text_structure.xml 39.9 KB
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Otwieram posiedzenie Komisji Polityki Społecznej i Rodziny.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Porządek dzienny przewiduje pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (druk nr 3093) oraz zmiany w składach osobowych podkomisji.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Bardzo serdecznie chce przywitać pana ministra Marcina Zielenieckiego wraz ze współpracownikami.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Stwierdzam kworum.</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Porządek dzienny posiedzenia został państwu doręczony. Czy jest sprzeciw wobec zaproponowanego porządku dziennego?</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Nie widzę. dziękuję bardzo. Stwierdzam, że Komisja przyjęła porządek dzienny posiedzenia, zatem przechodzimy do jego realizacji.</u>
          <u xml:id="u-1.6" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Oddaję głos panu ministrowi w celu uzasadnienia projektu – bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieRodzinyPracyiPolitykiSpołecznejMarcinZieleniecki">Bardzo dziękuję. Szanowna pani przewodnicząca, Wysoka Komisjo, mam przyjemność przedstawić założenia projektu ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieRodzinyPracyiPolitykiSpołecznejMarcinZieleniecki">Zmiany w przepisach ustawy emerytalno-rentowej dotyczą art. 85 ust. 1 i 2. Chodzi o zmianę kwoty najniższych świadczeń emerytalno-rentowych, każdorazowa zmiana tych kwot wymaga nowelizacji ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Mogłoby się wydawać, że zakres projektu ustawy jest ograniczony tylko do tego typu operacji, ale oczywiście tak nie jest. Znaczenie tej ustawy, jej zakres zastosowania jest zdecydowanie szerszy i dotyczy wielu osób pobierających świadczenia emerytalno-rentowe.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieRodzinyPracyiPolitykiSpołecznejMarcinZieleniecki">Najistotniejszy element tej ustawy jest zawarty w projektowanym art. 5 ustawy. Art. 5 zakłada modyfikację uniwersalnego mechanizmu waloryzacji, który jest zapisany w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i którego formalnie rzecz biorąc nie zmieniano. Zmieniane są zasady waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych, która zostanie przeprowadzona w 2019 r., dokładnie – 1 marca 2019 r. Podstawowe założenia tej waloryzacji pozostają bez zmian, to znaczy dokonamy waloryzacji wszystkich świadczeń emerytalno-rentowych – i w powszechnym systemie ubezpieczenia społecznego i w systemie zaopatrzenia społecznego, czyli w systemie emerytalno-rentowym służb mundurowych o wskaźnik cenowo-płacowy zapisany w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. To samo będzie dotyczyło świadczeń przedemerytalnych, rent socjalnych.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieRodzinyPracyiPolitykiSpołecznejMarcinZieleniecki">Według prognoz opartych na założeniach makroekonomicznych wykorzystanych przy opracowaniu projektu budżetu na przyszły rok, wskaźnik waloryzacji wyniesie 103,26%. Założenie jest takie, że wszystkie świadczenia emerytalno-rentowe zostaną zwiększone o ten procentowy wskaźnik waloryzacji, ale modyfikacja polega na dodaniu gwarantowanej kwoty podwyżki świadczeń emerytalno-rentowych w wysokości 70 zł. Oznacza to, że osoby otrzymujące relatywnie niższe świadczenia emerytalno-rentowe, niższe od kwoty przeciętnego świadczenia emerytalno-rentowego, które wynosi ok. 2150 zł, otrzymają w ramach przyszłorocznej waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych podwyżkę świadczenia większą aniżeli wynikałoby to z zastosowania wskaźnika procentowego waloryzacji na poziomie, według aktualnych prognoz, 103,26%.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieRodzinyPracyiPolitykiSpołecznejMarcinZieleniecki">Jeśli chodzi o liczbę osób, które na tym rozwiązaniu skorzystają, warto podać odsetek osób pobierających świadczenia w ramach różnych systemów zabezpieczenia społecznego. Jeśli chodzi o system powszechny, czyli ZUS, ta korzyść będzie dotyczyła 61% świadczeniobiorców. Jeśli chodzi o emerytury i renty rolnicze, czyli finansowane z KRUS, ta korzyść będzie dotyczyła wszystkich osób pobierających świadczenia emerytalno-rentowe w systemie rolniczym, gdyż taka jest struktura tych świadczeń (wszystkie świadczenia emerytalno-rentowe w systemie rolniczym są niższe od kwoty przeciętnego świadczenia emerytalno-rentowego w systemie powszechnym).