text_structure.xml
14.4 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml"/>
<TEI>
<xi:include href="header.xml"/>
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Dnia 30 maja 1979 r. Komisja Kultury i Sztuki oraz Komisja Prac Ustawodawczych, obradujące pod przewodnictwem posła Witolda Lassoty (SD) omówiły problematykę prawnego uregulowania hymnu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">W posiedzeniu wzięli udział przedstawiciele: Ministerstwa Kultury i Sztuki z wiceministrem Józefem Fajkowskim, Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, Najwyższej Izby Kontroli, Ministerstwa Finansów oraz prof. Kazimierz Sikorski, twórca harmonizacji hymnu narodowego.</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">Symbole Polski Ludowej, z wyjątkiem hymnu narodowego, określone zostały w Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, jeszcze w jej pierwotnym brzmieniu sprzed nowelizacji w roku 1976. Twórcy Konstytucji wychodzili z założenia, że hymn narodowy, „Mazurek Dąbrowskiego”, zarówno gdy chodzi o jego tekst literacki, jak i muzykę stał się na tyle ugruntowanym zwyczajem narodowym, iż uzyskał walor normy prawnej prawa zwyczajowego. Zapatrywanie to znajdowało swoje potwierdzenie w praktyce społecznej i państwowej od wielu lat.</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">Według dostępnych danych źródłowych, pieśń „Jeszcze Polska nie zginęła” powstała we Włoszech, w lipcu 1797 r. w obozie tworzących się wówczas Legionów Polskich pod wodzą Henryka Dąbrowskiego. Słowa pieśni napisał współtwórca Legionów Józef Wybicki pod znaną już melodią ludowego mazurka. Melodia ta - jak wskazują źródła historyczne - pochodziła z Podlasia, była jednak także znana w innych regionach Polski.</u>
<u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">W 1948 r. minister oświaty w formie okólnika podał do wiadomości tekst literacki i zapis muzyczny hymnu narodowego, jako jedynie obowiązujący w szkołach. Tekst ten jest identyczny z 4-zwrotkowym tekstem ustalonym w 1926 r. Obowiązująca melodia hymnu narodowego zapisana została w wersji jednogłosowej. Brak było opracowań muzycznych hymnu w szerokiej instrumentacji. Biorąc to pod uwagę. Państwowe Wydawnictwo Muzyczne ogłosiło w 1948 r. konkurs na harmonizację hymnu narodowego. W wyniku tego konkursu przyjęte zostały opracowania muzyczne hymnu na głos, na fortepian oraz głos z fortepianem, na trzy głosy równe oraz na 3 głosy mieszane i w układzie na głosy chórowe, na 4 głosy mieszane oraz na 4 głosy męskie i w układzie na głosy chórowe, na orkiestrę symfoniczną (partytura i głosy), na mały zespół orkiestrowy (partytura) i na orkiestrę dętą (partytura). Opracowania te zatwierdzone zostały jako obowiązujące przez ministra kultury.</u>
<u xml:id="u-1.5" who="#komentarz">Problem ustawowego uregulowania sprawy hymnu narodowego znalazł się dopiero w noweli do Konstytucji PRL uchwalonej w roku 1976. Nowela ta, w części dotyczącej godła, barw i stolicy PRL dodała nowy przepis, stanowiący, iż „Hymnem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej jest „Mazurek Dąbrowskiego” (Art. 103 tekstu jednolitego Konstytucji). Odsyłając zarazem do ustawy zwykłej sprawę szczególnego uregulowania tej kwestii. Przepis Konstytucji PRL nakłada zatem obowiązek wydania ustawy zwykłej, normującej szczegółowo sprawy hymnu. Istnieje konieczność ustawowego uregulowania tekstu literackiego i zapisu muzycznego „Mazurka Dąbrowskiego”, a ponadto szereg innych spraw takich jak: okoliczności, w których powinien lub może być wykonywany hymn, sposobu zachowania się podczas jego publicznego wykonywania, a także szczególnej ochrony przysługującej tej narodowej pieśni.</u>
