text_structure.xml
35.2 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml"/>
<TEI>
<xi:include href="header.xml"/>
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#PosełCzesławBielecki">Otwieram posiedzenie Komisji Spraw Zagranicznych Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej. Na dzisiejszym posiedzeniu spotykamy się z delegacją Komisji Spraw Zagranicznych parlamentu Turcji. Z prawdziwą przyjemnością witam przewodniczącego tej Komisji pana Murata Karayalcina, panią ambasador Turcji Jej Ekscelencją Solmaz Unaydin oraz członków delegacji, których przedstawi pan przewodniczący.</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#PosełCzesławBielecki">Witam też pana ministra Radosława Sikorskiego, który wyjątkowo interesuje się tą tematyką.</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#PosełCzesławBielecki">Chciałbym powiedzieć państwu, jak ważna jest dla naszej Komisji państwa wizyta. W różnych organizacjach międzynarodowych mamy możliwość rozważania dwóch kluczowych problemów, ważnych zarówno dla Turcji, jak i dla Polski. Chodzi o członkostwo w NATO i w Unii Europejskiej. Te dwie kwestie, to znaczy łączenie polityki obronnej z budową świata wartości, które legły u podstaw odrodzenia Turcji i nowoczesnego państwa, którego powstanie zapoczątkował wasz wielki przywódca Atatürk, to są jednocześnie te problemy, które my musimy rozwiązywać od roku 1989.</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#PosełCzesławBielecki">Jednym z członków naszej Komisji jest pierwszy niekomunistyczny premier Rzeczypospolitej Polskiej. Również jego następcy, niezależnie od opcji politycznej, kontynuowali dzieło budowy niepodległego demokratycznego państwa polskiego. Witam także pana Zbigniewa Bieleckiego reprezentującego organizację pozarządową, która zajmuje się zbliżeniem wspólnoty chrześcijańskiej i wspólnoty muzułmańskiej w Polsce. Wydaje się że jest to jeden z tematów, który może być interesujący jako inicjatywa obywatelska.</u>
<u xml:id="u-1.4" who="#PosełCzesławBielecki">Proszę teraz o zabranie głosu pana Murata Karayalcina, potem proszę panie posłanki i panów posłów o pytania.</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#PrzewodniczącyKomisjiSprawZagranicznychparlamentuTurcjiMuratKarayalcin">Jestem bardzo szczęśliwy, że mogę przebywać w waszym kraju, a zwłaszcza że mogę brać udział w posiedzeniu Komisji Spraw Zagranicznych. Jest to dla mnie zaszczyt.</u>
<u xml:id="u-2.1" who="#PrzewodniczącyKomisjiSprawZagranicznychparlamentuTurcjiMuratKarayalcin">W imieniu obecnych tu członków Komisji Spraw Zagranicznych parlamentu Turcji, jak i członków nieobecnych serdecznie państwa pozdrawiam. Dziękuję też panu przewodniczącemu Bieleckiemu za zaproszenie nas do Polski. Stosunki turecko-polskie odgrywają dla nas dużą rolę. Niegdyś Lechistan był pierwszym krajem europejskim, z którym Imperium Osmańskie nawiązało kontakty. Gorącą atmosferę tych kontaktów odczuwają nie tylko politycy, ale wszyscy obywatele. Chociaż jestem krótko w Warszawie, czuję to ciepło i tę serdeczną atmosferę, jaką okazuje nam wasz naród.</u>
<u xml:id="u-2.2" who="#PrzewodniczącyKomisjiSprawZagranicznychparlamentuTurcjiMuratKarayalcin">Znacie państwo naszą historię. Uważam, że warto przytoczyć tu kilka przykładów. Od paru dni mówimy o różnych sprawach. Polacy, których mieliśmy okazję poznać, przypomnieli nam podanie opowiadające o tym, że jeśli konie tureckie napiją się wody z Wisły, wtedy Polska odzyska niepodległość. Kiedy w Imperium Osmańskim podczas oficjalnych wizyt w obecności posła rosyjskiego pytano o posła z Lechistanu, padała odpowiedź „jest w drodze”- jakże ogromną to miało wartość.</u>
<u xml:id="u-2.3" who="#PrzewodniczącyKomisjiSprawZagranicznychparlamentuTurcjiMuratKarayalcin">Za nami jest historia i zachowujemy ją we wdzięcznej pamięci. Nasze kraje muszą w tej chwili zwrócić się ku przyszłości. Tak jak pan powiedział, panie przewodniczący, Turcja od dłuższego czasu przygotowuje się do wejścia do Unii Europejskiej. Jeśli państwo pozwolicie, chcę tutaj trochę skrytykować Unię Europejską i jej stanowisko.</u>
