PPC / ppc

text_structure.xml 501 KB
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144 1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151 1152 1153 1154 1155 1156 1157 1158 1159 1160 1161 1162 1163 1164 1165 1166 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173 1174 1175 1176 1177 1178 1179 1180 1181 1182 1183 1184 1185 1186 1187 1188 1189 1190 1191 1192 1193 1194 1195 1196 1197 1198 1199 1200 1201 1202 1203 1204 1205 1206 1207 1208 1209 1210 1211 1212 1213 1214 1215 1216 1217 1218 1219 1220 1221 1222 1223 1224 1225 1226 1227 1228 1229 1230 1231 1232 1233 1234 1235 1236 1237 1238 1239 1240 1241 1242 1243 1244 1245 1246 1247 1248 1249 1250 1251 1252 1253 1254 1255 1256 1257 1258 1259 1260 1261 1262 1263 1264 1265 1266 1267 1268 1269 1270 1271 1272 1273 1274 1275 1276 1277 1278 1279 1280 1281 1282 1283 1284 1285 1286 1287 1288 1289 1290 1291 1292 1293 1294 1295 1296 1297 1298 1299 1300 1301 1302 1303 1304 1305 1306 1307 1308 1309 1310 1311 1312 1313 1314 1315 1316 1317 1318 1319 1320 1321 1322 1323 1324 1325 1326 1327 1328 1329 1330 1331 1332 1333 1334 1335 1336 1337 1338 1339 1340 1341 1342 1343 1344 1345 1346 1347 1348 1349 1350 1351 1352 1353 1354 1355 1356 1357 1358 1359 1360 1361 1362 1363 1364 1365 1366 1367 1368 1369 1370 1371 1372 1373 1374 1375 1376 1377 1378 1379 1380 1381 1382 1383 1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391 1392 1393 1394 1395 1396 1397 1398 1399 1400 1401 1402 1403 1404 1405 1406 1407 1408 1409 1410 1411 1412 1413 1414 1415 1416 1417 1418 1419 1420 1421 1422 1423 1424 1425 1426 1427 1428 1429 1430 1431 1432 1433 1434 1435 1436 1437 1438 1439 1440 1441 1442 1443 1444 1445 1446 1447 1448 1449 1450 1451 1452 1453 1454 1455 1456 1457 1458 1459 1460 1461 1462 1463 1464 1465 1466 1467 1468 1469 1470 1471 1472 1473 1474 1475 1476 1477 1478 1479 1480 1481 1482 1483 1484 1485 1486 1487 1488 1489 1490 1491 1492 1493 1494 1495 1496 1497 1498 1499 1500 1501 1502 1503 1504 1505 1506 1507 1508 1509 1510 1511 1512 1513 1514 1515 1516 1517 1518 1519 1520 1521 1522 1523 1524 1525 1526 1527 1528 1529 1530 1531 1532 1533 1534 1535 1536 1537 1538 1539 1540 1541 1542 1543 1544 1545 1546 1547 1548 1549 1550 1551 1552 1553 1554 1555 1556 1557 1558 1559 1560 1561 1562 1563 1564 1565 1566 1567 1568 1569 1570 1571 1572 1573 1574 1575 1576 1577 1578 1579 1580 1581 1582 1583 1584 1585 1586 1587 1588 1589 1590 1591 1592 1593 1594 1595 1596 1597 1598 1599 1600 1601 1602 1603 1604 1605 1606 1607 1608 1609 1610 1611 1612 1613 1614 1615 1616 1617 1618 1619 1620 1621 1622 1623 1624 1625 1626 1627 1628 1629 1630 1631 1632 1633 1634 1635 1636 1637 1638 1639 1640 1641 1642 1643 1644 1645 1646 1647 1648 1649 1650 1651 1652 1653 1654 1655 1656 1657 1658 1659 1660 1661 1662 1663 1664 1665 1666 1667 1668 1669 1670 1671 1672 1673 1674 1675 1676 1677 1678 1679 1680 1681 1682 1683 1684 1685 1686 1687 1688 1689 1690 1691 1692 1693 1694 1695 1696 1697 1698 1699 1700 1701 1702 1703 1704 1705 1706 1707 1708 1709 1710 1711 1712 1713 1714 1715 1716 1717 1718 1719 1720 1721 1722 1723 1724 1725 1726 1727 1728 1729 1730 1731 1732 1733 1734 1735 1736 1737 1738 1739 1740 1741 1742 1743 1744 1745 1746 1747 1748 1749 1750 1751 1752 1753 1754 1755 1756 1757 1758 1759 1760 1761 1762 1763 1764 1765 1766 1767 1768 1769 1770 1771 1772 1773 1774 1775 1776 1777 1778 1779 1780 1781 1782 1783 1784 1785 1786 1787 1788 1789 1790 1791 1792 1793 1794 1795 1796 1797 1798 1799 1800 1801 1802 1803 1804 1805 1806 1807 1808 1809 1810 1811 1812 1813 1814 1815 1816 1817 1818 1819 1820 1821 1822 1823 1824 1825 1826 1827 1828 1829 1830 1831 1832 1833 1834 1835 1836 1837 1838 1839 1840 1841 1842 1843 1844 1845 1846 1847 1848 1849 1850 1851 1852 1853 1854 1855 1856 1857 1858 1859 1860 1861 1862 1863 1864 1865 1866 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 10 min 05)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Marek Kuchciński oraz wicemarszałkowie Stanisław Tyszka, Barbara Dolniak, Ryszard Terlecki i Beata Mazurek)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#Marszałek">Otwieram posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#komentarz">(Marszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#Marszałek">Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję posłów Rafała Webera, Marcina Duszka, Monikę Wielichowską i Arkadiusza Myrchę.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#Marszałek">W pierwszej części obrad sekretarzami będą posłowie Rafał Weber i Marcin Duszek.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#Marszałek">Protokół i listę mówców prowadzić będą posłowie Rafał Weber i Arkadiusz Myrcha.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#Marszałek">Protokół 62. posiedzenia Sejmu uważam za przyjęty wobec niewniesienia zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#Marszałek">Informuję, że w tej chwili obradom przysłuchują się uczniowie, dzieci ze specjalnego ośrodka szkolno-wychowawczego dla niepełnosprawnych w Busku-Zdroju. Witamy serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#Marszałek">Wysoki Sejmie! Grupy posłów przedłożyły wnioski:</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#Marszałek">- o wyrażenie wotum nieufności wobec wiceprezes Rady Ministrów, przewodniczącej Komitetu Społecznego Rady Ministrów Beaty Szydło,</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#Marszałek">- o wyrażenie wotum nieufności wobec minister rodziny, pracy i polityki społecznej Elżbiety Rafalskiej.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#Marszałek">Wnioski to odpowiednio druki nr 2495 i 2496.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#Marszałek">Na podstawie art. 115 ust. 4 w związku z art. 116 ust. 2 regulaminu Sejmu podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkty obejmujące rozpatrzenie tych wniosków.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#Marszałek">Na 62. posiedzeniu Sejmu Sejm nie przeprowadził głosowań nad sprawozdaniem komisji o komisyjnym projekcie uchwały w sprawie przyszłego kształtu polityki spójności w Unii Europejskiej, druki nr 2427, 2484 i 2484-A.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#Marszałek">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący te głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#Marszałek">Rada Ministrów przedłożyła projekt ustawy o zmianie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#Marszałek">Jest to druk nr 2549.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#Marszałek">W związku z tym, na podstawie art. 95b regulaminu Sejmu, po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący pierwsze czytanie tego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#Marszałek">Rada Ministrów przedłożyła także projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks wykroczeń oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#Marszałek">Jest to druk nr 2557.</u>
          <u xml:id="u-2.20" who="#Marszałek">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący pierwsze czytanie tego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-2.21" who="#Marszałek">Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej przedłożył projekt ustawy o ustanowieniu Medalu Stulecia Odzyskanej Niepodległości.</u>
          <u xml:id="u-2.22" who="#Marszałek">Jest to druk nr 2555.</u>
          <u xml:id="u-2.23" who="#Marszałek">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący pierwsze czytanie tego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-2.24" who="#Marszałek">Grupa posłów przedłożyła projekt ustawy o zmianie ustawy o referendum ogólnokrajowym.</u>
          <u xml:id="u-2.25" who="#Marszałek">Jest to druk nr 1609.</u>
          <u xml:id="u-2.26" who="#Marszałek">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący pierwsze czytanie tego projektu.</u>
          <u xml:id="u-2.27" who="#Marszałek">Właściwe komisje przedłożyły sprawozdania o projektach ustaw:</u>
          <u xml:id="u-2.28" who="#Marszałek">- o zmianie ustawy o finansach publicznych,</u>
          <u xml:id="u-2.29" who="#Marszałek">- o zmianie ustawy o transporcie drogowym oraz niektórych innych ustaw,</u>
          <u xml:id="u-2.30" who="#Marszałek">- o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw,</u>
          <u xml:id="u-2.31" who="#Marszałek">- o zmianie ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych oraz niektórych innych ustaw,</u>
          <u xml:id="u-2.32" who="#Marszałek">- o tachografach.</u>
          <u xml:id="u-2.33" who="#Marszałek">Sprawozdania to odpowiednio druki nr 2543, 2539, 2553, 2542 i 2574.</u>
          <u xml:id="u-2.34" who="#Marszałek">W związku z tym, na podstawie art. 95e regulaminu Sejmu, podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkty obejmujące rozpatrzenie tych sprawozdań.</u>
          <u xml:id="u-2.35" who="#Marszałek">Właściwe komisje przedłożyły sprawozdania o projektach ustaw:</u>
          <u xml:id="u-2.36" who="#Marszałek">- o zmianie ustawy o inwestycjach w zakresie budowy drogi wodnej łączącej Zalew Wiślany z Zatoką Gdańską,</u>
          <u xml:id="u-2.37" who="#Marszałek">- o zmianie ustawy o inwestycjach w zakresie terminalu regazyfikacyjnego skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-2.38" who="#Marszałek">Sprawozdania to odpowiednio druki nr 2560 i 2562.</u>
          <u xml:id="u-2.39" who="#Marszałek">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkty obejmujące rozpatrzenie tych sprawozdań.</u>
          <u xml:id="u-2.40" who="#Marszałek">Proponuję, aby w tych przypadkach Sejm wyraził zgodę na zastosowanie art. 44 ust. 3 regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-2.41" who="#Marszałek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę rozumiał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.42" who="#Marszałek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-2.43" who="#Marszałek">Właściwa komisja przedłożyła sprawozdanie o komisyjnym projekcie uchwały w sprawie zmiany regulaminu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-2.44" who="#Marszałek">Jest to druk nr 2566.</u>
          <u xml:id="u-2.45" who="#Marszałek">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-2.46" who="#Marszałek">Proponuję, aby w tym przypadku Sejm wyraził zgodę na zastosowanie art. 44 ust. 3 regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-2.47" who="#Marszałek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę rozumiał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.48" who="#Marszałek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-2.49" who="#Marszałek">Właściwa komisja przedłożyła stanowisko na temat sprawozdania z działalności generalnego inspektora ochrony danych osobowych w roku 2016 i w roku 2017.</u>
          <u xml:id="u-2.50" who="#Marszałek">Jest to druk nr 2544.</u>
          <u xml:id="u-2.51" who="#Marszałek">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-2.52" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm wysłuchał 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowego oświadczenia w imieniu koła w łącznej dyskusji w pierwszych czytaniach projektów ustaw dotyczących podatku od towarów i usług.</u>
          <u xml:id="u-2.53" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu proponuje również, aby Sejm wysłuchał 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowego oświadczenia w imieniu koła w dyskusjach nad sprawozdaniami:</u>
          <u xml:id="u-2.54" who="#Marszałek">- z działalności GIODO w latach 2016 i 2017,</u>
          <u xml:id="u-2.55" who="#Marszałek">- z realizacji ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców.</u>
          <u xml:id="u-2.56" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu proponuje także, aby Sejm wysłuchał 3-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i koła w dyskusjach nad sprawozdaniami:</u>
          <u xml:id="u-2.57" who="#Marszałek">- o ratyfikacji projektu ustawy z druku nr 2284,</u>
          <u xml:id="u-2.58" who="#Marszałek">- o projekcie uchwały w sprawie zmiany regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-2.59" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu proponuje również, aby Sejm wysłuchał 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i koła nad pozostałymi punktami porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-2.60" who="#Marszałek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycje przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.61" who="#Marszałek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-2.62" who="#Marszałek">Informuję, że Konwent Seniorów jednomyślnie zaopiniował propozycję rozpatrzenia na bieżącym posiedzeniu informacji w sprawie działań Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi dotyczących problemów na rynku owoców i warzyw, o której przedstawienie wnosił Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-2.63" who="#Marszałek">Punkty porządku dziennego bieżącego posiedzenia będą rozpatrywane zgodnie z kolejnością zaopiniowaną przez Prezydium Sejmu i Konwent Seniorów.</u>
          <u xml:id="u-2.64" who="#Marszałek">Informacja w tej sprawie, a także wykaz ustaw, które Senat przyjął bez poprawek, są dostępne w Systemie Informacyjnym Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-2.65" who="#Marszałek">Wnioski formalne zgłosili posłowie.</u>
          <u xml:id="u-2.66" who="#Marszałek">Poseł Jacek Protasiewicz, Polskie Stronnictwo Ludowe - Unia Europejskich Demokratów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PosełJacekProtasiewicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Na podstawie art. 184 ust. 3 pkt 1 regulaminu chciałbym zawnioskować o odroczenie posiedzenia do godz. 13, ażeby umożliwić panu wicepremierowi Glińskiemu oraz przewodniczącemu rady mediów publicznych panu posłowi Czabańskiemu przedstawienie Sejmowi informacji na temat zasad finansowania Telewizji Polskiej, zwanej niegdyś publiczną. Otóż od pewnego czasu mamy coraz większe wątpliwości co do jakości programów informacyjnych prezentowanych w tej telewizji, ale wczorajsza informacja w dzienniku publicznym, będąca bezprzykładnym, bezprecedensowym atakiem na uczestników okrągłego stołu, obu braci Kaczyńskich, a także podporę sejmowego klubu Prawa i Sprawiedliwości panią Krystynę Pawłowicz, woła o pomstę do nieba. Czy możemy ładować kolejne...</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#PosełJacekProtasiewicz">...setki milionów złotych... Już ponad miliard został skierowany na telewizję publiczną, która w ten skandaliczny sposób atakuje liderów Prawa i Sprawiedliwości. Dlatego wydaje nam się, że do godz. 13... Chodzi o informację o tym, jak będzie to medium finansowane, jak będzie kontrolowane, ażeby takie informacje jak ta wczorajsza, o spisku elit, w którym uczestniczyli, jak mówię, Jarosław i Lech Kaczyńscy oraz pani Krystyna Pawłowicz, nigdy więcej z ust dziennikarzy Telewizji Polskiej, zwanej niegdyś publiczną, nie padały. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#Marszałek">Tylko, panie pośle, ten wniosek nie dotyczy porządku dziennego, tak że bardzo pana przepraszam, nie mogę tego wniosku uznać za formalny.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#Marszałek">Głos ma poseł Jerzy Meysztowicz, klub Nowoczesna.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#Marszałek">Tylko prosiłbym, żeby wniosek dotyczył porządku dziennego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PosełJerzyMeysztowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na podstawie art. 184 zwracam się z uprzejmą prośbą o przerwę. Chodzi o to, żeby pan marszałek zwołał Prezydium Sejmu i Konwent Seniorów i wprowadził do porządku obrad punkt dotyczący wyjaśnienia przez pana premiera Glińskiego albo pana ministra Sellina tego, co się wczoraj stało. 4 czerwca jest świętem. Jest świętem wolnej, demokratycznej Polski. Państwo uznaliście, słowami przekazu telewizji publicznej, że jest to dzień zdrady i dzień zmowy elit. Jest to po prostu skandal. Nie dość, że za nasze pieniądze kupujecie głosy wyborców - przykład piórnikowego - to za nasze pieniądze obrażacie nas, obrażacie społeczeństwo, które w sześćdziesięciu kilku procentach poszło do wyborów i świętowało ten dzień jako dzień odzyskania wolności przez Polskę. A wy co robicie?</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#PosełJerzyMeysztowicz">Wy tak na dobrą sprawę oskarżacie Lecha i Jarosława Kaczyńskich, że byli zdrajcami. To powiedzcie to wprost - niestety tak jest. Mogę powiedzieć jedno.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Leczyć się!)</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#PosełJerzyMeysztowicz">Gdyby Niemcy mieli taką telewizję jak TVP, to do dzisiaj nie dowiedzieliby się, że przegrali II wojnę światową. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#Marszałek">Panie pośle, z uzasadnienia wynika, że ja tego wniosku też nie mogę uznać za formalny. Przypominam państwu, że art. 184 ust. 2 regulaminu Sejmu brzmi jednoznacznie: Wnioski formalne mogą dotyczyć wyłącznie spraw będących przedmiotem porządku dziennego i przebiegu posiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale porządek obrad jest przedmiotem...)</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#Marszałek">Porządek obrad został ustalony. Wnioski do porządku obrad - też z regulaminu to wynika, regulamin o tym mówi - należy składać w przeddzień posiedzenia do godz. 21. Tak że bardzo mi przykro. To bardzo interesujące kwestie, owszem, ale nie mogę uznać ich za wnioski formalne.</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#Marszałek">Proszę pana posła sekretarza o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#SekretarzPosełMarcinDuszek">Informuję, że w dniu dzisiejszym odbędą się posiedzenia Komisji:</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#SekretarzPosełMarcinDuszek">- Polityki Społecznej i Rodziny - godz. 10,</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#SekretarzPosełMarcinDuszek">- Śledczej do zbadania prawidłowości i legalności działań organów i instytucji publicznych wobec podmiotów wchodzących w skład Grupy Amber Gold - godz. 10.15,</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#SekretarzPosełMarcinDuszek">- Finansów Publicznych - godz. 10.30,</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#SekretarzPosełMarcinDuszek">- Infrastruktury wspólnie z Komisją Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej - godz. 10.30,</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#SekretarzPosełMarcinDuszek">- Rolnictwa i Rozwoju Wsi - godz. 10.30,</u>
          <u xml:id="u-7.6" who="#SekretarzPosełMarcinDuszek">- do Spraw Kontroli Państwowej - godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-7.7" who="#SekretarzPosełMarcinDuszek">- Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej - godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-7.8" who="#SekretarzPosełMarcinDuszek">- Polityki Społecznej i Rodziny - godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-7.9" who="#SekretarzPosełMarcinDuszek">- Sprawiedliwości i Praw Człowieka - godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-7.10" who="#SekretarzPosełMarcinDuszek">- do Spraw Unii Europejskiej - godz. 12,</u>
          <u xml:id="u-7.11" who="#SekretarzPosełMarcinDuszek">- Finansów Publicznych - godz. 12,</u>
          <u xml:id="u-7.12" who="#SekretarzPosełMarcinDuszek">- Rolnictwa i Rozwoju Wsi - godz. 12,</u>
          <u xml:id="u-7.13" who="#SekretarzPosełMarcinDuszek">- Administracji i Spraw Wewnętrznych - godz. 13,</u>
          <u xml:id="u-7.14" who="#SekretarzPosełMarcinDuszek">- Infrastruktury - godz. 13,</u>
          <u xml:id="u-7.15" who="#SekretarzPosełMarcinDuszek">- Kultury i Środków Przekazu - godz. 13,</u>
          <u xml:id="u-7.16" who="#SekretarzPosełMarcinDuszek">- do Spraw Unii Europejskiej - godz. 13.30,</u>
          <u xml:id="u-7.17" who="#SekretarzPosełMarcinDuszek">- Śledczej do zbadania prawidłowości i legalności działań organów i instytucji publicznych wobec podmiotów wchodzących w skład Grupy Amber Gold - godz. 14,</u>
          <u xml:id="u-7.18" who="#SekretarzPosełMarcinDuszek">- Polityki Społecznej i Rodziny - godz. 14.30,</u>
          <u xml:id="u-7.19" who="#SekretarzPosełMarcinDuszek">- do Spraw Petycji - godz. 15,</u>
          <u xml:id="u-7.20" who="#SekretarzPosełMarcinDuszek">- Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej - godz. 15,</u>
          <u xml:id="u-7.21" who="#SekretarzPosełMarcinDuszek">- Ustawodawczej - godz. 15,</u>
          <u xml:id="u-7.22" who="#SekretarzPosełMarcinDuszek">- Zdrowia - godz. 15,</u>
          <u xml:id="u-7.23" who="#SekretarzPosełMarcinDuszek">- do Spraw Petycji - godz. 16.30,</u>
          <u xml:id="u-7.24" who="#SekretarzPosełMarcinDuszek">- Obrony Narodowej - godz. 16.30,</u>
          <u xml:id="u-7.25" who="#SekretarzPosełMarcinDuszek">- Łączności z Polakami za Granicą - godz. 17,</u>
          <u xml:id="u-7.26" who="#SekretarzPosełMarcinDuszek">- Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach - godz. 17,</u>
          <u xml:id="u-7.27" who="#SekretarzPosełMarcinDuszek">- Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii - godz. 18,</u>
          <u xml:id="u-7.28" who="#SekretarzPosełMarcinDuszek">- do Spraw Energii i Skarbu Państwa - godz. 20.30.</u>
          <u xml:id="u-7.29" who="#SekretarzPosełMarcinDuszek">Komunikat o posiedzeniach zespołów. W dniu dzisiejszym odbędą się posiedzenia następujących zespołów parlamentarnych:</u>
          <u xml:id="u-7.30" who="#SekretarzPosełMarcinDuszek">- Parlamentarnego Zespołu ds. Osób Niepełnosprawnych - godz. 12,</u>
          <u xml:id="u-7.31" who="#SekretarzPosełMarcinDuszek">- Parlamentarnego Zespołu ds. rozwoju drobiarstwa jako strategicznej gałęzi polskiej gospodarki - godz. 15.</u>
          <u xml:id="u-7.32" who="#SekretarzPosełMarcinDuszek">Parlamentarny Zespół Członków i Sympatyków Ruchu Światło-Życie, Akcji Katolickiej oraz Stowarzyszenia Rodzin Katolickich zaprasza na pokaz filmu pt. „Wielkie rzeczy zamierzam dla Ciebie Polsko” o godz. 18.30 w sali konferencyjnej w nowym Domu Poselskim. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#Marszałek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 1. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych (druki nr 2449 i 2543).</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#Marszałek">Proszę panią poseł Marię Zubę o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PosełSprawozdawcaMariaZuba">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie komisji finansów o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych, druk nr 2449.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#PosełSprawozdawcaMariaZuba">Projekt wpłynął do Sejmu 11 kwietnia 2018 r. Marszałek Sejmu zgodnie z art. 37 ust. 1 i art. 40 ust. 1 regulaminu Sejmu skierował w dniu 13 kwietnia powyższy projekt ustawy do pierwszego czytania w Komisji Finansów Publicznych. Pierwsze czytanie w komisji odbyło się w dniu 10 maja.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#PosełSprawozdawcaMariaZuba">Projekt zakłada pełne wdrożenie do krajowego porządku prawnego przepisów dyrektywy Rady 2011/85/UE z dnia 8 listopada 2011 r. w sprawie wymogów dla ram budżetowych państw członkowskich. Państwa członkowskie Unii Europejskiej były zobowiązane do 31 grudnia 2013 r. wdrożyć tę dyrektywę. W polskim systemie prawnym jednym z rozwiązań kluczowych dla wdrożenia dyrektywy była nowelizacja w roku 2013 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych. Nowelizacja ta wprowadziła do polskiego porządku prawnego - jako element Wieloletniego Planu Finansowego Państwa - program konwergencji. Obowiązek jego przygotowania nie był dotychczas uregulowany w polskim prawie. Ponadto do polskiego procesu budżetowego wprowadzono część wymogów dyrektywy, m.in. odnośnie do prognoz makroekonomicznych i budżetowych czy średniookresowych ram budżetowych, a w art. 112aa ustawy o finansach publicznych zdefiniowano stabilizującą regułę wydatkową, co pozwoliło na zachowanie spójności między krajowymi i europejskimi ramami polityki budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#PosełSprawozdawcaMariaZuba">W 2016 r. Komisja Europejska rozpoczęła nieformalny dialog z państwami Unii Europejskiej w ramach tzw. EU Pilot, którego celem była ocena wdrożenia dyrektywy. W przypadku Polski w czerwcu 2017 r. Komisja Europejska wskazała na niepełną transpozycję następujących wymogów dyrektywy. Są to: po pierwsze, prezentacja porównań prognoz władz budżetowych z prognozami Komisji Europejskiej, art. 4.1 dyrektywy, w odniesieniu do corocznych dokumentów budżetowych, po drugie, prezentacja analizy wrażliwości w prognozach rządowych, art. 4.4, w odniesieniu do corocznych dokumentów budżetowych oraz, po trzecie, ocena prognoz rządowych, art. 4.6. W efekcie procedowana ustawa zakłada wprowadzenie do ustawy o finansach publicznych obowiązku zawarcia w uzasadnieniu dołączonym do projektu ustawy informacji na temat: scenariusza makroekonomicznego oraz jego porównania z najbardziej aktualnymi prognozami Komisji Europejskiej i innych niezależnych instytucji, po drugie, podjęcia działań w przypadku wystąpienia znaczących odchyleń negatywnie wpływających na prognozy makroekonomiczne w okresie 4 kolejnych lat poprzedzających opracowanie scenariusza makroekonomicznego i, po trzecie, analizy wrażliwości w zakresie deficytu i długu sektora instytucji rządowych i samorządowych, państwowego długu publicznego oraz poziomu kwoty wydatków, o której mowa w art. 112aa ust. 1 ustawy o finansach publicznych, przy różnych założeniach dotyczących wzrostu gospodarczego i stóp procentowych.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#PosełSprawozdawcaMariaZuba">Proponuje się, aby ustawa weszła w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. Zaproponowany termin wejścia w życie ustawy zapewni szybkie uzupełnienie w zakresie wdrożenia do polskiego porządku prawnego wszystkich wymogów dyrektywy przy zachowaniu wymogów przewidzianych w art. 4 ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych. Jednocześnie zaproponowano, by przepisy ustawy o finansach publicznych w nowym brzemieniu po raz pierwszy miały zastosowanie do projektu ustawy budżetowej na rok 2019 i rocznego sprawozdania z wykonania ustawy budżetowej za rok 2019.</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#PosełSprawozdawcaMariaZuba">Podczas prac nad tym projektem ustawy pojawiła się wątpliwość, czy wpisywanie do polskiego porządku prawnego tej ustawy nie wprowadza nadregulacji, gdyż - jak zauważył jeden z posłów - wpisujemy do ustawy coś, co i tak powinniśmy realizować. Minister finansów potwierdził, że w rzeczywistości obecnie w uzasadnieniach ustawy budżetowej ujmowane są wszystkie te trzy elementy, jednakże z uwagi na fakt, że Komisja Europejska w procesie badania wdrożenia dyrektywy w krajach członkowskich nie bada praktyki, lecz bada, czy przepisy dyrektywy są wpisane do ustawy o finansach publicznych danego kraju, i dla uniknięcia ryzyka sankcji finansowych wynikających z oceny przez Komisję Europejską, że w naszym kraju nie dokonano implementacji przepisów dyrektywy do prawa krajowego, rząd przedłożył Wysokiej Izbie projekt niniejszej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#PosełSprawozdawcaMariaZuba">Po przyjęciu przez komisję jednej poprawki o charakterze językowym i po jednogłośnym przegłosowaniu poszczególnych artykułów projektu ustawy Komisja Finansów Publicznych również jednogłośnie przyjęła całą ustawę.</u>
          <u xml:id="u-9.7" who="#PosełSprawozdawcaMariaZuba">Po przeprowadzeniu pierwszego czytania oraz rozpatrzeniu tego projektu ustawy na posiedzeniu w dniu 10 maja 2018 r. w imieniu Komisji Finansów Publicznych wnoszę, aby Wysoki Sejm raczył uchwalić załączony projekt ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-9.8" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Stanisław Tyszka)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i koła.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Głos ma pani poseł Maria Zuba, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PosełMariaZuba">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie stanowisko klubu Prawo i Sprawiedliwość w przedmiocie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych, przedstawionego Wysokiej Izbie w druku nr 2449.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#PosełMariaZuba">Przedłożony przez rząd projekt ustawy ma na celu pełne, 100-procentowe przeniesienie do prawa krajowego przepisów dyrektywy Rady 2011/85/UE z dnia 8 listopada 2011 r. w sprawie wymogów dla ram budżetowych państw członkowskich.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#PosełMariaZuba">Projekt ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych, zawarty w druku nr 2449, jest odpowiedzią rządu na wskazania Komisji Europejskiej dokonane w stosunku do Polski po analizie dotychczasowego poziomu wdrożenia do polskiego prawa poszczególnych przepisów dyrektywy. Komisja oczekuje od państw członkowskich, aby w ustawach o finansach publicznych znalazły się literalne zapisy zobowiązujące do podawania w uzasadnieniu ustawy budżetowej dodatkowo trzech elementów: po pierwsze, opisem scenariusza makroekonomicznego i jego porównania z najbardziej aktualnymi prognozami Komisji Europejskiej, po drugie, informacji o działaniach, jakie będą podjęte w przypadku, gdy przyjęte prognozy makroekonomiczne nie w pełni działają - i tu trzeba podkreślić, że dotychczasowa praktyka wskazuje, że w przypadku Polski przyjęte prognozy makroekonomiczne potwierdzają się, są dobrze wycenione - i po trzecie, analizy wrażliwości w zakresie deficytu i długu.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#PosełMariaZuba">Dotychczas, bez zapisu w ustawie o finansach publicznych, te informacje zawarte w uzasadnieniu ustawy budżetowej od wielu lat były podawane przez Ministerstwo Finansów. Jednakże Komisja Europejska, badając poziom implementacji przepisów dyrektywy, nie bada, jakie są praktyki w danym państwie, interesuje ją tylko to, w jakim zakresie prawo wynikające z dyrektywy zostało przeniesione do np. polskiego porządku prawnego, a w tym przypadku do ustawy o finansach publicznych. Dokonując w takim trybie analizy zakresu implementacji do prawa krajowego dyrektywy Rady 2011/85/UE z dnia 8 listopada w sprawie wymogów dla ram budżetowych państw członkowskich, Komisja Europejska w dziewięciu krajach doszukała się nieścisłości.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#PosełMariaZuba">Podsumowując, choć dotychczasowe postępowanie w przygotowaniu budżetu, polegające na działaniu według zasady dobrej praktyki, wypełnia zapisane w dyrektywie oczekiwania Komisji Europejskiej, to zachodzi ryzyko, że brak tych konkretnych zapisów w ustawie może kiedyś doprowadzić do zaniechania podawania wymaganych dyrektywą informacji. Po drugie, wprowadzenie przedłożonych przez rząd przepisów zapewnia 100-procentowe wprowadzenie do polskiego porządku prawnego przepisów dyrektywy. Po trzecie, niewdrożenie przepisów dyrektywy grozi sankcjami finansowymi, a my chcemy się tego ustrzec. I po czwarte, po ich wprowadzeniu do ustawy o finansach publicznych procedura uzasadnienia ustawy budżetowej staje się przejrzysta i jasna.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#PosełMariaZuba">Biorąc pod uwagę to wszystko, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość zagłosuje za tą ustawą. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Głos ma pan poseł Paweł Arndt, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PosełPawełArndt">Panie Marszałku! Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Panie Ministrze! Omawiamy nowelizację ustawy o finansach publicznych. Jest to kolejna nowelizacja ustawy o finansach publicznych, z tym że od razu chciałem powiedzieć, że ustawa o finansach publicznych nie jest najczęściej zmienianą ustawą, jeśli chodzi przynajmniej o ten pakiet ustaw, które są w gestii Komisji Finansów Publicznych. Znacznie częściej zmieniamy ustawy podatkowe dotyczące podatków pośrednich i podatków bezpośrednich - zmieniane one były już kilkaset razy - aniżeli ustawę o finansach publicznych. Kiedy zmienialiśmy ustawę o finansach publicznych, to dokonywaliśmy dość istotnych zmian, np. w 2013 r. w zmianie ustawy o finansach publicznych zawarliśmy takie rozwiązanie, żeby do Wieloletniego Planu Finansowego Państwa wpisać projekt konwergencji, program konwergencji. Wtedy również wpisaliśmy stabilizującą regułę wydatkową. Były to niezwykle ważne zapisy, które skutkują do dzisiaj.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#PosełPawełArndt">Zmiana, którą dzisiaj omawiamy, jest stosunkowo drobna. Ustawa też nie jest obszerna. Celem ustawy jest wdrożenie dyrektywy europejskiej do naszego porządku prawnego. I właściwie ustawa ta nakłada na rząd obowiązek podawania w projekcie ustawy budżetowej danych dotyczących wyniku i długu sektora instytucji rządowych i samorządowych według metodologii unijnej. To jest ważne, bo metody podawania tych wyników do tej pory się różniły. Jeśli wprowadzimy tę ustawę w życie, to te metodologie będą takie same. To jest szczególnie ważne dla ewentualnych porównań. Te wszystkie dane statystyczne przekazywane do Unii Europejskiej, do Eurostatu będą porównywalne.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#PosełPawełArndt">Co wpisujemy do ustawy? Do ustawy wpisujemy właściwie jedną rzecz, a mianowicie definicję scenariusza makroekonomicznego. Przeczytam może fragment ustawy, bo to jest dla mnie dosyć istotne. W ustawie jest napisane w ten sposób, że przez scenariusz makroekonomiczny rozumie się scenariusz przedstawiający realistyczne prognozy makroekonomiczne. To słowo „realistyczne” jest dosyć istotne, bo - mówiłem już o tym na posiedzeniu Komisji Finansów Publicznych - uważam, że ta ustawa tak naprawdę nie jest potrzebna, bo gdyby tej ustawy nie było, to przecież rząd również byłby zobowiązany do przedstawiania realistycznych i prawdziwych danych. Ta ustawa w jakiejś mierze zobowiązuje rząd do tego, żeby podawał prawdziwe wskaźniki, czyli żeby rząd po prostu mówił prawdę.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#PosełPawełArndt">Jeśli w ustawie musimy zobowiązywać rząd, żeby mówił prawdę, przynamniej jeśli chodzi o wskaźniki makroekonomiczne, to my jako Platforma nie mamy nic przeciwko temu i będziemy głosowali za tą ustawą. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-13.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Głos ma pan poseł Jakub Kulesza, Kukiz’15.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PosełJakubKulesza">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mamy do czynienia z implementacją prawa unijnego. Troszeczkę przywykliśmy do tego, że dyrektywy unijne zazwyczaj regulują życie przedsiębiorców, czyli utrudniają im to życie. Tutaj możemy być pozytywnie zaskoczeni, bo nie chodzi o utrudnianie życia przedsiębiorcom, uregulowanie ich sfery działalności gospodarczej, ale o uregulowanie kwestii będących w kompetencji Ministerstwa Finansów i właśnie nas, posłów.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#PosełJakubKulesza">Ta ustawa reguluje, wymusza dodatkowe informacje, dodatkowe uzasadnienia, dodatkowe definicje w ustawie budżetowej przygotowywanej przez Ministerstwo Finansów. A więc z jednej strony ministerstwo, pani minister będzie musiała więcej napisać w tej ustawie, szczególnie w uzasadnieniu, a my jako posłowie będziemy musieli więcej przeczytać. Ale to bardzo dobrze, bo to oznacza, że obywatele będą mieli więcej informacji na temat tego, jak gospodarujemy ich własnymi pieniędzmi, a w szczególności, co jest zaznaczone w projekcie, będą mieli więcej rzetelnych informacji na temat tego, jak zadłużamy obywateli.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#PosełJakubKulesza">Mówię „my”, ale mam na myśli kolejno rządzące ugrupowania: Prawo i Sprawiedliwość, Platformę Obywatelską, SLD, PSL. Te wszystkie ugrupowania przez lata doprowadziły do tego, że Polska jest zadłużona - to są informacje przygotowane przez Forum Obywatelskiego Rozwoju - uwaga, na 1050 mld zł. To jest tylko i wyłącznie dług jawny. Wychodzi 27 660 zł na mieszkańca. Ale jakby tego było mało, dług ukryty wynosi aż 3294 mld zł, czyli 86 tys. zł na mieszkańca. To oznacza, że każda nowo narodzona osoba, każde dziecko, które rodzi się w Polsce, rodzi się z ogromnym darem od państwa, od polityków, darem w postaci ogromnego, 86-tysięcznego długu.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#PosełJakubKulesza">Mam nadzieję, że ten wymóg Komisji Europejskiej, który powoduje także konieczność posługiwania się, opierania się na danych pochodzących z Komisji Europejskiej, z Eurostatu, pomoże obywatelom otrząsnąć się z tego marazmu i zorientować się, jak bardzo jako społeczeństwo jesteśmy przez polityków zadłużeni. Mam też nadzieję, że posłowie będą bardziej wnikliwie czytali uzasadnienie ustawy budżetowej i będą zwracali uwagę na to, jak kolejnymi ustawami budżetowymi, jak kolejnymi deficytami, bo przypomnę, że od 1990 r. mamy chroniczny deficyt budżetowy, jak tymi deficytami po prostu zadłużamy kolejne pokolenia.</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#PosełJakubKulesza">Tak że klub Kukiz’15 jest wyjątkowo w kwestii implementacji dyrektywy Komisji Europejskiej za przyjęciem tego projektu, tak by obywatele byli bardziej świadomi. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-15.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Głos ma pani poseł Paulina Hennig-Kloska, Nowoczesna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PosełPaulinaHennigKloska">Panie Marszałku! Pani Minister! Panie i Panowie Posłowie! Celem niniejszego projektu jest faktycznie pełne wdrożenie do krajowego porządku prawnego przepisów dyrektywy Rady z 2011 r. w sprawie wymogów dla ram budżetowych państw członkowskich. Projekt doprecyzowuje pewne kwestie, m.in. wdrażając definicję scenariusza makroekonomicznego. To faktycznie absurdalne, że musimy zapisać w ustawie, że rząd ma podawać realistyczne dane ekonomiczne, zgodne z tymi, które są m.in. prognozowane przez Komisję Europejską, ale dożyliśmy do takich czasów, że pewności, jak widać, mieć nie możemy. I faktycznie projekt przewiduje, że zostanie wdrożona informacja na temat scenariusza makroekonomicznego oraz jego porównania z najbardziej aktualnymi prognozami Komisji Europejskiej, badane będą odchylenia, negatywne wpływy na prognozy makroekonomiczne w ostatnich 4 latach, a także będzie przeprowadzana analiza wrażliwości w zakresie deficytu i długu sektora instytucji rządowych i samorządowych, państwowego długu publicznego oraz poziomu kwot wydatków.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#PosełPaulinaHennigKloska">Wydaje się mimo wszystko, że pewnym problemem w Polsce jest stabilność w założeniach i przede wszystkim w kalkulacji wydatków i przychodów państwa. Zmiany na początku funkcjonowania tego rządu definicji reguły wydatkowej tak naprawdę zastanawiają, czy w przyszłości, kiedy będziemy naprawiać państwo po PiS-ie, nie trzeba będzie np. takiej reguły wydatkowej wpisać do konstytucji albo zastanowić się nad innymi regulacjami, które mogłyby sprawić, że reguła faktycznie będzie regułą i nie będzie mogła być zmieniona ustawą przez każdy kolejny rząd. Ale przy tej okazji warto powiedzieć też o tym, nad czym obywatele nieustannie się zastanawiają, a mianowicie jakie jest prawdziwe zadłużenie naszego kraju i co tak naprawdę ujęte jest w długu publicznym, a co nie. Tutaj mamy doprecyzować i uszczegółowić definicje długu publicznego i deficytu, które mają być zgodne z definicjami Eurostatu. Do dzisiaj mieliśmy podawane dwie wielkości długu publicznego w Polsce: jedną według metodologii stosowanej w naszym porządku prawnym, drugą według metodologii Eurostatu. Dzisiaj te metodologie będą ujednolicone, natomiast taką kluczową kwestią i kluczowym problemem jest to, że część długu wciąż zaciągana jest poza budżetem i poza długiem publicznym. Są to m.in. środki - zaciągnięte w formie kredytu - w Krajowym Funduszu Drogowym w wysokości blisko 40 mld zł, zobowiązania zakładów opieki zdrowotnej działających w ramach NFZ, które nie są ujęte w długu publicznym, a które również ciążą na jednostkach publicznych, a co za tym idzie, obywatelach jako płatnikach składek utrzymujących te jednostki. Są to również zobowiązania Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, które są skalkulowane już na ponad 3 mld, a wpływy skalkulowane są w nieco mniejszym zakresie. Tak więc tych obszarów nieskalkulowanych w oficjalnie raportowanym długu publicznym jest bardzo wiele. Warto byłoby kiedyś zastanowić się, w jakiej formie to zabezpieczyć, żeby kolejne rządy nie kredytowały państwa poza długiem publicznym, poza deficytem właśnie w taki sposób, lokując kredyty czy to w jakichś funduszach, w jednostkach opieki zdrowotnej będących pod NFZ-em bądź w jakikolwiek inny sposób. Bo tak naprawdę kiedyś, w przyszłości, ten dług będą musieli spłacić obywatele. W zasadzie można powiedzieć, że to już nie my, a kolejne pokolenia - nasze dzieci i wnuki. Zostawianie takiego długu - jeszcze do tego niepodliczonego - przyszłym pokoleniom jest po prostu czymś nieodpowiedzialnym.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#PosełPaulinaHennigKloska">Dziś za tę nieodpowiedzialną politykę odpowiada rząd Prawa i Sprawiedliwości, niemniej wdrożenie zmian do ustawy o finansach publicznych wydaje się pożądane. Faktycznie jest to krok do pełnej realizacji dyrektywy Rady Europejskiej z 2011 r., w związku z czym Nowoczesna poprze te rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Głos ma pani poseł Genowefa Tokarska, Polskie Stronnictwo Ludowe - Unia Europejskich Demokratów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PosełGenowefaTokarska">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Poselskiego Polskiego Stronnictwa Ludowego - Unii Europejskich Demokratów mam zaszczyt przedstawić stanowisko co do sprawozdania Komisji Finansów Publicznych o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych, druki nr 2449 i 2543.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#PosełGenowefaTokarska">Projekt ma na celu wykonanie prawa Unii Europejskiej. Jego pierwsze czytanie odbyło się na posiedzeniu Komisji Finansów Publicznych. Projekt jest uzupełnieniem, jeśli chodzi o wdrożenie przez Polskę dyrektywy Rady 2011/85 Unii Europejskiej z dnia 8 listopada 2011 r. w sprawie wymogów dla ram budżetowych państw członkowskich. Wdrożenia tej dyrektywy dokonaliśmy ustawą z dnia 8 listopada 2013 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#PosełGenowefaTokarska">Komisja Europejska po analizie dokumentów dotyczących implementacji tej dyrektywy wskazała na niepełną transpozycję trzech wymogów dyrektywy. Były to: po pierwsze, prezentacja porównań prognoz władz budżetowych z prognozami Komisji Europejskiej w odniesieniu do corocznych dokumentów budżetowych, po drugie, prezentacja analizy wrażliwości w prognozach rządowych, i po trzecie, ocena prognoz rządowych.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#PosełGenowefaTokarska">W zasadzie - jak wynika z analizy dotychczasowych naszych dokumentów - zagadnienia te są podnoszone w naszych opracowaniach, a więc są wykonywane, natomiast nie są wyraźnie zapisane w ustawie o finansach publicznych. Unia sugeruje, że należy to zrobić, więc aby zapobiec procedurze naprawczej, rząd przygotował niniejszy projekt ustawy, którego celem jest pełne wdrożenie do krajowego porządku prawnego przepisów dyrektywy.</u>
          <u xml:id="u-19.4" who="#PosełGenowefaTokarska">Projekt ustawy zakłada wprowadzenie definicji scenariusza makroekonomicznego oraz obowiązku dołączenia informacji na temat: scenariusza makroekonomicznego oraz jego porównania z prognozami Komisji Europejskiej i innych niezależnych instytucji, podjęcia działań w przypadku wystąpienia jakichś znaczących odchyleń i analizy wrażliwości w zakresie deficytu i długu sektora instytucji rządowych i samorządowych, a także państwowego długu publicznego, przy różnych założeniach dotyczących wzrostu gospodarczego i stóp procentowych. Projekt ustawy nakłada również obowiązek podawania tych informacji według określonej metodologii, dając tym samym możliwość porównania danych pomiędzy państwami członkowskimi Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-19.5" who="#PosełGenowefaTokarska">Projekt ustawy nie rodzi skutków finansowych, a daje tę gwarancję porównywalności prognoz makroekonomicznych, których oceny w warunkach Polski dokonują NIK i BAS. W toku prac, podczas pierwszego czytania projektu, nie zgłoszono, nie wprowadzono żadnych zmian merytorycznych, jedynie nieznaczne zmiany redakcyjne.</u>
          <u xml:id="u-19.6" who="#PosełGenowefaTokarska">Mój klub parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego - Unii Europejskich Demokratów będzie głosował za przyjęciem tego projektu ustawy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Przechodzimy do pytań.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Jeśli ktoś z państwa chce zapisać się do głosu, to zapraszam. Zamknę listę po pierwszym pytaniu. Na razie jedynym.</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Czas - 1,5 minuty.</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Pani poseł Krystyna Skowrońska, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#PosełKrystynaSkowrońska">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Wszyscy wypowiadali się, że popierają ten przepis. Chciałabym jednak zwrócić uwagę na dyskretną wstydliwość w trakcie prac budżetowych. Państwo z jednej strony chwalicie się przychodami i uszczelnieniem, a z drugiej strony nikt - premier Morawiecki również - nie powiedział, jakie mamy zadłużenie, jaki mamy dług. A zatem chciałabym zapytać, jaki mamy dług liczony. Padły tu uwagi, że jest zadłużenie, jest dług publiczny - Krajowy Fundusz Drogowy, zadłużenie w zdrowiu, zadłużenie w Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, zadłużenie samorządów - a zatem warto powiedzieć i warto, aby opinia publiczna znała tę informację, czy to jest 3 mld. Dług publiczny miliard, 3 mld ogółem zadłużenie.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#PosełKrystynaSkowrońska">Chciałabym również zapytać, co pan sądzi na temat przekazywania w krótszych okresach czasu, niż wymagają tego przepisy europejskie, w tym zakresie, o którym mówiliśmy przy wprowadzaniu przepisu w dniu dzisiejszym.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#PosełKrystynaSkowrońska">I ostatnia sprawa. Zmiana kursów walut jest ostatnio notowana na rynku, chciałabym jednak od pana ministra usłyszeć, jak będzie to wpływało na dług publiczny w zakresie długu zaciągniętego za granicą, czyli zadłużenia zagranicznego, i jakie będzie w tym zakresie jego oddziaływanie. To jest ważne przed pracą...</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-21.4" who="#PosełKrystynaSkowrońska">...nad wykonaniem budżetu za rok 2017 i w kontekście jego wpływu na rok 2018. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-21.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">I bardzo proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów pana Leszka Skibę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówLeszekSkiba">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Bardzo dziękuję za tę debatę. Rzeczywiście ta sprawa, ten projekt ustawy, jest, można powiedzieć, o małej wadze. To bardzo techniczny projekt dostosowujący polską ustawę o finansach do obowiązków wynikających z dyrektywy i bardziej obowiązków takich, można powiedzieć, stricte formalnych, bo praktyka od wielu lat była taka, że te wszystkie obowiązki były już wykonywane. Mówiła już o tym pani poseł Zuba.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówLeszekSkiba">Jeśli chodzi o wątpliwości związane z długiem, o co pytała pani poseł Skowrońska, to rzeczywiście ta ustawa nie dokonuje żadnych zmian wbrew temu, co było powiedziane w ramach metodologii. Rzeczywiście jest tak, że mamy metodologię komisyjną.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Ja pytałam, panie ministrze, ile.)</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówLeszekSkiba">Jasne. Jeśli chodzi o poziom długu - i tu mówimy o długu sektora instytucji rządowych i samorządowych w relacji do PKB pod koniec 2017 r., to jest ta metodologia europejska - to było to 50,6%, czyli to było ok. miliarda złotych. Oczywiście ten poziom jest wyższy niż zgodnie z metodologią krajową, bo metodologia europejska obejmuje również chociażby dług, który wynika z emisji funduszy BGK. Dług obniżył się o 3,5%, czyli tak naprawdę z 54% spadł właśnie do 50,6%. To jest to osiągnięcie istotne. Widać, że w roku 2017 dług publiczny spada. I oczywiście ta sprawa nie jest krytyczna, ponieważ sukcesywnie rząd Prawa i Sprawiedliwości obniża poziom zadłużenia. W 2017 r. nawet udało się to osiągnąć na poziomie nominalnym. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-23.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Pani poseł Skowrońska w trybie sprostowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#PosełKrystynaSkowrońska">Szanowny Panie Marszałku! Szanowny Panie Ministrze! Mówiłam o tej dyskretnej wstydliwości. Jeżeli mówimy o statystyce, to ona wygląda ładnie, jednak moje pytanie - myślę, że dobrze zaadresowane - dotyczyło kwot. Pytałam, ile wynosi w złotych zadłużenie, dług publiczny. Pytałam, ile wynosi w złotych i czy to prawda, że cały dług publiczny wynosi przeszło 3 mld, a zatem zadłużenie, dług publiczny i całkowite zadłużenie. Siedzą na sali ludzie młodzi, im nic nie mówi 53%. Nam mówi, bo my pracujemy w komisji. Młodzi nie wiedzą, czy będą mieli w przyszłości płacić na jednego obywatela 28 czy 80 tys. długu zaciągniętego. To jest rzecz istotna. Statystyka ma to do siebie, że jest możliwe zapisanie...</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#PosełKrystynaSkowrońska">...progów w konstytucji i żonglowanie tymi danymi. Ja pytam rzetelnie, tak jak pyta człowiek uczciwy uczciwego, ile wynosi dług publiczny w złotych i całe zadłużenie również w złotych, czy to prawda, że to jest powyżej 3 mld.</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Dobrze, dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówLeszekSkiba">Panie Marszałku! Pani poseł, otóż liczba, o której była mowa...</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Kwota.)</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówLeszekSkiba">...wynosi 1003 mld zł. 1003 mld zł. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-27.3" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: To jest dług publiczny.)</u>
          <u xml:id="u-27.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówLeszekSkiba">To jest dług publiczny.</u>
          <u xml:id="u-27.5" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: A całkowite zadłużenie?)</u>
          <u xml:id="u-27.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówLeszekSkiba">To jest dług publiczny wynikający z emisji wszystkich obligacji, pożyczek zaciągniętych przez Skarb Państwa. Jest to 1003 mld zł po IV kwartale 2017 r. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji panią poseł Marię Zubę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#PosełMariaZuba">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#PosełMariaZuba">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W imieniu Komisji Finansów Publicznych pragnę wszystkim klubom podziękować za sprawną pracę nad tą ustawą i deklarowane poparcie w czasie głosowań. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpimy w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-30.3" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 2. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Infrastruktury o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o transporcie drogowym oraz niektórych innych ustaw (druki nr 2459 i 2539).</u>
          <u xml:id="u-30.4" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Proszę pana posła Bogdana Rzońcę o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#PosełSprawozdawcaBogdanRzońca">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Infrastruktury przedstawiam sprawozdanie. Otóż Sejm na 62. posiedzeniu w dniu 9 maja na podstawie art. 39 ust. 2 regulaminu Sejmu skierował powyższy projekt ustawy do Komisji Infrastruktury w celu rozpatrzenia. Jednocześnie Sejm wyznaczył termin sporządzenia tego sprawozdania na 5 czerwca, czyli na dzisiaj, 2018 r.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#PosełSprawozdawcaBogdanRzońca">Komisja Infrastruktury po rozpatrzeniu projektu ustawy na posiedzeniu w dniu 10 maja wnosi, by Wysoki Sejm uchwalić raczył załączony projekt. W trakcie dyskusji 10 maja zgłoszonych zostało 8 poprawek przez pana posła z Platformy Obywatelskiej, które później przyjęto jako wnioski mniejszości, ponieważ nie uzyskały uznania większości komisji. Natomiast na posiedzeniu komisji przyjęto trzy poprawki zgłoszone przez ministra infrastruktury, które uzyskały akceptację komisji.</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#PosełSprawozdawcaBogdanRzońca">Dziękuję bardzo. Tak wygląda sprawozdanie dotyczące druku nr 2459 po posiedzeniu Komisji Infrastruktury.</u>
          <u xml:id="u-31.3" who="#PosełSprawozdawcaBogdanRzońca">Jednocześnie mam pytanie, dlatego że, panie marszałku, będę występował z ramienia klubu parlamentarnego, a w zasadzie trudno mówić tu o czymś nowym, mam zaś do zgłoszenia poprawki w jego imieniu. Czy mogę to przedłożyć i przedstawić je teraz panu, czy dopiero później?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#PosełBogdanRzońca">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i koła.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-34.3" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Głos ma pan poseł Stanisław Żmijan, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#PosełStanisławŻmijan">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#PosełStanisławŻmijan">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Prezentując stanowisko mojego klubu, Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska, wobec projektu ustawy z druku sejmowego nr 2459 o zmianie ustawy o transporcie drogowym oraz niektórych innych ustaw, mówiłem, że ewentualne jego poparcie wiążemy z dalszym etapem procedowania i możliwością usunięcia szkodliwych dla środowiska przedsiębiorców w zakresie przewozów drogowych regulacji prawnych w nim zawartych. Rządowy projekt wdrażający do naszego prawa rozporządzenie Komisji (UE) nr 403 z 2016 r., rozporządzenie określające rodzaje i wagę poszczególnych naruszeń prawa wspólnotowego, niestety idzie w swych propozycjach dużo dalej, poza wymagania wynikające z tego rozporządzenia. Okazuje się, że propozycje nowych regulacji zostały przygotowane bez konsultacji ze środowiskiem przewoźników drogowych. Poprawki zgłaszane podczas rozpatrywania projektu na posiedzeniu Komisji Infrastruktury niestety nie znalazły uznania większości parlamentarnej. Zostały one zawarte dzisiaj w sprawozdaniu zgodnie z regulaminem, funkcjonują jako wnioski mniejszości. Niezrozumiałe jest podwyższanie poziomu, wysokości nakładanych kar nawet o 100% w niektórych przypadkach, a także zastąpienie trybu wykroczeniowego przy nakładaniu kar trybem administracyjnym. Ponieważ przedstawiciel rządu minister Chodkiewicz na zakończenie posiedzenia komisji, na którym zostało przyjęte sprawozdanie, o którym mówił pan przewodniczący przed chwilą, co prawda po przyjęciu tego sprawozdania, zadeklarował jednak podjęcie negocjacji ze środowiskiem przewoźników, mam nadzieję, że takie negocjacje się odbyły. Być może ich wyniki są zawarte w propozycjach poprawek, które złożył Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość. A więc ostateczne stanowisko mojego klubu uzależniamy od tych propozycji, od efektów tych negocjacji i ewentualnie od uwzględnienia naszych wniosków ujętych jako wnioski mniejszości. Bardzo dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-35.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">I głos ma pan poseł Paweł Szramka, Kukiz’15.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#PosełPawełSzramka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym zaznaczyć przede wszystkim, że strona społeczna, która była obecna podczas posiedzenia komisji, bardzo negatywnie wyraziła się na temat tego projektu, tak więc proponuję dalsze procedowanie nad nim i jednak wzięcie pod uwagę jej zdania, ponieważ nie możemy doprowadzać do sytuacji, że będziemy sami uderzać w swoją gospodarkę, w sektor transportowy, który w Europie jest naprawdę silny. Rozumiem, że musimy wprowadzać regulacje unijne, natomiast ten projekt idzie o wiele dalej i nakłada dodatkowe kary na przedsiębiorców, co naszym zdaniem jest niewłaściwym działaniem. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Głos ma pan poseł Mirosław Suchoń, Nowoczesna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#PosełMirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#PosełMirosławSuchoń">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam przyjemność przedstawić stanowisko Klubu Poselskiego Nowoczesna w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o transporcie drogowym oraz niektórych innych ustaw po przedłożeniu sprawozdania komisji. To są druki nr 2459 oraz 2539.</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#PosełMirosławSuchoń">Szanowni państwo, projekt ustawy, który trafił do Wysokiej Izby, składa się z dwóch części. Pierwsza część to jest część związana z dostosowaniem naszych regulacji do prawa unijnego, do szeregu rozporządzeń. I to jest oczywiście jak najbardziej zasadne, żeby te regulacje, które są obowiązkowe z punktu widzenia dyrektyw europejskich, które muszą zostać wdrożone do prawa krajowego państw członkowskich, były wdrażane. I rzeczywiście tak jest w tym przypadku. Część, tak jak powiedziałem, tego projektu zawiera te regulacje - to dobrze - natomiast jest też druga część tego projektu, która jest produktem krajowym. Jest ona, szanowni państwo, taką beczką dziegciu, którą rząd PiS-u przekazuje teraz branży transportowej. To jest skandaliczne w naszej ocenie, że te dwie niezależne od siebie sprawy, czyli regulacje unijne, które trzeba wdrożyć, i pomysły krajowe, które powinny być bardzo dogłębnie przedyskutowane, łączone są w jeden projekt. Społeczeństwo ma wrażenie, że te obostrzenia, te kary, te nowe podatki, te utrudnienia dla przedsiębiorców spowodowane są myślą unijną. Tymczasem prawda jest taka, że minimalna część spowodowana jest rzeczywiście myślą unijną, natomiast te kary, te obciążenia administracyjne, te dodatkowe obowiązki to są wszystko krajowe wymysły biurokratów. Niestety nie można się z tym zgodzić, absolutnie trzeba to krytykować. Ja, prawdę mówiąc, widzę w tym też pewnego rodzaju brak odwagi ze strony rządu do dyskusji o tych rozwiązaniach, które rząd chce przedstawić. Bo bardzo łatwo jest przekazać, że to jest projekt unijny, że takie są obowiązki, natomiast jeżeli przychodzi do dyskusji o tych pomysłach krajowych, to tutaj nie ma z kim dyskutować.</u>
