PPC / ppc

text_structure.xml 493 KB
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144 1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151 1152 1153 1154 1155 1156 1157 1158 1159 1160 1161 1162 1163 1164 1165 1166 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173 1174 1175 1176 1177 1178 1179 1180 1181 1182 1183 1184 1185 1186 1187 1188 1189 1190 1191 1192 1193 1194 1195 1196 1197 1198 1199 1200 1201 1202 1203 1204 1205 1206 1207 1208 1209 1210 1211 1212 1213 1214 1215 1216 1217 1218 1219 1220 1221 1222 1223 1224 1225 1226 1227 1228 1229 1230 1231 1232 1233 1234 1235 1236 1237 1238 1239 1240 1241 1242 1243 1244 1245 1246 1247 1248 1249 1250 1251 1252 1253 1254 1255 1256 1257 1258 1259 1260 1261 1262 1263 1264 1265 1266 1267 1268 1269 1270 1271 1272 1273 1274 1275 1276 1277 1278 1279 1280 1281 1282 1283 1284 1285 1286 1287 1288 1289 1290 1291 1292 1293 1294 1295 1296 1297 1298 1299 1300 1301 1302 1303 1304 1305 1306 1307 1308 1309 1310 1311 1312 1313 1314 1315 1316 1317 1318 1319 1320 1321 1322 1323 1324 1325 1326 1327 1328 1329 1330 1331 1332 1333 1334 1335 1336 1337 1338 1339 1340 1341 1342 1343 1344 1345 1346 1347 1348 1349 1350 1351 1352 1353 1354 1355 1356 1357 1358 1359 1360 1361 1362 1363 1364 1365 1366 1367 1368 1369 1370 1371 1372 1373 1374 1375 1376 1377 1378 1379 1380 1381 1382 1383 1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391 1392 1393 1394 1395 1396 1397 1398 1399 1400 1401 1402 1403 1404 1405 1406 1407 1408 1409 1410 1411 1412 1413 1414 1415 1416 1417 1418 1419 1420 1421 1422 1423 1424 1425 1426 1427 1428 1429 1430 1431 1432 1433 1434 1435 1436 1437 1438 1439 1440 1441 1442 1443 1444 1445 1446 1447 1448 1449 1450 1451 1452 1453 1454 1455 1456 1457 1458 1459 1460 1461 1462 1463 1464 1465 1466 1467 1468 1469 1470 1471 1472 1473 1474 1475 1476 1477 1478 1479 1480 1481 1482 1483 1484 1485 1486 1487 1488 1489 1490 1491 1492 1493 1494 1495 1496 1497 1498 1499 1500 1501 1502 1503 1504 1505 1506 1507 1508 1509 1510 1511 1512 1513 1514 1515 1516 1517 1518 1519 1520 1521 1522 1523 1524 1525 1526 1527 1528 1529 1530 1531 1532 1533 1534 1535 1536 1537 1538 1539 1540 1541 1542 1543 1544 1545 1546 1547 1548 1549 1550 1551 1552 1553 1554 1555 1556 1557 1558 1559 1560 1561 1562 1563 1564 1565 1566 1567 1568 1569 1570 1571 1572 1573 1574 1575 1576 1577 1578 1579 1580 1581 1582 1583 1584 1585 1586 1587 1588 1589 1590 1591 1592 1593 1594 1595 1596 1597 1598 1599 1600 1601 1602 1603 1604 1605 1606 1607 1608 1609 1610 1611 1612 1613 1614 1615 1616 1617 1618 1619 1620 1621 1622 1623 1624 1625 1626 1627 1628 1629 1630 1631 1632 1633 1634 1635 1636 1637 1638 1639 1640 1641 1642 1643 1644 1645 1646 1647 1648 1649 1650 1651 1652 1653 1654 1655 1656 1657 1658 1659 1660 1661 1662 1663 1664 1665 1666 1667 1668 1669 1670 1671 1672 1673 1674 1675 1676 1677 1678 1679 1680 1681 1682 1683 1684 1685 1686 1687 1688 1689 1690 1691 1692 1693 1694 1695 1696 1697 1698 1699 1700 1701 1702 1703 1704 1705 1706 1707 1708 1709 1710 1711 1712 1713 1714 1715 1716 1717 1718 1719 1720 1721 1722 1723 1724 1725 1726 1727 1728 1729 1730 1731 1732 1733 1734 1735 1736 1737 1738 1739 1740 1741 1742 1743 1744 1745 1746 1747 1748 1749 1750 1751 1752 1753 1754 1755 1756 1757 1758 1759 1760 1761 1762 1763 1764 1765 1766 1767 1768 1769 1770 1771 1772 1773 1774 1775 1776 1777 1778 1779 1780 1781 1782 1783 1784 1785 1786 1787 1788 1789 1790 1791 1792 1793 1794 1795 1796 1797 1798 1799 1800 1801 1802 1803 1804 1805 1806 1807 1808 1809 1810 1811 1812 1813 1814 1815 1816 1817 1818 1819 1820 1821 1822 1823 1824 1825 1826 1827 1828 1829 1830 1831 1832 1833 1834 1835 1836 1837 1838 1839 1840 1841 1842 1843 1844 1845 1846 1847 1848 1849 1850 1851 1852 1853 1854 1855 1856 1857 1858 1859 1860 1861 1862 1863 1864 1865 1866 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 2039 2040 2041 2042 2043 2044 2045 2046 2047 2048 2049 2050 2051 2052 2053 2054 2055 2056 2057 2058 2059 2060 2061 2062 2063 2064 2065 2066 2067 2068 2069 2070 2071 2072 2073 2074 2075 2076 2077 2078 2079 2080 2081 2082 2083 2084 2085 2086 2087 2088 2089 2090 2091 2092 2093 2094 2095 2096 2097 2098 2099 2100 2101 2102 2103 2104 2105 2106 2107 2108 2109 2110 2111 2112 2113 2114 2115 2116 2117 2118 2119 2120 2121 2122 2123 2124 2125 2126 2127 2128 2129 2130 2131 2132 2133 2134 2135 2136 2137 2138 2139 2140 2141 2142 2143 2144 2145 2146 2147 2148 2149 2150 2151 2152 2153 2154 2155 2156 2157 2158 2159 2160 2161 2162 2163 2164 2165 2166 2167 2168 2169 2170 2171 2172 2173 2174 2175 2176 2177 2178 2179 2180 2181 2182 2183 2184 2185 2186 2187 2188 2189 2190 2191 2192 2193 2194 2195 2196 2197 2198 2199 2200 2201 2202 2203 2204 2205 2206 2207 2208 2209 2210 2211 2212 2213 2214 2215 2216 2217 2218 2219 2220 2221 2222 2223 2224 2225 2226 2227 2228 2229 2230 2231 2232 2233 2234 2235 2236 2237 2238 2239 2240 2241 2242 2243 2244 2245 2246 2247 2248 2249 2250 2251 2252 2253 2254 2255 2256 2257 2258 2259 2260 2261 2262 2263 2264 2265 2266 2267 2268 2269 2270 2271 2272 2273 2274 2275 2276 2277 2278 2279 2280 2281 2282 2283 2284 2285 2286 2287 2288 2289 2290 2291 2292 2293 2294 2295 2296 2297 2298 2299 2300 2301 2302 2303 2304 2305 2306 2307 2308 2309 2310 2311 2312 2313 2314 2315 2316 2317 2318 2319 2320 2321 2322 2323 2324 2325 2326 2327 2328 2329 2330 2331 2332 2333 2334 2335 2336 2337 2338 2339 2340 2341 2342 2343 2344 2345 2346 2347 2348 2349 2350 2351 2352 2353 2354 2355 2356 2357 2358 2359 2360 2361 2362 2363 2364 2365 2366 2367 2368 2369 2370 2371 2372 2373 2374 2375 2376 2377 2378 2379 2380 2381 2382 2383 2384 2385 2386 2387 2388 2389 2390 2391 2392 2393 2394 2395 2396 2397 2398 2399 2400 2401 2402 2403 2404 2405 2406 2407 2408 2409 2410 2411 2412 2413 2414 2415 2416 2417 2418 2419 2420 2421 2422 2423 2424 2425 2426 2427 2428 2429 2430 2431 2432 2433 2434 2435 2436 2437 2438 2439 2440 2441 2442 2443 2444 2445 2446 2447 2448 2449 2450 2451 2452 2453 2454 2455 2456 2457 2458 2459 2460 2461 2462 2463 2464 2465 2466 2467 2468 2469 2470 2471 2472 2473 2474 2475 2476 2477 2478 2479 2480 2481 2482 2483 2484 2485 2486 2487 2488 2489 2490 2491 2492 2493 2494 2495 2496 2497 2498 2499 2500 2501 2502 2503 2504 2505 2506 2507 2508 2509 2510 2511 2512 2513 2514 2515 2516 2517 2518 2519 2520 2521 2522 2523 2524 2525 2526 2527 2528 2529 2530 2531 2532 2533 2534 2535 2536 2537 2538 2539 2540 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557 
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Wznowienie posiedzenia o godz. 9 min 06)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Maciej Płażyński oraz wicemarszałkowie Stanisław Zając, Jan Król i Marek Borowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#MaciejPłażyński">Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#MaciejPłażyński">Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję panie posłanki Zdzisławę Kobylińską i Małgorzatę Ostrowską.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#MaciejPłażyński">Protokół i listę mówców prowadzić będzie pani posłanka Małgorzata Ostrowska.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#MaciejPłażyński">Proszę wyznaczonych posłów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#MaciejPłażyński">Proszę posła sekretarza o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#MałgorzataOstrowska">W dniu dzisiejszym, za zgodą marszałka Sejmu, odbędą się posiedzenia następujących Komisji:</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#MałgorzataOstrowska">- Finansów Publicznych, wspólnie z Komisją Polityki Społecznej - o godz. 10.30,</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#MałgorzataOstrowska">- Skarbu Państwa, Uwłaszczenia i Prywatyzacji - o godz. 10.30,</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#MałgorzataOstrowska">- Etyki Poselskiej - o godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#MałgorzataOstrowska">- Finansów Publicznych - o godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#MałgorzataOstrowska">- Gospodarki, wspólnie z Komisją Polityki Społecznej - o godz. 12,</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#MałgorzataOstrowska">- Transportu i Łączności - o godz. 12,</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#MałgorzataOstrowska">- Ochrony Konkurencji i Konsumentów - o godz. 12.30,</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#MałgorzataOstrowska">- Rolnictwa i Rozwoju Wsi, wspólnie z Komisją Skarbu Państwa, Uwłaszczenia i Prywatyzacji - o godz. 13.</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#MałgorzataOstrowska">W dniu dzisiejszym o godz. 12.30 w sali klubowej nr 3 za restauracją w nowym Domu Poselskim odbędzie się zebranie konstytutywne Polsko-Austriackiej Grupy Parlamentarnej. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#MaciejPłażyński">Wysoka Izbo! Informuję, że prezes Rady Ministrów zwrócił się z prośbą o skreślenie z bieżącego porządku obrad punktu dotyczącego sprawozdania komisji o projekcie ustawy o zwrocie podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego zużywanego w produkcji rolnej.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#MaciejPłażyński"> Zdaniem rządu wyżej wspomniany projekt powinien być rozpatrywany podczas debaty poświęconej zmianom w ustawach podatkowych.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#MaciejPłażyński">Uwzględniając tę prośbę, po wysłuchaniu opinii Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o skreśleniu z porządku dziennego tego punktu. Punkt ten umieszczę w porządku dziennym następnego posiedzenia, a więc 13 października, w całej debacie podatkowej.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#komentarz">(Poseł Janusz Dobrosz: Proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#MaciejPłażyński">Panie pośle, nie ma dyskusji na temat porządku.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#MaciejPłażyński"> Nie dyskutujemy.</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#komentarz">(Poseł Janusz Dobrosz: Tylko jedno słowo.)</u>
          <u xml:id="u-4.10" who="#MaciejPłażyński">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#JanuszDobrosz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Tak się złożyło, że z tą inicjatywą ustawodawczą Polskie Stronnictwo Ludowe wychodziło już od 8 miesięcy. Nie może być tak, że jedno pismo rządu przerywa cały proces legislacyjny, tym bardziej że, jeśli chodzi o tę ustawę, nie jest ona bezpośrednio związana z pakietem ustaw podatkowych, bardziej z ustawami okołobudżetowymi, a przecież z kolei budżet przed uchwaleniem musi te kwestie rozstrzygnąć. Zatem z logicznego punktu widzenia i naszego parlamentarnego przeświadczenia podjęcie dzisiaj dyskusji i debaty w drugim czytaniu byłoby bardzo uzasadnione. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#MaciejPłażyński">Panie pośle, rozumiem interesy klubów, różne spojrzenia rządu, szczególnie w kampanii wyborczej, ale kieruję się pewną racjonalnością działania.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#MaciejPłażyński"> Jeśli chodzi o decyzje, to i tak nie byłyby one podejmowane na tym posiedzeniu, tylko na następnym, ponieważ dzisiaj byśmy tego nie głosowali. Jeśli chodzi o dyskusję, lepiej dyskutować w całości, ponieważ jest to kwestia wyboru, a skutki finansowe są bardzo istotne. W związku z tym decyzja jest taka, jaką przedstawiłem - i nie jest to, broń Boże, żadna złośliwość w stosunku do jakiegokolwiek klubu czy też rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#MaciejPłażyński">Powracamy do rozpatrzenia punktu 2 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o poselskich projektach ustaw:</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#MaciejPłażyński">1) zmieniającej ustawę o zmianie ustawy o zrekompensowaniu okresowego niepodwyższania płac w sferze budżetowej oraz utraty niektórych wzrostów lub dodatków do emerytur i rent,</u>
          <u xml:id="u-6.5" who="#MaciejPłażyński">2) o zmianie ustawy o zrekompensowaniu okresowego niepodwyższania płac w sferze budżetowej oraz utraty niektórych wzrostów lub dodatków do emerytur i rent.</u>
          <u xml:id="u-6.6" who="#MaciejPłażyński">Przypominam, że Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Stanisława Kracika i przeprowadził dyskusję, w której nie zgłoszono poprawek.</u>
          <u xml:id="u-6.7" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy zatem do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-6.8" who="#MaciejPłażyński">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.9" who="#MaciejPłażyński">Komisja wnosi o odrzucenie projektów ustaw zawartych w drukach nr 149, 161 i 317.</u>
          <u xml:id="u-6.10" who="#MaciejPłażyński">Poddam kolejno te wnioski pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-6.11" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem o odrzucenie projektu zawartego w druku nr 149.</u>
          <u xml:id="u-6.12" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Komisji Finansów Publicznych o odrzucenie poselskiego projektu ustawy zmieniającej ustawę o zmianie ustawy o zrekompensowaniu okresowego niepodwyższania płac w sferze budżetowej oraz utraty niektórych wzrostów lub dodatków do emerytur i rent, zawartego w druku nr 149, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-6.13" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-6.14" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-6.15" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 401 posłów. Za - 202, przeciw - 46, wstrzymało się 153.</u>
          <u xml:id="u-6.16" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że Sejm wniosek komisji przyjął.</u>
          <u xml:id="u-6.17" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem o odrzucenie projektu zawartego w druku nr 161.</u>
          <u xml:id="u-6.18" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Komisji Finansów Publicznych o odrzucenie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy z dnia 6 marca 1997 r. o zrekompensowaniu okresowego niepodwyższania płac w sferze budżetowej oraz utraty niektórych wzrostów lub dodatków do emerytur i rent, zawartego w druku nr 161, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-6.19" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-6.20" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-6.21" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 410 posłów. Za - 232, przeciw - 161, wstrzymało się 17.</u>
          <u xml:id="u-6.22" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że Sejm wniosek komisji przyjął.</u>
          <u xml:id="u-6.23" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy zatem do głosowania nad wnioskiem o odrzucenie projektu zawartego w druku nr 317.</u>
          <u xml:id="u-6.24" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Komisji Finansów Publicznych o odrzucenie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o zrekompensowaniu okresowego niepodwyższania płac w sferze budżetowej oraz utraty niektórych wzrostów lub dodatków do emerytur i rent, zawartego w druku nr 317, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-6.25" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-6.26" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-6.27" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 409 posłów. Za - 77, przeciw - 173, wstrzymało się 159.</u>
          <u xml:id="u-6.28" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że Sejm wniosek komisji odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-6.29" who="#MaciejPłażyński">Szanowni Państwo! Ponieważ projekt z druku nr 317 zawiera wady legislacyjne, proponuję jego zwrot do komisji w celu poprawienia i wtedy przystąpimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.30" who="#MaciejPłażyński">To opinia Biura Legislacyjnego Kancelarii Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-6.31" who="#MaciejPłażyński">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#JacekSzczot">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam pytanie: Jakie ma on wady legislacyjne, skoro został dopuszczony przez komisję na posiedzenie plenarne?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#MaciejPłażyński">Głosowaliśmy nad wnioskiem o odrzucenie. Wysoka Izba przyjęła, że nie odrzucamy go, a nie było to przyjęcie sprawozdania. W związku z tym nie rozpatrywaliśmy tych wad.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#MaciejPłażyński">Proszę państwa, lepiej poprawić wady, niż później otrzymywać opinię od Senatu, że przekazujemy projekty, które mają wady i dopiero Senat je poprawia. Takie jest moje zdanie.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#MaciejPłażyński">Powracamy do rozpatrzenia punktu 3 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka o rządowym projekcie ustawy o przedłużeniu kadencji ławników ludowych i członków kolegiów do spraw wykroczeń.</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#MaciejPłażyński">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Tadeusza Kiliana oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#MaciejPłażyński">W dyskusji nie zgłoszono poprawek.</u>
          <u xml:id="u-8.7" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy zatem do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-8.8" who="#MaciejPłażyński">Komisja wnosi o uchwalenie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-8.9" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-8.10" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o przedłużeniu kadencji ławników ludowych i członków kolegiów do spraw wykroczeń, w brzmieniu proponowanym przez Komisję Sprawiedliwości i Praw Człowieka, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-8.11" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-8.12" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-8.13" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 409 posłów. Za - 408, wstrzymał się 1.</u>
          <u xml:id="u-8.14" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o przedłużeniu kadencji ławników ludowych i członków kolegiów do spraw wykroczeń.</u>
          <u xml:id="u-8.15" who="#MaciejPłażyński">Powracamy do rozpatrzenia punktu 4 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o ustanowieniu Warszawskiego Krzyża Powstańczego.</u>
          <u xml:id="u-8.16" who="#MaciejPłażyński">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Edwarda Wende i przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-8.17" who="#MaciejPłażyński">W dyskusji nie zgłoszono poprawek.</u>
          <u xml:id="u-8.18" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy zatem do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-8.19" who="#MaciejPłażyński">Komisja wnosi o uchwalenie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-8.20" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-8.21" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o zmianie ustawy o ustanowieniu Warszawskiego Krzyża Powstańczego, w brzmieniu proponowanym przez Komisję Administracji i Spraw Wewnętrznych, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-8.22" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-8.23" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-8.24" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 408 posłów. Za - 406, wstrzymało się 2.</u>
          <u xml:id="u-8.25" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o ustanowieniu Warszawskiego Krzyża Powstańczego.</u>
          <u xml:id="u-8.26" who="#MaciejPłażyński">Powracamy do rozpatrzenia punktu 7 porządku dziennego: Pierwsze czytanie komisyjnego projektu ustawy o zmianie ustawy o samorządowych kolegiach odwoławczych.</u>
          <u xml:id="u-8.27" who="#MaciejPłażyński">Sejm wysłuchał uzasadnienia projektu ustawy przedstawionego przez pana posła Jerzego Czepułkowskiego oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-8.28" who="#MaciejPłażyński">W dyskusji pani poseł Irena Lipowicz zgłosiła wniosek o skierowanie projektu ustawy dodatkowo do Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej. Pani poseł, chwileczkę, tylko odczytam.</u>
          <u xml:id="u-8.29" who="#MaciejPłażyński">Przypominam, że po zasięgnięciu opinii Prezydium Sejmu, zaproponowałem skierowanie tego projektu ustawy do Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia rządowych projektów ustaw o zmianie niektórych ustaw określających kompetencje organów administracji publicznej w związku z reformą ustrojową państwa. Informuję, że propozycja ta spotkała się z akceptacją Konwentu Seniorów. Przypominam też, że wszelkie sprawy związane z wprowadzeniem reformy administracji publicznej mocą decyzji Sejmu znalazły się w kompetencji tej właśnie Komisji Nadzwyczajnej. Komisja Nadzwyczajna, o ile uzna to za wskazane, może zwrócić się do innych komisji, w tym do Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej, o przedstawienie opinii w sprawie tego projektu. W związku z tym wniosek pani posłanki Ireny Lipowicz nie może być uwzględniony.</u>
          <u xml:id="u-8.30" who="#MaciejPłażyński">Pani poseł chciałaby jednak zabrać głos, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#IrenaLipowicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Takie rozumowanie miałoby oczywiście rację bytu, gdyby rzeczywiście ustawa dotyczyła tylko reformy administracji. Co do tego, zgoda. Przypominam, że nie jest to projekt rządowy. Będziemy jeszcze mieli projekt rządowy. Natomiast to jest ustawa w zupełnie nieoczekiwany sposób nowelizująca ustawę o samorządowych kolegiach odwoławczych. Dotyczy ona w ogromnym zakresie już istniejącej sytuacji prawnej w gminach.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#IrenaLipowicz">W związku z tym mój wniosek był podyktowany przekonaniem, że komisja przekroczyła tutaj zakres swoich kompetencji, ponieważ w tym zakresie dotyczy to działania istniejących gmin i działania komisji samorządu terytorialnego. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#MaciejPłażyński">Zostanę, pani poseł, przy swoim zdaniu, że to mieści się w zakresie kompetencji.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#MaciejPłażyński">Prosiłbym Komisję Nadzwyczajną o zasięgnięcie opinii komisji samorządowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#IrenaLipowicz">Panie Marszałku! W tym wypadku złożyłabym wniosek o odrzucenie projektu w pierwszym czytaniu. Wszystkie kluby podniosły jego wady legislacyjne, a projekt został złożony jako komisyjny. W związku z tym rozpatrywanie go tylko przez komisję, która złożyła nam ten projekt jako komisyjny, bardzo wadliwy, niedopracowany i pełen błędów (bo teraz on pójdzie tylko do tej komisji, choć dotyczy wszystkich gmin), koliduje z zasadą, którą przyjęliśmy podczas prac nad reformą, że to, co dotyczy gmin, będzie rozważane z wielką starannością i sytuacja gmin nie ulegnie pogorszeniu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#MaciejPłażyński">Po to, pani poseł, powołaliśmy Komisję Nadzwyczajną, żeby nam usprawniała pracę i żeby zajmowała się konkretnym zakresem prac.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#MaciejPłażyński">Nie przyjmuję, niestety, pani argumentacji. Przepraszam bardzo.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#MaciejPłażyński">Kieruję zatem komisyjny projekt ustawy o zmianie ustawy o samorządowych kolegiach odwoławczych do Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia rządowych projektów ustaw o zmianie niektórych ustaw określających kompetencje organów administracji publicznej w związku z reformą ustrojową państwa w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#MaciejPłażyński">Powracamy do rozpatrzenia punktu 8 porządku dziennego: Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o wynagrodzeniu osób zatrudnionych w niektórych zakładach pracy.</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#MaciejPłażyński">Sejm wysłuchał uzasadnienia projektu ustawy przedstawionego przez pana posła Aleksandra Bentkowskiego i przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-12.6" who="#MaciejPłażyński">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-12.7" who="#MaciejPłażyński">Poddam ten wniosek pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-12.8" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-12.9" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie w pierwszym czytaniu projektu ustawy o wynagrodzeniu osób zatrudnionych w niektórych zakładach pracy, zawartego w druku nr 516, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-12.10" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-12.11" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-12.12" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 409 posłów. Za - 52, przeciw - 349, wstrzymało się 8.</u>
          <u xml:id="u-12.13" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że Sejm wniosek odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-12.14" who="#MaciejPłażyński">Proponuję, po zasięgnięciu opinii Prezydium Sejmu, aby Sejm skierował projekt ustawy o wynagrodzeniu osób zatrudnionych w niektórych zakładach pracy do Komisji Finansów Publicznych oraz Komisji Polityki Społecznej w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-12.15" who="#MaciejPłażyński">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-12.16" who="#MaciejPłażyński">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-12.17" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 9 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Skarbu Państwa, Uwłaszczania i Prywatyzacji o:</u>
          <u xml:id="u-12.18" who="#MaciejPłażyński">1) poselskim projekcie ustawy o Prokuratorii Generalnej,</u>
          <u xml:id="u-12.19" who="#MaciejPłażyński">2) rządowym projekcie ustawy o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej (druki nr 249, 534, 563 i 563-A) - trzecie czytanie.</u>
          <u xml:id="u-12.20" who="#MaciejPłażyński">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Adama Bielę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#AdamBiela">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić dzisiaj finalny rezultat pracy Komisji Skarbu Państwa, Uwłaszczenia i Prywatyzacji nad dwoma projektami ustaw o Prokuratorii Generalnej - nad projektem poselskim (druk nr 249) oraz zgłoszonym trzy miesiące później projektem rządowym (druk nr 534). Sejm na swoim 27 posiedzeniu w dniu 11 września 1998 r. rozpatrywał te projekty w ramach drugiego czytania wraz z zawartym w druku nr 563 sprawozdaniem komisji. Jest w nim wysunięty przez posła Janusza Lewandowskiego wniosek mniejszości, który proponuje przyjęcie projektu ustawy w brzmieniu z druku nr 534, a więc w oryginalnej wersji rządowej, bez uwzględnienia pracy komisji. Komisja zaś przedłożyła do akceptacji Wysokiej Izbie swój kompromisowy projekt, zawarty w druku nr 563.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#AdamBiela">Dla porządku merytorycznego przypomnę, że projekt poselski w stosunku do rządowego różni się tym, iż ten ostatni ogranicza zakres działania Prokuratorii Generalnej do zastępstwa procesowego skarbu państwa. Zaś w oryginalnej wersji projektu poselskiego Prokuratoria Generalna sprawuje nadzór w zakresie rozporządzania mieniem skarbu państwa. Osiągnięty kompromis polega głównie na tym, iż nie tylko osłabiono w syntetycznym projekcie komisji samo sformułowanie „nadzór”, zastępując go „zgłaszaniem sprzeciwu”, lecz faktycznie podwyższono zgłaszanie sprzeciwu w związku z rozporządzaniem lub zobowiązaniem do rozporządzania prawami majątkowymi skarbu państwa z 50 tys. ECU do 4 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#AdamBiela">W czasie drugiego czytania zostały zgłoszone przez trzech posłów poprawki do projektu przedłożonego przez komisję, zawartego w druku nr 563. Wobec zgłaszanych poprawek marszałek Sejmu skierował ten projekt do ponownego rozpatrzenia w Komisji Skarbu Państwa, Uwłaszczenia i Prywatyzacji. Komisja zgłoszone poprawki rozpatrywała na swoim posiedzeniu w dniu 18 września 1998 r. i swoje stanowisko w tej sprawie rekomenduje w druku nr 563-A. W czasie posiedzenia komisji rozpatrywano wprawdzie wniosek o odrzuceniu wszystkich wersji projektu ustawy o Prokuratorii Generalnej, lecz ostatecznie nie uzyskał on artykulacji formalnej. Rozpatrywane wnioski można podzielić na trzy części:</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#AdamBiela">Po pierwsze, poprawki zalecające wyeliminowanie, w projekcie przedłożonym przez komisję, zapisów ustanawiających zgłaszanie sprzeciwu przez Prokuratorię Generalną wobec jakiegokolwiek rozporządzenia lub zobowiązania do rozporządzania prawami majątkowymi skarbu państwa. Chodzi więc o skreślenie w art. 3 pkt. 1, w art. 4 ust. 1, w art. 5 skreślenie wyrazów „zgłasza sprzeciw i” oraz skreślenie w całości rozdziału III zatytułowanego „Zgłaszanie sprzeciwu przez Prokuratorię Generalną”.</u>
          <u xml:id="u-13.4" who="#AdamBiela">Po drugie, aby poprawki oznaczone w sprawozdaniu numerami: 7, 8 i 9 zostały wycofane przez posła sprawozdawcę.</u>
          <u xml:id="u-13.5" who="#AdamBiela">Po trzecie, komisja postanowiła natomiast zarekomendować Wysokiej Izbie przyjęcie modyfikacji art. 7 w projekcie ustawy w następujący sposób:</u>
          <u xml:id="u-13.6" who="#AdamBiela">a) w ust. 1 zastąpić wyrazy „o wartości przekraczającej 4 mln zł” wyrazami „w odniesieniu do:” oraz dodać pkt. 1–3 w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-13.7" who="#AdamBiela">„1) składników majątkowych przedsiębiorstw państwowych o wartości przekraczającej 5 mln zł,</u>
          <u xml:id="u-13.8" who="#AdamBiela">2) akcji, udziałów o wartości przekraczającej 5 mln zł w jednoosobowych spółkach skarbu państwa oraz spółkach prawa handlowego z udziałem skarbu państwa, w których skarb państwa posiada 50% lub więcej głosów na walnym zebraniu akcjonariuszy bądź zgromadzeniu wspólników,</u>
          <u xml:id="u-13.9" who="#AdamBiela">3) pozostałych przypadków, o wartości przekraczającej 10 mln zł”,</u>
          <u xml:id="u-13.10" who="#AdamBiela">b) po ust. 1 dodać nowy ust. 1a w brzmieniu: „Rozporządzenie lub zobowiązanie do rozporządzenia mieniem skarbu państwa, o którym mowa w ust. 1, dotyczy czynności dokonywanych w ciągu roku licząc od dnia pierwszego rozporządzenia lub zobowiązania do rozporządzenia tym mieniem”.</u>
          <u xml:id="u-13.11" who="#AdamBiela">Istotnym argumentem, motywującym komisję do rekomendowania tej poprawki jest fakt, iż jest ona rezultatem osiągania dalszego kompromisu pomiędzy propozycją poselską dotyczącą zgłaszania sprzeciwu przez Prokuratorię Generalną, a stanowiskiem reprezentowanym przez przedstawicieli pana premiera.</u>
          <u xml:id="u-13.12" who="#AdamBiela">Szanowne Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Jako poseł wnioskodawca, a jednocześnie sprawozdawca komisji chciałbym serdecznie podziękować wszystkim, którzy wnieśli swój wkład w prace nad projektem tej ustawy w podkomisji, komisji, w Wysokiej Izbie oraz w trakcie dyskusji nieformalnych, kuluarowych.</u>
          <u xml:id="u-13.13" who="#AdamBiela">Podziękowania należą się tutaj posłom ze wszystkich ugrupowań parlamentarnych - chciałbym to z naciskiem podkreślić. Jestem po raz pierwszy posłem, stanowi więc to dla mnie przykład dobrej współpracy posłów z różnych ugrupowań politycznych w bardzo konkretnej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-13.14" who="#AdamBiela">Dziękuję również ekspertom komisji, opiniodawcom oraz konsultantom tego projektu. Myślę, że dzięki pracy tych wszystkich osób projekt ustawy w przedłożonym kształcie lepiej spełni swoją rolę w polskiej transformacji makrosystemowej.</u>
          <u xml:id="u-13.15" who="#AdamBiela">Dzięki Prokuratorii Generalnej obywatele polscy będą mieli większą świadomość, że polska prywatyzacja przebiega zgodnie z oczekiwaniami społecznymi, niezależnie od tego, kto aktualnie sprawuje władzę, kto jest ministrem. Kontrola tego, co się dzieje z majątkiem skarbu państwa, musi być sprawowana realnie, w sposób nieiluzoryczny.</u>
          <u xml:id="u-13.16" who="#AdamBiela">W imieniu Komisji Skarbu Państwa, Uwłaszczenia i Prywatyzacji stawiam wniosek o przyjęcie przez Wysoką Izbę rekomendowanych poprawek oraz uchwalenie projektu komisji z druku nr 563. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-13.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#MaciejPłażyński">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#MaciejPłażyński">Pytanie? Do kogo? Już teraz?</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#komentarz">(Poseł Tomasz Feliks Wójcik: Pytanie do posła sprawozdawcy.)</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#MaciejPłażyński">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#TomaszFeliksWójcik">Panie Marszałku! Panie Pośle Sprawozdawco! Chciałbym upewnić się, czy prawidłowe jest rozumowanie, że uwzględnienie wniosków o anulowanie kompetencji Prokuratorii Generalnej w zakresie możliwości zgłaszania sprzeciwu czyni również nieskutecznymi w całym swoim zakresie kompetencje w sprawie zastępstwa procesowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#AdamBiela">Te dwie kompetencje, o które pytał pan poseł, są różne. Naturalnie zastępstwo procesowe może być sprawowane tylko wówczas, jeśli zostanie zgłoszony sygnał, że naruszono interesy skarbu państwa w procesie dysponowania jego majątkiem. Trudno sobie wyobrazić skuteczność funkcjonowania takiej instytucji, jeśli nie będzie ona miała jednocześnie prerogatyw prewencyjnych w zakresie interesowania się tym, co się dzieje przed procesem prywatyzacji. W tym widziałbym bardzo istotne trudności. Praca komisji zmierzała właściwie w tym kierunku, żeby prokuratoria generalna nie była instytucją iluzoryczną. Dlatego też jedna i druga funkcja jest istotnym elementem konstytutywnym modelu funkcjonowania Prokuratorii Generalnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Poseł Henryk Goryszewski.)</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#MaciejPłażyński">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#HenrykGoryszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Usłyszałem przed chwilą bardzo oryginalne i bardzo interesujące wyjaśnienie i dlatego jako poseł prawnik nie mogę powstrzymać się przed zadaniem następującego pytania. Jak wiem, zastępstwo procesowe wypełniają m.in. adwokaci i radcowie prawni, którym nie przysługuje prawo sprzeciwu wobec swoich klientów. Czy w związku z tym generalnie wypełniają oni to zastępstwo procesowe skutecznie i dobrze, czy źle?</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Trafisz do Unii Wolności.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#MaciejPłażyński">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#AdamBiela">Chciałem panu posłowi wyjaśnić, iż kwestie związane z zastępstwem procesowym były bardzo szczegółowo, przez kilka miesięcy badane w naszej komisji. Zatrudnialiśmy w tym celu ekspertów, specjalistów, od prawa procesowego również. Przewijało się kilka wątków w dyskusji nad prerogatywami zastępstwa procesowego. Uwzględnialiśmy m.in. model przedwojenny, w którym - w innych warunkach - do tego tylko sprowadzała się funkcja Prokuratorii Generalnej.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#AdamBiela">Stąd też pytanie, które pan poseł zadał, dotyczy już właściwie naprawdę nie wiem jakiej materii.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#AdamBiela"> Pytanie to ma kilka wątków, panie pośle. Ma wątek kompetencyjny, którego zakres określony jest w przedłożeniu projektu komisji. Prokuratoria Generalna będzie zatrudniała naturalnie tych specjalistów, o których pan poseł mówił, i ich kompetencje są dokładnie tutaj określone. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Świetna odpowiedź!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#MaciejPłażyński">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#HenrykDługosz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym zapytać pana posła sprawozdawcę, czy po przedłożeniu projektu rządowego rząd dokonał analiz, ile utworzenie Prokuratorii Generalnej będzie kosztować polskiego podatnika? Czy zrobiono symulacje, ilu urzędników z urzędów centralnych, gdzie ten nadzór jest, na przykład w poszczególnych ministerstwach, powinno odejść, ile nas to będzie kosztować?</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#HenrykDługosz">I drugie pytanie. Po przyjęciu tego projektu, takiego czy innego, tworzymy nowy urząd, nowy urząd centralny. Jakie ekspertyzy i jakich prawników komisja miała, czy tego typu rozwiązanie jest zgodne z konstytucją? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#MaciejPłażyński">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#BogdanPęk">Panie Marszałku! Mam pytanie do posła sprawozdawcy. Panie pośle, ponieważ zadaje się tutaj różne pytania, to ja mam pytanie tego rodzaju. Czy uważa pan - wobec pytania mojego poprzednika - że gdyby była Prokuratoria Generalna jako instytucja we wcześniejszej fazie procesu polskiej prywatyzacji, to polski podatnik zarobiłby kilkaset razy więcej w postaci przychodów do budżetu państwa,...</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#BogdanPęk">... niż będą wynosić koszty tej instytucji? I czy przyzna pan, że jedna tylko zła prywatyzacja, na przykład Domów Towarowych Centrum, z ostatnich miesięcy, kosztowała polskiego podatnika więcej niż kilkuletnie utrzymanie instytucji Prokuratorii Generalnej?</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Bzdura!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#MaciejPłażyński">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#AdamBiela">Odpowiadając obu panom posłom, chciałem zaznaczyć, iż była przeprowadzona symulacja, przymiarka do tworzenia tej nowej instytucji, Prokuratorii Generalnej. Naturalnie powstanie ona z jednej strony dlatego, że projekt ustawy przewiduje zlikwidowanie departamentu zastępstwa procesowego w Ministerstwie Skarbu Państwa. Część tych właśnie urzędników funkcjonowałaby w nowym układzie instytucjonalnym. Stąd też nie wiązałoby się to wcale ze zbyt znacznym zwiększeniem kosztów.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#AdamBiela">Nie ulega wątpliwości, że koszty związane z tym, iż brak jest do tej pory instytucji Prokuratorii Generalnej, są o wiele większe, nie tylko w odczuciu społecznym; również przejawia się to w tym, czym zajmuje się Komisja Skarbu Państwa, Uwłaszczenia i Prywatyzacji, kontrolując nieprawidłowy przebieg procesu przekształceń własnościowych w Polsce, jak chociażby w tym, o czym mówił pan poseł w związku z Domami Towarowymi Centrum. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#MaciejPłażyński">Jeszcze pytanie?</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#MaciejPłażyński">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#MałgorzataOstrowska">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Chciałam zapytać pana posła sprawozdawcę, czy prawdą jest, że rząd zmienił swoje stanowisko w stosunku do ustawy zawartej w druku poselskim. Jak państwo doskonale pamiętają, wobec pierwotnego przedłożenia poselskiego rząd przedstawił bardzo druzgocące stanowisko. Jego efektem było przysłanie przez rząd własnego projektu ustawy, który był bardziej cywilizowany, tak można by to nazwać. Teraz natomiast, przy drugim czytaniu, pan poseł Wójcik zasygnalizował, że się dogaduje z panem premierem Buzkiem i w związku z tym, być może, stanowisko rządu będzie zmienione.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#MałgorzataOstrowska">Chciałabym zapytać pana posła sprawozdawcę, jakie jest obecnie stanowisko rządu w stosunku do przedkładanego projektu poselskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#MaciejPłażyński">Proszę, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#MaciejPłażyński">Pan poseł sprawozdawca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#AdamBiela">Proszę państwa, chciałem powiedzieć, że aktualnie do komisji nie napłynęła żadna oficjalna opinia na temat stanowiska rządu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale jest rząd na sali.)</u>
          <u xml:id="u-30.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Jest pan premier - można zapytać.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#MaciejPłażyński">Chciałby pan zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#MaciejPłażyński">Proszę bardzo, panie premierze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#LeszekBalcerowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę potwierdzić, że rząd podtrzymuje swoje stanowisko wyrażone w projekcie rządowym. Nie było żadnej zmiany stanowiska rządu, dokonanej w jakimkolwiek przewidywanym przez prawo i obyczaje trybie. Potwierdzam wobec tego, że rząd podtrzymuje stanowisko.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#LeszekBalcerowicz">Istota stanowiska jest następująca. Rząd uważa, że instytucja o nazwie prokuratoria powinna się ograniczać wyłącznie do tego, co wynika z wyrażenia „prokura”, czyli zastępstwo prawne. Żadne inne funkcje nie byłyby pożyteczne - rząd uważa, że byłyby one nawet szkodliwe dla tego bardzo ważnego procesu, jakim jest prywatyzacja w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#LeszekBalcerowicz">Przypomnę, proszę państwa, że proces prywatyzacji i jego tempo ma zasadniczą wagę, gdyż po pierwsze, zależy od niego to, jak szybko będzie z gospodarki usuwany zakres strat, a po drugie, od tempa prywatyzacji zależy możliwość sfinansowania bardzo ważnych reform, jakie podejmuje ten rząd. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-32.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#MaciejPłażyński">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#MaciejPłażyński">Komisja wnosi o uchwalenie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-33.3" who="#MaciejPłażyński">Komisja przedstawia jednocześnie wniosek mniejszości oraz poprawki zgłoszone podczas drugiego czytania.</u>
          <u xml:id="u-33.4" who="#MaciejPłażyński">Poprawka nr 1 zawiera wniosek o odrzucenie sprawozdania komisji w całości. Wniosek taki jednak nie mieści się w normach regulaminowych, a jego weryfikacja na obecnym etapie procedury - co proponowała pani posłanka Małgorzata Ostrowska, autorka wniosku - nie jest możliwa.</u>
          <u xml:id="u-33.5" who="#MaciejPłażyński">W związku z tym nie poddam go pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-33.6" who="#MaciejPłażyński">Informuję również, że poprawki nr 7, 8 i 9 zostały wycofane.</u>
          <u xml:id="u-33.7" who="#MaciejPłażyński">W pierwszej kolejności głosować więc będziemy nad wnioskiem mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-33.8" who="#MaciejPłażyński">W jedynym wniosku mniejszości wnioskodawcy proponują, aby uchwalić projekt ustawy w brzmieniu zgodnym z przedłożeniem rządowym zawartym w druku nr 534.</u>
          <u xml:id="u-33.9" who="#MaciejPłażyński">Przyjęcie tego wniosku spowoduje uchwalenie ustawy, a tym samym bezprzedmiotowość projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu komisji oraz poprawek.</u>
          <u xml:id="u-33.10" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy zatem do głosowania nad wnioskiem mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-33.11" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości polegającego na uchwaleniu projektu ustawy w brzmieniu zgodnym z przedłożeniem rządowym, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-33.12" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-33.13" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-33.14" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 411 posłów. Za głosowało 223 posłów, przeciw - 174, wstrzymało się 14 posłów.</u>
          <u xml:id="u-33.15" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości przyjął, a tym samym uchwalił ustawę o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-33.16" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 10 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich o:</u>
          <u xml:id="u-33.17" who="#MaciejPłażyński">1) poselskim projekcie uchwały o zmianie uchwały Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej,</u>
          <u xml:id="u-33.18" who="#MaciejPłażyński">2) komisyjnym projekcie uchwały w sprawie zmiany Regulaminu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (druki nr 267, 349, 508, 508-A) - trzecie czytanie.</u>
          <u xml:id="u-33.19" who="#MaciejPłażyński">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Jerzego Stanisława Madeja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#JerzyStanisławMadej">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich przedstawiam dodatkowe sprawozdanie komisji dotyczące nowelizacji regulaminu Sejmu. Dodatkowe sprawozdanie jest zawarte w druku nr 508-A, który państwo otrzymali w ostatnim tygodniu, natomiast całość zmian zaproponowanych przez komisję - w druku nr 508. Przypominam, że miała to być szybka nowelizacja dotycząca dostosowania regulaminu Sejmu do nowej konstytucji. W trakcie tej nowelizacji zostały jednak zgłoszone inne poprawki, w związku z tym ta szybka nowelizacja się przedłużyła.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#JerzyStanisławMadej">Zwracam uwagę na fakt, że w druku nr 508 były zawarte dwa wnioski mniejszości zgłoszone po pierwszym czytaniu projektu nowelizacji. Oba zostały w procesie legislacyjnym wycofane. Tak więc w druku nr 508-A znajdują się tylko poprawki zgłoszone w czasie drugiego czytania projektu nowelizacji.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#JerzyStanisławMadej">Niemal wszystkie poprawki, które zostały zgłoszone w drugim czytaniu, dotyczą relacji pomiędzy Najwyższą Izbą Kontroli a Sejmem. W ustawie o Najwyższej Izbie Kontroli jest zapis, że regulamin Sejmu określi stosunki pomiędzy NIK a Sejmem.</u>
          <u xml:id="u-34.3" who="#JerzyStanisławMadej">Zasadnicza grupa poprawek została zgłoszona przez pana posła Włodarczyka, który był również autorem wniosku mniejszości wycofanego przez niego w drugim czytaniu. Głównym elementem propozycji zgłoszonej przez pana posła Włodarczyka jest powołanie stałej komisji sejmowej, która nazywałaby się Komisją do Spraw Kontroli Państwowej, a której zadaniem byłby nadzór i kontrola nad działalnością Najwyższej Izby Kontroli i - zgodnie z ustawą - również nad działalnością Państwowej Inspekcji Pracy. Przedmiotem dyskusji na posiedzeniu komisji był ten właśnie problem. W zasadzie w dyskusji nie kwestionowano celowości zwiększenia czy rozszerzenia kontroli i nadzoru Sejmu nad działalnością Najwyższej Izby Kontroli, natomiast problematyczna była sprawa powołania stałej komisji - byłaby to 28 stała komisja sejmowa. Ten element zdecydował, że w pierwszym głosowaniu nad wnioskiem mniejszości wniosek ten nie uzyskał poparcia - przeważył jeden głos. Po wycofaniu wniosku mniejszości przez pana posła Włodarczyka i przedstawieniu poprawki, z niewielką modyfikacją, w drugim czytaniu, ta sama poprawka uzyskała poparcie komisji - też jednym głosem. Są to poprawki nr 1, 2 i 6.</u>
          <u xml:id="u-34.4" who="#JerzyStanisławMadej">Relacji pomiędzy Sejmem a Najwyższą Izbą Kontroli dotyczą również poprawki nr 3 i 4, zgłoszone przez pana posła Wielowieyskiego. Poprawki te prowadzą do tego, że zwiększa się w nieco większym stopniu zakres nadzoru Sejmu nad Najwyższą Izbą Kontroli, natomiast nie wiąże się to z koniecznością powołania stałej komisji sejmowej. Jak państwo widzą w druku sprawozdania, propozycje poprawek zgłoszonych przez pana posła Włodarczyka uzyskały poparcie komisji, natomiast propozycje poprawek zgłoszonych przez pana posła Wielowieyskiego, to są poprawki nr 3 i 4, nie uzyskały poparcia komisji.</u>
          <u xml:id="u-34.5" who="#JerzyStanisławMadej">Poprawka nr 5 a i b, zgłoszona w drugim czytaniu przez pana posła Zycha, dotyczy uprawnienia prezesa NIK do zabierania głosu w debacie na posiedzeniu Sejmu w każdej chwili - na żądanie prezesa NIK. Jest to więc zrównanie uprawnień prezesa NIK z uprawnieniami członków Rady Ministrów i z uprawnieniami prezydenta i szefa Kancelarii Prezydenta. Nad tą poprawką nie było w zasadzie dyskusji i w głosowaniu uzyskała ona poparcie komisji.</u>
          <u xml:id="u-34.6" who="#JerzyStanisławMadej">Przedstawiając państwu te poprawki, wnoszę o przyjęcie stanowiska komisji i przedstawionych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-34.7" who="#JerzyStanisławMadej">I jeszcze jedna drobna informacja. W poprawce nr 6, przedstawionej przez pana posła Włodarczyka, jest zmiana redakcyjna. Tam nie ma regulaminu Państwowej Inspekcji Pracy, tylko statut, w związku z tym tę zmianę redakcyjną komisja proponuje wprowadzić do tekstu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#MaciejPłażyński">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-35.2" who="#MaciejPłażyński">Komisja wnosi o uchwalenie projektu uchwały zawartego w sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-35.3" who="#MaciejPłażyński">Komisja przedstawia wnioski mniejszości oraz poprawki, nad którymi głosować będziemy zgodnie ze wzrastającą numeracją artykułów.</u>
          <u xml:id="u-35.4" who="#MaciejPłażyński">Informuję, że oba wnioski mniejszości zostały wycofane.</u>
          <u xml:id="u-35.5" who="#MaciejPłażyński">W poprawkach: nr 1 do art. 19 ust. 1, polegającej na dodaniu pkt. 2a, nr 2 do art. 67 ust. 2–4 oraz nr 6 do załącznika do uchwały, polegającej na dodaniu pkt. 2a, wnioskodawca proponuje, aby powołać komisję stałą ds. kontroli państwowej oraz określa przedmiotowy zakres działania tej komisji.</u>
          <u xml:id="u-35.6" who="#MaciejPłażyński">Nad poprawkami tymi głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-35.7" who="#MaciejPłażyński">Komisja wnosi o ich przyjęcie.</u>
          <u xml:id="u-35.8" who="#MaciejPłażyński">W przypadku ich przyjęcia bezprzedmiotowa stanie się poprawka nr 3.</u>
          <u xml:id="u-35.9" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-35.10" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawek: do art. 19 ust. 1, do art. 67 ust. 2, 3 i 4 oraz do załącznika do uchwały, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-35.11" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-35.12" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-35.13" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 398 posłów. Za - 198, przeciw - 195, wstrzymało się 5.</u>
          <u xml:id="u-35.14" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że Sejm poprawki przyjął.</u>
          <u xml:id="u-35.15" who="#MaciejPłażyński">W poprawce nr 4 do art. 67, polegającej na dodaniu ust. 5, wnioskodawca proponuje, aby posłowie występujący z wnioskiem do NIK o przeprowadzenie kontroli byli zobowiązani do powiadomienia o jego treści Prezydium Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-35.16" who="#MaciejPłażyński">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-35.17" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-35.18" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 67, polegającej na dodaniu ust. 5, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-35.19" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-35.20" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-35.21" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 405 posłów. Za - 54, przeciw - 335, wstrzymało się 16.</u>
          <u xml:id="u-35.22" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-35.23" who="#MaciejPłażyński">W poprawce nr 5 do art. 111 ust. 2 i 3 wnioskodawca proponuje, aby prezes Najwyższej Izby Kontroli mógł zabierać głos, poza kolejnością mówców zapisanych do głosu, ilekroć tego zażąda, a nie, jak proponowała komisja, tylko w sprawach objętych zakresem jego ustawowej działalności.</u>
          <u xml:id="u-35.24" who="#MaciejPłażyński">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-35.25" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-35.26" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 111 ust. 2 i 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-35.27" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-35.28" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-35.29" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 403 posłów. Za - 176, przeciw - 96, wstrzymało się 131.</u>
          <u xml:id="u-35.30" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-35.31" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu uchwały.</u>
          <u xml:id="u-35.32" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu uchwały w sprawie zmiany regulaminu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w brzmieniu proponowanym przez Komisję Regulaminową i Spraw Poselskich wraz z autopoprawkami oraz przyjętymi poprawkami, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-35.33" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-35.34" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-35.35" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 408 posłów. Za - 369, przeciw - 21, wstrzymało się 18.</u>
          <u xml:id="u-35.36" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że Sejm podjął uchwałę w sprawie zmian regulaminu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-35.37" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 11 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej o rządowym projekcie ustawy Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną (druki nr 568, 595, 595-A, 595-B) - trzecie czytanie.</u>
          <u xml:id="u-35.38" who="#MaciejPłażyński">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji, pana posła Kazimierza Marcinkiewicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W czasie drugiego czytania projektu ustawy Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną wpłynęło 45 poprawek. W czasie posiedzenia Komisji Nadzwyczajnej 14 z nich wycofano, w związku z czym pozostało 31.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Początkowe poprawki dotyczą spraw związanych z usytuowaniem delegata rządu, który będzie odpowiedzialny za wdrażanie reformy administracyjnej kraju.</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Poprawki nr 1 i 2 zmierzają w gruncie rzeczy do przywrócenia przedłożenia rządowego.</u>
          <u xml:id="u-36.3" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Poprawki nr 8 i 10a dotyczą ośrodków doradztwa rolniczego. W tym wypadku wnioskodawcy proponują, by ośrodki te pozostały prowadzone przez wojewodów, a nie przez sejmiki województwa, jak zostało zapisane w ustawach kompetencyjnych. Komisja proponuje tę poprawkę odrzucić.</u>
          <u xml:id="u-36.4" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Podobnie w poprawce nr 9 proponuje się, by oddziały wojewódzkich biur geodezji i terenów rolnych również pozostały na poziomie samorządu wojewódzkiego, a nie przechodziły w gestię powiatów - jak zostało zapisane w ustawach kompetencyjnych. Również tę poprawkę komisja proponuje odrzucić.</u>
          <u xml:id="u-36.5" who="#KazimierzMarcinkiewicz">W poprawce nr 14 wnioskodawcy proponują, by inaczej usytuować prezesów dotychczasowych zarządów funduszy ochrony środowiska i aby stali się oni wiceprezesami nowych funduszy w 16 województwach. Również tę poprawkę komisja proponuje odrzucić.</u>
          <u xml:id="u-36.6" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Kolejne poprawki od nr 16 do nr 20 dotyczą spraw pracowniczych. Chodzi m.in. o przywrócenie sześciomiesięcznego okresu przejściowego dla urzędników, w którym oczekiwaliby oni na nowe propozycje pracy. Z wyjątkiem poprawki nr 18 komisja proponuje te poprawki odrzucić.</u>
          <u xml:id="u-36.7" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Poprawki nr 21 i 22 dotyczą przejęcia przez gminy akcji: bądź lokalnych przedsiębiorstw energetycznych, bądź Telekomunikacji Polskiej SA - w tym ostatnim przypadku w wielkości zgodnej z poniesionymi nakładami gmin właśnie na telekomunikację. Komisja proponuje te poprawki przyjąć.</u>
          <u xml:id="u-36.8" who="#KazimierzMarcinkiewicz">W poprawce nr 24 wnioskodawca proponuje, by było możliwe przekazanie przez Agencję Mienia Wojskowego niektórych nieruchomości jednostkom samorządu terytorialnego oraz wojewodzie, w związku z przejmowaniem czy wykonywaniem nowych zadań przez organy administracji publicznej. Podobne zapisy do tej pory odnosiły się do gmin. Komisja proponuje tę poprawkę przyjąć.</u>
          <u xml:id="u-36.9" who="#KazimierzMarcinkiewicz">W poprawce nr 28 wnioskodawca proponuje, by zadania przejęte, a prowadzone dotychczas przez miasta o statusie powiatu, dalej były zadaniami tych miast. Komisja proponuje tę poprawkę przyjąć.</u>
          <u xml:id="u-36.10" who="#KazimierzMarcinkiewicz">W ostatniej poprawce nr 31 wnioskodawca proponuje, by do czasu oceny przez parlament i rząd podziału terytorialnego kraju nie powoływano nowych samorządów gminnych; dopiero po 30 czerwca 2000 r. takie zmiany mogłyby następować. Również tę poprawkę komisja proponuje przyjąć. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#MaciejPłażyński">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#MaciejPłażyński">Komisja wnosi o uchwalenie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-37.3" who="#MaciejPłażyński">Komisja przedstawia również wnioski mniejszości i poprawki, nad którymi głosować będziemy zgodnie z numeracją artykułów projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-37.4" who="#MaciejPłażyński">W poprawce nr 1 do art. 4 wnioskodawca proponuje, aby skreślić ust. 2, stanowiący, że w przypadku powołania na delegata rządu dotychczasowego wojewody wykonywanie jego zadań i kompetencji należy z mocy prawa do dotychczasowego wicewojewody.</u>
          <u xml:id="u-37.5" who="#MaciejPłażyński">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-37.6" who="#MaciejPłażyński">Przyjęcie tej poprawki spowoduje bezprzedmiotowość poprawki nr 2.</u>
          <u xml:id="u-37.7" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-37.8" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 1 do art. 4 polegającej na skreśleniu ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-37.9" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-37.10" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-37.11" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 380 posłów. Za - 172, przeciw - 206, wstrzymało się 2.</u>