<u xml:id="u-1.6" who="#komentarz">Wprowadzenie do dyskusji wygłosił przewodniczący Komisji Prac i Ustawodawczych poseł Adam Łopatka (PZPR): Celowym jest, aby wykonując postanowienia art. 103 Konstytucji PRL, Komisje zastanowiły się po pierwsze, nad zakresem ustawowego uregulowania. Byłoby słuszne, aby ustawa obejmowała jednocześnie trzy sprawy: herbu, hymnu i flagi Pieśń Wybickiego szybko się spopularyzowała i była chętnie śpiewana. Jej proste, porywające słowa ukazywały żołnierzom-tułaczom wizję wolnej Ojczyzny oraz zwiastowały rychły powrót do kraju. „Mazurek Dąbrowskiego” przez ponad 100 lat niewoli towarzyszył walkom narodu polskiego o wolność, stając się od okresu powstania listopadowego pieśnią ogólnonarodową i hymnem narodowym nie istniejącego jeszcze w tamtych latach niepodległego państwa.</u>
<u xml:id="u-1.7" who="#komentarz">„Mazurek Dąbrowskiego” uznany został za hymn narodowy również po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, chociaż podejmowane były dyskusję na temat hymnu. Dyskusje dotyczyły faktu, że Konstytucja z 1921 r. pomijała w swych postanowieniach problematykę hymnu narodowego. 15 października 1926 r. wydany został okólnik Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego adresowany do kuratoriów okręgów szkolnych, w którym podany został tekst literacki i muzyczny hymnu, z zaznaczeniem, iż stają się one obowiązujące we wszystkich szkołach. 2 kwietnia 1927 r. w okólniku tego samego ministerstwa skierowanym także do kuratoriów okręgów szkolnych podana została jako obowiązująca nowa harmonizacja hymnu. W obu wypadkach, jeśli chodzi o tekst literacki, okólniki przytaczały 4 zwrotki hymnu. Z kolei minister spraw wewnętrznych F. Sławoj-Składkowski w okólniku z 26 lutego 1927 r., adresowanym do wojewodów, podał tekst literacki hymnu, który „należy uważać za jedynie obowiązujący” zapowiadając w późniejszym okresie podanie do wiadomości tekstu muzycznego. Tekst ten nie został jednak oficjalnie opublikowany w dzienniku urzędowym. W okólniku ministra spraw wewnętrznych, gdy chodzi o tekst literacki podana została tylko jedna zwrotka wraz z refrenem. Tekst ten zgodny był z tekstem podanym w okólniku Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, W czasie II wojny światowej hymn narodowy towarzyszył walce o wolność zarówno w kraju, jak i wszędzie tam, gdzie walczyli Polacy. Towarzyszył powstawaniu władzy ludowej na oswobodzonych ziemiach polskich. Sprawa uznania „Mazurka Dąbrowskiego” jako hymnu Polski Ludowej wysunięta została w marcu 1944 r. na zebraniu działającej w konspiracji Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie. „Mazurkiem” witano na lotnisku w Lublinie przybywających przedstawicieli PKWN w lipcu 1944 r.</u>
<u xml:id="u-1.8" who="#komentarz">[brakujący tekst] ... tralnego Ośrodka Upowszechniania Kultury, aby wznowić wydania obowiązujących opracowań hymnu. Przesłałem więc do Centralnego Ośrodka moje układy, wyszedłem przy tym z założenia, że każdy układ harmoniczny powinien być opracowany w taki sposób, aby istniała możliwość wykonywania hymnu jednocześnie przez orkiestrę z różnymi chórami. Zaproponowałem więc, aby obok układów harmonicznych na wielką orkiestrę dętą utworzyć układy na mniejsze zespoły muzyczne dla orkiestr górniczych, hutniczych, dla domów kultury itp. Sądzę, że powstanie komisja ekspertów, Komisja ta powinna zatwierdzić obecną harmonizację hymnu lub też przedstawić inny projekt i inne układy.</u>
