text_structure.xml 80.3 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Otwieram posiedzenie Komisji Kultury i Środków Przekazu. Stwierdzam kworum. Dzisiejszy porządek posiedzenia Komisji obejmuje punkty: pierwsze czytanie poselskiego projektu uchwały w sprawie uczczenia pamięci Józefa Mehoffera w 150. rocznicę urodzin z druku nr 3319 i pkt. II – pierwsze czytanie poselskiego projektu uchwały w sprawie 150. rocznicy urodzin Stanisława Wojciechowskiego (druk nr 3321). Czy są uwagi do porządku? Jest prośba pana posła wnioskodawcy o zmianę kolejności punktów, ponieważ musi iść na posiedzenie komisji. Dzisiaj mamy te ważne posiedzenia, tak? Czy jest sprzeciw wobec zmiany kolejności? Nie widzę. Innych uwag też nie widzę, czyli stwierdzam, że porządek dzienny został przyjęty z tą zmianą kolejności punktów.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Bardzo proszę pana posła Mieczysława Kasprzaka o uzasadnienie projektu uchwały z druku nr 3321. Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#PosełMieczysławKasprzak">Dziękuję bardzo. Szanowna pani przewodnicząca, szanowna Komisjo. W imieniu grupy wnioskodawców chcę przedstawić projekt uchwały w sprawie upamiętnienia 150. rocznicy urodzin Stanisława Wojciechowskiego. 15 marca 1869 roku urodził się wybitny spółdzielca, uczony i mąż stanu, drugi prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Stanisław Wojciechowski.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#PosełMieczysławKasprzak">Działalność publiczną rozpoczął w Zjednoczeniu Robotniczym, następnie w Polskiej Partii Socjalistycznej oraz na emigracji w Związku Zagranicznych Socjalistów Polskich. Po powrocie do kraju był aktywnym działaczem ruchu spółdzielczego, redaktorem tygodnika „Społem”, organizatorem pierwszego zjazdu organizacji ruchu spółdzielczego spożywców.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#PosełMieczysławKasprzak">Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości od 16 stycznia 1919 r. do 9 czerwca 1920 r. był ministrem spraw wewnętrznych w rządzie Ignacego Paderewskiego i Leopolda Skulskiego. W 1921 roku wstąpił do Polskiego Stronnictwa Ludowego „Piast”. Po tragicznej śmierci prezydenta Gabriela Narutowicza Zgromadzenie Narodowe w dniu 22 grudnia 1922 roku wybrało Stanisława Wojciechowskiego na Prezydenta RP.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#PosełMieczysławKasprzak">Podczas pełnienia funkcji Prezydenta, która przypadała na okres dźwigania się kraju ze zniszczeń wojennych, gdy zmieniały się rządy a sytuacja gospodarcza i finanse państwa wymagały radykalnej naprawy, dzięki wyjątkowym cechom charakteru potrafił łagodzić występujące napięcie i spory oraz dążyć do kompromisów, przedkładając dobro państwa nad doraźne interesy partyjne. W powszechnej opinii był człowiekiem nadzwyczaj prawym i uczciwym. Dzięki temu jako Prezydent RP w krótkim czasie zdobył sobie szacunek niemal wszystkich obywateli. Podczas przewrotu majowego w 1926 roku prezydent Stanisław Wojciechowski stanął na straży konstytucyjnego porządku państwa i wobec wytworzonej sytuacji uniemożliwiającej mu sprawowanie urzędu podjął decyzję o rezygnacji.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#PosełMieczysławKasprzak">Po wycofaniu się z życia politycznego poświęcił się działalności spółdzielczej w „Społem”, był również profesorem SGGW i Wyższej Szkoły Handlowej oraz kierował Spółdzielczym Instytutem Naukowym. Napisał w tym czasie wiele znaczących książek i publikacji o tematyce spółdzielczej. Okres II wojny światowej spędził w Warszawie. Zmarł w 1953 roku, został pochowany w grobowcu rodzinnym na Cmentarzu Powązkowskim.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#PosełMieczysławKasprzak">Stanisław Wojciechowski dobrze zasłużył się Polsce. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej wyraża uznanie dla jego dorobku zawodowego i politycznego oraz postawy w przełomowych dla kraju momentach.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#PosełMieczysławKasprzak">Tyle z mojej strony. Prosiłbym Wysoką Komisję o przeprocedowanie tej uchwały tak, aby Sejm mógł ją podjąć w najbliższym czasie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Dziękuję bardzo. Otwieram debatę ogólną o projekcie. Czy są pytania, uwagi? Bardzo proszę – pani poseł Joanna Lichocka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#PosełJoannaLichocka">Mam tutaj taką uwagę natury ogólnej, że oczywiście prezydent Stanisław Wojciechowski ze wszech miar zasługuje na uchwałę upamiętniającą jego postać, ale nie podoba mi się prośba upolitycznienia tego przy ocenie przewrotu w 1926 roku. Prezydent Stanisław Wojciechowski po prostu stanął po stronie rządu. Można by sobie darować to o tym konstytucyjnym porządku państwa, bo Piłsudski nie łamał konstytucji. Myślę, że trzeba by unikać takich uchwał, które dzielą i jakby podgrzewają tamten spór, ale on rzutuje i na dzisiejsze spory Polaków, tylko po prostu wyjąć twórców naszej państwowości – Stanisław Wojciechowski do nich należał – poza ten konflikt. Taką mam uwagę natury ogólnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Pani poseł, prosiłabym o zastanowienie się przy rozpatrywaniu tekstu i o jakąś poprawkę. Ewentualnie wrócilibyśmy do tego tematu. Dziękuję bardzo. Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#PosełMieczysławKasprzak">Prezydent Wojciechowski nie chciał eskalować dalszych niepokojów i konfliktów w kraju po zamachu. Obalenie leganie funkcjonującego rządu jest jednak złamaniem konstytucji i zamachem stanu. To był zamach stanu. Pan prezydent Wojciechowski bez żadnych nacisków samodzielnie, z własnej inicjatywy złożył rezygnację. Taka była sytuacja polityczna. Natomiast każdy przewrót w każdym państwie to jest jednak złamanie konstytucji. Tutaj rola Wojciechowskiego była naprawdę bardzo zacna, dlatego że z własnej inicjatywy. Mógł sprawować urząd, nikt go do tego nie zmuszał. Rząd został obalony, a nie prezydent.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Dziękuję bardzo. Bardzo proszę – pan przewodniczący Babinetz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#PosełPiotrBabinetz">Dziękuję bardzo. Jak wiadomo, tutaj w tle jest kwestia w 1926 roku konfliktu między ówczesnym prezydentem Stanisławem Wojciechowskim a marszałkiem Józefem Piłsudskim, to może żeby troszkę rozładować tę atmosferę konfliktu przypomnijmy, że wiele lat wcześniej Józef Piłsudski i Stanisław Wojciechowski razem redagowali „Robotnika” i przez wiele lat współpracowali…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PosełJoannaLichocka">I to dzięki Piłsudskiemu Wojciechowski został prezydentem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#PosełPiotrBabinetz">Tak, to też. Chyba jeszcze nie dyskutujemy konkretnie o szczegółach uchwały, prawda? Tak ogólnie powiem. Ta uchwała pewnie jest troszkę przydługa, natomiast ważne są dwa momenty późnego już życia Stanisława Wojciechowskiego. Raz, że Niemcy proponowali mu uratowanie syna w zamian za – można powiedzieć – kolaborację. Oczywiście Stanisław Wojciechowski odmówił, a syn zginął, zmarł w obozie w Auschwitz z powodu niemieckiej represji. Różnie bywało z różnymi zasłużonymi ludźmi w okresie II RP, a Stanisław Wojciechowski nie poszedł też na współpracę z komunistami. Jeśli chodzi o tę wcześniejszą historię, to myślę, że lepiej byłoby eksponować właśnie okresy współpracy niż wzmacniać wątki konfliktowe. To na razie tyle, dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Dziękuję bardzo. Czy jest coś w ramach debaty ogólnej? Bardzo proszę – pan poseł Mieczysław Kasprzak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#PosełMieczysławKasprzak">Dziękuję bardzo. Pani przewodnicząca, ja tutaj nie widzę wątków konfliktowych. To stwierdzenie jest bardzo łagodne: „stanął na straży konstytucyjnego porządku państwa” – co tutaj jest złego w tym stwierdzeniu? – „i wobec wytworzonej sytuacji uniemożliwiającej mu sprawowanie urzędu”. Nie było możliwości sprawowania urzędu w tej sytuacji. Zrezygnował ze sprawowania urzędu prezydenta. Zrezygnował. Tu nie ma takiego zapisu, który budziłby jakieś kontrowersje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Dziękuję bardzo. Czy jeszcze jakieś uwagi? Jeśli nie ma, to stwierdzam zakończenie pierwszego czytania.