text_structure.xml 898 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Wznowienie posiedzenia o godz. 10 min 03)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Maciej Płażyński oraz wicemarszałkowie Marek Borowski, Jan Król i Franciszek Jerzy Stefaniuk)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#Marszałek">Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#Marszałek">Serdecznie witamy pana prezydenta Rzeczypospolitej, zaproszony korpus dyplomatyczny z dziekanem, nuncjuszem apostolskim, pana premiera i Wysoką Izbę.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#komentarz">(Zebrani wstają, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#Marszałek">Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję panie posłanki Dorotę Arciszewską-Mielewczyk i Agnieszkę Pasternak oraz panów posłów Adama Stanisława Szejnfelda i Zbigniewa Wawaka.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#Marszałek">W pierwszej części obrad sekretarzami będą pani posłanka Dorota Arciszewska-Mielewczyk oraz pan poseł Adam Stanisław Szejnfeld.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#Marszałek">Protokół i listę mówców prowadzić będą pani posłanka Dorota Arciszewska-Mielewczyk oraz pan poseł Zbigniew Wawak.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#Marszałek">Proszę wyznaczonych posłów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#Marszałek">Komisja Edukacji, Nauki i Młodzieży przedłożyła sprawozdania o projektach ustaw: o utworzeniu Uniwersytetu Rzeszowskiego oraz o utworzeniu Uniwersytetu Zielonogórskiego w Zielonej Górze.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#Marszałek">Sprawozdania te zostały paniom posłankom i panom posłom doręczone odpowiednio w drukach nr 2992 i 2988.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#Marszałek">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkty obejmujące rozpatrzenie tych sprawozdań.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#Marszałek">Proponuję, aby w tych przypadkach Sejm wyraził zgodę na zastosowanie art. 47 pkt 3 regulaminu Sejmu oraz aby w dyskusjach nad tymi punktami Sejm wysłuchał 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#Marszałek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#Marszałek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#komentarz">(Poseł Longin Pastusiak: Panie marszałku...)</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#Marszałek">W tej sprawie, panie pośle? Nie. Już zaraz.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#Marszałek">Dodane punkty rozpatrzymy kolejno dzisiaj po zakończeniu rozpatrywania sprawozdania komisji o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#Marszałek">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PosełLonginPastusiak">Panie Marszałku! W związku z tym, że dziś odbywa się doroczna debata nad polityką zagraniczną - taka debata odbywa się tylko raz w roku, jest to ostatnia taka debata w kadencji tego Sejmu - i wiem, że wielu posłów chciałoby wziąć w niej udział, chciałbym prosić pana marszałka o cofnięcie zgody na odbywanie w tym czasie posiedzeń komisji,...</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#PosełLonginPastusiak">... aby umożliwić posłom wzięcie udziału w tej ważnej debacie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#Marszałek">Zostawiam to do decyzji szefów komisji. Możemy zrezygnować na czas wystąpień klubowych i przedstawicieli rządu, ale debata będzie trwała być może do godz. 20, a trudno, żeby cały dzień nie było posiedzeń komisji. Proszę to pouzgadniać...</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Od godz. 14 w górę.)</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#Marszałek">Do godz. 14? Dobrze, w takim razie poukładajcie to państwo po godz. 14 tak, żeby zdążyć z tym, co było planowane.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#Marszałek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktów 9. i 10. porządku dziennego:</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#Marszałek">9. Informacja ministra spraw zagranicznych o podstawowych kierunkach polityki zagranicznej Polski.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#Marszałek">10. Informacja rządu o stanie negocjacji Polski z Unią Europejską.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#Marszałek">Proszę o zabranie głosu ministra spraw zagranicznych pana Władysława Bartoszewskiego.</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#Marszałek">Proszę bardzo, pan minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Panie Prezydencie! Panie Marszałku! Panie Premierze! Ekscelencje! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie zadania polskiej polityki zagranicznej w 2001 r. w szczególnym momencie, bowiem zaledwie na trzy miesiące przed wyborami parlamentarnymi i niecały rok od chwili objęcia przeze mnie funkcji szefa resortu spraw zagranicznych. Czynię to jednak z pełnym przekonaniem, a to z dwóch zasadniczych powodów. W dziedzinie polityki zagranicznej państwa polskiego istnieje daleko idąca zgoda wszystkich podstawowych sił politycznych. Jest to okoliczność, która - chciałbym to mocno podkreślić - znakomicie przyczynia się do skuteczności polityki polskiej w tej dziedzinie, ugruntowując jednocześnie wizerunek Polski poza granicami kraju jako stabilnej, solidnej demokracji.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Z drugiej strony okoliczność ta sprawia, iż mam głębokie przekonanie, że strategiczne kierunki polskiej polityki zagranicznej będą konsekwentnie realizowane niezależnie od przyszłego układu sił politycznych w parlamencie, a zaprezentowane przeze mnie oceny i sugestie brane pod uwagę.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Korzystając z tej okazji, chciałbym podziękować Wysokiej Izbie, szczególnie paniom i panom posłom i senatorom zaangażowanym w różnych międzynarodowych gremiach parlamentarnych, za konsekwentne działania na rzecz reprezentowania interesów Polski za granicą.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Chciałbym również w tym miejscu podkreślić, że bardzo wysoko cenię sobie konstruktywne współdziałanie z panem prezydentem przy rozwiązywaniu skomplikowanych i ważnych problemów w zakresie polityki zagranicznej Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Wysoka Izbo! Nim przejdę do omawiania zasadniczego tematu, chciałbym podzielić się z Wysoką Izbą kilkoma refleksjami sumującymi okres, który upłynął od poprzedniej debaty w Sejmie, choć trudno tu o uogólnienia, bowiem jesteśmy świadkami olbrzymiej dynamiki w polskiej polityce zagranicznej. Niemniej mogę śmiało stwierdzić, że rozpoczęty przed ponad 10 laty proces kształtowania suwerennej polityki zagranicznej Rzeczypospolitej zaczyna przynosić konkretne pozytywne rezultaty.</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Polska jest krajem objętym sferą stabilności w dziedzinie polityki bezpieczeństwa. Gwarantuje to uzyskane przed dwoma laty członkostwo w Sojuszu Północnoatlantyckim. Jednocześnie jednak wzrasta współodpowiedzialność Polski w skali międzynarodowej i konieczność przyspieszenia transformacji własnych sił zbrojnych.</u>
          <u xml:id="u-5.7" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Polska jest krajem o solidnym, dobrym sąsiedztwie. Wnosi do struktur integracyjnych i regionalnych poczucie stabilności, bezpieczeństwa i wartości demokratycznych. Polska jest wartościowym i aktywnym partnerem w strukturach regionalnych. Zwracam na to uwagę, ponieważ włączanie się w procesy integracyjne nie osłabia struktur regionalnych, wręcz przeciwnie, im bardziej pogłębiają się procesy integracyjne, tym istotniejsze staje się artykułowanie interesów regionalnych i lokalnych.</u>
          <u xml:id="u-5.8" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Polska jest krajem poszerzającym aktywność w skali globalnej. Ostatnie miesiące przyniosły wiele inicjatyw dotyczących regionów, które dotychczas pozostawały na dalszym planie. Sukcesem polskiej polityki zagranicznej były niewątpliwie przebieg i rezultaty światowej konferencji ministrów spraw zagranicznych „Ku Wspólnocie Demokracji” w czerwcu 2000 r. oraz przewodniczenie przez prezydenta Rzeczypospolitej jednemu z czterech okrągłych stołów Szczytu Milenijnego ONZ we wrześniu 2000.</u>
          <u xml:id="u-5.9" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">W końcu Polska finalizuje negocjacje, prowadzące do uzyskania członkostwa w Unii Europejskiej. Po uzyskaniu członkostwa w Sojuszu Północnoatlantyckim dopiero wejście do Unii będzie stanowiło o dopełnieniu historycznego zwrotu, zapoczątkowanego na przełomie lat 80. i 90. Z drugiej zaś strony Polska będzie w stanie w końcu korzystać ze swojego położenia geopolitycznego. W epoce wyzwań globalnych nie ma dla Polski innej racjonalnej możliwości.</u>
          <u xml:id="u-5.10" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Jednej paląco ważnej sprawie chciałbym poświęcić szczególne miejsce w moim dzisiejszym wystąpieniu - sprawie świadczeń dla byłych robotników niewolniczych i przymusowych. Mówię te słowa nie tylko jako minister spraw zagranicznych, ale także jako były więzień KZ Auschwitz, a zarazem jeden z tych Polaków, którym polsko-niemieckie pojednanie, na gruncie uznania prawdy o przeszłości i wiary w lepszą przyszłość w interesie obu narodów, zawsze leżało na sercu. Wyrażam więc szczególną satysfakcję, że w końcu, czy, jak pisano, nareszcie, sprawa jest finalizowana. Wypłacane świadczenia nie są odszkodowaniem, nie mogą stanowić zadośćuczynienia za doznane krzywdy i popełnione zbrodnie. Dla nas jako ofiar zbrodniczego systemu hitlerowskiego są jednak najważniejszym znakiem zwycięstwa zasad: moralności, sprawiedliwości i pojednania. Dołączam się w pełni do słów uznania pana premiera skierowanych pod adresem kanclerza Schrödera i niemieckiego przemysłu. Jednocześnie jednak jako minister czuję się w obowiązku zaznaczyć godną uznania konsekwencję i solidność działań moich kolegów i podwładnych z Ministerstwa Spraw Zagranicznych, przedstawicieli Fundacji „Polsko-Niemieckie Pojednanie” oraz stowarzyszeń osób poszkodowanych; przez ponad dwa lata prowadzili oni wyjątkowo trudne negocjacje. Były one konsekwentnie wspierane przez pana premiera i członków rządu. W tej sprawie jednym głosem wypowiadali się pan prezydent i przedstawiciele wszystkich partii politycznych. Jako minister spraw zagranicznych powinienem może zachować pewną wstrzemięźliwość w podziękowaniach dla tych wszystkich, którzy przyczynili się do finalizacji tej sprawy. Jako były więzień KZ Auschwitz i jeden z żyjących świadków okrucieństwa i bezprawia powiem, również w imieniu moich kolegów: dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-5.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-5.12" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Wysoka Izbo! Proces uzyskiwania przez Polskę członkostwa w Unii Europejskiej jest szczególnie skomplikowany. Należy sobie bowiem zdać sprawę z okoliczności, z tego, iż trudnym samym w sobie negocjacjom akcesyjnym towarzyszy debata nad przyszłym kształtem Unii. Sprawia to, iż państwa kandydujące, które słusznie dążą do udziału w tej debacie, muszą być świadome również szczególnej europejskiej odpowiedzialności. Polska jest takiej współodpowiedzialności świadoma.</u>
          <u xml:id="u-5.13" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Zacznę od uwag dotyczących negocjacji akcesyjnych, generalnych siłą rzeczy, bowiem sprawy szczegółowe uzupełni pan minister Jan Kułakowski. Weszły one w decydującą, polityczną fazę. Kraje członkowskie, a przypomnijmy, że negocjacje prowadzone są z państwami członkowskimi, coraz wyraźniej artykułują własne interesy. Ostatnio mieliśmy liczne tego przykłady. Dobre rozpoznanie sytuacji i umiejętność szybkiej i adekwatnej reakcji powinny być podstawą działania polskich negocjatorów. Utrzymywanie stałej roboczej współpracy z partnerami w państwach członkowskich Unii oraz swoistego systemu wczesnej identyfikacji problemów będzie nadal podstawowym zadaniem MSZ i podległych mu placówek. Jest to sprawa zrozumiała. Wejście negocjacji akcesyjnych w nowy jakościowo etap wymaga jednak zwrócenia uwagi na inne istotne okoliczności.</u>
          <u xml:id="u-5.14" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Postęp w negocjacjach zależeć będzie w coraz większym stopniu od zdolności rządu do podejmowania trudnych decyzji politycznych. Decyzje takie powinny uzyskiwać poparcie wszystkich sił politycznych reprezentowanych w parlamencie, a także prezydenta Rzeczypospolitej, współodpowiedzialnego za politykę zagraniczną państwa. Wszelkie zmiany polskich stanowisk negocjacyjnych muszą być wiarygodne, zarówno dla naszych partnerów w Unii Europejskiej, jak i dla polskiej opinii publicznej. Stąd też propozycja prezydenta Rzeczypospolitej ustanowienia możliwie zaraz stałego forum konsultacji pomiędzy prezydentem, rządem i opozycją zasługuje ze wszech miar na poparcie. Umacniana powinna być rola ministra spraw zagranicznych w procesie akcesji. Jest on bowiem przewodniczącym delegacji polskiej na Konferencję Międzyrządową w sprawie negocjacji o członkostwo w Unii Europejskiej. Im trudniejsza i bardziej „polityczna” będzie materia negocjacyjna, tym częściej decyzje będą podejmowane właśnie na szczeblu ministrów spraw zagranicznych. Z tego też - zasadniczego - względu rola ministra spraw zagranicznych w wypracowaniu ostatecznych, kompromisowych rozwiązań w ostatnim etapie negocjacji będzie kluczowa.</u>
          <u xml:id="u-5.15" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Podkreślałem, iż polskie stanowiska negocjacyjne i dokonywane w nich zmiany muszą być wiarygodne. Wszelkie więc wypowiedzi - szczególnie mające charakter programowy - polskich negocjatorów i innych przedstawicieli administracji rządowej muszą być bezwzględnie uzgadniane z premierem i ministrem spraw zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-5.16" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Szczególną rozwagę zachować musimy w trakcie negocjacji dotyczących najbardziej drażliwych kwestii: rolnictwa, funduszy strukturalnych i budżetu. Polska nie powinna dać się włączyć w grę często sprzecznych interesów obecnych państw członkowskich. Powinniśmy natomiast zdecydowanie opowiadać się za rozwiązaniami służącymi całej, a więc już poszerzonej, Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-5.17" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Druga kwestia, jaką chciałbym poruszyć, dotyczy debaty nad przyszłością Unii Europejskiej. Musimy sobie zdać sprawę, iż wynik tej debaty rozstrzygnie o zasadniczych kwestiach przyszłego kształtu Unii, do której Polska z pewnością będzie już należeć. Stąd chciałbym z całym zdecydowaniem podkreślić, iż państwa kandydujące mają moralne i polityczne prawo do współkształtowania wizji przyszłej Europy. Polska z tego prawa aktywnie korzysta. Głos w sprawie przyszłości Unii Europejskiej zabierali pan prezydent i pan premier. Ministerstwo Spraw Zagranicznych regularnie przedkłada stanowiska w odniesieniu do najistotniejszych obszarów dyskusji, układające się w logiczną całość:</u>
          <u xml:id="u-5.18" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">— u progu ubiegłego roku mój poprzednik, prof. Bronisław Geremek, w liście do ówczesnego przewodniczącego Rady Jaime Gamy zaprezentował wstępne stanowisko Polski w sprawie Konferencji Międzyrządowej 2000;</u>
          <u xml:id="u-5.19" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">— stanowisko to zostało następnie rozwinięte w dokumencie przedłożonym w połowie czerwca ub.r. (Polska — jako jedyne państwo kandydujące — zajęła obszerne stanowisko w sprawie konferencji, co notabene zostało dobrze przyjęte wśród państw członkowskich Unii Europejskiej);</u>
          <u xml:id="u-5.20" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">— 22 lutego 2001 r. przedłożone zostało z kolei szczegółowe stanowisko ustosunkowujące się do Traktatu z Nicei;</u>
          <u xml:id="u-5.21" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">— 11 maja br. w programowym przemówieniu omówiłem polskie nastawienie do Europejskiej Wspólnej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony, a ostatnio, 28 maja br., podczas konferencji w warszawskiej Szkole Głównej Handlowej określiłem stanowisko w podstawowych kwestiach obejmujących debatę nad przyszłością Unii.</u>
          <u xml:id="u-5.22" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Aktywnie włączamy się też w sam proces debaty. 23 kwietnia MSZ wraz z prezydencją szwedzką zorganizował w Warszawie pierwszą poważną dyskusję przedstawicieli państw członkowskich, kandydujących i instytucji europejskich.</u>
          <u xml:id="u-5.23" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Polskie stanowisko w sprawie przyszłości Europy cechuje pragmatyzm. Ewentualne zmiany w architekturze instytucji europejskich musi poprzedzić dokładne określenie celów, którym zmiany te miałyby służyć. Unia Europejska musi też uzyskać solidną demokratyczną legitymację działania, wzmocnioną katalogiem wspólnych wartości. Pamiętać należy, że rozwiązania instytucjonalne przyjęte w Traktacie z Nicei - korzystne dla Polski - są środkiem, a nie celem. Podstawą skutecznego działania w instytucjach europejskich jest umiejętność zawierania kompromisów i koalicji z innymi państwami członkowskimi. Tego musimy się nauczyć.</u>
          <u xml:id="u-5.24" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Znakomita większość państw członkowskich oraz Komisja Europejska z uznaniem przyjęły deklarację pana premiera wygłoszoną w tej sali w grudniu 2000 r. oraz jej rozwinięcie zawarte w dokumencie „Traktat z Nicei - polski punkt widzenia”, wyrażające poparcie Polski dla umocnienia wspólnotowej metody integracji europejskiej. Silna i sprawna Komisja Europejska oraz wyposażony we właściwe prerogatywy Parlament Europejski są gwarancją, że decyzje podejmowane przez instytucje europejskie uwzględniać będą wspólne dobro wszystkich państw członkowskich. Powoływane dokumenty pozwoliłem sobie przedłożyć klubom parlamentarnym, tak aby miały pełny obraz stanowiska i aktywności podejmowanych przez kierowany przeze mnie resort.</u>
          <u xml:id="u-5.25" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Trzeci problem, na który chciałbym zwrócić uwagę, dotyczy konieczności określania stanowiska w zasadniczych sprawach integracyjnych, takich jak tzw. proces lizboński mający przekształcić Europę w konkurencyjny obszar gospodarczy w skali światowej, którego podstawę musi tworzyć rozwój wiedzy i nowoczesnych technologii. Dotyczy to również ustanawiania w Europie „obszaru wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości” stosownie do konkluzji Rady Europejskiej z Tampere z października 1999 r. W tym kierunku zmierza istotna propozycja pana premiera Jerzego Buzka, aby zająć się budową „gospodarki opartej na wiedzy” w formule „4 + 4 + 2”. Byłoby to wspólne przedsięwzięcie państw Grupy Wyszehradzkiej oraz 4 państw Unii — Wielkiej Brytanii, Niemiec, Szwecji i Holandii (które wystąpiły z propozycją podobnego programu), z udziałem Komisji Europejskiej i OECD.</u>
          <u xml:id="u-5.26" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Polska już obecnie deklaruje i wnosi konkretny wkład w kształtowanie polityki wschodniej przyszłej, rozszerzonej Unii. Dotychczas przekazano Komisji Europejskiej oraz państwom członkowskim Unii Europejskiej obszerne dokumenty określające stanowisko Polski wobec Kaliningradu, sytuacji na Białorusi oraz w sprawie Ukrainy. Wkrótce zostanie przekazany prezydencji szwedzkiej dokument prezentujący polską wizję polityki wschodniej Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-5.27" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Konkluzja generalna: równolegle do postępów w negocjacjach akcesyjnych Polska aktywnie uczestniczyła i będzie uczestniczyć w debacie nad przyszłym kształtem Unii oraz w europejskim procesie decyzyjnym. Dyktowane jest to naszym doświadczeniem historycznym, naszym położeniem geopolitycznym i leży w naszym interesie.</u>
          <u xml:id="u-5.28" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Wysoka Izbo! Bezpieczeństwo państwa i obywateli figuruje w każdej definicji racji stanu i jeżeli nie stawiamy tej kwestii na czołowym miejscu, to tylko dlatego, że po raz pierwszy w naszej burzliwej historii rozciąga się nad nami parasol najpotężniejszego sojuszu obronnego świata. Mamy przecież uznane granice i przyjaznych - w znakomitej większości - sąsiadów. Jednak wrażliwość polityków na możliwe zagrożenia, choćby dziś na pozór mało prawdopodobne, musi być większa niż reszty obywateli. Nie negując znaczenia sprawnych i nowoczesnych sił zbrojnych, sądzę, że o bezpieczeństwie państwa decydują także takie czynniki, jak dobre funkcjonowanie instytucji demokratycznych wolnych od korupcji, pokój społeczny gwarantowany przez równość szans w dostępie do wykształcenia i pracy, zrównoważony wzrost gospodarczy i umiejętne zapobieganie zarówno katastrofom ekologicznym, jak i niszczącej frustracji społecznej.</u>
          <u xml:id="u-5.29" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Zadania związane z bezpieczeństwem międzynarodowym Polski mieszczą się w kilku kompleksach spraw.</u>
          <u xml:id="u-5.30" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Pierwszy to nasz udział w Sojuszu Północnoatlantyckim, aktywne angażowanie się we wszystkie bieżące prace Organizacji, kształtowanie jej strategii; realizacja zadeklarowanych przedsięwzięć dostosowujących polskie siły zbrojne do standardów NATO, ich restrukturyzacja i modernizacja; zapewnienie optymalnego udziału Polaków w strukturach politycznych i wojskowych NATO; co najmniej utrzymanie dotychczasowego zaangażowania w sojusznicze operacje reagowania kryzysowego (KFOR i SFOR).</u>
          <u xml:id="u-5.31" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Drugi kompleks zadań jest związany z ideą rozszerzania strefy stabilności i bezpieczeństwa w Europie. Polska aktywnie uczestniczy we wszystkich działaniach podejmowanych przez europejskie i euroatlantyckie instytucje bezpieczeństwa, które mają służyć rozwojowi gospodarczemu i reformom politycznym w krajach wschodniej i południowej Europy oraz zapobieganiu nowym podziałom. Chcemy pogłębiać współpracę z państwami NATO, Unii Europejskiej i ich partnerami w dziedzinie zarządzania kryzysowego.</u>
          <u xml:id="u-5.32" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Popieramy zasadę „otwartych drzwi” Sojuszu i będziemy działać na rzecz jego rozszerzenia o kolejne państwa naszego regionu. Zamierzamy nadal wspierać aspiracje euroatlantyckie przede wszystkim naszych sąsiadów - Słowacji i Litwy, a także Łotwy i Estonii, m.in. poprzez pogłębianie praktycznej współpracy głównie w ramach Planu Działania na rzecz Członkostwa.</u>
          <u xml:id="u-5.33" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Z bezpieczeństwem naszego regionu wiąże się też nasz udział w pracach Komisji NATO-Ukraina, w pracach stałej Rady NATO-Rosja. Polska niezmiennie przywiązuje duże znaczenie do aktywnego zaangażowania Ukrainy w operacje sojusznicze i do procesu jej integracji ze strukturami euroatlantyckimi. W przypadku Federacji Rosyjskiej naszym celem jest aktywne uczestnictwo w procesie wypracowywania polityki Sojuszu wobec Rosji, pogłębienie wzajemnie korzystnego dialogu i partnerskiej współpracy odnośnie do problematyki bezpieczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-5.34" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Szczególne miejsce w tej dziedzinie zajmuje sprawa wkładu Polski w rozwój Wspólnej Europejskiej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony. Podczas kolejnych spotkań Rady Europejskiej ustalono ogólny cel i parametry pożądanych zdolności wojskowych. Powołano już stałe struktury polityczne i militarne Wspólnej Europejskiej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony, właściwe komitety i sztab wojskowy, określono ogólne zasady konsultacji i współpracy z członkami NATO niebędącymi członkami Unii Europejskiej oraz zasady i mechanizmy współpracy między Unią Europejską a NATO. Na konferencji w Brukseli w listopadzie 2000 r. państwa Unii oraz państwa zainteresowane współpracą z Unią Europejską złożyły deklaracje dotyczące udostępniania wybranych sił i sprzętu niezbędnych do osiągnięcia zamierzonych zdolności w ramach Wspólnej Europejskiej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony. Trzeba podkreślić, że nie będzie ona zajmować się sprawami obrony, bo te pozostają w kompetencji NATO, lecz prowadzeniem tzw. misji petersberskich. NATO zachowuje zatem swoje zasadnicze znaczenie jako podstawa bezpieczeństwa w strefie euroatlantyckiej.</u>
          <u xml:id="u-5.35" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Wysoka Izbo! Chciałbym szczególnie mocno zaakcentować, że w sprawie Wspólnej Europejskiej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony polskie stanowisko było nie tylko akceptujące, ale i aktywne, a to oznacza, że staramy się o to, aby zaproponowane zasady dotyczące współpracy między Unią a nieunijnymi europejskimi sojusznikami oraz państwami kandydującymi zapewniały faktyczne możliwości współdziałania w ramach Wspólnej Europejskiej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony. Polska zgłosiła swój wkład do europejskich zdolności wojskowych i gotowość uczestniczenia w operacjach podejmowanych w ramach Wspólnej Europejskiej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony. Uważamy, że należy ustalić przejrzyste zasady dotyczące stosunków NATO-Unia Europejska, opartych na dialogu i konsultacjach, tak aby rozwój Wspólnej Europejskiej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony nie wprowadzał podziałów w Sojuszu i nie osłabiał więzów między USA a Europą w sferze bezpieczeństwa. Kluczowe znaczenie będzie miało wypracowanie mechanizmu zapewniającego koordynację planowania sił NATO i rozwoju zdolności operacyjnych Unii Europejskiej do realizacji misji petersberskich.</u>
          <u xml:id="u-5.36" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Za ważne zadanie uważamy wypracowanie optymalnej formuły współuczestnictwa europejskich członków NATO spoza Unii Europejskiej w pracach nowych struktur. Powinno ono opierać się na regularnej, wspólnej ocenie środowiska bezpieczeństwa i percepcji zagrożeń, wspólnym mechanizmie przeglądowym, z uwzględnieniem przygotowania sił zbrojnych do współdziałania, i wreszcie na wspólnej woli politycznej, gdy pojawi się potrzeba skorzystania z tych sił. Dla Polski ważna jest także możliwość uczestnictwa w procesie konsolidacji europejskiego przemysłu zbrojeniowego.</u>
          <u xml:id="u-5.37" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Wysoka Izbo! Problematyka nieproliferacji, rozbrojenia i kontroli zbrojeń to następna grupa zadań związanych z szeroko rozumianym bezpieczeństwem Polski. Mamy tu zamiar działać na rzecz ratyfikacji i wejścia w życie porozumienia adaptującego traktat w sprawie konwencjonalnych sił zbrojnych w Europie, monitorować przestrzeganie obowiązujących postanowień zmodernizowanego Dokumentu Wiedeńskiego. Będziemy działać na rzecz zwiększenia skuteczności najważniejszych reżimów kontrolnych, w tym pełnej implementacji Konwencji o zakazie broni chemicznej i bron i biologicznej. O tym, iż Polska może odgrywać aktywną rolę w sferze rozbrojenia i nieproliferacji, świadczy udana konferencja na temat kontroli produkcji i transferu rakiet balistycznych, która odbyła się w połowie maja 2001 r. w Warszawie z udziałem 52 państw.</u>
          <u xml:id="u-5.38" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Jako aktywni członkowie ONZ i OBWE wierzymy, że mimo czasami niewystarczającej efektywności są one organizacjami, które wydatnie przyczyniają się do umacniania podstaw bezpieczeństwa międzynarodowego. Polskie zaangażowanie w ich pracę, w tym w działania na rzecz ratyfikacji, realizacji i weryfikacji porozumień w sferze kontroli zbrojeń, rozbrojenia i budowy zaufania, jest powszechnie doceniane i będzie kontynuowane. Za bardzo ważną uznajemy działalność OBWE na rzecz umacniania procesów demokratyzacji w nowo powstałych państwach na rzecz ich suwerenności, zapobiegania konfliktom i przestrzegania praw człowieka. Niewątpliwy postęp, jaki odnotowujemy ostatnio w szeregu państw Europy Południowo-Wschodniej w dziedzinie umacniania praworządności i przestrzegania reguł prawa i praw człowieka, jest w znacznej mierze zasługą działań OBWE, jej misji terenowych i wyspecjalizowanych instytucji. Polska jest aktywnie zaangażowana w ich działalność.</u>
          <u xml:id="u-5.39" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Wysoka Izbo! Realia polityki światowej przypominają uporczywie, że pozycję państwa, jego znaczenie i rolę wyznacza w znacznej mierze siła gospodarki, a także umiejętność wykorzystania współpracy z zagranicą dla pomnożenia jej sukcesów. Wysokie miejsce na liście priorytetów polityki zagranicznej zajmują zatem zadania gospodarcze, a wśród nich poszerzanie grona partnerów, tworzenie warunków dla wzrostu eksportu, poprawy struktury handlu i zmniejszenia deficytu handlowego, zwłaszcza w obrotach z Unią Europejską.</u>
          <u xml:id="u-5.40" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">„Nowa gospodarka” w skali globu, w którą już dzisiaj musimy się włączać, wymaga też nowych regulacji w zakresie handlu światowego. Jest to zadanie Światowej Organizacji Handlu, a w jej ramach również Polski. O tym, że nie jest ono łatwe, świadczy niepowodzenie konferencji ministerialnej w Seattle, której zadaniem było zapoczątkowanie tzw. rundy milenijnej. Uczestniczymy w żmudnych konsultacjach, które - jak mamy prawo sądzić - doprowadzą jednak do kolejnej rundy wielostronnych negocjacji handlowych. Polska stoi na stanowisku, że rozpoczęcie, prowadzenie i zakończenie negocjacji powinny stanowić części jednolitego przedsięwzięcia, a rezultaty powinny być przyjmowane w całości i stosowane przez wszystkie kraje członkowskie WTO. Wykorzystujemy naszą obecność w Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju dla poprawy jakościowych parametrów naszej gospodarki, co jest niezwykle ważne w procesie włączania się naszego kraju do systemu gospodarczego Unii Europejskiej. Uznając wagę technologii informacyjnych jako przesłanki rozwoju „nowej gospodarki”, poparliśmy deklarację z Singapuru w sprawie handlu produktami technologii informatycznej.</u>
          <u xml:id="u-5.41" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Wysoka Izbo! Wśród najważniejszych partnerów Polski Stany Zjednoczone wymieniamy tradycyjnie na pierwszym miejscu jako państwo, które uważa nas za istotnego partnera i wychodzi naprzeciw polskim koncepcjom regionalnym. Zbliżająca się wizyta prezydenta George'a Busha w Warszawie stanowi istotny sygnał, że traktuje on Polskę jako ważny kraj środkowoeuropejski. Bliskie stosunki ze Stanami Zjednoczonymi są jednym z najmocniejszych atutów, jakimi dysponuje nasza polityka zagraniczna; chodzi nie tylko o potęgę tego państwa, lecz i o ideały, jakim hołduje. Opowiadamy się konsekwentnie za ich aktywną polityczną i militarną obecnością w Europie w przekonaniu, że aby być blisko Ameryki, wcale nie trzeba oddalać się od Europy. Polska będzie zabiegać o rozwój stosunków dwustronnych w sferze wojskowej i zwiększenie zaangażowania USA w Europie Środkowej i Wschodniej. Dobrym tego przykładem jest realizacja przez Polsko-Amerykańską Fundację Wolności programu stypendialnego im. Kirklanda dla państw Europy Wschodniej. Będziemy też starać się zwiększyć obecność polskich producentów na rynku amerykańskim oraz utrzymać wysoką dynamikę inwestycji amerykańskich w Polsce. Pragnę również poinformować, że dzięki zaangażowaniu MSZ rozpoczął się bardzo obiecujący program badań w archiwach amerykańskich celem ustalenia faktycznego wkładu wywiadu Armii Krajowej w zwycięstwo aliantów nad Niemcami hitlerowskimi. Dysponujemy już dziś wstępnymi wynikami kwerendy stanowiącymi potwierdzenie słuszności tej inicjatywy.</u>
          <u xml:id="u-5.42" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Szczególnie ważnym partnerem europejskim Polski pozostają Niemcy. W interesie obu państw leży wzmacnianie politycznego partnerstwa i umiejętne reagowanie na aktualne wyzwania. Za kilkanaście dni przypada 10. rocznica podpisania traktatu o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy. Skłania ona do refleksji zarówno nad wielkim dorobkiem, jak i nad charakterem kontaktów z naszym zachodnim sąsiadem w przyszłości. Wraz z zamknięciem ważnych rozdziałów wspólnej historii, jakim było na przykład zakończenie negocjacji w sprawie świadczeń dla robotników przymusowych III Rzeszy, nadszedł czas nowego zdefiniowania polsko-niemieckiej wspólnoty interesów. Wypełnieniu dzieła tworzenia więzi polsko-niemieckich na miarę potrzeb integracji europejskiej służyć będzie nadal współpraca transgraniczna, zwiększenie intensywności kontaktów w dziedzinie kultury, nauki, a także na szczeblu samorządowym.</u>
          <u xml:id="u-5.43" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">W stosunkach z Francją najważniejszym zadaniem będzie utrzymanie wysokiego poziomu dialogu politycznego zarówno w zakresie współpracy dwustronnej, jak i problematyki europejskiej, a w sferze gospodarczej - działania na rzecz wzrostu obrotów handlowych, szczególnie polskiego eksportu. W tym kontekście istotne będzie także wspieranie kontaktów między francuskimi regionami i polskimi województwami. Potrzebne są nowe inicjatywy w zakresie kontaktów społecznych, kulturalno-naukowych i informacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-5.44" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Przywiązując dużą wagę do współpracy Polski, Francji i Niemiec w ramach Trójkąta Weimarskiego, będziemy wspierać kontakty międzyparlamentarne i międzyresortowe oraz inicjatywy regionalne. Jest on również forum dyskusji na temat przyszłości w Europie.</u>
          <u xml:id="u-5.45" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Północnej Irlandii jest bardzo ważnym partnerem Polski zarówno na płaszczyźnie bilateralnej, jak i w procesie integracji Rzeczypospolitej Polskiej ze strukturami europejskimi i euroatlantyckimi. Rozwój wzajemnych stosunków jest stymulowany zbieżnością poglądów w istotnych kwestiach międzynarodowych.</u>
          <u xml:id="u-5.46" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Niezmiennie istotne pozostają dla Polski dialog polityczny, współpraca gospodarcza, a także wymiana kulturalna z Włochami. Ufamy, że proces integracji europejskiej będzie nadal wspierany przez ten kraj.</u>
          <u xml:id="u-5.47" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Wysoką aktywność będziemy utrzymywać we wszystkich dziedzinach współpracy z Hiszpanią. Intensywność kontaktów politycznych i współpracy z Portugalią, Irlandią, Austrią, Grecją oraz Turcją jest motywowana potrzebą utrzymywania trwałych podstaw i stałego rozwoju naszych stosunków z tymi krajami.</u>
          <u xml:id="u-5.48" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Kraje Beneluksu są ważnymi partnerami Polski, zarówno w wymiarze dwustronnym, jak i w ramach NATO, w procesie naszej integracji z Unią Europejską oraz w nowych formach współdziałania regionalnego, jak współpraca grupy wyszehradzkiej i Beneluksu. Stosunki z Belgią będą stały w drugiej połowie roku pod znakiem przewodnictwa tego kraju w Unii. Stosunki z Królestwem Niderlandów będziemy rozwijać, korzystając ze sprawdzonych mechanizmów współpracy, wśród których ważne miejsce zajmuje konferencja utrechcka.</u>
          <u xml:id="u-5.49" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Będziemy pogłębiać intensywnie rozwijające się stosunki z państwami nordyckimi, koncentrując naszą uwagę na współdziałaniu na rzecz pomyślnego i sprawnego przebiegu procesu integracji europejskiej i rozwoju tak zwanego północnego wymiaru Unii Europejskiej, dialogu w sprawach bezpieczeństwa oraz rozwoju współpracy regionalnej w ramach Rady Państw Morza Bałtyckiego.</u>
          <u xml:id="u-5.50" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Zamierzamy intensyfikować współpracę z Łotwą i Estonią. Z głęboką satysfakcją przyjmujemy dynamiczny rozwój infrastruktury naszych stosunków z Republiką Litewską, określanych przez obie strony mianem strategicznego partnerstwa.</u>
          <u xml:id="u-5.51" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Wysoka Izbo! Tradycyjnie bliskie i serdeczne stosunki chcemy utrzymywać ze Stolicą Apostolską. Pożyteczne będzie współdziałanie dyplomacji polskiej i watykańskiej na forum międzynarodowym, zwłaszcza w rozwiązywaniu konfliktów regionalnych oraz w budowaniu ogólnoświatowego nowego ładu społecznego i moralnego. Z działalności ekumenicznej Ojca Świętego Jana Pawła II czerpiemy cenną inspirację do cierpliwego szukania porozumienia i płaszczyzn dialogu nawet z najbardziej trudnymi partnerami.</u>
          <u xml:id="u-5.52" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Przedmiotem szczególnej troski Ministerstwa Spraw Zagranicznych są stosunki z diasporą żydowską z Polski i nie tylko z Polski, głównie w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej, Kanadzie, Francji i niektórych krajach skandynawskich. Praca Biura do spraw Kontaktów z Diasporą, powołanego przeze mnie w 1995 r. i podległego w strukturze MSZ bezpośrednio ministrowi, służyła i służy nader owocnie budowaniu i pogłębianiu dialogu w wielu żywotnych dla nas sprawach, mających niekiedy reperkusje międzynarodowe.</u>
          <u xml:id="u-5.53" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Wysoka Izbo! Polityka wschodnia nie od dziś budzi różne emocje w naszym parlamencie i żywe zainteresowanie mediów. Mówię wprawdzie: polityka wschodnia, nie jest to jednak jakaś wyodrębniona polityka, lecz integralna część spójnej całości naszej polityki zagranicznej, która pozostanie w ścisłym związku z jej pozostałymi wymiarami. Staramy się przy tym o to, aby nasze związki z Zachodem stały się atutem dla budowy nowych partnerskich relacji ze Wschodem, zaś dobre stosunki ze Wschodem były naszym wkładem w integrację kontynentu europejskiego.</u>
          <u xml:id="u-5.54" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Polska dostępnymi sobie środkami stara się wspierać procesy transformacji na Ukrainie. Mamy jednak świadomość, że pomoc zewnętrzna może mieć tylko dodatkowe, uzupełniające znaczenie dla przebiegu reform, które wymagają czasu i przede wszystkim silnej woli politycznej elit oraz społecznego poparcia. Ale to ponad pięćdziesięciomilionowe, potencjalnie bogate państwo ma wszelkie dane po temu, by stać się rzeczywistym partnerem strategicznym Polski na Wschodzie. Nasza polityka wobec Ukrainy od momentu uznania jej niepodległości zmierzała do tego, aby maksymalnie wykorzystać szansę, jaką obu naszym państwom stworzyła historia: wesprzeć i umocnić jej niepodległość, stworzyć więzy oparte na pojednaniu, partnerstwie, obopólnie korzystnej współpracy. Nie twierdzę, że te założenia udało się w pełni urzeczywistnić. Dziesięć lat to jednak bardzo niewiele w historii niepodległości i nie powinna zaskakiwać skala problemów, z jakimi borykają się dziś nasi ukraińscy sąsiedzi. Mając na uwadze znaczenie Ukrainy, nie tylko z perspektywy sąsiedztwa z Polską, zabiegamy o jak największe zainteresowanie USA i Unii Europejskiej dla utwierdzania Ukrainy w jej europejskim wyborze.</u>
          <u xml:id="u-5.55" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Trudnym doświadczeniem naszej polityki wschodniej jest przede wszystkim Białoruś, kraj położony w sercu kontynentu, który pod rządami prezydenta Łukaszenki pogrąża się w samoizolacji i dryfuje na polityczne peryferie Europy. W stosunkach z Białorusią polska polityka opiera się na założeniu, że interesom Polski odpowiada niepodległość tego kraju. Ograniczenie poziomu dialogu politycznego w stosunkach dwustronnych jest faktem, lecz nie dotyczy to wielu dziedzin dwustronnej współpracy. Jesteśmy przekonani o potrzebie prowadzenia aktywnej polityki tak wobec władz, jak i wobec społeczeństwa białoruskiego.</u>
          <u xml:id="u-5.56" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Może najbardziej ciekawy w ciągu minionego dziesięciolecia był rozwój naszych stosunków z Rosją. Nie wchodząc w znane już dobrze uwarunkowania tych stosunków, chcę podkreślić, że wraz z przywróceniem kontaktów na najwyższym szczeblu pojawiła się szansa na realizację postulatów niejednokrotnie zgłaszanych w tej sali. Będziemy podejmować usilne starania, aby ożywienie dialogu politycznego, wyrażające się szczególnie w okresie minionych 10 miesięcy ważnymi wypowiedziami i dyskusjami oraz widocznymi aktami dobrej woli z obu stron, przerodziło się we współpracę na rzecz owocnego rozwiązywania wspólnych problemów gospodarczych, których listę przedstawiliśmy premierowi Kasjanowowi. Wynik naszych zabiegów zależy — tak jak uprzednio — w dużej mierze od Rosji, a my w tej nowej fazie stosunków z Rosją zamierzamy skutecznie chronić i skutecznie promować nasze narodowe i państwowe interesy, wskazując jednocześnie na dziedziny, które mogą przynieść korzyści obu stronom.</u>
          <u xml:id="u-5.57" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Partnerem perspektywicznym, chociaż geograficznie odległym, są kraje Azji Środkowej i południowego Kaukazu. Centrum Eurazji staje się coraz bardziej znaczącym podmiotem polityki światowej. W polskim interesie narodowym leży podjęcie próby wykorzystania potencjału gospodarczego, na razie głównie surowcowego, tych państw do nowych potrzeb.</u>
          <u xml:id="u-5.58" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Polityka Polski w Europie Środkowej i Wschodniej polega w dużej mierze na przekonaniu, że powinien to być region stabilności i bezpieczeństwa i że Polska wnosi do tego dzieła konkretny wkład. Fundamentem naszej polityki regionalnej, prowadzonej nie bez powodzenia od dziesięciu lat, jest rozwijanie dobrosąsiedzkich stosunków z państwami graniczącymi z Polską oraz aktywne uczestnictwo w różnych formach współpracy, takich jak Grupa Wyszehradzka, której Polska przewodniczy w okresie ostatniego roku, CEFTA i Fundusz Wyszehradzki, które wspólnie dają platformę do rozwoju regionalnej tożsamości państw uczestniczących i umacniania więzi, co zostało pozytywnie dostrzeżone w Unii Europejskiej. Naszą pozycję w regionie wzmacniamy nie tylko uczestnicząc w ugrupowaniach wielostronnych, ale także rozwijając dobrą i pełną treści współpracę dwustronną z naszymi partnerami w Grupie Wyszehradzkiej - Czechami, Słowacją i Węgrami, oraz z innymi państwami regionu, w tym z Rumunią, Bułgarią, Słowenią i Chorwacją.</u>
          <u xml:id="u-5.59" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Wysoka Izbo! Rząd Rzeczypospolitej przywiązuje niezmiennie dużą wagę do naszych stosunków z Organizacją Narodów Zjednoczonych i zadań realizowanych przez nią w polityce międzynarodowej. Polska zamierza włączać się bardzo aktywnie w proces realizacji Deklaracji Milenijnej ONZ i - co chciałbym dobitnie podkreślić - wykorzystywać ONZ jako ważny instrument praktycznej realizacji naszych celów w polityce międzynarodowej. Powinniśmy uczynić wszystko, co możliwe, aby przywrócić odpowiednio duże znaczenie Organizacji Narodów Zjednoczonych w naszej wielostronnej dyplomacji i coraz efektywniej włączać się w jej rozliczne formy działalności. W ten sposób, za pośrednictwem naszego uczestnictwa w akcjach i programach ONZ, będziemy mogli szybciej i skuteczniej budować wizerunek naszego kraju jako odpowiedzialnego, cennego i wrażliwego na problemy partnera.</u>
          <u xml:id="u-5.60" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Dzięki zaangażowaniu w prace ONZ, OBWE, OECD, WTO i Rady Europy Polska pragnie wnosić swój wkład w rozwiązywanie problemów globalnych. Zamierzamy stopniowo zwiększać nasz udział w świadczeniu pomocy rozwojowej kanałami wielostronnymi, a także poprzez własny system udzielania takiej pomocy na miarę naszych możliwości i z uwzględnieniem potrzeb innych państw. Opowiadamy się za wspieraniem rozwoju gospodarczego państw najmniej rozwiniętych, m.in. poprzez ułatwienie im bezcłowego i nieograniczonego dostępu do rynku państw rozwiniętych, czyli także naszego rynku. Pomoc rozwojowa powinna być także elementem naszej aktywnej polityki na rzecz praw człowieka. W tej dziedzinie nie możemy się ograniczać do deklaracji, słów oburzenia czy potępienia, lecz musimy przejść do materialnego udziału w programach pomocy technicznej i doradczej.</u>
          <u xml:id="u-5.61" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Będziemy aktywnie dążyć do utrzymania naszego dotychczasowego zaangażowania w operacje pokojowe pod egidą ONZ. Polska będzie też działać na rzecz przeprowadzenia takiej reformy Rady Bezpieczeństwa, która zwiększy jej reprezentatywność, wiarygodność i przejrzystość bez uszczerbku dla zdolności do wypełniania zadań przypisanych jej w Karcie Narodów Zjednoczonych w zakresie utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa. W tym miejscu trzeba też wspomnieć o zaangażowaniu Polski na Bałkanach, gdzie nadal zamierzamy wspierać proces demokratycznych przemian w Federalnej Republice Jugosławii, uczestniczyć w wojskowych, policyjnych i cywilnych misjach pokojowych w regionie zgodnie z duchem i literą rezolucji ONZ i porozumień regionalnych oraz wnosić konsekwentnie wkład w realizację celów Paktu Stabilności dla Europy Południowo-Wschodniej. Priorytetowo chcemy traktować walkę z przestępczością zorganizowaną i przemytem narkotyków.</u>
          <u xml:id="u-5.62" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Udział Polski w dwustronnych i wielostronnych przedsięwzięciach w Europie Południowo-Wschodniej na rzecz pełnej stabilizacji tego obszaru jest nie tylko konsekwencją naszych natowskich zobowiązań sojuszniczych i w ramach innych organizacji międzynarodowych. Umacnianie demokracji, rozwój gospodarczy i kształtowanie bezpiecznego środowiska międzynarodowego w regionie bałkańskim leży w żywotnym interesie Polski.</u>
          <u xml:id="u-5.63" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Rozpatrujemy możliwości przystępowania do kolejnych konwencji Rady Europy, traktując to także jako czynnik wspomagający proces integracji z Unią Europejską. Będziemy włączać się w działania Rady Europy wspierające proces budowy demokracji na kontynencie oraz działania na rzecz poszanowania praw człowieka, umacniania praworządności i budowy społeczeństwa obywatelskiego.</u>
          <u xml:id="u-5.64" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Wysoka Izbo! Pomimo naturalnej koncentracji aktywności naszej dyplomacji na półkuli północnej nie zapominamy o historycznych przemianach i imponującym potencjale wielkich obszarów Azji i Pacyfiku, Ameryki Łacińskiej i Karaibów, Afryki i Bliskiego Wschodu. Korzystając ze wspaniałego dorobku tamtejszych kolebek cywilizacji, kraje pozaeuropejskie dokonały w ostatnich dekadach skoku rozwojowego, w niektórych przypadkach wchodząc do światowej czołówki postępu.</u>
          <u xml:id="u-5.65" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Region Azji i Pacyfiku pozostaje jednym z najaktywniejszych i najbardziej perspektywicznych obszarów światowej gospodarki, choćby ze względu na coraz bogatsze powiązania inwestycyjne. Sytuacja gospodarcza w krajach Azji nie może być dla nas obojętna. Kontynuując na różnych szczeblach dialog polityczny z głównymi partnerami w regionie, troszczymy się przede wszystkim o kwestie ekonomiczno-handlowe. Niestety, na kraje Azji przypada 1/4 całego polskiego deficytu handlowego. Rząd zastosował różne środki, w tym kredytowe, w celu zmiany tej sytuacji poprzez promocję polskiego eksportu.</u>
          <u xml:id="u-5.66" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Mimo geograficznego oddalenia wiele wiąże nas ze społeczeństwami Ameryki Łacińskiej. Zauważamy duży dynamizm społeczeństw latynoamerykańskich, jak i silne tendencje integracyjne w regionie. Pamiętamy także o wkładzie, jaki wniosła Polonia w budowę społeczeństw tego kontynentu. Na tych fundamentach rozwijamy partnerskie stosunki w różnych dziedzinach z krajami Ameryki Łacińskiej.</u>
          <u xml:id="u-5.67" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Region Afryki i Bliskiego Wschodu może stanowić dla nas ważny rynek zbytu towarów i usług oraz perspektywiczne źródło zaopatrzenia w surowce energetyczne. Będziemy rozwijać dialog polityczny z liczącymi się w interesach gospodarczych Polski państwami tego obszaru, starając się jednocześnie pozyskiwać zainteresowanie najlepiej rozwiniętych krajów tzw. Południa dla procesu transformacji polskiej gospodarki i ich większego zaangażowania w inwestycje kapitałowe w Polsce. Dostrzegamy realne możliwości powiększenia wolumenu naszego eksportu, zwłaszcza do krajów, w których mamy dobre tradycje wzajemnie korzystnej współpracy.</u>
          <u xml:id="u-5.68" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Martwi nas, że na Bliskim Wschodzie perspektywy na trwały pokój, mimo międzynarodowych wysiłków, są nadal niewielkie. Niemniej jednak będziemy aktywnie rozwijać stosunki polityczne i gospodarcze z partnerami na Bliskim Wschodzie, zarówno z Izraelem, z którego społeczeństwem wiążą nas szczególne odniesienia historyczne, jak i z jego sąsiadami — z krajami arabskimi. Będziemy nadal prowadzić politykę zrównoważonego zaangażowania w odniesieniu do stron konfliktu arabsko-izraelskiego. Niezmiennie opowiadamy się za dialogiem Żydów i Palestyńczyków. Wykluczamy akceptację metod terroru i przemocy dla rozwiązywania konfliktów politycznych, narodowych czy religijnych. Chcemy przyczyniać się do ustanowienia trwałego i sprawiedliwego pokoju w tym regionie, m.in. przez uczestniczenie w misjach pokojowych Organizacji Narodów Zjednoczonych.</u>
          <u xml:id="u-5.69" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Wysoka Izbo! Na tym forum niejednokrotnie już wypowiadana była teza, że sprawy Polonii i Polaków za granicą mają trwałe miejsce nie tylko w sercach naszych obywateli, ale i w polityce zagranicznej polskiego rządu. Stąd też staramy się usprawniać partnerską współpracę ze środowiskami polonijnymi. Ważnym wydarzeniem w życiu Polonii i kraju był niedawny II Zjazd Polonii. Analizujemy właśnie z uwagą uchwały tego zjazdu.</u>
          <u xml:id="u-5.70" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Chcemy, aby przypadająca we wrześniu br. 10. rocznica wznowienia stosunków dyplomatycznych z Litwą stała się okazją do zamknięcia wszystkich problemów w relacjach dwustronnych, a zwłaszcza zapewnienia wynikających z traktatu polsko-litewskiego praw przysługujących polskiej mniejszości. Na Wschodzie naszym celem będzie zachowanie i rozwój szkół z polskim językiem nauczania na terenach zwarcie zamieszkanych przez ludność polską, rozszerzenie systemu stypendiów rządu Rzeczypospolitej Polskiej na młodzież polskiego pochodzenia studiującą w krajach zamieszkania.</u>
          <u xml:id="u-5.71" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">W odniesieniu do Polonii niemieckiej ważnym zadaniem będzie uzyskanie poparcia władz RFN dla działalności kulturalno-oświatowej środowisk polonijnych, zwiększenie jej zakresu, a także dalsze stymulowanie procesów integrowania się tych środowisk ze społeczeństwem Niemiec. Będziemy też starali się pomagać polskiej grupie narodowej w Austrii w wysiłkach o przyznanie jej statusu grupy narodowościowej.</u>
          <u xml:id="u-5.72" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Będziemy popierać starania Polaków - obywateli Federacji Rosyjskiej o uznanie Polaków za naród represjonowany przez reżim stalinowski, zgodnie z postanowieniami rosyjskiej ustawy o rehabilitacji represjonowanych narodów.</u>
          <u xml:id="u-5.73" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">W roku 2001 planuje się zainicjowanie negocjacji nad polsko-litewską umową o ochronie grobów i miejsc pamięci ofiar wojen i represji politycznych, a także przyspieszenie prac nad analogiczną umową z Kazachstanem. Będziemy kontynuować starania o zakończenie odbudowy Cmentarza Orląt Lwowskich.</u>
          <u xml:id="u-5.74" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Intensyfikacja prac nad dostosowaniem zasad ruchu osobowego do standardów Unii Europejskiej przez wprowadzenie wiz dla obywateli wielu krajów położonych na terytorium byłego ZSRR będzie wymuszać m.in. znaczącą rozbudowę infrastruktury konsularnej oraz przygotowanie odpowiedniego systemu przepływu informacji i łączności między placówkami i centralą. Musi to za sobą pociągać wyposażenie MSZ w odpowiednie środki finansowe, nie tylko na najbliższe cztery miesiące, również na okres późniejszy.</u>
          <u xml:id="u-5.75" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">W dziedzinie traktatowej odnotowuję z satysfakcją powodzenie wysiłku, jaki został podjęty przez rząd na rzecz przyspieszenia ratyfikacji podpisanych przez Polskę umów międzynarodowych. Obecnie, po raz pierwszy od wielu lat, nie mamy w tej dziedzinie żadnych zaległości. Jest to także zasługa, co pragnę w tym miejscu mocno podkreślić, parlamentu tej kadencji.</u>
          <u xml:id="u-5.76" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Wysoka Izbo! Zbliżając się do końca wystąpienia, pragnę podkreślić, że pomyślność w realizacji wymienionych przeze mnie zadań naszej polityki zagranicznej zależy w niemałym stopniu od właściwego kształtowania międzynarodowego wizerunku Polski. Ogromną rolę ma w tym względzie do odegrania gruntownie zreorganizowana w ostatnich dwóch latach polska dyplomacja kulturalna. Dzięki niej możemy skuteczniej wykorzystywać jeden z naszych największych atutów — kulturę. Potwierdził to powszechnie w Niemczech dostrzegany sukces polskiej ekspozycji na Międzynarodowych Targach Książki we Frankfurcie w październiku 2000 r., podobnie jak dużym sukcesem była polska ekspozycja na EXPO w Hanowerze. Robimy wszystko, aby stał się nim także Rok Polski organizowany obecnie w Austrii i udział Polski w festiwalu „Europalia 2001” w Belgii. Celem promocji będzie m.in. wspieranie negocjacji akcesyjnych z Unią Europejską i — szerzej — całego procesu integracji. Będziemy także prowadzić promocję Polski na terenie krajów negocjujących członkostwo w Unii Europejskiej. Mamy już na tym koncie pewne osiągnięcia, ale przyjęty 22 czerwca 2000 r. „Program ramowy promocji zagranicznej procesu akcesji Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej” dopiero nabiera rozpędu. Promocja i upowszechnianie obiektywnej informacji, wpływanie na sposób postrzegania Polski przez elity i środowiska opiniotwórcze za granicą to zadania dla profesjonalistów, a także dla wszystkich obywateli, od których zależy, czy osłabną istniejące jeszcze tu i ówdzie negatywne stereotypy na nasz temat i czy zdobędziemy przychylność zagranicy dla Polski.</u>
          <u xml:id="u-5.77" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Wysoka Izbo! Przechodzę do refleksji końcowych. Dla państwa budującego demokrację, umacniającego gospodarkę rynkową, wchodzącego w efektywnie działające struktury międzynarodowe zasadnicze zadanie polega na wykazaniu wiarygodności. Polska nie musi wstydzić się swojej przeszłości, zawsze spełniała swoje zobowiązania sojusznicze, płacąc z nawiązką, gdy była taka potrzeba, daninę krwi.</u>
          <u xml:id="u-5.78" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Polska jest również obecnie wiarygodnym, obliczalnym sojusznikiem i partnerem. W zasadniczy sposób przyczynia się do tego, podkreśliłem to na wstępie, zgoda wszystkich liczących się sił politycznych w sprawach o strategicznym znaczeniu dla polityki zagranicznej Rzeczypospolitej. Uważam, że o tę szczególną wartość, którą wypracowano w toku pierwszych 10 lat niepodległej Polski, należy też dbać w sposób szczególny. Jako minister spraw zagranicznych próbowałem wnieść m.in. w tym obszarze swój skromny wkład.</u>
          <u xml:id="u-5.79" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Druga refleksja. Nie traćmy z oczu, szczególnie w końcowej, trudnej fazie negocjacji akcesyjnych, zasadniczego sensu procesu integracji, który od początku był przede wszystkim wielkim projektem politycznym, nakierowanym na zagwarantowanie trwałego pokoju w Europie. Projekt ten dopiero w wyniku zmian politycznych w naszym regionie z przełomu lat 80. i 90. i zbliżającego się procesu rozszerzenia zyskuje swój pełen wymiar. Państwa kandydujące poszerzają wspólny rynek i strefę stabilności, wzbogacają obszar objęty procesem integracji różnorodnością kultur, dają temu procesowi nowy impet. To nasza wielka szansa. Znakomicie oddają tę szansę słowa mojego ulubionego poety Heinricha Heinego skierowane przed 180 laty do Polaków w okresie nieistnienia suwerennego państwa polskiego: „Gdy narody, które dotychczas trudziły się pracowicie przy budowie wieży babilońskiej, zwanej kulturą europejską, obecnie czują się wyczerpane, to nasi nowi przybysze swą zręcznością, właściwą Słowianom, i niezużytą energią poprowadzą dalej dzieło. Temu narodowi są jeszcze może przeznaczone czyny, które geniusz ludzkości ceni ponad wygrane bitwy, rycerskie pobrzękiwanie mieczy i kłus koni w narodowej przeszłości”. Oby tak się stało.</u>
          <u xml:id="u-5.80" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Panie Prezydencie! Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-5.81" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#Marszałek">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#Marszałek">Proszę o zabranie głosu pełnomocnika rządu do spraw negocjacji o członkostwo Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej pana Jana Kułakowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Panie Prezydencie! Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ekscelencje! Dzisiejsza debata odbywa się w szczególnym momencie. Wchodzimy w decydującą fazę negocjacji, której towarzyszą gorące dyskusje polityczne. Mówiąc o negocjacjach, nie należy jednak tracić z pola widzenia historycznej wagi członkostwa Polski w Unii Europejskiej. Jest to niezwykle ważne w czasie, gdy nasz kraj przeżywa gorący okres kampanii wyborczej. Sprawa przystąpienia Polski do Unii Europejskiej nie powinna stać się przedmiotem wewnętrznych politycznych sporów. Dlatego należy zachować w dyskusji na ten temat rzeczowy i wyważony ton, mając na względzie przede wszystkim interes ogólnonarodowy.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Jest rzeczą zrozumiałą, że proces rokowań o członkostwo Polski w Unii Europejskiej budzi coraz więcej emocji. Część z nich jest niewątpliwie uzasadniona, gdyż na negocjacyjnym stole znalazły się kwestie o kluczowym znaczeniu dla pozycji naszego kraju w Europie. Nie mogę się jednak oprzeć wrażeniu, że wiele z tych emocji wynika z powierzchownej oceny przebiegu negocjacji. A przecież najtrudniejsze rozmowy, dotyczące rolnictwa, funduszy strukturalnych oraz kwestii budżetowych, dopiero nas czekają.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Dlatego w moim wystąpieniu chciałbym odnieść się do spraw, które wzbudzają najwięcej zainteresowania, a mianowicie, po pierwsze, postępów w rokowaniach podczas prezydencji szwedzkiej, po drugie, miejsca Polski wśród państw kandydujących, po trzecie, dokonanych przez rząd modyfikacji stanowisk negocjacyjnych i wreszcie po czwarte, perspektyw przebiegu rokowań podczas prezydencji belgijskiej.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Tak więc najpierw przebieg negocjacji podczas prezydencji szwedzkiej.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Wysoka Izbo! Na początku bieżącego roku liczyliśmy na przełom w negocjacjach. Nasze oczekiwania opierały się na następujących przesłankach.</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Po pierwsze, w przyjętej w grudniu ubiegłego roku przez Radę Europejską „Strategii rozszerzenia”, opracowanej przez Komisję Europejską, został zawarty harmonogram zamykania przez Unię rozdziałów negocjacyjnych. Harmonogram ten powinien doprowadzić do zakończenia rokowań z najlepiej przygotowanymi kandydatami w 2002 r. Po raz pierwszy powstał więc dokument, w którym znalazły się konkretne zobowiązania Unii dotyczące tempa negocjacji. Jego głównym celem miało być przyspieszenie przez państwa członkowskie procesu wypracowania decyzji niezbędnych do przedstawiania wspólnych stanowisk Unii Europejskiej. Tym samym, jak się wydawało, została usunięta główna przeszkoda opóźniająca postęp rokowań akcesyjnych.</u>
          <u xml:id="u-7.6" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Po drugie, podjęte podczas szczytu w Nicei ustalenia, dotyczące reform instytucji wspólnotowych, otworzyły drogę do rozszerzenia. Podjęcie tych reform było warunkiem akcesji do Unii 12 państw, z którymi toczą się obecnie negocjacje. Pomimo swych niedoskonałości traktat z Nicei, uzgodniony po długich sporach między państwami członkowskimi, przygotował Unię do przyjęcia nowych członków.</u>
          <u xml:id="u-7.7" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Po trzecie, w programie prezydencji szwedzkiej rozszerzenie zostało potraktowane jako najważniejszy priorytet. Szwecja była de facto pierwszym krajem przewodniczącym Unii, który złożył tak wyraźną deklarację na rzecz poszerzenia.</u>
          <u xml:id="u-7.8" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Takie były podstawy, na których oparł się rząd polski, zakładając ambitny cel osiągnięcia w bieżącym półroczu przełomu w negocjacjach. Miało to służyć mobilizacji nie tylko w Polsce, ale i po stronie unijnej. Chcieliśmy skłonić w ten sposób Unię do szybszego prowadzenia negocjacji, wykorzystując w tym celu sprzyjający nam program prezydencji szwedzkiej. Okazało się jednak, że przeceniliśmy gotowość państw członkowskich do podejmowania dyskusji na temat naszych postulatów oraz możliwości działania prezydencji szwedzkiej. W rezultacie w ciągu pierwszych miesięcy bieżącego półrocza zamknęliśmy tymczasowo negocjacje tylko w trzech obszarach: Swobodny przepływ towarów, Unia celna oraz Polityka społeczna i zatrudnienie. Ze względu na zaawansowanie rozmów są duże szanse na zamknięcie jeszcze w czerwcu, czyli w tym miesiącu lub w lipcu kolejnych trzech rozdziałów: dotyczących energii, środowiska, a być może także podatków.</u>
          <u xml:id="u-7.9" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Można więc sobie zadać pytanie, czy to, co osiągnęliśmy, odpowiada naszym zamierzeniom, a jeśli nie, to dlaczego tak się stało.</u>
          <u xml:id="u-7.10" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Po pierwsze, negocjacje wkraczają w decydującą fazę i stają się przedmiotem wewnętrznej debaty politycznej w Unii Europejskiej. Dowodzą tego długotrwałe spory wokół wspólnych stanowisk Unii Europejskiej w takich obszarach jak Swobodny przepływ osób i Swobodny przepływ kapitału.</u>
          <u xml:id="u-7.11" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Po drugie, w dokonywanej przez Unię ocenie gotowości państw kandydujących do zamykania kolejnych rozdziałów pojawia się duża doza uznaniowości. Niejednokrotnie jedyną podstawą do przedłużania negocjacji nie były konkretne argumenty, ale pewien brak zaufania ze strony Unii, np. przez dłuższy czas, pomimo spełnienia przez Polskę wszystkich warunków, wstrzymywano zamknięcie rozdziału: Unia celna.</u>
          <u xml:id="u-7.12" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Po trzecie, niemały wpływ na przebieg negocjacji miał fakt nadania priorytetowego charakteru negocjacjom z państwami kandydującymi z tzw. grupy helsińskiej. Państwa członkowskie dążyły do wyrównania różnic w stopniu zaawansowania negocjacji między kandydatami, co musiało wpłynąć na tempo rozmów z krajami z grupy luksemburskiej, w tym Polską.</u>
          <u xml:id="u-7.13" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Po czwarte wreszcie, po stronie Unii brakuje całościowego podejścia do negocjacji. Unia w dalszym ciągu unika podjęcia rzeczowych rozmów w kluczowych dziedzinach, które w znacznej mierze zadecydują o warunkach polskiego członkostwa. W tej sytuacji znacznie trudniej jest podejmować cząstkowe kompromisy.</u>
          <u xml:id="u-7.14" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Miejsce Polski wśród państw kandydujących.</u>
          <u xml:id="u-7.15" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Wysoka Izbo! Na obecnym etapie rokowań nie liczba zamkniętych obszarów negocjacyjnych decyduje o szansach na szybkie przystąpienie do Unii Europejskiej. Ze względu na interes państwa strategia negocjacyjna nie może zmierzać do poprawy statystyki negocjacyjnej za wszelką cenę. Należy mieć świadomość, że w tej fazie negocjacji to skłonność do ustępstw decyduje o liczbie zamkniętych rozdziałów. Czy mieliśmy zatem zaakceptować bez zastrzeżeń, jak niektórzy inni kandydaci, niewystarczające z naszego punktu widzenia unijne propozycje w obszarze Prawo spółek, po to jedynie, by poprawić statystykę? Czy po to, by szybko zamknąć obszar Środowisko, powinniśmy byli wycofać się z większości wniosków o okresy przejściowe?</u>
          <u xml:id="u-7.16" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Zarzuca się nam opóźnienie w przekazaniu informacji dotyczących środowiska. Pamiętajmy jednak, że było to skutkiem decyzji o utrzymaniu znacznie większej liczby wniosków o okresy przejściowe w porównaniu z innymi kandydatami. Musieliśmy więc przeprowadzić dodatkowe analizy i prace badawcze w celu ich uzasadnienia.</u>
