PPC / ppc

text_structure.xml 220 KB
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144 1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151 1152 1153 1154 1155 1156 1157 1158 1159 1160 1161 1162 1163 1164 1165 1166 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173 1174 1175 1176 1177 1178 1179 1180 1181 1182 1183 1184 1185 1186 1187 1188 1189 1190 1191 1192 1193 1194 1195 1196 1197 1198 1199 1200 1201 1202 1203 1204 1205 1206 1207 1208 1209 1210 1211 1212 1213 1214 1215 1216 1217 1218 1219 1220 1221 1222 1223 1224 1225 1226 1227 1228 1229 1230 1231 1232 1233 1234 1235 1236 1237 1238 1239 1240 1241 1242 1243 1244 1245 1246 1247 1248 1249 1250 1251 1252 1253 1254 1255 1256 1257 1258 1259 1260 1261 1262 1263 1264 1265 1266 1267 1268 1269 1270 1271 1272 1273 1274 1275 1276 1277 1278 1279 1280 1281 1282 1283 1284 1285 1286 1287 1288 1289 1290 1291 1292 1293 1294 1295 1296 1297 1298 1299 1300 1301 1302 1303 1304 1305 1306 1307 1308 1309 1310 1311 1312 1313 1314 1315 1316 1317 1318 1319 1320 1321 1322 1323 1324 1325 1326 1327 1328 1329 1330 1331 1332 1333 1334 1335 1336 1337 1338 1339 1340 1341 1342 1343 1344 1345 1346 1347 1348 1349 1350 1351 1352 1353 1354 1355 1356 1357 1358 1359 1360 1361 1362 1363 1364 1365 1366 1367 1368 1369 1370 1371 1372 1373 1374 1375 1376 1377 1378 1379 1380 1381 1382 1383 1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391 1392 1393 1394 1395 1396 1397 1398 1399 1400 1401 1402 1403 1404 1405 1406 1407 1408 1409 1410 1411 1412 1413 1414 1415 1416 1417 1418 1419 1420 1421 1422 1423 1424 1425 1426 1427 1428 1429 1430 1431 1432 1433 1434 1435 1436 1437 1438 1439 1440 
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Otwieram wspólne posiedzenie Komisji. Sprawozdanie przedstawi przewodniczący podkomisji nadzwyczajnej poseł Wit Majewski. Czy ktoś z państwa chciałby wcześniej zabrać głos? Nie słyszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#PosełWitMajewski">Zadanie podkomisji nadzwyczajnej staraliśmy się wykonać w najkrótszym terminie, wiedząc, że postanowienia o Trybunale Konstytucyjnym, z chwilą wejścia w życie konstytucji, byłyby literą martwą, jeżeli przeprowadzano by ustawy o właściwości ustroju Trybunału Konstytucyjnego, dostosowującego przepisy o Trybunale Konstytucyjnym do przepisów uchwalonej konstytucji. Z tych względów przepraszam za intensywną pracę, ale mimo braku czasu staraliśmy się rozpatrywać wnikliwie każdy przepis przede wszystkim z udziałem wnioskodawcy - przedstawiciela Prezydenta RP pana Glinieckiego, a także przedstawicieli Trybunału Konstytucyjnego pana Trzcińskiego i pana Czeszejko-Sochackiego. W pracach uczestniczyli przedstawiciele rządu, a także posłowie - członkowie podkomisji.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#PosełWitMajewski">Rozpatrzyliśmy wnikliwie każdy przepis. Dziękuję ekspertom za udział w tych pracach, a także przedstawicielom Biura Legislacyjnego KS. W kilku kwestiach nie udało się uzyskać konsensu w ramach podkomisji, dlatego zaproponowano przedłożenie wariantowe.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#PosełWitMajewski">Proponuję rozpatrywać kolejne artykuły, a tam gdzie są przedstawione warianty, omówię państwu przyczyny i powody ich zróżnicowania. Natomiast jeżeli będą jeszcze zgłaszane uwagi, zwłaszcza przez wnioskodawców, przedstawicieli Trybunału Konstytucyjnego, zaproszonych gości - do poszczególnych artykułów, to poprosimy o przedstawienie ich. Proponuję, aby pan przewodniczący przedstawił Komisjom kolejne artykuły.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy po tej wstępnej prezentacji ktoś z państwa chciałby zabrać głos? Jeżeli nie, to przechodzimy do rozpatrywania projektu ustawy. Czy są uwagi do tytułu projektu ustawy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#PosełWitMajewski">Tytuł projektu ustawy został zmieniony celem uproszczenia, jak również w stosunku do systematyki projektu prezydenckiego. Zrezygnowaliśmy z podziału na działy, wprowadzając rozdziały, zakładając, że w tego typu ustawie kodeksowy tytuł byłby niewskazany.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy są jeszcze inne uwagi? Nie słyszę. Czy ktoś z państwa zgłasza sprzeciw? Jeżeli nie, to rozumiem, że tytuł ustawy został przyjęty w brzmieniu: „Ustawa o Trybunale Konstytucyjnym”.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przystępujemy do rozpatrzenia rozdziału I - Właściwość i ustrój Trybunału Konstytucyjnego. Czy są uwagi do treści art. 1 projektu ustawy? Nie słyszę. Czy ktoś z państwa zgłasza sprzeciw? Nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art.1 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#PosełJerzyCiemniewski">„1. Trybunał Konstytucyjny, zwany dalej „Trybunałem”, jest organem władzy sądowniczej, powołanym do badania zgodności z Konstytucją aktów normatywnych i umów międzynarodowych oraz wykonywania innych zadań określonych w Konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#PosełJerzyCiemniewski">2. Siedzibą Trybunału jest Warszawa”.</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy są uwagi do treści art. 2 projektu ustawy? Nie słyszę. Czy ktoś z państwa zgłasza sprzeciw? Nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 2 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-5.7" who="#PosełJerzyCiemniewski">„1. Trybunał orzeka w sprawach:</u>
          <u xml:id="u-5.8" who="#PosełJerzyCiemniewski">1) zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją,</u>
          <u xml:id="u-5.9" who="#PosełJerzyCiemniewski">2) zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie,</u>
          <u xml:id="u-5.10" who="#PosełJerzyCiemniewski">3) zgodności przepisów prawa, wydawanych przez centralne organy państwowe, z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami,</u>
          <u xml:id="u-5.11" who="#PosełJerzyCiemniewski">4) skargi konstytucyjnej,</u>
          <u xml:id="u-5.12" who="#PosełJerzyCiemniewski">5) sporów kompetencyjnych pomiędzy centralnymi konstytucyjnymi organami państwa,</u>
          <u xml:id="u-5.13" who="#PosełJerzyCiemniewski">6) zgodności z Konstytucją celów lub działalności partii politycznych.</u>
          <u xml:id="u-5.14" who="#PosełJerzyCiemniewski">2. Trybunał na wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej stwierdza zgodność z Konstytucją ustawy przed jej podpisaniem oraz umowy międzynarodowej przed jej ratyfikacją.</u>
          <u xml:id="u-5.15" who="#PosełJerzyCiemniewski">3. Trybunał na wniosek Marszałka Sejmu rozstrzyga w sprawie stwierdzenia przeszkody w sprawowaniu urzędu przez Prezydenta Rzeczypospolitej, gdy Prezydent nie jest w stanie zawiadomić Marszałka Sejmu o niemożności sprawowania urzędu. W razie uznania przejściowej niemożności sprawowania urzędu przez Prezydenta Trybunał powierza Marszałkowi Sejmu tymczasowe wykonywanie obowiązków Prezydenta Rzeczypospolitej”.</u>
          <u xml:id="u-5.16" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy są uwagi do treści art. 3 projektu ustawy? Nie słyszę. Czy ktoś z państwa zgłasza sprzeciw do treści tego artykułu? Nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-5.17" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art 3 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-5.18" who="#PosełJerzyCiemniewski">„Każdy sąd może przedstawić Trybunałowi pytanie prawne co do zgodności aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi lub ustawą, jeżeli od odpowiedzi na pytanie prawne zależy rozstrzygnięcie sprawy toczącej się przed sądem”.</u>
          <u xml:id="u-5.19" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy są uwagi do treści art. 4 projektu ustawy? Nie słyszę. Czy ktoś z państwa zgłasza sprzeciw? Nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-5.20" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 4 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-5.21" who="#PosełJerzyCiemniewski">„1. Trybunał informuje Sejm i Senat o istotnych problemach, wynikających z działalności i orzecznictwa Trybunału. Nad informacją tą nie przeprowadza się głosowania.</u>
          <u xml:id="u-5.22" who="#PosełJerzyCiemniewski">2. Trybunał przedstawia właściwym organom stanowiącym prawo uwagi o stwierdzonych uchybieniach i lukach w prawie, których usunięcie jest niezbędne dla zapewnienia spójności systemu prawnego Rzeczypospolitej Polskiej”.</u>
          <u xml:id="u-5.23" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przystępujemy do rozpatrzenia art. 5 projektu ustawy, w którym mamy dwa warianty zapisu ust. 4. Różnią się one zapisem, kto przedstawia kandydatów na stanowisko sędziego Trybunału: Prezydium Sejmu lub marszałek Sejmu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#PosełWitMajewski">Podkomisja miała następujące wątpliwości. Konstytucyjnym organem jest marszałek Sejmu, a Prezydium Sejmu nie występuje w konstytucji. W związku z tym należy zakładać, że zgodnie z długoletnią praktyką, taki organ będzie powołany.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#PosełWitMajewski">W wielu ustawach jest już usankcjonowany i gdyby znieść ten zapis, to należałoby zmieniać wszystkie ustawy. Wtedy zmieniona byłaby również ustawa o Trybunale Konstytucyjnym. Zakładaliśmy, że Prezydium Sejmu jest lepszym organem, ponieważ jest organem kolegialnym, a w tego typu sprawach jak nominacje kandydatów na stanowisko sędziego decyzje powinno się podejmować kolegialnie, co pozwalałoby ją odciążyć od wskazania przez jedną osobę, która może kojarzyć się z jedną opcją polityczną. Dlatego członkowie podkomisji byli zwolennikami instytucji Prezydium Sejmu, ale ze względu na zapis w konstytucji przedstawiliśmy wariant II treści tego artykułu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Wydaje mi się, że istnienie organów konstytucyjnych nie oznacza, że nie mogą istnieć organy ustawowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#EkspertMariaKrukJarosz">Uważam, że jeżeli organ nie jest wymieniony w konstytucji, tonie oznacza, że nie może być powołany, ale jeżeli nakłada się w ustawie obowiązek na ten organ, to należy liczyć się z tym, że w jakiejś sytuacji tego organu może fizycznie nie być, ponieważ nie musi zostać powołany. Wówczas tej kompetencji w imieniu Sejmu nikt nie będzie realizował.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">W tym przypadku sytuacja jest uproszczona i nie ma problemu z realizacją tej kompetencji, ponieważ jest to alternatywne. Trudniej byłoby przyjąć to rozstrzygnięcie w sytuacji, kiedy byłaby wyłączność kompetencji organów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#PosełWitMajewski">Jeżeli Prezydium Sejmu nie byłoby powoływane, to wtedy zmian należy dokonywać w wielu ustawach, również tam, gdzie kompetencje dotychczas przewidziane - w ustawach, np. o obowiązkach poselskich i innych - dla Prezydium Sejmu musiałyby być przekazane innemu organowi. Jeżeli przyjmiemy przepis w wersji z zapisem „Prezydium Sejmu”, to nie ma niebezpieczeństwa, że będzie okres bezkompetencyjny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Wobec tego poddaję pod głosowanie, kto z posłów jest za przyjęciem wariantu I?</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#PosełJerzyCiemniewski">W głosowaniu za wnioskiem opowiedziano się jednogłośnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#PosełWitMajewski">Odnosząc się do art. 5 projektu ustawy, chciałbym jeszcze w imieniu podkomisji złożyć oświadczenie, które powtórzę na plenarnym posiedzeniu Sejmu, a do którego zostałem zobowiązany przez członków podkomisji. W art. 194 konstytucji uchwaliliśmy regułę, że członków Trybunału Konstytucyjnego wybiera się spośród osób wyróżniających się wiedzą z zakresu prawa.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#PosełWitMajewski">Natomiast dotychczas w praktyce obowiązywała formuła, że były to kwalifikacje wymagane do zajmowania stanowiska sędziego Sądu Najwyższego lub Naczelnego Sądu Administracyjnego. Nikt w Komisji nie miał wątpliwości, że ktoś, kto ma kwalifikacje odpowiadające stanowisku sędziego Sądu Najwyższego lub Naczelnego Sądu Administracyjnego wyróżnia się wiedzą prawniczą.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#PosełWitMajewski">Dlatego też proponowaliśmy, żeby do tego rozwiązania wrócić, ale były wątpliwości, czy nie zawężamy konstytucyjnej formuły w stosunku do wyróżniających się wiedzą prawniczą tylko tych osób, które mają kwalifikacje, ponieważ to wiąże się z odpowiednią praktyką w sądach. Dlatego też podkomisja dokładnie przeanalizowała tę kwestię. W przypadku stanowiska sędziego Naczelnego Sądu Administracyjnego, to również w ramach wymogów kwalifikacyjnych przewiduje się wymogi dla osób wyróżniających się wiedzą prawniczą w zakresie stanowienia i stosowania prawa.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#PosełWitMajewski">To jest formuła rozszerzająca, pozwalająca objąć prawników z całego gremium praktyków, teoretyków, legislatorów, a także osoby o wyróżniającej się wiedzy prawniczej i traktować ich jako zbiór desygnatów kandydujących do składu Trybunału Konstytucyjnego, ale rozstrzygające jest postanowienie konstytucji, iż muszą to być osoby wyróżniające się wiedzą prawniczą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PosełJacekTaylor">Chciałbym przypomnieć państwu, że sędzią Naczelnego Sądu Administracyjnego może być osoba, która jest długoletnim urzędnikiem państwowym. W związku z tym, zostawiając redakcję proponowaną przez podkomisję, otwieramy możliwość dostępu do Trybunału Konstytucyjnego osobom, które swoją karierą prawniczą znacznie różnią się od tych, których kwalifikacje odpowiadają kwalifikacjom sędziów Sądu Najwyższego. Moim zdaniem, to jest niebezpieczne, ponieważ nie wiadomo, czy to jest ten ideał. Zgłaszam następującą poprawkę - skreślenie wyrazów „lub Naczelnego Sądu Administracyjnego”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#PosełWitMajewski">Członkowie podkomisji rozważali tę kwestię i uwzględnialiśmy stan dotychczasowy, który powoduje, że skład Trybunału Konstytucyjnego jest wystarczająco kompetentny i autorytatywny. Natomiast uważamy, że nie można zawężać do środowisk wyłącznie wymiaru sprawiedliwości, ale powinna to być sprawa całego środowiska prawniczego. Stąd jest to otwarcie i formuła kwalifikacji równorzędnych dla Naczelnego Sądu Administracyjnego jest otwartą formułą, stwarzającą wyróżniającym się prawnikom ze wszystkich środowisk możliwość awansu na stanowisko sędziego Trybunału Konstytucyjnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PosełMarekMazurkiewicz">Broniłbym propozycji zarówno autorów, jak i podkomisji, ponieważ nie jesteśmy chyba uprawnieni do stosowania nazbyt zawężającej regulacji w stosunku do normy konstytucyjnej, w której jest mowa o osobach szczególnie wyróżniających się kwalifikacjami prawniczymi. Te dwa wskazane wymogi, powtarzające dotychczasowe przepisy regulujące system Trybunału Konstytucyjnego nawiązują do tamtego pojęcia.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#PosełMarekMazurkiewicz">Ograniczenie wyłącznie do kwalifikacji sędziów Sądu Najwyższego byłoby już zawężeniem w stosunku do normy konstytucyjnej. To dotyczy także i innych osób, które mają te wysokie kwalifikacje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#DyrektorDepartamentuPrawnegowMinisterstwieSprawiedliwościZbigniewSzcząska">Ten przepis powtarza istniejącą sytuację, czyli np. wymogi zawarte w ustawie o Naczelnym Sądzie Administracyjnym. Te dwie ustawy - o Sądzie Najwyższym i Naczelnym Sądzie Administracyjnym są komplementarne i określają status prawnika nie tylko w zakresie prawa sądowego, bo w przypadku sędziów Sądu Najwyższego to przede wszystkim dotyczy osób, które wykonywały tę funkcję, mają odpowiednie kwalifikacje sędziowskie, wykazują się 10-letnim stażem na stanowisku sędziego, prokuratora, radcy prawnego albo wykonywania zawodu adwokata lub pracy na samodzielnym stanowisku administracji państwowej.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#DyrektorDepartamentuPrawnegowMinisterstwieSprawiedliwościZbigniewSzcząska">Te samodzielne stanowiska związane były z praktyką prawniczą, zwłaszcza udział w orzekaniu. Art. 28 ust. 1 pkt 5 ustawy o Sądzie Najwyższym ujmuje tę kwestię od innej strony.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#DyrektorDepartamentuPrawnegowMinisterstwieSprawiedliwościZbigniewSzcząska">W art. 12 ustawy o Naczelnym Sądzie Administracyjnym, określone są podobne kwalifikacje, studia prawnicze, tytuł magistra, wiek 35 lat i dalej „pozostawał co najmniej 10 lat na stanowisku sędziego, prokuratora albo przynajmniej przez 10 lat pracował na stanowisku adwokata, notariusza albo radcy prawnego lub w instytucjach publicznych pozostawał na stanowisku związanym ze stosowaniem lub tworzeniem prawa administracyjnego”. Dalej czytamy „wykazuje się taka osoba wysokim poziomem wiedzy w dziedzinie administracji publicznej oraz prawa administracyjnego, innych dziedzin prawa związanego z działaniem organów administracji publicznej”. Te dwie ustawy tworzą szerokie możliwości dla kandydatów.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#DyrektorDepartamentuPrawnegowMinisterstwieSprawiedliwościZbigniewSzcząska">W Trybunale Konstytucyjnym powinni zasiadać nie tylko znawcy klasycznego prawa sądowego, prawa karnego, cywilnego ale również prawa administracyjnego, gospodarczego. Natomiast ustawa o Naczelnym Sądzie Administracyjnym stwarza też bardzo wysoki stopień kwalifikacji i staż pracy, samodzielne stanowiska, odpowiednią wiedzę, a także wszystkie egzaminy, które muszą zdawać, aby osiągnąć stanowisko sędziego.</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#DyrektorDepartamentuPrawnegowMinisterstwieSprawiedliwościZbigniewSzcząska">Wydaje się, że ograniczenie się tylko do kwalifikacji sędziego Sądu Najwyższego byłoby zawężeniem możliwości i odejściem od dotychczasowej kilkunastoletniej praktyki, która sprawdzała się. Sędziowie Trybunału Konstytucyjnego byli wybierani na podstawie tych kryteriów kwalifikacyjnych, które mają być utrzymane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PosełJacekTaylor">Myślę, że nie budzi wątpliwości, iż stanowisko sędziego Trybunału Konstytucyjnego jest ukoronowaniem kariery prawniczej. Z wypowiedzi pana prokuratora wynika potwierdzenie naszych doświadczeń. Wielu urzędników ministerstwa jest obecnie sędziami Naczelnego Sądu Administracyjnego. Nie sądzę, aby ograniczenie opisu kwalifikacji zawarte w art. 5 ust. 3 tylko do kwalifikacji sędziego Sądu Najwyższego było - jak mówił pan profesor - zawężeniem formuły zawartej w konstytucji. To jest konkretyzacja przepisu konstytucyjnego, który brzmi tak samo jak odpowiedni przepis dotychczasowych przepisów konstytucyjnych.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#PosełJacekTaylor">Nie uważam, aby pochodzące z wczesnych lat 80. przepisy dotyczące Trybunału Konstytucyjnego były w tym zakresie - na który państwo powołują się - najszczęśliwsze. Bardzo się boję, że w przyszłości, przy uregulowaniu zawartym w projekcie ustawy podkomisji może dojść do sytuacji, że znajdzie się osoba o kwalifikacjach nie odpowiadających osobie będącej u szczytu kariery prawniczej, jaka jest w Rzeczypospolitej Polskiej do pomyślenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Proponuję przystąpić do głosowania w sprawie poprawki zgłoszonej przez pana posła Taylora, polegającej na skreśleniu w art. 5 ust. 3 projektu ustawy wyrazów: „lub Naczelnego Sądu Administracyjnego”. Kto jest za przyjęciem poprawki zgłoszonej przez pana posła Taylora?</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#PosełJerzyCiemniewski">W głosowaniu za wnioskiem opowiedział się 1 poseł, 10 było przeciwnych i nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#PosełJerzyCiemniewski">Komisje nie przyjęły poprawki zgłoszonej przez pana posła Taylora. Do zakończenia posiedzenia Komisji może pan poseł złożyć wniosek mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy są inne uwagi do art. 5 projektu ustawy? Nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 5 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-18.5" who="#PosełJerzyCiemniewski">„1. W skład Trybunału wchodzi piętnastu sędziów Trybunału.</u>
          <u xml:id="u-18.6" who="#PosełJerzyCiemniewski">2. Sędziego Trybunału wybiera Sejm na 9 lat.</u>
          <u xml:id="u-18.7" who="#PosełJerzyCiemniewski">3. Sędzią Trybunału może być osoba, która posiada kwalifikacje wymagane do zajmowania stanowiska sędziego Sądu Najwyższego lub Naczelnego Sądu Administracyjnego.</u>
          <u xml:id="u-18.8" who="#PosełJerzyCiemniewski">4. Kandydatów na stanowisko sędziego Trybunału przedstawia co najmniej 50 posłów lub Prezydium Sejmu. Uchwała Sejmu w sprawie wyboru sędziego Trybunału zapada bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby posłów.</u>
          <u xml:id="u-18.9" who="#PosełJerzyCiemniewski">5. Osoba wybrana na stanowisko sędziego Trybunału składa wobec Prezydenta Rzeczypospolitej ślubowanie następującej treści:</u>
          <u xml:id="u-18.10" who="#PosełJerzyCiemniewski">„Ślubuję uroczyście przy wykonywaniu powierzonych mi obowiązków sędziego Trybunału Konstytucyjnego służyć wiernie Narodowi, stać na straży Konstytucji, a powierzone mi obowiązki wypełniać bezstronnie i z najwyższą starannością”.</u>
          <u xml:id="u-18.11" who="#PosełJerzyCiemniewski">Ślubowanie może być złożone z dodaniem zdania „Tak mi dopomóż Bóg”.</u>
          <u xml:id="u-18.12" who="#PosełJerzyCiemniewski">6. Odmowa złożenia ślubowania jest równoznaczna ze zrzeczeniem się stanowiska sędziego Trybunału”.</u>
          <u xml:id="u-18.13" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przystępujemy do rozpatrzenia art. 6 projektu ustawy. Czy są uwagi do treści tego artykułu? Nie słyszę. Czy ktoś zgłasza sprzeciw? Nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-18.14" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 6 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-18.15" who="#PosełJerzyCiemniewski">„1. Sędziowie Trybunału w sprawowaniu swojego urzędu są niezawiśli i podlegają tylko Konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-18.16" who="#PosełJerzyCiemniewski">2. Wynagrodzenie zasadnicze sędziego Trybunału jest równe wynagrodzeniu zasadniczemu wicemarszałka Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-18.17" who="#PosełJerzyCiemniewski">3. Sędzia Trybunału po zakończeniu kadencji ma prawo powrócić na poprzednie zajmowane stanowisko lub otrzymać stanowisko równorzędne poprzednio zajmowanemu.</u>
          <u xml:id="u-18.18" who="#PosełJerzyCiemniewski">4. W zakresie nie uregulowanym w ustawie do praw i obowiązków oraz odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów Trybunału, stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące praw i obowiązków oraz odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów Sądu Najwyższego”.</u>
          <u xml:id="u-18.19" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przystępujemy do rozpatrzenia art. 7 projektu ustawy. Czy ktoś z państwa zgłasza uwagi do treści tego artykułu? Nie słyszę. Czy ktoś z państwa zgłasza sprzeciw? Nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-18.20" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 7 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-18.21" who="#PosełJerzyCiemniewski">„1. Zgodę na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej lub pozbawienia wolności sędziego wyraża Zgromadzenie Ogólne Sędziów Trybunału, zwane dalej „Zgromadzeniem Ogólnym”, z wyłączeniem sędziego Trybunału, którego wniosek dotyczy.</u>
          <u xml:id="u-18.22" who="#PosełJerzyCiemniewski">2. Prezes Trybunału niezwłocznie informuje Zgromadzenie Ogólne o zatrzymaniu sędziego Trybunału i zajętym przez siebie w tej sprawie stanowisku.</u>
          <u xml:id="u-18.23" who="#PosełJerzyCiemniewski">3. Przed podjęciem uchwały w sprawie, o której mowa w ust. 1, Trybunał wysłuchuje wyjaśnień zainteresowanego sędziego, chyba że nie jest to możliwe. Uchwała zapada większością 2/3 głosów sędziów Trybunału uczestniczących w Zgromadzeniu Ogólnym.</u>
          <u xml:id="u-18.24" who="#PosełJerzyCiemniewski">4. Do czasu podjęcia przez Trybunał uchwały wyrażającej zgodę na pociągnięcie sędziego Trybunału do odpowiedzialności karnej lub pozbawienie wolności, wolno w stosunku do niego podejmować tylko czynności nie cierpiące zwłoki”.</u>
          <u xml:id="u-18.25" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przystępujemy do rozpatrzenia art. 8 projektu ustawy. Czy są uwagi do treści tego artykułu? Nie słyszę. Czy ktoś z państwa zgłasza sprzeciw?</u>
          <u xml:id="u-18.26" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 8 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-18.27" who="#PosełJerzyCiemniewski">„Sędzia Trybunału odpowiada dyscyplinarnie za naruszenie przepisów prawa, uchybienie godności swego urzędu lub inne nieetyczne zachowanie, mogące podważyć zaufanie do jego osoby”.</u>
          <u xml:id="u-18.28" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przystępujemy do rozpatrzenia art. 9 projektu ustawy. Czy są uwagi do tego artykułu? Nie słyszę. Czy ktoś z państwa zgłasza sprzeciw? Nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-18.29" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 9 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-18.30" who="#PosełJerzyCiemniewski">„1. W postępowaniu dyscyplinarnym orzeka Trybunał:</u>
          <u xml:id="u-18.31" who="#PosełJerzyCiemniewski">1) w pierwszej instancji - w składzie pięciu sędziów Trybunału,</u>
          <u xml:id="u-18.32" who="#PosełJerzyCiemniewski">2) w drugiej instancji - w pełnym składzie sędziów Trybunału.</u>
          <u xml:id="u-18.33" who="#PosełJerzyCiemniewski">2. Sędziów do składów orzekających i rzecznika dyscyplinarnego ustala w drodze losowania Zgromadzenie Ogólne.</u>
          <u xml:id="u-18.34" who="#PosełJerzyCiemniewski">3. Od orzeczeń dyscyplinarnych nie przysługuje kasacja”.</u>
