text_structure.xml 64.7 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#PrzewodniczacyposelIreneuszRas">Szanowni państwo, zgodnie z listą obecności stwierdzam kworum i otwieram posiedzenie Komisji. Witam serdecznie wszystkich zaproszonych gości. W dniu dzisiejszym będziemy rozmawiali o turystyce. Obecny jest pan minister Dariusz Rogowski, przedstawiciele Polskiej Organizacji Turystycznej, Polskiej Izby Turystyki oraz PTTK. Witam wszystkich serdecznie. Obecny jest też prezes POT, tak panie Krzysztofie.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#PrzewodniczacyposelIreneuszRas">Czy do porządku obrad proponowanego przez prezydium są uwagi? W punkcie pierwszym przewidujemy rozpatrzenie informacji na temat kształcenia kadr w sektorze turystyki; w punkcie drugim rozpatrzenie informacji na temat podsumowania roku 2017 w turystyce; w punkcie trzecim rozpatrzenie informacji na temat funkcjonowania i planów na przyszłość Polskiej Organizacji Turystycznej. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#PoselSzymonZiolkowski">Bardzo dziękuję. Panie przewodniczący, chciałbym zgłosić wniosek formalny. Co prawda to nie jest temat dzisiejszego posiedzenia, ale chciałbym wysłuchać informacji ministra sportu i turystyki oraz prezesa Polskiego Związku Hokeja na Lodzie o tym, co dzieje się w związku. Mamy informacje od ministra sportu i medialne, że sytuacja jest tam bardzo nieciekawa. Chcielibyśmy usłyszeć coś więcej. W dniu dzisiejszym skład ministerialny nie jest za to odpowiedzialny, dlatego na następnym posiedzeniu Sejmu, jeśli będzie taka możliwość, chciałbym uzyskać taką informację. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PrzewodniczacyposelIreneuszRas">Pan przewodniczący Schreiber, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#PoselLukaszSchreiber">Bardzo dziękuję. Panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, pragnę zauważyć i zwrócić uwagę panu posłowi, że podczas ostatniego wyjazdowego posiedzenia Komisji mieliśmy okazję gościć prezesa Polskiego Związku Hokeja na Lodzie i odbyła się rozmowa na ten temat w obecności ministra. Pewnie można wystąpić, ale po raz kolejny przeprowadzimy tę samą lub podobną dyskusję w małym odstępie czasu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PrzewodniczacyposelIreneuszRas">Panie przewodniczący, w tej wizytacji uczestniczyło kilku posłów. Rozumiem, że panu posłowi chodzi o to, aby ten wniosek dotyczył zwołania komisji tylko w tej kwestii, po tych doniesieniach medialnych. Mam propozycję. Jeśli nie będzie uwag z państwa strony, na przyszłym posiedzeniu Sejmu poprosimy o przedstawienie tego punktu pana ministra i pana prezesa Polskiego Związku Hokeja na Lodzie. Czy są inne uwagi? Nie słyszę. Przyjmuję, że zwołamy takie posiedzenie Komisji. Czy są inne uwagi odnośnie do porządku dziennego? Nie słyszę. Stwierdzam przyjęcie porządku bez uwag.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#PrzewodniczacyposelIreneuszRas">Przechodzimy do rozpatrzenia informacji na temat kształcenia kadr w sektorze turystyki. Temat przedstawi pan minister. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#PoselRomanKosecki">Pytałem o plan półroczny i chyba nie ma w nim wpisanej oceny igrzysk olimpijskich w Pjongczang. Jeśli tego nie ma, to chyba nie będziemy dyskutowali o spółce PL po roku, bo to wtedy nie ma sensu. Uważam, że powinniśmy zwołać posiedzenie i zaprosić członków odpowiednich dyscyplin, związków, być może poświecić temu jedno posiedzenie i porozmawiać. To tylko sport, ale może usłyszymy kilka pomysłów na przyszłość, delikatne oceny. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PrzewodniczacyposelIreneuszRas">Dziękuję. Podobnie jak w pierwszym przypadku, jeśli nie usłyszę uwag, w najbliższym wolnym terminie zaprosilibyśmy zarówno PKOl, jak i prezesów zimowych dyscyplin sportowych na rozmowę na posiedzeniu Komisji. Nie słyszę uwag, będziemy to realizowali. Bardzo proszę, teraz informacja na temat kształcenia kadr w sektorze turystyki, którą przedstawi pan minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieSportuiTurystykiDariuszRogowski">Szanowny panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, w krajach o najwyższym poziomie rozwoju gospodarczego udział sektora usługowego w strukturze PKB wynosi ponad 70%. Znaczący wpływ na tę wielkość ma także sektor usług turystycznych. Aby przedsiębiorstwa turystyczne mogły efektywnie realizować swoje zadania w gospodarce rynkowej i być konkurencyjnymi, powinny mieć nie tylko załogę właściwą w zakresie liczebności, ale też odpowiednio przygotowaną pod względem kwalifikacji zawodowych. Wszystko zależy od systemu edukacji.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieSportuiTurystykiDariuszRogowski">W 2016 r. w Polsce funkcjonowało 2926 szkół kształcących w zawodach właściwych dla ministra do spraw turystyki. Zawody, za które jest on odpowiedzialny, to: technik hotelarstwa, technik obsługi turystycznej, kelner, technik turystyki wiejskiej, technik żywienia i usług gastronomicznych, kucharz, a także pracownik pomocniczy obsługi hotelowej – ten zawód przeznaczony jest wyłącznie dla młodzieży upośledzonej w stopniu lekkim. Ponadto we wrześniu ubiegłego roku minister do spraw turystyki wystąpił do ministra edukacji narodowej z wnioskiem o rozszerzenie oferty kształcenia kadr dla turystyki od września 2019 r. Wniosek ten dotyczy wprowadzenia nowego zawodu – pracownik pomocniczy gastronomii – dla młodzieży z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim. Nauka na poziomie średnim prowadzona jest w specjalistycznych klasach lub szkołach o profilu hotelarskim, turystycznym lub gastronomicznym. To z reguły technika lub zasadnicze szkoły zawodowe pierwszego stopnia, z możliwością kontynuacji nauki w szkole branżowej drugiego stopnia, która umożliwia zdanie matury, nabycie i potwierdzenie wymaganych kwalifikacji do uzyskania dyplomu i tytułu technika w danym zawodzie.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieSportuiTurystykiDariuszRogowski">Kolejnym poziomem kształcenia kadr dla turystyki są studia wyższe. Oferta kierunków jest duża i zróżnicowana. Ministerstwo sportu i turystyki monitoruje i wspiera proces kształcenia kadr turystyki m.in. poprzez realizację cyklicznych projektów. Przede wszystkim chciałbym wymienić w tym zakresie badania ankietowe: preferencje pracodawców branży hotelarskiej, gastronomicznej i turystycznej w zakresie sylwetki absolwenta szkolnictwa zawodowego. Celem tego badania było zdiagnozowanie aktualnych potrzeb kompetencyjnych oraz preferencji rynku pracy w turystyce. W efekcie analizy wyników w MSiT opracowano raport przedstawiający sylwetkę absolwenta szkolnictwa zawodowego, odzwierciedlającą aktualne preferencje pracodawców. Ostatnie badanie przeprowadzono w roku 2016, a raport udostępniany jest dla wszystkich zainteresowanych poprzez stronę internetową ministerstwa.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieSportuiTurystykiDariuszRogowski">Kolejna praca badawcza to losy absolwentów szkół i uczelni kształcących kadry dla turystyki 2014. Projekt dotyczy analizy oferty kształcenia kadr dla turystyki oraz losów absolwentów i ich opinii na temat przydatności w pracy zawodowej umiejętności nabytych w procesie edukacji. Badaniem objęci są również pracodawcy, którzy określają aktualne preferencje dotyczące kompetencji potrzebnych na rynku pracy w sektorze turystyki.