text_structure.xml 109 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#PrzewodniczacyposelLeszekKorzeniowski">Szanowni państwo, zaczynamy posiedzenie. Otwieram posiedzenie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Witam państwa serdecznie. Stwierdzam kworum.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#PrzewodniczacyposelLeszekKorzeniowski">Porządek dzisiejszego posiedzenia jest następujący. W pierwszym punkcie zapoznamy się z informacją o realizacji „Programu rozwoju obszarów wiejskich na lata 2007-2013” (PROW 2007-2013). Informację referuje Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, pan Artur Ławniczak. W punkcie drugim będą rozpatrywane sprawy bieżące. Czy są uwagi do porządku dziennego? Nie ma. Stwierdzam, że porządek posiedzenia został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#PrzewodniczacyposelLeszekKorzeniowski">Proszę o zabranie głosu pana ministra Artura Ławniczaka. W związku z tym, że panowie posłowie nie mieli możliwości zapoznania się z materiałem, proszę, aby pan minister poinformował szerzej o zmianach, jakie zaszły od czasu opracowania poprzedniej informacji. Przypomnę, że tę informację rozpatrywaliśmy w styczniu br. Proszę też, aby pan minister wskazał nowe okoliczności realizacji PROW w poszczególnych osiach. Panie ministrze, bardzo proszę o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiArturLawniczak">Dziękuję bardzo. Panie przewodniczący, panie i panowie posłowie, szanowni państwo, myślę, że materiał jest dosyć obszerny i precyzyjny. Oczywiście, zgodnie z prośbą pana przewodniczącego przekażemy dokładne informacje. Chciałbym powiedzieć o pewnej zasadzie, którą ostatnio wprowadziliśmy i którą chcemy wdrożyć już w najbliższych dniach czy tygodniach. Podany stan realizacji PROW jest stanem na dzień 31 stycznia br. Warto podkreślić, że te dane nie są do końca aktualne – oczywiście zmieniły się na plus. Zwiększyła się kwota wypłaconych pieniędzy, jak również liczba podpisanych umów. Można wyrazić zadowolenie z tego, że w ciągu ostatnich tygodni prace Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa postępują bardzo, bardzo intensywnie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiArturLawniczak">Szanowni państwo, myślę też, że można konkretnie podać poszczególne dane. W ramach osi 1 „Poprawa konkurencyjności sektora rolnego i leśnego” wypłaciliśmy realnie 135.850 tys. zł na działanie „Ułatwianie startu młodym rolnikom”. Jeśli chodzi o „Renty strukturalne”, to mówimy o kwocie 1.475.000 tys. zł. Jeżeli chodzi o „Modernizację gospodarstw rolnych”, to realnie wypłacono 129.000 tys. zł. Do tej pory w ramach działania „Grupy producentów rolnych” wypłacono już 30.805 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiArturLawniczak">W ramach osi 2 „Poprawa środowiska naturalnego i obszarów wiejskich” wypłaciliśmy 2.481.000 tys. zł na działanie „Wspieranie gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych obszarach gospodarowania (ONW)”, a 1.425.000 tys. zł na „Program rolnośrodowiskowy (Płatności rolnośrodowiskowe)”. W przypadku „Zalesiania gruntów rolnych oraz zalesiania gruntów innych niż rolne” mówimy o kwocie 105.000 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiArturLawniczak">W ramach osi 3 „Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej” wypłaciliśmy 130.000 tys. zł na „Różnicowanie w kierunku działalności  nierolniczej”.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiArturLawniczak">W ramach budżetu PROW 2007-2013 kontynuujemy realizację płatności z tytułu zobowiązań z PROW 2004-2006 w zakresie działania „Wspieranie gospodarstw niskotowarowych”. W ramach zobowiązań dokonano płatności na łączną kwotę 650.000 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiArturLawniczak">Płatności dają nam razem kwotę 6.434.000 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiArturLawniczak">Szanowni państwo, Wysoka Komisjo, warto tutaj podać jeszcze jedną informację. Jeśli chodzi o nowe nabory, które będą realizowane już za chwilę, to po sugestiach członków Wysokiej Komisji, rolników oraz agencji postanowiliśmy, aby na przygotowanie wniosku było minimum od 3 do 4 tygodni. Zaznaczam, że w pierwszym rozdaniu „Modernizacji gospodarstw rolnych” 95% wniosków zawierało błędy, poprawki czy wręcz niewypełnione rubryki i kolumny. Z punktu widzenia oceny wniosków te dane były istotne. Aby uniknąć tego rodzaju sytuacji, wprowadziliśmy bardzo istotny mechanizm wysyłania wniosków drogą pocztową za pośrednictwem Poczty Polskiej albo firmy kurierskiej. Chodzi również o to, aby uniknąć kolejek przy tych działaniach, które cieszą się największym zainteresowaniem wśród rolników, czyli przy „Modernizacji gospodarstw rolnych” i „Tworzeniu i rozwoju mikroprzedsiębiorstw”. W przypadku działania „Modernizacja gospodarstw rolnych” nabór będzie również realizowany przez biura powiatowe Agencji RiMR. Informacja ta jest udostępniona na stronach internetowych. Została również podana do prasy.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiArturLawniczak">Nabór rozpoczynamy w dniu 25 marca od działania „Ułatwianie startu młodym rolnikom”. Dnia 15 kwietnia rozpocznie się nabór na „Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej” oraz na „Zwiększenie wartości dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej”, czyli tzw. przetwórstwo. Dnia 21 kwietnia realnie zaczniemy nabór wniosków na „Modernizację gospodarstw rolnych”, a 5 maja na „Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw”. Również od 15 kwietnia uruchomione zostaną nabory w ramach działań „Korzystanie z usług doradczych przez rolników i posiadaczy lasów” oraz „Uczestnictwo rolników w systemach jakości żywności”. Jeśli chodzi o usługi doradcze i systemy jakości żywności, to składanie wniosków będzie możliwe we wszystkich biurach powiatowych.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiArturLawniczak">W przypadku osi 4 LEADER możemy mówić o działaniach bardzo ważnych dla samorządów, ale też dla osób indywidualnych. Jeśli chodzi o oś LEADER, to samorządy województw już dawno ogłosiły konkursy na wybór lokalnych grup działania (LGD). Nabory zostały zamknięte.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiArturLawniczak">Drugim bardzo ważnym działaniem jest „Odnowa i rozwój wsi” w ramach osi 3. W większości województw nabory są jeszcze kontynuowane. Województwa poszły bowiem trybem jak najszerszego otwarcia i większość z nich kończy nabór 31 marca. W kilku – dwóch czy trzech przypadkach – termin jest określony jako 1 kwietnia lub pierwszy tydzień kwietnia. Zgodnie z prawem nabór może trwać do 60 dni. Wszystkie województwa ogłosiły nabory.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiArturLawniczak">Całość dokumentacji jest przygotowana, więc dotarł do nas sygnał, że tak naprawdę sejmiki mogą już dzisiaj ogłosić nabór na „Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej” w ramach osi 3. Myślę, że w ciągu następnych dni będą ogłaszane konkursy na to bardzo ważne działanie.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiArturLawniczak">Jeśli chodzi o oś samorządową, to sądzę, że ważne są sugestie czy spostrzeżenia poszczególnych sejmików. Stopniowo będą wdrażane również inne programy. Natomiast, aby sprawnie to przechodziło, same gminy prosiły o to, aby nie realizowano wszystkich naborów w jednym terminie i aby istniało pewne przesunięcie. Jesteśmy przekonani, że wiele z tych wniosków zostanie zakontraktowanych, że umowy będą podpisane i że w wielu przypadkach będą również wnioski o płatność. Istotne jest bowiem, aby za tym trafiły wnioski o płatność. Dając przykład działania „Modernizacja gospodarstw rolnych” powiem, że cieszymy się z tego, że w wielu przypadkach w ciągu dosłownie jednego czy dwóch tygodni po podpisaniu umowy składane są wnioski o płatność. Oczywiście, może to wynikać ze specyfiki tych wniosków, bo chodzi o maszyny i urządzenia, które były już kosztem kwalifikowanym po ogłoszeniu rozporządzenia w roku ubiegłym. Wtedy można to zrealizować w bardzo prosty sposób. Mamy potwierdzenie, że w około 60% wnioski o płatność spłyną od razu po podpisaniu umowy z agencją. W przypadku tych działań, gdzie proces inwestycyjny trwa dłużej, gdzie są jakieś inwestycje dotyczące np. adaptacji budynków, to wiadomo, że trzeba na to trochę dłużej poczekać.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiArturLawniczak">Myślę, że wprowadzono kilka ułatwień. Dotyczą one choćby działania „Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw”, gdzie obniżyliśmy z 5 lat do 2 lat okres związania z celem. Znacząco podniesie to zainteresowanie działaniem, które jest związane z mikroprzedsiębiorstwami, choć mamy sygnały o potencjalnie ogromnym zainteresowaniu ze strony beneficjentów. Chodzi również o uproszczenie czy zmniejszenie średniej w poszczególnych województwach do średniej wojewódzkiej, choćby na Podkarpaciu, w Świętokrzyskiem, w Małopolsce, gdzie więcej młodych rolników będzie mogło realnie skorzystać z programu. Praktycznie w nowym naborze wszystkie programy będą dostępne dla rolników i samorządów. Nie będzie problemów związanych z tym, że ktoś ma trudności ze skorzystania z takiego czy innego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiArturLawniczak">Pojawia się wiele pytań, dotyczących liczby osób rezygnujących czy wycofujących się z podpisywania umów. Jeśli chodzi o procent, to z różnych powodów wycofało się około 8% rolników. Nie ma co ukrywać, że np. w przypadku tych, którzy zaplanowali zakup maszyn i urządzeń pochodzących z krajów strefy euro, chodzi o zmianę kursu euro. Część rolników dokonywała zmiany w harmonogramie rzeczowo-finansowym, a część zupełnie zmieniła zakres inwestycji. Około 8% rolników w ogóle zrezygnowało, ale mamy zapowiedzi, że w nowym naborze będą na pewno startowali. Jak podpowiada pani prezes, dla przykładu podam działanie „Modernizacja gospodarstw rolnych”. W tym przypadku mamy 4155 złożonych wniosków o płatność na 10.900 podpisanych umów. Myślę, że to całkiem sporo. Liczba wniosków stanowi ponad 40% podpisanych umów. Jest to tendencja narastająca, więc jesteśmy przekonani, że wiele tych pieniędzy realnie spłynie do naszych rolników.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiArturLawniczak">Pragnę też powiedzieć o „Rentach strukturalnych”, których dotyczy wiele pytań. Zmieniamy rozporządzenie, które przesuwa termin składania wniosków na to działanie. Trzeba sobie powiedzieć to, co sygnalizowaliśmy wiele razy. Zakontraktowane renty z lat 2004-2006 oraz dwa nabory, które odbyły się wcześniej, skonsumowały całą kwotę przewidzianą w PROW na lata 2007-2013. Dlatego też wcześniej, tj. 25 września ubiegłego roku, wystąpiliśmy do komitetu monitorującego, do Komisji Europejskiej o to, aby przesunąć środki w celu zrealizowania nowego naboru. Zaproponowaliśmy, aby dokonać przesunięcia z działania „Zwiększenie wartości dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej” w sektorze przetwórstwa. Niewiele osób popierało to rozwiązanie, a wsparcia praktycznie nie było. Nie możemy ogłosić naboru do końca marca, bo nie mamy jeszcze zabezpieczonych środków. Czynimy natomiast starania, aby środki zostały przesunięte z innych działań, co nie jest takie proste, bo potrzebna jest zgoda KE. Myślę, że na bieżąco będziemy informowali Wysoką Komisję o tym, jak ten proces przebiega.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiArturLawniczak">Jeśli chodzi o działania związane z przetwórcami, to nabór wniosków zostanie ogłoszony już w kwietniu. Przetwórcy także wnieśli wiele zmian do wcześniej zgłoszonych wniosków, co niepotrzebnie wydłuża sam proces ich rozpatrywania. Panie przewodniczący, myślę, że w zasadzie są to najważniejsze informacje. Jeśli będą szczegółowe pytania, to będę na nie odpowiadał.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiArturLawniczak">Może warto dodać, że po dyskusjach medialnych o euro pojawił się pomysł, aby wypłacać naszym rolnikom płatności obszarowe w euro. Powiem, że jest to interesująca propozycja. Przekonuje nas ona do tego, aby rząd, premier, Rada Ministrów przyspieszyli działania zmierzające do wdrożenia euro w Polsce. Jest to bowiem bardzo poważny sygnał ze strony rolników, czyli grupy społecznej, która wykorzystuje sporo środków europejskich. Jesteśmy przekonani, że wejście do strefy euro po dobrym kursie na pewno pomoże rolnikom, rolnictwu i całym obszarom wiejskim. Warto dodać, że kurs euro, brany według stanu za ostatni dzień trzeciego kwartału roku 2008, nie jest polskim wymysłem. Tak po prostu wcześniej przyjęto. Gdyby nie udało się wejść wcześniej do strefy euro, to należałoby się zastanowić nad tym, w jaki sposób te płatności przeliczać. Obecnie nie można jednak tego zmienić. Dla przykładu podam, że tzw. niskotowarówka, czyli działanie „Wspieranie gospodarstw niskotowarowych”, naliczana jest po kursie 4,10 z groszami. Akurat w przypadku niskotowarówek dla tych, którzy korzystają z programu, będzie to zdecydowana zwyżka. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PrzewodniczacyposelLeszekKorzeniowski">Dziękuję. Obawiam się o frekwencję, bo wśród mówców nie ma panów posłów Ajchlera i Kalemby. Ale są inni – następcy rosną. Proszę bardzo, pan poseł Babalski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#PoselZbigniewBabalski">Dziękuję bardzo, panie przewodniczący. Trzeba jakoś podtrzymać tradycję, jeśli nie ma tych, którzy dużo mówią i o wiele rzeczy pytają. Panie ministrze, mam dwie krótkie sprawy. Bardzo bym prosił o to, żeby realizować obietnice i postanowienia. Bodajże trzy tygodnie temu powiedział mi pan, że w sprawie rent strukturalnych odpowie na piśmie, a do dzisiaj tej odpowiedzi nie otrzymałem. Co prawda dzisiaj dostaliśmy informację o rentach strukturalnych, ale dość ogólną, więc chciałbym to doprecyzować.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#PoselZbigniewBabalski">Bardzo proszę, żeby pan minister odpowiedział, czy w tym roku w ogóle istnieje realna szansa na to, żeby działanie „Renty strukturalne” było realizowane. Przepraszam bardzo, ale na ten temat powiedział pan bardzo oględnie, a przecież dokładnie pan wie, że w terenie jest bardzo duże zainteresowanie rentami i rolnicy po prostu o to pytają, szczególnie młodzi. Bardzo proszę o szczegółową informację na temat działań, jakie rzeczywiście państwo podejmują, żeby ewentualnie przyspieszyć proces alokacji środków. To po pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#PoselZbigniewBabalski">Po drugie, panie ministrze, proszę powiedzieć, ile działań – z tych 21 – tak naprawdę ma akredytację. Chodzi o realizację działań przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Z tego materiału, który otrzymaliśmy, wygląda na to, że tych działań jest chyba 10. Jeśli się mylę, to proszę sprostować. Proszę też o odpowiedź na pytanie, co z pozostałymi działaniami. Kiedy ewentualnie dostaną one akredytację? W jednym z wydawnictw Minister RiRW mówił, że jest 19 działań, które mają akredytację. Jak więc to jest? Z materiału, który otrzymaliśmy, na to nie wygląda. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PrzewodniczacyposelLeszekKorzeniowski">Dziękuję. Proszę, pan poseł Szczerba. Następny będzie pan poseł Krupa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#PoselMichalSzczerba">Szanowny panie ministrze, Wysoka Komisjo, panie przewodniczący – oczywiście też.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PrzewodniczacyposelLeszekKorzeniowski">Myślałem, że się pan zapomniał.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#PoselMichalSzczerba">Przepraszam. Pan poseł Krupa poprosił, żebym nie odbierał mu jego tematu, więc przez chwilę musiałem zastanowić się nad tym, jakie pan poseł musi mieć tematy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PoselAdamKrupa">Proszę na mnie nie zwalać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#PoselMichalSzczerba">Bardzo dziękuję panu ministrowi Ławniczakowi za kompetentne przedstawienie materiału. Na przyszłość mam taką prośbę. Jeśli chodzi o sam układ materiałów, to zbytnio się one nie różnią, a podobny materiał otrzymaliśmy kilka tygodni temu – dokładnie w styczniu – na posiedzeniu Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi. O ile jest to możliwe, to prosiłbym, aby w jakiś sposób, np. pogrubioną czcionką, zaznaczać te wiadomości, które są wiadomościami nowymi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PoselZbigniewBabalski">Widać nie ma takich materiałów i to jest problem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#PoselMichalSzczerba">Rzeczywiście tego typu tryb, gdy z materiałem musimy zapoznać się przed samym posiedzeniem Komisji lub w jego trakcie, utrudnia właściwe zapoznanie się z dokumentem.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#PoselMichalSzczerba">Cieszę się, że po raz kolejny, a tym razem bardzo szczegółowo, ministerstwo przedstawiło harmonogram uruchamiania poszczególnych działań PROW. W przeszłości bardzo często mieliśmy bowiem albo informacje ustne, albo informacje o charakterze bardziej ogólnym, które nie pozwalały na właściwe monitorowanie działalności ARiMR w odniesieniu do uruchamiania poszczególnych działań. Nie ukrywam, że chciałbym wrócić do pewnych pytań, które jako posłowie Komisji próbowaliśmy sformułować na poprzednim posiedzeniu, które także było poświęcone realizacji PROW 2007-2013. Wówczas nie było jednak przedstawiciela kierownictwa ARiMR, nie było prezesa. Cieszę się, że dzisiaj jest bardzo kompetentny wiceprezes, pani Szalczyk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PoselHenrykKowalczyk">Prezesa nie ma.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#PoselMichalSzczerba">Słucham?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PoselHenrykKowalczyk">Już nie ma.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#PoselMichalSzczerba">Prezesa już nie ma, tak? Przepraszam, ale koledzy z PiS mnie rozpraszają. Twierdzą, że prezesa nie ma.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PoselHenrykKowalczyk">Jest, ale nie ma go na sali.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#PoselMichalSzczerba">Tak, na sali go nie ma. Na tej sali pana prezesa nie było od roku. Szanowni państwo, chodzi mi o działania oszczędnościowe, które zostały przygotowane przez resort. Pytanie, które chciałem skierować wówczas do kierownictwa agencji, miało brzmieć następująco. Czy w sytuacji, kiedy zakładamy, że oszczędności w planie rzeczowo-finansowym agencji będą wynosiły 190.000 tys. zł w roku 2009, to w jakiś sposób nie spowodują one opóźnień związanych z tym harmonogramem, który w tej chwili resort rolnictwa przedstawia Komisji? Ponieważ jest to tak duża kwota, to chciałbym się dowiedzieć, gdzie głównie te oszczędności znajdą odzwierciedlenie. W których kosztach funkcjonowania agencji?</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#PoselMichalSzczerba">Drugie pytanie dotyczy przygotowania systemu informatycznego. Oczywiście, samo uruchomienie terminu przygotowania wniosków to – powiedzmy sobie szczerze – 10% sukcesu. Drugą częścią jest właściwa obsługa i system informatyczny, który będzie w stanie te dane przyjąć, skontrolować i skrzyżować. Następnie wszystko zakończy się przekazaniem płatności do beneficjenta. Pytanie jest więc następujące. Czy w odniesieniu do poszczególnych działań PROW, które mamy zamiar uruchomić począwszy od 24 marca, a skończywszy na 5 maja, jest już gotowy system informatyczny? Czy będzie można skutecznie obsługiwać wnioski, tak żeby nie było sytuacji, która wystąpiła na przełomie 2007 i 2008 roku? Jak rozumiem, zebrano wtedy wnioski rolników, a później leżały one miesiącami, czekając na rozpatrzenie. Dzisiaj dowiadujemy się, jaka jest realna liczba tych wniosków.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#PoselMichalSzczerba">Mam jeszcze kilka bardziej ogólnych pytań, które od dłuższego czasu próbuję zadać ARiMR, ale za bardzo nie mam komu. Chodzi mi o takie sprawy, o których zawsze rozmawialiśmy, czyli np. temat budowy siedziby agencji. Ten temat pojawia się co roku w planie rzeczowo-finansowym agencji. Zabezpieczana jest kwota kilkudziesięciu milionów złotych, która później jest, oczywiście, przejadana na różnego rodzaju funkcjonalności systemu informatycznego. Pytanie jest takie. Czy resort rolnictwa i aktualne kierownictwo agencji mają pomysł na rozwiązanie tego problemu? Tak naprawdę, gdyby kilka lat temu podjęto decyzję o budowie siedziby agencji zamiast decyzji o dokonywaniu kosztochłonnego najmu, to już dawno wybudowalibyśmy tę siedzibę za środki, które wpuściliśmy – można tak powiedzieć – w ręce prywatne.</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#PoselMichalSzczerba">Kolejna sprawa dotyczy indeksacji wynagrodzeń pracowników agencji. Ta spawa także była już przeze mnie poruszana na prośbę samych pracowników. Jak rozumiem, w tej chwili zmieniły się regulacje dotyczące regulaminu wynagradzania. Indeksacja będzie indeksacją indywidualną, coroczną, taką, jaka występuje w sferze budżetowej. Wówczas, czyli w latach 2006, 2007 czy 2008, indeksacja nie była indeksacją, która dotyczyła wszystkich wynagrodzeń. Wiemy także o tym, że poszczególni pracownicy agencji występują do sądów pracy po to, żeby otrzymać rekompensaty. Odszkodowania związane są z tym, że wynagrodzenie nie było indeksowane na podstawie właściwych wskaźników. Sądy pierwszej instancji zasądzają już w tej chwili odszkodowania wraz z odsetkami. Jeżeli te pozwy mają charakter masowy, a orzeczenia sądów mają kierunek, który możemy określić jako korzystny dla pracowników, to czy nie jest potrzebne jakieś ogólne zweryfikowanie tego problemu? Powiedzmy sobie szczerze. Dopuszczanie do takiej sytuacji, że agencja wypłaca odszkodowania, i to z odsetkami za poprzednie lata, w dużej mierze może sprowokować osoby nieprzychylne tej instytucji do wysunięcia wniosków o naruszenie dyscypliny budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#PoselMichalSzczerba">Ostatnie pytanie zadam na podstawie tego, co zasłyszałem. Dotarła do mnie informacja, że w pewnym momencie komornik zajął konto ARiMR, największej agencji płatniczej. Mam pytanie do kierownictwa agencji. Czy była taka sytuacja? Jeżeli tak, to dlaczego? Czy zostały wyciągnięte konsekwencje wobec osób, które doprowadziły do takiej sytuacji? Jedna z największych instytucji w Polsce, gospodarująca znacznymi środkami finansowymi, tak naprawdę przez chwilę przestała funkcjonować, ponieważ jej konto było zajęte. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PrzewodniczacyposelLeszekKorzeniowski">Bardzo proszę, pan poseł Krupa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#PoselAdamKrupa">Panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, może bardziej niż mój przedmówca skupię się na PROW. Mam kilka pytań do pana ministra. Przede wszystkich interesuje mnie sprawa podatku od towarów i usług. Chodzi mi o interpretację Komisji Europejskiej, mówiącą o tym, że VAT jest niekwalifikowany w każdych okolicznościach, nawet wtedy, kiedy nie można go odzyskać. Ta sprawa dotyczy szczególnie takich działań, które są skierowane do jednostek samorządu terytorialnego, np. działania „Odnowa i rozwój wsi”. Jeżeli VAT jest niekwalifikowany, to rzeczywiste dofinansowanie projektu wynosi nie 75%, tylko 53%. Czy MRiRW prowadzi jakieś rozmowy z Ministrem Finansów, żeby zwolnić jednostki samorządu terytorialnego z płacenia tego podatku w tym konkretnym działaniu? To jedna sprawa.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#PoselAdamKrupa">Druga sprawa dotyczy przelicznika kursu euro właśnie dla tego działania, które jest bardzo popularne, ważne i oczekiwane. Jak widzimy w harmonogramie, nabór, który będą prowadziły województwa, praktycznie rzecz biorąc dopiero się zaczyna. Natomiast środki, jakimi dysponują województwa, były przeliczane po kursie 3,69 zł za euro. Czy tu nastąpi jakaś zmiana? Zmiana w znaczny sposób zwiększyłaby ilość środków, które województwa miałyby dla jednostek samorządu terytorialnego.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#PoselAdamKrupa">Następna sprawa dotyczy sygnałów, według których czas od złożenia wniosku do podpisania umowy jest bardzo długi. Mówiliśmy już o tym, że w przypadku niektórych działań ten okres trwał nawet 9 miesięcy i to z różnych względów. Słuchaliśmy tłumaczeń, ale doszły mnie sygnały, że np. w osi LEADER, która dopiero wchodzi, niektóre lokalne grupy działania złożyły wnioski w grudniu i do dzisiaj nie zostały nawet wezwane do ewentualnego uzupełnienia wniosków. Nie wiem, czy wszystkie lokalne grupy działania tak dobrze wypełniły wioski, nie mówiąc już o podpisaniu umowy. Wedle rozmów, które prowadziłem, beneficjanci uważają, że maksymalny okres od złożenia wniosku do momentu podpisania umowy powinien wynosić 3 miesiące. Dzisiaj nie jest to realizowane. Chciałbym więc usłyszeć informację na temat tego, jak ministerstwo będzie podchodzić do tego problemu.</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#PoselAdamKrupa">Wreszcie chciałbym wiedzieć, czy w ogóle jest rozpatrywana sprawa zaliczkowania, szczególnie dla dużych inwestycji prowadzonych w ramach PROW. Chodzi np. o budowę kanalizacji sanitarnych, o budowę biogazowni czy modernizację infrastruktury. W niektórych inwestycjach jest to kwota około 20.000 tys. zł. Dla beneficjenta nie jest więc obojętne, czy te pieniądze uzyska w formie zaliczek, czy nie.</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#PoselAdamKrupa">Następna sprawa właściwie jest z tym związana, bo dotyczy zabezpieczenia finansowego, a generalnie finansowania tych inwestycji. Obecnie beneficjent musi wykazać się stuprocentowym zabezpieczeniem całej inwestycji. Niektórzy będą mieli problemy. Przypuszczam, że szczególnie jednostki samorządu terytorialnego będą miały problemy, żeby uzyskać promesy kredytowe na całą kwotę. Czy nie jest możliwe zabezpieczenie tego, co leży po stronie beneficjenta, czyli owych 25%, które potrzebuje do realizacji całego projektu?</u>