          <u xml:id="u-7.17" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Jakość członkostwa Polski w Unii Europejskiej wymaga dzisiaj walki o polskie postulaty, nawet jeśli ceną za stanowczość będzie mniejsza liczba zamkniętych rozdziałów. Dopóki bowiem Unia Europejska nie będzie gotowa do uzgodnienia wspólnych stanowisk w kwestiach rolnictwa oraz funduszy strukturalnych, dopóty kompromisy negocjacyjne w pozostałych obszarach nie będą miały decydującego wpływu na perspektywę uzyskania członkostwa w Unii Europejskiej. To nie liczba zamkniętych w tym półroczu obszarów negocjacyjnych będzie decydowała o tym, czy Polska znajdzie się wśród państw kandydujących, które w pierwszej kolejności zostaną przyjęte do Unii Europejskiej. Spekulacje na ten temat wydają mi się formą wywierania presji na Polskę, by nakłonić ją do ustępstw negocjacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-7.18" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">O tym, kto znajdzie się w pierwszej grupie krajów, które wejdą do Unii, zadecyduje stopień, w jakim kandydaci wypełniają kryteria członkostwa określone na szczycie Rady Europejskiej w Kopenhadze w 1993 r. To na tej podstawie Komisja Europejska dokonuje corocznej oceny postępów poszczególnych państw kandydujących na drodze do członkostwa. Ostatni raport okresowy Komisji dowodzi, że Polska pod względem gotowości do akcesji znajduje się w czołówce krajów aplikujących. Polska spełnia wszystkie kryteria polityczne i jest bliska wypełnienia wszystkich kryteriów ekonomicznych, a dzięki przyspieszeniu prac dostosowawczych będzie zdolna do dotrzymania zobowiązań wynikających z członkostwa w Unii Europejskiej. Podejmowane wspólnie przez rząd i parlament wysiłki w zakresie dostosowania prawa polskiego do prawa unijnego są więc najlepszym gwarantem miejsca Polski w pierwszej grupie rozszerzenia. Pragnę wyrazić za to Wysokiej Izbie podziękowania.</u>
          <u xml:id="u-7.19" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">A teraz kilka słów o modyfikacji stanowisk negocjacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-7.20" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Wysoka Izbo! Chciałbym powiedzieć kilka słów o dokonanych zmianach stanowisk. W ramach prowadzonych rozmów dokonuje się modyfikacja wyjściowych stanowisk negocjacyjnych obu stron. Z tej perspektywy należy oceniać przeprowadzone ostatnio przez polski rząd zmiany i uzupełnienia stanowisk negocjacyjnych. Chciałbym przy tym podkreślić, że opierają się one na dodatkowych analizach, z których wynika, że bez szkody dla naszych interesów możemy zmienić niektóre postulaty zawarte w stanowiskach negocjacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-7.21" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Kierując się tą logiką, rząd zaproponował modyfikację stanowisk negocjacyjnych w obszarach: Środowisko, Podatki, Polityka społeczna i zatrudnienie, Transport oraz Energia. Pozwolą państwo, że omówię w tym miejscu przesłanki naszych decyzji.</u>
          <u xml:id="u-7.22" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Po pierwsze, modyfikacje nie zmieniają w znaczący sposób rachunku kosztów dostosowawczych dla budżetu państwa, samorządów i przedsiębiorstw - co więcej, w kilku przypadkach, szczególnie w obszarze: Środowisko, opierają się one na przedstawionej w ostatnim czasie przez Komisję Europejską wykładni aktów prawa międzynarodowego, która umożliwia zminimalizowanie kosztów dostosowawczych.</u>
          <u xml:id="u-7.23" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Po drugie, modyfikacje pozwalają nam żądać od Unii akceptacji tych postulatów negocjacyjnych, które mają dla nas szczególne znaczenie, a także szybszego zamykania kolejnych rozdziałów. Tym m.in. była podyktowana rezygnacja z wniosku o okres przejściowy na wdrożenie dyrektywy dotyczącej stosowania przez pracowników środków ochrony indywidualnej w miejscu pracy. Dodatkowe analizy wykazały, że nakłady inwestycyjne związane z jej wdrożeniem są mniejsze niż pierwotnie szacowano. Rezygnacja z tego postulatu umożliwiła uzyskanie od strony unijnej zgody na okres przejściowy w odniesieniu do dyrektywy w sprawie wymagań bhp dotyczących sprzętu użytkowanego przez pracowników. Dostosowanie się do jej przepisów wymagałoby wielokrotnie większych inwestycji, rzędu 400 mln zł. W innych przypadkach rezygnacja z okresów przejściowych będzie się wprawdzie wiązać z przyspieszeniem programów inwestycyjnych w niektórych branżach, ale jest to nieodzowny warunek zagwarantowania zdolności tych sektorów do skutecznego konkurowania w ramach poszerzonego Jednolitego Rynku.</u>
          <u xml:id="u-7.24" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Po trzecie, chciałbym podkreślić, że konsultacje zasadniczych problemów negocjacyjnych z głównymi siłami politycznymi są stałym elementem procesu rokowań. Tak było w trakcie prac nad stanowiskiem negocjacyjnym w obszarze: Rolnictwo. Stałym forum konsultacji z parlamentem są również odbywające się regularnie spotkania z komisjami Sejmu i Senatu. W ostatnim okresie mechanizm konsultacji został dodatkowo wzmocniony. Zmianom stanowisk negocjacyjnych towarzyszyły konsultacje z przewodniczącymi klubów parlamentarnych, z ekspertami tych klubów, a także przedstawicielem prezydenta Rzeczypospolitej. Rozmowy te wpisują się w działania mające na celu tworzenie wokół negocjacji porozumienia ponad podziałami politycznymi.</u>
          <u xml:id="u-7.25" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Ponadto prowadzone są konsultacje z zainteresowanymi środowiskami branżowymi. Dotyczą one np. takich zagadnień, jak jakość paliw, odzyskiwanie odpadów z opakowań, normy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz podatek akcyzowy na wyroby tytoniowe. Są przykłady na to, bo było wiele tego rodzaju konsultacji. Konsultacje toczą się również w odniesieniu do problemu rejestracji leków. Została powołana specjalna grupa robocza z udziałem przedstawicieli przemysłu farmaceutycznego i zespołu negocjacyjnego. Raport, który pozwoli nam zająć ostateczne stanowisko w tej kwestii, będzie gotowy w czerwcu.</u>
          <u xml:id="u-7.26" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">A teraz Göteborg i prezydencja belgijska.</u>
          <u xml:id="u-7.27" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Wysoka Izbo! Rada Europejska obradująca w grudniu ub. r. w Nicei zapowiedziała przeprowadzenie w czerwcu br. podczas szczytu w Göteborgu oceny postępów poczynionych we wprowadzaniu w życie „Strategii rozszerzenia”. Ocena ta stanowić ma podstawę dalszych działań mających na celu przejście do końcowej fazy negocjacji. Państwa kandydujące grupy luksemburskiej oczekują od Unii jasnego określenia ram czasowych każdego z etapów procesu akcesyjnego. Do dziś jednak nie jest pewne, czy podczas szczytu w Göteborgu Unia zajmie w tej kwestii wiążące stanowisko. W kontekście negocjacji ważne będą też dla nas ustalenia podjęte na szczycie Rady Europejskiej w Laeken w grudniu tego roku, który zadecyduje o kształcie procesu postnicejskiego.</u>
          <u xml:id="u-7.28" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Rząd polski przyjął datę 2003 r. jako termin osiągnięcia gotowości do członkostwa i realizuje proces dostosowawczy tak, by tego terminu dotrzymać. Polska będzie gotowa do członkostwa w 2003 r., jednakże decyzja o dacie rozszerzenia zależy w znacznej mierze również od Unii i osiągnięcia przez Unię faktycznej gotowości do przyjęcia nowych członków. Wymagać to będzie od Unii pokierowania procesem reform wewnętrznych w taki sposób, by nie wpłynął on na zwolnienie tempa rokowań akcesyjnych. Naszym celem jest, by w ostatecznych rozstrzygnięciach dotyczących kształtu instytucji unijnych, Wspólnej Polityki Rolnej oraz polityki strukturalnej Polska brała udział jako pełnoprawny członek Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-7.29" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Podobnie jak inne kraje kandydujące z grupy luksemburskiej, domagaliśmy się, by negocjacje prowadzone były w szybszym tempie niż założono w strategii rozszerzenia. Uwzględniając jednak pojawiające się trudności, obradujący 23 maja w Pradze ministrowie spraw zagranicznych Polski, Czech, Węgier, Estonii, Słowenii i Cypru wyrazili nadzieję, że Unia dotrzyma zobowiązań przynajmniej co do tempa negocjacji wynikających ze strategii rozszerzenia i że rokowania zakończą się w pierwszej połowie 2002 r. Ogromna rola przypada w tym zakresie prezydencji belgijskiej. Zgodnie z deklaracjami premiera Belki oczekujemy, że w drugim półroczu bieżącego roku Unia podejmie wreszcie konkretne rozmowy w najtrudniejszych obszarach: Rolnictwo, Polityka regionalna oraz Finanse i budżet. Chcielibyśmy, by oprócz trzech obszarów, o których już powiedziałem, negocjacje zostały zakończone, a przynajmniej przygotowane do końcowych, w następujących rozdziałach: Polityka transportowa, Wymiar sprawiedliwości i spraw wewnętrznych, Rybołówstwo oraz Prawo spółek, a być może także Konkurencja.</u>
          <u xml:id="u-7.30" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Realizacja tego programu nie zależy jednak tylko od nas, tym bardziej że na liście 16 zadań prezydencji belgijskiej rozszerzenie znalazło się na dość odległym, bo dopiero 9. miejscu. Niepokoi nas również i to, że zgodnie z planami prezydencji po sesji negocjacyjnej planowanej w lipcu kolejna miałaby się odbyć dopiero w listopadzie. Dlatego konieczne jest, by tak rząd, jak i parlament, działając na wszelkich możliwych forach, wywierały nacisk na dotrzymanie przez Unię i państwa członkowskie zobowiązań podjętych w strategii rozszerzenia. Wymaga to przynajmniej jednej lub dwóch dodatkowych sesji negocjacyjnych. Kluczowe znaczenie będą miały teraz decyzje dotyczące proponowanych przez Unię okresów przejściowych w odniesieniu do swobody podejmowania pracy przez obywateli polskich w Unii Europejskiej oraz świadczenia usług w Niemczech i Austrii, a także kwestii nabywania w Polsce nieruchomości przez cudzoziemców. W związku z tym, że stanowisko unijne w obszarze: Swoboda przepływu osób pełne jest, niestety, niejasności, na najbliższej sesji Międzyrządowej Konferencji Akcesyjnej planowanej na dzień 12 czerwca strona polska zwróci się o udzielenie dodatkowych informacji. Bez dodatkowych wyjaśnień dotyczących treści i intencji strony unijnej nie jest możliwe podjęcie odpowiedzialnych decyzji w tej sprawie. Natomiast w odniesieniu do obszaru: Swoboda przepływu kapitału Polska zaproponuje zastosowanie na zasadzie wyjątku tzw. tymczasowego zamknięcia negocjacji z wyłączeniem zagadnień dotyczących nabywania nieruchomości do rozmów na późniejszym etapie negocjacji. W żargonie unijnym jest to tzw. procedura set aside.</u>
          <u xml:id="u-7.31" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Uważam, że wszelkie decyzje dotyczące obu zagadnień powinny być poprzedzone szeroką debatą w kraju. W debacie tej nie można nie dostrzegać zarysowanego w trakcie rozmów w samej Unii związku pomiędzy nabywaniem nieruchomości i dostępem do rynku pracy z jednej strony a problematyką funduszy strukturalnych oraz rolnictwa z drugiej.</u>
          <u xml:id="u-7.32" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Wysoka Izbo! Negocjacje nie toczą się między Polską i Brukselą, lecz między Polską i państwami członkowskimi Unii Europejskiej, powiedział o tym już pan minister Bartoszewski. Te zaś, zanim zasiądą z nami do stołu negocjacyjnego, muszą we własnym gronie uzgodnić wspólne stanowiska. Jak pokazuje dotychczasowy przebieg negocjacji, nie jest to łatwe, zwłaszcza jeśli w grę wchodzą kwestie natury politycznej i finansowej. Dodatkowo sytuację komplikuje toczącą się wewnątrz Unii debata nad jej przyszłym kształtem, która wpłynie na jakość naszego członkostwa w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-7.33" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Dlatego, jak podkreśliłem na wstępie mojego wystąpienia, należy zachować w dyskusji na temat przebiegu rokowań wyważony, rzeczowy ton. Nie powinna się ona skupiać na liczbie tymczasowo zamkniętych obszarów, lecz na warunkach członkostwa, jakie chcemy wynegocjować, mając na względzie interes narodowy. Negocjować dobrze to znaczy negocjować szybko, ale nie za wszelką cenę; przecież wszystkim nam zależy na dobrym członkostwie. Ostateczny kształt naszego traktatu akcesyjnego określi miejsce naszego kraju w Europie nie na rok czy dwa, ale na całe dziesięciolecia. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-7.34" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#Marszałek">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#Marszałek">Sejm ustalił w łącznej dyskusji nad tymi punktami porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła, w zależności od ich wielkości, w granicach od 6 do 84 minut, to jest debatę średnią.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#Marszałek">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#Marszałek">O wystąpienie w imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej proszę pana posła Leszka Millera.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PosełLeszekMiller">Panie Prezydencie! Panie Premierze! Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Polska w swojej polityce zagranicznej realizowanej w warunkach porozumienia głównych sił politycznych potrafiła, co do jej podstawowych celów, dobrze wykorzystać szanse powstałe po wielkim przełomie ustrojowym. Sojusz Lewicy Demokratycznej po raz kolejny potwierdza gotowość do zgodnego współdziałania z rządem i partiami politycznymi popierającymi rząd, aby podstawowe cele polskiej polityki zagranicznej w pełni realizować.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#PosełLeszekMiller">Członkostwo w NATO i proces integracji z Unią Europejską sprzyjają naszym narodowym interesom i cywilizacyjnemu awansowi. Świat nie stoi jednak w miejscu. Szybkie zmiany dokonujące się na naszych oczach, postępująca globalizacja i niespotykana wcześniej współzależność państw to dziś jego najistotniejsze cechy.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#PosełLeszekMiller">Do polityki zagranicznej wkraczają nowi aktorzy: narodowe i ponadnarodowe korporacje gospodarcze, zorganizowane ruchy społeczne, potężne instytucje naukowe. Pojawiają się nowe idee, w tym postulat tworzenia światowego i regionalnego systemu zarządzania. Dokonuje się przewartościowanie funkcji państw narodowych i zasad ich wzajemnych stosunków. Granica między tym, co narodowe, a tym, co międzynarodowe czy globalne zaczyna mieć inny niż do niedawna charakter. Należy też brać pod uwagę, że zawsze może się wydarzyć coś nieoczekiwanego, co przyniesie skutki zarówno pozytywne, jak i dotkliwie negatywne, nadzieje, ale i zagrożenia. Narody zapatrzone tylko w zagrożenia tracą zdolność do odważnego korzystania z koniunktury, te natomiast, które powodują się przesadnymi nadziejami, wprowadzają się w świat ułudy, daleki od rzeczywistej, twardej gry interesów.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#PosełLeszekMiller">Wszystkie te zmiany stanowią wyzwanie dla Polski, która stoi przed dylematem, czy będziemy tylko ich obserwatorem, czy też potrafimy być ich aktywnym uczestnikiem. Polska ma niezbędne atuty, aby w takim świecie wypracować równoprawną, partnerską pozycję, wszakże do osiągnięcia tego celu prosta kontynuacja dotychczasowej polityki zagranicznej już nie wystarcza.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#PosełLeszekMiller">Przekonania o możliwościach Polski i potrzebie nowej polityki zagranicznej nie są retorycznym ozdobnikiem, nie wynikają ani z bieżących potrzeb politycznych, ani z chętnie używanej symboliki związanej z wejściem w trzecie tysiąclecie. Symbolika jest wprawdzie rzeczą ważną, ale nie wtedy, kiedy mówi się o interesach, tym bardziej interesach narodowych. Tu potrzebne są wolna od ideologicznych zacietrzewień umiejętność chłodnej kalkulacji zysków i strat, wyobraźnia i wola polityczna, zdolność odczytywania prawdziwego charakteru zmian i zmieniania samych siebie, umiejętność poruszania się w dynamicznym świecie, promowania rodzimej gospodarki, godzenia interesu narodowego z interesami innych, umiejętność łagodzenia konfliktów, rozwiązywania sporów, eliminowania złych pozostałości historii. Od spełnienia tych warunków zależą miejsce i rola Polski w świecie, respektowanie przez innych naszych narodowych interesów i nasza własna użyteczność dla wspólnoty międzynarodowej.</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#PosełLeszekMiller">Wysoka Izbo! Przed polską polityką zagraniczną stoją zadania, które urastają do rangi narodowej strategii na rzecz przyszłości. Czynnikiem decydującym o skutecznym osiąganiu celów współczesnej Polski i polskiej racji stanu jest jakość przywództwa, które w ostatnich latach w przypadku rządu dramatycznie osłabło. To bowiem od kierownictwa rządu, mającego najwięcej kompetencji w sprawach wewnętrznych i zewnętrznych, zależy w pierwszym rzędzie stopień wykorzystania sprzyjających okoliczności międzynarodowych. Tymczasem Polska nie ma uporządkowanej wizji swojego przyszłego miejsca w Europie ani współuczestnictwa w polityce europejskiej. Nie słychać polskiego oficjalnego głosu w toczącej się na Zachodzie dyskusji o przyszłym kształcie Unii Europejskiej, chociaż ta dyskusja żywotnie nas dotyczy. Obecny rząd w ciągu swojej dotychczasowej kadencji nie zgłosił żadnej inicjatywy dyplomatycznej, która mogłaby być zauważona przez społeczność międzynarodową.</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#PosełLeszekMiller">Cztery lata temu Polska była liderem wśród krajów kandydujących do Unii. Negocjacje, sądząc po ówczesnym poziomie zaawansowania rozmów i przygotowań z polskiej strony prowadzonych przez rząd Włodzimierza Cimoszewicza, miały obecnie dobiegać końca. Dziś strategia negocjacyjna ulega załamaniu. Powodów jest kilka. Narastające wewnętrzne problemy społeczne i gospodarcze, niesprawność kierownictwa rządu sprzyjają sceptycznym wobec Polski środowiskom na Zachodzie. Z punktu widzenia gospodarczego Polska jest dzisiaj znacznie bardziej oddalona od Unii Europejskiej niż była w 1997 r. W roku poprzednich wyborów parlamentarnych stopa bezrobocia wynosiła 10,6%, obecnie - ponad 18%, zaś produkt krajowy brutto rósł w tempie 7%, a dzisiaj - zaledwie ok. 3%. Nie ulega też wątpliwości, że pierwsze dwa lata rządów obecnego gabinetu zostały dla idei integracji bezpowrotnie stracone. Żenujące spory kompetencyjne i personalne, istnienie w ważnym dla negocjacji okresie kilku ośrodków decyzyjnych, brak promocji idei integracji w społeczeństwie dowodziły paraliżu politycznego i braku wyobraźni u sprawujących władzę. Dzisiaj jest niewiele lepiej, a informacje, jakie do nas docierają, muszą budzić niepokój, bo sygnalizują niebezpieczeństwo marnowania kolejnych szans i czasu. Ponownie pojawia się pytanie, w kontekście niedawnego sporu między premierem a jego ministrem: Kto tak naprawdę przemawia w imieniu rządu i czy ktoś koordynuje polską politykę integracyjną?</u>
          <u xml:id="u-9.7" who="#PosełLeszekMiller">Sytuacji w zakresie negocjacji z Unią nie można ocenić pozytywnie. Opóźnienie polskiego członkostwa w Unii Europejskiej oznaczać będzie przecież mniejsze zainteresowanie Polską ze strony inwestorów zagranicznych i mniejszy napływ kapitału, przesunięcie na dalszy termin możliwości korzystania z unijnych funduszy strukturalnych - m.in. na rolnictwo i rozwój wsi, ochronę środowiska, budowę i modernizację dróg - brak udziału Polski w ustalaniu budżetu Unii na lata 2007–2011 i reformowaniu instytucji unijnych, wreszcie niekorzystną zmianę wizerunku Polski.</u>
          <u xml:id="u-9.8" who="#PosełLeszekMiller">Błędom, zaniechaniom i opieszałości towarzyszyło lekceważenie stanowiska opozycji w sprawach integracji - opozycji, która deklaruje niezmienne poparcie dla idei wejścia Polski do europejskiej wspólnoty i popiera rząd w tej mierze. Rząd pana premiera Buzka nie konsultował z SLD sprawy żadnego z okresów przejściowych, kiedy były one formułowane. Nie uczynił tego zapewne dlatego, że nie chciał się dzielić z opozycją smakiem spodziewanego sukcesu. Nie ma zatem potrzeby, aby rząd dzielił się z opozycją goryczą ewentualnej porażki. Całkowita odpowiedzialność za ostateczny wynik negocjacji w czasie kadencji rządu pana premiera Buzka spoczywa na rządzie Jerzego Buzka.</u>
          <u xml:id="u-9.9" who="#PosełLeszekMiller">Mimo tych krytycznych uwag chciałem jeszcze raz powiedzieć, że Sojusz Lewicy Demokratycznej w dalszym ciągu jest gotów do współpracy z rządem w sprawie integracji europejskiej, albowiem dla integracji Polska nie ma alternatywy. To, czy znajdziemy się w Unii i kiedy, przesądzi o naszych szansach rozwojowych, o szansach modernizacji naszego kraju.</u>
          <u xml:id="u-9.10" who="#PosełLeszekMiller">Dzisiaj wysłuchaliśmy informacji o przebiegu negocjacji. Myślę, że zabrakło w wystąpieniu ministra Kułakowskiego informacji, jak rząd zamierza się ustosunkować do najbardziej kontrowersyjnych spraw i najbardziej kontrowersyjnych okresów przejściowych. Jeżeli otrzymamy stanowisko rządu w tej sprawie, to Sojusz Lewicy Demokratycznej ustosunkuje się do tego stanowiska, wychodząc wszakże z generalnego założenia, że należy jednoczyć wysiłki wszystkich, którzy w Polsce mają w tej sprawie coś do powiedzenia, aby idea szybkiej integracji stała się faktem, i to jak najszybciej.</u>
          <u xml:id="u-9.11" who="#PosełLeszekMiller">Przyszły - niezależnie, jaki będzie - rząd stanie przed wyjątkowo trudnym zadaniem: dokończyć negocjacje z korzyścią dla Polski i usprawnić proces dostosowania naszego prawa do przepisów unijnych, zagwarantować konsultacje i rzetelne informowanie społeczeństwa o problemach procesu akcesyjnego, zyskach i wyzwaniach, jakie przyniesie Polsce członkostwo w Unii, uzyskać zrozumienie dla polskich propozycji nie tylko w Komisji Europejskiej, ale także w społeczeństwach, parlamentach, rządach krajów piętnastki.</u>
          <u xml:id="u-9.12" who="#PosełLeszekMiller">Zwracam się z tego miejsca do przywódców europejskich, w tym także do naszych socjaldemokratycznych przyjaciół: pamiętajmy, że do Unii Europejskiej nie wchodzą tylko rządy, lecz społeczeństwa. Negocjacje w Brukseli nie są zaś dyplomatyczną grą, lecz dialogiem z żywym organizmem polskiego społeczeństwa. Nie wolno więc dopuścić do tego, aby poczucie zranienia, a nawet upokorzenia było początkiem naszej polskiej historii we Wspólnocie.</u>
          <u xml:id="u-9.13" who="#PosełLeszekMiller">Zanim Polska wyniesie korzyści z przynależności do zintegrowanej Europy, potrzebny jest przełom w stosunku społeczeństwa polskiego do Unii, a obywatele powinni otrzymać wystarczającą i prawdziwą wiedzę o Wspólnocie. Bez tego Polacy nie będą w stanie wykorzystać szans, jakie wiążą się z członkostwem w rozszerzonej Unii Europejskiej. Obecne lęki i obawy są źródłem dystansu i sceptycyzmu do idei integracji zbyt wielu naszych rodaków, powodują postawy obronne, utrudniają dostrzeżenie korzystnych cywilizacyjnych perspektyw.</u>
          <u xml:id="u-9.14" who="#PosełLeszekMiller">Wysoki Sejmie! Wyzwaniem o charakterze ogólnonarodowym staje się przygotowanie polskiej gospodarki do funkcjonowania w całkowicie odmiennych warunkach. Dotyczy to szczególnie strategii uczestnictwa firm w zintegrowanym rynku. Szacuje się, że na ponad 2 mln przedsiębiorstw tylko 2 tys. osiąga dziś w pełni standardy zarządzania i jakości produkcji obowiązujące w zachodniej Europie. Polscy przedsiębiorcy stają więc przed gigantycznym zadaniem włączenia się nie tylko w nurt współpracy europejskiej, lecz także rywalizacji na wielkim rynku z silniejszymi od siebie. Sprawność państwa i jego polityki zagranicznej odczuwają najszybciej ludzie przedsiębiorczy. Czy więc polityka państwa będzie dla nich latarnią przewodnią, czy też reflektorem oślepiającym? Tu rozstrzygnie się jeden z największych dylematów polskiej pozycji w zjednoczonej Europie. Uważam za słuszny pogląd, że polityka zagraniczna, dyplomacja ze wszystkimi instrumentami, którymi dysponuje, powinna promować interesy gospodarcze kraju za granicą. Dopominamy się o to od wielu lat, także przy okazji corocznych parlamentarnych debat nad polityką zagraniczną państwa. Ale i to już dziś nie wystarcza, bo jest podejściem nazbyt defensywnym. Jedną z głównych ról dyplomacji we współczesnym świecie jest aktywne promowanie krajowego produktu, dbałość o znak markowy rodzimej gospodarki. Sojusz Lewicy Demokratycznej opowiada się za zdecydowanym przewartościowaniem w tym kierunku polskiej polityki zagranicznej i służby dyplomatycznej, które musi sprzyjać rozwojowi gospodarczemu kraju. Wymaga to odpowiedniego przygotowania kadr, a także pełnej integracji pionów dyplomatyczno-konsularnych i gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-9.15" who="#PosełLeszekMiller">Z poczuciem bezwzględnej konieczności, a nie wyboru, rozwiązywać też musimy nasze problemy dotyczące edukacji i nauki, włączając Polskę w zachodzące na świecie przemiany cywilizacyjne. Korzystać z cywilizacyjnego dorobku innych będziemy tylko wtedy, gdy się sami do tego dobrze przygotujemy. „Edukacja dla Europy” to nie hasło futurologów, to szansa dla tych, którzy dziś nie lękają się przyszłości, a nakłady na naukę w przyzwoitej wysokości to nie danina dla inteligencji, to inwestycja, która powiększy dochód narodowy oraz wzmocni pozycję Polski w stosunkach z innymi narodami. Przed polską polityką zagraniczną stoi więc również zadanie wiązania instytucji edukacyjnych i naukowych ze światem zewnętrznym.</u>
          <u xml:id="u-9.16" who="#PosełLeszekMiller">Dziś o własne interesy, o docenienie własnej wartości trzeba zabiegać tym intensywniej, im dalej jest od wydarzeń, które koncentrowały kiedyś uwagę świata na Polsce.</u>
          <u xml:id="u-9.17" who="#PosełLeszekMiller">Wysoka Izbo! Naczelnym wymogiem racji stanu jest zapewnienie narodowi i państwu bezpieczeństwa. Dzisiaj, dzięki członkostwu w NATO, nasze bezpieczeństwo jest pewne. Polska nie może jednak być tylko konsumentem bezpieczeństwa. Musi być również gotowa do współuczestnictwa w kreowaniu i gwarantowaniu pokoju światowego wraz z innymi partnerami - na miarę naszych możliwości, ale też na miarę potrzeb. Przestaliśmy być „nowym w klasie”, któremu wszyscy przypatrują się z sympatią, ale i z pewną wyrozumiałością. Jesteśmy pełnoprawnym - i bez taryfy ulgowej - normalnym członkiem NATO. To wymaga gotowości do większego, także materialnego, zaangażowania w obowiązki sojusznicze.</u>
          <u xml:id="u-9.18" who="#PosełLeszekMiller">Przyspieszyć trzeba proces zmian w polskiej armii. Ostatnie decyzje rządu i parlamentu idą tu w dobrym kierunku. Liczymy, że nasz wysiłek inwestycyjny w modernizowaniu sił zbrojnych będzie przez partnerów z NATO dostrzeżony. Jednocześnie mamy prawo oczekiwać, że polski przemysł zbrojeniowy zostanie włączony do sojuszniczego przepływu kapitału i wysokiej techniki na podobnych zasadach, jak w przypadku innych, podobnych nam członków NATO. Polska gospodarka, silna technologicznie, leży przecież we wspólnym sojuszniczym interesie.</u>
          <u xml:id="u-9.19" who="#PosełLeszekMiller">W kontekście NATO, ale przecież nie tylko, dostrzegamy równocześnie wagę umacniania związków euroatlantyckich. Stany Zjednoczone są strategicznym sojusznikiem Polski. Ta strategiczna więź gwarantuje nasze interesy, szczególnie w Europie Środkowej i Wschodniej. Z zadowoleniem witamy zapowiedzianą wizytę prezydenta Busha w Warszawie. Cenimy trwałą obecność Stanów Zjednoczonych w Europie.</u>
          <u xml:id="u-9.20" who="#PosełLeszekMiller">Widzimy też potrzebę nadania nowych impulsów dobrze układającej się współpracy z naszym największym zachodnim sąsiadem, również na płaszczyźnie regionalnej i samorządowej. Ostatnie 10 lat przyniosło imponujące, pozytywne zmiany w stosunkach polsko-niemieckich. Dzięki odważnym inicjatywom Tadeusza Mazowieckiego i Helmuta Kohla, dzięki wysiłkowi intelektualistów, polityków, działaczy samorządowych nasze społeczeństwa osiągnęły wiele na drodze pojednania. Niemcy stały się ważnym sojusznikiem Polski w jej europejskich aspiracjach. Dziś, gdy zbliżamy się do ostatecznego potwierdzenia nowej konstrukcji zintegrowanej Europy, można odnieść wrażenie, że bieżące kwestie polityczne, ograniczone gorsetem kolejnych kampanii parlamentarnych, zmniejszają zdolność do kierowania się wielkimi strategicznymi wizjami. Zwracam się do naszych niemieckich przyjaciół z apelem: Wznieśmy się ponad doraźne problemy. Jeszcze raz dajmy przykład skutecznego i przyjaznego współdziałania dla przyszłości, nie ulegajmy mitom i stereotypom, które przesłaniają jasność ocen i myślenia o przyszłości. Z wielką uwagą i energią powinniśmy kształtować nasze stosunki ze wschodnimi sąsiadami. Już przed laty Jerzy Giedrojć trafnie zauważył, że pozycja Polski w świecie zależy od mocnej pozycji naszego kraju na Wschodzie.</u>
          <u xml:id="u-9.21" who="#PosełLeszekMiller">Na płaszczyźnie politycznej trwały, stabilny udział Polski w NATO i Unii Europejskiej SLD traktuje jako wyjątkowo ważny i pozytywny czynnik długofalowej, możliwie intensywnej współpracy ze Wschodem, nie zaś przeszkodę czy ograniczenie tej współpracy. Dobre stosunki gospodarcze i polityczne ze wschodnimi sąsiadami powinny stać się naszą specjalnością. Leży to w interesie Polaków. Oczekują tego nasi euroatlantyccy partnerzy. Europa nie kończy się na Bugu, a nowa żelazna, czy choćby tylko aksamitna, kurtyna na naszej wschodniej granicy byłaby dla Europy i Polski kolejnym przekleństwem. Ta granica powinna sprzyjać zbliżaniu społeczeństw Wschodu i Zachodu, przepływowi idei i dóbr materialnych, choć, rzecz jasna, kraj nasz w pełni powinien wywiązać się z porozumień z Schengen.</u>
          <u xml:id="u-9.22" who="#PosełLeszekMiller">Mam nadzieję, że niedawne polsko-rosyjskie kontakty polityczne przyniosą rzeczywiste ocieplenie wzajemnych stosunków. Szkoda tylko, że nie doszło do nich wcześniej. Trzeba było dopiero ministra Bartoszewskiego, by z fazy jałowych deklaracji przejść do konkretów. Mam też nadzieję, że będzie to sprawą całego rządu i nie powtórzą się skandale, jak chociażby ten, który ostatnio towarzyszył prezentacji polskiej kultury w Moskwie.</u>
          <u xml:id="u-9.23" who="#PosełLeszekMiller">Nasz wybór trwałego zakotwiczenia Polski w strukturach euroatlantyckich nie oznacza zmniejszenia naszego zainteresowania współpracą z Rosją. Podkreślając zrozumiałą na tle historycznych doświadczeń zasadę partnerstwa, chcemy jak najlepszej atmosfery politycznej, dynamicznej i zrównoważonej współpracy gospodarczej, licznych kontaktów kulturalnych i naukowych, wreszcie licznych spotkań naszych obywateli.</u>
          <u xml:id="u-9.24" who="#PosełLeszekMiller">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W szybko zmieniającym się świecie tradycyjna dyplomacja ulega zmarginalizowaniu, staje się sentymentalnym wspomnieniem. Jeśli polityka zagraniczna ma przynosić oczekiwane korzyści, musi być kwestią całego rządu i całego państwa. Także władz samorządowych i organizacji pozarządowych, z których wiele utrzymuje przecież, i powinno utrzymywać, żywe kontakty międzynarodowe. Tak rozumiana polityka zagraniczna sprawia, że Ministerstwo Spraw Zagranicznych pozostaje wprawdzie najważniejszym, ale tylko jednym z wielu podmiotów kształtujących nasze stosunki ze światem. Nie oznacza to zmniejszenia jego roli. Odwrotnie, przed polską służbą zagraniczną stają inne, jakościowo nowe obowiązki, wymagające szczególnej kompetencji i odpowiedzialności, wynikające z perspektywy integracji z Unią, z potrzeby ekonomizacji naszej polityki zagranicznej, z nowych reguł obowiązujących w globalnym świecie. Przyszłość zawsze decyduje się dziś, zależy od naszych obecnych wyborów.</u>
          <u xml:id="u-9.25" who="#PosełLeszekMiller">Z tą świadomością Sojusz Lewicy Demokratycznej, zarówno wówczas, kiedy współrządził, jaki i wtedy, gdy był w opozycji, dążył i będzie dążyć do politycznego porozumienia w zasadniczych sprawach narodu i państwa, nadal będziemy tak postępować. Wyzwania, przed którymi stoi, i nie raz jeszcze stanie, Polska tego wymagają. Sojusz Lewicy Demokratycznej udzieli poparcia wszystkim działaniom, które służyć będą dobrej przyszłości Polski i Polaków.</u>
          <u xml:id="u-9.26" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#Marszałek">Pan poseł Marian Krzaklewski, Akcja Wyborcza Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PosełMarianKrzaklewski">Panie Prezydencie! Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Z uwagi na fakt, że jest to ostatnie exposé ministra spraw zagranicznych w tej kadencji parlamentu, jest to dobry moment na podsumowanie dotychczasowych dokonań solidarnościowych ministrów spraw zagranicznych, a nawet, szerzej, dokonań Polski w polityce zagranicznej pod przywództwem obozu solidarnościowego.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#PosełMarianKrzaklewski">Co to jest solidarnościowa polityka zagraniczna?</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#PosełMarianKrzaklewski">Po pierwsze, jest to polityka zapoczątkowana przez rządy solidarnościowe od czasu uzyskania niepodległości, który to fakt jest z pewnością największym osiągnięciem naszego obozu.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#PosełMarianKrzaklewski">Po drugie, solidarnościową politykę zagraniczną można zdefiniować jako przeciwieństwo polityki opartej na jałtańskim podziale Europy. Od swojego powstania 20 lat temu „Solidarność” dążyła do obalenia tego podziału, „Solidarność” jako ruch społeczny i związek zawodowy dążyła do zastąpienia systemu jałtańskiego polityką międzynarodowej solidarności. Polityka ta została sformułowana w 1981 r. w słynnym posłaniu do ludzi pracy Europy Wschodniej. Solidarnościowa polityka zagraniczna, nawiązując do hasła listu biskupów polskich do biskupów niemieckich: przebaczamy i prosimy o przebaczenie, dążyła także do pojednania i budowy prawdziwej solidarności między narodami Europy Zachodniej, Środkowej i Wschodniej. Jak stwierdził Ojciec Święty Jan Paweł II z tej trybuny: „Solidarność” otworzyła bramy wolności w krajach zniewolonych systemem totalitarnym, zburzyła mur berliński i przyczyniła się do zjednoczenia Europy rozdzielonej od czasów II wojny światowej na dwa bloki.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#PosełMarianKrzaklewski">W wyniku rządów komunistycznych Polska stała się chorym człowiekiem Europy. W wyniku wasalnej polityki byłej PZPR byliśmy zależni politycznie i militarnie od Moskwy, a w rezultacie niefrasobliwej polityki Gierka staliśmy się też zależni gospodarczo od Zachodu. Pętla zadłużenia, kryzys gospodarczy i polityczny spowodowały, że naród był zmuszony przyjmować pomoc żywnościową, m.in. w postaci paczek z całego świata, a miliony młodych Polaków emigrowało za chlebem.</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Teraz nie emigruje?)</u>
          <u xml:id="u-11.7" who="#PosełMarianKrzaklewski">Dzięki odzyskaniu niepodległości Polska stała się liderem wśród krajów Europy Środkowej i Wschodniej. Jeśli przyjąć, że w 1990 r. dochód każdego kraju byłego bloku sowieckiego wynosił po 100%, to tylko po dekadzie Polska osiągnęła poziom 140–150%, podczas gdy Czechy i Węgry po ok. 110 do 115%. W tym samym czasie kraje byłego ZSRR wręcz cofnęły się w rozwoju, np. Rosja ma dziś połowę swojego dochodu narodowego sprzed transformacji.</u>
          <u xml:id="u-11.8" who="#PosełMarianKrzaklewski">Na sukces gospodarczy Polski na tle innych krajów postkomunistycznych złożył się nie tylko olbrzymi wysiłek wszystkich Polaków, ale też sukcesy obozu solidarnościowego w polityce zagranicznej. Wielkim sukcesem Polski na początku minionej dekady była dwutorowa polityka wschodnia. Polityka solidarnościowych ministrów spraw zagranicznych, uprzedzając rozpad ZSRR, starała się utrzymywać dobre stosunki zarówno z instytucjami centralnymi Związku Radzieckiego, jak i z przywódcami poszczególnych republik. Kiedy więc Zachód lekceważył tak przywódców Federacji Rosyjskiej, jak i Ukrainy, Polska starała się zachęcać ich do niezależności. Polska była pierwszym krajem na świecie, który uznał niepodległość Ukrainy i jednym z pierwszych, który uznał niepodległość Federacji Rosyjskiej. Polska polityka wschodnia przyczyniła się do tego, że, odzyskując niepodległość, Polska zachowała dobre stosunki z najważniejszymi krajami powstałymi na obszarze byłego Związku Radzieckiego. Pojednanie i przyjaźń Polski z Ukrainą być może przyczyniły się do tego, że możliwa jest dziś wizyta Ojca Świętego w Kijowie i we Lwowie. Jeśli zaś chodzi o Rosję, to prezydent Putin określił niedawno stosunki z Polską: „jako bardzo dobre, jeśli nie wzorcowe dla stosunków Rosji z innymi krajami regionu”. Jednocześnie z nawiązaniem dobrych stosunków z naszymi nowymi wschodnimi sąsiadami Polska dokonała reorientacji naszego handlu zagranicznego ze wschodu na zachód. Gdy za rządów komunistycznych większość handlu odbywała się w ramach bloku sowieckiego, to po odzyskaniu niepodległości większość wymiany towarowej to handel z Unią Europejską. Ta reorientacja na zachód polskiego handlu okazała się zbawienna dla naszej gospodarki. Zmniejszenie uzależnienia od rynków wschodnich sprawiło, że polska gospodarka uniknęła większości negatywnych konsekwencji załamania się gospodarki rosyjskiej po rozpadzie ZSRR. Polska w najmniejszym stopniu została dotknięta przez tzw. kryzys rosyjski w roku 1998. Pewne ożywienie gospodarcze na Wschodzie wskazuje, że potrzeba nam dziś uzupełnienia dotychczasowej polityki wschodniej o wymiar gospodarczy. Doceniając wielkość i znaczenie rynku Federacji Rosyjskiej, trzeba także zwrócić uwagę na trudności polityczne i gospodarcze związane z niską wiarygodnością handlową partnerów. Zarówno interes polityczny, jak i gospodarczy wskazują, że Polska powinna starać się o pozyskanie rynków i rozwijać stosunki przede wszystkim z najbliższymi sąsiadami.</u>
          <u xml:id="u-11.9" who="#PosełMarianKrzaklewski">We wszystkich badaniach socjologicznych Polacy uznają za największe sukcesy Polski w ostatniej dekadzie wycofanie wojsk radzieckich i wejście do NATO. Jak to mówią, sukces ma wielu ojców. Dzisiaj nawet ci, którzy zajadle atakowali NATO, chcieliby uchodzić za współtwórców tych sukcesów. Prawda jest jednak inna.</u>
          <u xml:id="u-11.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-11.11" who="#PosełMarianKrzaklewski"> Jeszcze do wyborów w 1993 r. SLD pod przywództwem Aleksandra Kwaśniewskiego szedł pod hasłem referendum w sprawie, a właściwie przeciwko NATO. Lewica zajadle atakowała rząd Jana Olszewskiego m.in. za to, że jako cel Polski jednoznacznie postawił on wejście naszego kraju do NATO i przygotował plany jego wstąpienia. To, że projekt, który w 1992 r. zainicjował niepodległościowo-solidarnościowy rząd Jana Olszewskiego, został zrealizowany w 1999 r. przez rząd Akcji Wyborczej Solidarność pod przywództwem Jerzego Buzka, urasta do historycznego symbolu. Dzięki solidarnościowej polityce zagranicznej w ostatniej dekadzie Polska ograniczyła negatywny wpływ pętli zadłużenia. Dzięki wynegocjowanemu z Zachodem umorzeniu połowy naszego zadłużenia i perspektywie przyjęcia naszego kraju do NATO w ostatnich latach zaczął do Polski napływać szeroki strumień inwestycji zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-11.12" who="#PosełMarianKrzaklewski">Niech za najlepszy przykład tych osiągnięć posłuży fakt, że ostatnia dekada była pierwszą od 300 lat, podczas której więcej Polaków do Polski wróciło niż z niej wyjechało, tj. ok. 0,5 mln osób. Mimo czasami gorących dyskusji Polonia czuje się współodpowiedzialna za przyszłość Polski. Świadectwem tego była pomoc Polonii amerykańskiej przy wprowadzeniu Polski do NATO, za co jesteśmy jej wdzięczni. Podczas ostatniej dekady kraj przeznaczył około 400 mln zł na stypendia, media i podtrzymywanie kultury wśród Polonii na całym świecie. Większość niedawno wywalczonych sukcesów uznano za normalność, przykładowo wielkim solidarnościowym ideałem była wolność podróżowania i dziś Polacy podróżują bez wiz do 56 krajów świata. Ostatnim konkretnym osiągnięciem z tej serii było wynegocjowanie wielomiliardowych odszkodowań dla robotników przymusowych III Rzeszy przez rząd Jerzego Buzka.</u>
          <u xml:id="u-11.13" who="#PosełMarianKrzaklewski">Po dziesięcioleciu sukcesów w polityce zagranicznej Polska staje dziś przed nowymi wyzwaniami. Mimo wysiłków naszej dyplomacji w Europie i na świecie coraz częściej wraca myślenie przeciwne do logiki międzynarodowej solidarności. Kraje Unii Europejskiej nierzadko negocjują z Polską i z innymi kandydatami językiem księgowego, a nie męża stanu. Zamiast akcentować nasz wkład w budowę europejskiej solidarności, niektórzy politycy europejscy podkreślają koszty, nasze faktyczne i rzekome zapóźnienia, a czasami urojone niedociągnięcia. Jako przewodniczący NSZZ „Solidarność” mam czasem wrażenie, że nasi europejscy partnerzy zapomnieli, że to dzięki „Solidarności” ich kraje cieszą się dzisiaj z dywidendy pokoju, która znacznie przewyższa koszty rozszerzenia Unii Europejskiej. Co gorsza, debata transatlantycka przybiera dosyć ostre formy. Byłoby niedobrze, gdyby obecne napięcia między USA a Unią Europejską co do obrony antyrakietowej oraz Wspólnej Europejskiej Polityki Obronnej i Bezpieczeństwa miały wpłynąć negatywnie na spoistość Sojuszu Północnoatlantyckiego.</u>
          <u xml:id="u-11.14" who="#PosełMarianKrzaklewski">Innym negatywnym czynnikiem byłoby osłabienie niezależności Ukrainy. Wydaje się, że Zachód w niedostatecznym stopniu wspiera niepodległość Ukrainy i zbyt biernie reaguje na odżywanie tendencji autorytarnych i neoimperialnych w Rosji. Niepokój budzić może już nie tylko brutalna pacyfikacja Czeczenii, polityka Rosji na Zakaukaziu i Białorusi, ale też polityka wobec Ukrainy. Musimy być zaniepokojeni, kiedy ambasador Rosji Wiktor Czernomyrdin próbuje naciskać na władze Ukrainy, aby odwołać wizytę Ojca Świętego w tym kraju.</u>
          <u xml:id="u-11.15" who="#PosełMarianKrzaklewski">W opinii sił solidarnościowych zagrożeniem dla kontynuowania dotychczasowej polityki zagranicznej wolnej Polski może być dojście do władzy postkomunistycznego SLD. Z niepokojem obserwujemy pojawianie się w ramach SLD antyzachodnich sił i retoryki, czego przykładem były niedawne wypowiedzi posła SLD na Białorusi. Przypomnieć tu trzeba także antynatowską retorykę w szeregach SLD w czasie konfliktu kosowskiego oraz wyrazy poparcia dla reżimu Miloszevicia, obalonego ostatecznie przez samych Serbów.</u>
          <u xml:id="u-11.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-11.17" who="#PosełMarianKrzaklewski">Zagrożeniem może też być przeniesienie dawnej wasalnej mentalności na Zachód. Liderom lewicy nieprzypadkowo zdarzają się stwierdzenia: „Kiedyś jeździliśmy po instrukcje do Moskwy, a dzisiaj do Brukseli”. Okazywanie mentalności wasalnej np. w procesie negocjacji z Unią Europejską może nie tylko prowadzić do pogorszenia pozycji Polski w świecie, ale też osłabić poparcie dla integracji europejskiej w polskim społeczeństwie.</u>
          <u xml:id="u-11.18" who="#PosełMarianKrzaklewski">Tylko suwerenna polityka Polski na rzecz solidarności europejskiej i atlantyckiej - taka, jaką uprawiały rządy solidarnościowe - jest gwarantem utrzymania poparcia narodu dla wejścia do Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-11.19" who="#PosełMarianKrzaklewski">Z niepokojem wysłuchałem dzisiaj części przemówienia lidera Sojuszu Lewicy Demokratycznej, który mówił, że stanowiska rządu dotyczące negocjacji z Unią Europejską nie są w ogóle konsultowane z SLD. Dziwię się, panie przewodniczący, ponieważ sam uczestniczyłem razem z panem w posiedzeniu, na którym ustalano stanowiska negocjacyjne dotyczące polityki rolnej. Był pan tam obecny, był pan zaproszony. Tak samo nie dalej jak wczoraj, a także kilkanaście dni temu, uczestniczyłem w spotkaniach liderów klubów parlamentarnych, na których ustalano stanowiska negocjacyjne Polski ze wszystkimi ugrupowaniami, także z SLD. Dlatego z niepokojem obserwuję, że lider partii politycznej, która aspiruje do rządzenia w Polsce, w tak jednoznaczny sposób mija się z prawdą.</u>
          <u xml:id="u-11.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-11.21" who="#PosełMarianKrzaklewski"> Nie wiem, czy to kwestia taktyki, czy po prostu amnezji.</u>
          <u xml:id="u-11.22" who="#PosełMarianKrzaklewski">Spośród krajów kandydujących do Unii Europejskiej Polska w największym stopniu przyczyniła się do stabilizacji i bezpieczeństwa europejskiego. Jako największy i najbardziej strategicznie położony kraj regionu, Polska od dekady odgrywa kluczową rolę w procesie rozszerzenia Unii Europejskiej na wschód. Na naszych oczach powstaje nowy system bezpieczeństwa oparty na jedności europejskiej i solidarności Europy z USA. Jako najbardziej wysunięty na wschód członek NATO, Polska stabilizuje nie tylko proces rozszerzenia Unii Europejskiej, ale i pogłębiania integracji.</u>
          <u xml:id="u-11.23" who="#PosełMarianKrzaklewski">Dlatego też Polska powinna mieć już dziś prawo współtworzenia Wspólnej Europejskiej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony. Szczególnie dotyczy to polityki wschodniej Unii Europejskiej, która, tak jak NATO, powinna skorzystać z osiągnięć polskiej polityki wschodniej i obok Rosji zauważać także Ukrainę.</u>
          <u xml:id="u-11.24" who="#PosełMarianKrzaklewski">Udział Polski w tworzeniu Europejskiej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony sprawi, że w pełni wykorzystany zostanie jej potencjał jako kluczowego czynnika stabilizacji regionalnej i kontynentalnej. Nasza pozycja negocjacyjna umocni się. Służyć będzie to też utrzymaniu solidarności między USA a Europą. Polska będzie mogła lepiej pełnić rolę spoiwa naszego nowego transatlantyckiego partnerstwa. Już dziś wielkim wyróżnieniem i podkreśleniem oczekiwań co do tej nowej, wielkiej roli Polski będzie bliska wizyta w Warszawie nowego prezydenta USA George'a Busha.</u>
          <u xml:id="u-11.25" who="#PosełMarianKrzaklewski">Głęboko wierzę, że rząd Akcji Wyborczej Solidarność pod przywództwem Jerzego Buzka już dziś dokonuje przełomu w polskich staraniach o członkostwo w Unii Europejskiej. Już dziś kolejny solidarnościowy rząd przeszedł do historii jako ten, który wprowadził Polskę do NATO. Wierzę, że w przyszłości kolejny rząd centroprawicy będzie mógł dokończyć to, co rozpoczął rząd Akcji Wyborczej Solidarność i poprzednie rządy solidarnościowe. Wierzę, że ruch solidarnościowy nie tylko rozpoczął budowę zjednoczonej Europy opartej na idei prawdziwej międzynarodowej solidarności, lecz także będzie uczestniczyć w jej zakończeniu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-11.26" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-11.27" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Marek Borowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#komentarz">(Poseł Leszek Miller: Proszę o sprostowanie.)</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">W trybie sprostowania pan poseł Leszek Miller, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PosełLeszekMiller">Panie Marszałku! Mówiłem wyraźnie i potwierdzam to, że z Sojuszem Lewicy Demokratycznej nie konsultowano sprawy okresów przejściowych w momencie formowania tych stanowisk. Nie dziwię się, że pan poseł Krzaklewski tego nie zrozumiał, każdy bowiem słyszy tylko to, co zdolny jest pojąć.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#komentarz">(Oklaski, poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#komentarz">(Głosy z sali: Uuu...)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Bronisława Geremka z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PosełBronisławGeremek">Panie Prezydencie! Panie Premierze! Panie Marszałku! Polityka zagraniczna jest w Polsce przedmiotem porozumienia. Mam nadzieję, że wymiana zdań przed chwilą nie narusza w niczym tego obrazu. Porozumienie powinno iść w parze z poszukiwaniem partnerstwa. Można powiedzieć, że tyle porozumienia, ile partnerstwa. Ale jest rzeczą bardzo ważną, ażeby to porozumienie, które jest w interesie państwa, utrzymało się ponad partyjnymi konfliktami. Unia Wolności wysoko ceni działania ministra Władysława Bartoszewskiego w tym zakresie i także jego wkład w budowę wizerunku Polski w świecie.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#PosełBronisławGeremek">Doroczna debata nad polityką zagraniczną ma za cel określenie pewnych strategicznych założeń tej polityki i nie powinno być tak, ażeby ten generalny konsens miał wykluczać różnice opinii, ścieranie się różnych podejść i opcji. Jest miejsce na pewne spory, których odniesieniem jest interes kraju, bo właśnie wtedy, kiedy jest taki spór, polityka zagraniczna jest przedmiotem zainteresowania opinii publicznej.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#PosełBronisławGeremek">U progu XXI wieku warto powiedzieć, że stoimy przed dylematami strategicznymi, które wiążą się z globalizacją polityki międzynarodowej i zwiększeniem współzależności gospodarczej oraz z końcem zimnej wojny, po której krajobraz polityczny jest odmienny. I to spowodowało szczególną aktualizację historycznych wizji, z których pierwsza, już 200 lat temu sformułowana, poszukiwała zintegrowanej wizji gospodarki globalnej. Druga poszukiwała określenia globalnego porządku politycznego. Każda z tych dwóch opcji pojawia się teraz na horyzoncie naszego świata w swoistej smudze cienia. Globalizacja gospodarcza, której spotkanie w Seattle i spotkania w Davos są znakiem zewnętrznym, wywołała społeczną kontestację, niemal równie powszechną jak zgoda na debatę o globalizacji.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#PosełBronisławGeremek">Biegunowy rozwój biedy i bogactwa oraz poczucie, że bieda na skalę świata jest podtrzymywana globalnym układem, sprawia, że problem globalizacji gospodarczej to także poczucie zagrożenia i kontestacji. Ład międzynarodowy, postulowany tak często, może być jednak tylko wtedy ładem, gdy ma on jasne odniesienia moralne. Zbigniew Brzeziński, praktyk polityki, uznany za realistę politycznego, wskazywał w swojej książce „Out of order” (po polsku przełożonej jako „Bezwład”), że jest niezbędne określenie priorytetów moralnych po to, ażeby tworzył się ład międzynarodowy. I myślę, że do najważniejszych dokumentów określających priorytety polityki międzynarodowej, moralne priorytety tej polityki, należą coroczne orędzia noworoczne, które znad Tybru idą w świat i które mówią o tym, w jaki sposób ludzie powinni pojmować politykę międzynarodową.</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#PosełBronisławGeremek">Założeniem polskiej polityki zagranicznej, w sposób oczywisty, jest strzeżenie życiowych interesów Polski, a więc tych interesów, które są niezbędne dla bezpieczeństwa narodowego, dla tożsamości Polski, dla pomyślności gospodarczej naszego kraju. Ale jednocześnie jest rzeczą oczywistą, że tylko własna siła Polski - siła gospodarcza, siła polityczna i siła potencjału militarnego - określa jej miejsce w świecie i że bez naszego własnego trudu nie byłoby możliwe określanie polityki zagranicznej na miarę potrzeb i aspiracji Polski. W polityce bezpieczeństwa jednoznaczne określenie interesów Polski w kategoriach wspólnoty zachodniej, związek polskich aspiracji z Sojuszem Atlantyckim i z Unią Europejską to - jak mówił przed laty Krzysztof Skubiszewski - azymut polskiej polityki zagranicznej po odzyskaniu niepodległości. To także po prostu gwarancja bezpieczeństwa narodowego, a w tej gwarancji łączy się opcja europejska i opcja euroatlantycka.</u>
          <u xml:id="u-15.5" who="#PosełBronisławGeremek">Jesteśmy sojusznikiem, uczestnikiem wielkiego sojuszu wojskowego i politycznego i ten moment, 12 marca 1999 r. — Independence w Missouri — jest pewnym znakiem historycznym w powojennych losach Polski. Weszliśmy do NATO nie tylko po to, ażeby mieć kapelusz bezpieczeństwa, ale także po to, żeby świadczyć na rzecz wspólnoty sojuszniczej. I sprawdziły się te obietnice, które Polska dawała, i te nadzieje, które Polska budziła. Może czasem nie najlepszym elementem tego wizerunku Polski jako sojusznika politycznego — bo przecież w operacjach militarnych na Bałkanach uczestniczyliśmy w sposób minimalny — było to, że pojawiały się nagle turystyczno-polityczne akcenty sympatii do Jugosławii Miloszevicia i do polityki Miloszevicia, że pojawiały się, poza tymi wycieczkami parlamentarzystów, a także deklaracje polityków z lewej strony sali parlamentarnej, które wprowadzały wątpliwość co do trafności polityki NATO i polskiego uczestnictwa w NATO. Jeżeli to mówię, to bez wprowadzania elementu polemicznego, bo pamiętam, że w tym okresie kierownictwo Sojuszu Lewicy Demokratycznej zajmowało stanowisko jasne, popierające taki właśnie wizerunek Polski jako wiernego sojusznika. Ale jeżeli takie nostalgie się pojawiają, to trzeba mieć świadomość, że one mogą źle służyć wizerunkowi polskiemu. Trzeba umieć się przeciwstawić takim nostalgiom.</u>
          <u xml:id="u-15.6" who="#PosełBronisławGeremek">Potrzebne jest teraz, poza tym politycznym funkcjonowaniem Polski w NATO, również szybkie dostosowanie militarne do wymogów Sojuszu. Dokonuje się odmłodzenie kadry dowódczej i oficerskiej. Myślę, że jest to proces niezwykle ważny, zapoczątkowany przez ministra Onyszkiewicza, teraz kontynuowany, i że jest to proces tworzący dobry wizerunek armii. Niezbędna jest także modernizacja potencjału militarnego po to, ażeby Polska była rzeczywistym uczestnikiem Sojuszu, dotyczy to w pierwszym rzędzie polskich sił powietrznych. Podzielam też przekonanie, że zwiększenie potencjału militarnego powinno być związane z offsetowymi zobowiązaniami partnerów zachodnich.</u>
          <u xml:id="u-15.7" who="#PosełBronisławGeremek">Będziemy członkiem Unii Europejskiej, a zatem w myśleniu o bezpieczeństwie europejskim i euroatlantyckim nie powinniśmy akceptować przeciwstawiania się tych dwóch koncepcji. System obrony europejskiej i Sojusz Atlantycki są to systemy uzupełniające się, dające kontynentowi europejskiemu poczucie bezpieczeństwa. Polska w tym pogodzeniu dwóch koncepcji i wykluczeniu antagonizmu między nimi może spełniać istotną rolę. Sojusz Atlantycki jako wielkie spotkanie państw Europy i Ameryki zapewnia równowagę i stabilizację na kontynencie zgodną z europejskim doświadczeniem historycznym.</u>
          <u xml:id="u-15.8" who="#PosełBronisławGeremek">Organizacja bezpieczeństwa i współpracy w Europie to istotny układ bezpieczeństwa i to taki, w którym jest współdziałanie Europy, Ameryki, Rosji i Azji Centralnej. Uczestnictwo Rosji, Stanów Zjednoczonych i krajów Unii Europejskiej w tym układzie stwarza szczególną szansę i wydaje się, że jest rzeczą ważną, ażeby Polska tę szansę wykorzystywała zarówno w dziedzinie praw człowieka i promocji demokracji, jak i w kwestiach politycznego dialogu o najszerszym wymiarze paneuropejskim.</u>
          <u xml:id="u-15.9" who="#PosełBronisławGeremek">Ważną sprawą wydaje się wreszcie, ażeby nowe NATO, Sojusz Atlantycki stojący przed nowymi zadaniami w chwili obecnej mógł się rozszerzać, i ażeby szczyt roku 2002 zapowiadał rozszerzenie, tak by nasi sąsiedzi, o których mówił minister spraw zagranicznych, Słowacja i Litwa, znalazły się w Sojuszu Atlantyckim. Dobrze by było, aby został określony pełny kalendarz rozszerzania się Sojuszu Atlantyckiego i mechanizm przyjmowania nowych członków, który byłby analogiczny do mechanizmów akcesyjnych w Unii Europejskiej. Ważna jest perspektywa, ważny jest kalendarz i ważne jest także to, żeby posłanie prezydenta Czech Vaclava Havla sprzed dwóch tygodni o moralnej powinności rozszerzenia NATO znalazło swoją odpowiedź i byłoby wspaniale, ażeby wizyta prezydenta Stanów Zjednoczonych w Europie, jego rozmowy z sojusznikami i z Unią Europejską, ale także jego wizyta w Polsce w Warszawie były okazjami do odpowiedzi na to posłanie.</u>
          <u xml:id="u-15.10" who="#PosełBronisławGeremek">Sprawa wejścia do Unii Europejskiej to na pewno nie jest odrębny problem polityki zagranicznej, ale jest to instrument realizowania polskich aspiracji, polskich interesów i celów polityki zagranicznej o szczególnym znaczeniu i właśnie w tej chwili należy powiedzieć to z całą siłą. Wchodzimy do Unii Europejskiej takiej, jaką ona jest. Jest ona federacją państw narodowych związanych światem wartości i zespołem wspólnych celów. Unia się zmienia. Pukamy do wrót sojuszu, którego wizerunek w tej chwili dopiero jest określany i w którego formowaniu, nie będąc członkiem Unii Europejskiej, nie możemy uczestniczyć. Euro wprowadza nową jakość do istnienia Unii Europejskiej i w gruncie rzeczy wokół wprowadzenia wspólnej monety, wokół znaku pieniężnego jednego dla całej przestrzeni Unii Europejskiej wytwarza się zupełnie nowa sytuacja. Trzeba mieć świadomość, że tu chodzi o politykę i o to, co było celem powstania Unii Europejskiej, o połączenie pokoju z pomyślnością gospodarczą. W tym jest interes Polski. Dlatego nie należy negocjacji traktować jako gonitwy, biegu i przykładać do nich sportowych miar. Myślę, że w tej sprawie nie bez winy był rząd: gdy zapowiada się na jedną krótką prezydencję zamknięcie 11 rozdziałów negocjacyjnych, to wytwarza się wrażenie biegu z przeszkodami, gdzie wiadomo, że jest 11 przeszkód. Potem przychodzi komunikat, że wzięto z tych przeszkód tylko 3, to znaczy nie tylko, że nie wzięto pozostałych, ale że bieg z przeszkodami został przegrany. Nie należy wytwarzać takiego wrażenia i myślę, że w interesie wszystkich sił politycznych jest to, żeby opinia publiczna coraz więcej wiedziała o procesie negocjacji i żeby porzucić spory pozorne, a dostrzec to, co najważniejsze. Do sporów pozornych zaliczam to, czy negocjacje mają być twarde, czy mają one być miękkie, czy negocjacje mają być szybkie, czy mają być powolne. Negocjacje mają być skuteczne i po skutkach będziemy je sądzić. Negocjacje mają dobrze służyć polskim interesom, to jest zatem główny przedmiot debaty.</u>
          <u xml:id="u-15.11" who="#PosełBronisławGeremek">Skoro zdecydowaliśmy się wejść do Unii Europejskiej, wydaje się, że wszystko przemawia za tym, że w interesie Polski leży, żeby proces ten był przeprowadzony w taki sposób, aby Polska była wśród pierwszych krajów, dlatego że wtedy maksymalizujemy polskie korzyści. Wtedy właśnie zarówno mamy szanse uczestnictwa w dyskusji o przyszłym kształcie Unii Europejskiej, jak i korzystania z funduszy pomocowych. To dzięki środkom pomocowym, które można uzyskać z Unii Europejskiej, Polska ma szansę na zmniejszenie podziału na dwie strefy: Polskę „A” i Polskę „B”, na tę strefę, do której nie dopływają nowe środki i inicjatywy, i tę, która jest strefą bogatszą. Tylko wtedy powstaje szansa, żeby polskie rolnictwo się zmodernizowało w taki sposób, aby życie na wsi było życiem nowoczesnym, i to bez dramatycznych społecznych kosztów. Jeżeli tak, to oznacza to, że nie należy straszyć Unią Europejską. Wytworzył się pewien typ politycznej retoryki, w której niemal do pieśni, którymi straszono dzieci, można dodać jeszcze tę o Unii Europejskiej jako zagrożeniu dla Polski. Jest to szansa dla naszego kraju. Jeżeli potrafimy przeprowadzić we właściwy sposób rozmowy i akt wejścia do Unii Europejskiej, to Polska zrealizuje jedną ze swoich wielkich historycznych szans.</u>
          <u xml:id="u-15.12" who="#PosełBronisławGeremek">Trzeba też Unii Europejskiej powiedzieć z całą mocą, że nie powinna być ona zainteresowana tym, żeby zwiększać przestrzeń frustracji, zmęczenia społecznego, niezadowolenia i goryczy. Doświadczenia dotychczasowych rozszerzeń powinny prowadzić do tego, że trudności negocjacyjne nie sprzyjają zaangażowaniu społeczeństw w referendum i że nie sprzyjają potem funkcjonowaniu tych państw w jednej wspólnocie politycznej. Unia powinna także mieć świadomość tego, że w wypadku Polski głównym problemem jest zaangażowanie społeczeństwa, uzyskanie społecznego przyzwolenia i społecznego poparcia dla polityki proeuropejskiej.</u>
          <u xml:id="u-15.13" who="#PosełBronisławGeremek">Polska ma świadomość potrzeby swojego wejścia do Unii Europejskiej, ale trzeba też powiedzieć, że potrzebujemy się wzajemnie. Unia Europejska potrzebuje Polski. Jeżeli Unia Europejska chce prowadzić proces jednoczenia Europy, to nie ma procesu jednoczenia Europy bez wejścia Polski do Unii Europejskiej. To jest także interes Polski, bo jeżeli Polska chce być nowoczesnym krajem o pełnych szansach, to może to zrealizować wewnątrz Unii Europejskiej. Właśnie tam uzyskujemy największą i najwspanialszą szansę na to, żeby Rzeczpospolita była potężna, realizowała swoje marzenia i aspiracje; i niczego ze swojej suwerenności nie straciła. W zestawieniu z tym nostalgiczne rozważania, które się pojawiają w pewnych politycznych środowiskach kraju, dotyczące tego, że dobrze by było przystąpić do układu NAFTA, świadczą nie tylko o nieznajomości geopolityki i polskich interesów, ale o nieznajomości geografii.</u>
          <u xml:id="u-15.14" who="#PosełBronisławGeremek">Chciałbym wreszcie powiedzieć o roli regionalnej Polski. Sądzę, że rola Polski w regionie powinna być określona w tej chwili nie tylko wspólnotą losów przeszłych, nie tylko sentymentami i historycznymi tradycjami, ale w pierwszym rzędzie gospodarką. To właśnie w tej dziedzinie powinien być całkowicie i jasno określony priorytet działań gospodarczych i celów gospodarczych. Sławna formuła UBL - Ukraina, Białoruś, Litwa - którą promowało środowisko paryskiej „Kultury” z Mieroszewskim i Giedroyciem, powinna być właśnie tak realizowana, aby w pierwszym rzędzie postawić kwestie gospodarki. Dodać do tego należy także sprawę enklawy kaliningradzkiej. Jest w polskim interesie, żeby enklawa kaliningradzka, część Federacji Rosyjskiej, była miejscem otwartym, takim, które będzie służyć gospodarczej współpracy na skalę europejską. To byłoby szansą dla Polski. To także oznacza nie tylko handel, ale i działalność inwestycyjną. Myślę, że również niezależnie od obecnego stanu politycznego Białorusi, której szef zastanawia się raczej nad tym, czy bliższa jest mu Rosja, czy bliższa jest mu Libia, to w polskim interesie leży, aby współpraca gospodarcza, współpraca kulturalna i współpraca edukacyjna z narodem białoruskim stworzyła szansę i możliwość dobrych stosunków, również politycznych między Polską a Białorusią.</u>
          <u xml:id="u-15.15" who="#PosełBronisławGeremek">I wreszcie problem Rosji. Sądzę, że w pierwszym rzędzie jest to kwestia gospodarki, i to zarówno handlu jak i działalności inwestycyjnej. We współczesnej gospodarce przecież inwestycje zewnętrzne mają ogromne znaczenie także dla własnego bilansu gospodarczego, równie wielkie jak bilans handlu zagranicznego. W obu tych dziedzinach Polska powinna być aktywna. Nie sądzę, że należy stosować termometr do określenia politycznych priorytetów i zastanawiać się, czy stosunki między Polską a Rosją są chłodne, czy są ciepłe. Stosunki te powinny być normalne. Myślę, że gdy takimi się one stają, to jest to w interesie obu stron. Powinny to być również stosunki, na których by nie ciążyły żadne historyczne zaszłości. Polska ma wielką szansę kreowania polityki wschodniej zarówno Sojuszu Północnoatlantyckiego, jak i Unii Europejskiej, gdy nie będzie żadnych elementów rusofobii, o którą często nas podejrzewają. Z wielką satysfakcją można powiedzieć, że Polska jest w tej chwili traktowana w Europie i w świecie jako kraj, który nie tylko przez swoje sąsiedztwo, ale także wiedzę, analizę polityczną i rozum polityczny może być użyteczny w formułowaniu polityki innych układów międzynarodowych w stosunku do tego regionu. Sądzę, że współpraca wyszehradzka nadal pozostaje szansą, która Polsce daje nowe instrumenty.</u>
          <u xml:id="u-15.16" who="#PosełBronisławGeremek">Szanowni Państwo! Można zadać sobie pytanie: O co chodzi w polityce zagranicznej? Polityka zagraniczna z wolna przestała być sferą panów w cylindrach i surdutach, a stała się problemem powszechnym. Ale jednak jest ona oddalona od codziennej rozmowy o kłopotach, o życiu rodzinnym. Trzeba, abyśmy uzyskali zaangażowanie społeczne w sprawy polityki międzynarodowej i potrafili połączyć chłodną kalkulację interesów politycznych z poczuciem, że w polityce zagranicznej chodzi o sprawy podstawowe, że chodzi o sprawę pokoju, o sprawę interesu narodowego. W tej Izbie jest pamięć znaczenia słowa „pokój”. W tej Izbie jest też pamięć znaczenia słów „godność” i „honor” w polityce zagranicznej.</u>
          <u xml:id="u-15.17" who="#PosełBronisławGeremek">Jeżeli polityka zagraniczna służy interesom gospodarczym, a tym interesom służyć powinna przede wszystkim każdemu z nas - obywateli, to oznacza przecież, że dzięki niej obywatel ma możliwość ze swoim paszportem udania się do jakiegokolwiek innego kraju i ma wówczas poczucie, że jego państwo i wolność jego państwa są za nim. Kiedy obywatel ma w portfelu złotówkę, i to złotówkę mocną i wymienialną (może niekiedy zbyt mocną), to jakaż wspaniała to zmiana - obywatel w ten sposób wobec świata i wobec innych ma poczucie własnej godności.</u>
