. Chciałem tu podkreślić, że współpraca między szefem Kancelarii a Komisją Finansów Publicznych, przynajmniej w tej sferze, budżetu może być uznana za przykładową.</u>
          <u xml:id="u-9.193" who="#PoselHenrykGoryszewski">Ale muszę Wysokiej Izbie dwa, trzy zdania powiedzieć odnośnie do redukcji wydatków na podróże krajowe. Być może, że impulsem, który o tym przesądził, był fakt, że dowiedzieliśmy się, iż jedna z komisji miała wyjazdowe posiedzenie w przedsiębiorstwie produkującym spirytus. Nie wiem, czy chodziło o gorzelnię, czy już o konfekcjonowany, detaliczny spirytus.</u>
          <u xml:id="u-9.194" who="#PoselHenrykGoryszewski">Myślę, że można rozstrzygać kompetentnie różne sprawy państwowe tu, na Wiejskiej. Komisja Finansów Publicznych nie korzystała do tej pory z wyjazdów i zamierza w tej kadencji ewentualnie skorzystać raz i to tylko z wyjazdu do Rawy Mazowieckiej ze względu na przypadającą okrągłą rocznicę ustanowienia Skarbu Rawskiego, który był pierwszą instytucją publiczną w Polsce oderwaną od kasy królewskiej. Jeżeli się znajdą na to pieniądze i jeżeli nasz wąż, którego my sami mamy w kieszeni, pozwoli nam na to, to wtedy do Rawy wyjedziemy. Jeżeli nie, to tę okoliczność będziemy świętowali w Warszawie.</u>
          <u xml:id="u-9.195" who="#PoselHenrykGoryszewski">W Kancelarii Senatu dokonano redukcji wydatków o 2263 tys. zł, z tego również na podróże krajowe o 575 tys. zł, na zagraniczne o 155 tys. zł oraz na różne usługi materialne, a więc na coś, co by odpowiadało owej redukcji na meble, sprzęt i sprzęt nagrywający w Sejmie, o 370 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-9.196" who="#PoselHenrykGoryszewski">W Trybunale Konstytucyjnym zredukowano wydatki o 1 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-9.197" who="#PoselHenrykGoryszewski">W Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji o 27 mln, przy czym to dotyczy jednej pozycji - wydatków na nowe wzory dokumentów.</u>
          <u xml:id="u-9.198" who="#PoselHenrykGoryszewski">Państwowa Inspekcja Pracy - zredukowano jej wydatki o 13 813 tys. zł, w tym wydatki majątkowe o 9750 tys. zł, ale to jest, Wysoki Sejmie, redukcja do poziomu 120% wydatków odnotowanych w 1998 r. Nie spotyka więc w przekonaniu komisji tej instytucji żadna krzywda.</u>
          <u xml:id="u-9.199" who="#PoselHenrykGoryszewski">Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji - redukcja o 2208 tys. zł, z tego usługi materialne o 855 tys. zł oraz odpowiednia redukcja środków na wzrost wynagrodzeń do poziomu wzrostu przyjętego w sferze budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-9.200" who="#PoselHenrykGoryszewski">Główny Inspektorat Ochrony Danych Osobowych, główny inspektor - redukcja o 1 mln zł, to jest o kwotę przewidzianą na zakup lokalu biurowego, dokonana zresztą w uzgodnieniu z tym inspektorem. Również można powiedzieć, że jest to przykład wzorcowej współpracy z komisją.</u>
          <u xml:id="u-9.201" who="#PoselHenrykGoryszewski">Sądzimy, że w zasobach skarbu państwa, chociażby w zasobach Agencji Mienia Wojskowego, znajduje się odpowiednia ilość nieruchomości, w tym również nieruchomości zabudowanych, w których moglibyśmy umieścić organy państwa poszukujące swoich siedzib, zwłaszcza w sytuacji lat trudnych budżetowo.</u>
          <u xml:id="u-9.202" who="#PoselHenrykGoryszewski">Rezerwa celowa nr 45 - to znaczy środki dla Głównego Urzędu Ceł na sfinansowanie zmian w funkcjonowaniu środka specjalnego, a więc odejście od opłat granicznych dodatkowych - została zlikwidowana w kwocie 12 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-9.203" who="#PoselHenrykGoryszewski">Pojawiła się w budżecie rezerwa celowa nr 40 zatytułowana: zespoły pracownicze w strukturach administracji, zatrudnienie do usuwania skutków powodzi. Kwota to niewielka stosunkowo - 2430 tys zł, ale komisja brała pod uwagę, że tolerowanie jej grozi pewną petryfikacją - skończy się usuwanie skutków powodzi, a instytucje, pracownicy pozostaną. Mieliśmy już zresztą taką próbę stworzenia pewnego funduszu celowego na usuwanie skutków powodzi, poza samym budżetem. Ponadto jest rezerwa celowa nr 10, gdzie jest przewidziane 983 100 tys. zł na usuwanie skutków powodzi do wydatkowania w 1999 r. Jest bardzo problematyczna decyzja, rekomendacja - w tej kwestii złożono wniosek mniejszości - redukcji o 100 mln zł rezerwy celowej nr 49 (to jest rezerwa celowa na prywatyzację). Otóż biorąc pod uwagę to, że ma być przedstawiony do prywatyzacji majątek o wartości 15 mld zł, z czego 6900 mln zł, uzyskanych gotówkowo, ma być przeznaczone na sfinansowanie deficytu budżetowego, oraz że ta komisja sama rekomenduje Wysokiej Izbie rozwiązanie, by ewentualne dodatkowe 1100 mln zł przeznaczyć na sfinansowanie deficytu ponad te 6900 mln, to zdaniem mniejszości - w tym wypadku mówię już o tej mniejszości - nie byłoby celowe zmniejszanie tej rezerwy o 100 mln zł - z kwoty 190 mln do 90 mln, a więc o ponad połowę.</u>
          <u xml:id="u-9.204" who="#PoselHenrykGoryszewski">Wreszcie komisja przychyliła się do wniosku Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej, żeby zmniejszyć o 130 tys. zł kwoty przewidziane na obsługę skarbowych papierów wartościowych i kredytów. Ograniczono aż o 49 500 tys. zł kwoty przewidziane w art. 30 ustawy budżetowej na tzw. prewencję rentową. Brak jest prawnego ukształtowania, jak argumentowano, tejże instytucji w służbie zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-9.205" who="#PoselHenrykGoryszewski">I wreszcie rezerwa ogólna. Wysoka Izba zapewne pamięta, że w zeszłym roku podkreślałem, iż komisja z całą stanowczością chroniła rezerwę ogólną Rady Ministrów i do jej naruszenia doszło naprawdę dopiero w trakcie głosowań na posiedzeniu plenarnym. Tym razem komisja zmniejszyła tę rezerwę ogólną o kwotę 48 mln zł. Rezerwa była przewidziana na poziomie 148 mln, ograniczono ją do 100 mln, tzn. do poziomu przewidzianego w projekcie budżetu na 1998 r., a po redukcji dokonanej później przez Wysoką Izbę utrzymano realny poziom rezerwy w wymiarze złotowym odpowiadający poziomowi z 1998 r.</u>
          <u xml:id="u-9.206" who="#PoselHenrykGoryszewski">W rezultacie więc ograniczenia wydatków rekomendowane Wysokiej Izbie przez komisję wynoszą 418 974 tys. zł, łącznie z tymi, które są objęte wnioskami mniejszości, przeciwstawiającymi się takim ograniczeniom. W sumie z dodatkowymi dochodami daje to kwotę 983 893 tys. zł. Z tego komisja rekomenduje przeznaczyć - w kwocie łącznej 132 973 tys. zł - na:</u>
          <u xml:id="u-9.207" who="#PoselHenrykGoryszewski">- renowację zabytków w Gnieźnie i okolicach (chodzi o piastowski szlak zabytków romańskich klasy O) - 7 mln zł,</u>
          <u xml:id="u-9.208" who="#PoselHenrykGoryszewski">- Rządowe Centrum Studiów Strategicznych - 688 tys. zł,</u>
          <u xml:id="u-9.209" who="#PoselHenrykGoryszewski">- Polską Agencję Prasową w ramach ministerstwa skarbu - 1,5 mln zł (ta agencja miała być sprywatyzowana, ten proces prywatyzacji będzie prowadzony dopiero w 1999 r.),</u>
          <u xml:id="u-9.210" who="#PoselHenrykGoryszewski">- mniejszości narodowe, na wspieranie prasy tych mniejszości - dodatkowo 1 mln zł,</u>
          <u xml:id="u-9.211" who="#PoselHenrykGoryszewski">- konserwację i ochronę zabytków, niezależnie od tego szlaku zabytków piastowskich w Wielkopolsce - 5 mln zł,</u>
          <u xml:id="u-9.212" who="#PoselHenrykGoryszewski">- Narodowy program ochrony serca - 15 mln zł,</u>
          <u xml:id="u-9.213" who="#PoselHenrykGoryszewski">- stowarzyszenia ochrony zdrowia, realizujące różne programy na rzecz poprawy higieny i stanu zdrowotności - kolejne 15 mln zł,</u>
          <u xml:id="u-9.214" who="#PoselHenrykGoryszewski">- Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumenta - 458 mln zł,</u>
          <u xml:id="u-9.215" who="#PoselHenrykGoryszewski">- wdrożenie, zainicjowanie programu termomodernizacji, ponieważ ustawa dopiero co została uchwalona - 5 mln zł,</u>
          <u xml:id="u-9.216" who="#PoselHenrykGoryszewski">- Komitet Badań Naukowych - 50 mln zł,</u>
          <u xml:id="u-9.217" who="#PoselHenrykGoryszewski">- wynagrodzenia w Urzędzie Nadzoru nad Funduszami Emerytalnymi - 2237 tys. zł,</u>
          <u xml:id="u-9.218" who="#PoselHenrykGoryszewski">- pracownie internetowe w szkołach - 30 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-9.219" who="#PoselHenrykGoryszewski">Pozostałą część kwoty komisja rozdysponowała w taki sposób, że suma nieco ponad 200 mln zł wzbogacona o dodatkowe 100 mln zł z tych zasobów - a 200 uzyskane z przesunięć dokonanych wewnątrz całego zespołu - byłaby przeznaczona na dodatkowe sfinansowanie niektórych inwestycji centralnych. Przyjęto kryterium, zgodnie z którym z dodatkowego sfinansowania skorzystałyby przede wszystkim te inwestycje, które mają realne szanse na zakończenie w 1999 r. Można by doprowadzić do ograniczenia listy inwestycji i stworzyć warunki do wprowadzenia do zasobu inwestycji centralnych nowych tytułów. Ograniczenie listy inwestycji oznacza uchronienie obecnego budżetu, a także następnych od ciągłego zwiększania nakładów kosztorysowych na poszczególne tytuły inwestycyjne.</u>
          <u xml:id="u-9.220" who="#PoselHenrykGoryszewski">Żeby już nie zanudzać szczegółowymi informacjami, chcę Wysoką Izbę poinformować, że mniej więcej połowa tych nakładów, które są dodatkowo przewidziane do przesunięcia w tym zbiorze inwestycji centralnych, przeznaczona jest na inwestycje w służbie zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-9.221" who="#PoselHenrykGoryszewski">Jeżeli chodzi o pozostałe kwoty, to komisja proponuje, i te decyzje zapadały niemal jednogłośnie, żeby:</u>
          <u xml:id="u-9.222" who="#PoselHenrykGoryszewski">- Przeznaczyć 240 mln zł na rolnictwo, na Agencję Rynku Rolnego oraz na Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-9.223" who="#PoselHenrykGoryszewski">- Kwotę 210 mln zł przeznaczyć na edukację, jako rezerwę celową, ostatecznie jest to 170 mln zł, dla sfinansowania programu gimnazjalnego oraz sfinansowania podręczników szkolnych i akademickich. Jest to odpowiedź, czy może inaczej - aplikacja, zastosowanie owego priorytetu, o którym mówiłem, przyjętego przez Komisję Finansów Publicznych, zgodnie z którym o naszych szansach w Unii Europejskiej zadecyduje nasza oferta komunikacyjna i nasze zasoby intelektualne.</u>
          <u xml:id="u-9.224" who="#PoselHenrykGoryszewski">- Na obronę narodową przeznaczyć ostatecznie, po wszystkich redukcjach 104 226 tys. zł. Wyraźnie podano, że są to tytuły wyłącznie związane z wydatkami materialnymi, zakupem trenażerów dla jednostek pancernych. Zaowocowałoby to wydatnym ograniczeniem nakładów na szkolenie. Tu trzeba uruchomić program wieloletni, bo nie kupi się dostatecznej liczby trenażerów w ciągu jednego roku, ponieważ są one droższe od czołgów, ale oszczędność akumuluje się w ciągu czterech lat. Dzięki oszczędności na szkoleniu żywotność czołgu sięga 30 lat. Jest to nowoczesne rozwiązanie stosowane w armiach Paktu Północnoatlantyckiego. Pewna kwota na opracowanie, na przygotowanie centrum szkoleniowego, centrum też swoistego trenażera, dla zgrywania prac sztabów dywizji, równorzędnych, i korpusów powoduje wydatne oszczędności środków na szkolenie.</u>
          <u xml:id="u-9.225" who="#PoselHenrykGoryszewski">Pewna kwota, 20 mln zł, o ile dobrze pamiętam, jest przeznaczona na zakup wkładek do luf armatnich i haubicznych, dzięki czemu można wykonywać ćwiczebne strzelania amunicją małokalibrową - trochę źle powiedziane, bo to jest amunicja małokalibrowa, ale armatnia, 23 mm - i nie dochodzi do degradacji lufy armatniej, która po 280 strzałach wymaga całkowitej wymiany, i oczywiście tańsza jest amunicja. Reszta z tej kwoty, z tych 104 mln zł, miałaby być przeznaczona na zakup amunicji małokalibrowej ćwiczebnej, dlatego że w ubiegłym roku zapasy amunicji wystarczały na 6-miesięczne szkolenie żołnierzy, a po przekazaniu znacznej części tej amunicji do jednostek, które przygotowujemy dla NATO, zapasy na szkolenia będą liczone już nie w miesiącach, ale w tygodniach, przy 12-miesięcznej służbie wojskowej.Tej książki całej nie będę już czytał, zresztą tamtej też nie czytałem.</u>
          <u xml:id="u-9.226" who="#PoselHenrykGoryszewski">Panie i Panowie Posłowie! Zgłoszono 23 wnioski mniejszości. Pierwszy z nich dotyczy art. 16 projektu ustawy. W art. 16 projektu ustawy w pkt. 4 mówi się, że ustala się ogólną kwotę dotacji przedmiotowych na dopłaty do posiłków sprzedawanych w barach mlecznych. Rząd w swoim przedłożeniu na ten cel przewidział 16 mln zł, komisja podwyższyła tę kwotę o 2 mln, do kwoty 18 mln zł. Wniosek mniejszości prowadzi do skreślenia tej pozycji, a więc nie tylko tego, co dołożyła komisja, tych 2 mln, ale również kwoty 16 mln, która była przewidziana w przedłożeniu rządowym. Argumenty są takie, iż bar mleczny jest przedsiębiorstwem zarobkowym jak każde inne i wcale nie jest tak, że cała klientela barów mlecznych kwalifikuje się do tego, żeby korzystać z wsparcia o charakterze socjalnym.</u>
          <u xml:id="u-9.227" who="#PoselHenrykGoryszewski">Drugi wniosek mniejszości dotyczy art. 25 ust. 4, a więc artykułu mówiącego o rezerwie budżetowej na kształtowanie środków na wynagrodzenia w sferze budżetowej. Niestety, Wysoki Sejmie, muszę kilka zdań na ten temat powiedzieć, żeby wyjaśnić, dlaczego akurat ten przepis... jest wniosek mniejszości dotyczący skreślenia tego przepisu. Przepis ten brzmi: ˝Tworzy się do dyspozycji Rady Ministrów rezerwę środków i limitów na wcześniejsze podwyższenie wynagrodzeń pracowników cywilnych państwowej sfery budżetowej˝. W ubiegłych latach, i tak jest przewidziane w budżecie, ta zwyżka wynagrodzeń w sferze budżetowej miała wejść od 1 kwietnia. Rezerwa ma umożliwić podwyższenie tych wynagrodzeń od 1 stycznia. Chwalebne to jest, tak jak w wypadku wszystkich wydatków socjalnych. Kto mówi, że wydatki socjalny należałoby zredukować, ten zawsze się naraża na to, że będzie negatywnie oceniany moralnie, że nie chce dać, przepraszam za zwrot.</u>
          <u xml:id="u-9.228" who="#PoselHenrykGoryszewski">Panie i Panowie Posłowie! Rzecz jest jednakże w tym, czego się dopatrzyła komisja na swoim chyba przedostatnim posiedzeniu, że owa kwota średniej podwyżki płac w sferze budżetowej w wysokości 2% realnych została obliczona bez tej rezerwy celowej. Sejm został poinformowany w przedłożeniu rządowym, że wzrost wynagrodzeń w sferze budżetowej wynosi realnie 2%.</u>
          <u xml:id="u-9.229" who="#PoselHenrykGoryszewski">Realizacja tej rezerwy podnosi te podwyżki o dodatkowe pół punktu procentowego. Autorom wniosku mniejszości nie chodziło o pazerność i o to, że nie chcą dać tej połowy procentu, lecz o to, po pierwsze, że z ust przedstawicieli rządu stale słyszymy, iż polskie budżety są zbyt bierne, nie ma środków na rozwój, są natomiast środki socjalne, a po drugie, że w tymże uzasadnieniu usłyszeliśmy, że ten wzrost wynosi 2%, a myśmy się doliczyli, że więcej. Stąd kategorycznie został zgłoszony wniosek, jak mi się zdaje, podpisany przez dwóch posłów, o likwidację tej rezerwy celowej.</u>
          <u xml:id="u-9.230" who="#PoselHenrykGoryszewski">Art. 28 pkt 2 mówi o wskaźniku dotyczącym ustalanej w budżecie realnej przeciętnej emerytury i renty brutto w odniesieniu do średniorocznego wskaźnika wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych. Projekt ustawy budżetowej, który komisja rekomenduje, proponuje ustalić ten wskaźnik na poziomie 101%, co oznacza, że realny przyrost płac w sferze budżetowej wynosiłby 2%, natomiast realny przyrost emerytur - 1%. No, przy założeniu tamtej rezerwy, jeżeli wniosek mniejszości nie będzie przyjęty, to ten stosunek nie będzie wynosił 1:2, lecz 1:2,5 - na niekorzyść emerytów.</u>
          <u xml:id="u-9.231" who="#PoselHenrykGoryszewski">Otóż wniosek mniejszości sprowadza się do tego, żeby ten wskaźnik realnej przeciętnej emerytury był o pół punktu procentowego wyższy.</u>
          <u xml:id="u-9.232" who="#PoselHenrykGoryszewski">Wniosek mniejszości nr 4 dotyczy art. 28, po którym autor tego wniosku proponuje dodać art. 28a w brzmieniu: upoważnia się ministra właściwego do spraw finansów do dokonania funduszowi ubezpieczeń społecznych dopłaty kwoty odpowiadającej różnicy między składką na ubezpieczenie społeczne w wysokości powszechnie obowiązującej a składką na ubezpieczenie społeczne osób zatrudnionych bezpośrednio w produkcji rolnej w charakterze pracowników lub członków spółdzielni.</u>
          <u xml:id="u-9.233" who="#PoselHenrykGoryszewski">Wniosek mniejszości nr 5 dotyczy art. 29. Posługuję się, Wysoka Izbo, numeracją artykułów zamieszczoną w sprawozdaniu komisji, a więc w druku nr 828. W tym artykule jest przewidziana kwota wydatków na prewencję rentową w wysokości 10 mln zł. Autor wniosku proponuje przywrócić kwotę, jaka była przewidziana w przedłożeniu rządowym, a więc 59 500 tys. zł. Ponieważ na ten temat już się wypowiadałem wcześniej, więc nie muszę tego wniosku bliżej przedstawiać.</u>
          <u xml:id="u-9.234" who="#PoselHenrykGoryszewski">Kolejny wniosek dotyczy art. 43 pkt 1. W tym wniosku mniejszości mówi się, że w przypadku zmiany zasad finansowania kosztów prywatyzacji, oszczędności wynikające z tego tytułu będą przeznaczone w proporcji: 60% na restrukturyzację przemysłu, ale z wyjątkiem górnictwa i hutnictwa żelaza i stali, bo one mają swoje niespełna 1,6 mld zł w odpowiedniej rezerwie celowej budżetu oraz na dopłaty do kredytów preferencyjnych dla rolnictwa w wysokości 40% tych oszczędności. Skąd się bierze ten artykuł? Otóż przez rząd rozważana jest możliwość zmiany sposobu finansowania w taki sposób, żeby było finansowanie w postaci odsetka od wpływów ze sprywatyzowanego mienia. Gdyby więc nie było finansowania bezpośrednio z budżetu, lecz tylko przez potrącenie niejako z sumy sprzedaży, to wtedy z tej kwoty, początkowo 190 mln zł, a po ewentualnym przyjęciu rekomendacji komisji 90 mln zł, pewna kwota zostałaby zaoszczędzona. Jest propozycja, żeby ją podzielić w proporcji 60%:40%, 6:4, między kwotę na restrukturyzację przemysłu oraz dopłaty do kredytów preferencyjnych dla rolnictwa. Autor wniosku mniejszości nr 6 proponuje, żeby zachować inną proporcję, a mianowicie na restrukturyzację przemysłu przeznaczyć 40%, na restrukturyzację służby zdrowia - 60%. No, można. Oczywiście dla rolnictwa już wtedy nie ma, bo w ogóle wszystkiego może być tylko 100%, o ile wiem.</u>
          <u xml:id="u-9.235" who="#PoselHenrykGoryszewski">Kolejny wniosek dotyczy załącznika nr 1 części 8: Ministerstwo Finansów. Komisja Finansów Publicznych w głosowaniu przyjęła podwyższenie wpływów z wpłaty z zysku Narodowego Banku Polskiego o kwotę 200 mln zł. Wniosek mniejszości sprowadza się do tego, żeby tę kwotę obniżyć z powrotem do poziomu przewidzianego w przedłożeniu rządowym.</u>
          <u xml:id="u-9.236" who="#PoselHenrykGoryszewski">Do załącznika nr 1 części 20: Państwowy Urząd Nadzoru Ubezpieczeń złożono wniosek, żeby dochody zwiększyć o 2 mln zł i o tę kwotę zwiększyć również wydatki. Ta zmiana nie ma znaczenia dla budżetu, dlatego że Państwowy Urząd Nadzoru Ubezpieczeń jest finansowany ze składek zakładów ubezpieczeń i do wysokości poniesionych wydatków. Te środki nie mogą być przeniesione na inne cele.</u>
          <u xml:id="u-9.237" who="#PoselHenrykGoryszewski">Kolejny wniosek mniejszości, nr 9, dotyczy owego spornego, kontrowersyjnego zwiększenia dochodów z ceł o kwotę 450 mln zł. Autorzy tego wniosku wnoszą o przywrócenie pozycji: dochody z ceł w wysokości wynikającej z przedłożenia rządowego, to znaczy 5955 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-9.238" who="#PoselHenrykGoryszewski">Wniosek mniejszości nr 10 dotyczy Kancelarii Sejmu. Sprowadza się do tego, by zmniejszyć wydatki na wynagrodzenia i pochodne o kwotę 700 tys. zł, w tym: wynagrodzenia osobowe pracowników - o kwotę 472 tys. zł i w konsekwencji pochodne od wynagrodzeń - o kwotę 228 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-9.239" who="#PoselHenrykGoryszewski">Kolejny wniosek, nr 11, dotyczy również Kancelarii Sejmu. Wnosi się w nim o zmniejszenie wydatków w § 84 o kwotę 2484 tys. zł, z przeznaczeniem na rezerwę celową na cele edukacji (szkoły podstawowe i średnie).</u>
          <u xml:id="u-9.240" who="#PoselHenrykGoryszewski">Do części 19: Ministerstwo Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej jest złożony wniosek, żeby zmniejszyć wydatki bieżące o kwotę 22 914 tys. zł, z tego: świadczenia na rzecz osób fizycznych, czyli uposażenia - o kwotę 50 tys. zł, wydatki bieżące - o kwotę ponad 21 mln zł i wydatki majątkowe - o kwotę 1176 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-9.241" who="#PoselHenrykGoryszewski">Wniosek nr 13 dotyczy Ministerstwa Edukacji Narodowej. Proponuje się zmniejszyć o kwotę 40 mln zł wydatki majątkowe, przeznaczone na inwestycje...</u>
          <u xml:id="u-9.242" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-9.243" who="#PoselHenrykGoryszewski">Ponieważ już ministerstwo rolnictwa omówiłem... Dziękuję za przyzwolenie.</u>
          <u xml:id="u-9.244" who="#PoselHenrykGoryszewski">Autor wniosku proponuje, żeby zmniejszyć wydatki majątkowe o kwotę 40 mln zł (chodzi o wydatki, które są przeznaczone na inwestycje powiększające bazę dydaktyczną uczelni wyższych) i przeznaczyć ją na rezerwę celową - środki na gimnazja i szkoły podstawowe. Wysoka Izbo, przypominam, że jest inny wniosek, przyjęty przez komisję, żeby przeznaczć na te cele kwotę 170 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-9.245" who="#PoselHenrykGoryszewski">Do części: Obsługa długu krajowego złożono wniosek, żeby zwiększyć wydatki na obsługę skarbowych papierów wartościowych i kredytów o kwotę 130 mln zł. Jest to więc wniosek mniejszości lustrzany do przyjętego przez komisję wniosku Komisji Gospodarki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej - na jej wniosek przyjęto właśnie redukcję tych środków na obsługę długu o 130 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-9.246" who="#PoselHenrykGoryszewski">Kolejny wniosek dotyczy również obsługi długu krajowego. Wnosi się o zmniejszenie wydatków na obsługę skarbowych papierów wartościowych o kwotę 500 mln zł, bez wskazania, na co ta kwota ma być przeznaczona.</u>
          <u xml:id="u-9.247" who="#PoselHenrykGoryszewski">Kolejny wniosek, nr 16, dotyczy zwiększenia dotacji dla Funduszu Pracy - zasiłki dla bezrobotnych - o kwotę 50 mln zł. Argumentując, odwoływano się głównie do zarysowanej w ostatnich miesiącach ubiegłego roku tendencji do lekkiego wzrostu liczby bezrobotnych w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-9.248" who="#PoselHenrykGoryszewski">Wniosek mniejszości nr 17 dotyczy rezerw celowych i proponuje połączyć rezerwę w pozycji 24 - podwyżki wynagrodzeń dla pracowników placówek zagranicznych (kwota 10 mln 903 tys. zł) z rezerwą w pozycji 38 - wzmocnienie kondycji finansowej polskiej dyplomacji (kwota 29 mln zł) i żeby z tego uczynić tylko jedną rezerwę i tylko w kwocie 29 mln, a zaoszczędzone 10 mln 903 tys. zł przeznaczyć na zwiększenie wydatków w części 19: Ministerstwo Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej oraz w rezerwie celowej w pozycji 18 - dotacja dla izb rolniczych. Argumentacja dotyczyła konieczności zwiększenia środków na rolnictwo, które są, zdaniem autora tego wniosku, niedostateczne, natomiast argumentacja większości komisji, która doprowadziła do odrzucenia tego wniosku, wynikała z tego, że komisja akceptowała przedłożenie rządowe w tej części, która mówi o priorytecie polegającym na wzmocnieniu polskiej służby zagranicznej.</u>
          <u xml:id="u-9.249" who="#PoselHenrykGoryszewski">Wniosek mniejszości nr 18 dotyczy rezerwy przewidzianej na wydatki na referenda ogólnokrajowe (proponuje zmniejszenie wydatków o kwotę 20 mln zł) oraz rezerwy w pozycji 55 - zobowiązania skarbu państwa, w tym odszkodowania dla osób niesłusznie represjonowanych (proponuje zmniejszenie o kwotę 50 mln zł i przeznaczenie jej na zwiększenie części oświatowej subwencji ogólnej).</u>
          <u xml:id="u-9.250" who="#PoselHenrykGoryszewski">Wniosek mniejszości nr 19 dotyczy podobnej kwestii, mianowicie zmniejszenia wydatków na wybory uzupełniające i referenda o kwotę 29 mln 736 tys. zł, ale bez podania przeznaczenia tej kwoty.</u>
          <u xml:id="u-9.251" who="#PoselHenrykGoryszewski">We wniosku mniejszości nr 20 dotyczącym części 83 w nowym układzie tych rezerw chodzi o środki przeznaczone na zobowiązania skarbu państwa, w tym odszkodowania dla osób niesłusznie represjonowanych za działalność na rzecz niepodległości państwa polskiego oraz wypłatę odszkodowań z tytułu orzeczeń wydanych przez Społeczną Komisję Rewindykacyjną. Proponuje się zmniejszyć w tym wypadku te środki, które przewidziane są w wysokości 277 mln 413 tys. zł, o kwotę 100 mln zł i przeznaczyć to w postaci nowej rezerwy celowej jako dopłaty do eksportu produktów rolnych.</u>
          <u xml:id="u-9.252" who="#PoselHenrykGoryszewski">Wniosek mniejszości nr 21 dotyczy utworzenia nowej rezerwy celowej w kwocie 50 mln zł na dopłaty eksportowe do produktów rolnych objętych działaniami interwencyjnymi Agencji Restrukturyzacji Rolnictwa, a więc...</u>
          <u xml:id="u-9.253" who="#PoselGabrielJanowski">(Chyba Agencji Rynku Rolnego.)</u>
          <u xml:id="u-9.254" who="#PoselHenrykGoryszewski">Agencji Rynku Rolnego.</u>
          <u xml:id="u-9.255" who="#PoselGabrielJanowski">(To jest pomyłka.)</u>
          <u xml:id="u-9.256" who="#PoselHenrykGoryszewski">Tak, to jest pomyłka. Przepraszam bardzo Wysoką Izbę.</u>
          <u xml:id="u-9.257" who="#PoselHenrykGoryszewski">...Agencji Rynku Rolnego i jednocześnie żeby zmniejszyć o tę właśnie kwotę 50 mln zł rezerwę celową - rezerwa na koszty prywatyzacji. To by oczywiście prowadziło do tego, że rezerwa na koszty prywatyzacji z przedłożenia rządowego, która opiewała na kwotę 190 mln zł, zredukowana później w przedłożeniu komisji do 90 mln zł, byłaby już zredukowana do symbolicznej kwoty 40 mln zł. Skąd wziąć wtedy 7 mld zł na sfinansowanie deficytu budżetowego? Niestety, odpowiedzi na to nie ma.</u>
          <u xml:id="u-9.258" who="#PoselHenrykGoryszewski">Dwa ostatnie wnioski mniejszości, nr 22 i nr 23, dotyczą inwestycji transportowych w Warszawie. Pierwszy z nich wnosi o dodatkową kwotę 22 mln zł dotacji budżetowej na budowę Trasy Armii Krajowej, drugi o kwotę 44 mln zł na inwestycję centralną - Budowa I linii metra w Warszawie. Oba wnioski nie podają źródeł pokrycia.</u>
          <u xml:id="u-9.259" who="#PoselHenrykGoryszewski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Przedstawiłem wnioski mniejszości. Chciałbym na moment jeszcze na zakończenie, nim przedstawię ostateczną konkluzję, prosić Wysoką Izbę o zwrócenie uwagi na art. 42. Art. 42 jest nową redakcją dawnego art. 45, w którym mówiło się - relacjonowałem to - na co zostaną przeznaczone pieniądze zaoszczędzone na kosztach obsługi zadłużenia zagranicznego. Wychodziliśmy z założenia, sięgając do doświadczeń 1998 roku, kiedy takie oszczędności się pojawiły, że nie zostały one bezpośrednio zagospodarowane. Oszczędności te pojawiają się zresztą w różnym czasie, w różnych okresach.</u>
          <u xml:id="u-9.260" who="#PoselHenrykGoryszewski">Komisja Finansów Publicznych proponuje, żeby te środki, które się pojawią, zagospodarować w następujący sposób:</u>
          <u xml:id="u-9.261" who="#PoselHenrykGoryszewski">- na zwiększenie dotacji dla Agencji Rynku Rolnego o kwotę nie przekraczającą 317,5 mld zł,</u>
          <u xml:id="u-9.262" who="#PoselHenrykGoryszewski">- na realizację programu budowy autostrad o kwotę nie przekraczającą 282,5 mld zł, tak jak jest to przewidziane w przedłożeniu rządowym</u>
          <u xml:id="u-9.263" who="#PoselGabrielJanowski">(Milionów chyba.)</u>
          <u xml:id="u-9.264" who="#PoselHenrykGoryszewski">- na dofinansowanie zadań inwestycji realizowanych w roku 1998 z budżetów wojewodów oraz przez poszczególne ministerstwa w zakresie jednostek kultury i służby zdrowia do kwoty 150 mln zł. We wszystkich wypadkach podane są więc pułapy kwot, do których można przeznaczyć zaoszczędzone środki.</u>
          <u xml:id="u-9.265" who="#PoselHenrykGoryszewski">Komisja stworzyła również pewne instrumentarium, pozwalające w ciągu roku monitorować pojawianie się tych środków i podejmować decyzję o ich zagospodarowaniu. Myślę, że decyzję odpowiedzialną. Mówi się bowiem, że w ciągu 30 dni po zakończeniu każdego kwartału minister finansów dokonuje oszacowania zaoszczędzonej w tym kwartale kwoty. Oczywiście, w następnym kwartale mogą się pojawić wydatki i to wyższe niż przewidziane, bo może tak się ukształtować koszt obsługi długów. Może się zdarzyć, nie daj Boże, kryzys finansowy lub inny. Dlatego też komisja zakłada, że środki przeznaczone na realizację tych trzech celów, trzech zadań, podanych w ust. 1, nie mogą przekroczyć po I i po II kwartale 70% zaoszczędzonych kwot. Nie mogą przekroczyć. Jest to maksymalny pułap. Co najmniej 30% musi być zatrzymane jako rezerwa na ewentualne nieprzewidziane zmiany poziomu kosztów obsługi zadłużenia. Po III kwartale może być wydane 90%. Co najmniej 10% musi być zatrzymane jako rezerwa obsługi zadłużenia na ewentualne skutki wynikające ze zmiany warunków obsługi zadłużenia w ostatnim kwartale. W ciągu 45 dni po zakończeniu każdego kwartału minister finansów poinformuje komisję sejmową właściwą do spraw budżetu o kwotach szacunkowych oszczędności i ich rozdysponowaniu. Ten zapis nie narusza konstytucyjnej zasady rozdziału kompetencji władzy wykonawczej i władzy ustawodawczej. Stwarza tylko mechanizm kontroli, kontroli następczej. Minister finansów ma ustalić, ile zaoszczędzono, podjąć decyzję w granicach do pewnego pułapu, ile z tego można przeznaczyć na zrealizowanie celów wskazanych przez Sejm w ust. 1 art. 42 i powiadomić o tym organ Sejmu. Myślę, że tego rodzaju rozwiązanie jest również jednym z fundamentów budowy owej stałej konstytucyjnej pozycji Sejmu w sferze gospodarowania finansami publicznymi Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-9.266" who="#PoselHenrykGoryszewski">Panie Marszałku! Panie Premierze! Panie i Panowie Posłowie! Miałem zaszczyt złożyć sprawozdanie w imieniu Komisji Finansów Publicznych. Z upoważnienia Komisji Finansów Publicznych ośmielam się prosić Wysoką Izbę o przyjęcie tego sprawozdania i uchwalenie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-9.267" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Stanisław Zając)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Dziękuję panu posłowi sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Wysoka Izbo! Sejm ustalił w debacie nad tym punktem porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła, w zależności od ich wielkości, w granicach od 9 do 138 minut, to jest debatę długą.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Zanim jednak przystąpimy do dyskusji, chcę poinformować Wysoką Izbę, że na prośbę klubów Unii Wolności i Akcji Wyborczej Solidarność marszałek Sejmu podjął decyzję o zarządzeniu przerwy.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Ogłaszam przerwę do godz. 13.30.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 12 min 25 do godz. 13 min 34)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#WicemarszalekMarekBorowski">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#WicemarszalekMarekBorowski">Kontynuujemy rozpatrywanie punktu 1 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o projekcie ustawy budżetowej na rok 1999.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#WicemarszalekMarekBorowski">Sejm przed przerwą wysłuchał sprawozdawcy komisji pana posła Henryka Goryszewskiego.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#WicemarszalekMarekBorowski">Przypominam, że Sejm podjął decyzję o przeprowadzeniu debaty długiej.</u>
          <u xml:id="u-13.4" who="#WicemarszalekMarekBorowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-13.5" who="#WicemarszalekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Mirosława Sekułę w imieniu Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#PoselMiroslawSekula">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoki Sejmie! W imieniu Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność chcę złożyć podziękowanie Komisji Finansów Publicznych, a zwłaszcza jej przewodniczącemu panu premierowi Henrykowi Goryszewskiemu, za sprawną i rzetelną pracę nad projektem budżetu. Dzięki tej pracy możemy dzisiaj, to jest 6 stycznia, odbyć drugie czytanie. Klub Parlamentarny Akcji Wyborczej Solidarność w całej rozciągłości popiera przedłożenie rządowe projektu ustawy budżetowej na 1999 r. zamieszczone w druku sejmowym nr 676. Dotyczy to w szczególności kwot zawartych w art. 1, ustalających dochody budżetu państwa na kwotę 129 282 404 tys. zł oraz wydatki budżetu państwa na kwotę 142 095 404 tys. zł. Takie ustalenie dochodów wynika z ich wnikliwego oszacowania zarówno podczas prac nad przygotowaniem projektu budżetu, jak i podczas prac w Komisji Finansów Publicznych oraz z powtórnego ich szacunku i weryfikacji po zakończeniu prac Komisji Finansów Publicznych. Niedobór budżetu państwa w 1999 r. w propozycji rządowej wyniesie 12 813 mln zł i będzie niższy od ubiegłorocznego deficytu budżetowego, który przewiduje się w wysokości 13 100 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#PoselMiroslawSekula">Należy zwrócić szczególną uwagą na to, że niedobór budżetowy to wydatki większe niż spodziewane dochody. W stosunku do produktu krajowego brutto wyniesie on 2,15%, lecz w stosunku do planowanych dochodów niedobór wynosi już 10%, czyli więcej niż z jednego miesiąca wydatki państwa będą musiały być pokryte pieniędzmi uzyskanymi ze sprzedaży skarbowych papierów wartościowych, to jest obligacji i bonów skarbowych sprzedanych na rynku krajowym i zagranicznym, oraz przychodami z prywatyzacji.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#PoselMiroslawSekula">Podczas prac Komisji Finansów Publicznych przewodniczący tej komisji pan premier Henryk Goryszewski powiedział, że państwo może się w umiarkowany sposób zapożyczać, jeśli pożyczki te przeznaczone są na cele rozwojowe. Ja powiem, że dobry gospodarz nie żyje z pożyczek, a jeśli zmuszony jest pożyczać, to po to, żeby sfinansować ważne cele rozwojowe, sfinansować je po to, żeby móc w bliskiej przyszłości pożyczki zwrócić, a swoją zasobność zwiększyć. Akcja Wyborcza Solidarność chce być i będzie dobrym gospodarzem Polski, gospodarzem, który jest co prawda zmuszony do zapożyczenia się, ale uzyskane z pożyczek pieniądze dobrze zainwestuje w naprawę państwa i jego rozwój. Rozważne i mądre gospodarzenie pieniędzmi państwowymi jest szczególnie istotne w okresie, kiedy nasilają się spłaty kredytów wobec wierzycieli Klubu Paryskiego i Londyńskiego, czyli zwroty przejedzonych i zmarnowanych pożyczek zaciągniętych w dużej części w imieniu naszych rodziców jeszcze w latach siedemdziesiątych.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#PoselMiroslawSekula">Po latach nieufności, a nawet niechęci naszych obywateli wobec instytucji finansowych państwa, z radością obserwujemy wzrost zaufania wobec nich. Świadczy o tym na przykład duża skłonność obywateli do nabywania obligacji skarbu państwa czy dobrze rozwijające się banki. Aby to zaufanie podtrzymać i ugruntować, należy prowadzić ostrożną politykę emisji skarbowych papierów wartościowych oraz zatrzymać, a w przyszłości zredukować zadłużenie budżetu państwa. Od roku 1995 rosło ono systematycznie i osiągnęło już wysokość ponad 200 mld zł, czyli wielkość ponadpółtorarocznych dochodów budżetu.</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#PoselMiroslawSekula">Jeśli chodzi o główne strategiczne cele tego budżetu, jest to, oprócz zapewnienia normalnego funkcjonowania państwa, wygospodarowanie niezbędnych środków na wdrożenie 4 wielkich reform zmierzających do naprawy państwa. Następny cel to rozpoczęcie programu restrukturyzacji górnictwa, co jest rodzajem spłaty honorowego długu wobec tej branży, która przez całe lata wspierała naszą gospodarkę. Również za priorytety uznajemy szczególne wsparcie oświaty oraz wspieranie programów rozwojowych dla rolnictwa. Inwestycje centralne mają w większym niż dotychczas stopniu wspierać rozwój kraju i regionów. Rola prorozwojowa inwestycji centralnych jest wciąż zbyt słaba.</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#PoselMiroslawSekula">Tegoroczny budżet nie jest budżetem spełnionych marzeń. Jest on budżetem rozsądnego gospodarza, który potrafi ograniczyć swoje wydatki do niezbędnych i który chce rzetelną pracą zapewnić rozwój i dostatek sobie, a dobrobyt swoim dzieciom.</u>
          <u xml:id="u-14.6" who="#PoselMiroslawSekula">Uważam projekt budżetu państwa na bieżący rok za zdroworozsądkowy, a więc godny poparcia zarówno ze strony koalicji rządowej, jak i opozycji. Dlatego, panie i panowie posłowie z opozycji, poprzyjcie ten projekt budżetu, bo zdrowy gospodarski rozsądek za nim przemawia. Jeśli natomiast racje i niechęci polityczne skłonią was do głosowania przeciwko niemu, to, nie mając innego wyjścia, uchwalimy go bez was, bo służy on dobrze polskiemu społeczeństwu, a to jest dla nas najważniejsze.</u>
          <u xml:id="u-14.7" who="#PoselMiroslawSekula">Klub Parlamentarny Akcji Wyborczej Solidarność poprze rządowy projekt budżetu oraz wszystkie te poprawki, które służą lepszemu realizowaniu zadań społecznych, a nie powodują wzrostu deficytu budżetowego lub nieuzasadnionego przeszacowania dochodów. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-14.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#WicemarszalekMarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#WicemarszalekMarekBorowski">Wystąpił pan poseł Mirosław Sekuła z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#WicemarszalekMarekBorowski">Obecnie zabierze głos pan poseł Mieczysław Czerniawski z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#PoselMieczyslawCzerniawski">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Sądzę, że dziś już nie ma najmniejszej wątpliwości, iż w drugim czytaniu rozpatrujemy budżet AWS i Unii Wolności. Chciałem tylko jednym zdaniem przypomnieć, że rok temu na tej sali i w komisjach toczył się spór, kto jest autorem budżetu na 1998 r. Zarzucano wówczas Sojuszowi Lewicy Demokratycznej, że skonstruował budżet nie na miarę oczekiwań, budżet, który nie zaspokajał wszystkich najistotniejszych potrzeb, ale przede wszystkim nie realizował wszystkich elementów programu wyborczego AWS i Unii Wolności. Dziś mamy dowód, że polityka to jednak trudne zajęcie.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#GlosZSali">(Na pewno.)</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#PoselMieczyslawCzerniawski">Chciałbym w tym miejscu podziękować panu posłowi Sekule za tę ofertę. Ona miałaby sens i być może byłaby przedmiotem głębokiej analizy w klubie Sojuszu Lewicy Demokratycznej, gdyby po pierwszym czytaniu rząd, rządząca koalicja zechciały uwzględnić te nasze wątpliwości, odpowiedzieć na te pytania, które sformułowane zostały przez przewodniczącego Leszka Millera w klubowym wystąpieniu w czasie debaty plenarnej. Otóż zastanawiałem się nad tym, jakie fragmenty z tego wystąpienia podczas pierwszego czytania mógłbym dzisiaj przytoczyć. Oświadczam, iż 3/4 tego wystąpienia mógłbym powtórzyć dzisiaj, albowiem praca w komisjach i upór rządu udowodniły, że opozycja nie ma co liczyć ani na rzetelną odpowiedź na bardzo merytoryczne, a nie polityczne pytania, ani na uwzględnienie jakichkolwiek jej racjonalnych wniosków.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#PoselMieczyslawCzerniawski">Panie pośle, z przykrością muszę powiedzieć, że prośba jest bardzo trudna do spełnienia. Udowodnił to pan poseł Henryk Goryszewski i w tym miejscu chciałbym z ogromnym szacunkiem odnieść się do sprawozdania, które przedstawił. Tak, Wysoka Izbo, my również jako opozycja w pełni potwierdzamy, iż było to sprawozdanie rzetelne, że odzwierciedlało w pełni dyskusję, jaka toczyła się w Komisji Finansów Publicznych.</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-16.5" who="#PoselMieczyslawCzerniawski"> Ale w czasie tej dyskusji padały wnioski, panie przewodniczący, i pytania także z naszej strony. Gdybym chciał przeanalizować stenogram ze wszystkich posiedzeń tejże komisji, to stwierdziłbym, że również z pana strony padały pytania i wnioski, które przez przedstawicieli rządu nie tylko nie były rozważane do zaakceptowania, ale nawet często nie uzyskiwaliśmy na te pytania i na te propozycje jakichkolwiek merytorycznych odpowiedzi. Tak na marginesie muszę powiedzieć, panie przewodniczący, że wiele tez w tym sprawozdaniu to zabranie mi wielu fragmentów z mojego wystąpienia w imieniu klubu opozycyjnego.</u>
          <u xml:id="u-16.6" who="#GlosZSali">(To dobrze.)</u>
          <u xml:id="u-16.7" who="#PoselMieczyslawCzerniawski">I wreszcie trzecia sprawa, o której chciałem powiedzieć, którą chciałem przypomnieć. Pan premier Buzek w swoim exposé zapowiadał wiele działań, które miały mieć charakter prorodzinny, prospołeczny, które miały rozwiązać wiele problemów gospodarczych, nie do końca rozwiązanych przez poprzedni sojusz SLD-PSL. Panie premierze, nie chcę również cytować, bo myślę, że to exposé jest znane nie tylko Wysokiej Izbie, ale i całemu społeczeństwu. Teraz jak patrzymy na to, co mamy w budżecie na 1999 r., to - Wysoka Izbo - trudno się doszukać, na podstawie moich obserwacji poczynionych podczas pracy w Komisji Finansów Publicznych, pracy w klubie, jak również w oparciu o sprawozdanie pana przewodniczącego Goryszewskiego, aby te priorytety miały konkretne odzwierciedlenie w budżecie proponowanym przez rząd na 1999 r. Bo ani nie zabezpieczamy w takim stopniu środków na edukację, naukę, szkolnictwo wyższe, aby w znaczący sposób rozwiązać nabrzmiałe problemy, ani nie zabezpieczamy środków na zrobienie dużego kroku do przodu, jeżeli chodzi o sprawę bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego. Jeżeli przeanalizowalibyśmy - nie mówię już o budżecie Ministerstwa Obrony Narodowej, nie chcę powtarzać, że to jest spadek w stosunku do 1998 r. - funkcjonowanie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji i popatrzylibyśmy, jaka tam jest alokacja środków, na jakie części, to okazałoby się, że policja polityczna ma najwięcej. Ale obawiam się, że ten policjant, który broni na co dzień naszego bezpieczeństwa na ulicy, ma nadal bardzo mało i niewiele więcej, niż to zapowiadano. Tak, znaleźlibyśmy tam dobrą i wysoką pozycję, aby jeszcze dalej rozwinąć biurokrację. Teza o odchudzeniu rządu spaliła na panewce, bo jak można... i tutaj pan przewodniczący dotknął tylko jednej sfery. Tak, analizowaliśmy rzetelnie wszystkie kancelarie i umówiliśmy się, Wysoka Izbo, że traktować je będziemy równo i oczywiście potraktowaliśmy, bo to już czynimy drugi rok, najsurowiej ograniczając możliwości w spełnianiu funkcji przez głowę państwa w Kancelarii Prezydenta. Tam dokonaliśmy korekty o 8,2% budżetu, gdy w innych kancelariach jest to 1,5% lub 2%.</u>
          <u xml:id="u-16.8" who="#PoselMieczyslawCzerniawski">Zgłosiliśmy wniosek, aby ograniczyć zatrudnienie w kancelarii premiera w związku z planowanym zwiększeniem zatrudnienia w tej kancelarii w 1999 r. Jednak kiedy wygraliśmy w pierwszym podejściu, głosując nad tym wnioskiem, rządząca koalicja zarządziła reasumpcję głosowania i oczywiście przegraliśmy. W tej sprawie, rzecz jasna, moi koledzy złożą stosowną poprawkę. Nie było w tym wypadku równego traktowania. Chciałbym zwrócić uwagę na to, że ta analiza miała również pewne zabarwienie.</u>
          <u xml:id="u-16.9" who="#PoselMieczyslawCzerniawski">Wreszcie ostatnia uwaga ogólna. Tak, projekt budżetu i sprawozdanie jest niezmiernie skomplikowaną materią. Skomplikowaną dlatego, że metoda przyjęta przez ministra finansów - przez rząd, przepraszam, bo projekt był rządowy, nie pozwalała nawet doświadczonym posłom, którzy pracują ładnych parę lat w Komisji Finansów Publicznych bądź wcześniej pracowali w komisji budżetowej, na szybkie zorientowanie się, jakiej jakości jest ten budżet. To ja, panie premierze, domagałem się, za pośrednictwem przewodniczącego Goryszewskiego, aby odpowiedziano mi na kilkanaście pytań, aby przedstawiono nam analizę porównawczą dotyczącą planowanego wykonania budżetu w poszczególnych działach i dziedzinach w 1998 r., do czego posłowie mogliby odnosić przedstawione liczby, dane dotyczące 1999 r. Oczywiście można było zatrudnić ekspertów, profesorów i zapewne niektórzy to uczynili. Wiem, panie premierze, że może pan odpowiedzieć: ten budżet jest nieporównywalny. Tak, w wielu dziedzinach jest nieporównywalny z 1997 lub 1998 r., bo wprowadzona została reforma samorządowa, nastąpiła inna alokacja środków, uruchomione zostały kasy chorych, a więc i reforma ubezpieczeń zdrowotnych. Jednak jeśli chodzi o pewne makroekonomiczne dane, to ten budżet jest porównywalny. Można było przedłożyć Wysokiej Izbie projekt w tych częściach, w których jest on porównywalny, i w tych, w których jest nieporównywalny.</u>
          <u xml:id="u-16.10" who="#PoselMieczyslawCzerniawski">Wysoka Izbo, tak, projekt budżetu państwa jest zawsze liczbowym odzwierciedleniem realizacji przez rząd polityki gospodarczej. To, co powiedziałem wcześniej, chciałbym w tej chwili uzasadnić. Raz jeszcze powtarzam: to członkowie rządu na posiedzeniu komisji mówili, że jest to, panie premierze i Wysoka Izbo, budżet przetrwania. A więc trudno dzisiaj znaleźć argumenty przemawiające za tym, że jest to budżet prorozwojowy, prospołeczny czy prorodzinny. Proszę mi pokazać istotne elementy zapisów prorodzinnych w tym budżecie i proszę udowodnić, że jest to budżet prorozwojowy. Abstrahuję od inwestycji centralnych.</u>
          <u xml:id="u-16.11" who="#PoselMieczyslawCzerniawski">W imieniu klubu SLD pragnę stwierdzić, że będzie to drugi rok ograniczania popytu wewnętrznego i hamowania przez to tempa wzrostu gospodarczego. Następuje coraz silniejszy proces chłodzenia gospodarki. Stało się to doktryną polityki gospodarczej i jest jej motywem wiodącym. Taka polityka gospodarcza obecnej koalicji musi wywołać dezaprobatę, oparta jest bowiem na błędnych przesłankach teoretycznych, oderwana od rzeczywistych problemów naszej gospodarki i prowadzi do zmarnowania szans na poprawę trudnej sytuacji materialnej i warunków życia ludności. Chłodzenie czy hamowanie dynamiki wzrostu gospodarczego może przyczynić się do powstania określonych barier dalszego rozwoju. Takimi barierami mogą być: po pierwsze, niewystarczające czynniki podażowe wzrostu produktu krajowego brutto, a więc brak wolnych mocy produkcyjnych i zasobów pracy; po drugie, spadek lub załamanie się możliwości zaopatrzeniowych z importu; po trzecie, załamanie się popytu zagranicznego na eksport i to w strukturze uniemożliwiającej jego wchłonięcie przez wzrost popytu krajowego. Tymczasem wykorzystanie mocy wytwórczych, jak wskazują różne i zgodne oceny, nie przekracza 65%. Nie może być również mowy o braku zasobów pracy. Tak więc od strony podażowej potencjał wytwórczy umożliwia uzyskanie dynamiki PKB w granicach wyższych, niż proponuje to dzisiaj rząd. Zaopatrzenie produkcyjne z importu nie napotyka na żadne bariery, a przy obecnych parametrach finansowych kurs złotego, stopa procentowa, cła, to są silne motywacje do jego zwiększania. Jeżeli chodzi o eksport, to Polska nie jest krajem, którego sytuacja gospodarcza uzależniona jest od sprzedaży za granicę jednego czy dwóch towarów, jak ma to miejsce np. w niektórych krajach arabskich.</u>
          <u xml:id="u-16.12" who="#PoselMieczyslawCzerniawski">Przytoczenie tych kilku kanonów ekonomicznych jest nieodzowne, ponieważ naszym zdaniem autorzy projektu budżetu wyszli z błędnego założenia, że produkt krajowy brutto w gospodarce polskiej w zasadniczej mierze określony jest przez czynniki podażowe. Teza taka postawiona została w pierwszym zdaniu rozdziału 2 uzasadnienia do budżetu. Ta błędna przesłanka wyjściowa w dużym stopniu rzutuje dalej na kształt budżetu i politykę finansową. Gdyby kreatorzy polityki gospodarczej i budżetu lepiej znali naszą rzeczywistość społeczno-gospodarczą, złożone problemy strukturalne gospodarki, to nie stawialiby kolejnej nieprawdziwej tezy w tym samym rozdziale, gdzie czytamy, że rozluźniona polityka fiskalna - czytaj wysoki deficyt budżetowy - prowadzona w ostatnich latach - czytaj przez poprzedni rząd - spowodowała, że wzrost rzeczywistego produktu krajowego brutto wyprzedzał tempo wzrostu potencjalnego PKB. A wystarczy przecież sięgnąć do rocznika statystycznego i zobaczyć, jak w ostatnich latach kształtowała się relacja między deficytem budżetowym a PKB. Takich twierdzeń mijających się z rzeczywistością jest więcej.</u>
          <u xml:id="u-16.13" who="#PoselMieczyslawCzerniawski">Konieczność hamowania dynamiki rozwoju uzasadnia się także recesją, a nawet groźbą kryzysu w niektórych regionach świata oraz załamaniem się gospodarki rosyjskiej. Tymczasem oceny różnych międzynarodowych instytucji z mniejszym lub większym optymizmem wskazują, że groźby zjawisk recesyjnych są przesadzone. Bardzo rozważny zazwyczaj szef Międzynarodowego Funduszu Walutowego stwierdzał - podaję to za gazetą ˝Prawo i Gospodarka˝ - że istnieją podstawy do przekonania, iż gospodarka światowa najgorsze symptomy kryzysu ma już za sobą, choć jego niebezpieczeństwo całkowicie nie minęło. Z kolei eksperci Unii Europejskiej uważają, że wpływ kryzysu azjatyckiego na rynki środkowoeuropejskie, jak również zawirowania w Ameryce Łacińskiej, w bardzo minimalnym stopniu dotkną Europę Środkowo-Wschodnią. Oceny Europejskiego Banku Centralnego wskazują, że w krajach Unii Europejskiej, będącej naszym głównym partnerem handlowym, wzrost gospodarczy w przyszłym roku wyniesie 2,1%, w roku 2000 - 3,2%. Jak na te kraje, nie jest to niska dynamika.</u>
          <u xml:id="u-16.14" who="#PoselMieczyslawCzerniawski">Myślę, że również nie do końca słuszny jest argument i twierdzenie o negatywnych skutkach dla naszej gospodarki kryzysu w Rosji. Różne szacunki wskazują, że z tego powodu eksport może zmniejszyć się w granicach 500 mln dolarów, co nie ma aż tak istotnego wpływu na ogólne rozmiary eksportu. Warto tu od razu dodać, że można byłoby to nadrobić, gdybyśmy prowadzili inną politykę, jeżeli chodzi o handel przygraniczny, w przypadku którego straciliśmy wiele, wiele milionów dolarów. I nie tylko.</u>
          <u xml:id="u-16.15" who="#PoselMieczyslawCzerniawski">Realizując politykę schładzania gospodarki przez duszenie popytu wewnętrznego, jej autorzy są przekonani, że to jedyna droga do przyhamowania importu i tym samym do zmniejszenia ujemnego salda obrotów handlu zagranicznego. Istotnie jest to cel strategiczny, ale nie wdając się w szczegóły, myślę, że jest wiele innych możliwości jego rozwiązania. Natomiast jakkolwiek byśmy chcieli wczytać się w projekt budżetu na 1999 r., nie zauważamy tam konkretnych propozycji ofert, aby właśnie ten problem rozwiązać. Nie ma również, bynajmniej nie mogę tego potwierdzić, żadnych nowych elementów, jeżeli chodzi o kształtowanie, a to jest nieodzowne. To był problem wszystkich rządów po 1989 r., problem proeksportowości naszej gospodarki, promowania tych gałęzi przemysłu, które mogą być dziś i w przyszłości konkurencyjne na rynkach zachodnich. I niewątpliwie te dylematy są wspólne dla rządzącej koalicji i dzisiejszej opozycji.</u>
          <u xml:id="u-16.16" who="#PoselMieczyslawCzerniawski">I wreszcie jeszcze jeden przykład, jeżeli chodzi o projekt budżetu na 1999 r. Gdybyśmy wzięli pod uwagę tylko rachunek nakładów na oświatę, na budownictwo mieszkaniowe - gdzie, niestety, kolejny rok proponuje się dalszą zapaść tego budownictwa - to również żadnych nowych elementów w projekcie budżetu nie dostrzegamy. Gdybyśmy wzięli pod uwagę kulturę fizyczną i turystykę, a więc te podstawowe, powiedziałbym, dziedziny życia społecznego, to odnotowujemy w 1999 r. dalszy spadek nakładów na te wszystkie dziedziny i sięga on kilkunastu procent w stosunku chociażby do roku 1997. Zresztą taki spadek odnotowaliśmy również w roku 1998.</u>
          <u xml:id="u-16.17" who="#PoselMieczyslawCzerniawski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Taki regres w realizacji celów społecznych nie jest do zaakceptowania, a jeszcze bardziej nie do przyjęcia są powody tego regresu. W dodatku ten wysoki koszt społeczny nie załatwia żadnych problemów strukturalnych naszej gospodarki, a zwłaszcza równowagi zewnętrznej. Ten koszt społeczny odczuje w 1999 r. każda polska rodzina. I z tego miejsca ja dziś zadaję pytanie. W świetle analiz, które przedstawiło nam Ministerstwo Finansów, możemy stwierdzić, iż środki na przeprowadzenie tych dwóch reform: samorządowej i opieki zdrowotnej, są niewystarczające. Ja nie chciałbym być czarnowidzem i nie chciałbym prognozować takiej sytuacji, że w czerwcu na te reformy, a szczególnie na reformę ubezpieczeń zdrowotnych zabraknie w ogóle pieniędzy. Co wówczas rząd uczyni?</u>
          <u xml:id="u-16.18" who="#PoselMieczyslawCzerniawski">Nie wiem, czy prawdziwe są sygnały, iż rząd w połowie roku dokona nowelizacji ustawy budżetowej. Jeżeli te sygnały miałyby jakiekolwiek potwierdzenie, to ja pragnę oświadczyć za panem przewodniczącym Goryszewskim, że na dobrą sprawę - gdyby dzisiaj przywrócono tylko projekt rządowy, a zaniechano tych wszystkich ustaleń, które podjęła Komisja Finansów Publicznych - trzeba było, Wysoka Izbo, ten budżet uchwalić już po pierwszym czytaniu. Szkoda było naszego czasu w komisjach, w Komisji Finansów Publicznych, szkoda było czasu i pieniędzy. Ja już nie chcę używać dosadniejszych sformułowań, kto ostatecznie decyduje o kształcie budżetu. I wiem, że tak jest w wielu krajach, w zdecydowanej większości, iż przedłożenie rządowe jest zawsze bronione, ale dopuszcza się określony margines korekty. Dziś stajemy przed problemem, jeżeli to się potwierdzi, że nie dokonujemy żadnej korekty.</u>
          <u xml:id="u-16.19" who="#PoselMieczyslawCzerniawski">I na zakończenie, Wysoka Izbo, chciałbym się odnieść do wyborów samorządowych. Z mgły obietnic wyłonił nam się kraj, w którym obywatele nie tak radośnie, a wręcz niepewnie patrzą na dzień jutrzejszy. Powołane do życia powiaty dzisiaj są jeszcze w połowie fikcją. Również to wszystko, co dzieje się wokół służby zdrowia, żadnym optymizmem nie napawa. Należy wierzyć, że te wszystkie przeszkody zostaną pokonane w 1999 r., w trakcie realizacji budżetu. Ale mam również wrażenie, że rząd uwierzył w to, iż zmieniając nazwy, uchwalając ustawy, zmieni rzeczywistość. A diabeł, jak wiadomo, tkwi w szczegółach. W tej ustawie budżetowej jest tyle szczegółów, że jeden diabeł do ich obsłużenia nie wystarczy. Podejrzewam, że diabłów, o których nie mówimy i nie mówiliśmy, jest jeszcze o wiele więcej.</u>
          <u xml:id="u-16.20" who="#PoselMieczyslawCzerniawski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Budżety koalicji SLD-PSL były poddawane bardzo ostrej krytyce i przyjmowaliśmy ją z pokorą.</u>
          <u xml:id="u-16.21" who="#GlosZSali">(Różnie to było.)</u>
          <u xml:id="u-16.22" who="#PoselMieczyslawCzerniawski">Panie premierze, nie tylko przyjmowaliśmy ją z pokorą, lecz także uwzględnialiśmy wiele propozycji ówczesnej opozycji.</u>
          <u xml:id="u-16.23" who="#GlosZSali">(Nigdy!)</u>
          <u xml:id="u-16.24" who="#GlosZSali">(Zdawało się panu.)</u>
          <u xml:id="u-16.25" who="#PoselMieczyslawCzerniawski">Panie pośle, panie przewodniczący, pamiętam doskonale, co przechodziło, a co nie przechodziło. I pamiętam, na przykład, panie przewodniczący, że Unia Wolności słusznie atakowała poprzednie rządy za to, że w nieskończoność mnożą rezerwy celowe, które pozostają później poza kontrolą Sejmu, jeżeli chodzi o ich rozdysponowanie. No, ale tyle rezerw celowych, ile mamy na rok 1999, a jest ich ponad 50, grubo ponad 50, bo starałem się je zliczyć, to nigdy nie było. Tak więc miał rację pan przewodniczący, relacjonując posiedzenie komisji. Tak, wyrażaliśmy obawę, że te pieniądze będą dzielone po znajomości, że będą preferowane niektóre województwa i niektóre powiaty poza, na przykład, powiatami grodzkimi.</u>
          <u xml:id="u-16.26" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-16.27" who="#PoselMieczyslawCzerniawski">Dlatego też, odnosząc się z całym szacunkiem do potężnego dokumentu, jakim jest projekt ustawy budżetowej na 1999 r., Sojusz Lewicy Demokratycznej w tym stanie rzeczy nie może poprzeć tej ustawy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#WicemarszalekMarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Czerniawskiemu z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#WicemarszalekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu panią poseł Helenę Góralską z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#PoselHelenaGoralska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Na początek chciałabym złożyć pewne wyjaśnienie. Otóż pan przewodniczący Goryszewski powiedział, że wczoraj miało się odbyć spotkanie dwojga posłów z Komisji Finansów Publicznych: pana posła Goryszewskiego i drugiej osoby. Otóż tą drugą osobą byłam ja. Pan przewodniczący powiedział, iż ponieważ uważał, że obraża go spotykanie się pod okiem przedstawiciela ministerstwa finansów, to zrezygnował z tego spotkania. Chcę wyjaśnić, że skoro pan przewodniczący mnie zostawił, to ja oczywiście nie miałam się z kim spotykać i pod żadnym okiem - ani ministra finansów, ani nikogo innego - nie siedziałam.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#PoselHelenaGoralska">Przejdę do spraw budżetu. Budżet na 1999 r. jest najtrudniejszym budżetem, z jakim mamy do czynienia od 1993 r. Z jednej strony dochody będą rosły wolniej, z drugiej natomiast wydatki będą musiały być znacznie ograniczone ze względu na konieczność sfinansowania różnych zmian systemowych. Ograniczenia po stronie dochodów wynikają z malejącego tempa wzrostu dochodu narodowego, którego słusznie nie kompensuje się rosnącymi obciążeniami podatkowymi. Przypomnę w tym miejscu, że koalicja SLD-PSL pierwszy budżet przedstawiła ze zwiększonymi podatkami. Przy konstrukcji budżetu oparto się na prognozie produktu krajowego brutto na poziomie 5,1%, a jak pamiętamy, były wśród członków rządu naciski, aby ambitnie lub raczej pseudoambitnie przyjąć wzrost wyższy. Niektóre poważne ośrodki badawcze prognozują wzrost produktu krajowego na poziomie zaledwie 4%. Różnica jednego punktu procentowego w tym przypadku oznacza o 20% mniejszy przyrost dochodu od tego, który przyjęto przy ustalaniu budżetu. Gdyby te pesymistyczne prognozy się sprawdziły, konieczna może okazać się rewizja budżetu w ciągu roku.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#PoselHelenaGoralska">Pan poseł Czerniawski zarzucił, że tak względnie niski wzrost dochodu, który nadal jest jednak w skali Europy i świata wysokim wzrostem dochodu narodowego, obciążył schładzanie gospodarki przez Balcerowicza. Chciałabym jednak powiedzieć, że schłodziła nas przede wszystkim Rosja. Polski handel z Rosją to jest 8% naszych obrotów, a z całym byłym RWPG mniej więcej 15%. Pan poseł Czerniawski powiedział, że 500 mln dolarów w ogóle nie ma wielkiego znaczenia. Przypominam, że to jest prawie 2 mld zł. I być może, że keynesowskimi metodami udałoby się uzyskać wzrost o 0,1%. Tylko dokąd takie działanie nas by doprowadziło?</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#PoselHelenaGoralska">Inne wielkości przyjęte przy konstrukcji budżetu, takie jak na przykład relacja salda rachunku obrotów bieżących do produktu krajowego brutto na poziomie prawie minus 5% - w porównaniu z minus 3,6% w 1998 r. - znajdują się na granicy bezpieczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#PoselHelenaGoralska">W 1999 r. wchodzimy z nową walutą europejską - euro. Euro, jednolita waluta jest dowodem jednoczącej się Europy, coraz lepiej rozumiejących się państw. Jest kolejnym krokiem w stronę ujednolicania się miar i wag. Mam tylko nadzieję, że nie sprawdzą się słowa Witolda Kuli, który napisał: aż przyjdzie czas, w którym będziemy się rozumieli tak dobrze, tak doskonale, że nie będziemy już mieli sobie nic do powiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-18.5" who="#PoselHelenaGoralska">Wysoka Izbo! W dalszej perspektywie euro ułatwi życie przedsiębiorcom i konsumentom. Jednak w bieżącym roku nie do końca wiadomo czy i jaki wpływ będzie to miało na bilans polskiego handlu zagranicznego i bilans płatniczy. Tym bardziej zdumiewająca jest więc niefrasobliwość posłów opozycji, wspartych niestety przez część posłów AWS, którzy dopisali dodatkowe dochody - 450 mln dochodów z ceł i o 200 mln wyższą wpłatę z zysku Narodowego Banku Polskiego. Taka sytuacja zdarzyła się po raz pierwszy od 1989 r. Ponieważ tych dopisanych dochodów nie będzie, przyjęcie zaproponowanych przez komisję wielkości musiałoby oznaczać albo limitowanie wydatków w trakcie realizacji budżetu, albo zwiększenie deficytu budżetowego.</u>
          <u xml:id="u-18.6" who="#PoselHelenaGoralska">Kolejnym czynnikiem ograniczającym możliwości wydatkowe państwa jest konieczność utrzymania w ryzach deficytu budżetowego, a co za tym idzie kosztów obsługi długu, które wyniosą w 1999 r. ponad 21 mld zł, co stanowi prawie 15% wydatków budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-18.7" who="#PoselHelenaGoralska">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Ograniczenia po stronie wydatków wynikają nie tylko z możliwej do uzyskania kwoty, na którą składają się dochody plus pożyczki, ale także z wewnętrznej struktury wydatków. W budżecie na 1999 r. musiały zostać wygospodarowane pieniądze na wydatki, których nie było ani w 1998 r., ani w latach poprzednich, a mianowicie: na reformę administracyjną około 0,5 mld zł, na reformę górnictwa - 1,5 mld, na zmiany w finansowaniu emerytur i rent - 3,5 mld i na reformę służby zdrowia - 3 mld. W sumie daje to ponad 8 mld zł, które nie mogą być wydane na inne cele. Czy pieniądze te zostaną rozumnie spożytkowane, dowiemy się za rok.</u>
          <u xml:id="u-18.8" who="#PoselHelenaGoralska">Za rok dowiemy się, czy powiodła się kolejna próba restrukturyzacji górnictwa, czy też okaże się, że rację miał polski ekonomista Dominik Krysiński, który w 1812 r. napisał: ˝Manufaktury i fabryki ulubionym są przedmiotem opieki narodowej (...), a jednak nigdzie tyle bezrozumu (...), tyle skutków wbrew przeciwnych tym, które sobie obiecywano, nie dało się widzieć (...), manufaktury jedne podnoszono z upadkiem drugich (...), nie znając przy tym wpływu, jaki manufaktury wszystkie w ogólności na industrie innego rodzaju mieć mogą˝.</u>
          <u xml:id="u-18.9" who="#PoselHelenaGoralska">Jakie będą efekty zmian w finansowaniu służby zdrowia, okaże się za kilka miesięcy czy nawet tygodni. Chciałabym się jednak dowiedzieć, jak rząd zamierza się uporać z zadłużeniem służby zdrowia, które na koniec 1998 r. przekroczy 5 mld zł. Z tego 3,3 mld zł, czyli prawie dwie trzecie, to zadłużenie nowe, powstałe w minionym roku. Z tego, co wiemy, nikt nie poniósł poważniejszych konsekwencji naruszania dyscypliny budżetowej. Według wyjaśnień ministra zdrowia resortowa komisja orzekająca rozpatrzyła zarzuty wobec 297 osób. W stosunku do 263 osób udzieliła kary zaledwie upomnienia i nagany, w stosunku do 2 osób orzekła winę nieumyślną, 7 osób uznała niewinnymi, a wobec 25 osób odmówiła wszczęcia postępowania.</u>
          <u xml:id="u-18.10" who="#PoselHelenaGoralska">Całe szczęście, że 1 stycznia br. zaczęła obowiązywać ustawa o finansach publicznych, która sprawę naruszeń dyscypliny budżetowej traktuje ostrzej niż dotychczas obowiązujące Prawo budżetowe i wśród kar przewiduje zakaz pełnienia funkcji kierowniczych związanych z dysponowaniem środkami publicznymi.</u>
          <u xml:id="u-18.11" who="#PoselHelenaGoralska">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Niepokój posłów Unii Wolności wzbudzają wielkości środków przeznaczonych na samorządowe gminy, powiaty i województwa. Nie mamy pewności, czy środki te zostały prawidłowo skalkulowane, zwłaszcza że do ostatniej chwili odbywały się przesunięcia zadań między administracją rządową i samorządową. Dlatego uważamy za słuszne umieszczenie w budżecie rezerw, które umożliwią skorygowanie możliwych błędów. Nie mamy wątpliwości co do słuszności przekazania części władzy i pieniędzy samorządom.</u>
          <u xml:id="u-18.12" who="#PoselHelenaGoralska">Chciałabym tu wspomnieć o jednym z najważniejszych następstw reformy samorządowej, o, jak pisał John Stuart Mill, ˝publicznym wychowaniu obywateli˝. I dalej: ˝czytać dziennik albo pisać do nich (...), oto cały udział, jaki obywatele prywatni mogą brać w polityce ogólnej w przerwach między jednymi a drugimi wyborami do parlamentu. A chociaż niepodobna nigdy przecenić doniosłości tych przywilejów (...), to jednak uczą one raczej myśleć niż działać (...), ale jeśli istnieją zgromadzenia miejscowe, wielu obywateli (...) sprawuje niektóre z (...) urzędów administracyjnych. Na takim stanowisku muszą oni nie tylko myśleć i mówić, ale i działać w interesie publicznym.˝</u>
          <u xml:id="u-18.13" who="#PoselHelenaGoralska">Skoro rozpoczęła się reforma samorządowa, niepojęta jest celowość tworzenia nowych struktur administracji specjalnych, a taką właśnie strukturę zaplanował dla siebie minister rolnictwa, który postanowił przeszłotrzynastokrotnie zwiększyć wydatki na Krajowe Centrum Doradztwa, Rozwoju Rolnictwa i Obszarów Wiejskich. W 1998 r. struktura ta nazywała się mniej pompatycznie, po prostu Centrum Doradztwa i Edukacji w Rolnictwie.</u>
          <u xml:id="u-18.14" who="#PoselHelenaGoralska">Pozostałe działy finansów publicznych, poza takimi wyjątkami, jak bezpieczeństwo publiczne czy nauka, otrzymały mniej środków. Być może zresztą, że te restrykcyjne budżety są bardziej realistyczne, ponieważ, jak do tej pory, wiele resortów nie potrafiło wydać pieniędzy preliminowanych na dany rok budżetowy i rozporządzenia Rady Ministrów przesuwały je na lata następne. Najnowsze rozporządzenie Rady Ministrów przesuwa kolejne pozycje wydatkowe z 1998 r. na 1999 r. Szczególne zdumienie budzi na przykład kolejne przesunięcie wydatków, jeszcze z 1996 r., na finansowanie prac dotyczących strategicznych programów rządowych na potrzeby obronne państwa.</u>
          <u xml:id="u-18.15" who="#PoselHelenaGoralska">Wśród zawartych w projekcie wydatków budżetowych zdumienie wzbudziły wydatki tzw. instytucji pozarządowych, czyli kancelarii i trybunałów. Wszystkie te instytucje zapreliminowały swoje wydatki na niezwykle wysokim poziomie - od 49% realnego wzrostu w Sądzie Najwyższym do ponad 6% wzrostu w Naczelnym Sądzie Administracyjnym i Krajowym Biurze Wyborczym. Wydatki wszystkich tych instytucji komisja budżetowa zmniejszyła.</u>
          <u xml:id="u-18.16" who="#PoselHelenaGoralska">Chciałabym zwrócić uwagę na wydatki Kancelarii Sejmu. Za proponowany nadmierny wzrost wydatków należy winić część posłów, też tych z koalicji, którzy proponowali np. zagraniczne wyjazdowe posiedzenia całych komisji sejmowych. Marszałek nie zaakceptował części tych propozycji, a dalsze ograniczenia wprowadziła komisja budżetowa.</u>
          <u xml:id="u-18.17" who="#PoselHelenaGoralska">Chciałabym dodać, że komisja budżetowa od 1989 r. nie miała żadnego posiedzenia wyjazdowego, ani krajowego, ani zagranicznego. Dopiero w tym roku chcemy mieć jedno wyjazdowe posiedzenie. Chcemy pojechać z naszym przewodniczącym panem Henrykiem Goryszewskim do Rawy Mazowieckiej, aby uczcić 440 rocznicę utworzenia na zamku rawskim skarbu kwarcianego, czyli pieniędzy przeznaczonych na utrzymanie wojska zaciężnego.</u>
          <u xml:id="u-18.18" who="#PoselHelenaGoralska">Drugą grupą wydatków, które zawsze wzbudzają emocje, są nakłady na inwestycje centralne. Jest to temat dyżurny, pojawia się w każdej debacie budżetowej w dwóch wersjach: albo wskazuje się na rozrzutność, nieterminowość realizacji inwestycji i złe wykorzystanie dotacji, albo poszczególni posłowie domagają się większych środków na poszczególne inwestycje.</u>
          <u xml:id="u-18.19" who="#PoselHelenaGoralska">Rok temu też mówiłam z tego miejsca o inwestycjach centralnych i wyraziłam nadzieję, że obecny rząd zapanuje nad tymi wydatkami. Niestety tak się nie stało. Przykłady można by mnożyć, ale podam tylko dwa.</u>
          <u xml:id="u-18.20" who="#PoselHelenaGoralska">Mamy taką inwestycję, jak teatr i filharmonia w Lublinie. Inwestycja ta ma długą historię - rozpoczęto ją w 1974 roku. W ustawie na 1998 r. jej wartość kosztorysowa wynosiła 44 mln zł, a zakończenie planowano na 1999 r. W projekcie budżetu na ten rok wartość kosztorysowa wynosi 155 mln zł, czyli trzykrotnie więcej, a jako rok zakończenia podaje się 2005 r. Raz już mieliśmy podany jako rok zakończenia 2018 r. Czy ktoś jest w stanie coś z tego zrozumieć?</u>
          <u xml:id="u-18.21" who="#PoselHelenaGoralska">Jeszcze jedna inwestycja, jest ona, że tak powiem, prawie moją prywatną sprawą - to szpital wojskowy w Ełku. Powracam do tego co roku, gdy chcę pokazać to, co się dzieje w inwestycjach centralnych. Przypominam, że w Ełku budowany jest równolegle z wojskowym szpital cywilny. Zachodzą niejasne przepływy finansowe między obydwiema inwestycjami. Zgłaszam prywatny wniosek o wykreślenie budowy szpitala wojskowego w Ełku z wykazu inwestycji centralnych i zabranie stamtąd planowanych 7 mln zł. Czy ktoś się zastanowił, kto te szpitale kiedyś będzie utrzymywał?</u>
          <u xml:id="u-18.22" who="#PoselHelenaGoralska">Również w tym przypadku mam nadzieję, że sprawy inwestycji centralnych pomoże nam rozwiązać ustawa o finansach publicznych, która w tej materii zawiera niezłe przepisy, w tym przepis mówiący, że wykorzystanie dotacji niezgodnie z przeznaczeniem wyklucza prawo do ubiegania się o przyznanie dotacji przez kolejne trzy lata.</u>
          <u xml:id="u-18.23" who="#PoselHelenaGoralska">Chciałabym jeszcze powiedzieć o sprawie rezerw celowych, których ilość napiętnował pan poseł Czerniawski. Rzeczywiście, jest ich dużo, bo aż 50, natomiast w ogólnych wydatkach budżetu ich udział zmalał w porównaniu z 1998 r. Co ważniejsze, w ustawie o finansach publicznych, którą tu kilkakrotnie przywoływałam, za którą również pan poseł Czerniawski głosował, umieściliśmy przepis, że zmiana przeznaczenia rezerw celowych jest możliwa wyłącznie za zgodą komisji sejmowej właściwej do spraw budżetu. Uchwalając ustawę o finansach publicznych, za którą głosowała praktycznie również cała opozycja, wywalczyliśmy od rządu prawo kontrolowania wydatków publicznych.</u>
          <u xml:id="u-18.24" who="#PoselHelenaGoralska">Na zakończenie chciałam powiedzieć, że posłowie Klubu Parlamentarnego Unii Wolności nie mogą popierać działań podejmowanych na szkodę państwa. Nasze poparcie dla budżetu uzależniamy od sprowadzenia dochodów i wydatków do poziomu faktycznie możliwego do uzyskania, a więc m.in. od przyjęcia wniosków mniejszości nr 7 i 9. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-18.25" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#WicemarszalekMarekBorowski">Dziękuję pani poseł Góralskiej z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#WicemarszalekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Janusza Dobrosza z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#PoselJanuszDobrosz">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoki Sejmie! Nasza krytyka projektu budżetu w trakcie pierwszego czytania niestety nie znalazła poważnego odzewu w rządzącej koalicji i odzierciedlenia w pracach komisji. Obecna rzeczywistość potwierdziła nasze obawy, dlatego dziś nasze wnioski muszą już iść dalej. W ciągu ostatnich kilku miesięcy nastąpiły bowiem w gospodarce zmiany dezaktualizujące założenia, jakie legły u podstaw projektu tego budżetu, a przecież nie ma nic gorszego, jak przyjmowanie ustawy budżetowej odbiegającej od realiów społeczno-gospodarczych. Polska nie jest krajem, któremu grozi załamanie gospodarki, a krajem, który przeżywa początki tego załamania. Świadczą o tym przede wszystkim wyniki IV kwartału ub. r., one w rzeczywistości są punktem wyjścia do roku 1999. Spadek produkcji przemysłowej, bardzo złe wyniki handlu zagranicznego, pogorszenie wyników finansowych przedsiębiorstw, wzrost bezrobocia i zapasów świadczą o tym, że gospodarka jest już na progu kryzysu i wymaga właściwych do tego stanu instrumentów oddziaływania, a zwłaszcza odpowiedniego budżetu, inaczej skutecznie schłodzonej polskiej gospodarce grozi zamrożenie, co z kolei wpłynie na znaczne podniesienie temperatury społecznej i oby nie doprowadziło do społecznego wrzenia. Istnieją zatem, zdaniem Klubu Parlamentarnego PSL, poważne przesłanki, by ponownie Wysoka Izba przedyskutowała generalne priorytety i założenia budżetu państwa tak, by nie doprowadzić do utrwalenia zjawisk recesyjnych i długofalowego załamania wzrostu, a w konsekwencji - to przecież wyraźnie widać - do kompromitacji ważnych reform społecznych.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#PoselJanuszDobrosz">Od dawna stoimy na stanowisku, że wysokość i trwałość wzrostu gospodarczego to w obecnej sytuacji kraju polska racja stanu. Wysoki wzrost warunkuje bowiem rozwiązywanie najważniejszych problemów społeczno-ekonomicznych państwa i narodu. Dlatego też z uporem będziemy twierdzić, że wzrost produktu krajowego brutto wynoszący za rządów koalicji SLD-PSL ponad 7% to więcej niż 5% planowanych w obecnym budżecie, choć zdajemy sobie jednocześnie sprawę, że są na tej sali twórcy nowej teorii wyższej matematyki, którzy stale twierdzą, że 5 to więcej niż 7, a 7 to więcej niż 10, co nie dotyczy tylko kas chorych. Wic w tym, że w tej epokowej teorii obowiązuje założenie, że to, co wyraża się większą liczbą, a stoi za tym poprzedni rząd i poprzednia koalicja, to mniej, gdy zaś za mniejszą liczbą stoi obecny rząd i koalicja Unii Wolności-AWS, to więcej. No cóż, teoria warta Nagrody Nobla i to nie tylko z nauk ekonomicznych i matematycznych.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#PoselJanuszDobrosz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Z niepokojem obserwujemy przejawy recesji, szybko rosnący deficyt obrotów bieżących bilansu płatniczego przy utrzymującej się silnej presji aprecjacyjnej złotego, związanej z napływem kapitału spekulacyjnego. Może to w 1999 r. jednocześnie pogłębić recesję i pogarszyć bilans handlowy. Dziś ponosimy skutki przedwczesnego zliberalizowania przepływu kapitału, którym w dużej mierze okazał się kapitał spekulacyjny. Z tego punktu widzenia polityka pieniężna i kursowa przestają być skutecznym lekarstwem na recesję i równowagę w handlu zagranicznym. Zdaniem Klubu Parlamentarnego PSL grozi nam sytuacja, w której na zjawiska recesyjne nakładać się może nieskuteczna i niewydolna polityki makroekonomiczna, a więc polityka pieniężna, kursowa i polityka fiskalna. Naszym zdaniem nie ulega wątpliwości, że głównym celem naszej polityki gospodarczej nie może być, jak dotychczas, spadek inflacji, a na czoło musi wysunąć się wzrost gospodarczy. Od dawna uważamy, że w polskich warunkach trwałe załamanie wzrostu musi w efekcie spowodować wzrost deficytu finansów publicznych, a co za tym idzie - wzrost zjawisk nieprzewidywalnych, inflacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#PoselJanuszDobrosz">My, odwrotnie niż rząd, nie przeceniamy znaczenia spadku inflacji w roku 1998, gdyż koszty tego spadku poniosły przede wszystkim setki tysięcy rodzin rolniczych. Ich dochody spadły o 20% w skali tylko jednego roku. A ponadto nadmieniamy, że import dotowany i, co najgorsze, o charakterze konsumpcyjnym pogłębił zdecydowanie deficyt handlu zagranicznego.</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#PoselJanuszDobrosz">W tej sytuacji, biorąc pod uwagę zjawiska recesyjne, niezbędne jest naszym zdaniem inne podejście do popytu wewnętrznego. Kapitalizm jest gospodarką popytową i bez odpowiedniego popytu nie można utrzymać wzrostu gospodarczego. W ostatnim roku nakładały się na siebie spadek popytu zewnętrznego i popytu wewnętrznego; jest to związane ze sławetnym chłodzeniem gospodarki. Załamanie koniunktury wymaga rewizji podejścia zarówno do tak wysokiego popytu wewnętrznego, jak i do wysokości deficytu budżetowego. Konieczny jest zatem odpowiedni, sterowany wzrost popytu, który wcale nie musi przekształcić się w popyt importowy. W zakresie deficytu budżetowego proponujemy manewr w kierunku jego powiększenia o ok. 0,5 PKB, co w obecnej sytuacji jest nie tylko możliwe, ale i konieczne.</u>
          <u xml:id="u-20.5" who="#PoselJanuszDobrosz">Waga zagrożeń i bardzo zła sytuacja w zakresie deficytu handlowego, zwłaszcza z Unią Europejską, upoważnia do negocjacji w sprawie przejściowego przywrócenia na jeden rok podatku importowego w wysokości 2-3%, tym bardziej że jest to zgodne z podpisanymi wcześniej umowami z Unią. Podatek importowy umożliwia jednocześnie ograniczenie wzrostu importu, poprawę koniunktury wewnętrznej i stwarza możliwości zwiększania wydatków na cele rozwojowe. Przejściowe przywrócenie podatku importowego daje dodatkowe środki w wysokości 3-4 mld zł. Ich umiejętne wydatkowanie przynieść może odpowiednie efekty mnożnikowe i w konsekwencji, jeśli chodzi o gospodarkę, powrót do tendencji wzrostowych.</u>
          <u xml:id="u-20.6" who="#PoselJanuszDobrosz">Klub Parlamentarny PSL uważa jednocześnie, że sytuacja w handlu zagranicznym uzasadnia podjęcie kroków służących ograniczeniu silnej presji w kierunku aprecjacji złotego, gdyż aprecjacja wzmaga import i osłabia koniunkturę wewnętrzną oraz zmniejsza opłacalność eksportu. Zdecydowana większość krajów świata stosuje takie ograniczenia, np. w postaci opodatkowania lub ustalania obowiązkowego lokowania kapitału portfelowego na okres półroczny lub dłuższy.</u>
          <u xml:id="u-20.7" who="#PoselJanuszDobrosz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Budżet państwa to nie tylko makroekonomia, cyfry, wskaźniki i symulacje. To losy gospodarki, całych grup społecznych i zawodowych. To możliwości lub brak możliwości rozwoju nauki, kultury, bezpieczeństwa państwa. To wreszcie ramy określające byt milionów Polaków.</u>
          <u xml:id="u-20.8" who="#PoselJanuszDobrosz">Czy ten budżet będzie korzystny dla większości naszych rodaków? Z przykrością trzeba powiedzieć, że nie. Znów dominują filozofia zaciskania pasa i kolejne miraże o lepszym jutrze dla następnych pokoleń. Znów uśmiechnięte, tym razem w hollywoodskim stylu, twarze rządzących i ponure twarze rolników, górników, lekarzy, nauczycieli, pracowników przemysłu lekkiego. Niegdyś składano takie ofiary na ołtarzu budowy socjalizmu, a dziś kapitalizmu, z tą różnicą, że na ołtarzu socjalizmu nie było przynajmniej bezrobotnych.</u>
          <u xml:id="u-20.9" who="#PoselJanuszDobrosz">Jeśli chodzi o analizę sprawozdania Komisji Finansów Publicznych, gdzie znalazły się również godne poparcia poprawki, to mimo wszystko całość mówi sama za siebie. Dramatycznie niskie nakłady na kulturę, zmniejszone o 1/4 dotacje na wydatki rzeczowe dla instytucji o kluczowym znaczeniu dla kultury narodowej to przecież traktowanie tego tak, jakby był to niepotrzebny rządzącym balast i relikt przeszłości. Kuleje oświata, bo przecież i ona musi w perspektywie w myśl liberalnej doktryny być towarem jak każdy inny. Wszystko to prowadzi do jednego - taka jest wola rządzących.</u>
          <u xml:id="u-20.10" who="#PoselJanuszDobrosz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Jestem wrocławianinem i do dziś mam przed oczyma tragiczne obrazy powodzi w 1997 r. Wtedy ówczesna opozycja krytykowała nas, że tak mało środków przeznaczamy na gospodarkę wodną. Inwestycję w tę sferę wynosiły wówczas 210 mln zł. Dziś rząd zaproponował na te cele 30 mln, komisja zmniejszyła do 26, a w ogóle na szeroko pojętą ochronę środowiska nakłady zmniejszono o 40%. Czy to jest odpowiedź i odpowiedzialność za państwo i naród? Czy straszne doświadczenia niczego nas nie nauczyły?</u>
          <u xml:id="u-20.11" who="#PoselJanuszDobrosz">Nam, ludowcom, coraz trudniej mówić o tragicznej sytuacji wsi. Sami mieliśmy niedosyt, jeśli chodzi o nasze działania, lecz mimo to rekrutujący się przecież z obozu solidarnościowego prof. Stelmachowski w swych naukowych publikacjach przyznaje, że z inspiracji PSL znacznie poprawiono sytuację ekonomiczną polskiej wsi. W latach 1993-1996 wprowadzono wiele linii kredytowych, podniesiono opłacalność rolnictwa, chroniono rynek rolny, sukcesywnie wprowadzano instrumenty prawne i ekonomiczne funkcjonujące w Unii Europejskiej. Dziś rząd z roku na rok zmniejsza realne wydatki na rolnictwo, nie reaguje na dramatyczny spadek opłacalności w rolnictwie, obala wszystkie inicjatywy PSL na rzecz rolnictwa, a później cynicznie twierdzi, że to ma służyć jego dobru - kuracja przez odchudzanie. Zaczynamy się poważnie zastanawiać, czy upadek polskiego rolnictwa nie jest wkalkulowany w program globalistów i skrajnych liberałów. Przecież jest ono dla nich główną przeszkodą w realizacji ich ideologii, tak jak dla innych przeszkodą w realizacji ich marksistowskiej ideologii było niegdyś indywidualne rolnictwo.</u>
          <u xml:id="u-20.12" who="#PoselJanuszDobrosz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Reasumując, te wszystkie uwagi zgłoszone przez nasz klub potwierdzają konieczność podjęcia takiej oto decyzji: musimy się jeszcze zastanowić nad szczegółowymi rozwiązaniami zawartymi w tym budżecie. W innym przypadku Polskie Stronnictwo Ludowe nie będzie mogło poprzeć tego budżetu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-20.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#WicemarszalekMarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#WicemarszalekMarekBorowski">Wystąpił pan poseł Janusz Dobrosz z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#WicemarszalekMarekBorowski">Obecnie proszę o zabranie głosu pana posła Dariusza Grabowskiego. Pan poseł Dariusz Grabowski wystąpi w imieniu trzech kół: Naszego Koła, KPN - Ojczyzna i Ruchu Odbudowy Polski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#PoselDariuszGrabowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dwa miesiące temu przystąpiliśmy do pracy nad budżetem na 1999 r. Komisja Finansów Publicznych - mimo że składa się z przedstawicieli i opozycji, i koalicji - pracowała zgodnie i szukała takich rozwiązań, znajdowała czy proponowała rozwiązania, które z jednej strony pozwalały oszczędzać, z drugiej strony pozwalały zwiększyć wpływy do budżetu, a w związku z tym umożliwiały także zwiększenie wydatków. Ta praca, zgodna i rzeczywiście trwająca często od świtu do nocy, zakończyła się kilka dni temu.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#PoselDariuszGrabowski">Mieliśmy nadzieję, że kilka przynajmniej wniosków, które wspólnie sformułowaliśmy, zostanie umieszczonych czy przyjętych przez rząd w budżecie. Stało się inaczej. W ostatniej chwili, jednym krótkim ˝nie˝ wszystkie te propozycje zostały praktycznie odrzucone. Można powiedzieć: taka jest wola rządu, taki jest przywilej władzy. Natomiast z pewnością dla członków komisji, dla posłów, szczególnie z AWS, jest to dobra nauczka: oto ich praca została w taki to właśnie, a nie inny sposób potraktowana. Myślę, że to będzie miało swoje konsekwencje w następnych latach, kiedy trzeba będzie prowadzić prace nad budżetem. Myślę, że te konsekwencje będą widoczne także w tym roku, ponieważ część posłów AWS już dystansuje się od tego budżetu. Z pewnością będzie za nim głosowała, co do tego nie ma wątpliwości, ale związany z tym dylemat moralny czy po prostu swego rodzaju rozdwojenie jaźni będą się pogłębiać. A to niedobrze - niedobrze dlatego, że budżet to podstawowy dokument i źle jest, kiedy nie czuje się, że jest on dziełem wspólnym.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#PoselDariuszGrabowski">Ale jest także drugi powód, w związku z którym trzeba powiedzieć, że źle się stało, iż w pracach nad budżetem nie uwzględniono naszych propozycji. Ten drugi powód to przede wszystkim stan gospodarki w ostatnim kwartale ubiegłego roku. Trzeba przecież pamiętać, że w IV kwartale mieliśmy do czynienia ze spadkiem produkcji, prawdopodobnie ze spadkiem eksportu, ze znacznym spadkiem rentowności większości przedsiębiorstw i banków, ze spadkiem zatrudnienia i ze wzrostem bezrobocia. O tym tutaj mówiono; to są symptomy, które bardzo źle wróżą gospodarce na ten rok. Oby rzeczywiście siła gospodarki była tak duża, by mogła ona samoczynnie wyjść z tego, odwrócić tę bardzo złą tendencję. Sądzę, że to wyjście będzie możliwe, jako że chęć zarabiania i dorabiania się polskich przedsiębiorców jest często niedoceniana. Oni sobie poradzą z tym problemem zwężającego się rynku zbytu, z kwestią opłacalności eksportu, ale poradzą sobie jedynie na swój sposób, mianowicie omijając legalną, oficjalną gospodarkę. A zatem trzeba powiedzieć, że pierwszą i podstawową konsekwencją takiej a nie innej polityki i między innymi takiego a nie innego budżetu będzie powiększanie się szarej, burej, jak ją nazwiemy, strefy gospodarczej i unikanie opodatkowania przez przedsiębiorców. I to jest w związku z tym punkt pierwszy.</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#PoselDariuszGrabowski">Trzeba jednocześnie zwrócić uwagę na to, że ten budżet nie uwzględnia negatywnych tendencji w gospodarce, nie uwzględnia w związku z tym tego, czego można oczekiwać po stronie wpływów. Ten budżet zakłada, że wpływy z VAT wzrosną o ponad 15%, wpływy z podatków osobistych wzrosną o ponad 10%, z akcyzy - o ponad 15%. Już w zeszłym roku ostrzegaliśmy, że to jest nierealne, i rzeczywiście zamiast wzrostu był spadek wpływów z akcyzy, co więcej, sytuacja przemysłu spirytusowego i tytoniowego się pogarsza. Jeśli w tym roku akcyza ma rosnąć, to trzeba sobie otwarcie powiedzieć, że jest to praktycznie wyrok na ten przemysł.</u>
          <u xml:id="u-22.4" who="#PoselDariuszGrabowski">Jeśli chodzi o wpływy z podatków od dochodów osobistych, to jestem skłonny już w tej chwili założyć się, że będą one niższe od zakładanych w budżecie. Co w związku z tym? W związku z tym powstaje wielki problem dochodów budżetu na rok 1999. Ta kwestia - mówiono o tym - będzie prawdopodobnie przedmiotem czy osobnego projektu, czy nowelizacji budżetu, zgłoszonej gdzieś w połowie roku. Ale tu nie o nowelizację chodzi, tu chodzi o pieniądze, o to, skąd je wziąć w tym budżecie. Problem zaostrzy się tym bardziej, że założone wpływy z prywatyzacji w wysokości 6,9 mld zł uważam za bardzo problematyczne. Jeśli tych pieniędzy zabraknie, to wtedy rzeczywiście będziemy mieli dużo dodatkowych kłopotów.</u>
          <u xml:id="u-22.5" who="#PoselDariuszGrabowski">Natomiast jeżeli chodzi o wydatki, to trzeba powiedzieć, że dominują wydatki sztywne. Ten budżet coraz bardziej staje się budżetem sztywnym. Co to znaczy? To znaczy, że państwo wyrzeka się swojej aktywnej roli w gospodarce, wyrzeka się tego, co powinno naprawdę przyjąć - odpowiedzialności za rozwój gospodarczy, za dynamikę rozwoju gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-22.6" who="#PoselDariuszGrabowski">Jak się tego wyrzeka, to najlepiej widać na przykładzie dróg. W przyszłym roku, mimo przecież podatku drogowego nałożonego na benzynę, nie zbudujemy ani jednego kilometra drogi dwupasmowej. Moi państwo, przybędzie pół miliona samochodów, ani jeden natomiast kilometr dróg. To jest dowód, że jeśli się państwo czegoś wyrzeka, to nie będzie ani bezpieczeństwa, ani porządku, ani spełnienia tych wszystkich haseł, o których sobie tak chętnie opowiadamy.</u>
          <u xml:id="u-22.7" who="#PoselDariuszGrabowski">Dlatego patrząc w tych kategoriach na ten budżet, trzeba niestety powiedzieć, że on ma cechy demontażu państwa.</u>
          <u xml:id="u-22.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-22.9" who="#PoselDariuszGrabowski"> Właśnie z tego względu, że tylko państwo, nikt inny, może dźwigać, ponosić ciężar rozbudowy i modernizacji infrastruktury Polski. Polska z tą infrastrukturą, jaką ma w tej chwili, na pewno do Europy nie wejdzie.</u>
          <u xml:id="u-22.10" who="#PoselDariuszGrabowski">Jakie będą konsekwencje tego budżetu dla poszczególnych grup społecznych? Emeryci mogą liczyć na 1-procentowy wzrost swoich dochodów, ale w czerwcu. Od stycznia będą rosły ceny, w czerwcu zaś będzie waloryzacja. Ja już dziś skłonny jestem się założyć, że ceny wzrosną szybciej i koszyk zakupów emerytów będzie wskazywał na to, że ich dochody tak naprawdę realnie spadły. To jest pierwszy widomy i namacalny efekt reformy systemu emerytalnego, którą sobie fundujemy. Te konsekwencje dotyczą przyszłorocznych emerytów, ale co roku będzie coraz gorzej, moi państwo.</u>
          <u xml:id="u-22.11" who="#GlosZSali">(Ładne perspektywy.)</u>
          <u xml:id="u-22.12" who="#PoselDariuszGrabowski">Sprawa druga - sfera budżetowa, wzrost płac o 2%. Przy wyższym od przewidzianego tempie inflacji... Proszę zwrócić uwagę, że inflacja tegoroczna została zduszona, jak tu powiedziano, głównie dzięki spadkowi cen rolnych, ale także dzięki bardzo szczęśliwemu zbiegowi okoliczności, polegającemu na deflacji na rynku surowców w świecie. Jeśli się to nie powtórzy w przyszłym roku - a można liczyć się z tym, że ropa już nie będzie taniała, a zacznie drożeć, i także inne surowce zaczną drożeć - to wtedy może się okazać, i to jest znowu bardzo prawdopodobne, że inflacja będzie wyższa od założonej i wtedy sfera budżetowa nie dostanie swoich 2%; może nawet spodziewać się, że będzie miała niższe płace niż w tym roku. Pracownicy przedsiębiorstw mogą liczyć na wzrost płac pod warunkiem, że wzrośnie sprzedaż w tych przedsiębiorstwach. Tymczasem polityka schładzania gospodarki i spadku opłacalności eksportu temu przeczy. A zatem w przedsiębiorstwach prywatnych trudno oczekiwać, żeby płace wzrosły. Co do opłacalności dla przedsiębiorców i dla banków, to już jest widoczne, że rentowność banków polskich spada z dnia na dzień. Jednocześnie Narodowy Bank Polski na przyszły rok zaostrza jednak politykę, np. jeśli chodzi o rezerwę obowiązkową. To będzie skutkowało kolejnym spadkiem rentowności banków. Kto w związku z tym zyska? Stracą na pewno rolnicy, i to po raz kolejny; nie będę tego tematu rozwijał, bo został on tu jasno przedstawiony. Nie zyska nikt, być może poza kapitałem spekulacyjnym. I to jest dowodem, że kontynuujemy bardzo złą, by nie powiedzieć: zgubną, politykę gospodarczą.</u>
          <u xml:id="u-22.13" who="#PoselDariuszGrabowski">Fundujemy sobie na przyszły rok...</u>
          <u xml:id="u-22.14" who="#PoselAnnaBankowska">(Na ten rok.)</u>
          <u xml:id="u-22.15" who="#PoselDariuszGrabowski">...trzy reformy: reformę służby zdrowia, reformę administracyjną i reformę ubezpieczeń społecznych. Reforma służby zdrowia - trzeba sobie to otwarcie powiedzieć - prowadzi nieuchronnie do przerzucenia kosztów ochrony zdrowia na obywatela, a w konsekwencji do prywatyzacji majątku służby zdrowia. To będzie podstawowy, a być może i zamierzony skutek, o którym się póki co nie mówi. Jeśli chodzi o reformę administracyjną, na pewno - dzisiaj już to wyraźnie widać - powiatów jest za dużo. Powiaty te nie będą funkcjonowały. Będą one jednocześnie miejscem, w którym będą trwonione pieniądze. Ta reforma wymaga już w tej chwili przemyślenia i zmian. Co do kwestii reformy systemu ubezpieczeń emerytalnych - moi państwo, w przyszłym roku na ten system potrzeba 4 mld zł z prywatyzacji. W roku następnym to będzie nie 4, a pewnie 6 mld zł, także z prywatyzacji. Powiedzmy sobie otwarcie, prywatyzacja to nie jest źródło bez dna. Ono wyschnie szybciej, niż się tego oczekuje. Radziłbym już w tej chwili się zastanowić, z czego będą finansowane braki w systemie emerytalnym w latach następnych.</u>
          <u xml:id="u-22.16" who="#PoselDariuszGrabowski">Na zakończenie kilka uwag o polityce Narodowego Banku Polskiego. Ta polityka, ograniczająca inflację, skutkuje przede wszystkim zadłużaniem się przedsiębiorstw za granicą i spadkiem rentowności banków. My ciągle nie mówimy o tym, jak wielka jest skala zadłużenia przedsiębiorstw za granicą, a ta kwestia będzie coraz wyraźniej dawała o sobie znać w rentowności przedsiębiorstw, w pochodzących od nich wpływach podatkowych do budżetu, a wreszcie w pewnym momencie, kiedy przedsiębiorstwa te nie będą mogły płacić, w ich upadku czy przejmowaniu ich przez kapitał zagraniczny.</u>
          <u xml:id="u-22.17" who="#PoselDariuszGrabowski">Wreszcie sprawa ostatnia, to jest sprawa bilansu handlu zagranicznego. Ten bilans już w tej chwili jest dramatyczny. Podejrzewam, że jest on o wiele gorszy, niż to przedstawiają statystyki. Tak naprawdę dziurę w bilansie handlu zagranicznego łata w tej chwili praca na czarno milionów polskich obywateli. Wraca teraz ze zdwojoną siłą - kiedyś wydawało nam się, że już nie wróci - to poczucie, że można zarobić tylko wyjeżdżając i pracując na czarno. Taki model gospodarki my sobie po prostu fundujemy. I to jest sposób na ratowanie naszego bilansu handlu zagranicznego. Ale to nie jest dobry sposób, moi państwo, i proszę nie mieć nadziei, że w ten sposób uda się długo funkcjonować. Dlatego trzeba wrócić do sprawy zasadniczej, co do której nie dostaliśmy odpowiedzi. Pytanie brzmi: Gdzie jest lokowana polska rezerwa dewizowa, te dziesiątki miliardów dolarów? Gdzie są odsetki od tych pieniędzy?</u>
          <u xml:id="u-22.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-22.19" who="#PoselDariuszGrabowski"> Kto tym operuje? </u>
          <u xml:id="u-22.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-22.21" who="#PoselDariuszGrabowski"> Dlaczego do dnia dzisiejszego nikt o tym nie powiedział ani słowa? To jest tym bardziej ważne, że wchodzimy w okres spłaty zadłużenia. Będziemy spłacać coraz większe raty kapitałowe i trzeba na to znaleźć środki. Jeśli nie, to trzeba sobie otwarcie powiedzieć, że nie jesteśmy w stanie spłacić tego zadłużenia i ta pętla zaciśnie się ponownie.</u>
          <u xml:id="u-22.22" who="#PoselDariuszGrabowski">W związku z tym jedna uwaga. Należy być prawie pewnym, że w przyszłym roku koszty obsługi zadłużenia zagranicznego, a tym bardziej krajowego będą znacznie niższe od założonych w budżecie. To są prawdziwe pieniądze. Te pieniądze mogą i powinny być mądrze wydatkowane zarówno na nakłady infrastrukturalne, na rolnictwo, jak i na wsparcie reform, które zostały rozpoczęte. Jest tylko pytanie: Czy rzeczywiście jest taka wola? Bo może się okazać, że zostaną one spożytkowane tylko w jednym celu, na przykład przy braku środków z prywatyzacji na uzupełnienie funduszów emerytalnych. Ale to byłoby najgorsze rozwiązanie, które można znaleźć. Dlatego chciałbym, aby ta sprawa została jeszcze raz poważnie rozpatrzona.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#WicemarszalekMarekBorowski">Panie pośle, czas minął dość dawno temu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#PoselDariuszGrabowski">Kończę. Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#PoselDariuszGrabowski">Na zakończenie trzeba powiedzieć jasno: Polska potrzebuje zupełnie innego budżetu. Polska potrzebuje zupełnie innej filozofii gospodarczej. To nie może być filozofia wycofywania się państwa z gospodarki. To nie może być polityka ograniczania budżetu, bo nikt, tylko państwo, nikt, tylko rosnący budżet, nie może pomóc nam wszystkim w rozwoju i w wejściu do Europy. Dlatego żadne z naszych ugrupowań, ani Konfederacja Polski Niepodległej - Ojczyzna, ani ˝Nasze Koło˝, ani Ruch Odbudowy Polski, tego budżetu poprzeć nie może. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#WicemarszalekMarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#WicemarszalekMarekBorowski">Proszę obecnie o zabranie głosu panią poseł Ewę Tomaszewską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#PoselEwaTomaszewska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zamiar odnieść się przede wszystkim do dwóch kwestii regulowanych przez ustawę budżetową. Pierwsza to problem prewencji przedrentowej. Działanie to, polegające na rehabilitacji zdrowotnej i zawodowej, ma na celu przywrócenie możliwości powrotu do pracy osobie, która w wyniku choroby lub w wypadku utraciła zdolność zarobkowania.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#PoselEwaTomaszewska">Zmniejszenie przez Komisję Finansów Publicznych kwoty 59,5 mln zł, przeznaczonej na ten cel, zawartej w art. 30 przedłożenia rządowego, do kwoty 10 mln zł, zapisanej w art. 29 projektu ustawy budżetowej załączonego do sprawozdania komisji, nie tylko zmniejsza szanse wielu obywateli naszego kraju na w pełni samodzielne ekonomicznie uczestniczenie w życiu społecznym. Naraża nas też na inne wyższe koszty.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#PoselEwaTomaszewska">Pragnę przypomnieć, że na rehabilitację leczniczą skierowano w 1996 r. 8785 osób, w roku 1997 - 15 158 osób. Na rok 1998 przewidywano rehabilitację około 30 tys. osób. Spośród rehabilitowanych zdolność do pracy odzyskało w roku 1996 około 74%, w roku 1997 około 86%, w roku 1998 w trzech kwartałach około 86% ubezpieczonych.</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#PoselEwaTomaszewska">Ponieważ nie mówimy tu o polityce społecznej państwa, lecz o ustawie budżetowej, pozwolę sobie zwrócić uwagę na fakt, że działania rehabilitacyjne skutkują oszczędnościami budżetowymi, albowiem przywracanie ubezpieczonym możliwości zarobkowania obniża kwoty wypłacane na zasiłki chorobowe i świadczenia rentowe, będące świadczeniami długookresowymi, a więc mającymi wpływ na poziom wydatków nie tylko w jednej ustawie budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-26.4" who="#PoselEwaTomaszewska">Na rok bieżący rząd zaplanował podjęcie działań rehabilitacyjnych wobec 35 tys. ubezpieczonych i skrupulatnie obliczył ich koszty, podając je w projekcie ustawy budżetowej. Realizacja tego zadania oznacza nie tylko wydatek na rehabilitację w wysokości wskazanej w art. 30 przedłożenia rządowego. Oznacza też stosowną, znacznie wyższą redukcję wydatków na świadczenia. Ten skutek również został uwzględniony przy szacowaniu wydatków z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Tak więc ograniczenie środków na rehabilitację jest nie tylko działaniem szkodliwym dla osób poszkodowanych w wypadkach i w wyniku różnego rodzaju schorzeń, ale jest też niesłuszne ze względu na kondycję finansów publicznych. Zwracam uwagę, że obniżeniu środków na rehabilitację nie towarzyszyło odpowiednie podwyższenie środków na świadczenia rentowe i na zasiłki chorobowe, choć wydatki te trzeba sfinansować na mocy ustaw regulujących funkcjonowanie systemu ubezpieczeń społecznych. A wynikną takie potrzeby, jeżeli rzeczywiście dojdzie do obcięcia tych kwot, dlatego że trzeba będzie to sfinansować, a to spowoduje wzrost wydatków w zakresie Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a więc naruszenie ustawy budżetowej, jeśli nie zostanie w niej przewidziany wzrost tych kosztów. I będzie to kwota wyższa niż kwota przeznaczona na rehabilitację.</u>