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieSportuiTurystykiDariuszRogowski">Realizacja ogólnopolskiej konferencji dyrektorów szkół ho-ga-tur. Ostatnia, XIV edycja miała miejsce w 2016 r. Uczestnikami są dyrektorzy szkół, którzy zainicjowali projekt, przedstawiciele branży ho-ga-tur, kuratorium oświaty, Centralnej Komisji Egzaminacyjnej, Ministerstwa Edukacji Narodowej oraz Ministerstwa Sportu i Turystyki. W czasie konferencji poruszane były sprawy bieżące, istotne dla szkół, związane z realizacją procesu nauki zawodu. Podczas konferencji MSiT prezentowało materiały dotyczące monitorowania potrzeb rynku pracy oraz informacje dotyczące aktualnych kierunków działania w obszarze turystyki.</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieSportuiTurystykiDariuszRogowski">Wspieranie realizacji olimpiady wiedzy hotelarskiej – IX edycja w 2017 r., oraz olimpiady wiedzy o turystyce – IV edycja również w ubiegłym roku. Głównym celem było rozwijanie wśród młodzieży zainteresowań hotelarstwem i turystyką oraz doskonalenie umiejętności zawodowych. Ponadto celem pośrednim niniejszego projektu było podnoszenie jakości usług turystycznych poprzez doskonalenie kształcenia kadr dla turystyki.</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieSportuiTurystykiDariuszRogowski">Kolejny projekt – udział w konkursie prac magisterskich – „Teraz Polska – promocja i rozwój”. To już XI edycja, która miała miejsce w ubiegłym roku. Ministerstwo ufundowało nagrodę specjalną za najlepszą pracę magisterską o tematyce „Rozwój i promocja turystyki”. Poszerzenie wiedzy w zakresie turystyki odbywa się także poprzez uczestniczenie w konferencjach, seminariach i warsztatach oraz konkursach podnoszących jakość obsługi turystów. Ministerstwo Sportu i Turystyki wspiera te formy w ramach konkursu ofert z zakresu turystyki w ramach dofinansowania zadań publicznych takich jak Pierwszy Polski Kongres Pilotażu i Przewodnictwa Turystycznego, X Ogólnopolska Konferencja pt. „Kultura i turystyka. Sacrum i profanum”. To odbyło się w 2016 r. Kolejną jest XIII Konferencja „Nowe otwarcie dla turystyki. Niematerialne dziedzictwo przemysłowe”. Aktualnie ministerstwo uczestniczy w wielu inicjatywach mających na celu dopasowanie kształcenia zawodowego do oczekiwań pracodawców sektora usług turystycznych, takich jak współpraca z Radą ds. Kompetencji Sektora Turystyki.</u>
          <u xml:id="u-8.7" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieSportuiTurystykiDariuszRogowski">Nadrzędnym celem tej rady jest lepsze dopasowanie kompetencji pracowników do aktualnych potrzeb przedsiębiorców z poszczególnych branż turystycznych. Najważniejszą informacją wynikającą z badań z 2016 r. jest fakt, że kształcenie kadr dla turystyki odpowiada zapotrzebowaniu rynku pracy. Kwalifikacje dzisiejszych uczniów, a przyszłych pracowników, stają się coraz bardziej istotne, wobec czego wprowadzono Polskie Ramy Kwalifikacji, porządkujące uprawnienia nadawane w systemach oświaty i szkolnictwa wyższego, ułatwiające porównywanie ich ze sobą oraz odnoszenie do kwalifikacji funkcjonujących w innych krajach europejskich. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PrzewodniczacyposelIreneuszRas">Dziękuję. Bardzo proszę o dyskusję. Może branża się wypowie? Czy system kształcenia jest wystarczający? Czy na rynku pojawiają się zdolni ludzie, gotowi do pracy, aby podnosić rangę usług turystycznych?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#WiceprezesZarzaduGlownegoPolskiegoTowarzystwaTurystycznoKrajoznawczegoRomanBargiel">Roman Bargieł, wiceprezes Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#WiceprezesZarzaduGlownegoPolskiegoTowarzystwaTurystycznoKrajoznawczegoRomanBargiel">Szanowny panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, panie ministrze, panie prezesie, szanowni państwo, z zainteresowaniem zapoznałem się z tym materiałem, ale odczuwam pewien niedosyt i niepokój. Czy oto z horyzontu troski ministerstwa nie giną przewodnicy i piloci wycieczek? Na stronie nr 13 są trzy akapity odnoszące się do kwestii istnienia nadal zawodu przewodnika górskiego jako jedynego zawodu, który nie został zderegulowany. Mowa jest o tym, że są odpowiednie rejestry ośrodków prowadzących szkolenie, że są państwowe komisje egzaminacyjne, powoływane przez marszałków województwa. Ani słowa nie ma o tym, ile takich ośrodków jest, ilu przewodników zostało wykształconych, ilu uzyskało uprawnienia państwowe. Argumentem, by zawodu przewodnika górskiego nie poddawać deregulacji, była troska o bezpieczeństwo prowadzonych wycieczek. To bardzo ważne, ale myślę, że ta wiedza powinna być uzupełniona. Inaczej sprawa ma się z zawodami zderegulowanymi, ale one nie podlegają regulacjom ustawowym, choć nie do końca. W klasyfikacji zawodów i specjalności opracowanej w oparciu o międzynarodowy standard klasyfikacji zawodów, wprowadzony przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, te zawody istnieją: pilot wycieczek, górski przewodnik turystyczny, przewodnik turystyczny miejski i przewodnik turystyczny terenowy. W tych zawodach kształcenie jest prowadzone przez branżę, która prowadzi kursy wedle jak najlepszych standardów, programów ustalanych przez siebie i certyfikuje tych przewodników.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#WiceprezesZarzaduGlownegoPolskiegoTowarzystwaTurystycznoKrajoznawczegoRomanBargiel">Myślę, że na kanwie danych statystycznych, które warto poznać, można zastanowić się nad dobrodziejstwami ustawy deregulacyjnej, która miała otworzyć rynek pracy w określonych zawodach przewodników zderegulowanych czy pilotów wycieczek. Jak wiemy, tak się nie stało. Kształcenie tych kadr jest bardzo istotne w obszarze zabiegania o wysoką jakość usług przewodnickich, przekaz przewodnicki i przekaz zgodny z polską racją stanu. Jest to bardzo ważne w przypadku przewodników terenowych i miejskich. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PrzewodniczacyposelIreneuszRas">Dziękuję. Czy jeszcze jakiś przedstawiciel branży? Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#CzlonekZarzaduOgolnopolskiegoStowarzyszeniaAgentowTurystycznychMarekKamienski">Marek Kamieński, OSAT. Krótko mówiąc, studenci, którzy kończą wyższą uczelnię turystyczną nie mają absolutnie pojęcia o turystyce stosowanej, która pozwoli na obsługę sprzedaży. Jest to problem na uczelniach, gdzie nie ma kształcenia w turystyce stosowanej. Kiedyś, na AWF, na turystyce, za czasów pana Łobożewicza był przedmiot turystyka stosowana. To sprzedaż turystyki, jak to się mówi, za ladą. Teraz przyjęcie jakiegokolwiek młodego pracownika czy studenta, który chce przyjść na praktyki sprzedaży turystyki dla klientów, jest prawie nierealne. Błąd popełniony przez takiego pracownika czy aplikanta obciąża właściciela biura. W tym zakresie obserwujemy, że studenci, którzy chcą przyjść na praktyki, a co za tym idzie później do pracy w biurze podróży, są nieprzygotowani do sprzedaży na systemach rezerwacyjnych. Praktycznie nie mają o tym pojęcia. Wśród kolegów, których pytam, ta opinia się pogłębia. Wiedza jest prawie zerowa. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PrzewodniczacyposelIreneuszRas">Dziękuję. Czy jeszcze ktoś z branży? Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#PrezesPolskiegoZwiazkuOrganizatorowTurystykiKrzysztofPiatek">Krzysztof Piątek, prezes Polskiego Związku Organizatorów Turystyki.