          <u xml:id="u-18.35" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przystępujemy do rozpatrzenia art. 10 projektu ustawy. Czy są uwagi do treści tego artykułu? Nie słyszę. Czy ktoś z państwa zgłasza sprzeciw? Nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-18.36" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 10 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-18.37" who="#PosełJerzyCiemniewski">„Karami dyscyplinarnymi są:</u>
          <u xml:id="u-18.38" who="#PosełJerzyCiemniewski">1) upomnienie,</u>
          <u xml:id="u-18.39" who="#PosełJerzyCiemniewski">2) nagana,</u>
          <u xml:id="u-18.40" who="#PosełJerzyCiemniewski">3) usunięcie ze stanowiska sędziego Trybunału”.</u>
          <u xml:id="u-18.41" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przystępujemy do rozpatrzenia art. 11 projektu ustawy. Czy są uwagi do treści tego artykułu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PodsekretarzstanuwKancelariiPrezydentaAndrzejGliniecki">W art. 11 ust. 3 projektu ustawy proponuję, aby zwrot „zwrócić się do odpowiedniego zakładu opieki zdrowotnej” zastąpić zwrotem, zgodnie z ustawą „zwrócić się do publicznego zakładu opieki zdrowotnej”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#PosełWitMajewski">Zgadzam się z tą propozycją, ponieważ zgodnie z ustawą mogą działać prywatne zakłady opieki zdrowotnej, a w sprawach organów państwowych nie powinny decydować prywatne zakłady opieki zdrowotnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Nie widzę powodu, dla którego status własnościowy miałby poprawiać lub pogarszać stan zdrowia. Zakład opieki zdrowotnej nie wystawia opinii o stanie zdrowia, tylko lekarze, którzy ponoszą odpowiedzialność w świetle zasad etyki lekarskiej, bez względu na to, czy pracują w państwowym, samorządowym, czy prywatnym zakładzie opieki zdrowotnej. Etykę muszą mieć taką samą. Uważam, że byłoby to nieuzasadnione i nierówne traktowanie zakładów opieki zdrowotnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#PodsekretarzstanuAndrzejGliniecki">W podobny sposób moglibyśmy argumentować w przypadku, gdzie jest mowa o wyższym wykształceniu prawniczym, czyli w ustawie jest mowa o studiach uniwersyteckich. Natomiast obecnie są szkoły prywatne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Jeżeli mają uprawnienia do nadawania tytułów naukowych, to sprawa nie ma charakteru własnościowego uczelni i nie ma żadnego znaczenia w tym zakresie. Ustawa o szkolnictwie wyższym określa tryb uzyskiwania uprawnień. W tym przypadku znaczenie mają uprawnienia, a nie forma własnościowa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#PiotrWinczorek">Zgłaszam uwagę redakcyjną, podobnie jak w art. 10 projektu ustawy oraz w art. 11 ust. 1 pkt 4 projektu ustawy, aby zachować zapis „usunięcie ze stanowiska” zamiast obecnego zapisu „usunięcie z zajmowanego stanowiska”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Proponuję uwzględnienie tej zmiany bez głosowania. Czy ktoś z państwa zgłasza poprawkę dotyczącą zmiany zapisu „publicznego zakładu opieki zdrowotnej”? Nie słyszę. Czy ktoś zgłasza sprzeciw do art. 11 projektu ustawy? Nie słyszę sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 11 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#PosełJerzyCiemniewski">„1. Wygaśnięcie mandatu sędziego Trybunału stwierdza Zgromadzenie Ogólne na skutek:</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#PosełJerzyCiemniewski">1) zrzeczenia się stanowiska sędziego Trybunału,</u>
          <u xml:id="u-25.4" who="#PosełJerzyCiemniewski">2) stwierdzenia orzeczeniem komisji lekarskiej trwałej niezdolności do pełnienia obowiązków sędziego Trybunału z powodu choroby, ułomności lub upadku sił,</u>
          <u xml:id="u-25.5" who="#PosełJerzyCiemniewski">3) skazania prawomocnym wyrokiem sądu,</u>
          <u xml:id="u-25.6" who="#PosełJerzyCiemniewski">4) prawomocnego orzeczenia dyscyplinarnego o skazaniu na karę usunięcia ze stanowiska sędziego Trybunału.</u>
          <u xml:id="u-25.7" who="#PosełJerzyCiemniewski">2. Wygaśnięcie mandatu sędziego Trybunału na skutek śmierci stwierdza prezes Trybunału.</u>
          <u xml:id="u-25.8" who="#PosełJerzyCiemniewski">3. Zgromadzenie Ogólne podejmuje uchwałę po przeprowadzeniu stosownego postępowania wyjaśniającego, a w szczególności po zaznajomieniu się z aktami postępowania karnego lub dyscyplinarnego i wysłuchaniu zainteresowanego, chyba że nie jest to możliwe. W przypadku trwałej niezdolności do pełnienia obowiązków ze względu na stan zdrowia, Trybunał może zwrócić się do odpowiedniego zakładu opieki zdrowotnej o wyrażenie opinii o stanie zdrowia sędziego Trybunału.</u>
          <u xml:id="u-25.9" who="#PosełJerzyCiemniewski">4. Akt stwierdzający wygaśnięcie mandatu prezes Trybunału przekazuje Marszałkowi Sejmu”.</u>
          <u xml:id="u-25.10" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przystępujemy do rozpatrzenia art. 12 projektu ustawy. Czy są uwagi do treści tego artykułu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#PodsekretarzstanuAndrzejGliniecki">Mam wątpliwości do zapisu ust. 3, ponieważ w art. 14 projektu ustawy wyszczególnione są kompetencje Zgromadzenia Ogólnego. Proponuję wykreślić ten ustęp lub zredagować ust. 4 i wymienić kompetencje Zgromadzenia Ogólnego, dodając zapis „a w szczególności” i wymienić zapisane w ust. 3 czynności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Proponuję skreślić ust. 3 i nie ustanawiać norm, którym Zgromadzenie Ogólne w szczególności daje uprawnienia. Te uprawnienia muszą być wymienione wyczerpująco i jednoznacznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#PosełWitMajewski">Tę kwestię analizowaliśmy, istnieje pewna sytuacja, w której mogą być sprawy domniemania kompetencji. Wtedy ogólny zapis pozwalałby Zgromadzeniu Ogólnemu, będącemu najwyższym gremium, na zajęcie stanowiska.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#PosełWitMajewski">Dla bezpieczeństwa prawnego proponowaliśmy treść ust. 3 w tym artykule, a konkretne kompetencje nazywamy w art. 14 projektu ustawy. Zgadzam się na rozważenie sprawy czy istnieje konieczność zapisu tego ustępu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#EkspertMariaKrukJarosz">Uważam, że treść tego przepisu należy skreślić lub połączyć z art. 14 projektu ustawy. Natomiast w art. 14 jest takie otwarcie przepisu, o którym mówił pan poseł W. Majewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy jest sprzeciw wobec skreślenia w art. 12 ust. 3 projektu ustawy? Nie słyszę sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 12 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#PosełJerzyCiemniewski">„1. Organami Trybunału są: Zgromadzenie Ogólne oraz prezes Trybunału.</u>
          <u xml:id="u-30.3" who="#PosełJerzyCiemniewski">2. Zgromadzenie Ogólne tworzą sędziowie Trybunału”.</u>
          <u xml:id="u-30.4" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przystępujemy do rozpatrzenia art. 13 projektu ustawy. Czy są uwagi do treści tego artykułu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#SędziaTrybunałuKonstytucyjnegoCzesławCzeszejkoSochacki">Rozumiem intencję zapisu zawartą w ust. 2, a mianowicie, aby zapraszanie przewodniczących zainteresowanych komisji sejmowych, komisji senackich, nie zależało od uznania prezesa Trybunału Konstytucyjnego. Proponuję to pozostawić. Natomiast z tego punktu pozostałą treść zapisu przenieść do ust. 3, ponieważ zapraszanie prezesa Najwyższej Izby Kontroli, ministra sprawiedliwości, prezesa Sądu Najwyższego itd. powinno spoczywać na prezesie Trybunału Konstytucyjnego. Czy w tej sytuacji nie wymieniać tych organów poza komisjami sejmowymi i komisjami senackimi w ust. 3 jako objętych zaproszeniem, o którym tam mowa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#PosełWitMajewski">Podkomisja zgodnie z sugestią wnioskodawcy uważała, że organy wymienione w ust. 2 mają dla stosowania jednolitości prawa określone znaczenie i ich obecność powinna być tutaj obligatoryjna. Dlatego taki zapis zaakceptowaliśmy i jeżeli organy te będą informowane, to będzie oznaczało możliwość uczestniczenia w posiedzeniu. Naszym zamysłem jest, aby prawo było w kraju jednolicie stosowane, pojmowane i konstytucja jednakowo realizowana, a także udział wszystkich organów, które w zakresie prawa spełniają szczególne funkcje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#PosełMarekMazurkiewicz">Bronię tej redakcji i rozumiem intencje, które leżały u podstaw takiego sformułowania ust. 2 i 3. W ust. 2 zostały wymienione podmioty, które w istocie są uczestnikami postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym, natomiast ust. 3 dotyczy najwyższych organów, które bezpośrednio w pracach Trybunału Konstytucyjnego nie uczestniczą w sensie orzeczniczym i w postępowaniu. To było racją i sądzę, że nie ma powodów, aby te zapisy łączyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy ktoś z posłów chce przejąć poprawkę proponowaną przez pana Czeszejko-Sochackiego? Nie słyszę. Wobec tego art. 13 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#PosełJerzyCiemniewski">„1. Prezes Trybunału zwołuje co najmniej raz w roku Zgromadzenie Ogólne, na którym omawia się działalność Trybunału oraz problemy wynikające z jego orzecznictwa.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#PosełJerzyCiemniewski">2. W Zgromadzeniu Ogólnym mają prawo wziąć udział przewodniczący zainteresowanych komisji sejmowych, komisji senackich, Prezes Najwyższej Izby Kontroli, Minister Sprawiedliwości - Prokurator Generalny, Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego, Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego, Rzecznik Praw Obywatelskich i Rzecznik Praw Dziecka.</u>
          <u xml:id="u-34.3" who="#PosełJerzyCiemniewski">3. O zwołaniu Zgromadzenia Ogólnego prezes Trybunału zawiadamia Prezydenta Rzeczypospolitej, Marszałka Sejmu, Marszałka Senatu i Prezesa Rady Ministrów, którzy mają wziąć udział w Zgromadzeniu Ogólnym bądź delegować swojego przedstawiciela”.</u>
          <u xml:id="u-34.4" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przystępujemy do rozpatrzenia art. 14 projektu ustawy. Czy są uwagi do treści tego artykułu? Nie słyszę. Czy ktoś z państwa zgłasza sprzeciw? Nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-34.5" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 14 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-34.6" who="#PosełJerzyCiemniewski">„1. Do kompetencji Zgromadzenia Ogólnego należy:</u>
          <u xml:id="u-34.7" who="#PosełJerzyCiemniewski">1) uchwalenie regulaminu Trybunału,</u>
          <u xml:id="u-34.8" who="#PosełJerzyCiemniewski">2) wybór kandydatów na prezesa i wiceprezesa Trybunału,</u>
          <u xml:id="u-34.9" who="#PosełJerzyCiemniewski">3) uchwalanie statutu Biura Trybunału,</u>
          <u xml:id="u-34.10" who="#PosełJerzyCiemniewski">4) uchwalenie projektu dochodów i wydatków Trybunału,</u>
          <u xml:id="u-34.11" who="#PosełJerzyCiemniewski">5) zatwierdzanie projektu informacji, o której mowa w art. 4 ust. 1,</u>
          <u xml:id="u-34.12" who="#PosełJerzyCiemniewski">6) wykonywanie innych czynności, przewidzianych dla Zgromadzenia Ogólnego w ustawie lub w regulaminie.</u>
          <u xml:id="u-34.13" who="#PosełJerzyCiemniewski">2. Zgromadzenie Ogólne podejmuje uchwały, jeżeli bierze w nim udział co najmniej 2/3 ogólnej liczby sędziów Trybunału, w tym prezes lub wiceprezes Trybunału.</u>
          <u xml:id="u-34.14" who="#PosełJerzyCiemniewski">3. O porządku obrad Zgromadzenia Ogólnego i jego terminie prezes Trybunału powiadamia wszystkich sędziów Trybunału co najmniej siedem dni przed jego terminem.</u>
          <u xml:id="u-34.15" who="#PosełJerzyCiemniewski">4. W szczególnych przypadkach Zgromadzenie Ogólne może się uznać za zdolne do podejmowania uchwał, mimo niezachowania terminu, określonego w ust. 3.</u>
          <u xml:id="u-34.16" who="#PosełJerzyCiemniewski">5. Zgromadzeniu Ogólnemu przewodniczy prezes lub wiceprezes Trybunału.</u>
          <u xml:id="u-34.17" who="#PosełJerzyCiemniewski">6. Uchwały Zgromadzenia Ogólnego zapadają zwykłą większością głosów, chyba że ustawa stanowi inaczej. Głosowanie jest jawne, o ile żaden z sędziów Trybunału nie zażąda głosowania tajnego.</u>
          <u xml:id="u-34.18" who="#PosełJerzyCiemniewski">7. Regulamin Trybunału podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”.</u>
          <u xml:id="u-34.19" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przystępujemy do rozpatrzenia art. 15 projektu ustawy. W tym artykule ust. 2 podany jest w dwóch wariantach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#PosełWitMajewski">Mamy do czynienia z wprowadzoną przez konstytucję regułą, iż prezesa i wiceprezesa Trybunału Konstytucyjnego wybiera Prezydent Rzeczypospolitej spośród kandydatów, przedstawionych przez Zgromadzenie Ogólne.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#PosełWitMajewski">W związku z tym chcielibyśmy ustalić, że będzie co najmniej dwóch kandydatów na każde stanowisko, ponieważ inaczej wybór Prezydenta Rzeczypospolitej byłby wyborem iluzorycznym. Większa liczba kandydatów w przypadku gremium 15-osobowego byłaby mało uzasadniona.</u>
          <u xml:id="u-35.2" who="#PosełWitMajewski">W wariancie II zastanawialiśmy się nad trybem i sposobami wybierania kandydatów.</u>
          <u xml:id="u-35.3" who="#PosełWitMajewski">W przypadku opróżnienia stanowiska prezesa lub wiceprezesa w następstwie wygaśnięcia jego mandatu sędziego, wyboru kandydatów na stanowisko prezesa lub wiceprezesa dokonuje się w terminie jednego miesiąca od dnia wybrania przez Sejm nowego sędziego. W tym przypadku część członków podkomisji uważała, że desygnacji powinien dokonywać Trybunał Konstytucyjny w pełnym składzie.</u>
          <u xml:id="u-35.4" who="#PosełWitMajewski">Natomiast część członków podkomisji uważała, że nie ma takiej potrzeby, bo jeżeli nawet, wygaśnie jeden lub dwa mandaty, to Zgromadzenie Ogólne ma wystarczającą większość to znaczy 2/3 składu do tego, żeby zgodnie z ustawą podejmować decyzje. Wobec tego nie ma niezbędnej konieczności czekania na obsadzenie wakujących mandatów.</u>
          <u xml:id="u-35.5" who="#PosełWitMajewski">Zwolennicy zapisu wariantu I uważali, że nowo wchodzący sędzia, niekoniecznie od razu musi być kandydatem na stanowisko prezesa lub wiceprezesa Trybunału. Tutaj wymagane jest doświadczenie i odnosi się do tych sędziów, którzy już to doświadczenie nabyli pełniąc funkcje. To była różnica zdań i stanowiska członków podkomisji podzieliły się.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#PosełMarekMazurkiewicz">Istota tej różnicy polega na tym, że trzy miesiące przed upływem kadencji, w obu przypadkach następuje wybór przy kadencyjnych zmianach. Natomiast jeśli nastąpiłaby potrzeba wyboru w związku z rezygnacją urzędującego prezesa, ale bez zwolnienia ze stanowiska sędziego, wówczas jest termin miesięczny na dokonanie wyboru.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#PosełMarekMazurkiewicz">Natomiast jeśli przyjąć zapis wariantu II, to wtedy zakładamy co najmniej czteromiesięczny okres wakatu, ponieważ najpierw trzeba przeprowadzić pełną procedurę uzupełnienia składu Trybunału, później dokonywać w ciągu miesiąca wyboru prezesa, co mogłoby sparaliżować na dłuższy czas pracę Trybunału Konstytucyjnego. Stąd m.in. zapis wariantu II sprowadza się do sytuacji, jeżeli opróżnia się stanowisko prezesa lub wiceprezesa w trakcie kadencji z równoczesnym opróżnieniem stanowiska sędziego na skutek zdarzeń losowych lub innych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy jeszcze ktoś z państwa chciałby zabrać głos? Wydaje mi się, że bardziej właściwą sytuacją jest obsadzanie stanowisk w warunkach pełnego składu Trybunału, czyli najpierw musi on być uzupełniony. Przystępujemy do głosowania. Kto jest za zapisem wariantu I?</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#PosełJerzyCiemniewski">W głosowaniu za wnioskiem opowiedziała się większość posłów. Czy są jeszcze uwagi do art. 15 projektu ustawy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#PosełAnnaSkowrońskaŁuczyńska">Uważam, że ust. 3 wyklucza możliwość kandydowania na stanowisko prezesa lub wiceprezesa Trybunału najstarszego sędziego, bo zawsze on musi przewodniczyć obradom. Nie sposób sobie wyobrazić, że będzie przewodniczył i kandydował. W związku z tym sądzę, że należałoby uzupełnić ten przepis, iż jest to najstarszy wiekiem sędzia, ale nie kandydujący.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#PosełWitMajewski">W chwili zwołania Zgromadzenia Ogólnego i rozpoczęcia pracy, nie wiadomo, kto będzie kandydował.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Sugerowałbym przyjąć formułę bardziej bezpieczną „jeden z najstarszych wiekiem”. Tak dawniej regulamin Sejmu regulował sprawę marszałka seniora.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#SędziaCzesławCzeszejkoSochacki">Panie pośle, ale wtedy jest ryzyko, kto będzie decydował o tym, który sędzia spośród wybranych wiekiem. Tu jest pewien mechanizm, który eliminuje niebezpieczeństwo pewnej „manipulacji”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#PosełWitMajewski">Obradujemy z udziałem dwóch kompetentnych członków Trybunału. Myślę, że tę kwestię może rozwiązać zapis w regulaminie, jeżeli sam kandyduje, to wyłącza się.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Wobec tego nie proponujemy poprawki i art. 15 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#PosełJerzyCiemniewski">„1. Prezesa i wiceprezesa Trybunału powołuje Prezydent Rzeczypospolitej spośród dwóch kandydatów przedstawionych na każde stanowisko przez Zgromadzenie Ogólne.</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#PosełJerzyCiemniewski">2. Kandydatów na stanowisko prezesa lub wiceprezesa Trybunału wybiera Zgromadzenie Ogólne spośród sędziów Trybunału, którzy w głosowaniu tajnym uzyskali kolejno największą liczbę głosów. Wybór powinien być dokonany nie później niż trzy miesiące przed upływem kadencji urzędującego prezesa lub wiceprezesa. W przypadku opróżnienia stanowiska prezesa lub wiceprezesa Trybunału wyboru kandydatów dokonuje się w terminie jednego miesiąca.</u>
          <u xml:id="u-43.3" who="#PosełJerzyCiemniewski">3. Obradom Zgromadzenia Ogólnego w części dotyczącej wyboru kandydatów na stanowisko prezesa i wiceprezesa Trybunału przewodniczy najstarszy wiekiem sędzia Trybunału uczestniczący w Zgromadzeniu Ogólnym”.</u>
          <u xml:id="u-43.4" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przystępujemy do rozpatrzenia art. 16 projektu ustawy. Czy są uwagi do treści tego artykułu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#SędziaCzesławCzeszejkoSochacki">W art. 16 ust. 3 proszę o rozważenie posłużenia się formułą „najstarszy wiekiem sędzia”, bo „prezesa i wiceprezesa Trybunału zastępuje sędzia Trybunału wyznaczony przez prezesa Trybunału” jest pozostawieniem pewnego nadmiernego luzu. Powinien być mechanizm, który może w tym zakresie działać w pewnym stopniu automatycznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">To usztywnianie w takim przypadku może prowadzić do paraliżu, bo okazuje się, że najstarszy wiekiem sędzia nie może sprawować tej funkcji. To są wątpliwe sytuacje, w których prezes i wiceprezes nie mogą zajmować stanowiska. Nie wydaje mi się, żeby mechanizm był dobrym rozwiązaniem. Czy ktoś z państwa w tej sprawie chciałby zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#PosełWitMajewski">Podkomisja zakładała, iż takie przeszkody mogą zaistnieć i musi być zastępstwo. Wydaje się, że wyznaczenie przez prezesa zastępcy jest bezpieczne. Natomiast zgadzam się, że może być kłopot w przypadku wyjazdu obu prezesów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy ktoś z państwa chciałby sformułować poprawkę do tego zapisu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#PosełStanisławRogowski">Racje przemawiają za jednym i drugim rozwiązaniem, ale proponuję je połączyć, zostawiając dotychczasowy zapis i dodając: „w razie niemożności wyznaczenia przez prezesa Trybunału, funkcję pełni najstarszy wiekiem sędzia Trybunału”. Może być sytuacja, że prezes i wiceprezes ulegną wypadkowi i nie będą mogli sprawować swojej funkcji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy jest zgoda członków Komisji na dodanie drugiego zdania w ust. 3, proponowanego przez pana posła Rogowskiego? Nie słyszę sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 16 projektu ustawy został przyjęty wraz z poprawką w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-49.2" who="#PosełJerzyCiemniewski">„1. Prezes Trybunału reprezentuje Trybunał na zewnątrz oraz wykonuje czynności określone w ustawie i regulaminie.</u>
          <u xml:id="u-49.3" who="#PosełJerzyCiemniewski">2. Wiceprezes Trybunału zastępuje prezesa w czasie jego nieobecności oraz wykonuje inne obowiązki wynikające z ustalonego przez prezesa Trybunału podziału czynności.</u>
          <u xml:id="u-49.4" who="#PosełJerzyCiemniewski">3. W razie przeszkód w sprawowaniu obowiązków przez prezesa i wiceprezesa Trybunału, zastępuje ich sędzia Trybunału wyznaczony przez prezesa Trybunału, a w przypadku niemożności w wyznaczeniu zastępującego sędziego, funkcję sprawuje najstarszy wiekiem sędzia Trybunału”.</u>
          <u xml:id="u-49.5" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przystępujemy do rozpatrzenia art. 17 projektu ustawy. Czy są uwagi do treści tego artykułu? Nie słyszę. Czy ktoś z państwa zgłasza sprzeciw? Nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-49.6" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 17 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-49.7" who="#PosełJerzyCiemniewski">„1. Organizacyjne i administracyjne warunki pracy Trybunału zapewnia prezes Trybunału oraz podległe mu Biuro Trybunału.</u>
          <u xml:id="u-49.8" who="#PosełJerzyCiemniewski">2. Szczegółowy zakres zadań i strukturę Biura określa statut.</u>
          <u xml:id="u-49.9" who="#PosełJerzyCiemniewski">3. Do pracowników Biura Trybunału stosuje się przepisy o pracownikach urzędów państwowych”.</u>
          <u xml:id="u-49.10" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przystępujemy do rozpatrzenia art. 18 projektu ustawy. Czy są uwagi do treści tego artykułu? Nie słyszę. Czy ktoś z państwa zgłasza sprzeciw? Nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-49.11" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 18 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-49.12" who="#PosełJerzyCiemniewski">„1. Projekt dochodów i wydatków Trybunału w brzmieniu uchwalonym przez Zgromadzenie Ogólne Minister Finansów włącza do projektu budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-49.13" who="#PosełJerzyCiemniewski">2. Prezesowi Trybunału w zakresie wykonywania budżetu Trybunału przysługują uprawnienia Ministra Finansów”.</u>
          <u xml:id="u-49.14" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przystępujemy do rozpatrzenia rozdziału II projektu ustawy - Postępowanie przed Trybunałem.</u>
          <u xml:id="u-49.15" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy są uwagi do treści art. 19 projektu ustawy? Nie słyszę. Czy ktoś z państwa zgłasza sprzeciw? Nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-49.16" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 19 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-49.17" who="#PosełJerzyCiemniewski">„1. Trybunał w toku postępowania powinien zbadać wszystkie istotne okoliczności w celu wszechstronnego wyjaśnienia sprawy.</u>
          <u xml:id="u-49.18" who="#PosełJerzyCiemniewski">2. Trybunał nie jest związany wnioskami dowodowymi uczestników postępowania i może z urzędu dopuścić dowody, jakie uzna za celowe dla wyjaśnienia sprawy”.</u>
          <u xml:id="u-49.19" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy są uwagi do treści art. 20 projektu ustawy? Nie słyszę. Czy ktoś z państwa zgłasza sprzeciw? Nie słyszę sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-49.20" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 20 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-49.21" who="#PosełJerzyCiemniewski">„W sprawach nie uregulowanych w ustawie do postępowania przed Trybunałem stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania cywilnego”.</u>