          <u xml:id="u-26.5" who="#PoselEwaTomaszewska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Złożyłam poprawkę z wnioskiem o przywrócenie w tej kwestii zapisu z przedłożenia rządowego.</u>
          <u xml:id="u-26.6" who="#PoselEwaTomaszewska">Panie Marszałku! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Drugą kwestią, do której chciałabym się ustosunkować, jest problem płac pracowników sfery budżetowej. Zapisy ustawy proponowane przez rząd i zaakceptowane przez komisję oznaczają kontynuację polityki degradacji płac pracowników tej sfery w stosunku do innych grup pracowniczych. Skutkuje to ucieczkę na powszechny rynek pracy pracowników nauki, kultury, administracji państwowej. Problem zaniżenia poziomu płac dotyczy również przesuniętych obecnie do samorządów pracowników oświaty, a także pracowników ochrony zdrowia przesuniętych do systemu ubezpieczeniowego. W szkolnictwie wyższym i w urzędach państwowych, szczególnie wykonujących prace badawcze, prowadzących laboratoria, od paru lat widoczna jest luka pokoleniowa. W przeciwieństwie do wpływowej grupy finansistów nie uważam, że środki przeznaczone na rozwój nauki są wydatkami na konsumpcję. Jest to inwestycja w przyszłość, w tym w podwyższenie naszych szans w konkurencji międzynarodowej na polu gospodarczym. Brak kompetencji wśród urzędników państwowych oznacza gorzej zarządzane państwo, również gorsze gospodarowanie finansami publicznymi, a więc tu też ta luka pokoleniowa, te trudności w uzyskaniu pracowników o wysokich kwalifikacjach są na niekorzyść funkcjonowania państwa. Tak więc ograniczenie środków na wynagrodzenia w tej sferze będzie oznaczać wyższe wydatki w innych pozycjach. Polityka w tym zakresie musi ulec zmianie. Kategorycznie opowiadam się przeciw wnioskowi mniejszości nr 2 obniżającemu środki przeznaczone na podwyżkę płac w sferze budżetowej. Przeznaczenie tych środków na przyspieszenie waloryzacji, a zarazem realne podwyższenie jej o pół procenta, z 2 do 2,5%, było jakimś sygnałem, że rozwiązanie tego problemu w przyszłości nastąpi. Skreślenie tego zapisu w ustawie budżetowej byłoby bardzo złym znakiem dla pracowników sfery budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-26.7" who="#PoselEwaTomaszewska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chcę wyrazić zadowolenie, że Komisja Finansów Publicznych zwróciła uwagę na szczególnie niskie dochody ludności wiejskiej i że potraktowała priorytetowo wydatki na rolnictwo i na edukację. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-26.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#WicemarszalekMarekBorowski">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#WicemarszalekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu panią poseł Annę Bańkowską z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#PoselAnnaBankowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Debata budżetowa co roku zmusza do refleksji nad tym, co z tych wielkich liczb, które były tak skrupulatnie przytaczane, prognoz i założeń będzie wynikało dobrego i złego dla obywateli naszego kraju.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#PoselAnnaBankowska">Myślę, że powinniśmy również dziś zadać sobie pytanie, czy ten budżet ma służyć pomyślności i dobremu samopoczuciu rządzących, czy też satysfakcji i poczuciu bezpieczeństwa obywateli. Najlepiej by było, gdyby jedni i drudzy z budżetu i ze zmian w Polsce czerpali satysfakcję i dobro.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#PoselAnnaBankowska">Jednak wczytując się w sprawozdanie komisji, można powiedzieć, że jest to nierealne. Wystarczyło posłuchać sprawozdania pana posła Goryszewskiego, żeby wpaść w sceptycyzm co do takiego usytuowania efektów płynących z tego budżetu. Jest to również moment, żeby klasa polityczna przestała słuchać radia, oglądać telewizję, czytać gazety głównie po to, by epatować się własnymi wypowiedziami, ale zwróciła uwagę na opinię obywateli wyrażane tak licznie. O czym mówi się dziś w tej nowej Polsce, którą zapowiadał nam premier Buzek i w której mieliśmy obudzić się w dniu 1 stycznia? O czym mówi się w polskich domach, szpitalach, domach opieki społecznej, pociągach i autobusach, kolejkach po zasiłek, ogonkach do apteki i przychodniach lekarskich, w restrukturyzowanych urzędach administracji państwowej? Główne tematy to ocena nowej Polski. To znaczy, co zrobić, żeby znaleźć właściwego lekarza, właściwą kasę chorych, mieć receptę, którą zrealizuje apteka, mieć pieniądze na wykupienie lekarstw, odnaleźć urząd, w którym trzeba załatwić swoją życiową sprawę, z czego żyć, za co płacić rosnący czynsz mieszkaniowy, jak podołać podwyżkom, które zalały nas od 1 stycznia. Przypomnę, że od 1 stycznia średnio o 9,81% wzrosły ceny kolejowych biletów jednorazowych, biletów imiennych dla osób dojeżdżających do pracy o 11%, o 7,5% wzrosły ceny biletów PKS. Cena ciepła w ciągu roku ma wzrosnąć o 15%, energii elektrycznej o 11%, a dla gospodarstw domowych o 13%. Leki zdrożeją o 10%, benzyna 6 gr na litrze, a urzędowe ceny gazu wzrosną o 9%. Zapowiadane są równiewż dalsze podwyżki. Jeżeli chodzi o telekomunikację, to za każde 3 minuty rozpoczętego połączenia miejscowego i strefowego zapłacimy 26 gr plus VAT. Do tego dochodzą wczorajsze informacje o wzroście opłat pocztowych. Daruję sobie wzrost cen alkoholu, piwa, tytoniu, bo bez tego można żyć, ale bez dachu nad głową, prądu, gazu i leków żyć się po prostu nie da.</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#PoselAnnaBankowska">Jeszcze kilka lat temu, powiem skrupulatnie, półtora roku temu w takiej sytuacji mielibyśmy bardzo jednolity donośny głos płynący ze strony dzisiaj rządzących, głos domagający się szczegółowego programu osłonowego. A dziś?</u>
          <u xml:id="u-28.4" who="#PoselAnnaBankowska">Spójrzcie państwo na materiały budżetowe ministra pracy i polityki socjalnej. Co w nich mamy? Na temat działań osłonowych - nic. Jest tam tylko jedna zapowiedź, że monitorowane będą świadczenia przyznawane w ramach osłony związanej z uwolnieniem cen energii, jeżeli w rezerwie celowej zaplanowane zostaną środki na ten cel. A w rezerwie celowej tych środków znaleźć nie można. Natomiast co łatwo znaleźć w rezerwie celowej? 18 400 tys. zł na propagowanie reformy ubezpieczeń społecznych, 13,5 mln zł na ustanowienie Urzędu Nadzoru Ubezpieczeń Zdrowotnych, 29 mln zł na wzmocnienie kondycji finansowej polskiej dyplomacji, prawie 30 mln zł na referenda krajowe i wybory uzupełniające, 7 mln zł na pomoc techniczną dla państw w okresie transformacji i 277,4 mln zł, czyli prawie 2,8 bln starych złotych na zobowiązania skarbu państwa, w tym na odszkodowania niesłusznie represjonowanych na rzecz niepodległości państwa polskiego oraz wypłatę z tytułu orzeczeń wydanych przez społeczną komisję rewindykacyjną. Ta ostatnia kwota jest 5,5 razy większa od tego, co zamierza się przez cały rok przeznaczyć na pomoc kobietom w ciąży. Jest prawie czterokrotnie wyższa od środków przeznaczonych na dożywianie uczniów w Polsce. Budżet, przy tak drastycznym wzroście kosztów utrzymania, emerytom gwarantuje 1-procentowy realny wzrost świadczeń, i to dopiero od czerwca. Oznacza to, że rodzina emerycka będzie musiała sfinansować półroczne wzrosty kosztów utrzymania z dzisiejszych, a więc niewysokich świadczeń. Oznacza to również, iż świadczenia emerytalne rosnąć będą najwolniej od 1993 r., bo wcześniej spadały. Nigdy emerytom w Polsce się nie przelewało. Oczekiwali więcej nawet wtedy, gdy za rządów SLD-PSL świadczenia emerytalne rosły średnio realnie o ponad 3%. Przypomnę: w 1994 r. - o 3,6%, w 1995 r. - 3,2%, w 1996 r. - 2,5%. Emeryci oczekiwali więcej nawet niż w roku 1997, kiedy za rządów SLD-PSL realnie świadczenia emerytalne wzrosły o 4,9%. Co zatem mają zrobić emeryckie rodziny w tym roku, gdy tak znaczny wzrost kosztów utrzymania zderzy się z zaledwie 1-procentowym realnym wzrostem świadczeń?</u>
          <u xml:id="u-28.5" who="#PoselMarekWagner">(Siąść i płakać.)</u>
          <u xml:id="u-28.6" who="#PoselAnnaBankowska">A przecież zlikwidowano od 1 stycznia zielone recepty, które były istotnym odciążeniem dla budżetów osób stale chorujących, w tym szczególnie emerytów i rencistów.</u>
          <u xml:id="u-28.7" who="#PoselAnnaBankowska">SLD zadaje sobie dziś pytanie: Jak podołają wyzwaniom tego budżetu rodziny najgorzej sytuowane? Ich krąg wszak się poszerza - mówił o tym również pan przewodniczący Goryszewski - i zwiększy się jeszcze w sytuacji utraty zdrowia przez członka rodziny, kiedy trzeba będzie dopłacić do usług medycznych niezbędnych, a rzekomo ponadstandardowych, których nie sfinansuje kasa chorych. Czym zapłacą za usługi stomatologiczne, kiedy kasy chorych nie podpisują jakichkolwiek umów na dopłaty do najzwyklejszych czynności stomatologicznych? Za co wykupią drogie, lecz niezbędne leki? Jest to dramat. Do tej pory wiele z tych rodzin było wspieranych przez pomoc społeczną. Natomiast w budżecie na 1999 r. spada realna wartość nakładów na pomoc społeczną ogółem, w tym szczególnie drastycznie maleją środki na zasiłki i pomoc w naturze. Według szacunków Ministerstwa Pracy i Polityki Socjalnej zasiłkami okresowymi objętych zostanie w ramach budżetu dziś dyskutowanego - chcę to wyraźnie w imieniu SLD podkreślić - maksymalnie 297 tys. osób, a w 1998 r., który nie był najlepszy w tej dziedzinie, szacowano tę liczbę na ponad 959 tys. przypadków, a więc ponad 3 razy mniej polskich rodzin otrzyma wsparcie finansowe w postaci zasiłku okresowego, którego częstotliwość ustalania wyszacowano raz na cztery i pół miesiąca, i to w wysokości niższej niż 200 zł. Dlatego też zgłaszam poprawkę, aby w części 83 dział 97 rozdział 9718 pozycja 39: Zasiłki z pomocy społecznej wpisać zamiast 358 mln kwotę 519 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-28.8" who="#PoselAnnaBankowska">Również realnie maleją nakłady na środki na realizację programu ograniczenia ubóstwa wśród dzieci i młodzieży oraz na stypendia dla uczniów szczególnie uzdolnionych. Żeby ta kwota była realnie porównywalna tylko z poziomem 1998 r., musi nastąpić jej waloryzacja. Zgłaszam, panie marszałku, poprawkę, aby zwiększyć środki w części 83 dział 97 rozdział 9718 pozycja 15: Rezerwa celowa - środki na realizację programu ograniczania ubóstwa wśród dzieci i młodzieży oraz na stypendia dla uczniów szczególnie uzdolnionych - proponuję, aby kwotę 56 600 tys. zł zastąpić kwotą 59 267 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-28.9" who="#PoselAnnaBankowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Czy można zatem uznać, że budżet 1999 r. realizuje choć w minimalnym stopniu zasadę troski o polską rodzinę i daje szansę wszystkim na spokojną przyszłość? SLD jest przekonane, że nie. Nie możemy akceptować budżetu, który zakłada obniżkę nakładów na cele społeczne w stosunku do 1998 r., roku, który i tak pod tym względem był niedoskonały. A zatem hasła wyborcze AWS - troski o polską rodzinę - pozostają hasłami. I to musi niepokoić.</u>
          <u xml:id="u-28.10" who="#PoselAnnaBankowska">Wysoka Izbo! Również w niekorzystnej sytuacji dochodowej znajdą się pracownicy sfery budżetowej. Oni nic ponad 2-procentowy realny wzrost płac z tych reform i z tego budżetu mieć nie będą. No, może poza większą niepewnością jutra.</u>
          <u xml:id="u-28.11" who="#PoselAnnaBankowska">Nie mogą również satysfakcjonować założenia budżetu dotyczące pomocy osobom bezrobotnym. Nie znajdują bowiem w budżecie odzwierciedlenia żadne środki ani deklaracje dotyczące tworzenia nowych miejsc pracy. Nawet nie wiadomo, jak szacuje się liczbę bezrobotnych uprawnionych do zasiłku, choć wiadomo, że środków wystarczy zaledwie dla 478 tys. osób.</u>
          <u xml:id="u-28.12" who="#PoselAnnaBankowska">Brakuje również środków na rehabilitację i prewencję rentową, która pozwala osobom chorym uzyskać zdolność do pracy, a Funduszowi Ubezpieczeń Społecznych zaoszczędzić pieniądze na renty i na świadczenia z tytułu choroby. Solidaryzuję się tutaj z wnioskiem mniejszości nr 5 i z całą wypowiedzią pani poseł Tomaszewskiej, nie będę już więc tego argumentować, powiem tylko, że jeśli przyjmiemy propozycję Komisji Finansów Publicznych minimalizującą nakłady na rehabilitację i prewencję rentową z 59,5 mln zł do 10 mln zł, to te pieniądze w całości pójdą tylko i wyłącznie na rekompensaty z racji zerwanych umów z ośrodkami rehabilitacyjnymi. I na skutek tego bezwzględnie przekroczy się limit wydatków na renty planowane i na świadczenia z tytułu choroby.</u>
          <u xml:id="u-28.13" who="#PoselAnnaBankowska">Dlatego pozwolę sobie, ze względu na to, że we wniosku mniejszości nie ma wskazanego źródła finansowania, zgłosić poprawkę, która w art. 29 zwiększa kwotę o 49,5 mln zł, czyli do sumy 59,5 mln zł, zgodnie z projektem rządowym. Źródło pokrycia - część 44 dział 94 rozdział 9491: Obsługa skarbowych papierów wartościowych i kredytów, które zmniejsza się o sumę 49,5 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-28.14" who="#PoselAnnaBankowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Czas nie pozwala na analizę wielu kwestii związanych z polityką społeczną i socjalną państwa. O innych zagadnieniach, które nękają posłów Sojuszu Lewicy Demokratycznej, jak pomoc dla bezdomnych, zasiłki na czynsze mieszkaniowe, brak środków na budownictwo komunalne, niedostateczne nakłady na administrację samorządową, zobowiązaną do realizacji zadań socjalnych, powiedzą moi klubowi koledzy. Ale już nawet tylko uwzględniając te kwestie, których dotknęłam, stwierdzić można, iż budżet ten, jeśli zostanie przyjęty w kształcie zaproponowanym przez Komisję Finansów Publicznych, będzie, w moim przekonaniu, budżetem, który da satysfakcję wyłącznie ekipie rządzącej, a nie tym, wobec których państwo funkcję służebną musi pełnić, czyli Polkom i Polakom. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-28.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#WicemarszalekMarekBorowski">Dziękuję pani poseł Bańkowskiej z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#WicemarszalekMarekBorowski">Obecnie zabierze głos pani poseł Joanna Staręga-Piasek z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#PoselJoannaStaregaPiasek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dla Komisji Polityki Społecznej wszystkie prace nad budżetem są zawsze ogromnym i trudnym problemem, czego zresztą dowód dawały wystąpienia przede mną, myślenie bowiem i funkcjonowanie członków Komisji Polityki Społecznej oscyluje między dostrzeganiem różnego rodzaju potrzeb i niedostatków finansowych a pewnego typu, szczególnie jeśli chodzi o doświadczonych posłów, poczuciem odpowiedzialności związanym ze świadomością, że budżet ma określoną pojemność, poza którą bardzo trudno wyjść, a czasami jest to wręcz niemożliwe. W związku z tym poważne prace nad budżetem w Komisji Polityki Społecznej obejmowały dwa rodzaje wniosków. Jedne wnioski, zresztą w mniejszości, dotyczyły podniesienia wydatków na wiele różnych zadań z zakresu polityki społecznej, inne wnioski, nie mniej ważne z punktu widzenia funkcjonowania państwa, dotyczyły przesunięć wewnętrznych w obrębie przyznanych środków. Jest to szczególnie ważne w tym roku, gdyż, w związku z wejściem w życie reformy administracji państwowej, zaszły zmiany w zakresie kompetencji. Stąd też cztery wnioski, które chciałabym złożyć, koncentrują się głównie na sprawach wynikających ze zmian kompetencji, nie powodując w konsekwencji zwiększenia wydatków.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#PoselJoannaStaregaPiasek">Pierwszy wniosek dotyczy zwiększenia budżetów wojewodów przeznaczonych dla zespołów ds. orzekania o stopniu niepełnosprawności, tj. na orzecznictwo pozarentowe, co ma być realizowane w powiecie jako zadanie administracji rządowej. Chodzi o to, ażeby kwotę ze środków przewidzianych na wojewódzkie ośrodki zatrudnienia i rehabilitacji osób niepełnosprawnych, które dotychczas realizowały to zadanie, przenieść do budżetów pomocy społecznej, realizowanej przez powiatowe centrum pomocy rodzinie. Szczegółowy zapis i podział tych środków przedstawiam we wniosku, który złożę panu marszałkowi.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#PoselJoannaStaregaPiasek">Drugi wniosek dotyczy przeniesienia kwoty 392 111 tys. zł z działu 79 do działu 86, czyli z działu: Ministerstwo Edukacji Narodowej do działu: Pomoc społeczna na jednostki opiekuńczo-wychowawcze. Jednostki opiekuńczo-wychowawcze należą w tej chwili do zadań powiatów i jest to realizowane również przez powiatowe centrum pomocy rodzinie. Dotyczy to głównie zadań związanych z domami dziecka i innymi ośrodkami opiekuńczymi. Również w załączeniu przedstawiam szczegółowe propozycje zapisu.</u>
          <u xml:id="u-30.3" who="#PoselJoannaStaregaPiasek">Trzeci wniosek - to sprawa prostsza w zapisie, ale, moim zdaniem, poważniejsza w sensie merytorycznym. W budżecie Ministerstwa Pracy i Polityki Socjalnej znalazła się kwota 5 256 tys. zł na wspieranie działalności organizacji pozarządowych w zakresie pomocy społecznej. Moja propozycja dotyczy tego, aby te środki były przekazane samorządowi wojewódzkiemu - również na wspieranie organizacji pozarządowych. Ostatnie wydarzenia umocniły mnie w przekonaniu, był to bowiem mój wniosek w czasie dyskusji w Komisji Polityki Społecznej, iż środki te będą znacznie lepiej wydawane przez samorząd wojewódzki niż przez ministerstwo pracy. Z dużym zdziwieniem odnotowałam fakt natychmiastowego przekazania 5 mln zł, w jednej transzy, organizacjom pozarządowym przy okazji mrozów na wspieranie bezdomnych. Po paru dniach, może nie tyle za wstawiennictwem ministra, przyszła odwilż - i już nie bardzo wiadomo, w jaki sposób środki te są rozdzielane. I wielka akcja pod tytułem - przekazać środki poza kontrolą. My w Komisji Polityki Społecznej wiemy, w jaki sposób Monar nie jest w stanie rozliczyć się z przekazywanych środków. W związku z tym wydaje mi się, że poszczególne samorządy wojewódzkie będą zarówno umiały przewidzieć pojawienie się zimy, jak i sytuację bezdomnych, i tę kwestię nieco inaczej rozwiązać. Wielokrotnie słyszymy o marnotrawstwie środków w ramach pomocy społecznej czy opieki społecznej - tak się ten dział nazywa. Postrzegam tutaj ogromne marnotrawstwo i lekkie podejście do dosyć dużej kwoty. Proponuję zatem, aby szczegółowo zapisać, by tymi środkami dysponował samorząd wojewódzki.</u>
          <u xml:id="u-30.4" who="#PoselJoannaStaregaPiasek">Czwarta poprawka wiąże się z ustawą z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Wprowadzone zostały zmiany do ustawy o zasiłkach rodzinnych i pielęgnacyjnych, rozszerzające zakres tej ustawy również o zasiłki wychowawcze. Dotychczas środki pochodziły z ZUS. Zgodnie z wprowadzonymi zmianami zasiłki wychowawcze mają być finansowane z budżetu państwa. W związku z tym istnieje konieczność nieuwzględniania zasiłków wychowawczych w planie finansowym Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i dokonania zmian w projekcie planu na 1999 r., polegających na przesunięciu z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wydatków na zasiłki wychowawcze w kwocie 555 650 tys. zł do wydatków na zasiłki rodzinne, pielęgnacyjne i wychowawcze - do części 59: Opieka społeczna. To są zmiany wynikające z ustawy, którą przyjęliśmy w grudniu, pozwalające na to, by zasiłki wychowawcze były wypłacane z budżetu państwa. Jest delegacja dla ministra pracy, który ma przygotować tryb i sposób wypłacania tych zasiłków. Niemniej one muszą się znaleźć w tym miejscu. Dotychczasową nazwę rozdziału: Zasiłki rodzinne i pielęgnacyjne, należy zastąpić nazwą: Zasiłki rodzinne, pielęgnacyjne i wychowawcze.</u>
          <u xml:id="u-30.5" who="#PoselJoannaStaregaPiasek">Zwracam się do Wysokiej Izby, ażeby raczyła przyjąć te poprawki, po pozytywnej rekomendacji Komisji Finansów Publicznych, które - jeszcze raz powtarzam - ułatwią funkcjonowanie powiatom, starostom. Porządkują one tę ostatnią ustawę, o której mówiłam. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Franciszek Jerzy Stefaniuk)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani posłance.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Mirosława Pietrewicza z Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#PoselMiroslawPietrewicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przez cały ubiegły rok minister finansów mówił o zmniejszaniu podatków, o ograniczaniu roli państwa i innych zmianach prowadzących do zmniejszenia dochodów publicznych, w tym budżetu państwa. Dzisiaj, przy okazji rozpatrywania budżetu na rok 1999, okazuje się, że wielkość uzyskiwanych dochodów, nawet bez dodatkowego ich ograniczania, nie pozwala na zaspokojenie pilnych potrzeb społecznych. Owocuje tak bowiem polityka schładzania gospodarki prowadzona przez obecny rząd w 1998 r. Powoduje ona zmniejszanie tempa wzrostu i spadek rentowności przedsiębiorstw - stanowiących dwie podstawy dynamiki dochodów budżetowych. Rząd drastycznie redukuje więc zakres i poziom finansowania bardzo ważnych i pilnych potrzeb, na przykład dotyczących rolnictwa. Nie jest w stanie zapewnić nawet sfinansowania potrzeb uznanych przez siebie za priorytetowe, jak choćby związane z członkostwem Polski w NATO. Nie dostrzega w ogóle konieczności poprawy sytuacji w ważnych i zaniedbanych dziedzinach życia, określanych mianem sfery budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#PoselMiroslawPietrewicz">Wysoka Izbo! Rząd nie chce uznać, że nie tylko dostęp do chleba, ale także i do kultury, stanowi kryterium prawidłowego funkcjonowania społeczeństwa demokratycznego, któremu nie są obce idee sprawiedliwości społecznej. Nie można tego celu osiągnąć, jeśli nie stworzy się młodzieży realnych szans dostępu do oświaty na poziomie ponadpodstawowym. Dzisiaj takich szans znaczna część polskiej młodzieży nie ma ze względu na ubóstwo ich rodzin. Jeśli nie jest możliwe stworzenie w krótkim czasie warunków poprawy bytu rodzinom ubogim, to jest możliwe stworzenie systemu pomocy kierowanej do młodych ludzi, najbardziej tej pomocy potrzebujących.</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#PoselMiroslawPietrewicz">Sądzę, iż jest to jedno z podstawowych zadań państwa realizującego konstytucyjną zasadę ustrojową - społecznej gospodarki rynkowej. Niestety w rządowym projekcie ustawy budżetowej na rok 1999 nie znajduję znaczącego kroku w tym kierunku i to pomimo to, że w 1998 r. pogłębiły się różnice w poziomie dochodów i rozszerzyła się strefa ubóstwa, zwłaszcza w rodzinach utrzymujących się z pracy w rolnictwie. To głównie do dzieci z tych rodzin powinna być skierowana pomoc publiczna, stwarzająca szanse na podjęcie i uzyskanie wykształcenia, a potem pracy poza rolnictwem. W ten sposób trzeba stworzyć młodym ludziom warunki do wyrwania się z zaklętego kręgu ubóstwa i to już teraz, nie czekając na pozytywne rezultaty reform za wiele lat. Dlatego też apeluję do pań i panów posłów o poparcie wniosku mniejszości nr 18, mającego na celu przeznaczenie 70 mln zł na pomoc materialną i internaty dla uczniów szkół ponadpodstawowych. Środki na ten cel powinny pochodzić z rezerw celowych na referenda i wybory uzupełniające (rezerwa nr 43) oraz na wypłacane przez państwo odszkodowania dla poszkodowanych osób fizycznych (rezerwa nr 57).</u>
          <u xml:id="u-33.3" who="#PoselMiroslawPietrewicz">Wysoki Sejmie! Pozwolę sobie zgłosić ponadto propozycje kilku poprawek do projektu ustawy budżetowej, z których dwie wymagają, moim zdaniem, naświetlenia. Pierwsza z nich dotyczy zmniejszenia kwoty wydatków na prowadzenie biur poselskich o 2484 tys. zł. Według projektu ustawy przedstawionej w sprawozdaniu Komisji Finansów Publicznych kwota przeznaczona na utrzymanie biura senatorskiego wynosiłaby 7250 zł, a biura poselskiego - 7700 zł miesięcznie. Proponuję ujednolicić te kwoty na poziomie 7250 zł, co i tak oznacza wzrost w stosunku do 1998 r. o prawie 19%. Zaoszczędzoną kwotę proponuję przeznaczyć na powiększenie rezerwy celowej nr 15, oznaczonej jako środki na realizację programu ograniczania ubóstwa wśród dzieci i młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-33.4" who="#PoselMiroslawPietrewicz">Druga poprawka zmierza do urealnienia budżetu Najwyższej Izby Kontroli. Otóż Komisja Finansów Publicznych obniżyła przewidywane wydatki inwestycyjne NIK aż o 9343 tys. zł, pozostawiając na te cele tylko 2,5 mln zł. Oznacza to obcięcie wydatków na inwestycje o 79%. Można by to przyjąć, gdyby nie złe konsekwencje takiej decyzji w postaci konieczności zerwania przez kierownictwo NIK wieloletniej umowy z wykonawcą systemu informatycznego ˝Kontrola˝. Oznaczałoby to zmarnowanie poniesionych wcześniej wielomilionowych nakładów, dlatego wnoszę o zwiększenie wydatków Najwyższej Izby Kontroli o kwotę 5419 tys. zł, z tego wydatków inwestycyjnych o 4500 tys. zł i wydatków bieżących o 919 tys. zł. Środki na ten cel proponuję wydzielić z obecnej rezerwy celowej nr 57, przeznaczonej na spłaty przyszłych zobowiązań państwa. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Romana Jagielińskiego, niezrzeszonego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#PoselRomanJagielinski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Drugie czytanie zawsze ma to do siebie, że posłowie zabierający głos mogą wnosić poprawki, które winny być poddane pod głosowanie na sali sejmowej. Nagle, po tej informacji, którą uzyskaliśmy, że koalicja zmobilizowała się, żeby odrzucić wszelkie propozycje Komisji Finansów Publicznych... uważam, że możemy tylko ocenić projekt budżetu, bo zgłaszanie poprawek, co byłoby tylko sprawą formalną, dawałoby satysfakcję, jest bezprzedmiotowe. W związku z tym chciałbym się odnieść tylko do trzech spraw.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#PoselRomanJagielinski">Mówimy ciągle, że trzeba inwestować w człowieka, w naukę. A proszę spojrzeć na zapisy budżetowe - nakłady na naukę spadają. W 1998 r. wynosiły poniżej 0,5% produktu krajowego brutto, co prawda było to aż 0,456, ale dzisiaj spadają do 0,452. Jest tylko jedna refleksja, czy środowisko, które reprezentują panowie profesorowie premier i wicepremier, akurat w ten sposób powinno być dotykane. Odnoszę to też do potrzeb rolnictwa, do postępu w rolnictwie. Jeśli spadają nakłady na naukę, to automatycznie w KBN pierwsze cięcia będą występować w nakładach na postęp w rolnictwie i na badania naukowe, co oczywiście nie jest dobrą prognozą.</u>
          <u xml:id="u-35.2" who="#PoselRomanJagielinski">Drugi obszar to dziedzina małej i średniej przedsiębiorczości. Dotyczy to Komisji Małych i Średnich Przedsiębiorstw, w której pracuję. Od początku tej kadencji czekamy na program rozwoju małej i średniej przedsiębiorczości od 1998 r. (który jest już historią) do 2002 r. Kiedy jeszcze pan minister Eysymontt odpowiadał za rozwój małej i średniej przedsiębiorczości do maja tego roku był nacisk, żeby komisja bardzo szybko wypowiedziała się w sprawie założeń tego programu, bo rząd ma go przyjąć. Wszystkie środowiska, w tym także komisja, wypowiedziały się pozytywnie, ale wczoraj na ostatnim posiedzeniu komisji uzyskaliśmy tylko jedną odpowiedź - że Komitet Ekonomiczny Rady Ministrów zajmie się tym programem dopiero 7 stycznia, czyli jutro.</u>
          <u xml:id="u-35.3" who="#PoselRomanJagielinski">Oczywiście jest odpowiednie odzwierciedlenie tego stanu rzeczy w budżecie. Nie ma tam po prostu żadnych zapisów, żeby wzmacniać gospodarkę, żeby ten budżet był prorozwojowy, abyśmy mogli znowu uzyskiwać przyrost produktu krajowego brutto na poziomie 6,5-7%. Dzisiaj, po analizie czwartego kwartału, widzimy tylko wystudzenie. Przyrost produktu krajowego brutto spadł poniżej 4% i prognozy na 1999 r. nie są najciekawsze. Bardzo groźne, jeśli chodzi o rozwój małej i średniej przedsiębiorczości, jest to, że tylko 15% firm zajmuje się wytwarzaniem, a reszta przede wszystkim konsultacją, handlem, usługami. Myślę, że jeśli ten program zostanie przyjęty, to istnieje szczególna potrzeba, żeby z rezerw, które tkwią w Ministerstwie Gospodarki czy też Ministerstwie Finansów uruchomić środki, tak by wspomóc małe i średnie przedsiębiorstwa, które uruchomią produkcję wytwórczą.</u>
          <u xml:id="u-35.4" who="#PoselRomanJagielinski">Trzeci obszar - rolnictwo, wieś, obszary wiejskie. Tu z kolei jest sytuacja odwrotna; w maju 1998 r. przyjęliśmy program, średniookresową strategię rozwoju wsi, obszarów wiejskich i rolnictwa, oczywiście z założeniem, że całe instrumentarium znajdzie się w budżecie na 1999 r. Dziś mogę stwierdzić, że jest to tylko czcza teoria, kwestia życzeń dotyczących tego, co by było, gdybyśmy mogli tę średniookresową strategię zrealizować, bo zapisy nie potwierdzają woli rządu, jeśli chodzi o jej realizację. Nie ma zapisów na rozwój. Jest zapis tylko na konsumpcję, na sprawy socjalne. A my, reprezentanci polskiego rolnictwa i wsi polskiej, uważamy, że mamy do tego moralne prawo; że jeśli dzisiaj ponosimy straty w produkcji, to winny one być rekompensowane w inny sposób. To moralne prawo prezentował pan Henryk Goryszewski, sprawozdawca projektu budżetu.</u>
          <u xml:id="u-35.5" who="#PoselRomanJagielinski">Inflacja w 1998 r. na koniec grudnia spadła do 8,5%, ale gdyby prognozowany wzrost cen artykułów żywnościowych był na poziomie zapisów budżetowych z 1998 r., to inflacja przekroczyłaby 10%. Ten wzrost cen był na poziomie tylko 3%. Czym zostało to spowodowane? Przede wszystkim brakiem interwencji na rynku. Oczywiście w pewnych sferach odbija się to pozytywnie, ale w sferze, którą ja reprezentuję, odbija się to wysoce niekorzystnie - pogłębiającym się zubożeniem, brakiem płynności finansowej, podupadłością ekonomiczną tych gospodarstw, na które liczyliśmy, sądząc, że będą miały szanse nawiązać układ konkurencyjny w integrującej się Europie, do której aplikujemy w XXI w.</u>
          <u xml:id="u-35.6" who="#PoselRomanJagielinski">Dla mnie rozwój to przede wszystkim upowszechnianie doradztwa rolniczego. A nastąpił spadek kwot w zapisach budżetowych o 25%, i to w budżecie ministra rolnictwa, a także w zbiorczym budżecie wojewodów. Nastąpił także 20-procentowy spadek środków przeznaczonych na postęp biologiczny i 25-procentowy na wapnowanie gleb. I tutaj pewna refleksja: czy za zatrucie środowiska, chociaż ograniczane, ale w dalszym ciągu występujące, mają płacić tylko rolnicy? Czy także z tego tytułu powinniśmy mieć rekompensatę? Nakłady na 1998 r. zostały zredukowane o połowę, teraz o dalsze 25%. Można powiedzieć, że chyba są takie tendencje, żeby to przełożyć znów jako zobowiązania tylko na rzecz rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-35.7" who="#PoselRomanJagielinski">Myślałem też, że rozstrzygnięcie koalicji rządowej w sprawie dopłat do paliwa rolniczego, a w zasadzie zwrotu podatku akcyzowego, przyniesie pozytywny skutek w postaci powiększenia dochodów budżetowych i przełoży się na nakłady na prorozwojową gospodarkę w rolnictwie. Niestety, zapisy budżetowe na to nie wskazują. To jest ten drugi asumpt moralny, jeśli chodzi o potrzebę dopominania się innego spojrzenia na polskie rolnictwo.</u>
          <u xml:id="u-35.8" who="#PoselRomanJagielinski">Chciałem też postawić pytanie dotyczące art. 41 projektu ustawy, która przewiduje, że Rada Ministrów przyjmuje na wypadek niekorzystnych warunków agrometeorologicznych, a prawdopodobnie także zakupów strategicznych, że wystąpią ubytki dochodów budżetu państwa z tytułu cła na kwotę 750 mln zł, w tym z tytułu importu interwencyjnego podstawowych produktów rolnych - 45 mln zł. Czy to ma oznaczać nowy wymiar ochrony rynku rolnego rodzimego producenta, że z góry zakłada się możliwość importu przy obniżonym cle? Dzisiaj wydaje mi się, że rząd nie spełnił nadziei pokładanych w nim w 1998 r., nie wykorzystał wszystkich instrumentów, które mogłyby doprowadzić do ograniczenia importu na rynek polski, zagrażającego rodzimemu producentowi, chodzi przede wszystkim o import po cenach dumpingowych w stosunku do kosztów naszej produkcji przy założeniu, że na Agencję Rynku Rolnego przeznaczono już, po dopisaniu w Komisji Finansów Publicznych dodatkowych kwot, aż 331 mln zł. A to również nie wskazuje na możliwość interwencji dotyczącej jakiegokolwiek asortymentu produkcji rolniczej powyżej poziomu rzędu 3-4%, a jeśli na jeden asortyment, to 5% naszej produkcji. To jest coś, co później, w wymiarze zewnętrznym, wygląda ciekawie, bo można mówić o interwencji, ale w wymiarze ekonomicznym nie stwarza do tego podstaw.</u>
          <u xml:id="u-35.9" who="#PoselRomanJagielinski">Chciałbym też odnieść się do zapowiadanego wprowadzenia podatku od wartości dodanej w rolnictwie. To przecież założenia średniookresowej strategii, na którą i pan premier, i pan minister finansów, i pan minister rolnictwa tak bardzo często się powołują. Czemu, chcąc wprowadzić podatek od wartości dodanej w rolnictwie, rząd nie przewidział w art. 42 projektu ustawy budżetowej żadnych rezerw, które umożliwiłyby przeznaczenie tych środków na realizację tego przedsięwzięcia?</u>
          <u xml:id="u-35.10" who="#PoselRomanJagielinski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! To jest moja ocena, która jest bardzo zbieżna z oceną moich przedmówców, w tym także z opinią posła sprawozdawcy Komisji Finansów Publicznych pana Henryka Goryszewskiego. Dziś tę ocenę robimy tu, jutro będą ją robić w terenie, a w przyszłości ten budżet prawdopodobnie będzie oceniany także na ulicach Warszawy. Przestrzegałem przed tym i myślę, że skorzystałem z przysługującego mi prawa, żeby zwrócić na to państwa uwagę. Do tych rozmów, poważnych, zapewniających rozwój, jednak nie dochodzi. A w związku z tym jeszcze raz, lecz z ubolewaniem, stwierdzam, że słowa, które często słyszę, są rzucane na wiatr. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-35.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Głos zabierze pan poseł Wojciech Frank z Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#PoselWojciechFrank">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Liczba dyskutantów zapisanych do tej debaty w drugim czytaniu i liczba wniosków zgłoszonych do projektu ustawy budżetowej, który rozpatrywaliśmy w Komisji Finansów Publicznych, potwierdza duże, jak co roku, zainteresowanie posłów najważniejszą chyba w ciągu roku ustawą. Co prawda nie widać tego na sali, ale to już jakby inna sprawa.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#PoselWojciechFrank">Jeśli chodzi o moje wystąpienie, to zakończy się ono kilkoma wnioskami szczegółowymi, natomiast teraz pozwolę sobie na uwagi natury ogólnej. Zacznę od tego, iż ustawa budżetowa zarówno w części opisowej, jak i tabelarycznej nie pozwala mi - mimo że jestem w Komisji Finansów Publicznych, której członkowie dostawali ekspertyzy wykonane przez Biuro Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu - na jednoznaczne porównanie stanu finansów państwa przewidywanego na rok budżetowy 1999 z planowanym wykonaniem w roku 1998. Zbyt niski stopień szczegółowości wydatków często nie pozwala na jednoznaczną i merytorycznie uzasadnioną ocenę ich celowości, a co za tym idzie na sformułowanie wniosków.</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#PoselWojciechFrank">Podawanie ogólnikowych danych dotyczących przychodów budżetu państwa również utrudnia weryfikację założeń proponowanych przez Ministerstwo Finansów. Przypisywanie wielu urzędom realizacji tych samych celów społecznych czy gospodarczo-politycznych, na przykład w zakresie oświaty, kultury, placówek zagranicznych, powoduje nieracjonalne gospodarowanie środkami publicznymi, a co za tym idzie - dalsze ˝zaciemnianie˝ celowości wydatkowania tych kwot. Sądzę, że w latach następnych powinno to ulec zmianie.</u>
          <u xml:id="u-37.3" who="#PoselWojciechFrank">Pomimo tego, iż rok 1999 jest rokiem wdrożenia zasadniczych reform, dyslokacja środków nie została dokonana całkowicie. Mam również wątpliwości - była już o tym mowa - co do założonych, planowanych dochodów w budżecie państwa. Pierwsza wątpliwość dotyczy planowanych dochodów osiąganych z tytułu akcyzy. Zaplanowano je w budżecie na poziomie 25 260 mln zł, w tym założono podwyżkę akcyzy na wyroby spirytusowe. Jak pokazuje praktyka roku ubiegłego, kalkulacje te mogą być pochopne. Kondycja polskiego przemysłu spirytusowego jest coraz gorsza i śmiem twierdzić, że skutek będzie podwójny, bo również podatek dochodowy od osób prawnych - od tych przedsiębiorstw - ulegnie zmniejszeniu.</u>
          <u xml:id="u-37.4" who="#PoselWojciechFrank">Niestety, z przykrością trzeba stwierdzić, że stan tego sektora gospodarki jest wynikiem fiskalnej polityki Ministerstwa Finansów. Źle się dzieje - o czym wspomniał tu już jeden z moich przedmówców - że, praktycznie rzecz biorąc, umożliwiamy albo umożliwimy - oby tak nie było - wykup tych przedsiębiorstw przez zachodnie firmy, które już w tej chwili dość ekspansywnie wchodzą na polski rynek.</u>
          <u xml:id="u-37.5" who="#PoselWojciechFrank">Dochody z podatku dochodowego od osób prawnych też wydają się być przeszacowane. Szacuje się je na kwotę 16 308 mln zł, gdyż w wielu wypadkach stan polskich przedsiębiorstw z zapóźnieniami technicznymi i technologicznymi nie zapowiada się zbyt dobrze w tym roku. Tylko konsekwentna polityka prywatyzacyjna i reprywatyzacyjna może wpłynąć na poprawę kondycji ekonomicznej tych przedsiębiorstw, dając szansę na realizację założeń budżetu.</u>
          <u xml:id="u-37.6" who="#PoselWojciechFrank">W projekcie budżetu nie uwzględniono faktu, że nie doszło do zmian w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, co niewątpliwie również wskazuje na zawyżenie tych dochodów, biorąc pod uwagę, że nie zmniejszono katalogu ulg podatkowych. Pragnę zwrócić uwagę, że wtedy gdy nie doszło do uchwalenia poprawek do tejże ustawy, projekt budżetu był, praktycznie rzecz biorąc, gotowy. O tyle jest to niepokojące, że część tego podatku wędruje w tej chwili, jak państwo wiecie, do kas chorych. Wydaje się być pewne, że przy podziale tego dochodu jako wpływu do budżetu państwa oraz na rzecz kas chorych, wystąpią braki finansowe, których wysokość jest trudna do oszacowania. Może to mieć poważny wpływ na realizację budżetu. Niektórzy eksperci wyliczają - między innymi ja mogę podać wyliczenia za panem dr. Danielem Koroną - że braki te wyniosą nawet 2700 mln zł i mniej więcej po połowie będą dotyczyły dochodu budżetu państwa i wpływu do kas chorych. Moje dotychczasowe konsultacje z ministerstwem wykazują, że może nie będzie aż tak źle, ale jednak skutki nieprzegłosowania tej ustawy nie zostały w budżecie uwzględnione.</u>
          <u xml:id="u-37.7" who="#PoselWojciechFrank">Bardzo trudno odnieść się do wielu pozycji po stronie wydatków, gdyż wprowadzenie reform systemowych wpływa znacząco na dyslokację środków publicznych, zwłaszcza w takich dziedzinach, jak służba zdrowia i system ubezpieczeń społecznych, ale również w oświacie, gdyż środki na nią przeznaczone zapisano w kilku pozycjach, głównie w subwencjach oraz budżetach wojewodów. Przyjęte przez rząd RP priorytety, takie jak finansowanie reform i znaczące zwiększenie środków na naukę, bezpieczeństwo wewnętrzne i wymiar sprawiedliwości, są naturalną konsekwencją realizowanej przez koalicję polityki, choć niepokój musi budzić drastyczne zmniejszenie wydatków na takie dziedziny życia społecznego w Polsce, jak kultura i sztuka, gospodarka komunalna czy transport. Realne obniżenie wydatków, o których wspomniałem, tym bardziej wydaje się dziwne, a nawet oburzające, że w tym samym budżecie wydatki trzech naczelnych organów władzy, a więc Kancelarii Sejmu, Senatu i Prezydenta, wzrastają średnio o 20%. Na szczęście Komisja Finansów Publicznych ograniczyła nieco te wydatki, co złagodzi wstyd wobec obywateli, jaki mógłby pozostać po przyjęciu akurat tak priorytetowych wydatków w tychże trzech kancelariach. Pragnę dodać, i dokonać zarazem pewnego sprostowania, że mogę z czystym sumieniem powiedzieć, iż kiedy głosowano poprawki pana posła Wielowieyskiego na posiedzeniu Komisji Finansów Publicznych, nie było tu żadnego podtekstu i żadna z kancelarii nie była traktowana przez koalicję w sposób wyróżniający, jak to przedstawił pan poseł Czerniawski.</u>
          <u xml:id="u-37.8" who="#PoselWojciechFrank">Tak czy owak, budżet nie jest - bo nie mógł być - spełnieniem oczekiwań wszystkich grup społecznych i zawodowych w Polsce i jest pewne, że długo jeszcze nie przyjmie takiej formy. Realizacja zapisów budżetu wymagać będzie żelaznej konsekwencji, ale i stałego monitoringu wydatków przeznaczonych na finansowanie reform, tak aby rzetelnie można było ocenić realne wydatki w nowym systemie funkcjonowania państwa.</u>
          <u xml:id="u-37.9" who="#PoselWojciechFrank">Na koniec pragnę się odnieść do kilku szczegółowych kwestii, które sformułowałem jako swoje wnioski.</u>
          <u xml:id="u-37.10" who="#PoselWojciechFrank">Po art. 45 proponuję dodać art. 45a, który brzmiałby w ust. 1: W ramach środków rezerw celowych przeznaczonych na koszty wdrożenia reformy terytorialnej, dotacje na zadania wykonywane przez powiaty i samorządy województw oraz inne wydatki wynikające ze zmian kompetencji, sfinansowanie wcześniejszego podwyższania wynagrodzeń pracowników cywilnych państwowej i samorządowej sfery budżetowej powiaty i samorządy województw mogą otrzymać dotacje celowe na dofinansowanie bieżących zadań własnych. Ust. 2: Zakres zadań objętych dofinansowaniem, zasady i tryb udzielania dotacji, o których mowa w ust. 1, określa w drodze rozporządzenia Rada Ministrów. Ust. 3: Dotacje, o których mowa w ust. 1, są przekazywane przez wojewodów. Dotacja taka jest zapisana w projekcie budżetu, natomiast wydaje się konieczne wprowadzenie w części tekstowej takiego artykułu, aby dać możliwość uruchomienia tej rezerwy - to po pierwsze, i określić, jaką formę nadać delegacji dla Rady Ministrów, aby określono, w jaki sposób ta dotacja ma być dzielona.</u>
          <u xml:id="u-37.11" who="#PoselWojciechFrank">Wniosek drugi jest wnioskiem uzupełniającym w stosunku do mojego wniosku mniejszości dotyczącego zdjęcia kwoty 18 mln zł dotacji do barów mlecznych. W swej argumentacji podawałem, iż budżet państwa powinien stosować zasadę dotacji podmiotowych, a nie przedmiotowych, tak jak w tym przypadku, gdyż trafia ona często nie do tych, do których jest adresowana. Kwotę tę proponuję podzielić po połowie: na zwiększenie rezerw celowych na dożywianie uczniów 9 mln zł i 9 mln zł na zasiłki z pomocy społecznej.</u>
          <u xml:id="u-37.12" who="#PoselWojciechFrank">Wniosek trzeci dotyczy ograniczenia wydatków na placówki zagraniczne w Ministerstwie Gospodarki. Ta kwestia również była na posiedzeniu Komisji Finansów Publicznych poruszana dość szczegółowo. Jak się okazuje, Ministerstwo Spraw Zagranicznych i Ministerstwo Gospodarki - zresztą nie tylko, ale ta pozycja w Ministerstwie Gospodarki jest najwyższa, bo sięga prawie 100 mln zł - nie potrafią wspólnie uzgodnić funkcjonowania biur radców handlowych. Poza tym sądzę, że czasy się zmieniły i kompetencje, które bardzo często wykonywały jeszcze 10 lat temu biura radców handlowych, dzisiaj wykonują izby gospodarcze i przedsiębiorcy w sposób znakomity, nie muszą sięgać do pomocy instytucjonalnej naszych placówek za granicą. Jest to ograniczenie wydatków o kwotę 15 mln zł. Kwoty wypracowane z tychże oszczędności proponuję przeznaczyć na zwiększenie inwestycji centralnych na rzecz Szpitala Onkologicznego w Gliwicach o 10 mln, linii ozonowody i węgla aktywnego dla Zakładów Produkcji Wody w Goczałkowicach o 5 mln, kompleksowej przebudowy tramwajowej infrastruktury w aglomeracji katowickiej o 5 mln, Szpitala Wojewódzkiego w Bielsku-Białej o 9,5 mln, Szpitala Miejskiego w Rybniku o 5 mln i Szpitala Miejskiego w Raciborzu o 10 mln. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Głos zabierze pan poseł Andrzej Otręba z Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#PoselAndrzejOtreba">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić poglądy zespołu posłów i senatorów związkowych Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych w sprawie sprawozdania Komisji Finansów Publicznych o projekcie ustawy budżetowej na 1999 r.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#PoselAndrzejOtreba">Oceniając sprawozdanie należy stwierdzić, że nie zostały usunięte najpoważniejsze zarzuty, jakie postawiliśmy w trakcie pierwszego czytania w stosunku do projektu rządowego. Nie ma się jednak czemu dziwić. Projekt budżetu na 1999 r. to tylko konsekwencja polityki społeczno-gospodarczej, prowadzonej przez rząd Jerzego Buzka, a przede wszystkim Leszka Balcerowicza. Do jej podstawowych cech można zaliczyć m.in.:</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#PoselAndrzejOtreba">- osłabienie tempa wzrostu gospodarczego, a co za tym idzie zahamowanie tworzenia nowych miejsc pracy;</u>
          <u xml:id="u-39.3" who="#PoselAndrzejOtreba">- przygotowanie w atmosferze pośpiechu i sporów oraz bez uzgodnienia z partnerami społecznymi reform, które spowodowały już liczne konflikty i protesty grup zawodowych;</u>
          <u xml:id="u-39.4" who="#PoselAndrzejOtreba">- niespójną i chaotyczną restrukturyzację branż gospodarczych - rozpoczęto zwolnienia pracowników bez przyjęcia rządowych programów restrukturyzacyjnych;</u>
          <u xml:id="u-39.5" who="#PoselAndrzejOtreba">- rozpoczynanie negocjacji z partnerami społecznymi dopiero w obliczu konfliktów;</u>
          <u xml:id="u-39.6" who="#PoselAndrzejOtreba">- brak powiązania polityki restrukturyzacyjnej z polityką rynku pracy i polityką rozwoju regionalnego, co wkrótce może doprowadzić do powstania takich obszarów degradacji społecznej, jakie występują na obszarach popegeerowskich;</u>
          <u xml:id="u-39.7" who="#PoselAndrzejOtreba">- narastające zaniepokojenie wielu środowisk i grup społecznych o swoją przyszłość w związku ze zbliżającą się integracją Polski z Unią Europejską;</u>
          <u xml:id="u-39.8" who="#PoselAndrzejOtreba">- brak informacji o strategicznych dla Polski dziedzinach gospodarki i brak rozwiązań kompleksowych, co może stać się przyczyną radykalnego wzrostu niepokojów antyeuropejskich.</u>
          <u xml:id="u-39.9" who="#PoselAndrzejOtreba">To tylko niektóre elementy poczynań obecnej prawicowo-liberalnej koalicji rządowej.</u>
          <u xml:id="u-39.10" who="#PoselAndrzejOtreba">Jeszcze nie tak dawno Komitet Prognoz ˝Polska w XXI wieku˝ przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk w memoriale do najwyższych władz Rzeczypospolitej bił na alarm w sprawie potrzeby przygotowania miejsc pracy w związku z przewidywanym przyrostem liczby ludności w wieku produkcyjnym. Do 2005 r. liczba ludności w tej kategorii zwiększy się o 2 mln, co - jak czytamy w memoriale - przy niskiej mobilności przestrzennej społeczeństwa, istniejącej obecnie koncentracji terytorialnej bezrobocia, ukrytych nadwyżkach siły roboczej w rolnictwie i niefektywnych działach gospodarki narodowej stanowi poważne wyzwanie dla kraju. Zdaniem autorów memoriału: ˝Bez bardziej aktywnej polityki państwa rozwiązanie tych problemów nie jest możliwe i może prowadzić w najbliższych latach do poważnych niepokojów społecznych˝. Naukowcy z Polskiej Akademii Nauk wskazują nam trzy kierunki strategiczne: miejsca pracy, edukacja i budownictwo mieszkaniowe. Niestety, trudno w budżecie znaleźć te priorytety - widać spadek nakładów na oświatę do 3,19% produktu krajowego brutto, niedofinansowanie szkolnictwa wyższego, żałosny budżet w zakresie mieszkalnictwa. Ciekawym przykładem są wydatki na aktywizację bezrobotnych absolwentów. Niezwykle istotna instytucja, jaką są Ochotnicze Hufce Pracy, kształcąca, aktywizująca i przywracająca społeczeństwu młodzież, często z rodzin patologicznych, notuje spadek nakładów budżetowych o ok. 1/4 w stosunku do ubiegłego roku. Wydatki z Funduszu Pracy na aktywizację bezrobotnych absolwentów są utrzymane na poziomie roku ubiegłego, mimo że rząd tryumfalnie ogłosił uruchomienie programu ˝Absolwent˝, dzięki któremu każdy otrzyma pomoc. Tymczasem rząd nawet nie jest w stanie w pełni zrealizować przyjętego przez poprzednią koalicję programu aktywizacji zawodowej młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-39.11" who="#PoselAndrzejOtreba">Warto zwrócić uwagę, że Komisja Polityki Społecznej znalazła środki na znaczne poszerzenie działań wobec bezrobotnych absolwentów. Niestety, nie znalazło to uznania w Komisji Finansów Publicznych, tak samo jak zwiększenie środków dla Ochotniczych Hufców Pracy. Należy rozumieć, że antidotum na zmniejszenie środków przeznaczonych dla młodzieży jest zwiększenie środków na bezpieczeństwo publiczne, zaś remedium na niedoinwestowanie szkolnictwa wyższego ma stanowić wprowadzenie odpłatności za kształcenie. To tylko niektóre przykłady wskazujące, że obecna koalicja nie jest w stanie odpowiedzieć na strategiczne wyzwania w zakresie problemów społecznych, jakie stoją przed Polską na przełomie XX i XXI w. Nie jest to oczywiście przypadek, jest to wyłącznie efekt programowego i ideowego podejścia naszych rodzimych liberałów.</u>
          <u xml:id="u-39.12" who="#PoselAndrzejOtreba">Na konferencji zorganizowanej w maju 1994 r. Leszek Balcerowicz stwierdził: W gruncie rzeczy nie dostrzegam żadnego jasnego logicznego kryterium wydzielania polityki społecznej, jest to pewien zwyczaj. Po analizie projektu budżetu na rok bieżący należy uznać, że premier Balcerowicz poszedł już dalej i uznał politykę społeczną za przesąd.</u>
          <u xml:id="u-39.13" who="#PoselAndrzejOtreba">Wysoka Izbo! Dla ruchu związkowego, zwłaszcza dla nas, lewicy związkowej zrzeszonej w Ogólnopolskim Porozumieniu Związków Zawodowych, obce jest hasło ˝im gorzej, tym lepiej˝. Nie mamy zamiaru z definicji utrudniać życia rządowi, wręcz przeciwnie, aby pomóc rodzinom pracowniczym, rodzinom emerytów i bezrobotnych, jesteśmy gotowi wspierać każdy rząd w działaniach pozytywnych. Jednak nasze propozycje z powodów czysto politycznych są odrzucane, co niestety ma później negatywne skutki dla gospodarstw domowych. Przykładem mogą tu być działania w zakresie osłon socjalnych w związku z podwyżkami cen energii. Przypomnę trochę historii. W 1997 r. wobec zapowiedzianych przez rząd podwyżek nastąpiło naruszenie związkowego prawa do konsultacji. OPZZ złożyło wtedy szereg konkretnych propozycji działań osłonowych, polegających m.in. na zmianie rozporządzenia dotyczącego dodatków mieszkaniowych, rozszerzającego dodatki o kwoty związane z opłatami za energię elektryczną i gaz, wprowadzeniu rządowego programu osłon socjalnych z pomocy społecznej, zmianie kryterium dochodowego w udzielaniu pomocy społecznej, rozszerzeniu dopłat do leków dla rodzin najuboższych, zwiększeniu dotacji na dożywianie dzieci w szkołach, podwyższeniu płacy minimalnej, wreszcie przyspieszeniu waloryzacji najniższych rent i emerytur.</u>
          <u xml:id="u-39.14" who="#PoselAndrzejOtreba">Rząd w grudniu 1997 r. odrzucił propozycje OPZZ, uznając, że niemożliwe jest wprowadzenie zmian prawnych w zakresie dodatków mieszkaniowych ze względu na przyjęte budżety gmin, uznając jednocześnie, że środki na dotacje celowe dla gmin na dofinansowanie wypłat dodatków mieszkaniowych w wysokości 497 mln zł, czyli o 47% wyższe niż w 1997 r., są w pełni wystarczające. Pod naciskiem OPZZ rząd zgłosił jednak poprawki do budżetu na 1998 r., polegające na wprowadzeniu w ramach rezerwy celowej dodatkowych środków w wysokości 70 mln zł, przeznaczonych na okresowe zasiłki specjalne z pomocy społecznej, zwiększeniu o 20 mln zł środków przeznaczonych z budżetu państwa na dożywianie dzieci w szkołach. Jednocześnie rząd zgodził się na podwyższenie płacy minimalnej do wysokości 500 zł.</u>
          <u xml:id="u-39.15" who="#PoselAndrzejOtreba">Wobec braku reakcji rządu na systemowe rozwiązania kwestii osłon socjalnych Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych w styczniu 1998 r. zgłosiło trzy projekty ustaw normujących tę problematykę: nowelizację ustawy o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych, m.in. rozszerzającą dodatki mieszkaniowe o wydatki na energię elektryczną i gaz; nowelizację ustawy o pomocy społecznej, m.in. zmniejszającą dochód, który stanowi podstawę do otrzymywania zasiłku z pomocy społecznej, o dodatek mieszkaniowy oraz regulującą zasady wdrażania programów rządowych; nowelizację ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, regulującą delegację dla ministra pracy o zwolnieniu z opodatkowania dochodów zakładowego funduszu świadczeń socjalnych.</u>
          <u xml:id="u-39.16" who="#PoselAndrzejOtreba">Rząd zgłosił negatywne stanowisko wobec powyższych ustaw. W marcu 1998 r. skierowano do prac w podkomisji związkowy projekt ustawy o pomocy społecznej. Do dzisiaj nie został rozpatrzony. Tymczasem w założeniach nowej ustawy o pomocy społecznej Ministerstwa Pracy i Polityki Socjalnej z października ub. r. przyjęty został postulat OPZZ o niewliczaniu do dochodu, który stanowi podstawę do otrzymywania zasiłku z pomocy społecznej, dodatku mieszkaniowego. 8 maja 1998 r. przyjęta została przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej nowelizacja ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, lecz rozporządzenie wykonawcze ministra pracy, zgodne z postulatami OPZZ, ukazało się dopiero 22 października. 19 czerwca 1998 r. Sejm odrzucił związkową nowelizację ustawy o najmie lokali mieszkalnych. Tymczasem w czerwcu rząd zgłosił do konsultacji propozycje ustaw o dodatkach mieszkaniowych oraz o ochronie lokatorów. Wskutek olbrzymich kontrowersji prace nad ustawami zostały zahamowane. Dlatego też we wrześniu ubiegłego roku rząd zgłosił nowelizację rozporządzenia o dodatkach mieszkaniowych do obecnej ustawy, uwzględniającą w dużej mierze postulaty OPZZ, a w szczególności rozszerzającą dodatki mieszkaniowe o wydatki mieszkaniowe na energię elektryczną i gaz. Rozporządzenie to jednak do dzisiaj się nie ukazało.</u>
          <u xml:id="u-39.17" who="#PoselAndrzejOtreba">W lipcu 1998 r. zwiększono wydatki na zasiłki z pomocy społecznej o 150 mln zł, przesuwając je ze środków Funduszu Pracy.</u>
          <u xml:id="u-39.18" who="#PoselAndrzejOtreba">Wszystkie działania rządu w ubiegłym roku wskazują, że postulaty OPZZ zostały faktycznie uznane za racjonalne i zaadaptowano je jako działania rządowe. Jednak odrzucenie ich przez rząd na początku 1998 r. i równoczesne rozpoczęcie prac nad nimi w połowie ubiegłego roku spowodowały, że działania rządowe okazały się nieskuteczne.</u>
          <u xml:id="u-39.19" who="#PoselAndrzejOtreba">Tu dochodzimy do projektu budżetu na rok bieżący. W projekcie ustawy budżetowej na rok bieżący rząd zaproponował, a Komisja Finansów Publicznych zaakceptowała kwotę w wysokości 1,8 mld zł na cele, które w 1998 r. stanowiły podstawę programu osłonowego - na zasiłki z pomocy społecznej. Oznacza to, że w stosunku do ubiegłego roku wydatki na ten cel spadną realnie o 8,9%.</u>
          <u xml:id="u-39.20" who="#PoselAndrzejOtreba">Spadek wydatków na świadczenia fakultatywne będzie dużo większy, przewiduje się bowiem, że na świadczenia fakultatywne w budżetach wojewodów pozostaje jedynie ok. 250 mln zł, czyli 17,5%. Kwota ta pozwoli na objęcie tą formą pomocy tylko 35% osób korzystających z niej w 1998 r. Kwotę w wysokości 416 mln zł przeznaczono na dofinansowanie dodatków mieszkaniowych. Oznacza to, że w stosunku do roku ubiegłego wydatki na ten cel spadną realnie o 23,8%.</u>
          <u xml:id="u-39.21" who="#PoselAndrzejOtreba">Jednocześnie rząd w trakcie prac budżetowych stwierdza, że środki na ten cel - rzekomo zawyżone w budżecie na 1998 r. - zostaną po raz pierwszy wykorzystane w całości. Oznacza to, że przy równolegle prowadzonych pracach prawodawczych, które w konsekwencji zmierzają do rozszerzania wydatków na osłony socjalne, rząd zaproponował radykalne zmniejszenie środków na te cele. W połączeniu z planowanymi podwyżkami cen energii działania te można uznać jedynie za wyjątkową arogancję i niekompetencję, chyba że w rządzie, który przedstawia takie propozycje, jest wicepremier, dla którego polityka społeczna jest przesądem.</u>
          <u xml:id="u-39.22" who="#PoselAndrzejOtreba">Sprawa osłon to tylko jeden przykład. Możemy ich dostarczyć znacznie więcej.</u>
          <u xml:id="u-39.23" who="#PoselAndrzejOtreba">Wysoka Izbo! Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych od początku istnienia tego rządu zwracało uwagę na brak dialogu z partnerami społecznymi. Dialogu, który mógłby tylko usprawnić politykę społeczno-gospodarczą rządu. Dialogu, który mógłby zapewnić pokój społeczny. Związki zawodowe w dobrej wierze wielokrotnie przystępowały do rozmów i negocjacji w Komisji Trójstronnej. Od roku nie doszło jednak w tej komisji do żadnego istotnego porozumienia. Przedstawiane problemy giną w zespołach roboczych - dobitnym przykładem jest zgłoszony przez Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych pakt na rzecz polskiej rodziny. A przecież problemy, które wykazywane są w trakcie dzisiejszej debaty budżetowej, mogły być dyskutowane i negocjowane w sposób cywilizowany.</u>
          <u xml:id="u-39.24" who="#PoselAndrzejOtreba">Niestety, rząd nie jest w stanie tego zrozumieć. Rzadko kiedy zdarza się taka sytuacja, że istnieje pełna zgodność wszystkich związków zawodowych co do tak skandalicznego postępowania rządu. Nie będę tutaj cytował stanowisk i oświadczeń OPZZ, pozwolę sobie natomiast przypomnieć stanowisko prezydium Komisji Krajowej ˝Solidarności˝ nr 215/98 w sprawie podwyżek cen z 7 grudnia 1997 r. Czytamy w nim m.in.: NSZZ ˝Solidarność˝ nie otrzymał do zaopiniowania projektu rozporządzenia ministra gospodarki w sprawie szczegółowych zasad kształtowania kalkulacji i taryf oraz rozliczeń w obrocie energią elektryczną. Prezydium Komisji Krajowej negatywnie ocenia również tryb wprowadzenia innych podwyżek przez rząd. Przewidywane podwyżki cen biletów kolejowych i autobusowych również nie były konsultowane ze związkiem. Nic dodać, nic ująć.</u>
          <u xml:id="u-39.25" who="#PoselAndrzejOtreba">Mógłbym jeszcze zacytować stanowisko NSZZ ˝Solidarność˝ w sprawie projektu budżetu, ale większość spraw poruszyłem już wcześniej. Jest ono niemal identyczne ze stanowiskiem Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych. Wystarczy jednak tylko upomnieć się o dialog z rządem w sprawach budżetowych, a wtedy natychmiast rozlega się oburzony chór głosów o panującej w Polsce związkokracji. A przecież to konstytucja w art. 20 stwierdza, iż społeczna gospodarka rynkowa oparta na solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych stanowi podstawę ustroju gospodarczego Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-39.26" who="#PoselAndrzejOtreba">W tym zakresie panuje powszechna amnezja w sferach rządowych, natomiast ze zrozumieniem przyjmuje się postulaty ostatniego sabatu liberałów gdańskich, proponujących oferowanie pracownikom podwyżek w zamian za rezygnację ze związków zawodowych. Można oczywiście udawać, że nic się nie dzieje. Tymczasem narasta konflikt spowodowany lekceważeniem przez rząd partnerów społecznych. Narasta fala protestów, strajków i manifestacji, które mogą przerodzić się w niekontrolowany wybuch społeczny. Dlatego też aby temu zapobiec, pracownicze i rolnicze organizacje związkowe zrzeszyły się w ogólnokrajowym międzyzwiązkowym komitecie. Mamy nadzieję, że zwiększy to chęć rządu do realizacji zobowiązań konstytucyjnych i odbędą się wreszcie kompleksowe rozmowy w sprawie polityki społeczno-gospodarczej państwa.</u>
          <u xml:id="u-39.27" who="#PoselAndrzejOtreba">W tej sytuacji takiego budżetu, gdzie nie ma nic dla pracowników, emerytów, rencistów i bezrobotnych, poprzeć nie można. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-39.28" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Jan Król)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#WicemarszalekJanKrol">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#WicemarszalekJanKrol">Proszę o zabranie głosu panią poseł Grażynę Staniszewską z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#PoselGrazynaStaniszewska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pan przewodniczący Goryszewski, wymieniając reformy wymagające sfinansowania środkami z tegorocznego budżetu, reformy, które jakby zaciążyły na wydatkach tegorocznego budżetu, wymienił cztery: reformę administracji, ubezpieczeń społecznych, ubezpieczeń zdrowotnych oraz górnictwa. Tymczasem wchodzi jeszcze piąta reforma - systemu oświaty. Jutro odbędziemy drugie czytanie ustawy o systemie oświaty, wprowadzającej gimnazja z dniem 1 września 1999 r. Wprawdzie ta reforma zaledwie się rozpoczyna, bo jest to reforma rozpisana na lat kilkanaście, niemniej rozpoczyna się w roku 1999. To prawda, że na tę niezwykle ważną i oczekiwaną przez polskie społeczeństwo reformę w tegorocznym budżecie jest niewiele środków, ale dzięki Komisji Finansów Publicznych - która uznała edukację, w tym oświatę, za swój priorytet i uchwaliła dodatkowo, ponad to, co zaoferował rząd, 400 mln zł, z czego 90 mln zł na szkolnictwo wyższe i jednostki badawczo-rozwojowe, a pozostałe środki na subwencję oświatową i na wprowadzanie gimnazjów - reforma systemu oświaty, ta piąta reforma, zyskała poważne wsparcie.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#PoselGrazynaStaniszewska">Wiem, że w związku z kontrowersją dotyczącą możliwości uzyskania wszystkich dochodów zapisanych przez Komisję Finansów Publicznych trudno będzie utrzymać te środki, które komisja finansów na edukację zadysponowała, niemniej mam gorącą prośbę, żeby chociaż to, co przeznaczono na reformę systemu oświaty, wprowadzenie gimnazjów, w jak największej części zachować.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#PoselGrazynaStaniszewska">Komisja Finansów Publicznych dodatkowo, ponad to, co zaoferował rząd, przyznała jako rezerwę kwotę 170 mln zł na drobne inwestycje czy remonty dokonywane w związku z wprowadzeniem gimnazjów, na system dowozu dzieci do szkół, co jest szczególnie ważne na terenach wiejskich, na druk podręczników oraz na rozwój programu, który powstał tutaj, w Sejmie, mianowicie tworzenie szkolnych pracowni internetowych. W ubiegłym roku, 1998 r., dzięki inicjatywie Komisji Finansów Publicznych i komisji edukacji, stworzyliśmy program edukacji informatycznej. Instalujemy w tej chwili w 2,5 tys. gmin pracownie internetowe, po jednej w każdej gminie. Pozwoliliśmy sobie w dolnej palarni wywiesić mapkę, by poinformować państwa o pracowniach już zainstalowanych. Pozostałe, we wszystkich gminach, zostaną zainstalowane do końca marca. Chciałoby się ten program kontynuować w przyszłym roku, tak żeby polska szkoła - a zwłaszcza polskie gimnazjum, którego niezwykle ważnym elementem programu jest właśnie edukacja informatyczna - weszła w XXI wiek z możliwościami przygotowania swoich uczniów, swoich absolwentów do korzystania w pełni z komputera, do korzystania z zasobów Internetu. Jak nas informują różne agendy międzynarodowe, najwięcej wolnych miejsc pracy na Zachodzie jest na stanowiskach związanych z informatyką. To jest miejsce, gdzie będzie się przyjmowało jak najwięcej pracowników.</u>
          <u xml:id="u-42.3" who="#PoselGrazynaStaniszewska">Jeżeli nasze gimnazja, licea absolwenci będą opuszczali z umiejętnością posługiwania się komputerem i Internetem, o wiele łatwiej będą mogli znaleźć dla siebie miejsce pracy. Dobrze by było, żeby reforma systemu oświaty szła równocześnie z Narodowym Programem Edukacji Informatycznej. To zwiększy znakomicie szanse zawodowe młodych ludzi w Rzeczypospolitej. O tym wszystkim Komisja Finansów Publicznych pomyślała, wprawdzie nie o takich wysokościach, jakich zażyczyła sobie komisja edukacji, i zredukowała te nasze pomysły. Oczywiście myśmy wystąpili o maksymalne kwoty, takie, które by w pełni pozwoliły na zrealizowanie określonych programów. Komisja Finansów Publicznych nam je zredukowała, ale pozwoliła kontynuować lub też ubezpieczyć programem dowozów czy tym programem inwestycyjnym stworzenie gimnazjum.</u>
          <u xml:id="u-42.4" who="#PoselGrazynaStaniszewska">I za to serdecznie dziękuję w imieniu całej komisji edukacji, prosząc o ochronę jak największej kwoty z tego, co Komisja Finansów Publicznych nam przyznała. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-42.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#WicemarszalekJanKrol">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#WicemarszalekJanKrol">Proszę pana posła Wojciecha Szczęsnego Zarzyckiego o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#PoselWojciechSzczesnyZarzycki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W koalicyjnym, rządowym projekcie Unii Wolności i AWS ustawy budżetowej jak w zwierciadlanym odbiciu zawarty jest negatywny stosunek rządu do rolnictwa i wsi.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#PoselWojciechSzczesnyZarzycki">My, posłowie Polskiego Stronnictwa Ludowego, nie zgadzamy się na takie traktowanie rolnictwa i wsi. To lekceważenie problemów wsi i rolnictwa i negatywny stosunek do tych potrzeb potwierdzają najniższe od wielu lat projektowane wydatki na rolnictwo i gospodarkę żywnościową, w wymiarze realnym o 12% niższe niż w 1998 r. i mniej więcej o 30% niższe niż w 1997 r., za rządów koalicji SLD-PSL.</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#PoselWojciechSzczesnyZarzycki">Dzieje się to w momencie, kiedy występuje najniższa dochodowość, wynikła ze spadku cen od 30 do 50%, między innymi na zboża, trzodę, bydło, mleko, warzywa. Jest to efekt polityki rządu w zwalczaniu inflacji, za którą płacą rolnicy, a także jest to spowodowane brakiem ochrony przed nadmiernym, niszczącym importem zboża, mięsa, cukru itp., mimo wielokrotnych zapowiedzi obecnego rządu dotyczących szczególnej ochrony rodzimych producentów rolnych. Ta polityka doprowadziła do dramatycznego dysparytetu dochodowego, sięgającego od 42% do 100%, na niekorzyść rolników, nie notowanego dotychczas.</u>
          <u xml:id="u-44.3" who="#PoselWojciechSzczesnyZarzycki">Dramatyczna sytuacja finansowo-ekonomiczna w rolnictwie pogarsza się z dnia na dzień, doprowadzając do rozprzestrzeniania się ubóstwa, a wręcz nędzy wśród większości rodzin rolniczych. Prowadzi to do likwidacji gospodarstw rolnych, ogranicza drastycznie możliwość kształcenia dzieci, a także dostęp ludności wiejskiej do oświaty, nauki, kultury i ochrony zdrowia. Aby poprawić choć w małym stopniu tę tragiczną sytuację w rolnictwie i na wsi, proponuję - oprócz zgłaszanych przez posłów Polskiego Stronnictwa Ludowego poprawek dotyczących zwiększenia wydatków budżetowych, m.in. na Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, na Agencję Rynku Rolnego czy też na postęp biologiczny w produkcji roślinnej i zwierzęcej, na nawozy wapniowe - aby Sejm przyjął poprawki do projektu ustawy budżetowej na rok 1999, które zgłaszam ponownie: utworzyć rezerwę celową na zwrot akcyzy z tytułu wydatków na zakup paliwa poniesionych przez rolników, w kwocie 370 mln zł. Źródło pokrycia - dochody podatkowe z akcyzy od paliw. Moja propozycja zmierza do zwrotu akcyzy w oparciu o decyzję Rady Ministrów zawartą w rozporządzeniu, które ustali zasady, tryb i warunki zwrotu akcyzy. W działaniach tych można wykorzystać zaproponowane przez PSL i potwierdzone przez komisje sejmowe rozwiązania dotyczące nie przyjętej przez Sejm w końcowym głosowaniu, tak długo oczekiwanej ustawy o paliwie rolniczym. Pragnę przypomnieć w tym miejscu, że ustawowe rozwiązanie dotyczące paliwa rolniczego zostało odrzucone w głosowaniu w Sejmie z przyczyn politycznych, z racji nieporozumienia w łonie koalicji rządzącej UW-AWS na tle propozycji wicepremiera Leszka Balcerowicza odnoszącej się do wprowadzenia podatku liniowego, mimo że AWS deklarował wcześniej pomoc rolnictwu przez poparcie ustawy o paliwie rolniczym. Rolnicy niesłusznie płacą tzw. podatek drogowy zawarty w cenie paliwa, który ma wzrosnąć w 1999 r. o 25% z tytułu akcyzy, choćby dlatego że korzystają z dróg publicznych w stopniu śladowym, gdyż kombajny, ciągniki czy inne rolnicze maszyny samobieżne pracują w polu, a nie na drogach.</u>
          <u xml:id="u-44.4" who="#PoselWojciechSzczesnyZarzycki">Składając tę poprawkę, mam świadomość, że padnie pytanie, komu zabrać, żeby dać na rolnictwo. Tu muszę wyraźnie podkreślić, że koalicyjny rząd AWS-UW, będący autorem projektu ustawy budżetowej, ustalił wydatki na rolnictwo najniższe od wielu lat, a jednocześnie zwiększył o 173% wydatki na restrukturyzację górnictwa w stosunku do poziomu z 1998 r. Rząd bez skrupułów proponuje to zwiększenie wydatków, nie zastanawiając się, że zabiera m.in. rolnictwu i wsi niezbędne środki finansowe, a odpowiedzialny jest za równomierny rozwój wszystkich branż gospodarczych i winien uwzględnić m.in. 1,5-milionową rzeszę bezrobotnych na wsi.</u>
          <u xml:id="u-44.5" who="#PoselWojciechSzczesnyZarzycki">Rolnicy nie chcą nikomu zabierać, chcą jednak zabezpieczenia potrzeb zgodnie z deklaracjami przedstawicieli rządu składanymi na forum europejskim i światowym, m.in. przez ministra spraw zagranicznych pana Bronisława Geremka, a także przez ministra rolnictwa pana Jacka Janiszewskiego, o gotowości Polski, w tym rolnictwa, do członkostwa w Unii Europejskiej od 1 stycznia 2002 r. Aby te deklaracje nie były bez pokrycia, proponuję ponownie poprawki - po ich nieprzyjęciu w Komisji Finansów Publicznych - do sprawozdania o rządowym projekcie ustawy budżetowej na rok 1999. Dotyczą one niezbędnych wydatków na tak potrzebne w dobie stowarzyszenia z Unią Europejską doradztwo rolnicze, chodzi o kwotę 1113 tys. zł, oraz na izby rolnicze - chodzi o kwotę 9790 tys. zł. Jeśli wyżej wymienione deklaracje mają być poważne, to niezbędne jest zabezpieczenie w budżecie państwa kwot na realizowanie zobowiązań stowarzyszeniowych. Chodzi m.in. o przeprowadzenie działań dotyczących rejestru gospodarstw rolnych oraz identyfikacji bydła, której brak na koniec 1999 r. grozi konsekwencjami takimi, że w dniu 1 stycznia 2000 r. polscy rolnicy nie będą mogli sprzedać bydła i cieląt na rynkach Unii Europejskiej. Nie wolno do tego dopuścić. Z żalem słuchamy wypowiedzi ministra rolnictwa i premiera rządu o rzekomo rozpoczętej realizacji programów modernizacji i restrukturyzacji rolnictwa oraz polskiej wsi, gdy tymczasem w budżecie nie widać zmian, mimo buńczucznych zapowiedzi, podobnie jak nie widać zapowiadanych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-44.6" who="#PoselWojciechSzczesnyZarzycki">Pragnę ostrzec koalicję i rząd, że taka propaganda szkodzi wizerunkowi polskiej demokracji i obniża autorytet państwa. Ostrzegam, że rolnicy już stracili cierpliwość w związku z uprawianą demagogią, wobec drastycznie rosnącej biedy i nędzy na wsi. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-44.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#WicemarszalekJanKrol">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#WicemarszalekJanKrol">Proszę o zabranie głosu pana posła Antoniego Macierewicza, niezrzeszonego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#PoselAntoniMacierewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Budżet, jak się wydaje, powinien zagwarantować obywatelom przede wszystkim trzy sprawy: po pierwsze, praworządność, po drugie, bezpieczeństwo, po trzecie, własność.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#PoselAntoniMacierewicz">O stosunku do praworządności w tym budżecie świadczy niestety nie najlepiej próba obcięcia wydatków na urząd rzecznika interesu publicznego. Chodzi o sumę w istocie minimalną, symboliczną - 500 tys. zł. W stosunku do zadań stawianych przez państwo przed tym urzędem, w stosunku do jego wagi to suma naprawdę nikła, symboliczna. Jak mówiłem, staje się to symbolem niechęci do lustracji. Wiem, że istnieje projekt, zgłoszony przez posła Kamińskiego, dotyczący przywrócenia tej sumy. Uważam to za konieczne i wskażę źródło niezbędnych funduszy w tym budżecie.</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#PoselAntoniMacierewicz">Druga i centralna kwestia to bezpieczeństwo. Stan bezpieczeństwa publicznego systematycznie się pogarsza, i to jest banalne stwierdzenie. Wiadomo, gdzie są tego źródła. Źródłem jest powstała struktura mafijna. Wiadomo też, że zwiększanie pensji policjantów, a zwłaszcza zwiększanie pensji policjantów na najwyższych szczeblach kadry kierowniczej do niczego nie prowadzi, prowadzi tylko w pustkę. Dzisiaj, Wysoka Izbo, średnia płaca w Policji to blisko 2 tys. zł, a w Komendzie Głównej Policji - 2300 zł. Proszę to porównać z sytuacją w służbie zdrowia, z sytuacją w innych działach budżetowych, zwłaszcza w nauce czy szkolnictwie. Jaki daje to efekt? Żaden. Stan zagrożenia wzrasta. Publikacje pokazują, a przede wszystkim codzienne życie, jak dramatyczna pod tym względem jest sytuacja, a struktura mafijna umacnia się tak dalece, że dąży się do prawnego zagwarantowania przetrwania w Policji starego PRL-owskiego aparatu. Przygotowywane obecnie zarządzenia ministra i komendanta głównego Policji przesądzają o tym, że ktoś, kto nie rozpoczął służby jeszcze w Milicji Obywatelskiej, nie może objąć kierowniczych stanowisk w Policji. Tak próbuje się, za wszelką cenę, ugruntować ten straszny spadek po PRL. Utrzymuje się także nadal blisko 10% byłych funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa w Policji. Skutki tych działań dla obywateli muszą być, jak powiedziałem, tragiczne.</u>
          <u xml:id="u-46.3" who="#PoselAntoniMacierewicz">Budżet przygotowywany jest według zasady, że bezpieczeństwo można kupić. Bezpieczeństwa nie można kupić, naprawdę. Pieniądze stracimy, a bezpieczeństwa nie kupimy.</u>
          <u xml:id="u-46.4" who="#PoselAntoniMacierewicz">Kompromitującym przykładem tej polityki jest problem Nadwiślańskich Jednostek Wojskowych - formacji, która nie ma racji bytu ani z punktu widzenia bezpieczeństwa obywateli, ani z punktu widzenia interesów państwa. Służy wyłącznie małej grupie spadkobierców PRL. Zatrudnia się tam blisko 12 tys. ludzi. Zwracałem się rok temu o rozformowanie tej jednostki, wzmocnienie płynącymi z tego funduszami Biura Ochrony Rządu, Policji, Straży Granicznej. Otrzymaliśmy tylko puste obietnice, zapewnienia, że uczyni się to w ciągu dwóch-trzech lat. W zeszłym roku podatnik wyłożył na to 250 mln zł, w tym roku ma zapłacić znowu blisko 250 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-46.5" who="#PoselAntoniMacierewicz">Zwracam się do pana premiera o przedstawienie jeszcze w czasie tej debaty planu likwidacji Nadwiślańskich Jednostek Wojskowych. Mam nadzieję, że pan premier Balcerowicz pamięta wymianę zdań między nami na ten temat dwa miesiące temu, a także 12 miesięcy temu.</u>
          <u xml:id="u-46.6" who="#PoselAntoniMacierewicz">Zwracam się także o przeznaczenie sumy 2 000 013 zł odpowiednio na dofinansowanie urzędu rzecznika interesu publicznego - kwotą 500 tys. zł - i Biura Ochrony Rządu - pozostałą częścią tej sumy. Chodzi o sumę w budżecie Nadwiślańskich Jednostek Wojskowych, która jest przeznaczona na zakupy nowego sprzętu. Dla formacji, która ma być zlikwidowana, kupuje się nowy sprzęt. To świadczy o wiarygodności zapewnień o likwidacji tej formacji.</u>
          <u xml:id="u-46.7" who="#PoselAntoniMacierewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pan przewodniczący Goryszewski w swoim znakomitym przemówieniu, ubolewając nad słabością finansową Polski, stwierdził, że Polacy nie dysponują kapitałem wystarczającym do utworzenia silnego banku. Uważam, że to nie jest prawda, panie przewodniczący. Prawdą zaś jest to, że pracą i wysiłkiem obywateli Rzeczypospolitej źle gospodarujemy. To jest, niestety, prawda.</u>
          <u xml:id="u-46.8" who="#PoselAntoniMacierewicz">W związku z tym ostatnia sprawa, sprawa własności. Obrona i rozwój własności to źródło siły obywateli i źródło siły Polski, źródło siły państwa. Zależy to przede wszystkim od wdrożenia ustawy o powszechnym uwłaszczeniu, dającej każdemu obywatelowi Polski szansę rozwoju podstawy bezpieczeństwa rodziny - swojej własności. Od rozstrzygnięcia w tej sprawie uzależniam swój głos w kwestii ustawy budżetowej. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#WicemarszalekJanKrol">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#WicemarszalekJanKrol">Proszę o zabranie głosu panią poseł Joannę Fabisiak z klubu AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#PoselJoannaFabisiak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę odnieść się zasadniczo do jednej tylko sprawy, a mianowicie do wniosku mniejszości nr 23 w sprawozdaniu przedstawionym przez komisję. Wniosek mniejszości nr 23 dotyczy środków przewidzianych na budowę I linii metra warszawskiego. W załączniku nr 6 podaje się sumę dotacji w wysokości 34 mln zł. Jest to kwota znacznie niższa niż dotacja przyznawana na ten cel od 1995 r. Proszę pozwolić mi przedstawić najkrótszą statystykę. Środki z budżetu państwa na budowę metra w 1995 r. wynosiły 60 mln zł, w 1996 r. - 69 mln zł, w 1997 r. - 76 mln 450 tys. zł, w 1998 r. - 60 mln zł. W tym roku zaplanowane było 44 mln zł. Podkomisja proponuje pomniejszenie tej kwoty do 34 mln zł. Jakie są środki asygnowane ze strony miasta na ten cel? Otóż w 1995 r. wynosiły one 62 mln 510 tys. zł, w 1996 r. - 82 mln 501 tys. zł, w 1997 r. - 65 mln 862 tys. zł, w 1998 r. - 131 mln 943 tys. zł. Można zapytać: Skoro miasto może asygnować takie sumy, to dlaczego ma dawać budżet państwa? Otóż rzecz wygląda dużo poważniej. Przeznaczone w 1998 r. z budżetu miasta stołecznego Warszawy środki w wysokości 131 mln 943 tys. zł były możliwe tylko dlatego, że miasto zaciągnęło pożyczkę w wysokości 60 mln zł. Kredyt komercyjny, jak wiadomo, trzeba spłacić w sumie w wysokości dużo wyższej. Dlaczego miasto zdecydowało się na zadłużenie? Aby zgodnie z harmonogramem realizować tę inwestycję. W tym roku nie będzie to możliwe. Czym będzie fakt ten skutkował?</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#PoselJoannaFabisiak">Przede wszystkim koniecznością odstąpienia od umów z wykonawcami. Nie jest bowiem możliwa realizacja pełnego zakresu prac zatwierdzonych w 1996 r. i do tej pory bez przerwy realizowanych przy - jak państwu przedstawiłam - ogromnym udziale i ogromnym obciążeniu miasta. Niestety, trzeba będzie odstąpić od dwu umów: z Hydrobudową na budowę stacji Świętokrzyska (kary umowne w wysokości 10% zamówienia wyniosą ok. 5,5 mln zł) i z Warbudem na budowę stacji Ratusz (kary umowne wyniosą 4,6 mln zł). Na tym nie koniec, proszę państwa. Niezależnie od tych kar należy liczyć się z koniecznością wypłacenia odszkodowania za poniesioną szkodę na rzecz wspomnianych wykonawców. Spowoduje to także wzrost dodatkowych kosztów związanych z zabezpieczeniem, bo przecież realizacja inwestycji jest konieczna, a więc trzeba będzie zabezpieczyć tereny stacji Świętokrzyska i Ratusz oraz szlaki B-14 i B-15, a także utrzymać plany budowy. Koszty te łącznie wyniosą ok. 20 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#PoselJoannaFabisiak">Warszawa nie jest jedyną, ale jedną z dwóch stolic, w których nie ma metra, stolicą, przecież europejską, która 50 lat czeka na jedną nitkę metra. Jest największym miastem Polski. Mam świadomość tego, że mówię truizmy. Ponosi różnorodne ciężary stołeczności, także komunikacyjne. Jak wielkie, odczuwacie przecież państwo na każdym kroku. Warszawa potrzebuje choćby tej jednej nitki metra. Potrzebują jej warszawiacy, potrzebują jej goście, także posłowie, potrzebują jej cudzoziemcy przyjeżdżający do miasta.</u>
          <u xml:id="u-48.3" who="#PoselJoannaFabisiak">Warszawa nie jest rozpieszczana przez parlament. Dotacja na metro jest jedyną, jaką miasto otrzymuje na zadania własne, realizując zadania stołeczności bezpłatnie, ponosząc wszystkie koszty tej właśnie funkcji.</u>
          <u xml:id="u-48.4" who="#PoselJoannaFabisiak">Poczynione cięcia w projekcie ustawy budżetowej spowodują opóźnienia i podniesienie kosztów. Będziemy za jakiś czas mówili tak, jak dzisiaj mówiliśmy o wielu inwestycjach, że koszty wzrosły dwukrotnie, trzykrotnie, a Warszawa dalej nie będzie dysponowała nawet jedną nitką metra. Dlatego w imieniu mieszkańców Warszawy, turystów, gości zwracam się do państwa o przychylność dla wniosku nr 23 i uchwalenie choćby w tej wysokości, niezmiernie okrojonej, czyli 44 mln zł, dotacji na budowę metra - dotacji, jak powiadam, nie wystarczającej. Natomiast ograniczenie do 34 mln zł spowoduje konsekwencje, o których mówiłam przed chwilą, konsekwencje w sumie nie oszczędności, konsekwencje wstrzymania prac. Bardzo proszę o przychylność dla tego wniosku. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-48.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#WicemarszalekJanKrol">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#WicemarszalekJanKrol">Proszę pana posła Józefa Kaletę z klubu SLD o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#PoselJozefKaleta">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W swoich ocenach i wnioskach podejmę próbę udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy i w jakim stopniu przedłożony Wysokiej Izbie projekt ustawy budżetowej odpowiada umowie koalicyjnej Akcji Wyborczej Solidarność i Unii Wolności oraz treści exposé pana premiera. Jest to, jak sądzę, zawsze najważniejsze kryterium oceny jakości projektów budżetów państwowych we wszystkich cywilizowanych krajach świata.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#PoselJozefKaleta">Zarówno w umowie koalicyjnej, jak i w exposé bardzo słusznie na pierwszym miejscu wymieniono poprawę warunków życia ludzi. Pan premier w swoim exposé stwierdził, że ˝nasze zadanie pierwsze i podstawowe to zapewnienie ludziom, polskim rodzinom, odpowiednich warunków życia˝. A jak tę bardzo słuszną i powszechnie akceptowaną zapowiedź rząd zamierza realizować w oparciu o przedłożony Wysokiej Izbie projekt na rok bieżący?</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#PoselJozefKaleta">Płace realne wzrosną w roku bieżącym w stosunku do roku ubiegłego o 2%, renty i emerytury - o 1%. W okresie rządów koalicji SLD i PSL realny wzrost płac wyniósł 13%, rent i emerytur - 12%. W ostatnim roku rządów koalicji SLD i PSL, czyli w roku 1997, renty i emerytury wzrosły w stosunku do poprzedniego roku realnie o 4,6%, a płace o 5,7%. Płace w sferze budżetowej obniżą się w stosunku do płac w przedsiębiorstwach z 86,6% w roku 1997 do 72,4% w 1999. Będzie to największy od 1989 r. spadek płac pracowników sfery budżetowej w relacji do płac w przedsiębiorstwach.</u>
          <u xml:id="u-50.3" who="#PoselJozefKaleta">W roku bieżącym nastąpi także znaczne ograniczenie spożycia indywidualnego. W roku 1997 wzrost tego spożycia w stosunku do roku poprzedniego wyniósł 7,1%, w 1999 r. ma wynieść 3,3%. Obniży się także dynamika wzrostu spożycia zbiorowego z 2,2% w 1997 r. do 2% w roku 1999.</u>
          <u xml:id="u-50.4" who="#PoselJozefKaleta">Na pewno nie przyczyni się do poprawy warunków życia także planowany drastyczny wzrost cen i opłat za lekarstwa, gaz, prąd elektryczny, ogrzewanie mieszkań i ciepłą wodę, przejazdy publicznymi środkami komunikacji. Ludzie ubodzy, którzy stanowią ponad 50% polskiego społeczeństwa, z niepokojem oczekują na całkowite uwolnienie cen i opłat za ogrzewanie mieszkań i ciepłą wodę. Niepokój ten jest w pełni uzasadniony, jeśli się zważy, że planowane w projekcie budżetu wydatki na opiekę społeczną, przeznaczone m.in. na osłonę socjalną, maleją w stosunku do 1997 r. - o 10% wydatki bieżące, a majątkowe aż o 67%. Udział wydatków na opiekę społeczną w relacji do produktu krajowego brutto zmniejszy się z 2,45% w 1997 r. do 1,65% w 1999 r.</u>
          <u xml:id="u-50.5" who="#PoselJozefKaleta">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Do poprawy warunków życia ludzi nie przyczyni się także planowane znaczne zmniejszenie nakładów na służbę zdrowia. W rezultacie tego zlikwidowano tzw. zielone recepty, następuje średnio 12-procentowy wzrost cen na leki (niektóre wzrosły o kilkadziesiąt procent). Ograniczony zostanie dostęp do lekarstw po cenach ulgowych. Kasy chorych otrzymają tylko 7,5-procentowe składki na ubezpieczenia społeczne, a więc o 3% mniej, niż przewidywała ustawa uchwalona przez poprzedni parlament. W projekcie budżetu rząd nie przewidział niezbędnych środków na oddłużenie służby zdrowia, które przekracza już obecnie kwotę 5 mld zł. W 1998 r. zadłużenie to wzrosło w stosunku do roku ubiegłego o 79,8%. Tak ogromne zadłużenie szpitali i przychodni lekarskich na pewno utrudni wprowadzenie reformy służby zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-50.6" who="#PoselJozefKaleta">Istotnym elementem poprawy warunków życia ludzi miało być także zdecydowane przyspieszenie rozwoju budownictwa mieszkaniowego. Z umowy koalicyjnej, a także z exposé premiera wyraźnie wynikało, że budownictwu mieszkaniowemu zostanie nadany najwyższy priorytet. W umowie koalicyjnej stwierdza się, że poprawa stanu budownictwa mieszkaniowego jest jednym z najważniejszych problemów społecznych i gospodarczych w Polsce. Pan premier w swoim exposé oświadczył: ˝Rozpoczniemy realizację narodowego programu budownictwa mieszkaniowego. Oznacza to uruchomienie kas mieszkaniowych, zwiększenie inwestycji, m.in. w zakresie zbrojenia terenów budowlanych˝. Do realizacji takiego programu konieczne jest oczywiście znaczne zwiększenie nakładów finansowych ze środków publicznych.</u>
          <u xml:id="u-50.7" who="#PoselJozefKaleta">Ale w jaki sposób te zapowiedzi koalicji rządzącej mogą być realizowane na podstawie projektu budżetu przedłożonego Wysokiej Izbie? Planowane wydatki budżetowe na budownictwo mieszkaniowe stanowią w bieżącym roku zaledwie 61% wydatków z 1997 r., o ponad 30% maleją nakłady na Krajowy Fundusz Mieszkaniowy i prawie o 40% maleje dotacja dla Funduszu Hipotecznego. Ponad 90% planowanych na rok bieżący nakładów budżetowych na budownictwo mieszkaniowe kierowane jest na pokrycie zobowiązań podjętych w przeszłości. Dzisiejsi podatnicy finansują obywateli, którzy już dawno mają mieszkania, młode pokolenie natomiast w zasadzie nie otrzyma na budownictwo mieszkaniowe żadnej pomocy ze strony państwa. Jest to ewenement w skali światowej.</u>
          <u xml:id="u-50.8" who="#PoselJozefKaleta">Wydatki budżetowe na budownictwo mieszkaniowe w relacji do produktu krajowego brutto maleją z 0,8% w 1997 r. do 0,4% w 1999 r. Tak niskich nakładów budżetowych na budownictwo mieszkaniowe nie ma, poza Albanią, w żadnym kraju europejskim. Wszędzie budownictwo mieszkaniowe skutecznie pobudza koniunkturę gospodarczą i redukuje bezrobocie: jedno miejsce pracy w budownictwie mieszkaniowym tworzy z reguły 5 do 6 miejsc w przemysłach i usługach z nim związanych. W wielu krajach zachodnich likwidowano kryzysy gospodarcze właśnie poprzez intensywny rozwój budownictwa mieszkaniowego. Źródłem cudu gospodarczego Erharda w Niemczech po II wojnie światowej było tanie, powszechnie dostępne budownictwo mieszkaniowe.</u>
          <u xml:id="u-50.9" who="#PoselJozefKaleta">Tak drastyczne dławienie budownictwa mieszkaniowego w Polsce przez obecną koalicję rządową jest rezultatem chłodzenia gospodarki. Pytanie zatem, czy koalicja rządząca zamierza w bieżącym roku realizować, choćby w jakiejś drobnej części, swoje programy mieszkaniowe - sformułowane w umowie koalicyjnej i w exposé premiera - jest oczywiście pytaniem retorycznym. Koalicja w sposób niespotykany w cywilizowanym świecie coraz bardziej niszczy ten niezwykle ważny z ekonomicznego i społecznego punktu widzenia dział gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-50.10" who="#PoselJozefKaleta">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Drugim, bardzo ważnym priorytetem koalicji rządzącej, obok poprawy warunków życia ludzi, miał być dynamiczny rozwój nauki, szkolnictwa wyższego i oświaty. Pan premier stwierdził w swoim exposé: ˝Zwiększymy wydatki na szkolnictwo wyższe. Będziemy także wspierać rozwój nauki. Stanowi ona wraz z edukacją najważniejszą dziedzinę inwestowania w przyszłość narodu˝.</u>
          <u xml:id="u-50.11" who="#PoselJozefKaleta">Zapowiedź ta spotkała się z powszechną aprobatą. Truizmem jest bowiem twierdzenie, że nauka i edukacja stanowią obecnie najbardziej dynamiczne czynniki rozwoju społeczno-gospodarczego współczesnych krajów. Zadecydują one także o miejscu Polski w zintegrowanej Europie. Wysoka Izba prawie jednomyślnie zaakceptowała w roku ubiegłym dezyderat Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży oraz Komisji Finansów Publicznych, zobowiązujący rząd do znacznego zwiększenia nakładów budżetowych na naukę i edukację w projekcie budżetu na rok bieżący.</u>
          <u xml:id="u-50.12" who="#PoselJozefKaleta">Z dramatycznym apelem w tej sprawie zwróciło się także do władz Zgromadzenie Ogólne Polskiej Akademii Nauk w specjalnej uchwale. Stu wybitnych uczonych powołało Komitet Ratowania Nauki Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-50.13" who="#PoselJozefKaleta">A jak te wszystkie zapowiedzi w exposé premiera, dezyderaty Wysokiej Izby i apele uczonych zostały uwzględnione w projekcie budżetu państwa na rok bieżący? Wydatki na naukę zostały rzeczywiście nieco zwiększone. Stosunkowo wysoki, bo około 40-procentowy wzrost wydatków w stosunku do roku 1998 zaplanowano na inwestycje. Niestety, wydatki bieżące na naukę wzrosną w stosunku do roku ubiegłego tylko o 1,8%, przy czym trzeba dodać, że wydatki bieżące na naukę w 1998 r. były o 1,2% niższe niż w roku 1997. Udział wydatków budżetowych na naukę w produkcie krajowym brutto niestety pozostaje wciąż na poziomie 1997 r., to znaczy wynosi zaledwie 0,49%. W ogromnej większości krajów europejskich wskaźnik ten jest znacznie wyższy. Nakłady na naukę w Polsce w przeliczeniu na jednego mieszkańca wynoszą ok. 25 dolarów USA, spoza środków budżetowych - 15 dolarów. Dla porównania w Czechach jest to ponad 120 dolarów USA, w wyżej rozwiniętych krajach europejskich ponad 420 dolarów USA.</u>
          <u xml:id="u-50.14" who="#PoselJozefKaleta">W Polsce wciąż traktuje się nakłady na naukę jako konsumpcję dochodu narodowego. A przecież powszechnie przyjmuje się, że stanowi ona jeden z najważniejszych czynników rozwoju społeczno-gospodarczego współczesnego świata. Z wielu badań, prowadzonych m.in. na zlecenie różnych organów ONZ, wynika, że w krajach wysoko rozwiniętych ponad 80% przyrostu produktu krajowego brutto zawdzięcza się właśnie postępowi naukowo-technicznemu.</u>
          <u xml:id="u-50.15" who="#PoselJozefKaleta">Planowane wydatki budżetowe na finansowanie szkolnictwa wyższego wzrosną, według projektu ustawy budżetowej, w stosunku do przewidywanego wykonania 1998 r. o 5,8%, w tym wydatki majątkowe wzrosną o 89%, a wydatki bieżące o 3,5%.Udział wydatków na szkolnictwo wyższe w produkcie krajowym brutto niestety nie zwiększy się w stosunku do roku 1997 - wyniesie 0,84%. Jeśli się jednak uwzględni, że liczba studentów ma wzrosnąć w roku bieżącym o 7%, natomiast dotacje budżetowe dla szkół wyższych wzrosną o 3,5%, a wydatki na stypendia dla studentów o 3,0%, to trzeba stwierdzić, że pogorszy się sytuacja finansowa szkół wyższych i studentów. Przeciętne stypendium dla studentów obniży się o 4,6%.</u>
          <u xml:id="u-50.16" who="#PoselJozefKaleta">Wysoce niezadowalający jest także poziom planowanych wydatków budżetowych na oświatę i wychowanie. W porównaniu z rokiem 1997 wydatki te maleją o 2,5%, a ich udział w produkcie krajowym brutto obniży się z 3,6% w 1997 r. do 3,19% w roku 1999. Jest to na pewno nie najlepsza prognoza przed zbliżającą się reformą oświaty.</u>
          <u xml:id="u-50.17" who="#PoselJozefKaleta">Ogromny regres zakłada się w bieżącym roku w zakresie finansowania kultury i sztuki, które także przecież pełnią w jakimś stopniu funkcje edukacyjne. Planowane wydatki budżetowe na ten cel na rok bieżący maleją w stosunku do 1997 r. aż o 64%, a ich udział w produkcie krajowym brutto zmniejszy się z 0,23% w roku 1997 do 0,14% w roku 1999. Oznacza to dalszą, niespotykaną w Europie, komercjalizację polskiej kultury, co w rezultacie może doprowadzić do jej całkowitego upadku. To właśnie z tego powodu tak powszechne są protesty środowisk kultury przeciwko drastycznej redukcji wydatków budżetowych na jej finansowanie.</u>
          <u xml:id="u-50.18" who="#PoselJozefKaleta">Planowany przez komisję ogromny, niespotykany dotychczas w Polsce regres w kulturze i sztuce pozostaje w rażącej sprzeczności z postanowieniami umowy koalicyjnej, która stanowi m.in.: ˝Tylko naród silny wspólnotą uznanych i szanowanych wartości kulturowych może sprostać wyzwaniom współczesnej cywilizacji˝. Przedstawione wskaźniki liczbowe wydatków budżetowych niestety nie potwierdzają poważnego traktowania przez koalicję rządzącą własnych deklaracji i składanych obietnic dotyczących także nauki, edukacji, kultury i sztuki.</u>
          <u xml:id="u-50.19" who="#PoselJozefKaleta">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ważnym priorytetem koalicji miało być także rolnictwo. W umowie koalicyjnej stwierdza się, że zwiększone zostaną szanse rozwoju społeczności wiejskiej, że nastąpi modernizacja rolnictwa, że rozwój wsi jest nieodzownym elementem polityki rozwoju gospodarczego, że mieszkańcy wsi muszą mieć jasne perspektywy rozwoju, że konieczne jest pobudzenie procesów inwestycyjnych w rolnictwie i zwiększenie dochodów rolników.</u>
          <u xml:id="u-50.20" who="#PoselJozefKaleta">A jak ten priorytet został uwzględniony w projekcie budżetu na rok bieżący? Planowane wydatki budżetu państwa na rolnictwo i gospodarkę żywnościową stanowią nominalnie 88% przewidywanego wykonania 1998 r., a realnie 79%. A przecież w 1998 r. nastąpił w polskim rolnictwie ogromny regres. Dochody realne rolników obniżyły się w ubiegłym roku w stosunku do 1997 r. aż o 25%, w stosunku do roku 1997 wydatki też maleją realnie o ponad 25%, w tym wydatki inwestycyjne o 80%. Maleje także udział wydatków budżetu państwa na rolnictwo i gospodarkę żywnościową w stosunku do produktu krajowego brutto z 0,5% w 1997 r. do 0,34% w roku 1999.</u>
          <u xml:id="u-50.21" who="#PoselJozefKaleta">Jak zatem mają się te fakty do obietnic koalicji dotyczących zwiększenia szansy rozwoju społeczności wiejskiej i modernizacji rolnictwa? Tak drastyczne obniżenie wydatków budżetu państwa na rolnictwo i gospodarkę żywnościową, w warunkach gdy rolnictwo staje się coraz mniej opłacalne, jest oczywiście nieuzasadnione. Dramatyczna sytuacja rolnictwa polskiego i coraz większa pauperyzacja społeczności wiejskiej wymagają zwiększenia interwencji państwa, a co za tym idzie także odpowiedniego wzrostu wydatków budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-50.22" who="#PoselJozefKaleta">Koalicja nie zamierza realizować w projekcie budżetu swoich wielokrotnie składanych obietnic co do umocnienia organizacji pozarządowych oraz przekazania dalszych kompetencji i niezbędnych na te cele środków z budżetu państwa. Planowane w projekcie budżetu wydatki na finansowanie organizacji pozarządowych ulegają nominalnie zmniejszeniu o 40% w stosunku do roku ubiegłego. Łącznie środki budżetowe przeznaczone na realizację zadań publicznych przez organizacje pozarządowe nie przekroczą 0,3% planowanych wydatków budżetowych na 1999 r. i będą o połowę niższe niż w roku ubiegłym.</u>
          <u xml:id="u-50.23" who="#PoselJozefKaleta">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nasuwa się pytanie, jakie są przyczyny planowanego na rok bieżący tak głębokiego regresu budżetowego. Przyczyn tych jest zapewne bardzo wiele. Nie ulega moim zdaniem wątpliwości, że jedną z istotnych przyczyn tego regresu jest konieczność sfinansowania z budżetu państwa wielu reform systemowych. I tak na przykład na reformę ubezpieczeń społecznych przeznacza się 3845 mln zł, na reformę administracji - 623 mln zł, na restrukturyzację górnictwa - 1700 mln zł, na reprywatyzację - 3600 mln zł. Prawdopodobnie koszty tych reform będą znacznie wyższe od planowanych. Wielu starostów, w tym także starostowie z koalicji rządzącej, bije na alarm z tego powodu, że przyznane im środki budżetowe na utrzymanie starostw wystarczą zaledwie na 4-6 miesięcy, a wiceminister finansów publicznie stwierdził, że jeśli starostwa nie będą miały środków na swoje utrzymanie, to będą się musiały po prostu zlikwidować.</u>
          <u xml:id="u-50.24" who="#PoselJozefKaleta">Istotną przyczyną zakładanego regresu w budżecie państwa na rok bieżący jest dalsze utrzymywanie wysoce niezadowalającej gospodarki finansami publicznymi. I tak na przykład w projekcie budżetu zakłada się wzrost zaległości podatkowych w stosunku do roku ubiegłego o 223 mln zł, do łącznej kwoty 8506 mln zł; w tym z tytułu podatków pośrednich - do kwoty 3175 mln zł. Przecież w umowie koalicyjnej obiecywano poprawę ściągalności podatków i opłat oraz rygorystyczne egzekwowanie dyscypliny finansowej. Nie ma, jak sądzę, żadnych szans na rygorystyczne ściąganie podatków i opłat, jeśli w projekcie ustawy budżetowej nie przewiduje się zwiększenia liczby pracowników w urzędach celnych, policji celnej, urzędach skarbowych, urzędach kontroli skarbowej, Najwyższej Izbie Kontroli. Stosunkowo niewielka liczba zatrudnionych w tych organach pracowników nie jest w stanie egzekwować dyscypliny finansowej i skutecznie przeciwdziałać jej naruszaniu. Zwiększenie zatrudnienia w tych organach nie wymaga oczywiście angażowania dodatkowych środków budżetowych, gdyż przysparzane skarbowi państwa korzyści przez tych pracowników są z reguły kilkakrotnie większe niż koszty ich utrzymania.</u>