          <u xml:id="u-15.18" who="#PosełBronisławGeremek">Świata nie należy się bać. Myślę, że przede wszystkim dostrzec trzeba to, co stanowi u progu XXI w. ogromną i historyczną szansę. Podkreślam słowo „historyczną” - poza retoryką: jest to także refleksja historyka, tak się zdarzało, że wiedzieliśmy, co to są wyzwania krwi i potu, i łez. Bardzo często w historii przeciwko Polsce wiały wichry, ale przecież teraz pojawia się coś takiego, co jest szansą dla nas wszystkich. Takiej szansy Polska nie może zmarnować. Jeżeli zatem „świat nie jest taki zły”, to może otwarcie wobec świata, otwarcie bez strachu i bez obaw, jest pierwszym założeniem polityki zagranicznej, a dla tej Izby świadomość, że u progu XXI w. Polska stoi przed takimi szansami, powinno być także szczególnym wyzwaniem do podtrzymania porozumienia i konsensu wokół zasadniczych celów polskiej polityki zagranicznej. Panie prezydencie, panie marszałku, Wysoka Izbo, dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-15.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę obecnie o zabranie głosu w imieniu Polskiego Stronnictwa Ludowego pana posła Józefa Zycha.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PosełJózefZych">Panie Prezydencie! Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego z najwyższą uwagą wysłuchał informacji pana Władysława Bartoszewskiego, ministra spraw zagranicznych Rzeczypospolitej, a także pana ministra Kułakowskiego o zadaniach polskiej polityki zagranicznej w 2001 r.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#PosełJózefZych">Uznając, że polityka zagraniczna państwa powinna być prowadzona ponad podziałami politycznymi, w sposób zapewniający ciągłość państwa polskiego i jego suwerenność, bezpieczeństwo, wiarygodność na arenie międzynarodowej, a także kreować pokojowe nastawienie do innych, a zwłaszcza uwzględniać interesy państwa i społeczeństwa polskiego, Polskie Stronnictwo Ludowe oświadcza, że uczestniczyło i będzie uczestniczyć we wszystkich poczynaniach o charakterze prawno-ustrojowym i parlamentarnym wspierających takie działania. Polskie Stronnictwo Ludowe zastrzega sobie jednak prawo do samodzielnych ocen rządu, każdego rządu, na tym odcinku i, co za tym idzie, podejmowania stosownych działań. W tym też duchu zamierzamy odnieść się do informacji pana ministra Bartoszewskiego i pana ministra Kułakowskiego.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#PosełJózefZych">Pan minister spraw zagranicznych, dziękując Sejmowi za konsekwentne działania na rzecz reprezentowania interesów polskich za granicą, przypomniał niejako, że w ramach wspólnej polityki zagranicznej państwa mieści się niezwykle ważna polityka parlamentarna. Do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej należy bowiem nie tylko reprezentowanie interesów polskich za granicą, ale także, zwłaszcza w obecnej sytuacji, udzielanie wszechstronnej pomocy na arenie międzynarodowej, w tym zwłaszcza na rzecz przystąpienia Polski do Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#PosełJózefZych">Wypada przypomnieć, że umowy o przystąpieniu do Unii Europejskiej będą musiały być ratyfikowane przez parlamenty państw członkowskich Unii Europejskiej oraz Parlament Europejski. Aby proces ten odbywał się sprawnie, a zwłaszcza korzystnie dla Polski, potrzebna jest, zapoczątkowana wiele lat temu, ścisła współpraca z parlamentami państw Unii Europejskiej i Parlamentem Europejskim.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#PosełJózefZych">Jeżeli dziś pan minister Bartoszewski mówił o olbrzymiej dynamice polskiej polityki zagranicznej, to nie wolno zapominać, że istotną rolę na tym odcinku odgrywał i odgrywa Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. Proszę pozwolić, że uznając pewne osiągnięcia w polityce zagranicznej za pewnik, odniosę się jednak polemicznie do dwóch stwierdzeń pana ministra. Mówiąc o olbrzymiej dynamice w polskiej polityce zagranicznej, pan minister nie wykazał do końca, na czym ta olbrzymia dynamika polega. Można się domyślać z całego wystąpienia, o co tu chodzi. Nie wydaje się jednak, aby najistotniejszym miernikiem dynamiki była liczba spotkań, konferencji czy wyjazdów, nawet najwyższych przedstawicieli państwa. Dynamika w polityce zagranicznej powinna być mierzona osiągniętymi efektami, a do tych efektów należy przede wszystkim zaliczyć postawę i współpracę na wielu odcinkach społeczeństw. Nawiązując niejako do tej ostatniej tezy, pan minister Bartoszewski mówił: Mogę śmiało stwierdzić, że rozpoczęty przed 10 laty proces kształtowania suwerennej polityki zagranicznej Rzeczypospolitej zaczyna przynosić konkretne, pozytywne rezultaty. Tu pan minister przytacza, rozumiemy, niektóre rezultaty. Proszę wybaczyć, panie ministrze, to nie jest do końca tak. Rozpoczęty przed 10 laty proces kształtowania suwerennej polityki zagranicznej przynosił konkretne, pozytywne rezultaty za rządów Tadeusza Mazowieckiego, Jana Olszewskiego, ale także Waldemara Pawlaka, Włodzimierza Cimoszewicza i Józefa Oleksego. Jeżeli w dziedzinach, które pan wymienił, np. w przystąpieniu Polski do Sojuszu Północnoatlantyckiego, przyniósł konkretne rezultaty, czy w finalizowanych negocjacjach o członkostwo w Unii Europejskiej, to jest to wynik żmudnej pracy różnych rządów i różnych koalicji. O tym zapominać nie wolno.</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#PosełJózefZych">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Proces zmierzający do uzyskania przez Polskę członkostwa w Unii Europejskiej zajmuje ważne miejsce w polskiej polityce zagranicznej. Dali temu wyraz także panowie ministrowie. Stanowisko Polskiego Stronnictwa Ludowego w sprawie przystąpienia do Unii Europejskiej jest zawarte w dokumentach z ostatniego kongresu PSL, zostało rozwinięte w uchwałach Rady Naczelnej PSL, a także w licznych wystąpieniach prezesa Polskiego Stronnictwa Ludowego Jarosława Kalinowskiego. Stanowisko to jest jasne. Przystąpienie do Unii Europejskiej ma służyć nie tylko włączeniu się w gospodarczy, kulturalny i demokratyczny system europejski, ale ma służyć Polsce i jej społeczeństwu, być wyrazem spełnienia interesu narodowego i zmierzać do jego dalszego suwerennego rozwoju. Z satysfakcją odnotowujemy, że pan minister Kułakowski zwracał na to uwagę. Wejście do Unii Europejskiej nie może, zdaniem PSL, odbywać się kosztem jakiejkolwiek grupy społecznej, a zwłaszcza wsi. W trudnych, jak to się często podkreśla, negocjacjach nie można czynić ustępstw, które naruszałyby interes narodowy czy gospodarczy Polski. Proces dochodzenia do członkostwa w Unii Europejskiej jako długotrwały powinien być programem narodowym, o czym w ostatecznym rozrachunku zadecyduje referendum ogólnonarodowe. W swoim wystąpieniu pan minister stwierdził także, iż: szczególną rozwagę zachować musimy w trakcie negocjacji dotyczących najbardziej drażliwych kwestii rolnictwa, funduszy strukturalnych i budżetu - i dalej - że powinniśmy zdecydowanie opowiadać się za rozwiązaniami służącymi całej poszerzonej Unii Europejskiej. Jeżeli weźmiemy stan negocjacji z Unią Europejską na tematy polskiego rolnictwa, bardzo trudne, to podzielamy pogląd pana ministra, że należy zachować w trakcie negocjacji szczególną rozwagę. Jeżeli jednak w tym przedmiocie mielibyśmy opowiadać się za rozwiązaniami służącymi całej poszerzonej Europie, to pod jednym wszakże warunkiem: że będą one zgodne z interesami naszego rolnictwa, polskiego rolnictwa; dotychczas, niestety, tak nie jest.</u>
          <u xml:id="u-17.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-17.7" who="#PosełJózefZych">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pan minister przedstawił koncepcję dalszych rozmów dotyczących wejścia do Unii Europejskiej, apelując o wypracowanie ostatecznych, kompromisowych rozwiązań. To prawda dość oczywista, pod warunkiem że kompromisowe rozwiązania zostaną wcześniej przedstawione Sejmowi i społeczeństwu. Mówię o tym dlatego, że wydaje się, iż rząd w pewnych sytuacjach niewłaściwie pojmował zagadnienie poufności rozmów z Unią Europejską. Aby nie być gołosłownym, przytoczę zdarzenie, które miało miejsce kilka miesięcy temu. „Gazeta Wyborcza” podała, że rząd zamierza zrezygnować z wielu okresów przejściowych. Wówczas rozpętało się piekło. Okazało się, że jest to tzw. tajny przeciek z rządu, sprawa zdrady tajemnicy państwowej. Sprawą miał zająć się UOP. Zadaliśmy sobie wówczas pytanie: Jakie to tajne rzeczy przed narodem i Sejmem może polski rząd negocjować z Unią Europejską? Do dnia dzisiejszego odpowiedzi na to pytanie nie otrzymaliśmy.</u>
          <u xml:id="u-17.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-17.9" who="#PosełJózefZych">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W negocjacjach dotyczących przystąpienia do Unii Europejskiej nie może być ustępstw i kompromisowych rozwiązań za wszelką cenę w sprawach nabywania nieruchomości przez cudzoziemców oraz w kwestii zatrudniania Polaków w państwach Unii Europejskiej. Polskie Stronnictwo Ludowe, kierując się przesłankami natury patriotycznej (znamy powiedzenie: Tyle ojczyzny, ile ziemi), psychologicznej (w najcięższych okresach polski chłop swoją ziemię traktował jak żywicielkę), a także ekonomicznymi (1 ha ziemi na terenach landów Niemiec Zachodnich dochodzi do 55 tys. marek, we wschodnich osiąga 6 tys. marek, a na polskich ziemiach zachodnich płaci się 1,5 tys. marek za hektar), stało i stoi na stanowisku, że zbywanie ziemi na rzecz cudzoziemców - mówię o stanowisku PSL - powinno być zawsze ściśle kontrolowane przez państwo, a warunki jej zbywania winny być precyzyjnie określone. Jeżeli już mowa o 18-letnim okresie przejściowym, to jest to okres, który można uznać za minimalny pod warunkiem, że będzie obwarowany dodatkowymi klauzulami. Poza tym nie wolno nie uwzględniać w tym przedmiocie naszych doświadczeń historycznych, bardzo ciężkich, a nawet tragicznych w skutkach dla całego narodu, a zwłaszcza rolników. To nie jest tak, że świętą zasadą demokracji zachodniej, do której musimy się zastosować, jest bezwzględny i niekontrolowany zakup nieruchomości bez wpływu na to państwa.</u>
          <u xml:id="u-17.10" who="#PosełJózefZych">Panie i Panowie! Drugim zagadnieniem, które zdaniem klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego powinno być bezwzględnie postawione, jest bezwarunkowe prawo do równoprawnego zatrudnienia Polaków w państwach Unii Europejskiej, rzecz jasna od chwili wejścia Polski do Unii. Zdajemy sobie sprawę z tego, że w określonych warunkach, a zwłaszcza przy złej woli, takie prawo może pozostać jedynie formalnym, z tego warunku nie wolno nam jednak rezygnować. To jest również sprawa równoprawnego traktowania warunków Unii we wszystkich okolicznościach. Gdy chodzi o zatrudnianie cudzoziemców, to na wielu odcinkach znacznie, czasami nawet ze szkodą dla naszych rodzimych pracowników, wyprzedzamy nie tylko państwa Unii Europejskiej. Na przykład na poprzednim posiedzeniu Sejmu przeprowadziliśmy pierwsze czytanie ustawy o prowadzeniu w Polsce działalności przez prawników zagranicznych. Ustawa ta, o ile zostanie uchwalona, wprowadzi faktyczną nierównowagę w zatrudnianiu prawników zagranicznych i polskich. My im otwieramy rynek na oścież, zresztą i tak od wielu lat otwarty, i zobaczmy, co oni na to. Zobaczmy, ilu polskich prawników wykonuje na własny rachunek pracę w innych państwach. Tak dzieje się z wielu względów.</u>
          <u xml:id="u-17.11" who="#PosełJózefZych">Zdaniem klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego skrócenie proponowanego przez rząd 18-letniego okresu ochronnego na nabywanie nieruchomości nie może stanowić pod żadnym pozorem karty przetargowej w zamian za skrócenie okresu zatrudnienia Polaków w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-17.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-17.13" who="#PosełJózefZych">Wysoki Sejmie! Co prawda, nie mówił o tym pan minister Bartoszewski, ale na drodze do Unii doznajemy niepowodzeń i to niepowodzeń wynikających z nierozpoznania do końca intencji innych państw. Rząd polski deklarował już, że w drodze do Unii Europejskiej nie będzie konkurował z innymi państwami, należało rozumieć, że także z Czechami i Węgrami. Nagle w swoiście pojętym narodowym interesie Czesi i Węgrzy, nie oglądając się na polskie deklaracje, ich pośrednie konsekwencje dla Polski, robią za cenę wcześniejszego wejścia do Unii znaczne ustępstwa. Niestety, to utrudnia sytuację Polski. Należy przypomnieć, że w ostatnim okresie zupełnie niepotrzebna stała się głośna sprawa daty wejścia Polski do Unii Europejskiej. Data wejścia, dziś już prawie mityczna, ciągle się oddala, bo od początku naszej drogi do Unii była to kwestia raczej życzeniowa niż realna. Świadczyła o nieznajomości pewnych realiów w Unii Europejskiej oraz o przyjmowaniu grzecznościowych zwrotów ze strony polityków Unii jako realnych faktów politycznych. Świadczy także o tym, że wbrew zapewnieniom o gotowości wejścia nie rozpoznano w porę wszystkich przeszkód i trudności wewnętrznych i zewnętrznych.</u>
          <u xml:id="u-17.14" who="#PosełJózefZych">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym, podobnie jak pan poseł Geremek, zwrócić uwagę, że dzisiaj podstawowym celem polityki zagranicznej - i to kluczowym - są problemy gospodarcze. Mówiąc o tym, chciałem przypomnieć, że to już za premiera Pawlaka, w 1994 r. przyjęto dokument rządowy „Partnerstwo we współpracy i rozwoju”. Chciałbym także stwierdzić, że ta współpraca gospodarcza powinna być przede wszystkim współpracą o charakterze zrównoważonym i w interesie wszystkich państw, z którymi współpracujemy.</u>
          <u xml:id="u-17.15" who="#PosełJózefZych">Panie Prezydencie! Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W swoim wystąpieniu pan minister Bartoszewski w odniesieniu do stosunków polsko-niemieckich zwraca uwagę na współpracę w sferze kultury, nauki, a także na szczeblu samorządowym. Podobnie jest, gdy chodzi o stosunki polsko-francuskie. To są zagadnienia bardzo istotne. Jednakże w obecnej sytuacji wzrostu w Polsce przestępczości, w sytuacji podejmowania przez rząd i Sejm różnych inicjatyw zmierzających do zwalczania przestępczości, zadaniem polskiej polityki zagranicznej realizowanej przy współpracy z ministrem sprawiedliwości powinna być współpraca organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości Polski, Niemiec oraz innych najbliższych nam sąsiadów i dalszych państw, w tym Francji. Francja posiada bowiem duże doświadczenie w zwalczaniu przestępczości, w tym w szybkim działaniu sądów, m.in. chodzi tu o pracę sędziów na dwie zmiany.</u>
          <u xml:id="u-17.16" who="#PosełJózefZych">Panie Prezydencie! Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego dostrzega i docenia tę część działalności w polityce zagranicznej, która dobrze służy Polsce i Polakom, chociażby w zakresie rozwijania stosunków z Rosją, Litwą i Ukrainą, która zmierza do wprowadzenia wspólnej europejskiej zasady sprawiedliwości, ale nie może nie przestrzegać przed niebezpieczeństwami, które zagrażają Polsce, oraz ustępstwami.</u>
          <u xml:id="u-17.17" who="#PosełJózefZych">Uznając decydującą rolę Parlamentu Europejskiego w rozszerzeniu Unii, biorąc pod uwagę wieloletnią pożyteczną współpracę z Parlamentem Europejskim i jego parlamentarzystami, zwracamy się do Parlamentu Europejskiego o poparcie słusznych warunków Polski.</u>
          <u xml:id="u-17.18" who="#PosełJózefZych">Panie Prezydencie! Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego, tak jak całe Polskie Stronnictwo Ludowe, w swojej działalności ma na uwadze przede wszystkim interes naszego państwa, interes naszego narodu, i w tym duchu ocenia wszystkie działania podejmowane przez rząd i współpracuje na ich rzecz; tak też czynić będzie w przyszłości. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-17.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Jako ostatni w imieniu klubów zabierze głos pan poseł Aleksander Hall, klub Stronnictwa Konserwatywno-Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Jest taki klub?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PosełAleksanderHall">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie ulega wątpliwości, że dzisiaj centralnym zagadnieniem polskiej polityki jest zapewnienie Polsce miejsca w Unii Europejskiej. Doświadczenie doby współczesnej uczy, że w obecnym czasie, gdy poza Europą ukształtowały się potężne ośrodki siły, dla państw średnich nie ma innej drogi niż integracja, współpraca z innymi narodami, aby zapewnić narodowy interes.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#PosełAleksanderHall">Czas przyjęcia Polski do Unii Europejskiej będzie także czasem, w którym głos Polski będzie ważył bardziej znacząco na sprawach świata i Europy.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#PosełAleksanderHall">Moim zdaniem polski rząd dobrze broni naszych narodowych interesów w procesie negocjacji z Unią Europejską. Wydaje mi się, że padły tutaj niesprawiedliwe słowa, sformułowane przez pana przewodniczącego Millera, który jednostronną odpowiedzialnością za niewątpliwie trudny przebieg negocjacji z Unią Europejską obarczył polski rząd. Te słowa nie były sprawiedliwe. Trzeba pamiętać, że Polacy chcą, aby przystąpienie Polski do Unii Europejskiej odbyło się na godnych warunkach, zgodnych z polskim interesem narodowym. Trzeba pamiętać, że o ile na tej sali jest konsensus w sprawie przystąpienia Polski do Unii Europejskiej...</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-19.4" who="#PosełAleksanderHall">Wydaje mi się, że zdecydowana większość sił politycznych...</u>
          <u xml:id="u-19.5" who="#komentarz">(Głosy z sali: Nie ma, nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-19.6" who="#PosełAleksanderHall">Wydaje mi się, że główne siły polityczne...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę państwa, proszę nie przerywać mówcy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#PosełAleksanderHall">... zdecydowanie opowiadają się za tą drogą, ale jest ważne, żeby ten rezultat został także potwierdzony w referendum, bo ostatecznie to Polacy będą decydować o tym, czy chcą być w Unii Europejskiej, czy nie. Dlatego stanowisko rządu polskiego, w twardy sposób uwzględniające polskie interesy, jest stanowiskiem właściwym. Myślę, że przedstawiciel głównej siły opozycyjnej, pan Miller, powinien o tym pamiętać.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#PosełAleksanderHall">W Polsce toczy się spór o to, czy należy przystępować do Unii Europejskiej, ale nie mniej ważny problem stanowi przyszły kształt Unii Europejskiej. Oczywiście nie jesteśmy jeszcze w Unii Europejskiej, ale myślę, że potrzebna jest nam w tej sprawie debata i siły polityczne reprezentowane w parlamencie powinny w tej sprawie jasno wypowiadać swoje stanowisko. Dobrze, że w ostatnim czasie pojawiły się ważne wystąpienia w tej sprawie ministra spraw zagranicznych. Przecież mamy do czynienia z nowymi koncepcjami - koncepcją, którą przedstawił wstępnie niemiecki minister spraw zagranicznych Fischer, a później kanclerz Schröder, wyraźnie idącą w kierunku Europy federalnej czy nawet państwa federalnego; koncepcją francuską, w której mówi się o federacji państw z zachowaniem istotnej roli państwa narodowego. Te dylematy wynikają z dualistycznego charakteru Unii. Podmiotem Unii są bowiem nie tylko państwa, ale także obywatele. Fakt ten znajduje odzwierciedlenie w strukturze Unii, z założenia opartej na równowadze czynnika międzyrządowego, z Radą Ministrów, i obywatelskiego, którym są Parlament Europejski jako organ przedstawicielski i Komisja Europejska wyrażająca interesy całej wspólnoty. Myślę, że większości Polaków niewątpliwie znacznie bliższa jest wizja Unii, która, zachowując większą solidarność, większą sprawność w podejmowaniu decyzji i uzyskując mocniejszą legitymację demokratyczną dla instytucji europejskich, zachowuje zarazem podstawową i fundamentalną rolę państw - państw narodowych, które z całą pewnością także w przyszłości powinny zachować swą funkcję w ramach Unii Europejskiej. Wydaje mi się, że taka jest postawa zdecydowanej większości Polaków. Zbyt niedawno uzyskaliśmy niepodległość, by łatwo, zbyt łatwo ograniczać kompetencje narodowego państwa.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#PosełAleksanderHall">Wydaje się, że pewnym wyzwaniem dla polskiej polityki jest potrzeba aktywizacji trójkąta weimarskiego. Powstał on 10 lat temu, ale ostatnio wykorzystywany jest trochę odświętnie. A przecież Niemcy i Francja to państwa podstawowe dla Unii, to motory integracji europejskiej. Jest w polskim interesie, żeby trójkąt weimarski był wykorzystywany dla harmonizowania interesów Polski, Francji i Niemiec i aby przyczynił się do zapobieżenia procesowi, który może Polsce grozić w ramach Unii Europejskiej, a więc znalezienia się na peryferiach Europy.</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#PosełAleksanderHall">Proces budowania europejskiego bezpieczeństwa, polityki bezpieczeństwa i obrony Unii Europejskiej, jest procesem pozytywnym. Polska powinna brać w tym procesie bardzo istotny udział. Po II wojnie światowej losem narodów europejskich było z konieczności pełnienie roli państw rozwijających się pod parasolem amerykańskim, dzięki obecności militarnej Amerykanów na kontynencie europejskim. Ta obecność i dzisiaj jest potrzebna. Stany Zjednoczone Ameryki mają do odegrania w świecie rolę fundamentalną w obronie demokratycznych wartości cywilizacji zachodnich. Ale jest procesem zdrowym i naturalnym, że obok utrzymania tych relacji pomiędzy Europą a Stanami Zjednoczonymi musi być budowana podmiotowość i siła Europy. Jest to w interesie długofalowym naszej cywilizacji i naszego kontynentu. To wybijanie się Europy na pełne partnerstwo w stosunkach ze Stanami Zjednoczonymi nie musi być zjawiskiem konfliktowym, powodować konfliktów. W dłuższej perspektywie czasu jest to korzystne zarówno dla Ameryki, jak i dla Europy i nie musi prowadzić do sytuacji konfliktowych.</u>
          <u xml:id="u-21.4" who="#PosełAleksanderHall">Zadaniem polskiej polityki zagranicznej jest również umocnienie naszej pozycji w regionie. Wiele dobrego stało się w tej sprawie. Mówił o tym pan minister spraw zagranicznych, także w innych wystąpieniach klubowych była o tym mowa. Ale wydaje mi się, że nadchodzi czas, kiedy Polska może i powinna się zdobyć na sformułowanie wschodniego wymiaru Unii Europejskiej. Polska nie może być krajem, który odgrywa w przyszłej Unii Europejskiej rolę przedmurza czy też rolę obszaru infiltracji. Ma wszelkie warunki, by sformułować, w interesie i swoim, narodowym, i w interesie Europy, wspólnie z Ukrainą, pewien wymiar wschodni Unii Europejskiej, tak jak tak istotną rolę w sformułowaniu wymiaru północnego odegrała wchodząca w skład Unii Europejskiej Finlandia. Naszej geografii, naszego położenia w Europie nie zmienimy, nie zmienimy i nie powinniśmy zmieniać tego naszego naturalnego otoczenia, tych sąsiadów, z którymi w przeszłości łączyła nas historia. Oby połączyła nas także przyszłość. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-21.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Przechodzimy do wystąpień w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Jako pierwsza zabierze głos pani poseł Janina Kraus, Koło Parlamentarne Alternatywa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#PosełJaninaKraus">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Koło Parlamentarne Alternatywa oczekiwało, że w ramach przedstawionych przez rząd wystąpień zostanie dokonany szczegółowy bilans dokonań i zamierzeń w zakresie starań Polski o akcesję do Unii Europejskiej, w kontekście całokształtu polityki zagranicznej państwa. Wydawało nam się też oczywiste, że rozstrzygającym kryterium stosowanym przez rząd w ocenie efektów uzyskanych w obydwu tych dziedzinach będzie stopień realizacji tego fragmentu składanych przez członków rządu przysięgi, który mówi o dochowaniu wierności postanowieniom konstytucji (która - przypomnę - zobowiązuje nie tylko rząd, ale także prezydenta i parlamentarzystów do strzeżenia niepodległości i suwerenności i zobowiązuje ich do traktowania dobra ojczyzny oraz pomyślności obywateli jako najwyższego nakazu). Z ubolewaniem muszę powiedzieć, że przedstawione informacje nie spełniły tych oczekiwań. Odebraliśmy je jako relację z realizacji tak naprawdę jednego głównego zadania, którym według preambuły układu stowarzyszeniowego jest uzyskanie członkostwa w Unii Europejskiej. Zadanie to zostało tam określone jako końcowy cel Polski. Polska jednostronnie zobowiązała się w tym układzie do dostosowania całego systemu społecznego i gospodarczego, z systemem prawnym włącznie, do zmieniających się wzorów, standardów, wymogów, ustalanych przez Unię - bez dokładniejszego określenia jej ustroju, form i wielkości pomocy finansowej oraz terminu uzyskania statusu pełnoprawnego jej członka. Od 10 lat twierdzimy, że takie postawienie sprawy było kardynalnym błędem.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#PosełJaninaKraus">Dotychczasowy przebieg i efekty realizacji procesów dostosowawczych, a w szczególności te z okresu ostatnich lat, okazały się dla Polski opłakane. Ocena ta dotyczy w pierwszej kolejności wewnętrznej sytuacji społeczno-gospodarczej, ale też pozycji Polski na arenie międzynarodowej i jej stosunków z sąsiadami, zwłaszcza na Wschodzie. Realizowanie narzuconych Polsce bardzo kosztownych i w wielu przypadkach niekorzystnych, niedostosowanych do naszych potrzeb i warunków reform, z unijnym acquis communautaire włącznie, doprowadziło do stagnacji rozwojowej, a nawet recesji, ujemnego salda w handlu z Unią rzędu 10 mld dolarów rocznie, 3-milionowego bezrobocia i niezadowolenia społecznego. Dziś 70% Polaków ocenia, że sprawy naszego kraju idą w złym kierunku.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#PosełJaninaKraus">Stowarzyszenie z Unią skomplikowało też stosunki Polski z NATO, Rosją i Ukrainą. W sumie można powiedzieć, że coraz bardziej pospieszne wykonywanie żądanych przez Unię Europejską zadań dostosowawczych, paradoksalnie, zamiast przybliżać Polskę do Unii, zmniejsza w sposób zasadniczy jej szansę na szybką akcesję. Wyraźnym tego sygnałem są zgłoszone w ostatnim czasie przez Unię propozycje dotyczące np. ograniczania dostępu Polaków do unijnego rynku pracy, skrócenie okresu przejściowego w zakresie nabywania nieruchomości przez cudzoziemców oraz postawienie pod znakiem zapytania możliwości objęcia polskiego rolnictwa unijną polityką rolną. Równocześnie coraz wyraźniejsza jest presja niektórych środowisk niemieckich na wykorzystanie prawa unijnego i praw człowieka do zakwestionowania legalności powojennych zmian terytorialnych i wysiedleń Niemców z polskich ziem zachodnich.</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#PosełJaninaKraus">Te propozycje i roszczenia są dla Polski nie do przyjęcia. Podobnie jak koncepcja Joschki Fischera, przewidująca ewoluowanie Unii w kierunku federalnego supermocarstwa, co oznaczałoby likwidację suwerennych państw narodowych. Stawia to Polskę przed dylematem — albo przyjęcie tych warunków, co czyniłoby szybkie jej wejście do Unii bezcelowym z ekonomicznego i niepożądanym z politycznego punktu widzenia, albo odsunięcie terminu uzyskania statusu pełnoprawnego członka mogącego w pełnym zakresie korzystać z finansowej pomocy Unii Europejskiej praktycznie ad Kalendas Graecas, co z kolei mogłoby oznaczać poważne perturbacje ekonomiczne i społeczne po 1 stycznia 2003 r.</u>
          <u xml:id="u-23.4" who="#PosełJaninaKraus">Mówiąc krótko, naszym zdaniem rząd wprowadził Polskę w swoistą pułapkę akcesyjną. Dla posłów Alternatywy było i jest jasne, że przy tym dystansie w poziomie rozwoju społecznego i gospodarczego, jaki Polskę dzielił i dzieli od najbiedniejszych państw Unii, przyjęcie Polski w poczet państw członkowskich z punktu widzenia ekonomicznych i społecznych interesów Unii nie jest dla niej żadnym interesem, ponieważ to właśnie ona, a dokładniej mówiąc, państwa członkowskie musiałyby w dużej mierze pokrywać koszty realizacji programu dostosowawczego. Według naszych ocen dla Unii od zawsze idealnym rozwiązaniem było jak najdłuższe utrzymywanie Polski w statusie państwa stowarzyszonego. Nie bez kozery więc Unia Europejska już na etapie przygotowywania Układu Europejskiego przewidziała w nim 10-letni termin stowarzyszenia, liczony od lutego 1994 r. Właśnie wtedy Układ Europejski wszedł w życie. I niewybaczalnym błędem kolejnych ekip rządzących Polską były rachuby, że pozbywając się gorączkowo, do końca 2002 r., majątku narodowego, da się z finansami publicznymi dotrwać do chwili, gdy Unia, nie wiadomo właściwie dlaczego, z dniem 1 stycznia 2003 przyjmie Polskę do grona swoich państw członkowskich, zapewni pracę kilku milionom polskich bezrobotnych i „odziemionym” rolnikom, a dodatkowo jeszcze weźmie na swoje utrzymanie kilkanaście milionów polskich obywateli żyjących dotychczas poniżej godnego minimum socjalnego. Nie wierzymy w zapewnienia rządu, że takie rozwiązanie da się wynegocjować. I dlatego za podstawowy błąd rządu uważamy zignorowanie wielokrotnie wcześniej zgłaszanych przez posłów Alternatywy zastrzeżeń wobec polityki wręcz desperacko zorientowanej na zapewnienie Polsce członkostwa w Unii bez jakiegokolwiek planu alternatywnego na wypadek, gdyby wejście do Unii okazało się dla Polski nieosiągalne albo po prostu nieopłacalne.</u>
          <u xml:id="u-23.5" who="#PosełJaninaKraus">W tej sytuacji niezrozumiałe jest przychylanie się przez ministra spraw zagranicznych do propozycji, aby dopiero teraz ustanowić system wspólnych wartości europejskich. Czyżby rząd godził się z głoszoną przez niektóre elity europejskie koniecznością zastąpienia tradycyjnych wartości chrześcijańskich i ogólnoludzkich neoliberalnym kultem pieniądza i darwinizmem społecznym? Czy rząd nie zauważył, że tradycyjnego trójpodziału władzy na ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą nie ma już nie tylko w Unii, ale i w Polsce? Że z momentem wprowadzenia niezależności banków centralnych pojawiła się czwarta władza, władza wyemancypowanego kapitału? A trzeba pamiętać, że władza pieniądza otwiera dostęp do mafiozacji życia gospodarczego, społecznego i politycznego. Już samo to przekreśla zasadę legitymacji demokratycznej zawierającej się w twierdzeniu, że władza zwierzchnia należy do narodu.</u>
          <u xml:id="u-23.6" who="#PosełJaninaKraus">Wysoka Izbo! W naszej ocenie taktyka nieustannego podnoszenia w negocjacjach poprzeczki przez Unię potwierdza w widoczny sposób bezowocność dalszych starań o uzyskanie już nie satysfakcjonujących, ale honorowych warunków wycofania się strony polskiej z poziomu minimum zabezpieczenia podstawowych interesów narodowych. Chłodna analiza całokształtu problematyki, niesłusznie nazywanej integracyjną, prowadzi do wniosku, że nadszedł czas, aby przerwać prowadzone na dotychczasowych zasadach i warunkach negocjacje, renegocjować układ stowarzyszeniowy, a być może nawet ten układ wypowiedzieć, z możliwie szybkim wstrzymaniem realizacji niekorzystnych dla Polski reform...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Panie poseł, proszę kończyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#PosełJaninaKraus">... i likwidacją jednostronnych przywilejów dla unijnych instytucji oraz podmiotów gospodarczych prowadzących z Polską interesy lub działających na terytorium Polski.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#PosełJaninaKraus">Konkluzja końcowa, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#PosełJaninaKraus">Wstrzymaniu powinien ulec także proces mechanicznego dostosowywania prawa do prawa unijnego. Widzimy również konieczność dokonania szybkiego przeglądu stosunków Polski z innymi międzynarodowymi organizacjami finansowymi i gospodarczymi pod kątem możliwości radykalnego ograniczenia niekorzystnego ich wpływu na kierunki i kształt polskiej polityki społeczno-gospodarczej i zagranicznej.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#PosełJaninaKraus">Wysoka Izbo! Dokonanie takiego zwrotu wymaga radykalnej zmiany generalnych założeń strategii rozwoju Polski, rozwoju społeczno-gospodarczego i polityki międzynarodowej. Alternatywa odpowiednie założenia programowe przedstawiła. Ale o tych wszystkich sprawach powinien zdecydować naród. Dlatego konieczne jest przeprowadzenie referendum. Alternatywa zrobi wszystko, żeby stało się to jak najszybciej i w ciągu najbliższych miesięcy złoży odpowiednią inicjatywę do laski marszałkowskiej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu w imieniu koła Porozumienia Polskiego pana posła Jana Łopuszańskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#PosełJanŁopuszański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! We współczesnym świecie zasady sprawiedliwości i solidarności zarówno między ludźmi, jak i narodami zastępowane są dążeniem do budowania bogactwa jednych kosztem krzywdy drugich i walką o panowanie jednych nad drugimi. Niektórzy uważają, że tak być musi, inni wręcz, że tak być powinno.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#PosełJanŁopuszański">Niektóre narody, które osiągnęły we współczesnym świecie najwyższy poziom rozwoju technicznego i jednocześnie są dysponentami największej masy pieniędzy, dążą do utrwalenia i rozszerzenia swojego monopolu jako podstawy panowania. Sterowanie procesami finansowania i przepływu technologii stało się w tej sytuacji nowym sposobem prowadzenia wojen. Narody słabsze tracą wpływ na najważniejsze dotyczące ich decyzje. Rabowane są owoce ich pracy, niszczona kultura, realizowane są programy zmierzające do osłabienia kondycji fizycznej, a nawet ograniczenia liczebności narodów. Tragiczne żniwo zbiera cywilizacja śmierci. W szeregu narodów, które stają się ofiarami tego systemu, znajduje się niestety i Polska.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#PosełJanŁopuszański">Biorąc pod uwagę rozmiar tych zjawisk i ich skutki, musimy stwierdzić, że mamy do czynienia z jedną z największych w dziejach agresją przeciw Polsce. Agresja ta spotyka się, niestety, z powszechną kolaboracją, zwłaszcza ze strony osób, które z urzędu powołane są do obrony dobra Polski. Większość grup politycznych i innych ośrodków opiniotwórczych w Polsce usiłuje dziś nas przekonywać, że Polska musi dostosować się do takiej międzynarodowej rzeczywistości, w tym do Unii Europejskiej. W wersji pana ministra Bartoszewskiego brzmi to tak, że nie ma innej racjonalnej możliwości. Rozumiem, że niepodległość i suwerenność państwa polskiego nie jest przez pana ministra traktowana jako możliwość. Tak zwane prawice i tak zwane lewice mówią zresztą to samo. Solidarnościowa polityka zagraniczna, o której mówił pan przewodniczący AWS, w niczym nie różni się od polityki zagranicznej SLD czy Unii Wolności. W szczególności wejście Polski do Unii Europejskiej przekreśli niepodległość i suwerenność państwa polskiego. Jeżeli w tej sprawie w poprzednich okresach ktokolwiek mógłby jeszcze w swojej naiwności żywić wątpliwości co do celów Unii, to po ostatniej serii programów ogłoszonych przez pana Schroedera, pana Fishera, zwłaszcza po Traktacie Nicejskim, wątpliwości mieć nie można. Unia stopniowo staje się suwerennym państwem, którego suwerenność budowana jest na gruzach suwerenności państw europejskich. Twierdzenie publiczne, że Polska w Unii zachowa suwerenność, jest w tej sytuacji bolesną kpiną w żywe oczy.</u>
          <u xml:id="u-29.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-29.4" who="#PosełJanŁopuszański"> Naiwną jest wiara, że obcy będą bardziej dbać o dobro narodu niż my sami. Jeżeli już w czasie negocjacji i w czasie, w którym podobno Unii powinno na nas bardziej zależeć, Polska musi płacić trybut wywłaszczenia, zniszczenia wielu dziedzin gospodarki i bezrobocia, to co będzie, kiedy będą mieli nas w ręku. Twierdzenie, że Polska musi spełniać różne żądania zewnętrzne bez względu na ich skutki dla narodu, jest występowaniem przeciwko Polsce. Takie programy i oparte na nich działania są szczególnie szkodliwe, kiedy stają się udziałem rządzących, prowadzą do rozbicia narodu, jego państwa i wystawiają je na łup sił obcych.</u>
          <u xml:id="u-29.5" who="#PosełJanŁopuszański">Dlatego pragnę zwrócić Wysokiej Izbie uwagę na zagadnienie praw narodu, praw każdego narodu, a zatem także narodu polskiego. Prawa narodu są konsekwencją praw człowieka, bowiem to ludzie stanowią narody. Każdy naród ma prawo do istnienia, do wolności, a zatem do swojego państwa zbudowanego na własnym terytorium, do rozwoju duchowego i materialnego, do uczciwej współpracy z innymi narodami, do solidarnej pomocy w potrzebie. Każde naruszenie praw narodu jest agresją, bez względu na sposób, w jaki się odbywa. Naród ma prawo do obrony przed agresją, naród, broniąc swych praw, ma też prawo zwalczać kolaborację z agresorem. Walka, wyzysk i ludzka krzywda powinny być zastąpione przez stosunki między narodami oparte na wzajemnym poszanowaniu ich praw. Nie jest prawdą, że stosunki między narodami i państwami muszą być oparte na zasadzie siły. W czasie, w którym zagrożenie praw narodu ma charakter globalny, obrona tych praw powinna mieć też charakter globalny. Kto, jeżeli nie my, Polacy, ma to zagadnienie postawić na forum międzynarodowym?</u>
          <u xml:id="u-29.6" who="#PosełJanŁopuszański">Pragnę poinformować Wysoką Izbę, że w kwietniu miała miejsce w Sejmie konferencja poświęcona zagadnieniom praw narodu. Jej uczestnicy, nawiązując do apelu Ojca Świętego, pracowali nad projektem Karty Praw Narodu, który mam zaszczyt przekazać panu marszałkowi z prośbą o dostarczenie karty wszystkim posłom. Pragnę przede wszystkim zwrócić uwagę na następujące jej stwierdzenia. Otóż, każdy naród ma prawo do kształtowania swego bytu w wolności i dlatego ma prawo do własnego państwa. Działania zmierzające do odebrania narodowi jego terytorium lub jego części, w tym w szczególności przez zawojowanie, wysiedlenie, a zwłaszcza wywłaszczenie, są naruszaniem praw narodu. Każdy naród ma prawo do swobodnego tworzenia związków i budowania państwa lub organizacji wspólnie z innymi narodami. Jednak wymuszanie na jakiejkolwiek drodze uczestnictwa lub sposobu uczestnictwa narodu w tych działaniach jest naruszaniem jego praw. To jest też nasz generalny komentarz do stanu negocjacji Polski z Unią Europejską w sprawie akcesji Polski do Unii.</u>
          <u xml:id="u-29.7" who="#PosełJanŁopuszański">Każdy naród ma wreszcie prawo do szacunku dla swojej odrębności, tożsamości, godności, do szacunku dla swoich symboli narodowych i dla swojego państwa. Znieważanie lub głoszenie fałszywych i obciążających informacji o narodzie jest naruszaniem jego praw.</u>
          <u xml:id="u-29.8" who="#PosełJanŁopuszański">Tu pragnę zwrócić uwagę na bolesny dla nas fakt, iż Polska stała się obiektem wielkiej, zakrojonej na światową skalę operacji zmierzającej do bezpodstawnego niszczenia jej dobrego imienia. Odbywa się to niestety przy współudziale przedstawicieli władz państwa polskiego. Być może niektórzy sądzą, że wielka światowa operacja niszczenia dobrego obrazu Polski jest bolesnym incydentem, który szybko przeminie. To błąd. Takich operacji nie przeprowadza się ot tak sobie, skoro została podjęta, to trzeba postawić pytanie, jakim celom w stosunkach międzynarodowych ona służy.</u>
          <u xml:id="u-29.9" who="#PosełJanŁopuszański">Raz jeszcze powtarzam: mamy do czynienia z jedną z największych w dziejach agresji przeciw Polsce, z agresją prowadzoną na płaszczyźnie niszczenia ekonomiki, wywłaszczenia, niszczenia zdrowia, niszczenia kultury, dobrego imienia, stopniowej likwidacji państwa. Jeżeli nie odwrócimy w tej sytuacji mechanizmów działania państwa polskiego, jeżeli w szczególności jako naród nie przełamiemy wszechogarniającej kolaboracji z agresorami, to państwo polskie może zostać zmiecione, a naród ponownie zniewolony.</u>
          <u xml:id="u-29.10" who="#PosełJanŁopuszański">Mówiąc o odwróceniu mechanizmów działania, dotykam ogromnego wachlarza zagadnień. O jednym wszakże chcę na koniec szczególnie wspomnieć: sprawa zmiany statusu państwa polskiego nie może się opierać wyłącznie na działaniach tzw. elit politycznych. Państwo należy do narodu. W tej sprawie wypowiedzieć musi się w referendum cały naród.</u>
          <u xml:id="u-29.11" who="#PosełJanŁopuszański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ponieważ realizowana polityka międzynarodowych podporządkowań Polski prowadzi do stopniowej likwidacji państwowości polskiej, wnoszę o odrzucenie przez Sejm informacji pana ministra spraw zagranicznych i informacji pana ministra głównego negocjatora z Unią Europejską. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-29.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Teraz zabierze głos pan poseł Jan Olszewski, koło Ruchu Odbudowy Polski - Porozumienia Centrum.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#PosełJanOlszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W polskiej polityce zagranicznej doby dzisiejszej są trzy podstawowe sprawy, wokół których powinna się koncentrować nasza uwaga.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#PosełJanOlszewski">Pierwszy problem wynika z największego sukcesu naszej polityki zagranicznej w minionym dziesięcioleciu - trwałego zakotwiczenia Polski w strukturach Paktu Północnoatlantyckiego. Kształtuje się bowiem obok NATO Wspólnota Europejskiej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony. Trudno sobie wyobrazić, aby ta wspólnota mogła się kształtować bez udziału Polski. Trudno sobie wyobrazić, abyśmy wobec niej zajęli stanowisko neutralne, nie mówiąc już o negacji. Ale jest sprawą zupełnie zasadniczą, aby przyjąć jako priorytet w tym zakresie, że żadne elementy polityki tej wspólnoty, które by miały element konfrontacyjny wobec zaangażowania największego supermocarstwa dzisiejszej doby - Stanów Zjednoczonych - w systemie obronnym Europy, są dla Polski nie do przyjęcia. W tym zakresie powinno być i, jak sądzę, jest jasne - bo to wynika z informacji, której dzisiaj wysłuchaliśmy - że stanowisko Polski pozostanie tu jednoznaczne.</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#PosełJanOlszewski">Problem drugi jest bardziej skomplikowany i chyba bardziej różnicuje polską opinię publiczną - to sprawa naszego stosunku do Unii Europejskiej. W tej sprawie od lat zajmowaliśmy stanowisko, które różniło Ruch Odbudowy Polski od postawy euroentuzjastów i od postawy eurosceptyków. Określaliśmy to jako postawę eurorealistów: staraliśmy się studzić entuzjazm pierwszych, łagodzić obawy drugich, obawy związane z odbieraniem wejścia Polski do Unii jako katastrofy narodowej. Zawsze twierdziliśmy, że ta katastrofa tak szybko nam nie grozi. Było to przyjmowane przez obie strony, mówiąc oględnie, z dystansem. Dzisiaj, w miarę tego, jak zbliża się, zakreślony co prawda jednostronnie przez polską stronę, termin naszego zgłoszenia gotowości wejścia do Unii Europejskiej — 1 stycznia 2003 r. — zaczyna się stawać coraz bardziej oczywiste, że wola polityczna po stronie państw Unii jest w tym zakresie coraz bardziej wątpliwa. Mnożą się komplikacje, które perspektywę czasową tego podstawowego dla polskiej polityki, oficjalnej polskiej polityki zagranicznej, rozstrzygnięcia odsuwają na bliżej nieokreślony termin. Pozwolę sobie wyrazić pogląd, że główna przyczyna tych komplikacji nie leży w braku czy w osłabieniu woli państw Unii Europejskiej do jej szybkiego rozszerzenia, że jest to patrzeniem dość powierzchownym. Przede wszystkim należałoby na sprawę spojrzeć trochę głębiej, zastanowić się mianowicie, czy po stronie Unii są realne środki, które pozwalałyby w określonym czasie rozszerzyć Unię Europejską nie tylko o Estonię, o Cypr, ale o głównych pretendentów do członkostwa z Europy Środkowowschodniej, takich jak Polska i inne kraje układu wyszehradzkiego. Otóż jest oczywiste, że do roku 2006 w budżecie Unii takich środków nie ma, a czy znajdą się po roku 2006, jest to bardzo wątpliwe. To po prostu trzeba przyjąć do wiadomości. Polska polityka nie może być w tym zakresie polityką życzeniową, musimy przyjąć do wiadomości realia. Z satysfakcją stwierdzam, że takie akcenty realizmu występowały dzisiaj w informacji pana ministra Kułakowskiego. Jednak na tym tle, jak można wnosić z pewnych wypowiedzi czy poczynań niektórych przynajmniej czynników w Unii Europejskiej, należy przewidywać, że powstanie koncepcja rozszerzenia Unii zmniejszonym kosztem, po prostu przez ograniczenie w stosunku do nowo aspirujących państw tego, co jest najbardziej dolegliwe finansowo — dopłat do rolnictwa i pełnego korzystania z funduszy strukturalnych. Gdyby tak się stało, to powstanie specjalny, drugorzędny status dla nowych członków Unii, a do tego tak w interesie Polski, jak w interesie innych państw aspirujących, ale i w interesie samej Unii dopuścić nie wolno.</u>
          <u xml:id="u-31.3" who="#PosełJanOlszewski">Unia Europejska, której członkostwo byłoby zróżnicowane do pierwszej i drugiej, a może i trzeciej kategorii, nie miałoby żadnych szans rzeczywistej, trwałej integracji naszego kontynentu. Myślę więc, że w tej sprawie od początku, od pierwszej chwili jej wysunięcia musi być jasne, jednoznaczne i konsekwentne stanowisko polskiego rządu wsparte pełnym, solidarnym poparciem opinii publicznej. Niemożliwe jest, nie da się pomyśleć w żadnym czasie i w żadnych warunkach, wejście Polski do Unii Europejskiej na warunkach innych niż warunki pełnego, całkowitego partnerstwa.</u>
          <u xml:id="u-31.4" who="#PosełJanOlszewski">Wreszcie trzecia sprawa, związana z problemem polskiej polityki wschodniej. Mamy w tej polityce dwóch głównych potencjalnych partnerów, różnego rzędu i różnej wagi: Rosję i Ukrainę. Nie ma dzisiaj, trzeba to sobie jasno powiedzieć, zgodności interesów tych dwu naszych partnerów. I polska polityka wschodnia musi wybierać. Jeżeli uznajemy, że naszym strategicznym partnerem jest Ukraina, to to pierwszeństwo musi w sposób jednoznaczny określać główne cele i główne założenia tej polityki. Tutaj mogą się rodzić i rodzą się bardzo trudne problemy. Jako charakterystyczny sygnał odbieramy znany spór wokół budowy drugiej nitki rurociągu jamalskiego. Ale to jest tylko jeden z symptomów tej sytuacji. Polska polityka nie może zacierać konieczności takiego wyboru frazesami, że i w stosunku do Ukrainy, i w stosunku do Rosji będziemy prowadzili politykę jednakowego, lojalnego partnerstwa i jednakowo zgodną z naszym interesem narodowym. W tym układzie bardzo często już powstają i będą powstawały problemy wyboru i ten wybór musi być jasno określony na korzyść ważniejszego, strategicznego partnera. I wokół tego wyboru musi być możliwie szeroka polityczna zgoda i poparcie dla oficjalnej linii polskiej polityki zagranicznej.</u>
          <u xml:id="u-31.5" who="#PosełJanOlszewski">Jeżeli w tych trzech sprawach uda się ukształtować wspólne stanowisko i wsparcie wszystkich liczących się sił politycznych w Polsce, będziemy mogli powiedzieć, że osiągnęliśmy to, co już bardzo rzadko występowało w polskiej historii: wiarygodną narodową politykę zagraniczną Polski. I oby tak się stało. Dziękuję bardzo za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Bardzo przepraszam następnego mówcę, ale poprosił o głos w tej fazie dyskusji pan minister Władysław Bartoszewski.</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Ja też bardzo przepraszam następnego mówcę. To, że poprosiłem o głos, nie znaczy, że nie będę się uważnie przysłuchiwał potem jego głosowi, bo mam ten program przy następnych 51 zgłoszonych mówcach i będę tu do końca, potem odpowiem wszystkim, ale na razie chcę ustosunkować się wstępnie do bardzo ważnych głosów, jakie padły w imieniu 5 klubów i 3 kół, bo to jest ta kierunkowa. Inni będą na pewno pogłębiali pewne elementy i ja na tym, jak sądzę, kierując ministerstwem jeszcze w ciągu kilku miesięcy, skorzystam, notując sobie to i owo. Chciałbym wyrazić moją wdzięczność za to, co powiedziano do tej pory, z małymi korekturami, raczej kosmetycznymi.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Bardzo żałuję, że nie ma w tej chwili pana posła Millera. Rozumiem, że on nie musi tu być, ja akurat muszę. Cała jego wypowiedź była nacechowana dużym zrozumieniem, realizmem i nie ma żadnego powodu do polemiki, ale naturalnie nie byłby wybitnym przedstawicielem opozycji, gdyby nie starał się wykazać pewnych mankamentów rządu, jak to w europejskiej demokracji jest powszechnie praktykowane. Doskonale to rozumiem. Do pewnego stopnia odpowiadam również za okres, w którym nie byłem ministrem, bo jestem nim dokładnie 11 miesięcy. Ale informacja dotyczyła planów polityki polskiej w tym roku i bieżących sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Niemniej jednak muszę powiedzieć, poniekąd również w imieniu mojego poprzednika - którego też nie ma - choć mnie o to nie prosił, że nie widzę tego aż tak krytycznie, gdy mówi się, że w dyskusji o Unii nie było słychać żadnego oficjalnego polskiego głosu i że obecny rząd nie zgłosił żadnej inicjatywy. Powiedziałbym tak: Obecny rząd w Polsce sprawuje funkcje od października 1997 r., przechodził różne fazy, zmiany personalne, przekształcenia, za które nie ponoszę odpowiedzialności. Ale nie było aż tak źle. Ówczesny minister pod rządami obecnego premiera zainicjował wielką konferencję „Ku Wspólnocie Demokracji” z takimi krajami, jak Stany Zjednoczone i Indie. Spowodowało to wielki ruch międzynarodowy i dalsze, instytucjonalne działania. Była to największa konferencja międzynarodowa w historii Polski, w której uczestniczyło 107 państw. Kiedyś to będzie w podręcznikach historii dyplomacji. Ja chwalę Geremka, nie siebie. Ale to było w czerwcu ubiegłego roku pod rządami obecnego premiera, który w każdym razie to popierał. W Komisji Praw Człowieka ONZ dostrzegano liczne polskie rezolucje, a więc nie obyło się tak zupełnie bez inicjatyw, chyba że odniesiemy to do ostatnich tygodni.</u>
          <u xml:id="u-33.3" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Co do oficjalnego polskiego głosu w sprawach Unii. Nie przesądzam znaczenia mojego głosu, ale były 3 moje wypowiedzi i zgłosiłem postulat, aby kandydaci podpisali przyszłą deklarację przed Laeken. Była o tym mowa w wielkim referacie w SGH, prawie godzinnym, 28 maja. Wszystkie kluby otrzymały tekst tego referatu, co prawda dość późno. Była mowa o naszym stanowisku w zestawieniu ze stanowiskiem i Joschki Fischera, i Jospina. Nie sprzedaliśmy tam nikomu niczego, ale zwracaliśmy uwagę na pewne sprawy. 23 kwietnia, a więc już kilka tygodni temu, była ta konferencja, o której wspomniałem, MSZ i prezydencji szwedzkiej, kandydatów i członków, mająca pewne znaczenie. Czyli nie było tak całkiem źle.</u>
          <u xml:id="u-33.4" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">A co się tyczy pewnych generalnych kierunków myślenia, również gdy idzie o stosunki z Niemcami, i innych, to właściwie nie mam żadnych podstaw do polemiki z panem posłem Millerem, bo w 98% zgadzam z tym, co powiedział. Jak bym się zgadzał w 100%, to byłbym członkiem SLD, a nie bezpartyjnym ministrem.</u>
          <u xml:id="u-33.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Zapraszamy.)</u>
          <u xml:id="u-33.6" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Dziękuję bardzo, pierwszeństwo mają ludowcy.</u>
          <u xml:id="u-33.7" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">A teraz ludowcy. Nie ma ich wielu w tej chwili na sali, a ja założyłem zielony krawat na dzisiejsze wystąpienie. Do pana posła Zycha to się odnosi, którego bardzo szanuję z okresu naszego dobrego współdziałania, jego jako marszałka Sejmu i mojego jako ministra w rządzie Oleksego. Mieliśmy liczne kontakty i bardzo dobrze wspominam współpracę z niektórymi działaczami PSL. Nie ze wszystkimi na równi, ludzie są różni, ale współpracę z panem marszałkiem Zychem wspominam bardzo dobrze i dlatego muszę powiedzieć, że doceniam rolę parlamentu. W końcu 2,5 roku byłem czynnym senatorem, przewodniczyłem Komisji Spraw Zagranicznych, w której 1/3 członków była w opozycji i nie było żadnych sporów, jakoś się dogadywaliśmy. A była to różna opozycja, nawet ROP, nie tylko SLD, i bardzo dobrze z nim, czyli z Romaszewskim, współpracowałem, w tej komisji senackiej.</u>
          <u xml:id="u-33.8" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">To nie jest tak, że ja twierdzę, iż wszystko zostało teraz rozstrzygnięte. Nigdy nie zapomniałem, kiedy została zgłoszona inicjatywa wejścia Polski do Unii Europejskiej. To było pod premierostwem Waldemara Pawlaka. I niech ludowcy dobrze o tym pamiętają. Pierwszymi w Polsce, którzy poparli od góry - premier to nie jeden z ministrów - inicjatywę wejścia Polski do Unii Europejskiej, byli działacze Polskiego Stronnictwa Ludowego. To jest fakt historyczny. Pamiętam i mam notatki. Wszyscy zaangażowani politycznie ludzie o tym wiedzą. Wtedy akurat ministrem był pan Olechowski, który nie był z PSL...</u>
          <u xml:id="u-33.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Był znikąd.)</u>
          <u xml:id="u-33.10" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Właściwie był znikąd, bo nie wywodził się z żadnej partii politycznej, jako fachowiec, finansista, poważny ekonomista, mój poprzednik w ministerstwie, ale premierem był PSL-owiec. Dlatego wymieniam premiera, a nie ministra spraw zagranicznych, który nie miał jednoznacznej opcji partyjno-politycznej. Jednak Polskie Stronnictwo Ludowe jest to samo. Mówię dla przypomnienia.</u>
          <u xml:id="u-33.11" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Całkowicie zgadzam się z panem posłem Zychem, doświadczonym prawnikiem, że są takie międzynarodowe potrzeby, jak zwalczanie przestępczości. Mam tu już szereg notatek. Mógłbym przytoczyć kilka konwencji i umów, ostatnio z Europolem, które podpisaliśmy w kwietniu, konwencję o zwalczaniu międzynarodowej przestępczości zorganizowanej (w grudniu 2000 r.), tzw. inicjatywę z Palermo. Pan prezydent Kwaśniewski był uczestnikiem tej konferencji, która z naszej, polskiej inicjatywy przyjęła konwencję o zwalczaniu międzynarodowej przestępczości zorganizowanej. Są czynione różne kroki. Oczywiście taka informacja ministra byłoby nie 29-stronicowa, tylko 100-stronicowa, gdybym chciał wymienić wszystkie konwencje, układy i umowy, które różne ministerstwa w tym czasie zawarły. I ekologia to robiła, i transport, ministerstwo spraw wewnętrznych i inne. Ja to wiem, tylko nie jestem w stanie mówić zawsze wszystkiego, co wiem, bo żyję długo, wiem więc sporo, nawet o rzeczach anegdotycznych.</u>
          <u xml:id="u-33.12" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Pan Aleksander Hall, który jest bardzo cenionym przeze mnie parlamentarzystą, mówił między innymi o problemie trójkąta weimarskiego. Powiedziałbym, co następuje: Już stosunki dwustronne w życiu nie są łatwe, a trójstronne... Są trójkąty, które się udają, i w życiu, i w polityce - rzadko. W polityce udają się one wtedy, kiedy wszystkie elementy trójkąta mają jednakową wolę, a z tą wolą w polityce jest tak: Są momenty, kiedy silniejszą wolę mają Niemcy, są momenty, kiedy my, są momenty, kiedy Francuzi. Po to, żeby w tym trójkącie wszyscy chcieli naraz, proszę mi wierzyć - to nie jest argument w dyskusji politycznej, ale mógłbym dać słowo - nie zaniedbałem niczego od wielu miesięcy. Odbyłem szereg rozmów. Ostatnio w Warszawie przekonywałem ministra Védrine'a, że trzeba działanie tego trójkąta kontynuować i że na nich kolej; my zrobiliśmy w Krakowie w zeszłym roku konferencję poświęconą kulturze, niech oni coś zrobią, w każdej chwili przyjadę; mówiłem, że Fischer się zgadza. Védrine się uśmiechał. Zaprosili mnie do Paryża na 4 lipca, ale bez trójkąta. To jest informacja dla pana posła Halla. Nie jest to zaniedbane z polskiej strony.</u>
          <u xml:id="u-33.13" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Z kolei informacja dla pana posła Zycha i dla innych panów posłów. Kto, jak kto, ale ja, który jestem po raz drugi ministrem spraw zagranicznych w całkowicie odmiennym rządzie, nie mogę powiedzieć, abym nie miał świadomości ewolucji i kontynuacji. To znaczy: ja nie ewoluowałem, niczego innego nie robię, niż robiłem. Nie uważam, żebym robił cokolwiek złego w rządzie Oleksego, i nie robię niczego lepszego w rządzie Buzka. Staram się nie robić niczego gorszego. Natomiast kontynuację widzę bardzo dobrze, bo to jest kontynuacja wszystkich rządów polskich, które idą spójnie, a czasami na świecie nie doceniają, jak to jest dobrze widziane, jak na świecie jest dobrze widziana kontynuacja polityki zagranicznej. Z zakrętami. We Francji jest i w Niemczech jest, ale jest kontynuacja. I myśmy to osiągnęli. Czy to odpowiada na wszelkie pytania? Nie.</u>
          <u xml:id="u-33.14" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Czy można powiedzieć, że wejście do NATO jest największym dotychczas osiągnięciem? Sfinalizowanym - największym, niesfinalizowanym - oczywiście będzie jeszcze Unia.</u>
          <u xml:id="u-33.15" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Nie podzielam poglądów niektórych innych mówców, również bardzo przeze mnie cenionej koleżanki posłanki Kraus. Mówię to z czasów, kiedy niekiedy bywaliśmy na parlamentarnych wyjazdach zagranicznych. Na przykład wcale nie rozumiem, dlaczego jakieś koncepcje Joschki Fischera mam uważać za warunki dla Polski. Nigdy mi żadnych warunków nie stawiał.</u>
          <u xml:id="u-33.16" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Nie wiem też, skąd pogląd, że MSZ zajął się tylko Unią Europejską. Na 29 stron mojego tekstu jest 5,5 strony o Unii. Jeżeli inne były mniej interesujące, to co zrobić? Dlatego był wciągnięty do tego główny negocjator, żeby minister spraw zagranicznych nie zajmował się głównie Unią, bo Polska się zajmuje stu kilkudziesięcioma krajami świata. Byłem po 9 latach w Pekinie jako minister spraw zagranicznych, byłem w Teheranie, w Kairze, w Trypolisie, w Jerozolimie, wcale nie eurocentrycznie. Zajmowałem się perspektywą nie dla siebie, tylko dla przyszłości polityki zagranicznej Polski - budowania między innymi ścieżki gospodarczej, ścieżki kontaktów, ramy politycznej dla tego, co ma nastąpić. Nie wiem, co nastąpi; zależy to od dalszych rządów, ale bynajmniej nie preferuję tylko spraw Unii. Niemniej jednak jest tych krajów Unii 15; są to częściowo kraje NATO. To nas interesuje. I teraz dochodzimy do niesłychanie dla mnie interesującej wypowiedzi pana posła Łopuszańskiego, z którym nie miałem do tej pory przyjemności mieć bliższego kontaktu, bo byłem w Senacie, kiedy on był w Sejmie, i jedynie tylko czytałem w gazetach, a gazety niekiedy zniekształcają różnego typu relacje. Odnosiłoby się to zatem do koleżanki Kraus i do kolegi Łopuszańskiego. Jestem członkiem Senatu i nie złożyłem mandatu; mogę nazywać ich kolegami, bo jestem parlamentarzystą.</u>
          <u xml:id="u-33.17" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Proszę państwa, dziś się dowiedziałem, że dopiero teraz minister chce mówić o zasadniczych wartościach, bo przedtem nikt się zasadniczymi wartościami nie interesował. Nie wiem, od kiedy się interesuję zasadniczymi wartościami. W 1939 r. zdałem maturę w Katolickim Gimnazjum w Warszawie, a moim dyrektorem był od 2 lat błogosławiony ksiądz Archutowski, wyniesiony na ołtarze przez papieża, i on mnie wychowywał. Jestem z tego bardzo dumny. Tak więc jakichś wartości uczyłem się już bardzo dawno, chrześcijańskich, jeżeli o to chodzi. Jak ja je adaptuję w życiu publicznym, osobistym, to są zupełnie inne sprawy, tu trzeba spowiednika. Takiego też mam. Nie będzie nim jednak żaden poseł. To jest zupełnie inna sprawa. Natomiast kiedy usłyszałem, że Polska ma alternatywę: albo być niepodległą, albo być w Unii, i że wejście Polski do Unii to jest koniec niepodległości - podobno wejście Polski do NATO było też końcem niepodległości, jak twierdzili niektórzy politycy - to zrozumiałem, że Hiszpania, Portugalia, katolickie kraje, Włochy nie są niepodległe, że Grecja nie jest niepodległa, Niemcy - potęga, że wszystkie te kraje albo nie są niepodległe, albo nie są w pełni niepodległe, albo o tym nie wiedzą. Nie jest mi również wiadomo, gdzie, kiedy i jakimi metodami był ktoś zmuszany do wejścia do NATO albo do Unii. Jest raczej odwrotnie: kraje stoją w kolejce i nikt ich nie zmusza. Czy stawiane warunki są do przyjęcia, to inna sprawa, może będzie o nich mówić pan minister Kułakowski w dłuższej wypowiedzi wieczorem. Ja mówię tylko o pewnych kierunkowych sprawach. Ponieważ dwie ostatnie wypowiedzi pochodziły z kół, że tak powiem, katolickich czy chrześcijańskich, zakończę w ten sposób: nie odżegnuję się od tej formacji myślenia, generalnej, oczywiście. Chciałbym powiedzieć, że dla mnie jednak ważniejszym przekazem co do tego, gdzie jest miejsce Polski, jest wypowiedź w tej sali Ojca Świętego, Jana Pawła II niż najbardziej zaangażowanego posła z Radomia. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-33.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Kontynuujemy dyskusję; wystąpienia indywidualne.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Pan poseł Włodzimierz Cimoszewicz, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#PosełWłodzimierzCimoszewicz">Wysoki Sejmie! Dzisiejsza debata toczy się w wyjątkowych okolicznościach. Jej wyjątkowość polega na tym, że po raz pierwszy założenia i kierunki polskiej polityki zagranicznej są przedstawiane przez rząd całkowicie świadomy bliskiego końca własnej misji. Tę świadomość podziela nie tylko polskie społeczeństwo, ale też obserwatorzy i analitycy zagraniczni. Szczególnym tego wyrazem jest fakt, że od dłuższego już czasu tej debacie nie przysłuchuje się żaden przedstawiciel korpusu dyplomatycznego. Nieuchronne zmiany polityczne w naszym kraju, jakich można oczekiwać po najbliższych wyborach parlamentarnych, stanowią dobre tło do zastanowienia się nad zakresem nadal utrzymującej się zgody głównych środowisk politycznych w odniesieniu do celów i zasad polskiej polityki zagranicznej. Pojawiało się to często w dotychczasowych wystąpieniach w dyskusji. Mamy wiele dowodów tego, że konsekwencja i ciągłość stanowisk merytorycznych przynosiły efekty mimo zmian politycznych zachodzących w naszym kraju. I odwrotnie - za lekkomyślne naruszanie tych reguł trzeba później płacić wysoką cenę. Ekstrawaganckie poczynania obecnego rządu w sprawie wstąpienia Polski do Unii Europejskiej, jakie obserwowaliśmy w latach 1998–1999, przynoszą dziś bardzo przykre rezultaty. W ciągu 12 lat polskiej transformacji osiągnęliśmy wiele w zakresie rozwoju współpracy z wysoko rozwiniętymi gospodarczo demokracjami świata zachodniego. Pozycja naszego kraju w regionie także wyraźnie się wzmocniła. Dotychczasowe sukcesy nie są jednak ani pełne, ani też nie muszą trwać w nieskończoność. Dziś pytanie o nasz udział w sojuszach polityczno-wojskowych jest rozstrzygnięte, jednak z całą natarczywością ujawnia się - będący następstwem tego faktu - problem świadomego i realistycznego sprecyzowania roli, jaką chcemy, możemy i powinniśmy odgrywać w Sojuszu Północnoatlantyckim. Nie wystarczy już powtarzanie ogólników. Nasz realny wpływ na działalność Sojuszu, a tym samym na procesy i decyzje, od których zależy europejskie, a więc i nasze, bezpieczeństwo, jest funkcją wnoszonego przez nas wkładu materialnego, kadrowego i intelektualnego. Tymczasem, niestety, z powodu kiepskiej kondycji finansów publicznych nie wywiązujemy się już dziś z tych zobowiązań członkowskich, które wiążą się z wydatkami finansowymi. Nasze kłopoty ze skierowaniem do struktur NATO dobrze przygotowanego i znającego obce języki personelu są przykre i wstydliwe. Wreszcie kiedy okazuje się, że nasz wkład koncepcyjny polega na proponowaniu sojusznikom powszechnie dostępnego na komercyjnych zasadach systemu kodowania informacji, to trudno się oprzeć wrażeniu, że zachodzi tu jakieś nieporozumienie.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#PosełWłodzimierzCimoszewicz">Przeprowadzenie głębszej analizy niektórych innych obszarów naszej polityki zagranicznej mogłoby doprowadzić do podobnych wniosków. Wynika to z braku precyzyjnych koncepcji zarówno ogólnych, jak i szczegółowych, odnoszących się do problemów i do partnerów. Od ponad 10 lat w podobnych dyskusjach powtarzamy te same lub podobne formułki, które nie podlegają żadnej weryfikacji i czasami zastępują świat rzeczywisty. W gruncie rzeczy w naszym kraju nie toczyła się przez szereg lat poważna debata na te tematy. Ostatnio można zauważyć pewne zmiany w publicystyce, w działalności kilku organizacji pozarządowych, ale nie ma to jeszcze wpływu na założenia oficjalnej polityki. Swoista poprawność polityczna przyczyniła się do zrezygnowania z różnych sporów. Zdarzające się nerwowe reakcje na jakiekolwiek odstępstwa od oficjalnego kanonu skutecznie eliminowały myślenie. Dziś potrzeba nam swobodnej dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-35.2" who="#PosełWłodzimierzCimoszewicz">Struktury państwa odpowiedzialne za formułowanie polskiej polityki zagranicznej muszą zdecydowanie otworzyć się na współpracę ze światem nauki i organizacji pozarządowych. Smutne losy polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych są negatywnym symbolem braku takiego otwarcia. Nasza polityka musi być do bólu realistyczna, a więc oparta na precyzyjnym rozpoznaniu własnych i cudzych interesów, pozbawiona większego wpływu obciążeń emocjonalnych, gotowa do zmian i dostosowywania się, gdy warunki tego wymagają. Aby ją skutecznie realizować, potrzebujemy wreszcie profesjonalnej dyplomacji. Nieuchronne i zrozumiałe zmiany kadrowe, które miały miejsce na początku polskiej transformacji, oznaczały otwarcie MSZ dla nowych, czasami niemających pełnego przygotowania zawodowego ludzi. Wielu z nich wyrosło na świetnych dyplomatów. Inni nie sprawdzili się. Kłopot polega na tym jednak, że to zjawisko trwa do dzisiaj. MSZ nie wypracował systemu naboru kadr. Jest to proces żywiołowy, pełen przypadków, podlegający bardzo silnym wpływom politycznym i personalnym. Wynikiem tego jest amatorszczyzna części personelu zarówno w centrali resortu, jak i na placówkach, zaniżenie średniego poziomu przygotowania zawodowego. Jeżeli ciągle jeszcze mogą zdarzać się przypadki demonstracyjnego okazywania sympatii i antypatii politycznych przez polskich dyplomatów, i to zarówno wobec sił politycznych w Polsce jak i w kraju, w którym ci nasi przedstawiciele przebywają, to jest to niepokojący sygnał nieprawidłowości w polityce kadrowej. Nowo zatrudniani pracownicy muszą bez żadnych wyjątków spełniać bardzo wysokie wymagania zawodowe. Wszyscy zatrudnieni w dyplomacji, w MSZ powinni uczestniczyć w różnych formach stałego podnoszenia kwalifikacji. Słabość koncepcji i słabość kadr sprawiają, że nasza polityka zagraniczna jest z reguły reaktywna, a nie samodzielna i inicjująca.</u>
          <u xml:id="u-35.3" who="#PosełWłodzimierzCimoszewicz">Wydarzenia międzynarodowe nie są mechanicznym i nieuchronnym wynikiem jakiegoś układu sił, ale często są skutkiem rozmaitych inicjatyw, projektów, propozycji. Nasz kraj, niestety, nie wykazuje w tym względzie większej energii i kreatywnych zdolności. Chodzi przy tym o problemy, których rozwiązanie ma dla nas szczególne znaczenie. Przypomnę padające już tutaj, wymieniane przykłady stosunków zintegrowanej Europy z Kaliningradem czy polityki europejskich demokracji wobec Białorusi. Cechą naszej dyplomacji powinna być ponadstandardowa aktywność. Placówka dyplomatyczna nie może być dla nikogo miejscem wypoczynku ani swoistego azylu. Dobrze skoordynowana aktywność wszystkich władz, instytucji i osób reprezentujących nasz kraj może przynosić bardzo korzystne rezultaty. Mieliśmy przecież takie doświadczenia w okresie poprzedzającym rozszerzenie Paktu Północnoatlantyckiego.</u>