          <u xml:id="u-49.22" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przystępujemy do rozpatrzenia art. 21 projektu ustawy. Czy są uwagi do tego artykułu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#PodsekretarzstanuAndrzejGliniecki">Proponuję rozważyć w tym przepisie ust. 1. Sądzę, że nie jest uzasadnione zawężenie organów. Proponuję użyć sformułowania „organy władzy publicznej”, które jest zgodne z terminologią konstytucyjną. Natomiast zawężenie do wpisania organów administracji publicznej jest niecelowe. Jeżeli jest mowa o wszystkich sądach, to należy uwzględnić wszystkie organy państwowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#PosełWitMajewski">Zgadzam się z tą sugestią i zgłaszam jako autopoprawkę, ponieważ parlament też musi być włączony do prac Trybunału Konstytucyjnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#PosełMarekMazurkiewicz">Ale z dotychczasowej praktyki chodzi o organy administracji publicznej w odróżnieniu od ministerstw i innych tego typu organów, przed którymi trwają postępowania. Czy wszystkie sądy i organy władzy publicznej byłyby - w rozumieniu tej ustawy - tak szeroko traktowane, obejmując także organy administracji? Sejm współdziała z Trybunałem na podstawie innych przepisów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#PosełWitMajewski">Uważam, że obejmuje organy administracji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#EkspertPiotrWinczorek">Pojęcie „władza publiczna” w konstytucji użyte zostało w sensie, że obejmowało organy władzy państwowej wszystkich trzech pionów: wykonawczego, ustawodawczego i sądowniczego, a także organy samorządu, o ile wykonują władztwo publiczne. Gdyby zatem wprowadzić określenie „organy władzy publicznej”, to wtedy sądy nie byłyby potrzebne, ponieważ to pojęcie obejmuje wszystko. Być może takie polecenie byłoby wskazane ze względu np. na postępowania, w których występują przed Trybunałem organy samorządowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Pojęcie organów władzy publicznej rozumiemy w związku z art. 7 konstytucji, w którym jest mowa „Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa”. To obejmie wszystkie organy wykonujące władztwo publiczne. Jeżeli używano by tego pojęcia, to wówczas należałoby skreślić wyraz „sądy”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#PosełWitMajewski">Tak, ale przypominam, że sądy są szczególnie wrażliwe na swoją niezawisłość i niezależność. Proponuję utrzymać propozycję zgłoszoną przez pana A. Glinieckiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Proponuję, aby używać pojęć w sposób wyczerpujący.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#EkspertPiotrWinczorek">Proponuję rozwiązanie pośrednie, to znaczy dopisanie wyrazu „inne” przed wyrazem „organy”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#PosełWitMajewski">Popieram tę formułę i zgłaszam pod rozwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#EkspertPiotrWinczorek">Mam jeszcze uwagę do ust. 2, a mianowicie jest zwrot „Trybunał powinien bez zbędnej zwłoki” z wyrazem „powinien” są zawsze kłopoty, bo oznacza obowiązek, ale słabszy. Jeśli to traktować jak obowiązek, to zastąpić wyrazem „zwraca”, jeśli to nie jest obowiązek, to wtedy jak należy traktować wyraz „powinien”?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#SędziaCzesławCzeszejkoSochacki">Przyjmujemy powinność w znaczeniu normatywnym i w tym znaczeniu posługują się wszystkie systemy prawa cywilnego, prawa karnego, gdzie sąd powinien wydać orzeczenie, lub w terminie wyznaczonym powinien wykonać czynność. Stąd też ta powinność w znaczeniu normatywnym nie wydaje się, żeby mogła razić. Sądzę, że wyraża należycie sens i istotę tego przepisu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy są jeszcze inne uwagi? Nie słyszę. Czy ktoś z państwa zgłasza sprzeciw do proponowanego zapisu art. 21 projektu ustawy? Nie słyszę. Rozumiem, że art. 21 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#PosełJerzyCiemniewski">„1. Wszystkie sądy i inne organy administracji publicznej są obowiązane udzielić Trybunałowi pomocy i na jego żądanie przedstawić akta postępowania, wiążące się z postępowaniem przed Trybunałem.</u>
          <u xml:id="u-62.2" who="#PosełJerzyCiemniewski">2. Trybunał powinien bez zbędnej zwłoki po dokonaniu użytku dowodowego z akt postępowania zwrócić je właściwemu organowi”.</u>
          <u xml:id="u-62.3" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy są uwagi do treści art. 22 projektu ustawy? Nie słyszę. Czy ktoś z państwa zgłasza sprzeciw? Nie słyszę sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-62.4" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 22 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-62.5" who="#PosełJerzyCiemniewski">„Trybunał może zwracać się do Sądu najwyższego oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego o informacje co do wykładni określonego przepisu prawa w orzecznictwie sądowym”.</u>
          <u xml:id="u-62.6" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przystępujemy do rozpatrzenia art. 23 projektu ustawy. Czy są uwagi do tego artykułu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#PosełKazimierzPańtak">Czy wyłączenie jawności rozprawy przed Trybunałem Konstytucyjnym w sprawach jest dopuszczalne? Rozstrzygane są akty prawne, które są publikowane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#PosełWitMajewski">W trakcie postępowania przed Trybunałem mogą być wyjaśniane lub rozważane sprawy objęte tajemnicą państwową. Sądzę, że taka reguła powinna być przewidziana, a występować będzie rzadko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#PosełKazimierzPańtak">Trybunał Konstytucyjny jest to specyficzny sąd nad prawem, a nie nad pewnym stanem faktycznym. Czy powinna być wyłączona jawność rozprawy przed Trybunałem Konstytucyjnym, bo jeżeli prawo musi być publikowane, muszą to być akty prawne, źródła prawa. W nowej konstytucji są one określone. Czy mogą być rozpatrywane źródła prawa, które są tajne?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#EkspertPiotrWinczorek">To prawda, że jest to głównie sąd nad prawem, ale także będzie rozpatrywał zgodność działania z konstytucją, celów i działania partii politycznych. Tu mogą pojawić się kwestie związane z tajemnicą państwową.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#PosełWitMajewski">Chciałem zwrócić uwagę na to, że aby wyłączyć jawność, musi być przepis. Jeżeli jest przepis szczególny ustawy o tajemnicy państwowej, np. sprawa lustracji, gdzie będą pytania o różne okoliczności objęte tajemnicą państwową, to te przepisy wyłączają jawność, a nie Trybunał Konstytucyjny z urzędu. Trybunał Konstytucyjny pracuje jawnie, natomiast jeżeli przepis zobowiązuje go do zachowania części postępowania w tajemnicy, to nie może naruszać przepisów. Dlatego popieram dotychczasowy zapis ust. 1.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#PosełKazimierzPańtak">Ale w ust. 1 są dwie normy, rozprawy są jawne, jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, a druga norma - przewodniczący składu orzekającego może wyłączyć jawność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy są jeszcze inne uwagi do treści art. 23 projektu ustawy? Nie słyszę. Czy ktoś z państwa zgłasza sprzeciw? Nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 23 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#PosełJerzyCiemniewski">„1. Rozprawy Trybunału są jawne, jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej. Przewodniczący składu orzekającego może wyłączyć jawność ze względu na bezpieczeństwo państwa lub ochronę tajemnicy państwowej.</u>
          <u xml:id="u-69.3" who="#PosełJerzyCiemniewski">2. Sędziowie Trybunału są upoważnieni do dostępu do wiadomości stanowiących tajemnicę państwową, związanych z rozpoznawania przez Trybunał sprawą.</u>
          <u xml:id="u-69.4" who="#PosełJerzyCiemniewski">3. Świadek lub biegły może być przesłuchany co do okoliczności objętych tajemnicą państwową po zwolnieniu przez uprawniony organ od obowiązku zachowania tej tajemnicy. Odmowa zgody może być uzasadniona jedynie ważnym interesem państwa.</u>
          <u xml:id="u-69.5" who="#PosełJerzyCiemniewski">4. Świadek lub biegły nie korzysta z prawa odmowy złożenia zeznań, o których mowa w ust. 3, jeżeli Trybunał uzna taką odmowę za nieuzasadnioną”.</u>
          <u xml:id="u-69.6" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przystępujemy do rozpatrzenia art. 24 projektu ustawy. Czy są uwagi do tego artykułu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#PodsekretarzstanuAndrzejGliniecki">Mam wątpliwości do odesłania w art. 24 ust. 1 projektu ustawy „z zastrzeżeniem ust. 2”. Czy nie byłoby właściwsze odesłanie „z wyjątkiem art. 45 ust. 3”, w którym jest mowa o pobieraniu wpisu? W ust. 2 tego artykułu jest mowa o zwrocie kosztów postępowania. Ten wyjątek istnieje, jest w art. 45 ust. 3 projektu ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#PosełWitMajewski">Nie zgadzam się z tym, ponieważ w niektórych innych normach mamy tzw. przymus adwokacki przed Trybunałem. W związku z tym, to nie będzie sprawa wpisu, ale przeniesienie całości kosztów, które wnoszący skargę musiał ponieść. Dlatego uważam, że Trybunał Konstytucyjny powinien stosownie orzekać na podstawie całości tych przepisów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#PosełKazimierzPańtak">Czy ust. 2 i 3 są potrzebne w przypadku, kiedy jest sąd nad prawem? Czy rzeczywiście trzeba rozstrzygać tak jak w postępowaniu cywilnym o tym, że zwraca się koszty pełnomocnikowi itp. Skarga indywidualna jest dopuszczalna i istnieje wtedy, kiedy strona już przegrała swoje postępowanie, czyli sąd wydał orzeczenie zgodnie z obowiązującym prawem i kwestionuje je.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#PosełKazimierzPańtak">Taka sytuacja występuje bardzo rzadko, ale skarg indywidualnych może być tysiące. Natomiast do rozprawy może dojść w sprawach nielicznych. Czy w innych przypadkach też będą zwracane koszty postępowania?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#PosełWitMajewski">Chciałem panu posłowi zwrócić uwagę na to, że to dotyczy tylko tych sytuacji, kiedy Trybunał Konstytucyjny uzna zasadność skargi. Jeżeli tak, to znaczy, że organ, który wydał ten przepis lub podjął decyzję, naruszył konstytucję. W konstytucji przewidzieliśmy sytuację, że za działalność przynoszącą szkodę obywatelowi przez organy państwa, obywatel nie może ponosić skutków, czyli organ, który wydał uznany przez Trybunał za niezgodny z konstytucją przepis prawny bądź podjął decyzję, musi te skutki ponieść, zgodnie z regułą o odpowiedzialności konstytucyjnej za szkody wyrządzone przez organy państwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy pan poseł Pańtak zgłasza konkretną poprawkę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#PosełKazimierzPańtak">Nie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#PodsekretarzstanuAndrzejGliniecki">Wracam do odesłania do ust. 2. Może nie odsyłać do ust. 2 tylko z zastrzeżeniem wyjątków określonych w ustawie, skoro to ma dotyczyć wpisu i kosztów procesowych, więc jest to szersze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Jest wniosek żeby wpisać zamiast wyrazów „z zastrzeżeniem ust. 2” wyrazy „z zastrzeżeniem przypadków określonych w ustawie”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#PosełWitMajewski">Uważam, że w ust. 2 nie mówimy o wpisie, tylko o zwrocie kosztów postępowania, a to obejmuje - w przypadku przymusu adwokackiego - koszty opłacenia adwokata. Ten zapis jest dobrze skonstruowany, a Trybunał Konstytucyjny będzie musiał miarkować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#PosełMarekMazurkiewicz">Podtrzymuję treść ust. 1, ponieważ pojęcie kosztów jest szerokie i obejmuje wpis „i inne koszty”, jeżeli strona sprawę wygrała. Natomiast jeżeli strona przegrała sprawę, to ponosi sama koszty, a koszty poniesione przez skarb państwa ponosi sam skarb państwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy ktoś z posłów chce przejąć i dokonać poprawki w art. 24? Nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 24 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-80.2" who="#PosełJerzyCiemniewski">„1. Koszty postępowania przed Trybunałem, z zastrzeżeniem ust. 2, ponosi Skarb Państwa.</u>
          <u xml:id="u-80.3" who="#PosełJerzyCiemniewski">2. Wraz z wyrokiem uwzględniającym skargę konstytucyjną, Trybunał orzeka w drodze postanowienia na rzecz wnoszącego skargę konstytucyjną zwrot kosztów postępowania przed Trybunałem od organu, który wydał akt normatywny będący przedmiotem skargi konstytucyjnej.</u>
          <u xml:id="u-80.4" who="#PosełJerzyCiemniewski">3. Trybunał może określić wysokość kosztów reprezentowania wnoszącego skargę konstytucyjną przez adwokata lub radcę prawnego w zależności od charakteru sprawy i wkładu pełnomocnika w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#SędziaCzesławCzeszejkoSochacki">W ust. 2 użyto określenia „wyrok”. Proponuję, aby w całej ustawie wyeliminować to określenie. To są nieliczne przypadki i pozostało kilka terminologii wyroku. Należałoby posłużyć się pojęciem „orzeczenie”, niezależnie od faktu, że wtedy uciekamy spod ryzyka, że czym innym są orzeczenia zgodne z art. 190 ust. 1 konstytucji, a czym innym są wyroki, co do których w konstytucji nie mówi się, że są ostateczne i powszechnie obowiązujące. Sugeruję rozważenie celowości tej kwestii, która obejmuje kilka przypadków. Będzie to tylko operacja techniczna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#EkspertPiotrWinczorek">Nie jest to operacja techniczna, ponieważ w art. 174 konstytucji jest mowa, iż „sądy i Trybunały wydają wyroki w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej”. Była dyskusja na temat tego nazewnictwa i uznano, że jedną nazwą „wyrok” będzie objęte to, co podejmuje jako decyzję ostateczną sąd i Trybunał.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#PosełWitMajewski">Chciałem to potwierdzić, panie przewodniczący, że zwracaliśmy uwagę na zapis art. 174 konstytucji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#DyrektorDepartamentuPrawnegowMinisterstwieSprawiedliwościZbigniewSzcząska">Zwracam uwagę na zapis art. 69 projektu ustawy, a mianowicie w ust. 1 pkt 4 jest mowa o tym, że Trybunał wydaje wyroki w sprawach dotyczących skarg konstytucyjnych. Tu odwołujemy się do wyroku zmieniającego skargę konstytucyjną, czyli powinno pozostać określenie „wyrok”. Ustawa używa tego terminu zgodnie z konstytucją, bo wyrok uwzględnia skargę konstytucyjną.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#SądziaCzesławCzeszejkoSochacki">Pojęcie „wyrok” użyte we wstępie do obydwu podrozdziałów, zarówno do sądownictwa, jak i Trybunału Konstytucyjnego, ma najszerszy charakter, natomiast tam, gdzie jest mowa w art. 190 konstytucji o Trybunale Konstytucyjnym posługujemy się terminologią orzeczenia. Teraz może powstać wątpliwość, czy wyroki będą w tym rozumieniu i to będzie wymagało wykładni, czyli zabiegu sztucznego.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#SądziaCzesławCzeszejkoSochacki">W innych punktach ustawy jest mowa o orzeczeniu i czy wówczas trzeba będzie traktować wyroki jako orzeczenie, o których mowa w art. 190 ust. 1 konstytucji, czy też coś innego. Dlatego wydaje mi się, że bez większego ryzyka, a zgodnie z konstytucją, która jest wiążąca, można potraktować pojęcie „orzeczenie” jako właściwą odmianę orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#PosełWitMajewski">Mam pytanie do ekspertów, czy w rozdziale o Trybunale Konstytucyjnym w żadnym z przepisów nie pojawia się termin „wyrok”?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#PosełMarekMazurkiewicz">Czy można uwzględnić skargę konstytucyjną w innym trybie niż wyroku i zakończyć postępowanie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#PosełKazimierzPańtak">Myślę, że to jest wyrok i orzeczenie. Orzeczenia dzielą się na wyroki i postępowania. Jeżeli jest merytoryczne rozstrzygnięcie, to musi być wyrokiem, natomiast wcześniej przyjęliśmy przepis postanowienie o kosztach. Wyrok jako rozstrzygający merytorycznie i postanowienie rozstrzygające o kosztach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Tutaj posługujemy się określeniem „wraz z wyrokiem jest postanowienie”, czyli dwie formy orzeczeń.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#PosełWitMajewski">Mam pytanie do pana prof. Czeszejko-Sochackiego, czy wprowadzenie pojęcia „wyrok” prawnie powoduje komplikacje?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#SędziaCzesławCzeszejkoSochacki">Dotychczasowa praktyka nie zna innych pojęć jak „orzeczenie” i „postanowienie”. Obecnie, biorąc pod uwagę art. 190 konstytucji, powstanie potrzeba interpretacji pojęcia „wyroku” na gruncie tego orzeczenia. Natomiast postanowienie, jeżeli powiemy, że orzeczenie zbiorcze obejmuje „wyrok” i „postanowienia”.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#SędziaCzesławCzeszejkoSochacki">Te postanowienia nie mają mocy poprzednio wiążącej, czy też w wielu wypadkach nie będą miały mocy powszechnie obowiązującej i nie będą miały cechy ostateczności. Czyli w tej sytuacji trzeba byłoby posłużyć się operacją - w moim przekonaniu niepotrzebną - intelektualną, aby wytłumaczyć, że to, co ustawa nazywa „wyrokiem”, w rozumieniu konstytucji jest odmianą orzeczenia. Prościej jest nazwać to orzeczeniem i zastosować jednolitą terminologię.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#PosełMarekMazurkiewicz">Nad tą kwestią zastanawialiśmy się w czasie prac podkomisji, ale w sposób wyraźny odsyłamy w tej ustawie do przepisów Kodeksu postępowania cywilnego, który generalnie obowiązuje. W wyjątkowym przypadku Kodeksu postępowania karnego, w postępowaniu cywilnym orzeczenia sądowe dzielą się na wyroki i postanowienia. To jest podstawowa zasada unormowana w powołanej procedurze w ustawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#PosełKazimierzPańtak">Wyrok jest najwyższą formą rozstrzygnięcia i uważam, że rozstrzygając merytorycznie, Trybunał Konstytucyjny musi zmienić swoje przyzwyczajenie. To muszą być wyroki. Natomiast orzeczenia są ostateczne, ale postanowienia o kosztach, odrzucenie skargi też jest ostateczne. Nikt nie odwoła się od postanowienia, o którym była mowa w art. 24 projektu ustawy o przyznaniu kosztów dla pełnomocnika, żeby jeszcze odwołał się do jakiegoś składu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#PosełPawełKasprzyk">Proponuję, aby w art. 24 w ust. 2 projektu ustawy odnieść się do art. 78 konstytucji przyjętej w drodze referendum z 2 kwietnia 1997 r. i żeby wyrazy „wraz z wyrokiem” zastąpić wyrazami „orzeczenia uwzględniające skargę konstytucyjną”, natomiast wyrazy „akt normatywny” zastąpić wyrazem „decyzję”. Są to wszelkiego typu decyzje administracyjne i wtedy zapis ten będzie zgodny z zapisem konstytucyjnym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Tutaj nie ma zastosowania art. 78 konstytucji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#PosełPawełKasprzyk">Art. 78 konstytucji brzmi następująco: „Każda ze stron ma prawo do zaskarżenia orzeczeń i decyzji wydanych w pierwszej instancji. Wyjątki od tej zasady oraz tryb zaskarżania określa ustawa”.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#PosełPawełKasprzyk">Jeżeli mówimy o Trybunale Konstytucyjnym, to można nawiązać do art. 69 projektu ustawy i wobec powyższego rozpocząć „orzeczenia uwzględniające skargę konstytucyjną, Trybunał orzeka w drodze postępowania na rzecz wnoszącego skargę konstytucyjną, zwrot kosztów postępowania przed Trybunałem, który wydał decyzję będącą przedmiotem skargi konstytucyjnej”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Panie pośle, to nie jest zaskarżenie decyzji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#DyrektorZbigniewSzcząska">Problem polega na tym, że art. 78 konstytucji odnosi się do procedury administracyjnej i sądowej, natomiast w art. 79 konstytucji jest mowa o skardze konstytucyjnej i odnosi się nie na decyzję, tylko na akt normatywny, który jest podstawą decyzji. Nie możemy zmienić ustawą konstytucji, bo konstytucja rozdziela te dwie kwestie: postępowanie sądowe, administracyjne, a skarga konstytucyjna dotyczy postępowania administracyjno-sądowego, jeżeli podstawą wyroku jest akt normatywny, czyli skarga jest na akt normatywny i nie możemy tutaj zmieniać, bo tym przepisem ustawy, zgodnym z przedstawioną propozycją, zmienilibyśmy przepisy konstytucji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 78 konstytucji z pewnością nie dotyczy procedury przed Trybunałem Konstytucyjnym. Czy ktoś z państwa proponuje zastąpienie pojęcia „wyroku” „orzeczeniem”?</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#PosełJerzyCiemniewski">Nie słyszę. Wobec tego przyjęliśmy art. 24 projektu ustawy w proponowanej wersji.</u>
          <u xml:id="u-99.2" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przystępujemy do rozpatrzenia art. 25 projektu ustawy. Czy są uwagi do tego artykułu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#PosełKazimierzPańtak">W ust. 2 tego artykułu jest zapisane, iż „rozprawie przewodniczy prezes lub wiceprezes Trybunału”, natomiast czy może być sprawozdawcą przewodniczący składu orzekającego, czy to jest już rozstrzygnięte i czy powinno być w tym miejscu rozstrzygnięte?</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#PosełKazimierzPańtak">Czy przewodniczący składu orzekającego może być sędzią - sprawozdawcą? Uważam, że to zagadnienie jest dość ważne, bo zmniejszamy rolę regulaminu. Taka sytuacja wyniknęła ostatnio w czasie rozprawy przed Trybunałem Konstytucyjnym, kiedy sędzią - sprawozdawcą był prezes Trybunału Konstytucyjnego. Czy możemy dopuścić do takiej sytuacji?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Kto chciałby zabrać głos w kwestii, czy dopuszczana jest funkcja sprawozdawcy sprawowana przez prezesa Trybunału Konstytucyjnego? Wydaje się, że w ten sposób wyłączyliśmy prezesa z wykonywania funkcji sędziego, bo jeżeli prezes jest w składzie orzekającym, to musi przewodniczyć. W ten sposób byłby pozbawiony uprawnień sędziego Trybunału Konstytucyjnego, którym jest funkcja sprawozdawcy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#SędziaCzesławCzeszejkoSochacki">Myślę, że jest to materia regulaminowa, bo w ustawie trudno byłoby przesądzić generalnie wszystkie wypadki, a regulamin będzie zmierzał w tym kierunku, a znając charakter dokumentu wewnętrznego, będzie mógł pod tym względem pewne sprawy odzwierciedlić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy pan poseł K. Pańtak wnosi poprawkę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#PosełKazimierzPańtak">Nie wnoszę poprawki, bo ta kwestia jest rozstrzygnięta w konstytucji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy są jeszcze inne uwagi do treści art. 25 projektu ustawy? Nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 25 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-105.2" who="#PosełJerzyCiemniewski">„1. Trybunał orzeka:</u>
          <u xml:id="u-105.3" who="#PosełJerzyCiemniewski">1) w pełnym składzie w sprawach:</u>
          <u xml:id="u-105.4" who="#PosełJerzyCiemniewski">a) sporów kompetencyjnych pomiędzy centralnymi konstytucyjnymi organami państwa,</u>
          <u xml:id="u-105.5" who="#PosełJerzyCiemniewski">b) o stwierdzenie przeszkody w sprawowaniu urzędu przez Prezydenta Rzeczypospolitej oraz powierzeniu Marszałkowi Sejmu tymczasowego wykonywania obowiązków Prezydenta Rzeczypospolitej,</u>
          <u xml:id="u-105.6" who="#PosełJerzyCiemniewski">c) zgodności z Konstytucją celów lub działalności partii politycznych,</u>
          <u xml:id="u-105.7" who="#PosełJerzyCiemniewski">d) z wniosku Prezydenta Rzeczypospolitej o stwierdzenie zgodności ustawy z Konstytucją przed jej podpisaniem lub umowy międzynarodowej z Konstytucją przed jej ratyfikacją,</u>
          <u xml:id="u-105.8" who="#PosełJerzyCiemniewski">e) o szczególnej zawisłości, z inicjatywy prezesa Trybunału lub gdy z wnioskiem o rozpoznanie zwróci się skład orzekający wyznaczony do rozpoznania danej sprawy albo w sprawach, w których szczególna zawisłość wiąże się z nakładami finansowymi nie przewidzianymi w ustawie budżetowej,</u>
          <u xml:id="u-105.9" who="#PosełJerzyCiemniewski">2) w składzie pięciu sędziów Trybunału w sprawach:</u>
          <u xml:id="u-105.10" who="#PosełJerzyCiemniewski">a) zgodności ustaw albo ratyfikowanych umów międzynarodowych z Konstytucją,</u>
          <u xml:id="u-105.11" who="#PosełJerzyCiemniewski">b) zgodności ustaw z umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie,</u>
          <u xml:id="u-105.12" who="#PosełJerzyCiemniewski">3) w składzie trzech sędziów Trybunału w sprawach:</u>
          <u xml:id="u-105.13" who="#PosełJerzyCiemniewski">a) zgodności innych aktów normatywnych z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami,</u>
          <u xml:id="u-105.14" who="#PosełJerzyCiemniewski">b) zażaleń na odmowę nadania biegu wnioskom o stwierdzenie zgodności aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi lub ustawami oraz skargom konstytucyjnym,</u>
          <u xml:id="u-105.15" who="#PosełJerzyCiemniewski">c) wyłączenia sędziego.</u>
          <u xml:id="u-105.16" who="#PosełJerzyCiemniewski">2. Rozpoznanie sprawy w pełnym składzie wymaga udziału co najmniej dziewięciu sędziów Trybunału. Rozprawie przewodniczy prezes lub wiceprezes Trybunału, a w razie przeszkód w przewodniczeniu przez te osoby - najstarszy wiekiem sędzia Trybunału.</u>
          <u xml:id="u-105.17" who="#PosełJerzyCiemniewski">3. Sędziów do składu orzekającego Trybunału, w tym przewodniczącego składu i sędziego sprawozdawcę z uwzględnieniem kolejności wpływu spraw, wyznacza prezes Trybunału”.</u>
          <u xml:id="u-105.18" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przystępujemy do rozpatrzenia art. 26 projektu ustawy. Czy ktoś z państwa chciałby zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#PosełKazimierzPańtak">Uważam, że w ust. 1 pkt 2 należy dopisać wyraz „adwokatem”, ponieważ wymieniono radcę prawnego, wobec tego nie możemy pominąć adwokata lub skreślić wyrazy „radcą prawnym”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#PosełAnnaSkowrońskaŁuczyńska">Istnieje różnica pomiędzy radcą prawnym a adwokatem. Adwokat może być tylko pełnomocnikiem, a radca prawny może nie być pełnomocnikiem, a pracownikiem. Stąd też powinien podlegać wyłączeniu, jeżeli był tylko pracownikiem, a pełnomocnikiem w tej sprawie był inny radca prawny. To jest dopuszczalny warunek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy pan poseł zgłasza poprawkę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#PosełJacekTaylor">Jeżeli jest napisane, że był pełnomocnikiem, to w postępowaniu cywilnym adwokat nie może być nikim innym, w postępowaniu karnym może być obrońcą albo pełnomocnikiem pokrzywdzonego. W postępowaniu cywilnym nie może być nikim innym więcej, chyba że jest stroną.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy pan poseł zgłasza poprawkę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#PosełKazimierzPańtak">Nie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy są jeszcze inne uwagi do treści tego artykułu? Nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 26 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-112.2" who="#PosełJerzyCiemniewski">„1. Sędzia Trybunału podlega wyłączeniu od udziału w rozstrzyganiu w sprawach, w których:</u>
          <u xml:id="u-112.3" who="#PosełJerzyCiemniewski">1) wydał lub uczestniczył w wydaniu zakwestionowanego aktu normatywnego, wyroku, decyzji administracyjnej albo innego rozstrzygnięcia,</u>