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Przystępujemy do rozpatrzenia projektu uchwały. Macie państwo uwagi Biura Legislacyjnego. Rozpoczynamy od tytułu. Czy są uwagi do tytułu? Jest uwaga Biura Legislacyjnego. Bardzo proszę – Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Szanowni państwo, do tytułu mamy uwagę, która wynika z praktyki, którą Komisja sobie wypracowała, aby bardziej upamiętniać osobę w rocznicę. Tak jak ma to miejsce w przypadku uchwały o Józefie Mehofferze, proponujemy przenieść wyrazy „w 150. rocznicę urodzin” na koniec tytułu: „w sprawie upamiętnienia Stanisława Wojciechowskiego w 150. rocznicę urodzin”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Czy jest sprzeciw wobec wprowadzenia uwagi Biura Legislacyjnego? Nie widzę, uwaga została przyjęta. Czy są inne uwagi do tytułu? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Bardzo proszę – uwagi do pierwszego akapitu. Bardzo proszę – Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">W pierwszym akapicie proponujemy przenieść wyrazy „Stanisław Wojciechowski” do pierwszego wersu. Jeszcze wcześniej musimy rozstrzygnąć, czy w całej treści uchwały wyraz „rok” piszemy skrótem „r.” czy pełnym wyrazem, ponieważ obecnie jest to niejednolicie.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Kolejna uwaga dotyczy postawienia myślnika po wyrazach „Stanisław Wojciechowski”…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Zatrzymajmy się może przy pierwszym zdaniu, dobrze? Bardzo proszę – przedstawiciel wnioskodawców. Czy te propozycje są do zaakceptowania?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#PosełMieczysławKasprzak">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Tak. Czy jest sprzeciw wobec wprowadzenia zmian Biura Legislacyjnego w pierwszym zdaniu? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Teraz jest kwestia „roku”, którą należy uspójnić. Mnie się zawsze podoba pisany w całości, bez kropki. Czy jest sprzeciw wobec tego, żeby w całej uchwale był pisany tak jak w pierwszym wersie? Nie ma, czyli całym wyrazem. Jeśli nie ma innych uwag do pierwszego zdania, to bardzo proszę Biuro Legislacyjne o następne uwagi do tego akapitu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">W kolejnym zdaniu proponujemy zmianę wyrazu „rozpoczynał” na „rozpoczął od wstąpienia do Zjednoczenia Robotniczego, a następnie pełnił funkcje w Polskiej Partii Socjalistycznej”. Tutaj jest błąd w nazwie Związku Zagranicznego Socjalistów Polskich. To był Związek Zagraniczny, dlatego ta część powinna brzmieć następująco: „w Związku Zagranicznym Socjalistów Polskich”. W kolejnym zdaniu proponujemy zastąpić wyraz „był” wyrazem „został”: „został aktywnym działaczem” oraz dodać wyrazy „był także” po wyrazie „Społem”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Poseł wnioskodawca akceptuje te propozycje. Czy jest sprzeciw wobec ich wprowadzenia do tego akapitu? Nie widzę. Uwagi zostały przyjęte. Czy są jeszcze inne uwagi do akapitu pierwszego? Bardzo proszę – pan przewodniczący Piotr Babinetz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#PosełPiotrBabinetz">Mam tylko kwestię pod rozwagę, bo skoro później wymieniamy, że był ministrem spraw wewnętrznych w rządach Ignacego Paderewskiego i Leopolda Skulskiego, czyli wspominamy o innych osobach, z którymi współpracował, to czy nie byłoby słuszne, żeby na tym etapie, gdzie jest mowa o działalności w PPS, wspomnieć o tym, że właśnie m.in. redagował pismo „Robotnik” razem z Józefem Piłsudskim. To wzmacnia ten wątek działalności niepodległościowej, bo wiemy, że w Polskiej Partii…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Tylko jak to zapisać? Propozycje?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#PosełPiotrBabinetz">W PPS były różne nurty, a w momencie, gdy w PPS zdobył przewagę nurt antyniepodległościowy, to Stanisław Wojciechowski już nie działał z tymi, którzy…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">To chyba trzeba by podzielić to zdanie na dwa, tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#PosełJoannaLichocka">Albo po „Socjalistów Polskich” po kropce napisać nowe zdanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Jest jakaś propozycja, panie pośle?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#PosełPiotrBabinetz">„następnie w Polskiej Partii Socjalistycznej m.in. redagując wraz z Józefem Piłsudskim pismo »Robotnik«”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Wtedy trzeba by to jakoś przerobić na dwa zdania, chyba że nie musi być, że „na emigracji był w Związku Zagranicznym Socjalistów”, bo przecież uchwała to nie jest życiorys, więc zamiast tej części zdania od „oraz” można by dopisać to, co zaproponował pan przewodniczący. Tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#PosełJoannaLichocka">Mam pytanie do posła wnioskodawcy, bo ja nie pamiętam. Oprócz tego, że redagował pismo „Robotnik”, jakie pełnił funkcje w PPS?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#PosełMieczysławKasprzak">Ja nie jestem historykiem, proszę mi wybaczyć, nie odpowiem na to pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#PosełJoannaLichocka">To redagowanie „Robotnika” razem z Józefem Piłsudskim warto wspomnieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#PosełJoannaLichocka">To pokazuje dokładnie, z jakiego środowiska…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#PosełMieczysławKasprzak">Przepraszam, że tak wchodzę w dyskusję, ale nie chciałbym, żeby tutaj były jakieś przekłamania polityczne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#PosełDariuszPiontkowski">Może po prostu „działał w Polskiej Partii Socjalistycznej” bez funkcji, „m.in. współpracując z Józefem Piłsudskim w redagowaniu »Robotnika«”. Wtedy mamy zakończone zdanie, a „Związek Zagraniczny Socjalistów” wykreślić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Wykreślić, prawda? „Działalność publiczną rozpoczął od wstąpienia do Zjednoczenia Robotniczego”. Teraz to następne zdanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#PosełPiotrBabinetz">To redagowanie „Robotnika” z Józefem Piłsudskim to jest tak. Po pierwsze…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Nie tłumaczyć nam, tylko tu zdanie jest potrzebne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#PosełPiotrBabinetz">…sytuuje jednoznacznie Stanisława Wojciechowskiego w działalności niepodległościowej, tej frakcji PPS, a po drugie – redagowanie „Robotnika” było działalnością konspiracyjną, ściganą przez władze rosyjskie. Mówię o tym, dlaczego to jest ważne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Tak, ale to uzasadnienie już jest niepotrzebne o tyle, że widzę, że jest zgoda Komisji na to, żeby to zapisać, tylko jest kwestia sformułowania. Panie pośle?