          <u xml:id="u-37.12" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-37.13" who="#MaciejPłażyński">W poprawce nr 2 do art. 4 wnioskodawcy w nowym brzmieniu ust. 2 proponują, aby delegatami rządu do spraw reformy ustrojowej w województwach zostawali z mocy prawa dotychczasowi wojewodowie wymienieni w poprawce.</u>
          <u xml:id="u-37.14" who="#MaciejPłażyński">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-37.15" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-37.16" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 2 do art. 4 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-37.17" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-37.18" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-37.19" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 392 posłów. Za - 53, przeciw - 335, wstrzymało się 4.</u>
          <u xml:id="u-37.20" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-37.21" who="#MaciejPłażyński">W poprawce nr 3 do art. 8 ust. 1 wnioskodawca proponuje, aby w skład Zespołu do Spraw Wdrażania Reformy Administracji Publicznej w Województwie wchodzili dodatkowo przedstawiciele ogólnokrajowych związków zawodowych zrzeszających pracowników administracji rządowej.</u>
          <u xml:id="u-37.22" who="#MaciejPłażyński">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-37.23" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-37.24" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 3 do art. 8 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-37.25" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-37.26" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-37.27" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 394 posłów. Za - 159, przeciw - 227, wstrzymało się 8.</u>
          <u xml:id="u-37.28" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-37.29" who="#MaciejPłażyński">W poprawce nr 4 do art. 8 ust. 1 wnioskodawca proponuje, aby w skład Zespołu do Spraw Wdrażania Reformy Administracji Publicznej w Województwie wchodzili dodatkowo przedstawiciele samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-37.30" who="#MaciejPłażyński">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-37.31" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-37.32" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 4 do art. 8 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-37.33" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-37.34" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-37.35" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 396 posłów. Za - 11, przeciw - 377, wstrzymało się 8.</u>
          <u xml:id="u-37.36" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-37.37" who="#MaciejPłażyński">W poprawce nr 5 do art. 8 wnioskodawca w dodawanym ustępie 2a proponuje, aby delegat rządu powoływał zespół do spraw pracowniczych i socjalnych z udziałem przedstawicieli ogólnokrajowych związków zawodowych zrzeszających pracowników administracji rządowej.</u>
          <u xml:id="u-37.38" who="#MaciejPłażyński">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-37.39" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-37.40" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 8 polegającej na dodaniu ust. 2a, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-37.41" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-37.42" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-37.43" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 405 posłów. Za - 164, przeciw - 232, wstrzymało się 9.</u>
          <u xml:id="u-37.44" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-37.45" who="#MaciejPłażyński">W poprawce nr 6 do art. 15 ust. 3 wnioskodawcy proponują, aby inne niż określono w ustawie siedziby jednostek organizacyjnych minister właściwy do spraw administracji mógł ustalać w porozumieniu, a nie - jak proponuje komisja - na wniosek delegata rządu.</u>
          <u xml:id="u-37.46" who="#MaciejPłażyński">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-37.47" who="#MaciejPłażyński">Przyjęcie tej poprawki spowoduje bezprzedmiotowość poprawki nr 7.</u>
          <u xml:id="u-37.48" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-37.49" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 6 do art. 15 ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-37.50" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-37.51" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-37.52" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 405 posłów. Za - 144, przeciw - 260, wstrzymał się 1.</u>
          <u xml:id="u-37.53" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-37.54" who="#MaciejPłażyński">W poprawce nr 7 do art. 15 ust. 3 wnioskodawca proponuje, aby delegat rządu wniosek do ministra właściwego do spraw administracji publicznej w sprawie siedzib jednostek organizacyjnych innych niż określone w ustawie uzgadniał z właściwymi dotychczasowymi wojewodami.</u>
          <u xml:id="u-37.55" who="#MaciejPłażyński">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-37.56" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-37.57" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 7 do art. 15 ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-37.58" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-37.59" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-37.60" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 404 posłów. Za - 168, przeciw - 234, wstrzymało się 2.</u>
          <u xml:id="u-37.61" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-37.62" who="#MaciejPłażyński">W sprawie ośrodków doradztwa rolniczego zgłoszono poprawki nr 8 i 10a.</u>
          <u xml:id="u-37.63" who="#MaciejPłażyński">W poprawce nr 8 do art. 24 ust. 1 wnioskodawca, poprzez skreślenie pkt. 3, proponuje, aby samorząd województwa nie przejmował ośrodków doradztwa rolniczego.</u>
          <u xml:id="u-37.64" who="#MaciejPłażyński">W poprawce nr 10a do art. 24 wnioskodawca w nowym brzmieniu ust. 4 proponuje, aby wojewodowie przejmowali ośrodki doradztwa rolniczego z wyjątkiem ośrodków, które przejmie minister rolnictwa i gospodarki żywnościowej w celu stworzenia Krajowego Centrum Doradztwa Rozwoju Rolnictwa i Obszarów Wiejskich.</u>
          <u xml:id="u-37.65" who="#MaciejPłażyński">Poprawki te poddam pod głosowanie łącznie.</u>
          <u xml:id="u-37.66" who="#MaciejPłażyński">Komisja wnosi o ich odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-37.67" who="#MaciejPłażyński">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#MarekKaczyński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam pytanie do pana posła sprawozdawcy. Poprawka zgłoszona przeze mnie w drugim czytaniu miała na celu pozostawienie ośrodków doradztwa rolniczego w gestii ministra i wojewodów, komisja negatywnie tę poprawkę zarekomendowała i w związku z tym doradztwo rolnicze trafiłoby do samorządu terytorialnego. Wiem, że nie ma takiego rozwiązania nigdzie na świecie. Mam związane z tym pytanie do pana posła sprawozdawcy: Czy pan poseł może wymienić państwa, w których doradztwo rolnicze jest w gestii samorządu terytorialnego? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#MaciejPłażyński">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Odpowiem panu posłowi po raz któryś z kolei, a Wysokiej Izbie pewnie po raz pierwszy, że w ustawach kompetencyjnych przekazano sprawy związane z rolnictwem samorządowi terytorialnemu, także ośrodki doradztwa rolniczego. Ta poprawka zmierza do tego, aby akurat te ośrodki, a nie inne sprawy rolne pozostały w gestii wojewody, który w nowym ustroju państwa ma być w gruncie rzeczy nadzorcą, inspektorem i policjantem. W związku z tym ośrodki doradztwa rolniczego byłyby jedynymi placówkami tego typu, które byłyby prowadzone przez wojewodę. Powtarzam: Biuro Legislacyjne uznało, że jest to sprzeczne z zapisami ustawy kompetencyjnej.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Natomiast na pytanie o to, w jaki sposób tego typu sprawy są rozwiązywane w innych krajach, nie potrafię odpowiedzieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#MaciejPłażyński">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#MaciejPłażyński">Pan poseł Pęk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#BogdanPęk">Panie pośle sprawozdawco, wobec takiego przedstawienia sprawy mam pytanie: jak jest z zasadami finansowania w tej sprawie? Czy może pan coś na ten temat powiedzieć? Ile środków przeznaczone na ten cel, żeby samorząd mógł przejąć ośrodki doradztwa rolniczego? Co przewiduje ustawa o zasadach finansowania?</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#komentarz">(Głos z sali: 5%.)</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Za mało.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#MaciejPłażyński">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na razie nie wiadomo, czy jest za mało, Sejm bowiem pracuje nad ustawą o dochodach jednostek samorządu terytorialnego i dopiero kiedy projekt rządowy w tej materii trafi do drugiego, a następnie do trzeciego czytania, będzie można odpowiedzieć na to pytanie bardzo konkretnie. W tej chwili parlament pracuje nad dochodami jednostek samorządu terytorialnego w komisji.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#komentarz">(Poseł Bogdan Pęk: Tak więc pan nie wie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 24 ust. 1, polegającej na skreśleniu pkt. 3, oraz poprawki do art. 24 ust. 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-45.3" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-45.4" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-45.5" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 402 posłów. Za - 233, przeciw - 155, wstrzymało się 14 posłów.</u>
          <u xml:id="u-45.6" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że Sejm poprawki przyjął.</u>
          <u xml:id="u-45.7" who="#MaciejPłażyński">W poprawce nr 9 do art. 24 ust. 1 pkt 4 oraz do ust. 3, polegającej na skreśleniu pkt. 2, wnioskodawcy proponują, aby samorząd województwa przejmował również oddziały wojewódzkich biur geodezji i terenów rolnych.</u>
          <u xml:id="u-45.8" who="#MaciejPłażyński">Komisja natomiast proponuje, aby rejonowe jednostki wojewódzkich biur geodezji i terenów rolnych zostały przejęte przez powiaty.</u>
          <u xml:id="u-45.9" who="#MaciejPłażyński">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-45.10" who="#MaciejPłażyński">Przyjęcie tej poprawki spowoduje bezprzedmiotowość poprawki nr 10 w zakresie propozycji skreślenia pkt. 2 w art. 24 ust. 3.</u>
          <u xml:id="u-45.11" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-45.12" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 24 ust. 1 pkt 4 oraz do ust. 3, polegającej na skreśleniu pkt. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-45.13" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-45.14" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-45.15" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 403 posłów. Za - 208, przeciw - 185, wstrzymało się 10 posłów.</u>
          <u xml:id="u-45.16" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-45.17" who="#MaciejPłażyński">W poprawce nr 10 do art. 24 wnioskodawca - przez skreślenie ust. 3 - proponuje, aby powiaty nie przejmowały rejonowych jednostek wojewódzkich ośrodków dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej.</u>
          <u xml:id="u-45.18" who="#MaciejPłażyński">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-45.19" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-45.20" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 24, polegającej na skreśleniu ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-45.21" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-45.22" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-45.23" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 403 posłów. Za - 188, przeciw - 206, wstrzymało się 9 posłów.</u>
          <u xml:id="u-45.24" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-45.25" who="#MaciejPłażyński">W poprawce nr 11 do art. 32 wnioskodawca w dodawanym ustępie proponuje, aby policjant przeniesiony na niższe stanowisko w związku z reformą administracji publicznej zachowywał z mocy ustawy prawo do stopnia i zaszeregowania nabyte na poprzednio zajmowanym stanowisku.</u>
          <u xml:id="u-45.26" who="#MaciejPłażyński">Komisja wnosi o jej odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-45.27" who="#MaciejPłażyński">Przyjęcie tej poprawki spowoduje bezprzedmiotowość poprawki nr 12.</u>
          <u xml:id="u-45.28" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-45.29" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 11 do art. 32, polegającej na dodaniu ustępu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-45.30" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-45.31" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-45.32" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-45.33" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 407 posłów. Za - 376, przeciw - 16, wstrzymało się 15 posłów.</u>
          <u xml:id="u-45.34" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-45.35" who="#MaciejPłażyński">W poprawce nr 13 do art. 42 wnioskodawca w dodawanym ust. 5 proponuje, aby pracownicy dotychczasowych...</u>
          <u xml:id="u-45.36" who="#komentarz">(Poseł Jan Rokita: Panie marszałku, chciałbym wyjaśnić coś, co dotyczy trybu głosowania.)</u>
          <u xml:id="u-45.37" who="#MaciejPłażyński">Czy odnośnie do poprawki nr 13?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#JanRokita">Muszę się, panie marszałku, upewnić co do poprzedniego głosowania. Mianowicie pan marszałek powiedział, że głosujemy nad poprawką nr 11...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#MaciejPłażyński">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#JanRokita">... i że jej przyjęcie czyni bezprzedmiotową poprawkę nr 12.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#JanRokita">Poprawka nr 11 brzmi w sposób następujący: Dotychczasową treść art. 32 oznaczyć jako ust. 1 i dodać ust. 2 w brzmieniu: Uprawnienie, o którym mowa w art. 103 ust. 2 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji, w okresie do dnia 30 czerwca 1999 r. przysługuje właściwym komendantom wojewódzkim Policji.</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#JanRokita">Ta poprawka została przyjęta, czy tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#MaciejPłażyński">Tak.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#JanRokita">Obawiam się, że pan marszałek, jeśli chodzi o poprawkę nr 11, przeczytał niedokładnie to. Chciałbym się upewnić co do treści przyjętej poprawki nr 11. Mam przed sobą sprawozdanie.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#MaciejPłażyński">Panie pośle, Biuro Legislacyjne przyznaje panu rację.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#JanRokita">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#MaciejPłażyński">I w związku z tym głosujemy...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#JanRokita">W tej sytuacji proponuję, by powtórzyć głosowanie albo rozstrzygnąć co do rezultatu poprzedniego głosowania. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#MaciejPłażyński">Czy pan poseł wnioskodawca ma w tej sprawie swoje zdanie? Przepraszam, pan poseł sprawozdawca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Część posłów, rozumiem, uznała - i tak samo ja głosowałem - że głosujemy nad poprawką nr 11 w brzmieniu ze sprawozdania komisji. Natomiast końcówka sformułowań pana marszałka mogłaby sugerować, że głosujemy nad poprawką nr 11 w brzmieniu takim jak treść poprawki nr 12. W związku z tym proponuję powtórnie przegłosować poprawkę nr 11.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#komentarz">(Głosy z sali: Nie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#MaciejPłażyński">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#JerzyCzepułkowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przegłosowana została treść poprawki, której - z jakichś powodów - Biuro Legislacyjne przypisało inny numer.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#JerzyCzepułkowski">Jeśli doszłoby do korekty numeru tych poprawek, uważam, że jako pierwsza powinna być w tej sytuacji przegłosowana poprawka ze sprawozdania komisji, oznaczona numerem 12, czyli ta, której treść przegłosowaliśmy, jako poprawka dalej idąca w swej treści.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#AntoniMacierewicz">Panie marszałku, czy można?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#MaciejPłażyński">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#AntoniMacierewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wydaje mi się, że w tej sytuacji jedyna możliwość, jaka istnieje, to jest reasumpcja tego głosowania, ponieważ część posłów głosowała nad poprawką o treści, jaką pan marszałek podał, a część zgodnie z zapisami, jakie były w drukach. W związku z tym doszło do ewidentnego nieporozumienia, które można sprostować tylko przez reasumpcję. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#MaciejPłażyński">Proszę państwa, powtórzymy to głosowanie. Jest to błąd Biura Legislacyjnego, który biorę na siebie. Odczytałem tak, jak było zapisane w scenariuszu.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#komentarz">(Poseł Marek Borowski: Która jest pierwsza?)</u>
          <u xml:id="u-62.2" who="#MaciejPłażyński">Są jednak wątpliwości, która poprawka jest pierwsza, w związku z tym należy powtórzyć to głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-62.3" who="#MaciejPłażyński">Czy państwo chcą uzgodnić między sobą tę kwestię, czy też możemy przystąpić do głosowania? Pierwsza będzie obecna poprawka nr 11, ta, która była zapisana jako 12, czyli zmienimy kolejność. Najpierw przegłosujemy poprawkę nr 12.</u>
          <u xml:id="u-62.4" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-62.5" who="#MaciejPłażyński"> Zależy, czy posługujemy się sprawozdaniem, czy też patrzy na scenariusz, który mam przed sobą. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#JerzyCzepułkowski">Panie Marszałku! Wnosiłem, i wnoszę powtórnie, aby poddać pod głosowanie treść poprawki nr 11 w scenariuszu głosowania, a nr 12 - w sprawozdaniu komisji, czyli tę, która została już przegłosowana.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#komentarz">(Poseł Marek Borowski: Pierwszą dalej idącą.)</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Czyli poprawkę nr 12.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#MaciejPłażyński">Tak, ale zmienimy kolejność. Najpierw przegłosujemy poprawkę, która była zapisana w scenariuszu jako poprawka nr 12, której nie przegłosowaliśmy, a później przegłosujemy poprawkę nr 11. W takiej kolejności. Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#komentarz">(Głos sali: Która jest dalej idąca?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#MaciejManicki">Panie Marszałku! Bez względu na to, nad czym będziemy głosować i w jakiej kolejności, najpierw trzeba jednak zrealizować wniosek, który stawia pan poseł Macierewicz i dokonać reasumpcji głosowania. Bez względu na to, jak wielką władzę daje panu regulamin, nie może pan uchylać głosowań stwierdzeniem: powtórzymy głosowanie. Najpierw trzeba dokonać reasumpcji, a potem ustalić od nowa tryb głosowania. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#MaciejPłażyński">Dobrze, proszę państwa. Poddam pod głosowanie wniosek o reasumpcję.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za...</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#MaciejPłażyński">Proszę bardzo, pan poseł jest bardzo regulaminowy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#HenrykWujec">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W regulaminie Sejmu w art. 114 są podane warunki, w jakich Sejm rozstrzyga wniosek o reasumpcję. Sejm rozstrzyga o reasumpcji głosowania (ust. 3) na pisemny wniosek co najmniej 30 posłów, to niestety wymaga takiej procedury. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#MaciejPłażyński">Proszę państwa, zarządzam 10-minutową przerwę. W tym czasie zbierzemy podpisy.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-68.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 10 min 19 do godz. 10 min 37)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#MaciejPłażyński">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#MaciejPłażyński">Wysoka Izbo! Informuję, że otrzymałem zgodny z regulaminem wniosek o reasumpcję głosowania nad poprawką do art. 32.</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#MaciejPłażyński">Poddam ten wniosek pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-69.3" who="#MaciejPłażyński">Proszę o zajęcie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-69.4" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o reasumpcję, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-69.5" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-69.6" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-69.7" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 370 posłów. Za - 358, przeciw - 3, wstrzymało się 9.</u>
          <u xml:id="u-69.8" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że Sejm wniosek przyjął.</u>
          <u xml:id="u-69.9" who="#MaciejPłażyński">W sprawie służby policjantów zgłoszono poprawki nr 11 i 12. Jako dalej idącą poddam pod głosowanie poprawkę nr 12.</u>
          <u xml:id="u-69.10" who="#MaciejPłażyński">W poprawce nr 12 do art. 32 wnioskodawca w dodawanym ustępie proponuje, aby policjant przeniesiony na niższe stanowisko w związku z reformą administracji publicznej zachowywał z mocy ustawy prawo do stopnia i zaszeregowania nabyte na poprzednio zajmowanym stanowisku.</u>
          <u xml:id="u-69.11" who="#MaciejPłażyński">Komisja wnosi o jej odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-69.12" who="#MaciejPłażyński">Przyjęcie tej poprawki spowoduje bezprzedmiotowość poprawki nr 11.</u>
          <u xml:id="u-69.13" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-69.14" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 12 do art. 32 polegającej na dodaniu ustępu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-69.15" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-69.16" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-69.17" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 388 posłów. Za - 171, przeciw - 203, wstrzymało się 14.</u>
          <u xml:id="u-69.18" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-69.19" who="#MaciejPłażyński">W poprawce nr 11 do art. 32 wnioskodawca w dodawanym ustępie proponuje, aby w okresie do 30 czerwca 1999 r. komendant wojewódzki Policji mógł decydować w sprawie zachowania dotychczasowego stopnia i wynagrodzenia przez policjanta przeniesionego na niższe stanowisko.</u>
          <u xml:id="u-69.20" who="#MaciejPłażyński">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-69.21" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-69.22" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 11 do art. 32 polegającej na dodaniu ustępu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-69.23" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-69.24" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-69.25" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 392 posłów. Za - 389, przeciw - 2, wstrzymał się 1.</u>
          <u xml:id="u-69.26" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-69.27" who="#MaciejPłażyński">W poprawce nr 13 do art. 42 wnioskodawca w dodawanym ust. 5 proponuje, aby pracownicy dotychczasowych wojewódzkich funduszy, których siedziby znajdują się w miastach, które z dniem 1 stycznia 1999 r. nie będą siedzibami władz samorządu województwa, stawali się z dniem 1 stycznia 1999 r. z mocy prawa pracownikami nowego wojewódzkiego funduszu.</u>
          <u xml:id="u-69.28" who="#MaciejPłażyński">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-69.29" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-69.30" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 42, polegającej na dodaniu ust. 5, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-69.31" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-69.32" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-69.33" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 388 posłów. Za - 172, przeciw - 212, wstrzymało się - 4.</u>
          <u xml:id="u-69.34" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-69.35" who="#MaciejPłażyński">W poprawce nr 14 wnioskodawca w nowym brzmieniu art. 43 proponuje, aby stosunki pracy prezesów zarządów dotychczasowych wojewódzkich funduszy, których siedziby znajdują się w miastach nie będących z dniem 1 stycznia 1999 r. siedzibami władz samorządu województwa, wygasały z dniem 30 czerwca 1999 r., a nie, jak proponuje komisja, z dniem 31 grudnia 1998 r.</u>
          <u xml:id="u-69.36" who="#MaciejPłażyński">Wnioskodawca proponuje ponadto, aby do czasu wygaśnięcia stosunków pracy prezesi pełnili obowiązki zastępców prezesa zarządu odpowiedniego wojewódzkiego funduszu.</u>
          <u xml:id="u-69.37" who="#MaciejPłażyński">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-69.38" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-69.39" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 43, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-69.40" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-69.41" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-69.42" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 395 posłów. Za - 223, przeciw - 162, wstrzymało się - 10.</u>
          <u xml:id="u-69.43" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-69.44" who="#MaciejPłażyński">We wniosku mniejszości nr 1 wnioskodawca proponuje w art. 47 ust. 1, aby ze szkół przejmowanych przez powiaty z dniem 1 stycznia 1999 r. wyłączyć szkoły artystyczne, oraz w dodawanym artykule - aby zakładanie i prowadzenie szkół artystycznych przeszło do obowiązkowych zadań województwa lub powiatu z dniem 1 stycznia 2001 r.</u>
          <u xml:id="u-69.45" who="#MaciejPłażyński">Wnioskodawca dopuszcza możliwość wcześniejszego przekazania tych kompetencji województwu lub powiatowi, w drodze porozumienia ministra właściwego do spraw kultury z organem odpowiedniej jednostki samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-69.46" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-69.47" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 47 ust. 1 oraz polegającego na dodaniu artykułu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-69.48" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-69.49" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-69.50" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 396 posłów. Za - 241, przeciw - 142, wstrzymało się - 13.</u>
          <u xml:id="u-69.51" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości przyjął.</u>
          <u xml:id="u-69.52" who="#MaciejPłażyński">W poprawce nr 15 do art. 55 ust. 1 wnioskodawcy proponują, aby wykazy osób wykonujących z upoważnienia wojewody jego zadania i kompetencje, podlegające przejęciu przez jednostki samorządu terytorialnego i administrację rządową w województwie, przedstawiane były związkom zawodowym działającym u danego pracodawcy celem wyrażenia opinii.</u>
          <u xml:id="u-69.53" who="#MaciejPłażyński">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-69.54" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-69.55" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 55 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-69.56" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-69.57" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-69.58" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-69.59" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 389 posłów. Za - 163, przeciw - 220, wstrzymało się - 6.</u>
          <u xml:id="u-69.60" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-69.61" who="#MaciejPłażyński">W sprawie wygaśnięcia stosunków pracy z pracownikami likwidowanych urzędów i biur zgłoszono poprawki nr 16 i 17.</u>
          <u xml:id="u-69.62" who="#MaciejPłażyński">W poprawce nr 16 wnioskodawca w nowym brzmieniu art. 56 proponuje, aby pracodawca mógł rozwiązać stosunki pracy z tymi pracownikami do dnia 30 czerwca 1999 r., jeżeli przed 31 maja 1999 r. nie zostaną im zaproponowane nowe warunki pracy i płacy. Komisja proponuje natomiast odpowiednio terminy 31 marca i 28 lutego 1999 r.</u>
          <u xml:id="u-69.63" who="#MaciejPłażyński">Wnioskodawca proponuje również, aby świadczenia przysługujące pracownikom w przypadku rozwiązania stosunku pracy mogły być wypłacone jednorazowo.</u>
          <u xml:id="u-69.64" who="#MaciejPłażyński">W poprawce nr 17 wnioskodawca proponuje, aby stosunki pracy z pracownikami wygasały z dniem 30 czerwca 1999 r., jeżeli do dnia 31 maja 1999 r. nie zostaną im zaproponowane nowe warunki pracy i płacy.</u>
          <u xml:id="u-69.65" who="#MaciejPłażyński">Komisja wnosi o odrzucenie tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-69.66" who="#MaciejPłażyński">Propozycje te poddam kolejno pod głosowanie. Przyjęcie pierwszej z nich spowoduje bezprzedmiotowość drugiej.</u>
          <u xml:id="u-69.67" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do głosowania nad poprawką nr 16.</u>
          <u xml:id="u-69.68" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 16 do art. 56, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-69.69" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-69.70" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-69.71" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-69.72" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 397 posłów. Za - 178, przeciw - 212, wstrzymało się 7.</u>
          <u xml:id="u-69.73" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-69.74" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy zatem do głosowania nad poprawką nr 17.</u>
          <u xml:id="u-69.75" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 17 do art. 56 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-69.76" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-69.77" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-69.78" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 395 posłów. Za - 176, przeciw - 214, wstrzymało się 5.</u>
          <u xml:id="u-69.79" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-69.80" who="#MaciejPłażyński">W sprawie wcześniejszego przejścia na emeryturę pracowników likwidowanych urzędów i biur zgłoszono do art. 56 drugi wniosek mniejszości oraz poprawkę nr 18.</u>
          <u xml:id="u-69.81" who="#MaciejPłażyński">W obu propozycjach wnioskodawcy proponują, aby pracowników w wieku przedemerytalnym, którym nie zostaną zaproponowane nowe warunki pracy, umożliwić wcześniejsze przejście na pełną emeryturę. Kobiety - po ukończeniu 55 roku życia, a mężczyźni - 60 roku życia.</u>
          <u xml:id="u-69.82" who="#MaciejPłażyński">We wniosku mniejszości proponuje się ponadto, aby bez względu na wiek mogli przechodzić na emeryturę pracownicy, którzy przepracowali 25 lat (kobieta) i 30 lat (mężczyzna), w tym minimum 5 lat w administracji publicznej, a także pracownicy, którzy przepracowali odpowiednio 35 lat (kobieta) i 40 lat (mężczyzna), bez względu na staż pracy w administracji.</u>
          <u xml:id="u-69.83" who="#MaciejPłażyński">W poprawce zaś wnioskodawca proponuje, aby bez względu na wiek na emeryturę mogła przejść kobieta, która przepracowała 35 lat, i - odpowiednio - mężczyzna z 40-letnim stażem pracy, jeżeli ostatnie 5 lat pracowali w administracji publicznej.</u>
          <u xml:id="u-69.84" who="#MaciejPłażyński">Komisja wnosi o przyjęcie poprawki.</u>
          <u xml:id="u-69.85" who="#MaciejPłażyński">W pierwszej kolejności poddam pod głosowanie poprawkę, a w przypadku jej odrzucenia - wniosek mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-69.86" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do głosowania nad poprawką.</u>
          <u xml:id="u-69.87" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 56, polegającej na dodaniu nowych ustępów, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-69.88" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-69.89" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-69.90" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 400 posłów. Za - 179, przeciw - 196, wstrzymało się 25.</u>
          <u xml:id="u-69.91" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-69.92" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy zatem do głosowania nad wnioskiem mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-69.93" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 56, polegającego na dodaniu nowego ustępu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-69.94" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-69.95" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-69.96" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 399 posłów. Za - 167, przeciw - 213, wstrzymało się 19.</u>
          <u xml:id="u-69.97" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-69.98" who="#MaciejPłażyński">W poprawce nr 19 do art. 56 ust. 1 wnioskodawca proponuje, aby nie można było odmówić zaproponowania nowych warunków pracy bez ważnych przyczyn po stronie pracodawcy lub po stronie pracownika.</u>
          <u xml:id="u-69.99" who="#MaciejPłażyński">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-69.100" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-69.101" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 56 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-69.102" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-69.103" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-69.104" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 397 posłów. Za - 31, przeciw - 356, wstrzymało się 10.</u>
          <u xml:id="u-69.105" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-69.106" who="#MaciejPłażyński">W poprawce nr 20 do art. 56 wnioskodawca w dodawanym art. 56a proponuje, aby pracownikom urzędów wymienionych w ustawie, przekazywanym do innych zakładów pracy, przysługiwały ulgowe przejazdy środkami komunikacji PKS i PKP oraz dopłaty do wynajętych mieszkań.</u>
          <u xml:id="u-69.107" who="#MaciejPłażyński">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-69.108" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-69.109" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki polegającej na dodaniu art. 56a, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-69.110" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-69.111" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-69.112" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 395 posłów. Za - 152, przeciw - 238, wstrzymało się 5.</u>
          <u xml:id="u-69.113" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-69.114" who="#MaciejPłażyński">W poprawce nr 21 wnioskodawca w dodawanym art. 67a proponuje, aby gminy nabywały nieodpłatnie i z mocy prawa, według zasad określonych w ustawie, udziały lub akcje w przedsiębiorstwach energetycznych o znaczeniu lokalnym.</u>
          <u xml:id="u-69.115" who="#MaciejPłażyński">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-69.116" who="#MaciejPłażyński">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#MirosławSekuła">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam pytanie do pana posła sprawozdawcy: Czy przyjęcie poprawek nr 21 i 22 umożliwi gminom uzyskanie - w zamian za poniesione nakłady - akcji lub udziałów w przedsiębiorstwach energetycznych o znaczeniu lokalnym i uzyskanie - w zamian za poniesione nakłady - akcji Telekomunikacji Polskiej SA oraz czy odrzucenie tych poprawek (nr 21 i 22) uniemożliwi samorządom uzyskanie udziałów lub akcji w lokalnych przedsiębiorstwach energetycznych oraz w Telekomunikacji Polskiej SA? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#MaciejPłażyński">Pan poseł Kaczmarek, proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-71.2" who="#MaciejPłażyński">Może jeszcze pytanie pana posła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#WiesławKaczmarek">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Do zadania pytania skłoniło mnie to, że te dwie poprawki (nr 21 i 22) nie były akurat w przedłożeniu rządowym. Chciałem pana posła sprawozdawcę, ale również stronę rządową zapytać o następujące kwestie.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#WiesławKaczmarek">Po pierwsze, o zdefiniowanie, co to znaczy „przedsiębiorstwo o znaczeniu lokalnym” i jak to sobie sprawozdawca i komisja wyobrażają. To pierwsze pytanie, ponieważ mamy tu do czynienia z przedsiębiorstwami energetycznymi o znaczeniu lokalnym typu elektrociepłownia, elektrownia czy zakład energetyczny.</u>
          <u xml:id="u-72.2" who="#WiesławKaczmarek">Po drugie, chciałbym się dowiedzieć, jakie będą koszty przekazania gminom majątku sektora energetycznego, tzn. ile skarb państwa, mówiąc oczywiście w cudzysłowie, utraci ze swojego zasobu majątkowego.</u>
          <u xml:id="u-72.3" who="#WiesławKaczmarek">Po trzecie, chciałem się dowiedzieć od posła sprawozdawcy, dlaczego w przypadku poprawki nr 21 do art. 67a odstąpiono od jakiejkolwiek wręcz analizy nakładów i przyjęto automatyzm przekazania, wprowadzając w ogóle zasadę, że gminy stają się w 51% właścicielem danego majątku nie bez względu na to, czy poniosły jakieś nakłady, ale z tytułu świadczenia danych usług w danym regionie.</u>
          <u xml:id="u-72.4" who="#WiesławKaczmarek">Po czwarte, chciałbym się dowiedzieć, czym kierowali się autorzy tego projektu, wprowadzając mechanizm dodatkowego ryzyka politycznego w sektorze energetycznym. Ponieważ dzisiaj, jak wiadomo, w tym sektorze dysponentem własności jest minister skarbu państwa, w tym rozwiązaniu w części sektora będziemy mieli swoistą platformę uzgodnienia działania tego sektora również z gminami.</u>
          <u xml:id="u-72.5" who="#WiesławKaczmarek">I ostatnia sprawa: Czy zdaniem pana posła sprawozdawcy takie rozwiązanie zwiększa aspekt bezpieczeństwa energetycznego kraju, czy go obniża? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-72.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#MaciejPłażyński">Jeszcze pytanie, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#ZbigniewKaniewski">Chciałem zapytać pana posła sprawozdawcę: Czy wniosek, o którym przed chwilą mówiliśmy, jest spójny z przygotowywanym przez ministra skarbu programem przekształceń w sektorze energetycznym?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#MaciejPłażyński">Pan minister Ambroziak, proszę bardzo, a później pan poseł sprawozdawca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#JacekAmbroziak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Odpowiadając na ostatnie pytanie, chciałbym podkreślić, że strona rządowa zawsze wolała zgłoszonej propozycji, dotyczącej zakładów energetycznych, ciepłownictwa, linii dystrybucyjnych i innych, nie uwzględniać w tym projekcie z uwagi na określone zapisy planów reformy sektora energetycznego w Ministerstwie Skarbu Państwa. Mogę więc odpowiadając na ostatnie pytanie, powiedzieć, że zgłoszona propozycja jest niespójna z planami Ministerstwa Skarbu Państwa i rządu. Jest także niespójna z planem reformy sektora energetycznego, przyjętym przez Komitet Ekonomiczny Rady Ministrów i Radę Ministrów, ale także jest niezgodna z pewnymi ustaleniami związanymi z reformą tego sektora, prowadzonymi w czasie negocjacji z Unią Europejską.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#JacekAmbroziak">Ponadto pragnę podkreślić, że trudno mówić tu o przedsiębiorstwach o znaczeniu lokalnym. Na pewno można mówić o lokalnych kotłowniach, ale bardzo trudno mówić o lokalnych liniach energetycznych, liniach przesyłowych, elektrociepłowniach.</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#JacekAmbroziak">I trzeci, ostatni argument: proponowany zapis nie będzie mógł być w kilkunastu przypadkach uwzględniany z uwagi na sprywatyzowanie już tych elektrowni czy elektrociepłowni. A w związku z tym nie można łamać prawa, gdy umowy zostały już podpisane. I dlatego w wielu przypadkach przepis staje się prawie niewykonalny, a poza tym jest niezgodny z zaplanowaną reformą sektora energetycznego i jego dalszą prywatyzacją, która ma służyć zresztą tym wszystkim działaniom, jakie rząd przeprowadza, czyli głównie reformie emerytalnej. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-76.3" who="#komentarz">(Poseł Anna Bańkowska: Co rząd sugeruje? Głosować za czy przeciw?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#MaciejPłażyński">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie będę prezentował własnego zdania, przedstawię jedynie dyskusję w tej sprawie, jaka się odbyła w czasie posiedzenia Komisji Nadzwyczajnej. Obie kwestie są różne. Inaczej należy podejść do sprawy związanej z poprawką nr 21, dotyczącą przedsiębiorstw dystrybucji energii elektrycznej oraz gazu, a inaczej z Telekomunikacją Polską. W pierwszej kwestii, w poprawce nr 21, wnioskodawcy twierdzili, że sprawy związane z dostarczaniem energii do mieszkań, i nie tylko, są bardzo ważnymi zadaniami samorządu terytorialnego i w związku z tym samorząd terytorialny powinien mieć wpływ na to, w jaki sposób to zadanie na jego terenie jest wykonywane.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Jeżeli chodzi o koszty - nie było tego typu rachunków. Natomiast ust. 4 art. 67a mówi o tym, że to prezes Rady Ministrów określi w drodze rozporządzenia wykaz przedsiębiorstw energetycznych o znaczeniu lokalnym. A więc i ta kwestia nie była omawiana szczegółowo, została bowiem przekazana do dyspozycji prezesa Rady Ministrów. Nie jest tak, jak w pytaniu pierwszego posła, pana posła Sekuły, że sprawa przedsiębiorstw energetycznych jest związana z nakładami ponoszonymi przez gminy. W tym wypadku chodzi raczej o politykę lokalną w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Jeżeli natomiast chodzi o nakłady, to wiąże się z tym poprawka nr 22, czyli kwestia nabycia akcji przez gminy od Telekomunikacji Polskiej SA w tej wysokości, w jakiej nakłady zostały przez gminy w tym zakresie poczynione.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#MaciejPłażyński">Pan poseł Wrona, a później pan poseł Pęk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#TadeuszWrona">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Jeżeli ministerstwo kontestuje zwrot środków finansowych dla gmin w taki sposób, jak zostało to przedłożone w poprawce nr 22, jeżeli chodzi o Telekomunikację Polską SA, to chciałbym zapytać, w jaki sposób ministerstwo w ogóle widzi rozwiązanie tego problemu. Bo przecież Najwyższa Izba Kontroli wykazała, że gminy włożyły w sumie 542 mln zł, a jest to 13% udziałów Telekomunikacji Polskiej. Co w takim razie ministerstwo proponuje gminom? Jaki byłby inny sposób rozwiązania, jeżeli nie akcjonariat?</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#MaciejPłażyński">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#BogdanPęk">Panie pośle sprawozdawco, parlament się do tej pory na ten temat nie wypowiadał, a rozumiem, że zamierzenia rządu - z tego, co pan minister Ambroziak był uprzejmy przekazać - są takie, że całą energetykę lokalną, elektrociepłownie należy sprzedać w formie kapitałowej. W związku z tym mam pytanie: Czy po takiej sprzedaży gminy będą miały jakikolwiek wpływ na ustalanie cen na ciepło w wielkich miastach, czy też nie będą miały? I jakie, pana zdaniem, może to mieć skutki? Czy będzie to oznaczało kapitalistyczną podwyżkę cen w celu maksymalizacji zysków? I co może wtedy zrobić gmina?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#MaciejPłażyński">Pan poseł Goryszewski...</u>
          <u xml:id="u-83.2" who="#MaciejPłażyński">Panie pośle, pan poseł Goryszewski, później pan.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#HenrykGoryszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam dwa pytania do pana posła sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#HenrykGoryszewski">Pierwsze - ponieważ odpowiedź na jedno z wcześniej postawionych pytań nie była w moim mniemaniu wystarczająca - chciałbym powtórzyć w nieco innej formie. Jak rozumiem, panie pośle sprawozdawco, jest oczywiste, że elektrownia, dajmy na to Bełchatów lub Turów czy też Turoszów, nie ma znaczenia lokalnego, ale na przykład Elektrownia Łęg, już sprywatyzowana, czy Elektrownia Ostrołęka, o której niewiele ludzi w Polsce wie, że jest, mają znaczenie lokalne czy nie? Chcę przypomnieć, że ta elektrownia oddaje swoją produkcję, czyli swoją energię elektryczną, do ogólnokrajowej sieci według dyrektyw krajowego dyspozytora mocy i w związku z tym może tak się zdarzyć, że Ostrołęka wcale nie będzie w danym momencie otrzymywała energii elektrycznej wyprodukowanej tylko w „Ostrołęce”, lecz w jakiejś innej elektrowni, bo taka jest natura przesyłu i dystrybucji prądu elektrycznego. Myślę, że więcej jako prawnik, a nie fizyk, nie muszę na ten temat mówić. To jest pierwsze pytanie.</u>
          <u xml:id="u-84.2" who="#HenrykGoryszewski">A drugie pytanie dotyczy następującej kwestii. Jeżeli ta poprawka nie zostanie uchwalona, to czy powstanie bariera prawna uniemożliwiająca to, żeby samorządy mogły słusznie - podkreślam: słusznie - dochodzić rekompensaty za to, że na skutek tolerowanych przez rząd i parlament praktyk monopolistycznych TP SA przyłożyły się do zbudowania majątku tej firmy, który później zostanie sprzedany i przejdzie w obce ręce? Czy istnieje taka bariera, jeżeli nie uchwalimy tej poprawki?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#MaciejPłażyński">Prosiłbym, abyśmy nie przechodzili do debaty na temat polityki energetycznej państwa, tylko starali się ograniczać do poprawki.</u>
          <u xml:id="u-85.2" who="#MaciejPłażyński">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#ZbigniewKaniewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W związku z tym, że wiele wątpliwości, problemów, które tutaj podnosili posłowie, jest rozwiązanych w ustawie Prawo energetyczne, które w Polsce obowiązuje, mam pytanie do pana marszałka: Czy ewentualne przyjęcie tej poprawki czy tego wniosku mniejszości może spowodować niewykonanie takiego przepisu? Czy zatem stosowne jest poddawanie pod głosowanie takiego rozwiązania? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#MaciejPłażyński">Nie potrafię panu odpowiedzieć, bo nie znam na pamięć Prawa energetycznego, nie znam tych zapisów.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#MaciejPłażyński">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Było kilka pytań skierowanych bezpośrednio do rządu, zwłaszcza w sprawie TP SA, na które nie jestem upoważniony odpowiadać, natomiast, Wysoka Izbo, na pytanie o to, jaki może być wpływ gmin, mogę powiedzieć w ten sposób: jako poseł sprawozdawca pewnie nie powinienem na to pytanie odpowiadać, bo ja jedynie przekazuję te informacje, które były podane w trakcie posiedzenia Komisji Nadzwyczajnej, mianowicie jeżeli sektor energetyczny przedsiębiorstw lokalnych będzie prywatyzowany, to jedyna możliwość wpływu, jaka się nasuwa, to po prostu zakup tych przedsiębiorstw przez samorządy, czyli udział w tej prywatyzacji.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Jeśli chodzi o elektrownie lokalne, to znów miałem nadzieję, że na to pytanie już odpowiedziałem. Dziękuję tu za informację, bo o tym, że w Ostrołęce jest elektrownia, nie wiedziałem. Otóż sprawy tego typu mają być rozstrzygnięte w rozporządzeniu prezesa Rady Ministrów i wnioskodawcy tam właśnie skierowali określenie „lokalności” bądź „nielokalności” konkretnych przedsiębiorstw energetycznych.</u>
          <u xml:id="u-88.2" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Natomiast jeżeli chodzi o poprawkę nr 22, to zapewne istnieją inne możliwości rekompensaty nakładów, które zostały poniesione przez gminy na rzecz przedsiębiorstwa TP SA. Wiadomo już, że niektóre gminy podjęły starania, także na drodze sądowej, o odzyskanie tych środków, a zarazem prospekt emisyjny Telekomunikacji Polskiej SA został już przedłożony, i to również w czasie posiedzenia Komisji Nadzwyczajnej zostało powiedziane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-89.2" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki polegającej na dodaniu art. 67a, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-89.3" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-89.4" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-89.5" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 391 posłów. Za - 137, przeciw - 230, wstrzymało się 24.</u>
          <u xml:id="u-89.6" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-89.7" who="#MaciejPłażyński">W poprawce nr 22 wnioskodawca - w dodawanym art. 67b - proponuje, aby gminom przysługiwały uprawnienia do nieodpłatnego nabycia akcji Telekomunikacji Polskiej SA o wartości odpowiadającej nakładom poniesionym przez budżety terenowe i gminne na lokalną infrastrukturę telekomunikacyjną.</u>
          <u xml:id="u-89.8" who="#MaciejPłażyński">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-89.9" who="#MaciejPłażyński">Pan poseł chce zadać pytanie, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#WiesławKaczmarek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałem zapytać również o tę poprawkę, ponieważ ona także nie była przedmiotem przedłożenia rządowego. Jest podobne, panie pośle, pytanie o koszty tej operacji, z punktu widzenia skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#WiesławKaczmarek">Nie podzielam poglądu pana posła Wrony, że poniesione nakłady przenoszą się proporcjonalnie na kapitał akcyjny przedsiębiorstwa Telekomunikacja Polska, zwłaszcza że dzisiaj tajemna jest wartość rynkowa tej firmy. To jest pierwsze pytanie o koszty.</u>
          <u xml:id="u-90.2" who="#WiesławKaczmarek">Drugie pytanie wiąże się z tym, od kiedy liczymy nakłady finansowe poniesione przez gminy, bo w tym projekcie jest podany termin graniczny: do kiedy. Pytanie brzmi: Od kiedy liczymy nakłady ponoszone przez gminy, jeżeli chodzi o sieć telekomunikacyjną?</u>
          <u xml:id="u-90.3" who="#WiesławKaczmarek">Trzecie pytanie wiąże się z tym, czy w ogóle w posiedzeniu komisji brali udział przedstawiciele skarbu państwa i Komisji Papierów Wartościowych i Giełd. Jesteśmy dzisiaj w takiej sytuacji prawnej, że Komisja Papierów Wartościowych i Giełd bodajże w zeszłym tygodniu podjęła już decyzję o dopuszczeniu papierów Telekomunikacji Polskiej do publicznego obrotu. Moje pytanie brzmi: Czy dzisiaj prospekt emisyjny podjęty i zatwierdzony przez Komisję Papierów Wartościowych i Giełd jest dokumentem rzetelnym w kontekście chociażby tego wniosku i tej dyskusji i co się stanie, w opinii pana posła, z tym prospektem, gdyby Sejm uchwalił takie rozwiązanie? Czyli inaczej: Czy jest właściwie aktualna decyzja o zatwierdzeniu prospektu i dopuszczeniu papierów Telekomunikacji Polskiej do publicznego obrotu?</u>
          <u xml:id="u-90.4" who="#WiesławKaczmarek">Ostatnie pytanie jest pytaniem w ogóle o przyszłą strukturę właścicielską TP SA, długość procedury i o to, jak właściwie dzisiaj będzie wyglądał stosunek inwestora, któremu proponuje się papiery przedsiębiorstwa o niewiadomej strukturze właścicielskiej. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#MaciejPłażyński">Pan minister Ambroziak, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#JacekAmbroziak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rząd już raz kiedyś negatywnie oceniał tego rodzaju projekt po przekazaniu gminom akcji TP SA. Ten projekt został przez Wysoką Izbę swego czasu odrzucony.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#JacekAmbroziak">Jeżeli chodzi o obecny projekt, który mówi o zwrocie nakładów, to - po pierwsze - jest on określony bardzo nieprecyzyjnie, ale moim zdaniem bardziej istotną sprawą jest to, że Komisja Papierów Wartościowych i Giełd przyjęła prospekt emisyjny, który nie zawiera żadnych wskazówek, żadnych danych na temat ewentualnych ustawowych roszczeń, nie mówię cywilno-prawnych, ale wynikających z ustawy, bardzo nie określonych przez gminy. Tym samym utrudni to realizację prywatyzacji przez giełdę warszawską, która niezwykle poważnie może ją wzmocnić, a dzięki temu także i sytuację gospodarczą państwa. Może także spowodować poprawę i wykonanie planów budżetowych państwa, jeżeli ta prywatyzacja będzie przebiegała zgodnie z planem Ministerstwa Skarbu Państwa.</u>
          <u xml:id="u-92.2" who="#JacekAmbroziak">Prospekt emisyjny jest przyjęty przez Komisję Papierów Wartościowych i Giełd. Pierwsze notowania mają być 7 listopada, czyli jest to czas niezwykle krótki. Wtedy będzie ustalona cena emisyjna akcji Telekomunikacji Polskiej. Tego rodzaju projekt i zapis ustawowy może zburzyć wszystko to, co zostało przyjęte, a może doprowadzić efektywnie do niewykonania prywatyzacji, czyli puszczenia akcji na giełdę dla osób indywidualnych i instytucjonalnych, a ponadto może utrudnić wykonanie budżetu państwa w tym roku. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#MaciejPłażyński">Pan poseł Goryszewski, tak?</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#MaciejPłażyński">Proszę bardzo, może najpierw pan poseł zada pytanie i już wtedy zakończę...</u>
          <u xml:id="u-93.3" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-93.4" who="#MaciejPłażyński">Proszę panów ministrów o zajęcie miejsc w ławach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#HenrykGoryszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Bardzo przepraszam, że zajmuję czas, trzeci raz dzisiaj stawiając pytanie. Tym razem jest to pytanie do rządu, dlatego że odpowiedź pana ministra jest dalece niewystarczająca i sytuująca się obok zasadniczego problemu.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#HenrykGoryszewski">Panie ministrze, czy pan mógłby zdradzić pogląd rządu, czy na cenę emisyjną akcji bardziej wpływa zaufanie do przedsiębiorstwa i stosunek popytu do podaży niż struktura ewentualnych właścicieli? Jest to ważne zwłaszcza w kontekście pytania, które tu wcześniej padło, że struktura właścicieli może być nieokreślona. Chciałbym zapytać, o której spółce giełdowej, mającej akcje adresowane, tzw. akcje na okaziciela, a więc adresowane do anonimowego odbiorcy, możemy powiedzieć, że ma określony akcjonariat?</u>
          <u xml:id="u-94.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#MaciejPłażyński">Pan poseł Wrona.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#TadeuszWrona">Chciałbym ponownie poprosić pana ministra o odpowiedź. Jeżeli nie ta forma udziału gminy w akcjonariacie, to jaka forma rekompensaty jest przewidywana przez pana ministra dla gmin, które złożyły swój majątek? Proszę o konkretną odpowiedź.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#MaciejPłażyński">Proszę bardzo, panie ministrze, krótko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#JacekAmbroziak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Odpowiadając na pytanie posła Goryszewskiego, pragnę stwierdzić, że jest to po prostu wysoki czynnik niepewności, który może spowodować obniżenie ceny tych akcji. To tyle, to jest dosyć krótka odpowiedź na to pytanie.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#JacekAmbroziak">Jeżeli chodzi o drugie pytanie pana posła Wrony, pragnę odpowiedzieć, że to jakby nie dotyczy tego samego problemu, bo można mówić o roszczeniach także wielu bardzo indywidualnych odbiorców, nie tylko gminnych, którzy wydawali pieniądze, płacili i którzy są twórcami obecnego, nazwijmy to, sukcesu Telekomunikacji Polskiej SA. Więc to jest zupełnie inny problem. W chwilach, kiedy są rozszerzenia cywilnoprawne, jest droga cywilnoprawna i można te problemy rozstrzygać na drodze cywilnoprawnych procesów sądowych między właścicielami a tymi, którzy ponieśli określone koszty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#MaciejPłażyński">Pan poseł sprawozdawca pragnie coś dodać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jeżeli chodzi o pytania tutaj postawione, to rzeczywiście ten termin dolny nie jest ustalony, niemniej jednak ust. 2 daje możliwość dookreślenia także tej daty. Natomiast, jeżeli chodzi o moje opinie, ja się cieszę, że o to jestem pytany, niemniej jednak nie mam możliwości wyrażania tutaj swoich opinii, a jedynie prezentowania stanowiska Komisji Nadzwyczajnej. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-101.2" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki polegającej na dodaniu art. 67b, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-101.3" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-101.4" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-101.5" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 384 posłów. Za - 152, przeciw - 201, wstrzymało się 31.</u>
          <u xml:id="u-101.6" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-101.7" who="#MaciejPłażyński">W poprawce nr 23 do art. 69 wnioskodawca w dodawanych punktach proponuje, aby mienie nabyte na zasadach określonych w niniejszej ustawie przez jednostki samorządu terytorialnego podlegało przepisom dotyczącym postępowań regulacyjnych, o których mowa również w ustawach o stosunku państwa do Kościoła Ewangelicko-Reformowanego oraz do Kościoła Chrześcijan Baptystów.</u>
          <u xml:id="u-101.8" who="#MaciejPłażyński">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-101.9" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-101.10" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 69 polegającej na dodaniu punktów, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-101.11" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-101.12" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-101.13" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 389 posłów. Za - 360, przeciw - 9, wstrzymało się 20.</u>