</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieRodzinyPracyiPolitykiSpołecznejMarcinZieleniecki">Jeśli chodzi o zaopatrzenie emerytalno-rentowe służb mundurowych, czyli żołnierzy zawodowych oraz funkcjonariuszy służb mundurowych to ok. 20% emerytów i rencistów mundurowych skorzysta na wprowadzeniu tego rozwiązania. Jeśli chodzi o osoby uprawnione do rent socjalnych, wszystkie osoby będą objęte tym rozwiązaniem. Renta socjalna ma stałą wysokość dla wszystkich osób uprawnionych, więc wszystkie osoby uprawnione otrzymają wyższe świadczenia, aniżeli wynikałoby to z zastosowania procentowego wskaźnika waloryzacji. To samo dotyczy zasiłków oraz świadczeń przedemerytalnych. Gdybyśmy wszystkie grupy osób połączyli i spróbowali oszacować ich łączną liczbę, stanowiliby oni 65% czyli 2/3 osób uprawnionych do świadczeń emerytalno-rentowych.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieRodzinyPracyiPolitykiSpołecznejMarcinZieleniecki">Gdybyśmy odwołali się do wartości nominalnych, to liczba świadczeń objętych minimalna gwarantowaną kwota podwyżki wynosi 6272 tys. świadczeń. Jeśli chodzi o koszty finansowe waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych według proponowanego mechanizmu, koszt waloryzacji wszystkich świadczeń o wskaźnik procentowy 103,26% wynosi 6 886 000 tys. zł. Wprowadzenie dodatkowo kwoty gwarantowanej podwyżki na poziomie 70 zł spowoduje, że ten koszt wzrośnie do 8 381 000 tys. zł. Wzrost kosztów waloryzacji w wyniku wprowadzenia gwarantowanej kwoty podwyżki wyniesie 1 495 000 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieRodzinyPracyiPolitykiSpołecznejMarcinZieleniecki">Podkreślam raz jeszcze, że szacując koszty wprowadzenia tego rozwiązania braliśmy pod uwagę prognozowany wskaźnik waloryzacji. Odwołuje się on do wskaźnika inflacji w 2018 r., wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych i wskaźnika wzrostu przeciętnego wynagrodzenia. Rzeczywiste wskaźniki osiągnięte w 2018 r. będziemy znać na przełomie stycznia i lutego, wówczas będziemy mogli jednoznacznie określić, jaki będzie ten wynikający z ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wskaźnik waloryzacji cenowo-płacowej i jaki będzie koszt waloryzacji.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieRodzinyPracyiPolitykiSpołecznejMarcinZieleniecki">Jeśli chodzi o inne skutki wprowadzenia tego rozwiązania, warto powiedzieć, że zmiana wysokości świadczeń przedemerytalnych będzie polegała na dodaniu do świadczenia przedemerytalnego kwoty 70 zł, świadczenie przedemerytalne wzrośnie do kwoty 1140,99 zł.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieRodzinyPracyiPolitykiSpołecznejMarcinZieleniecki">Stosownej zmianie ulegnie również art. 11 ust. 1 ustawy o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych, ponieważ zmianie ulegnie podstawa wymiaru renty inwalidzkiej wypłacanej inwalidom wojennym i wojskowym, ta kwota wzrośnie do 2629,17 zł.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieRodzinyPracyiPolitykiSpołecznejMarcinZieleniecki">Tyle tytułem wprowadzenia.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieRodzinyPracyiPolitykiSpołecznejMarcinZieleniecki">Jeśli są pytania, chętnie odpowiem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Bardzo dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Otwieram dyskusję ogólną, czy ktoś z państwa posłów chciałby zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Pani poseł Kornelia Wróblewska, później pani poseł Ewa Tomaszewska i pani poseł Joanna Frydrych oraz pani poseł Marzena Okła-Drewnowicz.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#PosełKorneliaWróblewska">Bardzo dziękuję, pani przewodnicząca.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#PosełKorneliaWróblewska">Panie ministrze, mam kilka pytań.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#PosełKorneliaWróblewska">Dlaczego projekt, który oddziałuje na jednostki samorządu terytorialnego, nie został zaopiniowany przez Komisję Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego, zgodnie z art. 50 ust. 2 ustawy o finansach publicznych?</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#PosełKorneliaWróblewska">Dlaczego nie przedstawiono wpływu proponowanych zmian na Fundusz Pracy?</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#PosełKorneliaWróblewska">Zapoznałam się z konsultacjami, które były prowadzone w środowiskach. Pojawiają się wątpliwości dotyczące projektu, mianowicie, że nie stanowi on propozycji systemowej zmiany sposobu waloryzacji najniższych świadczeń emerytalno-rentowych, która brałaby pod uwagę potrzebę zachowania realnej wartości tych świadczeń. Pojawiły się również wątpliwości, czy proponowane przepisy mają charakter jednorazowy, czy będą stałym elementem systemu ubezpieczeniowego?