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#PosełPiotrBabinetz">„Działalność publiczną rozpoczął w Zjednoczeniu Robotniczym, następnie w Polskiej Partii Socjalistycznej…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Kropka. Postawmy tu kropkę. Teraz jedno zdanie, resztę zdania wykreślamy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#PosełPiotrBabinetz">Rezygnujemy z tej działalności na uchodźstwie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Zrezygnowaliśmy, tak. Panie pośle, szybciutko zdanie o PPS i wydawaniu „Robotnika”. Pan poseł Dariusz Piontkowski chyba powiedział gotowe zdanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#PosełDariuszPiontkowski">Powtórzę jeszcze raz. Może być w jednym zdaniu: „Działalność publiczną rozpoczął od wstąpienia do Zjednoczenia Robotniczego, następnie działał w Polskiej Partii Socjalistycznej…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#PosełPiotrBabinetz">„działał” już nie, bo już była „działalność”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#PosełDariuszPiontkowski">„Rozpoczął od wstąpienia do Zjednoczenia Robotniczego, a następnie działał w Polskiej Partii Socjalistycznej, m.in. współredagując z Józefem Piłsudskim »Robotnika«”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#PosełJoannaLichocka">Czy ja mogę jeszcze jedno zdanie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Bardzo proszę – pani poseł Lichocka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#PosełJoannaLichocka">Ja bardzo przepraszam, wiem, że się czepiam, ale on rozpoczął działalność od Związku Młodzieży Polskiej „Zet”, a nie od Zjednoczenia Robotniczego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#PosełPiotrBabinetz">Współpracował też z Ligą Narodową, ale tu wszystkiego nie zmieścimy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#PosełJoannaLichocka">Wiem, ale jak już mówimy o początku, to…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Ale tutaj jest słuszna uwaga, bo tu jest wyraźnie napisane: „Działalność publiczną rozpoczął”, czyli musi być od tego, od czego rozpoczął.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#PosełJoannaLichocka">I mnie się ten Związek Młodzieży Polskiej „Zet” bardziej podoba niż działalność robotnicza. Przepraszam, że powiem wprost. Jeszcze, jeśli pani przewodnicząca pozwoli, ja przegapiłam jedną rzecz, a to zaćmienie umysłu zupełne. Stanisław Wojciechowski urodził się w Kaliszu. Czy możemy w pierwszym zdaniu uzupełnić o tę informację?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Możemy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#PosełJoannaLichocka">To ja bym poprosiła wrócić do pierwszego zdania i wnieść poprawkę, że „15 marca 1869 roku w Kaliszu urodził się Stanisław Wojciechowski”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Czy jest sprzeciw wobec tej poprawki? Nie widzę, poprawka została przyjęta, tylko prawdopodobnie trzeba ją zapisać, tak? Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">W związku z uwagą pani poseł Lichockiej złożyłam propozycję, żeby wykreślić całe zdanie zaczynające się od „Działalność” i tutaj jest propozycja. Pierwsze zdanie – poproszę panią poseł Lichocką – „Działalność publiczną rozpoczął…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#PosełJoannaLichocka">„Działalność publiczną rozpoczął w Związku Młodzieży Polskiej »Zet«”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Czy jest sprzeciw? Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#PosełPiotrBabinetz">Ja mam jeszcze uwagę, bo działalność publiczna ma charakter bardziej zewnętrzny, niemalże medialny, a to była działalność konspiracyjna w „Zet”, w PPS i redagowanie „Robotnika”. Może lepsze byłyby słowa: „Działalność niepodległościową”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">To nawet ładnie brzmi. Jeszcze raz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#PosełJoannaLichocka">„Działalność niepodległościową rozpoczął w Związku Młodzieży Polskiej »Zet«”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Czy jest sprzeciw wobec wpisania tego zdania? Najpierw czy jest sprzeciw wobec wykreślenia całego zdania od „Działalność” do kropki? Nie widzę, czyli to zdanie wykreśliliśmy. Czy jest sprzeciw wobec wprowadzenia poprawki pani poseł Lichockiej? Nie widzę, czyli zapisaliśmy pierwsze zdanie: „Działalność niepodległościową rozpoczął”. Teraz drugie zdanie. Pan poseł Babinetz, tak? To była propozycja pana posła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#PosełPiotrBabinetz">„Następnie kontynuował ją…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Żeby ominąć „działalność”, tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#PosełPiotrBabinetz">„Następnie w Polskiej Partii Socjalistycznej redagował wraz z Józefem Piłsudskim pismo »Robotnik«”. Wtedy wiadomo, że jak redagował, to coś robił, działał.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Tak jest. Czy jest sprzeciw wobec wpisania tego zdania w formie zaproponowanej w poprawce pana posła Piotra Babinetza? Nie widzę. Dobrze, to już mamy i co dalej? Już się pogubiłam. Czy przyjęliśmy propozycje Biura Legislacyjnego w ostatnim zdaniu? Tak? Przyjęliśmy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#PosełKrzysztofCzabański">To ostatnie zdanie jest trochę dziwne: „Po powrocie do kraju…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Bardzo proszę, panie pośle, ale do mikrofonu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#PosełKrzysztofCzabański">Tutaj jest „Po powrocie do kraju”, a to się odnosi do poprzedniej wersji poprzedniego zdania, więc trochę dziwnie to brzmi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#PosełJoannaLichocka">Trzeba by powiedzieć, że działał w PPS w kraju i na emigracji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Jak brzmiało to zdanie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#PosełPiotrBabinetz">Może zacząć inaczej poprzednie zdanie: „Działalność niepodległościową pod zaborem rosyjskim rozpoczął w” i potem będzie wiadomo, gdzie dalej redagował „Robotnika” itd.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Z zaboru rosyjskiego wrócił do kraju? Pod zaborem rosyjskim też był kraj.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#PosełPiotrBabinetz">Nie dopowiedziałem jednej rzeczy. Wydaje mi się, że nie byłoby dobre usuwać fragment o działalności na uchodźstwie, na emigracji, bo to też pokazuje…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Przepraszam bardzo, proszę państwa, my nie piszemy życiorysu pana prezydenta. Ten zwyczaj pisania życiorysów w uchwale wcale za dobry nie jest, tak że nie musi być wszystko. Musi być to, co jest istotne, to co nam się wydaje istotne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#PosełKrzysztofCzabański">Ostatnie zdanie usunąć po prostu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#PosełPiotrBabinetz">Właśnie ta działalność wczesna, niepodległościowa jest bardzo istotna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#PosełAndrzejSośnierz">Wykreślić „Po powrocie do kraju” i zacząć od „Był aktywnym działaczem”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">„Był aktywnym działaczem”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#PosełPiotrBabinetz">Tak będzie krócej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Ostatnie zdanie: „Był aktywnym działaczem ruchu spółdzielczego” itd. Czy jest sprzeciw wobec tej poprawki pana posła Sośnierza? Nie widzę, poprawka została przyjęta. Bardzo proszę – Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Ponieważ proponowaliśmy, że „był także organizatorem”, to będzie dwa razy „był”. Może zmienimy: „Był aktywnym działaczem ruchu spółdzielczego, redaktorem tygodnika »Społem«, a także organizatorem pierwszego zjazdu organizacji ruchu spółdzielczego spożywców”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Tak jest. Czy jest sprzeciw wobec ostatecznego sformułowania zaproponowanego przez Biuro Legislacyjne? Nie widzę. Myślę, że powinniśmy przeczytać poprawiony akapit. Spróbuje pani? Bardzo proszę – Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">„15 marca 1869 roku w Kaliszu urodził się Stanisław Wojciechowski – wybitny spółdzielca, uczony i mąż stanu, a także drugi prezydent Rzeczypospolitej Polskiej. Działalność niepodległościową rozpoczął w Związku Młodzieży Polskiej »Zet«. Następnie w Polskiej Partii Socjalistycznej wraz z Józefem Piłsudskim redagował pismo »Robotnik«. Był aktywnym działaczem ruchu spółdzielczego, redaktorem tygodnika »Społem«, a także organizatorem pierwszego zjazdu organizacji ruchu spółdzielczego spożywców”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Czy są jeszcze uwagi do tego? Bardzo proszę – pani poseł Lichocka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#PosełJoannaLichocka">Sprowadziliśmy działalność Wojciechowskiego w PPS do redagowania „Robotnika”, tylko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Czy tylko do tego sprowadziliśmy? Tak samo można by powiedzieć, że Józefa Piłsudskiego do tego sprowadziliśmy…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#PosełJoannaLichocka">Trzeba dodać „m.in.”