          <u xml:id="u-35.4" who="#PosełWłodzimierzCimoszewicz">Jednym z głównych, nie tylko deklarowanych, ale rzeczywiście praktykowanych, założeń naszej polityki powinno być dążenie do jak najlepszego rozwoju współpracy ze wszystkimi liczącymi się partnerami. Wiąże się to zarówno z bezpieczeństwem Polski, jak i naszymi interesami gospodarczymi oraz potrzebami naszych obywateli. Będąca niekwestionowanym priorytetem orientacja euroatlantycka Polski nie może oznaczać lekceważenia pozostałych partnerów. Aby nasza polityka zagraniczna nie przypominała kulawej kaczki, powinna bardzo silnie akcentować aktywne i wszechstronne relacje z naszymi wschodnimi sąsiadami. Dzisiejszy stan tych stosunków jest niesatysfakcjonujący. W gruncie rzeczy nie mamy żadnej spójnej konsekwentnie realizowanej polityki wschodniej. Po okresie chłodu stosunki polityczne z Rosją ulegają stopniowej, wciąż jednak raczej symbolicznej poprawie. Stosunki gospodarcze układają się z naszego punktu widzenia bardzo niekorzystnie. Współpraca naukowa i kulturalna, kontakty społeczeństw, w tym młodzieży, organizacji pozarządowych, są nieomal zerowe. W porównaniu z sytuacją sprzed kilku lat zmniejszyła się istotnie nasza obecność gospodarcza w obwodzie kaliningradzkim. Żadne, poza historycznymi, istotne problemy między naszymi krajami dyskutowane od pewnego czasu nie zostały niestety rozwiązane. W wielu środowiskach politycznych utrzymuje się swoista rusofobia pomieszana z lekceważącym traktowaniem osłabionej własnymi kłopotami Rosji. Powinniśmy jednoznacznie uznać to, co jest oczywiste dla wszystkich naszych partnerów w NATO i Unii Europejskiej. Rosja jest i pozostanie ważnym partnerem przy rozwiązywaniu problemów bezpieczeństwa międzynarodowego, jest i w coraz większym stopniu będzie ważnym partnerem we współpracy gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-35.5" who="#PosełWłodzimierzCimoszewicz">W przypadku mającej dla nas wyjątkowe znaczenie Ukrainy także trudno o pełną satysfakcję. Bardzo dobremu klimatowi stosunków między prezydentami obu państw nie towarzyszy głębsza zmiana relacji między naszymi państwami i społeczeństwami. Ciągle niezamknięte pozostają rachunki z przeszłości, współpraca gospodarcza nie wykracza poza prostą wymianę handlową. I w tym przypadku brakuje pełniejszej wymiany kulturalnej, bardziej rozwiniętych kontaktów obu społeczeństw. Żyjemy przez miedzę, a na co dzień wielu Polaków i Ukraińców może odnieść wrażenie, że Warszawa i Kijów leżą na innych kontynentach. Osobnym wstydliwym problem jest sposób traktowania Ukraińców i innych naszych wschodnich sąsiadów przez polskie władze, zwłaszcza celne i graniczne. Liczne gorszące przykłady braku kultury i szacunku powinny być radykalnie potępione i wyeliminowane.</u>
          <u xml:id="u-35.6" who="#PosełWłodzimierzCimoszewicz">Przed nami trudny moment w stosunkach ze wschodnimi sąsiadami. Będzie nim zaostrzenie rygorów przy przekraczaniu polskiej granicy w wyniku zastosowania postanowień traktatu z Schengen. Aby zminimalizować negatywne ważenie, jakie wywrze to nieuchronnie na obywatelach Rosji, Ukrainy i Białorusi, powinniśmy z wielkim zaangażowaniem przekazywać tym społeczeństwom sygnały oznaczające, że nie odwracamy się od nich, że ta decyzja to bardziej konieczność niż życzenie. Wielokrotnie, mam nadzieję, że szczerze, deklarowaliśmy niechęć do powstawania nowych podziałów w Europie. Nadchodzi moment egzaminu. Jeżeli taki podział powstanie, choćby tylko w świadomości ludzi, najwięcej straci nasz kraj.</u>
          <u xml:id="u-35.7" who="#PosełWłodzimierzCimoszewicz">Konkludując, chcę jeszcze raz podkreślić niezbędne, w moim przekonaniu, cechy naszej polityki zagranicznej. Są to: realizm, innowacyjność, profesjonalizm, aktywność i zrównoważenie. Na pewno nie ma tu miejsca na żenującą i pełną ignorancji propagandę, jakiej przykładem było dzisiejsze wystąpienie pana posła Krzaklewskiego. Od tych pozytywnych jakościowych cech zależeć będzie bardzo wiele, być może nawet więcej niż od dotychczasowej powszechnej, a czasami mającej charakter nieco konformistyczny zgody. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-35.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu posła Czesława Bieleckiego, Akcja Wyborcza Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#PosełCzesławBielecki">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Będzie to wystąpienie niesentymentalne, gdyż do takiego mobilizowała mnie opozycja. Ale niesentymentalne to nie znaczy, że kwestię smaku odłożymy na bok. Jest to ostatnia debata nad kierunkami polskiej polityki zagranicznej w tej kadencji Sejmu. Myślę, że powinniśmy o tym mówić przez pryzmat kontynuacji. Sądzę, że Komisja Spraw Zagranicznych dała liczne dowody politycznego ekumenizmu w tej kadencji. Staraliśmy się kierować przesłankami merytorycznymi, a najlepszym tego dowodem jest to, że poselski projekt ustawy o służbie zagranicznej rozpatruje podkomisja pod przewodnictwem pana posła Cimoszewicza, i jest to projekt międzyklubowy. A zatem kontynuacja jest możliwa, ale jest możliwa wtedy, kiedy nie spieramy się o konstrukcje werbalne i o deklaracje, a mówimy o koncepcjach i ludziach, którzy te koncepcje polityczne są w stanie realizować. To jest warunek skuteczności - czy są ludzie i czy są koncepcje, bo postulatów mamy mnóstwo i mieliśmy zawsze, i to we wszystkich obozach politycznych.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#PosełCzesławBielecki">Chciałbym mówić o roli parlamentu i o roli jego działań, gdyż to właśnie w sejmowej Komisji Spraw Zagranicznych i w pozostałych sejmowych komisjach, związanych z integracją europejską, rozstrzygaliśmy szereg poruszanych tu kwestii. Wezwania, które padają teraz z ław opozycji, wezwania do nowych, fantastycznych rozwiązań, ten cały słowny maksymalizm, mogły być weryfikowane na posiedzeniach komisji, w jej dyskusjach i w debatach Wysokiej Izby. Chciałbym więc mówić, opierając się na konkretach i myśleniu realistycznym.</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#PosełCzesławBielecki">A zatem wydaje mi się, że są cztery kręgi, w których nasze debaty się odbywały.</u>
          <u xml:id="u-37.3" who="#PosełCzesławBielecki">Pierwszym kręgiem jest sprawa naszego wejścia do NATO i naszych wobec NATO zobowiązań. Jest kwestia poszerzenia Sojuszu Północnoatlantyckiego, w którym my także jako parlamentarzyści w Zgromadzeniu Parlamentarnym NATO zabieramy głos. Rzeczywistym sprawdzianem naszej polityki obronnej jest dostosowanie wojska Rzeczypospolitej do wymogów Sojuszu poprzez reformy i przezbrojenie.</u>
          <u xml:id="u-37.4" who="#PosełCzesławBielecki">Przepraszam, czy pan marszałek spowodowałby, żeby poseł, który rozmawia w tej chwili przez telefon komórkowy, mówił ciszej niż ja?</u>
          <u xml:id="u-37.5" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Jan Król)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę bardzo panów posłów o zaprzestanie rozmów przez telefony komórkowe. Jest zakaz prowadzenia takich rozmów na sali obrad. To przeszkadza mówcy. Proszę o skupienie i wysłuchanie pana posła Czesława Bieleckiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#PosełCzesławBielecki">A zatem trzeba tu dokonać wyraźnego przyspieszenia. Z tego też powodu połączone prezydia obu Komisji: Spraw Zagranicznych i Obrony Narodowej, wykonają swój konstytucyjny obowiązek, jakim jest cywilna kontrola nad armią, i poproszę ministra obrony narodowej, żeby przedstawił nam politykę obronną, jaką kształtuje w kontekście polityki zagranicznej. Jest jeden warunek sensowności takiej debaty. Chcemy o tym mówić w połączonych komisjach po to, żeby osiągnąć zgodę, ocenić to, co się robi, i móc to kontynuować. Mówić nie po to, aby rząd cieni kłócił się z rządem istniejącym, a następnie kwestionował jego rozwiązania. Myślę, że tylko taka debata o polityce zagranicznej ma sens i bardzo szkoda, że mało elementów takiej właśnie debaty możemy usłyszeć na tej sali.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#PosełCzesławBielecki">W sprawie Unii Europejskiej. Opozycja próbuje przedstawić nam fałszywe optimum. Fałszywe optimum zakłada, że można otrzymać jak najwięcej jak najmniejszym kosztem. To mistyfikuje istotę wyzwania. Uczestniczymy w negocjacjach, w których to my jesteśmy stroną aplikującą, i poprzednicy nasi, kraje, które były przed nami przyjmowane do Unii Europejskiej, były w takiej samej sytuacji. Oczywiście rząd popełnił szereg istotnych błędów, przede wszystkim deklarował więcej niż był w stanie zrobić i wierzył, że te deklaracje są w stanie zmobilizować opinię publiczną. Myślę, że to był błąd i dzisiaj opinia publiczna może być zawiedziona faktem, że pewne sprawy nie zostały przeprowadzone albo że z pewnych postulatów czy żądań w trakcie negocjacji trzeba będzie rezygnować. Tylko nie rozumiem jednego. Nie rozumiem, jak przyszły rząd - ktokolwiek go będzie formował - czy jego przyszli ministrowie mogą dezawuować pozycję naszego państwa poprzez wytykanie błędów, tak jakby sami ich nie robili. Przecież to utrudni im przyszłą pracę, zmierzającą do kontynuacji tego zadania. Sam wielokrotnie podnosiłem, że to rząd ma przygotować harmonizację prawa europejskiego, a w Wysokiej Izbie musimy możliwie szybko te rozwiązania uchwalić, przegłosować. Ale ta podstawowa praca należy do rządu. Łatwo kształtuje się maksymalistyczne rozwiązania i rzeźbi się je w słowach. Przyjdzie nowy rząd i będzie musiał ten sam problem rozwiązać. Nie jesteśmy w stanie sami dobiec do standardów europejskich szybciej niż zrobimy to w ramach polityki integracyjnej. To jest oczywistość. A zatem po co w tej chwili stawiać wnioski, z którymi za chwilę sami będziecie się, panowie, borykać, gdy przed wami stanie praktyczne rozwiązywanie dylematów, które dzisiaj rzucacie nam jak kłody pod nogi?</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#PosełCzesławBielecki">Myślę, że nie jest prawdą, że w głównej debacie europejskiej rząd czy Sejm nie biorą udziału na tym najwyższym poziomie - rozważań modelowych. Konferencja Międzyrządowa w 2004 r., tak jak to określał minister spraw zagranicznych Władysław Bartoszewski (i Polska w ramach tej konferencji) będzie musiała odpowiedzieć sobie na cztery podstawowe pytania. Rozważyć podział kompetencji między Unią Europejską a państwami członkowskimi i określić, na ile i jak będzie zachowana zasada subsydiarności; zdecydować o statusie Karty Praw Podstawowych i konstytucji europejskiej; uprościć traktaty statuujące Wspólnotę i Unię w celu zwiększenia ich przejrzystości i zrozumiałości dla obywateli Europy oraz określić rolę parlamentów państwowych w całej strukturze instytucji europejskich, gdzie kwestia legitymacji demokratycznej jest kwestią podstawową. Wydaje mi się, że prowadząc dzisiaj debatę na hasła, nie mamy wielkich szans w przyszłości w merytoryczny, głęboki sposób rozważyć, co jest przyszłą wizją Europy. Europy rozumianej nie jako zawołanie, nie jako polityczny frazes, a jako kształt instytucjonalny, istotny i dla państw, i dla narodów, i dla społeczności lokalnych.</u>
          <u xml:id="u-39.3" who="#PosełCzesławBielecki">Polityka wschodnia. Myślę, że dyskusja medialna na ten temat, która rozpoczęła się od hasła minimalizmu politycznego, jest dobrym punktem odniesienia. Opozycja, a szczególnie SLD, mówi, że lepiej sobie ułoży stosunki z Rosją, twierdząc, iż rząd AWS robił to w sposób niekonsekwentny...</u>
          <u xml:id="u-39.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Niekompetentny!)</u>
          <u xml:id="u-39.5" who="#PosełCzesławBielecki">... niekompetentny, niezdarny, niezręczny. Skąd ta pewność? Czy panowie mają jakieś historyczne doświadczenia, które pokazują, że to wy byliście tymi lepszymi, bardziej wiarygodnymi partnerami Rosji jako reprezentanci Polski? Ja mówię po rosyjsku i pewnie dlatego odróżniałem bardzo wyraźnie znaczenie słowa „rosyjski” od znaczenia słowa „sowiecki”.</u>
          <u xml:id="u-39.6" who="#PosełCzesławBielecki">Właśnie udało się w czwartej próbie (a mam na to jako świadka posła SLD, pana posła Kobielusza) namówić naszych kolegów z Dumy rosyjskiej, abyśmy odbyli w Kaliningradzie konferencję dotyczącą przyszłości tego podmiotu Federacji Rosyjskiej, jakim jest obszar kaliningradzki. Mamy wspólnie debatować: przedstawiciele Parlamentu Europejskiego, Sejmu litewskiego, Dumy Państwowej Federacji Rosyjskiej i Sejmu Rzeczypospolitej. To są ramy organizacyjne, w obrębie których można wypracować pewien pomysł polityczny dla Obwodu Kaliningradzkiego: jak będzie on wyglądał otoczony przez przyszłe kraje NATO i Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-39.7" who="#PosełCzesławBielecki">Myślę zatem, że polityka wschodnia to nie jest kwestia maksymalizacji w słowach, a jednocześnie skłaniania do minimalizmu politycznego i umywania rąk od naszych zobowiązań wobec tych krajów. Szczególnie że Unia Europejska i NATO właśnie od nas oczekują w tej dziedzinie aktywności. Ale przecież polityka realna leży gdzieś pomiędzy wizją a rzeczywistością i żeby przeprowadzać tę politykę realną, trzeba nadawać jej, poprzez ludzi i poprzez idee, konkretne kształty. Zgadzam się z panem posłem Cimoszewiczem, że kadry to podstawa. Tylko muszę powiedzieć, że na tym poziomie ogólnej zasady zgadzamy się bez trudu. Mamy jednak dalej problem: dlaczego w Komisji Spraw Zagranicznych na ogół jednomyślnie z nami, partiami popierającymi rząd, głosowaliście za kandydatami na ambasadorów, uważając, że byli to kandydaci, którzy spełniali wymogi merytoryczne? Może więc polityka i ministra Geremka, i ministra Bartoszewskiego służyła polskiej racji stanu i budowie apolitycznych kadr służby zagranicznej? Myślę, że los mniej więcej równo obdzielił wszystkie stronnictwa polityczne, liczbę ludzi niekompetentnych. Proponuję, aby pracować nad profesjonalną dyplomacją nie w duchu łatwej polemiki, tylko myśląc o przyszłości, w której nie wiadomo jeszcze, kto będzie rządził naszym krajem, że to na rządach SLD i PSL, i na rządach AWS i Unii Wolności, a teraz już tylko AWS ciąży odpowiedzialność za to, że nie byliśmy w stanie do dziś wypełnić w Sojuszu Północnoatlantyckim tych ram kadrowych i tych miejsc, które Sojusz nam oferował. I już dziś warto myśleć o tym, kto wypełni przyszłych 50 miejsc w ławach Parlamentu Europejskiego i kto zapełni tysiące stanowisk w Unii Europejskiej, o których już dziś mówi się publicznie, że mogą oczekiwać na przedstawicieli Polski.</u>
          <u xml:id="u-39.8" who="#PosełCzesławBielecki">A zatem zdolność do przemiany nas samych, o której mówił pan przewodniczący Miller, zaczyna się od zdolności nas samych do zauważenia faktu, że tak niewiele się zmieniliśmy, chociaż tak wielkie stoją przed naszym państwem wyzwania. Sądzę, że to, co zrobiły Irlandia czy Finlandia jako nowi członkowie Unii Europejskiej, zrobiły dlatego, że rozumiano, jak bardzo liczy się kapitał intelektualny. Częścią tego kapitału intelektualnego jest zrozumienie interesu państwa, umiejętność myślenia o dobru publicznym nie poprzez interes ciasnopartyjny. Polska nie upadała w przeszłości dlatego, że było to nieuchronne, tylko dlatego, że elity rządzące lub pretendujące do rządów traciły instynkt państwowy, zapominały, że polityka wewnętrzna i zewnętrzna wiążą się ze sobą. Polityka zagraniczna nie może być poddana permanentnej presji partyjnych sporów. Dlatego, jeżeli dzisiaj SLD krytykuje rząd za — często faktyczne — błędy, warto pomyśleć o stylu tej krytyki, smaku tej krytyki czy też braku smaku. Pod koniec szkodzi on nie AWS-owi, czy AWS-owi i Unii Wolności, a szkodzi po prostu Polsce. Jeżeli zatem apelowano tu o zdolność do przemiany nas samych, to proponuję, żeby ta ciężka praca była wykonywana przez każdą partię na jej własną odpowiedzialność i zasługę. Lub szkodę. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-39.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o zabranie głosu pana posła Janusza Onyszkiewicza, Unia Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#PosełJanuszOnyszkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ze względu na brak czasu chciałbym się skoncentrować na paru zaledwie kwestiach, które jednak - jak sądzę - warte są poruszenia. Chciałbym zacząć może od przypomnienia o książce, która się stosunkowo niedawno ukazała, niedawno nie w sensie miesięcy, ale lat, książce Samuela Huntingtona o tytule „Zderzenie cywilizacji”. W tej książce są dwie tezy. Pierwsza dotyczy tego, że są całkowicie różne cywilizacje - nie chcę tu tej listy przytaczać - że inna jest cywilizacja łacińska, a inna jest cywilizacja związana z kulturą prawosławną. Druga z nich to teza, o której mówi już tytuł książki, a mianowicie, że XXI w. to wiek nie konfliktów międzynarodowych, konfliktów między imperiami, ale właśnie wielkich konfliktów między tymi cywilizacjami.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#PosełJanuszOnyszkiewicz">Polska ma tutaj bardzo szczególne doświadczenie, dlatego że historia sprawiła, iż Polska była krajem, w którym funkcjonowała kultura łacińska i kultura prawosławna, w związku z tym mamy niejako tytuł do tego, żeby stwierdzić, iż tego rodzaju rozróżnienie jest naprawdę zbyt daleko idące. A jest ono o tyle istotne, że może stwarzać poczucie, iż np. taki kraj, jak Ukraina, niejako nie pasuje do współpracy z Unią Europejską czy nawet nie pasuje do Europy, ponieważ jest to kraj o innej kulturze i z tego właśnie tytułu może znaleźć się w konflikcie z kulturą łacińską. Polska ma więc w tej kwestii bardzo fundamentalną rolę do odegrania i myślę, że trzeba o tym także w takim kontekście pamiętać.</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#PosełJanuszOnyszkiewicz">Mówiąc o Ukrainie, niestety, chyba nie sposób się oprzeć pewnej gorzkiej refleksji opartej na oficjalnym stwierdzeniu władz Ukrainy, że Polska nie jest już strategicznym partnerem tego kraju. To dosyć dla nas gorzka konstatacja. Ukraina wyraźnie niejako obniża w związku z tym temperaturę i poziom naszych wzajemnych stosunków. Myślę, że trzeba by jednak do tego wrócić. Trzeba by zabiegać o to, żeby Ukraina doceniła kluczowe znaczenie stosunków z naszym krajem dla orientacji europejskiej tego wielkiego kraju; orientacji europejskiej, która powinna być traktowana jako interes narodowy Ukrainy, ale jest to także wielki interes narodowy Polski i Europy.</u>
          <u xml:id="u-41.3" who="#PosełJanuszOnyszkiewicz">I sprawa druga, mianowicie kwestia związana z regionem królewieckim czy też kaliningradzkim. To dla nas również niesłychanie ważne, co będzie w przyszłości z tym regionem. Myślę, że byłoby niesłychanie istotne to, żeby unikać już takich sytuacji albo doprowadzić do tego, żeby się one nie pojawiały, kiedy to Unia Europejska rozmawia niejako bezpośrednio z Rosją na temat przyszłości tego regionu - to, że bez nas, jest zrozumiałe, bo w końcu nie jesteśmy w Unii, ale nawet nas nieco zaskakując rozmaitymi tego rodzaju działaniami. Sądzę, że nasza perspektywa członkostwa w Unii Europejskiej powinna dać nam tytuł do tego, aby we wszystkich takich rozmowach wcześniej jeszcze był usłyszany polski głos i żeby był to głos doniosły.</u>
          <u xml:id="u-41.4" who="#PosełJanuszOnyszkiewicz">I wreszcie sprawa ostatnia, bardziej generalna. Mówimy o pojednaniu polsko-ukraińskim, także o pojednaniu polsko-rosyjskim. Jeśli chodzi o kontakty polityczne z Ukrainą, są one zupełnie dobre, ale warto by było, żeby wszystkie władze polskie, państwowe, samorządowe, lokalne, sprzyjały i niejako dynamizowały współpracę między społeczeństwami polskimi i ukraińskimi, żeby ta współpraca zeszła jeszcze bardziej na niższy poziom. W końcu bowiem pojednanie to nie kwestia stosunków międzyrządowych, lecz stosunków pomiędzy narodami. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-41.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Misztala, niezrzeszonego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#PosełStanisławMisztal">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Debatę na temat polityki zagranicznej Polski oraz stanu negocjacji naszego kraju z Unią Europejską uważam za niezwykle potrzebną. W tym miejscu muszę tylko wyrazić głębokie ubolewanie, że zarówno Urząd Komitetu Integracji Europejskiej, jak i MSZ nie przedstawiły posłom odpowiedniej informacji na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#PosełStanisławMisztal">Zacznę od kwestii dotyczących negocjacji z Unią, które z obiektywnych powodów są niezwykle trudne. W tym kontekście chciałbym zaapelować, aby nie negocjować niejako na kolanach, ale zachować pewien realizm. W szczególności chciałbym podkreślić, że Polska poza trudnymi problemami, takimi jak zacofane rolnictwo czy wysokie bezrobocie, ma dla Unii szereg bardzo ważnych walorów, których się dotychczas prawie nie eksponuje. Chodzi mi przede wszystkim o wielkość naszego kraju i 40-milionowy rynek zbytu, który w gruncie rzeczy niepotrzebnie otworzyliśmy dla krajów Unii niemal całkowicie, już 10 lat temu, na mocy Układu Europejskiego - niestety w znacznej mierze bez wzajemności ze strony Unii. Drugim walorem, chyba równie ważnym, jest położenie naszego kraju na linii Zachód - Wschód. W przeszłości stanowiło to historyczne odium, dziś zaś w obliczu otwarcia gospodarek jest istotnym atutem Polski.</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#PosełStanisławMisztal">Za tak samo ważny jak proeuropejski kierunek polityki zagranicznej uważam azymut proamerykański, tj. ściślejszych związków Polski ze Stanami Zjednoczonymi. Mówię tak, ponieważ Polskę i Stany od początku istnienia państwa amerykańskiego cechowały bliskie i przyjazne stosunki. Świadczy o tym zapowiedziana za 10 dni wizyta prezydenta Busha w naszym kraju, który w pierwszej swej europejskiej podróży jako jedyny kraj z tego regionu Europy odwiedza Polskę. Uważam, że musimy wykorzystać tę wizytę dla realnego zwiększenia powiązań polskiej gospodarki z USA oraz wyraźnego wzrostu inwestycji amerykańskich w Polsce, które są naszemu krajowi bardzo potrzebne.</u>
          <u xml:id="u-43.3" who="#PosełStanisławMisztal">I na zakończenie ostatni, ale wcale nie najmniej ważny kierunek polskiej polityki zagranicznej - polityka wobec naszych wschodnich sąsiadów, Ukrainy i Rosji. Uważam, że Rosja to wielki kraj i wielki rynek, z którym należy ożywić stosunki, zwłaszcza gospodarcze. Chodzi mi o ekspansję polskich towarów na rynek rosyjski, głównie w przemyśle rolno-spożywczym oraz tekstylno-odzieżowym, który był przecież w okresie „ziemi obiecanej” motorem rozwoju polskiej gospodarki zaboru rosyjskiego. Z kolei w odniesieniu do szczególnie mi bliskiej ze względu na bezpośrednie sąsiedztwo regionu zamojskiego kwestii rozwijania związków z Ukrainą chcę powiedzieć, że w przededniu wizyty Ojca Świętego na Ukrainie warto więcej miejsca poświęcić analizie związków Polski z tym słowiańskim przecież krajem.</u>
          <u xml:id="u-43.4" who="#PosełStanisławMisztal">Panie Marszałku! Pragnę na koniec z wielkim uznaniem odnieść się do działań podejmowanych przez obecnego ministra spraw zagranicznych pana prof. Władysława Bartoszewskiego. Podejmuje on bowiem z wielką otwartością trudne problemy we wszystkich kierunkach polityki zagranicznej, a ponadto — i jest to moja osobista dygresja — reaguje rzetelnie i bardzo szybko, w przeciwieństwie do wielu ministrów obecnego rządu, na interpelacje poselskie. Przykładem tego niech będzie jego niemal natychmiastowa reakcja w postaci ponownej noty dyplomatycznej do rządu Ukrainy w sprawie przyspieszenia utworzenia nowego przejścia granicznego Uśmierz-Waręż na ziemi hrubieszowskiej. Zmiana przejścia w Uśmierzu z międzypaństwowego na międzynarodowe otworzyłaby duży ruch towarowy i turystyczny, a tym samym zainicjowałaby rozwój gospodarczy gminy Dołhobyczów, powiatu Hrubieszów i całego regionu zamojskiego, a jednocześnie zmniejszyłaby bardzo wysokie bezrobocie w byłym woj. zamojskim.</u>
          <u xml:id="u-43.5" who="#PosełStanisławMisztal">Chciałbym na zakończenie zadać kilka pytań bardziej szczegółowych przedstawicielowi Komitetu Integracji Europejskiej. Dlaczego strona polska w negocjacjach z Unią nie zadbała o przetłumaczenie w odpowiednim czasie na język angielski stanowiska negocjacyjnego dotyczącego ochrony środowiska? Jest to sektor niezwykle ważny w negocjacjach, w których Polska może osiągnąć wiele korzyści ze strony Unii.</u>
          <u xml:id="u-43.6" who="#PosełStanisławMisztal">Dlaczego nie prowadzi się szerokiej i rzetelnej polityki informacyjnej na temat korzyści i trudności związanych z integracją Polski z Unią, choćby w obszarze otwarcia europejskiego rynku pracy oraz w obszarze rolnictwa? W konsekwencji tego może się zdarzyć, że po wielkich trudach Unia przyjmie Polskę, a Polacy wskutek niedoinformowania bądź nieprawdziwych informacji odrzucą możliwość akcesji?</u>
          <u xml:id="u-43.7" who="#PosełStanisławMisztal">I ostatnie, bardzo ważne pytanie, skierowane do pana ministra spraw zagranicznych. Jaka jest szansa na szybką odpowiedź strony ukraińskiej na ponowną petycję Ministerstwa Spraw Zagranicznych w sprawie przekształcenia przejścia międzypaństwowego Uśmierz-Waręż na międzynarodowe? Chciałbym podkreślić, że podobne działania MSZ w sprawie przejścia w Zosinie koło Hrubieszowa przyniosły szybki efekt. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o zabranie głosu pana posła Longina Pastusiaka z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#PosełLonginPastusiak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Dzisiejsza debata na temat polityki zagranicznej jest pierwszą debatą na ten temat w tym stuleciu i ostatnią taką debatą w Sejmie III kadencji. W zmieniającym się szybko świecie zmieniają się interesy i zmienia się polityka zagraniczna stanowiąca instrument realizacji tych interesów. Bardziej stała natomiast jest polska racja stanu. Oznacza ona nadrzędność interesów państwa, będących emanacją interesów narodu, wobec innych norm. Racja stanu jest kategorią nadrzędną wobec interesów partykularnych grup społecznych, partii politycznych, interesów resortowych czy regionalnych. Przypominam o tym w związku ze zbliżającą się kampanią wyborczą, aby w ferworze walki i polemik politycznych nie zaszkodzić polskim interesom na arenie międzynarodowej i nie szkodzić polskiej racji stanu. Niestety, próbkę właśnie takiej polemiki dał nam dzisiaj pan poseł Krzaklewski w swoim wystąpieniu.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#PosełLonginPastusiak">Wysoka Izbo! Mimo że od zakończenia zimnej wojny minęło kilkanaście lat, ciągle nie mamy nowego ładu światowego. W porównaniu z minionym światem dwubiegunowym rywalizacja we współczesnym świecie wyraźnie przesunęła się z płaszczyzny ideologicznej, z płaszczyzny militarnej na płaszczyznę gospodarczą. Sprzeczności interesów gospodarczo-handlowych nasiliły się także w obszarze euroatlantyckim. I oczekujemy, panie ministrze, że polska służba zagraniczna będzie należycie przygotowana do obrony polskich interesów gospodarczych za granicą, że zaangażuje się w promocję Polski na rynkach światowych, a polskie firmy i polscy przedsiębiorcy spotkają się ze skuteczną pomocą wszędzie tam, gdzie są polskie placówki dyplomatyczne i polskie placówki konsularne. Dotychczasowa sytuacja w tej dziedzinie nie jest bowiem zadowalająca. Polski ambasador za granicą powinien brać przykład z dyplomatów akredytowanych w Warszawie, którzy nie mają żadnych zahamowań w promocji interesów firm ze swoich krajów w Polsce. W XXI wieku nie ma tzw. czystej dyplomacji czy tzw. klasycznej dyplomacji. Polska musi częściej i skuteczniej wykorzystywać szeroką gamę instrumentów dyplomatycznych dla promocji polskich interesów gospodarczo-handlowych. Do tego potrzebna jest jednak lepsza niż dotychczas współpraca Ministerstwa Spraw Zagranicznych i Ministerstwa Gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#PosełLonginPastusiak">Panie Marszałku! Europejska tożsamość obronna, system antyrakietowy, przyszłość układu AMB, stosunki z Rosją, sankcje gospodarcze, nie mówiąc już o sprzecznościach gospodarczo-handlowych, to niektóre tylko źródła napięć między Unią Europejską a Stanami Zjednoczonymi. W interesie wspólnoty euroatlantyckiej jest utrzymanie zwartości i jedności. Zagrożenia są bowiem wspólne i wspólnie możemy im skuteczniej sprostać. Stany Zjednoczone i Europa mogą wiele zyskać na sojuszu i partnerstwie i wiele stracić na wzajemnym konflikcie i destruktywnej rywalizacji.</u>
          <u xml:id="u-45.3" who="#PosełLonginPastusiak">Czasami słyszę z ust europejskich polityków, że Polska będzie tzw. amerykańskim koniem trojańskim w Unii Europejskiej. Otóż chcę stwierdzić, że Amerykanie nie potrzebują konia trojańskiego, a tym bardziej nie potrzebują Polski, by wejść do Europy. Stany Zjednoczone są po prostu obecne w Europie, są one obecne politycznie poprzez Sojusz Północnoatlantycki i wspólny system wartości. Są obecne militarnie poprzez prawie 100-tysięczną armię i obecność w strukturach NATO. Są obecne ekonomicznie poprzez obecność inwestycji amerykańskich i handlu, a także są wreszcie obecne kulturalnie poprzez kulturę amerykańską w Europie, filmy, programy telewizyjne, muzykę, literaturę itd. Wszystko to, razem wziąwszy, praktycznie czyni Stany Zjednoczone krajem europejskim.</u>
          <u xml:id="u-45.4" who="#PosełLonginPastusiak">Polska mająca bardzo dobre stosunki z USA i z Europą mogłaby wnieść duży wkład w rozładowywanie potencjalnych napięć, jakie pojawiają się czy też mogą się pojawić w przyszłości na linii Stany Zjednoczone-Europa. Jest to szansa dla polskiej dyplomacji, która ciągle czeka na wykorzystanie. Fałszywy bowiem jest tu i ówdzie głoszony w Polsce dylemat, czy Polska powinna nastawić się na współpracę ze Stanami Zjednoczonymi czy z Unią Europejską. Moim zdaniem, odpowiedź jest jednoznaczna: i ze Stanami Zjednoczonymi i z Unią Europejską.</u>
          <u xml:id="u-45.5" who="#PosełLonginPastusiak">Panie Ministrze! Chciałbym zwrócić pańską uwagę na jeszcze jedną niewykorzystaną szansę podniesienia prestiżu Polski i znaczenia polskiej dyplomacji w społeczności międzynarodowej. Polscy politycy, również i pan minister Bartoszewski osobiście jako szef polskiej dyplomacji, a także my parlamentarzyści w rozmaitych międzynarodowych gremiach parlamentarnych bardzo często jesteśmy proszeni, aby przedstawić nasz pogląd wobec naszych rozmówców zachodnich na temat ocen sytuacji w Rosji. Otóż zintegrowana w strukturach euroatlantyckich Polska, przy swym położeniu geograficznym i znajomości Wschodniej Europy, mogłaby działać na rzecz dobrych stosunków wszystkich sąsiadów łącznie z Rosją i z Zachodem i przełamywać wzajemne nieufności istniejące jeszcze i na Wschodzie i na Zachodzie. Polska po prostu mogłaby być rzecznikiem dobrych stosunków Wschód-Zachód. To jest kolejna szansa dla polskiej dyplomacji, która ciągle czeka na wykorzystanie.</u>
          <u xml:id="u-45.6" who="#PosełLonginPastusiak">Panie Ministrze! Nie ma w tej chwili na sali pana ministra Bartoszewskiego, ale na zakończenie chcę podnieść sprawę, na którą oczekiwałbym odpowiedzi od pana ministra Bartoszewskiego.</u>
          <u xml:id="u-45.7" who="#PosełLonginPastusiak">Dotyczy ona kwestii nieporuszonej niestety w exposé, ale którą podnosiłem w czasie ubiegłorocznej debaty nad polityką zagraniczną, mianowicie problemu restytucji i rewindykacji polskiego dziedzictwa kulturalnego utraconego podczas II wojny światowej i bezpośrednio po niej. Tym problemem zajmowały się już połączone gremia Komisji Spraw Zagranicznych oraz Komisji Kultury i Środków Przekazu, uchwalając stosowny dezyderat. Mimo że w resortach spraw zagranicznych i kultury działają pełnomocnicy do spraw rewindykacji, rezultaty dotychczasowych działań rządu w tej dziedzinie są po prostu nikłe. A jest to jedna z ostatnich nierozwiązanych pozostałości II wojny światowej. W czerwcu ubiegłego roku w liście do pana ministra Bartoszewskiego zaproponowałem powołanie misji rządowej do spraw poszukiwań i rewindykacji dóbr kultury utraconych w czasie II wojny światowej, a znajdujących się na terenie Rosji. W odpowiedzi na mój list pan minister podkreślił, że ze względu na dużą wagę polityczną tej sprawy i potrzebę podniesienia rangi tego problemu rozważy powołanie specjalnej misji względnie utworzenie wspólnie z ministrem kultury i dziedzictwa narodowego zespołu międzyresortowego, którego celem byłoby wzmożenie prac oraz podjęcie skutecznych negocjacji prowadzących do odzyskania znajdujących się wciąż w Rosji naszych dóbr kultury. W związku z powyższym pragnę zapytać pana ministra Bartoszewskiego - mam nadzieję, że to pytanie zostanie panu ministrowi przekazane - jakie są szanse realizacji tej inicjatywy i co zamierza pan minister zrobić, by pobudzić rząd do energiczniejszych działań na rzecz odzyskania z zagranicy polskich dóbr kultury. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-45.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o zabranie głosu pana posła Stefana Niesiołowskiego z klubu AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#PosełStefanNiesiołowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Trudno przy okazji debaty na temat polityki zagranicznej nie wyrazić satysfakcji z położenia Polski w Sojuszu, w NATO, z tego, że nasza niepodległość jest bezpieczna, z dobrych stosunków z sąsiadami. Trudno nie wyrazić satysfakcji z naszych stosunków z największym mocarstwem świata — ze Stanami Zjednoczonymi, których przejawem będzie zapowiedziana niedługo wizyta prezydenta Stanów Zjednoczonych Busha. Także aktywność Polski w rejonach konfliktów, aktywność Polski na Bliskim Wschodzie, przejawiająca się zapowiedzianym otwarciem misji w Ramallah w Autonomii Palestyńskiej odnotowuję z satysfakcją. Stwierdzam z radością, że nasza polityka zagraniczna w istotnym stopniu spełnia oczekiwania społeczeństwa i narodu polskiego. Przy tej okazji warto przypomnieć, że debata zagraniczna na ogół nie jest najlepszym momentem do prowadzenia kampanii wyborczej. Jeśli posłowie SLD z jednej strony deklarują gotowość do współpracy z rządem, akceptowanie kierunków polityki zagranicznej, akceptowanie działań ministra spraw zagranicznych, a z drugiej strony przedstawiają gwałtowną, bardzo ostrą, bardzo stronniczą, bardzo, w moim przekonaniu, niesprawiedliwą i niesłuszną krytykę wszystkich, bez wyjątku, dziedzin życia, obszarów wewnętrznych, to trudno odczytać inaczej te zapowiedzi akceptacji polityki zagranicznej niż jako pustą retorykę, zwłaszcza jeżeli tej retoryce antyrządowej, przeciwnej polityce zagranicznej, która jest tu prezentowana, towarzyszyły nie tak dawno wypowiedzi antynatowskie, wypowiedzi przeciwne udziałowi Polski w misji humanitarnej NATO w Kosowie, czy też zupełnie niedawno — wypowiedzi jawnie popierające dyktaturę na Białorusi i krytykujące również w tym kontekście stosunki demokratyczne w Polsce. Trudno to nazwać inaczej niż brakiem odpowiedzialności, bo nie chciałbym iść dalej w tej krytyce. Jak mówię, debata zagraniczna nie jest najlepszym polem do załatwiania spraw wewnętrznych.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#PosełStefanNiesiołowski">Jeśli chodzi o sytuację wewnętrzną, to jej związek z polityką zagraniczną jest oczywisty, był tutaj wielokrotnie potwierdzany. Ja się z tym oczywiście w pełni zgadzam i mogę bardziej generalnie odnieść się do tego, cytując wielkiego przyjaciela Polski, wybitnego brytyjskiego historyka Normana Daviesa, który napisał tak: „Sukces lub niepowodzenie demokracji w krajach postkomunistycznych zadecyduje o dalszych losach Unii Europejskiej”. Myślę, że ten cytat wielkiego historyka i wypróbowanego przyjaciela Polski warto wziąć pod uwagę w czasami nadmiernych, moim zdaniem, emocjach związanych z procesem wchodzenia Polski do Unii Europejskiej. To oczywiście referendum zadecyduje o tym, to jest bezsporne, tak że jakiekolwiek obawy, że to się może dokonać wbrew opinii narodu, że ta decyzja może być narzucona Polsce, robią wrażenie całkowicie nieuzasadnione. Trudno także uwierzyć tu w dobrą wolę ludzi, którzy takie zarzuty formułują, bo przecież referendum w tej sprawie jest postanowione i tak jak w każdym innym kraju ostatecznie to naród o tym zadecyduje.</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#PosełStefanNiesiołowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ważną częścią polskiej polityki zagranicznej jest polityka wschodnia. Rosja, jak tu już mówiono, jest, była i pozostanie wielkim mocarstwem. Na temat Rosji tak pisał Zbigniew Brzeziński, o czym także warto pamiętać: „Rosja nigdy nie jest tak silna, na jaką wygląda, i Rosja nigdy nie jest tak słaba, na jaką wygląda”. Wszelkie działania mające na celu antagonizowanie stosunków polsko-rosyjskich są oczywiście szkodliwe, takich działań nikt odpowiedzialny popierać nie może i nie będzie. Z drugiej strony jednak warto także pamiętać, że i w Rosji są wypowiedzi niepokojące, że i tam co do stabilności procesów demokracji i głębokości tych procesów można wyrażać wiele zastrzeżeń, zwłaszcza w dziedzinach symbolicznych, ale ważnych dla Polski — myślę na przykład o przywracaniu hymnu Związku Sowieckiego, wprawdzie na szczęście melodii, a nie słów, ale jednak jest w tym coś fałszywego.</u>
          <u xml:id="u-47.3" who="#PosełStefanNiesiołowski">Niemniej jednak w polityce zagranicznej na odcinku wschodnim Polska odnotowała wyraźne sukcesy. Są to m.in. wizyta w Polsce premiera Kasjanowa, wizyta w Polsce przewodniczącego Dumy, Selezniowa, zapowiedziana — aczkolwiek ciągle jeszcze bez podania konkretnej daty — wizyta prezydenta Putina, wiele umów gospodarczych, wyraźne ożywienie gospodarcze, lepszy klimat, ocieplenie tych stosunków. To oczywiście odnotowuję z ogromną satysfakcją. Chciałbym, żeby również ci, którzy formułują coś w rodzaju insynuacji, jakiegoś zarzutu, że ta polityka jest zła, że jest nie dość skuteczna, jasno powiedzieli, jaka może być ta inna polityka — bo rozumiem, że politykę wasalizacji odrzucamy, że tej polityki nikt nie akceptuje — czy w ogóle istnieje inna polityka wschodnia, poza pewnymi ogólnymi sformułowaniami, o których na tym poziomie ogólności trudno dyskutować. Wydaje mi się, że stosunki polsko-rosyjskie rozwijają się właściwie i polska polityka zagraniczna na tym obszarze w ostatnim czasie może odnotować liczące się sukcesy, które wymieniałem.</u>
          <u xml:id="u-47.4" who="#PosełStefanNiesiołowski">I ostatnia kwestia, panie marszałku, Wysoka Izbo. Polska odzyskała niepodległość dzięki obronie praw człowieka, dzięki doktrynie praw człowieka i dzięki obecności doktryny praw człowieka w polityce międzynarodowej. Nie był to jedyny powód odzyskania niepodległości, oczywiście jest bardzo wiele czynników, Polska odzyskała niepodległość przede wszystkim na skutek woli narodu, żeby tę niepodległość odzyskać. Nie chcę tu robić wykładu z historii, ale ten segment był ważny, to był także jeden z powodów tego, że dziś w wolnym parlamencie niepodległej Rzeczypospolitej przemawia do nas minister spraw zagranicznych i wszystkie decyzje, które dotyczą Polski, zapadają w jednej stolicy, która się nazywa Warszawa, i oby tak już zostało. Dlatego brak mi niestety w exposé wyeksponowania pewnej odpowiedzialności Polski za prawa człowieka, za respektowanie praw człowieka, za bardziej stanowcze przeciwstawianie się łamaniu praw człowieka, a takie przypadki łamania, naruszania praw człowieka są niestety powszechne na wielu obszarach. Np. w grudniu po rozmowach polsko-chińskich został podpisany komunikat - przytaczam za „Rzeczpospolitą”, ale to jest poważny dziennik - stwierdzenie według mnie w najwyższym stopniu niefortunne: „Polska uważa, że są jedne Chiny i jeden rząd w Pekinie, a kwestia Tajwanu jest wewnętrzną sprawą Chin”. Kwestia Tajwanu oczywiście może być uznana za wewnętrzną sprawę Chin, ale nie jest chyba obojętne, co robi ten rząd w Pekinie, w jakim drastycznym, dramatycznym stopniu łamane są prawa człowieka w Pekinie. W takim samym stopniu kwestia Tybetu może być uznana za wewnętrzną sprawę Chin, ale nikt nie neguje tego, że społeczność międzynarodowa ma prawo interesować się tym, co dzieje się w Tybecie, co dzieje się na Tajwanie, ma prawo interesować się tym, co dzieje się w Chinach, gdzie są obozy pracy, więźniowie polityczni, publiczne egzekucje, gdzie sprzedaje się organy ludzkie itd. Pozwolę sobie skierować apel do pana ministra, żeby w sprawie łamania praw człowieka, wolności narodów, prześladowań religijnych, gdziekolwiek ma to miejsce na świecie, głos Polski był stanowczy, mocny i wyraźny. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-47.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o zabranie głosu pana Piotra Ikonowicza, posła niezrzeszonego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#PosełPiotrIkonowicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W 1989 r. Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych ogłosiło, że następna dekada będzie dekadą prawa międzynarodowego. Dzisiaj brzmi to jak paradoks. Wiemy, że w świecie jednobiegunowym, świecie, w którym jest tylko jedno mocarstwo, prawo międzynarodowe straciło olbrzymią część swojego znaczenia i zaczęto się posługiwać w stosunkach międzynarodowych nową kategorią, kategorią społeczności międzynarodowej. Jest to kategoria bardzo słabo zdefiniowana, żeby nie powiedzieć: wcale, a oznacza ona ni mniej, ni więcej, tylko narzucenie woli silniejszego. Oczywiście hegemonem w polityce międzynarodowej są dzisiaj Stany Zjednoczone, które jako wielkie mocarstwo przypisują sobie prawo do określania, co jest moralne, a co nie jest moralne w stosunkach międzynarodowych. O tym, że odwoływanie się do praw człowieka przy narzucanie swojej woli przez jedyne na świecie mocarstwo nie jest szczere, a jest raczej faryzeuszostwem, dowodzą choćby stosunki amerykańsko-saudyjskie, amerykańsko-chińskie czy amerykańsko-afgańskie. W związku z tym bardzo wielu prawników, specjalistów od prawa międzynarodowego, bardzo wiele państw, bardzo wiele rządów i bardzo wiele ruchów społecznych na świecie upomina się o przywrócenie znaczenia prawa międzynarodowego, prawa, które pozwala małym i średnim państwom odgrywać rolę partnera, inicjatora i regulatora międzynarodowych stosunków dyplomatycznych, gospodarczych i społecznych. Polska jako państwo nie największe powinna być zainteresowana włączeniem się w ten nurt, który doprowadzi do nowego ładu międzynarodowego, opartego nie na enigmatycznej moralności, której jedynym interpretatorem jest jedyne na świecie supermocarstwo, a na regułach, których podstawą jest owszem moralność, ale regułach prawa międzynarodowego. Mówimy tutaj dzisiaj bardzo wiele o integracji europejskiej, mówimy o tym, że należy używać wspólnego języka i trzymać się wspólnej linii, kiedy się mówi o tych sprawach, w imię polskiej racji stanu. I nie sposób się z tym nie zgodzić. Problem polega tylko na tym, a podnosiło to kilku mówców, że po to, żeby taką linię wypracować, musi się na ten temat odbyć szczera, otwarta i nieskrępowana dyskusja.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#PosełPiotrIkonowicz">Jest kilka kwestii, których ta dyskusja nie rozstrzyga i których tak naprawdę nie sposób znaleźć nawet w bardzo ciekawym wystąpieniu ministra spraw zagranicznych. Pierwsza zasadnicza kwestia to jest kwestia pytania o to, jak wielka powinna być nieustępliwość polskiego rządu w domaganiu się partnerskich zasad przyjęcia do Unii Europejskiej; innymi słowy, w jakim stopniu formalne przyjęcie Polski w poczet członków Unii Europejskiej będzie sukcesem, jeżeli zgodzimy się na okresy przejściowe, jeżeli zgodzimy się na ograniczenia i jeżeli zgodzimy się na status członka drugiej czy trzeciej kategorii, w jakim stopniu należy za takim wątpliwym sukcesem politycznym gonić, a w jakim ponosić pewne koszty polityczne - dodajmy: również wyborcze - nieustępliwej postawy. I tu w tej chwili będzie się weryfikować wiarygodność stwierdzeń co do tego, jak bardzo chcemy, aby integracja europejska stała się korzyścią nie tylko dla polityków, którzy będą mogli zwołać konferencję prasową i ogłosić: oto my, oto nasza ekipa załatwiła nam członkostwo w Unii Europejskiej, ale aby przełożyło się to też na sytuację polskiego społeczeństwa. Bo rozmawiając o polityce zagranicznej, bardzo często zapominamy, że ona ma olbrzymie i wciąż rosnące znaczenie dla sytuacji socjalnej i ekonomicznej obywateli. Zapominamy o tym, że okres przejściowy na przemieszczanie się siły roboczej w sytuacji, w której nasz rynek już jest dawno otwarty na artykuły Unii Europejskiej, oznacza wzrost bezrobocia i brak możliwości rozładowania rosnących napięć społecznych. Zapominamy o tym, że nieprzystosowanie polskich struktur gospodarczych, niezmniejszenie trzecioświatowego rozwarstwienia i kontrastów społecznych powoduje, że rośnie liczba naszych obywateli, którzy w sposób naturalny będą uciekali z Polski, ponieważ tutaj już dawno stracili szansę przetrwania, ponieważ zostali wykluczeni ze społeczeństwa i z obiegu gospodarczego. Tych ludzi będzie tym więcej, im bardziej niesprawiedliwy będzie podział dochodu narodowego. Jedną z nauk państw Unii Europejskiej jest progresywny system podatkowy, progresywny podatek dochodowy, który pozwala napełnić budżet państwa pieniędzmi, które są potrzebne do wyrównywania szans. Drugą z tych nauk jest rola państwa. Nie jest prawdą, że w krajach Unii Europejskiej państwo wycofuje się ze sfery gospodarczej, a tym bardziej nie jest prawdą, że w krajach Unii Europejskiej państwo zrezygnowało ze swoich funkcji socjalnych. Jeżeli w tych trzech fragmentach: podatkowym, socjalnym i regulacyjno-ekonomicznym przystosujemy polski sposób rządzenia do zasad rządzących w krajach Unii Europejskiej, wówczas liczba osób zdesperowanych, zrozpaczonych, gotowych wyjechać za chlebem do krajów Unii Europejskiej, kiedy tylko otworzy się granica, obniży się, a problem okresu przejściowego na przemieszczanie się siły roboczej stanie się nieaktualny.</u>
          <u xml:id="u-49.2" who="#PosełPiotrIkonowicz">Chcę również zapytać w tym miejscu przedstawicieli Sojuszu Lewicy Demokratycznej, jak się zachowają po przejęciu władzy. Jest to zasadnicze pytanie. Otóż czy właśnie ten sukces, jakim ma być przybliżenie daty, przesłoni im konieczność twardych negocjacji w takich sprawach, jak Wspólna Polityka Rolna, jak fundusze strukturalne, jak sprzedaż ziemi i przepływ siły roboczej, czy też, tak czy inaczej, zgodzą się również narazić na krytykę - krytykę przede wszystkim państw Unii Europejskiej, z którymi jest to twardy spór, i krytykę tej przyszłej opozycji - i będą kontynuowali i nasilali kurs twardy, kurs podmiotowy, kurs suwerenny. Bo istotą suwerenności jest oczywiście to, o jak wielu sprawach będziemy w stanie decydować, kiedy staniemy się już członkiem Unii Europejskiej. Im bardziej dzisiaj w negocjacjach ulegać będziemy naciskom na okresy przejściowe w obszarach dla nas wrażliwych, takich jak sektor stalowy, jak sektor energetyczny, jak problem rynku pracy, tym mniej będziemy suwerenni, będąc członkiem Unii. Bo suwerenność to dobrobyt obywateli, bo suwerenność to państwo, które panuje nad sytuacją socjalną, to państwo, które panuje nad własną gospodarką i który jeszcze posiada jakąś własność, tak jak wiele krajów Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-49.3" who="#PosełPiotrIkonowicz">Wzywam więc, aby nie poddawać się gorączce wyborczej, ale jednocześnie żeby właśnie w okresie wyborczym wszyscy ci, którzy gotowi są przejąć odpowiedzialność za państwo i kontynuować te trudne negocjacje, odważyli się powiedzieć, gdzie jest granica ustępstw, bo to musimy na tej sali ustalić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o zabranie głosu pana posła Tadeusza Iwińskiego z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#PosełTadeuszIwiński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Wybitny polski immunolog Ludwik Hirszfeld mawiał przed laty, że gdyby narody wiedziały, jak okrutne mogą być ich rządy w imię racji stanu, nie zostawiałyby swoim rządom tyle swobody. Na szczęście w Polsce jest zgoda co do podstawowych kanonów racji stanu, takich jak zapewnienie bezpieczeństwa, eliminacja zagrożeń międzynarodowych, jak optymalizacja warunków zewnętrznych dla rozwoju wewnętrznego, i to jest ogromna wartość. A z drugiej strony, tu wspominał o tym pan poseł Bielecki, musimy umieć różnić się po norwidowsku, pięknie - co do celów nie, ale co do dróg ich osiągania, ludzi, którzy to realizują, technik itd. I nasze debaty, chcę powiedzieć, na temat polskiej polityki zagranicznej są bardzo łagodne w porównaniu z debatami, które mają miejsce w Bundestagu czy w Zgromadzeniu Narodowym Francji itd., więc to warto sobie uzmysławiać.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#PosełTadeuszIwiński">Oczywiście, że jest wiele dylematów natury szerszej, nawet nie tylko tych, które były tu wspominane. Można tutaj nawiązać do tytułu jednej z dyskusji w „Tygodniku Powszechnym”: jak Polska ma się poruszać, ujmując to w tych kategoriach, między realizmem, pragmatyzmem, idealizmem, jak w ogóle mamy podchodzić do dominującego dzisiaj w świecie pięciokąta: Stany Zjednoczone, Unia Europejska, Rosja, Chiny, Japonia, a jak - być może to jest najważniejsze pytanie - polityka zagraniczna ma pomagać w tym, żeby dzisiaj mieszkańcy, nie wiem, Olsztyna i Rzeszowa, Ełku i Wałbrzycha długofalowo żyli nie gorzej, bo żyją wyraźnie gorzej, niż przeciętni Szwedzi, Niemcy, Holendrzy czy nawet Portugalczycy i Grecy. I w takim też kontekście trzeba myśleć o Europie - o Europie dla ludzi, zwykłych ludzi, a nie jedynie w ramach przemian instytucjonalnych. Podzielam pogląd, że dyskusja na temat kształtu przyszłej Europy jest za słaba. Potrzeba nam rzeczywiście solidarności europejskiej w takim sensie, widzianej przez pryzmat interesów obywateli. I nie wiem - nie zapominając o wystąpieniach ministra spraw zagranicznych, nie wydaje mi się na przykład racjonalne, żeby rzecznik MSZ w sposób pospieszny i pochopny recenzował francuskie i niemieckie propozycje dotyczące kształtu Unii Europejskiej, mówił, za którymi to propozycjami jest Polska, a przeciwko którym jest bez szerszej debaty w tej mierze. To jest w ogóle słabość tego rządu, że nie potrafi komunikować się na te tematy ze społeczeństwem, na tematy europejskie. Jak napisano trafnie w „Gazecie Wyborczej” kilka tygodni temu, z tzw. PIS-u, czyli Programu Informowania Społeczeństwa, tak naprawdę został inny PIS - Program Indolencji Strategicznej. Przykro to powiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-51.2" who="#PosełTadeuszIwiński">Chciałbym też powiedzieć i sprostować, w nawiązaniu zresztą do ciekawej, refleksyjnej wypowiedzi pana posła Bieleckiego, do głosu pana posła Halla, pana posła Niesiołowskiego, znanego z łagodności swoich wystąpień, który zarzucał nam nadmierną ostrość, a zwłaszcza do wypowiedzi pana przewodniczącego Krzaklewskiego, że, po pierwsze, ani SdRP, ani SLD nigdy w swoim programie nie miało idei przeprowadzenia referendum w sprawie NATO i że rację miał przewodniczący Miller, gdy mówił, że rząd nie konsultował żadnego z wyjściowych stanowisk w 29 rozdziałach, a teraz są tego efekty, ani żadnego z około 40 okresów przejściowych. A to powinno być standardem. Gdy do Unii wchodziły Finlandia, Szwecja i Austria, to na co dzień tamtejsze rządy konsultowały z tamtejszą opozycją pewne sprawy, bo to umacniało ich stanowisko. I kiedy słyszę dzisiaj te głosy moralnego oburzenia, to nieuchronnie nasuwa mi się na myśl piękne powiedzenie Vittorio De Sici, że moralne oburzenie składa się tak naprawdę w 2% z moralności, w 48% z oburzenia, a w 50% z zawiści.</u>
          <u xml:id="u-51.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-51.4" who="#PosełTadeuszIwiński"> I nie dlatego, żebyśmy byli przekonani o tym - mówię tutaj, odnosząc się do głosu pana posła Ikonowicza - że wygramy itd. i co będziemy robić. Nie, wyborcy zadecydują. Natomiast my chcemy mówić jednym głosem w sprawach polityki zagranicznej - zawsze - tak trzeba.</u>
          <u xml:id="u-51.5" who="#PosełTadeuszIwiński">Jednym z czterech filarów polityki zagranicznej, obok integracji europejskiej, orientacji euroatlantyckiej i dobrosąsiedzkich stosunków, powinna być ekonomizacja tej polityki; zwłaszcza dzisiaj, kiedy Polska ma tak wysokie bezrobocie, kiedy mimo napływu inwestycji zagranicznych mamy tych inwestycji per capita dwa razy mniej niż Czesi, cztery razy mniej niż Węgrzy, nie mówiąc o krajach Europy Zachodniej, kiedy jest tak ogromny deficyt handlowy, Polska została wypchnięta z wielu rynków, zwłaszcza wschodnich, nie tylko wyłącznie wskutek naszej indolencji, ale także. I dyplomaci — chcę to jasno powiedzieć — nie są stworzeni wyłącznie do rzeczy „wyższych”, powinni się zajmować sprawami konkretnymi. Niektóre państwa, Skandynawia, Japonia, USA — chcę przypomnieć słynne zdanie Clintona, choć nie pierwszy to mówił: przede wszystkim gospodarka — traktują wątki gospodarczo-handlowe w działalności dyplomacji na równi z zagadnieniami bezpieczeństwa. Tak więc chodzi o pewne przesunięcie akcentu z klasycznej dyplomacji na promocję i ochronę interesów polskiej gospodarki jako całości, polskich przedsiębiorców, ludzi biznesu. To jest niesłychanie ważne i trzeba o to dbać na każdym kroku. Nawet jest niezrozumiałe to, że Polska ma trwały deficyt handlowy np. z takimi krajami, jak Kambodża czy Kamerun. Tego nikt nie może wyjaśnić. Co robi dyplomacja polska w kontaktach nawet z takimi krajami? Sprawa sąsiadów. Oczywiście jest to niesłychanie istotne. Priorytet dla euroatlantyckiej orientacji, używając języka matematycznego, to nie jest gra o sumie zero. Powinniśmy mieć dobrosąsiedzkie stosunki ze Wschodem, także z Rosją, pod jednym wszakże warunkiem: że te stosunki nie będą narażały niepodległości i żywotnych interesów krajów leżących między nami, zwłaszcza Ukrainy. Rosja jest jednak dla Polski równie ważna jak Ukraina. I te stosunki ze Wschodem powinny się stać rzeczywiście polską specjalnością w naszej sojuszniczej strategii, którą razem z NATO, a w przyszłości z Unią Europejską, będziemy kształtowali. Przykro to stwierdzić, ale mimo wielu ważnych wizyt dyplomatycznych w ostatnich miesiącach, i to chcę ocenić pozytywnie, wśród 19 państw NATO Polska nadal ma najsłabiej rozwinięte kontakty z Rosją. Nie chodzi zresztą o wizyty, o których mówił pan minister, ale o konkrety. I nie jest normalne, że najciekawsze propozycje, dotyczące przyszłości obwodu kaliningradzkiego, zgłasza Unia Europejska czy zwłaszcza Szwecja. W tym kontekście istotne jest, żeby nasze dobre stosunki z Niemcami rozwijały się także na szczeblu samorządowym, regionalnym. Przez przypadek mamy 16 województw, 16 regionów i jest 16 landów. Polska powinna traktować Niemcy jako kluczowego partnera na kontynencie europejskim i w drodze naszego kraju do Unii Europejskiej, ale też jasno powinniśmy mówić do naszych przyjaciół niemieckich — i to jest zadanie rządu, wszystko jedno, czy tego, czy przyszłego, czy i tego, i tamtego: panowie, wyzbądźmy się dwóch wielkich mitów, które dominują w sprawach Unii Europejskiej. Jeden jest po naszej stronie, że przyjdą Niemcy i wykupią polską ziemię, a przecież Polska to nie jest Majorka, to nie jest Costa Del Sol,...</u>
          <u xml:id="u-51.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Na pewno.)</u>
          <u xml:id="u-51.7" who="#PosełTadeuszIwiński">... a drugi jest po tamtej stronie, że po wejściu Polski do Unii Europejskiej tania siła robocza zaleje tamtejsze rynki.</u>
          <u xml:id="u-51.8" who="#PosełTadeuszIwiński">Otóż nie chcę wchodzić w zagadnienia demograficzne. W Niemczech jest 7,5 mln cudzoziemców, w całej Unii Europejskiej pracuje ich stosunkowo niewielu, 300 tys. osób z krajów kandydackich. I wszystkie prognozy pokazują, że w ciągu 10–12 lat po przystąpieniu nowych krajów do Unii Europejskiej od 400 do 800 tys. ludzi może przybywać na tamte rynki, a to jest niewiele. Jeżeli dzisiaj Niemcy uważają, że rocznie potrzebują 20 tys. wykwalifikowanych pracowników z zagranicy i jeżeli kanclerz Schröder zwrócił się o ponad 25 tys. informatyków, zwłaszcza z Indii i Polski, a przyjechało 250, to pokazuje, jak wiele jest nieporozumień po obu stronach i że trzeba znaleźć mądry kompromis w interesie polskiej racji stanu. Oczywiście ci pracownicy głównie są zatrudnieni w Niemczech i Austrii, w tych dwóch krajach, to jest 70%. Kto dziś pamięta, że np. w Słowenii pracuje więcej Austriaków aniżeli Słoweńców w Austrii. Tak więc te mity trzeba spokojnie likwidować po obu stronach.</u>
          <u xml:id="u-51.9" who="#PosełTadeuszIwiński">Koncentrując się, i słusznie, na zadaniach związanych z integracją europejską, członkostwem w Sojuszu Północnoatlantyckim, Polska niesłusznie przeoczyła w ostatnich latach ważne procesy zachodzące w różnych częściach kraju i zaniechała znaczącej współpracy z innymi dynamicznymi ośrodkami gospodarczo-cywilizacyjnymi. Cenię wizyty ministra Bartoszewskiego w Teheranie oraz Pekinie i to bardzo. Ale liczą się konkrety, wizyty to nie jest jeszcze efektywność i zaniedbania w tej dziedzinie są ogromne, bo przecież Chiny, Japonia, Indie, Wietnam, Korea, członkowie Asamu, niektóre państwa arabskie czy latynoskie mogą i powinny być dla nas atrakcyjnymi partnerami, szczególnie ekonomicznymi. Trzeba wykorzystać właściwie potencjał, jakimi są cudzoziemcy na naszych uczelniach i wyraźnie rozszerzyć, mimo trudnych warunków ekonomicznych, program kształcenia studentów zagranicznych. Polska za słabo włącza się w dialog na temat rozwiązywania problemów globalnych, takich jak głód, zacofanie, zadłużenie, rosnące dysproporcje w rozwoju świata, kwestie surowcowo-energetyczne czy zmiany klimatyczne. Powinna, wespół z innymi państwami, aktywniej działać na rzecz reformy ONZ, zwłaszcza Unii, Międzynarodowego Funduszu Walutowego czy Banku Światowego.</u>
          <u xml:id="u-51.10" who="#PosełTadeuszIwiński">Panie Marszałku! Zmierzając do końca, chciałem też powiedzieć, że MSZ nie wykorzystał ważnego narzędzia, jakie dała mu nasza Izba, Sejm, przez ustawę z 1996 r. reaktywującą Polski Instytut Spraw Międzynarodowych. Praktycznie PISM nie działa jako zaplecze i za słabo sięga do możliwości nauki, mówił też o tym poseł Cimoszewicz. Z tym wiąże się też potrzeba przygotowania fachowej kadry dla polskiej służby zagranicznej przez rozszerzenie kształcenia w Krajowej Szkole Administracji Publicznej, przynajmniej na początku. Fachowa obsada stanowisk, także przez młodych ludzi, placówek i centrali MSZ powinna być dokonywana z uwzględnieniem wymogów, jakie stawia perspektywa integracji Polski z Unią i ekonomizacji naszej polityki zagranicznej. Inną sprawą jest to, że pragmatyka służby cywilnej jest stosowana w służbie zagranicznej w bardzo ograniczonej skali. Jeżeli uda nam się przyjąć nową ustawę o służbie zagranicznej, która nie będzie traktowana jako narzędzie rozgrywek personalnych, to będzie ważne. Oczywiście dla obywateli jest też niezwykle istotne, żeby polska dyplomacja dysponowała większą siecią ambasad i konsulatów, ale głównie po to, by obywatel miał pewność, że gdy przekroczy granicę, jego interesy będą tam dobrze chronione, a wizerunek i interesy Polski w świecie są właściwie promowane.</u>
          <u xml:id="u-51.11" who="#PosełTadeuszIwiński">Wysoka Izbo! Wiktor Hugo mawiał złośliwie, że kobiety i arystokrację pielęgnuje to samo złudzenie, że zdołają się zakonserwować. Otóż, parafrazując to powiedzenie, Polska musi konserwować i nie zmieniać naszej racji stanu, ale polska polityka zagraniczna winna być bardziej dynamiczna, nie tylko odpowiadać na nowe wyzwania, ale je trafnie przewidywać. W tym kontekście - być może to niektórych spośród kolegów zdziwi - chciałbym przywołać też bardzo ważną myśl kardynała Stefana Wyszyńskiego, że małością dnia dzisiejszego nie wolno burzyć wartości przyszłości. Uważam, że to jest lekcja dla nas wszystkich bez względu na to, z której strony sceny politycznej przemawiamy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-51.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o zabranie głosu pana posła Marcina Libickiego z klubu AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#PosełMarcinLibicki">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! Przy tej dorocznej debacie na temat polskiej polityki zagranicznej warto - tylko w dwóch słowach - odnieść się do historii, do okresu ostatnich 12 lat, kiedy przed Polską stanął wybór albo nowego ułożenia stosunków z Rosją, albo stworzenia jakiegoś bloku państw niejako neutralnych, albo też orientacji prozachodniej. Przytłaczająca część opinii publicznej wybrała orientację prozachodnią. Ułożenie stosunków z Rosją na nowych zasadach okazało się niemożliwe, rosyjska sytuacja wewnętrzna i rosyjska polityka zagraniczna nie są w stanie wykazać się pozytywnymi osiągnięciami i wygląda na to, że przez dłuższy czas Rosja nie będzie jeszcze odgrywać istotnej roli. Jeśli chodzi o utworzenie bloku państw neutralnych, jak było to lansowane, np. teoria międzymorza, to się okazało być zupełną mrzonką, ponadto nie było wspólnych interesów państw w tym szerokim obszarze Europy, które chciałyby taką wspólną politykę prowadzić. Została opcja prozachodnia, a oznacza ona wejście do Unii Europejskiej, wejście jednak nie za wszelką cenę. Jeżeli ktokolwiek podchodzi do jakiegokolwiek przygotowywanego traktatu z koncepcją, że ten traktat musi być zawarty, wówczas uzyskuje najgorsze warunki.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#PosełMarcinLibicki">Z wielką satysfakcją słuchałem wypowiedzi naszego negocjatora ministra Kułakowskiego, którego duch wypowiedzi był taki, że nie można ustępować na każde żądanie, ponieważ plan rozbudowy Europy, instytucji europejskich jest wspólny i wspólnie muszą być ustanowione takie warunki, które wszystkim będą odpowiadać.</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#PosełMarcinLibicki">Kwestia, która od razu się narzuca, to jest obrót ziemią, problem wrażliwy w Polsce z zupełnie zrozumiałych względów. Jeżeli rząd zaproponował 18-letni okres, a teraz mówi się, że powinien być on zmieniony do 7 lat...</u>
          <u xml:id="u-53.3" who="#komentarz">(Poseł Gabriel Janowski: A do ilu?)</u>
          <u xml:id="u-53.4" who="#PosełMarcinLibicki">... byłoby to w najwyższym stopniu niewłaściwe. Nie tylko niewłaściwe dlatego, że tego nie chcemy, ale również dlatego, że ktoś, kto miałby zrezygnować ze swojego postulatu i zgodzić się na zaledwie 1/3 pierwotnie postawionych żądań, ośmieszałby się w oczach negocjatorów.</u>
          <u xml:id="u-53.5" who="#komentarz">(Poseł Gabriel Janowski: A do ilu lat można zejść?)</u>
          <u xml:id="u-53.6" who="#PosełMarcinLibicki">Proszę pana, na pana przyjdzie czas, jeżeli pan się zapisał do głosu; albo może pan już mówił. Proszę więc mi nie przerywać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#WicemarszałekJanKról">Panie pośle, czy pan kieruje to pytanie do siebie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#PosełMarcinLibicki">Pan słyszy, o czym ja mówię, więc proszę mi nie przerywać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#WicemarszałekJanKról">Nie ma miejsca na zadawanie pytań. Pan przeszkadza, panie pośle Janowski.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#PosełMarcinLibicki">Poproszę o odliczenie z mojego czasu tego wtrącania się. Dotychczas przerywał mi na ogół SLD, ale teraz pan poseł Janowski nie bardzo może usiedzieć spokojnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#WicemarszałekJanKról">Jest to przede wszystkim nieeleganckie.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#PosełMarcinLibicki">To jest właśnie przedmiot negocjacji, tak samo jak wolność przepływu siły roboczej czy wolność usług. Ja się zgadzam z opinią przedmówcy, że Polacy wcale nie są tak chętni do wyjeżdżania do pracy za granicę i z wielką przyjemnością i satysfakcją usłyszałem to, o czym mówił minister, że obecnie więcej Polaków wraca z zagranicy niż emigruje. To sprawia właśnie wielką satysfakcję, że wolna III Rzeczpospolita jest magnesem, który przyciąga, a nie jak PRL, który wyrzucał wiele najzdolniejszych obywateli.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#PosełMarcinLibicki">Chodzi także o pewne zasady ogólne. My nie chcemy wchodzić do Unii Europejskiej na zasadach jeszcze niedoprecyzowanych. Przypomnijmy, że w Unii ścierają się dwa poglądy - budowania jednego superpaństwa scentralizowanego na zasadach liberalno-socjalistycznych i tego, co jest popularnie nazywane Europą ojczyzn. My się za tym opowiadamy, ponieważ chcemy sami decydować o sprawach fundamentalnych, które najszerzej określiłbym jako zagadnienia kulturalne, sprawy moralne, sprawy pozycji religii, pozycji Kościoła. Tu sobie nie damy niczego narzucić. My do Europy zlaicyzowanej, świeckiej, liberalnej, ludzi o pełnych żołądkach, ale pustych sercach wchodzić nie chcemy.</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#PosełMarcinLibicki">Chcemy także, właśnie z tych powodów, żeby została zachowana suwerenność państwa oparta na tożsamości narodowej. Nie suwerenność narodów, lecz suwerenność państwa narodowego.</u>
          <u xml:id="u-59.3" who="#PosełMarcinLibicki">Z przyjemnością przeczytałem wypowiedź pana ministra Bartoszewskiego, który mówił, że integracja europejska nie odbywa się kosztem suwerenności państwowej i narodowej, wręcz przeciwnie, stwarza optymalne warunki dla realizacji suwerenności państw i narodów, w jakościowo nowych relacjach międzynarodowych. Bardzo się cieszę, że minister tak to ujął, ale jest ważne, żeby rzeczywiście tego się trzymać i żeby Europa rzeczywiście była gwarantem suwerenności. Musimy zdawać sobie sprawę z tego, że wcale tak nie jest i że w Unii Europejskiej są bardzo silne tendencje do tego, żeby tak nie było.</u>