</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#PosełKorneliaWróblewska">Pozwolę sobie także odnieść się do uwag przygotowanych przez OPZZ (mam prośbę do pana ministra o odniesienie się do tych uwag). OPZZ uważa, że świadczenia powinny być waloryzowane wskaźnikiem cen towarów i usług konsumpcyjnych dla gospodarstw emerytów i rencistów w poprzednim roku kalendarzowym, powiększonym o co najmniej 50% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym. Jeśli chodzi o podniesienie najniższych świadczeń o gwarantowaną kwotę na poziomie 70 zł, warto zauważyć, że podniesienie minimalnej emerytury z kwoty 1029,8 zł na 1100 zł daje wzrost o 6,82%, podczas gdy minimalne wynagrodzenie w porównaniu do roku ubiegłego wzrośnie w 2019 r. o 7,14%. Utrzymuje się zatem tendencja z lat ubiegłych pogłębiania dysproporcji pomiędzy minimalną emeryturą a minimalnym wynagrodzeniem. W okresie 10 lat, tj. od 2009 r. do 2018 r. minimalne wynagrodzenie wzrosło o 64,58%, podczas gdy minimalna emerytura – tylko o 52,14%.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#PosełKorneliaWróblewska">W czerwcu 1999 r. minimalna emerytura 451,11 zł stanowiła 69,40% minimalnego wynagrodzenia, które wtedy wynosiło 650 zł, w 2019 r. stanowić będzie zaledwie 48,88%.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#PosełKorneliaWróblewska">Panie ministrze, bardzo proszę o odniesienie się do tych uwag.</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#PosełKorneliaWróblewska">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Pani poseł Ewa Tomaszewska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#PosełEwaTomaszewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#PosełEwaTomaszewska">Chciałam zwrócić uwagę na dwie kwestie.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#PosełEwaTomaszewska">Po pierwsze – na fakt, że konstrukcja mieszana daje możliwość podniesienia najniższych świadczeń w ramach waloryzacji przy zachowaniu zapisów konstytucyjnych dotyczących utrzymania wartości świadczeń emerytalnych. Nie można podważać tego rozwiązania jako niekonstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#PosełEwaTomaszewska">Druga sprawa wybrzmiała w wypowiedzi pani poseł Wróblewskiej. Wskaźnik cen towarów i usług jest obliczany w dwóch postaciach – generalnej i tej, która jest specyficzna dla gospodarstw emeryckich. W ustawie przyjęto, że jeśli wskaźnik dotyczący gospodarstw emeryckich jest wyższy to stosuje się ten wskaźnik. Nie mamy wątpliwości, że wybór wskaźnika będzie działał na niekorzyść emerytów.</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#PosełEwaTomaszewska">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Pani poseł Joanna Frydrych, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#PosełJoannaFrydrych">Dziękuję, pani przewodnicząca.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#PosełJoannaFrydrych">Szanowny panie ministrze, 10 grudnia w Money.pl czytamy: „Mimo oficjalnych deklaracji, sytuacja w ZUS jest napięta. Pracownicy już teraz analizują sytuację. Część zostaje po godzinach. […] Wiemy doskonale, że nie ma żadnego marginesu błędu. Brak podwyżek dla seniorów to niewyobrażalna sytuacja. ZUS się przygotowuje do waloryzacji, ale jednocześnie apeluje do polityków: pospieszcie się!”.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#PosełJoannaFrydrych">11 grudnia odbyło się posiedzenie rządu, dzisiaj obraduje Komisja i przeprowadza pierwsze czytanie. Moje pytanie w związku z tym: czy pracownicy zdążą? Czy system ZUS będzie przygotowany w terminie na tę zmianę? Jak zostaną potraktowani pracownicy? Czy będą godziny nadliczbowe, czy będzie to potraktowane jako zadanie zlecone?</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#PosełJoannaFrydrych">W związku z szybkim trybem procedowania mam pytanie, czy przedmiotowy projekt ustawy był poddany zaopiniowaniu przez Radę Dialogu Społecznego?</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#PosełJoannaFrydrych">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Pani przewodnicząca Marzena Okła-Drewnowicz, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#PosełMarzenaOkłaDrewnowicz">Bardzo dziękuję, pani przewodnicząca.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#PosełMarzenaOkłaDrewnowicz">Panie ministrze, cieszę się, że skorzystaliście państwo z już sprawdzonego rozwiązania, z utartej ścieżki, na którą weszliśmy kilka lat temu. Po raz pierwszy inny mechanizm waloryzacji niż tylko waloryzacja procentowa od cen towarów i usług została wprowadzona w 2012 r., była to waloryzacja kwotowa. Chodziło o to, żeby najniższe świadczenie nie było zwaloryzowane mniej niż o kwotę 71 zł. To była wtedy dość duża kwota, zważywszy na to, że mieliśmy do czynienia ze światowym kryzysem gospodarczym. Wtedy, ta najniższa gwarantowana podwyżka była najwyższa – to było 6 lat temu.