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Jak brzmiało drugie zdanie? „Następnie w Polskiej Partii Socjalistycznej…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#PosełJoannaLichocka">„w której m.in. redagował”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Nie ma, bo jest: „Następnie w Polskiej Partii Socjalistycznej redagował”, więc tu nie można włożyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#PosełJoannaLichocka">W takim razie: „Następnie działał w Polskiej Partii Socjalistycznej”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Nie wiem, po co nam to było, ale już się w to wpędziliśmy. Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#PosełJoannaLichocka">W takim razie tekst wspólnie wymyślimy: „Działał w Polskiej Partii Socjalistycznej, w tym redagował wraz z Józefem Piłsudskim pismo »Robotnik«” i mamy wszystko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#PosełPiotrBabinetz">Wcześniej jest „działalność niepodległościowa”. Tak rozpoczyna się poprzednie zdanie i stąd ten problem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#PosełJoannaLichocka">„Pracę niepodległościową rozpoczął”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#PosełPiotrBabinetz">To tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Dobrze. 5 minut przerwy. Bardzo proszę pana posła Piotra Babinetza i panią poseł Joannę Lichocką o ustalenie ostatecznej redakcji z Biurem Legislacyjnym. Bardzo proszę, tak żeby można było już odczytać, dobrze? Za chwilę będzie miała uwagę pani poseł albo pan poseł. Wolałabym, żebyście chwileczkę we trójkę popracowali i będziemy pewni, że to jest dobrze zredagowane.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#komentarz">(Po przerwie)</u>
          <u xml:id="u-100.2" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Już można? Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Czy cały ten akapit?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Bardzo proszę cały, żeby była pełna jasność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">„15 marca 1869 roku w Kaliszu urodził się Stanisław Wojciechowski – wybitny spółdzielca, uczony i mąż stanu, a także drugi prezydent Rzeczypospolitej Polskiej. Działalność niepodległościową rozpoczął w Związku Młodzieży Polskiej »Zet«. Kontynuował ją w Polskiej Partii Socjalistycznej, gdzie z Józefem Piłsudskim m.in. redagował pismo »Robotnik« oraz na emigracji w Związku Zagranicznym Socjalistów Polskich. Był aktywnym działaczem ruchu spółdzielczego, redaktorem tygodnika »Społem«, a także organizatorem pierwszego zjazdu organizacji ruchu spółdzielczego spożywców”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Czy są uwagi do tej redakcji? Czy możemy ją uznać za ostateczną?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Czy mogłabym poprosić o upoważnienie, żeby skonsultować to zdanie z językoznawcą pod względem przecinków?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Dobrze, tak. Nie ma sprzeciwu, prawda? Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia tego akapitu w brzmieniu, jakie przedstawiło nam Biuro Legislacyjne? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Możemy przejść do akapitu następnego. Bardzo proszę – Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">W tym akapicie proponujemy rezygnację z przecinka po wyrazach „Gabriela Narutowicza”.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Mamy uwagę co do daty, ponieważ Zgromadzenie Narodowe wybrało Stanisława Wojciechowskiego w dniu 20 grudnia, 22 grudnia zaczął pełnić urząd.</u>
          <u xml:id="u-107.2" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Kolejna uwaga dotyczy wyrazów „Prezydenta RP”. Proponujemy, aby w całej uchwale skrót „RP” był rozwinięty: „Rzeczypospolitej Polskiej”, natomiast wyraz „prezydenta” powinniśmy pisać małą literą, bo piszemy wielką tylko w ciągu z nazwiskiem. Tutaj też w całej uchwale musi być jednolicie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Czy są uwagi? Czy jest sprzeciw wobec wprowadzenia uwag Biura Legislacyjnego? Nie mówię o tym 20 grudnia, gdzie jest wątpliwość. Nie widzę, czyli zmiany zostały przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Jeszcze raz ta wątpliwość z 20 grudnia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Zgromadzenie Narodowe wybrało Stanisława Wojciechowskiego na prezydenta w dniu 20 grudnia 1922 roku. 22 grudnia zaczął pełnić urząd, natomiast sam wybór był 20 grudnia a nie 22 grudnia, jak jest w projekcie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">W projekcie jest 22 grudnia. Dobrze. Czy jest sprzeciw? Bardzo proszę – pan poseł Czabański.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#PosełKrzysztofCzabański">Nie ma pana posła Jacka Świata, ale on zawsze mówił, żeby nie pisać „w dniu”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Właśnie, ja też chciałam to powiedzieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#PosełKrzysztofCzabański">Ja się za niego upominam o to, żeby było „22 grudnia”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Dziękuję bardzo, bo ja sama chciałam. Przez chwilę członkiem Komisji była też pani minister Marzena Machałek, która ciągle kazała nam to poprawiać. Czy jest sprzeciw wobec wykreślenia „w dniu”? Nie widzę, „w dniu” wykreśliliśmy. Oczywiście nie ma sprzeciwu, żeby poprawić na „20 grudnia”? Nie ma, dobrze. Czy są jeszcze inne uwagi do tego akapitu? Bardzo proszę – pani poseł Joanna Lichocka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#PosełJoannaLichocka">Chciałabym zaproponować ostatnie zdanie w tym akapicie: „w dniu 20 grudnia 1922 roku…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">„20 grudnia”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#PosełJoannaLichocka">Tak, przepraszam. „20 grudnia 1922 roku (…) wybrało Stanisława Wojciechowskiego na prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Urząd ten pełnił do 15 maja 1926 roku”. Cały wątek dotyczy zaistniałych sytuacji będę proponowała wyrzucić z trzeciego akapitu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Jeszcze raz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#PosełJoannaLichocka">To jeszcze raz. Poprawki jednocześnie do drugiego i do trzeciego akapitu. Po ostatnim zdaniu drugiego akapitu napisać: „Pełnił tę funkcję” albo „Urząd ten sprawował do 15 maja 1926 roku. Podczas pełnienia funkcji prezydenta, które przypadało na okres dźwigania się kraju ze zniszczeń wojennych, gdy zmieniały się rządy, a sytuacja gospodarcza i finanse państwa wymagały radykalnej naprawy, dzięki wyjątkowym cechom charakteru potrafił łagodzić występujące napięcia i spory oraz dążył do osiągania kompromisów, przedkładając dobro państwa nad doraźne interesy partyjne”. Całą resztę akapitu trzeciego proponuję wyrzucić, czyli od słów: „W powszechniej opinii”… Przepraszam, zostawić jeszcze zdanie: „W powszechnej opinii był człowiekiem nadzwyczaj prawym i uczciwym”. Po słowie „uczciwym” od słów: „Dzięki temu” do słów: „podjął decyzję o rezygnacji” usunąć z trzeciego akapitu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Rozumiem, że to jest poprawka zgłoszona formalnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#PosełJoannaLichocka">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Czy są jakieś uwagi do tej propozycji? Bardzo proszę – pan poseł wnioskodawca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#PosełMieczysławKasprzak">Nie wiem, co jest złego, pani przewodnicząca, w stwierdzeniu, że złożył rezygnację. Dlaczego mamy to odrzucać? Przecież to był akt woli z jego strony. Tym sposobem, jeżeli jesteśmy przy prawdzie historycznej, uniknęliśmy wojny domowej, bo to groziło wojną domową, zamach stanu w Polsce. Jest to bardzo łagodne sformułowanie, niewywołujące żadnych podtekstów. Po prostu złożył