          <u xml:id="u-39.3" who="#PosełMirosławSuchoń">W tym kontekście chcę powiedzieć o dwóch rzeczach, które w tym projekcie są skandaliczne. Pierwsza rzecz to jest zmiana trybu oceny stwierdzonych przez służby państwowe naruszeń i związanych z nimi sankcji nakładanych na pracowników wykonujących czynności w zakresie zarządzania transportem drogowym. Ta zmiana powoduje, że urzędnicy będą mieli łatwiej. Powinniśmy pracować w ten sposób, żeby to przedsiębiorcy, ludzie przedsiębiorczy, Polacy mieli łatwiej. Natomiast rząd proponuje ciągle takie przepisy, które powodują, że urzędnicy będą mieli łatwiej. W wyniku przyjęcia tych przepisów już nie będą musieli badać dogłębnie, czy za danym naruszeniem stoi jakaś wina, czyjaś, konkretnej wskazanej osoby. Jeżeli stwierdzą naruszenie, to będą mogli, nie badając, czy była jakaś wina, ukarać firmę właśnie za to naruszenie. To jest, szanowni państwo, niesprawiedliwe. W dotychczasowej praktyce to oczywiście było utrudnienie dla urzędników, ale przecież urzędnicy są od tego, żeby dowodzić winę, a nie obiektywnie sobie stwierdzić, że jest wina, i ukarać przedsiębiorcę, który nie ma o niczym zielonego pojęcia. To jest absolutnie przekroczenie pewnych granic i bardzo negatywnie oceniamy tę propozycję.</u>
          <u xml:id="u-39.4" who="#PosełMirosławSuchoń">Druga rzecz to jest zwiększenie wysokości kar nakładanych na pracowników i pracodawców w branży transportowej. Szanowni państwo, albo jest to przedmiotem, powiedziałbym, pewnego rodzaju konsensusu i umowy społecznej, albo to działa przeciwko danej branży. Przecież nasza branża transportowa jest bardzo systematycznie obciążana kolejnymi obowiązkami ze strony partnerów w różnych państwach, tam, gdzie funkcjonuje, natomiast państwo, rząd PiS-u zamiast wspierać tę branżę, pomagać jej przezwyciężać te trudności, które spotyka na drogach całej Unii Europejskiej, nie dość, że tego nie robi, to jeszcze dodatkowo nakłada coraz wyższe kary. Oczywiście absolutnie nie możemy się z tym zgodzić, naszym zdaniem jest to niedopuszczalne.</u>
          <u xml:id="u-39.5" who="#PosełMirosławSuchoń">Pominę już tryb konsultacji społecznych w zakresie tego projektu, bo on był taki, jaki jest zwykle w przypadku projektów pochodzących z rządu Prawa i Sprawiedliwości, czyli iluzoryczny.</u>
          <u xml:id="u-39.6" who="#PosełMirosławSuchoń">W związku z tym, że zostały przedstawione jakieś poprawki, oczywiście...</u>
          <u xml:id="u-39.7" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-39.8" who="#PosełMirosławSuchoń">...odniesiemy się do tych poprawek i decyzję podejmiemy przed głosowaniem, po ich przeanalizowaniu. Natomiast w tym momencie muszę powiedzieć, że w takiej formule, w takim zakresie ten projekt absolutnie nie uzyska naszego poparcia. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-39.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Pan poseł Kazimierz Kotowski przedstawił stanowisko na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Przechodzimy do pytań.</u>
          <u xml:id="u-40.3" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Jeśli ktoś z państwa chce się zapisać, to zapraszam.</u>
          <u xml:id="u-40.4" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Czas na pytanie - 1,5 minuty.</u>
          <u xml:id="u-40.5" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Głos ma pan poseł Stanisław Żmijan, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#PosełStanisławŻmijan">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#PosełStanisławŻmijan">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W czasie posiedzenia komisji, w czasie rozpatrywania tego projektu odbyła się bardzo burzliwa dyskusja, w szczególności jeżeli chodzi o wysokość nakładanych kar i oczywiście tryb nakładania tychże kar. Dobrze została odebrana przez członków komisji deklaracja pana ministra Chodkiewicza. I właśnie chcę skierować do pana ministra pytanie: Czy rzeczywiście odbyły się te negocjacje i jaki jest efekt tych spotkań? Ponieważ pan przewodniczący złożył poprawki, ale jednak nie omówił tych poprawek, chciałbym dowiedzieć się, w jakim kierunku one zmierzają. Czy rzeczywiście ten projekt, czy regulacje zawarte w tym projekcie wychodzą naprzeciw oczekiwaniom przedsiębiorców?</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#PosełStanisławŻmijan">Chcę bardzo mocno podkreślić, że to jest jedna z niewielu branż w naszym kraju, które zostały zbudowane wysiłkiem przedsiębiorców bez pomocy państwa. W związku z tym dzisiaj zamiast drenować tych przedsiębiorców, powinniśmy po prostu wspólnie ich wspierać. Ten dział gospodarki daje ponad 12% PKB.</u>
          <u xml:id="u-41.3" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-41.4" who="#PosełStanisławŻmijan">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-41.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Bardzo proszę, pan poseł Mirosław Suchoń, Nowoczesna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#PosełMirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#PosełMirosławSuchoń">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Ja potwierdzam słowa pana posła Żmijana. Zawsze będziemy stawali w obronie branży transportowej, bo to jest przykład - myślę, że jeden z niewielu - branży, która na swoich barkach niosła ciężar walki o rynki Unii Europejskiej. I nie tylko, bo nasze firmy jeżdżą w całej Europie. Absolutnie to powinno być oczko w głowie naszej klasy politycznej, szanowni państwo, to powinno być oczko w głowie. Tymczasem mamy kolejne obciążenia i właśnie o to chciałbym zapytać pana ministra. Panie ministrze, ten projekt spowoduje, że urzędnicy będą mieli łatwiej. Chciałbym zapytać, dlaczego działania pańskiego resortu są ukierunkowane właśnie na to, żeby urzędnikom ułatwiać pracę, a nie ułatwiać działalności firmom transportowym, branży transportowej, logistycznej czy spedycji. Przecież to nie urzędnicy tworzą produkt narodowy, nie urzędnicy de facto tworzą tę tkankę, która powoduje, że nasze państwo staje się coraz bardziej zamożne, że są podatki, że jest z czego to państwo utrzymać, tylko właśnie przedsiębiorcy. Pytanie, dlaczego państwa działalność nie jest ukierunkowana na to, żeby pomagać przedsiębiorcom w łatwiejszym prowadzeniu tego biznesu, żeby mogli rozwijać się nie tylko w Polsce, ale na rynku całej Unii Europejskiej, całej Europy, tylko ułatwiają państwo pracę urzędnikom.</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-43.3" who="#PosełMirosławSuchoń">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-43.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Bardzo proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Infrastruktury pana Marka Chodkiewicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieInfrastrukturyMarekChodkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zawsze kary inspirują różne siły i różnie na nie spoglądamy, niemniej jednak zdaniem ministerstwa ten pakiet, który przedstawiliśmy do pracy w komisji, jest zupełnie adekwatny do dzisiejszych czasów. Chciałbym powiedzieć jedno: w Europie kary za nieprzestrzeganie przepisów w transporcie drogowym są zdecydowanie wyższe. Jeżeli chodzi np. o Francję, to jazda bez licencji we Francji kosztuje 18 tys. euro. Nasze kary są najniższe w Europie.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieInfrastrukturyMarekChodkiewicz">Jeżeli chodzi o pytanie pana przewodniczącego, odbyliśmy spotkanie z przewoźnikami. Przewoźnicy uznali nasze argumenty. Umówiliśmy się, że będziemy dalej na temat tych zmian rozmawiali i będziemy je dalej sobie tłumaczyć. Tak że nie zarzuciliśmy tego tematu, będziemy z przewoźnikami dalej rozmawiać.</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieInfrastrukturyMarekChodkiewicz">Jeżeli chodzi o pytanie czy właściwie tezę pana posła Suchonia, to powiem, że urzędnicy będą mieli trudniej, dlatego że decyzja administracyjna pozwala odwoływać się od trybu. Te działania urzędnicze mogą być dłuższe i dla urzędników bardziej dolegliwe. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Bogdana Rzońcę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#PosełBogdanRzońca">Dziękuję bardzo, panie marszałku, za dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#PosełBogdanRzońca">Oczywiście nie padło w tej dyskusji jeszcze, że ta ustawa powoduje, że następuje zniesienie dyskryminacji polskich przewoźników, która występowała w porównaniu z sytuacją przewoźników zagranicznych. Na podstawie dotychczasowych przepisów po prostu polscy przewoźnicy mogli tracić tzw. dobrą reputację, a zagraniczni nie. Musimy też o tym mówić, żebyśmy byli obiektywni przy całej złożoności tego problemu.</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#PosełBogdanRzońca">Również podkreślam to, o czym powiedział pan minister, że kary muszą być nieuchronne. W Niemczech jest 200 tys. euro, a u nas mówimy o 12 tys. To jest dosyć poważna różnica. I chyba nie należy tworzyć takiej sytuacji, że Prawo i Sprawiedliwość, komisja albo Sejm chce dyskryminować polskich przewoźników. To nie ma nic wspólnego z dyskryminacją, raczej mamy do czynienia z porządkowaniem. Mimo wszystko wszystkim państwu dyskutantom z Komisji Infrastruktury bardzo dziękuję i oczywiście zapraszam do podjęcia dalszych kroków legislacyjnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Zamykam dyskusję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#PosełKazimierzKotowski">Wysoki Sejmie! Panie Marszałku! W imieniu Klubu Poselskiego Polskiego Stronnictwa Ludowego - Unii Europejskich Demokratów przedstawię stanowisko dotyczące sprawozdania komisji o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o transporcie drogowym.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#PosełKazimierzKotowski">Projekt nowelizacji ustawy przewiduje lepszy nadzór nad rynkiem usług przewozowych w Polsce. Eliminuje również nieuczciwą konkurencję między przewoźnikami oraz zapewnia większą ochronę rynku wewnętrznego przed nieuczciwą konkurencją ze strony przewoźników spoza Unii Europejskiej. Doprecyzowuje ponadto obowiązujące przepisy dotyczące kontroli spełniania obowiązków i warunków przewozu drogowego.</u>
          <u xml:id="u-49.2" who="#PosełKazimierzKotowski">Zgodnie z projektem dokonano kategoryzacji tzw. poważnych naruszeń obowiązków i warunków przewozu drogowego: „najpoważniejsze naruszenia” - NN, „bardzo poważne naruszenia” - BPN i „poważne naruszenia” - PN. Pozwoli to na zautomatyzowanie wymiany informacji między Polską a pozostałymi państwami członkowskimi UE, jeśli chodzi o poważne naruszenia przepisów unijnych (i ich kwalifikację), które mogą prowadzić do utraty dobrej reputacji przez przewoźnika drogowego (wymóg dobrej reputacji jest niezbędny do wykonywania zawodu przewoźnika drogowego).</u>
          <u xml:id="u-49.3" who="#PosełKazimierzKotowski">Nowe rozwiązania zakładają, że „poważne naruszenie”, „bardzo poważne naruszenie” lub „najpoważniejsze naruszenie” może być popełnione nie tylko przez przewoźnika drogowego i zarządzającego transportem, ale również przez kierowcę. Natomiast wszczęcie postępowania w sprawie spełnienia wymogu dobrej reputacji uzależnione będzie od częstotliwości występowania naruszeń.</u>
          <u xml:id="u-49.4" who="#PosełKazimierzKotowski">Komisja przyjęła poprawki mające na celu obniżenie wysokości kar nakładanych na podmiot wykonujący przewóz drogowy oraz zmianę terminu wejścia w życie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-49.5" who="#PosełKazimierzKotowski">Klub Poselski PSL-UED przedstawi swoje stanowisko w bloku głosowań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten projekt do Komisji Infrastruktury w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-50.3" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 3. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Infrastruktury o rządowym projekcie ustawy o tachografach (druki nr 2458 i 2574).</u>
          <u xml:id="u-50.4" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Proszę pana posła Bogdana Rzońcę o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#PosełSprawozdawcaBogdanRzońca">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Infrastruktury przedstawiam sprawozdanie Komisji Infrastruktury o rządowym projekcie ustawy o tachografach, które jest zawarte w druku nr 2574.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#PosełSprawozdawcaBogdanRzońca">Sejm na 62. posiedzeniu w dniu 9 maja 2018 r. na podstawie art. 39 ust. 2 regulaminu skierował powyższy projekt ustawy do Komisji Infrastruktury w celu rozpatrzenia. Komisja Infrastruktury po rozpatrzeniu tego projektu ustawy na posiedzeniu w dniu 4 czerwca 2018 r., tj. wczoraj, wnosi, by Wysoki Sejm uchwalić raczył załączony projekt ustawy.</u>
          <u xml:id="u-51.2" who="#PosełSprawozdawcaBogdanRzońca">Podczas wczorajszej dyskusji, w zasadzie debaty nad projektem ustawy zgłoszono 15 merytorycznych poprawek, które zostały przyjęte, i cały szereg poprawek legislacyjnych, które zaprezentowało Biuro Legislacyjne. Na to zgodzili się wszyscy posłowie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-51.3" who="#PosełSprawozdawcaBogdanRzońca">Proponuję oczywiście przyjęcie tego sprawozdania. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i koła.</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-52.3" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Głos ma pan poseł Tomasz Ławniczak, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#PosełTomaszŁawniczak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Głównym celem projektowanej ustawy jest dostosowanie na poziomie minimum implementacyjnego naszych krajowych przepisów do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego z 2014 r. w sprawie tachografów. Uchylono tam rozporządzenie Rady z 1985 r.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#PosełTomaszŁawniczak">Innymi słowy, istnieje koniczność wprowadzenia nowych przepisów związanych z regulacjami Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#PosełTomaszŁawniczak">Zgodnie z rozporządzeniem z 2014 r. państwa członkowskie są zobowiązane do przyjęcia przepisów prawa w dziedzinie objętej przedmiotowym rozporządzeniem, w szczególności w zakresie zagadnień, w których zgodnie z powyższym aktem na państwa członkowskie został nałożony obowiązek określania przepisów krajowych lub w których państwa członkowskie mają swobodę określania uregulowania tego zagadnienia. Uchwalenie ustawy jest jednym z możliwych narzędzi interwencji.</u>
          <u xml:id="u-53.3" who="#PosełTomaszŁawniczak">Cała ustawa składa się z ośmiu rozdziałów, jest wysoce specjalistyczna, jest ustawą o takim wybitnie technicznym charakterze. Na pewno przyjęcie, efekt przyjęcia tej ustawy będzie powodował wzrost dyscypliny, jeżeli chodzi o przewóz różnorodnych towarów, a przede wszystkim kontroli prędkości rozwijanej przez samochody przewożące towary.</u>
          <u xml:id="u-53.4" who="#PosełTomaszŁawniczak">Dodam, że cała ta ustawa była konsultowana z ponad 20 podmiotami w zakresie transportu samochodowego i spedycji. Sama ustawa posiada ponad 70 artykułów i szczegółowo reguluje problematykę, którą Polska musi zaimplementować w ramach przepisów Unii Europejskiej. Jeżeli chodzi o jakiekolwiek poprawki, miały one głównie techniczny charakter.</u>
          <u xml:id="u-53.5" who="#PosełTomaszŁawniczak">Prawo i Sprawiedliwość popierać będzie przyjęcie ustawy o tachografach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Głos ma pan poseł Cezary Grabarczyk, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#PosełCezaryGrabarczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Platforma Obywatelska nie ma zastrzeżeń co do przedłożonego sprawozdania. Na posiedzeniu Komisji Infrastruktury w dniu wczorajszym rozpatrzyliśmy ten projekt. W posiedzeniu brała udział strona społeczna i w zasadzie formułowała zaledwie kilka postulatów. One nie znalazły uznania w oczach komisji. My mieliśmy wątpliwości co do przewidzianych opłat, w szczególności wysokości opłat, które muszą mieć przecież wpływ na prowadzoną działalność gospodarczą przez przedsiębiorców, które wpływają na ich wynik. Mieliśmy także wątpliwości co do wysokości kar administracyjnych przewidzianych w ustawie, ale - podkreślam - strona społeczna naszych wątpliwości w czasie przeprowadzanych konsultacji nie podzieliła, dlatego nie wnosimy w tym zakresie propozycji zmian.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#PosełCezaryGrabarczyk">Warto podkreślić, że ta ustawa w gruncie rzeczy zastąpi regulacje występujące w dwóch odrębnych aktach prawnych: w ustawie Prawo o miarach, a także w ustawie o systemie tachografów cyfrowych. Porządkujemy więc te zagadnienia. Dotyczy to olbrzymiej liczby przedsiębiorstw, bo w sumie ponad 100 tys. przewoźników będzie musiało stosować te nowe przepisy, a także ponad 800 podmiotów, które zajmują się prowadzeniem działalności gospodarczej w zakresie tachografów czy to cyfrowych, czy to analogowych. Jeszcze większa liczba podmiotów, osób, kierowców będzie w praktyce stosowała te przepisy, bo mamy przecież ponad 420 tys. osób zatrudnionych w charakterze kierowców w firmach przewozowych. Te dane warto przytaczać. Mówił o tym w poprzednim punkcie porządku dziennego pan przewodniczący Stanisław Żmijan: Polska zbudowała potęgę, jeżeli chodzi o branżę przewozową, tę potęgę budowali polscy przewoźnicy.</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#PosełCezaryGrabarczyk">Ta ustawa nie tylko porządkuje sprawy dotyczące tachografów, ale także zwiększa ogólne bezpieczeństwo na drogach, bo przecież po to stosujemy te urządzenia w pojazdach, którymi przewozi się osoby bądź rzeczy, aby zwiększyć bezpieczeństwo na drogach, aby weryfikować prawidłowość poruszania się po drogach, przestrzeganie zasad ruchu drogowego. Ta ustawa ma także istotny wpływ, gdy chodzi o zagwarantowanie kierowcom ich praw socjalnych, aby z kolei przewoźnicy nie mieli możliwości wymuszania pracy ponad przewidziane przepisy i limity. Tego rodzaju pokusa czasem się rodzi, a tachografy to eliminują.</u>
          <u xml:id="u-55.3" who="#PosełCezaryGrabarczyk">Jeszcze jedno ważne zastrzeżenie. Stosowanie tachografów stwarza także lepsze warunki, jeśli chodzi o przejrzystość konkurencji na rynku, dlatego też budując ten ważny dział gospodarki, uchwalając tę ustawę, przyczyniamy się do wprowadzania klarownych zasad konkurowania na rynku przewozowym. Z tych względów Platforma Obywatelska poprze przedłożony projekt. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-55.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Głos ma pan poseł Mirosław Suchoń, Nowoczesna.</u>
          <u xml:id="u-56.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#PosełMirosławSuchoń">Jeszcze nie zacząłem, a już skończyłem.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#PosełMirosławSuchoń">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam przyjemność przedstawić stanowisko Klubu Poselskiego Nowoczesna w sprawie rządowego projektu ustawy o tachografach po przedstawieniu sprawozdania komisji, to są druki nr 2458 i 2574.</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#PosełMirosławSuchoń">Szanowni Państwo! Przedłożony Wysokiej Izbie projekt ustawy o tachografach ma za zadanie dostosowanie stanu prawnego w naszym państwie do wymagań dyrektyw, przepisów Unii Europejskiej. Muszę powiedzieć, że chyba po raz pierwszy przy okazji debaty o dostosowaniu prawa mamy do czynienia z sytuacją, w której rząd deklaruje, że jest to dostosowanie na poziomie minimum, czyli minimalnych wymagań ustalonych w dyrektywie. Od razu muszę powiedzieć, że to jest bardzo dobry kierunek. Do tej pory zazwyczaj mieliśmy do czynienia z taką sytuacją, że dyrektywy były wdrażane na poziomie maksimum, plus, czyli wszystko, co było w tej dyrektywie, plus jeszcze nadobowiązkowe rzeczy, które były fakultatywne. Niestety, bardzo często Wysokiej Izbie były przedstawiane takie projekty ustaw, które zawierały to, co trzeba było wdrożyć z prawa europejskiego, i to, czego nie trzeba było wdrażać. To oczywiście powodowało komplikacje dla prowadzących różnego rodzaju działalność. Jeżeli po raz pierwszy mamy, przynajmniej ja sobie nie przypominam takich przypadków, do czynienia z wdrożeniem na poziomie minimalnym, to od razu muszę powiedzieć, że to jest bardzo dobry kierunek i apeluję, żeby ten kierunek został utrzymany, bo takie minimalistyczne podejście do tych regulacji, które są przedstawiane przez Unię Europejską, jest zdrowe.</u>
          <u xml:id="u-57.3" who="#PosełMirosławSuchoń">Druga rzecz, o której chcę powiedzieć, to to, że de facto w tych przepisach nie ma nic ponad to, co trzeba zawrzeć, nie ma naszych lokalnych pomysłów. Dobrze, żeby te przepisy, które dotyczą wdrożenia dyrektyw, dla czystości sprawy, dla, powiedziałbym, jasności prawa, przejrzystości prawa były wdrażane właśnie w taki sposób - minimalnie, bez tych naszych rodzimych, biurokratycznych pomysłów. Za to też chcę oczywiście podziękować.</u>
          <u xml:id="u-57.4" who="#PosełMirosławSuchoń">Jeżeli chodzi o kwestię tachografów, to wszyscy wiemy, że dzisiaj ten zakres regulowany jest w dwóch różnych ustawach: część dotyczy tachografów analogowych, część cyfrowych. Oczywiście nowa ustawa porządkuje ten ważny z punktu widzenia branży transportowej obszar. Wszyscy wiemy, jak istotna dla gospodarki jest to branża, również z punktu widzenia wolumenu, liczby środków transportu, liczby osób, które są związane z branżą transportową, logistyką czy spedycją. Dość powiedzieć, że tylko w 2017 r. zarejestrowano prawie 28 tys. nowych pojazdów ciężarowych. To jest nieprawdopodobna liczba. To pokazuje, że ta branża nadal ma potencjał, jeśli chodzi o rozwój, inwestuje, w związku z tym takie nowe podejście do kwestii tachografów jest bardzo istotne. One są kluczowe dla przedsiębiorstw, ale i dla pracowników. Z jednej strony pozwalają na optymalizację czasu pracy, z drugiej strony służą temu, żeby warunki pracy kierowców były odpowiednie, spełniały wymagania określone w przepisach, żeby jak najbardziej wydajnie korzystać z dostępnych środków, ale również dbać o bezpieczeństwo na naszych drogach. Kierowca, który nie jest zmęczony, który nie jest wyeksploatowany, który prowadzi samochód zgodnie z przepisami, jest po prostu bardziej bezpieczny na drodze.</u>
          <u xml:id="u-57.5" who="#PosełMirosławSuchoń">Szanowni Państwo! Jedyną rzeczą, która budzi nasze wątpliwości, ale rzeczywiście podczas posiedzenia komisji strona społeczna nie zgłaszała tych uwag, są kwestie opłaty za czynności. To jest, szanowni państwo, coś, co może w perspektywie blokować dostęp do rynku, czyli tworzyć na rynku tachografów konkurencję. Strona społeczna nie zgłaszała uwag, więc my również nie będziemy ich zgłaszać, ale pragnę zaapelować do ministerstwa o to, żeby ten temat przeanalizowało, czy te wysokie opłaty, które zostały w tej ustawie zaproponowane, nie skutkują zamknięciem rynku,</u>
          <u xml:id="u-57.6" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-57.7" who="#PosełMirosławSuchoń">...nie skutkują blokadą dopływu nowych przedsiębiorstw, które być może byłyby bardziej konkurencyjne, bardziej odpowiadały na oczekiwania pracodawców...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#PosełMirosławSuchoń">...a z drugiej strony nie powodowałyby nadmiernego wzrostu kosztów...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#PosełMirosławSuchoń">...frachtu. Dziękuję bardzo serdecznie. Nowoczesna...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Pan poseł...</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Panie pośle, dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#PosełMirosławSuchoń">...poprze projekt ustawy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Pan poseł Kazimierz Kotowski przekazał stanowisko na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Zapraszam pana posła Roberta Mordaka, Kukiz’15.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#PosełRobertMordak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu klubu Kukiz’15 mam zaszczyt przedstawić stanowisko w sprawie rządowego projektu ustawy o tachografach, druki nr 2458 i 2574.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#PosełRobertMordak">Ze względu na to, że powyższy projekt ma na celu wykonanie prawa Unii Europejskiej, czyli jest właściwie takim projektem technicznym, dostosowującym nasze prawo do prawa Unii Europejskiej, oraz w związku z tym, że rozwiązania, które są proponowane, mogą doprowadzić do bardziej rygorystycznego, a co za tym idzie - lepszego stosowania prawa, jeśli chodzi o wykonywanie zawodu kierowcy, czyli do pełniejszej ochrony tych pracowników, klub Kukiz’15 będzie głosował za uchwaleniem owego projektu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Bardzo proszę, pan poseł Bogdan Rzońca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#PosełBogdanRzońca">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałem podziękować za pracę, która trwała wczoraj do późnych godzin wieczornych. I na koniec powiem, że rzeczywiście wczoraj obecni byli bardzo liczni przedstawiciele strony społecznej, którzy w większości nie zgłaszali uwag poza jedną cenną uwagą, propozycją, którą wysoka komisja przyjęła. Chodziło tu o pewne zapisy szczegółowe.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#PosełBogdanRzońca">Więc chciałem podziękować wszystkim państwu posłom, a także stronie społecznej za obecność wczoraj, w poniedziałek, podczas dyskusji dotyczącej projektu ustawy o tachografach z druku 2458. Sprawozdanie było już dzisiaj przedstawiane. Dziękuję zatem za współpracę i proponuję dalsze procedowanie.</u>
          <u xml:id="u-67.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Bardzo proszę podsekretarza stanu w Ministerstwie Infrastruktury pana Marka Chodkiewicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieInfrastrukturyMarekChodkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W tej miłej atmosferze chciałem podziękować naszemu zespołowi, czyli zespołowi ministerstwa i głównego inspektora transportu drogowego. To nie była łatwa ustawa, towarzystwo mocno się napracowało. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Dziękuję bardzo panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Zamykam dyskusję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#PosełKazimierzKotowski">Wysoki Sejmie! Panie Marszałku! W imieniu Klubu Poselskiego Polskiego Stronnictwa Ludowego - Unii Europejskich Demokratów przedstawię stanowisko dotyczące sprawozdania komisji o rządowym projekcie ustawy o tachografach.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#PosełKazimierzKotowski">Proponowana regulacja umożliwi wdrożenie nowych rozwiązań konstrukcyjnych dotyczących tachografów, określonych w rozporządzeniu UE nr 165/2014, oraz ograniczy ryzyko ich niewłaściwego wykorzystania, co zapewnią nowe zasady ich instalacji, naprawy i sprawdzania. Nowa regulacja zawiera też zakaz reklamowania i sprzedaży urządzeń służących manipulowaniu tachografami.</u>
          <u xml:id="u-71.2" who="#PosełKazimierzKotowski">Nowy projekt ustawy o tachografach reguluje zagadnienia pozostające w kompetencji dwóch organów: ministra infrastruktury oraz prezesa Głównego Urzędu Miar (GUM).</u>
          <u xml:id="u-71.3" who="#PosełKazimierzKotowski">Zawarto w nim m.in. zagadnienia związane z homologacją typu obu generacji tachografów oraz ich świadectwami funkcjonalności, zgodnie z wymaganiami określonymi w rozporządzeniu unijnym. Doprecyzowano sposób postępowania w przypadku wprowadzania modyfikacji programowych lub sprzętowych w systemie funkcjonowania tachografów oraz wprowadzono przepisy zapewniające zgodność z homologowanym typem urządzeń wprowadzanych do obrotu lub użytkowania. Ponadto w związku z tym, że warsztaty odgrywają istotną rolę, jeśli chodzi o bezpieczeństwo tachografów, zaproponowano rozwiązania zwiększające wiarygodność tych podmiotów, przy jednoczesnym zmniejszeniu ryzyka popełniania przez nie oszustw.</u>
          <u xml:id="u-71.4" who="#PosełKazimierzKotowski">Przyjęto, że w przypadku uzasadnionego podejrzenia podłączenia niedozwolonego urządzenia do tachografu funkcjonariusz służby kontrolnej, np. Inspekcji Transportu Drogowego, będzie mógł skierować pojazd do zatwierdzonego warsztatu w celu sprawdzenia ewentualnego podłączenia do niego takiego urządzenia. W przypadku stwierdzenia podłączenia do tachografu urządzeń manipulacyjnych koszty związane ze sprawdzeniem tachografu będzie ponosił przewoźnik drogowy. Jeśli w trakcie kontroli takie działanie nie zostanie potwierdzone, koszty związane ze sprawdzaniem tachografu poniesie Skarb Państwa. Rozwiązanie to ma ograniczyć proceder manipulowania czasem pracy kierowców.</u>
          <u xml:id="u-71.5" who="#PosełKazimierzKotowski">Przyjęto, że zezwolenia wydane warsztatom na prowadzenie działalności dotyczącej instalacji, sprawdzania, przeglądów lub napraw tachografów cyfrowych zachowają ważność po wejściu ustawy w życie. Jednak warsztaty te powinny dostosować swoją działalność do nowych wymagań w ciągu 12 miesięcy od daty wejścia ustawy w życie. Warsztaty prowadzące taką samą działalność, ale dotyczącą tachografów analogowych, będą ją mogły prowadzić do momentu wygaśnięcia ważności zezwolenia.</u>
          <u xml:id="u-71.6" who="#PosełKazimierzKotowski">Komisja wniosła poprawki legislacyjne i doprecyzowujące. Klub Poselski PSL - UED przedstawi swoje stanowisko w bloku głosowań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpimy w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Szanowni Państwo! Naszej debacie przysłuchują się uczniowie ze Szkoły Podstawowej nr 15 im. Jana Brzechwy w Jaworznie. Serdecznie witamy.</u>
          <u xml:id="u-72.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-72.3" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Witamy również pozostałych przysłuchujących się.</u>
          <u xml:id="u-72.4" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Ogłaszam 5-minutową przerwę.</u>
          <u xml:id="u-72.5" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 11 min 32 do godz. 11 min 40)</u>
          <u xml:id="u-72.6" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-72.7" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 4. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji do Spraw Energii i Skarbu Państwa o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw (druki nr 2412 i 2553).</u>
          <u xml:id="u-72.8" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Proszę pana posła Dariusza Kubiaka o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#PosełSprawozdawcaDariuszKubiak">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie Komisji do Spraw Energii i Skarbu Państwa o projekcie ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw, druk nr 2412.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#PosełSprawozdawcaDariuszKubiak">Komisja do Spraw Energii i Skarbu Państwa po przeprowadzeniu pierwszego czytania oraz rozpatrzeniu tego projektu... Komisja rozpatrywała ten projekt na posiedzeniach w dniach 25 kwietnia i 22 maja. Celem rządowego projektu ustawy jest przede wszystkim zapewnienie pełnej zgodności przepisów ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii z przepisami dotyczącymi pomocy publicznej, do czego strona polska zobowiązała się wobec Komisji Europejskiej w procedurze notyfikacyjnej w sprawie polskiego systemu wspierania OZE oraz zwolnień dla użytkowników energochłonnych. W trakcie trwających konsultacji publicznych wypracowano zmiany wychodzące naprzeciw oczekiwaniom społecznym oraz oczekiwaniom przedsiębiorców. Notyfikacja Komisji Europejskiej ustawy o OZE nie tylko była konieczna, ale też wynikała wprost z dostosowania się strony polskiej do komunikatu Komisji Europejskiej: wytyczne w sprawie pomocy państwa na ochronę środowiska i cele związane z energią w latach 2014–2020.</u>
          <u xml:id="u-73.2" who="#PosełSprawozdawcaDariuszKubiak">Jak zapisano w uzasadnieniu, zamierzeniami tego projektu są m.in.: doprecyzowanie wybranych definicji ustawy o OZE i elementów zbiorczego raportu rocznego prezesa Urzędu Regulacji Energetyki; kontynuacja niezbędnych zmian systemowych umożliwiających utworzenie na zasadach rynkowych lokalnych obszarów zrównoważonych energetycznie; dokonanie zmian usprawniających działanie systemu aukcyjnego w odniesieniu m.in. do podziału na tzw. koszyki; likwidacja zbędnych elementów zawartych w oświadczeniach składanych przez wytwórców energii w instalacjach OZE; zaproponowanie systemowych zmian wsparcia OZE polegających na wprowadzeniu obok systemu aukcyjnego przyjaznego dla odbiorców końcowych energii systemu feed-in premium albo feed-in tariff dla wytwórców energii ze źródeł odnawialnych dedykowanego mikro- i małym instalacjom OZE wykorzystującym stabilne i przewidywalne źródła energii.</u>
          <u xml:id="u-73.3" who="#PosełSprawozdawcaDariuszKubiak">Projekt ustawy o OZE wprowadza nową zasadę kumulacji pomocy publicznej. Należy podkreślić, że zaplanowane zmiany mają na celu realizację celu OZE na 2020 r., mówimy tu o 15%. Wprowadzone rozwiązania mają chronić mieszkańców, właścicieli działek, na których ulokowane są elektrownie wiatrowe, przed ewentualnymi szkodami wynikającymi z ich funkcjonowania. Wielu konsultujących to zaznaczało i apelowało o takie zmiany. Proponuje się, aby dzierżawca miał zagwarantowane przywrócenie udostępnionej działki w stanie niepogorszonym, czyli w stanie pierwotnym, po zakończeniu eksploatacji elektrowni wiatrowej.</u>
          <u xml:id="u-73.4" who="#PosełSprawozdawcaDariuszKubiak">Proponowane zmiany mają za zadanie doprowadzenie do w pełni kontrolowanego rozwoju sektora energetyki odnawialnej, w tym wiatrowej, z akcentem na bezpieczne eksploatowanie elektrowni wiatrowych, a co za tym idzie - dopuszczenie możliwości przeprowadzenia modernizacji tych instalacji. Przewiduje się również wzmocnienie nadzoru wojewódzkiego inspektora nadzoru budowlanego nad użytkowaniem elektrowni wiatrowych w zakresie oceny stanu technicznego całej elektrowni wiatrowej. W ustawie doprecyzowano definicję spółdzielni energetycznej w zakresie działalności spółdzielni, a także obszaru jej działania.</u>
          <u xml:id="u-73.5" who="#PosełSprawozdawcaDariuszKubiak">Wysoki Sejmie! Wnoszę, ażeby uchwalić załączony projekt ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-73.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#PosełSprawozdawcaDariuszKubiak">Jeszcze dodam, że podczas posiedzenia komisji zostało złożonych sześć wniosków mniejszości. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Dziękuję raz jeszcze.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i koła.</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-76.3" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Głos ma pani poseł Ewa Kozanecka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#PosełEwaKozanecka">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość przedstawiam stanowisko dotyczące rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw, druki nr 2412 i 2553.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#PosełEwaKozanecka">Celem projektowanej ustawy jest przede wszystkim zapewnienie pełnej zgodności przepisów ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii z przepisami dotyczącymi pomocy publicznej, do czego strona polska zobowiązała się wobec Komisji Europejskiej w procedurze notyfikacyjnej. Nowe regulacje przyczynią się do efektywnego wykorzystania odnawialnych źródeł energii, a także zwiększonego zużycia do celów energetycznych produktów ubocznych z rolnictwa i przemysłu wykorzystującego surowce rolnicze. Będą też służyć wypełnieniu zobowiązań międzynarodowych dotyczących wykorzystania OZE w ogólnym zużyciu energii na poziomie 15% do 2020 r. Proponowane zmiany wpisują się również w realizację celów wskazanych w takich dokumentach strategicznych, jak „Strategia na rzecz odpowiedzialnego rozwoju”, „Krajowy plan działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych” i „Polityka energetyczna Polski do 2030 r.”.</u>
          <u xml:id="u-77.2" who="#PosełEwaKozanecka">Przewidywane rozwiązania wychodzą naprzeciw oczekiwaniom przedsiębiorców działających w obszarze energetyki odnawialnej, zapewniają harmonizację polskich regulacji z regulacjami unijnymi dotyczącymi pomocy publicznej, określonymi w wytycznych w sprawie pomocy państwa na ochronę środowiska i cele związane z energią w latach 2014–2020, a także usuwają wątpliwości interpretacyjne, prawne i redakcyjne w różnych obszarach obecnej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-77.3" who="#PosełEwaKozanecka">Projekt obejmuje nowelizację trzech ustaw, tj. ustawy o OZE, ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych oraz ustawy Prawo budowlane. Rozwiązania zawarte w znowelizowanych przepisach to przede wszystkim nadanie nowego brzmienia definicjom. Doprecyzowano przepisy dotyczące klastrów energii i spółdzielni energetycznych. Wprowadzono regulacje, które pozwolą monitorować oraz oceniać rozwój generacji rozproszonej, a tym samym monitoring generacji rozproszonej będzie miał wpływ na ocenę wykonania celu OZE na 2020 r.</u>
          <u xml:id="u-77.4" who="#PosełEwaKozanecka">Przewidziano rozwiązania usprawniające funkcjonowanie systemu aukcyjnego w energetyce: dostosowano go do potrzeb i możliwości małych wytwórców energii. Zaproponowano nowe koszyki aukcyjne na sprzedaż energii elektrycznej wytworzonej w instalacjach OZE, dla których wyznaczane są ceny referencyjne. Tym samym rozszerzono katalog instalacji OZE.</u>
          <u xml:id="u-77.5" who="#PosełEwaKozanecka">Przedstawiono nową regułę kumulacji pomocy publicznej. Założono likwidację zbędnych elementów zawartych w oświadczeniach składanych przez wytwórców energii w instalacjach OZE. Doprecyzowano elementy zbiorczego raportu rocznego prezesa URE. Zaproponowano nowe mechanizmy wsparcia dla małych wytwórców energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii dla wybranych technologii.</u>
          <u xml:id="u-77.6" who="#PosełEwaKozanecka">Zmiany polegają na wprowadzeniu obok systemu aukcyjnego przyjaznych przedsiębiorcom systemów FIP oraz FIT adresowanych do określonych mocowo instalacji OZE wykorzystujących hydroenergię, biogaz i biogaz rolniczy.</u>
          <u xml:id="u-77.7" who="#PosełEwaKozanecka">Przewidziano także zmiany dotyczące sektora energetyki wiatrowej. Przede wszystkim przywrócono jednolite, przejrzyste zasady opodatkowania elektrowni wiatrowych podatkiem od nieruchomości.</u>
          <u xml:id="u-77.8" who="#PosełEwaKozanecka">Nowe regulacje znoszą ustawowy zakaz modernizacji oraz remontów.</u>
          <u xml:id="u-77.9" who="#PosełEwaKozanecka">W świetle nowych, proponowanych regulacji dotychczasowe pozwolenia na budowę dotyczące elektrowni wiatrowej zachowują moc, o ile w ciągu 5 lat, licząc od dnia wejścia w życie ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych, zostanie wydane pozwolenie na ich użytkowanie.</u>
          <u xml:id="u-77.10" who="#PosełEwaKozanecka">Projekt rozwiązuje też problem stawiania budynków na terenach, które znalazły się w strefach ochronnych istniejących wiatraków.</u>
          <u xml:id="u-77.11" who="#PosełEwaKozanecka">Wprowadzono również rozwiązania, które będą chronić mieszkańców oraz właścicieli działek, na których funkcjonują elektrownie wiatrowe, przed ewentualnymi szkodami wynikającymi z funkcjonowania elektrowni wiatrowych.</u>
          <u xml:id="u-77.12" who="#PosełEwaKozanecka">Podsumowując, niniejsza nowelizacja ustawy o OZE pozwoli na przeprowadzenie aukcji OZE jeszcze w 2018 r. - aukcji, na które oczekują polscy przedsiębiorcy. Z tego względu uchwalenie ustawy jest pilne i w pełni realizuje zarówno interes przedsiębiorców, jak i interes gospodarczy Polski.</u>
          <u xml:id="u-77.13" who="#PosełEwaKozanecka">Na zakończenie chciałabym wskazać, iż regulacje dotyczące funkcjonowania OZE w Polsce Komisja Europejska już zatwierdziła, uznając w swojej decyzji, że polski system wspierania OZE jest zgodny z zasadami prawnymi Unii Europejskiej. Co istotne, przedmiotowa nowelizacja jest tym bardziej konieczna, że - w związku z brakiem notyfikacji systemu wsparcia OZE przez Komisję Europejską do grudnia 2017 r. - w 2017 r. aukcje OZE zostały w Polsce odwołane.</u>
          <u xml:id="u-77.14" who="#PosełEwaKozanecka">W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość chciałabym złożyć...</u>
          <u xml:id="u-77.15" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-77.16" who="#PosełEwaKozanecka">...cztery poprawki. Niniejszym przedkładam je panu marszałkowi. Chciałabym również zaznaczyć, że Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość będzie głosować za rządowym projektem ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-77.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">I bardzo proszę, pan poseł Andrzej Czerwiński, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#PosełAndrzejCzerwiński">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W imieniu klubu Platformy Obywatelskiej wygłoszę oświadczenie dotyczące tego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#PosełAndrzejCzerwiński">Panie Ministrze! Prawdę mówiąc, troszkę panu współczuję, bo znalazł się pan w nowej sytuacji po poprzedniku, który doprowadził do tego, o czym pan powiedział na posiedzeniu podkomisji. Stwierdził pan, zgodnie z prawdą, że przez 3 lata stoimy z inwestycjami w zakresie OZE, nie realizujemy międzynarodowych ustaleń, bo taka jest prawda. Jeśli popatrzy się, co przez 3 lata Polska zrobiła w sprawie inwestycji w zakresie OZE, to można powiedzieć, że niewiele.</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#PosełAndrzejCzerwiński">Nowelizacja ustawy, którą dzisiaj omawiamy, otwiera w pewnej mierze małą furtkę do tego, żeby Polska coś zrealizowała. Tak to jest. Zasadnicze blokady, które zostały uruchomione zaraz po objęciu rządu przez PiS, nadal będą trwały.</u>
          <u xml:id="u-79.3" who="#PosełAndrzejCzerwiński">Powołam się jeszcze na stanowisko Unii Europejskiej, które jest zawarte w uzasadnieniu tej ustawy. W tym uzasadnieniu pan minister pisze, że wsparcie dla OZE na konkurencyjnych warunkach, zasadach... np. aukcje powinny być otwarte dla wszystkich producentów konkurujących ze sobą na równych warunkach, które powinny zasadniczo zapewnić ograniczenie dotacji do minimum. To jest uzasadnienie tego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-79.4" who="#PosełAndrzejCzerwiński">Jak wygląda rzeczywistość? 20 lutego 2015 r. przyjęliśmy ustawę o OZE, gdzie wprowadziliśmy system aukcyjny, czyli konkurencyjny, który bez względu na to, kto jaką technologią dysponuje, powinien nam zapewnić osiągnięcie limitów po najniższej cenie, bo to jest sedno aukcji, konkurencyjności cen. Oczywiście mówimy też o tych ważnych, małych projektach rozproszonych, które też wymagają wsparcia. 1/4 rynku została zostawiona, zabezpieczona dla tych najmniejszych. PiS szybko, bo jeszcze w grudniu, wprowadził ograniczenie odległościowe, a ściśle mówiąc, wysokościowe, które z naszego rynku wyeliminowało najtańsze źródło energii, jakim były wiatraki. Nie pastwiąc się nad tym wszystkim, chcę się skupić na paru rzeczach, które ta ustawa wprowadza.</u>
          <u xml:id="u-79.5" who="#PosełAndrzejCzerwiński">Pierwsza rzecz: poszliście po rozum do głowy - i dobrze - żeby wydłużyć o 2 lata zezwolenie, możliwość inwestowania dla tych, którzy mają zezwolenia na budowę, bo jak widać, ludzie dostali, a nie mogą inwestować, bo po prostu wiedzą, że to się nie opłaca.</u>
          <u xml:id="u-79.6" who="#PosełAndrzejCzerwiński">Druga rzecz: tyle mówiliśmy o tych podatkach, że to jest bez sensu, że inwestorzy po prostu nie zainwestują, jeśli będą płacić takie podatki od budowli. To jest dobry kierunek, ta ustawa po prostu wychodzi naprzeciw naszym propozycjom. Mam nadzieję, że czas pokaże, że ta blokada wysokościowa zostanie zmieniona. Nie po to, żeby wszędzie były wiatraki, bo to nie jest tak, panie ministrze, że klub Platforma Obywatelska czy inni opozycjoniści mówią, że wiatraki muszą być wszędzie. To nie tak. Ale przecież inwestycja, którakolwiek, taka, która powstała, powinna być sprawdzona po wykonaniu, a rygorystyczne warunki, dotyczące np. poziomu hałasu, zapewnienia bezpieczeństwa tam poruszających się, powinny być respektowane. Nie ma takiej metody na świecie, że ktoś zakreśli krąg o promieniu 2–3 km i powie, że tam ma tego nie być, bo ja tak uważam. Tak w naszym kraju podejmowało się decyzje.</u>
          <u xml:id="u-79.7" who="#PosełAndrzejCzerwiński">Jeśli mówimy o szczegółach, to podczas zadawania pytań koledzy jeszcze zapytają o pewne detale.</u>
          <u xml:id="u-79.8" who="#PosełAndrzejCzerwiński">Panie ministrze, pan nam ciągle mówił o konsultacjach, o pewnych sprawach, które były uzgadniane z ludźmi, ale na posiedzeniach komisji słyszymy byłego posła, który mówi: nie było konsultacji. Chodzi o byłego posła z waszego obozu, który mówi, że to jest oszustwo. A minister mówi: przecież myśmy to konsultowali, konsultacje trwały 7 godzin. Panie ministrze, w tak drastycznych sprawach konsultacje trwały 3 lata, żeby wprowadzić dobrą ustawę. To jest działanie na skróty. Pan dostał teraz zadanie, ja panu życzę, żeby pan się z tego wywiązał, żebyśmy osiągnęli limity, nie płacili kar i uzyskali aprobatę odbiorców energii, a nie tylko tych, którzy chcą robić interes na odnawialnej energii.</u>
          <u xml:id="u-79.9" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-79.10" who="#PosełAndrzejCzerwiński">Już kończę.</u>
          <u xml:id="u-79.11" who="#PosełAndrzejCzerwiński">Złożę, panie marszałku, poprawki do tej ustawy i chcę oświadczyć, że klub generalnie poprze tę ustawę.</u>
          <u xml:id="u-79.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Zapraszam panią poseł Monikę Rosę z Nowoczesnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#PosełMonikaRosa">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W 2015 r. weszła w życie ustawa długo oczekiwana przez inwestorów, energetyków, przez środowiska proekologiczne i przez zwykłych obywateli, odbiorców czy wytwórców zielonej energii. Ta ustawa nie rozwiązała wszystkich problemów, natomiast na pewno spowodowała znaczący przyrost instalowanych odnawialnych źródeł energii. W roku 2016, pomimo bardzo licznych protestów posłowie Prawa i Sprawiedliwości przeforsowali bardzo restrykcyjną ustawę, tzw. regulację 10H. Gdy spojrzymy na przyrost inwestycji w sektorze energetyki wiatrowej, to dojdziemy do wniosku, że ta ustawa spowodowała właściwie zatrzymanie budowy nowych źródeł energii wiatrowej w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#PosełMonikaRosa">W roku 2017 ustawa z druku nr 1733, znana również jako lex ENERGA, postawiła w bardzo złej sytuacji cały sektor OZE, ucierpieli inwestorzy energetyki wiatrowej oraz banki. Efektem tej ustawy była przede wszystkim utrata zaufania sektora bankowego do OZE w Polsce z uwagi na niestabilność prawa i brak respektowania zawartych przez państwowe spółki energetyczne umów na zakup zielonych certyfikatów.</u>
          <u xml:id="u-81.2" who="#PosełMonikaRosa">Obecny projekt ustawy, o którym rozmawiamy, to mały krok, powiedzmy, że jest to kroczek, ale w dobrym kierunku. Ustawa przede wszystkim daje podstawy do przeprowadzenia aukcji OZE na większą niż dotychczas skalę, co może spowodować, że do systemu energetycznego kraju zostanie przyłączonych więcej źródeł czystej, odnawialnej energii. Bardzo dobry, pozytywny aspekt jest taki, że nowelizacja przesuwa do połowy 2020 r. termin obowiązywania wymogu uzyskania pozwolenia na użytkowanie dla elektrowni wiatrowych, które nie są w stanie spełnić tzw. regulacji 10H.</u>
          <u xml:id="u-81.3" who="#PosełMonikaRosa">Po trzecie, projekt nowelizacji przywraca zasady obliczania podatku od nieruchomości do stanu sprzed wejścia w życie ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych.</u>
          <u xml:id="u-81.4" who="#PosełMonikaRosa">Po czwarte, korzystna jest także zmiana umożliwiająca zmianę wydanych pozwoleń na budowę dla instalacji wiatrowych, które nie spełniają wymogów wynikających z art. 4 ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych, pod warunkiem że zmiana lub wydanie pozwoleń nie prowadzi do zwiększenia oddziaływań elektrowni wiatrowej na środowisko.</u>
          <u xml:id="u-81.5" who="#PosełMonikaRosa">Jako Nowoczesna zgłosimy dwie poprawki. Pierwsza poprawka dotycząca art. 3 pkt 4 odnosi się do istniejących elektrowni wiatrowych. Dopuszcza możliwość przeprowadzenia remontu elektrowni, ale sprawia, że jest to możliwość nie tylko remontu, ale także zwiększenia mocy zainstalowanej elektrowni, co często jest celem takiego remontu, oczywiście bez zwiększenia oddziaływania na środowisko.</u>
          <u xml:id="u-81.6" who="#PosełMonikaRosa">I druga poprawka do nowelizacji. Przepis art. 1 pkt 28 preferuje pewne rodzaje źródeł energii, tj. instalacje biogazu i hydroenergii, co w sposób wybiórczy traktuje wytwórców energii i preferuje pewne technologie. Dlatego proponujemy skreślenie tego wybiórczego traktowania i otworzenie tego artykułu również na inne źródła energii. To jest kroczek w dobrą stronę.</u>
          <u xml:id="u-81.7" who="#PosełMonikaRosa">Natomiast ta nowelizacja będzie potrzebowała z pewnością konsultacji społecznych. Przypomnę, że podczas posiedzeń podkomisji czy komisji do głosu nie zostały dopuszczone, właściwie nie zostały wpuszczone na teren Sejmu, organizacje bezpośrednio zainteresowane tym tematem, więc z pewnością temat OZE nie jest w Polsce zamknięty, a ustawa zdecydowanie powinna pójść dalej, żeby więcej przyłączeń zielonej energii było w Polsce możliwych.</u>
          <u xml:id="u-81.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Głos ma pan poseł Mieczysław Kasprzak, Polskie Stronnictwo Ludowe - Unia Europejskich Demokratów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#PosełMieczysławKasprzak">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie Dyrektorze! Wysoka Izbo! No cóż, 3 lata stracone i teraz nieśmiało wycofujemy się z tego, co było wiadomo już wtedy, kiedy wprowadzaliście te zmiany. Mówiliśmy, zwracaliśmy na to uwagę, że te zmiany zniszczą w ogóle ideę energii odnawialnej, produkcji energii odnawialnej, że to nie zafunkcjonuje. No i tak się stało. Dobrze, w tej chwili poprzemy to, panie ministrze, żeby pan się nie niepokoił, my też to poprzemy, bo tam jest część naszych propozycji, które myśmy zgłaszali.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#PosełMieczysławKasprzak">Klastry, wprowadziliście klastry. Nikt nie wiedział, co to jest, nawet minister nie potrafił wtedy wytłumaczyć, na czym ma polegać ten klaster, więc zwolniliście ministra, nie ma już ministra i te klastry nie funkcjonują. Spotykaliśmy się na posiedzeniach zespołu, na posiedzeniach komisji. Minister zaczął kręcić: jakiś klaster, coś tam będzie. Nie wypaliło to. Aukcje. Jak te aukcje mają wyglądać, też nie było wiadomo. Zwracaliśmy uwagę, że to nie tak. Nie wypaliły te aukcje. 3 lata stracone. Ten rok będzie kolejnym rokiem straconym, bo przecież jesteśmy dopiero na etapie pisania ustawy i jej uchwalania, więc nie wiem, czy uda się przez kolejne 2 lata, które zostały nam do 2020 r., zrealizować te zadania.</u>
          <u xml:id="u-83.2" who="#PosełMieczysławKasprzak">Chcę przypomnieć eksperyment z wiatrakami. Pani Zalewska, dzisiaj pani minister, ubzdurała sobie, że wiatraki szkodzą, że powinniśmy wykasować, wyciąć wszystkie wiatraki, a tych, którzy chcą stawiać wiatraki, pozamykać, pozwalniać, że ci wójtowie to się nie nadają, burmistrzowie się nie nadają, bo chcą stawiać wiatraki. I tak się stało. Nie ma tutaj twórczej ustawy wiatrakowej. I co? Wielki chaos, wielki bałagan i dalej brnie to w nie wiadomo jakim kierunku, bo z jednej strony mamy samorząd, mamy inwestorów, którzy podjęli działania, mamy pozwolenia na budowę, mamy właścicieli działek sąsiadujących, ale to wszystko jest w tej chwili tak wymieszane, że nie wiadomo, co z tym robić.</u>
          <u xml:id="u-83.3" who="#PosełMieczysławKasprzak">Taryfy stałe. Przecież były taryfy stałe. Taryfy stałe były uchwalone przez Sejm, funkcjonowało to. Jeżeli było tam coś złego, to należało to poprawić, przyjrzeć się temu, uzupełnić, może coś dodać, może coś odjąć, ale to już było. Dzisiaj wracamy do taryf stałych i nie można wybiórczo tego potraktować. Polskie Stronnictwo Ludowe miało przygotowaną propozycję, żeby objąć taryfami stałymi wszystkie mikroinstalacje. Przecież fotowoltaika na dachu u jednego czy u drugiego właściciela, rolnika nie zagrozi stabilności energetycznej. Jeżeli ktoś sobie zamontuje na dachu 3 czy 4 kW, to przecież nie zakłóci nam to systemu stabilności energetycznej, bo o tym mówicie. Cały czas było takie straszenie Polaków, że mamy za dużo energii odnawialnej. Przecież minister mówił, odpowiadając na moje pytania z trybuny, że mamy za dużo energii odnawialnej. Już nie będę przypominał, ile to Polacy musieli dopłacić do tych wymysłów i tych zachcianek. Było tam nawet jakieś określenie, że energia odnawialna to nie jest kolekcjonowanie znaczków czy coś tam, coś takiego, podobne rzeczy. Wyśmiewano się z energii odnawialnej, pokazując, że Polacy płacą za to ogromne rachunki.</u>
          <u xml:id="u-83.4" who="#PosełMieczysławKasprzak">I co się okazało? Dzisiaj jednak wracamy do energii odnawialnej, bo od tego odwrotu nie ma. Nie wiem, co wtedy chciano zademonstrować, rujnując cały system, bo - tak jak powiedział tutaj pan minister Czerwiński - to nie jest tak, że coś wymyślimy i to zafunkcjonuje. Trzeba wzorować się na dotychczasowych doświadczeniach, modernizować to. Nie można stworzyć kilku, a może kilkunastu systemów i to wszystko ma zafunkcjonować. Nie, mamy jeden system i w ramach tego systemu pracujemy albo mamy jakąś koncepcję, szeroką wizję systemu energetycznego i wtedy w to wchodzimy. A nie tak: wiatraki nam się nie podobają, Zalewska objechała Polskę, wycinamy wiatraki, PSL z Platformą Obywatelską wprowadził taryfy stałe, nie, nie można dać ludziom darmowego prądu, tańszego prądu, bo to będzie złe, bo oni to wymyślili, więc wycinamy.</u>
          <u xml:id="u-83.5" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-83.6" who="#PosełMieczysławKasprzak">Nie, tu musi być stabilność. Dlatego też myślę, że potrzebne są kolejne zmiany i dalszy rozsądek w podejściu do energii odnawialnej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-83.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Przechodzimy do pytań.</u>
          <u xml:id="u-84.2" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Jeśli ktoś z państwa chce się jeszcze zapisać, to zapraszam.</u>
          <u xml:id="u-84.3" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Zamknę listę po pierwszym pytaniu.</u>
          <u xml:id="u-84.4" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Czas pytania - 1,5 minuty.</u>
          <u xml:id="u-84.5" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Zaczyna pan poseł Tomasz Piotr Nowak z Platformy Obywatelskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#PosełTomaszPiotrNowak">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Panie ministrze, toż to mamy zapaść w odnawialnych źródłach energii. I to dzięki czyjej decyzji? Decyzji jak najbardziej światłego rządu PiS. Po 2,5 roku mamy taką oto sytuację, że prezes URE musi zmniejszyć opłatę OZE z 3,7 zł do 0 zł. Jak pan to ocenia? Teoretycznie wydawać by się mogło, że zyskujemy, ale tak naprawdę ta obniżka powoduje jedno: że system nie działa, że OZE nie działa, że aukcji nie ma, że nie ma skutecznego pozyskiwania nowej energii z odnawialnych źródeł energii. Czym to grozi? Ano grozi to tym, że w 2020 r. będzie katastrofa, że będziemy płacić wielkie kary za to, że nie mamy w systemie 15% odnawialnych źródeł energii. Technicznie i cywilizacyjnie niezmiernie cofa to Polskę, posuwa do tyłu zamiast do przodu.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#PosełTomaszPiotrNowak">Panie Ministrze! Nowelizacja krocząca. Pan mówi, że za chwilę będzie kolejna ustawa, bo musimy - tak naprawdę, w domyśle - naprawić to, co zepsuliśmy. Rozumiem, że w tej chwili wycofaliście się ze skandalicznego podatku dla instalacji wiatrowych, ale pewnie w nowelizacji kroczącej wycofacie się też z ustawy odległościowej. Tylko dlaczego nie zrobić tego od razu? Dlaczego nie wrócić do ustawy, którą proponował rząd Platformy i PSL-u, która była skuteczna, skutecznie posuwała sprawę odnawialnych...</u>