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#PosełMarzenaOkłaDrewnowicz">Okazało się, że Trybunał Konstytucyjny to rozwiązanie zakwestionował. Rozwiązanie, które dziś rozpatrujemy, uwzględnia zapisy konstytucji, w szczególności art. 67 ust. 1. Biorąc pod uwagę orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego, w 2015 r. zastosowaliśmy właśnie to rozwiązanie, czyli nie tylko waloryzację kwotową, ale kwotowo-procentową, czyli dające wyższą waloryzację tym, którzy ją mieć mogli, ale nie mniejszą niż wówczas określona na 36 zł. Mechanizm, który wypracowaliśmy wtedy, po raz pierwszy w historii, wydaje się najbardziej sprawiedliwy. Z jednej strony daje większą waloryzację tym, którzy mają wyższe emerytury i renty, ale również gwarantuje minimum waloryzacji dla tych, których waloryzacja obliczana na podstawie wskaźnika procentowego byłaby niewielka.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#PosełMarzenaOkłaDrewnowicz">Myślę, że generalnie to rozwiązanie jest bardzo dobre. W kolejnych latach zaplanowaliśmy jednorazowe dodatki. Dotyczyło to 2016 r. Stanowią one doraźną pomoc, ale ich minusem jest to, że nie są uwzględniane przy waloryzacji. Dobrze, że państwo teraz wprowadzacie to rozwiązanie, ale szkoda, że nie skorzystaliście z niego od razu w 2017 r. Mamy do czynienia z koniunkturą gospodarczą a w 2017 r. najniższe gwarantowane waloryzacje były na poziomie 10 zł… Lepiej późno niż wcale. Sądzę, że jest to dobry projekt.</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#PosełMarzenaOkłaDrewnowicz">Być może warto by takie rozwiązanie wprowadzić jako stały mechanizm waloryzacji, państwo wprowadzacie je incydentalnie tylko na rok 2019. Może pomyśleć o tym, żeby wprowadzić go na stałe?</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#PosełMarzenaOkłaDrewnowicz">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Wobec wyczerpania listy mówców zamykam dyskusję, oddaję głos panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#PodsekretarzstanuwMRPiPSMarcinZieleniecki">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#PodsekretarzstanuwMRPiPSMarcinZieleniecki">Szanowna pani przewodnicząca, Wysoka Komisjo, zacznę od końca, ponieważ pani poseł zainspirowała mnie swoim wystąpieniem. Jeśli przyjrzeć się szczegółowo dwóm operacjom (z 2012 r. i z 2015 r.) to trudno podzielić pogląd pani poseł, że idziemy wyznaczonym szlakiem – powiedziałbym, że idziemy w inną stronę.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#PodsekretarzstanuwMRPiPSMarcinZieleniecki">Kiedy przyjrzeć się bliżej waloryzacji przeprowadzonej w 2012 r. to, rzeczywiście, mieliśmy do czynienia z czystą waloryzacją kwotową, czyli z podwyższeniem świadczeń emerytalno-rentowych o 71 zł. Warto zwrócić uwagę, że nie było parametru procentowego. Mieliśmy do czynienia z osobami otrzymującymi wyższe świadczenia emerytalno-rentowe, które straciły na wprowadzeniu kwotowej waloryzacji, na podwyższeniu świadczeń o 71 zł.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#PodsekretarzstanuwMRPiPSMarcinZieleniecki">Propozycja zawarta w projekcie ustawy zakłada przeprowadzenie waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych dla wszystkich, to znaczy dla osób, które otrzymują świadczenia niższe od przeciętnego, ale także dla osób, które otrzymują świadczenia na poziomie wyższym, o wskaźnik procentowy 103,26%, a w przypadku tej pierwszej grupy ubezpieczonych kwota gwarantowanej podwyżki 70 zł powoduje, że uzyskają wyższą podwyżkę świadczeń aniżeli wynikałoby to z zastosowania wskaźnika procentowego.</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#PodsekretarzstanuwMRPiPSMarcinZieleniecki">Mamy do czynienia z korzyścią dla tej grupy osób i nie mamy do czynienia z ograniczeniem waloryzacji dla osób otrzymujących wyższe świadczenia emerytalno-rentowe. Uważam to za kwestię fundamentalną i za fundamentalną różnicę pomiędzy waloryzacją z 2012 r. a proponowanym przez nas mechanizmem waloryzacji.</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#PodsekretarzstanuwMRPiPSMarcinZieleniecki">Gdyby przyjrzeć się waloryzacji przeprowadzonej w 2015 r. to wówczas, rzeczywiście, została wprowadzona kwota gwarantowana na poziomie 36 zł, ale musimy pamiętać o tym, jak niski był wówczas wskaźnik waloryzacji procentowej, wynosił jedynie 100,68%. Zastosowano kwotę waloryzacji, ponieważ procentowa waloryzacja dawała niewielki, symboliczny przyrost świadczenia. Dzisiaj mamy do czynienia z sytuacją, w której procentowy wskaźnik waloryzacji jest ok. pięć razy wyższy niż wówczas zastosowany. Ponadto zwiększamy świadczenia o kwotę 70 zł, czyli dwukrotnie wyższą niż zastosowana wówczas.</u>