<u xml:id="u-2.4" who="#PrzewodniczącyKomisjiSprawZagranicznychparlamentuTurcjiMuratKarayalcin">Turcja podpisała umowę o stowarzyszeniu z Unią Europejską już w 1963 roku. Turcja jest w przedpokoju Unii. Niektórzy przez ten przedpokój przechodzą dalej i wydaje się, że Polska zda ten egzamin i wejdzie do Unii Europejskiej. Turcję nadal trzyma się w przedpokoju Unii. Oprócz Polski zaproszenie otrzymało jeszcze 11 innych krajów. Jesteśmy z tego powodu bardzo zadowoleni i szczęśliwi, ale uważamy, że niesprawiedliwe jest pominięcie Turcji. Jest to niesprawiedliwe nie tylko dla Turcji, ale także dla Europy.</u>
<u xml:id="u-2.5" who="#PrzewodniczącyKomisjiSprawZagranicznychparlamentuTurcjiMuratKarayalcin">W 1996 roku podpisano traktat o unii celnej pomiędzy Turcją i Unią Europejską. Od 1996 roku do dzisiaj wszystkie towary pomiędzy Unią i Turcją przepływają swobodnie. Turcja jest jedynym krajem, który nie będąc członkiem Unii Europejskiej podjął taką decyzję. Żeby walczyć z wielkimi potęgami przemysłowymi Europy Turcja mogła korzystać tylko z własnych środków. Tymczasem Grecja, Irlandia, Hiszpania i Portugalia uzyskały od Unii Europejskiej ogromne środki. Turcja nie otrzymała nawet jednego ECU. Takich przykładów świadczących o niesprawiedliwości jest więcej, ale nie chcę zabierać państwu czasu.</u>
<u xml:id="u-2.6" who="#PrzewodniczącyKomisjiSprawZagranicznychparlamentuTurcjiMuratKarayalcin">Podam tylko jeszcze jeden przykład na to, że stosuje się wobec naszego kraju podwójny standard. Polskę uznano jako kandydata do Unii Europejskiej na szczycie w Luksemburgu, tymczasem Turcji nie uznano nawet godną tego miana. Wobec Polski użyto sformułowania „kandydat”, wobec Turcji użyto słowa „zdatny”.</u>
<u xml:id="u-2.7" who="#PrzewodniczącyKomisjiSprawZagranicznychparlamentuTurcjiMuratKarayalcin">Turcja jest dużym krajem. Niektórzy twierdzą, że można mieć wątpliwości, czy Turcja jest w Europie. Niektórzy mówią o tym, że Turcja jest krajem muzułmańskim, i wysuwają inne jeszcze argumenty. Kiedy chodzi o bezpieczeństwo Europy, kiedy mówi się o członkostwie w NATO, żaden polityk europejski nie mówi: jesteście wielkim krajem. Nikt wtedy nie dyskutuje, czy miejsce Turcji jest w Europie, czy też nie. Nawet nikt wtedy nie pyta, czy Turcja to kraj muzułmański. A zatem kiedy się mówi o bezpieczeństwie Europy, Turcja jest pełnoprawnym członkiem, ale kiedy dochodzi do podziału dobrobytu w Europie, to okazuje się, że Turcja nie jest członkiem, nie jest nawet kandydatem. Takiego stanu rzeczy zaakceptować nie możemy. Kiedy Polska stanie się pełnoprawnym członkiem Unii Europejskiej, chcę wierzyć, że będzie popierała sprawę turecką w Unii. Oczekujemy, że będziecie państwo odpowiedzialni za nasze członkostwo. Gdyby Jan III Sobieski nie zatrzymał nas w 1683 roku pod Wiedniem, chyba nie mielibyśmy takich kłopotów jak teraz. Skoro zamknęliście nam drogę do Unii w 1683 roku, to teraz pomóżcie nam ją otworzyć.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#PosełCzesławBielecki">Dziękuję panu przewodniczącemu za te słowa pełne humoru i dystansu do naszej wspólnej historii. Bardzo proszę, aby przedstawił pan członków delegacji. Potem chciałby zabrać głos pan minister Sikorski.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#PrzewodniczącyKomisjiSprawZagranicznychparlamentuTurcjiMuratKarayalcin">Razem ze mną do Polski przyjechali: pan Hüseyin Kansu poseł prowincji Istambulskiej reprezentujący Virtue Party, pan Cemal &Ouml;zbilen poseł prowincji Kirklareli reprezentujący Partię Narodową, pan Abdullah Gencer poseł prowincji Konya reprezentujący Virtue Party, pan Bayram Firat Dayanikli poseł prowincji Tekirdag reprezentujący Partię Demokratyczną, pan Nihan Ilgün poseł prowincji Tekirdag reprezentujący partię True Path, ja jestem posłem z prowincji Samsun i reprezentuję Ludową Partię Republikańską.</u>