          <u xml:id="u-20.5" who="#PoselAdamKrupa">Bardzo dziękuję za ten materiał, który został przedłożony. Po raz kolejny chcę podkreślić, że dobrze by było, gdybyśmy materiały uzyskiwali z pewnym wyprzedzeniem, albowiem ciężko jest przed samym posiedzeniem Komisji albo już na nim zapoznawać się z tymi informacjami.</u>
          <u xml:id="u-20.6" who="#PoselAdamKrupa">Jest jeszcze jedna sprawa, która rzuciła mi się w oczy przy pobieżnym przeglądaniu tych materiałów. Widzimy, że w ramach naboru 2008 r. limity działań są jakby niewykorzystywane. Natomiast wynik działania „Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej” jest bardzo dobry. We wszystkich województwach limit został praktycznie wykorzystany albo też liczba złożonych wniosków znacznie przekracza kwoty przyznane na rok 2008. Wygląda na to, że akurat to działanie cieszy się bardzo dużym zainteresowaniem wśród rolników. Jeżeli dojdzie do takich sytuacji, że w jednych działaniach będzie mniejsze wykorzystanie środków, a w innych większe, to czy będzie możliwość przesuwania środków z jednego działania do drugiego? Myślę, że miałoby to pewien sens. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#PrzewodniczacyposelLeszekKorzeniowski">Dziękuję. Proszę bardzo, pan poseł Maliszewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#PoselMiroslawMaliszewski">Panie przewodniczący, panie ministrze, pani prezes, dziękując za obszerność tego materiału i jego precyzję w pewnych działaniach, jednocześnie chcę zadać kilka pytań uściślających. Chodzi o pewne działania w ramach osi 1, czyli tej osi, która bezpośrednio ma trafić do sektora rolniczego bardzo mocno związanego z produkcją. Jest kilka ciekawych działań, których część jest już rozpoczęta. Jest zapowiedź, że niektóre z nich w najbliższym czasie będą realizowane. Dość precyzyjnie podane są daty, kiedy ruszy nabór wniosków.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#PoselMiroslawMaliszewski">Moje pytania dotyczą konkretnych działań. Weźmy chociażby działanie „Korzystanie z usług doradczych przez rolników i posiadaczy lasów”. Moje pytanie dotyczy tego, kto będzie mógł korzystać z tego wsparcia. Kto może być beneficjentem, który będzie aplikował o środki w ramach tego działania? Czy np. mogą to być instytucje doradcze do tej pory publiczne? Jak wiemy, w ustawie zmieniliśmy podległość ośrodków doradztwa rolniczego. Czy jeśli np. izby rolnicze, które są urzędem danego województwa, zawrą porozumienie o świadczeniu usług doradczych, to będą mogły korzystać ze środków w ramach tego działania? Czy też np. prywatne instytucje doradcze, których na rynku jest już dzisiaj niemało, będą mogły z tego korzystać? Czy różne związki i stowarzyszenia, które dzisiaj także zajmują się taką działalnością, robiąc to za własne środki bądź składki rolników, będą mogły takie działania prowadzić? Generalnie jaka ilość środków jest przewidziana na działanie „Korzystanie z usług doradczych przez rolników i posiadaczy lasów”?</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#PoselMiroslawMaliszewski">Drugie pytanie jest bardzo proste, a dotyczy działania „Modernizacja gospodarstw rolnych”. Swego czasu zastanawialiśmy się nad tym, który system naboru wniosków jest bardziej sprawiedliwy i skuteczny, a mniej uciążliwy. Rozważaliśmy, czy w tych miejscach, gdzie zapotrzebowanie na środki jest większe niż możliwości agencji, wysyłanie wniosków pocztą jest lepsze niż stanie w kolejkach. Czy była rozpatrywana taka możliwość, aby już teraz lub w kontekście następnych naborów wniosków o przyznanie pomocy w ramach działania „Modernizacja gospodarstw rolnych” wprowadzić np. wstępną obróbkę i przyjmowanie wniosków na poziomie powiatów, a nie oddziałów regionalnych? Według mnie dużo bardziej usprawniłoby to proces, który byłby mniej uciążliwy dla rolników, a pewnie bardziej dla agencji, ale akurat liczba beneficjentów „Modernizacji gospodarstw rolnych” jest dość duża.</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#PoselMiroslawMaliszewski">Trzecie pytanie dotyczy działania „Zwiększenie wartości dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej”. Czy są jeszcze środki w ramach całego PROW 2007-2013? Z tego materiału, który otrzymaliśmy, wynika bowiem, że była zaangażowana kwota 1.100.000 tys. euro, a przez te kilka dni naboru wniosków w 2008 r. została – że tak powiem – zawnioskowana pomoc warta 1.631.000 tys. euro, co stanowiło 142% dostępnych środków. Czy to oznacza, że już nie ma środków? Czy można będzie przesunąć środki do tego działania z innych działań?</u>
          <u xml:id="u-22.4" who="#PoselMiroslawMaliszewski">Kolejne pytanie dotyczy działania „Uczestnictwo rolników w systemach jakości żywności”. Ostatnio zadano mi pytanie dotyczące tego, kto może być beneficjentem tego działania. Pytanie to zadały dwa stowarzyszenia, które zarejestrowały produkt regionalny albo tradycyjny (w tej chwili nie potrafię już precyzyjnie go określić). Możliwość stosowania nazwy tego produktu regionalnego oraz wprowadzenia go do obrotu wiąże się z uzyskaniem określonego certyfikatu jakości tego produktu. Dzięki certyfikatowi produkt powinien być rozpoznawalny na rynku, a zapisana w jego charakterystyce jakość może być respektowana. Czy tego typu organizacje i uczestniczący w nich rolnicy bądź rolnicy ubiegający się o taki certyfikat, który jest bezpośrednio związany z jakością żywności, będą mogli być beneficjentem tego działania?</u>
          <u xml:id="u-22.5" who="#PoselMiroslawMaliszewski">Na koniec mam pytanie dotyczące większości działań, w których jako aplikujący występują podmioty gospodarcze, które uzyskały wsparcie. Proszę wybaczyć, jeżeli nie mam wiedzy w tej materii. Mamy sytuację, w której podmiot – np. grupa producentów, gospodarstwo bądź zakład przetwórczy – zrealizuje inwestycję za środki w ramach PROW czy wcześniejszego programu rozwoju. Podmiot zobowiązał się do tego, że bodajże przez 5 lat nie może się pozbyć nabytego czy zbudowanego majątku. Co się stanie, jeżeli taki podmiot w tym czasie zbankrutuje? Okaże się bowiem, że podmiot nie ma możliwości funkcjonowania na rynku, a obiekt stoi, maszyny i urządzenia są. Czy nowy nabywca tego podmiotu będzie w całości brał zobowiązania wynikające z obowiązków poprzednika, od którego nabył ten majątek czy generalnie całą firmę? Jak agencja będzie wtedy dochodziła swoich praw? Pani prezes, na ostatnim spotkaniu z przetwórcami w MRiRW mówiliśmy o tym, że pojawiają się na rynku zakłady przetwarzające różne produkty, które mają dość duże kłopoty z uzyskaniem płynności. Nabyciem tychże zakładów są zainteresowani i rolnicy, i grupy producenckie. Nie pytam po raz kolejny o to, czy rolnicy albo grupy producenckie będą mogli kupować akcje czy udziały tych zakładów, opierając się na finansowaniu. Jak bowiem wiemy, na razie tego nie ma i szybko nie będzie. Ale co w tej chwili będzie z zobowiązaniami wobec agencji tych przedsiębiorstw, które zbankrutowały? Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#PrzewodniczacyposelLeszekKorzeniowski">Dziękuję. Bardzo proszę, pan poseł Klim.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#PoselJozefKlim">Dziękuję bardzo. Panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, w obecnej sytuacji gospodarczej, czyli pewnej recesji, wydaje mi się, że kluczowe jest wydawanie środków pochodzących z Unii Europejskiej w ramach PROW. W mojej ocenie jest to zadanie jak najbardziej kluczowe. Wydaje mi się, że w ministerstwie muszą być ludzie, którzy powinni rano wstawać i kłaść się spać tylko i wyłącznie z myślą o tym, jak przyspieszyć wydawanie tych środków oraz jak uruchamiać pozostałe działania. Nie wiem, czy tak jest, ale dla mnie jest to rzecz strategiczna.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#PoselJozefKlim">W związku z tym, że były podawane różne terminy zakończenia akredytacji i uruchamiania działań, to nie wiem, czy wszystkie działania w zakresie PROW zostały uruchomione, czy też nie. Z dostarczonej nam informacji wynika, że akredytację uzyskało 10 działań. Pytanie nasuwa się samo. Kiedy zostaną uruchomione wszystkie działania PROW? Kiedy tak naprawdę ministerstwo powie: „Tak. Enter. Wszystkie programy chodzą”?</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#PoselJozefKlim">Po drugie, czy Ministerstwo Rozwoju Regionalnego intensywniej pracuje nad uproszczeniem i skracaniem procedur? Czy w ministerstwie zastanawiają się państwo nad tym, żeby jednak te procedury skrócić? Chodzi o to, żeby jak najszybciej doprowadzać do wypłaty gotówki, żeby te środki finansowe szybko trafiły na polską ziemię, do polskiego rolnika czy przetwórcy, do polskich samorządów itd.?</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#PoselJozefKlim">Po trzecie, w roku 2008 był taki moment, w którym samorządy nie rozpatrywały wniosków dotyczących wodociągów i kanalizacji na terenach wiejskich, czekając na uruchomienie PROW w tym zakresie. Pytanie dotyczy więc tego, na jakim etapie się to znajduje. Czy to już ruszyło i jak to wygląda? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#PrzewodniczacyposelLeszekKorzeniowski">Dziękuję, panie pośle. Proszę, pan poseł Jurgiel.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#PoselKrzysztofJurgiel">Panie przewodniczący, panie ministrze, chciałem dodać kilka pytań do zadawanych tutaj. Po pierwsze, ponieważ nie mieliśmy czasu na dokładne zapoznanie się z informacją, to być może pytania będą dotyczyły informacji, które są w materiałach. Wynika to jednak właśnie z tego, że nie otrzymaliśmy materiałów wcześniej. Generalnie mamy tutaj wykaz środków, które przewidziane są w planie finansowym PROW 2007-2013 z podziałem na osie. Czy nie należałoby jednak sporządzić wykazu, np. w formie dodatkowej kolumny, który pokazywałby, jaki jest stan wykorzystania środków w tych osiach? Jak po prostu wygląda to w stosunku do planu? Z tego co wiem, to plan przesłany do Brukseli obejmował roczne aplikacje. Dlatego prosiłbym o ewentualne uzupełnienie i przedstawienie takich danych, które by wskazywały na to, jak wygląda wykorzystanie środków w stosunku do działań planowanych w poszczególnych latach.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#PoselKrzysztofJurgiel">Wynika to także z tego, o co chciałem zapytać. Czy nie grozi nam utrata środków w niektórych działaniach? Wiemy, że zgodnie z zasadami rozliczeń w UE obowiązują 3-letnie okresy rozliczeń. Pierwsze sprawozdanie okresowe będzie przedstawiane Komisji Europejskiej w roku 2010. Może być tak, że w niektórych działaniach zostaną nam środki. Czy to nam nie grozi? Czy resort o tym myślał? Jeszcze raz podkreślę bowiem, że są 3-letnie okresy rozliczeń. W roku 2010 będzie podsumowanie i jeśli w jakiejś osi czegoś nie wydano, to wszystko to przepadnie.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#PoselKrzysztofJurgiel">W materiale brakuje mi ważnej sprawy, bo mijają ponad 2 lata okresu finansowania PROW 2007-2013. Jak wygląda system monitorowania i oceny? W PROW jako rozdział 12 mamy zapisany system monitorowania i oceny. Znajdują się w nim pewne zapisy, które muszą być realizowane przez instytucję zarządzającą w stosunku do Komisji Europejskiej. Prosiłbym o to, żeby ewentualnie już teraz lub w następnym materiale, który powinniśmy rozpatrywać gdzieś – jak myślę – w połowie roku, przedstawić informacje dotyczące systemu monitorowania i oceny. Monitoring ma być prowadzony na podstawie zdefiniowanych wskaźników finansowych, wskaźników produktu, rezultatu i oddziaływania. Czy jest to realizowane? Chciałbym się dowiedzieć, jak te wskaźniki zostały przyjęte, bo w materiale nie ma tej informacji.</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#PoselKrzysztofJurgiel">Skoro są opisane wymagania KE, to myślę, że musiało zostać przekazane pierwsze sprawozdanie roczne za rok 2007. Kiedy jednak będzie przekazane sprawozdanie za rok 2008? Myślę, że Komisja powinna zapoznać się z tym sprawozdaniem i taki wniosek stawiamy. Rozumiem, że z tych sprawozdań będą wynikały wnioski, które umożliwiają wystąpienie do KE o zmianę finansowania poszczególnych działań w ramach różnych osi. Dlatego też chciałem uzyskać informację o tym, jak wygląda sprawozdawczość. Czy są realizowane bieżące oceny? Zgodnie bowiem z ideą monitoringu powinny być opracowywane oceny bieżące, następnie sprawozdania roczne, sprawozdania okresowe i sprawozdanie końcowe. Jak ten system jest realizowany w resorcie? Jeśli byłaby możliwość, to bardzo prosiłbym o krótką informację na ten temat. Myślę, że na przełomie roku Komisja powinna szczegółowo zapoznać się z systemem monitorowania, wnioskami i oceną, które zostałyby zawarte w następnym materiale.</u>
          <u xml:id="u-26.4" who="#PoselKrzysztofJurgiel">Prosiłbym także o informację na temat tego, ile środków wykorzystano w całym programie. Padały już pytania, dlaczego tak wolno jest on realizowany – tym bardziej że z materiałów, które są na stronie internetowej, wynika, że pan minister Sawicki przedstawił plan stabilności i rozwoju, w którym zakłada zdecydowane przyspieszenie wykorzystania środków pomocowych UE.</u>