          <u xml:id="u-112.4" who="#PosełJerzyCiemniewski">2) był przedstawicielem, pełnomocnikiem, radcą prawnym lub doradcą jednego z uczestników postępowania,</u>
          <u xml:id="u-112.5" who="#PosełJerzyCiemniewski">3) zachodzą inne przyczyny uzasadniające wyłączenie sędziego, określone w art. 48 Kodeksu postępowania cywilnego.</u>
          <u xml:id="u-112.6" who="#PosełJerzyCiemniewski">2. Sędziego Trybunału wyłącza się od udziału w postępowaniu na jego żądanie lub na żądanie uczestnika postępowania, albo z urzędu, jeżeli zostanie uprawdopodobnione istnienie okoliczności, nie wymienionych w ust. 1, mogących wywołać wątpliwość co do jego bezstronności.</u>
          <u xml:id="u-112.7" who="#PosełJerzyCiemniewski">3. O wyłączeniu sędziego z przyczyn wymienionych w ust. 1 postanawia prezes Trybunału, a z przyczyn wymienionych w ust. 2 - Trybunał.</u>
          <u xml:id="u-112.8" who="#PosełJerzyCiemniewski">4. Do czasu rozstrzygnięcia sprawy o wyłączeniu, sędzia Trybunału może wykonywać tylko czynności nie cierpiące zwłoki”.</u>
          <u xml:id="u-112.9" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przystępujemy do rozpatrzenia art. 27 projektu ustawy. W tym artykule pkt 6 przedstawiony jest w dwóch wariantach. Uważam, że te dwa zapisy nie wyczerpują problemu, dlatego że w obu wariantach zostały przyjęte w sposób jednolity umowy międzynarodowe ratyfikowane.</u>
          <u xml:id="u-112.10" who="#PosełJerzyCiemniewski">Są dwie kategorie umów międzynarodowych ratyfikowanych o zasadniczo różnych skutkach, gdy idzie o prawo uczestnictwa tych podmiotów w postępowaniu tych podmiotów, o których tutaj mówimy.</u>
          <u xml:id="u-112.11" who="#PosełJerzyCiemniewski">Myślę, że o przedstawicielach Sejmu i Senatu nie ustosunkowują się, o udziale Prezydenta Rzeczypospolitej i ministra spraw zagranicznych można mówić wtedy, kiedy umowa międzynarodowa ratyfikowana jest w trybie określonym w art. 89 ust. 1 konstytucji, co oznacza w trybie ustawy. Natomiast jeżeli umowa międzynarodowa jest ratyfikowana przez Prezydenta Rzeczypospolitej, nie ma powodu, aby przedstawiciel Sejmu czy Senatu uczestniczył w rozpatrywaniu zgodności tej umowy międzynarodowej z konstytucją.</u>
          <u xml:id="u-112.12" who="#PosełJerzyCiemniewski">W takich przypadkach powinien być przedstawiciel Prezydenta Rzeczypospolitej. Nie jest to sprawa błaha, ponieważ może powodować dodatkowy przedmiot konfliktu w toku postępowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#PosełWitMajewski">Jest oczywiste, że są dwa rodzaje umów ratyfikowanych. Minister spraw zagranicznych nie ratyfikuje żadnej umowy, ale może złożyć wyjaśnienia w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#PosełWitMajewski">Uznaliśmy, że przedstawiciel Sejmu ma od strony wykładni znaczne kompetencje w tym zakresie, a Prezydent Rzeczypospolitej może niesłusznie nie przedłożyć jej do ratyfikacji parlamentowi. To wyjaśnienie powinno być brane pod uwagę, bo mogą być to spory również przy okazji umowy ratyfikowanej bezpośrednio przez Prezydenta Rzeczypospolitej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">W przypadku umów międzynarodowych ratyfikowanych przez Prezydenta Rzeczypospolitej bez zgody wyrażonej w formie ustawy, przedstawiciele Sejmu i Senatu nie powinni być, bo mogą tylko komplikować procedurę. Jeżeli kwestionują umowę międzynarodową, to mogą ją zaskarżyć i wtedy występują w charakterze wnioskodawcy. Natomiast w całej procedurze nie ma powodu, dla którego w tej kategorii umów mieliby występować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#EkspertMariaKrukJarosz">Pojęcie uczestnika postępowania powinno się traktować bardzo rygorystycznie i nie rozciągać na wszystkich, który będą zaproszeni i którzy ewentualnie mogliby się przydać itp.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#EkspertMariaKrukJarosz">Trybunał Konstytucyjny powinien mieć prawo powołania i innych uczestników, ale jeżeli ktoś jest uczestnikiem, to musi mieć bezpośredni związek z postępowaniem. Wydaje mi się, że tutaj słusznie powinno się rozdzielić te dwa rodzaje aktów, to znaczy ustawy ratyfikowane i ustawy ratyfikowane na podstawie upoważnienia ustawy. W związku z tym także należy inaczej określać uczestników.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Proponuję poprawkę następującej treści:</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#PosełJerzyCiemniewski">„6) przedstawiciele Sejmu, Senatu, Prezydenta Rzeczypospolitej i Ministra Spraw Zagranicznych - w sprawach o stwierdzenie zgodności z Konstytucją umów międzynarodowych ratyfikowanych w trybie określonym w art. 89 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej”, a następnie:</u>
          <u xml:id="u-116.2" who="#PosełJerzyCiemniewski">„6a) przedstawiciele Prezydenta Rzeczypospolitej i Ministra Spraw Zagranicznych - w sprawach o stwierdzenie zgodności innych ratyfikowanych umów międzynarodowych z Konstytucją”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#PosełWitMajewski">Myślę, że uczestnika należy traktować zawężająco. Nadal pozostaje sprawa rozstrzygnięcia zapisu w przedłożonych wariantach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przedłożone warianty zapisu pkt. 6 dotyczą uczestnictwa Senatu. Czy ktoś z państwa chciałby zabrać głos w sprawie uczestnictwa Senatu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#PosełWitMajewski">We wniosku przedstawionym przez Prezydenta Rzeczypospolitej była mowa o Sejmie i Senacie. Podkomisja uważała, że o ratyfikowanej ustawie w każdym przypadku decyduje Sejm. Byłoby niepotrzebne mnożenie stron, bo jeżeli Senat wyrazi zgodę, to wcześniej wyraził ją Sejm, a jeżeli Senat nie wyrazi zgody, to Sejm musi ponownie daną ustawę przegłosować. W każdym wypadku wystarczy dla reprezentowania parlamentu przedstawiciel Sejmu, ponieważ Sejm jest ostatecznym organem w tym zakresie. To jest tylko oszczędność procesowa, parlament powinien być reprezentowany przez przedstawiciela Sejmu, który jako organ uczestniczy w posiedzeniu Trybunału.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#PosełKazimierzPańtak">To jest nie tylko oszczędność procesowa, ale jeżeli Sejm uczestniczył w zezwoleniu ratyfikacji umowy, a przedstawiciele Sejmu i Senatu będą mieli przeciwstawne wnioski, to uważam, że rola Senatu może być dziwna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Wobec tego poddaję pod głosowanie, kto z posłów jest za przyjęciem wariantu I, przewidującego udział Senatu? Kto jest za przyjęciem wariantu II - czyli bez udziału Senatu?</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#PosełJerzyCiemniewski">W głosowaniu większość posłów opowiedziała się za przyjęciem wariantu II. Czy jeszcze ktoś z państwa zgłasza uwagi do tego artykułu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#PosełMarekMazurkiewicz">Proponuję, aby w pkt. 7 tego artykułu był zapis zgłoszony przez pana przewodniczącego, a obecny pkt 7 oznaczyć numerem 8, czyli „przedstawiciele Ministra Spraw Zagranicznych - w sprawach o stwierdzenie zgodności z Konstytucją innych ratyfikowanych umów międzynarodowych”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">„Przedstawiciel Prezydenta Rzeczypospolitej i Ministra Spraw Zagranicznych”- jako pkt 6a.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#ZastępcaprezesaTrybunałuKonstytucyjnegoJanuszTrzciński">Następnie jest propozycja przedstawiona przez pana przewodniczącego J. Ciemniewskiego bez uwzględniania Senatu w obydwu przypadkach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Ten zapis proponuję oznaczyć jako pkt 7.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przystępujemy do rozpatrzenia art. 28 projektu ustawy. Czy są uwagi do treści tego artykułu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKancelariiSejmu">W ust. 2 tego artykułu zaznaczyłem kursywą wyraz „Sejm”, czy dotyczy to Sejmu, czy komisji sejmowych. Dotychczas były to komisje sejmowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#PosełKazimierzPańtak">Z wnioskiem może wystąpić marszałek Sejmu, a nie Sejm. Sejm nie może wystąpić z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#PosełWitMajewski">Sejm jest stroną wezwaną przed Trybunał, a nie tylko wtedy, kiedy grupa posłów sama wystąpi. Sejm, który uchwalił ustawę kwestionowaną, jest wezwany przed Trybunał Konstytucyjny i wtedy reprezentuje go poseł. Mamy sytuację marszałka Sejmu, Sejmu i grupę posłów, która zaskarża. To są trzy możliwe warianty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#DyrektorZbigniewSzcząska">Wnioskodawcą może też być grupa senatorów, dlatego należałoby dopisać „grupa senatorów działa przez wyznaczonego senatora”, ponieważ Sejm jako organ wezwany np. jeżeli jest ratyfikacja, grupa posłów jako wnioskodawców i grupa senatorów - zgodnie z konstytucją - może wystąpić z wnioskiem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#PosełKazimierzPańtak">Zgodnie z ust. 4 tego artykułu Sejm nie może być wnioskodawcą, natomiast wnioskodawcą może być marszałek Sejmu, grupa posłów, grupa senatorów. Z tego przepisu wynika, że jeżeli wnioskodawcą jest marszałek Sejmu, to musi ustanowić swoim pełnomocnikiem posła. To jest niezrozumiałe, że poseł jest adwokatem.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#PosełKazimierzPańtak">Marszałek Sejmu może upoważnić każdego, niekoniecznie posła, a z tego zapisu wynika, że marszałek Sejmu jest zobligowany do takiej decyzji. Jeżeli grupa posłów upoważnia posła, a grupa senatorów - senatora, to jest właściwe w przypadku wnioskodawcy. Tu nie chodzi o to, że Sejm uczestniczy wtedy, kiedy została wniesiona skarga i broni aktu, który został zaskarżony.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#PosełWitMajewski">Odnośnie do wyznaczania osoby przez marszałka Sejmu, to przypomnę, że rozpatrując sprawozdania z działalności Trybunału Konstytucyjnego wielokrotnie było podnoszone, że podmioty parlamentarne korzystniej reprezentuje poseł.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#PosełWitMajewski">Natomiast przypadki, gdzie inna osoba reprezentowała Sejm lub grupę posłów, podnoszono w sprawozdaniach Trybunału jako mniej korzystne dla ostatecznego, wnikliwego rozpatrzenia sprawy. Dlatego uznaliśmy, że marszałek Sejmu może działać przez posła. To jest organ Sejmu i ma prawo być reprezentowany przez posła. Marszałek Sejmu nie powinien stawać przed Trybunałem Konstytucyjnym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Panie pośle, marszałek Sejmu nie ma władztwa, które zmusi posła do tego, żeby przyjął pełnomocnictwo od marszałka Sejmu. Marszałek Sejmu ma swój aparat, któremu może wydać polecenie, natomiast nie ma uprawnienia, żeby mógł wyposażyć w pełnomocnictwo i zobowiązać posła do przyjęcia go. Niezależnie od tego, nie ma możliwości prawnego nałożenia na posła obowiązku występowania w imieniu marszałka Sejmu. Inna sprawa jest wtedy, kiedy występuje grupa posłów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#ZastępcaprezesaJanuszTrzciński">W ust. 2 tego artykułu jest mowa o wnioskodawcach. Jeżeli Sejm jest wnioskodawcą to niech będzie lub nie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Panie prezesie, o wnioskodawcach mówi się o grupie posłów będącej wnioskodawcami, natomiast w postępowaniu przed Trybunałem może być w każdym innym charakterze, nie tylko wnioskodawcy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#EkspertMariaKrukJarosz">Wyrazy „będąca wnioskodawcą” odnoszą się tylko do grupy posłów, bo tylko ten jeden podmiot jest rodzaju żeńskiego. W związku z tym nie można domniemywać, że odnoszą się one także do marszałka Sejmu lub Sejmu, bo wtedy byłoby zapisane „będący wnioskodawcami”.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#EkspertMariaKrukJarosz">Z logiki wynika, że po ust. 1 nie chodzi tylko i wyłącznie o wnioskodawców, a o uczestników, w jakimkolwiek znaczeniu. A zatem to może być i powinien być Sejm, ponieważ w art. 27 projektu ustawy występuje Sejm jako uczestnik postępowania. Tutaj również powinien być Sejm.</u>
          <u xml:id="u-135.2" who="#EkspertMariaKrukJarosz">Proponowana redakcja zapisu może pozostać, ale wskazuje na to, że marszałek Sejmu będzie musiał działać przez pełnomocnika, czyli wyznaczonego przez siebie posła, a nie osobiście.</u>
          <u xml:id="u-135.3" who="#EkspertMariaKrukJarosz">Jeżeli to jest świadome i celowe, to w porządku. W postępowaniu przed Trybunałem marszałek Sejmu działa przez wyznaczonego przez siebie posła jako przedstawiciela, czyli wyłączny sposób działania przez przedstawiciela. Czy to ma być fakultatywne i tak pozostać?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#PosełKazimierzPańtak">Możemy stosować wykładnię, ale na razie tworzymy to prawo, więc należy stworzyć je czytelne. Uważam, że ust. 2 powinien brzmieć następująco: „W postępowaniu przed Trybunałem grupa posłów lub senatorów będąca wnioskodawcą działa przez wyznaczonego przez siebie posła lub senatora”. Marszałek Sejmu występuje jako uczestnik postępowania.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#PosełKazimierzPańtak">Zgadzam się z wypowiedzią pana posła Majewskiego, że jest sprawą absolutnie wskazaną, żeby w następnej kadencji reprezentował Sejm - jeżeli została zaskarżona ustawa - poseł, członek Komisji Ustawodawczej i nie tylko. Ale z obecnego zapisu to nie wynika. Grupa posłów i senatorów, biorąca udział w postępowaniu legislacyjnym, sama reprezentuje się, a nie bierze adwokata. Proponuję skreślenie ust. 3, a pozostałe zapisy są prawidłowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#PosełWitMajewski">To nie dotyczy pełnomocników, bo tych określa ust. 4 i wszystkie wymienione osoby mogą powołać pełnomocników spośród osób nie będących posłami lub senatorami.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#PosełWitMajewski">Uważamy, zgodnie z praktyką i ocenami przy rozpatrywaniu sprawozdań Trybunału Konstytucyjnego, że wtedy, kiedy sprawa dotyczy ustawy lub uchwały ratyfikowanej przez parlament, jeżeli stronami są marszałek Sejmu lub grupa posłów, to powinien być poseł. Tak staraliśmy się to zapisać w obu przypadkach, czyli także, jeżeli Sejm jest uczestnikiem postępowania ze względu na przedmiot sprawy. Dlatego nie uważamy tego zapisu za nieprawidłowy. Jeżeli pan poseł Pańtak proponuje zapis w innej wersji, to proszę o przedstawienie i wtedy przystąpimy do głosowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#PosełKazimierzPańtak">Stroną może być Sejm, co wynika z art. 27 pkt 2 projektu ustawy, iż uczestnikami postępowania przed Trybunałem jest organ, który wydał akt objęty wnioskiem, pytaniem prawnym lub skargą konstytucyjną. Zgodnie z praktyką Prezydium Sejmu wyznacza posła i to jest dobre.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Panie pośle, udzieliłem panu głosu dla przedstawienia poprawki. Jeśli chodzi o przekonywanie, to już zostaliśmy przekonani.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#PosełKazimierzPańtak">Proponuję zapis art. 28 ust. 2 projektu ustawy w brzmieniu: „W postępowaniu przed Trybunałem grupa posłów lub senatorów będąca wnioskodawcą działa przez wyznaczonego przez siebie posła lub senatora jako przedstawiciela”. Wówczas skreślamy ust. 3, a pozostałe zapisy bez zmian.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#EkspertMariaKrukJarosz">Sądzę, że ust. 2 jest źle napisany w stosunku do tego, co chce się wyrazić, a mianowicie chce się wyrazić, żeby podmioty parlamentarne reprezentowane były przez posłów, a nie przez inne osoby. Ust. 4 uzupełnia, że obok nich mogą wystąpić także inne osoby. Ale to w taki sposób należy zapisać, a nie w sposób, który wskazuje na coś innego. Treść ust. 2 należy ponownie sformułować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Zwracam się z prośbą do pani profesor o przygotowanie redakcji tego przepisu we współpracy z przedstawicielem Biura Legislacyjnego KS. Wobec tego proponuję przystąpić do rozpatrzenia następnego artykułu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#SądziaCzesławCzeszejkoSochacki">Myślę, że nie można pominąć marszałka Sejmu lub marszałka Senatu, ponieważ konstytucyjnie mają prawo do występowania z wnioskiem do Trybunału. Marszałek Sejmu, marszałek Senatu mogą występować osobiście lub przez przedstawiciela. Osobiste występowanie marszałka Sejmu miało już miejsce kilkakrotnie.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#SądziaCzesławCzeszejkoSochacki">Druga kwestia związana jest z wnioskodawcami - grupą posłów. To są różne sprawy. Marszałek Sejmu lub marszałek Senatu mają prawo występować z wnioskiem zgodnie z konstytucją. Tego prawa nie można ich pozbawić lub ograniczyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Panie sędzio, ale problem polega na tym, że marszałek Sejmu wtedy kiedy występuje, jest uprawniony do działania i nie musi działać poprzez posła. Nie ma możliwości zmuszania posła do występowania w takim charakterze. Dlatego wymienianie w tym zapisie marszałka Sejmu i kategorii podmiotów, które muszą działać za pośrednictwem posła, nie wydaje się celowe. Natomiast uprawnienia do udzielenia pełnomocnictw wynikają z innych przepisów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#SędziaCzesławCzeszejkoSochacki">Dlatego proponowałem sformułowanie, że marszałek Sejmu, marszałek Senatu mogą działać i występować osobiście lub poprzez przedstawiciela - bez wymieniania go. Inna sprawa w przypadku wystąpienia z grupy posłów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Wydaje mi się, że tu nie ma potrzeby wyróżniania marszałka Sejmu czy marszałka Senatu, bo oni występują na takich samych prawach jak np. prezes Rady Ministrów lub inny organ uprawniony do występowania przed Trybunałem Konstytucyjnym.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#PosełJerzyCiemniewski">Ten przepis jest zarezerwowany dla sytuacji, w której w jakimkolwiek charakterze występuje parlament i - zdaniem projektodawców tego przepisu - wtedy kiedy parlament występuje, to powinien być reprezentowany przez członka parlamentu. To jest istotą tego przepisu. Wydaje się zbędne włączenie do tego przepisu innych elementów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#PosełWitMajewski">Panie przewodniczący, bronię zapisu podkomisji, bo marszałek Sejmu działa w interesie parlamentu, podejmując spory kompetencyjne lub inne sprawy. Prezydium Sejmu ma prawo wyznaczyć posła, który będzie reprezentował marszałka Sejmu. Marszałek Sejmu jest organem, który nie musi mieć możliwości faktycznych, technicznych, prawnych i innych do tego, żeby Sejm reprezentować w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#PosełWitMajewski">Z grona posłów z pewnością można wyłonić taką osobę, a Prezydium Sejmu po rozważeniu sprawy wyznacza ją. To jest obrona interesów parlamentu. To jest organ parlamentu i w imieniu organu parlamentu, wyznaczony przez Prezydium Sejmu poseł reprezentuje sprawę. Nie widzę kolizji, żeby tak nie mogło być. Praktyka dowodzi, że tak może być. Dlatego popieram ten wniosek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Tak może być, to jest inna sytuacja, natomiast nakładanie obowiązków niewykonalnych w pewnej sytuacji jest niedopuszczalne w trybie ustawowym. Nie można tworzyć sytuacji, w której powstaje nierozwiązywalna kolizja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#EkspertMariaKrukJarosz">Proponuję następującą wersję tego przepisu: „W postępowaniu przed Trybunałem na przedstawicieli Marszałka Sejmu (Senatu) lub grupy posłów mogą być przez te organy wyznaczeni tylko posłowie, lub tylko członkowie parlamentu”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Nie tylko członkowie parlamentu, mogą być wyznaczeni poza nimi jeszcze inne osoby. Nie może być dwóch sprzecznych przepisów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#EkspertMariaKrukJarosz">Obok przedstawicieli mogą ustanowić także pełnomocnika jako wnioskodawcy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Wnioskodawca odnosi się tylko do grupy posłów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#EkspertMariaKrukJarosz">Rozumiałam, żeby podmioty parlamentarne na przedstawicieli ustanawiały tylko parlamentarzystów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#PosełKazimierzPańtak">Myślę, że ust. 2 powinien brzmieć następująco: „W postępowaniu przed Trybunałem przedstawicielami Sejmu, grupy posłów lub grupy senatorów mogą być tylko posłowie bądź senatorowie”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Powstał problem merytoryczny, czy ma dotyczyć to również marszałka Sejmu. Ten problem powinniśmy rozstrzygnąć. Natomiast sprawę redakcyjną pozostawmy Biuru Legislacyjnemu. Tutaj wydaje się, że sprawa istotna, którą musimy rozstrzygnąć, to czy włączamy do tej kategorii marszałka Sejmu, czy nie. Proponuję przystąpić do głosowania. Czy do treści art. 28 ust. 2 projektu ustawy, co do którego mamy jasność, iż parlament ma być reprezentowany tylko przez parlamentarzystów, włączamy marszałka Sejmu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#PosełKazimierzPańtak">Są dwie sprawy, a mianowicie kiedy wnioskodawcą jest marszałek, byłoby niezrozumiałe, że może go reprezentować tylko poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Panie pośle, co do tego mamy jasność. Pan poseł Wit Majewski reprezentuje inne stanowisko niż pan. W związku z tym tę sprawę musimy rozwiązać w drodze głosowania, ponieważ różnice poglądów są zasadnicze. Kto z posłów jest za uwzględnieniem w art. 28 ust. 2 projektu ustawy marszałka Sejmu?</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#PosełJerzyCiemniewski">W głosowaniu większość posłów opowiedziała się za tym, iż marszałek Sejmu nie będzie uwzględniony w zapisie art. 28 ust. 2 projektu ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#EkspertMariaKrukJarosz">Jeżeli marszałek Sejmu nie zostanie uwzględniony, to redakcja tego zapisu może pozostać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Po uwzględnieniu poprawki art. 28 ust. 2 projektu ustawy otrzymałby brzmienie:</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#PosełJerzyCiemniewski">„W postępowaniu przed Trybunałem Sejm lub grupa posłów, będąca wnioskodawcą działają przez wyznaczonego przez siebie posła jako przedstawiciela. Przepis ten stosuje się odpowiednio do Senatu”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#PosełJanSzczepaniak">Panie przewodniczący, mówiono jeszcze o uwzględnieniu grupy senatorów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Panie pośle, jest zapis, że stosuje się odpowiednio do Senatu. Czy są jeszcze inne uwagi do treści art. 28 projektu ustawy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#PosełWitMajewski">Jeżeli przyjęlibyśmy wersję zapisu przyjętą większością głosów, to marszałka Sejmu trzeba upoważnić do wyznaczenia pełnomocników itp.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Panie pośle, nie trzeba upoważniać, bo marszałek Sejmu występuje w kategorii wszystkich innych uczestników postępowania. Czy są jeszcze uwagi do treści art. 28 projektu ustawy? Nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przystępujemy do rozpatrzenia art. 29 projektu ustawy. Czy są uwagi do treści tego artykułu? Nie słyszę. Czy ktoś z państwa zgłasza sprzeciw? Nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-163.2" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 29 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-163.3" who="#PosełJerzyCiemniewski">„1. Pismami procesowymi są wnioski i oświadczenia uczestników postępowania, wnoszone do Trybunału w toku postępowania poza rozprawą.</u>
          <u xml:id="u-163.4" who="#PosełJerzyCiemniewski">2. Pisma i załączniki wnoszone do Trybunału powinny być sporządzone w liczbie pozwalającej na doręczenie ich wszystkim uczestnikom postępowania oraz zachowanie dwóch egzemplarzy w aktach sprawy”.</u>
          <u xml:id="u-163.5" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przystępujemy do rozpatrzenia art. 30 projektu ustawy. Czy są uwagi do treści tego artykułu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#PosełKazimierzPańtak">Czy zapis „do czasu wydania orzeczenia” jest prawidłowy? Rozprawa jest zamknięta, Trybunał udaje się na naradę, a w tym czasie można wycofać wniosek. Może powinno być zapisane „do czasu zakończenia rozprawy lub rozpoczęcia rozprawy”. Wnoszący nie chce niekorzystnego orzeczenia i wycofuje wniosek, pytanie prawne lub skargę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Mam wątpliwości, czy w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym wnioskodawca powinien móc wycofać wniosek. Jeśli chodzi o skargę konstytucyjną, to oczywiście tak, bo jest ona związana z interesem strony. Natomiast w przypadku szczególnie rozpatrywania zgodności aktów prawnych, to jest sprawa interesu publicznego. W momencie kiedy sprawa stanęła przez Trybunałem Konstytucyjnym, Trybunał Konstytucyjny powinien być jedynym rozstrzygającym w sprawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#PosełWitMajewski">Być może do czasu wydania orzeczenia jest za daleko, ale wtedy, kiedy Trybunał Konstytucyjny sprawie nada bieg, następują wyjaśnienia, ekspertyzy i być może to wystarczy dla wnioskującego, że przekona się, iż w tym przypadku nie miał racji. Proponuję, aby rozważyć zapis „do czasu rozpoczęcia rozprawy”, bo do tego momentu składający wniosek i po wyjaśnieniach złożonych przez wszystkie strony w sprawie nabiera przekonania, że jego wniosek nie jest uzasadniony, więc dlaczego ma prowadzić rozprawę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Należałoby zapisać „do czasu zamknięcia rozprawy”, ponieważ jest to bardzo poważny problem, wyjście z kręgu traktowania Trybunału Konstytucyjnego jako sądu rozstrzygającego o interesach stron. Ten sąd nie jest sądem, w którym istnieją interesy stron. To jest sąd, w którym istnieje zawsze tylko jeden interes, interes publiczny. Nawet jeżeli interes publiczny służy interesom jednostkowym, to zawsze jest interesem publicznym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#PosełAnnaSkowrońskaŁuczyńska">Rozumiem intencję tego zapisu, aby nie traktować wnioskodawcy jako gospodarza sprawy, tak jak w procesie cywilnym. Ale mogą zdarzyć się takie przypadki, że zaskarżony akt prawny utraci moc od chwili złożenia wniosku do terminu rozprawy, np. zaskarżone rozporządzenie lub ustawa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#PosełKazimierzPańtak">Proponuję, aby zapis art. 30 ust. 2 projektu ustawy brzmiał następująco:</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#PosełKazimierzPańtak">„Wnioskodawca może, do czasu zakończenia rozprawy, wycofać wniosek, pytanie prawne lub skargę”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Zwracam się do przedstawicieli Trybunału Konstytucyjnego o ocenę przedstawionej propozycji zapisu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#DyrektorZbigniewSzcząska">Kodeks postępowania cywilnego inaczej reguluje tę kwestię. Pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia rozprawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Trybunał Konstytucyjny powinien mieć szersze uprawnienia do działania z własnej inicjatywy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#SędziaCzesławCzeszejkoSochacki">Do tej pory nie było konkretnego przepisu, natomiast w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego wykształcił się pogląd, że wnioskodawca może cofnąć wniosek za zgodą Trybunału Konstytucyjnego. Było to przeniesienie poglądów doktryny niemieckiej, gdzie podkreśla się, że wnioskodawca nie jest gospodarzem postępowania.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#SędziaCzesławCzeszejkoSochacki">Jeżeli kierować się ekonomią, a zwłaszcza procesową, która będzie wynikała z nowej kategorii spraw typu: skargi konstytucyjnej, spory kompetencyjne gdzie, jeżeli uda porozumieć się spierającym stronom o kompetencje, to też nie ma potrzeby prowadzenia rozprawy.</u>
