text_structure.xml 99.2 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Sejm</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">Kadencja V — Sesja IV</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">Sprawozdanie Stenograficzne z 11 posiedzenia Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w dniu 13 lutego 1971 r.</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">Warszawa 1 9 7 1</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 15)</u>
          <u xml:id="u-1.6" who="#komentarz">(Przewodniczą na posiedzeniu Marszałek Sejmu Czesław Wycech, wicemarszałek Andrzej Werblan oraz Marszałek Sejmu Dyzma Gałaj)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#MarszalekCzeslawWycech">Otwieram posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#MarszalekCzeslawWycech">Powołuję na sekretarzy posłów Zytę Borkowską i Jana Kleczaja.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#MarszalekCzeslawWycech">Protokół i listę mówców prowadzi poseł Jan Kleczaj.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#MarszalekCzeslawWycech">Proszę Posła Sekretarza Jana Kleczaja o zajęcie miejsca przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#MarszalekCzeslawWycech">Protokół 10 posiedzenia Sejmu uważam za przyjęty, gdyż nie wniesiono przeciwko niemu zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#MarszalekCzeslawWycech">Prezydium Sejmu usprawiedliwia nieobecność na posiedzeniu posłów, których nazwiska będą umieszczone w załączniku do protokołu posiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#MarszalekCzeslawWycech">Ustalony przez Prezydium Sejmu porządek dzienny dzisiejszego posiedzenia został Obywatelom Posłom rozesłany.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#MarszalekCzeslawWycech">Konwent Seniorów proponuje dokonanie następujących zmian w porządku dziennym posiedzenia:</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#MarszalekCzeslawWycech">nadanie pkt 2 porządku dziennego nazwy: — „Zmiany w składzie Rady Państwa” oraz dodanie jeszcze jednego punktu jako punktu 5, ostatniego, o brzmieniu: „Zmiany w składzie Rady Ministrów”.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#MarszalekCzeslawWycech">Czy w sprawie porządku dziennego pragnie ktoś z Obywateli Posłów zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#MarszalekCzeslawWycech">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#MarszalekCzeslawWycech">Uważam, że Sejm proponowany porządek dzienny posiedzenia zatwierdził.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#MarszalekCzeslawWycech">Przystępujemy do punktu 1 porządku dziennego:</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#MarszalekCzeslawWycech">Zmiany w składzie Prezydium Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#MarszalekCzeslawWycech">Informuję Wysoką Izbę, że otrzymałem pismo, zawierające rezygnację obywatela posła Zenona Kliszki ze stanowiska wicemarszałka Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#MarszalekCzeslawWycech">Proponuję, aby Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej przychylił się do prośby obywatela posła Zenona Kliszki o odwołanie go ze stanowiska wicemarszałka Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#MarszalekCzeslawWycech">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm przyjął tę propozycję.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#MarszalekCzeslawWycech">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#MarszalekCzeslawWycech">Stwierdzam, że Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej przychylił się do prośby obywatela posła Zenona Kliszki o odwołanie go ze stanowiska wicemarszałka Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#MarszalekCzeslawWycech">Obywatele Posłowie! Pozwólcie, że w imieniu Sejmu i własnym podziękuję obywatelowi posłowi Zenonowi Kliszce za wieloletnią pracę na stanowisku wicemarszałka Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-2.20" who="#MarszalekCzeslawWycech">Prezydium Sejmu przedstawia Sejmowi — w doręczonym Obywatelom Posłom druku nr 59 — projekt uchwały w sprawie zmiany art. 18 ust. 1 regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-2.21" who="#MarszalekCzeslawWycech">Przedłożony projekt uchwały dotyczy zmiany tego przepisu regulaminu, który stanowi obecnie, że w skład Prezydium Sejmu wchodzą Marszałek i dwaj wicemarszałkowie Sejmu. Proponowana zmiana zmierza do zwiększenia liczby wicemarszałków z dwóch do trzech.</u>
          <u xml:id="u-2.22" who="#MarszalekCzeslawWycech">Czy kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos w sprawie projektowanej zmiany art. 18 ust. 1 regulaminu Sejmu PRL?</u>
          <u xml:id="u-2.23" who="#MarszalekCzeslawWycech">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-2.24" who="#MarszalekCzeslawWycech">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.25" who="#MarszalekCzeslawWycech">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem proponowanej uchwały — zechce podnieść rękę.</u>
          <u xml:id="u-2.26" who="#MarszalekCzeslawWycech">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-2.27" who="#MarszalekCzeslawWycech">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-2.28" who="#MarszalekCzeslawWycech">Kto się wstrzymał od głosowania? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-2.29" who="#MarszalekCzeslawWycech">Stwierdzam, że Sejm powziął uchwałę o zmianie art. 18 ust. 1 regulaminu Sejmu. Zwracam uwagę Obywateli Posłów, że uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia, wobec czego możemy od razu przystąpić do wyboru wicemarszałków.</u>
          <u xml:id="u-2.30" who="#MarszalekCzeslawWycech">Proszę o zgłaszanie kandydatur.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PoselTejchmaJozef">Proszę o głos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#MarszalekCzeslawWycech">Udzielam głosu posłowi Józefowi Tejchmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PoselTejchmaJozef">Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Poselskiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej proponuję, by Sejm powołał na swego wicemarszałka posła Andrzeja Werblana. Poseł Andrzej Werblan jest członkiem Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, jest znanym i doświadczonym działaczem politycznym. Poseł Andrzej Werblan jest znanym także naszej Izbie działaczem parlamentarnym przede wszystkim jako przewodniczący Komisji Oświaty i Nauki, a także jako poseł, który brał udział w międzynarodowych kontaktach naszego Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#PoselTejchmaJozef">Jest to pierwsza propozycja, którą przedkładam w imieniu naszego Klubu.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#PoselTejchmaJozef">Propozycja druga. Proponuję, by Sejm powołał na swego wicemarszałka posłankę Halinę Skibniewską. Pragnę przypomnieć to, co jest zapewne znane Wysokiej Izbie, że posłanka Halina Skibniewską jest znanym architektem i urbanistą miasta Warszawy, jest twórcą w tym mieście wielu pięknych osiedli.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#PoselTejchmaJozef">Poseł Halina Skibniewską jest czynnym członkiem Komisji Budownictwa i Gospodarki Komunalnej, jest zastępcą przewodniczącego tej Komisji. Wnoszę, by Sejm przyjął przedłożone propozycje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#MarszalekCzeslawWycech">Kto z Obywateli Posłów pragnie zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#MarszalekCzeslawWycech">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#MarszalekCzeslawWycech">Przypominam Obywatelom Posłom, że zgodnie z art. 18 ust. 2 regulaminu — Sejm wybiera Marszałka i wicemarszałków Sejmu bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby posłów.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#MarszalekCzeslawWycech">Stwierdzam, że w posiedzeniu bierze udział więcej niż połowa ogólnej liczby posłów.</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#MarszalekCzeslawWycech">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.5" who="#MarszalekCzeslawWycech">Kto z Obywateli Posłów jest za wyborem posła Andrzeja Werblana na stanowisko wicemarszałka Sejmu — zechce podnieść rękę.</u>
          <u xml:id="u-6.6" who="#MarszalekCzeslawWycech">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-6.7" who="#MarszalekCzeslawWycech">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-6.8" who="#MarszalekCzeslawWycech">Kto się wstrzymał od głosowania? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-6.9" who="#MarszalekCzeslawWycech">Kto z Obywateli Posłów jest za wyborem posła Haliny Skibniewskiej na stanowisko wicemarszałka Sejmu — zechce podnieść rękę.</u>
          <u xml:id="u-6.10" who="#MarszalekCzeslawWycech">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-6.11" who="#MarszalekCzeslawWycech">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-6.12" who="#MarszalekCzeslawWycech">Kto się wstrzymał od głosowania? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-6.13" who="#MarszalekCzeslawWycech">Stwierdzam, że Sejm wybrał posłów: Andrzeja Werblana i Halinę Skibniewską na stanowiska wicemarszałków Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-6.14" who="#MarszalekCzeslawWycech">Proszę nowo wybranych Obywateli Wicemarszałków o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-6.15" who="#komentarz">(Wicemarszałkowie Andrzej Werblan i Halina Skibniewska zajmują miejsca przy stole prezydialnym) (Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-6.16" who="#MarszalekCzeslawWycech">Wysoka Izbo! Po wszechstronnym rozważeniu sprawy i po namyśle — postanowiłem zwrócić się do Wysokiej Izby, do Obywateli Posłów, o zwolnienie mnie z obowiązków Marszałka Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
          <u xml:id="u-6.17" who="#MarszalekCzeslawWycech">Na stanowisko to wybrany zostałem 14 lat temu i od tej chwili nieprzerwanie miałem zaszczyt przewodniczyć pracom naszej Izby.</u>
          <u xml:id="u-6.18" who="#MarszalekCzeslawWycech">Ten długi okres trzy i pół letniej kadencji Sejmu przyniósł obok znanych słabości szereg niewątpliwych osiągnięć w naszej działalności parlamentarnej.</u>
          <u xml:id="u-6.19" who="#MarszalekCzeslawWycech">Dorobek naszego Sejmu zarówno w dziedzinie ustawodawstwa, jak i w pracy kontrolnej, zwłaszcza w rozwoju naszych sejmowych komisji, jest niemały.</u>
          <u xml:id="u-6.20" who="#MarszalekCzeslawWycech">Nie moją jest rzeczą i nie chcę w tym momencie bardziej szczegółowo zajmować się oceną tego dorobku. Jedno tylko pragnę podkreślić: bez twórczej, a niekiedy jakże trudnej pracy posłów na Sejm dorobek ten nigdy by nie powstał.</u>
          <u xml:id="u-6.21" who="#MarszalekCzeslawWycech">Jak Obywatelom Posłom wiadomo, postanowiłem wycofać się z czynnej działalności politycznej, a czas swój i siły oddać badaniu zagadnień historii wsi, chłopów i ruchu ludowego, tego ruchu, któremu poświęciłem całe swe życie.</u>
          <u xml:id="u-6.22" who="#MarszalekCzeslawWycech">Przekazując w ręce Wysokiej Izby decyzję w sprawie stanowiska Marszałka Sejmu, pragnąłbym z tego miejsca podziękować za zaufanie, którym mnie obdarzano, za pomoc i współpracę, bez których nic w życiu publicznym, jak i prywatnym, wartościowego osiągnąć nie można.</u>
          <u xml:id="u-6.23" who="#MarszalekCzeslawWycech">Pragnąłbym również wyrazić życzenie dla Obywateli Posłów i dla przyszłego Marszałka Sejmu i Prezydium, aby w nadchodzącym okresie przemian w życiu naszego narodu, pomnażając dotychczasowy dorobek i osiągnięcia Izby, służyli dobrze naszej ojczyźnie — Polsce Ludowej.</u>
          <u xml:id="u-6.24" who="#MarszalekCzeslawWycech">Przekazuję przewodnictwo obrad w ręce wicemarszałka Andrzeja Werblana.</u>