          <u xml:id="u-101.14" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-101.15" who="#MaciejPłażyński">W poprawce nr 24 do art. 69 wnioskodawca w dodawanym art. 69a proponuje, aby Agencja Mienia Wojskowego mogła do dnia 31 grudnia 1999 r. przekazać wojewodzie lub jednostce samorządu terytorialnego, w drodze umowy, nieruchomości na cele związane z wykonywaniem przez te organy zadań administracji publicznej.</u>
          <u xml:id="u-101.16" who="#MaciejPłażyński">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-101.17" who="#komentarz">(Głos z sali: Jest pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-101.18" who="#MaciejPłażyński">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#JerzySzmajdziński">Panie Marszałku! Mam pytania do pana posła sprawozdawcy. Czy pan wie, panie pośle sprawozdawco, że Agencja Mienia Wojskowego powstała w celu przejmowania i zagospodarowywania mienia zbędnego armii, a zyski zasilają budżet Ministerstwa Obrony Narodowej, budżet państwa i są przeznaczane na modernizację techniczną armii. Czy podziela pan pogląd, że jeśli Agencja będzie przekazywać nieodpłatnie to mienie samorządom, to nie będzie środków na modernizację techniczną naszych sił zbrojnych? Jakie stanowisko w tej sprawie na posiedzeniu komisji prezentował rząd, minister obrony narodowej? Czy pan wie, panie pośle, że Sejm głosami posłów wszystkich klubów parlamentarnych kilka tygodni temu odrzucił poprawkę o niemalże tej samej treści?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#MaciejPłażyński">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Generalnie rzecz biorąc, powinienem odpowiedzieć: tak, wiem, ale jeszcze parę uściśleń. Otóż nie jest to taka sama poprawka, która miała miejsce w odniesieniu do ustaw kompetencyjnych, w tym wypadku bowiem, jeżeli zostanie ona przyjęta, to Agencja Mienia Wojskowego będzie przekazywała samorządom terytorialnym i wojewodzie części mienia skarbu państwa, które ma w swoim zarządzie, i to tylko na cele związane z wykonywaniem przez wymienione organy zadań administracji publicznej. A więc chodzi jedynie o takie części mienia, które są przydatne w związku z przeprowadzaną reformą administracyjną państwa. Warto dodać, że do tej pory taki sam zapis funkcjonował w odniesieniu do gmin; w tym wypadku następuje jedynie rozszerzenie o pozostałe jednostki samorządu terytorialnego i wojewodę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Szmajdziński: A stanowisko rządu, panie pośle, i ministra obrony narodowej?)</u>
          <u xml:id="u-105.2" who="#komentarz">(Poseł Jan Rokita: Rząd poparł na posiedzeniu komisji. Przedstawiciel rządu uczestniczył w tych pracach.)</u>
          <u xml:id="u-105.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Świetnie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Jeżeli chodzi o stanowisko rządu, to przedstawiciel rządu uczestniczył we wszystkich pracach Komisji Nadzwyczajnej i wyrażał poparcie dla tego projektu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-107.2" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki polegającej na dodaniu art. 69a, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-107.3" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-107.4" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-107.5" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 387 posłów. Za - 215, przeciw - 157, wstrzymało się - 15.</u>
          <u xml:id="u-107.6" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-107.7" who="#MaciejPłażyński">W poprawce nr 25 do art. 70 ust. 1 wnioskodawca proponuje, aby samorządy województwa oraz powiaty mogły przejmować inwestycje centralne do 31 grudnia 1999 r.</u>
          <u xml:id="u-107.8" who="#MaciejPłażyński">Komisja proponuje zaś, aby samorządy przejęły te inwestycje z mocy prawa z dniem 1 stycznia 1999 r.</u>
          <u xml:id="u-107.9" who="#MaciejPłażyński">Komisja wnosi o odrzucenie poprawki.</u>
          <u xml:id="u-107.10" who="#MaciejPłażyński">Pan poseł Kłopotek chciałby zadać pytanie. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#EugeniuszKłopotek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zgodnie z dotychczasowym zapisem art. 70 samorządy województw oraz powiaty przejmują z dniem 1 stycznia - podkreślam: przejmują - wszelkie inwestycje centralne prowadzone dotychczas przez ministrów bądź wojewodów. Jest tam zapis, że Rada Ministrów w drodze rozporządzenia określi, które inwestycje centralne zostaną przekazane. W związku z tak ważną sprawą mam pytanie do pana posła sprawozdawcy: Czy komisji znany jest przynajmniej projekt takiego rozporządzenia Rady Ministrów? A jeżeli nie, czy moglibyśmy się dowiedzieć, jakimi przesłankami zamierza kierować się rząd przy podejmowaniu tak ważnych dla samorządu lokalnego decyzji? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#MaciejPłażyński">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Wysoka Izbo! Po pierwsze, nie jest znany jeszcze projekt rozporządzenia Rady Ministrów w tej materii, natomiast znany jest sposób przekazywania. Nie chodzi bowiem o przekazywanie, jak pan poseł raczył powiedzieć, wszelkich inwestycji centralnych, a jedynie, co jest zapisane w art. 70 ust. 1, tych inwestycji, które są w zakresie zadań i kompetencji odpowiedniego samorządu terytorialnego. Chodzi o to, np. w wypadku budowy szkoły, że jeżeli ma to być w kompetencji powiatu, to ta inwestycja powinna przejść do powiatu. Było to wielokrotnie wyjaśniane także przez przedstawicieli rządu w trakcie posiedzenia komisji. Nie jest także przesądzona kwestia finansowania tych zadań centralnych, a jedynie ulokowania ich w odpowiedniej jednostce samorządu terytorialnego jako zadania do prowadzenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#EugeniuszKłopotek">Dziękuję bardzo za odpowiedź na pierwszą część mojego pytania. Natomiast bylibyśmy ciekawi - przynajmniej ja i członkowie mojego klubu parlamentarnego - jakimi przesłankami rząd zamierza kierować się przy podejmowaniu decyzji w tym zakresie. Czy aby czasami - przepraszam, że to powiem - nie czekamy na wynik wyborów samorządowych i wtedy będą to decyzje polityczne?</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-112.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Wszyscy czekamy i będą polityczne.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Kryteria, Wysoka Izbo, są zapisane już w art. 70 i nie są to kryteria polityczne, lecz jedynie wynikające z kompetencji poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego. Wysoka Izba raczyła nadać odpowiednie kompetencje odpowiednim jednostkom i zgodnie z tymi kompetencjami mają w tej chwili być przekazywane inwestycje centralne. W czasie posiedzenia Komisji Nadzwyczajnej przedstawiciele podkomisji, która sprawdza inwestycje centralne na terenie całego kraju, twierdzili bardzo wyraźnie, że wiele z tych inwestycji jest prowadzonych źle, niejako bez gospodarza. Przekazanie ich chociażby w ten sposób do prowadzenia odpowiednim jednostkom samorządu terytorialnego na pewno wprowadzi zasadę gospodarności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#MaciejPłażyński">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-115.2" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 70 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-115.3" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-115.4" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-115.5" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 389 posłów. Za - 172, przeciw - 205, wstrzymało się 12.</u>
          <u xml:id="u-115.6" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-115.7" who="#MaciejPłażyński">W poprawce nr 26 do art. 73 wnioskodawca w dodawanym ustępie proponuje, aby środki finansowe pozostające w dniu 31 grudnia 1998 r. na rachunkach bankowych sejmików samorządowych podlegały przekazaniu sejmikom województw.</u>
          <u xml:id="u-115.8" who="#MaciejPłażyński">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-115.9" who="#MaciejPłażyński">Pan poseł ma pytanie.</u>
          <u xml:id="u-115.10" who="#MaciejPłażyński">Proszę, pan poseł Kamiński:</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#MichałTomaszKamiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam pytanie do pana marszałka: Czy dopuszczalne jest na sali sejmowej eksponowanie plakatów wyborczych ugrupowań?</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Czy jest to samokrytyka?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#MaciejPłażyński">Niedopuszczalne jest, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-117.2" who="#MaciejPłażyński">Proszę nie prowadzić kampanii wyborczej na sali.</u>
          <u xml:id="u-117.3" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-117.4" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-117.5" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 73, polegającej na dodaniu ustępu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-117.6" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-117.7" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-117.8" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 388 posłów. Za - 375, przeciw - 7, wstrzymało się 6.</u>
          <u xml:id="u-117.9" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-117.10" who="#MaciejPłażyński">W poprawce nr 27 do art. 76 wnioskodawca w dodawanym ustępie proponuje, aby zobowiązania sejmików samorządowych powstałe przed 31 grudnia 1998 r. stały się zobowiązaniami sejmików województw.</u>
          <u xml:id="u-117.11" who="#MaciejPłażyński">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-117.12" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-117.13" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 76, polegającej na dodaniu ustępu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-117.14" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-117.15" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-117.16" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 388 posłów. Za - 385, przeciw - 1, wstrzymało się 2.</u>
          <u xml:id="u-117.17" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-117.18" who="#MaciejPłażyński">W poprawce nr 28 do art. 80 wnioskodawca w dodawanym art. 80a proponuje, aby zadania i odpowiadające im kompetencje przejęte przez gminy o statusie miasta na podstawie obowiązującego prawa stały się zadaniami i kompetencjami tych miast.</u>
          <u xml:id="u-117.19" who="#MaciejPłażyński">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-117.20" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-117.21" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki polegającej na dodaniu art. 80a, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-117.22" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-117.23" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-117.24" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 392 posłów. Za - 390, przeciw - 1, wstrzymał się 1.</u>
          <u xml:id="u-117.25" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-117.26" who="#MaciejPłażyński">W poprawce nr 29 wnioskodawca w dodawanym artykule proponuje, aby z dniem 1 stycznia 1999 r. do właściwości gmin tworzących powiat warszawski przeszły, jako zadania własne, zadania i kompetencje w zakresie należności z tytułu podatków i opłat, dla których organ gminy jest właściwy do ich ustalenia i pobierania.</u>
          <u xml:id="u-117.27" who="#MaciejPłażyński">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-117.28" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-117.29" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki polegającej na dodaniu artykułu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-117.30" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-117.31" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-117.32" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 388 posłów. Za - 221, przeciw - 163, wstrzymało się 4.</u>
          <u xml:id="u-117.33" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-117.34" who="#MaciejPłażyński">W poprawce nr 30 wnioskodawca w dodawanym artykule proponuje, aby do dnia 31 grudnia 1999 r. kompetencje starosty oraz zadania powiatowego urzędu pracy w zakresie rehabilitacji zawodowej oraz zatrudnienia osób niepełnosprawnych realizował odpowiednio dyrektor wojewódzkiego urzędu pracy i wojewódzki urząd pracy ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.</u>
          <u xml:id="u-117.35" who="#MaciejPłażyński">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-117.36" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-117.37" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki polegającej na dodaniu artykułu po art. 80, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-117.38" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-117.39" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-117.40" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 392 posłów. Za - 156, przeciw - 230, wstrzymało się 6.</u>
          <u xml:id="u-117.41" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-117.42" who="#MaciejPłażyński">W poprawce nr 31 wnioskodawca w dodawanym art. 99a proponuje, aby do 30 czerwca 2000 r. nie można było dzielić gmin w celu utworzenia nowej gminy.</u>
          <u xml:id="u-117.43" who="#MaciejPłażyński">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-117.44" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-117.45" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki polegającej na dodaniu art. 99a, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-117.46" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-117.47" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-117.48" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 385 posłów. Za - 335, przeciw - 30, wstrzymało się 20.</u>
          <u xml:id="u-117.49" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-117.50" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-117.51" who="#komentarz">(Poseł Franciszka Cegielska: Chcę zadać pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-117.52" who="#MaciejPłażyński">Pani poseł Cegielska, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#FranciszkaCegielska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Pośle! Czy prawdą jest...</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie.)</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#MaciejPłażyński">Proszę państwa!</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#FranciszkaCegielska">To panowie wiecie.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#FranciszkaCegielska">... I czy jest pan w stanie odpowiedzieć na tak zadane pytanie. Czy prawdą jest, że kolejne głosowania na sali plenarnej, zmieniające propozycje przedkładane przez Komisję Nadzwyczajną i komisje ustrojowe, powodują „odbijanie”, tak jak to dzisiaj się stało, ODR i innych zadań dotyczących dróg, opieki społecznej...</u>
          <u xml:id="u-120.2" who="#komentarz">(Głos z sali: To nie jest pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-120.3" who="#FranciszkaCegielska">... spowodowały, że dzisiaj nie mamy jak przekazać samorządowi powiatowemu i wojewódzkiemu środków, jeśli chodzi o udział w podatku dochodowym od osób fizycznych, ze względu na to, że ilość zadań własnych realizowanych przez przyszły samorząd powiatowy i wojewódzki jest tak minimalna, że praktycznie wszystko pochodzi z budżetu centralnego. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-120.4" who="#komentarz">(Oklaski, poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Tak, jestem w stanie odpowiedzieć na to pytanie. Jako poseł sprawozdawca robię to nie tylko z obowiązku, ale i z przyjemnością.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-121.2" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Rzeczywiście jest tak, że przegłosowywanie kolejnych poprawek powoduje, iż rząd będzie musiał poprawiać kolejne wersje ustaw o finansach publicznych i o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, bowiem zmienianie kompetencji, także w ustawach wprowadzających, wymusza właśnie tego typu zmiany finansowe, które uszczuplają finanse samorządów terytorialnych.</u>
          <u xml:id="u-121.3" who="#komentarz">(Poseł Izabella Sierakowska: Panie marszałku, mam pytanie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#MaciejPłażyński">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-122.2" who="#komentarz">(Głosy z sali: Uuu...)</u>
          <u xml:id="u-122.3" who="#MaciejPłażyński">Proszę o spokój.</u>
          <u xml:id="u-122.4" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#IzabellaSierakowska">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam takie zapytanie do pana posła sprawozdawcy: Kto ma większość w tym Sejmie?</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-123.2" who="#IzabellaSierakowska">Sojusz Lewicy Demokratycznej, Polskie Stronnictwo Ludowe czy Unia Wolności i Solidarność? Kto?</u>
          <u xml:id="u-123.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#KazimierzMarcinkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z równą przyjemnością odpowiem także...</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-124.2" who="#KazimierzMarcinkiewicz">... na to zapytanie pani poseł. Oczywiście większość w parlamencie ma nie „Solidarność” i Unia Wolności, lecz Akcja Wyborcza Solidarność i Unia Wolności.</u>
          <u xml:id="u-124.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-124.4" who="#komentarz">(Poseł Marian Piłka: Tak już pozostanie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-125.2" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną, w brzmieniu proponowanym przez Komisję Nadzwyczajną, waz z przyjętymi poprawkami, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-125.3" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-125.4" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-125.5" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 394 posłów. Za - 215, przeciw - 167, wstrzymało się 12 posłów.</u>
          <u xml:id="u-125.6" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną.</u>
          <u xml:id="u-125.7" who="#MaciejPłażyński">W związku z przyjęciem poprawek upoważniam Biuro Legislacyjne Kancelarii Sejmu do zmiany numeracji artykułów w przyjętej ustawie.</u>
          <u xml:id="u-125.8" who="#MaciejPłażyński">Jeszcze będą dalsze głosowania.</u>
          <u xml:id="u-125.9" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 12 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka o poselskim projekcie uchwały o podjęciu przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej działań służących skutecznemu przeciwdziałaniu wzrastającej przestępczości w państwie (druki nr 473, 541 i 541-A).</u>
          <u xml:id="u-125.10" who="#MaciejPłażyński">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji panią posłankę Teresę Liszcz.</u>
          <u xml:id="u-125.11" who="#MaciejPłażyński">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#TeresaLiszcz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Do projektu uchwały o podjęciu przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej działań służących skutecznemu przeciwdziałaniu wzrastającej przestępczości w państwie zgłoszono w toku drugiego czytania, które odbyło się przed dwoma tygodniami, 5 poprawek. Również autorzy wniosku mniejszości zgłosili autopoprawkę do swojego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#TeresaLiszcz">Dwie pierwsze poprawki dotyczą akapitu 1, natomiast trzy pozostałe - akapitu 2 projektu uchwały. Z dwóch pierwszych poprawek dalej idąca jest poprawka druga, która postuluje powrót do starych kodyfikacji karnych, co oznacza uchylenie kodeksów karnych, które weszły w życie w dniu 1 września br., i uchwalenie nowych kodeksów karnych o treści identycznej lub bardzo zbliżonej do już uchylonych. Natomiast poprawka pierwsza zmierza tylko do pewnego wzmocnienia postulatu zmiany nowych kodeksów karnych. Przedłożenie komisji mówi o zmianie tych przepisów, które się nie sprawdzą w przyszłej praktyce, a tu mówi się o niezbędności daleko idącej nowelizacji.</u>
          <u xml:id="u-126.2" who="#TeresaLiszcz">Rekomendację komisji uzyskała pierwsza poprawka, bliżej idąca. Należy jednak zwrócić uwagę na to, że gdyby nie został przyjęty wniosek mniejszości idący niejako w kierunku projektu wnioskodawców i głosowałoby się nad poprawkami, to moim zdaniem należałoby głosować najpierw, inaczej niż jest w scenariuszu, nad poprawką drugą jako dalej idącą, a później nad poprawką pierwszą.</u>
          <u xml:id="u-126.3" who="#TeresaLiszcz">Jeżeli chodzi o trzy dalsze poprawki, dotyczące akapitu 2, pierwsza z nich zakreśla rządowi termin przedłożenia planu działań zmierzających do ostrzejszego zwalczania przestępczości - termin ten miałby upływać z końcem br. Druga poprawka postuluje natomiast uzupełnienie zobowiązań rządu o przedłożenie wieloletniego programu inwestycyjnego w wymiarze sprawiedliwości i organach ścigania. Tej samej materii dotyczy poprawka ostatnia - nr 5 w sprawozdaniu - ale jej zakres jest węższy, ponieważ mówi się tutaj wyłącznie o programie inwestycyjnym w Policji. Dlatego rekomendację uzyskała poprawka nr 4 - jako pełniejsza - a nie poprawka nr 5. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#MaciejPłażyński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#MaciejPłażyński">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#LudwikDorn">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jest to pytanie do pani poseł sprawozdawcy, a zarazem do pana marszałka. Rzecz dotyczy kwestii, o której pani poseł już mówiła, a mianowicie porządku głosowania. Natomiast problem jest tutaj nieco szerszy, gdyż nie sądzę, by w przewidzianym porządku głosowania był spełniony wymóg regulaminowy, iż najpierw należy głosować nad wnioskami mniejszości i poprawkami najdalej idącymi. Zawarte w końcowym sprawozdaniu komisji poprawki oraz wcześniejszy wniosek mniejszości opisują, można powiedzieć, dwie zmienne: po pierwsze, stosunek do nowych kodyfikacji karnych, po drugie, różnego rodzaju zobowiązania, jakie uchwałą Wysoka Izba nakłada na rząd. Są to zobowiązania zróżnicowane co do czasu ich wypełnienia, a także zakresu przedmiotowego. Z tego względu wydaje mi się - nie wiem, czy pani poseł i pan marszałek mój pogląd podzielają - iż najpierw należałoby głosować nad poprawką drugą, następnie nad poprawkami: pierwszą, trzecią, czwartą i piątą, a nad wnioskiem mniejszości powinno się głosować wtedy, kiedy będzie wiadomo, jakie poprawki zostały przyjęte. Wtedy ta zasada logiczna zostałaby, moim zdaniem, zachowana.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#TeresaLiszcz">Jest rzeczywiście logika w tym, co mówił pan poseł Dorn. Oczywiście spowodowałoby to w tej chwili spore zamieszanie przy głosowaniu nad, zdawałoby się, stosunkowo prostym projektem.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#TeresaLiszcz">Zgadzam się absolutnie - i wcześniej to powiedziałam - co do kolejności głosowania nad poprawkami pierwszą i drugą. Tu nie mam wątpliwości, że druga powinna być poddana pod głosowanie przed pierwszą. Natomiast wydaje mi się, że powinniśmy pozostać przy regulaminowym i zwyczajowym rozpoczynaniu głosowania od wniosku mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-129.2" who="#TeresaLiszcz">Jeżeli chodzi o różnice merytoryczne, które podnosił pan poseł Dorn, a dotyczące m.in. terminów, to one nie są takie istotne, ponieważ we wniosku mniejszości mówi się o dwumiesięcznym terminie - od podjęcia uchwały, należy rozumieć - a w poprawkach do przedłożenia komisji jest mowa o końcu tego roku. To są już w tej chwili terminy prawie pokrywające się.</u>
          <u xml:id="u-129.3" who="#TeresaLiszcz">To wszystko, co mam do powiedzenia. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#MaciejPłażyński">Postąpimy zgodnie z wnioskiem pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#MaciejPłażyński">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-130.2" who="#MaciejPłażyński">Komisja wnosi o przyjęcie projektu uchwały zawartego w sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-130.3" who="#MaciejPłażyński">Komisja przedstawia jednocześnie wniosek mniejszości i poprawki, nad którymi głosować będziemy w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-130.4" who="#MaciejPłażyński">Przyjęcie wniosku mniejszości będzie oznaczało podjęcie przez Sejm uchwały w brzmieniu zgodnym z propozycją wnioskodawców, a tym samym bezprzedmiotowość propozycji komisji oraz poprawek.</u>
          <u xml:id="u-130.5" who="#MaciejPłażyński">W jedynym wniosku mniejszości wnioskodawcy - przez nadanie projektowi uchwały nowego brzmienia - proponują, aby Sejm uznał, że w celu skuteczniejszej walki z przestępczością niezbędna jest m.in. nowelizacja kodyfikacji karnych, oraz aby Sejm zwrócił się do rządu o przygotowanie w ciągu dwóch miesięcy planu przedsięwzięć organizacyjnych oraz legislacyjnych zmierzających do zwiększenia efektywności działania organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości, a także o wprowadzenie wieloletniego programu inwestycyjnego w wymiarze sprawiedliwości i organach ścigania.</u>
          <u xml:id="u-130.6" who="#MaciejPłażyński">Przyjęcie tego wniosku mniejszości spowoduje bezprzedmiotowość propozycji komisji.</u>
          <u xml:id="u-130.7" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-130.8" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości polegającego na nadaniu projektowi uchwały nowego brzmienia, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-130.9" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-130.10" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-130.11" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 378 posłów. Za - 174, przeciw - 192, wstrzymało się 12.</u>
          <u xml:id="u-130.12" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-130.13" who="#MaciejPłażyński">W poprawce nr 2 dotyczącej zdania czwartego w akapicie pierwszym wnioskodawca proponuje, aby Sejm uznał, że w działaniach podejmowanych w walce z przestępczością niezbędna jest zasadnicza zmiana obejmująca uchylenie nowych kodyfikacji karnych oraz uchwalenie ustawy umożliwiającej szczególnie surowe i szybkie karanie groźnych przestępców oraz zaostrzającej odpowiedzialność karną za drobne, ale dolegliwe przestępstwa i wykroczenia.</u>
          <u xml:id="u-130.14" who="#MaciejPłażyński">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-130.15" who="#MaciejPłażyński">Jej przyjęcie spowoduje bezprzedmiotowość poprawki nr 1.</u>
          <u xml:id="u-130.16" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-130.17" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-130.18" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-130.19" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-130.20" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 380 posłów. Za - 74, przeciw - 289, wstrzymało się 17.</u>
          <u xml:id="u-130.21" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-130.22" who="#MaciejPłażyński">W poprawce nr 1 dotyczącej zdania 4 w akapicie 1 wnioskodawca proponuje, aby Sejm uznał, że w działaniach podejmowanych w walce z przestępczością niezbędna jest zasadnicza zmiana obejmująca m.in. nowelizację kodyfikacji karnych.</u>
          <u xml:id="u-130.23" who="#MaciejPłażyński">Komisja natomiast proponowała, aby w ramach działań zwiększających skuteczność walki z przestępczością zmienić te przepisy kodyfikacji karnych, które nie sprawdziły się w praktyce.</u>
          <u xml:id="u-130.24" who="#MaciejPłażyński">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-130.25" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-130.26" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-130.27" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-130.28" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-130.29" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 382 posłów. Za - 198, przeciw - 182, wstrzymało się 2.</u>
          <u xml:id="u-130.30" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-130.31" who="#MaciejPłażyński">W poprawce nr 3 do akapitu 2 wnioskodawca proponuje, aby Sejm zwrócił się do rządu o przygotowanie planu przedsięwzięć organizacyjnych oraz legislacyjnych zmierzających do zwiększenia efektywności działania organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości, w terminie do końca 1998 r.</u>
          <u xml:id="u-130.32" who="#MaciejPłażyński">Natomiast w propozycji komisji termin przygotowania takiego planu nie był określony.</u>
          <u xml:id="u-130.33" who="#MaciejPłażyński">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-130.34" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-130.35" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-130.36" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-130.37" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-130.38" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 380 posłów. Za - 377, przeciw - 1, wstrzymało się 2.</u>
          <u xml:id="u-130.39" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-130.40" who="#MaciejPłażyński">W poprawce nr 4 do akapitu 2 wnioskodawca proponuje, aby Sejm zwrócił się do rządu o przygotowanie i wprowadzenie od 1999 r. wieloletniego programu inwestycyjnego w wymiarze sprawiedliwości i organach ścigania.</u>
          <u xml:id="u-130.41" who="#MaciejPłażyński">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-130.42" who="#MaciejPłażyński">Jej przyjęcie spowoduje bezprzedmiotowość poprawki nr 5.</u>
          <u xml:id="u-130.43" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-130.44" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-130.45" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-130.46" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-130.47" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 377 posłów. Za - 348, przeciw - 15, wstrzymało się 14.</u>
          <u xml:id="u-130.48" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-130.49" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy zatem do głosowania nad całością projektu uchwały.</u>
          <u xml:id="u-130.50" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem projektu uchwały w sprawie podjęcia działań służących skutecznemu zwalczaniu wzrastającej przestępczości w państwie w brzmieniu proponowanym przez Komisję Sprawiedliwości i Praw Człowieka, wraz z przyjętymi poprawkami, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-130.51" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-130.52" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-130.53" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 378 posłów. Za - 206, przeciw - 156, wstrzymało się 16.</u>
          <u xml:id="u-130.54" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że Sejm podjął uchwałę w sprawie podjęcia działań służących skutecznemu zwalczaniu wzrastającej przestępczości w państwie.</u>
          <u xml:id="u-130.55" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 13 porządku dziennego: Głosowanie nad wnioskiem o odrzucenie komisyjnego projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks pracy (druk nr 560).</u>
          <u xml:id="u-130.56" who="#MaciejPłażyński">Sejm na 28 posiedzeniu wysłuchał uzasadnienia projektu ustawy przedstawionego przez pana posła Romana Jagielińskiego oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-130.57" who="#MaciejPłażyński">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-130.58" who="#MaciejPłażyński">Poddam zatem ten wniosek pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-130.59" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-130.60" who="#MaciejPłażyński">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie w pierwszym czytaniu komisyjnego projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks pracy, zawartego w druku nr 560, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-130.61" who="#MaciejPłażyński">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-130.62" who="#MaciejPłażyński">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-130.63" who="#MaciejPłażyński">Głosowało 376 posłów. Za - 272, przeciw - 78, wstrzymało się 26.</u>
          <u xml:id="u-130.64" who="#MaciejPłażyński">Stwierdzam, że Sejm wniosek przyjął.</u>
          <u xml:id="u-130.65" who="#MaciejPłażyński">Komunikat, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#MałgorzataOstrowska">Informuję, że wspólne posiedzenie Komisji: Finansów Publicznych i Polityki Społecznej, poświęcone rozpatrzeniu projektu ustawy z druku nr 598, planowane na godz. 10.30, odbędzie się w sali kolumnowej bezpośrednio po zakończeniu głosowań na posiedzeniu plenarnym Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#MałgorzataOstrowska">Posiedzenie Komisji Finansów Publicznych poświęcone rozpatrzeniu projektu ustawy o finansach publicznych, planowane na godz. 11, rozpocznie się bezpośrednio po zakończeniu posiedzenia wspólnego Komisji Finansów Publicznych i Komisji Polityki Społecznej również w sali kolumnowej. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#MaciejPłażyński">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 14 porządku dziennego: Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o rodzinnym gospodarstwie rolnym (druk nr 506).</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#MaciejPłażyński">Proszę o zabranie głosu pana posła Ryszarda Bondyrę w celu przedstawienia uzasadnienia projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-132.2" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-132.3" who="#MaciejPłażyński">Chwileczkę poczekamy, aż się sala uspokoi.</u>
          <u xml:id="u-132.4" who="#MaciejPłażyński">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#RyszardBondyra">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przypadł mi zaszczyt zaprezentowania poselskiego projektu ustawy Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego o rodzinnym gospodarstwie rolnym (druk nr 506).</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#RyszardBondyra">Szanowne Panie i Panowie Posłowie! Pojęcie gospodarstwa rodzinnego funkcjonuje w Polsce w różnych debatach sejmowych, programach wyborczych, aktach prawnych rangi ustawy oraz w nowo przyjętej Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Zasada zapisana w art. 23 przywołanej konstytucji, z inicjatywy Polskiego Stronnictwa Ludowego, mówi, że: „Podstawą ustroju rolnego państwa jest gospodarstwo rodzinne”. Norma ta została zatwierdzona w ogólnokrajowym referendum i nawet przeciwnicy uchwalenia konstytucji w takim kształcie nie podnosili tej normy jako tej, która budzi dezaprobatę społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-133.2" who="#RyszardBondyra">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pojęcie gospodarstwa rodzinnego, które przebiło się do prawodawstwa i codziennego użytku, poza samą nazwą nie niesie żadnych bliżej określonych norm prawnych charakteryzujących to pojęcie. Dlatego klub Polskiego Stronnictwa Ludowego, mając do tego moralne prawo, ale i obowiązek, przedkłada Wysokiej Izbie projekt, który tę materię w prawodawstwie polskim próbuje ująć w ramy prawne.</u>
          <u xml:id="u-133.3" who="#RyszardBondyra">Samo pojęcie w Wysokiej Izbie zafunkcjonowało w akcie prawnym w formie uchwały, wzywającej rząd do przedłożenia projektu ustawy o gospodarstwie rodzinnym, jeszcze z X kadencji - z dnia 19 grudnia 1990 r. Do chwili obecnej wszystkie kolejne rządy nie podjęły próby przedstawienia Wysokiej Izbie projektu, który stałby się przedmiotem debaty, ograniczając się jedynie do krytyki kolejnych inicjatyw poselskich, same natomiast nie robiły nic w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-133.4" who="#RyszardBondyra">Należy tu wspomnieć, że pierwszy projekt ustawy o gospodarstwie rodzinnym został zgłoszony 26 października 1995 r. z inicjatywy grupy posłów Polskiego Stronnictwa Ludowego. Ówcześni przeciwnicy projektu podnosili fakt braku normy konstytucyjnej jako podstawy do przyjęcia rozwiązań typu ustawowego. Dziś - jako sygnatariusze tamtego projektu - przedkładamy Wysokiej Izbie projekt, który wypełnia i ożywia art. 23 konstytucji, a od pań i panów posłów będzie zależeć, czy pojęcie „rodzinne gospodarstwo rolne” będzie tylko sloganem reklamowym przy kolejnych wystąpieniach i programach wyborczych, czy też to pojęcie zostanie rozwinięte i opisane w kolejnych artykułach ustawy, aby stać się wyznacznikiem i kierunkowskazem dla przeobrażeń polskiej wsi i obszarów wiejskich.</u>
          <u xml:id="u-133.5" who="#RyszardBondyra">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedstawiając ten projekt Wysokiej Izbie pod obrady, zdajemy sobie sprawę, że jako rozwiązanie nowatorskie wywoła dyskusję i wiele uwag, które mogą służyć tylko udoskonaleniu prezentowanego projektu. Nie wyobrażam sobie, aby w Sejmie Rzeczypospolitej Polskiej III kadencji znalazło się tylu przeciwników ustawy, aby można było zniweczyć szansę wyartykułowania pojęcia gospodarstwa rodzinnego, zmienić je w bezużyteczny slogan, martwą normę konstytucyjną, służącą tylko populistycznym celom propagandowym. Jako wnioskodawcy przyjmiemy z uwagą wszystkie uwagi krytyczne i propozycje rozwiązań konstruktywnych, które posłużą w dalszym doskonaleniu projektu w pracach komisji sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-133.6" who="#RyszardBondyra">Wysoka Izbo! Przejdę teraz do omówienia kolejnych zapisów projektu ustawy, ale już na samym wstępie pragnę zaznaczyć, że w druku pojawiły się pewne błędy drukarskie odnośnie do przywołań kolejnych rozwiązań, błędnie to zostało zapisane. Błędy te mogą być usunięte w ramach zwykłej korekty podczas dalszych prac w komisji.</u>
          <u xml:id="u-133.7" who="#RyszardBondyra">Projekt nasz zawiera 6 rozdziałów, w których zgodnie z logiką ustawodawczą proponujemy rozwiązania prawne opisujące poszczególne elementy. I tak rozdział 1 opisuje zasady ogólne, od określenia pojęcia gospodarstwa rodzinnego rolnego po normy ustawowe dające możliwość udzielania pomocy finansowej z budżetu państwa. Przewidziana w projekcie pomoc dla rodzinnych gospodarstw rolnych obecnie opierać się może na budżecie Rzeczypospolitej Polskiej, a w przyszłości na środkach Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-133.8" who="#RyszardBondyra">W projekcie za gospodarstwo rodzinne proponujemy uznać to, którego przedmiotem działalności jest wytwarzanie produktów rolnych oraz wytworzonych z nich produktów pierwszego przetworzenia. Gospodarstwa rodzinne oparte są na pracy własnej rolnika i jego rodziny, istnieje możliwość zatrudnienia siły najemnej do pracy nie przewyższającej w skali roku nakładów pracy własnej. Do gospodarstw rodzinnych proponujemy zaliczyć również gospodarstwa z działalnością komplementarną oraz gospodarstwa ulepszane. Gospodarstwa ulepszane to takie, które w ciągu 10 lat mogą uzyskać znamiona rodzinności określone ustawą i normami wojewódzkimi, natomiast gospodarstwa z działalnością komplementarną według naszej propozycji muszą uzyskiwać minimum 25% dochodów z działalności rolniczej, a pozostałą część na przykład z działalności w zakresie ochrony środowiska, z działalności w zakresie kształtowania i ochrony krajobrazu wiejskiego, z prowadzenia rzemiosła rolniczego, organizowania turystyki rolnej bądź gospodarki leśnej.</u>
          <u xml:id="u-133.9" who="#RyszardBondyra">Zasada, która zawarta jest w art. 3–5, ukierunkowuje pomoc finansową z budżetu państwa na wsparcie inwestycji w gospodarstwach rodzinnych, ze szczególnym uwzględnieniem prowadzących je młodych rolników, do 40 roku życia, oraz nowo powstałych spółdzielni, którzy mogą otrzymać pomoc jednorazową na początku po zdecydowaniu się na podjęcie działalności rolniczej na urządzenie gospodarstwa.</u>
          <u xml:id="u-133.10" who="#RyszardBondyra">W tym miejscu pragnę zwrócić uwagę Wysokiej Izby, że nasza propozycja nie zmierza do kierowania pomocy finansowej na środki do produkcji rolnej, zakup nawozów, środków ochrony roślin, oleju napędowego. Uznajemy, że pomoc państwa w tym zakresie nie powinna dyskryminować żadnej z form prowadzenia działalności rolniczej.</u>
          <u xml:id="u-133.11" who="#RyszardBondyra">W rozdziale 2 proponujemy stworzyć podstawy prawne warunkujące trwałość funkcjonowania gospodarstw rodzinnych, które powstały lub zostały zmodernizowane przy udziale środków publicznych. Aby zabezpieczyć celowość angażowania środków budżetowych, uniknąć prób obchodzenia prawa przy dostępie do tych środków oraz wykorzystywania budżetu państwa w celu zwiększenia wartości gospodarstwa przed zbyciem osobom trzecim w krótkim okresie, czas, w jakim proponujemy, aby te rozstrzygnięcia i zabezpieczenia ustawowe skutkowały ograniczeniami, wyznaczamy na 10 lat.</u>
          <u xml:id="u-133.12" who="#RyszardBondyra">W propozycji art. 7 zabezpieczamy także egzekucję świadczeń pieniężnych, ale po wyrażeniu zgody przez organ uznający gospodarstwo za rodzinne. Niejednokrotnie jest tak, że częściowa egzekucja niewielkiej sumy może doprowadzić do utraty możliwości finansowych funkcjonowania gospodarstwa, a środki budżetowe zaangażowane w pomoc kilku- lub kilkunastokrotnie większe mogą ulec zmarnotrawieniu.</u>
          <u xml:id="u-133.13" who="#RyszardBondyra">W tym rozdziale przewidziano również możliwość prowadzenia zespołowych przedsiębiorstw rolnych, na przykład spółdzielni (art. 6 ust. 2), ale pod warunkiem, że w składzie tych przedsiębiorstw czy spółdzielni rodzinne gospodarstwa rolne stanowią dwie trzecie łącznej liczby tworzących je gospodarstw, przy czym łączna powierzchnia gruntów rolnych w takich zespołach nie przekracza wielokrotności maksymalnych norm obszarowych dla tych gospodarstw.</u>
          <u xml:id="u-133.14" who="#RyszardBondyra">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Prowadząc dalsze prace nad projektem w ramach klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego, proponujemy przenieść zasadę pierwokupu z art. 23 i 24 do tego rozdziału. Zasada pierwokupu stwarza możliwość, że gospodarstwa ulepszane, które zyskają szansę stania się pełnodochodowymi gospodarstwami rodzinnymi, mają pierwszeństwo w nabyciu lub dzierżawie gruntów - w przypadku pojawienia się takiej oferty na rynku w niewielkiej odległości od siedliska gospodarstwa. Powtarzam: w przypadku pojawienia się takiej oferty na rynku oznacza to, że nie można tego prawa zastosować, jeśli właściciel bądź właściciel-dzierżawca nie podejmie decyzji o odstąpieniu swoich gruntów osobom trzecim.</u>
          <u xml:id="u-133.15" who="#RyszardBondyra">Rozdział 3 stanowi o normach obszarowych, w ramach których gospodarstwo uznawane jest za rodzinne. Z rygorów dotyczących norm wyłączone są gospodarstwa specjalistyczne, to jest prowadzące produkcję w działach specjalnych, oraz rodzinne z działalnością komplementarną (art. 13).</u>
          <u xml:id="u-133.16" who="#RyszardBondyra">Normę maksymalną, jaką proponujemy zapisać w ustawie, określamy na 100 ha, z możliwością korekty tej wielkości o 50% w dół, tj. do 50 ha, i 100% w górę. Tę delegację ustawową zapisujemy na rzecz wojewody, który na terenie swojego województwa może zastosować różne normy w granicach określonych ustawą, uwzględniając warunki glebowo-klimatyczne.</u>
          <u xml:id="u-133.17" who="#RyszardBondyra">Normę minimalną, a więc najniższą, po której przekroczeniu można uznać gospodarstwo rolne za gospodarstwo typu rodzinnego, ustali wojewoda w ramach norm wojewódzkich - w porozumieniu z izbami rolniczymi, sejmikami samorządowymi, po zasięgnięciu opinii wojewódzkich ognisk rolniczych związków zawodowych oraz - czego jeszcze nie ma w projekcie, a co proponujemy zapisać - społeczno-zawodowych organizacji na szczeblu wojewódzkim.</u>
          <u xml:id="u-133.18" who="#RyszardBondyra">Rozdział 4 projektu, od art. 20 do 23, mówi o sposobie uznawania i rejestracji rodzinnych gospodarstw rolnych na szczeblu wojewódzkim i ministerstwa rolnictwa poprzez wpis do wojewódzkiego i krajowego rejestru gospodarstw rodzinnych. Rejestracja na szczeblu krajowym, naszym zdaniem, uniemożliwi rejestrację dwu lub kilku gospodarstw przez tę samą osobę w kilku województwach. A pierwszy szczebel, to jest wojewódzki, proponujemy umiejscowić - jest to szczebel obecnie przewidywany w projektach rządowych jako rządowy - tak właśnie po to, aby była możliwość podejmowania niejednokrotnie trudnych decyzji bez groźby nacisku z zewnątrz, na przykład wykreślenia z rejestru bądź odmowy wpisu.</u>
          <u xml:id="u-133.19" who="#RyszardBondyra">Rozdział 5 projektu mówi o szczególnej opiece nad gospodarstwami rodzinnymi, ulepszanymi gospodarstwami rodzinnymi oraz z działalnością komplementarną - sprawowanej przez ośrodki doradztwa rolniczego, samorząd rolniczy. Byłoby to organizowanie szkoleń, poradnictwa produkcyjnego, ekonomicznego, nauka prowadzenia rachunkowości oraz komercjalizacji produkcji. W przypadkach rażących zaniedbań ze strony rolnika mogą te instytucje wnioskować o wykreślenie z rejestru takiego gospodarstwa. Przepisy ustawy dopuszczają okres przejściowy, 3 lata, w którym gospodarstwo rodzinne może uzyskać dochodowość niższą.</u>
          <u xml:id="u-133.20" who="#RyszardBondyra">Rozdział 6 zawiera przepisy przejściowe i końcowe. W tym miejscu pragnę zwrócić uwagę na dwa elementy, moim zdaniem, najważniejsze. Jest to wymóg posiadania kwalifikacji rolniczych, który proponujemy ograniczyć do rolników po raz pierwszy rozpoczynających prowadzenie rodzinnego gospodarstwa rolnego, oraz termin wejścia w życie ustawy jako drugi element, na który pragnę zwrócić uwagę. Projekt mówi: ustawa wchodzi w życie z dniem ogłoszenia. Taki zapis wynika z próby przyspieszenia terminu wdrożenia w życie oczekiwanej od ośmiu lat w tym parlamencie ustawy i wymusi na rządzie Rzeczypospolitej Polskiej, przed zakończeniem prac legislacyjnych, zainteresowanie się tymi zagadnieniami i przygotowanie się do wprowadzenia ustawy w życie. Jak pokazuje praktyka parlamentarna, uchwały Sejmu nie wymuszają na kolejnych rządach przedstawienia Wysokiej Izbie projektu, który regulowałby tę materię. Dlatego wyznaczamy ten termin jako termin mobilizujący rząd i parlament do przyspieszenia prac nad tą ustawą.</u>
          <u xml:id="u-133.21" who="#RyszardBondyra">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kończąc prezentację projektu z druku nr 506 o rodzinnym gospodarstwie rolnym, wyrażam nadzieję, że klub Polskiego Stronnictwa Ludowego, będący konstruktywną opozycją w tym parlamencie, przyczyni się do wypełnienia treścią pojęcia zapisanego w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, a także aktów prawnych budowanych na bazie rozwiązań przyjętych w tej ustawie.</u>
          <u xml:id="u-133.22" who="#RyszardBondyra">Od pań i panów posłów oczekujemy merytorycznej dyskusji wzbogacającej i uzupełniającej przedłożony projekt. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-133.23" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-133.24" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Stanisław Zając)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#StanisławZając">Przypominam, że Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-134.2" who="#StanisławZając">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-134.3" who="#StanisławZając">Proszę pana posła Wojciecha Hausnera o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#WojciechHausner">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nawiązując do tego, co powiedział już pan poseł sprawozdawca, chcę powiedzieć, że rzeczywiście istnieje potrzeba wyraźnego określenia w polskim systemie prawnym, rozstrzygnięcia, w nawiązaniu również do zapisów konstytucji, co to jest gospodarstwo rodzinne. Chciałbym zwrócić uwagę na to, że w wielu programach różnych ugrupowań politycznych postulaty dotyczące wprowadzenia w polskim systemie prawnym i w odniesieniu do gospodarki wiejskiej i rolniczej określenia: gospodarstwo rolne pojawiły się w latach dziewięćdziesiątych, ale korzenie tego sięgają znacznie dalej, źródła tego są znacznie głębsze. Formułowano takie postulaty w latach trzydziestych. Wspomnę tu Adama Doboszyńskiego, który zgłosił takie postulaty w swojej pracy „Gospodarstwo narodowe”. Formułowali takie postulaty kolejni papieże: od Piusa XII począwszy, poprzez Jana XXIII, aż do Jana Pawła II. Te postulaty pojawiły się w latach dziewięćdziesiątych. Ich autorami były środowiska „Solidarności” Rolników Indywidualnych, a także były to, wspomniane tutaj już, inicjatywy Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#WojciechHausner">Pan poseł sprawozdawca nawiązał do podstawy konstytucyjnej. Zgadzając się z tym, że istnieje potrzeba rozwinięcia tego zapisu, chciałbym - zgodnie z opinią Biura Studiów i Ekspertyz - zwrócić uwagę na wątpliwość, która została wyrażona, a która dotyczy pewnej hierarchii wynikającej z konstytucji. Dotyczy to z jednej strony podstawy ustroju rolnego, jaką stanowi gospodarstwo rodzinne, a z drugiej, zapisów odnoszących się chociażby do wolności działalności gospodarczej. Chciałbym również zwrócić uwagę na to, że Biuro Studiów i Ekspertyz wysunęło poważny zarzut - zarzut sprzeczności rozdz. 2 projektu ustawy z konstytucją. W dalszych pracach dobrze byłoby o tym pamiętać i do tej sprawy się odnieść.</u>
          <u xml:id="u-135.2" who="#WojciechHausner">Kwestia kolejna - w uzasadnieniu do projektu zostało to bardziej rozwinięte, w wystąpieniu pana posła w mniejszym stopniu - to kwestia rozwiązań, które funkcjonują w Unii Europejskiej. Trzeba o tym pamiętać w perspektywie tego, do czego zmierzamy, nie określając w tej chwili czasu i terminu. W wielu krajach Unii Europejskiej gospodarstwo rodzinne jest punktem odniesienia dla pewnego systemu pomocy, aczkolwiek to się tam zmieniało. Sięgnijmy do historii. W latach pięćdziesiątych, sześćdziesiątych ta pomoc wewnętrzna Unii Europejskiej prowadziła do tego, że niszczono na przykład nadwyżki; występowało coś takiego jak klęska urodzaju. To oczywiście się potem zmieniało. W 1992 r. komisarz Unii Europejskiej MacSharry zapoczątkował pewien mechanizm reformowania tego systemu, który zmierzał m.in. do zachowania struktury społecznej wsi, co, myślę, z naszego punktu widzenia jest istotne - tu abstrahuję od wykonania i możliwości naszego uczestniczenia w tym w tej chwili. Trzeba mieć jednak świadomość również tego, że istnieje bardzo silny nacisk krajów pozaeuropejskich - potęg gospodarczych typu Stany Zjednoczone czy krajów o silnym rolnictwie, np. Argentyna - nacisk ukierunkowany na to, żeby jednak rezygnować z pewnych mechanizmów pomocy. I też nie wiadomo, jak to się rozstrzygnie w perspektywie całej gospodarki światowej i kontaktu Unii z tymi krajami.</u>
          <u xml:id="u-135.3" who="#WojciechHausner">Chciałbym tu przywołać, jeżeli już mówię o rozwiązaniach Unii Europejskiej, fragment stanowiska rządu, w którym niejako w stosunku do rozwiązań proponowanych w ustawie napisano, iż w Unii Europejskiej model gospodarstwa rodzinnego realizowany jest przede wszystkim w oparciu o system zachęt, ulg i preferencji w korzystaniu ze środków wsparcia, natomiast nie są w stosunku do tych gospodarstw stosowane jakiekolwiek ograniczenia administracyjne. W tej ustawie widać jednak - o tym powiem w dalszej części mojego wystąpienia - duch pewnego technokratyzmu czy rozwiązań trochę biurokratycznych. W Unii Europejskiej zwraca się uwagę na kryteria, którymi są: prowadzenie gospodarstwa jako główne zajęcie rodziny, przygotowanie zawodowe prowadzącego gospodarstwo, problem rachunkowości rolnej, rozwoju tego gospodarstwa w okresie 6-letnim, jak również określonych parytetów dochodowych, co akurat znajduje się w projektowanej ustawie.</u>
          <u xml:id="u-135.4" who="#WojciechHausner">Sprawa kolejna to, jeśli można to tak określić, pewien duch i odniesienie się do gospodarstwa rodzinnego w kategoriach pozaekonomicznych. Pozwolę tu sobie z kolei odwołać się do opinii wyrażonej przez wicedyrektora Instytutu Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk pana Andrzeja Rosnera, który opisał pewien sposób, pewne cechy charakterystyczne rodzinnego gospodarstwa chłopskiego, ale tego, które w tej chwili w Polsce funkcjonuje, a nie tego, które mogłoby być na przykład za lat 10, jeżeli ustawa ta w takich rozwiązaniach by funkcjonowała. Zwracam na to uwagę głównie z tego powodu, iż wydaje mi się, że proponowane rozwiązania nie do końca przystają do rzeczywistej sytuacji polskiej wsi. Bo co tam jest przedstawiane przez pana Andrzeja Rosnera?</u>
          <u xml:id="u-135.5" who="#WojciechHausner">Po pierwsze, w tej chwili to nie opisane prawnie gospodarstwo rodzinne tak naprawdę przechowuje w Polsce - jak on ocenił - blisko 800 tys. bezrobotnych, którzy uczestniczą w funkcjonowaniu tego gospodarstwa rodzinnego bez określenia prawnego.</u>
          <u xml:id="u-135.6" who="#WojciechHausner">Po drugie, wartość własności prywatnej w tym gospodarstwie nie jest wyznaczana przez efekt ekonomiczny, ale przez wartości tradycji, bezpieczeństwa rodziny i pewnego trwania - jest to jak gdyby odniesienie do obecnego polskiego gospodarstwa rodzinnego - że cele tego gospodarstwa nie są celami ekonomicznymi. Dlatego pan dyrektor Rosner określił to mniej więcej tak, że obca jest temu gospodarstwu kategoria „dobrego biznesu”. Nie ma czegoś takiego, ponieważ nie funkcjonuje kategoria zysku. W związku z tym inaczej odnosimy się do kategorii czasu, która jest wyznaczana przez rytm życia rodziny, pewien rytm biologiczny. Inaczej polskie gospodarstwa wiejskie odnoszą się do kwestii gospodarności w tym znaczeniu - o czym już wspominałem, mówiąc o Unii Europejskiej - że nie ma pojęcia klęski urodzaju, nie niszczy się w plonów, jeżeli jest ich w jakimś gospodarstwie za dużo. Na to zwracam uwagę, ponieważ w Polsce są jak gdyby inne realia. Rozumiem, że intencją ustawy jest osiągnięcie pewnego efektu w przyszłości, ale też w dyskusji w komisji trzeba by chyba do tego się odnieść.</u>
          <u xml:id="u-135.7" who="#WojciechHausner">Jeżeli chodzi o samą ustawę i propozycje pewnych regulacji ustawowych, to myślę, że postulując pewne rozwiązania, trzeba sobie odpowiedzieć na pytanie, jaką chcemy mieć polską wieś za lat 5, 10 czy 20. Określenie tego celu pozwoli nam na dopasowywanie do tego rozwiązań ustawowych. Trzeba również pamiętać o tym - i to też jest wyrażone jak gdyby w kategoriach pozaekonomicznych - że według prowadzonych chyba w 1994 r. badań ponad 66% Polaków przyznawało się do tego, że ma dziadka rolnika. Tak naprawdę więc w relacji chociażby do narodów Unii Europejskiej Polacy są narodem wiejskim. O tym też trzeba pamiętać. Należałoby zadać pytanie: Jak można będzie spełnić te kryteria i te warunki, które są w ustawie zapisane, jeżeli ocenia się, że obecnie w Polsce tak naprawdę 20–30% gospodarstw chłopskich ma szansę rozwoju, a reszta to są gospodarstwa typu socjalnego? Czy w związku z tym one będą w stanie spełniać te warunki? Czy zakładamy, że to te 30% przez najbliższe lata będzie spełniało te kryteria gospodarstw rodzinnych? Co z pozostałymi?</u>
          <u xml:id="u-135.8" who="#WojciechHausner">To były uwagi ogólne. Jeżeli chodzi o kwestie szczegółowe, to pytanie dotyczy tego, czy istnieje rzeczywista konieczność uwzględniania również w tych rozwiązaniach spółdzielni produkcyjnych. Czy gospodarstwa z działalnością komplementarną nie mogłyby rozwijać innej działalności niż zapisana w ustawie? W wielu krajach Unii Europejskiej są rozwiązania polegające na tym, że ta komplementarna działalność to może być również na przykład prowadzenie firmy komputerowej. Z obecnego zapisu nie wynika taka możliwość.</u>
          <u xml:id="u-135.9" who="#WojciechHausner">Czemu ma służyć - pan poseł sprawozdawca tłumaczył, ale to mnie nie do końca przekonuje - podwójny rejestr? Czy nie można na poziomie jednego rejestru, tylko wojewódzkiego, wprowadzić pewnych mechanizmów zabezpieczających, które by uniemożliwiały (teoretyczną, jak sądzę) podwójną rejestrację jako gospodarstwa rodzinnego?</u>
          <u xml:id="u-135.10" who="#WojciechHausner">Pytanie dotyczące rozdz. 5. Z tytułu jego wynika, że nie podlegają pieczy państwa i samorządu rolniczego gospodarstwa z działalnością komplementarną. Pytanie: Czy to jest taki zamysł, że ma tak być, czy to jest kwestia przypadku?</u>
          <u xml:id="u-135.11" who="#WojciechHausner">I wreszcie sprawa kosztów. W uzasadnieniu nie ma w ogóle odniesienia do kosztów, natomiast zwracam uwagę, że te koszty mogą być znaczące. Począwszy od art. 1, który określa ogólnie finansowe wsparcie przez państwo, instytucje, poprzez art. 4, który określa wsparcie wobec rolników rozpoczynających działalność w gospodarstwie rodzinnym, którzy nie ukończyli 40 roku życia. Samo prowadzenie rejestru powoduje koszty. Dodatkowe zadania wojewódzkich ośrodków doradztwa rolniczego - to są również koszty. Szkolenia - również koszty. Nie ma tu analizy tego. To jest poważny zarzut i zastrzeżenie.</u>
          <u xml:id="u-135.12" who="#WojciechHausner">Kończąc, chciałbym stwierdzić, że oczywiście ustawa jest potrzebna. Ta projektowana, zaproponowana w druku sejmowym ustawa ma wiele wad i budzi wiele wątpliwości, ale zgadzam się z opinią, że należy rozpocząć prace. W przeciwnym razie rzeczywiście moglibyśmy oczekiwać jeszcze długo. Ja liczę na to, że ze strony rządu zostanie przedstawione bardzo konkretne stanowisko, być może nawet w postaci szczegółowych konkretnych rozwiązań ustawowych dotyczących kwestii gospodarstw rodzinnych.</u>
          <u xml:id="u-135.13" who="#WojciechHausner">Jeszcze refleksja na koniec. Tak naprawdę w warunkach polskich istotnym argumentem za stworzeniem systemu prawnych gwarancji dla rozwoju gospodarstw rodzinnych jest ochrona tradycji kulturowej, rozwoju gospodarczego wsi oraz, co poniekąd wynika z tytułu ustawy, również polityki prorodzinnej na obszarze wiejskim. I, co za tym idzie, dzięki temu będziemy mogli w warstwie pozaekonomicznej budować również kategorie pewnego ładu narodowego w Rzeczypospolitej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-135.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#StanisławZając">Proszę pana posła Stanisława Pawlaka o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#StanisławPawlak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej mam zaszczyt przedstawić stanowisko w sprawie poselskiego projektu ustawy o rodzinnym gospodarstwie rolnym.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#StanisławPawlak">Na wstępie muszę stwierdzić, że nasz klub bardzo dokładnie przeanalizował projekt ustawy, wraz z jego uzasadnieniem, oraz skorzystał z różnych opinii merytorycznych i prawnych na jego temat.</u>