          <u xml:id="u-173.2" who="#SędziaCzesławCzeszejkoSochacki">To wszystko uzasadnia tezę o tym, że można byłoby sprowadzić do wspólnego mianownika możliwość cofnięcia wniosku. Ale czy w takim przypadku nie sprowadzić do rozpoczęcia rozprawy, bo jak jest rozprawa przeprowadzona i Trybunał Konstytucyjny dojdzie do wniosku, że jest naruszona konstytucja, i co dalej? Jeżeli nie ma tego przekonania na podstawie rozprawy, to jest prostsze. Natomiast jeżeli już odbędzie się rozprawa, to jednak przebieg rozprawy w jakimś stopniu musi prowadzić do określonego widzenia tej sprawy. Sugeruję, aby uwzględnić zapis „do chwili rozpoczęcia rozprawy przed Trybunałem Konstytucyjnym”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#EkspertMariaKrukJarosz">Jeżeli dopuści się wycofywanie skargi, to trzeba określić, kto płaci w takim przypadku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy istnieje zgoda co do takiej treści art. 30 ust. 2 projektu ustawy: „Wnioskodawca może do rozpoczęcia rozprawy, wycofać wniosek, pytanie prawne albo skargę”. Czy są inne uwagi w tej sprawie? Nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przystępujemy do rozpatrzenia art. 31 projektu ustawy. Czy są uwagi do treści tego artykułu: Nie słyszę. Czy ktoś z państwa zgłasza sprzeciw? Nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-175.2" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 31 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-175.3" who="#PosełJerzyCiemniewski">„1. Wniosek albo pytanie prawne powinny odpowiadać wymaganiom dotyczącym pism procesowych, a ponadto zawierać:</u>
          <u xml:id="u-175.4" who="#PosełJerzyCiemniewski">1) wskazanie organu, który wydał kwestionowany akt normatywny,</u>
          <u xml:id="u-175.5" who="#PosełJerzyCiemniewski">2) określenie kwestionowanego aktu normatywnego lub jego części,</u>
          <u xml:id="u-175.6" who="#PosełJerzyCiemniewski">3) sformułowanie zarzutu niezgodności z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą kwestionowanego aktu normatywnego,</u>
          <u xml:id="u-175.7" who="#PosełJerzyCiemniewski">4) uzasadnienie postawionego zarzutu z powołaniem dowodów na jego poparcie.</u>
          <u xml:id="u-175.8" who="#PosełJerzyCiemniewski">2. Wniosek pochodzący od organu lub organizacji, o których mowa w art. 191 ust. 1 pkt. 3–5 Konstytucji, powinien zawierać także powołanie przepisu prawa lub statutu wskazującego, że kwestionowana ustawa lub inny akt normatywny dotyczy spraw objętych ich zakresem działania.</u>
          <u xml:id="u-175.9" who="#PosełJerzyCiemniewski">3. Pytanie prawne powinno także wskazywać, w jakim zakresie odpowiedź na pytanie może mieć wpływ na rozstrzygnięcie sprawy, w związku z którą pytanie zostało postawione, a ponadto wymienić organ, przed którym toczy się postępowanie w sprawie oraz oznaczenie sprawy”.</u>
          <u xml:id="u-175.10" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przystępujemy do rozpatrzenia art. 32 projektu ustawy. Czy są uwagi do treści tego artykułu? Nie słyszę. Czy ktoś z państwa zgłasza sprzeciw? Nie słyszę sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-175.11" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 32 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-175.12" who="#PosełJerzyCiemniewski">„O wpłynięciu wniosku albo pytania prawnego prezes Trybunału informuje pozostałych uczestników postępowania, przekazuje im odpisy oraz poucza o prawie złożenia pisemnych wyjaśnień”.</u>
          <u xml:id="u-175.13" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy są uwagi do treści art. 33 projektu ustawy? Nie słyszę. Czy ktoś z państwa zgłasza sprzeciw do tego artykułu? Nie słyszę sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-175.14" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 33 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-175.15" who="#PosełJerzyCiemniewski">„1. Uczestnicy postępowania są obowiązani do składania Trybunałowi wszelkich wyjaśnień dotyczących sprawy oraz do zgłaszania dowodów, potrzebnych do jej wyczerpującego wyjaśnienia.</u>
          <u xml:id="u-175.16" who="#PosełJerzyCiemniewski">2. Uczestnicy postępowania mają prawo przeglądać akta sprawy oraz sporządzać i otrzymywać odpisy lub wyciągi z tych akt”.</u>
          <u xml:id="u-175.17" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy są uwagi do treści art. 34 projektu ustawy? Nie słyszę. Czy ktoś z państwa zgłasza sprzeciw? Nie słyszę sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-175.18" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 34 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-175.19" who="#PosełJerzyCiemniewski">„Prezes Trybunału albo przewodniczący składu orzekającego mogą zezwolić innym osobom na przeglądanie akt, jeżeli jest to uzasadnione ważnym interesem prawnym tej osoby. Nie dotyczy to spraw rozpoznawanych z wyłączeniem jawności”.</u>
          <u xml:id="u-175.20" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przystępujemy do rozpatrzenia art. 35 projektu ustawy. Czy są uwagi do treści tego artykułu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#PosełWitMajewski">W tym artykule ust. 7 zapisano w dwóch wariantach. Proponuje się skreślić ust. 7, w którym jest mowa, iż Trybunał, uwzględniając zażalenie, kieruje sprawę do rozpoznania na rozprawie. Jest to oczywiste. Stąd jest propozycja tego zapisu lub skreślenie go, jeżeli uznamy, że nie jest to przepis konieczny. Tej propozycji nie było we wniosku pana Prezydenta RP.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Mam pytanie do pana prezesa Trybunału Konstytucyjnego. Czy wobec panujących zwyczajów tego rodzaju przepis jest potrzebny?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#ZastępcaprezesaJanuszTrzciński">Jestem za pozostawieniem ust. 7, ale aby przedstawić potrzebę tego zapisu, muszę przedłożyć wiele argumentów, co wywoła dyskusję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Wobec tego wycofuję wniosek o skreślenie ust. 7. Został przyjęty wariant I.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 35 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-179.2" who="#PosełJerzyCiemniewski">„1. Wniosek, o którym mowa w art. 31 ust. 2, prezes Trybunału kieruje do wyznaczonego przez siebie sędziego Trybunału w celu wstępnego rozpoznania na posiedzeniu niejawnym.</u>
          <u xml:id="u-179.3" who="#PosełJerzyCiemniewski">2. Jeżeli wniosek nie odpowiada warunkom formalnym, sędzia Trybunału wzywa do usunięcia braków w terminie 7 dni od daty zawiadomienia.</u>
          <u xml:id="u-179.4" who="#PosełJerzyCiemniewski">3. Gdy wniosek jest oczywiście bezzasadny lub braki nie zostały usunięte w określonym terminie, sędzia Trybunału wydaje postanowienie o odmowie nadania wnioskowi dalszego biegu.</u>
          <u xml:id="u-179.5" who="#PosełJerzyCiemniewski">4. Na postanowienie w sprawie nienadania wnioskowi dalszego biegu wnioskodawcy przysługuje zażalenie do Trybunału w terminie 7 dni od daty doręczenia postanowienia.</u>
          <u xml:id="u-179.6" who="#PosełJerzyCiemniewski">5. Trybunał, na posiedzeniu niejawnym, postanowieniem pozostawia bez rozpoznania zażalenie wniesione po upływie terminu określonego w ust. 4.</u>
          <u xml:id="u-179.7" who="#PosełJerzyCiemniewski">6. Po stwierdzeniu, że zażalenie zostało wniesione w terminie, prezes Trybunału kieruje je do rozpoznania na posiedzeniu niejawnym przez Trybunał i wyznacza termin rozpoznania.</u>
          <u xml:id="u-179.8" who="#PosełJerzyCiemniewski">7. Trybunał uwzględniając zażalenie, kieruje sprawę do rozpoznania na rozprawie. Na postanowienie o nieuwzględnieniu zażalenia nie przysługuje środek odwoławczy”.</u>
          <u xml:id="u-179.9" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy są uwagi do treści art. 36 projektu ustawy? Nie słyszę. Czy ktoś z państwa zgłasza sprzeciw do tego artykułu? Nie słyszę sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-179.10" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 36 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-179.11" who="#PosełJerzyCiemniewski">„Wnioski i pytania prawne, co do których nie zachodzą przeszkody formalne, prezes Trybunału kieruje do rozpoznania na rozprawie przez właściwy skład orzekający oraz wyznacza termin rozprawy”.</u>
          <u xml:id="u-179.12" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przystępujemy do rozpatrzenia art. 37 projektu ustawy. Czy są uwagi do tego artykułu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#PosełKazimierzPańtak">Czy nie należałoby wezwać innych organów władzy publicznej do złożenia wyjaśnień i zapisać to pomimo otwartego katalogu czynności przewodniczącego składu orzekającego, np. żądania dostarczenia materiałów, wyjaśnień itp.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Panie pośle, na początku wezwaliśmy wszystkie organy i nałożyliśmy na wszystkie organy władzy publicznej takie obowiązki. Nie można ich kilkakrotnie powtarzać w ustawie. Czy są jeszcze inne uwagi? Nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 37 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-181.2" who="#PosełJerzyCiemniewski">„Przewodniczący składu orzekającego wydaje zarządzenia, mające na celu właściwe przygotowanie rozprawy. Przewodniczący może w szczególności:</u>
          <u xml:id="u-181.3" who="#PosełJerzyCiemniewski">1) zarządzić doręczenie uczestnikom postępowania odpowiednich pism, wniesionych w toku postępowania,</u>
          <u xml:id="u-181.4" who="#PosełJerzyCiemniewski">2) wezwać uczestników postępowania do przedstawienia, w formie pisemnej, w ustalonym terminie, stanowiska w sprawie,</u>
          <u xml:id="u-181.5" who="#PosełJerzyCiemniewski">3) zarządzić przedstawienie przez uczestników postępowania dokumentów i innych materiałów, potrzebnych do wyjaśnienia sprawy,</u>
          <u xml:id="u-181.6" who="#PosełJerzyCiemniewski">4) wezwać do udziału w postępowaniu inne organy lub organizacje, których udział uzna za celowy dla należytego wyjaśnienia sprawy”.</u>
          <u xml:id="u-181.7" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przystępujemy do rozpatrzenia art. 38 projektu ustawy. Czy są uwagi do treści tego artykułu? Nie słyszę. Czy ktoś z państwa zgłasza sprzeciw? Nie słyszę sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-181.8" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 38 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-181.9" who="#PosełJerzyCiemniewski">„1. Trybunał umarza na posiedzeniu niejawnym postępowanie:</u>
          <u xml:id="u-181.10" who="#PosełJerzyCiemniewski">1) jeżeli wydanie orzeczenia jest zbędne lub niedopuszczalne,</u>
          <u xml:id="u-181.11" who="#PosełJerzyCiemniewski">2) na skutek cofnięcia wniosku, pytania prawnego albo skargi konstytucyjnej,</u>
          <u xml:id="u-181.12" who="#PosełJerzyCiemniewski">3) jeżeli akt normatywny w zakwestionowanym zakresie utracił moc obowiązującą przed wydaniem orzeczenia przez Trybunał.</u>
          <u xml:id="u-181.13" who="#PosełJerzyCiemniewski">2. Jeżeli okoliczności, o których mowa w ust. 1, ujawnią się na rozprawie, Trybunał wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania”.</u>
          <u xml:id="u-181.14" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przystępujemy do rozpatrzenia art. 39 projektu ustawy. Czy są uwagi do treści tego artykułu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#PosełKazimierzPańtak">Czy Trybunał Konstytucyjny może zawiesić postępowanie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">W sprawach nie uregulowanych ustawą stosuje się przepisy Kodeksu postępowania cywilnego. Natomiast w tej ustawie regulujemy szczególne i fundamentalne kwestie, a nie całość procedury. Czy są inne uwagi do art. 39 projektu ustawy? Nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 39 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-183.2" who="#PosełJerzyCiemniewski">„Wewnętrzny tok postępowania z wnioskami, skargami konstytucyjnymi i pytaniami prawnymi określa regulamin Trybunału”.</u>
          <u xml:id="u-183.3" who="#PosełJerzyCiemniewski">Proponuję 5-minutową przerwę w obradach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#PosełJanSzczepaniak">Panie przewodniczący, zostały zapowiedziane posiedzenia z udziałem drugiego zespołu Komisji Ustawodawczej o godz. 14, natomiast o godz. 15 do 23...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Ogłaszam przerwę.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#komentarz">(Po przerwie)</u>
          <u xml:id="u-185.2" who="#PosełJerzyCiemniewski">Wznawiam posiedzenie Komisji. Przystępujemy do rozpatrzenia przepisów dotyczących postępowania o stwierdzenie zgodności ratyfikowanych umów międzynarodowych i aktów normatywnych z konstytucją oraz w sprawie pytań prawnych.</u>
          <u xml:id="u-185.3" who="#PosełJerzyCiemniewski">Proponuję, aby art. 40 projektu ustawy rozpatrzyć analogicznie do podjętych decyzji przy rozpatrywaniu art. 27 pkt 6 projektu ustawy i odpowiednio rozdzielić sprawę zgodności umów międzynarodowych ratyfikowanych za zgodą Sejmu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#PosełWitMajewski">Myślę, że powinniśmy zachować się konsekwentnie w stosunku do przegłosowanych już decyzji i proponuję następujące brzmienie tego przepisu:</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#PosełWitMajewski">„W rozprawie o stwierdzenie zgodności ratyfikowanych umów międzynarodowych z Konstytucją obowiązkowy jest udział przedstawicieli Prezydenta Rzeczypospolitej, Ministra Spraw Zagranicznych i Prokuratora Generalnego, a w przypadku ratyfikacji umowy w trybie art. 89 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej również Sejmu”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy są uwagi do proponowanego sformułowania tego przepisu? Rozumiem, że przyjęliśmy art. 40 projektu ustawy. Przystępujemy do rozpatrzenia art. 41 projektu ustawy. Czy są uwagi do treści tego artykułu? Nie słyszę. Czy ktoś z państwa zgłasza sprzeciw? Nie słyszę sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 41 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-187.2" who="#PosełJerzyCiemniewski">„Orzekając o zgodności aktu normatywnego lub ratyfikowanej umowy międzynarodowej z Konstytucją, Trybunał bada zarówno treść takiego aktu lub umowy, jak też kompetencję oraz dochowanie trybu wymaganego przepisami prawa do wydania aktu lub do zawarcia i ratyfikacji umowy”.</u>
          <u xml:id="u-187.3" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przystępujemy do rozpatrzenia art. 42 projektu ustawy. Czy są uwagi do treści tego artykułu? Nie słyszę. Czy ktoś z państwa zgłasza sprzeciw? Nie słyszę sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-187.4" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 42 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-187.5" who="#PosełJerzyCiemniewski">„W przypadku zwrócenia się do Prezydenta Rzeczypospolitej do Trybunału o stwierdzenie zgodności z Konstytucją ustawy budżetowej albo ustawy o prowizorium budżetowym przed jej podpisaniem - Trybunał orzeka w sprawie nie później niż w terminie dwóch miesięcy od dnia złożenia wniosku w Trybunale”.</u>
          <u xml:id="u-187.6" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przystępujemy do rozpatrzenia art. 43 projektu ustawy. Czy są uwagi do tego artykułu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#EkspertPiotrWinczorek">Chciałbym odnieść się do art. 41 projektu ustawy, w którym jest mowa o orzekaniu zgodności aktu normatywnego lub ratyfikowanej umowy międzynarodowej z konstytucją. Czy nie zakłada się badania zgodności ratyfikowanej umowy z konstytucją? To byłoby sprzeczne z konstytucją. Tego dokonuje się przed ratyfikacją.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przed ratyfikacją tylko z inicjatywy Prezydenta Rzeczypospolitej, natomiast w art. 2 projektu ustawy jest mowa o tym, że Trybunał orzeka w sprawie zgodności ustaw i umów międzynarodowych z konstytucją.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#PosełJerzyCiemniewski">Powracamy do rozpatrzenia art. 43 projektu ustawy. Czy są uwagi do tego artykułu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#EkspertMariaKrukJarosz">W ust. 2 jest mowa o braku opinii Rady Ministrów po upływie terminu określonego w ust. 1, co nie wstrzymuje rozpoznawania sprawy. Sprawa musi być najpierw rozpoznawana, żeby wiedzieć o możliwości wstrzymania orzeczenia. Skąd Trybunał będzie wiedział przed rozpoznaniem sprawy, że ona wymaga opinii Rady Ministrów?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Nie wstrzymuje rozpoznania sprawy, bo może być taka sytuacja, że Trybunał Konstytucyjny zwraca się o wyrażenie opinii i przerywa rozpoznanie sprawy, a jeżeli w ciągu dwóch miesięcy nie wpłynie opinia, to nie przeszkadza dalszemu rozpoznaniu jej. To ma tylko walor zawieszający.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#EkspertMariaKrukJarosz">Ta opinia wchodzi dopiero po rozpoznaniu. Trybunał Konstytucyjny może się zwrócić o nią wcześniej, ale to nie oznacza, że musi mieć zgodę ustawową i upoważnienie do dalszego rozpoznawania sprawy. Proszę zwrócić uwagę, że jest nielogiczne pytanie Rady Ministrów o opinię przed rozpoznaniem sprawy, ponieważ dopiero po jej rozpoznaniu wiadomo, czy wymaga orzeczenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Rozpoznawanie jest procesem bardzo długim, rozpoczynającym się od zapoznania się z wnioskiem, a kończy się orzeczeniem. Czy są jeszcze inne uwagi do tego artykułu? Nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 43 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-193.2" who="#PosełJerzyCiemniewski">„1. W sprawach o stwierdzenie zgodności aktu normatywnego z Konstytucją, w których orzeczenie Trybunału może wywoływać skutki wiążące się z nakładami finansowymi nie przewidzianymi w ustawach, o których mowa w art. 42, prezes Trybunału zwraca się do Rady Ministrów o wydanie opinii w terminie dwóch miesięcy.</u>
          <u xml:id="u-193.3" who="#PosełJerzyCiemniewski">2. Brak opinii Rady Ministrów po upływie terminu, określonego w ust. 1, nie wstrzymuje rozpoznania sprawy”.</u>
          <u xml:id="u-193.4" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy są uwagi do art. 44 projektu ustawy? Nie słyszę. Czy ktoś z państwa zgłasza sprzeciw? Nie słyszę sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-193.5" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 44 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-193.6" who="#PosełJerzyCiemniewski">„Art. 40–43 stosuje się odpowiednio do rozpoznania pytania prawnego”.</u>
          <u xml:id="u-193.7" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przystępujemy do rozpatrzenia przepisów dotyczących orzekania w sprawach skarg konstytucyjnych. Czy są uwagi do art. 45 projektu ustawy? Nie słyszę. Czy ktoś z państwa zgłasza sprzeciw? Nie słyszę sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-193.8" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 45 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-193.9" who="#PosełJerzyCiemniewski">„1. Skarga konstytucyjna zwana dalej „skargą”, może być wniesiona po wyczerpaniu toku instancyjnego, w ciągu dwóch miesięcy od doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia.</u>
          <u xml:id="u-193.10" who="#PosełJerzyCiemniewski">2. Skargę Trybunał rozpatruje na zasadach i w trybie przewidzianym dla rozpoznawania wniosków o stwierdzenie zgodności ustaw z Konstytucją oraz innych aktów normatywnych z Konstytucją lub ustawami.</u>
          <u xml:id="u-193.11" who="#PosełJerzyCiemniewski">3. Od skargi pobiera się wpis.</u>
          <u xml:id="u-193.12" who="#PosełJerzyCiemniewski">4. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, wysokość oraz zasady pobierania wpisu”.</u>
          <u xml:id="u-193.13" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przystępujemy do rozpatrzenia art. 46 projektu ustawy. Czy są uwagi do treści tego artykułu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#EkspertPiotrWinczorek">Sądzę, że nie jest potrzebny zapis „dokładne określenie ustawy”, może być „określenie ustawy”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#PrzedstawicielBiuraPrawnegowKancelariiPrezydentaMariuszMaciuk">Proponuję uzupełnienie w ust. 1 w pkt. 2 po wyrazie „konstytucyjne” dopisać wyrazy „wolności lub”, zgodnie z treścią przepisu art. 79 konstytucji, w których skarga dotyczy wolności lub praw.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Rozumiem, że przyjmujemy zaproponowane uzupełnienie tego artykułu. Czy są jeszcze inne uwagi? Nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 46 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-196.2" who="#PosełJerzyCiemniewski">„1. Skarga poza wymaganiami dotyczącymi pisma procesowego powinna zawierać:</u>
          <u xml:id="u-196.3" who="#PosełJerzyCiemniewski">1) dokładne określenie ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o sprawach i wolnościach lub obowiązkach określonych w Konstytucji i w stosunku do którego domaga się skarżący stwierdzenia zgodności z Konstytucją.</u>
          <u xml:id="u-196.4" who="#PosełJerzyCiemniewski">2) wskazanie, jakie konstytucyjne wolności lub prawa, i w jaki sposób - zdaniem skarżącego - zostały naruszone,</u>
          <u xml:id="u-196.5" who="#PosełJerzyCiemniewski">3) uzasadnienie skargi, z podaniem dokładnego opisu stanu faktycznego.</u>
          <u xml:id="u-196.6" who="#PosełJerzyCiemniewski">2. Do skargi należy dołączyć wyrok, decyzję lub inne rozstrzygnięcie, z podaniem daty jej doręczenia, wydane na podstawie zakwestionowanego aktu normatywnego”.</u>
          <u xml:id="u-196.7" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przystępujemy do rozpatrzenia art. 47 projektu ustawy. Czy są uwagi do treści tego artykułu? Nie słyszę. Czy ktoś z państwa zgłasza sprzeciw? Nie słyszę sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-196.8" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 47 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-196.9" who="#PosełJerzyCiemniewski">„1. Skarga powinna być sporządzona przez adwokata lub radcę prawnego, chyba że skarżącym jest sędzia, prokurator, notariusz, profesor lub doktor habilitowany nauk prawnych polskich szkół wyższych.</u>
          <u xml:id="u-196.10" who="#PosełJerzyCiemniewski">2. W razie niemożności poniesienia kosztów pomocy prawnej, skarżący może zwrócić się do sądu rejonowego jego miejsca zamieszkania o ustanowienie dla niego adwokata lub radcy prawnego z urzędu na podstawie Kodeksu postępowania cywilnego. Do czasu rozstrzygnięcia przez sąd wniosku nie biegnie termin przewidziany w art. 45 ust. 1”.</u>
          <u xml:id="u-196.11" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy są uwagi do art. 48 projektu ustawy? Nie słyszę. Czy ktoś z państwa zgłasza sprzeciw do tego artykułu? Nie słyszę sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-196.12" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 48 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-196.13" who="#PosełJerzyCiemniewski">„Skarga podlega wstępnemu rozpoznaniu; art. 35 stosuje się odpowiednio”.</u>
          <u xml:id="u-196.14" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy są uwagi do art. 49 projektu ustawy? Nie słyszę. Czy ktoś z państwa zgłasza jeszcze sprzeciw do tego artykułu? Nie słyszę sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-196.15" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 49 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-196.16" who="#PosełJerzyCiemniewski">„1. Trybunał może wydać postanowienie tymczasowe o zawieszeniu lub wstrzymaniu wykonania orzeczenia w sprawie, której skarga dotyczy, jeżeli wykonanie wyroku, decyzji lub innego rozstrzygnięcia mogłoby spowodować skutki nieodwracalne, wiążące się z dużym uszczerbkiem dla skarżącego, lub gdy przemawia za tym ważny interes publiczny lub inny ważny interes skarżącego.</u>
          <u xml:id="u-196.17" who="#PosełJerzyCiemniewski">2. Postanowienie tymczasowe doręcza się bezzwłocznie skarżącemu oraz właściwemu organowi sądowemu lub organowi egzekucyjnemu.</u>