rezygnację, koniec, kropka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Dziękuję bardzo. Bardzo proszę – pan przewodniczący Piotr Babinetz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#PosełPiotrBabinetz">Zastanawiam się, czy by tutaj nie znaleźć jeszcze jakiegoś innego rozwiązania dotyczącego tego trzeciego akapitu. Sam przewrót majowy i prezydent Wojciechowski jest jakoś kojarzony choćby z tą sceną na moście, więc może by pomyśleć o jeszcze innym rozwiązaniu. Na przykład rzeczywiście skrócić akapit trzeci, bo jest przydługi i usunąć fragment, który nie dotyczy prezydenta Wojciechowskiego, tylko w ogóle opisu II Rzeczypospolitej: „które przypadło na okres dźwigania się kraju ze zniszczeń wojennych, gdy zmieniały się rządy, a sytuacja gospodarcza i finanse państwa wymagały radykalnej naprawy”. On nie dotyczy bezpośrednio prezydenta Wojciechowskiego. Co do ostatniego zdania, to wcześniej była taka propozycja, że stanął po stronie rządu, więc może po prostu napisać tak: „stanął po stronie rządu i wobec wytworzonej sytuacji uniemożliwiającej mu sprawowanie urzędu podjął decyzję o rezygnacji” – bez jakiegoś takiego…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#PosełJoannaLichocka">Ta sytuacja nie uniemożliwiała mu pełnienia funkcji. Nikt go nie zmuszał do rezygnacji. On zrezygnował, dlatego że czasy go przerosły. Taka jest prawda historyczna. Pan prezydent Stanisław Wojciechowski był wtedy w ostrym konflikcie. Po prostu zrezygnował z urzędu prezydenta wiedząc, że w tej sprawie z Józefem Piłsudskim po prostu nie ma szans.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#PosełPiotrBabinetz">„stanął po stronie rządu a następnie podjął decyzję o rezygnacji ze sprawowanego urzędu”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#PosełJoannaLichocka">Tak. Nikt mu uniemożliwiał pełnienia tej funkcji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#PosełPiotrBabinetz">Tak. Nie chodzi mi tutaj o szczegóły zapisu, tylko chodzi mi o to, że jakby całkowicie…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Ale mnie chodzi o szczegóły zapisu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#PosełPiotrBabinetz">Dobrze, ale chodzi o to, że przewrót majowy był bardzo ważnym momentem w życiu Stanisława Wojciechowskiego i w ogóle II Rzeczypospolitej. O ile opis sytuacji gospodarczej czy zniszczeń wojennych nie jest potrzebny, to trudno całkowicie pominąć ten wątek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#PosełKrzysztofCzabański">Jak by to brzmiało w tej formule, bo ona jest interesująca?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#PosełPiotrBabinetz">„Podczas przewrotu majowego w 1926 roku prezydent Stanisław Wojciechowski stanął…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#PosełKrzysztofCzabański">Przepraszam, od końcówki poprzedniego akapitu, żebyśmy widzieli cały wywód, dobrze?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#PosełPiotrBabinetz">Tak. „Podczas pełnienia funkcji prezydenta dzięki wyjątkowym cechom charakteru potrafił łagodzić” – albo „łagodził”, żeby było krócej – „łagodził występujące napięcie i spory oraz dążył do kompromisów, przedkładając dobro państwa nad doraźne interesy partyjne. W powszechnej opinii był człowiekiem nadzwyczaj prawym i uczciwym. Dzięki temu jako prezydent Rzeczypospolitej Polskiej w krótkim czasie” – nie wiem, czy „w krótkim czasie”?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Ja bym to zdanie wykreśliła, bo to jest powtórzenie tego samego, tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#PosełPiotrBabinetz">Właśnie, dobrze. Może tak: „i uczciwym. Podczas przewrotu majowego w 1926 roku prezydent Stanisław Wojciechowski stanął po stronie rządu, a następnie podjął decyzję o rezygnacji z urzędu prezydenta”, bo sam „urząd” nie brzmi dobrze. Nie, bo na początku zdania jest słowo „prezydent”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">„podjął decyzję o rezygnacji z urzędu”, tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#PosełPiotrBabinetz">Chyba, żeby tam nie pisać „prezydenta” tylko na końcu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Jeszcze raz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#PosełPiotrBabinetz">„Podczas przewrotu majowego w 1926 roku Stanisław Wojciechowski stanął po stronie rządu, a następnie podjął decyzję o rezygnacji z urzędu prezydenta”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Rozumiem, że pani poseł Lichocka wycofała się ze swojej propozycji, czyli poprzedni akapit zostawiamy taki, taki był, tak? Czy są jeszcze inne uwagi do akapitu drugiego? Nie ma. Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia wraz ze zmianami Biura Legislacyjnego, które tam wnieśliśmy? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Przechodzimy do akapitu trzeciego. Jeszcze raz bardzo proszę o przedstawienie ostatecznej wersji całego akapitu przez pana posła Babinetza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#PosełPiotrBabinetz">Ostatecznej propozycji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Propozycji. A jak ja powiedziałam?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#PosełPiotrBabinetz">Ostatecznej wersji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Ostatecznej propozycji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#PosełPiotrBabinetz">„Podczas pełnienia funkcji prezydenta dzięki wyjątkowym cechom charakteru łagodził występujące napięcia i spory oraz dążył do kompromisów, przedkładając dobro państwa nad doraźne interesy partyjne. W powszechnej opinii był człowiekiem nadzwyczaj prawym i uczciwym. Podczas przewrotu majowego w 1926 roku Stanisław Wojciechowski stanął po stronie rządu a następnie podjął decyzję o rezygnacji z urzędu”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Czy są uwagi do tej redakcji? Bardzo proszę – przedstawiciel wnioskodawców.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#PosełMieczysławKasprzak">Cały czas mam wątpliwości i pytanie: co szkodzi zapisać i co jest złego w sformułowaniu „na straży konstytucyjnego porządku państwa”? „Konstytucyjny porządek państwa” to nie jest nic złego. Dlaczego my się tego tak obawiamy? Dlaczego chcemy to wykreślić? Nie rozumiem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">My to wykreśliliśmy i parę innych rzeczy, bo skracamy ten akapit.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#PosełMieczysławKasprzak">To nie chodzi o skrócenie, tylko o…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Ale tu wydaje się istotniejsze i bardziej bliskie prawdy historycznej, że stanął po stronie rządu. Bardzo proszę – pan poseł Krzysztof Czabański.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#PosełKrzysztofCzabański">Dlatego chcemy trochę wykreśleń w tym akapicie, żeby nie wchodzić w wielką dyskusję i debatę historyczną, która byłaby nieunikniona przy pewnych sformułowaniach. Oddajemy mu hołd jako człowiekowi, który nie chcąc konfrontacji w państwie ustąpił z urzędu de facto.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#PosełMieczysławKasprzak">Ale był zaburzony ład konstytucyjny…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Dobro państwa było dla niego najwyższym dobrem, tak? I to pokazujemy. Bardzo proszę, panie przewodniczący.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#PosełPiotrBabinetz">Co do porządku konstytucyjnego można by powiedzieć, że skoro Sejm RP wybrany przed przewrotem majowym w tym składzie po przewrocie majowym wybrał marszałka Józefa Piłsudskiego na prezydenta RP, to znaczy, że Sejm uznał, że porządek konstytucyjny nie został naruszony. Można się też z tym nie zgodzić, że tak było, ale faktycznie takie wydarzenie…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Po co mamy wejść w debatę, o której mówi pan poseł, skoro wszyscy zgodnie chcemy uczcić pamięć prezydenta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#PosełPiotrBabinetz">Tak, ale takie wydarzenie miało miejsce. Natomiast można by dodać sformułowanie, którego użył pan poseł Krzysztof Czabański, że nie chcąc doprowadzać do konfrontacji…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Nie…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#PosełKrzysztofCzabański">Nie, już nie ma potrzeby, moim zdaniem. To nie była propozycja poprawki, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Czy do sformułowania są jeszcze uwagi? Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia tego akapitu zgodnie z poprawką posła Piotra Babinetza? Nie widzę. Przyjęliśmy ten akapit.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Przechodzimy do następnego. Bardzo proszę – Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">W kolejnym akapicie w pierwszym zdaniu mamy wątpliwość. Mianowicie „Społem” jako Związek Spółdzielni Spożywców istniał od 1935 roku. Tutaj zastanawialiśmy się, czy nie trzeba by było tego inaczej nazwać albo np. postawić kropkę po wyrazach: „poświęcił się działalności spółdzielczej”. W tej chwili jak się zastanawiamy, to…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">„Społem” zostało później utworzone?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#LegislatorPiotrPodczaski">Nazwa „Społem”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Proponowałabym zostawić „działalności spółdzielczej”, bo nawet lepiej brzmi to zdanie. Czy jest sprzeciw wobec wykreślenia „»Społem«”? Nie widzę, czyli świadomie nie ma sprzeciwu. Dobrze, czyli „Po wycofaniu się z życia politycznego poświęcił się działalności spółdzielczej”. Nie mógł w „Społem”, bo to się jeszcze tak nie nazywało.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Tutaj proponujemy postawić kropkę i nowe zdanie rozpocząć od wyrazu: „Był również profesorem” – nazwy szkół bez skrótu – „Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego i Wyższej Szkoły Handlowej”. Dalej w ostatnim zdaniu: „Zmarł w 1953 roku i został pochowany w grobowcu rodzinnym”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Czy jest sprzeciw wobec wprowadzenia tych zmian? Nie widzę. Czy są jeszcze uwagi do tego akapitu? Nie widzę. Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia go wraz ze zmianami? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Przechodzimy do akapitu ostatniego. Bardzo proszę – Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Tak naprawdę w projekcie to są dwa akapity. My proponujemy, aby zdanie: „Stanisław Wojciechowski dobrze zasłużył się Polsce” i część „Sejm Rzeczypospolitej Polskiej” połączyć w jeden akapit.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">W ostatnim akapicie wyraz „Jego” napisać wielką literą. To są dwie uwagi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Tak. Czy jest sprzeciw wobec tych propozycji? Bardzo proszę – pan poseł Piotr Babinetz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#PosełPiotrBabinetz">Czy nie byłoby lepiej, gdyby zdanie „Stanisław Wojciechowski dobrze zasłużył się Polsce” było zakończeniem tego tekstu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#PosełJoannaLichocka">Myślałam nad skróceniem tego akapitu: „Stanisław Wojciechowski dobrze zasłużył się Polsce. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej wyraża uznanie dla Jego dorobku”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#PosełPiotrBabinetz">Mnie chodziło troszkę o coś innego. Nie wchodząc w to, czy zdanie zaczynające się od słowa „Sejm” powinno być krótsze czy nie, chodziło mi o to, że zdanie „Stanisław Wojciechowski dobrze zasłużył się Polsce” powinno być tu jako drugie i powinno kończyć cały tekst.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Tak piszemy uchwały – „Sejm Rzeczypospolitej Polskiej wyraża uznanie dla Jego dorobku. Stanisław Wojciechowski dobrze zasłużył się Polsce”. Bardzo proszę – pan poseł Czabański.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#PosełKrzysztofCzabański">Myślę, że wystarczy to drugie jako jedyne, dlatego że cała uchwała jest wyrażeniem uznania dla dorobku Stanisława Wojciechowskiego i zdanie, że „wyraża uznanie dla Jego dorobku” jest już tutaj tautologią, ale nie mam nic przeciwko temu. Jeżeli skracamy, to…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Które zdanie jest niepotrzebne?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#PosełKrzysztofCzabański">To, że wyraża uznanie dla dorobku. Cała uchwała jest wyrażeniem uznania dla dorobku, a zdanie „Stanisław Wojciechowski dobrze zasłużył się Polsce” jako końcowe zdanie jest bardzo mocnym zdaniem i bardzo ładnie puentuje całą uchwałę. Proponowałbym po prostu tylko to zdanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Tylko to zdanie, czyli ostatni akapit wykreślić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#PosełKrzysztofCzabański">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Czekam, co powie pani poseł Joanna Lichocka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#PosełJoannaLichocka">Ja już się zgadzam na wszystko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Czy jest sprzeciw wobec wykreślenia ostatniego akapitu? Bardzo proszę – Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#LegislatorPiotrPodczaski">Pani przewodnicząca, tylko jedna uwaga. Mieliśmy trochę inną praktykę. Zawsze…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Tak, mieliśmy, że „Sejm”…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#LegislatorPiotrPodczaski">Tak było.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Ale to nie musi być.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#LegislatorPiotrPodczaski">Oczywiście, że nie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Ja też tak uważam, bo to jest prawda, co mówi pan poseł Krzysztof Czabański, że przecież Sejm wyraża uznanie dla dorobku pana prezydenta tą uchwałą. To samo z siebie wynika, prawda? Też zgadzam się, że zakończenie uchwały zdaniem: „Stanisław Wojciechowski dobrze zasłużył się Polsce” jest mocniejsze. Czy jest sprzeciw wobec wykreślenia ostatniego akapitu, bo do tego sprowadzałaby się ta propozycja? Nie widzę, czyli zostaje: „Stanisław Wojciechowski dobrze zasłużył się Polsce”. Kropka, koniec uchwały.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia całej uchwały wraz z przyjętymi poprawkami i korektami? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-190.2" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Pozostaje nam ustalenie posła sprawozdawcy. Niestety, nie mamy w komisji przedstawiciela PSL, panie pośle. W związku z tym proponuję panią poseł Joannę Lichocką.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#PosełJoannaLichocka">Bardzo dziękuję, pani przewodnicząca. Jako poseł z Kalisza chętnie będę sprawozdawcą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Czy są inne propozycje? Nie ma. Posłem sprawozdawcą zostaje pani poseł Joanna Lichocka. Dziękuję bardzo. Zamykam pierwszy punkt.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Przechodzimy do pkt. II – pierwsze czytanie poselskiego projektu uchwały w sprawie uczczenia pamięci Józefa Mehoffera w 150. rocznicę urodzin, z druku nr 3319. Jestem przedstawicielem wnioskodawców, dlatego udzielę sobie głosu. Józef Mehoffer był artystą wszechstronnym – malarz, rysownik, grafik, projektant witraży, wnętrz, mebli, tkanin, scenograf teatralny, projektant plakatów. Jeden z najbardziej znanych przedstawicieli sztuki Młodej Polski wychowywał się w Krakowie, był uczniem Jana Matejki, m.in. przyjacielem Stanisława Wyspiańskiego.</u>
          <u xml:id="u-192.2" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Uhonorowany został wieloma nagrodami i wyróżnieniami zarówno w kraju, jak i za granicą. Odznaczony został m.in. Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski za „wybitne zasługi na polu sztuki i propagandy polskiej za granicą”.</u>