          <u xml:id="u-12.6" who="#PodsekretarzstanuwMRPiPSMarcinZieleniecki">Podzielam uwagi, które państwo zgłosiliście odnośnie do Trybunału Konstytucyjnego. Rzeczywiście, Trybunał Konstytucyjny ocenił waloryzację przeprowadzoną w 2012 r. i uznał, że ona jest dopuszczalna, możliwa, jedynie warunkowo, incydentalnie, jednorazowo. Nie gwarantuje bowiem wzrostu świadczeń emerytalno-rentowych osobom, które otrzymują relatywnie wyższe świadczenia a który to wzrost zapewniałby utrzymanie siły nabywczej dla tego świadczenia. Można powiedzieć, że kierunek interpretacji, jaki TK wówczas sformułował, jest przez nas realizowany. Proponujemy taki mechanizm waloryzacji, który jest zgodny ze standardami zapisanymi w art. 67 Konstytucji RP.</u>
          <u xml:id="u-12.7" who="#PodsekretarzstanuwMRPiPSMarcinZieleniecki">W trakcie dyskusji pojawiły się pytania dotyczące kwestii relacji między kwotą przeciętnego wynagrodzenia, minimalnego wynagrodzenia a kwotą najniższych świadczeń emerytalno-rentowych. Przyznaję, że nie byłem do końca precyzyjny, mówiąc o tym, co przewiduje projekt. Mamy grupę osób uprawnionych do świadczeń emerytalno-rentowych, których podwyżka będzie wynosić więcej niż 70 zł – mam na myśli osoby otrzymujące najniższe świadczenia emerytalno-rentowe, które dziś wynoszą 1029,80 zł, jeśli chodzi o emeryturę i rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy oraz częściowej niezdolności do pracy. Projekt zakłada podwyższenie tych świadczeń do kwoty 1100 zł, co oznacza, że te świadczenia wzrosną o 70, 20 zł, zostaną zaokrąglone do kwoty 1100 zł.</u>
          <u xml:id="u-12.8" who="#PodsekretarzstanuwMRPiPSMarcinZieleniecki">Staramy się utrzymywać relację pomiędzy kwotą najniższych świadczeń emerytalno-rentowych a kwotą minimalnego wynagrodzenia. Przypomnę, że od 1 stycznia 2019 r. kwota minimalnego wynagrodzenia wzrasta do 2250 zł. Staramy się, aby kwoty najniższych świadczeń emerytalno-rentowych były utrzymywane na poziomie ok. 50% minimalnego wynagrodzenia.</u>
          <u xml:id="u-12.9" who="#PodsekretarzstanuwMRPiPSMarcinZieleniecki">Państwo mówicie o działaniach, które były podejmowane w latach 2012–2015. Mogę się pochwalić tymi działaniami, które w tym właśnie obszarze podjęliśmy w latach 2016–2019, bo dziś rozmawiamy o przyszłorocznym wskaźniku waloryzacji. Gdybyśmy zsumowali wszystkie mechanizmy waloryzacji, które znalazły zastosowanie w ciągu trzech ostatnich lat – mam na myśli waloryzacje procentowe i podwyższenie kwot najniższych świadczeń emerytalno-rentowych w 2017 r. o 13,3%, gdybyśmy dodali do tego proponowany w omawianym dziś projekcie ustawy mechanizm waloryzacji to – ze zsumowania operacji – wyszłoby, że w ostatnich trzech latach kwoty najniższych świadczeń emerytalno-rentowych wzrosły o ok. 25%, czyli ok. 1/4.</u>
          <u xml:id="u-12.10" who="#PodsekretarzstanuwMRPiPSMarcinZieleniecki">Państwo pytacie o powody stosowania takich rozwiązań, które korygują uniwersalny mechanizm waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych zapisany w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Odpowiadam zatem, że korygujemy ten mechanizm dlatego, że stosowanie procentowego wskaźnika świadczeń emerytalno-rentowych powoduje, że nominalnie kwoty niższych świadczeń rosną w mniejszym stopniu niż świadczenia wyższe. W konsekwencji, choć kwota przeciętnego świadczenia emerytalno-rentowego jest na poziomie ok. 2200 zł i ona wzrasta, to jednak mamy do czynienia z rosnącym zróżnicowaniem świadczeń, rozchodzą się relacje między kwotami najniższych i najwyższych świadczeń. To są działania, które mają charakter ochronny. Ich celem jest dążenie do poprawy sytuacji materialnej emerytów i rencistów otrzymujących niższe świadczenia emerytalno-rentowe.</u>