          <u xml:id="u-196.18" who="#PosełJerzyCiemniewski">3. Trybunał uchyla postanowienie tymczasowe, jeżeli ustaną przyczyny, dla których zostało ono wydane”.</u>
          <u xml:id="u-196.19" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy są uwagi do treści art. 50 projektu ustawy? Nie słyszę. Czy ktoś z państwa zgłasza sprzeciw do tego artykułu? Nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-196.20" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 50 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-196.21" who="#PosełJerzyCiemniewski">„1. O wszczęciu postępowania Trybunał informuje Rzecznika Praw Obywatelskich; art. 32 stosuje się odpowiednio.</u>
          <u xml:id="u-196.22" who="#PosełJerzyCiemniewski">2. Rzecznik Praw Obywatelskich może, w terminie 14 dni od otrzymania informacji, zgłosić udział w postępowaniu”.</u>
          <u xml:id="u-196.23" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy są uwagi do treści art. 51 projektu ustawy? Nie słyszę. Czy ktoś z państwa zgłasza sprzeciw do tego artykułu? Nie słyszę sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-196.24" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 51 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-196.25" who="#PosełJerzyCiemniewski">„1. Uczestnikami postępowania przed Trybunałem są: skarżący, organ, który wydał zakwestionowany akt normatywny i Prokurator Generalny; uczestnikiem jest również Rzecznik Praw Obywatelskich, jeżeli zgłosił udział w postępowaniu.</u>
          <u xml:id="u-196.26" who="#PosełJerzyCiemniewski">2. Rozprawa odbywa się bez względu na stawiennictwo uczestników postępowania”.</u>
          <u xml:id="u-196.27" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przystępujemy do rozpatrzenia przepisów dotyczących rozstrzygania spraw kompetencyjnych. Czy są uwagi do art. 52 projektu ustawy, w którym zapis ust. 3 przedstawiono w dwóch wariantach?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#PosełWitMajewski">Członkowie podkomisji nie doszli do porozumienia w następującej sprawie: organ może mieć w każdym czasie szansę na wszczęcie sporu kompetencyjnego, jeżeli dojdzie do wniosku, że jego kompetencje przejął ktoś inny, bądź sprawy, które powinien dokonywać, nie realizuje.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#PosełWitMajewski">Druga grupa członków podkomisji uważała, że wniosek powinien być złożony w ciągu sześciu miesięcy od powzięcia przez wnioskodawcę wiadomości o kwestionowanym działaniu lub zaniechaniu innego centralnego konstytucyjnego organu państwa. Czyli żeby ograniczyć czas na skargę kompetencyjną do 6 miesięcy od powzięcia wiadomości.</u>
          <u xml:id="u-197.2" who="#PosełWitMajewski">Przestrzegam, że może okazać się sporny zwrot „powzięcia wiadomości o sporze kompetencyjnym”. Dlatego też większość członków podkomisji opowiadała się za zapisem wariantu I, czyli jeśli organ uzna, że jego interes został naruszony, wszczyna spór.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy ktoś z państwa w tej sprawie chciałby zabrać głos? Nie słyszę. Wobec tego przystępujemy do głosowania. Kto opowiada się za zapisem wariantu I?</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#PosełJerzyCiemniewski">W głosowaniu większość posłów opowiedziała się za przyjęciem wariantu I.</u>
          <u xml:id="u-198.2" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 52 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-198.3" who="#PosełJerzyCiemniewski">„1. Trybunał rozstrzyga spory kompetencyjne, gdy dwa lub więcej centralne konstytucyjne organy państwa uznały się właściwe do rozstrzygnięcia tej samej sprawy lub wydały w niej rozstrzygnięcie (spór kompetencyjny pozytywny) albo gdy organy te uznały się za niewłaściwe do rozstrzygnięcia określonej sprawy (spór kompetencyjny negatywny).</u>
          <u xml:id="u-198.4" who="#PosełJerzyCiemniewski">2. Wniosek powinien wskazywać kwestionowane działanie lub zaniechanie oraz przepis Konstytucji lub przepis ustawy, który został naruszony”.</u>
          <u xml:id="u-198.5" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przystępujemy do rozpatrzenia art. 53 projektu ustawy. Czy są uwagi do tego artykułu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#EkspertPiotrWinczorek">Mam uwagę do przepisów dotyczących rozstrzygania sporów kompetencyjnych, a mianowicie nie odpowiada się na pytanie, które może być istotne; jest spór między organami państwa np. spór negatywny i nie podejmuje się decyzji na rzecz w sprawie, w której występuje podmiot trzeci, np. obywatel.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#EkspertPiotrWinczorek">Ten obywatel czeka, aż spór zostanie podjęty i rozstrzygnięty, a jego sprawa jest w zawieszeniu. Nie ma tutaj żadnego mechanizmu zainicjowania tego rozstrzygnięcia. Rozumiem, że wnioskodawcy są określeni w konstytucji. Taka strona czekająca na rozstrzygnięcie sama nie mogłaby wystąpić, ale czy nie powinien się znaleźć taki przepis, który pozwalałby występować osobie, której sprawa dotyczy, do tych organów, które mogą z tą kwestią zwrócić się do Trybunału?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Panie profesorze, wydaje mi się, że tę kwestię rozstrzyga z punktu widzenia praw obywatela skarga na niedziałanie administracji. Jedynym środkiem w ramach tej skargi na niedziałanie administracji, który można wskazać, że istnieje droga sporu kompetencyjnego, to jeżeli organ administracji uchyla się od rozstrzygnięcia sprawy, wskazując na istnienie sporu kompetencyjnego. To są spory trwające między centralnymi organami państwowymi. Wyjątkowo może się zdarzyć, że interesy indywidualne obywatela są...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#EkspertPiotrWinczorek">Jest np. spór pozytywny z nadmiaru aktywności. Jeżeli nikt nie zajmuje się sprawą, to kto jest zainteresowany w tym, żeby spór negatywny rozstrzygnąć? Żadna ze stron, ponieważ nie zajmuje się. To jest dowodem jego braku zainteresowania rozstrzygnięciem sporu i sprawy. Tu powstaje martwe pole, z którego można się nie wydobyć. Gdyby to były kwestie dotyczące sporu między organami administracyjnymi, to zgoda, ale to są spory między konstytucyjnymi organami państwa i to może się zdarzyć, np. spór między sądami.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Wydaje mi się, że jednak tutaj nie mogą być takie sytuacje, które rozwiązuje się poprzez działanie mechanizmów politycznych. To jest przewidywanie, że w sporach kompetencyjnych między centralnymi organami państwowymi są takie spory, które nie podlegają procedurą administracyjnym, bo procedury administracyjne załatwia skarga na niedziałanie administracji. Wydaje mi się, że to jest przewidywanie sytuacji, które teoretycznie mogą się zdarzyć. Opisywanie jej prowadziłoby do indywidualnego prawa. Wydaje się, że to byłoby destruktywne wobec funkcjonowania aparatu państwowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#DyrektorZbigniewSzcząska">Spory kompetencyjne między organami sądu i administracji rozstrzyga Kodeks postępowania administracyjnego, a także procedury sądowe. Krąg podmiotów jest taki, że nie ma przełożenia do dojście obywatela. Gdyby to był Rzecznik Praw Obywatelskich lub Prokurator Generalny, ale te podmioty nie mają prawa inicjatywy w sporach kompetencyjnych. Konstytucja bardzo wąsko ujęła krąg podmiotów. Bardziej brany pod uwagę jest interes państwa niż konkretnego obywatela.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Sądzę, że obecnie nie mamy propozycji, którą w tej fazie moglibyśmy rozważyć i przyjąć.</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#PosełJerzyCiemniewski">Rozumiem, że art. 53 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-204.2" who="#PosełJerzyCiemniewski">„1. Wszczęcie postępowania przed Trybunałem powoduje zawieszenie postępowania przed organami, które prowadzą spór kompetencyjny.</u>
          <u xml:id="u-204.3" who="#PosełJerzyCiemniewski">2. Trybunał, po zaznajomieniu się ze stanowiskiem uczestników postępowania, może podjąć postanowienie o tymczasowym uregulowaniu kwestii spornych, a w szczególności o zawieszeniu czynności egzekucyjnych, jeżeli jest to konieczne dla zapobieżenia poważnym szkodom lub podyktowane szczególnie ważnym interesem społecznym”.</u>
          <u xml:id="u-204.4" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przystępujemy do rozpatrzenia przepisów dotyczących badania zgodności celów lub działalności partii politycznych z konstytucją.</u>
          <u xml:id="u-204.5" who="#PosełJerzyCiemniewski">Zapis art. 54 projektu ustawy przedstawiono w dwóch wariantach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#PosełWitMajewski">Te dwa zapisy różnią się w charakterze legislacyjnym, bo w ust. 1 w wariancie I proponujemy, iż osoby powołane do reprezentowania partii ustala się na podstawie ustawy i statutu partii, natomiast w wariancie II proponuje się, aby upoważnienie osoby upoważnionej do reprezentowania partii politycznej Trybunał stwierdzał na podstawie ustawy i statutu partii. Proponuję, aby przedstawiciele Trybunału Konstytucyjnego zasugerowali korzystniejszy zapis dla stosowania w praktyce.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#ZastępcaprezesaJanuszTrzciński">Popieram zapis w wariancie I.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy jest inna opinia?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#SędziaCzesławCzeszejkoSochacki">Wariant II chroni wypadki przed pewnym ryzykiem i daje większe możliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#EkspertMariaKrukJarosz">Jeżeli zostanie przyjęty wariant I, w którym jest mowa o ustalaniu osób powołanych do reprezentowania partii, to przez kogo? Zapis wariantu II obejmuje dwie sytuacje, to znaczy ktoś występuje w imieniu partii i stwierdzi, że jest upoważniony do tego, a Trybunał stwierdza to.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#EkspertPiotrWinczorek">W wariancie II proponowane sformułowanie nie jest właściwe. Proponuję wyraz „upoważnienie” zastąpić wyrazem „legitymacja” lub „pełnomocnictwo”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#PosełPawełKasprzyk">Proponuję, aby pierwszą część zdania z zapisu ust. 1 w wariancie I połączyć z drugą częścią zdania ust. 1 w wariancie II.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Rozumiem, że art. 54 projektu ustawy został przyjęty w wariancie II z dokonaniem poprawek przez Biuro Legislacyjne.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przystępujemy do rozpatrzenia art. 55 projektu ustawy. Czy są uwagi do treści tego artykułu? Nie słyszę. Czy ktoś z państwa zgłasza sprzeciw? Nie słyszę sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-212.2" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 55 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-212.3" who="#PosełJerzyCiemniewski">„Wnioski o stwierdzenie zgodności z Konstytucją celów partii politycznych, określonych w statucie lub w programie, Trybunał rozpoznaje na zasadach i w trybie przewidzianym dla rozpoznania wniosków o stwierdzenie zgodności aktów normatywnych z Konstytucją”.</u>
          <u xml:id="u-212.4" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przystępujemy do rozpatrzenia art. 56 projektu ustawy. Czy są uwagi do tego artykułu? Nie słyszę. Czy ktoś z państwa zgłasza sprzeciw? Nie słyszę sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-212.5" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 56 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-212.6" who="#PosełJerzyCiemniewski">„1. Wnioski o stwierdzenie zgodności z Konstytucją działalności partii politycznych Trybunał rozpatruje stosując odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania karnego.</u>
          <u xml:id="u-212.7" who="#PosełJerzyCiemniewski">2. Ciężar udowodnienia niezgodności z Konstytucją spoczywa na wnioskodawcy, który w tym celu powinien przedstawić lub zgłosić dowody wskazujące na tę niezgodność”.</u>
          <u xml:id="u-212.8" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przystępujemy do rozpatrzenia art. 57 projektu ustawy. Czy są uwagi do treści tego artykułu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#DyrektorZbigniewSzcząska">Proponuję wprowadzenie przecinków.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#EkspertPiotrWinczorek">Tutaj nie ma wskazania podmiotów, które mogłyby wystąpić z wnioskiem o stwierdzenie zgodności z konstytucją działania partii politycznej. Sądzę, że w tym zakresie będzie nowelizacja przepisów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy są jeszcze inne uwagi do tego artykułu? Nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 57 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-215.2" who="#PosełJerzyCiemniewski">„Trybunał może zlecić Prokuratorowi Generalnemu, w celu zebrania i utrwalenia dowodów, przeprowadzenie dochodzenia w określonym zakresie, w sprawie zgodności działalności partii politycznej z Konstytucją. Do dochodzenia tego stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania karnego. Wskazany w postanowieniu Trybunału zakres postępowania jest wiążący”.</u>
          <u xml:id="u-215.3" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przystępujemy do rozpatrzenia przepisów działu III - Zasady i tryb orzekania oraz wykonywania orzeczeń. Czy są uwagi do art. 58 projektu ustawy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#SędziaCzesławCzeszejkoSochacki">Przed działem III zachodzi potrzeba uzupełnienia przepisów odnoszących się do stwierdzenia przeszkody w sprawowaniu urzędu przez Prezydenta Rzeczypospolitej, ponieważ tę kompetencję wymieniono w przepisach początkowych, a zatem nie ma procedury. Proponuję następujący zapis:</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#SędziaCzesławCzeszejkoSochacki">„1. W posiedzeniu Trybunału uczestniczy Marszałek Sejmu, Marszałek Senatu, Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego oraz Prokurator Generalny.</u>
          <u xml:id="u-216.2" who="#SędziaCzesławCzeszejkoSochacki">2. Działanie za pośrednictwem przedstawiciela jest wyłączone”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Proponuję w ust. 2 zapisać, iż w posiedzeniu Trybunału uczestniczy się osobiście.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#SędziaCzesławCzeszejkoSochacki">Kolejny przepis brzmiałby następująco:</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#SędziaCzesławCzeszejkoSochacki">„Uchwała Trybunału Konstytucyjnego w uznaniu przejściowej niemożności sprawowania urzędu przez Prezydenta Rzeczypospolitej, może być podjęta tylko jednomyślnie. Brak jednomyślności oznacza, że Trybunał nie stwierdził istnienia tej przerwy. Zgłoszenie zdania odrębnego jest wyłączone”.</u>
          <u xml:id="u-218.2" who="#SędziaCzesławCzeszejkoSochacki">Chodzi o to, żeby tutaj nie stosować tej procedury w szczególnych przypadkach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#DyrektorZbigniewSzcząska">Wyraz „uchwała” proponuję zastąpić wyrazem „postanowienie”, ponieważ w art. 69 projektu ustawy używany jest wyraz „postanowienie”. W konstytucji jest mowa, że Trybunał Konstytucyjny rozstrzyga większością głosów, czy jednomyślność nie będzie...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Próbowaliśmy z tym walczyć w różnych fazach debaty konstytucyjnej. Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego nie powinny opierać się na większości głosów. Większość prowadzi do upolitycznienia rozstrzygnięć. Wymóg jednomyślności, czyli wszystkie orzeczenia wydawane są jednomyślnie. To tworzy atmosferę i uważam, że obniża rangę Trybunału Konstytucyjnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#DyrektorZbigniewSzcząska">Jak orzeczenia zapadają większością głosów, to wyjątek byłby sprzeczny z zapisem w konstytucji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#PosełWitMajewski">Aby być w zgodzie z zapisem w konstytucji, proponuję zapisać „większość kwalifikowaną”. Żeby stwierdzić przeszkody, nie można zwykłą większością głosów robić decyzji politycznych, to musi być powszechnie stwierdzone.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#SędziaCzesławCzeszejkoSochacki">Sądzę, że korekta tego zapisu jest konieczna w stosunku do zgłoszonych propozycji. Aby być w zgodzie z zapisem w konstytucji, a równocześnie podnieść poprzeczkę, proponuję następujące brzmienie tego zapisu:</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#SędziaCzesławCzeszejkoSochacki">„Postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o uznanie przejściowej niemożności w sprawowaniu urzędu przez Prezydenta RP może być podjęte tylko większością 2/3 składu orzekającego”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#EkspertPiotrWinczorek">Ale czy to jest możliwe, bo jeżeli używa się określenia „większością głosów”, to większość głosów zwykła, a nie kwalifikowana.</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#EkspertPiotrWinczorek">Rozumiem, że w takiej sprawie powinna być większość kwalifikowana lub jednomyślność, ale jakim przepisem konstytucyjnym poprzeć taki wniosek? Czy większość głosów jest tym samym, co większość kwalifikowana? Czy pojęcie „większości” obejmuje również większość kwalifikowaną? Gdyby tak było, to wówczas konstytucja, tam gdzie pojawia się większość kwalifikowana, o tym nie mówiłaby, a posługiwałaby się pojęciem „większość głosów”. Uregulowanie wprowadzające większość kwalifikowaną mogłyby znaleźć się w regulaminie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#EkspertMariaKrukJarosz">Rozumiem, że przepis w konstytucji, iż orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego zapadają większością głosów, wyklucza decydujące stanowisko przewodniczącego, tzn. wyklucza przepis, który w przypadku równości głosów decyduje głos przewodniczącego. Czyli musi być większość, a nie określenie, jaka większość. To jest przedmiotem ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#EkspertPiotrWinczorek">Dyskutowano, iż orzeczenia Trybunału, żeby były powszechnie obowiązujące, nie powinny zapadać większością kwalifikowaną. Aby tego uniknąć, wprowadzono ten przepis.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#PosełWitMajewski">Wolą Komisji Konstytucyjnej było odrzucenie tej propozycji, ponieważ proponowano większość 2/3 głosów, ale na to Komisja Konstytucyjna nie wyraziła zgody. Odnosi się to do spraw podstawowych dotyczących orzeczenia aktów normatywnych, natomiast to jest wyjątkowa kompetencja Trybunału i musimy traktować jako wyjątek od reguły konstytucyjnej.</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#PosełWitMajewski">Skoro nie zostało zapisane, to musimy zaproponować zapis, który będzie uszczegółowieniem zapisu konstytucyjnego, a nie w sprzeczności z regułą zawartą w art. 190 ust. 5 konstytucji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#EkspertMariaKrukJarosz">Co do argumentu, że większość głosów oznacza „większość zwykłą”. Jeżeli jest zapisane większością, a ma to oznaczać większość zwykłą, to wtedy jest podane kworum. Tutaj nie ma kworum i to jest tylko kwestia sposobu podejmowania decyzji, a nie jako większość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#ZastępcaprezesaJanuszTrzciński">Pan prof. P. Winczorek podniósł problem, którego jeszcze nie rozwiązano. Często piszemy „większością głosów”, ale w art. 11 ustawy o trybie przygotowania i uchwalenia konstytucji jest zapisane, że przyjęcie w konstytucji referendum następuje wówczas, gdy jest większość biorących udział w głosowaniu. To jest podobne sformułowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#EkspertMariaKrukJarosz">W art. 120 konstytucji jest zapisane „Sejm uchwala ustawy zwykłą większością głosów...”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#ZastępcaprezesaJanuszTrzciński">Wobec tego, że w innych ustawach jest to sformułowane nieprecyzyjnie, możemy powiedzieć, że większość to jest 2/3 głosów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#EkspertPiotrWinczorek">Czy nie ma obaw, że wprowadzenie większości kwalifikowanej podsunie w przyszłości pomysł, że orzeczenia Trybunału w sprawach zgodności z konstytucją też zapadają większością kwalifikowaną? Skoro w tej sprawie było to możliwe na podstawie przepisów konstytucyjnych, to dlaczego tak ma nie być? Uważam, że decyzje powinny zapadać jednomyślnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#ZastępcaprezesaJanuszTrzciński">Taka interpretacja pojęcia „większością głosów” jest możliwa, skoro była wątpliwa „bezwzględną większością” w art. 11 ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#PosełWitMajewski">Jeżeli Sejm uchwaliłby w ustawie o Trybunale Konstytucyjnym, że orzeczenia zapadają większością 2/3 głosów, to też byłoby możliwe, tylko ten Sejm nie uchwali, bo już rozważał w Komisji Konstytucyjnej, a inny będzie rozważał inne sytuacje.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#PosełWitMajewski">Natomiast z pewnością nie może to być orzeczenie jednomyślne, bo jest sprzeczne z art. 190 ust. 5 konstytucji. Na posiedzeniu Komisji Konstytucyjnej rozważano większość w sprawie zgodności ustaw, a nie rozważano przeszkody w sprawowaniu władzy przez Prezydenta Rzeczypospolitej. Sądzę, że w tego typu sprawie nie będzie raziło stwierdzenie „kwalifikowana większość 2/3 głosów”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#PosełAnnaSkowrońskaŁuczyńska">Zwracam uwagę na to, że to postanowienie, iż orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego zapadają większością głosów, znajduje się w rozdziale „Trybunał Konstytucyjny” w art. 190 ust. 5 konstytucji i uważam, że odnosi się do tych kompetencji Trybunału, o których tam mowa, czyli ujętych w art. 188 konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#PosełAnnaSkowrońskaŁuczyńska">Natomiast o możliwości stwierdzenia przeszkody w sprawowaniu urzędu przez Prezydenta Rzeczypospolitej przez Trybunał Konstytucyjny jest mowa w art. 131 konstytucji, w którym nie ma mowy o żadnej większości. Czyli sprawa pozostaje otwarta i nie odnosiłabym się do art. 190 konstytucji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Nie zgadzam się, tu chodzi o warunki wydawania orzeczeń przez Trybunał Konstytucyjny i uważam, że nie można orzeczenia sądu uzależniać od większości głosów. To jest organ państwowy o charakterze wewnętrznie jednolitym i decyzja jest decyzją sądu, a nie większości lub mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-236.1" who="#PosełJerzyCiemniewski">To jest różnica w stosunku do organów o charakterze przedstawicielskim. Trybunał Konstytucyjny nie jest organem przedstawicielskim. Jest to sytuacja zupełnie szczególna. O tym nie decyduje sąd z własnej inicjatywy. Muszą powstać określone okoliczności, musi być inicjatywa marszałka Sejmu, ale przede wszystkim musi powstać sytuacja stanowiąca przeszkodę w powierzeniu marszałkowi Sejmu przez Prezydenta Rzeczypospolitej pełnomocnictw do zastępowania go.</u>
          <u xml:id="u-236.2" who="#PosełJerzyCiemniewski">Wydaje mi się, że przy takiej okazji łamać bardzo podstawową zasadę dotyczącą funkcjonowania sądów, nie wydaje się sprawą słuszną.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#DyrektorZbigniewSzcząska">Był argument dotyczący systematyki konstytucji. Wydaje się, że bez względu na to, gdzie jest ta kompetencja do orzekania o niemożności sprawowania urzędu, jest to orzeczenie. Przepis mówiący o orzeczeniach określa, że mają moc powszechnie wiążącą, czyli to orzeczenie będzie powszechnie wiążące i zapada większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#DyrektorZbigniewSzcząska">W Kodeksie postępowania cywilnego jest mowa, że wyrok zapada większością głosów i nikt nie ma wątpliwości, że jest to zwykła większość. Jeżeli zapisaliśmy, że Trybunał Konstytucyjny w konstytucji mieści się w rozdziale - Sądy i Trybunały, to w ustawie jest mowa, że jest on częścią władzy sądowniczej, więc możemy reguły wyrokowania lub orzekania określić tak jak dla organu politycznego, jakim jest Sejm. Jest to organ sądowy, jego orzeczenia, wyroki zapadają tak, jak zapadają we wszystkich sądach.</u>
          <u xml:id="u-237.2" who="#DyrektorZbigniewSzcząska">Stosujemy tu procedurę cywilną, wyroki zapadają większością głosów i nikt nie ma wątpliwości, że sąd każdej instancji wyrokuje zwykłą większością głosów, a nie kwalifikowaną.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#SędziaCzesławCzeszejkoSochacki">Mam świadomość tego, że prezentując odrębne zdanie niż pan przewodniczący, jestem w dużym kłopocie, i dlatego wolą ustawodawcy będzie, jak to rozstrzygnie. Natomiast wydaje się, że mimo tych wszystkich zastrzeżeń i uwag dotyczących generalnie podejmowania orzeczeń przez Trybunał Konstytucyjny, tego typu sprawa nie należy do spraw tuzinkowych.</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#SędziaCzesławCzeszejkoSochacki">Być może, że ona nigdy w działalności Trybunału Konstytucyjnego nie wystąpi, ale jej znaczenie ustrojowe jest zupełnie inne. Dlatego sugeruję rozważanie zamiast postanowienia - wtedy w art. 69 projektu ustawy dokonać zmiany - wprowadzić jeszcze jedno pojęcie „uchwały Trybunału Konstytucyjnego”.</u>
          <u xml:id="u-238.2" who="#SędziaCzesławCzeszejkoSochacki">W tym zapisie określić nazwę - uchwała Trybunału Konstytucyjnego w sprawie... i wtedy nie będzie to odnosiło się bezpośrednio. Tu nie ma mocy powszechnie obowiązującej lub innych elementów, które w typowych sprawach dla orzekania występują, a miałoby to swoje znaczenie. Dlatego postuluję bezwzględnie wprowadzenie kręgu inicjatorów, uczestników postępowania.</u>
          <u xml:id="u-238.3" who="#SędziaCzesławCzeszejkoSochacki">Natomiast czy Komisje zdecydują się zaproponować podejmowanie uchwały kwalifikowaną większością głosów, to już jest decyzja polityczna. Popierałbym tę koncepcję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Sprawa ta jest bardzo trudna. Proponuję, aby ją jeszcze przeanalizować po przerwie. Zarządzam przerwę do godz. 17.</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#komentarz">(Po przerwie)</u>