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#PrezesPolskiegoZwiazkuOrganizatorowTurystykiKrzysztofPiatek">Przedstawię panu przewodniczącemu i państwu posłom aktualną sytuację w zakresie kształcenia młodzieży i naboru nowych kadr do turystyki – rynkową, w formie skondensowanej. Dynamicznie rozwija się rynek usług turystyki wyjazdowej. Duży, polscy touroperatorzy mnożą swoje punkty sprzedaży w bardzo nowoczesnych lokalizacjach, głównie w centrach handlowych. To setki nowoczesnych biur, które poszukują wykształconych kadr, specjalistów, doradców do spraw turystyki zagranicznej, o których jest niezmiernie trudno. Obecnie fluktuacja kadr w dziedzinie obsługi klienta bezpośredniego w biurach podróży sięga 50% w skali roku. W ostatnim roku 50% kadry wymieniło się. Czuć głód pracowników-specjalistów, mających pojęcie o systemach rezerwacyjnych i mających umiejętność bezpośredniego kontaktu z wymagającym klientem. Dlatego pojawia się presja poszukiwania nowych kadr. Sugerowałbym w związku z tym, aby osoby odpowiedzialne za kształcenie młodzieży w szkołach wyższych dla potrzeb turystyki kontynuowały współpracę z przedsiębiorcami, wypytując ich, w jakich obszarach potrzebne są kadry i z jaką wiedzą i doświadczeniem. To najbardziej praktyczne podejście do problemu braku młodych kadr dla turystyki, która oferuje tysiące nowych stanowisk pracy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PrzewodniczacyposelIreneuszRas">Dziękuję. Myślę, że te trzy głosy z rynku wskazują na pewne kierunki, które powinny być uruchomione. Panie ministrze, czy zechce pan się odnieść do tych opinii?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#PodsekretarzstanuwMSiTDariuszRogowski">Wysłuchałem państwa głosów, dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PrzewodniczacyposelIreneuszRas">Czy posłowie chcą zabrać głos? Pan przewodniczący Schreiber.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#PoselLukaszSchreiber">Panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, chciałbym zwrócić się z uprzejmym pytaniem do pana prezesa Polskiej Organizacji Turystycznej. Chodzi mi trochę o wątki lokalne. W materiale, który dostaliśmy, w kwestii komunikacji współpracy w sektorze turystyki wyszczególniona jest, oprócz współpracy z ministerstwem, współpraca z lokalnymi organizacjami turystycznymi. Moje pytanie jest następujące: Czy można zarysować nieco szerzej, jakie są cele i efekty? Nie ukrywam, że jeśli byłby pan w stanie omówić to w kontekście bydgoskiej organizacji, byłbym najbardziej zadowolony. Mam też pytanie: Jaki jest stosunek POT do działań osób, które są liderami lokalnych organizacji turystycznych? Czy sytuacja, w której takie osoby reprezentujące te organizacje w sposób niezwykle agresywny włączają się w działalność polityczną, atakują poszczególnych parlamentarzystów, ma znaczenie, czy jest bez znaczenia i jest to traktowane jako coś, co nie ma wpływu na współpracę? Chodzi mi o stopień tej współpracy i jej efektywność. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PrzewodniczacyposelIreneuszRas">Pan poseł Ziółkowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#PoselSzymonZiolkowski">Dziękuję, panie przewodniczący. Zgłosili się do mnie państwo przewodnicy miejscy, którzy po uwolnieniu zawodu zgłaszają problem, że pojawia się coraz więcej, szczególnie w atrakcyjnych turystycznie lokalizacjach tzw. freewalków, które nie są w żaden sposób policzalne, ani przez ministerstwo czy POT wspierane czy kontrolowane, jeśli chodzi o przekaz informacji. Biorąc pod uwagę jedynie aspekt finansowy, w żaden sposób nie wspierają budżetu państwa. Freewalki nie są free, bo kończą się jakimś napiwkiem dla prowadzącego. Nie są przez nich jednak wykazywane jako dochód. Czy nie należałoby się tym zająć, przewodników certyfikowanych, którzy skończyli egzaminy i są przygotowani do swoich zadań, nie warto wesprzeć, jeśli chodzi o prowadzenie obchodów dużych miast i obiektów turystycznych? Sytuacja zaczyna być nagminna i sądzę, że tracimy na tym, nawet jeśli chodzi o informację turystyczną – ilu turystów jest zainteresowanych takimi działaniami w dużych lokalizacjach. W Krakowie mówimy o milionach ludzi. To nie są bagatelne liczby. Budżet państwa traci na tym dość duże środki. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#PrzewodniczacyposelIreneuszRas">Czy pan minister chciałby odnieść się do tych głosów?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#PodsekretarzstanuwMSiTDariuszRogowski">Bardzo dziękuję panu posłowi za sugestie. Ministerstwo Sportu i Turystyki rozpoczęło intensywne prace nad ustawą o usługach hotelarskich. Są w niej uwzględnione kwestie pilotów i przewodników. Analizując ten obszar, zwrócimy na to uwagę. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#PrzewodniczacyposelIreneuszRas">Pan prezes, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#PrezesPolskiejOrganizacjiTurystycznejRobertAndrzejczyk">Chciałem odpowiedzieć przede wszystkim na pytanie posła Schreibera odnośnie do celów i efektów współpracy z lokalnymi organizacjami turystycznymi. Mamy ich w tej chwili ponad 100. Są bardzo zróżnicowane, jeśli chodzi o działalności i aktywność, w tym polityczną, o której wspominał pan poseł. Jako POT współpracujemy z nimi jedynie na płaszczyźnie turystycznej, a nie politycznej. Nie angażujemy się w działalność polityczną. Współdziałamy z nimi przede wszystkim w tych działaniach, które są prowadzone w całym kraju, czyli informacja turystyczna, bo często informacja turystyczna lokalna jest prowadzona przez LOT-y. Współdziałamy z nimi przy realizacji projektu „Polska zobacz więcej – weekend za pół ceny” oraz przy targach zagranicznych. Jeśli chodzi o Bydgoską Lokalną Organizację Turystyczną głos może zabierze dyrektor Janowski?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#PrzewodniczacyposelIreneuszRas">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#DyrektorDepartamentuProduktuTurystycznegoorazWspolpracyRegionalnejPOTJacekJanowski">Panie przewodniczący, szanowni państwo, odpowiadając na pytanie odnośnie do współpracy z lokalnymi organizacjami turystycznymi, tak jak powiedział pan prezes, głównym elementem współpracy jest promocja Polski zarówno w kraju, jak i za granicą. Nie wchodzimy w kwestie polityczne, związane z relacjami pomiędzy marszałkiem województwa, prezydentem miasta, burmistrzem gminy a lokalną organizacją turystyczną. Nie leży to w naszych kompetencjach i nie chcemy w te tematy wchodzić. Nie słyszałem o incydencie związanym z Bydgoską Lokalną Organizacją Turystyczną, ale na pewno pojawiają się u nas takie sygnały i mają wpływ na to, że z pewnym dystansem patrzymy na sytuację. Zależy nam na współpracy głównie merytorycznej, która przynosi efekty promocyjne. Nie chcemy wchodzić w elementy polityczne, bo to nie jest naszym zadaniem. Jeśli chodzi o bydgoską LOT, sprawdzimy ten incydent.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#PrzewodniczacyposelIreneuszRas">Dziękuję. Szanowni państwo, biorąc pod uwagę głosy branży i poselskie, pod rozwagę prezydium poddam zwołanie w Sejmie konferencji na temat potrzeb kształcenia kadr w turystyce. Być może w uzgodnieniu z branżą i panem ministrem wybierzemy jakiegoś eksperta, któremu zlecilibyśmy ekspertyzę, aby całościowo podszedł do tematu i zaprezentował na tej konferencji badanie, gdzie potrzeba kształcenia kadr. Zaprosilibyśmy oczywiście przedstawicieli wyższych uczelni, którzy zajmują się turystyką, jak i wiodących szkół z różnych regionów. Myślę, że to byłoby pożyteczne. To byłoby konkretne rozwiązanie. Jeśli nie usłyszę innych wniosków, przyjmę ten wniosek. Zamykam ten punkt.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#PrzewodniczacyposelIreneuszRas">Przechodzimy do punktu drugiego – rozpatrzenia informacji na temat podsumowania roku 2017 w turystyce. Bardzo proszę, panie ministrze. Mamy materiał. Co by pan wyróżnił w roku 2017?