          <u xml:id="u-50.25" who="#PoselJozefKaleta">W porozumieniu koalicyjnym zapowiedziano także podjęcie działań państwa zmierzających do zracjonalizowania wydatków publicznych, zwłaszcza w agencjach z udziałem skarbu państwa i państwowych funduszach celowych. Stopniowo miały być włączone do budżetu państwa dochody i wydatki funduszy celowych. Jak ta zapowiedź ma być realizowana w roku bieżącym? Tak zwana działalność pozabudżetowa, praktycznie wyłączona spod kontroli parlamentarnej, obejmująca fundusze celowe, środki specjalne, gospodarstwa pomocnicze, zakłady budżetowe, wzrosła w 1999 r. do 85 376 mln zł, co stanowi aż 59,8% budżetu państwa. Dochody państwowych funduszy celowych wzrosną z 73 665 mln zł w roku 1998 do 81 056 mln zł w roku 1999, tzn. prawie o 10%. W projekcie budżetu państwa na rok bieżący całkowicie zatem zostało przekreślone porozumienie koalicyjne w tym zakresie. Przyjęte przez koalicję ustalenia w projekcie budżetu są bowiem dokładnie odwrotne do zapisanych w umowie koalicyjnej.</u>
          <u xml:id="u-50.26" who="#PoselJozefKaleta">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Najistotniejszą przyczyną głębokiego regresu w budżecie państwa na rok bieżący jest moim zdaniem chłodzenie gospodarki. Właśnie planowany znaczny spadek produkcji eksportu, budownictwa mieszkaniowego, zredukowanie inwestycji centralnych z 2,3% ogólnej kwoty wydatków budżetowych w roku 1997 do 1,4% w roku 1999 powoduje relatywny spadek dochodów budżetowych, a co za tym idzie także spadek wydatków. Szczególnie krytycznie trzeba ocenić moim zdaniem planowany spadek eksportu z 12% w roku 1998 do 8,9% w 1999 r., który musi prowadzić do dalszego pogorszenia wyników ekonomicznych handlu zagranicznego, które, jak wiadomo, są już obecnie w Polsce bardzo złe.</u>
          <u xml:id="u-50.27" who="#PoselJozefKaleta">W projekcie budżetu państwa na rok bieżący, a także w założeniach polityki pieniężnej w zasadzie nie przewidziano żadnych instrumentów ekonomicznych, które by skutecznie stymulowały eksport. Przewidziane w projekcie budżetu wydatki na promocję eksportu w kwocie 25 mln zł mają charakter symboliczny, są relatywnie kilkanaście razy niższe niż w budżetach innych państw europejskich. Wzrostowi eksportu na pewno nie będzie także sprzyjać planowana dalsza nadmierna aprecjacja złotego.</u>
          <u xml:id="u-50.28" who="#PoselJozefKaleta">Dalsze chłodzenie gospodarki poprzez dławienie popytu wewnętrznego musi prowadzić w warunkach ograniczonych możliwości rozwoju eksportu do recesji gospodarczej, wzrostu bezrobocia, a co za tym idzie także do kryzysu finansów publicznych.</u>
          <u xml:id="u-50.29" who="#PoselJozefKaleta">Kryzysowi może także sprzyjać nieskrępowany przepływ krótkookresowych kapitałów spekulacyjnych, które mogą dezorganizować polski rynek kapitałowy. W wielu krajach europejskich wprowadzono pewne ograniczenia w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-50.30" who="#PoselJozefKaleta">Należy żałować, że koalicja rządowa wciąż jeszcze stoi na gruncie ortodoksyjnego liberalizmu, który w większości krajów zachodnich odchodzi już do historii. W ostatnim okresie następuje wyraźna zmiana poglądów najwybitniejszych ekonomistów świata w tej sprawie, dowodzą oni, że dla przezwyciężenia kryzysu gospodarczego konieczne jest zwiększenie interwencjonizmu państwowego i pobudzenie popytu wewnętrznego. Takie stanowisko zajmują obecnie np.: znany w przeszłości z ortodoksyjnie liberalnych poglądów były główny doradca ekonomiczny wicepremiera Balcerowicza prof. Jeffrey Sachs, prof. Stanley Fischer - wicedyrektor Międzynarodowego Funduszu Walutowego, prof. Joseph Stüglitz - pierwszy wiceprezes Banku Światowego i były szef doradców komisji prezydenta Clintona. Nawet prof. Milton Friedman, czołowy przedstawiciel liberalnej szkoły ekonomii, twierdzi, że zbyt mała podaż pieniądza była powodem wielkiego kryzysu lat trzydziestych, dlatego teraz decyzje o ekspansji monetarnej powinny być jego zdaniem bardziej stanowcze.</u>
          <u xml:id="u-50.31" who="#PoselJozefKaleta">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedłożony Wysokiej Izbie projekt budżetu na rok bieżący nasuwa także wiele zastrzeżeń natury prawnej. Wyraźnym naruszeniem prawa budżetowego są np: pominięcie w uzasadnieniu projektu budżetu wykonania budżetu w roku 1998, liczne uprawnienia ministra finansów do dysponowania środkami budżetowymi i dokonywania przeniesień środków budżetowych między różnymi jednostkami klasyfikacji budżetowej, które ograniczają konstytucyjne uprawnienia parlamentu do stanowienia o budżecie państwa, a także tworzenie kilkudziesięciu rezerw celowych, którymi mają dysponować Rada Ministrów i minister finansów.</u>
          <u xml:id="u-50.32" who="#PoselJozefKaleta">Nie odpowiadają także wymogom art. 92 konstytucji przewidziane w projekcie ustawy budżetowej delegacje upoważniające ministra finansów do wydania kilku rozporządzeń wykonawczych.</u>
          <u xml:id="u-50.33" who="#PoselJozefKaleta">Pewnym naruszeniem prawa jest także planowanie w projekcie ustawy budżetowej wydatków, nie mających podstawy prawnej, jak np. wydatków na reprywatyzację.</u>
          <u xml:id="u-50.34" who="#PoselJozefKaleta">Kończąc, pozwolę sobie zwrócić się do koalicji rządzącej, aby rozważyła możliwość zgłoszenia przed trzecim czytaniem projektu ustawy budżetowej kilku autopoprawek, dotyczących np: zwiększenia wydatków na finansowanie kultury i sztuki, nauki, szkolnictwa wyższego, dopłaty do leków, budownictwa mieszkaniowego, promocji eksportu.</u>
          <u xml:id="u-50.35" who="#PoselJozefKaleta">Źródłem pokrycia tych wydatków mogłyby być środki uzyskane w wyniku rygorystyczniejszego egzekwowania podatków, które miały zwiększyć się w roku ubiegłym do kwoty ponad 8,5 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-50.36" who="#PoselJozefKaleta">Innym źródłem pokrycia zwiększonych wydatków budżetowych mogłoby się stać także zaniechanie dalszego chłodzenia gospodarki. Przyniosłoby ono wzrost dochodów z tytułu podatków, zmniejszenia bezrobocia i ograniczenia liczby strajków.</u>
          <u xml:id="u-50.37" who="#PoselJozefKaleta">Masowe strajki górników, hutników, rolników, pracowników przemysłu zbrojeniowego, lekarzy, pielęgniarek i wielu innych narażają gospodarkę narodową, a co za tym idzie także i budżet państwa na ogromne straty. W ubiegłym roku tych strajków było kilkakrotnie więcej niż w całym okresie rządów poprzedniej koalicji. Istnieje duże prawdopodobieństwo, że jeśli Wysoka Izba uchwali projekt budżetu w brzmieniu jej przedłożonym, to protestów i strajków może być coraz więcej.</u>
          <u xml:id="u-50.38" who="#PoselJozefKaleta">Według ostatnich wyników badań OBOP tylko 23% Polaków uważa, że AWS wywiązuje się ze swoich zobowiązań wyborczych i aż 62% twierdzi, że nie realizuje obiecywanych w kampanii wyborczej postulatów. 61% wyborców AWS i 52% wyborców Unii Wolności twierdzi, że koalicja nie wywiązuje się ze swoich zobowiązań.</u>
          <u xml:id="u-50.39" who="#PoselJozefKaleta">Nasilające się protesty społeczne i strajki mogą zdestabilizować polską scenę polityczną, ograniczyć napływ kapitału zagranicznego do Polski, w rezultacie przekreślić możliwości realizacji wszystkich reform społecznych. Podstawowym warunkiem rozwoju społeczno-gospodarczego kraju i możliwości kontynuowania transformacji systemowej jest pokój społeczny i poparcie społeczne dla koalicji rządzącej i realizowanych przez nią reform.</u>
          <u xml:id="u-50.40" who="#PoselJozefKaleta">Zgłoszone w dzisiejszej debacie przez posłów opozycji krytyczne oceny i wnioski, zmierzające do odstąpienia od ortodoksyjnie neoliberalnej antyspołecznej ekonomii, powinny zostać przez koalicję poważnie rozpatrzone. Leży to w dobrze pojętym interesie społecznym, a także w interesie rządzącej koalicji. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-50.41" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#WicemarszalekJanKrol">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#WicemarszalekJanKrol">Proszę pana posła Andrzeja Wielowieyskiego z klubu Unii Wolności o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#PoselAndrzejWielowieyski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! To jest bardzo trudny budżet. Będzie on wykonywany w warunkach wdrażania kilku trudnych reform, co wymaga ponad 8 mld zł i przy coraz liczniejszych, coraz bardziej pesymistycznych prognozach gospodarczych przyjmujących, że to nie będzie wzrost wynoszący 5% PKB, ale prawdopodobnie gdzieś między 4 a 4,4%, a to obniża dochody budżetu co najmniej o setki milionów. Tak więc budżet ten już teraz stoi pod znakiem zapytania. Dlatego z dużą obawą i troską słuchałem wystąpienia pana prof. Kalety, który liczył tutaj, że o kilkaset milionów można spokojnie podwyższyć dochody i zwiększyć wydatki w różnych palących, bardzo ważnych sektorach życia społecznego. To są bardzo niebezpieczne wnioski. Trzeba podkreślić, że ta sytuacja wymaga zarówno coraz sprawniejszego systemu podatkowego, realizacji podatków, jak i bardzo ostrożnego i oszczędnego wydatkowania środków we wszystkich jednostkach budżetowych, również - co jest przedmiotem mojego wystąpienia - w częściach pozabudżetowych, we wszystkich kancelariach, trybunałach i innych tego rodzaju, które mogą być skutecznie kontrolowane tylko przez Sejm, a które często skutecznie nie były kontrolowane. To nie wygląda jednak tak, jak to w debacie przedstawił pan poseł Dobrosz z PSL, mianowicie że Polska to smutne grupy społeczne, smutni górnicy, lekarze, nauczyciele itd., a wszyscy muszą wesoło budować piękny kapitalizm. Nie, to nie tak wygląda. Raczej wygląda to tak, że gniewni górnicy ze środowisk zagrożonych, będący w trudnej sytuacji, chodzi na przykład o nierentowne kopalnie, czy gniewni lekarze żądający wynagrodzeń wynoszących 4-8 tys. zł miesięcznie, czy też ich szefowie, menedżerowie, z którymi się zawiera umowy na kilkanaście tysięcy złotych miesięcznie i inne grupy roszczeniowe tego rodzaju stanowią poważne zagrożenie dla nas wszystkich, to znaczy dla podatników. Na szczęście mamy demokratyczny system i mamy Sejm, mamy koalicję sejmową, która istnieje po to, aby chronić interesy większości, interesy całego społeczeństwa przed nawet najdzielniejszymi, najbardziej zasłużonymi grupami społecznymi, które nadużywają agresywności w obliczu tych możliwości, które dziś społeczeństwo posiada.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#PoselAndrzejWielowieyski">Podkreślam równocześnie, że w jednym wypadku, w wypadku rolników - podkreślano to już wiele razy, gdyż od co najmniej trzech lat mamy tutaj wyraźny spadek dochodów i katastrofalną sytuację, niezwykle ciężką sytuację społeczną - komisja finansów podejmowała duże wysiłki, aby im pomóc. W każdym razie - wracam do tych części pozarządowych - w dążeniu do uporządkowania wydatków w tych 12 częściach przyświecały komisji finansów dwa cele i tutaj apeluję do Wysokiej Izby o zrozumienie i pomoc. Mianowicie chodzi o to, żeby racjonalnie gospodarowano pieniądzmi i tak je wydatkowano, a poza racjonalnością i skutecznością działania tych ważnych skądinąd instytucji chodzi o to, żeby bronić pieniędzy podatników. Brak dostatecznej kontroli budżetowej w ubiegłych latach doprowadził do powstania bardzo dużych różnic, zwłaszcza w płacach. Płace w resortach rządowych w 1998 r. wahały się w centrali od 1600-1700 do 2500 zł miesięcznie, kancelaria premiera miała trochę więcej - ponad 2600 zł. W tym samym czasie w Najwyższej Izbie Kontroli mieliśmy miesięcznie średnio 3844 zł, w Kancelarii Prezydenta - 3289 zł, w Krajowej Radzie Radiofonii i Telewizji - 3227, w Inspektoracie Danych Osobowych - 2286, u rzecznika praw obywatelskich - 2829 zł, wreszcie w Kancelarii Sejmu - 2750 zł, w Inspekcji Pracy - 2640 zł i Kancelarii Senatu - 2500 zł.</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#PoselAndrzejWielowieyski">Pracownicy, nie sędziowie, Trybunału Konstytucyjnego też mieli dobrą pozycję - ok. 3 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-52.3" who="#PoselAndrzejWielowieyski">Stało się tak dlatego, że mimo iż Sejm ustalał wskaźniki wzrostu płac w częściach pozarządowych tylko nieznacznie przekraczające inflację, starał się tam wprowadzić zasady, które regulowały sprawy całego budżetu, wszędzie tam zwykle były jednak tworzone rezerwy 2-5% funduszu płac. Wykorzystywano także dodatkowo rezerwę w postaci tzw. planowanych etatów kalkulacyjnych, a potem planu zatrudnienia świadomie nie wykonywano, natomiast oczywiście podwyższano sobie płace.</u>
          <u xml:id="u-52.4" who="#PoselAndrzejWielowieyski">W przyszłym roku Komisja Finansów Publicznych będzie musiała w zakresie kancelarii i trybunałów, a także innych części, sprawdzić dokładniej plany zatrudnienia i ich realność, a także niektóre inne wydatki rzeczowe, zwłaszcza inwestycje, zakupy mieszkań, biur i osprzętu. Podkreślam natomiast, że doceniamy w Sejmie potrzebę zatrudniania pracowników wysoko kwalifikowanych, jeśli chodzi o te części budżetowe, i dlatego komisja pozostawia tam zwykle np. 1% rezerwy, co wiąże się z możliwością mobilności zatrudnienia i płac.</u>
          <u xml:id="u-52.5" who="#PoselAndrzejWielowieyski">W wypadku Kancelarii Sejmu mamy jednakże w drugim czytaniu dwie wstydliwe sprawy. Pan przewodniczący Goryszewski oświadczył, że we wszystkich częściach pozarządowych nie przekroczono przyjętych zasad, m.in. jeśli chodzi o sprawy tych rezerw. Niestety, nie we wszystkich. W wypadku pracowników Sejmu nie wprowadzono tych zasad, ponieważ wynik głosowania w komisji był 17 do 17, a SLD, PSL i część posłów AWS głosowała przeciw dokonaniu tych oszczędności, tak jak w innych częściach. I teraz w projekcie, który został przedłożony, Kancelaria Sejmu ma dwa razy większą rezerwę niż prezydent czy trybunały. Podkreślam, jest to sprawa bardzo wstydliwa, dlatego że we wszystkich negocjacjach i konsultacjach podkreślaliśmy, że wszędzie, i u nas w kancelariach parlamentu, i we wszystkich innych częściach, będziemy stosować te same zasady. Niestety, posłowie w komisji tego nie przyjęli i nie wygląda to dobrze z moralnego punktu widzenia. Stąd wnoszę do Wysokiej Izby o poparcie wniosku mniejszości nr 10, który ma na celu stosowanie w Kancelarii Sejmu zasad, które przyjęliśmy dla innych kancelarii i dla innych części pozabudżetowych.</u>
          <u xml:id="u-52.6" who="#PoselAndrzejWielowieyski">Druga wstydliwa sprawa to propozycja pana posła Czerniawskiego z SLD, wbrew komisji regulaminowej i wspólnym propozycjom, które złożyłem razem z panią poseł Ciborowską z SLD. Mianowicie poseł Czerniawski proponuje wzrost o 35% wydatków na biura poselskie. My razem z komisją regulaminową i poseł Ciborowską wnosiliśmy o 27%, tj. realnie o 19%, ale pan poseł Czerniawski postanowił nas przelicytować. Proszę państwa, to jest suma 2,5 mln zł. I my, użerając się, walcząc ze wszystkimi częściami budżetowymi, obcinamy im bezwzględnie najróżniejsze wydatki rzeczowe, osobowe, po to by posłom o 25% pracowało się lepiej.</u>
          <u xml:id="u-52.7" who="#PoselKrystynaLybacka">(Nie posłom.)</u>
          <u xml:id="u-52.8" who="#PoselAndrzejWielowieyski">Jest to oczywiście potrzebne, przydatne, niezależnie od tego, że dla Kancelarii Senatu tego nie przyznano. Jest to sprawa podwójnie wstydliwa; różnica między tymi dwiema propozycjami wynosi... Podkreślam, my z posłanką Ciborowską też chcemy poprawić realnie o kilkanaście procent te możliwości. Jeśli chodzi o to, co posłowie i senatorowie powinni dostać do ręki...</u>
          <u xml:id="u-52.9" who="#PoselKrystynaLybacka">(Ale nie chodzi o posłów, tylko o biura.)</u>
          <u xml:id="u-52.10" who="#PoselAndrzejWielowieyski">...przeprowadziliśmy to dla obu kancelarii i ten wzrost wynosi realnie 19%. Pan poseł Czerniawski postanowił jeszcze wydać z budżetu następne 2,5 mln zł, kiedy innym cięliśmy, ile tylko było można.</u>
          <u xml:id="u-52.11" who="#PoselAndrzejWielowieyski">I w końcu parę słów o Warszawie, której jestem posłem. W pełni popieram to, co powiedziała tu przed chwilą pani poseł Fabisiak w sprawie wniosków mniejszości nr 22 i 23. Dotyczy to komunikacji warszawskiej, gdzie zostały dokonane cięcia - dwa razy po 10 mln zł w każdej pozycji. Chodzi o metro i o obwodnicę warszawską.</u>
          <u xml:id="u-52.12" who="#PoselAndrzejWielowieyski">Wysoka Izbo! Sprawa polega na tym, że budowa obwodnicy komunikacyjnej w Warszawie czy budowa metra to nie są sprawy warszawskie - tak jak na przykład oczyszczalnie, mieszkania czy jakieś tam drogi lokalne. To nie jest sprawa warszawska. To jest sprawa ogólnokrajowa. Warszawa jest najważniejszym węzłem komunikacyjnym tego kraju. Ten węzeł komunikacyjny znajduje się w sytuacji katastrofalnej i od paru lat ta sytuacja się pogarsza. W związku z tym dokonywanie tutaj cięć jest po prostu czymś, moim zdaniem, szalonym, zwłaszcza że nie wiemy, co w ciągu najbliższych 2 czy 3, czy 4 lat przy wzroście komunikacji i ruchliwości w Warszawie nastąpi. Dlatego bardzo proszę Wysoką Izbę o poparcie tych wniosków, a także daję tutaj panu marszałkowi poprawki odnoszące się do pokrycia tych 20 mln zł, które mogą być pokryte z rezerwy dotyczącej inwestycji centralnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#WicemarszalekJanKrol">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#WicemarszalekJanKrol">Proszę pana posła Jarosława Kaczyńskiego, niezrzeszonego, o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#PoselJaroslawKaczynski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Toczy się tutaj dyskusja, która, można powiedzieć, dotyczy dwóch spraw. Pierwsza - ta najważniejsza - to sprawa słuszności albo niesłuszności polityki ekonomicznej, którą wyraża ten budżet, polityki makroekonomicznej, polityki, do której odnoszą się makroekonomiczne teorie. To, co mówił przed chwilą choćby pan prof. Kaleta w swoim długim wystąpieniu, cytując wielu uczonych, zmieniających dzisiaj zdanie, to jest właśnie element tej dyskusji. I toczy się dyskusja druga, także istotna, chociaż nie mająca aż tego rodzaju, tak wysokich, można powiedzieć, teoretycznych implikacji, mianowicie dyskusja dotycząca tego, skąd by można ewentualnie wziąć jeszcze jakieś dodatkowe pieniądze i na co te pieniądze wydać. Oczywiście te dwie sprawy jakoś na siebie nawzajem zachodzą, ale trzeba je od siebie odróżnić.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#PoselJaroslawKaczynski">Chciałbym powiedzieć kilka słów co do tych obydwu spraw. Najpierw w odniesieniu do tej mniej ważnej, ale w moim przekonaniu bardzo bulwersującej. Bulwersującej w różnych punktach, ale w szczególności w jednym, który był przedmiotem dyskusji na początku tej debaty. Był przedmiotem wystąpienia także pana przewodniczącego Goryszewskiego. Chodzi mianowicie o pytanie, czy można w Polsce w roku 1999 uzyskać większe, niż to jest zaplanowane w przedłożeniu rządowym, dochody z ceł, dochody - pozwolę sobie użyć tutaj takiego neologizmu - graniczne.</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#PoselJaroslawKaczynski">Otóż ja mówiłem już, i to chyba nie jeden raz, z tego miejsca, mówiłem także na posiedzeniu Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych, iż w Polsce obowiązuje swoista realna konstytucja. Nie ta zapisana, uchwalona, zatwierdzona w referendum, ale ta, która naprawdę reguluje nasze życie publiczne i w niemałej mierze także nasze życie ekonomiczne. Niezwykle istotnym elementem tej konstytucji jest swoiste prawo do przemytu. Bo naprawdę nie da się inaczej wyjaśnić tego, co się dzieje na polskich granicach od wielu lat, od końca lat osiemdziesiątych. Już pomijam okres poprzedni, bo wtedy sytuacja pod wieloma względami była po prostu inna, nieporównywalna.</u>
          <u xml:id="u-54.3" who="#PoselJaroslawKaczynski">Jest jakiś mechanizm, który powoduje, że w Polsce po prostu, jak dotąd przynajmniej, nie sposób wprowadzić tutaj jakichś, choćby najbardziej elementarnych zasad, jakichś choćby najbardziej elementarnych przesłanek, elementarnych działań, które doprowadziłyby do porządku choćby na tym najniższym dopuszczalnym poziomie, na poziomie na trójkę z minusem. Granice są pod wieloma względami półotwarte. Budżet państwa traci na tym ogromne sumy. I to jest ciągle podtrzymywane. To niewątpliwie ma poparcie polityczne. Każdy dobry rząd dzisiejszej Polski powinien tę sytuację zmienić i, co więcej, powinien wszcząć badania nad tym, dlaczego tak było, jaki był mechanizm i kto za tym mechanizmem stoi w ciągu tych wielu lat. Bo nie ma najmniejszej wątpliwości, że taki mechanizm istnieje, i on w pewnych momentach wychodził na jaw.</u>
          <u xml:id="u-54.4" who="#PoselJaroslawKaczynski">Dzieje Witolda Marczuka, dwukrotnie powoływanego na szefa wewnętrznej policji celnej, są dobrym tego przykładem i choćby na ich podstawie można by tu sobie na wiele pytań odpowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-54.5" who="#PoselJaroslawKaczynski">Nie jest tak - niezależnie od tego, co twierdzi w tej chwili rząd - że nie można w tym roku w tej sprawie tego zmienić. To jest kwestia woli politycznej, to jest kwestia przełamania pewnego układu interesów, który w Polsce istnieje. I powtarzam: ta sprawa jest niesłychanie wręcz bulwersująca. Niesłychanie bulwersujące jest to, że obecny rząd twierdzi, że jest inaczej, niż jest - w sposób zupełnie oczywisty.</u>
          <u xml:id="u-54.6" who="#PoselJaroslawKaczynski">Kwestia druga dotyczy spraw dużo bardziej zasadniczych, tych podstawowych. Mieliśmy tu przed chwilą bardzo interesujące wystąpienie pana posła Kalety, zawierające też - przepraszam, że to mówię - zupełnie niepotrzebny element komiczny w postaci tego ciągłego występowania w roli obrońcy prawdziwych interesów AWS. Nie wiem, dlaczego pan poseł ten element w tym wszystkim zawarł, był on tu całkowicie niepotrzebny. Ale chodzi mi tu o kwestie merytoryczne.</u>
          <u xml:id="u-54.7" who="#PoselJaroslawKaczynski">Tak, Wysoka Izbo, trzeba dzisiaj postawić sobie pytanie, do czego prowadzi aktualna polityka ekonomiczna. Naprawdę nie możemy ciągle żyć w kręgu pewnych przeświadczeń, które sprawdzały się przez wiele lat, które dzisiaj przez rzeczywistość pod niejednym względem mogą być kwestionowane, a w każdym razie są pełne podstawy, żeby zacząć nad nimi poważnie dyskutować. Trzeba zresztą taką dyskusję prowadzić także niejako wstecz, trzeba zapytać też o to - oczywiście w innym wymiarze niż ten, o którym mówiłem w odniesieniu do sytuacji na granicach - jaki zespół interesów, jaki układ interesów społecznych stał za taką właśnie polityką (bo za każdą polityką stoją nie tylko poglądy merytoryczne, ale także pewne siły, pewne społeczne interesy) i czy te interesy były zawsze całkowicie zgodne z tym, co można i trzeba określić jako dobro wspólne, jako interes polski, jako całość.</u>
          <u xml:id="u-54.8" who="#PoselJaroslawKaczynski">Z całą pewnością dzisiaj tę dyskusję podjąć trzeba. Trzeba, bo są ku temu przesłanki wynikające po prostu z oceny sytuacji, niejako na pierwszy rzut oka. Mamy obecnie do czynienia z pewnymi niepokojącymi, bardzo niepokojącymi elementami w naszym życiu gospodarczym, mamy do czynienia z różnymi, niekiedy zadziwiającymi, wypowiedziami ludzi, którzy reprezentują rząd. Choćby niedawna wypowiedź pana premiera Balcerowicza dotycząca postulatów stawianych przez bardzo wielu uczonych i polityków zachodnich, takich jak cytowani tutaj Sachs czy Kissinger, że mianowicie trzeba ograniczyć możliwość uprawiania międzynarodowej spekulacji giełdowej. Pan premier Balcerowicz - przynajmniej tak pisała prasa - ma w tej kwestii zupełnie inne przekonania. Dlaczego? Jaki to ma związek z polskimi interesami, jaki to ma związek z pewnymi układami w skali międzynarodowej i jakie istnieją związki między tymi układami a obecną polityką gospodarczą w Polsce, choćby tą dotyczącą banków? Jak na przykład wygląda sprawa, też już tu przywoływana, rzeczywistej sytuacji naszych rezerw dewizowych, które przecież w gruncie rzeczy stanowią ogromny, jak na polskie warunki, rezerwuar finansowy, ogromny fundusz inwestycyjny? Jak to jest finansowane, jak się tym w gruncie rzeczy gospodaruje? Przecież my tego właściwie nie wiemy. Te pytania muszą być stawiane, także w toku tej dyskusji. I nie tylko muszą być stawiane; tutaj trzeba w końcu oczekiwać jakichś merytorycznych odpowiedzi - nie odpowiedzi agresywnych, nie odpowiedzi, które z góry dezawuują tych, którzy te pytania stawiają, lecz odpowiedzi właśnie merytorycznych. I takich odpowiedzi oczekuję. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#WicemarszalekJanKrol">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#WicemarszalekJanKrol">Proszę o zabranie głosu panią poseł Ewę Sikorską-Trelę z klubu AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#PoselEwaSikorskaTrela">Panie Marszałku! Panie Premierze! Panie i Panowie Posłowie! Człowiek jest na ziemi dysponentem dwojakiego rodzaju dóbr. Jedne to dobra materialne. Drugie, znacznie cenniejsze, to dobra intelektualne, do których bez wątpienia należą nauka i edukacja. Ich posiadanie lub ich brak ostatecznie decydują o pozycji społecznej każdego człowieka oraz o pozycji i sile każdego narodu i każdego państwa, w tym także Polski.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#PoselEwaSikorskaTrela">Chciałabym, by o nas inni mówili, iż jesteśmy narodem oświeconym, w którym docenia się wagę edukacji i nauki. Tylko wtedy będą nas szanować i tylko wtedy będą się z nami liczyć inne kraje, jeśli będziemy mieć porównywalny z nimi zarówno poziom wykształcenia społeczeństwa, jak i poziom nauki. Można powiedzieć, że szlachectwo zobowiązuje, ale i kosztuje. Nie da się bowiem dziś, pod koniec XX wieku, ani edukować, ani prowadzić badań naukowych bez dostatecznych środków na te cele. Na szczęście mamy dziś jeszcze młodzież, która garnie się do studiowania, mamy jeszcze, ale jest ich coraz mniej, absolwentów szkół wyższych, którzy chcieliby podjąć pracę naukową pomimo nędznych zarobków w uczelniach i placówkach naukowych - i tych talentów żaden kraj i żaden naród zmarnować nie może. Talenty trzeba rozwijać i pomnażać, to nasza szansa. Trzeba sobie zdać sprawę, iż nie możemy konkurować ze światem zachodnim, jeśli idzie o wielkość dochodu narodowego na jednego mieszkańca, bo tu jesteśmy za nim daleko w tyle. Swoją pozycję możemy budować na innym polu, nie bogactw materialnych, ale bogactw kultury, nauki i edukacji. Jest to inwestycja zawsze opłacalna i z czasem procentuje znacznym wzrostem zamożności całego społeczeństwa. Mądry jest ten, kto mądrze wydaje pieniądze.</u>
          <u xml:id="u-56.2" who="#PoselEwaSikorskaTrela">Pieniądz wydany na edukację i naukę zawsze procentuje i przynosi znacznie większy zysk niż złożony w najlepszym banku. Dobrze więc, że oświata, nauka i szkolnictwo wyższe należą do priorytetów budżetu 1999 r. Chciałabym w swoim wystąpieniu skupić się na tych niezmiernie ważnych i newralgicznych dla życia każdego narodu dziedzinach.</u>
          <u xml:id="u-56.3" who="#PoselEwaSikorskaTrela">Przy konstrukcji budżetu przyjęto zasadę, że wydatki priorytetowe powinny wzrastać w tempie równym wzrostowi produktu krajowego brutto w 1999 r., czyli o co najmniej 5,1%, bo taki wskaźnik wzrostu PKB jest spodziewany w roku bieżącym w Polsce. Taki też dla nauki, 5,1%, wzrost realny, czyli powyżej inflacji, zakłada budżet państwa w 1999 r. Budżet nauki zawarty w części 48: Komitet Badań Naukowych, wynosić będzie w roku 1999: 2742 mln zł, co stanowi 0,46% produktu krajowego brutto. Przypomnę, iż w roku 1998 było na naukę 0,457% PKB. Jest zatem wzrost, ale tak minimalny, że prawie niezauważalny. W porównaniu zaś z rokiem 1991, kiedy to wydatki na naukę stanowiły 0,76% produktu krajowego brutto, jest to wyraźny, namacalny spadek nakładów. Trzeba dobitnie powiedzieć, iż od lat wydatki państwa na naukę są stanowczo niewystarczające i za małe w porównaniu z wydatkami w innych krajach. W Polsce wydaje się na naukę 40 dol. na osobę, w Czechach - 120 dol., a w krajach zachodnich od 400 do 600 dol. na osobę. Tak niskie finansowanie w Polsce nauki ma swoje odbicie w spadającym z roku na rok dorobku naukowym Polski, którego wskaźnikiem jest m.in. liczba publikacji naukowych. W 1981 r. Polska pod względem liczby publikacji naukowych zajmowała 15 miejsce w świecie, w roku 1997 spadła na 20 pozycję. Spadło wyraźnie zatrudnienie w placówkach naukowych i dziś jest ono niepokojąco niskie. Profesor Andrzej Kajetan Wróblewski, zastępca przewodniczącego Komitetu Badań Naukowych, w biuletynie komitetu z listopada 1998 r. alarmuje: ˝Żadna statystyka nie wygląda równie przerażająco jak dane o rozwoju młodej kadry naukowej w naszym kraju˝. W 1978 r. pod względem liczby doktoratów w przeliczeniu na jednego mieszkańca byliśmy już bardzo blisko Stanów Zjednoczonych, jednak od tego czasu notuje się znaczny spadek liczby nadawanych doktoratów i habilitacji.</u>
          <u xml:id="u-56.4" who="#PoselEwaSikorskaTrela">Do 2005 r. z uczelni i instytutów naukowych odejdzie na emeryturę blisko 60% obecnych profesorów. Tej luki nie da się wypełnić - pisze prof. Andrzej Kajetan Wróblewski. Potrzebna jest w Polsce zmiana polityki państwa w stosunku do nauki. Trzeba sobie zdać sprawę, że nie będzie dalszego rozwoju gospodarczego Polski i wzrostu dochodu narodowego na jednego mieszkańca naszego kraju bez wzrostu nakładów na naukę. To zawsze ostatecznie poziom nauki w danym kraju decyduje o poziomie i rozwoju innych dziedzin życia. Powstaje pytanie, jak mamy być porównywalnym partnerem dla krajów Unii Europejskiej przy budżecie w Polsce na naukę przewidującym dziesięciokrotnie mniejsze nakłady niż w tychże krajach?</u>
          <u xml:id="u-56.5" who="#PoselEwaSikorskaTrela">Panie Marszałku! Panie Premierze! Panie i Panowie Posłowie! Przechodzę teraz do budżetu na szkolnictwo wyższe w 1999 r. Wydatki łączne na szkolnictwo wyższe w 1999 r. będą wynosić 5 mld zł, co daje realny wzrost o 8,6% w porównaniu z 1998 r. Trzeba jednak wyraźnie powiedzieć, że znacznie zwiększa się ilość zadań edukacyjnych w szkołach wyższych w 1999 r. Wzrasta o 66 700 liczba studentów w uczelniach państwowych oraz katolickich uczelniach niepaństwowych. Wzrasta liczba studentów w uczelniach niepaństwowych do 472 tysięcy. Ogólna liczba studentów w uczelniach państwowych i niepaństwowych wzrośnie z 1 286 tysięcy w 1998 r. do 1,5 miliona w 1999 r., czyli wskaźnik młodzieży studiującej do ogólnej liczby młodzieży w wieku 19-24 lata wzrasta z 34% w 1998 r. do aż 39% w roku bieżącym. Są to już wskaźniki porównywalne ze standardami zachodnimi. To bardzo cieszy. I dobrze, że w związku z tym znaczącym wzrostem liczby studentów w budżecie tegorocznym znalazły się spore, bo wzrastające dwukrotnie w stosunku do 1998 r., środki na inwestycje w szkolnictwie wyższym, które będą wynosić 298 mln zł. Bez poszerzenia bazy dydaktycznej nie byłoby możliwości zwiększenia naboru studentów do uczelni wyższych. Brak jednak w ustawie budżetowej środków na zwiększenie liczby etatów dla nauczycieli akademickich proporcjonalnie do wzrostu liczby studentów. Nadal też jest utrzymywane pokrywanie płac w szkolnictwie wyższym jedynie w 96,1%, a nie w 100%.</u>
          <u xml:id="u-56.6" who="#PoselEwaSikorskaTrela">Brak środków na zwiększenie liczby etatów nauczycieli akademickich proporcjonalnie do wzrostu liczby studentów jest bardzo niekorzystnym i niepokojącym zjawiskiem w szkołach wyższych. Na fakt ten wielokrotnie zwracała uwagę Rada Główna Szkolnictwa Wyższego - ostatnio w swoim stanowisku z 19 listopada 1998 r. Rada alarmuje, iż wystąpiły zjawiska oddziałujące niekorzystnie na jakość procesu kształcenia. Wynikają one: ze zbyt dużej liczby studentów przypadających na jednego nauczyciela akademickiego, z podejmowania pracy przez nauczycieli akademickich w kilku uczelniach (tzw. wieloetatowość), powodującego przeciążenie ich obowiązkami dydaktycznymi, co w konsekwencji może grozić zanikiem prowadzonych badań naukowych i utratą zdolności do samoodtwarzania się kadry naukowej oraz z dążenia do wzrostu ilościowego kosztem jakości kształcenia, często nawet z naruszeniem obowiązujących norm prawnych. W konkluzji czytamy, że należy zdecydowanie eliminować czynniki obniżające poziom nauczania, choćby nawet, wobec wciąż niewystarczających dotacji budżetowych, miało to w konsekwencji doprowadzić do zmniejszenia liczby studiujących.</u>
          <u xml:id="u-56.7" who="#PoselEwaSikorskaTrela">Ostrzeżenie Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego jest ostrzeżeniem bardzo poważnym. Przyłączają się do tego głosu liczni rektorzy szkół wyższych, w tym również rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, którzy ostrzegają, iż w wypadku braku środków na zwiększenie liczby nauczycieli akademickich uczelnie mogą wstrzymać rekrutację na poszczególne kierunki studiów, i to już w roku bieżącym.</u>
          <u xml:id="u-56.8" who="#PoselEwaSikorskaTrela">Panie Marszałku! Panie Premierze! Panie i Panowie Posłowie! Odrębny problem w szkołach wyższych i placówkach naukowych stanowi poziom płac pracowników tych jednostek. Płace te są żenująco niskie. Zarówno płace asystentów, jak i adiunktów, nie mówiąc już o płacach pracowników nie będących nauczycielami akdemickimi, są w uczelniach i instytutach naukowych niższe od płac w sferze produkcji. Podam na przykładzie jednej chociażby uczelni, Uniwersytetu Gdańskiego, że płaca zasadnicza adiunkta w 1998 r. wynosiła 1065 zł, asystenta pierwszego roku - 800 zł, a nienauczyciela - 730 zł. To dlatego ˝Solidarność˝ odstąpiła od negocjacji płacowych w Komisji Trójstronnej w dniach 26 i 28 sierpnia 1998 r., nie zgadzając się na warunki zaproponowane przez rząd, to znaczy na wzrost płac w państwowej sferze budżetowej, do której należą pracownicy szkół wyższych, jedynie o 2% powyżej stopnia inflacji, a nie realnie o procent wzrostu produktu krajowego brutto, jak wnioskowała ˝Solidarność˝. Ponieważ w projekcie budżetu na 1999 r. rząd zapisał wzrost płac w szkolnictwie wyższym jedynie o 2% powyżej stopnia inflacji, i to od 1 kwietnia 1999 r., a oczekiwania i nadzieje środowisk szkół wyższych są takie, iż podwyżka ta będzie wprowadzona od 1 stycznia 1999 r., wnioskuję, by rząd zechciał zaakceptować taką możliwość i ustosunkować się do niej. Są takie pieniądze w projekcie budżetu, jednak ich użyciu na ten cel zagrażałoby przyjęcie wniosku numer 2. Proszę o odrzucenie tego wniosku mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-56.9" who="#PoselEwaSikorskaTrela">Z roku na rok przybywa pracy pracownikom szkół wyższych, zwiększa się bowiem liczba studentów, a płace nie są proporcjonalne do wzrostu zadań. Najzdolniejsi absolwenci idą do biznesu i ze względu na niskie płace nie chcą podejmować pracy na uczelni. Prognozuje się, iż w ciągu najbliższego dziesięciolecia ujawni się wyraźnie luka pokoleniowa. Zmniejszy się w Polsce znacznie liczba pracowników naukowych i nauczycieli akademickich. Powstaje pytanie: kto ich zastąpi? Nie pomogą już wtedy ani komitety ratowania nauki polskiej, ani liczne uchwały i protesty senatów uczelni wyższych i związków zawodowych oraz licznych środowisk naukowych. Strat nikt nie wyrówna, a proces kształcenia nowej kadry naukowej trwa paręnaście lat. Co zrobimy z młodzieżą, która szturmuje uczelnie każdego roku? Gdzie ją odeślemy? Jak pisze profesor Andrzej Kajetan Wróblewski w biuletynie KBN: ˝Pozostaje jeszcze mieć nikłą nadzieję na bardziej optymistyczny rozwój sytuacji. Może wreszcie nasi politycy - podkreślam: nasi politycy - zrozumieją, że obecne zaniedbanie nauki i edukacji prowadzi Polskę prostą drogą do utraty suwerenności intelektualnej˝.</u>
          <u xml:id="u-56.10" who="#PoselEwaSikorskaTrela">Panie Premierze! Panie Ministrze! Panie i Panowie Posłowie! To słowa skierowane wprost do nas. Musimy na nie odpowiedzieć pozytywnie jako ludzie rozważni i odpowiedzialni. Apeluję zatem do pań i panów posłów: proszę panie i panów posłów o poparcie w głosowaniu wniosków zgłoszonych przez posłów sejmowej Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży, do której należę, a zaakceptowanych również przez Komisję Finansów Publicznych. Wniosek pierwszy - o zwiększenie o 50 mln zł wydatków na działalność statutową jednostek naukowych i badawczo-rozwojowych w dziale 48 budżetu - Komitet Badań Naukowych, i wniosek drugi - o podniesienie o 40 mln nakładów na inwestycje w szkolnictwie wyższym w dziale 81 budżetu.</u>
          <u xml:id="u-56.11" who="#PoselEwaSikorskaTrela">Pieniądz przeznaczony na naukę nie będzie pieniądzem wyrzuconym, będzie procentował wielokrotnie. Proszę jednocześnie rząd o przedłożenie Sejmowi długofalowej polityki państwa w zakresie nauki i szkolnictwa wyższego. Polityka ta powinna zakładać stały, systematyczny wzrost nakładów finansowych na te fundamentalne dziedziny naszego życia. Musimy pamiętać, że gdy fundamenty skruszeją, nie da się już wznieść żadnej budowli. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#WicemarszalekJanKrol">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#WicemarszalekJanKrol">Proszę o zabranie głosu panią poseł Barbarę Blidę z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#PoselBarbaraBlida">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Każdy rząd w budżecie państwa określa swoje priorytety i takim priorytetem na rok 1999 jest bezpieczeństwo publiczne. To wszyscy rozumiemy i oczywiście popieramy, ponieważ już nikt nie jest bezpieczny w swoim domu, zarówno ci, którzy są określani jako ludzie zamożni, jak i ci, którzy są bardzo ubodzy, o czym świadczy pokazywany któregoś dnia w telewizji wstrząsający program o tym, jak maltretowany był staruszek rencista, którego usiłowano poprzez przypalanie i łamanie kończyn zmusić do oddania jakichś jeszcze większych pieniądzy aniżeli te, które otrzymał jako rentę. Dzisiaj jest zagrożone bezpieczeństwo nas wszystkich i dlatego ten priorytet jest słuszny, wszyscy to popieramy.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#PoselBarbaraBlida">Oczywiście również reformy, które były popierane przez Sojusz Lewicy Demokratycznej, kosztują i wszyscy to rozumiemy. Trzeba się spodziewać, że te reformy mogą kosztować trochę więcej, aniżeli przewidzieli minister finansów i rząd w projekcie ustawy budżetowej. Sądzę, że jak każdy mądry gospodarz rząd ma gdzieś w zanadrzu, za pazuchą, schowane jakieś zaskórniaki, ponieważ należy się spodziewać, że reforma służby zdrowia i kasy chorych będą kosztowały trochę więcej, niż przewidziano w budżecie państwa. Ale dlaczego to wszystko ma się odbywać kosztem budownictwa mieszkaniowego, tego nie mogę zrozumieć. Czy nazwisko pana profesora Balcerowicza zawsze musi kojarzyć się z szokiem dla budownictwa mieszkaniowego? Mam nadzieję, że intelekt i talent, którymi pan profesor Balcerowicz został obdarzony, będą w końcu również wykorzystane pozytywnie dla rozwoju budownictwa mieszkaniowego, a nie dla jego degradacji, bo gdyby użyć dzisiaj terminu meteorologicznego, to można by powiedzieć, że budownictwo mieszkaniowe osiągnęło dolne strefy stanów niskich albo najniższych, jeżeli takie jeszcze są.</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#PoselBarbaraBlida">Na rok 1999 przewidziano uwolnienie cen energii cieplnej, uwolnienie cen nośników energii. Praktycznie wszystko: energia elektryczna, woda, gaz - wszystko to, co musi być dostarczone do mieszkania, z czego musimy korzystać i za co musimy zapłacić, drożeje, a więc utrzymanie mieszkania będzie nas kosztowało w 1999 r. więcej. Najbardziej odczują to oczywiście rodziny żyjące na pograniczu ubóstwa i te, które korzystały i korzystać będą w dalszym ciągu z dodatków mieszkaniowych, i sądzę - takie są przewidywania również Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast - że tych ludzi, tych rodzin, będzie znacznie więcej w roku 1999, tym bardziej że nie przewidziano żadnego innego programu osłonowego w związku z uwolnieniem cen nośników energii.</u>
          <u xml:id="u-58.3" who="#PoselBarbaraBlida">Proszę państwa, drożeje również tytoń, alkohol. Można nie palić, można nie pić - chociaż może niejeden powie, że na trzeźwo czasem trudno niektóre rzeczy zrozumieć albo wytrzymać - ale mieszkać trzeba i zapłacić za energię cieplną, elektryczną, za wodę i gaz również trzeba. Od tego się nie uwolnimy, a więc musimy o tym pamiętać. Nie rozumiem w takim razie, skoro w 1998 r. zostały w 100% wykorzystane środki na dodatki mieszkaniowe, dlaczego zmniejszono tę kwotę na 1999 r. w takiej sytuacji wzrostu cen. Dlaczego przewiduje się znacznie niższe, i to o ponad 20%, wydatki z budżetu państwa. Stąd zgłaszam wniosek o zwiększenie o kwotę 90 mln zł rezerw celowych w pozycji 5 w części 83 na dodatki mieszkaniowe.</u>
          <u xml:id="u-58.4" who="#PoselBarbaraBlida">Zgłaszam również wniosek o zwiększenie wydatków na Krajowy Fundusz Mieszkaniowy w części 18 dział 94 rozdział 9496 także o kwotę 90 mln zł. Obydwie te kwoty proponuję wygospodarować poprzez zmniejszenie środków planowanych na obsługę długu krajowego - część 44 dział 94.</u>
          <u xml:id="u-58.5" who="#PoselBarbaraBlida">Proszę państwa, TBS się rozwijają, nareszcie już w tysiącach możemy liczyć oddawane mieszkania czynszowe, rozszerza się asortyment kredytów udzielanych z Krajowego Funduszu Mieszkaniowego, m.in. na uzbrojenie terenów pod budownictwo mieszkaniowe, rownież dla budynków realizowanych w innych systemach budownictwa niż TBS. W 1999 r. Krajowy Fundusz Mieszkaniowy ma udzielać kredytów preferencyjnych również na remonty substancji mieszkaniowej, a przecież wiemy, w jak dramatycznym jest ona stanie. Wobec takiej sytuacji również nastąpiło zmniejszenie wydatków przewidywanych w ustawie budżetowej na 1999 r. na Krajowy Fundusz Mieszkaniowy o 25% w stosunku do ubiegłego roku. Stąd ten wniosek, który zgłaszała zresztą również Komisja Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej. Mili państwo, od końca 1993 r. do 1997 r. rządziła w Polsce koalicja SLD-PSL, która wykorzystała ten czas, aby, po pierwsze, dostosować ustawodawstwo dotyczące budownictwa mieszkaniowego do reguł gospodarki rynkowej - wcześniej tego nikt nie zrobił. Ta koalicja wykorzystała swoją przewagę i poparcie, jakie miała w społeczeństwie, również do tego, aby wprowadzić nowe systemy kredytowania budownictwa mieszkaniowego, są to dzisiejsze TBS. Powstał Krajowy Fundusz Mieszkaniowy, powstały kasy mieszkaniowe, z których w tym roku będzie można otrzymać pierwsze kredyty, czyli ci, którzy w tych kasach oszczędzają, będą mogli zaciągnąć w nich pierwsze kredyty. Nie wiem, dlaczego państwo, posłowie koalicji AWS - Unia Wolności, mając dzisiaj przewagę, jaką my mieliśmy w poprzednich latach, mając olbrzymie zaufanie i poparcie społeczne, jesteście tacy nieżyczliwi w stosunku do budownictwa mieszkaniowego.</u>
          <u xml:id="u-58.6" who="#PoselBarbaraBlida">Kontynuując wątek budowlany, chcę jeszcze zgłosić w imieniu posłów śląskich trzy wnioski o zwiększenie wydatków. W załączniku nr 6: Wykaz inwestycji centralnych, część 85: Województwo śląskie, dział 85: Szpital Wojewódzki w Bielsku-Białej proponujemy zwiększenie o kwotę 25 mln zł - do kwoty 50 mln zł. Zakończenie tej inwestycji jest przewidywane na 2000 r. Według kosztorysu potrzebnych jest do zakończenia ponad 81 mln zł. Wiadomo, że w ostatnim, 2000 roku takiej kwoty nie będziemy w stanie zabezpieczyć, a nawet gdyby była ona zabezpieczona, siły budowlane nie będą w stanie zmobilizować takiego obłożenia robót, aby tę inwestycję zakończyć. Zakończenie tej inwestycji natomiast jest dla Bielska-Białej bardzo potrzebne, tym bardziej że są już zakupione urządzenia i czekają na zainstalowanie w tym budynku. Proponujemy również wprowadzenie nowej pozycji w części 83, dział 97, zwiększenie środków na dokończenie modernizacji Teatru Śląskiego w Katowicach o kwotę 4200 tys. zł oraz dodanie do pozycji 34 w części 83: Rezerwy celowe, dział 97 uzupełnienia do treści dyspozycji wyrazów: w tym dla inwestycji kultury przyjętych przez samorząd woj. śląskiego w związku z niedoszacowaniem kosztów - kwotę 15 mln zł. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#WicemarszalekJanKrol">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#WicemarszalekJanKrol">Proszę obecnie pana posła Mariana Cyconia z klubu Unii Wolności o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#PoselMarianAdamCycon">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W corocznej dyskusji nad budżetem jednym z najbardziej kontrowersyjnych tematów jest poziom, struktura i dynamika nakładów na szeroko rozumiany sektor rolnictwa. Oczywiście z punktu widzenia zarówno tradycji historycznej, jak i zjawisk politycznych był i jest to temat pozwalający na łatwe gromadzenie kapitału politycznego i głosów elektoratu. Stwierdzenie, że w rolnictwie jest źle, a będzie jeszcze gorzej, gwarantuje zdobywanie głosów, zwłaszcza w niektórych opcjach politycznych. Ta werbalna sfera, umownie nazwana polityką rolną, zbyt często przesłania realia wynikające z danych statystycznych, obiektywnych wyników różnego typu monitoringów i obserwacji choćby tylko wydatków budżetowych na ten sektor w poszczególnych latach.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#PoselMarianAdamCycon">W realnej warstwie sektor rolnictwa - wiąże się z tym sytuacja polskiej wsi - jest obszarem przeżywającym głębokie, na wielką skalę i o wielkim zasięgu, procesy modernizacyjne powodujące powstawanie zjawiska, które umownie można nazwać agrobiznesem. Niestety ośrodki opiniotwórcze nie nadążają za tym zjawiskiem - chodzi o umiejętność opisania wyłaniającej się nowej rzeczywistości polskiej wsi i rolnictwa, a także pewną niezborność zjawisk rzeczywistych i kultywowanej polityki rolnej oraz scenariuszy realnego, obecnego i przyszłościowego, uplasowania sektora rolnego Polski tak w skali europejskiej, jak i globalnej. Waży na tym kilka generalnych tez głoszonych od lat, coraz bardziej odrywających się od rzeczywistego obrazu tego sektora.</u>
          <u xml:id="u-60.2" who="#PoselMarianAdamCycon">Pierwszą jest żelazna teza o rolniczym charakterze polskiej gospodarki. Jest ona chętnie głoszona w kraju i eksportowana za granicę, rysując obraz Polski wypełniony znaczeniem - w wielkiej skali - rolnictwa, a tymczasem w 1997 r. udział tego sektora w tworzeniu PKB wynosił jedynie 6,7%. Podobnie jest z tezą o tym, że wieś biednieje, a rolnictwo upada, uparcie głoszoną również z tej trybuny. Jest faktem, że parytet dochodów, w tym również ze źródeł pozarolniczych, na 1 osobę w rodzinach rolniczych wynosi 87-93% dochodów w rodzinach pracowniczych. Udział spożycia żywności pochodzącej z własnego gospodarstwa zmniejszył się z 26% w 1989 r. do 14% w 1996 r. Dochody uzyskiwane poza obszarem produkcji rolnej stanowią ponad 40% dochodów rodzin rolniczych. To świadczy o swoistej alokacji zasobów wytwórczych, w negatywnej sferze skutkującej około 4-procentowym zmniejszaniem się co roku nakładów pracy na produkcję rolną oraz narastającym zjawiskiem odłogowania ziemi - szacuje się, że obecnie odłogi stanowią około 10-15% użytków rolnych.</u>
          <u xml:id="u-60.3" who="#PoselMarianAdamCycon">Wydatki budżetowe na rolnictwo w latach 1991-1999 nominalnie wzrastają. Istotny na to wpływ ma zwiększenie nakładów na ubezpieczenia społeczne. Taka struktura nakładów wynika bardziej z konieczności niż z chęci i jest na pewno jedynie instrumentem stabilizacji, a nie rozwoju sektora wiejskiego. Jednocześnie sam element ubezpieczeń zawiera pewne rezerwy, które w ramach debaty nad ustawą o ubezpieczeniu społecznym powinny być przedyskutowane, gdyż mogą stanowić element zmiany proporcji nakładów globalnych. Ponadto wspomaganie zmian strukturalnych w formie na przykład zagospodarowania nieużytków poprzez dolesienie wspierane z funduszy celowych czy wprowadzenie VAT do produkcji rolnej oraz wiele temu podobnych przedsięwzięć planowanych przez resort rolnictwa będzie stanowić istotny element dalszej restrukturyzacji tego segmentu gospodarki pozwalającej na pełne sprecyzowanie kwestii celowości nakładów, a przez to zwiększenie efektywności subwencji i dotacji.</u>
          <u xml:id="u-60.4" who="#PoselMarianAdamCycon">Nie można zapominać, że sytuacja wsi w olbrzymiej mierze zależy od możliwości i zachowań podstawowego szczebla struktur państwa i samorządu, jakim są gminy, oraz od ich działalności w zakresie dotyczącym przeobrażeń struktury i infrastruktury technicznej i społecznej obszarów wiejskich. Element ten ma istotny wpływ zarówno na zachowania, jak i możliwości gospodarcze producentów rolnych oraz poziom cywilizacyjny w odniesieniu do warunków pracy w rolnictwie. Tu można upatrywać możliwości przyciągnięcia do rolnictwa kapitału przetwórczego i usługowego, pozwalającego w większym stopniu i na wyższym poziomie spożytkować potencjał polskiego rolnictwa oraz mogącego wpłynąć na zrównoważenie czy zahamowanie odpływu ludzi i poziom bezrobocia na tych obszarach.</u>
          <u xml:id="u-60.5" who="#PoselMarianAdamCycon">Na pewno konieczne będzie poczynienie olbrzymich starań o uzyskanie środków typu ASAL na infrastrukturę techniczną wsi. Tu należy upatrywać rozwoju technicznego wsi. Posługiwanie się tematem rolnictwa do uprawiania polityki szkodzi samemu rolnictwu i w niczym nie wpłynie na wywołanie pozytywnych zmian i procesów poprawiających jego sytuację.</u>
          <u xml:id="u-60.6" who="#PoselMarianAdamCycon">Spróbujmy podejść do tego tematu bez emocji, z uwzględnieniem wszystkich realiów i możliwości oraz zaangażowaniem wszystkich ugrupowań ukierunkowanych przede wszystkim na podniesienie skuteczności i efektywności zaplanowanych wydatków i unikanie marnotrawstwa czy błędów w wydatkowaniu publicznych pieniędzy. Jest to jeden z możliwych i zawsze skuteczny sposób wpływania na skutek w sytuacji, gdy nie ma możliwości znaczącego wpływu na przyczynę. Pamiętając o tym, że w rolnictwie pracują tacy sami obywatele jak w innych sektorach gospodarki, starajmy się stworzyć im równe warunki pracy i życia poprzez realne, a nie werbalne działania. Spróbujmy użyć do tego więcej rozumu niż emocji.</u>
          <u xml:id="u-60.7" who="#PoselMarianAdamCycon">Panie marszałku, przekażę panu stosowne poprawki. Dziękuję bardzo za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#WicemarszalekJanKrol">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#WicemarszalekJanKrol">Proszę o zabranie głosu pana posła Ludwika Dorna, niezrzeszonego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#PoselLudwikDorn">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt budżetu, który rozpatrujemy, jest po raz pierwszy w Sejmie tej kadencji naprawdę własnym projektem tego rządu, tej koalicji. Tu nie może być mowy o tym, że koalicja, rząd, będący jej politycznym wyrazem, zetknęły się z pewnym stanem odziedziczonym. Nie, w ramach pewnej racjonalności ekonomicznej była tutaj możliwość kształtowania tego budżetu wedle własnej woli. Nie będę się tutaj odnosił do kwestii polityki gospodarczej, której ten budżet jest czy powinien być wyrazem - mówili o tym inni - trzeba natomiast zadać pytanie, jak ma się ten budżet do innej kwestii, do pewnych priorytetów, hierarchii celów.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#PoselLudwikDorn">Pan premier w swoim exposé, rząd, i wicepremier w licznych deklaracjach stwierdzali, iż ten rząd przyjmuje jako swój priorytet bezpieczeństwo publiczne, poprawę stanu bezpieczeństwa publicznego. I rzeczywiście na pierwszy rzut oka, w porównaniu z budżetem ubiegłym, mamy tutaj do czynienia z istotną, wydawałoby się, zmianą. Natomiast jeżeli przyjrzymy się tej rzeczywistości bliżej, to stwierdzimy, że zmiana ta albo jest za mała w stosunku do potrzeb, albo też, można powiedzieć, wkomponowana jest w inne przedsięwzięcia, że nie starczyło politycznej woli i determinacji, by kwestii zapewnienia obywatelom bezpieczeństwa nadać rzeczywistą rangę i rzeczywisty wyraz finansowy.</u>
          <u xml:id="u-62.2" who="#PoselLudwikDorn">Zacznijmy od sprawy bulwersującej. W dniu dzisiejszym zasięgnąłem informacji w Komendzie Głównej Policji. Poinformowano mnie, iż w tym budżecie nie przewidziano 35 mln zł na ubruttowienie wymaganych przez reformę emerytalną płac wszystkich funkcjonariuszy mundurowych zatrudnionych po 1 stycznia bieżącego roku. Jeśli chodzi o Policję, to zabraknie 35 mln zł. Nie wiem, jak to będzie w MON, ale tam nabór do służby będzie mniejszy. Chodzi mi tutaj o kwotę. Z tym wiąże się moja pierwsza poprawka. Postuluję, by zmniejszyć rezerwy ogólne Rady Ministrów o 35 mln zł i przenieść tę kwotę do budżetu Komendy Głównej i budżetów wojewodów, by starczyło na ubruttowienie. I nie przekona mnie argument, który już przewiduję, że w ramach negocjacji wojewodów i ministra spraw wewnętrznych z ministrem finansów ta kwota i tak tam trafi z rezerwy ogólnej. Albo trafi, albo nie trafi, albo też trafi w niepełnym wymiarze i trzeba będzie dokonać koniecznego z mocy prawa zabiegu, kosztem np. wydatków rzeczowych na bezpieczeństwo publiczne. Ponadto w budżecie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji przewidziane są bardzo poważne kwoty na instytucje zbędne albo mające przestać istnieć. A więc na Nadwiślańskie Jednostki Wojskowe MSW, ale także na taką całkowicie zbędną instytucję, jak Centralny Zarząd Służby Zdrowia MSW, który po wejściu w życie reformy zdrowia branżowej kasy chorych jest ze swymi 60 etatami całkowicie niepotrzebny.</u>
          <u xml:id="u-62.3" who="#PoselLudwikDorn">Wnioski, które zgłaszam, nie są moimi wnioskami, ja je tylko tu przedstawiam we własnym imieniu - po pierwszym czytaniu kierowała je Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych - to nie jest w sensie intelektualnym moja inicjatywa. Nawet w sprawach zupełnie oczywistych ministerstwo się zaparło i niestety przekonało Komisję Finansów Publicznych, która wszelkie opinie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych - mające na celu wewnętrzne przesunięcia w budżecie, które owocowałyby zwiększeniem stanu bezpieczeństwa publicznego - zlekceważyła i wrzuciła do kosza.</u>
          <u xml:id="u-62.4" who="#PoselLudwikDorn">W związku z tym wnoszę o utrzymanie... i zgłaszam poprawkę dotyczącą utrzymania wydatków na Nadwiślańskie Jednostki Wojskowe na poziomie nominalnym z zeszłego roku oraz przeznaczenie zaoszczędzonych dzięki temu ponad 30 mln zł do budżetu Komendy Głównej Policji na budowę w wielkich miastach dwóch dodatkowych stanowisk dowodzenia i kierowania policją. Nie są to żadne zabawki dla policji, gdyż wedle mojej skromnej wiedzy o reformach policji, poczynając od przełomu lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych we Francji i w Wielkiej Brytanii - a tę moją skromną wiedzę potwierdza Komenda Główna Policji - budowa tego typu stanowisk zwiększa skuteczność działania policji o 25 do 30%. I umożliwia także spadek dynamiki - albo wręcz spadek liczby przestępstw, albo przynajmniej zmniejszenie dynamiki wzrostu. Jeżeli się mówi serio o bezpieczeństwie publicznym, to dlaczego nie dać pieniędzy na to, co przyniesie bardzo szybką konkretną poprawę, zamiast dawać na instytucję, która i tak ma być zlikwidowana, a która - jak wyjaśniało nam ministerstwo - można powiedzieć, że pełni funkcje charytatywno-socjalne na przykład, zaopatrując emerytalnie byłych żołnierzy Wojsk Ochrony Pogranicza czy prowadząc inwestycje w budownictwie mieszkaniowym. Jednostki wojskowe nie są od tego typu spraw. Zgłoszę tu także stosowną poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-62.5" who="#PoselLudwikDorn">Jest jeszcze jedna kwestia, niesłychanie bulwersująca, związana z JW 2305, popularnie zwaną ˝Gromem˝, gdyż okazuje się, że kolejni ministrowie, przedstawiający projekty budżetu w Wysokiej Izbie, systematycznie Wysoką Izbę okłamywali. Dotyczy to tego ministra, ale także poprzednich ministrów. Okazało się, że struktura etatowa podana w informacjach nijak się ma do struktury etatowej, o której ministerstwo twierdzi, że jest rzeczywista. Ale prawda to czy nieprawda, nie ma żadnej możliwości weryfikacji. Stąd też kolejny wniosek o dokonanie oszczędności na ˝Gromie˝ i przeznaczenie zaoszczędzonych w ten sposób kwot na fundusz nagród motywacyjnych dla funkcjonariuszy policji.</u>
          <u xml:id="u-62.6" who="#PoselLudwikDorn">I ostatnia kwestia. W projekcie budżetu MSWiA jest mianowicie 1 mln zł na Krajowe Centrum Informacji Kryminalnej, o którym minister Tomaszewski pisywał nawet dość liczne felietony. Problem polega na tym, iż jestem w posiadaniu opinii generalnego inspektora ochrony danych osobowych, w której stwierdza się jednoznacznie, że zarządzenie ministra, zaakceptowane niestety przez prezesa Rady Ministrów, jest całkowicie sprzeczne z obowiązującym prawem. W związku z tym składam też poprawkę, by ten 1 mln zł przenieść z budżetu MSWiA do rezerwy ogólnej. Niech ministerstwo wprowadzi dobrą ustawę, a nie zarządzenie, i niech z przestępczością poważną, zorganizowaną walczy się nie urzędniczą partaniną służącą popisom felietonowym, ale poważnymi przedsięwzięciami mającymi rangę ustawową. Niech będzie to projekt rozpatrywany w trybie pilnym. Ja go poprę, a wtedy minister i wicepremier, który ma taką pozycję, ten 1 mln zł na pewno z rezerwy ogólnej wyasygnuje. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#WicemarszalekJanKrol">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#WicemarszalekJanKrol">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Kulasa z klubu AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#PoselJanKulas">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Trudny budżet tylko dobry, mądry i roztropny gospodarz może zrealizować efektywnie. Wracam też do przedłożenia Klubu Parlamentarnego AWS, w którym wyraźnie powiedziano, że AWS chce być i będzie dobrym gospodarzem kraju. Ten budżet będzie dla nas takim weryfikatorem, wielkim sprawdzianem.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#PoselJanKulas">Panie i Panowie! Przechodzę do genezy uchwalenia budżetu państwa w Komisji Finansów Publicznych, bo wymaga ona wyjaśnienia. Rzecz miała miejsce 18 grudnia 1998 r. w późnych godzinach wieczornych. Tego dnia przegłosowano kilkadziesiąt wniosków, odbyła się rzetelna, rozważna dyskusja. Co więcej, pan przewodniczący Henryk Goryszewski - aby dać nam pewną szansę na dodatkowy namysł, ale również ten czas był dla rządu - ogłosił kilkugodzinną przerwę. Dlatego z pewnym spokojem przyjąłem nasze decyzje w późnych godzinach wieczornych, które - wierzcie mi państwo - nie budziły prawie żadnych kontrowersji. Przedstawiciele rządu byli obecni na tym posiedzeniu, aczkolwiek podtrzymywali swoje wspomniane stanowisko. Budżet został przegłosowany ogromną większością głosów i to chyba nie tylko posłów koalicji. Przez 2 tygodnie w Sejmie i w mediach na temat tego budżetu panowała zupełna cisza i nagle 4 i 5 stycznia wybucha bomba, wywołana została gwałtowna reakcja w sprawie dochodów budżetu państwa. Coś zawiodło w systemie przygotowania opracowywania tego budżetu.</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#GlosyZSali">(Koalicja, koalicja!!!)</u>
          <u xml:id="u-64.3" who="#PoselJanKulas">Z tego należy wyciągnąć wnioski. Dla panów posłów z opozycji i nie tylko mam dobre wiadomości, gdyż również posłowie opozycji głosowali za priorytetami, które zostały przyjęte w Komisji Finansów Publicznych. W tej chwili krótko je przytoczę, bo to jest wspólny dorobek, który sprowadzał się do kilku priorytetów. Najwięcej środków przeznaczyliśmy przede wszystkim na edukację i naukę. Przedstawiam cyfry, które to mówią: rezerwa celowa na tzw. reformę gimnazjalną, bo to uznaliśmy za niezwykle istotne - 170 mln zł, 50 mln zł na KBN, 40 mln zł na inwestycje w szkolnictwie wyższym i jeszcze kolejna rezerwa celowa, na utworzenie pracowni internetowych w szkołach podstawowych i gimnazjalnych - 30 mln zł. Razem uzyskujemy kwotę 290 mln zł. W sprawie tego priorytetu wszyscy się zgadzamy i dobrze, że pani poseł Łybacka się zgadza, ale ja w tym momencie pytam dalej o konsekwencje, nie o deklaracje, czy będziemy za tym budżetem głosowali. Miałem nadzieję, że taką deklarację usłyszę. Przedstawiciel AWS zachęcił opozycję...</u>
          <u xml:id="u-64.4" who="#PoselKrystynaLybacka">(Powiedział, że to nie jest ważne, co zrobiliście.)</u>
          <u xml:id="u-64.5" who="#PoselJanKulas">...do wspólnego głosowania nad budżetem.</u>
          <u xml:id="u-64.6" who="#PoselJanKulas">Panie marszałku, czy ja mogę spokojnie kontynuować?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#WicemarszalekJanKrol">Tak jest, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#PoselJanKulas">Dziękuję, panie marszałku, za interwencję.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#PoselJanKulas">Miałem nadzieję, że prośba przedstawiciela klubu AWS o wsparcie tego budżetu spotka się ze zrozumieniem. Wówczas by nie padły zarzuty o demagogię, o agresję, o kampanię negatywną, czego tak często koalicja rządząca doświadcza.</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#PoselJanKulas">Kolejny priorytet, bo myślę, że on nie budzi nadal wątpliwości przedstawicieli opozycji, chyba że coś się zmieniło, to kwestia rolnictwa. Wygospodarowaliśmy poważne środki - 240 mln zł - podzielone na Agencję Rynku Rolnego (115 mln zł) i Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Przypomnę również, że w rezerwach celowych mamy kolejne 151 mln zł - środki na zwiększenie liczby miejsc pracy poza rolnictwem na terenach wiejskich. Przypomnę również, że w wielu miejscach brakuje oczywiście środków finansowych na rolnictwo i tego nie ukrywam, ale akurat na modernizację, na rozwój, czyli na Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, jest poważna kwota - 980 mln zł. Przewodniczący Komisji Finansów Publicznych pan Henryk Goryszewski przekonał nas do jeszcze jednego cennego stanowiska. Mianowicie w art. 42 projektu ustawy budżetowej zapisaliśmy, że w przypadku wystąpienia oszczędności w obsłudze zadłużenia zagranicznego i krajowego, proponuje się zwiększenie dotacji dla Agencji Rynku Rolnego do 317 mln zł. Czy posłowie PSL chcą głosować za tym budżetem, czy nie? Czy opowiadają się za tymi priorytetami, czy widzą ich potrzebę? Czy są skłonni odważnie za nimi zagłosować, czy będą negować ten budżet do końca? Tu należałoby zająć stanowisko w sposób prostolinijny i jasny.</u>
          <u xml:id="u-66.3" who="#PoselJanKulas">Kolejny priorytet wygospodarowany w Komisji Finansów Publicznych dotyczył właśnie armii, czyli przekazania ponad 100 mln zł na modernizację sił zbrojnych.</u>
          <u xml:id="u-66.4" who="#PoselJanKulas">Były jeszcze inne, pomniejsze kwoty, o których tutaj nie będę wspominał.</u>
          <u xml:id="u-66.5" who="#PoselJanKulas">Panie i Panowie! To jest trudny budżet, ale jednocześnie zapewnia pewną stabilizację gospodarczą. Naszym wspólnym sukcesem będzie to, że inflacja może nie przekroczy 8% albo niewiele przekroczy, poziom bezrobocia nadal będzie malał, będzie rosło zatrudnienie, będzie się ożywiała i nasilała przedsiębiorczość. To na pewno są fakty wpisane w ten budżet i z nimi niewątpliwie wiążemy duże nadzieje. Ale są także bariery i progi, o których tu krótko wspomniano. Warto podkreślić, że stan zadłużenia państwa jest niepokojący: w spadku, między innymi po PRL, ale nie tylko, odziedziczyliśmy zadłużenie sięgające już prawie 34 mld dolarów, jest problem spłaty tego zadłużenia, jego obsługi. Jedynie w tym roku budżetowym obsługa tego zadłużenia pochłonie ponad 21 mld zł. Kiedyś to by było 210 bln zł - potężna, żeby nie powiedzieć gigantyczna, kwota. To więcej pieniędzy niż potrzeba na bezpieczeństwo publiczne, modernizację armii, wymiar sprawiedliwości, prokuraturę, badania naukowe i szkolnictwo wyższe. Tak więc stan zadłużenia stał się kulą u nogi w dalszym rozwoju kraju. I te konsekwencje kolejne rządy i parlamenty niestety będą musiały ponosić. Kto jest odpowiedzialny, kto jest winny? To pytanie zostawiam oczywiście otwarte, ale ono wymaga odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-66.6" who="#PoselJanKulas">W tym budżecie koalicja rządząca AWS-Unia Wolności postawiła na kilka priorytetów. Tym nadrzędnym wydaje się być właśnie wprowadzenie 4 reform ustrojowych. Gdyby nasi poprzednicy chociaż jedną z tychże reform przygotowali, wprowadzili i zrealizowali, bylibyśmy im wdzięczni. I dlatego czasem mówimy, ja również, o tych niewykorzystanych latach. Niektórzy mówią wręcz o latach zmarnowanych. Nie ukrywamy również, że nie na wszystko wystarczy pieniędzy. I tu podzielamy troskę o rolnictwo, a chyba najbardziej o budownictwo mieszkaniowe, ponieważ tych pieniędzy trochę zabraknie. To jest zadanie i wyzwanie dla rządu i parlamentu, który niejednokrotnie będzie się nad tym trudził. Liczymy na rozpoczęcie realizacji programu budowy autostrad. Tu chcę przypomnieć, że art. 42 daje pewne możliwości rozpoczęcia tego programu pod warunkiem wygospodarowania odpowiednich oszczędności. Praktyka budżetowa dowodzi, że w ostatnich latach takie oszczędności były rzeczywiście wygospodarowywane.</u>
          <u xml:id="u-66.7" who="#PoselJanKulas">Jeżeli chodzi o kolejnictwo, które w tej chwili stoi przed dużą reformą, to myślę, że ten ubogi, trudny budżet jest jednak pewną nadzieją dla tego sektora. Utrzymujemy go tak jak w roku poprzednim: ani złotówki mniej - 560 mln zł jako dotacja dla kolejowych przewozów pasażerskich. Co więcej, wzrastają środki na inwestycje w PKP realizowane na liniach kolejowych o państwowym znaczeniu. Rok temu to było 227 mln zł, w tym roku budżetowym będzie to 410 mln zł. Wydatki związane w tej chwili z budową, modernizacją, utrzymaniem i ochroną dróg oraz zarządzaniem nimi wzrastają do 3,4 mld zł, to jest o ponad 11%. To też jest jeden z priorytetów rządu w tym budżecie. A jeśli chodzi o wspomniany program budowy autostrad - nie podałem kwoty i teraz to uzupełniam - to jest możliwość pozyskania nawet 280 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-66.8" who="#PoselJanKulas">W roku 1999, w roku reform, chyba tak on będzie się nazywał, zapoczątkowana zostanie realizacja określonych zobowiązań państwa wobec obywateli. To dla obywateli niezwykle ważne. Aż 4,5 mld zł zostanie przeznaczonych na realizację ustawy o zrekompensowaniu okresowego niepodwyższania płac w sferze budżetowej i utracie niektórych dodatków do emerytur i rent. Koalicja AWS-UW wprowadzi w życie pierwszy etap wydawania świadectw rekompensacyjnych. Inni ustawę przygotowali, uchwalali, inni ją realizują, ale tak to już bywa.</u>
          <u xml:id="u-66.9" who="#PoselJanKulas">Kolejne 3,6 mld zł przeznaczy się na Fundusz Reprywatyzacji. Niewątpliwie czas już uruchomić proces reprywatyzacji. Nie muszę dodawać, że te środki zostaną pozyskane z prywatyzacji.</u>
          <u xml:id="u-66.10" who="#PoselJanKulas">Do pierwszej grupy priorytetów rząd zaliczył również wydatki na bezpieczeństwo publiczne. Wydatki w dziale 93: Bezpieczeństwo publiczne w części MSWiA nominalnie wzrastają o ponad 17%, realnie o 8,6%. Mnie osobiście to bardzo cieszy, że wreszcie w istotny sposób wzrastają uposażenia Policji - o 12,4%, tj. o 3% więcej niż w państwowej sferze budżetowej. Te środki wobec wieloletnich zaniedbań pewnie okażą się i tak niewystarczające. Jest istotne pytanie: W jakim stopniu ten system będzie motywacyjny dla młodych funkcjonariuszy? Czy płaca, którą młody policjant otrzyma w pierwszym roku pracy, będzie atrakcyjna i motywacyjna? Mam tu pewne obawy.</u>
          <u xml:id="u-66.11" who="#PoselJanKulas">W dziale bezpieczeństwo publiczne duże środki zostały przeznaczone na zakup sprzętu, głównie w dziedzinie łączności, sprzętu transportowego, uzbrojenia, techniki specjalnej i informatyki. Na tym odcinku niewątpliwie w tym roku budżetowym będzie istotna, znacząca poprawa.</u>
          <u xml:id="u-66.12" who="#PoselJanKulas">Myślę, że trzeba też podkreślić to, że koalicja AWS-UW rozpoczyna dzieło restrukturyzacji. To nie są czcze słowa. W budżecie państwa przeznaczono na reformę górnictwa ponad 1,5 mld zł. Kilkadziesiąt milionów złotych przeznaczamy na restrukturyzację zatrudnienia w przemyśle hutnictwa żelaza i stali. Będzie to program najprawdopodobniej realizowany w ciągu kilku lat.</u>
          <u xml:id="u-66.13" who="#PoselJanKulas">Nie ukrywamy problemów trudnych, jak powiedziałem. W sferze socjalnej pierwsze półrocze 1999 będzie to niewątpliwie czas trudny dla rodzin najuboższych. Wejdą bowiem w życie podwyżki cen urzędowych, cen państwowych, ale również wchodzą w życie podwyżki cen komunalnych, wcale nie takie drobne, nie bez znaczenia. Rzecz właśnie w tym, aby osłony socjalne jak najszybciej dotarły do potrzebujących rodzin. Z tego tytułu apelujemy również do rządu o przygotowanie programu osłonowego dla najuboższych rodzin jak najszybciej i sprawne wdrożenie go w życie. Chodzi o to, aby realizując reformy ustrojowe, stabilizując wzrost gospodarczy, równocześnie zapewnić szybkie i sprawne dotarcie pomocy socjalnej do najuboższych rodzin.</u>
          <u xml:id="u-66.14" who="#PoselJanKulas">Na tym tle można wygłosić taką tezę: mimo że jest to trudny budżet, jest to także budżet nadziei. To duża inwestycja w naszą lepszą przyszłość. Nad tym budżetem chcemy jeszcze pracować. I dlatego również posłowie koalicji AWS-Unia Wolności zgłaszają poprawki.</u>
          <u xml:id="u-66.15" who="#PoselJanKulas">Mam przyjemność zgłosić cztery takie wnioski, panie marszałku, Wysoka Izbo.</u>
          <u xml:id="u-66.16" who="#PoselJanKulas">Pierwszy wniosek dotyczy planu finansowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych. Chodzi tutaj o pewną zgodność, poprawność pod względem rachunkowym. Szczegóły załączam.</u>
          <u xml:id="u-66.17" who="#PoselJanKulas">Drugi wniosek dotyczy Państwowej Inspekcji Pracy. Chodzi o przywrócenie przedłożenia rządowego. Wielu posłów AWS do tej kwestii przykłada naprawdę wielką wagę. Prawo pracy w Polsce powinno być szanowane i skutecznie egzekwowane.</u>
          <u xml:id="u-66.18" who="#PoselJanKulas">Kolejne dwa wnioski dotyczą tego, co było zawarte również w opinii Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży. Chodzi o działalność Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych. Zwiększają się nowe zadania, mamy już ustawę o Instytucie Pamięci Narodowej. Z tego tytułu składam tu dwa wnioski, które dotyczą zwiększenia wydatków bieżących, ale przede wszystkim zwiększenia nakładów inwestycyjnych w Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych.</u>
          <u xml:id="u-66.19" who="#PoselJanKulas">Stosowne szczegółowe uzasadnienie do tych wniosków również załączam. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#WicemarszalekJanKrol">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#WicemarszalekJanKrol">Proszę pana posła Jerzego Pilarczyka z klubu SLD o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#PoselJozefJerzyPilarczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę w imieniu posłów zespołu rolnego klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej wyrazić opinię o sprawozdaniu Komisji Finansów Publicznych w części dotyczącej wydatków na rolnictwo i wieś.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#PoselJozefJerzyPilarczyk">Można wyrazić taką opinię, że w sprawozdaniu w pewnym tylko zakresie zostały uwzględnione potrzeby rolnictwa i wnioski posłów Sojuszu Lewicy Demokratycznej, zgłaszane zarówno podczas obrad sejmowej komisji rolnictwa, jak i podczas obrad Komisji Finansów Publicznych. Kwota 240 mln zł, wygospodarowana w Komisji Finansów Publicznych, dodatkowo zadysponowana dla rolnictwa, jest zapewne dalece niewystarczająca. Z przerażeniem wysłuchaliśmy wystąpień klubowych posłów Akcji Wyborczej Solidarność i Unii Wolności, wynika z nich bowiem, że kluby koalicyjne zamierzają wrócić, przynajmniej w części dochodowej, do przedłożeń rządowych, a to oznacza, że należałoby przekreślić wszystkie te pozycje, które mają poprawić wydatki budżetowe m.in. w wypadku rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-68.2" who="#PoselJozefJerzyPilarczyk">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym zwrócić uwagę na to, że szansa na potwierdzenie wiarygodności słów pana premiera Jerzego Buzka, ministra rolnictwa pana Jacka Janiszewskiego i innych polityków Akcji Wyborczej Solidarność i Unii Wolności, wypowiadanych w sprawie rolnictwa przy różnych okazjach, a ostatnio podczas rozmów z protestującymi rolnikami, po dzisiejszej debacie praktycznie jest zerowa. Po raz kolejny piękne słowa płynące z ust pana premiera nic nie znaczą. Należy się dziwić, że rolnicy mają nadspodziewanie dużo cierpliwości. Pan premier obiecał ostatnio rolnikom poprawę tego złego dla rolnictwa budżetu, powołał pod przewodnictwem ministra Janiszewskiego międzyresortowy zespół, który ma przygotować nowe rozwiązania. Mam pytanie do pana przewodniczącego Goryszewskiego: Czy w związku z tymi ostatnimi rozmowami, obietnicami, zobowiązaniami do komisji zostały skierowane przez pana premiera Buzka i pana ministra Janiszewskiego jakieś propozycje dotyczące poprawy tej sytuacji?</u>
          <u xml:id="u-68.3" who="#PoselJozefJerzyPilarczyk">Myślę, że gdyby nie wnioski posłów sejmowej komisji rolnictwa budżetowe nakłady na rolnictwo w dalszym ciągu oscylowałyby w granicach 92% budżetu roku ubiegłego. Myślę, że należałoby jeszcze uściślić te często przywoływane kwoty o możliwości zaciągnięcia 151 mln zł pożyczki z Banku Światowego z przeznaczeniem na walkę z bezrobociem na wsi. Czy one faktycznie są tylko upoważnieniem ministra finansów do zaciągnięcia takiego kredytu i takiej pożyczki, czy ustawa budżetowa będzie zobowiązywać jednak do zaciągnięcia pożyczki? Z tego co nam wiadomo, do sfinalizowania tej pożyczki jest jeszcze bardzo daleko.</u>
          <u xml:id="u-68.4" who="#PoselJozefJerzyPilarczyk">Pragnę również zwrócić uwagę na to, że jeżeli nawet 240 mln na wydatki dla rolnictwa byłyby realne i zostałyby przyjęte przez Wysoką Izbę, to w dalszym ciągu dofinansowanie na przykład postępu biologicznego w produkcji roślinnej będzie mniejsze niż w roku ubiegłym o 29%, dofinansowanie postępu biologicznego w produkcji zwierzęcej będzie mniejsze o 23%, dofinansowanie upowszechnienia doradztwa rolniczego będzie mniejsze w dalszym ciągu o 40%, dofinansowanie zwalczania chorób zakaźnych u zwierząt o 27% i mimo dodatkowych środków na Agencję Rynku Rolnego środki te w stosunku do roku ubiegłego będą mniejsze o 6%. To tylko niektóre dane w tym zakresie, bardzo niepomyślne dla rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-68.5" who="#PoselJozefJerzyPilarczyk">Zła sytuacja dochodowa rolnictwa w 1998 r. wynikała głównie z faktu nieporównywalnie większego wzrostu wskaźnika inflacji niż cen artykułów żywnościowych. Mówił zresztą o tym pan przewodniczący Goryszewski. Niestety, bardzo niepokojąca jest również zapowiedź na 1999 r. Otóż przy założonym wzroście akcyzy o 15% i inflacji o 8,1% ceny żywności mają wzrosnąć tylko o 1,5%. Widać jasno, czyim kosztem zamierza się realizować te makroekonomiczne założenia dotyczące naszej gospodarki, kto przez kolejny rok będzie ponosił największe koszty przemian w naszym kraju.</u>
          <u xml:id="u-68.6" who="#PoselJozefJerzyPilarczyk">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Myślę, że z większymi środkami, które mogłyby być przeznaczone na restrukturyzację rolnictwa, musiałoby się wiązać lepsze przygotowanie i oprzyrządowanie ich wykorzystania. Niestety, stan taki utrzymuje się tylko dlatego, że średniookresowa strategia, ogłoszona przez rząd jeszcze w kwietniu ub. r., zatrzymana została na etapie określania celów, natomiast pozbawiona jest zupełnie instrumentów ich realizacji. Wielu polityków koalicji apelowało do posłów Sojuszu Lewicy Demokratycznej o włączenie się do realizowania tej średniookresowej strategii. Otóż lekceważenie własnego, rządowego programu, jakim jest średniookresowa strategia, niech zobrazuje taki przykład: na zaproszenie ministra rolnictwa na debatę o instrumentach finansowych narodowego programu rozwoju rolnictwa nie tylko nie przybył żaden przedstawiciel Ministerstwa Finansów, ale nawet żaden poseł z klubów koalicyjnych.</u>
          <u xml:id="u-68.7" who="#PoselJozefJerzyPilarczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Posłowie Sojuszu Lewicy Demokratycznej nie mogą zgodzić się z takim lekceważeniem rolnictwa i rolników przez rząd pana premiera Buzka, zwłaszcza że pan premier zapomina w środę, co w poniedziałek obiecał związkom rolników. Tego projektu posłowie Sojuszu Lewicy Demokratycznej reprezentujący rolników popierać nie będą, bo nie mogą. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#WicemarszalekJanKrol">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#WicemarszalekJanKrol">Proszę pana posła Jerzego Madeja z klubu Unii Wolności o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#PoselJerzyStanislawMadej">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Ponieważ zostało mi tylko tyle czasu, żeby się przedstawić, będę mówił bardzo krótko i na tematy merytoryczne.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#PoselJerzyStanislawMadej">Jako wiceprzewodniczący komisji ochrony środowiska chcę poruszyć sprawę inwestycji w ministerstwie ochrony środowiska; chodzi o inwestycje z zakresu gospodarki wodnej. Otóż, proszę państwa, nie bardzo wiem, na czym polega nasza polityka w tym zakresie. Wygląda na to, że ostatnie powodzie, w 1997 r. i 1998 r., niewiele nas nauczyły.</u>
          <u xml:id="u-70.2" who="#PoselJerzyStanislawMadej">Kosztorysowa wartość inwestycji centralnych z zakresu gospodarki wodnej stanowi ponad 30% wartości wszystkich inwestycji centralnych. Nakłady, jakie trzeba ponieść do końca realizacji tych inwestycji, stanowią 40% nakładów na wszystkie inwestycje centralne. Natomiast nakłady, dotacje na 1999 r. stanowią tylko ponad 2% dotacji na inwestycje centralne. W przedłożeniu rządowym była to kwota 30 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-70.3" who="#PoselJerzyStanislawMadej">Komisja stanęła na stanowisku, że nie wolno przekraczać granicy śmieszności, w związku z tym wystąpiła o dofinansowanie trzech inwestycji, przy czym dwie z nich miały być zakończone właśnie w roku 1999 dzięki temu dofinansowaniu; w przypadku trzeciej chodziło o przygotowanie, o wykup gruntów. Komisja rzeczywiście, można powiedzieć, przekroczyła znacznie tę kwotę, bo zaplanowała jej podwyżkę o ponad 100%. I tutaj było tak, jak z tym opowiadanym kiedyś dowcipem o wygraniu roweru. Otóż komisja ochrony środowiska składała wniosek o 100%, Komisja Finansów Publicznych - o 10%. Wprawdzie komisja ochrony środowiska wnosiła o zwiększenie tej kwoty, lecz Komisja Finansów Publicznych obniżyła ją o 10%. W efekcie z tych pieniędzy zostało niecałe 27 mln zł. Ale to jeszcze nie jest najgorsze. Najgorsze jest to, wydaje mi się, że komisja znalazła salomonowe wyjście. W związku z tym z tych inwestycji, które komisja ochrony środowiska proponowała dofinansować, żeby zakończyć je w 1999 r., wybrała jedną kosztem pozostałych inwestycji, które również miały szansę być zakończone w ciągu najbliższego roku, dwóch lat. W efekcie jest taka sytuacja, że na dwie inwestycje nie ma ani grosza na 1999 r., a na pozostałe są kwoty 500 tys. zł czy 2 mln zł, kiedy koszt inwestycji wynosi kilkadziesiąt milionów. Te 500 tys. zł nie wystarczy nawet na to, żeby danej inwestycji pilnować przez ten rok, kiedy nie będzie na nią żadnych nakładów. Nie wiem, jakie motywy leżały u podłoża takiej decyzji Komisji Finansów Publicznych.</u>
          <u xml:id="u-70.4" who="#PoselJerzyStanislawMadej">Mam jeszcze w związku z tym pytanie regulaminowe. Było w tej sprawie stanowisko Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa. Rozumiem, że były tam podane jakieś argumenty. Chciałem się powołać na art. 59 § 2 regulaminu Sejmu, który mówi o tym, że: ˝Komisja Finansów Publicznych przedkłada równocześnie Sejmowi informacje o nieuwzględnionych wnioskach poszczególnych komisji sejmowych˝. Chciałbym zapytać pana przewodniczącego, w którym miejscu sprawozdania komisji są informacje o wnioskach przedstawionych m.in. przez Komisję Ochrony Środowiska i dlaczego nie zostały one uwzględnione w projekcie budżetu? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-70.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#WicemarszalekJanKrol">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#WicemarszalekJanKrol">Proszę pana posła Andrzeja Pęczaka z klubu SLD o zabranie głosu.</u>
          <u xml:id="u-71.2" who="#GlosZSali">(A nie pan poseł Niewiarowski?)</u>
          <u xml:id="u-71.3" who="#WicemarszalekJanKrol">A nie, przepraszam, pan poseł Niewiarowski, bo jest zmiana.</u>
          <u xml:id="u-71.4" who="#WicemarszalekJanKrol">Pan poseł Niewiarowski, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#PoselIreneuszNiewiarowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zawarte w projekcie ustawy budżetowej proporcje dochodów i wydatków publicznych są wynikiem obecnej sytuacji gospodarczej - sytuacji będącej wypadkową z jednej strony potrzeb, jakie niosą ze sobą reformy, a z drugiej - stanu gospodarki światowej, doświadczanej kryzysem finansowym i generalnie zmniejszającą się dynamiką wzrostu gospodarczego. Podstawowym naszym zadaniem jest utrzymanie wysokiego tempa wzrostu - w granicach 5%. Utrzymanie tak wysokiego tempa przy niekorzystnej sytuacji zewnętrznej - obniżenia dynamiki wzrostu w USA i krajach Unii Europejskiej - stawia przed polską gospodarką znacznie trudniejsze wyzwanie niż do tej pory.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#PoselIreneuszNiewiarowski">Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Jest to trudny budżet. Sytuacja ubiegłego roku nie była łatwa. Nie możemy oczekiwać znacznego przyrostu dochodów budżetu państwa w 1999 r. Odpowiednio nie możemy zakładać wyższych wydatków z budżetu państwa, jeżeli mamy na uwadze fakt, że celem jest ograniczanie i pilnowanie deficytu budżetowego w roku bieżącym. Niedobrze jednak się dzieje, że - po trzech miesiącach dyskusji nad budżetem w komisjach - z wczoraj na dzisiaj dowiadujemy się, czego można, a czego nie należy oczekiwać w ocenie budżetu, tak zeszłorocznego, jak i obecnego. Ale jest to również nauka dla nas, członków komisji sejmowych dyskutujących nad kształtem budżetu. Niedobrze jest, gdy życzenia przysłaniają nam realne możliwości pozyskiwanych przez budżet dochodów i możliwe wydatki.</u>
          <u xml:id="u-72.2" who="#PoselIreneuszNiewiarowski">Wysoka Izbo! Rok 1999 jest rokiem szczególnym. Podejmujemy w tym roku podstawowe reformy państwa. Budżet musi w tych reformach uczestniczyć, musi przeznaczyć część środków na rzecz nowych województw i powiatów, na rzecz reformy zdrowia - kas chorych oraz na rzecz funduszy ubezpieczeń społecznych. Musi także przeznaczyć pewne środki na reformę oświaty. W wydatkach budżetu państwa przeznaczono około 23% środków, to jest 32 523 mln zł, na dotacje i subwencje dla samorządów terytorialnych. Na naukę, oświatę i szkolnictwo wyższe przeznaczono około 7% wydatków. Na ubezpieczenia społeczne, w tym również dla rolników, przeznaczono 21,5%, co stanowi kwotę 30 607 mln zł. Wymiar sprawiedliwości, bezpieczeństwo publiczne i obrona narodowa wymagają zaangażowania 21% wydatków państwa. Ponad dwie trzecie budżetu państwa zostało zaangażowane w proces stabilizacji warunków działania sfery budżetowej, bezpieczeństwa narodowego, wymiaru sprawiedliwości, nauki oraz ubezpieczeń społecznych. Są to koszty stałe funkcjonowania państwa.</u>
          <u xml:id="u-72.3" who="#PoselIreneuszNiewiarowski">Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Chciałbym zwrócić uwagę na jeden z działów budżetu - rolnictwo. Dla rolnictwa rok poprzedni był ciężkim doświadczeniem: z jednej strony upadek rynku na Wschodzie, z drugiej - import żywności z krajów Zachodu, spadek cen, nadwyżki produkcji i nadal niskie dochody gospodarstw rolnych. W tej sytuacji środki na rzecz rolnictwa w wyrażeniu realnym zaplanowano w budżecie państwa na zbyt niskim poziomie. Kwota wydatków nominalnych na rolnictwo i gospodarkę żywnościową razem wynosi 3 514 mln zł. Jest to o około 0,5% więcej w porównaniu do 1998 r. Tę półprocentową nadwyżkę w stosunku do roku ubiegłego uzyskujemy tylko dzięki pierwszej transzy pożyczki Banku Światowego w wysokości 40 mln dolarów.</u>
          <u xml:id="u-72.4" who="#PoselIreneuszNiewiarowski">Wysoka Izbo! Rolnictwo w ciągu tych 10 lat transformacji przeżywa okres niezwykle trudny, tak jak trudny jest on dla górników i hutników. I tak jak te gałęzie przemysłu, rolnictwo musi - właśnie w celu restrukturyzacji - korzystać ze środków budżetowych. Stale należy mieć w pamięci, iż dotychczasowe efekty transformacji występujące poza rolnictwem zawdzięczamy również indywidualnym producentom rolnym - chociażby często tu wspominane zmniejszenie inflacji.</u>
          <u xml:id="u-72.5" who="#PoselIreneuszNiewiarowski">Z żalem zwracam uwagę, że rolnictwo nie skorzysta z dodatkowego oczekiwanego przyrostu środków budżetowych w skali co najmniej 240 mln zł, jak można by tego oczekiwać po propozycjach Komisji Finansów Publicznych. Jest faktem, że w odniesieniu do rolnictwa budżet ma charakter socjalny: na ubezpieczenia społeczne rolników przeznacza się o 24% więcej wydatków niż w roku ubiegłym. Można rzec, że te właśnie wypłaty rent i emerytur dla rolników stanowią dla nich znaczne zasilenie finansowe. Dla dużej grupy gospodarstw chłopskich - o czym świadczą wyniki ostatniego powszechnego spisu rolnego - jest to jedyne dostępne finansowe źródło inwestycji w gospodarstwie. Widzę w tym postępowaniu państwa pewną niekonsekwencję: z jednej strony powiada się, że polskie rolnictwo i polski rolnik nie są przygotowani do wejścia do Unii Europejskiej, z drugiej zaś przez brak działań utrzymuje się ten stan bez zmian.</u>
          <u xml:id="u-72.6" who="#PoselIreneuszNiewiarowski">Gdy szczegółowo przeczytamy raport Unii Europejskiej o polskim rolnictwie, widać jak na dłoni, jakie działania powinny być wspomagane właśnie ze strony państwa: dostosowanie jakości produktów rolnych do wymagań Unii Europejskiej w zakresie standardów weterynaryjnych i fitosanitarnych, rozwój infrastruktury wiejskiej, w zakresie oświaty i kształcenia zawodowego w kierunku zdobywania nowych kwalifikacji przez mieszkańców wsi, stabilizację rynku i cen rolnych oraz ochronę środowiska. Nie widać poważnej próby zaspokojenia tych wymagań w tegorocznym budżecie państwa. Źle to rokuje nie tylko rolnikom, mieszkańcom wsi, ale Polsce - krajowi, który aspiruje do rychłego uczestnictwa w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-72.7" who="#PoselIreneuszNiewiarowski">W zapisach wydatków z budżetu państwa znajdujemy przypisane poszczególnym resortom wydatki na integrację z Unią Europejską. Nie bardzo jest jasna zasada określania wysokości tych wydatków, skoro kwota dla Ministerstwa Edukacji Narodowej przekracza sumę wydatków na integrację z Unią Europejską Ministerstwa Gospodarki oraz Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej łącznie. W całości są to kwoty w wysokości 43 700 tys. zł, w tym mieści się kwota 38 mln w budżetach wojewodów. W grupie rezerw celowych znajdujemy pozycję współfinansowania programów PHARE w wysokości 155 mln zł. Generalnie całość wydatków budżetowych na integrację z Europą wynosi zaledwie 0,13%.</u>
          <u xml:id="u-72.8" who="#PoselIreneuszNiewiarowski">W obecnym roku musimy przecież dostosować polskie prawo do prawa Unii Europejskiej. Więcej, musimy przygotować odpowiednią kadrę ludzi zdolnych do realizacji celów przedakcesyjnych we współpracy z Unią Europejską. Musimy taką kadrę wykształcić nie tylko tutaj, w administracji centralnej, ale przede wszystkim właśnie w województwach. Tam będą powstawać projekty, programy i strategie rozwoju, w tym także rozwoju obszarów wiejskich. Tę pracę trzeba zacząć już dzisiaj i na to nie wolno nam żałować środków, gdy chcemy w pełni wykorzystać fundusze pomocowe oferowane nam przez Unię Europejską w latach następnych.</u>
          <u xml:id="u-72.9" who="#PoselIreneuszNiewiarowski">Wysoka Izbo! Rozumiejąc trudną sytuację gospodarki, napięcia budżetowe, z nadzieją na chociaż niewielkie zmiany wynikłe z dzisiejszej dyskusji na rzecz wsi wnoszę o przyjęcie i uchwalenie przedkładanego nam projektu ustawy budżetowej na rok 1999. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#WicemarszalekJanKrol">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#WicemarszalekJanKrol">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Pęczaka z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#PoselAndrzejPeczak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Widząc tłumy członków Rady Ministrów walczących o zajęcie siedzącego miejsca w ławach rządowych, zastanawiam się nad sensem zgłaszania uwag do głównych realizatorów omawianego dzisiaj budżetu państwa. Mam tu na myśli przede wszystkim ministra spraw wewnętrznych i administracji nadzorującego fundamentalną, jak się wydaje, dla przyszłości polskiej państwowości reformę administracji, ministra zdrowia, ministra pracy i polityki socjalnej czy też ministra kultury.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#PoselAndrzejPeczak">Nie wierzę, że którykolwiek z wymienionych ministrów sięgnie po stenogram z dzisiejszych obrad, a zatem będę zwracał się do szanownych pań i panów posłów z Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#PoselAndrzejPeczak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Premierze! Z początkiem 1999 r. rzeczywiste możliwości funkcjonowania jednostek samorządu terytorialnego zostały zdeterminowane dwoma faktami. Po pierwsze, ustawa o finansach publicznych wprowadziła wyraźną współzależność pomiędzy budżetem państwa i budżetami jednostek samorządu terytorialnego. Po drugie, rok 1999 rozpoczął się ogromnym bałaganem wynikającym z jednoczesnego wprowadzania kilku bardzo ważnych reform systemowych, w tym reformy administracji terytorialnej, która powołała do życia nowe byty samorządowe: samorząd powiatowy i samorząd wojewódzki.</u>
          <u xml:id="u-74.3" who="#PoselAndrzejPeczak">Sposób postrzegania tych dwóch faktów zależy od miejsca, w którym formułowane są oceny. Rząd Akcji Wyborczej Solidarność każe nam patrzeć z optymizmem na rozpoczynającą się właśnie świetlaną rzeczywistość nowej Polski. Przyjmując jednak inny punkt odniesienia lub, jak kto woli, schodząc po prostu na ziemię i przywołując zasadę, że tyle samorządności ile samodzielności finansowej, gorący optymizm i samozadowolenie, szczególnie propagowane przez premiera Akcji Wyborczej Solidarność, zdecydowanie słabnie.</u>
          <u xml:id="u-74.4" who="#PoselAndrzejPeczak">Ustawa o finansowaniu jednostek samorządu terytorialnego, przepchnięta - przepraszam za wyrażenie - w Sejmie przez posłów Akcji Wyborczej Solidarność, bez uwzględnienia faktu, że jak się coś robi po bałaganiarsku, bez uwzględnienia profesjonalnych uwag i zastrzeżeń, bez udowodnienia rzetelności symulacji finansowych i przy forsowaniu wątpliwych wielkości parametrycznych, to może to stworzyć następny bałagan, bałagan realizacyjny, zafunkcjonowała i wespół ze standardowym lekceważeniem przez rząd AWS zapisów ustawy o samorządzie województwa i samorządzie powiatowym, czyli po prostu z normalnym nieprzestrzeganiem prawa, stworzyła rzeczywisty bałagan w sferze finansów samorządu terytorialnego. Mam tu ma myśli przede wszystkim obowiązek, jaki spoczywał na rządzie odnośnie do przedstawienia budżetów samorządom powiatowym i samorządowym województwom i skonfrontowanie tego obowiązku z tzw. dokumentami, jakie dotarły w tej sprawie do tych jednostek.</u>
          <u xml:id="u-74.5" who="#PoselAndrzejPeczak">Jeżeli nie mylę faktów, jeżeli dobrze słyszałem to, co powiedziano w porannej audycji w Radiu ˝Zet˝, pan premier rządu Akcji Wyborczej Solidarność powiedział, że powiaty mają wystarczającą ilość pieniędzy na realizację przyjętych zadań, a nawet mają ich więcej niż trzeba. W starostwach powiatowych postrzeganie tej sprawy jest diametralnie różne. Ilość przejętych kompetencji jest raczej niewspółmierna do przypisanego im zabezpieczenia finansowego. Patrząc przez czarne okulary, można powiedzieć, że za jakiś czas wytworzy się sytuacja, w której rząd Akcji Wyborczej Solidarność będzie miał okazję zrzucić odpowiedzialność za brak postępów w reformowaniu państwa na samorządy, bo, według przysłowia, z pustego i Salomon nie naleje. Nie ma środków, więc samorząd nie zrealizuje przekazanych mu zadań.</u>
          <u xml:id="u-74.6" who="#PoselAndrzejPeczak">Po 11 października 1998 r. Sojusz Lewicy Demokratycznej współrządzi w wielu samorządach, więc będzie to na pewno następne pole do pokazania palcem winnego. W celu udokumentowania kilku tez wygłoszonych wcześniej podam kilka faktów, które doskonale znane są panu premierowi rządu Akcji Wyborczej Solidarność, albowiem na jego ręce systematycznie były przekazywane stosowne stanowiska i opinie.</u>
          <u xml:id="u-74.7" who="#PoselAndrzejPeczak">Fakty, które przytoczyłem, dotyczą największej gminy w Polsce, teraz powiatu grodzkiego, czyli Łodzi. Wybrałem ten przykład także dlatego że uważam, iż największe problemy ze stworzeniem realistycznych budżetów mają właśnie powiaty grodzkie. Analizując proces tworzenia budżetu Łodzi, można zauważyć, że rząd Akcji Wyborczej Solidarność zwyczajowo nie wywiązał się z obowiązku wynikającego z art. 84 ustawy z dnia 13 października 1998 r. Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną i nie przekazał do 20 listopada 1998 r. informacji niezbędnych do przygotowania projektów budżetów powiatów grodzkich. Rząd Akcji Wyborczej Solidarność poinformował jedynie o subwencjach i udziałach w podatku dochodowym od osób fizycznych, natomiast zapomniał że 50% dochodów powiatów stanowią kwoty dotacji. Nie przekazał w terminie nowej klasyfikacji budżetowej. Nie będę wymieniał brakujących rozporządzeń i aktów wykonawczych określających na przykład zadania przejmowane przez miasta w ramach ustawy o samorządzie powiatowym, bo to także było przedmiotem wielu interwencji skarbników miast grodzkich, problem ten jest więc rządowi AWS doskonale znany. Sądzę jednak, że ponieważ budżety jednostek samorządu terytorialnego są częścią składową finansów państwa, to napięcia w finansach samorządów będą przekładały się bezpośrednio lub pośrednio na nastroje i sytuację bytową społeczeństwa, będą oddziaływały na problemy szeroko rozumianych finansów publicznych. Wypada tu stwierdzić, że polityka stosowana wobec jednostek samorządu terytorialnego przez rząd Akcji Wyborczej Solidarność zaowocowała w powiecie grodzkim Łódź brakiem (na dzień dzisiejszy) ok. 26 mln zł na opiekę społeczną, ok. 40 mln zł na drogi i 33 mln zł na oświatę. O napięciach w finansowaniu kultury tylko wspomnę, bo znając politykę ministra kultury, i tak nie wierzę, aby uzupełnione zostały w najbliższym czasie na przykład braki w wykazie instytucji kultury podlegających przekazaniu powiatom lub miastom na prawach powiatu. W wykazie nie ma placówek prowadzonych dotychczas przez gminy na mocy ustawy z 24 listopada 1995 r. W momencie tworzenia budżetu powiatów grodzkich nie wiadomo było także, kto i na jakiej podstawie przejmie zadania gminy w zakresie jednostek kultury, które w 1996 r. zostały przejęte na przykład przez duże miasta na podstawie cytowanej już ustawy z 24 listopada 1995 r. o zmianie zakresu działania niektórych miast oraz miejskich strefach usług publicznych, tym bardziej że ustawa ta w dniu 31 grudnia 1998 r. straciła swoją moc prawną. Pytanie, z jakich źródeł należy finansować działalność tych instytucji w 1999 r., pozostaje nadal aktualne, mimo że dzisiaj jest już 6 stycznia 1999 r.</u>
          <u xml:id="u-74.8" who="#PoselAndrzejPeczak">Na koniec kilka zdań o budżetach samorządowych województw. Rząd Akcji Wyborczej Solidarność - zgodnie z przyjętą praktyką lekceważenia prawa - nie przekazał oczywiście tych budżetów; są tylko tzw. wstępne informacje przekazane w dniu 18 grudnia poprzedniego roku przez pana wiceministra Jerzego Millera. Jak porówna się te dane z wykonaniem budżetu 1998 r. w jednostkach przechodzących z początkiem 1999 r. pod nadzór marszałka województwa łódzkiego, to przydzielone wstępnie kwoty stanowią ok. 90% budżetów tych jednostek, zrealizowanych w 1998 r. Nie ma także konkretnego wykazu jednostek, które przechodzą pod nadzór urzędu marszałkowskiego i będą finansowane w ramach jego budżetu.</u>
          <u xml:id="u-74.9" who="#PoselAndrzejPeczak">Wspomnę jeszcze o tym, bo to już reguła, że przepisy prawa stanowią jedno, a praktyka stosowana przez rząd Akcji Wyborczej Solidarność to drugie. Samorząd powiatowy i wojewódzki rozpoczął funkcjonowanie. Przekazano ustawowe kompetencje. To, że nie można zaplanować sposobu i zakresu finansowania, że ten sposób realizowania reformy administracyjnej podważa autorytet instytucji politycznych państwa i polityków - to jakby niezauważany przez rząd Akcji Wyborczej Solidarność efekt wynikający ze sposobu jego funkcjonowania. Zainteresowanie, jakie dzisiejszą debatą wykazują członkowie Rady Ministrów, potwierdza to, że jedynie opinia społeczna, która być może zmieni stosunek do działań rządu, może wymóc na tym rządzie przestrzeganie prawa i bardziej wytężoną pracę. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-74.10" who="#PoselAndrzejPeczak">Poprawkę - w drugim czytaniu - dotyczącą Urzędu Zamówień Publicznych przekazuję panu marszałkowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#WicemarszalekJanKrol">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#WicemarszalekJanKrol">Proszę o zabranie głosu pana posła Tadeusza Wronę z klubu AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#PoselTadeuszWrona">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pan poseł Pęczak chyba sam znakomicie podsumował swoje wystąpienie, mówiąc: patrząc przez czarne okulary, można powiedzieć... Rzeczywiście była to wizja wynikająca z patrzenia nieobiektywnego, patrzenia przez czarne okulary, do czego zresztą pan poseł publicznie przed Wysoką Izbą się przyznał.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#PoselTadeuszWrona">Szanowni Państwo! Nie chciałbym komentować wystąpienia mojego przedmówcy, bo przecież wszyscy, jak tutaj siedzieliśmy na sali, szczególnie w komisjach, bo na obradach plenarnych sprawa wygląda inaczej, przyjęliśmy tą epizodyczną ustawę o finansach jednostek samorządu terytorialnego na 2 lata, i ocena szczegółowa działania tej ustawy powinna być dokonywana w trakcie wprowadzania reform samorządowych. Wypowiedź pana posła natomiast była jakby już podsumowaniem rozwiązań, które jeszcze nie zaistniały, które wchodzą w życie. Dzisiaj, przypominam, mamy dopiero 6 stycznia 1999 r.</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#PoselTadeuszWrona">Szanowni Państwo! Posłowie Mirosław Sekuła, Wojciech Frank, Jan Kulas w sposób kompleksowy ustosunkowali się do całego budżetu, do sprawozdania Komisji Finansów Publicznych. W związku z tym chciałbym złożyć tylko pewne szczegółowe wnioski, jak również poruszyć jeden problem związany także z finansami samorządowymi.</u>