          <u xml:id="u-239.2" who="#PosełJerzyCiemniewski">Wznawiam posiedzenie Komisji. Ponownie przystępujmy do prac nad projektem ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Prace przerwaliśmy przy rozpatrywaniu art. 57a projektu ustawy, który dotyczy stwierdzenia przejściowej niemożności sprawowania urzędu przez Prezydenta Rzeczypospolitej. Problem, który tutaj powstaje, to wprowadzenie nowej kategorii rozstrzygnięć podejmowanych przez Trybunał Konstytucyjny w formie uchwał. Czy istotnie jest to potrzebna kategoria? Czy celowe jest wprowadzenie pojęcia „większości głosów”?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#PosełWitMajewski">Myślę, że określenie „większość” jest zgodne z art. 194 konstytucji, a poza tym jest to sprawa, które ujednoliciłaby treść tego art. 131 konstytucji dotyczącego przeszkód w sprawowaniu urzędu, w którym Zgromadzenie Narodowe uznaje uchwałę podjętą większością co najmniej 2/3 głosów. To byłaby analogia do art. 131 konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#PosełWitMajewski">Proponuję tak pozostawić, a gdyby uchwała była wątpliwa, to możemy napisać postanowienie, iż nie jest to orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego, tylko postanowienie w związku z określoną sytuacją.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#ZastępcaprezesaJanuszTrzciński">Sądzę, że należałoby zrezygnować z próby pełnej regulacji tego zagadnienia. Proponuję pozostawić propozycję art. 57a.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Popieram tę propozycję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKS">Jeżeli zgodnie z propozycją pozostawimy ten zapis z dotychczasowym rozwiązaniem, to proponuję zapisać w innym miejscu i oznaczyć art. 27a, ponieważ jest w nim mowa o uczestnikach i w jakiej sprawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#EkspertPiotrWinczorek">Z jednej strony wyrokowanie w sprawie niezdolności przejściowej Prezydenta Rzeczypospolitej do sprawowania urzędu, byłoby przesadą. To nie jest decyzja przecinająca los urzędu prezydenckiego, ale z drugiej strony jest mowa o rozstrzyganiu zawartym w art. 131 ust. 1 konstytucji. Jeśli przyjąć, że są takie kategorie jak wyroki i orzeczenia, to ta kwestia wychodzi poza listę decyzji, jakie może podejmować Trybunał Konstytucyjny, przewidziane w konstytucji. To jest wprowadzenie nowej kategorii decyzyjnej, która nie występuje w konstytucji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#DyrektorZbigniewSzcząska">W tym przypadku nie ma znaczenia decydującego poza katalogiem określonym w art. 188 konstytucji i można potraktować to rozstrzyganie jako stwierdzenie pewnego faktu. To nie jest działalność orzecznicza, tylko jest to uchwała o stwierdzeniu pewnego faktu, że Prezydent Rzeczypospolitej nie może pełnić funkcji. Orzeczenie to nie ma znaczenia postanowienia czy wyroku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Myślę, że obecnie tej kwestii nie musimy rozstrzygać ustawowo. Jaka forma zostanie wybrana, proponuję pozostawić Trybunałowi Konstytucyjnemu. Czy są jeszcze uwagi do treści art. 58 projektu ustawy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKS">W ust. 1 zostało zgłoszone odwołanie do wymienionych w art. 2 projektu ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy są inne uwagi do tego artykułu? Nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-248.1" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 58 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-248.2" who="#PosełJerzyCiemniewski">„1. Trybunał rozpoznaje na rozprawie wnioski w sprawach wymienionych w art. 2.</u>
          <u xml:id="u-248.3" who="#PosełJerzyCiemniewski">2. Trybunał może rozpoznać na posiedzeniu niejawnym skargę konstytucyjną, jeżeli z przedstawionych na piśmie stanowisk uczestników postępowania bezspornie wynika, że akt normatywny, na podstawie którego sąd lub inny organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o konstytucyjnych prawach i wolnościach lub obowiązkach skarżącego, jest niezgodny z Konstytucją. Wydane w tym trybie orzeczenie podlega ogłoszeniu”.</u>
          <u xml:id="u-248.4" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy są uwagi do art. 59 projektu ustawy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#PosełKazimierzPańtak">Czy w razie niestawienia się wnioskodawcy, Trybunał może umorzyć postępowanie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Jeżeli tutaj jest alternatywa, to znaczy, że nie ma obowiązku umorzyć postępowania. Czy są inne uwagi? Nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-250.1" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 59 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-250.2" who="#PosełJerzyCiemniewski">„1. Rozprawa nie może odbyć się wcześniej niż po upływie 14 dni od doręczenia zawiadomienia o jej terminie.</u>
          <u xml:id="u-250.3" who="#PosełJerzyCiemniewski">2. Obecność na rozprawie wnioskodawcy jest obowiązkowa. W razie niestawienia się wnioskodawcy lub jego przedstawiciela, Trybunał umarza postępowanie albo odracza rozprawę.</u>
          <u xml:id="u-250.4" who="#PosełJerzyCiemniewski">3. W razie niestawiennictwa uczestników postępowania, których obecność na rozprawie jest obowiązkowa, lub ich przedstawicieli, Trybunał może odroczyć rozprawę i wyznaczyć równocześnie nowy termin rozprawy. Warunek, o którym mowa w ust. 1, nie ma zastosowania.</u>
          <u xml:id="u-250.5" who="#PosełJerzyCiemniewski">4. Nieobecność prawidłowo zawiadomionego Prokuratora Generalnego lub jego przedstawiciela na rozprawie nie wstrzymuje rozpoznania sprawy, chyba że z przepisów ustawy wynika obowiązek uczestnictwa w rozprawie.</u>
          <u xml:id="u-250.6" who="#PosełJerzyCiemniewski">5. Niestawiennictwo innych uczestników postępowania nie wstrzymuje rozpoznania sprawy; w takim przypadku sędzia sprawozdawca przedstawia na rozprawie stanowisko nieobecnego uczestnika postępowania.</u>
          <u xml:id="u-250.7" who="#PosełJerzyCiemniewski">6. Trybunał odracza rozprawę w przypadku braku dowodu doręczenia lub nieprawidłowości w doręczeniu zawiadomienia o rozprawie uczestnikom postępowania, może także odroczyć rozprawę z innych ważnych powodów”.</u>
          <u xml:id="u-250.8" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy są uwagi do treści art. 60 projektu ustawy? Nie słyszę. Czy ktoś z państwa zgłasza sprzeciw? Nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-250.9" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 60 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-250.10" who="#PosełJerzyCiemniewski">„Rozprawa rozpoczyna się od wywołania sprawy, po czym wnioskodawca, a następnie pozostali uczestnicy postępowania przedstawiają swe wnioski i dowody na ich poparcie. W tym celu przewodniczący składu orzekającego udziela głosu każdemu uczestnikowi postępowania”.</u>
          <u xml:id="u-250.11" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy są uwagi do treści art. 61 projektu ustawy? Nie słyszę. Czy ktoś z państwa zgłasza sprzeciw? Nie słyszę sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-250.12" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 61 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-250.13" who="#PosełJerzyCiemniewski">„1. Przewodniczący składu orzekającego kieruje rozprawą oraz wydaje zarządzenia niezbędne do utrzymania porządku na rozprawie, a w razie potrzeby stosuje środki przewidziane w prawie o ustroju sądów powszechnych dla utrzymania powagi sądu.</u>
          <u xml:id="u-250.14" who="#PosełJerzyCiemniewski">2. Od zarządzeń przewodniczącego wydanych w toku rozprawy uczestnikom postępowania przysługuje odwołanie do składu orzekającego”.</u>
          <u xml:id="u-250.15" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przystępujemy do rozpatrzenia art. 62 projektu ustawy. Panie prezesie, czy nie uważa pan za celowe wprowadzenie przepisu, który czyniłby z zapisu magnetycznego zapis urzędowy? Proponuję zmodernizować formę sporządzania protokołu na zapis magnetyczny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#ZastępcaprezesaJanuszTrzciński">Wtedy nie byłby robiony ręczny stenogram.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#PosełKazimierzPańtak">Protokół jest podstawą dokumentacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#DyrektorZbigniewSzcząska">Protokół jest formalny, ale tam określa się imiona i nazwiska członków składu orzekającego, protokolanta, uczestników postępowania itp. Potem jest zapis magnetyczny, z którego robi się stenogram. Protokół jest niezbędny dla określenia podstawowych danych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Wycofuję swoją propozycję.</u>
          <u xml:id="u-254.1" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 62 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-254.2" who="#PosełJerzyCiemniewski">„1. Z przebiegu rozprawy protokolant pod kierunkiem przewodniczącego składu orzekającego sporządza protokół.</u>
          <u xml:id="u-254.3" who="#PosełJerzyCiemniewski">2. Protokół powinien zawierać:</u>
          <u xml:id="u-254.4" who="#PosełJerzyCiemniewski">1) datę i miejsce rozprawy, imiona i nazwiska członków składu orzekającego, protokolanta oraz uczestników postępowania, ich przedstawicieli i pełnomocników, a także oznaczenie sprawy ze wzmianką co do jej jawności,</u>
          <u xml:id="u-254.5" who="#PosełJerzyCiemniewski">2) przebieg rozprawy, w szczególności wnioski i oświadczenia uczestników postępowania, wyniki postępowania dowodowego, wymienienie zarządzeń i orzeczeń wydanych na rozprawie oraz stwierdzenie, czy zostały ogłoszone.</u>
          <u xml:id="u-254.6" who="#PosełJerzyCiemniewski">3. Uczestnicy postępowania mogą zgłaszać wnioski o sprostowanie lub uzupełnienie protokołu - do czasu ogłoszenia orzeczenia, a protokołu z rozprawy, na której orzeczenie zostało ogłoszone - w ciągu 14 dni od dnia rozprawy.</u>
          <u xml:id="u-254.7" who="#PosełJerzyCiemniewski">4. Protokół podpisują przewodniczący składu orzekającego i protokolant. Wzmiankę o sprostowaniu protokołu podpisuje przewodniczący składu orzekającego.</u>
          <u xml:id="u-254.8" who="#PosełJerzyCiemniewski">5. Wnioski, o których mowa w ust. 3, rozstrzyga zarządzeniem przewodniczący składu orzekającego po wysłuchaniu protokolanta. Od zarządzenia nie przysługuje odwołanie.</u>
          <u xml:id="u-254.9" who="#PosełJerzyCiemniewski">6. Z przebiegu rozprawy może być sporządzony stenogram lub zapis za pomocą aparatury utrwalającej dźwięk, niezależnie od sporządzenia protokołu. Stenogram przełożony na pismo zwykłe lub zapis dołącza się do protokołu”.</u>
          <u xml:id="u-254.10" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy są uwagi do treści art. 63 projektu ustawy? Nie słyszę. Czy ktoś z państwa zgłasza sprzeciw do tego artykułu? Nie słyszę sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-254.11" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 63 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-254.12" who="#PosełJerzyCiemniewski">„Przewodniczący składu orzekającego zamyka rozprawę, gdy Trybunał uzna sprawę za dostatecznie wyjaśnioną”.</u>
          <u xml:id="u-254.13" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy są uwagi do art. 64 projektu ustawy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#PosełKazimierzPańtak">Czy wystarczy zapis na posiedzeniu bez dopisywania wyrazu „jawnym”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#ZastępcaprezesaJanuszTrzciński">To może być posiedzenie, na którym Trybunał ogłosi tylko postanowienie, w związku z tym nie jest to rozprawa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy są inne uwagi? Nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-257.1" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 64 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-257.2" who="#PosełJerzyCiemniewski">„W sprawach, w których ustawa nie wymaga rozpoznania na rozprawie, Trybunał rozstrzyga na posiedzeniu”.</u>
          <u xml:id="u-257.3" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przystępujemy do rozpatrzenia przepisów dotyczących orzeczenia Trybunału. Czy są uwagi do art. 65 projektu ustawy?</u>
          <u xml:id="u-257.4" who="#PosełJerzyCiemniewski">Podczas debaty w pierwszym czytaniu tego projektu ustawy, zastanawiałem się, czy Trybunał Konstytucyjny powinien być związany granicami wniosku, w przypadku rozpatrywania problemu zgodności wzajemnych relacji pomiędzy aktami normatywnymi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#PosełKazimierzPańtak">Uważam, że Trybunał orzekając powinien być związany granicami wniosku, ponieważ jest to wyłom. Wskazówką jest ostatnie orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego, który stwierdził, że w zasadzie jest związany granicami wniosku, bo jest to obowiązująca powszechnie zasada w postępowaniu sądowym. W procesie postępowania cywilnego jest wyłom tylko co do alimentów i roszczeń pracowniczych. Natomiast strona wie, co chce.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#PosełWitMajewski">W Trybunale Konstytucyjnym występują inni uczestnicy. Oni mogliby być nieprzygotowani w imieniu swoich podmiotów do wniosku, który wykracza poza to, co było w wystąpieniu rozpoczynającym sprawę. Ze względu na prawa stron należałoby szanować ten wniosek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Na tym polega różnica pomiędzy Trybunałem Konstytucyjnym a postępowaniem, w szczególności cywilnym. W postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym sprawa dotyczy interesu publicznego, a nie interesu stron. Nie ma czegoś takiego w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym jak interes stron.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#PosełKazimierzPańtak">Tu nie ma powagi rzeczy osądzonej. Ten sam przepis może z innych podstaw zaskarżyć gdzie indziej. Szanujmy się, niech wnioskodawcy będą przygotowani, ponieważ jest to najwyższy organ sądowy w Polsce.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#ZastępcaprezesaJanuszTrzciński">Jest to interes publiczny, ale będzie można Trybunałowi postawić zarzut, że kieruje się polityką, orzekł stronniczo, to postanowienie nie jest związane z zarzucanym wnioskiem itp.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#PosełWitMajewski">Przeciwko temu argumentowi są jeszcze dwa inne. Trybunał Konstytucyjny nie może rozpatrywać z własnego wniosku, a to byłoby pewną zasadą, iż z własnej inicjatywy może rozpatrywać sprawy. Wniosek, który Trybunał rozpatruje, może być ponowiony i można tę samą sprawę rozpatrzyć ponownie, ale już z innego powodu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#ZastępcaprezesaJanuszTrzciński">Wnioskodawca może rozszerzyć wniosek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#DyrektorZbigniewSzcząska">W większości sądów konstytucyjnych wnoszone są skargi. W konstytucji zrezygnowaliśmy z inicjatywy własnej Trybunału.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">W związku z tym, że nie ma poparcia moje stanowisko, wobec tego wycofuję swój wniosek.</u>
          <u xml:id="u-266.1" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 65 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-266.2" who="#PosełJerzyCiemniewski">„Trybunał orzekając jest związany granicami wniosku, pytania prawnego lub skargi”.</u>
          <u xml:id="u-266.3" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy są uwagi do treści art. 66 projektu ustawy? Nie słyszę, Czy ktoś z państwa zgłasza sprzeciw do tego artykułu? Nie słyszę sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-266.4" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 66 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-266.5" who="#PosełJerzyCiemniewski">„1. Trybunał wydaje orzeczenie po niejawnej naradzie sędziów składu orzekającego.</u>
          <u xml:id="u-266.6" who="#PosełJerzyCiemniewski">2. Narada obejmuje dyskusję i głosowanie nad mającym zapaść orzeczeniem i zasadniczymi motywami rozstrzygnięcia oraz sporządzenie orzeczenia.</u>
          <u xml:id="u-266.7" who="#PosełJerzyCiemniewski">3. Naradą kieruje przewodniczący składu orzekającego.</u>
          <u xml:id="u-266.8" who="#PosełJerzyCiemniewski">4. W sprawie o szczególnej zawisłości albo z innych ważnych powodów można odroczyć wydanie orzeczenia na okres nie przekraczający 14 dni”.</u>
          <u xml:id="u-266.9" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy są uwagi do treści art. 67 projektu ustawy? Nie słyszę. Czy ktoś z państwa zgłasza sprzeciw do tego artykułu? Nie słyszę sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-266.10" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 67 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-266.11" who="#PosełJerzyCiemniewski">„1. Orzeczenie zapada większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-266.12" who="#PosełJerzyCiemniewski">2. Przewodniczący składu orzekającego zbiera głosy sędziów według ich wieku poczynając od najmłodszego, sam zaś głosuje ostatni.</u>
          <u xml:id="u-266.13" who="#PosełJerzyCiemniewski">3. Członek składu orzekającego, który nie zgadza się z większością głosujących, może przed ogłoszeniem orzeczenia zgłosić zdanie odrębne, uzasadniając je w formie pisemnej; zdanie odrębne zaznacza się w orzeczeniu. Zdanie odrębne może dotyczyć także samego uzasadnienia.</u>
          <u xml:id="u-266.14" who="#PosełJerzyCiemniewski">4. Orzeczenie podpisuje cały skład orzekający, nie wyłączając sędziego przegłosowanego”.</u>
          <u xml:id="u-266.15" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy są uwagi do art. 68 projektu ustawy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#EkspertPiotrWinczorek">Czy orzeczenie, które może odnosić się do całego aktu normatywnego albo do poszczególnych jego przepisów, nie oznaczałoby, że wychodzi poza granice wniosku? Jeżeli wniosek dotyczy kilku artykułów, a orzeczenie obejmuje cały akt normatywny, czy ten przepis jest potrzebny?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Panie profesorze, uważam że ten przepis jest bardzo potrzebny, bo w przypadku ustaw będących w sytuacji przed podpisem Prezydenta Rzeczypospolitej, jeżeli jeden przepis uznaje się za niekonstytucyjny, to uznaje cały akt normatywny za niekonstytucyjny. Ten przepis w połączeniu z przepisem mówiącym, że „w granicach wniosku”, daje jasną możliwość interpretacji, że chodzi o taką sytuację, w której można orzec o niekonstytucyjności jednego przepisu lub całego aktu. Czy są inne uwagi do treści tego artykułu? Nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-268.1" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 68 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-268.2" who="#PosełJerzyCiemniewski">„Orzeczenie Trybunału może odnosić się do całego aktu normatywnego albo do poszczególnych jego przepisów”.</u>
          <u xml:id="u-268.3" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przystępujemy do rozpatrzenia art. 69 projektu ustawy. Czy są uwagi do treści tego artykułu? Nie słyszę. Czy ktoś z państwa zgłasza sprzeciw? Nie słyszę sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-268.4" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 69 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-268.5" who="#PosełJerzyCiemniewski">„1. Trybunał wydaje wyroki w sprawach dotyczących:</u>
          <u xml:id="u-268.6" who="#PosełJerzyCiemniewski">1) zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją,</u>
          <u xml:id="u-268.7" who="#PosełJerzyCiemniewski">2) zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie,</u>
          <u xml:id="u-268.8" who="#PosełJerzyCiemniewski">3) zgodności przepisów prawa, wydawanych przez centralne organy państwowe, z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami.</u>
          <u xml:id="u-268.9" who="#PosełJerzyCiemniewski">4) skarg konstytucyjnych,</u>
          <u xml:id="u-268.10" who="#PosełJerzyCiemniewski">5) zgodności z Konstytucją celów lub działalności partii politycznych.</u>
          <u xml:id="u-268.11" who="#PosełJerzyCiemniewski">2. Trybunał wydaje postanowienia w sprawach:</u>
          <u xml:id="u-268.12" who="#PosełJerzyCiemniewski">1) rozstrzygania sporów kompetencyjnych pomiędzy centralnymi konstytucyjnymi organami państwa,</u>
          <u xml:id="u-268.13" who="#PosełJerzyCiemniewski">2) rozstrzygania o stwierdzeniu przeszkody w sprawowaniu urzędu przez Prezydenta Rzeczypospolitej,</u>
          <u xml:id="u-268.14" who="#PosełJerzyCiemniewski">3) powierzenia Marszałkowi Sejmu tymczasowego wykonywania obowiązków Prezydenta Rzeczypospolitej,</u>
          <u xml:id="u-268.15" who="#PosełJerzyCiemniewski">4) innych, nie wymagających wydania wyroku”.</u>
          <u xml:id="u-268.16" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przystępujemy do rozpatrzenia art. 70 projektu ustawy. Jestem upoważniony przez wnioskodawcę do wycofania wariantu I.</u>
          <u xml:id="u-268.17" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy są inne uwagi do treści art. 70 projektu ustawy? Nie słyszę. Czy ktoś z państwa zgłasza sprzeciw? Nie słyszę sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-268.18" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 70 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-268.19" who="#PosełJerzyCiemniewski">„1. Orzeczenie Trybunału powinno zawierać:</u>
          <u xml:id="u-268.20" who="#PosełJerzyCiemniewski">1) wymienienie składu orzekającego i protokolanta,</u>
          <u xml:id="u-268.21" who="#PosełJerzyCiemniewski">2) datę i miejsce wydania,</u>
          <u xml:id="u-268.22" who="#PosełJerzyCiemniewski">3) wymienienie wnioskodawcy i innych uczestników postępowania,</u>
          <u xml:id="u-268.23" who="#PosełJerzyCiemniewski">4) dokładne określenie aktu normatywnego, którego dotyczy orzeczenie,</u>
          <u xml:id="u-268.24" who="#PosełJerzyCiemniewski">5) przedstawienie zarzutów wnioskodawcy lub składającego skargę konstytucyjną,</u>
          <u xml:id="u-268.25" who="#PosełJerzyCiemniewski">6) rozstrzygnięcie Trybunału.</u>
          <u xml:id="u-268.26" who="#PosełJerzyCiemniewski">2. Jeżeli Trybunał postanowi, że utrata mocy obowiązującej aktu normatywnego nastąpić ma po dniu ogłoszenia orzeczenia stwierdzającego niezgodność z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą, w orzeczeniu określa się termin utraty mocy obowiązującej tego aktu.</u>
          <u xml:id="u-268.27" who="#PosełJerzyCiemniewski">3. Trybunał jest obowiązany, nie później niż w ciągu jednego miesiąca od ogłoszenia orzeczenia, sporządzić jego uzasadnienie w formie pisemnej; uzasadnienie podpisują sędziowie Trybunału, którzy głosowali nad orzeczeniem.</u>
          <u xml:id="u-268.28" who="#PosełJerzyCiemniewski">4. Jeżeli którykolwiek z sędziów, o których mowa w ust. 3, nie może podpisać uzasadnienia, przewodniczący składu orzekającego zaznacza na orzeczeniu przyczynę braku podpisu; jeżeli uzasadnienia nie może podpisać przewodniczący składu orzekającego, przyczynę braku podpisu zaznacza na orzeczeniu najstarszy wiekiem z głosujących sędziów Trybunału”.</u>
          <u xml:id="u-268.29" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy są uwagi do treści art. 71 projektu ustawy? Nie słyszę. Czy ktoś z państwa zgłasza sprzeciw do tego artykułu? Nie słyszę sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-268.30" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 71 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-268.31" who="#PosełJerzyCiemniewski">„Art. 70 ust. 1 oraz ust. 3 i 4 stosuje się odpowiednio do orzeczeń o niezgodności ratyfikowanych umów międzynarodowych z Konstytucją, ich uzasadnienia i zgłoszenia zdania odrębnego”.</u>
          <u xml:id="u-268.32" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy są uwagi do treści art. 72 projektu ustawy? Nie słyszę. Czy ktoś z państwa zgłasza sprzeciw do tego artykułu? Nie słyszę sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-268.33" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 72 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-268.34" who="#PosełJerzyCiemniewski">„1. Skład orzekający Trybunału może w każdym czasie, na posiedzeniu niejawnym, wydać postanowienie o sprostowaniu w orzeczeniu lub w jego uzasadnieniu niedokładności, błędów pisarskich lub rachunkowych albo innych oczywistych omyłek.</u>
          <u xml:id="u-268.35" who="#PosełJerzyCiemniewski">2. O sprostowaniu umieszcza się wzmiankę na oryginale orzeczenia, podpisaną przez przewodniczącego składu orzekającego, a na żądanie uczestników postępowania - także na przesłanych im odpisach”.</u>
          <u xml:id="u-268.36" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy są uwagi do treści art. 73 projektu ustawy? Nie słyszę. Czy ktoś z państwa zgłasza sprzeciw do treści tego artykułu? Nie słyszę sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-268.37" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 73 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-268.38" who="#PosełJerzyCiemniewski">„1. Na wniosek uczestnika postępowania skład orzekający Trybunału, który wydał orzeczenie, na posiedzeniu niejawnym rozstrzyga postanowieniem wątpliwości co do jego treści.</u>
          <u xml:id="u-268.39" who="#PosełJerzyCiemniewski">2. Jeżeli wniosku o wyjaśnienie wątpliwości nie może rozpoznać skład orzekający wskazany w ust. 1, wniosek powinien być rozpoznany przez taki sam skład”.</u>
          <u xml:id="u-268.40" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy są uwagi do treści art. 74 projektu ustawy? Nie słyszę. Czy ktoś z państwa zgłasza sprzeciw do treści tego artykułu? Nie słyszę sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-268.41" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 74 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-268.42" who="#PosełJerzyCiemniewski">„1. Postanowienia kończące postępowanie podejmowane są na posiedzeniu niejawnym. Wymagają one uzasadnienia.</u>