<u xml:id="u-4.1" who="#PrzewodniczącyKomisjiSprawZagranicznychparlamentuTurcjiMuratKarayalcin">Jest wśród nas Jej Ekscelencja ambasador Turcji. Pan przewodniczący i wiceprzewodniczący skierowali pod adresem pani ambasador bardzo ciepła słowa, za co serdecznie dziękuję. Są też z nami doradca Komisji Spraw Zagranicznych pan Ali Vural &Ouml;ktem i pracownik naszej Komisji pani Aysegul Gurler.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#PosełCzesławBielecki">Proszę o zabranie głosu pana ministra Radosława Sikorskiego.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRadosławSikorski">Dopiero co wróciłem ze Stambułu i jestem pod wielkim wrażeniem postępu, jaki Turcja poczyniła w ostatnich latach. Poprzednio byłem w Turcji 20 lat wcześniej i to jest naprawdę imponujący kontrast.</u>
<u xml:id="u-6.1" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRadosławSikorski">Dwadzieścia lat wcześniej Polacy podróżowali do Grecji, do Turcji, do Wiednia i do Berlina. Mogliśmy podróżować bez wiz, mimo że należeliśmy do innego bloku politycznego. To na bazarach Stambułu wykluwała się polska klasa przedsiębiorców, kupców, która dzisiaj przyczynia się do rosnącego dobrobytu także naszego kraju. Za to, że Turcja była dla nas wtedy otwarta i że przyczyniła się do tego, że komunizm upadł, a dzisiaj kapitalizm jest sukcesem, chciałbym podziękować.</u>
<u xml:id="u-6.2" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRadosławSikorski">W naszej historii różnie bywało. Na Podolu, tam gdzie stały twierdza turecka Chocim i twierdza polska Kamieniec, na brzegach Dniestru, które dzisiaj należą do Ukrainy i Mołdawy, ludność ciągle nazywa je brzegiem polskim i brzegiem tureckim, tak jakbyśmy dalej byli sąsiadami.</u>
<u xml:id="u-6.3" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRadosławSikorski">Jest też inna tradycja w naszej historii. Obchodzimy 200-lecie urodzin naszego narodowego poety Adama Mickiewicza, który umarł w 1855 roku w Stambule, próbując robić to, co my dzisiaj usiłujemy zrobić, to znaczy próbując doprowadzić do polsko-tureckiego sojuszu wojskowego. Dom Adama Mickiewicza w Stambule jest utrzymywany przez podatnika tureckiego.</u>
<u xml:id="u-6.4" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieSprawZagranicznychRadosławSikorski">Chciałbym pana zapewnić, że rozumiemy, iż historia Turcja jest częścią historii Europy i Polska będzie się sprzeciwiać izolowaniu Turcji w Europie.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#PosełCzesławBielecki">Otwieram dyskusję. Proszę o zadawanie pytań.</u>
<u xml:id="u-7.1" who="#PosełCzesławBielecki">Jednocześnie chciałbym państwa poinformować o inicjatywie, o której już rozmawiałem z panią ambasador i z panem przewodniczącym. Kiedy Polska zostanie już pełnoprawnym członkiem NATO, co według wszelkich znaków nastąpi w kwietniu przyszłego roku, będziemy mogli bardziej otworzyć się na politykę europejską i globalną. Będziemy też mogli zająć się polityką makroregionów. Wydaje mi się, że jesienią następnego roku warto zorganizować konferencję regionów Morza Bałtyckiego i Morza Śródziemnego. Podejdziemy do problemów widzenia Polski w ramach naszego makroregionu i w kontekście makroregionu Morza Śródziemnego, ponad izolacjonizmem, który nieraz daje o sobie znać.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Dziękuję za zapoczątkowanie idei spotkań dla regionu północnego i południowego Europy.</u>
<u xml:id="u-8.1" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Z najwyższą uwagą wysłuchaliśmy wszyscy przemówienia pana przewodniczącego delegacji tureckiej. Uważam, że to, o czym pan mówił, jest jednym z kluczowych problemów Europy. Przeszłość jest ważna i bardzo wielu ludzi w Polsce wie o tym meldunku na dworze tureckim, że poseł Lechistanu jeszcze nie przybył. Jednak ważniejszy jest problem naszej przyszłości. Ośmielam się twierdzić, że od tego, czy potrafimy dostatecznie szybko i harmonijnie włączyć Turcję i inne kraje do integrującej się Europy, zależy przyszłość Europy jako formacji politycznej i gospodarczej. Musimy przełamać bariery historyczne, kulturowe i religijne, które istnieją i są czymś bardzo poważnym.</u>