          <u xml:id="u-59.4" who="#PosełMarcinLibicki">Przypomnijmy też — warto o tym mówić — że istnieje wiedeńska konwencja o traktatach, która pozwala rozwiązać zawarte traktaty. I ten traktat europejski też będzie mógł być w przyszłości rozwiązany. Albowiem traktatów wieczystych historia zna bez liku. Historia się nie skończyła, wbrew temu, co twierdził Fukuyama. Historia trwa. O tej ewentualności też warto pamiętać.</u>
          <u xml:id="u-59.5" who="#PosełMarcinLibicki">Warto pamiętać, że możemy budować Europę w oparciu o określoną tożsamość. Nie ma natomiast czegoś takiego, jak tożsamość europejska. Odbyło się wiele sympozjów organizowanych pod auspicjami organizacji europejskich, z zapytaniem: Czy jest tożsamość europejska? Najogólniejsza odpowiedź była taka: Jestem Europejczykiem, bo jestem Polakiem, jestem Europejczykiem, bo jestem Niemcem albo Francuzem. Nie ma czegoś takiego, jak: Jestem Europejczykiem bez narodu, bez własnej ojczyzny. Dzisiaj próbuje się w Europie budować na jakichś nieokreślonych wartościach jakąś tożsamość europejską. To się nie uda i udać się nie może. Tego popierać nie będziemy.</u>
          <u xml:id="u-59.6" who="#PosełMarcinLibicki">W Nicei została wydana deklaracja; to nie jest akt prawny, to jest deklaracja karty praw podstawowych. Wydaje mi się to zupełnym nieporozumieniem. To nie jest akt prawny zobowiązujący, jednak jest to krok w złym kierunku: pomieszanie praw homoseksualistów, związkowców, pracodawców, sprawy klonowania i doświadczeń genetycznych w jednym dokumencie, bez jakiejkolwiek inwokacji religijnej, do jakichś fundamentalnych wartości. Przypomnę, że została ona wykreślona na wniosek Francuzów, a było tam miejsce na przypomnienie wartości religijnych. Okazało się, że zostały wykreślone na wniosek delegacji francuskiej. W takiej sytuacji, bez tego typu odniesienia, takie deklaracje zmienią się de facto w worek na śmiecie.</u>
          <u xml:id="u-59.7" who="#PosełMarcinLibicki">My chcemy zbudować Europę jako strukturę międzynarodową, a nie ponadnarodową. Nie chcemy umacniać instytucji europejskich kosztem instytucji narodowych. Chcemy, jak powiedziałem, Europy ojczyzn.</u>
          <u xml:id="u-59.8" who="#PosełMarcinLibicki">Jest też kwestia, czy wszystkie siły polityczne chcą takiej samej Europy. Czy chcą takiej samej przyszłości? Była mowa o tym, że jest konsensus co do polityki zagranicznej. Ogólny - jest; jednak słyszeliśmy niedawno wypowiedzi, publikowane, ze strony SLD, że trzeba być bardziej ustępliwym w sprawach negocjacji rolniczych czy w sprawach ziemi.</u>
          <u xml:id="u-59.9" who="#PosełMarcinLibicki">Przypominamy, że głosowanie członków SLD do Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy nie na kandydata polskiego, tylko na kandydata socjalistycznego, angielskiego, to nie było reprezentowanie jednoznaczne polskich interesów.</u>
          <u xml:id="u-59.10" who="#PosełMarcinLibicki">Przypomnę wypowiedzi posła SLD na Białorusi, powszechnie znane. Przypomnę też to, że, jak się okazuje, w gabinetach niektórych działaczy SLD stoją popiersia Lenina, wodza państwa, które chciało zniszczyć polską niepodległość. Musimy o tym pamiętać. Musimy pamiętać także o tym, że kiedy tutaj przewodniczący Krzaklewski wspomniał, iż III Rzeczpospolita została ufundowana przez rządy solidarnościowe, po stronie SLD wybuchły śmiechy. Nie wiem, z czego, bo zaprzeczanie historii, zaprzeczanie temu, że to rządy solidarnościowe ufundowały III Rzeczpospolitą, jest nieporozumieniem.</u>
          <u xml:id="u-59.11" who="#PosełMarcinLibicki">Chcemy poszerzenia Unii Europejskiej. Unia Europejska powinna obejmować jak najwięcej państw. Nie ma żadnego powodu, żeby nie znalazła się w niej Serbia, Chorwacja, żeby nie znalazła się w niej na przykład Turcja. Chcemy Europy na miarę jej dokonań w przeszłości, na miarę tego, na czym została ufundowana wielkość Europy. Chciałbym, żeby wytyczną naszej polityki zagranicznej była uchwała gnieźnieńska jednomyślnie przyjęta w Gnieźnie na wyjazdowym posiedzeniu Sejmu, w której czytamy, że naszym celem jest suwerenna Rzeczpospolita, która jest dobrem wspólnym narodu, że będziemy zmierzać do zajęcia należnego nam w rodzinie państw europejskich miejsca, a jednocześnie do umocnienia naszej ojczyzny, że uczestnictwo Polski w zjednoczonej Europie nie może oznaczać rezygnacji Polaków z własnej tożsamości, niepodległości, tradycji i wyznawanych wartości. To jest dokument przyjęty jednomyślnie przez Sejm, który nas wszystkich na przyszłość w Europie i w naszej europejskiej polityce zobowiązuje.</u>
          <u xml:id="u-59.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#WicemarszałekJanKról">Głos zabierze pan poseł Henryk Goryszewski, poseł niezrzeszony.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#PosełHenrykGoryszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Politykę zagraniczną prowadzi nie tylko minister spraw zagranicznych. Kształtuje i prowadzi ją swoimi wypowiedziami i zachowaniami premier, prezydent, a jak się okazuje, w naszym wypadku również inni ministrowie i dostojnicy, tacy jak chociażby ostatnio minister sprawiedliwości czy szef Instytutu Pamięci Narodowej. Politykę zagraniczną, jej treść tworzą zawierane misterne sojusze, sporządzane dokumenty międzynarodowe, składane deklaracje, ale również zachowania tych, którzy reprezentują nasze państwo na zewnątrz. Polityka zagraniczna to jest również konieczność określenia głównych wyzwań. Myślę, że można tu mówić o czterech. Kwestią kapitalną jest nasz stosunek do Unii Europejskiej. Jest to w ostatnich miesiącach niezwykle ważna kwestia zagrożeń dla międzynarodowego prestiżu Polski, są to stosunki z mocarstwami i ich wpływ na bezpieczeństwo narodowe wynikające z naszego położenia geopolitycznego. Wreszcie jest to polityka zagraniczna w tradycyjnym ujęciu a kwestie gospodarcze.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#PosełHenrykGoryszewski">Nie wiem, na ile mi starczy czasu i do której z tych czterech kwestii, będę mógł się ustosunkować.</u>
          <u xml:id="u-61.2" who="#PosełHenrykGoryszewski">O Unii Europejskiej mówili wszyscy i ta kwestia zdominowała dzisiejsze obrady. Jest to rzeczywiście kluczowa kwestia dla losów Polski, i to losów pokoleń, jest to kwestia może stuleci, nie tylko dziesięcioleci, jak powiedział pan minister Kułakowski. Dlatego też nie mogło i nie może być dylematu, czy ważniejszy jest termin przystąpienia do Unii, czy warunki, na których przystąpimy do Unii. Szkoda, że mocno się to podkreśla, mówi się o warunkach jako o zasadniczej kwestii dopiero dziś, kiedy się kończy kadencja i Sejmu, i rządu. Przez 3 lata byliśmy karmieni, i my posłowie, i opinia publiczna, kwestią ważności terminu. Jeszcze parę miesięcy temu była gotowość ustępowania, wiem o tym. Słynne konsultacje z szefami klubów parlamentarnych głównych partii politycznych u premiera miały jeden temat: na ile można ustąpić, byleby tylko zachować 2003 r. jako termin naszego wejścia do Unii. Nie wolno w ogóle tak tego formułować. To jest podstawowy zarzut, jaki stawiam polskiej polityce zagranicznej w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-61.3" who="#PosełHenrykGoryszewski">Druga kwestia to jest wyprzedaż ziemi. Wydaje mi się, że stoimy rzeczywiście na straconej pozycji. I to nie dlatego, że nie będzie 18 lat, tylko mniej, bo jeżeli nie obecny rząd, to przyszły rząd lewicowy zrezygnuje z postulatu 18 lat. Gorsze jest to, że bez względu na to, czy to się stanie za 7 czy za 18 lat, Polacy będą wyprzedawali ziemię, tak jak dzisiaj wyprzedają akcje obejmowane w prywatyzowanych przedsiębiorstwach, nie patrząc na to, który z niedobrych kapitalistów te akcje kupuje.</u>
          <u xml:id="u-61.4" who="#PosełHenrykGoryszewski">Trzecia kwestia z tym związana to jest ten słynny incydent brukselski sprzed paru tygodni, kiedy to dwóch wybitnych, dwóch z trzech najważniejszych negocjatorów wypowiada się w Brukseli, nie w Polsce, tylko w Brukseli, na kapitalny temat terminu - inaczej. To jest po prostu skandal dyplomatyczny. Mam nadzieję, że pana premiera nie ma i nie będzie go do końca tej debaty i że nawet jeżeli pan minister Saryusz-Wolski zabierze głos w dzisiejszej debacie, to tym razem nie będzie sprzecznych wypowiedzi jego i pana premiera.</u>
          <u xml:id="u-61.5" who="#PosełHenrykGoryszewski">Chciałbym zresztą, skoro wymieniłem nazwisko pana ministra Saryusza-Wolskiego, tym nazwiskiem podeprzeć swoją tezę, że bez mała o cztery lata za późno zaczynamy mówić twardo o warunkach wejścia, a nie o terminie wejścia, bo kiedy decydowano o tym, kto będzie prowadził w imieniu Polski negocjacje z Brukselą, to przypominam sobie publiczne wypowiedzi dygnitarzy z Brukseli, ucieszonych, że nie będzie to pan minister Saryusz-Wolski, bo jest zbyt trudnym negocjatorem, zbyt ostrym negocjatorem.</u>
          <u xml:id="u-61.6" who="#PosełHenrykGoryszewski">Druga kwestia to jest kwestia stosunków z wielkimi mocarstwami. Mamy znowu do czynienia z bez mała czteroletnim okresem, w którym zaprzepaszczono możliwość budowy dobrosąsiedzkich stosunków z Rosją. Czy się komukolwiek na tej sali czy polskiej opinii publicznej podoba, czy nie podoba, Rosja jest ciągle wielkim mocarstwem i ciągle jest o te paręset kilometrów od nas, a w przypadku okręgu kaliningradzkiego bezpośrednio z nami graniczy. Napięcia powodowane przez nas, tak to trzeba powiedzieć, przez niepoważne wypowiedzi wielu polityków, doprowadziły do zniszczenia handlu zagranicznego, który był jednym z elementów równoważenia polskiego bilansu handlowego.</u>
          <u xml:id="u-61.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-61.8" who="#PosełHenrykGoryszewski"> Dzisiejsze ocieplenie z ostatnich tygodni, z ostatnich miesięcy tak naprawdę w większym stopniu następuje z inicjatywy rosyjskiej niż polskiej, bo Rosja jest przymuszona do zakończenia negocjacji dotyczących przebiegu gazociągu. Jeszcze się okaże - jeśli dobrze odczytuję niektóre wypowiedzi prasowe, niektóre komentarze - że popełnimy błąd, którego nikt do tej pory nie popełnił, że w końcu zgodzimy się na przebieg tej dodatkowej nitki gazociągu w taki sposób, że zostanie odłączona przed pierwszym punktem poboru gazu na terenie Polski. Wtedy pryśnie cała konstrukcja broniąca naszej suwerenności gazowej, na której była oparta konstrukcja tego europejskiego gazociągu.</u>
          <u xml:id="u-61.9" who="#PosełHenrykGoryszewski">Z tym wiążą się, skoro mówię o wielkich mocarstwach, nasze relacje ze Stanami Zjednoczonymi. Tu padało - już kończę, panie marszałku - wiele słów dotyczących ważności tych relacji, tego, jak to dobrze, że nareszcie jesteśmy w obozie euroatlantyckim. Chcę powiedzieć rządowi Rzeczypospolitej tylko tyle, że w najciemniejszym okresie czerwonej nocy, kiedy byliśmy poddani dominacji sowieckiej, nie było takiej sytuacji, żeby państwo polskie - podkreślam, państwo polskie - ktokolwiek próbował pozywać do sądu w Leningradzie, Moskwie czy Irkucku, tak jak się pozywa do sądu amerykańskiego w Nowym Jorku, mimo że państwa są wzajemnie suwerenne i nie podlegają organom drugiego państwa. A polskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych i rząd polski, po pierwsze, milczy w tej sprawie, a po drugie, jeszcze tłumaczy Polakom, jakie to niebezpieczeństwa wynikną, jeżeli przegramy te procesy w Stanach Zjednoczonych.</u>
          <u xml:id="u-61.10" who="#PosełHenrykGoryszewski">Ostatnia kwestia. Nie zdążę już nic na ten temat powiedzieć, więc chciałbym się tylko zrewanżować panu posłowi Iwińskiemu cytatem ekumenicznym. Ponieważ pan poseł Iwiński cytował kardynała Wyszyńskiego, więc starałem się przypomnieć sobie coś z klasyków, co mógłbym zacytować, a co by pasowało do tematu dzisiejszej dyskusji. Otóż jako mały chłopiec wielokrotnie chodziłem po różne zakupy do sklepu z tzw. towarami w mojej miejscowości, a wisiał tam plakat przedstawiający ówczesnego wielkiego przyjaciela Polaków z takim zdaniem: Pokój zostanie zachowany, jeżeli narody ujmą jego sprawę w swoje ręce i doprowadzą ją do końca. Cytat za cytat. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-61.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o zabranie głosu pana posła Włodzimierza Konarskiego z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#PosełWłodzimierzKonarski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Zaproponuję kilka krytycznych komentarzy dotyczących tematu dzisiejszej debaty. Zacznę od kwestii polityki subregionalnej. Obecne dziesięciolecie stworzyło w Europie Środkowej i Wschodniej dogodne warunki do bliskiej współpracy państw tej części naszego kontynentu. Polska w sposób zupełnie oczywisty jest dobrze predestynowana do odgrywania tu szczególnie istotnej roli inspirującej i organizującej współpracę polityczną, tak by przez to zwielokrotnić potencjał polityczny, i nasz własny, i naszych wschodnich, i środkowoeuropejskich partnerów. Jednak ani w kwestii integracji europejskiej, ani też w dziedzinie współpracy wewnątrz i na zewnątrz Sojuszu Północnoatlantyckiego wspólne interesy tych państw nie były prezentowane w sposób politycznie znaczący, a różnice stanowisk niejednokrotnie bardziej były widoczne. Działo się tak mimo znacznej częstotliwości wzajemnych wizyt i spotkań. Stąd wniosek, że negocjowanie wspólnego mianownika interesów niestety nie było należycie skuteczne. Dlatego warto jeszcze raz podkreślić, że dążenie do wspólnego działania i harmonizowania interesów we współpracy subregionalnej jest szczególnie dla nas ważne i wysoko szanowane zarówno w Unii Europejskiej, jak i w NATO. Trzeba więc starać się o to uporczywie, a przede wszystkim skutecznie.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#PosełWłodzimierzKonarski">W kwestii polityki wschodniej uzyskany w ostatnich miesiącach postęp jest godzien podkreślenia, z tym się wszyscy zgadzamy. Mamy rzeczywiście lepsze perspektywy w stosunkach z Rosją, w których do odrobienia jest spory przecież dystans. Aby jego odrabianie nie trwało zbyt długo, potrzebne są umiejętne starania, a nie tylko spektakularne wizyty. Chodzi teraz o napełnienie treścią wszystkich dziedzin stosunków polsko-rosyjskich, aby stały się one przyjazne i korzystne. Nie należy przy tym tworzyć wrażenia, że tylko lub głównie interesują nas stosunki gospodarcze. Przecież nie będą się one rozwijać, jeżeli nie potrafimy ułożyć z Rosją korzystnego dialogu politycznego, którego nieodłączną cechą jest wzajemne wykazanie zrozumienia interesów obu sąsiadujących państw, nawet jeżeli interesy te są rozbieżne. Odnotować tu jednak gwoli rzetelności trzeba godny uznania akcent w przemówieniu ministra o potrzebie ożywienia dialogu politycznego z Rosją. Opozycja powinna to novum pokwitować z uznaniem i baczyć, jaka będzie realizacja tego akcentu.</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#PosełWłodzimierzKonarski">Głębsza refleksja potrzebna jest na pewno w sprawie stosunków sąsiedzkich z Białorusią. Chciałbym zapytać, czy obecna negatywna stagnacja tych stosunków rzeczywiście służy naszym interesom; kto i jakie z tego stanu rzeczy odnosi korzyści. Powstrzymam się jednak od nacisku na to pytanie, bo pan minister stwierdza: „potrzeba aktywnej polityki wobec władz Białorusi”. To, Wysoki Sejmie, znacząca i słuszna innowacja.</u>
          <u xml:id="u-63.3" who="#PosełWłodzimierzKonarski">Priorytetową dziedziną są niewątpliwie stosunki polsko-amerykańskie. Te rzeczywiście rozwijają się bardzo dobrze i nie ma powodu, aby — jak to się przecież ostatnio nierzadko zdarza w Europie Zachodniej — wytykać nam zbytni proamerykanizm. Słuszne jest niewątpliwie polskie stanowisko, w którym akcentujemy nasze i amerykańskie, i europejskie powiązania, odrzucając tezę, że mogą one wzajemnie sobie przeszkadzać. Warto jednak pamiętać, że taka nasza polityka jest do utrzymania tak długo, jak długo wspólnota amerykańsko-europejskich interesów przeważać będzie nad rozbieżnościami. Gdyby bowiem stało się inaczej, to kłopoty nie dadzą na siebie długo czekać. Dobrze więc będzie, jeżeli w naszej polityce zagranicznej na miarę naszych możliwości będziemy dążyć do usuwania sprzeczności i budowania europejsko-amerykańskich związków. Te są wręcz niezastąpione, jeśli chodzi o międzynarodowe bezpieczeństwo. Jakikolwiek sceptycyzm w tej sprawie, po którejkolwiek stronie Atlantyku, może tylko międzynarodowemu bezpieczeństwu zaszkodzić.</u>
          <u xml:id="u-63.4" who="#PosełWłodzimierzKonarski">Na pewno pomocna może być nasza polska perswazja, ale tylko wtedy, jeżeli będzie prowadzona umiejętnie i na pewno niehałaśliwie.</u>
          <u xml:id="u-63.5" who="#PosełWłodzimierzKonarski">Słychać wątpliwości, czy Polska nie staje się zbyt pasywna w polityczno-militarnym dialogu o międzynarodowym bezpieczeństwie państw, o przeciwdziałaniu potencjalnym nowym zagrożeniom. Prowadzenie takiego międzynarodowego dialogu - udział w nim znaczący - jest trudne. Wymaga solidnego warsztatu dyplomatycznego, dobrego badawczego zaplecza, umiejętności pozyskiwania stosownego wsparcia innych państw i rządów. Czy dysponujemy takimi instrumentami? Jednak i tutaj w przemówieniu ministra dostrzec należy sporo konstruktywnych sformułowań, które mogą, powiedzmy to tak, bardziej pomyślnie rokować na przyszłość.</u>
          <u xml:id="u-63.6" who="#PosełWłodzimierzKonarski">Jedna uwaga w sprawie niemieckich odszkodowań. Myślę, że wszyscy podzielamy satysfakcję pana ministra, że sprawa dobiega końca. Przypomnę tylko, że SLD nie szczędził wysiłku, aby rozwiązywać ten bolesny problem we współpracy z największą formacją polityczną współczesnych Niemiec - SPD. Leszek Miller wielokrotnie i szczegółowo omawiał sprawę z przewodniczącym SPD Gerhardem Schröderem, o czym informowaliśmy w prasowych komunikatach. Pozwolę więc sobie o tym przypomnieć.</u>
          <u xml:id="u-63.7" who="#PosełWłodzimierzKonarski">Kończąc, chcę jeszcze powiedzieć, że nie zauważyłem — proszę o informację, jeżeli się mylę — jednak wystarczającego polskiego starania, aby rozwijać to, co w Unii Europejskiej nazywa się Wspólną Polityką Zagraniczną i Bezpieczeństwa. Rozdany posłom niedawno raport stwierdza, że negocjacje zamknięto, cytuję: „tymczasowo, 6 kwietnia 2000 r.”. Raport ten wylicza cały szereg niezrealizowanych jeszcze zobowiązań. A przecież w tej sprawie nie ma w Polsce kontrowersji politycznych ani też przeszkód ekonomiczno-finansowych. Jest natomiast przekonanie, że tu właśnie moglibyśmy dobrze pokazać nasze europejskie zainteresowanie i umiejętności. Myślę, że na ten temat powinniśmy w Sejmie otrzymać oddzielnie bardzo szczegółowe i przekonywujące informacje. Nie sposób też nie powiedzieć, słuchając zapewnień o tym, że jesteśmy nadal w czołówce kandydatów do Unii, bo dzisiaj one padły, że nawet jeżeli w odnośnym dokumencie Brukseli jest takie twierdzenie, to jeszcze powinniśmy, rozumiejąc, jak mówił minister Kułakowski, cytuję: „dozę uznaniowości Brukseli”, powinniśmy, powtarzam, jeszcze sami o tym się przekonać, a tu, jak wyraźnie widać, przeważają wątpliwości i myślę, że to one są bliższe prawdy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-63.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o zabranie głosu pana posła Tadeusza Wronę z klubu AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#PosełTadeuszWrona">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym zawrzeć w moim wystąpieniu kilka uwag dotyczących raportu z realizacji w roku 2000 Narodowego Programu Przygotowania do Członkostwa w Unii Europejskiej i trzeba tutaj powtórzyć, podobnie jak w czasie debaty przed rokiem, pewne kwestie. Nadal w moim przekonaniu niewystarczająca jest polityka informacyjna państwa w zakresie przygotowania do członkostwa w Unii Europejskiej. Nadal także niedostrzegana jest konieczność szerszego uwzględnienia samorządu terytorialnego jako partnera dla rządu w procesie integracji.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#PosełTadeuszWrona">Spektakularne wydarzenia typu manifestacji w Warszawie nie zmieniają faktu, że z informacją jest źle. Cierpimy na stały deficyt rzeczowej informacji. Z jednej strony mamy „wystrzały” propagandowe, z drugiej ciszę, gdy trzeba przedstawić rzeczywiste problemy. Symptomatyczny jest tu stosunek telewizji publicznej do przekazywania informacji o procesie integracji. Mamy topornie robione, nadawane w porach niskiej oglądalności, programy propagandowe. I lekceważenie podstawowej misji, jaką jest rzeczowa informacja. Podam tu przykład. W dniach 21–22 maja w Brukseli doszło do bardzo ważnego spotkania państw-członków Unii Europejskiej i państw kandydujących do Unii oraz przedstawicieli samorządowych władz regionalnych. Miałem zaszczyt uczestniczyć w tym ważnym forum. Przedstawiono tam raport Komisji Europejskiej, zaprezentowano różne warianty zmianowej polityki. Była to, podkreślę raz jeszcze, debata szczególnie ważna dla Polski. Decyzje dotyczące polityki spójności rzutować będą na wielkość otrzymanej przez Polskę unijnej pomocy. Owe decyzje rzutują także bezpośrednio na tempo integracji. Czy telewizja publiczna informowała o przebiegu tej ważnej konferencji? Czy poinformowano w telewizji publicznej o polskim stanowisku wobec zmian polityki spójności, stanowisku przedstawionym w bardzo dobrym wystąpieniu premiera Jerzego Buzka? Oczywiście nie. Więcej miejsca telewizja publiczna poświęciła każdej taniej sensacji niż temu wydarzeniu. Zamiast informacji o konferencji mieliśmy obszerną prezentację sporu o datę, wyolbrzymiającego różnicę między wypowiedzią ministra i premiera. Jest to niestety tylko jeden z licznych przykładów, jak realizowana jest przez telewizję publiczną misja rzetelnej informacji, w tym informacji o procesie negocjowania integracji z Unią Europejską.</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#PosełTadeuszWrona">Telewizja jest niewątpliwie najważniejszym nośnikiem informacji. Niestety szwankuje także wykorzystanie innych form informowania społeczeństwa. Czytam w raporcie o nowoczesnej polityce informacyjnej, o rozwijaniu różnorodnych form. Czy czasem nie sprowadza się ta nowoczesność do działania w jakimś sensie na pokaz? Wydawanie pieniędzy na tony różnokolorowych broszurek nie oznacza informowania. Czasem wypada zastosować metody z działań naturalnych na wolnym rynku. Robiąc kampanię reklamową na przykład margaryny, organizator starannie analizuje, kto jest odbiorcą działań, co należy mu pokazać i w jaki sposób. Bada także na bieżąco skutki swoich działań. Unia to nie margaryna - wydajemy zatem środki publiczne, nie pytając, kto jest odbiorcą naszych działań, ani nie badając ich skuteczności.</u>
          <u xml:id="u-65.3" who="#PosełTadeuszWrona">Czytam o współpracy z prasą lokalną. To jest rzecz bardzo ważna. Prasa lokalna jest często najbardziej wiarygodnym źródłem informacji dla społeczności lokalnej. Prasa lokalna otwiera możliwości informowania o procesie integracyjnym społeczności wiejskiej bądź małomiasteczkowej. Zatem spytam: Ilu dziennikarzy prasy lokalnej zostało objętych szkoleniami dotyczącymi spraw związanych z procesem integracji? Jak wygląda doinformowanie tych, którzy mają przekazywać informacje? Możemy płacić za zamieszczane w gazetach wkładki dotyczące kwestii europejskich, ale tak naprawdę zamieszczone teksty niedoinformowanego dziennikarza przyniosą więcej zła niż daje pożytku wkładka.</u>
          <u xml:id="u-65.4" who="#PosełTadeuszWrona">Druga sprawa - kwestia partnerstwa samorządów. Uwypukla ją brak reprezentantów samorządów w Narodowej Radzie Integracji Europejskiej. Owszem, stanowisko samorządów jest prezentowane w tej radzie, głos ich jest wysłuchiwany, ale konieczne jest sformalizowanie tego. W narodowej radzie muszą uczestniczyć reprezentanci samorządów wojewódzkiego, powiatowego i gminnego. Na samorząd spadnie duży ciężar związany z dostosowaniem Polski do wymogów Unii Europejskiej. Głos samorządowców musi mieć odpowiednią do tego ciężaru zadań wagę.</u>
          <u xml:id="u-65.5" who="#PosełTadeuszWrona">Szczególnej uwagi wymaga budowa partnerstwa z samorządem województwa. Nieprzypadkowo na wspomnianej konferencji w Brukseli, poświęconej polityce spójności, występowali nie tylko reprezentanci rządów, lecz i regionów. Znaczenie regionów w Europie wzrasta. To one są podmiotem polityki spójności. W wielu krajach, np. w Austrii, reprezentanci landów byli pełnoprawnymi uczestnikami negocjacji z Unią Europejską. Austria rzecz jasna ma inny ustrój, jest krajem związkowym. Unitarność polska nie oznacza jednak lekceważenia partnerstwa z regionami. Musi być sformalizowany stały system wzajemnego informowania o procesach integracji między rządem a zarządami województw.</u>
          <u xml:id="u-65.6" who="#PosełTadeuszWrona">Pilnym zadaniem jest przygotowanie Polski na wykorzystanie funduszy strukturalnych i funduszu spójności. Przyjmując określaną przez rząd datę wejścia do Unii Europejskiej, w tym roku powinniśmy mieć stworzony mechanizm absorpcji tych środków. To nie są tylko przygotowania organizacyjne, choć tych też nie należy bagatelizować. Przede wszystkim powiedzmy jasno, nie wykorzystamy środków europejskich bez stworzenia nowego systemu finansowania samorządów, bez ich finansowego wzmocnienia. Jest to bowiem kwestia podstawowa, gwarancja odpowiedniego poziomu współfinansowania. Nie znamy jeszcze odpowiedzi na pytanie, kto będzie ponosił ciężar współfinansowania: czy przejmie to budżet państwa, czy beneficjent pomocy, czy też będzie to forma współuczestniczenia państwa i beneficjenta. Przy każdym z tych wariantów wzmocnienie finansowe samorządów, zwłaszcza samorządu wojewódzkiego, jest niezbędne. Urzędy marszałkowskie dziś nie dysponują środkami, by organizacyjnie przygotować się do zadań wynikających z ustawy o wspieraniu rozwoju regionalnego, nie dysponują środkami pozwalającymi im być partnerem dla rządu przy realizacji tej ustawy, a to jest zaledwie wstęp do zadań wynikających z absorpcji środków unijnych przyznawanych w ramach polityki spójności.</u>
          <u xml:id="u-65.7" who="#PosełTadeuszWrona">Miejmy zatem świadomość, że konieczność uchwalenia nowej ustawy o finansach samorządowych wynika bezpośrednio z konieczności podjęcia szybkich działań na rzecz integracji europejskiej. Jest ona tak samo niezbędna jak dostosowanie prawa w zakresie polityki chroniącej środowisko czy polityki rolnej. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-65.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o zabranie głosu pana posła Gabriela Janowskiego, posła niezrzeszonego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#PosełGabrielJanowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Gdybym musiał scharakteryzować kierunek naszej polityki zagranicznej, to myślę, że najlepszym przykładem byłoby wahadło. Otóż to wahadło kiedyś było bardzo wychylone na wschód, później uwolnione przeszło bez większego krytycyzmu na zachód i w zasadzie tkwimy w tej pozycji. A w moim przekonaniu polityka zagraniczna musi być wielokierunkowa, bo nie można budować swojej pozycji w świecie, mając tylko jeden azymut. Tak rozumiem politykę zagraniczną. Otóż takie podejście w polityce zagranicznej przez ostatnich 12 lat doprowadziło nas do tego, że dzisiaj tu, na tej sali, przedstawiciele największych klubów mówią, że nie ma alternatywy dla polityki zagranicznej, ściślej mówiąc, dla Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#PosełGabrielJanowski">Proszę państwa, każdy odpowiedzialny konstruktor statku, budynku zawsze przewiduje wyjście awaryjne, a polska myśl polityczna jest niestety jednokierunkowa. Gdyby była realizowana z całą konsekwencją, wyobraźnią i stanowczością, to nie miałbym specjalnych zastrzeżeń, ale ta polityka jest szarpana, nie jest konsekwentna, nie wyznacza głównych punktów działania, bo, przepraszam bardzo, nie może być w polityce zagranicznej, w polityce tak ważnej, dotyczącej integracji europejskiej, kwestią nr 1 data przyjęcia. To było najgorsze z najgorszych podejść. Oczywiście dla przeciętnie zorientowanego w życiu publicznym czy w jakiejkolwiek działalności muszą to być bezwzględnie warunki. Czy one są spełnione, czy przynoszą nam pożytki, czy też nie. Pytam się, czy Mieszko, żeniąc się z Dobrawką, wyznaczył sobie jako główny punkt termin ślubu, czy też jednak rozważał inne okoliczności, podejmując ten związek?</u>
          <u xml:id="u-67.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Z miłości.)</u>
          <u xml:id="u-67.3" who="#PosełGabrielJanowski">Proszę?</u>
          <u xml:id="u-67.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Z miłości.)</u>
          <u xml:id="u-67.5" who="#PosełGabrielJanowski">Pewnie z miłości. Co do Unii Europejskiej, nie jestem pewien, czy to jest wielka miłość. Faktem jest, że jest to miłość raczej jednostronna.</u>
          <u xml:id="u-67.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Dwustronna.)</u>
          <u xml:id="u-67.7" who="#PosełGabrielJanowski">Ale nieodwzajemniona. Podam choćby przykład fundamentu tych zaręczyn, jakim był układ stowarzyszeniowy. Miał być dobrodziejstwem dla polskiej strony, miał przynieść pożytki, mówiono, że będzie asymetryczny, oczywiście myślano o asymetrii właściwej dla Polski. Co z tego wyszło? Ano wszyscy widzimy gołym okiem - wielki deficyt w wymianie handlowej z tamtą stroną i przede wszystkim to, że przez tych 10 lat nasz główny atut, jakim była polska gospodarka, oczywiście socjalistyczna, powiedziałbym: socjalistycznie zarządzana, natomiast jeżeli chodzi o dobra, to była ona na przeciętnym poziomie krajów europejskich, a nawet w niektórych dziedzinach znakomicie zmodernizowana... Otóż ta gospodarka dzisiaj faktycznie jest w rękach obcego, zachodniego kapitału. Czyli to, co chcieli osiągnąć tamci panowie, osiągnęli, a my zostaliśmy z przysłowiowym gołębiem na dachu, bo nawet wróbla w garści nie mamy.</u>
          <u xml:id="u-67.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Rubla.)</u>
          <u xml:id="u-67.9" who="#PosełGabrielJanowski">Rubla, tak. Wracając do rubla, oczywiście był to zasadniczy błąd, bo nie należało tak jednoznacznie rezygnować ze współpracy gospodarczej, mimo że mieliśmy złe doświadczenia polityczne. Ale to była fobia, to było nastawienie jednoznacznie antysowieckie, później antyrosyjskie i ono do dzisiaj w dużej części trwa, ze szkodą dla naszej racji gospodarczej. My utraciliśmy te rynki, a kraje zachodnie - Niemcy, Holandia, inne - wchodzą tam bez żadnych zahamowań.</u>
          <u xml:id="u-67.10" who="#PosełGabrielJanowski">Wrócę do sprawy ekonomii, bo ona, jak wielu mówców dzisiaj mówiło, jest wyznacznikiem pozycji w świecie. Otóż, po pierwsze, ta polska ekonomia, gospodarka, jest słaba, a po drugie, polskie służby dyplomatyczne nie zabiegają o to, by ją wzmocnić, by ją promować. Takim klasycznym przykładem było zachowanie ministra Skubiszewskiego, który kiedyś, po powrocie z Brukseli, zapytany przez dziennikarzy, czy wywalczył w Brukseli kontyngenty na mięso, odpowiedział, że on rzeźnikiem nie będzie. Dumas, minister spraw zagranicznych Francji, zapytany, co myśli o wypowiedzi swego kolegi, odpowiedział: a ja będę rzeźnikiem. Czyli Dumas, rezydent Francji mogą być rzeźnikami i walczyć dla Francji o kontyngenty, o pozycję rolnictwa w Unii, a polscy dyplomaci nie. Zresztą pan Skubiszewski żalił się nieraz na posiedzeniach Rady Ministrów, że chcą z niego mleczarza zrobić. Szkoda, bo dobrze by było, gdyby wywalczył w Brukseli 13 czy 14 mld limitu dla Polski.</u>
          <u xml:id="u-67.11" who="#PosełGabrielJanowski">Szanowni państwo, ponieważ czas mija, ale omawiana jest ważna sprawa, odniosę się jeszcze do jednej kwestii. Mianowicie: Czy ten kształt Unii Europejskiej jest kształtem dla nas pożądanym? Otóż nie. Unia, proszę państwa, już się wypaliła. Unia nie ma konceptu na rozwój. Powiem szczerze, będąc na posiedzeniu Parlamentu Europejskiego w ubiegłym tygodniu, przysłuchiwałem się debacie. I wiecie, o czym tam dwie godziny mówiono? O zlewkach kuchennych, jaki to w Unii Europejskiej jest problem ze zlewkami kuchennymi. Po prostu jest to, powiedziałbym, organizm zbiurokratyzowany, który według mnie nie będzie dla Polski rozwojowy. Polska straci w nim swoją świeżość, straci swoją możliwość rzeczywistego rozwoju. Bo jeżeli ktoś myśli, że Unia Europejska wywianuje Polskę, że da jej tyle środków finansowych, że postawi ją na nogi, to się myli. Unia Europejska dzisiaj choćby w kwestii rolnictwa jest zdegradowana i te środki będzie przeznaczać na rozwój własnego rolnictwa, a nam powie: panowie, wasze rolnictwo jest bliskie natury, więc wam tych środków nie potrzeba, bo my musimy od przemysłu dojść do natury i na ten cel przeznaczać wielkie środki.</u>
          <u xml:id="u-67.12" who="#PosełGabrielJanowski">I ostatnia już sprawa, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#WicemarszałekJanKról">Króciutko proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#PosełGabrielJanowski">Króciutko.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#PosełGabrielJanowski">Mówiono tu o okresach przejściowych, szczególnie w sprawie ziemi. Byłem przeciwnikiem przyjęcia kryterium czasowego, jeżeli chodzi o sprzedaż ziemi. Uważałem to za błąd. W zasadzie jedynym zasadnym kryterium powinno być kryterium ekonomiczne. Proszę bardzo, może nastąpić wymiana, jeżeli poziom życia w Polsce i w Unii mniej więcej się zrówna. Ale nie, proszę panów, 18 lat, co było mrzonką i naiwnością, bo nikt się nie zgodzi na tak długi okres. I co dzisiaj proponują? 7 lat. A jeżeli Polacy wywalczą o dwa więcej, czyli 9, to będzie sukces? Nie, to będzie klęska, bo po dziewięciu latach od wejścia do Unii poziom i tak jeszcze spadnie. Być może dopiero po 15–20 latach on się zacznie rzeczywiście piąć w górę. Dlatego kwestia kryteriów i warunków, jeżeli chodzi o sprzedaż ziemi, musi być jednoznacznie postawiona. Słyszę ze wszystkich klubów, że się zadowolą tą połówką, okresem 9-letnim. Panowie, Polacy nie zgodzą się na to kryterium, nie zgodzą się na ten czas.</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#PosełGabrielJanowski">Panie marszałku - pan już tu miga, ale ja panu powiem, żeby pan wiedział - 500 tys. ha polskiej ziemi już dzisiaj jest we władaniu obcokrajowców, głównie Niemców. Czy pan myśli, że oni się pohamują, że oni ograniczą swoją ekspansję? Nie, oni ją zwielokrotnią, i dojdą, proszę pana, do Wisły, żeby później się przeprawić i pójść na Ukrainę, bo to jest ich odwieczne marzenie. Jeśli Polacy nie wykażą się nową wielką wyobraźnią, to będą pomostem - tak, proszę pani - po którym będą szły kapitały niemieckie i inne, zaśmiecając nasze terytorium, bo nikt tu nie będzie sprzątał. Sami musimy Polskę zbudować, sami musimy ją wysprzątać, opierając się na polskiej wytwórczości i polskiej gospodarce. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-69.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o zabranie głosu pana posła Jerzego Wiatra, klub SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#PosełJerzyWiatr">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W swoim exposé pan minister odniósł się do problemów Polonii. Zapowiedział między innymi przeprowadzenie analizy uchwał II Zjazdu Polonii. Myślę, że jest to bardzo istotny i ważny kierunek prac rządu i Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Zdajemy sobie z pewnością sprawę z tego, że Polska Polakom rozsianym w różnych krajach świata, Polakom na obczyźnie bardzo wiele zawdzięcza w różnych płaszczyznach - politycznej, kulturalnej, gospodarczej. Można by długo na ten temat mówić, ale sprawa jest oczywista i nie warto chyba szerzej się o niej rozwodzić. Polonia formułuje w stosunku do Polski szereg słusznych i uzasadnionych postulatów, w tym postulat, by sprawy, które dotyczą interesów Polaków mieszkających poza Rzecząpospolitą, były rozpatrywane z udziałem przedstawicieli Polonii. Trzeba rozważyć właściwy, zgodny z polskim prawem sposób uregulowania tej kwestii. Równocześnie jednak istnieje problem, który powinien być postawiony wyraźnie, jednoznacznie, choć jest trudny, i który między innymi pojawi się wtedy, kiedy pan minister będzie przeprowadzał analizę nie tyle uchwał, ile kontekstu politycznego II Zjazdu Polonii. Wiadomo, że z rozmaitych historycznych przyczyn w niektórych krajach środowiska polonijne mają kierownictwa polityczne, których stanowisko dalece odbiega od stanowiska rządu Rzeczypospolitej, od stanowiska parlamentu, od stanowiska większości społeczeństwa polskiego w kraju. Jest to historycznie uzasadnione, wytłumaczalne, zrozumiałe. Równocześnie jednak dla polityki Polski, dla rządu polskiego zawsze będzie istniał problem, w jaki sposób pogodzić uzasadniony całą naszą historią i naszymi dzisiejszymi interesami życzliwy i pełny zrozumienia stosunek do środowisk polonijnych z przestrzeganiem zasady, że te środowiska nie mogą prowadzić polityki przy naszym milczeniu czy niewystarczającym przeciwdziałaniu, która następnie odbija się na sytuacji Rzeczypospolitej. Polsce szkodzi to, że wybitny działacz, przywódca kongresu polskiego w Stanach Zjednoczonych, wygłasza przemówienia, w wyniku których prezydent Stanów Zjednoczonych odmawia przyjmowania go w Białym Domu, co nie jest przecież rzeczą normalną i co się przywódcom innych grup etnicznych w Stanach Zjednoczonych rutynowo nie zdarza.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#komentarz">(Głos z sali: To pan szkodzi.)</u>
          <u xml:id="u-71.2" who="#PosełJerzyWiatr">Rozumiem...</u>
          <u xml:id="u-71.3" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: To pan szkodzi Polsce, tak się wypowiadając.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#WicemarszałekJanKról">Panie pośle Macierewicz, proszę o chwilę spokoju, pan zaraz będzie miał głos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#PosełJerzyWiatr">Panie pośle Macierewicz, pana pogląd na temat tego, co szkodzi Polsce a co Polsce nie szkodzi, jest doskonale znany, tyle tylko że podzielany jest przez bardzo niewielką część obywateli naszego kraju. Zmierzymy się niedługo, za kilka miesięcy, na głosy wyborcze i okaże się, czy Polacy wolą pańskie stanowisko czy nasze.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-73.2" who="#PosełJerzyWiatr"> Nie ma co w tej chwili krzyczeć, bo krzykiem pan braku poparcia politycznego nie nadrobi.</u>
          <u xml:id="u-73.3" who="#PosełJerzyWiatr">Wracając do meritum sprawy. Problem jest skomplikowany i trudny. Rozumiem trudności rządu, każdego rządu, w tym oczywiście również obecnego, i każdego ministra spraw zagranicznych, w tym pana ministra Bartoszewskiego. Proszę nie traktować tego bynajmniej jako jakąś próbę politycznego ataku. Nie, trzeba znaleźć formułę, trzeba znaleźć rozwiązanie, które spowoduje, że będziemy działali życzliwie w stosunku do Polonii, a równocześnie będziemy potrafili oddzielić to, co jest stanowiskiem tego lub innego polonijnego polityka, czy nawet organizacji polonijnej, od tego, co jest stanowiskiem władz polskich.</u>
          <u xml:id="u-73.4" who="#PosełJerzyWiatr">W tym kontekście trzeba zadać pytanie: Kto w Rzeczypospolitej reprezentuje politykę wobec Polonii: rząd, a w ramach rządu minister spraw zagranicznych, czy Wspólnota Polska? W chwili obecnej jest to sprawa nadzwyczaj zawikłana. Kiedy się krytykuje Wspólnotę Polską, a moim zdaniem obok jej zasług są również punkty zasługujące na krytykę, pojawia się argument, że to jest stowarzyszenie i jeżeli chciałbym zmienić linię tego stowarzyszenia, to mogę się przecież do niego zapisać i ewentualnie kandydować do jego władz. No tak, tylko że to jest stowarzyszenie szczególnego typu, stowarzyszenie bardzo hojnie wyposażane z budżetu państwa. W konsekwencji jego działanie za granicą jest, i słusznie, postrzegane nie jako działanie dobrowolnego stowarzyszenia obywateli, tylko organu, który korzysta ze wsparcia autorytetu władzy państwowej. Sądzę, że to nie jest normalna sytuacja.</u>
          <u xml:id="u-73.5" who="#PosełJerzyWiatr">W stosunku do Polonii Rzeczpospolita powinna mówić jednym głosem i musi to być głos rządu Rzeczypospolitej. Minister spraw zagranicznych, a ze względów praktycznych - ponieważ minister nie może się osobiście wszystkim zajmować - z jego ramienia sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych powinien być tą osobą, która skupia w swoim ręku całokształt koordynacji polityki państwa w stosunku do Polonii. I to powinno być rozwiązanie modelowe niezależnie od tego, kto będzie wchodził w skład rządu, kto będzie ministrem spraw zagranicznych, ponieważ to, co mówię, nie jest skierowane osobiście do pana ministra Bartoszewskiego, tylko dotyczy pewnego rozwiązania, które powinno być stosowane stale, modelowo.</u>
          <u xml:id="u-73.6" who="#PosełJerzyWiatr">A teraz kwestia z zupełnie innej dziedziny. Na początku tej debaty pan przewodniczący Krzaklewski przypomniał, że Sojusz Lewicy Demokratycznej nie od razu był entuzjastą przystąpienia Polski do NATO i bardzo srogo nas zganił. Można byłoby oczywiście przypominać, że nie byliśmy jedynymi, którzy do przyjęcia perspektywy natowskiej dochodzili, że w tym samym czasie, kiedy SLD proponował różne rozwiązania, jeszcze nie w pełni zakładające nasz udział w NATO. Również prezydent Rzeczypospolitej, a był nim wtedy pan Lech Wałęsa, nie formułował programów wstąpienia do NATO, tylko na przykład program stworzenia jakiejś innej organizacji, wobec której używał nazwy NATO-bis. Być może takie historyczne dywagacje nie są konieczne. Jeżeli jednak pan przewodniczący Krzaklewski czyni tak ciężkie zarzuty z tego tytułu, żeśmy kiedyś nie byli tak jednoznacznie pronatowscy, jak jesteśmy dzisiaj, to chciałem przypomnieć...</u>
          <u xml:id="u-73.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Byliście jednoznacznie antynatowscy!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#WicemarszałekJanKról">Panie pośle, naprawdę, to nie jest styl...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#PosełJerzyWiatr">Panie pośle, to jest akurat nieprawda, ale...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę nie polemizować z ław. Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Rząd polemizuje!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#PosełJerzyWiatr">Pierwszy raz słyszę, żeby z ław rządowych przerywano. Wprawdzie to nie członek Rady Ministrów, chyba że nastąpiły dzisiaj zmiany.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#WicemarszałekJanKról">To może w następnym rozdaniu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#PosełJerzyWiatr">Ale nigdy dotąd się nie zdarzało, żeby ktoś zasiadający w ławach rządowych przerywał mówcy, więc gratuluję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#PosełJerzyWiatr">A teraz spróbuję powiedzieć, co chcę powiedzieć. Otóż w 1997 r., w czasie debaty w Zgromadzeniu Narodowym nad projektem konstytucji, pan przewodniczący Krzaklewski, wtedy jeszcze nie poseł, ale reprezentujący wnioskodawców tzw. obywatelskiego projektu konstytucji, grzmiał z tego miejsca, używając terminu Targowica, przeciwko autorom obecnie obowiązującej konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-79.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Intronizacja Chrystusa.)</u>
          <u xml:id="u-79.4" who="#PosełJerzyWiatr">I na czym polegała nasza zbrodnia, za którą doczekaliśmy się, wcale nie tylko posłowie i senatorowie SLD - Unii Wolności, Polskiego Stronnictwa Ludowego i Unii Pracy także, bo to była odpowiedzialność, że tak powiem, zbiorowa tych ugrupowań, które popierały projekt konstytucji - czym to zasłużyliśmy sobie na porównanie do Targowicy? Ni mniej ni więcej tym,...</u>
          <u xml:id="u-79.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Swoją działalnością, przeszłością.)</u>
          <u xml:id="u-79.6" who="#PosełJerzyWiatr">... że wpisaliśmy do projektu konstytucji artykuł, który reguluje tryb, w jakim Polska może wstępować do organizacji ponadpaństwowych, takich jak Unia Europejska czy NATO, i przekazywać swoją własną, suwerenną decyzją tym organom niektóre swoje uprawnienia. Nawiasem mówiąc, to już było cztery lata temu, pan przewodniczący Krzaklewski stoi na czele ugrupowania, które do niedawna było najsilniejszym ugrupowaniem w Sejmie, i nie słyszałem, żeby podjął próbę zmiany konstytucji w tym zakresie, więc widocznie to „targowiczańskie” zachowanie jakoś przestało tak wyglądać. Ale to jest charakterystyczne, to wtedy była przecież wyraźna deklaracja przeciwko Unii Europejskiej, bo to o to chodziło. To dlatego prowadzono tak namiętną kampanię w czasie referendum przed konstytucyjnego, z zarzutami, że to jest wyprzedawanie interesu narodowego, boć przecież nie regulacja uprawnień Sejmu, Senatu, prezydenta czy premiera mogła narażać nas na ten zarzut, a właśnie stwarzanie konstytucyjnych podstaw do integracji europejskiej. Więc cieszę się, że pan przewodniczący Krzaklewski zmienił zdanie, to jest normalne, wszyscy ludzie zmieniają zdanie...</u>
          <u xml:id="u-79.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Zwłaszcza w takiej sytuacji.)</u>
          <u xml:id="u-79.8" who="#PosełJerzyWiatr">... politycy też powinni zmieniać zdanie, ja też zmieniałem zdanie. Dlatego nie czynię zarzutu ze zmiany zdania, tylko dziwię się, że tak zmieniwszy zdanie w ciągu bardzo niewielkiego, niedawnego okresu, pan przewodniczący Krzaklewski ma do nas pretensje o to, że myśmy w innej, choć podobnej sprawie, również ewoluowali. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-79.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#WicemarszałekJanKról">Pan poseł Andrzej Osnowski z klubu AWS, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#PosełAndrzejOsnowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Debatujemy nad polityką zagraniczną Polski, łącząc kwestie integracji europejskiej z innymi kierunkami aktywności. Mam nadzieję, że na stałe odchodzimy od sztucznej autonomizacji polityki integracyjnej, sztucznego wyekstrahowania tego obszaru z całości polskiej polityki zagranicznej. Ona jest bowiem jedna, chociaż, owszem, podzielona na kilka kierunków - integracja europejska, NATO i Stany Zjednoczone, Rosja i Wschód, Grupa Wyszehradzka, aby wymienić tylko te najważniejsze.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#PosełAndrzejOsnowski">Filozofia orientacji nawy państwowej w kierunku prozachodnim, jakkolwiek zasadniczo słuszna, okazała się w praktyce usłana cierniami. Tylko i wyłącznie z naszej winy, z powodu życzeniowego myślenia niemal całej klasy politycznej. Ci, którzy mieli odwagę wskazywać na niebezpieczeństwo bezkrytycznego dryfu na Zachód, na ignorowanie geopolitycznego położenia Polski, uważani byli nieledwie za rosyjską agenturę. Zachodni prysznic okazał się wręcz lodowaty. W ubiegłym roku Unia Europejska całkowicie zlekceważyła nasze pobożne życzenia co do istnienia strategicznej osi Warszawa-Kijów i podpisała za naszymi plecami strategiczne porozumienie gazowe z Rosją. Owa kompromitacja Polski na arenie międzynarodowej była efektem rusofobii, nieoficjalnej doktryny polskiej polityki zagranicznej w ostatnim dziesięcioleciu. Zaniedbania wynikające z tej postawy zaczynają być obecnie nadrabiane, ale dopiero teraz, gdy Unia dała nam jasno do zrozumienia, na czym tak naprawdę jej zależy. Gdy stało się oczywiste nawet dla geopolitycznych analfabetów, że nasza pozycja na Zachodzie jest tym silniejsza, im lepsze są nasze stosunki z Moskwą. I mówię to, Wysoki Sejmie, mimo że nie jestem entuzjastą ścisłych stosunków z Rosją, ale, jak się wydaje, jestem realistą w tej dziedzinie. Strategicznym celem naszego państwa jest integracja z Unią Europejską. Ale Polacy coraz częściej zadają sobie pytanie: Dlaczego negocjacje z Unią przebiegają z takimi trudnościami, tak opornie? Otóż inaczej być nie może. Jak bowiem zaczynaliśmy te negocjacje? Podstawowe hasło wówczas brzmiało: do Unii za wszelką cenę. A więc od razu było wiadomo, że cena będzie najwyższa z możliwych, a warunki akcesji jak najgorsze. Taka taktyka teraz się mści. Unii zależy na przeciąganiu negocjacji w nieskończoność.</u>
          <u xml:id="u-81.2" who="#komentarz">(Poseł Gabriel Janowski: Manana, manana.)</u>
          <u xml:id="u-81.3" who="#PosełAndrzejOsnowski">Przecież nawet ostrożne szacunki mówią o jednym milionie miejsc pracy wyssanych z naszego rynku. Taki jest efekt traktatu stowarzyszeniowego. Ten roczny deficyt w handlu z Unią, który wynosi ok. 10 mld dolarów, przekłada się na import olbrzymiego bezrobocia. Co mamy w zamian? W 2000 r. ok. pół miliarda euro w ramach PHARE. Pieniędzy z funduszy strukturalnych nie będzie, a przynajmniej w takim zakresie, jak się spodziewaliśmy. Kilka dni temu w Podkarpackim Urzędzie Marszałkowskim odbyła się na ten temat interesująca konferencja. Otóż konkluzja ten konferencji była następująca: dwuletnie opóźnienie naszej akcesji w stosunku do roku 2003 to ponad trzykrotne zmniejszenie sumy funduszy strukturalnych, z 25 mld euro do 7 mld euro. Nieprzypadkowo przedakcesyjny program skierowany do rolnictwa SAPARD już po raz drugi nie wszedł w życie. Restrukturyzacja intensywnego unijnego przemysłu rolnego, jego przemiana w ekstensywne rolnictwo pochłonąć musi ogromne sumy. Jest w tym unijnym nieszczęściu, którego zewnętrznymi przejawami są BSE i pryszczyca, a wewnętrzną przyczyną — oparcie niemal całej produkcji żywnościowej Unii na eksperymentach biochemicznych, a więc w tych unijnych problemach pojawia się niepowtarzalna okazja dla promocji polskiego rolnictwa. Nasuwa się więc pytanie: Czy w tej kwestii dyplomacja polska poczyniła odpowiednie i wystarczające kroki?</u>
          <u xml:id="u-81.4" who="#PosełAndrzejOsnowski">Wysoki Sejmie! Traktat nicejski to koniec wspólnotowego ducha Unii Europejskiej. Efektem nicejskiego targu jest zburzenie dotychczasowych, względnie stabilnych instytucji Europy Zachodniej w tej dziedzinie. Z jednej strony Unia postrzegana jest jako struktura konsekwentnie zmierzająca w kierunku superpaństwa, z drugiej zaś - jako pole tarć interesów narodowych „wielkiej czwórki”, a więc Niemiec, Francji, Włoch i Wielkiej Brytanii. A wola obrony tych interesów, jak się dowiadujemy, wzrasta. Fiasko idei europejskiej, które tak bardzo uwidoczniło się w Nicei, ma swoją przyczynę w tym, że sternicy Unii - można obrazowo powiedzieć - postawili wóz przed koniem i priorytety, jakie obrali, są całkowicie nieadekwatne do europejskiej rzeczywistości; są tylko wypadkową interesów wielkiej czwórki.</u>
          <u xml:id="u-81.5" who="#PosełAndrzejOsnowski">Wysoki Sejmie! Nasza pozycja w Europie zależy głównie, jak mówiłem, od stosunków z Rosją i Stanami Zjednoczonymi. Zakładając wejście do Unii, realna sytuacja w tej strukturze i nasze miejsce w niej będą bardziej efektem relacji z Moskwą i Waszyngtonem niż ustaleń przy zielonym stoliku organizacji, która jako idea równoprawnych partnerów przestaje na naszych oczach istnieć. W organizacji tej liczy się tylko twarda obrona narodowych interesów. Przypomniała nam o tym niedawno Hiszpania, która w Nicei odegrała rolę polskiego sojusznika.</u>
          <u xml:id="u-81.6" who="#PosełAndrzejOsnowski">Na koniec: jeśli polityka polska nie będzie w tej mierze skuteczna, to nie zdziwię się, gdy naród w referendum wypowie się negatywnie co do członkostwa w Unii.</u>
          <u xml:id="u-81.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-81.8" who="#komentarz">(Głosy z sali: Niedoczekanie! Tak będzie!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o zabranie głosu pana posła Antoniego Macierewicza, posła niezrzeszonego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#PosełAntoniMacierewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W tej debacie ze strony zarówno przedstawicieli rządu, jak i większości sejmowej czy głównych partii tu zasiadających dominują dwa słowa i dwa pojęcia. Mówi się nam nieustannie, że panuje konsensus w sprawie wejścia Polski do Unii Europejskiej, i mówi się nam, że Polska nie ma alternatywy wobec wejścia Polski do Unii Europejskiej. Powiem szczerze, że oba te sformułowania rozumiem, jeśli padają nieustannie w telewizji czy w liberalno-lewicowej prasie, bo jest ona zdominowana przez jeden punkt widzenia. Ale powtarzanie ich tutaj nieustannie robi wrażenie, jakby rząd, a także wypowiadający te sformułowania przedstawiciele różnych ugrupowań partyjnych stracili rozeznanie w rzeczywistości. Bo ani na tej sali nie ma konsensusu i jest alternatywa, ani nie ma konsensusu w tej sprawie w społeczeństwie polskim. Ponad 30% Polaków jest przeciwnikami wejścia Polski do Unii Europejskiej i warto by było, żeby to na tej sali wreszcie padło. I nie dlatego Polacy są przeciwnikami wejścia do Unii Europejskiej, że są owładnięci jakimś antyzachodnim urazem. Bo trzeba w związku z wypowiedzią pana posła Osnowskiego stwierdzić szczególnie wyraźnie i podkreślić, że niechęć wobec wejścia do Unii Europejskiej nie ma żadnego związku z odrzucaniem miejsca Polski po zachodniej stronie bariery, która nadal dzieli świat. Wręcz przeciwnie, i słusznie, Polacy jednoznacznie opowiadają się za naszą obecnością w systemie NATO, za naszym sojuszem ze Stanami Zjednoczonymi. Niechęć wobec wejścia do Unii Europejskiej łączy się przede wszystkim z tragicznymi doświadczeniami gospodarczymi, za które odpowiadają rządy; a najbardziej odpowiada SLD, który ten proces zainicjował, i niestety, mówię to z przykrością, rząd, który pan, panie ministrze, teraz reprezentuje, a który, jak słusznie na tej sali powiedziano, i pan to sam powiedział, kontynuuje dorobek rządu pana Oleksego. Tak, rzeczywiście, niestety w tej mierze, w mierze bezalternatywnego wchodzenia do Unii Europejskiej, pański rząd kontynuuje zły dorobek i złe tradycje. Kontynuuje tak dalece, panie ministrze, że ku mojemu zaskoczeniu, po wysłuchaniu pana przemówienia muszę stwierdzić, iż zarysowany został taki obraz polskiej polityki, w której podporządkowuje się wszystko celowi, jakim jest wejście Polski do Unii Europejskiej, rozumianej de facto jako superpaństwo. Rozumie się przez to podporządkowanie interesów politycznych. Bo czymże innym, jak nie podporządkowaniem polskich interesów politycznych, jest to, że zezwala się na rokowania Unii Europejskiej w sprawie Królewca ponad naszymi głowami? Bo czymże innym, jak nie podporządkowaniem polskich interesów politycznych, jest to, że de facto zezwala się na rokowania między Unią Europejską a Rosją w sprawie strategicznego partnerstwa ponad naszymi głowami? Bo czymże innym, jak nie podporządkowaniem polskich interesów militarnych, interesów bezpieczeństwa, jest to, że w pana przemówieniu nie została podjęta centralna, najważniejsza, kluczowa dla bezpieczeństwa polskiego sprawa, mianowicie przyjęcia przez Polskę propozycji uczestniczenia w programie obrony strategicznej Stanów Zjednoczonych, która została Polsce złożona i którą wstępnie Polska zaakceptowała? A pominięcie tego w pana przemówieniu, kluczowym dla zaprezentowania stosunku państwa polskiego do polityki międzynarodowej, cóż ma oznaczać? Czyżby miało oznaczać, że rząd polski nie przyjmuje i nie akceptuje propozycji udziału w systemie obronnym, zwanym tarczą obronną? Nie chce mi się w to wierzyć. Nie przyjmuję tego do wiadomości, bo to jest strategiczny i fundamentalny interes państwa i narodu polskiego; rzeczywiście nie na tę kadencję, nie na najbliższe lata, ale co najmniej na dziesiątki lat. A wszystko to wyrasta z zaślepienia w patrzeniu na Unię Europejską; przyjmując nawet to, że ma być ona superpaństwem, czyli organizmem ponadnarodowym, włączającym, podporządkowującym sobie polskie interesy państwowe i narodowe, a mimo to jest dążenie do takiego rozwiązania. A to jest z punktu widzenia gospodarczego, jak pan dobrze wie, zgoda de facto na jednostronną eksploatację Polski, tak, na kolonialną eksploatację Polski. To są ostre, być może brutalne słowa.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Prawdziwe!)</u>
          <u xml:id="u-83.2" who="#PosełAntoniMacierewicz">Możecie państwo powiedzieć, że to są słowa wiecowe, ale inaczej nie da się tego powiedzieć, panie ministrze. Jeżeli bowiem blisko milion miejsc pracy w Polsce, milion miejsc pracy tracimy ze względu na nierównoprawne stosunki, na które pan jako minister spraw zagranicznych ciągle się zgadza - ja nie mówię, że z poparciem SLD, bo to jest oczywiste, interes Polski bowiem w tamtej partii nie istnieje, i że pchała ona pański rząd, podobnie jak pchała inne tzw. solidarnościowe rządy ku zatracie i zagładzie, to jest zrozumiałe z ich strony, ze strony ich interesów, ale dlaczego to jest robione naszymi rękoma. To jest pytanie, na które musi pan dać nam odpowiedź. Fakt, że Unia Europejska prowadzi z nami wojnę na wyniszczenie, także dyplomatyczną, to można zrozumieć w świetle interesów Unii Europejskiej, tylko dlaczego my się na to zgadzamy, dlaczego my to aprobujemy.</u>
          <u xml:id="u-83.3" who="#PosełAntoniMacierewicz">Panie ministrze, wszystkim wiadomo, że Polska nie wejdzie do Unii Europejskiej w roku 2003, wiadomo, że nie ma tam zgody na dopłaty do rolnictwa, co jest fundamentalnym, strategicznym celem naszych negocjacji - bez dopłat do rolnictwa wejście Polski do Unii Europejskiej jest fikcją, ułudą, jest oszukiwaniem polskich obywateli, po prostu oszukiwaniem polskich obywateli - tymczasem wiadomo, że do 2006 r. pieniędzy na pewno nie będzie.</u>
          <u xml:id="u-83.4" who="#komentarz">(Poseł Gabriel Janowski: I po tym czasie też mało co.)</u>
          <u xml:id="u-83.5" who="#PosełAntoniMacierewicz">Po tym czasie prawdopodobnie także nie. Te wszystkie kwestie nie zostały ani nam tutaj, ani społeczeństwu polskiemu dotychczas przedstawione. To ciąży i na exposé, i na pełnieniu przez pana urzędu.</u>
          <u xml:id="u-83.6" who="#PosełAntoniMacierewicz">Chcę także powiedzieć, że sprawą fundamentalną dla bezpieczeństwa Polski jest kwestia podpisania kontraktu norweskiego dotyczącego gazu. Do dzisiaj nie został on podpisany. Panie ministrze, pańskiemu rządowi zostały 3 miesiące. Jeżeli rzeczywiście chcecie państwo reprezentować polski interes gospodarczy, strategiczny i polityczny, czekamy na podpisanie tego kontraktu, bo od niego zależy bezpieczeństwo energetyczne rządu.</u>
          <u xml:id="u-83.7" who="#PosełAntoniMacierewicz">Na zakończenie jeszcze jedna sprawa. Zostały tu powiedziane słowa, które muszę nazwać bezczelnymi, ze strony pana posła Wiatra szkalujące prezesa Kongresu Polonii Amerykańskiej pana Edwarda Moskala. Chcę powiedzieć, że takie słowa wypowiadane na tej trybunie najgłębiej godzą w polską rację stanu, bo naród polski mieszka nie tylko między Odrą a Bugiem, lecz mieszka na całej kuli ziemskiej i liczy nie 39 milionów, ale co najmniej 59 milionów i w tym narodzie Edward Moskal znaczy więcej niż wszyscy posłowie SLD razem wzięci. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-83.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o zabranie głosu pana posła Wita Majewskiego z klubu SLD.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Co to jest za obliczenie?)</u>
          <u xml:id="u-84.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Czy jest lekarz na sali?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#PosełWitMajewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wydawało się, że w polskiej elicie politycznej jest pewien konsensus wokół polskiej racji stanu...</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-85.2" who="#PosełWitMajewski">... i zasad naszej polityki zagranicznej, ale ostatnia część debaty potwierdza jakoby był to kolejny mit.</u>
          <u xml:id="u-85.3" who="#PosełWitMajewski">Przechodząc do rzeczy, chciałbym z racji funkcji pełnionej w sejmowej Komisji Łączności z Polakami za Granicą przedstawić kilka refleksji na temat polityki polonijnej. Wprawdzie mówił o tym już mój przedmówca z klubu, pan poseł Jerzy Wiatr, ale chciałbym do niektórych spraw jeszcze nawiązać.</u>
          <u xml:id="u-85.4" who="#PosełWitMajewski">Po pierwsze, chcę powiedzieć, że II Zjazd Polonii pokazał, iż Polonia świata coraz bardziej czuje więź z Rzecząpospolitą. W odróżnieniu od poprzednich spotkań polonijnych tym razem obserwowaliśmy jednak zainteresowanie sprawami Polski, obserwujemy wzrost zainteresowania wśród Polaków żyjących za granicą, zwłaszcza na Wschodzie, ale chyba również na Zachodzie i myślę, że jest to pozytywny fakt. Na tym tle nie wygląda dobrze to, że w kraju dajemy niekorzystne sygnały. One powodują, że często ten potencjał sprzyjający Polsce nie jest wśród Polaków żyjących za granicą należycie wykorzystywany.</u>
          <u xml:id="u-85.5" who="#PosełWitMajewski">Chciałbym powiedzieć, że w tej kadencji po raz pierwszy obserwowaliśmy taką sytuację, że między rządową większością - w mniejszym stopniu w Sejmie, a w większym w Senacie, gdzie ta większość jest bardziej zdeklarowana - a rządem obserwowaliśmy w sprawach polonijnych cały szereg daleko idących rozdźwięków i różnicę sygnałów trafiających do Polaków za granicą, co powodowało niezwykle duże koszty polityczne. Przypomnijmy przebieg prac nad senackimi projektami ustaw o repatriacji, Karcie Polaka i obywatelstwie, wobec których stanowisko Senatu i rządu było diametralnie różnie. I często rządowi bliżej było do ław opozycji, bo trzeba było wspierać i kreować polski punkt widzenia w tych sprawach, niż do projektów senackich i zawartego w nich stanowiska. To oczywiście musi powodować koszty i myślę, że z praktyki tej kadencji, tego rządu trzeba wyciągnąć wnioski, aby w przyszłości sytuacja nie powtarzała się.</u>
          <u xml:id="u-85.6" who="#PosełWitMajewski">Druga sprawa. Dzisiaj pan minister mówił bardzo interesująco o tym, że w głównych krajach - to dotyczy naszych sąsiadów - gdzie Polacy żyją w dużych skupiskach, rząd będzie kładł nacisk na realizację dwustronnych umów, zapewniających warunki do rozwoju kulturalnego, oświatowego itd. Panie ministrze, kończy się kadencja. Myślałem, że pan nam dzisiaj zda sprawozdanie z osiągnięć tego rządu w zakresie polepszenia realizacji układów dwustronnych w tych ich częściach, które dotyczą Polaków żyjących u naszych głównych sąsiadów. Niestety, stało się tak i o to również Polacy mieli do nas pretensje na II Zjeździe, że polski rząd nie egzekwował postanowień tych układów, że robił z tego kartę przetargową i podporządkowywał innym interesom. Tak oczywiście być nie powinno. Myślę, iż dzisiejsza zapowiedź, że rząd będzie kontynuował wysiłki w celu realizacji dwustronnych układów w tej części, jest - powiedziałbym - lekko spóźniona, a na pewno jest to stanowczo za mało pod koniec kadencji.</u>
          <u xml:id="u-85.7" who="#PosełWitMajewski">I wreszcie trzecia sprawa. Zwracam się, panie ministrze, do całego rządu, może szczególnie do ministra finansów. Niestety, jeżeli wiemy, że połowa naszego narodu żyje poza granicami kraju, to trzeba wyposażyć służby konsularne w nieco większe środki ułatwiające pomoc i łączność z krajem ojczystym. Bywamy w placówkach konsularnych, przyglądamy się im i widzimy, że sumy te są żenujące. Konsulowie praktycznie pozbawieni są możliwości pomocy nawet w trudnych wypadkach, wymagających szybkich działań. I myślę, że pod tym kątem należałoby ocenić pewne ekstrawagancje w rozwoju różnych urzędów i służb, natomiast bardziej należałoby skoncentrować się na tym, aby polskie służby konsularne, zgodnie ze swoimi ustawowymi obowiązkami, mogły w większym stopniu pomagać Polakom żyjącym za granicą.</u>
          <u xml:id="u-85.8" who="#PosełWitMajewski">Koncentruję się na pragmatycznych sprawach związanych z sytuacją Polaków żyjących za granicą, ponieważ gdyby skupić uwagę na obowiązkach rządu wynikających z analizy uchwał II Zjazdu Polaków, który odbył się na przełomie kwietnia i maja, to oczywiście należałoby poświęcić temu odrębną debatę. Myślę jednak, że ten program zostanie przedmiotem wnikliwej analizy już po wyborach, kiedy przyjdzie czas, żeby zaplanować działania Rzeczypospolitej służące łączności Polaków z ojczyzną. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-85.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#WicemarszałekJanKról">Pan poseł Marian Piłka z klubu AWS.</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#PosełMarianPiłka">Panie Marszałku! Panie Ministrze Spraw Zagranicznych! Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Najpierw poruszę kwestię polemiczną. Pan poseł Wiatr oburzał się na porównywanie jego obozu do Targowicy. Tym sobie zasłużył ten obóz na takie porównanie, że jak żaden inny w historii naszego kraju oprócz targowicy tak bardzo Polsce nie zaszkodził.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#komentarz">(Głos z sali: W wyborach się okaże, kto komu zaszkodził! Ludzi się zapytajcie!)</u>
          <u xml:id="u-87.2" who="#PosełMarianPiłka">Te 45 lat sprawowania władzy w imieniu obcych, w imieniu Moskwy, myślę, że dostatecznie uprawnia tego typu porównania.</u>
          <u xml:id="u-87.3" who="#PosełMarianPiłka">Szanowny Panie Marszałku! Polska stoi wobec wyzwań integracji i wyzwań globalizacji. To jest zasadnicze wyzwanie, które stoi przed naszym narodem u progu XXI w. To jest również wyzwanie przed polską polityką zagraniczną. Na to wyzwanie polska polityka zagraniczna próbuje odpowiedzieć koncepcją integracji Polski z Unią Europejską. W gruncie rzeczy procesy integracyjne są we współczesnym świecie zjawiskiem, można powiedzieć, nieuniknionym, bowiem nigdy do tej pory współzależność państw w takim zakresie nie miała miejsca. Niemniej powstaje pytanie o charakter tej integracji. Na początku lat 90. odpowiedzią na te procesy był układ stowarzyszeniowy z Europejską Wspólnotą Gospodarczą. Gwoli przypomnienia, ustawę o ratyfikacji tego układu skierował do Sejmu rząd Jana Olszewskiego. To był układ, który kierował się wyłącznie ideologią europejską, i konsekwencje tego faktu ponosimy w postaci głębokiego deficytu handlowego. Na szczęście obecnie proces negocjacji jest jednak na znacznie wyższym i bardziej kompetentnym poziomie, czego wyrazem jest stanowisko np. w kwestii zakupu ziemi, w kwestiach rolnictwa i w innych kwestiach, w których mamy do czynienia z wyraźną obroną polskiego interesu narodowego. Niemniej brakuje w polskim stanowisku długofalowej koncepcji naszego miejsca w tych procesach integracyjnych. Ostatnie miesiące to jest, można powiedzieć, festiwal różnych koncepcji integracji europejskiej. Wypowiadają się w tej kwestii politycy niemieccy, francuscy, politycy innych krajów Unii Europejskiej. Brak jest w gruncie rzeczy jasnego i długofalowego stanowiska Polski w tej kwestii, a powstaje zasadnicze pytanie: Jaka ma być przyszła Unia Europejska? Czy mamy godzić się na koncepcję budowy jednego superpaństwa, czy Europa ma pozostać związkiem państw narodowych - państw narodowych, w których będzie istniała rzeczywista władza, a nie w biurokracji brukselskiej? W moim przekonaniu jest to kwestia o fundamentalnym znaczeniu, dlatego że nie po to są przecież procesy integracyjne, żeby Polska zrzekała się swojej suwerenności. Komisja Europejska musi być ciałem usługowym wobec rządów państw narodowych, a nie superrządem. I to jest kwestia o charakterze zasadniczym.</u>