          <u xml:id="u-268.43" who="#PosełJerzyCiemniewski">2. Postanowienia nie kończące postępowania w sprawie mogą być uchylane lub zmieniane wskutek zmiany okoliczności”.</u>
          <u xml:id="u-268.44" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy są uwagi do treści art. 75 projektu ustawy? Nie słyszę. Czy ktoś z państwa zgłasza sprzeciw do treści tego artykułu? Nie słyszę sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-268.45" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 75 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-268.46" who="#PosełJerzyCiemniewski">„W sprawach związanych z przygotowaniem rozprawy lub posiedzenia oraz w sprawach porządkowych wydawane są zarządzenia”.</u>
          <u xml:id="u-268.47" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy są uwagi do treści art. 76 projektu ustawy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#PosełKazimierzPańtak">Proponuję, aby w ust. 1 wyraz „orzeczenia” zastąpić wyrazem „wyroku”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy są inne uwagi do tego artykułu? Nie słyszę. Czy ktoś z państwa zgłasza sprzeciw do treści tego artykułu? Nie słyszę sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-270.1" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 76 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-270.2" who="#PosełJerzyCiemniewski">„1. Orzeczenie sporządzone w formie pisemnej ogłasza się uczestnikom postępowania. W czasie ogłaszania wyroku wszyscy obecni na sali rozpraw, z wyjątkiem składu orzekającego, stoją.</u>
          <u xml:id="u-270.3" who="#PosełJerzyCiemniewski">2. W ustnym uzasadnieniu orzeczenia przewodniczący składu orzekającego lub sędzia sprawozdawca podaje zasadnicze motywy orzeczenia oraz informuje o złożeniu zdań odrębnych. Sędzia, który zgłosił zdanie odrębne przedstawia jego zasadnicze motywy”.</u>
          <u xml:id="u-270.4" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy są uwagi do treści art. 77 projektu ustawy? Nie słyszę. Czy ktoś z państwa zgłasza sprzeciw do treści tego artykułu? Nie słyszę sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-270.5" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 77 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-270.6" who="#PosełJerzyCiemniewski">„Orzeczenia Trybunału, ogłoszone w sposób określony w art. 76, doręcza się uczestnikom postępowania niezwłocznie po sporządzeniu uzasadnienia”.</u>
          <u xml:id="u-270.7" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy są uwagi do treści art. 78 projektu ustawy? Nie słyszę. Czy ktoś z państwa zgłasza sprzeciw do treści tego artykułu? Nie słyszę sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-270.8" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 78 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-270.9" who="#PosełJerzyCiemniewski">„1. Wyroki Trybunału podlegają, z zastrzeżeniem ust. 2, ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-270.10" who="#PosełJerzyCiemniewski">2. Wyroki Trybunału orzekające niezgodność aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą podlegają niezwłocznemu ogłoszeniu w organie publikacyjnym, w którym akt był ogłoszony, a gdy orzeczenie dotyczy aktu nie ogłoszonego w organie publikacyjnym - w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”.</u>
          <u xml:id="u-270.11" who="#PosełJerzyCiemniewski">3. Ogłoszenie wyroków w organie publikacyjnym zarządza prezes Trybunału”.</u>
          <u xml:id="u-270.12" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy są uwagi do treści art. 79 projektu ustawy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#PosełWitMajewski">Jest potrzeba wydawania zbioru orzeczeń Trybunału. Zapis w ustawie spowoduje, że będą na to środki budżetowe, w przeciwnym razie Trybunał nadal będzie mógł wydawać, ale nie otrzyma na ten cel środków finansowych. Proponuję pozostawienie tego przepisu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Nie ma wątpliwości, że Trybunał powinien wydawać zbiór swoich orzeczeń, a jedynym argumentem, aby tę materię uwzględniać w ustawie, są środki budżetowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#DyrektorZbigniewSzcząska">Jeśli ogłasza się tylko sentencję w Dzienniku Ustaw, to zbiór urzędowy jest potrzebny. To musimy zapisać w ustawie, ponieważ będzie się korzystało z uzasadnionego wyroku, który musi być ogłoszony w zbiorze urzędowym. Ta ustawa powinna zawierać obowiązek ogłaszania zbioru urzędowego przez Trybunał Konstytucyjny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#PosełKazimierzPańtak">Proponuję ten przepis przyjąć z uzasadnieniem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 79 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-275.1" who="#PosełJerzyCiemniewski">„Trybunał wydaje zbiór swoich orzeczeń”.</u>
          <u xml:id="u-275.2" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przystępujemy do rozpatrzenia przepisów rozdziału IV, dotyczących zmiany w przepisach obowiązujących oraz przepisów przejściowych i końcowych.</u>
          <u xml:id="u-275.3" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy są uwagi do treści art. 80 projektu ustawy, w którym proponuje się zmiany w Kodeksie postępowania administracyjnego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#PrzedstawicielBiuraPrawnegoKancelariiPrezydentaMariuszMaciuk">Być może zasadne byłoby również publikowanie tego typu aktów w „Monitorze Polskim” lub w Dzienniku Ustaw.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Myślę, że to jest szerokie rozumienie i jest oczywiste. Gdybyśmy chcieli publikować w Dzienniku Ustaw, to musiałoby być uwzględnione w ustawie. Natomiast jeżeli miałyby być publikowane w „Monitorze Polskim”, to tu nie jest potrzebna podstawa ustawowa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#PosełWitMajewski">Jest taka formuła, że orzeczenie dotyczy aktu nie ogłoszonego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#DyrektorZbigniewSzcząska">Jeśli chodzi o orzeczenie Trybunału ogłaszane w „Monitorze Polskim”, to są one bardzo ważne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-280">
          <u xml:id="u-280.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy są propozycje zapisu tego zagadnienia?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-281">
          <u xml:id="u-281.0" who="#PrzedstawicielBiuraPrawnegoKancelariiPrezydentaMariuszMaciuk">Proponuję dodanie art. 78a w następującym brzmieniu: „Postanowienia, o których mowa w art. 69 ustawy podlegają publikacji w „Monitorze Polskim””.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-282">
          <u xml:id="u-282.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy są uwagi do art. 80 projektu ustawy? Nie słyszę. Czy ktoś z państwa zgłasza sprzeciw do treści tego artykułu? Nie słyszę sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-282.1" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 80 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-282.2" who="#PosełJerzyCiemniewski">„W ustawie z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 1980 r. Nr 9, poz. 26 i Nr 27, poz. 111, z 1982 r. Nr 7, poz. 55 i Nr 45, poz. 289 z 1983 r. Nr 41, poz. 185, z 1984 r. Nr 34, poz. 183, z 1986 r. Nr 47, poz. 228, z 1987 r. Nr 21, poz. 124 i Nr 33, poz. 186, z 1989 r. Nr 20, poz. 107, z 1990 r. Nr 34, poz. 202, z 1991 r. Nr 100, poz. 442 i Nr 119, poz. 513, z 1994 r. Nr 122, poz. 593, z 1995 r. Nr 1, poz. 1 i Nr 74, poz. 368 oraz z 1996 r. Nr 43, poz. 189 i Nr 106, poz. 496) w art. 156 w par. 1 po pkt. 2 dodaje się pkt 2a w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-282.3" who="#PosełJerzyCiemniewski">„2a) wydana została na podstawie aktu normatywnego, który Trybunał Konstytucyjny uznał za niezgodny z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą”.</u>
          <u xml:id="u-282.4" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przystępujemy do rozpatrzenia art. 81 projektu ustawy dotyczącego zmian w Kodeksie postępowania cywilnego. Czy są uwagi do tego artykułu? Nie słyszę. Czy ktoś z państwa zgłasza sprzeciw do treści tego artykułu? Nie słyszę sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-282.5" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 81 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-282.6" who="#PosełJerzyCiemniewski">„W ustawie z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296, z 1965 r. Nr 15, poz. 113, z 1974 r. Nr 27, poz. 157, Nr 39, poz. 231, z 1975 r. Nr 45, poz. 234, z 1982 r. Nr 11, poz. 82, Nr 30, poz. 210, z 1983 r. i Nr 5, poz. 33 z 1984 r. Nr 45, poz. 241 i 242, z 1985 r. Nr 20, poz. 86, z 1987 r. Nr 21, poz. 123, z 1988 r. Nr 41, poz. 324, z 1989 r. Nr 4, poz. 21, Nr 33, poz. 175, z 1990 r. Nr 14, poz. 88, Nr 34, poz. 198, Nr 53, poz. 306, Nr 55, poz. 318, Nr 79, poz. 464, z 1991 r. Nr 7, poz. 24, Nr 22, poz. 92, Nr 115, poz. 496, z 1993 r. Nr 12, poz. 53, z 1994 r. Nr 105, poz. 509, z 1995 r. Nr 83, poz. 417, z 1996 r. Nr 24, poz. 110, Nr 43, poz. 189, Nr 73, poz. 350 i Nr 149, poz. 703 oraz z 1997 r. Nr 43, poz. 270) wprowadza się następujące zmiany:</u>
          <u xml:id="u-282.7" who="#PosełJerzyCiemniewski">1/dodaje się art. 4011 w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-282.8" who="#PosełJerzyCiemniewski">„Art. 4011. Można żądać wznowienia postępowania również w wypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego został wydany wyrok”.</u>
          <u xml:id="u-282.9" who="#PosełJerzyCiemniewski">2) w art. 408 skreśla się kropkę i dodaje wyrazy „albo gdy skarga o wznowienie postępowania jest oparta na orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego”.</u>
          <u xml:id="u-282.10" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przystępujemy do rozpatrzenia art. 82 projektu ustawy, dotyczącego zmian w Kodeksie postępowania karnego. Czy są uwagi do art. 82 projektu ustawy? Nie słyszę. Czy ktoś z państwa zgłasza sprzeciw do tego artykułu? Nie słyszę sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-282.11" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 82 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-282.12" who="#PosełJerzyCiemniewski">„W ustawie z dnia 19 kwietnia 1969 r.- Kodeks postępowania karnego (Dz.U. Nr 13, poz. 96, z 1982 r. Nr 16, poz. 124, Nr 41, poz. 273, z 1983 r. Nr 44, poz. 203, z 1985 r. Nr 23, poz. 100, Nr 31, poz. 138, z 1987 r. Nr 21, poz. 123, z 1988 r. Nr 20, poz. 135, z 1989 r. Nr 29, poz. 154, Nr 34, poz. 180, z 1990 r. Nr 34, poz. 198, Nr 43, poz. 251 Nr 53, poz. 306, Nr 72, poz. 422, z 1991 r. Nr 83, poz. 371, Nr 100, poz. 442, z 1992 r. Nr 24, poz. 01, z 1994 r. Nr 74, poz. 332, Nr 126, poz. 615, z 1995 r. Nr 89, poz. 443 i 444, Nr 95. poz. 475, z 1996 r. Nr 152. poz. 720 i Nr 155, poz. 756 oraz z 1997 r. Nr 6, poz. 31) wprowadza się następujące zmiany:</u>
          <u xml:id="u-282.13" who="#PosełJerzyCiemniewski">1) w art. 474 w par. 1 w pkt. 2 kropkę zastępuje się przecinkiem i dodaje się pkt 3 w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-282.14" who="#PosełJerzyCiemniewski">„3) prawomocny wyrok skazujący został wydany na podstawie ustawy, którą Trybunał Konstytucyjny uznał za niezgodną z Konstytucją”;</u>
          <u xml:id="u-282.15" who="#PosełJerzyCiemniewski">2) w art. 476:</u>
          <u xml:id="u-282.16" who="#PosełJerzyCiemniewski">a) w par. 1 wyrazy „w art. 474 par. 2” zastępuje się wyrazami „art. 474 par. 1 pkt 3 oraz par. 2”,</u>
          <u xml:id="u-282.17" who="#PosełJerzyCiemniewski">b) dodaje się par. 3 w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-282.18" who="#PosełJerzyCiemniewski">„Par. 3. Wznowienie postępowania w związku z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego może nastąpić tylko na korzyść skazanego; przepis par. 2 stosuje się odpowiednio”.</u>
          <u xml:id="u-282.19" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przystępujemy do rozpatrzenia art. 83 projektu ustawy. Czy są uwagi do treści tego artykułu? Nie słyszę. Czy ktoś z państwa zgłasza sprzeciw? Nie słyszę sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-282.20" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 83 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-282.21" who="#PosełJerzyCiemniewski">„W ustawie z dnia 20 maja 1971 r. - Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz.U. Nr 12, poz. 116, z 1972 r. Nr 49, poz. 312, z 1975 r. Nr 46, poz. 91, Nr 45, poz. 234, z 1982 r. Nr 16, poz. 125. Nr 45, poz. 291, z 1983 r. Nr 6, poz. 35. Nr 44. poz. 203. z 1985 r. Nr 23. poz. 100, z 1986 r. Nr 39, poz. 193. z 1988 r. Nr 20, poz. 135, z 1989 r. Nr 34, poz. 180, z 1990 r. Nr 20, poz. 121, Nr 43, poz. 251, Nr 72, poz. 422, z 1991 r., Nr 32, poz. 131, Nr 94, poz. 419. z 1992 r. Nr 24. poz. 101. z 1994 r. Nr 27, poz. 96, z 1995 r. Nr 95, poz. 475 oraz z 1997 r. Nr 43, poz. 272) w art. 112 skreśla się kropkę i dodaje wyrazy „albo zostały wydane na podstawie aktu normatywnego, który Trybunał Konstytucyjny uznał za niezgodny z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą”.</u>
          <u xml:id="u-282.22" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przystępujemy do rozpatrzenia art. 84 projektu ustawy. Czy są uwagi do treści tego artykułu? Nie słyszę. Czy ktoś z państwa zgłasza sprzeciw? Nie słyszę sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-282.23" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 84 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-282.24" who="#PosełJerzyCiemniewski">„W ustawie karnej skarbowej z dnia 26 października 1971 r. (Dz.U. z 1984 r. Nr 22, poz. 103, 1985 r. Nr 23, poz. 100, z 1990 r. Nr 14, poz. 84 i Nr 86, poz. 503, z 1991 r. Nr 100, poz. 442 i Nr 107, poz. 458, z 1992 r. Nr 21, poz. 85 i Nr 68, poz. 341, z 1994 r. Nr 43 poz. 160, Nr 126, poz. 615 i Nr 136, poz. 703, z 1995 r. Nr 132, poz. 641 oraz z 1996 r. Nr 132, poz. 621, Nr 137, poz. 640 i Nr 152, poz. 720) w art. 227 w pkt. 2 kropkę zastępuje się przecinkiem i dodaje się pkt 3 w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-282.25" who="#PosełJerzyCiemniewski">„3. jeżeli prawomocne rozstrzygnięcie organu finansowego zostało wydane na podstawie aktu normatywnego, który Trybunał Konstytucyjny uznał za niezgodny z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą. Przepisy art. 228 par. 1 nie stosuje się”.</u>
          <u xml:id="u-282.26" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przystępujemy do rozpatrzenia art. 85 projektu ustawy. Tego przepisu nie możemy dzisiaj rozpatrzyć, ponieważ nie jest jeszcze opublikowany. Wobec tego rozpatrzymy go w późniejszym terminie.</u>
          <u xml:id="u-282.27" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przystępujemy do rozpatrzenia art. 86 projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-282.28" who="#PosełJerzyCiemniewski">Zostałem upoważniony przez wnioskodawcę do wycofania wariantu II z art. 86 projektu ustawy. Czy są uwagi do treści tego artykułu? Nie słyszę. Czy ktoś z państwa zgłasza sprzeciw do treści tego artykułu? Nie słyszę sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-282.29" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 86 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-282.30" who="#PosełJerzyCiemniewski">„1. Członkowie Trybunału wchodzący w jego skład w dniu wejścia w życie ustawy stają się sędziami Trybunału w rozumieniu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-282.31" who="#PosełJerzyCiemniewski">2. Kadencja sędziów Trybunału wybranych na podstawie art. 15 ust. 2 i 4 oraz art. 16 ust. 3 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o Trybunale Konstytucyjnym trwa osiem lat od chwili wyboru.</u>
          <u xml:id="u-282.32" who="#PosełJerzyCiemniewski">3. Sejm dokona wyboru sędziów Trybunału w liczbie niezbędnej do dostosowania Trybunału do wymogów, określonych w art. 517”.</u>
          <u xml:id="u-282.33" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przystępujemy do rozpatrzenia art. 87 projektu ustawy. W tym artykule ust. 4 przedłożono w dwóch wariantach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-283">
          <u xml:id="u-283.0" who="#PosełWitMajewski">W zapisie ust. 4 w wariancie II proponuje się, aby orzeczenie Trybunału o niezgodności ustawy z konstytucją, które nie zostało rozpatrzone przez Sejm w terminie sześciu miesięcy od dnia przedłożenia Sejmowi orzeczenia przez prezesa Trybunału, było ostateczne i trwało, w okresie przejściowym, przez dwa lata.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-284">
          <u xml:id="u-284.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Panie pośle, w ten sposób nastąpiłaby zmiana stanu faktycznego. Czy w okresie wprowadzenia zasady ostatecznego charakteru orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego, warto cofać się na okres dwóch lat w stosunku do istniejącego stanu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-285">
          <u xml:id="u-285.0" who="#PosełWitMajewski">Przepisy wprowadzające konstytucję znoszą wykładnię Trybunału Konstytucyjnego. Dotychczasowa praktyka była na podstawie wykładni Trybunału Konstytucyjnego, ponieważ nie ma innej podstawy dla tej praktyki. Z chwilą wejścia w życie przepisów nowej konstytucji, przestaje ona obowiązywać. Natomiast przyjmując ten przepis, utrwalamy go.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-286">
          <u xml:id="u-286.0" who="#PosełMarekMazurkiewicz">Ta praktyka budziła bardzo poważną wątpliwość, także w trakcie prac i w komentarzach do ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, dokonywanych przez samych specjalistów w tej dziedzinie, ponieważ z tej właśnie wykładni - w ocenach ekspertów - Trybunał wówczas przekroczył granice orzekania o zgodności z konstytucją, wchodząc w sferę kompetencji ustawodawcy, formułując zasadę konstytucyjną, której w konstytucji nigdy nie było. Tutaj ta zasada budziła wątpliwość także od strony legislacyjnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-287">
          <u xml:id="u-287.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Od strony legislacyjnej mamy okazję, żeby przestała budzić wątpliwości. Uważam, że jest to dość łagodne przejście do systemu ostatecznego charakteru Trybunału Konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-287.1" who="#PosełJerzyCiemniewski">Proponuję, aby decyzję podjąć w drodze głosowania. Kto z państwa opowiada się za zapisem art. 87 w wariancie I?</u>
          <u xml:id="u-287.2" who="#PosełJerzyCiemniewski">Większość posłów opowiedziała się za przyjęciem tego zapisu w wariancie I.</u>
          <u xml:id="u-287.3" who="#PosełJerzyCiemniewski">Wobec tego zgłaszam wniosek mniejszości w brzmieniu ust. 4 przedłożonym w wariancie II.</u>
          <u xml:id="u-287.4" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 87 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-287.5" who="#PosełJerzyCiemniewski">„1. W okresie dwóch lat od dnia wejścia w życie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej uchwalonej dnia 2 kwietnia 1997 r. orzeczenia Trybunału o niezgodności z Konstytucją ustaw uchwalonych przed dniem jej wejścia w życie nie są ostateczne i podlegają rozpatrzeniu przez Sejm, który może odrzucić orzeczenie Trybunału większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Nie dotyczy to orzeczeń wydanych w następstwie pytań prawnych do Trybunału.</u>
          <u xml:id="u-287.6" who="#PosełJerzyCiemniewski">2. Orzeczenie, o którym mowa w ust. 1, Sejm rozpatruje nie później niż w okresie sześciu miesięcy od dnia przedłożenia orzeczenia przez prezesa Trybunału.</u>
          <u xml:id="u-287.7" who="#PosełJerzyCiemniewski">3. W przypadku uznania orzeczenia za zasadne Sejm dokonuje odpowiednich zmian w ustawie objętej orzeczeniem bądź uchyla ją w całości lub w części, w terminie określonym w ust. 2”.</u>
          <u xml:id="u-287.8" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy są uwagi do art. 88 projektu ustawy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-288">
          <u xml:id="u-288.0" who="#PosełKazimierzPańtak">W tym zapisie jest wyłom, ponieważ stosuje się przepisy w ramach prawa materialnego, które obowiązywały w dniu wszczęcia sprawy, natomiast generalnie prawo procesowe stosuje się w chwili orzekania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-289">
          <u xml:id="u-289.0" who="#ZastępcaprezesaJanuszTrzciński">Zgodnie z przyjętym art. 87 w wariancie I ten zapis jest zsynchronizowany.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-290">
          <u xml:id="u-290.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Postępowanie przed Trybunałem w sprawach wszczętych przed wejściem w życie konstytucji tworzy się według przepisów obowiązujących w dniu ich wszczęcia. Uważam, że w art. 87 ust. 4 projektu ustawy jest odzwierciedleniem obecnego, legalnie funkcjonującego stanu prawnego. To nie jest akt prawotwórczy, to oznacza, że obowiązują przepisy ustawy, z których wyinterpretowano obecne odzwierciedlenie art. 87 ust. 4.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-291">
          <u xml:id="u-291.0" who="#ZastępcaprezesaJanuszTrzciński">Dotychczas, jeżeli nie rozpatrzono sprawy w ciągu 6 miesięcy, to pozostała nie rozstrzygnięta. Obecnie kilka takich orzeczeń znajduje się w Trybunale Konstytucyjnym, a Sejm ich nie oglądał.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-292">
          <u xml:id="u-292.0" who="#PosełKazimierzPańtak">Myślałem o rozdz. II - Postępowanie przed Trybunałem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-293">
          <u xml:id="u-293.0" who="#EkspertPiotrWinczorek">W art. 241 ust. 5 konstytucji jest mowa o tym, że sprawy będące przedmiotem postępowania ustawodawczego albo przed Trybunałem Konstytucyjnym bądź Trybunałem Stanu, albo przed wejściem w życie konstytucji, są prowadzone zgodnie z przepisami konstytucyjnymi obowiązującymi w dniu rozpoczęcia sprawy. Pojawia się odmienna zasada, że wchodzą w grę przepisy obowiązujące obecnie. Czyli odrzuca się wszystko w stosunku do regulacji konstytucyjnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-294">
          <u xml:id="u-294.0" who="#PosełMarekMazurkiewicz">Problem polega na tym, że mogłoby się okazać, iż w postępowaniu toczącym się i będącym na finale nie został zrealizowany, bo wówczas nie obowiązywał, jakiś wymóg proceduralny, wymagany przez nową procedurę i należy zacząć od początku. To nie jest potrzebne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-295">
          <u xml:id="u-295.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przystępujemy do rozpatrzenia art. 89 projektu ustawy. Czy są uwagi do treści tego artykułu? Nie słyszę. Czy ktoś z państwa zgłasza sprzeciw do tego artykułu? Nie słyszę sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-295.1" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 89 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-295.2" who="#PosełJerzyCiemniewski">„Ilekroć w przepisach ustawy jest mowa o „ustawie” rozumie się przez to ustawy oraz inne akty ustawodawcze wydane na podstawie przepisów obowiązujących przed dniem wejścia w życie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej uchwalonej dnia 2 kwietnia 1997 r.”.</u>
          <u xml:id="u-295.3" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przystępujemy do rozpatrzenia art. 90 projektu ustawy. Czy są uwagi do tego artykułu? Nie słyszę. Czy ktoś z państwa zgłasza sprzeciw? Nie słyszę sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-295.4" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 90 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-295.5" who="#PosełJerzyCiemniewski">„Traci moc ustawa z dnia 29 kwietnia 1985 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. z 1991 r. Nr 109, poz. 470, z 1993 r. Nr 47, poz. 213, z 1994 r. Nr 122, poz. 593, z 1995 r. Nr 13, poz. 59, z 1996 r. Nr 77, poz. 367)”.</u>
          <u xml:id="u-295.6" who="#PosełJerzyCiemniewski">Przystępujemy do rozpatrzenia art. 91 projektu ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-296">
          <u xml:id="u-296.0" who="#PosełWitMajewski">W związku z przyjęciem art. 87 projektu ustawy w wariancie I, należy art. 91 projektu ustawy przyjąć w wersji wariantu I.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-297">
          <u xml:id="u-297.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Czy są inne uwagi do tego artykułu? Nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-297.1" who="#PosełJerzyCiemniewski">Art. 91 projektu ustawy został przyjęty w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-297.2" who="#PosełJerzyCiemniewski">„Ustawa wchodzi w życie z dniem wejścia w życie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej uchwalonej dnia 2 kwietnia 1997 r., z wyjątkiem przepisu art. 86 ust. 3, który wchodzi w życie po upływie 7 dni od dnia ogłoszenia”.</u>
          <u xml:id="u-297.3" who="#PosełJerzyCiemniewski">Poddaję pod głosowanie projekt ustawy. Kto z państwa jest za przyjęciem projektu ustawy o Trybunale Konstytucyjnym po przyjęciu uzgodnionych poprawek? Projekt ustawy został przyjęty jednomyślnie.</u>
          <u xml:id="u-297.4" who="#PosełJerzyCiemniewski">Proponuję, aby sprawozdawcą Komisji został przewodniczący podkomisji pan poseł Wit Majewski. Czy są inne propozycje? Nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-297.5" who="#PosełJerzyCiemniewski">Sprawozdawcą projektu ustawy o Trybunale Konstytucyjnym w imieniu Komisji został poseł Wit Majewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-298">
          <u xml:id="u-298.0" who="#ZastępcaprezesaJanuszTrzciński">Dziękuję państwu za pracę nad tą trudną ustawą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-299">
          <u xml:id="u-299.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Dziękuję wszystkim przedstawicielom organów i instytucji za pracę nad projektem tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-299.1" who="#PosełJerzyCiemniewski">Zamykam posiedzenie Komisji.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>