<u xml:id="u-8.2" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Traktuję poważnie obawy napływające z Brukseli, dotyczące nadmiernego rozszerzania Unii Europejskiej na tereny wychodzące poza cywilizację chrześcijańską. Cenię tu bardzo książkę pewnego profesora z Harvardu, która mówi nam, że Europa nie będzie się mogła poszerzać ani o ortodoksów prawosławnych, ani o muzułmanów. Równocześnie twierdzę, że jest to wielkie wyzwanie dla Europy. Nie będziemy mogli współzawodniczyć w świecie bez rozszerzenia się na wschód i na północy, i na południu. Trzeba to tylko zrobić wspólnie. Nie tylko ze względu na tradycję, ale i ze względu na nasz interes Polska powinna stanąć przy Turkach. Te tematy powinniśmy podejmować razem. Jednocześnie trzeba powiedzieć, że będą problemy. W Radzie Europy spotykamy się z waszymi wewnętrznymi problemami. Myślę tu o wewnętrznych konfliktach, które muszą być rozstrzygnięte zgodnie z normami europejskimi. Będzie to niezbędne do tego, aby to rozszerzenie Europy nastąpiło.</u>
<u xml:id="u-8.3" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Życzę panu, panie przewodniczący, jak i nam wszystkim, abyśmy szybko na tej drodze postępowali.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#PosełTadeuszIwiński">Nie ulega wątpliwości, że Europa potrzebuje Turcji i Turcja potrzebuje Europy. Nawet jeżeli pominiemy uproszczone oceny historyczne i spory wokół Cypru, kwestię Kurdyjską, relacje turecko-greckie, to Turcja rzeczywiście nie powinna być izolowana.</u>
<u xml:id="u-9.1" who="#PosełTadeuszIwiński">Rola Turcji w polityce zagranicznej wzrosła w ostatnich latach. Pojawiła się grupa krajów turkofońskich. Chciałem zapytać, jak Turcja widzi swoją rolę w polityce wobec tych państw?</u>
<u xml:id="u-9.2" who="#PosełTadeuszIwiński">Jako przewodniczący grupy parlamentarnej polsko-tureckiej mogę powiedzieć, że stosunki polityczne między naszymi krajami są bardzo dobre - dwie wizyty prezydenta Turcji w Polsce, wizyta prezydenta Wałęsy w Stambule. Jeśli chodzi o nasze stosunki gospodarcze czy kulturalne, jest tu wiele do zrobienia.</u>
<u xml:id="u-9.3" who="#PosełTadeuszIwiński">Niektórzy skarżą się ze strony polskiej, że Turcja stosuje protekcjonistyczną politykę finansową. Na skutek błędów naszej polityki Turcja wiele zyskała na przejęciu handlu z terenów byłego Związku Radzieckiego. Stało się tak po zmianie przepisów wizowych - teraz Rosjanie zamiast do Polski jeżdżą do Turcji. Co waszym zdaniem trzeba zrobić, żeby współpraca gospodarcza była większa?</u>
<u xml:id="u-9.4" who="#PosełTadeuszIwiński">Cenimy rosnące inwestycje tureckie w Polsce i to, że około tysiąca waszych biznesmenów robi tutaj interesy, ale nie można popadać w zadowolenie; jest bardzo wiele do zrobienia.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#PosełCzesławBielecki">Proponuję, aby nasi goście mogli się teraz wypowiedzieć.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#PrzewodniczącyKomisjiSprawZagranicznychparlamentuTurcjiMuratKarayalcin">Dziękuję za te pytania.</u>
<u xml:id="u-11.1" who="#PrzewodniczącyKomisjiSprawZagranicznychparlamentuTurcjiMuratKarayalcin">Myślę, że stosunki handlowe pomiędzy Polską a Turcją nie osiągnęły jeszcze takiego wymiaru, jakiego byśmy sobie życzyli. Turcja nie ma deficytu w handlu zagranicznym z Polską, ale do 1992 roku to Polska miała saldo dodatnie. Jeżeli pomiędzy naszymi krajami zostanie podpisana umowa o wolnym handlu, to wzrosną obroty i nastąpi ich zrównoważenie.</u>
<u xml:id="u-11.2" who="#PrzewodniczącyKomisjiSprawZagranicznychparlamentuTurcjiMuratKarayalcin">W najbliższym czasie Turcja musi zainwestować duże środki w sektorze energetycznym. Podjęliśmy też decyzję o wzroście wydatków na przemysł obronny. Jeszcze niedawno Polacy budowali w Turcji wielkie elektrownie. Polskie przedsiębiorstwa miały znaczny udział w zapewnieniu Turcji energii potrzebnej do rozwoju. Dlatego podpisanie umowy o wolnym handlu i duże zapotrzebowanie na energię w Turcji stworzy Polsce okazję do sprzedawania swoich towarów i usług.</u>
<u xml:id="u-11.3" who="#PrzewodniczącyKomisjiSprawZagranicznychparlamentuTurcjiMuratKarayalcin">Turcja podpisała w zeszłym roku z Ukrainą umowę na przewóz 20 milionów ton ropy. Również 45 milionów ton ropy z Azerbejdżanu i Kazachstanu ma płynąć tureckim rurociągiem.</u>
<u xml:id="u-11.4" who="#PrzewodniczącyKomisjiSprawZagranicznychparlamentuTurcjiMuratKarayalcin">W ostatniej swojej książce Zbigniew Brzeziński podkreśla ważność korytarza euro-azjatyckiego zapewniającego energię. Turcja będzie jednym z krajów, które najbardziej z tego korytarza skorzystają.</u>