          <u xml:id="u-26.5" who="#PoselKrzysztofJurgiel">Kolejna sprawa dotyczy dodatkowych środków na PROW, które prawdopodobnie otrzymaliśmy czy otrzymamy z UE. Z tego, co wiadomo, nadwyżka uzyskana w roku 2008 w ramach realizacji wspólnej polityki rolnej wynosiła półtora miliarda euro. Z tej nadwyżki Polska ma otrzymać jakąś kwotę. Czy można uzyskać informację odnośnie tej kwoty? Jaka będzie procedura podziału tej kwoty na poszczególne interwencje czy też działania związane z PROW? W związku z tym jakie ewentualne zmiany planuje rząd? Na jakie obszary będą przeznaczane te środki? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#PrzewodniczacyposelLeszekKorzeniowski">Dziękuję, panie pośle. Proszę bardzo, pan poseł Gołujuch.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#PoselKazimierzGolojuch">Panie przewodniczący, panie ministrze, Wysoka Komisjo, chcę zadać kilka konkretnych pytań. Na zebraniach wiejskich spotykam się z rolnikami i przedstawicielami wsi, którzy pytają mnie o to, kiedy wejdą wszystkie działania PROW i kiedy nastąpi widoczne przyspieszenie. Zostało to już powiedziane, że na 22 działania PROW weszło tylko 10. Chciałbym zapytać, kiedy będzie konkretna szansa na to, żeby pozostałe działania zostały uruchomione.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#PoselKazimierzGolojuch">Drugie pytanie dotyczy działania „Wspieranie gospodarstw niskotowarowych”. Niskotowarowe gospodarstwa w takich województwach, jak podkarpackie, małopolskie czy świętokrzyskie, w których rozdrobnienie gospodarstw jest duże, oczekują tego wsparcia. Wiadomo, że to działanie weszło później, więc mam konkretne pytanie. Czy jest szansa, żeby to działanie w ogóle weszło? A jeżeli tak, to kiedy i jakich środków można oczekiwać?</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#PoselKazimierzGolojuch">Kolejna sprawa, o którą chciałbym zapytać, dotyczy rent strukturalnych. Z tego materiału, który dzisiaj otrzymaliśmy, wynika, że na działanie „Renty strukturalne” w latach 2004-2006, gdy liczba beneficjentów wynosiła 53.100 osób, przeznaczono kwotę 1.480.000 tys. zł. Natomiast na przewidywaną w latach 2007-2013 liczbę beneficjentów, która wynosi 50.400 osób, możliwa jest kwota na poziomie 707.600 tys. zł. Chciałbym zapytać, czy będzie możliwość uzupełnienia tej kwoty poprzez przesunięcie z innych działań. W tym tygodniu niektórzy zaniepokojeni przedstawiciele izb rolniczych dzwonili do mnie pytając, czy są zabezpieczone środki na rok 2009 na działanie „Renty strukturalne” i w jakiej wysokości. Odnośnie tego działania oczekiwanie jest bardzo duże. Czy nie dojdzie do takiej sytuacji, że ci, którzy oczekują na nie, pozostaną zawiedzeni? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#PrzewodniczacyposelLeszekKorzeniowski">Dziękuję bardzo. Proszę bardzo, pan poseł Kwitek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#PoselMarekKwitek">Panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, panie ministrze, chciałem zapytać o realizację działania „Ułatwianie startu młodym rolnikom”. Przede wszystkim z wykresu wynika, że przewidywana liczba rolników, którzy ewentualnie będą mogli skorzystać z pomocy, ma się nijak do realizacji, czyli liczby złożonych wniosków. Z materiałów wynika, że przewidywano ponad 33 tys. wniosków, a złożono około 6 tys. wniosków. W związku z tym mam pytanie do pana ministra. Jakie są przyczyny tego, że ten w sumie oczekiwany program nie cieszy się wśród młodych rolników większą popularnością? Tak przynajmniej wynika ze statystyki. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#PrzewodniczacyposelLeszekKorzeniowski">Dziękuję, panie pośle. Czy jeszcze ktoś chciałby zabrać głos? Pan poseł Kowalczyk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#PoselHenrykKowalczyk">Panie przewodniczący, mam jedno krótkie pytanie, dotyczące działania „Zwiększenie wartości dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej”. Nabór wniosków został zakończony 9 maja 2008 r. Ze sprawozdania wynika, że z 818 wniosków do tej pory 18 wniosków przeszło kompletną ocenę, 8 wniosków przeszło ocenę ekonomiczno-techniczną, a podpisano 5 umów. Myślę, że – jak na okres tylu miesięcy – nie jest to szczególne osiągnięcie. Mam pytanie. Jak się to ma do terminów wynikających z rozporządzeń? Liczba wniosków jest niezbyt duża, a dodatkowo rozdzielona pomiędzy oddziały regionalne, więc tak naprawdę chodzi o pojedyncze sprawy. Przyczyn tego stanu rzeczy nie można zatem składać na systemy informatyczne itp. Dlaczego tak się dzieje? Jest to bardzo istotne, jeśli chodzi o pomoc dla przetwórstwa. Brak podpisanych w tym momencie umów spowoduje, że w 2009 r. sezon budowlany – bo to głównie tutaj będą wykorzystywane środki – znów zostanie zmarnowany. Jak to się ma do terminów wynikających z rozporządzeń i dlaczego idzie to tak powoli? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#PrzewodniczacyposelLeszekKorzeniowski">Dziękuję. Nikt z panów posłów nie chciał uzupełniać swoich głosów. Proszę, pan przewodniczący.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#PrzewodniczacyposelLeszekKorzeniowski">Zastępca przewodniczącego Związku Zawodowego Rolników „Ojczyzna” Mariusz  Gołębiowski:</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#PrzewodniczacyposelLeszekKorzeniowski">Panie przewodniczący, panie ministrze, mam kilka pytań dotyczących omawianego właśnie tematu. Chciałbym zadać pierwsze ogólne pytanie. Panie ministrze, mamy już 2009 r. i opóźnienie PROW 2007-2013. Z czym się to wiąże? Czy w tym programie jest wystarczająca ilość środków dla rolników? Nie mówię o samorządach i przedsiębiorstwach, czyli zakładach przetwórczych, tylko o rolnikach.</u>
          <u xml:id="u-33.3" who="#PrzewodniczacyposelLeszekKorzeniowski">Kolejne pytanie kieruję do pana ministra lub pani prezes. Zdaniem naszego związku i organizacji rolniczych jest za mało lub wręcz wcale nie ma pracowników ARiMR w terenie. Zdążyliśmy zaobserwować, że inaczej dzieje się w starej piętnastce państw UE. Tam pracownicy agencji docierają do rolnika, np. do bauera. U nas – oprócz ludzi kontrolujących – nie ma doradztwa w terenie. Kontrole, oczywiście, są. Czy nie byłoby sensowne, żeby docierać do rolnika, czasami wysyłając pracowników w teren? W każdym bądź razie w starej piętnastce jest inaczej. Bardzo prosiłbym o to, żeby chcieli państwo zaobserwować to podejście.</u>
          <u xml:id="u-33.4" who="#PrzewodniczacyposelLeszekKorzeniowski">Jeśli chodzi o bardziej szczegółowe zapytania na temat PROW, to mam pytanie dotyczące dopłat. Chodzi o uzupełnienie stada krów mlecznych w razie nieszczęśliwych wypadków, np. choroby, czyli o temat na czasie. Czy w ramach PROW jest takie działanie, jak uzupełnienie stada krów mlecznych w razie nieszczęśliwego wypadku?</u>
          <u xml:id="u-33.5" who="#PrzewodniczacyposelLeszekKorzeniowski">Następne moje pytanie dotyczyłoby szeroko rozumianych szkoleń. Jaka suma pieniędzy jest przeznaczona w PROW na szkolenia? Chodzi o szkolenia w ramach PROW, czyli tak o ARiMR, jak i podlegającą ministerstwu Fundację Programów Pomocy dla Rolnictwa (FAPA). Czy pan minister nie uważa, że szkolenia mogą być przeprowadzane przez zbyt wąskie grupy przedsiębiorców? Z naszych obserwacji wynika, że w skali kraju jest tylko kilkanaście firm, które mogą przystąpić do tych szkoleń. Czy nie ogranicza to stowarzyszeń i innych podmiotów, które mogłyby to robić?</u>
          <u xml:id="u-33.6" who="#PrzewodniczacyposelLeszekKorzeniowski">Mam też szczegółowe pytanie dotyczące roku 2004, ale oczywiście wiążące się z działaniami programu. Na spotkaniu w MRiRW rozmawialiśmy z panią prezes na temat, który dotyczy żądania od rolników zwrotu pieniędzy z dopłat. W tym roku podjęto decyzje odnoszące się do roku 2004. Wiąże się to z tym, że w 2004 r. wnioski o dopłaty rolnicy składali w maju. Decyzje o uzyskiwaniu dopłat były podejmowane w listopadzie. Oczywiście, w tym czasie szeroko wchodziło działanie „Renty strukturalne”, więc ludzie przekazywali gospodarstwa rolne na renty strukturalne bądź renty normalne. W tej chwili decyzjami agencji żąda się od tych ludzi zwrotu pieniędzy z 2004 r., czyli owych dopłat. Czy to działanie uważają państwo za prawidłowe? Czy nie uważają państwo, że podpisując takie decyzje, urzędnicy popełniali wtedy błędy? Naszym zdaniem były to dość duże błędy. Jak zamierzają państwo rozwiązać ten problem? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-33.7" who="#PrzewodniczacyposelLeszekKorzeniowski">Dziękuję panu. Proszę bardzo, resort rolnictwa. Proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWArturLawniczak">Dziękuję bardzo. Panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, szanowni państwo, padło bardzo dużo szczegółowych pytań. Pan przewodniczący pozwoli, że postaram się odpowiedzieć na te pytania, na które mogę. Natomiast jeśli chodzi o resztę pytań, to będę prosił panią prezes o uzupełnienie. Można powiedzieć, że część pytań się powielała, powtarzała w pewnym ciągu.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWArturLawniczak">Jeśli chodzi o „Szkolenia zawodowe dla osób zatrudnionych w rolnictwie i leśnictwie”, czyli bardzo ważne działanie, to dostępną kwotą jest 40.000 tys. euro. Działanie będzie kontraktowała znana wszystkim państwu FAPA. Również w poprzednim programie FAPA to działanie kontraktowała i rozliczała. Formuła nie jest zamknięta dla określonej grupy firm czy podmiotów gospodarczych. Jest wręcz odwrotnie. Formuła jest otwarta dla wszystkich stowarzyszeń, samorządów, podmiotów i jednostek gospodarczych, które takie działania wykonują. Bardzo przychylnie będą traktowane i premiowane konsorcja złożone z podmiotów publiczno-prywatnych. Dla przykładu podam, że mogą to być konsorcja złożone z ośrodków doradztwa rolniczego, izb rolniczych, związków zawodowych, stowarzyszeń lokalnych, firm prywatnych. Ta już funkcjonująca formuła się sprawdziła, dając najszerszą paletę dostępu do wszystkich beneficjentów. Takie konsorcja będą premiowane. Zachęcamy również związki zawodowe, m.in. pana przewodniczącego, do aplikowania. Działanie będzie realizowane z podziałem na poszczególne województwa, więc nie ma problemu, aby w nim wystartować.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWArturLawniczak">Z tego, co pamiętam, chyba tylko 2 działania mają zakres horyzontalny, obejmującym cały kraj. Chodzi jednak o bardzo wąskie specjalności, jak produkcja integrowana, czyli po prostu tam, gdzie nie ma aż tylu zainteresowanych.</u>
          <u xml:id="u-34.3" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWArturLawniczak">Jeśli chodzi o usługi doradcze, to przypomnę, że agencja – owszem – powinna informować o swoich działaniach. Natomiast do samego doradztwa jako takiego są powołane jednostki. Zachęcam również wszystkie podmioty do tego, aby startować w tym programie, bo sprawa jest bardzo prosta. W działaniu „Korzystanie z usług doradczych przez rolników i posiadaczy lasów” to rolnik wybiera jednostkę, z której chce skorzystać. To rolnik wybiera np. ośrodek doradztwa, izbę rolniczą, firmę prywatną albo stowarzyszenie. Formuła jest dowolna. Ważne jest to, że do działania automatycznie wchodzą izby rolnicze i doradztwo, natomiast wszystkie jednostki prywatne czy stowarzyszenia muszą wystąpić o akredytację. Złożono bardzo dużo wniosków, przy czym większość została rozpatrzona, a chyba tylko jeden wniosek został odrzucony z braku kwalifikacji firmy, która go złożyła. Dopuściliśmy wszystkie firmy i podmioty prywatne zainteresowane udzielaniem takiej pomocy dla rolników. Będzie to swoisty test na to, kogo rolnicy wybiorą. Będzie to po prostu bardzo dobry sprawdzian zaufania rolników do jednostek doradczych.</u>
          <u xml:id="u-34.4" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWArturLawniczak">W ramach działań nie ma takiego wsparcia jak uzupełnienie stada krów mlecznych w razie jakiejś tragedii. Komisja Europejska nie zgodziła się na wdrożenie takiej pomocy. Myślę, że występowanie o nią w tego typu programie nie jest nawet przewidywane.</u>
          <u xml:id="u-34.5" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWArturLawniczak">Jeśli chodzi o „Ułatwianie startu młodym rolnikom”, to przypomnę, że PROW był przyjmowany w 2007 r. Ustanowione kryteria dostępu były dosyć zaostrzone i rygorystyczne. Postanowiliśmy zmniejszyć średnią wojewódzką w takich województwach, jak podkarpackie, świętokrzyskie, śląskie i małopolskie po to, żeby zainteresowanie wzrosło. Faktycznie bowiem zainteresowanie nie było duże. W całym programie naboru przewiduje się około 30 tys. wnioskodawców, a jest około 6 tys. Te pieniądze w żaden sposób nie przepadają. Myślę, że wprowadzone przez nas ułatwienia, dotyczące ujednolicenia systemu kwalifikacji czy zmniejszenia średniej wojewódzkiej, wpłyną także na większe zainteresowanie młodych rolników samym programem.</u>