          <u xml:id="u-6.25" who="#komentarz">(Przewodnictwo obejmuje wicemarszałek Sejmu Andrzej Werblan)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#WicemarszalekAndrzejWerblan">Proszę Obywateli Posłów! W imieniu koleżanki Haliny Skibniewskiej i własnym chcę złożyć Wysokiej Izbie najserdeczniejsze podziękowanie za zaufanie, którym nas obdarzono.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#WicemarszalekAndrzejWerblan">Przystępujemy do dalszych obrad.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#WicemarszalekAndrzejWerblan">Proponuję, aby Wysoki Sejm przychylił się do prośby obywatela posła Czesława Wycecha o odwołanie go ze stanowiska Marszałka Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#WicemarszalekAndrzejWerblan">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm tę propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#WicemarszalekAndrzejWerblan">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#WicemarszalekAndrzejWerblan">Stwierdzam, że Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej przychylił się do prośby obywatela posła Czesława Wycecha o odwołanie go ze stanowiska Marszałka Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-7.6" who="#WicemarszalekAndrzejWerblan">Wysoka Izbo! Jestem przekonany, że będę wyrazicielem opinii wszystkich obywateli posłów, jeżeli w imieniu Sejmu podziękuję z tej trybuny obywatelowi posłowi Czesławowi Wycechowi za jego wieloletnią działalność na stanowisku Marszałka Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
          <u xml:id="u-7.7" who="#WicemarszalekAndrzejWerblan">Piastując tę wysoką godność państwową obywatel Czesław Wycech, wybitny przywódca ruchu ludowego, wniósł istotny wkład w dzieło budowy Polski Ludowej, w jej rozwój społeczny i polityczny. Kierując obradami Sejmu i przewodnicząc pracom Prezydium Sejmu i Konwentu Seniorów, strzegł praw i zwyczajów tej Izby.</u>
          <u xml:id="u-7.8" who="#WicemarszalekAndrzejWerblan">Myślę, że mogę w imieniu Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej serdecznie życzyć posłowi Czesławowi Wycechowi owocnej realizacji tego co zamierzył, długich lat twórczej działalności badawczej i pisarskiej dla dobra ruchu ludowego i dla dobra Polski Ludowej.</u>
          <u xml:id="u-7.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-7.10" who="#komentarz">(I Sekretarz KC PZPR Edward Gierek podchodzi do Czesława Wycecha i składa mu podziękowanie. Posłowie wstają z miejsc) (Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-7.11" who="#WicemarszalekAndrzejWerblan">Wysoka Izbo! Kontynuujemy obrady.</u>
          <u xml:id="u-7.12" who="#WicemarszalekAndrzejWerblan">Przystępujemy do wyboru Marszałka Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-7.13" who="#WicemarszalekAndrzejWerblan">Proszę o zgłaszanie kandydatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#PoselGucwaStanislaw">Proszę o głos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#WicemarszalekAndrzejWerblan">Głos ma poseł Stanisław Gucwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#PoselGucwaStanislaw">Wysoki Sejmie! W imieniu Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego i swoim własnym chciałbym na wstępie przekazać na ręce ustępującego dziś Marszałka Sejmu posła Czesława Wycecha serdeczne i gorące wyrazy podziękowania.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#PoselGucwaStanislaw">Czesław Wycech, chłopski syn, wybitny działacz społeczny i oświatowy, partyjny i państwowy, historyk, należy do kręgu tych przywódców i działaczy naszego ludowego państwa, którym zawdzięcza ono swój dzisiejszy kształt i oblicze ideowe. W swoim twórczym i bogatym życiu działał w PSL — „Wyzwolenie”, w Związku Młodzieży Wiejskiej — „Wici”. W 1949 r. na Kongresie Zjednoczeniowym wybrany został Wiceprezesem, a od maja 1962 r. Prezesem NK Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego. Był nauczycielem, był działaczem nauczycielskim, związkowym, kierownikiem tajnego nauczania w okresie okupacji hitlerowskiej, Ministrem Oświaty w Tymczasowym Rządzie Jedności Narodowej.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#PoselGucwaStanislaw">Działalność obywatela Czesława Wycecha w tej Izbie jako posła, zastępcy Przewodniczącego Rady Państwa, długoletniego Marszałka Sejmu, jest świadectwem oddania sprawie rozwoju Polski Ludowej i budowie ustroju sprawiedliwości społecznej. Czołowy przywódca radykalnych sił wsi polskiej, zasłużony działacz polityczny, państwowy i społeczny obywatel Czesław Wycech wniósł wybitny, a niejednokrotnie pionierski wkład do walki patriotycznych i postępowych sił naszego państwa o jego rozwój społeczno-polityczny.</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#PoselGucwaStanislaw">Niech mi wolno będzie wyrazić posłowi Czesławowi Wycechowi, Budowniczemu Polski Ludowej najwyższe uznanie, szacunek i podziękowanie za jego dotychczasową działalność oraz przekonanie, że nadal służyć będzie krajowi i postępowi swą pracą naukową i społeczną.</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#PoselGucwaStanislaw">Wysoki Sejmie! W związku z ustąpieniem posła Czesława Wycecha ze stanowiska Marszałka Sejmu, w imieniu Klubów Poselskich: Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego i Stronnictwa Demokratycznego zgłaszam kandydaturę posła Dyzmy Gałaja na stanowisko Marszałka Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.</u>
          <u xml:id="u-10.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-10.8" who="#PoselGucwaStanislaw">Poseł Dyzma Gałaj należy do tych działaczy ruchu ludowego, których charakter, światopogląd i działalność społeczna kształtowały się w oparciu o najbardziej postępowe i humanistyczne ideały. Poseł Dyzma Gałaj, syn chłopski z powiatu łowickiego, od najmłodszych lat brał czynny udział w życiu społeczno-politycznym — najpierw w ruchu młodzieżowym, a następnie w politycznym ruchu chłopskim. W czasie okupacji walczył w oddziałach Batalionów Chłopskich na terenie województwa łódzkiego. Był redaktorem konspiracyjnego pisma — „Skiba”. Po wyzwoleniu był centralnym działaczem Związku Młodzieży Wiejskiej „Wici”, a od 1949 r. należy do czołowych działaczy Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-10.9" who="#PoselGucwaStanislaw">Konsekwentny zwolennik idei sojuszu robotniczo-chłopskiego odegrał twórczą rolę w kształtowaniu się radykalnego oblicza ruchu ludowego w Polsce. Swą działalność społeczno-polityczną łączy bezpośrednio z pracą naukową i publicystyczną.</u>
          <u xml:id="u-10.10" who="#PoselGucwaStanislaw">Jako były wieloletni redaktor naczelny miesięcznika — „Wieś Współczesna”, autor wielu artykułów i prac z dziedziny socjologii wsi, przyczynił się do twórczego rozwijania polityki rolnej PZPR i ZSL. Obecnie jest kierownikiem Zakładu Badań Rejonów Uprzemysłowionych Polskiej Akademii Nauk.</u>
          <u xml:id="u-10.11" who="#PoselGucwaStanislaw">Będąc przez wiele lat posłem na Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, członkiem komisji sejmowych, a ostatnio przewodniczącym Klubu Poselskiego Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego. — poseł Dyzma Gałaj wykazał dużo inicjatywy i umiejętności w pracy parlamentarnej.</u>
          <u xml:id="u-10.12" who="#PoselGucwaStanislaw">Jestem przekonany, że dotychczasowe zasługi posła Dyzmy Gałaj a w działalności społeczno-politycznej, jego kompetencje oraz walory ideowo-moralne w pełni predysponują go na to zaszczytne stanowisko.</u>
          <u xml:id="u-10.13" who="#PoselGucwaStanislaw">Proponując Wysokiej Izbie powołanie posła Dyzmy Gałaj a na stanowisko Marszałka Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, wyrażam przekonanie, że przyczyni się on do podniesienia roli Sejmu w naszym ustroju, do nadania mu wysokiej rangi, zgodnie z potrzebami dalszego rozwoju demokracji socjalistycznej, zgodnie z potrzebami nowoczesnego społeczeństwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#WicemarszalekAndrzejWerblan">Czy kto z Obywateli Posłów pragnie jeszcze zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#WicemarszalekAndrzejWerblan">Nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#WicemarszalekAndrzejWerblan">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#WicemarszalekAndrzejWerblan">Kto z Obywateli Posłów jest za wyborem posła Dyzmy Gałaj a na stanowisko Marszałka Sejmu — zechce podnieść rękę.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#WicemarszalekAndrzejWerblan">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#WicemarszalekAndrzejWerblan">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#WicemarszalekAndrzejWerblan">Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-11.7" who="#WicemarszalekAndrzejWerblan">Kto wstrzymał się od głosowania? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-11.8" who="#WicemarszalekAndrzejWerblan">Stwierdzam, że Sejm wybrał obywatela posła Dyzmę Gałaj a na stanowisko Marszałka Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-11.9" who="#WicemarszalekAndrzejWerblan">Proszę nowo wybranego Marszałka Sejmu o objęcie przewodnictwa na posiedzeniu.</u>
          <u xml:id="u-11.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-11.11" who="#komentarz">(Marszałek Sejmu Dyzma Gałaj zajmuje miejsce przy stole prezydialnym i obejmuje przewodnictwo)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Wysoki Sejmie! Dziękuję za zaszczytny wybór na stanowisko Marszałka Sejmu, dziękuję za zaufanie, którym mnie Obywatele Posłowie obdarzyliście. Dziękuję zwłaszcza tym kolegom moim i towarzyszom, w kręgu których i pod ich wpływem uczyłem się w minionych latach rozumienia wartości pracy społecznej i wartości społeczeństwa polskiego, uczyłem się pracy i. służby politycznej w dziele urzeczywistniania najpiękniejszych ze wszystkich idei społecznych — idei socjalizmu.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Moje dzisiejsze, jakże przecież wielkie wyróżnienie jest równocześnie wyróżnieniem wszystkich tych kręgów i środowisk, w których nauczyłem się pracować i żyć.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Podejmuję obowiązki Marszałka Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w trudnym okresie prac nad przywracaniem zaufania społeczeństwa polskiego — klasy robotniczej, chłopów, inteligencji, młodzieży i dorosłych, ludzi miast i wsi — do głęboko humanistycznych idei wychowania socjalistycznego i budownictwa gospodarki socjalistycznej, do twórcy i nosiciela tych idei — PZPR, do sprzymierzonych z nią stronnictw politycznych i organizacji całego Frontu Jedności Narodu.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Stoją dziś przed nami zadania zapewnienia dynamicznego, harmonijnego rozwoju całej naszej gospodarki, stopniowego podnoszenia płac i dochodów ludności, polepszenia warunków życiowych najszerszych rzesz społeczeństwa. Podstawowe zadania w rozwoju ekonomicznym, socjalnym i społeczno-kulturalnym naszej ojczyzny opracowane zostały na VII i VIII Plenum Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Zagadnieniom tym poświęcone były obrady VI Plenum Naczelnego Komitetu Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego. Zamierzenia te uzyskały poparcie Stronnictwa Demokratycznego. Stają się one programem działania całego narodu polskiego, programem, którego realizację zapewnić może jedynie racjonalne wykorzystanie największego skarbu, jakim dysponuje człowiek, to jest pracy — pracy robotnika, chłopa, inteligenta, pracy całego narodu.</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Odpowiedzialne zadania stają również przed Sejmem jako najwyższym organem władzy w naszym państwie. Pragnę z tego miejsca wyrazić pogląd, że uchwalane przez Sejm ustawy powinny lepiej odpowiadać potrzebom ludzi rzetelnej pracy, potrzebom życia; z większą niż dotąd gotowością powinniśmy wychodzić naprzeciw temu wszystkiemu, co w naszym życiu jest nowe i twórcze.</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Poważne zadania stoją przed Sejmem w zakresie kontroli, która stanowi nieodzowny warunek zabezpieczenia prawidłowej działalności Rządu. W toku dyskusji — żywej, twórczej i odpowiedzialnej — w atmosferze powagi i obywatelskiej troski powinniśmy wnosić my, posłowie, z woli szerokich mas wyborców powołani do Sejmu, swój wkład w rozwój socjalistycznej ojczyzny.</u>
          <u xml:id="u-12.6" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Wszystkie te zadania powinniśmy realizować w najściślejszej więzi z ludźmi pracy, z wyborcami. Obowiązuje nas, posłów, wierność działania w imieniu i w interesie szerokich rzesz pracującego ludu. Wierność ta powinna się wyrażać w rzetelnym przenoszeniu postulatów wyborców jako przesłanek do programu dalszego rozwoju wszystkich sfer życia naszego społeczeństwa i z drugiej strony — w upowszechnianiu idei programowych socjalizmu, w pozyskiwaniu całego narodu do historycznego dzieła budowy socjalistycznej gospodarki, socjalistycznej kultury, do budowy własnego, pięknego, ojczystego domu.</u>