<u xml:id="u-1.9" who="#komentarz">Towarzystwo im. Fryderyka Szopena, któremu przewodniczę jest w posiadaniu odpisu autografu Fryderyka Szopena, w którym wielki muzyk, w 1835 r. w czasie pobytu w Karlsbadzie, napisał harmonizację refrenu Mazurka Dąbrowskiego. Wersja melodyczna harmonizacji Szopena odbiega od dzisiejszej i moim zdaniem nie pasuje do obecnych opracowań muzycznych.</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#PosełKrystynaMarszałekMłyńczyk">W ogólnym procesie porządkowania prawa, słuszne jest podjęcie ustawy regulującej prawnie hymn PRL. Uważam, że ustawie tej musi być nadana bardzo wysoka ranga społeczna. Jestem za tym, aby jeden akt ustawodawczy dotyczył trzech dziedzin: hymnu, barw i godła PRL. Inicjatywę ustawodawczą mogliby podjąć posłowie. Trzeba jeszcze raz podkreślić, że nie chodzi tu o zmiany, a o potwierdzenie tego, co głosi Konstytucja. Chcemy oddać cześć hymnowi narodowemu i ochronić go przed zmianami, bo dzisiaj jeszcze słyszy się najprzeróżniejsze wykonania Mazurka Dąbrowskiego, chociaż przecież nie powinno się zmieniać i dowolnie aranżować ani muzyki, ani tekstu narodowego hymnu.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#PosełEdmundMęclewski">Przepisy ustawodawcze powinny przewidzieć także sposób zawieszania flagi państwowej. Jeśli chodzi o muzyczną stronę hymnu, to bardzo ważny jest rytm. Od rytmu przecież zależy jak jest on wykonywany, czy powoli, rozwlekle, czy potoczyście.</u>
<u xml:id="u-3.1" who="#PosełEdmundMęclewski">Przy prawnym regulowaniu tej sprawy, na podkreślenie zasługuje skala przedsięwzięcia, przede wszystkim zaś przypomnienie dziejów tej narodowej pieśni.</u>
<u xml:id="u-3.2" who="#PosełEdmundMęclewski">PRL. Nie powinna natomiast obejmować pieczęci, flag urzędowych i flag sił zbrojnych. Drugi problem wymagający omówienia, to inicjatywa ustawodawcza. Kto ma ją podjąć, czy Rada Państwa, czy Rząd, czy Sejm. Gdyby sprawą miał się zająć Sejm, trzeba by się z kolei zastanowić, czy inicjatywa ma być podjętą przez kluby poselskie, przez posłów indywidualnie, czy też przez komisje. I sprawa ostatnia - współpraca ze specjalistami. Trzeba by przyciągnąć do współpracy w tej dziedzinie specjalistów muzyków, literatów i historyków.</u>
<u xml:id="u-3.3" who="#PosełEdmundMęclewski">Dzisiejsze posiedzenie ma na celu przedyskutowanie sprawy w sposób ogólny i przedstawienie opinii, co do dalszego toku prac. Uważam, że sprawa, powinna zostać prawnie uregulowana jeszcze w tej kadencji Sejmu.</u>
<u xml:id="u-3.4" who="#PosełEdmundMęclewski">Dyskusja:</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#ProfKazimierzSikorski">Moje wystąpienie ograniczy się wyłącznie do spraw muzycznych. Przypominam pokrótce, że tekst melodyczny Mazurka Dąbrowskiego został ustalony w roku 1926 i 1927. W tym czasie prof. Łucjan Kamieński odnalazł w jednej z bibliotek berlińskich autograf tekstu tej pieśni z 1800 roku. Jest to najstarsze źródło pisane hymnu narodowego. Na podstawie swych badań prof. Kamieński orzekł, że Mazurek Dąbrowskiego jest melodią ludową z połowy XVIII wieku, do której Józef Wybicki napisał tekst. W roku 1948 został ogłoszony konkurs na