          <u xml:id="u-192.3" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Jedno z jego najsłynniejszych płócien „Dziwny ogród” był ponoć inspiracją dla wiersza Leopolda Staffa (też twórcy młodopolskiego) „Ogród przedziwny”. Oba dzieła wyobrażają krainę szczęśliwości, sławią piękno przyrody i w obu widać młodopolski symbolizm. Ja państwu przypomnę dwie pierwsze strofy wiersza Leopolda Staffa: „W przedziwnym mieszkam ogrodzie/ Gdzie żyją kwiaty i dzieci/I gdzie po słońca zachodzie/ Uśmiech nam z oczu świeci./Wodotrysk bije tu dziwny,/ Co śpiewa jak śmiech i łkanie;/ Krzew nad nim rośnie oliwny/ Cichy jak pojednanie”. Myślę, że to jest dla nas i bardzo proszę o przyjęcie uchwały.</u>
          <u xml:id="u-192.4" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Bardzo proszę – czy są pytania i uwagi? Nie widzę. Zamykam pierwsze czytanie.</u>
          <u xml:id="u-192.5" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Przechodzimy do rozpatrzenia tekstu uchwały. Bardzo proszę – czy są uwagi do tytułu? Nie widzę. Tytuł uznaję za przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-192.6" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Czy są uwagi do akapitu pierwszego? Bardzo proszę – Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">W akapicie pierwszym jeden drobiazg. Przecinek po wyrazach „Józefa Mehoffera” proponujemy zastąpić myślnikiem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Czy jest sprzeciw? Nie widzę, zmiana została dokonana. Czy są inne uwagi? Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia tego akapitu? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Bardzo proszę – uwagi do drugiego akapitu ma Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Tak. W drugim akapicie proponujemy rezygnację z myślników po wyrazach „z którym” i „studiów” oraz na końcu zdania rezygnację z wyrazu „wnętrz” i zastąpienie go wyrazami „w kościele Mariackim”, tylko wyraz „kościele” należy pisać małą literą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Czy jest sprzeciw wobec wprowadzenia tych zmian? Nie widzę, zmiany zostały wprowadzone. Czy są inne uwagi? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Przechodzimy do następnego akapitu. Bardzo proszę – Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">W tym akapicie proponujemy, aby zmienić wyrazy „I nagroda” na „pierwsze miejsce” i wtedy to zdanie mogłoby brzmieć: „Przyniosło artyście pierwsze miejsce w konkursie na projekt witraży mających zdobić gotycką kolegiatę św. Mikołaja we Fryburgu”. Proponujemy małą literę w wyrazie „artyście”, natomiast bez względu na to, jaka będzie decyzja, trzeba byłoby pisać jednolicie w całej uchwale, a w kolejnych miejscach mamy „artystę” małą literą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Wydaje mi się, że małą. Po prostu to jest jakiś błąd. Czy jest sprzeciw wobec wprowadzenia zaproponowanych zmian? Nie widzę. Czy są inne uwagi do tego akapitu? Nie widzę. Bardzo proszę – pani poseł Lichocka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#PosełJoannaLichocka">W tej uchwale mamy bardzo dużo różnych nazw, towarzystw, do których artysta należał, ale oprócz tych najgłośniejszych właściwie nie mamy wymienionych realizacji, jakie on realizował w swoim życiu… Koledzy się tutaj ze mnie nabijają, że chodzi mi o Wielkopolskę, o Turek oczywiście, ale on również tworzył we Włocławku, w Lubieniu. Wydaje mi się, że jest to uchwała dotycząca polskiego artysty, a my tu tak skwapliwie wymieniamy wiedeńską grupę artystyczną, paryską, brukselskie towarzystwo przyjaciół, mówimy o Fryburgu, zupełnie pomijając nasze rodzime realizacje polichromii i witraży Mehoffera, które były nie mniej wartościowe. Pomyślałam sobie, że w tym akapicie po zdaniu o kolegiacie we Fryburgu być może można wymienić te najlepsze, najwybitniejsze również, prowincjonalne realizacje Mehoffera.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Można, ale propozycja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#PosełAndrzejSośnierz">W Krakowie też.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#PosełJoannaLichocka">W Krakowie też, ale Kraków akurat jest wymieniony, bo jest o polichromii w kościele Mariackim.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Na Wawelu też były.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#PosełJoannaLichocka">Na Wawelu tak, też. Tam on był z Wyspiańskim, ale np. w Turku tworzył w latach 30. To był jego taki całościowy projekt polichromii i witraży – nie w całości zrealizowany, bo przeszkodziła temu wojna, ale w znacznej części tak i pokazał jakby pełnię jego możliwości twórczych. Nie znam projektu we Włocławku, ale prawdopodobnie jest podobnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Jest jakaś propozycja poprawki? To pewnie jest słuszne, tylko czy możemy to teraz napisać?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#PosełJoannaLichocka">Ja tutaj mam ściągę w Internecie. Wymienię te nazwy i może wspólnie wymyślimy to zdanie. Artysta realizował swoje projekty w kościele Mariackim w Krakowie, w katedrze św. Jana we Lwowie, Opawie na Morawach, w kościele parafialnym św. Elżbiety w Jutrosinie, w katedrze Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny we Włocławku, w kościele Najświętszego Serca Pana Jezusa w Turku oraz w kościele parafialnym w Lubieniu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Nie ma Wawelu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#PosełJoannaLichocka">Akurat w tekście, który cytuję, Wawel jest opisany wyżej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Jeżeli byśmy wymieniali, to uważam, że Wawelu nie wolno pominąć, dlatego że Turek i Wawel są najbardziej znane, tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#PosełJoannaLichocka">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Chyba nie ma co wymieniać więcej niż 3.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#PosełJoannaLichocka">Pani przewodnicząca, być może możemy przenieść to uzupełnienie merytoryczne wymieniając kilka tych realizacji dopiero po akapicie piątym, kiedy wymieniamy te towarzystwa przyjaciół sztuk. Po prostu dołączyć jednozdaniowy akapit…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Ja mam inną propozycję – w czwartym, gdzie będą wymienione dzieła, czyli jako pierwsze zdanie przed „Dziwnym ogrodem”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#PosełJoannaLichocka">Dobrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Tak. Nie, witraże i polichromie mamy tutaj, więc to tu powinno być.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#PosełJoannaLichocka">Pomyślałam, żeby to wymienić przed sformułowaniem „Za swoją działalność twórczą”. Wtedy jakby podsumowujemy całą twórczość. Turek to jest rok 1935, a pierwsza część…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Zastanowi się pani poseł, jak to sformułować, a my będziemy tutaj dochodzić do tego momentu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#PosełJoannaLichocka">Tak, dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Na razie mamy tutaj kropkę po „Fryburgu”. Na razie nie ma uwag do tego akapitu.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Przechodzimy do akapitu następnego. Bardzo proszę – Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">W tym akapicie proponujemy rezygnację z wyrazu „malarskiej”, ponieważ wcześniej jest wspomniane „płótno” i dodanie wyrazu „czyli” oraz przecinka zamiast myślnika: „Jedno z najsłynniejszych płócien w Jego spuściźnie, czyli zachwycający tajemniczą symboliką »Dziwny ogród« – tutaj przecinek – „zdobył wiele nagród”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Czy jest sprzeciw wobec tych zmian? Nie widzę. Czy są jeszcze inne uwagi do tego akapitu? Nie widzę…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#PosełKrzysztofCzabański">Pani przewodnicząca, jeśli wolno…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#PosełKrzysztofCzabański">Jeżeli później będziemy mówili o polichromiach, to znowu będzie tak, że wcześniej mówimy, później jest akapit o czymś innym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Wiem, dlatego uważałam, że…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#PosełKrzysztofCzabański">Może jednak powinniśmy wrócić tam, gdzie po raz pierwszy się mówi i dodać to…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Dodać tutaj te polichromie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#PosełKrzysztofCzabański">…o czym mówiła pani poseł Lichocka, a już zostawić osobno te towarzystwa artystyczne i nic nie dodawać do tego, co jest napisane w tym akapicie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Mnie się też tak wydawało.