          <u xml:id="u-12.7" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Pragnę zapewnić Wysoką Izbę, że dołożę wszelkich starań, by w ścisłej współpracy z Obywatelami Posłami, z kierownictwem klubów, kół poselskich, z Prezydium Sejmu i innymi organami naszego parlamentu — Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej jak najlepiej wypełniał te zadania, które zostały określone przez Konstytucję, a których realizację powierzył mu naród polski.</u>
          <u xml:id="u-12.8" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Jeszcze raz, głęboko wzruszony, serdecznie dziękuję za zaufanie i proszę Was wszystkich, Koledzy Posłowie, o pomoc w pracy.</u>
          <u xml:id="u-12.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-12.10" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Przystępujemy do punktu 2 porządku dziennego: Zmiany w składzie Rady Państwa.</u>
          <u xml:id="u-12.11" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Informuję, że do Prezydium Sejmu wpłynęły następujące pisma:</u>
          <u xml:id="u-12.12" who="#MarszalekDyzmaGalaj">—od obywatela posła Ignacego Logi-Sowińskiego:</u>
          <u xml:id="u-12.13" who="#MarszalekDyzmaGalaj">„Zwracam się z prośbą do Sejmu PRL o zwolnienie mnie z obowiązków zastępcy Przewodniczącego Rady Państwa.</u>
          <u xml:id="u-12.14" who="#komentarz">Ignacy Loga-Sowiński”,</u>
          <u xml:id="u-12.15" who="#MarszalekDyzmaGalaj">—od obywatela posła Bolesława Podedwornego:</u>
          <u xml:id="u-12.16" who="#MarszalekDyzmaGalaj">„Proszę Wysoki Sejm o przyjęcie mojej rezygnacji z funkcji zastępcy Przewodniczącego Rady Państwa.</u>
          <u xml:id="u-12.17" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Prośbę moją uzasadniam tym, że ukończyłem 73 lata i chciałbym pracować nadal tylko w zakresie obowiązków posła.</u>
          <u xml:id="u-12.18" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Z głębokim szacunkiem</u>
          <u xml:id="u-12.19" who="#komentarz">Bolesław Podedworny”,</u>
          <u xml:id="u-12.20" who="#MarszalekDyzmaGalaj">—od obywatela posła Kazimierza Banacha:</u>
          <u xml:id="u-12.21" who="#MarszalekDyzmaGalaj">„Ze względu na pogarszający się stan mojego zdrowia, zwracam się do Wysokiego Sejmu z uprzejmą prośbą o przyjęcie mojej rezygnacji ze stanowiska członka Rady Państwa.</u>
          <u xml:id="u-12.22" who="#komentarz">Kazimierz Banach”.</u>
          <u xml:id="u-12.23" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Proponuję, aby na podstawie art. 24 ust. 1 Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej — Sejm podjął w tym przedmiocie odpowiednie uchwały.</u>
          <u xml:id="u-12.24" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Czy kto z Obywateli Posłów pragnie w związku z tym zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-12.25" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-12.26" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Proponuję, aby Wysoki Sejm przychylił się do prośby obywatela posła Ignacego Logi-Sowińskiego o odwołanie go ze stanowiska zastępcy Przewodniczącego Rady Państwa.</u>
          <u xml:id="u-12.27" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu — będę uważał, że Sejm przyjął tę propozycję.</u>
          <u xml:id="u-12.28" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-12.29" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Proponuję, aby Wysoki Sejm przychylił się do prośby obywatela posła Bolesława Podedwornego o odwołanie go ze stanowiska zastępcy Przewodniczącego Rady Państwa.</u>
          <u xml:id="u-12.30" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu — będę uważał, że propozycję tę Sejm przyjął.</u>
          <u xml:id="u-12.31" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-12.32" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Proponuję wreszcie, aby Wysoki Sejm przychylił się do prośby obywatela posła Kazimierza Banacha o odwołanie go ze stanowiska członka Rady Państwa.</u>
          <u xml:id="u-12.33" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę rozumiał, że wniosek został przez Sejm przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-12.34" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-12.35" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Stwierdzam, że Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej — na podstawie art. 24 ust. 1 Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej — przychylił się do prośby obywateli posłów Ignacego Logi-Sowińskiego i Bolesława Podedwornego o odwołanie ich ze stanowisk zastępców Przewodniczącego Rady Państwa oraz obywatela posła Kazimierza Banacha o odwołanie go ze stanowiska członka Rady Państwa.</u>
          <u xml:id="u-12.36" who="#MarszalekDyzmaGalaj">W sprawie propozycji co do wyboru na stanowiska w Radzie Państwa głos zabierze obywatel poseł Edward Babiuch.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PoselBabiuchEdward">Obywatelu Marszałku, Wysoki Sejmie! Z upoważnienia Klubu Poselskiego Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie kandydaturę posła Stanisława Gucwy na stanowisko zastępcy Przewodniczącego Rady Państwa. W imieniu Klubu Poselskiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej proponuję ponadto kandydatury posła Bolesława Rumińskiego na stanowisko zastępcy Przewodniczącego Rady Państwa oraz posła Henryka Szafrańskiego na stanowisko członka Rady Państwa.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#PoselBabiuchEdward">Obywatel Stanisław Gucwa jest znanym Wysokiej Izbie, długoletnim, zasłużonym działaczem ruchu ludowego. Od najmłodszych lat działał na terenie województwa krakowskiego w Związku Młodzieży Wiejskiej — „Wici”, a w okresie okupacji — w Batalionach Chłopskich. W Polsce Ludowej poseł Stanisław Gucwa zajmował wiele odpowiedzialnych stanowisk państwowych, ostatnio jako Minister Przemysłu Spożywczego i Skupu.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#PoselBabiuchEdward">W okresie swej działalności w Zjednoczonym Stronnictwie Ludowym poseł Stanisław Gucwa dał się poznać jako wybitny działacz polityczny, co znalazło wyraz w wyborze na ostatnim plenum Naczelnego Komitetu ZSL na stanowisko Prezesa.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#PoselBabiuchEdward">Poseł Bolesław Rumiński od najmłodszych lat włącza się w rewolucyjny nurt działalności politycznej jako działacz robotniczy. Był wielokrotnie aresztowany i więziony w Berezie Kartuskiej. W okresie okupacji hitlerowskiej uczestniczył w walce o wyzwolenie narodowe i społeczne. Po wyzwoleniu poświęca się odbudowie kraju, pełniąc wiele odpowiedzialnych funkcji państwowych. Wszystkie powierzone mu obowiązki spełniał zawsze sumiennie, z poczuciem głębokiej odpowiedzialności i troski o dobro obywateli i państwa. Jako długoletni prezes NOT jest konsekwentnym propagatorem wykorzystania nowoczesnej myśli technicznej dla rozwoju gospodarczego i społecznego Polski. W uznaniu zasług położonych dla rozwoju kraju został odznaczony Orderem Budowniczego Polski Ludowej.</u>
          <u xml:id="u-13.4" who="#PoselBabiuchEdward">Poseł Henryk Szafrański w okresie długoletniej działalności zawodowej i politycznej i jako poseł do Krajowej Rady Narodowej, a także jako poseł na Sejm zdobył duże doświadczenie w rozwiązywaniu problemów społecznych, zwłaszcza klasy robotniczej. Sam przez długie lata pracował jako robotnik. Jako działacz PPR należał do aktywnych organizatorów walki o narodowe i społeczne wyzwolenie. W toku długoletniej pracy partyjnej i od wielu lat jako I Sekretarz Warszawskiego KW PZPR nabył dużego doświadczenia w rozwiązywaniu spraw gospodarczych i społecznych.</u>
          <u xml:id="u-13.5" who="#PoselBabiuchEdward">Wnoszę o dokonanie wyboru przedstawionych kandydatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Czy w sprawie zgłoszonych propozycji pragnie ktoś zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#MarszalekDyzmaGalaj">W takim razie przystępujemy do dokonania wyboru.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Zgodnie z art. 47 ust. 3 regulaminu Sejmu wybór na stanowiska w Radzie Państwa następuje bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby posłów.</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Stwierdzam, że w posiedzeniu bierze udział więcej niż połowa ogólnej liczby posłów.</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-14.6" who="#MarszalekDyzmaGalaj">W związku z przedstawionymi wnioskami proponuję, aby — na podstawie art. 24 ust. 1 Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej — Sejm podjął odpowiednie uchwały.</u>
          <u xml:id="u-14.7" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Uchwała w sprawie wyboru posła Stanisława Gucwy na stanowisko zastępcy Przewodniczącego Rady Państwa.</u>
          <u xml:id="u-14.8" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem tej uchwały — zechce podnieść rękę.</u>
          <u xml:id="u-14.9" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-14.10" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-14.11" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Kto wstrzymał się od głosowania? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-14.12" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Uchwała w sprawie wyboru posła Bolesława Rumińskiego na stanowisko zastępcy Przewodniczącego Rady Państwa.</u>
          <u xml:id="u-14.13" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem tej uchwały — zechce podnieść rękę.</u>
          <u xml:id="u-14.14" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-14.15" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-14.16" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Kto się wstrzymał od głosowania? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-14.17" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Uchwała w sprawie wyboru posła Henryka Szafrańskiego na stanowisko członka Rady Państwa.</u>
          <u xml:id="u-14.18" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Kto z Obywateli Posłów jest za przyjęciem tej uchwały — zechce podnieść rękę.</u>
          <u xml:id="u-14.19" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-14.20" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Kto jest przeciw? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-14.21" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Kto się wstrzymał od głosowania? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-14.22" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Stwierdzam, że Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej na podstawie art. 24 ust. 1 Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej podjął uchwały w sprawie:</u>
          <u xml:id="u-14.23" who="#MarszalekDyzmaGalaj">wyboru na stanowiska zastępców Przewodniczącego Rady Państwa obywateli posłów: Stanisława Gucwy i Bolesława Rumińskiego oraz wyboru na stanowisko członka Rady Państwa obywatela posła Henryka Szafrańskiego.</u>
          <u xml:id="u-14.24" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Konwent Seniorów proponuje, aby obecnie przystąpić do łącznego rozpatrzenia 3 i 4 punktu porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-14.25" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm przyjął tę propozycję.</u>
          <u xml:id="u-14.26" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-14.27" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Przystępujemy do pierwszego czytania projektu uchwały w sprawie zmiany narodowego planu gospodarczego na 1971 r. (druk nr 60).</u>