          <u xml:id="u-137.2" who="#StanisławPawlak">Pomimo wielu uwag i pytań, które chcę zgłosić w czasie pierwszego czytania tego projektu, klub nasz opowiada się jednak za skierowaniem go do dalszych prac legislacyjnych w komisjach sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-137.3" who="#StanisławPawlak">Przygotowanie tego projektu i skierowanie go pod obrady Sejmu należy uznać za inicjatywę bardzo cenną, szczególnie wobec strategicznego celu, jakim jest członkostwo naszego kraju w Unii Europejskiej. Aktualny poziom gospodarstw rolnych w naszym kraju nie pozwala na pozostawienie ich bez pomocy państwa. W rolnictwie nie można też polegać wyłącznie na mechanizmach rynkowych. Bieżący rok jest tego wyraźnym przykładem. Dla złagodzenia w znaczącym stopniu skutków oczekującej nasze rolnictwo reformy strukturalnej projekt ustawy wprowadza uzasadnioną ustrojową formułę rodzinnego gospodarstwa rolnego z działalnością komplementarną, co powinno znaleźć szerokie zastosowanie w regionach rozdrobnionego rolnictwa. Konstytucja z 2 kwietnia 1997 r. w art. 23 stanowi, iż podstawą ustroju rolnego państwa jest gospodarstwo rodzinne. Stosownie do treści projektu ustawy gospodarstwu temu słusznie zapewnia się pozycję uprzywilejowaną, zwłaszcza w zakresie pomocy finansowej państwa. Pomoc ta będzie udzielana na modernizację, czyli ulepszanie tych gospodarstw oraz młodym rolnikom.</u>
          <u xml:id="u-137.4" who="#StanisławPawlak">Propozycja wnioskodawców zmierza do ustanowienia bliżej nie sprecyzowanej pomocy finansowej z budżetu państwa dla rolników prowadzących gospodarstwa rodzinne, ulepszane, spółdzielcze oraz z działalnością komplementarną. Przepisy zawarte w projekcie w sprawie pomocy finansowej z budżetu państwa wskazują jedynie, komu przysługiwać ma pomoc. Z wyjątkiem art. 4 ust. 2 nie określają one żadnych zasad i warunków przydzielania konkretnej pomocy. Stosownie do proponowanego brzmienia art. 4 ust. 2 minister rolnictwa i gospodarki żywnościowej, w porozumieniu z ministrem finansów, po zasięgnięciu opinii Krajowej Rady Izb Rolniczych, miałby określać w drodze rozporządzenia zakres, wysokość i warunki udzielania jednorazowej pomocy rolnikom, którzy nie przekroczyli czterdziestego roku życia, rozpoczynającym po raz pierwszy prowadzenie rodzinnego gospodarstwa rolnego, oraz nowo powstałym spółdzielniom produkcji rolnej.</u>
          <u xml:id="u-137.5" who="#StanisławPawlak">Wnioskodawcy proponują ustanowienie systemu, w którym gospodarstwo rolne uzyskuje status rolnego gospodarstwa rodzinnego w wyniku wydania decyzji administracyjnej przez wojewodę. Decyzja ma być podejmowana na wniosek zainteresowanego rolnika, po zasięgnięciu opinii wójta, wojewódzkiej izby rolniczej i wojewódzkiego ośrodka doradztwa rolniczego, jeśli gospodarstwo spełni kryteria określone w ustawie.</u>
          <u xml:id="u-137.6" who="#StanisławPawlak">Zawarte w projekcie kryteria, mające wyznaczać zakres przedmiotowy pojęcia „gospodarstwo rodzinne”, w swoim obecnym brzmieniu są jednak nieprecyzyjne, a często niezrozumiałe. Dlatego projekt w przedłożonej wersji wymaga dopracowania merytorycznego i redakcyjnego. Jako przykład można wskazać następujące usterki.</u>
          <u xml:id="u-137.7" who="#StanisławPawlak">W art. 2 w ust. 1 w pkt. 1 jest odwołanie do niejasnego pojęcia „nakładu pracy”; brak wskazania kryteriów umożliwiających oszacowanie nakładu pracy w wymiarze rocznym czyni niemożliwym porównanie nakładu pracy własnej i nakładu pracy sił najemnych.</u>
          <u xml:id="u-137.8" who="#StanisławPawlak">Zapis art. 2 ust. 1 pkt 2 odwołuje się do niejasnej alternatywy: wyłączne lub dominujące źródło dochodu. Termin „dominujące źródło dochodu” ze względu na immanentną nieostrość nie poddaje się jakiejkolwiek sensownej obiektywizacji.</u>
          <u xml:id="u-137.9" who="#StanisławPawlak">W art. 2 ust. 2 formuła definiująca pojęcie „jednostki pracy ludzkiej” zawiera błąd składniowy, który powoduje, iż cała definicja pozbawiona jest sensu na gruncie języka polskiego.</u>
          <u xml:id="u-137.10" who="#StanisławPawlak">W art. 2 ust. 1 pkt 4 występuje niejasne pojęcie „parytetu dochodowego”. Jak się wydaje, wyrażenie to ma oznaczać stosunek rocznych dochodów rolnika i jego rodziny do dochodów uzyskiwanych przeciętnie poza rolnictwem w danym województwie. W kontekście obecnego brzmienia analizowanego przepisu wskazać należy, iż zasada, której celem jest opisanie tego stosunku, zawiera błąd kategorialny, bowiem zestawia wartości kategorialnie odmienne - dochody roczne na jednostkę pracy ludzkiej nie mogą być niższe od dochodów rocznych.</u>
          <u xml:id="u-137.11" who="#StanisławPawlak">W art. 2 w ust. 3, definiując wyrażenie „gospodarstwo ulepszane”, wnioskodawcy odwołują się do bliżej nie określonego pojęcia „uzasadnionych przesłanek”. Brak kryteriów pozwalających na obiektywizację tej klauzuli generalnej uniemożliwia praktyczną wykładnię tego przepisu.</u>
          <u xml:id="u-137.12" who="#StanisławPawlak">Opiniowany projekt ustanawia kategorię własności nieznaną dotychczas polskiemu prawu: chłopską własność rolniczą. Przedmiotem chłopskiej własności rolniczej miałyby być nieruchomości rolne w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego, wchodzące w skład gospodarstw rolnych uznanych w trybie postanowień ustawy za gospodarstwa typu rodzinnego, jak też w skład ulepszanych gospodarstw rolnych.</u>
          <u xml:id="u-137.13" who="#StanisławPawlak">Statusem chłopskiej własności rolniczej objęte miałyby być wszystkie nieruchomości rolne wchodzące w skład gospodarstw rodzinnych lub ulepszanych, niezależnie od tego, czy osobie prowadzącej takie gospodarstwo przysługuje tytuł własności czy też posiadanie zależne, wynikające z umowy dzierżawy. Konsekwencją statusu chłopskiej własności rolniczej miałyby być ograniczenia związane z możliwością egzekucji świadczeń pieniężnych, ograniczenia możliwości podziału nieruchomości, a w przypadku chłopskiej własności rolniczej powstałej z pomocą finansową państwa - ograniczenia w zakresie zbywalności. Projekt ustawy ustanawia ponadto zasadę, że państwu przysługiwać by miało prawo pierwokupu chłopskiej własności rolniczej.</u>
          <u xml:id="u-137.14" who="#StanisławPawlak">Obmyślona przez autorów projektu koncepcja chłopskiej własności rolniczej jest jednoznacznie sprzeczna z art. 23 konstytucji w zakresie, w jakim stanowi on, że zasada ochrony własności i prawa dziedziczenia oraz zasada gwarantująca swobodę prowadzenia działalności gospodarczej mają pierwszeństwo przed zasadą wyrażoną w tym przepisie. Według oceny naszego klubu kontrowersyjny wydaje się zapis dotyczący ograniczenia wieku rolnika uprawnionego do korzystania z pomocy finansowej państwa. Uważamy, że wiek rolnika jest mniej istotny, zasadnicze znaczenie powinien mieć sposób i poziom gospodarowania, a więc produkcyjność gospodarstwa. Projekt nie precyzuje definicji rodzinnych stref upośledzonych, o których mowa jest w art. 16. Nie podano też, kto będzie określał parytet dochodów w rolnictwie i poza nim. Projekt nie zawiera kryteriów, wedle których uznawać się ma gospodarstwa rolne za zdolne do ulepszania. Nie sprecyzowano też, w jaki sposób wojewódzkie ośrodki doradztwa rolniczego będą zapobiegać pogarszaniu się struktury obszarowej rodzinnych gospodarstw rolnych. Projekt ustawy nie określa wymogów dotyczących kwalifikacji rolniczych, które w świetle reformy oświaty nie precyzują średniego wykształcenia rolnika.</u>
          <u xml:id="u-137.15" who="#StanisławPawlak">Panie Marszałku! Kończąc wystąpienie w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej, chciałbym wskazać na przyjęty w projekcie ustawy system norm obszarowych. Uważamy, że normy obszarowe winny być ustalane w ramach prowadzonej polityki regionalnej przez nowe województwa samorządowe we współpracy z wojewódzką izbą rolniczą i winny być zróżnicowane w poszczególnych regionach. Proponowana norma obszarowa 100 ha mogłaby być modyfikowana w zależności od regionu lub warunków geograficznych. Dla spełnienia tych zróżnicowanych norm rząd winien stworzyć preferencje kredytowe przy zakupie ziemi.</u>
          <u xml:id="u-137.16" who="#StanisławPawlak">Wysoka Izbo! Omawiany projekt ustawy o rodzinnym gospodarstwie rolnym jest potrzebny polskiemu rolnictwu, dlatego Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej będzie brał aktywny udział w dalszych pracach legislacyjnych, przedkładając konkretne uwagi szczegółowe do poszczególnych zapisów projektu. Jednocześnie pozostajemy w nadziei, że projekt ten w krótkim czasie będzie uchwalony przez Wysoką Izbę przy aktywnym i merytorycznym wsparciu rządu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-137.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Wyrowińskiego w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#JanWyrowiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z mocy art. 23 konstytucji nastąpiło uznanie gospodarstwa rodzinnego za konstytucyjną podstawę ustroju rolnego w Rzeczypospolitej. Fakt ten, panie i panowie posłowie, stawia w nowym świetle dyskusję nad poselskim projektem ustawy o rodzinnym gospodarstwie rolnym, zawartym w druku nr 506. W związku z zaistniałym zapisem konstytucyjnym znaleźliśmy się bowiem w zasadniczo odmiennej sytuacji od tej, jaka istniała przed ponad dwoma laty, w styczniu 1996 r., kiedy Sejm poprzedniej kadencji debatował nad projektem ustawy o gospodarstwie rodzinnym, zgłoszonym wówczas przez ten sam, chociaż wtedy nieco liczniejszy, klub poselski PSL.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#JanWyrowiński">Jednocześnie, panie i panowie posłowie, mamy również nowe okoliczności wynikające z faktu, że sprawy stowarzyszenia i wejścia Polski do Unii nabrały tempa. Wszyscy doskonale wiemy, że od kwietnia br. rozpoczął się formalnie pierwszy etap negocjacji dotyczących przyjęcia Polski do Unii Europejskiej. Trwa tzw. screening i kwestia rolnictwa, które - jak wszyscy doskonale wiemy - stanowi najpoważniejszą część materii negocjacyjnej, jest niezwykle istotna, a więc rozwiązania dotyczące organizacji gospodarstw rolnych są bardzo ważne. Wreszcie wiosną tego roku Sejm przyjął średniookresową strategię rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich i w świetle tych okoliczności chciałbym, panie i panowie posłowie, nawiązać jeszcze do przeszłości. Otóż ten projekt, który był zawarty bodajże w druku nr 1306 poprzedniej kadencji, został poddany wówczas w Izbie bardzo surowej krytyce, płynącej zarówno z lewej, jak i z nielicznej wtedy prawej strony.</u>
          <u xml:id="u-139.2" who="#JanWyrowiński">Większość mówców nie pozostawiła wówczas na nim suchej nitki.</u>
          <u xml:id="u-139.3" who="#JanWyrowiński">Chciałbym również powiedzieć, Wysoka Izbo, że projekt ten nie cieszył się sympatią środowisk prawniczych, osób, które są zaangażowane w problematykę legislacyjną dotyczącą spraw rolnych. Nieliczne było grono prawników, którzy akceptowali rozwiązania proponowane w tym projekcie. Otóż projekt, z którym mamy do czynienia w dniu dzisiejszym, chcę postawić taką tezę, niewiele różni się od tamtego projektu. Są pewne zmiany, np. nie ma krytykowanych powszechnie bezpośrednich odwołań do norm i aktów ustawowych unijnych - to zniknęło, to dobrze. Również warsztat legislacyjny tego projektu jest lepszy, ale tylko nieco lepszy, panie pośle sprawozdawco, w dalszym ciągu w projekcie tym zawartych jest bowiem wiele rozwiązań, które mogą budzić uzasadnione obawy czy wręcz sprzeciw. Postawiłbym taką tezę, że w gruncie rzeczy te zmiany, których państwo dokonaliście w ciągu dwóch lat w waszym projekcie, mają w dużej mierze charakter, powiedziałbym, formalny, natomiast w mniejszej mierze merytoryczny. Wydawało mi się, że w ciągu tych dwóch lat można było, biorąc pod uwagę debatę, jaka się toczyła wokół tego projektu w różnych środowiskach naukowych, pokusić się o inne rozwiązania. Istotnym i kontrowersyjnym novum, o czym mówili moi wielce szanowni przedmówcy, jest wprowadzenie do projektu ustawy o gospodarstwie rodzinnym spółdzielni produkcyjnych. Wydaje mi się, że to nie jest miejsce, panie pośle, do tego rodzaju zapisu, można to potraktować bowiem jako ciało obce.</u>
          <u xml:id="u-139.4" who="#JanWyrowiński">Chciałbym pokrótce, Wysoka Izbo, podzielić się tymi obawami i tymi problemami, które towarzyszyły debacie przed dwoma laty, gdyż, jak mówię, te słabości i niemożliwe z różnych powodów do przyjęcia rozwiązania proponowane w przedłożeniu poselskim w dalszym ciągu pozostały. Otóż pierwsza sprawa, bardzo mocno podnoszona przez środowiska cywilistów, ustawa ta zrywa z zasadą jedności prawa cywilnego. Prowadzi do tego wyłączenie art. 553 Kodeksu cywilnego w stosunku do rodzinnych gospodarstw rolnych. Szczegółowa, odrębna regulacja dotycząca gospodarstwa rodzinnego nie może, zdaniem mojego klubu, pozostawać w oderwaniu od dotychczasowych uregulowań Kodeksu cywilnego stosowanych do obrotu zarówno pomiędzy żywymi (inter vivos), jak i w przypadku śmierci, to w zasadniczy sposób może bowiem rzutować na przykład na proces dziedziczenia, powodując trudności. Dlatego zapis w jednym z ostatnich artykułów, jak gdyby wyjmujący spod reguł działania tego przepisu gospodarstwo rodzinne, naszym zdaniem, i nie tylko naszym, bo jak mówię jest to powszechna opinia cywilistów, jest nie do przyjęcia. W przekonaniu mojego klubu pozostawienie zmodyfikowanego ogólnego pojęcia gospodarstwa rolnego we wspomnianym przeze mnie artykule Kodeksu cywilnego skuteczniej zapewni stabilność rozwiązań prawnych dotyczących również specjalnego statusu gospodarstwa rodzinnego.</u>
          <u xml:id="u-139.5" who="#JanWyrowiński">Sprawa druga, podnoszona tutaj, to kwestia zbyt daleko idących ograniczeń w wykonywaniu własności rolniczej i dysponowaniu tą własnością. Można tutaj odnieść te obawy do zasad zawartych w art. 9, kiedy to państwu przysługuje prawo pierwokupu chłopskiej własności rolniczej. Pomijam oczywiście samą definicję, która też jest dyskusyjna. Myślę również o sformułowanym w art. 8 wymogu zgody organu administracji rządowej na zbycie lub obciążenie wierzytelnością podlegającą egzekucji chłopskiej własności rolniczej powstałej z pomocą finansową państwa. Słabość czy obawa trzecia, to jest zakaz poddania chłopskiej własności rolniczej egzekucji świadczeń pieniężnych bez uprzedniej zgody organu uznającego gospodarstwo rolne za rodzinne. Ta zasada, która jest zawarta w proponowanym przez panów posłów przedłożeniu, jest sprzeczna z zasadą pewności obrotu gospodarczego i pozbawia wierzycieli należnych im praw. Oznaczać to może w konsekwencji zdystansowanie się banków od kredytowania gospodarstw rodzinnych, co - myślę - nie było zamiarem autorów tego projektu.</u>
          <u xml:id="u-139.6" who="#JanWyrowiński">Mówili o tym moi przedmówcy, było to również bardzo mocno podkreślane 2 lata temu: w dalszym ciągu panowie nie pokusiliście się o szacunek, chociażby liczbowy, jakie to były gospodarstwa oraz ile ich było w poszczególnych kategoriach, które panowie proponujecie. Brak jakichkolwiek szacunków liczbowych dotyczących gospodarstw, które mogłyby kwalifikować się do poszczególnych, ustanawianych mocą ustawy kategorii: gospodarstwa rodzinnego, gospodarstwa rozwojowego czy ulepszanego, jak tutaj się proponuje, rodzinnego z działalnością komplementarną, rodzi taki skutek, że, po pierwsze, trudno wyliczyć nawet koszty realizacji ustawy. Już nie odnoszę się do słabości, która wynika z faktu, że poza deklaracją, iż pomoc finansowa państwa ma być udzielana, nic się nie mówi na temat jej wysokości, zasad itd. (mówił o tym pan poseł Pawlak).</u>
          <u xml:id="u-139.7" who="#JanWyrowiński">Nie ma nawet szacunku kosztów realizacji tej ustawy, które będą bardzo duże. Wszyscy mamy świadomość, że wspólna polityka rolna realizowana w państwach unijnych pociąga za sobą ogromne koszty wynikające z istnienia dużego aparatu urzędniczego. Jeżeli mamy w jakiejś mierze realizować również zasady wspólnej polityki rolnej - która się zmienia, jak doskonale wiemy - to jest to bardzo biurokratyczna polityka i również urzędników akurat na styku rząd i gospodarstwa musi przybyć.</u>
          <u xml:id="u-139.8" who="#JanWyrowiński">Zarzut kolejny, który tutaj częściowo już podnosił pan poseł Pawlak, pan poseł Hausner, dotyczy licznych niekonsekwencji i braku spójności w ustawie. Ja tutaj już z litości oszczędzę, panie pośle, wyliczenia tego wszystkiego, co jest słabe, ale na dobrą sprawę każdy artykuł budzi ogromne wątpliwości z tego punktu widzenia.</u>
          <u xml:id="u-139.9" who="#JanWyrowiński">Myślę, że rząd zadał sobie trudu. Państwo posłowie macie zapewne opinię rządu. Ja po raz pierwszy chyba spotkałem się z taką jego opinią, która bardzo szczegółowo odnosi się właściwie do wszystkich artykułów. Wydaje mi się, że trudno się nie zgodzić z uwagami, zarzutami w stosunku do większości artykułów tego projektu.</u>
          <u xml:id="u-139.10" who="#JanWyrowiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mój klub w dalszym ciągu nie jest przekonany do potrzeby takiej - powtarzam: takiej - jak proponują wnioskodawcy, regulacji prawnej pojęcia „gospodarstwa rodzinnego”.</u>
          <u xml:id="u-139.11" who="#JanWyrowiński">Uważamy, że należy pozostawić właścicielom, dzierżawcom, administratorom jak największą swobodę działania. Jednocześnie uważamy, panie i panowie posłowie, że należy określić granice i kryteria wspierania rolnictwa środkami publicznymi. Wspieranie to powinno przede wszystkim wynikać z przesłanek ekonomicznych, nie zaś ze względów, nazwijmy to, doktrynalnych.</u>
          <u xml:id="u-139.12" who="#JanWyrowiński">Jednocześnie zdajemy sobie sprawę, że chociażby w świetle raportu Fischlera z 1995 r., który wzywa kraje ubiegające się o członkostwo w Unii do opracowania docelowego modelu gospodarstwa rolnego, zachodzi potrzeba legislacji, której skutkiem byłoby opisanie, z punktu widzenia prawa, gospodarstwa rolnego, gospodarstwa rozwojowego, jak to mówią niektóre dyrektywy unijne, czy też gospodarstwa rodzinnego. Wciąż jednak otwarte pozostaje pytanie, jakim celom ta legislacja ma służyć. Uważamy, że celem zasadniczym powinno być przystosowanie tych gospodarstw do pozyskiwania finansowych środków pomocowych, i to zarówno tych, które płyną od wewnątrz, czyli publicznych, jak i tych, które napłyną - miejmy nadzieję niebawem - z zewnątrz. W związku z tym cała ta legislacja powinna być, naszym zdaniem, podporządkowana temu celowi. Pamiętać jednak przy tym należy również o konieczności opracowania wspólnych uregulowań prawnych dotyczących obrotu własnościowego i dzierżawnego gruntami rolnymi. Ta sprawa jest bardzo ważna w kontekście całej tej problematyki.</u>
          <u xml:id="u-139.13" who="#JanWyrowiński">Panie Marszałku! Już kończę. Jeżeli pan pozwoli, jeszcze kilka uwag. Pan poseł Hausner był uprzejmy nawiązać do pewnych stwierdzeń ze stanowiska rządu. Ja się oczywiście zgadzam ze stwierdzeniami, że w zasadzie w prawodawstwie unijnym nie ma ścisłej, precyzyjnej kategorii gospodarstwa rodzinnego. Raczej konstruuje się tego rodzaju pojęcie właśnie w związku z celem, któremu gospodarstwo ma służyć, a tym celem jest głównie jego rozwój. Naszym zdaniem filozofia projektu poselskiego nie zmierza, niestety, w tym kierunku. Zmierza raczej w kierunku stabilizacji istniejącego stanu rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-139.14" who="#JanWyrowiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Reasumując, jest tak, jak powiedział pan poseł sprawozdawca, że była uchwała Sejmu z 1990 r., że w tej chwili mamy nowe okoliczności, o których mówiłem, w związku z tym prace legislacyjne nad problematyką gospodarstwa rodzinnego, w ogóle zdefiniowanie gospodarstwa, powinny być kontynuowane. Jednak państwa projekt, co mówię z przykrością, ma bardzo wiele wad, naprawdę. Można się pokusić o to, aby spróbować te wady naprawić w komisji, ale one są dosyć zasadnicze. W związku z tym mój klub oczekuje, że rząd, zgodnie z deklaracją złożoną w przedłożeniu, w stanowisku do tego projektu, w jak najbliższym czasie przedstawi swój projekt i wówczas będziemy pracować, tak jak się często pracuje, nad dwoma projektami i może efekt będzie właściwy. Mój klub oczekuje, panie ministrze, od mojego rządu, że ta deklaracja wkrótce stanie się rzeczywistością.</u>
          <u xml:id="u-139.15" who="#JanWyrowiński">W perspektywie wejścia Polski i polskiego rolnictwa do Unii Europejskiej - jeżeli ustawa, która, mam nadzieję, w tym Sejmie powstanie, pozwoli na skuteczne wykorzystywanie środków unijnych, które z kolei pozwolą wesprzeć te gospodarstwa rodzinne, które mają charakter rozwojowy, będzie ona cieszyła się poparciem mojego klubu. Dziękuję bardzo za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Marka Sawickiego w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#MarekSawicki">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Występując w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego, pragnę wyrazić podziękowanie zarówno Prezydium Sejmu, jak i panu marszałkowi za wprowadzenie tego projektu pod obrady Wysokiej Izby do pierwszego czytania. Mam nadzieję, że w niedługim czasie projekt ten stanie się ustawą fundamentalną, określającą przyszły ustrój rolny w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#MarekSawicki">Pragnę także przypomnieć Wysokiej Izbie, że mój klub wnosi ten projekt po raz drugi. Pierwszą jego wersję złożyliśmy jeszcze w czerwcu 1995 r., a jego pierwsze czytanie odbyło się w styczniu roku 1996. Niestety, tak jak tu pan poseł Wyrowiński przypomniał, ówczesny projekt spotkał się z bardzo ostrą krytyką na tej sali i mimo że zabrakło krytykującym odwagi, żeby go odrzucić podczas pierwszego czytania i został on skierowany do komisji sejmowej, to jednak później w pracach w komisji poprzez taktykę, że tak powiem, braku frekwencji projekt ten zawisł w próżni.</u>
          <u xml:id="u-141.2" who="#MarekSawicki">Pragnę też przypomnieć o tym, o czym mówił również poseł sprawozdawca, że to rząd był zobowiązany przez parlament jeszcze w roku 1990 do tego, żeby przedłożyć Wysokiej Izbie projekt stosownej ustawy w trybie pilnym. Dzisiaj apel do kolejnego rządu, który nie wypełnia tego zobowiązania, wydaje się znów apelem spóźnionym. Nie oczekuję od obecnego rządu, że taki projekt złoży, natomiast oczekuję, że rzeczywiście włączy się aktywnie w prace nad udoskonalaniem tego projektu.</u>
          <u xml:id="u-141.3" who="#MarekSawicki">Chcę przypomnieć, że rzeczywiście projekt ten nawiązuje do rozwiązań od dawna znanych i stosowanych we wspólnotowym prawie rolnym, którego źródłem jest zapis art. 38 traktatu rzymskiego jeszcze z 1957 r.</u>
          <u xml:id="u-141.4" who="#MarekSawicki">Cieszę się, że dzisiaj nie mamy sygnałów ani z Biura Legislacyjnego, ani z rządu, ani tym bardziej ze strony sali, że oto pojęcie rodzinnego gospodarstwa rolnego w prawie wspólnotowym nie jest znane. Jeszcze dwa lata temu Biuro Studiów i Ekspertyz udowadniało tu nam wszystkim, że pojęcie rodzinnego gospodarstwa rolnego prawu wspólnotowemu jest zupełnie obce.</u>
          <u xml:id="u-141.5" who="#MarekSawicki">Projekt ten jest także uwieńczeniem kształtowanej od ponad 100 lat myśli politycznej ruchu ludowego, myśli zbieżnej z założeniami we wspomnianym traktacie rzymskim, stanowiącej dowód na to, że Polska przez cały czas była w Europie i w niej pozostanie, a tylko od Wysokiej Izby zależy, czy przemiany w naszym rolnictwie przyjmą kierunek proeuropejski, czy jakiś bliżej nieokreślony.</u>
          <u xml:id="u-141.6" who="#MarekSawicki">Proponowany projekt ustawy o gospodarstwie rodzinnym w pełni czerpie z rozwiązań prawnych wspólnotowego prawa rolnego, a jego przyjęcie ukierunkowuje przemiany strukturalne w rolnictwie w stronę gospodarstw chłopskich, rodzinnych, z zachowaniem parytetu dochodowego, przywracającym odebraną nam rolnikom godność pracy i wykonywania naszego zawodu.</u>
          <u xml:id="u-141.7" who="#MarekSawicki">Projekt ten jest także próbą prawnego określenia aktywnej, podkreślam: aktywnej, roli państwa w reformowaniu naszego rolnictwa. Zanim jednak przejdę do szczegółowego odniesienia się do niektórych zapisów tego projektu, pragnę wyjaśnić Wysokiej Izbie, a także wszystkim nas słuchającym, że rolnictwo europejskie jest na wskroś chłopskie i rodzinne, a zgodnie z art. 42 traktatu rzymskiego, ukształtowany pod rządami wspomnianej tu wspólnej polityki rolnej chłopski ustrój rolnictwa jest wyjęty z panujących w państwach członkowskich: kapitalistycznego ustroju gospodarczego i ekonomicznych praw wolnego rynku. Wielkość produkcji rolnej, jak i jej ceny są regulowane na tym rynku, a istotą wspólnotowej polityki rolnej jest nie tylko zapewnienie samowystarczalności żywieniowej, ale przede wszystkim dochodowości rolników na poziomie porównywalnym z dochodami z działalności pozarolniczej w danym regionie.</u>
          <u xml:id="u-141.8" who="#MarekSawicki">W ostatnich latach również bardzo mocno jest wyodrębniana funkcja kulturowa gospodarstw rodzinnych i są wręcz zapisy prawne, które zobowiązują państwa członkowskie do tego, aby na obszarach wiejskich nadal pozostawało około 30% ludzi i żeby na tych obszarach pracowali. A więc trzeba zrobić wszystko, żeby przemiany dla tych obszarów były tak wprowadzone, aby rzeczywiście to miało miejsce. Trzeba wreszcie także wyjaśnić, że rolnictwo europejskie nie jest wielkoobszarowe, a średnia powierzchnia gospodarstwa w państwach piętnastki w chwili obecnej kształtuje się na poziomie około 17 ha.</u>
          <u xml:id="u-141.9" who="#MarekSawicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W rozdziale pierwszym projektu jednoznacznie określono istotę rodzinności gospodarstwa, którą wyznaczają cztery wskaźniki. Są to: przewaga pracy własnej nad pracą najemną, kwalifikacje, obszar oraz dochód. W rozdziale tym poszerza się podstawową formę gospodarstwa rodzinnego o gospodarstwo ulepszane i gospodarstwo z działalnością komplementarną. Gospodarstwo ulepszane ma być drogą, jaka ma prowadzić w przyszłości do rodzinności, a więc jest to tylko i wyłącznie etap przejściowy i nie jest to forma trwała, jest to forma przejściowa, która ma w przyszłości prowadzić do osiągnięcia pełnych parametrów rodzinności. Natomiast jeśli chodzi o gospodarstwo z działalnością komplementarną, w komisji będzie można się zastanawiać nad tym, czy rzeczywiście dziedziny z zakresu komplementarności nie powinny ulec poszerzeniu. Ale generalnie zmierza to w tym kierunku, żeby zgodnie z polską tradycją, przyzwyczajeniem do własności, do tego kawałka ziemi, stworzyć dziś tym małorolnym możliwość, żeby mogli oni zmieniać zawód, ale jednocześnie nie pozbawiać jeszcze siebie swojej własności. A więc jest to również propozycja na okres przejściowy. Ten stan nie będzie trwał wiecznie.</u>
          <u xml:id="u-141.10" who="#MarekSawicki">Dalej, projekt ten wychodzi także naprzeciw młodym rolnikom, w sposób szczególny traktując rolników do czterdziestego roku życia i zwracając uwagę na ich szczególne uprzywilejowanie. I znów nie jest to żaden wymysł ani Polskiego Stronnictwa Ludowego, ani poprzednich rozwiązań kredytowych w zakresie lepszego wspierania młodych rolników. To rozwiązanie stosują w Europie od kilkudziesięciu lat do tego stopnia, że udzielają pomocy instalacyjnej młodym rolnikom, tym, którzy pierwszy raz rozpoczynają swoją działalność rolniczą. Są to rozwiązania, które sprzyjają temu, żeby młodzi ludzie od samego początku osiągali wysoki, w miarę dobry poziom rozwoju swoich gospodarstw i niekoniecznie wegetowali przez kilkanaście czy kilkadziesiąt lat.</u>
          <u xml:id="u-141.11" who="#MarekSawicki">Odpowiadając w tej chwili na zapytania dotyczące finansów i skutków finansowych tego projektu, chciałbym powiedzieć, że z pełną świadomością odsyłamy to do kompetencji ministra rolnictwa, do kompetencji ministra finansów. Szanowni państwo, tempo przemian, tempo przemian polskiej wsi, będzie zależało od środków, jakie Wysoka Izba w kolejnych budżetach raczy przeznaczyć na obszary wiejskie. Ten projekt, tak bardzo kierunkowy, tak bardzo ogólny, daje możliwości restrukturyzowania rolnictwa w tempie wolniejszym, jeśli tych pieniędzy będzie mniej, i w tempie szybszym, jeśli tych pieniędzy będzie więcej.</u>
          <u xml:id="u-141.12" who="#MarekSawicki">Kryteria rodzinności, jak i cytowany art. 4 ust. 2, są fundamentem aktywnej roli państwa w kształtowaniu przemian strukturalnych w rolnictwie. To, co powiedziałem, tzn. tempo tych przemian będzie zależało od tego, jakie środki na to przeznaczymy. Należy w tym miejscu nadmienić, że procesy te w przyszłości będą wsparte funduszami strukturalnymi Wspólnot Europejskich, a jeszcze wcześniej funduszami przedakcesyjnymi.</u>
          <u xml:id="u-141.13" who="#MarekSawicki">W rozdz. 2 określa się chłopską własność rolniczą oraz nakłada się na nią określone obowiązki i nadaje przywileje. Co jest obowiązkiem? Obowiązek wiąże się z tym, że jeżeli chłopska własność rolnicza - czy to w rozumieniu prawa jest własność cywilna, czy to własność dzierżawiona - zostanie utworzona z udziałem środków publicznych, a więc z udziałem środków budżetowych, to jej ochrona polega na ograniczeniu możliwości utraty cech rodzinności tego gospodarstwa przez jego podział, przez jego częściową sprzedaż. Nie wyobrażam sobie, żeby państwo łożyło środki budżetowe na utworzenie określonej struktury i od razu pozbywało się możliwości regulowania czy utrzymania trwałości tej struktury.</u>
          <u xml:id="u-141.14" who="#MarekSawicki">Kolejną sprawą bardzo mocno podkreślaną jest chociażby niemożliwość obciążeń wierzytelnością podlegającą egzekucji. No przecież jeśli prowadzący gospodarstwo rodzinne rolnik będzie ubiegał się o pomoc państwa, o pomoc również banków, to opinie o zasadności pomocy będą wyrażały te instytucje, które również tę rodzinność uznają. I nie może być tak, że w przypadku zdarzeń losowych, krótkoterminowych trudności rolnika nagle bank, patrząc tylko i wyłącznie na swój kapitałowy interes, będzie poddawał to gospodarstwo egzekucji. Również ci, którzy decydowali o utworzeniu tej chłopskiej własności, muszą brać na siebie odpowiedzialność za jej trwałość i za pomoc w razie przejściowych czy okresowych trudności.</u>
          <u xml:id="u-141.15" who="#MarekSawicki">Projekt tej ustawy jest także w pewnym stopniu zbieżny z filozofią usamorządowienia naszego społeczeństwa, gdyż to właśnie wojewoda, ale na wniosek rolnika (chcę podkreślić bardzo wyraźnie, że projekt ustawy o gospodarstwie rodzinnym nie wprowadza dla wszystkich obowiązku prowadzenia rodzinnych gospodarstw, lecz przewiduje dobrowolność, swobodę), w porozumieniu z izbami rolniczymi, organizacjami związkowymi, będzie mógł gospodarstwo uznać za rodzinne lub nie.</u>
          <u xml:id="u-141.16" who="#MarekSawicki">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Na koniec pragnę przypomnieć, że projekt ten jeszcze w 1995 r. poddaliśmy zorganizowanym w gminach przez samorządy szerokim konsultacjom społecznym. Spotkał się on z bardzo dużą akceptacją. Wśród kilkuset nadesłanych do naszego klubu wypowiedzi praktycznie ponad 80% z nich popierało w pełni rozwiązania i propozycje w nim zawarte.</u>
          <u xml:id="u-141.17" who="#MarekSawicki">Na wstępie mojego wystąpienia przypomniałem - a praktycznie mówili o tym inni mówcy - o rozpoczętych negocjacjach w sprawie naszego członkostwa we Wspólnotach Europejskich. Zarówno strona unijna, jak i Polska jednym tchem potwierdzają daleko jeszcze idące niedostosowania naszych rozwiązań prawnych dotyczących rolnictwa. Są to niedostosowania nie tylko w zakresie prawnym, ale także organizacyjno-instytucjonalnym.</u>
          <u xml:id="u-141.18" who="#MarekSawicki">Projekt ustawy o gospodarstwie rodzinnym jest jednym z elementów trójfilarowego programu rozwoju wsi i obszarów wiejskich, proponowanego przez Polskie Stronnictwo Ludowe. Program ten zakłada w pierwszym filarze wsparcie organizacyjne i instytucjonalne, ale przede wszystkim finansowe sektora rolnego, tak aby zgodnie z przedkładanym projektem stworzyć szansę rozwoju gospodarstw rolnych i zapewnić im dochód. W drugim filarze konieczne jest wsparcie finansowe wszystkich tych, którzy zrezygnują z działalności rolniczej i mają pomysły na tworzenie nowych miejsc pracy na wsi. W kolejnym, trzecim filarze należy przewidzieć pomoc socjalną dla tych wszystkich, którzy dzisiaj, prowadząc działalność w małych gospodarstwach, nie są w stanie uzyskać dochodu pozwalającego im na godne życie. W tym miejscu trzeba też wspomnieć, że należy w Polsce wprowadzić - zgodnie z tym, co miało i ma nadal miejsce we Wspólnotach Europejskich - tzw. wcześniejsze emerytury rolnicze dla tych, którzy zdecydują się zrezygnować z działalności rolniczej.</u>
          <u xml:id="u-141.19" who="#MarekSawicki">Te trzy spięte ze sobą i wzajemnie sobie podporządkowane filary pozwolą na wprowadzanie na obszarach wiejskich, powoli, ale konsekwentnie, reformy restrukturyzacyjnej, która po 15 czy 25 latach, a nie po 3 czy 5, doprowadzi do struktury rolnej podobnej do średniej europejskiej. Tak przygotowanej reformy restrukturyzacyjnej towarzyszyć musi jednoznaczna ochrona i organizacja rynku rolnego. W tej sprawie, przypominam, nasz klub stosowne projekty również złożył.</u>
          <u xml:id="u-141.20" who="#MarekSawicki">Mam nadzieję, że projekt ustawy o gospodarstwie rodzinnym wkrótce zostanie uchwalony przez Wysoką Izbę i stanie się mocnym elementem czekającej nas reformy rolnictwa. Dziękuję bardzo za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-141.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Łopuszańskiego w imieniu Koła Poselskiego „Nasze Koło”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#JanŁopuszański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Środowisko poselskie „Naszego Koła”, a także te środowiska społeczne, które w jakiś sposób utożsamiają się z wyrażanym przez nas zdaniem i które mamy prawo reprezentować, na pytanie, jaka ma być polska wieś w latach przyszłych, jaka ma być struktura społeczna, gospodarcza polskiej wsi - odpowiadają, że powinna to być wieś silnych rodzinnych gospodarstw rolnych. W związku z taką postawą przyjmujemy z wielkim zadowoleniem fakt, że projekt o rodzinnym gospodarstwie rolnym stał się przedmiotem dyskusji Wysokiej Izby. W naszym środowisku obserwowaliśmy prace toczone nad tym zagadnieniem z inicjatywy Polskiego Stronnictwa Ludowego już od lat dwóch. Chcę tutaj powiedzieć, tytułem pewnego przyczynku już historycznego, że wtedy, występując z płaszczyzny opozycji pozaparlamentarnej, mieliśmy także bardzo daleko idące wątpliwości co do treści przedstawianej propozycji. Dotyczyło to w szczególności takiego charakterystycznego rysu bałwochwalczego, jeśli chodzi o sprzyjanie oczekiwaniom Unii Europejskiej w stosunku do polskiego rolnictwa - i chciałbym podkreślić, że, naszym zdaniem, pod tym względem projekt w obecnie przedstawionej postaci przeszedł bardzo korzystną ewolucję. Jest też drugi, powiedziałbym, element tej ewolucji. Projekt uzyskał pewien stopień ogólności. Tutaj pan poseł sprawozdawca i przedstawiciel PSL tłumaczyli, dlaczego tak się stało. Wydaje się jednak, że wiele zagadnień szczegółowych pozostaje w związku z tym nie rozwiązanych i wymaga dopracowania w komisji rolnictwa. Oczywiście nasze koło będzie popierało przekazanie tego projektu do komisji rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#JanŁopuszański">Chciałbym tutaj zwrócić uwagę w zasadzie na dwie szczegółowe kwestie. Mianowicie przedstawiciel wnioskodawców bardzo mocno podkreślał potrzebę prawnych ograniczeń zmiany statusu rodzinnego gospodarstwa rolnego. Naszym zdaniem najważniejszym spoiwem rodzinnego gospodarstwa rolnego jest wola rodzin mieszkających na wsi i posiadających te gospodarstwa, żeby żyć i pracować razem. Najważniejsze jest, żeby nie tworzyć instrumentów, które zwalczają tę ich wolę, uniemożliwiają jej realizację. Jeśli chodzi o instrumenty, które miałyby to wspierać, zwłaszcza instrumenty o charakterze cywilnoprawnym, to, naszym zdaniem, trzeba je uzgodnić z powszechnie obowiązującymi regułami prawa cywilnego i tutaj oczywiście będzie potrzebna bardzo poważna dyskusja w szczególności nad pojęciem chłopskiej własności rolniczej.</u>
          <u xml:id="u-143.2" who="#JanŁopuszański">Przy tej okazji chciałbym podnieść jeszcze jedno zagadnienie i tutaj liczyłbym na to, że jeszcze na tej sali doczekamy się jakiegoś autentycznego wyjścia naprzeciw ze strony przedstawicieli wnioskodawców. Mianowicie, co to znaczy: chłopska własność rolnicza? Kiedy mówimy: rodzinne gospodarstwo rolne, to ja dokładnie wiem, do czego się odwołujemy. Słowo „chłopski” w tradycji języka, w znaczeniu konotacji współczesnej języka polskiego, oznacza pewien etos, pewną tradycję. Tak się składa, że tradycja, etos chłopski na wsi jest tym podstawowym, dominującym, przynajmniej w sensie statystycznym, ale przecież nie jedynym. Chyba państwo polskie nie powinno dokonywać zróżnicowań pomiędzy rodziną rolniczą, która przyznaje się do etosu chłopskiego, a rodziną rolniczą, która przyznaje się na przykład do etosu szlachty zaściankowej. Myślę, że tego typu kwestia, która należy właściwie do obyczajowo społecznych i honorowych, powinna być traktowana jako rzecz oczywista.</u>
          <u xml:id="u-143.3" who="#JanŁopuszański">I nieco szerzej, w kontekście debaty, która się niedawno odbyła w parlamencie na temat polityki wobec rodzin, polityki rodzinnej państwa polskiego, chciałbym przytoczyć opinię w imieniu naszym wygłoszoną przez panią posłankę Annę Sobecką, że musi istnieć jakaś polityka, nie tylko dochodów państwa, ale i dochodów rodzin polskich, a w ramach dochodów rodzin polskich osobną kwestią jest kwestia dochodów rodzin mieszkających na wsi, rolniczych i innych. To musi być bardzo szeroka i spójna wizja.</u>
          <u xml:id="u-143.4" who="#JanŁopuszański">Chciałbym przestrzec Wysoką Izbę, a także wnioskodawców i przedstawicieli rządu, że jeżeli nasze prace nad kwestią stworzenia właściwych perspektyw rozwoju polskiej wsi i polskiego rolnictwa skończą się tylko i wyłącznie na tym, skądinąd potrzebnym, projekcie, to okaże się, że wykonamy pewną pracę, która będzie tylko listkiem figowym, ale nie zmieni nic istotnego w losie ludności wiejskiej. Chciałbym tu nawiązać do wywołanego przez przedstawiciela Unii Wolności, szczególnie kompetentnego w tej sprawie, faktu rozpoczęcia negocjacji dotyczących rolnictwa z Unią Europejską. Pan poseł Wyrowiński się uśmiecha, moja kompetencja, przynajmniej w zakresie Unii Europejskiej, jest na pewno mniejsza. Otóż chciałem z tego miejsca zadać pytanie, także przedstawicielom rządu. Wiemy przecież z doświadczenia negocjacyjnego innych krajów, które obserwowaliśmy, biorąc pod uwagę warunki, które już nam zostały przedstawione, że będą stawiane warunki ograniczenia produkcji rolnej w poszczególnych działach. Będzie to rzutowało na fakt, że na przykład w jednym rejonie Polski zaniknie produkcja ziemniaków, a w innym produkcja żyta albo tuczu wieprzowego itd. Czy jesteśmy przygotowani jako państwo do podjęcia w sposób merytoryczny tych negocjacji? Czy wiemy, że w takim, a nie innym obszarze Polski nastąpią poważne uszczerbki w produkcji rolnej, poważne uszczerbki w dochodach rodzin tam mieszkających, czy mamy taką mapę i czy jesteśmy przygotowani do zastosowania programów wyrównawczych, programów zastępczych, dających inne możliwości rozwoju w zakresie infrastruktury usług wiejskich itd.?</u>
          <u xml:id="u-143.5" who="#JanŁopuszański">Zrozumiałem wypowiedź pana posła Wyrowińskiego z Unii Wolności przede wszystkim w kontekście tej propozycji. Skoro projekt PSL jest niedoskonały, to niech rząd przygotuje projekt alternatywny. Powiem szczerze panu posłowi i Wysokiej Izbie, że skóra mi cierpnie, ponieważ właśnie dzisiaj wspólnie z całą Wysoką Izbą oglądaliśmy owoce przygotowania projektu rządowego przy okazji debaty nad Prokuratorią Generalną. Tak się jakoś dziwnie składa, że kiedy chodzi o sprawy bezpieczeństwa państwa czy obywateli, kiedy chodzi o ochronę polskiej własności, o promowanie polskich rodzin, polskiej wytwórczości, to te same środowiska, w tym na przykład PSL, ogromna część Akcji Wyborczej Solidarność, Naszego Koła, KPN - OP, ROP, mówią tym samym głosem. Ale dzisiaj na tej sali sejmowej ukształtowała się większość przeciwko Prokuratorii Generalnej złożona z SLD, Unii Wolności i lewego skrzydła, liberałów w AWS, która w zasadzie jest przygotowana do tego, żeby stanowić większość rządową...</u>
          <u xml:id="u-143.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-143.7" who="#JanŁopuszański">...i rozstrzygać w ten sposób kwestie na przykład przyszłej polityki w stosunku do gospodarstw rodzinnych. Przy tej okazji chciałbym powiedzieć, że sprawa jest oczywiście o wiele poważniejsza niż tylko sama kwestia gospodarstw rolnych. Powinna być ona w odpowiednich punktach porządku obrad Sejmu przedmiotem niezwykle uważnej refleksji. Dziękuję państwu za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-143.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#StanisławZając">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#StanisławZając">Proszę o zabranie głosu pana posła Romana Jagielińskiego, nie zrzeszonego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#RomanJagieliński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chcemy obszarów wiejskich ze zdrową tkanką ekonomiczną, zdrową kulturą, moralnością, a także ze zdrowym środowiskiem. Chcemy takich obszarów wiejskich, w których warto i chce się żyć. Myślę, że jest to wyzwanie, ku któremu będziemy zdążać, ale które niestety nieudolnie realizujemy. Szczególnie w 1998 r. obserwujemy, że dochodowość rolna, ta, która ma zabezpieczyć zdrową tkankę ekonomiczną polskiej wsi, pozostawia wiele do życzenia. Zjawisko to występuje tylko w drobnych czy rodzinnych gospodarstwach, ale także w dużych gospodarstwach, które według przedłożenia moglibyśmy określić jako wielkoobszarowe, które wywodzą się z państwowych gospodarstw rolnych, które - jak wskazywali moi przedmówcy - wywodzą się także ze spółdzielczości rolniczych. Na pewno jednym z instrumentów, żeby poprawić tę sytuację, żeby obszary rolne były naprawdę zdrowe, ma być ustawa o rodzinnym gospodarstwie rolnym.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#RomanJagieliński">Chcę tutaj zauważyć jedno - było to też przedmiotem wypowiedzi moich przedmówców - że można tu mówić niemalże o „doskonałości” ustawy w stosunku do przedłożenia, które uzyskaliśmy w poprzedniej kadencji. Cieszę się, że tamci autorzy wyciągnęli wnioski i przekonali autorów tego przedłożenia, że nad projektem ustawy należy popracować, a przede wszystkim przedstawiać go w języku polskim, żeby był dla nas czytelny. W rezultacie niezależnie od tego, czy będziemy dyskutować o definicjach - co to jest jednostka pracy ludzkiej, co to jest własność chłopska - czy nie, to nie mamy przynajmniej łaciny i nie mamy hiszpańskiego. Ale z drugiej strony trzeba też zapytać, czy to będzie sprzyjać rozwojowi polskiej wsi, polskiego rolnictwa, czy też w pewnym sensie będzie ograniczać rozwój, a także, kto z tego będzie mógł skorzystać. Byłbym raczej zwolennikiem ustawy o pomocniczości państwa względem obszarów wiejskich czy polskiego rolnictwa, tak żeby każdy hektar traktować tak, jak winniśmy go traktować, bo każdy hektar plonuje, jeśli jest użytkowany rolniczo, a jeśli nie możemy go dziś zagospodarować, to trzeba skorzystać z zasady pomocniczości państwa i jak najszybciej przeznaczyć tę ziemię pod tereny leśne, żeby zapewniało nam to zdrowe środowisko.</u>
          <u xml:id="u-145.2" who="#RomanJagieliński">Jestem zwolennikiem gospodarstwa rodzinnego, niejednokrotnie to podkreślałem, i cieszyłem się bardzo, że w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej taki zapis został uwzględniony. Ale gdybym chciał odnieść ten zapis konstytucji do projektu tej ustawy i gdyby ta ustawa została uchwalona przez Wysoką Izbę, a także potwierdzona przez Senat i prezydenta, to pewnie bym się zastanowił i po zastanowieniu podjąłbym jednak decyzję, żeby zgłosić poprawkę do konstytucji, po to, by znów przywrócić zasadę, że podstawą ustroju rolnego w Polsce jest własność chłopska - własność chłopska, podkreślam. Otóż obawiam się, że jeśli zrealizujemy założenia zawarte w projekcie ustawy, to ci, którzy najbardziej potrzebują tych rozwiązań, nie spełnią proponowanych kryteriów.</u>
          <u xml:id="u-145.3" who="#RomanJagieliński">Polska jest bardzo zróżnicowana; mamy bardzo dobrą substancję rolną, tę tkankę wiejską w Wielkopolsce. W Wielkopolsce, mimo że obok gospodarstw rodzinnych, obok gospodarstw chłopskich jest też na co dzień spotykane gospodarstwo wielkoobszarowe, będzie najwyższy odsetek tych gospodarstw, dziś chłopskich, które nie w pełni spełniają obecnie kryteria dotyczące gospodarstwa rodzinnego, ale je spełnią. Więc na tych obszarach, które już dzisiaj mają się dobrze, wiele wymogów tej ustawy będzie spełnionych. Ale odnieśmy rozwiązania tego projektu ustawy do Małopolski, ziemi podkarpackiej, rzeszowskiej, bielskiej - ile gospodarstw tam położonych spełnia kryteria tej ustawy? Weźmy chociażby pod uwagę jeden punkt odniesienia. W art. 2 ust. 1 pkt 4 czytamy, że gospodarstwo takie „zapewnia prowadzącemu je rolnikowi i pracującym w nim członkom rodziny parytet dochodowy, wyrażający się w dochodach rocznych nie niższych na jednostkę pracy ludzkiej niż osiągane przeciętnie z pracy poza rolnictwem w danym województwie”. Przymierzmy to teraz do tej średniej zarobków w woj. bielskim, bardzo dobrze rozwiniętym gospodarczo, które miało ambicje uzyskać status nowego województwa - i z ekonomicznego punktu widzenia ten status się należał - spróbujmy tam stworzyć takie warunki dla części chociaż gospodarstw chłopskich, żeby spełniły one kryteria przewidziane dla gospodarstwa rodzinnego. Obawiam się, że w wyniku symulacji można uzyskać bardzo niewielki odsetek takich gospodarstw. Czyli tym projektem ustawy możemy narzucić określone wymogi, które nie będą spełnione przez oczekujących rolników. Podobna sytuacja może wystąpić w woj. rzeszowskim, przemyskim czy podkarpackim bądź też małopolskim.</u>
          <u xml:id="u-145.4" who="#RomanJagieliński">Podnoszę te zastrzeżenia nie po to, by powiedzieć, że mi nie odpowiada intencja tego projektu, bo intencja na pewno jest właściwa. Uważam, że obok gospodarstw rodzinnych w obszarach wiejskich powinna funkcjonować gospodarka chłopska, niezależnie od tego, czy gospodarstwo będzie funkcjonowało tylko jako uzupełnienie dochodów, czy jako podstawa dochodów, czy też jako gospodarstwo socjalne. Ten projekt ustawy musi też stwarzać szanse pobudzania aktywności i rozwoju każdego gospodarstwa rolnego. Chodzi o to, by stwarzać warunki do podnoszenia dochodowości, która będzie zabezpieczać potrzeby rodzin. W tym świetle i w świetle wystąpień moich przedmówców projekt na pewno zasługuje na uwagę, zasługuje na przepracowanie. Projekt wymusi na rządzie, po raz któryś z kolei, zajęcie stanowiska i może przedłożenie rządowego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-145.5" who="#RomanJagieliński">W tej kwestii chciałbym zwrócić uwagę na fakt, że pewnie żaden z ministrów rolnictwa nie był przeciwny rozwiązaniu ustawowemu przestrzeni rolnej, tak by tam wypracować właściwe funkcjonowanie gospodarstwa rodzinnego. Ale rząd to nie tylko ministrowie rolnictwa. Tam przede wszystkim potrzebne jest stanowisko ministra finansów. Chodzi o to, czy wygospodaruje on środki i wesprze nimi budżet ministra rolnictwa, żeby tę ustawę, którą uchwalimy, jak najszybciej wdrożyć.</u>
          <u xml:id="u-145.6" who="#RomanJagieliński">Kwestia ostatnia, którą chciałbym podnieść, to odniesienie się do powierzchni. Wiem, że powierzchnia minimalna jest czymś uwarunkowana, bo przede wszystkim budżet nie podołałby temu, żeby wypłacać zasiłki dla bezrobotnych, którzy mogą się rejestrować, gdybyśmy podnieśli powierzchnię gospodarstwa nie tylko z 1 ha, a w zasadzie 2 ha przeliczeniowych na rodzinę. Ale trzeba się zastanowić nad tym, czy to powinna być powierzchnia, czy wielkość dochodów uzyskiwanych z danego gospodarstwa. Ale z drugiej strony ograniczenie w tym przedłożeniu powierzchni gospodarstwa do 100 ha nie jest adekwatne, ono musi być regionalnie rozstrzygane. Wiem, co to znaczy 100 ha w województwie rzeszowskim, ale wiem też, co to znaczy 100 ha w szczecińskim (czy w zachodniopomorskim). Wiem też, co to znaczy 100 ha fizycznych, a co to jest 100 ha przeliczeniowych.</u>
          <u xml:id="u-145.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Jest 200 ha.)</u>
          <u xml:id="u-145.8" who="#RomanJagieliński">Proponuję, żeby jednak wnioskodawcy odnosili się przede wszystkim do hektarów przeliczeniowych, bo tylko według hektarów przeliczeniowych można się odnosić do dochodowości.</u>
          <u xml:id="u-145.9" who="#RomanJagieliński">Nie chcę tutaj prowadzić analizy, bo myślę, że pan poseł Bondyra pochodzący z zamojskiego wie, co to znaczy hektar w zamojskim, gdzie jest I i II klasa gleb, a co to znaczy hektar na przykład w moim piotrkowskim, gdzie są gleby V i VI klasy, i jaka jest dochodowość z tychże hektarów, jeśli nawet gospodarstwo się bardzo dobrze prowadzi.</u>
          <u xml:id="u-145.10" who="#RomanJagieliński">W związku z tym, że czas mija, Wysoka Izbo, jeden wniosek, który mi się nasuwa - musimy się solidnie wziąć do pracy, zacząć dyskutować nad przyszłością polskiej wsi, polskiego rolnictwa i dobrze merytorycznie przepracować ten projekt, żeby służył on rozwojowi, a nie wyhamowaniu rozwoju tegoż rolnictwa. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-145.11" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Jan Król)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#JanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#JanKról">Gotowość zadania pytania zgłosiło kilku posłów.</u>
          <u xml:id="u-146.2" who="#JanKról">Pan poseł Stanisław Stec z klubu SLD, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#StanisławStec">Jedno pytanie do przedstawiciela rządu. Czy może określić, kiedy rząd zakończy prace nad projektem ustawy o gospodarstwie rodzinnym? Kiedy można się go spodziewać w Sejmie?</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#StanisławStec">I dwa pytania do pana posła Bondyry jako przedstawiciela wnioskodawców. Czy, zgodnie z wersją przyjętą w czasie prac w poprzedniej kadencji Sejmu w komisji rolnictwa, wnioskodawcy zaakceptowaliby obecnie taką wersję, że spółdzielnia rolnicza jest wielorodzinnym gospodarstwem rolnym? W przeciwieństwie do pana posła Wyrowińskiego nie uważam spółdzielni za ciało obce, tylko za jednostkę, która - zgodnie z wolą członków - może realizować swoje cele statutowe, współpracując na bieżąco z rolnikami indywidualnymi. I drugie pytanie. Czy nie uważa pan poseł, że w ustawie tej należy zaproponować również ustawową pomoc finansową dla rolnictwa, między innymi pomoc bezpośrednią, która istnieje nie tylko w krajach Unii Europejskiej, ale również na Węgrzech, w Czechach? Bo odsyłanie, na przykład w art. 4, do rozporządzenia ministra rolnictwa jest tu nieadekwatne, gdyż minister rolnictwa i gospodarki żywnościowej nie może samodzielnie podejmować decyzji o pomocy finansowej bez regulacji ustawowych. W związku z tym byłaby okazja, aby w tej ustawie rozstrzygnąć również zakres pomocy finansowej dla polskiego rolnictwa. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#JanKról">Proszę o zadanie pytania pana posła Romualda Ajchlera z SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#RomualdAjchler">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Korzystając z przepisów regulaminowych, chciałem na początku złożyć do protokołu kilka wniosków dotyczących ustawy o rodzinnym gospodarstwie rolnym. Ale póki co mam pytania do posła wnioskodawcy.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#RomualdAjchler">Chciałbym się dowiedzieć, panie pośle, ile i jakie gospodarstwa będą pana zdaniem spełniały poszczególne kryteria wymienione w projekcie ustawy. Chodzi mi o sam start działania tej ustawy. Jaki to będzie procent w stosunku do obecnej liczby gospodarstw?</u>
          <u xml:id="u-149.2" who="#RomualdAjchler">Jakiego typu produkcją rolniczą i ewentualnie produkcją komplementarną będą się zajmowały gospodarstwa objęte oddziaływaniem ustawy?</u>
          <u xml:id="u-149.3" who="#RomualdAjchler">I trzecie pytanie. Jaka pomoc państwa przewidziana jest dla gospodarstw objętych ustawą? Czy macie państwo w tej sprawie jakiekolwiek rozeznanie? Jakie są propozycje?</u>
          <u xml:id="u-149.4" who="#RomualdAjchler">Czwarte pytanie. Ile i jakich gospodarstw znajdzie się poza oddziaływaniem tej ustawy? I co z tymi gospodarstwami, które nie popadną pod zarząd i dobrodziejstwo tej ustawy? Jak przewidują wnioskodawcy, co z tym się stanie i w jakiej perspektywie czasu?</u>
          <u xml:id="u-149.5" who="#RomualdAjchler">Ostatnie pytanie. Pan poseł Wyrowiński przywołał w dyskusji projekt o gospodarstwie rodzinnym z poprzedniej kadencji. Czy wyciągnęliście państwo wnioski z tamtej debaty, z ówczesnej pracy podkomisji i czy zostały one umieszczone w tym projekcie?</u>
          <u xml:id="u-149.6" who="#RomualdAjchler">I jeszcze jedna sprawa. Pan poseł Sawicki w swoim wystąpieniu mówił o niemożności dokończenia debaty w poprzedniej kadencji, tłumacząc to taktyką. To nieprawda, panie pośle, ja byłem w podkomisji. Nic nie stawało na przeszkodzie, żebyśmy wspólnie to zrobili. Po prostu zabrakło czasu, gdyż kończyła się kadencja.</u>
          <u xml:id="u-149.7" who="#RomualdAjchler">Mam jeszcze jedno pytanie do pana posła, to już na koniec, panie marszałku. Obcym ciałem nazwał pan poseł Wyrowiński w swoim wystąpieniu umieszczenie rolniczych spółdzielni produkcyjnych w projekcie ustawy o gospodarstwie rodzinnym. Chciałbym zapytać pana posła wnioskodawcę, czy zna strukturę składową rolniczych spółdzielni. Czy może pan potwierdzić lub zaprzeczyć, że spółdzielnie produkcji rolnej to nic innego jak rolnicy indywidualni, którzy i w przeszłości, i w obecnym czasie założyli bądź będą zakładać spółdzielnie, uznając, że chcą gospodarować zespołowo. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#JanKról">Proszę o zadanie pytania pana posła Stanisława Kalembę z PSL.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#StanisławKalemba">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam pytanie do przedstawiciela rządu. Z czego wynika negatywne stanowisko wobec projektu poselskiego, skoro Sejm już w 1990 r. zobowiązał kolejne rządy do przedstawienia takiego projektu? Jeśli projekt nie powstał, uważam, że tej grupie posłów należy się wdzięczność za wykonanie tego, czego rządy nie wykonały. Zadaję to pytanie szczególnie w kontekście CAP, wspólnotowej polityki rolnej, z której wynika właśnie, że podstawą rolnictwa w państwach Europy Zachodniej jest szczególnie chroniona chłopska własność rolnicza. Nie kapitalistyczna, bez dominacji pracy najemnej. Nie rozumiem, z czego wynika ta niechęć, ponieważ w koalicyjnym rządzie AWS-Unia Wolności na pierwszym miejscu stawia się rodzinę, a największą wartością rodziny, jeżeli chodzi o kulturę, sposób wychowania, ale i gospodarcze stosunki pracy, jest właśnie chłopskie gospodarstwo rolnicze.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#StanisławKalemba">Drugie pytanie do posła sprawozdawcy. Jaka część gospodarstw chłopskich, których liczba według spisu z 1996 r. wynosi ok. 2040 tys. - ma pana zdaniem możliwość osiągnąć status gospodarstwa rodzinnego? Pytanie następne kieruję też do pana posła sprawozdawcy Ryszarda Bondyry. Jeżeli chodzi o dochody, bo to jest sprawa kluczowa dla ochrony chłopskiej własności, to jak je zabezpieczyć? One są określone, ale w moim przekonaniu celem, jaki ma ta ustawa, jest to, żeby po prostu nie dochodziło do tego, co mamy dzisiaj - że dochody w dziedzinie danej produkcji, na przykładzie przy produkcji trzody, w ciągu kilku miesięcy spadają o 30 czy 40%. Rolnik jeszcze pół roku temu mógł spłacić ratę kredytu 70 tucznikami, a dzisiaj musi na to przeznaczyć 120 tuczników. Tak więc podstawowa sprawa to jest sprawa dochodów rolniczych.</u>
          <u xml:id="u-151.2" who="#StanisławKalemba">W kontekście wypowiedzi pana posła Wyrowińskiego - uważam, że niefortunnej - odnośnie do spółdzielczości, która zgodnie ze wspólnotową polityką rolną, nie tylko zresztą w Europie Zachodniej, ale na całym świecie w gospodarce wolnorynkowej, jest podstawą funkcjonowania rolnictwa, prosiłbym pana posła o uwypuklenie tego, jak to jest w ustawodawstwie Unii Europejskiej, jakie są w tej dziedzinie ustawowe rozstrzygnięcia, dyrektywy, rozporządzenia. Bo to jest jedno wielkie nieporozumienie. Jeśli spółdzielczości w rolnictwie i na wsi nie obronimy, nie zbudujemy, nie odbudujemy, to rolnictwo w Polsce się też nie ostanie. Oczywiście mówimy o nowo tworzonych spółdzielniach produkcji rolnej. Uważam, że nie tylko są spółki akcyjne i Kodeks handlowy, ale że i w ramach spółdzielczości można łączyć drobniejszy kapitał. Prosiłbym pana posła o rozwinięcie tych aspektów tej sprawy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#JanKról">Proszę pana posła Marka Kaczyńskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#MarekKaczyński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Przychylam się do wypowiedzi tutaj przedstawianych, w których twierdzono, iż projekt ustawy o rodzinnym gospodarstwie rolnym jest bardzo potrzebny. To jest niekwestionowana sprawa. Natomiast projekt przedstawiony przez pana posła sprawozdawcę - zresztą podnosili to już posłowie przemawiający wcześniej - budzi szereg wątpliwości. Jeżeli pan poseł przemawiający w imieniu wnioskodawców pozwoli, to chciałbym zadać kilka pytań odnoszących się do poszczególnych zapisów.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#MarekKaczyński">Co powinna zawierać umowa o ulepszenie, bo nie ma takiej regulacji w Kodeksie cywilnym? Może pan poseł będzie mógł przybliżyć sprawę tej umowy. Na podstawie jakich przepisów prawnych taka umowa miałaby być zawierana?</u>