<u xml:id="u-11.5" who="#PrzewodniczącyKomisjiSprawZagranicznychparlamentuTurcjiMuratKarayalcin">Podpisanie umowy o wolnym handlu stworzy Polsce i Turcji okazję do wspólnych inwestycji. W Polsce jest obecna grupa biznesmenów licząca około 1000 osób. Zdążyłem już odwiedzić Stowarzyszenie Biznesmenów Tureckich w Polsce i chciałbym się z państwem podzielić tym, co tam usłyszałem. Poważnym problemem w działalności naszego biznesu w Polsce są kłopoty z uzyskaniem pozwolenia na pracę. Druga przeszkoda to wizy. Musimy rozwiązać te dwa problemy. Myślę, że podpisanie umowy o wolnym handlu przyczyni się także do zniwelowania tych problemów.</u>
<u xml:id="u-11.6" who="#PrzewodniczącyKomisjiSprawZagranicznychparlamentuTurcjiMuratKarayalcin">Turcja zainwestowała w Polsce około 150 milionów dolarów. Jeżeli weźmiemy pod uwagę inwestycje niemieckie czy amerykańskie rzędu 2 miliardów dolarów, nie jest to wiele. Jeśli jednak porównamy inwestycje greckie rzędu 3 milionów dolarów, to możemy powiedzieć, że nie jest tak źle. Wielkie tureckie holdingi przygotowują się do wejścia na rynek polski. Podpisanie umowy o wolnym handlu ułatwi te działania.</u>
<u xml:id="u-11.7" who="#PrzewodniczącyKomisjiSprawZagranicznychparlamentuTurcjiMuratKarayalcin">Tak jak już powiedziałem, Polska ma wiele do zaoferowania jeśli chodzi o rynek energetyczny. Możemy współdziałać przy budowie autostrad i w sektorze budowlanym.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#PosełCzesławBielecki">Dziękuję bardzo, panie przewodniczący. Zapraszam do dyskusji także pozostałych członków tureckiej delegacji. Delegacja turecka jest pluralistyczna, reprezentowane są różne nurty polityczne. Wydaje się, że taka wymiana myśli może być bardzo interesująca.</u>
<u xml:id="u-12.1" who="#PosełCzesławBielecki">Członek Komisji Spraw Zagranicznych parlamentu Turcji Hüseyin Kansu: Jestem posłem ze Stambułu i członkiem Komisji Spraw Zagranicznych. Reprezentuję Virtue Party. Chciałbym podziękować za to, że mogę tu być.</u>
<u xml:id="u-12.2" who="#PosełCzesławBielecki">Uważam, że Polska jest gotowa, aby przystąpić do NATO i myślę, że niedługo będzie pełnoprawnym członkiem tej organizacji. Kiedy będziecie państwo członkiem Wspólnoty Europejskiej, myślę że nasza wielowiekowa przyjaźń będzie stanowić pewnego rodzaju referencje i wsparcie dla naszych aspiracji europejskich.</u>
<u xml:id="u-12.3" who="#PosełCzesławBielecki">Unia Europejska chce przyłączyć do Wspólnoty południową część Cypru. Ta decyzja została podjęta na życzenie Grecji. Sądzę, że nie jest to dobra postawa wobec tak dużego kraju europejskiego, jakim jest Turcja. Warto pomyśleć o tym, aby ambasador Turcji w Polsce przy stosownej okazji przekazał państwo nasze problemy dotyczące południowej części Cypru. Sprawa Południowego Cypru tworzy niesprawiedliwą atmosferę wokół naszego wejścia do Unii Europejskiej. Życzę Polsce, aby zajęła należne miejsce w Unii Europejskiej.</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#CzłonekKomisjiSprawZagranicznychparlamentuTurcjiCemalOumlzbilen">Jestem posłem z prowincji Kirklareli i reprezentuję Partię Narodową. Serdecznie dziękuję za zaproszenie nas do Polski.</u>
<u xml:id="u-13.1" who="#CzłonekKomisjiSprawZagranicznychparlamentuTurcjiCemalOumlzbilen">Turcja uznała Polskę jako pierwszy kraj europejski. Mam nadzieję, że nasza wspólna historia pozwoli nam spotkać się zarówno w NATO, jak i w Unii Europejskiej.</u>
<u xml:id="u-13.2" who="#CzłonekKomisjiSprawZagranicznychparlamentuTurcjiCemalOumlzbilen">Tak jak pan powiedział pan poseł Kansu, myślę że powinniśmy rozwijać naszą współpracę, tak aby nasze kontakty były w przyszłości jeszcze lepsze.</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#CzłonekKomisjiSprawZagranicznychparlamentuTurcjiAbdullahGencer">Serdecznie dziękuję za zaproszenie nas do Polski i za waszą wielką gościnność. Jestem posłem z prowincji Konya i reprezentuję Virtue Party. Nasz klub jest największy w tureckim parlamencie.</u>