          <u xml:id="u-85.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-85.3" who="#PosełTomaszPiotrNowak">...źródeł energii do przodu? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-85.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Pan poseł Jan Warzecha, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#PosełJanWarzecha">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Panie ministrze, w Unii Europejskiej coraz więcej projektów OZE realizowanych jest bez wsparcia ich państw. Nie dziwi to, bo jak się okazało, nasze polskie spółki energetyczne: Enea, ENERGA, Tauron, PGE, straciły w wyniku afery z wysoką i stałą ceną zielonych certyfikatów, które zakontraktowano przed 2013 r. W grudniu 2017 r. GUS potwierdził, że w latach 2016 i 2017 udział energii z OZE nieco obniżył się, szacowano, że o ok. 0,6%. Czy sądzi pan, że nowa ustawa, nowe mechanizmy wsparcia przyczynią się do tego, że Polska osiągnie te 15% ustalonego w dyrektywie Unii Europejskiej udziału w ogólnym zużyciu energii w 2020 r.? I ostatnie pytanie: Czy słuszne są obawy niektórych inwestorów, że zawarcie w przedmiotowej ustawie przepisów, które nałożą na nich obowiązek przywrócenia w niepogorszonym stanie udostępnionej działki po zakończeniu eksploatacji elektrowni wiatrowej, stawia pod znakiem zapytania opłacalność całej inwestycji? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Pan poseł Krzysztof Gadowski, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#PosełKrzysztofGadowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! To na pewno oczekiwana ustawa. Czekali ci, którzy chcieli produkować energię z OZE, ale czekali na inną ustawę. Czekali na ustawę, która pozwoli im rozwinąć skrzydła i w miarę sprawnie wybudować i przeprowadzić kolejne instalacje. Wszyscy dziś widzimy, że są to gorączkowe zmiany przepisów, świadczące o zagrożeniu, że nie jesteśmy w stanie zrealizować limitów ustalonych nam przez Unię Europejską, jak również tych wewnątrzkrajowych, 19-procentowego celu w sektorze energetycznym. Świadczy to również o tym, że przez te 3 lata państwo się nie sprawdziliście. Już po raz czwarty zmieniacie ustawę z 2015 r.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#PosełKrzysztofGadowski">Stąd moje pytania, panie ministrze. Proszę powiedzieć, jak przez ostatnie 3 lata wyglądał przyrost instalacji w ramach OZE. Jak pan również zamierza zabezpieczyć środki finansowe dla Urzędu Regulacji Energetyki? Prezes ma zapisane w tej ustawie dodatkowe zadania, a nie otrzymuje z tego tytułu żadnych środków finansowych. W jaki sposób pan to będzie regulował? I ostatnie pytanie. Jeśli przez najbliższy okres ten wzrost, to zabezpieczenie OZE w dodatkowe źródła nie będzie działać, to czy rząd zamierza wprowadzić zmiany w tzw. ustawie odległościowej, która jest, można powiedzieć, główną barierą w rozwoju związanych z wiatrem źródeł energii elektrycznej?</u>
          <u xml:id="u-89.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-89.3" who="#PosełKrzysztofGadowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-89.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Pan poseł Jakub Rutnicki, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#PosełJakubRutnicki">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#PosełJakubRutnicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! To rzeczywiście jest wielki problem, ponieważ tak naprawdę przez ostatnie 2,5 roku Prawo i Sprawiedliwość niszczyło polskie OZE, a przede wszystkim niszczyło polskich wytwórców, którzy zainwestowali w farmy wiatrowe. To są polscy przedsiębiorcy, którzy przez lata budowali kapitał, zainwestowali w biznes, wydawałoby się, przewidywalny, który miał powodować rozwój polskiego kapitału. Tak często o tym, panie ministrze, z ust członków PiS-u słyszymy. A jakie są realia? Tak naprawdę wielu tych przedsiębiorców stoi przed wizją bankructwa, bo rzeczywiście opłacalność produkcji energii z wiatru spadła katastrofalnie. Często to są inwestycje zrealizowane przy współudziale funduszy unijnych. I rzeczywiście dochodzi do dramatu. A później państwo dziwicie się, że inwestycje w Polsce spadają. Bo łamana jest podstawowa zasada: prawo nie działa wstecz. W tym momencie zadziałało. Tak naprawdę energetyka wiatrowa jest niszczona. W dużej części dotyczy to polskich przedsiębiorców i polskiego kapitału. Tym wytwórcom należy pomagać, państwo powinno ich wspierać. Jako państwo jesteśmy tym bardziej zobligowani do tego, aby zrealizować kwestie...</u>
          <u xml:id="u-91.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-91.3" who="#PosełJakubRutnicki">...limitów wytwórczych OZE do 2020 r. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-91.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Pan poseł Mieczysław Kasprzak, Polskie Stronnictwo Ludowe - Unia Europejskich Demokratów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#PosełMieczysławKasprzak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#PosełMieczysławKasprzak">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Mam takie pytanie: Ile tak naprawdę mamy dzisiaj energii ze źródeł odnawialnych? Pan jako fachowiec może przekaże nam w tej chwili prawdę, bo do tej pory nie dowiedzieliśmy się tego. Zawsze byliśmy przekonywani, że mamy za dużo energii odnawialnej. Czy prawdą jest, że w ostatnim okresie zeszliśmy poniżej wyznaczonego progu? Cały czas mówiło się, że jesteśmy nad progiem, że trzeba spowolnić. Tutaj padały takie hasła, stwierdzenia, że trzeba spowolnić. Jak to dziś wygląda? To jest nasz wspólny interes. Jeżeli nie rozwiążemy tego problemu, to Polacy, obywatele będą musieli do tego dopłacać więcej, niż wynoszą koszty, które dzisiaj trzeba ponieść, bo jakieś koszty trzeba ponieść w tym zakresie. Kiedy ta ustawa, którą - mam nadzieję - uchwalimy, zacznie funkcjonować? Kiedy można spodziewać się efektów tej ustawy? Czy są potrzebne jakieś nadzwyczajne rozwiązania? Wtedy jako Wysoka Izba moglibyśmy się skupić, skoncentrować na tym, żeby podjąć już radykalne działania i naprawić błędy, które przez 3 lata zostały popełnione. I ostatnie pytanie: Jaka jest wysokość odszkodowań, które Polska będzie musiała zapłacić inwestorom? Dzisiaj cały czas dochodzą do nas informacje, że inwestorzy, szczególnie zagraniczni,</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-93.3" who="#PosełMieczysławKasprzak">...skarżą Polskę za niedotrzymanie zobowiązań związanych z tymi instalacjami. Jaki to może być rząd wielkości? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-93.4" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Prezes Obajtek ma dużą wiedzę.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Pan poseł Antoni Mężydło, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#PosełAntoniMężydło">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Nie występuję tu jako przedstawiciel komisji energetyki, która ma w swojej nazwie innowacyjność i nowe technologie. Bardzo się cieszę, że w końcu rząd zdecydował się na to, bo jeśli chodzi o OZE, to mamy tu akurat do czynienia z ogromnym rozwojem innowacyjności i nowych technologii. Bo to, co panu bardzo leży na sercu, czyli węgiel i technologie bezemisyjne węglowe, to, wie pan, tak naprawdę mrzonka, one są bardzo drogie, są na etapie badań naukowych, a nie na etapie wdrożeń, natomiast technologicznie posuwają się tylko technologie OZE-owskie. Dlatego tę poprawkę, którą zgłosiła tutaj przedstawicielka Nowoczesnej, myślę, należałoby rozpatrzyć, żeby przy remontach również rozpatrywać wzrost mocy tych nowych technologii ze względu na to, że najlepsze lokalizacje np. wiatrowe powstawały w rejonach nadmorskich i to są najstarsze technologie. A zmiana technologiczna wiąże się nie tylko z większą stabilnością, bo przez dłuższy okres te elektrownie pracują, ale również zwiększana jest moc przy tych samych gabarytach elektrowni.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#PosełAntoniMężydło">I drugie pytanie, które chciałem zadać - chodzi o wycofanie się z tego podatku. Wycofujecie się z podatku od początku tego roku, ale czy wstecz nie wycofacie się, czy istnieje taka możliwość i czy wtedy te podatki będzie zwracał...</u>
          <u xml:id="u-95.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-95.3" who="#PosełAntoniMężydło">...samorząd, czy rząd mógłby zwrócić? Bo to uregulowanie jest niekonstytucyjne ze względu na to, że podatek od nieruchomości powinien być jednorodny, a nie, w zależności od branży, powinien być inny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#PosełAntoniMężydło">On powinien być jednorodny i dlatego on jest niekonstytucyjny. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Pan poseł Jerzy Meysztowicz, Nowoczesna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#PosełJerzyMeysztowicz">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! PiS jest szkodnikiem, już nas do tego przyzwyczaił. Ale jeśli chodzi o odnawialne źródła energii, jest wyjątkowym szkodnikiem - prawie 3 lata działania i ustawy, które tak na dobrą sprawę ograniczyły możliwości funkcjonowania odnawialnych źródeł energii w Polsce, a w szczególności jeśli chodzi o energię wiatrową. Wiem, że wizja, że zapłacimy olbrzymie kary w 2020 r., jeżeli nie osiągniemy 15%, jest trochę przerażająca, ale to są nie tylko pieniądze, które zapłacimy wtedy. Obawiam się, że my również jako budżet państwa jesteśmy narażeni poprzez działanie PiS-u na olbrzymie odszkodowania dla firm, które już wystąpiły z kwestią arbitrażu do rządu polskiego, o odszkodowania za to, że przez ustawy wprowadzone przez Prawo i Sprawiedliwość zostały uniemożliwione inwestycje, w które zainwestowano olbrzymie pieniądze.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#PosełJerzyMeysztowicz">Chciałbym się dowiedzieć od pana ministra, jak wygląda ta sprawa, dlatego że to jest bulwersujące, jeżeli okaże się, że z budżetu państwa przez państwa działanie będziemy musieli wydać kilkadziesiąt miliardów złotych. Do tego wszystkiego jeszcze dochodzą straty banków. Banki musiały wpisać sobie w stratę kredyty udzielone na odnawialne źródła energii, bo tak na dobrą sprawę nie są w stanie tych pieniędzy już odzyskać. No i zastanawia, dlaczego państwo tutaj próbujecie robić jakieś małe kroki do przodu - pani poseł zaznaczyła: kroczki, rzeczywiście to są kroczki - i robicie coś, a nie zaczynacie od tych rzeczy, które rzeczywiście zablokowały rozwój energii...</u>
          <u xml:id="u-99.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-99.3" who="#PosełJerzyMeysztowicz">...odnawialnej w Polsce. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-99.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Pani poseł Małgorzata Pępek, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#PosełMałgorzataPępek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałam zwrócić uwagę na istotny problem. Notyfikacja systemu wsparcia została przyjęta dopiero w grudniu ub.r., zaś ogłoszona w lutym br. Natomiast aukcje miały miejsce w grudniu 2016 r. i w czerwcu 2017 r. Instalacje po wygraniu aukcji nie mogły uzyskać finansowania w bankach z uwagi na termin notyfikacji, która miała miejsce później. Wiele podmiotów wyraziło jednak wolę przyjęcia warunków aukcji, świadomie podejmując ryzyko działalności. To inwestorzy działający w zaufaniu do organów władzy państwowej i do stabilności prawa, którzy przystąpili do aukcji, a ze względu na późniejszą nowelizację ustawy nie mogli uzyskać finansowania bankowego. Co więcej, będą narażeni na kary, ponieważ nie mogli aktualizować zapowiadanej przez siebie ilości energii elektrycznej.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#PosełMałgorzataPępek">Zatem zapytam: Czy można wydłużyć o rok możliwość realizacji tych projektów? W jaki sposób resort energii zamierza ten problem rozwiązać? Była mowa o budowie pewnej formy finansowania. Nie bardzo rozumiem, jak to ma wyglądać. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-101.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Bardzo proszę, pani poseł Małgorzata Chmiel, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#PosełMałgorzataChmiel">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Coś niewiarygodnego - skopiowaliście niemal wszystkie nasze poprawki do waszej ustawy o elektrowniach wiatrowych z 2016 r. oprócz tej najważniejszej, czyli dotyczącej 10-krotności odległości elektrowni od budynków mieszkalnych. Zmieniliście nawet według naszej poprawki definicję elektrowni wiatrowej w rozumieniu Prawa budowlanego, czyli wracacie do naszej definicji budowli - fundament plus wieża - bez wirnika z łopatami.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#PosełMałgorzataChmiel">Pytam: Czy nie lepiej byłoby dla naszego kraju i gospodarki posłuchać nas? Przecież my nie chcemy wam zaszkodzić ani nie chcemy dokuczyć. Chcemy po prostu naprawić to prawo, które wy uchwalacie. To marna satysfakcja, że uwzględniliście po tak długim czasie nasze poprawki, że mieliśmy rację, bo szkody w gospodarce zostały już poczynione. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-103.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-104.2" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Zapraszam sekretarza stanu w Ministerstwie Energii pana Grzegorza Tobiszowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEnergiiGrzegorzTobiszowski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Dziękuję za wszystkie głosy w dyskusji w komisji, już to mówiłem w komisji, ale również teraz bardzo dziękuję za głosy dotyczące procedowania nad tą ustawą. Myślę, że procedowanie nad tą ustawą to jest też prowadzenie pewnego procesu, który na pewno w ramach tej ustawy się nie zamknie, jak wspominałem w komisji, bowiem to jest kwestia tworzenia pewnych ram i zasad dotyczących przemysłu, który się pojawia na naszych oczach, i to zawsze powoduje, że mamy nowe wyzwania z tym związane.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEnergiiGrzegorzTobiszowski">Co do odpowiedzi, to jeśli chodzi o pytanie pana posła Warzechy w sprawie dojścia do 15% w 2020 r. i jeśli chodzi o oddanie działki w stanie niepogorszonym, to tak. Po to uruchamiamy tę ustawę, tak jak wspomniałem, i jest to związane przede wszystkim z aukcjami, które mają zdynamizować udział odnawialnej energii poprzez inwestycje w naszym systemie. Intencją jest to, abyśmy zbliżyli się do 15%, a nawet zamierzamy rzeczywiście osiągnąć te 15%, które jest zagrożone, i to mówię obiektywnie, bo wszyscy mamy świadomość, że jest to pewne wyzwanie. Myślę jednak, że jeśli będziemy się zbliżać do 15% i pokażemy, że jesteśmy bliżej niż dalej, to ocena naszych działań będzie pozytywna. Zresztą ustawa jest oceniona przez komisję pozytywnie, stąd te zamierzenia dotyczące 15% są dla nas wyzwaniem, a zarazem realne jest ich osiągnięcie.</u>
          <u xml:id="u-105.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEnergiiGrzegorzTobiszowski">Jeśli chodzi natomiast o działki oddane po inwestycji w stanie pogorszonym, to wydaje się, że nie powinno to podrożyć zdecydowanie kosztów, bowiem inwestorzy, którzy mają określony odpowiedni czas funkcjonowania samego przedsięwzięcia, kalkulują, aby oddać działki w takim stanie, w jakim były one przed rozpoczęciem inwestycji, a dobrą praktyką inwestycyjną jest to, że po zamknięciu przedsięwzięcia oddajemy teren w stanie takim, w jakim był on przed rozpoczęciem inwestycji, albo zbliżonym.</u>
          <u xml:id="u-105.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEnergiiGrzegorzTobiszowski">Pan poseł Gadowski zapytał o URE, jak również o przyrost. To my jako Ministerstwo Energii będziemy na przyszły rok wnioskować, aby URE w najnowszym budżecie rzeczywiście miało to, co zaprezentowaliśmy w komisji - środki. Podzielamy jako ministerstwo to, że aby ten system mógł funkcjonować, również URE powinno być wzmocnione finansowo, co wzmocni również potencjał jego zaangażowania jako bardzo ważnej instytucji, bardzo ważnego regulatora.</u>
          <u xml:id="u-105.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEnergiiGrzegorzTobiszowski">Natomiast co do przyrostu, o co pan poseł pytał, w 2015 r. mieliśmy wzrost o 941 MW, w 2016 r. wzrost w zakresie OZE wyniósł 1445 MW, a w 2017 r. wzrost był na poziomie 148 MW. To, co zamierzamy osiągnąć w wyniku aukcji, to 2 GW, a więc to jest zdecydowany wzrost, który pozwolą nam osiągnąć ta przyjęta ustawa i te regulacje.</u>
          <u xml:id="u-105.5" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEnergiiGrzegorzTobiszowski">Jeśli chodzi o kwestie odległościowe, to jak państwo widzicie, w naszym projekcie na razie to utrzymujemy. Będziemy to obserwować, ale na dzisiaj intencji w tym zakresie nie mamy.</u>
          <u xml:id="u-105.6" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEnergiiGrzegorzTobiszowski">Pan poseł Kasprzak zapytał, od kiedy ustawa miałaby wejść w życie, jaka jest co do tego intencja. Bardzo chcemy - i jak państwo zobaczycie, terminarz jest taki, że powinno to nam się sprawdzić - żeby ustawa weszła w życie od 1 lipca, dlatego też procedujemy nad nią w parlamencie teraz, stąd - co podkreślam zawsze - te sprawne prace w podkomisji, bo one nam to ułatwiają i możemy zdążyć z tym, co sobie założyliśmy, aby w drugiej połowie roku można było przystąpić do aukcji. Myślę, że taka wola jest po obu stronach.</u>
          <u xml:id="u-105.7" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEnergiiGrzegorzTobiszowski">Ile mamy energii ze źródeł odnawialnych? Jeśli pan poseł pozwoli, to podam dane, które posiadamy, jeszcze nieuwzględniające danych GUS-owskich za rok 2017. Jeśli chodzi o ciepło, transport, elektryczność, gdzie mamy osiągnąć 15%, to w 2016 r. udział wyniósł 11,43%, natomiast w przypadku całej elektroenergetyki w 2016 r. było to 13,6%, gdzie do 2020 r., jak państwu wiadomo, ma być 19%.</u>
          <u xml:id="u-105.8" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEnergiiGrzegorzTobiszowski">Jeśli chodzi o kwestię odszkodowań - były tu dwa pytania: i pana posła Meysztowicza, i pana posła Kasprzaka - to chcę przekazać, że obecnie jest prowadzone postępowanie przez prokuratorię i nie jestem upoważniony, aby udzielać informacji, bo to są, jak państwo wiecie, spory sądowe. Stąd nie tyle nie chcę udzielić odpowiedzi, ile nie mam takiej kompetencji, tak że proszę przyjąć tę odpowiedź z wyrozumiałością.</u>
          <u xml:id="u-105.9" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEnergiiGrzegorzTobiszowski">Jeśli chodzi o wycofanie się z podatku - to pytanie zadał pan poseł Mężydło - w kontekście innowacyjności i nowoczesnych technologii, to tak, rzeczywiście w ustawie, jak państwo wiecie, uwzględniamy kwestie modernizacji i kładziemy akcent na to, żeby pojawiły się najnowsze technologie, które stosujemy, jeśli chodzi o OZE i wiatraki, na polskim rynku. Natomiast jeśli chodzi o wycofanie się z podatku, to jednak uważamy, że jeżeli poprawiamy status podatkowy osób, które są objęte tym podatkiem, to nawet jeśli działamy pół roku do tyłu, to jesteśmy w zgodzie z konstytucją, bo tutaj poprawiamy tę sytuację. Wiemy, że niektóre gminy podnoszą tę kwestię, natomiast chcę powiedzieć, że prace konsultacyjne, jak państwo wiecie, trochę trwały, bo trwały ponad rok, i już wtedy mówiliśmy, że takie regulacje wejdą w życie. Stąd przedstawialiśmy tę informację również na spotkaniach z instytucjami, które reprezentują gminy wiejskie, i tam to podawaliśmy, dlatego też gminy, które planowały swój budżet, miały już informację, że taka regulacja powinna się pojawić w ustawie, która będzie uchwalana w połowie roku. W związku z tym uważamy, że nie powinniśmy, jeśli chodzi o rozstrzygnięcia, mieć problemu, ale jak mówię, nie chcę wypowiadać się za stosowne sądy.</u>
          <u xml:id="u-105.10" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEnergiiGrzegorzTobiszowski">Następnie panie poseł mówiły - pani poseł Pępek - o kwestiach dotyczących udziału firm w aukcji i wsparcia dla tych firm. Myślę, że uporządkowanie pewnych zapisów, które wprowadzamy poprzez tę ustawę, i pokazanie kierunku, w jakim zmierzamy, jeśli chodzi o kolejne pchnięcie odnawialnych źródeł energii, stanowi pewien impuls również dla instytucji finansowych, które, jak wiemy, zaczynają odblokowywać swoje decyzje finansowe. Natomiast wprost nie jesteśmy w stanie jako ministerstwo ingerować w te transakcje osób, które reprezentowały firmy, przedsiębiorców i zarazem instytucji finansowych.</u>
          <u xml:id="u-105.11" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEnergiiGrzegorzTobiszowski">Jeśli chodzi o pozostałe wypowiedzi, to przyjmuję słowa i te krytyczne, i te pozytywne. Dziękuję szacownym parlamentarzystom. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-105.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-105.13" who="#komentarz">(Poseł Mieczysław Kasprzak: Panie marszałku, zostałem źle zrozumiany.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Pan poseł Kasprzak w trybie sprostowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#PosełMieczysławKasprzak">Zostałem, panie marszałku, źle zrozumiany.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#PosełMieczysławKasprzak">Panie ministrze, nie chodziło mi o to, kiedy ustawa wejdzie w życie, bo o tym my tutaj decydujemy, tylko chodziło mi o to, kiedy faktycznie można spodziewać się prądu, fizycznego prądu, w sieci, w wyniku wprowadzenia tej ustawy, bo proces inwestycyjny trwa dość długo. Czy my zdążymy przed 2020 r. uzyskać z tego tytułu prąd, a nie doprowadzić do wejścia w życie ustawy?</u>
          <u xml:id="u-107.2" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Bo to o prąd chodzi.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Bardzo proszę, pan minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEnergiiGrzegorzTobiszowski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! To nie jest rzeczywiście kwestia pojawienia się realnej energii w sieci, to jest kwestia tego, jakie będzie źródło, bo inaczej jest z biomasą, inaczej z fotowoltaiką, z wiatrakami. Natomiast my już możemy powiedzieć, że mamy pojawiającą się w sieci energię, a te parametry, o których powiedziałem, te 2 GW, które zaistnieją po aukcjach, powodują, że rozpoczynamy dość duży proces, duże przedsięwzięcie, zatem najbliższe lata, i 2018 r., i 2019 r., i 2020 r., będą tymi latami, w których nastąpi intensyfikacja pojawiania się konkretnej energii w naszym systemie, bo po to też uruchamiamy aukcje, po to też stwarzamy te warunki, aby odblokować pewne, bym powiedział, możliwości instalowania w sieci energii odnawialnej czy to z biomasy, czy to jeśli chodzi o wiatraki czy nawet fotowoltaikę. Tak że jednoznacznie wprost powiedzieć kiedy, co do miesiąca, co do roku, jest trudno, mówimy bardziej o procesie, panie pośle. Ja rozumiem, że to pytanie jest o tyle zasadne, że proces powinien być zdecydowanie zdynamizowany, by te parametry, które mamy do osiągnięcia w 2010 r., były realne. I takie mamy też, panie pośle, zamierzenia. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-109.2" who="#komentarz">(Poseł Mieczysław Kasprzak: I tak trzeba działać.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#WicemarszałekStanisławTyszka">Bardzo proszę sprawozdawcę komisji pana posła Dariusza Kubiaka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#PosełDariuszKubiak">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Szanowni Państwo! Ja chciałbym tylko podziękować wszystkim, którzy pracowali w podkomisji, w komisji energii nad projektem tej ustawy. To były dosyć intensywne prace. W ciągu jednego dnia praktycznie udało się przeprocedować to w podkomisji. Dziękuję pani poseł Kozaneckiej, która mnie dzielnie wspierała. Dziękuję wszystkim, którzy przyczynili się do tego, że te prace tak sprawnie przebiegały. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-111.2" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Barbara Dolniak)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Dzień dobry państwu.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-112.2" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Zamykam dyskusję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#PosełAnnaCicholska">Projekt ustawy o OZE rozwiązuje problem stawiania budynków na terenach, które znalazły się w strefach ochronnych istniejących wiatraków. Wydłużono termin do 6 lat od wejścia w życie ustawy odległościowej - czyli do połowy 2022 r. Mam pytanie: Co po tym okresie z uzyskaniem pozwolenia na budowę i realizację inwestycji budowlanej w postaci domku albo sprzedaży działki? Czy nie stracą na wartości ze względu na przepisy o strefie ochronnej?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#PosełKrzysztofSitarski">Wysoka Izbo! Panie Marszałku! Panie Ministrze! Prezentuję stanowisko klubu Kukiz’15 wobec projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#PosełKrzysztofSitarski">Dla przykładu zużycie energii elektrycznej w Polsce przez transport w 2016 r. wyniosło 4559 GWh, zaś przez wszystkie branże, sektory gospodarki, wg danych Głównego Urzędu Statystycznego - 156 161 GWh. Oznacza to, że zapotrzebowanie na energię elektryczną rynku jest tak duże, że dla każdego producenta energii, czy to przemysłowego, czy OZE itp., miejsce musi się znaleźć. Polska nie jest w stanie nadążyć za popytem.</u>
          <u xml:id="u-114.2" who="#PosełKrzysztofSitarski">7,1 mld zł w 2016 r. spółki energetyczne i operator sieci przesyłowej wydały na inwestycje. By wyjść naprzeciw oczekiwaniom klienta każdego typu, trzeba sprostać ich oczekiwaniom, m.in. spółki energetyczne muszą zminimalizować przerwy w dostawie energii elektrycznej. Sektory, które w największej skali wykorzystują energię elektryczną, gdzie wzrost zapotrzebowania wciąż rośnie, to przemysł ciężki, przetwórstwo i transport. Kończy się czas, kiedy w nieskończoność będzie można modernizować stare instalacje. Trzeba budować nowe moce wytwórcze. Wyzwaniem inwestycyjnym dla ww. podmiotów realizowanym i planowanym jest innowacyjność oraz podnoszenie konkurencyjności.</u>
          <u xml:id="u-114.3" who="#PosełKrzysztofSitarski">Rozwój infrastruktury elektroenergetycznej powinien przełożyć się na utrzymanie niższej nocnej taryfy za prąd dla odbiorców indywidualnych. Zastąpienie źródeł smogu przez zwiększenie wykorzystania energii elektrycznej to bardzo dobry pomysł. Opłaty za energię elektryczną oraz za jej dostarczenie powinny maleć, skoro planowane są nakłady wielkoformatowe w zakresie podaży. Zwiększenie popytu przełoży się na rentowność inwestycji w źródła konwencjonalne. Wszyscy musimy liczyć się z tym, że ulegną przeformatowaniu dostępne taryfy, ceny sprzedażowe oraz stawki dystrybucyjne za prąd elektryczny.</u>
          <u xml:id="u-114.4" who="#PosełKrzysztofSitarski">Emisję gazów cieplarnianych do atmosfery można ograniczyć dzięki wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii. Na terenach wiejskich ograniczeniu emisji CO2 do atmosfery sprzyjają biogazownie rolnicze, które wykorzystują biopaliwa stałe i wytwarzają biokomponenty przez konwersję biomasy na paliwa płynne i gazowe. Rolnictwo przyczynia się do redukcji poziomu emisji. Wystarczy dalej wspierać ten sektor gospodarki Polski. Trzeba wspierać wszelkie działania na rzecz zmian prawnych w zakresie efektywnego wykorzystania energii elektrycznej.</u>
          <u xml:id="u-114.5" who="#PosełKrzysztofSitarski">W projektowanej ustawie nowe brzmienie otrzymało pojęcie, m.in. biomasa, dedykowana instalacja spalania biomasy, spółdzielnia energetyczna zajmująca się wytwarzaniem energii elektrycznej lub biogazu, lub ciepła. Szczególną uwagą trzeba objąć zapisy dotyczące hybrydowych instalacji OZE.</u>
          <u xml:id="u-114.6" who="#PosełKrzysztofSitarski">Produkcja biogazu rolniczego w instalacjach OZE powinna być udokumentowana świadectwami pochodzenia, tzw. certyfikatami brązowymi. By taki gaz mógł być wtłaczany do instalacji dystrybucyjnej, musi mieć odpowiednie parametry. Trzeba dochować wszelkich starań, by nie wypaczyć mechanizmu handlu świadectwami pochodzenia biogazu rolniczego. Świadectwo pochodzenia biogazu rolniczego przysługuje przez okres kolejnych 15 lat.</u>
          <u xml:id="u-114.7" who="#PosełKrzysztofSitarski">Zmiany w ustawie przychylne są dla instalacji hybrydowych, gdzie wspomniane już biogazownie mogą współpracować z innymi inwestycjami OZE. Zmiany w przepisach dążą do stworzenia takich warunków, gdzie np. energia z biogazowni rolniczej służy jako zabezpieczenie urządzeń niepracujących z różnych przyczyn jednostek wytwórczych. To nowe podejście do hybryd w OZE sprawdza się i jest przyszłościowe. Takie innowacyjne podejście do systemu magazynowania energii uwzględni potrzebę stabilizacji systemu wytwórczego z różnych systemów OZE, da rezerwę mocy w okresach mniejszej produktywności farm fotowoltaicznych i wiatrowych.</u>
          <u xml:id="u-114.8" who="#PosełKrzysztofSitarski">Rozwiązania legislacyjne w głównej mierze dotyczą wytwórców energii ze źródeł odnawialnych dedykowanych dla mikro- i małych instalacji OZE wykorzystujących stabilne i przewidywalne źródła energii. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#PosełKrzysztofSitarski">Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Moje pytanie dotyczy spółdzielni energetycznych zajmujących się wytwarzaniem energii elektrycznej, biogazu lub ciepła itp. Jak wytyczana jest obszarowo sieć dystrybucyjna elektroenergetyczna dla spółdzielni energetycznych? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, proponuję, aby Sejm skierował ponownie ten projekt do Komisji do Spraw Energii i Skarbu Państwa w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-116.2" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-116.3" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 5. porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa (druk nr 2505).</u>
          <u xml:id="u-116.4" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Proszę podsekretarza stanu w Ministerstwie Cyfryzacji pana Karola Okońskiego o przedstawienie uzasadnienia projektu ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieCyfryzacjiKarolOkoński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przygotowany przez Ministerstwo Cyfryzacji we współpracy z partnerami z sektora administracji publicznej, uwzględniający szerokie konsultacje społeczne i sektorowe, nasz projekt ustawy o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa ma przyczynić się do wzrostu poziomu bezpieczeństwa systemów informacyjnych, tak aby każdy obywatel, w tym przedsiębiorca oraz przedstawiciele administracji publicznej, mógł w sposób jak najbezpieczniejszy korzystać ze świadczonych za pomocą tych systemów usług. Niezawodność tych systemów i bezpieczeństwo są kluczowe dla działalności gospodarczej, jak i społecznej. Systemy te mogą stać się obiektem umyślnych ataków mających na celu ich uszkodzenie lub przerwanie ich działania. Tego typu incydenty mogą utrudniać prowadzenie działalności gospodarczej, powodować znaczne straty finansowe, podważać zaufanie użytkowników oraz powodować poważne straty dla całej gospodarki. Dlatego rząd podejmuje i będzie podejmował działania służące optymalizacji poziomu cyberbezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieCyfryzacjiKarolOkoński">Takim konkretnym działaniem jest prezentowany dzisiaj projekt ustawy o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa, którego pilne procedowanie jest tym bardziej konieczne, iż, jak pokazują statystyki jednego z zespołów reagujących na zagrożenia i incydenty bezpieczeństwa w cyberprzestrzeni - konkretnie chodzi o CERT Polska działający w NASK - rok 2017 przyniósł rekordową dotychczas liczbę prawie 22 tys. zgłoszeń naruszenia bezpieczeństwa sieci i systemów, w tym prawie 3200 incydentów bezpieczeństwa. Patrząc na rozkład ilościowy typów tych incydentów, widzimy, że nadal prym wiodą oszustwa komputerowe, zwłaszcza phishing, oraz złośliwe oprogramowanie, w którym wystąpił prawie 2,5-krotny wzrost liczby incydentów względem poprzedniego roku. Tendencja ta jest szczególnie niepokojąca z uwagi na chętnie wykorzystywane przez przestępców różne warianty oprogramowania typu ransomware, czyli tego, które szyfruje zasoby systemu ofiary i żąda opłaty za przysłanie klucza odszyfrowującego, oraz - drugie częste zjawisko, który nasila się też ostatnio - tzw. bankery, czyli złośliwe oprogramowanie ukierunkowane na klientów bankowości elektronicznej i mobilnej. Warto także zwrócić uwagę na rosnącą liczbę prób włamań do systemów, urządzeń i aplikacji zarówno w kontekście braku aktualizacji bezpieczeństwa systemów, jak i używania słabych, łatwych do złamania lub wręcz domyślnych haseł. Ta ostatnia kwestia dotyczy w szczególności urządzeń Internetu rzeczy podłączanych często do globalnej sieci bez żadnego namysłu, ze standardową konfiguracją producenta, stających się w ten sposób łatwym celem do przejęcia głównie przez tzw. malware loT, ale także postronnych włamywaczy, którzy mogą bez problemu znaleźć domyślne hasło administratora w dokumentacji danego urządzenia dostępnej publicznie w sieci.</u>
          <u xml:id="u-117.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieCyfryzacjiKarolOkoński">Biorąc pod uwagę wymienione wcześniej zjawiska oraz niepocieszające konkluzje raportu Najwyższej Izby Kontroli z 2015 r. dotyczącego cyberbezpieczeństwa w instytucjach publicznych, mam nadzieję na procedowanie tego projektu w duchu konsensusu i rzeczowej dyskusji w imię poczucia odpowiedzialności za państwo i jego bezpieczeństwo.</u>
          <u xml:id="u-117.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieCyfryzacjiKarolOkoński">Wysoka Izbo! Prezentowany projekt jest z jednej strony realizacją jednego z podstawowych zadań sformułowanych w przyjętej w kwietniu 2017 r. uchwale nr 52 Rady Ministrów dotyczącej bezpieczeństwa cyberprzestrzeni, czyli „Krajowych ram polityki cyberbezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej na lata 2017–2022”. Dzięki temu Polska ma uzyskać wysoki poziom odporności krajowych systemów teleinformatycznych służących świadczeniu usług kluczowych, usług cyfrowych oraz usług administracji publicznej poprzez rozbudowę krajowego systemu cyberbezpieczeństwa. Ten system jest ukierunkowany na zbudowanie zdolności w zakresie bieżącego monitorowania zagrożeń oraz zintegrowanego zarządzania cyberbezpieczeństwem w skali kraju. Z drugiej strony prezentowana ustawa stanowi jednocześnie odpowiedź rządu na konieczność wdrożenia do polskiego porządku prawnego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2016/1148 w sprawie środków na rzecz wysokiego wspólnego poziomu bezpieczeństwa sieci i systemów informatycznych na terytorium Unii, tj. tzw. dyrektywy NIS. Podobnie jak w wielu innych europejskich państwach, które tak jak my są zobowiązane do implementacji wspomnianej dyrektywy, nasz projekt znajduje się na etapie procedury parlamentarnej. Naszym celem powinno być jak najsprawniejsze procedowanie, aby stał się on kolejnym mocnym filarem bezpiecznego rozwoju gospodarki cyfrowej.</u>
          <u xml:id="u-117.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieCyfryzacjiKarolOkoński">Ministerstwo Cyfryzacji, szczególnie we współpracy z Ministerstwem Obrony Narodowej i Ministerstwem Spraw Wewnętrznych i Administracji, przedstawia Wysokiej Izbie regulację, która zakłada organizację krajowego systemu cyberbezpieczeństwa oraz kompleksowo i jednoznacznie opisuje zadania i obowiązki podmiotów wchodzących w skład tego systemu.</u>
          <u xml:id="u-117.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieCyfryzacjiKarolOkoński">W związku ze złożonością zagadnienia oraz nowymi funkcjami i zadaniami przewidzianymi w projekcie ustawy praca wymienionych trzech ministerstw cały czas wspierana jest przez wskazane w projekcie ustawy i określone w niej jako organy właściwe do spraw cyberbezpieczeństwa również inne ministerstwa i organy nadzoru, które odpowiadają za monitorowanie stosownych przepisów projektu ustawy wobec będących w ich kompetencji sektorów, w tym sektorów energii, transportu i wody oraz sektorów bankowego i infrastruktury rynków finansowych. Projekt ustawy formułuje bowiem obowiązki służące zapewnieniu cyberbezpieczeństwa systemów informacyjnych w sektorach usług mających kluczowe znaczenie dla utrzymania krytycznej działalności społeczno-gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-117.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieCyfryzacjiKarolOkoński">Projekt ustawy wprowadza pojęcie operatora usługi kluczowej, czyli podmiotu świadczącego z wykorzystaniem systemów informacyjnych usługę kluczową, w przypadku której incydenty bezpieczeństwa teleinformatycznego mogą mieć istotny wpływ na jej świadczenie. Ponadto projekt zakłada ustanowienie pojedynczego punktu kontaktowego, którego zadaniem jest wzmacnianie współpracy między państwami członkowskimi Unii Europejskiej. Pojedynczy punkt kontaktowy będzie gromadził informacje o incydentach w skali kraju i przez kontakt ze swoimi odpowiednikami z zagranicy wzmacniał wymianę informacji między państwami członkowskimi.</u>
          <u xml:id="u-117.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieCyfryzacjiKarolOkoński">Wobec wymienionych w projekcie ustawy dostawców usług cyfrowych, czyli serwisów zakupowych, wyszukiwarek internetowych oraz usług chmury obliczeniowej, obowiązywać będzie bardziej łagodne i reaktywne podejście obejmujące działania nadzorcze ex post, tzn. po zaistnieniu incydentu, i to tylko przez to państwo, na terenie którego dostawca usługi ma swoją siedzibę. Takie podejście spowodowane jest międzynarodowym wymiarem operatorów dostarczających usługi cyfrowe, a tym samym obawą przed fragmentaryzacją jednolitego rynku cyfrowego Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-117.8" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieCyfryzacjiKarolOkoński">W ramach przepisów projektu ustawy dotyczących współpracy między państwami członkowskimi przewidziano mechanizmy na dwóch poziomach: technicznym i polityczno-strategicznym. Współpraca techniczna ma być zapewniona przez europejską sieć CSIRT-ów oraz stworzenie mechanizmu wymiany informacji o incydentach transgranicznych między tymi CSIRT-ami wyznaczonymi dla operatorów usług kluczowych oraz dostawcami usług cyfrowych. Natomiast współpraca na poziomie polityczno-strategicznym ma być realizowana przez grupę współpracy, która zajmuje się wypracowaniem wspólnych koncepcji strategicznych oraz przyjmowaniem m.in. rocznych raportów od właściwych organów.</u>
          <u xml:id="u-117.9" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieCyfryzacjiKarolOkoński">Reasumując, chciałbym powiedzieć, że projekt ustawy definiuje podstawowe pojęcia niezbędne dla krajowego systemu cyberbezpieczeństwa. Warto zauważyć, że w obecnym systemie prawnym brak w tym momencie takich normatywnych definicji, co powoduje czasami niedostateczne identyfikacje czy też stwarza możliwość uregulowania kwestii związanych z cyberbezpieczeństwem.</u>
          <u xml:id="u-117.10" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieCyfryzacjiKarolOkoński">Projekt ustawy ustanawia też krajowy system cyberbezpieczeństwa i określa podmioty do niego należące. Zawiera wskazania, zasady wskazywania operatorów usług kluczowych, a wypełniając dyspozycje, o których mowa w dyrektywie NIS, określa obowiązki operatorów usług kluczowych dotyczące wdrożenia efektywnego systemu zarządzania bezpieczeństwem obejmującego m.in. zarządzanie ryzykiem, procedury, mechanizmy zgłaszania, postępowania z incydentami czy organizację struktur na poziomie operatora.</u>
          <u xml:id="u-117.11" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieCyfryzacjiKarolOkoński">Ustawa precyzuje również obowiązki nakładane na dostawców usług cyfrowych, uwzględniając istniejące w tym zakresie ograniczenia określone przez dyrektywę NIS. Przejmuje też obowiązki nakładane na podmioty publiczne, które są uregulowane odrębnie od tych nakładanych na operatorów i dostawców. Określa system reagowania na incydenty i włącza w ten proces wszystkie zainteresowane podmioty. Założeniem systemu reagowania na incydenty jest jego kompletność, czyli ustanowienie go we wszystkich kluczowych sektorach, oraz transparentność i kompleksowość. Zakłada określenie zadań CSIRT-ów odpowiedzialnych za przeciwdziałanie zagrożeniom cyberbezpieczeństwa w charakterze ponadsektorowym i transgranicznym, a także określa koordynację obsługi poważnych, istotnych i krytycznych incydentów.</u>
          <u xml:id="u-117.12" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieCyfryzacjiKarolOkoński">Po drugie, ustawa przewiduje włączenie aspektów cyberbezpieczeństwa do sfery zarządzania państwem. CSIRT-y informują się wzajemnie oraz informują Rządowe Centrum Bezpieczeństwa o incydencie krytycznym, który może spowodować wystąpienie sytuacji kryzysowej dla bezpieczeństwa lub porządku publicznego. Dodatkowo ustawa przewiduje utworzenie Zespołu do spraw Incydentów Krytycznych jako organu pomocniczego powoływanego w sprawach obsługi i koordynacji wymienionych incydentów krytycznych na poziomie krajowym.</u>
          <u xml:id="u-117.13" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieCyfryzacjiKarolOkoński">Ustawa określa też zasady dotyczące sposobu przekazywania do publicznej wiadomości komunikatów na temat cyberbezpieczeństwa oraz zgodnie z wymaganiem rozporządzenia Parlamentu Europejskiego nr 2016/679 w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia odpowiedniej dyrektywy określa zasady przetwarzania danych osobowych w ramach funkcjonowania krajowego systemu cyberbezpieczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-117.14" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieCyfryzacjiKarolOkoński">Ustawa ustanawia również organy właściwe do spraw cyberbezpieczeństwa odpowiedzialne za sprawowanie nadzoru nad operatorami usług kluczowych w sektorach wymienionych w dyrektywie NIS. Organy właściwe są elementem krajowego systemu cyberbezpieczeństwa odpowiedzialnym również za opracowywanie we współpracy z CSIRT-ami wytycznych bezpieczeństwa teleinformatycznego dla danego sektora. Ustanowione przez organy właściwe sektorowe zespoły cyberbezpieczeństwa będą miały możliwość przyjmowania zgłoszeń o incydentach poważnych, ich analizy oraz wsparcia w ich obsłudze we współpracy z właściwym CSIRT-em.</u>
          <u xml:id="u-117.15" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieCyfryzacjiKarolOkoński">Ustawa zakłada przypisanie nowych obowiązków ministrowi właściwemu do spraw informatyzacji realizującemu funkcje techniczne na potrzeby krajowego systemu cyberbezpieczeństwa. Związane są one z prowadzeniem systemu teleinformatycznego wykorzystywanego do wymiany informacji między podmiotami tworzącymi krajowy system cyberbezpieczeństwa, do dynamicznego szacowania ryzyka na poziomie krajowym oraz do ostrzegania o zagrożeniach dotyczących cyberbezpieczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-117.16" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieCyfryzacjiKarolOkoński">Ustawa ustanawia pojedynczy punkt kontaktowy ds. cyberbezpieczeństwa, prowadzony przez ministra właściwego do spraw informatyzacji. Według założeń regulacji pojedynczy punkt kontaktowy realizuje funkcję łącznika i zajmuje się wymianą informacji na rzecz organów właściwych, organów władz publicznych i poszczególnych CSIRT-ów. Pojedynczy punkt kontaktowy zapewnia odbieranie i przekazywanie zgłoszeń incydentów poważnych i istotnych z innych krajów członkowskich i reprezentuje Rzeczpospolitą Polską w grupie współpracy przy organie do współpracy strategicznej na arenie Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-117.17" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieCyfryzacjiKarolOkoński">Ustawa określa również zadania ministra obrony narodowej związane z zakresem ustawy, zwłaszcza w zakresie zapewnienia zdolności Siłom Zbrojnym Rzeczypospolitej Polskiej do prowadzenia działań militarnych w przypadkach szczególnych zagrożeń, oraz ocenę wpływu incydentów na system obrony państwa i kierowanie działaniami związanymi z obsługą incydentów w czasie stanu wojennego.</u>
          <u xml:id="u-117.18" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieCyfryzacjiKarolOkoński">Ustawa reguluje też kwestie nadzoru i kontroli realizacji zadań określonych w ustawie, określa zakres kontroli, uprawnienia kontrolerów oraz postępowanie w razie stwierdzenia naruszenia przepisów ustawy.</u>
          <u xml:id="u-117.19" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieCyfryzacjiKarolOkoński">Ustawa określa także zadania pełnomocnika rządu ds. cyberbezpieczeństwa, czyli nowego podmiotu zajmującego się koordynacją działań dotyczących zapewnienia cyberbezpieczeństwa w Rzeczypospolitej Polskiej, określa też zadania kolegium ds. cyberbezpieczeństwa, czyli ciała opiniodawczo-doradczego w sprawach cyberbezpieczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-117.20" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieCyfryzacjiKarolOkoński">Ustawa określa również ustawowe zasady realizacji i tworzenia strategii cyberbezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-117.21" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieCyfryzacjiKarolOkoński">Wysoka Izbo! Przedstawiłem przed chwilą najistotniejsze założenia, które wynikają z projektu ustawy o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa. Raz jeszcze apeluję o sprawną i efektywną pracę nad tym kluczowym dla naszego państwa projektem, kluczowym dla rozwoju cyfrowej gospodarki, która jest na pewno przyszłością Polski i przyszłością całej Europy. Bez odpowiednich regulacji dotyczących cyberbezpieczeństwa, bez odpowiedniego wysiłku, które państwo włoży w jego zachowanie, ten oczekiwany sukces cyfrowej gospodarki, cyfrowej Polski może zostać zniweczony czy wręcz stać się jego przeciwieństwem. Naszym wspólnym zadaniem jest zadbanie o najwyższy poziom cyberbezpieczeństwa. Uważamy, że prezentowany projekt jest znaczącym krokiem na drodze prowadzącej do osiągnięcia tego celu. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-117.22" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i koła.</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-118.3" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">O zabranie głosu w imieniu klubu Prawo i Sprawiedliwość poproszę pana posła Rafała Webera.</u>
          <u xml:id="u-118.4" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#PosełRafałWeber">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#PosełRafałWeber">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość przedstawiam stanowisko dotyczące rządowego projektu ustawy o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-119.2" who="#PosełRafałWeber">Ustawa ta ma na celu określenie organizacji oraz sposobu funkcjonowania krajowego systemu cyberbezpieczeństwa, sposobu sprawowania nadzoru i kontroli w zakresie stosowania przepisów ustawy oraz zakresu i trybu stanowienia strategii cyberbezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-119.3" who="#PosełRafałWeber">Projekt ustawy definiuje podstawowe pojęcia niezbędne dla krajowego systemu cyberbezpieczeństwa. W obecnym stanie prawnym brak normatywnych definicji sprawia, że obszar ten jest niedostatecznie regulowany. Proponowane definicje są zgodne z treścią dyrektywy 2016/1148, co pozwoli ocenić osiągnięcie celów tej dyrektywy i krajowych ram. Projekt ustanawia też krajowy system cyberbezpieczeństwa oraz określa podmioty do niego należące.</u>
          <u xml:id="u-119.4" who="#PosełRafałWeber">Projekt ustawy zawiera zasady wskazywania operatorów usług kluczowych, a wypełniając dyspozycje, o których mowa w dyrektywie 2016/1148, określa obowiązki operatorów usług kluczowych dotyczące wdrożenia efektywnego systemu zarządzania bezpieczeństwem, obejmującego m.in. zarządzanie ryzykiem, procedury i mechanizmy zgłaszania i postępowania z incydentami czy organizację struktur na poziomie operatora. W załączniku do ustawy znajdują się natomiast wszystkie potencjalne kategorie podmiotów w poszczególnych sektorach gospodarki i działalności państwa, z których mogą być wyłaniani, w drodze decyzji administracyjnej, operatorzy usług kluczowych.</u>
          <u xml:id="u-119.5" who="#PosełRafałWeber">Projekt ustawy precyzuje obowiązki nakładane na dostawców usług cyfrowych, uwzględniając istniejące w tym zakresie ograniczenia określone w dyrektywie 2016/1148. Obowiązki nakładane na podmioty publiczne są uregulowane odrębnie od tych nakładanych na operatorów i dostawców.</u>
          <u xml:id="u-119.6" who="#PosełRafałWeber">Jedną z najistotniejszych części proponowanych zmian jest określenie systemu reagowania na incydenty i włączenie w ten proces wszystkich zainteresowanych podmiotów. Założeniem systemu reagowania na incydenty jest jego kompletność i transparentność.</u>
          <u xml:id="u-119.7" who="#PosełRafałWeber">Po pierwsze, zakłada się określenie zadań zespołów reagowania na incydenty komputerowe odpowiedzialnych za przeciwdziałanie zagrożeniom cyberbezpieczeństwa o charakterze ponadsektorowym i transgranicznych, a także koordynację obsługi poważnych, istotnych i krytycznych incydentów. Po drugie, ustawa przewiduje włączenie aspektów cyberbezpieczeństwa do stref zarządzania państwem. Zespoły informują się wzajemnie oraz informują Rządowe Centrum Bezpieczeństwa o incydencie krytycznym, który może spowodować wystąpienie sytuacji kryzysowej dla bezpieczeństwa lub porządku publicznego. Dodatkowo ustawa przewiduje utworzenie zespołu ds. krytycznych incydentów jako organu pomocniczego powołanego w sprawach obsługi i koordynacji wymienionych incydentów krytycznych.</u>
          <u xml:id="u-119.8" who="#PosełRafałWeber">Projekt ustawy ustanawia organy właściwe ds. cyberbezpieczeństwa, odpowiedzialne za sprawowanie nadzoru wobec operatorów usług kluczowych w sektorach wymienionych w dyrektywie 2016/1148. Organy właściwe są elementem krajowego systemu cyberbezpieczeństwa, odpowiedzialnym również za opracowanie we współpracy z CSIRT wytycznych bezpieczeństwa teleinformatycznego w wymiarze sektorowym. Ustanawiane przez organy właściwe sektorowe zespoły cyberbezpieczeństwa będą miały możliwość przyjmowania zgłoszeń o incydentach poważnych, ich analizy oraz wsparcia w ich obsłudze we współpracy z właściwym CSIRT.</u>
          <u xml:id="u-119.9" who="#PosełRafałWeber">Projekt zakłada również przypisanie nowych obowiązków ministrowi właściwemu do spraw informatyzacji realizującemu funkcje techniczne na potrzeby krajowego systemu cyberbezpieczeństwa. Związane są one z prowadzeniem systemu teleinformatycznego wykorzystywanego do wymiany informacji między podmiotami tworzącymi krajowy system cyberbezpieczeństwa, do dynamicznego szacowania ryzyka na poziomie krajowym oraz do ostrzegania o zagrożeniach cyberbezpieczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-119.10" who="#PosełRafałWeber">Jednocześnie projekt ustawy ustanawia Pojedynczy Punkt Kontaktowy do spraw cyberbezpieczeństwa prowadzony przez ministra właściwego do spraw informatyzacji. Według założeń regulacji Pojedynczy Punkt Kontaktowy realizowałby funkcję swoistego łącznika i zajmował się wymianą informacji na rzecz organów właściwych, organów władz publicznych i CSIRT. Pojedynczy Punkt Kontaktowy zapewni odbieranie i przekazywanie zgłoszeń incydentów poważnych i istotnych z krajów członkowskich, reprezentację Rzeczypospolitej w Grupie Współpracy, współpracę z Komisją Europejską, współpracę między...</u>
          <u xml:id="u-119.11" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-119.12" who="#PosełRafałWeber">...organami właściwymi Rzeczypospolitej Polskiej i organami właściwymi państw członkowskich Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-119.13" who="#PosełRafałWeber">Kończąc powoli przedstawianie naszego stanowiska, zachęcam państwa do zapoznania się z ustawą, z uzasadnieniem. Jest to materiał bardzo obszerny, ale ustawa jest bardzo istotna, jeżeli chodzi o zachowanie bezpieczeństwa naszego kraju.</u>
          <u xml:id="u-119.14" who="#PosełRafałWeber">Klub parlamentarny popiera to rządowe przedłożenie, uznając przyjęcie tej ustawy za działanie nie tylko wypełniające zapisy dyrektywy 2016/1148, ale również wzmacniające bezpieczeństwo w cyberprzestrzeni. Dlatego będziemy wspierać rząd w pracach nad tym projektem. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">W imieniu Platformy Obywatelskiej pan poseł Piotr Cieśliński.</u>
          <u xml:id="u-120.2" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Ale zanim pan poseł rozpocznie wystąpienie, pozwolicie państwo, że przywitam uczniów ze Szkoły Podstawowej nr 34 im. Leona Kruczkowskiego w Łodzi, z klas 3b i 3f, wraz z opiekunem grupy.</u>
          <u xml:id="u-120.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-120.4" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Mam nadzieję, że podoba wam się w Sejmie i będziecie mieli miłe wrażenia.</u>
          <u xml:id="u-120.5" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">A teraz, panie pośle, zapraszam do wystąpienia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#PosełPiotrCieśliński">Dziękuję, pani marszałek. Postaram się, aby było ono jak najbardziej przyjazne.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#PosełPiotrCieśliński">Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Projekt dotyczy implementacji dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej nr 2016/1148 z 6 lipca 2016 r. w sprawie środków na rzecz wysokiego wspólnego poziomu bezpieczeństwa sieci i systemów informatycznych na terytorium Unii. Ponadto warto zauważyć, iż projektowana ustawa wpisuje się w cel piąty „Krajowych ram polityki cyberbezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej na lata 2017–2022”.</u>
          <u xml:id="u-121.2" who="#PosełPiotrCieśliński">Przyjęta dyrektywa jest pierwszym horyzontalnym unijnym aktem prawnym stanowiącym odpowiedź na wyzwania w obszarze cyberbezpieczeństwa, który wprowadza rzeczywiste zmiany w kwestii odporności na zagrożenia dla cyberbezpieczeństwa i współpracy w dziedzinie cyberbezpieczeństwa w Europie.</u>
          <u xml:id="u-121.3" who="#PosełPiotrCieśliński">Państwa członkowskie Unii Europejskiej miały implementować dyrektywę do swoich systemów prawnych do 9 maja 2018 r. Wykaz usług kluczowych i lista operatorów usług kluczowych muszą powstać z kolei do listopada 2018 r. Niestety Polska już jest w tyle i nie dotrzyma wymaganego terminu.</u>
          <u xml:id="u-121.4" who="#PosełPiotrCieśliński">Zgodnie z szacunkami Ministerstwa Cyfryzacji ustawa wpłynie na blisko 50 podmiotów sektora energetycznego, 15 firm lotniczych, 10 kolejowych, 47 instytucji finansowych oraz na wszystkich największych operatorów telekomunikacyjnych, do tego na co najmniej 25 dostawców usług cyfrowych i minimum 30 firm zajmujących się cyberbezpieczeństwem.</u>
          <u xml:id="u-121.5" who="#PosełPiotrCieśliński">Podniesienie poziomu cyberbezpieczeństwa krajowego bez wątpienia stanowi kluczowe wyzwanie zarówno dla sektora prywatnego, jak i dla sektora publicznego. Należy podkreślić, że procedowany projekt ustawy stanowi postęp względem pierwszej roboczej wersji zaproponowanej na etapie prac rządowych, co ogromnie cieszy. Projekt wymaga jednak kontynuacji, uzgodnień i poprawek. Należy zauważyć, że ustawa stanowi zbiór rzeczy ważnych i mało istotnych. Przeprowadzona analiza pozwala stwierdzić, że projekt skupia się przede wszystkim na systemie zgłaszania incydentów związanych z cyberbezpieczeństwem. Sama propozycja z kolei niewiele mówi o prewencji, monitorowaniu stanu normalnego i wyszukiwaniu incydentów. Projekt ustawy poświęca również niewiele uwagi edukacji oraz nie wykorzystuje potencjału organizacji pozarządowych w budowaniu świadomości społecznej właśnie w obszarze cyberbezpieczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-121.6" who="#PosełPiotrCieśliński">Cieszy natomiast fakt, że dopracowano w wymiarze legislacyjnym konkretyzację stosowanych pojęć, przede wszystkim incydentów, oraz zdecydowano się na utworzenie CSIRT-ów dla sektorów i podsektorów wymienionych w załączniku drugim do dyrektywy, co również było postulowane w „Krajowych ramach polityki cyberbezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej na lata 2017–2022”.</u>
          <u xml:id="u-121.7" who="#PosełPiotrCieśliński">Biorąc pod uwagę cel dyrektywy unijnej, tj. osiągnięcie wysokiego wspólnego poziomu bezpieczeństwa sieci i systemów informacyjnych na terytorium Unii Europejskiej, należałoby się poważnie zastanowić, czy polska strategia cyberbezpieczeństwa nie powinna objąć swoim zakresem sektorów i usług, które nie zostały wymienione w załącznikach do dyrektywy, tj. sektorów: energetyki, transportu, bankowości, rynków finansowych, służby zdrowia, zaopatrzenia w wodę pitną i jej dystrybucji oraz infrastruktury cyfrowej. Jest to możliwe, ponieważ w art. 3 dyrektywy NIS ustanowiono zasadę harmonizacji minimalnej. Zgodnie z tą zasadą polski ustawodawca może przyjmować lub utrzymywać przepisy mające na celu osiągnięcie wyższego poziomu bezpieczeństwa sieci. To samo dotyczy rozszerzenia katalogu sektorów, które będą uznawane za operatorów usług kluczowych, biorąc pod uwagę ich znaczenie dla społeczeństwa i gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-121.8" who="#PosełPiotrCieśliński">Chciałbym również zwrócić uwagę, że projekt przewiduje powołanie organu kolegialnego sprawującego nadzór nad systemem cyberbezpieczeństwa. Nadzór nad działalnością tego ciała będzie prowadzić...</u>
          <u xml:id="u-121.9" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-121.10" who="#PosełPiotrCieśliński">...prezes Rady Ministrów lub osoba przez niego wskazana. Tutaj jest kwestia dyskusyjna, przy okazji prosiłbym też o wyjaśnienie, czy to będzie rzeczywiście minister właściwy, czyli minister cyfryzacji, czy może jakikolwiek inny minister może tę funkcję sprawować, np. minister MON, o czym wcześniej była mowa, nie dziś, ale we wcześniejszych projektach. Moim zdaniem jest to niepotrzebne rozwiązanie, albowiem tworzy kolejny twór administracyjnokontrolny i ma niewiele wspólnego ze wzmocnieniem poziomu bezpieczeństwa podmiotów sektora publicznego, prywatnego, jak też obywateli funkcjonujących w cyberprzestrzeni.</u>
          <u xml:id="u-121.11" who="#PosełPiotrCieśliński">Klub Platformy Obywatelskiej popiera rozwiązania zawarte w projekcie ustawy, choć można rozważyć wyznaczenie bardziej ambitnych celów, panie ministrze, tak aby w możliwie największym stopniu przyczyniły się one do podniesienia poziomu cyberbezpieczeństwa w Polsce, podnosiły świadomość społeczną w tejże dziedzinie oraz nie wprowadzały zbytniego niekontrolowanego wpływu państwa na podmioty gospodarcze. Polska ustawa też bez wątpienia powinna być w możliwie największym stopniu...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Panie pośle, proszę zmierzać do końca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#PosełPiotrCieśliński">Już kończę, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#PosełPiotrCieśliński">...skoordynowana z aktami przyjętymi w innych państwach członkowskich. To uważam za bardzo istotną sprawę, albowiem z całą pewnością przyczyni się to do zwiększenia cyberbezpieczeństwa w wymiarze globalnym. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-123.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Pan poseł Wojciech Bakun, klub Kukiz’15.</u>
          <u xml:id="u-124.2" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#PosełWojciechBakun">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam przyjemność przedstawić stanowisko klubu Kukiz’15 w sprawie ustawy o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#PosełWojciechBakun">Prace rządu nad tą ustawą, a więc nad uregulowaniem krajowego systemu cyberbezpieczeństwa, wynikają z jednej strony z potrzeby zapewnienia systemowego podejścia do krajowego systemu cyberbezpieczeństwa, zwłaszcza w obliczu rosnącego znaczenia systemów informatycznych w gospodarce i coraz szerszego wykorzystywania zbiorów danych, oraz, co idzie w ślad za tym wzrostem znaczenia, rosnącego zagrożenia systemów informatycznych, w tym systemów ważnych, a często kluczowych dla funkcjonowania państwa, gospodarki i społeczeństwa. Z drugiej strony potrzebę prac nad tą ustawą wymusiła konieczność wdrożenia do polskiego porządku prawnego dyrektywy 2016/1148 z dnia 16 lipca 2016 r.</u>