          <u xml:id="u-12.11" who="#PodsekretarzstanuwMRPiPSMarcinZieleniecki">Pytaliście państwo o konsultacje. Tryb konsultacji został w pełni zrealizowany. Przeprowadziliśmy konsultacje z partnerami społecznymi i z Radą Dialogu Społecznego. Jeśli chodzi o Komisję Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego, to skutki tej operacji dla jednostek samorządu terytorialnego są pozytywne. Polegają na tym, że dochody jednostek samorządu terytorialnego z tytułu udziału w kwocie podatku dochodowego od osób fizycznych rosną. Wzrasta wysokość świadczeń emerytalno-rentowych, które są opodatkowane, zatem wzrastają przychody z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych i w konsekwencji przychody jednostek samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-12.12" who="#PodsekretarzstanuwMRPiPSMarcinZieleniecki">Pytacie mnie państwo o doniesienia medialne na temat kwestii związanych z tempem prac nad projektem. W 2012 r. harmonogram prac parlamentarnych wyglądał tak samo. W grudniu przyjęliście państwo ustawę (koledzy podpowiadają mi, że nawet w styczniu) Nie było jakichkolwiek zakłóceń, jeśli chodzi o wprowadzenie tego rozwiązania. Gwarantuję państwu, że w tym przypadku również nie będzie zakłóceń. Konsultowałem się z ZUS i uzyskałem zapewnienie, że przeprowadzenie tej operacji przyszłorocznej waloryzacji świadczeń nie jest w żaden sposób zagrożone.</u>
          <u xml:id="u-12.13" who="#PodsekretarzstanuwMRPiPSMarcinZieleniecki">Myślę, że ustosunkowałem się do wszystkich pytań.</u>
          <u xml:id="u-12.14" who="#PodsekretarzstanuwMRPiPSMarcinZieleniecki">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Bardzo dziękuję panu ministrowi za udzielenie odpowiedzi na pytania.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Stwierdzam zamknięcie pierwszego czytania, ponadto stwierdzam, że nie zgłoszono wniosku o wysłuchanie publiczne. Przechodzimy zatem do rozpatrzenia projektu.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Czy są uwagi do tytułu projektu?</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Nie widzę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła tytuł bez uwag.</u>
          <u xml:id="u-13.4" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Czy są uwagi do art. 1 – zarówno do zmiany nr 1, jak i do zmiany nr 2?</u>
          <u xml:id="u-13.5" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Nie widzę. Stwierdzam, że art. 1 został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-13.6" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Czy są uwagi do art. 2?</u>
          <u xml:id="u-13.7" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Nie widzę. Stwierdzam, że art. 2 został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-13.8" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Przechodzimy do art. 3 – zmiana nr 1 i 2. Czy są uwagi do zmiany nr 1 i 2?</u>
          <u xml:id="u-13.9" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Nie widzę. Stwierdzam, że art. 3 został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-13.10" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Czy są uwagi do art. 4?</u>
          <u xml:id="u-13.11" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Nie widzę. Stwierdzam, że art. 4 został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-13.12" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Czy są uwagi do art. 5?</u>
          <u xml:id="u-13.13" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#PosełMarzenaOkłaDrewnowicz">Panie ministrze chciałam zapytać (bo pan minister nie odpowiedział na moje pytanie), czy rozważacie państwo zapis, aby ten typ waloryzacji procentowo-kwotowej wprowadzić nie w roku 2019, tylko – od roku 2019?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Panie ministrze, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#PodsekretarzstanuwMRPiPSMarcinZieleniecki">To jest pytanie, które państwo zadajecie rokrocznie. Ja odpowiadam na nie w ten sam sposób; w ustawie emerytalno-rentowej mamy uniwersalny wskaźnik waloryzacji cenowo-płacowej, ten wskaźnik jest – można powiedzieć – realizowany.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#PodsekretarzstanuwMRPiPSMarcinZieleniecki">Jeśli chodzi o mechanizmy korekty, uzupełniające wskaźnik, są one w dużej mierze uwarunkowane sytuacją finansową systemu finansów publicznych. Mamy bardzo dobrą sytuację, jeśli chodzi o system finansów publicznych, Fundusz Ubezpieczeń Społecznych. W związku z tym, w 2019 r. stać nas na to, aby ten uniwersalny mechanizm waloryzacji zapisany w ustawie uzupełnić o dodatkowy element zwiększający świadczenia emerytalno-rentowe na poziomie 70 zł.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#PodsekretarzstanuwMRPiPSMarcinZieleniecki">To jest też odpowiedź na pytanie, dlaczego ten mechanizm nie jest na stałe wpisany do ustawy emerytalno-rentowej.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#PodsekretarzstanuwMRPiPSMarcinZieleniecki">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Czy są zastrzeżenia do art. 5?</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Nie widzę. Stwierdzam, że art. 5 został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Czy są uwagi do art. 6, zawierającego zmiany nr 1–10?</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Nie widzę. Stwierdzam, że art. 6 został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Czy są uwagi do art. 7?</u>