          <u xml:id="u-14.28" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Głos zabierze pierwszy zastępca Przewodniczącego Komisji Planowania przy Radzie Ministrów obywatel Witold Trąmpczyński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PierwszyzastepcaPrzewodniczacegoKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrowWitoldTrampczynski">Wysoki Sejmie! Powierzono mi zadanie przedstawienia w imieniu Rządu projektu uchwały Sejmu w sprawie zmian narodowego planu gospodarczego na rok 1971. Przedstawiamy ten projekt zgodnie z zobowiązaniem nałożonym na Rząd uchwałą Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej o NPG na 1971 r. z 23.XII.1970 r.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#PierwszyzastepcaPrzewodniczacegoKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrowWitoldTrampczynski">Projekt ten odpowiada potrzebom aktualnej sytuacji gospodarczej i stanowi konkretyzację linii działania Rządu, zapoczątkowanej na VII Plenum KC PZPR i rozwiniętej na VIII Plenum partii.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#PierwszyzastepcaPrzewodniczacegoKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrowWitoldTrampczynski">Przedstawiane zmiany w NPG stanowią z jednej strony podsumowanie podjętych przez Rząd decyzji, z drugiej zaś formułują podstawowe kierunki decyzji gospodarczych, które będą podejmowane w trakcie realizacji planu. Dlatego też Rząd zwraca się do Sejmu o upoważnienie do dokonywania dalszych zmian w NPG, które stanowić będą realizację polityki gospodarczej Rządu po jej ostatecznym sformułowaniu w wyniku obrad Sejmu nad przedstawionym projektem.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#PierwszyzastepcaPrzewodniczacegoKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrowWitoldTrampczynski">Proponowane zmiany w NPG podporządkowane są realizacji kilku podstawowych zadań, które w obecnej sytuacji uważamy za najpilniejsze.</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#PierwszyzastepcaPrzewodniczacegoKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrowWitoldTrampczynski">Pierwszym z nich jest maksymalnie możliwe w obecnych warunkach podniesienie dochodów rodzin najniżej uposażonych i wielodzietnych. W tym celu zwiększono płace najniższe, najniższe renty i zasiłki rodzinne. W tym celu będziemy również, zgodnie z podjętą przez Rząd decyzją, dotyczącą zamrożenia wzrostu cen artykułów żywnościowych na okres najbliższych 2 lat realizować zasadę, aby wzrost dochodów nominalnych był zarazem wzrostem realnym.</u>
          <u xml:id="u-15.5" who="#PierwszyzastepcaPrzewodniczacegoKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrowWitoldTrampczynski">Proponowane zmiany w NPG przewidują zwiększenie planowanych dochodów ludności również przez dalszy dodatkowy wzrost funduszu płac, co wiąże się z decyzją w sprawie rezygnacji z wprowadzenia tak zwanego nowego systemu bodźców.</u>
          <u xml:id="u-15.6" who="#PierwszyzastepcaPrzewodniczacegoKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrowWitoldTrampczynski">System ten zakładał ograniczenie wzrostu średnich płac w roku bieżącym. Dlatego też obecnie proponujemy powiększyć planowany fundusz płac o ponad 3 mld zł, co okazało się niezbędne dla prawidłowego opłacania wzrostu wydajności pracy oraz w związku z rezygnacją z innych niesłusznych ograniczeń.</u>
          <u xml:id="u-15.7" who="#PierwszyzastepcaPrzewodniczacegoKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrowWitoldTrampczynski">Niezależnie od tego już podjęte decyzje o powiększeniu świadczeń społecznych przez podwyżkę zasiłków i najniższych rent o łączną kwotę 4,5 mld zł oznaczają zwiększenie o tę kwotę indywidualnych przychodów pieniężnych ludności.</u>
          <u xml:id="u-15.8" who="#PierwszyzastepcaPrzewodniczacegoKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrowWitoldTrampczynski">Razem dochody pieniężne ludności z tytułu płac oraz świadczeń socjalnych wzrosną dodatkowo o ponad 13 mld zł w stosunku do poziomu NPG. Uwzględniając przyrost założony poprzednio w NPG, wzrost dochodów pracowników z tytułu pracy wyniesie około 24 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-15.9" who="#PierwszyzastepcaPrzewodniczacegoKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrowWitoldTrampczynski">Wymaga to wygospodarowania odpowiednich dodatkowych dostaw towarów na rynek, aby zapewnić równowagę rynkową w warunkach zwiększonych dochodów ludności przy stabilizacji cen.</u>
          <u xml:id="u-15.10" who="#PierwszyzastepcaPrzewodniczacegoKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrowWitoldTrampczynski">Jest to nasze drugie najpilniejsze zadanie.</u>
          <u xml:id="u-15.11" who="#PierwszyzastepcaPrzewodniczacegoKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrowWitoldTrampczynski">W tym celu konieczne jest zwiększenie zarówno produkcji towarów rynkowych, jak i dostaw z importu.</u>
          <u xml:id="u-15.12" who="#PierwszyzastepcaPrzewodniczacegoKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrowWitoldTrampczynski">Dotychczasowe prace wykazały możliwość zwiększenia produkcji przemysłowej ponad poziom założony w NPG o co najmniej 8 mld zł. Przeważającą część tej dodatkowej produkcji stanowić będą wyroby konsumpcyjne. Oznacza to pewne zmniejszenie rozpiętości pomiędzy tempem wzrostu produkcji środków wytwarzania grupy — „A” i przedmiotów spożycia grupy — „B” na korzyść tej ostatniej. Szczególnie cenne są zobowiązania produkcyjne podejmowane w ostatnim okresie w wielu gałęziach naszego przemysłu.</u>
          <u xml:id="u-15.13" who="#PierwszyzastepcaPrzewodniczacegoKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrowWitoldTrampczynski">Zarówno dodatkowa produkcja, jak i urealnienie w niektórych gałęziach przemysłu zakładanego wzrostu wydajności pracy, wymaga zwiększenia zatrudnienia powyżej poziomu założonego w NPG szacunkowo o 30—50 tys. osób. Dużą część tego powiększenia przeznaczamy dla resortów produkujących głównie wyroby rynkowe. W szczególności przemysł lekki, przemysł rolno-spożywczy, drobna wytwórczość i spółdzielczość pracy uzyskają wzrost zatrudnienia o około 15 tys. osób. Trzeba równocześnie przypomnieć, że z dniem 1 stycznia zniesiono powszechnie limitowanie zatrudnienia w przemyśle, przy czym w stosunku do przedsiębiorstw produkujących wyroby rynkowe stosowana będzie bankowa korekta funduszu płac w wypadku przekroczenia planu produkcji. Warto w tym miejscu również podkreślić, że w celu stworzenia lepszych warunków do zatrudnienia kobiet, zwiększa się na ten cel nakłady inwestycyjne będące w gestii rad narodowych o 250 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-15.14" who="#PierwszyzastepcaPrzewodniczacegoKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrowWitoldTrampczynski">W przedstawionych propozycjach zmian narodowego planu gospodarczego przewiduje się również zwiększenie stanu zatrudnienia w handlu i w służbie zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-15.15" who="#PierwszyzastepcaPrzewodniczacegoKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrowWitoldTrampczynski">Warunkiem pomyślnej realizacji podstawowych i dodatkowych zadań produkcyjnych jest prawidłowe rozwiązywanie spraw zaopatrzeniowych i kooperacji. W tym celu konieczne jest dokonanie weryfikacji bilansów materiałowych, biorąc pod uwagę rzeczywiste stany zapasów w końcu roku, konieczność usunięcia ujawnionych niedoborów oraz pokrycia nowych potrzeb.</u>
          <u xml:id="u-15.16" who="#PierwszyzastepcaPrzewodniczacegoKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrowWitoldTrampczynski">Wszystkie resorty i Komisja Planowania zostały zobowiązane do wykonania tej pracy. Przed dyrekcjami przedsiębiorstw, zjednoczeniami i ministerstwami stawiamy jednocześnie na czołowym miejscu zadanie stworzenia warunków organizacyjnych i materiałowych dla jak najbardziej sprawnego przebiegu realizacji dodatkowej produkcji.</u>
          <u xml:id="u-15.17" who="#PierwszyzastepcaPrzewodniczacegoKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrowWitoldTrampczynski">Szczególne znaczenie w obecnej sytuacji ma również właściwe sterowanie dodatkowym wysiłkiem dla produkcji tylko takich towarów, które są poszukiwane na rynku i mają realną szansę eksportu. Nie można w żadnym wypadku dopuścić, aby z tego tytułu nastąpiło zwiększenie zapasów. Dotychczas zgłoszone wnioski dodatkowego eksportu oceniamy pozytywnie i widzimy w nich realne pokrycie dla zwiększonego importu.</u>
          <u xml:id="u-15.18" who="#PierwszyzastepcaPrzewodniczacegoKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrowWitoldTrampczynski">Uzyskane w ten sposób środki chcemy przeznaczyć głównie na import towarów rynkowych lub surowców do produkcji artykułów, zwłaszcza spożywczych, które trafią na rynek wewnętrzny jeszcze w bieżącym roku.</u>
          <u xml:id="u-15.19" who="#PierwszyzastepcaPrzewodniczacegoKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrowWitoldTrampczynski">W szczególności powiększamy import zboża do 2,5 mln ton, w tym 2 mln ton ze Związku Radzieckiego, stanowiące dla nas w dzisiejszych warunkach szczególnie cenną pomoc. W oparciu o ten import przewidujemy m.in. dodatkowe zwiększenie dostaw pasz przemysłowych dla wsi.</u>
          <u xml:id="u-15.20" who="#PierwszyzastepcaPrzewodniczacegoKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrowWitoldTrampczynski">Osiągnięcie podstawowych celów, jakie stawiamy przed gospodarką w 1971 r., wymaga zarazem zachowania równowagi rynkowej, a więc bezwzględnego przestrzegania właściwych proporcji pomiędzy wzrostem dochodów pieniężnych ludności a dodatkowymi dostawami towarów na rynek. Utrzymywanie równowagi rynkowej powinno być żelazną zasadą gospodarowania w 1971 r. Będziemy się starać, aby każda dodatkowa i trwała możliwość poprawy zaopatrzenia rynku była wykorzystana dla powiększenia dochodów ludności. Nie możemy jednak dopuścić do wcześniejszego powiększania siły nabywczej ludności, nim powstaną dodatkowe możliwości zaopatrzenia w towary rynkowe, odpowiadające aktualnej strukturze popytu na rynku.</u>
          <u xml:id="u-15.21" who="#PierwszyzastepcaPrzewodniczacegoKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrowWitoldTrampczynski">Trzecim kierunkiem działania jest zapoczątkowanie pewnych przesunięć środków inwestycyjnych na rzecz przemysłów wytwarzających wyroby rynkowe oraz na rozwój usług dla ludności. Nasze możliwości w skali jednego roku są niewielkie, ze względu chociażby na to, że 77% nakładów planu inwestycyjnego dotyczy obiektów znajdujących się już w toku realizacji. Ograniczanie nakładów na te budowy, opóźnienie terminów ich realizacji, a tym bardziej zamrożenie robót w toku, wiązałoby się ze stratami dla gospodarki narodowej. Niemniej jednak za najpilniejsze zadanie uważamy dokonanie przesunięć na rzecz zwiększenia nakładów na budownictwo mieszkaniowe i uzbrojenie terenów pod budownictwo mieszkaniowe jeszcze w 1971 r., co warunkuje zwiększenie efektów rzeczowych tego budownictwa w 1972 r. W tym celu zwiększono nakłady inwestycyjne na budownictwo mieszkaniowe i uzbrojenie terenów o około 1 mld zł. Powinno to umożliwić oddanie do użytku w stanach surowych o 730 tys. m^2^ powierzchni mieszkań więcej niż założono w dotychczasowym NPG. Przewidujemy również dokonanie pewnych przesunięć z nakładów na inwestycje przemysłowe, nie przynoszące bezpośrednich efektów w 1971 r., na inwestycje mające na celu powiększenie zdolności produkcyjnych przemysłów, wytwarzających przedmioty spożycia. Podjęte decyzje powodują tylko niewielkie zmniejszenie obciążenia dochodu narodowego nakładami na akumulację w stosunku do założeń NPG. Bardziej konsekwentnie będziemy mogli pójść w tym kierunku dopiero po przesądzeniu wielu problemów planu inwestycyjnego, co nastąpi w toku opracowywania założeń na lata 1972—1975.</u>
          <u xml:id="u-15.22" who="#PierwszyzastepcaPrzewodniczacegoKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrowWitoldTrampczynski">Istotne znaczenie w obecnej sytuacji ma maksymalne dostosowanie struktury produkcji do potrzeb odbiorców na rynku krajowym i zagranicznym oraz usprawnienie obrotów środkami produkcji i przedmiotami spożycia. Powinno to wpłynąć na ograniczenie przyrostu zapasów i powiększenie w ten sposób możliwości wzrostu konsumpcji lub dodatkowego eksportu. W związku z tym w propozycjach zmian NPG przewidziano dalsze zmniejszenie planowanego przyrostu zapasów o 2,5 mld zł w stosunku do założeń NPG.</u>
          <u xml:id="u-15.23" who="#PierwszyzastepcaPrzewodniczacegoKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrowWitoldTrampczynski">Wykonanie tego założenia wymaga opracowania przez Rząd w krótkim czasie kompleksowego działania i zwrócenia szczególnej uwagi na sprawy zapasów i gospodarki materiałowej na wszystkich szczeblach — od Komisji Planowania do przedsiębiorstw włącznie.</u>