          <u xml:id="u-87.4" who="#PosełMarianPiłka">Kwestia następna to jest kwestia zakresu granic integracji europejskiej. Nie ulega wątpliwości, że w interesie Polski leży rozszerzenie Unii Europejskiej, wejście do niej wszystkich krajów Europy Środkowej i Wschodniej, także tych krajów, co do których dzisiaj z różnych powodów trudno uważać, że są przygotowane do tego procesu, jak np. Ukraina. Niemniej w dłuższej perspektywie również znalezienie się tych krajów w Unii Europejskiej ma znaczenie zasadnicze.</u>
          <u xml:id="u-87.5" who="#PosełMarianPiłka">Kwestia kolejna to jest kwestia kontaktów Unii Europejskiej ze Stanami Zjednoczonymi. Polska nie powinna popierać tych tendencji w Unii Europejskiej, które zmierzają do stworzenia tzw. tożsamości militarnej, obronnej samej Unii Europejskiej. Obecność Stanów Zjednoczonych w Europie jest czynnikiem korzystnym dla naszego kraju i korzystnym dla bezpieczeństwa europejskiego. Dlatego też Polska powinna w sposób jednoznaczny deklarować poparcie dla NATO w takim kształcie, w jakim ten pakt w tej chwili istnieje. Wszelkie próby rozmiękczania tego paktu poprzez tworzenie różnego typu układów obronnych w Unii Europejskiej w moim przekonaniu nie służą pokojowi i jego stabilizacji w Europie.</u>
          <u xml:id="u-87.6" who="#PosełMarianPiłka">Kwestia integracji to przede wszystkim kwestia naszych stosunków również z narodami europejskimi. W moim przekonaniu Polska powinna znacznie bardziej w tej kwestii współpracować z takimi krajami, jak Wielka Brytania, Szwecja czy Dania, które wyznają antyfederalistyczną koncepcję integracji europejskiej. Natomiast w moim przekonaniu nie może być priorytetu dla kontaktów z Niemcami, dlatego że niemiecka koncepcja integracji europejskiej w gruncie rzeczy zmierza - powiedzmy to wyraźnie - do germanizacji współczesnej Europy. W moim przekonaniu w tej kwestii nasze stanowisko powinno być radykalnie odmienne od stanowiska niemieckiego. Trzeba pamiętać, że w stosunkach z Niemcami jest wiele spraw do tej pory niezałatwionych. To ten rząd podjął kwestię odszkodowań dla robotników przymusowych. Pamiętajmy, że jeszcze cztery lata temu politycy poprzedniej kadencji w ogóle nie śmieli, bali się mówić o kwestii odszkodowań dla robotników przymusowych. Niemniej jednak te odszkodowania należy traktować wyłącznie w kategoriach symbolicznych, bo to jest tylko symboliczne odszkodowanie. Pozostaje kwestia zwrotu dzieł sztuki zagrabionych w czasie II wojny światowej. Wiele dzieł sztuki ze zbiorów polskich nadal pozostaje w Niemczech i nawet wiadomo, gdzie się one znajdują. Te zbiory powinny wrócić do Polski, i to nie za cenę przekazania Niemcom Biblioteki Pruskiej, tzw. Berlinki. Te zbiory należą się Polsce na podstawie traktatu poczdamskiego, w momencie zakończenia wojny znajdowały się one na Śląsku. Jest także kwestia naszego stanowiska negocjacyjnego. W gruncie rzeczy postulat polskiego rządu dotyczący 18-letniego okresu ochronnego, jeżeli chodzi o sprzedaż ziemi, ma znaczenie zupełnie zasadnicze. Stosunek rządu niemieckiego do tego postulatu jest w gruncie rzeczy probierzem stosunku Niemiec do naszego kraju i w związku z tym powinniśmy od strony niemieckiej egzekwować poszanowanie naszych interesów w tej kwestii.</u>
          <u xml:id="u-87.7" who="#PosełMarianPiłka">Kwestia polityki zagranicznej to nie jest kwestia tylko europejska, jest to również wyzwanie globalizacyjne. W gruncie rzeczy Polska powinna znacznie wzmocnić swoje kontakty, zwłaszcza z Dalekim Wschodem, tą częścią świata, która bardzo dynamicznie się rozwija. Nie mamy takich podstawowych rzeczy, jak choćby połączenia lotnicze. Myślę, że to szalenie osłabia możliwość współpracy gospodarczej, technologicznej i naukowej.</u>
          <u xml:id="u-87.8" who="#PosełMarianPiłka">Chcę zwrócić uwagę na jeszcze jeden aspekt naszej polityki, który wynika z tego faktu, że Polska jest narodem katolickim. Mianowicie Polska powinna w znacznie większym niż do tej pory zakresie bronić praw ludzi wierzących w świecie. Mieliśmy do czynienia ze stanowiskiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych, jeżeli chodzi o obronę chrześcijan prześladowanych w Indonezji na Molukach, ale to dotyczy także wielu innych państw: prześladowań chrześcijan w Indiach, Indonezji, Sudanie, Chinach, braku wolności religijnej w Arabii Saudyjskiej. W moim przekonaniu obrona praw katolików, chrześcijan w tych krajach powinna być zasadniczym wyznacznikiem naszej polityki w stosunku do tych krajów, zwłaszcza jeżeli chodzi na przykład o kwestię umorzenia długów w przypadku Sudanu. Sudan prześladuje mniejszość chrześcijańską. W moim przekonaniu dopóki Sudan nie będzie szanował praw chrześcijan, dopóty Polska nie powinna umorzyć tej części długu, jaką Sudan ma w Polsce. Myślę, że dla Polski, która od ponad tysiąca lat jest krajem chrześcijańskim, powinien to być ważny element polityki zagranicznej.</u>
          <u xml:id="u-87.9" who="#PosełMarianPiłka">Myślę, że Polska powinna także walczyć o ideowy kształt Unii Europejskiej. Dlatego też źle się stało, że polski rząd nie podjął apelu 68 posłów, którzy zwrócili się do premiera Jerzego Buzka o to, aby oskarżył Holandię przed Międzynarodowym Trybunałem w Strasburgu o złamanie praw człowieka przez wprowadzenie ustawy o eutanazji. Myślę, że Polska powinna walczyć o ideowy kształt Europy, bo Europa to w gruncie rzeczy zespół narodów chrześcijańskich, które zbudowały swoją tożsamość w ramach cywilizacji chrześcijańskiej i walka o zachowanie tej cywilizacji, tych zasad, które chrześcijaństwo wniosło do życia Europy, powinna być istotnym elementem naszej polityki, bo to świadczy o istocie, obronie cywilizacji chrześcijańskiej. Dlatego też ten postulat powinien być jednym z zasadniczych postulatów naszej polityki zagranicznej. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#WicemarszałekJanKról">Pan poseł Zbyszek Zaborowski z klubu SLD, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#PosełZbyszekZaborowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Też chciałbym mówić o integracji europejskiej, a więc tej najważniejszej dla Polski kwestii, ale trudno nie odnieść się do wypowiedzi moich dwóch ostatnich przedmówców, którzy przypominając o tym, że potrzebne jest uzgodnienie podstawowych celów polskiej polityki zagranicznej i że potrzebny jest konsensus dotyczący jej realizacji, mówili jednocześnie o Targowicy, o innych tego typu zjawiskach historycznych, niejako burząc czy próbując burzyć ten kompromis. To jest język politycznych jaskiniowców i jeżeli będziemy go używać, z pewnością się nie porozumiemy,...</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-89.2" who="#PosełZbyszekZaborowski">.‍.. a sprawa integracji, która zdominowała dzisiejszą debatę, faktycznie jest chyba najważniejszą kwestią polskiej polityki zagranicznej, ponieważ negocjacje weszły w bardzo trudną i bardzo ważną fazę.</u>
          <u xml:id="u-89.3" who="#PosełZbyszekZaborowski">Osobiście jestem trochę zaniepokojony łudzeniem opinii publicznej możliwościami bardzo szybkiego wejścia do Unii, co jeszcze raz podtrzymano podczas dyskusji o dacie wstąpienia, gdy naszą ripostą na unijną propozycję roku 2004 była propozycja roku 2003, prowadząc przy tym na ten temat publiczną debatę. Jestem również zaniepokojony łudzeniem opinii publicznej tym, że będzie to pełnowartościowe członkostwo, że jest szansa w pełni zrealizować polskie warunki akcesyjne. Negocjacje są bardzo trudne. Już teraz widać, że ustępstwa będą konieczne z obu stron.</u>
          <u xml:id="u-89.4" who="#PosełZbyszekZaborowski">Już dzisiaj opinia publiczna ma wątpliwości co do korzyści z integracji europejskiej. Polska wbrew temu, co niektórzy z tej trybuny dzisiaj mówili, oczywiście nie ma innej alternatywy. Taką alternatywą jest NAFTA w doktrynie Korwina-Mikkego, ale wszyscy wiemy, że NAFTA to przede wszystkim współpraca z Ameryką, a dla Polski jedyną szansą jest integracja gospodarcza z Europą. Myślę, że jednak warto się zastanowić, czy nie popełniliśmy kilku błędów w tym procesie integracyjnym. Polska otworzyła prawie w pełni swój rynek na produkty z Europy Zachodniej, ustępowała we wrażliwych kwestiach przemysłu stalowego, energetycznego i w innych trudnych kwestiach.</u>
          <u xml:id="u-89.5" who="#PosełZbyszekZaborowski">Znaleźliśmy się w takiej sytuacji, że w naszym interesie leży szybkie członkostwo, ponieważ bez nas decyduje się o ważnych sprawach, ponad naszymi głowami Unia rozmawia z Rosją - oczywiście wynika to również z faktu, że nie dbamy w wystarczający sposób o poprawienie stosunków z Rosją - o Królewcu, o gazie m.in. dlatego, że boi się, jak rozumiem, poruszać konfliktowe wątki, bo Polska jest w stosunkach z Rosją problemem, a przecież nie powinna być problemem dla swoich poważnych sąsiadów. Powinna prowadzić zrównoważoną politykę zagraniczną i unikać takiego zjawiska, że w opinii publicznej Europy Zachodniej, a zwłaszcza we Francji, Polska jest postrzegana jako państwo prowadzące jednostronną politykę atlantycką.</u>
          <u xml:id="u-89.6" who="#PosełZbyszekZaborowski">Teraz to nam zależy na integracji z Europą Zachodnią. Problemy naszego bezpieczeństwa w dużym stopniu zostały załatwione, jest to zagwarantowane. W tym względzie pozostaje tylko kwestia naszego poważnego traktowania uzgodnionych z NATO celów. W tym miejscu powstaje następna wątpliwość co do polityki rządowej. Rząd bowiem przedstawił dobrą ustawę o modernizacji sił zbrojnych, która najpierw została przyjęta przez rząd, następnie poparta przez wszystkie kluby parlamentarne, ale w trakcie pracy w parlamencie okazało się, że minister finansów dopiero na tym etapie ma wątpliwości co do możliwości realizacji tej ustawy. A przecież ten program modernizacji musi być zrealizowany, jeżeli mówimy poważnie o zagwarantowaniu wiarygodności Polski w Sojuszu Atlantyckim.</u>
          <u xml:id="u-89.7" who="#PosełZbyszekZaborowski">Ostatnią z powodu braku czasu sprawą, którą chcę poruszyć, jest kwestia naszej współpracy w procesie akcesyjnym do Unii Europejskiej z krajami Grupy Wyszehradzkiej. Komisja Europejska stymuluje wyścig szczurów między kandydatami. Myślę, że Polska powinna ponieść duży wysiłek, aby jednak spróbować uzgodnić wspólną taktykę negocjacyjną z tymi państwami, z którymi dobrze współpracujemy. Oczywiście zdaję sobie sprawę, że może być to niełatwe w sytuacji, kiedy nawet wewnątrz rządu trudno uzgodnić taktykę negocjacyjną. Być może cel uzgodnienia taktyki z Grupą Wyszehradzką jest zbyt ambitny, ale myślę, panie ministrze Bartoszewski, że warto spróbować. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-89.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-89.9" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Franciszek Jerzy Stefaniuk)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Waldemara Pawłowskiego z Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#PosełWaldemarPawłowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Interesy państwa są podstawą jego polityki zagranicznej. Całokształt tych interesów, a przede wszystkim ich podstawę w formie tzw. żywotnych interesów, określa się tradycyjnie mianem racji stanu. Rację stanu jednak jest trudno poddać ścisłej analizie treściowej. Jest bardzo często wyczuwana intuicyjnie przez daną wspólnotę narodową, pozostaje ona abstrakcją, dopóki nie zostanie zinterpretowana przez rządzących, którzy z kolei przekształcają ją w zasady polityki zagranicznej. Podobnie wybór, jak i wykładnia poszczególnych interesów dokonywane są tu i teraz przez decydentów. Aczkolwiek rozumienie owych interesów składających się na rację stanu jest bardzo zindywidualizowane, a także zmienne w dłuższych lub krótszych przedziałach czasu, to dadzą się one, jeśli nie ściśle zdefiniować, to przynajmniej opisać i sklasyfikować. Muszą przede wszystkim wykazywać pewną większą lub mniejszą głębię historyczną, pojmowaną i akceptowaną przez naród, muszą pozostawać w zgodności, przynajmniej formalnej, z systemem wartości ideowych i politycznych obowiązujących w danym państwie. Następnie interesy te muszą być dostatecznie ważne w oczach całego bądź przeważającej większości społeczeństwa, a więc wyrażać interesy ogółu, nie zaś poszczególnych grup społecznych lub stronnictw politycznych. Powinny wreszcie uwzględniać realia otoczenia międzynarodowego danego państwa, w tym przypadku Polski.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#PosełWaldemarPawłowski">Jedni z badaczy stosunków międzynarodowych wyodrębniają trzy rodzaje podstawowych interesów państwa, tj. egzystencjalne, koegzystencjalne i funkcjonalne, zaś drudzy dwa, tj. interesy żywotne, czyli podstawowe, i drugorzędne. Pozostańmy przy tych drugich. Interesy żywotne to takie, które są tak istotne dla tożsamości i egzystencji narodu, że gotów jest on walczyć w ich obronie bez względu na możliwe ofiary i koszty. Należy do nich zachowanie suwerenności, integralności terytorialnej, prawa do samodzielnego wytyczania kierunków rozwoju. Interesy drugorzędne nie powodują uczucia przymusu walki o ich realizację, choć jej nie wykluczają, dopuszczają możliwość przetargów i kompromisów. Głównie chodzi tu o interesy gospodarcze, problemy ochrony własnych obywateli za granicą, często w grę wchodzą kwestie prestiżowe.</u>
          <u xml:id="u-91.2" who="#PosełWaldemarPawłowski">Sądzę, że wybór, jak i wykładnia poszczególnych interesów zawartych w exposé pana ministra Władysława Bartoszewskiego zgodne są z polską racją stanu.</u>
          <u xml:id="u-91.3" who="#PosełWaldemarPawłowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym, na zakończenie, odnieść się do stosunków z naszymi sąsiadami przez Bałtyk. Sądzę, że przynajmniej trzy względy przemawiają za ich aktywizacją.</u>
          <u xml:id="u-91.4" who="#PosełWaldemarPawłowski">Po pierwsze, ze ściśle wojskowego punktu widzenia, nie może być obojętne dla polskiej doktryny obronnej i strategicznej, jaki kształt przybiera w nowych zupełnie okolicznościach polityka zagraniczna i wojskowa państw skandynawskich. Toczy się tam bowiem dyskusja nad uwspółcześnieniem pojęcia neutralności lub nawet nad rezygnacją z niej.</u>
          <u xml:id="u-91.5" who="#PosełWaldemarPawłowski">Po drugie, w nordyckim tzw. światopoglądzie bezpieczeństwa, jeżeli tak można powiedzieć, szczególne miejsce zajmują aspekty niewojskowe, z ekologicznymi na czele.</u>
          <u xml:id="u-91.6" who="#PosełWaldemarPawłowski">Po trzecie, łączy nas sąsiedztwo Rosji. W Skandynawii, na razie dyskretnie, toczy się dyskusja o tzw. nordyckiej strefie bezpieczeństwa. Istnieją więc poważne przesłanki polityczne - nie mówiąc o oczywistych, gospodarczych - do zacieśnienia stosunków wzajemnych. Nie wyszły one jednak dotychczas poza współpracę ekologiczną na Bałtyku, która zresztą rozwija się dobrze. Dziękuję Wysokiej Izbie za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-91.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Bogumiła Andrzeja Borowskiego z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#PosełBogumiłAndrzejBorowski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Zabierając głos w debacie nad informacją rządu o stanie negocjacji Polski z Unią Europejską, chciałbym szczególną uwagę skupić na części 22 raportu z realizacji w 2000 r. Narodowego programu przygotowania do członkostwa w Unii Europejskiej, zatytułowanej: „Środowisko”, a szczególnie nad priorytetem 22.3 zatytułowanym „Dostosowanie prawa polskiego do prawa wspólnotowego w zakresie gospodarki odpadami oraz opracowywanie krajowych systemów zarządzania odpadami w celu stworzenia warunków niezbędnych do wdrożenia wymagań wspólnotowych”. Przecież to właśnie debata o integracji europejskiej - chciałem przypomnieć panom i paniom posłom.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#PosełBogumiłAndrzejBorowski">Na przestrzeni 5 miesięcy br. nastąpił bardzo znaczący postęp w stosunku do stanu przyjętego w raporcie. Dzięki intensywnej pracy posłów, szczególnie w Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, Sejm uchwalił i skierował do podpisu prezydenta ustawy: o odpadach, o opakowaniach i odpadach opakowaniowych, o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej oraz o ochronie środowiska, a więc pakiet ustaw umożliwiający ostateczne uchwalenie, po poprawkach Senatu, ustawy o wprowadzeniu ustawy o ochronie środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#PosełBogumiłAndrzejBorowski">To kompleksowe, przykładowe wręcz podejście umożliwi zamknięcie procesów wdrażania prawa Unii Europejskiej do prawodawstwa polskiego w zakresie omawianego priorytetu jeszcze w bieżącym miesiącu. Otwiera się jednak nowy zbiór zadań, jakim jest wdrożenie w życie postanowień omawianego prawa przez jednostki samorządu terytorialnego. I tu chciałbym zwrócić uwagę strony rządowej na konieczność zrealizowania zapisów w budżecie państwa na 2001 r. dotyczących udzielenia Polsce bezzwrotnych środków z pomocy zagranicznej, a szczególnie programu ISPA. Bez tych środków wykonanie zobowiązań wynikających z ustaw przez jednostki samorządu terytorialnego przy obecnej ich kondycji finansowej nie będzie możliwe.</u>
          <u xml:id="u-93.3" who="#PosełBogumiłAndrzejBorowski">Wydaje się również za wskazane przeanalizowanie przez Urząd Integracji Europejskiej potrzeb na lata następne wynikających z tychże ustaw i zgłoszenie znacznej ich części do programu pomocy przedakcesyjnej oraz z uwagi na planowany czasokres realizacji zadań do przewidywanej pomocy po akcesji Polski do Unii Europejskiej. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Czesława Ryszkę z klubu AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#PosełCzesławRyszka">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#PosełCzesławRyszka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie ma tygodnia, aby w Polsce nie pojawił się któryś z wysokich urzędników unijnej Piętnastki z życzliwymi instrukcjami, co należy dalej czynić, aby negocjacje w sprawie wstąpienia Polski do Unii Europejskiej nie zostały zawieszone. Mówię o tym zawieszeniu negocjacji z całą świadomością, ponieważ od początku najważniejsza w tych rozmowach była data integracji. To był punkt kluczowy w dostosowywaniu naszego prawa do prawa unijnego, tryb warunkowy dla przekształceń w przemyśle, rolnictwie, jednym słowem dziejowy punkt zero.</u>
          <u xml:id="u-95.2" who="#PosełCzesławRyszka">Tymczasem, jak wiemy, nagle sprawa daty przestała być aż tak ważna. To wszak pan minister spraw zagranicznych Władysław Bartoszewski na pytanie dziennikarza, czy Polska wejdzie do Unii dopiero w 2005 r., odpowiada: „Cóż to jest 2005 rok wobec wieczności”. Z tej odpowiedzi można wnioskować, że wszystko w negocjacjach z Unią w sprawie daty się zawaliło, czyli gorzej być nie mogło.</u>
          <u xml:id="u-95.3" who="#PosełCzesławRyszka">Nie dziwię się, że dojrzały wiekiem pan minister myśli tak realnie i pozytywnie o wieczności, jednak dla Polski taka odpowiedź oznacza, że zostaniemy rozjechani przez unijny walec. Na cóż bowiem chwalenie się, że przedsiębiorcy z różnych krajów ulokowali w Polsce prawie 50 miliardów dolarów, skoro mamy tak wysokie bezrobocie? Gdzie są efekty wprowadzenia zagranicznego kapitału do polskiej gospodarki? Więcej, trzeba zapytać o zarobione w Polsce pieniądze przez zagranicznych inwestorów. Ponieważ są to zyski wypracowane u nas na korzystnych dla zagranicznych inwestorów warunkach i ustawach, powinny być lokowane lub reinwestowane właśnie w kraju, a nie wyprowadzane za granicę.</u>
          <u xml:id="u-95.4" who="#PosełCzesławRyszka">Jednym słowem układ stowarzyszeniowy zawarty z Unią przed laty nie jest dla nas korzystny, czy jak się mówi poprawnie, nie jest symetryczny. Liczyliśmy wszak, że po modernizacji przemysłu, a dokładniej mówiąc, po celowym doprowadzeniu wielu branż do upadku i wyprzedaży wielu nierentownych zakładów, uratujemy bodaj rolnictwo, że włączymy się obecnie do unijnej polityki rolnej i uzyskamy bezpośrednie dopłaty dla naszych rolników. Okazuje się, że i to się oddala, a w konsekwencji może nie być oczekiwanych pieniędzy. A zatem jak stawimy czoło konkurencji z Zachodem?</u>
          <u xml:id="u-95.5" who="#PosełCzesławRyszka">Szef Sojuszu Lewicy Demokratycznej pan poseł Leszek Miller - ogłaszany wszem i wobec premierem przyszłego rządu - który był w maju na Zachodzie, w wypowiedzi dla „Financial Times Deutschland” (z 10 maja) zasugerował, że po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej Warszawa mogłaby pójść na ustępstwa w sprawie bezpośredniej pomocy dla rolnictwa. Jak z tego wynika, Sojusz Lewicy Demokratycznej byłby skłonny zrzec się bezpośrednich dopłat dla rolników. Czyli znowu to, na co liczyliśmy najbardziej, co jest nagminnie stosowane na zachodzie, miałoby nas nie objąć. Czy nie była to wypowiedź szkodliwa dla Polski? Można by to skwitować słowami: czego już lewica nie robi, aby znaleźć uznanie w oczach Zachodu.</u>
          <u xml:id="u-95.6" who="#PosełCzesławRyszka">Pieniądze na dopłaty to bardzo ważna sprawa, ale zapewne nie najważniejsza. Obecnie podjęte zostały inne, nie do przejścia, tematy w negocjacjach z Unią Europejską. Była już o tym mowa, ale przypomnę, że chodzi o swobodny przepływ ludzi, a co za tym idzie, o dostęp do unijnego rynku pracy. Rzekomo będą ustępstwa ze strony Unii w zamian za dostęp do zakupu naszej ziemi. Nie można tej sprawy bagatelizować. Dziś widać wyraźnie, że w zasadzie te dwie sprawy zwiastują zasadnicze starcie się z unijną polityką. To od tego porozumienia będzie zależeć data integracji. Oznacza to, że będzie to dla Polski dramatyczna decyzja. Z jednej strony nie wolno ustąpić w sprawie ochrony polskiej ziemi, z drugiej czeka nas prawdziwa katastrofa gospodarcza, ponieważ mamy otwarte granice, otwarty przepływ kapitału. Jednym słowem jesteśmy jak dojna krowa, którą stawia się przed pięknym malowidłem z soczystą łąką, natomiast do jedzenia dostajemy stare siano. Ponadto wmawia się temu spokojnemu zwierzęciu, że tę łąkę ma w zasięgu ręki, że tylko od niego zależy, kiedy z niej skorzysta.</u>
          <u xml:id="u-95.7" who="#PosełCzesławRyszka">W tych dwóch kwestiach spornych z piętnastką, czyli w sprawie zakupu ziemi przez obcokrajowców oraz w sprawie swobodnego przepływu osób, pojawiają się już opinie o możliwości dobicia targu. My zgodzimy się na sprzedaż ziemi, a Unia zgodzi się na dostęp do rynku pracy. Dobicie takiego targu byłoby rozwiązaniem najgorszym z możliwych.</u>
          <u xml:id="u-95.8" who="#PosełCzesławRyszka">Po pierwsze, skoro Unia chlubi się dbałością o przestrzeganie praw obywatelskich, to jak może ograniczyć wolny przepływ osób i dostęp do unijnych rynków pracy? Przecież narusza w ten sposób swobody demokratyczne. Chyba że uzna się nowych członków Unii za obywateli drugiej kategorii.</u>
          <u xml:id="u-95.9" who="#PosełCzesławRyszka">Po wtóre, obawiam się, że nawet gdybyśmy na to przystali, to znając traktowanie Polaków przez zachodnich przedsiębiorców, łatwo można sobie wyobrazić czyjeś niekończące się starania o podjęcie konkretnej pracy. Wolno się przecież starać, ale gdzie jest napisane, że to będzie skuteczne? Może będzie nam łatwiej pracować na czarno i wykonywać tylko te prace, których Niemcy lub Austriacy nie lubią. Nie znając więc dokładnej daty wejścia do Unii, nie wolno iść na żadne targi.</u>
          <u xml:id="u-95.10" who="#PosełCzesławRyszka">Ze względu na to, że czas mija, chciałbym jeszcze tylko jedną myślą wrócić do sformułowania, że to, czego żądają od nas dzisiaj eurokraci, bardzo często jest dla nas nie do przyjęcia, ponieważ - powiedział już o tym przede mną pan poseł Piłka - żąda się od nas również wyzbycia się chrześcijańskich wartości. Tych wartości, które Europę przed wiekami ukształtowały, przyniosły europejskim państwom i narodom ogromny cywilizacyjny rozwój. Dlatego można zapytać: Kim są dzisiaj politycy? Kim są ludzie, którzy chcą zjednoczyć Europę, opierając się na ustawach o eutanazji, o małżeństwach homoseksualnych, którzy, odrzucając dekalog, głoszą nowe wartości takie, jak: tolerancja, demokracja, pokój, prawa człowieka, równość płci? Czyżby w dekalogu w chrześcijaństwie tych wartości nie było? Kim są politycy i ludzie? Kim jest ta klasa władców, którzy budują europejską wieżę Babel - tak można to nazwać - za cenę interesów, którzy za władzę i pieniądze próbują zjednoczyć Europę przeciw Bogu, a w konsekwencji prowadzą do nowego totalitaryzmu, nowych gwałtów, wyzysku i biedy? Jak powiedział bowiem Ojciec Święty w polskim Sejmie: demokracja bez wartości przeradza się w totalitaryzm. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-95.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-96.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Zgłosili się panie i panowie posłowie do zadania pytań.</u>
          <u xml:id="u-96.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Chciałbym zapytać, czy jeszcze ktoś zgłasza się do zadania pytań?</u>
          <u xml:id="u-96.4" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-96.5" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Zamykam listę pytających.</u>
          <u xml:id="u-96.6" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę pana posła Stanisława Misztala o zadanie pytanie.</u>
          <u xml:id="u-96.7" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-96.8" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Wobec tego proszę o zadanie pytania pana posła Piotra Krutula z Porozumienia Polskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#PosełPiotrKrutul">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam kilka pytań do przedstawicieli rządu i jedno pytanie ogólne, na początku.</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#PosełPiotrKrutul">Pytanie w sprawie referendum do panów ministrów, do pana premiera. Czy możemy być pewni tego, że polskie społeczeństwo wypowie się co do integracji z Unią Europejską w ogólnonarodowym referendum? Pytam, ponieważ tu w gmachu Sejmu słyszy się głosy, że nie referendum, nie naród, nie parlament, ale ponoć jacyś specjaliści mają się wypowiedzieć co do integracji Polski z Unią Europejską. To jest jedno pytanie.</u>
          <u xml:id="u-97.2" who="#PosełPiotrKrutul">Drugie pytanie do pana ministra spraw zagranicznych. Pan minister powiedział: „Intensyfikacja prac nad dostosowaniem zasad ruchu osobowego do standardów Unii Europejskiej przez wprowadzenie wiz dla obywateli wielu krajów położonych na terytorium byłego Związku Radzieckiego będzie wymuszać między innymi znaczącą rozbudowę infrastruktury konsularnej oraz przygotowanie odpowiedniego systemu przepływu informacji i łączności między placówkami i centralą. Musi to za sobą pociągać wyposażenie MSZ w odpowiednie środki finansowe”. Kiedy te jednostki, konsulaty, ambasady na Wschodzie mogą się spodziewać środków finansowych i czy nie należałoby przenieść środków finansowych z konsulatów, z ambasad zachodnich do wschodnich? Uważam, że po wejściu w życie układu z Schengen Polacy mieszkający na Wschodzie naprawdę będą mieli o wiele trudniejsze zadanie niż Polacy mieszkający na Zachodzie.</u>
          <u xml:id="u-97.3" who="#PosełPiotrKrutul">Pytania do pana ministra Kułakowskiego i do rządu w sprawie ochrony środowiska i w sprawie rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-97.4" who="#PosełPiotrKrutul">Najpierw ochrona środowiska. Cytuję pana ministra Kułakowskiego, który powiedział o sprawie modyfikacji stanowisk negocjacyjnych: „Po pierwsze, modyfikacje nie zmieniają w znaczący sposób rachunku kosztów dostosowawczych dla budżetu państwa, samorządów i przedsiębiorstw - co więcej, w kilku przypadkach, szczególnie w obszarze: Środowisko, opierały się one na przedstawionej w ostatnim czasie przez Komisję Europejską wykładni aktów prawa wspólnotowego, która umożliwia zminimalizowanie kosztów dostosowawczych”.</u>
          <u xml:id="u-97.5" who="#PosełPiotrKrutul">Czy pan minister zna pismo pana ministra ochrony środowiska Antoniego Tokarczuka do pana posła Czesława Śleziaka, przewodniczącego Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej? W piśmie tym czytamy: Wydatki związane z wdrożeniem prawodawstwa Unii Europejskiej w dziedzinie ochrony środowiska były przedmiotem szacunków wykonanych dla potrzeb stanowiska negocjacyjnego. W 1990 r. wydatki te oceniono na 30,5 mld euro, ale w świetle obecnie posiadanych danych kwota tych wydatków, w zależności od wyboru scenariusza wdrażania poszczególnych dyrektyw, może sięgać 41,2 lub 42,3 mld euro. Jak to się ma do przedstawionego przez pana minimalizowania kosztów dostosowawczych?</u>
          <u xml:id="u-97.6" who="#PosełPiotrKrutul">Następne pytanie. Jak społeczeństwo polskie udźwignie te 42,3 mld euro związane z dostosowaniem do standardów unijnych dotyczących ekologii i ochrony środowiska? W budżecie państwa tych pieniędzy nie ma. Przypominam, że przyjmujemy takie ustawy. Między innymi dzisiejszej nocy będziemy przyjmować ustawę o zaopatrzeniu w wodę i odprowadzaniu ścieków, która podnosi 5-krotnie, 10-krotnie ceny wody i ceny odprowadzania ścieków. Nikt temu społeczeństwu nie pomoże. Pytam: Jak to się ma do modyfikacji stanowisk negocjacyjnych, czyli upierania się, że przyjmowanie dyrektyw ma się odbywać bez okresów przejściowych?</u>
          <u xml:id="u-97.7" who="#PosełPiotrKrutul">Sprawa najważniejsza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Panie pośle, proszę, to są pytania. Proszę zwięźlej formułować pytania, bez uzasadniania. Pytania nie trzeba uzasadniać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#PosełPiotrKrutul">Dziękuję, panie marszałku. Dostosuję się.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#PosełPiotrKrutul">Pytania w sprawie rolnictwa, najważniejszej dziedziny, bez której... Mam nadzieję, że rząd nie zrezygnuje z polskiego rolnictwa i nie wejdziemy do Unii Europejskiej bez polskiego rolnictwa, bo to jest też jedna z przyczyn.</u>
          <u xml:id="u-99.2" who="#PosełPiotrKrutul">Pytanie zasadnicze: Kiedy polscy rolnicy mogą się spodziewać funduszu SAPARD? To jest pytanie zasadnicze. Od dwóch lat polscy rolnicy są mamieni, że będziemy mieli pieniądze. Również pan premier Buzek w Licheniu dwa tygodnie temu mówił o tych funduszach. Kiedy przyjadą komisarze z Unii Europejskiej zatwierdzający agencję płatniczą...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Już pan zadał pytanie, kiedy będą środki z funduszu SAPARD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#PosełPiotrKrutul">Tak. Kiedy będzie znajomość dopłat, bo...</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie marszałku, pan poseł tłumaczy swoje pytania.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo, proszę pytać. Proszę nie zwracać uwagi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#PosełPiotrKrutul">Kiedy będzie znane stanowisko Unii Europejskiej w sprawie płatności bezpośrednich, kontyngentów produkcyjnych, kiedy będziemy wiedzieli, ile możemy produkować na jednolity rynek? Czy polski rząd zdaje sobie sprawę, że stoi przed szansą wykorzystania naszego polskiego rolnictwa — które jest nieskażone, nieschemizowane — kiedy w Unii Europejskiej załamała się Wspólna Polityka Rolna — myślę o BSE i o pryszczycy. Jest to jedyna szansa dla Polski, że polskie rolnictwo może, co podkreślał pan Baringdorf, przewodniczący Komisji Rolnictwa Parlamentu Europejskiego, wskazać kierunek rolnictwu unijnemu, które się załamało, Wspólnej Polityce Rolnej, która się załamała...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Panie pośle...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#PosełPiotrKrutul">Pytania: Czy jest prawdą, że w związku z przystosowaniem ustaw weterynaryjnych w Polsce musi być zamkniętych 1891 rzeźni, 1682 przetwórnie itd.? Czy to jest prawdą? Przytaczam dane za wydaną za środki z funduszu współpracy książką pana Tadeusza Kiczuka „Jak dostosować rzeźnie i przetwórnie do wymogów Unii Europejskiej”.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#PosełPiotrKrutul">I na zakończenie - skąd polscy rolnicy wezmą 25 mld zł na dostosowanie się do standardów unijnych? - a przypominam, że tych pieniędzy nie ma w Unii Europejskiej, Unia nam tych pieniędzy nie da. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-105.2" who="#PosełPiotrKrutul">Panie marszałku, przepraszam za przeciągnięcie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Panie i panowie posłowie, jest ponad 20 posłów zapisanych do zadania pytań. Jeżeli każdy poseł będzie przez 6 minut zadawał pytanie... To są pytania, dyskusja już się skończyła.</u>
          <u xml:id="u-106.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Posłowie mieli czas podczas debaty średniej sprecyzować pytania tak, żeby były wyraziste i krótkie. To są pytania, nie dyskusja.</u>
          <u xml:id="u-106.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pani posłanka Halina Nowina-Konopka zada pytanie, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#PosełHalinaNowinaKonopka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Przedstawiciele Wielkiej Loży Krawców Polskich! Pragnę zadać parę pytań.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#PosełHalinaNowinaKonopka">Pierwsze. Pan minister Bartoszewski był uprzejmy poetycznie porównać Unię Europejską do wieży Babel, a ja się pytam, czy pan minister pamięta, jaki był los wieży Babel i dlaczego tak się stało? Porównanie jest niezmiernie trafne. W związku z tym dalsze pytania. Czy pan rzeczywiście z takim spokojem wprowadza Polskę do tego tworu, który musi upaść, i pan o tym dobrze wie? Czy taka jest rola ministra spraw zagranicznych? Powiedział pan również, że nie ma alternatywy dla Polski, dla Unii Europejskiej. Przecież to jest nieprawda i pan o tym również wie. To jest tylko i wyłącznie decyzja polityczna, że tak ma być, podjęta arbitralnie ponad głowami narodu. Jest to nic innego tylko czarowanie rzeczywistości. Wobec tego pytam się, czy rzeczywiście nie widzi pan innej możliwości, choćby trudniejszej.</u>
          <u xml:id="u-107.2" who="#PosełHalinaNowinaKonopka">I teraz chciałam przytoczyć cytat z pana ministra wypowiedzi, który mnie bardzo ucieszył i jednocześnie zastanowił, mianowicie: „Podkreślałem, iż polskie stanowiska negocjacyjne i dokonywane w nich zmiany muszą być wiarygodne. Wszelkie więc wypowiedzi, szczególnie mające charakter programowy, polskich negocjatorów i innych przedstawicieli administracji rządowej muszą być bezwzględnie uzgadniane z premierem i ministrem spraw zagranicznych”. Słusznie, bardzo słusznie. Ja tutaj nie odnoszę się do tej kontrowersji między wypowiedzią pana premiera i pana ministra...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pani poseł, mam prośbę, proszę pytać bez komentarzy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#PosełHalinaNowinaKonopka">To są wszystko pytania i wszystkie, panie marszałku, niezmiernie dużej wagi, bo dotyczą spraw zasadniczych, fundamentalnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">To proszę pytać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#PosełHalinaNowinaKonopka">Chwileczkę, cierpliwości, już.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">To proszę pytać, jeśli to...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#PosełHalinaNowinaKonopka">Tak, ja pytam, tylko przytaczam tutaj wypowiedź, na podstawie której pytam. W kontekście tej wypowiedzi chcę zadać już po raz drugi pytanie, niestety nieobecnemu, panu ministrowi Kułakowskiemu...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pani poseł, pan minister Kułakowski jest obecny.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Szanujmy czas, prosiłem.</u>
          <u xml:id="u-114.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Jest 21 posłów do zadania pytań.</u>
          <u xml:id="u-114.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">To nie jest dyskusja, ja odpowiadam za czas.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#PosełHalinaNowinaKonopka">Panie marszałku, ja zadaję pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę się nie tłumaczyć, tylko zadawać pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#PosełHalinaNowinaKonopka">Już zadaję, bardzo szybko i sprawnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">To znaczy sprawnie, bo szybko to się nie da.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#PosełHalinaNowinaKonopka">Zadaję je po raz drugi. Pan minister zna już pogląd rządu Rzeczypospolitej na możliwy do zaakceptowania przez Polskę przyszły kształt ustrojowy Unii Europejskiej. Była między nami, panie ministrze, o tym mowa i stwierdził pan, że nie zna pan stanowiska rządu. W świetle wypowiedzi pana ministra Bartoszewskiego rozumiem, że w tej chwili już pan to stanowisko powinien znać. Chciałabym usłyszeć, jakie to jest stanowisko. Jaki kształt Unii Europejskiej - państwo federacyjne, superpaństwo czy co? - Polska jest w stanie zaakceptować? To jest jedno z podstawowych pytań. Fundamentalne pytanie dla przewodniczącego zespołu negocjacyjnego. Przecież na tym wszystko inne się opiera.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#PosełHalinaNowinaKonopka">Powiedział pan, że w Nicei zarysował się przyszły kształt Unii Europejskiej. No, jeszcze się tak do końca nie zarysował, powstają nowe koncepcje, są wypowiedzi wielu polityków niemieckich, są wypowiedzi francuskie. To wszystko jest niesłychanie ważne. Chciałabym wiedzieć, jak do tego odnosi się Polska. Jest to zakres polityki międzynarodowej i jest to zakres pracy zespołu negocjacyjnego.</u>
          <u xml:id="u-119.2" who="#PosełHalinaNowinaKonopka">Sprawy finansowe. Mam tutaj materiały pochodzące z dokumentów Unii Europejskiej, środki z Funduszu PHARE na restrukturyzację gospodarek Węgier, Czech, Słowacji i Polski. Na głowę mieszkańca w trzech wymienionych poprzednio państwach w latach 1990–1998 wypadało 66,1 euro, natomiast Polska dostała 44,9 euro. Polska dostała kwotę o 818 mln euro mniejszą, mimo iż dochód narodowy Polski jest niższy niż pozostałych krajów. Kredyty Europejskiego Banku Inwestycyjnego dla Czech, Słowacji, Węgier wynosiły 175 euro na głowę mieszkańca, dla Węgier - 130, dla Polski - 64. Po odjęciu kredytu powodziowego - 56,3 euro.</u>
          <u xml:id="u-119.3" who="#PosełHalinaNowinaKonopka">Następnie. Pomoc Unii Europejskiej dla czterech krajów uprzednio przyjętych: Grecja, Irlandia, Portugalia, Hiszpania - średnio na mieszkańca w 1998 r. - 303,2 euro, Polska w ciągu 9 lat dostała 44,9.</u>
          <u xml:id="u-119.4" who="#PosełHalinaNowinaKonopka">Handel zagraniczny. Nadwyżka handlowa Unii Europejskiej z Polską - 12 bilionów euro, z USA - 8,9 biliona euro, ze Szwajcarią - 7,8. Z Norwegią i Japonią bilans dla Unii Europejskiej jest ujemny.</u>
          <u xml:id="u-119.5" who="#PosełHalinaNowinaKonopka">Proszę państwa, jest to dowód bardzo niesprawiedliwego traktowania Polski. Pytanie: Czy jest to słabość zespołu negocjacyjnego, który nie potrafi załatwić dla Polski takich samych warunków jak dla pozostałych mniejszych, słabszych krajów, mniej atrakcyjnych dla Unii Europejskiej, czy też jest to tak silne negatywne oddziaływanie i nastawienie Unii Europejskiej w stosunku do Polski? Chciałabym usłyszeć odpowiedź na to pytanie, bo mogą to być te dwa powody - trzeciego nie widzę - takiej nierówności w traktowaniu nas.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Czy już?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#PosełHalinaNowinaKonopka">Nie, jeszcze są dopłaty bezpośrednie dla rolnictwa...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pani poseł, pani już 8 minut pyta. Pani poseł, proszę...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#PosełHalinaNowinaKonopka">Dopłaty bezpośrednie, tylko. Otóż, otóż, otóż... Polska domaga się dopłat bezpośrednich dla rolnictwa...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">To proszę spytać o dopłaty bezpośrednie i pan minister będzie wiedział, jak odpowiedzieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#PosełHalinaNowinaKonopka">Nie, pan minister nie będzie wiedział, o co pytam...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">I tak nie wie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#PosełHalinaNowinaKonopka">... dlatego, że ja pytam pana ministra, czy pan minister z całą premedytacją, domagając się dopłat bezpośrednich dla polskiego rolnictwa, działa na szkodę polskiego rolnictwa, wiedząc, że jest to sposób na zlikwidowanie bardzo dużej części gospodarstw - pan minister Plewa dokładnie wie, o czym mówię w tej chwili, bo o tym również wie - czy jest to po prostu okłamywanie polskich rolników? Bo znowu trzeciego wyjścia nie widzę. Albo się decydujemy, że domagamy się dopłat po to, żeby zlikwidować - bo jednocześnie jest to obniżenie możliwości produkowania żywności polskiej, i nie ma tu innego wyjścia: dostajemy dopłaty tylko na duże gospodarstwa i tylko do wysokości limitów, które na szczęście jeszcze nie są wyznaczone, ale jeżeli będziemy się domagać dopłat, to musimy mieć limity. Będą one oparte o obecną produkcję żywności w Polsce, która jest za niska w stosunku do tego, co Polska potrafi zjeść. A więc utrwali to tylko deficyt żywnościowy Polski.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#PosełHalinaNowinaKonopka">Miałabym jeszcze z pięć innych ciekawych pytań, ale już, panie marszałku, zgodnie z pana sugestią zakończę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pani poseł, gdyby materia, którą pani porusza, nie była tak wielkiej wagi i nie była tak poważna, to nie pozwoliłbym pani mówić, to z góry zakładam. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#komentarz">(Poseł Halina Nowina Konopka: Dziękuję panu bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-128.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Mariusz Grabowski, Porozumienie Polskie.</u>
          <u xml:id="u-128.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">I jeszcze raz apeluję, ponieważ inaczej narazicie moją wytrzymałość na pewne granice i dowiecie się, jak wygląda wicemarszałek Stefaniuk, gdy jest nerwowy.</u>
          <u xml:id="u-128.4" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#PosełMariuszKrzysztofGrabowski">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#PosełMariuszKrzysztofGrabowski">Chciałbym przed zadaniem pytań zauważyć odnośnie do tej prośby, której z szacunkiem wysłuchałem,...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę pytać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#PosełMariuszKrzysztofGrabowski">... że tutaj rozmawiamy o sprawach zasadniczych, bardzo ważnych dla Polski. I czymże jest, panie marszałku, to, że o kilka minut dłużej lub krócej porozmawiamy przy okazji zadawania pytań, w porównaniu z tym, że decyzje, które teraz są podejmowane, będą opłacane ciężko przez całe pokolenia polskie w przyszłości? Oby to nie nastąpiło.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-131.2" who="#PosełMariuszKrzysztofGrabowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Premierze! Panowie Ministrowie! Chciałbym zadać cztery pytania.</u>
          <u xml:id="u-131.3" who="#PosełMariuszKrzysztofGrabowski">Pytanie pierwsze: Jaka część dochodu narodowego zostanie oddana Unii Europejskiej po wejściu Polski do Unii Europejskiej? Chodzi mi tutaj przede wszystkim o dochody z tytułu podatku VAT, ceł, podatków pośrednich w ogóle oraz z tytułu opłat członkowskich, zarówno tych określanych jako bezpośrednie, związanych z członkostwem - czyli chodzi o odprowadzanie pieniędzy wypracowywanych przez naród do kasy unijnej - jak i tych wszystkich innych opłat, jakie już teraz zaczęliśmy ponosić, a które dotyczą różnych agend, funduszy, gdzie co rusz możemy wyczytać, że na przykład na przedsięwzięcia naukowe wpłacamy więcej niż otrzymujemy z powrotem. Tak że o tego typu rzeczy mi chodzi.</u>
          <u xml:id="u-131.4" who="#PosełMariuszKrzysztofGrabowski">Pytanie drugie: Ile wynosi wartość rzeczywistych szkód gospodarczych Polski, tych szkód, które są eufemistycznie określane jako koszty przystosowywania Polski do Unii Europejskiej? Chodzi mi tu o szkody rzeczywiste, damnum emergens. Otóż ile wynosi wartość rzeczywistych szkód gospodarczych Polski oraz ile wynosi wartość nieosiągniętych dochodów Polski, czyli tych utraconych korzyści — lucrum cessans — z powodu już wdrożonych przystosowań Polski, polskiej gospodarki do Unii Europejskiej?</u>
          <u xml:id="u-131.5" who="#PosełMariuszKrzysztofGrabowski">Pytanie trzecie: Ile wyniesie szacowana wartość tych rzeczywistych szkód gospodarki polskiej oraz nieosiągniętych dochodów, jakie jeszcze utracimy w ramach przystosowań, które nas czekają, które od nas są wymagane?</u>
          <u xml:id="u-131.6" who="#PosełMariuszKrzysztofGrabowski">Pytanie czwarte, ostatnie. W tym pytaniu wrócę do kwestii referendum. Tak jak mój przedmówca pytam o referendum w sprawie wejścia Polski do Unii Europejskiej, ponieważ tajemnicą poliszynela w tym gmachu jest to, iż krąży dosyć rozpowszechniona wieść, zgodnie z którą oczywistością niby jest, że do referendum w sprawie przystąpienia Polski do Unii Europejskiej nie dojdzie, jeśliby miało się okazać, że to referendum miałoby wynik niekorzystny dla Unii Europejskiej. Taka informacja w tym gmachu już od dłuższego czasu jest powtarzana. A to pytanie zadaję nie bez powodu - tak, panie pośle, nie bez powodu - jako że, tak jak moja przedmówczyni podkreśliła, uderzające jest to, że decyzja o wejściu Polski do Unii Europejskiej została podjęta arbitralnie, bez odwoływania się do narodu, przez te elity polityczne, na które powoływał się na przykład pan minister spraw zagranicznych w swoim wystąpieniu na początku debaty. Ta arbitralność wynika np. ze stanowiska, jakie raczył nam zaprezentować pan minister Kułakowski przy okazji posiedzeń kilku komisji sejmowych, kiedy zadawaliśmy pytania o to, czy rząd polski przeprowadza jakieś rachunki zysków i strat, jeśli chodzi o dostosowywanie, czy jest to mechaniczne dostosowywanie prawa polskiego do prawa Unii Europejskiej - chodzi o tak zwany screening - czy jest badane to, czy zmieniane prawo wdrażane w Polsce jest korzystne dla Polski, dla narodu polskiego, czy jest niekorzystne, czy przynosi zyski czy straty. Usłyszeliśmy wtedy odpowiedź, że to nie jest przedmiotem zainteresowania naszych negocjatorów, że to nie jest przedmiotem zainteresowania przy przeprowadzaniu tak zwanego screeningu i w ogóle negocjacji.</u>
          <u xml:id="u-131.7" who="#PosełMariuszKrzysztofGrabowski">Podkreśliłem ostatnią kwestię będącą dodatkowym uzasadnieniem mojego pytania o referendum, ponieważ tego typu wypowiedzi wskazują na to, jak duży jest ładunek tej arbitralności przy wprowadzaniu Polski do Unii Europejskiej, czy inaczej to określając może - przy wprowadzaniu Unii Europejskiej do Polski. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Chciałbym tylko poinformować, że trzech posłów z Porozumienia Polskiego wyczerpało czas debaty średniej Unii Wolności. To tak tytułem porównania.</u>
          <u xml:id="u-132.2" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: I bardzo dobrze.)</u>
          <u xml:id="u-132.3" who="#komentarz">(Poseł Mariusz Krzysztof Grabowski: Ale myślę, że zrobiliśmy to z większą korzyścią, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-132.4" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Tak.</u>
          <u xml:id="u-132.5" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Antoni Kobielusz z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#PosełAntoniKobielusz">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! O pozycji państwa na arenie międzynarodowej decyduje między innymi jego potencjał ekonomiczny. W czasie kadencji tego rządu wysokie ujemne saldo handlu zagranicznego z państwami Unii Europejskiej nie zostało zrekompensowane stosowną aktywnością na rynkach wschodnich. W tym kontekście mam kilka pytań do pana ministra spraw zagranicznych. Czy nie uważa pan, że polityka zagraniczna powinna w większym stopniu służyć osiąganiu celów gospodarczych naszego państwa? Dlaczego połowicznie wykonano reformę BRH? Czy MSZ posiada kadry, które potrafią promować nasz handel zagraniczny? Dotychczas w przygotowaniu dyplomatów eksponowano inne kwalifikacje. Czy olbrzymi deficyt handlu zagranicznego jest w większym stopniu rezultatem braku koncepcji rządowej wspierania eksportu czy też niewłaściwej polityki dewizowej państwa? Czy rząd analizował, ile straciliśmy w wyniku mniejszego zainteresowania MSZ i naszego państwa tak zwanymi krajami Trzeciego Świata? Jak rząd zamierza zmniejszyć olbrzymi, sięgający 4 mld dolarów, deficyt w handlu z Rosją? Jeszcze niedawno mieliśmy nadwyżki w tych obrotach, były tam nasze firmy budowlane, sprzedawaliśmy produkty żywnościowe, w tej chwili sprzedawane tam są produkty unijne, budują firmy niemieckie i fińskie, my niestety utraciliśmy te rynki. Mam nadzieję, że nie bezpowrotnie. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Kulas.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#PosełJanKulas">Panie Marszałku! Szanowni Przedstawiciele Rządu! Wysoki Sejmie! Pierwsze pytanie: Co zrobić, jakie działania należałoby podjąć, aby promocja Polski w Europie i świecie była bardziej skuteczna? Jakie środki finansowe i instrumenty są zastosowane, aby zwiększyć skuteczność naszej promocji?</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#PosełJanKulas">Pytanie drugie. Korzystając z obecności pani wiceminister gospodarki, chciałbym uzyskać odpowiedź: Jakie nowe inicjatywy i działania podejmuje rząd Jerzego Buzka, aby zwiększyć eksport Polski, szczególnie do państw Unii Europejskiej? Przypominam, że prawie 2/3 obrotów obrotów handlowych Polski przypada na państwa Unii Europejskiej. Jakie nowe, dodatkowe instrumenty, sposoby i metody są podejmowane, aby rzeczywiście promocja polskiego eksportu była bardziej skuteczna?</u>
          <u xml:id="u-135.2" who="#PosełJanKulas">Trzecie pytanie. Jako poseł woj. pomorskiego pytam: W jakim stopniu są wykorzystywane możliwości współpracy gospodarczej Polski z państwami bałtyckimi? Jakie nowe instrumenty, przedsięwzięcia, pomysły należałoby wdrożyć, aby współpraca gospodarcza Polski ze Szwecją, Finlandią, Danią, z krajami bałtyckimi była rzeczywiście bardziej efektywna?</u>
          <u xml:id="u-135.3" who="#PosełJanKulas">Kolejne pytanie. Państwo ministrowie, czy ostatnio bardziej aktywne stosunki z Rosją, w tym pobyt pana premiera Rosji Michała Kasjanowa, przybliżyły nas w jakimś stopniu do postępu w negocjacjach w kontekście swobody międzynarodowej żeglugi na Zalewie Wiślanym przez Cieśninę Pilawską? Obecna sytuacja niestety utrudnia ciągle rozwój woj. pomorskiego i woj. warmińsko-mazurskiego. Ta wolna, swobodna żegluga ma tu bardzo duże znaczenie gospodarcze.</u>
          <u xml:id="u-135.4" who="#PosełJanKulas">Przedostatnie pytanie, do pana ministra Bartoszewskiego jako znakomitego ministra, fachowca, eksperta. Panie ministrze, pewnie jednak nie ze wszystkim się należy zgodzić do końca. Czy można mówić o równym zainteresowaniu; jakie są nadzieje związane z wizytą prezydenta Busha, a na ile realna jest wizyta prezydenta Rosji Putina? W jakim stopniu te dwie wizyty mogłyby także ożywić gospodarkę Polski, jeśli chodzi o te kraje, a dodatkowo wzmocnić bezpieczeństwo naszego państwa?</u>
          <u xml:id="u-135.5" who="#PosełJanKulas">Ostatnie pytanie. Czy i w jakim stopniu ta debata przybliżyła nas do poglądu o zgodzie Polaków, o postępującym konsensusie wokół zasadniczych celów i zadań polskiej polityki zagranicznej? Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-135.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Stanisław Kalemba z klubu PSL, proszę o pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#PosełStanisławKalemba">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W związku z tym, że w dokumentach na szczycie w Nicei zwrócono się do parlamentów, do rządów, do społeczeństw, jeśli chodzi o to, by na nowo rozpocząć dyskusję na temat przyszłego kształtu Unii Europejskiej, mam pytanie do pana ministra: Jakie jest stanowisko rządu co do kształtu Unii Europejskiej? Mówiąc skrajnie: Czy to związek suwerennych, niepodległych państw, czy coś na wzór Stanów Zjednoczonych Europy? Te tendencje są w zasadzie tak przeciwstawne. Jasno sprecyzował w tej sprawie stanowisko m.in. premier Blair, który zwrócił uwagę, że jednak suwerenne państwa powinny zachować swój kształt.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#PosełStanisławKalemba">Drugie pytanie, w kontekście 18-letniego okresu przejściowego, jeżeli chodzi o nabywanie użytków rolnych. Panie ministrze, czy rząd, stojąc na tym stanowisku, przygotowuje jednocześnie projekt ustaw co do kwestii uregulowania obrotu użytków rolnych, tak jak to ma miejsce w państwach Unii Europejskiej, gdzie nie ma wolnego obrotu dla cudzoziemców, tylko pierwszeństwo ma sąsiad, rolnik rodzimy itd.? Jeszcze w kontekście tego następne pytanie: Jaki odsetek użytków rolnych w państwach Unii Europejskiej, w Niemczech, we Francji, w Holandii, w krajach rolniczych, jest własnością obywateli innych państw?</u>
          <u xml:id="u-137.2" who="#PosełStanisławKalemba">Następne pytanie. Panie ministrze, dlaczego rząd, chociażby kierunkowo, nie prowadzi polityki zgodnej ze wspólną polityką rolną CAP, m.in. biorąc pod uwagę nakłady na rolnictwo, które jednak z roku na rok się zmniejszają, i przez to my nie dostosowujemy naszego rolnictwa do rolnictwa Unii Europejskiej?</u>
          <u xml:id="u-137.3" who="#PosełStanisławKalemba">Panie ministrze, jak to się dzieje, że mimo iż wiele mówi się o integracji europejskiej, o Unii Europejskiej, wskutek zaniedbań coraz bardziej zwiększa się dystans pomiędzy Polską miejską i wiejską, m.in. chodzi o rolnictwo, na co zwraca uwagę raport Komisji Europejskiej, a konkretnie Komisji Problemowej.</u>
          <u xml:id="u-137.4" who="#PosełStanisławKalemba">I ostatnie pytania. Panie ministrze, jakie jest zdanie pana co do tego, że część elit, na ile są to liczące się siły, nie przewiduje referendum w sprawie członkostwa Polski w Unii Europejskiej tylko to, by na podstawie konstytucji zapadały tu uchwały Sejmu i Senatu; zgodnie z zapisami konstytucyjnymi.</u>
          <u xml:id="u-137.5" who="#PosełStanisławKalemba">Już ostatnie pytanie. Panie ministrze, czy rząd ma świadomość tego, co społeczeństwo coraz częściej obserwuje, że w procesie integracji Polska, znacznie biedniejsza, o niższym poziomie dochodów, rozwiązuje problemy Unii, a nie rozwiązuje swoich, m.in. bezrobocia, a jak politycy unijni mówią, to jest problem nr 1 w Unii Europejskiej. Chodzi też o ujemne saldo w handlu zagranicznym, które często nie jest wynikiem produkcji gorszych towarów, tylko efektem funkcjonowania nierynkowych rozwiązań, m.in. wielkich dopłat do eksportu. Na przykład zakaz importu do Unii owoców miękkich czy produktów żywnościowych, które są zdrowsze, jak ostatnie doświadczenia wskazują, nie wynika z ich gorszej jakości, tylko, niestety, z bezwzględnej ochrony własnych rynków i własnych miejsc pracy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Grzegorz Gruszka z Klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#PosełGrzegorzGruszka">Panie Marszałku! Panowie Ministrowie! Chciałem zadać pytania dwóm panom. Jedno wspólne, bo wydaje mi się, że nie tylko trzeba prowadzić negocjacje z Unią Europejską, ale także trzeba prowadzić rozmowę z własnym społeczeństwem, politykę informacyjną i edukacyjną. Odnoszę wrażenie, że ta polityka negocjacji z własnym społeczeństwem nie istnieje prawie w ogóle. Świadomość tego, jakim warunkom powinny odpowiadać polskie gospodarstwa, sektor rolno-spożywczy, niestety, jest bardzo mała. Kiedy to się faktycznie, panowie ministrowie, zmieni?</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#PosełGrzegorzGruszka">Następna sprawa. Kto faktycznie za to odpowiada — chodzi o wykorzystywanie w procesach dostosowawczych funduszy przedakcesyjnych, właściwie chodzi o ten fundusz sapardowski, na to czekają polscy rolnicy — czy Komisja Europejska, czy rząd, bo mnie się wydaje, że do końca nie wiadomo. Jeżeli Komisja Europejska, to myślę, że jest to w tych negocjacjach jakiś argument, jeżeli my, to chciałbym wiedzieć dlaczego i kto jest temu winien.</u>
          <u xml:id="u-139.2" who="#PosełGrzegorzGruszka">Ostatnia sprawa. Nasza polityka wobec Komisji Europejskiej w Brukseli musi być aktywna. Sądzę, że w ostatnim okresie nawet się ona poprawiła, ale wydaje mi się, że brak dzisiaj aktywnej polityki wobec rządów krajów członkowskich, wobec różnych sił politycznych w poszczególnych krajach, wobec koalicji rządzących i opozycji. Trzeba pamiętać również o tym, że nie tylko nasza decyzja podjęta w referendum, ale również rozstrzygnięcia każdego z parlamentów będą o tym decydowały. To oczywiście potrwa może rok i wydaje mi się że powinna istnieć większa - a jeżeli jest, to w jakiej formie - polityka wobec rządów krajów członkowskich i wobec różnych sił politycznych. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Józef Korpak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#PosełJózefKorpak">Panie Marszałku! Panowie Ministrowie! Wysoka Izbo! Chcę zadać kilka pytań panu ministrowi spraw zagranicznych oraz panu ministrowi Kułakowskiemu.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#PosełJózefKorpak">Po pierwsze, jakie atuty naszego kraju powinny być wykorzystywane w polityce zagranicznej, aby wzmocnić pozycję Polski w świecie? Czy w tym zakresie wyodrębniliśmy jakieś priorytety? Bardzo proszę o odpowiedź na to pytanie.</u>
          <u xml:id="u-141.2" who="#PosełJózefKorpak">Po drugie, czy rzeczywiście pozycja Polski w Świecie zależy od mocnej pozycji Polski na Wschodzie? Ta teza przewijała się w debacie. Gdyby zgodzić się z tą tezą, to należy postawić pytanie: co z pozycją Polski na Zachodzie? Przecież obecnie jesteśmy w trakcie procesu integracji z Unią Europejską, a serce Unii Europejskiej to właściwie Zachód Europy.</u>
          <u xml:id="u-141.3" who="#PosełJózefKorpak">Kolejne pytanie. Co powinniśmy zrobić, aby nie znaleźć się na peryferiach Europy? Dotyczy to zarówno obecnej sytuacji, jak i sytuacji po uzyskaniu członkostwa w Unii Europejskiej. Jakie zostaną podjęte działania, przedsięwzięcia, jaką mamy koncepcję, aby temu przeciwdziałać?</u>
          <u xml:id="u-141.4" who="#PosełJózefKorpak">Kolejne pytanie. Jakie są szanse i zagrożenia w związku z sąsiedztwem Polski z enklawą kaliningradzką, bezpośrednim sąsiedztwem z takim dużym krajem jak Rosja? Co chcemy zrobić, aby wykorzystać te szanse, a co chcemy zrobić i co robimy, aby przeciwdziałać pewnym zagrożeniom? Tutaj mogę podać przykład bezpieczeństwa, który był opisywany przez media, dotyczący rozlokowania różnego rodzaju broni właśnie na tym małym skrawku terenu.</u>
          <u xml:id="u-141.5" who="#PosełJózefKorpak">Kolejne pytanie związane jest z wypowiedzią szefa Klubu Parlamentarnego SLD. W swojej wypowiedzi poseł Leszek Miller stwierdził, że w procesie negocjacyjnym dotyczącym naszego przystąpienia do Unii Europejskiej zmarnowane zostały pierwsze dwa lata w tej kadencji parlamentu i rządu. Prosiłbym o odpowiedź na pytanie: Czy to prawda? Uważam, że polskie społeczeństwo powinno się dowiedzieć, jak było przez te pierwsze dwa lata. Powinno się dowiedzieć, czy są jakiekolwiek podstawy, aby wysuwać takie twierdzenia. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-141.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pani posłanka Ewa Sikorska-Trela zada pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#PosełEwaSikorskaTrela">Panie Marszałku! Panowie Ministrowie! Panie i Panowie Posłowie! W informacji o stanie negocjacji i perspektywach negocjacji dotyczących członkostwa Polski w Unii Europejskiej podoba mi się szczególnie jedno zdanie: Ze względu na interes państwa strategia negocjacyjna nie może zmierzać do poprawy statystyki negocjacyjnej za wszelką cenę. Dziękuję, panie ministrze, za to zdanie, dlatego że jestem spokojna, iż o ile nasz rząd, rząd pana premiera Buzka, negocjuje warunki naszego przystąpienia do Unii Europejskiej, to interes narodowy nie zostanie nadszarpnięty i narażony. Boję się, co będzie dalej. Zgłaszają to również nasi wyborcy na licznych spotkaniach.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#PosełEwaSikorskaTrela">Przejdę teraz do pytań kierowanych do pana ministra spraw zagranicznych. Panie ministrze, polityka zagraniczna to także polityka w stosunku do Polonii. Poza granicami Polski żyje paręnaście milionów Polaków, którzy oczekują od swojej ojczyzny, Polski, większego zainteresowania. Oczekują także lepszego, sprawniejszego i bardziej promującego Polskę działania ze strony polskich placówek dyplomatycznych. Zgłaszane są uwagi co do tego promocyjnego działania placówek konsularnych, że stanowczo za mała jest promocja Polski poprzez nasze placówki dyplomatyczne za granicą. Oto moje pytania: Jak wygląda obsada polskich placówek dyplomatycznych za granicą? Jak często wymieniani są nasi dyplomaci w tych placówkach? Czy przy doborze i ocenie naszych ambasadorów, konsulów bierze się pod uwagę opinie lokalnej Polonii?</u>
          <u xml:id="u-143.2" who="#PosełEwaSikorskaTrela">Pytanie do pana ministra Kułakowskiego. Wiele niepokoju wzbudziły doniesienia prasowe sprzed paru miesięcy odnośnie do rejestracji leków produkowanych w Polsce. Podnoszono, iż w momencie wejścia Polski do Unii Europejskiej nasze leki nie będą mogły być produkowane w Polsce, bowiem nie będą spełniały bardzo ostrych warunków rejestracyjnych, przyjętych w krajach unijnych. Dziękuję za to uspokojenie, albowiem napisał pan w swoim wystąpieniu i to było powiedziane publicznie, że konsultacje toczą się w sprawie problemu rejestracji leków, że została powołana specjalna grupa robocza z udziałem przedstawicieli przemysłu farmaceutycznego i zespołu negocjacyjnego. Chciałabym się dowiedzieć, panie ministrze, na jakim etapie jest ta sprawa. Jako członka sejmowej Komisji Zdrowia bardzo interesuje mnie przebieg tych negocjacji i ewentualnie uspokojenie naszych pacjentów, a każdy może być pacjentem, że nie grozi nam już w momencie akcesji z Unią Europejską to, że leki produkowane w Polsce będą musiały być wycofane. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Stanisław Stec.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#PosełStanisławStec">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#PosełStanisławStec">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W swoim wystąpieniu wspomniał pan o tworzeniu warunków dla polskiego eksportu, aby poprawić bilans handlu zagranicznego, o promowaniu interesu gospodarczego przez dyplomację. Myślę, że oprócz wskazania takiego hasła brak było w pana wystąpieniu informacji o konkretnych działaniach, o tym, jakie działania podejmuje polska dyplomacja, polski rząd, aby te warunki tworzyć. Przypomnę tylko taką jedną sytuację. Gdy byłem za granicą na spotkaniu z polskim ambasadorem, na moje pytanie, jaki jest bilans handlu zagranicznego między Polską a tym krajem, nie powiem, jakim, ten dyplomata szczerze powiedział: przykro mi, ale nie wiem.</u>
          <u xml:id="u-145.2" who="#PosełStanisławStec">Uważam, że jeśli chodzi o problem tworzenia warunków dla polskiego eksportu, problem promowania polskiego interesu gospodarczego przez służbę zagraniczną, przez dyplomatów, to kwestia ta winna być jednym z kryteriów oceny. Jest w budżecie taka pozycja na wzmocnienie kondycji polskiej dyplomacji, na poprawę warunków pracy i płacy, chyba na premie. Czy pan minister, podejmując decyzje, czy płacowe, czy w sprawie premii, bierze pod uwagę wpływ dyplomatów na poprawę naszego bilansu w handlu zagranicznym? Nie potrzebuję mówić, że mamy tu bardzo dużo do zrobienia.</u>
          <u xml:id="u-145.3" who="#PosełStanisławStec">Drugie pytanie jest związane ze stwierdzeniem, że Unia nie jest gotowa - powiedział to pan minister Kułakowski - do uzgodnień w kwestiach rolnictwa i funduszy strukturalnych. Jest to stwierdzenie bardzo niepokojące polskich rolników. To kiedy będzie Unia gotowa? Co mamy mówić na spotkaniach z rolnikami? Jak mamy ich przekonywać, żeby wytwarzać klimat uczestnictwa w przyszłości w Unii Europejskiej?</u>
          <u xml:id="u-145.4" who="#PosełStanisławStec">Pytanie konkretne. Dlaczego Bułgaria już ma decyzję o korzystaniu z funduszu SAPARD, a Polska oczekuje tej decyzji? Już pogodziliśmy się prawdopodobnie z tym, że w tym roku tej decyzji nie będzie. Ale czy będzie decyzja, żeby można te środki wykorzystywać w przyszłym roku? Jest to ważne, gdyż środki unijne SAPARD generują automatycznie środki rządowe, środki samorządu. Aby nie doszło do takiej sytuacji, jak w tym roku, że na wniosek rządu środki, które były przeznaczone na współfinansowanie SAPARD, zostały przeznaczone nie na cele związane z rolnictwem, ale na cele Funduszu Pracy - w przypadku gdy SAPARD nie zafunkcjonuje. Choćby z tego względu SAPARD jest tak ważny dla rolnictwa, dla przemysłu rolno-spożywczego i dla infrastruktury wiejskiej, czyli dla samorządów. Dlatego proszę pana ministra Kułakowskiego, żeby odpowiedział mi na pytanie, dlaczego ten termin przesunął się o kolejny rok i kiedy faktycznie te fundusze będą w dyspozycji polskich podmiotów gospodarczych działających w środowisku wiejskim.</u>