          <u xml:id="u-125.2" who="#PosełWojciechBakun">Szanowni Państwo! W ciągu 5-minutowego wystąpienia, jak pokazały przykłady moich przedmówców, nie da rady wyczerpać tego tematu. Myślę, że dużo, dużo bardziej szczegółowa dyskusja będzie toczyła się podczas prac komisji sejmowej. Natomiast chciałbym zwrócić uwagę na kwestie, które mogą budzić zaniepokojenie, bo oczywiście rozumiemy sens i zasadność wprowadzenia proponowanych rozwiązań, natomiast niektóre z rozwiązań budzą nasze zaniepokojenie.</u>
          <u xml:id="u-125.3" who="#PosełWojciechBakun">Pierwsza z kwestii, którą zawsze poruszamy jako klub Kukiz’15, to jest kwestia objętości ustawy. Dyrektywę, która składa się z 30 stron, wprowadzamy na 150 stronach. Czemu zawsze nasze prawo, czemu my jako posłowie zawsze przygotowujemy prawo, które tak dogłębnie reguluje kwestie w aktach prawnych, które są składane jako ustawy, zwłaszcza w materii tak dynamicznej jak cyberbezpieczeństwo czy ogólnie informatyzacja. Szanowni państwo, jeżeli wszystkie kwestie dotyczące cyberbezpieczeństwa będziemy tak szczegółowo regulować w ustawie, to jakakolwiek zmiana w tym obszarze będzie powodowała potrzebę nowelizacji ustawy, a co za tym idzie, przejście całego procesu legislacyjnego, co jak wiadomo, zajmuje często dużo czasu, a w przypadku chociażby przerw takich jak przerwa wakacyjna ten okres może się wydłużyć do kilku miesięcy.</u>
          <u xml:id="u-125.4" who="#PosełWojciechBakun">Czy naprawdę w kwestii cyberbezpieczeństwa chcemy skazać się na to, żeby reagować w tak długim, często rozległym czasie? To jest bardzo dynamiczny obszar, bardzo dynamiczny. To są bardzo dynamiczne zagadnienia. Myślę, że naprawdę można by było stworzyć projekt, który składa się z kilkunastu artykułów regulujących kwestie systemowe, strukturalne, a całą część techniczną, organizacyjną normować chociażby za pomocą rozporządzeń.</u>
          <u xml:id="u-125.5" who="#PosełWojciechBakun">To, co zawsze niepokoi, na co również zawsze zwracamy uwagę jako Klub Poselski Kukiz’15, to jest mnożenie kolejnych bytów administracyjnych. Również w tym przypadku nie ustrzeżemy się tego. Mnożymy kolejne byty administracyjne. W dodatku byty, które tworzymy, będą funkcjonowały w bardzo specyficznych warunkach, według własnej logiki, często granice kompetencyjne pomiędzy tymi bytami nie są jasno określone, ten podział kompetencji nie jest jasno dookreślony, co będzie powodowało nakładanie się kompetencji i spory między instytucjami. Rozwiązania, które obserwujemy w tym projekcie ustawy, mają bardzo duży potencjał konfliktowy, co - myślę - nie powinno mieć miejsca w przypadku tak ważnej ustawy jak ustawa o cyberbezpieczeństwie.</u>
          <u xml:id="u-125.6" who="#PosełWojciechBakun">Nie wskazano w ustawie jednoznacznej koncepcji wskazującej jednego gospodarza systemu, który wyznacza trendy, standardy, zawiaduje całą materią oraz wyznacza kierunki jej rozwoju. Dla mnie niezrozumiałe jest również, dlaczego włącza się w konkretne rozwiązania strukturalne NASK, który nie jest instytucją rządową i który może być w każdej chwili zastąpiony inną instytucją realizującą te zadania.</u>
          <u xml:id="u-125.7" who="#PosełWojciechBakun">Reasumując, dlatego że czas nagli, rozumiejąc potrzebę uregulowań prawnych i w dziedzinie cyberbezpieczeństwa jako kluczowego w dzisiejszych czasach elementu bezpieczeństwa państwa, mimo że nie zgadzamy się ze wszystkimi rozwiązaniami i widzielibyśmy te uregulowania unormowane w inny sposób, klub Kukiz’15, mając nadzieję na merytoryczną dyskusję podczas prac komisji, rekomenduje dalsze prace nad omawianym projektem ustawy o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Idealnie 5 minut. To zasługuje na pełną pochwałę.</u>
          <u xml:id="u-126.2" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">A teraz pan poseł Paweł Pudłowski, klub Nowoczesna.</u>
          <u xml:id="u-126.3" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#PosełPawełPudłowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#PosełPawełPudłowski">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Panie ministrze Okoński, po wysłuchaniu pana przemówienia nie wiem, czy się śmiać, czy płakać. Z ogromną sympatią, jaką do pana osobiście żywię, muszę jednak stwierdzić, że mówi pan o sprawnym i efektywnym procedowaniu nad ustawą i odnosi się pan do NIK-u, który w 2015 r. - przypomnę, że mamy czerwiec 2018 r. - pisał: Bezpieczeństwo w cyberprzestrzeni nie jest w Polsce właściwie chronione. Nie podjęto dotąd spójnych i systemowych działań w zakresie monitorowania zagrożeń występujących w cyberprzestrzeni i przeciwdziałania im. Aktywność państwa paraliżował przede wszystkim brak jednego ośrodka decyzyjnego koordynującego działania innych instytucji publicznych oraz bierne oczekiwanie na rozwiązania, które w tym obszarze ma zaproponować Unia Europejska.</u>
          <u xml:id="u-127.2" who="#PosełPawełPudłowski">2018 r. Jesteśmy 3 lata po tym raporcie NIK-u. Od tego czasu było kilka ciekawych publikacji. Przytoczę wypowiedź pana gen. Krzysztofa Bondaryka, który jest byłym szefem Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz doradcą ministra obrony ds. bezpieczeństwa cybernetycznego, który również w 2015 r. w wypowiedzi dla prasy podaje: Rozmiar strat - a mówi o wycieku e-maili, kilkaset tysięcy e-maili wyciekło z Ministerstwa Obrony Narodowej - był następujący: kilkaset kont zostało zhakowanych, m.in. pracowników Inspektoratu Uzbrojenia, pionu kadr, sekretariatu ministra obrony narodowej i poszczególnych członków ścisłego kierownictwa resortu.</u>
          <u xml:id="u-127.3" who="#PosełPawełPudłowski">Panie Ministrze! Sprawne procedowanie po 3 latach, kiedy tak naprawdę wdrażamy dyrektywę europejską, to mało. Uważam, a wiem, że projekt tej ustawy leżał w kolejce do rządu przez długi czas, że rząd niewłaściwie proceduje nad kwestiami związanymi z cyberbezpieczeństwem. W tym całym procedowaniu pozytywną rzeczą są konsultacje, które państwo przeprowadziliście, rzeczywiście bardzo szczegółowe. I za to państwu dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-127.4" who="#PosełPawełPudłowski">Pan Okoński mówi o tym, że mamy do czynienia z przestępczością komputerowo-internetową, i powołuje się na wiele tysięcy aktów, które stwierdzają poszczególne CERT-y. Proszę zwrócić uwagę, że w polskim Kodeksie karnym wciąż brak jest definicji takich pojęć jak: przestępczość komputerowa, internetowa, cyberprzestępczość, co z pewnością przekłada się na ograniczone możliwości ścigania takich przestępstw.</u>
          <u xml:id="u-127.5" who="#PosełPawełPudłowski">Szanowni Państwo! Ta ustawa jest potrzebna, ale ta ustawa nie precyzuje moim zdaniem jasnej kompetencji i jasnej odpowiedzialności jednego obszaru, który będzie koordynował te wszystkie działania, wręcz przeciwnie, ustawa wprowadza pełnomocnika ds. cyberbezpieczeństwa, który będzie raportował bezpośrednio do ministra. A więc mamy Ministerstwo Obrony Narodowej, MSWiA, Ministerstwo Cyfryzacji, a dodatkowo nad wszystkim będzie czapka w postaci pełnomocnika, pełnomocnika koordynatora. Gdybym chciał się czepiać, to bym stwierdził, że takiego pełnomocnika już mamy, a może nawet dwóch - są to pełnomocnicy posła Kaczyńskiego, którzy wykonują swoje działania w obszarze zarządu Rady Ministrów czy innych organów.</u>
          <u xml:id="u-127.6" who="#PosełPawełPudłowski">Szanowni Państwo! Po co jest pełnomocnik? Dlaczego umniejszacie rolę Ministerstwa Cyfryzacji? Mamy jasno określone kompetencje i w kompetencji cyberbezpieczeństwa to właśnie Ministerstwo Cyfryzacji powinno odgrywać najważniejszą rolę.</u>
          <u xml:id="u-127.7" who="#PosełPawełPudłowski">Podajecie państwo pieniądze, które będą na ten cel dedykowane. Mowa jest o 167 mln zł. Zastanawiam się, czy jest to kwota wystarczająca, czy jest to kwota, która będzie właściwie spożytkowana, czy jest to kwota jedyna, która jest, czy są też inne kwoty w innych ministerstwach? A jeżeli są kwoty w innych ministerstwach, takich jak obrony narodowej, MSWiA, to ile one wynoszą i jak te prace będą koordynowane? Bo boję się, że nie będą.</u>
          <u xml:id="u-127.8" who="#PosełPawełPudłowski">Tak że cieszę się, że pojawia się rozwiązanie. Niestety jest to po prostu implementacja dyrektywy europejskiej. Boję się, że państwo podeszliście do tego niewłaściwie. Cieszę się na myśl o pracy w komisji. Będzie to najprawdopodobniej wspólne posiedzenie Komisji Obrony Narodowej i komisji cyfryzacji. Mam nadzieję, że będziemy tam mogli w szczegółach na ten temat porozmawiać. Mam też nadzieję na otwartość ministerstwa na nasze postulaty, a nie tak jak było w przypadku poprzednio omawianej ustawy i poprawek do odnawialnych źródeł energii, kiedy wróciły poprawki opozycji sprzed 3 lat. Bądźcie otwarci na tę dyskusję teraz. Sprawa jest bardzo ważna. Uważam, że jesteśmy nadzy. Pokazują to i raport NIK-u, i te wypowiedzi, które słyszymy od tamtego czasu, osób, które miały wgląd w to, w jaki sposób nad cyberbezpieczeństwem, szczególnie dotyczącym tych najważniejszych obszarów państwa, takich jak obrona narodowa, się w Polsce proceduje. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-127.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Jeżeli chodzi o wystąpienia w imieniu Klubu Poselskiego Polskiego Stronnictwa Ludowego - Unii Europejskich Demokratów i Koła Poselskiego Wolni i Solidarni, to zostały one złożone na piśmie. W pierwszym przypadku przez pana posła Krystiana Jarubasa, a w drugim przypadku przez panią poseł Małgorzatę Zwiercan.</u>
          <u xml:id="u-128.2" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Przystępujemy do zadawania pytań w tym punkcie.</u>
          <u xml:id="u-128.3" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Czy ktoś z pań posłanek i panów posłów chce się jeszcze wpisać na listę?</u>
          <u xml:id="u-128.4" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Nie widzę dodatkowych zgłoszeń, w związku z tym zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-128.5" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Zadawanie pytań rozpoczyna pani poseł Anna Wasilewska, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-128.6" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Czas - 1,5 minuty.</u>
          <u xml:id="u-128.7" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#PosełAnnaWasilewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#PosełAnnaWasilewska">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Ogólnie projekt ustawy o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa wynika z wdrażania przez kraje członkowskie dyrektywy NIS związanej z cyberbezpieczeństwem. Kluczowym elementem ustawy jest wykaz, identyfikacja i wykaz operatorów usług kluczowych. Co do zasady obowiązki odnośnie do cyberbezpieczeństwa są realizowane przez podmioty publiczne, a teraz są doprecyzowane. Według mnie jest jednak brak działań systemowych zwiększających poziom cyberbezpieczeństwa w organizacjach poprzez podniesienie kompetencji pracowników sektora publicznego oraz zwykłych mieszkańców.</u>
          <u xml:id="u-129.2" who="#PosełAnnaWasilewska">I tu jest moje pytanie, choć częściowo pan minister o tym mówił: Jakie są i gdzie są zabezpieczone środki na działania w zakresie szeroko pojętego cyberbezpieczeństwa? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-129.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Pani poseł Małgorzata Pępek, Platforma Obywatelska, zada następne pytanie.</u>
          <u xml:id="u-130.2" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#PosełMałgorzataPępek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! 2 lata temu w lipcu zostało powołane Narodowe Centrum Cyberbezpieczeństwa jako centrum szybkiego reagowania na zagrożenia i zgłaszane incydenty w cyberprzestrzeni. Centrum funkcjonuje 24 h na dobę i według założeń ma współdziałać z podmiotami publicznymi i prywatnymi. Chodzi o sprawne zarządzanie bezpieczeństwem w cyberprzestrzeni w obszarach działalności krytycznych dla państwa i gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#PosełMałgorzataPępek">W związku z powyższym chciałabym zapytać przedstawiciela resortu cyfryzacji o sukcesy narodowego centrum w reagowaniu na zagrożenia i incydenty w cyberprzestrzeni, koszty funkcjonowania centrum w ujęciu rocznym i liczbę przypadków, kiedy podejmowało ono interwencje, do jakich jest zobowiązane.</u>
          <u xml:id="u-131.2" who="#PosełMałgorzataPępek">Istotną kwestią jest też sprawa, czy Narodowe Centrum Cyberbezpieczeństwa w związku z procedowaną ustawą będzie miało zwiększone kompetencje.</u>
          <u xml:id="u-131.3" who="#PosełMałgorzataPępek">Jeśli nie jest możliwe uzyskanie informacji teraz, to bardzo proszę o przekazanie tej odpowiedzi na piśmie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-131.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Kolejne pytanie zada pan poseł Antoni Mężydło, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-132.2" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#PosełAntoniMężydło">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Pan słusznie zauważył, że cyberbezpieczeństwo jest ważną dziedziną naszego życia, życia społecznego, gospodarczego. I tak jak dotychczas w świecie rzeczywistym mieliśmy do czynienia ze zwykłymi przestępcami, a później również wykształciła się klasa przestępców w białych kołnierzykach, tak tutaj ze względu na to, że żyjemy dzisiaj w świecie rzeczywisto-wirtualnym, dochodzą nam przestępstwa technologiczne czy inteligentno-cyfrowe. Z tym na pewno należy walczyć i dlatego implementacja tej dyrektywy jest bardzo ważna, ale trzeba poprawić również cyberbezpieczeństwo w oparciu o nasz system cyberbezpieczeństwa. Ale, panie ministrze, dlaczego CSIRT-y powstały aż trzy? Przecież to nie jest konieczne. Uważam, że największe doświadczenie, w przeciwieństwie do tego, co mówił przedstawiciel Kukiza’15, ma akurat NASK. NASK bardzo dobrze funkcjonuje. Ja sam doświadczyłem tego, że potrafił on już w ubiegłych latach szybko namierzyć i zlikwidować tych przestępców, zlikwidować przestępstwa, które powstawały w świecie wirtualnym. I dlatego ja postulowałbym, żeby taki CSIRT MON-owski czy GOV-owski powstawał jako infrastruktura krytyczna, a nie jako CSIRT, ze względu na to, że już w świecie rzeczywistym mieliśmy do czynienia z powstawaniem...</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-133.2" who="#PosełAntoniMężydło">...agencji ochrony, które chroniły jednostki wojskowe. Myślę, że NASK lepiej zadbałby o nasze cyberbezpieczeństwo w zakresie obronności militarnej niż taki CSIRT wojskowy ze względu na to, że tu mamy fachowców, którzy by to zrobili.</u>
          <u xml:id="u-133.3" who="#PosełAntoniMężydło">I niech pan mi odpowie: Czy istnieje to gdzieś na świecie, w Europie, tam gdzie wdrażają tę dyrektywę... Czy wdrażają to w koncepcji jednego CSIRT-u czy wielu CSIRT-ów? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-133.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Pan poseł Arkadiusz Marchewka, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-134.2" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo proszę, kolejne pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#PosełArkadiuszMarchewka">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#PosełArkadiuszMarchewka">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Projekt tej ustawy powstawał w mękach i w bólach i do tego przy dużym konflikcie pomiędzy Ministerstwem Obrony Narodowej a Ministerstwem Cyfryzacji. I niestety mam nieodparte wrażenie, że Ministerstwo Cyfryzacji zrobiło nie jeden krok do tyłu, ale co najmniej trzy, nie odgrywając znaczącej roli w tym całym procesie koordynowania tych kwestii.</u>
          <u xml:id="u-135.2" who="#PosełArkadiuszMarchewka">Natomiast chciałbym zapytać, korzystając z tej okazji, jak wyglądają działania, które dotyczą konieczności zapisywania i pozyskiwania specjalnych środków finansowych na realizację chociażby krajowych ram polityki cyberbezpieczeństwa i wynikających też z tego zadań, które są ujęte w ustawie. Bo jeszcze w ubiegłym roku Ministerstwo Cyfryzacji zgłaszało się i wnioskowało o dodatkowe 70 mln zł, co w puli całego budżetu wydaje się niewielką kwotą, na realizację przynajmniej 15 bardzo istotnych zadań. Tyle wskazywało ministerstwo. Te pieniądze nie zostały ministerstwu przyznane. Wszystko trafiło do ministra obrony narodowej.</u>
          <u xml:id="u-135.3" who="#PosełArkadiuszMarchewka">I teraz jest zasadnicze pytanie: W jaki sposób będą finansowane te kwestie, o których wielokrotnie ministerstwo mówiło? Kto będzie to robił? Czy jest pan minister w stanie zagwarantować, że te sprawy, które wynikają właśnie z ustawy i z krajowych ram, będą realizowane? Czy tych środków finansowych po prostu wystarczy? I to jest dla mnie kluczowe.</u>
          <u xml:id="u-135.4" who="#PosełArkadiuszMarchewka">I drugie pytanie. Skoro ustawa zakłada powołanie pełnomocnika, to co się stanie z obecnym pełnomocnikiem, który zajmuje się...</u>
          <u xml:id="u-135.5" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-135.6" who="#PosełArkadiuszMarchewka">...cyberbezpieczeństwem, który działa w ramach KPRM-u? Czy ma być kolejny pełnomocnik, czy będą się dzielić kompetencjami, czy tamten przestanie funkcjonować? Jaki jest w ogóle tego sens i jak będzie wyglądać relacja pomiędzy jednym a drugim stanowiskiem, czy jedno zostanie po prostu zlikwidowane? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-135.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Kolejne pytanie - pan poseł Paweł Pudłowski, klub Nowoczesna.</u>
          <u xml:id="u-136.2" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#PosełPawełPudłowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Mam kilka pytań. Po pierwsze, jeśli chodzi o środki finansowe, to gdyby było więcej środków finansowych, jak ministerstwo zamierzałoby spożytkować te środki? Wiemy o tym, że specjaliści, szczególnie z zakresu cyberbezpieczeństwa, to są osoby bardzo dobrze wynagradzane. Jak ministerstwo planuje zarządzić tym tematem? Widzimy, że pomysły na to są różne, np. Ministerstwo Finansów, powołując spółkę o krytycznych aplikacjach, wyniosło jak gdyby na zewnątrz możliwość zatrudniania tych osób. Czy to jest pomysł Ministerstwa Cyfryzacji, czy też jakiś inny sposób mobilizacji i wpływania na osoby, które posiadają te kompetencje, a chciałyby w Ministerstwie Cyfryzacji w obszarze cyberbezpieczeństwa pracować?</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#PosełPawełPudłowski">Jeśli chodzi o pełnomocnika, to czy gdyby nie było zapisu o pełnomocniku, Ministerstwo Cyfryzacji posiadałoby kompetencje wewnątrz swojego resortu do tego, żeby zarządzić tym obszarem? I jeśli chodzi o działania podjęte od 2015 r., to zgadzam się z wypowiedzią pana posła Antoniego Mężydły, który powołał się na to, że NASK od tego czasu jest w zasadzie jedyną instytucją, która posiada działający sprawnie CERT, oprócz oczywiście CERT-ów działających przy wszelkiego rodzaju komercyjnych firmach czy to Skarbu Państwa, czy kapitału prywatnego. Natomiast również NIK powołuje się na to, że te interwencje NASK-u były właściwe.</u>
          <u xml:id="u-137.2" who="#PosełPawełPudłowski">I pytanie: Czy, idąc do przodu, również w przyszłości widzicie państwo NASK jako jednostkę centralną, która będzie koordynowała działania tych różnych CERT-ów również w kontekście komercyjnych...</u>
          <u xml:id="u-137.3" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-137.4" who="#PosełPawełPudłowski">...i publicznych? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-137.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Nie widzę pana posła Andrzeja Halickiego ani posła Mirosława Suchonia, w związku z tym przejdziemy do pytania, które zada pan poseł Paweł Arndt, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-138.2" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#PosełPawełArndt">Szanowna Pani Marszałek! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Panie Ministrze! Jako członek Komisji Finansów Publicznych chciałbym zadać pytanie dotyczące spraw finansowych. Otóż w art. 87 zawarte są zapisy dotyczące maksymalnych limitów wydatków z budżetu państwa w poszczególnych częściach budżetowych. Z tego artykułu wynika, że tak naprawdę jedyną częścią budżetową czy jedynym resortem, który w tym roku będzie wydawał pieniądze na cyberbezpieczeństwo, jest właśnie Ministerstwo Cyfryzacji. Zawarte to jest w części 27: Informatyzacja. Jest jeszcze tam drobna część dotycząca spraw wewnętrznych, ale jest to zupełnie nieistotne.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#PosełPawełArndt">Ja chciałbym spytać o trochę inną rzecz. Wśród tych wszystkich części budżetowych, które są wymienione w art. 87, nie ma tej dotyczącej wydatków związanych z obroną narodową. Wydaje się, że to jest istotna część, zresztą niektórzy moi przedmówcy o tym mówili. Cały rozdział 10 poświęcony jest zadaniom ministra obrony narodowej, tymczasem w wykazie środków, które są do dyspozycji w poszczególnych częściach budżetowych, nie ma zupełnie środków dla resortu obrony. Proszę odpowiedzieć na pytanie, dlaczego. A jeśli te środki są, to w jaki sposób można je znaleźć? Czy one w ogóle istnieją?</u>
          <u xml:id="u-139.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Pan poseł Stanisław Lamczyk, Platforma Obywatelska, zada kolejne pytanie.</u>
          <u xml:id="u-140.2" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#PosełStanisławLamczyk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#PosełStanisławLamczyk">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Szanowni Państwo! Kolega pytał o dane finansowe, a ja jako członek Komisji Infrastruktury chciałbym też dowiedzieć się od pana ministra, jak pan widzi współpracę z ministrem infrastruktury w kontekście tych wszystkich inwestycji związanych ze sterowaniem ruchem kolejowym. W jaki sposób zabezpieczyć bezpieczeństwo pasażerów, jak również państwa polskiego? Wiemy, że hakerzy działają, szczególnie w Niemczech, chodzi o Deutsche Bahn, tam się wchodzi podczas jednego roku, załóżmy, 1 tys. razy. Jak u nas to zabezpieczycie? Kto powinien ustalić parametry interfejsów pomiędzy urządzeniami warstwy podstawowej SRK a warstwą nadrzędną? Bo warstwa nadrzędna w tej chwili właśnie wchodzi, jest wdrażana i widzę, że kolej jest, znaczy, sama sobie przekazana... Dlatego pomiędzy systemami sterowania ERTMS i ETCS parametry powinny być ustalone.</u>
          <u xml:id="u-141.2" who="#PosełStanisławLamczyk">Kto powinien określić standardy warstwy wyższej, komputerowej? I kto wreszcie powinien określić procedury przekazywania dokumentacji interfejsów i warstwy sprzętowej z protokołami transmisji danych? Jak wiemy, tego nie ma, monopoliści sobie rządzą, a to nas jako państwo dużo kosztuje, a będzie kosztowało jeszcze więcej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-141.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Pan poseł Piotr Cieśliński, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-142.2" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#PosełPiotrCieśliński">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Chciałbym - wspominałem już o tym w swoim wystąpieniu, ale chciałbym dopytać - spytać, dlaczego państwo ograniczyliście infrastrukturę krytyczną tylko do iluś pozycji, do wąskiej listy załącznika do dyrektywy NIS. Przecież w Polsce obowiązuje już ustawa o infrastrukturze krytycznej i może warto byłoby rozszerzyć ochronę i objąć nią te podmioty, tak aby przy okazji uchwalania tej ustawy również o nich pamiętać. To byłoby rozwiązaniem sprawy na przyszłość. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Pan poseł Andrzej Halicki, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-144.2" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#PosełAndrzejHalicki">Dziękuję, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#PosełAndrzejHalicki">Panie Ministrze! Koordynacja jest tu oczywiście bardzo potrzebna, i to nie tylko dlatego, że cały czas dokonuje się postęp cywilizacyjny. Nieprawdą jest, że nie ma tu definicji ani żadnej procedury, jest taka, która każe nam nie tylko monitorować incydenty, ale wręcz interweniować. Mówię o obowiązku, który ustawa o usługach informatycznych nakłada na UKIE. Proszę tylko mi powiedzieć, jaki procent incydentów w ogóle podlega sprawozdawczości w tym zakresie. Ten obowiązek po prostu nie jest wykonywany. Jest to sankcja, która nie działa. Jeżeli nie ma sankcji, to znaczy, że system nie działa w ogóle. W związku z tym dzisiaj nie trzeba tworzyć nic alternatywnego, tylko trzeba wykorzystać to, co już w prawodawstwie jest, i usprawnić, że tak powiem, egzekucję.</u>
          <u xml:id="u-145.2" who="#PosełAndrzejHalicki">Problem też polega na tym... Zgadzam się z raportem NIK, dlatego m.in. stworzyliśmy przy ścisłej współpracy z cywilnym centrum, które może wykonywać takie obowiązki... Tutaj NASK jest najlepszy, bo ma wiedzę, a zakres jego działań umożliwia jednolitą, skoordynowaną nie tylko kontrolę, ale również interwencję. Można zlecić wykonanie dyrektywy i działać w ramach właśnie tej cywilnej struktury. Jeżeli bowiem mówimy o służbach czy MON-owskich aspiracjach, to właśnie one zagrażały wykonaniu tej dyrektywy, która zresztą została wprowadzona z polskiej inicjatywy.</u>
          <u xml:id="u-145.3" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-145.4" who="#PosełAndrzejHalicki">Jeden CERT w jednym kraju, jeden nadzór, jeden standard i pełne wykorzystanie cywilnych możliwości w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-145.5" who="#PosełAndrzejHalicki">Chciałem powiedzieć CERT - Computer Emergency Response Team. To po angielsku. Taka drobna uwaga.</u>
          <u xml:id="u-145.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo proszę podsekretarza stanu w Ministerstwie Cyfryzacji pana Karola Okońskiego o odpowiedź na te i wcześniejsze pytania.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieCyfryzacjiKarolOkoński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Faktycznie tych pytań było dosyć sporo. Postaram się do większości z nich odnieść maksymalnie szczegółowo. Spodziewałem się szerszej dyskusji czy bardziej szczegółowych rozmów na poziomie komisji. Myślę, że parę kwestii wymaga jednak wyjaśnienia na tej sali i postaram się do nich krótko odnieść.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieCyfryzacjiKarolOkoński">Odnośnie do wystąpienia pana Piotra Cieślińskiego i uwagi, że ta ustawa nic nie mówi o prewencji, kwestiach związanych z monitorowaniem czy wyszukiwaniem zagrożeń, zanim one się pojawią, pragnę zwrócić uwagę na to, że nasza ustawa wprowadza obowiązek, nakłada obowiązek na organy właściwe i na poszczególne CSIRT-y, żeby to te organy opracowały wytyczne dla poszczególnych sektorów gospodarki i rekomendacje, a na operatorów kluczowych nakłada obowiązek informowania na stronie o zdiagnozowanych zagrożeniach, umieszczenia pewnych informacji, w których posiadanie weszli, po to właśnie, żeby maksymalnie szybko pewne informacje dostarczyć w celu komunikacji. Pewnie praktyka w jakiś sposób pokaże, na ile to będzie efektywne, ale to jest ten pierwszy i najważniejszy krok, czyli ustalamy jeden wspólny sposób postępowania w danym sektorze w zakresie rekomendacji i wytycznych i operatorzy muszą się ich trzymać, jak również operatorzy mają obowiązek informowania na stronie, jak tylko otrzymają takie informacje, o spodziewanym zagrożeniu na podstawie informacji zebranych czy to na poziomie krajowym, czy to na poziomie europejskim.</u>
          <u xml:id="u-147.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieCyfryzacjiKarolOkoński">Jeśli chodzi o uwagę odnośnie do edukacji, to chciałem zwrócić uwagę, że nasza ustawa też wprowadza rozszerzenie programów nauczania, zwracając uwagę na to, by elementy związane z cyberbezpieczeństwem, zachowaniem w sieci były również ujęte w programach kształcenia.</u>
          <u xml:id="u-147.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieCyfryzacjiKarolOkoński">Jeśli chodzi o katalog sektorów kluczowych, to ten, który jest obecnie stosowany w naszym projekcie ustawy, jest dokładnie tym, który zaproponowano w dyrektywie. To jest jakby działalność z premedytacją. Faktycznie dyrektywa dopuszcza, że poszczególne kraje członkowskie mogą rozszerzyć, wprowadzić swoje własne definicje, ale uznaliśmy, że na tym etapie najłatwiej zachować tutaj spójność na poziomie europejskim. Nie wykluczamy w momencie funkcjonowania systemu, jeśli taka diagnoza zostanie postawiona, rozszerzenia tego o kolejny sektor, ale rozpoczynamy od katalogu, który w tym momencie jest zdefiniowany wprost w dyrektywie NIS.</u>
          <u xml:id="u-147.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieCyfryzacjiKarolOkoński">Odnośnie do pytania o pełnomocnika chcę powiedzieć, że pełnomocnika wyznaczy premier, prezes Rady Ministrów i to on podejmie tę decyzję w momencie, w którym ustawa wejdzie w życie.</u>
          <u xml:id="u-147.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieCyfryzacjiKarolOkoński">Jeśli chodzi o współpracę z innymi krajami, to faktycznie jest tak - tu jak najbardziej zgadzam się z panem posłem - że chcemy też wymieniać się z poszczególnymi krajami doświadczeniami co do mechanizmów wdrażania zarówno samej dyrektywy, jak i tych tzw. najlepszych praktyk. Nawet nie dalej jak wczoraj mówiłem akurat o tym w Tallinie na takim forum regionu krajów Morza Bałtyckiego jako o jednym z ważnych elementów współpracy. Prowadzimy też rozmowy z Wielką Brytanią, mieliśmy również spotkania ze Stanami Zjednoczonymi, tak że ten element współpracy i wymiany doświadczeń będzie nawet szerszy niż poziom Unii Europejskiej. Jak najbardziej będziemy z niego korzystać też na etapie już implementacji przepisów prawa.</u>
          <u xml:id="u-147.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieCyfryzacjiKarolOkoński">Jeśli chodzi o wystąpienie pana posła Bakuna, to nie zgodziłbym się z tym, że struktura zarządzania, którą proponujemy, czy to wprowadza zamieszanie, czy to będzie zarzewiem jakichś sporów czy dyskusji. Zależało nam właśnie na tym... Ten proces, ten czas, który był niezbędny do wypracowania odpowiedniego stanowiska, miał na celu właśnie takie poszatkowanie tego obszaru, żeby te kompetencje były mimo wszystko jak najbardziej rozłączne, jeśli chodzi o poszczególne podmioty, żeby była też pewna z góry ustalona hierarchia. Naszym zdaniem ta ustawa ewidentnie dużo bardziej porządkuje ten obszar w stosunku do tego, jak to funkcjonowało do tej pory.</u>
          <u xml:id="u-147.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieCyfryzacjiKarolOkoński">Dlaczego NASK? Tutaj w sumie już trochę wyręczyli mnie inni panowie posłowie, ale faktycznie NASK wprost wpisane w ustawie pojawia się dlatego, że jest de facto pierwszym polskim CERT-em, działającym od prawie 20 lat. Jego doświadczenia są po prostu nie do przecenienia i byłoby nienaturalne, nieefektywne wymyślanie czy budowanie od podstaw jakiegoś nowego ciała. Nie bez znaczenia jest też fakt, że instytut podlega pod Ministerstwo Cyfryzacji, co daje nam też większą możliwość współpracy.</u>
          <u xml:id="u-147.8" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieCyfryzacjiKarolOkoński">Jeśli chodzi o wystąpienie pana posła Pudłowskiego, to mogą powiedzieć tylko tak: faktycznie raport NIK, który pan poseł cytował, był taki bardzo mocny w swoim wydźwięku, natomiast pamiętajmy, że oceniał okres przed rokiem 2015, w szczególności temat związany z wyciekiem maili, wyciekiem danych. Mogę panu powiedzieć tylko to, że na przestrzeni czasu, kiedy funkcjonuje nowy rząd, ataki były oczywiście diagnozowane i rozpoznawane, natomiast wycieku analogicznego do tego, o którym pan mówił, nie było. Myślę, że to jest też ważna rzecz, o której należy pamiętać.</u>
          <u xml:id="u-147.9" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieCyfryzacjiKarolOkoński">Diagnoza czy odpowiedź na diagnozę NIK-u zbiegła się z pracą nad dyrektywą NIS najpierw na forum europejskim, a później na poziomie krajowym. Wprowadzenie do polskiego porządku prawnego czegoś innego, co nie było wcześniej ujęte w równoległych pracach na poziomie Unii Europejskiej, powodowało, że te prace niestety musiały zająć tyle czasu, ile zajęły. Co do miesięcy, to pewnie można by dyskutować, czy nie dałoby się tego zrobić szybciej, stąd faktycznie przekroczyliśmy datę 9 maja, która była datą wpisaną jako data obowiązywania dyrektywy, natomiast pragnę państwu powiedzieć jako może lekkie pociesznie, że wciąż jesteśmy w średniej europejskiej, jeśli chodzi o zaawansowanie prac nad implementacją dyrektywy. Mniej więcej połowa państw europejskich jest w tym procesie legislacyjnym mniej zaawansowana, jest za nami.</u>
          <u xml:id="u-147.10" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieCyfryzacjiKarolOkoński">Jeśli chodzi o strukturę zarządzania, to tak jak wspomniałem, rolą pełnomocnika rządu - odpowiadam tu na jedno z innych pytań, które się później pojawiło - jest potencjalnie właśnie rozwiązywanie konfliktu, który byłby wpisany w to w sytuacji, kiedy jedno ministerstwo ma pewien mandat, który de facto wykracza poza jego właściwość. Jeśli zestawimy ministerstwa względem siebie, to naturalnie mogą pojawiać się pewne kwestie, które wymagają rozstrzygnięcia, i naturalnym sposobem, żeby to rozstrzygnąć, jest rozstrzygnięcie tego na poziomie wyższym, żeby była ścieżka eskalacji plus był pewien ogląd na poziomie całego rządu. Ta instytucja pełnomocnika to jest to, co służy właśnie upewnieniu się, że Rada Ministrów i wszystkie ministerstwa będą miały wspólne stanowisko wobec spraw związanych z cyberbezpieczeństwem.</u>
          <u xml:id="u-147.11" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieCyfryzacjiKarolOkoński">Odpowiadając na pytanie pani poseł Wasilewskiej, mogę powiedzieć, że środki na realizację tej... To jest jednocześnie odpowiedź na pytanie pana posła Arndta. Jest tak, że środki zabezpieczane w tej ustawie faktycznie wskazują na resort cyfryzacji jako ten resort, który przekazał te nakłady, które będą potrzebne. Pozostałe resorty będą nowelizować swoje długoletnie plany wydatkowania związane z implementacją dyrektywy. Natomiast jeśli chodzi o Ministerstwo Obrony Narodowej, to po prostu ustawa o finansach publicznych stanowi, że wydatki MON-u nie są wpisywane do reguły budżetowej. Po prostu taka jest zasada, one nie są ujmowane w OSR-ach.</u>
          <u xml:id="u-147.12" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieCyfryzacjiKarolOkoński">Jeśli chodzi o pytanie pani poseł Pępek o Narodowe Centrum Cyberbezpieczeństwa, to myślę, że warto to wyjaśnić, żeby uniknąć wątpliwości. To coś, co nazwaliśmy Narodowym Centrum Cyberbezpieczeństwa, de facto jest w tym momencie po prostu instytutem NASK. Informacje o całej jego działalności, w tym sukcesach, kosztach i innych przedsięwzięciach, które realizował, są dostępne w raportach CERT Polska - CERT Polska to jest coś, co wcześniej było nazwane NCBR - i on będzie wykonywał te zadania, które wynikają z projektowanej ustawy. Jeśli będzie taka potrzeba, to raport z działalności NASK, w szczególności CERT Polska, możemy też przekazać w drodze pisemnej.</u>
          <u xml:id="u-147.13" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieCyfryzacjiKarolOkoński">Jeśli chodzi o pytanie pana posła Mężydły odnośnie do tej struktury, dlaczego trzy CSIRT-y, a nie jeden, to jest to efekt konsultacji i dyskusji, które przeprowadziliśmy, których celem było takie podzielenie tej cyberprzestrzeni, by właśnie uniknąć pewnych nieporozumień w przyszłości. Teraz siłą rzeczy Ministerstwo Obrony Narodowej ma pewne prerogatywy do tego, żeby działać w obszarze militarnym - żadne inne ministerstwo nie ma takich właściwości - i musi mieć możliwość realizowania tych działań. Jeśli chodzi o ABW, to ono jest właściwe do opieki nad infrastrukturą krytyczną, stąd dedykowany, odpowiedzialny CSIRT właśnie po stronie ABW. Cała reszta to po prostu CERT NASK-owski, który obejmuje swoim obszarem cały sektor publiczny i wszystkie te inne kategorie, nienależące do tych dwóch wcześniejszych. Czy to rozwiązanie, które zaproponowaliśmy, jest unikalne w skali europejskiej? Nie jest unikalne: podobne rozwiązanie przyjęła Słowacja i podobne rozwiązanie w tym momencie jest planowane w Austrii.</u>
          <u xml:id="u-147.14" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieCyfryzacjiKarolOkoński">Jeśli chodzi o pytanie pana posła Marchewki o budżet na krajowe ramy, to trzeba powiedzieć, że źródłem finansowania tych prac, tych zadań wpisanych do krajowych ram będzie ustawa budżetowa. Tutaj faktycznie w obecnym budżecie, na rok 2018, działamy w ramach tego, co przyjęła Rada Ministrów i co później uchwalił parlament, natomiast w kolejnych latach będziemy z niektórymi tematami wracać - chodzi o te działania, które są niezbędne - do finansowania z budżetu państwa, ale widzimy też możliwość finansowania części działań, co też już robimy, z funduszy Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. Część projektów, np. krajowy system oceny i certyfikacji zgodny z Common Criteria, w tym momencie jest realizowana z funduszy NCBR-u, czyli z tego innego źródła finansowania. To będzie z tych dwóch źródeł, planujemy to równoważyć.</u>
          <u xml:id="u-147.15" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieCyfryzacjiKarolOkoński">Jeśli chodzi o pytanie o pełnomocnika, to na pewno będzie jeden. Nie będzie czegoś takiego, że funkcjonuje dwóch: jeden na mocy obecnego rozporządzenia, drugi na mocy ustawy.</u>
          <u xml:id="u-147.16" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieCyfryzacjiKarolOkoński">Jeśli chodzi o pytania pana posła Pudłowskiego, to odnośnie do pełnomocnika, wydaje mi się, mam nadzieję, to wyjaśniłem. Co do tego, jak chcemy rozwiązać problem z dostępem do wysoko wykwalifikowanych kadr, które siłą rzeczy oczekują, że będą odpowiednio wynagradzane, to nie ukrywamy, że też widzimy tutaj bardzo dużą rolę NASK-u. Już teraz działamy w ten sposób, że część zadań, ile możemy - w formie dotacji celowej czy, teraz będzie taka możliwość, w formie dotacji podmiotowej - jako Ministerstwo Cyfryzacji zlecamy NASK-owi.</u>
          <u xml:id="u-147.17" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieCyfryzacjiKarolOkoński">Jeśli chodzi o rolę naszego CSIRT-u, czyli tego, w przypadku którego odpowiedzialny będzie NASK, to w ustawie on ma zapisaną wiodącą rolę, jeśli chodzi o punkt kontaktowy, o kontakty z innymi krajami członkowskimi. Ministerstwo Cyfryzacji jest przedstawicielem w grupie współpracy dotyczącej planowania strategicznego, NASK koordynuje jednak ten największy, najbardziej zróżnicowany obszar, czyli sektor komercyjny. W szczególności będzie on mógł koordynować te przypadki, kiedy powstaną te sektorowe CSIRT-y, o ile organy właściwe uznają to za wymagane. A więc według mnie ta rola, jeśli chodzi o NASK, ewidentnie daje mu bardzo duże kompetencje, adekwatne do tego obszaru państwa, za który my jako Ministerstwo Cyfryzacji możemy się czuć odpowiedzialni.</u>
          <u xml:id="u-147.18" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieCyfryzacjiKarolOkoński">Jeśli chodzi o pytanie pana posła Lamczyka odnośnie do współpracy z sektorem kolejowym, to mogę zapewnić, że działamy w ścisłej współpracy z Ministerstwem Infrastruktury, w jakiś sposób dyskutując czy wspólnie ustalając to, co jest jednak we właściwości organu właściwego, czyli Ministerstwa Infrastruktury, który może, ma prawo ustalić pewne standardy czy rekomendacje, które miałyby obowiązywać w całym sektorze, również jeśli chodzi o sektor kolejowy. Tak widzimy tutaj rolę swoją czy tego kolegium - też jako członek Kolegium do Spraw Cyberbezpieczeństwa - żeby w szczególnych sektorach, w szczególnych przypadkach postulować przygotowanie takich standardów i ich wdrożenie po to właśnie, żeby usprawnić wdrożenie dyrektywy i współpracy między poszczególnymi podmiotami.</u>
          <u xml:id="u-147.19" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieCyfryzacjiKarolOkoński">Jeśli chodzi o pytanie...</u>
          <u xml:id="u-147.20" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-147.21" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieCyfryzacjiKarolOkoński">Pani marszałek, mogę jeszcze kontynuować?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Tak.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Przedłużam czas o 1 minutę.</u>
          <u xml:id="u-148.2" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-148.3" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Starczy 1 minuta?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieCyfryzacjiKarolOkoński">Dziękuję. Myślę, że starczy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieCyfryzacjiKarolOkoński">Odpowiadając jeszcze na pytanie pana posła Cieślińskiego, powiem, że większość podmiotów należących obecnie do infrastruktury krytycznej będzie operatorami kluczowymi, to już wiemy i na tym postanowiliśmy się skupić. Ten efekt finalny takiego, a nie innego zakresu podmiotowego ustawy był po prostu efektem tych konsultacji - w sumie to już było podnoszone - dosyć długo trwających, ale, mam wrażenie, dokładnych i dogłębnych. Mogę powiedzieć, że po prostu finalnie było takie rozstrzygnięcie, żeby ten zakres podmiotowy tak ustalić. W praktyce cała infrastruktura krytyczna będzie objęta ustawą.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieCyfryzacjiKarolOkoński">Jeśli chodzi o pytanie pana posła Halickiego odnośnie do operatorów telekomunikacyjnych, to pamiętajmy, że dyrektywa NIS świadomie wyłączyła swój obszar oddziaływania na sektor telekomunikacyjny, który ma swoje regulacje. My w samej implementacji krajowego systemu cyberbezpieczeństwa świadomie nie regulujemy rynku operatów telekomunikacyjnych, niemniej wprowadzamy... planujemy nowelizować rozporządzenie w obszarze, który ma wpływ na funkcjonowanie operatorów telekomunikacyjnych. W ramach tego rozporządzenia będziemy doprecyzowywać sposób komunikacji z... cyfryzacji i jeśli chodzi o definicję incydentów. Wprowadzamy również kary za nieprzestrzeganie zasad i za niezgłaszanie incydentów, co mamy nadzieję również uszczelni cały system. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo dziękuję za odpowiedź panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Zamykam dyskusję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#PosełKrystianJarubas">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nowe prawo ma na celu wdrożenie na gruncie krajowym wymogów unijnej dyrektywy obowiązującej od 2016 r., której celem jest zapewnienie wysokiego poziomu bezpieczeństwa sieci i systemów informatycznych na terytorium całej UE. Chodzi o objęcie szczególną ochroną kilku kluczowych dla naszego bezpieczeństwa sektorów. To olbrzymia odpowiedzialność dla szefów różnych resortów, gdyż to oni będą musieli tworzyć je w swoich ministerstwach.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#PosełKrystianJarubas">Szanowni Państwo! Dziś wszyscy funkcjonujemy w tzw. cyberprzestrzeni i to tam jesteśmy narażeni na coraz większe niebezpieczeństwa. To tam toczą się bitwy, tam działać zaczynają różne radykalne grupy, których celem często jest to, by zakłócać ład i porządek w danym kraju. Od lat funkcjonuje też pojęcie cyberprzestrzeni RP - to wszystkie miejsca, gdzie funkcjonują przedstawicielstwa RP, placówki dyplomatyczne, kontyngenty wojskowe, jednostki pływające oraz statki powietrzne, poza przestrzenią RP podlegające polskiej jurysdykcji. Z nim związane jest pojęcie cyberbezpieczeństwa RP, czyli procesu zapewniania bezpiecznego funkcjonowania w cyberprzestrzeni państwa jako całości, jego struktur, osób fizycznych i osób prawnych, w tym przedsiębiorców i innych podmiotów nieposiadających osobowości prawnej, a także będących w ich dyspozycji systemów teleinformatycznych oraz zasobów informacyjnych w globalnej cyberprzestrzeni. Odpowiedzialność za bezpieczeństwo cyberprzestrzeni RP spoczywa na rządzących. Państwo powinno stworzyć taką strukturę, która będzie monitorować, analizować incydenty i minimalizować zagrożenia o charakterze terrorystycznym. Podstawowe zadania to: ocena warunków cyberbezpieczeństwa, w tym rozpoznawanie zagrożeń, szacowanie ryzyka i identyfikacja szans; zapobieganie, przeciwdziałanie zagrożeniom, redukowanie ryzyka i wykorzystywanie szans; obrona i ochrona własnych systemów i zgromadzonych w nich zasobów; zwalczanie - dezorganizowanie, zakłócanie i niszczenie - źródeł zagrożeń, aktywna obrona oraz działania ofensywne; po ewentualnym ataku - odtwarzanie sprawności systemów tworzących cyberprzestrzeń.</u>
          <u xml:id="u-153.2" who="#PosełKrystianJarubas">Jednocześnie przy tworzeniu takiego systemu nie można dopuścić do tego, by służył on czemuś więcej niż bezpieczeństwu naszych rodaków. Nie można dopuścić do jakichkolwiek nadużyć i wyraźnie wytyczyć konsekwencje dla tych, którzy by się ich dopuścili. Taki system musi mieć też swoje wewnętrzne obostrzenia, by nie stał się np. batem na politycznych konkurentów jakiejś grupy nieodpowiedzialnych polityków. Dobrym krokiem jest postawienie na rozproszony system - nie jedno ciało zajmujące się wszystkim, tylko podział na kilka resortów i rozdział kompetencji.</u>
          <u xml:id="u-153.3" who="#PosełKrystianJarubas">Jednocześnie warto zauważyć, że w podobny sposób działają założenia innych państw, jeśli chodzi o przestrzeń realną. Dobrym przykładem może być skandynawski model energetyki rozproszonej. Tu zachęcam rządzących do odblokowania przyjętej i napisanej przez nas ustawy o OZE. To również będzie miało związek z naszym bezpieczeństwem w dziedzinie niezależności energetycznej.</u>
          <u xml:id="u-153.4" who="#PosełKrystianJarubas">Wracając jednak do tematu cyberbezpieczeństwa, od dawna zastanawiamy się, czy sprawy z nim związane nie powinny czasem być tematem Rady Bezpieczeństwa Narodowego. Może już czas usiąść wspólnie i zastanowić się nad tym ważnym problemem.</u>
          <u xml:id="u-153.5" who="#PosełKrystianJarubas">Mając świadomość odpowiedzialności za bezpieczeństwo Polaków, a także sprawne funkcjonowanie państwa polskiego, klub PSL UED będzie za skierowaniem tego projektu do dalszych prac w komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#PosełMałgorzataZwiercan">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Koła Poselskiego Wolni i Solidarni przedstawiam stanowisko wobec rządowego projektu ustawy o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#PosełMałgorzataZwiercan">We współczesnym cyfrowym świecie cyberbezpieczeństwo jest jednym z najbardziej fundamentalnych zagadnień. Z sieci korzystamy praktycznie w każdym obszarze naszego życia i jest ona jednym z głównych impulsów rozwoju społeczno-gospodarczego naszego państwa. Ważne jest zatem, byśmy w sposób prawidłowy i skuteczny potrafili zadbać o swoje bezpieczeństwo w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-154.2" who="#PosełMałgorzataZwiercan">Omawiany dziś projekt ustawy implementuje dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1148 z dnia 6 lipca 2016 r. w sprawie środków na rzecz wysokiego wspólnego poziomu bezpieczeństwa sieci i systemów informatycznych na terytorium Unii. Jego celem jest stworzenie krajowego systemu cyberbezpieczeństwa, określenie zakresu oraz sposobu jego funkcjonowania, a także stworzenie odpowiednich narzędzi oddziaływania do sprawowania nadzoru i kontroli w zakresie stosowania przepisów ustawy. Rozwiązania te mają służyć m.in. niezakłóconemu dostępowi do usług, które z punktu widzenia kraju i gospodarki są najważniejsze. Za nasze szeroko rozumiane bezpieczeństwo w sieci mają odpowiadać zespoły reagowania na incydenty komputerowe, które będą włączone do sfery zarządzania państwem.</u>
          <u xml:id="u-154.3" who="#PosełMałgorzataZwiercan">Myślę, że nikt nie powinien mieć wątpliwości, że regulacje zawarte w projekcie są potrzebne. Konieczne jest podejmowanie działań zwiększających naszą ochronę w sieci i przeciwdziałających zagrożeniom z cyberprzestrzeni.</u>
          <u xml:id="u-154.4" who="#PosełMałgorzataZwiercan">Warte uwagi jest to, że wprowadzane regulacje były szeroko i dość długo konsultowane zarówno międzyresortowo, jak i w konsultacjach społecznych. Świadczy to o tym, że projekt przygotowany jest z należytą starannością, że bardzo dokładnie rozważano wszystkie argumenty i możliwe rozwiązania. Jestem przekonana, że jego uchwalenie leży w interesie nas wszystkich.</u>
          <u xml:id="u-154.5" who="#PosełMałgorzataZwiercan">Istotne jest także, że ustawa wpisuje się w jeden z celów Krajowych Ram Polityki Cyberbezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej na lata 2017–2022.</u>
          <u xml:id="u-154.6" who="#PosełMałgorzataZwiercan">Koło Poselskie Wolni i Solidarni będzie głosować za jej dalszym procedowaniem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Marszałek Sejmu, po zasięgnięciu opinii Prezydium Sejmu, proponuje, aby Sejm skierował rządowy projekt ustawy o cyberbezpieczeństwie, zawarty w druku nr 2505, do Komisji Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii oraz Komisji Obrony Narodowej w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-155.2" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-155.3" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Na podstawie art. 95b regulaminu Sejmu marszałek Sejmu wyznacza termin przedstawienia sprawozdania komisji do dnia 22 czerwca 2018 r.</u>
          <u xml:id="u-155.4" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Zanim przystąpimy do następnego punktu, zarządzam 10-minutową przerwę.</u>
          <u xml:id="u-155.5" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 13 min 42 do godz. 13 min 53)</u>
          <u xml:id="u-155.6" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-155.7" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 6. porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o usługach zaufania oraz identyfikacji elektronicznej oraz niektórych innych ustaw (druk nr 2502).</u>
          <u xml:id="u-155.8" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Proszę ministra cyfryzacji pana Marka Zagórskiego o przedstawienie uzasadnienia projektu ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#MinisterCyfryzacjiMarekZagórski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie i Panowie Posłowie! Mam zaszczyt w imieniu Rady Ministrów przedstawić projekt ustawy o zmianie ustawy o usługach zaufania oraz identyfikacji elektronicznej oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#MinisterCyfryzacjiMarekZagórski">Potrzeba tej ustawy wynika z generalnego przekonania i przeświadczenia, że naszym, jako Ministerstwa Cyfryzacji, celem strategicznym powinno być wspieranie rozwoju społecznego i gospodarczego poprzez zapewnienie obywatelom i przedsiębiorcom efektywnych e-usług publicznych. Wysokiej jakości publiczne usługi elektroniczne powinny wymagać minimum zaangażowania ze strony obywatela przy jednoczesnym skróceniu czasu realizacji oraz maksymalizacji ich efektywności. Ten projekt jest jednym z narzędzi, które do takiego standardu powinny nas doprowadzić.</u>
          <u xml:id="u-156.2" who="#MinisterCyfryzacjiMarekZagórski">Głównymi celami projektowanej ustawy są: po pierwsze, zapewnienie dostępu do e-usług publicznych przy użyciu jednego loginu, środka identyfikacji elektronicznej, poprzez stworzenie ram prawnych dla funkcjonowania krajowego schematu identyfikacji elektronicznej, stworzenie podstaw prawnych umożliwiających udostępnianie publicznych usług elektronicznych on-line, w których wnioski obywateli będą mogły być automatycznie uzupełniane informacjami przetwarzanymi przez inne organy administracji publicznej, i wreszcie stworzenie podstaw prawnych dla udostępniania i rozwijania przez ministra cyfryzacji publicznej aplikacji mobilnej - tzw. mObywatel lub mDokumenty - umożliwiającej przechowywanie na smartfonach dokumentów elektronicznych pozwalających na potwierdzenie posiadanych uprawnień.</u>
          <u xml:id="u-156.3" who="#MinisterCyfryzacjiMarekZagórski">Obecnie korzystanie z publicznych portali usługowych wymaga stosowania różnych loginów i haseł. Celem projektowanej ustawy jest zapewnienie każdej osobie możliwości bezpiecznego logowania się, czyli potwierdzania swojej tożsamości, w różnych publicznych portalach usługowych przy użyciu jednego, wybranego, bezpłatnego środka identyfikacji elektronicznej. Obywatel będzie miał do wyboru możliwość wykorzystania profilu zaufanego, czyli środka identyfikacji elektronicznej wydawanego przez państwo - tak się dzieje do dzisiaj - albo innej metody identyfikacji elektronicznej, np. metody identyfikacji, z której obywatel korzysta, logując się do swojego konta bankowego. Wprowadzamy tym samym model federacyjny cyfrowej tożsamości, którego istotą jest, tak jak powiedziałem, po pierwsze, zróżnicowanie dostawców tych środków identyfikacji elektronicznej, ale przede wszystkim gwarancja, że liczba środków identyfikacji elektronicznej używanych przez obywateli przyrośnie w sposób lawinowy. Dzisiaj, po kilku latach funkcjonowania profilu zaufanego, mamy ok. 1700 tys. użytkowników profilu zaufanego. Naszym celem - celem, który będzie zapewniał masowość korzystania z e-usług i jednocześnie napędzał ich rozwój - jest udostępnienie środków identyfikacji co najmniej kilkunastu milionom obywateli i liczymy na to, że przy współpracy z podmiotami komercyjnymi taki efekt wskutek wdrożenia tej ustawy i narzędzi, które ta ustawa zapewnia, osiągniemy.</u>
          <u xml:id="u-156.4" who="#MinisterCyfryzacjiMarekZagórski">Zapewnimy to, tak jak powiedziałem, także m.in. poprzez wdrożenie dedykowanego narzędzia zwanego w projektowanych przepisach węzłem krajowym. Węzeł ten zapewni skuteczną i bezpieczną wymianę informacji pomiędzy publicznymi usługodawcami, którzy oczekują pewności, że mają do czynienia z określoną osobą fizyczną, a tymi podmiotami, które zapewnią potwierdzenie tożsamości usługobiorcy w sposób wygodny dla tej osoby oraz bezpieczny dla obu zainteresowanych stron. Projektowana ustawa zawiera także regulacje dotyczące tzw. węzła transgranicznego, czyli systemu teleinformatycznego, który pozwoli na integrację krajowych portali usługowych oraz mechanizmów potwierdzania tożsamości z analogicznymi portalami i mechanizmami funkcjonującymi w krajach Unii Europejskiej. Dzięki temu obywatele polscy będą mogli korzystać z usług administracji oferowanych w innych krajach członkowskich, a także w drugą stronę - obywatele innych państw Unii Europejskiej będą mogli korzystać z usług polskiej administracji.</u>
          <u xml:id="u-156.5" who="#MinisterCyfryzacjiMarekZagórski">Wnosząc elektroniczne wnioski do organów administracji publicznej, wciąż jeszcze spotykamy się z wymogiem podania lub załączenia zaświadczeń potwierdzających prawdziwość danych, które są już ewidencjonowane przez inne podmioty publiczne. Projektowana ustawa ma na celu umożliwienie funkcjonowania usług on-line, których wnioskodawca będzie mógł wyrazić zgodę na automatyczne pobranie dotyczących go danych z rejestrów publicznych prowadzonych przez inne podmioty publiczne oraz na przekazanie tych danych podmiotowi, do którego kierowany jest wniosek. Dzięki temu zlikwidujemy tę barierę, która dzisiaj jeszcze funkcjonuje, a korzystanie z elektronicznych usług stanie się prostsze i szybsze.</u>
          <u xml:id="u-156.6" who="#MinisterCyfryzacjiMarekZagórski">Tak jak wspomniałem, projektowana ustawa wprowadza także podstawy prawne do funkcjonowania publicznej aplikacji mobilnej. Aplikacja ta pozwoli obywatelom na przechowywanie w urządzeniach mobilnych dokumentów elektronicznych pozwalających m.in. na potwierdzanie posiadanych przez nich uprawnień. Użytkowanie publicznej aplikacji mobilnej będzie dobrowolne i bezpłatne, a tak naprawdę ta aplikacja będzie czymś w rodzaju portfela elektronicznego na dokumenty publiczne, ale także będziemy je udostępniali podmiotom społecznym, różnego rodzaju organizacjom, które zechcą skorzystać z takiej możliwości. Powiedzmy, że jakiś związek, jakieś stowarzyszenie masowe... Jeżeli np. Polski Związek Wędkarski chciałby skorzystać i wydać kartę wędkarską w formie elektronicznej, taka możliwość będzie. Oczywiście my się będziemy koncentrowali w pierwszej kolejności na dokumentach publicznych takich jak legitymacja szkolna, legitymacja studencka, ale także na takich dokumentach jak dowód rejestracyjny czy docelowo prawo jazdy. Ta aplikacja... Umocowanie tej aplikacji w przepisach będzie pozwalało na pomocnicze wykorzystywanie mDokumentów w kontaktach z odpowiednimi służbami.</u>
          <u xml:id="u-156.7" who="#MinisterCyfryzacjiMarekZagórski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! To są główne założenia tego projektu, projektu, który, mam nadzieję, spotka się z przychylnością Wysokiej Izby, dlatego że w dużej mierze porządkuje on te kwestie i ułatwia wprowadzenie tych rozwiązań, na które, jak myślę, w dużej mierze czekamy, ale przede wszystkim zapewnia masowość korzystania ze środków identyfikacji elektronicznej, a tym samym masowość korzystania z e-usług administracji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-156.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i koła.</u>
          <u xml:id="u-157.2" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-157.3" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">I o zabranie głosu w imieniu klubu Prawo i Sprawiedliwość poproszę pana posła Krzysztofa Kubowa.</u>
          <u xml:id="u-157.4" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#PosełKrzysztofKubów">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu co do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o usługach zaufania oraz identyfikacji elektronicznej oraz niektórych innych ustaw, druk nr 2502.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#PosełKrzysztofKubów">Identyfikacja elektroniczna i usługi zaufania odgrywają istotną rolę w elektronizacji obrotu prawnego, ponieważ zapewniają mechanizmy bezpiecznej identyfikacji stron w komunikacji elektronicznej między obywatelami, przedsiębiorstwami i organami publicznymi. Wspieranie rozwoju społecznego i gospodarczego poprzez zapewnienie obywatelom, w tym także przedsiębiorcom, efektywnych e-usług publicznych jest jednym z celów strategicznych wskazanych w „Programie zintegrowanej informatyzacji państwa”.</u>