          <u xml:id="u-153.2" who="#MarekKaczyński">Drugie pytanie: Co powinien zawierać plan modernizacji dotyczący gospodarstwa ulepszanego? Jest to też bardzo skrótowo potraktowane w projekcie ustawy. Praktycznie nie wiadomo, jaki to byłby plan, co miałby zawierać.</u>
          <u xml:id="u-153.3" who="#MarekKaczyński">Następna kwestia wiąże się z pytaniami przed chwilą postawionymi. W projekcie ustawy jest mowa o tym, iż rolnik, który mógłby prowadzić gospodarstwo ulepszane - pan poseł tak to podaje - powinien mieć do 55 lat, mógłby wtedy się starać o uzyskanie przez jego gospodarstwo statusu gospodarstwa ulepszanego. Pytanie: Dlaczego, panie pośle, 55 lat, a nie 50 czy 60? Bardzo mocno mnie frapuje również poruszana przez przedmówców sprawa podwójnego rejestru. Dlaczego pan poseł proponuje tutaj i Krajowy Rejestr Gospodarstw Rolnych, i wojewódzki rejestr gospodarstw rolnych?</u>
          <u xml:id="u-153.4" who="#MarekKaczyński">Następna kwestia, która budzi wątpliwości, wiąże się z art. 29 omawianego projektu, mówiącym o umyślnej winie rolnika, o rolniku, który umyślnie pozbawiłby swoje gospodarstwo charakteru zdolnego do ulepszenia. Jak rozgraniczyć tutaj winę umyślną od nieumyślnej? Gdzie jest granica, która by pozwoliła na stwierdzenie tejże winy umyślnej? Myślę, że w wypadku przyjęcia tego rozwiązania zafunkcjonowałaby tutaj bardzo szeroka możliwość interpretacji tego pojęcia.</u>
          <u xml:id="u-153.5" who="#MarekKaczyński">Następna kwestia i pytanie: Komu w wypadku ewentualnego stwierdzenia winy umyślnej rolnika będzie on musiał zwrócić poniesione przez państwo nakłady finansowe? To też nie wynika z projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-153.6" who="#MarekKaczyński">Kolejna sprawa, która budzi moje wątpliwości, dotyczy parytetu dochodowego. Czy parytet dochodowy rodzinnego gospodarstwa rolnego może i powinien być odnoszony do obszaru województwa, tak jak to się proponuje w projekcie? Myślę, że byłoby to niesprawiedliwe rozwiązanie, gdyż różne są i będą przeciętne dochody pracownicze, które są odniesieniem do ustalania parytetu w różnych województwach. Polityka rolna powinna być jednak koordynowana na szczeblu ogólnokrajowym, a więc ten parytet powinien być jednakowy dla wszystkich gospodarstw rodzinnych.</u>
          <u xml:id="u-153.7" who="#MarekKaczyński">Kolejne wątpliwości dotyczą art. 7, 8 i 9. Sprawa ta budziła w środowiskach rolniczych na moim terenie największe wątpliwości 2 lata temu, kiedy była proponowana poprzednia regulacja ustawowa dotycząca rodzinnego gospodarstwa rolnego; chodzi mianowicie o możliwość poddania egzekucji świadczeń pieniężnych w gospodarstwie rodzinnym. Mam pytanie: Czy pan poseł nie uważa, że jest to propozycja bardzo niebezpieczna? Oczywiście powinniśmy dbać o to, żeby gospodarstwo rodzinne było chronione, i taki jest cel tego projektu ustawy, natomiast w wypadku przyjęcia rozwiązania, zgodnie z którym możliwość egzekucji byłaby wyeliminowana bądź bardzo mocno ograniczona, banki bałyby się udzielać kredytów rolnikom. Ta propozycja, podkreślam, była bardzo mocno krytykowana przy poprzedniej regulacji, tutaj także występuje, to się powiela; myślę, że należałoby to potraktować inaczej.</u>
          <u xml:id="u-153.8" who="#MarekKaczyński">Następna sprawa wiąże się z art. 9, który mówi: „Państwu przysługuje prawo pierwokupu chłopskiej własności rolniczej”. I pan poseł, i państwo posłowie, i ja wiemy, że nie ma w tej chwili takiej instytucji, która mogłaby skupować. Być może pan poseł jakąś instytucję miał na myśli i w związku z tym pytanie: Jaka by to była instytucja, która by skupowała ziemię w imieniu skarbu państwa, a której by przysługiwało prawo pierwokupu?</u>
          <u xml:id="u-153.9" who="#MarekKaczyński">I jeszcze jedna kwestia, już ostatnia, panie marszałku. Otóż art. 7 ust. 2 mówi: „Zabroniony jest podział chłopskiej własności rolniczej, wskutek którego prowadzone na niej gospodarstwo rolne utraciłoby charakter rodzinny, w rozumieniu niniejszej ustawy”. Czy takie rozwiązanie nie ogranicza prawa własności rolniczej, prawa możliwości dysponowania dowolnie własnością? To są wszystkie pytania. Proszę pana posła o odpowiedź. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#JanKról">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#JanKról">Pan poseł chciałby sprostować - tak?</u>
          <u xml:id="u-154.2" who="#komentarz">(Poseł Jan Wyrowiński: Sprostowanie do pytań posła Kaczyńskiego.)</u>
          <u xml:id="u-154.3" who="#JanKról">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#JanWyrowiński">Panie Marszałku! Chciałbym się odnieść do źle zrozumianej mojej wypowiedzi, która została przedstawiona przez pana posła Ajchlera i pana posła Kalembę. Otóż w żadnej mierze nie jestem wrogiem spółdzielczości produkcyjnej, panowie posłowie. Co więcej, marzę o tym, aby w Polsce było przynajmniej w połowie tak jak w Danii, gdzie prawie cały rynek rolny jest zorganizowany przez spółdzielnie. Natomiast moje zastrzeżenie było tylko tego rodzaju, że w ustawie o rodzinnym gospodarstwie rolnym ni z gruszki, ni z pietruszki wprowadza się zapis o spółdzielni produkcyjnej, która jednak jest czymś innym. W związku z tym jest to ciało obce, tak jak powiedziałem, i tego się nie wypieram. Sądzę, że tego rodzaju regulacja pomocowa powinna być zawarta w innej ustawie, a nie w tej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#JanKról">Pan poseł Marek Sawicki z PSL. Proszę o zadanie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#MarekSawicki">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Art. 7 i 8 odnoszą się do chłopskiej własności rolniczej.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#MarekSawicki">Kilku mówców podnosiło zarzut niekonstytucyjności tych zapisów, mówiło, że narusza się prawo własności, że mamy do czynienia z nierównym traktowaniem obywateli. Pytam, panie pośle: Czy w rozwiązaniach agend doskonale funkcjonujących we Francji, w Hiszpanii, we Włoszech, w Irlandii również narusza się tę konstytucyjną zasadę równości, konstytucyjne prawo do własności, czy tam się ich nie narusza? Czy jest to możliwe, czy jest to przyjęte we wspólnotowym prawie, czy też nie jest?</u>
          <u xml:id="u-157.2" who="#MarekSawicki">Druga sprawa, o której mówił chociażby poseł Jagieliński, to kwestia ograniczenia wsparcia finansowego państwa, jeśli chodzi o wielkość gospodarstw. Chciałbym zauważyć, że to nie tylko dotyczy wielkości, ale również dochodu i pytam pana posła: Czy rzeczywiście byłoby moralne, żeby wspierać chłopską własność rolniczą powstającą za pomocą środków budżetowych, środków podatników, czy moralne byłoby, żeby te środki były przeznaczane dla gospodarstw 300-, 500-hektarowych czy liczących kilka tysięcy hektarów, gdzie tak naprawdę tworzy się zupełnie inne fortuny, na innych zasadach, i nie ma to charakteru rodzinnego, jest to normalne przedsiębiorstwo zatrudniające wielu ludzi? Czy moralne byłoby, żeby wspierać ze środków budżetowych powstawanie a potem utrzymywanie takich fortun?</u>
          <u xml:id="u-157.3" who="#MarekSawicki">Kolejna sprawa, o której już w trybie sprostowania. Pan poseł Ajchler mówił, że w poprzedniej kadencji zabrakło czasu na prace nad tym projektem. Od stycznia 1996 r. było jeszcze ponad 1,5 roku i tego czasu było wystarczająco dużo. Byłem członkiem tej podkomisji, tylko tak się składa, że kiedy poseł Kalemba zwoływał posiedzenia podkomisji, to byłem na nich ja, poseł Kalemba i poseł Kalinowski i praktycznie nikt więcej. A więc z powodu braku kworum nie można było przepracować tego projektu i przedłożyć Wysokiej Izbie. Mam nadzieję, że w Wysokiej Izbie, wynika to przynajmniej z tonu dzisiejszej dyskusji, dojrzeliśmy. Czas integracji, czas naszego członkostwa przybliża się, w związku z tym mam nadzieję, że ten projekt uzyska akceptację. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#JanKról">Proszę pana posła Jana Kulasa z AWS o zadanie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#JanKulas">Panie Marszałku! Panie i Panowie! Zadaję te pytania poruszony tym, jak źle działo się w poprzedniej kadencji w tak ważnej sprawie. Rozumiem, tak było.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#JanKulas">Moje pierwsze pytanie jest skierowane do ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej i do wnioskodawcy, bo rozumiem, że przyświeca nam dobra intencja. Nie tylko chcemy coś zgłosić, o czymś mówić, coś nagłośnić, ale intencją jest debata nad rzeczowym, dobrym projektem ustawy. Dlatego chciałbym zapytać: Czy tak ważny projekt ustawy o rodzinnym gospodarstwie rolnym był rzeczywiście konsultowany z ministerstwem rolnictwa? Czy inne agencje i instytucje zajmujące się rolnictwem były proszone o wyrażenie opinii? Czy organizacje rolnicze też były proszone o wydanie oceny? Czy ewentualnie pan poseł Bondyra może nas przekonać, podać argumenty, że były fachowe ekspertyzy? Nie kwestionuję tego projektu, ale słyszałem o nim dużo negatywnych uwag w tej debacie. Może pan ma jakąś ekspertyzę na dowód, że te uwagi były nieprawdziwe. Jednak warto by to było, myślę, przytoczyć. To było pierwsze pytanie.</u>
          <u xml:id="u-159.2" who="#JanKulas">Drugie pytanie. Panowie posłowie w uzasadnieniu piszą bardzo dużo o doświadczeniach Unii Europejskiej. Być może to jest jakaś zmiana stanowiska tej grupy posłów, jeżeli chodzi o politykę rolną w Unii Europejskiej. Jest to przeszczepienie zapewne pewnych doświadczeń. Tu jest powołanie na rozporządzenie 2328 Rady Wspólnoty Europejskiej. Dlatego pytam: Czy to jest pewna zmiana myślenia tej grupy posłów?</u>
          <u xml:id="u-159.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Zawsze tak było.)</u>
          <u xml:id="u-159.4" who="#JanKulas">Panowie, to dobrze, może to dobrze. Dlatego o to pytam.</u>
          <u xml:id="u-159.5" who="#JanKulas">Trzecie pytanie, myślę, że kwestia niezwykle ważna. W art. 2 o tym mówimy, o kwalifikacjach. Chyba nie ma w tej chwili ważniejszej kwestii, jak edukacja rolnicza, podnoszenie poziomu kształcenia, oświata rolnicza. Tak rzadko o tym mówimy, a to jest niezwykle ważne. Dlatego dobrze się stało, że piszemy tutaj o kwalifikacjach rolniczych. Chciałbym jednak wyraźnie zapytać: Jakie to powinny być kwalifikacje? Jeśli są to odrębne przepisy, to mnie to nie satysfakcjonuje. To prawie niczego nie wyjaśnia. Czy może były prowadzone jakieś prace w tym kierunku? O tych kwalifikacjach naprawdę trzeba wyraźnie, jasno powiedzieć. To jest przyszłość nowoczesnego, zmodernizowanego rolnictwa. Światły, dobrze wykształcony polski rolnik to kwestia, która posłom tego Sejmu niewątpliwie bardzo leży na sercu. Ostatnie pytanie, bo nie chcemy przedłużać tej ważnej debaty. Ona powinna się zakończyć czymś treściwym, wnioskiem, konkluzjami. Pytamy o skutki finansowe tej ustawy, bo one niewątpliwie jakieś będą, ale może poseł wnioskodawca to wyjaśni. Na przykład w art. 4 wyraźnie się mówi o pomocy finansowej państwa dla rolników, którzy nie przekroczyli 40 roku życia i będą rozpoczynali prowadzenie rodzinnego gospodarstwa rolnego, ale również dla nowo powstałych spółdzielni produkcji rolnej - tu już będą na pewno większe wydatki finansowe. Czy pan poseł Bondyra uwzględniał te wydatki także przy rozważaniu projektu budżetu państwa na 1999 r.? Bo nie chcemy martwego prawa uchwalać, chcemy uchwalić realne prawo, dobrą ustawę. A więc bez odpowiedzi na kwestie finansowe to byłby tylko dokument propagandowy. I niech pan poseł nas przekona, że rzeczywiście jest inaczej, że ten projekt ustawy został starannie, rozważnie, dobrze przygotowany od strony finansowej. Jakie były konsultacje? Jakich szacunków finansowych dokonali posłowie, opracowując tę ustawę? Bo być może, że w krótkim czasie, a przynajmniej w tym roku ta ustawa będzie wprowadzona, i z tego względu trzeba brać poważnie pod uwagę jej skutki finansowe na rok 1999. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-159.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#JanKról">Proszę pana posła Bogumiła Andrzeja Borowskiego z SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#BogumiłAndrzejBorowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam pytanie do posła wnioskodawcy. Czy nie uważa pan poseł wnioskodawca, że uzupełnienie zapisów projektu ustawy o zagadnienia produkcji zdrowej żywności, tzw. ekologicznej, przez indywidualne gospodarstwa rolne znacznie by poprawiło odbiór tego projektu aktu prawnego przez ogół obywateli? Żywność ta, mimo że jest nieco droższa, wymagająca wyższych nakładów pracy, jest masowo wykupywana przez turystów z Unii Europejskiej, szczególnie w 50-kilometrowym pasie przygranicznym, co wykazała konferencja burmistrzów i wójtów ziem śląskich w dniu 14 września br. w Polkowicach, o której mówiłem w swym oświadczeniu poselskim w bieżącym miesiącu. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#JanKról">Proszę pana posła Zdzisława Podkańskiego z klubu PSL.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#ZdzisławPodkański">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam pytanie do przedstawiciela rządu. Kilkanaście dni temu zostały podane proponowane nowe obciążenia. W tzw. Białej księdze podatkowej przedstawiono nowe podatki, które dotkną wieś: dochodowy, VAT, katastralny. Dzisiaj marszałek Sejmu zdjął z porządku obrad projekt ustawy o paliwie rolniczym, co oznacza, że po wyborach samorządowych nie będzie ten projekt uchwalony. Myślę, że dzisiejsze stanowisko rządu, który nie popiera projektu ustawy o rodzinnym gospodarstwie rolnym, upoważnia mnie do zadania pytania.</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-163.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Rząd popiera.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#JanKról">Proszę o zadanie pytania, panie pośle, a nie o wyrażanie ocen.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#ZdzisławPodkański">Przepraszam, panie marszałku, wszyscy tak zadawali pytania jak ja. To ja nie mogę tak samo jak inni?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#JanKról">Pan wydaje w tej chwili oceny. Pan nie zadaje pytań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#ZdzisławPodkański">Skoro rząd Rzeczypospolitej Polskiej nie widzi w ustroju rolnym jako podstawy rodzinnego gospodarstwa chłopskiego wspomaganego przez rolniczą spółdzielczość, to jak widzi zagwarantowanie narodowi bezpieczeństwa żywnościowego, a chłopom godnego życia? Dziękuję serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#JanKról">Pan poseł Jerzy Wenderlich z SLD jako ostatni mówca, jak rozumiem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#JerzyWenderlich">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Sądząc po tonacji tych pytań, które są tutaj zadawane, odnosić można...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#JanKról">Proszę nie oceniać pytań, tylko proszę zadać pytanie, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#JerzyWenderlich">Tak. Czy rząd planuje w regulacjach ustawowych również i taki zapis, że wsparciem ze środków państwowych, pomocą czy pewnym wspomaganiem również objęte byłyby spółdzielcze wspólnoty gospodarowania? Czy one korzystałyby z takiego wsparcia jak te in extenso zdefiniowane tutaj gospodarstwa rodzinne?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#JanKról">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-172.2" who="#JanKról">W pierwszej kolejności zabierze głos pan Andrzej Łuszczewski, podsekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej.</u>
          <u xml:id="u-172.3" who="#JanKról">Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#AndrzejŁuszczewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Myślę, że wszystkie pytania zadane przedstawicielowi rządu w zasadzie ograniczają się do tego, jakie jest stanowisko rządu, które chciałbym zaprezentować. Przede wszystkim chodzi o czas, w jakim rząd jest w stanie przedstawić ustawę o rodzinnym gospodarstwie rolnym, oraz pytania zadane przez panów posłów Kalembę i Podkańskiego, dlaczego rząd jest przeciwko ustawie o gospodarstwie rodzinnym. Pytania te uważam za pomyłkę, dlatego że rząd takiego stanowiska nie prezentuje.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-173.2" who="#AndrzejŁuszczewski"> Wyraźnie w swoim stanowisku, które zaprezentuję, to przedstawię.</u>
          <u xml:id="u-173.3" who="#AndrzejŁuszczewski">Rząd, biorąc pod uwagę art. 23 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. w brzmieniu: „Podstawą ustroju rolnego państwa jest gospodarstwo rodzinne. Zasada ta nie narusza postanowień art. 21 i art. 22” - uważa za uzasadniony zamysł uregulowania kwestii związanych z funkcjonowaniem rodzinnych gospodarstw rolnych.</u>
          <u xml:id="u-173.4" who="#AndrzejŁuszczewski">Konstruując projekt ustawy o rodzinnym gospodarstwie rolnym, autorzy korzystali z aktów prawnych (dyrektyw i rozporządzeń) organów Wspólnot Europejskich i Unii Europejskiej. Podejście takie wydaje się uzasadnione przynajmniej z dwóch powodów.</u>
          <u xml:id="u-173.5" who="#AndrzejŁuszczewski">Po pierwsze, doświadczenia krajów Unii Europejskiej wskazywały, że kierunki przemian strukturalnych w rolnictwie mają charakter uniwersalny. Zatem podobne co do charakteru zmiany w strukturze rolnictwa wystąpią w przyszłości również w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-173.6" who="#AndrzejŁuszczewski">Po drugie, w wyniku wieloletnich doświadczeń kraje Europy Zachodniej wypracowały system wspierania przemian strukturalnych w rolnictwie. Konieczność podporządkowania w dającej się przewidzieć przyszłości rozwoju rolnictwa polskiego założeniom wspólnej polityki rolnej obliguje do przejmowania właściwych dla tej polityki rozwiązań w odniesieniu do rolnictwa naszego kraju.</u>
          <u xml:id="u-173.7" who="#AndrzejŁuszczewski">Podstawowe zasady polityki strukturalnej w rolnictwie krajów Wspólnoty Europejskiej sformułowane zostały w dyrektywach nr 159, 160 i 161 Rady Wspólnot Europejskich z 17 kwietnia 1972 r. w sprawie reformy strukturalnej rolnictwa oraz w rozporządzeniach tej Rady, na które państwo też się powołują, nr 2328 z 15 lipca 1991 r., nr 3669 z 22 grudnia 1993 r. i nr 2843 z 21 listopada 1994 r. w sprawie polepszenia efektywności struktur rolnych.</u>
          <u xml:id="u-173.8" who="#AndrzejŁuszczewski">Akty prawne Unii Europejskiej używają pojęcia gospodarstwa rodzinnego w różnych znaczeniach. Gospodarstwo rodzinne nie stanowi jednak kategorii prawnej, sztywno określającej wielkość czy też strukturę gospodarstwa. Model gospodarstwa rodzinnego realizowany jest przede wszystkim w oparciu o system zachęt, ulg i preferencji w korzystaniu ze środków wsparcia, natomiast nie są wobec tych gospodarstw stosowane jakiekolwiek ograniczenia administracyjne. Konsekwentnie też, ani w przepisach traktatu, ani w ustawodawstwie wtórnym Wspólnoty, nie obowiązuje więc żadna ogólna jednolita definicja gospodarstwa rolnego, która miałaby uniwersalne zastosowanie w przepisach regulujących kwestie produkcji rolnej, przemian strukturalnych w rolnictwie, dochodów itp.</u>
          <u xml:id="u-173.9" who="#AndrzejŁuszczewski">W celu realizacji polityki poprawy struktury gospodarstw rolnych dokumenty te wprowadzają kategorię „gospodarstwa zdolnego do rozwoju”, przez które należy rozumieć gospodarstwo spełniające następujące kryteria:</u>
          <u xml:id="u-173.10" who="#AndrzejŁuszczewski">- prowadzenie gospodarstwa stanowi główne zajęcie rodziny,</u>
          <u xml:id="u-173.11" who="#AndrzejŁuszczewski">- prowadzący gospodarstwo ma odpowiednie przygotowanie zawodowe,</u>
          <u xml:id="u-173.12" who="#AndrzejŁuszczewski">- w gospodarstwie prowadzona jest rachunkowość rolna,</u>
          <u xml:id="u-173.13" who="#AndrzejŁuszczewski">- gospodarstwo ma plan rozwoju na okres 6-letni,</u>
          <u xml:id="u-173.14" who="#AndrzejŁuszczewski">- dochód z pracy w gospodarstwie jest niższy od założonego w planie rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-173.15" who="#AndrzejŁuszczewski">Gospodarstwa spełniające wyżej wymienione kryteria mogą uzyskać pomoc finansową ze środków publicznych, zapewniającą ich rozwój w warunkach racjonalnych. Jednocześnie, biorąc pod uwagę fakt, że pomoc ze środków publicznych nie może być skuteczna bez stworzenia gospodarstw o właściwych strukturach i rozmiarach, co wymaga dysponowania wolnymi gruntami, wprowadzony został system zachęt do zaprzestania działalności rolniczej i przeznaczenia uzyskanych dzięki temu gruntów na poprawę struktury „gospodarstw zdolnych do rozwoju”.</u>
          <u xml:id="u-173.16" who="#AndrzejŁuszczewski">Tymczasem z projektu ustawy o rodzinnym gospodarstwie rolnym wyłania się inna, odmienna koncepcja wspierania przemian strukturalnych w rolnictwie polskim. Autorzy projektu ustawy dzielą indywidualne gospodarstwa na cztery grupy, różniące się możliwościami rozwojowymi: rodzinne gospodarstwa rolne, ulepszane gospodarstwa rolne, gospodarstwa rodzinne z działalnością komplementarną oraz nowo powstałe spółdzielnie produkcji rolnej.</u>
          <u xml:id="u-173.17" who="#AndrzejŁuszczewski">Zgodnie z postanowieniami projektu omawianej ustawy wyżej wymienione gospodarstwa otoczone są uprzywilejowaną pomocą finansową państwa i wspomaganych przez nie finansowo instytucji publicznych.</u>
          <u xml:id="u-173.18" who="#AndrzejŁuszczewski">Z powyższego wynika, iż praktycznie rzecz biorąc wszystkie gospodarstwa rolne, będące własnością indywidualną oraz nowo powstałe spółdzielnie produkcji rolnej objęte zostałyby w równym stopniu pomocą finansową ze środków publicznych. Jest to zatem koncepcja wspierania rolnictwa daleko wychodząca poza rozwiązania przyjęte w polityce strukturalnej krajów Unii Europejskiej. Rodzi się w tym miejscu pytanie, w jakim stopniu koncepcja ta jest możliwa do realizacji, biorąc zwłaszcza pod uwagę możliwości finansowe państwa. Wielkość pomocy finansowej, jaką należałoby przeznaczyć na realizację koncepcji przedstawionej w projekcie ustawy, jest trudna do określenia w wyrazie liczbowym. Biorąc jednakże pod uwagę fakt, iż pomocą finansową ze środków publicznych objęte zostałyby w różnej skali wszystkie wyżej wymienione gospodarstwa rolne, jej wielkość osiągnęłaby znaczne rozmiary. Tymczasem już obecnie instytucje świadczące pomoc ze środków publicznych gospodarstwom rolnym podjęły zobowiązania, które rozłożone są w czasie i wymagać będą zaangażowania znacznych środków finansowych w przyszłości, co uszczuplać będzie bieżący ich dopływ w perspektywie kilku lat. Należy przy tym dodać, iż projektodawca nie określił, jak tworzy się te gospodarstwa rodzinne: rodzinne, komplementarne rodzinne, ulepszone lub nowo powstałe spółdzielnie produkcji rolnej. Czy sam fakt rejestracji takiego gospodarstwa oznacza jego utworzenie? Jest to bardzo istotne, gdyż wiąże się to ze znaczną, jak należy domniemywać, pomocą państwa, określoną jako „uprzywilejowana pomoc państwa i instytucji publicznych”. Także tego określenia projekt ustawy w żadnym punkcie nie uściśla. Czy ma to być jednorazowa pomoc na urządzenie gospodarstwa czy inne formy pomocy?</u>
          <u xml:id="u-173.19" who="#AndrzejŁuszczewski">Wobec tego, że brakuje na gruncie prawa europejskiego ścisłej definicji gospodarstwa rodzinnego, obowiązek jej wypracowania spoczywa na tych państwach, które chcą ograniczyć zakres pomocy udzielanej gospodarstwom rolnym tylko do kategorii gospodarstw rodzinnych.</u>
          <u xml:id="u-173.20" who="#AndrzejŁuszczewski">W szeregu państw wypracowano pojęcie gospodarstwa rodzinnego dla potrzeb doktrynalnych. Definicje te nie są jednakowe, generalnie zawierają jednak wspólne zasadnicze cechy:</u>
          <u xml:id="u-173.21" who="#AndrzejŁuszczewski">- gospodarstwo jest własnością rodziny;</u>
          <u xml:id="u-173.22" who="#AndrzejŁuszczewski">- gospodarstwo jest prowadzone przez rodzinę;</u>
          <u xml:id="u-173.23" who="#AndrzejŁuszczewski">- większość ziemi i kapitału dostarczana jest przez rodzinę;</u>
          <u xml:id="u-173.24" who="#AndrzejŁuszczewski">- dodatkowa ziemia może być dzierżawiona dla rozszerzenia działalności, a kapitał pochodzić z kredytów;</u>
          <u xml:id="u-173.25" who="#AndrzejŁuszczewski">- praca jest wykonywana przez członków rodziny, dodatkowo także przez najemną siłę roboczą.</u>
          <u xml:id="u-173.26" who="#AndrzejŁuszczewski">Innym sposobem na określenie gospodarstwa rodzinnego jest podkreślenie kryterium dochodowego. Za gospodarstwo rodzinne uważa się takie gospodarstwo, które jest w stanie zagwarantować rodzinie pełne zatrudnienie i odpowiednie dochody wyłącznie z rolnictwa. Zgodnie z tą definicją dolna granica wielkości gospodarstwa rodzinnego powinna być taka, aby zapewnić parytetowe w stosunku do innych grup zawodowych dochody dla pełnozatrudnionego pracownika. Górna granica ustalona jest na podstawie zapewnienia pracy dla dwóch pełnozatrudnionych pracowników. Zarówno górna, jak i dolna granica nie jest stała i zależy od miejscowych warunków produkcyjnych oraz od charakteru prowadzonej w gospodarstwie działalności rolniczej.</u>
          <u xml:id="u-173.27" who="#AndrzejŁuszczewski">Panie Marszałku! Stanowisko rządu wyraźnie precyzuje tutaj potrzebę poprawy strony językowej ustawy. Zmiany muszą iść w kierunku sprecyzowania użytych określeń, aby zapobiec dowolności w interpretacji. Szczególnie dotyczy to nowej terminologii wprowadzanej do treści projektu.</u>
          <u xml:id="u-173.28" who="#AndrzejŁuszczewski">Po przeprowadzeniu analizy merytorycznej, językowej, logicznej, rząd uważa, iż projekt ustawy jest niedopracowaną próbą rozwiązania ważnych zagadnień gospodarki rolnej, próbą budzącą wątpliwości ze względów społecznych i gospodarczych i w prezentowanej postaci nie może być przyjęty do dalszych prac. Jednocześnie wyraża słowa uznania za konsekwencję w podejmowaniu ważnego tematu, jakim jest zagadnienie gospodarstw rodzinnych. Myślę, że rząd, doceniając wagę sprawy, jednoznacznie zobowiąże się do intensyfikacji działań na rzecz zakończenia prac nad ustawą o gospodarstwie rodzinnym. I odnośnie do pytania, które tutaj padło, mogę powiedzieć, że do końca tego roku taka ustawa powinna być zaprezentowana przez rząd, przedyskutowana w parlamencie i przyjęta. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-173.29" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#JanKról">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#JanKról">Proszę pana posła...</u>
          <u xml:id="u-174.2" who="#komentarz">(Poseł Stanisław Kalemba: Proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-174.3" who="#JanKról">W jakiej sprawie, panie pośle?</u>
          <u xml:id="u-174.4" who="#komentarz">(Poseł Stanisław Kalemba: W trybie sprostowania.)</u>
          <u xml:id="u-174.5" who="#JanKról">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#StanisławKalemba">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu posła Zdzisława Podkańskiego i własnym chciałem jednak potwierdzić to, że stanowisko rządu wobec omawianego projektu jest negatywne, co przedstawiciel ministerstwa w zasadzie przeczytał przed chwilą, czyli...</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Że nie jest...)</u>
          <u xml:id="u-175.2" who="#StanisławKalemba">To ja zacytuję, żeby była jasność, podaję numer druku... To jest o rodzinnym gospodarstwie rolnym, do druku nr 506, podpisał pan premier Buzek, Warszawa, 29 września 1998 r. Pozwolę sobie zacytować, jest to jednoznacznie negatywne stanowisko. Cytuję: „(...) że w prezentowanej postaci nie może być przyjęty ten projekt do dalszych prac”. Jest to więc jednoznaczne negatywne stanowisko wobec tego projektu, co potwierdził przedstawiciel rządu.</u>
          <u xml:id="u-175.3" who="#komentarz">(Głos z sali: W tej postaci.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#StanisławKalemba">Jeszcze jedna rzecz...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#JanKról">Ale sprostowanie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#StanisławKalemba">Do wszystkich projektów, które są w Sejmie, w tym do projektów rządowych, jest mnóstwo uwag i trochę niepoważne jest stawianie takich zarzutów projektowi, skoro Sejm zobowiązał rząd już w 1990 r. do przedstawienia projektu, a tego projektu nie ma. Skoro rządy sobie nie radzą, to posłowie się do tego zobowiązali. To należy cenić. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#JanKról">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#JanKról">Sejm zdecyduje, co będzie z tym projektem ustawy.</u>
          <u xml:id="u-180.2" who="#JanKról">Proszę bardzo, pan poseł Ryszard Bondyra w imieniu wnioskodawców.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#RyszardBondyra">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Na wstępie swojego końcowego wystąpienia wyrażam zadowolenie, że z tej trybuny dzisiaj ze strony tych, którzy mogą zgłosić taki wniosek, nie padł wniosek o odrzucenie tego projektu w pierwszym czytaniu, a to oznacza, że prace będą się dalej toczyć się przed Wysoką Izbą i w komisjach będziemy doprecyzowywać poszczególne propozycje i zapisy w projekcie.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#RyszardBondyra">Skonkludowałbym to może tak, że łatwiej krytykować, jak pracować i pokazać, że można coś zrobić. Zawsze łatwiej krytykować to, co ktoś zrobił. My w tym wypadku chcemy wyręczyć rząd, pomóc temu rządowi, który, nawiasem mówiąc, od początku tej kadencji nie złożył ani jednego projektu ustawy - z inicjatywy ministerstwa rolnictwa. Dzisiaj trudno nam uwierzyć, że ministerstwo rolnictwa przeforsuje projekt ustawy o gospodarstwie rodzinnym w KERM, w Radzie Ministrów, że przedłoży do końca roku Wysokiej Izbie jakikolwiek projekt. Zaznaczam, że nie wpłynął jeszcze żaden projekt z ministerstwa rolnictwa - a mija blisko rok - który byłby podstawą obrad Wysokiej Izby.</u>
          <u xml:id="u-181.2" who="#RyszardBondyra">Padło z tej trybuny wiele pytań, będę starał się na wszystkie odpowiedzieć. Jeśli może jakiegoś nie zanotowałem, to odpowiem na nie w imieniu wnioskodawców już w trakcie prac merytorycznych nad projektem w komisjach. Natomiast jeśli chodzi o przeciwników, to choć dzisiaj nie chcieli się ujawnić, są w tym Sejmie, świadczy o tym atmosfera, wypowiedzi i rozmowy na ten temat.</u>
          <u xml:id="u-181.3" who="#RyszardBondyra">Tym, którzy nie są przychylni polskiej wsi, którzy niezbyt chętnie widzą rozwiązania, rozstrzygnięcia związane z zabezpieczeniem środków z budżetu państwa, przytoczę wyniki badania opinii publicznej - może to przekona tych, którzy są przeciwko wsi polskiej. Otóż w sierpniu 1998 r. na pytania zadane respondentom przez CBOS: czy pana (pani) zdaniem rząd powinien wspomagać produkcję rolną, stosując ulgi, dopłaty i tanie kredyty, „tak” odpowiedziało 84% badanych, ale 5% odpowiedziało „nie” i te 5% dzisiaj podnosi głos przeciwko projektom, które składamy przed Wysoką Izbą.</u>
          <u xml:id="u-181.4" who="#RyszardBondyra">Przy okazji drugiego pytania, które było zadawane respondentom, poddam dla wiedzy pana posła Podkańskiego, bo on również podnosił ten temat, że polskie społeczeństwo uznaje w 81%, iż państwo powinno gwarantować minimalne ceny skupu produktów rolnych, a tylko w 8%, że nie. Kto więc w tym kraju rządzi, panie pośle: 80% czy 8%?</u>
          <u xml:id="u-181.5" who="#RyszardBondyra">A teraz co do dyskusji i samych pytań, które zostały tutaj zgłoszone. W dyskusji każdy z panów posłów miał prawo odnieść się do poszczególnych rozwiązań i je skrytykować. Może odpowiem w ten sposób: źle się stało, że w parlamentarnej procedurze nie był rozpatrywany łącznie drugi projekt ustawy - o grupach i zrzeszeniach producenckich, powołany do życia również z naszej inicjatywy, gdzie pokazywaliśmy możliwość funkcjonowania na rynku małych gospodarstw, które poprzez organizację w większe grupy i zespoły mogą uczestniczyć w rynku za pośrednictwem swoich produktów w sposób zorganizowany. Niestety, decyzją Prezydium pierwsze czytanie tego projektu odbyło się na obradach połączonych komisji. Pokazaliśmy tam alternatywę - ustosunkuję się najpierw do wątpliwości pana posła Hausnera z Akcji Wyborczej Solidarność - dla części rolników, którzy wykażą inicjatywę niekoniecznie ograniczoną zawartymi w projekcie normami co do możliwości funkcjonowania na rynku żywnościowym.</u>
          <u xml:id="u-181.6" who="#RyszardBondyra">Odpowiem również, co było poruszone w dyskusji przez pana posła i zawarte w wielu pytaniach na temat spółdzielczości, czy nasze zdanie, które dzisiaj zostało wyrażone w tym projekcie, odpowiada pewnej zmianie wizji, czy jest to trwałe podejście do tego tematu. Otóż aby nie różnicować już i nie tworzyć jeszcze jednej formy prawnej na polskim rynku, która obowiązuje w krajach Wspólnoty Europejskiej, tj. gospodarstwa zespołowego, gdzie - posłużę się przykładem francuskim - są pewne ograniczenia (my takich ograniczeń już u nas nie wprowadzamy), a mianowicie górna granica liczby gospodarstw, które mogą tworzyć gospodarstwa zespołowe, ustalona została na 10. Kierujemy się tutaj właśnie w stronę spółdzielczości i nazywamy to po imieniu, po polsku, tak jak jest w Polsce - spółdzielczością. Są to, panie pośle, od razu odpowiadam, rolnicy ze swoimi gospodarstwami, którzy uczestniczą w zorganizowanej formie działalności, dominującej i osiągającej w niektórych krajach Unii Europejskiej nawet 85% wszelkich obrotów produktami rolnymi na rynku, oczywiście w niektórych pozycjach taryfowych.</u>
          <u xml:id="u-181.7" who="#RyszardBondyra">Odpowiem może teraz odnośnie do prawa spółdzielczego, bo był tu poruszany przykład Danii. Otóż, szanowni państwo, panie posłanki i panowie posłowie, w Danii nie ma prawa spółdzielczego, ale spółdzielczość funkcjonuje. Mało tego - właśnie w Danii 85% rynku rolnego obsługiwane jest przez spółdzielnie. I zwracam się do wszystkich ustawodawców - ku przestrodze, by to rozważyć - nie prawo tworzy spółdzielnię, ale tworzą ją ludzie i rolnicy. To jest to, o co pytał przed chwilą pan poseł Ajchler.</u>
          <u xml:id="u-181.8" who="#RyszardBondyra">Przejdę do pytań. Pytań było bardzo dużo, zacznę na nie odpowiadać, aby nie przedłużać swojego wystąpienia.</u>
          <u xml:id="u-181.9" who="#RyszardBondyra">Pytanie pana posła Steca, dotyczące spółdzielczości wielorodzinnej. Odpowiedziałem na nie.</u>
          <u xml:id="u-181.10" who="#RyszardBondyra">Czy w ustawie można byłoby uwzględnić rozwiązania dotyczące bezpośrednich kompensat dla rolników? Sądzę, że chodzi o zboże, o bezpośrednie dopłaty, tak jak jest na Węgrzech, w Rumunii czy w Czechach. Otóż sama ustawa zmierza w kierunku dochodów rolnika. Jest to jedna z głównych tez, która legła u podstaw przygotowania tego projektu. Pierwszą jaskółką, jak pan poseł wspomniał, mogłaby być dopłata kompensacyjna w systemie wielu dopłat i całego dosyć poważnie skomplikowanego systemu Unii Europejskiej. Byłaby to ta pierwsza jaskółka, która doprowadziłaby do przesunięcia środków budżetowych na starcie, na początku skupu, bezpośrednio do rolników.</u>
          <u xml:id="u-181.11" who="#RyszardBondyra">Znam atmosferę tej dyskusji i mam pewne wątpliwości, czy uda nam się w tak krótkim czasie przedstawić ten projekt ustawy Wysokiej Izbie i zatwierdzić. Dopłaty kompensacyjne powinny być wprowadzane już w tej chwili, natomiast ten projekt jest projektem skomplikowanym, wzbudza wiele kontrowersji i dyskusji. To rozwiązanie bardzo szybko powinno zacząć funkcjonować, moim zdaniem, ponieważ sytuacja na wsi jest obecnie nie najlepsza. Ministerstwo powinno skupić swoją uwagę na projekcie i przygotować taki projekt, zgodnie z którym te dopłaty można by było skierować bezpośrednio do rolników.</u>
          <u xml:id="u-181.12" who="#RyszardBondyra">Pytanie pana posła Ajchlera. Ile gospodarstw, i jakie, można uwzględnić. Pytał o to również pan poseł Kalemba z Polskiego Stronnictwa Ludowego. Według naszych szacunków na 2040 tys. gospodarstw - wynika to z przeprowadzonego spisu rolnego - z dobrodziejstw tej ustawy mogłoby skorzystać około 1,5 mln.</u>
          <u xml:id="u-181.13" who="#RyszardBondyra">Działalność komplementarna - pytanie pana posła Ajchlera. Wyliczamy to w swoim projekcie ustawy. Pojawiły się tutaj pewne sugestie pana posła Borowskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej, godne rozważenia, odnośnie do produkcji ekologicznej, którą również można by ująć jako szóste zadanie co do działalności komplementarnej i wliczyć tę działalność komplementarną. Oczywiście były tutaj różne inne propozycje, które zmierzały do uwzględnienia pracy z komputerem czy prowadzenia rachunkowości bądź innych spraw, które w przyszłości, niestety, rolnicy będą musieli wykonywać, o ile znajdziemy się w Unii Europejskiej. Będzie to ta działalność, która będzie prowadzona przez rolników na rzecz rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-181.14" who="#RyszardBondyra">Nie możemy dzisiaj przesądzić, panie pośle, czy wejdziemy do Unii Europejskiej. To, co proponuje pan poseł Łopuszański, na razie w układach pozaparlamentarnych, da pewien wyznacznik. Polskie społeczeństwo podchodzi dzisiaj z dezaprobatą, pała coraz mniejszą chęcią przystąpienia do Unii Europejskiej. O ile taka inicjatywa potwierdzi, że jest wola społeczna przystąpienia, to będziemy implantować wszystkie rozwiązania bez zmrużenia oka, aby jak najszybciej móc korzystać z funduszy europejskich, które nam, jako kandydatom i członkom, będą przysługiwały. O ile nie, to należy rozważyć, na ile będziemy mogli z budżetu naszego państwa wspomóc tego typu gospodarstwo i czy możemy dzisiaj pozwolić sobie na rozpraszanie środków, kierowanie ich do wszystkich gospodarstw, nawet tych kilkudziesięciotysięcznohektarowych, przeznaczać na to środki pochodzące z podatków.</u>
          <u xml:id="u-181.15" who="#RyszardBondyra">Jaka pomoc, ile i w jaki sposób - pyta o to pan poseł Ajchler, który zadał w sumie 5 pytań. Ograniczamy tutaj naszą propozycję do pomocy inwestycyjnej i pomocy dla nowych spółdzielni oraz młodych rolników, tzw. instalacyjnej, na rozpoczęcie pierwszej działalności. Nie ograniczamy, nie proponujemy ograniczeń odnośnie do wsparcia kredytów obrotowych na bezpośrednią produkcję rolną. Tego w ustawie nie przewidujemy. Dalej, podkreślę jeszcze raz: składamy również propozycje co do tego, ile i jakie środki znajdą się niejako poza gospodarstwem rodzinnym. Szkoda, że nie rozpatrujemy drugiego naszego projektu o grupach, zrzeszeniach producenckich i umowach kontraktacyjnych (było to rozpatrywane w komisji rolnictwa).</u>
          <u xml:id="u-181.16" who="#RyszardBondyra">Czy wyciągnęliśmy wnioski z pracy poprzedniej podkomisji i czy zostało to ujęte w projekcie. Tak, panie pośle, wyciągnęliśmy wnioski; sugestie z dyskusji, która była prowadzona w podkomisji, prawie w całości zostały uwzględnione w przedkładanym projekcie.</u>
          <u xml:id="u-181.17" who="#RyszardBondyra">Pan poseł Kalemba - już odpowiedziałem na jedno z pytań. Druga sprawa, którą poruszył pan poseł Kalemba, to kwestia dochodów. I tu, ustosunkowując się do wielu wątków, które pojawiły się w dyskusji na kanwie tego pytania pana posła, chcę odpowiedzieć w następujący sposób. Wspólna polityka rolna zmienia się, to prawda, Stany Zjednoczone i Japonia wymogły w ramach Światowej Organizacji Handlu zmianę polityki rolnej Unii Europejskiej, to też prawda, ale zmiany te idą w kierunku bezpośredniego wsparcia rolników, dochodów rolniczych. Odchodzi się od wsparcia na jednostkę produkcji, a udziela się bezpośrednio wsparcia osobie fizycznej, tj. rolnikowi, bądź jego rodzinie. I tu jest problem, z którym występuje Unia Europejska, stawiając nam zarzut, że mamy zacofane rolnictwo. Nie interesuje jej, na wstępie, produkcja. Interesuje ją ilość ludzi zatrudnionych w rolnictwie i na tym skupia się krytyka. Jest to inne podejście, inna filozofia w Unii Europejskiej, nie ta czysto liberalna, jaka jest forsowana przez niektórych ekonomistów. Otóż Unia Europejska traktuje tę sprawę - ujmę to skrótowo - w bardzo prosty i jasny sposób: lepiej dopłacić rolnikowi 40 czy 50% do jego dochodów, niż wypłacać mu 100% zasiłku (30–40%, jeżeli chodzi o wpływy, uzyskuje rolnik bezpośrednio z produkcji rolnej). I to jest cała filozofia prowadzenia polityki rolnej przez Unię Europejską. U nas forsuje się całkiem inne rozwiązania czy inną filozofię.</u>
          <u xml:id="u-181.18" who="#RyszardBondyra">Pan poseł Kaczyński - po co jest zawierana umowa o ulepszenie. Otóż po to, aby można było doprowadzić w najbliższej przyszłości, w ciągu 10 lat, do tego, że to gospodarstwo, przy wsparciu z budżetu państwa, uzyska, po pierwsze, status gospodarstwa rodzinnego, i po drugie, uzyska taki parytet dochodów, który pozwoli na jego funkcjonowanie bez pomocy państwa.</u>
          <u xml:id="u-181.19" who="#RyszardBondyra">Wiek rolnika: 55 lat w wypadku gospodarstw ulepszanych - pan poseł pyta, dlaczego akurat taki. Otóż sądzimy, że nie ma sensu wspierać budżetowo zamierzeń inwestycyjnych, w wypadku których zwrot kosztów nie następowałby w okresie dłuższym niż 10 lat - tylko w długim okresie inwestycje w rolnictwie mają uzasadnienie ekonomiczne - angażując grosz publiczny poprzez dopłaty, tak jak przykładowo dzisiaj do oprocentowania kredytów na cele inwestycyjne, w przypadku rolnika, który miałby dzisiaj 60 lat, ten okres byłby skrócony do 5 lat i żadna poważna inwestycja prowadzona przez rolnika nie dawałaby gwarancji zwrotu poniesionych nakładów w tym gospodarstwie. A tak jak mieliśmy przykład wczorajszej dyskusji, panie pośle, kiedy to pan był inicjatorem przechodzenia pewnych dobrodziejstw inwestycyjnych w podatku rolnym na następców prawnych, to stanowisko rządu było w tym miejscu również negatywne - dlatego chcemy zapisać to w projekcie ustawy, aby nie było żadnych komplikacji.</u>
          <u xml:id="u-181.20" who="#RyszardBondyra">Pan pyta, dlaczego podwójny rejestr? Wyjaśniłem to już w pierwszym wystąpieniu - po to, aby zabezpieczyć obchodzenie prawa i rejestrowanie gospodarstw rodzinnych w kilku województwach.</u>
          <u xml:id="u-181.21" who="#RyszardBondyra">Co to jest umyślna wina i w jakim miejscu można będzie wnioskować o zwrot grosza publicznego? Otóż umyślna wina w naszym rozumieniu jest wtedy, jeżeli rolnik, korzystając z kredytów preferencyjnych przy pomocy budżetu państwa, środki te wyda niezgodnie z przeznaczeniem. Przykładowo, środki przeznaczone na budowę obory zostaną wydane na zakup samochodu lub na wiano dla dzieci, a takie przypadki miały miejsce przy Funduszu Oddłużenia i Restrukturyzacji Rolnictwa; opisano, udokumentowano ponad 300 takich przypadków. Ci rolnicy protestowali przez 3 lata pod ministerstwem rolnictwa, bez względu na warunki pogodowe. Były również takie przypadki, że pieniądze przeznaczone na inny cel zostały wydane na dobre konsumpcyjne.</u>
          <u xml:id="u-181.22" who="#RyszardBondyra">Parytet dochodowy dla obszaru województwa - czy nie powinien być dla całego kraju? Otóż, szanowny panie pośle, uważam, że nie powinien być, a nawet - jak proponujemy w ustawie - w ramach jednego województwa powinien być zróżnicowany. Ze względu na przyjęcie przez parlament podziału Polski na 16 województw w jednym województwie mogą się trafić tereny górzyste, równinne i tereny, o których wspominał pan poseł Jagieliński, o bardzo dobrej klasie bonitacji.</u>
          <u xml:id="u-181.23" who="#RyszardBondyra">Prawo pierwokupu, jaka to byłaby instytucja? Nad tym tematem należy jeszcze popracować. Może to być instytucja typu SAFER, która funkcjonuje we Francji i ma właśnie prawo pierwokupu. Nie zapisaliśmy tej instytucji dlatego, że minister rolnictwa Jacek Janiszewski w swoich pierwszych zapowiedziach mówił o likwidacji Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa i powołaniu banku ziemskiego. Natomiast zasad funkcjonowania tego banku nie znaliśmy, zresztą do dziś nie znamy. Myśleliśmy, że być może będzie to instytucja, która w imieniu skarbu państwa przejęłaby podobną rolę, jak pełni instytucja typu SAFER we Francji, która ma prawo pierwokupu gruntów, ale po przetargach w obrocie pomiędzy rolnikami.</u>
          <u xml:id="u-181.24" who="#RyszardBondyra">Dlaczego jest zabroniona sprzedaż przed upływem 10 lat? Otóż dzisiaj w prawodawstwie polskim obowiązuje zasada, że po wsparciu środkami z Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa gruntów czy środków nabytych z udziałem kredytu z Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa nie można zbyć bez zgody prezesa przez 5 lat. Proponujemy wydłużyć to do 10 lat jako pewne zabezpieczenie i ze względu na celowość racjonalnego zaangażowania grosza publicznego.</u>
          <u xml:id="u-181.25" who="#RyszardBondyra">Zasada pierwokupu - pan poseł Sawicki z Polskiego Stronnictwa Ludowego pyta, czy została tu naruszona zasada konstytucyjności w krajach Unii Europejskiej? Nie, panie pośle, nie została naruszona. Podobne rozwiązania funkcjonują we Francji, w Niemczech i w Hiszpanii i tam nie narusza to żadnych norm konstytucyjnych.</u>
          <u xml:id="u-181.26" who="#RyszardBondyra">Czy moralne byłoby przyznanie dużych środków budżetowych dużym gospodarstwom? Otóż, szanowny panie pośle, na pewno nie uniknę tutaj pewnej konkluzji natury politycznej. Kiedy myśmy sprawowali władzę, wydawało się nam - i tak zresztą było - że duże gospodarstwa dawały sobie bardzo dobrze radę i niemoralne było angażowanie tych wszystkich środków w duże gospodarstwa rolne. Dzisiaj okazuje się, że duże gospodarstwa również są w nie najlepszej kondycji finansowej ze względu na brak odpowiedniej polityki rolnej. Obecnie mam już pewne wątpliwości, czy nie należałoby jednak odstąpić od tej moralności, która na pewno w normalnych warunkach ekonomicznych byłaby podstawą nieprzyznawania takich środków. Zresztą przed wojną do 1934 r. w Kodeksie handlowym uznawano duże gospodarstwa za gospodarstwa prowadzone w szerszym zakresie. W krajach Unii Europejskiej są ścisłe ograniczenia. Podam pakiet negocjacyjny trzech ostatnich krajów, gdzie górną granicą wsparcia jest dochodowość 24 000 ECU. Jeśli gospodarstwa w tych trzech krajach członkowskich mają wyższą dochodowość, zabrania się ich wspierania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#JanKról">Panie pośle, czas.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Szybciej.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#RyszardBondyra">Już kończę. Ale panowie posłowie zadali tyle pytań. Chciałbym na nie odpowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#RyszardBondyra">Pan poseł Kulas pyta o edukację rolniczą. Otóż edukacja rolnicza w momencie składania projektu była pod znakiem zapytania. Do dziś na 100% nie wiadomo, bo jeszcze prace się toczą, co będziemy uznawać za wykształcenie średnie. Czy będziemy uznawać za nie trzyletnie gimnazjum po sześcioklasowej szkole podstawowej, czy będzie to liceum zawodowe bądź inna forma, która powstanie na bazie techników i liceów. Dzisiaj trudno jest powiedzieć, natomiast prowadząc prace, będziemy musieli podjąć decyzję, co oznacza dane wykształcenie, określić jego poziom.</u>
          <u xml:id="u-183.2" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Wenderlich: A skutki finansowe?)</u>
          <u xml:id="u-183.3" who="#RyszardBondyra">Jakie skutki finansowe wynikną z tego na 1999 r.? Otóż, szanowny panie pośle, myśmy ten projekt złożyli w lipcu, a dzisiaj dopiero odbywa się pierwsze czytanie. Jako poseł II kadencji znam procedurę i wczuwając się w dzisiejszy nastrój, chcę stwierdzić, że na pewno ustawa ta nie będzie obowiązywać w 1999 r. Do końca tego roku w tym parlamencie, przy takim nastawieniu, nie potrafimy jej uchwalić. Podejrzewam, że prace nad nią będą trwały długo - na pewno będzie wiele dyskusji, seminariów i opinii.</u>
          <u xml:id="u-183.4" who="#RyszardBondyra">Było również pytanie, czy projekt był konsultowany z innymi, czy mamy ekspertyzy fachowców. Tak. Mało tego, że projekt ten był przesłany do komisji Wspólnot Europejskich, skąd zasięgaliśmy opinii w poprzedniej kadencji, nawet w tej formie, która była dzisiaj tak krytykowana, że zawierała zwroty obcojęzyczne, to otrzymaliśmy pozytywną opinię z komisji Wspólnot Europejskich. W pracach nad tą ustawą, w których miałem przyjemność również brać udział, prowadzonych pod kierownictwem prof. Błażejczyka z Polskiej Akademii Nauk, uczestniczyło 3 profesorów zagranicznych: to jest prof. Germano, prof. Peignot, trzecie nazwisko w tej chwili mi wyleciało z pamięci. Wszyscy ci konsultanci przyjeżdżali tu do Polski. Prowadziliśmy razem prace nad tym projektem. Wszystkie obecne akty prawne, z których właściwie część już w tej chwili została zmieniona, były wtedy dla nas dostępne i użyteczne przy konstruowaniu tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-183.5" who="#RyszardBondyra">To są ekspertyzy, z których korzystaliśmy przy pracy nad tą ustawą. A jakie będą skutki finansowe? Jeszcze raz powtórzę. Będzie tyle środków finansowych, ile rząd przeznaczy w budżecie. A wiemy, w jaki sposób rząd chce przeznaczyć te środki w budżecie. Nie będę tego komentował. Już dzisiaj kilkakrotnie było to powiedziane z tej trybuny.</u>
          <u xml:id="u-183.6" who="#RyszardBondyra">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym wszystkim serdecznie podziękować.</u>
          <u xml:id="u-183.7" who="#komentarz">(Poseł Jan Kulas: Pytałem o ministerstwo rolnictwa, czy były konsultacje?)</u>
          <u xml:id="u-183.8" who="#RyszardBondyra">Jeżeli chodzi o Ministerstwo Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, w tej kadencji nie było to konsultowane. Natomiast chcę powiedzieć jeszcze raz, że 10 lipca 1998 r. złożyliśmy projekt, a dzisiaj rano otrzymaliśmy opinię rządu.</u>
          <u xml:id="u-183.9" who="#komentarz">(Poseł Stanisław Kalemba: Negatywną.)</u>
          <u xml:id="u-183.10" who="#RyszardBondyra">Dzisiaj rano przed samą debatą wszyscy posłowie znaleźli w skrytkach stanowisko rządu. Mając przed sobą kilkugodzinne głosowanie, nawet nie byliśmy w stanie się z nim zapoznać. A więc rząd mógł do tego projektu ustosunkować się w odpowiednim czasie, z odpowiednim wyprzedzeniem, aby posłowie mieli chociaż czas na zapoznanie się ze stanowiskiem. To jest pierwsza sprawa.</u>
          <u xml:id="u-183.11" who="#RyszardBondyra">A po drugie, wymóg regulaminowy nie wymusza na wnioskodawcach tego rodzaju konsultacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#JanKról">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#RyszardBondyra">Natomiast, panie marszałku, chciałbym jednym zdaniem podziękować, o ile można, wszystkim dyskutantom, wszystkim tym, którzy podjęli się krytyki tego projektu, a oznacza to, że jednak wnikliwie nad nim pochylili głowy. Myślę, że te wszystkie uwagi, wszystkie spostrzeżenia przydadzą się w dalszych pracach komisji sejmowej, a tutaj był wniosek o przesłanie tego projektu do Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Będziemy nad nim pracować. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#JanKról">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#komentarz">(Poseł Marek Kaczyński: Nie otrzymałem odpowiedzi.)</u>
          <u xml:id="u-186.2" who="#JanKról">Trudno, nie otrzymał pan,...</u>
          <u xml:id="u-186.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-186.4" who="#JanKról">... widocznie pan poseł uznał, że albo nie zna odpowiedzi, albo nie chce udzielić odpowiedzi. Nie ma obowiązku udzielenia odpowiedzi na wszystkie pytania.</u>
          <u xml:id="u-186.5" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Bondyra: To jest pierwsze czytanie, człowieku, naucz się regulaminu.)</u>
          <u xml:id="u-186.6" who="#JanKról">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-186.7" who="#JanKról">Marszałek Sejmu, po zasięgnięciu opinii Prezydium Sejmu, proponuje, aby Sejm skierował poselski projekt ustawy o rodzinnym gospodarstwie rolnym do Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-186.8" who="#JanKról">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-186.9" who="#JanKról">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-186.10" who="#JanKról">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 15 porządku dziennego: Pytania w sprawach bieżących i interpelacje.</u>
          <u xml:id="u-186.11" who="#JanKról">Przystępujemy do rozpatrzenia pytań.</u>
          <u xml:id="u-186.12" who="#JanKról">Przypominam, że czas przeznaczony na pytania nie może być dłuższy niż dwie godziny; postawienie pytania może trwać nie dłużej niż jedną minutę, zaś udzielenie odpowiedzi - nie dłużej niż pięć minut. Nad pytaniem i udzieloną odpowiedzią nie przeprowadza się dyskusji; marszałek Sejmu dopuszcza jednak do postawienia pytań dodatkowych. Uprawnienie to w pierwszej kolejności przysługuje składającemu pytanie.</u>
          <u xml:id="u-186.13" who="#JanKról">Poszczególne dodatkowe pytania nie mogą trwać dłużej niż 30 sekund, a łączna uzupełniająca odpowiedź nie może trwać dłużej niż 5 minut. Marszałek Sejmu może wyrazić zgodę na wydłużenie czasu łącznej odpowiedzi na pytania dodatkowe.</u>
          <u xml:id="u-186.14" who="#JanKról">Informuję, że pytanie pierwsze pana posła Andrzeja Gargasia z klubu AWS zostało wycofane.</u>
          <u xml:id="u-186.15" who="#JanKról">Także zostało wycofane pytanie szóste, zgłoszone przez pana posła Jerzego Szmajdzińskiego i panią poseł Danutę Waniek.</u>
          <u xml:id="u-186.16" who="#JanKról">Posłowie Stanisław Stec i Romuald Ajchler z klubu SLD kierują pytanie do prezesa Rady Ministrów w sprawie konieczności podjęcia działań interwencyjnych rządu za pośrednictwem Agencji Rynku Rolnego na rynku żywca wieprzowego.</u>
          <u xml:id="u-186.17" who="#JanKról">Proszę pana posła Steca. Rozumiem, że chodzi o sprecyzowanie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#StanisławStec">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#StanisławStec">W ostatnim okresie w naszym kraju bardzo drastycznie spadły ceny żywca wieprzowego z 4,1 do nawet już 2,5 zł za 1 kg, czyli o 40%. Tak bardzo wysoki spadek cen powstał między innymi z powodu wysokiego importu w lipcu i sierpniu wieprzowiny po bardzo niskich cenach, głównie z Danii. W stosunku do analogicznego okresu roku ubiegłego import wieprzowiny wzrósł o ponad 350%. 10 września podsekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej zapowiedział działania, które miały ograniczyć import.</u>
          <u xml:id="u-187.2" who="#StanisławStec">Moje pytanie kieruję do rządu: Czy podejmie za pośrednictwem Agencji Rynku Rolnego interwencję na rynku żywca wieprzowego, aby urealnić cenę skupu żywca, a tym samym ograniczyć drastyczny spadek dochodów rolników? Zapobieganie spadkowi dochodów rolników jest obowiązkiem statutowym Agencji Rynku Rolnego. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#JanKról">Z upoważnienia prezesa Rady Ministrów będzie odpowiadał prezes Agencji Rynku Rolnego pan Jan Lisowski.</u>
          <u xml:id="u-188.2" who="#JanKról">Proszę bardzo, panie prezesie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#JanLisowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z upoważnienia pana prezesa Rady Ministrów chciałbym odpowiedzieć na pytanie zadane przez pana posła Steca. Otóż działania Agencji Rynku Rolnego na rynku mięsa są dostosowywane do aktualnej sytuacji podażowo-popytowej. W pierwszym półroczu bieżącego roku w wyniku wyższej o około 8% produkcji żywca wieprzowego jego ceny zaczynały wykazywać tendencję spadkową. W tej sytuacji Agencja Rynku Rolnego uruchomiła wykup nadwyżki rynkowej wieprzowiny. Przedmiotem zakupu były półtusze klasy E i U oraz R. Zakupy były realizowane za pośrednictwem oddziałów terenowych Agencji Rynku Rolnego wyłącznie od podmiotów gospodarczych, które posiadają nadzór weterynaryjny oraz uprawnienia eksportowe. W okresie pierwszego półrocza bieżącego roku agencja zakupiła około 57 tys. ton półtusz wieprzowych, w tym w klasie E i U około 43 tys. ton, a w klasie R około 14 tys. ton. Stanowiło to około 6% podaży bazy poubojowej i około 70% przyrostu produkcji w tym okresie. W drugim półroczu, a zwłaszcza w trzecim kwartale każdego roku, następuje sezonowy spadek podaży wieprzowiny, powodujący wzrost cen skupu trzody chlewnej. W celu stabilizacji rynku Agencja Rynku Rolnego w tym okresie uruchamia sprzedaż mięsa ze swoich zapasów.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#JanLisowski">Obecna sytuacja na rynku mięsa jest jednak odmienna niż w analogicznym okresie w latach poprzednich. Utrzymujący się od połowy ubiegłego roku wysoki poziom opłacalności chowu trzody chlewnej spowodował wzrost zainteresowania rozwojem tego kierunku produkcji. W konsekwencji tego pogłowie trzody systematycznie wzrasta. Według danych GUS w końcu lipca br. pogłowie trzody chlewnej osiągnęło poziom 19,2 mln sztuk i było o około 3,8% wyższe niż w końcu pierwszego kwartału br. Ocenia się, że było ono również o około 5% wyższe niż przed rokiem. Na tej podstawie szacuje się, że w drugim półroczu br. produkcja żywca wieprzowego będzie o około 10% wyższa niż w drugim półroczu ubiegłego roku, a w pierwszym półroczu 1999 r. zwiększy się o około 6% w porównaniu z wysokim jej poziomem odnotowanym w pierwszym półroczu tego roku. Jednocześnie utrzymuje się wysoki wzrost produkcji drobiu.</u>
          <u xml:id="u-189.2" who="#JanLisowski">Wzrost podaży wieprzowiny, znacznie przewyższający zapotrzebowanie rynkowe, będzie powodować spadek cen skupu trzody chlewnej. W trzecim kwartale każdego roku, w wyniku sezonowego spadku podaży, ceny skupu żywca wieprzowego wykazują tendencję wzrostową. W lipcu br. za 1 kg wieprzowiny płacono przeciętnie w skupie 3,73 zł, to jest o 5,6% więcej niż w czerwcu br. W sierpniu natomiast dalszy wzrost cen został zahamowany, gdyż były one tylko nieznacznie wyższe - o 1 gr za kilogram - niż w poprzednim miesiącu. Według danych PISiPAR w końcu września za 1 kg żywca wieprzowego płacono przeciętnie w skupie 3,12 zł, to jest o około 28% mniej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku.</u>