          <u xml:id="u-34.6" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWArturLawniczak">Jeśli chodzi o program niskotowarowy, to przypomnę, że w PROW 2007-2013 w ogóle nie został on przewidziany. Będziemy się starali wprowadzić ten program i zrobimy to z przyjemnością. Jest natomiast kluczowe pytanie. Komu zdjąć pieniądze, aby dać je na niskotowarówkę? Proszę uprzejmie o wskazanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#PoselKrzysztofJurgiel">Z dodatkowych środków.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWArturLawniczak">Z dodatkowych środków? Zaraz to wyjaśnię. Jeśli widzą państwo takie potrzeby, to prosiłbym uprzejmie o to, aby od razu wskazywać źródła finansowania. Z którego działania należy ściągnąć środki? Przypomnę tutaj sprawę „Rent strukturalnych” i dzień 25 września, w którym zwróciliśmy się do komitetu monitorującego o to, aby wprowadzić zmiany w tzw. przetwórstwie. Praktycznie wszystkie organizacje zanegowały te zmiany twierdząc, że jesteśmy niedobrzy i odbieramy przetwórcom duże pieniądze. Prosiłbym o precyzyjne zadeklarowanie. Albo jest się za tym, albo za tym, żeby było wiadomo, co się popiera. Albo popiera się renty strukturalne, albo tylko i wyłącznie przetwórstwo. Nie widzę tutaj spójności stanowiska wielu osób czy organizacji albo grup. Zawsze warto to precyzyjnie podać: „Tak, jesteśmy za rentami strukturalnymi, więc zgadzamy się na to, żeby odebrać pieniądze z tego i z tego”. Mamy wiele takich sytuacji, w których na jednym spotkaniu ktoś jest za przetwórcami, a na drugim za rentami i w końcu nie wiadomo, które rozwiązanie jest lepsze. Nie wiemy, więc nie możemy wyciągnąć klarownego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWArturLawniczak">Dobre pytanie padło w sprawie alokacji kwoty. Nie pamiętam już, kto wpisywał te kwoty w PROW 2004-2006. Mogę powiedzieć, jaki jest stan faktyczny. Obecnie nie ogłosimy naborów, póki nie mamy przesunięcia z innych działań właśnie na „Renty strukturalne”. Nie będę dalej rozwijał tego tematu. Wszyscy bierzemy odpowiedzialność za wdrażanie PROW. Pewne rzeczy można było wcześniej wpisać i przewidzieć.</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWArturLawniczak">Jeśli chodzi o dodatkową dogrywkę, to myślę, że łączna kwota wyniesie około 200.000 tys. euro, w tym około 100.000 tys. euro na dostęp mieszkańców wsi do Internetu. Reszta kwoty zostanie przeznaczona na działania związane z ochroną środowiska, wodą oraz na inne działania, które można wpisać. Decyzje będą zapadały tak naprawdę teraz. Decyzja powinna zostać podjęta do końca czerwca i wtedy będzie ostatecznie wiadomo, na jakich zasadach i w którym programie. Będziemy wdzięczni za państwa sugestie, na czym się skoncentrować, czy za generalną ocenę priorytetów wsparcia całego sektora rolno-spożywczego. Nawet dzisiaj pan minister Sawicki przebywa w Brukseli. Do końca czerwca wszystko będzie wiadomo, a same środki będą dostępne od 1 stycznia 2010 r. Piłka jest w grze. Jesteśmy otwarci na temat tego, co zrobić.</u>
          <u xml:id="u-36.3" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWArturLawniczak">Jeśli chodzi o monitoring i ewaluację, to monitoring jest prowadzony na bieżąco. W Departamencie Rozwoju Obszarów Wiejskich powołano specjalny wydział, który codziennie otrzymuje raporty z agencji i na bieżąco je analizuje. Do końca czerwca przedstawiamy KE sprawozdanie roczne z realizacji całego PROW.</u>
          <u xml:id="u-36.4" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWArturLawniczak">Myślę, że trzeba podkreślić fakt, że w kwestii utraty środków nie ma choćby cienia zagrożenia. Ważne jest to, co zostało wypłacone, bo to jest istotna informacja. Wypłacono 10,45% środków z całej alokacji na lata 2007-2013. Jest to stan na dzień 28 lutego. Chodzi więc o ponad 10%. Myślę, że śmiało możemy przyjąć, że w dniu dzisiejszym jest to grubo ponad 11%. Dokładniej należy powiedzieć, że złożono dużo więcej wniosków o płatność. Jesteśmy przekonani, że jeśli chodzi o środki, które zostaną realnie wypłacone do końca roku, to kwota będzie utrzymana na poziomie minimum 18-22%. Wszystko zależy od tego, jak będzie wyglądać sytuacja. Mówię o pieniądzach wypłaconych, które znajdują się na kontach rolników. Pieniędzy zakontraktowanych i w trakcie kontraktowania jest dużo więcej. W tym miejscu dziękuję za troskę o monitoring i ewaluację, bo są to bardzo ważne działania, które są prowadzone na bieżąco w sposób systematyczny. Jeszcze raz podkreślę, że nie ma żadnej możliwości utraty środków, nawet jeśli za którymś działaniem nie idzie zainteresowanie w taki sposób, jak wcześniej to planowano. Myślę, że w tak długim programie wszystkiego do końca się nie przewidzi, więc trzeba reagować i będziemy to robić. Komitet monitorujący powołał zespół ekspertów, który dokonuje dodatkowej oceny. Jeśli będą takie sygnały, to na następnych posiedzeniach komitetu będziemy wnosili o zmiany. Przypomnę, że jakiekolwiek zmiany mogliśmy wprowadzać dopiero po roku funkcjonowania PROW. Trudno jest przecież wprowadzać zmiany przed uruchomieniem działań, gdy brakuje obrazu, jak działają poszczególne funkcje programu. Jeśli chodzi o działania samorządowe, to rzecz jest bardzo ważna.</u>
          <u xml:id="u-36.5" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWArturLawniczak">Jeszcze raz dodam, że praktycznie wszystkie działania przechodzą ostatnie testy funkcjonalności. Nie chcę już wchodzić w szczegóły systemów informatycznych i tłumaczyć, na czym to polega. Wszystkie procedury i dokumentacje są gotowe. Podam przykład, jak to wygląda. W zeszłym tygodniu audytor podawał nam informację na ten temat. Zgodnie z prawem i specjalną umową ktoś z zewnątrz, tj. audytor, włamuje się do sytemu. Sprawdza on, czy system jest szczelny, czy nie ma konfliktu interesów itd. Myślę, że jeszcze w marcu, a z pewnością w najbliższym czasie, następnych 9 działań uzyska akredytację. Stąd mowa o 19 działaniach. Mamy bowiem potwierdzenie audytora, że system pomyślnie przeszedł wszystkie testy. Potrzebna jest już tylko decyzja samego zespołu, żeby to wyczyścić i zamknąć w sposób formalny, bo to zespół akredytuje działania.</u>
          <u xml:id="u-36.6" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWArturLawniczak">Przypomnę, że jeśli chodzi o działania samorządowe, to pierwsze wnioski w osi LEADER były składane na początku grudnia. Termin naboru został zakończony w połowie stycznia. Obsługę prowadzą bezpośrednio sejmiki wojewódzkie. Pojawiło się pytanie, czy robić krótki termin naboru, czy też nie. Zdecydowano, że nie, bo większość grup lokalnych wnosiła o to, żeby termin wynosił co najmniej miesiąc lub półtora miesiąca. Za te działania bezpośrednio odpowiadają sejmiki. Może podam dane. Jeśli chodzi o działanie „Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju”, to planowano 200 wniosków, a złożono 313 wniosków na łączną kwotę 78.000 tys. zł. W niewielu przypadkach gminy nie są w żadnej lokalnej grupie działania (LGD), ale nawet jeśli złożą wniosek później, to środki dla nich są zabezpieczone i w każdej chwili mogą dołączyć do którejś LGD.</u>
          <u xml:id="u-36.7" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWArturLawniczak">Tak jak mówiłem, kończą się nabory wniosków na działanie „Odnowa i rozwój wsi”. Chyba tylko na Dolnym Śląsku nabór trwał bardzo krótko i 27 lutego został już zakończony. Większość województw nie zakończyła naborów.</u>
          <u xml:id="u-36.8" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWArturLawniczak">Pragnę powiedzieć, że również w działaniu „Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej”, czyli generalnie w zakresie ochrony środowiska, zaopatrzenia w wodę, kanalizacji czy chodników, decyzja podejmowana jest przez samorządy. Wszystkie rozporządzenia są podpisane, wszystkie procedury zostały opracowane, natomiast to samorządy się deklarują. To same gminy proszą o to, żeby dzisiaj nie było jeszcze naboru i żeby było lekkie przesunięcie, bowiem są szykowane dokumentacje do działania „Odnowa i rozwój wsi”. Od strony formalnoprawnej samorządy mogły już ogłosić nabory, ale mamy informację, że będą je ogłaszały najpóźniej na początku kwietnia po to, żeby płynnie zamknąć nabory do „Odnowy i rozwoju wsi”. Jeszcze raz pragnę podkreślić i uspokoić, że pod kątem procedur, zarządzania i audytu wszystko przebiegło bardzo sprawnie. Nie ma żadnych zgrzytów, które powodowałyby zagrożenie wydatkowania środków.</u>
          <u xml:id="u-36.9" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWArturLawniczak">W działaniu „Zwiększanie wartości dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej” możliwe są przejęcia przez inne podmioty i grupy. W konkretnych przypadkach przejmuje się wówczas 5-letnie zobowiązania. W przypadku bankructwa mamy do czynienia z siłą wyższą.</u>
          <u xml:id="u-36.10" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWArturLawniczak">Mówiłem o tym, że w tych działaniach, w których to było możliwe, np. w „Tworzeniu i rozwoju mikroprzedsiębiorstw”, obniżyliśmy związanie z celem z 5 lat do 2 lat. Jest to przykład upraszczania, którego mogliśmy dokonać. Myślę, że w przypadku innych działań będziemy poważnie przekonywali komisję do tego, aby maksymalnie skrócić okresy związania z celem. Mogę powiedzieć, że w sprawie dwóch działań toczą się jeszcze rozmowy z KE. Nie zdradzę, jakie są to działania, ponieważ nie chciałbym się z tego później wycofywać. Prowadzone są jednak bardzo poważne rozmowy. W przypadku „Tworzeniu i rozwoju mikroprzedsiębiorstw” skrócenie jest już zatwierdzone i uzgodnione. W kontekście zapobiegania skutkom kryzysu i niedopuszczenia do pewnych perturbacji faktycznie jest to klucz do wydawania pieniędzy. Myślę, że – jak już mówiliśmy – do końca czerwca wszystkie działania PROW będą dostępne i że będzie można formalnie podpisywać umowy.</u>
          <u xml:id="u-36.11" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWArturLawniczak">Jeśli chodzi o „Uczestnictwo rolników w systemach jakości żywności”, to praktycznie wszyscy ci, którzy są dzisiaj w rolnictwie ekologicznym czy rolnictwie zrównoważonym i mają status stowarzyszenia, mogą uczestniczyć w systemach jakości. Mamy niewiele krajowych systemów jakości żywienia. Jest tylko znak „Jakość Tradycja”, opracowany przez Polską Izbę Produktów Regionalnych i Lokalnych oraz system jakości wołowiny QMP (Quality Meat Program), wdrożony przez Polskie Zrzeszenie Producentów Bydła Mięsnego. Zachęcamy inne podmioty do tego, żeby tworzyły znaki jakości, bo będą wtedy mogły korzystać ze środków. W takim wypadku zwraca się wówczas środki wydatkowane na uczestnictwo w systemie jakości żywności, czyli składkę członkowską. Jest również możliwość występowania o środki na promocję grupy produktów, także tych, które zostały zarejestrowanych w KE oraz tych, które będą na liście produktów tradycyjnych i regionalnych. Po ostatnim spotkaniu, jakie odbyło się w ubiegły czwartek w Pradze, jest akceptacja KE w sprawie przesunięcia większego finansowania na produkty lokalne i regionalne właśnie z puli „Uczestnictwo rolników w systemach jakości żywności”. Formuła systemu jest otwarta. Od 15 kwietnia będzie trwał nabór wniosków na działanie „Uczestnictwo rolników w systemach jakości żywności”. Pozostaje nam tylko zachęcanie grup i zrzeszeń do tego, aby promowano poszczególne produkty. Oczywiście, trzeba mieć świadomość, że to będzie proces, który potrwa co najmniej kilka czy kilkanaście miesięcy. Jest sporo pieniędzy, choć największe zainteresowanie skupi się zapewne na rolnictwie ekologicznym i zrównoważonym. Współpracujemy również z producentami wieprzowiny po to, aby utworzyli swój znak jakości. Trzeba do tego zachęcać. Może również inne związki branżowe, np. zajmujące się produkcją sadowniczą i warzywną, utworzą własny system jakości. Można wtedy pokrywać koszty uczestnictwa w tym systemie. Jak to zrobić? Jesteśmy do dyspozycji i służymy pomocą, podpowiedzią w tym obszarze.</u>
          <u xml:id="u-36.12" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWArturLawniczak">Jeśli chodzi o działanie „Zwiększanie wartości dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej”, to bardzo proszę panią prezes o udzielenie precyzyjnej odpowiedzi na to pytanie.</u>
          <u xml:id="u-36.13" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWArturLawniczak">Jeśli natomiast chodzi o usługi doradcze, to praktycznie nie ma limitu gospodarstw. Przewidziano alokację w wysokości 250.000 tys. euro, czyli ogromne środki. Można powiedzieć, że co najmniej miliard złotych trafi na te usługi.</u>