<u xml:id="u-14.1" who="#CzłonekKomisjiSprawZagranicznychparlamentuTurcjiAbdullahGencer">Najważniejszą sprawą jest w tej chwili wzmocnienie naszych stosunków handlowych. Warto pomyśleć o tym, aby na polskim rynku zaistniał wreszcie bank turecki. Myślę, że uda nam się to zrobić.</u>
<u xml:id="u-14.2" who="#CzłonekKomisjiSprawZagranicznychparlamentuTurcjiAbdullahGencer">Turcja jest także krajem czterech klimatów i czterech pór roku. Jestem także tłumaczem i przewodnikiem po Środkowej Anatolii, dlatego zapraszam do współpracy na płaszczyźnie turystycznej. Chciałbym, żebyście państwo wiedzieli, że zawsze bardzo chętnie będziemy was u siebie gościli.</u>
<u xml:id="u-14.3" who="#CzłonekKomisjiSprawZagranicznychparlamentuTurcjiAbdullahGencer">Jeśli chodzi o kwestię kurdyjską, to w Turcji nie ma problemu Turcy-Kurdowie. Mamy w Turcji problem terroryzmu. Staramy się tę sprawę przedstawiać naszym zagranicznym partnerom. W tej chwili marszałek parlamentu tureckiego jest pochodzenia kurdyjskiego. Były prezydent Turcji Turgut &Ouml;zal również był Kurdem. W parlamencie współpracujemy z bardzo wieloma posłami pochodzenia kurdyjskiego. Wielu wysokich urzędników w Imperium Osmańskim również było pochodzenia kurdyjskiego. Dlatego twierdzę, że spotykamy się z problemem terroryzmu, z którym musimy się uporać. Mamy do tego prawo i myślę, że zrobimy to bardzo szybko.</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#CzłonekKomisjiSprawZagranicznychparlamentuTurcjiBayramFiratDayanikli">Zastanawiano się tutaj, czy Turcja jest krajem europejskim, czy też nie. Nasza grupa pochodzi z europejskiej części Turcji z Tracji. Turcja jest w Europie, jest krajem czarnomorskim, śródziemnomorskim, ale też jest krajem azjatyckim. Dlatego Turcja ze swoją historią, kulturą i strukturą etniczną prezentuje ogromny wachlarz możliwości. Jednocześnie położenie geograficzne Turcji stwarza wiele problemów. Na południu Turcja sąsiaduje z Syrią i Irakiem. Te kraje są zarzewiem akcji terrorystycznych zagrażających także Turcji. W tym regionie chcemy szanować prawa człowieka, ale jednocześnie chcemy bronić naszych obywateli niezależnie od tego, jakie mają pochodzenie etniczne. Dlatego podejmujemy odpowiednie działania.</u>
<u xml:id="u-15.1" who="#CzłonekKomisjiSprawZagranicznychparlamentuTurcjiBayramFiratDayanikli">Mówiono też tutaj o sprawie Cypru. Po rozpadzie Związku Radzieckiego Rosja zaczęła wzmacniać swoją pozycję w swoim regionie przy pomocy elementów religijnych. Rosja stara się zwiększyć swoją aktywność w rejonie Kaukazu i jednocześnie dąży do większego otwarcia na rejon śródziemnomorski. Rakiety S 300, które mają stacjonować na terenie Południowego Cypru, są dostarczane przez Rosjan, a systemy sterowania będą obsługiwane przez rosyjskich żołnierzy. Dlatego, zdając sobie sprawę z naszego położenia geograficznego, chcemy podążać drogą wyznaczoną nam przez Atatürka i spodziewamy się wsparcia ze strony Polski.</u>
<u xml:id="u-15.2" who="#CzłonekKomisjiSprawZagranicznychparlamentuTurcjiBayramFiratDayanikli">Członek Komisji Spraw Zagranicznych parlamentu Turcji Nihan Ilgün: Od dwudziestu lat gościmy w Turcji Polaków i mimo tego, że jestem pierwszy raz w Polsce mogę powiedzieć, że znam Polaków. Spotkałem się tu z serdecznym przyjęciem. Wiedziałem, że Polacy to wspaniali ludzie, ale nie sądziłem, że Polska jest tak pięknym krajem. Myślę, że przez następne dwa dni zobaczymy jeszcze wiele ciekawych rzeczy.</u>
<u xml:id="u-15.3" who="#CzłonekKomisjiSprawZagranicznychparlamentuTurcjiBayramFiratDayanikli">Moi koledzy powiedzieli już o najważniejszych sprawach. Chcę dołączyć do ich życzeń. Nasze narody się lubią, dlatego myślę, że sprawa NATO i Unii Europejskiej zostanie w krótkim czasie rozwiązana. Jeśli chodzi o kwestie gospodarcze, to myślę, że wszystkie problemy również zostaną szybko rozwiązane. Jesteśmy też zadowoleni z faktu, że Polska nie popiera stowarzyszeń i ugrupowań związanych z Kurdyjską Partią Pracy.</u>
</div>
<div xml:id="div-16">
<u xml:id="u-16.0" who="#PosełTadeuszIwiński">Przewodniczący delegacji tureckiej nie odpowiedział na moje pierwsze pytanie dotyczące turkofonii i tej wizji polityki tureckiej.</u>
</div>
<div xml:id="div-17">