          <u xml:id="u-189.3" who="#JanLisowski">Nietypowy dla tego okresu spadek cen został spowodowany niekorzystnymi zmianami w obrotach handlu zagranicznego, głównie załamaniem eksportu do Rosji, którego to załamania nie można było wcześniej przewidzieć. Kryzys gospodarczy i finansowy w Rosji sprawił, że polskie zakłady przemysłu mięsnego i podmioty handlowe ograniczyły z powodu trudności płatniczych dostawy mięsa i jego przetworów do tego kraju, powiększając nadwyżkę na rynku wewnętrznym. Kraj ten jest bowiem odbiorcą ponad połowy naszego eksportu mięsa czerwonego i około 95% kiełbas i przetworów mięsnych. Rosja wraz z pozostałymi krajami WNP jest również jednym z podstawowych odbiorców mięsa eksportowanego z krajów Unii Europejskiej. W związku ze wstrzymaniem eksportu do Rosji kraje Unii zaczęły kierować swoje nadwyżki do innych krajów, w tym również do Polski. W krajach Unii Europejskiej w pierwszym półroczu br. nastąpił bowiem znaczny wzrost produkcji trzody chlewnej - o około 9% w stosunku do analogicznego okresu ubiegłego roku. Taka sytuacja spowodowała znaczny spadek cen, w lipcu bieżącego roku były one już o 30% niższe niż w lipcu ubiegłego roku. W związku z tym już w maju bieżącego roku Unia przywróciła dopłaty eksportowe do świeżych i chłodzonych półtusz wieprzowych oraz elementów z kością.</u>
          <u xml:id="u-189.4" who="#JanLisowski">W celu zwiększenia konkurencyjności cenowej swojej wieprzowiny Unia Europejska zwiększyła w sierpniu dopłaty eksportowe o 50%. Poprawiło to konkurencyjność unijnej wieprzowiny na rynkach krajów trzecich.</u>
          <u xml:id="u-189.5" who="#JanLisowski">Ponadto Holandia i Hiszpania odzyskały pozwolenia na rynkach krajów trzecich na eksport mięsa wieprzowego. Zwiększenie dopłat do eksportu z Unii sprawia, że ceny niektórych asortymentów lepszego jakościowo mięsa importowanego są niższe od cen krajowych, nawet po doliczeniu 60% stawki celnej.</u>
          <u xml:id="u-189.6" who="#JanLisowski">Niedostępne są jeszcze dane GUS dotyczące obrotów handlu zagranicznego mięsem w lipcu i sierpniu br. Jednak Departament Weterynarii Ministerstwa Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej zasygnalizował wzrost importu wieprzowiny w lipcu do ponad 7 tys. ton, a w sierpniu br. do około 11 tys. ton, gdy w pierwszym półroczu bieżącego roku jego średnia miesięczna wielkość kształtowała się na poziomie 4 tys. ton.</u>
          <u xml:id="u-189.7" who="#JanLisowski">Potwierdzeniem dużego zainteresowania importem mięsa wieprzowego jest aktualne rozdysponowanie kontyngentu dla tego rodzaju mięsa. W ramach Rundy Urugwajskiej GATT Światowa Organizacja Handlu na 1998 r. przyznała Polsce kontyngent na import mięsa wieprzowego w ilości 39 tys. 60 ton, przy stawce celnej 30%, który został dotychczas zrealizowany w około 80%. Dla porównania, kontyngent mięsa i podrobów drobiowych został wykorzystany w około 67%, a mięsa wołowego w znikomym procencie.</u>
          <u xml:id="u-189.8" who="#JanLisowski">Przy przekroczeniu wielkości progu dla mięsa wieprzowego, to jest wspomnianej wcześniej ilości 39 060 ton, w ramach ochrony rynku krajowego przed nadmiernym importem istnieje możliwość wprowadzenia dodatkowych opłat celnych. Będą one podniesione o 20 punktów procentowych w stosunku do aktualnie obowiązujących stawek celnych, to jest z 60% do 80%.</u>
          <u xml:id="u-189.9" who="#JanLisowski">Zwiększany import oraz wstrzymanie eksportu do Rosji i krajów sąsiadujących mogą spowodować wzrost podaży mięsa na rynku krajowym w drugim półroczu o około 11% w stosunku do drugiego półrocza ubiegłego roku. Szacuje się bowiem, że saldo obrotów w handlu zagranicznym mięsem i jego przetworami wyniesie w tym okresie około 65 tys. ton i będzie stanowiło tylko około 40% jego wielkości sprzed roku, która wynosiła 163 tys. ton.</u>
          <u xml:id="u-189.10" who="#JanLisowski">W pierwszym półroczu br., tak jak i w latach poprzednich, mimo że Agencja Rynku Rolnego z braku środków finansowych nie wprowadziła działań interwencyjnych na rynku mięsa, dokonywała jednak zakupów nadwyżek wieprzowiny na uzupełnienie bądź zwiększenie zapasów stałych.</u>
          <u xml:id="u-189.11" who="#JanLisowski">Zwykle wykupione nadwyżki w pierwszym półroczu uzupełniały niedobór w podaży mięsa w trzecim kwartale. W bieżącym roku, w okresie lipiec-wrzesień, agencja sprzedała tylko 4,4 tys. ton mrożonej wieprzowiny wymagającej rotacji. W bieżącym półroczu w wyniku zmian sytuacji podażowo-popytowej, to jest gwałtownego spadku popytu eksportowego, zaistniała konieczność zdjęcia nadwyżki z rynku krajowego w celu zahamowania spadku cen skupu, podczas gdy w poprzednich latach o tej porze wykazywały one tendencje wzrostowe.</u>
          <u xml:id="u-189.12" who="#JanLisowski">Aktualnie, w celu stabilizacji rynku wieprzowiny, rząd rozważa uruchomienie zakupu półtusz wieprzowych na zapasy stałe agencji. Wybór przedsiębiorców, którzy dostarczać będą półtusze wieprzowe na rzecz Agencji Rynku Rolnego, dokonywany będzie po przeprowadzeniu procedury przetargowej. Agencja rozpoczęła już taką procedurę.</u>
          <u xml:id="u-189.13" who="#JanLisowski">Inne działania, które ewentualnie mogłyby być podjęte w bieżącym roku na rynku mięsa, będą przedmiotem odrębnych decyzji rządowych. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#JanKról">Dziękuję panu prezesowi.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#JanKról">Dodatkowe pytania chcieli zadać pan poseł Ajchler i pan poseł Stec.</u>
          <u xml:id="u-190.2" who="#JanKról">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#RomualdAjchler">Panie Ministrze! Mam pytanie do pana. Powiedział nam pan właściwie wszystko o tym, co się dzieje w Europie i o uwarunkowaniach. Ale nas najbardziej interesuje to, co się dzieje w kraju. I do tego zmierzało pytanie.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#RomualdAjchler">Chciałbym zapytać - pan powiedział na końcu i to właściwie było meritum pana odpowiedzi, że agencja podejmie interwencję - kiedy agencja podejmie interwencję i jaka będzie cena. To interesuje rolników na dzisiaj, gdyż 2 zł 50 gr przy tylu interwencjach poselskich, które są kierowane do agencji i ministerstwa rolnictwa, jest nie do przyjęcia. Jest nie do przyjęcia, żebyście państwo tak pracowali. Państwo się po prostu nie interesujecie tym, co się na wsi dzieje. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#JanKról">Pan poseł Stanisław Stec, następnie pan poseł Stanisław Kalemba.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#StanisławStec">Prosiłbym, panie prezesie, aby mi pan podał, według danych PISiPAR, kto skupuje w tej chwili żywiec wieprzowy po 3,2 zł, bo byłem w sobotę w trzech gminach województwa poznańskiego i rolnicy mieli kłopot ze sprzedażą po 2,8; bardzo bym chętnie skorzystał z tych wskazówek, żeby skierować tam żywiec od rolników poznańskich.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#StanisławStec">I druga rzecz: czy rząd nie rozważa tego, by na wzór Unii Europejskiej wprowadzić również dopłaty eksportowe przy naszym żywcu wieprzowym? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#JanKról">Pan poseł Stanisław Kalemba, następnie pan poseł Bronisław Dankowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#StanisławKalemba">Mam pytanie: na co czeka rząd, skoro ceny spadły w porównaniu z ubiegłym rokiem, z tym samym miesiącem, o około 40%, bo było 4,2, dzisiaj jest 2,6 i 2,5, i tak jest też w Wielkopolsce. I teraz - skoro tak jest spóźniona, przy zbożu też była spóźniona decyzja - kiedy i jaka ilość będzie skupiona w ramach interwencji? Za jaką cenę, bo ostatnio cena interwencyjna w skupie na rezerwy państwowe była w granicach 3,7–3,5 zł. Mam pytanie, czy ministerstwo zdaje sobie sprawę, jaki to będzie miało wpływ na kondycję gospodarstw. Powiem wprost: to oznacza bankructwo, przy tych dochodach, jakie dzisiaj są.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#StanisławKalemba">Mam konkretną informację, że jeszcze trzy miesiące temu porządny rolnik na spłatę kredytu musiał sprzedać siedemdziesiąt parę sztuk tuczników, a dzisiaj, po paru miesiącach, musi już sprzedać 115–120 sztuk.</u>
          <u xml:id="u-195.2" who="#StanisławKalemba">Mam też pytanie: jak to się ma do exposé pana premiera Jerzego Buzka, który mówił, że rok 1998 ma być początkiem naprawy Rzeczypospolitej. Na pierwszym miejscu rodzina. Czy to exposé dotyczyło również rodzin chłopskich, wiejskich i czy rząd zdaje sobie sprawę, jakie tragedie nastąpią w tej sytuacji nawet w wysokotowarowych gospodarstwach? Podaję tylko informację, że w terenie Agencja Rynku Rolnego...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#JanKról">Pytanie, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#StanisławKalemba">Podaję informację bardzo cenną.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#JanKról">Nie, nie jest to czas na informacje. Natomiast pytanie poza czasem...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#StanisławKalemba">Na terenie podległym Agencji Rynku Rolnego z siedzibą w Poznaniu trzeba byłoby zdjąć do końca roku około 30–40 tys. ton. W samym tym regionie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#JanKról">Pan poseł Bronisław Dankowski, następnie pan poseł Jan Kulas.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#BronisławKazimierzDankowski">Panie ministrze, mam pytanie: czy Agencja Rynku Rolnego występowała do rządu o dodatkowe środki na interwencję na rynku żywca, aby zrealizować zadania statutowe odnośnie do ochrony dochodów rolników i ochrony rynku krajowego, jak to jest czynione w wielu krajach? Czy nie można zwiększyć eksportu do krajów za wschodnią granicą, jak to uczyniła na przykład Dania, eksportując nadwyżki mięsa wieprzowego po zaniżonych cenach? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#JanKról">Pan poseł Jan Kulas, następnie pan poseł Bogdan Lewandowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#JanKulas">Panie ministrze, cieszą te działania, które rząd podjął, ale potrzebne są nadzwyczajne wysiłki. Proszę nam powiedzieć, jak to było z działalnością Agencji Rynku Rolnego i ze skupem żywca w roku 1997, za wiadomych rządów?</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#JanKulas">Czy nie uważa też pan minister, że jeżeli chodzi o eksport tego żywca, tak potrzebny, to nie tylko Rosja nas interesuje - chociaż to najważniejsze - ale również Litwa, Łotwa, Białoruś, Ukraina; czy nie jest możliwe uruchomienie pewnych impulsów, pewnych instrumentów finansowych, żeby eksport w tym kierunku zwiększyć?</u>
          <u xml:id="u-203.2" who="#JanKulas">I trzecie pytanie. Panie ministrze, jak skrócić drogę od producenta do klienta? Ceny spadają u rolnika, ale w sklepach się nic nie zmienia. Jak to jest z tym zorganizowaniem się grup producentów? Czy rząd tutaj widzi jakieś możliwości działania, aby tę drogę skrócić, usprawnić, a pośrednio podnieść dochodowość polskich rolników?Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#JanKról">Pan poseł Bogdan Lewandowski, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#BogdanLewandowski">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#BogdanLewandowski">Panie prezesie, czy w związku z trudnościami płatniczymi Rosji rząd rozważał możliwość przejścia na wymianę barterową w stosunkach z Rosją, żeby móc wymieniać żywność na potrzebną Polsce ropę naftową i gaz. Chodzi o to, żeby nie utracić tych przecież ważnych rynków dla Polski, kiedy sytuacja w Rosji ulegnie poprawie.</u>
          <u xml:id="u-205.2" who="#BogdanLewandowski">I drugie pytanie, panie prezesie. Rolnicy otrzymują coraz mniej za wieprzowinę, przyznał to pan przed chwilą, ale w sklepach ceny artykułów mięsnych wcale nie spadają. Czy rząd analizuje tę sytuację? Czy ma w tym zakresie jakieś pomysły, żeby te anomalie nie występowały? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#JanKról">Pan poseł Marek Kaczyński, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#MarekKaczyński">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Mam następujące pytania... Właściwie jedno z tych pytań już pan poseł Lewandowski przed chwilą przedstawił. Ja tylko chcę przypomnieć posiedzenie komisji sprzed dwóch tygodni, kiedy zadawałem takie pytanie pani wiceminister Berak w sprawie wymiany barterowej, i była wtedy informacja, iż taka wymiana jest planowana i trwają nad tym prace. A więc tutaj dołączam się do pytania pana posła Lewandowskiego: na jakim etapie są te prace?</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#MarekKaczyński">Następne pytanie wiąże się wprawdzie z pytaniami, które tu już padały, ale ja konkretnie zapytam tak: Czy Agencja Rynku Rolnego dysponuje bądź będzie dysponować środkami właśnie na działalność interwencyjną na rynku żywca? - bo taka interwencja na pewno jest w tej chwili potrzebna.</u>
          <u xml:id="u-207.2" who="#MarekKaczyński">I pytanie ostatnie. Pan prezes mówił o napływie, jeszcze w ramach kontyngentów, pewnej ilości wieprzowiny na nasz rynek. Może więc jest monitorowany napływ półtusz, a więc tych znaczących części, ale czy jest monitoring napływu drobnych części bądź przetworów z mięsa wieprzowego? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#JanKról">Pan poseł Władysław Adamski, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#WładysławAdamski">Panie Ministrze! Nie jest sztuką podejmowanie działań doraźnych, które rozwiązują każdy problem tylko chwilowo. Na kanwie postawionego pytania chciałbym więc zapytać o działania systemowe. Czy takie działania obliczone na perspektywę kilkuletnią, aby sytuacja się nie powtarzała, rząd przewiduje? I druga rzecz nieodłącznie związana z pierwszą: Czy planuje się w budżecie państwa na rok przyszły środki finansowe, które mogłyby być uruchamiane w analogicznych sytuacjach? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#JanKról">Pan poseł Marek Dyduch, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#MarekDyduch">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Chciałem zadać dwa pytania. Pierwsze: Ile rząd i agencja przeznaczą do końca roku środków z budżetu państwa na interwencyjny skup żywca? Konkretnie, jaka kwota jest przeznaczona?</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#MarekDyduch">I drugie pytanie: Czy firmy polskie, które eksportowały na wschód polskie mięso - a ten ekspert się załamał w tej chwili - mają jakieś gwarancje rządu na pokrycie strat z tego wynikających i czy są przewidywane gwarancje rządu w razie, gdyby w przyszłości wystąpiły sytuacje takie jak obecna sytuacja polskiego eksportu do Rosji? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#JanKról">Pan poseł Jerzy Wenderlich.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#JerzyWenderlich">Panie Ministrze! Czy nie wstyd panu, że statystykę wykorzystuje pan dla celów propagandowych, bo mówi pan, że w czerwcu ceny wzrosły o 5% w stosunku do innego miesiąca, a nie ma pan odwagi odpowiedzieć na pytanie pana posła Steca, czy faktem jest, że o 40% zmalały ceny skupu?</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#JerzyWenderlich">I drugie pytanie: Czy resort działa korzystając jedynie z archiwalnych statystyk, bo powiedział pan, że resort przygotowany był do tego, że we wrześniu zawsze ceny rosły, a tymczasem zaczęły spadać? Czy przyglądacie się państwo rzeczywistości czy tylko grzebiecie w starych zszywkach, żeby wiedzieć, jak to statystycznie kiedyś wyglądało, i w czterech ścianach podjąć działania, czyli w zasadzie ich nie podejmować?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#JanKról">Pan poseł Michał Kamiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#MichałTomaszKamiński">Czy państwo analizujecie funkcjonowanie traktatu o stowarzyszeniu z Unią Europejską, biorąc pod uwagę te niekorzystne tendencje na naszym rynku, które w oczywisty sposób związane są również z tym, iż do Polski trafia żywność dotowana w Unii Europejskiej? Polski rolnik takiej pomocy nie otrzymuje, w związku z czym mówienie w tym przypadku o wolnej konkurencji jest po prostu kłamstwem i godzi w polskiego rolnika. Czy państwo analizujecie w kontekście naszych stosunków z Unią Europejską funkcjonowanie traktatu o stowarzyszeniu i jakie my mamy prawne możliwości ochrony naszego rynku przed tego typu dotowaną żywnością?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#JanKról">Pan poseł Wiktor Osik, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#WiktorOsik">Panie Prezesie! Ostatnio widziałem, jak rolnicy w niedzielę ustawiali się w kolejce do punktu skupu żywca, żeby sprzedać żywiec w poniedziałek po cenie o 30% niższej. Chciałbym zapytać pana prezesa, jaki wpływ na taki spadek cen miał import wieprzowiny z Unii Europejskiej, a wiadomo, że Unia też ma nadwyżki wieprzowiny i ma kłopoty z otwartym eksportem do Rosji. Chciałem też zapytać, czy prawdą jest, że ostatnio sprowadza się z Unii Europejskiej nie tylko wieprzowinę, ale i żywiec wieprzowy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#JanKról">Jest już po czasie, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#WiktorOsik">Tylko krótkie pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#JanKról">To 10 sekund.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#WiktorOsik">W przypadku dochodów rolniczych spowodowanych spadkiem ceny zboża, mleka, ostatnio żywca, sytuacja materialna rodzin rolniczych staje się tragiczna. Chciałem zapytać pana prezesa, jakie działania ma zamiar podjąć rząd, żeby poprawić trudną sytuację rodzin rolniczych. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#JanKról">Pan poseł Jan Sieńko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#JanSieńko">Jak wiemy, w ciągu ostatniego miesiąca, w samym chociażby miesiącu wrześniu, o ponad 25% spadły ceny żywca, trzody chlewnej. Zakłady mięsne płacą w granicach 2,5–2,9 zł za kg. Kłopoty te wynikają również z braku eksportu, szczególnie do Rosji, oraz importu półtuszy z krajów zachodnich, a nade wszystko z braku środków na skup interwencyjny w Agencji Rynku Rolnego. To wszystko powoduje, że sytuacja na wsi i wśród polskich rolników staje się ogromnie dramatyczna. Moje pytanie brzmi: Czy i kiedy rolnicy i hodowcy trzody chlewnej mogą się spodziewać wprowadzenia minimalnej ceny gwarantowanej na skup trzody chlewnej? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#JanKról">Pan poseł Ryszard Bondyra.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#RyszardBondyra">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Pytanie podobnej treści zadawaliśmy miesiąc temu, informując w ten sposób rząd o zagrożeniu. Rząd poprzez swego ministra odpowiedział wtedy, że się zastanawia - i do dziś dalej się zastanawia.</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#RyszardBondyra">Mam więc pytanie. Agencja została powołana do ochrony dochodów rolników - to zapis ustawowy. Czy dzisiaj w związku z brakiem interwencji bezpośredniej, a nie tylko wymiany rezerw, Agencja nie naruszyła ustawy?</u>
          <u xml:id="u-225.2" who="#RyszardBondyra">I kolejna sprawa. Pan poseł Kaczyński pytał o pozycje taryfowe. Ja zaś pytam, czy w pozycji taryfowej w porozumieniu pomiędzy Polską a Unią zostały uwzględnione przody wieprzowe, gdyż wpływają one bez jakichkolwiek opłat celnych, i jeszcze z dopłatami.</u>
          <u xml:id="u-225.3" who="#RyszardBondyra">I ostatnia sprawa, panie marszałku. Panie ministrze, czy nie uważa pan, że rząd Akcji Wyborczej Solidarność i Unii Wolności powinien uwzględniać rygory ustawy o ochronie zwierząt, gdyż poprzez brak działań doprowadza do tego - o czym mówił poseł Osik - że zwierzęta są maltretowane w nocy po kilkanaście godzin. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#JanKról">Pan poseł Zdzisław Podkański.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#ZdzisławPodkański">Panie ministrze, na poprzednim spotkaniu z odpowiedzi wiceministra rolnictwa dowiedzieliśmy się, że nie będzie interwencyjnego skupu trzody chlewnej. Pan był uprzejmy zaznaczyć, że będzie. W związku z tym mam pytanie, skąd się biorą te rozbieżności zdań. I czy ostatecznie ten skup będzie, czy nie? Ponadto - w uzupełnieniu pytania pana posła Kulasa - czy byłby pan uprzejmy jeszcze poinformować, ile środków Agencja miała na skup w ubiegłym roku, a jaką kwotą dysponuje w tym roku? I ostatnie pytanie. Chmielu nie skupiono, mleko staniało, zboża nie skupiono, żywca nie skupujemy, ziemniaków się nie skupi. Ma być nowy podatek katastralny, dochodowy VAT, mają być podwyższone składki ZUS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#JanKról">Panie pośle, proszę o pytanie, bo pana czas już minął. W tej chwili wygłasza pan przemówienie polityczne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#ZdzisławPodkański">Już pytam. Chłopi często podnoszą ten problem, mówiąc, że będą płacili należności wobec skarbu państwa swoimi płodami. Co na to rząd?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#JanKról">Pan poseł Stanisław Pawlak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#StanisławPawlak">Panie prezesie, stwierdził pan, że będzie pan kupował półtusze w ramach rezerw państwa, natomiast my jako posłowie stwierdzamy, że są łamane przepisy ustawy o Agencji, która nie interweniuje i doprowadza do ograniczeń dochodów wśród rolników. W związku z tym pytam: Czy będzie zmiana uchwały Rady Ministrów z 25 czerwca w sprawie interwencji na rynku mięsa? Bardzo bym prosił o konkretną odpowiedź, bo obecna uchwała nie przewiduje interwencji na rynku mięsa. W związku z tym pytamy pana, czy będzie taka interwencja. Kiedy będzie zmieniona uchwała i od kiedy będzie obowiązywała interwencja na rynku mięsa? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#JanKról">Pan poseł Czesław Cieślak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#CzesławCieślak">Panie Marszałku! Panie Prezesie! Czy uważa pan, iż Agencja Rynku Rolnego jest w ogóle potrzebna w sytuacji, kiedy mimo dwukrotnych zapytań poselskich nie ma ze strony Agencji praktycznie żadnego oddźwięku? A teraz konkretne pytanie. Od kiedy nastąpi interwencja, ile to będzie i po jakiej cenie - te pytania już były. Ale co dalej? Ile Agencja zakupi i co zrobi z tym wykupionym żywcem, zwłaszcza w sytuacji gdy - jak pan prezes powiedział - zarówno w IV kwartale jak i w I półroczu przyszłego roku podaż żywca będzie wyższa od ubiegłorocznej? A więc co zrobi się z tym wykupionym mięsem? Czy po wykupieniu przeznaczy się je z powrotem na polski rynek? Tym bardziej obniżając cenę...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#JanKról">To już pan prezes odpowie. Pan nie musi odpowiadać na swoje pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#CzesławCieślak">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#JanKról">Pan poseł Szczepan Skomra.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#SzczepanSkomra">Mam pytanie do pana ministra: Jaki wpływ na katastrofalną sytuację w skupie żywca ma zahamowanie prywatyzacji zakładów mięsnych? Z tego, co się orientuję, biorąc pod uwagę przykład Zakładów Mięsnych w Łukowie, to od wielu lat bardzo dużo się mówi na temat tej prywatyzacji, natomiast do dnia dzisiejszego nie zrobiło się nic. Prywatyzacja jest blokowana przez związek zawodowy „Solidarność”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#JanKról">Bardzo proszę nie używać ulotek wyborczych na sali obrad w czasie posiedzenia Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#SzczepanSkomra">Przepraszam, a gdzie one są?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#JanKról">Coś przed panem wisi.</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#JanKról">Proszę się stosować do regulaminu, bo przemienimy salę sejmową w salę widowiskową.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#SzczepanSkomra">Przepraszam, panie marszałku, nie zwróciłem uwagi i nie byłem akurat tym...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#JanKról">Rozumiem, że kolega podrzucił panu tę ulotkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#SzczepanSkomra">No, może.</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#SzczepanSkomra">Drugie pytanie...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#JanKról">Jest to reklama, to jest płatne, telewizja będzie wystawiała rachunki i będziemy obciążać...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#SzczepanSkomra">Przepraszam, panie marszałku, mówmy o meritum sprawy. Ja nie mówię w związku z wyborami, tylko zabieram głos w kwestiach merytorycznych.</u>
          <u xml:id="u-245.1" who="#SzczepanSkomra">Drugie pytanie, które mam do pana ministra: Czy rząd w ogóle jest zainteresowany produkcją żywności przez polskich rolników? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-246.1" who="#JanKról">Pan poseł Wojciech Szczęsny Zarzycki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na poprzednim posiedzeniu Sejmu podczas rozpatrywania zapytań i interpelacji zadałem wiceministrowi gospodarki pytanie, dlaczego rząd nie reaguje na dramatyczną sytuację dochodową, spowodowaną m.in. dużym importem mięsa wieprzowego i znacznym spadkiem cen na rynku krajowym mimo dużej produkcji krajowej. Pytanie: Dlaczego posłowie muszą powtarzać zapytania i nie ma na nie reakcji?</u>
          <u xml:id="u-247.1" who="#WojciechSzczęsnyZarzycki">Następne pytanie: Czy w związku z zaistniałą sytuacją i tym, że się nad nią nie panuje, minister rolnictwa ma zamiar podać się do dymisji przed wyborami czy po wyborach?</u>
          <u xml:id="u-247.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Za trzy lata.)</u>
          <u xml:id="u-247.3" who="#komentarz">(Poseł Stanisław Pawlak: Jak wszystko zniszczy.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-248.1" who="#JanKról">Pan poseł Józef Nowicki, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#JózefNowicki">Panie Ministrze! Mam jedno krótkie pytanie: Czy nie obawia się pan, że utrzymywanie tego stanu rzeczy jeszcze przez jakiś czas może spowodować sytuację załamania się podaży żywca? I co wówczas? Mieliśmy wcześniej do czynienia z takimi sytuacjami, więc myślę, że to także powinno być wnikliwie przez państwa analizowane. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#JanKról">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-250.1" who="#JanKról">Proszę bardzo pana prezesa Jana Lisowskiego o odpowiedź na zadane dodatkowe pytania.</u>
          <u xml:id="u-250.2" who="#JanKról">Przypominam, że ta odpowiedź powinna się zmieścić w ramach przysługujących na to 5 minut.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#JanLisowski">Szanowni Państwo! Może zacznę od jednego z pytań, które padło na końcu, to znaczy od obaw co do rozwoju sytuacji na rynku mięsa. Rzeczywiście czujemy to niebezpieczeństwo. Według otrzymywanych w pierwszej połowie tego roku wszelkich prognoz co do rozwoju sytuacji na rynku mięsnym zwiększona podaż tego mięsa ma nastąpić w pierwszej połowie przyszłego roku. To, co w tej chwili dzieje się na rynku, jest sytuacją, powiedziałbym, nadzwyczajną, wynikającą z tego, co pojawiło się w możliwościach eksportowych na wschód. Ta sytuacja nie była przewidziana. Kiedy na początku tego roku dyskutowaliśmy o zawartości programu działań interwencyjnych (tego też dotyczyły pytania), to w związku z zakresem przedmiotowym tych działań nikt - ani rada, ani żaden z resortów, ani żaden z uczestników tej dyskusji - nie zgłaszał takich potrzeb, żeby w tym roku dokonywać zakupów interwencyjnych mięsa. Stąd wykup interwencyjny mięsa w programie się nie znalazł. Ale nie ma tutaj sprzeczności pomiędzy tym, co mówił minister na poprzednim spotkaniu z państwem, i tym, co mówię w tej chwili, ponieważ ja mówię o wykupie na zapasy stałe Agencji, a nie na zapasy interwencyjne. Procedura wyboru podmiotów, jeśli chodzi o zakup mięsa na ten cel, została już przez Agencję rozpoczęta. Jeżeli zostanie zaakceptowany wykup przez nas mięsa, to może on być rozpoczęty w przyszłym tygodniu. Tak oceniamy przebieg procedury rozpoczęcia zakupów.</u>
          <u xml:id="u-251.1" who="#JanLisowski">Natomiast jeśli chodzi o ceny, to jak państwo wiecie, przy zakupach interwencyjnych jest określona cena interwencyjna, przy zakupach zaś na rezerwy państwowe mają one być neutralne w stosunku do rynku. Takie jest założenie. Tak więc w programie nie jest określana z góry cena, po której dokonany zostanie wykup, ona jest odnoszona do sytuacji, która występuje na rynku.</u>
          <u xml:id="u-251.2" who="#JanLisowski">Jeśli chodzi o wprowadzenie w przyszłości cen gwarantowanych, to tutaj wielokrotnie podnoszona była sprawa Unii, wchodzenia do Unii. Myślę, że powinniśmy stopniowo dostosowywać nasze instrumentarium do tego, które obowiązuje w Unii, jako że w roku 2002 czy 2003, tak się definiuje ten termin, powinniśmy mieć struktury i instrumenty umożliwiające wykonywanie wspólnej polityki rolnej. Jak ten proces dochodzenia do rozwiązań unijnych zostanie rozłożony w czasie, w tej chwili nie mogę tego państwu powiedzieć. Będzie to na pewno przedmiotem intensywnej dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-251.3" who="#JanLisowski">Pan poseł Stec pytał o ceny, to znaczy o to, skąd się biorą te ceny. Otóż, panie pośle, powiedziałbym tak: powinniśmy opierać się na jakichś danych. My opieramy się na danych PISiPAR. Jeżeli pan kwestionuje dane PISiPAR, to w takim razie jedyną możliwą techniką jest podanie swoich danych i ich źródła i dyskusja z tym, kto takie dane podał. My korzystamy z oficjalnych danych PISiPAR. Skoro uważa pan, że one są niewiarygodne bądź źle zbierane, PISiPAR jest do pana dyspozycji, jeśli chodzi o tę dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-251.4" who="#komentarz">(Poseł Stanisław Pawlak: Trzeba jechać do punktu skupu, tam się dowiemy.)</u>
          <u xml:id="u-251.5" who="#JanLisowski">Jeśli chodzi o kontyngent, to tak jak mówiłem, został on wykorzystany w 80%, tak więc po obniżonej stawce celnej do importu pozostało 20% kontyngentu wynoszącego 30 060 ton. Pytanie jest jednak inne. Chodzi o to, czy przy już zwiększonej stawce celnej nie istnieje niebezpieczeństwo, że import będzie opłacalny, nawet po tej normalnej stawce celnej. Ale pytanie to dotyczy w większym stopniu rozwoju polityki unijnej w zakresie dotowania eksportu i ocen czynionych przez Ministerstwo Gospodarki i Ministerstwo Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej.</u>
          <u xml:id="u-251.6" who="#JanLisowski">Nie przewidujemy takiej możliwości, ażeby zwracać pieniądze firmom eksportującym mięso na wschód. Agencja nie ma przeznaczonych na to środków.</u>
          <u xml:id="u-251.7" who="#komentarz">(Poseł Stanisław Stec: Ale rząd?)</u>
          <u xml:id="u-251.8" who="#JanLisowski">Tego panu nie powiem. Mogę odpowiadać za to, co ma w dyspozycji agencja. Tego dotyczyło pytanie, pan pytał bowiem o działalność agencji. Tak więc agencja nie ma na to przewidzianych środków i takich rzeczy robić nie będzie.</u>
          <u xml:id="u-251.9" who="#JanLisowski">Jeśli chodzi o środki na dodatkowy wykup na rezerwy państwowe, o którym państwu wspominałem, to my je będziemy mieli. Natomiast jeśli chodzi o rozszerzenie tego, wyjście poza to, to jest już inna rozmowa.</u>
          <u xml:id="u-251.10" who="#JanLisowski">Padło pytanie o porównanie środków finansowych agencji i działania na rynku mięsa w tym i w ubiegłym roku. Otóż w ub. r. nie było działań interwencyjnych na rynku żywca wieprzowego, była prowadzona jedynie rotacja rezerw państwowych. Natomiast jeśli chodzi o środki, którymi agencja dysponowała w roku ubiegłym i dysponuje teraz, to, jak państwo również wiecie, w tym momencie jest to kredyt bankowy komercyjny, a w ub. r. były to środki budżetowe. Taka jest zasadnicza różnica w finansowaniu działalności w tym i w ubiegłym roku.</u>
          <u xml:id="u-251.11" who="#JanLisowski">Oczywiście byłoby wielce niekorzystne, gdyby obecnie nastąpiło załamanie rynku prowadzące do długofalowego załamania się produkcji żywca wieprzowego w kraju. Na pewno miałoby to bardzo niekorzystny wpływ na dochody producentów rolnych, ponieważ w większości gospodarstw, szczególnie małych i średnich, ta produkcja zwierzęca jest głównym źródłem dochodów. Produkcja wieprzowiny, produkcja mleka to są główne źródła dochodów małych i średnich gospodarstw rolnych. Podzielamy ten niepokój i z całą pewnością będzie wzięte to pod uwagę przy konstruowaniu zamierzeń na rok przyszły, jeśli chodzi o działania interwencyjne.</u>
          <u xml:id="u-251.12" who="#JanLisowski">Na koniec było jeszcze pytanie o naruszenie ustawy. Otóż chcę państwu powiedzieć, że agencja nie naruszyła ustawy, jako że ustawa nie definiuje zakresu towarowego działań interwencyjnych agencji. Ustawa powiada, że agencja ma wykonać interwencyjną politykę państwa definiowaną w rocznym programie działań interwencyjnych. W rocznym programie działalności interwencyjnej nie znalazł się wykup żywca wieprzowego czy wykup wieprzowiny, wobec czego agencja nie była zobligowana do tego, ażeby wykupić żywiec wieprzowy w swojej działalności interwencyjnej. Nie złamaliśmy więc tutaj prawa, nie złamaliśmy ustawy. Natomiast ponieważ widzimy sytuację, jaka jest na rynku, szykujemy się do wykupu dodatkowej puli wieprzowiny w ramach działalności rezerw państwowych. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#JanKról">Dziękuję, panie prezesie.</u>
          <u xml:id="u-252.1" who="#komentarz">(Poseł Stanisław Pawlak: Nie było odpowiedzi.)</u>
          <u xml:id="u-252.2" who="#komentarz">(Poseł Jan Kulas: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-252.3" who="#JanKról">No trudno, pan poseł wykorzystał czas i to z nadwyżką, przedłużyłem panu czas o ponad 100%.</u>
          <u xml:id="u-252.4" who="#komentarz">(Poseł Bogdan Lewandowski: Nie było żadnej odpowiedzi, nawet próby nie było.)</u>
          <u xml:id="u-252.5" who="#JanKról">No, proszę panów, to już do panów należy ocena tych odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-252.6" who="#JanKról">Pan poseł Zdzisław Podkański z PSL zwrócił się z pytaniem do prezesa Rady Ministrów w sprawie określenia przedsiębiorstw państwowych oraz jednoosobowych spółek skarbu państwa o szczególnym znaczeniu dla gospodarki państwa.</u>
          <u xml:id="u-252.7" who="#JanKról">Proszę bardzo pana posła Zdzisława Podkańskiego o sprecyzowanie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#ZdzisławPodkański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rada Ministrów, rząd pana premiera Jerzego Buzka postanowił dokonać zmian w wykazie przedsiębiorstw i spółek o szczególnym znaczeniu dla gospodarki państwa, ustalonym przez rząd poprzedni. Decyzja ta spotkała się z uzasadnionymi sprzeciwami środowisk twórczych, sejmowej Komisji Kultury i Środków Przekazu, Ministerstwa Kultury i Sztuki. Moje pytanie brzmi: Dlaczego w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 1998 r. nie uwzględniono w wykazie przedsiębiorstw i spółek o szczególnym znaczeniu dla gospodarki państwa przedsiębiorstw państwowych: Polskie Nagrania, Pracownia Konserwacji Zabytków i Wydawnictwo Muzyczne w Krakowie, przedsiębiorstw, mających kluczowe znaczenie dla kultury narodowej? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-254.1" who="#JanKról">Z upoważnienia prezesa Rady Ministrów odpowiadał będzie podsekretarz stanu w Ministerstwie Skarbu Państwa pan Jacek Ambroziak.</u>
          <u xml:id="u-254.2" who="#JanKról">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#JacekAmbroziak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Pośle! Mogę bardzo krótko odpowiedzieć, że się zgadzam, iż Polskie Nagrania, Pracownia Konserwacji Zabytków i Państwowe Wydawnictwo Muzyczne w Krakowie mają znaczenie dla kultury polskiej, ale na pewno nie są spółkami ani przedsiębiorstwami o szczególnym znaczeniu dla gospodarki. Polskie Nagrania od mniej więcej sześciu, siedmiu lat są instytucją właściwie nie działającą, nie produkującą i przynoszącą permanentny deficyt. Pracownia Konserwacji Zabytków już od sześciu lat jest podzielona, częściowo sprywatyzowana i także przynosi deficyt. Właściwie jedynym wydawnictwem, które jest także wspomagane przez państwo, ale jeszcze ma normalne znaczenie dla gospodarki, jest Wydawnictwo Muzyczne w Krakowie.</u>
          <u xml:id="u-255.1" who="#JacekAmbroziak">To byłaby krótka odpowiedź na pytanie, dlaczego przedsiębiorstwa te nie są uznane za mające znaczenie dla gospodarki. Ale myślę, że należy trochę szerzej odpowiedzieć na to pytanie, żeby wyjaśnić funkcjonowanie tego szczegółowego rozporządzenia, które zdaniem rządu jest w ogóle zbędne.</u>
          <u xml:id="u-255.2" who="#JacekAmbroziak">Istotą tego rozporządzenia, kiedy ono powstawało, było zapewnienie pewnych wpływów resortowych na określone dziedziny gospodarki, i uwzględniono w nim kopalnie, banki, huty, przedsiębiorstwa zbrojeniowe i tym podobne. Zdaniem rządu premiera Jerzego Buzka tego rodzaju spisy - co znajduje się w proponowanej nowelizacji ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji - powinny być rzeczywiście ograniczone tylko do przedsiębiorstw strategicznych z punktu widzenia obrony państwa, jego interesów i bezpieczeństwa narodowego. Dlatego jest tam zapis, że listę przedsiębiorstw o strategicznym znaczeniu dla obronności narodowej i bezpieczeństwa wewnętrznego kraju ustalą wspólnie ministrowie: gospodarki, obrony narodowej i skarbu państwa. Taka lista będzie ewentualnie przedstawiona w odpowiednim rozporządzeniu i jeżeli te przedsiębiorstwa będą prywatyzowane, będzie to wymagało konsultacji z tymi trzema ministrami. Powiedzmy sobie uczciwie: cała ta lista znalazła się w ustawie, której celem była komercjalizacja lub prywatyzacja przedsiębiorstw państwowych. Trudno uznawać, że tylko z tego tytułu, iż takie czy inne przedsiębiorstwa są na tej liście wymienione, mają one szczególne i strategiczne znaczenie dla gospodarki państwa. W związku z tym ta lista musiała ulec skróceniu, unormalnieniu i obecnie znajdują się na niej 44 przedsiębiorstwa o charakterze w przeważającej mierze związanym z przemysłem zbrojeniowym i obronnym naszego państwa. Dlatego na tej liście nie ma takich przedsiębiorstw, jak Polskie Nagrania, polmosy czy inne przedsiębiorstwa, jak kopalnie surowcowe, kopalnie różnych piasków, iłów i tym podobne, które nie należą do tego rodzaju - mających znaczenie dla obronności czy strategicznych - przedsiębiorstw.</u>
          <u xml:id="u-255.3" who="#JacekAmbroziak">Dodatkowo pragnę podkreślić, że te przedsiębiorstwa, które pan poseł wymienia w swoim pytaniu, znajdują się w sferze zarządzanej przez ministra kultury i sztuki. Minister kultury i sztuki zarządza tymi przedsiębiorstwami i sprawuje nad nimi bieżący nadzór. O ile wiem - rozmawiałem na ten temat jeszcze wczoraj z panią minister kultury i sztuki - jeśli chodzi o Polskie Nagrania, to jest planowana ich likwidacja, ale z części posiadanego przez nie wielkiego zasobu zbiorów nagrań ma być utworzona instytucja fonoteki narodowej. Chodzi o ochronę tych nagrań, mających wielkie znaczenie dla kultury polskiej, a zarazem także o ich upowszechnianie przez tę instytucję w publicznym radiu czy telewizji. Ten cel jest chyba bardziej szlachetny niż dalsze utrzymywanie fikcyjnego przedsiębiorstwa, nie produkującego od czterech lat i zajmującego dwa pokoje, bo inne budynki tego przedsiębiorstwa już przed laty zostały właściwie w całości sprzedane, udostępnione innym i one faktycznie dla niego nie istnieją. Podobnie jest z Pracownią Konserwacji Zabytków. Ministerstwo kultury dąży do utworzenia odpowiedniej organizacji, która będzie wspólnie z konserwatorem zabytków nadzorowała tę sprawę. Jest problem z wydawnictwami muzycznymi, które ministerstwo w dalszym ciągu chce utrzymać pod swoją kuratelą i opieką. Czyli nie ma żadnych strat z tego tytułu dla kultury narodowej, a dla gospodarki narodowej ma to znaczenie o tyle, że przedsiębiorstwa te nie będą stanowiły obciążenia dla niej, a tylko będą służyły właśnie kulturze i rozpowszechnianiu materiałów, które się w nich znajdują - w szczególności dotyczy to Polskich Nagrań i Państwowego Wydawnictwa Muzycznego - udostępnianiu tych materiałów szerokiej publiczności przez wszystkie możliwe media, jakie istnieją w tym kraju. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#JanKról">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-256.1" who="#JanKról">Pan poseł Zdzisław Podkański z dodatkowym pytaniem, proszę bardzo, a następnie pan poseł Władysław Adamski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#ZdzisławPodkański">Odpowiedź pana ministra skłania mnie do zadania kolejnych pytań. Panie ministrze, nie mogę zrozumieć tego, że przedsiębiorstwa związane z kulturą nie mają szczególnego znaczenia dla gospodarki, że mają niską wartość - bo taka jest prawda. Przemysł zbrojeniowy utrzymuje się także z zamówień rządowych i gdyby były zamówienia rządowe, a więc tzw. zadania zlecone na podtrzymywanie przedsiębiorstw istotnych dla zachowania naszej tożsamości narodowej, to funkcjonowałyby one tak samo jak przedsiębiorstwa zbrojeniowe. Ten argument nie trafia więc do mnie i zaniepokojony odpowiedzią mam następujące pytania.</u>
          <u xml:id="u-257.1" who="#ZdzisławPodkański">Po pierwsze: Polskie Nagrania...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#JanKról">Ale już minął panu czas, panie pośle. Za długi wstęp. Regulamin jest naprawdę dość precyzyjny. Więc proszę w punktach - raz, dwa, trzy. Jeszcze do tych pytań dopuszczę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#ZdzisławPodkański">Po pierwsze, co z Fonoteką Narodową? Dla nas wartość ma sama fonoteka, a nie budynki. Celowo odchudziliśmy to przedsiębiorstwo, żeby ten skarb narodowy uratować.</u>
          <u xml:id="u-259.1" who="#ZdzisławPodkański">Po drugie, skoro likwiduje się Polskie Nagrania, choć zostały wyprowadzone na prostą i uzyskały dobre wyniki finansowe (sam podejmowałem decyzje i znam te wyniki), to co dalej z tym zasobem? Kto to przejmie i jak będzie udostępniał, bo tam są nie tylko wartości narodowe, ale także pieniądze dla twórców?</u>
          <u xml:id="u-259.2" who="#ZdzisławPodkański">Po trzecie, jeżeli o to nie zadbamy, to co z silną pozycją międzynarodową polskiej muzyki? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#JanKról">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-260.1" who="#JanKról">Chodzi o ducha syntezy, wtedy można zadać więcej pytań. Mamy pół minuty przy dodatkowych pytaniach.</u>
          <u xml:id="u-260.2" who="#JanKról">Pan poseł Władysław Adamski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#WładysławAdamski">Panie Ministrze! Polska zmierza do pełnej integracji z państwami Unii Europejskiej. Przejmujemy pewne standardy, aczkolwiek nie w każdej dziedzinie mamy obowiązek je wprowadzać. Niemniej chciałbym zapytać: Czy kryteria określające przedsiębiorstwa o szczególnym znaczeniu dla gospodarki państwa są w naszym kraju analogiczne jak w innych państwach Unii Europejskiej, czy też opieramy się o oceny swoiste, rodzime? Pytam tutaj - proszę na to zwrócić uwagę, bo to jest bardzo istotne - o kryteria. Czy w związku z tym, zdaniem pana ministra, zapewniona jest obecnie pełna ochrona dziedzin strategicznych dla naszej gospodarki? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-262.1" who="#JanKról">Pan poseł Jerzy Wenderlich.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#JerzyWenderlich">Panie Ministrze! Czy przedsiębiorstwo, które jest deficytowe, ale jednocześnie dysponuje unikatowymi zasobami fonograficznymi, można wypuścić z rąk, nie bacząc na to, co stanie się z tym jedynym swoistym skarbem, jakim jest fonoteka? Mówił pan o tym, że rozważa się wyodrębnienie tej fonoteki. Ale czy jednocześnie wie pan, że prywatyzacja Polskich Nagrań dojdzie do skutku tylko wtedy, gdy połączone to będzie również ze zdobyciem tej fonoteki? Jakie poczyniono zabezpieczenia, aby w ramach prywatyzacji fonoteka nie przedostała się w ręce nowego właściciela?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-264.1" who="#JanKról">Pan poseł Marek Dyduch.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#MarekDyduch">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Chciałem się dowiedzieć, czy tylko kryterium obronności państwa jest decydujące, iż dane przedsiębiorstwo może być wpisane na listę przedsiębiorstw o szczególnym znaczeniu dla gospodarki państwa, czy są też inne kryteria, które są istotne dla państwa.</u>
          <u xml:id="u-265.1" who="#MarekDyduch">I drugie pytanie: Czy te przedsiębiorstwa, które są już w puli o szczególnym znaczeniu, mają jakieś preferencje z tego tytułu? Czy są zapewnione dla nich jakieś dotacje, zamówienia publiczne i inne rzeczy, które mogłyby je wzbogacić, jeżeli chodzi o działalność gospodarczą? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-266.1" who="#JanKról">Pan poseł Jan Jackowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#JanMariaJackowski">Dziękuję, panie marszałku. Informacja, którą usłyszeliśmy o przyszłości Polskich Nagrań, jest moim zdaniem i zdaniem Komisji Kultury i Środków Przekazu, która skierowała w tej sprawie dezyderat, zbyt lakoniczna. Panie ministrze, moje pytanie brzmi: Jaką rząd widzi przyszłość instytucji takiej jak Polskie Nagrania, ponieważ ogólne hasło fonoteki nie wyczerpuje znamion tego, w jaki sposób ta fonoteka ma funkcjonować, aby różne podmioty miały równy dostęp do zbiorów o dużej wartości dla kultury narodowej? W słowach pana ministra było stwierdzenie, że chodzi o dostępność dla telewizji publicznej i Polskiego Radia, a przecież są również i inni nadawcy.</u>
          <u xml:id="u-267.1" who="#JanMariaJackowski">I drugie pytanie: Na jakich zasadach prawnych fonoteka miałaby być skonstruowana? Pytam, ponieważ czas biegnie, a żadnego projektu w tej materii nie mamy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-268.1" who="#JanKról">Pan poseł Bogdan Lewandowski, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#BogdanLewandowski">Doceniam, panie ministrze, wagę polityki obronnej i gospodarczej - stąd proponowane rozwiązania - ale czy rzeczywiście rząd uważa, że kultura nie ma żadnego znaczenia? Czy nie obawia się pan, panie ministrze, że komercjalizacja spowoduje ogromne zagrożenie dla kultury narodowej? Czy może, panie ministrze, warto iść śladami Francji, Norwegii i innych krajów, które kulturze wyznaczają pozytywną rolę? To nie jest jakiś dodatek, to nie jest kwiatek do kożucha. Dlatego bardzo się dziwię, panie ministrze, że pan z taką dezynwolturą mówił, że właściwie sprawa jest załatwiona, bo chodzi tylko o politykę obronną i gospodarczą. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-270.1" who="#JanKról">Pan poseł Bogdan Pęk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#BogdanPęk">Wśród przedsiębiorstw o szczególnym znaczeniu dla gospodarki narodowej, umieszczonych na liście, która obowiązywała w poprzedniej kadencji, za poprzedniego rządu, były m.in. przedsiębiorstwa energetyczne. Czy mamy rozumieć, że jeśli rząd uważa, że kultura narodowa nie jest ważna i nie będzie jej sponsorował, to z tej listy wypadłyby również elektrownie, elektrociepłownie, kopalnie i zostały tylko przedsiębiorstwa obronne? Proszę to wyjaśnić, bo to dość istotne pytanie, zwłaszcza w świetle dzisiejszych decyzji Sejmu o odrzuceniu ustawy o Prokuratorii Generalnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#JanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-272.1" who="#JanKról">Pan poseł Józef Nowicki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#JózefNowicki">Panie Marszałku! Pan poseł Pęk zadał moje pytanie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#JanKról">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-274.1" who="#JanKról">Proszę zatem pana Jacka Ambroziaka o ustosunkowanie się do dodatkowych pytań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#JacekAmbroziak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Może na wstępie wyjaśnię nieporozumienie dotyczące listy przedsiębiorstw o szczególnym znaczeniu. Ta lista nie wiąże się z żadnymi preferencjami ani finansowymi, ani majątkowymi, ani jakimikolwiek innymi. Polegało to tylko na tym, żeby ewentualna prywatyzacja czy komercjalizacja przedsiębiorstw znajdujących się na tej liście wymagała zgody właściwego resortowego ministra. Na tym to się kończyło. Dokładnie tak. Żadne dotacje czy finanse z tego nie wynikały.</u>
          <u xml:id="u-275.1" who="#JacekAmbroziak">Pytanie dotyczące fonoteki narodowej, które zadał poseł Jackowski, powtórzył poseł Podkański. Rozróżnijmy dwie kwestie: firmę pt. Polskie Nagrania przedsiębiorstwo w likwidacji, która to trwa od dobrych kilku lat, od zasobów istniejących w tej firmie, czyli nagrań mających duże znaczenie dla kultury narodowej, gdyż są to nagrania muzyki współczesnej, nowoczesnej, wybitnych polskich kompozytorów, dyrygentów, a także nagrania muzyki lekkiej. Ta instytucja przez ostatnie lata nie wydawała nic oprócz muzyki lekkiej, i to też przypadkowo, w zasadzie zawsze była deficytowa. Ministerstwu kultury chodzi o to, że istnienie przedsiębiorstwa państwowego - w świetle tego, że rozwija się obecnie bardzo wiele przedsiębiorstw prywatnych produkujących taśmy, płyty i nagrania - przynoszącego permanentnie i wyłącznie deficyt, jest nieuzasadnione ekonomicznie. Niezbędne, konieczne jest uratowanie zasobów tego przedsiębiorstwa. Stąd, po uzgodnieniach dwóch ministrów, ministra skarbu i ministra kultury, przedsiębiorstwo zostało przekazane w zarząd ministrowi kultury, odpowiadam posłowi Jackowskiemu - nie ma go, ale może ktoś mu powtórzy albo przeczyta to w stenogramie - i w ministerstwie przygotowuje się odpowiedni akt prawny, na mocy którego stworzy się fonotekę narodową, która ma - może źle się tu wyraziłem - udostępniać istniejące tam nagrania wszystkim instytucjom, organizacjom, wszystkim telewizjom, państwowym i prywatnym, które będą chciały z zarejestrowanych nagrań korzystać. A jeżeli chodzi o płatności autorskie, o co pytał poseł Podkański, jest to sprawa uregulowana w prawie autorskim, nie budząca żadnych wątpliwości, i każda instytucja, która reprodukuje cudze dzieła, musi się do tego stosować. W zasadzie jest to odpowiedź na wszystkie pytania.</u>
          <u xml:id="u-275.2" who="#JacekAmbroziak">Jeszcze padło pytanie o energetykę, o której w tej chwili nie chcę mówić, bo wytłumaczyłem, że z tytułu tego, że ktoś był na liście przedsiębiorstw o szczególnym znaczeniu, nie wynikają żadne korzyści. Kwestie programu energetycznego rząd traktuje niezwykle poważnie, o czym świadczy uchwalone przez Wysoką Izbę Prawo energetyczne i przyjęty przez rząd program energetyczny. Jeżeli zaś chodzi o instytucję strategicznych przedsiębiorstw, to ona istnieje, ale dotyczy najczęściej przedsiębiorstw przemysłu obronnego, a nie innych, w związku z tym nie ma tu porównań, jak jest w innych krajach. Po prostu wszyscy wiemy, jeżeli mówimy o przemyśle zbrojeniowym czy obronnym, do czego się to odnosi. Zazwyczaj ten przemysł jest pod szczególnym nadzorem państwa - bez względu na to, czy jest w rękach państwa, czy prywatnych - z uwagi na to, że produkuje narzędzia śmiercionośne. Musi być pod odpowiednią kontrolą i nadzorem władz państwowych, chociażby wyłącznie z tego tytułu, a bez względu na tytuł własności. Toteż należy zwrócić na to uwagę i tak jest w wielu krajach. W innych krajach ani w Unii Europejskiej nie ma żadnych list o szczególnym znaczeniu. Bo lista utworzona przez poprzedni Sejm i poprzedni rząd powstała, podkreślam, na skutek resortowych nacisków, a nie rzeczywistych potrzeb ochrony danych dziedzin czy państwa. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-275.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#JanKról">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-276.1" who="#JanKról">Panowie posłowie w jakiej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-276.2" who="#komentarz">(Poseł Bogdan Pęk: Nie otrzymałem odpowiedzi.)</u>
          <u xml:id="u-276.3" who="#JanKról">Słyszałem, odpowiedź była dosyć jasna,...</u>
          <u xml:id="u-276.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-276.5" who="#JanKról">... ale to pan poseł ocenia, czy ta odpowiedź została udzielona. I nie ma dodatkowych pytań, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#BogdanPęk">Panie marszałku, to nie jest dodatkowe pytanie, to jeszcze raz to samo pytanie. Co jest na tej liście przedsiębiorstw strategicznych? Bo - jeżeli mnie pamięć nie myli - polegało to na tym, że skarb państwa miał utrzymać pakiet kontrolny akcji tych przedsiębiorstw, a wyście, zdaje się, zrobili tak, żeście wszystkie te przedsiębiorstwa z listy zdjęli.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#JanKról">Mówiąc „wyście”, kogo pan ma na myśli?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#BogdanPęk">Rząd obecny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-280">
          <u xml:id="u-280.0" who="#JanKról">Rząd, dobrze...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-281">
          <u xml:id="u-281.0" who="#BogdanPęk">Tak jest.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-282">
          <u xml:id="u-282.0" who="#JanKról">Pan poseł Podkański, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-283">
          <u xml:id="u-283.0" who="#ZdzisławPodkański">Panie ministrze, bardzo pan skrzywdził Polskie Nagrania, bo przecież to jest 400 pozycji na płytach kompaktowych, 600 na magnetofonowych...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-284">
          <u xml:id="u-284.0" who="#JanKról">Panie pośle, nie ma polemik, tylko proszę o pytanie, na które pan nie uzyskał odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-285">
          <u xml:id="u-285.0" who="#ZdzisławPodkański">Momencik...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-286">
          <u xml:id="u-286.0" who="#JanKról">Pan ocenia odpowiedź. Nie ma na to miejsca wedle regulaminu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-287">
          <u xml:id="u-287.0" who="#ZdzisławPodkański">Przepraszam, panie marszałku, ja bym już skończył,...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-288">
          <u xml:id="u-288.0" who="#JanKról">Ale proszę o pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-289">
          <u xml:id="u-289.0" who="#ZdzisławPodkański">... ale pan dzisiaj jakoś wyjątkowo mnie lubi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-290">
          <u xml:id="u-290.0" who="#JanKról">Bardzo pana lubię i szanuję, tak jak wszystkich posłów, natomiast naprawdę muszę się trzymać regulaminu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-291">
          <u xml:id="u-291.0" who="#ZdzisławPodkański">Mam do pana ministra pytanie. Czy 20 płyt Chopina, 6 Szymanowskiego, nie będę liczył dalej, to nie są znaczące wydawnictwa i to jest muzyka lekka, jak pan powiedział?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-292">
          <u xml:id="u-292.0" who="#JanKról">Ale tego nie było w pańskim pytaniu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-293">
          <u xml:id="u-293.0" who="#ZdzisławPodkański">Pan minister tak odpowiedział, że nic znaczącego...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-294">
          <u xml:id="u-294.0" who="#JanKról">Pan poseł Lewandowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-295">
          <u xml:id="u-295.0" who="#BogdanLewandowski">Panie ministrze, niestety, nie udzielił pan mi odpowiedzi na pytanie, czy degradacja kultury...</u>
          <u xml:id="u-295.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-295.2" who="#BogdanLewandowski">Panie pośle, proszę mi nie przeszkadzać.</u>
          <u xml:id="u-295.3" who="#BogdanLewandowski">Czy degradacja kultury nie jest bardziej śmiercionośnym zagrożeniem niż nawet likwidacja jakiegoś zakładu zbrojeniowego? Czy nie warto byłoby nawet pokusić się o wytypowanie takich przedsiębiorstw, które zaspokajałyby najbardziej istotne potrzeby związane z kulturą narodową?</u>
          <u xml:id="u-295.4" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Marek Borowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-296">
          <u xml:id="u-296.0" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-297">
          <u xml:id="u-297.0" who="#JacekAmbroziak">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-297.1" who="#JacekAmbroziak">W odpowiedzi na pytanie pana posła Podkańskiego stwierdzam, że wszystko jest cenne - i lekka muzyka, i poważna muzyka, i nagrania Chopina.</u>
          <u xml:id="u-297.2" who="#komentarz">(Poseł Edward Wende: I ludowa też.)</u>
          <u xml:id="u-297.3" who="#JacekAmbroziak">Tu chodzi tylko i wyłącznie o to, żeby uratować fonotekę, a nie o to, żeby ewentualnie dyrektor utrzymał się przez krótki czas z wynajmowania lokali i z jakiejś cząstkowej produkcji. To jest pierwsza rzecz. A fonoteka jest, ma być uratowana, odpowiedni program przygotowuje Ministerstwo Kultury i Sztuki. Całość zarządzania tym przedsiębiorstwem oddaliśmy w ręce ministra kultury i sztuki, żeby to było zrobione precyzyjnie i właśnie z myślą o ochronie dóbr kultury.</u>
          <u xml:id="u-297.4" who="#JacekAmbroziak">I to jest też odpowiedź posłowi Lewandowskiemu. Oczywiście jestem gotów poświęcić jakiś zakład przemysłowy dla ratowania wyższych dóbr kultury, ale nie o to przecież chodzi. Tu chodzi o spojrzenie całościowe. Są przedsiębiorstwa nieefektywne ekonomicznie. Obecnie, kiedy są setki księgarń, setki wydawnictw książkowych, które wydają naprawdę duże nakłady doskonałych książek literackich, nikt już nie mówi o konieczności utrzymywania państwowego molocha za państwowe pieniądze, dotacje, bo te pieniądze państwowe wydawnictwa same na siebie zarabiają. Gdyby tak było z Polskimi Nagraniami, to byłoby bardzo dobrze. Stało się jednak tak, że jest to przedsiębiorstwo w likwidacji. Nie chodzi o likwidację kultury, a wręcz odwrotnie, rząd z wielką troską do tego podchodzi. Świadczy o tym właśnie idea Fonoteki Narodowej, którą bardzo popiera i promuje pani minister kultury i sztuki. Chodzi po prostu o zlikwidowanie czegoś, co żyje własnym życiem, ale nie przynosi żadnych wartości kulturalnych. I to tyle.</u>
          <u xml:id="u-297.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-298">