          <u xml:id="u-15.24" who="#PierwszyzastepcaPrzewodniczacegoKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrowWitoldTrampczynski">Wysiłki w celu ograniczenia przyrostu zapasów muszą być przede wszystkim skoncentrowane na przemyśle i budownictwie.</u>
          <u xml:id="u-15.25" who="#PierwszyzastepcaPrzewodniczacegoKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrowWitoldTrampczynski">Na podstawie tak zarysowanych głównych kierunków działania zakłada się zmniejszenie udziału akumulacji w dochodzie narodowym z 28,5% w NPG do 27,9%.</u>
          <u xml:id="u-15.26" who="#PierwszyzastepcaPrzewodniczacegoKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrowWitoldTrampczynski">Jeżeli zadania i warunki postawione w programie Rządu i zgłoszonych zmianach do planu i budżetu będą zrealizowane, to istnieją wszelkie dane po temu, aby zapewnić przejście na rok 1972 z korzystniejszą niż obecnie sytuacją rynkową.</u>
          <u xml:id="u-15.27" who="#PierwszyzastepcaPrzewodniczacegoKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrowWitoldTrampczynski">Wysoki Sejmie! Przedstawione propozycje zmian w NPG na 1971 r. stanowią tylko doraźny program, niezbędny do korekty proporcji naszej gospodarki na rzecz szybszego wzrostu konsumpcji. Pracujemy równocześnie nad programem długofalowym na lata 1972—1975 i lata późniejsze. Założenia tego programu znajdą wyraz w projekcie planu 5-letniego, który zostanie przedstawiony społeczeństwu i Sejmowi pod szeroką dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-15.28" who="#PierwszyzastepcaPrzewodniczacegoKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrowWitoldTrampczynski">Przedstawione w dniu dzisiejszym zmiany mają stworzyć korzystne warunki do realizacji tego programu. Przyjęcie przedstawionych propozycji oznaczać będzie krok naprzód w kierunku poprawy sytuacji gospodarczej kraju już w bieżącym roku, a jednocześnie będzie sprzyjać realizacji długofalowych celów rozwoju naszej gospodarki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Obecnie przystępujemy do pierwszego czytania:</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#MarszalekDyzmaGalaj">a)projektu ustawy o zmianach w budżecie państwa na rok 1971 (druk nr 61), b)projektów ustaw:</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#MarszalekDyzmaGalaj">1)w sprawie dodatku do podatków obrotowego, dochodowego i wyrównawczego od jednostek gospodarki nie uspołecznionej i osób fizycznych (druk nr 62), 2)zmieniającej ustawę o podatku wyrównawczym (druk nr 63), 3)o zmianie dekretu o podatku od nabycia praw majątkowych (druk nr 64).</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Głos zabierze Minister Finansów obywatel Józef Trendota.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#MinisterFinansowJozefTrendota">Obywatelu Marszałku, Wysoki Sejmie! Uchwalając ustawę budżetową na rok 1971 Wysoka Izba zobowiązała Rząd do wprowadzenia w budżecie państwa zmian mających na celu m.in. zapewnienie dalszej poprawy niektórych świadczeń socjalnych.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#MinisterFinansowJozefTrendota">Realizując to zobowiązanie, mam zaszczyt przedstawić projekt ustawy, w której niezależnie od podjętych już decyzji o podwyższeniu najniższych płac, emerytur i rent oraz o wprowadzeniu dodatków do płac i zasiłków rodzinnych dla osób o niskich zarobkach na łączną kwotę około 8,6 mld zł, przewiduje się dalsze zwiększenie świadczeń budżetu na cele socjalne, a mianowicie na ochronę zdrowia, opiekę społeczną oraz opiekę nad dziećmi w domach dziecka, na polepszenie warunków socjalnych dla studentów, na fundusz socjalny przedsiębiorstw oraz na zasiłki chorobowe. Projektowane obecnie zwiększenie wydatków budżetowych przekracza 1 mld zł. Ponadto zakłada się dalsze zwiększenie wydatków z funduszu emerytalnego o 360 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#MinisterFinansowJozefTrendota">Prawie połowa proponowanych dodatkowych środków budżetu państwa dotyczy ochrony zdrowia i opieki społecznej.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#MinisterFinansowJozefTrendota">Na ochronę zdrowia przewiduje się — zgodnie ze zgłaszanymi przez obywateli posłów w czasie ostatniej debaty postulatami — dodatkowo około 330 mln zł, z czego około 200 mln zł przeznacza się dla zakładów lecznictwa. Pozwoli to na poprawę zaopatrzenia szpitali w bieliznę pościelową, w środki czystości i w opał oraz umożliwi przeznaczenie większych niż dotychczas środków pieniężnych na drobne remonty, naprawy i inne podobne wydatki. Ponadto w ramach tych środków zwiększy się również wydatki na leczenie chorych. Zakłada się także poprawę opieki nad chorymi przez przeznaczenie dalszych środków funduszu płac na dodatkowe zatrudnienie 2 tys. pielęgniarek i absolwentów innych średnich szkół medycznych. Będzie mogła ulec poszerzeniu opieka sprawowana przez Polski Czerwony Krzyż nad chorymi w domu, a to dzięki odpowiedniemu zwiększeniu dotacji budżetowej na ten cel.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#MinisterFinansowJozefTrendota">W dziedzinie opieki społecznej pragniemy podwyższyć wydatki o około 120 mln zł. Przede wszystkim chcemy zwiększyć środki na zapomogi dla osób znajdujących się w szczególnie trudnej sytuacji materialnej. Zakładana na ten cel dodatkowa kwota 100 mln zł umożliwi podwyższenie wysokości zapomóg zarówno o charakterze stałym, jak i doraźnym. Proponuje się ponadto przeznaczenie około 20 mln zł na zwiększenie wydatków rzeczowych w zakładach opieki społecznej.</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#MinisterFinansowJozefTrendota">Istotne znaczenie dla polepszenia poziomu opieki nad dziećmi przebywającymi w zakładach opiekuńczo-wychowawczych będą miały dodatkowe środki przewidziane na ten cel w wysokości około 80 mln zł. Pozwolą one na poprawę wyżywienia, zwiększenie zakupów odzieży dla wychowanków oraz na polepszenie wyposażenia zakładów.</u>
          <u xml:id="u-17.6" who="#MinisterFinansowJozefTrendota">Przedstawiony projekt ustawy urealnia plan wydatków budżetowych na wypłaty zasiłków chorobowych o 250 mln zł. Z sumy tej — około 185 mln zł zmniejszy wydatki zakładów pracy z funduszu płac, z którego musiałyby one pokrywać przekroczenia planowanych wskaźników zachorowalności.</u>
          <u xml:id="u-17.7" who="#MinisterFinansowJozefTrendota">W celu dalszej poprawy warunków socjalnych załóg przedsiębiorstw projektuje się zwiększenie dotacji budżetu państwa na fundusze socjalne przedsiębiorstw państwowych o około 80 mln zł. Dodatkowe środki na ten cel zapewniają wzrost dotacji na fundusz socjalny z planowanych 2% do ponad 6% powyżej poziomu ubiegłego roku, co oznacza, że osiągną one kwotę około 1,9 mld zł. Projektuje się również, że budżet państwa kwotą około 50 mln zł sfinansuje wzrost kosztów wczasów pracowniczych, związany z podwyżką najniższych płac pracowników domów wczasowych.</u>
          <u xml:id="u-17.8" who="#MinisterFinansowJozefTrendota">Przedstawiając propozycję podwyższenia wydatków o około 70 mln zł na poprawę warunków socjalnych dla studentów, mamy na celu usunięcie zaniedbań w zakresie poziomu wyżywienia w stołówkach studenckich oraz zapewnienie poprawy opieki lekarskiej.</u>
          <u xml:id="u-17.9" who="#MinisterFinansowJozefTrendota">Poza dodatkowymi wydatkami budżetu przedstawiona ustawa o zmianach w budżecie państwa na rok 1971 zwiększa o 360 mln zł wydatki funduszu emerytalnego na podwyższenie emerytur pracownikom, którzy przepracowali w Polsce Ludowej ponad 10 lat, a nie nabyli prawa do pełnego zwiększenia emerytury z tytułu okresu zatrudnienia w Polsce Ludowej. Stanowi to wykonanie zobowiązania nałożonego na Rząd w ustawie o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym.</u>
          <u xml:id="u-17.10" who="#MinisterFinansowJozefTrendota">Obywatele Posłowie! Rząd zdaje sobie sprawę z tego, że potrzeby społeczeństwa w zakresie świadczeń socjalnych są znaczne i że poprawa tych świadczeń uwzględniona w przedstawionej do rozpatrzenia ustawie tylko częściowo je zaspokaja. Jest to jednak maksimum aktualnych możliwości państwa w tym zakresie. Rząd będzie czynił dalsze starania, aby w przyszłości zwiększać nakłady na cele socjalne w miarę poprawy sytuacji gospodarczej kraju i wypracowywania dodatkowych środków.</u>
          <u xml:id="u-17.11" who="#MinisterFinansowJozefTrendota">Jak już wspomniałem, podjęte przez Rząd w końcu ubiegłego roku decyzje poważnie zwiększają obciążenie budżetu i przekraczają założone w planie rezerwy budżetowe.</u>
          <u xml:id="u-17.12" who="#MinisterFinansowJozefTrendota">W związku z powyższym, Rząd przedstawia propozycje zwiększenia dochodów budżetu państwa o kwotę 3,1 mld zł, z czego 2 mld zł mają być osiągnięte od jednostek gospodarki uspołecznionej.</u>
          <u xml:id="u-17.13" who="#MinisterFinansowJozefTrendota">Pozostałe wpływy budżetowe zamierza się uzyskać od tych grup społecznych, które osiągają wysokie dochody. Chodzi tu przede wszystkim o zwiększenie wpływów z podatków obrotowego i dochodowego od niektórych jednostek gospodarki nie uspołecznionej poza rolnictwem oraz o podniesienie efektywności podatku wyrównawczego, a także podwyższenie stawek podatku od nabycia praw majątkowych oraz niektórych innych opłat ponoszonych przez lepiej sytuowane osoby.</u>
          <u xml:id="u-17.14" who="#MinisterFinansowJozefTrendota">W tym celu Rząd przedstawia Wysokiemu Sejmowi do rozpatrzenia 3 projekty ustaw, a mianowicie:</u>
          <u xml:id="u-17.15" who="#MinisterFinansowJozefTrendota">—ustawę w sprawie dodatku do podatków obrotowego, dochodowego i wyrównawczego od jednostek gospodarki nie uspołecznionej i osób fizycznych, —ustawę zmieniającą ustawę o podatku wyrównawczym, —ustawę o zmianie dekretu o podatku od nabycia praw majątkowych.</u>
          <u xml:id="u-17.16" who="#MinisterFinansowJozefTrendota">W projekcie ustawy w sprawie dodatku do podatków obrotowego, dochodowego i wyrównawczego przewiduje się wprowadzenie dodatku do wymienionych podatków w wysokości 10%, a w odniesieniu do większych zakładów prywatnych — 15%. Nie zostaliby objęci tym dodatkiem rzemieślnicy wiejscy, opłacający podatki w formie karty podatkowej oraz pozostali drobni rzemieślnicy, świadczący usługi.</u>
          <u xml:id="u-17.17" who="#MinisterFinansowJozefTrendota">Mówiąc o tej sprawie, pragnę podkreślić, że będziemy nadal popierali rozwój zakładów świadczących usługi dla ludności i dla rolnictwa. Równocześnie konsekwentnie będziemy prowadzili politykę ograniczania działalności pseudorzemieślniczej oraz zdecydowanie zwalczali przejawy nielegalnej działalności gospodarczej i ukrywanie rzeczywistych dochodów.</u>
          <u xml:id="u-17.18" who="#MinisterFinansowJozefTrendota">Projekt ustawy zmieniającej ustawę o podatku wyrównawczym ma na celu ograniczenie dochodów osób o wysokich zarobkach, przekraczających — po potrąceniu podatku od wynagrodzeń i składki na cele emerytalne — 96 000 złotych rocznie, to jest miesięcznie średnio 8 000 złotych netto, ponieważ w stosunku do tej grupy osób cele, jakie powinien realizować podatek wyrównawczy, nie są dotychczas w pełni osiągane.</u>
          <u xml:id="u-17.19" who="#MinisterFinansowJozefTrendota">W przedstawionym projekcie podwyższa się obowiązujące obecnie stawki podatku, gdyż na tle aktualnej wysokości zarobków niektórych osób są one za niskie. Proponowana podwyżka stawek nie jest równomierna dla wszystkich grup i uwzględnia charakter uzyskiwanych zarobków, w mniejszym stopniu dotyczy ona osób utrzymujących się wyłącznie z pracy najemnej, w większym zaś osób, które bądź wyłącznie, bądź obok wynagrodzenia za pracę otrzymują dochody z innych źródeł.</u>
          <u xml:id="u-17.20" who="#MinisterFinansowJozefTrendota">Projekt ustawy o zmianie dekretu o podatku od nabycia praw majątkowych wychodzi z założenia, że dotychczasowe stawki tego podatku od transakcji majątkowych są za niskie w stosunku do wartości dokonywanych transakcji. Mówiąc o tym projekcie, pragnę podkreślić, że nie będzie on dotyczył obrotu gospodarstwami rolnymi poza znajdującymi się w miastach wojewódzkich. Obrót ten jest bowiem wolny w ogóle od opodatkowania.</u>