<u xml:id="u-17.0" who="#PrzewodniczącyKomisjiSprawZagranicznychparlamentuTurcjiMuratKarayalcin">Tak jak powiedział pan Dayanikli, nasze położenie geograficzne determinuje w pewnym stopniu tę politykę. Turcja reprezentuje różne osobowości i tożsamości. Stosunki pomiędzy Azją Środkową a Kaukazem i Turcją miały raczej charakter historii handlowej. Kiedy stracił znaczenie jedwabny szlak, kraje, w których mieszkała mniejszość turecka, przestały odgrywać ważną rolę.</u>
<u xml:id="u-17.1" who="#PrzewodniczącyKomisjiSprawZagranicznychparlamentuTurcjiMuratKarayalcin">W 1661 roku podjęto prace nad projektem połączenia rzek wpływających do Morza Czarnego z rzekami wpływającymi do Morza Kaspijskiego. Niestety sprzeciwili się temu Rosjanie. Teraz, po rozpadzie Związku Radzieckiego powstały republiki, w których mówi się po turecku. Turcja nawiązała z tymi krajami dobre stosunki, zarówno na płaszczyźnie handlowej, jak i kulturalnej. Postały też wspólne organizacje. W tym kontekście ważna jest współpraca krajów z basenu Morza Czarnego. Ma ona dzisiaj fundamentalne znaczenie. Do współpracy w ramach tej grupy przystępują nawet kraje, które nie mają dostępu do Morza Czarnego.</u>
<u xml:id="u-17.2" who="#PrzewodniczącyKomisjiSprawZagranicznychparlamentuTurcjiMuratKarayalcin">Wiele wskazuje na to, że nasze stosunki z tymi krajami będą się dalej rozwijać. Jest przygotowany program o doprowadzaniu przez rurociągi ropy z Kazachstanu i Azerbejdżanu do Europy.</u>
<u xml:id="u-17.3" who="#PrzewodniczącyKomisjiSprawZagranicznychparlamentuTurcjiMuratKarayalcin">Nie chcę wracać do cytowanych już przeze mnie poglądów Zbigniewa Brzezińskiego, ale myślę że warto podkreślić że identyfikujemy się z jego poglądami. Te wizje już się zresztą realizują. Dużą rolę w rozwoju stosunków odgrywają Stany Zjednoczone, zwłaszcza jeśli chodzi o rynek energii i korytarze, którymi ta energia będzie dostarczana. Podpisaliśmy ze Stanami Zjednoczonymi umowę o planach strategicznych w tej dziedzinie. Wiemy, że polskie firmy specjalizują się w tego typu inwestycjach, dlatego też zapraszam do współpracy.</u>
</div>
<div xml:id="div-18">
<u xml:id="u-18.0" who="#PosełAleksanderŁuczak">Chciałbym prosić o krótkie wyjaśnienie kwestii związanych ze staraniem Turcji o członkostwo w Unii Europejskiej i podejmowanymi w związku z tym działaniami w rolnictwie. W jaki sposób przystosujecie rolnictwo do standardów Unii Europejskiej?</u>
</div>
<div xml:id="div-19">
<u xml:id="u-19.0" who="#PosełCzesławBielecki">Mogę to panu wyjaśnić, ze względu na pana spóźnienie. Turcy poradzili sobie w tej kwestii sami, korzystając z własnych środków.</u>
</div>
<div xml:id="div-20">
<u xml:id="u-20.0" who="#PosełLonginPastusiak">Kiedy czytam różne materiały na temat stosunków polsko-tureckich, to uderzają mnie dwie rzeczy. Z jednej strony bardzo bogata infrastruktura prawna tych stosunków, z drugiej strony nasycenie tych stosunków wizytami w dziedzinie polityki i obrony. Natomiast jeśli na te dwie rzeczy nałożyć stan stosunków gospodarczych, to nie podzielam tutaj optymizmu naszego gościa. Uważam, że te stosunki są dosyć skromne. Wymiana handlowa rzędu 180 milionów dolarów przy tureckim potencjale gospodarczym jest niewystarczająca. Podobnie inwestycje tureckie w Polsce za 45 milionów dolarów nie są odpowiednio wysokie. Myślę, że turecki organizm gospodarczy jest znacznie silniejszy i będzie gotów bardziej ekspansywnie działać na terenie Polski.</u>
<u xml:id="u-20.1" who="#PosełLonginPastusiak">W gabinecie naszego ministra obrony jest taki zegar, który można nazwać zegarem ratyfikacyjnym. Doba na tym zegarze podzielona jest na 16 odcinków, wyrażających kraje członkowskie NATO. Już 6 krajów ratyfikowało nasze członkostwo w NATO, a dwa rozpoczęły tę procedurę. Czekamy na Turcję. Kiedy państwo zajmiecie się tą sprawą?</u>
</div>
<div xml:id="div-21">
<u xml:id="u-21.0" who="#PrzewodniczącyKomisjiSprawZagranicznychparlamentuTurcjiMuratKarayalcin">Podczas mojej krótkiej wizyty w Polsce zorientowałem się, że Polacy są niezwykle wyczuleni, jeśli chodzi o zegary. Na zamku królewskim widzieliśmy zegar, którego wskazówki zatrzymały się w momencie kiedy zamek został zbombardowany przez Niemców.</u>