          <u xml:id="u-76.3" who="#PoselTadeuszWrona">Pierwsza kwestia dotyczy Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego w Częstochowie, który budowany jest od 1982 r. W ramach aktualizowanego programu użytkowania oddziałów szpitalnych i restrukturyzacji, która była realizowana w woj. częstochowskim, w 1992 r. został przeniesiony z innego szpitala oddział onkologii. Był to jedyny oddział onkologiczny w woj. częstochowskim, który zaspokajał potrzeby ponad 780 tys. mieszkańców. W ramach funkcjonującego oddziału leczenie oparte jest na chemioterapii, brachyterapii i namiastce radioterapii, gdzie stosuje się jedynie aparat do naświetlań. Obecny stan leczenia schorzeń nowotworowych jest dalece niezadowalający i w zasadniczy sposób odbiega od standardów w krajach Unii Europejskiej. Decyzje podjęte przez władze wojewódzkie w 1997 r. umożliwiły opracowanie kompletnej dokumentacji technicznej dotyczącej wzniesienia obiektu, który spełniłby funkcję regionalnego centrum onkologii. Obiekt, zgodnie z posiadaną dokumentacją techniczną, można zrealizować w terminie do 24 miesięcy na terenie wojewódzkiego szpitala specjalistycznego. Wszystkie media energetyczne są przygotowane do funkcjonowania wymienionego obiektu i w stosunkowo krótkim czasie ten ośrodek może świadczyć usługi dla społeczności znacznej części woj. śląskiego. Problemem zasadniczym jest akceptacja wymienionych działań i pozyskanie odpowiednich środków, w wysokości ok. 30 mln zł, w latach 1999-2000. Celowość realizacji projektu budowy regionalnego centrum onkologicznego w Częstochowie jest bezsporna, a jej zasadność została potwierdzona przez przewodniczącego krajowego zespołu, konsultanta medycznego do spraw onkologii pana profesora Marka Nowackiego. Wniosek dotyczący tej sprawy sprecyzowałem w poprawce budżetowej związanej ze zwiększeniem w załączniku nr 6 część 85/24, w woj. śląskim, w dziale 85 i ze zmniejszeniem w załączniku nr 2 część 83 rezerwy celowej w poz. 43.</u>
          <u xml:id="u-76.4" who="#PoselTadeuszWrona">Druga kwestia dotyczy przyszłości Wojewódzkiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Częstochowie. Zgodnie z ustawą z 13 października br. ośrodki doradztwa rolniczego pozostały w administracji rządowej i bezpośrednio podlegają wojewodom. Jednocześnie zgodnie z tą samą ustawą powołano, podległe bezpośrednio ministrowi rolnictwa, Krajowe Centrum Doradztwa Rozwoju Rolnictwa i Obszarów Wiejskich, w którego skład weszło m.in. 6 ośrodków doradztwa rolniczego. Wobec tego, jaką rolę ma odgrywać centrum, a jest nią głównie przygotowanie kadr dla instytucji obsługujących w przyszłości wspólną politykę rolną, ośrodków takich powinno być więcej i powinny być one rozmieszczone bardziej równomiernie na mapie Polski. Wszelkie wymagane zgody na włączenie do centrum uzyskały jeszcze 3 ośrodki, wśród nich wojewódzki ośrodek w Częstochowie. Rozszerzenie centrum wymaga jednak przeniesienia środków w ustawie budżetowej na rok 1999 z części 85: Zbiorczy budżet wojewodów, do części 19: Ministerstwo Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej. Takie przeniesienie nie spowoduje żadnych skutków dla budżetu państwa. Wspólna polityka rolna - przecież proces integracji z Unią Europejską już się rozpoczął - wymaga, aby niektóre instytucje obsługujące politykę rolną, a także instytucje, które będą prowadzić politykę regionalną, były instytucjami rządowymi. Jedną z dziedzin, które muszą być zarządzane z pozycji centrum, jest informacja, a szczegółowość informacji dla potrzeb unijnych bywa czasami nadmierna. Wojewódzki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Częstochowie jest jednostką, która jeśli idzie o informację rolniczą, zwłaszcza dzięki danym z Internetu, ma największe osiągnięcia w skali kraju. Nie tylko szkoli pracowników pozostałych ośrodków i innych instytucji, ale także proponuje pewne standardy do rozpowszechniania w skali ogólnopolskiej. Dla Częstochowy i subregionu miałoby to również duże znaczenie prestiżowe. Można by przytaczać jeszcze wiele argumentów: fachowość zatrudnionej kadry, kontakty zagraniczne, baza komputerowa, bardzo dobre skomunikowanie, jak również organizowanie corocznych tradycyjnych ogólnopolskich dożynek jasnogórskich czy ogólnopolskiej wystawy rolniczej.</u>
          <u xml:id="u-76.5" who="#PoselTadeuszWrona">Trzecia kwestia dotyczy problemów samorządowych. Otóż chciałbym przypomnieć, że w zeszłym roku Wysoka Izba zgodziła się na przesunięcie wejścia w życie zapisu Prawa energetycznego, w którym następował rozdział, jeśli chodzi o płatnika oświetlenia na drogach gminnych, wojewódzkich i krajowych. Ten problem był przesunięty o rok i uzyskaliśmy nawet akceptację pana premiera Balcerowicza, że w tym roku zostanie to rozwiązane. W ustawie kompetencyjnej nastąpiła zmiana, która trochę zaburzyła normalny proces tworzenia budżetu, a mianowicie zmieniono zapis: właściciela mienia (a więc drogi) zmieniono na zarządcę drogi. Dawało to możliwość negatywnego opiniowania przez ministra Millera naszych wniosków o odpowiednie wyspecyfikowanie kwot na oświetlenie dróg krajowych i wojewódzkich w miastach na prawach powiatu. Odpowiadano, że przy zmianie zapisu, w którym zamiast właściciela wpisywano zarządcę, nie było podstawy prawnej do finansowania w tych miastach tego zadania. Otóż chciałem przytoczyć fragment art. 23 ustawy z dnia 16 grudnia 1998 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z wdrożeniem reformy ustrojowej państwa, w którym w pkt b - dotyczy to zmiany ustawy Prawo energetyczne - zapisaliśmy, że środki na finansowanie oświetlenia dróg publicznych, krajowych, wojewódzkich i powiatowych w granicach miast na prawach powiatu pokrywane są z budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-76.6" who="#PoselTadeuszWrona">Nie potrafię znaleźć odpowiedzi na pytanie, gdzie w budżecie znajduje się realizacja finansowa przyjętego przez Wysoką Izbę tego zapisu. A więc mam prośbę do pana ministra Balcerowicza o wskazanie, gdzie znajduje się w budżecie państwa na rok 1999 skonsumowanie tego zapisu, o który od lat zabiegały środowiska samorządowe, a który jest przyjęty w ustawie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-76.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#WicemarszalekJanKrol">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#WicemarszalekJanKrol">Proszę o zabranie głosu pana posła Janusza Zemke z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#PoselJanuszZemke">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym podnieść wyłącznie dwie ważne sprawy.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#PoselJanuszZemke">Sprawa pierwsza. Otóż w roku 1999 będziemy w naszym kraju nie tylko realizowali, wszystkie naraz, reformy wielkie i ważne, ale także, o czym się tu dzisiaj nie mówiło, nasze państwo i nasze wojsko wejdą do NATO. Wydawałoby się, że ten cel powinien być wysunięty na plan pierwszy i że powinno to znaleźć wyraz w budżecie MON. Tymczasem w tym roku budżet MON realnie będzie niższy o 1,3% w stosunku do budżetu w 1998 r. i po kilku latach stopniowego corocznego przyrostu budżetu wojska zanotujemy spadek.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#PoselJanuszZemke">Co się w związku z tym dzieje? Ponieważ przystąpienie do NATO nakłada na nas cały szereg nowych zadań, wewnątrz budżetu MON, który i tak jest niższy, trzeba dokonać bardzo istotnych przesunięć. Przesunięcia te wynoszą w sumie 1600 mln zł. Nie chcę mówić szerzej o tym, jakie to wywoła skutki, jeżeli chodzi o szkolenie, o zakup i remont sprzętu, o wiele innych rzeczy. Moim zdaniem Wojsko Polskie, wchodząc w 1999 r. do NATO, przeżyje bardzo głęboki regres.</u>
          <u xml:id="u-78.3" who="#PoselJanuszZemke">Wydawało się, że w toku prac parlamentu jest szansa na pewną korektę. Dowiedzieliśmy się, że na potrzeby wojska z tej kwoty 650 mln zł miały być przeznaczone 104 mln zł. Nie wiem, jak będzie teraz, albowiem rządząca większość chce się z tego wycofać. W związku z tym stawiam pytanie pierwsze do Komisji Finansów Publicznych: Co będzie z ową kwotą 104 mln zł na potrzeby wojska?</u>
          <u xml:id="u-78.4" who="#PoselJanuszZemke">I problem drugi. Otóż mamy od 1 stycznia tego roku sytuację zupełnie nową, jeżeli chodzi o ubezpieczenie żołnierzy, którzy zaczną służbę, i policjantów. Pan poseł Dorn mówił tu o policjantach, ale jest to problem, który w pewnym sensie będzie się rozwijał stopniowo.</u>
          <u xml:id="u-78.5" who="#PoselJanuszZemke">Natomiast od 1 stycznia musimy ubezpieczyć żołnierzy służby czynnej, których jest obecnie ok. 130 tys. Na to w budżecie MON żadnych pieniędzy nie ma. Przygotowałem w związku z tym stosowne propozycje nowych zapisów art. 26 ustawy budżetowej, bowiem zapis w obecnym brzmieniu uniemożliwia przeprowadzenie tych manewrów z ubruttowieniem uposażeń w wojsku, policji, więziennictwie, UOP itd. Zapis obecny mówi o wynagrodzeniach, a tymczasem w służbach mundurowych nie mamy do czynienia z wynagrodzeniem, a z uposażeniem. Chciałbym tę propozycję przedłożyć i rekomendować. Jeżeli parlament tego nie przyjmie, to myślę, że pod koniec stycznia będziemy mieli pierwsze sprawy w sądach - po prostu kadra wojska, żołnierze służby czynnej i policjanci zaczną nas podawać do wojska i będą wygrywali sprawy, i będą im przysądzone odsetki. Stąd tutaj cały szereg propozycji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-78.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#WicemarszalekJanKrol">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#WicemarszalekJanKrol">Rozumiem, że w wypowiedzi pana posła było przejęzyczenie: do sądu raczej, a nie do wojska będą nas podawali. To taka uwaga ze względu na stenogram.</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#WicemarszalekJanKrol">Pan poseł Jacek Rybicki z klubu AWS... Nieobecny.</u>
          <u xml:id="u-79.3" who="#WicemarszalekJanKrol">W takim razie prosimy pana posła Jana Chmielewskiego z AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#PoselJanChmielewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Jestem przekonany, że zdajemy sobie sprawę, iż budżet państwa jest najważniejszym dokumentem, który wyznacza kierunek polityki rządu. Jego treść jest bardzo uważnie analizowana przez liczne grupy społeczne. I dobrze, że tak jest. Sprawą bardzo istotną jest, aby w dyskusji nad budżetem państwa zachować poczucie realizmu i odpowiedzialności, co według mnie powinno charakteryzować się popieraniem rozwiązań prorozwojowych, bo tylko takie rozwiązania sprzyjają rzeczywistemu wzrostowi gospodarczemu, a przez to korzystnie wpływają na poziom życia licznych grup społecznych. Konieczne jest zadanie pytania, czy przedłożony budżet wzmacnia czy też destabilizuje finanse publiczne. Wiele faktów, istotnych problemów zostało poruszonych przez pana posła sprawozdawcę oraz przedstawicieli klubu Akcji Wyborczej Solidarność, dlatego odniosę się tylko do niektórych kwestii.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#PoselJanChmielewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Każdy budżet powstaje w określonych okolicznościach, które mają wpływ na jego konstrukcję. Budżet państwa na 1999 r. jest naznaczony kryzysem gospodarczym, jaki ogarnął określone rejony świata i wskutek którego maleje eksport polskich produktów i usług. Na pewno wpływa to ujemnie na perspektywy wzrostu gospodarczego w Polsce. Konieczna zatem korekta stopy wzrostu redukuje nierealne oczekiwania co do wysokości wydatków, jakie państwo może bezpiecznie ponieść. Ponadto uruchomienie od dawna oczekiwanych i bardzo ważnych dla prawidłowego funkcjonowania państwa reform, w tym samorządowej, ubezpieczeń społecznych, ustrojowej, służby zdrowia, oświaty, w sposób oczywisty pociąga za sobą dodatkowe koszty przy ściśle określonych dochodach. Pamiętajmy, że musimy nadrabiać grzechy zaniechania z poprzednich lat.</u>
          <u xml:id="u-80.2" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-80.3" who="#PoselJanChmielewski"> Tak, tak jest.</u>
          <u xml:id="u-80.4" who="#PoselJanChmielewski">W projekcie budżetu proponuje się ograniczenie deficytu budżetowego na 1999 r. do poziomu 2,15%, co świadczy o działaniu na rzecz uzdrowienia finansów publicznych. To z kolei jest skutecznym narzędziem do ułatwienia zagranicznym inwestorom podjęcia decyzji o zaangażowaniu kapitału w naszym kraju. Pamiętajmy, że inne państwa dawnego RWPG mocno zabiegają o przyciągnięcie obcego kapitału do siebie. Patrząc na budżet, musimy zdawać sobie sprawę z faktu, że mimo wielu pozytywnych zjawisk występujących w naszej gospodarce, takich jak wzrost produktu krajowego brutto, rosnące nakłady na inwestycje, napływ kapitału zagranicznego, to ocena konkurencyjności Polski wypada jeszcze niezbyt dobrze. Według specjalistów jedną z najważniejszych przyczyn tej oceny są bardzo niekorzystne wyniki w handlu zagranicznym, a przede wszystkim deficyt tej wymiany. Trzeba również jasno wskazać, że słabymi punktami Polski są wysokie podatki, nadal - mimo ciągłego spadku - duża inflacja, niezrealizowane dotąd reformy systemowe, górnictwo, hutnictwo, przemysł zbrojeniowy, rolnictwo oraz pozostałość po poprzednim systemie - zbyt duża i, jak się okazuje, bardzo kosztowna obecność państwa w gospodarce. Według ekspertów jako miarę konkurencyjności gospodarki przyjmuje się często udział danego kraju w handlu światowym. W okresie transformacji rynkowej stopień zaangażowania Polski w międzynarodowym podziale pracy nieco się zwiększył, ale nadal w porównaniu z zasobami, poziomem kwalifikacji siły roboczej jest niewielki. W latach 1990-1996 udział naszego kraju w światowych obrotach wzrósł z 0,42% do 0,59%.</u>
          <u xml:id="u-80.5" who="#PoselJanChmielewski">Znacznie bardziej proimportowe niż proeksportowe nastawienie polskiej gospodarki ujawnia się też przy porównaniu wielkości eksportu i importu na 1 mieszkańca. I tak eksport na 1 mieszkańca jest w Czechach w porównaniu z nami trzykrotnie większy, na Słowacji dwuipółkrotnie, w Słowenii prawie sześciokrotnie, na Węgrzech dwukrotnie. Import na 1 mieszkańca z kolei w porównaniu z nami jest w Czechach dwuipółkrotnie większy, na Słowacji - ponaddwukrotnie, w Słowenii prawie pięciokrotnie, na Węgrzech dwukrotnie. To wskazuje, ile jest jeszcze przed nami na drodze do rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-80.6" who="#PoselJanChmielewski">Jednak za niemal najważniejszy problem, jeśli chodzi o sprostanie przez Polskę wymogom konkurencji, zwłaszcza na europejskim rynku, uważa się problem rolnictwa, które wymaga daleko idącej przebudowy i wykształcenia takich form organizacji produkcji na wsi, które umożliwiłyby odzyskanie pozycji eksportera rolnego przez Polskę. Uważam, że środki finansowe pozyskane w ramach możliwych przesunięć w ciągu roku i środki pozabudżetowe powinny być skierowane na rolnictwo; część z nich także na wsparcie grup najsłabszych.</u>
          <u xml:id="u-80.7" who="#PoselJanChmielewski">Określając kierunki wydatków budżetowych, rząd ustalił priorytety, tj. wydatki na bezpieczeństwo wewnętrzne, wymiar sprawiedliwości, służbę zagraniczną oraz dostosowanie polskiej armii do NATO. Wydatki na te podstawowe funkcje państwa wzrosną o ok. 10% ponad inflację. Do innej grupy priorytetów przedłożony projekt proponuje włączyć wydatki na oświatę i wychowanie, naukę i szkolnictwo wyższe, infrastrukturę transportową oraz wspomnianą już, bardzo ważną restrukturyzację górnictwa i innych dziedzin przemysłu ciężkiego. Są to cele służące rozwojowi. Jest to inwestowanie w ludzi i w gospodarkę. Trudno też podważać wydatki związane z wprowadzaniem reform ustrojowych, choć można mieć zastrzeżenia i wątpliwości, czy nie są one zbyt skąpe.</u>
          <u xml:id="u-80.8" who="#PoselJanChmielewski">Uważam, że zawarte w projekcie budżetu makroproporcje oraz ogólna struktura wydatków budżetowych przedstawiona przez rząd pana premiera Buzka umożliwiają realizację polityki finansowej i ekonomicznej państwa na 1999 r. zgodnie z wyznaczonymi celami i priorytetami. Musimy pamiętać, że w ciągu roku wszystkiego zrobić się nie da. Projekt budżetu wprowadza konieczną równowagę wydatków i dochodów, przez co nie dopuszcza do zadłużenia się kosztem przyszłych pokoleń.</u>
          <u xml:id="u-80.9" who="#PoselJanChmielewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mimo narzekań niektórych posłów pragnę przypomnieć, że osiągnięty stan równowagi makroekonomicznej w Polsce w 1998 r. sprawił, iż nie przytrafiła się nam - a mogła - głębsza zapaść. Oczywiste plusy gospodarki w tym roku to spadająca inflacja, wzmocnienie złotego, deficyt budżetowy pod baczną kontrolą, utrzymanie wzrostu inwestycji na poziomie 16%. Oczywiście są też minusy: wolniejsze tempo wzrostu gospodarczego, zwłaszcza w drugim półroczu, gwałtowne załamanie handlu granicznego (spadek obrotów o połowę). Nadal utrzymuje się dość silny popyt wewnętrzny i zewnętrzny, a eksport się rozwija. Myślę, że w 1999 r., czyli w drugim roku rządów koalicji, eksport wzrośnie zgodnie z planem o 8%, produkt krajowy brutto o około 5%, popyt krajowy o 6,8%, nastąpi też wzrost inwestycji o ponad 14%, deficyt budżetowy, jak powiedziałem, wyniesie 2,15% PKB, a wskaźnik bezrobocia będzie niższy niż 10%.</u>
          <u xml:id="u-80.10" who="#PoselJanChmielewski">Kończąc, przypominam, że umowa koalicyjna jest rozpisana na całą kadencję i dlatego wiele narzekań jest niepotrzebnym straszeniem obywateli. Świadczy to tylko o tym, jak wielkie są zaniedbania w życiu społecznym, gospodarczym i kulturalnym naszego kraju. Naprawa Polski jest bolesnym procesem leczenia, który trwa i jeszcze będzie trwał.</u>
          <u xml:id="u-80.11" who="#PoselJanChmielewski">Chcę wnieść poprawkę do projektu budżetu dotyczącą zakładów rehabilitacji zawodowej inwalidów. Jest 6 takich zakładów o znaczeniu ponadregionalnym - we Wrocławiu, w Krakowie, Przemyślu, Tarnowskich Górach, Chorzowie oraz w Poznaniu. Ta poprawka ma umożliwić finansowanie działalności tych zakładów. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-80.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#WicemarszalekJanKrol">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#WicemarszalekJanKrol">Proszę pana posła Wiesława Kaczmarka z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#PoselWieslawKaczmarek">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przyznaję, że do wystąpienia zainspirował mnie pan poseł Goryszewski, który w swoim sprawozdaniu na początku zgłosił stanowczy sprzeciw co do fikcji w budżecie, tłumacząc wiele wcześniej podjętych decyzji tym, że nie miały one wymiaru fikcji. Chciałbym jednak powiedzieć o trzech takich fikcjach dotyczących, wydaje mi się, sprawy dość oczywistej, mianowicie prywatyzacji.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#PoselWieslawKaczmarek">Przechodząc do rzeczy: otóż fikcja pierwsza to dość tajemniczy zapis w art. 3 ust. 3 ustawy. Wydawało mi się, że w klasycznym rozumieniu budżet to zestawienie dochodów i wydatków. Otóż w art. 3 ust. 3 uzależnia się zmianę struktury wydatków państwa od wartości majątku. Wydawało mi się, że jeżeli mam zwiększyć gdzieś wydatki, to tylko wtedy, kiedy po drugiej stronie zwiększą się moje dochody. Tutaj autorzy - to jest projekt Komisji Finansów Publicznych - wprowadzają kryterium wartości majątku, wartości nie wiadomo w ogóle jak liczonej, czy według wartości księgowej. Przyjmuje się hipotetycznie, że taką wartość majątku, która pozwoli zwiększyć wydatki na finansowanie budżetu, uzależnia się od kwoty wartości majątku 11,4 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-82.2" who="#PoselWieslawKaczmarek">Chciałem tylko powiedzieć, że przykładowo wartość księgowa Telekomunikacji Polskiej na koniec 1997 r. wynosiła 16,4 mld zł. Czy to oznacza, że jeżeli rozpocznie się prywatyzacja i uznamy, że telekomunikacja została sprywatyzowana według wartości - tak jak powiedziałem - księgowej, to będzie można zwiększać dochody? Przecież to nie oznacza, że wartość księgowa zamieni się w określoną masę pieniądza, pochodzącą z prywatyzacji. Nie ma takich relacji 1:1. Tych liczb nie można dodawać. To jest po prostu przepis niemerytoryczny, nielogiczny i wydaje mi się, że w ustawie tej rangi w ogóle nie powinien się znajdować. Dlatego wnoszę o skreślenie ust. 3 albo o zmianę jego konstrukcji.</u>
          <u xml:id="u-82.3" who="#PoselWieslawKaczmarek">Fikcja druga to art. 43. Tu mamy do czynienia z innym zabiegiem. Polega on mianowicie na tym, że obiecuje się, iż pojawią się dodatkowe wydatki. Możliwość wydatkowania pieniędzy na restrukturyzację przemysłu z wyłączeniem górnictwa i hutnictwa bądź na dopłaty do kredytów rolniczych wtedy, gdy - o, właśnie! - nastąpi zmiana sposobu finansowania prywatyzacji. Otóż to gdybanie jest oparte na nie istniejących przepisach. Autorzy założyli w domyśle, że być może w przyszłym roku zostanie uchwalona nowa ustawa, która pozwoli inaczej rozliczać prywatyzację, i wtedy będziemy inaczej wydatkowali pieniądze. Nie wiem, czy ustawa budżetowa jest miejscem na tego typu fikcje i gdybanie. Stąd mój wniosek również o to, aby tego typu gruszek na wierzbie, w sensie już dosłownym, nie obiecywać i art. 43 skreślić.</u>
          <u xml:id="u-82.4" who="#PoselWieslawKaczmarek">Trzecia fikcja wiąże się z samą kwotą. Myślę, że warto, by w końcu przedstawiciele rządu bądź poseł sprawozdawca przedstawili, o jakich przychodach, o jakiej wartości przychodów z prywatyzacji mówimy, bo w licznych wystąpieniach przedstawiciele rządu mówią o kwocie 15 mld zł. Dzisiaj z mównicy usłyszałem od posła sprawozdawcy, że jest to kwota 6,9 mld zł. Myślę, że ona sama w sobie ma pełen wymiar fikcyjny. Dlaczego tak twierdzę? Z trzech co najmniej powodów.</u>
          <u xml:id="u-82.5" who="#PoselWieslawKaczmarek">Pierwszy powód to to, że komisja skarbu państwa w ogóle nie miała szans wysłuchać, co będzie polem prywatyzacji w roku 1999, jak Ministerstwo Skarbu Państwa jest do tej operacji przygotowane, co ma być prywatyzowane. Bo tylko w ten sposób można ocenić, na ile założenie jest wiarygodne. Tutaj można by powiedzieć tak: panie premierze, można by tu wpisać 6,1 mld, 7,5 mld, może i 10 mld, ponieważ ta kwota nie znalazła żadnego pokrycia, co stwierdzono w debacie na posiedzeniu Komisji Skarbu Państwa, Uwłaszczenia i Prywatyzacji.</u>
          <u xml:id="u-82.6" who="#PoselWieslawKaczmarek">Druga kwestia. Nawet gdybyśmy przyjęli to tak optymistyczne założenie, nie wydaje mi się realne uzyskanie takiej kwoty w momencie, kiedy zapowiadamy, że rok 1999 - tak to można odczytać także z budżetu - jest jednak rokiem dekoniunktury, a więc rokiem nie wzrostu, lecz raczej spadku bądź stabilizacji. Lata 1991-1992 pokazują, jak wtedy wyglądały wyniki prywatyzacji. Nigdy nie udaje się uzyskać większych dochodów z prywatyzacji w kraju, w którym zapowiada się pewien spadek tempa wzrostu gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-82.7" who="#PoselWieslawKaczmarek">To oczywiście prowadzi do trzeciego wniosku, bardzo niebezpiecznego dla polskiej prywatyzacji: aby zrealizować tak wygórowaną kwotę, będzie nacisk na fiskalizm. A fiskalizm oznacza prywatyzowanie za wszelką cenę, byle uzyskać dochód do budżetu, bez patrzenia na politykę przemysłową, a więc efekty, które się chce uzyskać z prywatyzacji.</u>
          <u xml:id="u-82.8" who="#PoselWieslawKaczmarek">Stąd te trzy fikcje. Trudno tu o nich dzisiaj dyskutować, bo myślę, że wniosek równie zasadny mówiłby o 7,5 mld z prywatyzacji, więc w tej trzeciej sprawie, dość fikcyjnej moim zdaniem, wniosków nie zgłaszam.</u>
          <u xml:id="u-82.9" who="#PoselWieslawKaczmarek">Jeszcze jedna moja uwaga, która pojawia się często w uzasadnieniu tego budżetu, a dotyczy tego, że polski budżet jest efektem kryzysu rosyjskiego. Nie wiem, czy trzeba było zastosować aż tak drastyczne metody, prowadzące do zwijania budżetu. Bo być może - nie jest w końcu tajemnicą, że polskie firmy poniosły pewne straty w związku z kryzysem rosyjskim - rząd powinien zastosować inną technologię. Nie ograniczać tych wszystkich parametrów makro tego budżetu, jednak pójść na rękę polskim firmom. Bo dzisiaj stan rzeczy jest dla polskich firm taki: muszą zapłacić podatek od wystawionych faktur, a za te towary nie otrzymały te firmy nigdy pieniędzy; mało tego, podatek jest egzekwowany; mało tego, polskie firmy będą musiały również utworzyć obowiązkowe rezerwy na należności wątpliwe, czyli zapłacić jak gdyby i zamrozić swój zysk.</u>
          <u xml:id="u-82.10" who="#PoselWieslawKaczmarek">Może więc prostszą metodą byłaby inna interwencja państwa - ułatwiająca życie polskim firmom - niż cała makrozmiana dotycząca pogorszenia parametrów tego budżetu. Ja bym chciał, żebyśmy jednak nie używali tego kryzysu rosyjskiego jako remedium na wszystkie dzisiejsze dolegliwości. Tyle z mojej strony.</u>
          <u xml:id="u-82.11" who="#PoselWieslawKaczmarek">I dla formalności chciałem jeszcze przekazać poza tymi dwoma wnioskami, które zgłosiłem, wniosek związany ze zmianą sposobu finansowania Szpitala Zachodniego z siedzibą w Grodzisku Mazowieckim. Wniosek ten złożę Prezydium. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-82.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#WicemarszalekJanKrol">Proszę pana posła Marka Markiewicza o zabranie głosu.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#GlosZSali">(Teraz?)</u>
          <u xml:id="u-83.2" who="#WicemarszalekJanKrol">Tak, działamy przemiennie. Wypadł pan poseł Rybicki i dlatego nastąpiło przesunięcie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#PoselMarekMarkiewicz">Panie Marszałku! Panie Premierze! Panie Pośle, przepraszam, to ze statystyki, jak widzę, wynika i jest elementem debaty, która obciążona jest - i to trzeba chyba wyraźnie powiedzieć - pewnym paradoksem. Albowiem kluby wypowiedziały się i już łatwo można policzyć, kto jak będzie głosował. Można zakładać, że budżet przejdzie. W związku z tym, inaczej niż pan poseł Pęczak, doceniam uprzejmość pana premiera, że siedzi tu z nami i słucha tej jakże ciekawej debaty, w której pojawiają się wątki także paradoksalne, jako że ze sprawozdania komisji finansów, jakby nieco obok regulaminu, dowiedzieliśmy się o wymiarach luf, o zasadniczej zależności między kinematografią a ochroną zabytków, pod warunkiem że kinematografia pokazuje ulice krajowe, co być może powinno być przedmiotem zainteresowania innych komisji niż komisja finansów. Ale z kolei z tego paradoksu wynika, że być może właśnie w trakcie jej obrad dokonywano jakiejś próby oceny rzeczywistości i tego, jak pasuje do niej przedstawiony projekt budżetu.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#PoselMarekMarkiewicz">Oto posłowie, którzy dzisiaj się wypowiadają, z mediów przecież, bo nie z obrad Sejmu, dowiedzieli się o zasadniczej kontrowersji pomiędzy komisją finansów a rządem w zakresie planowanych przychodów, szczególnie z dochodów celnych. I dowiedzieliśmy się, że komisja ściąga z powietrza te dochody; dowiedzieliśmy się także, że rząd nie widzi żadnych możliwości zwiększenia w tej sferze. I teraz podzieliliśmy się na tej sali na tych, którzy w to wierzą, i tych, którzy nie wierzą, ale i tak będziemy głosować zgodnie z dyscypliną, więc pogadać sobie można.</u>
          <u xml:id="u-84.2" who="#PoselMarekMarkiewicz">Ale ja siedziałem pracowicie od początku tej debaty i chciałem usłyszeć uzasadnienie ze strony rządu, dlaczego te dochody nie mogą być zwiększone, skoro, śledząc media, w ostatnich 5 miesiącach znalazłem dwa przykłady skutecznej walki z przemytem alkoholu, który sięgał w ostatnich 2 latach 2 mln litrów spirytusu. Jeden przykład podały media ze Szczecina: samochód wpadł w poślizg i przez to wylało się z beczek trochę spirytusu, co ujawniło nielegalny import tego spirytusu. Drugi raz wyciekało po prostu z beczki. Innych przykładów skutecznej działalności celnej ze strony mediów, a więc, jak rozumiem, także i rządu, nie zdobyliśmy. Pytam więc po tej debacie i chcę to pytanie powtórzyć, podobnie jak to zrobiłem 2 miesiące temu: Czy rząd rzeczywiście może dać nam słowo honoru, że należności państwa, te, które mają być ściągane w trybie działalności służb celnych, ale także i egzekucji administracyjnej, egzekucji grzywien, są w 100% ściągane? Bo, nie znając się specjalnie na paragrafach, mogę powiedzieć tak: Z budżetu wynika, że takie jest przekonanie rządu, dlatego że przyrost środków na służby celne, na Policję, na UOP jest tak minimalny, iż widocznie dużego zakresu dla powiększenia ich działalności nie ma. A to się kłóci z powszechnym odczuciem - wszyscy dostrzegamy, a posłowie po roku działalności, że skuteczność ściągania różnego rodzaju opłat przez państwo jest coraz niższa, że parę dni temu ukazała się informacja pochodząca od Najwyższej Izby Kontroli, że tylko w 9 badanych województwach stwierdzono nieściągnięcie od uwłaszczanych przedsiębiorstw państwowych 90 mln zł. Media przemnożyły to oczywiście uwzględniając 49 byłych województw, co dawało 2,5 mld zł. I ja teraz czekam na informację, czy to są należności, które powiększają nieściągalne należności, osiągając już 8 mld zł, czy to jest to, co zniknęło rok, czy dwa lata temu? Żadnego oświadczenia rządu nie było. To ja pytam, dlaczego mam nie wierzyć kolegom z Komisji Finansów Publicznych, a wierzyć w dyscyplinę i w zapewnienie rządu? Być może jedynym zapewnieniem jest to, że weszła w życie ustawa o finansach publicznych, bardzo potrzebna, ale jako prawnik mówię, że do tej pory była także ustawa Kodeks karny, ustawa karna skarbowa i parę jeszcze innych, których skuteczność jest niesłychanie wątpliwa. W tym także - i tu chciałem zwrócić się do pana premiera - ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Oto w przedłożonym nam art. 36 ust. 2 ustawy budżetowej czytamy: upoważnia się państwowe jednostki budżetowe, realizujące w drodze egzekucji administracyjnej dochody budżetu państwa nie będące podatkami, do przeznaczania 5% uzyskanych dochodów na opłacenie należnej organom egzekucyjnym opłaty określonej w art. 65 i 66 ustawy z dnia 17 czerwca. Brzmi to niewinnie. Sięgam do ustawy, która mówi: wierzyciel jest obowiązany do uiszczenia opłaty od kwot ściąganych egzekucyjnie, co najkrócej mówiąc oznacza, że w ustawie budżetowej zwalniamy wierzycieli z obowiązku wnoszenia opłat należnych państwu, ściągamy te opłaty z należności ściąganych od owych wierzycieli z tytułu prawomocnych decyzji administracyjnych bądź nakazów. To jest najkrótsze przyznanie się do tego, że egzekucja administracyjna w Polsce jest nieskuteczna. Bo gdyby założyć, że jest ona skuteczna w stu procentach, oznaczałoby to sprzeczne z ustawą pomnożenie dochodów, a jednocześnie przeniesienie zobowiązania z podmiotów do tego powołanych przez ustawę o postępowaniu egzekucyjnym na de facto budżet państwa. To jest potwierdzenie wątpliwości, które wyrażała, jak rozumiem, Komisja Finansów Publicznych, że nie ściąga się ceł. A ja znajduję w ustawie potwierdzenie, że nie ściąga się należności w trybie egzekucji administracyjnej. A wiem skądinąd, że nie ściąga się ich także w trybie egzekucji komorniczej. I pytam, czy kiedyś przyjdzie taki moment, że kluby określą, może po debacie, swoje stanowisko, pytając rząd, niekoniecznie nasz czy nie nasz, czy w kształtowaniu polityki państwa nastąpi jakaś zmiana, czy będziemy traktowali umownie wpływy celne, umownie wpływy z egzekucji, umownie wpływy z mandatów i jakoś to się w sumie zbilansuje, a generalnie trzeba zaciskać pasa? To jest poważny zarzut do tego art. 36, bo ja mogę zapytać, dlaczego nie nowelizuje się ustawy o postępowaniu egzekucyjnym, jeżeli opłaty są za wysokie i jest ona nieskuteczna? Dlaczego nie daje się środków na służby, które mają tę egzekucję prowadzić? W tym wypadku zastrzeżenie to dotyczy już całej filozofii rządu, nie tylko przecież obecnego, ale i poprzednich.</u>
          <u xml:id="u-84.3" who="#PoselMarekMarkiewicz">Jeżeli przyglądamy się innym sprawom, to w filozofii państwa pojawiają się przedziwne zjawiska. Oto mamy zjawisko piractwa komputerowego. I otóż władze, przecież także związane z rządem, powiadają, że trzeba nowelizować ustawę o prawach autorskich, bo ściganie ma następować z wniosku prywatnego. Jeżeli się umawiamy, że coś nakręca koniunkturę, a prawa przestrzegamy, to nie trzeba nowelizować ustawy. Wysoki funkcjonariusz policji niedawno powiedział, że nie jest w stanie ścigać tego, który sprzedaje panele samochodowe, bo właściciel owego panelu musi wskazać numer i udowodnić, że jest to jego panel. To tak jakby nie znał przepisu o paserstwie, w tym o paserstwie nieumyślnym, który Sejm pracowicie wprowadził w nowym Kodeksie karnym. I można by godzinę wyliczać sfery, w których państwo mogłoby wykonać więcej na gruncie istniejącego prawa. Pan premier mógłby powiedzieć, że to jest sprawa ministra sprawiedliwości, ministra spraw wewnętrznych, a ja pytam, dlaczego nie ma pana ministra spraw wewnętrznych, pana ministra sprawiedliwości, by mówić o jednolitym działaniu państwa, a nie obciążać tylko resortu finansów?</u>
          <u xml:id="u-84.4" who="#PoselMarekMarkiewicz">Jeżeli tak, to spójrzmy na inne fragmenty dzisiejszej debaty. Pojawiają się bowiem i takie wątki: dobrze by było, gdyby Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji zechciała zdobyć sympatię komisji finansów, jeżeli znowelizuje ustawę o radiofonii i telewizji. To troszkę przypomina rozdawanie pieniędzy w zamian za bliżej nie określone usługi. A tu przecież problem jest poważny. Albo dany organ wykonuje swoje obowiązki, i wtedy jego budżet w wysokości blisko 200 mld zł jest uzasadniony, albo też nie. I na tym poziomie możemy prowadzić rozmowy. Ale jeżeli czytamy dalej w budżecie, że na gruncie nie uchwalonej jeszcze ustawy dokonuje się takich operacji, na które wskazał pan poseł Dorn, przewidując wyłączenie ubruttowienia w policji, co ma kosztować tęże policję 35 mln zł - dotyczy to także Urzędu Ochrony Państwa, czyli służb, które mają ścigać wszelkie naruszenia prawa, także skutkujące w budżecie - to pytamy, czy jest tak, że resort finansów zbiera pieniądze doraźnie - co jest zrozumiałe, ale przez to niszczy się politykę państwa w sferze ściągania tych należności, które są przewidziane prawem - czy też nie. Mieliśmy wiele innych jeszcze cytatów, nie chcę ich pomnażać, aż do wypowiedzi, że pomyślność banku zależy od pomyślności Rzeczypospolitej. To nie jest jedyna logiczna konstatacja, bo można powiedzieć, że odwrotnie - dla czytelnika ˝Zbrodni i kary˝ może i tak, a można też powiedzieć, że pomyślność Rzeczypospolitej zależeć może od pomyślności banków, jeżeli będą funkcjonowały. Ale to możemy sobie darować, pora jest późna, wynik przesądzony. Chciałbym tylko zapytać: Jaki jest w tej chwili według rządu procent skuteczności ściągania należności państwowych - 100%, 50%, 40%? Wtedy dopiero ta debata budżetowa, która się rozgrywa głównie wokół dzielenia pieniędzy, nabrałaby dodatkowego rumieńca. Może zaczęlibyśmy się zastanawiać, co trzeba zrobić, żeby powinności, które obywatel jest winien państwu, były egzekwowane. A wtedy będą także egzekwowane wpływy do tego budżetu. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-84.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#WicemarszalekJanKrol">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#WicemarszalekJanKrol">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Urbańczyka z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#PoselAndrzejUrbanczyk">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Za chwilę spróbuję połączyć się z Krakowem. (Słychać dźwięki hejnału mariackiego.) Jest to, proszę państwa, zademonstrowanie sposobu, w jaki być może niedługo będziemy zmuszeni słuchać tego znaku firmowego Krakowa i Polski. Otóż nie usłyszymy go już na żywo, nie usłyszymy w transmisji radiowej, będzie tylko archiwalna taśma, którą włożymy do magnetofonu. W budżecie straży pożarnej zabrakło bowiem na strażaków - jedni mówią o 250 tys., drudzy o 400 tys. zł. Pytają niektórzy posłowie, dlaczegóż to za hejnał krakowski ma płacić straż pożarna. Otóż ja chcę krótko powiedzieć, że ten strażak stał przed wiekami na wieży nie po to, żeby mu Tatar przebił strzałą gardło, tylko po to, żeby ostrzegać przed pożarem. A więc strażak i hejnał są częścią strażackiego etosu. Myślę, że straż pożarna powinna cenić sobie nie tylko sikawki, nosze i cysterny, powinna także mieć coś w rodzaju własnej tradycji i szacunku dla własnej przeszłości. Idąc na tę trybunę, wędrując korytarzami, spotkałem dziennikarza, który pytał mnie jako krakowskiego posła o los hejnału z wieży Mariackiej. Dziennikarz ten mówił, że pan premier Balcerowicz dzisiaj powiedział, aby o hejnał się nie martwić. Otóż ja nie we wszystkim dziennikarzom wierzę, dlatego chciałem zapytać pana premiera Balcerowicza w obecności Wysokiej Izby, czy naprawdę o hejnał krakowski można się nie martwić. To skinienie głowy mi wystarczy i ja od tej chwili przestaję się martwić. Dziękuję, panie premierze.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#PoselAndrzejUrbanczyk">Nie przestałem się jednak martwić o zabytki krakowskie, gdyż komisja była uprzejma zmniejszyć o 7 mln zł postulowaną kwotę 40 mln zł przeznaczonych przez Kancelarię Prezydenta na Narodowy Fundusz Rewaloryzacji Zabytków Krakowa. Chcę powiedzieć, że każdego roku na 100 obiektach najwyższej klasy architektonicznej i kulturalnej trwają ogromne, bardzo kosztowne i precyzyjne prace konserwatorskie. W obliczu roku 2000 i wielu licznych uroczystości, jubileuszy... ale to jest drugorzędny argument. Chcę powiedzieć jedno: to jest niekończąca się praca prowadzona od 20 lat, od 1985 roku dzięki funduszom publicznym całego kraju. Praca wykonywana solidnie, rzetelnie i odpowiedzialnie. Dlatego pozwalam sobie na ręce pana marszałka złożyć poprawkę o przywrócenie tejże kwoty w budżecie Kancelarii Prezydenta z przeznaczeniem na zabytki Krakowa. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#WicemarszalekJanKrol">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#WicemarszalekJanKrol">Proszę o zabranie głosu pana posła Gabriela Janowskiego z klubu AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#PoselGabrielJanowski">Może w nawiązaniu do tego hejnału przyjmę trochę inną konwencję swojego wystąpienia. Nawet nie tyle inną konwencję, co inną filozofię chcę przedstawić. Otóż, proszę państwa, niewątpliwie przywilejem opozycji jest krytyka, bezpardonowa nawet, czego dzisiaj jesteśmy świadkami. Ale co ma czynić poseł koalicji, który stoi wobec oceny tego budżetu?</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#GlosZSali">(Iść do opozycji.)</u>
          <u xml:id="u-88.2" who="#PoselGabrielJanowski">Muszę mówić prawdę. Ten budżet nie jest na miarę wyzwań, przed którymi stoi dziś Polska - jak wejście do NATO i Unii Europejskiej. Nie jest na miarę problemów wewnętrznych, które musimy rozwiązać, takich jak modernizacja gospodarki, w tym rolnictwa, jak stworzenie podstaw kształcenia społeczeństwa do nowych wyzwań.</u>
          <u xml:id="u-88.3" who="#PoselGabrielJanowski">Kształt tego budżetu przegraliśmy w czerwcu ubiegłego roku, kiedy to minister finansów przedstawił pierwsze założenia, w tym główne makrowskaźniki, takie jak spodziewana inflacja, PKB, deficyt budżetowy. To wtedy dowiedzieliśmy się, że budżet dla rolnictwa miałby być o 40% niższy. Z czego to wynikało? Myślę, że z podporządkowania wszystkiego jednemu wskaźnikowi: deficytu budżetowego na poziomie 1,57%. Wiele miesięcy pracy rządu, komisji - i okazało się, że może być to wskaźnik 2,15%. Ta logika tak niskiego zalicytowania, by dobić targu na wyraźnie wyższym, ale ciągle zbyt niskim poziomie jak dotąd zdaje egzamin, przynajmniej na sali sejmowej. Czas pokaże, czy z jej pomocą poradzimy sobie w życiu państwa.</u>
          <u xml:id="u-88.4" who="#PoselGabrielJanowski">Bo oto proponujemy rolnictwu, dotkniętemu bezprzykładnym załamaniem wszystkich rynków, wszystkich relacji cen, dźwigającemu główny ciężar ograniczenia inflacji - była o tym dzisiaj mowa - budżet realnie niższy niż w roku ubiegłym. Rolnicy płacili dostawami obowiązkowymi za pół ceny za powojenną odbudowę kraju i industrializację przez 25 lat, a w latach 1989-1991 zapłacili za nieuniknione przemiany najgłębszym spadkiem dochodów realnych. Od trzech lat parytet dochodów rolniczych spada, a dziś osiągnął poziom niewyobrażalnie niski: czterdziestu kilku procent dochodów pozarolniczych w porównywalnym czasie pracy. Trudne do wyobrażenia mogą być społeczne konsekwencje wyłącznie monetarnego podejścia do uzdrawiania gospodarki. Mamy wejść do Unii Europejskiej bez funduszy, ani własnych - proszę już nie szukać pieniędzy u rolników, ani funduszy publicznych - proszę spojrzeć do budżetu. Jak mamy zatem modernizować wieś i poprawić konkurencję rolnictwa? Jacy wejdziemy i, pytam, czy wejdziemy? Jeśli wieś zagłosuje w referendum na nie, a to, patrząc na dzisiejsze nastroje, jest bardzo prawdopodobne, jeśli opinia w miastach podzieli się, a to jest nieuniknione, to czy nie załamie się cała dotychczasowa koncepcja geostrategicznej reorientacji Polski? Straciliśmy ostatnie miesiące, nie doceniliśmy powagi sytuacji. Dziś ten budżet trzeba przyjąć, ale debata nad nim, i więcej, nad strategią gospodarczą dla Polski musi trwać i być prowadzona w zdwojonym tempie. Trzeba jeszcze raz przeanalizować założenia podstawowe, dokonać możliwych, a są one możliwe, poprawek, tak aby jeszcze w trakcie roku budżet ten był radykalnie lepszy, rozwojowy, odważny.</u>
          <u xml:id="u-88.5" who="#PoselGabrielJanowski">Mówił o tym poseł sprawozdawca, przewodniczący komisji Henryk Goryszewski. Deficyt nie musi być absolutem zła. Mądrze wykorzystywany jest normalnym kredytem, służy rozwojowi państwa zarówno gospodarczemu, jak i w rozumieniu równowagi społeczno-politycznej.</u>
          <u xml:id="u-88.6" who="#PoselGabrielJanowski">Chcę przypomnieć, że jesteśmy jeszcze daleko od... gdy chodzi o poziom deficytu nakreślony w konstytucji. Porównywanie się do krajów najwyżej rozwiniętych jest niewłaściwe. Takie wskaźniki będziemy mogli osiągać, ale dopiero po dokonaniu transformacji, tych przemian.</u>
          <u xml:id="u-88.7" who="#PoselGabrielJanowski">Chcę jasno stwierdzić, że nie nawołuję do kupowania poparcia politycznego za pieniądze publiczne. Domagam się jedynie prowadzenia takiej polityki, która umacnia równowagę całego organizmu państwowego, także w dłuższej i szerszej perspektywie.</u>
          <u xml:id="u-88.8" who="#PoselGabrielJanowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! To podejście generalne, które przedstawiłem. Uważam, że dziś można, przyjmując ten budżet, a przede wszystkim propozycje wniesione przez komisję, pewne rzeczy naprawić, pewne rzeczy wyprostować.</u>
          <u xml:id="u-88.9" who="#PoselGabrielJanowski">Pozwolę sobie zgłosić jedną poprawkę w odniesieniu do art. 42. Mianowicie powiada się, że w przypadku wystąpienia oszczędności w wydatkach planowanych na obsługę zadłużenia zagranicznego i długu krajowego tę nadwyżkę, te wygospodarowane środki należy przeznaczyć na określone cele. I tutaj pan przewodniczący Goryszewski na pierwszym miejscu wymienił zwiększenie wydatków dla Agencji Rynku Rolnego. Jest to wielce właściwe podejście i te pieniądze są potrzebne, by stabilizować równowagę rynkową, by zapewnić minimum dochodów rolniczych, by również nie doprowadzić do wzrostu inflacji w drugiej połowie roku z tytułu zwyżek cen, które nastąpią, jeżeli nie będzie odpowiedniej interwencji w pierwszym i drugim kwartale tego roku. W związku z tym proponuję, by w art. 42, jak to proponował pan Goryszewski, umieścić zapis, że nadwyżki, oszczędności, o których tu mówimy, w pierwszej kolejności przeznaczy się na zwiększenie dotacji dla Agencji Rynku Rolnego. Pozostałe zaś oszczędności w równych kwotach należy przeznaczyć na - i tu proponuję, by do tych trzech wymienionych propozycji, wcześniej zawartych w art. 44, dopisać propozycję nie nową, ale tę, którą przeniosłem z pierwszego miejsca na czwarte; mianowicie na uzupełnienie dotacji dla Funduszu Ubezpieczeń Społecznych do kwoty 500 mln zł w razie wystąpienia takiej potrzeby w związku z wdrożeniem reformy systemu ubezpieczeń społecznych. Moja poprawka stwarza przede wszystkim możliwość wykorzystania pieniędzy dla Agencji Rynku Rolnego, bo w przeciwnym razie, gdybyśmy zachowali pierwotny zapis w art. 42, mogłaby być to tylko możliwość iluzoryczna. Zaistnienie takiej możliwości stanie się więc bardziej prawdopodobne, a wierzę, że te oszczędności uda się nam wygospodarować. Dziękuję państwu za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-88.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#WicemarszalekJanKrol">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#WicemarszalekJanKrol">Proszę pana posła Jerzego Jankowskiego z klubu SLD o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#PoselJerzyJankowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jednym ze szczególnych sektorów społeczno-gospodarczych wymagających wspierania środkami budżetu państwa jest sektor mieszkaniowy w części adresowanej do rodzin o umiarkowanych dochodach. Nie czas, by rozwodzić się w tej chwili o skali nie zaspokojonych potrzeb mieszkaniowych, zminimalizowanych rozmiarami budownictwa mieszkaniowego, czy o dekapitalizacji istniejących zasobów mieszkaniowych. Wydałoby się, że potrzeba zintensyfikowania budżetowego wsparcia dla sektora mieszkaniowego jest oczywista i bezdyskusyjna. Takie też deklaracje były składane w programach wyborczych obecnie rządzącej koalicji oraz w exposé pana premiera. Jest więc całkowitym zaskoczeniem antymieszkaniowy charakter dyskutowanego dzisiaj projektu budżetu na 1999 r. Bo jak wytłumaczyć zmniejszenie nominalnych kwot wydatków budżetowych na sektor mieszkaniowy z 3 mld zł w 1998 r. do 2100 mln zł w roku 1999? Jeśli uwzględni się skutki planowanej inflacji, to budżetowa pomoc dla sektora mieszkaniowego w roku bieżącym stanowić będzie zaledwie 62% pomocy z roku 1998. Udział sektora mieszkaniowego w wydatkach budżetu państwa ma się zmniejszyć z 2,1% w 1998 r. do 1,5% w 1999 r.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#PoselJerzyJankowski">Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Gdy często na forum Sejmu są przedstawiane wnioski o zwiększenie budżetowego zasilania dla mieszkalnictwa, to ze strony rządu pada zawsze to samo pytanie, które dotyczy jednej kwestii: Jeśli chcecie dodać mieszkalnictwu, to powiedzcie, komu należy zmniejszyć. Dzisiaj należy odwrócić to pytanie pod adresem rządu. Skoro w 1999 r. rząd zabiera mieszkalnictwu 900 mln zł pomocy budżetowej, to niech powie, jakie potrzeby uznał za ważniejsze i na jakie cele będzie rozdysponowana ta kwota. A może rząd ocenia sytuację mieszkaniową obywateli jako wystarczająco dobrą, by zmniejszyć pomoc budżetową dla mieszkalnictwa?</u>
          <u xml:id="u-90.2" who="#PoselJerzyJankowski">Wysoka Izbo! Ekonomizacja sektora mieszkaniowego unaoczniła niewydolność materialną większości polskich gospodarstw domowych, niezdolnych do samodzielnego pokrywania pełnych kosztów utrzymania mieszkań. Pomoc socjalna na pokrycie części wydatków mieszkaniowych ma ograniczony zasięg. Stąd wszyscy zarządcy budynków działają w warunkach permanentnego niedostatku środków finansowych, czego skutkiem jest dekapitalizacja zasobów mieszkaniowych i niski poziom estetyczno-porządkowy. Drastyczne zmniejszenie pomocy budżetowej dla sektora mieszkaniowego ograniczyło możliwość rozwiązywania problemów mieszkaniowych tylko do najbardziej zamożnych grup naszego społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-90.3" who="#PoselJerzyJankowski">W polskiej sytuacji mieszkaniowej są dwa podstawowe wskaźniki, które mogą uwiarygodnić deklaracje o promieszkaniowej polityce gospodarczej rządu. Pierwszy to wyraźny wzrost liczby budowanych mieszkań oraz nasilenie przedsięwzięć remontowo-modernizacyjnych w istniejących zasobach mieszkaniowych, a tu rząd nie ma się czym pochwalić. Od czego jednak są działania zastępcze, odciągające uwagę społeczną od niewygodnych faktów? Można wszak podjąć kolejną próbę zadekretowanego rewolucyjnego zrestrukturyzowania spółdzielczości mieszkaniowej, i to szermując populistycznymi hasłami o uwłaszczeniu i o braniu spraw we własne ręce.</u>
          <u xml:id="u-90.4" who="#PoselJerzyJankowski">Projekt budżetu państwa na 1999 r. jest dowodem braku politycznej woli ze strony rządu przełamania kryzysu mieszkaniowego. Skutki tego zaniedbania musi wziąć rząd na siebie, o czym społeczeństwo powinno być uczciwie przez rząd poinformowane. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Franciszek Jerzy Stefaniuk)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Edwarda Maniurę z Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#PoselEdwardMakaryManiura">Panie Marszałku! Panie Posłanki, Panowie Posłowie! Zabierając głos w debacie nad sprawozdaniem Komisji Finansów Publicznych o rządowym projekcie ustawy budżetowej na 1999 r., chciałbym podzielić się z Wysokim Sejmem kilkoma spostrzeżeniami.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#PoselEdwardMakaryManiura">Tegoroczny projekt budżetu bardzo krytycznie został oceniony przez opozycję. Myślę, że jest to normalne i nie powinno nikogo dziwić. Słuchając jednak niektórych posłów opozycji, ma się wrażenie, że wszystkie działania obecnego rządu i koalicji to prawdziwe nieszczęścia dla Polski. Rząd premiera Jerzego Buzka przedstawił trudny budżet na 1999 r. Trudny również dla posłów Akcji Wyborczej Solidarność. Jest to jednak w mojej ocenie budżet realistyczny, w którym zapewne wiele obszarów naszego życia nie zostało doszacowanych. Z drugiej zaś strony budżet ten zawiera środki na pokrycie kosztów wielkich reform, wprowadzonych przez obecną koalicję. Reformy: administracyjno-samorządowa, ubezpieczeń zdrowotnych, ubezpieczeń emerytalnych, oświaty czy górnictwa pochłoną znaczne środki budżetowe, które są zawarte w omawianym projekcie. Czy te reformy były konieczne? Myślę, że tak, bo nawet opozycja nie kwestionowała konieczności tych zmian. Oczywiście można zaraz usłyszeć, że reformy tak, ale nie w takim kształcie i nie w tym czasie. Nikt z ówczesnej opozycji nie bronił tandemowi SLD-PSL w latach 1993-1997 wprowadzić w życie reform: samorządowej, ubezpieczeń społecznych i innych w wersji przez siebie wymarzonej. Trzeba było jednak mieć odwagę, aby wziąć na siebie odpowiedzialność za dalsze reformowanie państwa. Tej odwagi, szanowna opozycjo, wam zabrakło i teraz niektórzy z was wyjątkowo zjadliwie krytykują rząd premiera Jerzego Buzka.</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#PoselEdwardMakaryManiura">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Tegoroczny budżet na rolnictwo jest dalece niewystarczający, ale wierzę, że budżet roku 2000 będzie rokiem polskiej wsi i rolnictwa. Liczę, że resort rolnictwa w bieżącym roku przedstawi Sejmowi projekty zmian legislacyjnych, a przyszłoroczny budżet da instrumenty, aby te zmiany szybko wprowadzić. Uważam również, że ewentualne dodatkowe dochody w trakcie realizacji budżetu w pierwszej kolejności powinny zasilić rolnictwo.</u>
          <u xml:id="u-93.3" who="#PoselEdwardMakaryManiura">Pragnę również wypowiedzieć się na temat nakładów na transport. Po przeanalizowaniu projektu budżetu tego resortu nie da się nie zauważyć braku nakładów na rozwój infrastruktury transportu lotniczego. Podpisany przez blisko 70 posłów wszystkich opcji politycznych wniosek do ministra transportu w sprawie przedłużenia pasa startowego lotniska w Pyrzowicach, jak również rozwój lotniska w Balicach nie został uwzględniony w projekcie budżetu.</u>
          <u xml:id="u-93.4" who="#PoselEdwardMakaryManiura">Innym, jeszcze większym problemem jest rozwój infrastruktury drogowej. Od kilku lat w naszym kraju obserwujemy zjawisko gwałtownego rozwoju motoryzacji. Nasi rodacy w ubiegłym roku zakupili ok. 500 tys. nowych samochodów osobowych. Tak dynamiczny rozwój motoryzacji (trzykrotny wzrost liczby pojazdów w ostatnich latach) nie jest skorelowany z rozwojem infrastruktury drogowej. Na domiar złego znaczna część środków resortu transportu w bieżącym roku ma być skierowana na finansowanie programu budowy autostrad. Środki te mają być połączone ze środkami pomocowymi i kredytami zagranicznymi. Myślę, że brak zdecydowanego działania w tej materii może doprowadzić w najbliższych latach do paraliżu komunikacyjnego na polskich drogach, co okresowo dzieje się już w tej chwili (ostatnie doniesienia z okresu świątecznego). W konsekwencji może to spowodować dalsze spowolnienie tempa rozwoju gospodarczego, a może nawet recesję.</u>
          <u xml:id="u-93.5" who="#PoselEdwardMakaryManiura">W tej sprawie konieczne będzie szczególne rozwiązanie, akceptowane zarówno przez koalicję, jak i opozycję. Wstępem do tej dyskusji może być pomysł ministra Tchórzewskiego.</u>
          <u xml:id="u-93.6" who="#PoselEdwardMakaryManiura">W końcowej fazie swojego wystąpienia chciałbym umotywować poprawkę dotyczącą budowy obwodnicy miasta Lublińca. Kilka dni temu otrzymałem bardzo dramatyczny list od burmistrza tego miasta. Od kilku lat władze samorządowe zabiegają o budowę obwodnicy miasta w ciągu dwóch dróg krajowych nr 43 i 46: Katowice-Poznań i Częstochowa-Opole. Na drogach tych, przebiegających przez centrum miasta, w ostatnich latach nastąpił gwałtowny wzrost ruchu, szczególnie tranzytowego. Kilka lat zarząd miasta konsekwentnie przygotowuje tę inwestycję, przy akceptacji administracji drogowej zarówno DODP w Katowicach, jak i Generalnej Dyrekcji Dróg Publicznych. W 1997 r. ówczesny minister transportu obiecał wprowadzić tę inwestycję do planu centralnego. Były jednak wybory i stało się inaczej. W ubiegłym roku minister Morawski również zadeklarował, że w budżecie na 1999 r. znajdzie się w resorcie kwota wspomagająca tę inwestycję. Niestety, ministra już nie ma i środków w projekcie budżetu również. W latach 1996-1998 zarząd miasta Lublińca z własnych środków przeznaczył na przygotowanie tej inwestycji blisko 5 mln zł. Dokonał wykupu gruntów, przygotował dokumentację, przy równoczesnym niewielkim udziale środków z budżetu państwa. Pragnę nadmienić, że w ubiegłym roku zarówno wojewoda częstochowski, jak i katowicki wystąpili w tej sprawie do ministra finansów z prośbą o umieszczenie tej inwestycji w planie centralnym, uznając ją jako konieczną.</u>
          <u xml:id="u-93.7" who="#PoselEdwardMakaryManiura">Wobec powyższych faktów składam na ręce pana marszałka poprawkę do budżetu dotyczącą tej sprawy. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Piotra Ikonowicza z Klubu Parlamentarnego AWS.</u>
          <u xml:id="u-94.2" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Przepraszam pana posła Ikonowicza. Przyjmowałem akurat poprawkę od pana posła z AWS.</u>
          <u xml:id="u-94.3" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Piotra Ikonowicza z Klubu Parlamentarnego SLD.</u>
          <u xml:id="u-94.4" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Teraz lepiej, panie pośle?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#PoselPiotrIkonowicz">Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#PoselPiotrIkonowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Padły tu słowa o odwadze. Chcę pogratulować - nie wiem, czy odwagi, czy kamiennego serca - Leszkowi Balcerowiczowi i wszystkim jego współreformatorom, którzy odważyli się przedłożyć budowę sobie samemu pomnika w postaci opętańczego realizowania jednocześnie czterech bardzo kosztownych reform, przy braku zabezpieczenia finansowego dla ich realizacji i kosztem ważnych wydatków budżetowych na tworzenie miejsc pracy, opiekę nad najuboższymi, politykę społeczną, gdzie nastąpił spadek wydatków o ponad 22% w ujęciu realnym, wreszcie na to, żeby można było nie wybierać między tym, czy płacić lekarzom, czy leczyć pacjentów.</u>
          <u xml:id="u-95.2" who="#PoselPiotrIkonowicz">Jeżeli już rząd - wzorem wielu reżimów dyktatorskich - zdecydował, że jego cele polityczne i budowanie sobie samemu pomnika są ważniejsze niż ludzkie zdrowie, życie, szczęście i cierpienie, to trzeba było przynajmniej zrezygnować z dziewictwa budżetowego w dziedzinie deficytu, ponieważ pieniądze na złagodzenie cierpień polskiego społeczeństwa, jakie wymusza ten budżet, realizowany w warunkach forsowania na raz czterech reform, mogłyby się znaleźć przy odrobinie większym deficycie budżetowym - czyli w sytuacji, w której rząd zadłużyłby się w bankach i w polskim społeczeństwie na poczet realizacji tych reform.</u>
          <u xml:id="u-95.3" who="#PoselPiotrIkonowicz">Premier Balcerowicz powiada: rząd nie może być zadłużony, rząd nie może pożyczać. A ja pytam: Dlaczego? Byle firma krzak żyje z kredytu. Dlaczego każdy prywatny przedsiębiorca, który nic nie ma, prowadzi swoje interesy za pożyczone pieniądze, a nie można reform służby zdrowia, edukacji, samorządowej i emerytalnej przeprowadzić za pieniądze pożyczone przez najjaśniejszą Rzeczpospolitą Polską, która na pewno nie zbankrutuje, która ma olbrzymie rezerwy dewizowe i która, chcę to przypomnieć, nie znajduje się jeszcze w Unii Europejskiej i wcale nie jest powiedziane, że musi spełniać wymóg 3-procentowego deficytu budżetowego. Tymczasem proponuje nam się deficyt budżetowy na poziomie 2,2%, a więc o wiele niższy niż w wielu bogatszych, zasobniejszych i mniej dotkniętych nieszczęściami losu krajach Unii Europejskiej, krajach rozwiniętych.</u>
          <u xml:id="u-95.4" who="#PoselPiotrIkonowicz">Chcę powiedzieć, że w Unii Europejskiej toczy się dzisiaj bardzo poważna dyskusja. Komisarz do spraw rynku europejskiego Monti zaproponował, aby wydatki, które są wydatkami na infrastrukturę, na rozwój, inwestycjami w przyszłość, a ta przyszłość to 2 miliony młodych ludzi, którzy do 2005 r. opuszczą szkoły i wejdą na rynek pracy, nie liczyły się do wielkości deficytu budżetowego. Takie wydatki przeciętnie w Europie obejmują około 2% dochodu narodowego. Dzisiaj tę koncepcję poparli ministrowie finansów zarówno Włoch, Francji, jak i minister Lafontaine z Republiki Federalnej Niemiec. Chcę to powiedzieć, chociaż nie ma tu - jak zwykle, kiedy przemawiam - Leszka Balcerowicza. Chcę, żeby to odczytał z protokołu, z diariusza i żeby się dowiedział, że Europa nie żąda od nas, żebyśmy w imię budowania sobie pomnika, w imię ortodoksyjnej monetarystycznej doktryny powodowali cierpienie, przygotowywali budżet okrutny i, co nie daj Boże, najgorszy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-95.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi Piotrowi Ikonowiczowi.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Na tym czas klubu SLD się skończył.</u>
          <u xml:id="u-96.2" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Grzegorza Walendzika z Klubu Parlamentarnego AWS.</u>
          <u xml:id="u-96.3" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Teraz naprawdę z AWS poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#PoselGrzegorzWalendzik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Myślę, że trzeba wrócić do rzeczy i rozmawiać na serio o budżecie, mając świadomość tego, że posłowie Rzeczypospolitej Polskiej są zobowiązani przede wszystkim dbać o interes Rzeczypospolitej, o interes państwa polskiego i tworzyć mu warunki do funkcjonowania bieżącego i w przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#PoselGrzegorzWalendzik">Jest to truizmem, ale myślę, że warto czasami przypomnieć, co to jest budżet. Bo budżet składa się z dochodów i wydatków. Każdy z nas w swojej rodzinie tworzy własny budżet, czyli planuje wydatki w miarę swoich możliwości, w miarę dochodów, ewentualnie myśli o zaciągnięciu kredytu czy pożyczki, ale wie również, że musi je zwrócić.</u>
          <u xml:id="u-97.2" who="#PoselGrzegorzWalendzik">Wracając do wypowiedzi pana posła Ikonowicza, myślę, że dążymy do tego, żeby zniknęły takie patologie jak firmy ˝krzak˝, które zaciągają pożyczki i biorą kredyty nie wiadomo u kogo, nie wiadomo na jakich zasadach - i znikają. A potem mamy dziesiątki ludzi biegających i szukających swoich pieniędzy, oczekujących świadczeń, które dana firma powinna dla nich wykonać, a firmy nie ma. A więc firma realistyczna, rzetelna to jest taka firma, która dba o swoje zobowiązania, myśli o płynności finansowej.</u>
          <u xml:id="u-97.3" who="#PoselGrzegorzWalendzik">Myślę, że takie doświadczenie w kreowaniu budżetów mają również samorządowcy, którzy, prowadząc od 1990 r. działalność czasami w bardzo trudnych warunkach, w warunkach ekstremalnych, na terenach zagrożonych bezrobociem, musieli nauczyć się umiejętności wybierania celów i priorytetów. Wszystkiego zrealizować nie można. Po prostu należy sobie wyznaczyć cele najważniejsze, realizować je, a potem dopiero myśleć o następnych sprawach.</u>
          <u xml:id="u-97.4" who="#PoselGrzegorzWalendzik">Tutaj słyszeliśmy wiele różnych opinii o budżecie - niedoszacowane dochody, źle skonstruowany budżet i inne. Ja, chciałem państwu powiedzieć, nie do końca jestem ekonomistą, tak jak prawdopodobnie większość panów posłów, toteż staram się opierać na informacjach tych, którzy się znają - na informacjach ekspertów. Wielu z nas miało zapewne możliwość zapoznania się z dwiema niebieskimi broszurami - uwagami do projektu ustawy budżetowej na 1999 r., gdzie wypowiadali się niezależni eksperci. Myślę, że byłoby warto chociaż krótko przytoczyć opinie tych, którzy być może coś dobrego o tym budżecie powiedzieli lub wskazali pewne jego zalety. Bo nie jest tak, że budżet jest całkowicie zły. Zgadzamy się, że jest trudny, wymagający odpowiedzialności, odwagi w podejmowaniu trudnych decyzji, ale po to tutaj wszyscy zebraliśmy się.</u>
          <u xml:id="u-97.5" who="#PoselGrzegorzWalendzik">Przedstawię państwu np. opinię (informacja nr 644) w sprawie prognozy bilansu płatniczego Polski na 1999 rok. Mówię tu o generalnych ocenach tego budżetu. Czytamy w niej między innymi: W 1999 r. nastąpi wzrost dodatniego salda inwestycji bezpośrednich. Sprzyjać mu będzie utrzymywanie się wysokiego wzrostu gospodarczego oraz wzrost zaufania inwestorów zagranicznych do lokowania kapitału w Polsce. Czyli ocena generalna nie jest znowu taka zła.</u>
          <u xml:id="u-97.6" who="#PoselGrzegorzWalendzik">Następna informacja, którą przytoczę, bardzo króciutka, wszyscy możemy się z nią zapoznać, to informacja nr 645: Analiza projektu budżetu państwa na rok 1999 w zakresie dochodów budżetowych. Czytamy w podsumowaniu: analiza projektu budżetu państwa na 1999 r. w zakresie dochodów budżetowych prowadzi do następujących spostrzeżeń - szacunek przyszłorocznych dochodów budżetowych można uznać za realny, tzn. zawsze mogą nastąpić wahnięcia w tę i w drugą stronę, ale nie przeginajmy z kolei... nie mówmy, że jest to całkowicie nierealne, że jest to działanie na szkodę państwa, z myślą o jakiś wyimaginowanych celach.</u>
          <u xml:id="u-97.7" who="#PoselGrzegorzWalendzik">Następna informacja, nr 646: Ocena projektu ustawy budżetowej na 1999 r. w zakresie wydatków, co jest również interesujące. Czytamy m.in. w konkluzji: ogólna ocena wydatków budżetu państwa planowanych na 1999 r. jest pozytywna. Nie ja to mówię, nie mówię tego subiektywnie, jako że jest to mój rząd, który popieram, natomiast mówi to niezależny ekspert. Limit wydatków budżetu państwa wyznaczyła z jednej strony możliwość pozyskania dochodów, z drugiej - poziom dopuszczalnego deficytu budżetu państwa. Realistycznie wskazana została grupa wydatków priorytetowych. Planowane reformy wymusiły nominalne cięcia w wielu działach budżetu państwa i w licznych jednostkach budżetowych. Zmienił się sposób podejścia do rezerw budżetowych, przywrócono należne parlamentowi prawo do decydowania o wydatkach budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-97.8" who="#PoselGrzegorzWalendzik">Na zakończenie jeszcze dwie ekspertyzy, ekspertyza nr 173: O należnościach i zobowiązaniach skarbu państwa w projekcie ustawy budżetowej na 1999 r. W konkluzji czytamy m.in.: Przedstawiony powyżej szereg krytycznych uwag i ocen - również parę przedstawię - dotyczących głównie sposobu prezentacji szczegółowych zjawisk i procesów, nie podważa ogólnie pozytywnej oceny działalności rządu w zakresie należności i zobowiązań skarbu państwa. Rząd w pełni kontroluje dług publiczny, zapewnia płynność finansową, dąży do obniżenia kosztów długu publicznego. Przedstawione w projekcie ustawy budżetowej na 1999 r. zapisy w ocenianej dziedzinie należności i zobowiązań skarbu państwa zapewniają w ujęciu ogólnym kontynuację pozytywnych tendencji zaobserwowanych w tej dziedzinie w ostatnich latach.</u>
          <u xml:id="u-97.9" who="#PoselGrzegorzWalendzik">Ostatnia ekspertyza o finansach sektora publicznego w projekcie ustawy budżetowej na 1999 r. W konkluzji stwierdza się, przytaczam ją w całości: Poza podniesionymi uwagami dotyczącymi metody prezentacji syntetycznego ujęcia wszystkich operacji dochodowo-wydatkowych i pożyczkowych władz publicznych w bilansie finansów sektora publicznego nie dostrzegam uchybień. Ocena merytoryczna tego bilansu zawiera jednak element niepewności, związany z trudnościami pełnego przewidzenia wszystkich finansowych skutków wprowadzanych w 1999 r. reform systemowych. Dochodzimy do sedna sprawy. Wprowadzamy cztery reformy systemowe. Krytycy pytają: Dlaczego aż cztery? Chyba zapomnieliśmy o tym, że były poprzednio jakieś cztery lata, zapomnieliśmy również o informacjach z prasy, radia i telewizji, a także z tej trybuny sejmowej o osobach odpowiedzialnych, pełniących funkcje rządowe, które proponowały reformy. Pamiętam 1994 r. Jako samorządowców zapytano nas, czy jesteśmy za wprowadzeniem powiatów. Odpowiedzieliśmy, że tak. No i co z tego? Nic. Do końca kadencji nie było powiatów. Pamiętamy dokładnie, jak wyglądała służba zdrowia w poprzednich latach, z roku na rok rosło zadłużenie, a także wydatki budżetu państwa na oddłużenie, które nie przynosiło żadnych efektów, ponieważ system był wadliwy. Czy nie pamiętamy o tym, że, jeśli chodzi o ludzi z mojego pokolenia i wielu z państwa pokolenia, mówiono, że po roku 2000 nie będzie dla nas środków na świadczenia emerytalne i rentowe. Czy o tym zapomnieliśmy? Przyszedł w końcu czas, kiedy trzeba podjąć decyzje, kiedy te wydatki się skumulowały, a wprowadzenie reform jest kosztowne. Każdy z tych, którzy pracowali w firmie, w przedsiębiorstwie, wie, że restrukturyzacja kosztuje, np. zwolnienie części pracowników - trzeba mieć środki na odprawy, na wynagrodzenia i inne, a to kosztuje. Należy mieć również środki na zapewnienie spłaty długów czy częściowych układów, które zawiera się z wierzycielami. To samo jest w budżecie państwa i musimy te cele zrealizować. Pamiętajmy, że 1994 r. to czas przecięcia problemu górnictwa. 1,7 mld zł to są ogromne środki, które z powodzeniem mogłyby zostać przeznaczone na inne dziedziny życia, ale doskonale wiemy, że mamy zobowiązania wobec górnictwa, mamy pewien dług, również moralny, mamy dług gospodarczy, gdyż ten rejon był nie dowartościowany w tym sensie, że nie przeprowadzono tam odpowiednich zmian, nie podjęto w odpowiednim czasie decyzji i dzisiaj te środki musimy wydatkować kosztem innych, powiedzmy sobie szczerze, dziedzin życia.</u>
          <u xml:id="u-97.10" who="#PoselGrzegorzWalendzik">Co w związku z tym możemy powiedzieć? Wiele brakowało w tym budżecie. Budżet ten, jak już paru moich przedmówców powiedziało, jest trudny. Chciałbym powiedzieć o niedostatkach czy wątpliwościach, które się pojawiają, które ma każdy z nas, również uczestnik koalicji rządowej, i z którymi zwracamy się do ministra finansów, do pana premiera, do ministra gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-97.11" who="#PoselGrzegorzWalendzik">Sprawa inwestycji centralnej. Czy rzeczywiście nie wprowadzamy nowych inwestycji? Czy uzasadniona jest realizacja tych czy innych inwestycji? Czy powinny one być realizowane na terenach bogatych, posiadających duże środki finansowe, kosztem regionów, które tych środków finansowych nie posiadają? Czy koszty inwestycji mogłyby być zrzucone na ich barki?</u>
          <u xml:id="u-97.12" who="#PoselGrzegorzWalendzik">Sprawa inwestycji wojewódzkich. Środowiska samorządowe obawiają się bardzo, że inwestycje wojewódzkie, które też były inwestycjami quasi-centralnymi, nie zostały należycie ujęte w projekcie tego budżetu. I tu zwracam się z zapytaniem, z interwencją do ministra finansów o przemyślenie tego problemu, bo to musi być zrealizowane. To jest kwestia odpowiedzialności za przejmowanie zadań oraz inwestycji przez nowo tworzone samorządy.</u>
          <u xml:id="u-97.13" who="#PoselGrzegorzWalendzik">Środki na funkcjonowanie nowej administracji, nowych szczebli samorządu terytorialnego. Tu jest potrzebny dokładny monitoring oraz szybkie reagowanie na błędy i uchybienia, które z natury rzeczy mogą się pojawić w terenie i mogą utrudnić funkcjonowanie nowych jednostek samorządu terytorialnego. Z przykrością muszę stwierdzić, że opracowany przez Ministerstwo Gospodarki projekt wspierania rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw do 2001 r., przedsiębiorstw, które będą odgrywały coraz większą rolę w polskiej gospodarce - bo wiemy, że w gospodarce światowej, w krajach zachodnich ponad dziewięćdziesiąt parę procent przedsiębiorstw stanowią małe i średnie przedsiębiorstwa, które kreują główny dochód - to sprawa, która, niestety, nie została ujęta w projekcie budżetu, a potrzeby istnieją. Zwracam się tu z apelem do pana premiera, ministra gospodarki, ministra finansów o efektywność wykorzystania środków pozabudżetowych funkcjonujących w agendach rządowych, które są zobowiązane do realizacji pewnych zadań i priorytetów państwa. Czy były one należycie realizowane? Mamy z przeszłości informacje Najwyższej Izby Kontroli dotyczące efektywności wykorzystania środków pomocowych. Chciałbym tylko wspomnieć o torze dziesiątym, z którym miałem styczność i sprawa którego jest tak zabagniona, a jego efektywność jest tak niska, że należałoby się zastanowić nad kontrolą tego typu agend i sposobem wydatkowania środków w pewnym sensie publicznych.</u>
          <u xml:id="u-97.14" who="#PoselGrzegorzWalendzik">Sprawa Polskiej Agencji Rozwoju Regionalnego. Agencja ta powinna wspierać małe i średnie przedsiębiorstwa. Będzie się ona w tej chwili decentralizować, co jest zgoła chwalebne, natomiast należałoby się zastanowić, czy ta decentralizacja będzie przebiegała pod kontrolą państwa, czy będzie realizowana na cywilizowanych zasadach, takich jakie obowiązują w krajach gospodarki wolnorynkowej, tzn. wniosków o granty, które wykazują efektywność, doświadczenie w organizacji, dotychczasowe osiągnięcia tych, którzy się starają o granty na realizację celów związanych z realizacją wspierania przedsiębiorczości.</u>
          <u xml:id="u-97.15" who="#PoselGrzegorzWalendzik">I na ostatek jeszcze kwestia przemysłu zbrojeniowego, który jest ważny. Były zapewnienia dotyczące restrukturyzacji tego przemysłu. Mam nadzieję, że będzie on odpowiednio doceniony i że środki, które zostały przeznaczone w budżecie na jego realizację, są wystarczające.</u>
          <u xml:id="u-97.16" who="#PoselGrzegorzWalendzik">Na koniec należy również powiedzieć o rolnictwie. Z przykrością stwierdzam, że nakłady na rolnictwo są bardzo niskie i należy wyrazić nadzieję - zgodnie z jednym z moich przedmówców - że jako następne, jeśli chodzi o wielkie reformy, musi być wspierane rolnictwo, sektor rolniczy, tereny rolnicze, z tworzeniem nowych miejsc pracy na tych terenach, być może z wykorzystaniem istniejących już funduszy państwowych czy funduszy pozabudżetowych.</u>
          <u xml:id="u-97.17" who="#PoselGrzegorzWalendzik">W związku z budżetem chciałbym również wprowadzić dwie poprawki. Jedna jest związana z likwidacją kopalni siarki w Machowie, a dotyczy zwiększenia dotacji na przyspieszenie likwidacji zagrożeń ekologicznych w tej kopalni. Chciałbym zwrócić uwagę, że górnictwo nie jest związane tylko z wydobyciem węgla kamiennego, które oczywiście odgrywa ważną rolę. Były również inne gałęzie górnictwa, o których musimy pamiętać, a których rolę w przeszłości należy docenić. Dzisiaj borykają się one z poważnymi trudnościami i wspieranie przedsięwzięć restrukturyzacyjnych czy likwidacyjnych, likwidacja zagrożeń ekologicznych powinny być uwzględniane. Dlatego wnoszę poprawkę o zwiększenie dotacji na likwidację kopani siarki w Machowie, ze wskazaniem źródła ewentualnego sfinansowania tej likwidacji.</u>
          <u xml:id="u-97.18" who="#PoselGrzegorzWalendzik">Chciałbym również zgłosić poprawkę dotyczącą uporządkowania pewnych spraw w budżecie. Jeżeli budżet jest trudny, jeżeli podejmujemy trudne decyzje, to chociaż róbmy to precyzyjnie i nie popełniajmy błędów czysto formalnych, które nie zmieniają spraw wydatków czy spraw finansowych. Chodzi o to, by porządkować pewne sprawy i by nasze działanie nie prowadziło do dezinformacji czy w przyszłym roku do konfliktów. Proponuję, żeby inwestycja pod nazwą: rozbudowa szpitala miejskiego w Starachowicach, inwestycja centralna, która została umieszczona w inwestycjach i tam w dalszym ciągu funkcjonuje, została przedstawiona w sposób rzeczywisty i zgodny z prawdą, tak, jak została zatwierdzona i jest realizowana od kilku lat: rzeczywista liczba łóżek to nie 301, co z uporem godnym lepszej sprawy ktoś z urzędników ciągle w tę rubrykę wstawia, ale 469. Dziękuję państwu za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Marka Kaczyńskiego z klubu Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#PoselMarekKaczynski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pozwoli pan, panie marszałku, że na wstępie złożę krótkie oświadczenie w odniesieniu do wystąpienia pana posła Pilarczyka. Jest mi trochę przykro, że pan poseł, którego bardzo szanuję, o takim doświadczeniu, powiedział tutaj nieprawdę, ale wiem, że to nie było celowe. Mianowicie chodzi o tę debatę na temat Narodowego programu rozwoju rolnictwa, która odbyła się ostatnio w grudniu. W czasie tej debaty byli posłowie koalicji, byłem ja i był pan poseł Pupa, co może potwierdzić pan minister Łuszczewski, tutaj obecny. Mogę także nawet wskazać, gdzie pan poseł siedział podczas tej debaty. A więc jest to także następny dowód.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#PoselMarekKaczynski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Po raz kolejny stajemy przed koniecznością podjęcia bardzo trudnych i złożonych decyzji. Wystąpienia poszczególnych przedmówców wskazały sfery braków, potrzeb czy wręcz, o czym bardzo trudno mówić, często właśnie sfery ubóstwa. Pragnę przypomnieć, iż wiele razy w tej sali mówiłem o potrzebach finansowych oświaty, szczególnie w kontekście reformy systemu edukacji, i o potrzebach rolnictwa, w obliczu drastycznego spadku dochodów rodzin rolniczych, w czasie kiedy przygotowujemy się do integracji z Unią Europejską. Dzisiaj fakt podany przez pana przewodniczącego Goryszewskiego chyba bardzo mocno, obrazowo mówi, czyim kosztem właśnie inflacja została obniżona. Te 1,5% inflacji w wypadku produktów rolniczych mówi samo za siebie. Po prostu rodziny rolnicze w tym miejscu poniosły ogromne koszty i musiały najbardziej ograniczyć konsumpcję, realizację najbardziej podstawowych swoich potrzeb życiowych. To chyba do największych oponentów tych, którzy domagają się zwiększenia środków na rolnictwo, powinno jednak przemawiać i powinni wziąć to pod uwagę.</u>
          <u xml:id="u-99.2" who="#PoselMarekKaczynski">Również poruszana sprawa Agencji Rynku Rolnego budzi moje ogromne zaniepokojenie, gdyż agencja ta znajduje się w tej chwili w takiej sytuacji, że praktycznie nie ma możliwości funkcjonowania, i jeżeli środki się nie znajdą, to chyba trzeba agencję postawić w stan likwidacji, ewentualnie powołać na to miejsce inną agendę, bo taka instytucja do interwencji na rynku rolnym jest po prostu niezbędna. Ale mamy nadzieję, że te środki, które komisja już wskazała, zostaną utrzymane, a być może pojawią się następne.</u>
          <u xml:id="u-99.3" who="#PoselMarekKaczynski">Następną kwestią jest sprawa Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, która także ma za mało środków na realizację zadań statutowych. Brak tych środków spowoduje zastój na rynku inwestycji rolniczych i oczywiście także nie będzie służyć dobrze restrukturyzacji wsi. Po prostu Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa nie będzie miała mechanizmów finansowych, aby tę restrukturyzację przeprowadzać.</u>
          <u xml:id="u-99.4" who="#PoselMarekKaczynski">Także spadek nakładów na postęp biologiczny, o czym mówili przedmówcy, o około 25% jest bardzo niekorzystny, jest bardzo niepokojący także w kontekście właśnie konieczności przemian strukturalnych, rozwoju i konkurowania z rolnictwem Unii Europejskiej. Jest to po prostu nie do przyjęcia. Mamy nadzieję, że jeszcze może w tej kwestii jakieś ruchy zostaną zrobione w komisji i ewentualnie środki by się znalazły. Jest to po prostu niezbędne.</u>
          <u xml:id="u-99.5" who="#PoselMarekKaczynski">Także wskazywane ogromne braki środków na budowę dróg - wszystkich, i krajowych, i wojewódzkich, i także w pewnym sensie powiatowych, które po prostu rozsypują się w wielu miejscach - budzą obawy. Chciałbym wyrazić swoje zdziwienie, a zarazem postawić wniosek, żeby właśnie może z trybuny to zabrzmiało. Mianowicie już od wielu lat słyszymy, że powinniśmy wprowadzić opłaty drogowe za przejazdy tirów przejeżdżających przez Polskę. Przecież głównie właśnie tiry, szczególnie w ostatnich latach, zniszczyły nam drogi. Już wiele słów padło na ten temat, wiele wniosków. Inne państwa z tym się uporały, natomiast w Polsce, nie wiem, chyba brakuje czy dobrej woli, czy rozsądku, i to kolejnych rządów, bo jest to sprawa oczywista. Myślę, że kilka lat po prostu straciliśmy.</u>
          <u xml:id="u-99.6" who="#PoselMarekKaczynski">Byłyby to realne środki, które mogłyby być przeznaczone właśnie na budowę dróg. Wnoszę o to, aby takie rozwiązania zostały zaproponowane i wprowadzone. Dłużej na pewno nie można czekać.</u>
          <u xml:id="u-99.7" who="#PoselMarekKaczynski">Następna sprawa to jest brak środków na infrastrukturę gmin. Te, które są proponowane, są zbyt niskie. Będzie to chyba następny rok zmniejszania się możliwości rozwoju infrastruktury gminnej. To budzi niepokój.</u>
          <u xml:id="u-99.8" who="#PoselMarekKaczynski">Wskazywane są także braki środków na sferę budżetową, na realny wzrost dochodów emerytów, rencistów. Nie chcę tego powtarzać, ale jestem zmuszony, dlatego że możemy wskazywać następne możliwości pozyskania środków dla budżetu państwa. To sprawa zmniejszenia szarej strefy, o czym już mówimy od dawna. Nie widać, moim zdaniem, zdecydowanych, radykalnych działań, aby temu przeciwdziałać, aby tutaj pozyskiwać środki. Z kwestią pozyskiwania środków wiąże się też sprawa uszczelnienia granic. Skoro była i jest - i w mediach, i dzisiaj na tej sali - mowa o tym, że zaplanowane wpływy z ceł ewentualnie nie będą zrealizowane, że trzeba je zmniejszyć, to czy nie należałoby szybko podjąć radykalnych działań, aby te granice uszczelnić, i, w obliczu faktów, spowodować, aby wpływy z ceł były większe, aby towary, które napływają do Polski, zostały jednak oclone? - bo są liczne sygnały, że wiele towarów jest wwożonych poza kontrolą celną. Myślę, że pan minister czy pani minister powinni się do tego ustosunkować, odpowiedzieć, czy takie działania będą podejmowane w najbliższym czasie.</u>
          <u xml:id="u-99.9" who="#PoselMarekKaczynski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kończąc, pragnę złożyć dwie poprawki do budżetu.</u>
          <u xml:id="u-99.10" who="#PoselMarekKaczynski">Pierwsza poprawka dotyczyć będzie przeniesienia środków z budżetu wojewody łomżyńskiego w ramach budżetu woj. podlaskiego do budżetu ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej w celu utworzenia na bazie Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Szepietowie regionalnego centrum doradztwa, rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich. Chcę króciutko powiedzieć, iż ODR w Szepietowie, który jest jednym z lepszych w Polsce, nie znalazł się w grupie sześciu już utworzonych regionalnych centrów doradztwa rolniczego. A jeszcze ogromną motywacją do utworzenia regionalnego centrum na bazie Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Szepietowie w byłym woj. łomżyńskim, obecnie podlaskim, jest fakt, że na ścianie północno-wschodniej Polski jest biała plama, jeżeli chodzi o regionalne centra. Są one w innych regionach kraju, natomiast północno-wschodnia Polska została tu pominięta. ODR w Szepietowie ma potencjał równy potencjałom tych kilku ośrodków, które już zostały przekształcone w centra. A więc tutaj motywacja jest ogromna. Chcę też poinformować Wysoką Izbę, że jest na to zgoda resortu rolnictwa, nawet wręcz jest takie uzgodnienie, że tam ośrodek powinien być. Po prostu w trakcie prac nad utworzeniem regionalnych centrów zaszła pewna pomyłka. Ta sprawa dotyczy również Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Boguchwale w byłym woj. rzeszowskim, obecnie podkarpackim. Tam jest podobna sytuacja - i mówię o tym na prośbę posłów z woj. podkarpackiego - gdyż także na ścianie południowo-wschodniej Polski nie ma takiego szkoleniowego centrum. Posłowie z tego województwa złożyli stosowną poprawkę, ja tylko w swoim wystąpieniu sygnalizuję tę sprawę. Bardzo proszę wysoką komisję o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-99.11" who="#PoselMarekKaczynski">Druga poprawka, którą chcę złożyć, dotyczy finansowania ustawy o dodatkach rodzinnych, o których była mowa już około dwa miesiące temu. Te dodatki rodzinne są przeznaczone dla rodzin wielodzietnych i mają być wypłacane na trzecie dziecko w rodzinie i następne. Na podkreślenie zasługuje fakt, że dotyczy to również dzieci z rodzin rolniczych, co było rozwiązaniem kompromisowym. Na wypłaty jednorazowe w ciągu roku, właśnie w okolicach września, kiedy potrzeby rodzin wielodzietnych są największe ze względu na pójście dzieci do szkoły, potrzeba 190 mln zł. Dotyczy to około 1,5 mln dzieci w Polsce. W związku z tym składam odnośną poprawkę. Proszę wysoką komisję o przyjęcie tej poprawki i zwiększenie wydatków na ten cel, aby sfinansować tę ustawę, w wysokości 190 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-99.12" who="#PoselMarekKaczynski">Na zakończenie pragnę podziękować panu przewodniczącemu Goryszewskiemu i całej Komisji Finansów Publicznych - gdyż kontaktowałem się często z posłami z tej komisji, wiem, jak dużo pracy włożyli w to wszystko, co opracowali - i prosić, aby wytrwali przy swoich decyzjach, gdyż są one słuszne, uwzględniając wnoszone, również słuszne, poprawki. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-99.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu...</u>
          <u xml:id="u-100.2" who="#GlosZSali">(Proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-100.3" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">W jakim trybie?</u>
          <u xml:id="u-100.4" who="#GlosZSali">(Sprostowania.)</u>
          <u xml:id="u-100.5" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-100.6" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">To znaczy pan chce powiedzieć....</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#PoselJozefJerzyPilarczyk">Panie Marszałku! Chciałbym sprostować źle może przekazaną przeze mnie informację. Otóż chcę poinformować, panie pośle, że swoją informację przekazałem w oparciu o osobistą analizę listy obecności, której dokonałem po pierwszej godzinie uczestnictwa w tej debacie. Być może pan poseł Pupa przez zapomnienie tej listy nie podpisał. Jeżeli było inaczej, bardzo przepraszam, ale opierałem się na tych dokumentach, którymi dysponowałem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Jeśli tak jest, to przypominam, że muszą się panowie posłowie usprawiedliwić.</u>
          <u xml:id="u-102.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-102.3" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabrane głosu pana posła Adama Łozińskiego z Klubu Parlamentarnego AWS.</u>
          <u xml:id="u-102.4" who="#GlosZSali">(U kogo?)</u>
          <u xml:id="u-102.5" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">U mnie mogą się usprawiedliwić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#PoselAdamLozinski">Panie Marszałku! Panie Premierze! Panie i Panowie Posłowie! Polityka finansowa państwa w istocie powinna polegać na uzyskaniu jak największych dochodów i, jeżeli chodzi o tę drugą stronę, ponoszeniu jak najbardziej racjonalnych wydatków. Patrząc na budżety z różnych lat, zauważa się takie zjawisko, że rzeczywiście przy planowaniu dochodów jest taka dość optymalna działalność - trudno powiedzieć, że są one zaniżane - natomiast po roku okazuje się, że rzeczywiście te dochody są na ogół wyższe.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#PoselAdamLozinski">Najczęściej mówimy o długach. Kilka osób mówiło, w tym pan poseł Markiewicz, o pewnych należnościach skarbu państwa. Otóż chciałbym chwilę się zatrzymać nad tym tematem. Należności skarbu państwa to są takie środki, które w przyszłości dopiero staną się dochodami budżetu państwa. Dziś ich charakter jest rzeczywiście różny, a jeśli chodzi o liczby, to jest to rzeczywiście znaczna kwota, ponad 20 mld zł. Wynikają one z zaległości podatkowych, niepodatkowych, wykupu odsetek od kredytów mieszkaniowych, udzielonych kredytów zagranicznych. Można by tak oceniać, są takie dwie skrajne oceny: albo nasze służby źle funkcjonują, albo może być inna przyczyna - po prostu, ponieważ najwięcej dochodów mamy z podatków i jest taka daleko idąca strategia powiększania podatków pośrednich, napotyka się z jednej strony pewną barierę rynkową, a z drugiej strony barierę dochodową. I to jest pewien dylemat. Nie jest to więc takie proste i klarowne, by wiadomo było, jak należy do tego podejść. Jest jednak niepokojącym zjawiskiem to, że rzeczywiście te należności rosną i na rok 1999 planowana jest znaczna ich kwota.</u>
          <u xml:id="u-103.2" who="#PoselAdamLozinski">Już czas się kończy, więc chciałbym jeszcze krótko odnieść się do kwestii inwestycji centralnych. Komisja finansów wiele tu zrobiła, ale mamy jeszcze pewne wątpliwości. W związku z tym chciałbym również wnieść pewną poprawkę do naszej ustawy. Generalnie chodzi o to, że są inwestycje, które na przykład już są prawie zakończone, a okazuje się, że są wycofane bądź nie ma na nie środków. Należałoby rzeczywiście ten rok poświęcić na to, aby opracować jasne kryteria dotyczące inwestycji centralnych. Wierzę, że nowa ustawa na temat finansów publicznych pomoże to rozwiązać. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-103.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi, w szczególności za zdyscyplinowanie.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Józefa Gruszkę z Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#PoselJozefGruszka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Niewątpliwie debata nad budżetem państwa jest bardzo ważna i, bez względu na to, czy to jest pierwsze czy drugie czytanie, należy bardzo wnikliwie się nad tym zagadnieniem pochylić. Zabierając głos podczas pierwszego czytania, mówiłem o tym, że projekt budżetu jest przygotowany niedoskonale. Pracując nad budżetem, prosiliśmy, ażeby rząd zapewnił przepływy pieniędzy, jakie nastąpią na skutek przeniesienia pewnych kompetencji z urzędów centralnych, z ministerstw do samorządów. Powtarzaliśmy to niejednokrotnie, ale nie udało się do tego doprowadzić. I dzisiaj możemy powiedzieć z całą pewnością - ja mogę tak powiedzieć - że budżet, który dzisiaj przyjmujemy, będzie budżetem przyjętym na wiarę. Jako człowiek wierzący o rzeczach nadprzyrodzonych mogę mówić oczywiście w kategoriach wiary, natomiast o sprawach ekonomicznych wolałbym mówić w kategoriach rzeczowych.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#PoselJozefGruszka">Dużo słów krytycznych wypowiedziano pod adresem koalicji, która sprawowała władzę w poprzedniej kadencji. Były pytania i pretensje: nie wprowadziliście reform itd. Myślę w ten sposób - rzeczywiście przygotowaliśmy dwie reformy, koalicja rządząca AWS-Unia Wolności postanowiła wprowadzić aż cztery. My czterech nie wprowadzalibyśmy. Na pewno wprowadzilibyśmy dwie. I dzisiaj, jak to obserwuję w trakcie funkcjonowania, na pewno nie wprowadzilibyśmy w takiej formie reformy administracyjnej, dlatego że ona naprawdę spowoduje destrukcję. Zobaczymy, jak to się skończy.</u>
          <u xml:id="u-105.2" who="#PoselJozefGruszka">Kolejna sprawa to krytykowane dzisiaj z tej trybuny sejmowej przez niektórych posłów decyzje Komisji Finansów Publicznych odnośnie do zwiększenia dochodów. Myślę, że dobrze się stało, iż Komisja Finansów Publicznych poszukiwała dochodów i wskazała je w dwóch obszarach. Jeżeli popatrzymy na doniesienia prasowe, to te dodatkowe dochody jawią się bardzo realnie, dlaczego więc mielibyśmy odstępować od takich ważnych decyzji?</u>
          <u xml:id="u-105.3" who="#PoselJozefGruszka">Wsłuchiwałem się cały czas w tę debatę i nie mogę się zgodzić z panem posłem Kulasem, który namawia posłów PSL, żeby głosowali za sprawozdaniem. Natomiast poseł Sekuła występujący w imieniu AWS mówi, że te dodatkowe ustalenia, które zostały przyjęte, będą jeszcze przedmiotem decyzji. Oczywiście nasz stosunek do tego będzie uzależniony od decyzji, jaka zostanie podjęta.</u>
          <u xml:id="u-105.4" who="#PoselJozefGruszka">Dziękuję bardzo, panie marszałku. Nie chciałbym tutaj nadużywać cierpliwości. Składam poprawki na ręce pana marszałka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Czas przeznaczony na dyskusję został wyczerpany.</u>
          <u xml:id="u-106.2" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu wiceprezesa Rady Ministrów ministra finansów pana Leszka Balcerowicza.</u>
          <u xml:id="u-106.3" who="#GlosyZSali">(A pytania?)</u>
          <u xml:id="u-106.4" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Pytania będą później.</u>
          <u xml:id="u-106.5" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dopuszczam pana premiera zgodnie z regulaminem.</u>
          <u xml:id="u-106.6" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Aha, pan premier godzi się na pytania?</u>
          <u xml:id="u-106.7" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Z przyjemnością to umożliwimy.</u>
          <u xml:id="u-106.8" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Stwierdzam, że 12 posłów zgłosiło akces do zadawania pytań.</u>
          <u xml:id="u-106.9" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Chciałbym w tym momencie zapytać, czy jeszcze ktoś chce zadać pytanie, ponieważ to temat rodzi pytanie, a nie pytanie rodzi pytanie.</u>
          <u xml:id="u-106.10" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Nikt.</u>
          <u xml:id="u-106.11" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję Wysokiej Izbie.</u>
          <u xml:id="u-106.12" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Stwierdzam, że lista posłów zgłoszonych do zadania pytań jest zamknięta.</u>
          <u xml:id="u-106.13" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę pana posła Stanisława Kalembę o zadanie pytania.</u>
          <u xml:id="u-106.14" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę, żeby to były pytania, a nie dyskusja albo polemika.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#PoselStanislawKalemba">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Fakt, że trochę zajmę czasu, ale nie wynika to tylko z chęci zajęcia czasu, lecz wiąże się z bardzo groźną sytuacją ekonomiczną i społeczną, a także nastrojami na obszarach wiejskich.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#PoselStanislawKalemba">Pierwsze pytanie, oczywiście do pana premiera. Czy rządowy projekt budżetu na 1999 r. zapewnia realizację przyjętej przez Radę Ministrów i Sejm średniookresowej strategii rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich? Wymienię tu trzy zasadnicze cele. Po pierwsze - poprawa sytuacji dochodowej rolników, po drugie - poprawa warunków życia i pracy mieszkańców wsi, po trzecie - przygotowanie do integracji z Unią Europejską, bo w moim przekonaniu niestety projekt budżetu rozmija się z tymi celami.</u>
          <u xml:id="u-107.2" who="#PoselStanislawKalemba">Drugie pytanie: Czy projekt rządowy budżetu realizuje program rządu zawarty w exposé premiera Jerzego Buzka z 10 listopada 1997 r.? Przytoczę tylko najważniejsze określenia: początek naprawy Rzeczypospolitej, państwa. Dalej: kraj równych szans, czyli dla środowisk miejskich i wiejskich - to było dzisiaj wielokrotnie prezentowane. Zadanie pierwsze, podstawowe - tak jest w exposé - zapewnienie polskim rodzinom odpowiednich warunków życia. Następnie: zagwarantowanie rozwoju nowoczesnych, stabilnych gospodarstw rodzinnych, m.in. jeżeli chodzi o dotychczasowe gospodarstwa...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Panie pośle, pan premier exposé zna na pamięć. Proszę nie przypominać, tylko precyzować pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#PoselStanislawKalemba">Ja cały czas pytam, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#PoselStanislawKalemba">Trzecie pytanie: Dlaczego rząd z roku na rok, jeśli chodzi o projekt budżetu, o budżet, zmniejsza pomoc państwa dla wsi i rolnictwa? Zadaję to pytanie w takim kontekście, że na to groźne zjawisko zwracają uwagę eksperci rolni krajów OECD, mówi o tym raport Unii Europejskiej, komisji z 9 listopada br., mówią o tym eksperci Instytutu Ekonomiki Rolnej, komisje rolnictwa, finansów i oczywiście rolnicy, i to wielkopolscy rolnicy, panie premierze. Kiedyś wspaniałe, towarowe gospodarstwa.</u>
          <u xml:id="u-109.2" who="#PoselStanislawKalemba">Następne pytanie: O ile wg pana premiera zmniejszyły się dochody rolników w 1998 r.? Tu padały liczby: 25%. Mniej więcej tyle spadły ceny podstawowych produktów rolnych. Jak w kontekście projektu budżetu na 1999 r. zakłada się dochody, bo są wymieniane w innych grupach? Jakie dochody pan premier przewiduje w tej konkretnej sytuacji przy zmniejszeniu się budżetu? W moim przekonaniu te dochody też będą się zmniejszały.</u>
          <u xml:id="u-109.3" who="#PoselStanislawKalemba">Następne pytanie: Czy faktycznie realizuje się program likwidacji Agencji Rynku Rolnego, o czym była tutaj mowa? W porównaniu z 1997 r. to jest 50% środków na działanie Agencji Rynku Rolnego, a także Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-109.4" who="#PoselStanislawKalemba">Następnie: Jakie, zdaniem pana premiera, powinny być zastosowane dopłaty do eksportu, żeby funkcjonując na takich samych zasadach jak państwa Unii Europejskiej, Stanów Zjednoczonych można było konkurować i rozładować nasze nadwyżki m.in. przez eksport żywności? Chodzi o równe szanse, nie o preferencje. Czy wyniszczanie wsi, rolnictwa - takie jest zdanie rolników - jest działaniem świadomym, czy też wynika to z braku elementarnego rozeznania sytuacji potencjału m.in. kierunków zgodnie ze wspólną polityką rolną?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Panie pośle, proszę precyzować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#PoselStanislawKalemba">Cały czas zadaję bardzo konkretne pytania.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#PoselStanislawKalemba">Panie premierze, czy metoda liczenia deficytu budżetowego - bo wiadomo, że jeżeli deficyt będzie prorozwojowy, to jest godny zastosowania - jest zgodna z metodyką stosowaną przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy? Czy to prawda, że gdyby deficyt, który u nas określono na 2,15%, był liczony zgodnie z tą metodyką, to wyniósłby ok. 1%? Są takie wypowiedzi. Oczywiście jest to rozwiązanie ustawowe, ale może projekt rządowy zmieniłby tę ustawę o finansach publicznych i wtedy ten mniejszy deficyt byłby inaczej traktowany. Oczywiście rachunek ekonomiczny jest, uważam, podobny. Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zadanie pytania pana posła Krzysztofa Baszczyńskiego z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#PoselKrzysztofBaszczynski">Panie Marszałku! Panie Premierze! Dzisiaj koalicja wiele mówiła o priorytetach, do których zaliczała również edukację. Także pan przewodniczący Goryszewski zaliczył edukację do priorytetów, poświęcił jej zresztą dwa zdania, dlatego pozwolę sobie zadać pytanie.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#PoselKrzysztofBaszczynski">Czy spadek nakładów na oświatę w stosunku do produktu krajowego brutto o 0,9% w porównaniu z rokiem 1998 to priorytet? Czy spadek nakładów na inwestycje oświatowe o 80% w stosunku do roku minionego to priorytet? Czy zapewnienie tylko w 75% środków na wydatki oświaty przewidziane w dotacjach celowych będących w budżetach wojewodów to priorytet? Dysponuję tutaj informacją z niektórych gmin województwa łódzkiego i okazuje się, że subwencje w takich gminach, jak Głowno, Pabianice, Zgierz-miasto, Zgierz-gmina, Łódź, Grójce, wzrastają tylko o 8,1% - mówię oczywiście o subwencjach oświatowych. Pytam: gdzie jest tutaj wzrost realny ponad inflację?</u>