          <u xml:id="u-17.21" who="#MinisterFinansowJozefTrendota">Projekty zwiększenia dochodów budżetowych z omawianych źródeł w swych założeniach zgodne są z postulatami wysuwanymi na wielu zebraniach załóg zakładów pracy.</u>
          <u xml:id="u-17.22" who="#MinisterFinansowJozefTrendota">Przedstawiony projekt ustawy o zmianach w budżecie państwa na rok 1971 zawiera również zobowiązanie do uzyskania dodatkowych dochodów z gospodarki uspołecznionej. Będzie to możliwe dzięki zwiększeniu rozmiarów produkcji, o czym szczegółowo jest mowa w projekcie uchwały o zmianach w narodowym planie gospodarczym. Realizacja tego zadania będzie wymagała również osiągnięcia dalszego postępu w podnoszeniu gospodarności przedsiębiorstw uspołecznionych.</u>
          <u xml:id="u-17.23" who="#MinisterFinansowJozefTrendota">Konieczność podjęcia tych wysiłków dla uzyskania wyższych dochodów budżetowych z przedsiębiorstw uspołecznionych jest nieodzowna dla pełnego zrównoważenia skutków finansowych decyzji, zwiększających wydatki budżetowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Przed rozpoczęciem dyskusji zarządzam półgodzinną przerwę.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 16 min. 15 do godz. 16 min. 45)</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Otwieram dyskusję. Głos ma poseł Józef Tejchma.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PoselTejchmaJozef">Wysoka Izbo! Na obecnym posiedzeniu Sejmu otwieramy dyskusję, do której jeszcze wrócimy, nad głównymi zadaniami gospodarki i polityki społecznej w roku 1971.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#PoselTejchmaJozef">Zmiany w tych kwestiach, jakie wnosi Rząd do uchwalenia, są konsekwencją ostatnich uchwał Komitetu Centralnego PZPR. Najogólniej biorąc, chodzi o przystosowanie celów działalności gospodarczej w najbliższym czasie do zmienionej sytuacji w naszym państwie.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#PoselTejchmaJozef">Najważniejsze problemy niedawnej przeszłości, dnia bieżącego i najbliższej przyszłości zostały poddane gruntownej analizie na VIII Plenum KC PZPR.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#PoselTejchmaJozef">Niedawny kryzys, jaki przeżyliśmy, miał bezpośrednie i pośrednie źródła, narastał od wielu lat na gruncie fałszywej oceny rzeczywistości społecznej i błędnych decyzji. Wysiłek społeczeństwa, jego wyrzeczenia na rzecz rozwoju były coraz większe, a efekty niewspółmierne do wyrzeczeń. Gromadzące się napięcia przerosły w tragiczny w skutkach konflikt, sprzeczny z samą naturą naszego systemu społecznego. I to właśnie zostało ocenione z całą powagą. Sam przebieg wydarzeń omawiała wczoraj sejmowa Komisja Spraw Wewnętrznych. Jeśli okaże się celowe, Komisja Spraw Wewnętrznych powróci do tych spraw wówczas, gdy zbadane zostaną nie wyjaśnione jeszcze kwestie.</u>
          <u xml:id="u-19.4" who="#PoselTejchmaJozef">Wnioskiem głównym, ogólnopolitycznym wnioskiem VIII Plenum KC jest zapewnienie dalszego rozwoju socjalistycznego budownictwa w warunkach stabilizacji społecznej — stabilizacji, lecz nie stagnacji; zapewnienie niezbędnej dla państwa ciągłości rozwojowej i równie niezbędnych zmian, lecz zmian bez zrywania tej ciągłości, a więc bez zbliżania się kiedykolwiek do krytycznych punktów, niebezpiecznych dla równowagi politycznej i społecznej.</u>
          <u xml:id="u-19.5" who="#PoselTejchmaJozef">Obecnie, bez względu na to jak liczne i uzasadnione są i będą jeszcze pytania w różnych kwestiach — jedno pytanie wysuwa się na czoło: co robić dalej? Na to pytanie przede wszystkim znajdujemy odpowiedź w przemówieniu I Sekretarza KC PZPR tow. Edwarda Gierka, wygłoszonym na VIII Plenum.</u>
          <u xml:id="u-19.6" who="#PoselTejchmaJozef">Z tego punktu widzenia ważne znaczenie mają nie nowe deklaracje, lecz stosowanie i rozwijanie takiej codziennej praktyki politycznej i kierowniczej, która tworzy i tworzyć będzie mocne podstawy rozwoju społeczno-gospodarczego. Komitet Centralny PZPR, jego Biuro Polityczne takie metody od pierwszego dnia po VIII Plenum utrwala i będzie je rozwijać stopniowo i konsekwentnie.</u>
          <u xml:id="u-19.7" who="#PoselTejchmaJozef">Tym celom mają służyć pożądane rzeczowe dyskusje, uwzględnianie w szerokim zakresie fachowych ekspertyz, respektowanie opinii, by na tej drodze umacniać gwarancje podejmowania prawidłowych decyzji. Prawidłowe decyzje to pierwszy warunek skuteczniejszego rządzenia i zarządzania.</u>
          <u xml:id="u-19.8" who="#PoselTejchmaJozef">Tym celom ma służyć informowanie społeczeństwa o pracach kierownictwa politycznego naszego państwa, co staje się trwałą praktyką. Dobre poinformowanie społeczeństwa to pierwszy warunek jego aktywnego współuczestnictwa w realizacji wysuwanych programów.</u>
          <u xml:id="u-19.9" who="#PoselTejchmaJozef">Tym celom mają służyć kontakty kierownictwa politycznego ze wszystkimi środowiskami społecznymi, by na tej drodze rozszerzać gwarancje rozumienia rzeczywistości i jej problemów.</u>
          <u xml:id="u-19.10" who="#PoselTejchmaJozef">Tym wreszcie celom służyć ma czyn lepszej pracy, który jest odpowiedzią robotników, chłopów, inteligencji i młodzieży na potrzeby dnia.</u>
          <u xml:id="u-19.11" who="#PoselTejchmaJozef">Jest w praktyce jedna rezerwa, która przynieść może Polsce najszybciej skok rozwojowy. Tą rezerwą jest uruchomienie i zorganizowanie energii społecznej. Ten motyw leży u podstaw wszystkich wysiłków, jakie podejmuje Biuro Polityczne KC PZPR.</u>
          <u xml:id="u-19.12" who="#PoselTejchmaJozef">Zapoczątkowana praktyka daje świadectwo, że partia nasza świadoma jest potrzeby zmian w wielu dziedzinach naszego życia. Te zmiany będą dokonywane na gruncie i w ramach tych ideologicznych i politycznych zasad, które były i zawsze pozostaną niezmienne. Jest to kontynuowanie generalnej linii budowy socjalizmu w Polsce w oparciu o nienaruszalny fundament kierowniczej roli PZPR i internacjonalistyczny sojusz ze Związkiem Radzieckim. Ten cel społeczny, ta zasada polityczna i taka polityka zagraniczna, nie mają alternatywy z punktu widzenia najwyższych interesów narodu polskiego.</u>
          <u xml:id="u-19.13" who="#PoselTejchmaJozef">Budowa socjalizmu, choć zakłócana błędami w poszczególnych okresach — wyprowadziła Polskę na drogę rewolucji przemysłowej, dokonanej w krótkim historycznie czasie, umocniła pozycję naszego państwa w Europie, zapewniła trwałość narodowych granic. Stąd czerpiemy najgłębsze przekonanie o możliwości wyprowadzenia kraju z częściowych trudności na drogę trwałej, rozwojowej stabilizacji. Osiągnięcie takiej stabilizacji i konstruktywnej atmosfery w Polsce lat 70-tych wymaga, by spełnione były następujące warunki:</u>
          <u xml:id="u-19.14" who="#PoselTejchmaJozef">—docenianie naszych osiągnięć tam, gdzie je uzyskaliśmy w budowie socjalizmu, startując z samego dna zniszczeń i historycznych opóźnień;</u>
          <u xml:id="u-19.15" who="#PoselTejchmaJozef">—stałe podtrzymywanie krytycznej postawy i nowatorskiej inicjatywy w sprawach, które wymagają nieustannego postępu;</u>
          <u xml:id="u-19.16" who="#PoselTejchmaJozef">—posiadanie jasnej świadomości celów i zdyscyplinowane działanie na rzecz ich realizacji.</u>
          <u xml:id="u-19.17" who="#PoselTejchmaJozef">Na tych trzech podstawach — na aprobacie sprawdzonej koncepcji naszego systemu, na konstruktywnym krytycyzmie i posiadaniu celów utrwalić się może zdecydowana wola rozwiązywania problemów, które rozwiązane być muszą.</u>
          <u xml:id="u-19.18" who="#PoselTejchmaJozef">Jedno w zmieniającej się sytuacji międzynarodowej przewidzieć możemy bez żadnej pomyłki: największym zagrożeniem dla Polski byłoby nasze nienadążanie za poziomem gospodarki tego obszaru Europy, w którym żyjemy — bez względu na to czy chodzi o kraje socjalistyczne, czy kapitalistyczne.</u>
          <u xml:id="u-19.19" who="#PoselTejchmaJozef">Trudno sobie wyobrazić sytuację, że po latach 10 lub 20 nowe pokolenie, wykształcone i poinformowane gruntowniej niż kiedykolwiek w Polsce znajdzie się w obliczu takiego poziomu produkcji przemysłowej, rolnej i usług, który zrodzi w miejsce dawnego — jak to ktoś określił — kompleksu narodowego, wywołanego brakiem niepodległości, nowy, wielki kompleks cywilizacyjny, wywołany nienadążaniem za postępem, niezdolnością do produkowania nowoczesnych wyrobów. To właśnie ten problem musimy rozwiązać równie myśląc o przyszłości, co o dniu dzisiejszym.</u>
          <u xml:id="u-19.20" who="#PoselTejchmaJozef">W tym duchu podejmujemy obecnie trudną, ale realną próbę rozwojową, zawartą już częściowo w przedstawionym planie na rok 1971.</u>
          <u xml:id="u-19.21" who="#PoselTejchmaJozef">Na gruncie analizy stanu gospodarczego Polski wyprowadzamy wniosek, że jest możliwe skojarzenie i realizowanie dwu celów jednocześnie: zdynamizowanie gospodarki i w konsekwencji przyspieszenie wzrostu płac realnych w najbliższych latach. Sądzimy, że obecnie istnieją warunki ku temu, by przesunąć środki na rozwój przemysłów przetwórczych, w tym przemysłów rynkowych, które szybciej przynoszą zwrot nakładów, przyspieszają wzrost dochodu narodowego, zmieniają jego strukturę rzeczową i pozwolą przyspieszyć wzrost płac realnych. Będziemy te sprawy rozważać bardziej konkretnie w dyskusjach nad planami gospodarczymi.</u>
          <u xml:id="u-19.22" who="#PoselTejchmaJozef">Musimy przy tym mieć świadomość, że nowe trudności mogą pojawić się zawsze wówczas, gdy nie będzie spełniony jeden z głównych w Polsce lat 70-tyeh warunków wzrostu płac realnych i dochodów ludności. Jest nim powiększenie produkcji rolnej. Nadal więc kontynuowana być powinna polityka wysokiego tempa wzrostu produkcji rolnej, wraz ze środkami, jakie dla osiągnięcia tego celu są niezbędne. Dotyczy to odpowiednich nakładów na rolnictwo, lepszej jego obsługi, dalszej rozbudowy przemysłu pracującego na rzecz rolnictwa, np. przemysłu maszynowego, jakości maszyn rolniczych, co nie znajdowało często ani dostatecznego zrozumienia, ani zadowalających inicjatyw, ani poważniejszego postępu.</u>
          <u xml:id="u-19.23" who="#PoselTejchmaJozef">Równocześnie podejmuje się niezwłocznie większe programy socjalne w różnych dziedzinach, głównie w budownictwie mieszkań, które w zarysowanych planach uzyskują najwyższy priorytet społeczno-gospodarczy.</u>
          <u xml:id="u-19.24" who="#PoselTejchmaJozef">Zadaniem Rządu jest opracowanie konkretnych środków realizacji tych programów. Należy przy tym wskazać, że istnieją pewne ogólne zasady, które powinny być starannie przestrzegane jako gwarancje efektywności naszego działania w skali całej gospodarki narodowej:</u>
          <u xml:id="u-19.25" who="#PoselTejchmaJozef">—jest to umocnienie centralnego planowania w zakresie głównych problemów i kierunków rozwoju gospodarczego Polski;</u>
          <u xml:id="u-19.26" who="#PoselTejchmaJozef">—jest to równocześnie rozszerzenie samodzielności kierowniczych kadr przedsiębiorstw i kadr naukowo-badawczych w zakresie realizacji postawionych przed nimi celów i środków oddanych do ich dyspozycji;</u>
          <u xml:id="u-19.27" who="#PoselTejchmaJozef">— jest to wreszcie uporządkowanie spraw związanych z rozwojem rzemiosła i drobnego przemysłu tak, by usunąć nadużycia i spekulacyjne dochody pod firmą rzemiosła i równocześnie stworzyć mu lepsze niż dotąd możliwości rozwoju produkcji i usług na potrzeby ludności.</u>
          <u xml:id="u-19.28" who="#PoselTejchmaJozef">Wysoki Sejmie! Jesteśmy przekonani, że pośród wielu wniosków, jakie nasuwa najnowsze doświadczenie polityczne — jednym z nich jest wzmocnienie roli wszystkich instytucji przedstawicielskich naszego ustroju, w tym szczególnie Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-19.29" who="#PoselTejchmaJozef">Sejm jest instytucją socjalistycznej demokracji, stanowiącą prawa, by władza działała praworządnie. Sejm jest także naczelną instytucją kontroli pracy Rządu i zgodności tej pracy z ustanowionymi prawami i zadaniami ustalanymi przez partię klasy robotniczej we współpracy z sojuszniczymi stronnictwami.</u>
          <u xml:id="u-19.30" who="#PoselTejchmaJozef">W ramach ustawodawczej funkcji Sejmu powinniśmy zmierzać do gruntowniejszej weryfikacji rządowych inicjatyw ustawodawczych, a także rozszerzania w ramach pracy Sejmu fachowej i społecznej dyskusji nad projektami ustaw.</u>