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#PodsekretarzstanuwMSiTDariuszRogowski">Panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, jeśli chodzi o rok 2017, zacznę od ustawy o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych. W 2017 r. zostały zakończone prace nad wdrożeniem do krajowego prawodawstwa dyrektywy w sprawie imprez turystycznych i powiązanych usług turystycznych. Ustawa ta wprowadza nowe rozwiązania na rynku turystycznym. Część z nich wynika wprost z przepisów dyrektywy, a część jest efektem usprawnienia dotychczasowych rozwiązań. Jeśli chodzi o najważniejsze zmiany, wymieniłbym przede wszystkim wprowadzenie nowej grupy podmiotów – przedsiębiorców ułatwiających nabywanie powiązanych usług turystycznych. To coś, czego nie było w dotychczasowych regulacjach prawnych rynku usług turystycznych.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#PodsekretarzstanuwMSiTDariuszRogowski">Można też powiedzieć o wprowadzeniu nowych pojęć, takich jak przedsiębiorca turystyczny, czy powiązane usługi turystyczne, pojęcie podróżnego. Zostały wprowadzone również nowe definicje funkcjonujących obecnie pojęć. Pojęcia te zostały zdefiniowane inaczej. Chodzi o nową definicję organizatora turystyki, usługi turystycznej, imprezy turystycznej. Nowa ustawa wprowadza obowiązek informowania podróżnych przed zawarciem umowy o zabezpieczeniu finansowym na wypadek niewypłacalności, a także została wprowadzona możliwość odstąpienia od umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa w terminie 14 dni. To najważniejsze zmiany.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#PodsekretarzstanuwMSiTDariuszRogowski">Dodałbym jeszcze, że przepisy ustawy nie będą dotyczyły wycieczek jednodniowych, podróży służbowych organizowanych na podstawie umowy generalnej, a także wyjazdów realizowanych okazjonalnie na zasadach niezarobkowych i wyłącznie dla ograniczonej grupy podróżnych. Te trzy ostatnie przesłanki muszą być spełnione łącznie, aby nie była do takiej usługi czy imprezy turystycznej stosowana ustawa o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych.</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#PodsekretarzstanuwMSiTDariuszRogowski">Kolejnym ważnym obszarem jest funkcjonowanie Turystycznego Funduszu Gwarancyjnego. Fundusz ten został powołany w listopadzie 2016 r. Na koniec 2017 r. stan zgromadzonych środków wynosił dokładnie 44 400 tys. zł. W całym roku 2017 dwa biura podróży ogłosiły niewypłacalność. Nie wystąpiła na szczęście konieczność uruchomienia środków z Turystycznego Funduszu Gwarancyjnego. Jeśli chodzi o działalność w obszarze akcji bezpieczeństwa, Ministerstwo Sportu i Turystyki każdego roku realizuje oraz wspiera działania mające na celu poprawę bezpieczeństwa turystów. Do zadań cyklicznych można zaliczyć akcję informacyjno-edukacyjną „Bezpieczna Woda” oraz „Telefon Bezpieczeństwa”. Ponadto w ubiegłym roku wsparcie w formie dotacji na realizację zadań publicznych z obszaru turystyki uzyskała kampania „Bezpieczny Stok”, promująca zasady bezpiecznego zachowania na stoku oraz w górach.</u>
          <u xml:id="u-28.4" who="#PodsekretarzstanuwMSiTDariuszRogowski">Jeśli chodzi o dofinansowanie zadań z obszaru turystyki, w ubiegłym roku przeprowadzono dwa konkursy na realizację zadań publicznych z zakresu turystyki, w ramach których wsparcie finansowe w formie dotacji z budżetu państwa trafiło do 10 podmiotów. Łączna kwota dofinansowania wynosiła ponad 2200 tys. zł. Podmioty realizujące zadania mogły uzyskać dofinansowanie nawet do 75% całkowitych kosztów zadania. Wśród zadań realizowanych w 2017 r. mogę wymienić przede wszystkim renowację ponad 7600 km szlaków górskich, pieszych, rowerowych i kajakowych, organizację pięciu kampanii społecznych dotyczących bezpiecznego wypoczynku, organizację trzech wizyt studyjnych w obiektach zrealizowanych w formule partnerstwa publiczno-prywatnego.</u>
          <u xml:id="u-28.5" who="#PodsekretarzstanuwMSiTDariuszRogowski">W sierpniu ubiegłego roku powołana została Społeczna Rada Turystyki. To organ pomocniczy Ministra Sportu i Turystyki w zakresie turystyki o charakterze opiniodawczo-doradczym. Główne zadania tej rady to identyfikacja potrzeb środowiska turystycznego oraz wypracowanie nowych rozwiązań w kształtowaniu i prowadzeniu polityki turystycznej kraju. W 2017 r. odbyły się dwa posiedzenia rady: jedno miało miejsce w Cieszynie, a drugie w Zabrzu. W ubiegłym roku Ministerstwo Sportu i Turystyki realizowało prace związane z wypracowaniem projektu strategicznego ministerstwa czy też koncepcji Polskie Marki Turystyczne. W ramach projektu opracowany został zarys koncepcji na rzecz systemu promocji polskich marek turystycznych, który zawiera systemowe rozwiązania wspierające tendencje rozwojowe w polskiej turystyce. Ponadto w ubiegłym roku zorganizowane zostały dwie konferencje poświęcone tematyce tworzenia rozwoju i promocji marki.</u>
          <u xml:id="u-28.6" who="#PodsekretarzstanuwMSiTDariuszRogowski">Jeśli chodzi o badania statystyczne i inne prace badawcze, ministerstwo wspólnie z Głównym Urzędem Statystycznym oraz Narodowym Bankiem Polskim prowadzi w ramach realizacji rządowego programu badań statystycznych statystyki publicznej na dany rok, badania statystyczne w zakresie podróży. Poza badaniami statystycznymi w ubiegłym roku realizowane były również inne prace badawcze, dotyczące takich zagadnień jak: rynek pracy, wpływy podatkowe z turystyki, gospodarka turystyczna w układzie województw. Według stanu na koniec ubiegłego roku w centralnej ewidencji organizatorów turystyki i pośredników turystycznych wpisanych było prawie 4,5 tys. przedsiębiorców. W całym roku 2017 działalność w zakresie realizacji imprez turystycznych i pośrednictwa turystycznego rozpoczęło 605 nowych podmiotów, a decyzje o zakończeniu działalności podjęło 266 przedsiębiorców, a 52 dostało zakaz prowadzenia działalności. Niewypłacalność została ogłoszona w przypadku dwóch biur podróży. Tak jak powiedziałem, nie skutkowało to uruchomieniem Turystycznego Funduszu Gwarancyjnego.</u>
          <u xml:id="u-28.7" who="#PodsekretarzstanuwMSiTDariuszRogowski">W kontekście poprzedniej informacji odniosę się jeszcze do działań w zakresie zintegrowanego systemu kwalifikacji. Na wniosek ministra sportu i turystyki w ubiegłym roku w czerwcu Sektorowa Rama Kwalifikacji Sektora Turystyki została włączona do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji. W ubiegłym roku do MSiT wpłynęły dwa wnioski w sprawie włączenia kwalifikacji rynkowych z obszaru turystyki do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji, dotyczące organizowania imprez i usług turystycznych oraz pilotowania imprez turystycznych. Częściowo poprzez system kwalifikacji rozwiązywana jest kwestia profesjonalizmu, jeśli chodzi o zawód pilota imprez turystycznych.</u>