          <u xml:id="u-36.14" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWArturLawniczak">Jeśli chodzi o przesunięcia między działaniami czy alokację na rok bieżący, to pragnę podkreślić, że przewidziano ogromne kwoty na otwarcie następujących działań: prawie 1.200.000 tys. euro na „Modernizację gospodarstw rolnych”, około 800.000 tys. na „Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej” i około 1.000.000 tys. na „Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw”. Przewidujemy, że do końca roku w sposób ciągły te pieniądze będą dostępne. Zwiększyliśmy kwoty po to, żeby co 15 minut nie ogłaszać naborów. Powinien to być proces szybki i sprawny.</u>
          <u xml:id="u-36.15" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWArturLawniczak">Uwaga – ważna informacja. Jeśli będą takie sygnały, że którekolwiek z województw w poszczególnych działaniach wyczerpało limit środków, to bardzo szybko będziemy je przesuwali. Ten, kto ma potencjał i kto chce, powinien te pieniądze wykorzystywać. Nie jest to problem, tylko kwestia całej procedury uzgodnień zewnętrznych i opiniowania społecznego, a później Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Bez tego trybu nie możemy jednak niczego zrobić.</u>
          <u xml:id="u-36.16" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWArturLawniczak">Dla tych działań samorządowych, które teraz są kontraktowane, zmieniany jest przelicznik na 4,20 zł za euro, realnie więc większa kwota będzie dostępna. Jest to spora kwota, więc po prostu będzie więcej wniosków. Myślę, że realnie dostępnych alokacji będzie o około 700-800.000 tys. więcej.</u>
          <u xml:id="u-36.17" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWArturLawniczak">Jeśli chodzi o samorządowy podatek VAT, to pragnę podkreślić, że szeroko informowaliśmy wszystkie samorządy o tym, że KE zanegowała kwalifikowalność VAT nawet tam, gdzie nie można go odliczyć. Zdecydowanie zaprotestowaliśmy przeciwko temu. Jest oficjalne stanowisko polskiego rządu i resortu rolnictwa. Tworzymy koalicję z kilkoma krajami, które też zaprotestowały. Chcemy, aby w przypadku jednostek samorządowych, publicznych nie odliczać podatku VAT. Wojujemy z komisją, aby jednak kwalifikować VAT jak do tego pory, bo inaczej jest to niekorzystne dla Polski i polskich instytucji. Jeszcze raz podkreślam, że od razu po tej propozycji komisji stanowczo zaprotestowaliśmy. W najbliższym czasie będziemy toczyli bardzo poważną dyskusję w kwestii VAT, bo sprawa jest istotna.</u>
          <u xml:id="u-36.18" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWArturLawniczak">Jeśli chodzi o sprawy związane z płacami i wynagrodzeniami oraz z siedzibą agencji, to o odpowiedź poproszę panią prezes.</u>
          <u xml:id="u-36.19" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWArturLawniczak">Generalnie, żeby zakończyć sprawę VAT, mówiliśmy już o tym, że w przypadku płatności obszarowych przelicznik faktycznie był niekorzystny. Natomiast nikt nie był w stanie przewidzieć, jaki będzie kurs euro w styczniu czy w lutym, kiedy płatności będą wypłacane. W poprzednich latach sytuacja była korzystniejsza. Chcę zadeklarować, jaki będzie standard w tym roku. Może nie wszystkie, ale większość wniosków o płatności obszarowe, złożonych w tym roku, powinna być wypłacona w roku, w którym składa się wniosek o płatność obszarową. To powinien być standard. Nie powinno się czekać, chyba że jedynie w wątpliwych sytuacjach, w których kontrola stwierdziła błędy itd. Natomiast przesunięcia nie powinno być w wypadku poprawnie złożonych wniosków. Panie przewodniczący, poproszę teraz panią prezes Szalczyk, żeby uzupełniła moją wypowiedź o pewne szczegóły.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#ZastepcaprezesaAgencjiRestrukturyzacjiiModernizacjiRolnictwaZofiaSzalczyk">Panie przewodniczący, państwo posłowie, szanowni państwo, pierwsze odnotowane przeze mnie pytanie, na które nie padła odpowiedź, jest pytaniem o działania oszczędnościowe i o sytuację finansową agencji w aspekcie tychże działań. Proszę państwa, otóż chcę powiedzieć, że agencja faktycznie znajduje się w trudnej sytuacji finansowej. Zgodnie z budżetem uchwalonym w ustawie budżetowej mamy deficyt wynoszący około 600.000 tys. zł. W ramach działań oszczędnościowych, czyli 190.000 tys. zł, ograniczenia agencji wyrażają się przede wszystkim w wyeliminowaniu wszelkich działań o charakterze remontowym, zakupów inwestycyjnych, działań dotyczących podnoszenia kwalifikacji zawodowych, różnych działań szkoleniowych oraz środków na ewentualne podnoszenie wynagrodzeń itd. Główny punkt zmniejszenia wydatków w roku 2009 dotyczy wszelkiego rodzaju wydatków majątkowych.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#ZastepcaprezesaAgencjiRestrukturyzacjiiModernizacjiRolnictwaZofiaSzalczyk">Następne pytanie dotyczy systemu informatycznego. Czy jest on przygotowany do obsługi PROW? Otóż aplikacje służące do bezpośredniej obsługi wszystkich działań w ramach PROW zostały wykonane na bazie tzw. systemu OFSA (system do obsługi dopłat w ramach Funduszy Strukturalnych). Trwają jeszcze prace projektowe nad niektórymi funkcjonalnościami związanymi z monitoringiem i sprawozdawczością. Funkcjonalności te nie mają bezpośredniego wpływu na przyznawanie pomocy, ale użytkowo będą potrzebne agencji. Mogę więc państwu powiedzieć, że od strony systemu informatycznego przygotowaliśmy się do właściwej obsługi PROW.</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#ZastepcaprezesaAgencjiRestrukturyzacjiiModernizacjiRolnictwaZofiaSzalczyk">Pierwsza informacja na temat siedziby agencji jest taka, że w planie na rok 2009 nie ma środków finansowych ani na budowę, ani na zakup siedziby. Prezes agencji powołał zespół projektowy do przeprowadzenia odpowiedniego postępowania zgodnie z przepisami ustawy – Prawo zamówień publicznych. Zespół pracuje nad zabezpieczeniem funkcjonowania i siedziby agencji po okresie zakończenia umowy najmu lokalu. Niestety, nie nadzoruję tego bezpośrednio, więc nie umiem powiedzieć, na jakim etapie działań jest ten zespół. Jeśli jest takie oczekiwanie, to przygotujemy odpowiedź w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-37.3" who="#ZastepcaprezesaAgencjiRestrukturyzacjiiModernizacjiRolnictwaZofiaSzalczyk">Przejdę do kwestii indeksacji wynagrodzeń. Otóż zarówno w roku 2008, jak i w 2009 kierownictwo agencji przeprowadziło indeksację wynagrodzeń zgodnie z przepisami. I tak zgodnie z ustawą indeksacja wynosiła 2,3%, a w roku 2009 – 3,9%. Jest to indeksacja indywidualna dla każdego pracownika. Nie ma więc takiego wymiaru indeksacji, że mamy zwiększenie o kwotę i ktoś dostaje, a ktoś nie. Jest ona przeprowadzana z klucza, czyli każdy pracownik ma płacę zindeksowaną o wskaźnik ustawowy.</u>
          <u xml:id="u-37.4" who="#ZastepcaprezesaAgencjiRestrukturyzacjiiModernizacjiRolnictwaZofiaSzalczyk">Czy prawdą jest, że komornik zajął konto agencji? W pewnym sensie tak można to nazwać. Komornik nie zajął całego konta, ale pewne środki finansowe agencji. Były cztery takie przypadki dotyczące obsługi funduszy. Dwa przypadki dotyczyły programu SAPARD (Specjalny Program Akcesyjny na rzecz Rozwoju Rolnictwa i Obszarów Wiejskich), a dwa kolejne – funduszu SPO Rolnego (sektorowy program operacyjny „Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich”). Przypadki te dotyczą wieloletnich postępowań prowadzonych przed sądami cywilnymi. Postępowania te zostały zakończone prawomocnymi wyrokami przyznającymi beneficjentom płatność. Według informacji uzyskanej od pani głównej księgowej owych płatności zasądzonych na mocy prawomocnych wyroków – nie zajęć komorniczych, tylko płatności – jest łącznie około 600 tys. zł. Oczywiście, z jednej strony kwota jest bardzo duża. Zważywszy jednak na skalę wydatków, gdy np. w roku ubiegłym agencja wypłaciła 17.200.000 tys. zł środków ze WPR, odważyłabym się powiedzieć, że 600 tys. zł nie jest bardzo dużą kwotą. Takie przypadki mogą się zdarzyć. Mimo że agencja dochowuje staranności prawnej, to może się zdarzyć, że w wyniku długotrwałego postępowania ostatecznie proces przegra. Oczywiście w przypadku przegranych procesów sądowych podejmowane są procedury sprawdzające, który z pracowników zawinił. Aczkolwiek chcę powiedzieć, że omawiane przypadki są bardzo odległe w czasie. Wspomniałam, że dwa przypadki dotyczą programu SAPARD, czyli działań sprzed co najmniej 3-4 lat.</u>
          <u xml:id="u-37.5" who="#ZastepcaprezesaAgencjiRestrukturyzacjiiModernizacjiRolnictwaZofiaSzalczyk">Następne pytanie dotyczyło działania „Modernizacja gospodarstw rolnych” i możliwości wprowadzenia obróbki wniosków w biurach powiatowych. Otóż ze względu na konstrukcję proceduralną na tym etapie realizacji programu nie ma takiej możliwości, aby wnioski dotyczące modernizacji mogły być obrabiane w biurach powiatowych. Ani nie mamy akredytacji na takie rozwiązanie, ani system OFSA nie został zbudowany w taki sposób, żeby był on powszechnie dostępny w biurach powiatowych. System OFSA spina oddziały regionalne i centralę agencji. Inne rozwiązanie łączyłoby się z dużymi kosztami.</u>
          <u xml:id="u-37.6" who="#ZastepcaprezesaAgencjiRestrukturyzacjiiModernizacjiRolnictwaZofiaSzalczyk">Kolejne pytanie wiązało się z realizacją działania „Ułatwianie startu młodym rolnikom” i kwestią owych 30.000 beneficjentów, podczas gdy tak mało beneficjentów złożyło wnioski. Proszę państwa, 30.000 beneficjentów zaplanowano na cały okres realizacji programowania. Dotychczas wnioski złożyło 6500 beneficjentów. Alokację wykorzystano w około 60%. Oczywiście, to nas wszystkich nie satysfakcjonuje. Dlatego też po zamknięciu tamtej alokacji szybko został uruchomiony następny nabór wniosków. Już od 25 marca młodzi rolnicy będą mogli składać wnioski o pomoc.</u>
          <u xml:id="u-37.7" who="#ZastepcaprezesaAgencjiRestrukturyzacjiiModernizacjiRolnictwaZofiaSzalczyk">Zapytano także o sprawę bardzo trudną, dotyczącą zwrotu dopłat za rok 2004. Zwrot jest windykowany w przypadku beneficjentów, którzy przeszli na rentę strukturalną w roku 2004 lub 2005, a decyzję o płatności bezpośredniej otrzymali w dniu, w którym byli już na rencie. Zgodnie z przepisami ustawy i licznymi wyrokami sądów w tym obszarze agencja jest zobowiązana do tego, aby tych rolników – że użyję tego określenia – windykować. Rozwiązanie ustawowe obowiązujące w tamtym okresie było takie, że płatność przysługuje beneficjentowi na posiadane grunty rolne w dniu wydania decyzji. Jest to przykra sprawa. Spotykamy się z dużym zaniepokojeniem rolników. Niestety, w sytuacji prawnej, jaka nas wiąże, stwierdzone przypadki tego typu musimy od rolników windykować. W tej dziedzinie prawo nas wiąże.</u>
          <u xml:id="u-37.8" who="#ZastepcaprezesaAgencjiRestrukturyzacjiiModernizacjiRolnictwaZofiaSzalczyk">Ostatnie jest pytanie, czy nawet ocena, wedle której w zakresie działania „Zwiększanie wartości dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej” ocena wniosków następuje bardzo powoli. Otóż, proszę państwa, przypomnijmy sobie, że nabór wniosków na to działanie w maju ubiegłego roku był ogłoszony wtedy, kiedy agencja nie miała pełnej akredytacji. Został on ogłoszony świadomie, bowiem przepisy rozporządzenia dotyczącego zwiększenia wartości dodanej mówią, że z dniem złożenia wniosku o pomoc beneficjent może realizować inwestycję. Powszechne prośby środowiska beneficjentów były takie, żeby umożliwić im realizowanie inwestycji, nim zaczniemy te wnioski obsługiwać. Po stronie beneficjentów była pełna świadomość, że obsługę wniosków rozpoczniemy po zakończeniu procesu akredytacyjnego. Akredytację na to działanie dostaliśmy 16 października. Średnia wartość wniosków wynosi kilkanaście milionów złotych. Nie jest możliwie, żeby w ciągu dwóch czy trzech miesięcy pomoc o łącznej wartości 1.600.000 tys. zł mogła być załatwiona. Jak wygląda obsługa wniosków na tym etapie? Obecnie są 763 ważne wnioski – wszystkie po pozytywnej weryfikacji formalnej. Prawie 90% tych wniosków znajduje się u beneficjentów w celu uzupełnienia. Beneficjenci zmieniają biznesplan i zakres rzeczowy. Zmieniła się również sytuacja finansowo-ekonomiczna na rynku, więc jest sprawą oczywistą, że beneficjenci dostosowują wnioski do aktualnych potrzeb.</u>