          <u xml:id="u-113.2" who="#PoselKrzysztofBaszczynski">Kolejna sprawa. Na posiedzeniu Komisji Edukacji Narodowej mówiono członkom tej komisji, iż jest rezerwa, w wysokości 150 mln zł, przeznaczona na podwyżki płac dla sfery budżetowej, co pozwoli wypłacić te podwyżki od 1 stycznia. Proszę mi powiedzieć, czy te środki są również przewidziane dla pracowników oświaty w placówkach prowadzonych przez samorządy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zadanie pytania pana posła Seweryna Kaczmarka z Klubu Parlamentarnego SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#PoselSewerynKaczmarek">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Premierze! Mam trzy pytania do twórcy budżetu na 1999 r.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#PoselSewerynKaczmarek">Pytanie pierwsze. W Sejmie jest przygotowana do uchwalenia ustawa o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa Polskie Koleje Państwowe. W którym dziale budżetu jest zapisana kwota potrzebna do realizacji tej ustawy? Tylko na restrukturyzację zatrudnienia potrzeba 270 mln zł. Projekt ten, chciałbym przypomnieć, został złożony i podpisany przez kilkudziesięciu posłów koalicji. Czy w ten sposób traktuje się swoich posłów?</u>
          <u xml:id="u-115.2" who="#PoselSewerynKaczmarek">Drugie pytanie. Czy zapewnione są dodatkowe środki finansowe na działalność powołanych od 1 stycznia powiatów samorządowych? Kwoty, które przekazano dotychczas, tylko w 50% pokrywają zapotrzebowanie finansowe tych ważnych dla funkcjonowania państwa jednostek administracji samorządowej. Dlaczego tak wadliwie policzone zostały koszty działań powiatów i kto jest za to odpowiedzialny?</u>
          <u xml:id="u-115.3" who="#PoselSewerynKaczmarek">I ostatnie pytanie. Czy w budżecie przewidziano środki finansowe na utrzymanie wojewódzkich kolumn transportu sanitarnego? Szczególne ważne jest zapewnienie środków na transport sanitarny i łączność bezprzewodową. Fakt, że kolumny transportu sanitarnego nie są samodzielnymi zakładami opieki zdrowotnej, nie pozwala w obecnym stanie prawnym na finansowanie ich działalności przez kasy chorych. Pytam, czy pan premier podejmie działania mające na celu zapewnienie środków finansowych na działalność i wynagradzanie pracowników tych jednostek, a w szczególności wojewódzkich kolumn transportu samochodowego, ochrona życia i zdrowia obywateli wiąże się bowiem z nieprzerwanym i sprawnym funkcjonowaniem transportu sanitarnego. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zadanie pytania pana posła Jana Zaciurę z Klubu Parlamentarnego SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#PoselJanZaciura">Panie Marszałku! Panie Premierze! Mam dwa pytania do ministra finansów oraz dwa pytania do pana posła sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#PoselJanZaciura">Pierwsze pytanie rozpocznę cytatem. ˝Pierwszą próbą funkcjonowania powiatów będzie styczniowa wypłata dla nauczycieli, policjantów i strażaków, którzy otrzymują wynagrodzenia z góry˝ - powiedział wiceminister finansów Jerzy Miller na spotkaniu z mazowieckimi starostami. Jak informuje dzisiejsze ˝Życie Warszawy˝, nauczycielom warszawskich szkół za grudzień, za grudniowe godziny ponadwymiarowe nie wypłacono należności, zabrakło 2 mln zł. Jak zostaną wypełnione tego typu zobowiązania i kiedy te zobowiązania zostaną pokryte z budżetu, który mamy zamiar uchwalić na tym posiedzeniu?</u>
          <u xml:id="u-117.2" who="#PoselJanZaciura">Władze powiatowe właśnie m.in. Warszawy mają obawy, że w tegorocznym budżecie nie uwzględniono środków na pełne wypłaty wynagrodzeń dla nauczycieli za grudzień. Czy z tego typu sytuacją Ministerstwo Finansów spotkało się tylko na Mazowszu, czy też podobne sytuacje są w innych regionach naszego kraju?</u>
          <u xml:id="u-117.3" who="#PoselJanZaciura">Drugie pytanie. Czy zdaniem pana premiera wniosek mniejszości nr 23, dotyczący budowy linii metra w Warszawie, jest uzasadniony, czy też można pokryć wielkości zapisane w tym wniosku mniejszości w całości lub w części z rezerwy ogólnej, określonej w art. 21 projektu ustawy budżetowej? Uzasadnienia w tej sprawie składali pani poseł Fabisiak i pan poseł Wielowieyski. Uzasadnienie w tej kwestii skierował pan prezydent Święcicki w specjalnym liście, który otrzymali posłowie przed dzisiejszą debatą.</u>
          <u xml:id="u-117.4" who="#PoselJanZaciura">Do posła zaś sprawozdawcy mam dwa następujące pytania. Pierwsze z nich. W art. 28 projektu ustawy wskaźnik wzrostu emerytur i rent na rok 1999 określono na 9,6%, a wskaźnik waloryzacji emerytur i rent od 1 czerwca ustala się na poziomie 108,7%. Proszę o wyjaśnienie Sejmowi - ale myślę, że i radiosłuchaczom, może emerytom i rencistom - rachunków, prostego rachunku skutków przeniesionych i bezpośrednich, tak aby średnioroczny wskaźnik realnego wzrostu emerytury i renty wyniósł w 1999 r. 1%. Podkreślam: średnioroczny wskaźnik wzrostu emerytury i renty.</u>
          <u xml:id="u-117.5" who="#PoselJanZaciura">Następne pytanie. Panie przewodniczący, z ogromną sympatią wręcz odebrałem pana sprawozdanie. Ale referując sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych, pan przewodniczący wymienił cztery wielkie priorytety, cztery wielkie reformy: emerytalną, zdrowia, administracji i górnictwa. Nie wymienił pan reformy systemu oświaty. Czy to oznacza istotną zmianę priorytetów w stosunku do przedłożeń rządowych, czy też może to oznaczać, że reforma oświaty może być przeprowadzona bez dodatkowych środków? A ponieważ nie ma oświata swoich anestezjologów, więc być może nie grozi jej to, co grozi służbie zdrowia. Dziękuję serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Mieczysława Jedonia z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#PoselMieczyslawJedon">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pytania do pana premiera.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#PoselMieczyslawJedon">Panie premierze, czy słuszne jest przyjęcie na 1999 r. koncepcji hamowania tempa wzrostu popytu krajowego? Chciałbym po prostu prosić o uzasadnienie tego.</u>
          <u xml:id="u-119.2" who="#PoselMieczyslawJedon">Drugie pytanie. Panie premierze, w budżecie na 1998 r. w załączniku nr 6 jest zapis dotyczący realizacji inwestycji centralnej - obwodnica Wałbrzycha. W projekcie rządowym na 1999 r. brak stosownego zapisu. Pytanie: Czy rząd postanowił zrezygnować z tej inwestycji? Albo: W której części budżetu, w którym miejscu ustawy budżetowej jest stosowny zapis i ile wynoszą nakłady na zakończenie tej inwestycji?</u>
          <u xml:id="u-119.3" who="#PoselMieczyslawJedon">Trzecie pytanie. Na str. 26 uzasadnienia do ustawy budżetowej jest zawarte stwierdzenie, iż dla rozwoju i modernizacji terenów wiejskich rząd opracuje podstawy prawne wieloletniego, kompleksowego programu. Generalnie można stwierdzić, że udział rolnictwa w wydatkach budżetowych w 1999 r. przeznaczonych na cele rozwojowe jest znikomy. Pytanie: Kiedy Sejm otrzyma wieloletni, kompleksowy program rozwoju i modernizacji terenów wiejskich?</u>
          <u xml:id="u-119.4" who="#PoselMieczyslawJedon">I czwarte pytanie. Jak rząd zamierza realizować inwestycję centralną - Szpital Miejski ˝Latawiec˝ w Świdnicy, w woj. dolnośląskim? Zakończenie inwestycji przypada na rok 2000. Wartość kosztorysowa do poniesienia po 1998 r. wynosi 82 210 tys. zł. Na 1999 r. zapisano tylko 10 mln zł, a przypomnę, że w 1998 r. było 20 mln zł. W ustawie o finansach publicznych mówi się, że rząd przedstawi Sejmowi 3-letni projekt budżetu, a w szczególności załącznik nr 6. Kiedy rząd zamierza przedstawić taką projekcję? Zwracam się do pana premiera z prośbą o odpowiedź na piśmie. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zadanie pytania pana posła Ryszarda Stanibułę z PSL.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#PoselRyszardStanibula">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Czy pan premier nie uważa, że obecna sytuacja rolników i wsi polskiej jest niezwykle dramatyczna? Może to stać się przyczyną załamania gospodarki narodowej i poważnych niepokojów społecznych, na co zwracam uwagę i ostrzegam. Boję się, że negatywne konsekwencje i skutki tej sytuacji dla całego społeczeństwa mogą być bardzo złe, a oczywiście środki budżetowe i inne działania są daleko niewystarczające w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#PoselRyszardStanibula">Pytanie do pana premiera: Jakie przedsięwzięcia, konkretnie, podejmie rząd, aby zapobiec tej niezwykle dramatycznej sytuacji na wsi w zakresie dochodowości w rolnictwie, pozyskania nowych miejsc pracy na wsi poza rolnictwem, przygotowania rolnictwa i wsi do konkurencji z Unią Europejską? Pragnę podkreślić, że przeznaczone środki na te cele w latach poprzednich były znaczne, w tym roku natomiast jest ich o wiele mniej.</u>
          <u xml:id="u-121.2" who="#PoselRyszardStanibula">Kiedy i w jaki sposób widzi pan premier rozwiązanie problemu paliwa rolniczego, na które czekają rolnicy? Pomimo wielokrotnego podejmowania działań ustawowych i budżetowych sprawa ta nie została jeszcze rozwiązana.</u>
          <u xml:id="u-121.3" who="#PoselRyszardStanibula">Czy nie uważa pan premier, że środki przeznaczone na Krajowe Centrum Doradztwa Rolniczego powinny być skierowane na dotychczasowe terenowe ośrodki doradztwa? Są one bliżej rolników i sprawdziły się w dotychczasowej pracy, a także oczekują wsparcia, jeśli chodzi o działalność doradczą w rolnictwie.</u>
          <u xml:id="u-121.4" who="#PoselRyszardStanibula">W jaki sposób widzi pan premier wykonywanie właściwego nadzoru nad żywnością i produktami rolniczymi i ich monitoringu oraz zwalczanie chorób zakaźnych zwierząt w sytuacji zmniejszenia o 30% środków budżetowych na te cele w stosunku do lat poprzednich? Przyjęte ustawy w tym zakresie rozszerzają zadania nałożone na rząd.</u>
          <u xml:id="u-121.5" who="#PoselRyszardStanibula">I ostatnie pytanie. Czy nie uważa pan premier, że przygotowywane programy Sapard i inne, mające wspierać modernizację rolnictwa i obszarów wiejskich, pozostaną tylko na papierze? Z naszej strony do wykorzystania tych programów brakuje bowiem wygenerowania odpowiednich środków i możliwości, aby z nich skorzystać. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zadanie pytania pana posła Bogdana Lewandowskiego z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#PoselBogdanLewandowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przed rokiem, kiedy rząd Jerzego Buzka przestawiał budżet, wszelkie jego niedoskonałości tłumaczył tym, że otrzymał go w spadku po rządzie SLD-PSL. W trakcie dzisiejszej debaty padło wiele słów krytycznych pod adresem tegorocznego budżetu również ze strony przewodniczącego komisji pana posła Henryka Goryszewskiego oraz wielu posłów koalicji, którzy wylali nawet tutaj wiele gorzkich żali. Otóż chciałbym, panie premierze, zwracając się do pana, prosić o odpowiedź na pytanie: Jeżeli - jak tu eufemicznie stwierdzono - ten budżet jest trudny, nie jest budżetem marzeń, to czy nie należałoby w związku z tym przeprosić panów Belkę i Cimoszewicza za wszystkie te słowa, które padły w ubiegłym roku, kiedy formułowany był budżet na rok 1998?</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#PoselBogdanLewandowski">I druga kwestia. Zgadzam się z panem posłem Markiewiczem, że sprawa przyjęcia tego budżetu jest już właściwie przesądzona, że dzisiaj powinniśmy w większym stopniu troszczyć się o to, co będzie w następnych latach. W związku z tym, panie premierze, proszę powiedzieć, czy w budżecie na rok 2000 rząd będzie uwzględniał priorytety cywilizacyjne - mam tu na myśli realny wzrost nakładów na naukę i oświatę, w tym również podwyżkę płac uczonych, a zwłaszcza nauczycieli, którzy żyją dziś w warunkach urągających godności ludzkiej.</u>
          <u xml:id="u-123.2" who="#PoselBogdanLewandowski">Następne pytanie: Czy budżet na rok 2000 będzie stymulował wzrost budownictwa mieszkaniowego? Wszyscy mówią o tym, że budownictwo jest kołem zamachowym gospodarki, jednakże od tych słów nie przybyło nam ani jednego mieszkania.</u>
          <u xml:id="u-123.3" who="#PoselBogdanLewandowski">I kolejna, bardziej szczegółowa, kwestia. W trakcie debaty pan przewodniczący Goryszewski zwrócił uwagę na fakt, że w przedłożeniu rządowym zostały przyznane środki na wspieranie barów mlecznych w wysokości 16 mln zł i tę sumę komisja podwyższyła do 18 mln zł. Natomiast padł wniosek o skreślenie w ogóle tej pozycji. Pierwsze pytanie kieruję do pana premiera: Czy pan premier potwierdza, że ze względu na ubóstwo panujące w Polsce istnienie tego rodzaju instytucji, wspieranie barów mlecznych, jest niezbędną funkcją społeczną państwa? Drugie pytanie mam do pana przewodniczącego Goryszewskiego: Proszę powiedzieć, którzy posłowie uważali, że należy wyeliminować tego rodzaju wspieranie instytucji socjalnej, jaką są bary mleczne. I ostatnie pytanie do pana premiera. Otóż patrząc na pana umęczone oblicze, sam mam wyrzuty sumienia, że zadaję pytania, ale proszę powiedzieć, czy w związku z tą wielogodzinną debatą nie należałoby również, jeśli chodzi o pana premiera, oczekiwać jakiegoś wsparcia związków zawodowych, jakiejś inicjatywy, żeby ograniczyć nadmierną pańską eksploatację. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję za troskę o przedstawicieli i kierownictwo rządu, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-124.2" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zadanie pytania pana posła Stanisława Steca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#PoselStanislawStec">Panie marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Premierze! Korzystając z pana obecności, chciałbym zadać kilka pytań. Jakie są przyczyny wykonania tylko w 75% wpływów z cła za 11 miesiący 1998 r.? Jaka według pana premiera jest w naszym kraju skala importu nielegalnego, czyli nie oclonego i nie opodatkowanego? W jaki sposób zostanie zagospodarowany terminal w Koroszczynie ? Są to kwestie związane z cłem.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#PoselStanislawStec">Drugie pytanie. Jeżeli przewidywane wykonanie kosztów obsługi długu krajowego i zagranicznego za 1998 r. zostanie zrealizowane w sumie ok. 18 mld, to dlaczego na rok 1998 planuje się na koszty obsługi długu krajowego i zagranicznego 21 mld zł? Wiadomo przecież, że w 1998 r. Rada Polityki Pieniężnej w sposób znaczący obniżyła podstawowe stopy procentowe, usuwając zaniechania prezesa NBP za 1997 r., a obniżenie stóp procentowych będzie miało znaczący wpływ na koszty obsługi długu, szczególnie krajowego. Ponadto trzeba powiedzieć, że prawie 10% deficytu na rok 1999 będzie sfinansowanych kredytem długoterminowym przyznanym z Banku Światowego na usuwanie skutków powodzi i na nowe miejsca pracy.</u>
          <u xml:id="u-125.2" who="#PoselStanislawStec">Następne pytanie. Dlaczego rząd godzi się na symboliczne wpłaty z zysku Narodowego Banku Polskiego w 1998 r. i w 1999 r., mimo że od 1 stycznia 1998 r. nie są oprocentowane rezerwy obowiązkowe wpłacane przez banki, co powinno zwiększyć zysk Narodowego Banku Polskiego, a nie zmniejszyć?</u>
          <u xml:id="u-125.3" who="#PoselStanislawStec">Kolejna sprawa. Dlaczego rząd nie przewiduje uruchomienia środków na dopłaty do eksportu produktów rolnych, co wpłynęłoby na poprawę na tym rynku, szczególnie w 1999 r.?</u>
          <u xml:id="u-125.4" who="#PoselStanislawStec">Następne pytanie. Wczoraj słuchałem z zainteresowaniem ˝Linii specjalnej˝, w której stwierdził pan, że ceny na produkty rolne uzyskiwane przez polskich rolników są podobne do cen w krajach Unii. Ale dlaczego nie wspomniał pan o tym, że rolnicy w Unii uzyskują znaczne kwoty z tytułu dopłat do produkcji, że mają tańsze paliwo rolnicze i ogólnie dostępny tani kredyt na cele inwestycyjne i produkcyjne?</u>
          <u xml:id="u-125.5" who="#PoselStanislawStec">Kolejne, przedostatnie pytanie: Czy planując na rok 1999 dla Agencji Rynku Rolnego sumę 218 mln zł, czyli 7% poziomu z 1998 r., rząd zakładał, że agencja w roku 1999 nie będzie interweniować na rynku rolnym?</u>
          <u xml:id="u-125.6" who="#PoselStanislawStec">I ostatnie już pytanie: Kiedy według pana premiera rolnictwo będzie mogło rozliczać podatek od towarów i usług, naliczony w takich środkach do produkcji, jak: paliwo, energia, materiały budowlane, uniwersalne części zamienne? Reasumując: Kiedy będzie wprowadzony VAT w rolnictwie? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zadanie pytania pana posła Wacława Olaka z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#PoselWaclawOlak">Panie Marszałku! Panie Posłanki i Panowie Posłowie! W ustawie budżetowej założono wzrost towarów i usług konsumpcyjnych na poziomie 8,5% w skali roku, a więc w takiej samej skali wzrosną koszty utrzymania. Największy wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych nastąpi w pierwszych miesiącach tego roku. Już w styczniu 1999 r. wzrastają ceny energii elektrycznej, gazu, ogrzewania, paliw itd. Spowoduje to dalszy wzrost także cen towarów żywnościowych i usług. W maju i czerwcu nastąpi także dalszy wzrost cen towarów żywnościowych, związany z tzw. okresem przednówkowym. Maksymalny wzrost cen towarów i usług nastąpi więc w okresie od początku roku do przełomu czerwca i lipca.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#PoselWaclawOlak">Przeciwdziałaniem wzrostowi kosztów utrzymania ma być wzrost płac sfery budżetowej, planowany dla pierwszej grupy od stycznia 1999 r., dla drugiej grupy od kwietnia 1999 r. w wysokości 2% powyżej inflacji, natomiast dla emerytów o 1% powyżej inflacji od czerwca tego roku. W uzasadnieniu do ustawy budżetowej stwierdza się, że te podwyżki dają wymienionym grupom pracowników i emerytów wzrost dochodów kompensujący wzrost kosztów utrzymania. W związku z tym mam dwa pytania do pana ministra, pana wicepremiera.</u>
          <u xml:id="u-127.2" who="#PoselWaclawOlak">Jaką zastosowano metodę obliczeń, która pozwoliła stwierdzić, że przy przeważającym wzroście cen towarów i usług konsumpcyjnych w pierwszej połowie tego roku, przy różnych terminach wzrostu płac i emerytur, zrekompensują one równomiernie wzrost kosztów utrzymania wyżej wymienionych grup?</u>
          <u xml:id="u-127.3" who="#PoselWaclawOlak">I drugie: Czy Ministerstwo Finansów dysponuje rachunkiem symulacyjnym dotyczącym wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych, a więc kosztów utrzymania na przestrzeni całego roku jako pewnej funkcji i wynikającej z tego rekompensaty wzrostu dochodów grup sfery budżetowej i emerytów też na przestrzeni roku? Jeżeli ministerstwo dysponuje takim rachunkiem symulacyjnym, prosiłbym o przesłanie go na adres mojego biura, ponieważ emerytów nie przekonują werbalne zapewnienia polityków AWS i Unii Wolności, że nie obniży się ich poziom życia. Dlatego upowszechnienie takiego rachunku symulacyjnego jest powszechnym żądaniem tego środowiska. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Pytanie zada pan poseł Bogusław Liberadzki z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#PoselBoguslawLiberadzki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Chcę spytać, po pierwsze: Dlaczego zmniejszono w stosunku do 1998 r. procent odpisu z akcyzy od paliw silnikowych przeznaczony na drogi krajowe i wojewódzkie? Mamy przyrost akcyzy o 23%, przyrost nakładów na drogi o 12%, netto 5-7% przyrostu na drogi na pewno nie wystarczy, pan premier się z tym zgodzi. Jak długo zatem będziemy dreptać w tym miejscu? Rząd miał instrument, który został po poprzedniej koalicji, w postaci ustawy o finansowaniu dróg publicznych. Dlaczego się wycofujemy z tego?</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#PoselBoguslawLiberadzki">Po drugie, dlaczego przewidziano tylko 100 mln polskich złotych na wykup gruntów pod autostrady płatne? Wiemy, że potrzeba znacznie więcej. Przecież argument typu ograniczenia budżetowe nie jest do przyjęcia, ponieważ słyszę zewsząd, że potrzebny jest większy udział skarbu państwa i budżetu państwa w finansowaniu autostrad. Jak to jest zatem możliwe?</u>
          <u xml:id="u-129.2" who="#PoselBoguslawLiberadzki">Następne pytanie. Od kilku miesięcy z ministerstwa transportu płyną informacje o tzw. podatku autostradowym - 100 zł od samochodu. 4 stycznia ogłoszono ponownie gotowość do wprowadzenia podatku na rzecz dróg ekspresowych - ponad 100 zł dodatkowo od samochodu. Czy te zapowiedzi są poważne, czy są prawdziwe i czy je uwzględniono w budżecie? Dla przypomnienia chcę powiedzieć, iż zgodnie z ustawą o finansowaniu dróg publicznych, która została po poprzedniej koalicji, podatek od posiadania samochodu został zlikwidowany, a za to wliczony w cenę paliwa.</u>
          <u xml:id="u-129.3" who="#PoselBoguslawLiberadzki">Czwarte pytanie. W budżecie zmniejszono, po raz kolejny zresztą, nakłady na gospodarkę morską, zwłaszcza zaś na rybołówstwo - i to dalekomorskie, i to bałtyckie. Czy można przyjąć, że koalicja, rząd, może i Komisja Finansów Publicznych oceniają, że ten sektor gospodarki po roku czasu już jest w bardzo dobrej kondycji, czy też może po roku rządzenia rząd ocenia, że ten sektor gospodarki jest nieważny?</u>
          <u xml:id="u-129.4" who="#PoselBoguslawLiberadzki">Piąte pytanie. Myślę, że za sprawą związków zawodowych radykalnie zwiększono nakłady na inwestycje kolejowe, bo aż o 58% w stosunku do roku 1998. Ale w roku 1998 były one o 20% mniejsze niż w 1997 r. Moje pytanie: czy to jest dobra polityka - takich wielkich wahań, huśtawek, wzrostu i hamowania nakładów na dany sektor - i czy wobec tego można przyjąć, że w znacznej mierze decyzje o strukturze wydatków budżetowych, zwłaszcza w infrastrukturze transportowej, powinny być podejmowane z uwzględnieniem argumentu siły związków zawodowych?</u>
          <u xml:id="u-129.5" who="#PoselBoguslawLiberadzki">Kolejne pytanie. Tu chciałbym powtórzyć niejako: czy są pieniądze na restrukturyzacją PKP, skoro jest taka inicjatywa poselska? Wstępnie odroczono o rok wprowadzenie w życie ustawy Prawo o ruchu drogowym. Czy są zatem teraz pieniądze na wprowadzenie centralnego rejestru pojazdów i kierowców?</u>
          <u xml:id="u-129.6" who="#PoselBoguslawLiberadzki">Następne pytanie. Jakie argumenty przemawiają za radykalnym ograniczeniem inwestycji centralnych? Ani jednej pozycji nie ma na ścianie wschodniej. Czy to jest swego rodzaju podziękowanie za wynik wyborczy na ścianie wschodniej? Czy można oczekiwać, że takie miasta jak Szczecin będą w stanie budować most nowocłowy i drogi dojazdowe, Gdynia - trasę Kwiatkowskiego, trzy gminy na Śląsku - drogową trasę średnicową? Dlaczego radykalnie zmniejszono nakłady na urządzenia hydrologiczne, w tym zapory i zbiorniki? Wprawdzie powódź zdarzyła się w 1997 r., ale może się powtórzyć w każdej chwili - oby tak nie było. Czy jest w ogóle świadomość w rządzie, że infrastruktura i transport to czynniki podnoszące konkurencyjność polskiej gospodarki i jakość życia, i czy mamy też świadomość, że oczekiwania Unii Europejskiej też będą, niestety, coraz bardziej radykalnie koncentrowały się na podnoszeniu jakościowego standardu naszej infrastruktury?</u>
          <u xml:id="u-129.7" who="#PoselBoguslawLiberadzki">Na koniec chciałbym skierować pytanie do przewodniczącego Komisji Finansów Publicznych, pana premiera Goryszewskiego. Panie przewodniczący, czy rząd otrzymał od komisji w przedłożeniu tyle środków na sprawy transportu i gospodarki morskiej, o ile wnosił, czy pan premier był uprzejmy radykalnie je ograniczyć? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Zbyszek Zaborowski z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#PoselZbyszekZaborowski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Trzy pytania: jedno dotyczy nakładów na kulturę, dwa - inwestycji. Na Śląsku mamy 15 instytucji kultury podległych od nowego roku sejmikowi wojewódzkiemu. Wojewoda w ubiegłym roku, zgodnie z wytycznymi Ministerstwa Finansów, wyliczył nakłady na poziomie 75% poprzedniego roku, a więc 37,5 mln zł. Teraz sejmik otrzymał informację z Ministerstwa Finansów o kwocie 22,5 mln zł - to daje 50% nakładów z 1998 r. Ze szczególną sytuacją mamy do czynienia w przypadku Biblioteki Śląskiej, której wydatki rzeczowe policzono na poziomie 1998 r. w stosunku do starej biblioteki, a nie nowej, oddanej niedawno przy udziale przedstawicieli rządu. W tym przypadku poziom nakładów na utrzymanie Biblioteki Śląskiej w nowym roku to faktycznie 25% z roku ubiegłego.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#PoselZbyszekZaborowski">A więc pytanie do wicepremiera Balcerowicza: Skąd ten cud przy liczeniu wydatków rzeczowych? Jak rząd widzi funkcjonowanie ważnych instytucji kultury, które nie dostały się pod opiekę ministerstwa kultury w nowym roku? Jak ma funkcjonować Filharmonia Śląska, Teatr Śląski i inne instytucje? Czy zwalniać co trzeciego skrzypka, czy co drugiego? Jaką rząd ma receptę?</u>
          <u xml:id="u-131.2" who="#PoselZbyszekZaborowski">Inwestycja pod nazwą drogowa trasa średnicowa, wymieniona już przez pana ministra Liberadzkiego, to bardzo ciekawy i szczególny przypadek. Dlaczego z inwestycji, której kosztorys opiewa na mniej więcej 1,5 mld zł, rząd chce zrobić drogę powiatową? Przypominam, że drogowa trasa średnicowa to faktycznie droga o znaczeniu krajowym, przecinająca całą aglomerację górnośląską, przebiegająca w planach przez 6 wielkich miast śląskich. Oczywiście że 3 gminy nie poradzą sobie z tą inwestycją. Jaką rząd ma tu receptę i kto będzie spłacał kredyt zaciągnięty przez rząd na realizację tej inwestycji?</u>
          <u xml:id="u-131.3" who="#PoselZbyszekZaborowski">Trzecia sprawa również dotyczy inwestycji, być może do zrealizowania w przyszłości. Na górnej Odrze pod Raciborzem była realizowana inwestycja centralna pod nazwą Polder Buków. Została ona ukończona w ubiegłym roku i był planowany drugi etap pod nazwą Zbiornik Dolny Racibórz. W projekcie budżetu go nie ma. Mam więc pytanie: Czy rząd przewiduje realizację tej inwestycji, niezbędnej dla zapewnienia ochrony przeciwpowodziowej w biegu górnej i środkowej Odry?</u>
          <u xml:id="u-131.4" who="#PoselZbyszekZaborowski">Mam prośbę do pana premiera, żeby odpowiedział na te pytania dzisiaj. Ponieważ, panie marszałku, mimo obietnic pana premiera Balcerowicza, że udzieli mi odpowiedzi pisemnej, od pierwszego czytania budżetu do tej pory jej nie otrzymałem. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Juliusz Braun z Klubu Parlamentarnego Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#PoselJuliuszBraun">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam dwa pytania z pewnymi podpunktami. Pierwsze pytanie jest do pana przewodniczącego Goryszewskiego.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#PoselJuliuszBraun">Pan przewodniczący, mówiąc o budżecie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, stwierdził, że komisja obcięła budżet z powodu braku sympatii posłów do Krajowej Rady. Chciałem zatem zapytać, czy wielkość tej redukcji jest funkcją stopnia braku sympatii, bo nie mieliśmy merytorycznego uzasadnienia. I w związku z tym pytanie: Czy radykalne obcięcie wydatków na wyjazdy zagraniczne oznacza, że komisja finansów uznaje za niepotrzebny udział Polski w strukturach Komisji Europejskiej i Unii Europejskiej? Zgodnie z konstytucją właśnie Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji uczestniczy w tych strukturach i jeśli nie otrzyma pieniędzy na wyjazdy, to po prostu trzeba będzie polskich przedstawicieli wycofać.</u>
          <u xml:id="u-133.2" who="#PoselJuliuszBraun">Drugie pytanie. Czy ustalając wielkość redukcji, uwzględniono fakt, że Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji nie ma własnej siedziby, mimo starań podejmowanych już od dwóch kadencji Sejmu, między innymi przez Komisję Kultury i Środków Przekazu? Kolejny rząd nie wykazuje żadnej inicjatywy i Krajowa Rada wynajmuje siedzibę. W grudniu wynajmujący, to znaczy Episkopat Polski, dość znacznie podniósł stawkę czynszu za metr kwadratowy.</u>
          <u xml:id="u-133.3" who="#GlosZSali">(W zeszłym roku?)</u>
          <u xml:id="u-133.4" who="#PoselJuliuszBraun">Mówimy o budżecie tegorocznym. Czy ustalając poziom wydatków na opłacenie czynszu uwzględniono fakt podniesienia stawki czynszu, która wzrosła mniej więcej o 15%?</u>
          <u xml:id="u-133.5" who="#PoselJuliuszBraun">Następne pytanie jest skierowane do pana premiera Balcerowicza. Od kilku tygodni z ust oficjalnych przedstawicieli rządu, ministra kultury, ale także, o ile wiem, premiera, pada informacja, iż w związku z brakiem zabezpieczenia środków na funkcjonowanie instytucji kultury, przekazywanych samorządom powiatowym i wojewódzkim - pan poseł przed chwilą wymieniał tu przykłady - w rezerwie budżetu państwa ustalono kwotę 100 mln zł na dotacje dla samorządów powiatowych i wojewódzkich w celu, jak to określono, ratowania tych instytucji kultury przed bankructwem. Ponieważ do przedłożenia budżetowego, o ile wiem, jakieś poprawki są z sali zgłaszane, ja także poprawkę zgłosiłem, chciałbym zapytać, w jakim trybie będzie można uruchamiać tę kwotę. Czy kwotę 100 mln zł należy traktować dosłownie czy symbolicznie? Bo we Wrocławiu na spotkaniu Stowarzyszenia Dyrektorów Teatrów padło zapewnienie ze strony pani minister kultury, że może to być również 150 mln albo 170 mln zł. Różnica jest dość istotna. O ile wiem, w Ministerstwie Kultury po tych powtarzanych przez prasę informacjach jest już zapotrzebowanie na kwotę znacznie przekraczającą 200 mln zł. A więc bardzo bym prosił o informację, jaki będzie tryb uruchamiania tych pieniędzy. Jest to bardzo ważne dla funkcjonowania instytucji już w styczniu - ponieważ na przykład trzeba po prostu zamknąć instytucję albo zwolnić pracowników - żeby mieć jeszcze przynajmniej na odprawy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Ludwik Dorn, niezrzeszony.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#PoselLudwikDorn">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Mam dwa pytania. Pierwsze - prosiłbym bardzo pana premiera o ustosunkowanie się do tej informacji, którą otrzymałem dzisiaj i o której mówiłem w debacie, a która się sprowadza do pytania, gdzie w projekcie budżetu są przewidziane środki na ubruttowienie uposażeń funkcjonariuszy w służbach mundurowych, którzy zostaną przyjęci do służb po 1 stycznia 1999 r.? Bo z moich informacji wynika, że ich po prostu nie ma. I to jest pytanie pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#PoselLudwikDorn">A pytanie drugie - do pana premiera jako ministra finansów. Zdarzyło się podczas debaty nad projektem budżetu na 1999 r., iż w wyniku debaty ujawniono fakt, że minister spraw wewnętrznych i administracji kłamał Wysokiej Izbie i jej organom w sprawie budżetu, to znaczy okłamał Wysoką Izbę w kwestii struktury zatrudnienia w JW 2305, zwanej popularnie ˝Gromem˝. W informacji o budżecie MSWiA przekazanej Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych ta struktura etatowa została przedstawiona, i to w liczbach, zupełnie inaczej niż w liście pana wicepremiera i ministra Janusza Tomaszewskiego skierowanym do pana przewodniczącego Goryszewskiego po tym, gdy Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych zakwestionowała strukturę etatową jednostki ˝Grom˝.</u>
          <u xml:id="u-135.2" who="#PoselLudwikDorn">Panie premierze, to jest szalenie niebezpieczny precedens. W żadnym razie nie posądzam tutaj pana o współsprawstwo, podżeganie czy pomocnictwo w tym, naprawdę. Nie chodzi tutaj o kwoty duże, ale sam precedens jest niesłychanie groźny. W związku z tym jednak oczekiwałbym... To znaczy moje pytanie jest takie: Jaki do tego faktu pan premier ma stosunek i czy istnieje ze strony ministra finansów możliwość podjęcia jakichś działań, by członkowie Rady Ministrów w sprawie budżetu nie okłamywali Wysokiej Izby i jej organów? Rozumiem, że życzenie, by nie kłamali tutaj w ogóle, jest jakby nierealistyczne, a ponadto wykracza poza kompetencje i możliwości pana wicepremiera. Ale moje pytanie - o stosunek do tego faktu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zadanie pytania pana posła Jana Rejczaka z klubu Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#PoselJanRejczak">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoki Sejmie! W projekcie ustawy budżetowej na rok 1999 w rozdziale 85.11 figuruje pozycja: Budowa szpitala w Radomiu-Józefowie. Budowa trwa już prawie 20 lat. Zapisana w ustawie budżetowej wartość kosztorysowa tej inwestycji wynosi 170 mln zł, a przewidziane nakłady na 1999 r. - 21 mln zł. Jednocześnie optymistycznie planuje się, że inwestycja zostanie zakończona w 2001 r. Według opinii specjalistów, zgodnie zresztą z wyliczeniami i decyzjami wojewody radomskiego z 1998 r., wartość kosztorysowa tej inwestycji wynosi prawie 250 mln zł. Ministerstwo zaniżyło ją jednak o blisko 80 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#PoselJanRejczak">Panie premierze, proszę o odpowiedź na następujące pytania. Dlaczego Ministerstwo Finansów odrzuciło wyliczenia wojewody radomskiego i przyjęło zaniżoną o 50% wartość kosztorysową tej inwestycji? Jakimi kryteriami kierowało się ministerstwo, podejmując tę decyzję? Czy Ministerstwo Finansów przewiduje dodatkowe pieniądze na szpital w Radomiu, aby rzeczywiście można było zakończyć jego budowę na początku przyszłego tysiąclecia, w 2001 r. Ostatnie pytanie. Czy Ministerstwo Finansów ma świadomość, że przyznanie tak zaniżonych środków wydłuży czas budowy szpitala w Radomiu nawet o 10 lat i dodatkowo podroży koszt całej inwestycji?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Ostatni zada pytanie pan poseł Marian Dembiński z klubu AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#PoselMarianDembinski">Na początku chciałbym serdecznie państwu podziękować za tę żarliwą obronę polskiej wsi, na to wszyscy czekaliśmy, myślę o rolnikach. Oczywiście sprawdzimy w głosowaniach, ile rąk podniesie się za tymi poprawkami, jakie będą w budżecie, będzie to miernikiem tego, na ile prawdziwe były te wypowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#PoselMarianDembinski">Chciałbym do pana premiera zwrócić się z pytaniem, czy zdaje pan sobie sprawę z tego, że rolnicy, jako jedyna grupa zawodowa w Polsce, nie mają systemu ochrony dochodów, a jest to grupa, której końcowy efekt pracy jest niejednokrotnie zdeterminowany warunkami pogodowymi, tak więc zysk z całorocznej produkcji może być zerowy. Taki system w Polsce nie funkcjonuje, a mają go wszystkie państwa europejskie. Wynika on z obowiązku konstytucyjnego, powinno się dawać szanse każdemu obywatelowi, równe szanse, polscy rolnicy takich szans nie mają. Wiem, że sejmowa komisja rolnictwa zobowiązała resort, zobowiązała rząd do tego, żeby system ochrony dochodów rolniczych, o którym nie tylko jako poseł, ale jako działacz mówiłem do poprzedniej koalicji, zafunkcjonował - obecnie jako poseł próbuję to zrealizować - dała czas do końca tego roku, ażeby taki system został Wysokiej Izbie przedstawiony. Nie widziałem tego systemu.</u>
          <u xml:id="u-139.2" who="#PoselMarianDembinski">Zadałbym też panu pytanie, czy może prosił pana, żeby pan się odniósł do wypowiedzi męża stanu, za jakiego uważam pana Henryka Goryszewskiego, żarliwego obrońcę wsi i rolnictwa, tak go traktuję, w której odniósł się on do zbijania poziomu inflacji poprzez obniżanie poziomu dochodów rolników. Czy pan się z tym zgadza?</u>
          <u xml:id="u-139.3" who="#PoselMarianDembinski">Chciałbym zapytać pana, jak się mają do tego pana obietnice zgłaszane w klubie AWS, że na budżet znajdzie pan pieniądze, budżet w dziale 19 dotyczącym rolnictwa, bo pan wie, bo pan rozumie i że te pieniądze będą.</u>
          <u xml:id="u-139.4" who="#PoselMarianDembinski">I jak się mają obietnice Unii Wolności do tego, co wyczynialiście z nami, z AWS; mówiliście, że jeżeli odstąpimy od paliwa rolniczego, od głosowania za paliwem rolniczym, to te nieefektywnie według waszej oceny ulokowane pieniądze - mówię: waszej, bo zwracam się już do całego szanownego klubu Unii Wolności, jak również do rządu - będą ulokowane w innych miejscach. Niech pan mi znajdzie w budżecie takie miejsce, gdzie one są - ja nie mogę tego znaleźć. I o to pana proszę, niech pan mi wskaże, gdzie pan je ukrył.</u>
          <u xml:id="u-139.5" who="#PoselMarianDembinski">Panie premierze, następne pytanie. Czy zna pan informację Agencji Rynku Rolnego, z której wynika, że agencja, dysponując środkami, jakie ma - a ˝ma˝ ich, na minusie, 740 mln - nie będzie mogła prowadzić działalności statutowej polegającej na dokonywaniu interwencji, które mają chronić dochody rolników - ale to może pana tak nie interesuje, to widać z wieloletniej działalności, że średnio to pana interesuje bądź wcale - a przede wszystkim polegającej na zapewnieniu bezpieczeństwa żywnościowego państwa (skup i tworzenie rezerw państwowych)? Jeżeli prezes agencji zwraca się do pana z taką informacją, to powinien pan to uwzględnić, bo jeżeli pan tego nie uwzględnia, to jest to świadome doprowadzanie do sytuacji, której nie chciałbym tu określać, ale która zobowiązuje nas, posłów, do działalności konstytucyjnej względem pana.</u>
          <u xml:id="u-139.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-139.7" who="#PoselMarianDembinski"> No tak, jeżeli istnieje zagrożenie bezpieczeństwa żywnościowego państwa, to co może być gorszego?</u>
          <u xml:id="u-139.8" who="#GlosZSali">(Jakie zagrożenie?)</u>
          <u xml:id="u-139.9" who="#PoselMarianDembinski">To, że nie będzie pan miał papusiania, panie pośle z SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę zadawać pytania, a nie polemizować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#PoselMarianDembinski">Ale bardzo proszę, pan mi pomoże, bo posłowie też mi zadają pytania.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-141.2" who="#PoselMarianDembinski">I ostatnie pytanie. Wszyscy wiemy, że sposób traktowania polskiej wsi i rolników nie był nigdy sprawiedliwy. Wiemy, że tak było zawsze, ale dysparytet dochodów, jaki w tym roku mamy, wynoszący 40:100, wykazuje efekty wieloletniej polityki. Tu się, panowie, nie cieszcie, bo wy też macie swoje kamyczki w ogródku, to nie urodziło się tak nagle. Ale pytanie brzmi, gdzie w budżecie są pieniądze na to, ażeby ten dysparytet wyrównać, w którym miejscu pan mi to znajdzie? Jeszcze, myślę, jest czas na to, żeby ten nieszczęśliwy dla polskiej wsi budżet naprawić, do czego namawiam was wszystkich - i pana premiera również. I myślę, że pan jako główny konstruktor tego budżetu powinien z tej debaty... I o to pytam: czy wyciągnął pan jakąś naukę, lekcję, czy dalej pan się upiera, że ta konstrukcja jest sztywna i najlepsza na świecie? Czy zmieni pan to w tej części, w której według mnie złamane zostały zasady konstytucyjne, gdyż rolnikom nie daje się szans, rolnicy zostali potraktowani jak obywatele którejś tam kategorii, a to jest niezgodne z konstytucją i przeciw temu protestuję. Czy pan w końcu da szansę polskiemu rządowi na zrealizowanie średniookresowej strategii rozwoju wsi i rolnictwa? Czy da pan szansę temu rządowi, w którym pan jest wicepremierem, na zrealizowanie ostatniego hasła: ˝Teraz pora na rolnictwo˝? Tak powiedział pan premier Buzek. I proszę, ażeby pan tę szansę i rządowi, i polskiej wsi dał. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-141.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Było to ostatnie pytanie.</u>
          <u xml:id="u-142.2" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu wiceprezesa Rady Ministrów ministra finansów pana Leszka Balcerowicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#WiceprezesRadyMinistrowMinisterFinansowLeszekBalcerowicz">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Bardzo dziękuję przede wszystkim za wytrwałość osobom, które uczestniczą w tej debacie.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#WiceprezesRadyMinistrowMinisterFinansowLeszekBalcerowicz">Szanując państwa czas, nie będę odnosił się do wszystkich podjętych tutaj wątków.</u>
          <u xml:id="u-143.2" who="#GlosZSali">(Jak zwykle.)</u>
          <u xml:id="u-143.3" who="#WiceprezesRadyMinistrowMinisterFinansowLeszekBalcerowicz">Na wyraźne życzenie oczywiście możemy kontynuować tę dyskusję. W każdym razie chciałem powiedzieć na samym początku, że nie będę odnosił się przez dłuższy czas do różnych figur retorycznych, choć potrafię. Panu profesorowi Kalecie potrafię odpowiedzieć na różne etykietki typu ˝ortodoksyjny liberalizm˝. Znam skojarzenia, które się bardziej wiążą z PRL i ekonomią PRL. Do wypowiedzi pana Dembińskiego nie będę się odnosić. Mogę tylko powiedzieć, że dał pokaz osobliwości polegającej na tym, że jest się w opozycji i do własnego klubu, i do własnego premiera, i do własnego rządu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Ale o rolnictwie niech pan coś powie, panie premierze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#WiceprezesRadyMinistrowMinisterFinansowLeszekBalcerowicz">Panie marszałku, pan, rozumiem, pełni swoje funkcje, tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Tak, oczywiście.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#WiceprezesRadyMinistrowMinisterFinansowLeszekBalcerowicz">Dobrze, dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#WiceprezesRadyMinistrowMinisterFinansowLeszekBalcerowicz">Nie będę się więc, szanowni państwo, odnosić do tych niewątpliwych bardzo interesujących zwrotów retorycznych. Na pewno zapisane zostaną w annałach naszego wspaniałego parlamentu. Ale może parę słów co do meritum. Zanim jeszcze to powiem, to może bym zachęcał państwa, żebyśmy mniej dyskutowali w kategoriach metafor, zwłaszcza termicznych, typu ˝grzanie˝ lub ˝chłodzenie˝, a bardziej odnosili się do meritum. Jeżeli ktoś bardzo lubi grzanie i jest takim ortodoksyjnym zwolennikiem grzania, to powiem, gdzie najbardziej grzano - w Rosji najbardziej grzano. Jeżeli przez grzanie, jeśli dobrze rozumiem wypowiedzi zwolenników grzania, rozumie się zwiększanie wydatków bez pokrycia, to jest to grzanie. Proszę państwa, proszę zwrócić uwagę na rezultaty społeczne tego właśnie wspaniałego grzania i może będzie wobec tego mniej zwolenników posługiwania się tymi termicznymi metaforami.</u>
          <u xml:id="u-147.2" who="#WiceprezesRadyMinistrowMinisterFinansowLeszekBalcerowicz">Po tym wstępie chciałbym powiedzieć parę słów odnośnie do, że tak powiem, logiki, strategii gospodarczej, jaką prowadzi, stara się prowadzić rząd i ja jako jego koordynator polityki gospodarczej. Proszę państwa, każda strategia nie polega na pięknych słowach, których tutaj było sporo, a zwłaszcza w deklaracji o celach, w przekonaniu, że jak się wypowie wspaniałą formułkę, przedstawi jako zwolennik ludu, to natychmiast to się stanie. To się nazywa magicznym myśleniem. Nasza strategia ma trzy składniki: po pierwsze, trzeba określić cele, określić wspaniałe cele - i tutaj specjalistów mamy oczywiście wielu - trzeba to zrobić, ale to jest tylko początek: po drugie, trzeba realistycznie określić uwarunkowania, w których przychodzi nam działać, niezależnie od tego, czy nam się podobają czy nie, bo kto fałszywie ocenia rzeczywistość, ten się z nią twardo zderza; i po trzecie, trzeba określić środki działania na podstawie pewnego minimum wiedzy - dodam, że ekonomia nie jest na pewno trudniejsza, ale może nie jest łatwiejsza od medycyny i trochę trzeba się na niej znać. Jeżeli chodzi, proszę państwa, o cele, to zawsze tu panuje powszechna zgoda, że chodzi nam o to, żeby Polska rozwijała się znacznie szybciej niż kraje od nas bogatsze. Uważam, że Polskę stać na tempo średnie, 6%, co nie oznacza, że w każdym roku, bo to jest średnie tempo. W zależności od okoliczności zewnętrznych rozwijamy się albo wolniej, albo szybciej. Jeżeli biegniemy i nagle mamy wiatr w plecy, to przy takim samym natężeniu wysiłku biegniemy szybciej, a jeśli się zdarzy, że nagle zawieje wiatr przeciwny, to przy takim samym natężeniu wysiłku będziemy biec wolniej. To jest metafora, która nam pokazuje znaczenie czynników od nas niezależnych, a jednak wpływających na wynik.</u>
          <u xml:id="u-147.3" who="#WiceprezesRadyMinistrowMinisterFinansowLeszekBalcerowicz">Jeśli chodzi o środki, które od nas zależą... Zaraz powiem o uwarunkowaniach, bo na ten temat była mowa w tej debacie, zwłaszcza uwarunkowaniach zewnętrznych. Ja chciałem państwu przekazać po prostu parę liczb, ale zanim to zrobię, powiem o środkach. Właściwie te środki polityki gospodarczej czy społeczno-gospodarczej można podzielić na dwie kategorie, które się trochę skrzyżują. Jedną nazywamy, jak państwo doskonale wiecie, polityką makroekonomiczną - to jest budżet i polityka narodowego banku, banku centralnego, która jest niezależna, ale która oczywiście wpływa na rzeczywistość gospodarczą; druga kategoria dostępnych instrumentów nazywana jest zwykle polityką strukturalną - w tym mieszczą się głównie reformy instytucjonalne, zwłaszcza takie jak prywatyzacyjne i inne. To się trochę krzyżuje. Jakie są zasadnicze cele tej pierwszej polityki, makroekonomicznej, którą staramy się prowadzić również przygotowując ten budżet? Po pierwsze, co jest bardzo ważne dla rozwoju, chodzi o to, żeby Polska uniknęła losu krajów takich jak Czechy, które się zwijają przecież, mają ujemny wzrost. Węgry, które w 1994 r. przeżywały kryzys, wyszły z niego dzięki bardzo twardej polityce, twardszej, niż gdyby zaczęły wcześniej stabilizować sytuację, zapobiegać kryzysowi. Nie mówiąc już o tych azjatyckich tygrysach - bo to nie jest mit, to jest prawda. Jeżeli ktoś dopuszcza do tego, że jest kryzys waluty, potem kryzys finansowy, to może być rzeczywiście tak, że do pewnego momentu rozwija się w tempie 7%, tylko że potem ma minus 7%. Tak jest w krajach, które dorobiły się kryzysu, czyli średnia z dwóch lat, plus 7, minus 7, wychodzi na 0. No to lepiej mieć średnią 6, a może 5, ale równomiernie, po to, żeby nie było załamania. I temu służy bardzo ważna część czy parametr budżetu, tj. jego deficyt. Jego zmniejszanie ma właśnie taki sens w pewnych okolicznościach, które rzeczywiście odziedziczyliśmy, a mianowicie jeżeli wskutek nadmiernego grzania ogólne wydatki rosną szybciej niż realna odpowiedź gospodarki. Co się wtedy dzieje? Tak było w minionych latach, kiedy globalne wydatki nazywane popytem rosły szybciej, o 10%, a podaż odpowiadała w tempie 6 i 7, to było takie maksimum. Co się działo z tą nadwyżką? Miał miejsce deficyt w handlu zagranicznym, no bo wydatki przelewały się na import, a także, że tak powiem, angażowały pewną część potencjalnego eksportu. Rozwierała się luka w handlu zagranicznym. Co by było, gdyby to było kontynuowane? Gdybyśmy tak nadal grzali, między innymi wydatkami budżetowymi bez pokrycia albo bardzo silnym wzrostem płac, które nie mają podstawy we wzroście wydajności pracy? Przekracza się w takiej sytuacji pewien punkt, ma miejsce zachwianie zaufania do waluty, co się przenosi na system finansowy, a w końcu na wzrost gospodarczy. A zatem zasadniczym warunkiem uchronienia kraju przed tego rodzaju sytuacją jest właśnie odpowiedzialny budżet, który ma zmniejszający się deficyt - bo to nie odbywa się zawsze bezwarunkowo, zgadzam się tu z panem posłem Goryszewskim, któremu zresztą składam wielkie podziękowanie za ogrom wspaniałej pracy - szczególnie w takich okolicznościach, kiedy, po pierwsze, odziedziczy się pewną sytuację, w której globalne wydatki rosną szybciej niż realna podaż, a po drugie, kiedy dziedziczy się bardzo wysokie stopy procentowe. Drugim celem polityki budżetowej, jaką prowadzimy, jest umożliwienie szybkiej obniżki stóp procentowych. Szanowni państwo, to się w tym roku stało czterokrotnie. Bez zmniejszenia deficytu już w ubiegłym roku w porównaniu z rokiem 1997 prawdopodobnie te obniżki stóp procentowych byłyby mniejsze, a przecież ma to niebagatelne znaczenie również dla rolników. Przypomnę, że dwa lata temu czy ponad rok temu za kredyt modernizacyjny płacono ok. 18%, teraz płaci się 11%. Z czego się to wzięło? No, z obniżania inflacji, a dzięki temu obniżania stóp procentowych. Dwa zasadnicze cele polityki makroekonomicznej. A jeżeli chcemy, proszę państwa, mieć mniej - to jak? Niższa inflacja, mniejszy deficyt, tańszy kredyt. Zasadniczym wobec tego, powtarzam, celem polityki makroekonomicznej, a zwłaszcza budżetowej, jaką prowadzimy, jest umożliwienie dojścia do tańszego kredytu dla wszystkich. Włącznie z rolnikami. A po drugie - uodpornienie Polski na kryzys, który zdarzył się w wielu krajach. I chciałem państwu powiedzieć, że gdybyśmy tej polityki nie zaczęli prowadzić w 1997 r., w 1998 r., to Polska nie wyszłaby obronną ręką z kryzysu rosyjskiego, o czym za chwilę powiem. Przy okazji od razu dodam, że ja nie należałem do osób, które krytykowały zastany budżet. Przeciwnie, należałem i należę do osób, które wyraziły słowa uznania memu poprzednikowi. Pamiętam natomiast, że sporo przedstawicieli SLD krytykowało tamten budżet. Jeżeli ktoś kogoś ma przepraszać, to może przedstawiciele SLD przeproszą mego poprzednika pana profesora Belkę. Bo ja go nie krytykowałem, a państwo go krytykowali. Pamiętam.</u>
          <u xml:id="u-147.4" who="#PoselMieczyslawCzerniawski">(A cała prawa strona?)</u>
          <u xml:id="u-147.5" who="#WiceprezesRadyMinistrowMinisterFinansowLeszekBalcerowicz">Proszę państwa, ja się wypowiadam we własnym imieniu, ale skoro wzywano tutaj do przeprosin, ktoś z tej strony wzywał do przeprosin, no to wskazuję właściwy adres, wskazuję, kto ma przepraszać.</u>
          <u xml:id="u-147.6" who="#WiceprezesRadyMinistrowMinisterFinansowLeszekBalcerowicz">Proszę państwa, to jest ta pierwsza część. Chciałem powiedzieć, przypomnieć, jakie znaczenie w pewnej odziedziczonej sytuacji ma odpowiedzialny budżet dla ludzi. Właśnie dla ludzi. I nie muszę tu chyba podkreślać raz jeszcze, że przeciwstawianie sobie ludzi i liczb jest zwykłą demagogią. Kto nie liczy, szkodzi ludziom. Nie liczono się z rachunkiem ekonomicznym jeszcze stosunkowo niedawno i opłakane tego skutki przecież pamiętamy i może do dziś odczuwamy. Wreszcie bardzo ważnym celem polityki budżetowej, jaką staramy się prowadzić, to jest to, żeby struktura wydatków przekształcała się w kierunku bardziej prorozwojowym, i to jest bardzo trudny proces. Dlaczego? Dlatego że jest bardzo duża presja na wzrost wydatków bieżących.</u>
          <u xml:id="u-147.7" who="#WiceprezesRadyMinistrowMinisterFinansowLeszekBalcerowicz">Proszę państwa, wsłuchiwaliście się prawdopodobnie w te głosy tutaj. Jaki był głos dominujący? Więcej, więcej, więcej - czego, czyich pieniędzy, na co - pieniędzy podatników. W związku z tym jak mamy obniżać podatki? Pan profesor Kaleta może zaproponuje zwiększanie deficytu. Chyba nie, ale gdyby tak, to od razu powiem: co z obniżką stóp procentowych i tańszym kredytem? Czyli to jest zmiana struktury wydatków na taką, która bardziej sprzyja rozwojowi, a także umacnianiu funkcji państwa. I te priorytety, które zostały tu zaprezentowane, wyraźnie na to wskazują, choć nie przychodzi to oczywiście łatwo.</u>
          <u xml:id="u-147.8" who="#WiceprezesRadyMinistrowMinisterFinansowLeszekBalcerowicz">Druga część polityki, którą staramy się prowadzić, to polityka strukturalna, dzięki której będziemy mogli skutecznie stawiać czoła konkurencji. Może musimy sobie powiedzieć wprost: konkurencja i to konkurencja rosnąca jest faktem i będzie faktem. Jedyną dobrą odpowiedzią na wzrost konkurencji jest wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw, ludzi. Co to znaczy: wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw z kolei? To są takie działania, które sprawiają, że przedsiębiorstwa pracują bez strat, a zaczynają przynosić zyski. Prywatyzacja. Tak wielkie znaczenie przypisujemy w programie rządu właśnie tej zasadniczej reformie przedsiębiorstwa, ustrojowej reformie, bo pojawia się niepolityczny właściciel. To jest odciążenie przedsiębiorstw od zbytecznej biurokracji. Chcę wyrazić nadzieję, że to się wreszcie uda, i chcę jednocześnie wyrazić ubolewanie, że pewne próby odciążenia przedsiębiorstw, zwłaszcza drobniejszych, się nie powiodły, bo tutaj zostały zablokowane.</u>
          <u xml:id="u-147.9" who="#WiceprezesRadyMinistrowMinisterFinansowLeszekBalcerowicz">Chciałbym przypomnieć szanownym państwu, że przedłożono parę miesięcy temu projekt odciążenia drobnych i średnich rodzinnych firm od zbytecznej socjalno-administracyjnej biurokracji. Zostało to zablokowane. A każda zbyteczna czynność biurokratyczna jest jak niewidzialny podatek, bo zabiera przedsiębiorcom czas. Wyrażam nadzieję, że uda nam się wspólnie odciążyć przedsiębiorców od balastu administracyjnego, a także fiskalnego. Ale to drugie, jak doskonale wiemy, wymaga racjonalizacji wydatków. Nie ma po prostu innej drogi.</u>
          <u xml:id="u-147.10" who="#WiceprezesRadyMinistrowMinisterFinansowLeszekBalcerowicz">Wreszcie chciałem powiedzieć, że od tych bardzo ważnych środków natury strukturalnej, wzmacniającej konkurencyjność przedsiębiorstw, do której przywiązujemy ogromne znaczenie, należy znów to, żeby było więcej kredytu, tańszego kredytu dla przedsiębiorstw, nie przejadanego przez tzw. budżet, czyli zmniejszanie deficytu, ale nie drogą podwyżki podatków, na które słusznie wszyscy narzekamy, tylko drogą oszczędniejszego wydatkowania pieniędzy podatników. To w największym skrócie. Polityka makroekonomiczna, dzięki której kredyt będzie tańszy, a kraj bezpieczniejszy, bo będzie odporny na rozwój, i polityka strukturalna, która sprawi, że będziemy w stanie - polskie przedsiębiorstwa - stawić czoła nadchodzącej konkurencji. To jest sedno tego programu.</u>
          <u xml:id="u-147.11" who="#WiceprezesRadyMinistrowMinisterFinansowLeszekBalcerowicz">A dlaczego konkurencja nadchodzi? Bo ten, kto nie ma konkurencji, to nie potrafi dobrze działać. To po pierwsze. Po drugie, przecież wspólnie wszyscy właściwie podjęliśmy strategiczne działania, że chcemy być częścią międzynarodowego systemu gospodarczego. W związku z tym poprzednie rządy - i składam im wyrazy uznania, a nie krytyki - podpisały traktaty międzynarodowe, na mocy których obniżają się stopniowo cła. My to realizujemy. Dlatego wyrażam zdziwienie w związku z tą krytyką, że cła się obniżają, padającą z tej strony sali. No, szanowni państwo, uczestniczyliście w rządach. Nie krytykuję tego, że podpisywaliście te traktaty, tylko się dziwię, że krytykujecie ich skutki. Podpisaliśmy traktaty z Międzynarodową Światową Organizacją Handlu, podpisaliśmy układ o stowarzyszeniu i chcemy wstąpić do Unii Europejskiej. To wszystko oznacza, że ogranicza się bariery celne i inne bariery handlu. A to z kolei domaga się wzrostu konkurencyjności naszych przedsiębiorstw i ludzi poprzez działania, które starałem się przedstawić, w bardzo wielkim skrócie. Mam nadzieję, że będzie czas na głębszą debatę nad istotą polityki gospodarczej, służącej w rozwojowi, zwłaszcza w burzliwych czasach.</u>
          <u xml:id="u-147.12" who="#WiceprezesRadyMinistrowMinisterFinansowLeszekBalcerowicz">Na tym tle, jeżeli zastanowić się, jaka była, jak się może wydawało, istota propozycji domagającej się alternatywnej polityki, to muszę przyznać, że taka dominująca nuta to jest: więcej. Przypomnę, więcej pieniędzy, mówi się, z budżetu, ale nazwijmy rzeczy po imieniu - to są pieniądze podatników. Pieniądze podatników. A my musimy obniżać podatki.</u>
          <u xml:id="u-147.13" who="#WiceprezesRadyMinistrowMinisterFinansowLeszekBalcerowicz">A poza tym ta nadzieja, że jeśli będzie więcej pieniędzy podatników albo więcej pieniędzy poprzez deficyt, to gospodarka będzie się szybciej rozwijać, jest nadzieją naiwną, a jeśli się to da zrealizować, to na bardzo, bardzo, bardzo krótką metę, bo przychodzi wówczas załamanie. Nie ma więc, w moim przekonaniu, odwrotu od pewnej polityki, którą po 1989 r. zaczęliśmy, pamiętam, wspólnie prowadzić i rzecz w tym, żeby ją po prostu dokończyć, żeby kontynuować.</u>
          <u xml:id="u-147.14" who="#WiceprezesRadyMinistrowMinisterFinansowLeszekBalcerowicz">Chciałbym powiedzieć parę słów na temat warunków zewnętrznych, tych, na które nie mamy wpływu - to one mają na nas wpływ - do których musimy się dostosować poprzez sprawniejszą gospodarkę. Szanowni państwo, ktoś tu cytował prognozy MFW, mówił o panu Camdessus; ja chcę zacytować prognozy Międzynarodowego Funduszu Walutowego - mam je przed sobą. Otóż jeszcze rok temu, w grudniu 1997 r., Międzynarodowy Fundusz Walutowy szacował tempo wzrostu w świecie na 4,1%. W grudniu zeszłego roku, czyli rok później, ten sam Fundusz szacował tempo wzrostu w świecie na 2,2%, przy czym wymienił 5 czynników bardzo prawdopodobnych, których zaistnienie dodatkowo obniżyłoby tempo wzrostu gospodarki światowej, czyli ograniczyłoby pośrednio popyt na nasze produkty w eksporcie. Są to prognozy, powiedziałbym, dosyć optymistyczne. Jaka jest na to odpowiedź? To jest pewien obiektywny fakt; odpowiedzią jest tylko sprawniejsza gospodarka. Czasami mówimy: ˝trudny budżet˝. Co mamy właściwie na myśli, kiedy mówimy ˝trudny budżet˝? Za mało wydatków? To na tym polega istota trudnego budżetu? Jeśli tak, to ˝łatwy budżet˝ byłby właśnie w tych krajach, w których byłoby bardzo wiele wydatków bez pokrycia, no ale ze skutkami, które są oczywiste dla każdego, kto obserwuje chociażby gospodarkę rosyjską.</u>
          <u xml:id="u-147.15" who="#WiceprezesRadyMinistrowMinisterFinansowLeszekBalcerowicz">Teraz co do tempa wzrostu. Tak, jest faktem, że tempo wzrostu w przyszłym roku będzie w granicach 5%, może będzie nawet niższe, są pewne prognozy ostrzegawcze. Proszę państwa, ale to będzie jedno z najwyższym temp na świecie! Chciałbym państwu przedstawić z kolei prognozy tempa wzrostu. Otóż ten sam Międzynarodowy Fundusz Walutowy oceniał w grudniu zeszłego roku, że w tym roku, w 1999 r., tempo wzrostu gospodarki rosyjskiej zmaleje - minus 8,3%, Ukrainy - minus 3,5%, Czech - i to jest optymistyczne - miałoby wzrosnąć - 1%, Węgier - 4,8%, Słowacji - 2%, Polski - przyjmuje się, że nasza prognoza może się sprawdzić - 5,1%, najwyższe tempo ze wszystkich krajów Europy Środkowej i Wschodniej; w świecie w ogóle to Chiny chyba mają wyższe tempo wzrostu, ale specjaliści słusznie zapewne twierdzą, że co najmniej 3 punkty procentowe dodają sobie na papierze. Mówią 8, mają 4,5. Czyli jeśli nam się uda to zrealizować, będzie to jedno z najwyższych temp wzrostu w świecie, ale będzie niższe niż poprzednio, bo są zupełnie inne zewnętrzne warunki działania. To jest jak z tym zawodnikiem, przypomnę, który nagle biegnie w innych okolicznościach. Oby nam się to udało zrobić.</u>
          <u xml:id="u-147.16" who="#WiceprezesRadyMinistrowMinisterFinansowLeszekBalcerowicz">Przy czym chciałbym powiedzieć - nawiązując do wypowiedzi posła sprawozdawcy, z którą się generalnie zgadzam - że ten budżet jest rzeczywiście bardzo napięty od strony dochodowej. Napięty jest dlatego, że od momentu, kiedy go sporządziliśmy, do momentu, w którym zostały podjęte ostateczne decyzje, pojawiły się nowe przesłanki, które nie mogłby być w pełni znane wszystkim decydentom, łącznie z państwem, a mianowicie spadły prognozy tempa wzrostu w świecie. Co więcej, wiemy już w tej chwili - a nie mogliśmy tego wiedzieć jeszcze parę tygodni temu - jakie jest faktyczne wykonanie budżetu państwa za rok ubiegły. Otóż w tym budżecie zanotowano mniejsze dochody, niż przewidywaliśmy jeszcze 2 miesiące temu: luka wynosi 2,4 mld zł, co oznacza na zasadzie czysto mechanicznej, że dochody przyszłoroczne też mogą być mniejsze albo - inaczej - że ich prognoza jest dodatkowo bardzo napięta. My nie chcemy tego rewidować i mamy nadzieję - mam nadzieję - że tego nie będziemy musieli robić, ale trzeba powiedzieć, zgodnie z tym, co powiedział pan poseł Goryszewski, że to jest z przyczyn zupełnie obiektywnych, proszę państwa, prognoza bardzo napięta po stronie dochodowej, a w związku z tym po stronie wydatków.</u>
          <u xml:id="u-147.17" who="#WiceprezesRadyMinistrowMinisterFinansowLeszekBalcerowicz">Jednocześnie po głębszej analizie nie dostrzegliśmy możliwości powiększenia prognozy z ceł. Pani minister Anna Skowrońska-Łuczyńska na życzenie państwa gotowa jest bliżej wyjaśnić przyczyny.</u>
          <u xml:id="u-147.18" who="#WiceprezesRadyMinistrowMinisterFinansowLeszekBalcerowicz">Dodam tylko od siebie, że zasadniczą z nich jest to, że się cła obniżają, bo musimy realizować nasze zobowiązania. Zakładamy jednocześnie wzrost ściągalności z ceł. Żeby skompensować obniżkę stawki celnej, musi nastąpić wzrost ściągalności, więc tu nie dostrzegamy pola manewru. Jednocześnie rośnie nam napięcie w budżecie w związku z gorszymi prognozami gospodarki światowej. To sprawia, szanowni państwo, że po prostu byłoby rzeczą nadzwyczaj nierozsądną przyjmować założenia co do dochodów, o których już w tej chwili wiemy, że nie będą zrealizowane. To byłoby, zgodzimy się, rzeczą mało odpowiedzialną, to byłoby karmienie ludzi pustym pieniądzem w jakimś sensie tego słowa. Wiadomo, że tego pieniądza po prostu nie będzie w świetle przesłanek, które znamy teraz, bo mamy prognozę faktycznego wykonania budżetu.</u>
          <u xml:id="u-147.19" who="#WiceprezesRadyMinistrowMinisterFinansowLeszekBalcerowicz">Szanowni Państwo! O cłach, jak wspomniałem, powie bliżej pani minister Anna Skowrońska-Łuczyńska. Parę słów tylko na bardzo wielki temat, na który jestem gotów, może w innym gronie, może w podobnym gronie, odbyć głębszą debatę. To jest problem wsi i rolnictwa. Tak jest, proszę państwa.</u>
          <u xml:id="u-147.20" who="#WiceprezesRadyMinistrowMinisterFinansowLeszekBalcerowicz">Pierwsza uwaga byłaby następująca: trzeba zacząć od rejestracji faktów, bo dżentelmeni nie powinni spierać się o fakty. Te dane, łącznie z liczbami dotyczącymi tempa spadku dochodów i tak dalej, wymagają weryfikacji, żebyśmy się nie pojedynkowali na rozmaite fakty albo czasami na - tutaj mówię do pana posła Dembińskiego z AWS - obraźliwe etykietki.</u>
          <u xml:id="u-147.21" who="#PoselMarianDembinski">(Przepraszam.)</u>
          <u xml:id="u-147.22" who="#WiceprezesRadyMinistrowMinisterFinansowLeszekBalcerowicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-147.23" who="#WiceprezesRadyMinistrowMinisterFinansowLeszekBalcerowicz">Proszę państwa, najpierw fakty. Musimy sobie powiedzieć, że dochodowość zależy oczywiście od cen - cen, które rolnicy otrzymują, w porównaniu z cenami, które płacą. Ale na tym nie możemy się zatrzymać, musimy powiedzieć, od czego zależą te ceny.</u>
          <u xml:id="u-147.24" who="#PoselWojciechSzczesnyZarzycki">(I koszty.)</u>
          <u xml:id="u-147.25" who="#WiceprezesRadyMinistrowMinisterFinansowLeszekBalcerowicz">Jasne. Ceny płacone są częścią kosztów, ceny otrzymywane determinują dochody. Ale pójdźmy dalej. Od czego zależą ceny, które rolnicy otrzymują? Czy te ceny są... Czasami można by mieć wrażenie, że za ceny odpowiada wyłącznie państwo. Proszę państwa, nie można traktować bardzo ważnego działu gospodarki tak, jak gdyby miał on być działem budżetu i wtedy odwoływać się do podatników, żeby zapewniali odpowiedni poziom cen. Rozumiem, że pewna stabilizacja cen, szanująca rynek, jest potrzebna, ale nie rynkowe ustalanie ceny. Fakty mi dostępne mówią, że pewne ceny - zboża, wieprzowiny, drobiu - są na poziomie cen Unii Europejskiej. Jeżeli chodzi o ceny gwarancyjne na pszenicę, to są one wyższe, znacznie wyższe niż na Zachodzie. Czyli co, mamy je jeszcze podwyższać? Jeżeli tak, to pytanie, kto to kupi? Jeżeli ceny na przykład wykazują tendencję spadkową, to za tym kryje się popyt, a za popytem kryją się konsumenci. Trzeba zacząć od analizy tego, co chcą kupować konsumenci krajowi i co chcą kupować konsumenci zza granicy, czyli możliwości rynków zbytu, jeżeli w ogóle uważamy, że ceny zależą od konsumentów, a nie od podatnika, czyli budżetu. Ale takie założenie trzeba przyjąć. I co się wtedy okazuje? Jestem przekonany, to jest wstęp do innej debaty, że musimy zacząć realizować inną strategię wobec wsi i rolnictwa, inną również niż przez ostatnie 4 lata. Dotychczasowa strategia nie dawała, w moim przekonaniu, mieszkańcom wsi, w tym rolnikom, szansy na to, żeby dostatecznie szybko rozwinęły się alternatywne lub uzupełniające źródła dochodów, niezależne od tego, co będzie obiektywnie się dziać, to znaczy, że Polacy będą jeść mniej tłustej wieprzowiny. Bo już się zmienia struktura konsumpcji i będzie tak, że będą z kolei jeść więcej czegoś innego. Ale to musi być punktem wyjścia. Musimy uznać, że są pewne granice rynkowego popytu na rozmaite produkty rolne i trzeba jak najszybciej tworzyć alternatywne źródła dochodów. I tu nam się kłania cały program wspomagania tworzenia miejsc pracy na wsi. Uważam, że tu trzeba dokonać przesunięć, trzeba ten proces rozszerzyć. Trzeba się przyjrzeć wspólnie strukturze wszystkich wydatków, jakie trafiają na wieś, i nie twierdzić, że nas KRUS nic nie obchodzi.</u>
          <u xml:id="u-147.26" who="#WiceprezesRadyMinistrowMinisterFinansowLeszekBalcerowicz">Proszę państwa, te wydatki wzrosły kilkanaście razy, nominalnie rzecz biorąc. Wydatki na KRUS, dopłaty, w 1991 r. wynosiły 1,36 mld zł, w 1998 r. 11 mld zł, a w 1999 r., uwzględniając składki na ubezpieczenia zdrowotne, będą wynosiły 13,73 mld zł. Udział wydatków na KRUS w budżecie wzrósł z 8,9 w 1992 r. do 12,2% wydatków budżetu w 1999 r.</u>
          <u xml:id="u-147.27" who="#PoselWojciechZarzycki">(A do ZUS?)</u>
          <u xml:id="u-147.28" who="#WiceprezesRadyMinistrowMinisterFinansowLeszekBalcerowicz">Do ZUS również - i to nie jest żaden argument - ale mniej.</u>
          <u xml:id="u-147.29" who="#WiceprezesRadyMinistrowMinisterFinansowLeszekBalcerowicz">Mamy przed sobą zadanie racjonalizacji zarówno tych wydatków, jak i innych dopłat, źle adresowanych wypłat socjalnych z pieniędzy podatników, żeby więcej przeznaczyć na rozwój, a w ramach rozwoju na powstanie alternatywnych źródeł dochodów. I to tylko wstępnie, jak rozumiem.</u>
          <u xml:id="u-147.30" who="#WiceprezesRadyMinistrowMinisterFinansowLeszekBalcerowicz">Jestem gotów do głębszej debaty. Bardzo proszę. Chciałbym tylko powiedzieć: nie można się zgodzić. Uważam za deformację rzeczywistości stwierdzenie, że hamowanie inflacji odbyło się kosztem wsi. To jest deformacja, albowiem ceny, o których mówimy, wystąpiły we wszystkich krajach, w większości krajów Europy. I te ceny są...</u>
          <u xml:id="u-147.31" who="#PoselWojciechZarzycki">(Ale relacje kosztów, panie premierze.)</u>
          <u xml:id="u-147.32" who="#WiceprezesRadyMinistrowMinisterFinansowLeszekBalcerowicz">Proszę się nie gorączkować. Chyba że uważamy, iż ceny w ogóle nie zależą od konsumentów, czyli rynku, tylko od podatników, ale wtedy uznajemy teorię, czy doktrynę, nierynkowego kształtowania cen. Takiego poglądu przecież nikt chyba nie głosi. To zbankrutowało w Unii.</u>
          <u xml:id="u-147.33" who="#PoselStanislawKalemba">(Ale tak jest w Unii, panie premierze.)</u>
          <u xml:id="u-147.34" who="#WiceprezesRadyMinistrowMinisterFinansowLeszekBalcerowicz">Chcecie państwo w ten sposób prowadzić dialog?</u>
          <u xml:id="u-147.35" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-147.36" who="#WiceprezesRadyMinistrowMinisterFinansowLeszekBalcerowicz">Wspólna polityka rolna jest przedmiotem największej debaty w Unii Europejskiej od momentu jej powstania i ta wspólna polityka rolna jest reformowana. To pierwsze. Po drugie, absorbuje ona ogromne fundusze i dlatego jest reformowana. A czy panowie jesteście zdania, że chcecie się zwrócić do podatników po to...</u>
          <u xml:id="u-147.37" who="#PoselStanislawKalemba">(Nieprawda, w Unii tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-147.38" who="#WiceprezesRadyMinistrowMinisterFinansowLeszekBalcerowicz">Widzę, że musimy dyskutować w innym trybie. Doceniam państwa emocje.</u>
          <u xml:id="u-147.39" who="#WiceprezesRadyMinistrowMinisterFinansowLeszekBalcerowicz">W związku z tym ta polityka jest reformowana...</u>
          <u xml:id="u-147.40" who="#GlosyZSali">(I nic się nie zmienia.)</u>
          <u xml:id="u-147.41" who="#WiceprezesRadyMinistrowMinisterFinansowLeszekBalcerowicz">...a jak nie będzie reformowana, pod presją zresztą partnerów handlowych Unii Europejskiej, to bardzo będzie nam trudno wejść do Unii, dlatego że powiedzą, iż to jest zbyt kosztowne. A naszym narodowym i zasadniczym celem jest wejście do Unii Europejskiej i uzyskanie funduszy, a przede wszystkim funduszy na rozwój wsi. Żeby to nie było tylko na proste podtrzymywanie cen, tylko na inwestycje, na infrastrukturę, na tworzenie miejsc pracy, na tworzenie alternatywnych lub uzupełniających źródeł dochodów, poprawę warunków sanitarnych polskiej żywności, na oświatę wiejską, wykorzystywanie naturalnych atutów ekologicznych polskiej wsi, które zupełnie nie są wykorzystywane, na sieć laboratoriów, atestację, promocję polskiej żywności jako żywności zdrowej, wyrobienie na Zachodzie swego rodzaju snobizmu na polską żywność. To są zadania państwa, które trzeba wykonywać lepiej i na które trzeba rzeczywiście mieć pieniądze oszczędzane gdzie indziej, bo jednocześnie trzeba przecież obniżać podatki.</u>
          <u xml:id="u-147.42" who="#WiceprezesRadyMinistrowMinisterFinansowLeszekBalcerowicz">To jest tylko wstęp do głębszej debaty, której początkiem zawsze muszą być fakty, uznanie faktów, i tylko na tym gruncie, przy poszanowaniu partnera, można dyskutować.</u>
          <u xml:id="u-147.43" who="#WiceprezesRadyMinistrowMinisterFinansowLeszekBalcerowicz">Proszę państwa, tu jest jeszcze mnóstwo pytań, tylko do części których się odniosę. Na inne pytania poproszę, żeby zechciały odpowiedzieć pani minister Wasilewska i pani minister Skowrońska-Łuczyńska. Ja tylko w błyskawicznym skrócie odpowiem na niektóre z nich.</u>
          <u xml:id="u-147.44" who="#WiceprezesRadyMinistrowMinisterFinansowLeszekBalcerowicz">Pan poseł Kalemba pytał, jak się ma projekt budżetu do pewnej strategii. Uważam, że jest on częścią strategii, której głównym celem jest zapewnienie, że Polska będzie redukować lukę cywilizacyjną i lukę w poziomie życia między bogatszym Zachodem a nami. My chcemy lepiej żyć. Ten budżet ma takie założenia i dlatego jest trudny. Gdyby był bardzo łatwy, miał wiele wydatków bez pokrycia, na pewno by nas oddalał od tego ważnego celu, a nie przybliżał do niego.</u>
          <u xml:id="u-147.45" who="#WiceprezesRadyMinistrowMinisterFinansowLeszekBalcerowicz">Uważam także, że jeżeli chodzi o najważniejsze zamierzenia sformułowana w exposé pana premiera Buzka, budżet ten jest bardzo ważnym środkiem do głównych zamierzeń, w których eksponuje się właśnie rozwój polskiej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-147.46" who="#WiceprezesRadyMinistrowMinisterFinansowLeszekBalcerowicz">Co do metody liczenia deficytu: my przyjmujemy taką metodę liczenia deficytu, jaką stosuje się w Unii Europejskiej, do której chcemy wejść, tzn. dochody z prywatyzacji nie są liczone jako normalne dochody. Tak zresztą to należy robić, bo pan poseł Goryszewski słusznie zwraca uwagę, że to się wyczerpie. Co będzie, jeśli będziemy uzależniać nasze wydatki od źródła dochodów, które nie jest odnawialne, chyba żebyśmy zaczęli nacjonalizować i potem prywatyzować. Oczywiście to jest tylko żart, jest więc nieodnawialne. Kiedy więc patrzymy w średniookresowej perspektywie na finanse publiczne, to czy musimy coś dostrzegać, rozszerzać? Po pierwsze, że dochody z prywatyzacji się wyczerpią. W krótkim czasie, w parę lat chcemy to sprywatyzować, a w tym czasie muszą służyć finansowaniu rozwoju, reform.</u>
          <u xml:id="u-147.47" who="#PoselStanislawKalemba">(Ale 30 lat trwała, panie premierze.)</u>
          <u xml:id="u-147.48" who="#WiceprezesRadyMinistrowMinisterFinansowLeszekBalcerowicz">Dalej: sfinansowaniu zobowiązań, które podjęliśmy - rekompensaty, reprywatyzacja, reforma emerytalna. Po drugie, dochody z ceł będą spadać z przyczyn, o których mówiłem, będą coraz mniejsze. Wreszcie po trzecie, musimy wygospodarować spore środki na to, aby można było uzupełniać dostępne fundusze z Unii Europejskiej, bo inaczej zostaną na półce. To jest wyzwanie. Jeśli wobec tego dochody będą się obniżać, a po stronie wydatków pojawią się nowe ważne potrzeby, również transport, o którym słusznie wspominał pan poseł Liberadzki, to co z tego wszystkiego wynika? Że inne wydatki muszą być racjonalizowane, tzn. potrzebny jest generalny przegląd wydatków publicznych w Polsce pod kątem lepszego ich wykorzystywania, aby można było wygospodarować pieniądze na cele rozwojowe i jednocześnie obniżać podatki i deficyt. To jest moim zdaniem sedno problemów finansów publicznych i właściwie sedno rozwoju gospodarczego, czyli również społecznego w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-147.49" who="#WiceprezesRadyMinistrowMinisterFinansowLeszekBalcerowicz">Było pytanie o wydatki na oświatę. Sformułowana została teza o tym, że jakoby się one zmniejszają. Chciałem temu zaprzeczyć, biorąc pod uwagę wszystkie wydatki, włącznie z subwencjami oświatowymi, uzyskujemy takie oto liczby: 1997 r. - 14,9 mld zł, 1998 r. - ok. 16,3 mld zł, 1999 r. - niemal 19 mld zł. My na oświacie, proszę państwa, w warunkach i w ramach tego trudnego budżetu nie oszczędzamy. To są przecież realne i bardzo wydatne wzrosty, choć oczywiście nie zaspokajające wszystkich oczekiwań. Byłbym rad, gdyby były oszczędności gdzie indziej (ale ich nie ma), żeby ten dział potraktować jeszcze lepiej.</u>
          <u xml:id="u-147.50" who="#WiceprezesRadyMinistrowMinisterFinansowLeszekBalcerowicz">Szanowni państwo, teraz coś ze spraw trochę mniej ważnych - chcę powiedzieć, że nie przewiduje się skreślania dotacji do barów mlecznych.</u>
          <u xml:id="u-147.51" who="#WiceprezesRadyMinistrowMinisterFinansowLeszekBalcerowicz">Była cała seria pytań dotyczących NBP. Tu mogę powiedzieć tylko jedno: Po to m.in. zmniejszamy deficyt budżetu, żeby Narodowy Bank Polski mógł obniżać stopy procentowe, żeby kredyt był tańszy, żeby w rezultacie była większa dostępność tego bardzo ważnego środka zasilania. To jest ta zasadnicza więź i to jest jeden z głównych celów tej polityki budżetowej, którą rząd państwu pozwala sobie przedstawić. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-147.52" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu premierowi.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu sekretarza stanu w Ministerstwie Gospodarki panią Annę Skowrońską-Łuczyńską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieGospodarkiAnnaSkowronskaLuczynska">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pan poseł Marek Markiewicz w swojej barwnej wypowiedzi zawarł też ważne pytania. Na jedno z nich postaram się odpowiedzieć. Zapytał bowiem pan poseł, dlaczego to rząd nie widzi możliwości uzyskania wyższego wpływu z ceł, w kwocie 400 mln zł, tak jak zaproponowała Komisja Finansów Publicznych. Otóż, panie pośle, minister gospodarki pan Janusz Steinhoff wyraźnie i jasno wyraził dezaprobatę dla tego projektu. Nie widzi takiej możliwości, ze swojego już tylko punktu widzenia, choćby z dwóch powodów.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieGospodarkiAnnaSkowronskaLuczynska">Pierwszy jest taki, iż przyjęta przez rząd do oszacowania wpływów dochodów z ceł 1999 r. średnia ważona stawka celna wynosi 3,78. Jest to bardzo ambitnie ustalona stawka celna.</u>
          <u xml:id="u-149.2" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieGospodarkiAnnaSkowronskaLuczynska">Średnia ważona to nie średnia arytmetyczna, którą łatwo by było wyliczyć. Zakłada się, że do Polski wpłynie określona wielkość towarów przy różnych stawkach celnych; trzeba tu oszacować, co nastąpi, ile tego będzie. Oczywiście nie można zakładać, że ludzie będą importować towary droższe, a więc przy wyższych cłach, zawsze starają się czynić raczej odwrotnie. Stąd 3,78, proszę mi wierzyć, jest stawką, której przewyższyć już nie można; byłoby to po prostu niemożliwe.</u>
          <u xml:id="u-149.3" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieGospodarkiAnnaSkowronskaLuczynska">Jest również i drugi powód. Pan premier Balcerowicz w swoim wystąpieniu mówił o liberalizacji ceł, która następuje od kilku lat, a która była wspólnym zamysłem rządów sprawujących władzę w Polsce od 1989 r. Do tego przyczyniły się rządy i solidarnościowe, i SLD-PSL, a wobec tego można założyć, że główne siły polityczne w Sejmie z tym się zgadzają. Ma to ten skutek, że cła rokrocznie maleją, ale ma i taki skutek, że towary, często wyroby gotowe, importowane są do Polski przy niskich, wręcz zerowych stawkach celnych. Natomiast do produkcji dla naszego przemysłu sprowadzamy surowce z krajów, z którymi nie mamy np. umów o wolnym handlu, a więc nie ma niskich stawek celnych, lecz są one wysokie; przy stawkach konwencyjnych czy autonomicznych. Aby wyrównać szanse konkurencji polskiego przemysłu, musimy znaleźć sposób sprowadzenia tych surowców czy komponentów przy niższych stawkach. Wtedy ustanawia się kontyngenty. Minister gospodarki o takie kontyngenty zabiega także w 1999 r.</u>
          <u xml:id="u-149.4" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieGospodarkiAnnaSkowronskaLuczynska">Żeby się długo nad tym nie rozwodzić, podam przykład. Przemysł farmaceutyczny. Leki gotowe mają zerowe stawki celne, po to by lekarstwa nie były drogie. Ale polski przemysł farmaceutyczny musiałby sprowadzać surowce do ich produkcji przy wysokich stawkach celnych. A zatem celem polskiego rządu, ministra gospodarki jest to, żeby dla naszego przemysłu potrzebną ilość surowców sprowadzić również z zastosowaniem niskich czy zerowych stawek; w kontyngencie. Jeśli chodzi o przemysł farmaceutyczny, jest to np. aluminium sprowadzane z Rosji, z Ukrainy; przecież nie sprowadza się tego z krajów Unii Europejskiej, bo jest tam wprawdzie stawka zerowa, ale są one skłonne sprzedawać wyroby gotowe, a nie surowiec. I to jest także powód, dla którego także nie można szacować wyższych wpływów z ceł.</u>
          <u xml:id="u-149.5" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieGospodarkiAnnaSkowronskaLuczynska">Gdyby tak się stało, że Sejm uchwali zwiększenie poboru z ceł, tzn. przysporzy 400 mln zł, jeśli chodzi o cła, uniemożliwi to równocześnie ustanowienie wielu kontyngentów, które powodują, że polski przemysł będzie miał równe warunki konkurencyjne z innymi, że będzie mógł produkować, a także eksportować. Oszczędzając więc czy przysparzając 400 mln, stracimy być może o wiele więcej. Stąd zwracam się w imieniu ministra gospodarki z gorącą prośbą o to, żeby szacować pobory z ceł tak, jak zaproponował rząd, gdyż wszystkie te argumenty były rozważane przy przedkładaniu projektu budżetu.</u>
          <u xml:id="u-149.6" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieGospodarkiAnnaSkowronskaLuczynska">Na zakończenie dodam, że Główny Urząd Ceł nie podlega ministrowi gospodarki, dlatego co do samego poboru nie będę się wypowiadać. Ale także minister gospodarki ocenia, że dopóki nie ma zintegrowanego pełnego systemu komputerowego, jeśli chodzi o cła, dopóty niemożliwe jest prawidłowe funkcjonowanie w tym zakresie. A nie uzyskaliśmy takiego systemu rok temu po poprzednich rządach i nie uzyskaliśmy projektu, który mógłby być w ciągu tego roku zrealizowany. Ciągle jeszcze jest to problem i zadanie tego rządu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani minister.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#PoselMarekMarkiewicz">(W sprawie sprostowania.)</u>
          <u xml:id="u-150.2" who="#GlosZSali">(Panie marszałku...)</u>
          <u xml:id="u-150.3" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Chwileczkę. Może najpierw będzie pierwsza seria odpowiedzi, a potem druga seria pytań.</u>
          <u xml:id="u-150.4" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Przepraszam, panie pośle, ponieważ to by wprowadziło... troszkę cierpliwości, panowie posłowie. Niech pan sobie zapisze, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-150.5" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów panią Halinę Wasilewską-Trenkner.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowHalinaWasilewskaTrenkner">Jeśli pan, panie marszałku, panie i panowie pozwolą, chciałabym bardzo dokładnie odpowiedzieć na pytania, które państwo formułowali w trakcie tej serii pytań.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowHalinaWasilewskaTrenkner">Pierwsze z pytań, jakie mam zanotowane, dotyczyło restrukturyzacji Polskich Kolei Państwowych i brzmiało: Czy są pieniądze w budżecie na ten cel, a jeżeli są, to gdzie są one zawarte w budżecie? Zgodnie z przyjętym początkowo programem, i pracami nad tym programem, konstrukcja programu restrukturyzacji PKP jest taka, aby część prywatyzowanego tzw. majątku społecznego tego przedsiębiorstwa, który dysponuje ogromnym majątkiem socjalnym, stanowiła środki, które będą zużywane na dalszą jego restrukturyzację. Nie ma zatem dotacji budżetowej do PKP na restrukturyzację przedsiębiorstwa. To wiąże się z pytaniem, które postawił pan poseł Liberadzki, pytając o przyczyny nagłego wzrostu nakładów na inwestycje kolejowe i ponawiając pytanie o środki na restrukturyzację PKP. Jeśli chodzi o środki na inwestycje kolejowe, to pan poseł Liberadzki doskonale wie i zna sprawę najważniejszych linii i szlaków kolejowych. One są modernizowane przy wykorzystaniu linii kredytowych Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju oraz Europejskiego Banku Inwestycyjnego. Zgodnie z zasadami tych umów muszą być proporcjonalnie angażowane środki budżetowe i środki kredytowe. Stąd po przejściowym zachwianiu dynamiki tych nakładów w roku 1997... chciałam przypomnieć państwu, że to zachwianie wynikało z tego, iż część środków inwestycyjnych Polskich Kolei Państwowych została wówczas przeznaczona na rezerwę powodziową, zostały one wówczas przesunięte. Rok 1999 jawi się jako gwałtowny wzrost nakładów, ale wzrost nakładów wynikający z tego, iż trzeba wyrównać proporcje naszych i kredytowych środków.</u>
          <u xml:id="u-151.2" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowHalinaWasilewskaTrenkner">Następne pytanie, czy następna grupa pytań, dotyczyło kwestii powiatów samorządowych i innych instytucji, które są w tej chwili przedmiotem reform i przedmiotem jak gdyby zmiany alokacji między budżetem, źródłem finansowania w budżecie państwa i źródłem finansowania w budżetach samorządów. Chciałam powiedzieć, że w budżecie państwa są dwa, może trzy źródła zaewidencjonowane jako źródła dochodów powiatów samorządowych. Część pierwsza to są subwencje - subwencja wyrównawcza i subwencja oświatowa. To co otrzymały w tej chwili powiaty samorządowe jako zasilenie pierwszych dni ich działalności, to jak gdyby zaliczki i przedpłaty właśnie na rzecz subwencji, jeszcze niepełne wypłaty subwencji, bo w styczniu płacimy te subwencje sukcesywnie, w ratach. Tak wynika z ustaw i z możliwości budżetu państwa, który chciałby jak najszybciej wesprzeć powiaty, nie czekając na pierwsze raty wpływów podatkowych, z których będą korzystały jak z dochodów własnych, bo te wpływy przyjdą dopiero w ostatniej dekadzie miesiąca. Kolejne źródło zapisane w budżecie to dotacje do powiatów samorządowych. Ostatnie źródło dużego zasilenia to rezerwa wynosząca 610 mln zł, przeznaczona na uzupełniania ewentualnych braków w środkach. W tej rezerwie mieści się kwota, o którą pytał pan poseł Braun, ale nie tylko pan poseł Braun, również pan poseł Zaborowski dotykał tej sprawy, mianowicie kwota przeznaczona na dofinansowanie zadań z zakresu kultury. Po rozpoznaniu, po analizie wydatków powiatów stwierdzono, że rozmieszczenie instytucji kultury na terenie Polski tworzy mapę wysoce zróżnicowaną. W związku z tym nie można było zastosować pełnej algorytmicznej subwencji, dofinansowania tych zadań, ponieważ powodowałoby to, że w bardzo wielu ośrodkach byłoby za dużo środków w stosunku do wydatków, w innych natomiast - pan poseł Zaborowski mówił dramatycznie o Śląsku - za mało. Dlatego też rząd wniósł o wydzielenie z tych 610 mln zł 100 mln zł przeznaczonych na uzupełnianie wydatków powiatów samorządowych na działalność instytucji kulturalnych. Wśród wniosków, które państwo byli dzisiaj łaskawi zgłosić, jest również wniosek o to, aby z owych 100 mln zł wydzielonych z tych 610 mln uczynić odrębną, wyraźnie zaadresowaną na wydatki związane z kulturą rezerwę celową wspierającą powiaty samorządowe.</u>
          <u xml:id="u-151.3" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowHalinaWasilewskaTrenkner">Została tu podniesiona sprawa nadzwyczaj trudna, jedna z tych, które wynikają z pewnych opóźnień w regulacjach prawnych i faktycznych. Chodzi o wojewódzkie kolumny transportu sanitarnego. Zgodnie z harmonogramem reformy te kolumny transportu sanitarnego, podobnie jak i inne jednostki organizacyjne służby zdrowia, miały ulec przekształceniu w jednostki samodzielne. Te jednostki są ciągle jeszcze, wedle stanu na dzień dzisiejszy, jednostkami budżetowymi zarządzanymi przez marszałków wojewódzkich. Jednostkom budżetowym można przekazać środki tylko poprzez gestora budżetu. Proszę wierzyć, iż sprawa sfinansowania pierwszych tygodni działania WKTS jest dla nas nadzwyczaj trudna. Poszukujemy tutaj rozwiązania po to, aby można było - w momencie kiedy one w pełni się zorganizują jako jednostki samodzielne - doprowadzić do sytuacji zgodnej z zamierzeniami, to znaczy że będą one finansowane w zamian za swoje usługi ze środków zgromadzonych w kasach chorych, ponieważ te środki tam właśnie są zgromadzone z przeznaczeniem na odpowiednie sfinansowanie działalności tych jednostek jako jednostek wspomagających inne jednostki służby zdrowia w świadczeniu usług dla ludności.</u>
          <u xml:id="u-151.4" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowHalinaWasilewskaTrenkner">Pan poseł Zaciura mówił o styczniowej wypłacie wynagrodzeń dla nauczycieli, strażaków, policjantów. Zbieraliśmy informacje na temat liczby osób, które muszą uzyskać takie wypłaty w nowym układzie geograficznym i administracyjnym, w grudniu od pełnomocników rządu, od marszałków samorządowych, starostów powiatów. Z tego powstała mapa przepływu pieniędzy, które przekazaliśmy na zasilanie - na odpowiednie konta - odpowiednich urzędów w dniach 20 i 21 grudnia. Faktycznie okazuje się, że w woj. warszawskim - z powodów, których w tej chwili nie znam - podano nam szacunki niższe od tych, które były niezbędne. Te pieniądze - oczywiście po sygnale, który jednocześnie podała prasa - są przez nas przekazywane tam, gdzie powinny się znaleźć. To jest, z tego, co wiem, jedyny sygnał tego typu. Może dzisiaj przyszło ich więcej do mojego urzędu, ale tego stwierdzić nie mogę, ponieważ wcześniej takich sygnałów nie było, a ja miałam przyjemność spędzić cały ten dzień razem z państwem tutaj.</u>
          <u xml:id="u-151.5" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowHalinaWasilewskaTrenkner">Drugie pytanie pana posła Zaciury skierowane do rządu dotyczy kwestii finansowania linii metra. Jako mieszkaniec Warszawy - przepraszam za ten subiektywny element - także uważam, że Warszawie bardzo by się przydało jak najszybsze zakończenie budowy linii metra. Jest jednak tak, że budżet - dotyczy to wszystkich inwestycji finansowanych czy współfinansowanych z budżetu państwa w roku 1999 - jest budżetem ograniczonym. To ograniczenie dotyczy również finansowania budowy linii metra z budżetu państwa, nie musi natomiast dotyczyć finansowania budowy tejże linii metra z budżetu najbogatszego powiatu, jakim jest powiat warszawski - najbogatszego w skali kraju, posiadającego własne duże dochody.</u>
          <u xml:id="u-151.6" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowHalinaWasilewskaTrenkner">Pan poseł Jedoń pyta, czy słuszne jest przyjęcie na 1999 r. hamowania popytu krajowego. Chciałabym powiedzieć, że przy założeniach, które są przyjęte w budżecie, oraz przy tej zasadzie konstrukcji budżetu, o jakiej mówił tu przed chwilą pan premier Balcerowicz, to znaczy przy wyjątkowo napiętej prognozie dochodów, które będzie trudno uzyskać, jednoczesne utrzymanie wydatków na poziomie, który gwarantuje jednakowoż w wielu przypadkach więcej niż realny, nieznaczny, bo znaczny wzrost tych wydatków, oznacza, że popyt krajowy nie jest hamowany. Budżet państwa jest bowiem drugim, obok gospodarstw domowych, najważniejszym konsumentem każdego rynku wewnętrznego, a zatem tylko ograniczenie realne wydatków budżetu lub, szerzej, ograniczenie realne wydatków całego sektora finansów publicznych - a to nie ma miejsca w tym roku - powodowałoby hamowanie popytu krajowego znaczące i wyraźne. Takiego hamowania nie ma w tej koncepcji, która jest koncepcją na rok 1999.</u>
          <u xml:id="u-151.7" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowHalinaWasilewskaTrenkner">Pytanie drugie pana posła Jedonia dotyczyło inwestycji pt.: obwodnica Wałbrzycha. Ta inwestycja, zgodnie z decyzjami i z podziałem inwestycji drogowych, staje się inwestycją realizowaną przez samorząd i będzie finansowana. Do jej zakończenia brakuje 8 mln zł, trochę więcej - ponad 8120 tys. zł. W roku 1999, który jest ostatnim rokiem jej realizacji, będzie finansowana w następujący sposób: 7 mln to będą wydatki budżetu, 1 mln ma pochodzić z innych, własnych źródeł, jak wykazano to w harmonogramie finansowania tej inwestycji. Jest ona finansowana ze środków subwencji drogowej dla powiatów i województw. W tej subwencji jest 10-procentowa rezerwa na inwestycje i z tej to rezerwy finansowane będą nakłady na obwodnicę Wałbrzycha.</u>
          <u xml:id="u-151.8" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowHalinaWasilewskaTrenkner">Pan poseł Stec łaskaw był pytać, dlaczego do końca listopada 1998 r. zebrano 75% wpływów z cła. Natomiast pani Skowrońska wyjaśniła pewne przyczyny systematycznego zmniejszania się dochodów z ceł. Niech mi będzie wolno powiedzieć, że obok tego, o czym już była mowa, na taką, a nie inną realizację wpływów z cła złożyły się jeszcze dwa bardzo ważne fakty. Pierwszy to ten, że rok 1998 charakteryzował się postępującą aprecjacją złotego, co oznacza, że relatywna cena za jednostkę importu, czyli wartość importu, od której naliczane jest procentowo cło, w przeliczeniu na złote była niższa, niż zakładaliśmy to na etapie prognozowania budżetu. Bo gdy państwo spojrzą na założenia budżetu na rok 1998, to okaże się, iż przewidywaliśmy, że średnioroczny kurs złotego do dolara będzie wynosił 3,70. Tak naprawdę przez cały rok oscylujemy w granicach 3,43-3,45, z przelotnym odwrotnym ruchem w sierpniu. To powoduje oczywiście, że cała wartość dolarowa importu, nadal bardzo duża, bo on rośnie, przeliczona na złote jest mniejsza, w związku z tym wartość przychodów z cła jest z tego tytułu mniejsza. To jeden powód, o którym nie mówiliśmy tutaj. Drugi to ten, iż pierwsze osiem miesięcy roku było okresem, w którym import wzrastał wolniej niż eksport, co było przyczyną istotnego zadowolenia z dynamiki naszej gospodarki, co jednak w ostatnich miesiącach roku uległo pewnemu osłabieniu, a w październiku i w listopadzie - zahamowaniu, i to oczywiście ujemnie będzie wpływało na bilans handlu zagranicznego w roku 1998. Nie wiem, jaka jest skala importu nie rejestrowanego, gdyby można było to wiedzieć, to oczywiście nie byłby on taki zupełnie nie rejestrowany. Ale jeżeli pan poseł Stec pozwoli, będę starała się uzyskać informacje z GUC i przekazać je dalej, jeśli tylko takie informacje w GUC będą mogły być szybko przedstawione.</u>
          <u xml:id="u-151.9" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowHalinaWasilewskaTrenkner">Jeśli chodzi o koszty obsługi długów, pan poseł pytał, dlaczego to jest 21 mld zł. Dlaczego aż tyle w 1999 r., skoro w 1998 r. mogliśmy sobie pozwolić na oszczędność i wydać na tę obsługę zaledwie 18 mld zł? Jak to padało już dzisiaj w dyskusji, rynki finansowe są jednak rynkami o wysokiej niepewności. Państwo sami zwracali uwagę na to, iż może dojść do pewnych gwałtownych załamań i zawirowań zarówno na polskim rynku wewnętrznym, jak i na rynkach zagranicznych kapitałowych, co automatycznie będzie miało wpływ na koszty obsługi zadłużenia. Pragnę przypomnieć, że w ogólnej strukturze naszego zadłużenia, chociaż mówimy o zagranicznym i krajowym, tak naprawdę na niemal 220 mld zł tego długu w łącznej jego wartości walory wyrażone w ujęciu dewizowym są prawie równe walorom wyrażonym w ujęciu złotowym. A zatem każde zawirowanie, każda zmiana kursu i relacji złotego do walut obcych powoduje automatyczne zmiany w kosztach obsługi. Niestety, te zawirowania, które z punktu widzenia gospodarki i eksportu można czasami odczytywać jako pozytywne, czyli deprecjacja złotego, w przypadku budżetu mają zupełnie inny, negatywny wymiar.</u>
          <u xml:id="u-151.10" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowHalinaWasilewskaTrenkner">Pan poseł Olak pytał o kwestie prognozowania i metody prognozowania inflacji. Główny Urząd Statystyczny jest podstawowym ośrodkiem, który prowadzi zarówno obliczenia inflacji bieżącej, jak i w wielu przypadkach szacuje koszty utrzymania na przestrzeni lat i okresów krótszych niż rok i czyni te badania również przedmiotem prognoz. Nie wiem, pan prezes Toczyński był tu przed chwilą na sali, przepraszam, nie spytałam. Indeksy kosztów utrzymania są prognozowane, ale przedstawiane są tylko w okresach kwartalnych. Dlatego że na koszty utrzymania wpływa zarówno poziom cen, jak i struktura wyrobów, które nabywamy, a ta struktura w poszczególnych kwartałach jest inna, ma trochę inny przebieg i rozkład w zależności od tego, o jakiej rodzinie, o jakim gospodarstwie domowym czy o jakiej grupie konsumentów mówimy. Minister finansów także prowadzi swoje szacunki i swoje ekstrapolacje, ale nasze ekstrapolacje są prowadzone na przestrzeni krótszej niż rok, czyli miesięcznie, tylko w odniesieniu do inflacji, kosztów utrzymania bowiem w tak krótkich okresach minister finansów sam nie szacuje. Oczywiście, jeśli pana posła Olaka to interesuje, wszystkie informacje na ten temat, techniczne i wyliczenia, przekażemy na adres biura poselskiego pana posła.</u>
          <u xml:id="u-151.11" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowHalinaWasilewskaTrenkner">Pan poseł Liberadzki pytał, dlaczego w 1999 r. zmniejszono odpisy na drogi. Przy czym nie chodziło tu o kwotę absolutną, bo ona na pewno jest wyższa od kwoty z 1998 r., jako że 3,9 mld to jest na pewno więcej niż 3,2 mld. Panu posłowi chodziło jednak o to, że dynamika odpisów na drogi jest niższa od dynamiki akcyzy paliwowej. Chciałam powiedzieć, że w 1998 r. wpływy z akcyzy paliwowej były niższe od prognozowanych. I znowu są dwa powody tej sytuacji. Pierwszy to bardzo niskie i spadające ceny ropy naftowej i benzyn na świecie, które w związku z tym nie rosną także w Polsce. Drugi to znowu to, o czym mówiłam przy imporcie - ropa to przecież artykuł importowany - owa postępująca aprecjacja złotego, która wpływa na relatywne potanienie wartości i tego artykułu, wtedy kiedy przekracza granicę i wtedy kiedy jest przedmiotem wymierzania znakomitej części akcyzy.</u>
          <u xml:id="u-151.12" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowHalinaWasilewskaTrenkner">Pan poseł Liberadzki wyrażał również swoje zaniepokojenie tym, że tyle się mówi o zwiększonym udziale skarbu państwa w programie budowy autostrad. Chciałam powiedzieć, że ten zwiększony udział skarbu państwa - pragnę uspokoić pana posła - dotyczy na razie tylko zaangażowania skarbu państwa w wykup gruntu pod autostrady, co przewiduje ustawa o budowie autostrad. W roku 1997, jeśli mnie pamięć nie myli, przeznaczono na ten cel 170 mln zł, z czego 80 mln pochodziło z oszczędności z roku 1996. W roku 1998 ta kwota wynosiła 200 mln zł. W roku 1999 w budżecie państwa, tzn. w budżecie ministra transportu i gospodarki morskiej, jest 100 mln, istnieje też możliwość dokonania dalszych wpłat w wysokości 282,5 mln zł z budżetu państwa, o czym informację odnajdzie pan poseł niewątpliwie w odpowiednim artykule - w tej chwili jest to chyba art. 45 - ustawy budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-151.13" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowHalinaWasilewskaTrenkner">Jeśli chodzi o podatki dotyczące dróg ekspresowych i autostrad, to jak panu posłowi doskonale wiadomo, dyskusja na temat tego, czy i kiedy można wprowadzić te podatki, ma dość długą historię. Wszelkie zapowiedzi co do tego zazwyczaj kończyły się na zapowiedziach prasowych. Do tej pory nie było dyskusji wśród członków rządu na temat sposobu wprowadzania tych podatków, choć niewątpliwie jako dodatkowe dochody do budżetu państwa przyczyniłyby się one i mogą się przyczynić w przyszłości do poprawy relacji pomiędzy dochodami budżetu a dodatkami budżetu na rzecz zmniejszenia deficytu. Problem polega jednak na tym, że te dodatkowe opłaty byłyby opłatami podrażającymi gospodarowanie w skali całego kraju, całej gospodarki i chyba w tej chwili nie jest to czas właściwy.</u>
          <u xml:id="u-151.14" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowHalinaWasilewskaTrenkner">Jeśli chodzi o ograniczenie nakładów na rybołówstwo, to były to decyzje wynikające, jak zawsze, z rozpoznania i analizy rynku, przeprowadzonej przez ministra transportu i gospodarki morskiej w warunkach, nie kryję, ograniczonego budżetu.</u>
          <u xml:id="u-151.15" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowHalinaWasilewskaTrenkner">Infrastruktura hydrologiczna, o której mówił pan poseł Liberadzki w swoim ostatnim, szóstym pytaniu, jest niewątpliwie bardzo ważną grupą inwestycji. Minister ochrony środowiska i zasobów naturalnych pracuje w tej chwili nad nowym systemem finansowania tych bardzo dużych, kapitałochłonnych i trudnych projektów, tak aby mogły być one realizowane w tempie szybszym niż tempo, o którym wspomniał pan poseł Zaborowski mówiąc o polderze Buków, szczęśliwie ukończonym.</u>
          <u xml:id="u-151.16" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowHalinaWasilewskaTrenkner">Natomiast jeśli chodzi o inwestycję Dolny Racibórz, to jest wśród wniosków, które państwo byli łaskawi zgłosić, propozycja, aby bodajże 21,3 mln zł przeznaczyć na przygotowanie dokumentacji tej inwestycji. Chciałam powiedzieć, że w ramach obowiązującej już ustawy o finansach publicznych inwestycja może stać się przedmiotem zasilania z budżetu wtedy, kiedy będzie zakończony i opracowany biznesplan i wskazane montowanie źródeł jej finansowania. Tego ta inwestycja na razie jeszcze nie ma.</u>