          <u xml:id="u-28.8" who="#PodsekretarzstanuwMSiTDariuszRogowski">Szanowni państwo, jeśli chodzi o współpracę międzynarodową w turystyce, promocja Polski na arenie międzynarodowej, wymiana dobrych praktyk oraz udział w procesie decyzyjnym wśród ważniejszych wydarzeń ubiegłego roku, wymienić możemy udział w zgromadzeniu ogólnym Światowej Organizacji Turystyki w Chinach, organizację Międzynarodowego Kongresu Etyki w Turystyce oraz organizację seminarium dotyczącego członkostwa afiliowanego w UNWTO. Podpisane zostały również dwie umowy międzynarodowe o współpracy w dziedzinie turystyki: z Chińską Republiką Ludową oraz Republiką Kuby. Jeśli chodzi o kwestie turystyki, dość istotne są działania POT, które przedstawi pan prezes Andrzejczyk w ramach kolejnej informacji. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#PrzewodniczacyposelIreneuszRas">Panie ministrze, to jaki był ten rok? Lepszy od 2016?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#PodsekretarzstanuwMSiTDariuszRogowski">Zdecydowanie lepszy. Zachowana jest tendencja wzrostowa, w mojej mam nadzieję obiektywnej ocenie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#PrzewodniczacyposelIreneuszRas">Zapytuję branżę o opinię.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#WiceprezesPolskiejIzbyTurystykiDariuszWojtal">Dariusz Wojtal, wiceprezes Polskiej Izby Turystyki.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#WiceprezesPolskiejIzbyTurystykiDariuszWojtal">Możemy powiedzieć, że był to lepszy rok, choć nie łatwiejszy, biorąc pod uwagę zmianę ustawy. Raczej czekają nas trudności, mimo iż wzrosty się utrzymują. Prace nad samą ustawą dają nam pewną satysfakcję. Po wielkich bojach udało się w wielu kluczowych sprawach osiągnąć stanowisko zadowalające branżę. Ustawa nie jest idealna, ale będziemy śledzili jej skutki. Mam prośbę do ministerstwa, aby zaktywizować współpracę z urzędami marszałkowskimi, gdyż to one kontrolują działanie ustawy w terenie. O ile dobrze wiem, w większości urzędów wiedza na temat nowej ustawy jest bardzo słaba.</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#WiceprezesPolskiejIzbyTurystykiDariuszWojtal">Ministerstwo prowadzi obecnie szkolenia dla branży. Bardzo się z tego powodu cieszymy, ale liczba miejsc na tych szkoleniach jest zbyt mała. Miejscowości chyba też jest za mało. W Warszawie w ciągu 2–3 godzin wszystkie miejsca zostały zapełnione. Mamy kolejnych pytających. Oczywiście jako izba włączymy się do tych szkoleń, ale szkolenia ministerstwa załatwiłyby sprawę braku dostępu do informacji. To tyle ze strony branży.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#PrzewodniczacyposelIreneuszRas">Kolejny głos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#CzlonekZarzaduOSATMarekKamienski">W sklepach z wycieczkami, czyli u agentów, gdzie bezpośrednio sprzedajemy wycieczki, rok 2017 był zdecydowanie lepszy. W roku 2017, jak był uprzejmy poinformować pan minister, padły dwa nieduże biura, autokarowe. Nie wiemy, jakby zadziałał fundusz gwarancyjny, gdyż nie był potrzebny. W 2018 r., miesiąc temu upadło dość duże biuro podróży RejsClub. To dość znaczące biuro z Gdańska, które oferowało wycieczki statkami rejsowymi. Co to oznacza? Sumy były tam duże. Teraz w 2018 r. Turystyczny Fundusz Gwarancyjny będzie mógł się sprawdzić. Przypominam, że OSAT był za jego wprowadzeniem, gdyż to gwarancja dla klientów i szyld: kupuj u zorganizowanego przedsiębiorcy i będziesz miał gwarancję. Dopiero teraz będziemy mogli zobaczyć, czy nasze szyldowe ogłoszenie – zwrot 100% środków w ciągu miesiąca – zadziała. Mam sprawy sądowe z 2012 r., gdzie klienci dostają 10, 15, 20% sum, które wpłacili. Teraz zobaczymy, czy fundusz zadziała. Mamy na to miesiąc, minęły 2 tygodnie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#PrzewodniczacyposelIreneuszRas">Na zakończenie tego punktu wnioskowałbym, abyśmy przyjrzeli się odrębnie Turystycznemu Funduszowi Gwarancyjnemu. Wiemy, że on stale rośnie. Widzimy ten wykres. Wypełniany jest parapodatkami wszystkich na raz. Gdy budowaliśmy ten fundusz, mówiliśmy, że gdzieś muszą być pewne decyzje. Nie możemy go budować w nieskończoność. Jest jakiś pułap bezpieczeństwa, gdzie powinniśmy zawiesić fundusz. Rozumiem, że powinniśmy się przyjrzeć jako Komisja, jak lokowane są pieniądze, jak pracują. Myślę, że będziemy musieli zająć się tym odrębnie. Zwraca na to uwagę branża i posłowie w imieniu podatników, którzy dziennie dokładają złotówkę do swojego wyjazdu. Trzeba będzie wymyślić jakąś formułę: Od jakiej kwoty będziemy zawieszali dopłatę do tego funduszu? Kiedy stanie się na tyle bezpieczny, aby móc funkcjonować samodzielnie? Moim zdaniem to pytania na dziś. Prosiłbym sekretariat o wpisanie tego tematu w drugim kwartale tego roku, abyśmy odbyli taką odrębną, jednopunktową dyskusję. Proszę pana ministra, aby zastanowił się nad jakąś formułą z prezesem funduszu. Nie wiem, czy państwo posłowie mają materiały, ale ten fundusz obecnie jest na poziomie 44 mln zł, a nawet więcej, bo mamy już prawie pierwszy kwartał 2018 r. Czy ktoś jeszcze chce zabrać głos? Pan poseł Rutnicki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#PoselJakubRutnicki">Bardzo dziękuję. Panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, panie ministrze, mam prośbę, abyśmy zabrali się za to w przyszłości poważniej. Akcja edukacyjno-informacyjna „Bezpieczna Woda” brzmi bardzo fajnie. Biorąc pod uwagę te kilka zdań, jakie o programie napisano, można dowiedzieć się, że włączyły się weń Ministerstwo Edukacji Narodowej, Ministerstwo Sportu i Turystyki, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, Komenda Główna Policji itd. Podmiotów wydawałoby się jest wiele.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#PoselJakubRutnicki">Chciałem zapytać, jaka była na ten program przeznaczona kwota. Czytając raport, wpadłem w lekkie osłupienie. W ramach akcji wydrukowano 105 tys. egzemplarzy broszur. To jest jakaś liczba. Wydrukowano też 200 plakatów, które zostały upowszechnione wśród jednostek policji i szkół. Dwieście plakatów w 40-milionowym kraju, w którym średnio co roku tonie 300 Polaków. To wielkie wyzwanie i problem, jak często bezpieczeństwo nad wodą nie jest zapewnione i ile osób ginie. Wydaje mi się, że powinniśmy znacznie poważniej do tego tematu podejść. Jeśli słyszę o 200 rozdystrybuowanych plakatach, to szanujmy się, panie ministrze. Nawet tego by nie wystarczyło na przeprowadzenie akcji w jednym powiecie, a co dopiero w dużym kraju, gdzie zbiorniki wodne i jeziora są w wielkich ilościach. Co roku wiele tragicznych informacji do nas dociera.</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#PoselJakubRutnicki">Apelowałem o przeprowadzenie takiego posiedzenia Komisji przed nowym sezonem letnim. W zależności od sytuacji pogodowej, to sezon w zakresie bezpieczeństwa nad akwenami wodnymi zaczyna się już w weekend majowy. Myślę, że to wielkie wyzwanie dla nas wszystkich. Czytam o tej informacji i podmiotach, Komendzie Głównej Policji. Nie starczy tych plakatów nawet na każdą komendę powiatową. Sprawa jest poważna, bo dane statystyczne są zatrważające. Akcja jest dobra, ale musimy mówić o zupełnie innej skali, bo to pozostaje wielkim problemem w naszym kraju. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#PrzewodniczacyposelLukaszSchreiber">Szanowny panie przewodniczący, zwrócę jedynie uwagę, że w kwietniu zaplanowane jest posiedzenie Komisji dotyczące zapewnienia bezpieczeństwa na akwenach wodnych. Udział mają wziąć przedstawiciele ministra spraw wewnętrznych i administracji oraz KGP. Myślę, że będzie dobra okazja, aby o tym porozmawiać. Może pan minister zechce teraz się do tego jeszcze odnieść.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#PodsekretarzstanuwMSiTDariuszRogowski">Krótko dodam, co już jest przedstawione w informacji, że ta tradycyjna forma – plakaty i broszury – to nie jest jedyna forma realizacji programu. To kosztuje. Gros dostępu do informacji realizowane jest kanałami nowoczesnymi, poprzez Internet. To kwestia decyzji i wydatkowania środków na kampanię.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#PrzewodniczacyposelLukaszSchreiber">Pan przewodniczący.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#PoselJakubRutnicki">Dziękuję, panie przewodniczący. Oczywiście, panie ministrze. Sprawa jest bardzo poważna. Plakatem nie zapewnimy bezpieczeństwa. Oczywiście, że edukacja jest kluczowa. To, czy w ogóle powinniśmy dopuszczać kąpieliska niestrzeżone, podchodząc do tematu całościowo, również jest warte dyskusji. Myślę, że to ważna sprawa i cieszę się, że temat znajdzie się w planie pracy. To nie jest temat, koło którego możemy przejść w sposób błahy. To liczby, które są zatrważające, jeśli mówimy o wymiarze turystyki, bezpieczeństwie i o tym, że chcemy wypoczywać w Polsce. Nagle się okazuje, że jednym z większych zagrożeń jest dojazd samochodem, biorąc pod uwagę liczbę osób, które tracą życie na naszych drogach, a na drugim miejscu są utonięcia. To wskaźnik bardzo poważny i powinniśmy się tym zająć. Chciałbym, aby to był pierwszy głos w dyskusji, która zapewne odbędzie się w kwietniu. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#PrzewodniczacyposelLukaszSchreiber">Wszyscy na pewno się zgadzamy, że do rozwiązania tego problemu należy podejść systemowo. Czy ktoś jeszcze z państwa życzy sobie zabrać glos? Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#PodsekretarzstanuwMSiTDariuszRogowski">Dziękuję bardzo, panie przewodniczący. Może nie w kolejności, gdyż pan przewodniczący Raś mówił, że należy zauważyć, że jest coraz więcej środków na Turystycznym Funduszu Gwarancyjnym. Oczywiście to problem, pozytywny. Dobrze, że te środki są. Ministerstwo Sportu i Turystyki zauważa konieczność koncepcji, jeśli chodzi o instrumenty finansowe, które pozwolą gospodarnie zarządzać tymi środkami. Takie też było założenie na samym początku. Gdy jakaś znacząca kwota zgromadzi się na tym funduszu, trzeba podjąć odpowiednie decyzje co do zarządzania środkami. To nie mogą być pieniądze inwestowane komercyjnie, bo taka jest rola funduszu, że muszą być narzędzia płynne, które pozwolą sięgnąć do szuflady, aby turyście poszkodowanemu wypłacić środki niemal z dnia na dzień. Taka jest idea, aby nie czekać miesiącami, tylko na bieżąco regulować roszczenia tych osób. Oczywiście problem, że środki na funduszu są i gospodarnie trzeba nimi zarządzać, jest znany ministerstwu.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#PodsekretarzstanuwMSiTDariuszRogowski">Jeśli chodzi o pierwszą wypowiedź, nie używałbym nawet pojęcia, że ministerstwo prowadzi akcję szkoleniową. To nie jest zadanie administracji rządowej – szkolenia – tym bardziej z zakresu prawa powszechnie obowiązującego. Prowadzimy tzw. kampanię informacyjną, że taka ustawa weszła w życie. Mówimy o jej istotnych regulacjach, aby wzbudzić świadomość podmiotów, które dotychczas prowadziły legalnie swoją działalność i nie musiały wykonywać pewnych obowiązków – mam na myśli jeszcze obowiązującą ustawę o usługach turystycznych. Może pojawić się konieczność, aby tym wszystkim obowiązkom wynikającym z tej ustawy jakiś przedsiębiorca w danym momencie podlegał. W miarę możliwości kierujemy program na całą Polskę poprzez prowadzenie prelekcji z podmiotami. Oczywiście wszystkich podmiotów nie przeszkolimy, nie dotrzemy do nich bezpośrednio, bo to niemożliwe. Tak jak wspomniałem, nie jest to też działalność administracji rządowej. To jedna z ról samorządów zawodowych, aby zapewnić swoim członkom możliwość zapoznania się z ustawą. Bardzo poważnie traktujemy tę kampanię, prowadzimy ją różnymi metodami i współpracujemy z różnymi organizacjami, co powoli można zauważyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#PrzewodniczacyposelLukaszSchreiber">Dziękuję. Głos ma jeszcze pan przewodniczący Marek Matuszewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#PoselMarekMatuszewski">Chciałem powiedzieć kilka słów na zakończenie. Jeśli chodzi o turystykę, jest coraz bardziej zauważalne stawianie na polską turystykę. O to nam wszystkim chodziło. Często różne rządy o tym mówią, ale jakoś im nie wychodzi. Teraz jest to zauważalne i myślę, że w oparciu o odpowiednie wskaźniki można udowodnić, że polski mały i średni przedsiębiorca turystyczny jest zadowolony. Najbardziej zależy nam oczywiście na tym, aby byli zadowoleni ci, którzy przyjeżdżają do niego na wczasy, odpoczywać.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#PoselMarekMatuszewski">Panie ministrze, mam prośbę, aby zabezpieczać odpowiednie środki, w ramach pana możliwości, aby szkolić tych drobnych średnich przedsiębiorców, gospodarstwa agroturystyczne, aby poszły tu dobre pieniądze, aby ludzie, którzy są właścicielami tych małych, drobnych, średnich firm, korzystali z jak najlepszych wzorców. To apel, aby ministerstwo miało to na uwadze. Idzie już nieźle, ale wiemy, że może być jeszcze lepiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#PrzewodniczacyposelLukaszSchreiber">Jeszcze pan przewodniczący Rutnicki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#PoselJakubRutnicki">Dziękuję, panie przewodniczący. Bardzo się cieszę, szczególnie z wystąpienia pana wiceprzewodniczącego, że także w PiS jest taka refleksja, że warto stawiać na polską turystykę. Warto przypomnieć słowa pana Jarosława Kaczyńskiego, który zachęcał Polaków do wyjeżdżania do Egiptu. Pamiętamy to wystąpienie pana prezesa. Cieszę się, że ta zmiana następuje i że polskie wybrzeże i góry stają się świetną opcją. Biorąc pod uwagę wzrost liczby osób wypoczywających w Polsce, to ciekawa alternatywa dla innych kierunków. Powinniśmy chwalić i promować Polskę, a nie kierunki, które promował wielokrotnie pan prezes Kaczyński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#PrzewodniczacyposelLukaszSchreiber">Panie przewodniczący, bardzo proszę, ze względu na naszych gości, myślę, że nie ma potrzeby, abyśmy teraz prowadzili jakąś polityczną dyskusję nad słowami sprzed 8 lat. Sens, który pan oddał, był zupełnie inny. Jeśli ma pan wielką ochotę do tego wracać, chodziło o to, aby każdego było stać na wakacje, które ma ochotę spędzić w kraju lub za granicą. Dajmy temu spokój.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#PoselMarekMatuszewski">Jedno słowo, bo pan przewodniczący zawsze wychodzi z wycieczkami politycznymi. Za Prawo i Sprawiedliwość mogę powiedzieć, że stawiamy na naszą turystykę. Prezes Jarosław Kaczyński również na nią stawia, ale to nie wyklucza – dziwne, że pan to mówi – aby odwiedzać inne miejsca na świecie. Egipt nie należy do najdroższych kurortów, tak słyszałem od tych, co tam jeżdżą. Zapewniam, że zawsze jednak stawialiśmy na turystykę krajową, choć turysta ma wybór.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#PrzewodniczacyposelLukaszSchreiber">Dobrze. Myślę, że wszystkich nas może pogodzić fakt, że dużo więcej polskich dzieci na przełomie ostatnich 2 lat było stać na wyjazdy i większość rodzin wybiera Polskę. Myślę, że możemy być z tego szczęśliwi. Panie przewodniczący, nie ma sensu już kontynuować tej dyskusji. Szanujmy naszych gości. Jeśli pan musi…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#PoselJakubRutnicki">Bardzo się cieszę, że nastąpiła taka refleksja i cieszę się niezmiernie, że kwestia turystyki, a szczególnie krajowej, to szansa rozwoju polskiej gospodarki. Cieszę się również, że ze strony kolegów Prawa i Sprawiedliwości nastąpiła taka refleksja. Lepiej późno niż wcale. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#PrzewodniczacyposelLukaszSchreiber">Dobrze, panie przewodniczący. Nie będziemy brnęli w tę dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#PrzewodniczacyposelLukaszSchreiber">Przechodzimy do punktu trzeciego – rozpatrzenia informacji na temat funkcjonowania i planów na przyszłość Polskiej Organizacji Turystycznej. Temat przedstawi pan minister oraz prezes POT. Bardzo proszę, najpierw pan minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#PodsekretarzstanuwMSiTDariuszRogowski">Panie przewodniczący, szanowni państwo, w ramach wstępu powiem, że informację na temat planów funkcjonowania na 2018 rok Polskiej Organizacji Turystycznej przedstawi pan prezes POT Robert Andrzejczyk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#PrzewodniczacyposelLukaszSchreiber">Bardzo prosimy, panie prezesie</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#PrezesPOTRobertAndrzejczyk">Panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, zacznę od twardych danych, czyli budżetu na 2018 rok. Według naszego planu będzie to 54 027 tys. zł. Z tego dotacja podmiotowa wynosi 49 505 tys. zł. Jest to dotacja o 10 mln zł wyższa niż w 2017 r. Jesteśmy bardzo z tego powodu radzi. Chciałem zaznaczyć, że te 10 mln zł nie zostanie przeznaczonych na tzw. koszty stałe, czyli wynagrodzenia, czy też wynajem powierzchni, koszty logistyki. Całość przeznaczona będzie na promocję. Proszę państwa, ze środków, które pozyskujemy, oprócz dotacji podmiotowej, największą pozycję stanowią środki unijne – 2720 tys. zł. Największa kwota pochodzi z projektu „Poland is well”. To projekt promujący turystykę prozdrowotną.