          <u xml:id="u-19.31" who="#PoselTejchmaJozef">Dobre, jasne w intencjach ustawy powinny zarazem oznaczać przerwanie lawiny szczegółowych przepisów, mało znanych i nie dość szanowanych.</u>
          <u xml:id="u-19.32" who="#PoselTejchmaJozef">Tu — w tej Izbie — mamy w ręku klucz do podniesienia w Polsce kultury prawnej i państwowej, która dla naszego rozwoju ma coraz to większe znaczenie.</u>
          <u xml:id="u-19.33" who="#PoselTejchmaJozef">Wzmacnianiu kontrolnych funkcji Sejmu powinna służyć zapomniana w ostatnich latach instytucja interpelacji poselskiej i w ogóle poselskiej interwencji.</u>
          <u xml:id="u-19.34" who="#PoselTejchmaJozef">Klub Poselski PZPR uważa, iż jest w najwyższym stopniu niezbędne zaktywizowanie kontrolnych funkcji Sejmu przez częstsze i systematyczne dyskutowanie na plenarnych sesjach sprawozdań i informacji rządowych o ważnych dziedzinach polityki gospodarczej, społecznej i państwowej.</u>
          <u xml:id="u-19.35" who="#PoselTejchmaJozef">W ten sposób codzienne sprawy społeczne, sprawy wyborców i ich opinie, sprawy państwowe i obywatelskie znajdą miarodajne i autorytatywne forum dla dyskusji, dla decyzji, dla informowania opinii publicznej.</u>
          <u xml:id="u-19.36" who="#PoselTejchmaJozef">Istnieją warunki ku temu, by najbliższe lata przyniosły Polsce przyspieszony wzrost gospodarki, poprawę życia, postęp nauki i rozwój socjalistycznej demokracji.</u>
          <u xml:id="u-19.37" who="#PoselTejchmaJozef">Poczucie odpowiedzialności nakazało Komitetowi Centralnemu oświadczyć, że wszelkie możliwości wzrostu płac muszą być wcześniej wypracowane w sferze produkcji. Inne rozumowanie musiałoby się obrócić przeciwko interesom ludzi pracy, które są bezpośrednio związane z rozwojem naszej gospodarki, z wydajną, ustabilizowaną pracą. Program VIII Plenum Komitetu Centralnego ogłosił otwarcie, co było możliwe, co jest niemożliwe obecnie i co należy robić. Tylko więc na drodze realizacji tego programu ludzie pracy uzyskać mogą postęp w warunkach swego życia. Każda inna droga prowadzi na bezdroża.</u>
          <u xml:id="u-19.38" who="#PoselTejchmaJozef">Wszystkie dyskusje, myśli, inicjatywy i dążenia do zmian powinny mieć przede wszystkim na uwadze poprawę gospodarowania, polepszenie wyników pracy w przemyśle i rolnictwie. Każdy, bez względu na to, jakie zajmuje miejsce w społeczeństwie i jakie pełni obowiązki — powinien pracować tak, by wszyscy byli z tej pracy zadowoleni. Ta prosta zasada jest zarazem najwyższą zasadą moralną, jaką partia będzie umacniać w naszym życiu.</u>
          <u xml:id="u-19.39" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Głos ma poseł Edward Duda.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#PoselDudaEdward">Obywatelu Marszałku, Wysoki Sejmie! Obecne posiedzenie Sejmu odbywamy w niezwykle ważnym dla przyszłości naszego narodu okresie. Jest to czas podejmowania doniosłych decyzji, kształtowania sposobów lepszego niż dotychczas rozwiązywania ekonomicznych, społecznych i politycznych problemów rozwoju naszego ludowego państwa. Wydarzenia grudniowe z całą siłą ujawniły popełnione w sterowaniu naszą państwową nawą błędy, które ciążyły na życiu narodu. Plenarne posiedzenia centralnych władz przewodzącej narodowi Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej wydobyły na światło dzienne źródła tych błędów, wyciągnęły wnioski wynikające z zaistniałej sytuacji, nakreśliły konstruktywny program naprawy.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#PoselDudaEdward">W całym kraju trwa proces odnowy. Szybkie, wychodzące naprzeciw potrzebom społeczeństwa decyzje kierownictwa partii i państwa, konsekwentne wcielanie tych decyzji w życie odbudowują zaufanie obywateli do władzy, kształtuje się na nowo jedność celów i dążeń władzy i obywateli.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#PoselDudaEdward">Wysoka Izbo! Celem rozpatrywanych dziś przez nas projektów zmian w planie gospodarczym i budżecie państwa na rok obecny jest lepsze zaspokojenie pilnych, społecznych potrzeb naszego narodu. Zmiany te wychodzą naprzeciw powszechnym oczekiwaniom. Główną intencją proponowanych zmian jest odpowiednie dostosowanie proporcji rozdysponowania dochodu narodowego do rzeczywistych, najpilniejszych potrzeb społeczeństwa, czego wyrazem jest m.in. zwiększenie tempa wzrostu spożycia. Służyć to będzie lepszemu zaspokajaniu potrzeb społeczeństwa, podnoszeniu stopy życiowej ludzi pracy, niezbędnemu rozwiązywaniu kompleksu spraw łączących się z poprawą zaopatrzenia rynku, co stanowi, jak wiadomo, nieodzowny warunek podniesienia poziomu życia wszystkich mieszkańców naszego kraju, a w pierwszej kolejności rodzin najniżej zarabiających. Wyrazem tej intencji są także proponowane w dyskutowanych dziś dokumentach zmiany, stwarzające warunki ułatwiające rozwój hodowli oraz wzrost produkcji zwierzęcej, m.in. przez zwiększenie dostaw środków produkcyjno-inwestycyjnych dla rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#PoselDudaEdward">Jest to sprawa niezwykle ważna, bowiem moim zdaniem dalszy rozwój polityki rolnej, rozwój produkcji rolnej łączy się z potrzebą tworzenia bardziej efektywnych form wzajemnego powiązania przemysłu i rolnictwa. Dotychczasowy stopień uczestniczenia przemysłu w rozwoju produkcji rolniczej nie był zadowalający. Generalnie można stwierdzić, że przemysł w zbyt małym stopniu orientowany był na obsługę produkcyjnych potrzeb rolnictwa. Według bilansu przepływów międzygałęziowych, obliczonego dla lat 1957 i 1967, odsetek globalnej produkcji przemysłowej, łącznie z importem, przeznaczonej na pokrycie nakładów materialnych w rolnictwie nie tylko nie uległ zwiększeniu w okresie tych 10 lat, lecz z wyjątkiem przemysłu chemicznego wykazał lekką tendencję spadkową, szczególnie w przemyśle elektromaszynowym, mineralnym i paliwowo-energetycznym. Trzeba stwierdzić z tej trybuny, że niejednokrotnie rozwój produkcji przemysłowej, zmierzającej do zaspokojenia produkcyjnych potrzeb rolnictwa, traktowany był jako uciążliwa danina przemysłu. Było to oczywiście niesłuszne. Zaspokajanie bowiem produkcyjnych potrzeb rolnictwa przez przemysł jest formą pośredniego oddziaływania przemysłu na wzrost funduszu konsumpcji, na wzrost podaży artykułów żywnościowych, a w sytuacji gdy w obrocie zagranicznym produktami rolno-spożywczymi występuje saldo dodatnie, jest to również forma pośredniego partycypowania przemysłu w uzyskiwaniu tak potrzebnych gospodarce narodowej dewiz.</u>
          <u xml:id="u-21.4" who="#PoselDudaEdward">Dzisiaj staje się sprawą oczywistą, że w kraju o rozwiniętej ekonomice (a nasz kraj jest takim krajem), poważna część zadań w rozwiązywaniu problemu żywnościowego zależna jest nie tylko od milionów rolników, ale również od setek tysięcy robotników i pracowników zatrudnionych w przemyśle chemicznym, maszyn rolniczych, w przemyśle rolno-spożywczym, w obrocie towarowym itp. Płynie stąd przekonanie, że przy podejmowaniu decyzji ekonomicznych w pozarolniczych sektorach gospodarki narodowej należy każdorazowo uwzględniać skutki tych decyzji w stosunku do rolnictwa, podobnie jak przy podejmowaniu decyzji w rolnictwie — ich skutki w pozarolniczych sektorach gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-21.5" who="#PoselDudaEdward">Projekt przedstawionej Sejmowi uchwały dąży do stworzenia lepszych warunków zapewniających wzrost stopy życiowej społeczeństwa, czego przejawem jest właśnie także zwiększenie dostaw środków produkcji dla rolnictwa, co powinno wpłynąć na wzrost produkcji rolnej.</u>
          <u xml:id="u-21.6" who="#PoselDudaEdward">W ramach jednego roku nie można jednak dokonać dużych zmian i przesunięć w zakresie rozdysponowania środków na rozwój różnych sektorów gospodarki, w tym także rolnictwa. Nie tylko jednak w liczbie zwiększonych dla rolnictwa środków leży aktualnie sedno sprawy. Ważne jest, że projekt uchwały zapoczątkowuje pewien kierunek postępowania, które dopiero w dłuższych okresach czasu może przynieść poważniejsze rezultaty.</u>
          <u xml:id="u-21.7" who="#PoselDudaEdward">Wysoki Sejmie! Doskonalenie wspólnie wypracowanej przez PZPR i ZSL polityki rolnej wymagać będzie rozwiązywania wielu innych problemów. Chciałbym na jeden z nich zwrócić uwagę.</u>
          <u xml:id="u-21.8" who="#PoselDudaEdward">Niezwykle istotną kwestią jest zapewnienie warunków pełniejszego wyzyskania społecznych czynników rozwoju produkcji rolnej. Mam na myśli samorząd rolniczy, który mógłby stanowić większą siłę społeczną, gdyby został pełniej wykorzystany. Jednakże w ostatnich latach ujawnił się pewien spadek znaczenia samorządu rolniczego, reprezentowanego przez cały system społeczno-gospodarczy organizacji wiejskiej. Główną tego przyczyną była nadmierna rozbudowa centralistycznego systemu zarządzania rolnictwem, powodująca nadmierne przenoszenie się coraz szerszego zakresu decyzji ekonomicznych od organizacji społeczno-gospodarczych do organów administracji.</u>
          <u xml:id="u-21.9" who="#PoselDudaEdward">Równolegle do procesu przekształcania społeczno-gospodarczych organizacji, w uzupełnianiu działalności administracji gospodarczej wewnątrz tych organizacji, zmieniały się relacje między pozycją tak zwanego operatywnego kierownictwa i organów samorządowych na niekorzyść, oczywiście, tych ostatnich. Pogłębiało to jeszcze bardziej konflikt między administracyjną a samorządową metodą zarządzania rolnictwem. Prowadziło to do potęgowania skutków błędnych decyzji. Niejednokrotnie proste operacje gospodarcze przekształcały się w złożony pracochłonny i uciążliwy dla rolników proceder administracyjny.</u>
          <u xml:id="u-21.10" who="#PoselDudaEdward">Klasycznym tego przykładem może być słusznie wprowadzona kontraktacja zbóż. Mówię słusznie wprowadzona, bo jej sens jest słuszny i niepodważalny, zresztą przyniosła znaczne rezultaty. Główny jednak wysiłek został skierowany na zawieranie umów i czynności ewidencyjno-rozliczeniowe. Gdyby ten wielki nakład energii społecznej został skierowany na działanie produkcyjne, niewątpliwie stałoby się to źródłem znacznie większych efektów gospodarczych. Przykład kontraktacji zbóż jest o tyle znamienny, że wykazuje w sposób ewidentny, jak pewne skomplikowane i szablonowo stosowane instrumenty oddziaływania na gospodarkę chłopską stają się źródłem biurokratyzmu w życiu gospodarczym.</u>
          <u xml:id="u-21.11" who="#PoselDudaEdward">W rozwoju samorządu rolniczego kryje się również szansa umacniania bezpośredniej więzi klasy chłopskiej z klasą robotniczą.</u>
          <u xml:id="u-21.12" who="#PoselDudaEdward">Wzrastającej kooperacji produkcyjnej przemysłu i rolnictwa odpowiadać powinna nasilająca się więź polityczno-społeczna między dwiema podstawowymi klasami naszego społeczeństwa. Pożyteczną rolę odegrać tu mogą szerzej stosowane bezpośrednie spotkania doświadczonych rolników z załogami fabryk maszyn i narzędzi rolniczych, wytwórni pasz, nawozów mineralnych itd.</u>
          <u xml:id="u-21.13" who="#PoselDudaEdward">Wysoka Izbo! Zjednoczone Stronnictwo Ludowe, które mam zaszczyt reprezentować, w znacznie większym stopniu niż to czyniło w poprzednim okresie, zaangażuje wszystkie siły społeczne i możliwości swego oddziaływania na rzecz harmonijnego rozwoju gospodarczego kraju, a przede wszystkim udoskonalenia zasad polityki rolnej, jej efektywnej realizacji, by w ten sposób skuteczniej przyczynić się do wzrostu potencjału gospodarczego kraju oraz do poprawy warunków bytowo-socjalnych mieszkańców wsi i miast.</u>
          <u xml:id="u-21.14" who="#PoselDudaEdward">W aktualnej sytuacji najpilniejszym naszym zadaniem jest zapewnienie lepszego zaopatrzenia rynku w artykuły spożywcze, a zwłaszcza w mięso i tłuszcze. W tym celu dążymy do uruchomienia wszelkich rezerw i mocy produkcyjnych w dziedzinie hodowli, w tym głównie hodowli trzody chlewnej, by jak najszybciej usunąć powstałe niedobory. Liczymy na aktywną postawę chłopów i pracowników rolnictwa. W przeszłości chłopi zawsze dawali przykłady obywatelskiej postawy oraz wysokiej aktywności w zakresie produkcji rolnej. Również dziś z całą ufnością możemy się odwoływać do głębokiej świadomości, do uczuć patriotycznych chłopów, jako politycznego sojusznika klasy robotniczej.</u>