<u xml:id="u-21.1" who="#PrzewodniczącyKomisjiSprawZagranicznychparlamentuTurcjiMuratKarayalcin">Odpowiem najpierw na pytanie o zmiany w rolnictwie. Pomiędzy Turcją i Unią Europejską w 1996 roku podpisano unię celną, w myśl której nasze towary przepływają swobodnie, także i produkty rolne. Mój kolega mówił już o tym, że Turcja jest krajem czterech pór roku. Warto skomentować jego wypowiedź pod kątem funkcjonowania rolnictwa. Turcja dysponuje ogromnym potencjałem, jeśli chodzi o przetwórstwo rolno-spożywcze. Jeszcze kilka lat temu Turcja była jednym z 8 krajów, który był samowystarczalny pod względem sektora rolniczego. Turcja zajmuje dobrą pozycję, jeśli chodzi o hodowlę zwierząt, niestety ze względu na terroryzm nie możemy prowadzić tej hodowli na terenie Anatolii. Koszt wyprodukowania 1 kg mięsa w Stanach Zjednoczonych wynosi 1,5 dolara, w innych krajach świata do 2,5 dolarów w Turcji koszt produkcji wzrósł do 6 dolarów. Mamy zatem pewne problemy i musimy je przezwyciężyć. Będziemy o tym rozmawiać z Unią Europejską i mam nadzieję, że wkrótce ten problem rozwiążemy.</u>
<u xml:id="u-21.2" who="#PrzewodniczącyKomisjiSprawZagranicznychparlamentuTurcjiMuratKarayalcin">Powrócę teraz do sprawy tego zegara, który tak bardzo niepokoi pana posła. Pan minister Sikorski już niestety wyszedł, ale - jak to minister - ma dużo pracy. Poznałem pana Sikorskiego w Stambule podczas spotkania inicjatywy atlantyckiej. Wszyscy podczas tego spotkania gratulowali Stanom Zjednoczonym przegłosowania w Kongresie przyjęcia Polski, Węgier i Czech do NATO. Oczywiście składano też gratulacje tym trzem krajom. Występowałem tam wówczas jako przewodniczący Komisji Spraw Zagranicznych i powiedziałem, że przyjęcie nowych krajów do NATO zatwierdzone przez senat amerykański nie oznacza automatycznej ratyfikacji w parlamencie Turcji. Jeden z dzienników amerykańskim skomentował potem tę wypowiedź jako wahanie Turcji w sprawie akceptacji waszego przystąpienia do NATO. Dziękuję za to pytanie.</u>
<u xml:id="u-21.3" who="#PrzewodniczącyKomisjiSprawZagranicznychparlamentuTurcjiMuratKarayalcin">Nie ma żadnych wątpliwości, że Polska, Czechy i Węgry będą przyjęte do NATO. Polska i Węgry mają dla nas wielką wagę. Nie oznacza to, że nie doceniamy roli Republiki Czeskiej.</u>
<u xml:id="u-21.4" who="#PrzewodniczącyKomisjiSprawZagranicznychparlamentuTurcjiMuratKarayalcin">Jest jeszcze kwestia reakcji naszych posłów. Nasi posłowie protestują przeciwko dyskryminacji Turcji przez Unię Europejską i mają rację. Prace nad rozszerzeniem NATO przebiegają w naszym parlamencie w trzech etapach. Pierwszy etap zawiera konsultacje i są one już zakończone. Realizujemy obecnie drugi etap polegający na bezpośrednim kontakcie z zainteresowanymi stronami. Po zakończeniu tego etapu wysłuchamy ministrów obrony narodowej i spraw zagranicznych i podejmiemy decyzję.</u>
<u xml:id="u-21.5" who="#PrzewodniczącyKomisjiSprawZagranicznychparlamentuTurcjiMuratKarayalcin">Jutro będzie zorganizowana konferencja prasowa i myślę, że jeszcze będę miał okazję się wypowiedzieć na ten temat. Myślę też, że moi koledzy są pozytywnie nastawieni. Wierzę, że Polska zajmie swoje miejsce w strukturach NATO.</u>
<u xml:id="u-21.6" who="#PrzewodniczącyKomisjiSprawZagranicznychparlamentuTurcjiMuratKarayalcin">Jesteście panowie posłami. Czy możecie panowie powiedzieć, kiedy uchwalicie jakąś ustawę? Nie wiem, kiedy nasz parlament będzie miał wakacje. Trudno zatem powiedzieć dokładnie, kiedy ta ratyfikacja nastąpi. Mamy harmonogram działań i wiedząc, jak bardzo zależy wam na czasie, postaramy się załatwić tę sprawę jak najszybciej.</u>
</div>
<div xml:id="div-22">
<u xml:id="u-22.0" who="#PosełCzesławBielecki">Serdecznie dziękuję panu przewodniczącemu, pani ambasador i całej delegacji za tę wymianę zdań i opinii. Dziękuję za możliwość bezpośredniego zorientowania się, jak nasze i wasze strategiczne interesy mogą być sprawniej realizowane dzięki temu parlamentarnemu dialogowi. Dziękuję za tę wizytę. Rozmowy będą trwały. Szczęśliwie Polska jest niepodległa i polscy posłowie są obecni, nie musicie zatem państwo dramatycznie apelować do rosyjskich dyplomatów. Zamykam posiedzenie Komisji Spraw Zagranicznych.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>