          <u xml:id="u-158.2" who="#PosełKrzysztofKubów">Dzięki nowelizacji ustawy o usługach zaufania oraz identyfikacji elektronicznej wprowadzono przepisy, które znacząco ułatwią obywatelom potwierdzanie swojej tożsamości w publicznych usługach on-line. Przewidziano wdrożenie rozwiązań, które umożliwią korzystanie z usług publicznych z użyciem różnych środków identyfikacji elektronicznej dostarczanych przez podmioty publiczne i komercyjne na zasadach otwartości i równorzędności. Stworzy to dobrą podstawę do upowszechnienia usług e-administracji, co jest kluczowe dla rozwoju społeczno-gospodarczego, ułatwi też dostęp do systemów teleinformatycznych administracji państwowej i samorządowej, wykluczy bowiem konieczność pamiętania wielu loginów i haseł dla różnych portali usługowych.</u>
          <u xml:id="u-158.3" who="#PosełKrzysztofKubów">W ramach krajowego schematu identyfikacji elektronicznej będzie funkcjonował także tzw. węzeł transgraniczny. To punkt, który połączy krajową infrastrukturę identyfikacji elektronicznej z analogicznymi infrastrukturami państw Unii Europejskiej. Pozwoli to posiadaczom środków identyfikacji elektronicznej wydanych w innych państwach Unii Europejskiej na potwierdzenie swojej tożsamości w krajowych usługach publicznych, jak również posiadaczom środków identyfikacji elektronicznej wydanych w Polsce na potwierdzenie swojej tożsamości w zagranicznych usługach on-line.</u>
          <u xml:id="u-158.4" who="#PosełKrzysztofKubów">Wprowadzono przepisy, które dla organów administracji publicznej będą stanowiły podstawę prawną do udostępniania usług on-line, w ramach których obywatel będzie mógł wyrazić zgodę na przekazanie tym organom dotyczących go danych gromadzonych w rejestrach publicznych. Dzięki temu osoby korzystające z publicznych usług on-line nie będę musiały podawać w podaniach i wnioskach danych, które są już w posiadaniu administracji publicznej, oraz dołączać odrębnych dokumentów potwierdzających fakt lub stan prawny znany organom administracji publicznej.</u>
          <u xml:id="u-158.5" who="#PosełKrzysztofKubów">Nowelizacja wprowadza również regulacje, które będą stanowiły podstawę prawną do funkcjonowania publicznej aplikacji mobilnej. W ramach tej aplikacji uruchomione zostanie działanie tzw. mDokumentów, czyli dokumentów elektronicznych przechowywanych na urządzeniach mobilnych, których użycie pozwoli obywatelom m.in. na potwierdzenie posiadanych uprawnień. Użytkowanie publicznej aplikacji mobilnej będzie bezpłatne i dobrowolne. Przyjęto, że mDokumentem będzie wyciąg danych określających tożsamość posiadacza urządzenia mobilnego.</u>
          <u xml:id="u-158.6" who="#PosełKrzysztofKubów">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Proponowane rozwiązania mają służyć rozwojowi społeczno-gospodarczemu. Do realizacji tego niezbędne są zmiana i dostosowanie prawa, tak by było możliwe wprowadzenie rozwiązań wyczekiwanych przez społeczeństwo. Dlatego w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość proszę Wysoką Izbę o przyjęcie omawianego projektu ustawy. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-158.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Pan poseł Arkadiusz Marchewka, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-159.2" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo proszę o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#PosełArkadiuszMarchewka">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Należy na początku stwierdzić, że poziom popularyzacji, dostępności usług cyfrowych w Polsce nie jest zadowalający. Niestety zacznę od trochę gorzkich słów, mówiąc, że zamiast wchodzić na kolejne szczeble cyfrowego postępu, pozostajemy na szarym końcu w tym zakresie w Unii Europejskiej. Właśnie takie wnioski płyną z opublikowanego przez Komisję Europejską indeksu gospodarki cyfrowej i społeczeństwa cyfrowego, czyli rankingu prezentującego postęp krajów Unii Europejskiej w dziedzinie cyfryzacji. Polska kolejny rok z rzędu jest na szarym końcu i nie poprawiła swojej pozycji w porównaniu z edycją, która miała miejsce w 2017 r., nie przesunęła się nawet o jedno miejsce. Mimo wielu obietnic o przejściu od Polski papierowej do cyfrowej Unia ucieka nam w tym cyfrowym wyścigu. Patrząc na stan obecny w tych kwestiach, o których rozmawiamy, należy stwierdzić, że aktualnie w Polsce nie istnieje narzędzie zapewniające ujednolicony i bezpieczny dostęp i możliwość łączenia się dostawcy systemu identyfikacji elektronicznej z systemami, które udostępniają usługi. Systemy informatyczne administracji publicznej wykorzystują do identyfikacji elektronicznej swoich użytkowników albo mechanizmy zbudowane wewnątrz administracji, czyli w ramach swoich wewnętrznych systemów, albo mechanizmy profilu zaufanego e-PUAP. Niestety mała liczba użytkowników posiadających profil zaufany, czyli ok. 1,5 mln osób - to zaledwie 4% Polaków - skutkuje niskim poziomem jego wykorzystania. Oczywiście należy dążyć do tego, aby to poprawiać, i miejmy nadzieję, że takie będą efekty, ale to dopiero się okaże później.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#PosełArkadiuszMarchewka">Obecnie wiele systemów i portali usługowych świadczących usługi on-line posiada odrębne konta, co zmusza obywateli do założenia indywidualnego czy też dedykowanego konta dla konkretnego systemu, portalu czy też serwisu. Z jednej strony banki stosują takie zabezpieczenia, które są adekwatne do ich działalności, z drugiej strony podmioty świadczące usługi telekomunikacyjne stosują zabezpieczenia czy też systemy, które są odpowiedzialne i odpowiednie dla tego rodzaju działalności, a administracja publiczna jeszcze inne. Jaki jest tego efekt? Można powiedzieć, że do każdego serwisu, konta bankowego, portalu czy nawet sklepu internetowego mamy inny login, inne hasło. Powoduje to problemy wynikające z posiadania szeregu kont i loginów, których często nie sposób po prostu zapamiętać. Rozwiązaniem tego problemu ma być stworzenie proponowanego w ustawie krajowego węzła identyfikacji elektronicznej, który będzie pełnił rolę zarządczą w sfederowanym modelu tożsamości. Sposób działania węzła ma, można powiedzieć, trochę przypominać legitymowanie się dowodem osobistym w cyfrowym świecie. Rzeczywiście to jest narzędzie, które może usprawnić, ale wiele będzie zależeć od tego, w jaki sposób to zostanie zrealizowane. O te sprawy będziemy na pewno na posiedzeniu komisji pytać i będziemy oczekiwać przedstawienia szczegółowych informacji na ten temat.</u>
          <u xml:id="u-160.2" who="#PosełArkadiuszMarchewka">Mówiąc o ustawie, należy zwrócić uwagę na kwestię wprowadzenia podstawy prawnej funkcjonowania bezpłatnej aplikacji mobilnej, która będzie umożliwiać Polakom weryfikację ich tożsamości. W ramach tego zostaną uruchomione m-dokumenty, czyli dokumenty elektroniczne, które będą przechowywane na urządzeniach mobilnych. Dzięki nim obywatel będzie mógł potwierdzić swoją tożsamość, oczywiście nie korzystając już z wielu plastikowych dokumentów, które wypełniają dosyć grubo nasze portfele.</u>
          <u xml:id="u-160.3" who="#PosełArkadiuszMarchewka">Dobrze, że te działania po ponad 2,5 roku w końcu zaczynają jakoś wyglądać. Należy powiedzieć, że przy tych pierwszych działaniach wprowadzających m-dokumenty, czyli weryfikację m.in. obywateli, którzy są zatrzymywani przez policję, czy też w urzędzie, ten proces weryfikacji i sprawdzania tożsamości był zdecydowanie dużo, dużo dłuższy niż wyjęcie dowodu osobistego z portfela i pokazanie go komuś. Tym bardziej możliwość pokazywania i przesyłania tych informacji, które zawierają dokumenty, pomiędzy urządzeniami mobilnymi jest bardzo korzystna i miejmy nadzieję, że w końcu zostanie to wdrożone.</u>
          <u xml:id="u-160.4" who="#PosełArkadiuszMarchewka">Oczywiście do 2020 r., jak zostało wskazane w tych dokumentach,</u>
          <u xml:id="u-160.5" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-160.6" who="#PosełArkadiuszMarchewka">...te usługi powinny w ramach tego węzła zostać zintegrowane. Mam nadzieję, że nie będzie kolejnych opóźnień i nie będzie takich sytuacji, jaka m.in. miała miejsce kilka miesięcy temu z CEPiK-iem, kiedy ta kwestia zakończyła się dużym, mówiąc delikatnie, niepowodzeniem. Zresztą w tej ustawie też jest przesunięcie zwolnień lekarskich o kolejne pół roku. Miejmy nadzieję, że jest to ostatnie przesunięcie i że tego projektu nie spotka taka przyszłość, jak w wypadku tych dwóch projektów, o których mówiłem.</u>
          <u xml:id="u-160.7" who="#PosełArkadiuszMarchewka">Na posiedzeniu komisji cyfryzacji będziemy pana ministra szczegółowo pytać o kwestie, które dotyczą tych zagadnień. Dziękuję uprzejmie, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-160.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo dziękuję panu posłowi za zabranie głosu.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Nie widzę pana posła Wojciecha Bakuna z klubu Kukiz’15.</u>
          <u xml:id="u-161.2" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">W związku z tym zapraszam pana posła Pawła Pudłowskiego z klubu Nowoczesna do przedstawienia stanowiska w imieniu tego klubu.</u>
          <u xml:id="u-161.3" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#PosełPawełPudłowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Nie będę ukrywał, że na tę ustawę czekałem już od pewnego czasu, w zasadzie od momentu, kiedy 500+ zostało skutecznie zrealizowane przez możliwość wejścia i aplikacji o 500+ poprzez domeny bankowe. Na wielu posiedzeniach Komisji Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii podnosiliśmy tę kwestię, zwracając się do pani minister czy też podsekretarzy stanu, aby właśnie w tę stronę pójść. Tak że cieszę się, że ta ustawa wreszcie do nas trafia. Gratuluję też osobistej skuteczności panu ministrowi, bo wiem, że ona długo czekała w kolejce, w zamrażarce w rządzie.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#PosełPawełPudłowski">Rzeczywiście, jak wspomniał pan minister, obecnie ePUAP to tylko 1,5 mln obywateli. To skutecznie blokuje możliwość realizacji wykonania wszelkiego rodzaju działań z e-administracją. To jest z jednej strony odblokowanie tego kanału. Nawet się zastanawiam, czy nie za szeroko idziemy, dając możliwość federacyjnego podejścia. Wydaje się, że banki i telekomy w zasadzie ogarnęłyby większość obszaru, jednocześnie gwarantując wysokie bezpieczeństwo. Tak że w komisji będę o to pytał, w jaki sposób będziemy gwarantowali bezpieczeństwo zarządzania danymi osobowymi i weryfikacji w konsekwencji możliwości prowadzenia wielu działań w administracji publicznej poprzez zweryfikowanie przez podmioty. Jak upewnimy się, że te podmioty dopełnią wymogów bezpieczeństwa?</u>
          <u xml:id="u-162.2" who="#PosełPawełPudłowski">Pan poseł Marchewka wspomniał o tym, że nie jest za dobrze. Rzeczywiście jesteśmy obecnie trzeci od końca w Unii Europejskiej, jeśli chodzi o wskaźnik DESI, który pokazuje m.in. umiejętności cyfrowe i możliwość korzystania z e-administracji. Tak że mam dużą nadzieję, że wprowadzenie tej ustawy i możliwość przechodzenia m.in. z elektronicznego rachunku bankowego do usług e-administracji zdecydowanie zwiększy możliwość korzystania z e-usług przez obywateli.</u>
          <u xml:id="u-162.3" who="#PosełPawełPudłowski">Chciałbym również zwrócić uwagę na to, że projekt ustawy był szeroko konsultowany. Bardzo za to dziękuję, nie wszystkie projekty ustaw są w taki sposób dyskutowane. Wiem, że ta ustawa była. Cieszę się, jeśli chodzi o mDokumenty. Ten projekt był prezentowany na posiedzeniu komisji cyfryzacji już w zeszłym roku i mamy nadzieję, że w wyniku przyjęcia tej ustawy będziemy mogli ograniczyć liczbę posiadanych dokumentów, konieczność posiadania dokumentów materialnie, przejmie je to, co będzie możliwe do wsadzenia do smartfona. Bardzo się z tego cieszę.</u>
          <u xml:id="u-162.4" who="#PosełPawełPudłowski">Mam jeszcze kilka pytań, które pozwolę sobie zadać panu ministrowi. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Jeżeli chodzi o klub Polskiego Stronnictwa Ludowego - Unii Europejskich Demokratów i koło Wolni i Solidarni, to złożone zostały wystąpienia na piśmie. W pierwszym przypadku przez pana posła Krystiana Jarubasa, w drugim - przez panią poseł Małgorzatę Zwiercan.</u>
          <u xml:id="u-163.2" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Ale wrócimy jeszcze do klubu Kukiz’15.</u>
          <u xml:id="u-163.3" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo proszę, pan poseł Wojciech Bakun przedstawi stanowisko w imieniu tego klubu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#PosełWojciechBakun">Dziękuję, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#PosełWojciechBakun">Państwo Ministrowie! Wysoka Izbo! Mam przyjemność przedstawić stanowisko klubu Kukiz’15 w sprawie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o usługach zaufania oraz identyfikacji elektronicznej oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-164.2" who="#PosełWojciechBakun">Nie ulega wątpliwości, że w dzisiejszych czasach, w których coraz więcej usług świadczonych jest drogą elektroniczną, w tym przez administrację publiczną, zasadne jest opracowanie i przyjęcie rozwiązań, które, po pierwsze, umożliwią, a po drugie, ułatwią korzystanie z tych usług. W naszej ocenie, w ocenie mojego klubu i również w mojej ocenie, proponowane zmiany zapisane w tej ustawie to krok w dobrym kierunku. Omawiane przepisy mogą znacząco ułatwić obywatelom potwierdzanie swojej tożsamości w publicznych usługach on-line, co będzie naturalną metodą upowszechnienia usług administracji. To jest kluczowe dla rozwoju społeczno-gospodarczego. Jest to również dobry krok w kierunku tworzenia bazy pod systemy, chociażby pod systemy przeprowadzania referendów miejskich, lokalnych czy ogólnopolskich, a także pod system e-votingu, o którym jako klub Kukiz’15 mówimy od dawna, czyli system głosowania elektronicznego on-line. Takie rozwiązania, czyli rozwiązania bazujące na referendum drogą elektroniczną czy e-votingu, również znacząco obniżą koszty przeprowadzania takich referendów i wyborów, a jak pokazują doświadczenia innych państw, również znacząco zwiększą frekwencję podczas wyborów czy referendów.</u>
          <u xml:id="u-164.3" who="#PosełWojciechBakun">Warte odnotowania jest również to, co powiedział mój przedmówca poseł Pudłowski - wsparcie dla projektu mDokumenty. Faktycznie podczas prac w komisji sejmowej, w komisji do spraw cyfryzacji mieliśmy prezentowany taki pilotaż. Zresztą jestem jedną z osób, która bardzo chętnie z tego skorzystała i zainstalowała sobie aplikację, stworzyła swój dokument. Jako członkowie komisji uważamy - nie chciałbym się wypowiadać za wszystkich, ale w dużej większości tak uważamy - że taka jest przyszłość. Chodzi o to, żeby wszystkie dokumenty, karty kredytowe, wszystkie te plastiki, które niejednokrotnie wypychają nasze portfele, spakować i umieścić w jednym urządzeniu, jakim jest smartfon, które praktycznie każdy obywatel naszego państwa posiada, a jeżeli jeszcze nie posiada, to w najbliższej przyszłości będzie posiadał.</u>
          <u xml:id="u-164.4" who="#PosełWojciechBakun">Kolejny bardzo ważny punkt tych zmian to jest wspólny login. Chyba każdy, kto korzysta z usług cyfrowych - nie mówię tutaj tylko o usługach administracji publicznej, ale również o usługach, można powiedzieć, cywilnych - wie, jaką zmorą jest zapamiętywanie dziesiątek, setek haseł do portali, PIN-ów, kodów itd. Jak wiemy, zasady bezpieczeństwa nie pozwalają nam zapisywać tego typu danych na jakichś dokumentach, co też wiąże się oczywiście z zapewnieniem bezpieczeństwa. W tej chwili za zapewnienie bezpieczeństwa będzie odpowiadało jedno hasło, być może bardzo mocne. Za pomocą tego jednego loginu będziemy mogli się uwierzytelniać w zasadzie we wszystkich usługach administracji publicznej. Z punktu widzenia obywateli oczywiście niesie to za sobą wiele udogodnień. Najważniejsze z nich to łatwiejszy dostęp do usług administracji. Jest też coś, co jest również zmorą dotyczącą takiej papierologii, która jeszcze cały czas funkcjonuje w naszym systemie, tj. automatyczne wypełnianie wniosków danymi, które już są w rejestrach publicznych. Chodzi o to, żeby nie trzeba było dziesiątki razy powtarzać tych samych informacji. Wystarczy, jeżeli się zalogujemy przy użyciu naszego loginu, jednego loginu. W zasadzie dane potrzebne do wypełnienia wszelkiej dokumentacji, wszelkich formularzy zostaną ściągnięte z rejestrów publicznych w sposób automatyczny i nie trzeba będzie tych danych za każdym razem wpisywać. Myślę, że to jest znaczące ułatwienie i jak najbardziej krok w dobrym kierunku.</u>
          <u xml:id="u-164.5" who="#PosełWojciechBakun">W związku z powyższym myślę, że nie ma co przedłużać. Nie chciałbym się też tutaj bawić się w jasnowidza, ale myślę, że wszystkie kluby zgodnie popierają ten projekt, jako że jest to projekt idący w bardzo dobrym kierunku, zgodny z rozwojem, z potrzebą rozwoju państwa. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-164.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Przystępujemy do zadawania pytań.</u>
          <u xml:id="u-165.2" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Czy ktoś z pań posłanek i panów posłów chce się jeszcze wpisać na listę?</u>
          <u xml:id="u-165.3" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Słyszę, że tak.</u>
          <u xml:id="u-165.4" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Po wpisaniu tej osoby nie ma już nikogo.</u>
          <u xml:id="u-165.5" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">W związku z tym zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-165.6" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Rozpoczynamy od pani poseł Anny Wasilewskiej, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-165.7" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">1,5 minuty.</u>
          <u xml:id="u-165.8" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#PosełAnnaWasilewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#PosełAnnaWasilewska">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Projekt ustawy o zmianie ustawy o usługach zaufania oraz identyfikacji elektronicznej dotyczy możliwości identyfikacji elektronicznej obywateli Unii Europejskiej w dowolnym kraju członkowskim. Na dzień dzisiejszy wiadomo, że Ministerstwo Cyfryzacji pracuje nad krajowym węzłem identyfikacji elektronicznej.</u>
          <u xml:id="u-166.2" who="#PosełAnnaWasilewska">Moje pytanie: Na jakim etapie jest budowa krajowego węzła? Na stronie ministerstwa jest informacja, że pilotaż węzła krajowego będzie prowadzony do czasu uchwalenia i wejścia w życie nowelizacji ustawy o usługach identyfikacji i zaufania. Projekt ustawy jest procedowany. Jak się ma budowa węzła? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-166.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Pan poseł Antoni Mężydło, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#PosełAntoniMężydło">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Krajowy węzeł, system czy schemat identyfikacji elektronicznej to nie będzie prosta sprawa ze względu na to, że to mi przypomina podpis elektroniczny, który był zbyt drogi i skomplikowany, jednocześnie był obarczony pewnym grzechem pierworodnym, a mianowicie dysponentem czy też właścicielem podpisu elektronicznego było Ministerstwo Gospodarki. Nigdy nie udało się go znowelizować, żeby on był powszechnie dostępny. Mijały lata, nawet kadencje, a dalej ten podpis elektroniczny nie był upowszechniony. Natomiast jeśli chodzi o profil zaufany, to on jest zbyt prosty i chyba niedostatecznie zabezpieczony.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#PosełAntoniMężydło">Jeśli chodzi o tę identyfikację bankową, to trzeba powiedzieć, że identyfikacja bankowa tylko w typowych sytuacjach ma rzeczywiście charakter elektroniczny, natomiast w sytuacjach nietypowych banki bardzo często posługują się danymi osobistymi. I tutaj trzeba sobie zdawać sprawę z tego, że to nie będzie takie proste. Myślę, że chcąc dobrze to zbudować, trzeba być przede wszystkim otwartym na takie rozwiązania, które nie będą zbyt drogie. Pewnie jesteście państwo zwolennikami tego, żeby właściciele, nie wiem, podpisu czy profilu nie płacili za ten węzeł, tylko żeby płaciło państwo. Jednocześnie posługiwanie się nim nie może być skomplikowane. Myśmy pod koniec kadencji w 2011 r. próbowali uchwalić...</u>
          <u xml:id="u-168.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-168.3" who="#PosełAntoniMężydło">...nowelizację ustawy o podpisach elektronicznych - wtedy w liczbie mnogiej. To się nie udało ze względu na resortowość i upór Ministerstwa Gospodarki. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Pan poseł Paweł Pudłowski, klub Nowoczesna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#PosełPawełPudłowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Mam kilka pytań. Pierwsze, jeśli chodzi o środki finansowe przeznaczone na stworzenie węzła i koordynację: Czy te środki są wystarczające? Bo pamiętamy ofertę COI sprzed paru lat, która była zdecydowanie wyższa. Zatem czy ministerstwo gwarantuje, że jakość wykonania w ramach środków finansowych, które są przewidziane w ustawie, będzie odpowiednia? Po drugie: czas wdrożenia. Czy państwo czujecie się komfortowo z tym okresem, który macie wyznaczony? Przypominam słowa pana posła Marchewki o CEPiK-u, który z powodu wymuszonego terminu wdrożenia, jak wiemy, został wdrożony zbyt szybko i spowodował duże perturbacje. Żeby tutaj czegoś takiego nie było. Jakie są reakcje banków i telekomów na tę ustawę? Czy w wyniku rozmów z nimi moglibyście państwo podzielić się również z nami ich opinią na temat uczestniczenia w tym federalnym podejściu do weryfikacji osobowej? Jeśli chodzi o podwójne podawanie danych, to np. czy stwierdzenie, że wystarczające będzie podanie numeru PESEL, a wszystkie inne informacje system będzie zasysał samodzielnie i automatycznie, będzie dotyczyło wszelkiego rodzaju działalności? Przypomnę, że po klęskach żywiołowych często pojawia się problem np. rolników, którzy muszą po raz kolejny podawać bardzo dużo informacji. Czy w związku z uchwaleniem tej ustawy taki rolnik w przypadku starania się o dofinansowanie po jakiejś klęsce żywiołowej będzie mógł liczyć na to, że jak poda tylko i wyłącznie swój PESEL, to wszystkie inne informacje co do np. wielkości gruntu, posiadanych tam upraw itd. zostaną zaciągnięte automatycznie? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Pan poseł Andrzej Halicki, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#PosełAndrzejHalicki">Pani Marszałek! Panie Ministrze! To wskazany, bardzo dobry kierunek. I tutaj pełne wsparcie. Natomiast mam proste pytanie. Mówił pan o braku powszechności usług. Jako pana poprzednik przez 14 miesięcy wprowadziłem ok. 130 usług centralnych, przy okazji profil zaufany, bardzo dobrze zabezpieczony i bezpieczny, panie Antoni Mężydło. Można się dzisiaj dopisać do spisu wyborców np. z Honolulu. 20 tys. osób w 2015 r. skorzystało z tej usługi. Problem w tym, że rzeczywiście usług jest mało. Chciałem w takim razie zapytać, ile usług ministerstwo wprowadziło w ramach niezbędnego upowszechnienia przez te 2,5 roku. Może się pan pomylić o jedną, jest margines błędu.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#PosełAndrzejHalicki">Druga rzecz. Właśnie wnioski dotyczące 500+ były szansą na upowszechnienie ePUAP-u, profilu zaufanego i tych wszystkich możliwości, które daje elektroniczna komunikacja. Nie zrobiliście tego, oddaliście to bankowemu sektorowi komercyjnemu. To był błąd.</u>
          <u xml:id="u-172.2" who="#PosełAndrzejHalicki">Pytanie ostatnie i najważniejsze z mojego punktu widzenia. Rozumiem, że to, co pan minister powiedział, jest w konsekwencji rozwojem możliwości, które daje i profil zaufany, i ePUAP jako całość, czyli rozwija pan i komplementarnie uzupełnia te usługi w oparciu o ten kręgosłup, bo jest on dzisiaj właśnie tym kręgosłupem, źródłem. W związku z tym nieaktualne jest zapewne stwierdzenie pani minister Streżyńskiej...</u>
          <u xml:id="u-172.3" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-172.4" who="#PosełAndrzejHalicki">- czy też wymsknęło jej się wówczas - o tym, żeby zaorać ePUAP. To już jest nieaktualne?</u>
          <u xml:id="u-172.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Pani poseł Małgorzata Pępek, Platforma Obywatelska, zada kolejne pytanie.</u>
          <u xml:id="u-173.2" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#PosełMałgorzataPępek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Węzeł krajowy identyfikacji elektronicznej to szeroko zakrojona integracja systemów, która ma nie tylko ułatwić życie obywatelom, ale też znacznie ograniczyć koszty administracji. I to jest dobra wiadomość. Jeśli dodać do tego proponowaną przez resort cyfryzacji wspólną infrastrukturę informatyczną państwa, Polska ma ogromną szansę na dobre przejść do ery cyfrowej. Tylko jest jedno ale: Czy potrafimy to sprawnie zrobić? Przykładem jest wdrażanie systemu CEPiK. Chaos, jaki był z tym związany, pokazał, że nasz kraj nie radzi sobie z wdrażaniem nowych rozwiązań. Podobnie jest z e-receptami i e-zwolnieniami lekarskimi. Cały czas prolongujemy te zobowiązania. Chciałabym, abyśmy racjonalnie podeszli do wdrażania węzła identyfikacji i wyznaczyli odpowiednie terminy, których nie trzeba będzie po kilka razy przedłużać.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#PosełMałgorzataPępek">Chciałam też zapytać o kwestię strategii odnośnie do 5G w Polsce. Miała być gotowa na koniec ubiegłego roku. Jak dziś wygląda sytuacja? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-174.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Pani poseł Anna Kwiecień, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-175.2" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#PosełAnnaKwiecień">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Zacznę od podziękowań. Uważam, że to jest znakomita propozycja, i myślę, że Polacy będą z tego korzystać i będą bardzo zadowoleni.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#PosełAnnaKwiecień">Naprawdę to jest po prostu strzał w dziesiątkę, panie ministrze, i serdecznie za to dziękuję. Natomiast moje pytanie odnosi się do tego, czy pan minister myśli, czy państwo myślicie o tym, aby drogą elektroniczną można było składać wnioski o przyznanie środków w ramach programu „Dobry start”. To jest dla nas bardzo ważny program. Chcemy, żeby jeszcze w tym roku program był bardzo sprawnie zrealizowany, i po prostu zależy nam na tym. Mam nadzieję, że ta ustawa umożliwi realizację również tego programu niezwykle sprawnie. Oczywiście chciałam też spytać o Kartę Dużej Rodziny. Czy ta ustawa gwarantuje możliwość aplikowania o Karty Dużej Rodziny i pozyskiwania jej? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-176.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Pani poseł Iwona Michałek, Prawo i Sprawiedliwość, zada kolejne pytanie.</u>
          <u xml:id="u-177.2" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#PosełIwonaMichałek">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Szanowni Państwo! Przysłuchuję się tej dzisiejszej debacie na temat tej ustawy i jestem bardzo zadowolona, gratuluję panu ministrowi bardzo serdecznie, ponieważ słyszę tutaj ze wszystkich stron zgodę na to, co pan minister proponuje. Ja również bardzo się z tego cieszę, bo sama mam kłopoty z tą wielością loginów, które po prostu muszę zapamiętać.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#PosełIwonaMichałek">Chciałabym zapytać pana ministra o to, co będzie, jeżeli osoba, która ma przypisany login, nie wiem, umrze, wyjedzie za granicę, zmieni obywatelstwo. Czy będzie jakaś procedura wygaszania tego loginu, czy będzie mógł się ktoś pod to podłączyć? Chodzi po prostu o takie zabezpieczenie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-178.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">I ostatnie pytanie - pan poseł Arkadiusz Marchewka, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#PosełArkadiuszMarchewka">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Oprócz tego, że będzie stworzony ten węzeł jako działanie, które jest oczywiście realizowane przez rząd, to podobne działania podejmują też różne podmioty. Mam na myśli m.in. to, co robi Krajowa Izba Rozliczeniowa, która też przygotowuje projekt czegoś, co nazywa się „mojeID”. Banki będą wchodzić do tego systemu. Jednocześnie wskazują one informacje, które są przekazywane przez izbę, że do końca tego roku aż 70 czy 80% użytkowników będzie mogło z tego korzystać. Skoro więc dzisiaj do usług elektronicznych możemy się logować przez konto bankowe, a dzięki stworzeniu np. takiego systemu tożsamości będziemy mogli zalogować się do usług, które są związane z energetyką, telekomunikacją czy, załóżmy, medycyną, to czy w takim razie nie będzie to jakieś zakłócenie?</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#PosełArkadiuszMarchewka">Chciałbym, żeby pan minister się do tego odniósł, powiedział, jak pan to widzi. Bo ta sprawa jest bardzo skomplikowana i rozproszona - tak mogę powiedzieć - a jeśli mamy dążyć do tego, żeby to usprawnić i rzeczywiście też jakoś skompilować, to warto byłoby popatrzeć, jak funkcjonują takie przedsięwzięcia na rynku komercyjnym, a również tym. Chciałbym, żeby pan minister zwrócił uwagę na te kwestie i opisał, jak widzi funkcjonowanie i wzajemne przenikanie się tych kwestii. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-180.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Tym pytaniem wyczerpaliśmy listę osób, które zapisały się do zadania pytania w tym punkcie.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Prosimy ministra cyfryzacji pana Marka Zagórskiego o udzielenie odpowiedzi na zadane pytania.</u>
          <u xml:id="u-181.2" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#MinisterCyfryzacjiMarekZagórski">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Bardzo dziękuję. Po pierwsze, bardzo dziękuję za te słowa, słowa aprobaty dla tego projektu. Mieliśmy przekonanie, że on idzie w takim kierunku, że dla większości z państwa powinno to być akceptowalne. Jeszcze raz dziękuję. Mam nadzieję, że będziemy pracować też w komisjach. Będzie to czas na to, żeby ewentualnie jeszcze niektóre kwestie pogłębić, wyjaśnić i powiedzieć, w jakim kierunku idziemy.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#MinisterCyfryzacjiMarekZagórski">Może zacznę od końca, od tego, o czym mówił pan poseł Marchewka - tego ostatniego pytania, bo to jest rzeczywiście bardzo dobre pytanie - jak to sobie wyobrażamy, jak te wszystkie skomplikowane historie i nazwy, które funkcjonują w obrębie ustawy i poza nią, to wszystko jedno z drugim pożenić.</u>
          <u xml:id="u-182.2" who="#MinisterCyfryzacjiMarekZagórski">Istotą modelu... Mieliśmy do wyboru dwa podejścia - albo utrzymywać i rozwijać profil zaufany, czyli budować model państwowy od początku do końca, w ramach którego musiałaby być taka możliwość, żeby używać go także w przypadku rozwiązań komercyjnych, czyli żebyśmy nie tylko mogli się zalogować za pomocą profilu zaufanego do usług administracji, ale także kupić buty w sklepie internetowym... Oczywiście byłoby to możliwe - ma to nawet wiele atutów, takich związanych chociażby z bezpieczeństwem - teoretycznie mogłoby to być, tylko problem dotyczy możliwości: organizacyjnych, technicznych, finansowych i czasu.</u>
          <u xml:id="u-182.3" who="#MinisterCyfryzacjiMarekZagórski">Słusznie państwo zauważyliście, że zbyt mało jest w tej chwili użytkowników profilu zaufanego. Oczywiście jest element takiego jakby zapętlenia, że z jednej strony jest mało użytkowników, a z drugiej strony jest mało usług, ale jakby jedno z drugim trochę się wiąże. Trzeba także powiedzieć, że jeśli chodzi o wydajność tej infrastruktury, o którą państwo pytaliście, to ten przyrost musiałby być o wiele, wiele większy i powinno to być dużo sprawniejsze. Jednocześnie na rynku komercyjnym są rozwiązania, które już funkcjonują - nie mówię, że tylko w Polsce, ale przede wszystkim na świecie - rozwijają się i tam są potrzebne inwestycje. Ewentualne skorzystanie z tych doświadczeń, z tego dorobku i z tych pieniędzy, także inwestycji, które poczyni biznes, wydawałoby się także interesujące. Pierwszym naszym doświadczeniem było wykorzystanie credentiali bankowych przy procedurze wnioskowania o 500+. W tym przypadku nie skorzystaliśmy z możliwości, chcieliśmy po prostu zrobić to szybko i skorzystać z tego, że banki mogły potwierdzić tożsamość, ale jeszcze w sposób niepełny. Tam nie wymagaliśmy... To rozwiązanie było jakby w pół kroku.</u>
          <u xml:id="u-182.4" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Halicki: Równoległe.)</u>
          <u xml:id="u-182.5" who="#MinisterCyfryzacjiMarekZagórski">Równoległe. Natomiast model federacyjny zakłada funkcjonowanie dwóch systemów: systemu państwowego i systemu prywatnego, przy czym ustawa opisuje tak naprawdę funkcjonowanie środków identyfikacji w obszarze administracji. Oprócz tego będzie istniał świat biznesu i ten węzeł, to mojeID, o którym mówił pan poseł. To mojeID ma roboczą nazwę: węzeł komercyjny. Jeśli chodzi o ten węzeł komercyjny, Krajowa Izba Rozliczeniowa będzie integratorem z jednej strony różnych dostawców środków identyfikacji elektronicznej, z drugiej strony - usługodawców, czyli jakby dostarczycieli usług w świecie komercyjnym. Ten węzeł komercyjny będzie jakby zintegrowany, połączony z węzłem krajowym i będzie stanowił kanał dostępu poprzez ten węzeł komercyjny, od dostawców różnych środków identyfikacji zgromadzonych, zintegrowanych w tym węźle komercyjnym, do węzła krajowego. Czyli dzięki temu - dzięki środkowi identyfikacji, który będą nadawać poszczególne banki, odpowiednikowi profilu zaufanego - będzie można za pośrednictwem tego mechanizmu integracyjnego, który będzie tworzony przez Krajową Izbę Rozliczeniową - tutaj mówimy o Krajowej Izbie Rozliczeniowej, bo jest najbardziej zaawansowana, jeśli chodzi o ten proces i te prace - lub inne podmioty, będzie można się logować i uwierzytelniać zarówno w usługach e-administracji, jak i w drugą stronę - w usługach komercyjnych.</u>
          <u xml:id="u-182.6" who="#MinisterCyfryzacjiMarekZagórski">Jaki jest koszt wybrania takiego modelu federacyjnego? Kosztem jest to, że profil zaufany będzie ograniczony tylko do usług e-administracji, czyli będziemy mogli z niego skorzystać w obrębie e-administracji. Docelowo być może więcej osób będzie korzystać z komercyjnego środka identyfikacji i na tym nam właśnie zależy. To znaczy zależy nam na masowości. Zakładamy, że jeżeli Krajowa Izba Rozliczeniowa rzeczywiście zrealizuje swój projekt i dostanie zgodę na budowę tego systemu... To jest bardzo istotne, że w ramach ustawy tworzymy urząd do spraw tożsamości cyfrowej jako rozwiązanie, które będzie akceptowało rozwiązania techniczne oferowane przez systemy identyfikacji, przez dostawców środków identyfikacji. Jeżeli oni to zbudują i się zintegrują, a my, powiedziałbym, stworzymy tę infrastrukturę, to istnieje możliwość, że wszystkie osoby, które korzystają ze środków identyfikacji elektronicznej, z bankowości elektronicznej, będą mogły pozyskać i otrzymać taki środek identyfikacji. Z uwagi na to, że to jest bardziej w interesie niż nadawanie profilu zaufanego przez banki, bo one będą realizowały jeszcze dodatkowe usługi, liczymy na masowość. To znaczy tutaj możemy mówić o takim dramatycznym, w sensie pozytywnym, ruchu do przodu. Kilkanaście milionów osób będzie mogło skorzystać z tej oferty, co ma także znaczenie dla usług publicznych. Przede wszystkim najbardziej zależy nam na tym, żeby te środki mogły być wykorzystywane - i nad tym pracujemy - w służbie zdrowia, żeby zapewnić, gwarantować rzeczywistość udzielanych świadczeń medycznych wszelkiego rodzaju, co też powinno nam pozwolić pójść do przodu.</u>
          <u xml:id="u-182.7" who="#MinisterCyfryzacjiMarekZagórski">Czyli, mówiąc krótko, to nie są dwa odrębne rozwiązania, tylko to są rozwiązania, które są kompatybilne. I na tym to polega, że oprócz węzła krajowego, który tworzy administracja, będą rozwiązania komercyjne. One mają ze sobą współpracować. Nazwy są może skomplikowane, ale system będzie jeden i rzeczywiście...</u>
          <u xml:id="u-182.8" who="#komentarz">(Poseł Arkadiusz Marchewka: Ale sposób logowania ten sam?)</u>
          <u xml:id="u-182.9" who="#MinisterCyfryzacjiMarekZagórski">Tak, sposób logowania... Tak w ogóle jeżeli będę chciał, będę mógł posiadać kilka bądź nawet kilkanaście środków identyfikacji - to jest moja decyzja. Jeśli będę chciał mieć jeden środek identyfikacji, którym będę chciał się posługiwać i w administracji, i w komercji, to będę miał środek, który mi zaoferują banki. Jeśli będę chciał się tym posługiwać tylko w administracji, to w obrębie administracji będę miał profil zaufany. Gdy przyjmowaliśmy ten model, oczywiście z wieloma zastrzeżeniami, po wielu dyskusjach - one trwały i na pewno to nam wydłużyło czas pracy nad tą ustawą - doszliśmy do takiego konsensusu, że to rozwiązanie da nam to, na czym nam najbardziej zależy i o czym mówił pan poseł Halicki: masowość. Chcemy mieć to w sposób masowy. To jest nie tylko szansa dla rozwoju usług e-administracji, ale także szansa dla rozwoju biznesu w Polsce, dlatego że w ten sposób dajemy pewność dostawcom różnego rodzaju usług w Internecie, że po drugiej stronie rzeczywiście mają sprawdzonego klienta, że po drugiej stronie rzeczywiście jest Kowalski. To dla polskich firm, także działających w Internecie, będzie bardzo istotne. Po drugiej stronie mieliśmy ryzyko w postaci tego, że takie środki identyfikacji będą oferowane np. przez... że nie będą weryfikowane. Dzisiaj tak naprawdę identyfikację zapewniają np. Facebook czy inne tego typu portale, bo one są w stanie na podstawie naszej aktywności zweryfikować nas w jakimś dużym procencie pewności.</u>
          <u xml:id="u-182.10" who="#MinisterCyfryzacjiMarekZagórski">Wrócę jeszcze może do kwestii tego, ile mamy profili zaufanych i dlaczego tak mało, gdzie jesteśmy w klasyfikacji DESI. Rzeczywiście jesteśmy na końcu. Są dwa elementy - one są bardzo ważne i chciałbym o nich powiedzieć - które się na to składają. To jest przede wszystkim Internet szerokopasmowy, w przypadku którego jesteśmy trochę daleko, ale już inwestycje, które czynimy, powinny nas mocno posunąć do przodu, także jeśli chodzi o... a z kolei środki identyfikacji powinny nas przesunąć, jeśli chodzi o pozycję dotyczącą wykorzystywania Internetu przez biznes. To jest mały biznes, tutaj rzeczywiście jesteśmy w ogonie, na szarym końcu. I wreszcie w tegorocznym raporcie DESI nie były wzięte pod uwagę e-deklaracje podatkowe, które w sposób istotny w tym roku powinny poprawić nasze notowania.</u>
          <u xml:id="u-182.11" who="#MinisterCyfryzacjiMarekZagórski">Czekałem, kiedy padnie sformułowanie „CEPiK”. Bardzo dziękuję za to po raz kolejny. Powiem tak: bardzo się cieszę. Wczoraj mieliśmy taki festiwal kompletnego nieporozumienia i niezrozumienia o co chodzi, więc jeszcze raz powiem: CEPiK działa. CEPiK działa, CEP2 działa, został już ustabilizowany. Dzięki temu i dzięki ustawie, którą Wysoka Izba raczyła też przyjąć, rzeczywiście będziemy mogli wdrażać nowe usługi i korzystać z takich dobrodziejstw jak brak konieczności wożenia ze sobą dowodu rejestracyjnego i - w pierwszej kolejności - zaświadczenia o ubezpieczeniu OC. Jednak w ustawie jest zapisane, że to będzie funkcjonowało dopiero po sprawdzeniu, czy wszystkie służby są na to gotowe, po to, żeby nie było terminów i żebyśmy się znowu, mówiąc brzydko, nie wykrzaczyli.</u>
          <u xml:id="u-182.12" who="#MinisterCyfryzacjiMarekZagórski">Jeżeli chodzi o e-zwolnienia, to rzeczywiście musimy to usunąć z tej ustawy, bo rozwiązanie przesuwające termin wdrożenia e-zwolnień zostało w tzw. międzyczasie przyjęte projektem poselskim. Jednocześnie chcę też powiedzieć, że e-zwolnienia są gotowe, to rozwiązanie jest gotowe. To lekarze niestety...</u>
          <u xml:id="u-182.13" who="#komentarz">(Poseł Arkadiusz Marchewka: Problem w komputerach?)</u>
          <u xml:id="u-182.14" who="#MinisterCyfryzacjiMarekZagórski">Nie, nie. Myślę, że problem jest wielowątkowy i jest także związany z tym, nad czym pracujemy, czyli z kompetencjami cyfrowymi, trochę oporem przed stosowaniem tego typu rozwiązań. Problem jest także trochę w Internecie, to trzeba powiedzieć, rzeczywiście w niektórych miejscach może być z tym problem. Ale wydaje mi się, że już nie będziemy tego przesuwać. Jeśli chodzi o e-recepty, to jest też wdrożone rozwiązanie pilotażowe i nie powinno być zagrożenia w przypadku tych dwóch elementów.</u>
          <u xml:id="u-182.15" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Halicki: Jeszcze muszą się zobaczyć systemy.)</u>
          <u xml:id="u-182.16" who="#MinisterCyfryzacjiMarekZagórski">To jest właśnie ta praca, którą musimy wykonać, i ona generalnie dotyczy wszystkiego. Chcę powiedzieć, a mówiłem już o tym, że jeszcze w tym miesiącu będziemy uruchamiać nową formułę Portalu gov.pl, na którym coraz więcej ministerstw będzie się integrowało. Będziemy także „moje konto”, czyli miejsce, w którym stopniowo poprzez personalizację będą udostępniane wszystkie usługi. Będziemy pracować nad e-doręczeniami i jesteśmy dzisiaj po ważnych decyzjach w tej sprawie. Mam nadzieję, że niedługo ten proces bardzo pójdzie nam do przodu. Chcę powiedzieć, że oczywiście dzięki temu będziemy pracowali nad tym, żeby jak najwięcej danych było zaciąganych w jednym miejscu, więcej, będziemy to przygotowywać. To w zasadzie już jest, tylko trzeba jeszcze zintegrować parę drobnych rzeczy. Chodzi np. o to, żeby przed złożeniem wniosku o dowód, po pierwsze, mieć informację, że już mija nam termin ważności tego dowodu, ale przede wszystkim żeby ten formularz był już wstępnie wypełniony przez system. Do tego służy e-login, jeden login i cały ten system, o którym mówimy, też będzie to wspierał.</u>
          <u xml:id="u-182.17" who="#MinisterCyfryzacjiMarekZagórski">Pani poseł Wasilewska pytała, na jakim etapie jest budowa węzła krajowego. Jesteśmy gotowi, węzeł krajowy w zasadzie w tej chwili jest gotowy, tak że nie ma problemu. Jeśli chodzi o pieniądze, mamy je zabezpieczone w stopniu wystarczającym. Budowa to jest ok. 5 mln zł, później na utrzymanie tego systemu mamy przewidziane ok. 8 mln rocznie.</u>
          <u xml:id="u-182.18" who="#MinisterCyfryzacjiMarekZagórski">Pan poseł Mężydło pytał, kto płaci, czy wiemy, że to nie jest takie proste, że PZ nie jest zabezpieczony, czy są już różne podpisy itd. Już trochę się zmieniło od 2011 r.</u>
          <u xml:id="u-182.19" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Halicki: Bardzo się zmieniło.)</u>
          <u xml:id="u-182.20" who="#MinisterCyfryzacjiMarekZagórski">Mamy ustawę o usługach zaufania, mamy podpisy kwalifikowane, tak że to wszystko już jest. Profil zaufany jest bezpieczny, choć nad tym bezpieczeństwem musimy cały czas czuwać i w nie inwestować. Kwestie te, zwłaszcza kwestia bezpieczeństwa, były podnoszone, kiedy pracowaliśmy nad tym projektem ustawy.</u>
          <u xml:id="u-182.21" who="#MinisterCyfryzacjiMarekZagórski">Pan poseł Pudłowski, przewodniczący Pudłowski pytał o czas wdrożenia. W zasadzie jesteśmy gotowi, jeśli chodzi o węzeł krajowy. Problemem nie jest węzeł krajowy, tylko to, jak szybko będą gotowi np. Krajowa Izba Rozliczeniowa czy operatorzy telekomunikacyjni. Mogę powiedzieć tyle, że rzeczywiście najbardziej zaangażowane są tutaj banki, a jeśli chodzi o operatorów telekomunikacyjnych, to zobaczymy. Jak mówię, to jest kwestia przyjęcia ustawy. Chcielibyśmy, żeby do końca roku były już podjęte pierwsze działania w tym obszarze. Może to się opóźnić, ale nie z powodu tego, że nie będziemy jako ministerstwo przygotowani. Mamy to w tej chwili pod kontrolą.</u>
          <u xml:id="u-182.22" who="#MinisterCyfryzacjiMarekZagórski">Jeśli chodzi o podwójne pobieranie danych, system i to, czy wystarczy PESEL, to sam PESEL nie wystarczy, trzeba to pamiętać, ale PESEL będzie podstawą każdego środka identyfikacji. Jak będziemy mieć środek identyfikacji, to w zależności od stopnia zaawansowania usługi...</u>
          <u xml:id="u-182.23" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-182.24" who="#MinisterCyfryzacjiMarekZagórski">Czy pani marszałek mi pozwoli jeszcze...?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo proszę, ma pan minutę, a jeżeli to nie wystarczy, to przedłużę.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#MinisterCyfryzacjiMarekZagórski">To jeżeli będziemy mieć środek identyfikacji, będziemy się logować do jakiejś usługi, to tam powinno być już wszystko. Na tym to polega. Powinna być możliwość czerpania ze wszystkich rejestrów, które są dostępne w obrębie danej usługi. Taki w ogóle jest sens tych prac.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#MinisterCyfryzacjiMarekZagórski">Choć oczywiście musimy pamiętać... Wracając jeszcze do CEPiK-u: to też jest jeden z wielu problemów, które się pojawiły, chodzi o jakość danych, które mamy. Naszym problemem już nie są nawet rejestry, naszym problemem jest jakość danych, które były zbierane historycznie, i to, że polityki jakości danych nie wdrożyliśmy w sposób wystarczająco efektywny.</u>
          <u xml:id="u-184.2" who="#MinisterCyfryzacjiMarekZagórski">Jeszcze krótko odwołam się do tego - patrzę na pana posła Halickiego - bo już o tym mówiłem, że będziemy wykorzystywać rozwiązania, które już były, więc nie będziemy...</u>
          <u xml:id="u-184.3" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Halicki: Nie będzie zaorane.)</u>
          <u xml:id="u-184.4" who="#MinisterCyfryzacjiMarekZagórski">Nie będziemy się przekwalifikowywać na ministerstwo rolnictwa, choć moje doświadczenia życiowe są różne, nie będziemy niczego orać. Natomiast będziemy zmieniać...</u>
          <u xml:id="u-184.5" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Halicki: Oczywiście.)</u>
          <u xml:id="u-184.6" who="#MinisterCyfryzacjiMarekZagórski">...to jest jasne, te systemy się zmieniają i będzie to zmieniane.</u>
          <u xml:id="u-184.7" who="#MinisterCyfryzacjiMarekZagórski">Ile wprowadziliśmy usług? Teraz, panie pośle, powiem tak. Jeżeli pan mówi o 130 usługach centralnych na takim poziomie i w takim standardzie zaawansowania, to posłużę się taką samą propagandą i powiem: 500. Naprawdę, sprawozdanie było w ministerstwie, wdrożyliśmy 500 usług.</u>
          <u xml:id="u-184.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-184.9" who="#MinisterCyfryzacjiMarekZagórski">Tylko problem nie w tym, zupełnie nie w tym. Problem jest w czym innym: jakiej jakości były te usługi, jaki one miały charakter. One miały charakter formularzy, często gęsto były to formularze bardzo proste, kopiujące tak naprawdę wersję papierową itd. Nas interesują usługi, które będą - o tym państwo mówiliście -rozwinięte, nowoczesne.</u>
          <u xml:id="u-184.10" who="#MinisterCyfryzacjiMarekZagórski">Taką usługę, bardzo to polecam, wszyscy jeszcze mają szansę, wdrożyliśmy 1 czerwca i jest nią możliwość rejestracji dziecka w urzędzie stanu cywilnego po jego urodzeniu. To już jest taka usługa, która jest rzeczywiście zaawansowana. Tam już wszystkie dane, które są w systemach, rzeczywiście są wypełnione, trzeba wpisać parę rzeczy, np. imię dziecka. Warto się nie pomylić - zawsze żona będzie czuwać, jak to będzie zdalnie.</u>
          <u xml:id="u-184.11" who="#MinisterCyfryzacjiMarekZagórski">Chodzi nam więc o tego typu usługi i takich kilkanaście usług udało nam się zrealizować, ale tylko kilkanaście.</u>
          <u xml:id="u-184.12" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-184.13" who="#MinisterCyfryzacjiMarekZagórski">Nie, kilkanaście, chociażby takie prostackie jak punkty karne, ale nie tylko one, bo jest jeszcze, jak mówię, zgłoszenie narodzin dziecka, także nowa wersja wnioskowania o dowód osobisty. Tak że idziemy do przodu...</u>
          <u xml:id="u-184.14" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-184.15" who="#MinisterCyfryzacjiMarekZagórski">Absolutnie, nie, w takiej formie nie było. To nie o to chodzi, żeby się spierać, tylko że musimy pamiętać o tym, że mamy bardzo dużo do zrobienia.</u>
          <u xml:id="u-184.16" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Halicki: Zapytałem o upowszechnienie, bo to jest droga do upowszechnienia.)</u>
          <u xml:id="u-184.17" who="#MinisterCyfryzacjiMarekZagórski">Dokładnie tak. Jeszcze tylko chwila.</u>
          <u xml:id="u-184.18" who="#MinisterCyfryzacjiMarekZagórski">Pani poseł Kwiecień, chcę powiedzieć, że pani poseł czyta w naszych myślach. Wiemy, że ta ustawa jest bardzo dobra, ale nie doskonała. Mamy jeszcze co najmniej dwie rzeczy do przepracowania w komisjach, m.in. te, o które pani pytała.</u>
          <u xml:id="u-184.19" who="#MinisterCyfryzacjiMarekZagórski">I jeszcze odpowiedź na pytanie pani poseł Iwony Michałek, co będzie, jeżeli ktoś umrze. Są zabezpieczenia, wszystko to jest odnotowywane w bazie PESEL, więc nie ma z tym problemu.</u>
          <u xml:id="u-184.20" who="#MinisterCyfryzacjiMarekZagórski">I wreszcie ostatnia rzecz, strategia 5G, o którą pytała pani poseł Pępek. Strategia 5G na koniec ubiegłego roku nie... Strategia 5G to jest coś, nad czym będziemy jeszcze długo pracować, dlatego że nie chodzi o to, żebyśmy stworzyli dokument, tylko o to, żebyśmy wdrożyli efektywne działania. Mamy oczywiście jakąś wersję dokumentu, ale rzeczywiście traktujmy go jak draft. Natomiast dokładnie w tym tygodniu zaczynamy bardzo intensywne prace, jeszcze wewnętrzne, nad tym, żebyśmy jeśli chodzi o 5G, mieli bardzo precyzyjny plan działania, który ma się skończyć tym, że przyjdziemy do Wysokiej Izby z projektem ustawy ułatwiającej cały system wdrażania 5G, ale w ogóle ułatwiającej realizację inwestycji telekomunikacyjnych. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-184.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Zamykam dyskusję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#PosełKrystianJarubas">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Państwo przyjazne obywatelowi dzisiaj musi ułatwiać mu funkcjonowanie w cyberprzestrzeni. Ustawa, nad którą rozpoczynamy prace, przewiduje wprowadzenie dla każdego obywatela jednego spójnego loginu, który docelowo umożliwi korzystanie ze wszystkich cyfrowych usług administracji. Rząd przyjął również regulacje, które będą stanowiły podstawę prawną do funkcjonowania aplikacji mobilnej mDokumenty.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#PosełKrystianJarubas">To dobry kierunek, bo będzie skutkował wygodniejszym dostępem do publicznych usług internetowych. Obywatele zamiast stosować wiele loginów używanych dziś na różnych stronach internetowych będą mogli logować się, korzystając z wygodnego i bezpiecznego sposobu potwierdzenia swojej tożsamości, np. poprzez profil zaufany lub inny wybrany przez nich sposób identyfikacji, w tym wprowadzone już wcześniej logowanie poprzez bankowość elektroniczną. Usługę wspierać będzie specjalny węzeł komunikacyjny - węzeł krajowy - realizując bezpieczną wymianę informacji między instytucjami, np. administracją, sądami, i osobami fizycznymi.</u>
          <u xml:id="u-186.2" who="#PosełKrystianJarubas">W efekcie powinno to doprowadzić do upowszechnienia wśród obywateli korzystania z usług elektronicznych. Ustawa stwarza podmiotom publicznym możliwość tworzenia nowoczesnych usług, które nie wymagają wypełniania skomplikowanych formularzy. Obywatele będą mogli w ramach takich usług automatycznie wypełniać wnioski on-line danymi zgromadzonymi w rejestrach publicznych. Dzięki temu korzystanie z elektronicznych usług stanie się wygodniejsze i szybsze - np. podczas składania elektronicznego wniosku o dowód osobisty formularz automatycznie zostanie wypełniony danymi.</u>
          <u xml:id="u-186.3" who="#PosełKrystianJarubas">Dziś ważne jest to, że wiele osób korzysta z tzw. mobilnych urządzeń, dlatego system musi być dostosowany także do nich. Ustawa wprowadza również podstawę prawną do funkcjonowania bezpłatnej mobilnej aplikacji publicznej, z której już teraz mogą korzystać osoby, które mają na to ochotę. W jej ramach uruchomione zostaną tzw. mDokumenty, czyli dokumenty elektroniczne udostępniane na urządzeniach mobilnych. Mogą to być odpowiedniki legitymacji szkolnej czy karty miejskiej. By potwierdzić ich autentyczność i pochodzenie, korzystający może je przekazać na inne urządzenie mobilne - to może być rozwiązanie, które zastąpi w przyszłości np. karty płatnicze. Rozwiązanie zwiększy pewność potwierdzenia tożsamości, np. potwierdzi autentyczność karty miejskiej czy legitymacji szkolnej, ponieważ dane będę weryfikowane on-line, synchronizując się z rejestrem publicznym.</u>
          <u xml:id="u-186.4" who="#PosełKrystianJarubas">Szanowni Państwo! Jest oczywiście jedno „ale”. System musi być dobrze zabezpieczony i chroniony. To priorytet. To także wyzwanie. Jednocześnie warto pamiętać o rozwiązaniach proponowanych wcześniej. Bardzo ważne, szczególnie z punktu widzenia ewidencji, będzie przejście na system elektronicznych zwolnień lekarskich. Powyższa ustawa przesuwa niestety termin ich wprowadzenia, ale nie będziemy z tego powodu jej blokować. Klub PSL - UED będzie za skierowaniem tego projektu do dalszych prac w komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#PosełMałgorzataZwiercan">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Koła Poselskiego Wolni i Solidarni przedstawiam stanowisko odnośnie do rządowego projektu ustawy o usługach zaufania oraz identyfikacji elektronicznej oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#PosełMałgorzataZwiercan">Omawiany projekt nowelizacji wprowadza Krajowy Węzeł Identyfikacji Elektronicznej, który będzie umożliwiał wykorzystanie tych samych mechanizmów logowania zarówno do usług prywatnych, jak i usług administracji publicznej. Tym samym identyfikatorem będziemy mogli zalogować się zarówno na swoje konto w banku, jak i do urzędu czy innej usługi publicznej on-line. Istotne jest, że dzięki węzłowi transgranicznemu, który działał będzie w ramach węzła krajowego, swoją tożsamość będziemy mogli potwierdzać także za granicą.</u>
          <u xml:id="u-187.2" who="#PosełMałgorzataZwiercan">Nie od dziś wiadomo, że cyfryzacja wielu usług bardzo ułatwia życie. Obecnie bez wychodzenia z domu możemy wysłać coroczne zeznanie podatkowe czy też popłacić rachunki. Jestem przekonana, że dzięki wprowadzanemu rozwiązaniu korzystanie z usług on-line będzie łatwiejsze i jeszcze bardziej powszechne.</u>
          <u xml:id="u-187.3" who="#PosełMałgorzataZwiercan">Jak wskazują wnioskodawcy, pieczę nad Krajowym Węzłem Identyfikacji Elektronicznej będzie sprawował minister cyfryzacji. Będzie on wydawał w drodze decyzji administracyjnej zgodę na przyłączenie do węzła jedynie takich systemów identyfikacji elektronicznej, które spełniają analogiczne wymagania jak te ustalone w przepisach wydanych na podstawie rozporządzenia elDAS. Rozwiązanie to przyczyni się do tego, że korzystanie z usług on-line będzie nie tylko prostsze, ale także równie bezpieczne jak dziś.</u>
          <u xml:id="u-187.4" who="#PosełMałgorzataZwiercan">Nowelizacja wprowadza także uregulowania prawne, dzięki którym będziemy mogli zacząć korzystać z publicznej aplikacji mobilnej i tzw. mDokumentów. Regulacja ta pozwoli na używanie smartfona w celu okazania dowodu osobistego, prawa jazdy, ubezpieczenia OC czy karty miejskiej, dzięki czemu potwierdzenie tożsamości będzie szybsze i mniej skomplikowane.</u>
          <u xml:id="u-187.5" who="#PosełMałgorzataZwiercan">Wszelkie inicjatywy, których celem jest ułatwienie życia Polakom, należy wspierać, a projekt tej nowelizacji jest niewątpliwie jedną z nich. Koło Wolni i Solidarni będzie głosować za jej dalszym procedowaniem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Marszałek Sejmu po zasięgnięciu opinii Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm skierował rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o usługach zaufania oraz identyfikacji elektronicznej oraz niektórych innych ustaw zawarty w druku nr 2502 do Komisji Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-188.2" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-188.3" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 7. porządku dziennego: Pierwsze czytanie przedstawionego przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projektu ustawy o ustanowieniu Medalu Stulecia Odzyskanej Niepodległości (druk nr 2555).</u>
          <u xml:id="u-188.4" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo proszę sekretarza stanu w Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej pana Andrzeja Derę o przedstawienie uzasadnienia projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-188.5" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezydentaRPAndrzejDera">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie i Panowie Posłowie! Przypadł mi w udziale zaszczyt przedstawienia Wysokiej Izbie projektu ustawy o ustanowieniu Medalu Stulecia Odzyskanej Niepodległości zawartego w druku nr 2555.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezydentaRPAndrzejDera">Celem ustawy przedstawionej przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w setną rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości jest ustanowienie nowego odznaczenia: Medalu Stulecia Odzyskanej Niepodległości. Nadanie medalu ma stanowić formę wyróżnienia osób związanych z odzyskaniem i umacnianiem niepodległości przez Rzeczpospolitą Polską. Ustanowienie medalu wpisuje się w inicjatywę Narodowych Obchodów Setnej Rocznicy Odzyskania Niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej w latach 2017–2021, nawiązując jednocześnie do Medalu Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości ustanowionego rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 27 września 1928 r.</u>