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#PrezesPOTRobertAndrzejczyk">Na rynek krajowy planujemy przeznaczyć 12% naszego budżetu, a na zagraniczny 88%. To stosunek typowy dla tego typu organizacji, jak nasza. Muszę jednak powiedzieć, że budżet, którym dysponujemy, nie jest typowy. W porównaniu do innych krajów Unii Europejskiej czy też do naszych sąsiadów, nasz budżet jest mniejszy i oscyluje na poziomie 11 mln euro. Czesi mają 15 mln euro, a Węgrzy 45 mln euro. Dużym wydatkiem z naszego budżetu jest utrzymanie Polskiego Systemu Informacji Turystycznej – 1640 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#PrezesPOTRobertAndrzejczyk">Jeśli chodzi o działalność merytoryczną POT, podobnie jak w poprzednich latach, co wynika z długoterminowej strategii marketingowej, stawiamy na cztery priorytetowe obszary produktowe. Po pierwsze, jest to turystyka kulturowa, ze szczególnym naciskiem na zamki, pałace i dwory; turystyka aktywna – przede wszystkim rowerowa, wodna, camping i caravaning; turystyka prozdrowotna – przede wszystkim medyczna, pobyty w uzdrowiskach, spa &amp; wellness – w tym zakresie zaangażowane są znaczne środki unijne; turystyka na obszarach wiejskich – w tym zakresie bezpośrednio współpracujemy z Ministerstwem Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz jednostkami nadzorowanymi przez to ministerstwo.</u>
          <u xml:id="u-54.3" who="#PrezesPOTRobertAndrzejczyk">W roku bieżącym mamy też znaczące wydarzenia, których potencjał planujemy wykorzystać w promocji Polski. Po pierwsze, to rok niepodległości Polski, po drugie Europejski Rok Dziedzictwa Kulturowego. Zamierzamy połączyć obchody tego roku z naszym projektem Eden w turystyce krajowej. Jest on finansowany ze środków unijnych. Są też imprezy sportowe: mamy mecze Ligi Światowej w siatkówce i Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej w Rosji, zaraz za miedzą, gdyż część meczy będzie rozgrywanych w Kaliningradzie.</u>
          <u xml:id="u-54.4" who="#PrezesPOTRobertAndrzejczyk">Proszę państwa, jeśli chodzi o działania na rynku krajowym, będę się streszczał. Nasze najważniejsze działania skupiają się wokół tego, o czym mówił pan minister Rogowski, czyli projektu Polskich Marek Turystycznych. Jednym z flagowych projektów POT są certyfikaty. To najbardziej szanowane nagrody na rynku turystycznym przyznawane produktom turystycznym. Ten projekt będzie zmierzał w kierunku polskich marek turystycznych. Ogłoszenie wyników zazwyczaj ma miejsce jesienią.</u>
          <u xml:id="u-54.5" who="#PrezesPOTRobertAndrzejczyk">Nasz drugi projekt to konkurs na najlepsze destynacje turystyczne Eden. To przede wszystkim promocja destynacji, które charakteryzują się zrównoważonym rozwojem. Trzeci projekt – najważniejszy na rynku krajowym, jest ogromnym sukcesem – to akcja „Polska zobacz więcej – weekend za pół ceny”. Najbliższa edycja odbędzie się między  9 a 11 marca. To rekordowa edycja – mamy już 661 partnerów instytucjonalnych. Szacujemy, że między 140–160 tys. Polaków skorzysta z obniżonych cen w czasie tego jednego weekendu. Mamy bardzo zróżnicowanych partnerów: duże firmy, jak Polskie Linie Lotnicze LOT, PKP Intercity, ale też małe podmioty agroturystyki. Na rynku krajowym to nasze podstawowe działanie i ten projekt na pewno będzie się rozwijał. Widzimy bardzo pozytywny odzew branży. Liczymy, że w tym roku ok. 300 tys. Polaków skorzysta z obniżek, gdyż druga edycja będzie miała miejsce na początku października.</u>
          <u xml:id="u-54.6" who="#PrezesPOTRobertAndrzejczyk">Poza tym na rynku krajowym chcemy wspierać rozwój produktów turystycznych. Mówiłem już o certyfikacji. Będziemy wspierali konsorcja produktowe działające przy POT. Obecnie są cztery takie konsorcja. Będziemy też współpracowali z regionami i lokalnymi organizacjami turystycznymi: prowadzili dla nich warsztaty, spotkania i konferencje w zakresie rozwoju produktów turystycznych. Będziemy też współpracowali z mediami, partnerami branżowymi. Nie ukrywam, że bardzo liczę na współpracę i prowadzimy dialog z PIT i PTTK. Bardzo liczymy na rozmowy z branżą. Będziemy też realizowali dwa projekty: „Złote Logo Polska” oraz Światowy Dzień Turystyki.</u>
          <u xml:id="u-54.7" who="#PrezesPOTRobertAndrzejczyk">W obszarze zarządzania wiedzą działa Obserwatorium Turystyki. W tym roku będziemy mieli nowe otwarcie. Obecna jest pani dyrektor Buczak, jeśli chcą państwo usłyszeć coś więcej na ten temat. Rolą Obserwatorium Turystyki jest gromadzenie i dystrybucja informacji i wiedzy, badań naukowych i udostępnianie ich przez platformę internetową. Poza tym będziemy kontynuowali konkurs „New Tech – New Travel”. W materiałach nazwa jest zapisana źle: nie „Tech-travel”, tylko „New Tech – New Travel”. To konkurs dla startupów, które prowadzą działalność na rynku turystycznym. To małe firmy, które przede wszystkim opracowują aplikacje dla branży turystycznej. W zeszłym roku przyznaliśmy nagrody, które zostały wręczone na tegorocznych targach w Poznaniu. To pewnego rodzaju misja, aby pomagać tym małym firmom w rozwoju technologii przydatnych dla rynku turystycznego.</u>
          <u xml:id="u-54.8" who="#PrezesPOTRobertAndrzejczyk">Odnośnie do promowania Polski za granicą nasze priorytetowe rynki się nie zmieniają. Przede wszystkim to Europa Zachodnia oraz nasi sąsiedzi – Ukraina i Rosja. Jeśli chodzi o dalsze rynki, to kraje azjatyckie jak Chiny. Zamierzamy też wzmocnić naszą obecność na rynkach, gdzie latają PLL LOT. Od 15 maja PLL LOT będą latały do Singapuru i do Korei. Dotychczas nas tam nie było i chcemy wykorzystać tę okazję do tego, aby wspólnie promować Polskę jako destynację turystyczną. Poza tym chcemy być bardziej aktywni u pozostałych naszych sąsiadów – chodzi głównie o Czechy. Zamierzamy otworzyć tam biura kontraktowe, które będą również odpowiedzialne za Słowację i kolejne, na Węgrzech. W tym roku w tych dwóch krajach będziemy bardziej obecni.</u>
          <u xml:id="u-54.9" who="#PrezesPOTRobertAndrzejczyk">Szanowni państwo, jeśli chodzi o promocję w turystyce zagranicznej, istotne są te cztery obszary, o których mówiłem na wstępie. Oprócz naszych standardowych działań będziemy wprowadzali nowe projekty, na wprowadzenie których pozwala nam podwyższenie budżetu POT. To będą projekty wykorzystujące nowe technologie. Pierwszy projekt ma charakter influencerski. Na roboczo tak go nazywamy. W ramach jego będziemy zapraszali znanych i rozpoznawanych wideoblogerów do Polski. Zamierzamy ten projekt zrealizować w maju. Kolejny nowy projekt skierowany jest do środowisk polonijnych: „Discover Polska to your neighbours!”. Związany jest również z obchodami stulecia odzyskania niepodległości przez nasz kraj. Następny jest „Discover Polska with your mates”, który skierowany jest do studentów programu Erasmus studiujących w Polsce, aby stali się ambasadorami Polski. Realizowany będzie też nowy projekt – kampania reklamowa „Next time Polska”. Głównym naszym konkurentem na rynkach zagranicznych są Czechy i Węgry, z Pragą i Budapesztem. Chcemy trochę tego rynku ugryźć, reklamując się w tych miastach, w miejscach, gdzie skupia się najwięcej turystów, na lotniskach, dworcach. To będzie kampania skierowana do osób, które już wyjeżdżają lub przyjeżdżają do tych krajów, aby następnym razem odwiedzili Polskę.</u>