          <u xml:id="u-151.17" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowHalinaWasilewskaTrenkner">O sprawach dotyczących kultury i zasilania ośrodków kulturalnych przekazanych samorządom już mówiłam, o sprawie tej rezerwy również. Pozostaje jeszcze kwestia, o której mówił pan poseł Dorn, a która dotyczy środków na ubruttowienie wynagrodzeń dla nowych funkcjonariuszy, którzy podejmą pracę po 1 stycznia, nie tylko w Policji, również w innych służbach mundurowych. Ten problem jest w tej chwili przedmiotem z jednej strony gromadzenia pełnych danych - bo okazało się, że nie jest to tak proste i nie wszystkie informacje są znane - a po drugie, chcemy opracować pewien system, który niewątpliwie przedstawimy Wysokiej Izbie, aby można było dokonać tej operacji. Przypominamy przy tym, że w roku 1999 nastąpiły dość istotne przesunięcia części funkcjonariuszy Policji i straży pożarnych, tak że w tej chwili nawet nie bardzo byłoby wiadomo, gdzie i jak środki owe przekazać. Nawiasem mówiąc, usiłujemy wspólnie z odpowiednimi resortami i zarządami służb zestawić pełne informacje i mamy nadzieję, że sprawa ta zostanie załatwiona w sposób, który nie będzie budził niczyich obaw o to, czy rzecz zostanie sfinansowana do końca.</u>
          <u xml:id="u-151.18" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowHalinaWasilewskaTrenkner">Jeśli chodzi o sprawę dotyczącą informacji podawanych przez osoby prezentujące budżet ministra spraw wewnętrznych i administracji w trakcie obrad Komisji Finansów Publicznych, to - jak wydawało się w trakcie tych obrad - cały problem polegał na tym, że Grom nie jest jednostką, o której mamy pełne informacje jawne. Chyba nieporozumienie - jak rozumiem, tak to było wyjaśniane również na posiedzeniu komisji - część nieporozumienia wynikała z tego, że chciano przekazać jak najwięcej informacji, ale jednocześnie nie wszystkie. Niezręczność w tej prezentacji doprowadziła do wrażenia, o którym mówił pan poseł Dorn. Pan minister Tomaszewski wie oczywiście o tym fakcie i mam nadzieję, że podjął odpowiednie kroki w stosunku do swoich pracowników.</u>
          <u xml:id="u-151.19" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowHalinaWasilewskaTrenkner">I ostatnia sprawa, poruszona przez pana posła Rejczaka, dotycząca inwestycji - szpital Radom-Józefów. Szpital ten ma długą historię, proszę państwa. W budżecie na rok 1998 jego wartość kosztorysowa, podana przez ówczesnego wojewodę, wynosiła 167,7 mln zł. Do skończenia inwestycji potrzeba było 59,3 mln zł. W 1998 r. przeznaczono na ten cel 25 mln zł, czyli prawie 50% nakładów koniecznych do ukończenia szpitala. W roku 1999 - tak jak powiedział pan poseł Rejczak - faktycznie wojewoda przedstawił gwałtownie zmienioną wartość kosztorysową: o prawie 40 mln zł w stosunku do wartości z roku 1998. Ponieważ nie można było znaleźć żadnego uzasadnienia dla tak gwałtownego wzrostu wartości kosztorysowej, stąd wartość ta została zwaloryzowana na podstawie ruchu cen towarów i dóbr inwestycyjnych. W ten sposób w przedłożeniu rządowym zostały zwiększone nakłady niezbędne do skończenia tego szpitala w perspektywie nie 1999 r., lecz 2001 r. Nakłady, które należy ponieść, wynoszą 37,9 mln zł. W roku 1999 mogliśmy zapewnić sfinansowanie co najwyżej w wysokości 21 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-151.20" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowHalinaWasilewskaTrenkner">Panie marszałku, chyba odpowiedziałam w skrócie na wszystkie pytania. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Chwileczkę, tylko pan poseł Goryszewski - jako sprawozdawca komisji - udzieli odpowiedzi i panowie posłowie będą mogli ponownie zadać pytania, cierpliwości.</u>
          <u xml:id="u-152.2" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Chciałbym poinformować Wysoką Izbę, że wszystkie punkty porządku dziennego będziemy chcieli dziś zrealizować. Tak więc proszę się nie niepokoić.</u>
          <u xml:id="u-152.3" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Markiewicz chciał tylko sprostować, ale teraz się nie zmieścicie razem z panem posłem Goryszewskim, bo pan poseł Goryszewski tak ręce trzyma.</u>
          <u xml:id="u-152.4" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-152.5" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#PoselHenrykGoryszewski">Dziękuję, panie marszałku. O tej porze mieć poczucie humoru, to już tylko pan marszałek potrafi. Zazdroszczę niemal tego.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#PoselHenrykGoryszewski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Odpowiem za chwilę na pytania, chociaż akurat wielu z tych posłów, którzy skierowali do mnie pytania, już nie ma. Jest to stara zasada: najważniejsze jest postawienie pytania, odpowiedź nie jest istotna. Polska już wie, że pytanie zostało postawione. Nim jednak do tego dojdę, muszę się ustosunkować do kilku kwestii podniesionych w toku debaty. Postaram się, aby to trwało krótko.</u>
          <u xml:id="u-153.2" who="#PoselHenrykGoryszewski">Przede wszystkim chciałbym przeprosić pana ministra Kropiwnickiego, który poczuł się trochę dotknięty moją wypowiedzią, kiedy mówiłem o problemie pewnego podejścia do oceny szans rozwoju gospodarczego, różniącym ministra finansów i innych ministrów jako instytucje. Mówiłem to na podstawie swoich własnych doświadczeń z okresu, kiedy byłem wicepremierem i kiedy czułem ten ciężar odpowiedzialności, paraliżujący odwagę - odpowiedzialności za skutki podejmowanych decyzji. Moja wypowiedź, improwizowana tak jak wszystkie, mogła być odebrana może inaczej i zbyt ostro. Jerzy Kropiwnicki należy na pewno do kręgu tych osób, które, jak oceniam, kierują się wyłącznie dobrem kraju i nie mają owego problemu braku odwagi przy podejmowaniu trudnych decyzji, takich jakich to dobro wymaga.</u>
          <u xml:id="u-153.3" who="#PoselHenrykGoryszewski">Panie i Panowie Posłowie! Kiedy mówimy o budżecie, to bardzo często w toku takich potoczystych wypowiedzi składane są deklaracje, które się naprawdę wzajemnie wykluczają. Pan poseł Grabowski mówił o tym, co odczuwa wielu z nas i co ja również odczuwam - i o tym mówiłem - że ten budżet, podobnie jak poprzednie budżety Rzeczypospolitej, jest budżetem, można by to tak powiedzieć, biernym, którego znaczna część środków, nadmiernie duża, jest przeznaczona na sztywne wydatki i w związku z tym nie ma dostatecznych środków na wspieranie rozwoju gospodarczego. A ponieważ jeszcze za sztywnymi wydatkami stoi presja polityczna, presja społeczna i broń strajkowa, to kiedy przychodzi do konieczności oszczędzania, oszczędza się na wydatkach rozwojowych, a nie na owych wydatkach socjalnych, dlatego właśnie że one są sztywne.</u>
          <u xml:id="u-153.4" who="#PoselHenrykGoryszewski">Pan poseł Grabowski mówił także o tym, jak bardzo należałoby jeszcze dofinansować sferę budżetową i emerytów, bo są krzywdzeni. Nie chcę się na ten temat wypowiadać. Jakakolwiek wypowiedź polemiczna byłaby odbierana w kategoriach moralnych, że znowu jest ktoś, kto nie chce dać, a odmowa dawania jest niemoralna. Tu nie o to chodzi. Tu chodzi o to, że jeżeli się mówi, że budżet jest zbyt sztywny, i żąda się jednocześnie podwyższenia wydatków sztywnych w tym budżecie, to jest to po prostu wypowiedź logicznie niespójna. I na to chciałem zwrócić uwagę.</u>
          <u xml:id="u-153.5" who="#PoselHenrykGoryszewski">Natomiast zgadzam się z tym, że na skutek niewłaściwej polityki, między innymi niewłaściwej polityki, w zakresie podatku akcyzowego dotyczącego zwłaszcza papierosów bardziej opłacalne jest importowanie do Polski papierosów niż ich produkowanie w kraju. Bez względu na to, w jakiej części używany jest tytoń krajowy, a jest on używany do produkcji w kraju, chociaż oczywiście nie w 100%, to jednakże jakaś część tej produkcji jest wynikiem pracy krajowej. Panie i panowie posłowie, kapitał jest międzynarodowy, pieniądz jest naprawdę zawsze międzynarodowy, natomiast praca ma charakter krajowy.</u>
          <u xml:id="u-153.6" who="#PoselHenrykGoryszewski">Rząd powinien, odrzucając, zapominając, pozostawiając poza drzwiami gabinetów takie czy inne doktryny - liberalne, monetarne i jakiekolwiek inne - pamiętać o tym, że odpowiada w sferze polityki gospodarczej za rozwój kraju i za dostarczanie pracy swoim wyborcom, swoim obywatelom.</u>
          <u xml:id="u-153.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-153.8" who="#PoselHenrykGoryszewski"> I tu chcę nawiązać do tego, o czym mówił pan poseł Kaczyński. Powiedział on, że w Polsce jest niezapisane konstytucyjne prawo do przemytu. To prawda, ale w Polsce jest jeszcze inne niezapisane konstytucyjne prawo - prawo do uprzywilejowania importu. Dam następujący przykład - pan premier Balcerowicz pamięta naszą poniedziałkową rozmowę i to, co wtedy powiedziałem panu ministrowi Steinhoffowi. Kiedy byłem wicepremierem i kiedy z mojej inicjatywy dokonywano ówczesnej reformy taryf celnych, straciłem wiele energii i musiałem włożyć wiele pasji i determinacji, żeby doprowadzić do prawidłowej relacji z punktu widzenia interesów narodowych między cenami komponentów do artykułów elektronicznych i cenami wyrobów gotowych. W poniedziałek dowiedziałem się o tym, że obecnie sytuacja po 5 latach jest taka, że komponenty są oclone, te komponenty, które są potrzebne do zainwestowania pracy krajowej, natomiast wyroby gotowe są ponownie obciążone stawką zerową. Jest wiele takich przykładów, aż skończywszy na... Nie czytałem dzisiaj gazet, ale ktoś mi powiedział, że już jest informacja o krótkiej liście firm, które są wytypowane do ewentualnego kupienia banku Pekao. Nie zrozumiem do końca, w jaki sposób sprzedaż tego banku, a mówili mi o tym przedstawiciele rządu, innemu polskiemu bankowi, banku, będącego już pod częściową kontrolą, zaznaczam, będącego pod częściową kontrolą obcych inwestorów, jest wyprzedażą polskiego banku. Natomiast sprzedaż 55% akcji bezpośrednio Citibankowi czy ewentualnie bankowi włoskiemu, za którym tak naprawdę stoi niemieckie Towarzystwo Ubezpieczeniowe Allianz, jest korzystne dla polskiej gospodarki i nie jest wyprzedażą banku w obce ręce.</u>
          <u xml:id="u-153.9" who="#PoselHenrykGoryszewski">Ja swoją wypowiedź poprzednią, mimo że była bardzo długa, skracałem, nie poruszyłem kilku istotnych kwestii, do których naprawdę byłem zobowiązany jako poseł sprawozdawca, m.in., na co zwrócił mi uwagę jeden z posłów, nie omówiłem listy postulatów, wniosków komisji, które zostały nieprzyjęte do sprawozdania w tej części rekomendującej przez Komisję Finansów Publicznych. Panie i panowie posłowie, proszę mi wybaczyć, tych wniosków było ponad 700. Gdybym około sześćsetkilkadziesiąt wniosków odrzuconych omawiał, to pewnie bym o tej porze skończył swoje przemówienie. Nareszcie pobiłbym rekord pana prof. Strońskiego, który przed wojną przemawiał 6 godzin, broniąc konstytucji marcowej. Chciałem jednakże przy tej okazji powiedzieć o kwestii, którą wtedy świadomie pominąłem: jest jeszcze trzecie niekonstytucyjne prawo w Polsce - to jest prawo do uprzywilejowania przestępcy i do dyskryminowania ofiary. Mówiłem o tym wiele razy, tu tylko wspomniałem, że mimo próby doprowadzenia do konfrontacji odpowiedzialnych za politykę bezpieczeństwa wewnętrznego tak naprawdę poza Komendą Główną Policji i Ministerstwem Spraw Wewnętrznych nie znaleźliśmy, nie natrafiliśmy na żadną gotowość do współpracy w tym zakresie. I tak naprawdę to moglibyśmy napisać w naszej konstytucji, że Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem bezprawia.</u>
          <u xml:id="u-153.10" who="#PoselHenrykGoryszewski">Chcę powiedzieć, że nie jest uzasadnione przypuszczenie pana posła Macierewicza, że obcięcie kwoty miliona, zdaje mi się, nie 500 tys. przeznaczonej na urząd rzecznika interesu publicznego jest dowodem niechęci do lustracji ze strony członków Komisji Finansów Publicznych. Wprawdzie pan poseł nie mówił wyraźnie, że chodzi o Komisję Finansów Publicznych, ale to komisja przecież rekomenduje tego rodzaju ograniczenie środków Wysokiej Izbie. Chcę więc wyjaśnić już dokładnie, skąd to się wzięło. Otóż w projekcie budżetu znalazły się dwie kwoty: 1870 tys. zł w budżecie Sądu Najwyższego i 2 mln w rezerwie celowej. Urząd rzecznika interesu publicznego, jego budżet, został umiejscowiony w budżecie ogólnym Sądu Najwyższego mniej więcej w taki sposób, i to wynika z ustawy, a nie z woli, nie z pomysłu Komisji Finansów Publicznych, jak budżet Biura Bezpieczeństwa Narodowego jest umieszczony na specjalnych prawach, przy zachowaniu pewnej, dalej posuniętej autonomii, w budżecie Kancelarii Prezydenta. Otóż skoro to jest budżet autonomiczny, ale będący elementem budżetu Sądu Najwyższego, to nie można przewidywać rezerwy celowej, dlatego że rezerwa celowa jest w gestii ministra finansów.</u>
          <u xml:id="u-153.11" who="#PoselHenrykGoryszewski">Wtedy oddawalibyśmy ministrowi finansów władztwo nad budżetem Sądu Najwyższego, a więc złamalibyśmy zasadę rozdziału między władzą wykonawczą a władzą sądowniczą. Przy przeniesieniu tej kwoty z rezerwy dokonano jej redukcji - o ile dobrze pamiętam o 1 mln, jeśli dobrze to sobie wypisałem, zestawiając teraz, tak na kolanie, poszczególne pozycje budżetowe. I tu, panie pośle, proszę wierzyć, że argumentacja była następująca. Komisja jest oszczędna. Myślę, że tak naprawdę komisja jest równie oszczędna jak minister finansów w wydawaniu pieniędzy. Ale i komisja i w tym wypadku, i we wszystkich innych wypadkach - a mieliśmy takie wypadki w ubiegłym roku przy budowie budżetu na 1998 r. - wychodziła z bardzo prostego założenia: że jeżeli jest pewna kwota skalkulowana na pewną sumę etatów, które w danym roku ma prawo wykorzystać, zatrudnić dana instytucja, to instytucja nowo tworzona nigdy nie ma tych etatów w dniu 1 stycznia, w dniu powstania, tylko ona jest budowana, i to sukcesywnie, przez cały rok. My po prostu oszczędnie uważamy, że jeżeli są pieniądze, dajmy na to, na 100 etatów dla nowo tworzonej instytucji, to one będą zagospodarowane w miarę sukcesywnie przez cały rok - czyli tak naprawdę średnio potrzeba na 50 etatów, po prostu od 0 do 100, czyli średnio na 50 etatów. I to jest sposób liczenia przez Komisję Finansów Publicznych. Nie było żadnych podtekstów politycznych. Panie pośle, sprawa jest zbyt drażliwa, żeby tu sobie ktokolwiek w sposób odpowiedzialny na tego rodzaju podteksty polityczne pozwalał.</u>
          <u xml:id="u-153.12" who="#PoselHenrykGoryszewski">Na temat jednostki ˝Grom˝ już mówić nie będę, dlatego że mówił o tym barwnie pan poseł Dorn, nie muszę więc w tej sprawie się wypowiadać.</u>
          <u xml:id="u-153.13" who="#PoselHenrykGoryszewski">Chciałbym natomiast ustosunkować się do postulatu przywrócenia nakładów na Państwową Inspekcję Pracy według przedłożenia rządowego. Otóż, panie pośle Kulas, po redukcji dokonanej przez naszą komisję i tak nakłady są o 20% wyższe - a więc znacznie powyżej inflacji - od nakładów 1998 r. Nie jest to kwestia braku zaufania, niechęci do inspekcji pracy. Jest to po prostu, tak jak w przypadku wszystkich kancelarii i trybunałów, owa gilotyna Komisji Finansów Publicznych, która stara się przyciąć nadmierne apetyty i sprowadzić je do wielkości porównywalnych z dynamiką wzrostu nakładów, wydatków, tą średnią dynamiką w tej rządowej części budżetu finansów publicznych.</u>
          <u xml:id="u-153.14" who="#PoselHenrykGoryszewski">Ponosi mnie pasja polemiczna i skoro już pan premier Balcerowicz zaczął mówić trochę o rolnictwie, to i ja chcę też kilka zdań na ten temat powiedzieć. Zacznę od sprawy KRUS. Panie premierze, to nie jest budżet na 1998 r. Od objęcia władzy w kraju przez rząd minęło już 14 miesięcy i nie musieliśmy ustawy nowelizującej KRUS dostać w grudniu, a zdaje mi się, że w grudniu dopiero wpłynęła. Mogliśmy tę ustawę dostać znacznie wcześniej, tym bardziej że znacznie trudniejszy niż KRUS problem - problem reformy trzech ustaw podatkowych - został przygotowany przez rząd w ciągu, licząc od pierwszego publicznego wystąpienia pana premiera do przedstawienia projektów w rządzie, mniej więcej 50 dni. Gdybyśmy zreformowali wcześniej KRUS, nie byłoby tego problemu 13 mld zł, które trzeba do KRUS dopłacić i z których korzystają nie tylko biedni rolnicy, ale również właściciele wielkich przemysłowych farm, których stać byłoby naprawdę na zapłacenie dużo wyższej składki i poniesienie tego ciężaru ubezpieczenia. Natomiast gdy chodzi generalnie o strategię wobec rolnictwa, myślę, że problem tkwi w tym, że tak naprawdę do tej sfery w żadnym razie nie można przykładać wzorców liberalnej ekonomii, i to z następującego powodu.</u>
          <u xml:id="u-153.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-153.16" who="#PoselHenrykGoryszewski">Popyt na produkt rolniczy jest nieelastyczny. W swoich wypowiedziach obrazowałem tę prawdę następującym przykładem. Jeżeli w jakimś kraju będzie nadprodukcja chłodziarek, to znajdzie się ktoś, kto wpadnie na pomysł, że będzie tłumaczył konsumentom, iż przy przechowywaniu wędlin i serów twardych w jednej chłodziarce wytwarzają się różnego rodzaju aromatyczne węglowodory, które, powiedzmy, są kancerogenne, i co niektórzy zaczną kupować drugą lodówkę do domu. Natomiast bez względu na to, ile się znajdzie na rynku szynki czy chleba, nikt nie zje dwa razy więcej, niż to jest fizjologicznie możliwe. I to jest podstawowy dylemat - nieelastyczny popyt na produkty żywnościowe jest podstawowym nie dającym się rozwiązać dylematem społeczeństw przemysłowych i postprzemysłowych. Dlatego kiedy mówimy o doktrynie, o polityce rolnej, trzeba jeszcze na to położyć niejako drugą warstwę argumentacji.</u>
          <u xml:id="u-153.17" who="#PoselHenrykGoryszewski">Państwo nie jest liberalne, państwo jest dobrem wspólnym i musi budować swoją politykę, w tym również gospodarczą, w taki sposób, żeby dostęp do tego dobra wspólnego, jakim jest państwo i warunki życia w tym państwie, był możliwie szeroki. Jeżeli ktoś nie podziela zasad gospodarki rynkowej, tych warunków, nauki społecznej Kościoła i moralności, moralności społecznej zobowiązującej do solidaryzmu, czy - jak to się na lewicy dawniej mówiło - sprawiedliwości społecznej...</u>
          <u xml:id="u-153.18" who="#PoselBogdanLewandowski">(I się mówi.)</u>
          <u xml:id="u-153.19" who="#PoselHenrykGoryszewski">...to powinien się przynajmniej kierować zwykłym egoizmem polityka, że nie wolno prowadzić takiej polityki, że 30% wyborców czuje się obcymi w państwie, bo się po prostu wtedy przegrywa. Ja w tej chwili mogę mówić w sposób bardziej otwarty, bo pytania są adresowane już nie do Komisji Finansów Publicznych, tylko do mnie. Jako sprawozdawca w pewnym momencie zatrzymałem się w swojej wypowiedzi przed tymi słowami, bo bym zaczął wtedy mówić o polityce, a nie o sprawozdaniu Komisji Finansów Publicznych.</u>
          <u xml:id="u-153.20" who="#PoselHenrykGoryszewski">Pan poseł Baszyński, jeśli dobrze zapisałem nazwisko...</u>
          <u xml:id="u-153.21" who="#GlosZSali">(Baszczyński.)</u>
          <u xml:id="u-153.22" who="#PoselHenrykGoryszewski">Przepraszam bardzo, Baszczyński - dobrze zapisałem, źle przeczytałem - pytał mnie (były dwa pytania, ale na pierwsze odpowiedział pan premier), czy rezerwa 52, ta zapewniająca środki, ta krytykowana, o której mówiła pani poseł Góralska, i do której, jak i do swoistego ukrycia tej rezerwy - biorąc pod uwagę wszystko, co było mówione i pisane do Sejmu i do komisji - ja równie się odnoszę krytycznie jak ona, obejmuje również nauczycieli samorządowych? Nie, dlatego że środki przewidziane na wzrost płac w sferze budżetowej w nowym systemie prawnym, który został przez Wysoki Sejm stworzony, są przeznaczone dla sfery opłacanej z budżetu państwa oraz dla tej sfery pracowników samorządowych, którzy wykonują zadania powierzone samorządowi, natomiast nauczyciele szkół samorządowych są finansowani z subwencji oświatowych. To już jest inna grupa pracowników i tu już jest kwestia, jaką politykę płacową będą prowadziły samorządy wobec swoich nauczycieli. Inna sprawa, że będziemy musieli wybudować, wykoncypować jakieś elementy harmonizacji tej polityki. Bo nie ma Polski i samorządów - jest jedna Polska, w której się mieści i Sejm, i Sąd Najwyższy, i rząd, i samorządy.</u>
          <u xml:id="u-153.23" who="#PoselHenrykGoryszewski">Pan poseł Zaciura zadał mi dwa pytania. Pierwsze dotyczyło wyjaśnienia art. 28 projektu. Jak to możliwe, że wzrost emerytur ma wynosić 9,6%, a wskaźnik rewaloryzacji na dzień 1 czerwca wynosi 8,6%, a zatem jak to się dzieje, że mniej to jest więcej? Otóż sprawa jest stosunkowo prosta. W 1998 r. dokonano dwóch waloryzacji emerytur: jedną z dniem 1 czerwca, a drugą z dniem 1 września. Poziom emerytur w grudniu 1998 r., a więc już po drugiej waloryzacji, był wyższy niż średnia dla całego 1998 r. To jest jasne. Jeżeli mamy trzy różne wielkości: niską, średnią i wyższą, to średnia będzie na poziomie, który jest na pewno wyższy od najniższej z tych trzech wielkości i niższy od wielkości najwyższej. W związku z tym wzrost o 8,6% w stosunku do aktualnego, czyli ustalonego w dniu 1 września 1998 r., poziomu emerytur, kiedy go porównamy ze średnią z 1998 r., a o to chodzi, daje właśnie 9,6%.</u>
          <u xml:id="u-153.24" who="#PoselHenrykGoryszewski">Ostatni raz egzamin z matematyki zdawałem na maturze, w 1958 r., proszę mi więc wybaczyć jeżeli mówiłem w sposób niejasny. Matematyka nie była moją najmocniejszą stroną. Dlatego wybrałem zawód prawnika, a może jeszcze i z kilku innych powodów. Mam nadzieję, że ten egzamin na trójkę na szynach zdałem.</u>
          <u xml:id="u-153.25" who="#PoselHenrykGoryszewski">Drugie pytanie dotyczyło kwestii, dlaczego nie wymieniłem reformy oświaty jako piątej reformy. Dlatego, że o ile wiem, czekamy dopiero na rozpoczęcie reformy gimnazjalnej, i w związku z tym tak naprawdę wśród priorytetów w nakładach budżetowych istotne są wielkie kwoty przewidziane na te reformy, które się zaczynają już 1 stycznia. W następnym roku na pewno to wymienię. Natomiast nakłady generalnie na oświatę są priorytetem. Wyjaśniał już tę kwestię pan premier Balcerowicz, odpowiadając na pytanie pana posła Baszczyńskiego.</u>
          <u xml:id="u-153.26" who="#PoselHenrykGoryszewski">Pan poseł Lewandowski zapytał mnie, którzy posłowie żądali zniesienia dotacji do barów mlecznych. Panie pośle, zgodnie z regulaminem Wysokiego Sejmu sprawozdanie zawiera wnioski mniejszości, ale bez wskazywania ich autorów. Wie pan, rząd pani premier Suchockiej, w którym miałem zaszczyt być wicepremierem, był pierwszym, który sprawdził wszystkich swoich członków, czy przypadkiem nie ma na nich teczek. Skądinąd wiem, że ktoś, pewnie ktoś z moich przyjaciół, próbował i teraz sprawdzić, czy przypadkiem nie ma na mnie jakiegoś haka. Byłem więc sprawdzany dwa razy i naprawdę nie hołduję tradycji donoszenia. A więc pan wybaczy, że nie wymienię nazwiska tego, kto składał taki wniosek; jest to wniosek mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-153.27" who="#PoselHenrykGoryszewski">Pan poseł Liberadzki pytał, czy rząd otrzymał tyle środków na transport, o ile wnosił, czy też byłem uprzejmy ograniczyć te środki. Nie ma już pana ministra Liberadzkiego na sali. Chcę najpierw powiedzieć, że niestety, mimo niewątpliwie niemałych ambicji, jakie posiadam, nikt nie chciał mi dać władzy, żebym sam dyskrecjonalnie za Komisję Finansów Publicznych rozstrzygał, komu dać, a komu zabrać. Komisja głosuje. Nic nikomu nie zabrałem i nic nikomu nie dałem. Jeśli chodzi o to, co się zabiera lub daje, to w swojej rekomendacji w Wysokiej Izbie robi to zwykle Komisja Finansów Publicznych.</u>
          <u xml:id="u-153.28" who="#PoselHenrykGoryszewski">Żeby odpowiedzieć na to pytanie, mogłem w tej chwili dokonać tylko pobieżnego wyliczenia. Otóż w budżecie w dwóch pozycjach, dotyczących Ministerstwa Transportu i Gospodarki Morskiej oraz wojewodów, dokonano pewnych przesunięć wewnętrznych, ale sumując te dwie pozycje, zarówno w przedłożeniu rządowym, jak i w sprawozdaniu Komisji Finansów Publicznych jest ta sama kwota. A więc komisja nic, przynajmniej w tych dwóch pozycjach, nie zabrała.</u>
          <u xml:id="u-153.29" who="#PoselHenrykGoryszewski">Pan poseł Braun pytał mnie, czy to brak sympatii dla Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji był wyłączną podstawą redukcji wydatków. Nie, panie pośle. Kiedy pan przemawiał, przyniesiono mi tekst mojego przemówienia i akurat ten fragment sprawdzałem. Powiedziałem, że być może to również było przyczyną, bo było kilka głosów krytycznych, bardzo krytycznych, dotyczacych prowadzonej polityki czy tolerowania tego, co się dzieje w telewizji, zwłaszcza w telewizji publicznej. Jednak podstawową przyczyną naszej ingerencji była zasada, którą może niezbyt konsekwentnie, na co zwrócił uwagę pan poseł Wielowieyski... podstawową przesłanką działań Komisji Finansów Publicznych było dążenie do zredukowania nadmiernych wydatków zaplanowanych w projektach budżetów przez pozarządowe jednostki, będące dysponentami własnych części budżetowych.To był podstawowy motyw ingerencji w budżet Krajowej Rady. Natomiast co z siedzibą. Komisja Finansów Publicznych już trzeci raz miała okazję wypowiedzieć swój pogląd wobec przedstawicieli rządu, mam nadzieję, że kiedyś ten pogląd zostanie uszanowany, że ponieważ rząd jest dysponentem zasadniczej substancji, budynków i budowli... Obecnie na skutek reformy administracji zwalniają się pewne powierzchnie, nie wszędzie i nie zawsze tam, gdzie są najbardziej potrzebne, i dysponujemy budynkami zwolnionymi przez wojsko. Mówiliśmy w komisji, że zamiast wydawać pieniądze - mam nadzieję, że nie zostanę teraz uznany przez niektórych posłów za złego syna świętej matki - Kościoła - na czynsze płacone w tym wypadku Sekretariatowi Episkopatu, lepiej przydzielić jeden z tych budynków na siedzibę Krajowej Radzie Radiofonii i Telewizji. Parę dni później, tak się złożyło, jeden z moich rozmówców powiedział, iż starają się, akurat moi krajanie, z terenów, na których miałem szczęście się urodzić, żeby jedna z agend urzędu wojewódzkiego mazowieckiego została przeniesiona do Ciechanowa. Te agendy zostały rozproszone po różnych byłych miastach wojewódzkich. Jedynym argumentem ministerstwa administracji było to, że ta agenda ma świeżo wybudowane pomieszczenie w Warszawie. Dajmy więc to pomieszczenie np. Krajowej Radzie, jeżeli jest tego za dużo, to pomieścimy tam generalnego inspektora danych osobowych. Panie premierze, zwracam się z prośbą o rozważenie; w Ciechanowie jest wolna przestrzeń i wtedy nie trzeba będzie płacić, przewidywać w budżecie środków na opłatę czynszu dla tych instytucji.</u>
          <u xml:id="u-153.30" who="#PoselHenrykGoryszewski">Myślę, że odpowiedziałem na wszystkie pytania. Na zakończenie chciałbym powiedzieć tylko o dwóch sprawach. Po pierwsze, abstrahuję od tego, jakie wnioski zostały dzisiaj złożone przez panie i panów posłów, jest ich pewnie blisko setka, i jaka będzie rekomendacja komisji, której przewodniczę, a także decyzja Wysokiej Izby. Mówiłem, myślę, że z poczuciem dużej odpowiedzialności, o napiętej stronie dochodowej budżetu. Jestem głęboko przekonany, że za rok wrócimy dokładnie do tego samego punktu, gdy będziemy mówili o sprawności aparatu celnego. Będziemy mówili, co jest słuszne, że na efekty poprawy trzeba czekać 2-3 lata. Tylko gdybyśmy tę poprawę zaczęli 3 lata temu, tobyśmy dzisiaj mieli poprawioną sytuację. Gdybyśmy zaczęli w zeszłym roku, tobyśmy ją mieli za dwa lata. Kiedy ją zaczniemy za dwa lata, to poprawę zapisze na swoje konto Sejm następnej kadencji.</u>
          <u xml:id="u-153.31" who="#PoselHenrykGoryszewski">Panie i Panowie Posłowie! Chciałbym na zakończenie, bo myślę, że później, kiedy będę rekomendował wnioski, nie będzie to już właściwe miejsce i właściwy czas, podziękować za współpracę wszystkim członkom Komisji Finansów Publicznych. Myślę, że stanowimy już teraz pewien zespół, pewien team, który - mówię to z całą odpowiedzialnością - kieruje się naprawdę, chociaż każdy z nas ma swoje słabości, przede wszystkim poczuciem odpowiedzialności za dobro publiczne, za państwo i za potrzebę utrzymania dyscypliny finansów publicznych oraz troską o to, że te nasze budżety aż tak bardzo są budżetami biernymi.</u>
          <u xml:id="u-153.32" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Stanisław Zając)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Dziękuję panu posłowi sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Proszę, panie pośle. W jakiej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-155.2" who="#PoselMarekMarkiewicz">(Sprostowania, na które czekałem dość długo.)</u>
          <u xml:id="u-155.3" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#PoselMarekMarkiewicz">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Nie chcę ponawiać pytania, szanując czas Wysokiej Izby i pana premiera...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Rozumiem, że to sprostowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#PoselMarekMarkiewicz">...ale chcę tylko sprostować. Chodzi o jedno małe słowo ˝dlaczego˝, a nie ˝czy˝. Gdyby moje pytanie zostało zinterpretowane tak, jak to się pojawiło w odpowiedzi pani minister Skowrońskiej, to byłoby to pytanie banalne. Dlaczego rząd nie widzi możliwości podwyższenia wpływów z legalnego importu przy oficjalnych stawkach? Tak postawione pytanie gruntuje przekonanie każdego rządu o każdym zgromadzeniu posłów, że są osobnikami pozbawionymi zdolności refleksji, bo po co? Istota mojego pytania była taka, czy rząd nie widzi możliwości szukania dodatkowych wpływów w tej sferze, która nie jest rejestrowanym importem. I tu mamy dopiero problem, który kalamburem skwitowała pani Wasilewska, że nie rejestrowany import, gdyby był rozpoznany, stałby się rejestrowany. Ale ja pytam, czy podjęto próbę znalezienia skali i wpłat do budżetu państwa choćby od rac, których tysiące wpłynęły na polski rynek, a zaręczam, że przypłynęły wagonami i statkami bez jakichkolwiek śladów w cle? Mówię o fajerwerkach, a może i o tekstyliach, które wpływają do Łodzi ciężarówkami. Mogę podać przykład z mediów, gdzie w Inowrocławiu nie wiedziano, co zrobić z 8 tirami, które policja zatrzymała tam z papierosami. O to pytam. I tu się zgadzamy. Zbyt szanuję i pana premiera, i jego współpracowników, żeby zadawać pytania banalne. Nie chcę dokuczyć, pytam o to, czy nasze państwo może działać w jakiejś jednej zwartej formie, gdzie służby finansowe działają obok policji, obok innych służb. Wtedy ściągniemy do tego państwa tyle pieniędzy, że będzie je można - w odpowiedzi na hasło ˝więcej˝ - dzielić. Dlatego rozdzielam słowo ˝czy˝ od słowa ˝dlaczego˝. Bo ˝dlaczego˝ pytałem w odniesieniu do raportu NIK - dlaczego nie poszukujemy tych nie ściągniętych 90 mln zł, o których mówił ostatni raport, od uwłaszczonych przedsiębiorstw? Pytałem, dlaczego nie są ściągane należności - te legalne? I to jest pytanie, nad którym rząd musi się razem z nami zastanowić, bo inaczej każdy kolejny budżet będzie powielaniem banalnych pytań, na co zwrócił uwagę pan premier Goryszewski przed chwilą. Bo jeżeli jest tak, że moje pytanie o ˝czy˝ jest zasadne, to ja natychmiast pytam, gdzie są nakłady na służby celne, na policję, na UOP, na inne sfery, które pozwoliłyby rzeczywiście to pytanie zaczynające się od ˝czy˝ uczynić w rzeczywistości banalnym, a nie dotykającym ważnej sfery?</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#PoselMarekMarkiewicz">I to są sprawy, o których nie powinniśmy rozmawiać w duchu konfrontacji. Dodam jeszcze jedno pytanie: po co? Zadałem je w odniesieniu do art. 36...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Panie pośle, czy pan powtarza pytanie, czy prostuje? Bo chciałbym, żeby pan precyzyjnie się wyrażał.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#PoselMarekMarkiewicz">Prostuję, bo wszystko było w jednym worku. Po co są takie sztuczki...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Albo - albo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#PoselMarekMarkiewicz">...jak w art. 36 ustawy budżetowej? Jest to doraźna sztuczka, która przysporzy pieniędzy służbom skarbowym - przecież wiemy, o co chodzi - ale motywacji do ściągania należności państwa od jednostek budżetowych nie wzbudzi. Tylko tyle, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Pan poseł Marian Dembiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#PoselMarianDembinski">Bardzo chciałbym przeprosić pana premiera za inwektywy czy epitety, jakimi pana obrzuciłem, jeżeli one były - ja to sprawdzę w stenogramie...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Panie pośle, oświadczenia będziemy mogli składać około godz. 4. Tak że bardzo bym prosił... Jestem obowiązany pana pouczyć o tym w tym momencie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#PoselMarianDembinski">Dobrze. Ale pan wybaczy, jednak taka forma przeprosin w kraju chrześcijańskim powinna być przyjęta nawet teraz, bez względu na porę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Rozumiem, że pan premier...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#PoselMarianDembinski">I kończę na tym, bardzo przepraszam, panie marszałku, kończę na tym.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#PoselMarianDembinski">Panie premierze, pan mówił o faktach. Przedstawiłem fakty, ale pan nie odpowiedział mi na pytanie. Mówiłem o dokumencie...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Panie pośle, czy pan chce powtórzyć pytanie? Jeżeli tak, to proszę je powtórzyć. Do dyskusji podczas wypowiedzi nie dopuszczam. Jeżeli pan nie otrzymał odpowiedzi na pytanie, to proszę je powtórzyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#PoselMarianDembinski">Nie otrzymałem odpowiedzi. Czy mogę zacząć zadawać pytanie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Pan przemawia już trzy minuty i wcześniej były przeprosiny, a potem było wprowadzenie. W związku z tym proszę skonkretyzować pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#PoselMarianDembinski">Panie marszałku, bardzo pana przepraszam, ale gdy zaczynam zadawać pytanie, pan mi przerywa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#PoselMarianDembinski">Chciałbym zapytać pana premiera, czy znany jest panu ten dokument, o którym mówiłem, z którego wynika, że planowana dotacja budżetowa nie pozwoli agencji zrealizować zamierzeń w zakresie interwencyjnej polityki państwa, a także nie pozwoli na prowadzenie działań w zakresie rezerw państwowych gwarantujących bezpieczeństwo żywnościowe kraju. Zapytałem, czy pan to zna, a pan mi nie odpowiedział. Jeżeli są takie, Wysoki Sejmie, informacje od kierownictwa agencji, to mnie to niepokoi i myślę, że was wszystkich powinno to zaniepokoić. Chciałbym, żeby pan mi na to odpowiedział. Nie otrzymałem odpowiedzi i proszę o nią.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#PoselMarianDembinski">Następne pytanie, na które pan mi nie odpowiedział, wiąże się ze sprawą środków na stworzenie systemu ochrony dochodów rolniczych. Czy są na to środki? Pan nam tutaj klarował, że nigdzie na świecie nie chroni się cen. My nie chcemy chronić poziomu cen. Wprost przeciwnie - chcemy odejść od tego i chronić dochód. Jest to zapisane w średniookresowej strategii polityki rolnej państwa. Zapytałem tylko, gdzie są pieniądze na to. Prosiłbym, żeby pan mi to wskazał.</u>
          <u xml:id="u-174.2" who="#PoselMarianDembinski">I to są te najważniejsze pytania, na które nie otrzymałem od pana odpowiedzi. Natomiast to, co pan powiedział, że będziemy rozwijać...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Panie pośle, czy pan chce jeszcze zadać pytanie? Bo sądzę, że pan premier pamięta to, co powiedział.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#PoselMarianDembinski">Tak, jeszcze jedno pytanie, ostatnie pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#PoselMarianDembinski">Z wypowiedzi pana premiera wynikało, że podstawą finansowania rolnictwa będą środki przeznaczone na tworzenie alternatywnych źródeł dochodu. Jeżeli chodzi o alternatywne źródła dochodu, to proszę również pokazać, gdzie są na to środki w budżecie, a także wyjaśnić, co to znaczy: alternatywne? Jeżeli nie ma zagwarantowanych stałych dochodów w gospodarstwach produkcyjnych, to po co tworzyć alternatywne, skoro nie mamy takiego systemu?</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#PoselMarianDembinski">I ostatnia sprawa, sprawa tworzenia nowych miejsc pracy. Czy pan wie, panie premierze, że na wsi jest 2 mln bezrobotnych? Tworzenie nowych miejsc pracy - z grubsza biorąc, jedno miejsce pracy kosztuje 20 tys., a więc trzeba nam w sumie około 40 mld nowych złotych. Gdzie są na to pieniądze? To wszystko, dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Proszę o powtórzenie pytania pana posła Janusza Zemke.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#PoselJanuszZemke">Chciałbym wrócić do pytania, które tu zadałem przewodniczącemu komisji. Pytanie dotyczyło wojska. Otóż planowano pierwotnie, po poprawkach Komisji Finansów Publicznych, że z tej dodatkowej kwoty 104 mln przeznaczone zostaną na potrzeby wojska w związku z zadaniami integracyjnymi. Wiadomo, iż jest teraz zamysł, by się z tych dochodów dodatkowych wycofać, w związku z tym chciałbym zadać pytanie: Czy to równocześnie znaczy, że te dodatkowe, że tak powiem, środki dla wojska nie będą przewidziane w budżecie państwa na 1999 r.? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Pan poseł Andrzej Pęczak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#PoselAndrzejPeczak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ja właściwie w trybie sprostowania, z prośbą do pana premiera. Otóż omawiając nakłady na oświatę i wychowanie, pan premier podał, że w 1998 r. te nakłady wyniosły 16 mld z kawałkiem, a w 1999 r. wyniosą prawie 19 mld, czyli wzrost będzie znaczący. Natomiast w dokumentach, które otrzymali członkowie Komisji Finansów Publicznych, datowanych 4 grudnia, pan premier raczył napisać, że nakłady na wychowanie w 1998 r. wyniosły 17,6 mld, a plan na 1999 r. jest porównywalny. Z zestawienia tych dwóch danych wynika, że realny wzrost wynosi 2%. W związku z tym mam do pana premiera prośbę, aby pan powiedział, które dane są prawdziwe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Proszę o zadanie pytania pana posła Antoniego Macierewicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#PoselAntoniMacierewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ja nie chcę zadawać dodatkowego pytania. Chciałbym sprostować źle zrozumianą przez pana przewodniczącego Goryszewskiego moją wypowiedź. Panie pośle, w żadnym wypadku - i nigdy dotąd tego nie robiłem - nie śmiałbym sobie pozwolić na jakiekolwiek aluzje osobiste czy podteksty polityczne. W żadnym wypadku. Nie taka była moja intencja. Była ona inna i to chcę powtórzyć, bo nie zrozumiał pan mojej wypowiedzi, niejasno się wypowiadałem.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#PoselAntoniMacierewicz">Otóż jest złym symbolem taka sytuacja, że instytucja, co do której cały Sejm mówi, że jest konieczna, mianowicie instytucja rzecznika interesu publicznego umożliwiająca funkcjonowanie lustracji, ma obcięte dochody. Pan jako przewodniczący stwierdza, że stało się to w wyniku konieczności uważnego przyglądania się powstawaniu nowej instytucji i oszczędzania. A równocześnie instytucja, co do której cały Sejm od ponad roku twierdzi, iż wiadomo, że jest niepotrzebna, mianowicie Nadwiślańskie Jednostki Wojskowe - wszyscy wiedzą, że jest ona niepotrzebna, że trzeba ją rozformować i że na tym trzeba oszczędzić - ta instytucja w żadnej mierze nie zostaje przez pana komisję, że tak powiem, dotknięta, chociaż Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych w tej sprawie do Komisji Finansów Publicznych się zwracała. I tylko tego dotyczyła moja uwaga. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Pan poseł Stanisław Stec. Bardzo proszę o przypomnienie pytania, jeżeli pan poseł nie otrzymał odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#PoselStanislawStec">Panie marszałku, szanując czas, bardzo bym prosił, żeby pan był uprzejmy spowodować, abym otrzymał odpowiedzi na piśmie, z uwagi na to, że teraz by one zajęły zbyt dużo czasu.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#PoselStanislawStec">Po pierwsze, chodzi o sposób zagospodarowania terminalu w Koroszczynie; jest to wydatek 120 mld zł i coś z tym trzeba zrobić.</u>
          <u xml:id="u-186.2" who="#PoselStanislawStec">Drugie pytanie dotyczy przyczyn bardzo niskich wpłat z zysku NBP w 1998 r. i w planie na 1999 r.</u>
          <u xml:id="u-186.3" who="#PoselStanislawStec">Trzecie pytanie odnosi się do sprawy terminu wprowadzenia VAT w rolnictwie, bo są dwie daty podawane - pan minister Janiszewski mówił, że to będzie jeszcze w 1999 r., a stanowisko rządu było takie, że od 2000 r.</u>
          <u xml:id="u-186.4" who="#PoselStanislawStec">Czwarte pytanie dotyczy tego, czy rząd faktycznie w budżecie na rok 1999 nie przewidział, że Agencja Rynku Rolnego będzie interweniowała na rynku produktów rolnych, ponieważ nie przewidział środków na ten cel. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Pan poseł Bogdan Lewandowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#PoselBogdanLewandowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zadałem dwa pytania panu premierowi Balcerowiczowi. Chodziło o dwie kwestie, które łączą się z przygotowywanym w najbliższym czasie budżetem na rok 2000. Pierwsza sprawa dotyczy kwestii wydatków na naukę i oświatę. Wszyscy jesteśmy zgodni, że bez zwiększenia tych wydatków w istocie niemożliwy jest w Polsce znaczący postęp gospodarczy. Czy mogą zarówno pracownicy naukowi, jak i nauczyciele oczekiwać istotnych podwyżek płac? Mamy bowiem do czynienia z taką sytuacją, że wybitni naukowcy muszą uciekać się do wielu zajęć dydaktycznych, aby jakoś zrównoważyć swoje domowe budżety. Mamy do czynienia z określoną patologią, o której tutaj także w tej Wysokiej Izbie z tej trybuny powinniśmy powiedzieć. Chciałbym właśnie od pana premiera uzyskać odpowiedź, czy rząd w tym kierunku będzie przygotował budżet na rok 2000.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#PoselBogdanLewandowski">Drugie pytanie dotyczy budownictwa mieszkaniowego. Czy również w roku 2000 będziemy mieli do czynienia z jakąś wyraźną wolą polityczną rządu, żeby budżet stał się stymulatorem rozwoju budownictwa mieszkaniowego, czy też będziemy mieli do czynienia w dalszym ciągu z kontynuacją dotychczasowych praktyk.</u>
          <u xml:id="u-188.2" who="#PoselBogdanLewandowski">Jedno sprostowanie, panie premierze. Otóż kiedy pytałem pana o sprawy, które łączyły się z poprzednim budżetem, to przecież nie można w ten sposób mówić, że...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Panie pośle, to nie jest sprostowanie, bo sprostowanie dotyczy błędnego zrozumienia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#PoselBogdanLewandowski">Pan premier mnie źle zrozumiał.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Proszę powiedzieć, jaki fragment pańskiej wypowiedzi został błędnie zrozumiany. Proszę to prostować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#PoselBogdanLewandowski">Tak, panie marszałku. Otóż, chodzi o to, że zarówno premier Buzek, jak i inni wysocy przedstawiciele rządu nie ukrywali, że ten budżet byłby inny, gdyby nie spadek po SLD i PSL. Trzeba o tym pamiętać, panie premierze. Nie adresowałem tego do pana premiera osobiście, oczywiście. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Pan poseł Stanisław Kalemba.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#PoselStanislawKalemba">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ja również proszę o odpowiedź na bardzo konkretne pytania i jedno sprostowanie. Pan premier mówił o konkurencyjności w kontekście polityki rolnej. Proszę mi odpowiedzieć, bo to nie tylko jest sprawa ceł, a konkurencyjność powodują właśnie dopłaty do eksportu państw Unii i dzisiaj także Czech i Węgier. Wynika to nie tylko z warunków produkcji, z kosztów produkcji, ale również z polityki interwencyjnej, o której pan premier doskonale wie. Według ostatnich danych raportu Unii Europejskiej wynika, że 48% dochodów z 1 hektara to są subwencje i bez subwencji produkcja z 1 hektara rolnika polskiego jest wyższa o kilka ECU, a jeżeli chodzi o subwencje, to tam jest 542 z hektara, a u nas 288 - subwencje, czyli interwencja, nie tylko konkurencyjność, która jest w gestii rolnika, ale właśnie dopłaty do eksportu, o co pytałem. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Pan poseł Zbyszek Zaborowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#PoselZbyszekZaborowski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Nie dostałem odpowiedzi na pytanie dotyczące inwestycji zawartej w załączniku dotyczącym inwestycji centralnych - drogowej trasy średnicowej. Pytanie brzmiało: Dlaczego z tej inwestycji zrobiono drogę powiatową? Po drugie: Jeżeli rząd podtrzyma swoje zdanie w tej kwestii, kto będzie spłacał kredyt zaciągnięty na tę właśnie inwestycję? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów panią Halinę Wasilewską-Trenkner.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowHalinaWasilewskaTrenkner">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Niech mi będzie wolno zacząć od odpowiedzi na pytanie pana posła Markiewicza, czy rząd rozszerza możliwość czerpania dochodów z czegoś, co poprzednio nie było rejestrowane bądź było rejestrowane w niewłaściwym, zbyt niskim stopniu. Jeśli chodzi o samo cło, w tym roku rozpoczęła działalność nowa jednostka celna - Główny Inspektorat Celny, którego zadaniem jest specjalny nadzór sytuacji, które można zarejestrować, a które umykały dotychczasowej kontroli celnej. Ta jednostka działa praktycznie od września, już w ciągu tych kilku miesięcy, czy zaledwie w ciągu tych kilku miesięcy jednakowoż znalazła niektóre sprawy, zazwyczaj skomplikowane, jeśli chodzi o wymierzenie cła, a potem jeszcze bardziej skomplikowanymi, jeśli chodzi o pobranie tego cła, bo to zazwyczaj dosyć długi proces.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowHalinaWasilewskaTrenkner">Pan poseł prawdopodobnie chciałby jeszcze innych dowodów na to, że rząd troszczy się o pobieranie dochodów, które można by było pozyskiwać. Chciałabym powiedzieć, że mierzone relacją dochody opóźnione do dochodów wpływających w terminie - ten stopień zaległości czy nieściągalności dochodów terminowych - to procent, który z roku na rok maleje i o ile w roku 1996 ta relacja wynosiła 5,2%, w 1997 r. - 5,1%, w roku 1998 maleje do 4,7%. Niemała w tym zasługa faktu, że rozpoczęła działanie i jest wdrażana, wprowadzana w życie ordynacja podatkowa i stowarzyszone z nią rygoryzmy oraz procedury dochodzenia do lepszego pozyskiwania zwrotu należności podatkowych budżetu.</u>
          <u xml:id="u-198.2" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowHalinaWasilewskaTrenkner">Są jednak wśród opłat należnych jednostkom sektora finansów publicznych opłaty, które nie są podatkami, chociaż są opłatami stałymi wynikającymi z ustaw. Najbliższą tego typu opłatą jest ta, która nazywa się opłatą za abonament radiowo-telewizyjny. Jest kilka innych jeszcze, które są pobierane przez osoby uprawnione, przez urzędy uprawnione, ale w niektórych sytuacjach, tam, gdzie trzeba dochodzić zaległości, jednostka, która powinna pozyskać te dochody, może wynająć osobę, która windykuje. Tego dotyczą zapisy artykułu traktującego o tym, jakie są zasady odpłatności za czynności związane z windykacją tych dochodów. Jednym z takich przykładów specjalnych jest również pobieranie podatków rolnych, podatków leśnych od poszczególnych rolników, gdzie pobór podatku na rzecz gminy następuje bardzo często przez sołtysa. I ten zapis artykułu określa zasady wynagradzania z tytułu tych prowizji. Nie jest to zatem artykuł zbędny; jest to artykuł, który poprawia ogólną możliwość ściągnięcia dochodów.</u>
          <u xml:id="u-198.3" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowHalinaWasilewskaTrenkner">Czy można rozwijać tę ściągalność, czy można ją poprawiać? Oczywiście - tak, i zarówno uproszczenia w procedurach sprawozdawczości podatkowej, uproszczenia w systemie podatków z jednej strony, z drugiej strony rosnąca świadomość, że pewne obowiązki są obowiązkami nie do uniknięcia, sprawiają, że służbom windykującym należności łatwiej wykonywać swe zadania, aczkolwiek w wielu przypadkach jest to problem dość trudny. Problem, w którym samo stwierdzenie, że istnieje tytuł poboru, jest kwestią rozpoczynającą dopiero procedurę, a nie kończącą, ponieważ pozwanemu do zapłacenia przysługuje cała procedura odwołań i negocjacji.</u>
          <u xml:id="u-198.4" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowHalinaWasilewskaTrenkner">Chciałabym powiedzieć, że w roku 1998 służby podatkowe odzyskały prawie 48% należności, które uznały za zaległości bądź źle podane zeznania podatkowe: z 3 mld 100 mln tych zaległości w samym 1998 r. odzyskaliśmy 1mld 400 mln. Wszystkie te liczby dotyczą tylko i wyłącznie roku 1998, choć, oczywiście, te zaległości są zaległościami większymi w łącznym rachunku od momentu powstania tytułów podatkowych czy tytułów opłat. Łączna taka zaległość globalna w roku 1998, liczona od roku 1992, wynosi 7 mld 800 mln. Tyle usiłujemy odzyskać i stopniowo - ale, jak powiadam, tylko stopniowo - możemy te dochody pozyskiwać. Pewne udoskonalenia tego systemu będziemy przedstawiać, prosząc państwa o rozważenie możliwości rewizji zapisów ordynacji podatkowej, ustaw o zobowiązaniach podatkowych oraz ustaw o egzekucji w administracji, bo to są właśnie ustawy, opisujące kwestie, o których pan poseł mówił. Przepraszam, że odpowiedzieliśmy w taki sposób... Odpowiedź na to pytanie jest ewidentna, oczywiście rząd stara się znaleźć jak najlepsze sposoby na pozyskanie tych zaległych, nie zewidencjonowanych w pierwszym etapie dochodów.</u>
          <u xml:id="u-198.5" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowHalinaWasilewskaTrenkner">Jeśli chodzi o pytanie pana posła Zemke na temat poprawki dotyczącej zwiększenia wydatków wojska o 104 226 tys. zł, to z tego, co wiem - ponieważ ten wniosek jest już w pliku wniosków zgłoszonych - jest propozycja, aby odstąpić od zwiększenia budżetu ministra obrony narodowej. Chciałam powiedzieć, że jeśli porównujemy budżet pana ministra obrony narodowej w roku 1998 i 1999, prawdą jest, że budżet w 1999 r. ma bardzo słaby wzrost realny. Ale też jest prawdą, że nie dotyczy to wydatków na obronę, tylko wydatków związanych z ochroną zdrowia. Przy ochronie zdrowia bowiem wydatki w budżecie ministra obrony narodowej maleją z 594 mln w 1998 r. do 90 mln w 1999 r. Pół miliarda ubytku ze względu na zmiany systemowe to zmiana, która musi się ewidentnie odbić na ogólnej wielkości budżetu MON.</u>
          <u xml:id="u-198.6" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowHalinaWasilewskaTrenkner">Pan poseł Pęczak pytał, dlaczego inne dane podał pan premier, a inne są w przekazanym piśmie. Chciałam zwrócić uwagę pana posła, że wielkości z zestawienia, na które się pan poseł powoływał, są podane w tablicy, która ma dwa wiersze sumacyjne. Jeden pokazuje nakłady na oświatę i wychowanie bez rodzin zastępczych, a drugi - z rodzinami zastępczymi. Różnica, o której tu mówimy, wynika właśnie z wielkości rodzin zastępczych. Wielkość ta jest w tej chwili przedmiotem dyskusji: czy będzie jak dotychczas w budżecie oświaty i wychowania, czy też wejdzie do zupełnie innego działu, mianowicie zasilania pomocy społecznej dla rodzin zastępczych i ognisk wychowawczych, bo to jest właśnie ta różnica.</u>
          <u xml:id="u-198.7" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowHalinaWasilewskaTrenkner">Pan poseł Stec pytał o kwestię zagospodarowania Koroszczyna. Z tego, co usłyszałam na korytarzu, panie pośle, wiem, że obradowała dzisiaj komisja administracji i skierowała do premiera wniosek - tak zrozumiałam, chociaż być może forma jest inna, nie wiem, czy to postulat, dezyderat, czy tylko wniosek - o to, aby rozpocząć zagospodarowanie Koroszczyna. Faktycznie sprawa jest bardzo trudna, dyskusje na ten temat toczono również w Sejmie, są bardzo różne oceny rzeczoznawców, sprawę badają Najwyższa Izba Kontroli, a także aparat kontroli skarbowej i kontroli celnej, aby rozsądzić, jakie są niedoskonałości, nieścisłości czy też brak gospodarności przy powstawaniu i budowie tego przejścia granicznego. Czy też tego terminala odpraw, bo nie jest on wszak na przejściu granicznym.</u>
          <u xml:id="u-198.8" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowHalinaWasilewskaTrenkner">Jeśli chodzi o niskie wpłaty z zysku Narodowego Banku Polskiego... To jest drugie pytanie pana posła Steca, dotyczy ono wydatków, jakie ponosi Narodowy Bank Polski w związku z ciągłym napływem do Polski dosyć dużej liczby środków, kapitałów zagranicznych, głównie na inwestycje portfelowe. Sterylizacja tego napływu w celu utrzymania odpowiednich warunków równowagi pieniężnej w kraju pochłania dość znaczne sumy. Dlatego wpłaty z zysku NBP maleją. Ale maleją również dlatego, że podobny jest los zysków wszystkich innych banków w warunkach, kiedy spada inflacja. Spadają wówczas wartości stóp procentowych, a banki chcąc utrzymać pewne zasoby kapitału, ponoszą określone koszty. Zyski są niestety niższe. Stąd zyski Narodowego Banku Polskiego, które w roku 1997 szacowane były na kwotę umożliwiającą w roku 1998 zasilenie budżetu w wysokości 212 mln zł i potem wpłacenie jeszcze 100 mln zł akonto zysków roku 1998, są zaplanowane na rok 1999 tylko w wielkości wynikającej z bilansu, który stanowi przedmiot zamknięcia ksiąg Narodowego Banku Polskiego za rok 1998. Po odliczeniu odpisów na fundusze banku, w tym na fundusz załogi, pozostaje kwota, o której tutaj pani prezes Narodowego Banku Polskiego informowała przewodniczącego komisji, a także rząd: maksymalna wpłata z zysku może sięgnąć 350 mln zł. Przypominam, że w przedłożeniu rządowym było 348 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-198.9" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowHalinaWasilewskaTrenkner">Kwestia VAT. To nie jest moja domena, nie czuję się tutaj w pełni władna odpowiedzieć, dlaczego podawane są dwa różne terminy. Jedną z przyczyn jest to, że chodzi o wybranie takiego momentu, który będzie najmniej kontrowersyjny i najmniej zaburzający proces normalnego kształtowania cen i usług dla rolników, ale także i dla odbiorców produktów rolnych. Stąd wybór tej daty nie jest obojętny i nie wynika tylko i wyłącznie z czysto technicznych kwestii dotyczących przygotowania do tego podatku. To wymaga także czasu.</u>
          <u xml:id="u-198.10" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowHalinaWasilewskaTrenkner">Odnośnie do Agencji Rynku Rolnego były dwa pytania. Zarówno pan poseł - przepraszam, jeżeli przekręcę nazwisko - Nomański, jak i pan poseł Stec zadali pytania dotyczące Agencji Rynku Rolnego. Otóż jeżeli jest nadwyżka w produkcji rolnej, a niewątpliwie mamy do czynienia z nadwyżką w sezonie rolnym 1998-1999, to nie ma zagrożenia rynku żywnościowego kraju, ponieważ jest bardzo dużo produktów. Nie ma zatem potrzeby, by agencja gromadziła specjalne, duże zapasy, tak jak to musi robić w okresie, kiedy spodziewa się załamania produkcji rolnej bądź też kiedy jest bardzo zły rok rolny. Rok 1999, przynajmniej pierwsza jego połowa, na pewno nie jest takim okresem, dlatego nie przewidywano specjalnej rozbudowy rezerw gospodarczych agencji w pierwszej połowie tego roku.</u>
          <u xml:id="u-198.11" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowHalinaWasilewskaTrenkner">Pan poseł Lewandowski pytał o budżet roku 2000. Powiem szczerze, że zamierzeniem rządu jest utrzymanie tej samej linii postępowania i działania, jaka została przyjęta w latach 1998-1999, czyli stopniowego, systematycznego zwiększania dyscypliny finansów publicznych, systematycznego reformowania podatków tak, aby jednostkowe obciążenie podatkowe malało, i utrzymywania takich priorytetów jak te, które są zapisane w budżecie na rok 1999. Prawdopodobnie łatwiej byłoby realizować te priorytety, gdyby reformy, które rozpoczęliśmy w tym roku, w krótkim czasie przyniosły pożądane efekty. Miejmy nadzieję, że tak się stanie. Słyszę tutaj z boku, że jest to niemożliwe. Ja jestem nastawiona bardziej optymistycznie. Z drugiej strony bardzo trudno powiedzieć, jaki będzie rozwój wypadków. Wszak dzisiaj praktycznie cały dzień mówimy o tym, że sytuacja jest o bardzo dużej skali niepewności. W związku z tym dziś dokładne powiedzenie, jakie będą proporcje budżetu roku 2000, choćby tylko w jednym miejscu, jest nadzwyczaj trudne.</u>
          <u xml:id="u-198.12" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowHalinaWasilewskaTrenkner">Stymulowanie budownictwa mieszkaniowego to oczywiście kwestia do bardzo szerokiej dyskusji. Zdaje się, że nie ma zmiany w polityce rządu, ponieważ utrzymany jest Krajowy Fundusz Mieszkaniowy, o którego rozwoju mówiła dzisiaj pani poseł Blida, który ma środki i dochody własne. Oczywiście mógłby wykorzystać ich więcej, ale to, co posiada w tej chwili zgromadzone na swoich kontach, także pozwala mu na sprawne operowanie w roku 1999. Utrzymanie takich rozwiązań jak kasy mieszkaniowe, po pewnej modyfikacji kasy budowlane oraz zachowanie ulgi mieszkaniowej w roku 1999 nie wydaje się zagrażać budownictwu mieszkaniowemu. Dalsze zmiany w tej polityce będą oczywiście przedmiotem prac rządu w następnych latach.</u>
          <u xml:id="u-198.13" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowHalinaWasilewskaTrenkner">Pan poseł Kalemba zwracał uwagę na to, że jest różnica w dotacji na hektar w krajach Unii Europejskiej i w Polsce. To prawda, tylko z przytoczonych przez pana posła danych wynika, że różnica w dotacji na hektar jest mniej więcej rzędu 40%, tzn. w Polsce jest 40% tej dotacji, która jest w krajach Unii Europejskiej. Dochód narodowy w przeliczeniu na 1 mieszkańca w Polsce jest prawie o 70% niższy niż dochód narodowy czy produkt krajowy brutto w przeliczeniu na mieszkańca w krajach Unii, z którymi porównywał pan poseł te wydatki. Stąd, z całym szacunkiem, te proporcje muszą być zachowane. Jeżelibyśmy przyjęli, że te relacje są relacjami właściwymi, to wynikałoby z nich, że w stosunku do możliwości kraju i tak nasze dotowanie rolnictwa, choć ciągle, jak państwo tu mówili, zdaniem wielu ubogie, jest jednocześnie jednym z najbardziej intensywnych dotowań w gospodarce, jeżeli bierzemy pod uwagę zamożność gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-198.14" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowHalinaWasilewskaTrenkner">Wreszcie jeszcze jedna sprawa, co do której padały tu pytania. To kwestia gwarancji dochodów. Proszę państwa, w gospodarce rynkowej nie ma gwarancji dochodów. Jest gwarancja tego, że kiedy się pracuje, można za pracę uzyskać dochody, jest gwarancja pomocy państwa, jeżeli człowiek znajdzie się w sytuacjach szczególnych, losowych, natomiast nie ma instrumentów - i chyba nigdy ich nie będzie - które by każdemu z góry gwarantowały określony dochód raz na zawsze. Gdyby tak było, to mielibyśmy gospodarkę totalnej stagnacji, a chodzi nam o to, żeby to była gospodarka rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-198.15" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowHalinaWasilewskaTrenkner">Jednym z motorów działania indywidualnego jest możliwość poprawienia własnej szansy, przechodzenia od dochodu o niższym do dochodu o wyższym poziomie i cała polityka, również ta zapisana w tym budżecie, jest polityką w moim osobistym przekonaniu sprzyjającą temu, abyśmy mogli takiego przechodzenia dokonywać i indywidualnie, i w większych grupach. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Dziękuję pani minister.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Proszę o zabranie głosu pana posła sprawozdawcę Henryka Goryszewskiego celem udzielenia odpowiedzi na powtórzone pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#PoselHenrykGoryszewski">Panie Marszałku! Dwóch posłów zwróciło się do mnie i chcę odpowiedzieć na ich pytania, a także, korzystając z niepisanego przywileju posła sprawozdawcy, powiedzieć jeszcze bardzo krótko o trzeciej kwestii.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#PoselHenrykGoryszewski">Pierwsza rzecz to jest odpowiedź na pytanie pana posła Zemke. Panie pośle, w momencie kiedy rozmawiałem, w sekretariacie były 52 wnioski, wpłynęły następne. Są różne wnioski dotyczące rozwiązania tej kwestii, od której, od redukcji dochodów do poziomu przedłożenia rządowego - cytuję tu wypowiedź przedstawiciela mówiącego w imieniu klubu Unii Pracy, a więc drugiego klubu współtworzącego większość rządową...</u>
          <u xml:id="u-200.2" who="#GlosZSali">(Unii Wolności.)</u>
          <u xml:id="u-200.3" who="#PoselHenrykGoryszewski">Przepraszam, Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-200.4" who="#PoselHenrykGoryszewski">...uzależnia poparcie budżetu. Będą tego oczywiście konsekwencje, bo większość rządowa stoi przed dylematem: uchwalić budżet lub dopuścić do rozwiązania Sejmu. Jakie będą konsekwencje, w tej chwili nie potrafię powiedzieć. Jutro o godz. 12 zaczyna się posiedzenie komisji. Będziemy analizowali każdy wniosek i szukali jakiegoś wyjścia z tej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-200.5" who="#PoselHenrykGoryszewski">Druga kwestia została podniesiona przez pana posła Macierewicza. Bardzo dziękuję za to sprostowanie, bardzo przepraszam, że źle zrozumiałem. Doceniam znaczenie symboli, chociażby z tego powodu, - nie sięgając głębiej, gdyż XX wiek o tym przekonuje - że ludzie nie umierają dla pieniędzy, natomiast umierają dla symboli. Umiera się dla honoru pułku, umiera się dla sztandaru. I zwrócenie uwagi na to, że ingerencja w tej kwestii budżetowej, podnoszonej przez pana posła Macierewicza, ma wymiar symbolu, pokazuje mnie osobiście - nie mogę oczywiście mówić, panie pośle, za całą komisję - inny wymiar tej sprawy. Mam tylko jedną prośbę do pana: żeby pan jutro znalazł czas i przyszedł na posiedzenie komisji. Praca nad wnioskami zgłoszonymi w drugim czytaniu podlega bardzo ścisłym rygorom regulaminu pracy Sejmu. Chciałbym uniknąć sytuacji, w której ewentualne usterki w sformułowaniu wniosku i niemożność wniesienia ewentualnej autopoprawki pod pańską nieobecność uniemożliwiłyby poddanie go pod głosowanie. A jakieś wyjście na pewno znajdziemy. Przynajmniej będę się starał go szukać.</u>
          <u xml:id="u-200.6" who="#PoselAntoniMacierewicz">(Będę w kontakcie.)</u>
          <u xml:id="u-200.7" who="#PoselHenrykGoryszewski">Trzecia kwestia dotyczy, panie marszałku, Wysoka Izbo, sporu, który właściwie jest sporem o słowa, a strony uczestniczące w sporze, podejrzewam, świadomie przypisują tym słowom, tym samym słowom różne znaczenia. Bo kiedy się mówi w języku potocznym o gwarancji dochodów rolniczych, nikt nie myśli o tym, że jest to gwarancja w ścisłym znaczeniu, w znaczeniu dobrze zbudowanej umowy prawnej, zagwarantowanej karami umownymi lub, powiedzmy, rygorem rozwiązania tej umowy i zapłaceniem odszkodowania. Jest to pewna gwarancja polityczna, że będzie się dbało o zachowanie jakiegoś parytetu, a nawet dynamiki pewnego parytetu między poziomem wszystkich dochodów a poziomem dochodów rolniczych. To jest istotne.</u>
          <u xml:id="u-200.8" who="#PoselHenrykGoryszewski">Panie pośle Kalemba, chciałem panu powiedzieć, że kiedy odchodziłem po przegranych wyborach z życia publicznego, pozostawiłem - mam prawo mówić, że byłem jednym z dwóch ojców tego rozwiązania - system dopłat wyrównawczych. I mam prawo zapytać: Coście z tym zrobili? Byliście w rządzie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Dziękuję panu posłowi sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-201.2" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Wysoka Izbo! W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy budżetowej poprawki, proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten projekt do Komisji Finansów Publicznych, w celu przedstawienia dodatkowego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-201.3" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-201.4" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-201.5" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 2 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej o rządowym projekcie ustawy o ochronie informacji niejawnych - druki nr 748 i 823.</u>
          <u xml:id="u-201.6" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę...</u>
          <u xml:id="u-201.7" who="#PoselJanLopuszanski">(W sprawie formalnej.)</u>
          <u xml:id="u-201.8" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Zaraz, tylko dokończę, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-201.9" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Jerzego Polaczka.</u>
          <u xml:id="u-201.10" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Proszę bardzo, panie pośle, wniosek formalny, w sprawie formalnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#PoselJanLopuszanski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu ˝Naszego Koła˝ poselskiego chciałbym złożyć wniosek formalny o zarządzenie przerwy do godz. 9.00 rano w dniu jutrzejszym. Pozwolę sobie ze względów oczywistych tego wniosku nie uzasadniać. Prosiłbym o jego przegłosowanie.</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#GlosZSali">(Panie marszałku, sprzeciw...)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Ja tego wniosku, Wysoka Izbo, i tak nie mogę poddać pod głosowanie, z tego względu, że nie dysponujemy kworum, co jest konieczne, bym mógł poddać ten wniosek pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#PoselJanLopuszanski">(Nie trzeba kworum.)</u>
          <u xml:id="u-203.2" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Panie pośle, powiedziałem.</u>
          <u xml:id="u-203.3" who="#WicemarszalekStanislawZajac">W sprawie odroczenia dyskusji lub jej zamknięcia możemy natomiast rozmawiać wtedy, kiedy dyskusja zostanie rozpoczęta. W tej chwili wniosek jest przedwczesny.</u>
          <u xml:id="u-203.4" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Proszę o zabranie głosu pana posła sprawozdawcę komisji Jerzego Polaczka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#PoselJerzyPolaczek">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt w imieniu Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia rządowego projektu ustawy o ochronie informacji niejawnych przedłożyć Wysokiej Izbie sprawozdanie komisji zawarte w druku sejmowym nr 823.</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#PoselJerzyPolaczek">Projekt ustawy skierowany przez rząd do Sejmu został rozpatrzony przez powołaną do rozpatrzenia tego projektu Komisję Nadzwyczajną na posiedzeniach w dniach 10, 16, 17 i 18 grudnia 1998 r.</u>
          <u xml:id="u-204.2" who="#PoselJerzyPolaczek">Przedłożony projekt ustawy o ochronie informacji niejawnych ma zrealizować wiele ważnych dla interesu państwa celów, a w szczególności następujące.</u>
          <u xml:id="u-204.3" who="#PoselJerzyPolaczek">Po pierwsze, ma zastąpić obowiązującą dotychczas ustawę z 1982 r. o ochronie tajemnicy państwowej i służbowej, która w opinii przedstawicieli władz państwowych nie odpowiada wymogom państwa prawa, a także nie uwzględnia w sposób dostateczny zmian prawno-ustrojowych, jakie zaszły w Polsce zwłaszcza po 1989 r.</u>
          <u xml:id="u-204.4" who="#PoselJerzyPolaczek">Po drugie, ma dostosować materię ustawy do norm określonych w ustawie zasadniczej, tj. Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, a jednocześnie wypełnić przez ten akt prawny minimalne standardy bezpieczeństwa obowiązujące w państwach NATO. Potrzeba pilnego przyjęcia tej ustawy w ocenie Komisji Nadzwyczajnej, a także, jak sądzę, Wysokiego Sejmu, jest oczywista. Szczególne znaczenie ma odniesienie projektu ustawy do umowy z dnia 6 marca 1997 r. zawartej w Brukseli pomiędzy stronami Paktu Północnoatlantyckiego a Rzecząpospolitą Polską w sprawie ochrony informacji.</u>
          <u xml:id="u-204.5" who="#PoselJerzyPolaczek">Po trzecie, ustawa kształtuje w ˝nowy˝ sposób istotne zagadnienia związane z dostępem do wiadomości niejawnych, stanowiących tajemnicę państwową i służbową, tj. procedurę sprawdzeń osób, które mają być do nich dopuszczone. Podkreślam w tym miejscu, iż wprowadzane tą ustawą postępowanie sprawdzające odbywa się za zgodą lub na wniosek osoby sprawdzanej. Nie jest dopuszczalne, aby tak istotne dla bezpieczeństwa państwa kwestie, które dotykają praw i wolności obywateli, były uregulowane w akcie wykonawczym. Jest tak do tej pory, obowiązuje, jak wspomniałem, ustawa z 1982 r.</u>
          <u xml:id="u-204.6" who="#PoselJerzyPolaczek">Chcę dodać, iż procedurze obowiązującej już od dawna w państwach NATO towarzyszy jedno z podstawowych założeń projektu ustawy, a mianowicie ograniczenie zakresu wiadomości niejawnych stanowiących tajemnicę państwową połączone z maksymalnym ograniczeniem liczby osób mających do niej dostęp. Wykaz tych informacji stanowi załącznik nr 1 do omawianej dzisiaj przez Wysoki Sejm ustawy.</u>
          <u xml:id="u-204.7" who="#PoselJerzyPolaczek">Po czwarte, ustawa reguluje dotychczas hasłowo wręcz wymieniane takie zagadnienia jak ochrona informacji tajnych w systemach i sieciach teleinformatycznych oraz ochrona informacji niejawnych przekazywanych podmiotom gospodarczym, jednostkom naukowym lub badawczo-rozwojowym w związku z realizacją umów.</u>
          <u xml:id="u-204.8" who="#PoselJerzyPolaczek">Po piąte, chodzi o powołanie Komitetu Ochrony Informacji Niejawnych działającego przy Radzie Ministrów pod przewodnictwem premiera jako konsekwencję przyjęcia zasady, iż problematyka powyższa ma charakter resortowy. Działalność komitetu pozwoli na systematyczną i spójną współpracę administracji rządowej w celu uzgadniania, jakie informacje, aktywa i zasoby muszą być ochraniane, oraz na uzgadnianie wspólnych standardów bezpieczeństwa i systemu ochrony informacji niejawnych.</u>
          <u xml:id="u-204.9" who="#PoselJerzyPolaczek">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pragnę teraz przedstawić kilka istotnych zagadnień poruszanych przez posłów w pierwszym czytaniu projektu ustawy, które były następnie szeroko omawiane w trakcie prac Komisji Nadzwyczajnej. W szczególności wymienię tutaj następujące zagadnienia.</u>
          <u xml:id="u-204.10" who="#PoselJerzyPolaczek">Ustawowe nadanie Urzędowi Ochrony Państwa i Wojskowym Służbom Informacyjnym statusu krajowych władz bezpieczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-204.11" who="#PoselJerzyPolaczek">Dalej: pozycja formalnoprawna Wojskowych Służb Informacyjnych w kontekście wejścia w życie projektowanej ustawy o ochronie informacji niejawnych.</u>
          <u xml:id="u-204.12" who="#PoselJerzyPolaczek">Następnie - zakres przedmiotowy i podmiotowy postępowania sprawdzającego.</u>
          <u xml:id="u-204.13" who="#PoselJerzyPolaczek">Dalej, dopuszczalność postępowania ˝odwoławczego˝ czy inaczej ˝kontrolnego˝ w przypadku odmowy wydania poświadczenia bezpieczeństwa osobie, która była poddana postępowaniu sprawdzającemu. Można jeszcze wymienić zakres ankiety bezpieczeństwa osobowego stanowiącej załącznik nr 2 do projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-204.14" who="#PoselJerzyPolaczek">Do przedstawionych powyżej zagadnień i rozwiązań prawnych przyjętych w ustawie zgłaszano szczegółowe zapytania, jak również wniesiono szereg poprawek, z których część została przez Komisję Nadzwyczajną przyjęta. Komisja przyjęła również ponad 20 poprawek redakcyjnych zgłoszonych przez Biuro Legislacyjne Sejmu. Oprócz tego komisja rozstrzygnęła również inne poprawki wniesione przez posłów, z których istotniejsze pozwolę sobie omówić w dalszej części mojego wystąpienia.</u>
          <u xml:id="u-204.15" who="#PoselJerzyPolaczek">Przejdę teraz do przedstawienia zagadnienia omawianego w Komisji Nadzwyczajnej, mianowicie nadania w ustawie Urzędowi Ochrony Państwa i Wojskowym Służbom Informacyjnym statusu Krajowych Władz Bezpieczeństwa. Nazwa ta nawiązuje wprost do takiego określenia używanego w państwach członkowskich Paktu Północnoatlantyckiego. W krajach członkowskich paktu są one uprawnione do nadzoru nad funkcjonowaniem systemu ochrony informacji niejawnych w państwach będących, jak wspomniałem, członkami NATO. Ustanowienie Urzędu Ochrony Państwa i Wojskowych Służb Informacyjnych jako Krajowych Władz Bezpieczeństwa jest spójne z rozwiązaniami w innych państwach, gdzie funkcjonują nie więcej niż dwie struktury - są to odpowiednio struktury cywilnych i wojskowych służb specjalnych. Chcę w tym miejscu zauważyć, że funkcje te już obecnie pełnią w praktyce UOP i WSI, obie te instytucje są uznawane przez strony Paktu Północnoatlantyckiego. Początek tej praktyki miał miejsce w zawartej w dniu 3 listopada 1994 r. umowie o bezpieczeństwie w związku z przystąpieniem Polski do programu Partnerstwo dla Pokoju. Sygnatariusze umowy zobowiązali się m. in. do ochrony informacji niejawnych wymienianych w ramach programów Rady Współpracy Północnoatlantyckiej i Partnerstwa dla Pokoju. Zgodnie z art. 4 powyższej umowy ambasador Rzeczypospolitej Polskiej w Brukseli poinformował Biuro Bezpieczeństwa NATO, iż funkcje Krajowych Władz Bezpieczeństwa w Polsce będą wykonywać Urząd Ochrony Państwa w sprawach nie związanych z obronnością i Wojskowe Służby Informacyjne w sprawach obronności państwa. Ponadto uchwałą nr 42 Rady Ministrów z dnia 16 czerwca 1998 r. w sprawie wykonania obowiązków związanych z wykonaniem umów zawartych przez Rzeczpospolitą Polską z NATO oraz Unią Zachodnioeuropejską potwierdzono status tych służb jako Krajowych Władz Bezpieczeństwa</u>
          <u xml:id="u-204.16" who="#PoselJerzyPolaczek">Na tle usytuowania Urzędu Ochrony Państwa i Wojskowych Służb Informacyjnych komisja rozpatrywała następne zagadnienie, jakim jest dotychczasowe umocowanie prawne Wojskowych Służb Informacyjnych. O ile status i zadania Urzędu Ochrony Państwa reguluje odrębna ustawa z 6 kwietnia 1990 r., o tyle pozycję prawną Wojskowych Służb Informacyjnych określa art. 15 ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej przyjęty w noweli z dnia 25 października 1991 r.</u>
          <u xml:id="u-204.17" who="#PoselJerzyPolaczek">Ustawowe zadania Wojskowych Służb Informacyjnych to w szczególności: rozpoznawanie i przeciwdziałanie zagrożeniom godzącym w obronność państwa, przeciwdziałanie naruszeniom tajemnicy państwowej w zakresie obronności oraz przygotowywanie dla organów państwa informacji i analiz dotyczących obronności państwa. Realizacja tych zadań została określona przez odesłanie ustawowe w powyższym artykule do odpowiednich przepisów ustawy o Urzędzie Ochrony Państwa, a także do wydanych na jej podstawie aktów wykonawczych. Nie znalazły większości w komisji wnioski formalne, aby przy braku odrębnej ustawy o WSI kompetencje Krajowych Władz Bezpieczeństwa miał realizować samodzielnie Urząd Ochrony Państwa bądź odpowiednio Ministerstwo Obrony Narodowej i Urząd Ochrony Państwa. Przeważał w komisji pogląd, iż Wojskowe Służby Informacyjne są jedną z dwóch uznanych w NATO struktur i to umocowanie ma również swoje odniesienie do umów, jakie zawarto z Paktem Północnoatlantyckim, o których już wspomniałem. W związku jednak z niezmiernie ważną materią omawianej przeze mnie ustawy i w kontekście dotychczasowego umocowania prawnego WSI Komisja Nadzwyczajna w dniu 18 grudnia ubiegłego roku przyjęła dezyderat do prezesa Rady Ministrów, postulując jak najszybsze przekazanie do Sejmu ustawy o Wojskowych Służbach Informacyjnych, która jest obecnie przygotowywana w Ministerstwie Obrony Narodowej. Z wyjaśnień uzyskanych przez posłów od przedstawiciela tej służby wynika, iż rozpatrywany przez Sejm projekt ustawy o ochronie informacji niejawnych jest spójny z rozwiązaniami zawartymi w projekcie ustawy o Wojskowych Służbach Informacyjnych. Projekt tejże ustawy ma być - według oświadczenia miarodajnego przedstawiciela WSI, który brał udział w pracach Komisji Nadzwyczajnej - gotowy z końcem stycznia bieżącego roku i niezwłocznie skierowany przez rząd na ścieżkę legislacyjną.</u>
          <u xml:id="u-204.18" who="#PoselJerzyPolaczek">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Szczegółową dyskusję Komisja Nadzwyczajna przeprowadziła nad problematyką zawartą w rozdziale 5 projektu ustawy. Chodzi w nim o kwestie dostępu do informacji niejawnych oraz zakres podmiotowy i przedmiotowy postępowania sprawdzającego. Stanowiska lub prace zlecone, z którymi łączy się dostęp do dokumentów określonej klauzuli tajności, zawiera delegacja dla Rady Ministrów w art. 26 ust. 2 ustawy, upoważniająca do wydania stosownego rozporządzenia. Projekt tego rozporządzenia, jak również inne projekty panie i panowie posłowie otrzymali wraz z innymi aktami wykonawczymi do omawianej ustawy. Projekt ten ogranicza krąg osób mających dostęp do tajemnicy państwowej, co tym samym w sposób realny umożliwia stworzenie warunków do jej zachowania.</u>
          <u xml:id="u-204.19" who="#PoselJerzyPolaczek">Chcę przypomnieć raz jeszcze, że postępowanie sprawdzające, inaczej z angielskiego kliringowe, odbywa się za zgodą lub na wniosek zainteresowanej osoby i do tegoż postępowania nie mają zastosowania przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego oraz przepisy o zaskarżaniu do Naczelnego Sądu Administracyjnego. W Komisji Nadzwyczajnej przeważał pogląd zbieżny z intencją rządu co do szczególnego charakteru tego postępowania, z istoty którego wynika, iż jest ono elementem postępowania o zatrudnienie na określonych stanowiskach, z którymi łączy się dostęp do informacji niejawnych. Przyjęto jednocześnie jako trafne założenie projektu ustawy, że dostęp do informacji niejawnych nie należy do problematyki praw i wolności obywateli bezwzględnie gwarantowanych. Rozwiązanie ustawowe w tym zakresie jest spójne z art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, który stwierdza między innymi, iż ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego. Zakres przedmiotowy postępowania sprawdzającego odbywającego się za wiedzą i zgodą osoby zainteresowanej stanowi załącznik nr 2 do projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-204.20" who="#PoselJerzyPolaczek">Podnoszony był w komisji przez niektórych posłów fakt wyłączenia w ustawie z postępowania sprawdzającego osób: prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, marszałków Sejmu i Senatu. Zapis projektu ustawy komisja podtrzymała. Stanowisko odmienne zostało sformułowane we wniosku mniejszości nr 11, który dotyczy art. 27 ust. 3 projektu ustawy. Komisja przyjęła z kolei poprawkę do projektu ustawy w art. 35 ust. 3, precyzującą kwestię, czy osoba objęta postępowaniem sprawdzającym nie współpracowała z partiami politycznymi lub innymi organizacjami, które wypełniają normy art. 13 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Chodzi tu o ugrupowania i organizacje odwołujące się w swoich programach między innymi do totalitarnych praktyk nazizmu, faszyzmu i komunizmu.</u>
          <u xml:id="u-204.21" who="#PoselJerzyPolaczek">Następną istotną kwestią analizowaną przez posłów w Komisji Nadzwyczajnej było dopuszczenie trybu ˝odwoławczego˝ czy ˝kontrolnego˝ do zakończonego postępowania sprawdzającego w sytuacji, kiedy następuje odmowa wydania poświadczenia bezpieczeństwa przez właściwą służbę ochrony państwa. Projekt rządowy zawierał w tym względzie rozwiązanie przewidujące, że osoba objęta postępowaniem sprawdzającym może osobiście bądź wraz ze swoim pełnomocnikiem ustosunkować się do przesłanek faktycznych odmowy wydania poświadczenia bezpieczeństwa, jeżeli w toku poszerzonego bądź specjalnego postępowania sprawdzającego wystąpią wątpliwości nie pozwalające na ustalenie, czy osoba sprawdzana daje rękojmię zachowania tajemnicy. Przedstawiciele rządu argumentowali, iż przyjęcie innego rozwiązania mogłoby prowadzić do skomplikowanych sporów, jak i do rozstrzygania przez sąd o dostępie do tajemnicy państwowej, czyli obsadzie określonego stanowiska.</u>
          <u xml:id="u-204.22" who="#PoselJerzyPolaczek">Argumentowano przy tym, iż w szeregu analogicznych rozwiązań w państwach NATO brakuje procedur odwoławczych. W razie wątpliwości stosowana jest zasada, iż interes bezpieczeństwa ma pierwszeństwo przed innymi interesami. Warto w tym miejscu podkreślić fundamentalną zasadę, zawartą w art. 3 ustawy, a powszechnie stosowaną w państwach członkowskich NATO, iż informacje niejawne są przekazywane na podstawie zasady ograniczonego dostępu, tj. mogą być udostępniane wyłącznie osobie dającej rękojmię zachowania tajemnicy i tylko w zakresie niezbędnym do wykonywania przez nią pracy lub pełnienia służby na zajmowanym stanowisku albo innej zleconej pracy.</u>
          <u xml:id="u-204.23" who="#PoselJerzyPolaczek">W Komisji Nadzwyczajnej przeważył ostatecznie pogląd, iż należy zapewnić w naszej ustawie kontrolę trybu przeprowadzonego postępowania sprawdzającego. Komisja przyjęła poprawkę, która w projekcie sprawozdania stanowi art. 43, iż osoba upoważniona do obsady stanowiska może w terminie jednego miesiąca od dnia zawiadomienia o odmowie wydania poświadczenia bezpieczeństwa przez służbę ochrony państwa zwrócić się, za zgodą osoby sprawdzanej, odpowiednio do ministra właściwego do spraw wewnętrznych lub ministra obrony narodowej z wnioskiem o przeprowadzenie kontroli przeprowadzonego postępowania sprawdzającego. W razie stwierdzenia, iż osoba sprawdzana daje rękojmię zachowania tajemnicy, właściwy minister wydaje poświadczenie bezpieczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-204.24" who="#PoselJerzyPolaczek">Ponadto w załączniku nr 1 do ustawy komisja przyjęła, na wniosek przedstawiciela Narodowego Banku Polskiego, poprawki w części III, dotyczącej katalogu informacji niejawnych oznaczonych klauzulą ˝tajne˝. Pierwsza uzupełnia pkt 9, w którym mowa o informacjach dotyczących technologii produkcji znaków pieniężnych, skarbowych akcyzy, papierów wartościowych i kart płatniczych; rozciągnięto to również, oprócz skarbu państwa i Narodowego Banku Polskiego, na inne banki państwowe. Druga zmienia treść pkt. 11 o informacjach dotyczących decyzjii o skokowych zmianach kursu złotego w stosunku do walut obcych dokonywanych przez Narodowy Bank Polski do czasu podania ich do publicznej wiadomości.</u>
          <u xml:id="u-204.25" who="#PoselJerzyPolaczek">Również w załączniku nr 2, który stanowi ankieta bezpieczeństwa osobowego, Komisja Nadzwyczajna w pkt. 10, dotyczącym członków rodziny osoby sprawdzanej, skróciła termin, jeśli chodzi o informację o ich wyjazdach zagranicznych, wypełnianą przez osobę objętą postępowaniem sprawdzającym, oraz zmieniła brzmienie pkt. 11 w ten sposób, iż osoba sprawdzana określa w tym punkcie ankiety, czy w latach 1944-1990 była pracownikiem lub tajnym współpracownikiem organów bezpieczeństwa państwa w rozumieniu ustawy o ujawnieniu pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z nimi osób pełniących funkcje publiczne; chodzi tu o tzw. ustawę lustracyjną.</u>
          <u xml:id="u-204.26" who="#PoselJerzyPolaczek">Co do wniosków mniejszości zawartych w sprawozdaniu, to wspomniałem już uprzednio, że nie znalazły większości w komisji poprawki, aby Urząd Ochrony Państwa i Ministerstwo Obrony Narodowej, bądź sam Urząd Ochrony Państwa, stanowiły krajowe władze bezpieczeństwa. W sprawozdaniu są to wnioski mniejszości nr 3 i 4.</u>
          <u xml:id="u-204.27" who="#PoselJerzyPolaczek">Nie uwzględniono w komisji również wniosku, aby przepisy ustawy stosować do radiofonii i telewizji publicznej; jest to wniosek mniejszości nr 2.</u>
          <u xml:id="u-204.28" who="#PoselJerzyPolaczek">We wniosku mniejszości nr 5 proponuje się, aby trzecim zastępcą w Komitecie Ochrony Informacji Niejawnych był szef Urzędu Ochrony Państwa. Chcę w tym miejscu dodać, nie zasygnalizowałem tego uprzednio w moim wystąpieniu, iż z kolei uwzględniono wniosek, aby w skład powyższego komitetu wszedł również sekretarz Rady Bezpieczeństwa Narodowego - szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego.</u>
          <u xml:id="u-204.29" who="#PoselJerzyPolaczek">Wnioski mniejszości nr 6 i 7 zmierzają do uzupełnienia odpowiednich artykułów ustawy, tj. art. 14 ust. 3 i art. 16; chodzi o to, aby w ustawie zawrzeć pisemne upoważnienie dla funkcjonariuszy służb ochrony państwa. Chcę jedynie zwrócić uwagę, iż ten postulat - o ile pamiętam, zgłaszał go pan poseł Jerzy Dziewulski - jest zawarty w odpowiednim rozporządzeniu wykonawczym do ustawy. Wspomniałem również, iż nie uzyskał większości wniosek, aby objąć postępowaniem sprawdzającym prezydenta oraz marszałków Sejmu i Senatu. Wniosek mniejszości nr 11 z kolei proponuje, aby postępowanie sprawdzające w stosunku do tych osób następowało na wniosek I prezesa Sądu Najwyższego. Wniosek mniejszości nr 12 zmierza do uzupełnienia art. 27 ust. 7 w taki sposób, aby w stanach nadzwyczajnych również prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, oprócz prezesa Rady Ministrów, mógł odstąpić od przeprowadzenia postępowania sprawdzającego. Wniosek mniejszości nr 13 proponuje, aby wyłącznie Urząd Ochrony Państwa przeprowadzał postępowania sprawdzające wobec osób ubiegających się o przyjęcie do tej służby, a ponadto do Wojskowych Służb Informacyjnych, Policji, Straży Granicznej i Służby Więziennej. We wniosku mniejszości nr 15 proponuje się nadać nowe brzmienie art. 35 ust. 3 pkt 2 i objąć tokiem postępowania sprawdzającego, oprócz przesłanek wymienionych w tym ustępie, również kwestie ewentualnych zachowań seksualnych osoby, wobec której prowadzi się postępowanie, które to zachowania mogłyby narażać te osoby na szantaż. Nie uzyskały również poparcia komisji wnioski mniejszości nr 18, 19, 21, które proponują generalnie, aby udostępniać akta zakończonych postępowań sprawdzających Najwyższej Izbie Kontroli w celu przeprowadzenia postępowania kontrolnego, w tym postępowania sprawdzającego kończącego się wydaniem poświadczenia bezpieczeństwa przemysłowego.</u>
          <u xml:id="u-204.30" who="#PoselJerzyPolaczek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Komisja Nadzwyczajna przyjęła projekt ustawy w dniu 18 grudnia, pracując po kilkanaście godzin dziennie, zwłaszcza 16, 17 czy 18 grudnia, realizując w praktyce prośbę rządu o jak najszybsze przyjęcie przez Sejm tejże ustawy. Chcę w tym kontekście, w uzgodnieniu z Biurem Legislacyjnym Sejmu, przeprosić za kilka błędów redakcyjnych, jakie znalazły się w sprawozdaniu komisji w druku nr 823. Po pierwsze, we wniosku mniejszości nr 4 w uwadze w tiret pierwszym wyrazy ˝art. 9 ust. 1˝ powinny brzmieć: ˝art. 8˝. Po drugie, we wniosku mniejszości nr 5 wyrazy ˝w art. 8˝ powinny brzmieć: ˝w art. 7 w ust. 2˝. Po trzecie, we wniosku mniejszości nr 5 w uwadze wyrazy˝w art. 9 w ust. 1 pkt. 3˝ powinny brzmieć: ˝w art. 8 pkt. 3˝. Po czwarte, we wniosku mniejszości nr 22 wyrazy ˝art. 87˝ powinny brzmieć: ˝art. 84˝. Po piąte, w art. 11 pkt 5 wyrazy ˝w ust. 1 pkt 1˝ powinny brzmieć: ˝w art. 8 pkt 1˝.</u>
          <u xml:id="u-204.31" who="#PoselJerzyPolaczek">Chciałbym podziękować wszystkim posłom komisji za wysiłek włożony w pracę nad omawianym projektem ustawy oraz za bardzo rzeczową i merytoryczną dyskusję. Podziękowania kieruję również do pracowników Biura Legislacyjnego, przedstawicieli ministerstw i instytucji biorących udział w pracach komisji. Wyrażam na koniec głębokie przekonanie, iż ten ważny akt prawny, potrzebny naszemu państwu, zostanie jak najszybciej przez Wysoki Sejm uchwalony. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-204.32" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Dziękuję panu posłowi sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Sejm ustalił w debacie nad tym punktem porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła, w zależności od ich wielkości, od 4 do 43 minut, to jest debatę krótką.</u>
          <u xml:id="u-205.2" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-205.3" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Proszę o zabranie głosu pana posła Henryka Dyktego w imieniu Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#PoselHenrykDykty">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przypadł mi zaszczyt przemawiać w imieniu Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność w sprawie projektu o ochronie informacji niejawnych.</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#PoselHenrykDykty">By przekonać się o potrzebie zmiany przepisów w tym zakresie, należy najpierw przeczytać rządowy projekt ustawy o ochronie informacji niejawnej, a następnie przeczytać to, co zapisane jest w obecnie obowiązującej ustawie z 14 grudnia 1982 r. o ochronie tajemnicy państwowej i służbowej. Tych dwóch ustaw w żaden sposób nie da się porównać.</u>
          <u xml:id="u-206.2" who="#PoselHenrykDykty">Obecnie obowiązująca ustawa jest ustawą archaiczną, fragmentarycznie regulującą ochronę informacji niejawnych, mimo że była nowelizowana w 1997 r., kiedy władzę w naszym kraju sprawowała koalicja SLD-PSL. Mamy dziś taką ustawę, która praktycznie nie zapewnia ochrony tajemnicy państwowej i służbowej. W zasadzie sprowadza się do spraw obronnych, a pytanie brzmi: a gdzie pozostałe gałęzie naszej gospodarki, które również winniśmy chronić? Zbyt liberalny stosunek do dopuszczania do tajemnicy spowodował, że dziesiątki tysięcy obywateli naszego kraju mają dostęp do tajemnicy państwowej, co powoduje, iż tajemnica w pewnym momencie przestaje być tajemnicą, gdyż zna ją zbyt znaczna część obywateli naszego kraju.</u>
          <u xml:id="u-206.3" who="#PoselHenrykDykty">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Opozycjoniści wobec projektu ustawy, krytykując ją w pewnych częściach, nie chcą przyznać, iż zabrakło im odwagi, gdy sprawowali przez 4 lata władzę, by te przepisy wprowadzić. Wiem, że ustawa budzi duże kontrowersje w niektórych kręgach. To zrozumiałe, dlatego że dopuszczenie do informacji niejawnych wymaga od kandydata spełnienia kilku kryteriów, które, jak sądzę, nie naruszają dóbr osobistych zainteresowanych, chociaż są, oczywiście, trudne do spełnienia.</u>
          <u xml:id="u-206.4" who="#PoselHenrykDykty">Jeżeli chcemy być krajem suwerennym, musimy strzec swoich tajemnic. Nie może być takich sytuacji jak obecnie, iż pod pozorem tworzenia na przykład baz danych przez różne firmy, nie tylko polskie, ale również zagraniczne, praktycznie dobrowolnie odsłaniamy tajemnicę państwową i służbową. Tak dalej być nie może.</u>
          <u xml:id="u-206.5" who="#PoselHenrykDykty">Panie i Panowie Posłowie! Na pewno ważnym czynnikiem, który wymusza w naszym kraju posiadanie dobrych przepisów w zakresie ochrony informacji niejawnych, jest fakt, że jesteśmy u progu wstąpienia do NATO, ale nie znaczy to, iż wstąpienie do tych struktur to otwarcie się naszej gospodarki przed innymi członkowskimi krajami NATO do końca. Zawsze mamy prawo zachować tajemnice, których ujawnienie naruszałoby interes naszego kraju.</u>
          <u xml:id="u-206.6" who="#PoselHenrykDykty">Nawet gdybyśmy nie wstępowali do NATO, zmiana przepisów jest konieczna, szczególnie po roku 1989, kiedy przechodziliśmy i przechodzimy w dalszym ciągu duże transformacje, i polityczne, i społeczne, a także gospodarcze. W takim przełomowym czasie, kiedy nasza uwaga zwrócona jest na inne sprawy, łatwo jest, czasami nieświadomie, przekazać pewne tajemnice. Zgadzam się w tym miejscu z wypowiedziami wygłoszonymi w czasie pierwszego czytania, iż tworzenie nowych przepisów należy do nas samych. Tak, oczywiście tak. Powinniśmy sami tworzyć przepisy. Ale nie jest dobrze, iż przyszli partnerzy w NATO delikatnie zwracają nam - słusznie zresztą - uwagę na niezbyt dobre, a może nawet złe przepisy w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-206.7" who="#PoselHenrykDykty">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jest wiele obaw, czy funkcjonariusze Urzędu Ochrony Państwa lub Wojskowych Służb Informacyjnych nie otrzymują za dużych uprawnień w procesie sprawdzania. Rodzi się pytanie: a kto ma to robić? Jakie jeszcze instytucje trzeba stworzyć, by przeprowadzić ten proces?</u>
          <u xml:id="u-206.8" who="#PoselHenrykDykty">Kolejny zarzut - że zakres ich działania będzie zbyt duży. Jest to kwestia podejścia do filozofii ochrony informacji niejawnych. Chcemy chyba, żeby do informacji niejawnych miały dostęp osoby dające rękojmię ich zachowania. Dlatego zastosowano jasne kryteria w ustawie. Ktoś musi sprawdzić, czy te kryteria są spełniane, ktoś musi zbadać, czy dana osoba może być dopuszczona do spraw niejawnych. Trudno wyobrazić sobie, żeby do tajemnicy miały dostęp osoby, które mogą być narażone na szantaż wskutek nadużywania alkoholu, narkotyków czy które nie spełniałyby innych wymienionych w ustawie kryteriów. A obecna ustawa niestety na to pozwala, ponieważ nie ma zapisów, które by temu zapobiegały. Czyli na dzień dzisiejszy sytuacja jest taka, że osoba uzależniona, jak powiedziałem, od alkoholu czy narkotyków, czy też zadłużona, może po prostu być dopuszczona do tajemnicy państwowej czy służbowej. Przez to jest narażona na szantaż i łatwo te informacje przekazuje w inne ręce.</u>
          <u xml:id="u-206.9" who="#PoselHenrykDykty">Wyrażane obawy, że procedura sprawdzająca może być wykorzystana do celów politycznych, nie opierają się na żadnych konkretnych podstawach i argumentach. Są to na dzień dzisiejszy tylko przypuszczenia. Dzisiaj, bez tej ustawy, można pozaprawnie niszczyć polityków w różny sposób. I to się czasami robi, i o tym się nie mówi. Nie można postępowania sprawdzającego porównywać - tak jak to mówiono w Komisji Nadzwyczajnej i w pierwszym czytaniu - do postępowania operacyjnego. Następuje tu zbyt wielkie uproszczenie myślowe. Trzeba bardziej dokładnie, kompleksowo patrzeć na tę sprawę. Domaganie się, żeby dopuszczenie do informacji niejawnych następowało w drodze decyzji przy zastosowaniu Kodeksu postępowania administracyjnego, to jest już nieporozumienie. Trudno wyobrazić sobie sytuację, w której osoba nie spełniająca kryteriów odwołuje się do Naczelnego Sądu Administracyjnego, dochodzi przed sądami swoich racji i przedłuża pewien proces, który jest niekiedy bardzo potrzebny po to, żeby dana osoba mogła sprawować wyznaczoną funkcję. Dlatego słuszne jest przyjęcie w ustawie założenia, zgodnie z którym dostęp do informacji niejawnych nie należy do sfery gwarantowanych bezwzględnie wolności i praw obywatelskich. I tu nie naruszamy żadnych przepisów konstytucji. Chcąc pozytywnie ocenić ten projekt, należałoby właśnie przyjąć założenie, że nie każdy obywatel musi być dopuszczony do informacji niejawnych. Osoba, która nie spełni kryteriów, niestety nie może być dopuszczona. Osoba, która jest sprawdzana, może odmówić poddania się procesowi sprawdzania. A więc tutaj wybór należy już do tej osoby.</u>
          <u xml:id="u-206.10" who="#PoselHenrykDykty">Zdaję sobie sprawę, że nie ma ustaw idealnych, nie ma przepisów, co do których nie można mieć zastrzeżeń. Dlatego również ustawa, o której mówimy, być może ma swoje wady, większe lub mniejsze. Ale to nie znaczy, że takie czy inne obawy mają paraliżować nasze działania związane z uchwalaniem kolejnych ustaw, czasami trudnych, jak choćby ta, o której mówimy, kiedy to wchodzimy w sferę prywatnego życia człowieka. Wiemy doskonale, że bez tego nigdy nie będzie takiej sytuacji, że dostęp do informacji niejawnych będą miały osoby gwarantujące ich ochronę.</u>
          <u xml:id="u-206.11" who="#PoselHenrykDykty">Zawarte w projekcie ustawy zapisy dotyczące procedury sprawdzającej nie dają dowolności w działaniu - też była o tym mowa i były zarzuty, że jest taka dowolność, że UOP, że również Wojskowe Służby Informacyjne mają taką dowolność w działaniu. Właśnie w tym projekcie i w aktach wykonawczych pokazuje się całą procedurę, od której nie można odejść, natomiast w obecnej ustawie takich procedur nie ma wskazanych, a więc tu dochodzimy do pewnej dowolności.</u>
          <u xml:id="u-206.12" who="#PoselHenrykDykty">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Skoro są tak duże obawy, to należałoby odpowiedzieć sobie na pytanie: a jak to się robi dzisiaj? Jak powiedziałem wcześniej, tu jest dopiero dowolność decydowania o innym człowieku, w sytuacji gdy nie ma wskazanych procedur. Taka właśnie sytuacja doprowadzała do tego, że sprawdzanie obywateli było - i jest - dowolne. W zasadzie czasam jedna osoba decyduje, czy ktoś będzie dopuszczony do tajemnicy, czy też nie. Dyskusja w Komisji Nadzwyczajnej pokazała nam jednak, że pomimo sprzecznych czasami stanowisk, dochodziliśmy do kompromisów, które mają chronić interes publiczny, interes narodowy Polski.</u>
          <u xml:id="u-206.13" who="#PoselHenrykDykty">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Akcji Wyborczej Solidarność zgadza się z treścią dezyderatu nr 1 Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektu ustawy o ochronie informacji niejawnych, skierowanego do prezesa Rady Ministrów, o przyspieszenie prac nad projektami ustawy o Wojskowych Służbach Informacyjnych. Jest to konieczne dla zachowania spójności systemu prawnego.</u>
          <u xml:id="u-206.14" who="#PoselHenrykDykty">Panie i Panowie Posłowie! Wszyscy zgadzamy się, że obecna ustawa jest zła, dlatego należy ją jak najszybciej zmienić. Ze strony opozycji padają zarzuty o nadmiernym pośpiechu przy pracach nad projektem tej ustawy. Z dotychczasowego doświadczenia wiem, iż to, co w miarę sprawnie jest uchwalane, wcale nie jest gorsze od ustaw, które miesiącami rodzą się w bólach i zmieniają czasami swoje kształty do tego stopnia, iż zatracają swego ducha, cel, który chciało się osiągnąć. Przyspieszenie wcale nie znaczy, że coś jest złe.</u>
          <u xml:id="u-206.15" who="#PoselHenrykDykty">Ustawa, o której mówimy, jest spójna i przejrzysta - w połączeniu z projektami przepisów wykonawczych. Stanowi pewną całość, która daje szanse, iż informacje niejawne w naszej Rzeczypospolitej Polskiej będą dobrze chronione przez ludzi, którzy dają rękojmię ich ochrony.</u>