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#PosełKrzysztofCzabański">Tu mamy taki fragment dotyczący dzieł, który później zostanie rozbity i znowu powrót do dzieł. Przepraszam, że spóźniony refleks, ale tak bym proponował.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Nie szkodzi, tylko przykro, że pan poseł mnie nie poparł wtedy, kiedy to proponowałam, ale to jest żart. Dobrze. To są witraże i polichromie, tak? Potem jest to płótno, jedno, bo jednak ten „Dziwny ogród” jest najbardziej znany. Zresztą to on tak naprawdę rozsławił Mehoffera na świecie. Wydaje mi się, że członkostwo w rożnych międzynarodowych stowarzyszeniach twórczych jest istotne, ale nie wiem. Może nie być.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#PosełJoannaLichocka">Bardzo przepraszam, ale czy aż takie wymienianie? Zastanawiam się.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Dobrze, to można skrócić. Teraz uzupełnilibyśmy te polichromie. Poczekać chwileczkę? Czekamy, tak? Poczekamy chwileczkę. Przerwa.</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#komentarz">(Po przerwie)</u>
          <u xml:id="u-233.2" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Koniec przerwy. Już, tak? Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#PosełJoannaLichocka">Po słowach „we Fryburgu”, tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#PosełJoannaLichocka">„Artysta jest autorem dekoracji skarbca oraz polichromii i witraży w katedrze na Wawelu. Jego dziełem są także dekoracje w katedrze św. Jana we Lwowie, w katedrze we Włocławku oraz w kościele w Turku”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Czy jest sprzeciw wobec wprowadzenia tutaj? Bardzo proszę – Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#PosełJoannaLichocka">Nie wymieniłam dokładnie wezwań, pod jakimi są te kościoły.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">To byłoby za długo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Zastanawiamy się, ponieważ o Polsce mówi pierwsze zdanie, natomiast później przechodzimy do międzynarodowej sławy. Czy nie lepiej byłoby…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Po Polsce, w środku wstawić to zdanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Tak, bo piszemy: „Witraże i polichromie ścienne zajmują (…) poczesne miejsce (…) dekoracyjnej w Polsce” i tutaj: „Artysta jest”, a później „Międzynarodową sławę przyniosło artyście”. Tylko może trzeba zmienić „artystę”. Może „Józefowi Mehofferowi”?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Czy jest potrzeba przeczytania jeszcze raz tego zdania? Nie. Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia poprawki sformułowanej przez panią poseł Lichocką? Między pierwszym a drugim zdaniem trzeciego akapitu, tak, pani poseł?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#PosełJoannaLichocka">Tak, zgadza się.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Nie widzę, została przyjęta. Tylko teraz jest kwestia „artyście”, bo w tym zdaniu jest „artysta”? Jeszcze raz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#PosełJoannaLichocka">„Artysta jest autorem dekoracji”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">W tej chwili jeszcze tutaj poprawilibyśmy: „Międzynarodową sławę przyniosło Józefowi Mehofferowi”. Można powtórzyć, tak? Czy jest sprzeciw? Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-247.1" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Akapit o „Dziwnym ogrodzie” już zrobiliśmy.</u>
          <u xml:id="u-247.2" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Teraz jest akapit następny: „Józef Mehoffer”. W związku z uwagami jest tutaj moja propozycja zmiany ostatniego… Tu są jakieś uwagi Biura Legislacyjnego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Drobne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Drobne. Bardzo proszę najpierw Biuro Legislacyjne, bo ja mam do ostatniego zdania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Proponujemy napisać: „Józef Mehoffer był profesorem Akademii” zamiast „w Akademii” i zamiast „współzałożył” napisać: „Był współzałożycielem Towarzystwa”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Wtedy będzie „był”, „był”, ale to nie szkodzi: „Józef Mehoffer był profesorem (…). Był współzałożycielem”. Czy to nie przeszkadza? Czy jest sprzeciw? Ja bym tylko zostawiła „współzałożył”, żeby nie było dwa razy. Nikt nic nie mówi i nie ma sprzeciwu, czyli wykreślamy „w” w pierwszym zdaniu, drugie zostawiamy takie, jakie jest. Jeśli chodzi o trzecie zdanie, to ja mam propozycję. Proponuję, żeby trzecie zdanie brzmiało: „Należał do towarzystw artystycznych Wiednia, Paryża i Brukseli”. Czy jest sprzeciw? Nie widzę. Czy są inne uwagi do tego akapitu? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-251.1" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Czy są uwagi do następnego akapitu? Bardzo proszę – Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">W tym akapicie proponujemy rezygnację z przecinka po wyrazach „Orderem Odrodzenia Polski” i tutaj cudzysłów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Czy jest sprzeciw? Nie widzę. Czy są inne uwagi do tego akapitu? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-253.1" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Przechodzimy do akapitu następnego. Bardzo proszę – Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Tutaj proponujemy zapisać „W 1986 roku otwarto dla zwiedzających dom artysty” – małą literą, ale to już ustaliliśmy i rezygnację z przecinka po wyrazie „w Krakowie”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Przecież jest małą literą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">Jest małą, ale ja zaznaczyłam wyraz artysty”, żeby we wszystkich miejscach było jednolicie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Tak, żeby było jednolicie. Czy jest sprzeciw wobec tych propozycji? Nie widzę? Czy są inne propozycje? Nie widzę, akapit został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-257.1" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Ostatni akapit. Bardzo proszę – Biuro Legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#LegislatorKatarzynaAbramowicz">W tym akapicie proponujemy zamianę wyrazu „wobec” na „dla”: „wyraża uznanie dla dorobku twórczego” oraz rezygnację z fragmentu po przecinku, ponieważ to wyraża uchwała w całości. Zazwyczaj ostatnie zdanie trochę powtarza tytuł: „Sejm Rzeczypospolitej Polskiej czci pamięć Józefa Mehoffera i wyraża uznanie dla dorobku twórczego artysty”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Dziękuję. Czy jest sprzeciw wobec tej propozycji? Nie widzę. Czy są jeszcze inne uwagi do tego akapitu? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-259.1" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Czy jest sprzeciw wobec przyjęcia uchwały wraz z wniesionymi poprawkami i uwagami? Nie widzę. Uchwała została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-259.2" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Pozostaje nam ustanowienie posła sprawozdawcy. Bardzo proszę – pan przewodniczący Piotr Babinetz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#PosełPiotrBabinetz">Proponuję na sprawozdawcę panią przewodniczącą Elżbietę Kruk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#PrzewodniczącaposełElżbietaKruk">Dziękuję bardzo. Czy są inne kandydatury? Nie widzę. Ja dziękuję bardzo. Tym sposobem wyczerpaliśmy porządek posiedzenia Komisji. Dziękuję bardzo państwu za pracę i zamykam posiedzenie.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>