          <u xml:id="u-298.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-298.1" who="#MarekBorowski">Przechodzimy do kolejnego pytania - w sprawie funkcjonowania organizacji pozarządowych w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-298.2" who="#MarekBorowski">Pan poseł Jan Kulas i pan poseł Antoni Szymański. Proszę bardzo, który z panów posłów?</u>
          <u xml:id="u-298.3" who="#MarekBorowski">Pan poseł Kulas, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-299">
          <u xml:id="u-299.0" who="#JanKulas">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie i Panowie Posłowie! Pytanie o stan organizowania się obywateli, o stan naszej demokracji, o to, na ile obywatele partycypują aktywnie w demokracji, na ile są warunki sprzyjające organizowaniu się obywateli wydaje mi się jednym z najważniejszych pytań. Wiemy o dużym poparciu i szacunku tych organizacji dla rządu Jerzego Buzka. Dlatego do pana ministra, ministra tego rządu, kieruję również to pytanie. Jak przedstawia się stan zaawansowania projektu ustawy o działalności pożytku publicznego? Jakie są prognozy co do przymiarek finansowych z budżetu państwa przewidywanych na dofinansowanie organizacji pozarządowych w roku przyszłym i trybu ich przyznawania?</u>
          <u xml:id="u-299.1" who="#JanKulas">Chciałbym również dowiedzieć się od pana ministra, jakie inne działania organizacyjne i promocyjne podejmie rząd, jego agendy, aby ułatwić, umożliwić bardziej dynamiczny, jeszcze bardziej powszechny, szerszy zakres działania trzeciego sektora. Bo niewątpliwie organizacje pozarządowe są nadzieją polskiej demokracji. To są niejako drożdże naszej demokracji. W tym sensie do tego pytania przykładamy - poseł Szymański i ja - tak wielką wagę. Ufam, że o tym pytaniu, o tych sprawach będziemy tu dłużej rozmawiali.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-300">
          <u xml:id="u-300.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-300.1" who="#MarekBorowski">Odpowiada z upoważnienia prezesa Rady Ministrów podsekretarz stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów pan Zbigniew Woźniak, a także podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów pani Halina Wasilewska-Trenkner.</u>
          <u xml:id="u-300.2" who="#MarekBorowski">Kto pierwszy? Pan minister?</u>
          <u xml:id="u-300.3" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-301">
          <u xml:id="u-301.0" who="#ZbigniewWoźniak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na wstępie chciałbym powiedzieć, iż 23 lipca na ręce pana marszałka przesłałem 20-stronicowe opracowanie dotyczące między innymi zasad funkcjonowania agencji, którą pan premier powołał - chodzi o pełnomocnika rządu do spraw współpracy z organizacjami pozarządowymi - i dzisiaj będę odpowiadał tylko odnośnie do tej części, jeśli pan marszałek pozwoli, która jest zawarta w tym konkretnym pytaniu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-302">
          <u xml:id="u-302.0" who="#MarekBorowski">Tak, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-303">
          <u xml:id="u-303.0" who="#ZbigniewWoźniak">A więc króciutko: aktywność obywatelska daje się zauważyć, wyraża się gwałtownym przyrostem od 1989 r. liczby organizacji pozarządowych. Mamy zarejestrowanych prawie 50 tys. podmiotów. 20 tys. z nich to są podmioty aktywne w różnych środowiskach - tam po prostu ta działalność jest zauważalna w sensie dokumentacyjnym - z czego 9 tys. współpracuje z agendami rządowymi, 3 tys., według naszych ustaleń, współpracuje z resortami, 6 tys. z wojewodami. Nie mamy żadnych informacji, jeżeli chodzi o liczbę organizacji współpracujących z samorządami.</u>
          <u xml:id="u-303.1" who="#ZbigniewWoźniak">Drugi element, który zarysowuje płaszczyznę. Otóż od 1994 r. mamy stabilizację, jeśli chodzi o liczbę tych organizacji, natomiast pojawiają się nowe elementy jakościowe: profesjonalizacja i realizowanie bardzo istotnych zadań publicznych. Bardzo często te organizacje są wyłącznymi realizatorami tych zadań, zwłaszcza w takich dziedzinach, jak opieka zdrowotna, pomoc społeczna, edukacja, kultura.</u>
          <u xml:id="u-303.2" who="#ZbigniewWoźniak">Współpraca oznacza bardzo często finansowe wsparcie ze środków publicznych. Z raportu, który w tej chwili jest w opracowaniu rządowym, wynika, że wojewodowie przeznaczyli na to w tym roku - i w ubiegłym również - 1% swoich budżetów. W resortach ten udział jest przeciętnie na poziomie 0,3%. Szacujemy na podstawie różnych danych, że samorządy terytorialne przeznaczały na te cele od 0,2 do 0,8% swoich budżetów.</u>
          <u xml:id="u-303.3" who="#ZbigniewWoźniak">Ważną kwestią jest to, że jedną z cech tego trzeciego sektora, jak się ten obszar często nazywa, jest niezależność, a organizacje, które chcą utrzymać tę niezależność, szukają bardzo wielu źródeł finansowania. Jak się okazuje, jednym z najistotniejszych jest właśnie wspieranie tych organizacji z budżetów - czy to wojewodów, czy to centralnego, czy budżetów gmin.</u>
          <u xml:id="u-303.4" who="#ZbigniewWoźniak">Jeśli chodzi o ustawę o działalności pożytku publicznego, to ona ma już swoją historię, co wynikało z tego, iż w dotychczas funkcjonujących rozwiązaniach prawnych, do 1997 r., właściwie istniała jedna możliwość dotowania - na zasadzie, jak mówią specjaliści, darowizny z powierzenia czy z polecenia. Od 1997 roku istnieje też długa lista tych dziedzin, które podlegają rozporządzeniu Rady Ministrów, dotyczącemu finansowania zadań, zlecania zadań publicznych jednostkom niepaństwowym.</u>
          <u xml:id="u-303.5" who="#ZbigniewWoźniak">Ta ustawa, o której za chwilę krótko powiem, miała określać pewną formę trybu powierzania zadań publicznych właśnie w tym sektorze niepublicznym. Przez pierwsze dwa lata toczyła się dyskusja, którą w zasadzie zatrzymały same organizacje, ten projekt dalej nie poszedł. Od nowego roku podjęliśmy inicjatywę uzupełnienia tejże ustawy o istotne elementy wynikające z poprzedniej dyskusji. Co tam nowego się pojawia? Otóż na pewno nową rzeczą jest propozycja rozwiązania problemów wolontariatu, a więc tego wszystkiego, co dotyczy sfery zwłaszcza dobrowolnego ubezpieczenia osób pracujących. Chcielibyśmy rozdzielić też tę działalność pożytku publicznego, która ma charakter zarobkowy, od tej, która ma charakter niezarobkowy, żeby można było wyraźnie określić pewien udział środków otrzymywanych na zadania publiczne, a ze środków na zadania publiczne również pewien procent środków na koszty stałe. To jest bardzo poważny problem wielu organizacji. Chodzi zwłaszcza o wynagrodzenia i pewne koszty związane z obsługą tych zadań, których się podejmują. Poddaliśmy tę ustawę bardzo szerokiej dyskusji społecznej. Prawie trzy miesiące oczekiwaliśmy na spływ materiałów. Zasięgnęliśmy również opinii samorządu terytorialnego. Efektem tego jest bardzo duży zasób materiału. Jedno jest pewne, wprowadzenie ustawy, dwóch ustaw: o samorządzie powiatowym i wojewódzkim, zmienia bardzo poważnie pewne zapisy tej ustawy, jak również prace parlamentarne nad projektem ustawy o finansach publicznych. W związku z tym musimy się do tego odnieść w ten sposób, iżby ta ustawa, którą proponujemy, była zgodna z tymi zapisami, które w tej chwili państwo przygotowują w parlamencie. Generalnie biorąc, po dyskusjach z naszymi partnerami społecznymi jesteśmy skłonni przyjąć wersję raczej o współpracy organizacji pozarządowych z władzami publicznymi. I duża część projektu o działalności pożytku publicznego byłaby skonsumowana w tej ustawie. Jeśli chodzi o część dotyczącą finansowania, to w perspektywie...</u>
          <u xml:id="u-303.6" who="#ZbigniewWoźniak">Jeśli pan marszałek pozwoli, to prosiłbym o uzupełnienie...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-304">
          <u xml:id="u-304.0" who="#MarekBorowski">Tak, tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-305">
          <u xml:id="u-305.0" who="#ZbigniewWoźniak">... panią minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-306">
          <u xml:id="u-306.0" who="#MarekBorowski">Tak właśnie zakładamy. Wprawdzie pan minister wyczerpał czas rządu, ale bądźmy wyrozumiali.</u>
          <u xml:id="u-306.1" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo, pani minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-307">
          <u xml:id="u-307.0" who="#HalinaWasilewskaTrenkner">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Jeśli chodzi o sprawy finansowe, dotychczas w rozstrzyganiu spraw obowiązuje Prawo budżetowe i rozporządzenie Rady Ministrów, określające rodzaje i dziedziny, w których można zlecać zadania jednostkom niepaństwowym. Ze środków na te zadania z budżetu państwa w roku 1998, których łączna kwota ma wynosić 637,4 mln zł, ponad 360 mln zł, prawie 362 mln zł jest przeznaczone na zadania w dwóch dziedzinach: w dziedzinie opieki społecznej i w dziedzinie ochrony zdrowia. Trzecim ważnym elementem są zadania z zakresu sportu i kultury fizycznej ze względu na ożywioną działalność klubów i organizacji sportowych, które są subwencjonowane po części z budżetu państwa. W roku 1999 struktura będzie inna, ponieważ zarówno ochrona zdrowia, jak i opieka społeczna staną się dziedzinami niekoniecznie finansowanymi z budżetu państwa, będą głównie finansowane z budżetu kas chorych bądź samorządów. To spowoduje, że ogólna kwota przeznaczona w budżecie państwa na cele związane ze współpracą z organizacjami, o których tu dzisiaj mówimy, zmaleje i będzie wynosiła około 360 mln zł, czyli jak gdyby pozostaną inne dziedziny niż te, które wymieniłam na początku. Natomiast nadal będzie dominowała wyraźnie współpraca w dziedzinie kultury fizycznej i sportu. Tyle bardzo krótko, jeśli chodzi o układ finansów.</u>
          <u xml:id="u-307.1" who="#HalinaWasilewskaTrenkner">Jeśli chodzi natomiast o perspektywy dalszej współpracy, w ustawie o finansach publicznych - o czym pan poseł Kulas doskonale wie, jako że wspólnie pracujemy nad tą ustawą - jest zapis mówiący o tym, iż wszystkie zadania państwowe mogą być realizowane przez każdy podmiot, pod kilkoma wszakże warunkami - że podmiot przedłoży swoją propozycję rozwiązania zadania i że będzie to propozycja, która w warunkach uczciwej i rzetelnej konkurencji będzie dawała rękojmię najlepszego, najbardziej efektywnego wykonania.</u>
          <u xml:id="u-307.2" who="#HalinaWasilewskaTrenkner">A zatem, inaczej niż to było dotychczas, nie ma przeszkody w formie zapisu, który mówiłby, że zadania państwowe mogą być realizowane tylko i wyłącznie przez jednostki państwowe. Otwieramy szeroko ramy współpracy; jak to będzie w przyszłości, zadecydują zarówno stan finansów samorządu terytorialnego, jak i stan finansów budżetu państwa - jak by to można było w największym skrócie powiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-307.3" who="#HalinaWasilewskaTrenkner">Dziękuję, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-308">
          <u xml:id="u-308.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-308.1" who="#MarekBorowski">Zgłosił się pan poseł Marek Kaczyński, pan poseł Kulas też, tak?</u>
          <u xml:id="u-308.2" who="#MarekBorowski">Pan poseł Marek Kaczyński, panowie posłowie Gadzinowski, Dyduch, Lewandowski, Nowicki i Wenderlich, tak? Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-308.3" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo, pan poseł Kulas.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-309">
          <u xml:id="u-309.0" who="#JanKulas">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-309.1" who="#komentarz">(Poseł Edward Wende: Nie, nie zgłaszałem się.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-310">
          <u xml:id="u-310.0" who="#MarekBorowski">Ja powiedziałem: Wenderlich.</u>
          <u xml:id="u-310.1" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-311">
          <u xml:id="u-311.0" who="#JanKulas">Pani Minister! Panie Ministrze! Chciałbym jeszcze sprecyzować swoje pytania właśnie z troską o rozwój tego trzeciego sektora, z którym ten rząd, ta koalicja i ja osobiście również wiążę wielkie nadzieje. Gdyby pan minister był uprzejmy wyraźnie dopowiedzieć, jaka jest perspektywa, jakie są szanse wpłynięcia tej ustawy do Sejmu i, ostatecznie może, jakie są prognozy uchwalenia tej ustawy o działalności pożytku publicznego.</u>
          <u xml:id="u-311.1" who="#JanKulas">I drugie, trudne pytanie do pani minister, ale wydaje mi się, że w takiej dyskusji nacechowanej troską należy je postawić. Czy są już jakieś wstępne przymiarki do projektu budżetu państwa na 1999 r., jeżeli chodzi o wzrost środków finansowych na poszerzenie współpracy z organizacjami pozarządowymi?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-312">
          <u xml:id="u-312.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-312.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Marek Kaczyński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-313">
          <u xml:id="u-313.0" who="#MarekKaczyński">Wielkie zaniepokojenie budzi właśnie fakt, że takiej ustawy nie ma. Mam w związku z tym pytanie: dlaczego przez ostatnie cztery lata rządząca koalicja SLD-PSL, pomimo wielu apeli, próśb, monitów - z tego, co wiem - wielu organizacji pozarządowych, nie uchwaliła takiej ustawy, która mogłaby ułatwić bardziej dynamiczny i prospołeczny rozwój organizacji obywatelskich? Czy był jakiś konkretny powód nieuchwalenia tej ustawy? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-314">
          <u xml:id="u-314.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-314.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Piotr Gadzinowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-315">
          <u xml:id="u-315.0" who="#PiotrGadzinowski">Panie Ministrze! Pani Minister! Czy tak radykalna obniżka kwot przeznaczonych dla organizacji pozarządowych, zaplanowana w budżecie, nie zdezorganizuje pracy tych organizacji, albowiem reforma samorządowa dopiero wchodzi, nie wiadomo jeszcze, jakie będą budżety. Czy po prostu państwo nie przyjęliście za mało? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-316">
          <u xml:id="u-316.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-316.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Dyduch.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-317">
          <u xml:id="u-317.0" who="#MarekDyduch">Panie Marszałku! Państwo Ministrowie! Słyszymy ostatnio o narastającej liczbie sekt w Polsce. Wczoraj w „Wiadomościach” usłyszeliśmy o grupie przestępczej, która podszywała się pod stowarzyszenie wyznaniowe i sprowadzała z tego tytułu samochody do Polski. Chciałem zapytać, jak państwo kontroluje działalność wszystkich stowarzyszeń pozarządowych, czy reaguje tylko na sygnały określonych działań przestępczych, czy jest też jakaś profilaktyczna kontrola zgodności ich działań ze statutem, który rejestrują w sądach. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-318">
          <u xml:id="u-318.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-318.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Lewandowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-319">
          <u xml:id="u-319.0" who="#BogdanLewandowski">Pan poseł Kulas, którego serdecznie pozdrawiam, metaforycznie określił organizacje pozarządowe mianem drożdży. Panie ministrze, czy rząd nie traktuje tych drożdży selektywnie, czy w zależności od tego, czy określa on organizację pozarządową jako wroga czy sojusznika, wspiera ją lub nie w działalności finansowo. Czy tegoroczna akcja letnia nie jest tego najlepszym przykładem i czy w związku z tym nie mamy w istocie rzeczy do czynienia właśnie z takimi instytucjami, które przyczyniają się do rozwoju demokracji, a poprzez tego rodzaju sytuacje i poprzez tego rodzaju zróżnicowanie mamy też do czynienia z ogromnym procesem degradowania demokracji. Czy nie należałoby w tej sprawie ustalić jasnych kryteriów, żeby nie przynależność czy sympatie polityczne decydowały o stosunku rządu do organizacji pozarządowych? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-320">
          <u xml:id="u-320.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-320.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Józef Nowicki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-321">
          <u xml:id="u-321.0" who="#JózefNowicki">Panie Ministrze! Dwa pytania. Czy informacja, którą pan dzisiaj dysponował, mogłaby być przekazana posłom?</u>
          <u xml:id="u-321.1" who="#JózefNowicki">I drugie pytanie: Czy te organizacje i stowarzyszenia pozarządowe korzystają również z zagranicznych środków pomocowych i jaka jest ewentualnie tego skala? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-322">
          <u xml:id="u-322.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-322.1" who="#MarekBorowski">I pan poseł Jerzy Wenderlich.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-323">
          <u xml:id="u-323.0" who="#JerzyWenderlich">Panie Marszałku! Chciałem państwu ministrom odpowiadającym tutaj na nasze pytania zadać takie oto. Powiedzieliście państwo, że pieniądze z funduszy na organizacje pozarządowe, na opiekę społeczną, środki na ochronę zdrowia zmaleją, ale skompensowane będą środkami z budżetów samorządowych i kas chorych. Ale te środki z budżetów samorządowych i kas chorych na razie są mgławicą, trudno określić, jakie one będą. Czy w związku z tym, globalnie rzecz biorąc, pieniędzy na opiekę społeczną i ochronę zdrowia będzie mniej, tyle samo czy więcej?</u>
          <u xml:id="u-323.1" who="#komentarz">(Poseł Jan Kulas: Oczywiście, że więcej.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-324">
          <u xml:id="u-324.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-324.1" who="#MarekBorowski">Zakończyliśmy pytania.</u>
          <u xml:id="u-324.2" who="#MarekBorowski">Kto pierwszy?</u>
          <u xml:id="u-324.3" who="#MarekBorowski">Pani minister tym razem.</u>
          <u xml:id="u-324.4" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-325">
          <u xml:id="u-325.0" who="#HalinaWasilewskaTrenkner">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Zacznijmy od sprawy finansowej. Jest mi bardzo trudno odpowiedzieć na pytanie, czy w przyszłym roku będzie mniej czy więcej pieniędzy na współpracę z organizacjami trzeciego sektora, a to z tej przyczyny, że ja mówię o tej części budżetu państwa, która jest mi znana, i wiem, że dyspozycja, iż należy zawrzeć umowę o wykonanie zadania z jednostką pozarządową jest dyspozycją wiążącą dla jednostki organizacji państwowej. Środki na pomoc społeczną są dotacjami z budżetu państwa, które z woli państwa posłów będą przekazywane do samorządów. Nie wiem, jakie decyzje odnośnie tego, kto ma być wykonawcą określonego zadania, podejmie samorząd. Tam, gdzie zadanie przechodzi w gestię pozarządową, jak to ma miejsce w przypadku opieki społecznej, edukacji, oświaty i wychowania, jak również w przypadku niektórych świadczeń dotyczących ochrony zdrowia, nie jestem w stanie odpowiedzieć na to, ponieważ post factum będziemy to wiedzieli, na razie nie. I stąd pierwsza odpowiedź: Nie ma tutaj obniżenia nakładów ogólnych, jest natomiast inny podział kwot między samorząd i administrację rządową.</u>
          <u xml:id="u-325.1" who="#HalinaWasilewskaTrenkner">Z tym wiąże się również ostatnie pytanie, zadane przez pana posła Wenderlicha, na temat tego, co się stanie z pieniędzmi na organizacje społeczne. Odpowiadam: jest to rozdysponowane na organizacje społeczne - nie pieniądze, ale zadania są rozdzielone pomiędzy obie administracje, które mają jak najlepiej zrealizować swoje zadania. Chcemy odejść od tego, żeby jakiekolwiek kryterium, poza kryterium efektywności, wpływało na to, kto będzie wybrany jako realizator zadania. I to dlatego te zapisy, o których mówiłam, w ustawie o finansach publicznych.</u>
          <u xml:id="u-325.2" who="#HalinaWasilewskaTrenkner">Jeśli chodzi o sekty i inne organizacje, o których moglibyśmy powiedzieć, że mają różnego rodzaju charakter patogenny, żeby nie używać mocniejszych określeń, to trzeba powiedzieć, że istnieje system kontroli legalności działania tych organizacji, a nie ma to nic wspólnego z polityką finansową. W polityce finansowej o wszystkim świadczy umowa, nad którą jest prowadzony nadzór od strony finansowej. Za działalność merytoryczną organizacji jako realizatorów odpowiadają ci, którzy wybierają te, a nie inne zadania.</u>
          <u xml:id="u-325.3" who="#HalinaWasilewskaTrenkner">Jeśli chodzi o kwestie, które byli łaskawi podnosić panowie posłowie, dlaczego tak późno dochodzi do uchwalenia. Nie późno, proszę Wysokiego Parlamentu, ponieważ te prace trwają już od kilku lat. Jest jednak tak, że drożdże są bardzo cenne, wszakże pod jednym warunkiem, że nie żądają specjalnych dodatkowych świadczeń na swoją rzecz. W wielu przypadkach projekty dotyczące rozwoju i wsparcia tego sektora polegają na tym, że ma on korzystać z zasad specjalnych, jeśli chodzi o konkurencję, jakimi jest nie tylko darowywanie podatków na rzecz budżetu państwa, ale i wszystkich obowiązków publicznych lub całkowite zwolnienie z nich. Trudno wobec tego było takie projekty przyjmować.</u>
          <u xml:id="u-325.4" who="#HalinaWasilewskaTrenkner">Druga sprawa. Tak to jest, że działalność tego typu, jeśli panowie byliby łaskawi spojrzeć na historię gospodarczą, pojawia się i zaczyna być silnie rozwijana w społeczeństwach, w których rośnie poziom ogólny dochodów. Jesteśmy społeczeństwem, w którym poziom ogólny dochodów rośnie i w związku z tym zapotrzebowanie na zróżnicowaną ofertę usług także wzrasta, co sprzyja rozwojowi tych organizacji. Dziękuję, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-326">
          <u xml:id="u-326.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-326.1" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-327">
          <u xml:id="u-327.0" who="#ZbigniewWoźniak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Bardzo skrótowo się do tego odniosę. Jeśli chodzi o szanse ustawy, to, jak powiedziałem, jesteśmy po pierwszej turze. Czekamy na rozstrzygnięcie dotyczące projektu ustawy o finansach publicznych. Jest w pewnej mierze zgoda co do tego, czego organizacje, nasi partnerzy społeczni nie chcą, a gdzie jest możliwe uzgodnienie. Duży obszar spraw jest już uzgodniony. Pozostają problemy, o których mówiła pani minister Trenkner, dotyczące poziomu zaangażowania budżetu i ewentualnych zwolnień.</u>
          <u xml:id="u-327.1" who="#ZbigniewWoźniak">Czy był tego powód? Pani minister mówiła wcześniej, jaki był powód nieuchwalenia tej ustawy, ale same organizacje też w pewnym momencie nie chciały tego, ponieważ tam się pojawia propozycja instytucji, nazywanej komisją, która dawałaby certyfikat. Szukamy w tej chwili rozwiązania, które by zadowalało wszystkich. Co do certyfikatu działalności pożytku publicznego, to może to być w przyszłości sąd rejestrowy, ale dopiero w roku 2002 zgodnie z przepisami, które zostały już uchwalone, a może to polegać na samookreśleniu z ustaleniem pewnej formy kontroli. To jest sprawa, nad którą w tej chwili pracujemy. W momencie, kiedy zostanie uchwalona ustawa o finansach publicznych, będziemy w stanie bardzo szybko zakończyć prace nad projektem, który stanie się być może projektem rządowym.</u>
          <u xml:id="u-327.2" who="#ZbigniewWoźniak">Co do dezorganizacji w sferze współpracy i patologii, to nie będę do tego wracał. Mamy pewną kontrolę nad tym poprzez wojewodów, resorty lub sądy, w zależności od tego, kto to rejestrował. Jeśli ktoś się zgłasza po pieniądze publiczne, to musi przedstawić odpowiednie dokumenty i one są weryfikowane od strony formalnoprawnej. Chciałbym powiedzieć, że to jest sektor bardzo rzadko wskazywany jako sektor nadużyć. Takie przykłady jak te, które były przedstawiane, to są naprawdę pojedyncze przypadki, i akurat nie dotyczą one tych, którzy się zgłosili po środki publiczne. Nie zgodziłbym się również z tym, że istnieje podział na lepsze i gorsze organizacje ze względu na przesłanki polityczne. Na przykład na poziomie samorządowym i rządowym również przeprowadza się konkurs ofert już od paru dobrych lat. To nie są miesiące, tylko parę dobrych lat, jeśli chodzi o tego typu sprawy. Przykład, który został przedstawiony, był już mocno dyskutowany w parlamencie. Muszę powiedzieć, że z ZHP mam bardzo dobre kontakty i rozstrzygamy te kwestie na bieżąco. Myślę, że w przyszłym roku już takiej sytuacji nie będzie.</u>
          <u xml:id="u-327.3" who="#ZbigniewWoźniak">Co do publikowania danych, to jest to w tej chwili w komitecie społecznym Rady Ministrów. Gdy tylko rząd to przyjmie, natychmiast państwo dostaną ten materiał, włącznie z aneksem.</u>
          <u xml:id="u-327.4" who="#ZbigniewWoźniak">Jeśli chodzi o środki zagraniczne, to bardzo trudno byłoby je policzyć, ponieważ organizacje mogą bezpośrednio zgłaszać się o dofinansowanie. Generalnie powiedziałbym tak: pomocowe środki zagraniczne przestają napływać do Polski, w związku z tym naszym problemem będzie po prostu poszukanie źródeł własnych. Natomiast pojawił się nowy typ wsparcia, środki związane z integracją ze strukturami europejskimi. Dziękuję, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-328">
          <u xml:id="u-328.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-328.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Wenderlich.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-329">
          <u xml:id="u-329.0" who="#JerzyWenderlich">Panie Marszałku! Tu się pojawiły pewne rozbieżności. Kiedy kończyłem zadawanie swojego pytania i zapytałem, czy środków będzie mniej, pan poseł Kulas odkrzyknął, że będzie ich więcej. Tymczasem pani minister powiedziała, że nie wie, ile będzie tych środków. Chciałbym zapytać panią minister, czy wie o jakiej puli środków myśli w związku z tym pan poseł Kulas i jaką pulą dodatkowych środków on dysponuje, taką, o której pani nie wie albo nie chce powiedzieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-330">
          <u xml:id="u-330.0" who="#MarekBorowski">Zechce pani odpowiedzieć na to pytanie?</u>
          <u xml:id="u-330.1" who="#MarekBorowski">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-331">
          <u xml:id="u-331.0" who="#HalinaWasilewskaTrenkner">Panie Marszałku! Szanowny Panie Pośle! Ja dokładnie usłyszałam, o jaką sprawę pan pytał. Pytał pan mianowicie, czy będzie więcej środków na opiekę społeczną i ochronę zdrowia. To nie było pytanie o to, czy będzie więcej środków dla tych organizacji, tylko czy w ogóle będzie więcej środków. Chcę powiedzieć, że jeśli chodzi o ochronę zdrowia, to środków tych jest więcej. Gdyby przyjąć rozumowanie, że środki na rok 1998 powiększamy według takich zasad jak dla całej reszty budżetu, to wówczas nakłady na ochronę zdrowia wynosiłyby 22 mld i kilkaset milionów zł, ale mniej niż pół miliarda. Jeżeli natomiast weźmiemy pod uwagę kasy chorych i wszystkie inne nakłady, jakie również są kierowane z budżetu państwa na ochronę zdrowia w roku przyszłym, to suma ta sięga prawie 25 mld. Gołym okiem zatem widać, że jest więcej. Sądzę, że o tym właśnie mówił pan poseł Kulas. Jeśli zaś chodzi o opiekę społeczną, układ jest podobny. Tak więc łącznie środków jest więcej. Proszę mi jednak darować, nie znam na pamięć wszystkich liczb z nowego budżetu. Jestem gotowa służyć panu odpowiedzią, tylko naprawdę nie w tej chwili, bo nie chcę niczego przekręcić. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-331.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-332">
          <u xml:id="u-332.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-332.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Lewandowski? Proszę powtórzyć pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-333">
          <u xml:id="u-333.0" who="#BogdanLewandowski">Będę mówić bardzo krótko, żeby nie zajmować czasu.</u>
          <u xml:id="u-333.1" who="#BogdanLewandowski">Panie ministrze, chodzi mi o to, czy rząd będzie kontynuował politykę określonego premiowania organizacji pozarządowych w zależności od kryteriów politycznych. Akcja letnia, o której tu mówiłem, była tego wyraźnym przykładem, gdyż ZHP został tam potraktowany inaczej niż ZHR i NZS. Bardzo proszę o odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-334">
          <u xml:id="u-334.0" who="#MarekBorowski">Wydawało mi się, że pan minister odpowiedział na to pytanie. Pan minister powiedział, że w przyszłym roku to nie powinno się powtórzyć. To chyba jest jasne. Sytuacja konfliktowa? Jeśli nie będzie konfliktu, to znaczy, że jest dobrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-335">
          <u xml:id="u-335.0" who="#BogdanLewandowski">Chodziło mi o to, czy będą stosowane kryteria polityczne, a nie o tę sytuację.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-336">
          <u xml:id="u-336.0" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-337">
          <u xml:id="u-337.0" who="#ZbigniewWoźniak">Nie znam takiego dokumentu, który by mówił o kryteriach politycznych przy decydowaniu o podziale środków. Jeśli zejdziemy niżej, w dół, to taka sytuacja w ogóle się nie zdarza. Sprawa z ZHP była wyjątkowa, ponieważ chodziło o wyrównanie pewnej proporcji związanej z aplikacjami, które się pojawiły. Może tego nie dopowiedziałem, przepraszam zatem i uzupełniam swoją wypowiedź.</u>
          <u xml:id="u-337.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-338">
          <u xml:id="u-338.0" who="#MarekBorowski">Dziękujemy państwu ministrom.</u>
          <u xml:id="u-338.1" who="#MarekBorowski">Przechodzimy do następnego pytania.</u>
          <u xml:id="u-338.2" who="#MarekBorowski">Proszę, pan poseł Piotr Gadzinowski w sprawie polityki kadrowej kancelarii premiera.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-339">
          <u xml:id="u-339.0" who="#PiotrGadzinowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym zadać pytanie w sprawie polityki kadrowej. Jakie kwalifikacje posiada pan Rafał Hałabura, zatrudniony ostatnio na stanowisku osobistego sekretarza premiera Jerzego Buzka? Ilu osobistych sekretarzy posiada obecnie premier Jerzy Buzek? I czy zamierza powołać jeszcze dodatkowych? Jakie uposażenie otrzymuje obecnie osobisty sekretarz premiera Jerzego Buzka? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-340">
          <u xml:id="u-340.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-340.1" who="#MarekBorowski">Z upoważnienia prezesa Rady Ministrów odpowiada sekretarz stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów pan Zbigniew Derdziuk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-341">
          <u xml:id="u-341.0" who="#ZbigniewDerdziuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Odpowiadając na pytanie zadane przez pana posła Gadzinowskiego w sprawie polityki kadrowej, chciałem stwierdzić, że pan Rafał Hałabura jest zatrudniony na stanowisku doradcy prezesa Rady Ministrów i posiada następujące kwalifikacje: jest studentem czwartego roku prawa na Uniwersytecie Jagiellońskim, osobą energiczną, młodą,...</u>
          <u xml:id="u-341.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-341.2" who="#ZbigniewDerdziuk">... sprawną i obdarzoną zaufaniem, jeśli chodzi o zakres wykonywanych obowiązków.</u>
          <u xml:id="u-341.3" who="#ZbigniewDerdziuk">Panie marszałku, czy mogę prosić o...?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-342">
          <u xml:id="u-342.0" who="#MarekBorowski">Chcę powiedzieć panu ministrowi, że nie można zabronić posłom śmiania się na sali. Natomiast proszę, żeby to czynić nieco ciszej, tak żeby nie przeszkadzać panu ministrowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-343">
          <u xml:id="u-343.0" who="#JerzyWenderlich">Panie marszałku, to się nie uda, dlatego że pan minister tak odpowiada, że nie możemy reagować piano.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-344">
          <u xml:id="u-344.0" who="#MarekBorowski">Panie pośle, nie upoważniłem pana do zabrania głosu. Proszę teraz wysłuchać odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-345">
          <u xml:id="u-345.0" who="#ZbigniewDerdziuk">Odpowiadając na pytanie drugie, dotyczące liczby asystentów politycznych, chcę stwierdzić, że pan premier Jerzy Buzek w związku z wykonywaniem swoich obowiązków zatrudnił do tej pory 4 asystentów (sekretarzy osobistych). Są to następujące osoby: pan Krzysztof Kwiatkowski, pan Piotr Tutak, odpowiedzialny za przygotowywanie spotkań premiera, sporządzanie raportów i sprawozdań, pan Rafał Hałabura, odpowiedzialny za planowanie, przygotowywanie i organizację wyjazdów krajowych pana premiera, oraz pan Mariusz Trzciałkowski, który odpowiada za sprawy związane z kontaktami prezesa Rady Ministrów w zakresie jego obowiązków poselskich oraz obecności prezesa Rady Ministrów w trakcie prac sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-345.1" who="#ZbigniewDerdziuk">Jeśli chodzi o pytanie trzecie, to, jak panowie posłowie wiedzą, wynagrodzenie pracowników Kancelarii Prezesa Rady Ministrów jest regulowane stosownymi przepisami. Pracownicy, o których mówimy, są zatrudnieni jako doradcy polityczni, co wynika z art. 39 ustawy o organizacji i trybie pracy Rady Ministrów oraz o zakresie działania ministrów, który dzieli funkcje na funkcje polityczne i funkcje administracyjne. Pan Rafał Hałabura jest zatrudniony w ramach funkcji politycznych, jego wynagrodzenie jest regulowane aktem wykonawczym do ustawy o pracownikach urzędów państwowych, zmienionym ustawą o zakresie działania ministrów z 1996 r. To rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 kwietnia 1998 r. określa stanowiska. W pozycji czwartej tego rozporządzenia (DzU nr 49, poz. 308) jest określone, że wynagrodzenie doradcy w gabinecie politycznym mieści się w przedziale 2600–3150. Dziękuję, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-346">
          <u xml:id="u-346.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-346.1" who="#MarekBorowski">Zgłosili się: pan poseł Jan Kulas, pan poseł Marek Dyduch, pan poseł Jerzy Wenderlich, pan poseł Bogdan Lewandowski i pan poseł Jerzy Zakrzewski.</u>
          <u xml:id="u-346.2" who="#MarekBorowski">Pan poseł Gadzinowski chciałby zabrać głos pierwszy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-347">
          <u xml:id="u-347.0" who="#PiotrGadzinowski">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-348">
          <u xml:id="u-348.0" who="#MarekBorowski">Kto jeszcze? Pan poseł Kamiński.</u>
          <u xml:id="u-348.1" who="#MarekBorowski">Czy jeszcze ktoś? To już wszyscy.</u>
          <u xml:id="u-348.2" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo, pan poseł Gadzinowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-349">
          <u xml:id="u-349.0" who="#PiotrGadzinowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Czy znane są panu jakieś publikacje pana Hałabury bądź doświadczenia, dokonania zawodowe, które upoważniają do tego, aby jako student był doradcą premiera Rzeczypospolitej, profesora?</u>
          <u xml:id="u-349.1" who="#PiotrGadzinowski">Pytanie drugie. Czy prawdą jest, że pan Hałabura jest osobistym narzeczonym córki pana premiera, pani Agaty Buzek?</u>
          <u xml:id="u-349.2" who="#PiotrGadzinowski">Trzecie pytanie. Czy nie uważa pan, że pan premier mógłby mieć jednego osobistego sekretarza, a nie rozbijać te wszystkie zadania na czterech sekretarzy?</u>
          <u xml:id="u-349.3" who="#PiotrGadzinowski">I pytanie czwarte. Czy pan premier zamierza powołać następnych osobistych sekretarzy do nowych zadań? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-350">
          <u xml:id="u-350.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-350.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Kulas, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-351">
          <u xml:id="u-351.0" who="#JanKulas">Panie Marszałku! Panie Ministrze! W Stanach Zjednoczonych poseł ma kilkunastu pracowników, a tu premier ma tylko czterech sekretarzy. Czy może pan potwierdzić, że kwalifikacje są głównym kryterium, kryterium merytorycznym, zatrudniania pracowników w kancelarii premiera Jerzego Buzka, którego autorytet, szacunek, skromność są przecież powszechnie znane? Czy może pan powiedzieć, jak przedstawiała się polityka kadrowa pana premiera Józefa Oleksego, pana premiera Włodzimierza Cimoszewicza? Czy tam występowały lub nie występowały kategorie polityczne przy zatrudnianiu pracowników? W jakim stopniu rozrosła się biurokracja? Na ile możemy dziś na te pytania odpowiedzieć, na ile w przyszłości?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-352">
          <u xml:id="u-352.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-352.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Dyduch.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-353">
          <u xml:id="u-353.0" who="#MarekDyduch">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-353.1" who="#MarekDyduch">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Pan, wymieniając kryteria merytoryczne związane z osobą, o której dzisiaj mówimy, powiedział m.in., że jest to człowiek energiczny, uznając to jako bardzo ważny walor, zaletę tej osoby. Chciałem zapytać, bo myślę, że w Polsce nie brakuje ludzi energicznych, młodych, na czwartym roku studiów: Gdyby takich osób zgłosiło się 2000, czy to kryterium byłoby decydujące, jeżeli chodzi o ich zatrudnienie w kancelarii premiera Rzeczypospolitej?</u>
          <u xml:id="u-353.2" who="#MarekDyduch">Drugie pytanie. Czy jest jakaś pragmatyka dotycząca osób zatrudnianych w urzędach państwowych, respektowana przez ten rząd, na przykładzie tym, który dzisiaj omawiamy, i na przykładzie osób zatrudnianych w kancelarii premiera? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-354">
          <u xml:id="u-354.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-354.1" who="#MarekBorowski">Panie ministrze, ponieważ tych pytań tutaj narosło już trochę, a są jeszcze cztery osoby zgłoszone, może to podzielimy na dwie tury. Na razie te pytania, potem następne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-355">
          <u xml:id="u-355.0" who="#ZbigniewDerdziuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Trudno mi odpowiedzieć na pytanie, które zadał pan poseł Gadzinowski, bo nie rozumiem jego istoty. Co to znaczy z tymi publikacjami? Czy asystenci posłów też muszą być profesorami? Nie zaobserwowałem myśli w tym zapytaniu. Proszę więc zrozumieć, że prawo określa wymagania dotyczące określonych pracowników. Jeśli chodzi o pragmatykę, to wyraźnie powiedziałem, że należy odróżnić kwestię asystenta, doradcy w gabinecie politycznym, który jest zatrudniony jako doradca konkretnej, danej osoby. Przypomnę: art. 39 ustawy o organizacji i trybie pracy Rady Ministrów, i zakresie pracy Rady Ministrów, uchwalonej jako akt wprowadzający reformę centrum, gdzie oddzielono sprawy zatrudnienia osób w gabinecie politycznym i w administracji. Tak, uchwalono to za pieniądze podatników. Posłowie są utrzymywani przez podatników. Bo o czym mówimy? O uchwalaniu, czy o zatrudnianiu? Uchwalono to w 1996 r. i to jest dobre, to oddzielenie osób, które są zatrudniane na stanowiska polityczne i wykonują określone zadania. Zapewne panowie posłowie znają przepisy wykonawcze do tej ustawy; takie osoby są zatrudniane konkretnie na czas wypełnienia funkcji przez daną osobę, która pełni stanowisko kierownicze państwowe. To wynika jeszcze z rozporządzenia Rady Ministrów przyjętego w 1996 r. przez rząd pana Cimoszewicza, gdzie w uzasadnieniu podano, ile konkretnej, danej osobie, zajmującej stanowisko kierownicze państwowe, przysługuje osób, które pełnią funkcje polityczne. Każdy rząd od wejścia w życie tych przepisów z tego przepisu korzystał i wydaje się, że to jest właściwa regulacja, która oddziela pracowników politycznych od pracowników, którzy są w służbie administracyjnej państwa. Trudno więc odpowiedzieć na takie pytanie, dlatego że wydaje się, iż ono odbiega od regulacji i pragmatyki, która w tym zakresie przewidziana jest ustawą i aktami wykonawczymi.</u>
          <u xml:id="u-355.1" who="#ZbigniewDerdziuk">Jeśli zaś chodzi o kwestie osobiste, to nie badam takich spraw. Po prostu nie wiem, nie wypowiadam się w tej sprawie. O ile wiem, nie ma żadnych przeszkód takiej natury, wynikającej z powinowactwa. To premier decyduje o zatrudnieniu. To pytanie wydaje się nie na miejscu.</u>
          <u xml:id="u-355.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-355.3" who="#ZbigniewDerdziuk">Jeśli chodzi o liczbę nowych pracowników, to o ile wiem, nie ma dzisiaj takiego zamiaru. Ale nie wykluczam, że jeśli byłaby potrzeba takiej organizacji zadań prezesa Rady Ministrów, zwierzchnika rządu, który w trybie konstytucji kieruje, koordynuje i wypełnia inne funkcje Rady Ministrów, to wydaje się, że cała kancelaria jako organ pomocniczy też służy do tego, a osoby, które bezpośrednio zajmują się kalendarzem premiera, są, jak mówiłem, zatrudnione na czas określony i na dzisiaj nie ma konieczności zatrudnienia takich osób. Jeśli będzie potrzeba, to taką decyzję pan premier podejmie autonomicznie, oczywiście w ramach limitów przyznanych kancelarii. Myślę, że ma takie prawo i roztrząsanie tego nie wydaje się być zbyt zasadne, jako że budżet w tym zakresie został określony. Tyle, odpowiadając na pytanie pana posła Gadzinowskiego.</u>
          <u xml:id="u-355.4" who="#ZbigniewDerdziuk">Jeśli chodzi o pytanie pana posła Kulasa, to oczywiście - jak już powiedziałem - jest wyraźnie oddzielona kwestia kryteriów politycznych i kryteriów administracyjnych. Ministrowie, podsekretarze stanu są powoływani na czas funkcjonowania rządu. To znowu wynika z ustawy o Radzie Ministrów. Art. 38 wyraźnie stwierdza, że są oni powoływani na czas funkcjonowania danej Rady Ministrów i składają rezygnację. Ale oczywiście rząd, który ponosi odpowiedzialność za państwo, powołuje osoby kompetentne, które są w stanie wykonać zadania, jakie przed nim stoją. Zadania rządu są ogromne. Zostały one wyłożone w exposé, dotyczą wielu reform. Rząd jest rozliczany nie na podstawie zatrudniania konkretnych osób, tylko efektów i tego, jak prowadzi swoje prace, które na bieżąco są oceniane przez obywateli.</u>
          <u xml:id="u-355.5" who="#ZbigniewDerdziuk">Jeśli chodzi o rozrost biurokracji, jest on falujący. Kancelaria ma taką konstrukcję, że jako organ pomocniczy jest dostosowywana do zadań wynikających z programu rządu i z działań, które są przez rząd prowadzone. Po to jest prowadzona reforma decentralizacyjna, żeby w tym zakresie przekazać władzę w dół. Myślę, że też będzie to miało pozytywny wpływ na przekazanie tych obowiązków i zadań w dół.</u>
          <u xml:id="u-355.6" who="#ZbigniewDerdziuk">Jeśli zaś chodzi o pytanie pana posła Dyducha, to w istocie jest to ciekawa konstrukcja teoretyczna, zwłaszcza jeżeli się wyrwie coś z kontekstu. Wierzę, że młodzież polska więcej niż 2 tys. osób. Parokrotnie już tu na to odpowiadałem. To jest po prostu wyrwane z kontekstu. Powiedziałem, że jest to osoba kompetentna i spełnia wymagania adekwatne do stanowiska. Trudno mi się odnieść do tego, że może być 2 tys. asystentów poselskich. Nie potrafię udzielić odpowiedzi na takie pytanie.</u>
          <u xml:id="u-355.7" who="#ZbigniewDerdziuk">Jeśli zaś chodzi o pragmatykę, to oczywiście pragmatyka służbowa jest określona. Są przepisy postanowień wynikające z ustawy o urzędnikach państwowych, ustawy o służbie cywilnej, jak też ograniczenia wynikające właśnie z zastosowania art. 39 w wypadku osób zatrudnianych w gabinetach politycznych. Oczywiście są określone wymagania, które wszyscy kandydaci przyjęci na takie stanowiska spełnili. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-356">
          <u xml:id="u-356.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-356.1" who="#MarekBorowski">Za chwilę następne pytania i w związku z tym, panie ministrze, chciałbym pana prosić o jedną rzecz. Byłbym zobowiązany, gdyby odpowiadając na pytania, nie kwalifikował pan pytań posłów jako pytań, które są na miejscu albo nie są na miejscu - to należy do marszałka - jak również tego, czy należy roztrząsać dane sprawy czy nie. Jeśli pan nie chce odpowiedzieć na pytanie, to może pan nie odpowiedzieć albo odpowiadać tak, jak pan odpowiada.</u>
          <u xml:id="u-356.2" who="#MarekBorowski">Teraz przejdźmy do pana posła Jerzego Wenderlicha.</u>
          <u xml:id="u-356.3" who="#MarekBorowski">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-357">
          <u xml:id="u-357.0" who="#JerzyWenderlich">Panie Ministrze! Zapytany o kwalifikacje sekretarza pana premiera, pana Hałabury, mówił pan, że pierwsza kwalifikacja polega na tym, że jest studentem, a druga, że jest energiczny. Chciałem więc zapytać, czy przez to, że jest się studentem, nabywa się kwalifikacje do pracy rządowej, czy też może przez to, że jest się studentem dopiero nabywa się kwalifikacji.</u>
          <u xml:id="u-357.1" who="#JerzyWenderlich">Pytanie drugie. Chciałbym zapytać o metodę, według jakiej rząd premiera Jerzego Buzka bada energiczność kandydata. Czy tę energiczność bada się na ergometrze, czy może poprzez badanie ciśnienia krwi, siły ciosu, głośności mowy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-358">
          <u xml:id="u-358.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-358.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Lewandowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-359">
          <u xml:id="u-359.0" who="#BogdanLewandowski">Mówił pan, panie ministrze, że pan Hałabura został asystentem politycznym pana premiera. W związku z czym pytam pana, i bardzo proszę o odpowiedź, jakie są kwalifikacje polityczne pana Hałabury. Jeżeli ktoś jest asystentem politycznym, to musi mieć określone kwalifikacje. Proszę te kwalifikacje wymienić.</u>
          <u xml:id="u-359.1" who="#BogdanLewandowski">Drugie pytanie. Proszę odpowiedzieć, w jaki sposób będzie pan Hałabura łączył obowiązki asystenta politycznego z obowiązkami studenta, skoro jest, jak doniosły środki masowego przekazu, studentem Uniwersytetu Jagiellońskiego.</u>
          <u xml:id="u-359.2" who="#BogdanLewandowski">Trzecie pytanie jest związane z bardzo przenikliwym pytaniem, które sformułował pan poseł Kulas. Czy znane są panu z przeszłości takie przypadki, że narzeczony córki premiera został jego asystentem? Czy były takie przypadki w przeszłości? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-360">
          <u xml:id="u-360.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-360.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Zakrzewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-361">
          <u xml:id="u-361.0" who="#JerzyZakrzewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Chciałbym się trochę oderwać od przyszłych zięciów pana premiera Buzka i przenieść się na inne podwórko, podwórko gospodarstwa pomocniczego Urzędu Rady Ministrów, gdzie również jest prowadzona dziwna polityka kadrowa. Chciałbym wiedzieć, ilu pracowników tego gospodarstwa zostało zwolnionych z naruszeniem prawa, jak wysokie odszkodowania Urząd Rady Ministrów będzie musiał w związku z tym płacić i ile stanowisk w gospodarstwie pomocniczym piastują członkowie Ligi Republikańskiej i jakie są ich kwalifikacje, czy podobne jak pana Hałabury. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-362">
          <u xml:id="u-362.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-362.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Kamiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-363">
          <u xml:id="u-363.0" who="#MichałTomaszKamiński">Mam pytanie do pana ministra: Czy prawdą jest, że stanowiska politycznych asystentów premiera leżą w wyłącznej kompetencji pana premiera, gdyż mają służyć panu premierowi, i to on dokonuje rozróżnienia, i on dokonuje wyboru kryteriów, według których dobiera sobie własnych, osobistych asystentów, podobnie jak posłowie sami sobie dobierają swój personel w biurach i też nikt ich o to nie pyta, ani w to nie wnika?</u>
          <u xml:id="u-363.1" who="#MichałTomaszKamiński">Mam także pytanie do Urzędu Rady Ministrów, do pana ministra Derdziuka: Czy państwo uważacie, że pieniądze podatników należy przeznaczać na to, by badać, kto jest czyim narzeczonym, czego zdają się domagać, ze zdziwieniem to konstatuję, posłowie Sojuszu Lewicy Demokratycznej?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-364">
          <u xml:id="u-364.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-364.1" who="#MarekBorowski">To były wszystkie pytania.</u>
          <u xml:id="u-364.2" who="#komentarz">(Poseł Bogumił Andrzej Borowski: Przepraszam, ja jeszcze zgłosiłem pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-364.3" who="#MarekBorowski">Nie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-364.4" who="#komentarz">(Poseł Bogumił Andrzej Borowski: Przez sekretariat zgłosiłem.)</u>
          <u xml:id="u-364.5" who="#MarekBorowski">Tak, ale niestety za późno. Pan się zgłosił już po zamknięciu listy. Przybył pan na salę z pewnym opóźnieniem.</u>
          <u xml:id="u-364.6" who="#MarekBorowski">Tak, proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-364.7" who="#komentarz">(Poseł Bogumił Andrzej Borowski: Może pan marszałek pozwoli na krótkie pytanie?)</u>
          <u xml:id="u-364.8" who="#MarekBorowski">Niestety, panie pośle, nie mogę robić takich wyjątków. Przepraszam, tu zawsze jest grono chętnych do takich pytań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-365">
          <u xml:id="u-365.0" who="#ZbigniewDerdziuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Może mnie to niepokoi. Oczywiście, wyraźnie to zasygnalizowałem, że kompetencje doradcy osoby, która pełni funkcje polityczne, określa ten, na rzecz którego doradca świadczy pracę. Tak jest skonstruowana filozofia zatrudnienia pracowników w gabinecie politycznym, że oni są zatrudnieni na czas określony, mają nie limitowany czas pracy i rzeczywiście w każdej chwili mogą być odwołani, jeżeli ustaną przesłanki, dla których dana osoba je zatrudniła lub gdy uzna ona, że wykonywanie obowiązków jest nieadekwatne. Potwierdzam więc pierwsze i drugie pytanie pana posła Michała Kamińskiego.</u>
          <u xml:id="u-365.1" who="#ZbigniewDerdziuk">Nie badamy takich rzeczy, bo nie ma ku temu przesłanek. Po prostu prawo wyraźnie to określa, a nie jesteśmy totalitarną instytucją, która zajmowałaby się takimi rzeczami, jak czynili to nasi poprzednicy przed 1990 rokiem.</u>
          <u xml:id="u-365.2" who="#ZbigniewDerdziuk">Jeśli zaś chodzi o kwestię studiowania pana, wydaje się, że mówimy o innej osobie, bo pan przekręcił nazwisko, a jeśli ma pan jakieś inne dane, to ja mówię o innej osobie. Kwestia studiów pana Rafała Hałabury jest jego sprawą osobistą. Kancelaria nie ma władzy w tym zakresie, żeby określać sposób wykonywania zajęć prywatnych przez obywatela Rzeczypospolitej Polskiej. Przypadków, o które pan pytał, nie znam, bo tutaj też taka kwestia nie zachodzi. Wydaje się, że panowie się naczytali tytułów, które nietrafnie, niezgodnie z prawdą podnoszą różne kwestie...</u>
          <u xml:id="u-365.3" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Wenderlich: Jakich tytułów?)</u>
          <u xml:id="u-365.4" who="#ZbigniewDerdziuk">„Trybuna”, „Nie” i jeszcze inne gazety, które o tym pisały...</u>
          <u xml:id="u-365.5" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Wenderlich: Jakie inne?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-366">
          <u xml:id="u-366.0" who="#MarekBorowski">Panie pośle, pan już otrzymał odpowiedź. Pan minister nie musi do końca wyjaśniać, które...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-367">
          <u xml:id="u-367.0" who="#ZbigniewDerdziuk">Kwestie te nie mają odzwierciedlenia w faktach, są faktami prasowymi. Od kiedy fakty zapisane w gazecie są bezwzględnie faktami obowiązującymi? To się nazywa faktem prasowym, i to jest właśnie faktem prasowym, niemniej posłowie na tym budują.</u>
          <u xml:id="u-367.1" who="#ZbigniewDerdziuk">Ile stanowisk - pyta pan poseł Lewandowski - w gospodarstwie pomocniczym zwolniono? Zwolniono trochę, przyznaję się do tego. W istocie prowadzono kontrolę, ta sprawa była analizowana przy okazji sprawozdania dotyczącego budżetu za rok 1997 przez komisję. W istocie parę spraw wysłano do prokuratury. Strasznie ubolewamy z tego powodu, że część pracowników jest długotrwale chora i nie można ich po prostu w trybie art. 52 zwolnić za naruszenie dyscypliny budżetowej i inne działania, które aktualnie bada prokurator. Kilku zwolnień więc dokonano i w istocie pytanie jest zasadne. Wszystkie osoby, w wypadku których kontrola wykaże, że naruszyły prawo, będą ponosiły z tego tytułu konsekwencje, czy to w drodze rozwiązania umowy w trybie natychmiastowym czy przeniesienia na stanowisko, które odpowiada ich kwalifikacjom.</u>
          <u xml:id="u-367.2" who="#ZbigniewDerdziuk">Jeśli zaś chodzi o działaczy Ligi Republikańskiej, to chcę powiedzieć, że nie ma żadnych przeciwwskazań, żeby tam zatrudnić kogoś, kto jest działaczem Ligi Republikańskiej. Nie, może być nawet działaczem innych podmiotów, jeśli nie są one organizacjami przestępczymi. Potrzebne są kwalifikacje i bardzo dobrze jest, że kierownictwo gospodarstwa pomocniczego podjęło działania kontrolne i nieprawidłowości bezpośrednio po podjęciu przez nich obowiązków zostały wyeliminowane i nie idą na nasze konto. Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-367.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-368">
          <u xml:id="u-368.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-368.1" who="#MarekBorowski">Na tym zakończyliśmy zadawanie pytań.</u>
          <u xml:id="u-368.2" who="#MarekBorowski">Przechodzimy do interpelacji.</u>
          <u xml:id="u-368.3" who="#MarekBorowski">Interpelację, chęć podyskutowania, zgłosił pan poseł Marek Markiewicz w sprawie zamierzeń rządu dotyczących usprawnienia postępowań przygotowawczych w stosunku do podejrzanych o dopuszczenie się zbrodni w okresie stalinowskim oraz w czasie stanu wojennego.</u>
          <u xml:id="u-368.4" who="#MarekBorowski">Pisemną odpowiedź udzieloną przez zastępcę prokuratora generalnego pana Henryka Prackiego pan poseł uznał za niezadowalającą.</u>
          <u xml:id="u-368.5" who="#MarekBorowski">W związku z tym, zgodnie z art. 120 ust. 3 regulaminu Sejmu, zwrócił się do marszałka Sejmu o umieszczenie interpelacji w porządku dziennym posiedzenia Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-368.6" who="#MarekBorowski">Pan poseł poruszył w swej interpelacji problem przedłużających się postępowań przygotowawczych w sprawach podejrzanych o popełnienie zbrodni w okresie stalinizmu oraz stanu wojennego. Pan poseł nawiązał również do negatywnej oceny pracy organów prowadzących postępowanie przygotowawcze w sprawie Adama Humera, wyrażonej przez sędziego Sądu Apelacyjnego w Warszawie Adama Wrzoska, i zadał następujące pytania:</u>
          <u xml:id="u-368.7" who="#MarekBorowski">1) Jaka jest w tej sprawie opinia Ministerstwa Sprawiedliwości i rządu?</u>
          <u xml:id="u-368.8" who="#MarekBorowski">2) Jakie kroki mogą być podjęte w celu zmiany tego stanu rzeczy?</u>
          <u xml:id="u-368.9" who="#MarekBorowski">3) Jakie działania mogą być podjęte w stosunku do sprawców czynów przestępczych z okresu stanu wojennego?</u>
          <u xml:id="u-368.10" who="#MarekBorowski">Pan poseł uważa, iż odpowiedź na interpelację jedynie potwierdza przytoczone w interpelacji przyczyny opóźnień w sprawie Adama Humera, oraz nie zgadza się z postawioną w odpowiedzi tezą, że postępowania w sprawie przestępstw popełnionych w okresie stanu wojennego zależą od powołania Instytutu Pamięci Narodowej.</u>
          <u xml:id="u-368.11" who="#MarekBorowski">W celu udzielenia odpowiedzi na tę interpelację głos zabierze zastępca prokuratora generalnego Stefan Śnieżko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-369">
          <u xml:id="u-369.0" who="#StefanŚnieżko">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szkoda, że nie ma pana posła Markiewicza, który byłby w stanie doprecyzować, w jakim zakresie ta odpowiedź na interpelację nie jest zadowalająca. Spróbuję uzupełnić tę odpowiedź tak, jak rozumiem zarzuty sformułowane wobec odpowiedzi na interpelację.</u>
          <u xml:id="u-369.1" who="#StefanŚnieżko">Zreferuję od początku stan rzeczy w tej sprawie. 7 lipca 1998 r. pan poseł Markiewicz zwrócił się do pani minister sprawiedliwości z interpelacją, w której, cytując wypowiedź sędziego orzekającego w składzie sądu apelacyjnego w sprawie oskarżonego Humera (krytycznie oceniającą długotrwałość tego postępowania) i podzielając tę opinię, zapytał, jaka jest opinia resortu w tej sprawie, jakie kroki mogą być podjęte w celu zmiany stwierdzonego stanu rzeczy i jakie kroki mogą być podjęte w stosunku do sprawców czynów z okresu stanu wojennego - w tym, dla przykładu, weryfikacji sędziów, brutalnych rozległych weryfikacji dziennikarzy, wreszcie haniebnych akcji zmuszania obywateli do wyjazdu poza granice Polski na stałe.</u>
          <u xml:id="u-369.2" who="#StefanŚnieżko">W odpowiedzi na interpelację podpisanej przez prokuratora krajowego przyznano, potwierdzono, że jeżeli chodzi o sprawę Humera, postępowanie, głównie przed sądem, trwało długo, było rzeczywiście nadmiernie przedłużone. Wskazano tu w odpowiedzi przyczyny znane, ponieważ, jak myślę, większości zainteresowanych i nie tylko, a w szczególnie państwu posłom temat wydolności czy niewydolności wymiaru sprawiedliwości jest znany; był wielokrotnie, ostatnio szczególnie, omawiany przy okazji różnych kwestii, którymi się zajmował Sejm (w tym przy okazji uchwalonej ostatnio ustawy o Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu). A więc te znane problemy, z którymi się boryka Ministerstwo Sprawiedliwości, wymiar sprawiedliwości zostały tutaj obszernie przedstawione - w szczególności brak kadry, brak wystarczających środków pieniężnych, braki w uchwalanych budżetach, jeśli chodzi o środki przyznawane na potrzeby wymiaru sprawiedliwości, zwiększająca się ilość spraw i przy szczupłej czy szczuplejącej kadrze dodawanie nowych. Te wszystkie znane fakty zostały tu powtórzone. Wskazane zostało również, co resort robi i co resort zamierza robić, aby ten stan rzeczy poprawić. Było napisane między innymi o zamierzeniach dotyczących reformy, gdy chodzi o sądy i prokuraturę, o utworzenie 4-szczeblowej struktury, w ramach której nastąpi uproszczenie. Wskazano nowe kodyfikacje karne, które w pewnych fragmentach dają nadzieję na to, że usprawnią, przyspieszą postępowanie.</u>