harmonizację hymnu od 2 głosów do orkiestry dętej. Harmonizacja, którą ja przedstawiłem, została uznana jako obowiązująca. Kilka tygodni temu Związek Kompozytorów Polskich rozesłał ankietę na temat opracowanych 30 lat temu układów, do 10 muzyków (4 z nich przesłało do Związku wypełnione formularze). Odpowiedzi na ankietę wskazują, że układy na zespoły wokalne nie budzą zastrzeżeń, aczkolwiek wymagałyby dzisiaj drobnych poprawek i uzupełnień. Respondenci nie widzą potrzeby jakichkolwiek zmian w powszechnie znanej melodii. Jeden z respondentów wysunął propozycję, aby utworzyć obowiązującą wersję na orkiestrę symfoniczną z chórem, drugi natomiast zwrócił uwagę na brak opracowania na 2 głosy, np. dla chórów dziecięcych. Otrzymałem propozycję z Cen... [brakujący tekst]</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#PosełJaninaKocemba">Uważam, że problem ten jest na tyle społecznie ważny, iż należałoby go uregulować jeszcze w tym roku, w roku 35-lecia Polski Ludowej. Ze względu na wagę sprawy, a także dla celów wychowawczych historię hymnu narodowego powinny przybliżyć młodzieży odpowiednie wydawnictwa. Wydawnictwa te powinny przede wszystkim wyjaśnić, czym był dla Polaków Mazurek Dąbrowskiego w czasach zaborów i wojen. Powinniśmy obudować nasz hymn narodowy treściami historycznymi i obyczajowymi. Popieram wniosek prof. Sikorskiego, aby opracować układy harmoniczne dla małych zespołów instrumentalnych.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#PosełRyszardWojna">Ustawa o hymnie narodowym jest z rzędu tych, które budzić będą poczucie dumy, że temu pokoleniu właśnie przypadł honor uregulowania tej sprawy. Nie jest to przypadek, że dzisiaj, kiedy stajemy się społeczeństwem bezklasowym, równym społecznie, regulujemy prawnie hymn PRL. Dlatego też, moim zdaniem, byłoby dobrze, gdyby sprawę tę podnieść na szerokim forum publicznym, aby do tego procesu tworzenia ustawy włączyli się społecznie wybitni twórcy. W ciągu najbliższych 2 miesięcy ma się ukazać album o hymnie narodowym autorstwa państwa Szypowskich. W dniu otwarcia Muzeum Hymnu Narodowego interesujące przemówienie wygłosił prof. Henryk Jabłoński, który w swojej ostatniej książce, zawarł wiele uwag i danych nt. znaczenia polskiego hymnu narodowego w czasie walk o wyzwolenie na terenach innych krajów.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#PosełIzydorAdamski">Wszystkie społeczeństwa z uczuciem odnoszą się do swoich symboli narodowych i wszystkie sprawy dotyczące tych symboli trzeba przede wszystkim rozpatrywać w sferach uczuciowych. Uważam, że powinniśmy zmierzać do wspólnego uregulowania spraw flagi, godła i barwy PRL, al bowiem są to równorzędne symbole. Inicjatywę powinna podjąć szeroka reprezentacja a więc posłowie lub Rada Państwa. Należy również zadbać o to, aby wyraźnie sformułować nie pozostawiając cienia wątpliwości, że chodzi wyłącznie o uregulowanie spraw prawnych dotyczących hymnu narodowego.</u>
<u xml:id="u-7.1" who="#PosełIzydorAdamski">Dyskusję podsumował przewodniczący Komisji Kultury i Sztuki Witold Lassota (SD): Mówca powiedział, że podkomisja opracuje odpowiednie opinie na ten temat i prześle je do Prezydium Sejmu. Prawne uregulowanie hymnu narodowego zainicjowane będzie przez posłów. Ustawa obejmie przepisy dotyczące także flagi i godła PRL. Temat ten będzie ponownie omawiany na wspólnym posiedzeniu obu komisji.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>