          <u xml:id="u-17.6" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Nie widzę. Stwierdzam, że art. 7 został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-17.7" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Czy są uwagi do art. 8, zawierającego 4 zmiany?</u>
          <u xml:id="u-17.8" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Nie widzę. Stwierdzam, że art. 8 został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-17.9" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Czy są uwagi do art. 9?</u>
          <u xml:id="u-17.10" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Biuro Legislacyjne, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#LegislatorwBiurzeLegislacyjnymKancelariiSejmuUrszulaSęk">Drobna korekta redakcyjna do ust. 2 pkt 5.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#LegislatorwBiurzeLegislacyjnymKancelariiSejmuUrszulaSęk">Zaplątał się stary tytuł ustawy. Tytuł powinien brzmieć – „o osobach deportowanych do pracy przymusowej oraz osadzonych w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich”.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#LegislatorwBiurzeLegislacyjnymKancelariiSejmuUrszulaSęk">W art. 6 ust. 2 pkt 4 prawidłowo został ten tytuł przywołany, dokonamy stosownej korekty w sprawozdaniu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Zazwyczaj robimy to na końcu, ale proponuję na tym etapie, aby Komisja upoważniła Biuro Legislacyjne do dokonania korekt redakcyjnych w projekcie ustawy. Czy ktoś jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Nie widzę, dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Powracamy do projektu.</u>
          <u xml:id="u-19.4" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Czy do art. 9 poza uwagą redakcyjną są uwagi?</u>
          <u xml:id="u-19.5" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Nie widzę. Stwierdzam, że art. 9 został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-19.6" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Czy są uwagi do art. 10?</u>
          <u xml:id="u-19.7" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Nie widzę. Stwierdzam, że art. 10 został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-19.8" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Czy są uwagi do art. 11?</u>
          <u xml:id="u-19.9" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Nie widzę. Stwierdzam, że art. 11 został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-19.10" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Czy są uwagi do art. 12?</u>
          <u xml:id="u-19.11" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Nie widzę. Stwierdzam, że art. 12 został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-19.12" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Pozostaje nam przegłosowanie całości ustawy.</u>
          <u xml:id="u-19.13" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Kto z państwa posłów jest za przyjęciem projektu ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw? (29)</u>
          <u xml:id="u-19.14" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Kto jest przeciw? (0)</u>
          <u xml:id="u-19.15" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Kto się wstrzymał? (0).</u>
          <u xml:id="u-19.16" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Stwierdzam, że Komisja przyjęła projekt ustawy. Dziękuję za tę jednomyślność.</u>
          <u xml:id="u-19.17" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Pozostaje nam wybór posła sprawozdawcy – proponuję, żeby sprawozdawcą był pan poseł Grzegorz Matusiak. Czy pan poseł się zgadza?</u>
          <u xml:id="u-19.18" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-19.19" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Czy jest sprzeciw wobec tej kandydatury?</u>
          <u xml:id="u-19.20" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Nie ma sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-19.21" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Czy ktoś z państwa posłów zgłasza wątpliwości co do zgodności projektu z prawem Unii Europejskiej?</u>
          <u xml:id="u-19.22" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Nie ma wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-19.23" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Przechodzimy do pkt 2 porządku dziennego, dotyczącego zmian w składach osobowych podkomisji stałych.</u>