          <u xml:id="u-206.16" who="#PoselHenrykDykty">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Akcji Wyborczej Solidarność opowiada się za przyjęciem rządowego projektu ustawy o ochronie informacji niejawnych w wersji przedstawionej przez Komisję Nadzwyczajną. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-206.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#WicemarszalekStanislawZajac">Proszę o zabranie głosu pana posła Jerzego Dziewulskiego w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#PoselJerzyDziewulski">Powinienem powiedzieć: dzień dobry, panie marszałku, dzień dobry, Wysoka Izbo! Już raczej: dzień dobry.</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#PoselJerzyDziewulski">Jeżeli ta ustawa jest spójna, panie pośle, to ja mam dużo włosów na głowie.</u>
          <u xml:id="u-208.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-208.3" who="#PoselHenrykDykty">(Ja też.)</u>
          <u xml:id="u-208.4" who="#PoselJerzyDziewulski">No właśnie.</u>
          <u xml:id="u-208.5" who="#PoselJerzyDziewulski">Mam pytanie zasadnicze: gdzie pan widzi przeciwnika tej ustawy? Mówimy o przeciwnych opiniach dotyczących konkretnych zapisów, a nigdy ustawy. Takiego zdania nigdy nikt nie wypowiedział. To, że istnieje potrzeba uchwalenia ustawy o ochronie informacji niejawnych, w ogóle nie budzi wątpliwości, skąd zatem te zupełnie demagogiczne sformułowania? Czy pan widzi tu jakichś iluzorycznych przeciwników?</u>
          <u xml:id="u-208.6" who="#PoselHenrykDykty">(Panie pośle, to nie jest tak.)</u>
          <u xml:id="u-208.7" who="#PoselJerzyDziewulski">To, w jaki sposób się to robi, proszę pana, i co przy tej okazji usiłuje się załatwić, budzi niepokój i w pewnym sensie budzi nasz sprzeciw. Projekt ustawy był już dawno gotowy. Pamiętam, że jeszcze za rządów poprzedniej koalicji był gotowy.</u>
          <u xml:id="u-208.8" who="#PoselHenrykDykty">(To trzeba było uchwalić.)</u>
          <u xml:id="u-208.9" who="#PoselJerzyDziewulski">Nie było jednak mowy o tak rozbudowanym projekcie jak ten, o którym dziś dyskutujemy. Projektodawcy podpierają się koniecznością spełnienia wymagań NATO i to przyświeca wszystkim działaniom. Faktem jest, że nasze prawo należy dostosować do tych wymogów. Przypomnę jednak, że w przyjętym przez Radę Północnoatlantycką dokumencie określa się minimalne wymagania w zakresie bezpieczeństwa informacji. O tym, jak będziemy chronić informacje i zapobiegać ich ujawnianiu, a więc o szczegółach, decydujemy przecież my sami, wyłącznie my sami. Wynika z tego jasno, że problematyka ochrony informacji stanowi domenę prawa wewnętrznego, a nie, jak usiłuje wielu wmówić przy okazji tej sprawy, że to są po prostu zasady, których musimy się trzymać, bo tak nakazują przepisy NATO. Tak nie jest.</u>
          <u xml:id="u-208.10" who="#PoselJerzyDziewulski">Praca nad tą ustawą w Komisji Nadzwyczajnej przypominała wyścig z czasem, a nie szybkość działania. Czym innym jest szybki tryb legislacyjny - to jest zrozumiałe - ale to już nawet nie był Wyścig Pokoju, bez ekspertów, bez ekspertyz i właściwej oceny projektu, bez przerw. Normalna praca komisji kończyła się o 24 albo o 1 w nocy. I pan to uważa, panie pośle, za prawidłowy bieg pracy komisji? Po kilkanaście godzin dziennie, w ciągu dwóch czy trzech posiedzeń, zmieniali się wyłącznie przewodniczący. Jak można w takim trybie przygotować dobrą ustawę i ogóle mówić, że nie czas może decydować o tym, jaka będzie ta ustawa?</u>
          <u xml:id="u-208.11" who="#PoselJerzyDziewulski">W trakcie pierwszego czytania w dniu 4 grudnia zgłosiłem poważne poprawki i zastrzeżenia dotyczące tego projektu. Oto zgodnie z art. 14 ust. 2 służby Urzędu Ochrony Państwa i WSI otrzymują niezwykle szeroki zakres możliwości korzystania z informacji, wszelkich, bez ograniczeń, uzyskanych przez Policję, Straż Graniczną, Żandarmerię Wojskową, organy inspekcji celnej, kontroli skarbowej, ale zresztą nie tylko. Mogą dokonywać pełnej penetracji otwartych i zamkniętych zakładów leczenia psychiatrycznego. Ta ustawa im na to zezwala. Oto funkcjonariusz Urzędu Ochrony Państwa i żołnierz WSI będzie mógł zbadać przy pomocy organu kontroli skarbowej, czy istnieje różnica między poziomem życia konkretnej osoby a uzyskiwanymi przez nią dochodami. Gdyby to sprawdzanie dotyczyło wyłącznie, powtarzam: wyłącznie, osoby ubiegającej się o przyznanie jej świadectwa bezpieczeństwa, to można ten fakt przełknąć, ale na moje pytanie postawione w komisji, czy zakres badań będzie tylko taki, odpowiedziano mi jasno, że nie. Takim badaniom będą podlegać wszystkie osoby, podkreślam jeszcze raz: wszystkie - i mówił to zastępca szefa Urzędu Ochrony Państwa - których dane zawarte są w ankiecie personalnej. Tu trzeba sobie zadać pytanie: Czy od tego, czy czyjś szwagier pije lub bije, albo nadużywa narkotyków, zależy to, czy ten ktoś będzie dawał gwarancje zachowania w tajemnicy informacji? Jaki to ma związek z gwarancjami tego, który te informacje posiada, że je ujawni albo ich nie ujawni. Na moją wyraźną prośbę, aby ktoś mi to wyjaśnił, nie usłyszałem dosłownie nic. To jeszcze można zrozumieć, jak już mówiłem, gdy chodzi o osobę zainteresowaną, a więc tę, która będzie otrzymywała konkretny certyfikat. To jest jakby oczywiste. Zapis art. 14 ust. 2 daje ogromne możliwości zdobywania informacji przez Urząd Ochrony Państwa i WSI. Cytuję: Służby ochrony państwa, w zakresie koniecznym do wykonywania swoich zadań, w celu ochrony informacji - a nie czynności sprawdzających - mogą korzystać z informacji uzyskanych przez Policję, Straż Graniczną, żandarmerię, inspekcję celną, kontrolę skarbową itd. Tu nie chodzi o prowadzone postępowanie sprawdzające, tu chodzi o zdobywanie informacji. Ten zapis dotyczy rozdziału, w którym mówi się o organizacji ochrony informacji niejawnych, nie o czynnościach sprawdzających. W tym zapisie służby specjalne otrzymują prawo do pełnej penetracji praktycznie wszystkich służb resortu spraw wewnętrznych, i nie w celu przeprowadzenia postępowania sprawdzającego, ale w celu ochrony informacji.</u>
          <u xml:id="u-208.12" who="#PoselJerzyDziewulski">Panie Marszałku! Ta ustawa powinna, moim zdaniem, mieć tytuł nie: o ochronie informacji niejawnych, ale: o sposobie pozyskiwania informacji. Nie wiem, czy nie byłoby nadużyciem, gdybym dołożył jeszcze: i o eliminowaniu przeciwnika politycznego. Nikt z nas nie ma wątpliwości, że informacje należy chronić, to jest oczywiste, ale nie taką oto metodą, że cel uświęca środki. Dlaczego, pomimo moich argumentów, nie do obalenia w gruncie rzeczy - rząd zresztą sam przyznał, że to jest argument nie do obalenia, bowiem w rozporządzeniu, które przesłał nam już po zakończeniu pracy komisji, w pewnym sensie przyznaje się do tego - nie wprowadza się zasady ustawowego zagwarantowania kierownikom jednostek, do których zwrócą się funkcjonariusze Urzędu Ochrony Państwa i żołnierze WSI, pisemnego upoważnienia do działań sprawdzających? Pan, panie pośle, myli pisemne upoważnienie z decyzją administracyjną. O decyzji administracyjnej możemy mówić czysto teoretycznie. To jest błąd. Mówimy o pisemnym upoważnieniu. Pan poseł sprawozdawca sam przyznał, że takie rozporządzenie jest gotowe. Pytam: dlaczego to jest na poziomie rozporządzenia, a nie na poziomie przepisów ustawy? To nie jest problem natury politycznej, tylko absolutnie technicznej. Dlaczego Policja, Straż Graniczna czy inspekcja celna lub kontrola skarbowa mają mieć wątpliwości, czy funkcjonariusz Urzędu Ochrony Państwa lub WSI zbiera informacje dla siebie, dla potrzeb swojego wydziału czy departamentu, czy też na potrzeby po prostu postępowania sprawdzającego? Wystarczy rozwiązać ten problem tak, jak proponujemy - w art. 16 po słowach: upoważnieni funkcjonariusze, dopisać: upoważnieni pisemnie. To rozwiązuje problem. To prosty, moim zdaniem, nieskomplikowany zapis.</u>
          <u xml:id="u-208.13" who="#PoselJerzyDziewulski">Nie wiem, czy dla Urzędu Ochrony Państwa i WSI nie jest on tak prosty, że w konsekwencji skomplikuje im cele, jakie przyświecają w pewnym sensie temu projektowi. Bo tak naprawdę ten projekt ma, według mnie, inny cel. Chodzi tu o przeprowadzenie pod skrzydłami tej ustawy w pewnym sensie weryfikacji kadry kierowniczej we wszystkich możliwych miejscach. Bo jak inaczej mamy odbierać zapis zawarty w art. 42 ust. 1 ustawy, że do postępowania sprawdzającego nie mają zastosowania przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego oraz przepisy o zaskarżaniu do NSA? Przeprowadza się postępowanie, w wyniku którego ten, kto je przeprowadza, ma ostateczny, decydujący głos. Gdyby to postępowanie było bezskutkowe, to zgoda; rzeczywiście, w wyniku tego ostatecznego głosu nie ponosi się żadnych skutków. Ale w jego wyniku następują poważne skutki prawne, np. zwolnienie z zajmowanego stanowiska. Brak zgody na wydanie poświadczenia bezpieczeństwa oznacza utratę miejsca pracy, bez prawa odwołania się. Sama intencja jest zrozumiała, my też rozumiemy sytuację, w której może i trzeba zwolnić kogoś, jest to oczywiste. Ale istnieje tu ogromne pole do nadużyć. Wystarczy, jak już mówiłem wcześniej, że szwagier, czyli brat żony, ma coś na sumieniu, a ktoś chce wsadzić swojego człowieka na określone stanowisko, i natychmiast w sprawie zainteresowanego z byle powodu podejmuje się negatywną decyzję. Zresztą takich możliwości i podejrzeń może być więcej. A zwróćcie państwo uwagę na Komisję do Spraw Służb Specjalnych, na tryb, jaki jest przewidziany - tu o tym nikt nie mówił - jeśli chodzi o sprawdzanie i wręczanie certyfikatu członkowi tej komisji. Zgodnie z zapisem ustawy wystarczy, że kogoś można uznać za niezrównoważonego, np. takiego, który, nie wiem, zbyt często może zabiera głos w sprawach nietypowych, może niewłaściwie reaguje, może jako poseł jest zbyt energiczny. Czy na podstawie takich informacji Urząd Ochrony Państwa może zablokować dojście takiego posła do Komisji do Spraw Służb Specjalnych? Kto w konsekwencji będzie decydował o tym, który z posłów będzie członkiem komisji nadzorującej służby specjalne? Myślicie państwo, że wy tu w tym parlamencie? Nie. To będzie decydował ten, kto będzie wydawał certyfikat temu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-208.14" who="#PoselAndrzejPotocki">(Nie na podstawie tej ustawy.)</u>
          <u xml:id="u-208.15" who="#PoselJerzyDziewulski">Na podstawie tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-208.16" who="#PoselAndrzejPotocki">(Tego nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-208.17" who="#PoselJerzyDziewulski">Panie pośle, dokładnie tak, z prostej przyczyny. To marszałek Sejmu zwraca się o dostęp do materiałów według starej nazwy ˝tajnych specznaczenia˝ i to właśnie marszałek Sejmu zwraca się pisemnie do służb specjalnych, które wydają certyfikat bezpieczeństwa. Od tego nie ma odwrotu. Tak rzeczywiście jest. Jeśli ktoś chce pisać prawo wyłącznie w oparciu o pozytywne wrażenia, to niech moim zdaniem raczej się zajmie poezją. Nie będzie skutków ubocznych. Nie maluję tu czarnego obrazu, nie przedstawiam jakichś szczególnych kazuistycznych przypadków.</u>
          <u xml:id="u-208.18" who="#PoselJerzyDziewulski">Po wielu dyskusjach w komisji próbuje się ucywilizować tę sprawę poprzez wprowadzenie możliwości kontroli prowadzonego postępowania, w wyniku którego konkretna osoba nie otrzyma poświadczenia bezpieczeństwa. To dzięki panu posłowi Potockiemu rzeczywiście taki zapis został wprowadzony. Chylę czoła, panie pośle. Gdyby nie pan, tego zapisu by nie było, nam by się nie udało tego przegłosować, to oczywiste. To jest w pewnym sensie jakaś dość upiorna forma odwołania się. Po pierwsze, nie może tego zrobić sam zainteresowany, którego te skutki braku certyfikatu dosięgły, tylko może to zrobić jego przełożony. A jeżeli z różnych przyczyn przełożony odmówi, ma powód, żeby odmówić, osobisty, mniej osobisty, bardziej przyzwoity, mniej przyzwoity, to zainteresowanemu nie pozostaje nic. Poza tym kto w gruncie rzeczy to kontroluje, minister spraw wewnętrznych, który w jakiś sposób jest związany z tymi służbami. Ale że tak powiem, pozostawiłbym tę sprawę akurat czystą. Odwołanie dość dziwne, rzeczywiście, odwołuje się nie sam poszkodowany, tylko ten, kto jest jego pracodawcą. Na pewno będzie tak, że wiele osób trzeba będzie zwolnić, bo faktycznie nie będą dawać gwarancji bezpieczeństwa, co do tego nie mam wątpliwości. Ale ile będzie można zwolnić dla potrzeb politycznych, czyszcząc miejsca dla swoich, to pytanie pozostawiam wszystkim, którzy widzą dzisiejszy obraz, w pewnym sensie, czyszczenia administracji. Trzeba sobie postawić jednak pytanie nieco inne. Jak to będzie wyglądać w Policji i Straży Granicznej? Oto jakiś oficer nie otrzymuje poświadczenia bezpieczeństwa, z różnych powodów. Ustawa o policji mówi jasno, w jakich przypadkach można przenieść na inne stanowisko służbowe, bo musi być z tego stanowiska, na którym nie dostanie certyfikatu, zdjęty. To samo może dotyczyć zwolnienia ze służby.</u>
          <u xml:id="u-208.19" who="#PoselJerzyDziewulski">W tych sprawach wydawana jest decyzja administracyjna - ot, jest problem - która jest zaskarżalna do NSA. Niech ktoś mi wyjaśni, czy można zwolnić z artykułu, który mówi o tym, że człowiek jest nieprzydatny. Można? Ale opiniują to związki zawodowe. Ustawowo. I nie ma od tego odwrotu. Decyzja ta jest zaskarżalna do NSA. Jak się ma ten przepis o wyłączeniu z zaskarżalności przed NSA takiej oto decyzji. To jest moim zdaniem zapis niekonstytucyjny. Art. 45 konstytucji stanowi jasno, że każdy ma prawo do sprawiedliwego, jasnego rozpatrzenia sprawy. W tej sprawie, panie marszałku, pozwolę sobie złożyć poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-208.20" who="#PoselJerzyDziewulski">Kuriozalny jest zapis zawarty w art. 40 ust.1, gdzie zapewnia się osobie sprawdzanej możliwość wysłuchania - nowa forma zastępująca niejako odwołanie. Jeżeli są wątpliwości do tego, czy osoba sprawdzana daje rękojmię zachowania tajemnicy, UOP może ją wysłuchać. No, tego jeszcze nie było. Nie przeprowadzenie na przykład rozmowy wyjaśniającej, która jest pewną formą dialogu, ale wysłuchanie, nie odwołanie do sądu, ale wysłuchanie. Niestety ciśnie się na usta przysłowiowy dziad, który mówił do obrazu, a obraz do niego ani razu. Czym jest wysłuchanie? Jest nadstawieniem ucha, nic poza tym, żadną formą dialogu. Czy to jest forma odwołania?</u>
          <u xml:id="u-208.21" who="#PoselJerzyDziewulski">Osobnego potraktowania wymaga zapis art. 25. W ust. 1 tego artykułu stwierdza się, że informacje niejawne stanowiące tajemnicę państwową podlegają ochronie w sposób określony ustawą przez okres 50 lat od daty ich wytworzenia. Natomiast ust. 2 stwierdza, że chronione bez względu na upływ czasu pozostają dane identyfikujące funkcjonariuszy i żołnierzy służb ochrony państwa wykonujących czynności operacyjno-rozpoznawcze. Rozszerza ten zakres wykaz rodzajów informacji niejawnych stanowiących tajemnicę państwową. W pkt. 20 stwierdza się, że nie tylko dane identyfikujące funkcjonariuszy podlegają ochronie, ale także dane mogące doprowadzić do identyfikacji tych funkcjonariuszy.</u>
          <u xml:id="u-208.22" who="#PoselJerzyDziewulski">Zastanówmy się, jakie dane mogą doprowadzić do identyfikacji. Na przykład numer rejestracyjny samochodu, także prywatnego, funkcjonariusza Urzędu Ochrony Państwa pracującego operacyjnie. Oto funkcjonariusz UOP lub WSI nie zatrzymuje się na wezwanie policji, Straży Granicznej czy inspekcji celnej lub parkuje niezgodnie z przepisami, lub dokonuje zwykłego przestępstwa, co jest przecież możliwe. Funkcjonariusz sporządza wniosek do kolegium i ustala właściciela pojazdu - a jest nim funkcjonariusz Urzędu Ochrony Państwa - i praktycznie nie może podjąć żadnych czynności, bo naruszy ustawę. Nie wolno mu przeprowadzić żadnych czynności identyfikujących pojazd z funkcjonariuszem, bo identyfikuje w ten sposób funkcjonariusza. Ktoś powie oczywiście, że chodzi tylko o tych, którzy pracują operacyjnie. Ale wszyscy funkcjonariusze w UOP są pracownikami operacyjnymi, może 10% pracowników nie wykonuje takich czynności. Praktycznie nie będzie można zatem przeprowadzić identyfikacji. Zupełnie nie mogę sobie niestety wyobrazić działalności w tym zakresie prasy. Moim zdaniem to jest próba zapewnienia funkcjonariuszom Urzędu Ochrony Państwa i WSI pełnej anonimowości.</u>
          <u xml:id="u-208.23" who="#PoselJerzyDziewulski">Proszę zwrócić uwagę na to, że zgodnie z tą ustawą - to jest niewiarygodne - najważniejszą tajemnicą nie jest informacja o planach obronnych, o kierowaniu siłami zbrojnymi, o dyslokacji stanowisk kierowania, o organizacji łączności z NATO, o zadaniach bojowych sił zbrojnych, wreszcie o zasadach współdziałania z NATO, ale dane identyfikujące funkcjonariusza, które są po prostu wieczne. Wszystko to, co wymieniłem przed chwilą, musi niestety leżeć przez 50 lat. Ktoś wyraźnie chce wykorzystać tę ustawę do osiągnięcia własnego celu. Nikt i nic w tej ustawie nie jest bardziej chronione niż ta jedyna sprawa.</u>
          <u xml:id="u-208.24" who="#PoselJerzyDziewulski">Jak według tej ustawy ma wyglądać dostęp posłów lub senatorów do tajemnicy o charakterze tajnym? W ogóle nie wygląda. Nasze propozycje, aby upoważnić kierowników jednostek organizacyjnych takim oto zapisem, że za ochronę informacji niejawnych i ich udostępnianie posłom i senatorom odpowiada kierownik jednostki, pozostały po prostu w próżni. To jest ewidentne ograniczenie posłów i senatorów w wypełnianiu mandatu. Kierownik jednostki, nie mając takiej delegacji, nie wyrazi zgody na dostęp do informacji. To jest oczywiste.</u>
          <u xml:id="u-208.25" who="#PoselJerzyDziewulski">Jak wygląda w świetle tego przepisu wykonywanie przez Najwyższą Izbę Kontroli jej konstytucyjnego obowiązku? Zgodnie z art. 203 konstytucji kontroluje ona działalność organów administracji rządowej, państwowych osób prawnych i innych państwowych jednostek organizacyjnych z punktu widzenia legalności, gospodarności, celowości i rzetelności. Proponowaliśmy, aby w art. 42 dopisać, że akta zakończonych postępowań należy udostępniać także Najwyższej Izbie Kontroli. Niestety, nie udało nam się tego wprowadzić. Jeżeli Sejm zleci NIK przeprowadzenie kontroli w tym zakresie, to NIK po prostu nie będzie mógł tego wykonać. To jest jeszcze jeden dowód na próbę ukrycia czegoś.</u>
          <u xml:id="u-208.26" who="#PoselJerzyDziewulski">Apeluję z tego miejsca do rządu i do AWS, żebyście się państwo opamiętali, bo bez względu na to, czy tego chciecie, czy nie, prezes NIK skieruje tę ustawę do Trybunału Konstytucyjnego. I bez względu na to, jaki jest układ polityczny, akurat tę sprawę, moim zdaniem, państwo przegracie. Moim zdaniem tworzymy tutaj, z pełną świadomością, ustawę niekonstytucyjną.</u>
          <u xml:id="u-208.27" who="#PoselJerzyDziewulski">Na koniec, nie słyszałem, aby kiedykolwiek którykolwiek z polityków, wypowiadając się publicznie o naszym bezpieczeństwie, nie mówił o tym, że policję trzeba pozbawić wszelkich dodatkowych czynności administracyjnych. Wszyscy, od lewej do prawej, wznoszą hasła, aby policja wyszła zza biurek na ulice, wskazują, że to jest jedyny sposób, bez środków finansowych, na poprawę bezpieczeństwa. A oto mamy w zapisie art. 38 taką propozycję: wywiady w miejscu zamieszkania osób sprawdzanych będą przeprowadzali policjanci, kilkadziesiąt tysięcy wywiadów, sporządzanie dokumentów, rozmowy z sąsiadami, czynności rejestracyjne itd., itd. I wszystko w sprawie postępowania wykonywanego przez Urząd Ochrony Państwa i WSI. Do tego dochodzą czynności dla sądów, prokuratorów, komorników, więziennictwa. Gratuluję, proszę państwa. To są, praktycznie rzecz biorąc, tylko werbalne deklaracje dotyczące poprawy bezpieczeństwa. Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-208.28" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Franciszek Jerzy Stefaniuk)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Potockiego w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#PoselAndrzejPotocki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Miałem zamiar nie nadużywać cierpliwości pań posłanek i panów posłów o tej porze, niemniej jednak do kilku spraw trzeba się odnieść. Proszę wybaczyć, że pierwszą minutę wystąpienia w imieniu mojego klubu zużyję na uwagę cokolwiek osobistą. Otóż z wielką przykrością wysłuchałem słów odnoszących się do trybu pracy komisji. Czuję się współodpowiedzialny za ten tryb pracy i przyjąłem, że nikt z posłów członków Komisji Nadzwyczajnej nie złożył protestu co do trybu pracy, co do listy powołanych ekspertów ani wreszcie co do wyników głosowań. Jeżeli taki zarzut pada dopiero dzisiaj, na sali sejmowej, to muszę go traktować jako pewne nadużycie. Ten tryb był trybem nadzwyczajnym i komisja pracowała w warunkach specjalnych, ale stało się tak - w moim przekonaniu - tylko dzięki wspólnemu konsensusowi i dobrej woli wszystkich jej członków, niezależnie od ugrupowania, z którego pochodzili. Gdyby nie było powszechnej zgody w gronie członków komisji, podobny tryb pracy nie zostałby przyjęty, nie byłby możliwy. Jeżeli dziś pada zarzut, traktuję go jako nadużycie w stosunku do przewodniczącego, wiceprzewodniczących i pozostałych członków komisji.</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#PoselAndrzejPotocki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam wrażenie, że szykuje się prawdziwa klęska narodowa, że 40 mln Polaków będzie bezustannie sprawdzanych w poszukiwaniu jakichś informacji, które mogłyby pozbawić ich najświętszego z przyrodzonych konstytucyjnych i obywatelskich praw - prawa dostępu do tajnej informacji. Otóż mam wrażenie, że obraz świata, namalowany przed chwilą przez skądinąd naprawdę, mówię to uczciwie i poważnie, zasłużonego w pracach nad tą ustawą posła Jerzego Dziewulskiego, jest obrazem niezwykle przesadnym. Procedury dopuszczania do informacji niejawnych obejmować będą niezwykle ograniczone grono osób, i to osób, które dobrowolnie podejmą decyzję o tym, iż zgadzają się czy zgodzą się na poddanie swojego życia, swojego stanu majątkowego, swoich uwikłań prawnych takiej kontroli po to, aby ten dostęp uzyskać. To przywilej, a nie przyrodzone prawo. Dostęp do informacji niejawnych nie należy do katalogu praw obywatelskich. Jest on wymogiem tego, aby państwo sprawnie funkcjonowało, aby pewien bardzo ograniczony zakres osób mógł wejść w posiadanie informacji, które skądinąd pozostają tajemnicą dla szerokiej opinii publicznej, prasy, mediów, a także naszych partnerów zagranicznych, gdyż chronią nasze bezpieczeństwo i bezpieczeństwo interesów państwa.</u>
          <u xml:id="u-211.2" who="#PoselAndrzejPotocki">W związku z tym przyjmuje się pewne procedury. Już uprzednio próbowano ulepszać ustawę o ochronie tajemnicy państwowej, tyle że próbowano ją ulepszać w sposób absolutnie zdejmujący z organów państwa odpowiedzialność za to, w jaki sposób ta tajemnica będzie chroniona. Przypomnijcie sobie, państwo, a zwłaszcza ci, którzy byli posłami w poprzedniej kadencji, jakie zapisy wówczas proponowano. Proponowano wówczas zapisy, które nakładały karę na każdego, kto - niezależnie od posiadanych uprawnień - wszedłszy w posiadanie informacji niejawnej, rozpowszechniał ją. Nakładały też karę na osoby, które skorzystały z cudzego przestępstwa czy z cudzego nadużycia i w dobrej wierze mogły rozpowszechniać dalej informację, o której nie musiały wiedzieć, że była niejawna, bo nie one były dysponentami tej informacji i uzyskały ją od osób, które w sposób nielegalny swoją dyspozycję wykorzystały. W proponowanych zapisach nie określano, tak jak to jest dzisiaj, katalogu informacji, które mogą być objęte tajemnicą, ale te informacje powierzano w zasadzie woluntarystycznej decyzji urzędnika.</u>
          <u xml:id="u-211.3" who="#PoselAndrzejPotocki">W myśl poprzednich zapisów w zasadzie upoważniony funcjonariusz państwa mógł uznać, że coś jest informacją tajną, utajnić ją i następnie obłożyć wszelkimi restrykcjami. Dzisiaj proponuje się zapisy, które wyliczają katalog tych informacji. Informacją tajną może być to, co jest zapisane w ustawie, i nic więcej. To jest ścisłe wyłączenie spośród prawa do swobodnego dostępu do informacji enumeratywnie wyliczonych zakresów wiedzy. Czy może być lepsze spełnienie konstytucyjnego prawa dostępu do informacji niż tego typu zapis? Moim zdaniem nie, jeśli przyjmie się za rzecz oczywistą, że państwo musi chronić się przed rozpowszechnianiem tych informacji, których ujawnienie może mu zaszkodzić.</u>
          <u xml:id="u-211.4" who="#PoselAndrzejPotocki">Wreszcie sprawa procedur odwoławczych, o których była tutaj mowa. Dziękując za pochwałę, muszę powiedzieć, że wiedziałem, co robię. Nie nazwałbym więc tego trybu odwołania trybem upiornym, tylko trybem dostosowanym do sprawy, której dotyczy. Tłumaczyłem to zresztą w komisji, ale rozumiem, że te rzeczy trzeba powtórzyć na sali sejmowej. Nie dotyczy to, jak już państwo słyszeli, praw obywatelskich, ale dotyczy to pewnego specjalnego przywileju. Ten specjalny przywilej jest wyłączony z normalnego postępowania administracyjnego, bo inaczej doszlibyśmy do sytuacji, w której to sąd decydowałby o prawie dostępu do informacji, a nie służby wymienione w ustawie. Tryb odwoławczy nie następuje na wniosek osoby, której dotyczy postępowanie sprawdzające, z oczywistego powodu: to nie ona jest wnioskodawcą o przyznanie sobie tego typu uprawnień. Tym wnioskodawcą jest jej przełożony, występujący o przyznanie jej takiego prawa. On odpowiada za decyzję wystąpienia o przyznanie wspomnianej osobie uprawnień i na nim ciąży odpowiedzialność za dalszy tryb pracy, łącznie z decyzją o wniesieniu odwołania, jeżeli decyzja odpowiednich organów będzie negatywna. Jest to chyba możliwie najlepszy, jasny sposób postępowania. Inaczej, proszę państwa, znajdziemy się w sytuacji paradoksalnej, czyli takiej, w której dostęp do informacji niejawnej stanie się przedmiotem długotrwałych postępowań licznych komisji, instancji odwoławczych, kiedy osoba, nawet jeśli w sposób oczywisty stwierdzona jest jej niezdolność do cieszenia się tym przywilejem, może prowadzić długotrwałą wojnę prawną o przyznanie sobie takiego przywileju. Pewnie w końcu nieskuteczną, ale jakże szkodliwą zarówno dla organów państwa, jak i dla tych, którzy występują o takie uprawnienie, jak i wreszcie dla samej osoby, której to dotyczy. Wyłączenie spod działania prawa administracyjnego tej procedury nie oznacza, że ewentualne przeniesienie bądź zwolnienie, np. funkcjonariusza ze służby, dlatego że nie uzyskał on wspomnianego uprawnienia, spowoduje nagle uruchomienie nieprzewidzianego trybu odwoławczego. Absolutna nieprawda. Sądowy tryb odwoławczy będzie wówczas dotyczył innego wydarzenia. Będzie dotyczył samego faktu zwolnienia, a nie faktu odmowy dostępu do informacji niejawnej. Fakt odmowy dostępu będzie natomiast jednym z argumentów, które pracodawca będzie mógł i musiał przedstawić przed sądem, ale niekoniecznie oznacza to, że będzie musiał przedstawić uzasadnienie tego, bo to już jest inny poziom rozumowania, inny poziom postępowania. W niczym nie narusza to więc uprawnień uzyskanych do tej pory przez funkcjonariuszy, uprawnień, które nawiasem mówiąc są przedmiotem dyskusji, bo funkcjonariusze działają jednak w ramach służb hierarchicznych i tego rodzaju wolność odwołań administracyjnych jest wątpliwa, ale jest. My ją uznajemy i szanujemy.</u>
          <u xml:id="u-211.5" who="#PoselAndrzejPotocki">Wreszcie ostatnia kwestia, do której chciałem się odnieść, już poruszana, to kwestia zakresu sprawdzenia. Proszę państwa, nie jest tak i nie było intencją ani autorów ustawy, ani posłów, członków komisji, którzy głosowali za tą ustawą w czasie postępowania komisyjnego, że sprawdzenie następuje w sposób absolutnie niekontrolowany i że funkcjonariusze do tego upoważnieni mogą sprawdzać wszystko i wszędzie. Sprawdzenie następuje po pierwsze za wiedzą i zgodą osoby sprawdzanej, po drugie na podstawie wyraźnego pisemnego upoważnienia, dotyczącego tylko osoby, o którą chodzi. Mam nadzieję, że pan minister potwierdzi w swoim wystąpieniu to, co mówię. Słucham?</u>
          <u xml:id="u-211.6" who="#PoselJerzyDziewulski">(Tego nie ma w ustawie, jest w rozporządzeniu.)</u>
          <u xml:id="u-211.7" who="#PoselAndrzejPotocki">Jest, panie pośle, jest, nie dyskutujmy teraz w ten sposób, ale jest tutaj różnica zdań, którą ja uważam za różnicę fundamentalną. Gdyby było tak, jak mówi pan poseł Dziewulski, byłoby to niemądre. Ale zapisy ustawowe mówią jasno: to jest upoważnienie, które ogranicza wyłącznie do zbierania informacji na temat danej osoby. Jeśli chodzi o przypadek, który omawialiśmy szeroko na posiedzeniu komisji, a który dotyczy Prawa bankowego, to bankowcy wnosili tu swoje protesty, twierdząc, iż wyłącznie na podstawie upoważnienia osobistego dysponenta konta mogą udostępnić stan tego konta. To prawda. Ale osoba, która staje się przedmiotem postępowania sprawdzającego, aby uzyskać uprawnienie dostępu do informacji niejawnych, swoim podpisem w kwestionariuszu stwierdza, że wyraża zgodę na badanie określonych w ustawie spraw związanych z jej życiem. I ta zgoda stanowi podstawę równie mocną, jak zapisane w Prawie bankowym czy przepisach prawnych dotyczących zdrowia psychicznego itd. uprawnienie osoby do dysponowania informacjami o sobie. To jest ten podstawowy akt zgody i woli, który jest upoważnieniem ze strony dysponenta informacji do pozyskiwania tych informacji przez funkcjonariuszy, którzy będą dokonywać sprawdzenia - na podstawie wyraźnego pisemnego uprawnienia.</u>
          <u xml:id="u-211.8" who="#PoselAndrzejPotocki">Moim zdaniem to wyjaśnia sprawę i pozwala uniknąć tej wirówki nonsensów, w jaką wpadliśmy, kreując wizję sprawdzania wszystkich przez wszystkich, na każdą okoliczność, bez żadnych ograniczeń, zupełnie dowolnie przez funkcjonariuszy służb. Taki świat byłby światem absurdalnym, a my chcemy budować świat uporządkowany. Uporządkowany, to znaczy taki, w którym państwo ingeruje w prawa obywatelskie tylko wtedy, kiedy musi, i tylko na taką odległość, na jaką musi to zrobić, żeby chronić interesy nas wszystkich. Tylko tyle i nic więcej.</u>
          <u xml:id="u-211.9" who="#PoselAndrzejPotocki">Jeśli zostanie przedstawiony choćby jeden dowód, że ta ustawa w istocie może służyć do walki politycznej, do prześladowania obywateli, to klub Unii Wolności będzie głosował przeciw tej ustawie. Ale do tej pory żaden taki argument nie został przedstawiony. Padały jedynie argumenty dotyczące niedociągnięć w ustawie, które oczywiście będziemy musieli poprawić, ale tym już szczegółowo zajmiemy się podczas prac w komisji.</u>
          <u xml:id="u-211.10" who="#PoselAndrzejPotocki">Na zakończenie, wyrażając mimo wszystko wdzięczność także dla tych, którzy na trybunie prezentowali demagogiczną werwę, a w komisji solidnie nad tą ustawą pracowali i wiele do niej wnieśli - panie pośle, do pana także kieruję te słowa i proszę się nie obrazić, bo taki jest przywilej parlamentarzysty, żeby tak postępować - chcę powiedzieć, że jeszcze jeden zarzut uważam za bardzo niesprawiedliwy. Zarzut ten dotyczy możliwości użycia tej ustawy jako narzędzia do przeprowadzania czystek kadrowych. Gdyby za pomocą ustawy o dostępie do informacji niejawnych jakakolwiek ekipa rządowa mogła dokonać szerokich czystek kadrowych, oznaczałoby to, że w Polsce, jeśli chodzi o dostęp do informacji niejawnych, osób, które miałyby ten dostęp, byłoby więcej niż tych, które by były go pozbawione, i w związku z tym znane powszechnie informacje to byłyby te, które dziś chcemy klasyfikować jako niejawne. A jeśli chodzi o taki absurd, to mam nadzieję, że nikt z państwa posłów tego nie podziela. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-211.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi Potockiemu.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę pana posła Mirosława Pawlaka o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#PoselMiroslawPawlak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! O znaczeniu ustawy o ochronie informacji niejawnych nie ma co przedstawiać tu dalszych wywodów, gdyż zarówno podczas pierwszego czytania, jak i dzisiaj poszczególni mówcy szczegółowo to podkreślali. Zapisy zawarte w rozdziałach projektu dokładnie określają te kwestie, jeśli chodzi o znaczenie i o sposób wykonywania.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#PoselMiroslawPawlak">Przedstawione w sprawozdaniu Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia rządowego projektu ustawy o ochronie informacji niejawnych 22 wnioski mniejszości niwelują w sposób zasadniczy, choć nie do końca jasny... Przybliża to moment uchwalenia ustawy, która pozwoli na budowę bezpiecznego niepodległego państwa polskiego. Zadaniem bowiem tej ustawy jest stworzenie koniecznych podstaw do zorganizowania i funkcjonowania w naszym kraju systemu ochrony informacji tajnych, który spełniałby wymagania NATO, ale również ochrony danych niejawnych w okresie transformacji ustrojowej i transformacji gospodarczej. Ustawa rozróżnia dwa rodzaje informacji niejawnych - tajemnicę państwową i służbową - definiując je i określając klauzulę tajności. Politykę w tym zakresie ma koordynować Komitet Ochrony Informacji Niejawnych. Za ochronę informacji i ich udostępnianie odpowiada kierownik jednostki organizacyjnej. Zastrzeżenia i wątpliwości, wypowiedziane dzisiaj w sposób bardzo techniczny i plastyczny przez pana posła Dziewulskiego, mają swoje uzasadnienie. Te uwagi zwłaszcza, które dotyczą zdobywania i ochrony informacji, powinny być rozważone na jutrzejszym posiedzeniu komisji, aby rozwiać wszelkie wątpliwości. Prawdą jest, że nie będzie to idealna ustawa, ale klub Polskiego Stronnictwa Ludowego odniesie się odpowiednio do poszczególnych wniosków mniejszości i zgłoszonych dzisiaj poprawek w tym zakresie. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-213.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Mariusza Olszewskiego w imieniu ˝Naszego Koła˝.</u>
          <u xml:id="u-214.2" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Nareszcie coś nasze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#PoselMariuszOlszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt przemawiać w imieniu ˝Naszego Koła˝ w ważnej sprawie dotyczącej funkcjonowania państwa polskiego. Są bowiem dziedziny, tak ze sfery ekonomii, polityki, jak również technologii czy informacji, których rozwój stawia szczególne zadania przed każdym organizmem państwowym dbającym o swoje bezpieczeństwo tak zewnętrzne, jak i wewnętrzne. Rozwój w dziedzinie informacji niejawnych wymusza przyjęcie nowych rozwiązań, wymusza przyjęcie nowej ustawy - ustawy, która nie pozwoli narazić na szkodę interesu państwa i jego obywateli. Za taką ustawę ˝Nasze Koło˝ uważa omawiany obecnie projekt.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#PoselMariuszOlszewski">Boli oczywiście, że ta ustawa jest przyjmowana pod pewnego rodzaju presją przystępowania Polski do struktur Sojuszu Północnoatlantyckiego, bo powinna wejść w życie już dużo, dużo wcześniej. Powoływanie się przez niektórych posłów na to, że podobne projekty były już przygotowywane w poprzedniej kadencji, sprawia, niestety, że powiększa się ich dług wobec państwa polskiego. Bo taka ustawa, jaka jest proponowana obecnie, powinna być wprowadzona co najmniej kilka lat wcześniej. Nie rozumiemy, dlaczego akurat była odkładana.</u>
          <u xml:id="u-215.2" who="#PoselMariuszOlszewski">Ponieważ już wiele rzeczy powiedziano na temat tej ustawy, postaram się streścić poprawki, które zgłosi ˝Nasze Koło˝. Poprawka pierwsza dotyczy art. 27. Moi przedmówcy wskazywali między innymi na to, że tak naprawdę o tym, który z posłów lub senatorów będzie miał dostęp do informacji niejawnych, będzie decydował Urząd Ochrony Państwa lub Wojskowe Służby Informacyjne. Poprawka, którą pragnę zgłosić w imieniu ˝Naszego Koła˝, zmierza w trochę innym kierunku. Otóż Urząd Ochrony Państwa czy Wojskowe Służby Informacyjne będą, według tej poprawki, przekazywały opinie z uzasadnieniem organowi uprawnionemu do powołania. Myślę, że ta poprawka idzie w kierunku oczekiwanym przez wielu posłów.</u>
          <u xml:id="u-215.3" who="#PoselMariuszOlszewski">Kolejna poprawka dotyczy art. 28 ust. 2. Otóż tak się składa, że będziemy ratyfikowali różnego rodzaju umowy, które z jednej strony będą czyniły możliwym dostęp obywateli polskich do informacji niejawnych krajów, z którymi ratyfikujemy daną umowę, z drugiej zaś strony obywatele tych państw będą mieli dostęp do informacji niejawnych w Polsce. Zdaniem ˝Naszego Koła˝ taki tryb wymaga, aby ta umowa międzynarodowa była ratyfikowana za zgodą wyrażoną w ustawie. Otóż z art. 89 ust. 1 pkt 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej wynika, że ratyfikacji za zgodą w ustawie wymaga umowa międzynarodowa, która dotyczyć może wolności i praw obywateli. Dopuszczenie do informacji niejawnych przedstawicieli obcych państw i organizacji międzynarodowych mogłoby oznaczać także dopuszczenie do informacji niejawnych obywateli polskich, a to bezpośrednio dotyczy zagadnienia wolności i praw obywatelskich i dlatego właśnie wymaga ratyfikacji za zgodą ustawy.</u>
          <u xml:id="u-215.4" who="#PoselMariuszOlszewski">Kolejna poprawka dotyczy art. 35. Otóż tenże artykuł stanowi, że w toku postępowania sprawdzającego w celu ustalenia, czy osoba sprawdzana daje rękojmię zachowania tajemnicy, ustala się, czy istnieją wątpliwości dotyczące np. lojalności czy wiarygodności. Wielu ekspertów w tej dziedzinie zgłaszało swoje zastrzeżenia. Lojalność - co to jest? Jak to precyzyjnie sformułować? Czy w jednym przypadku jakieś zachowanie to będzie lojalność, a w innym nie będzie? Ponadto rodzi się tu pytanie, do czego tak naprawdę służby specjalne są powołane. Moim zdaniem - do zbierania informacji. A więc nie do określania, czy dany człowiek jest lojalny, czy jest wiarygodny, ale czy uczestniczył, współpracował, popierał działalność szpiegowską, terrorystyczną, jak decyduje ustawa, sabotażową, inną wymierzoną przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej. Myślę, że poprawka do art. 35 jest ważna.</u>
          <u xml:id="u-215.5" who="#PoselMariuszOlszewski">Na koniec chciałbym zaznaczyć, że w czasie pracy w sejmowej Komisji Nadzwyczajnej zgłoszono propozycję, aby organem ochrony państwa uczynić jedynie Urząd Ochrony Państwa, tzn. wyeliminować z tego zadania Wojskowe Służby Informacyjne. Nasuwają się tutaj trzy wnioski. Moim zdaniem, po pierwsze, wojsko powinno dysponować swoim wywiadem i kontrwywiadem, nie podlegającymi w swych działaniach cywilnym służbom specjalnym. Po drugie, niezbędna jest radykalna zmiana Wojskowych Służb Informacyjnych, ale należy to zrobić w osobnych aktach prawnych poświęconych organizacji i kompetencji tych służb. I po trzecie w końcu, próba rozstrzygnięcia tego zagadnienia przy okazji projektu ustawy o ochronie informacji niejawnych prowadziłaby do pozbawienia Wojskowych Służb Informacyjnych istotnych uprawnień niezbędnych do wykonywania ich zadań, uzależniałaby je od Urzędu Ochrony Państwa i stanowiła zarzewie konfliktu tych służb - a komu w tej chwili na tym konflikcie zależy?</u>
          <u xml:id="u-215.6" who="#PoselMariuszOlszewski">Oczywiście, jest wiele niebezpieczeństw związanych z tą ustawą, niemniej mam nadzieję, że jeżeli ujawnią się one już po wejściu w życie tej ustawy, Wysoki Sejm znowelizuje ją, aby gwarantowała ona suwerenność i niepodległość Rzeczypospolitej i interesy obywateli w tym kraju mieszkających.</u>
          <u xml:id="u-215.7" who="#PoselMariuszOlszewski">Generalnie ˝Nasze Koło˝ opowiada się za przyjęciem tej ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Wojciecha Włodarczyka w imieniu koła Ruchu Odbudowy Polski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#PoselWojciechWlodarczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nasze bliskie członkostwo w NATO wymaga od nas przyjęcia w styczniu ustawy o ochronie informacji niejawnych. To wielkie zaniedbanie ze strony rządu kierować do Sejmu projekt tak ważnej ustawy dosłownie w ostatnich dniach przed upływem terminu, zwłaszcza że rząd miał wiele miesięcy na przygotowanie i złożenie projektu do Sejmu. Nie rozumiem też, dlaczego dwa kluby, SLD i Unii Wolności, nie zgodziły się przeprowadzić drugiego czytania przygotowanego przez Komisję Nadzwyczajną projektu ustawy na poprzednim posiedzeniu, kiedy było dość czasu, aby przeprowadzić konieczną dyskusję. Teraz jest już po pierwszej w nocy.</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#PoselWojciechWlodarczyk">Rządowy projekt ustawy o ochronie informacji niejawnych ma wiele wad. Niektóre, jeżeli nie zostaną usunięte, dyskwalifikują go, bo taka ustawa nie będzie odpowiadać standardom państw członkowskich NATO. Pierwszy i najważniejszy dotyczy Wojskowych Służb Informacyjnych. Podczas obrad Komisji Nadzwyczajnej do spraw ustawy o ochronie informacji niejawnych wszyscy byli zgodni, że nie do zaakceptowania jest obecny stan, w którym brak regulacji prawnych określających zasady działania WSI. Są to wieloletnie zaniedbania poprzedniej koalicji i obecnego ministra obrony Janusza Onyszkiewicza. Wyrazem zaniepokojenia stanem prawnym WSI był dezyderat przyjęty zgodnie przez całą Komisję Nadzwyczajną, aby odpowiednią ustawę o WSI przedstawić Sejmowi do końca stycznia br., zwłaszcza że przedstawiciel WSI twierdził, że projekt takiej ustawy, wzorowanej na ustawie o UOP (łącznie z punktem o weryfikacji wszystkich funkcjonariuszy WSI, jak rozumiem), już jest kończony. W związku z tym wycofuję swój wniosek mniejszości, aby odsunąć całkowicie WSI od dokonywania procedur sprawdzających i zgłaszam poprawkę, aby do czasu uchwalenia ustawy o WSI procedury sprawdzające mógł przeprowadzać tylko UOP. Druga poprawka, którą zgłaszam, dotyczy art. 27. Mówi on o osobach, wobec których nie przeprowadza się postępowania sprawdzającego, m.in. dotyczy to prezydenta, marszałków Sejmu i Senatu. Chcę przypomnieć, że Polska 3 listopada 1994 r. podpisała z NATO umowę o bezpieczeństwie, w której zgodziła się na przeprowadzenie procedur sprawdzających wobec wszystkich swoich obywateli: ˝którzy z urzędu powinni lub mogą mieć dostęp do informacji˝ niejawnych NATO. O tym mówi także wyraźnie pkt 78 rozdziału V Podstawowych zasad i minimalnych standardów bezpieczeństwa, które również przyjęliśmy: ˝każdy kraj członkowski będzie odpowiedzialny za sprawdzenie wszystkich swoich obywateli˝. Wszystkich, a więc dotyczy to także prezydenta, zwierzchnika sił RP, który notabene uwikłany jest właśnie w proces sądowy dotyczący tego, jak często spotykał się z agentem KGB. Rząd proponuje, wbrew przyjętym przez Polskę zobowiązaniom, aby prezydent Kwaśniewski nie był objęty procedurą sprawdzającą.</u>
          <u xml:id="u-217.2" who="#PoselWojciechWlodarczyk">Podczas prac Komisji Nadzwyczajnej wiele czasu poświęciliśmy dyskusji nad załącznikiem nr 1 zawierającym wykaz rodzajów informacji niejawnych stanowiących tajemnicę państwową. Ustawowy, czyli ostateczny, zapis tego, co jest, a co nie jest tajemnicą państwową, poważnie osłabia projekt. Bardziej właściwe byłoby rozwiązanie stosowane na przykład w Stanach Zjednoczonych, aby zamiast długiego i zawsze niepełnego wykazu, co stanowi tajemnicę państwową, za tajemnicę uważać to, co uzyska odpowiednią klauzulę: ściśle tajne. Będziemy popierać odpowiedni wniosek mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-217.3" who="#PoselWojciechWlodarczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Praca nad projektem ustawy o ochronie informacji niejawnych odsłoniła z całą bezwzględnością słabość obecnych Wojskowych Służb Informacyjnych. Potwierdza to w pełni ostatni wywiad szefa WSI pana Rusaka na łamach ˝Rzeczpospolitej˝. Przypomnę, UOP jako centralny organ administracji podlega premierowi, a przełożonym WSI jest minister obrony narodowej. Jednocześnie rozporządzeniem prezesa Rady Ministrów z dnia 7 listopada 1997 r. w sprawie ustalenia szczegółowego zakresu działania ministra - członka Rady Ministrów Janusza Pałubickiego został on upoważniony do koordynacji działań służb specjalnych - § 2 ust. 2 pkt c. Jeżeli do tego dodamy brak ustawy kompetencyjnej w MON, to mamy ogrom zaniedbań prawnych i bałaganu dotyczącego WSI. Podobnie jak MON, WSI nie jest przygotowana do przyjęcia i realizowania zachodnich standardów bezpieczeństwa. Winę za to ponosi przede wszystkim obecny minister obrony narodowej, do niedawna przeciwnik naszego wejścia do NATO. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Były to wystąpienia w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-218.2" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Potocki chce sprostować, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#PoselAndrzejPotocki">Chciałbym sprostować. Intencją klubu Unii Wolności nie było odkładanie tej debaty. Walczyłem bardzo mocno, interweniowałem także u marszałka, o jak najszybsze odbycie tej debaty, w której trakcie się znajdujemy. Argumentem było tylko to, że nie dostarczono posłom druku w wymaganym w regulaminie czasie. To wszystko, nie było żadnego spisku ani złej woli.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#PoselAndrzejPotocki">Wręcz przeciwnie. Chciałbym bardzo, żeby tak jak postulował pan poseł Włodarczyk, ta debata odbyła się na poprzednim posiedzeniu. Nie było to możliwe. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#PoselWojciechWlodarczyk">(Panie marszałku, proszę zajrzeć do protokołu i zacytować marszałka Króla, jakie było uzasadnienie tego, dlaczego nie było tej debaty na poprzednim posiedzeniu.)</u>
          <u xml:id="u-220.2" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Musiałbym sięgnąć do protokołu, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-220.3" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Pozwólcie, że nie będę tego czynił o tej porze, bo musiałbym zarządzić przerwę, panie pośle Włodarczyk. Niech mi Wysoka Izba pozwoli dopuścić do głosu pana posła Ryszarda Brejzę z Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#PoselRyszardBrejza">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Dziękuję serdecznie za dopuszczenie mnie do głosu.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#PoselRyszardBrejza">Mówi się, że ustawa o ochronie informacji niejawnych jest od dawna oczekiwana w związku z koniecznością zakończenia tego pierwszego, niezbędnego etapu przygotowań umożliwiających wejście Polski do NATO. I jest to prawda, ale przy tej sposobności muszę wyrazić ubolewanie, że do zapisów tej ustawy większość polityków, środków masowego przekazu, a przez to i część społeczeństwa podchodzi jak do czegoś wymuszonego niejako wyższą koniecznością. Tymczasem ustawa umożliwiająca efektywną ochronę informacji niejawnych potrzebna była nam zawsze, a co najmniej od momentu obalenia ustroju komunistycznego i szerokiego otwarcia polskiej gospodarki, polskich urzędów, instytucji na świat.</u>
          <u xml:id="u-221.2" who="#PoselRyszardBrejza">Ze względu na swoje położenie, potencjał ludnościowy i gospodarczy oraz okres przekształceń ustrojowych nasz kraj stał się niezwykle interesującym obiektem dla służb specjalnych wielu państw. Wyzwoleni z oków totalitaryzmu komunistycznego, straciliśmy poczucie konieczności szczególnej ochrony tego, co jest niezwykle istotne dla suwerennego funkcjonowania Polski. We wszystkich państwach demokratycznych - podkreślę to, we wszystkich - obowiązują szczególne rozwiązania prawne normujące ochronę informacji niejawnych i nie powinno to budzić zdziwienia, bo w gospodarce wolnorynkowej wzrasta znaczenie posiadania informacji o konkurencji, a przez to rośnie rola chociażby wywiadu gospodarczego. Myślę, że świadomość tego powinna była stać się główną przyczyną konieczności pilnego uchwalenia w Polsce ustawy o ochronie informacji niejawnych. Przedstawiony Sejmowi projekt ustawy daje takie gwarancje. Ustawa o ochronie informacji niejawnych jest istotna dla każdego z nas, obywateli III Rzeczypospolitej, a nie tylko dla rządu lub dla NATO. Cieszę się, że kończy się w Polsce okres beztroskiego, wręcz lekceważącego traktowania tej problematyki.</u>
          <u xml:id="u-221.3" who="#PoselRyszardBrejza">W dniu dzisiejszym słyszeliśmy tutaj, z tej mównicy z ust przedstawiciela klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej, że projekt ustawy był już przygotowany przez poprzednią koalicję. Wypada mi tylko wyrazić ubolewanie. Szkoda, że poprzednia koalicja nie uchwaliła tej ustawy, podobno lepszej. Mielibyśmy w tej chwili mniej pracy i prawdopodobnie mniej zarwanych nocy, nie siedzielibyśmy teraz na tej sali. SLD skarży się dziś również na pośpiech w pracy Komisji Nadzwyczajnej. Mógłbym zadać pytanie: A co innego można było uczynić? Tu przychylam się do stwierdzenia pana posła Potockiego - my wszyscy godziliśmy się na ten tryb pracy komisji i każdy klub delegował tam takich przedstawicieli, którzy jak się wydawało, zgodnie z zasadami pewnej kultury, również politycznej, konsensusu, wyrażają na to zgodę. A jeżeli ktoś się tam znalazł wbrew swojej woli, no to przynajmniej mnie, jako przedstawicielowi AWS w tejże komisji, jest bardzo przykro.</u>
          <u xml:id="u-221.4" who="#PoselRyszardBrejza">Wysoki Sejmie! Od momentu przejęcia władzy przez koalicję AWS i Unii Wolności wszystkie ministerstwa i urzędy, w tym również i Sejm, pracują pełną parą nad reformą państwa. I proszę mi wybaczyć, ale za nieco demagogiczne uważam stwierdzenie pana posła Dziewulskiego, że jak w zakresie reformy administracji, służby zdrowia czy też ubezpieczeń społecznych, również i w omawianym dziś zakresie powinna obecna koalicja zrobić to, czego nie zrobili - już dawno - poprzednicy. Tak samo mówić można o każdym zakresie naszego życia. Orwellowska wizja pana posła Dziewulskiego, jaką zechciał przedstawić przed chwilą, wymaga jednak również z mojej strony kilku zdań komentarza.</u>
          <u xml:id="u-221.5" who="#PoselRyszardBrejza">Mówi pan poseł, iż AWS chce przeprowadzić przy tej okazji weryfikację kadry kierowniczej pod płaszczykiem ustawy. Brzmi to oczywiście jak horror. Otóż zapewniam pana posła, że są inne metody na przeprowadzanie weryfikacji niż tego typu ustawa. Przynajmniej dla AWS tego typu metody bezpieczniackie - tak bym je określił - są obce.</u>
          <u xml:id="u-221.6" who="#PoselRyszardBrejza">Nie każdy poza tym szwagier - zechciał pan użyć, panie pośle, takiego przykładu, którego i wcześniej na posiedzeniu komisji pan używał - musi być bratem żony, tak jak pan to określił. Szwagier to również mąż siostry. A jeżeli pan popatrzy do treści ankiety, stanowiącej niezbędny załącznik do ustawy, którą w dniu dzisiejszym omawiamy, to w tym drugim przypadku - tego drugiego znaczenia pojęcia szwagra z pana ulubionego przykładu - to pojęcie nie podlega analizie w myśl tejże ankiety absolutnie.</u>
          <u xml:id="u-221.7" who="#PoselJerzyDziewulski">(Ja o tym nie mówiłem.)</u>
          <u xml:id="u-221.8" who="#PoselRyszardBrejza">Ale ja o tym mówię, ponieważ pojęcie szwagra jest pojęciem w tym momencie bardzo pojemnym. Zgadzam się z panem posłem, że czasami rzeczywiście lepiej się zająć poezją niż ustawą.</u>
          <u xml:id="u-221.9" who="#PoselRyszardBrejza">Cóż, brak dostępu posłów i senatorów do informacji jest problemem istotnym i ja troszeczkę rozumiem tę uwagę pana posła - choć jest nieco demagogiczna - iż kierownik jednostki może odmówić tego dostępu posłom i senatorom. Ale jeżeli nawet tak, to ja jako poseł - mogę mówić tylko w swoim oczywiście imieniu, panie pośle, być może inne zdanie mają moi koledzy, obecni tu również w dniu dzisiejszym - przeciwko temu nie protestuję. Nie protestuję w imię wyższych racji państwa w tym momencie. Ta ustawa jest ustawą bardzo specyficzną, bardzo szczególną. A my wszyscy wiemy, że już raz w tej sali, niedawno, wszyscy posłowie mieli dostęp do informacji specjalnego znaczenia. I po godzinie, czy nawet po paru minutach nie tylko wszystkie wróble, ale i środki masowego przekazu o wszystkim, o czym tu mówiono, wiedziały. Skończyło się to ˝Białą księgą˝ i w gruncie rzeczy, śmiem zaryzykować twierdzenie: rozbiciem polskiego wywiadu.</u>
          <u xml:id="u-221.10" who="#PoselRyszardBrejza">Jeżeli ktoś ma się w tej sytuacji opamiętać, to raczej ci, którzy próbują nam dziś zafundować kolejny odcinek jakiegoś całkowicie wyimaginowanego horroru. Myślę, że ta ustawa nie powinna być tak pojmowana. Rozwiązanie większości jej zapisów wzięliśmy z projektów ustaw, które w innych państwach NATO obowiązują w praktyce od wielu lat.</u>
          <u xml:id="u-221.11" who="#PoselRyszardBrejza">Omawiana dziś ustawa nie dotyczy sfery konstytucyjnych praw obywatelskich, dopuszczenie bowiem do informacji niejawnych, istotnych z punktu widzenia bezpieczeństwa państwa, nie może być i nie jest nigdzie na świecie rozumiane jako prawo obywatelskie. Obywatel, np. pracownik, może mieć oczywiście dostęp do pewnych informacji, ale nie musi. Istotne jest w tym zakresie utrzymanie zasady, iż o tym, kto ma mieć dostęp do informacji niejawnych, decydują organy administracji państwowej. W tej sytuacji mówienie o zagrożeniach dla obywateli jest kolejnym strzałem, tyle że ze straszaka.</u>
          <u xml:id="u-221.12" who="#PoselRyszardBrejza">Wysoka Izbo! Jednocześnie chciałbym zasygnalizować zgłoszenie poprawki do omawianej ustawy, a mianowicie do art. 57, którą pozwolę sobie w tej chwili złożyć na piśmie. Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-221.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Myśli pan poseł, że każdy może tworzyć poezję? Ale dziękuję za wykładnię, teraz przynajmniej wiem, kto to jest szwagier.</u>
          <u xml:id="u-222.2" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Głos zabierze pan poseł Janusz Zemke z Klubu Parlamentarnego SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#PoselJanuszZemke">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Po wypowiedzi mojego poprzednika chciałbym zaproponować nieco inny sposób dyskusji nad tą ustawą, żebyśmy starali się jak najbardziej unikać przerzucania piłek, ideologii. Chciałem zwrócić uwagę na następujący czynnik: ustawa ma charakter ustrojowy, nie jest to ustawa dla tej czy innej koalicji i opozycji, tylko powinna ona obowiązywać przez wiele lat, a w tym czasie na pewno w Polsce będzie ileś koalicji, ileś opozycji. Proponuję, żebyśmy się oderwali od układu politycznego czy też parlamentarnego, który prawdopodobnie wieczny w naszym kraju nie będzie.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#PoselJanuszZemke">Chciałem zwrócić uwagę, iż zgadzam się także z tym, że taką ustawę należy przyjąć, powiem więcej - po bardzo uważnej analizie chcę powiedzieć, że jest to ustawa napisana inteligentnie. Powiem, dlaczego inteligentnie. Bo inteligentnie napisane ustawy wymagają wyjątkowo wnikliwego czytania i wyjątkowo wnikliwej analizy. Nie tylko bowiem ważne jest to, co w tej ustawie napisano, ważne jest także to, jakie ona zawiera ewentualnie furtki, jakie zawiera nowe możliwości dla polskich służb specjalnych. Celowo mówię o nowych możliwościach, bowiem dotykamy, moim zdaniem, pierwszego problemu, o którym publicznie się nie mówi, a warto byśmy przynajmniej w tej Izbie o tym wiedzieli. Otóż mamy od kilku lat w naszym kraju świadomy proces - podkreślam słowo ˝świadomy˝ - poszerzania kompetencji w szczególności Urzędu Ochrony Państwa. Nie tak dawno poszerzyliśmy przedmiotowy zakres działania tego urzędu na cały obszar ekonomiczny, czego ustawa z roku 1990 nie regulowała. Później wyposażyliśmy ten urząd w zupełnie nowe możliwości, mianowicie na przykład w stosowanie w niektórych przypadkach prowokacji, w niektórych uzasadnionych przypadkach, w różne inne instytucje. I teraz dochodzimy do kolejnej kwestii...</u>
          <u xml:id="u-223.2" who="#PoselPawelNowak">(To nie nowość.)</u>
          <u xml:id="u-223.3" who="#PoselJanuszZemke">Ale w polskim prawie to jest nowość, bo przyjęliśmy to 2 lata temu. Ja jestem za tym i, żeby była jasność, uważam - podkreślam to jeszcze raz - że w niektórych przypadkach ma to charakter uzasadniony i daje to efekty w pracy operacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-223.4" who="#PoselJanuszZemke">Teraz dochodzimy do obszaru trzeciego, mianowicie do uprawnień Urzędu Ochrony Państwa, znacznie zwiększonych, wiążących się z tą ustawą o ochronie informacji niejawnych. Zgadzając się z ilomaś rzeczami, jednak moi zdaniem, jeżeli chce się odpowiedzialnie nad tą ustawą dyskutować, trzeba widzieć pewne problemy, które ona rodzi. Muszę powiedzieć, że w osłupienie wpadam wówczas, kiedy ktoś, kto czyta tę ustawę, nie dostrzega pewnych elementarnych problemów.</u>
          <u xml:id="u-223.5" who="#PoselJanuszZemke">Problem elementarny pierwszy. Otóż nie jest, niestety, tak, jak tutaj wielokrotnie mówiono z tej trybuny, że proces sprawdzania odbywa się wyłącznie za zgodą osoby sprawdzanej i że ten proces dotyczy tylko tej osoby. Tak nie jest. Gdyby tak było, to byłaby sprawa prosta. W tej ustawie wyraźnie w art. 32 jak wół stoi, że ta ustawa zezwala także na zbieranie i przetwarzanie informacji o osobach trzecich, określonych w ankiecie bezpieczeństwa osobowego, bez wiedzy i zgody tych osób. Jest to jak wół napisane, tego się już jaśniej w ustawie napisać nie da. W związku z tym powstaje pytanie: A co można bez, że tak powiem, wiedzy i zgody tych osób trzecich sprawdzać?</u>
          <u xml:id="u-223.6" who="#PoselJanuszZemke">Ustawa stwarza nieograniczone możliwości ingerencji w obowiązujące dotąd w naszym kraju Prawo bankowe. Uważam, że jeżeli tego nie dostrzegamy, to niedobrze. Otóż Prawo bankowe, które nie tak dawno przyjęliśmy, bo zostało ono przyjęte przez nasz parlament w sierpniu 1997 r., określa zasady zachowania tajemnicy bankowej, ale także określa wyjątki dopuszczające ujawnienie informacji bankowych. Moim zdaniem propozycje zawarte w tej ustawie, co najmniej w dwóch artykułach, w sposób niezwykle istotny godzą w obecnie obowiązujące Prawo bankowe. Zawarte w tej ustawie propozycje dają możliwość służbom specjalnym, bez wiedzy i bez zgody osób trzecich, których jest znacznie więcej niż osób sprawdzanych, nieskrępowanego, co chciałem podkreślić, dostępu do tajemnicy bankowej w wypadku tych osób. I jeżeli tego nie dostrzegamy, to niedobrze, bo moim zdaniem ma to istotne reperkusje dla Prawa bankowego, może to mieć istotne reperkusje dla funkcjonujących w naszym kraju banków, banków z kapitałem polskim, bo oczywiście banki z kapitałem obcym znajdą tutaj wyjście. Stawia to moim zdaniem w znacznie trudniejszej sytuacji, czy też może postawić, banki polskie. I to jest problem pierwszy, który trzeba widzieć. W związku z tym zgłosiłem dwie propozycje zmian w tejże ustawie.</u>
          <u xml:id="u-223.7" who="#PoselJanuszZemke">I teraz problem drugi. Problem drugi dotyczy posłów i senatorów, wiąże się z art. 27. Otóż w art. 27 zapisano, że marszałkowie Sejmu i Senatu zwracają się do służb ochrony państwa o przeprowadzenie postępowania sprawdzającego wobec posłów lub senatorów, których obowiązki wymagają dostępu do informacji niejawnych oznaczonych klauzulą ściśle tajne. Jest pytanie, czy to jest słuszne. Na tak postawione pytanie odpowiadam pozytywnie. Otóż uważam, że posłowie i senatorowie, którzy mają dostęp do informacji ściśle tajnych, powinni być poddani procedurze sprawdzającej. Nie widzę także żadnych powodów, by te kategorie obywateli naszego kraju traktować inaczej niż innych obywateli. Ale to jednak nie jest sprawa taka prosta i moim zdaniem trzeba się bardzo uważnie przyjrzeć mechanizmom, które są zapisane w tej ustawie. Otóż nie podzielam opinii, że ten mechanizm może dotyczyć wyłącznie posłów działających w Komisji do Spraw Służb Specjalnych, to jest 5 posłów. Jeżeli się przyjrzeć uważnie wykazowi informacji, które powinny być informacjami ściśle tajnymi, to moim zdaniem powinno to także dotyczyć posłów kilku komisji parlamentu: Komisji Obrony Narodowej, Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych, myślę, że w pewnych aspektach także Komisji Finansów Publicznych - zwłaszcza tam, gdzie chodzi o rezerwy czy wykorzystywanie środków na różne cele i fundusze specjalne. Nie jest to zatem, jak się sądzi, przepis, który dotyczy kilku posłów. Dotyczy on dużej grupy posłów i senatorów czy też może dotyczyć wszystkich klubów i wszystkich opcji politycznych.</u>
          <u xml:id="u-223.8" who="#PoselJanuszZemke">I teraz: co jest zapisane w tej ustawie, jakie ten zapis może rodzić konsekwencje? Otóż marszałek Sejmu lub marszałek Senatu zwraca się do tych organów i te organy - gdybyśmy przyjęli tę wersję - w jednym zdaniu stwierdzają, że dany poseł bądź też senator może mieć dostęp do takich informacji albo też nie może mieć dostępu. W jednym zdaniu, bez podania żadnej motywacji, orzekają: nie może mieć. I co się wówczas dzieje? Nie wiadomo, dlaczego nie może mieć, nie wie poseł czy senator, nie wie marszałek Sejmu czy marszałek Senatu. Jest to sprawa pomiędzy tym posłem, senatorem, opinią publiczną, która już o tym oczywiście wie, a organami, które te opinie wydają. Otóż moim zdaniem - nie chcę twierdzić, że tak po prostu będzie, bo trzeba być ostrożnym, jeśli chodzi o takie zarzuty - może to otworzyć furtkę, pozwolić na utrącanie niewygodnych czy też bardziej krytycznych posłów.</u>
          <u xml:id="u-223.9" who="#PoselJanuszZemke">Jeżeli przykładowo kilka dni temu przeczytałem w ˝Rzeczpospolitej˝ autoryzowany wywiad z szefem Wojskowych Służb Informacyjnych panem pułkownikiem Rusakiem, w którym to wywiadzie szef WSI pozwala sobie na stwierdzenia, że przewodniczący parlamentarnej Komisji do Spraw Służb Specjalnych opowiada bzdury - i tam są tego typu określenia - to nie wiem, czy od takich ocen przewodniczącego Komisji do Spraw Służb do Specjalnych parlamentu daleko jest przykładowo do stwierdzenia, że człowiek, który opowiada bzdury, nie powinien mieć dostępu do informacji określonych jako ściśle tajne. I byłbym znacznie ostrożniejszy w pozostawianiu tutaj pola...</u>
          <u xml:id="u-223.10" who="#PoselJanuszZemke">Proszę pana, pan był ministrem, ja nie chciałbym od pana otrzymywać tej opinii.</u>
          <u xml:id="u-223.11" who="#PoselJanuszZemke">Ano właśnie, pan też dobrze mówi - że kierowałby się pan kryteriami politycznymi. No więc właśnie o to chodzi panom...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Przepraszam....</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#PoselJanuszZemke">...i to trzeba otwarcie powiedzieć, że się tworzy taki mechanizm czy też może on być tworzony. Pan poseł Macierewicz to potwierdza, dokładnie to pan mówi. Chodzi o utrącanie niewygodnych posłów. No, panowie, to jesteśmy w domu, to o to chodzi. Czy w związku z tym jako parlament mamy się temu bezkrytycznie przyjrzeć, czy też szukać jakiegoś wyjścia, jeżeli uważamy, że ci posłowie i senatorowie powinni być poddani tej procedurze? Moim zdaniem trzeba szukać wyjścia. Natomiast wyjście, które zaproponował pan poseł Olszewski, jest, jak mi się wydaje, wyjściem za daleko idącym i powiem dlaczego. Jest to propozycja, by informować organ, który powołuje daną komisję, czyli w tym wypadku Sejm lub Senat - bo to są ciała powołujące komisje - o przyczynach nieudzielenia komuś zgody na informację ściśle tajną. Moim zdaniem jest to propozycja idąca za daleko. Dlatego przedłożyłem propozycję inną, której mój klub będzie bronił, by w wypadkach, kiedy organy odpowiedzialne za wydanie poświadczenia bezpieczeństwa chcą podjąć decyzję negatywną, były one zobowiązane do powiadomienia prezydium Sejmu i Senatu, czyli kilku osób w Sejmie i Senacie, o tym, jakie są przyczyny wydania odmowy. Jeżeli tego nie zapiszemy, to pozostawiamy pole do takich interpretacji, o których powiedział pan poseł Macierewicz. Ja nie zamierzałem powiedzieć tego głośno.To jest propozycja, którą nasz klub będzie przedstawiał i która, naszym zdaniem, wymaga bardzo poważnego rozważenia. Inaczej bowiem możemy mieć do czynienia z decyzjami dyskusyjnymi, z utrącaniem osób nastawionych bardziej krytycznie czy też, zdaniem służb, zbyt dociekliwych. Inaczej możemy doprowadzić do takiego stanu, że to te służby będą miały wpływ na skład zespołów, które mają kontrolować te służby. Gdyby tak się miało stać, byłoby niedobrze. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana Antoniego Macierewicza, posła niezrzeszonego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#PoselAntoniMacierewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Najpierw dwa słowa w związku z tą zabawną swoją drogą polemiką, którą rozpoczął pan poseł Zemke. Panie pośle, ja chcę bardzo jasno powiedzieć: uważam, że rzeczywiście pan takiego certyfikatu nie powinien otrzymać ze względu na funkcje, jakie pan zajmował w Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. I tyle. Dotyczy to tego, a nie czegokolwiek innego. Nie ukrywałem mojego stanowiska. W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat zawsze mówiłem to panu, a także pana towarzyszom partyjnym. Za to w tej kwestii, której dotyczy nasza debata, a więc w kwestii ustawy, chcę powiedzieć o trzech sprawach.</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#PoselAntoniMacierewicz">Pierwszą uważam za najważniejszą i chciałbym tutaj zaapelować do pana posła Potockiego, a za pośrednictwem pana posła Potockiego, do wszystkich parlamentarzystów przede wszystkim Unii Wolności. Otóż ta ustawa w wersji, z jaką mamy do czynienia, jest oparta na filozofii rozumienia tajemnicy państwowej dokładnie zgodnie z tradycją ustawodawstwa socjalistycznego. To właśnie w ustawodawstwie socjalistycznym tajemnica państwowa przez dziesiątki lat była formułowana w oparciu o wykaz, który później traktowano jako gumowy i możliwy do rozszerzania w dowolnym, rozszerzanym zakresie. Tymczasem anglosaska zasada jest dokładnie odwrotna. Mówi ona, że tajemnica państwowa jest związana z konkretną sprawą, którą definiuje urzędnik w danym momencie.</u>
          <u xml:id="u-227.2" who="#PoselAntoniMacierewicz">Proszę państwa, samolot może być w danym momencie objęty tajemnicą państwową, albowiem wiezie on ładunek, który podlega tajemnicy państwowej, a może równie dobrze być niewinnym środkiem komunikacji. W zależności od sytuacji ta sama sprawa może być taka lub inna i odpowiedzialność za to musi wziąć urzędnik Urzędu Ochrony Państwa czy innej służby związanej z problematyką, który stawia klauzulę.</u>
          <u xml:id="u-227.3" who="#PoselAntoniMacierewicz">Taka definicja tajemnicy państwowej wydaje mi się jedyną możliwą, jeśli chcemy uniknąć nadużyć, które były tak szerokie i tak często stosowane w okresie socjalistycznym. Wykaz, z którym mamy tutaj do czynienia, jest po prostu rozszerzonym wykazem wziętym z przepisów ustawy o tajemnicy państwowej z roku 1983. Proszę porównać to panowie. To jest po prostu tamten wykaz, tylko troszeczkę rozszerzony. Tak samo nieprecyzyjny, tak samo gumowy i tak samo stwarzający nieodpowiedzialną sytuację. Dlatego też apeluję o przyjęcie poprawki mniejszości nr 1, która definiuje tajemnicę państwową poprzez stwierdzenie, że jest to informacja, której nadano klauzulę tajności. Chcę też zwrócić uwagę na konsekwencje prawne tej sytuacji. Otóż jeśli przyjmiemy definicję, która jest zaproponowana w wersji obecnie nam przekazanej, to karane może być każde ujawnienie tajemnicy, nawet w sytuacji, kiedy osoba ujawniająca nie będzie wiedziała, że ujawnia tajemnicę. Tymczasem kiedy przyjmiemy definicję mówiącą o tym, że jest to dokument, który ma nadaną klauzulę tajności, to wtedy dowodem ujawnienia tajemnicy musi być świadomość zapoznania się z dokumentem o klauzuli tajności. W innym wypadku podstawą orzeczenia sądowego będzie wykaz rzeczy, które są objęte tajemnicą, czyli wykaz zawarty tutaj, a on jest szeroki, a on jest gumowy. Bardzo, bardzo namawiam członków Unii Wolności, którzy są przywiązani do idei wolności obywatelskich, swobód obywatelskich, żeby tę kwestię poważnie rozważyli.</u>
          <u xml:id="u-227.4" who="#PoselAntoniMacierewicz">Druga sprawa... Jeszcze króciutko dwie kwestie, dobrze? Przepraszam najmocniej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Już się czas skończył dawno.</u>
          <u xml:id="u-228.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">A Unia Wolności tam jest, bo pan w tę stronę cały czas patrzy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#PoselAntoniMacierewicz">Ale czasowo Unia Wolności przesiadła się na prawo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">To dobrze, że nie ma transmisji, boby telewidzowie byli zdezinformowani.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#PoselAntoniMacierewicz">Tak, to dlatego, że tak mało telewidzów o tej porze.</u>
          <u xml:id="u-231.1" who="#PoselAntoniMacierewicz">Druga kwestia dotyczy sprawdzania najwyższych osób w państwie - marszałka Sejmu, prezydenta. Z całym szacunkiem dla pana marszałka, uważam, że w tej mierze rzeczywiście musi istnieć równość obywatelska. Wszystkie osoby, które mają dostęp do tajemnic państwowych, muszą podlegać procedurze sprawdzenia. Choć ważny jest argument, o którym wspomniał pan poseł Włodarczyk, że podpisaliśmy takie zobowiązanie i warto wiedzieć, że takie zobowiązanie na nas ciąży, ale bez względu na to, czy byśmy je podpisali, czy też nie, stworzenie takiej struktury tajemnicy państwowej, w której wszyscy są nią objęci, poza trzema osobami na samym szczycie, czyni z tej konstrukcji dziurawy worek. Przez tę dziurę na szczycie wszystko może się wysypać. W związku z tym wydaje mi się, że objęcie prezydenta, a także marszałków Sejmu tą zasadą jest niezbędne.</u>
          <u xml:id="u-231.2" who="#PoselAntoniMacierewicz">I wreszcie ostatnia, najtrudniejsza sprawa, mam świadomość, że najtrudniejsza. Dotyczy ona pytania, które się często zadaje, a któż będzie sprawdzał sprawdzających? Otóż można było to bagatelizować do dnia dzisiejszego, do czasu tej ustawy. Ta ustawa - i tu poniekąd mają rację posłowie SLD - rzeczywiście wnika bardzo głęboko. Żadna ustawa lustracyjna, żaden dostęp do akt nie pozwalają aż w takim stopniu zagwarantować, że będziemy dysponowali kadrą urzędniczą rzeczywiście godną niepodległego państwa polskiego. Ta ustawa to zapewnia, ale pod jednym warunkiem, a mianowicie takim, że służby, które będą przeprowadzały postępowanie sprawdzające, będą w pełni wiarygodne. To jest warunek sine qua non. Tymczasem rzeczywiście trudno do końca dać w tej materii gwarancje - i to nie ze względów personalnych, o czym mówił pan poseł Zemke, co wydaje mi się niedopuszczalne. Również ze względów ustawowych, strukturalnych trudno dać takie gwarancje wobec Wojskowych Służb Informacyjnych, ponieważ nie były one weryfikowane w żaden sposób, panie pośle, nie podlegały żadnej weryfikacji. Tymczasem weryfikacji - ułomnej, błędnej, ale jakiejś przynajmniej - podlegał Urząd Ochrony Państwa. W związku z tym trafna jest uwaga, żeby do czasu nowej ustawy o Wojskowych Służbach Informacyjnych funkcje służby ochrony państwa przejął Urząd Ochrony Państwa, a także poprawka mówiąca o tym, iż służby pozostałe, czyli służby ochrony granic, Policję, także WSI, powinien spraedzać Urząd Ochrony Państwa, czyli ta jedyna służba, w której weryfikacja była dokonana. Bo chcę przypomnieć, o czym często się zapomina, że Policja w Polsce nie podlegała żadnej weryfikacji, nie podlegała jej też Straż Graniczna ani żadne inne służby związane z bezpieczeństwem państwa, poza Urzędem Ochrony Państwa. Można narzekać, a ja to czynię często, na jakość tej weryfikacji, ale ona przynajmniej była. Dlatego tę funkcję, uważam, powinno się poświęcić Urzędowi Ochrony Państwa. Przepraszam za nadużycie czasu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Już i tak straciliśmy poczucie czasu.</u>
          <u xml:id="u-232.2" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Marka Biernackiego z Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#PoselMarekBiernacki">Dobry wieczór państwu. Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę zgłosić aż 31 poprawek do rządowego projektu ustawy o ochronie informacji niejawnych. Pragnę jednak państwa uspokoić, 27 z tych 31 poprawek to poprawki stricte legislacyjne. Opracowane zostały zresztą przez przedstawicieli Biura Legislacyjnego Sejmu. Jako przewodniczący komisji mam przyjemność złożyć te poprawki legislacyjne na ręce marszałka.</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#PoselMarekBiernacki">Aby nie przedłużać kwestii związanych ze sprawami organizacyjnymi, chciałem jeszcze jako przewodniczący komisji stwierdzić fakt, że kilkakrotnie prosiłem panów posłów z SLD o to, żeby przedstawili ekspertów czy eksperta do komisji, takiego eksperta jednak nie zgłoszono. Był tylko jeden ekspert komisji zgłoszony przez ugrupowanie polityczne, dokładnie przez ROP. Każdy miał do tego prawo i lista ekspertów była nieograniczona, na propozycje ekspertyz prezydium też było otwarte. W prezydium komisji zasiadał zresztą poseł Jerzy Zakrzewski z SLD. Można czasami wykorzystywać tę salę w sposób demagogiczny, polityczny, ale po co mijać się z prawdą, jeżeli pracę w komisji cechowało pełne zrozumienie. Faktycznie, tempo było bardzo intensywne, ale wynikało po prostu z potrzeby chwili. I wszyscy się na to tempo zgodzili.</u>
          <u xml:id="u-233.2" who="#PoselMarekBiernacki">Chciałem tylko pokrótce przedstawić kolejne propozycje poprawek, już mojego autorstwa. Są to 4 poprawki. Bardzo krótko, bo pora naprawdę jest późna. Proponuję przeredagowanie art. 43 projektu ustawy, w którym jako instancja quasi-odwoławcza czy quasi-kontrolna występuje szef MON oraz minister spraw wewnętrznych i administracji. Proponuję, żeby zastąpić te instytucje członkiem Rady Ministrów, któremu prezes Rady Ministrów powierzył wykonywanie zadań w zakresie nadzoru i koordynacji służb specjalnych.</u>
          <u xml:id="u-233.3" who="#PoselMarekBiernacki">Kolejne poprawki, które zgłaszam, dotyczą załącznika nr 2. I tak w pkt. 2 jest to poprawka terminowa. Przyznaję, że jest to akurat poprawka... że ten punkt został zmieniony w ustawie na mój wniosek. Jest to po prostu mój błąd. Poprawka, którą zgłaszałem podczas pracy komisji, miała dotyczyć art. 23, za co niniejszym wszystkich przepraszam. A ten punkt chcę przywrócić do stanu pierwotnego. Natomiast pkt 23, też w załączniku nr 2, proponuję właśnie zmienić, i wyrazy: ˝termin dłuższy niż 3 miesiące˝ proponuję zastąpić wyrazami: ˝dłużej niż 10 dni˝. Może to państwu bliżej wyjaśnię. Pkt 23 w proponowanej przeze mnie formie brzmiałby następująco: Czy po ukończeniu 18 lat przebywał pan (pani) kiedykolwiek za granicą dłużej niż 10 dni (w tym podróże służbowe)? Jeżeli tak, proszę podać następujące dane.</u>
          <u xml:id="u-233.4" who="#PoselMarekBiernacki">Ostatnia poprawka, którą chciałbym załączyć, jest do pkt. 29 w załączniku 2. Proponuję wykreślić wyrazy ˝10 lat˝ i zastąpić je wyrazami ˝20 lat˝. Uważam, że jest to poprawka bardzo istotna, a dotyczy ona ankiety osobowej. Dlaczego jest bardzo istotna? Proszę posłuchać, jakie jest zapytanie: Czy pan (pani) lub członkowie rodziny wymienieni w pkt. 2- 9 utrzymujecie lub utrzymywaliście w okresie ostatnich 10 lat kontakty służbowe lub prywatne (towarzyskie) z obywatelami innych państw? Jeżeli tak, proszę podać następujące dane. Gdybyśmy przyjęli termin, który jest w projekcie ustawy, czyli 10-letni, to - proszę odjąć od roku 1999 10 lat - cezura sięgałaby roku 1989, nie sięgałaby ani lat osiemdziesiątych, ani w ogóle okresu peerelowskiego, co jest istotne zwłaszcza w stosunkach ze Związkiem Radzieckim, w stosunkach sił zbrojnych oraz dla różnego typu prac przy służbach specjalnych tego okresu. Uważam, że byłoby bardzo wyraźnym może nawet nie tylko uchybieniem, ale i błędem ze strony Wysokiej Izby, gdyby ta poprawka nie została uwzględniona. Tyle pokrótce w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-233.5" who="#PoselMarekBiernacki">Na zakończenie chciałbym jeszcze raz jako przewodniczący Komisji Nadzwyczajnej podziękować wszystkim członkom komisji. Praca była rzetelna, pracowaliśmy po 12 godzin, pracowaliśmy do późna w nocy. Bardzo istotna jest też rzetelność, z jaką pracowali pracownicy Kancelarii Sejmu, Biura Legislacyjnego i sekretariatu komisji. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#PoselJerzyDziewulski">(Panie marszałku...)</u>
          <u xml:id="u-234.2" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Tak, proszę. W trybie...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#PoselJerzyDziewulski">Ja mam co prawda czas klubowy jeszcze, ale w trybie sprostowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo, w trybie sprostowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#PoselJerzyDziewulski">Mówiłem wczoraj, mówię i dzisiaj. Zdaje się, że rekord pana posła Goryszewskiego dziś pobiję.</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#PoselJerzyDziewulski">Jednak trzeba się odnieść do tego, co pan poseł, mój przedmówca, był łaskaw przed chwilą powiedzieć. Nie mam żadnych zastrzeżeń co do trybu prowadzenia posiedzeń komisji. Prowadzone były uczciwie, dobrze, na tyle, na ile to było możliwe. Natomiast, panie pośle, nadużywa pan bezwzględnie słowa ˝demagogia˝. Proszę, abyście państwo naprawdę zastanowili się nad tym, co pan mówi. Problem tkwi nie w tym, że ja nie mogłem mieć ekspertów, dlatego że ich nie przedstawiłem, tylko w tym, że wczoraj dostałem projekt ustawy, dzisiaj jest posiedzenie komisji i dzisiaj mówi mi się, że mam dać panu ekspertów. A czy ja mam ich pod stołem, w rękawie, wyciągam ich jak królika z kapelusza? Potrzebuję przynajmniej 2-3 dni na to, aby przygotować ekspertów i przygotować ekspertyzy. Komisja zebrała się następnego dnia, licząc od momentu, kiedy odbyło się pierwsze czytanie. Zatem proszę o uczciwe, jasne przedstawienie sprawy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#PoselMarekBiernacki">(Panie marszałku, w trybie sprostowania można?)</u>
          <u xml:id="u-238.2" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">W trybie sprostowania.</u>
          <u xml:id="u-238.3" who="#PoselMarekBiernacki">(Mimo późnej pory, ale taka praca - przepraszam bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-238.4" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">W nocy się lepiej prostuje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#PoselMarekBiernacki">Przede wszystkim, panie pośle, na posiedzeniu komisji ustalałem to z przedstawicielem pana klubu - mam nadzieję, że jakieś połączenie między członkami pańskiego klubu i więź informacyjna istnieją. Pański klub delegował do prezydium komisji osobę pana posła Jerzego Zakrzewskiego, który pracował bardzo rzetelnie. Ustalaliśmy tam szczegóły. Na posiedzeniu komisji prosiłem wyraźnie, był też pewien czas na zgłoszenie ekspertów. Ponadto ustawa ta wchodziła już...</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#PoselJerzyDziewulski">(Ale jaki czas, niech pan powie, ile tego czasu było?)</u>
          <u xml:id="u-239.2" who="#PoselMarekBiernacki">Co najmniej tydzień był, co najmniej tydzień, panie pośle. Możemy sprawdzić, zobaczyć, porównać daty. Z przyjemnością udam się z panem do sekretariatu komisji, porównamy daty posiedzeń, protokoły. Są wszystkie te dokumenty.</u>
          <u xml:id="u-239.3" who="#PoselMarekBiernacki">Ja słowa ˝demagogia˝ nie używam i nie używałem, dlatego właśnie tej uwagi pana nie rozumiem.</u>
          <u xml:id="u-239.4" who="#PoselJerzyDziewulski">(Powiedział pan wręcz, w stenogramie jest zapisane.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-240.2" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu wiceprezesa Najwyższej Izby Kontroli pana Jacka Uczkiewicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#WiceprezesNajwyzszejIzbyKontroliJacekUczkiewicz">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Pozwólcie, państwo, że w imieniu prezesa Najwyższej Izby Kontroli pana Janusza Wojciechowskiego wypowiem się w paru kwestiach dotyczących kontroli państwowej, a związanych z omawianym projektem ustawy, oraz w jednej kwestii nie związanej z kontrolą państwową, ale związanej z tym projektem.</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#WiceprezesNajwyzszejIzbyKontroliJacekUczkiewicz">Otóż zasygnalizował już problem jeden z panów posłów, pan poseł Dziewulski. Mówiąc krótko, projekt ustawy nasuwa domniemanie graniczące z pewnością, że w tym zakresie, w zakresie funkcjonowania kontroli państwowej, zachodzi tu naruszenie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Nie chodzi zresztą tylko o samo naruszenie, ale w ogóle o sprawę fundamentalną dla państwa demokratycznego: o funkcjonowanie systemu kontroli państwowej. Dlatego niech mi będzie wolno parę słów szerzej na ten temat powiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-241.2" who="#WiceprezesNajwyzszejIzbyKontroliJacekUczkiewicz">Otóż art. 203 określa podstawowe kompetencje Najwyższej Izby Kontroli, bo przecież funkcjonowanie organu kontrolnego w państwie demokratycznym to jest sprawa, z jednej strony, bardzo delikatna, a z drugiej strony - bardzo ważna, fundamentalna, określona w konstytucji. Tenże artykuł określa nie tyle uprawnienia, ile obowiązek Najwyższej Izby Kontroli kontrolowania administracji rządowej. Konstytucja nie nakłada tutaj żadnych ograniczeń ani nie przewiduje możliwości ograniczeń w tym zakresie. Nie ulega wątpliwości, że omawiana materia dotyczy funkcjonowania administracji rządowej: centralnego organu administracji rządowej, jakim jest Urząd Ochrony Państwa, oraz Wojskowych Służb Informacyjnych, które nie są centralnym organem, ale też są w strukturach rządowych. Na pewno więc działalność tych instytucji jest w zakresie kompetencji Najwyższej Izby Kontroli.</u>
          <u xml:id="u-241.3" who="#WiceprezesNajwyzszejIzbyKontroliJacekUczkiewicz">Nie ulega też wątpliwości, że materia ustawy jest niezwykle ważna i z punktu widzenia funkcjonowania państwa, i z punktu widzenia praw obywatelskich. Jakkolwiek bowiem by na sprawę patrzeć, jakkolwiek by to nazywać, chodzi o określenie zgodnie z konstytucją ustawowych norm wykluczających czy ograniczających prawa obywatelskie, prawa do pełnienia funkcji publicznych i do zajmowania stanowisk - prawa określone w art. 33 konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-241.4" who="#WiceprezesNajwyzszejIzbyKontroliJacekUczkiewicz">Jest jeszcze problem zakresu tej ustawy. Otóż tutaj padły uwagi, opinie, że ten zakres jest bardzo ograniczony, niewielki. Ja nie wiem, czy tak jest. Lektura projektu raczej skłania do przypuszczenia, że ten zakres będzie dosyć szeroki. Jeżeli ma on obejmować administrację rządową, samorządową, wszystkie agendy, jeżeli uwzględnimy również, że ta ustawa będzie dotykała nie tylko osoby zajmujące stanowiska czy pretendujące do stanowisk, ale również ich krewnych, powinowatych, to rzeczywiście warto byłoby zadać pytanie, jaki jest zakres społeczny tej ustawy. Szkoda, że w uzasadnieniu nie ma takich szacunków - bo tu oczywiście może być mowa tylko o szacunkach. Ale lektura projektu raczej skłania do przypuszczenia, że ten zakres nie będzie wąski, że będzie to zakres szeroki.</u>
          <u xml:id="u-241.5" who="#WiceprezesNajwyzszejIzbyKontroliJacekUczkiewicz">Składając to wszystko razem, mamy problem o doniosłym znaczeniu ustrojowym, konstytucyjnym i fundamentalne pytanie w tym obszarze, który interesuje Najwyższą Izbę Kontroli, o rolę najwyższych organów kontroli państwowej, będących, przypomnę, organami kontroli parlamentarnej.</u>
          <u xml:id="u-241.6" who="#WiceprezesNajwyzszejIzbyKontroliJacekUczkiewicz">Chciałbym zwrócić uwagę na art. 34 projektu, który stwierdza, że urzędnicy realizujący ustawę obowiązani są do tego, by w toku prowadzonego postępowania sprawdzającego wykonywać swoje obowiązki z najwyższą starannością. Jest pytanie, kto będzie tę najwyższą staranność tych urzędników kontrolował - w tak ważnej sprawie ustrojowej, politycznej, społecznej, gospodarczej, obronnej itd. Kto? Projekt ustawy nie odpowiada na to pytanie, ponieważ te fragmenty, które dotyczą kontroli, odnoszą się tylko do kontroli zachowania informacji, a nie do procedury. A więc Najwyższa Izba Kontroli, która jest powołana konstytucyjnie do badania rzetelności działania administracji rządowej, pyta: Kto, jeżeli nie Najwyższa Izba Kontroli, będzie badał rzetelność urzędników w tym, jakże ważnym, zakresie? Wprawdzie projekt ustawy mówi, że będzie to robiła komisja sejmowa, jednakże pozwolę sobie wyrazić przypuszczenie oparte na doświadczeniu, że w takich sprawach w tym postępowaniu komisja sejmowa o tak szerokim działaniu nie będzie miała dostatecznych kompetencji i możliwości, by wypełnić należycie funkcje kontrolne. Dlatego też chciałbym zwrócić się do pań i panów posłów o poparcie wniosków mniejszości zawartych w sprawozdaniu komisji: nr 18, 19 i 21, które umożliwiają w praktyce wypełnianie przez Najwyższą Izbę Kontroli jej konstytucyjnych zadań. Takie rozwiązanie, po pierwsze, urealni kontrolę parlamentarną nad tym bardzo ważnym obszarem regulacji prawnej, bo przecież Najwyższa Izba Kontroli służy parlamentowi, po drugie, wyeliminuje niebezpieczeństwo narażenia ustawy na zarzut akonstytucyjności, tym bardziej że pracownicy Najwyższej Izby Kontroli też będą podlegali tej procedurze. Przyjęcie tych wniosków pozwoli projekt tej ustawy ulepszyć, o co wnoszę.</u>
          <u xml:id="u-241.7" who="#WiceprezesNajwyzszejIzbyKontroliJacekUczkiewicz">Na koniec uwaga. Ponieważ nie uczestniczyłem w pracach komisji, mogę się nieco mylić, chciałbym jednak zwrócić uwagę na to, że projekt ustawy o ochronie informacji niejawnych nie zawiera przepisu, który wyraźnie precyzowałby obowiązek zachowania informacji niejawnych w tajemnicy. Nie ma takiego przepisu. W związku z tym jest pytanie dotyczące korelacji tej ustawy z Kodeksem karnym. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu prezesowi.</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu sekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji pana Bogdana Borusewicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawWewnetrznychIAdministracjiBogdanBorusewicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pewnym paradoksem jest to, że będąc sekretarzem stanu, chcę bronić i będę bronił przedłożenia rządowego, co do którego pan poseł Dziewulski ma tyle uwag. Wysoka Izbo, rząd przekazując projekt tej ustawy nie miał żadnych innych ukrytych celów oprócz dostosowania naszych standardów dotyczących ochrony informacji niejawnych - standardów, których ustawa obowiązująca nie wypełnia - do standardów krajów będących w NATO. To jest deklaracja, którą chcę złożyć i zapewnić, że u podłoża powstania tej ustawy nie legło ani założenie wielkiej czystki, ani chęć dodatkowych narzędzi inwigilacji opozycji, inwigilacji społeczeństwa. Wprost przeciwnie. Chcemy, aby zakres tajemnicy, zakres informacji niejawnych był jasno skodyfikowany, aby nie robić tego poprzez różne rozporządzenia, ustalenia wewnętrzne, aby nie robić sprawdzeń bez procedur, poza procedurami. Przecież jesteśmy wszyscy zgodni, że po pierwsze ta ustawa obowiązująca dotychczas nie przylega nie tylko do standardów obowiązujących w NATO, ale także do standardów obecnego czasu. Chociaż ta ustawa była ustawą trudną, materia jest materią trudną - pamiętam, że w poprzedniej kadencji Sejmu podobna ustawa, nie taka sama, podobna, o tajemnicy, została wycofana w rezultacie frontalnej krytyki - ta krytyka została tutaj uwzględniona. Myślę, że dlatego m.in. ocena opinii publicznej tej ustawy dokonywana przez media jest jednak nieco inna.</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawWewnetrznychIAdministracjiBogdanBorusewicz">Pan poseł Dziewulski proponuje dodatkowe zabezpieczenia przed nadużyciem tego narzędzia, które dajemy służbom specjalnym. Uważam, że jeżeli jest to w granicach tej ustawy i myślę także że pewnego rozsądku, to można tutaj dyskutować i można wychodzić naprzeciw. Na przykład jeżeli chodzi o pisemne upoważnienie, jestem za, panie pośle, można to wprowadzić. Myślę, że to akurat polepszy tę ustawę, a nie pogorszy, podobnie jak niektóre wprowadzone przez komisje zapisy; uważam, że one polepszyły tę ustawę, a nie pogorszyły. Chociaż jestem zobowiązany bronić przedłożenia rządowego, to oczywiście że żadne przedłożenie nie jest doskonałe. Niektóre propozycje jakby rozbijają tę ustawę i wskazują, że trzeba by było pisać nową, zupełnie nową. Te propozycje pan poseł zgłosił i zresztą dzisiaj jedna z tych poprawek została powtórzona, poprawka, która mówi...</u>
          <u xml:id="u-243.2" who="#GlosZSali">(O procedurze sądowej.)</u>
          <u xml:id="u-243.3" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawWewnetrznychIAdministracjiBogdanBorusewicz">Tak, o procedurze sądowej. Jeżeli ta poprawka by przeszła, to kompletnie tutaj rozbija tę ustawę, podobnie zresztą jak propozycja pana posła Macierewicza, który mówi, iż to jest ustawa socjalistyczna - propozycja usunięcia katalogu, który został wprowadzony zresztą jako pokłosie dyskusji nad poprzednią ustawą. Sądzę, że wprowadzenie katalogu, a nie brak takiego katalogu, zawęża zakres informacji, do których nie dopuszcza się wszystkich obywateli, część obywateli wyłącza się z konstytucyjnej zasady dostępu do informacji. To też rozbija ustawę. Myślę, że niezależnie od tego, czy się zgadzam z tym, że działalność jednej ze służb specjalnych, WSI, powinna zostać uregulowana ustawowo, nie jest to służba, która działa poza prawem. Chciałem też powiedzieć, że jedna ze służb specjalnych, która realnie spełnia zadania będące przedmiotem tego typu sprawdzania, dokonywała... nie widzę żadnego uzasadnienia, aby tę służbę, WSI, wyłączyć z tej ustawy. Nie można w tej ustawie, która ma określony cel, ochronę informacji niejawnych, załatwić innych spraw, które nie zostały, załóżmy, z różnych względów uregulowane. To nie dotyczy tylko kwestii WSI. Myślę, że to dotyczy też kwestii lustracji. Jest ustawa lustracyjna. Sprawa lustracji powinna być, jeżeli chce się poszerzyć tę lustrację, uregulowana w tej ustawie. Nie chciałbym rozważać kontrowersji, jutro będzie posiedzenie komisji, będę na nim, będziemy dyskutować. Wysoka Izbo, myślę, że odrębną kwestią jest wystąpienie pana prezesa NIK i te bardzo poważne słowa, które padły.</u>
          <u xml:id="u-243.4" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawWewnetrznychIAdministracjiBogdanBorusewicz">Panie Prezesie! Nie czas w tej chwili wdawać się w dyskusję prawną, ale myślę, że NIK... kontrola sejmowa może być realizowana przez to, że Sejm zleca pewne zadania NIK, ale także może się realizować poprzez organy własne Sejmu. Jest Komisja do Spraw Służb Specjalnych, może ta komisja wchodzić w sprawy objęte tą ustawą i nie sądzę, żeby była tutaj jakakolwiek próba ucieczki spoza kontroli, poza kontrolę. Jednak trzeba sobie zadać pytanie, jak daleko NIK kontroluje służby specjalne, które są, jeżeli chodzi o UOP, organem centralnym, czy kontroluje wywiad i jak dalece go kontroluje.</u>
          <u xml:id="u-243.5" who="#PoselJerzyDziewulski">(Bez ograniczeń.)</u>
          <u xml:id="u-243.6" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawWewnetrznychIAdministracjiBogdanBorusewicz">Panie pośle, wiem, że są jakieś ograniczenia w ramach... Byłem członkiem Komisji ds. Służb Specjalnych i coś na ten temat wiem.</u>
          <u xml:id="u-243.7" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawWewnetrznychIAdministracjiBogdanBorusewicz">Pan poseł Dziewulski starał się wykazać, iż w tej ustawie jest za mało zabezpieczeń przed nadużyciami, jeśli chodzi o służby specjalne. Chcę powiedzieć, że te zabezpieczenia są w wielu miejscach. Na przykład art. 14 ust. 2 mówi o tym, że służby ochrony państwa w zakresie koniecznym do wykonywania swoich zadań, w celu ochrony informacji niejawnych mogą korzystać itd. Ust. 3 stanowi, że kierownicy jednostek organizacyjnych współdziałają ze służbami ochrony państwa w toku przeprowadzanych przez nie postępowań sprawdzających. W końcu art. 42 ust. 4. Jest tu to, co postulowaliśmy w Komisji ds. Służb Specjalnych w poprzedniej kadencji, aby jeśli chodzi o sprawdzanie i o rezultat sprawdzania, było to w odrębnych zespołach archiwalnych. To także jest pewne zabezpieczenie. Art. 42 ust. 4 stanowi, że akta zakończonych postępowań sprawdzających prowadzonych w odniesieniu do osób ubiegających się o określone stanowiska przechowywane są jako wyodrębniona część w archiwach służb ochrony państwa. To są zabezpieczenia przed nadużywaniem informacji uzyskiwanych tą drogą. Takich zabezpieczeń wskazałem tylko parę, panie pośle, lecz w tej ustawie znalazłbym ich więcej.</u>
          <u xml:id="u-243.8" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawWewnetrznychIAdministracjiBogdanBorusewicz">Jeżeli Wysoka Izba uważa, że są to zabezpieczenia zbyt małe, oczywiście można mówić o następnych, ale, panie marszałku, Wysoka Izbo, zabezpieczeniem zasadniczym jest to, że żyjemy w państwie demokratycznym, w państwie prawa. W tej chwili ja jestem wiceministrem, a pan, panie pośle, jest w opozycji, ale to się przecież może zmienić. Każdy z nas ma tę świadomość. Wolałbym, żeby to się nie zmieniło, ale każdy z nas ma taką świadomość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Każdy by wolał być przy władzy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawWewnetrznychIAdministracjiBogdanBorusewicz">Każdy urzędnik i funkcjonariusz w WSI i w Urzędzie Ochrony Państwa ma tę świadomość. I to jest główne zabezpieczenie przed możliwością nadużycia, jeśli chodzi o te służby.</u>
          <u xml:id="u-245.1" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawWewnetrznychIAdministracjiBogdanBorusewicz">Wysoka Izbo! Panie Marszałku! Chciałbym podziękować Wysokiej Izbie za docenienie wagi tej ustawy i szybki tryb pracy nad nią. Co do tego nie było żadnych zastrzeżeń i dobrze, że takich zastrzeżeń nie było.</u>
          <u xml:id="u-245.2" who="#SekretarzStanuWMinisterstwieSprawWewnetrznychIAdministracjiBogdanBorusewicz">Chciałbym podziękować członkom sejmowej Komisji Nadzwyczajnej, która w takim tempie przygotowała sprawozdanie. Powtarzam, jestem otwarty na wszystkie zabezpieczenia, zdaję sobie bowiem sprawę z tego, że służby specjalne mogą być groźnym narzędziem, ale zabezpieczając w rozsądnych granicach. Jeżeli zaś ktokolwiek chce udowodnić, że służby specjalne mogą mieć takie możliwości i mogą być tak groźne, jak były w państwie totalitarnym, to nie mogę się z tym zgodzić i będę bronił tych służb, mimo że każdy z nas może mieć obawy, i to uzasadnione, przede wszystkim obawy historyczne. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-246.1" who="#PoselAntoniMacierewicz">(W trybie sprostowania.)</u>
          <u xml:id="u-246.2" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Macierewicz w trybie sprostowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#PoselAntoniMacierewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Naprawdę nie do końca wiem, jak zacząć, bo trudno mi powiedzieć, że czuję się zaszczycony pana sugestią, iż mogłem sobie pozwolić na nazwanie tej ustawy socjalistyczną. Myślę, że po prostu był pan zajęty czymś innym, kiedy mówiłem, i tylko stąd wzięło się tak daleko idące nieporozumienie. Ja tę ustawę popieram. Uważam, że jest ona niezbędna w Polsce. Mówiłem o tym wiele, wiele razy, a nie zdarzało mi się popierać w materii dotyczącej bezpieczeństwa państwa rozwiązań socjalistycznych. Nigdy w życiu.</u>
          <u xml:id="u-247.1" who="#PoselAntoniMacierewicz">Nie ma wątpliwości, że zasada katalogu informacji, które miały być niejawne, jest wzięta z rozwiązań socjalistycznych. W żadnym anglosaskim prawodawstwie, w żadnym rozwiązaniu anglosaskim ona nie istnieje, dlatego że jest po prostu głupia i wynika z dążenia do tego, by mieć bicz na każdego. Stąd ona się wzięła. Dlatego też myślę, że jej zastosowanie jest niesłuszne. W związku z tym proponowałem, by przyjąć wzór anglosaski, który polega na tym, że informacją niejawną jest informacja sklasyfikowana jako niejawna. Wtedy występuje indywidualna odpowiedzialność osoby, która dokonuje aktu klasyfikacji. W przeciwnym razie będziemy się znajdowali w świecie Orwellowskim, w którym wszystko... Na przykład niech pan weźmie ten wykaz. Jest w nim powiedziane, że informacje związane z dyslokacją jednostek armii polskiej są objęte zasadą tajności. No to informacja o tym, że brygada kawalerii stoi pod Płockiem, będzie tajna. Już nie mówię o tym, co się dzieje na przykład z informacjami o ˝Huzarze˝. To jest nieustanne łamanie tajemnicy państwowej. To nie jest rozsądny sposób realizacji tajemnicy państwowej. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi za sprostowanie.</u>
          <u xml:id="u-248.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">A ja mam coraz większy mętlik.</u>
          <u xml:id="u-248.2" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Jerzego Polaczka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#PoselJerzyPolaczek">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! O tej porze pierwszą uwagą, jaką chcę tutaj złożyć paniom i panom posłom, jest to, że oczywiście najbardziej właściwym miejscem do rozpatrzenia poprawek zgłoszonych w trakcie drugiego czytania jest dzisiejsze posiedzenie komisji. Tam też próbowałbym ulokować bardziej szczegółową analizę zgłoszonych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-249.1" who="#PoselJerzyPolaczek">Ze swojej strony chcę w tym miejscu ustosunkować się w tej chwili do kilku - jak sądzę, istotniejszych - uwag generalnych, zgłoszonych przez panów posłów w trakcie tej debaty. Przykładowo chcę zwrócić uwagę, iż kwestię pisemnego upoważnienia, na które zwracał uwagę pan poseł Dziewulski, już rozważaliśmy w trakcie posiedzenia komisji i ponownie w trakcie drugiego czytania. Wyjaśniałem, iż w mojej ocenie wystarczającą przesłanką pisemnego upoważnienia dla funkcjonariusza określonej służby ochrony państwa jest upoważnienie pisemne tego funkcjonariusza w akcie wykonawczym do ustawy. Takie rozwiązanie jest przewidziane. Ta przesłanka wydaje się spełniona. Po drugie, była tutaj mowa o weryfikacji kadry kierowniczej, snuto pewne, można by powiedzieć bardzo poetyckie rozważania na temat najbliższej przyszłości związanej z realizacją tej ustawy. Oczywiście musimy pamiętać, iż w tej debacie nie mówimy o poezji, tylko o twardym prawie. Zwracał na to uwagę np. pan poseł Potocki, iż właśnie ta ustawa, jeśli chodzi o dostęp do informacji tajnych czy ściśle tajnych, jest raczej realizacją pewnego przywileju dostępu do informacji niejawnych, a nie gwarancją wolności i praw, które miałyby być w ten sposób realizowane na podstawie przepisów obowiązujących w konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-249.2" who="#PoselJerzyPolaczek">Była też tutaj omawiana kwestia brzmienia art. 34. Chcę zwrócić uwagę, iż artykuł ten określa, że funkcjonariusze służb ochrony państwa powinni z najwyższą starannością prowadzić postępowanie sprawdzające. Chcę zadać bardzo proste w tym kontekście pytanie tym, którzy te wątpliwości podnosili. Oczywiście kwestią zasadniczą w wykonaniu tej ustawy jest ograniczenie liczby osób, którym taka informacja tajna czy ściśle tajna będzie mogła być udostępniana. Katalog tych osób, wykonujących określone funkcje, zawiera rozporządzenie wykonawcze przygotowane przez Radę Ministrów. Jest to ściśle określony, ograniczony krąg osób. Osobiście nie chciałbym być w skórze funkcjonariusza właściwej służby w sytuacji, gdyby w stosunku do wysokiego urzędnika państwowego, przykładowo w randze sekretarza, podsekretarza stanu, dyrektora departamentu, ten funkcjonariusz miał ˝spudłować˝ i zakończyć postępowanie sprawdzające wnioskiem o wydanie odmowy postępowania sprawdzającego. Myślę, że jest to rzecz oczywista, którą każdy z nas jako poseł, jako odpowiedzialny dorosły człowiek sobie uświadamia.</u>