          <u xml:id="u-145.5" who="#PosełStanisławStec">Kolejne pytanie także dotyczy wypowiedzi, że Polska jest bliska wypełnienia kryteriów ekonomicznych. Gdyby pan był uprzejmy określić tę bliskość i przypomnieć Wysokiej Izbie, jakie kryteria ekonomiczne miał pan na myśli. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Zbyszek Zaborowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#PosełZbyszekZaborowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ja mam pytania raczej do Komitetu Integracji Europejskiej. Gdyby pan minister Saryusz-Wolski - nie wiem, czy jest - zechciał odpowiedzieć, jak pan minister ocenia przyszłość Wspólnej Polityki Rolnej w poszerzonej Unii, mam na myśli przede wszystkim stanowisko niemieckie w tej sprawie. Jak pańskim zdaniem to się ułoży?</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#PosełZbyszekZaborowski">Drugie pytanie dotyczy polityki strukturalnej. Czy fundusze przeznaczone na politykę regionalną zostaną w związku z rozszerzeniem Unii zwiększone, czy stare kraje członkowskie podzielą się z krajami akcesyjnymi tymi środkami?</u>
          <u xml:id="u-147.2" who="#PosełZbyszekZaborowski">Kolejna sprawa, problem bardziej generalny, dotyczy polskiej polityki gospodarczej w związku z przesuwającym się terminem akcesji. Czy nie należałoby, panie ministrze, dokonać przeglądu polskiego ustawodawstwa gospodarczego i programów gospodarczych dla poszczególnych branż pod tym kątem, czy koszty związane z transformacją gospodarki, zobowiązaniami w związku z negocjacjami europejskimi, nie powinny być nieco rozłożone w czasie? Mam bowiem wrażenie, że fakt otwarcia polskiej gospodarki, polskiego rynku przed czasem utrudnił negocjacje i stwarza nam trudną sytuację w tej fazie negocjacji. Prosiłbym, żeby pan minister się do tego odniósł. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Jan Łopuszański zada pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#PosełJanŁopuszański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym skierować kilka pytań do pana ministra spraw zagranicznych w związku z jego polemiką, którą skierował bezpośrednio do mnie, w mojej ocenie, bardzo intelektualnie nieuczciwą, ale to jest oczywiście tylko mój problem.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#PosełJanŁopuszański">Otóż, skoro pan minister Bartoszewski, odpowiadając na oczywiste stwierdzenie, że Polska, wchodząc do Unii, straci suwerenność, twierdzi, że przecież w Unii państwa - takie jak Włochy, Francja, Niemcy - nie tracą suwerenności, to pytam: Czy panu ministrowi Bartoszewskiemu wiadomo, że suwerenność jest stanem prawnym, w którym państwo ma prawo samodzielnego kształtowania swych rozwiązań prawnych i kierunków swojej polityki? Czy panu ministrowi wiadomo, że od 1964 r. na podstawie orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości istnieje powszechna interpretacja prawna, że Wspólnoty Europejskie, a dzisiaj już Unia Europejska, są samodzielnym podmiotem prawa międzynarodowego, a państwa członkowskie w swych ustanowieniach prawnych powinny stosować decyzje Wspólnot, dzisiaj już Unii? Czy panu ministrowi wiadomo, że umowa o przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej ma charakter adhezyjny, czyli że przystępując, Polska musi przyjąć dorobek prawny Unii, tzw. acquis communautaire, w całości, a ewentualnie może negocjować opóźnienia w zakresie wprowadzenia i stosowania tych rozwiązań? Czy panu ministrowi wiadomo, że Polska już dziś, nie będąc jeszcze członkiem Unii, podporządkowuje swoje rozstrzygnięcia prawne wymogom Unii, i to nawet w sytuacjach jednoznacznie dla Polski niekorzystnych?</u>
          <u xml:id="u-149.2" who="#PosełJanŁopuszański">Czy panu ministrowi wiadomo, że Unia Europejska przystąpiła do prac, które mają zaowocować tzw. konstytucją europejską? - mówię o Nicei. Czy pan minister rozumie, że przyjęcie konstytucji europejskiej oznaczałoby, iż zakres praw państw członkowskich znalazłby swoje uregulowanie w tym dokumencie, czyli że podstawowy dokument prawny nowego suwerena ustalałby zakres praw jego części składowych? Porównanie - Stany Zjednoczone Ameryki.</u>
          <u xml:id="u-149.3" who="#PosełJanŁopuszański">Czy panu ministrowi wiadomo, że oprócz prac nad rozszerzeniem kompetencji Parlamentu Europejskiego, Komisji Europejskiej, która już jest quasi-rządem europejskim, zgłoszono propozycje wyboru prezydenta europejskiego w powszechnych europejskich wyborach? Czy pan minister zauważa, że na naszych oczach kształtują się instytucje, które będą wyrażały suwerenność Unii w stosunku do jej części składowych? Jaki wpływ na te procesy ma Polska? A jeżeli Unia stanie się ostatecznie superpaństwem, to czy Polska nadal będzie tam wpychana?</u>
          <u xml:id="u-149.4" who="#PosełJanŁopuszański">Czy pan minister wie, że suwerenność państwowa posiada cały szereg atrybutów szczegółowych, które w wielkiej mierze Unia przejęła już w tej chwili od swoich członków? Czy pan minister wie, że np. suwerenność wyraża się m.in. prawem kreacji pieniądza? Czy pan wie, że w ramach europejskiego systemu banków centralnych banki krajowe stają się częścią europejskiego systemu, a ich delegaci nie mają nawet prawa przyjmowania instrukcji od swoich banków, nie mówiąc już o rządach? Czy pan wie, że kreacja pieniądza łączy się z możliwością kształtowania granicznych warunków rozwoju gospodarczego, które z rąk krajów członkowskich przechodzą w ręce instytucji Unii?</u>
          <u xml:id="u-149.5" who="#PosełJanŁopuszański">Czy panu ministrowi wiadomo, że już dzisiaj w Unii państwa członkowskie utraciły prawo interwencji na rzecz swoich gospodarek, poza nielicznymi restrykcyjnie opisanymi wyjątkami, oraz że prawo interwencji pozostaje przy instytucjach Unii oraz finansowanych przez nią euroregionach?</u>
          <u xml:id="u-149.6" who="#PosełJanŁopuszański">Czy pan minister słyszał o wspólnej polityce zagranicznej Unii Europejskiej? Czy pan słyszał o wspólnej polityce obronnej Unii? Czy pan słyszał o wspólnej polityce w zakresie ruchu ludności, o traktacie z Schengen? Czy w związku z tym zauważył pan, że np. Polska ma ograniczoną swobodę kształtowania warunków ruchu ludności na granicy wschodniej, co istotnie utrudnia łączność z naszymi rodakami żyjącymi poza tą granicą?</u>
          <u xml:id="u-149.7" who="#PosełJanŁopuszański">Czy pan minister słyszał o Wspólnej Polityce Rolnej? Czy Polska ma w tym zakresie swobodę decyzji, czy też chcąc wejść do Unii, musi spełnić jej wymagania nawet wtedy, gdyby to było dla Polski i jej rolnictwa szkodliwe?</u>
          <u xml:id="u-149.8" who="#PosełJanŁopuszański">Czy nie sądzi pan, że w przeróżnych federacjach możliwość realizacji własnych aspiracji podmiotów składających się na te federacje zależy od ich realnej siły i wpływu? Kto będzie miał większy wpływ na politykę suwerennych organów Unii Europejskiej - Polska czy na przykład Niemcy albo Francja? Jak to się odbije na przykład na polskiej własności, na polskich miejscach pracy? Czy w taki sposób, jak to już się dzieje obecnie?</u>
          <u xml:id="u-149.9" who="#PosełJanŁopuszański">W zakresie jakiego atrybutu suwerenności Polska zachowa swoją suwerenność? Czy w zakresie kształtowania folkloru regionalnego? Czy nie jest tak, że liczni politycy organizują swoje awanse za cenę zepchnięcia zagadnienia narodu i jego praw do poziomu folkloru? Czy ci politycy nie obawiają się tego, że wcześniej czy później staną przed trybunałem narodu oskarżeni o zdradę w jednym szeregu z różnymi Ponińskimi, Rzewuskimi i innymi wyrazicielami ducha targowicy?</u>
          <u xml:id="u-149.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pani poseł Zofia Grzebisz-Nowicka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#PosełZofiaGrzebiszNowicka">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Bardzo słusznie, że debatę nad informacją pana prof. Bartoszewskiego, ministra spraw zagranicznych, o kierunkach polskiej polityki zagranicznej w 2001 r. połączono z debatą nad stanem i perspektywami negocjacji o członkostwo w Unii Europejskiej. Uważam, podobnie jak moi przedmówcy, że jednym z najważniejszych zadań w polityce zagranicznej naszego państwa w bieżącym roku, i na pewno jeszcze w najbliższych latach, jest jak najlepsze wynegocjowanie warunków naszego członkostwa w Unii Europejskiej. Pragniemy, aby to była nasza szansa, a nie porażka. Pan minister Kułakowski, przedstawiając stan i perspektywę negocjacji o członkostwo Polski w Unii Europejskiej, podkreślił, że wchodzimy w decydującą fazę negocjacji. Z posiadanych przeze mnie informacji wynika, że nie dotyczy to jednak wszystkich obszarów, gdyż w obszarze: Rolnictwo jesteśmy na początku żmudnej drogi negocjacyjnej. Bardzo duże opóźnienia są także w przygotowaniu naszej gospodarki do korzystania z funduszy strukturalnych w okresie przedakcesyjnym. Wyprzedziły nas, niestety, Bułgaria, Estonia. Dobrze by było, żeby nie wyprzedzały nas inne państwa. Co jest powodem, panie ministrze, że jesteśmy spychani na dalszy plan? Jakie działania podejmie rząd pana premiera Buzka w celu nadrobienia tych zaległości, oczywiście bez straty dla efektów, jakie powinniśmy wynegocjować dla Polski?</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#PosełZofiaGrzebiszNowicka">Kiedy będziemy znali ostateczne stanowisko rządu w sprawach kluczowych dla polskiej gospodarki, takich jak okresy przejściowe w odniesieniu do nabywania w Polsce nieruchomości przez cudzoziemców, w odniesieniu do swobody podejmowania pracy przez obywateli polskich w Unii Europejskiej? Czy ostateczna decyzja rządu w tych spornych kwestiach będzie skonsultowana z władzami opozycji parlamentarnej, a w sprawach rolnictwa i wsi - z centralami związków rolniczych, w tym także z moim Krajowym Związkiem Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych?</u>
          <u xml:id="u-151.2" who="#PosełZofiaGrzebiszNowicka">Dlaczego okłamano nas, samorząd terytorialny, wieś polską, że środki SAPARD wesprą w tym roku wysiłek społeczności lokalnych w zakresie poprawy infrastruktury technicznej wsi, doposażenia placówek oświatowych i inne niezwykle ważne zadania przystosowujące naszą polską wieś i rolnictwo do standardów europejskich? Pytał też o to poseł Stec - czy środki, które są zapisane w budżecie, 250 mln, na dofinansowanie wspólnie realizowanych zadań ze środków przedakcesyjnych, będą skierowane na rolnictwo czy na inne cele? Kiedy rząd w tej sprawie przedstawi Sejmowi propozycje?</u>
          <u xml:id="u-151.3" who="#PosełZofiaGrzebiszNowicka">Jakie działania podejmie nasz polski rząd w sprawie odbudowania rynku wschodniego dla polskich produktów rolnych i towarów przemysłowych? Jakie straty poniosła polska gospodarka wskutek tak drastycznego ograniczenia handlu przygranicznego na wschodniej granicy naszego państwa?</u>
          <u xml:id="u-151.4" who="#PosełZofiaGrzebiszNowicka">Te pytania można by mnożyć. Chodzi o to, abyśmy w polityce zagranicznej naszego państwa przede wszystkim widzieli dobro naszego polskiego państwa. Panie profesorze, cieszę się, że takie jest pana działanie, ale opóźnienia w bardzo wielu obszarach bardzo nas martwią, stąd ta ilość naszych pytań. Zgłaszam je w nadziei, że one przyspieszą rozwiązywanie tych problemów, które są tak niezwykle ważne dla przyszłości Polski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Wojciech Nowaczyk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#PosełWojciechNowaczyk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#PosełWojciechNowaczyk">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam pytanie do rządu, do pana ministra Bartoszewskiego, którego osobiście cenię za wiele, za odwagę i niezależność, za tzw. własne zdanie i za to też, że ma szacunek do Sejmu, będąc cały czas dzisiaj na sali sejmowej. Mówię to, bowiem rzadko się zdarza, żeby jakikolwiek minister rządu pana prof. Buzka był osobiście na sali sejmowej przez cały czas debaty. Pan minister Bartoszewski jest tu chlubnym wyjątkiem.</u>
          <u xml:id="u-153.2" who="#PosełWojciechNowaczyk">Przechodzę do pytań.</u>
          <u xml:id="u-153.3" who="#PosełWojciechNowaczyk">W wystąpieniach w dyskusji mówiono o tym, że Polska realizuje kierunek i obrała opcję prozachodnią. Ale zadaję pytanie: Dlaczego i kto doprowadził do pogorszenia, a nawet zerwania stosunków gospodarczych i kulturowych ze Wschodem, tym bliskim i dalekim? Nie rozwijam tematu, nie zadaję pytania, ileśmy na tym stracili, kto zajął opuszczone przez nas miejsce, bo przed chwilą przedmówcy o tym mówili. Ale zadaję pytanie: Co robimy, a raczej co robi pański resort, aby poprawić stan tych stosunków, i czego możemy oczekiwać? To są informacje dodatkowe, chodzi o to, czego dotąd nie napisano i nie powiedziano dzisiaj na tej sali.</u>
          <u xml:id="u-153.4" who="#PosełWojciechNowaczyk">Pytanie kolejne. Rozmawiałem z członkiem naszej delegacji sejmowej, posłem sejmowej Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi, która nie tak dawno, w ubiegłym tygodniu, była w Brukseli. Dowiedziałem się, że ze względu na to, że Polska nie spełniła określonych warunków, nie otrzymamy środków pomocowych z funduszy SAPARD - środków dość znacznych, bo w wysokości ok. 1,5 mld zł. A co najbardziej przykre, dowiedziałem się, że nasz rząd o tym wiedział już na początku roku i zataił to przed Sejmem i narodem. Co pan, panie ministrze, na to odpowie? Bardzo prosiłbym o odpowiedź.</u>
          <u xml:id="u-153.5" who="#PosełWojciechNowaczyk">Pytanie trzecie, ostatnie. Czy polityka Rady Polityki Pieniężnej, Narodowego Banku Polskiego, jej prezesa prof. Balcerowicza pomaga czy utrudnia, chodzi mi o wspieranie przez pański resort na arenie międzynarodowej działań na rzecz umocnienia i rozwoju Polskiej gospodarki? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Zdzisław Tuszyński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#PosełZdzisławTuszyński">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Występujący dzisiaj prominentny przedstawiciel obozu rządzącego mówił: chcemy Europy na miarę jej historycznych dokonań, Europy państw narodowych. Otóż dokonania Europy to nie tylko Jan Paweł II, Kopernik, Michał Anioł, wielkie programy społeczne, ale niestety również rzeczy wstydliwe w jej historii: holocaust, inkwizycja, Hitler, Mussolini, a przede wszystkim...</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: Przede wszystkim oczywiście komunizm.)</u>
          <u xml:id="u-155.2" who="#PosełZdzisławTuszyński">... permanentne wyrzynanie się w Europie. Otóż to europejskie wyrzynanie się wynikało w dużej mierze z nacjonalizmów państw narodowych. Ten prominentny poseł obozu rządzącego mówi tak: istnieje traktat wiedeński, który pozwoli nam, jeśli Europa nie będzie taka, jak my, czyli ten poseł z prawej strony, chcemy, to weźmiemy rozwód.</u>
          <u xml:id="u-155.3" who="#PosełZdzisławTuszyński">Panie ministrze, na ile takie stanowisko przedstawiciela obozu rządzącego wspiera pańskie działania na arenie międzynarodowej, na ile osłabia pańskie działania i polskich negocjatorów? Inne pytanie. Panie ministrze, jak pan ocenia, czy obecna, słaba jednak, pozycja Polski w negocjacjach o przystąpienie nie jest konsekwencją nadmiernego, dosyć nierozumnego wcześniejszego otwarcia się na Zachód? Czy podnoszenie wszem i wobec, przede wszystkim przez polityków, że Polska nie ma alternatywy, przy czym nie twierdzę, że jest alternatywa, nie jest błędem taktycznym? Czy nie byłoby lepiej pominąć ten fakt i nie podnosić go tak, nie eksponować tak bardzo? Panie ministrze, czy pańskim zdaniem malejący wzrost gospodarczy, rosnące bezrobocie, zły stan polskiej gospodarki mają wpływ na pozycję w negocjacjach, na pozycję Polski w Europie? Jeszcze jedno, ostatnie już, pytanie. Panie ministrze, pan mówił w swoim wystąpieniu, że w Nicei zarysował się kształt przyszłej Europy. Ale skądinąd wiadomo, że toczy spór o tę Europę, toczy się dyskusja o kształt przyszłej Europy, szczególnie o jej społeczny kształt, pomiędzy Anglikami, Francuzami, Niemcami. Za jaką społecznie Europą opowiada się polski rząd? Na ile bierzemy udział w tej dyskusji i jaki mamy wpływ na kształt przyszłej Europy? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Jan Chojnacki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#PosełJanChojnacki">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Dwa pytania. Pierwsze nasunęło się w trakcie słuchania wystąpień posłów szczególnie z prawej strony. Mam do pana ministra takie zasadnicze pytanie. Gdy słucha się tych wypowiedzi, nasuwa się taka wątpliwość: Czy były potrzebne polityczno-gospodarcze zmiany w Polsce, bo wygląda na to, że nie powinniśmy zmieniać, bo wszystko, co kiedyś było, było najlepsze - pan, jako wywodzący się z tego obozu, słuchał tych wypowiedzi - może więc należałoby wrócić do tego, co było kiedyś?</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#PosełJanChojnacki">Pytanie drugie. Prezydent Rosji Putin jeździ trojką z kanclerzem Niemiec Schroederem, my po okresie zamrożenia stosunków witamy z wielkim hukiem premiera Rosji. W tym momencie nasuwa się kolejne pytanie: czy jest to sukces, czy jest to porażka w stosunkach z Rosją? Jakie są przewidywania pana ministra co do rozwijania stosunków między tymi dwoma państwami w najbliższym okresie, patrząc z perspektywy doświadczenia pana ministra? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Tadeusz Iwiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#PosełTadeuszIwiński">Panie Marszałku! Panowie Ministrowie! Wprawdzie Kazimierz Przerwa-Tetmajer ostrzegał, że nie należy zadawać zbyt daleko sięgających pytań, bo można wywołać zbyt daleko sięgające odpowiedzi, ale mimo to w przypadku kilku pytań o różnym ciężarze gatunkowym podejmę to ryzyko.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#PosełTadeuszIwiński">Po pierwsze, w wystąpieniach czołowych przedstawicieli Europy Zachodniej w dyskusji nad kształtem przyszłej Europy jest wiele różnic, ale jest też wiele wspólnych elementów, wśród których są takie bardzo konkretne, jak np. zgoda czy nawet konieczność utworzenia europejskiej policji granicznej, zgoda czy też dostrzeganie potrzeby utworzenia wspólnego europejskiego urzędu prokuratorskiego, wreszcie zgoda czy też konieczność utworzenia europejskiej siły, która by skutecznie walczyła z przestępczością. Jakie jest stanowisko Polski wobec tych kwestii i czy pan uważa, że z tych wszystkich pomysłów Polska powinna wyciągnąć najmniejszy wspólny mianownik, próbując to zaaprobować, a o reszcie dyskutować.</u>
          <u xml:id="u-159.2" who="#PosełTadeuszIwiński">Po wtóre, w dzisiejszej dyskusji na temat kłopotów negocjacyjnych w zakresie przepływu kapitału w istocie koncentrowano się na sprawie ziemi i zaproponowanym przez Polskę 18-letnim okresie przejściowym, jeśli chodzi o obrót ziemią rolną i leśną. W zupełnym zapomnieniu pozostała propozycja Polski, żeby Unia zgodziła się na 5-letni okres przejściowy, jeśli chodzi o obrót ziemią pod inwestycje. Chciałbym zapytać, jakie były podstawy takiego wniosku, ponieważ nigdy w historii Unii żaden kraj unijny ani żaden kraj kandydacki nie zgłosił takiego postulatu. Cudzoziemcy kupują w Polsce ziemię w dwóch celach, pod inwestycje, pod stacje benzynowe i pod supermarkety. Wiadomo, że Unia nigdy nie zgodzi się na coś takiego. Jakie były motywacje, czy rząd wyciągnie z tego wnioski i czy dostrzega jakikolwiek związek, jakiekolwiek iunctim między propozycją okresu przejściowego dotyczącą sprzedaży ziemi pod inwestycje a propozycją dotyczącą sprzedaży ziemi ornej i leśnej?</u>
          <u xml:id="u-159.3" who="#PosełTadeuszIwiński">Pan minister Bartoszewski mówił dzisiaj obszernie o różnych wątkach dotyczących polskiej polityki wschodniej. W tym kontekście trzy krótkie kwestie. Czy dostrzega pan przełożenie na szczebel rządowy, regionalny, lokalny, samorządowy nadzwyczajnych wysiłków prezydenta Kwaśniewskiego, jeśli chodzi o potrzebę utrzymania więzi z Ukrainą? Jak oceniłby pan w tym kontekście nieobecność wicepremiera odpowiedzialnego za gospodarkę na forum obu państw w Dniepropietrowsku?</u>
          <u xml:id="u-159.4" who="#PosełTadeuszIwiński">Z zainteresowaniem przyjąłem pana opinię na temat kontaktów z Białorusią. Z opinii tej wynika, że Polska powinna próbować takich działań, które by wywierały wpływ na działalność zarówno władz, jak i społeczeństwa białoruskiego. Wydaje mi się, że to jest bardzo ważna ocena. Zresztą SLD jest też takiego zdania. Jak pan by to widział, jakie konkretne środki pana zdaniem można by w tym zakresie zastosować?</u>
          <u xml:id="u-159.5" who="#PosełTadeuszIwiński">Jeśli natomiast chodzi o Rosję, Polska uczestniczyła i uczestniczy, dość dobrze, w dialogu Rady NATO z Rosją, natomiast nie ma, jeśli się nie mylę, dialogu dwustronnego z Rosją o bezpieczeństwie, który mają np. Francja, Niemcy i wiele innych krajów. Czy w tej sprawie przewiduje się jakieś zmiany?</u>
          <u xml:id="u-159.6" who="#PosełTadeuszIwiński">I ostatnia kwestia, drobna, ale dość charakterystyczna, ponieważ w tej debacie sporo mówiło się o jakości kadr w centrali, na placówkach, i nie tylko. Otóż w ostatnich kilku miesiącach wystąpiła sytuacja zupełnego ewenementu w stosunkach międzynarodowych. W dwóch przypadkach, jednym afrykańskim, a drugim europejskim, polscy kandydaci na ambasadorów nie uzyskali agrément. Świadczy to jak najgorzej o rozeznaniu sytuacji w tych krajach, o ocenie wcześniejszych kontaktów tych osób. Czy mógłby pan to skomentować? Zdarza się to bowiem niesłychanie rzadko, żeby jakieś państwo nie udzieliło kandydatowi agrément, zwłaszcza kandydatowi kraju w końcu tak znaczącego jak Polska. Jakie z tej sytuacji będą wyciągnięte wnioski na przyszłość?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Antoni Macierewicz zada pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#PosełAntoniMacierewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panowie Ministrowie! Mam kilka pytań.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#PosełAntoniMacierewicz">Zacznę, jeśli można, od pytania do pana ministra Kułakowskiego. Panie ministrze, 2 lata temu, podczas debaty nad pana sprawozdaniem o negocjacjach z Unią Europejską, pytałem pana, jakie są przesłanki, które towarzyszą pańskiemu przekonaniu, że Polska wejdzie do Unii Europejskiej w roku 2003. Wtedy odpowiedział pan, że ma pan solidne podstawy do takiego przekonania i na nim pan funduje swoje działania. Chciałbym przypomnieć, że trochę później debatowaliśmy i na podstawie również pana opinii i związanej z tym opinii pana premiera Wysoka Izba przyjęła kolejne budżety, które były budowane z perspektywą tego, że Polska wejdzie do Unii Europejskiej w 2003 r. Podporządkowaliśmy temu przekonaniu, na żądanie rządu, a także na żądanie SLD, całą naszą strategię.</u>
          <u xml:id="u-161.2" who="#PosełAntoniMacierewicz">W związku z tym chciałbym zapytać, na czym obecnie opiera pan przekonanie, że Polska powinna, że musi wejść do Unii Europejskiej, że nie ma innej alternatywy. Pytam z tym większą troską, że pan w swoim znakomitym wystąpieniu bardzo klarownie zarysował dramatyzm negocjacji, z jakim mamy obecnie do czynienia. A chociaż nawet przedstawiciele PSL zrezygnowali z przypomnienia o najważniejszej kwestii, jaka przed nami stoi, tzn. o uzyskaniu dopłat do rolnictwa... Z zaskoczeniem wysłuchałem wystąpienia pana posła Zycha, który mówił, że najważniejszymi dla PSL sprawami, od których nie można odstąpić, nie można odejść, jest kwestia swobody obrotu siłą roboczą i sprzedaż ziemi, a dopłaty do rolnictwa gdzieś się rozmyły; rozumiem, że to po prostu przez przeoczenie. Ale pan tego nie przeoczył, pan o tym mówił, na to wskazywał. A jeśli Unia Europejska powie, że pieniędzy nie ma? Bo byłoby też trudno; skąd Unia Europejska miałaby do 2006 r. wziąć te pieniądze? W budżecie nie zostały przewidziane, na co zwracaliśmy uwagę już 2 lata temu i wcześniej. W związku z tym chciałbym się dowiedzieć, co wtedy pan nam powie. Jaką alternatywę w takiej sytuacji pan, pan minister Bartoszewski czy wasi następcy, ale wy, panowie, jako odpowiadający za urzędy i politykę Rzeczypospolitej, nam przygotowujecie?</u>
          <u xml:id="u-161.3" who="#PosełAntoniMacierewicz">Powtarzam bowiem jeszcze raz: Mówicie panowie, że nie ma alternatywy. Na tej sali byli posłowie, którzy z uśmieszkiem, to nic nowego, mówią: Rokowania ze Stanami Zjednoczonymi i z obszarem NAFTA, czyli północnoamerykańskiej sfery wolnego handlu - to śmieszne, to nie jest alternatywa. Pan Geremek nawet uznał za stosowne powiedzieć, że komuś, kto tak uważa, a ja tak uważam, myli się geografia i geopolityka. Północnoamerykański system obronny, do którego wstąpiliśmy, odnosi się do północnego Atlantyku, a mimo to Polska, która nie ma związku z północnym Atlantykiem, jest w tym systemie i dobrze się miewa, dzięki Bogu. W związku z tym pytam jeszcze raz: Dlaczego nie przewiduje pan - a może pan przewiduje - rozmów związanych z poszukiwaniem w NAFTA alternatywy dla Polski? Czy nie lepiej szukać alternatyw, nawet trudnych, nawet, być może, wymagających obecnie wielkiego wysiłku, niż pozostawić kraj bez żadnej alternatywy, czyli w obliczu katastrofy, klęski, zapaści? To jest pytanie pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-161.4" who="#PosełAntoniMacierewicz">Pytanie do pana ministra Bartoszewskiego. Panie ministrze, pytałem w swoim wystąpieniu - rozumiem, że w tej kwestii osobno zostanie mi udzielona odpowiedź - o kwestię związaną z gazem, z zawarciem traktatu norweskiego, z ustosunkowaniem się do propozycji udziału Polski w tzw. tarczy obronnej. Chciałbym też, aby pan zechciał, podobnie jak minister Kułakowski w sprawie NAFTA, wypowiedzieć swoją opinię.</u>
          <u xml:id="u-161.5" who="#PosełAntoniMacierewicz">Mam też sprawę ważniejszą, dotyczącą pana wystąpienia. Odnosił się pan - odnotowali to wszyscy - do sprawy Polonii jako istotnej części polskiej polityki międzynarodowej. Z radością to wszyscy na pewno odnotowali. Mówił pan o wsparciu Polski dla starań Polonii austriackiej o uzyskanie statusu mniejszości narodowej w Austrii. To wspaniale. Na pewno tamtejsi Polacy będą panu wdzięczni. Chciałbym się dowiedzieć, dlaczego podobnej obietnicy nie wypowiedział pan, jeśli chodzi o Polonię, która liczy blisko 2 mln ludzi, a myślę o Polonii niemieckiej. Chciałbym spytać, dlaczego w tym kontekście pan i pana urzędnicy - a uczestniczyłem w takich spotkaniach z udziałem Polonii, na których tak właśnie się oni wypowiadali - nie chcecie skorzystać czy też nie korzystacie z art. 18 konwencji ramowej o mniejszościach narodowych, który w ratyfikacji przez Polskę tej konwencji został przywołany jako wskazówka co do sposobu działania na rzecz uzyskania przez polskie mniejszości statusu mniejszości narodowej. Chcę przypomnieć, że to, chociaż bagatelizowane przez kolejne ekipy, jest dla Polonii i dla interesów polskich niezwykle uciążliwe. Blisko 2 mln ludzi pochodzenia polskiego mieszkających w Niemczech nie ma prawa mniejszości narodowej, podczas gdy kilkudziesięciotysięczna reprezentacja Cyganów ma status mniejszości narodowej. Łączą się z tym bardzo drastyczne, dramatyczne konsekwencje dla tych ludzi, którzy są ciągle lekceważeni przez rząd Rzeczypospolitej. Apeluję o troskę o 2 mln Polaków mieszkających wciąż poza Polską.</u>
          <u xml:id="u-161.6" who="#PosełAntoniMacierewicz">Następna kwestia do pana ministra Bartoszewskiego, jeżeli można. Mówił pan w odpowiedzi na pytania (czy też polemiki), jakie były tutaj podnoszone - czasem może w ostrym tonie, to prawda; proszę wybaczyć, jeśli był on zbyt ostry, czy to z mojej strony, czy innych posłów - że nie ma problemu suwerenności Polski. W tym kontekście chciałbym spytać, czy zna pan projekt ustawy, nad którym debatowała Komisja Prawa Europejskiego i był już w drugim czytaniu w tej Izbie, o zmianie ustawy o banku narodowym. Otóż w tym projekcie mówi się między innymi, że Narodowy Bank Polski może być członkiem międzynarodowych instytucji finansowych i bankowych. Czy pan jest świadom, panie ministrze, tego, że to de facto oznacza, iż Narodowy Bank Polski zmienia swój konstytucyjnie zawarowany statut? Daje się w ten sposób pozwolenie na to, by stał się instytucją będącą częścią, a więc podległą zewnętrznemu systemowi finansowemu i bankowemu. Jak to się ma do utrzymania polskiej suwerenności, jak to się ma do utrzymania polskiej konstytucji? To jest pytanie, na które odpowiedź także od pana - choć również oczywiście od Wysokiej Izby w swoim czasie - chciałbym otrzymać.</u>
          <u xml:id="u-161.7" who="#PosełAntoniMacierewicz">Ostatnia kwestia, związana także z pańskim swego czasu wystąpieniem na forum tej Izby, wystąpieniem dla wielu - myślę, że także dla posłów - szokującym, w każdym razie stanowiącym istotny moment, jeśli chodzi o ocenę pana i rządu stanowiska w tych sprawach. Myślę o pana wystąpieniu podczas debaty uwłaszczeniowej, gdy w sposób bardzo emocjonalny ustosunkował się pan do zagrożeń, jakie wskazywano, dla polskiej ziemi, dla polskiego stanu posiadania własności na ziemiach zachodnich. Kwestionował pan to w sposób, powiedziałbym, brutalny. Kwestionował pan wszelkie w tej sprawie wątpliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Panie pośle, to już nie są pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#PosełAntoniMacierewicz">Już kończę. Puentuję pytaniem, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#komentarz">(Poseł Bogdan Lewandowski: Od początku to nie były pytania.)</u>
          <u xml:id="u-163.2" who="#PosełAntoniMacierewicz">Chciałbym się w związku z tym dowiedzieć, czy pan minister zna tekst opublikowany w organie Ministerstwa Spraw Zagranicznych, w kwartalniku „Sprawy Międzynarodowe”, którego autorem jest pan Mariusz Muszyński, ówczesny sekretarz ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w Berlinie, pt. „Roszczenia majątkowe wypędzonych w prawie międzynarodowym”. Konkluzją tego artykułu jest następujące zdanie: Z dniem wejścia Polski do Unii Europejskiej prawa własności obywateli polskich na tzw. ziemiach zachodnich będą mogły zostać skutecznie podważone nie tylko w świetle obowiązującego prawa niemieckiego, ale, co ważniejsze, w myśl norm prawnych Wspólnoty Europejskiej, tzw. traktatu amsterdamskiego. Podnoszę tę sprawę, ponieważ tę kwestię podnosił wówczas...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Panie pośle, pan zadał pytanie i udzielił na nie odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#PosełAntoniMacierewicz">Nie udzieliłem odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Już teraz pan minister wie. Pan spytał, czy pan minister zna ten tekst, po czym przytoczył go pan.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#PosełAntoniMacierewicz">Ale także chciałbym, żeby się ustosunkował merytorycznie do kwestii zagrożeń, jakie stoją przed Polską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dobrze, dobrze. Już pan określony limit czasu przekracza.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Iwiński: Pan minister zna je na pamięć.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#PosełAntoniMacierewicz">Dziękuję bardzo, panie marszałku. Powtarzam raz jeszcze: Proszę o odpowiedź pana ministra i dziękuję najmocniej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pani poseł Joanna Fabisiak.</u>
          <u xml:id="u-170.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">To są pytania dodatkowo zgłoszone poza listą. Wahałem się wobec przedłużania się debaty, czy w ogóle je dopuścić. Ale, proszę bardzo, materia jest dosyć ważna, tylko proszę się skracać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#PosełJoannaFabisiak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Moje trzy pytania dotyczą Polonii na Wschodzie. Ze sprawozdania wynikają wnioski budzące optymizm. Pierwsza kwestia to to, iż: Będziemy popierać starania Polaków obywateli Federacji Rosyjskiej o uznanie Polaków za naród represjonowany przez reżim stalinowski zgodnie z postanowieniem rosyjskiej ustawy o rehabilitacji itd. To są tendencje bardzo pozytywnie przyjmowane przez Polaków zamieszkujących na Wschodzie. Chciałabym natomiast rozszerzyć ten wątek, który był moim zdaniem dość skromnie ujęty, a mianowicie nawiązując do kwestii Polonii na Wschodzie i uprawnień tej Polonii do repatriacji, do odzyskiwania obywatelstwa, chciałabym spytać pana ministra o rozwiązania systemowe sprzyjające przede wszystkim odzyskiwaniu obywatelstwa, niedawne bowiem zmiany ustawodawstwa w tym zakresie utrudniły choćby uzyskanie wizy repatriacyjnej. Jakie są zatem założenia globalne? Jakie są zatem rozwiązania systemowe ministerstwa? Proszę o więcej informacji.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#PosełJoannaFabisiak">Następne pytanie z tego samego zakresu. Czytam o umacnianiu, zachowywaniu i rozwoju szkół polskich na terenie Litwy. Pytanie szczegółowe: Czy w ostatnim roku powstały tam nowe szkoły? A może zapytam jeszcze inaczej: Czy nie została tam zlikwidowana żadna szkoła polska? Jeśli powstały nowe szkoły, to prosiłabym o informację.</u>
          <u xml:id="u-171.2" who="#PosełJoannaFabisiak">Trzecie pytanie z tego samego zakresu. Czy powstał ośrodek polski w Moskwie? Znane mi są bowiem ogromne starania Polaków, Polonii moskiewskiej o powołanie takiego ośrodka. Wiem, że baza lokalowa jest dość dobrze przygotowana, nie wiem natomiast, czy na dziś już możemy powiedzieć, iż taki specjalny polski konsulat kulturalny powstał w Moskwie.</u>
          <u xml:id="u-171.3" who="#PosełJoannaFabisiak">Ostatnie pytanie, pytanie natury ogólnej. Jako członkowie nadzwyczajnej komisji - Komisji Prawa Europejskiego bardzo często stawiamy sobie pytanie, czy przygotowane ustawodawstwo zgodne jest z prawem Unii. Z tego wynika wprost, iż oferta proponowana przez Unię Polsce jest ujęta w systemie prawnym, do którego dostosowujemy nasze prawodawstwo. Bardzo dobrze jest, jeśli taka oferta jest ofertą dwustronną. Mamy wstąpić do Unii, naturalne jest zatem, że musimy dostosować do tego nasz system i przygotowujemy się do tego. Ale chciałabym się dowiedzieć, jakie są założenia systemowe, z jaką ofertą wychodzi Polska do Unii Europejskiej. Nie chodzi mi w tym wypadku o rozwiązania i wskazania szczegółowe, ale o pewien klimat, o pewne pryncypia. Bo niewątpliwe jest dla mnie to, iż mamy także wiele do zaoferowania. Chciałabym tylko prosić o pewną werbalizację założeń głównych. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Bogdan Lewandowski.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o oszczędność czasu w miarę możliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#PosełBogdanLewandowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam cztery pytania do pana ministra Bartoszewskiego.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#PosełBogdanLewandowski">Pierwsza kwestia. Wystąpienie pana posła Mariana Krzaklewskiego przywołało duchy przeszłości. Niewiele ponad 10 lat temu mówiono o socjalistycznej polityce zagranicznej. Dzisiaj pan poseł Krzaklewski sformułował tezę o solidarnościowej polityce zagranicznej. Nie wiem, czy ta kwestia łączy się ze sprawami wewnętrznymi AWS, czy też rzeczywiście znajduje odzwierciedlenie w polityce zagranicznej polskiego rządu. Panie ministrze, proszę powiedzieć: Czy istnieje taki paradygmat solidarnościowej polityki zagranicznej i czy pan kieruje się założeniami tak wyznaczonej polityki? Czy ma ona wpływ na koncepcje programowe, na politykę kadrową, gdyż rzeczywiście jest to kwestia bardzo interesująca i warto ukazać ją w pełnym świetle?</u>
          <u xml:id="u-173.2" who="#PosełBogdanLewandowski">Druga sprawa. Panie ministrze, zmarły prezydent Finlandii Urho Kekkonen powiadał, że trudno szukać przyjaciół daleko, a wrogów blisko. My przez bardzo długi czas mieliśmy zdecydowanie złe stosunki z Rosją. Po wizycie premiera Kasjanowa wyrażano powszechną radość, że nastąpił przełom. Cieszył się również dzisiaj na tej trybunie były minister spraw zagranicznych, pana poprzednik, poseł Bronisław Geremek. Rzeczywiście, można również dzielić tę radość, ale odczuwam, panie ministrze, pewien niepokój. Czy ta wizyta zostanie skonsumowana, czy rząd ma jakiś realny program, aby wypełnić treścią to spotkanie, porozumienie, które miało miejsce?</u>
          <u xml:id="u-173.3" who="#PosełBogdanLewandowski">Trzecia sprawa. Panie ministrze, czy pan w swoich działaniach odróżnia Polonię od Polaków, którzy zamieszkują w poszczególnych państwach? Jeden z posłów zdaje się bowiem mylnie utożsamiać te kategorie, a mają one istotne znaczenie dla różnych implikacji politycznych i kulturowych.</u>
          <u xml:id="u-173.4" who="#PosełBogdanLewandowski">Pani poseł Fabisiak mówiła o sytuacji polskich szkół na Litwie. Rzeczywiście, jest to poważny problem, dotyczy on zresztą nie tylko Litwy, ale także Łotwy. Natomiast bardzo proszę, panie ministrze, o odpowiedź: Jak wygląda sprawa podziału na szkoły samorządowe i państwowe na Litwie? Wiadomo, że państwowe szkoły mają po prostu więcej środków, są bogatsze, a samorządowe - znacznie mniej. Jakimś dziwnym trafem te samorządowe szkoły to właśnie polskie szkoły. Myślę, że potrzebna jest jakaś zdecydowana reakcja polskiego rządu, żeby położyć kres tej dyskryminacji.</u>
          <u xml:id="u-173.5" who="#PosełBogdanLewandowski">Wreszcie ostatnia kwestia. Panie ministrze, Niccoló Machiavelli w słynnym traktacie „Książę” sformułował zasadę kozła ofiarnego. Wydaje się, że niedawno mieliśmy do czynienia z bardzo oryginalnym przykładem egzemplifikacji tej zasady. Chodzi mi o zamieszanie wywołane oświadczeniami o przyjęciu Polski do Unii Europejskiej w 2003 czy 2004 r., różnicą zdań między panem ministrem Saryuszem-Wolskim a premierem Buzkiem. Otóż w świetle dotychczasowych doświadczeń pana ministra Saryusza-Wolskiego trudno spodziewać się, że mógłby on samodzielnie, bez konsultacji z premierem wystąpić z tak ważnym oświadczeniem. I, panie ministrze, proszę powiedzieć, jaki był pana udział w tej sprawie, bo dosyć dziwne jest to, że wypowiada się minister Saryusz-Wolski, pan premier Buzek, a zupełnie brakuje w tym momencie głosu ministra spraw zagranicznych. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Franciszek Szelwicki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#PosełFranciszekSzelwicki">Dziękuję, panie marszałku, za dodatkowe zapisanie do zadania pytań.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#PosełFranciszekSzelwicki">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Wrócę do kwestii bezrobocia. Wsłuchując się w wypowiedź pana ministra, nie usłyszałem, jak została załatwiona kwestia środków. Wiemy, że armia rosyjska opuściła nasze tereny, a obecnie trzeba przeprowadzić rekultywację tych terenów. Były prowadzone rozmowy odnośnie do środków na przeprowadzenie tej rekultywacji. Czy te rozmowy są zakończone? Widzę bowiem, że w okolicach, gdzie przebywała armia rosyjska, tereny nie są rekultywowane. Czy są prowadzone rozmowy? To też nam przysporzy nowych miejsc pracy, jak również korzyści naszemu państwu.</u>
          <u xml:id="u-175.2" who="#PosełFranciszekSzelwicki">Następne pytanie również kieruję do pana ministra. Nie usłyszałem w wypowiedziach pana ministra, czy są prowadzone rozmowy na temat naszego wyżu demograficznego. Wiemy, że wyż demograficzny dotyczący osób w wieku od 18 do 24 lat wzrośnie do 2005 r. do 1,5 mln osób. Chwała, że mamy ten wyż demograficzny, chwała, że są ci młodzi ludzie. Jednak czy w negocjacjach też jest poruszona ta kwestia?</u>
          <u xml:id="u-175.3" who="#PosełFranciszekSzelwicki">Pytanie do pani minister gospodarki. Dzisiaj pan poseł Miller powiedział, że za rządów Jerzego Buzka wzrosło bezrobocie. Wiemy, że reforma służby zdrowia wprowadzona w 1999 r. zobowiązywała, aby każdy bezrobotny zarejestrował się po to, by otrzymał bezpłatną opiekę zdrowotną. Wskaźnik bezrobocia wzrósł od roku 1999 do 2000 r. o 4% - z 10,4% do 14%. Czy to nie było właśnie powodem wzrostu bezrobocia? Poza tym wiemy, że rok 1998 był rokiem wyżu demograficznego, obejmującego 670 tys. młodych ludzi. W tym samym okresie, według danych statystycznych, przybyło 2% miejsc pracy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Wojciech Zarzycki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#PosełWojciechSzczęsnyZarzycki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pan minister Bartoszewski, jak również pan minister Kułakowski stwierdzili, że jednym z najtrudniejszych obszarów negocjacyjnych jest obszar polskiego rolnictwa. To konstatacja, panowie ministrowie. Pytanie: Dlaczego zatem rząd polski nie zabezpieczył niezbędnych środków finansowych na dostosowanie rolnictwa i gospodarki żywnościowej do wymogów Unii Europejskiej, które określa się w wysokości około 25 mld zł?</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#PosełWojciechSzczęsnyZarzycki">Czy dramatyczny stan polskiego rolnictwa, pozostawionego bez pomocy państwa oraz przy braku pomocy przedakcesyjnej, takiej jak np. pomoc ze środków SAPARD, nie będzie podstawą do sprzeciwu polskich rolników co do zaakceptowania członkostwa? Co rząd na to?</u>
          <u xml:id="u-177.2" who="#PosełWojciechSzczęsnyZarzycki">Czy wobec nierówności w zakresie dostępu do rynków rolnych, bardzo niekorzystnym dla polskich rolników bilansie z krajami Unii Europejskiej rząd polski będzie zabiegał stanowczo o co najmniej 5-letni okres przejściowy na możliwość wprowadzenia środków ochronnych przed importem artykułów rolnych z krajów Unii Europejskiej?</u>
          <u xml:id="u-177.3" who="#PosełWojciechSzczęsnyZarzycki">Na jakie wymierne korzyści mogą liczyć polscy rolnicy, które wynikałyby z członkostwa w Unii Europejskiej, i w jakim terminie? Czy to jest możliwe przed 2006 r. w stosunku do dopłat bezpośrednich i funduszy strukturalnych? Jaki odsetek rolników polskich będzie mógł skorzystać z ewentualnych rozwiązań stosowanych w Unii Europejskiej, preakcesyjnych i strukturalnych?</u>
          <u xml:id="u-177.4" who="#PosełWojciechSzczęsnyZarzycki">Będąc rolnikiem, posłem Polskiego Stronnictwa Ludowego, nie godząc się na handel polską ziemią, chcę zapytać: czy rząd kategorycznie utrzyma 18-letni okres w sprawie nabywania polskiej ziemi przez cudzoziemców? Czy rząd przedstawi nowe rozwiązania i zaproponuje nowelizację ustawy o nabywaniu ziemi przez cudzoziemców, aby bardziej chronić przed sprzedażą polską ziemię? Czy rząd ma zamiar wykorzystać rozwiązania prawne stosowane w krajach Unii Europejskiej, gdzie obrót ziemią przede wszystkim jest między krajowymi rolnikami?</u>
          <u xml:id="u-177.5" who="#PosełWojciechSzczęsnyZarzycki">Wiadomo, że uruchomienie dopłat bezpośrednich dla rolników będzie prowadzone przez system IACS. Chciałbym zapytać: jak zaawansowane są prace nad tym systemem? Jakie skutki finansowe może przynieść eliminacja gospodarstw obecnie produkujących mleko, które nie spełnia norm unijnych? Kto zrekompensuje właścicielom tych gospodarstw brak dochodów i z jakich źródeł finansowych?</u>
          <u xml:id="u-177.6" who="#PosełWojciechSzczęsnyZarzycki">W związku z tym, że premier rządu polskiego pan Jerzy Buzek twierdzi, że najbardziej na członkostwie skorzystają rolnicy, zadaję pytanie: ile gospodarstw, z ponad 2 mln obecnie, skorzysta z członkostwa? Czy tak, jak twierdził pan minister spraw zagranicznych Geremek, pana poprzednik, panie ministrze, 200 tys., co oznaczałoby poprawę dla 10% gospodarstw? A jaki los czeka tysiąc osiemset tysięcy rodzin, które gospodarują na polskiej ziemi? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Panu posłowi chodziło o milion osiemset tysięcy.</u>
          <u xml:id="u-178.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Grzegorz Woźny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#PosełGrzegorzWoźny">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#PosełGrzegorzWoźny">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam dwa krótkie pytania, ale moim zdaniem dość ważne. Pierwsze pytanie do pana ministra spraw zagranicznych: czy dobre stosunki z Rosją są warunkiem przyjęcia Polski do Unii Europejskiej?</u>
          <u xml:id="u-179.2" who="#PosełGrzegorzWoźny">I drugie pytanie: czy Unia Europejska i polska polityka wschodnia powinny być przez rząd polski traktowane jako dwa nierozłączne cele naszej polityki zagranicznej? Panie ministrze, proszę ocenić, jak wyglądają nasze działania w tym zakresie. Czy zgadza się pan z tym, że powinny to być dwa nierozłączne cele naszej polityki zagranicznej, czy nie? I jak postępuje w tym zakresie rząd polski? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Janusz Dobrosz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#PosełJanuszDobrosz">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Pierwsze pytanie będzie korespondowało z tymi, które tu zostały dzisiaj wyartykułowane, ale jest bardziej precyzyjne. Czy jeśli termin członkostwa Polski w Unii Europejskiej będzie się oddalał, bo wiemy, że dopłaty dla polskiego rolnika w budżecie Unii Europejskiej są przewidziane na 2006 r., i nastąpi taki oto bieg zdarzeń, że polscy negocjatorzy będą ustępowali, jeśli chodzi o karencję w nabywaniu ziemi przez rolników z Unii Europejskiej, a polscy rolnicy będą już w tak dramatycznej sytuacji własnej, indywidualnej gospodarczej, że w momencie wejścia Polski do Unii Europejskiej jedynym ich wyjściem będzie sprzedaż zadłużonych gospodarstw, potem w efekcie, kiedy już Polska wejdzie do Unii Europejskiej, to czy nie zachodzą obawy, że otrzymają dopłaty, bo otrzymają je już nie polscy rolnicy, gdyż będą oni zwykłymi wyrobnikami, lecz rolnicy z obszaru Unii Europejskiej. Czy takie niebezpieczeństwo nie istnieje i w jaki sposób pan minister chce się temu niebezpieczeństwu przeciwstawić?</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#PosełJanuszDobrosz">Następna kwestia - to w dyskusji zostało zaznaczone przez niektórych dyskutantów pana ministra - ale czy pan osobiście nie obawia się, że tworzenie przy Unii Europejskiej struktur militarnych, systemu bezpieczeństwa związanego wyłącznie z Unią Europejską to nie jest zaczyn, czy to nie stwarza takiej możliwości, że Stany Zjednoczone zostaną z militarnego układu w Europie, tak to nazwę, wypchnięte, co z polskiego punktu widzenia wcale nie będzie dobre, a będzie wręcz dramatyczne. Czy w naszych działaniach dyplomatycznych nie należałoby raczej przeciwstawiać się tego rodzaju tendencjom, bo przecież jednak Stany Zjednoczone, ich strategiczny udział w europejskim systemie militarnym jest, w moim przekonaniu, niezbędny.</u>
          <u xml:id="u-181.2" who="#PosełJanuszDobrosz">Następne pytanie. Panie Ministrze! Co polska dyplomacja zamierza zrobić, żeby zatrzymać tę bardzo niekorzystną dla Polski tendencję, która coraz bardziej w pewnych brutalnych wobec Polski uogólnieniach, w różnych przejawach propagandy zrzuca współodpowiedzialność za zagładę narodu żydowskiego na naród polski? To nie jest, proszę państwa, przypadek, że zdarza się to coraz częściej. Nawet w dokumentach oficjalnych mówi się o mordach na narodzie żydowskim przez nazistów, faszystów, hitlerowców, tam się nigdy nie pojawia określenie narodowe Niemcy, bardzo często natomiast - ostatnio byliśmy wspólnie z Komisją Spraw Zagranicznych w Knesecie - obok uogólnień naziści, faszyści pojawiają się zbrodnie polskie. To jest daleko idąca niebezpieczna tendencja, która - w moim przekonaniu - powinna być i przez dyplomację, i przez nas wszystkich w różnych układach stosunków wzajemnych ze stroną izraelską i częścią Stanów Zjednoczonych artykułowana.</u>
          <u xml:id="u-181.3" who="#PosełJanuszDobrosz">Jest takie wrażenie i czy się pan tego wrażenia, panie ministrze, nie obawia - pan sam jest świetlanym, wspaniałym przykładem tego, jak Polacy reagowali w okresie okupacji i wojny - że te proporcje zostały w propagandzie zachwiane i czy czasem nie są proroczymi słowa wspaniałego polskiego patrioty, naukowca, a zarazem człowieka pochodzenia żydowskiego, mojego rodaka z Wrocławia Ludwika Hirszfelda, który kiedyś w swojej książce wspomnieniowej dotyczącej jego życia, jego działalności przewidział taką okoliczność, iż z czasem odpowiedzialność będzie coraz bardziej za marki, za pieniądze spadała na inne narody, a nie na naród, który decydował w referendum o poparciu Hitlera i współuczestniczył w tych zbrodniach. Kwestia Jedwabnego, cała sytuacja, która wytworzyła się wokół Jedwabnego, niestety, musi nas napawać poważnymi wątpliwościami. My musimy na to reagować, gdyż w moim przekonaniu, na pewno również pana ministra, to bardzo mocno psuje dobry obraz Polski na całym świecie, a przecież kraj, który ma złą opinię moralną, nie może potem liczyć na dobre stosunki międzynarodowe i handlowe.</u>
          <u xml:id="u-181.4" who="#PosełJanuszDobrosz">Ostatnia sprawa, żeby też wesprzeć - akurat w tej materii nie zawsze się zgadzamy - to, o czym mówił pan poseł Macierewicz. Otóż, ekspertyza pana Mariusza Muszyńskiego w dużej mierze dotycząca kwestii roszczeń tzw. wypędzonych na zachodnich ziemiach polskich, tzw. ziemiach odzyskanych, naprawdę napawa wielkim niepokojem. My wielokrotnie, osobiście z tej trybuny i przy uwłaszczeniu, i przy reprywatyzacji zaznaczałem, że to jest potężne niebezpieczeństwo. Niestety, ta ekspertyza prawna zawiera bardzo niedobre ogólne przesłanie, że w sytuacji integracji z Unią Europejską wzmocnieniu z prawnego punktu widzenia będą mogły podlegać roszczenia ze strony byłych właścicieli niemieckich. Co w tej materii chce uczynić nasza dyplomacja? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Jako ostatni zada pytania pan poseł Longin Pastusiak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#PosełLonginPastusiak">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#PosełLonginPastusiak">Panie Ministrze! Trzy krótkie pytania. Pojutrze w tej Izbie będziemy dyskutować o projekcie ustawy o Karcie Polaka nakładającym na Ministerstwo Spraw Zagranicznych ogromne obciążenia związane z działalnością konsulatów i konsulów, którzy będą badali sprawy przyznania, powiedzmy, pochodzenia polskiego różnym obywatelom, którzy w różnych krajach będą się w tym celu zgłaszali. Będzie to wymagało kilkudziesięciu nowych etatów od MSZ i kilkunastu milionów nowych złotych na sprzęt itd. Chciałbym zapytać, czy ten resort w ogóle udźwignie nowe zadania, jeżeli ustawa ta zostanie uchwalona. To jest pierwsze pytanie.</u>
          <u xml:id="u-183.2" who="#PosełLonginPastusiak">Drugie pytanie. Z tej trybuny mówiono dzisiaj o zapleczu naukowo-ekspertyzowym dla resortu MSZ. Chciałem pana zapytać, jako jedynego chyba szefa dyplomacji w ostatnich 10 latach, który dwukrotnie pełnił tę funkcję, a więc ma pan za sobą ogromne doświadczenie, czy pańskim zdaniem Ministerstwo Spraw Zagranicznych - może nawet powiedziałbym szerzej - polska dyplomacja i rząd polski potrzebują takiej liczby kadr, że w Polsce należałoby utworzyć akademię dyplomatyczną, może podyplomową? Czy rząd polski byłby w stanie wchłonąć absolwentów takiej akademii? Nie mamy takiej akademii, a można by kształcić również studentów, słuchaczy z sąsiednich krajów itd. Czy widziałby pan potrzebę stworzenia takiej instytucji?</u>
          <u xml:id="u-183.3" who="#PosełLonginPastusiak">Ostatnia sprawa. Kiedyś zwracałem się do pana ministra w kwestii respektowania ustawy o służbie cywilnej w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. Dziękuję za odpowiedź, dostałem ją, było to kilka miesięcy temu. Ale w międzyczasie, muszę powiedzieć, sytuacja uległa pogorszeniu. Z tego, co wiem, na 57 stanowisk dyrektorskich i wicedyrektorskich w Ministerstwie Spraw Zagranicznych jest aż 29 pełniących obowiązki dyrektorów, czyli osób, które nie przeszły procedury wymaganej ustawą o służbie cywilnej. Czy jakieś korektury w tej sprawie pan minister przewiduje? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Zakończyliśmy zadawanie pytań.</u>
          <u xml:id="u-184.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Do dyskusji ustosunkuje się i odpowiedzi będzie udzielało dziewięciu przedstawicieli rządu.</u>
          <u xml:id="u-184.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pełnomocnika rządu ds. negocjacji o członkostwo Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej pana ministra Jana Kułakowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Będę odpowiadał kolejno, najpierw na kwestie zawarte w wypowiedziach w imieniu klubów i kół poselskich, a później na inne pytania, które zostały nam postawione. Na wszystkie pytania na pewno nie odpowiem, ale członkowie zespołu negocjacyjnego, tu obecni, będą odpowiadali na pytania bardziej szczegółowe. Chciałem podkreślić, że większość członków zespołu negocjacyjnego jest tu obecna, co świadczy, jak ważna jest dla nas ta debata. Jesteśmy zespołem. Pracujemy zespołowo. Jestem w tym zespole primus inter pares, tak uważam, ale nic więcej i dlatego dziękuję kolegom, że zechcieli ze mną na pytania państwa odpowiedzieć. Naturalnie debatę zakończy pan minister Bartoszewski, jako minister spraw zagranicznych i główny minister zainteresowany tą tematyką. Na pewno poruszy także sprawy polityczne, dotyczące Unii Europejskiej, o których ja może nie będę mówił.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Proszę państwa, chronologicznie zacznę od pana przewodniczącego Leszka Millera i postaram się, ażeby moja wypowiedź nie miała charakteru specjalnie polemicznego. Nie jestem członkiem parlamentu, nie kandyduję w wyborach, chcę po prostu, gwoli prawdy, pewne rzeczy sprostować, dziękując przy tym panu posłowi Millerowi i wszystkim innym mówcom za wkład, jaki wnieśli do tej debaty.</u>
          <u xml:id="u-185.2" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Pan przewodniczący Miller powiedział, że kiedyś Polska była liderem w procesie negocjacji akcesyjnych, a obecnie strategia negocjacyjna uległa załamaniu. Otóż nie. Strategia nie uległa załamaniu. Powiedziałem już o tym w moim przemówieniu. Strategia znajduje się w stanowiskach negocjacyjnych. Tę strategię uaktualniamy podczas negocjacji i konsultujemy z siłami politycznymi. Nie ma podstaw, by twierdzić, że strategia polska w zakresie dojścia do Unii Europejskiej uległa załamaniu. Powtarzam to, co powiedziałem również w moim wystąpieniu: Jeżeli chodzi o przygotowanie do wejścia do Unii Europejskiej, Polska była, jest i pozostanie liderem wśród państw kandydujących i tak też jest oceniona przez Komisję Europejską. Powtarzam: Nie rachunkowość w zakresie zamykanych rozdziałów świadczy o tym, kto pod względem jakościowym jest liderem, jeżeli chodzi o wejście do Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-185.3" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Pan przewodniczący Miller powiedział, że negocjacji nie można określić pozytywnie, że dwa pierwsze lata działania rządu to lata stracone dla integracji europejskiej. W podobny sposób były sformułowane również wypowiedzi kilku innych panów posłów. Panie i panowie posłowie, nie dostrzegam żadnych przesłanek dla takiego stwierdzenia. Mówiłem o tym w moim przemówieniu. Jesteśmy w pierwszej grupie krajów aplikujących. Komisja Europejska to uznaje. Ocena zawarta w raporcie była dobra. Nie ulegajmy pewnemu dramatycznemu tonowi spekulacji, która opiera się wyłącznie na rachunkowości co do zamkniętych obszarów.</u>
          <u xml:id="u-185.4" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Proszę państwa, czy można powiedzieć, że straciliśmy 2 lata? Czy można tak powiedzieć, skoro faktem jest, że w grudniu 1997 r. Rada Europejska w Luksemburgu zdecydowała, iż 6 państw zostanie dopuszczonych jako pierwsze do negocjacji z Unią, a wśród nich Polska? Czy można mówić o stracie czasu, skoro faktem jest, że zaczęliśmy negocjacje z Unią Europejską w marcu 1998 r.? Czy można mówić, że został stracony czas, skoro mieliśmy rozpocząć negocjacje dopiero po zakończeniu przeglądu prawa, a zaczęliśmy je już po 6 miesiącach, jeszcze podczas trwania przeglądu prawa, czyli przyspieszyliśmy początek negocjacji? Czy można uważać, iż został stracony czas wobec faktu, że zamknęliśmy może mniej obszarów, niż chcielibyśmy, ale zamknęliśmy? Czy można uważać, że został stracony czas, skoro faktem jest, że prowadzimy konsultacje z komisją, prowadzimy rozmowy z rządami państw członkowskich, które wiodą do wyników, których oczekujemy? Sądzę, że na te pytania odpowiedź jest jedna: Nie można mówić o stracie czasu.</u>
          <u xml:id="u-185.5" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Pan przewodniczący Miller powiedział, że przesunięcie daty członkostwa oznacza mniejsze zainteresowanie inwestorów zagranicznych, zmniejszenie środków na modernizację gospodarki, niekorzystną zmianę wizerunku Polski. Sądzę, że w szczegółach odpowie na to stwierdzenie pani minister Małecka. Podkreślam jednak, że inwestycje zagraniczne w Polsce w ostatnim okresie były znacznie, znacznie większe niż przedtem.</u>
          <u xml:id="u-185.6" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Czy można powiedzieć o lekceważeniu stanowiska opozycji w kwestiach negocjacji, chociaż, jak mówi pan przewodniczący Miller, opozycja była i jest gotowa do dialogu z rządem? Proszę państwa, obecny rząd, rząd premiera Buzka, nigdy nie lekceważył stanowiska opozycji, czego dowodem są nie tylko ostatnie konsultacje, ale fakt, że w wielu sprawach już przedtem dyskutowaliśmy z komisjami Sejmu i Senatu, w których opozycja ma swoje miejsce. Natomiast nie było na początku negocjacji dość poważnej materii, ażeby takie pogłębione negocjacje rozpocząć. Z chwilą kiedy zaczęły się trudności, schody, czyli zaczęły się zmiany w stanowiskach negocjacyjnych, przystąpiliśmy do konsultowania tego z opozycją. Już przedtem w sprawie najtrudniejszego stanowiska negocjacyjnego w obszarze: Rolnictwo prowadziliśmy takie konsultacje, a w tej chwili prowadzimy je w sprawie strategii negocjacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-185.7" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Proszę Państwa! Jednak ponieważ jestem członkiem tego rządu, chciałbym podkreślić - nie z powodów wyborczych czy innych, ale gwoli prawdy - rolę i aktywność pana premiera w naszych staraniach, jeżeli chodzi o wejście do Unii Europejskiej, jego rolę osobistą i jego inicjatywy. Podam tylko kilka przykładów, a można by zaprezentować ich więcej. Tak było ze szczytem w Nicei, gdzie dzięki osobistej interwencji pana premiera, pana ministra Bartoszewskiego i kilku innych osób, mojej także między innymi, uzyskaliśmy tę samą ilość mandatów w Radzie i w Parlamencie Europejskim co Hiszpania, co nie było ewidentne, bo były głosy, że powinniśmy mieć mniej mandatów. To była bezpośrednia akcja naszego rządu. Przykładem tego są ponadto: stały objazd stolic państw członkowskich i stałe dyskusje, dialog z państwami członkowskimi, wizyty premierów, ministrów państw członkowskich, spotkania zwłaszcza z premierami państw sprawujących prezydencję, ostatnio z premierem Szwecji, wystąpienia na forum Parlamentu Europejskiego, udział w debacie dotyczącej przyszłości funduszy strukturalnych w ramach Forum Spójności Społeczno-Ekonomicznej w Brukseli, spotkania z panem przewodniczącym Prodim i członkami Komisji Europejskiej, konferencja „Przyszłość Europy” w perspektywie konferencji międzyrządowej 2004 organizowanej z inicjatywy pana premiera Buzka i pana premiera Perssona. To tylko kilka przykładów podanych po to, ażeby powiedzieć, że działalność rządu i pana premiera w tej dziedzinie była cały czas aktywna i dynamiczna. Mówię o tym nie po to, żeby polemizować, lecz po to, żeby przypomnieć, jaka była i jest rzeczywistość.</u>
          <u xml:id="u-185.8" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Czy zabrakło informacji o stosunku rządu do najbardziej kontrowersyjnych spraw i okresów przejściowych? Ustosunkowałem się do tego problemu. W moim przemówieniu powiedziałem wyraźnie, że w kwestiach dotyczących rynku pracy i zakupu ziemi - wiele osób wspominało o tym, nie będę więc wchodził w szczegóły - myśmy otrzymali stanowisko Unii, które jest nieprecyzyjne, że będziemy żądali wyjaśnień, że nie odrzucamy tego stanowiska, aczkolwiek się ono różni od naszego, ale po wyjaśnieniach ustosunkujemy się do niego. Natomiast w sprawie zakupu ziemi będziemy występowali o procedurę zamknięcia rozdziału: Kapitał, z wyłączeniem zakupu ziemi do dalszych dyskusji z Unią Europejską.</u>
          <u xml:id="u-185.9" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Proszę Państwa! Pan przewodniczący Geremek wyrażał w znacznej mierze swoje poparcie dla działań rządu w dziedzinie dochodzenia do Unii Europejskiej. Przedstawił tylko jedno zastrzeżenie czy pytanie, czy pytanie z zastrzeżeniem, dotyczące tego, czy nie było nierozsądne ze strony rządu mówienie, że zamkniemy 11 rozdziałów pod prezydencją szwedzką. Proszę państwa, tutaj często się zdarzają pewne nadinterpretacje. W kilku zdaniach chciałbym państwu przypomnieć, jak to było. Otóż Unia Europejska na swojej mapie drogowej przewidziała zamknięcie 6 rozdziałów, natomiast przewidziała, że zakończymy negocjacje w roku 2002. Myśmy wychodzili z założenia, że jest możliwe przyspieszenie, i dołożyliśmy do tego kilka rozdziałów - nie mówiąc, że zamkniemy te rozdziały pod prezydencją szwedzką, ale mówiąc, że są to rozdziały możliwe do zamknięcia i że wśród tych rozdziałów należy zamknąć jak największą ich liczbę.</u>
          <u xml:id="u-185.10" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Pan przewodniczący Zych powiedział, że negocjacje w trudnych obszarach powinny odbywać się z uwzględnieniem polskich interesów i nie można czynić ustępstw, które naruszałyby interes Polski, nie można wejść do Unii kosztem jednej grupy społecznej: polskich rolników. Całkowicie podzielamy ten pogląd, bo jest on zgodny z działaniami rządu w tej dziedzinie. Należy zachować szczególną rozwagę w toczących się rokowaniach na temat rolnictwa i należy tak stawiać sprawy, ażeby nie ucierpiały na tym - wręcz przeciwnie - interesy polskiego rolnictwa. Sądzę, że trudno zarzucić rządowi, że te interesy w naszym stanowisku negocjacyjnym nie są po prostu wystarczająco podkreślone. Prawdą jest, jak powiedziałem na wstępie mego przemówienia, że wchodzimy w końcową fazę negocjacji. W rolnictwie jeszcze nie. Rolnictwo jest przed nami. Powiedziałem też, że dążymy do tego i żądamy od Unii, ażeby w tych trudnych obszarach, jakimi są rolnictwo, polityka strukturalna oraz budżet i finanse, jak najwcześniej rozpocząć dyskusję na ten temat. Sądzę, że zresztą o sprawach rolnych później więcej powie pan minister Plewa.</u>
          <u xml:id="u-185.11" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Powiedział pan przewodniczący Zych, że nie możemy się zgodzić na kompromis typu: ziemia za ludzi i za osoby, osoby za ziemię. Całkowicie się z tym zgadzam. Rząd podziela to stanowisko i wielokrotnie dawał temu wyraz w oficjalnych wystąpieniach. Te dwa obszary nie mogą być wiązane ze sobą i takie stanowisko będziemy podtrzymywali w negocjacjach. To, że jakieś ogólne pakiety powstaną na końcu negocjacji, to jest faktem, ale nie chodzi tutaj o wyłączenie tych dwóch kwestii i o przehandlowanie jak gdyby ziemi za ludzi czy też ludzi za ziemię.</u>
          <u xml:id="u-185.12" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Pan przewodniczący Zych, a także pan poseł Konarski mówili o niepowodzeniu w toczących się negocjacjach, że ono wynika z nierozpoznania intencji innych państw kandydujących. Otóż my to rozpoznanie zawsze mieliśmy. Od początku Polska była inicjatorem współpracy. Pierwsze spotkania kandydatów odbyły się z naszej inicjatywy w Polsce. Co 3 miesiące mamy regularne konsultacje na szczeblu głównych negocjatorów. Wspólne deklaracje zostały złożone zarówno na szczeblu ministrów spraw zagranicznych, jak i głównych negocjatorów. Odbyło się kilkadziesiąt spotkań ekspertów państw kandydujących. Proszę państwa, nie dziwmy się jednak, że każdy kraj broni własnych interesów negocjacyjnych. Unia Europejska negocjuje indywidualnie z poszczególnymi krajami kandydackimi. Tak się to odbywało również w procesach poprzednich rozszerzeń.</u>
          <u xml:id="u-185.13" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Pani posłanka Kraus mówiła o osobach, o ziemi, o dopłatach bezpośrednich, o presji środowisk niemieckich na realizację roszczeń wysiedlonych. Proponowałbym, żebyśmy jednak w debacie politycznej rozmawiali o faktach, a nie o artykułach prasowych; nie będziemy przecież prowadzili polityki poprzez artykuły w prasie. Jako negocjator mogę jedynie powiedzieć, że nigdy problem tych roszczeń nie pojawił się w żadnej formie na forum negocjacji o członkostwo czy w bilateralnych rozmowach ze stroną niemiecką.</u>
          <u xml:id="u-185.14" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Pan poseł Łopuszański uważa, że proces integracji z Unią Europejską to niszczenie polskiej gospodarki i kultury. Myślę, że posłużenie się przykładem Irlandii jest dobrym sposobem odpowiedzi na to pytanie; w momencie wejścia 60% poziomu dochodu narodowego Unii, obecnie drugie najbogatsze państwo członkowskie, także promocja kultury, która jest o wiele bardziej znana w tej chwili, niż była przed wejściem do Unii. Wydaje mi się, że nie należy... Wiem, że nie przekonam pana posła Łopuszańskiego, bo różnimy się zasadniczo, jeśli chodzi o koncepcję, o pojęcie naszego dochodzenia do Unii Europejskiej. Ale wydaje mi się, że pan poseł Łopuszański, który tu niejako broni suwerenności, interesu narodowego, w pewien sposób uważa, że jesteśmy gorsi od innych krajów, które skorzystały z Unii, że my nie potrafimy skorzystać. Nie, my też to potrafimy.</u>
          <u xml:id="u-185.15" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Pan poseł Łopuszański przedstawił również w części dotyczącej pytań bardzo długą ich listę. Ja na te pytania nie odpowiem do końca, bo musiałbym na tej trybunie spędzić jeszcze dłuższy czas. Pan poseł stawiał pytania, mówiąc: czy pan minister wie, czy pan minister rozumie, czy pan minister czytał. Owszem, pan minister wie, pan minister rozumie i pan minister czytał. Pan minister po prostu ma w tej sprawie inną koncepcję i inne zdanie, bo nie widzi tych zagrożeń, które widzi pan poseł Łopuszański.</u>