          <u xml:id="u-369.3" who="#StefanŚnieżko">Nawiązując ściśle do zbrodni stalinowskich, popełnionych przestępstw czy łamania prawa, które miało miejsce w okresie stanu wojennego, wskazano również zmiany w przepisach, które pozwalają na ściganie tego rodzaju deliktów, przestępstw, a to dlatego, że zostały wprowadzone zmiany dotyczące nieprzedawniania albo ograniczeń w przedawnianiu tego rodzaju przestępstw.</u>
          <u xml:id="u-369.4" who="#StefanŚnieżko">Wskazano również, że ustawa o Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu - Instytucie Pamięci Narodowej, która była w obróbce legislacyjnej w Sejmie, w znacznej mierze też ma usprawnić, dać możliwość szybszego i skuteczniejszego rozprawienia się z tym problemem; takie było jej założenie problemem zaszłości z poprzedniego systemu i przestępstw, zbrodni, które były w tym czasie popełniane.</u>
          <u xml:id="u-369.5" who="#StefanŚnieżko">Otóż taka odpowiedź nie zadowoliła pana posła. Jak powiadam, skoro nie ma możliwości uzyskania precyzyjniejszego sformułowania tych zarzutów, muszę wskazać na to, co pan poseł pisze we wniosku, aby sprawa ponownie mogła stanąć na plenarnym posiedzeniu Sejmu, aby została udzielona ustna odpowiedź. Rozumiem, że pan poseł uważa, iż nie otrzymał odpowiedzi albo ona nie jest wystarczająca w kwestii dotyczącej odpowiedzialności za łamanie prawa czy też za czyny, które popełnione zostały w okresie stanu wojennego, tak jak tu jest sformułowane: w tym dla przykładu weryfikacji sędziów, brutalnej, rozległej weryfikacji dziennikarzy, wreszcie haniebnej akcji zmuszania obywateli do wyjazdu poza granice Polski. Jeżeli tak rozumieć potrzebę uzupełnienia odpowiedzi, to powiem, że łatwo mogę sformułować precyzyjną odpowiedź odnośnie do tego problemu postawionego w interpelacji, także w interpelacji niejako ponowionej.</u>
          <u xml:id="u-369.6" who="#StefanŚnieżko">Trzeba powiedzieć tak: wymienione tu przykładowo naruszenia prawa, łamanie prawa czy nadużywanie prawa, związane z wprowadzeniem stanu wojennego i z okresem stanu wojennego, to są oczywiście fakty przykładowe, powszechnie znane, jak to się mówi - notoryjnie znane. Znacznie szerszy był zakres bezprawnych represji, które dotknęły społeczeństwo w tym czasie. Tylko że można by - i należałoby - postrzegać problem odpowiedzialności za stan wojenny i konsekwencje stanu wojennego w dwóch płaszczyznach. Jedna płaszczyzna to odpowiedzialność za wprowadzenie stanu wojennego, za konsekwencje stanu wojennego - konsekwencje zamierzone lub tolerowane przez ówczesne władze, które to spowodowały. Druga płaszczyzna to indywidualna odpowiedzialność ówczesnych funkcjonariuszy, urzędników państwowych w odniesieniu do każdego przypadku złamania prawa czy nadużycia prawa.</u>
          <u xml:id="u-369.7" who="#StefanŚnieżko">Jeśli chodzi o tę pierwszą płaszczyznę, to szczególnie w świetle obecnie obowiązującej konstytucji jest jasne, że w grę wchodzić może jedynie odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu. Tutaj organy wymiaru sprawiedliwości nie mają właściwości, aby zajmować się odpowiedzialnością polityczną, odpowiedzialnością urzędników, funkcjonariuszy państwowych wysokiego szczebla, którzy podjęli taką decyzję, wprowadzili stan wojenny, ustalili, że reguły funkcjonowania stanu wojennego jakby zakładały represje, zakładały wręcz naruszenie prawa, tendencyjne wykorzystywanie tego prawa, nadużywanie prawa - czy to karnego, czy każdego innego - w walce z opozycją, z przeciwnikami politycznymi, lub tolerowały to. Jak powiadam, tu wchodzi w grę jedynie odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu. Wiadomo, to też jest fakt powszechnie znany, że ta kwestia była badana w trakcie ubiegłej kadencji, Sejm jednak nie podjął decyzji o skierowaniu sprawy przeciwko autorom stanu wojennego do Trybunału Stanu. Taki w tej chwili jest stan rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-369.8" who="#StefanŚnieżko">Natomiast jeśli chodzi o tę drugą płaszczyznę - prawdopodobnie o to, należałoby to tak rozumieć, pyta pan poseł Markiewicz - tzn. odpowiedzialności indywidualnej poszczególnych funkcjonariuszy ówczesnego państwa za konkretne przypadki łamania czy nadużywania prawa, to na to mogę tylko tyle odpowiedzieć, że organy wymiaru sprawiedliwości, prokuratura nie działają i nie mogą działać na podstawie jakiejś ogólnie sformułowanej tezy czy nie mogą zajmować się ogólnym stanem, nazwijmy to, bezprawia. Mogą zajmować się tylko konkretnymi przypadkami łamania prawa. Otóż te konkretne przypadki muszą trafić do organów ścigania jako informacje, jako sygnał o zdarzeniu.</u>
          <u xml:id="u-369.9" who="#StefanŚnieżko">Chcę powiedzieć, że jeśli chodzi o wymienione tutaj przykładowo sytuacje, o sprawy sędziów tzw. zweryfikowanych w sensie wydalenia ze służby, o weryfikację dziennikarzy, jak wspomina pan poseł Markiewicz, który wówczas został wyrzucony z naruszeniem prawa, czy też o akcję zmuszania obywateli do wyjazdu za granicę - nie znam ani jednego przypadku, żeby w takiej sprawie wpłynął indywidualny wniosek, indywidualne doniesienie o popełnieniu przestępstwa. Gdyby coś takiego wpłynęło, rzecz jasna organy ścigania by się tym zajęły i każdy taki przypadek zostałby zbadany pod kątem tego, czy i jakie przestępstwo zostało w związku z tym popełnione. I tylko taka jest możliwość działania w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-369.10" who="#StefanŚnieżko">Mogę dodać, że ustawa o Głównej Komisji Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, która została uchwalona przez Sejm na poprzednim posiedzeniu, daje pewne możliwości działania w tym zakresie, z pewnymi również ograniczeniami - w tej ustawie określa się, co to jest zbrodnia komunistyczna, która jakby odpowiada kryterium czynów, o które pyta pan poseł Markiewicz, i daje się tam ograniczone możliwości ścigania, jeśli chodzi o tego rodzaju zdarzenia.</u>
          <u xml:id="u-369.11" who="#StefanŚnieżko">Tyle tytułem uzupełnienia mogę odpowiedzieć i wyjaśnić. Gdyby były dodatkowe pytania, spróbuję na nie odpowiedzieć. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-370">
          <u xml:id="u-370.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo panu prokuratorowi.</u>
          <u xml:id="u-370.1" who="#MarekBorowski">Do udziału w dyskusji zgłosili się pan poseł Marek Dyduch i pan poseł Jan Kulas. Więcej zgłoszeń nie ma. Zamykam tę listę.</u>
          <u xml:id="u-370.2" who="#MarekBorowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-370.3" who="#MarekBorowski">Pan poseł Marek Dyduch, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-371">
          <u xml:id="u-371.0" who="#MarekDyduch">Panie Marszałku! Panie Prokuratorze! Być może się mylę, ale wyczuwam, że intencją osoby, która pisała interpelację, pana posła Markiewicza, jest poszukiwanie nieco innych form niż postępowanie wymiaru sprawiedliwości w poszukiwaniu, osądzaniu sprawców zbrodni stalinowskich, udowadnianiu im winy. Coś mi to wygląda na działanie jakiejś świętej inkwizycji, a może zasady ząb za ząb, oko za oko. Tylko że gdybyśmy takie metody próbowali i dzisiaj zastosować, czyli za te zbrodnie stosować po prostu odwet, to wydaje się, że poszkodowani w tamtych czasach niewiele by się różnili od oprawców.</u>
          <u xml:id="u-371.1" who="#MarekDyduch">To jest bardzo istotny problem. My faktycznie dzisiaj obserwujemy przedłużające się procesy, bo w każdym z tych postępowań jest bardzo trudny proces dowodowy. Mam pytanie: Czy Ministerstwo Sprawiedliwości wyobraża sobie albo dopuszcza czy popierałoby inne działania wymiaru sprawiedliwości niż dotychczasowa procedura, czyli postępowania przed polskimi sądami? Czy Ministerstwo Sprawiedliwości mogłoby poprzeć inne działania niż te, które w tej chwili są, w świetle prawa, konstytucji i działania wymiaru sprawiedliwości, w świetle ustaw, które obowiązują? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-372">
          <u xml:id="u-372.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-372.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Jan Kulas, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-373">
          <u xml:id="u-373.0" who="#JanKulas">Panie Marszałku! Panie Prokuratorze! Powinniśmy, wydaje mi się, być wdzięczni panu posłowi Markowi Markiewiczowi z Akcji Wyborczej Solidarność, że podniósł dwa kapitalne problemy, dwie niezwykle doniosłe sprawy dotyczące pewnej sprawiedliwości - w stanie wojennym i wcześniej, w latach stalinowskich. Tu poseł Dyduch kompletnie się myli. Nie ma mowy o żadnym odwecie, nie ma mowy o zemście. Chodzi o elementarną sprawiedliwość. My jeszcze dzisiaj, panie i panowie, nie mamy pełnej wiedzy, pełnej informacji na temat czasów stalinowskich, nawet na temat stanu wojennego, wydarzeń sprzed kilkunastu lat.</u>
          <u xml:id="u-373.1" who="#JanKulas">Czy posłowi Dyduchowi jest obojętne, a jego wyborcom na pewno nie, że ci, co sądzili wtedy, wydawali drakońskie wyroki, często wyroki śmierci, chodzą bezkarnie, a może nawet cieszą się fałszywym szacunkiem. Przecież to woła o pomstę do nieba, że po 40 latach, po 8 latach pełnej demokracji nie ma żadnych działań, nie ma żadnych decyzji. Prawo jest tutaj niemalże bezradne. Ci ludzie często są pokazywani w telewizji. Ofiary protestują. Głosy te nie są wysłuchiwane. Zmieniają się rządy, parlamenty - kaci, ci, którzy wydawali wtedy śmiercionośne wyroki, nie ponoszą żadnej odpowiedzialności.</u>
          <u xml:id="u-373.2" who="#JanKulas">Ludziom „Solidarności”, mówię w swoim imieniu, nie chodzi teraz o wykonywanie tych wyroków, nawet osąd moralny byłby wystarczający. Czy to jest za dużo w III Rzeczypospolitej?</u>
          <u xml:id="u-373.3" who="#JanKulas">Panie Marszałku! Panie Prokuratorze! Myślę, że głębiej trzeba by było wniknąć w czasy bardziej współczesne, lata stanu wojennego. To zaledwie kilkanaście lat. Ci ludzie niedawno tu przemawiali, może siedzieli na miejscu obecnego marszałka Borowskiego, może z tej mównicy zabierali głos. Niedawno rządzili częścią Polski i Europy. Jaki jest stan wiedzy na ten temat? O tych ludziach, którzy stanowili o losie narodu polskiego, chcielibyśmy wiedzieć. Teraz kolejne teczki otrzymujemy z Moskwy, cokolwiek się dowiadujemy.</u>
          <u xml:id="u-373.4" who="#JanKulas">A poseł Markiewicz zwrócił uwagę na rzecz kapitalną: ci, którzy ferowali wyroki, ci, którzy sądzili. Nie ślepy miecz, narzędzie karać, lecz tych, co kierowali, co sterowali, wydawali te wyroki. Ale poseł Markiewicz i ja razem z nim upominam się o setki, jeżeli nie tysiąc, może nawet dwa tysiące dziennikarzy, brutalnie weryfikowanych, zwolnionych z pracy. Przekreślone życiorysy. Ilu sędziów zweryfikowano, prokuratorów, panie prokuratorze? Pan też powinien się o nich upomnieć, o przywrócenie ich do pracy. Czy wszyscy wrócili, bo prawo się zmieniało? Na ile wikłało to losy rodzin? To są dramaty, tragedie ludzkie, o których wciąż mało wiemy.</u>
          <u xml:id="u-373.5" who="#JanKulas">I weryfikacja w skali masowej, największa, o którą też należałoby w tej interpelacji zapytać. Myślę, że pan prokurator się domyśla, co chcę powiedzieć. Ci, którzy wychowują i uczą polskie pokolenia. Ile tysięcy nauczycieli zweryfikowano? Pan poseł Dyduch może nie wie. Ja się orientuję, bo byłem w tej grupie pracujących. Kilkanaście tysięcy, kilkadziesiąt tysięcy, kilkaset tysięcy? Jak próbowano łamać nasze sumienia...</u>
          <u xml:id="u-373.6" who="#JanKulas">Nigdyśmy o tym dotychczas nie mówili, bo nie było potrzeby, bo jesteśmy nastawieni na rozwiązywanie problemów, na stanowienie losu III Rzeczypospolitej. Ale może w ósmym roku, kiedy stanowimy prawo, czas wreszcie zacząć o tych sprawach mówić?</u>
          <u xml:id="u-373.7" who="#JanKulas">Młode pokolenie, poseł Bielan, 22 lata chyba, poseł III Rzeczypospolitej ma prawo również o tym wiedzieć, jak traktowano polskich nauczycieli, jak łamano niejednokrotnie ludzkie sumienia. Czy ktoś poniósł odpowiedzialność? Czy ktoś został pociągnięty do odpowiedzialności, nie karnej, sądowej, ale moralnej? Czy w ogóle możemy o tym do końca mówić? Czy te sprawy są na tyle jawne?</u>
          <u xml:id="u-373.8" who="#JanKulas">I cóż uczyniono, panie marszałku, w tamtej kadencji? Sprawę umorzono. Nie było problemów? Były tysiące dramatów i tragedii. Cóż uczynił parlament tamtej kadencji? Dlatego o tym mówimy, w imię pewnej elementarnej prawdy historycznej, prawdy o najnowszych dziejach Polski. Chcemy rzeczywiście elementarnej sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-373.9" who="#JanKulas">Z takim samym przekonaniem mówimy: nie chcemy odwetu i zemsty. Dziś współpracujemy. Być może, że i w tej Izbie zasiadają ludzie, którzy mieli styk z tamtym systemem władzy. Ale myślę, że obowiązkiem pana prokuratora jest dzisiaj przekazanie możliwie pełnej wiedzy. Co więcej, uważamy, że i ministra sprawiedliwości, bo to są pytania na dziś i jutro; ta wiedza, ta informacja nam wszystkim się należy. Szczególnie o tych, którzy kierowali systemem zła, którzy ferowali wyroki, którzy weryfikowali, i to bezwzględnie, bezlitośnie. Chcemy o tym przede wszystkim wiedzieć, chcemy o tym mówić. I to by już w ósmym roku funkcjonowania polskiej demokracji może wystarczyło.</u>
          <u xml:id="u-373.10" who="#JanKulas">Panie prokuratorze, chcę zapytać: jakie pan podejmie działania, żeby przekazać wiedzę szczególnie o ostatnich 15–16 latach; tu brakiem archiwów i niewiedzą nie możemy się zasłaniać. Jakie pan podejmie działania, żeby tę elementarną prawdę ujawnić? Czy będzie pan się dalej z tym godził, że jak podała ostatnio prasa, w województwie gdańskim pracuje kilkunastu sędziów, powtarzam: co najmniej kilkunastu sędziów, którzy ferowali wyroki w stanie wojennym, którzy sprzeniewierzyli się niezawisłości sędziowskiej, tak jak było z prokuratorami. Jest wiele innych podobnych pytań. Czy pan się tym zajmie? Czy rząd rzeczywiście, mówię to konsekwentnie, zada sobie wiele trudu i czy będziemy umieli o tym mówić w sposób, powiedziałbym, spokojny, rzeczowy? Niech te prace trwają nawet miesiącami, chodzi jednak o to, żeby pan prokurator mógł nas zapewnić, że będą one miały swój rzeczowy, merytoryczny finał. To by nam na dziś może wystarczyło. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-374">
          <u xml:id="u-374.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-374.1" who="#MarekBorowski">Zdaje się, że pan poseł Bentkowski chciałby zadać pytanie, tak?</u>
          <u xml:id="u-374.2" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-375">
          <u xml:id="u-375.0" who="#AleksanderBentkowski">Panie Ministrze! To jest pytanie uzupełniające pytanie pana posła Kulasa. Pan dokładnie wie, że w ministerstwie znajdują się akta spraw, w których wnosiliśmy kiedyś rewizje nadzwyczajne. Były to rewizje w sprawach, w których zapadały wyroki najcięższe, kary śmierci. Wyroki te zostały wykonane. Wie pan zapewne - a ja jestem o tym przekonany - że akta te bardzo często składały się z jednej, dwóch, trzech stronic jakichś wyjaśnień, próby obrony człowieka, który był podejrzany na przykład o posiadanie broni. Kończyło się to wyrokiem sądu, sądu polskiego, od którego było tylko odwołanie do dowódcy armii polskiej, który zatwierdzał takie wyroki. Czy rzeczywiście w takich sprawach nie należało wszczynać postępowań o dokonanie zabójstwa z premedytacją za pomocą sądu?</u>
          <u xml:id="u-375.1" who="#AleksanderBentkowski">Wiem, że nie ma u nas w Kodeksie karnym takiego prostego zapisu, ale fakt pozostaje faktem. Za pomocą togi sędziowskiej, za pomocą atrapy sądu eliminowano patriotów polskich. Takich akt w ministerstwie jest, o ile pamiętam, kilkaset. One zostały znalezione w 1990 r. Nawet nie próbowano kontynuować tego, co kiedyś zaczęliśmy - publikowania nazwisk sędziów, prokuratorów, którzy w takich procesach brali udział. To są Polacy. To byli Polacy, wielu z nich już nie żyje. Publikację tych nazwisk przerwano, nie wiem, z jakich powodów. Wydawało mi się, że przynajmniej w taki sposób napiętnuje się tych ludzi.</u>
          <u xml:id="u-375.2" who="#AleksanderBentkowski">W naszej historii sądownictwa były przypadki, próby postawienia sędziego przed wymiarem sprawiedliwości. Dotyczyło to nie tak dawno jednej pani, która wydała wyrok śmierci na gen. Fieldorfa. Nie dokończono tego procesu, jako że ta osoba zmarła, ale próbowano postawić ją w stan oskarżenia. A więc zrobiono pierwszy krok. Pytam, czy są prowadzone tego typu postępowania w stosunku do innych osób? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-376">
          <u xml:id="u-376.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-376.1" who="#MarekBorowski">Czy pan poseł Bielan też chciałby zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-376.2" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-377">
          <u xml:id="u-377.0" who="#AdamJerzyBielan">Mam pytanie do pana ministra. Panie ministrze, w jaki sposób pan, jako prokurator generalny, widzi możliwość uniknięcia rozszerzania się zjawiska unikania stawiania przed sądem osób oskarżonych bądź świadków, choćby w procesie dotyczącym ofiar Grudnia 1970 r.? Dotyczy to osób, które wprawdzie nie są w stanie fizycznie przybyć do sądu w Gdańsku, ale bardzo często goszczą w telewizji, udzielają wielu wywiadów. Jakie są sposoby, jak pan to ocenia, jakie są możliwości egzekwowania od tych osób usprawiedliwień, sprawdzania czy nie są to usprawiedliwienia na przykład fałszywe?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-378">
          <u xml:id="u-378.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-378.1" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo, panie prokuratorze, o odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-379">
          <u xml:id="u-379.0" who="#StefanŚnieżko">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W znacznej mierze, a właściwie całkowicie, zgadzam się z tonacją ostatnich wypowiedzi. Natomiast nie jestem w stanie udzielić satysfakcjonującej odpowiedzi. Dlaczego - zaraz spróbuję powiedzieć. Zacznę od pytania pana posła Dyducha. Trudno mi odpowiedzieć, jakie były intencje pytań pana Markiewicza. Czy intencją było poszukiwanie innych sposobów dochodzenia praw niż wymierzenie sprawiedliwości w zgodzie z prawem? Nie widzę tam takich intencji. W każdym razie na pytanie, czy Ministerstwo Sprawiedliwości widzi inne sposoby działania, niż w zgodzie z prawem... to pytanie jest retoryczne i odpowiedź jest taka: Ministerstwo Sprawiedliwości nie widzi innych możliwości działania, jak tylko w zgodzie z prawem.</u>
          <u xml:id="u-379.1" who="#StefanŚnieżko">Z wieloma pytaniami, problemami, ocenami, refleksjami, sformułowanymi przez pana posła Kulasa mogę w gruncie rzeczy się zgodzić. Potrzebna jest prawda, potrzebna jest wiedza o tym, co było, ile było krzywd, jakie to były krzywdy. Potrzebna jest elementarna sprawiedliwość, wymierzenie tej sprawiedliwości, ta elementarna sprawiedliwość niekoniecznie musi polegać na karaniu, może to być osąd moralny, całkowicie się z tym zgadzam. Tylko pytanie skierowano do ministra sprawiedliwości i prokuratora. Otóż, siłą rzeczy, ten resort, te instytucje nie mają możliwości udzielenia pełnej odpowiedzi i dania pełnej satysfakcji. Po prostu nie ma takiej możliwości działania, ponieważ organa ścigania, niezależnie od obiektywnych uwarunkowań, tego, co mogą, uwarunkowań związanych z ilością pracy, z frontem zadań, które muszą wykonywać, mogą działać tylko, powiedziałbym, fragmentarycznie, mogą udzielać odpowiedzi na pytania dotyczące konkretnych zdarzeń. Nie ma możliwości dokonywania przez prokuraturę, przez organ wymiaru sprawiedliwości, całościowej oceny, wymierzania sprawiedliwości całościowej. Nie ma takiej możliwości. Nie ma możliwości, aby sąd ocenił historię, można tylko próbować pociągnąć do odpowiedzialności konkretne osoby za konkretne czyny, po udowodnieniu im winy. Muszę przyznać, że możliwości prawa są bardzo ograniczone. To, co jest oczywiste, co w powszechnym odczuciu jest czynem haniebnym, wręcz zbrodniczym, musi tam, gdzie ma być zastosowana odpowiedzialność karna, uzyskać formułę prawną, to znaczy muszą być zgromadzone formalne dowody. Cóż z tego, że sprawa jest powszechnie znana, jeżeli nie da się tego w sposób prawem przewidziany udowodnić przed sądem, a tak w tych sprawach jest.</u>
          <u xml:id="u-379.2" who="#StefanŚnieżko">Pan pyta o moje odczucia. Czasami jestem głęboko nieusatysfakcjonowany, mam uczucie porażki, nawet pewnej klęski, właśnie jeśli chodzi o potrzebę wymierzania sprawiedliwości, ale organy wymiaru sprawiedliwości po prostu mają tylko takie możliwości działania.</u>
          <u xml:id="u-379.3" who="#StefanŚnieżko">Pan pyta o możliwości naprawienia krzywd, mówi o dziennikarzach, sędziach, prokuratorach, nauczycielach, o ogromnej liczbie zwalnianych z pracy. Stosowano wówczas pewne legalne reguły, stosowano obowiązujące prawo, naciągając je, ale każdorazowo to była jakaś formuła prawna. Sędziów usuwano z pracy mocą uchwały Rady Państwa, bo Rada Państwa mogła odwołać sędziego ze stanowiska z powodu niedawania rękojmi należytego wykonywania obowiązków służbowych. Taka formuła istniała, tę formułę stosowano również w stosunku do prokuratorów. Mnie osobiście to też spotkało. I gdybym dzisiaj chciał poszukiwać odpowiedzialności za to, że mnie z naruszeniem prawa zwolniono... a nawet wówczas udało się to stwierdzić, ponieważ odwołałem się do Naczelnego Sądu Administracyjnego i uzyskałem wyrok stwierdzający - a było to w 1983 r. - że odbyło się to z naruszeniem wówczas obowiązującego prawa. No cóż, ale były dalsze sposoby. Otóż w ramach jakby legalnych prób stosowania czy korzystania z prawa podjęto działania, które doprowadziły do tego, że Sąd Najwyższy w składzie dwóch izb podjął uchwałę, iż w sprawach tego typu, jak moja Naczelny Sąd Administracyjny nie jest właściwy do rozpoznawania spraw, zatem wyrok ten nie ma żadnej mocy prawnej. Zatem każdy taki przypadek, gdyby go przeanalizować, jest bardzo trudny do zdefiniowania jako naruszenie prawa, które dałoby się zakwalifikować jako przestępstwo. Przypomina mi się tutaj pewne anegdotyczne zdarzenie, kiedy to pan prof. Chrzanowski jako minister opowiadał, że bardzo łatwo powiedzieć, co jest świństwem, natomiast bardzo trudno czasami powiedzieć, co jest przestępstwem.</u>
          <u xml:id="u-379.4" who="#StefanŚnieżko">W kwestii prób naprawienia tych krzywd chcę powiedzieć, że mimo wszystko te próby były podjęte. Już ustawą z grudnia 1989 r. stworzono możliwość powrotu do pracy, na stanowiska, wszystkim tym osobom, które z przyczyn politycznych tej pracy zostały pozbawione. W ramach tych działań nieobecny tutaj pan poseł Bentkowski, wówczas minister sprawiedliwości, w szczególności właśnie zwracał się do sędziów i prokuratorów, którzy z przyczyn politycznych zostali zmuszeni do odejścia z pracy, o powrót. Taka propozycja padła. Część skorzystała, część nie.</u>
          <u xml:id="u-379.5" who="#StefanŚnieżko">Jeśli chodzi o nauczycieli, oczywiście to była ogromna ilość... stosowane były quasi-prawne działania, to znaczy każdorazowo był jakiś tytuł prawny wynikający z Karty nauczyciela, z Kodeksu pracy, który powodował zwolnienie. Nauczyciele, zresztą nie tylko nauczyciele, dziennikarze podobnie, podejmowali działania przed sądami pracy, niekiedy nawet wygrywali, choć ostatecznie i tak często byli zmuszani potem do odejścia lub zwalniani z innego powodu. Tak to było, rzecz w jakimś sensie znana. Ale, powiadam, te fakty są bardzo trudne do oceny karno-prawnej i, jak sądzę, nie ma możliwości, aby prokuratura, aby Ministerstwo Sprawiedliwości udzieliło odpowiedzi, która jest oczekiwana, a więc by to była pełna ocena zawierająca właśnie tę elementarną sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-379.6" who="#StefanŚnieżko">Na pytanie pana posła Bentowskiego o akta spraw, oczywiście z okresu stalinowskiego, w których zapadały wyroki, nawet wyroki śmierci, które należałoby określić jako morderstwa sądowe. O tej jednej sprawie, w której akt oskarżenia skierowano, ale do rozprawy nie doszło. Istotnie tego rodzaju akta spraw były, są w dyspozycji wymiaru sprawiedliwości. Dzisiaj te wszystkie sprawy znajdują się w gestii Głównej Komisji Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu i wiadomo, że Główna Komisja, po przeanalizowaniu tych spraw, wszczyna, prowadzi postępowania na różnym etapie, właśnie w kierunku doprowadzenia do odpowiedzialności karnej osób w togach sędziowskich, które pod pozorem działań prawnych w istocie dopuściły się zabójstwa.</u>
          <u xml:id="u-379.7" who="#StefanŚnieżko">Mam takie przekonanie, że Głównej Komisji uda się w pewnej liczbie spraw przeprowadzić postępowanie w taki sposób, aby możliwe było skierowanie aktów oskarżenia przeciwko jeszcze żyjącym osobom, których to dotyczy, którzy brali udział w takich morderstwach, zabójstwach sądowych. Jeśli chodzi o twarze tych osób, o nazwiska, to myślę, że w wyniku działania Głównej Komisji wiedza ta zostanie lepiej upowszechniona. Mogę powiedzieć - ostatnio były na ten temat publikacje - że w Głównej Komisji Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu we Wrocławiu jest przygotowywana wystawa zdjęć, portretów tych funkcjonariuszy wymiaru sprawiedliwości z tamtego czasu pt. Winni? Niewinni? Myślę, że to także w pewnym sensie służy upowszechnieniu wiedzy na ten temat. Istnieje taka potrzeba i sądzę, że zostanie ona zaspokojona. Tyle mogę powiedzieć w tej sprawie. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-379.8" who="#StefanŚnieżko">Przepraszam, było jeszcze pytanie...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-380">
          <u xml:id="u-380.0" who="#MarekBorowski">Jeszcze pytanie posła Bielana.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-381">
          <u xml:id="u-381.0" who="#StefanŚnieżko">Przepraszam najmocniej. Otóż pan poseł również podniósł pewien problem czy bolączkę wymiaru sprawiedliwości, trudności z prowadzeniem postępowań na skutek niestawiania się przed sądem osób oskarżonych, obrońców, świadków. Jeżeli chodzi o to, czy istnieje możliwość przeciwdziałania temu, tak by ten rodzaj naigrawania się z wymiaru sprawiedliwości nie był możliwy, to jest to trudne, ale jest oczywiście możliwe. Prawo daje takie możliwości. Gospodarzem postępowania jest sąd. Otóż ma on prawo weryfikować wszelkiego rodzaju zaświadczenia lekarskie, tyle tylko, że ta weryfikacja jest niekiedy utrudniona. Jeżeli bowiem przedstawiane jest zaświadczenie lekarskie, że świadek czy oskarżony nie może się stawić na rozprawę, ponieważ jest chory, to może to być zweryfikowane tylko przez następnych lekarzy, biegłych. Sam sąd nie może ocenić, czy to zaświadczenie jest zgodne z prawdą, czy nie; nie zmienia tego fakt, że w tym samym czasie ta sama osoba ujawniała się publicznie. Tak czy inaczej, może to być zweryfikowane tylko przez lekarzy. A zatem sąd ma możliwość przeciwdziałania temu poprzez podejmowanie prób ostrego weryfikowania wszelkiego rodzaju utrudnień, ale nie jest to proste. Sądzę, że mimo wszystko sądy działają już znacznie skuteczniej i potrafią pewne rzeczy wyegzekwować; kilka takich spektakularnych działań, może nie w tego rodzaju sprawach, o które pan pyta, ale w innych, było nawet publicznie zaprezentowanych. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-382">
          <u xml:id="u-382.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu prokuratorowi.</u>
          <u xml:id="u-382.1" who="#MarekBorowski">Panie pośle, już zakończyliśmy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-383">
          <u xml:id="u-383.0" who="#AleksanderBentkowski">Nie jest to nowe pytanie. Chodzi mi o to, że zostałem chyba źle zrozumiany. Pytałem, dlaczego nie publikuje się nazwisk członków składów sędziowskich i prokuratorów, którzy występowali w tego rodzaju sprawach. I nie miałem na myśli wszystkich spraw, tylko te, w których kiedyś w wyniku rewizji nadzwyczajnej zapadły wyroki uniewinniające w Sądzie Najwyższym. Bo uważam, że publikowanie nazwisk w innych sprawach jest niedopuszczalne, dopóki nie ma weryfikacji wyroku przez sąd. Dlaczego tego się nie robi? Kiedyś się publikowało te nazwiska, a teraz się tego nie publikuje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-384">
          <u xml:id="u-384.0" who="#MarekBorowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-385">
          <u xml:id="u-385.0" who="#StefanŚnieżko">Na to odpowiem tak. Obecnie te materiały są w gestii Instytutu Pamięci Narodowej Głównej Komisji Badania Zbrodni. Podjęto szerokie badania tych akt. Jak sądzę, zaowocuje to nie tylko sprawami, ale również szerszą analizą i publikacją tematów dotyczących tych spraw. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-386">
          <u xml:id="u-386.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu prokuratorowi.</u>
          <u xml:id="u-386.1" who="#MarekBorowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-386.2" who="#MarekBorowski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że odpowiedź na interpelację pana posła Marka Markiewicza została uznana za wystarczającą.</u>
          <u xml:id="u-386.3" who="#MarekBorowski">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-386.4" who="#MarekBorowski">Na tym wyczerpaliśmy porządek dzienny 30 posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-386.5" who="#MarekBorowski">Informuję, że w celu wygłoszenia oświadczeń poselskich zgłosili się następujący posłowie: Teresa Liszcz, Bogumił Andrzej Borowski, Jan Maria Jackowski, Zofia Krasicka-Domka, Marek Dyduch, Ewa Sikorska-Trela, Aleksander Bentkowski i Michał Tomasz Kamiński.</u>
          <u xml:id="u-386.6" who="#MarekBorowski">Pan poseł Kulas też się zgłasza?</u>
          <u xml:id="u-386.7" who="#MarekBorowski">Tak. Jeszcze pan poseł Jan Kulas, którego dopisujemy.</u>
          <u xml:id="u-386.8" who="#MarekBorowski">Czy jeszcze ktoś?</u>
          <u xml:id="u-386.9" who="#MarekBorowski">To już wszyscy, w takim razie zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-386.10" who="#MarekBorowski">Pani poseł Teresy Liszcz nie ma...</u>
          <u xml:id="u-386.11" who="#MarekBorowski">Pan poseł Bogumił Andrzej Borowski. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-387">
          <u xml:id="u-387.0" who="#BogumiłAndrzejBorowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nawiązując do mojego oświadczenia złożonego w dniu 23 września 1998 r. na 29 posiedzeniu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, a dotyczącego poniesionych przez miasto stołeczne Warszawa wydatków inwestycyjnych i bieżących na funkcjonowanie przebiegających przez Warszawę dróg krajowych i wojewódzkich w kwocie ok. 230 mln zł w zastępstwie budżetu wojewody w latach 1994–1997, oświadczam, co następuje.</u>
          <u xml:id="u-387.1" who="#BogumiłAndrzejBorowski">Po pierwsze, wydatkowanie tak wielkich środków przez płatnika zastępczego, jakim stało się miasto Warszawa, powoduje m.in. drastyczny, a wręcz dramatyczny brak środków finansowych na utrzymanie schronisk dla bezdomnych zwierząt. Schronisko warszawskie na Paluchu powinno być wzorem dla Polski, wizytówką stolicy, a tymczasem finansowanie przez miasto Warszawę tego schroniska jest tak niskie, że Fundacja Animals, która objęła w zarząd schronisko od 1997 r., może pokryć zaledwie w części wydatki m.in. na paliwo do samochodów interwencyjnych, energię, leki, szczepionki, żywność dla zwierząt, jak i wynagrodzenie dla pracowników - tylko w części. Schronisko przyjmuje miesięcznie ok. 500 bezdomnych zwierząt, a jednocześnie działa aktywnie na rzecz ich adopcji. Dodam, że w fundacji jest ambulans, który ratuje zwierzęta 24 godziny na dobę, co stanowi wyjątek w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-387.2" who="#BogumiłAndrzejBorowski">Po drugie, oświadczam, że wydatki omówione na wstępie oświadczenia odbierają pieniądze, które powinny być użyte na przebudowę tego schroniska. Dotacja miasta Warszawy na inwestycje jest zerowa, gdy tymczasem Gdańsk na 4-krotnie mniejsze schronisko wydatkuje na inwestycje niebagatelną sumę 700 tys. nowych zł.</u>
          <u xml:id="u-387.3" who="#BogumiłAndrzejBorowski">Oczekuję zatem od pań i panów posłów, iż zwrócą uwagę na poruszony przeze mnie temat przy okazji debaty nad ustawą budżetową w części dotyczącej przyznawania dotacji celowych dla powiatów i gmin w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-387.4" who="#BogumiłAndrzejBorowski">Powyższe oświadczenie złożyłem jako poseł, ale także jako honorowy członek Fundacji Animals oraz wiceprzewodniczący Polskiej Partii Zielonych. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-388">
          <u xml:id="u-388.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-388.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Jan Maria Jackowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-389">
          <u xml:id="u-389.0" who="#JanMariaJackowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę złożyć oświadczenie następującej treści: Oświadczam, że w trakcie głosowania nad wnioskiem mniejszości do projektu ustawy o Prokuratorii Generalnej, który zakładał przyjęcie projektu rządowego w tej sprawie, głosowałem przeciwko projektowi rządowemu, a w intencji poparcia projektu poselskiego, czego nie wykazała aparatura do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-389.1" who="#JanMariaJackowski">Być może jest potrzeba sprawdzenia aparatury, gdyż podobna okoliczność na moim stanowisku wystąpiła podczas głosowania nad projektem ustawy Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną - aparatura nie wykazała faktu oddania przeze mnie głosu, mimo że głosowałem za osłonowym działaniem legislacyjnym w sprawie szkolnictwa artystycznego. Właściwy sposób głosowania mogą potwierdzić posłowie siedzący obok mnie, gdyż w obu głosowaniach także wyraźnie podnosiłem rękę. Proszę o odnotowanie tego w protokole posiedzenia. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-390">
          <u xml:id="u-390.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-390.1" who="#MarekBorowski">Pani poseł Zofia Krasicka-Domka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-391">
          <u xml:id="u-391.0" who="#ZofiaKrasickaDomka">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Niedawno uchwaliliśmy w Sejmie, że 27 września będzie Dniem Polskiego Państwa Podziemnego, poświęconym pamięci tych, którzy, w najwyższym zagrożeniu, zasłużyli się naszej ojczyźnie. Przypomniano wtedy napis wykuty na bramie starego zakopiańskiego cmentarza na Pęksowym Brzyzku: „Narody, tracąc pamięć, tracą życie”. Ta pamięć właśnie - i historia narodu - nadaje nam tożsamość, pozwoliła też przetrwać lata niewoli, dwie wojny światowe i czas komunistycznego zniewolenia.</u>
          <u xml:id="u-391.1" who="#ZofiaKrasickaDomka">Na Podhalu zachowuje się pamięć należną bohaterom, którzy - mówiąc słowami Władysław Orkan - oddali „rodnej ziemi” to, co najdroższe, aż po ofiarę życia za niepodległość ojczyzny. Właśnie 27 września, w ostatnią niedzielę miesiąca, na Przełęczy im. Marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego u podnóża Gorców odbyło się Spotkanie Pokoleń walczących o wolność Polski i dokonano wmurowania aktu erekcyjnego pod kamień pamięci walk stoczonych w tym rejonie przez oddziały I Pułku Strzelców Podhalańskich, Armii Krajowej, WIN oraz oddziały partyzanckie „Ognia”. Organizatorami uroczystości patriotyczno-religijnej byli: Światowy Związek Żołnierzy AK, miejscowi samorządowcy i ksiądz proboszcz Puchała z Jurkowa.</u>
          <u xml:id="u-391.2" who="#ZofiaKrasickaDomka">W Chyszówce zgromadzili się liczni weterani walk z ostatniej wojny, przedstawiciele władz państwowych z panem wojewodą nowosądeckim na czele, parlamentarzyści i okoliczni mieszkańcy, od najstarszych do najmłodszych. Było to niezwykłe spotkanie pokoleń. Uroczystość uświetniły liczne poczty sztandarowe i wspaniała nowosądecka orkiestra.</u>
          <u xml:id="u-391.3" who="#ZofiaKrasickaDomka">Na przełęczy przetrwał przez lata PRL pomnik poświęcony I Brygadzie marszałka Józefa Piłsudskiego, która w tym rejonie walczyła o wyzwolenie naszej ojczyzny; ostatnio mieszkańcy umieścili tu piękny drewniany krzyż.</u>
          <u xml:id="u-391.4" who="#ZofiaKrasickaDomka">Na Przełęczy im. Marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego staną trzy pomniki na znak pamięci o bohaterach, którzy nie poddali się rozpaczy i rezygnacji, lecz podjęli heroiczną, nierówną walkę aż do zwycięstwa. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-391.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-392">
          <u xml:id="u-392.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-392.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Marek Dyduch.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-393">
          <u xml:id="u-393.0" who="#MarekDyduch">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z tej trybuny w oświadczeniach poselskich dwukrotnie już podnosiłem kwestię zwalczania przez rząd skutków powodzi w 1997 i 1998 r. Postanowiłem sobie, że już tego problemu w oświadczeniach podnosić nie będę, ale zmusiły mnie do tego trzy okoliczności. Po pierwsze, wymóg uczciwości w stosunku do poszkodowanych, którzy nadal są pozostawieni, w wielu sytuacjach, sami sobie, po drugie, nieuczciwość rządu w tej sprawie i kolejne tego dowody, i, po trzecie, wizyta prezydenta Rzeczypospolitej Aleksandra Kwaśniewskiego 21 września - i jej skutki - w Polanicy Zdroju, właśnie na terenach powodziowych.</u>
          <u xml:id="u-393.1" who="#MarekDyduch">Otóż pan prezydent, będąc w Polanicy Zdroju - w przeciwieństwie do premiera Buzka, który przebiegł przez Polanicę dzień po powodzi jak burza, nawet nie kontaktując się z poszkodowanymi - spotkał się z mieszkańcami, rozmawiał z osobami poszkodowanymi przez powódź, z osobami, które do dzisiaj nie mają własnego mieszkania, gdyż straciły je w powodzi, z przedsiębiorcami, którzy utracili swoje firmy właśnie w wyniku powodzi, i z burmistrzami, wójtami reprezentującymi gminy, które ucierpiały w powodzi w 1997 i w 1998 r.</u>
          <u xml:id="u-393.2" who="#MarekDyduch">Na tych spotkaniach na ulicach Polanicy - i na odrębnym spotkaniu z burmistrzami i wójtami - pan prezydent uzyskał wyraźne informacje, że pomoc dla powodzian jest niewystarczająca - zarówno jeśli chodzi o skutki ubiegłorocznej powodzi, jak i skutki powodzi z tego roku. W wyniku tych spotkań prezydent wystosował list do premiera, w którym jednoznacznie stwierdza o istnieniu sytuacji, o której usłyszał od zainteresowanych. W odpowiedzi - nie wiem, jaka będzie odpowiedź premiera - natomiast skomentował ten fakt minister do spraw usuwania skutków powodzi pan Widzyk, który stwierdził jednoznacznie, sam to słyszałem w „Sygnałach dnia”, że pomoc została udzielona przez rząd z budżetu państwa w wysokości wystarczającej, takiej, jakiej zażyczyły sobie poszkodowane gminy, czyli Polanica Zdrój, Szczytna, Duszniki i Kłodzko. W podobnym duchu wypowiedział się wojewoda wałbrzyski, który złożył oświadczenie, że tej pomocy jest tak dużo, że gminy po prostu w tym roku jej nie przerobią. Teraz powstało wrażenie, że prezydent kłamie albo nie ma racji, mówiąc, że nie wszystko jest w porządku, a w rzeczywistości jest wszystko dobrze, rząd czuwa, rząd pomaga, rząd jest skuteczny w tej sprawie. Otóż do mojego biura poselskiego zatelefonował jeden z burmistrzów poszkodowanych gmin i pytał co ma robić, ponieważ miał telefon z biura pana ministra Widzyka i osoba z tego biura sugerowała mu, że jeżeli nadal będzie podnoszona taka krytyka, to będą i konsekwencje. Należy założyć, że konsekwencje dotyczyłyby nieprzydzielania dalszych środków na zwalczanie skutków powodzi. To nie jest dobra metoda tego rządu, jeżeli się dyskryminuje albo jeżeli w jakiś sposób się terroryzuje. Osobiście dostałem taki telefon, że dyskryminuje się burmistrzów i wójtów. Na to zwracam uwagę. To po pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-393.3" who="#MarekDyduch">Po drugie, fakty są następujące, o czym warto wiedzieć, to mówię z dużą odpowiedzialnością, mogą to powtórzyć wszyscy zainteresowani: gminy, które potrzebują pomocy, otrzymały po milionie starych złotych, każda z nich, 4 gminy, 10 mld zł. W samych Dusznikach, też po raz kolejny to powtarzam, zniszczenie było obliczone na 26 mln zł. W każdej z tych gmin było mniej więcej porównywalne zniszczenie. Czyli jest to 1/26 całej pomocy. Ludzie w Dusznikach Zdroju przez długie miesiące zamiast 5 tys. zł, czyli 50 mln starych złotych, otrzymali po 17–20 mln starych złotych, czyli 1700–2000 zł, bo gminy nie miały na to środków. Dopiero zostało to uzupełnione, gdy ten milion wpłynął do tych gmin. Nieprawdą jest to, co mówił minister Widzyk, że gminy otrzymały tyle, na ile złożyły zapotrzebowanie. Złożyły zapotrzebowanie na o wiele więcej i oczekują tych środków. Tak więc kolejny raz minister Widzyk kłamał publicznie w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-393.4" who="#MarekDyduch">Ponadto chcę podkreślić, że środki faktycznie nie zostaną - o czym też mówiłem z tej trybuny - wykorzystane, ponieważ wpłynęły do zainteresowanych gmin między czerwcem a lipcem tego roku. Jeżeli uwzględnimy proces przetargowy, to mogą być wykorzystane we wrześniu, w październiku, a już w terenach górskich w listopadzie skończy się proces inwestycyjny. I te środki oczywiście nie zostaną wykorzystane.</u>
          <u xml:id="u-393.5" who="#MarekDyduch">Oczywiście za niskie środki były dla ODGW, czyli oddziałów, które regulują rzeki, naprawiają wały ochronne. Te środki też wpłynęły późno, też w niewystarczającej wysokości i gdyby obecnie nastąpiła powódź, to skutki byłyby dokładnie takie same jak rok temu lub w tym roku.</u>
          <u xml:id="u-393.6" who="#MarekDyduch">Wreszcie, co podkreślił też minister Widzyk w odpowiedzi na naszą interpelację w tej sprawie, należy poinformować, że prawo, które powinno umożliwić wykorzystanie tych środków, jest niedoskonałe, dotyczy powodzi z 1997 r., a nie z 1998 r., i dlatego gminy mają zablokowane pewne działania, czynności prawne, co później może być powodem zarzutów pod adresem zarządów na przykład ze strony Najwyższej Izby Kontroli.</u>
          <u xml:id="u-393.7" who="#MarekDyduch">Po trzecie, pan minister Widzyk łaskawie twierdzi, że gminy mogą wziąć tanie kredyty na wyremontowanie mieszkań. Zgadza się, są takie kredyty. Tylko pytam, jaki zarząd którejkolwiek gminy na tydzień przed wyborami weźmie sobie kredyt, żeby go później następna rada rozliczała za tego typu działania. Kredyty mają to do siebie, nawet najniżej oprocentowane, że trzeba je zwrócić. A w budżecie państwa są na to środki. Tak więc zapewne mamy już stracony rok, na pewno rząd się nie wywiązuje z tych spraw, a pan minister Widzyk na pewno kłamie odnośnie do tego, o czym wypowiedział się prezydent Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-393.8" who="#MarekDyduch">Jest jeszcze jedna sprawa. Ja to podnoszę, nawet gdybym miał walić grochem o ścianę, bo mniej więcej tak to wygląda - moje oświadczenia - w stosunku do tego co rząd robi. Ale będę to robił, dopóki będę posłem w interesie tych ludzi. Chcę podkreślić jedno, że żadna z tych osób nie wie, z instytucji i samorządów, jak w 1999 r. będzie finansowana sprawa powodzi. Jeżeli kompetencje przejmą nowe samorządy wojewódzkie, powiatowe i gminne, to być może zniknie coś takiego, jak dotacja rządu, państwa do tego typu działalności i zostawimy te gminy na najbliższe lata z poważnymi problemami infrastrukturalnymi, problemami pomocy dla tych osób, które jej potrzebują, pomocy w odbudowaniu terenów itd. To jest nieuczciwe w stosunku do tamtych gmin.</u>
          <u xml:id="u-393.9" who="#MarekDyduch">Jeszcze raz to podkreślam, żeby rząd wreszcie się zreflektował w tej sprawie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-394">
          <u xml:id="u-394.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-394.1" who="#MarekBorowski">Pani poseł Ewa Sikorska-Trela.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-395">
          <u xml:id="u-395.0" who="#EwaSikorskaTrela">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Jutro, 1 października, 1200 tys. studentów i 120 tys. pracowników szkół wyższych rozpoczyna nowy rok akademicki 1998/1999. Jest to kolejny rok ciężkiej pracy w murach polskich uczelni. Uczelnie przyjęły w roku bieżącym około 100 tys. studentów więcej niż w roku poprzednim, przy prawie nie zmienionej liczbie nauczycieli akademickich. Z faktu tego wynika, że na uczelnie nałożone zostały dodatkowe obowiązki, a pracownicy wykonywać będą musieli dodatkową pracę.</u>
          <u xml:id="u-395.1" who="#EwaSikorskaTrela">Początek każdego nowego roku akademickiego wiąże się z ogromnymi nadziejami zarówno pracowników, jak i studentów, na lepszą ich kondycję finansową. Cieszy fakt uchwalenia przez Sejm z inicjatywy rządu ustawy o pożyczkach i kredytach studenckich, umożliwiającej w roku bieżącym 100 tys. studentów, głównie z rodzin ubogich, pobranie kredytu bankowego, wspomagającego ich koszty utrzymania w uczelniach. Jest to wymierna i konkretna pomoc rządu pana premiera Jerzego Buzka dla młodzieży studenckiej. Niepokoi natomiast brak perspektyw poprawy sytuacji materialnej pracowników szkół wyższych w roku 1999. Prognozuje się w Polsce wzrost produktu krajowego brutto w roku przyszłym na 6%. Tymczasem minister finansów zakłada jedynie dwuprocentowy wzrost płac pracowników szkół wyższych powyżej przyszłorocznego stopnia inflacji. Z taką sytuacją środowisko szkół wyższych zgodzić się nie może.</u>
          <u xml:id="u-395.2" who="#EwaSikorskaTrela">Posłowie Akcji Wyborczej Solidarność żądają wzrostu płac dla grupy pracowników w wysokości proporcjonalnej do przyszłorocznego wzrostu produktu krajowego brutto, to jest o 6% powyżej stopnia inflacji - chodzi o pracowników szkół wyższych. Inna decyzja rządu będzie niezrozumiała dla mnie jako posła Akcji Wyborczej Solidarność i dla środowiska akademickiego oraz przyjęta zostanie jako brak należytej polityki edukacyjnej państwa. Niskie płace w szkołach wyższych powodują, iż z uczelni stale odchodzą pracownicy najlepsi, którzy znajdują zatrudnienie na znacznie lepszych warunkach płacowych w innych gałęziach gospodarki narodowej niż edukacja w szkołach wyższych.</u>
          <u xml:id="u-395.3" who="#EwaSikorskaTrela">Z okazji rozpoczęcia w dniu jutrzejszym nowego roku akademickiego wyrażam nadzieję, że znajdziemy wystarczającą siłę w rządzie i w parlamencie na przyjęcie takiego budżetu w 1999 r., który doceni wyjątkową rolę i pozycję pracowników szkół wyższych w każdym społeczeństwie i w każdym narodzie, także w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-395.4" who="#EwaSikorskaTrela">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Życzę całemu środowisku akademickiemu polskich uczelni wyższych z okazji inauguracji roku akademickiego 1998/1999 wszystkiego, co najlepsze, dobrego i udanego roku, spokojnej pracy oraz wiary i nadziei, że wreszcie politycy należycie docenią wyjątkową misję, jaką spełniają profesorowie, adiunkci, asystenci oraz pozostali pracownicy uczelni i studenci w procesie edukacyjnym narodu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-395.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-396">
          <u xml:id="u-396.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-396.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Aleksander Bentkowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-397">
          <u xml:id="u-397.0" who="#AleksanderBentkowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wczoraj w czasie dyskusji nad ustawami o odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów, którzy w latach 1944–1989 sprzeniewierzyli się niezawisłości sędziowskiej (druki nr 614 i 576), wyraziłem się nieprecyzyjnie, odnosząc się do wystąpienia pana marszałka Zająca. Z tej mojej wypowiedzi niektórzy posłowie wyciągnęli wniosek, że ja rzekomo powiedziałem, iż pan marszałek Zając w tym czasie wydał wyrok w jednej ze spraw z okresu stanu wojennego. Oczywiście jest to nonsens. Nic takiego nie powiedziałem. Przepraszam, jeżeli moja wypowiedź była niezbyt jasna. Pan marszałek w tym czasie w ogóle nie był sędzią i żadnych wyroków wydawać nie mógł. Był natomiast bardzo cenionym adwokatem, zachowywał się w tych czasach niezwykle godnie i mogę mówić tylko w superlatywach o postawie pana marszałka Zająca w okresie stanu wojennego i bezpośrednio potem.</u>
          <u xml:id="u-397.1" who="#AleksanderBentkowski">Niemniej jednak, ponieważ można było coś takiego wywnioskować z mojej wypowiedzi, przepraszam bardzo pana marszałka i postaram się następnym razem mówić bardziej precyzyjnie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-397.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-398">
          <u xml:id="u-398.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-398.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Michał Tomasz Kamiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-399">
          <u xml:id="u-399.0" who="#MichałTomaszKamiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nasza ojczyzna jest teraz w gorącym okresie kampanii przedwyborczej, co w oczywisty sposób powoduje, iż politycy mają skłonność do popadania w demagogię, do mówienia nieprawdy. To jednak, czego byliśmy świadkami częściowo dzisiaj na tej trybunie, bardzo niedawno, w trakcie wypowiedzi pana Dyducha, a paręnaście dni temu podczas wizyty pana prezydenta Kwaśniewskiego na terenach popowodziowych, moim zdaniem, przekracza już granice dobrego smaku w polityce w sposób znaczący.</u>
          <u xml:id="u-399.1" who="#MichałTomaszKamiński">Pan prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, pan Aleksander Kwaśniewski doprowadził już do tego, że występuje wobec ludzkich nieszczęść, próbując je wykorzystać dla celów wyborczych Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Okazuje się, że dla polskiej tak zwanej lewicy nie ma już naprawdę nic świętego, ludzka krzywda jest tylko okazją, by - powiem językiem potocznym - dowalić obecnie rządzącej prawicowej koalicji.</u>
          <u xml:id="u-399.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-399.3" who="#MichałTomaszKamiński">Muszę powiedzieć, że jako obywatel Rzeczypospolitej bardzo się wstydzę tego, że osoba, która piastuje najwyższy urząd w naszym kraju, nie potrafi docenić tego, co obecny rząd zrobił dla powodzian i co dla powodzian robi, a próbuje ludzkie nieszczęścia wykorzystać w kampanii wyborczej swoich kolegów z Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Chcę powiedzieć, że tego typu gra, gra ludzkimi nieszczęściami, jest wyjątkowo nieuczciwa. I mam nadzieję, że już nigdy więcej się nie powtórzy, a pan prezydent przynajmniej do końca swojej kadencji będzie się starał być rzeczywiście głową państwa polskiego, a nie usiłował być liderem opozycji.</u>
          <u xml:id="u-399.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-400">
          <u xml:id="u-400.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-400.1" who="#MarekBorowski">Pan poseł Jan Kulas.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-401">
          <u xml:id="u-401.0" who="#JanKulas">Panie Marszałku! Panie i Panowie! Niedawno minęła rocznica naszego wyboru, rocznica wielkiego sukcesu Akcji Wyborczej Solidarność, także Unii Wolności, ale i dużego sukcesu największego klubu parlamentarnego w tym Sejmie, rocznica wyborów parlamentarnych 1997 r. Z kolei już za trzy tygodnie - na co zwrócił niedawno uwagę i pan marszałek Borowski, w sposób bardzo interesujący - minie pierwsza rocznica pierwszego posiedzenia Sejmu, niejako rok naszej pracy. I bardzo się z tego cieszę, że tę część obrad prowadzi pan marszałek Borowski.</u>
          <u xml:id="u-401.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-401.2" who="#JanKulas"> Chciałem zaapelować, właśnie w formie oświadczenia, o to, żeby pan marszałek i Prezydium Sejmu zechcieli się jeszcze bliżej i pełniej zainteresować udokumentowaniem naszej rocznej pracy, pokazać ten wielki dorobek. Różne rzeczy różni ludzie tu w Sejmie mówią, czasem tak pokrętne, czasem tak szlachetne, że gdzie dobro, gdzie zło, gdzie prawda, gdzie fałsz - to się gubi w tej Izbie. Szczególnie w godzinach przedpołudniowych w czasie antenowym telewizji. To jest nieszczęście, to jest choroba. Dlatego zwracam się do pana marszałka, aby Prezydium Sejmu ten trud i wysiłek podjęło, rzetelnie powiadomiło - to jest nasz obowiązek - społeczeństwo polskie o rocznej pracy tego Sejmu, całego Sejmu, opozycji również. Bo jeżeli mówimy o ustawach ustrojowych, to ostatecznie idzie to na konto całego Sejmu III Rzeczypospolitej, aczkolwiek wiadomo, że główny trud i ofiara pracy były w rękach posłów i głowach posłów AWS i SLD.</u>
          <u xml:id="u-401.3" who="#JanKulas">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Bardzo mnie martwią coraz bardziej stronnicze relacje w telewizji publicznej. To, co było wczoraj w głównych „Wiadomościach”, to mistrzostwo manipulacji, aksamitna tendencyjność. Jeżeli w tym kierunku zarząd telewizji publicznej będzie ewoluował, to mistrzostwo w sensie negatywnym będzie się pogłębiało, to przypomną mi się lata stanu wojennego. Tyle że w bardzo delikatnej formie, w aksamitnym opakowaniu.</u>
          <u xml:id="u-401.4" who="#JanKulas">W czasie wczorajszych głównych „Wiadomości” siedziałem w Sejmie, pracowałem cały dzień. Miałem wrażenie, że prezes i zarząd telewizji publicznej w ogóle nie wiedzą, co tu się działo. Pierwsza informacja dnia - negatywna, o powiatach, o 5 procentach. Sprawa nie jest dokończona, nie została w pełni wyjaśniona, prace trwają, Sejm nie podjął żadnej decyzji, a powiadomiono poniekąd społeczeństwo, że stało się nieszczęście. Nie mam nawet pretensji o to, że za parę minut była pozytywna informacja o działalności pana prezydenta. Mówię tylko, że telewizja publiczna ewoluuje w bardzo niebezpiecznym kierunku. To jest naprawdę niepokojące. Szczególnie w tak wrażliwym okresie. Pan poseł wspomniał o kampanii wyborczej. Mam nadzieję, że tu prawo będzie respektowane, że telewizja będzie elementarnie rzetelna.</u>
          <u xml:id="u-401.5" who="#JanKulas">Naszym obowiązkiem jest mówić o tym, dokumentować to podczas każdego posiedzenia. Posłowie AWS powinni to czynić. Jeszcze nie jest za późno, żeby ta negatywna tendencja została wyhamowana.</u>
          <u xml:id="u-401.6" who="#JanKulas">Druga część mojego oświadczenia dotyczy pięknego regionu Kociewia, gdzie mam zaszczyt mieszkać i gdzie niedawno byłem na ważnym obywatelskim przeglądzie twórczości emerytów, rencistów i inwalidów na Kociewiu. Na pozór sprawa drobna, ale spędziłem tam wiele godzin. Patrzyłem na to bogactwo artystyczne, na to wielkie serce, na ten szlachetny wspaniały patriotyzm. O, gdyby telewizja publiczna pokazywała tego typu wydarzenia, to naprawdę byśmy żyli w medialnej III Rzeczypospolitej. Ale na razie takie wydarzenia ciągle jeszcze nie interesują telewizji publicznej.</u>
          <u xml:id="u-401.7" who="#JanKulas">Piękny, w niewielkim stopniu odkryty region Kociewie czeka także na telewizję publiczną - i tę krajową, i tę regionalną.</u>
          <u xml:id="u-401.8" who="#JanKulas">Panie Marszałku! Panie i Panowie! Nie chcę wydłużać tego oświadczenia, ale chcę wyrazić też troskę i nadzieję, że to, co się będzie działo w Polsce w najbliższych kilkunastu dniach, szczególnie 11 października, to rzeczywiście będą historyczne wybory - do rad gmin, do rad powiatowych i sejmików wojewódzkich. Jest to zakręt dziejowy w polskiej demokracji. Jest to fundamentalna zmiana. Będzie to historyczny zwrot. Nie mówię o opcjach, nie mówię o polityce.</u>
          <u xml:id="u-401.9" who="#JanKulas">Mam nadzieję, że obywatele z tej wielkiej szansy skorzystają, że telewizja publiczna pokaże wreszcie prawdziwy sens tych reform, że zechce od dziś, bo wczoraj było inaczej, zachęcać obywateli do udziału w akcie wyborczym, skorzystania z najważniejszego prawa wyborczego. Nie tyle SLD bądź AWS czy odwrotnie, ile ludzie aktywni w powszechnych wyborach wybiorą w znacznej mierze przede wszystkim, jak mówił poeta, ludzi mądrych i uczciwych, ludzi kompetentnych, ludzi też odważnych, ludzi szlachetnych, odpowiedzialnych, którzy wezmą losy małej ojczyzny w swoje ręce.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-402">
          <u xml:id="u-402.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-402.1" who="#MarekBorowski">Zakończyliśmy oświadczenia poselskie.</u>
          <u xml:id="u-402.2" who="#MarekBorowski">Wyczerpaliśmy jednocześnie porządek dzienny 30 posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-402.3" who="#MarekBorowski">Kończymy...aha, te protokoły, tak.</u>
          <u xml:id="u-402.4" who="#MarekBorowski">Informacja o wpływie interpelacji, zapytań oraz odpowiedzi na nie znajduje się w doręczonym paniom posłankom i panom posłom druku nr 622.</u>
          <u xml:id="u-402.5" who="#MarekBorowski">Na tym kończymy 30 posiedzenie Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-402.6" who="#MarekBorowski">Protokół posiedzenia będzie wyłożony do przejrzenia w Sekretariacie Posiedzeń Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-402.7" who="#MarekBorowski">Porządek dzienny następnego posiedzenia Sejmu zwołanego na dzień 13 października 1998 r. został paniom posłankom i panom posłom doręczony.</u>
          <u xml:id="u-402.8" who="#MarekBorowski">Zdaje się, że to jest test na inteligencję marszałka, bo nie ma tekstu, że zamykam posiedzenie, ale to już dodam.</u>
          <u xml:id="u-402.9" who="#MarekBorowski">Zamykam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-402.10" who="#komentarz">(Wicemarszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-402.11" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godz. 17 min 24)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>