          <u xml:id="u-249.3" who="#PoselJerzyPolaczek">Następnie chcę odnieść się do kwestii poruszanej zwłaszcza przez posłów z Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Chodzi tutaj o dopuszczenie w projekcie ustawy tzw. postępowania kontrolnego czy sprawdzającego. Pragnę jednak zwrócić uwagę, iż w materiałach, które otrzymaliśmy jako posłowie Komisji Nadzwyczajnej, jest przynajmniej kilka przykładów rozwiązań w państwach będących członkami Paktu Północnoatlantyckiego, gdzie takiego postępowania w ogóle się nie przewiduje. Przykładowo wyłącza się postępowanie kontrolne w Niemczech, w Norwegii. Dopuszcza się pod pewnymi warunkami w Wielkiej Brytanii.</u>
          <u xml:id="u-249.4" who="#PoselJerzyPolaczek">W art. 40, na który zwracał uwagę poseł Dziewulski, chodzi o to, że w przypadku wątpliwości co do przesłanek faktycznych zapewnia się osobie objętej postępowaniem sprawdzającym - a to postępowanie odbywa się przecież za wiedzą bądź zgodą osoby sprawdzanej - rozwiązanie tych wątpliwości co do przesłanek faktycznych. Jest to również odzwierciedlenie rozwiązań zagranicznych przyjętych np. w ustawie niemieckiej. Analizując treść tego przepisu miałem wrażenie, że przepis został prawie że wprost przejęty z ustawy niemieckiej.</u>
          <u xml:id="u-249.5" who="#PoselJerzyPolaczek">Dalej chcę odnieść się do kwestii dyskutowanej w Komisji Nadzwyczajnej, do ograniczenia - w cudzysłowie - sprawdzania zakończonych postępowań sprawdzających przez organ, jakim jest Najwyższa Izba Kontroli. Sądzę, że można to jeszcze przeanalizować bardziej szczegółowo w trakcie dzisiejszego posiedzenia Komisji Nadzwyczajnej. Podzielam tu jednak zdecydowanie ocenę przedstawicieli rządu i innych posłów, iż realizacja ustawy o ochronie informacji niejawnych przede wszystkim następuje dzięki zasadzie określonej w art. 3, czyli zasadzie ograniczenia dostępu do tychże informacji przez uszczelnienie tego dostępu.</u>
          <u xml:id="u-249.6" who="#PoselJerzyPolaczek">Panie prezesie, proszę tego nie potraktować w sposób nieodpowiedni, ale sądzę, że analogicznie można by zadać pytanie, czy organy Sejmu, na przykład niedawno powołana Komisja do Spraw Kontroli Państwowej, miałyby niejako w analogiczny sposób w stosunku do Najwyższej Izby Kontroli badać tok postępowania o zatrudnienie pracowników Najwyższej Izby Kontroli, gdyż taka analogia nasuwa się w tym miejscu automatycznie. Jak wiadomo, jest to specyficzne postępowanie, przyjęte w ustawie, nie objęte zaskarżeniem do Naczelnego Sądu Administracyjnego, gdzie wyłączone jest stosowanie Kodeksu postępowania administracyjnego.</u>
          <u xml:id="u-249.7" who="#PoselJerzyPolaczek">Kolejna kwestia, którą poruszył po raz kolejny na dzisiejszym posiedzeniu pan poseł Włodarczyk, to sprawa wniosku o wyłączenie Wojskowych Służb Informacyjnych, a przynajmniej zawieszenie stosowania do czasu uchwalenia odpowiedniej ustawy dla tejże służby jako jednego z organów krajowych władz bezpieczeństwa... Chcę tutaj jednak zwrócić uwagę, na co się już powoływałem w moim wystąpieniu jako sprawozdawca, iż praktyka wynikająca z zawartych umów między Rzecząpospolitą a Paktem Północnoatlantyckim - odpowiednia nota ambasadora Rzeczypospolitej - w ocenie miarodajnych przedstawicieli władz państwowych się sprawdza. Czy na kilka miesięcy przed wejściem Polski do NATO wyobrażają sobie państwo taką sytuację, że przez najbliższe kilka miesięcy na przykład wyłącza się pracowników czy funkcjonariuszy Wojskowych Służb Informacyjnych pracujących w Kwaterze Głównej Paktu Północnoatlantyckiego?</u>
          <u xml:id="u-249.8" who="#PoselJerzyPolaczek">Chcę również odnieść się do kwestii, na którą zwracał tutaj uwagę pan poseł Macierewicz, do załącznika nr 1 do ustawy. Katalog informacji niejawnych w każdym państwie Paktu Północnoatlantyckiego jest domeną władzy wykonawczej, jej przysługują określone kompetencje co do katalogu tychże informacji niejawnych będących tajemnicą państwową i ten katalog może być zmniejszony bądź też poszerzony.</u>
          <u xml:id="u-249.9" who="#PoselJerzyPolaczek">Chcę również na koniec zwrócić uwagę, odnosząc się do wniosku i wypowiedzi pana posła Zemke, iż art. 27 ust. 4 dotyczy przetwarzania informacji o osobach trzecich określonych w ankiecie bezpieczeństwa bez wiedzy i zgody tych osób. Chcę zwrócić uwagę, iż ma to odniesienie tylko do informacji ściśle tajnych. A zatem katalog osób trzecich, wobec których to przetwarzanie informacji miałoby nastąpić, jest, myślę, bardzo ograniczony i raczej w interesie państwa należałoby stwierdzić, iż przetwarzanie tych informacji w ściśle określonym zakresie jest bardziej pożądane niż niepotrzebne.</u>
          <u xml:id="u-249.10" who="#PoselJerzyPolaczek">Dziękuję jeszcze raz za bardzo merytoryczną i rzeczową dyskusję. Myślę, że komisja w trakcie tej debaty w drugim czytaniu niezwłocznie, w dniu dzisiejszym, przystąpi do analizy zgłoszonych wniosków i przyjmie dodatkowe sprawozdanie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-249.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-250.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Zgłasza się jeszcze wiceprezes Najwyższej Izby Kontroli pan Jacek Uczkiewicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#WiceprezesNajwyzszejIzbyKontroliJacekUczkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Krótkie sprostowanie. Otóż analogia, którą pan poseł sprawozdawca był łaskaw się tu posłużyć - kwestii Najwyższej Izby Kontroli, poruszonej w mojej wypowiedzi, do kwestii komisji sejmowej - jest o tyle nietrafna i nieuzasadniona, że kwestia komisji jest uregulowana uchwałą i jest to sprawa wewnętrzna Sejmu, natomiast problem, który ja podnosiłem, jest problemem próby ustawowego ograniczenia konstytucyjnych kompetencji konstytucyjnego organu kontrolnego. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu prezesowi.</u>
          <u xml:id="u-252.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-252.2" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono poprawki do przedłożonego projektu ustawy, proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten projekt do Komisji Nadzwyczajnej w celu przedstawienia dodatkowego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-252.3" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-252.4" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-252.5" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Zgodnie z obietnicą przystępujemy do rozpatrzenia punktu 3 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej oraz Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi o pilnym rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników (druki nr 818 i 836).</u>
          <u xml:id="u-252.6" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Józefa Jerzego Pilarczyka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#PoselJozefJerzyPilarczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z upoważnienia Komisji Polityki Społecznej i Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi pragnę przedłożyć Wysokiej Izbie sprawozdanie o pilnym rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników.</u>
          <u xml:id="u-253.1" who="#PoselJozefJerzyPilarczyk">Zanim przejdę do merytorycznego przedstawienia sprawozdania, pragnę wyrazić, panie marszałku, swoją prywatną poselską opinię, że jednak sprawy rolne, sprawy rolników, nie mają szczęścia do tego, żeby ktoś dogłębnie i w dobrym czasie się nimi zajął. A w szczególności ta ustawa, ustawa bardzo ważna, obejmująca kilka milionów emerytur rolniczych, wyjątkowo nie miała szczęścia do tego, żeby posłowie zajęli się dogłębnie i merytorycznie jej treścią. Otóż pragnę przypomnieć, że rząd, nadając projektowi ustawy zawartemu w druku nr 818 tryb pilny, przesłał ten projekt do Sejmu 17 grudnia, przepraszam, datował go 17 grudnia, a przesłał do Sejmu 18 grudnia, czyli w ostatnim dniu przedświątecznych obrad Sejmu. Ponieważ był to piątek, marszałek skierował druk nr 818 do komisji w poniedziałek, a komisje rozesłały go do posłów w dniach następnych, tak że wielu posłów zgłaszało w komisji, że z drukiem nr 818, zawierającym pilny rządowy projekt ustawy, po raz pierwszy zetknęli się na posiedzeniu komisji w dniu 29 grudnia.</u>
          <u xml:id="u-253.2" who="#PoselJozefJerzyPilarczyk">Projekt, a w szczególności uzasadnienia do tego rządowego projektu ustawiły Wysokiej Izbie bardzo wysoko poprzeczkę. Otóż w uzasadnieniu do trybu pilnego rząd przedstawił pewne oczekiwania, w zasadzie określając również tryb i tempo pracy Sejmu, w tym przypadku połączonych komisji. Pragnę, panie marszałku, Wysoka Izbo, zwrócić uwagę na pierwszy akapit uzasadnienia trybu pilnego. Projekt nowelizacji ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników wymaga pilnego rozpatrzenia przez Sejm z uwagi na fakt, że proponowane zmiany wymagają wprowadzenia w życie z dniem 1 stycznia 1999 r.</u>
          <u xml:id="u-253.3" who="#PoselJozefJerzyPilarczyk">Komisje na pierwszym czytaniu zebrały się 29 grudnia o godz. 12. Przypomnę Wysokiej Izbie, że 29 grudnia o godz. 13 Wysoka Izba przeprowadzała ostatnie głosowanie w roku 1998. Rząd, wprowadzając ten projekt, oczekiwał, iż Sejm tak się zwinie ze swoimi obowiązkami, że będzie można ten projekt wprowadzić w życie 1 stycznia 1999 r. Co prawda, w treści ustawy, w ostatnim artykule, rząd podaje, że ustawa ma wejść w życie z dniem 1 lutego, ale te dwa zapisy jak gdyby świadczą o tym, że tryb prac rządowych nad tym projektem był bardzo pośpieszny i chaotyczny, i te zapisy stanowią o tym, że projekt ten jest jednak niedopracowany. Posłowie przy rozpatrywaniu tego projektu najpierw skoncentrowali się na pewnych zapisach wynikających z uzasadnienia.</u>
          <u xml:id="u-253.4" who="#PoselJozefJerzyPilarczyk">Drugim takim kontrowersyjnym zapisem, wynikającym z uzasadnienia do trybu pilnego, był zapis w ostatnim akapicie tego uzasadnienia, gdzie rząd zwraca uwagę na to, że ˝niewprowadzenie proponowanych w projekcie rozwiązań w wyżej wymienionym terminie spowoduje konieczność zwiększenia dotacji budżetowej na rzecz systemu ubezpieczenia społecznego rolników w 1999 r. o około 18 mln złotych na sfinansowanie przez KRUS wypłaty świadczeń rentowych na obecnie obowiązujących zasadach˝. I tu posłowie zadali sobie następne pytanie - wiedząc już o tym, że drugie czytanie ustawy budżetowej odbędzie się w dniu wczorajszym, czyli 6 stycznia - jak się sprężyć w swojej pracy, żeby zdążyć i zadośćuczynić oczekiwaniom rządu, żeby podczas drugiego czytania uwzględnić skutki finansowe tej nowelizacji. Ale również i ta informacja, którą rząd Sejmowi i komisjom przedstawił, wzbudziła inne obawy rolników. Jeżeli rząd, zgodnie z pilnym projektem, oczekuje 18-milionowych oszczędności na wydatkach Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, to oznacza, że dotychczasowi świadczeniobiorcy z Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z dniem wejścia w życie ustawy na taką kwotę świadczenia muszą stracić. W związku z tym zaczęły się rodzić następne pytania.</u>
          <u xml:id="u-253.5" who="#PoselJozefJerzyPilarczyk">Wreszcie, po wstępnej dyskusji o trybie pracy, o podstawach prawnych i regulaminowych do pracy nad tym projektem, komisja zapoznała się z uzasadnieniem przedstawiciela rządu, którym był sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej pan minister Brzezik. I faktycznie połączone komisje miały okazję przekonać się, że zamierzona nowelizacja ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników oznacza wprowadzenie istotnych zmian do systemu zabezpieczenia społecznego tej grupy ludności. Zmiany te według rządu mają na celu ujednolicenie zasad obowiązujących w dwóch systemach ubezpieczeń: pracowniczym oraz rolniczym, a także wyeliminowanie obecnie istniejących nieprawidłowości w zakresie przyznawania rolniczych rent inwalidzkich. Projektowane rozwiązanie zmierza do ujednolicenia zasad przyznawania rent w tych dwóch systemach, to jest wprowadzenia kategorii całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym w miejsce obowiązującej obecnie długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym jako warunku przyznawania rolniczej renty inwalidzkiej. Tym samym, poprzez wprowadzenie tego zapisu, stwarza się podstawy do reformy orzecznictwa o niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym oraz możliwości uzyskiwania nowych kwalifikacji. Na pewno kontrowersje wzbudza jednak propozycja zniesienia możliwości przyznawania renty stałej ubezpieczonym, którym do osiągnięcia wieku emerytalnego pozostało nie więcej niż 5 lat. Posłowie wyrazili w krótkiej co prawda dyskusji obawy, że osoby te ze względu na wiek i uwarunkowania istniejące na rynku pracy będą miały ogromne trudności z ewentualnym przekwalifikowaniem się lub znalezieniem odpowiedniego do stanu zdrowia zajęcia poza sektorem rolniczym.</u>
          <u xml:id="u-253.6" who="#PoselJozefJerzyPilarczyk">Projekt ustawy przewiduje, że będą zniesione możliwości zaliczenia okresu pobierania rolniczej renty okresowej do okresu, od którego zależy prawo do emerytury lub renty rolniczej. Istnieje, jak się wydaje, pewne podobieństwo pomiędzy okresową rentą rolniczą a świadczeniem rehabilitacyjnym funkcjonującym w systemie pracowniczym. Oba te świadczenia przyznawane będą w nowym systemie na czas okresowej niezdolności do pracy, gdy ubezpieczony rokuje odzyskanie zdolności do pracy. Od świadczeń tych nie będą pobierane składki, a okres ich pobierania nie może być zaliczony do okresu, od którego zależeć będzie prawo do emerytury lub renty. Zaliczenie okresu pobierania tego świadczenia możliwe będzie tylko po zawarciu na ten okres dobrowolnego ubezpieczenia.</u>
          <u xml:id="u-253.7" who="#PoselJozefJerzyPilarczyk">Ponadto projekt ustawy przewiduje zniesienie prawa do pobierania rolniczej renty inwalidzkiej przez osoby, które odzyskały zdolność do pracy, lecz zaprzestały prowadzenia działalności rolniczej. Takie prawo do tej pory te osoby miały. Następną istotną zmianą jest wydłużenie do co najmniej 3 lat okresu podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu, po upływie którego rolnik lub domownik może skorzystać z możliwości wyboru ubezpieczenia - ZUS lub KRUS - w przypadku podjęcia pozarolniczej działalności gospodarczej. Wprowadzenie tej regulacji ma na celu ograniczenie możliwości skorzystania z tańszej formy ubezpieczenia przez osoby związane tylko na krótko z rolnictwem.</u>
          <u xml:id="u-253.8" who="#PoselJozefJerzyPilarczyk">Następny zakres zagadnień podlegających nowelizacji wiąże się z wyeliminowaniem obowiązku podwójnego opłacania składek ubezpieczeniowych przez rolników i domowników, którzy są jednocześnie zatrudnieni na podstawie umowy o pracę w wymiarze niższym aniżeli pół etatu. Jest to ewidentna korzyść czy udogodnienie w stosunku do obecnych rozwiązań. Również projekt ustawy przewiduje wyłączenie z obowiązku uiszczania składki ubezpieczeniowej osób prowadzących gospodarstwo rolne i jednocześnie pobierających zasiłek przedemerytalny lub świadczenie przedemerytalne na podstawie przepisów o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu. Wreszcie projekt nowelizacji zakłada rozwiązanie, które poszerza krąg osób podlegających ubezpieczeniu społecznemu rolników o cudzoziemców przebywających w naszym kraju na podstawie karty stałego pobytu oraz mających status uchodźcy.</u>
          <u xml:id="u-253.9" who="#PoselJozefJerzyPilarczyk">W jednym z zapisów nowelizujących znalazła się również propozycja zwiększenia skuteczności ściągalności składek z tytułu ubezpieczenia rolników, ale również znalazło się rozwiązanie umożliwiające prezesowi KRUS umorzenie z urzędu należności z tytułu składek, a nie jak obecnie tylko na wniosek zainteresowanego.</u>
          <u xml:id="u-253.10" who="#PoselJozefJerzyPilarczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt ustawy, tak jak już na wstępie powiedziałem, został skierowany do laski marszałkowskiej w dniu 17 grudnia do rozpatrzenia w trybie pilnym. Rząd powołał się na negatywne skutki obecnego systemu ubezpieczenia rolników dla budżetu państwa w 1999 r. w postaci zwiększenia dotacji o około 18 mln. Posłowie nie mieli jasności, w jakiej relacji zwiększenie to ma nastąpić, czy w stosunku do roku ubiegłego, czy do przyjętych wielkości w projekcie budżetu. Z wstępnie przeprowadzonej debaty wynikało, że w zasadzie do dnia wczorajszego, czyli do 6, ustawa powinna być uchwalona przez Wysoką Izbę. Z tego faktu wynikał wniosek, że jednak kwota 18 mln powinna mieć swoje odzwierciedlenie w projekcie budżetu. Jeśli tak, to jak można przygotowywać wiarygodny projekt budżetu, jeżeli w trybie opóźnionym, potem nazwanym pilnym, przedstawia się ustawy, które dopiero mają zagwarantować poprawne wykonanie budżetu.</u>
          <u xml:id="u-253.11" who="#PoselJozefJerzyPilarczyk">Data wejścia w życie projektowanej ustawy ma szczególnie istotne znaczenie z uwagi na to, że niektóre przepisy zawierają zmiany niekorzystne dla osób zainteresowanych. Wprowadzenie ich z datą wsteczną byłoby sprzeczne z wywodzącą się z konstytucji zasadą państwa prawnego. Kwestia naruszenia tej zasady pojawia się również na tle niektórych proponowanych rozwiązań, które wkraczają w sferę stosunków ukształtowanych na podstawie obecnie obowiązujących przepisów. Ich zmiana nie może nastąpić z dniem ogłoszenia odmiennych regulacji i wymaga odpowiedniego okresu dostosowawczego.</u>
          <u xml:id="u-253.12" who="#PoselJozefJerzyPilarczyk">Większość zmian obowiązujących przepisów ustawy proponowanych w przedłożonym projekcie ma charakter porządkujący, dostosowujący treść tych przepisów do nomenklatury pojęciowej ukształtowanej przepisami o powszechnym ubezpieczeniu społecznym oraz do postanowień ustawy z dnia 4 września o działach administracji rządowej. Jednak pragnę jako sprawozdawca zwrócić uwagę głównie na te propozycje, które będą skutkować niekorzystnymi zmianami sytuacji adresatów ustawy. Tak więc, po pierwsze, przedłużenie z jednego roku do trzech lat okresu podlegania ubezpieczeniu rolniczemu w pełnym zakresie z mocy ustawy, po upływie którego rolnik lub domownik podejmujący pozarolniczą działalność gospodarczą z własnego wyboru podlega nadal temu ubezpieczeniu, narusza interesy sporej grupy zainteresowanych. Krytyka obecnie obowiązującej zasady oczywiście nie do końca jest przekonywająca, chociaż możemy się domyślać, że taką praktykę stosują szczególnie osoby prowadzące działalność rzemieślniczą. Jak sugerowali przedstawiciele rządu, np. warto na jeden rok zawiesić działalność rzemieślniczą po to, żeby przez ten rok być ubezpieczonym w KRUS i po roku podjąć dalej rzemieślniczą działalność usługową i mieć podstawę do płacenia niższych składek. Ale czy w każdym przypadku taka sytuacja zaistnieje? Czy nie będzie takich przypadków, że pogorszymy sytuację osób, które działalność rzemieślniczą, usługową - czyli, można powiedzieć, jest to dodatkowe źródło dochodu - będą musiały prowadzić z konieczności, ażeby utrzymać siebie i własną rodzinę?</u>
          <u xml:id="u-253.13" who="#PoselJozefJerzyPilarczyk">Wprowadzenie - zgodnie z pkt 5 lit. a projektu - w art. 16 ust. 2 ustawy punktu 3, w myśl którego ubezpieczeniem emerytalno-rentowym przez okres nie dłuższy niż 2 lata obejmuje się osobę pobierającą rentę inwalidzką jako rentę okresową, oznacza, że okres ten nie będzie wliczany, jak stanowią przepisy obecne, do okresów ubezpieczenia niezbędnych do uzyskania świadczeń emerytalnych.</u>
          <u xml:id="u-253.14" who="#PoselJozefJerzyPilarczyk">W sytuacji gdy uprawniony do okresowej renty inwalidzkiej odzyskał zdolność do pracy w gospodarstwie rolnym, lecz zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej, a nie został objęty innym ubezpieczeniem społecznym, przepis ten dopuszcza obecnie dalszą wypłatę renty przez okres jednego roku, licząc od dnia odzyskania zdolności do pracy w gospodarstwie rolnym.</u>
          <u xml:id="u-253.15" who="#PoselJozefJerzyPilarczyk">Skreślenie w art. 22 ustępu 3 - zgodnie z pkt 8 projektu - w skrajnych przypadkach może skutkować pozbawieniem środków do życia tych osób, które odzyskawszy zdolność do pracy, nie mają warunków, by ją wykonywać, ponieważ nie mają już warsztatu, czyli gospodarstwa.</u>
          <u xml:id="u-253.16" who="#PoselJozefJerzyPilarczyk">Mankamentem tego projektu jest to, że nie zawiera on regulacji przejściowych wymienionych tu spraw. W związku z tym osoba, której po okresie pobierania renty wypłacane jest świadczenie, o którym przed chwilą mówiłem, utraciłaby prawo do tego świadczenia z dniem wejścia w życie projektowanej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-253.17" who="#PoselJozefJerzyPilarczyk">Analogicznie, wszczęte postępowanie w sprawie przyznania świadczeń emerytalnych osobie, która legitymuje się okresem ubezpieczenia obliczonym na podstawie art. 20 ust. 1 ustawy w jego obecnym brzmieniu, z uwzględnieniem dwóch lat pobierania renty, po wejściu w życie projektowanej ustawy musiałoby się zakończyć decyzją odmowną.</u>
          <u xml:id="u-253.18" who="#PoselJozefJerzyPilarczyk">Pominięcie w projekcie przepisów przejściowych, koniecznych dla regulacji spraw w toku, przy dacie wejścia projektu w życie - tak jak projektodawca wnosi: 1 lutego br., czyli bez odpowiedniego vacatio legis - jak już wyżej wskazano, może stanowić argument za sformułowaniem zarzutu sprzeczności niektórych przepisów projektu z zasadą państwa prawnego, wyrażoną w art. 2 konstytucji. Rozważać można szczególnie naruszenie zasady zaufania obywateli do państwa i stanowionego prawa oraz naruszenie praw skutecznie nabytych, zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawy.</u>
          <u xml:id="u-253.19" who="#PoselJozefJerzyPilarczyk">Panie Marszałku! Wysoko Izbo! Wielu posłów zgłaszało zasadną uwagę, że tryb pilny, przyjęty i narzucony przez rząd dla tych ważnych zagadnień, spraw, które związane są z kilkoma milionami pobierających świadczenia emerytalne z KRUS obywateli, jest niewłaściwy, bardziej podyktowany oszczędnościami budżetowymi niż koniecznością zgodności projektów ustaw chociażby z konstytucją.</u>
          <u xml:id="u-253.20" who="#PoselJozefJerzyPilarczyk">Przyjęcie takiego trybu i przyjęcie zapisów, które zaproponował rząd, zagroziło niekonstytucyjnością przedstawionego projektu. Ale również jeszcze raz chcę zwrócić uwagę to, że czas, w którym ten projekt został przedłożony Sejmowi, zdecydował o tym, iż powszechnie posłowie połączonych komisji wyrażali konieczność zajęcia się tą problematyką i tym projektem, ale w innym trybie, nie w trybie pilnym, ażeby komisje miały czas powołać ekspertów, poprosić Biuro Studiów i Ekspertyz o odpowiednie ekspertyzy, przeprowadzić dyskusję, wysłuchać opinii związków rolniczych i przedyskutować wszystkie rozwiązania, które w szczególności mogą dotyczyć utraty dotychczas nabytych praw.</u>
          <u xml:id="u-253.21" who="#PoselJozefJerzyPilarczyk">Niewątpliwie do stanowiska połączonych komisji przyczyniła się również zapowiedź występującego w imieniu rządu przedstawiciela ministra rolnictwa, sekretarza stanu w Ministerstwie Rolnictwa, gruntownej zmiany tejże ustawy i to zapowiedź bardzo obiecująca, ponieważ pan minister Brzezik oświadczył, że w rządzie są prowadzone prace związane z generalną reformą systemu ubezpieczeń rolników na wzór ubezpieczeń pracowniczych, że założenia do tej gruntownej nowelizacji mają być gotowe do końca stycznia, a projekt powinien być przedłożony rządowi w marcu lub w kwietniu.</u>
          <u xml:id="u-253.22" who="#PoselJozefJerzyPilarczyk">Na posiedzeniu połączonych komisji padło pytanie, czy jeżeli rząd w marcu lub kwietniu będzie miał gotowy projekt gruntownej nowelizacji ustawy, jest sens wprowadzać niektóre przepisy wątpliwe pod względem zgodności z konstytucją, które być może dla zbilansowania pewnych założeń budżetowych byłyby potrzebne, ale, niestety, zbyt późno zostały zgłoszone do Sejmu i tym sposobem w takim trybie, określonym przez rząd, jak uznały komisje, rozpatrzone być nie mogą.</u>
          <u xml:id="u-253.23" who="#PoselJozefJerzyPilarczyk">W związku z tym spośród zgłoszonych wniosków najdalej idącym był wniosek o odrzucenie tego projektu, przy czym wnioskodawcy podkreślali, że zgłaszają ten wniosek ze względu na tryb, w jakim projekt ustawy został zgłoszony. Ten wniosek o odrzucenie w pierwszym czytaniu uzyskał aprobatę 24 posłów, 13 było przeciwnych, 8 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-253.24" who="#PoselJozefJerzyPilarczyk">W tej sytuacji, panie marszałku, Wysoka Izbo, w imieniu połączonych komisji wnoszę o odrzucenie projektu ustawy z druku nr 818.</u>
          <u xml:id="u-253.25" who="#PoselJozefJerzyPilarczyk">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-254.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Sejm ustalił w debacie nad tym punktem porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła, w zależności od ich wielkości, w granicach od 4 do 43 minut, to jest debatę krótką.</u>
          <u xml:id="u-254.2" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-254.3" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Wojtyłę w imieniu Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#PoselAndrzejWojtyla">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić szanownym posłankom i szanownym posłom stanowisko klubu AWS dotyczące rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników.</u>
          <u xml:id="u-255.1" who="#PoselAndrzejWojtyla">Proponowana nowelizacja dotyczy ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników. Ustawa ta dała podstawę do powstania Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, ubezpieczenia rolników. Kasa funkcjonuje już ponad 8 lat. Została przez rolników zaakceptowana i zapewniła tej grupie społeczeństwa, bardzo licznej, odrębne zasady przyznawania rent i emerytur finansowanych w głównej mierze przez budżet państwa. Jest tak dlatego, że - podobnie jak w innych krajach świata - dochody rolników nie zapewniają im możliwości pokrycia tych wydatków. Polityka większości krajów na świecie idzie w kierunku stwarzania warunków do jak najniższych cen artykułów żywnościowych i pomocy socjalnej dla producentów żywności. Tak jest również w Polsce. Jest to kasa funkcjonująca od początku na w miarę nowoczesnych zasadach. Rozwiązania zawarte w ustawie wyprzedzały dotychczas rozwiązania dotyczące ubezpieczenia społecznego pracowników. W okresie funkcjonowania ustawy i działania kasy dokonano niewielkich nowelizacji, dotyczących np. orzecznictwa. Rozwiązania w tym zakresie są również nowocześniejsze aniżeli w ZUS.</u>
          <u xml:id="u-255.2" who="#PoselAndrzejWojtyla">Jak już stwierdziłem na wstępie, ustawa ta obowiązuje już ponad 8 lat i w tym okresie zaobserwowano również wiele jej wad. Obecnie, w okresie budowy nowego systemu emerytalnego i rentownego w stosunku do pracowników, niektóre rozwiązania należy zmienić i dostosować do rozwiązań obowiązujących w przypadku ubezpieczeń społecznych pozostałych grup. Proponowana nowelizacja zmierza do zracjonalizowania zasad przyznawania i wypłaty rent inwalidzkich rolniczych w celu przybliżenia ich do zasad obowiązujących w systemie pracowniczym już w 1999 r. Na przykład wprowadza kategorię ˝całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym˝ w miejsce obecnie obowiązującej ˝długotrwałej niezdolności do pracy˝. Jest to doprecyzowanie dotychczas obowiązującej terminologii i dostosowanie jej do terminologii obowiązującej w nowym systemie ubezpieczeń pracowniczych.</u>
          <u xml:id="u-255.3" who="#PoselAndrzejWojtyla">Wprowadza się również jednakowe kryteria przyznawania renty stałej i okresowej wobec wszystkich ubezpieczonych. Dotychczas, niezależnie od tego, czy rolnik pobierający rentę rokował odzyskanie zdolności do pracy, czy nie, jeżeli pozostało mu do osiągnięcia wieku emerytalnego nie więcej niż 5 lat, obligatoryjnie rentę tę otrzymywał, a niejednokrotnie po pewnym czasie zdolność do pracy odzyskiwał. Nowelizacja zmierza do eliminacji takich, niesprawiedliwych przecież w stosunku do innych ubezpieczonych, rozwiązań. I nie ma tu mowy o przekwalifikowaniach, panie pośle, ponieważ w założeniach rolnik ten jest zdolny do pracy w gospodarstwie rolnym.</u>
          <u xml:id="u-255.4" who="#PoselAndrzejWojtyla">Nowelizacja znosi prawo do pobierania renty inwalidzkiej rolniczej przez osoby, które zaprzestały działalności rolniczej, a odzyskały zdolność do pracy i nie zostały objęte innym ubezpieczeniem społecznym. Wypłacanie tych świadczeń przez jeden rok w sposób istotny obciąża KRUS i jest nieuzasadnione społecznie; powinny one być wypłacane z funduszy pomocy społecznej. Rozwiązania proponowane w omawianej noweli idą w kierunku eliminacji patologii, jakie rozwiązanie dotychczasowe umożliwiało.</u>
          <u xml:id="u-255.5" who="#PoselAndrzejWojtyla">Nowelizacja racjonalizuje również zasady podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników. Rozwiązania idą w kierunku eliminacji patologii, jakie w tej sferze powstały, czego odbiciem były często doniesienia prasowe nagłaśniające te patologie. Ostatnio bowiem obserwowano zjawisko wykorzystywania możliwości korzystania z tej tańszej formy ubezpieczenia przez osoby nie związane z rolnictwem. Rzemieślnik czy biznesmen kupował niewielkie gospodarstwo czy niewielki areał gruntu, zawieszał działalność rolniczą na jeden rok i stawał się rolnikiem podlegającym ubezpieczeniu społecznemu rolników. Preferencyjne zasady ubezpieczenia w KRUS miały dotyczyć rolników, a nie innych grup społecznych wykorzystujących tę tańszą formę ubezpieczenia. Rozwiązania proponowane przez rząd idą w kierunku eliminacji tego zjawiska, które jest przecież zjawiskiem patologicznym. Nowelizacja ma również na celu eliminację tzw. podwójnego ubezpieczenia rolników i ich domowników. Jest to również próba porządkowania przepisów prawnych dotyczących ubezpieczenia społecznego rolników.</u>
          <u xml:id="u-255.6" who="#PoselAndrzejWojtyla">Nowelizacja rozszerza krąg osób podlegających ubezpieczeniu społecznemu o osoby przebywające w Polsce na podstawie karty stałego pobytu oraz uchodźców. Dotychczas takie osoby, nawet gdy chciały, nie mogły opłacać składki, bo im zabraniała ustawa. Proponowane rozwiązanie umożliwia obcokrajowcom i uchodźcom ubezpieczenie się w KRUS. Klub nasz popiera proponowane przez rząd ograniczenie takiej możliwości w stosunku do krajów Unii Europejskiej, m.in. z powodu ograniczeń prawnych na przykład w zakresie nabywania gruntów rolnych przez cudzoziemców. Proponowane rozwiązania wyłączają z obowiązku ubezpieczenia emerytalno-rentowego osoby pobierające zasiłek lub świadczenie przedemerytalne na podstawie przepisów ustawy o zatrudnieniu i bezrobociu. Osoby te mają zagwarantowane prawo do świadczeń emerytalnych pracowniczych według dotychczasowych przepisów i obciążone są składką na ubezpieczenie społeczne. Klub AWS popiera takie rozwiązania. Nasz klub popiera również rozwiązania dotyczące zwiększania skuteczności ściągalności składek na ubezpieczenie społeczne rolników. Szczególnie pozytywnie oceniamy rozwiązanie umożliwiające prezesowi KRUS umorzenie należności składkowych z urzędu w sytuacji, gdy dłużnik zmarł lub wartość jego majątku podlegającego zajęciu jest niższa niż koszty prowadzonego postępowania egzekucyjnego. Inne proponowane rozwiązania zmierzają w kierunku dostosowania dotychczasowych przepisów do przepisów innych ustaw, na przykład o działach administracji rządowej czy do zapisów konstytucji. Klub nasz uważa, że proponowane rozwiązania koniecznie należy uchwalić.</u>
          <u xml:id="u-255.7" who="#PoselAndrzejWojtyla">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Racjonalizacja zasad przyznawania i wypłaty świadczeń rentowych z Funduszu Emerytalno-Rentowego rolników oraz rozszerzenie kręgu osób podlegających ubezpieczeniu pozwoli wygenerować oszczędności w wydatkach z tego funduszu. Zapobiegnie to konieczności zwiększania składek płaconych przez rolników na ubezpieczenie KRUS. Jest to bardzo ważne, biorąc pod uwagę trudną sytuację materialną, jaką obserwujemy obecnie na polskiej wsi. Proponowane działania są konieczne także ze względu na istniejący również na wsi proces starzenia się społeczeństwa i zmniejszającą się w związku z tym liczbę rolników płacących składki, a zwiększającą się liczbę emerytów i rencistów pobierających świadczenia emerytalne lub rentowe. Polska wieś, jak całe społeczeństwo polskie, podlega procesowi starzenia. Proporcje te zmieniły się przez 8 lat funkcjonowania ustawy. W 1990 r. liczba opłacających składki na ubezpieczenie społeczne rolników była o ponad 1 mln wyższa niż pobierających świadczenia, obecnie jest odwrotnie. Cieszymy się, że rząd, zamiast zwiększać składki, szuka rozwiązań chroniących rolników przed nadmiernym obciążeniami z tego tytułu. Poparcie takich rozwiązań przez związki zawodowe rolników, o czym mówi się w uzasadnieniu, świadczy o tym, że proponowane rozwiązania służą temu celowi.</u>
          <u xml:id="u-255.8" who="#PoselAndrzejWojtyla">Nasz klub popiera rozwiązania proponowane w projekcie rządowym i będzie głosował przeciwko propozycji połączonych komisji: Komisji Polityki Społecznej oraz Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi, które proponują odrzucić propozycje rządu. Uważamy, że przyczyny odrzucenia projektu przez połączone komisje nie miały charakteru merytorycznego, a wynikały z wątpliwości co do trybu jego przedstawienia połączonym komisjom przez rząd. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-256.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę pana posła Stanisława Kopcia o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#PoselStanislawKopec">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt zaprezentować stanowisko klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej dotyczace sprawozdania połączonych komisji: Komisji Polityki Społecznej oraz Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi o pilnym rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników (druk nr 836). Projekt rządowy z druku nr 818, przedstawiony do pierwszego czytania, na posiedzeniu połączonych komisji po dość burzliwej dyskusji większością głosów został Wysokiej Izbie zarekomendowany do odrzucenia. Mimo że w projekcie przewidziano kilka rozwiązań wartych szczegółowej analizy, to jednak nie w tym trybie, w jakim go Sejmowi przedłożono. Główne przyczyny, dla których nasz klub będzie głosował za odrzuceniem projektu z druku nr 818 to, po pierwsze, brak opinii rolniczych związków zawodowych do projektu ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, a przynajmniej rząd takowych nie przedstawił. Po drugie, zapowiedź przedstawiciela rządu na posiedzeniu komisji o przedstawieniu na przełomie marca i kwietnia 1999 r. rządowego projektu generalnych zmian w ustawie o ubezpieczeniu społecznym. W tej sytuacji myślę, że słusznie komisje uznały, iż ta cząstkowa zmiana nie ma większego znaczenia. Po trzecie, w ustawie dąży się chyba do doraźnego uzyskania 18-milionowych oszczędności w budżecie.</u>
          <u xml:id="u-257.1" who="#PoselStanislawKopec">I tu pozwolę sobie, bo myślę, że pan poseł sprawozdawca tego do końca nie przedstawił, zacytować dwie niejako sprzeczne opinie. W uzasadnieniu trybu pilnego rząd pisze: Niewprowadzenie proponowanych w projekcie rozwiązań w wyżej wymienionym terminie spowoduje konieczność zwiększenia dotacji budżetowej na rzecz systemu ubezpieczenia społecznego rolników o 18 mln zł na sfinansowanie przez KRUS wypłaty świadczeń rentowych na obecnie obowiązujących zasadach. Natomiast w uzasadnieniu do projektu ustawy zapis ten przedstawia się następująco: Proponowane zamiany nie spowodują dodatkowego obciążenia dla budżetu państwa. Racjonalizacja zasad przyznawania i wypłaty świadczeń rentowych pozwoli natomiast na wygenerowanie pewnych oszczędności w wydatkach z tego funduszu. Szacuje się, że w skali roku 1999 będzie to kwota około 18 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-257.2" who="#PoselStanislawKopec">Projekt tej ustawy, aby mógł być uwzględniony w tegorocznym budżecie, winien być znacznie wcześniej dostarczony do Sejmu i uchwalony jednak przed 1 stycznia 1999 r., czyli przed rozpatrzeniem ustawy budżetowej. Takie zresztą było uzasadnienie rządu, jeśli chodzi o nadanie mu trybu pilnego.</u>
          <u xml:id="u-257.3" who="#PoselStanislawKopec">I wreszcie projekt wymaga szczegółowej analizy i dopracowania poszczególnych rozwiązań, ale wprowadzanych, jak już wspomniałem, w innym trybie prac sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-257.4" who="#PoselStanislawKopec">Ze względu na bardzo późną porę nie przedstawiam Wysokiej Izbie szczegółowych uwag zaprezentowanych w opinii prawnej Biura Studiów i Ekspertyz z dnia 5 stycznia tego roku. Są one generalnie krytyczne - i wobec terminu wejścia w życie ustawy, 1 stycznia, jak uzasadnia się, jeśli chodzi o tryb pilny, czy też 1 lutego, jak sugeruje art. 4 projektu ustawy. Data wejścia w życie projektowanej ustawy ma szczególnie istotne znaczenie z uwagi na to, że jej niektóre przepisy zawierają zmiany niekorzystne dla osób zainteresowanych. Wprowadzanie ich z datą wsteczną byłoby sprzeczne z wywodzącą się z konstytucji zasady państwa prawnego regułą, że prawo nie działa wstecz; mówił zresztą już o tym poseł sprawozdawca.</u>
          <u xml:id="u-257.5" who="#PoselStanislawKopec">Są też cztery inne uwagi krytyczne dotyczące art. 5a, 16, 20 i 22 projektu ustawy. O pominięciu w projekcie przepisów przejściowych koniecznych do regulacji spraw w toku, a tym samym o skutkach konstytucyjnych mówił również pan poseł sprawozdawca, nie będę tego tu powtarzał. Pan poseł Wojtyła, mój przedmówca, mówiąc o pewnej patologii, słusznie wskazał na konieczność tych rozwiązań, ale, panie pośle, niezgodnie z konstytucją.</u>
          <u xml:id="u-257.6" who="#PoselStanislawKopec">Reasumując. Z wymienionych tu powodów mój klub będzie głosował zgodnie z wnioskiem połączonych komisji, czyli za odrzuceniem projektu ustawy z druku nr 818. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-258.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Wyrowińskiego w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#PoselJanWyrowinski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Trudno jest być posłem sprawozdawcą w sytuacji, kiedy praktycznie nie odbyła się dyskusja merytoryczna nad projektem ustawy. O ile pamiętam, w zasadzie poza bardzo skrótową relacją, którą przedstawił pan minister Brzezik, de facto nie było bowiem dyskusji merytorycznej. Jeśli chodzi o wszystkie uwagi, które pan poseł Pilarczyk był łaskaw Wysokiej Izbie o tak późnej porze zaprezentować, to oczywiście pochodziły one z ekspertyz zewnętrznych, które pan poseł posiada. Na ten temat nie rozmawialiśmy w czasie posiedzenia komisji. I w związku z tym oczywiście to wspólne posiedzenie komisji, to pierwsze czytanie praktycznie nie miało waloru merytorycznego. Głównie spierano się na temat spraw formalnych, kwestii, o których mówił pan poseł sprawozdawca, dotyczących terminu, zasadności złożenia tego projektu w taki sposób, i słusznie, moim zdaniem, podkreślano fakt, iż rząd powinien znacznie wcześniej zgłosić ten projekt.</u>
          <u xml:id="u-259.1" who="#PoselJanWyrowinski">Jak wszyscy doskonale wiemy, od ponad pół roku na przykład pracuje Komisja Nadzwyczajna do spraw reformy systemu ubezpieczeń społecznych. Wydawałoby się w związku z tym, że praktycznie obszar ubezpieczeń społecznych rolników - zresztą w wyniku decyzji zarówno poprzedniej koalicji, jak i obecnej nie był przedmiotem prac tej Komisji Nadzwyczajnej, jak na razie - jest sprawą, która ma istotne, ważne znaczenie, dlatego że sporo pieniędzy wycieka z tego systemu, to znaczy trafia nie w te ręce, w które powinno trafić.</u>
          <u xml:id="u-259.2" who="#PoselJanWyrowinski">Generalnie należy uznać, że propozycje, które rząd zaprezentował, są kierunkowo słuszne. Natomiast można mieć zastrzeżenia co do pewnych rozwiązań szczegółowych. Również wydaje się zasadny zarzut, iż należałoby rozpatrywać niezbędne zmiany, będąc już w posiadaniu propozycji, które są zapowiadane i które były także zapowiadane, Wysoka Izbo, w średniookresowej strategii rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich, gdzie wśród instrumentów socjalnych biernych wymienia się znowelizowanie systemu ubezpieczeń społecznych dla rolników przy utrzymaniu odrębności tego systemu. Mówi się tak: Emerytalny system rolniczy zmierzać powinien do zbliżenia do reformowanego systemu pracowniczego, to znaczy powinien ewoluować w kierunku zapewnienia możliwości dobrowolnego wyższego ubezpieczenia, a jednocześnie zróżnicowania składek stosownie do uzyskiwanych dochodów. Termin przygotowania emerytalnego systemu rolniczego powinien być dostosowany do przebudowy całego systemu emerytalnego, a odpowiedzialne powinno być Ministerstwo Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej oraz Ministerstwo Pracy i Polityki Socjalnej. Wśród tych biernych instrumentów wymienia się również opracowanie systemu wcześniejszych emerytur dla rolników rezygnujących z prowadzenia gospodarstw.</u>
          <u xml:id="u-259.3" who="#PoselJanWyrowinski">Panie marszałku, Wysoka Izbo, można by tutaj długo mówić na temat skuteczności działania obecnego systemu, jego wad, zalet itd., na wiele tematów, które budzą rozmaite kontrowersje. Natomiast mój klub zgadza się generalnie z tym, że potrzebne są zmiany, te doraźne, idące w kierunku, który przedstawiono w ustawie i który tutaj szczegółowo opisał szanowny pan poseł Wojtyła. Ta potrzeba istnieje. Rodzą się jednak problemy, wynikające chociażby z faktu wejścia w życie ustawy, gdyby to miało mieć miejsce 1 lutego. Przede wszystkim nie wiadomo, czy to jest w ogóle możliwe, bo Senat musi się jeszcze tym zająć i podejrzewam, że zgłosi kilka poprawek. To automatycznie spowoduje, że ta ustawa będzie wchodziła, że tak powiem, z datą wsteczną.</u>
          <u xml:id="u-259.4" who="#PoselJanWyrowinski">W związku z tymi zasadnymi zastrzeżeniami, które tutaj były przedstawiane, a które pochodziły z Biura Studiów i Ekspertyz, wydaje mi się, że zasadny byłby wniosek o to, aby przesunąć termin wejścia w życie tej ustawy. Zgłaszam wniosek, panie marszałku, aby to był termin nie 1 lutego, a 1 kwietnia 1999 r. Informuję jednocześnie Wysoką Izbę, że jeśli ta poprawka uzyska akceptację Izby, mój klub będzie również głosował za odrzuceniem rekomendacji komisji i za przyjęciem rządowego projektu. Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-260.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Wojciecha Szczęsnego Zarzyckiego w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#PoselWojciechSzczesnyZarzycki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego zaskoczony został faktem podjęcia przez rząd próby nowelizacji ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników w trybie pilnym. Uczyniono to ponadto w okresie świąteczno-noworocznym, może jako ˝prezent pod choinkę˝. Tekst ustawy posłowie otrzymali tuż przed posiedzeniem komisji i nie mieli czasu na zapoznanie się z jej treścią przed pierwszym czytaniem na połączonych komisjach. Nie rozumiemy i nie widzimy potrzeby, aby tak ważna i obszerna nowelizacja (proponuje się ponad 20 zmian w dotychczasowych przepisach) dokonywana była w trybie pilnym, ekspresowym. Nie przeprowadzono także wymaganych konsultacji ze związkami zawodowymi rolników. A jest to tym bardziej konieczne, że projekt ustawy zakłada zaostrzenie kryteriów przyznawania rent inwalidzkich dla rolników, co ma w efekcie dać 18 mln zł oszczędności.</u>
          <u xml:id="u-261.1" who="#PoselWojciechSzczesnyZarzycki">Podejmowanie tego tematu w przededniu głosowania nad budżetem mija się z celem, jest bezsensowne. Dlatego też w imieniu przedstawicieli naszego klubu, obecnych na posiedzeniu połączonych komisji, zgłosiłem wniosek o odrzucenie projektu ustawy z druku nr 818. Ustawa nie była analizowana, poszczególne propozycje zmian muszą być posłom wyjaśnione przez rząd i przedstawicieli Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Jak stwierdza się w ekspertyzie Biura Studiów i Ekspertyz, niektóre przepisy projektu sprzeczne są z zasadą państwa prawnego, wyrażoną w art. 2 konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-261.2" who="#PoselWojciechSzczesnyZarzycki">Obecna dramatyczna sytuacja rolników wpływa bardzo niekorzystnie na stan ich zdrowia, w ostatnich latach stwierdza się nadumieralność mężczyzn i kobiet wiejskich, spowodowaną chorobami związanymi z wykonywaniem bardzo ciężkiego zawodu rolnika. Bardzo niska dochodowość w rolnictwie wpływa negatywnie na możliwość korzystania z usług medycznych i profilaktycznych. W związku z tą sytuacją koniecznym i pilnym zadaniem jest właściwa, szeroka ochrona zdrowia rolników, m.in. przez zwiększenie dochodowości i dostępności do właściwej profilaktyki leczenia tej grupy społecznej.</u>
          <u xml:id="u-261.3" who="#PoselWojciechSzczesnyZarzycki">Pilny projekt rządowy dotyczący nowelizacji ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników zmierza do uzyskania na tej grupie społecznej oszczędności rzędu 18 mln zł. W związku z takimi propozycjami oszczędności i zaostrzenia rygorów przyznawania rent wyrażamy ostry sprzeciw wobec oszczędzania na inwalidach, ludziach słabych i chorych, których inwalidztwo wynikło z ciężkiej pracy w rolnictwie. Uważamy, że takie potraktowanie tej grupy rolników jest nieuczciwe i niemoralne.</u>
          <u xml:id="u-261.4" who="#PoselWojciechSzczesnyZarzycki">Biorąc pod uwagę ewidentne wady legislacyjne, tryb zgłoszenia nowelizacji, brak konsultacji społecznych i niezwykle trudną materię ustawy, w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego składam wniosek o odrzucenie tego projektu. Dziwię się przedstawicielom AWS i Unii Wolności, że tak poważną dla wsi sprawę pragną załatwić po krótkiej, nocnej dyskusji, bez zasięgnięcia opinii - jak wcześniej już mówiłem - związków zawodowych rolników i mimo ewidentnych wad legislacyjnych. A przecież zapowiadana jest głębsza nowelizacja, niezbędny jest też czas do namysłu, potrzebny do rozważenia sytuacji tej grupy społecznej, która była wielokrotnie doświadczana, która jest traktowana najgorzej, ma najniższe renty, najniższe emerytury. Wydaje mi się, że każde nasze działanie, które ma rozwiązać problemy patologii, powinno być rozważne, żeby nie doszło do szkód, które będą niepowetowane dla tej grupy społecznej, czyli rolników. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-262.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Były to wystąpienia w imieniu klubów.</u>
          <u xml:id="u-262.2" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Stefana Macnera z Klubu Parlamentarnego SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#PoselStefanMacner">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Sejm rozpatruje dzisiaj sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej oraz Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi o pilnym rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników.</u>
          <u xml:id="u-263.1" who="#PoselStefanMacner">Połączone komisje po przeprowadzeniu pierwszego czytania i po dyskusji, wprawdzie krótkiej, ale myślę, że dosyć treściwej, postanowiły w głosowaniu, o którym tu już mówił poseł sprawozdawca, 24 głosami za, 8 przeciw i przy 13 posłach wstrzymujących się od głosu, odrzucić ten projekt ustawy i proszą Sejm, by zechciał również ten projekt w głosowaniu odrzucić. Jeśli chodzi o same uzasadnienie, to myślę, że autorzy projektu po prostu trochę jakby przesadzili, ponieważ domagają się od Sejmu pilnego rozpatrzenia go, by ustawa mogła wejść w życie z dniem 1 stycznia, a do Sejmu przesyłają w pilnym trybie projekt ustawy tuż przed świętami, 17 grudnia. Jeśli przyjmiemy, że potrzebny jest tydzień na wydrukowanie i dostarczenie dokumentów posłom, to akurat 29 grudnia na ostatnim posiedzeniu sejmowym w ubiegłym roku mieliśmy możliwość prawie w ciągu godziny zapoznać się z tym dokumentem. Musimy powiedzieć, że już w tym momencie to uzasadnienie jest po prostu wadliwe, bo nie da się w ciągu jednego dnia uchwalić ustawy w Sejmie, zrobić trzech czytań i przesłać co Senatu, a jeszcze Senat może z powrotem przesłać ją do Sejmu, mogą być wniesione jakieś poprawki, i żeby niemal w tym samym dniu jeszcze pan prezydent był uprzejmy podpisać, żeby ustawa mogła wejść w życie z dniem 1 stycznia.</u>
          <u xml:id="u-263.2" who="#PoselStefanMacner">Oczywiście zapis w ustawie, że ustawa mogłaby wejść w życie z dniem 1 lutego również nie znajduje pełnego uzasadnienia. Jeśli mówimy o uzasadnieniach, to one jak gdyby kolidują ze sobą, bo w pierwszej części, tej pilnej, w uzasadnieniu pisze się, że dlatego jest ta pilna droga, ponieważ trzeba zaoszczędzić 18 milionów, bo w przeciwnym razie po prostu trzeba będzie poszukać tych pieniądzy w budżecie. Natomiast w drugiej części już od tego się odchodzi, mówiąc o tym, że będą to spodziewane oszczędności, które w przyszłości pozwolą zaoszczędzić w KRUS stosowne kwoty.</u>
          <u xml:id="u-263.3" who="#PoselStefanMacner">Chciałbym się jeszcze odnieść do uchybień natury regulaminowej. Otóż to, że autorzy projektu piszą, że dokonano uzgodnień ze związkami zawodowymi, to jest tylko werbalny zapis, ponieważ my nie mamy żadnego dokumentu i na posiedzeniu komisji nikt nie potrafi przedstawić takiego dokumentu, że zostały uzgodnienia poczynione i co z tych uzgodnień wynika, bo to, że został dokument przesłany organizacjom związkowym, nie świadczy o tym, że są poczynione uzgodnienia.</u>
          <u xml:id="u-263.4" who="#PoselStefanMacner">I sprawa druga: brak opinii Ministerstwa Finansów co do stwierdzenia tych oszczędności, tym bardziej że autorzy projektu, jak już wcześniej wspomniałem, trochę lawirują z tym, nie dają wykazu i nie piszą dokładnie, ile to wynosi, skąd te wyliczenia pochodzą, czy to są wyliczenia Ministerstwa Gospodarki, czy Ministerstwa Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, czy Ministerstwa Finansów. Takiego dokumentu nie mamy.</u>
          <u xml:id="u-263.5" who="#PoselStefanMacner">Wreszcie mam tu na myśli sprawę, która wynika z nieprzestrzegania regulaminu Sejmu. Otóż pan marszałek Sejmu był uprzejmy pismem z dnia 18 listopada 1998 r. przypomnieć wszystkim posłom, że projekty ustaw, które przedstawiają Sejmowi, muszą spełniać obowiązek wynikający z art. 31 ust. 3 regulaminu Sejmu, jak również z art. 31 ust. 2 pkt. 5. Tam wyraźnie mówi się o tym, że te dokumenty mają mieć taki, a nie inny charakter opiniodawczy, przedstawiać wyliczenia finansowe, jeśli projekty pociągają skutki finansowe, i że powinny być dotrzymane stosowne terminy.</u>
          <u xml:id="u-263.6" who="#PoselStefanMacner">Stąd też wnoszę, jak i moi koledzy z klubu, o odrzucenie tego projektu ustawy z druku nr 818 w drugim czytaniu. Myślę, że dzisiaj w Sejmie zostanie to uczynione. Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-264.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Lista posłów zapisanych...</u>
          <u xml:id="u-264.2" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Wyrowiński?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#PoselJanWyrowinski">Chciałem tylko zasygnalizować, że chcę jeszcze zgłosić 4 poprawki legislacyjne, ale wydaje się, że nie muszę tego robić tak oficjalnie, że wystarczy...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę złożyć. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-266.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-266.2" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej pana Andrzeja Łuszczewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieRolnictwaIGospodarkiZywnosciowejAndrzejLuszczewski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Przedstawiając Wysokiej Izbie rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, pragnę na wstępie stwierdzić, że obowiązujący system ubezpieczenia społecznego rolników ciągle wzbudza emocjonalne dyskusje, choć najczęściej w środowiskach nierolniczych. Dlatego zanim przejdę do omówienia zaproponowanych zmian w systemie, chciałbym przypomnieć kilka istotnych faktów z nim związanych.</u>
          <u xml:id="u-267.1" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieRolnictwaIGospodarkiZywnosciowejAndrzejLuszczewski">Ubezpieczenie społeczne rolników zostało zreformowane ustawą z 20 grudnia 1990 r. Od tego czasu ustawa o ubezpieczeniu społecznym rolników była udoskonalana 7-krotnie. Niektóre rozwiązania przyjęte w zreformowanym pracowniczym systemie ubezpieczeń społecznych są rozwiązaniami zastosowanymi wcześniej w systemie rolniczym. Dotyczy to m.in. wydzielenia poszczególnych rodzajów ubezpieczenia i składek, wprowadzenia pojęcia niezdolności do pracy w miejsce grup inwalidzkich, prowadzenia aktywnej rehabilitacji zdrowotnej ubezpieczonych, prowadzenia indywidualnych kont rolników obrazujących przebieg ich ubezpieczenia. Przez 8 lat funkcjonowania ubezpieczenie społeczne rolników w obecnym kształcie odegrało pozytywną rolę w zaspokajaniu potrzeb bytowych rodzin rolniczych oraz oddziaływaniu na zmiany pokoleniowe w rolnictwie. Zreformowany system ubezpieczenia społecznego rolników, stabilny co do realizowanych zasad, okazał się zarówno amortyzatorem, jak i katalizatorem trudnych zmian na wsi w początkowym okresie przemian ustrojowych państwa. Obecnie jest to praktycznie jedyny element polityki rolnej nie budzący większych kontrowersji w środowisku rolniczym.</u>
          <u xml:id="u-267.2" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieRolnictwaIGospodarkiZywnosciowejAndrzejLuszczewski">Wysoka Izbo! Podczas prac nad konstruowaniem budżetu państwa na rok 1999 obniżono wstępnie planowaną dotację do Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego o 100 mln zł. Ubytek środków miał być zrekompensowany zwiększeniem składki od rolników o 15 zł kwartalnie. Z uwagi na trudną sytuację dochodową rolników i przewidywany spadek ściągalności składek oraz w związku z trwającymi pracami nad generalną reformą systemu rząd zaakceptował propozycję ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej, by w 1999 r. utrzymać dotychczasowe zasady naliczania składek na ubezpieczenie społeczne rolników i jednocześnie podjąć w trybie pilnym prace nad nowelizacją ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników w celu racjonalizacji wydatków KRUS. Efektem tej pracy jest przedłożony Wysokiej Izbie projekt ustawy o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, wymagający zdaniem rządu pilnego uchwalenia. Dla uzyskania oszczędności w wydatkach KRUS podjęto także inne działania o charakterze organizacyjnym.</u>
          <u xml:id="u-267.3" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieRolnictwaIGospodarkiZywnosciowejAndrzejLuszczewski">Wysoka Izbo! Przedłożony Sejmowi rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników racjonalizuje zasady przyznawania i wypłaty świadczeń rentowych oraz zasady podlegania ubezpieczeniu, nie powodując dodatkowych obciążeń rolników. W projekcie uwzględniono także zmiany wynikające z konieczności dostosowania dotychczasowych zapisów ustawy do konstytucji oraz ustawy o działach administracji rządowej. Zaproponowane w projekcie rozwiązania mają także przybliżyć je do obowiązujących w systemie pracowniczym. Dotyczy to głównie wprowadzenia kategorii ˝całkowita niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym˝ w miejsce obecnie obowiązującej ˝długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym˝ jako warunku przyznania renty inwalidzkiej rolniczej. W ten sposób przygotowane zostaną podstawy do gruntownej reformy orzekania o niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, z możliwością przekwalifikowania zawodowego włącznie.</u>
          <u xml:id="u-267.4" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieRolnictwaIGospodarkiZywnosciowejAndrzejLuszczewski">Przewiduje się wprowadzenie jednakowych kryteriów przyznawania renty inwalidzkiej rolniczej stałej lub okresowej dotyczących wszystkich ubezpieczonych. Dotychczas obowiązkowo przyznawano rentę stałą bez względu na rokowania co do możliwości odzyskania zdolności do pracy, jeżeli ubezpieczonemu pozostało nie więcej niż 5 lat do osiągnięcia wieku emerytalnego.</u>
          <u xml:id="u-267.5" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieRolnictwaIGospodarkiZywnosciowejAndrzejLuszczewski">Proponuje się odstąpienie od zaliczania renty inwalidzkiej okresowej do okresu, od którego zależy prawo do emerytury lub renty rolniczej. Jest to bowiem okres, w którym rolnik nie płaci składki. Jeśli rencista będzie chciał, by ten okres miał wpływ na jego przyszłe świadczenie emerytalne, będzie miał możliwość dobrowolnego ubezpieczenia się w okresie pobierania renty inwalidzkiej okresowej.</u>
          <u xml:id="u-267.6" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieRolnictwaIGospodarkiZywnosciowejAndrzejLuszczewski">Proponuje się zniesienie prawa do pobierania renty inwalidzkiej rolniczej przez osoby, które odzyskały zdolność do pracy, lecz zaprzestały prowadzenia działalności rolniczej i nie zostały objęte innym ubezpieczeniem społecznym. Dotychczasowe przepisy umożliwiają wypłacanie świadczeń rentowych takim osobom jeszcze przez jeden rok, mimo że są one zdolne do pracy.</u>
          <u xml:id="u-267.7" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieRolnictwaIGospodarkiZywnosciowejAndrzejLuszczewski">Proponuje się wydłużenie co najmniej do 3 lat okresu podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu, po upływie którego rolnik lub domownik może skorzystać z możliwości wyboru ubezpieczenia między ubezpieczeniem pracowniczym a rolniczym w przypadku podjęcia dodatkowej pozarolniczej działalności gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-267.8" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieRolnictwaIGospodarkiZywnosciowejAndrzejLuszczewski">Dotychczasowy zapis umożliwiający dokonanie wyboru już po jednym roku podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników uznano za zbyt krótki, a przez to stwarzający możliwości nieuzasadnionego korzystania z tańszej formy ubezpieczenia przez osoby niewiele mające wspólnego z działalnością rolniczą. Proponuje się wyeliminowanie ˝podwójnego˝ ubezpieczenia rolników i domowników, którzy jednocześnie są zatrudnieni na podstawie umowy o pracę w wymiarze niższym niż pół etatu. Obecnie rolnik zatrudniony jednocześnie na jednej czwartej etatu podlega ubezpieczeniu pracowniczemu i rolniczemu. Ubezpieczenie społeczne rolników powinno pozostać ubezpieczeniem dopełniającym system pracowniczy, a nie rodzić obowiązki podwójnego opłacania składek.</u>
          <u xml:id="u-267.9" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieRolnictwaIGospodarkiZywnosciowejAndrzejLuszczewski">Proponuje się rozszerzenie kręgu osób podlegających ubezpieczeniu społecznemu rolników o osoby przebywające w Polsce na podstawie karty stałego pobytu oraz mające status uchodźcy. Dotyczczas ubezpieczenie społeczne rolników obejmuje wyłącznie obywateli polskich. Za zmianą unormowania w tym zakresie przemawia też fakt, iż małżonkowie rolników, cudzoziemcy, z reguły obywatele byłego ZSRR, nie mieli możliwości ubezpieczenia się z tytułu prowadzenia działalności rolniczej, nawet dobrowolnie. Natomiast w przypadku osiągnięcia wieku emerytalnego lub inwalidztwa występowali z wnioskiem do prezesa KRUS o świadczenie emerytalno-rentowe wyjątkowe. Prezes takie świadczenia na podstawie art. 53 w trybie wyjątkowym przyznawał ze względów społecznych. Rozszerzenie zakresu podmiotowego ustawy umożliwi takim osobom nabycie ustawowych świadczeń z ubezpieczenia społecznego rolników po opłaceniu składki.</u>
          <u xml:id="u-267.10" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieRolnictwaIGospodarkiZywnosciowejAndrzejLuszczewski">Przewiduje się wyłączenie z ubezpieczenia emerytalno-rentowego osób pobierających zasiłki przedemerytalne lub świadczenie przedemerytalne przyznane na podstawie przepisów o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu. Są to bowiem osoby, które mają zagwarantowane prawo do świadczenia emerytalnego pracowniczego. Obecnie takie osoby w przypadku prowadzenia gospodarstwa rolnego są obciążone dodatkowo składką na ubezpieczenie społeczne rolników.</u>
          <u xml:id="u-267.11" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieRolnictwaIGospodarkiZywnosciowejAndrzejLuszczewski">Propozycje dotyczące składek na ubezpieczenie społeczne uściślają jedynie zapisy ustawy co do terminu ich opłacenia i możliwości skutecznego dochodzenia należności przez KRUS w razie powstania zaległości. Należy także zwrócić uwagę na wprowadzenie postanowień umożliwiających z urzędu prezesowi KRUS na umorzenie należności składkowych, gdy dłużnik zmarł lub posiadany przez niego majątek jest niższy od kosztów postępowania egzekucyjnego. Dotychczasowe przepisy oraz Ordynacja podatkowa umożliwiały prezesowi KRUS umorzenie należności tylko na wniosek dłużnika.</u>
          <u xml:id="u-267.12" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieRolnictwaIGospodarkiZywnosciowejAndrzejLuszczewski">Wysoka Izbo! Przedstawiając w imieniu rządu szczegółowy zakres proponowanych zmian w ustawie o ubezpieczeniu społecznym rolników, wyrażam przekonanie, iż zmiany te w pełni uzasadniają tryb, w jakim projekt został przekazany do rozpatrzenia przez Sejm.</u>
          <u xml:id="u-267.13" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieRolnictwaIGospodarkiZywnosciowejAndrzejLuszczewski">Chciałem też tutaj przekazać informacje, że konsultacje ze związkami zawodowymi odbyły się; odbywały się w siedmiu zespołach. Ostatnie spotkanie było u pana premiera. Przedstawiciele związków wyraźnie podziękowali przedstawicielom ministerstwa za to, że dodatkowe obciążenie rolników składką, która była planowana, nie zostało wprowadzone. Ta konsultacja jest zakończona, materiały będą dostarczone.</u>
          <u xml:id="u-267.14" who="#PoselWojciechSzczesnyZarzycki">(Nie o to chodzi.)</u>
          <u xml:id="u-267.15" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieRolnictwaIGospodarkiZywnosciowejAndrzejLuszczewski">Proszę państwa, uważam, że propozycja zgłoszona przez pana posła Wyrowińskiego jest do rozważenia. Tutaj rząd jest otwarty. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-268.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-268.2" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">W czasie drugiego czytania...</u>
          <u xml:id="u-268.3" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Przepraszam, nie zapytałem pana posła sprawozdawcy, czy chce zabrać głos.</u>
          <u xml:id="u-268.4" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Cofam zatem stwierdzenie dotyczące zamknięcia dyskusji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#PoselJozefJerzyPilarczyk">Jedno wyjaśnienie. Jeżeli pan minister uważa, że konsultacja polegała na tym, iż rolnicy dziękowali za niepodwyższenie składek na ubezpieczenie społeczne rolników, to zupełnie nie o to chodzi. To jest odrębny problem, w jakiej wysokości rolnicy będą płacić coroczną składkę na ubezpieczenie społeczne rolników. To, jaki mają oni stosunek do projektu ustawy, to jest odrębny problem. Chciałbym, panie marszałku, jeszcze raz zwrócić na to uwagę, i prosić pana marszałka, by Prezydium Sejmu zaapelowało do rządu, aby w każdym przypadku rząd bardziej się zastanawiał nad koniecznością wprowadzenia trybu pilnego. Wydaje mi się bowiem, że dzisiaj były nawet lepsze warunki i usłyszeliśmy lepsze uzasadnienie do tego projektu od pana ministra w podsumowaniu dyskusji niż w pierwszym czytaniu w komisji. Nie mieliśmy okazji, żeby zapoznać się szczegółowo z poglądem rządu w tej sprawie, jak również przedstawicieli m.in. związków zawodowych. Dzisiaj musimy polegać na zapewnieniu pana ministra, że przeprowadzono konsultację. Jaką, tego nikt nie wie. Żaden z posłów nie wie, jaką opinię i jaki związek w tej sprawie przedłożył. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-270.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-270.2" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">W czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki.</u>
          <u xml:id="u-270.3" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">W związku z tym proponuję ponownie skierować projekt ustawy do Komisji Polityki Społecznej oraz Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi w celu przedstawienia dodatkowego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-270.4" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-270.5" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-270.6" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Sprzeciw?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#PoselWojciechSzczesnyZarzycki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W sprawozdaniu połączonych komisji zawarte zostało stanowisko, by odrzucić projekt ustawy. Chciałbym zapytać pana marszałka, jak to należy rozumieć. Kiedy będzie poddany pod głosowanie ten wniosek proceduralny? Jeżeli zgłoszone poprawki zostły przekazane do komisji i ma być przedstawione nowe sprawozdanie, to w którym momencie będzie poddany pod głosowanie wniosek połączonych komisji sformułowany po pierwszym czytaniu? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-272.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Chciałbym poinformować, że art. 43 regulaminu Sejmu mówi, że w razie zgłoszenia w drugim czytaniu nowych poprawek i wniosków, projekt kieruje się ponownie do komisji, które go rozpatrywały, chyba że Sejm postanowi inaczej.</u>
          <u xml:id="u-272.2" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Natomiast art. 46 pkt 1 mówi, że głosowanie wniosku o odrzucenie projektu w całości, jeżeli taki wniosek został zgłoszony, następuje w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-272.3" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">W związku z tym, że pan poseł zgłosił sprzeciw i podtrzymuje go, do głosowania w tej sprawie przystąpimy dzisiaj po godz. 9.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#PoselJanWyrowinski">Czego dotyczył sprzeciw, panie pośle? Czy ponownego skierowania do komisji? Tylko tego mógł dotyczyć, bo wnioski i poprawki muszą być przegłosowane.</u>
          <u xml:id="u-273.1" who="#PoselJanWyrowinski">Tylko tego może dotyczyć sprzeciw, to znaczy tego, czy ma to być jeszcze przedmiotem rozpatrywania przez komisję, czy od razu, że tak powiem, bez tej procedury, wniosek z połączonych komisji oraz moje poprawki powinny być przedmiotem głosowania Izby. Nic więcej, panie marszałku, tak mi się wydaje. Prawda?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Panie pośle, proszę więc sprecyzować, czego szczególnie dotyczy ten sprzeciw...</u>
          <u xml:id="u-274.1" who="#PoselWojciechSzczesnyZarzycki">(Tylko tego może dotyczyć sprzeciw.)</u>
          <u xml:id="u-274.2" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">...ponieważ ja zgłosiłem propozycję ponownego skierowania do komisji, w trybie regulaminowym oczywiście. I tylko tego może dotyczyć sprzeciw.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#PoselWojciechSzczesnyZarzycki">Panie marszałku, złożyłem zapytanie dotyczące tego, kiedy wniosek połączonych komisji po pierwszym czytaniu będzie przegłosowany, a on mówił o tym, że projekt ustawy nowelizującej ustawę o społecznym ubezpieczeniu rolników komisje połączone odrzucają.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Rozumiem. Po ponownym przedstawieniu sprawozdania przez połączone komisje.</u>
          <u xml:id="u-276.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Wobec tego, jak mam rozumieć sprzeciw pana posła, czy pan go wycofuje?</u>
          <u xml:id="u-276.2" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dobrze, wobec tego jutro przystąpimy do głosowania nad tym wnioskiem. Przepraszam, ciągle mówię ˝jutro˝ - dziś. Ale wniosek o skierowanie do komisji będzie przez Wysoką Izbę rozpatrzony.</u>
          <u xml:id="u-276.3" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 4 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Małych i Średnich Przedsiębiorstw oraz Komisji Finansów Publicznych o komisyjnym projekcie ustawy o zmianie ustawy o rachunkowości (druki nr 760 i 833).</u>
          <u xml:id="u-276.4" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Adama Szejnfelda.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#PoselAdamStanislawSzejnfeld">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu połączonych komisji sejmowych: Komisji Finansów Publicznych oraz Komisji Małych i Średnich Przedsiębiorstw pragnę przedstawić Wysokiej Izbie sprawozdanie z pierwszego czytania projektu ustawy o zmianie ustawy o rachunkowości - druk nr 760 i druk nr 833.</u>
          <u xml:id="u-277.1" who="#PoselAdamStanislawSzejnfeld">W dniu 29 grudnia 1998 r. połączone komisje: Komisja Finansów Publicznych oraz Komisja Małych i Średnich Przedsiębiorstw przyjęły bez głosu sprzeciwu projekt ustawy o zmianie ustawy o rachunkowości, a obecnie wnoszą o uchwalenie go przez Wysoki Sejm jeszcze na bieżącym posiedzeniu.</u>
          <u xml:id="u-277.2" who="#PoselAdamStanislawSzejnfeld">Projekt przewiduje następujący zakres zmian. Po pierwsze, podwyższenie limitu przychodów netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy z 400 tys. ECU do 800 tys. ECU oraz określenie 30 września roku poprzedzającego rok podatkowy jako dnia, z którego przyjmuje się średni kurs przeliczenia ECU na walutę polską po kursie ogłoszonym przez prezesa Narodowego Banku Polskiego.</u>
          <u xml:id="u-277.3" who="#PoselAdamStanislawSzejnfeld">Jaki jest cel tych dwóch proponowanych zmian? Po pierwsze, odbiurokratyzowanie działalności gospodarczej, objęcie większej liczby podatników uproszczoną ewidencją w formie podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Jej zaletą jest stosunkowo prosta ewidencja, nie wymagająca przygotowania zawodowego w zakresie rachunkowości, co umożliwia prowadzenie księgi przez właściciela firmy bez konieczności zatrudniania księgowych. Po wtóre, zmniejszenie kosztów działalności gospodarczej i zwiększenie konkurencyjności polskich firm w stosunku do firm zagranicznych. Zmiana spowoduje, że część firm, zwłaszcza małych, nie będzie zmuszana do zatrudniania kosztownych służb księgowych, aby rozliczać się na zasadach pełnej rachunkowości.</u>
          <u xml:id="u-277.4" who="#PoselAdamStanislawSzejnfeld">Są jeszcze inne elementy uzasadnienia. Niektóre z nich chciałbym przytoczyć. Proponowana kwota, a więc 800 tys. ECU, wydaje się i tak niewspółmiernie niska w porównaniu z poziomem przychodu netto, który jest jednym z kryteriów zaliczania przedsiębiorców do sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce, kryteriów określonych w projekcie ustawy Prawo o działalności gospodarczej oraz w projekcie polityki rządu wobec MSP na lata 1999-2002. W obu tych projektach jako małego określa się takiego przedsiębiorcę, którego przychód netto wynosi do 7 mln ECU lub suma aktywów jego bilansów nie przekracza 5 mln ECU. Z kolei jako średniego określa się takiego przedsiębiorcę, którego przychód netto wynosi do 40 mln ECU lub suma aktywów jego bilansów nie przekracza 27 mln ECU. Proponowana zmiana została skonsultowana z organizacjami przedsiębiorców i pozytywnie zaopiniowana przez zespół do spraw odbiurokratyzowania gospodarki oraz przez komisje sejmowe. Przyjęta też była przez rząd, gdyż przewidywał ją rządowy projekt zmiany ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz zmianie niektórych ustaw. Projekt nie pociąga za sobą ujemnych skutków budżetowych, a wręcz przeciwnie, dochody budżetu może zwiększyć. Uchwalenie zmiany jest bardzo ważne dla rozwoju przedsiębiorczości i wydaje się niezwykle pilne.</u>
          <u xml:id="u-277.5" who="#PoselAdamStanislawSzejnfeld">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zwracając się z prośbą o skierowanie omawianego projektu do trzeciego czytania jeszcze na obecnym posiedzeniu Sejmu, proszę, aby pan marszałek wyraził zgodę na zamianę w tekście projektu jednostki ecu, o której mowa w projekcie, na jednostkę euro przez Biuro Legislacyjne Sejmu. Jest to zmiana czysto formalna i techniczna i w mojej ocenie, a także w ocenie ekspertów Biura Legislacyjnego nie musi być wnoszona w formie poprawki. Projekt ustawy pisany był w roku poprzednim, a poddany jest procesowi legislacyjnemu dzisiaj, już po zmianie jednostki ecu na walutę euro. We wszystkich ustawach odnoszących się do ecu nastąpi zmiana na podstawie przepisu generalnego zawartego w Prawie dewizowym, natomiast projekty ustaw nowo wnoszonych winny już od 4 stycznia tego roku zawierać walutę euro jako jednostkę przeliczeniową, a nie, jak do tej pory, ecu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-278.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w debacie nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-278.2" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-278.3" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Adama Łozińskiego w imieniu Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#PoselAdamLozinski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Panie Ministrze! W imieniu klubu Akcji Wyborczej Solidarność chcę przedstawić opinię na temat komisyjnego projektu ustawy o zmianie ustawy o rachunkowości.</u>
          <u xml:id="u-279.1" who="#PoselAdamLozinski">Jak słyszeliśmy, w istocie główna poprawka zmierza do podniesienia limitu przychodów, którego przekroczenie powoduje obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych. Natomiast podniesienie tego limitu spowoduje, że więcej podatników będzie mogło się rozliczać poprzez prowadzenie księgi przychodów i rozchodów. Rzeczywiście, nowelizacja zmierza do odciążenia od nadmiernej biurokracji, spowoduje zmniejszenie kosztów działalności i na pewno powinna się przyczynić do rozwoju małych firm, których przedstawiciele często nie są przygotowani do prowadzenia ksiąg rachunkowych.</u>
          <u xml:id="u-279.2" who="#PoselAdamLozinski">Dlatego w imieniu klubu Akcji Wyborczej Solidarność wnoszę o przystąpienie do trzeciego czytania. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-280">
          <u xml:id="u-280.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi. Rozumiem, że na tym posiedzeniu Sejmu, od ręki.</u>
          <u xml:id="u-280.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Steca w imieniu Klubu Parlamentarnego SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-281">
          <u xml:id="u-281.0" who="#PoselStanislawStec">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej odnośnie do projektu ustawy o zmianie ustawy o rachunkowości.</u>
          <u xml:id="u-281.1" who="#PoselStanislawStec">Celem zmiany jest podwyższenie wartości obrotów z 400 do 800 tys. ecu, po których przekroczeniu osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą będą zobowiązane do prowadzenia ksiąg rachunkowych. Podkreślenia wymaga, że do czasu uzyskania tych obrotów osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą prowadzą podatkową księgę przychodów i rozchodów, jeżeli nie korzystają ze zryczałtowanej formy opodatkowania.</u>
          <u xml:id="u-281.2" who="#PoselStanislawStec">Różnica między podatkową księgą przychodów i rozchodów a księgami rachunkowymi polega na tym, że w podatkowej księdze przychodów ewidencjonuje się tylko przychody i koszty, a w księgach rachunkowych, gdzie obowiązuje zasada podwójnego zapisu, ewidencjonuje się dodatkowo rozrachunki z kontrahentami oraz rozliczenia pieniężne. Prowadzenie ksiąg rachunkowych daje gwarancję pewności obrotu gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-281.3" who="#PoselStanislawStec">Jestem natomiast przeciwny zgłoszonej przez pana posła sprawozdawcę dodatkowej poprawce, aby zamienić ECU na euro, bo nie można zmieniać tylko w jednym artykule, a wyrażenie ECU jest również w innych artykułach, na przykład w art. 64, ponieważ zaś ten artykuł nie podlega zmianie, lepiej, żebyśmy to zrobili z urzędu.</u>
          <u xml:id="u-281.4" who="#PoselStanislawStec">Natomiast ja chciałbym zgłosić poprawkę, ale to nie znaczy, żeby to przenosić do komisji, ponieważ tę poprawkę można głosować od razu, przy głosowaniu całej ustawy w trzecim czytaniu. W pkt. 2 ppkt b ˝rok podatkowy˝ należy zastąpić zwrotem ˝rok obrotowy˝, bo takiego wyrażenia używamy w ustawie o rachunkowości. Chodzi o to, żeby wyrażenie było jednolite.</u>
          <u xml:id="u-281.5" who="#PoselStanislawStec">Biorąc pod uwagę fakt, że z inicjatywy rządu podwyższono limit możliwości korzystania ze zryczałtowanego rozliczenia podatku dochodowego dla osób fizycznych, Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej będzie głosował za przyjęciem projektu ustawy o zmianie ustawy o rachunkowości, aby ułatwić prowadzenie ewidencji również osobom prowadzącym działalność gospodarczą jako osoby fizyczne. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-282">
          <u xml:id="u-282.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-282.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Tadeusza Jarmuziewicza w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-283">
          <u xml:id="u-283.0" who="#PoselTadeuszJarmuziewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Wolności pragnę zarekomendować Wysokiej Izbie projekt ustawy o zmianie ustawy o rachunkowości. Zawartość merytoryczna wspomnianego projektu jest bardzo prosta, a całość dokładnie omówił pan poseł sprawozdawca. Jako poseł Unii Wolności mam szczególną satysfakcję, ponieważ omawiany projekt jest dokładnym wypełnieniem obietnic wyborczych składanych przedsiębiorcom. Przedsiębiorcy w Polsce, szczególnie z firm małych i średnich, chcą odbiurokratyzowania prowadzonej przez siebie działalności. Omawiany dziś projekt daje szansę bardzo wielu firmom na niezwykłe uproszczenie ewidencji, a jednocześnie na podwyższenie rentowności przez eliminację z firmy służb księgowych. Gdy spojrzymy na poziom przychodów netto, będący jednym z kryteriów zaliczenia przedsiębiorstw do sektora małych i średnich firm, proponowana kwota 800 tys. ECU jest bardzo niska. Oznacza to, że proponowane uproszczenia ewidencyjne będą dotyczyć szczególnie firm kilkuosobowych, a zwłaszcza przedsiębiorstw rodzinnych. Zarekomendowanie omawianego projektu jest szczególnie przyjemne ze względu na to, że właściwie nie ma przeciwników proponowanego rozwiązania wśród zainteresowanych, to jest przedsiębiorców. Zgodne jest ono również z przyjętym przez rząd projektem ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Natomiast dla mnie, posła Unii Wolności, bardzo ważna jest dobra opinia omawianego projektu przedstawionego przez Forum Gospodarcze przy Unii Wolności, zarówno krajowe jak i regionalne fora. Z tym większą przyjemnością wspomnę jeszcze raz o sytysfakcji płynącej z dotrzymywania słowa danego wyborcom.</u>
          <u xml:id="u-283.1" who="#PoselTadeuszJarmuziewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Wolności nie wnoszę zastrzeżeń do omawianego projektu, a ze względu na jego charakter proszę o niezwłoczne przejście do trzeciego czytania. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-284">
          <u xml:id="u-284.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-284.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-284.2" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów pana Jana Rudowskiego.</u>
          <u xml:id="u-284.3" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Doczekał się pan, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-285">
          <u xml:id="u-285.0" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJanRudowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedłożony w sprawozdaniu połączonych komisji projekt zmiany ustawy o rachunkowości zmierza w swej istocie do podwyższenia limitu obrotów, od którego uzależniony jest rodzaj dokumentacji prowadzonej dla celów rozliczeń podatkowych. Propozycja podwyższenia tego limitu jest zbieżna z wcześniejszą propozycją przedstawioną przez rząd w projekcie nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz zmianie niektórych innych ustaw. Również w tym przedłożeniu rząd projektował zmianę ustawy o rachunkowości w niemal identycznym brzmieniu, a na pewno identycznym co do zasady podniesienia limitu z 400 tys. ECU do 800 tys. ECU. Przed przedstawieniem takiej propozycji rząd również przeprowadził konsultacje ze środowiskami gospodarczymi i uzyskał poparcie dla tej inicjatywy, która została również pozytywnie zaopiniowana przez Społeczną Komisję ds. Odbiurokratyzowania Gospodarki. W toku prac Komisji Małych i Średnich Przedsiębiorstw inicjatywa ta uzyskiwała także poparcie.</u>
          <u xml:id="u-285.1" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJanRudowski">Zapowiedź tej zmiany była omówiona w propozycjach całościowych zmian systemu podatkowego, zawartych w Białej księdze podatków. Zmiana ta sprowadza się do tego, że część podatników, która obecnie jest zobowiązana do prowadzenia pełnej rachunkowości i ponosi w związku z tym wyższe koszty prowadzenia działalności, po dokonaniu zmiany będzie mogła korzystać z uproszczonej dokumentacji w postaci podatkowych ksiąg przychodów i rozchodów. Jak słusznie podkreślał pan poseł Stec, ta dokumentacja służy wyłącznie rozliczeniom podatkowym, ewidencjonowaniu przychodów i podstawowych kosztów prowadzenia działalności, aby można było ustalić wynik podatkowy - dochód, który będzie stanowił podstawę opodatkowania. Obecnie księgi rachunkowe prowadzi 32 tys. podatników, osób fizycznych i spółek cywilnych. Osoby fizyczne stanowią 1,4% wszystkich podatników prowadzących działalność gospodarczą. W tej grupie na pewno znaczna część podatników skorzystałaby z nowych rozwiązań zaproponowanych przez Wysoką Izbę.</u>
          <u xml:id="u-285.2" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJanRudowski">W toku prac połączonych komisji, nie zgłaszając uwag merytorycznych i podkreślając, że propozycja ta jest zgodna z przedłożeniem rządowym, pozwoliłem sobie jednak na wskazanie, iż powstanie problem dotyczący terminu wejścia w życie ustawy. W sytuacji przedłożenia rządowego ta zmiana wchodziłaby oczywiście z odpowiednim wyprzedzeniem, podatnicy uzyskaliby odpowiednią informację, tak aby dopełnić wszelkich formalności niezbędnych do zaprowadzenia podatkowych ksiąg przychodów i rozchodów. Obowiązujące rozporządzenie ministra finansów z 14 grudnia 1995 r. przewiduje między innymi, iż podatnicy w terminie do 20 stycznia są obowiązani do zawiadomienia właściwego dla ich siedziby urzędu skarbowego, iż będą prowadzili podatkowe księgi przychodów i rozchodów. Wydaje się mało prawdopodobne, aby w tym trybie pracy nad ustawą przed dniem 20 stycznia podatnicy o takiej zmiane mogli być poinformowani.</u>
          <u xml:id="u-285.3" who="#PodsekretarzStanuWMinisterstwieFinansowJanRudowski">Pozwoliłem sobie na tę okoliczność zwrócić uwagę Wysokiej Izby w toku prac komisji. Nie jest to przeszkoda bezwzględnie uniemożliwiająca szybsze dokonanie tej nowelizacji, czyli od dnia 1 stycznia 1999 r. Jeżeli bowiem rozważa się możliwości przeprowadzenia tej inicjatywy, okazuje się, że można również przesunąć ten termin. Na podstawie art. 50 Ordynacji podatkowej minister finansów, jeżeli jest to uzasadnione interesem publicznym - a wydaje się, że przyjęcie przez Wysoką Izbę ustawy stanowi uzasadnienie interesu publicznego - może przedłużyć niektóre terminy określone w prawie podatkowym. Wydaje się, że istnieje pełne uzasadnienie, aby w wypadku przyjęcia przez Wysoką Izbę tej nowelizacji, takie rozporządzenie minister finansów mógł wydać i odpowiednio przedłużyć termin, aby podatnicy, których korzyści wynikające z tej zmiany mogłyby dotyczyć, mogli w świetle obowiązującego prawa skorzystać z tych dodatkowych przywilejów. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-286">
          <u xml:id="u-286.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-286.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Czy pan poseł w imieniu...</u>
          <u xml:id="u-286.2" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo, pan Adam Szejnfeld, poseł sprawozdawca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-287">
          <u xml:id="u-287.0" who="#PoselAdamStanislawSzejnfeld">Chciałbym się tu króciuteńko odnieść do dwóch uwag pana posła Steca. Pierwsza dotyczy kwestii zamiany waluty ECU na euro. Tak jak powiedziałem, może to być dokonane przez Biuro Legislacyjne; nie jest tutaj wymagana poprawka sensu stricto. Natomiast nie jest tak, jak poseł Stec powiedział, że w wielu innych miejscach tej ustawy jest przywołane pojęcie jednostki ECU, dlatego nie powinniśmy zmieniać tego wyrywkowo. My nie zmieniamy tego wyrywkowo w całej ustawie. W całej ustawie pojęcie ECU, tak jak we wszystkich innych ustawach do tej pory obowiązujących, zostanie zmienione na podstawie przepisu generalnego zawartego w prawie dewizowym. Mówię tylko o tym, że każdy nowy projekt ustawy, który trafia pod obrady Sejmu po 4 stycznia, powinien już zawierać pojęcie euro, a nie ECU. A więc nie chodzi o zmianę w ustawie o rachunkowości, dzisiaj już obowiązującej, tylko o zmianę pojęcia ECU na euro w projekcie, który dzisiaj omawiamy podczas drugiego czytania i, mam nadzieję, w piątek będziemy głosować podczas trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-287.1" who="#PoselAdamStanislawSzejnfeld">Natomiast jeżeli chodzi o uwagę drugą, dotyczącą zamiany zwrotu ˝rok podatkowy˝ na ˝rok obrotowy˝, to muszę powiedzieć, że nie mam nic przeciwko temu. Możemy tę poprawkę głosować. Uważam, że to w ogóle nie ma większego znaczenia, dlatego też nie zmienialiśmy tego w komisji, ponieważ w przepisie proponowanym wskazuje się dzień 30 września jako dzień, z którego ma się brać średni kurs przeliczeniowy, a więc 30 września jako ostatni dzień trzeciego kwartału roku. Rok podatkowy jest rokiem kalendarzowym, w związku z czym uznaliśmy, że rok podatkowy jest pojęciem bardziej adekwatnym niż rok obrotowy, który nie musi się pokrywać z rokiem kalendarzowym. Ale, tak jak powiedziałem, nie ma to w mojej ocenie większego znaczenia. Dla pewnej jednolitości pojęć używanych w ustawie być może nawet lepiej będzie użyć pojęcia roku obrotowego. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-288">
          <u xml:id="u-288.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-288.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-288.2" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">W czasie drugiego czytania zgłoszono jedną poprawkę do przedłożonego projektu.</u>
          <u xml:id="u-288.3" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">W związku z tym proponuję, aby Sejm przystąpił do trzeciego czytania wraz z tą poprawką, bez odsyłania projektu do komisji.</u>
          <u xml:id="u-288.4" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Nie słyszę sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-288.5" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Wobec tego jeszcze proponuję, żeby do trzeciego czytania Sejm przystąpił w piątek, ponieważ wcześniej nie będzie możliwości przygotowania.</u>
          <u xml:id="u-288.6" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Sprzeciwu nie słyszę. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-288.7" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie punktów porządku dziennego w dniu dzisiejszym.</u>
          <u xml:id="u-288.8" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Informuję, że zgłosiło się dwoje posłów w celu wygłoszenia oświadczeń poselskich.</u>
          <u xml:id="u-288.9" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Gratulacje za wytrwałość.</u>
          <u xml:id="u-288.10" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Czy ktoś z pań posłanek czy panów posłów pragnie jeszcze zgłosić się do oświadczenia?</u>
          <u xml:id="u-288.11" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Nie bardzo jest komu.</u>
          <u xml:id="u-288.12" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Nikt się nie zgłasza, wobec tego zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-288.13" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Zofię Krasicką-Domkę z Klubu Parlamentarnego AWS w celu wygłoszenia bardzo ważnego chyba oświadczenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-289">
          <u xml:id="u-289.0" who="#PoselZofiaKrasickaDomka">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Dziś mija pierwszy tydzień wchodzenia w życie reformy ochrony zdrowia. Mimo ogromnych przeciwności ze strony niektórych elit związanych z ochroną zdrowia reforma stała się faktem historycznym. Trzeba sobie uzmysłowić, że w ostatnim okresie społeczeństwo z uwagą i niepokojem śledziło wypowiedzi o reformie w mediach, a było w tychże mediach sporo zamętu i niepokoju. W tym miejscu pozwolę sobie zacytować pana ministra zdrowia: Mówiono, że od 1 stycznia grozi coś pacjentowi. Uspokojenie tam, gdzie występuje obawa, jest niezbędne. I naszą również powinnością jest to, żeby pacjentów uspokoić, a nie w imię jakichś bardzo krótkotrwałych, krótkoterminowych interesów politycznych budzić niepokój społeczny. Pacjent od nowego roku, jeśli zachoruje, będzie miał opiekę.</u>
          <u xml:id="u-289.1" who="#PoselZofiaKrasickaDomka">To ostatnie zdanie pana ministra chcę z całą mocą podkreślić: obecnie pacjent, jeżeli zachoruje, uzyska opiekę. Recepty na starych blankietach są nadal realizowane, z wyjątkiem tzw. zielonych. Pogotowie zobowiązane jest udzielać pomocy itd.</u>
          <u xml:id="u-289.2" who="#PoselZofiaKrasickaDomka">Teraz pozwolę sobie na przekazanie kilku rzetelnych informacji z ostatnich dni. Faktem stało się usamodzielnienie 1400 zakładów opieki zdrowotnej, czyli już 92%. Pozostałą część stanowią głównie szpitale kliniczne, z prostej przyczyny - ustawa dotycząca tego sektora została podpisana przez prezydenta tuż przed świętami, stąd opóźnienie.</u>
          <u xml:id="u-289.3" who="#PoselZofiaKrasickaDomka">Faktem jest zarejestrowanie wszystkich regionalnych kas chorych. Kasy chorych na dziś wynegocjowały już 90-97% planowanych umów, w tym dokładnie 3315 umów dotyczących opieki ambulatoryjnej, co zapewni podstawową opiekę zdrowotną.</u>
          <u xml:id="u-289.4" who="#PoselZofiaKrasickaDomka">Istotna kolejna informacja dotyczy finansów. Od dwóch dni, a więc o 10 dni wcześniej, niż to jest w zwyczaju, zostały przekazane z Ministerstwa Finansów pieniądze na ochronę zdrowia. Z kolei minister zdrowia zaczął przekazywać zaliczkowo te finanse do placówek.</u>
          <u xml:id="u-289.5" who="#PoselZofiaKrasickaDomka">Krótko o opiece stomatologicznej. Trzeba sobie uzmysłowić, że w ostatnich latach publiczna stomatologia praktycznie zanikała, natomiast doszło do znacznego rozkwitu gabinetów prywatnych. Kasy chorych zapewniają to, co jest niezbędne, a nawet to, co jest przydatne ze względów estetycznych w zakresie podstawowych świadczeń stomatologicznych. Wyraźnie i uczciwie jest zapisane, za jakie usługi kasa chorych będzie płacić.</u>
          <u xml:id="u-289.6" who="#PoselZofiaKrasickaDomka">Kolejny problem to finansowanie leków. Było to dokładnie badane w ministerstwie zdrowia i na 2 tygodnie przed świętami przekazane do Naczelnej Izby Aptekarskiej, a z kolei dzięki jednolitemu systemowi komputerowemu, w który włączonych jest 5 tys. aptek, dalsze formalności były szybko załatwione.</u>
          <u xml:id="u-289.7" who="#PoselZofiaKrasickaDomka">Na zakończenie wspomnę o najgłośniejszej, codziennie przedstawianej w mediach sprawie - zmasowanym lobbingu jednej z grup zawodowych, jaką są anestezjolodzy. Posłużę się tu faktycznymi cyframi, które w mediach są przekłamywane. Na 3200 anestezjologów ze wszystkich polskich szpitali na dziś rozwiązało umowę o pracę 742. Większość protestujących tworzy grupy, w których determinacja jest większa - w woj. zachodniopomorskim, rzeszowskim oraz w Białymstoku. Każdy potencjalny pacjent oglądający telewizję ma wrażenie zagrożenia i braku poczucia bezpieczeństwa. Do biura poselskiego zgłaszają się wyborcy z pytaniem, jak lekarz, który składał przysięgę służenia potrzebującemu, może ulegać zamętowi sianemu przez przywódców tej grupy medyków. Trzeba sobie uzmysłowić, że Sejm Rzeczypospolitej III kadencji stworzył możliwości zawierania indywidualnego kontraktu. Szpital staje się samodzielną jednostką prawną, a dyrektor odpowiada za jego funkcjonowanie, jak również finanse, i z dyrektorem anestezjolog musi wynegocjować kontrakt, jak każdy lekarz tam pracujący.</u>
          <u xml:id="u-289.8" who="#PoselZofiaKrasickaDomka">Na zakończenie zacytuję wypowiedź pana ministra zdrowia: Największą troską jest zapewnienie ciągłości świadczenia usług i ciągłości finansowania. Środków nie będzie mniej niż w zeszłym roku, lecz więcej, tyle, na ile stać nasze państwo. Zapadły decyzje właśnie tutaj, w tej Izbie, że jednak będzie więcej środków na ochronę zdrowia niż w ubiegłym roku. Oczywiste jest, że państwo nasze nie jest najbogatsze, bo może przeznaczyć nie więcej niż 600 zł na głowę mieszkańca na ochronę zdrowia, to jest 20 razy mniej niż nasz zachodni sąsiad. To nam musi wystarczyć, przy zmniejszeniu marnotrawstwa, przy racjonalizacji wydatków i efektywności wykorzystywania posiadanych środków.</u>
          <u xml:id="u-289.9" who="#PoselZofiaKrasickaDomka">Zespołowi pana ministra Wojciecha Maksymowicza oraz pełnomocnikowi pani Annie Knysok należą się wyrazy uznania i podziękowania za ścisłą współpracę z sejmową Komisją Zdrowia oraz za ogromną pracę wykonaną dla procesu wdrażania reformy ochrony zdrowia. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-290">
          <u xml:id="u-290.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-290.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o wygłoszenie oświadczenia pana posła Jana Chmielewskiego z Klubu Parlamentarnego AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-291">
          <u xml:id="u-291.0" who="#PoselJanChmielewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W dniach od 28 grudnia 1998 r. do 1 stycznia 1999 r. odbyło się w Mediolanie 21 spotkanie młodych animowane przez wspólnotę z Taizé. Sto tysięcy młodych ludzi z całej Europy, w tym 30 tys. Polaków, przybyło na to modlitewne spotkanie, by tworzyć podwaliny pod nową, zjednoczoną w duchu chrześcijańskich wartości Europę ojczyzn.</u>
          <u xml:id="u-291.1" who="#PoselJanChmielewski">Kardynał Karlo Maria Martini, arcybiskup Mediolanu, powiedział: Taizé przywodzi na myśl pojednanie, pokój i komunię. Już przez samo swoje istnienie wspólnota z Taizé jest znakiem pojednania między podzielonymi chrześcijanami i narodami. Chciałoby być przypowieścią o komunii, miejscem, gdzie każdego dnia na nowo szuka się pojednania i gdzie przyjeżdżający są zachęcani, aby stali się, każdy u siebie i wszyscy razem, inicjatorami pokoju i zwiastunami pojednania w Kościele, w swoich narodach i między ludami. To, jak wspomniałem, słowa kardynała Karlo Marii Martini, arcybiskupa Mediolanu.</u>
          <u xml:id="u-291.2" who="#PoselJanChmielewski">Jako poseł ziemi wrocławskiej, która dwukrotnie już gościła młodzież zjednoczoną wokół wspólnoty z Teizé, ze szczególną radością pragnę odnotować wobec Wysokiego Sejmu fakt kontynuowania z coraz większym rozmachem, optymizmem i nadzieją wspaniałego dzieła Taizé, które napełnia wiarą w dobry, szczęśliwy XXI wiek. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-291.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-292">
          <u xml:id="u-292.0" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-292.1" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Na tym zakończyliśmy oświadczenia poselskie.</u>
          <u xml:id="u-292.2" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Zarządzam przerwę w posiedzeniu do godz. 9.</u>
          <u xml:id="u-292.3" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję serdecznie za wytrwałość. Jak ktoś chce, może pozostać na sali do godz. 9.</u>
          <u xml:id="u-292.4" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję w szczególności tym wszystkim, którzy, niewidoczni na sali, trwali do tej pory, zmęczeni. Dziękujemy serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-292.5" who="#WicemarszalekFranciszekJerzyStefaniuk">Padł w tej kadencji swoisty rekord prowadzenia obrad. W zasadzie padły dwa rekordy, ponieważ jeden pobił pan poseł Goryszewski, w indywidualnym wystąpieniu, drugi my dziś bijemy, pan poseł Chmielewski chrześcijańskim akcentem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-293">
          <u xml:id="u-293.0" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godz. 4 min 18)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>