          <u xml:id="u-19.24" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Zgłoszono wniosek o zmianę składu podkomisji stałej ds. osób niepełnosprawnych – na miejsce pani poseł Katarzyny Mrzygłockiej zaproponowano panią poseł Magdalenę Kochan, reprezentującą klub PO-KO.</u>
          <u xml:id="u-19.25" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Czy ktoś jest przeciwko?</u>
          <u xml:id="u-19.26" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Nie widzę, dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-19.27" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Na miejsce pani poseł Anny Krupki proponuje się panią poseł Danutę Nowicką.</u>
          <u xml:id="u-19.28" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Czy pani poseł wyraża zgodę?</u>
          <u xml:id="u-19.29" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-19.30" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Czy ktoś jest przeciwko?</u>
          <u xml:id="u-19.31" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Nie widzę. Stwierdzam, że pani poseł Danuta Nowicka będzie zasiadać w tej podkomisji.</u>
          <u xml:id="u-19.32" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Podkomisja będzie musiała po posiedzeniu Komisji ukonstytuować się. Przeczytam skład osobowy tej podkomisji: Piotr Babiarz, Elżbieta Duda, Bernadeta Krynicka, Rajmund Miller, Magdalena Kochan, Sławomir Piechota, Anna Schmidt-Rodziewicz, Danuta Nowicka. Po zakończeniu obrad proszę o pozostanie.</u>
          <u xml:id="u-19.33" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Zgłoszono również wniosek o zmianę składu podkomisji stałej ds. rynku pracy – na miejsce posła Grzegorza Matusiaka proponuje się posła Antoniego Dudę.</u>
          <u xml:id="u-19.34" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Czy pan poseł wyraża zgodę?</u>
          <u xml:id="u-19.35" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-19.36" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Czy ktoś jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-19.37" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Stwierdzam, że bez sprzeciwu pan poseł Duda został członkiem podkomisji.</u>
          <u xml:id="u-19.38" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Pozostaje nam jeszcze jedna podkomisja – ds. polityki społecznej, w miejsce pana posła Waldemara Andzela wchodzi pani poseł Anita Czerwińska. Pani poseł wyraża zgodę.</u>
          <u xml:id="u-19.39" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Czy ktoś jest przeciwko?</u>
          <u xml:id="u-19.40" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-19.41" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Rozumiem, że jest zgoda na powyższe zmiany w składach podkomisji stałych.</u>
          <u xml:id="u-19.42" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Nie słyszę sprzeciwu. Stwierdzam, że Komisja dokonała powyższych zmian w składach osobowych podkomisji.</u>
          <u xml:id="u-19.43" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Proszę państwa posłów o zgłaszanie propozycji tematów do planu pracy na I półrocze 2019 r. …</u>
          <u xml:id="u-19.44" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Na tym wyczerpaliśmy porządek dzienny, wszystkim dziękuję za udział.</u>
          <u xml:id="u-19.45" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Jeśli zdarzy się, że podczas drugiego czytania procedowanej przed chwilą ustawy zostaną zgłoszone poprawki to proszę wziąć pod uwagę, że jutro Komisja w trybie nadzwyczajnym zostanie zwołana w celu rozpatrzenia poprawek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#PosełSławomirPiechota">Chciałbym się upewnić co do ukonstytuowania podkomisji ds. osób niepełnosprawnych – pani poseł Mrzygłocka była jej przewodniczącą, zatem zachodzi potrzeba wyboru przewodniczącego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Wspomniałam o tym, prosząc wszystkich członków o pozostanie, że podkomisja mogła się ukonstytuować.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Na tym wyczerpaliśmy porządek.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Chciałam wszystkim państwu złożyć serdeczne życzenia świąteczne: zdrowych, wesołych, błogosławionych świąt i wielu sukcesów w nowym roku.</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#PrzewodniczącaposełBożenaBorysSzopa">Zamykam posiedzenia Komisji.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>