          <u xml:id="u-54.10" who="#PrezesPOTRobertAndrzejczyk">Wspominałem już o turystyce prozdrowotnej. Polska Organizacja Turystyczna realizuje w tym zakresie program „Poland is well”. Był realizowany również w ubiegłym roku, ale w tym można powiedzieć, że będzie rozwinięty na pełną skalę. Mamy dziewięc imprez targowych, w ramach których będziemy mieli stoisko przeznaczone wyłącznie na turystykę prozdrowotną. Mamy też pozytywny odzew z branży. Robi ona wianuszek wokół naszego stoiska, otwierając własne. To przedsiębiorcy specjalizujący się w turystyce zdrowotnej. Wszyscy z państwa zapewne wiedzą, że w turystyce prozdrowotnej są nasi operatorzy, którzy oferują usługi stomatologiczne, ale nie tylko.</u>
          <u xml:id="u-54.11" who="#PrezesPOTRobertAndrzejczyk">Oprócz tego mamy w POT Poland Convention Bureau. Zajmuje się przede wszystkim promocją Polski jako destynacji dla organizacji różnego rodzaju kongresów, eventów, podróży motywacyjnych. Zwiększyliśmy środki na jego działalność, dzięki czemu będziemy obecni na większej liczbie imprez targowych, specjalistycznych, przeznaczonych dla branży. Będziemy organizatorem pierwszego dnia największego eventu z tej branży – Poland Meetings, który odbędzie się w marcu. Będziemy kontynuowali wydawanie raportu „Przemysł spotkań i wydarzeń w Polsce” oraz program ambasadorów kongresów polskich – program rekomendacji profesjonalnych organizatorów kongresów oraz program rekomendacji organizatorów podróży motywacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-54.12" who="#PrezesPOTRobertAndrzejczyk">Poza tym będziemy dbali o utrzymanie i rozwój Polskiego Sytemu Informacji Turystycznej. W części analogowej będziemy realizowali konkurs na najlepsze centrum informacji turystycznej, a także certyfikowanie informacji turystycznej w Polsce. W części cyfrowej nasz narodowy portal turystyczny będzie miał w tym roku nową szatę graficzną. Szacujemy, że w przyszłym miesiącu wprowadzimy całkowicie nowy portal  w 24 wersjach językowych, przeznaczonych na konkretne rynki, aby nadążyć za naszą konkurencją.</u>
          <u xml:id="u-54.13" who="#PrezesPOTRobertAndrzejczyk">Szanowni państwo, myślę, że to wszystko w skrócie. Jesteśmy gotowi do odpowiedzi na pytania. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#PrzewodniczacyposelLukaszSchreiber">Bardzo dziękuję, panie prezesie. Otwieram dyskusję. Czy ktoś z państwa posłów chciałby zabrać głos? Nie słyszę. Czy ktoś z przedstawicieli branży? Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#WiceprezesPITDariuszWojtal">Chciałem powiedzieć, że nieco ze zdziwieniem zauważyliśmy, iż zmieniło się podejście władz POT do branży. Bardzo nas to cieszy. Zmieniło się podejście do rynków, na których się promujemy. To bardzo ważne, że w sytuacji, gdy zmienia się świat i pojawiają się nowe rynki, POT gotowy jest tam się promować i nie trzyma się kurczowo ustalonych przed laty strategii. Otwiera się na nowe inicjatywy i co jest dla nas ważne, na współpracę z branżą. Tego nie było w latach ubiegłych. Branża była marginalizowana w większości działań POT. Teraz ta otwartość jest widoczna. Mamy nadzieję, że rok 2018 będzie przełomem i w 2019 rok wejdziemy ze wspólnym planem.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#WiceprezesPITDariuszWojtal">Popieramy oczywiście pozycję prezesa POT odnośnie do budżetu. To śmieszna kwota w porównaniu z 17 mld dolarów, które zostawiają w Polsce turyści zagraniczni. To nic, żadna firma nie prowadzi działalności tak, aby wydawać tak mały ułamek na reklamę. Czekamy również na ewentualne zmiany w zakresie ustawy POT – przepisów ograniczających współpracę państwowej instytucji z prywatnym biznesem. To okraja budżet POT. My mamy pieniądze i moglibyśmy wiele eventów i działań prowadzić wspólnie, ale tego nie możemy zrobić. Dzięki temu POT często ponosi większe koszty, niż powinien. Budżet też można zwiększyć. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#PrzewodniczacyposelLukaszSchreiber">Dziękuję. Czy ktoś jeszcze? Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#PrezesPZOTKrzysztofPiatek">Panie przewodniczący, panowie posłowie, chciałbym odnieść się do planów na przyszłość POT i zaproponować powołanie roboczej grupy, która zajęłaby się istotnym tematem braku oferty polskiej turystyki w ofercie czołowych firm turystycznych działających na polskim rynku. Z informacji przedstawionej przez pana ministra wiemy, że w Centralnej Ewidencji Organizatorów Turystyki i Pośredników Turystycznych jest zarejestrowanych 4500 przedsiębiorców. Obsługują oni część turystów, gdyż znakomita większość porusza się samodzielnie. Obsługują kilka milionów turystów krajowych i zagranicznych. Polski Związek Organizatorów Turystyki monitoruje, w jaki sposób ci klienci są obsługiwani przez biura podróży również na podstawie transakcji. Mamy taki obraz, że 99% klientów biur podróży jest wysyłanych za granicę, a tylko niecały 1% kupuje za pośrednictwem biur podróży pobyt w kraju. Jest kilkadziesiąt milionów turystycznych podróży krajowych. Widzimy ogromną dysproporcję udziału Polski w działalności profesjonalnych firm turystycznych, obsługujących klientów w biurach podróży, w stosunku do turystyki zagranicznej. Ta dysproporcja wymaga analizy i większego zaangażowania POT, we współpracę z biurami podróży, podobnie jak to robią wszystkie inne organizacje zagraniczne tego typu. Są one głównym gronem partnerów dla polskich przedsiębiorców turystycznych obsługujących polskich turystów.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#PrezesPZOTKrzysztofPiatek">Sugerowałbym podjęcie działań w kierunku zwiększenia obecności polskiej oferty turystycznej w katalogach polskich biur podróży oraz zwiększenia udziału transakcji na pobyty w Polsce w stosunku do zagranicznych. Dysproporcja 99:1 wymaga poprawy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#PrzewodniczacyposelLukaszSchreiber">Dziękuję bardzo. Panie przewodniczący, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#PoselJakubRutnicki">Dziękuję bardzo. Wsłuchując się w pana głos, to bardzo ciekawe, biorąc pod uwagę specyfikę krajów. Rynek niemiecki to też katalog. Dyskutowaliśmy wielokrotnie, że to staromodne podejście, ale jest w katalogu, jest usługa i można ją kupić na tydzień lub dwa. To pytanie do ministerstwa i POT. Jadąc na wycieczkę, czy bierzemy katalogi Neckermanna czy Tui, oglądamy kierunki niepolskie. Trudno wchodzić w decyzje zagranicznych operatorów, ale taka formuła skatalogowania to świetna promocja kraju. Widzimy, jak wspaniale rozwija się Bułgaria, jeśli chodzi o kierunki. To bardzo ciekawy wątek do dyskusji. Zdaję sobie sprawę, że Internet ma coraz większy wpływ i każdy może zorganizować sobie pakiet, ale myślę, że temat wart jest dyskusji i pochylenia się nad nim. Dziękuję za ten głos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#PrzewodniczacyposelLukaszSchreiber">Dziękuję bardzo. Czy ktoś jeszcze z państwa posłów chce zabrać głos? Nie słyszę. Innych głosów również nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#PrzewodniczacyposelLukaszSchreiber">Wypada wszystkim z państwa podziękować za obecność i ciekawą dyskusję. Zamykam posiedzenie Komisji.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>