          <u xml:id="u-189.2" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezydentaRPAndrzejDera">Tam czytamy jakby o celach tamtego medalu: „Na pamiątkę dziesięciolecia odrodzenia Państwa Polskiego, które, po przeszło stuletniej niewoli dzięki krwawym wysiłkom na polach walk i niezmordowanej pracy najlepszych swych synów, zostało powołane na nowo do życia...”. Taka była wówczas argumentacja przy ustanowieniu medalu z okazji dziesięciolecia odzyskanej niepodległości.</u>
          <u xml:id="u-189.3" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezydentaRPAndrzejDera">Symbolika proponowanego medalu odnosi się do znaku identyfikującego wszystkich Polaków - do orła białego. Orzeł umieszczony na zróżnicowanej powierzchni sugerującej falującą flagę wznosi skrzydła, co jest znakiem powstawania. Na medalu orzeł biały wsparty jest na sfalowanej wstędze z napisem „Polonia Rediviva”. Na odwrotnej, gładkiej stronie umieszczone są wypukłe inicjały Rzeczypospolitej Polskiej z datami 1918 i 2018 umieszczonymi w dwóch wierszach, ujęte stylizowanymi liśćmi wawrzynu i dębiny z owocami, z przewiązką krzyżową u dołu. Liście wawrzynu i dębiny z owocami przedstawiają zasługi dla państwa wszystkich współbudujących naszą niepodległość, zarówno w służbie wojskowej, cywilnej, jak i społecznej. Przewiązka krzyżowa łączy te służby w jedną wspólną, natomiast owoce wawrzynu i dębiny są symbolem ciągłości tej służby, przynoszącej owoce dla wspólnego dobra, jakim jest wspólne państwo - Polska odrodzona. Wzór graficzny oznaki medalu określa załącznik do ustawy.</u>
          <u xml:id="u-189.4" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezydentaRPAndrzejDera">Medal będzie odznaczeniem o charakterze pamiątkowym, nadawanym obywatelom polskim w okresie trwania Narodowych Obchodów Setnej Rocznicy Odzyskania Niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej w latach 2018–2021. Z uwagi na te ramy czasowe proponuje się, aby medal został ustanowiony właśnie odrębną ustawą, a nie nowelizacją ustawy o orderach i odznaczeniach.</u>
          <u xml:id="u-189.5" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezydentaRPAndrzejDera">Medal będzie nadawany osobom żyjącym, które poprzez nienaganne pełnienie służby publicznej, cywilnej lub wojskowej, walkę o niepodległość oraz działalność na rzecz przemian demokratycznych, aktywną działalność zawodową i społeczną, twórczą, naukową, literacką i artystyczną przyczyniły się do odzyskania lub umacniania niepodległości Polski, w tym w szczególności budowania wspólnoty obywatelskiej Polaków i poczucia tożsamości narodowej, rozwoju nauki i rozsławiania dobrego imienia Polski przez kulturę i sztukę, rozwoju społecznego i umacniania więzi z Polakami za granicą oraz budowania dobrobytu gospodarczego Polski.</u>
          <u xml:id="u-189.6" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezydentaRPAndrzejDera">Pamiątkowy medal jubileuszowy ma walor szczególny. Jego nadawanie stanowi wyraz wdzięczności obywatelom Rzeczypospolitej. Intencją prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej jest szerokie określenie kręgu podmiotów mogących otrzymać to wyróżnienie, tak aby przedstawiciele różnych grup społecznych i zawodowych, bez względu na pełnioną funkcję, wykonywany zawód, miejsce zamieszkania czy wiek, mogli odczuć, że budowanie wspólnoty państwa i umacnianie suwerenności jest także ich udziałem.</u>
          <u xml:id="u-189.7" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezydentaRPAndrzejDera">Odznaczenie to będzie nadawane zarówno kombatantom i osobom działającym na rzecz przemian demokratycznych, jak i przedstawicielom młodego pokolenia odnoszącym sukcesy na polach nauki i gospodarki. Medal będą mogli otrzymywać również posłowie i senatorowie, urzędnicy państwowi i samorządowi, a także przedstawiciele organizacji pożytku publicznego, stowarzyszeń, przedsiębiorcy i pracownicy różnych branż.</u>
          <u xml:id="u-189.8" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezydentaRPAndrzejDera">Wyróżnienie będzie nadawane przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z własnej inicjatywy lub na wniosek prezesa Rady Ministrów, ministrów, kierowników urzędów centralnych oraz wojewodów. Ustawa zawiera delegację dla prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej do wydania rozporządzenia określającego tryb postępowania w sprawach o nadanie medalu, tryb postępowania w przypadku zgubienia lub zniszczenia odznaki medalu lub legitymacji potwierdzającej nadanie medalu, wzory wniosku o nadanie medalu oraz wykazu przedstawianych wniosków zawierającego zestawienie zbiorcze osób proponowanych do odznaczenia, legitymacji potwierdzającej nadanie medalu oraz jej wtórnika, a także sposób i okoliczności noszenia medalu.</u>
          <u xml:id="u-189.9" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezydentaRPAndrzejDera">W sprawach nieuregulowanych w ustawie znajdą zastosowanie przepisy ustawy o orderach i odznaczeniach.</u>
          <u xml:id="u-189.10" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezydentaRPAndrzejDera">Proponuje się, aby ustawa weszła w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.</u>
          <u xml:id="u-189.11" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezydentaRPAndrzejDera">Kończąc wystąpienie, chciałbym wyrazić głębokie podziękowania członkom Komisji Heraldycznej działającej przy ministrze spraw wewnętrznych i administracji za tak pozytywną opinię odnośnie do omawianego projektu.</u>
          <u xml:id="u-189.12" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezydentaRPAndrzejDera">Wysoka Izbo! Zwracam się z prośbą do przedstawicieli wszystkich klubów parlamentarnych o pozytywną ocenę przedłożonego projektu, skierowanie go do dalszych prac i jak najszybsze jego uchwalenie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo dziękuję panu ministrowi za przedstawienie uzasadnienia projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Sąd ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i koła.</u>
          <u xml:id="u-190.2" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-190.3" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">O zabranie głosu w imieniu Prawa i Sprawiedliwości poproszę pana posła Arkadiusza Czartoryskiego.</u>
          <u xml:id="u-190.4" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#PosełArkadiuszCzartoryski">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Panie i Panowie Posłowie! Tak sprawiła opatrzność, że żyjemy w roku 100-lecia niepodległości, w roku 2018. Wszystkim nam, sobie samemu i wszystkim państwu życzyłbym, żebyśmy dożyli 300. rocznicy odzyskania niepodległości, 200. rocznicy odzyskania niepodległości, ale prawdopodobnie będzie to niemożliwe, a zatem możemy cieszyć się, że w roku 2018 mamy wolną Polskę, że tak jak chcemy, tak jak to przeżywamy, tak jak podpowiada to nam nasze sumienie, nasza wrażliwość, możemy obchodzić rocznicę odzyskania niepodległości.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#PosełArkadiuszCzartoryski">Te 100 lat, które upłynęło od 1918 r., jest bez wątpienia okresem niezwykłym: wojna światowa, okres komunizmu, okresy przemian. Dzisiaj, w 2018 r. jesteśmy w sytuacji, w której nie tylko możemy wspólnie cieszyć się suwerennością i wolnością, ale także możemy się też cieszyć ojczyzną, która jest bezpieczna, która rozwija się gospodarczo, która jest w Europie otwartych granic. Dlatego każda inicjatywa przeżywania tej wolności i suwerenności jest godna pochwały i wsparcia.</u>
          <u xml:id="u-191.2" who="#PosełArkadiuszCzartoryski">W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość chcę bardzo serdecznie podziękować panu prezydentowi za inicjatywę ustanowienia Medalu Stulecia Odzyskanej Niepodległości. Bardzo ważne określenie: odzyskanej niepodległości. Pragnę także podziękować za formułę, która została zawarta w uzasadnieniu, że medal ten będą mogły otrzymywać różne środowiska. Często z wręczaniem medali kojarzą nam się osoby, które np. w czasie wojny walczyły o niepodległość Polski, czy osoby, które są niezwykle zasłużone w walce chociażby z ustrojem totalitarnym przy odzyskiwaniu pełnej suwerenności, a tutaj pan prezydent zaproponował, żeby taki medal mogły otrzymywać też osoby, które na polu gospodarczym, edukacyjnym, naukowym i w tych wszystkich innych miejscach, w których budujemy niepodległą Rzeczpospolitą, wykazały się aktywnością. Mogą one taki medal otrzymać. To bardzo cenne.</u>
          <u xml:id="u-191.3" who="#PosełArkadiuszCzartoryski">Bardzo bym zachęcał pana ministra, wszystkich ministrów z Kancelarii Prezydenta do tego, żeby zwrócić uwagę, że często są ludzie młodzi, że są wybitni młodzi sportowcy, że są wybitni artyści, którzy w sposób nie mniejszy niż np. politycy, naukowcy czy żołnierze niosą sztandar Rzeczypospolitej na świecie i też są warci wyróżnienia Medalem Stulecia Odzyskanej Niepodległości.</u>
          <u xml:id="u-191.4" who="#PosełArkadiuszCzartoryski">Bardzo dobrze, że pan prezydent zaproponował, ażeby nie tylko w roku 2018, ale również w latach 2019, 2020 i 2021 ten medal mógł być przyznawany. To bardzo ważne, dlatego że możemy się cieszyć tą niepodległością dłużej niż tylko w roku 2018, zwłaszcza że będziemy mieli szereg wspaniałych rocznic, które na pewno będą okazją do łączenia narodu. To wszystko, co łączy naród, te wszystkie wartości, które są nam wspólne, jak najbardziej jest godne poparcia.</u>
          <u xml:id="u-191.5" who="#PosełArkadiuszCzartoryski">Chciałbym zaapelować do pana prezydenta, do ministrów prezydenckich, żeby jak najczęściej medal był wręczany w lokalnych środowiskach. Często zwracam uwagę na to, że wtedy kiedy jesteśmy zapraszani... To jest cenne i piękne, że jesteśmy zapraszani, np. jako obywatele, do Pałacu Prezydenckiego czy do urzędu wojewódzkiego w Warszawie - to jest ważne - i wtedy otrzymujemy medale. Ale też ważne jest, żeby lokalna społeczność mogła cieszyć się taką uroczystością nadania medalu i żeby jak najczęściej można było przy okazji właśnie lokalnych, regionalnych uroczystości otrzymać Medal Stulecia Odzyskanej Niepodległości, i żeby był to medal, który, tak jak pan minister powiedział, będzie wyrazem, będzie okazją do łączenia Polaków wokół wspólnych wartości. Bo bez wątpienia rocznica 100-lecia odzyskanej niepodległości to jest ten moment, kiedy wszyscy możemy być razem.</u>
          <u xml:id="u-191.6" who="#PosełArkadiuszCzartoryski">Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość oczywiście popiera przedłożony projekt ustawy...</u>
          <u xml:id="u-191.7" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-191.8" who="#PosełArkadiuszCzartoryski">...i będzie głosował jak najbardziej za. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-191.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Pan poseł Rafał Grupiński, Platforma Obywatelska, przedstawi stanowisko w imieniu klubu.</u>
          <u xml:id="u-192.2" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#PosełRafałGrupiński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Medal Stulecia Odzyskanej Niepodległości to inicjatywa pana prezydenta, do której nie można odnieść się niestety z nadmierną życzliwością z kilku powodów. Po pierwsze, ten medal chce ustanowić prezydent, który wielokrotnie łamał konstytucję Rzeczypospolitej. Otrzymanie go z rąk głowy państwa, która łamie najwyższą ustawę własnego państwa, ustawę ustrojową, nie jest jakimś szczególnym zaszczytem. Po drugie, chcę zwrócić uwagę na uzasadnienie w art. 2 tej ustawy, komu może być ten medal przyznawany. A więc osobom, które m.in. działały na rzecz przemian demokratycznych lub pełniły nienaganną służbę publiczną. To jest o tyle pocieszające, że w związku z tym, że zarówno ta strona sali, jak i całe środowisko Prawa i Sprawiedliwości nieustająco albo głosowali za łamaniem konstytucji, albo jej naruszaniem, albo wspierali tego rodzaju postępowanie, że mimo iż pan minister mówił, że posłowie, senatorowie będą mogli otrzymać ten medal, to ta strona sali i tak nie ma szans tego medalu otrzymać z oczywistych względów - nie spełnia kryteriów tej ustawy. Ta strona sali, mówię tu o stronie opozycyjnej, z drugiej strony, nie może tego rodzaju medalu przyjmować z rąk prezydenta, który łamie konstytucję, ustawę zasadniczą, ustawę, która jest dzisiaj podstawą w istocie stanowienia wszystkich niższego rzędu praw w Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#PosełRafałGrupiński">A więc mamy sytuację dość kuriozalną, bo mamy oczywiście symboliczny medal, który ma być przyznawany w stulecie odzyskanej niepodległości, ale z jednoczesnym ograniczeniem, powiedziałbym, że przede wszystkim etycznym, moralnym, które trzeba wziąć pod uwagę, a przynajmniej powinien wziąć pod uwagę każdy, kto miałby w jakikolwiek sposób w realizowaniu tej ustawy uczestniczyć, i to jest rzecz niezwykle istotna. A tak naprawdę będzie pewnie tak, jak zrobił wicepremier Gliński z programem „Niepodległa”. Program miał służyć różnym środowiskom. Pan poseł Czartoryski mówił, że to jest walor tej ustawy o medalu, że ma on służyć różnym środowiskom. Co się stało z finansowaniem w programie „Niepodległa”, jeśli chodzi o aktywność różnych środowisk właśnie w uczczeniu stulecia niepodległości? Cały strumień pieniędzy został skierowany wyłącznie do środowisk związanych z Prawem i Sprawiedliwością. A więc nie mam tu żadnych złudzeń co do tego, jakie są intencje tego rodzaju postępowania, i nie mogę wyrazić pozytywnego zdania w tej sytuacji o tej inicjatywie.</u>
          <u xml:id="u-193.2" who="#PosełRafałGrupiński">Mogę jedynie dodać jeszcze dwie rzeczy. Po pierwsze, debatujemy nad tą ustawą dzień po rocznicy odzyskania niepodległości w 1989 r. i pan prezydent w tej sprawie nie raczył się specjalnie wypowiedzieć ani zorganizować żadnych uroczystości. Rozumiem, że dla pana prezydenta i dla Prawa i Sprawiedliwości ta niepodległość rozpoczęła się kiedy indziej. A po drugie, mogę wyrazić zdziwienie. Jak pamiętamy, na medalu, co zresztą w uzasadnieniu pan minister przywołuje, 10-lecia odzyskania niepodległości widniała - już po zamachu majowym to było możliwe - głowa Józefa Piłsudskiego. Uważam za wielkie niedopatrzenie, że na tym medalu nie ma głowy Jarosława Kaczyńskiego.</u>
          <u xml:id="u-193.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-193.4" who="#PosełRafałGrupiński">Uważam, że pan prezes może być z tej kwestii niezadowolony. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-193.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Pan poseł Józef Brynkus, klub Kukiz’15.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#PosełJózefBrynkus">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Panie pośle Czartoryski, ten medal wcale nie musi być dla wszystkich, nie musi być dla tych, którzy nie rozumieją, że niepodległość, prawdziwa suwerenność to nie hołdy wobec obcych, więc nie musimy traktować tego medalu jako czegoś, co musi wszystkich łączyć. Nie wszyscy rozumieją, że niepodległość to prawdziwa suwerenność.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#PosełJózefBrynkus">Przedstawiam stanowisko klubu Kukiz’15 odnośnie do przedstawionego przez pana prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projektu ustawy o ustanowieniu Medalu Stulecia Odzyskanej Niepodległości.</u>
          <u xml:id="u-195.2" who="#PosełJózefBrynkus">Pomysłowi temu należy jak najbardziej przyklasnąć. Pomysł nawiązuje do tradycji państw czczących w ten sposób najważniejsze dla nich wydarzenia, często o przełomowym znaczeniu.</u>
          <u xml:id="u-195.3" who="#PosełJózefBrynkus">III RP nie posiadała takiego okolicznościowego odznaczenia, które podkreślałoby i rangę tego, co się stało w 1918 r., i wagę całego spektrum zdarzeń historycznych inspirowanych odzyskaniem niepodległości po 123 latach zaborów.</u>
          <u xml:id="u-195.4" who="#PosełJózefBrynkus">Idea powołania medalu nawiązuje bezpośrednio do ustanowionego w 1928 r. medalu pamiątkowego 10-lecia niepodległości choćby przez wskazanie na barwę wstążki proponowanego odznaczenia. Wskazuje też na ciągłość idei niepodległościowej, która tkwiła w społeczeństwie polskim w latach niewoli niemiecko-sowieckiej i komunistycznego zniewolenia. To jest też ideowe oderwanie się od niesuwerennej Polski Ludowej, to jest też podkreślenie rzeczywistych polskich dążeń niepodległościowych. To oderwanie się związane jest z tym, że w wielu środowiskach mamy jeszcze do czynienia z takim kultywowaniem tradycji Polski Ludowej i ciągłym uciekaniem się do obcych, żeby nam w czymś przyklasnęli. Ten medal to jest uczczenie osób angażujących się w budowanie polskiej, niepodległej i w pełni suwerennej państwowości. To jest zasadne zwłaszcza w roku jubileuszu Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-195.5" who="#PosełJózefBrynkus">Pewnym mankamentem jest brak wyraźnej cezury, do kiedy ten medal będzie przyznawany. Z reguły wszelkie medale upamiętniające jubileusze państwowe są nadawane w konkretnym roku jubileuszowym. Oczywiście wymaga to zwiększonej pracy instytucji i organów odpowiedzialnych za nadawanie tego medalu. W tym konkretnym przypadku nie tylko jest możliwe, ale też jest sensowne, aby wydłużyć okres nadawania odznaczenia, jednak maksymalnie do 2020 r., czyli do 100-lecia zakończenia najważniejszych zmagań w obronie odzyskanej niepodległości.</u>
          <u xml:id="u-195.6" who="#PosełJózefBrynkus">Projektodawca nie określił też proponowanego starszeństwa medalu w systemie państwowych odznaczeń, a ze względu na doniosłość jubileuszu 100-lecia jest to ważne. Medal powinien być wpisany na poziomie hierarchii Srebrnego i Brązowego Krzyża Zasługi, a na pewno przed Medalem za Długoletnią Służbę.</u>
          <u xml:id="u-195.7" who="#PosełJózefBrynkus">Warto też doprecyzować kryteria jego nadawania, aby z kręgu potencjalnych kandydatów do odznaczenia wyeliminować osoby, które np. w okresie Polski Ludowej sprzeniewierzyły się idei niepodległości Polski, aktywnie współpracując z komunistycznym aparatem represji, pracując w jego organach lub też działając w komunistycznej partii.</u>
          <u xml:id="u-195.8" who="#komentarz">(Poseł Rafał Grupiński: Na przykład prokurator Piotrowicz.)</u>
          <u xml:id="u-195.9" who="#PosełJózefBrynkus">Zdecydowanie jestem za, panie pośle, zdecydowanie za. Mam nadzieję, że nigdy takiego medalu nie dostanie.</u>
          <u xml:id="u-195.10" who="#PosełJózefBrynkus">Byłoby to możliwe przez wprowadzenie zasady sprawdzenia osób przedstawianych do odznaczenia co najmniej według kryteriów weryfikacji nagradzania Krzyżem Wolności i Solidarności i osób posiadających uprawnienia z tytułu działalności opozycyjnej i doznanych represji.</u>
          <u xml:id="u-195.11" who="#PosełJózefBrynkus">Klub Kukiz’15 zagłosuje za przyjęciem tej ustawy, prosząc wnioskodawców, w których rękach pozostanie nadawanie odznaczenia, by uwzględnili nasze sugestie w praktyce nadawania medalu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-195.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Nie widzę pana posła Krzysztofa Mieszkowskiego z klubu Nowoczesna.</u>
          <u xml:id="u-196.2" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">W związku z tym poproszę o zabranie głosu pana posła Michała Kamińskiego, który reprezentuje Klub Poselski Polskiego Stronnictwa Ludowego - Unii Europejskich Demokratów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#PosełMichałKamiński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Ludzie, którzy uczynili z fałszowania polskiej historii sztandar swojej pseudopolityki historycznej, nie powinni przykładać ręki do tego projektu, nie powinni go przedstawiać. Wy prawdziwych bohaterów wymazujecie z kart historii, a pozwalacie, by komunistyczny prokurator będący twarzą waszej partii twierdził bezczelnie, że jest ofiarą reżimu komunistycznego. Wy swoje intencje obnażyliście choćby tym, że ustawę o medalu w rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości uchwalacie w połowie roku, w przededniu wyborów samorządowych, a poseł z Prawa i Sprawiedliwości wyraźnie zachęcał do tego, by to w lokalnych środowiskach odznaczać zasłużonych. To jest jasne, że ten medal ma wam posłużyć jako narzędzie prowadzenia kampanii samorządowej, i to w sytuacji, w której nie tylko wykazujecie się sprzeniewierzeniem konstytucji, jak słusznie mówił pan poseł Grupiński, ale też sprzeniewierzacie się prawdzie historycznej, i to sprzeniewierzacie się na każdym kroku.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#PosełMichałKamiński">Wasz premier, który w tej ustawie zyskuje prawo do wnioskowania o ten order, twierdził, że w Katyniu Polaków zamordowali Niemcy. Wasz premier składał wieńce na grobach jedynej formacji zbrojnej podziemnej Polski, która realnie kolaborowała z Niemcami.</u>
          <u xml:id="u-197.2" who="#PosełMichałKamiński">Nie macie prawa uczyć Polaków historii. Wasze intencje są złe i nieczyste. Gdyby były czyste i dobre, wzięlibyście się za uczczenie niepodległości choćby od aktu, który byłby aktem sprawiedliwości. Jak doskonale wiecie, bardzo wielu twórców, realnych twórców polskiej niepodległości w roku 1918 zostało skazanych w procesie brzeskim. Gdzie jest inicjatywa, żeby anulować te wyroki? To byłby prawdziwy hołd dla polskiej niepodległości. Nie, wy wolicie mówić o polskiej historii, tak jak wczoraj uczyniły to telewizyjne „Wiadomości”, które 4 czerwca nazwały symbolem zdrady i zmowy elit, jakby zapominając o tym, że to 4 czerwca Lech i Jarosław Kaczyńscy zostali wybrani do Senatu, który to Senat został przywrócony dzięki umowie okrągłego stołu.</u>
          <u xml:id="u-197.3" who="#PosełMichałKamiński">Obawiam się, powtórzę, że tak jak wiele innych rzeczy, tak jak wiele świętych dla Polaków symboli, tak jak wiele świętych dla Polaków rocznic wykorzystujecie w brudnej grze politycznej, tak stanie się i teraz. Ten medal, zamiast łączyć Polaków, będzie ich dzielił, tak jak wy bez przerwy dzielicie Polaków.</u>
          <u xml:id="u-197.4" who="#PosełMichałKamiński">Prawdziwym pomnikiem polskiej niepodległości będzie dzień, w którym Polska odzyska na nowo pełną wolność. Nie będzie pełzającą dyktaturą, w której ludzie, którzy zadają wam pytania, są spisywani przez policjantów. A powtórzę: w wolnej Polsce policja powinna być od tego, by bronić obywateli przed bandytami, a nie bronić posłów Prawa i Sprawiedliwości przed trudnymi pytaniami, nie bronić posłów Prawa i Sprawiedliwości po prostu przed prawdą, której boicie się jak diabeł święconej wody.</u>
          <u xml:id="u-197.5" who="#PosełMichałKamiński">Dlatego, choć z bólem serca... Odzyskanie przez Polskę niepodległości jest absolutnie wielkim świętem, jest dowodem na to, że w tych trudnych czasach Polacy, którzy byli wtedy bardzo podzieleni: Dmowski, Piłsudski, Witos, Daszyński - ludzie, którzy spierali się i na łamach prasy, i w parlamentach, w których zasiadali, parlamentach krajów zaborczych, w roku odzyskania przez Polskę niepodległości podawali sobie ręce. Józef Piłsudski napisał do swojego największego politycznego adwersarza list: Drogi panie Romanie. Wtedy dzięki temu byliśmy w stanie obronić się przed nawałą bolszewicką, bo jedność zwyciężyła nad podziałem, bo Polska zwyciężyła nad brudnym, partyjnym interesem. Dzisiaj idziemy w odwrotnym kierunku. Dlatego chcę powiedzieć: nie macie prawa szargać świętych dla Polski symboli. Biało-czerwona jest dla nas zbyt ważną flagą, by była trzymana w drżących z nienawiści rękach ludzi Prawa i Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-197.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Na listę osób, które chcą zadać pytanie w tym punkcie, wpisała się jedna osoba.</u>
          <u xml:id="u-198.2" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Czy ktoś z pań posłanek i panów posłów chce jeszcze zadać pytanie?</u>
          <u xml:id="u-198.3" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Nikt więcej.</u>
          <u xml:id="u-198.4" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-198.5" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">To pytanie zada pan poseł Antoni Duda, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-198.6" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Czas - 1,5 minuty.</u>
          <u xml:id="u-198.7" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#PosełAntoniDuda">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Jak wiadomo, niepodległość nie jest dana raz na zawsze, o tę niepodległość należy w sposób ciągły się starać, a nierzadko o nią walczyć. Jesteśmy w trakcie obchodów jubileuszu 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości. Z radością i uznaniem przyjąłem inicjatywę prezydenta naszego kraju, aby jedną z form uczczenia tego jubileuszu stało się ustanowienie nowego odznaczenia: Medalu Stulecia Odzyskanej Niepodległości. Będzie ono nadawane jako wyraz wdzięczności Polski za wkład w umacnianie państwa polskiego obywatelom, którzy poprzez m.in. pełnienie nienagannej służby publicznej, aktywną działalność zawodową i społeczną przyczynili się do odzyskania lub umacniania suwerenności Polski, budowania tożsamości narodowej, rozsławiania dobrego imienia Polski, rozwoju społecznego, budowania dobrobytu gospodarczego Polski oraz umacniania więzi z Polakami za granicą. Każdy więc Polak swoją odpowiednią pracą i postawą ma szansę zapracować sobie na to odznaczenie. I dziwi mnie reakcja opozycji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo proszę pana ministra o ustosunkowanie się do wystąpień i odpowiedź na zadane pytania, bo w tych wystąpieniach również były pytania.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#WicemarszałekBarbaraDolniak">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezydentaRPAndrzejDera">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie i Panowie Posłowie! Najpierw odniosę się do wystąpień klubowych. Chciałbym bardzo serdecznie podziękować przedstawicielom klubu Prawo i Sprawiedliwość oraz klubu Kukiz’15 za poparcie tej inicjatywy i od razu odnieść się tutaj do słów przedstawiciela klubu Kukiz’15, który miał dwa zarzuty, chodzi o brak cezury czasowej oraz kwestię hierarchii odznaczeń.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezydentaRPAndrzejDera">Cezura czasowa jest w ustawie określona, gdyż obejmuje ona lata 2018–2021. Dlaczego? Myślę, że jeśli zna się historię, to nie trzeba tłumaczyć: chociażby Śląsk to 100-lecie świętować będzie troszkę później, Wielkopolska również, powstanie w kwestii przyłączenia Wielkopolski do Polski wybuchło troszeczkę później, w grudniu, więc to 100-lecie odzyskania niepodległości rozciąga się jednak w pewnym przedziale czasowym. Chodzi o to, żeby obchody tego 100-lecia obejmowały wszystkie najistotniejsze elementy naszej 100-letniej państwowości.</u>
          <u xml:id="u-201.2" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezydentaRPAndrzejDera">Natomiast jeżeli chodzi o hierarchię, to nie jest to odznaczenie postrzegane w kategoriach hierarchii ważności, tylko jest to medal pamiątkowy, medal honorowo-pamiątkowy i dlatego nie chcemy tutaj różnicować wagi i pokazywać, gdzie ten medal miałby się znaleźć w hierarchii. To jest wyjątkowy medal, tak jak tu powiedział pan poseł Czartoryski, mamy to szczęście żyć w roku 2018, w którym jako naród obchodzimy 100-lecie naszej państwowości, więc taki wyjątkowy medal na pewno będzie stanowił dla wszystkich, którzy go otrzymają, ogromną pamiątkę, a w przyszłości, jak myślę, każdy potomek osób, które otrzymają ten medal, będzie mógł się pochwalić tym, że jego przodek, dziadek, pradziadek czy ojciec taki medal otrzymał. Dlatego nie jest to ujmowane w kategoriach hierarchii ważności.</u>
          <u xml:id="u-201.3" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezydentaRPAndrzejDera">Teraz odniosę się do wystąpienia przedstawiciela Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska. Chcę tutaj zaprotestować przeciwko sformułowaniom tego typu, że prezydent łamie konstytucję. Oświadczam, że prezydent nie łamie konstytucji, a to, co pan mówi, jest zwykłą potwarzą i narracją polityczną, która nie ma żadnego oparcia w faktach. Jest to tylko narracja polityczna, którą stosujecie od samego początku, nie patrząc na fakty. Fakty was tutaj nie interesują, narracja ma być taka, a nie inna. To akurat rozumiem, ale nie akceptuję tego typu wystąpień publicznych, bo nie ma żadnych argumentów prawnych, żeby głosić tego typu tezy.</u>
          <u xml:id="u-201.4" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezydentaRPAndrzejDera">Wypowiedź przedstawiciela klubu PSL - Unii Europejskich Demokratów była klasycznym przykładem tego, jak można dzielić Polaków. W ogóle niepotrzebne są tego typu wypowiedzi, których istotą jest właśnie dzielenie Polaków, a nie ich łączenie. Ten medal właśnie ma tę cechę, że ma łączyć, ma pokazywać te kwestie wspólne, które są dla nas, wszystkich Polaków, istotne i ważne, natomiast wasze wypowiedzi tutaj - mówię w liczbie mnogiej, bo dotyczy to dwóch przedstawicieli dwóch klubów - były jątrzące i pokazywały, że są jacyś lepsi, są gorsi i że jedni mają prawo trzymać flagę, a drudzy nie mają takiego prawa. To są wypowiedzi, których posłowie w ogóle nigdy nie powinni wygłaszać. To są wypowiedzi, które nigdy nie powinny paść w polskim parlamencie.</u>
          <u xml:id="u-201.5" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezydentaRPAndrzejDera">To, że ten projekt jest rozpatrywany w polskim parlamencie 5 czerwca, po prostu wynika ze zbieżności czasowej. To nie ma nic wspólnego z dniem wczorajszym. Wczorajsza data ma ten wymiar, że dla jednych Polska odzyskała wtedy niepodległość, a ja należę do tego środowiska, które uważa, że 4 czerwca, choć jest to ważna data historyczna, niepodległości nie odzyskaliśmy, bo trudno nazwać niedemokratyczne wybory do polskiego parlamentu, do polskiego Sejmu odzyskaniem niepodległości. Dla mnie symbolem niepodległości będą zawsze pierwsze wolne wybory do polskiego parlamentu, kiedy to naród zdecydował, a nie część narodu mówiła... otrzymała jakieś gwarancje i zachowała dzięki temu przywileje. I to jest taki spór, który będzie toczony, póki my żyjemy, a w przyszłości oceni to historia.</u>
          <u xml:id="u-201.6" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezydentaRPAndrzejDera">Generalnie uważam, że wypowiedzi nacechowane złośliwością są zawsze wyznacznikiem poziomu kultury osób, które takie rzeczy formułują. W moim odczuciu w debacie publicznej powinniśmy unikać złośliwości, bo to nie jest język służący do rozmowy i do porozumienia.</u>
          <u xml:id="u-201.7" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezydentaRPAndrzejDera">Mam nadzieję, że będziemy pracowali w komisjach czy w komisji w sprawie tego odznaczenia. Chciałbym, żeby to odznaczenie dla tych, którzy je otrzymają, było zaszczytem, honorem i piękną pamiątką z pięknych czasów, kiedy wspólnie, wszyscy razem obchodzimy 100-lecie odzyskanej niepodległości. I chciałbym, żebyśmy tak to odbierali, żebyśmy w takim odczuciu przyjmowali tę inicjatywę pana prezydenta. Ta inicjatywa ma właśnie taki wymiar, że będzie obejmowała wiele osób, które dzisiaj nawet z przyczyn ustawowych nie mogą otrzymywać innych odznaczeń, a taki medal będą mogły otrzymać. Kryteria są tutaj niezbyt ostre, bo tu nie ma jakiejś weryfikacji, jakiejś kwestii ocennej w sensie jakichś procedur. Wydaje się, że te kryteria są jasne i czytelne - nienaganna służba publiczna, cywilna lub wojskowa, walka o niepodległość, działalność na rzecz przemian demokratycznych, aktywna działalność zawodowa, społeczna, naukowa, literacka, artystyczna, które mają na celu rozsławianie Polski, pomnażanie dobrego imienia Polski, działania na rzecz rozwoju naszego kraju. Myślę, że są to kryteria, które powinny pozwolić objąć tym jak najszerszą grupę osób, bo tylko w ten sposób, jeżeli chodzi o przyszłość, możemy budować naszą wspólnotę narodową.</u>
          <u xml:id="u-201.8" who="#SekretarzStanuwKancelariiPrezydentaRPAndrzejDera">Dziękuję za uwagę. Mam nadzieję, że w niedługim czasie spotkamy się już podczas głosowania i przyjęcia tego projektu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-201.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-201.10" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Ryszard Terlecki)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Bardzo dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Zamykam dyskusję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#PosełKrzysztofMieszkowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Poselskiego Nowoczesna mam zaszczyt przedstawić stanowisko w sprawie przedstawionego przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projektu ustawy o ustanowieniu Medalu Stulecia Odzyskanej Niepodległości, zawartego w druku nr 2555.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#PosełKrzysztofMieszkowski">Klub Poselski Nowoczesna przychyla się do projektu ustawy ustanawiającej Medal Stulecia Odzyskanej Niepodległości. Wyrażamy opinię, że szczególnie w czasie obchodów stulecia polskiej niepodległości należy honorować obywateli, którzy przyczynili się do kształtowania się polskiej polityki, kultury i państwowości. Jednocześnie wyrażamy nadzieję, że medalem tym nie będą honorowane wyłącznie osoby związane z obecną władzą czy konserwatywną częścią sfery publicznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Marszałek Sejmu, po zasięgnięciu opinii Prezydium Sejmu, proponuje, aby Sejm skierował prezydencki projekt ustawy o ustanowieniu Medalu Stulecia Odzyskanej Niepodległości, zawarty w druku nr 2555, do Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-204.2" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-204.3" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Nie mamy posła sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-204.4" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Ogłaszam 5-minutową przerwę.</u>
          <u xml:id="u-204.5" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 15 min 27 do godz. 15 min 31)</u>
          <u xml:id="u-204.6" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-204.7" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 8. porządku dziennego: Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o referendum ogólnokrajowym (druk nr 1609).</u>
          <u xml:id="u-204.8" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Proszę pana posła Marka Sowę o przedstawienie uzasadnienia projektu ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#PosełMarekSowa">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu wnioskodawców, posłanek i posłów Nowoczesnej, mam zaszczyt przedstawić poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o referendum ogólnokrajowym, druk nr 1609, który został złożony do pana marszałka w maju 2017 r.</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#PosełMarekSowa">Intencją złożenia przez wnioskodawców projektu ustawy jest wprowadzenie do ustawy o referendum ogólnokrajowym przepisu zakazującego organizowania referendum ogólnokrajowego w dniu, w którym odbywają się wybory do organów samorządowych jednostek samorządu terytorialnego oraz wójtów, burmistrzów i prezydentów.</u>
          <u xml:id="u-205.2" who="#PosełMarekSowa">Przeprowadzenie wyborów samorządowych jest wielkim wyzwaniem logistycznym, gdyż w jednym dniu wybiera się nie tylko radnych rad gmin, rad powiatów czy sejmików województw, ale także wójtów, burmistrzów oraz prezydentów. Z uwagi na specyfikę wyborów samorządowych w wybory te zaangażowane są dziesiątki tysięcy osób na różnych szczeblach całej machiny wyborczej.</u>
          <u xml:id="u-205.3" who="#PosełMarekSowa">Trudność jednoczesnego przeprowadzenia wyborów do samorządu i referendum ogólnokrajowego to tylko jedna z przesłanek przemawiających za wprowadzeniem proponowanych zmian. Głównym powodem jest jednak obrona samorządności. Wybory samorządowe to święto demokracji lokalnej, regionalnej. To czas debaty o najważniejszych sprawach dotyczących naszych małych ojczyzn, naszych wspólnot gminnych, powiatowych czy wojewódzkich. Ten czas nie może ani nie powinien być wykorzystywany do przeprowadzania kampanii ogólnopolskich, ogólnopolskich debat na tematy ogólnokrajowe, a bez wątpienia tak jest w przypadku referendum ogólnokrajowego.</u>
          <u xml:id="u-205.4" who="#PosełMarekSowa">Dzisiaj naszym wielkim problemem jest przekonanie Polaków, aby korzystali z prawa głosu, aby uczestniczyli w wyborach. Specyfika wyborów samorządowych pokazuje nam, że różnie z tym bywa. Chętnie wybieramy wójta, burmistrza czy prezydenta, chętnie wybieramy radnych gminnych, ale w przypadku np. wyborów do sejmików województw zbyt często rezygnujemy z przysługującego nam prawa głosu. Powinno być naszą troską, aby zwiększyć zainteresowanie wyborców wyborami samorządowymi, abyśmy świadomie korzystali z prawa głosu i wybierali najlepszych. Niestety wykorzystywanie terminu wyborów samorządowych do przeprowadzenia referendum ogólnokrajowego temu nie służy.</u>
          <u xml:id="u-205.5" who="#PosełMarekSowa">Chcę przywołać art. 90 obecnej ustawy o referendum ogólnokrajowym, gdzie przeprowadzenie referendum łącznie z wyborami prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, parlamentarnymi albo do Parlamentu Europejskiego jest wprost wpisane, natomiast w żadnym przypadku nie przewiduje się możliwości łącznego przeprowadzenia referendum z wyborami samorządowymi.</u>
          <u xml:id="u-205.6" who="#PosełMarekSowa">Zdaję sobie sprawę, że jest wykładnia Państwowej Komisji Wyborczej, która bardzo precyzyjnie określa, że choć jest to trudne, to prawnie możliwe, pod warunkiem że będą zapewnione zupełnie odrębne sposoby oddawania głosów w dwóch lokalach wyborczych, odrębne komisje wyborcze. Dlatego wydaje mi się, że projekt, który mam dzisiaj zaszczyt w imieniu wnioskodawców składać, expressis verbis formalizuje brak możliwości łączenia obu tych głosowań.</u>
          <u xml:id="u-205.7" who="#PosełMarekSowa">Pozwolę sobie przedstawić kilka przesłanek przemawiających za wprowadzeniem proponowanej zmiany. Przepisy Kodeksu wyborczego ustalające zasady przeprowadzenia wyborów samorządowych znacząco różnią się od przepisów ustawy o referendum ogólnokrajowym, co dodatkowo utrudnia przeprowadzenie obu wyborów w jednym czasie. Czy w jednym, to też za chwilę o tym będę mówił.</u>
          <u xml:id="u-205.8" who="#PosełMarekSowa">Oto kilka przykładów przeszkód. Oba głosowania muszą być, tak jak wspomniałem, przeprowadzone przez zupełnie odrębne komisje wyborcze z dwoma oddzielnymi listami wyborców i oddzielnymi kartami do głosowania. Głosowanie w referendum może odbywać się w ciągu dwóch dni, a wybory tylko w jednym. Przeszkodą w organizacji referendum z wyborami samorządowymi są choćby inaczej wyznaczane okręgi. W głosowaniach samorządowych wyborcy przypisani są do miejsca zamieszkania, nie mogą głosować za granicą, na statkach, w przeciwieństwie do tego, jak to wygląda w przypadku referendum ogólnokrajowego. Wreszcie podmioty uprawnione mogą powołać odrębnych mężów zaufania.</u>
          <u xml:id="u-205.9" who="#PosełMarekSowa">Autorzy propozycji łączenia obu głosowań jako uzasadnienie swojej akcji czy tezy podają argument, że połączenie referendum i wyborów samorządowych przyniesie dla budżetu oszczędności. To jest nieprawda. W tej sprawie jednoznacznie wypowiedziało się Krajowe Biuro Wyborcze, które wprost stwierdza: Ciężko połączyć referendum z wyborami samorządami, ponieważ każdą z tych akcji trzeba przeprowadzić osobno, wskutek czego koszty i trudności organizacyjne wzrosną. Trzeba skompletować dwa razy więcej komisji obwodowych, dwa razy więcej lokali. Wszystko musiałoby być zdublowane. A więc o oszczędnościach tutaj absolutnie nie może być mowy.</u>
          <u xml:id="u-205.10" who="#PosełMarekSowa">Na zakończenie chciałbym jeszcze odnieść się do jednego istotnego aspektu, który również był brany przez nas pod uwagę w momencie przygotowywania projektu zmiany ustawy o referendum ogólnokrajowym. Przypomnę: ten projekt ustawy został złożony w maju 2017 r. W jakiejś mierze był oczywiście odpowiedzią na zapowiedź prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej pana Andrzeja Dudy, że 11 listopada 2018 r. chce przeprowadzić ogólnokrajowe referendum konstytucyjne. Postulat przeprowadzenia tego referendum w dalszym ciągu jest obecny, przynajmniej w debacie publicznej.</u>
          <u xml:id="u-205.11" who="#PosełMarekSowa">Wskazana data przypadała wówczas dokładnie na dzień, w którym zgodnie z ówcześnie obowiązującymi zapisami Kodeksu wyborczego powinny być przeprowadzone wybory samorządowe. Dzisiaj, po nowelizacji Kodeksu wyborczego, wiadomo, że te wybory muszą być przeprowadzone w innym terminie, od 21 października do 4 listopada, tylko te trzy niedziele, te trzy daty mogą być brane pod uwagę przez premiera w momencie ogłaszania terminu wyborów.</u>
          <u xml:id="u-205.12" who="#PosełMarekSowa">Połączenie wyborów samorządowych i referendum konstytucyjnego i przeprowadzenie ich w 100. rocznicę odzyskania niepodległości przez Polskę, chcę powiedzieć wprost, to złe, a nawet bardzo złe rozwiązanie. Stulecie niepodległości Polski to czas świętowania, poczucia dumy z tego, że jesteśmy Polakami, z naszych osiągnięć, a nie czas dzielenia Polaków. Każde wybory i każde referendum każą nam opowiadać się po jednej albo po drugiej stronie. Na pewno nie w ten sposób powinniśmy uhonorować 100. rocznicę odzyskania niepodległości.</u>
          <u xml:id="u-205.13" who="#PosełMarekSowa">Proponowana zmiana ustawy o referendum ogólnokrajowym ogranicza się tak naprawdę do zmiany jej art. 4. Są to cztery ustępy. Ponieważ jest to krótki tekst, jeśli państwo, pan marszałek pozwolą, skorzystam i przeczytam: 1. Referendum wyznacza się na dzień wolny od pracy. 2. Referendum nie przeprowadza się w dniu, w którym odbywają się wybory do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego oraz wójtów, burmistrzów i prezydentów miast. 3. Głosowanie w referendum może być przeprowadzone w ciągu 1 albo 2 dni - to pozostaje bez zmian. 4. Jeżeli głosowanie w referendum przeprowadza się w ciągu 2 dni, termin głosowania określa się na dzień wolny od pracy oraz dzień go poprzedzający. Ustawa - w art. 2 - wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.</u>
          <u xml:id="u-205.14" who="#PosełMarekSowa">Szanowni Państwo! W imieniu wnioskodawców, posłanek i posłów Nowoczesnej, bardzo serdecznie państwa proszę o poparcie tego projektu. Wydaje mi się, że powinniśmy patrzeć nie tylko na obecny kalendarz wyborczy, ale również w przyszłość. Referendum ogólnokrajowe nie powinno być nigdy przeprowadzane razem z wyborami samorządowymi, bo tak jak powiedziałem, wybory samorządowe to święto demokracji lokalnej, demokracji regionalnej, to czas debaty, dyskusji na temat problemów dotyczących naszych lokalnych wspólnot, a nie problemów ogólnokrajowych. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-205.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i koła.</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-206.2" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Jako pierwsza w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość głos zabierze pani poseł Anna Milczanowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#PosełAnnaMilczanowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość przedstawiam stanowisko w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o referendum ogólnokrajowym, druk nr 1609.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#PosełAnnaMilczanowska">Przedmiotem projektu jest zmiana treści art. 4 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o referendum ogólnokrajowym w taki sposób, aby wolą ustawodawcy jednoznacznie zakazać organizowania referendum ogólnokrajowego w dniu, w którym odbywają się wybory do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego oraz wójtów, burmistrzów i prezydentów miast. Za wprowadzeniem powyższych zmian zdaniem projektodawców przemawiać ma specyfika obu typów wyborów, potrzeba zapewnienia ich prawidłowego przebiegu oraz fakt, iż przeprowadzenie wyborów samorządowych jest wielkim logistycznym przedsięwzięciem.</u>
          <u xml:id="u-207.2" who="#PosełAnnaMilczanowska">Oczywiście nie sposób nie zgodzić się ze stwierdzeniem, iż wybory samorządowe są wielkim logistycznym przedsięwzięciem, ale trzeba podkreślić, iż każde wybory czy referendum ogólnopolskie są takimi przedsięwzięciami. Konieczność osobnego ustalania wyników wyborów do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego poszczególnych szczebli oraz wójtów, burmistrzów lub prezydentów miast ma jedynie charakter techniczny i nie podnosi znacząco nakładów pracy organów wyborczych. Fakt osobnego ustalania wyników nie może dyskredytować możliwości przeprowadzenia w tym samym czasie wyborów samorządowych i referendum ogólnokrajowego.</u>
          <u xml:id="u-207.3" who="#PosełAnnaMilczanowska">Obecnie obowiązujące przepisy ustawy o referendum ogólnokrajowym nie wprowadzają ograniczenia co do ilości pytań zadawanych podczas jednego referendum. Możliwe jest zatem, iż podczas głosowania wyborcy odpowiadać będą nie na kilka, lecz nawet na kilkanaście czy kilkadziesiąt pytań. Złożone z wielu pytań referenda wymagać mogą od członków komisji wyborczych znacznie wyższego nakładu pracy przy ustalaniu wyników niż w przypadku wyborów samorządowych. Nie zasługuje zatem na aprobatę argument zakładający, iż z założenia organizacja wyborów samorządowych jest większym przedsięwzięciem niż organizacja np. referendum ogólnokrajowego. Wskazać należy, iż organy wyborcze działające w naszym kraju bez większych trudności przeprowadzały już referenda ogólnokrajowe, w których wyborcy odpowiadali na kilka pytań, zatem ewentualne jednoczesne przeprowadzenie wyborów do samorządu i referendum nie powinno sprawiać organom wyborczym szczególnych problemów.</u>
          <u xml:id="u-207.4" who="#PosełAnnaMilczanowska">Projektodawcy wskazują też na liczne ich zdaniem rozbieżności przepisów dotyczących organizacji wyborów samorządowych i referendum ogólnokrajowego. Podkreślić należy, iż przepisy obu ustaw są w większości spójne dzięki użyciu analogicznie sformułowanych zapisów lub dzięki licznym odesłaniom do Kodeksu wyborczego w zakresie nieuregulowanym w ustawie o referendum ogólnokrajowym. Odrębność uregulowań w ww. aktach prawnych nie uniemożliwia przeprowadzenia wyborów samorządowych i referendum w tym samym czasie ani znacząco tego nie utrudnia.</u>
          <u xml:id="u-207.5" who="#PosełAnnaMilczanowska">Niektóre rozbieżności zapisów ustawowych projektodawcy błędnie zakwalifikowali jako przeszkody w zakresie wspólnego przeprowadzenia przedmiotowych wyborów. Zdumienie może budzić m.in. argument, iż przeszkodą w organizacji referendum z wyborami samorządowymi są inaczej wyznaczone okręgi wyborcze. Podział na okręgi wyborcze ma znaczenie jedynie przy ustalaniu wyników aktu wyborczego, a ten proces bazuje przede wszystkim na pracy obwodowych komisji wyborczych, które to przekazują wyniki ze swojego obwodu wyższym organom wyborczym. Zatem działania wyższych organów wyborczych w zakresie ustalenia wyników wyborów ograniczają się do dokonania prostych operacji matematycznych.</u>
          <u xml:id="u-207.6" who="#PosełAnnaMilczanowska">Odnosząc się do zarzutu braku oszczędności ze strony Skarbu Państwa przy jednoczesnym przeprowadzeniu wyborów samorządowych i referendum, pragnę tylko podkreślić, że nie budzi wątpliwości - mam nadzieję, że również posłów, którzy podpisali się pod przedmiotową inicjatywą ustawodawczą - iż jednoczesne przeprowadzenie wyborów i referendum będzie tańsze niż przeprowadzenie ich w różnych terminach, niewątpliwie będzie mniej absorbujące, jeśli chodzi o pracę komisarzy wyborczych, jak również czas obywateli. Dlatego niezwykle lakoniczną argumentację projektodawców, że projekt będzie miał bardzo pozytywne skutki społeczne, finansowe i prawne, gdyż w sposób ustawowy zakaże łączenia obu tak różnych głosowań, uznać należy za całkowicie bezzasadną, a na marginesie - także za całkowicie nielogiczną.</u>
          <u xml:id="u-207.7" who="#PosełAnnaMilczanowska">Wobec powyższego w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość składam wniosek o odrzucenie w całości w pierwszym czytaniu poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o referendum ogólnokrajowym, druk nr 1609. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-207.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Teraz głos w imieniu Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska zabierze pan poseł Wojciech Król.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#PosełWojciechKról">Panie Marszałku! Postulaty dotyczące połączenia wyborów samorządowych z planowanym referendum konstytucyjnym godzą w demokrację lokalną, tę najmniejszą, ale tak naprawdę najważniejszą. Wybory samorządowe, tak jak wspominał pan poseł Marek Sowa, to święto demokracji, tej demokracji lokalnej, wszystkich ruchów miejskich, stowarzyszeń i wszystkich tych, dla których samorząd jest najważniejszy, dla których społeczność lokalna i życie społeczności lokalnej są najważniejsze.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#PosełWojciechKról">Połączenie wyborów do jednostek samorządu terytorialnego z referendum ogólnokrajowym to zburzenie pewnej wartości wyborów lokalnych. To właśnie w wyborach samorządowych decydujemy o tym, kto przez najbliższe lata będzie miał wpływ na to, czy w naszej okolicy powstanie park, skwer, plac zabaw, czy ta przestrzeń zostanie zabetonowana. Właśnie wybory samorządowe dla ludzi, dla Polaków są tymi najważniejszymi.</u>
          <u xml:id="u-209.2" who="#PosełWojciechKról">Opowiadając się za przyjęciem zmian proponowanych przez Nowoczesną, wskazać należy, że takie rozwiązanie, jakie postuluje prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, jest niedopuszczalne z kilku względów.</u>
          <u xml:id="u-209.3" who="#PosełWojciechKról">Po pierwsze, ustawa o referendum ogólnokrajowym wprost wskazuje, które wybory mogą zostać połączone z referendum ogólnokrajowym, i jako takie wymienia wybory do Sejmu i Senatu, wybory prezydenckie i do Parlamentu Europejskiego, ale milczy na temat wyborów samorządowych. Nie jest to przypadek, ustawodawca wcale nie zapomniał o wyborach do jednostek samorządu terytorialnego, ale uznał za niedopuszczalne, aby referendum ogólnokrajowe łączyć z wyborami samorządowymi. Propozycja posłów Nowoczesnej w tym projekcie ustawy rozwiązuje te problemy w przyszłości, wprost zakazując łączenia referendum ogólnokrajowego z wyborami samorządowymi.</u>
          <u xml:id="u-209.4" who="#PosełWojciechKról">Po drugie, koszty. Prawo i Sprawiedliwość podczas niedawnego protestu osób niepełnosprawnych mówiło o tym, że nie ma pieniędzy w budżecie, by spełniać te oczekiwania osób z niepełnosprawnością. Tutaj, w tym konkretnym przypadku, lekką ręką jednorazowo konsumowane są duże pieniądze. Chociażby koszt zakupu dodatkowych urn do głosowania szacowany jest na kwotę ok. 30 mln zł, bo przecież nie będzie możliwe wrzucanie kart z wyborów do jednostek samorządu terytorialnego do jednej urny z kartami z referendum. Dodam, że ten zakup urn może okazać się w przyszłości zupełnie nieprzydatny.</u>
          <u xml:id="u-209.5" who="#PosełWojciechKról">Idąc dalej - w jednym lokalu obecne będą dwie komisje wyborcze. Ale czy ktoś się zastanowił, czy one się pomieszczą? W mniejszych miejscowościach lokale bywają niewielkie.</u>
          <u xml:id="u-209.6" who="#PosełWojciechKról">W lokalach, w których będą obradować dwie komisje, może dochodzić do pewnego wymuszania wzięcia udziału w referendum i odwrotnie. Należy zadać sobie pytanie, na ile świadomy to będzie wówczas wybór, a na ile podyktowany pewnym przypadkiem, obecnością kolejnej karty do głosowania w tym samym lokalu wyborczym. Z kolei tam, gdzie komisje będą obradować w dwóch lokalach, mogą nastąpić znaczny spadek frekwencji i pomyłki co do tego, w których obwodowych komisjach odbywa się referendum, a w których - wybory do jednostek samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-209.7" who="#PosełWojciechKról">Kolejna istotna kwestia - w głosowaniu samorządowym wyborcy przypisani są do miejsca zamieszkania, nie mogą głosować za granicą, przeciwnie w referendum.</u>
          <u xml:id="u-209.8" who="#PosełWojciechKról">Kolejna kwestia to towarzysząca wyborom kampania wyborcza. Ogólnokrajowe przekazy będą mieszać się z lokalnymi, ale także ten lokalny przekaz, najważniejszy, może zostać osłabiony przez kampanie centralne, co w efekcie zmniejszy świadomość wyborców tak co do pytań referendalnych, jak i co do znajomości poszczególnych kandydatów w wyborach samorządowych. A przypomnieć należy, że w wyborach do jednostek samorządu terytorialnego wybierać będziemy radnych gmin, radnych powiatowych, radnych sejmików, wójtów, burmistrzów, prezydentów. Mnogość kart i wyborów jest już duża, a obciążenie dodatkową kartą zawierającą kilka bądź może kilkanaście pytań wprowadzi dodatkowy chaos.</u>
          <u xml:id="u-209.9" who="#PosełWojciechKról">Myślę, że te propozycje złożone przez posłów Nowoczesnej są jak najbardziej zasadne i konieczne. Dlatego proponujemy, aby dalej pracować nad tym projektem. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-209.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">W imieniu klubu Kukiz’15 głos zabierze pan poseł Wojciech Bakun.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#PosełWojciechBakun">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam przyjemność w imieniu klubu Kukiz’15 odnieść się do propozycji zmian w ustawie o referendum ogólnokrajowym złożonej przez posłów klubu Nowoczesna.</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#PosełWojciechBakun">Ja mam, szanowni państwo, wrażenie, że wszyscy jak na tej sali siedzimy, czy to z prawej, czy z lewej strony, słowo „referendum” wykorzystujemy bardzo instrumentalnie, za każdym razem kiedy nam to pasuje. Przykładem jest referendum z roku 2015, kiedy to w najbardziej cyniczny i obrzydliwy sposób referendum zostało wykorzystane przez byłego już prezydenta Bronisława Komorowskiego do tego, żeby próbować przyciągnąć do siebie część elektoratu, który do referendum ma bardzo określony stosunek i któremu na referendum zależało, natomiast po ogłoszeniu daty referendum tak naprawdę żadna z opcji politycznych nie kiwnęła nawet najmniejszym palcem w tym kierunku, żeby do tego referendum poszło jak najwięcej ludzi. Wykorzystujecie cynicznie... Oczywiście to już było po wyborach, przypomnijmy, po drugiej turze wyborów nikomu nie zależało na tym, żeby wrześniowe referendum odbyło się przy dużej frekwencji.</u>
          <u xml:id="u-211.2" who="#PosełWojciechBakun">Niestety podobny przypadek mamy w tej chwili. Próbujemy zmieniać prawo, które ma funkcjonować przez szereg lat, próbujemy zmieniać je tylko w odniesieniu do sytuacji, która może się zdarzyć jesienią tego roku, abstrahując od tego, jakie mamy zdanie na temat przeprowadzenia wyborów samorządowych i referendum dotyczącego zmian w konstytucji. Nie idźmy tą drogą. Może idźmy w drugim kierunku. Może próbujmy dostosować przepisy, żeby to było możliwe. Nie ograniczajmy, tylko dajmy ludziom więcej możliwości głosowania jednocześnie w wyborach, czy to będą wybory na szczeblu centralnym, parlamentarnym, czy to będą wybory w samorządach. Zmieniajmy przepisy w taki sposób, żeby faktycznie ograniczać koszty, a z drugiej strony, żeby dbać o to, żeby frekwencja była jak najwyższa. Wiemy, że referendum jest tą bezpośrednią formą sprawowania władzy przez obywateli czy wyrażenia zdania, która niestety w naszym otoczeniu politycznym, w naszym społeczeństwie cieszy się bardzo małym zainteresowaniem. Frekwencja podczas referendów jest bardzo niska. Powinno nam chyba zależeć na tym, żeby poznać zdanie suwerena, którego też tak często wymieniacie z tej mównicy, poznać zdanie jak największej liczby ludzi, którzy chcą głosować. Niech nie będzie to 7%, 10%, tylko niech to będzie 30%, 40%, 50%, a życzyłbym sobie, żeby ta liczba była jeszcze bardziej zbliżona do 100%.</u>
          <u xml:id="u-211.3" who="#PosełWojciechBakun">Jeżeli chodzi o wypowiadane z tej mównicy przed chwilą słowa, że wybory samorządowe to jest święto demokracji, ja się z tym zgodzę, ale największym świętem demokracji, szanowni państwo, o którym mówi chociażby nasza konstytucja w art. 4, jest właśnie referendum. To referendum, sprawowanie władzy bezpośredniej przez obywateli jest tak naprawdę największą formą demokracji, bo to, czy wybierzecie kolejny raz partyjnych kacyków na poszczególne stanowiska, to nie jest demokracja. To jest zaproponowanie ludziom pewnego wyboru, natomiast to nie jest wypowiedzenie się w sposób bezpośredni w konkretnym temacie, a taką formą jest referendum.</u>
          <u xml:id="u-211.4" who="#PosełWojciechBakun">Przed chwilą pan mówił, że w tej chwili zabronione czy nieregulowane prawnie jest to, czy można przeprowadzać referendum łącznie z wyborami samorządowymi. Oczywiście nie jest to uregulowane w tej chwili w podobny sposób jak jest uregulowane chociażby współistnienie referendum z wyborami prezydenckimi, natomiast zgodnie z łacińską paremią nullum crimen sine lege - co nie jest zabronione, jest dozwolone. Wy próbujecie to doregulować. Oczywiście to rozumiem, natomiast dalej bardzo ostrożnie bym podchodził do stanowienia prawa tylko w odniesieniu do jednego przypadku, który może mieć miejsce jesienią tego roku. Tworzymy prawo na lata, a nie pod konkretne wydarzenie, które może mieć miejsce. Chciałbym przypomnieć, jeżeli mówimy ogólnie o przepisach dotyczących referendum, że jest masa rzeczy, które moglibyśmy zmienić. Jedną z takich rzeczy, którą należałoby zmienić w polskim prawie, jest wprowadzenie sankcji za niewykonanie woli wyrażonej przez naród w referendum.</u>
          <u xml:id="u-211.5" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-211.6" who="#PosełWojciechBakun">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-211.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Głos ma pan poseł Mirosław Suchoń, klub Nowoczesna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#PosełMirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#PosełMirosławSuchoń">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt i przyjemność przedstawić stanowisko Klubu Poselskiego Nowoczesna w sprawie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o referendum ogólnokrajowym, który to projekt ujęty jest w druku nr 1609.</u>