          <u xml:id="u-21.15" who="#PoselDudaEdward">W generalnej strategii rozwoju naszego życia gospodarczego i społecznego istotne znaczenie ma dalsze umacnianie wszystkich aspektów sojuszu robotniczo-chłopskiego. Wynika ono z roli dwóch podstawowych działów gospodarki narodowej — przemysłu i rolnictwa — oraz ze znaczenia dwóch podstawowych i najliczniejszych klas — robotniczej i chłopskiej.</u>
          <u xml:id="u-21.16" who="#PoselDudaEdward">Wzrost rangi sojuszu robotniczo-chłopskiego na obecnym etapie rozwoju naszego kraju wynika również z zachodzących zmian w postawach politycznych chłopów. Udzielają oni poparcia nie tylko programowi modernizacji rolnictwa, który dotyczy ich bezpośrednio, lecz także aktywnie popierają cały program budownictwa socjalistycznego w naszym kraju. Coraz bardziej identyfikują swój los z dalszym rozwojem ludowego państwa, socjalistycznej ojczyzny. Dzięki temu następuje wyrównanie w poziomie świadomości społecznej, w nasileniu akceptacji programu dalszego socjalistycznego rozwoju w dwóch klasach — obydwóch częściach składowych sojuszu robotniczo-chłopskiego.</u>
          <u xml:id="u-21.17" who="#PoselDudaEdward">Wśród mieszkańców wsi ugruntowało się przekonanie, że podstawowe problemy narodu i kraju — takie jak niepodległość, suwerenność, dynamiczny rozwój, pełniejsze zaspokajanie potrzeb — mogą być rozwiązywane najpełniej na gruncie budownictwa socjalistycznego.</u>
          <u xml:id="u-21.18" who="#PoselDudaEdward">Na tym gruncie umacnia się polityczna i moralna jedność narodu. Pogłębianiu tej jedności służyć musi rzetelniejsze ukazywanie użyteczności społecznej i większego szacunku dla różnych zawodów, w tym również dla zawodu rolnika, pełniejsze ukazywanie wartości pracy rolnika, wkładu chłopów w rozwój społeczno-gospodarczy kraju.</u>
          <u xml:id="u-21.19" who="#PoselDudaEdward">Dalsze, twórcze rozwijanie sojuszu robotniczo-chłopskiego wymaga stworzenia odpowiedniego klimatu, wyzwalającego samodzielność i stwarzającego bodźce do powszechnego zaangażowania produkcyjnego i społecznego zarówno w klasie robotniczej, jak i chłopskiej. Doświadczenie potwierdza, że takie formy zarządzania, które dają człowiekowi poczucie znaczenia w środowisku, podnoszą godność pracy i postawy osobistej — wyzwalają twórczą aktywność, rodzą odpowiedzialność jednostki i jej zrozumienie dla interesu ogólnego. Sprzyjać to będzie rozwojowi demokracji socjalistycznej w różnych dziedzinach naszego życia.</u>
          <u xml:id="u-21.20" who="#PoselDudaEdward">Niedociągnięcia nasze w rozwijaniu demokracji socjalistycznej poddaliśmy ostrej krytyce na VI Plenum NK ZSL. Uważamy, że demokracja socjalistyczna w naszych polskich warunkach oznacza również aktywną działalność wszystkich członów naszego systemu wielopartyjnego. W systemie tym za czołową siłę polityczną uważamy Polską Zjednoczoną Partię Robotniczą. Zjednoczone Stronnictwo Ludowe, repezentujące interesy chłopów, jest politycznym sojusznikiem i twórczym partnerem partii klasy robotniczej, partii ogólnonarodowej.</u>
          <u xml:id="u-21.21" who="#PoselDudaEdward">Chcemy skuteczniej współuczestniczyć w rozwiązywaniu i przezwyciężaniu obecnych trudności politycznych i gospodarczych kraju, w tworzeniu i realizowaniu programu rozwoju wszystkich dziedzin naszego życia, w twórczym kształtowaniu sprawiedliwych stosunków międzyludzkich.</u>
          <u xml:id="u-21.22" who="#PoselDudaEdward">Wysoka Izbo! Na forum publicznym znalazły się dzisiaj sprawy najważniejsze dla kraju i dla nas wszystkich. Przed każdym stoi problem określenia swego miejsca w rozwijającym się procesie odnowy, dokonania samooceny dotychczasowego działania. Na nas spoczywa szczególna odpowiedzialność za właściwy bieg spraw państwowych. Powinniśmy stanowić w Sejmie prawa najlepiej służące interesom reprezentowanych przez nas mas pracujących i tak sprawować konstytucyjne kontrolne funkcje Sejmu, by niemożliwe było występowanie w różnych dziedzinach naszego życia gospodarczego i społecznego deformacji i nieprawidłowości.</u>
          <u xml:id="u-21.23" who="#PoselDudaEdward">Sejm ma rozległe kompetencje ustanowione w Konstytucji, stwarzające mu możliwości szerokiej i wielostronnej działalności. Praktyka jednak dowodzi, że dla spełnienia należytej roli nie wystarczają odpowiednie uprawnienia konstytucyjne. Muszą także istnieć warunki polityczne, umożliwiające właściwe korzystanie z tych uprawnień. Zależą one w naszym systemie politycznym od polityki partii i stronnictw sojuszniczych, od przyjętej i realizowanej koncepcji sprawowania kierownictwa politycznego wobec organów państwa.</u>
          <u xml:id="u-21.24" who="#PoselDudaEdward">Organy przedstawicielskie realizując wytyczoną przez kierownictwo polityczne generalną linię rozwoju kraju, muszą jednak mieć swobodę wyboru alternatywnych rozwiązań, zmierzających do wcielania tych założeń w życie. Na taką potrzebę dobitnie wskazują uchwały ostatnich plenarnych posiedzeń KC PZPR i NK ZSL. Koniecznością jest, aby Sejm, wykorzystując w pełni konstytucyjne uprawnienia, zapewnił sobie stanowiącą rolę w przygotowywaniu oraz podejmowaniu decyzji i programowych rozwiązań w polityce państwa. W tym miejscu należy samokrytycznie przyznać, że Klub Poselski ZSL jako ważne ogniwo naszego systemu parlamentarnego jest współodpowiedzialny za dotychczasową działalność Sejmu. Klub Poselski ZSL będzie aktywnie współuczestniczył w tym, by zapobiegać formalizowaniu działalności ustawodawczej, by Sejm lepiej spełniał funkcje najwyższej formy kontroli nad działalnością Rządu oraz instytucji naszego życia społeczno-gospodarczego i kulturalnego.</u>
          <u xml:id="u-21.25" who="#PoselDudaEdward">Obywatele Posłowie! Sejm przede wszystkim powołany jest do stanowienia praw. W tej dziedzinie legitymujemy się niewątpliwie dużym dorobkiem, dokonaliśmy wielu kodyfikacji złożonych i trudnych. Ale jednocześnie uchwalaliśmy wiele ustaw nie do końca przemyślanych. Przekonujemy się zresztą o tym w czasie spotkań z wyborcami. Nasuwa się więc nieodparty wniosek, iż projekty ustaw muszą powstawać na podstawie szerszej konsultacji społecznej.</u>
          <u xml:id="u-21.26" who="#PoselDudaEdward">Może się też rodzić uzasadnione pytanie, czy nie stanowiliśmy nadmiernej liczby aktów prawnych, czy nie poddaliśmy się złudnemu przekonaniu, iż przy ich pomocy można rozwiązać wszystkie wyłaniające się problemy, że mogą one zastąpić ekonomiczne i społeczne instrumenty oddziaływania społecznego. Wydaje się, że tę praktykę trzeba szybko zmienić. Sejm powinien stanowić prawa regulujące węzłowe problemy rozwoju kraju, określające ogólne zasady funkcjonowania mechanizmów naszego życia społecznego i gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-21.27" who="#PoselDudaEdward">Drugą — obok stanowienia praw — podstawową funkcją Sejmu jest kontrola realizacji tych ustaw przez organy wykonawcze, przez całą administrację państwową i gospodarczą.</u>
          <u xml:id="u-21.28" who="#PoselDudaEdward">I tutaj nasuwa się uwaga następująca: kontrola ta powinna się koncentrować na problemach węzłowych, by nie zastępowała wewnętrznego systemu kontroli, który powinien sprawnie funkcjonować w każdym resorcie, w każdym zjednoczeniu, w każdym przedsiębiorstwie. Funkcja kontrolna Sejmu i poszczególnych komisji powinna obejmować w szczególności całokształt działalności Rządu czy działalności poszczególnych resortów, celowość i skuteczność podejmowanych decyzji oraz ich zgodność z treścią i duchem ustaw i uchwał sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-21.29" who="#PoselDudaEdward">W tym celu organy sejmowe i poszczególni posłowie jeszcze w szerszym niż dotychczas zakresie wykorzystywać będą działalność Najwyższej Izby Kontroli.</u>
          <u xml:id="u-21.30" who="#PoselDudaEdward">Wysoka Izbo! Sejm jedynie wówczas będzie mógł spełniać swe kontrolne funkcje, jeśli wynikające z poselskich ocen dezyderaty komisji i wnioski rozpatrywane będą przez Rząd, który jest ich adresatem, z właściwą troską. Wyeliminować należy praktykę formalnego załatwiania wielu dezyderatów, udzielania odpowiedzi, które są niewystarczająco konkretne. W tej właśnie złej praktyce szukać należy przyczyn, że niektóre dezyderaty, choć słuszne i uzasadnione, powtarzają się przez wiele lat i wciąż nie ma konstruktywnego programu ich realizacji.</u>
          <u xml:id="u-21.31" who="#PoselDudaEdward">Znacznie większą rolę niż dotąd w dobrym spełnianiu przez nas obowiązków poselskich może odegrać szersze korzystanie z możliwości interpelacji. Interpelacje są wyrazem poselskiego zaangażowania, inicjatywy i troski o sprawy wyborców. Poseł ma obowiązek reprezentowania stanowiska zgodnego z postanowieniami klubu czy komisji, jednocześnie jednak musi mieć swobodę wyrażania własnych, krytycznych uwag czy wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-21.32" who="#PoselDudaEdward">Każdy z nas najwięcej uwagi w swej parlamentarnej działalności poświęca uważnemu wsłuchiwaniu się w głosy wyborców i zabiegom o realizację ich słusznych postulatów. Toteż będziemy doskonalić formy spotkań posłów. z wyborcami i wypracowywać lepsze metody wcielania w życie ich wniosków.</u>
          <u xml:id="u-21.33" who="#PoselDudaEdward">Wysoki Sejmie! Przedstawione pod obrady projekty zmian w planie i budżecie państwa na rok bieżący oraz projekty nowych aktów prawnych odpowiadają kierunkom wytyczonym na VI Plenum Naczelnego Komitetu Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego, odpowiadają aktualnym perspektywom rozwoju stosunków społeczno-gospodarczych, służyć będą procesowi dalszej poprawy warunków bytowych ludzi pracy miast i wsi. Dlatego też posłowie Klubu Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego, w imieniu których mam zaszczyt przemawiać, aprobując generalne założenia przedstawionych projektów, będą aktywnie pracować w komisjach sejmowych nad ich udoskonalaniem.</u>
          <u xml:id="u-21.34" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#MarszalekDyzmaGalaj">Udzielam głosu posłowi Andrzejowi Beneszowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#PoselBeneszAndrzej">Wysoki Sejmie! Nie ma Polaka, którym nie wstrząsnęłyby tragiczne wydarzenia grudniowe — a zwłaszcza Polaka zaangażowanego na rzecz ustroju socjalizmu. U wszystkich bowiem myślących i czujących tymi kategoriami — do uczucia ludzkiego i narodowego bólu dołącza się palące pytanie: dlaczego nie zdołaliśmy zapobiec łańcuchowi przyczyn prowadzących do narastania konfliktu społecznego? Dlaczego musiało dojść do wybuchu robotniczego protestu na Wybrzeżu?</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#PoselBeneszAndrzej">Kiedy na budowie zdarza się katastrofa — człowiek przechodzący obok pyta o bezpośrednią przyczynę. Inżynier, budowniczy — inaczej formułuje pytanie. Budowniczy docieka, czy przyczyna tkwi w konstrukcji, w jej założeniach, czy w wykonawstwie. Podobnie myśli, podobnie musi myśleć polityk.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#PoselBeneszAndrzej">Na VIII Plenum Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej padła jasna i stanowcza odpowiedź: w wykonawstwie. Ta odpowiedź jest zgodna z odczuciami całego społeczeństwa. W chwilach najbardziej dramatycznych sprawdzają się racje podstawowe. Wiemy, że robotniczy protest skierował się nie przeciw ustrojowi, który przyniósł Polsce okres narodowego i społecznego wyzwolenia oraz rozwoju, nie przeciw modelowi politycznemu — lecz przeciw deformacjom, sprzecznym z zasadami socjalistycznego rozwoju naszego kraju.</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#PoselBeneszAndrzej">Przemawiam w imieniu Klubu Poselskiego Stronnictwa Demokratycznego. Stronnictwo nasze, głęboko zaangażowane w budowę naszego ustroju, od pierwszych dni grudniowego kryzysu podjęło podstawowe pytanie o źródła tego kryzysu i o naszą za niego współodpowiedzialność. Odpowiedzi szukaliśmy nie w łatwej formule, że kierownicza rola PZPR w państwie bądź zwalnia nas od tego obowiązku, bądź ustawia go w proporcji do liczebności naszych szeregów i zasięgu wpływów. Odpowiedzi tej szukaliśmy także i w nas samych i w naszym najbliższym otoczeniu, będąc głęboko przekonani, że podobnie postępują — Polska Zjednoczona Partia Robotnicza i Zjednoczone Stronnictwo Ludowe.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>