          <u xml:id="u-37.9" who="#ZastepcaprezesaAgencjiRestrukturyzacjiiModernizacjiRolnictwaZofiaSzalczyk">Kwestia opóźniania obsługi nie jest spowodowana tylko przez agencję, ale także przez beneficjentów, którzy korzystają z pewnych możliwości, bo beneficjent ma miesiąc na złożenie uzupełnień. Na ogół beneficjenci korzystają z tych 30 dni. Na dodatek uzupełniają wnioski akurat w najdłuższym okresie czasu, a w bardzo wielu przypadkach wnoszą o wydłużenie terminu do około pół roku. Cały proces jest trudny i zawiły. Obsługa tego działania jest pod codziennym, bieżącym nadzorem kierownictwa agencji. Naprawdę dokładamy starań, aby nie było jakichś zawinień organizacyjnych ze strony departamentu i żeby nie spowalniać obsługi. Zapewniam, że dołożymy wszelkich starań. Wybitnie zależy nam na tym działaniu również dlatego, że dzięki niemu następuje bardzo szybka poprawa wykorzystania PROW. Jeden wniosek to kilka milionów złotych, więc wykorzystanie PROW od razu się podnosi. Taki jest jednak charakter tego działania i nie mogę zadeklarować, że wnioski na łączną kwotę 1.600.000 tys. zł zostaną obsłużone w kilka tygodni. Szacujemy, że do końca maja proces zostanie zakończony. Wydaje mi się, że to wszystko. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#PrzewodniczacyposelLeszekKorzeniowski">Dziękuję. A miało być tak dobrze. Proszę bardzo, pan poseł Babalski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#PoselZbigniewBabalski">Przepraszam, jeszcze w tym punkcie. Panie przewodniczący, uprzedzam, że będę miał jeszcze pytanie w sprawach bieżących. Panie ministrze, bardzo pana proszę o to, żeby nie zwalać winy na fakt, że stowarzyszenia i organizacje mają różne opinie na temat rent strukturalnych. Chodzi o zagadnienie, czy środki przesuwać, czy ich nie przesuwać. W ciągu miesiąca po raz drugi zadaję to samo pytanie i to nie dlatego, że tak mi się po prostu podoba, ale dlatego, że takie pytania dostaję od rolników.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#PoselZbigniewBabalski">Czy będzie możliwość przejścia na rentę strukturalną, czy też nie? Chciałbym znać stanowisko ministerstwa. Jeśli dobrze zapamiętałem, to mówił pan, że wniosek został złożony już we wrześniu, tak? Ale czy ten wniosek jest martwy, czy pracujecie nad nim? Czy ministerstwo uznaje, że lepiej dać sobie święty spokój? Wie pan, bardzo ładnie napisano na temat działania „Renty strukturalne”. „Działanie to ma na celu poprawę struktury agrarnej kraju oraz przyspieszenie procesu wymiany pokoleniowej wśród osób prowadzących gospodarstwa” itd. Jeśli rent nie będzie w tym roku, to trzeba po prostu rolnikom o tym powiedzieć: „W tym roku nie ma pieniędzy na renty strukturalne”. Rolnicy oczekują jasnego stanowiska, bo swoje życie i życie swoich dzieci chcą w jakiś sposób ułożyć. Wystarczy konkretna odpowiedź. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#PrzewodniczacyposelLeszekKorzeniowski">Dziękuję. Pan poseł Szczerba.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#PoselMichalSzczerba">Szanowny panie przewodniczący, panie ministrze, Wysoka Komisjo, chciałbym krótko uzupełnić swoją wypowiedź. Przede wszystkim chciałbym zwrócić uwagę na skorelowanie działań w ramach PROW. W ramach programu są działania, które w jakiś sposób się uzupełniają. Takimi działaniami są np. „Ułatwianie startu młodym rolnikom” i „Renty strukturalne”. Bardzo ważne jest, aby elementy związane z harmonogramem uruchamiania tych działań i przyjmowania wniosków były ze sobą powiązane w czasie. Pan dyrektor Paradowski z Departamentu Rozwoju Obszarów Wiejskich może potwierdzić, że cała filozofia idzie w takim kierunku, żeby działania, w których zapadają decyzje odnośnie do rodzinnych gospodarstw rolnych, czyli wszystkich członków rodziny, były działaniami spójnymi i wiążącymi się z pewnego rodzaju przewidywalnością. Rozumiem, że są rolnicy, którzy wychodzą z działalności typowo rolniczej i chcą przejść na wcześniejszą emeryturę, którą w Polsce nazywamy rentą strukturalną oraz że są młodzi rolnicy, którzy w postaci zastępstwa chcą przejąć odpowiedzialność za gospodarstwo i wejść w działalność rolniczą. Bardzo ważna jest więc korelacja tych działań. Gdy patrzymy na charakterystykę poszczególnych działań, czyli na „Ułatwianie startu młodym rolnikom” i „Renty strukturalne”, to po liczbie wniosków widzimy, że mniej więcej podobne liczebnie grupy mogą być potencjalnie zainteresowane tymi dwoma działaniami. Pragnąłbym więc zwrócić uwagę na to, aby nie traktować tych działań jako samodzielnych atomów, które nie mają powiązań. Są zresztą w tej samej osi programu, co jest bardzo ważne.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#PoselMichalSzczerba">Na świecie istnieją bardzo dobre przykłady, szczególnie w Hiszpanii, bo akurat te dogłębnie poznałem, które pokazują spójne podejście do tych działań. Oczywiście, dodatkowym elementem jest bank ziemi (Banco de Tierras). Na poziomie regionalnym istnieją banki ziemi, które są czymś w rodzaju naszej Agencji Nieruchomości Rolnej. Banki ziemi uczestniczą w programie przejmowania ziemi będącej własnością skarbu państwa pod kątem rozpoczęcia startu młodych rolników lub też przejęcia nieruchomości – chociażby w formie dzierżawy – od rolnika przechodzącego na rentę strukturalną. Zadaniem agencji nieruchomości rolnych, czyli tamtejszego banku ziemi, jest bycie operatorem ziemi na czas pobierania przez rolnika wcześniejszej emerytury. To jest jedna bardzo ważna sprawa.</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#PoselMichalSzczerba">Zgadzam się z panem, który mówił, żeby jednak pomyśleć i przy użyciu wszelkiej dostępnej wiedzy zastanowić się nad tym, jak można objąć gospodarstwo pomocą doradczą. Bardzo dobre przykłady pochodzą z Wielkiej Brytanii, gdzie jest instytucja tzw. opiekuna gospodarstwa. Rolnik nie zwraca się do doradztwa publicznego lub prywatnego w momencie, kiedy chce wypełnić konkretny wniosek, ale ma możliwość współpracowania z doradcą w odniesieniu do całego gospodarstwa w określonej perspektywie czasowej. Chodzi o spojrzenie na gospodarstwo z punktu widzenia jego rozwoju, a nie tylko z punktu widzenia wyciągnięcia czy absorpcji środków na korzyść gospodarstwa. Moim zdaniem przed rządem, resortem i panem ministrem stoi wielkie zadanie, żeby takie innowacyjne działania – choćby importowane z krajów starej UE – być może  zaadaptować.</u>
          <u xml:id="u-41.3" who="#PoselMichalSzczerba">Mam jeszcze jedno uzupełnienie do wypowiedzi pani prezes, za którą bardzo dziękuję. Oczywiście, indeksacja, o której myślałem, dotyczyła lat 2006-2007, co stanowi pewien problem. W tych latach rzeczywiście nie było indeksacji wynagrodzeń indywidualnych. Orzeczenia sądów idą w kierunku zasądzenia wynagrodzeń z powodu braku indeksacji w tych latach. W sytuacji, w której mamy do czynienia ze zmasowanym ruchem, tj. gdy ileś tam setek pracowników wystąpiło o tego typu odszkodowanie, to można zastanowić się nad jakimś uregulowaniem problemu w sposób całościowy. Być może należy dokonać takiej indeksacji w odniesieniu do aktualnych pracowników. Biorę pod uwagę problemy finansowe i oszczędności, ale może jest to właściwe rozwiązanie w sytuacji, w której agencja musi płacić odsetki.</u>
          <u xml:id="u-41.4" who="#PoselMichalSzczerba">Druga sprawa dotyczy komornika. Problemem nie jest to, że niektóre sprawy agencja przegrywa przed sądem, a wygrywają beneficjenci. Problemem jest to, że jeżeli jest prawomocny wyrok sądu, to należy dokonać płatności z tytułu zasądzonych środków, a nie wstrzymywać wypłatę. Wtedy, oczywiście, wchodzi komornik, co może utrudnić funkcjonowanie instytucji. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#PrzewodniczacyposelLeszekKorzeniowski">Dziękuję. Proszę, jeszcze pan prezes izby rolniczej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#CzlonekZarzaduKrajowejRadyIzbRolniczychAndrzejGorczynski">Panie przewodniczący, panowie posłowie, panie ministrze, jako rolnik chciałem się odnieść do przesunięć środków na działanie „Renty strukturalne”. Chciałem zwrócić uwagę na to, że samorząd rolniczy poprze każde działania, które będą miały na celu wykorzystanie środków przez rolników. Chodzi głównie o to, żeby wystarczyło środków na przejście rolników na renty strukturalne czy na modernizację gospodarstw rolnych. Tak naprawdę ciągłość musi być zachowana. Przypomnę, że gdy w 2004 weszliśmy do UE i te działania dopiero ruszały, to samorząd rolniczy dość krytycznie podchodził do faktu, że renta strukturalna jest trzy razy większa od zwykłej emerytury otrzymywanej z KRUS. Od tamtej pory, ponieważ wielu posłów funkcjonuje w Sejmie, to mogą państwo sami zaobserwować, jak wygląda kontynuacja działań. W pewnym momencie po prostu może już zabraknąć funduszy na realizację działań. Poprzemy każde rozwiązanie zmierzające do tego, żeby starczyło środków dla rolników. Proszę państwa, powiem tak. Proszę zobaczyć, jakie miliony złotych poszły na zakłady przetwórcze i ile grup producentów rolnych stworzyły te zakłady po to, żeby wspólnie funkcjonować na rynku. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#PrzewodniczacyposelLeszekKorzeniowski">Dziękuję. Czy pan minister chciałby uzupełnić swoją wypowiedź?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWArturLawniczak">Tak jest.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#PrzewodniczacyposelLeszekKorzeniowski">Proszę uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWArturLawniczak">Panie przewodniczący, szanowni państwo, trzeba się odnieść do kilku rzeczy. Jeszcze raz podkreślę, że robimy wszystko, aby w tym roku nabór na „Renty strukturalne” został ogłoszony. Jest to ważne działanie, które wpływa na poprawę struktury gospodarstw rolnych i zwiększa zainteresowanie młodych rolników przejmowaniem gospodarstw. Na forum komisji i na forum krajowym zrobimy wszystko, aby w tym roku uruchomić działanie. Na pewno nabór nie zostanie ogłoszony do 31 marca. Termin będzie przesunięty, ale autentycznie mamy ogromną determinację, aby tak się stało. Cieszę się z oceny przedstawicieli Wysokiej Komisji – w każdym razie tak zrozumiałem ich wypowiedzi – że jest to ważne działanie i trzeba zrobić wszystko, aby nabór się odbył. Prosimy również o wsparcie działań rządu tak, aby nabór nastąpił w krótkim czasie.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWArturLawniczak">Drugą istotną rzeczą jest kwestia dotycząca usług doradczych i doradztwa. Działanie „Korzystanie z usług doradczych przez rolników i posiadaczy lasów” jest działaniem bardzo istotnym i potrzebnym rolnikom, szczególnie przy podejmowaniu decyzji finansowych. Chciałem powiedzieć, że pod koniec ubiegłego roku zakończyliśmy projekt w ramach Transition Facility (środki przejściowe). Przygotowano konkretną propozycję. W tej chwili rozmawiamy z samorządem województwa śląskiego. Poproszę o wsparcie pana przewodniczącego Leszka Korzeniowskiego, aby zarekomendował czy pozytywnie ocenił projekt utworzenia punktu odpowiedzialnego za koordynację działań informatycznych dla doradców i rolników. Punkt ma powstać na bazie Śląskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Częstochowie. Na czym ma to polegać? Ano na tym, żeby rolnik za pośrednictwem jednostek doradczych – państwowych, prywatnych, samorządowych – miał dostęp do bazy agencji, oczywiście, w ograniczonym zakresie. Chodzi o to, aby wszystkie aplikacje dotyczące płatności obszarowych oraz wszystkich projektów i programów mogły być składane przez Internet. Zaproponowano też, aby włączyć do projektu część ŚODR w Częstochowie, ponieważ wcześniej zakupiono tam serwery w ramach programu PHARE (Poland and Hungary Assistance for Reconstructing of their Economies). W ośrodku pracuje też przygotowana kadra. Chcielibyśmy więc, aby w Częstochowie powstał oddział Krajowego Centrum Edukacji Rolniczej w Brwinowie. Specjalizacją oddziału byłaby integracja baz danych systemów informatycznych dla całego doradztwa rolniczego. Dzisiaj podam przykład wszystkich ośrodków doradztwa, które mają kompletnie różne programy i systemy, więc nawet komunikacja pomiędzy nimi dużo kosztuje. System wypracowany w ramach Transition Facility byłby spięciem i ujednoliceniem dostępu do baz danych, a także umożliwiłby korzystanie z narzędzi szkoleń doradztwa, również rozwiązań e-learningowych. Myślę, że jest to rzecz istotna dla wszystkich.</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWArturLawniczak">Nie powiedziałem o prefinansowaniu. Samorządy mogą dzisiaj korzystać z zaliczek w formie gwarancji i kredytów. W tej chwili bardzo poważnie pracujemy nad tym, aby możliwość prefinansowania była skierowana do odbiorców indywidualnych. Jeśli ktoś składa wniosek w ramach „Modernizacji gospodarstw rolnych” czy „Różnicowania w kierunku działalności nierolniczej”, to miałby też możliwość prefinansowania. Oczywiście, jest pytanie o to, kto zapłaci za koszty zabezpieczenia. Prowadzimy rozmowy z Bankiem Gospodarstwa Krajowego i z innymi bankami na temat tego, jak zabezpieczyć te środki w maksymalnie prosty sposób. Wstępna propozycja jest taka, aby 50% kwoty dotacji uruchamiano w formie zaliczki. Myślę, że ułatwiłoby to start w wielu programach. To rozwiązanie chcemy rozszerzyć na działania indywidualne w przypadku gospodarstw i stowarzyszeń. Inicjatywa została podjęta. Musi to być jednak zmienione ustawą. Stosowny projekt w bardzo krótkim czasie wpłynie na państwa ręce. Będziemy prosili o przeprowadzenie go w ramach szybkiej procedury. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#PrzewodniczacyposelLeszekKorzeniowski">Tak jest. Chciałoby się powiedzieć, że ze względu na osobisty urok pana ministra sprawa może być załatwiona.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWArturLawniczak">To dobrze, że pan żartuje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#PrzewodniczacyposelLeszekKorzeniowski">Proszę państwa, wyczerpaliśmy punkt pierwszy. Poprosiłbym jeszcze o to, żeby pani prezes została, bo mam osobiste pytanie. Tak, sekundka.