          <u xml:id="u-213.2" who="#PosełMirosławSuchoń">Szanowni Państwo! Ten wspaniały, doniosły, dalekowzroczny projekt ustawy, który przedstawił Klub Poselski Nowoczesna, jest bardzo ważny dla poprawnego funkcjonowania naszego państwa, a zwłaszcza dla naszych lokalnych małych ojczyzn.</u>
          <u xml:id="u-213.3" who="#PosełMirosławSuchoń">Chciałbym powiedzieć o trzech rzeczach. W pierwszej kolejności chcę powiedzieć o tym, dlaczego ten projekt się pojawił. Otóż 3 maja 2017 r. prezydent Andrzej Duda zapowiedział, że 11 listopada zorganizuje, PiS zorganizuje referendum ogólnokrajowe, które będzie połączone, jak wynikało z przepisów ówczesnego Kodeksu wyborczego, z wyborami samorządowymi. Muszę powiedzieć, że w naszych sercach zadrżało. Święto lokalnej demokracji, święto naszych małych ojczyzn ma szansę zostać upolitycznione, bo tak brzmiała zapowiedź pana prezydenta Dudy. W tym momencie nasze lokalne władze, które decydują o tym, czy będzie chodnik, czy zostanie naprawiona droga, czy zostanie zrealizowane przedszkole, byłyby wybierane w takim, powiedziałbym, bardzo upolitycznionym okresie. Dlaczego upolitycznionym? Otóż dlatego, że referenda z reguły wiążą się z tematem stricte politycznym, który dzieli scenę polityczną na stronnictwa, powoduje te podziały. W związku z tym w gąszczu politycznej narracji znikają te nasze lokalne sprawy. Powstałoby zamieszanie. Powstałoby pytanie wśród osób, które dokonują tych wyborów: Co jest ważne? Czy jest to ten chodnik, czy też sprawa referendalna? Na kogo oddać głos? Na tego, który lepiej, jak uważam, zrealizuje moje potrzeby związane z mieszkaniem tutaj, w tym miejscu, w mojej małej ojczyźnie, czy oddać głos na tego, który stoi być może po zupełnie innej stronie, jeżeli chodzi o te kwestie referendalne? To jest, szanowni państwo, taki impuls, żeby podzielić te nasze lokalne społeczności nie ze względu na to, jak oceniamy dokonania kandydatów, tylko ze względu na to, jak politycznie odnosimy się do tego, co zostało przedstawione w referendum. Dlatego ten projekt był tak bardzo potrzebny, dlatego ten projekt był niezbędny i dlatego ten projekt tak bardzo był doceniany przez organizacje społeczne.</u>
          <u xml:id="u-213.4" who="#PosełMirosławSuchoń">Druga rzecz, o której chcę powiedzieć, to oczywiście kwestia logistyczna. Trudno sobie wyobrazić sytuację, w której dwa bardzo poważne zadania wyborcze, jedno chyba najpoważniejsze, czyli wybory samorządowe, realizowane są w jednym momencie. W naszych miejscowościach, w naszych małych ojczyznach siedziby komisji są w tych samych miejscach, niezależnie od tego, czy to są komisje wyborcze, czy referendalne. W związku z tym już tylko przy tej pierwszej ocenie powstaje pytanie, w jaki sposób zorganizowano by w jednym momencie te wybory oraz referendum. Mieszkańcy są przyzwyczajeni, że chodzą do tego jednego lokalu wyborczego, czy to są wybory samorządowe, parlamentarne, czy też referenda. Powstałaby konieczność przystosowania kilkudziesięciu tysięcy nowych miejsc w skali Polski do przeprowadzania wyborów do samorządów bądź referendów. To są kolejne koszty, komplikacje logistyczne. W związku z tym prawdopodobnie łączyłoby się to ze znacznie wyższymi nakładami zarówno organizacyjnymi, jak i finansowymi w sytuacji, w której te wybory i referendum przeprowadzane byłyby osobno. No przecież trzeba by było zapewnić urny, całe oprzyrządowanie itd., itd. A więc jak najbardziej ten projekt złożony przez Nowoczesną jest uzasadniony.</u>
          <u xml:id="u-213.5" who="#PosełMirosławSuchoń">I na koniec chcę powiedzieć o jeszcze jednej rzeczy. Sytuacja, w której w taki sposób próbuje się upolitycznić wybory samorządowe, że wrzuca się tam temat referendalny, z natury innej wagi, wymagający innej oceny,</u>
          <u xml:id="u-213.6" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-213.7" who="#PosełMirosławSuchoń">...jest naprawdę nie w porządku wobec wyborców.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Teraz głos zabierze pan poseł Krzysztof Paszyk, klub Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-214.2" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#PosełMirosławSuchoń">W związku z tym poprzemy ten projekt i wnoszę w imieniu klubu o to, żeby niezwłocznie przystąpić do drugiego czytania, ponieważ tak znakomity projekt...</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Bardzo dziękuję, panie pośle. Pan wyczerpał limit czasu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#PosełKrzysztofPaszyk">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Chciałbym w imieniu Klubu Poselskiego Polskiego Stronnictwa Ludowego - Unii Europejskich Demokratów przedstawić nasze stanowisko w sprawie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o referendum ogólnokrajowym zawartego w druku sejmowym nr 1609.</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#PosełKrzysztofPaszyk">Tak jak to wybrzmiało już z ust posła wnioskodawcy, jak również w większości wystąpień klubowych projekt ten jest odpowiedzią na pomysł połączenia jesienią tego roku wyborów samorządowych i referendum zaproponowanego przez pana prezydenta, pomysł niezwykle zły. Ja zgodzę się z opinią, bo bardzo dobrze to ujął przedstawiciel klubu Kukiz’15, że to jest bardzo instrumentalne potraktowanie bardzo ważnego elementu naszej demokracji, jakim jest referendum. Myślę, że tu, w tej Izbie, powinniśmy wykazać się odpowiedzialnością i zrobić wszystko, aby nie dopuścić do tego, żeby referenda stawały się w coraz większym stopniu elementem kampanii wyborczych, i to bez względu na to, jak się będą konfiguracje polityczne w naszym kraju zmieniały. Bo dziś, panie i panowie reprezentujący Prawo i Sprawiedliwość, czujecie się mocni, ale za chwilę być może nastąpi zmiana i wówczas ciekaw byłbym waszej opinii na temat takiego instrumentalnego wpisywania referendów w kampanie wyborcze.</u>
          <u xml:id="u-217.2" who="#PosełKrzysztofPaszyk">Otóż wybory samorządowe i referendum to są dwie zupełnie inne rzeczy. Pani poseł tu tak kategorycznie skreśliła ten pomysł. Ale, pani poseł, to są różne godziny głosowania w przypadku referendum i w przypadku wyborów, to są różne sposoby głosowania na mocy zmian, które państwo przeforsowaliście, to są wreszcie różne podziały, jeśli chodzi o obwody do głosowania. Pani poseł, ja się boję, co będzie efektem tego połączenia, czy czasami nie będzie, Wysoka Izbo, tak, że to głosowanie w sprawie referendum i w tych wyborach, jak się okaże, będzie skutkować najwyższym odsetkiem głosów nieważnych, czy to w jednym czy w drugim akcie. Bo najzwyczajniej w świecie, pani poseł, może powstać takie niezrozumienie, jakiego jeszcze nie byliśmy świadkami od 1989 r., jeśli chodzi o sposób głosowania. No, bo ktoś będzie chciał zwyczajowo pójść przed godz. 21 i już nie zdąży, bo drugi lokal będzie zwyczajnie nieczynny czy już będzie zamknięty, albo np. ktoś będzie podchodził do skreślania poszczególnych opcji w referendum zgodnie z tym, jak wygląda to głosowanie na mocy zmian przy wyborach samorządowych.</u>
          <u xml:id="u-217.3" who="#PosełKrzysztofPaszyk">To jest bardzo niebezpieczny eksperyment. Stąd klub PSL-UED jest za tym, aby w imię odpowiedzialności w związku z tym, co może czekać nas, jeśli będziemy takim eksperymentom poddawać akt głosowania, ten projekt autorstwa Nowoczesnej trafił do dalszych prac, by przeciwdziałać takim poczynaniom instrumentalizującym wybory, by nie okazało się, że w efekcie naprawdę będą to wybory, których organizacyjnie po prostu nie da się przeprowadzić. To jest odpowiedzialność, która spoczywa na tej Izbie, na tych wszystkich, którzy tę Izbę tworzą. Chrońmy wybory samorządowe przed ingerencją, przed właśnie takimi różnymi nieodpowiedzialnymi pomysłami godzącymi w ich istotę. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-217.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Teraz głos zabierze pan poseł Liroy-Marzec, poseł niezrzeszony.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#PosełPiotrLiroyMarzec">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Referendum to w sumie najwyższa forma demokracji, która u nas praktycznie została już wyniszczona niemal do końca. Powiem dzisiaj dość krótko: jeżeli cokolwiek ma się zmienić w sprawie referendum... Nie ma referendum bez e-partycypacji. Dzisiejsze pokolenie młodych ludzi w ogóle nie wyobraża sobie przyszłości bez e-partycypacji, a co za tym idzie - to najważniejsza rzecz - nie przeprowadzicie państwo wielu referendów i nie będą skuteczne, dopóki ta e-partycypacja nie zacznie działać. Dzięki właśnie e-partycypacji ograniczymy ilość środków wydawanych na referenda. Zapewni nam ona dotarcie do dużej, większej grupy ludzi i wreszcie poznanie prawdziwego głosu społeczeństwa, tego, co szczególnie młode pokolenie sądzi o nowych zmianach.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#PosełPiotrLiroyMarzec">Na koniec powiem o tym, co najważniejsze, a co chyba niewiele osób zauważyło. Kiedy nasze referenda będą wreszcie obligatoryjne dla rządu? To skandal, że do dzisiaj utwierdzamy tę skorupę w parlamencie, w państwie, o którym mówimy, że jest demokratyczne i prowadzone przez ludzi, do dzisiaj te referenda są skandalem. To jest plebiscyt, w którym różni ludzie urządzają sobie swoje własne igrzyska. Krótko mówiąc, bez e-partycypacji i, co najważniejsze, bez obligatoryjności wyników tych referendów dla rządu, demokracja i praworządność w Polsce nie będą istniały. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-219.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Do pytań zgłosiło się czterech panów posłów.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Oczywiście zamykam listę zgłoszonych do pytań.</u>
          <u xml:id="u-220.2" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Wyznaczam czas pytania na 1 minutę.</u>
          <u xml:id="u-220.3" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Jako pierwszy pan poseł Paweł Bańkowski, klub Platformy Obywatelskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#PosełPawełBańkowski">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam pytanie do pana posła wnioskodawcy: Czy ustawa o referendum ogólnokrajowym przewiduje możliwość przeprowadzenia referendum łącznie z wyborami samorządowymi?</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#PosełPawełBańkowski">Kolejne pytanie: Czy prawdą jest, że połączenie przeprowadzenia referendum ogólnokrajowego z wyborami do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego, wyborami wójtów, burmistrzów i prezydentów miast, przyniesie dla budżetu państwa oszczędności?</u>
          <u xml:id="u-221.2" who="#PosełPawełBańkowski">I wreszcie trzecie pytanie. Czy połączenie referendum ogólnokrajowego z wyborami samorządowymi niesie za sobą ryzyko upolitycznienia tego święta demokracji, jakim są wybory samorządowe? Czy istnieje ryzyko pomyłek, chaosu w przypadku osób głosujących w wyborach samorządowych oraz referendum ogólnokrajowym z uwagi na to, że potrzebne są dwie komisje wyborcze, dwie listy wyborców i odrębne karty do głosowania? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-221.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pytanie zadaje pan poseł Paweł Skutecki, klub Kukiz’15.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#PosełPawełSkutecki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rozmawiamy o tym, czy to połączyć, czy jest możliwe połączenie wyborów samorządowych z referendami i czy jest to mądre. I dobrze, że o tym rozmawiamy, natomiast serce krwawi, gdy widzimy, w jaki sposób Sejm Rzeczypospolitej w ogóle traktuje kwestię referendum. To jest święto demokracji, które poszczególne rządy, poszczególne parlamenty w Polsce zabiły, zarżnęły.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#PosełPawełSkutecki">Szanowni Państwo! Dopóki nie zniesiemy progu frekwencyjnego w referendach, dopóki nie pozwolimy ludziom głosować przez Internet, dopóki wreszcie wyniki referendów nie będą wiążące dla władz, nic się w tym kraju nie zmieni.</u>
          <u xml:id="u-223.2" who="#PosełPawełSkutecki">Szanowni Państwo! Apel do rządu i do opozycji: zacznijmy mówić o referendum poważnie, nie w ten sposób jak dzisiaj. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-223.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pytanie zadaje pan poseł Mirosław Suchoń, klub Nowoczesna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#PosełMirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#PosełMirosławSuchoń">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym skierować pytanie do mojego znakomitego kolegi, pana posła Sowy, w następującej sprawie. Otóż czy prawdą jest, że w związku z taką możliwością czy takim planem rządu PiS przeprowadzenia tych wyborów samorządowych oraz referendum w jednym czasie nastąpi konieczność wytypowania dodatkowych lokali, która nie miałaby miejsca, gdyby te dwa głosowania zostały przeprowadzone odrębnie? Czy nastąpi konieczność wytypowania dodatkowych lokali, a co za tym idzie, czy w związku z tym wzrosną koszty przeprowadzenia tych głosowań? Ponieważ lokale, które do tej pory nie były użytkowane jako lokale wyborcze, trzeba będzie w jakiś sposób dostosować, wyposażyć. Jakie to mogą być koszty?</u>
          <u xml:id="u-225.2" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#PosełMirosławSuchoń">...prawdopodobnie miliony. Czy pan poseł jest w stanie powiedzieć, jakie to są koszty? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pytanie zadaje pan poseł Jerzy Meysztowicz, klub Nowoczesna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#PosełJerzyMeysztowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pytanie do posła wnioskodawcy. Prawo i Sprawiedliwość tak ostatnio skomplikowało procedurę wyborczą, ustalając nową ordynację wyborczą zmieniającą zasady funkcjonowania komisji wyborczych, państwowej komisji, że doprowadziło do sytuacji, w której zastanawiamy się, czy w ogóle te wybory zostaną przeprowadzone należycie. Ten bałagan, który został wprowadzony przez te zmiany, może spowodować, że te wybory będą obarczone rzeczywiście takim dużym ryzykiem, że zostaną przeprowadzone niedokładnie, jeżeli dodatkowo nałożymy na to referendum, które jeszcze bardziej komplikuje cały proces oddawania głosu w wyborach samorządowych. Czy nie chodzi tu o to, żeby sprowadzić to do tego, żeby był taki bałagan, że jeżeli wynik wyborczy dla Prawa i Sprawiedliwości nie będzie korzystny, to te wybory zostaną uznane za nieważne? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Wyczerpaliśmy listę posłów zapisanych do głosu.</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">W dyskusji zgłoszono wniosek...</u>
          <u xml:id="u-230.2" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">A, przepraszam, jeszcze pan poseł.</u>
          <u xml:id="u-230.3" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#PosełMarekSowa">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-231.1" who="#PosełMarekSowa">Panie Marszałku! Chciałbym się odnieść do tych głosów, tych spraw, które tutaj były poruszane.</u>
          <u xml:id="u-231.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-231.3" who="#PosełMarekSowa">Po pierwsze, chcę państwu powiedzieć, że być może jeszcze w tym momencie, bo od godz. 15, przewodniczący Państwowej Komisji Wyborczej pan sędzia Hermeliński razem z szefową Krajowego Biura Wyborczego przedkładają informację w komisji samorządu terytorialnego o przygotowaniu - właściwie to jest informacja o braku przygotowania - PKW i KBW do przeprowadzenia wyborów, które przypadają na jesień br. Jeszcze przynajmniej w 200 gminach nie ma powołanych urzędników wyborczych. Po prostu nie ma nikogo zgłoszonego. Taki jest dzisiejszy stan przygotowania. W mojej ocenie PKW bezprawnie wydało decyzję o nieprzeprowadzeniu transmisji, o nienagrywaniu wyborów, bo to jest wprost wpisane w ustawie. A więc jeśli nie znowelizujecie państwo ustawy związanej z Kodeksem wyborczym, to będzie znaczyło, że te wybory zostaną przeprowadzone niezgodnie z Kodeksem wyborczym. Używacie do tego dyrektywy RODO, powołujecie się na stanowisko głównego inspektora ochrony danych osobowych, ale zapominacie, że te nagrania miały być przez 5 lat archiwizowane i służyć jako dowód w sprawie, czy wybory były uczciwie i rzetelnie przeprowadzane. Transmisja to jedno, a nagrania i źródło dowodu w sprawie prawidłowego przeprowadzenia procesu wyborczego to drugie.</u>
          <u xml:id="u-231.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-231.5" who="#PosełMarekSowa">Więc naprawdę macie masę problemów.</u>
          <u xml:id="u-231.6" who="#PosełMarekSowa">Chcę także powiedzieć, że pewnie nikt nie wpadłby na pomysł, żeby przedkładać taki projekt ustawy gdyby nie jakiś w mojej ocenie dziwny pomysł pana prezydenta, aby połączyć referendum ogólnokrajowe z wyborami samorządowymi. Ustawa o referendum jest z roku 2003. Nikt dotychczas nie wpadł na pomysł, aby wykorzystać wybory samorządowe do przeprowadzenia w tym samym czasie referendum ogólnokrajowego. Dlaczego nikt nie wpadł na taki pomysł? Bo w art. 90 w ust. 1 jest bardzo precyzyjnie opisane, co następuje w przypadku przeprowadzania referendum w tym samym dniu, w którym odbywają się wybory do Sejmu i do Senatu lub wybory prezydenta Rzeczypospolitej, a w ust. 2 - gdy się odbywają wybory do Parlamentu Europejskiego. I w ust. 2 jest wprost napisane, jakie są zasady informowania, prowadzenia debaty, użyczania czasu antenowego i innych kwestii. Nie ma tu mowy o wyborach samorządowych. Natomiast pamiętajcie państwo, że jest ustawa o referendum lokalnym z roku 2000, w której nie ma żadnego zakazu. I my nie proponujemy zakazu organizowania w tym samym dniu wyborów samorządowych i referendum lokalnego.</u>
          <u xml:id="u-231.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-231.8" who="#PosełMarekSowa">Jeśli chodzi o sprawy lokalne, to mogą być do tego wykorzystywane wybory samorządowe.</u>
          <u xml:id="u-231.9" who="#PosełMarekSowa">Słyszałem tutaj wypowiedzi posła Bakuna z klubu Kukiz’15 czy posła Piotra Liroya-Marca i w pełni się z nimi zgadzam. W żadnej mierze nie chcemy pokazywać, że wybory samorządowe są czymś ważniejszym od referendum. My nie wartościujemy tego, w żadnej mierze. Bardzo istotną kwestią są referenda, czy to lokalne, czy ogólnokrajowe, i bardzo istotną kwestią są wybory samorządowe i wybory parlamentarne. Jeśli mówimy o sprawach ogólnokrajowych, to możemy to robić razem, ale nie łączmy debaty o sprawach lokalnych z tematyką ogólnopolską, która zostanie zawłaszczona i przez media, i przez inne kwestie, przez co tak naprawdę te sprawy lokalne nie będą mogły się przebić.</u>
          <u xml:id="u-231.10" who="#PosełMarekSowa">Z ubolewaniem muszę powiedzieć... Nie ma już co prawda pani posłanki Anny Milczanowskiej, która w imieniu klubu Prawa i Sprawiedliwości przedstawiała stanowisko klubu. W mojej ocenie ona całkowicie nie ma zrozumienia dla przedstawionego problemu. Nie chcę obrażać, ale nie ma ona chyba również zbyt dużego pojęcia o problematyce, która tutaj była poruszana, jak to są ważne i kluczowe kwestie.</u>
          <u xml:id="u-231.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-231.12" who="#PosełMarekSowa">Mówi o jakichś tańszych wyborach. Proszę się zapoznać z dokumentami Państwowej Komisji Wyborczej. Czytałem to. Przecież oni precyzyjnie wyjaśnili, czy te wybory będą tańsze, czy nie. Ta kwestia jeszcze później pojawiła się w pytaniu jakiegoś posła. To będzie zdublowanie kosztów. Muszę państwu powiedzieć, jak to będzie. W wyborach samorządowych będą dwie komisje. Dla tych, którzy pracują w dzień, będą wypłacone jedne diety, dla tych, którzy liczą w nocy, drugie diety. Natomiast przedstawicielom komisji obwodowej, którzy w sobotę i w niedzielę będą pracowali w komisji referendalnej, a w nocy będą liczyli głosy, będzie wypłacona jedna dieta. Co prawda za dwa dni, ale tej pracy do wykonania będzie dużo więcej. Tak państwo to robicie.</u>
          <u xml:id="u-231.13" who="#PosełMarekSowa">Jak frekwencja wpłynie na wybory samorządowe? Zakładacie państwo, że jeśli ktoś pójdzie zagłosować w sobotę, to pójdzie również w niedzielę? Pani Milczanowska mówi, że przecież może być 15, 20 czy 30 pytań. Czy to będzie jasne dla obywatela, jak zaznaczać? Tutaj ma 5 głosów wyborczych do oddania, potem musi się zgłosić jeszcze w drugim lokalu, odpowiedzieć nie wiadomo na ile pytań. To będzie obniżało frekwencję. To nie będzie pozwalało nam skupić się na kwestiach najważniejszy.</u>
          <u xml:id="u-231.14" who="#PosełMarekSowa">Bardzo serdecznie dziękuję przedstawicielom klubów Platformy Obywatelskiej, Nowoczesnej, Polskiego Stronnictwa Ludowego i Unii Europejskich Demokratów za głosy poparcia. Wydaje mi się również, że w pełni byśmy mogli znaleźć konsensus z przedstawicielami klubu Kukiz’15, bo - tak jak powiedziałem - absolutnie nie stawiamy wyborów samorządowych ponad referendum. Każdy akt jest bardzo istotny, każdy jest świętem demokracji, tylko nie przykrywajmy jednej problematyki drugą. To są osobne zagadnienia i w moim głębokim przekonaniu powinny się odbywać w osobnych wyborach.</u>
          <u xml:id="u-231.15" who="#PosełMarekSowa">Jeśli jest zarzut, który padł ze strony pana posła Wojciecha Bakuna, o instrumentalnym wykorzystaniu referendum, to trzeba tu powiedzieć: tak. Tak, rok temu prezydent Duda chciał to instrumentalnie wykorzystać. Ale to nie jest uwaga do nas, tylko do prezydenta, to jest kolejna kwestia.</u>
          <u xml:id="u-231.16" who="#PosełMarekSowa">W pełni podzielam pogląd, że powinny być wprowadzone sankcje za niewykonanie woli. Jeśli coś jest, ma odpowiednią frekwencję zapisaną w ustawie, ludzie dokonują takiego wyboru, to nie ma dla mnie żadnej wątpliwości, że to powinno być w 100% wiążące. I żadna interpretacja... Tutaj już nie powinna być prowadzona debata, tylko z automatu powinno to być uwzględnione w aktach prawnych, powinno być realizowane.</u>
          <u xml:id="u-231.17" who="#PosełMarekSowa">Kolejna kwestia, która była tutaj poruszana przez pana posła Bańkowskiego: Czy można razem? W mojej ocenie art. 90 ustawy, o czym już mówiłem, w sposób jednoznaczny to rozstrzyga. Ponieważ znaleziono małą furtkę, może niedoprecyzowanie, że nie znalazł się zapis, że nie wolno robić tych wyborów, ktoś wpadł na pomysł i chce dzisiaj nam zaserwować połączenie tych wyborów. Ale to jest złe rozwiązanie.</u>
          <u xml:id="u-231.18" who="#PosełMarekSowa">Czy będą oszczędności w PKW? Jednoznacznie żadnych oszczędności nie będzie.</u>
          <u xml:id="u-231.19" who="#PosełMarekSowa">Czy jest możliwe upolitycznienie? Ja bym tego tak nie nazwał - kwestią upolitycznienia, bo przecież wybory samorządowe to też dokonywanie jakichś wyborów politycznych. Jedno i drugie - uważam - jest polityką. Ale na pewno, co do tego nie mam żadnych wątpliwości, nastąpi przykrycie tematów lokalnych tematami ogólnopolskimi, czyli narzucenie narracji ogólnopolskiej obecnej w debacie politycznej. Wówczas oczywiście na tematy lokalne, o których tutaj była mowa, na programy, w jakim kierunku powinny się rozwijać nasze lokalne samorządy, co powinno być realizowane, w jakiej kolejności, nie będzie już miejsca, bo ludzie w sposób naturalny będą się koncentrowali na tym, co jest przedmiotem debaty ogólnopolskiej.</u>
          <u xml:id="u-231.20" who="#PosełMarekSowa">Paweł Skutecki - generalnie zgadzam się z jego stwierdzeniami, że referenda powinny być obligatoryjne, powinny być wiążące dla rządów. Co do progów można dyskutować, czy wprowadzony jest na zbyt wysokim poziomie czy nie. Tu zawsze można dyskutować, ale to nie jest przedmiotem propozycji zmiany ustawy.</u>
          <u xml:id="u-231.21" who="#PosełMarekSowa">Pan poseł Suchoń - w pełni podzielam ten pogląd, ale od razu muszę powiedzieć, że mogą się odbyć w jednym budynku, natomiast nie mogą się odbyć w jednym lokalu, w jednej sali. Mogą się odbyć w jednym budynku. Jeśli mamy szkoły, które często wykorzystujemy do przeprowadzenia wyborów, to oczywiście w jednej sali mogą się odbywać wybory samorządowe, a w drugiej sali mogą się odbywać głosowania dotyczące referendum. Natomiast musi to być całkowicie niezależne. Powołane komisje muszą być całkowicie niezależne, zupełnie osobne muszą być spisy wyborców, obwieszczenia. To są dwa niezależne od siebie procesy wyborcze.</u>
          <u xml:id="u-231.22" who="#PosełMarekSowa">Jeśli chodzi o urny, o których ktoś tutaj mówił, to oczywiście nie ulega żadnej wątpliwości, że 30 mln na zakup przezroczystych urn byłoby obligatoryjne do poniesienia. Jak państwo wiecie, urny zostały zakupione chyba w 2015 r. czy 2016 r., ale te urny zostały zakupione po jednej dla każdego obwodu. Dzisiaj mamy 26 tys. stałych obwodów i ok. 2 tys. obwodów zamkniętych. Jeśli zdublowałaby nam się ta liczba, podwoiła, to oczywiście 28 tys. urn wyborczych to byłby dodatkowy wydatek, który trzeba by było ponieść. Tak po prawdzie muszę państwu powiedzieć, że już nie ma na to czasu, bo nawet nie są zabezpieczone w budżecie środki na ten cel, żeby zgodnie z ustawą o zamówieniach publicznych do jesieni bieżącego roku to zrobić.</u>
          <u xml:id="u-231.23" who="#PosełMarekSowa">I na zakończenie powiem, że w samej ustawie nie łączymy inicjatywy pana prezydenta. Ja powiedziałem to w formie dodatkowej, że to był istotny element, który również wpłynął na naszą decyzję. Gdy obserwowałem, jak państwo macie ogromny problem z inicjatywą referendalną pana prezydenta, że nie umiecie zająć wobec tego jednoznacznego stanowiska, wydawało mi się, że ten projekt de facto mógł wam spaść z nieba i rozwiązać te problemy, bo pomysł łączenia i jednoczesnego przeprowadzenia naprawdę, na pewno nie jest pomysłem racjonalnym.</u>
          <u xml:id="u-231.24" who="#PosełMarekSowa">Liczę, że do momentu gdy w bloku głosowań będziemy podejmowali decyzję, czy wniosek Prawa i Sprawiedliwości zasługuje na uwzględnienie, o odrzuceniu projektu ustawy przedłożonego przez posłów Nowoczesnej, będziecie państwo mieli jeszcze refleksję osobistą. Zwracam się również do pana marszałka jako szefa klubu: być może warto jeszcze raz się zastanowić i nie odrzucać tego projektu, tylko go po prostu przyjąć, bo on jest naprawdę dobry i długofalowo bardzo, bardzo wartościowy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-231.25" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-232.2" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">W dyskusji zgłoszono wnioski o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu oraz o niezwłoczne przystąpienie do drugiego czytania.</u>
          <u xml:id="u-232.3" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Do głosowania nad tymi wnioskami przystąpimy w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-232.4" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 9. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Regulaminowej, Spraw Poselskich i Immunitetowych o komisyjnym projekcie uchwały w sprawie zmiany Regulaminu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (druki nr 2477 i 2566).</u>
          <u xml:id="u-232.5" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Proszę pana posła Edwarda Siarkę o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#PosełSprawozdawcaEdwardSiarka">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Komisji Regulaminowej, Spraw Poselskich i Immunitetowych mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie w sprawie zmiany Regulaminu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#PosełSprawozdawcaEdwardSiarka">Komisja Regulaminowa, Spraw Poselskich i Immunitetowych w dniu wczorajszym rozpatrzyła przedmiotowy projekt uchwały i przyjęła go jednomyślnie, rekomendując Wysokiej Izbie przyjęcie tego projektu uchwały, który - jak powiedziałem - dotyczy zmian w Regulaminie Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-233.2" who="#PosełSprawozdawcaEdwardSiarka">Przedmiotowa regulacja dotyczy dwóch kwestii, które wynikają ze zmian w innych przepisach. Pierwsza kwestia to jest zmiana nazwy Komisji do spraw usuwania skutków prawnych decyzji reprywatyzacyjnych dotyczących nieruchomości warszawskich, wydanych z naruszeniem prawa. Otóż, jak wiemy, została zmieniona nazwa tej komisji, w związku z tym w regulaminie Sejmu również musi nastąpić zmiana nazwy tej komisji na Komisję do spraw reprywatyzacji nieruchomości warszawskich. To jest art. 31a ust. 1 regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-233.3" who="#PosełSprawozdawcaEdwardSiarka">Druga kwestia, która została uregulowana w tej uchwale, to jest przepis wynikający z rozporządzenia prezesa Rady Ministrów z dnia 10 stycznia 2018 r., na podstawie którego rozszerzono zakres zadań ministra gospodarki morskiej i żeglugi śródlądowej, który oprócz kierowania działami administracji rządowej, są to gospodarka morska, rybołówstwo, żegluga śródlądowa, będzie również odpowiadał za gospodarkę wodną. Te zadania zostały przeniesione z Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa do Komisji Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej. Chodzi o to, aby całokształt prac sejmowych związanych z tą problematyką podlegał tej komisji.</u>
          <u xml:id="u-233.4" who="#PosełSprawozdawcaEdwardSiarka">I mamy art. 2, który w sposób przejściowy traktuje problematykę projektów, które już zostały skierowane do komisji ochrony środowiska i zasobów naturalnych. Otóż komisja normalnie będzie procedowała nad projektami, które do niej wpłynęły, a w ustawie kompetencyjnej zostały one przeniesione do ministra gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-233.5" who="#PosełSprawozdawcaEdwardSiarka">Jeszcze raz, panie marszałku, wnoszę, aby Sejm przyjął uchwałę. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-233.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 3-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i koła.</u>
          <u xml:id="u-234.2" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-234.3" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość głos zabierze pan poseł Włodzimierz Bernacki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#PosełWłodzimierzBernacki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przypadł mi zaszczyt przedstawienia stanowiska Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość w sprawie zmiany Regulaminu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, druki nr 2477 i 2566.</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#PosełWłodzimierzBernacki">Po tak rzetelnym przedstawieniu treści projektowanej zmiany przez pana posła Siarkę mnie pozostaje wyrazić jedynie stanowisko klubu.</u>
          <u xml:id="u-235.2" who="#PosełWłodzimierzBernacki">Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość w pełni popiera przedmiotowe zmiany. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-235.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Bardzo dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-236.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Teraz głos zabierze pan poseł Tomasz Głogowski, klub Platformy Obywatelskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#PosełTomaszGłogowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska przedstawić stanowisko dotyczące projektu zmiany regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#PosełTomaszGłogowski">Zmiana regulaminu Sejmu jest oczywiście zmianą techniczną, a odnosi się do zmian przeprowadzonych w ustawie, w rozporządzeniu prezesa Rady Ministrów. Warto jednak przy okazji nadmienić, że... Oczywiście zagłosujemy za tymi zmianami technicznymi. Warto dodać dwa słowa. Komisja, która po zmianach z 26 stycznia 2018 r. nazywa się Komisją do spraw reprywatyzacji nieruchomości warszawskich, która tak samo będzie nazywać się w regulaminie Sejmu, określającym tryb wyboru jej członków, jest organem, delikatnie mówiąc, wątpliwym konstytucyjnie, a dla wielu jest organem niekonstytucyjnym. Zmiana ze stycznia tego roku dotyczyła wielu aspektów pracy tej komisji. Zwiększyła ona kary za niestawienie się przed tym organem, wprowadziła możliwość doprowadzenia świadków na rozprawę przed tą komisją na podstawie decyzji prokuratora. Najdrobniejszą zmianą w tej styczniowej ustawie była zmiana nazwy, która z gramatycznego potworka zmieniła troszeczkę... skróciła swoją nazwę. Natomiast, jak mówię, nie zmieniło to, nie rozwiało to wątpliwości co do konstytucyjności tej komisji.</u>
          <u xml:id="u-237.2" who="#PosełTomaszGłogowski">Druga zmiana regulaminu dotyczy przeniesienia obszaru gospodarki wodnej do Komisji Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej. Rozumiemy, naturalną sprawą jest, logiczną, żeby obszar merytorycznej pracy komisji pokrywał się z obszarami pracy poszczególnych ministerstw, ale na pewno nie podzielamy jednej z wielu kontrowersyjnych decyzji dotyczących obszaru gospodarki wodnej niedawno podjętej przez parlament, że akurat Ministerstwo Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej jest tym, które ma się zająć szeroko rozumianą gospodarką wodną, a przecież gospodarka wodna tylko w drobnej części dotyczy żeglugi śródlądowej. Wydaje się, że naturalną sprawą było, że jednak minister środowiska zajmuje się gospodarką wodną, związaną z zaopatrzeniem w wodę, ze ściekami. Jeżeli taka decyzja zapadła w rozporządzeniu premiera, że przechodzi to w gestię innego ministerstwa, to konsekwencją jest przeniesienie tej kompetencji w parlamencie, acz dostrzegamy, że nawet wewnątrz klubu rządzącego... W klubie partii rządzącej te wątpliwości pozostawały. Rozumiem, że ta decyzja już została podjęta i ten obszar trafi do komisji żeglugi. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-237.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Teraz głos zabierze pan poseł Mirosław Suchoń, klub Nowoczesna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#PosełMirosławSuchoń">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#PosełMirosławSuchoń">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam przyjemność przedstawić stanowisko Klubu Poselskiego Nowoczesna w sprawie komisyjnego projektu uchwały w sprawie zmiany Regulaminu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, zawartego w druku nr 2477.</u>
          <u xml:id="u-239.2" who="#PosełMirosławSuchoń">Szanowni Państwo! Przedmiotowy projekt zmienia regulamin Sejmu w dwóch obszarach. Pierwsza zmiana dotyczy zmiany oficjalnej nazwy tzw. komisji weryfikacyjnej. Dotychczasowa nazwa, która była dosyć długa i była, powtórzę za kolegą przedmówcą, takim potworkiem, można by powiedzieć, została zastąpiona nową, teraz jest to Komisja do spraw reprywatyzacji nieruchomości warszawskich. To jest, powiedziałbym, zmiana na lepsze, jeżeli chodzi o samą nazwę. Zmiana regulaminu jest oczywistą konsekwencją uproszczenia nazewnictwa wynikającego z uchwalonej przez Sejm w styczniu br. nowelizacji ustawy stanowiącej podstawę działania tej komisji. Oczywiście Klub Poselski Nowoczesna podtrzymuje swoje zastrzeżenia co do konstytucyjności tego ciała, co do jego umocowania w systemie prawnym Rzeczypospolitej, niemniej jednak jest to zmiana techniczna i tak ją postrzegamy.</u>
          <u xml:id="u-239.3" who="#PosełMirosławSuchoń">Druga zmiana dotyczy zmiany przedmiotowych zakresów działania dwóch komisji sejmowych, to jest Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz Komisji Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej.</u>
          <u xml:id="u-239.4" who="#PosełMirosławSuchoń">Pierwsza z wymienionych komisji ma przejąć od drugiej sprawy gospodarki wodnej, meteorologii i hydrologii. Ma to związek z dokonaną w styczniu 2018 r. nowelizacją wydanego zaledwie miesiąc wcześniej rozporządzenia prezesa Rady Ministrów w sprawie szczegółowego zakresu działania ministra gospodarki morskiej i żeglugi śródlądowej. Projektodawca przyjął, że skoro rozszerzono zakres zadań tego ministra o wyżej wymienione sprawy, to zasadne jest przekazanie tych spraw do Komisji Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej, tak by całokształt prac sejmowych dotyczących zakresu działania ministra gospodarki morskiej i żeglugi śródlądowej był skupiony w tej właśnie komisji. Naszym zdaniem jest to zmiana nie do końca zasadna z uwagi na materię, której ta zmiana dotyczy. Znowu jest to zmiana techniczna, pochodna wcześniej przyjętych przepisów, więc będziemy to właśnie tak traktować.</u>
          <u xml:id="u-239.5" who="#PosełMirosławSuchoń">Szanowni Państwo! Zważywszy na powyższe stanowisko i charakter tych zmian, Klub Poselski Nowoczesna nie będzie przeciwny przyjęciu tego projektu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-239.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Do pytania zapisał się pan poseł Jerzy Meysztowicz.</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">1 minuta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#PosełJerzyMeysztowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Odniosę się tylko do jednej zmiany, zmiany nazwy, dlatego że biorąc pod uwagę aktywność pana ministra Jakiego w promowaniu swojej osoby na posiedzeniach tej komisji, zastanawiam się, czy nie byłoby lepiej zmienić nazwy komisja do spraw reprywatyzacji nieruchomości warszawskich na komitet wyborczy pana posła Jakiego jako kandydata na prezydenta miasta stołecznego Warszawy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Zamykam dyskusję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#PosełPiotrZgorzelski">Wysoki Sejmie! Panie Marszałku! W imieniu Klubu Poselskiego Polskiego Stronnictwa Ludowego - Unii Europejskich Demokratów przedstawię stanowisko dotyczące sprawozdania komisji o komisyjnym projekcie uchwały w sprawie zmiany Regulaminu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (druki nr 2477 i 2566).</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#PosełPiotrZgorzelski">Przedmiotowy projekt zmiany regulaminu Sejmu dotyczy drobnych zmian terminologicznych związanych ze zmianą nazwy z Komisja do spraw usuwania skutków prawnych decyzji reprywatyzacyjnych dotyczących nieruchomości warszawskich, wydanych z naruszeniem prawa na Komisja do spraw reprywatyzacji nieruchomości warszawskich.</u>
          <u xml:id="u-243.2" who="#PosełPiotrZgorzelski">Ponadto przepisy dotyczą modyfikacji przedmiotowego zakresu działania Komisji Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej.</u>
          <u xml:id="u-243.3" who="#PosełPiotrZgorzelski">Klub Poselski PSL - UED opowiada się za wprowadzeniem kosmetycznych zmian w regulaminie Sejmu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Do trzeciego czytania projektu uchwały przystąpimy w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-244.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Przed przystąpieniem do kolejnego punktu ogłaszam 2 minuty przerwy.</u>
          <u xml:id="u-244.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 16 min 36 do godz. 16 min 38)</u>
          <u xml:id="u-244.3" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-244.4" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Okazało się, że pani minister była schowana za fotelem.</u>
          <u xml:id="u-244.5" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 10. porządku dziennego: Sprawozdania z działalności generalnego inspektora ochrony danych osobowych w roku 2016 i w roku 2017 (druki nr 2170 i 2416) wraz ze stanowiskiem Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka (druk nr 2544).</u>
          <u xml:id="u-244.6" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Proszę, głos teraz zabierze prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych pani Edyta Bielak-Jomaa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#PrezesUrzęduOchronyDanychOsobowychEdytaBielakJomaa">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-245.1" who="#PrezesUrzęduOchronyDanychOsobowychEdytaBielakJomaa">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam dzisiaj zaszczyt przedstawić sprawozdanie roczne z działalności generalnego inspektora ochrony danych osobowych za lata 2016 i 2017.</u>
          <u xml:id="u-245.2" who="#PrezesUrzęduOchronyDanychOsobowychEdytaBielakJomaa">Oba te sprawozdania przedstawiam w bardzo przełomowym momencie, ponieważ 25 maja rozpoczęło się bezpośrednie stosowanie we wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej ogólnego rozporządzenia o ochronie danych, które w dużym stopniu zastąpiło dotychczasowe ustawodawstwo o ochronie danych osobowych. Tego samego dnia weszła również w życie nowa polska ustawa o ochronie danych osobowych przyjęta przez Wysoką Izbę 10 maja tego roku. Należy podkreślić, że ogólne rozporządzenie o ochronie danych stosuje się bezpośrednio, z tego też względu ustawa z 10 maja będzie przede wszystkim regulować i reguluje tylko te kwestie, które są wymagane albo dozwolone przez ogólne rozporządzenie o ochronie danych do uregulowania przez ustawodawcę krajowego. Dotyczy to m.in. statusu i procedur postępowania przed organem ochrony danych osobowych.</u>
          <u xml:id="u-245.3" who="#PrezesUrzęduOchronyDanychOsobowychEdytaBielakJomaa">Zgodnie z powołaną ustawą nastąpiła zmiana nazwy organu ochrony danych osobowych. Generalny inspektor ochrony danych osobowych został zastąpiony przez prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych, dlatego dzisiaj jako prezes urzędu zgodnie z art. 170 ustawy z 10 maja o ochronie danych osobowych przedstawiam sprawozdanie z działalności GIODO za dwa poprzednie lata. To sprawozdanie stanowi wykonanie art. 20 dotychczasowej ustawy z 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych, zgodnie z którym generalny inspektor składa Sejmowi raz w roku sprawozdanie ze swojej działalności wraz z wnioskami wynikającymi ze stanu przestrzegania przepisów o ochronie danych osobowych. Ten obowiązek wynikał również z implementacji art. 28 ust. 5 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady z 1995 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych i swobodnego przepływu tych danych, zobowiązującego każdy organ nadzorczy do sporządzania raportu ze swojej działalności i podawania go do publicznej wiadomości.</u>
          <u xml:id="u-245.4" who="#PrezesUrzęduOchronyDanychOsobowychEdytaBielakJomaa">Polski organ ochrony danych osobowych, czyli dotychczasowy GIODO, a obecnie prezes UODO, jest jednoosobowym organem administracji państwowej zajmującym się zagadnieniami mającymi swoje konstytucyjne umocowanie. W rozdziale II Konstytucji Rzeczypospolitej traktującym o prawach i wolnościach człowieka i obywatela znajdują się bowiem gwarancje Rzeczypospolitej Polskiej dla prawa do prywatności i ochrony danych osobowych.</u>
          <u xml:id="u-245.5" who="#PrezesUrzęduOchronyDanychOsobowychEdytaBielakJomaa">Kompetencje generalnego inspektora ochrony danych osobowych, zgodnie z art. 12 ustawy o ochronie danych osobowych z 1997 r., obejmowały kontrolę przestrzegania przepisów o ochronie danych, prowadzenie rejestru zbiorów danych osobowych oraz rejestru administratorów bezpieczeństwa informacji, udzielanie informacji o zarejestrowanych zbiorach i zarejestrowanych administratorach bezpieczeństwa informacji, rozpatrywanie skarg i wydawanie decyzji administracyjnych, zapewnienie wykonania przez zobowiązanych obowiązków o charakterze niepieniężnym wynikających ze wspomnianych decyzji organu przez stosowanie środków egzekucyjnych przewidzianych w ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, opiniowanie projektów ustaw i rozporządzeń dotyczących ochrony danych osobowych, rozpowszechnianie informacji z tego zakresu oraz współpracę międzynarodową z organizacjami i instytucjami zajmującymi się problematyką ochrony danych osobowych.</u>
          <u xml:id="u-245.6" who="#PrezesUrzęduOchronyDanychOsobowychEdytaBielakJomaa">Generalny inspektor ochrony danych osobowych był odpowiedzialny za wdrożenie prawa w zakresie ochrony danych osobowych i nadzór nad realizacją ustawy o ochronie danych osobowych i w tym zakresie współpracował z krajowymi podmiotami oraz europejskimi i pozaeuropejskimi organami ochrony danych osobowych oraz instytucjami zajmującymi się szeroko rozumianymi prawami człowieka.</u>
          <u xml:id="u-245.7" who="#PrezesUrzęduOchronyDanychOsobowychEdytaBielakJomaa">Warto wskazać, że ogólne rozporządzenie o ochronie danych, likwidując niektóre z dotychczasowych obowiązków, jak obowiązek rejestracji zbiorów danych, czy też wprowadzając nowe obowiązki, jak np. zgłaszanie naruszeń ochrony danych, wpłynęło na zmianę zakresu zadań i kompetencji polskiego organu ochrony danych. Ogólne rozporządzenie określiło na nowo zadania realizowane już w praktyce przez GIODO, ale także wprowadziło zupełnie nowe kompetencje i zadania. Dla przykładu, jedną z nowych kompetencji polskiego organu ochrony danych jest możliwość nakładania administracyjnych kar pieniężnych.</u>
          <u xml:id="u-245.8" who="#PrezesUrzęduOchronyDanychOsobowychEdytaBielakJomaa">Jednym z zadań realizowanych przez generalnego inspektora ochrony danych osobowych była kontrola przestrzegania przepisów o ochronie danych. W ramach tych działań podejmowaliśmy kontrole. Kontrole w latach sprawozdawczych: liczba tych kontroli w 2016 r. wynosiła 147, w 2017 r. - 145. W 2016 r. oprócz kontroli przeprowadzaliśmy również tzw. sprawdzenia. Wystąpiliśmy z 45 wystąpieniami o dokonanie sprawdzeń przez administratorów bezpieczeństwa informacji. W 2017 r. tych skierowań było 67, jeśli chodzi o wystąpienia o dokonanie sprawdzeń.</u>
          <u xml:id="u-245.9" who="#PrezesUrzęduOchronyDanychOsobowychEdytaBielakJomaa">2016 r. był kolejnym rokiem, w którym położony został nacisk na przeprowadzenie kontroli sektorowych. Objęto kontrolami sektorowymi Policję, starostwa powiatowe, kancelarie prawnicze, izby i urzędy celne oraz, co wynikało z przepisów odrębnych, wydziały konsularne i Straż Graniczną. W 2017 r. te kontrole sektorowe były kontynuowane. Obejmowały one Krajowy System Informatyczny umożliwiający organom administracji publicznej i organom wymiaru sprawiedliwości wykorzystywanie danych gromadzonych w Systemie Informacyjnym Schengen, Wizowym Systemie Informacyjnym, tj. urzędy skarbowe, wydziały konsularne ambasad i Ministerstwo Spraw Zagranicznych. Ogólnie w 2016 r. wraz ze sprawdzeniami odbyły się 152 kontrole, w 2017–212.</u>
          <u xml:id="u-245.10" who="#PrezesUrzęduOchronyDanychOsobowychEdytaBielakJomaa">Jednym z zadań generalnego inspektora ochrony danych osobowych, które zostało uchylone przez ogólne rozporządzenie o ochronie danych, było prowadzenie ogólnokrajowego, jawnego rejestru zbiorów danych osobowych. Trzeba podkreślić, że obowiązek zgłaszania zbiorów danych osobowych do rejestracji przez GIODO był już wcześniej ograniczony przez polskiego ustawodawcę. Przykładem tego były zmiany dotychczasowej ustawy o ochronie danych, które weszły w życie 1 stycznia 2015 r.</u>
          <u xml:id="u-245.11" who="#PrezesUrzęduOchronyDanychOsobowychEdytaBielakJomaa">W roku 2016 administratorzy danych zgłosili do rejestracji generalnemu inspektorowi prawie 35 tys. zbiorów, a w 2017 r. - prawie 27 tys. zbiorów. Tak wysoka liczba zgłoszeń zbiorów do rejestracji w roku 2016 w stosunku do liczby zgłoszeń w roku 2017 wynikała z faktu niezastosowania się administratorów danych osobowych do przepisów ustawy z dnia 7 listopada 2014 r. o ułatwieniu wykonywania działalności gospodarczej, która weszła w życie 1 stycznia 2015 r. W świetle przepisów tej ustawy z obowiązku rejestracji zbiorów wyłączeni zostali administratorzy danych przetwarzanych w zbiorach, które nie były prowadzone, nie są prowadzone z wykorzystaniem systemów informatycznych, z wyjątkiem tych zbiorów, które zawierały dane szczególnie chronione, oraz ci administratorzy, którzy powołali administratora bezpieczeństwa informacji i zgłosili go do rejestracji generalnemu inspektorowi ochrony danych osobowych.</u>
          <u xml:id="u-245.12" who="#PrezesUrzęduOchronyDanychOsobowychEdytaBielakJomaa">Liczne zmiany w prawie generowały lawinowy napływ nowych zgłoszeń zbiorów do rejestracji. Np. „Rodzina 500+” to było ok. 2 tys. postępowań, jeśli chodzi o zgłoszenie zbiorów do rejestracji, ale również aktualizacji i wniosków o wydanie decyzji o wykreśleniu zbioru z rejestru, np. wynikających ze zmian w przepisach meldunkowych.</u>
          <u xml:id="u-245.13" who="#PrezesUrzęduOchronyDanychOsobowychEdytaBielakJomaa">Wśród rozpatrywanych w 2017 r. spraw na szczególną uwagę zasługują zgłoszenia zbiorów, w których operacje na danych prowadzone były z zastosowaniem nowoczesnych rozwiązań technologicznych. Chodzi o takie procesy, do których należy zaliczyć w szczególności przetwarzanie danych w aplikacjach mobilnych, wdrażanie rozwiązań opartych na metodach biometrycznych, świadczenie usług geolokalizacyjnych, stosowanie monitoringu wizyjnego.</u>
          <u xml:id="u-245.14" who="#PrezesUrzęduOchronyDanychOsobowychEdytaBielakJomaa">Z końcem 2016 r. upłynęły 2 lata funkcjonowania ogólnokrajowego, jawnego rejestru administratorów bezpieczeństwa informacji prowadzonego przez generalnego inspektora. Rejestr administratorów bezpieczeństwa GIODO postrzegał nie tylko jako formę kontroli nad powołaniem ABI i późniejszym wykonywaniem przez niego zadań, ale odgrywał on również ważną rolę w procesie edukacji i samoweryfikacji administratorów danych. Jeśli bowiem administrator zdecydował się na powołanie ABI, musiał zapewnić mu wymagane prawem warunki funkcjonowania oraz oświadczyć, że spełnia on ustawowe rygory kwalifikacyjne. Z tego powodu rejestracja przyczyniała się nie tylko do wzmocnienia roli i pozycji administratorów bezpieczeństwa informacji, ale też do podniesienia efektywności całego systemu ochrony danych osobowych w Polsce. Jest to niezwykle istotne, zwłaszcza w kontekście stosowania nowych przepisów o ochronie danych oraz pełnienia przez wielu obecnych administratorów bezpieczeństwa funkcji inspektora ochrony danych osobowych przewidzianej w ogólnym rozporządzeniu o ochronie danych osobowych.</u>
          <u xml:id="u-245.15" who="#PrezesUrzęduOchronyDanychOsobowychEdytaBielakJomaa">W 2016 r. do biura GIODO wpłynęło ponad 8 tys. zgłoszeń powołania administratorów bezpieczeństwa, w 2017 r. - ponad 6 tys. Na koniec 2017 r. ogólna liczba wszystkich ABI wpisanych do rejestru generalnego inspektora wyniosła ponad 26,5 tys. Od 25 maja tego roku nie ma już obowiązku zgłaszania zbiorów danych do rejestracji, rozporządzenie zniosło bowiem ogólną zasadę zawiadamiania organu o przetwarzaniu danych osobowych i koncentruje się na operacjach przetwarzania, które mogą powodować wysokie ryzyko naruszenia praw i wolności osób, których dotyczą. Administratorów bezpieczeństwa informacji zastąpili inspektorzy ochrony danych osobowych.</u>
          <u xml:id="u-245.16" who="#PrezesUrzęduOchronyDanychOsobowychEdytaBielakJomaa">We wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej obowiązują jednolite kryteria i procedury powoływania tych osób, zasady dotyczące ich statusu i realizowanych zadań. Dzięki temu rozporządzenie wzmocniło rolę i pozycję inspektorów danych, co wpłynęło i pewnie wpłynie w istotny sposób na podniesienie poziomu ochrony danych osobowych poprzez stosowanie prawidłowych procedur i procesów przetwarzania danych osobowych. Generalny inspektor ochrony danych osobowych przykładał bardzo dużą wagę do działań edukacyjnych i współpracy z administratorami danych i administratorami bezpieczeństwa informacji, o czym za chwilę.</u>
          <u xml:id="u-245.17" who="#PrezesUrzęduOchronyDanychOsobowychEdytaBielakJomaa">W świetle przepisów ustawy z 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne przedsiębiorca telekomunikacyjny oprócz tego, że ma obowiązek, rzecz jasna, chronić dane osobowe swoich klientów, w razie stwierdzenia naruszenia bezpieczeństwa ochrony danych zobowiązany jest w szczególności powiadomić o tym właściwy organ do spraw ochrony danych osobowych oraz abonenta lub użytkownika końcowego. Od 25 maja zakres podmiotowy tego obowiązku się rozszerzył, bo objęte nim zostały inne również podmioty w przypadku tzw. wycieku danych.</u>
          <u xml:id="u-245.18" who="#PrezesUrzęduOchronyDanychOsobowychEdytaBielakJomaa">W 2017 r. do Biura Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych wpłynęły 222 zawiadomienia o naruszeniu bezpieczeństwa danych osobowych przez dostawców publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych, i to było o 53 przypadki więcej niż w roku poprzednim, czyli w 2016 r., w którym wpłynęły 163 zawiadomienia o naruszeniu.</u>
          <u xml:id="u-245.19" who="#PrezesUrzęduOchronyDanychOsobowychEdytaBielakJomaa">Generalny inspektor ochrony danych osobowych wśród zadań, które realizował, a prezes urzędu wśród zadań, które realizuje i będzie realizować, ma również obowiązek rozpatrywania skarg. W latach 2016 i 2017 GIODO rozstrzygał w sprawach dotyczących przetwarzania danych osobowych w kwestiach, które wielokrotnie były już przedmiotem postępowań w latach ubiegłych. Powtarzalność składanych skarg i podejście administratorów danych do poszczególnych zagadnień oznaczają, że niestety świadomość osób, które biorą udział w procesie przetwarzania danych, świadomość administratorów i ich wiedza w zakresie praw i obowiązków związanych z ochroną danych osobowych, jest wciąż niewystarczająca.</u>
          <u xml:id="u-245.20" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-245.21" who="#PrezesUrzęduOchronyDanychOsobowychEdytaBielakJomaa">W 2017 r. do GIODO wpłynęło prawie 3 tys. skarg...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani minister, proszę zmierzać do konkluzji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#PrezesUrzęduOchronyDanychOsobowychEdytaBielakJomaa">...dotyczących naruszenia przepisów o ochronie danych, co niestety w porównaniu z rokiem poprzednim jest liczbą większą o 17%. Jeśli chodzi o skargi, to dostrzec można dwa interesujące trendy. Pierwszym jest utrzymująca się wciąż na wysokim poziomie liczba skarg na przetwarzanie danych przez sektor administracji publicznej. Drugi trend stanowi gwałtowny wzrost skarg w kategorii: Internet.</u>
          <u xml:id="u-247.1" who="#PrezesUrzęduOchronyDanychOsobowychEdytaBielakJomaa">Niestety, muszę kończyć. To sprawozdanie jest oczywiście dostępne i zostało przedstawione Wysokiej Izbie. Zachęcam bardzo do jego analizy. My jesteśmy w szczególnym momencie, bo teraz, od 25 maja, tak jak już powiedziałam, jesteśmy Urzędem Ochrony Danych Osobowych. A żeby ochrona danych osobowych, żeby system ochrony danych osobowych mógł funkcjonować prawidłowo, pilnować tego systemu i jego prawidłowego funkcjonowania musi silny i niezależny organ nadzorczy, bowiem tylko taki organ będzie władny prawidłowo dbać o przestrzeganie ochrony danych osobowych w Polsce. Mówię o tym w kontekście wciąż niewystarczających środków, zasobów finansowych i kadrowych teraz już Urzędu Ochrony Danych Osobowych.</u>
          <u xml:id="u-247.2" who="#PrezesUrzęduOchronyDanychOsobowychEdytaBielakJomaa">Korzystając z okazji, chcę z tego miejsca powiedzieć, że jest to ostatnie sprawozdanie, które składa prezes urzędu jeszcze jako generalny inspektor ochrony danych osobowych, z funkcjonowania generalnego inspektora. W przyszłym roku będę, mam nadzieję, mieć okazje sprawozdawać jako prezes urzędu za rok 2018. Będzie to sprawozdanie, które zawierać już będzie, jak sądzę, pierwsze wnioski, które będą mogły odpowiedzieć na pytanie, jak wszyscy poradziliśmy sobie z wyzwaniami. Biorąc pod uwagę, że to jest ostatnie sprawozdanie GIODO, chcę bardzo serdecznie, korzystając z okazji, podziękować wszystkim moim poprzednikom na stanowisku generalnego inspektora ochrony danych osobowych i wszystkim pracownikom Biura Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych za 20 lat pracy na rzecz ochrony danych osobowych. Bardzo dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Dziękuję, pani prezes.</u>
          <u xml:id="u-248.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Proszę pana posła Andrzeja Matusiewicza o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#PosełAndrzejMatusiewicz">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowna Pani Prezes! Przedstawiam sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka z działalności generalnego inspektora ochrony danych osobowych w roku 2016 i w roku 2017.</u>
          <u xml:id="u-249.1" who="#PosełAndrzejMatusiewicz">Komisja na posiedzeniu w dniu 17 maja 2018 r. zapoznała się że sprawozdaniem generalnego inspektora ochrony danych osobowych z działalności w roku 2016 i w roku 2017. Sprawozdanie to przedstawił zastępca generalnego inspektora ochrony danych osobowych pan Mirosław Sanek. Zastępca przypomniał, że taki obowiązek sprawozdawczy wynika z treści ustawy z 29 sierpnia 1997 r., konkretnie z treści art. 20, który nie precyzuje terminu składania sprawozdań z działalności generalnego inspektora ochrony danych osobowych. Po prostu nie ma terminu, czy te sprawozdania za rok poprzedni powinny być złożone w Sejmie do I kwartału, czy do półrocza, stąd sprawozdanie za rok 2016 zostało złożone 28 grudnia 2017 r., a sprawozdanie za rok 2017 - w dniu 16 marca 2018 r.</u>
          <u xml:id="u-249.2" who="#PosełAndrzejMatusiewicz">W latach 2016 i 2017 przeprowadzono przez inspektorów GIODO tzw. kontrole sektorowe, m.in. w Policji, starostwach powiatowych, kancelariach prawniczych, izbach i urzędach celnych, wydziałach konsularnych ambasad oraz Straży Granicznej. Rejestracja administratorów bezpieczeństwa i informacji oraz zbiorów danych osobowych obejmowała w 2016 r. ponad 34 tys. zbiorów, w roku następnym - ponad 26 tys. zbiorów. Zastępca GIODO podkreślił, że zastosowano nowoczesne telerozwiązania technologiczne. Rejestracja administratorów bezpieczeństwa informacji obejmowała ponad 8 tys. tego typu wniosków.</u>
          <u xml:id="u-249.3" who="#PosełAndrzejMatusiewicz">Zgłaszane naruszenia ochrony danych osobowych dotyczyły przede wszystkim dziedzin Prawa telekomunikacyjnego. Było również dużo skarg obywateli dotyczących spraw związanych z mieszkalnictwem. Skarg obywateli na naruszenie ochrony danych osobowych w 2017 r. było 2950. Tymi skargami zajmuje się 51 pracowników departamentu skargowego. Do ich obowiązków należą również sprawy związane z legislacją i wydawaniem decyzji administracyjnych.</u>
          <u xml:id="u-249.4" who="#PosełAndrzejMatusiewicz">W katalogu kompetencji organu nadzorczego są też pytania prawne. W 2016 r. było ich 3320, w następnym - 2339. Były również tzw. wystąpienia sygnalizacyjne generalnego inspektora ochrony danych osobowych - 109 w roku 2016 i 104 w roku 2017. W zakresie egzekucji administracyjnej wydano 67 decyzji w 2016 r. i 85 decyzji w 2017 r. Zgłoszono 36 zawiadomień o popełnieniu przestępstwa w roku 2016, a rok później - 31.</u>
          <u xml:id="u-249.5" who="#PosełAndrzejMatusiewicz">Generalny inspektor ochrony danych osobowych uczestniczył w pracach Europejskiej Rady Ochrony Danych.</u>
          <u xml:id="u-249.6" who="#PosełAndrzejMatusiewicz">W toku dyskusji posłowie podnosili kwestię budżetu GIODO, który jest dość skromny jak na instytucję rangi państwowej - 19 mln zł. W sumie jest tam zatrudnionych ponad 100 pracowników. Podnoszono również kwestię kosztów związaną z wynajmem lokalu w prywatnej nieruchomości, gdzie jest wysoki czynsz. Wydaje się, że ta sprawa powinna być załatwiona w taki sposób. Na terenie Warszawy są nieruchomości Skarbu Państwa. Taki organ, o którym jest zapis w konstytucji, powinien mieć swoją siedzibę w nieruchomości stanowiącej własność Skarbu Państwa, w związku z czym oczywiście nie musiałby płacić tego wysokiego czynszu i wtedy koszty byłyby zupełnie inne.</u>
          <u xml:id="u-249.7" who="#PosełAndrzejMatusiewicz">Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka przyjęła jednogłośnie sprawozdania za lata 2016 i 2017, uznając, że generalny inspektor ochrony danych osobowych wykonywał swoje ustawowe obowiązki w sposób prawidłowy i nie ma żadnych zastrzeżeń co do jego funkcjonowania. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-250.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowego oświadczenia w imieniu koła.</u>
          <u xml:id="u-250.2" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-250.3" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Jako pierwszy w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość głos zabierze pan poseł Andrzej Matusiewicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#PosełAndrzejMatusiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowna Pani Prezes! Przedstawiam stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość dotyczące sprawozdania z działalności - użyję jeszcze raz poprzedniej nazwy, bo to dotyczy właśnie tych zaszłości prawnych - generalnego inspektora ochrony danych osobowych.</u>
          <u xml:id="u-251.1" who="#PosełAndrzejMatusiewicz">Oba te sprawozdania zarówno z roku 2016, jak i z roku 2017, jak już podkreśliłem jako sprawozdawca, są ostatnimi sprawozdaniami dotyczącymi ustawy o ochronie danych osobowych z 29 sierpnia 1997 r. Opisane są bardzo szczegółowo wszystkie najważniejsze kompetencje ówczesnego generalnego inspektora ochrony danych osobowych, czyli: kontrola przestrzegania przepisów o ochronie danych osobowych, przyjmowanie i prowadzenie zbiorów danych osobowych oraz zbiorów administratorów bezpieczeństwa informacji, czyli ABI. To stanowisko w nowej ustawie będzie się nazywać inaczej, będą to inspektorzy ochrony danych osobowych.</u>
          <u xml:id="u-251.2" who="#PosełAndrzejMatusiewicz">Wysoka Izbo! Kwestia jest taka: jesteśmy oczywiście w nowym stanie prawnym, jak już to było wspomniane, od 25 maja obowiązuje ustawa nowa o ochronie danych osobowych z 10 maja 2018 r. i należy się spodziewać, że w związku z tym, że zakres kompetencji jest rozszerzony, będzie tych skarg więcej. Będzie również więcej różnego rodzaju zbiorów. Wynika to również z naszej działalności ustawodawczej, bo uchwalane przez nas ustawy powodują taką konieczność i nadają nowe kompetencje prezesowi Urzędu Ochrony Danych Osobowych. Zachodzi po prostu realna potrzeba, żeby również zwiększyć zatrudnienie. Jeżeli departament skargowości, który zajmuje się legislacją, który będzie również odpowiadał na pytania prawne szeregu instytucji... Na pewno będzie problem z interpretacją nowych przepisów, dlatego wydaje się zasadny taki postulat, żeby sprawy związane z przygotowaniem budżetu prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych na rok przyszły uwzględniały również nowe zadania wynikające z nowej ustawy i ze stosowanej bezpośrednio dyrektywy Unii Europejskiej z 27 kwietnia 2016 r.</u>
          <u xml:id="u-251.3" who="#PosełAndrzejMatusiewicz">W związku z tym stanowisko wobec sprawozdania jest oczywiście pozytywne, takie jak stanowisko komisji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-251.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-252.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Teraz w imieniu Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska głos zabierze pani poseł Zofia Czernow.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#PosełZofiaCzernow">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pani Prezes! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska wobec sprawozdań z działalności generalnego inspektora ochrony danych osobowych w roku 2016 i w roku 2017, druki nr 2170 i 2416.</u>
          <u xml:id="u-253.1" who="#PosełZofiaCzernow">Generalny inspektor ochrony danych osobowych przedłożył Sejmowi szczegółowe sprawozdania ze swojej działalności za 2016 r. i 2017 r. wraz z wnioskami wynikającymi ze stanu przestrzegania przepisów o ochronie danych osobowych.</u>
          <u xml:id="u-253.2" who="#PosełZofiaCzernow">Na wstępie pragnę zwrócić uwagę na termin przedłożenia sprawozdania za 2016 r., gdyż w mojej ocenie to sprawozdanie jest spóźnione o cały rok i nie realizuje celu wynikającego z ustawy o ochronie danych osobowych. Wprawdzie ustawa nie precyzuje, nie wskazuje dokładnego terminu jego przedłożenia, to jednak, biorąc pod uwagę ustawowy cel składania Sejmowi sprawozdania za miniony rok, należy uznać, że generalny inspektor ochrony danych osobowych nie wykonał obowiązków wynikających z ustawy. Głównym bowiem celem analizy sprawozdań była i jest ocena stanu przestrzegania przepisów o ochronie danych osobowych, w tym konkretnym przypadku w 2016 r., której to oceny z powodu niezłożenia sprawozdania Sejm nie mógł dokonać.</u>
          <u xml:id="u-253.3" who="#PosełZofiaCzernow">Taka ocena ma jedynie sens, jeżeli jest dokonywana w krótkim terminie od zakończenia roku sprawozdawczego, gdyż wnioski i rekomendacje z niej wynikające mogą być możliwie szybko wdrożone.</u>
          <u xml:id="u-253.4" who="#PosełZofiaCzernow">Bardzo źle się stało, choć nie jest to sprawa generalnego inspektora ochrony danych osobowych, że sprawozdania nie zostały rozpatrzone w trakcie debaty nad nową ustawą o ochronie danych osobowych i implementacją do polskiego systemu prawnego nowych unijnych ram prawnych dotyczących ochrony danych osobowych. Chodzi o rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady z kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych. To znacznie utrudniło możliwość kompleksowego spojrzenia na nowe przepisy ustawy w świetle istniejącej sytuacji w tym zakresie w Polsce, a także, co jest bardzo ważne, utrudniło przygotowanie odpowiednich warunków działalności nowego organu.</u>
          <u xml:id="u-253.5" who="#PosełZofiaCzernow">W tym miejscu przypomnę, że generalny inspektor ochrony danych osobowych boryka się z poważnymi problemami wynikającymi z braku odpowiedniej siedziby na swoją działalność i konieczności ponoszenia bardzo wysokich kosztów komercyjnego czynszu za wynajmowane pomieszczenia, a także niewystarczającego zabezpieczenia wydatków bieżących. Każdego roku podczas prac nad projektem budżetu podnoszę problem zbyt niskiego poziomu finansowania zadań GIODO. Ta sprawa nadal jest jednak nierozwiązana. Wyrażam przekonanie, że minister finansów zagwarantuje dodatkowe środki finansowe na realizację nowych, bardzo ważnych zadań dotyczących ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych.</u>
          <u xml:id="u-253.6" who="#PosełZofiaCzernow">Przechodząc do szczegółów zawartych w sprawozdaniach, podkreślić należy, że sporządzono je w sposób przejrzysty i czytelny, co niewątpliwie ułatwia analizę i ocenę.</u>
          <u xml:id="u-253.7" who="#PosełZofiaCzernow">Głównym zadaniem GIODO i jego biura był nadzór nad przestrzeganiem przepisów o ochronie danych osobowych i kontrola tego przestrzegania, prowadzenie rejestru zbiorów, rozpatrywanie skarg i wydawanie decyzji administracyjnych. Analiza sprawozdań wskazuje na systematyczny wzrost ilości zadań w zakresie ochrony danych osobowych, wskazuje na nowe wyzwania związane z postępującą globalizacją i rozwojem technologii informatycznych. Każdego roku wzrasta liczba skarg dotyczących naruszenia przepisów o ochronie danych osobowych. I tak w 2017 r. wpłynęło 2950 skarg, tj. o 17% więcej aniżeli w 2016 r., podobnie jak to miało miejsce w roku poprzednim.</u>
          <u xml:id="u-253.8" who="#PosełZofiaCzernow">Z analizy skarg według poszczególnych kategorii wynikają następujące trendy. Największy udział mają skargi z kategorii: Internet, które dotyczą szeroko pojętego przetwarzania danych w sieci informatycznej. Znaczny odsetek skarg, bo ok. 16% ogółu, dotyczy działalności banków i innych instytucji finansowych, w tym związanych z windykacją należności. Duża skala skarg w tym obszarze utrzymuje się od lat.</u>
          <u xml:id="u-253.9" who="#PosełZofiaCzernow">Zastanowienia wymaga znaczna liczba skarg na przetwarzanie danych osobowych przez administrację publiczną, które dotyczą pozyskiwania danych w związku z koniecznością przyznania określonych świadczeń, wymiany danych osobowych pomiędzy podmiotami oraz zamieszczania danych osobowych na stronach internetowych jednostek samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-253.10" who="#PosełZofiaCzernow">W 2017 r. generalny inspektor danych osobowych przeprowadził łącznie 145 kontroli dotyczących zgodności przetwarzania danych osobowych z przepisami ustawy, tj. na poziomie wykonanym w 2016 r. Mniejsza liczba kontroli z jednej strony jest wynikiem występowania w coraz większym zakresie scentralizowanych systemów informatycznych, co znacząco rozszerza zakres takich kontroli, z drugiej zaś wiąże się bezpośrednio ze zbyt małą liczbą pracowników Biura Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych zajmujących się kontrolami.</u>
          <u xml:id="u-253.11" who="#PosełZofiaCzernow">Generalny inspektor ochrony danych osobowych prowadzi ogólnokrajowy, jawny rejestr zbiorów danych osobowych, do którego zgłaszane są przez administratorów wnioski o rejestrację. Najważniejszym celem rejestracji zbiorów jest zapewnienie przejrzystości i nadzoru nad przestrzeganiem przepisów o ochronie danych osobowych. W 2017 r. administratorzy danych zgłosili do rejestru blisko 26 600 zbiorów danych osobowych. Jest to ogromna skala.</u>
          <u xml:id="u-253.12" who="#PosełZofiaCzernow">Bardzo ważnym zadaniem o charakterze ciągłym jest opiniowanie aktów prawnych i rozporządzeń dotyczących ochrony danych osobowych, co winno eliminować nieprawidłowości dotyczące przetwarzania danych osobowych już na etapie tworzenia prawa. Błędem, na który GIODO zwraca uwagę przy opiniowaniu aktów prawnych, jest określanie przez projektodawcę w przepisach specjalnej zgody jako podstawy prawnej do pozyskiwania i przetwarzania danych przez organy administracji państwowej. Takie rozwiązania są sprzeczne z zasadami działania organów państwa, które określone są przecież w konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-253.13" who="#PosełZofiaCzernow">GIODO podkreśla, z czym absolutnie należy się zgodzić, że przetwarzanie danych przez wszystkie organy administracji państwowej musi mieć podstawę prawną w konkretnym akcie prawnym, a nie odbywać się na podstawie udzielonej zgody. W innej sytuacji przetwarzanie danych jest źródłem zasadnych skarg.</u>
          <u xml:id="u-253.14" who="#PosełZofiaCzernow">Na podkreślenie zasługują szeroko zakrojone działania informacyjno-edukacyjne GIODO. Działalność wydawnicza i organizacja konferencji, szkoleń, seminariów, spotkań i konkursów przynoszą coraz lepsze efekty w postaci podnoszenia świadomości społecznej na temat konieczności ochrony danych osobowych. Coraz więcej konsumentów i - co bardzo ważne - młodzieży szkolnej podkreśla, jak ważna jest dla nich ochrona prywatności. Oczekują oni takich działań, które zapewnią im tę ochronę.</u>
          <u xml:id="u-253.15" who="#PosełZofiaCzernow">Warto zwrócić uwagę na określone w sprawozdaniu za 2017 r. wyzwania stojące przed organem do spraw ochrony danych osobowych. Bez wątpienia to wdrażanie i upowszechnianie nowych technologii. Rozwój ten następuje w obszarze zarówno doskonalenia i powstawania nowych rozwiązań sprzętowych, jak i nowych technologii przetwarzania informacji, jak sztuczna inteligencja, nowe technologie głębokiej analizy danych, dynamicznie rozwijający się Internet rzeczy, aplikacje mobilne czy mobilne stacjonarne urządzenia pomiarowe. Tym i nowym technologiom musi sprostać organ do spraw ochrony danych osobowych.</u>
          <u xml:id="u-253.16" who="#PosełZofiaCzernow">Aby tak się działo, musi być wyposażony we wszystkie niezbędne narzędzia i dysponować wysoce specjalistyczną kadrą i odpowiednim budżetem. Wyrażam przekonanie, że rząd, jak również parlament stworzą takie warunki działania temu organowi, aby te zadania były realizowane na najwyższym poziomie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-254.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Teraz głos ma pan poseł Tomasz Rzymkowski, klub Kukiz’15.</u>
          <u xml:id="u-254.2" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-254.3" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł Elżbieta Stępień, klub Nowoczesna.</u>
          <u xml:id="u-254.4" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#PosełElżbietaStępień">Panie Marszałku! Pani Prezes! Wysoka Izbo! Mam przyjemność przedstawić stanowisko klubu w sprawie sprawozdań z działalności generalnego inspektora ochrony danych osobowych za rok 2016 i rok 2017. Klub posłów Nowoczesnej przyjmuje je, choć oczywiście nie bez zastrzeżeń, aczkolwiek dodam, że sprawozdania zostały przygotowane w sposób czytelny, rzetelny i usystematyzowany.</u>
          <u xml:id="u-255.1" who="#PosełElżbietaStępień">Dziś jednak, zamiast skupiać się na wyliczaniu błędów nieistniejącego już GIODO, trzeba wypracować rozwiązania, które pozwolą nowo powstającej instytucji, czyli Urzędowi Ochrony Danych Osobowych, funkcjonować we właściwy sposób. Zadaniem urzędu powinno być wspieranie przedsiębiorstw, instytucji i organizacji we wdrażaniu i konsekwentnym przestrzeganiu procedur i polityk bezpieczeństwa, które zagwarantują możliwie najlepszą ochronę danych osobowych Polaków. Kara finansowa powinna być ostatnim wykorzystywanym narzędziem, kiedy zawodzą wszelkie inne metody. W świecie dynamicznie rozwijających się nowoczesnych technologii informacje na nasz temat stają się nieodzownym elementem niemal każdej usługi czy produktu. Nie bez powodu dane osobowe nazywa się ropą naftową XXI w. Z tym większym zaangażowaniem musimy je chronić. Niestety niewystarczający budżet, zbyt mała liczba etatów i niskie wynagrodzenia pracowników, którzy zdobywszy ekspercką wiedzę, bardzo często odchodzą do biznesu, sprawiły, że główny inspektor ochrony danych osobowych nie mógł dobrze się wywiązywać z nałożonych na niego zadań.</u>
          <u xml:id="u-255.2" who="#PosełElżbietaStępień">Niepokoją przede wszystkim postępowania związane z dochodzeniem przez obywateli swojego prawa do ochrony danych osobowych. Z informacji uzyskanych przez ministra cyfryzacji i zawartych w ocenie skutków regulacji dotyczącej uchwalonej kilka tygodni temu ustawy, po analizie wyroków NSA w 2015 r., bo takimi statystykami dysponujemy, o ile te dane są rzetelne, wynika, że średni czas trwania postępowań w sprawach o naruszenie ochrony danych osobowych w Polsce do czasu wydania przez GIODO decyzji w I instancji wynosi aż 295 dni, a w II instancji - 437 dni, natomiast czas oczekiwania na uzyskanie prawomocnego orzeczenia wynosi średnio 600 dni, czyli ok. 2 lat. Statystyki pokazują ogromną skalę problemu, przy czym dodam, że kwestia dotyczy rzetelności danych otrzymanych z Ministerstwa Cyfryzacji. W 2015 r. prowadzone były postępowania, w przypadku których obywatel na prawomocny wyrok czekał nawet ponad 1600 dni, a więc ponad 4 lata. Jest niedopuszczalne, by procedury trwały tak długo.</u>
          <u xml:id="u-255.3" who="#PosełElżbietaStępień">Problemy, z którymi musiało zmierzyć się GIODO, urastają do rangi dramatów w kontekście tworzenia UODO, bowiem tej instytucji ustawowo przypisano sporą liczbę nowych zadań, np. zatwierdzanie kodeksów, proces certyfikacji itp. Nie jest możliwe, by urząd ten działał we właściwy sposób, o ile nie otrzyma większych środków finansowych na funkcjonowanie. Tutaj w zasadzie trzeba by było zwrócić się do Ministerstwa Finansów. Bez tego, mimo wprowadzenia nowych regulacji, prawo obywateli do ochrony danych osobowych nie będzie odpowiednio respektowane.</u>
          <u xml:id="u-255.4" who="#PosełElżbietaStępień">Wątpliwości budzi struktura finansowania przez państwo działań związanych z RODO. Art. 104 ustawy o ochronie danych osobowych mówi, że pieniądze z ewentualnych kar trafiają do budżetu państwa. Pojawiły się jednak doniesienia medialne, że tylko 30% środków potrzebnych na utrzymanie instytucji będzie pochodziło z bezpośredniej dotacji państwa. Aż 70% mają stanowić wpływy z nakładanych kar. Chcę zatem zapytać, czy to prawda, bo gdyby tak się stało, w praktyce oznaczałoby to, że w interesie urzędników będzie nie edukowanie i wspieranie firm, ale nakładanie sankcji finansowych. W RODO chodzi o to, by dane były odpowiednio chronione, a urząd zapewniał obywatelom poczucie bezpieczeństwa w tym zakresie. Gdyby informacje o finansowaniu Urzędu Ochrony Danych Osobowych z kar okazały się prawdziwie, paradoksalnie mogłoby dojść do sytuacji, w której urząd nie byłby zainteresowany tym, aby organizacje prawidłowo chroniły dane osobowe, bo tylko łamanie przez nich przepisów daje urzędowi i jego pracownikom środki na utrzymanie. Z oczywistych względów taka informacja budzi niepokój, zwłaszcza mikroprzedsiębiorców, których firm nie stać na kosztowną profesjonalną obsługę prawną. Mam nadzieję, że te doniesienia medialne nie mają odzwierciedlenia w rzeczywistości, i tutaj proszę panią prezes o ewentualne zdementowanie tej informacji. Niezależnie od sposobu finansowania Urzędu Ochrony Danych Osobowych potencjalne kary, do 20 mln euro, powodują oczywisty strach nawet dużych firm i instytucji.</u>
          <u xml:id="u-255.5" who="#PosełElżbietaStępień">Sprawozdanie z działalności głównego inspektora ochrony danych osobowych za rok 2016 i rok 2017 informuje także o rozmaitych przedsięwzięciach mających na celu promowanie ochrony danych osobowych. W mojej ocenie o tym, jak bardzo one były i są niewystarczające, świadczy obecna panika polskich przedsiębiorców, którzy zostali zmuszeni do wprowadzenia w błyskawicznym czasie do swoich firm przepisów nowej ustawy. Wynika to także z rozmów z przedstawicielami biznesu i z doniesień medialnych. Zwyczajnie zabrakło szkoleń czy konferencji upowszechniających wiedzę na ten temat, na temat wdrożenia i funkcjonowania nowych przepisów. Zabrakło także czasu, bo ustawa została przegłosowana w ostatniej chwili, tuż przed tym, jak zaczęło obowiązywać unijne rozporządzenie; pani prezes na koniec swojej wypowiedzi wspomniała właśnie o tym problemie. Na marginesie powiem, że na dostosowanie do tego polskiego prawodawstwa mieliśmy 2 lata, można zatem było zrobić wszystko spokojnie, rozważnie, bez histerii i prowizorki. Szczególnie mali i średni przedsiębiorcy mają niewielką wiedzę o RODO, na podstawowym poziomie. Znają przeważnie wysokości potencjalnych kar, gorzej z wiedzą, jak realizować obowiązki wynikające z nowych przepisów. Mikroprzedsiębiorcy w większości dopiero zaczynają zapoznawać się z rozporządzeniem.</u>
          <u xml:id="u-255.6" who="#PosełElżbietaStępień">Reasumując, powtórzę, że Klub Poselski Nowoczesna jest za przyjęciem sprawozdania, ale wiele naszych wątpliwości budzi nowa ustawa o ochronie danych osobowych i o funkcjonowaniu Urzędu Ochrony Danych Osobowych i będziemy się temu bacznie przyglądać.</u>
          <u xml:id="u-255.7" who="#PosełElżbietaStępień">Tak na koniec nasuwa mi się jeszcze jedno pytanie: Czy nowa ustawa, uchwalona w takim pośpiechu, nie wymaga na tym etapie nowelizacji? Wiele z jej zapisów pozostaje w niezgodzie z RODO, na co wskazywał sam główny inspektor ochrony danych osobowych. Przy tej okazji chciałabym życzyć pani prezes wielu sukcesów na nowym stanowisku, ale również wsparcia ze strony rządowej i strony parlamentarnej. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-256.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Teraz głos ma pan poseł Krzysztof Paszyk, klub Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#PosełKrzysztofPaszyk">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-257.1" who="#PosełKrzysztofPaszyk">Panie Marszałku! Panie Posłanki! Panie Pośle! Pani Prezes! Chciałbym w imieniu Klubu Poselskiego Polskiego Stronnictwa Ludowego - Unii Europejskich Demokratów przedstawić stanowisko wobec sprawozdania z działalności generalnego inspektora ochrony danych osobowych w roku 2016 i w roku 2017 wraz ze stanowiskiem Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, druki sejmowe nr 2170, 2416 i 2544.</u>
          <u xml:id="u-257.2" who="#PosełKrzysztofPaszyk">Generalny inspektor danych osobowych kontrolował zgodność przetwarzania danych osobowych z przepisami ustawy, wydawał decyzje administracyjne i rozpatrywał skargi w sprawach wykonania przepisów o ochronie danych osobowych, prowadził rejestr zbiorów danych, opiniował akty prawne dotyczące ochrony danych osobowych, inicjował i podejmował przedsięwzięcia w zakresie doskonalenia ochrony danych osobowych. Uczestniczył ponadto w pracach międzynarodowych organizacji i instytucji zajmujących się problematyką ochrony danych osobowych.</u>
          <u xml:id="u-257.3" who="#PosełKrzysztofPaszyk">10 maja 2018 r. Sejm uchwalił nową ustawę o ochronie danych osobowych, która zastąpiła ustawę z 1997 r. i przewidywała likwidację organu oraz ustanowienie nowego organu właściwego w sprawie ochrony danych osobowych, czyli prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych. Dziś Wysoka Izba rozpatrzy więc ostatnie sprawozdanie generalnego inspektora danych osobowych za lata 2016 i 2017.</u>
          <u xml:id="u-257.4" who="#PosełKrzysztofPaszyk">Inspektorzy GIODO przeprowadzili w 2016 r. 147 kontroli, zaś w 2017 r. było to 145 kontroli. Skierowano również 67 wystąpień po dokonaniu sprawdzeń. GIODO przeprowadził też w minionym dwuleciu kontrole sektorowe obejmujące Policję, starostwa powiatowe, kancelarie prawnicze, izby i urzędy celne, wydziały konsularne ambasad Rzeczypospolitej oraz Straż Graniczną. Należy podkreślić, że tak szeroką działalność prowadziła instytucja o nader szczupłych zasobach kadrowych: w roku 2016 zatrudniała ona 17 inspektorów, rok później ta liczba wzrosła do zaledwie 19.</u>
          <u xml:id="u-257.5" who="#PosełKrzysztofPaszyk">Urząd zajmował się też rejestracją administratorów bezpieczeństwa informacji oraz zbiorów danych osobowych. W 2016 r. administratorzy danych zgłosili do rejestracji blisko 35 tys. zbiorów, zaś rok później - 26,5 tys. zbiorów. W 2016 r. do Biura Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych wpłynęło ponad 8 tys. wniosków o rejestrację administratorów bezpieczeństwa informacji. Większość, bo ok. 1 tys., wniosków została rozpatrzona. Rok później, w roku 2017 do Biura GIODO wpłynęły 6153 zgłoszenia, a zarejestrowano ponad 5 tys. Na koniec 2017 r. ogólna liczba wszystkich zarejestrowanych administratorów bezpieczeństwa informacji przekroczyła liczbę 26 tys. Również w tym wypadku rzuca się w oczy, że tak dużą liczbę spraw obsługiwało ledwie 12 pracowników merytorycznych Departamentu Rejestracji Administratorów Bezpieczeństwa Informacji i Zbiorów Danych Osobowych.</u>
          <u xml:id="u-257.6" who="#PosełKrzysztofPaszyk">Generalny inspektor danych osobowych zajmował się też rozpatrywaniem skarg. W 2017 r. wpłynęło do GIODO blisko 3 tys. skarg dotyczących naruszenia przepisów o ochronie danych osobowych. Rok wcześniej wpłynęło o 340 skarg mniej, co oznacza, że obserwujemy wzrost liczby skarg rok do roku o kilkanaście procent. Jest to stała tendencja. Należy oczekiwać, że pełne stosowanie przepisów RODO znacznie zwiększy liczbę skarg wpływających do nowej już instytucji, która w ostatnim czasie zastąpiła GIODO.</u>
          <u xml:id="u-257.7" who="#PosełKrzysztofPaszyk">W minionych 2 latach biuro generalnego inspektora odpowiadało też na pytania prawne. W 2016 r. łącznie rozpatrzono 3320 pism tego rodzaju, a w 2017 r. - 2339. Pytania dotyczyły głównie administracji i sądownictwa oraz szkolnictwa, jak również służby zdrowia, prawa pracy oraz mieszkalnictwa.</u>
          <u xml:id="u-257.8" who="#PosełKrzysztofPaszyk">Generalny inspektor podejmował też liczne wystąpienia. W 2016 r. łączna liczba wystąpień w sygnalizacji wniosków wystosowanych przez GIODO wyniosła 109, zaś w 2017 r. były to 104 wnioski. Wnioski dotyczyły głównie wskazania luk prawnych w dziedzinie ochrony prywatności, respektowania prawa podmiotu danych do ochrony jego danych osobowych, jak również niedokładności w istniejących i nowo tworzonych regulacjach prawnych. Główne tematy wystąpień to: udostępnienie danych osobowych osobom nieupoważnionym, pozyskiwanie kopii dokumentów tożsamości oraz niezgodne z prawem stosowanie klauzul zgody na przetwarzanie danych osobowych.</u>
          <u xml:id="u-257.9" who="#PosełKrzysztofPaszyk">W 2016 r. organ skierował 36 zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, a rok później - 31. Najczęściej przedmiotem zawiadomień były podejrzenia popełnienia przestępstwa w związku z celami marketingowymi poza zgodą oraz udostępniania danych osobowych bez podstawy prawnej.</u>
          <u xml:id="u-257.10" who="#PosełKrzysztofPaszyk">GIODO podejmował też szeroko zakrojoną współpracę międzynarodową oraz działalność edukacyjną. To też warto podkreślić. Liczne szkolenia, wywiady, publikacje, poradniki na stronie internetowej po współpracę z podmiotami bez wątpienia przyczyniły się do popularyzacji wiedzy na temat ochrony danych osobowych. Urząd w ciągu 2 lat sprawozdawczych zawarł 12 porozumień ze szkołami wyższymi w zakresie współpracy przy ochronie danych. We współpracy z rzecznikiem praw dziecka i ministrem edukacji narodowej GIODO realizował na terenie szkół ogólnopolski program edukacyjny „Twoje zdanie, twoja sprawa”.</u>
          <u xml:id="u-257.11" who="#PosełKrzysztofPaszyk">Wysoka Izbo! Relacjonując ogrom zadań, które wykonuje generalny inspektor danych osobowych, nie można nie zapytać, dlaczego tak ważna instytucja mieści się w wynajmowanych pomieszczeniach - i to wynajmowanych po niemałej cenie. Podobnie jak inne państwowe instytucje, Urząd Ochrony Danych Osobowych powinien mieć swoją stałą siedzibę. Myślę, że dzisiaj też warto zaapelować przy tej okazji do Wysokiej Izby, a przede wszystkim do ław, w których zasiadają przedstawiciele większości sejmowej, o zrozumienie w tej kwestii i znalezienie trwałego rozwiązania sytuacji lokalowej urzędu.</u>
          <u xml:id="u-257.12" who="#PosełKrzysztofPaszyk">Ważnym aspektem przedstawionych sprawozdań jest też finansowanie GIODO. W związku z wprowadzeniem RODO oraz rosnącą rolą ochrony danych osobowych, jak również rynku danych osobowych, rola organu kontrolnego w tym zakresie również będzie rosnąć. Kontynuator GIODO, czyli UODO, otrzyma wprawdzie 30 mln zł z rezerwy budżetowej, należy jednak monitorować pieczołowicie, czy urząd będzie w stanie na należytym poziomie wywiązywać się z nowych obowiązków. Jak dotąd była to niestety instytucja mocno niedofinansowana. Myślę, że ta zmiana jest dobrym momentem, by dotknąć tego problemu refleksją i w sposób należyty dofinansować ten organ, zważywszy na jego rosnącą rolę.</u>
          <u xml:id="u-257.13" who="#PosełKrzysztofPaszyk">Ja przyłączę się do życzeń, które zostały w stronę pani prezes wypowiedziane przez panią poseł Elżbietę Stępień, i pozwolę sobie zakończyć deklaracją, po pierwsze, o tym, że klub Polskiego Stronnictwa Ludowego - Unii Europejskich Demokratów jak najbardziej to sprawozdanie przyjmuje i da temu wyraz, a po drugie, o tym, że również życzymy pani prezes jak najlepszych efektów pracy, której się pani podjęła. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-257.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-258.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Do pytań zgłosiło się troje państwa posłów.</u>
          <u xml:id="u-258.2" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Zamykam listę ze zgłoszeniami do pytań.</u>
          <u xml:id="u-258.3" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Wyznaczam czas pytania na 1 minutę.</u>
          <u xml:id="u-258.4" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Jako pierwsza pytanie zadaje pani poseł Zofia Czernow, klub Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#PosełZofiaCzernow">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pani Prezes! Moje pytanie dotyczy oczywiście budżetu generalnego inspektora ochrony danych osobowych na 2018 r. Podczas dyskusji w Komisji Finansów Publicznych, kiedy debatowaliśmy o budżecie na ten rok i kiedy ten budżet nie został zwiększony mimo wniosków w tej sprawie, była informacja, że zostanie on zmieniony wraz z wejściem w życie nowych przepisów. Mam konkretne pytanie. Czy pani prezes otrzymała już nowe czy dodatkowe środki finansowe z rezerwy budżetowej? Jeżeli nie, to ile wynosi niedobór na dzień dzisiejszy, jakie finanse pozwoliłyby stworzyć odpowiedni organ z odpowiednim zatrudnieniem i wydatkami bieżącymi? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-260.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pytanie zadaje pani poseł Elżbieta Stępień, klub Nowoczesna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#PosełElżbietaStępień">Panie Marszałku! Pani Prezes! Wysoka Izbo! Mamy nowy system prawny i nasuwa się pytanie: Co z rozpoczętymi postępowaniami w sprawach o naruszenie przepisów o ochronie danych osobowych, które rozpatrywane są przez GIODO? W jaki sposób będą rozstrzygane, czy według nowych przepisów, czy według przepisów przejściowych? Według jakich? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-262.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pytanie zadaje pan poseł Mirosław Suchoń, klub Nowoczesna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#PosełMirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-263.1" who="#PosełMirosławSuchoń">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowna Pani Prezes! Ja chciałem zadać pytanie, które trochę wykracza poza materię sprawozdania, bo dotyczy kwestii stanu na dzień dzisiejszy. Wszyscy wiemy, że na naszych oczach w zasadzie dokonuje się pewnego rodzaju rewolucja w podejściu do ochrony danych osobowych. I chciałem skierować do pani prezes pytanie dotyczące tego, jak pani, pani urząd ocenia przygotowanie uczestników życia gospodarczego czy społecznego do realizacji nowych obowiązków, nowych przepisów. Temat jest ważny, dotyczy bardzo istotnej sfery dla każdego z nas osobiście, w związku z tym bardzo bym prosił, gdyby pani prezes była uprzejma pokusić się o taką krótką ocenę i swoją opinię przedstawić. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-263.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-263.3" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Beata Mazurek)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#WicemarszałekBeataMazurek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-264.1" who="#WicemarszałekBeataMazurek">Proszę, teraz zabierze głos prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych pani Edyta Bielak-Jomaa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#PrezesUrzęduOchronyDanychOsobowychEdytaBielakJomaa">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-265.1" who="#PrezesUrzęduOchronyDanychOsobowychEdytaBielakJomaa">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Postaram się odnieść do wszystkich uwag i pytań. Generalny inspektor składał sprawozdania za 2 lata, 2016 r. i 2017 r., i wynikało to niestety z nadmiaru prac związanych z rozporządzeniem europejskim. Te prace przy zespole, którym dysponujemy, były ogromne, ponieważ one toczyły się jednocześnie i w Europie, i w Polsce i dotyczyły kwestii prawidłowego wdrożenia rozporządzenia i, o czym zapominamy bardzo często, o czym za mało mówimy, dyrektywy policyjnej, bo reforma ochrony danych osobowych obejmowała i obejmuje nie tylko rozporządzenie, ale również dyrektywę policyjną. A więc takie było zaangażowanie pracowników Biura GIODO przy tych dwóch ogromnych systemach i ogromnych rozwiązaniach prawnych. A z drugiej strony to powodowało również, że ten ostatni rok to był okres niezwykle wytężonej pracy, intensywnej, bardzo zintensyfikowanej pracy nad przygotowaniem biura generalnego inspektora do realizowania zadań, które rozporządzenie na niego nakładało. I w związku z potrzebą uwzględnienia tych obowiązków, nowych zadań trzeba było dokonać niestety zmian w związku z planowanymi zmianami struktury i ze zmianą nazwy. To nie była tylko kwestia kilku tysięcy złotych w związku z tą właśnie zmianą urzędu.</u>
          <u xml:id="u-265.2" who="#PrezesUrzęduOchronyDanychOsobowychEdytaBielakJomaa">Natomiast jeśli chodzi o budżet, to od razu odpowiem, że środki w rezerwie budżetowej zostały na to uwzględnione, natomiast my otrzymaliśmy informację, że mamy teraz do dyspozycji 3 mln z tej rezerwy na, zdaje się, 30 etatów. Powiem szczerze, że tak teraz nie do końca wiem, czy jestem w stanie odpowiedzieć w sposób odpowiedzialny, więc może pani poseł przedstawię pisemnie taką informację. Natomiast to uwzględnia tylko pewien promil naszych potrzeb, dlatego że zatrudnienie pracowników to jest jeden z elementów funkcjonowania urzędu, bo pracownik musi mieć miejsce pracy, czyli całą infrastrukturę, ale musi również funkcjonować system informatyczny, w ramach którego my... To są ogromne pieniądze. I to oczywiście w żaden sposób nie spełnia naszych oczekiwań ani nie daje nam gwarancji prawidłowego wykonywania naszych zadań. A więc liczymy na to, że te środki będą uruchamiane, i ogłosiliśmy, ja podjęłam decyzję, że ogłaszamy nabór do pracy pracowników, ponieważ nie jesteśmy w stanie realizować tych nowych zadań - liczymy na to, że zgodnie ze stanowiskiem ministerstwa środki będą uruchamiane z rezerwy wtedy, kiedy takie uzasadnione potrzeby będziemy przedstawiać.</u>
          <u xml:id="u-265.3" who="#PrezesUrzęduOchronyDanychOsobowychEdytaBielakJomaa">Jeśli chodzi o to, co mnie bardzo zaniepokoiło - pani poseł Stępień pytała o środki z kar, o wpływy z kar. To są jakieś zupełnie chyba... Nie wiem, skąd te medialne doniesienia. To jest absolutna nieprawda. Chcę powiedzieć, że to jest absolutnie nieprawda. Nie mogłoby tak być, ponieważ przypominam, że Urząd Ochrony Danych Osobowych, organ nadzorczy, to ma być organ niezależny i nie można, nie powinno się i nie wolno w żaden sposób uzależniać funkcjonowania od wpływów z kar. A więc absolutnie weryfikuję tutaj...</u>
          <u xml:id="u-265.4" who="#komentarz">(Poseł Elżbieta Stępień: Na tym mi zależało, żeby usłyszeć to z pani ust.)</u>
          <u xml:id="u-265.5" who="#PrezesUrzęduOchronyDanychOsobowychEdytaBielakJomaa">Tak, to zupełnie jest nieprawda. Pierwszy raz słyszę o takiej informacji. Ale wokół rozporządzenia i wokół funkcjonowania urzędu rzeczywiście narosło już tyle mitów, że ciągle z tym walczymy.</u>
          <u xml:id="u-265.6" who="#PrezesUrzęduOchronyDanychOsobowychEdytaBielakJomaa">Jeśli chodzi o to, co również jest nieprawdą, to jest czas trwania postępowań. Znam tę informację, ona rzeczywiście zaistniała w przestrzeni medialnej. Zsumowano po prostu cały czas, cały okres od momentu wpłynięcia sprawy do GIODO aż po orzeczenie sądu. W związku z tym ten okres został automatycznie wydłużony.</u>
          <u xml:id="u-265.7" who="#PrezesUrzęduOchronyDanychOsobowychEdytaBielakJomaa">Kary - wiem, że kary to jest też taki temat, który wzbudza ogromne emocje, zwłaszcza wśród przedsiębiorców, zwłaszcza wśród małych i mikroprzedsiebiorców. Chcę jednak odesłać do rozporządzenia. Wysoka Izbo, jeśli chodzi o kary, to nie jest tak, że Urząd Ochrony Danych Osobowych, a już oczywiście inspektor, czyli pracownik, który będzie przeprowadzał kontrole, będzie decydował o tym, czy taką karę nałożyć, czy nie. Przepisy rozporządzenia bardzo ściśle określają warunki nałożenia kary finansowej. Tam jest 11 warunków, które trzeba uwzględnić, rozważyć przy podejmowaniu decyzji, czy nakładamy karę finansową, karę administracyjną, karę pieniężną. Inna rzecz to jest to, czy nakładamy, a inna rzecz to jest to, w jakiej wysokości. Znowu tutaj te mityczne i rzeczywiście ogromne pieniądze... Znaczy, nie mityczne, bo one są, ta górna granica 20 mln euro. Ale chcę powiedzieć, że to nie jest prawda, ponieważ rozporządzenie mówi: do 20 mln euro albo 4% światowego rocznego obrotu, co może być wielokrotnością 20 mln euro. I oczywiście jeśli weźmiemy pod uwagę sam tytuł rozporządzenia, to odpowiemy sobie na pytanie, o co chodzi. Tutaj w ogóle nie chodzi o kary. Rozporządzenie z jednej strony ma chronić dane osobowe obywateli Unii Europejskiej, a z drugiej strony ono zostało stworzone po to, żeby ułatwić swobodny przepływ danych, bo przecież, jak zresztą pani poseł zauważyła, na danych teraz opierają się całe sektory gospodarki. A więc trzeba oczywiście zbalansować te dwie wartości i to jest z pewnością trudne, natomiast na pewno nikomu, ustawodawcy, projektodawcy tych przepisów europejskich nie zależało na tym, żeby albo zablokować przepływ danych, albo karać za to, że dane się przetwarza. Biorąc pod uwagę łatwość przy użyciu nowoczesnych technologii, łatwość, dostępność, taniość, jeśli chodzi o dane osobowe, to, że można je szybko wymieniać, łączyć, zestawiać - rzeczywiście ta współczesność powoduje, że dane, które są towarem, są bardzo wartościowym towarem. W związku z tym obywateli trzeba chronić, a przedsiębiorcom pomagać, żeby przetwarzając dane, mogli budować zaufanie obywateli do działalności, którą prowadzą. I my ciągle o tym mówimy - że właśnie to, co jest kluczowe, to jest budowanie wśród przedsiębiorców zaufania do procesów przetwarzania danych. Jeśli popatrzymy na system ochrony danych osobowych nie jak na coś, co w 2016 r. albo w 2018 r. się pojawiło, tylko jak na coś, co w polskim systemie funkcjonuje od lat 20... To też nie jest prawda, że nagle pojawiły się obowiązki i obciążenia, których nie znaliśmy przez ostatnie 20 lat. Tak naprawdę gdybyśmy spojrzeli na rozporządzenie, toby się okazało, że większość z tych obowiązków funkcjonowała w polskim porządku prawnym 20 lat. Pytanie, jak one były przestrzegane.</u>
          <u xml:id="u-265.8" who="#PrezesUrzęduOchronyDanychOsobowychEdytaBielakJomaa">Tak że co do tego jeszcze jedna rzecz. Mianowicie naprawdę generalny inspektor ochrony danych osobowych zwłaszcza przez ostatnie 2 lata bardzo intensywnie pracował na to, żeby podnieść poziom wiedzy i poziom świadomości, jeśli chodzi o ochronę danych osobowych. Powiem tylko, że np. pracowaliśmy z administratorami bezpieczeństwa informacji - 26 tys. zarejestrowanych administratorów bezpieczeństwa - organizowaliśmy szkolenia sektorowe, nie po to żeby w ogóle mówić, czym są dane osobowe, bo to już jest przeszłość, to już powinniśmy wszyscy wiedzieć. Rozmawialiśmy z inspektorami, czyli administratorami bezpieczeństwa informacji jeszcze, z poszczególnych sektorów, po to żeby pytać, jakie oni mają problemy, jakie oni mają rozwiązania, jak im możemy pomóc, bo to właśnie są ci ludzie, którzy na tzw. pierwszej linii frontu będą najbardziej wspierać administratorów i pomagać im. Organizowaliśmy warsztaty, tylko przypomnę o webinariach, które organizowaliśmy np. z IAB, organizowaliśmy konsultacje dotyczące wytycznych Grupy Roboczej art. 29. Jako były GIODO mogę się pochwalić, że uwagi polskich przedsiębiorców, obywateli, tych, którzy zechcieli wziąć udział w konsultacjach, przez grupę roboczą były wzięte pod uwagę. Jest dla mnie ogromną satysfakcją, że właśnie my mieliśmy wpływ na to, jak interpretujemy przepisy rozporządzenia. Wypracowaliśmy pewną strategię działania. Przez ostatnie 2 lata mówiliśmy: nie będzie okresu przejściowego. To jest ten okres przejściowy i trzeba przygotować się do stosowania rozporządzenia.</u>
          <u xml:id="u-265.9" who="#PrezesUrzęduOchronyDanychOsobowychEdytaBielakJomaa">Jak oceniam przygotowanie do realizacji nowych obowiązków? Jednoznaczna odpowiedź na to pytanie jest trudna, dlatego że stan przygotowania do realizacji obowiązków wynikających z rozporządzenia jest bardzo różny. Znowu muszę odwołać się do tych 20 lat.</u>
          <u xml:id="u-265.10" who="#PrezesUrzęduOchronyDanychOsobowychEdytaBielakJomaa">Wysoka Izbo! Tak naprawdę to rozporządzenie nakłada na administratorów niewiele nowych obowiązków. Ono wymusza inny sposób patrzenia na ochronę danych osobowych. Stale powtarzam, że jeśli będziemy patrzeć na ochronę danych osobowych i na system ochrony danych osobowych w przedsiębiorstwach jak na system, który należy zaszyć w zarządzanie przedsiębiorstwem... Poukładanie tych procesów na początku, poukładanie w prawidłowy sposób procesów ochrony danych osobowych ułatwi funkcjonowanie przedsiębiorcom i nie tyle uchroni ich przed karami - bo tak jak mówię, o karach w ogóle moglibyśmy nie mówić, gdyby ten system był prawidłowy - ile uchroni ich przed odpowiedzialnością wobec osób, których dane są przetwarzane.</u>
          <u xml:id="u-265.11" who="#PrezesUrzęduOchronyDanychOsobowychEdytaBielakJomaa">Ci, którzy przez 20 ostatnich lat czy przez cały czas swojego funkcjonowania mieli świadomość potrzeby ochrony danych osobowych, przestrzegali dotychczas funkcjonujących przepisów ustawy o ochronie danych osobowych, są, myślę, naprawdę doskonale zorientowani i wręcz przeciwnie: oni nawet nie tyle się nie boją, ile się cieszą właśnie z tego, że w końcu zrezygnowano z bardzo biurokratycznych rozwiązań - trzeba było mieć hasło, zaszyfrowany komputer albo zmieniać co jakiś czas hasło dostępu - na rzecz rozwiązań, które odpowiadają ich potrzebom. Administratorzy doskonale wiedzą, jakie dane przetwarzają, jakie ryzyka są związane z przetwarzaniem przez nich danych i w przypadku tych ryzyk świetnie potrafią wprowadzić te zabezpieczenia, które są wymagane. Natomiast ci, którzy, właśnie się dowiedzieli, że jest RODO i że ciążą na nich jakieś mityczne obowiązki, są w trudniejszej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-265.12" who="#PrezesUrzęduOchronyDanychOsobowychEdytaBielakJomaa">Mamy absolutną świadomość tego, że rynek zareagował bardzo na rozporządzenie, wykorzystując właśnie niewiedzę i brak świadomości administratorów i przedsiębiorców. Staramy się to weryfikować na tyle, na ile możemy, na ile nam wolno, staramy się weryfikować przede wszystkim właśnie poprzez podkreślanie cały czas tego, że to nie jest rewolucja. To nie jest żadna rewolucja.</u>
          <u xml:id="u-265.13" who="#PrezesUrzęduOchronyDanychOsobowychEdytaBielakJomaa">Jeszcze na koniec pytanie pani poseł odnośnie do tych spraw i postępowań prowadzonych przez generalnego inspektora, które były wszczęte i niezakończone przed dniem wejścia w życie ustawy. Art. 160 nowej ustawy z 10 maja: Postępowania, o których mowa w ust. 1 - właśnie te wszczęte, a nie zakończone - prowadzi się na podstawie ustawy uchylanej w art. 175. Czyli ustawodawca każe nam prowadzić postępowania na podstawie nieobowiązującej ustawy. To jest ten moment, myślę, to jest też miejsce, w którym chcę zaapelować do państwa o to, żebyście państwo zechcieli pochylić się nad tymi przepisami i jak najszybciej po prostu dokonać korekty i zmiany. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-265.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#WicemarszałekBeataMazurek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-266.1" who="#WicemarszałekBeataMazurek">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-266.2" who="#WicemarszałekBeataMazurek">Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka wnosi o przyjęcie sprawozdań z działalności generalnego inspektora ochrony danych osobowych w roku 2016 i w roku 2017, zawartych w drukach nr 2170 i 2416.</u>
          <u xml:id="u-266.3" who="#WicemarszałekBeataMazurek">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-266.4" who="#WicemarszałekBeataMazurek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-266.5" who="#WicemarszałekBeataMazurek">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie punktów porządku dziennego zaplanowanych na dzień 5 czerwca br.</u>
          <u xml:id="u-266.6" who="#WicemarszałekBeataMazurek">Informuję, że zgłosili się posłowie w celu wygłoszenia oświadczeń poselskich.</u>
          <u xml:id="u-266.7" who="#WicemarszałekBeataMazurek">Czy ktoś z pań i panów posłów pragnie jeszcze wygłosić oświadczenie?</u>
          <u xml:id="u-266.8" who="#WicemarszałekBeataMazurek">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-266.9" who="#WicemarszałekBeataMazurek">Listę posłów zgłoszonych do oświadczeń uważam za zamkniętą.</u>
          <u xml:id="u-266.10" who="#WicemarszałekBeataMazurek">I proszę o zabranie głosu pana posła Szymona Giżyńskiego z klubu Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-266.11" who="#WicemarszałekBeataMazurek">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-266.12" who="#WicemarszałekBeataMazurek">W takim razie bardzo proszę pana posła Dariusza Bąka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#PosełDariuszBąk">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! W wieloodcinkową wypowiedź o polskich bohaterach zakorzenionych w kulturze wsi, a prowadzących ojczyznę ku wolności, wpisuję krótki głos o matkach wielkich Polaków. Oświadczenia tej serii przygotowywane są wespół z pracownikami mojego biura poselskiego.</u>
          <u xml:id="u-267.1" who="#PosełDariuszBąk">26 maja wszyscy - bez względu na wiek - swoje myśli i serca kierujemy w stronę naszych matek. Każdy z nas może powiedzieć to samo, wszystko im zawdzięczamy, bo dały nam życie, wychowały, jak umiały i czuwają, aby świat nie odebrał nam tego, czego nie da się odzyskać.</u>
          <u xml:id="u-267.2" who="#PosełDariuszBąk">O wszystkich matkach mówić jednak trudno, jeszcze trudniej mówić o swojej, bo chce się ją mieć wyłącznie dla siebie, więc wspomnę o tych wiejskich matkach, które dały światu swoich synów, wyjątkowych, wielkich, znanych.</u>
          <u xml:id="u-267.3" who="#PosełDariuszBąk">Każda z nich kochała swojego syna i chroniła go w chwilach zagrożenia modlitwą. Tak uczyniła szlachcianka Mickiewiczowa, kiedy jej Adasia dotknęła śmiertelna choroba - ofiarowała go Najświętszej Pannie. Podobnie zachowała się gospodyni Kasprowiczowa - kiedy jej Janek umierał na zapalenie płuc, oddała go pod opiekę św. Walentemu, skromnemu oficjaliście niebiańskiemu, ale skutek był ten sam. Kochające matki uratowały swoich synów i dały narodowi poetów pierwszej wielkości. Podobnie jak szlachcianka z dworku w Zaosiu, tak gospodyni w chłopskiej chacie pierwsza dała dziecku do ręki elementarz i ślęczała z synem wieczorami, aby nauczył się czytać. Wiedziała, że otwiera w ten sposób bramę do świata wiedzy, mądrości i piękna przyszłemu mocarzowi słowa. Kasprowiczowa nie mogła dać synowi tego, co wcześniej dała Mickiewiczowa Adamowi, ale, jak mówił, zawdzięczał jej wszystko. Kazała mu słuchać dźwięków fujarki, które dolatywały z daleka, opowiadała mu o ptakach wodnych unoszących się nad bagniskami, które otaczały wtedy jeszcze Gopło. Opowiadała o jeziorze. Obdarowała go bogatą skarbnicą chłopskiej wyobraźni i wielką dobrocią serca.</u>
          <u xml:id="u-267.4" who="#PosełDariuszBąk">Gdy weźmie go za rękę i zaprowadzi do kościoła, utwierdzi w nim na zawsze wiarę, której żadne filozofie nie będą mogły obalić. Po latach powie: jeśli w życiu dobrze czynił, matki w tym zasługa, ona go uczyła zasad, których nie złamał, by nie zasmuć jej ukochanego nade wszystko oblicza.</u>
          <u xml:id="u-267.5" who="#PosełDariuszBąk">Ta najdroższa na świecie matka Kasprowicza swoją matczyną mądrością i skromnością przypomina tę z naszych czasów - matkę bł. ks. Jerzego Popiełuszki. Jej pokora, skromność i wyjątkowa godność to cechy, których nie można nie zauważyć. Widać je było w każdym słowie, geście, nawet milczeniu. A jaka podobna do tej stojącej pod krzyżem syna, tej, która zasłoniła przed śmiercionośną kulą wielkiego syna tej ziemi - Jana Pawła II. Ta matka to Pani Fatimska i Jasnogórska, nasza Królowa, bo na jej skroniach lśni polska korona. Jej też należy się w Dzień Matki szczególny hołd, a każdego 13 maja za to uratowane życie dziękujemy jej wszystkimi słowami wyjętymi z pacierzy, z litanii, z rozmów naszych codziennych.</u>
          <u xml:id="u-267.6" who="#PosełDariuszBąk">Jakże w Dniu Matki nie wspomnieć z uszanowaniem setek tysięcy matek żołnierzy wyklętych, o których dzisiaj dowiadujemy się, jacy byli niezłomni i zdeterminowani w walce o niepodległość naszej ojczyzny, Polski.</u>
          <u xml:id="u-267.7" who="#PosełDariuszBąk">Jak dziękować dziś naszym matkom za to, że są takie jak trzeba - zwykłe, a niezwykłe? Jak dziś o nich mówić? Może tak, jak napisał wielki twórca Polski niepodległej Józef Piłsudski o swojej matce, cytuję: Matka mnie do tej roli, jaka mnie wypadła, chowała. Gdy jestem w rozterce ze sobą, gdy wszyscy są przeciwko mnie, gdy wokoło podnosi się burza zarzutów, wtedy pytam samego siebie, jak by matka kazała mi w tym przypadku postąpić, i czynię to, co uważam za jej prawdopodobne zdanie, za jej wolę, już nie oglądając się na nic. Jak odejdę, serce moje złóżcie u stóp matki, wśród żołnierskich grobów na Rossie.</u>
          <u xml:id="u-267.8" who="#PosełDariuszBąk">Poznacie ich po owocach...</u>
          <u xml:id="u-267.9" who="#komentarz">(Dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-267.10" who="#PosełDariuszBąk">- możemy przeczytać w Księdze Życia. Istotnie, piękne owoce rodzą te drzewa, które są zakorzenione w wierze i miłości do ojczyzny, bo to też nasza matka. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#WicemarszałekBeataMazurek">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-268.1" who="#WicemarszałekBeataMazurek">Proszę o wygłoszenie oświadczenia panią poseł Bernadetę Krynicką, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#PosełBernadetaKrynicka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W dniach 6–9 czerwca Teatr Lalki i Aktora w Łomży wraz z samym miastem obchodzącym jubileusz 600 lat nadania praw miejskich będzie gospodarzem XXXI edycji Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego „Walizka”. To jedno z najważniejszych wydarzeń kulturalnych w regionie, o ugruntowanej pozycji i renomie wśród grup teatralnych na całym świecie. Należy do najstarszych festiwali teatralnych w Polsce i jest jednym z najbardziej prestiżowych w Europie Środkowej. Podczas 30 edycji w festiwalu wzięło udział ponad 350 teatrów z 50 krajów - od Japonii i Nowej Zelandii po Argentynę i Stany Zjednoczone. Jest miejscem rozpowszechniania nowych trendów w teatrze i wymiany doświadczeń. „Walizka” i łomżyński teatr są dumą miasta.</u>
          <u xml:id="u-269.1" who="#PosełBernadetaKrynicka">Nie można przecenić marketingowego znaczenia festiwalu dla Łomży i regionu. Goście festiwalu mają okazję poznać walory turystyczne Podlasia, wyśmienitą regionalną kuchnię i serdeczność mieszkańców. To jedna z wartości dodanych festiwalu, która już procentuje i również w przyszłości będzie przysparzać mieszkańcom i lokalnym przedsiębiorcom wielu korzyści. Inną, moim zdaniem równie ważną, jest wpływ festiwalu, jeśli chodzi o wzbogacanie wartości humanistycznych i kulturotwórczych. Przez 4 dni widzowie mogą obcować z teatrem, co wzmaga ich wrażliwość, otwiera horyzonty i rozwija duchowo.</u>
          <u xml:id="u-269.2" who="#PosełBernadetaKrynicka">Serdecznie dziękuję panu dyrektorowi Jarosławowi Antonikowi i wszystkim pracownikom teatru za pracę włożoną w organizację festiwalu. Jeszcze raz gratuluję zdobycia przez Teatr Lalki i Aktora tytułu Podlaskiej Marki Roku w kategorii kultura. Nagroda potwierdza renomę, jaką cieszy się łomżyński teatr. Panu prezydentowi Łomży Mariuszowi Chrzanowskiemu dziękuję za wsparcie i pomoc udzielone organizatorom. Słowa wdzięczności kieruję do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz władz województwa podlaskiego za wsparcie finansowe i objęcie festiwalu patronatem, a także do sponsorów, dzięki którym możliwa jest kolejna, bogatsza edycja festiwalu. Wszystkim reżyserom, aktorom, scenografom, muzykom niezmiernie dziękuję za przybycie do Łomży. Życzę, byście wyjeżdżali z Łomży bogatsi o niezapomniane wrażenia i z przyjemnością do nas wracali. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-269.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#WicemarszałekBeataMazurek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-270.1" who="#WicemarszałekBeataMazurek">Proszę o wygłoszenie oświadczenia pana posła Jacka Kurzępę, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#PosełJacekKurzępa">Pani Marszałek! Szanowne Posłanki i Szanowni Posłowie! Słuchacze! Zwracam się do was powodowany potrzebą kontynuowania refleksji, jaką wyzwolił swoim wystąpieniem bp Grzegorz Ryś podczas niedzielnej mszy dziękczynienia narodu za niepodległość ojczyzny w jej stulecie w dniu 3 czerwca br. w Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie.</u>
          <u xml:id="u-271.1" who="#PosełJacekKurzępa">Na wstępie chcę powiedzieć, że bardzo często nam, współczesnym, wydaje się, że wydarzenia historyczne z reguły już są za nami, że ta ważna historia toczy się gdzieś, a nie na wyciągnięcie ręki. Zechciejcie uznać, że to, co się dokonywało 3 czerwca w Świątyni Opatrzności Bożej, ma wymiar historyczny. Z różnych powodów chciałbym prosić was, żebyście wygooglowali, spojrzeli w archiwa Telewizji Polskiej czy innych kanałów telewizyjnych i zobaczyli to wydarzenie. Czynię tę refleksję po to, żeby w humbugu rozmaitych informacji, które zalewają nas codziennie, wskazać wam to, co warto rzeczywiście zobaczyć.</u>
          <u xml:id="u-271.2" who="#PosełJacekKurzępa">Aby dopełnić obrazu tej uroczystości, zrozumieć jej wymowę, konieczna jest chwila zadumy nad słowem Bożym, której dokonał bp metropolita łódzki Grzegorz Ryś. Pozostawiam wam samodzielną lekturę jego homilii, natomiast mam w sobie potrzebę zwrócenia uwagi na kilka wątków, które w homilii natchnionego kaznodziei wybrzmiały wystarczająco mocno i objęły swoją wrażliwością nas jako członków tej samej wspólnoty narodu i dziedziców dorobku zacnych przodków, by je poddać analizie.</u>
          <u xml:id="u-271.3" who="#PosełJacekKurzępa">W wystąpieniu księdza biskupa, gdy analizuje się je równolegle do kontekstu ewangelizacyjnego, nakreślone były elementy istotne z punktu widzenia bycia niepodległym, w sensie doświadczania i przeżywania wolności, zarówno w perspektywie indywidualnej, jak i wspólnotowej. Warto zwrócić uwagę, że wolność zaczyna się w nas samych, polega na naszym samodzielnym jej strzeżeniu, dbaniu o nią we własnym sumieniu, działaniu, przekonaniu, że jest wartością, która dla mnie w sensie osobistym jest darem i zadaniem, o którą warto zabiegać. Rzecz jasna, że u nie każdego jej łaknienie objawia się tak samo, nie każdy doświadcza tęsknoty za nią lub jest gotów na jej ołtarzu położyć inne dobra. Niemniej to właśnie we mnie tkwi najbardziej rudymentarne jej źródło i albo ono tętni, pulsuje, nadając dynamiki mnie całemu, albo jest w zaniku, nie zostało wystarczająco wykształcone lub jest zasypane zgliszczem lenistwa, konformizmu, oportunizmu, zaprzaństwa. To w słowach kaznodziei odnajdujemy taką refleksję, cytat: Ucieczka od wolności to także ucieczka od tego, co jest najgłębszym przekonaniem chrześcijaństwa, że człowiek jest większy niż warunki, w których żyje. Wiara w wolność to wiara w człowieka, który jest większy niż wszystkie warunki, które podobno są koniecznością, dodał.</u>
          <u xml:id="u-271.4" who="#PosełJacekKurzępa">Jak się z tą trafną refleksją uporać? Co robić, by być prawdziwie wolnym? Czy stwierdzenie: słuchać pana Boga i własnego sumienia, jest wystarczającym, czy koniecznym jej wyznacznikiem? Jak chociażby przekuwać to na konkret w naszych osobistych postawach? Oj, nie będę absolutnie, choć tak łatwiej, wkraczał do obcego ogródka i tam mądrował, jak masz być prawdziwie wolnym. Skupię się na mojej, twojej, poselskiej wolności.</u>
          <u xml:id="u-271.5" who="#PosełJacekKurzępa">Wiecie, koleżanki i koledzy parlamentarzyści, że jest to dla nas stan pożądany i stale zagrożony. Nie będę się bawił w wymienianie owych zagrożeń i nie będę idealizował, że jest tak u wszystkich innych, ale nie u mnie, bo tylko ja jestem nieugięty i transparentny. Tak cudownie rzadko bywa. Zatem jeśli mam do wykonania konkretne zadanie na rzecz niepodległej, to może warto wskrzesić w sobie lub stale być czujnym, by nie sprzeniewierzać się najwyższej z możliwych wartości, jaką jest wolność, właśnie tu i teraz, w roli, jaką przyszło nam sprawować, posła Najjaśniejszej Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-271.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#WicemarszałekBeataMazurek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-272.1" who="#WicemarszałekBeataMazurek">Proszę o wygłoszenie oświadczenia pana posła Szymona Giżyńskiego, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#PosełSzymonGiżyński">Pani Marszałek! Szanowny Sejmie! Cytat z listu wydawcy „Manifestu komunistycznego” do Karola Marksa: Drogi i Szanowny Panie Marks! Minęły już trzy terminy oddania do druku pańskiej pracy „Manifest komunistyczny”. Jeśli przekroczy pan czwarty termin, będę zmuszony oddać temat do opracowania innemu autorowi, koniec cytatu.</u>
          <u xml:id="u-273.1" who="#PosełSzymonGiżyński">Zwracam się zatem z gorącym apelem do liderek i liderów opozycji totalnej jako duchowych spadkobierców Karola Marksa i marynarzy z Aurory: Dla dobra całej ludzkości przekraczajcie i zawalajcie wszelkie możliwe terminy waszych inicjatyw legislacyjnych i innych projektów politycznych. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-273.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#WicemarszałekBeataMazurek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-274.1" who="#WicemarszałekBeataMazurek">Na tym zakończyliśmy oświadczenia poselskie.</u>
          <u xml:id="u-274.2" who="#WicemarszałekBeataMazurek">Zarządzam przerwę w posiedzeniu do jutra, tj. 6 czerwca 2018 r., do godz. 9.</u>
          <u xml:id="u-274.3" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godz. 18 min 04)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>