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#PrzewodniczacyposelLeszekKorzeniowski">Przystępujemy do punktu drugiego. Słucham pana posła Babalskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#PoselZbigniewBabalski">Dziękuję, panie przewodniczący. Panie ministrze, przepraszam za to, że moja wypowiedź może być nieprecyzyjna. Sądzę jednak, że pańska wiedza, jak również wiedza pracowników ministerstwa, pozwoli mi rozwikłać problem. Zgłosiła się do mnie grupa plantatorów z tzw. ziemniaczanki w Iławie, czyli Zakładów Przemysłu Ziemniaczanego „Iława” SA. Zna pan chyba temat, prawda? Prośba plantatorów polega na tym, że... Tutaj mogę się pomylić, bo – jak mówią – jest to chyba jedyna grupa plantatorów w UE, która w ubiegłym roku oddała towar, a są nim ziemniaki, i nie dostała zań ani złotówki. Nie szukam winnych tej sytuacji. Plantatorzy po prostu wystąpili z prośbą o to, żeby udzielić im pomocy. Jeśli się nie mylę, to tzw. ustawa skrobiowa bardzo wyraźnie mówi o sytuacji tego typu. Plantatorzy nie dostaną płatności, o ile firma, która przyjęła od nich ziemniaki, nie zapłaci im za nie. Nie mylę się, tak? Kierunek rozumowania jest dobry? Plantatorzy wystąpili do Ministra RiRW z prośbą o zmiany w zapisie ustawy skrobiowej, które pozwoliłyby na to, aby plantatorzy mogli wystąpić o płatności. Wnioski składa się chyba do końca kwietnia, prawda? Widzę, że pan minister kiwa głową, więc zapewne zna pan temat doskonale. Pytanie jest więc zasadnicze. Czy rzeczywiście istnieje szansa, żeby w jakiś sposób pomóc tej niemałej grupie? Nie muszę tego dokładnie tłumaczyć, bo wie pan, że jeśli od wielu, wielu lat jest się poważnym producentem ziemniaka, a od roku faktycznie nie otrzymało się pieniędzy za towar, to też trzeba z czegoś żyć. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#PrzewodniczacyposelLeszekKorzeniowski">Dziękuję. Czy pan minister chciałby zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWArturLawniczak">Panie przewodniczący, szanowni państwo, podjęliśmy działania zmierzające do zmiany tzw. ustawy skrobiowej po to, aby ci ludzie mogli dostać dopłaty. Przygotowywany jest projekt zmieniający ustawę z dnia 11 stycznia 2001 r. o regulacji rynku skrobi ziemniaczanej i postaramy się…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#PoselZbigniewBabalski">Zdążycie to zrobić w miarę szybko?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWArturLawniczak">Przy państwa wsparciu – tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#PoselZbigniewBabalski">Dziękuję, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#PrzewodniczacyposelLeszekKorzeniowski">Czy są jeszcze jakieś uwagi w ramach punktu – sprawy bieżące? Co prawda nie jest pan ani posłem, ani senatorem, ale proszę bardzo ze względu na to, że mam dzisiaj taki dobry humor.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#PrzewodniczacyposelLeszekKorzeniowski">Zastępca przewodniczącego Związku Zawodowego Rolników „Ojczyzna” Mariusz  Gołębiowski:</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#PrzewodniczacyposelLeszekKorzeniowski">Nie wolno już, tak?</u>
          <u xml:id="u-57.3" who="#PrzewodniczacyposelLeszekKorzeniowski">Proszę bardzo, panie przewodniczący.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#ZastepcaprzewodniczacegoZZROjczyznaMariuszGolebiowski">Dziękuję bardzo. Panie przewodniczący, panie ministrze, pani prezes – bo chciałbym zadać pytanie także pani prezes – zabiorę głos w prawach ogólnych, niemniej dotyczy to również poprzedniego punktu. Jeśli chodzi o PROW, to co najmniej od półtora roku, a może nawet i dłużej, rozmawiamy z panem ministrem o zakładach przetwórstwa. Uzyskiwanie przez te zakłady środków z PROW miało być uzależnione od szerokiej współpracy z rolnikami. I na posiedzeniach Komisji, i na spotkaniach organizowanych przez MRiRW rozmawiamy o tym, w jaki sposób resort rolnictwa będzie realizował wielokrotnie podnoszone postulaty. Chodzi o to, w jaki sposób MRiRW będzie działało i od czego będzie uzależniało pozyskiwanie środków z PROW przez zakłady przetwórstwa, jak również o to, żeby ministerstwo bardziej, lepiej, a wręcz nawet całkowicie współpracowało z polskimi rolnikami. Ważne jest to, czy współpraca będzie przebiegała bądź przebiega na zasadzie rozporządzeń i przepisów, czy też na zasadzie uznaniowości. Takie pytanie miałbym do pana ministra.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#ZastepcaprzewodniczacegoZZROjczyznaMariuszGolebiowski">Chciałbym też zadać pytanie pani prezes. Jednoznacznie powiedziała pani, że są takie przypadki, w których urzędnicy ARiMR mieli rację, jeśli chodzi o zwrot pieniędzy z 2004 r. Nie tylko ja sądzę, bo również prawnicy się wypowiadają na ten temat, że ważna jest skala zjawiska. Czy pani prezes zna liczbę przypadków żądania zwrotu pieniędzy w skali całego kraju? Czy sądy podjęły jakieś decyzje i czy zapadły już wyroki?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#ZastepcaprezesaARiMRZofiaSzalczyk">Tak, zostały wydane wyroki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#ZastepcaprzewodniczacegoZZROjczyznaMariuszGolebiowski">Jest to sprawa bieżąca. Pani prezes powiedziała jednoznacznie, że nie miał racji rolnik przechodzący na rentę strukturalną i że rację miał urzędnik. Natomiast my twierdzimy, że rację miał rolnik, a nie urzędnik. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#PrzewodniczacyposelLeszekKorzeniowski">Dziękuję. Jeżeli przedstawiciele resortu mają ochotę odpowiedzieć, to proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#ZastepcaprezesaARiMRZofiaSzalczyk">Muszę się wypowiedzieć w mojej kwestii. Niestety, są prawomocne wyroki sądów. Sprawy zostały zakończone całą procedurą odwoławczą. Wykładnia przepisów jest jednoznaczna. W przypadku płatności bezpośrednich w latach 2004-2007 przysługiwały one w taki oto sposób. W dniu wystawienia decyzji o płatności rolnik musiał być posiadaczem gruntów rolnych, na które otrzymywał płatność. Oznacza to, że rencista, który przed dniem podjęcia decyzji przekazał komuś gospodarstwo rolne, nie był uprawniony do tej pomocy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWArturLawniczak">Jeśli można uzupełnić, to powiem, że faktycznie w wielu przypadkach komplikacja prawa powodowała, że rolnicy byli oceniani przez agencję w bardzo rygorystyczny sposób. Na nowo robimy przegląd nawet tego, co działo się w latach 2004-2006. Niestety, w wielu przypadkach pracownicy agencji chyba nie do końca zapoznali się ze wszystkimi możliwościami prawnymi, które im przysługują.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWArturLawniczak">Jest choćby zapis w umowie, który mówi o tym, że w przypadku, kiedy cel inwestycji został osiągnięty, to istnieje możliwość procentowego pomniejszania przyznanej płatności do tego, co zostało zadeklarowane. Niestety, w wielu przypadkach pracownicy agencji podjęli decyzje automatycznie, chyba bez głębszego zastanowienia, co jest związane również z funkcjonowaniem pewnych organów w naszym państwie. Pracownicy uznali, że trzeba tę płatność odrzucić w całości, prawda? Mieli jednak możliwość procentowego pomniejszania inwestycji. Jeszcze raz przeglądamy procedurę po to, żeby nie komplikować, ale dać możliwość zgodną z prawem, zgodną z późniejszymi faktycznymi procesami inwestycyjnymi. W wielu przypadkach, np. budowy czy modernizacji, wiele rzeczy wychodzi później, bo nie wszystko można przewidzieć. Małym odstępstwem od umowy jest – powiedzmy – zrealizowanie inwestycji w 3-4% z zamianą cegły na bloczek betonowy. Chociaż nie ma to żadnego wpływu na osiągnięty cel, bo ściana stoi, to od razu ktoś zakwestionuje prawidłowość inwestycji, skoro ma do czynienia z innym zakresem. Dlatego przygotowujemy się na nowo do pracy z biurem kontroli. Zgodnie z przygotowywaną interpretacją będziemy informowali pracowników, którzy dokonują ocen, że zgodnie z umową można procentowo pomniejszyć kwotę dotacji. Myślę, że jest to bardzo ważne, bo w wielu przypadkach mamy skrajne decyzje pracowników biura wsparcia inwestycji, którzy od razu kierują sprawę do odrzucenia czy wręcz do prokuratury, co jest niepotrzebne czy nawet naganne. Pracownik musi sam ocenić wniosek i wyczerpać pewne możliwości.</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWArturLawniczak">W przypadku płatności obszarowych ważną rzeczą jest nieszczęsny zapis, dotyczący gruntów rolnych oznaczonych symbolem DR-10. Chodzi o grunty, które pod koniec czerwca 2003 r. nie były użytkowane, podczas gdy zdjęcia lotnicze pochodziły z końca 2003 r. lub z maja i czerwca 2004 r. Po pierwsze chcemy, żeby wszystkie grunty, które zakupiono od agencji nieruchomości, jednostek spółdzielczych czy osób prywatnych, mogły otrzymywać płatności, jeśli są uprawiane i jeśli na dzień składania wniosków są doprowadzane do dobrej kultury rolnej. W komisji walczymy o to, żeby te grunty mogły otrzymywać płatności mimo że na zdjęciu lotniczym jest jakiś lasek czy krzewy. Prostujemy wyobrażenia komisji chcąc, żeby w końcu sobie odpuściła, bo koperty nie wykorzystujemy do końca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#PrzewodniczacyposelLeszekKorzeniowski">O którą komisję chodzi?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWArturLawniczak">O Komisję Europejską. Przepraszam, panie przewodniczący.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#PrzewodniczacyposelLeszekKorzeniowski">Tak, dobrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWArturLawniczak">Przepraszam bardzo, rozpędziłem się.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#PrzewodniczacyposelLeszekKorzeniowski">To w ramach sprostowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#PodsekretarzstanuwMRiRWArturLawniczak">Jestem już rozpędzony, bo komisja postawiła sztywny warunek – zdjęcie lotnicze jest decydujące. Mam nadzieję, że przynajmniej w przypadku tych gruntów, które zostały doprowadzone do stanu używalności, płatność będzie przysługiwała ze względu na stan faktyczny, a więc nawet wtedy, gdy zdjęcie lotnicze wskazywałoby na coś innego.  Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#PrzewodniczacyposelLeszekKorzeniowski">Dziękuję. Nie mówię już o sprostowaniu, bo chociaż miałem dzisiaj nie zabierać głosu, to pozwolę sobie na powiedzenie dwóch słów. Otóż trzeba coś powiedzieć ze względu na piękną wiosnę. Proszę państwa, mówimy o dwóch różnych rzeczach, czyli o tym, jak wyglądał problem rent strukturalnych i dopłat obszarowych w tym czasie oraz o tym, jaki jest problem dopłat obszarowych w połączeniu ze zdjęciami lotniczymi. Osobiście zgłosiłem do agencji taki przypadek, który ciągnie się chyba od roku 2004 bądź 2003. Niestety, muszę znowu powiedzieć coś na niekorzyść agencji. Z uporem maniaka prawnicy agencji ciągnęli tego chłopa po wszystkich możliwych sądach, z kasacją włącznie. Dopiero, jak doszli do kasacji wyroku i tam przegrali, to teraz zastanawiają się, co zrobić, żeby naliczyć to rolnikowi od 2004 r. Znowuż więc ciągają go do końca marca. Panie ministrze, rozumiem, że w agencji pracuje kilkanaście tysięcy ludzi – między 13.000 a 14.000.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#ZastepcaprezesaARiMRZofiaSzalczyk">Około 11.000.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#PrzewodniczacyposelLeszekKorzeniowski">Dobrze. Nie każdy z tych ludzi jest Einsteinem, ale w agencji pracuje chyba zbyt wielu niedouczonych facetów czy facetek, którzy absolutnie nie powinni tam pracować. To jest jedna konkluzja.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#PrzewodniczacyposelLeszekKorzeniowski">Druga sprawa jest taka, że jednostki Skarbu Państwa również powinny płacić za usługi sadowe. Jeśli Skarb Państwa jest zwolniony z tych opłat, to nadmiernie korzysta z usług sądowych i ciąga po sądach wszystkich, których może ciągnąć. Takie odnoszę wrażenie. Jest to wrażenie osoby, która co prawda nie była jeszcze ciągana po sądach przez Skarb Państwa…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#PoselZbigniewBabalski">Jeszcze. To dobrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#PrzewodniczacyposelLeszekKorzeniowski">Jeszcze – na razie – ale mam wielu znajomych, którzy oprócz tego, że nie otrzymali dopłat od roku 2004, a teraz mamy już rok 2009, to dalej czekają na załatwienie spraw. To powinno być załatwione natychmiast. Sprawa jest naprawdę bardzo wstydliwa i dla agencji, i dla tej koalicji. Dziękuję. Już zakończyłem. Nie będę się więcej odzywał.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#PoselZbigniewBabalski">Brawo, panie przewodniczący.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#PoselAdamKrupa">Ale pan dowalił.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#PrzewodniczacyposelLeszekKorzeniowski">Zawsze potrafię dowalić, panie pośle. Proszę państwa, bardzo dziękuję za głosy w dyskusji. Na tym wyczerpaliśmy porządek obrad. Protokół będzie do wglądu w Kancelarii Sejmu. Zamykam posiedzenie Komisji.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>