          <u xml:id="u-185.16" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Proszę państwa, pan premier Olszewski mówił o braku zdecydowanej woli politycznej do rozszerzenia po stronie państw Unii, o odsunięciu perspektyw przystąpienia do Unii Europejskiej na czas bliżej nieokreślony. Rozumiem pewne obawy, frustracje związane z faktem, że nie znamy jeszcze w tej chwili daty przystąpienia, jaką nam zaproponuje Unia. Ale taka jest natura mechanizmu decyzyjnego w Unii - państwa troszczą się o swoje interesy. I pamiętajmy o tym, że decyzje dotyczące postępu negocjacji nie są podejmowane większością głosów państw członkowskich, ale muszą być podejmowane jednomyślnie. Stąd może to spowodować pewne opóźnienia. To samo zresztą dotyczyło Hiszpanii i innych państw, które wchodziły do Unii przed nami.</u>
          <u xml:id="u-185.17" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Na jakiej podstawie - pyta pan premier Olszewski - można twierdzić, że Polska jest w czołówce kandydatów? Już na to odpowiedziałem: Nie na podstawie księgowości; na podstawie opinii i gotowości Polski do wejścia do Unii.</u>
          <u xml:id="u-185.18" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Pan poseł Iwiński wspominał o nieporozumieniach, jakie narosły w sprawie swobodnego przepływu pracowników. To prawda, że w tej kwestii narosło wiele nieporozumień. Temat budzi wiele kontrowersji i w krajach członkowskich, i w Polsce. Przedstawiliśmy wszelkie możliwe analizy Unii Europejskiej, ażeby zwalczać mity i stereotypy, jakie w tej dziedzinie istnieją w Unii Europejskiej. Chciałem poinformować, że pod koniec czerwca, z mojej i ministerstwa pracy inicjatywy, odbędzie się konferencja o przepływie pracowników. Konferencja raczej naukowa, ale będzie ona starała się te właśnie stereotypy przezwyciężać, będziemy mówić o tym, jakie są istotne fakty.</u>
          <u xml:id="u-185.19" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Teraz może przejdę do pewnych pytań, które zostały postawione, przynajmniej do tych, na które chcę odpowiedzieć, bo na inne odpowiedzą moi koledzy z zespołu negocjacyjnego.</u>
          <u xml:id="u-185.20" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Jeżeli chodzi o pytanie pana posła Wrony z AWS o politykę informacyjną rządu, będziemy mogli na ten temat udzielić odpowiedzi pisemnej. W każdym razie ta polityka istnieje, zarówno jeżeli chodzi o informowanie społeczeństwa przez Urząd Komitetu Integracji Europejskiej, jak i jeżeli chodzi o informowanie o negocjacjach, czym ja się zajmuję.</u>
          <u xml:id="u-185.21" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Pan poseł Janowski wspominał o układzie stowarzyszeniowym, w którym miała być wpisana asymetria na korzyść Polski, a w rezultacie asymetria jest na korzyść Unii. To prawda. Ale właśnie dlatego musimy wejść do Unii, bo stowarzyszenie nie wystarcza. Stowarzyszenie jest czymś dobrym jako droga do członkostwa, ale stowarzyszenie ma charakter przede wszystkim handlowy, nie dysponuje instrumentarium solidarności, jakim dysponuje Unia dla członków, i dlatego pewne słabości, jakie widzimy w stowarzyszeniu, są słabościami, które powinny być argumentem na rzecz członkostwa Polski w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-185.22" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">O biurokracji naturalnie zawsze można dużo mówić, Unia Europejska nie ma monopolu na biurokrację, a jasną rzeczą jest, że przesadne przejawy biurokracji trzeba zwalczać i że jako członkowie Unii Europejskiej będziemy je zwalczać.</u>
          <u xml:id="u-185.23" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Pan poseł Osnowski mówił, że Traktat z Nicei kładzie kres idei wspólnotowej, nie podzielam tego zdania. Wydaje mi się, że nie opóźnienie akcesji, ale fakt, że jeżeli nie wejdziemy - a twierdzimy nadal, że będziemy gotowi wejść w roku 2003 - może spowodować pewne trudności w dziedzinie funduszy strukturalnych. My w tej chwili liczymy na możliwość wejścia, ale to nie my decydujemy. Powtarzam to jeszcze raz, bo występowało to kilka razy w przemówieniach pań i panów posłów, że my przesuwamy datę. Nie, myśmy zawsze mówili - będziemy gotowi i powtarzamy to. Natomiast, powiedziałem to w moim wystąpieniu, kiedy wstąpimy - zależy nie tylko od nas, ale także od Unii Europejskiej. O programie SAPARD będzie mówił później pan minister Ners.</u>
          <u xml:id="u-185.24" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Pan poseł Macierewicz zarzucił brak alternatywnych rozwiązań dla integracji Polski z Unią Europejską, podporządkowanie polskich interesów celowi, jakim jest integracja Polski z Unią Europejską. Chciałem powiedzieć, że alternatywne rozwiązania zawsze są możliwe. Pytanie: czy są one dobre, czy złe? Twierdzę, że te alternatywy, które w tej chwili widzę, wydają mi się niedobre. Ale naturalnie, z pełnym szacunkiem dla opinii tych, którzy uważają, że tak nie jest.</u>
          <u xml:id="u-185.25" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Jeżeli chodzi o dopłaty dotyczące rolników, o tym będzie mowa później. Jest pewne, że to bardzo istotny, zasadniczy element naszych negocjacji. Nie mówmy, że Unia nam tych dopłat nie chce dać. Unia na początku mówiła, że nie, a później zaczęła mówić, że owszem, ale może później, może niepełne, że pieniędzy na to nie ma. Niektórzy eksperci Unii twierdzą, że pieniądze na to są. To jest otwarta debata. Nie mamy powodu, by twierdzić, że w tej sprawie mamy przegrać. To jest otwarta debata i otwarta walka o bardzo ważną sprawę; będziemy ją kontynuować.</u>
          <u xml:id="u-185.26" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Pan poseł Piłka wspominał, że Polska stoi przed wyzwaniem integracji i jaki jest charakter polskiej integracji. Mówił także o układzie stowarzyszeniowym. O tym już także mówiłem. Pan poseł uważa, że brakuje długofalowej koncepcji co do miejsca Polski w Unii Europejskiej. Wiąże się z tym pytanie pana posła Piłki, jak również kilku innych pań i panów posłów o koncepcję Unii Europejskiej, o kształt Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-185.27" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Proszę państwa, po pierwsze, musimy obecnie starać się intensywnie walczyć, żeby jeszcze przed naszym wejściem do Unii uczestniczyć w konsultacjach, prowadzić rozmowy na ten temat, a po drugie, żeby później współkształtować Unię, gdy do niej wejdziemy.</u>
          <u xml:id="u-185.28" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Chciałbym zwrócić uwagę państwa na to, że nie ma właściwie jednolitej opinii jakiegoś kraju unijnego, iż to ma być koniecznie federalizm albo że ma być koniecznie inna forma. Są różne opinie. Trwa debata. My w tej debacie musimy brać udział. Zaczęliśmy ją prowadzić w Polsce. Sądzę, że stopniowo z tej debaty wypłyną pewne konkluzje, jeżeli chodzi o kształt Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-185.29" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Pan poseł Zaborowski powiedział, że nie trzeba łudzić opinii publicznej szybkim, pełnowartościowym członkostwem Polski w Unii Europejskiej. Czy ono będzie szybkie, to się okaże. Mamy prawo mówić, kiedy będziemy gotowi. Zdecydowanie natomiast nie widzę alternatywy niepełnowartościowego wejścia Polski do Unii.</u>
          <u xml:id="u-185.30" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Były też inne wypowiedzi, pytania, czy będziemy może jakimś członkiem drugiej kategorii. Nie ma w Unii członków drugiej kategorii. A jeżeliby byli, to my na pewno nie zgodzilibyśmy się na takie członkostwo.</u>
          <u xml:id="u-185.31" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Czy można uzgodnić wspólnie z krajami grupy wyszehradzkiej strategię negocjacyjną? Rozmowy są prowadzone cały czas. Ostatnio było spotkanie premierów. Powiedzmy sobie jednak szczerze, że możemy wymieniać zdania, możemy starać się pewne kwestie koordynować, ale, jak już powiedziałem, każdy kraj będzie bronił - i broni - swoich interesów.</u>
          <u xml:id="u-185.32" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">O funduszach strukturalnych będzie mowa później, chciałbym jednak powiedzieć w tej sprawie, że nie ma przesłanek - i takie jest stanowisko rządu - by Polska nie korzystała z funduszy strukturalnych.</u>
          <u xml:id="u-185.33" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Musimy równocześnie być bardzo uważni, jeśli chodzi o dwa rodzaje ryzyka, które odrzucamy.</u>
          <u xml:id="u-185.34" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Po pierwsze, nie godzimy się na istnienie dwóch różnych polityk strukturalnych, jednej dla starych państw, innej dla nowych państw. Jeżeli będzie ewolucja polityki strukturalnej, to musi być taka sama dla wszystkich.</u>
          <u xml:id="u-185.35" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Po drugie, nie możemy się zgodzić na to, ażeby państwa zamożne otrzymywały per capita więcej niż państwa biedniejsze. To będą dwa zasadnicze elementy naszych negocjacji w tej dziedzinie, które jeszcze się obecnie nie zaczęły.</u>
          <u xml:id="u-185.36" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Jednym zdaniem mogę odpowiedzieć na pytanie pana posła Steca: Jakie są kryteria ekonomiczne członkostwa w Unii? Otóż zostały one określone w Kopenhadze - funkcjonująca gospodarka rynkowa i zdolność do sprostania konkurencji na rynku unijnym. Jeśli chodzi o te kryteria, to się do nich zbliżamy.</u>
          <u xml:id="u-185.37" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Pani poseł Grzebisz-Nowicka mówiła o sprawach dotyczących rolnictwa, toteż pozostawię tę kwestię do odpowiedzi panu ministrowi Plewie.</u>
          <u xml:id="u-185.38" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Pan poseł Piłka postawił jeszcze takie pytanie: Czy wchodząc do Unii, wyzbywamy się wartości chrześcijańskich? I drugie pytanie: Czy Irlandia jest mniej chrześcijańska, niż była przed wejściem do Unii Europejskiej? Czy Irlandia jest mniej chrześcijańska, czy bardziej, czy jest tak samo chrześcijańska, jak była? Nie jestem specjalistą od spraw religijnych Irlandii. Natomiast twierdzę, że nie ma żadnego znaku równości między członkostwem w Unii a kwestionowaniem takich czy innych wartości, a zwłaszcza mam tu na myśli wartości chrześcijańskie. Mogę tylko dać świadectwo, że jak dotąd w negocjacjach, które prowadzę, nie spotkałem się z żadną propozycją czy naciskiem ze strony Unii w sprawie wartości chrześcijańskich. I proszę mi nie mówić, że może jakiś poseł w Parlamencie Europejskim coś takiego powiedział; być może. Panie i panowie posłowie różne opinie tutaj wyrażają. Natomiast w przypadku Unii Europejskiej jej podstawy prawne i polityka takiej agresji w kierunku wartości chrześcijańskich nie zawierają.</u>
          <u xml:id="u-185.39" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Pan poseł Macierewicz pytał, już przy końcu naszej debaty, o przesłanie dotyczące przekonania, że Polska wejdzie do Unii w roku 2003. To przekonanie wiąże się z tym, że Polska, że, jak powiedziałem w pewnym momencie, mamy solidne przesłanki po temu. Tak. Dlaczego? Dlatego, że jesteśmy przekonani o tym, że będziemy gotowi do wejścia, co nie oznacza, że ze strony Unii nie będzie jakichś opóźnień. Natomiast nasze przekonanie wynika ze świadomości co do naszej gotowości. Jeżeli zaś chodzi o dopłaty bezpośrednie, to już o nich mówiłem. Natomiast znam tę tezę, że... Czy nie lepiej rozmawiać z NAFTA? Trzeba stwierdzić, że Polska jest państwem europejskim, nie sądzę więc, żeby mogła wchodzić do NAFTA, tym bardziej że NAFTA ma jednak inne niż europejskie wymogi kryteria.</u>
          <u xml:id="u-185.40" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Odpowiedziałem już chyba na wszystkie... Ale jednak nie na wszystkie pytania. Było kilka pytań na temat tego, czy społeczeństwo poprze referendum, czy będzie referendum itd. Pytali o to: pan poseł Krutul, pan poseł Kalemba, pan poseł Grabowski, tak przynajmniej zanotowałem. Otóż wiemy wszyscy, że referendum w tej sprawie nie jest wymogiem konstytucyjnym. Natomiast wiemy także wszyscy, że chyba większość, jeżeli nie całość polskich sił politycznych uważa, że referendum powinno się odbyć. Jeżeli tak jest, to ono się odbędzie; i nie może Unia Europejska nam powiedzieć, że mamy nie przeprowadzać referendum, bo takich uprawnień nie ma.</u>
          <u xml:id="u-185.41" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Na część pytań pani posłanki Nowiny-Konopczyny odpowiedzą inne osoby. Chciałbym może odpowiedzieć tylko na pytanie - właściwie już na nie odpowiedziałem - związane z tą alternatywą. Zawsze twierdziłem, także w bezpośrednich rozmowach z panią posłanką, że w każdej sytuacji mogą być jakieś alternatywy. W tej chwili nie widzę jednak dobrej alternatywy dla naszego wejścia do Unii. Nie mogę natomiast zgodzić się ze stwierdzeniem, że wejście do Unii jest decyzją podjętą - chyba cytuję - arbitralnie ponad głowami narodu.</u>
          <u xml:id="u-185.42" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Pani poseł, czy parlament nie reprezentuje narodu? Dziwię się, że ktoś, kto jest członkiem parlamentu, może mówić, że ta decyzja, którą poparł parlament i większość sił parlamentarnych, została podjęta ponad głowami narodu. To nie rząd wymyślił wejście do Unii, to nie rząd sam o tym decydował. Przypominam, że nasza aplikacja, nasz wniosek formalny w sprawie wejścia do Unii w 1994 r., a więc za czasów pełnienia funkcji premiera przez pana posła Pawlaka, został poparty przez parlament. Sądzę więc, że można powiedzieć, iż nie była to decyzja podjęta arbitralnie ponad głowami narodu.</u>
          <u xml:id="u-185.43" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Mówiłem już, może niewystarczająco, o problemie stanowiska rządu w sprawie kształtu Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-185.44" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Sądzę, że w ten sposób odpowiedziałem mniej więcej na wszystkie pytania.</u>
          <u xml:id="u-185.45" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Pan poseł Macierewicz pytał jeszcze, czy Polska musi wejść do Unii Europejskiej. Polska w drodze demokratycznej decyzji, jak mi się wydaje, chce wejść do Unii Europejskiej. Jeżeli zmieni się opinia parlamentu i większość parlamentu w Polsce opowie się za tym, żebyśmy nie wchodzili, albo jeżeli będą takie, a nie inne wyniki referendum... Nie musi, ale ja uważam, że powinna.</u>
          <u xml:id="u-185.46" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: W pana opinii powinna?)</u>
          <u xml:id="u-185.47" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">W mojej opinii powinna.</u>
          <u xml:id="u-185.48" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: To jest korzystne?)</u>
          <u xml:id="u-185.49" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">To jest korzystne.</u>
          <u xml:id="u-185.50" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: Na czym polega korzyść?)</u>
          <u xml:id="u-185.51" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Jan Król)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#WicemarszałekJanKról">Panie pośle, debata na ten temat trwa w Polsce już parę lat.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: To byłoby ciekawe, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-186.2" who="#WicemarszałekJanKról">Trzeba poczytać jeszcze parę dokumentów, w których jest opisane, na czym polegają korzyści.</u>
          <u xml:id="u-186.3" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę bardzo, panie ministrze, jeżeli pan kończy, to proszę bardzo, bo musimy jeszcze odpowiedzieć na szereg pytań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Zapominam o argumentach ekonomicznych, argumentach związanych z równowagą polityczną - będzie o tym jedno zdanie.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: To co dla pana najważniejsze.)</u>
          <u xml:id="u-187.2" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Polska chce być w klubie, w którym są podejmowane decyzje, chce być współdecydentem. W tej chwili ponosimy siłą rzeczy konsekwencje decyzji podejmowanych przez Unię, natomiast nie mamy na nie żadnego wpływu. Moim głównym argumentem jest udział Polski jako państwa suwerennego, jako państwa w Europie ważnego w klubie współdecydujących o przyszłości Europy.</u>
          <u xml:id="u-187.3" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">W ten sposób, panie marszałku, zakończyłem moją część odpowiedzi, pozostawiając resztę odpowiedzi innym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#WicemarszałekJanKról">Przechodzimy do dalszych odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-188.2" who="#komentarz">(Poseł Halina Nowina Konopka: Panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-188.3" who="#WicemarszałekJanKról">W jakiej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-188.4" who="#komentarz">(Poseł Halina Nowina Konopka: Ad vocem.)</u>
          <u xml:id="u-188.5" who="#WicemarszałekJanKról">Nie ma możliwości wypowiedzenia się ad vocem, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-188.6" who="#komentarz">(Poseł Halina Nowina Konopka: Dobrze, wobec tego nie ad vocem. Nie dostałam odpowiedzi na swoje pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-188.7" who="#WicemarszałekJanKról">Jeszcze będą odpowiedzi na pytania.</u>
          <u xml:id="u-188.8" who="#komentarz">(Poseł Halina Nowina Konopka: Pytanie było skierowane do pana ministra Kułakowskiego i tylko on może na nie odpowiedzieć.)</u>
          <u xml:id="u-188.9" who="#WicemarszałekJanKról">Jakie to pytanie? Proszę powtórzyć je, proszę ministrowi przypomnieć.</u>
          <u xml:id="u-188.10" who="#WicemarszałekJanKról">Panie ministrze, proszę jeszcze nie schodzić z mównicy.</u>
          <u xml:id="u-188.11" who="#WicemarszałekJanKról">Jest jeszcze szereg odpowiedzi i na wszystkie pytania padną odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-188.12" who="#komentarz">(Poseł Halina Nowina Konopka: Wiem, ale moje pytanie było skierowane do pana ministra i proszę o odpowiedź pana ministra.)</u>
          <u xml:id="u-188.13" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#PosełHalinaNowinaKonopka">Już kiedyś panu zadawałam to pytanie. Jakie jest stanowisko naszego rządu w sprawie możliwych w Unii Europejskiej przemian i gdzie jest granica akceptacji systemu, który jest jeszcze dla Polski strawny? Bo pewna forma, którą może przybrać Unia Europejska, może być zagrożeniem tak dużym dla naszego narodu, że jest to nie do przyjęcia dla nas. Pan minister był uprzejmy mi wtedy powiedzieć, że pan nie zna stanowiska rządu, bo rząd się na ten temat nie wypowiadał. Tak było. Otóż teraz ja pytam: czy pan minister to stanowisko rządu już zna? Bo to jest jednak sprawa fundamentalna. Negocjator nieznający podstawowych wytycznych swojego rządu...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#WicemarszałekJanKról">Rozumiem, że chodzi o granicę kompromisu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#PosełHalinaNowinaKonopka">Tak. Jaka postać Unii Europejskiej byłaby już dla nas nie do przyjęcia?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#komentarz">(Poseł Halina Nowina Konopka: My o tym decydujemy, czy wchodzimy do takiej Unii czy nie.)</u>
          <u xml:id="u-192.2" who="#WicemarszałekJanKról">Unia Europejska ewoluuje. To też trzeba wziąć pod uwagę. Jest dynamiczną strukturą, ale to jest...</u>
          <u xml:id="u-192.3" who="#komentarz">(Poseł Halina Nowina Konopka: No właśnie. To trzeba umieć przewidzieć.)</u>
          <u xml:id="u-192.4" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#PełnomocnikRządudoSprawNegocjacjioCzłonkostwoRzeczypospolitejPolskiejwUniiEuropejskiejJanKułakowski">Po pierwsze, fakt, że Unia Europejska jest organizmem dynamicznym, który się zmienia, który się rozwija, traktuję jako fakt pozytywny. Nie wchodzimy do czegoś statycznego, wchodzimy do organizmu, który żyje życiem politycznym, gospodarczym i chcemy w tych zmianach brać udział, współdziałać. Natomiast nie mogę w tej chwili, bo to byłoby z mojej strony, wydaje mi się, czymś nierozsądnym, mówić: dobrze, ale ja powiem państwu teraz, jakie są granice kompromisu. Ja powiedziałem pani posłance w rozmowie, którą mieliśmy, bardzo zresztą ciekawą, i za którą dziękuję, że jeżeli w pewnym momencie ja bym stwierdził, że ta Unia staje się taką Unią, jakiej w moim sumieniu nie mogę przyjąć, to naturalnie odszedłbym ze stanowiska, które zajmuję. Natomiast trudno jest powiedzieć, czy rząd w tej chwili może określić, jakie są granice kompromisu. Mogę powiedzieć ogólnie, tak: interes narodowy, gospodarka, suwerenność. Tak. Natomiast jak, w jaki sposób rozwój Unii może temu zagrozić, na to pytanie dzisiaj odpowiedzieć nie mogę, bo to będą decyzje polityczne podjęte przez rząd i w ostatniej instancji przez parlament bądź przez referendum.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę pana Janusza Radziejowskiego, podsekretarza stanu w Ministerstwie Środowiska, o udzielenie odpowiedzi na dalsze pytania, które kierowane były do pana ministra.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieŚrodowiskaJanuszRadziejowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ja pozwolę sobie zgodnie z życzeniami w miarę krótko odpowiedzieć na pytania, które padły a dotyczyły ochrony środowiska. Ochrona środowiska jest tym zagadnieniem, które w tej chwili wkracza w fazę decydujących negocjacji. W najbliższym czasie przewidywane są bardzo intensywne kontakty techniczne, które, mam nadzieję, doprowadzą do zamknięcia tego stanowiska. Trzeba powiedzieć, że jeśli chodzi o ochronę środowiska, to przede wszystkim mówimy nie o problemach politycznych, bo tutaj nie ma specjalnych różnic między podejściem do ochrony środowiska między Polską a Unią Europejską, natomiast mówimy o problemach technicznych, nieraz bardzo inżynierskich.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieŚrodowiskaJanuszRadziejowski">Pytania, które tu padły - jest ich kilka, pierwsze przedstawione przez pana posła Misztala, nieobecnego, niestety, dlaczego nie przetłumaczono na język angielski stanowiska negocjacyjnego w obszarze środowisko. To jest jakieś nieporozumienie, rzeczywiście taka plotka kursowała, również wypowiadana była przez przedstawicieli różnych rządów. Wszystkie stanowiska oficjalne rządu polskiego, a takie stanowisko negocjacyjne jest głównym dokumentem politycznym, były przekazywane po angielsku naszemu partnerowi. Po różnych doniesieniach sprawdzałem, czy dokumenty, które wysłaliśmy, rzeczywiście dotarły po angielsku. Osoby kompetentne odpowiedzialne w Unii za dystrybucję materiałów miały tylko dokumenty w wersji angielskiej. Tak że jest to jakieś nieporozumienie, którego przyczyn mogę się domyślać, natomiast, powtarzam, wszystkie oficjalne dokumenty rządu polskiego były przekazywane w wersji angielskiej.</u>
          <u xml:id="u-195.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieŚrodowiskaJanuszRadziejowski">Druga sprawa dotyczy zapytania posła Borowskiego, chodzi o wprowadzenie nowego prawa ochrony środowiska w Polsce, zawierającego dyrektywy Unii Europejskiej, które rodzi konsekwencje również dla samorządów. Czy przewiduje się przekazanie samorządom terytorialnym części środków z programu pomocy bezzwrotnej np. ISPA, by były w stanie wdrożyć te przepisy? Fundusz ISPA ma swój regulamin i jest skierowany na cztery główne obszary inwestycji w dziedzinie ochrony środowiska, tj. ochrona powietrza, ochrona wód, gospodarka odpadami, zaopatrzenie w wodę. Te inwestycje dotychczas były realizowane właśnie w obszarach samorządowych, one dotyczą gospodarki komunalnej, w związku z tym głównymi ich beneficjentami są oczywiście samorządy. I trzeba powiedzieć, że jest to dofinansowanie wysiłku inwestycyjnego samorządów, ponieważ polskie prawo - to, które obowiązywało dotychczas, a nawet wciąż obowiązuje, bo te sprawy zmieniają się w tej chwili - przewiduje odpowiedzialność samorządów za szereg obszarów związanych ze środowiskiem. Istnieje więc konieczność zaangażowania swoich środków, ale też środków innych, które samorządy mogą pozyskać. Środki ISPA są właśnie tymi uzupełniającymi, bardzo istotnymi, jak słusznie pan poseł zauważył, funduszami, bo są bezzwrotne, a w sytuacji finansowej polskich samorządów, które z różnych powodów - również ze względu na zadłużenie kredytami - przeżywają w tej chwili kryzys, jeśli chodzi o możliwości inwestowania nie tylko w ochronę środowiska, jest to oczywiście pomoc bardzo ważna, istotna, mimo że wynosi niecałe 8%, może 10% środków, jakie są przeznaczane na ochronę środowiska, na inwestycje.</u>
          <u xml:id="u-195.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieŚrodowiskaJanuszRadziejowski">To byłoby tyle, ale z tym wiąże się również pytanie pana posła Krutula, dotyczące kosztów oraz różnicy między tym, co było napisane w piśmie pana ministra Tokarczuka do szefa sejmowej komisji ochrony środowiska, a stwierdzeniem wypowiedzianym właśnie przez pana ministra. Pan minister Kułakowski mówił o konsekwencjach w związku ze zmianą stanowiska negocjacyjnego i, rzeczywiście, tutaj nie ma wzrostu kosztów, ponieważ zmieniliśmy to stanowisko. Te koszty to jest bardzo trudny problem. One były szacowane przez różnych ekspertów na 28–50 mld euro, uśrednialiśmy to do 30–35 mld. W tej chwili, po przyjęciu przez Unię Europejską nowych dyrektyw, które są kosztowne dla wszystkich, nie tylko dla Polski, po dodaniu inflacji, uwzględnieniu innych zjawisk finansowych szacuje się, że jest to około czterdziestu kilku mld zł, jednak tak naprawdę do końca trudno to precyzyjnie obliczyć i nikt tego nie zrobi.</u>
          <u xml:id="u-195.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieŚrodowiskaJanuszRadziejowski">Chciałem natomiast zwrócić uwagę na to, że trudno mówić, iż inwestycje w ochronę środowiska, te koszty środowiskowe to są jakieś specjalne obciążenia dla polskiej gospodarki związane z wejściem do Unii Europejskiej. Jeżeli chodzi o nasze koszty, to, według niektórych ekonomistów, przy obowiązywaniu dotychczasowego polskiego prawa wyniosłoby to nawet więcej. Te koszty - ochrona środowiska przecież kosztuje - poniesie w każdym przypadku po prostu albo podatnik, albo konsument, bo taka jest reguła.</u>
          <u xml:id="u-195.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieŚrodowiskaJanuszRadziejowski">Wszystko, co w tej chwili mówimy o kosztach zbliżenia do standardów Unii Europejskiej, to są konkretne inwestycje, które służą gminom, zakładom przemysłowym, służą obywatelom. Uważam, że akurat w negocjacjach z Unią na temat ochrony środowiska jak najbardziej mówimy o własnym, tylko własnym interesie, dlatego że te inwestycje zostają. One stwarzają również określone rynki dla rozwoju przedsiębiorstw zajmujących się produkcją wyposażenia dla ochrony środowiska czy też usługami. I to jest naprawdę widoczne. Wzrost inwestycji w ciągu 10 lat w stosunku do początków lat 90. był pięciokrotny i nie było to związane z żadną Unią Europejską, lecz po prostu normalne działanie w interesie społecznym, również w interesie gospodarki, dlatego że przedsiębiorstwa dostosowują się do standardów Unii, żeby móc aktywnie brać udział w wymianie handlowej na europejskim rynku. Jeśli nawet nie bylibyśmy członkami Unii Europejskiej, to przedsiębiorstwa oferujące wyroby, które nie spełniałyby tamtych standardów, nie mogłyby tam nic sprzedać. Takie są reguły, przedsiębiorcy o tym doskonale wiedzą i między innymi dlatego od wielu lat dostosowują się do tych rynków.</u>
          <u xml:id="u-195.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieŚrodowiskaJanuszRadziejowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! To są, o ile się orientuję, mniej więcej wszystkie pytania, które dotyczyły ochrony środowiska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#WicemarszałekJanKról">Teraz, jak rozumiem, o finansach będzie mówił pan minister Krzysztof Ners.</u>
          <u xml:id="u-196.2" who="#WicemarszałekJanKról">Panie ministrze, do pana też były pytania. Proszę odnieść się do tych, na które, jak pan uzna, należy odpowiedzieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówKrzysztofNers">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałem odpowiedzieć na pytania, które w dużej mierze dotyczą mnie jako członka zespołu negocjacyjnego i jednocześnie wiceministra finansów. Zacznę od pana posła Kalemby. Całkowicie podzielam niepokój, który pan poseł wyraził na temat niebezpieczeństwa powstania dualnej gospodarki - biedniejszej wsi nie włączonej w proces modernizacji, który przechodzi cała gospodarka polska. To jest również początek odpowiedzi na pytanie pana posła Grabowskiego dotyczące opóźnień w kwestii SAPARD. Rząd, znając biurokrację unijną, to trzeba szczerze powiedzieć, antycypował, że będzie bardzo trudno uruchomić program SAPARD, ponieważ program ten miał grzech pierworodny. Polegał on na tym, że projekty, które miały rozwojowy charakter, były zorganizowane według procedur bardziej skomplikowanych niż procedury w sekcji gwarancji, a nie według procedur w sekcji orientacji, jak powinno być w przypadku projektów rozwojowych. Wiedząc, że pojawi się taki problem, rząd wynegocjował 120 mln na projekt aktywizacji terenów wiejskich z Bankiem Światowym. W tej chwili projekt jest w początkowej fazie realizacji. Tak że szczęśliwie, przypadkiem, udało nam się spowodować, że opóźnienie projektu SAPARD w roku 2001 nie jest tak dramatyczne. Choć jest to bardzo złe. Opóźnienie to przynajmniej częściowo kompensuje rozpoczęcie wydatkowania środków na aktywizację terenów wiejskich z projektu Banku Światowego, który został skonstruowany w podobny sposób do tego, jak będzie zorganizowany SAPARD, gdyż negocjacje z Bankiem Światowym zaczynaliśmy w 1998 r., w zasadzie w 1999 r., kiedy konstruowano założenia programu SAPARD. To jest też kwestia, którą podniósł pan poseł Grabowski.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówKrzysztofNers">Chciałbym zauważyć, że 30 maja zostało wysłane do Komisji Europejskiej całe dossier, cały materiał związany z procesem akredytacji agencji płatniczej do programu SAPARD. To nie jest kwestia rządowa, to nie jest tylko i wyłącznie wola rządu, żeby złożyć oświadczenie, że polski system finansowy i system agencji płatniczej jest gotowy do akredytacji. To musiało być potwierdzone przez niezależny audyt. Taki niezależny audyt wykonała międzynarodowa firma Arthura Andersena, która jest uznawana za wiarygodną w Unii Europejskiej. I po wielu bardzo istotnych pracach dostosowawczych Arthur Andersen w maju złożył nam materiały, które wskazują na to, że polski system absorpcji funduszy unijnych jest na takim poziomie dostosowania, że możemy zgłosić do Unii gotowość do wydania aktu akredytacji dla programu SAPARD. Służby unijne, jak państwo wiecie, parają się nie tylko Polską, ale wszystkimi 10 krajami kandydackimi, które otrzymują SAPARD, z wyjątkiem Bułgarii, która wskutek specyficznych wniosków otrzymała akt akredytacji. Można z tego wnioskować, że w ciągu najbliższych miesięcy, jestem przekonany, że zaraz po wakacjach, powinniśmy otrzymać akt akredytacji. Chodzi też o projekty, które istnieją w świadomości samorządów. Wiemy, że istnieje bardzo dużo projektów infrastrukturalnych, które są właśnie między innymi testowane w projekcie Banku Światowego. Na tym polega walor projektu Banku Światowego, że nie jest zawieszony w próżni, tylko przygotowuje polską wieś do absorpcji pieniędzy unijnych. Wydaje się, że jeśli chodzi o samorządy, o komitety sterujące i o całą infrastrukturę, wszystko jest gotowe, i jesienią, późną jesienią, powinniśmy przyjąć pierwsze pieniądze z SAPARD.</u>
          <u xml:id="u-197.2" who="#komentarz">(Poseł Piotr Krutul: Nieprawda.)</u>
          <u xml:id="u-197.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówKrzysztofNers">Proszę?</u>
          <u xml:id="u-197.4" who="#komentarz">(Poseł Piotr Krutul: Nieprawda.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#WicemarszałekJanKról">Takie są obyczaje, to jest parlament... Pan poseł widocznie wie lepiej...</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#komentarz">(Poseł Piotr Krutul: Tu mówią co innego, w Brukseli mówili coś zupełnie innego.)</u>
          <u xml:id="u-198.2" who="#WicemarszałekJanKról">W Brukseli mówili co innego... Ale pan minister ma może świeższe wiadomości.</u>
          <u xml:id="u-198.3" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówKrzysztofNers">Jeżeli pan marszałek pozwoli, będę kontynuował; nie będę komentował manier, które są tu reprezentowane.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówKrzysztofNers">Chcę powiedzieć, że jeśli chodzi o SAPARD, pierwsza sprawa jest taka, że ani pieniądze z roku 2000, ani pieniądze z roku 2001 nie przepadną. Istnieje tylko problem zdolności absorpcyjnej, aby w 2002 r. wykorzystać środki zarówno z roku 2001, jak i z roku 2000 jako takiego.</u>
          <u xml:id="u-199.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówKrzysztofNers">Pan poseł Grabowski mówił o kwestii składki do Unii Europejskiej. Oczywiście nasze stanowisko negocjacyjne w tym obszarze jest napisane bardzo ostrożnie, tak by w jak największej mierze bronić interesu narodowego. Sprowadza się to do tego, że nie znając, jak pan poseł słusznie pewnie w jakiejś mierze mówi, wielkości środków, które otrzyma Polska w poszczególnych latach, zapisaliśmy w tym stanowisku podstawową klauzulę zabezpieczającą - w odróżnieniu od Hiszpanii, która przez dwa lata była netto płatnikiem do Unii - że Polska nie może być w żadnej mierze netto płatnikiem do Unii w żadnym momencie naszego członkostwa, przynajmniej w pierwszych latach. Jest to pierwsza podstawowa klauzula. Druga jest taka, że Polska występuje o 5-letni okres przejściowy. W pierwszym roku naszego członkostwa wnosi, żeby uzyskać 90-procentową redukcję naszej składki, którą można w sposób techniczny i matematyczny wyliczyć, w roku drugim wnosi o 70-procentową redukcję, w trzecim - o 50%, w czwartym - o 30%, w piątym roku - o 10%. Dopiero w szóstym roku Polska by wpłacała składkę wynikającą z algorytmu, który istnieje w Unii Europejskiej. Ten algorytm podaliśmy świadomie. Są różne szacunki; wielkość składki będzie się wahała między 1,5 mld a 2,5 mld. Specjalnie podaliśmy szerokie widełki, żeby Unia nie mogła się „zaczepić” na konkretną liczbę, tylko liczba ta będzie dalej negocjowana w toku procesu negocjacji.</u>
          <u xml:id="u-199.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówKrzysztofNers">Następne pytanie, które zostało zadane, dotyczyło piątego programu ramowego i naszego uczestnictwa w programach badawczych Unii Europejskiej. Otóż rzeczywiście, jest swego rodzaju frustracja w środowisku naukowym, że Polska nie potrafi wykorzystać wszystkich możliwości, które wiążą się z piątym programem ramowym. Ale chcę powiedzieć tak. W roku 1999 wielkość środków, które Polska wnosiła do funduszu piątego programu ramowego, kształtowała się w wysokości 20,7 mln euro, z tego ponad 10 mln euro było ze środków unijnych. Innymi słowy, Unia Europejska wpłaciła 50% polskiej składki do funduszu piątego programu ramowego. I polscy uczeni, polskie instytuty naukowo-badawcze mogły konkurować, aby uzyskać środki przekraczające nawet wielkość polskiej składki, gdyż jest tu kwestia swego rodzaju konkurencyjności i przedstawienia najlepszych projektów badawczych. Myślę, że to jest lekcja, która jest kosztowna i psychicznie, i może nawet finansowo w pierwszym roku, ale polskie instytuty naukowo-badawcze, polscy uczeni muszą się nauczyć nie tylko przeprowadzania czystych teoretycznych badań, ale również pisania, jeśli chodzi o granty, projektów do środków badawczych. I nie jest to tylko kwestia odnosząca się do Unii Europejskiej, Szanowna Izbo, lecz dotyczy to również grantów z KBN. Jest to po prostu nowe podejście do finansowania nauki i badań wdrożeniowych i rozwojowych. Myślę, iż fakt, że 50% składki Polski do funduszu piątego programu ramowego jest wpłacanych ze środków unijnych, daje nam szansę, aby netto być beneficjentem, aczkolwiek w krótkim czasie trzeba oczywiście podjąć wszystkie kwestie związane z dostosowaniem się do nowych procedur.</u>
          <u xml:id="u-199.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówKrzysztofNers">Pan poseł Grabowski zapytał również o to, jaka jest rzeczywista wartość strat poniesionych przez polską gospodarkę i jakie są korzyści wynikające z faktu uczestnictwa w handlu z Unią Europejską. Chcę powiedzieć, że niezależnie od tego, czy bylibyśmy w TAFTA czy w NAFTA, Polska w procesie modernizacji będzie miała deficyt obrotów bieżących i deficyt handlowy, ponieważ jest to związane z niezwykle szybką i bardzo korzystną dla kraju modernizacją naszego aparatu wytwórczego. W tym momencie naszym naturalnym, najbliższym geograficznie, partnerem jest Unia Europejska. I stąd jest wysoki deficyt obrotów bieżących i wysoki deficyt w obrocie towarowym z Unią Europejską. Już z tej mównicy mówiłem jednak, odpowiadając Wysokiej Izbie, że w ciągu ostatniego roku ten deficyt bardzo się zmniejszył: o ponad 15%. Polska przestaje mieć dramatyczny deficyt w obrotach towarowych z Unią Europejską. O czym to świadczy? Świadczy to o tym, że - w odróżnieniu od poprzedniej epoki tzw. inwestycji gierkowskich - inwestycje modernizacyjne są dzisiaj wykonywane przez kapitał prywatny, przez przedsiębiorstwa prywatne zarówno wielkie, jak i małe, i średnie. Te przedsiębiorstwa dzięki poczynionym inwestycjom, włącznie z inwestycjami bezpośrednimi kapitału zagranicznego, wreszcie odwracają tę dynamikę. Oto eksport Polski wzrósł w zeszłym roku w euro o 28%, a import rośnie mniej niż o 10%. To świadczy o tym, że polska gospodarka odzyskała równowagę i że w długim okresie będzie zdecydowanie poprawiała swoją międzynarodową pozycję.</u>
          <u xml:id="u-199.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówKrzysztofNers">Jeśli chodzi o przygotowanie Polski i o wykorzystanie środków z funduszy strukturalnych i wymóg współfinansowania, to tutaj jest oczywiście podstawowa kwestia, którą, nie wiem, czy świadomie... Świadomie, oczywiście, bo jednym z podstawowych argumentów reformy administracji terytorialnej było stworzenie takiej struktury, która odpowiadałaby strukturze regionalnej w Unii Europejskiej. Dlatego też NUTS II, nasze województwa, są wreszcie odpowiednikiem NUTS-ów w Unii Europejskiej. Decentralizacja finansów publicznych i dekoncentracja finansów właśnie ma służyć temu, ażeby było jak najwięcej możliwości kofinansowania z funduszy regionalnych, a nie tylko z budżetu. Chcę również powiedzieć, że przedstawiliśmy w ramach przygotowań do narodowego programu rozwoju na 6 lat bardzo szczegółowe tabele, które wypełniliśmy w sposób mniej szczegółowy, ponieważ zdajemy sobie sprawę z zasady additionality, czyli dodatkowości — nie możemy w tej chwili pokazać, że oto Polska — tak wspaniale - ma dużo środków na kofinansowanie, ponieważ w momencie kiedy środki unijne naprawdę wpłyną, będziemy musili wykazać, że generujemy dodatkowe środki. I tutaj, rozumiem, jest zasadność pytania pana posła. Jednak tak to przedstawiliśmy, żeby można było w zdecydowany sposób znaleźć środki na współfinansowanie. Zresztą w ciągu ostatnich lat w żadnej mierze nie było problemów ze współfinansowaniem. Jeśli chodzi o mechanizmy absorpcyjne, to po 10 latach absorpcji PHARE, po doświadczeniach z akredytacją SAPARD, po przygotowaniach do zdecentralizowanego systemu absorpcji środków z ISPA myślę, że w momencie kiedy Polska będzie w Unii, będzie miała fundusze strukturalne do dyspozycji. Nie będzie w żadnej mierze większego dramatu, aczkolwiek zdaję sobie sprawę, że to jest wyzwanie ekonomiczne dla Polski.</u>
          <u xml:id="u-199.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówKrzysztofNers">Czy mam już kończyć? Coś zabrzęczało, panie marszałku, był jakiś gong.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#WicemarszałekJanKról">Nie, nie. Nie wiem, co to...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówKrzysztofNers">W takim razie będę kontynuował.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale krócej, to znaczy lepiej.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#WicemarszałekJanKról">Panie ministrze, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówKrzysztofNers">Jeśli chodzi o kwestie związane z eksportem i ze wspieraniem eksportu, to panu posłowi Stecowi i wszystkim z państwa, którzy o tym mówili, chcę powiedzieć, że - jak państwo wiecie - w czwartek o godz. 23 w Wysokiej Izbie po przyjęciu przez Senat i zaproponowaniu poprawek senackich ma być omawiana ustawa o dopłatach do stałych stóp procentowych, która będzie podstawowym instrumentem subsydiowania kredytów eksportowych w naszym eksporcie. Pani minister Małecka na pewno będzie mówiła o innych instrumentach promocji eksportu, ja chcę tylko powiedzieć, że wynegocjowaliśmy w WTO, iż do końca roku 2001 może obowiązywać ustawa o dopłatach do zmiennych stóp procentowych, w zeszłym roku była ona nowelizowana przez Wysoką Izbę, zwiększono z 0,2 do 0,4 kosztu kredytu możliwość dofinansowania, co oznacza, że o 100% polepszono warunki wspierania eksportu, jeśli chodzi o ten instrument finansowy.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówKrzysztofNers">Jeśli zaś chodzi o kryteria ekonomiczne, o których powiedział już pan minister, chcę dodać, że oczywiście bardzo często myśli się również w tym kontekście o kryteriach Maastricht, które są bardzo specyficzne, ale które nie dotyczą Polski w momencie wejścia do Unii, dotyczą natomiast oczywiście naszego udziału w unii monetarnej i gospodarczej. Chcę powiedzieć, że te kryteria to są kryteria po prostu zdrowej gospodarki. I nasz dylemat jest taki, czy będziemy Grecją, która zawsze miała duży deficyt ekonomiczny i która w żadnej mierze w ciągu ostatnich 20 lat nie zmniejszyła dystansu w stosunku do średniej Unii Europejskiej, czy będziemy Irlandią, która z 70% w ciągu ostatnich 15 lat zwiększyła swój udział do ponad 100%, jeśli chodzi o średnią europejską, a ta Irlandia, o czym trzeba pamiętać, od kilku lat ma nadwyżkę ekonomiczną. Zatem kryteria te nie są kryteriami dyskryminującymi w stosunku do innych krajów. Wszystkie kraje Unii Europejskiej, wszystkie kraje OECD z wyjątkiem Japonii mają w tej chwili zrównoważony budżet, a nawet wyraźną nadwyżkę budżetową i to leży w interesie gospodarki narodowej, a nie w interesie tylko negocjacji z Unią Europejską. Takie kryteria ekonomiczne zatem, jak zmniejszenie inflacji, obniżenie stóp procentowych, to są po prostu kryteria korzystne dla gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-203.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówKrzysztofNers">Jeśli chodzi o współfinansowanie, to już o tym mówiłem.</u>
          <u xml:id="u-203.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówKrzysztofNers">Jeśli chodzi o Bliski i Daleki Wschód, pan poseł Nowaczyk pytał o naszą politykę. Myślę, że to jest oczywiste zarówno w Ministerstwie Gospodarki, jak i w Ministerstwie Finansów, że z punktu widzenia finansowego i gospodarczego nie jest istotne, czy dolar pochodzi z eksportu do Unii Europejskiej, do Chin, do Japonii, czy do Malezji. Jeśli chodzi o ten punkt widzenia, chcę powiedzieć, że wspieramy nasz eksport zarówno do Chin, Jemenu, jak i do innych krajów, które stwarzają szanse na dobrą promocję.</u>
          <u xml:id="u-203.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówKrzysztofNers">Jeśli chodzi o opóźnienia w SAPARD, nie było żadnego zatajenia i rząd informował o tym na bieżąco. Ja sam z panem posłem odbywałem publiczne debaty w studiu telewizyjnym i to, co wtedy mówiłem, w żadnej mierze nie było zatajaniem sytuacji przed opinią publiczną. Jak sam pan poseł pamięta, jeden z moich kolegów ministrów podjął nawet tak dalece posunięte ryzyko, że powiedział, iż jeśli nie będzie pieniędzy, to poda się do dymisji - co się również stało - i w dużej mierze świadczyło to o tym, że my naprawdę podchodziliśmy do tego w sposób świadomy i odpowiedzialny. Ja dzisiaj nie deklaruję, że złożę dymisję, jeśli nie będzie środków późną jesienią, w październiku czy w listopadzie, ale mówię - jak każdy z państwa, kto zabiera głos i powinien mówić odpowiedzialnie - że w moim najlepszym rozeznaniu, przy znajomości dokumentów, które są przedłożone, istnieje szansa i ja w to wierzę, że późną jesienią, przed końcem roku Polska uzyska środki z SAPARD.</u>
          <u xml:id="u-203.5" who="#komentarz">(Głos z sali: A jak nie?)</u>
          <u xml:id="u-203.6" who="#komentarz">(Poseł Wojciech Nowaczyk: W tym roku?)</u>
          <u xml:id="u-203.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówKrzysztofNers">Tak, w tym roku, a jeśli w tym roku to się nie stanie, to niech pan mi pokaże, panie pośle, lepszego negocjatora niż pan minister Chrzanowski, który nadzoruje agencję płatniczą, Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, i zrobi coś, żeby Unia Europejska wreszcie miała więcej niż czterech audytorów, którzy audytują 10 krajów i oceniają ich zdolność do przyjęcia środków unijnych. Muszę panu powiedzieć, że ani minister Balazs, ani minister Chrzanowski, ani pan minister Saryusz-Wolski, ani państwo posłowie, którzy jeżdżą do Unii i którzy zabierają głos, nie byli w stanie tego dokonać. Tak że taka jest rzeczywistość i myślę, że z tą rzeczywistością...</u>
          <u xml:id="u-203.8" who="#komentarz">(Głos z sali: No, nie jest to postęp.)</u>
          <u xml:id="u-203.9" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówKrzysztofNers">... wszyscy musimy żyć. Jednocześnie myślę, że ten postęp, który został dokonany, w sposób realistyczny pozwala nam osądzać, że przed końcem roku Polska uzyska środki z SAPARD. Aczkolwiek ubolewam nad tym, że środki z roku 2000 zostały przełożone na rok 2001, a z roku 2001 będą przełożone na rok 2002, gdyż praktycznie w ciągu kilku tygodni czy kilku miesięcy tego roku nie wykorzystamy tych środków. No ale to jest naprawdę niezwykle biurokratyczna sytuacja. Proszę również to widzieć w kontekście tego, że takie kraje, jak Estonia, która uchodzi za najlepszego ucznia w tym towarzystwie, takie kraje, jak Węgry, które mają o wiele mniej istotne rolnictwo niż Polska i które mają już instrumenty wspierania produkcji rolnej bardziej zaawansowane i bardziej zbliżone do unijnych niż nasze, też nie są w stanie uzyskać akredytacji przed nami. Tak że myślę, że wszyscy mniej więcej w tym samym czasie ją uzyskamy.</u>
          <u xml:id="u-203.10" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówKrzysztofNers">Jeszcze wracając do kwestii Dalekiego i Bliskiego Wschodu, proszę państwa, proszę pamiętać o tym, że w Niemczech agencja ubezpieczenia kredytów eksportowych HERMES straciła 20 mld euro w czasie kryzysu rosyjskiego. Bardzo łatwo jest lamentować nad tym, że Polska nie gwarantuje kredytów eksportowych, ale proszę pamiętać o odpowiedzialności, którą trzeba ponosić w momencie, kiedy kraj nie spłaca kredytów. My mamy już w tej chwili taką sytuację. Zagwarantowaliśmy kredyty eksportowe na eksport „bizonów” na Ukrainę. Kredyty były gwarantowane przez obłast' ługańską i charkowską. I ubezpieczenia zostały wypłacone, odszkodowania zostały wypłacone ze skarbu państwa. Dostali po prostu kombajny za darmo, ponieważ okazało się, że nie spłacają kredytu, który wzięli. Bardzo łatwo jest znaleźć się w takiej sytuacji. Tak że tutaj jest potrzebny zdrowy rozsądek i pełna odpowiedzialność.</u>
          <u xml:id="u-203.11" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówKrzysztofNers">Ponieważ ja jestem przedstawicielem rządu, który uczestniczy — z pewnym bólem — w posiedzeniach Rady Polityki Pieniężnej, było pytanie na temat pana prezesa Balcerowicza, jak on prowadzi politykę monetarną. Na całym świecie, to jest w całym cywilizowanym świecie, w OECD w szczególności, jest swego rodzaju podział pracy. Nie chciałbym tu wchodzić w debatę o tym, jak bardzo niezależny powinien być bank centralny, ale muszę jedno sprostować. Pan prezes Balcerowicz jest tylko jednym z 10 członków Rady Polityki Pieniężnej. Jego głos jest jedynie wtedy szczególny, jeśli wynik głosowania jest 5 do 5. Wtedy głos przewodniczącego Rady Polityki Pieniężnej prezesa NBP przeważa. To nie jest polityka Balcerowicza. To jest polityka Rady Polityki Pieniężnej, której skład, jak państwo wiecie, jest następujący: 3 przedstawicieli pana prezydenta, 3 przedstawicieli Wysokiej Izby i 3 przedstawicieli Wysokiej Izby Senatu. Natomiast oczywiście rząd robi wszystko, ażeby zapobiec nadwartościowemu kursowi złotego. Ja — to nie jest tajemnicą — i pan premier Steinhoff, i pan minister finansów wielokrotnie wypowiadaliśmy się przeciwko tej sytuacji. Aczkolwiek myślę, że pokora z jednej strony, odpowiedzialność ekonomiczna z drugiej strony, ale również odpowiedzialność wobec konstytucji zobowiązuje nas do tego, ażeby zachować pewną powściągliwość, gdyż jest to w konstytucji zapisane, że ten obszar polityki ekonomicznej jest zarezerwowany dla Rady Polityki Pieniężnej.</u>
          <u xml:id="u-203.12" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówKrzysztofNers">Myślę, że w tym kontekście jeszcze jest potrzebna jedna rzecz. Polska w ciągu kilku lat osiągnęła dwa razy szybsze tempo wzrostu niż Czechy, niż inne kraje transformacji. To jest po prostu fakt, o którym nawet nie warto dyskutować. Dzisiaj został opublikowany po polsku raport OECD na temat rozwoju gospodarczego Polski w roku 1999 i 2000. Proszę spojrzeć na pierwszą i drugą tabelę. Z niej wyraźnie wynika, że tempo rozwoju Polski od 1993 r. jest ponaddwukrotnie większe niż Czech. Polska jest jedynym krajem wśród nowych członków OECD, który uniknął kryzysu walutowego. Jest bardzo łatwo mieć 6% w jednym roku i minus 2,5 w drugim roku. Ale policzcie sobie państwo średnią i ile lat trzeba, żeby ewentualnie potem to nadrobić, uzyskać taką średnią. A kwestia zrównoważenia gospodarki polskiej, jakkolwiek jest bolesna w kategoriach bezrobocia i w kategoriach ekonomicznych, dla mnie ekonomisty, jest kwestią, którą trudno oceniać. Nie ma decyzji, która nie pociąga za sobą kosztów.</u>
          <u xml:id="u-203.13" who="#komentarz">(Poseł Wojciech Nowaczyk: Ale jak się rozwiązuje kwestię bezrobocia?)</u>
          <u xml:id="u-203.14" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówKrzysztofNers">Myślę, panie pośle, że jest oczywiste, że rząd uważa za jeden z podstawowych priorytetów rozwiązanie problemu bezrobocia. Natomiast problem bezrobocia rozwiązuje się nie łatwymi deklaracjami, tylko poprzez restrukturyzację gospodarki i restrukturyzację rynku pracy.</u>
          <u xml:id="u-203.15" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówKrzysztofNers">Pan poseł Tuszyński mówił o tym, jak bardzo ważna jest realna konwergencja. Otóż faktem jest, że Polska osiągnęła 40% średniego poziomu produktu globalnego w Unii i to wskazuje, że w najbliższych latach powinniśmy się zbliżać do tego. Mam taką nadzieję. Z tego, co powiedziałem o polityce ekonomicznej, wynika, że będziemy bardziej Irlandią niż Grecją.</u>
          <u xml:id="u-203.16" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówKrzysztofNers">Było pytanie na temat socjalistycznego charakteru Unii Europejskiej. Myślę, że w tym parlamencie jest swego rodzaju konsensus w sprawie socjalnej wrażliwości, która jest niezbędna w prowadzeniu polityki ekonomicznej. Taka socjalna wrażliwość jest wpisana w biurokrację unijną, o której państwo mówiliście. Ale drugą stroną acquis communautaire jest konkurencyjność, swoboda przypływu kapitału. To są sprawy dla modernizacji naszej gospodarki podstawowe.</u>
          <u xml:id="u-203.17" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówKrzysztofNers">Jeszcze ostatnia kwestia - to odpowiedź na pytanie pana posła Macierewicza - dotycząca tego, czy Polska może stać się członkiem międzynarodowych instytucji finansowych. Myślę, panie pośle, że pan...</u>
          <u xml:id="u-203.18" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: Czy NBP może się stać ich członkiem?)</u>
          <u xml:id="u-203.19" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówKrzysztofNers">Czy NBP może się stać członkiem międzynarodowych instytucji finansowych? Poprawka, która została zgłoszona w trakcie prac parlamentarnych przez państwa posłów czy przez rząd - przez rząd - dotyczy tego, że w momencie, kiedy Polska stawała się członkiem Międzynarodowego Funduszu Walutowego, jak pan poseł wie, 9,5 mld włożono w postaci kredytu rządowego do NBP. Jeślibyśmy chcieli dzisiaj tę sprawę uregulować w sposób formalny, z budżetu trzeba byłoby wpłacić 9,5 mld. Tego 9,5 mld w zasadzie nie ma i nie wyobrażam sobie, skąd moglibyśmy je wziąć. Natomiast jeśliby NBP mógł być członkiem międzynarodowych instytucji finansowych, to wcale nie determinowałoby to kwestii jego suwerenności jako członka, bo nie mówimy o członkostwie w Europejskim Systemie Banków Centralnych, tylko w międzynarodowych instytucjach finansowych. NBP jest już członkiem systemu bazylejskiego banków centralnych. Z tego punktu widzenia kwestia, którą pan poseł podniósł, nie ma znaczenia. To nie jest kwestia suwerenności, to jest tylko kwestia bycia gubernatorem i reprezentowania Polski w Międzynarodowym Funduszu Walutowym. Natomiast kwestia, którą pan poseł - nie chcę domniemywać, ale być może tak jest - zadając to pytanie, mógł mieć na myśli, dotyczyłaby członkostwa w Europejskim Systemie Banków Centralnych, co będzie mogło mieć miejsce dopiero po przystąpieniu Polski do Unii Walutowej i Gospodarczej. Ale jak pan poseł wie, polskie stanowisko negocjacyjne w tym obszarze jest niezwykle ostrożne, polegające na tym, że po uczestnictwie w europejskim systemie walutowym przez co najmniej 2 lata - już teraz wiemy, że to musi wynosić 2 lata - Polska razem z instytucjami Unii Europejskiej, z krajami kandydackimi podejmie decyzję o ewentualnym członkostwie w Unii Gospodarczej i Ekonomicznej, co oczywiście nie oznacza, że nastąpi to w sposób automatyczny. Wtedy dopiero pojawi się kwestia suwerenności. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę panią minister Teresę Małecką, podsekretarza stanu w Ministerstwie Gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-204.2" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: Panie marszałku, mam pytanie, w jakim trybie mam zadawać pytanie, jeśli nie dostałem odpowiedzi na poprzednie?)</u>
          <u xml:id="u-204.3" who="#WicemarszałekJanKról">Na końcu. Tak jest. Bo któryś z ministrów i pan minister Bartoszewski przypuszczalnie ujmą w swoich wypowiedziach odpowiedzi na wszystkie pytania, które były zadane. Proszę więc uważnie słuchać. Rozumiem, że państwo posłowie będą towarzyszyli ministrom w trakcie udzielania odpowiedzi. I potem będzie jeszcze taka mała dogrywka.</u>
          <u xml:id="u-204.4" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę bardzo, pani minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiTeresaMałecka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Staję tutaj z pewnymi mieszanymi uczuciami z tego względu, że pan minister Ners starał się bardzo wyczerpująco przedstawić odpowiedzi na różne pytania i wątpliwości. Natomiast mając na uwadze jeszcze kolegów, którzy czekają, i panów ministrów, będę starała się sformułować moje wystąpienie jak najzwięźlej.</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiTeresaMałecka">Zacznę może jako członek zespołu negocjacyjnego odpowiedzialna za obszar: Swobodny przepływ towarów, w ramach którego powstał problem przygotowania uzasadnienia okresu, ewentualnie wniosku o okres przejściowy w zakresie przygotowania dokumentacji rejestracyjnej leków. Pytała o to pani poseł Sikorska-Trela. Otóż jestem również przewodniczącą grupy roboczej, którą Komitet Integracji Europejskiej powołał, i chciałam powiedzieć, że prace nasze są już zaawansowane. To znaczy zidentyfikowaliśmy różne problemy, które tu występują. Przygotowaliśmy listę pytań, które w poniedziałek wiceminister zdrowia pan Ryś przedstawi Komisji Europejskiej. Mamy nadzieję, że po wyjaśnieniu tych wątpliwości będziemy mogli przygotować wniosek o okres przejściowy.</u>
          <u xml:id="u-205.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiTeresaMałecka">Chciałam też państwa uspokoić, bo ta sprawa budziła i ciągle budzi wiele wątpliwości, mianowicie 29 lutego tego roku obszar: Swobodny przepływ towarów został tymczasowo zamknięty. Mamy w tej sprawie porozumienie z komisją, że jeżeli dobrze uzasadnimy wprowadzenie okresu, o który będziemy występować, chodzi o ten okres przejściowy, to właściwie będzie to już swego rodzaju formalność. Możliwe jest otwarcie i zamknięcie nawet w trakcie tego samego posiedzenia. Dlatego też staram się, żebyśmy w zespole przygotowali taką argumentację, by już w Komisji Europejskiej nie budziła ona żadnych wątpliwości. Komisja zdaje sobie sprawę z tego, że pewien okres na dostosowanie tej dokumentacji rejestracyjnej jest niezbędny. To, rozumiem, wyczerpująca odpowiedź, jeżeli będą jakieś dodatkowe pytania, to bardzo proszę, później.</u>
          <u xml:id="u-205.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiTeresaMałecka">Teraz chciałabym się również w miarę zwięźle odnieść do pytania czy problemu zasygnalizowanego przez pana posła Szelwickiego odnośnie do bezrobocia. Rzeczywiście bezrobocie jest dużym problemem. To państwo wiedzą. Na koniec marca tego roku prawie 2900 tys. osób było zarejestrowanych jako bezrobotne. Rzeczywiście, w momencie wprowadzenia reformy służby zdrowia ujawniło się częściowe bezrobocie, które było dotąd w szarej strefie, niezarejestrowane. Po prostu możliwość uzyskania opieki zdrowotnej skłoniła do tego pewną grupę bezrobotnych. Szacunki Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej mówią o 200–300 tys. bezrobotnych, którzy w ten sposób dodatkowo zostali zarejestrowali, a Krajowy Urząd Pracy podaje nawet 400 tys. Czyli możemy powiedzieć, że przybyło w granicach od 200 do 400 tys. zarejestrowanych bezrobotnych w związku z możliwością otrzymania opieki zdrowotnej. Oczywiście, są różne opinie co do tego, dlaczego rośnie bezrobocie. Ono rośnie, i będzie prawdopodobnie jeszcze rosło, dlatego że decydują o tym przede wszystkim przyczyny strukturalne, mianowicie restrukturyzacja tradycyjnych sektorów gospodarki, która wcale nie wynika z przygotowań do integracji. Jeżeli chcemy szybciej się rozwijać, jeżeli chcemy utrzymać wysoką dynamikę wzrostu, niezbędne jest dokonanie restrukturyzacji tradycyjnych sektorów, które odgrywały nadmiernie dużą rolę w naszej gospodarce. Oczywiście do zwiększenia bezrobocia przyczyniają się działania racjonalizujące produkcję, wzrost wydajności pracy, który jest zjawiskiem bardzo pozytywnym. Dynamika wzrostu wydajności pracy jest w Polsce bardzo duża. Rodzi to natomiast oczywiście również skutki niekorzystne dla rynku pracy. W ostatnim okresie pewne osłabienie dynamiki wzrostu gospodarczego również powoduje zwiększenie liczby bezrobotnych. Dalszym czynnikiem, który wpływa niekorzystnie na rynek pracy, jest zmniejszenie liczebności armii i skrócenie okresu służby czynnej. Oczywiście czynnik, który jeszcze przez kilka lat będzie również bardzo mocno oddziaływał, to wchodzenie wyżu demograficznego na rynek pracy. To jest potwierdzone również w strukturze wiekowej bezrobocia, bardzo duże jest mianowicie bezrobocie osób młodych, po studiach, do 25 czy 35 roku życia.</u>
          <u xml:id="u-205.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiTeresaMałecka">Oczywiście rząd podejmuje różne działania. Są programy, które wymagają wdrożenia. Na tym omawianie tego problemu bym zakończyła.</u>
          <u xml:id="u-205.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiTeresaMałecka">Teraz, proszę państwa, będę kontynuować nieco ten wątek, odnosząc się do pytań wielu panów posłów. Problem deficytu handlu zagranicznego podniósł pan poseł Kobielusz, a pan poseł Kulas pytał o nowe inicjatywy dotyczące promocji eksportu. Kwestie te łączą się oczywiście z omawianym problemem. Pan poseł Stec pytał o to, jakie działania podejmuje dyplomacja, i podał przykład ambasadora, który nie znał bilansu handlu zagranicznego. Pan poseł Janowski w ramach szerszej wypowiedzi powiedział również, że polska gospodarka jest słaba, polscy przedsiębiorcy są słabi, a polskie służby dyplomatyczne im nie pomagają.</u>
          <u xml:id="u-205.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiTeresaMałecka">Chciałabym przytoczyć kilka faktów, które pokazują, że jednak tak nie jest. Zacznę od uzupełnienia informacji o działaniach w zakresie instrumentów finansowych, o których zaczął mówić pan minister Ners. Poza dopłatami do oprocentowania kredytów eksportowych znowelizowano również ustawę regulującą zasady udzielania poręczeń i gwarancji, co w istotny sposób łagodzi dotychczasowe wymogi i może przyczynić się do zwiększenia zainteresowania tym instrumentem. W listopadzie zeszłego roku została znowelizowana przez parlament ustawa o gwarantowanych przez skarb państwa ubezpieczeniach kredytów eksportowych. W tej nowelizacji wprowadzono nowe instrumenty ubezpieczeniowo-gwarancyjne, między innymi ubezpieczenie inwestycji bezpośrednich za granicą, jak również kosztów poszukiwania zagranicznych rynków zbytu oraz ryzyka zmiany kursu walut. Oznacza to również rozszerzenie dotychczasowego zakresu działalności KUKE. Mamy nadzieję, że ten instrument również przyczyni się do pobudzenia naszego eksportu.</u>
          <u xml:id="u-205.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiTeresaMałecka">Poza tym rząd od dłuższego czasu podejmuje następujące działania. W połowie 1999 r. ze specjalną troską zajęto się deficytem bilansu handlu zagranicznego, dokonano oceny sytuacji i zaproponowano różne działania dla polepszenia sytuacji w polskim handlu zagranicznym. W związku z tymi postanowieniami kontynuuje się dotychczasowe formy wzmacniania, wspierania eksportu, dofinansowując koszty udziału w targach, wystawach zagranicznych, dofinansowując misje gospodarcze.</u>
          <u xml:id="u-205.8" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiTeresaMałecka">Wydziały ekonomiczno-handlowe ambasad prowadzą działalność promocyjną, wydawniczą. Przygotowuje się również nowe formy, o które pytał pan poseł Kulas. Jest mianowicie tworzony teleinformatyczny system promocji eksportu i są tworzone domy polskie za granicą oraz przygotowywane jest zorganizowanie tzw. akademii handlu zagranicznego Ministerstwa Gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-205.9" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiTeresaMałecka">Zanim w kilku słowach powiem, o co chodzi w tych propozycjach nowych form, chcę podkreślić, że priorytetowo są traktowane małe i średnie przedsiębiorstwa, których rozwój, jak wskazuje doświadczenie, przyczynia się w dużym stopniu do zwiększania zatrudnienia. Również preferencyjnie są traktowane rynki krajów Unii Europejskiej i krajów byłego Związku Radzieckiego ze względu na istotny deficyt bilansu handlowego. Mówiąc o domach polskich, chciałam podkreślić, że po prostu ta koncepcja tworzenia domów polskich, zakładania domów polskich w różnych krajach jest następstwem wniosków zgłaszanych przez środowiska przedsiębiorców, którzy wskazywali na potrzebę tworzenia w różnych krajach stałej reprezentacji polskich produktów określonych branż. W tym zakresie te działania są wspierane przez Ministerstwo Gospodarki w ramach budżetu Ministerstwa Gospodarki. W 2000 r. na przykład zgłoszono takie inicjatywy dotyczące utworzenia domów polskich na Tajwanie, w Federacji Rosyjskiej, w Kazachstanie, Francji, Niemczech, USA, na Ukrainie i w Słowacji. Minister gospodarki zaakceptował cztery projekty, które otrzymały wsparcie finansowe na rok 2001; wsparcie ministra gospodarki otrzyma 10 takich inicjatyw. Poza tym trwają prace nad utworzeniem teleinformatycznego systemu promocji eksportu. Będzie to w postaci portalu internetowego dostarczającego informacje własne, czyli pochodzące bezpośrednio z ministerstwa oraz z jego krajowych i zagranicznych agend, a także informacje pozyskiwane z baz danych dostępnych w Internecie i od współpracujących instytucji. W tym wypadku zainteresowane podmioty mogą mieć dostęp bezpośredni, jeżeli mają możliwość korzystania z Internetu, a także za pośrednictwem sieci afiliowanych do systemu instytucji. Poza tym, jak już wspomniałam, pracujemy nad projektem utworzenia akademii handlu zagranicznego Ministerstwa Gospodarki. Ma to być przedsięwzięcie w formie pakietu szkoleniowego dla przedsiębiorców zainteresowanych promocją i rozwojem eksportu. Zakres szkoleń tematycznych będzie obejmował marketing eksportowy, techniki i metody handlu zagranicznego, w tym negocjacje, kontraktacje, finansowanie, ubezpieczenia, spedycja, a także handel elektroniczny w handlu zagranicznym. Ta akademia handlu zagranicznego tworzona będzie w oparciu o istniejące na rynku usługi firm szkoleniowych, które będą miały określony status. Ministerstwo Gospodarki będzie to wszystko nadzorowało.</u>
          <u xml:id="u-205.10" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiTeresaMałecka">Proszę Państwa! Ponieważ jeszcze inni posłowie poruszyli problem niekompetencji naszych służb zagranicznych, chciałabym powiedzieć, że oczywiście podzielam pogląd, iż ambasador przebywający w danym kraju powinien znać podstawowe przynajmniej wielkości makroekonomiczne dotyczące wzajemnych stosunków. Rozumiem, że do tego dojdzie. Natomiast na pewno wszyscy przedsiębiorcy, to znaczy i polscy, i przedsiębiorcy kraju, w którym jest dana ambasada, mają również do dyspozycji wydziały ekonomiczno-handlowe. Tam na pewno już są specjaliści, o tym mogę państwa zapewnić. Dokonuje się bardzo dokładnej selekcji, jeśli chodzi o radców ekonomicznych czy w randze wyższej. To są już specjaliści, którzy prowadzą wszechstronną działalność promującą nasz eksport czy w ogóle handel zagraniczny, bo ułatwiają również kontakty firmom w kraju rezydencji z naszymi producentami czy usługodawcami. I to ułatwia dostęp polskich towarów, usług i kapitału do rynku kraju urzędowania. Dokonuje się analiz rynku, analiz regulacji prawnych w danych państwach w zakresie problematyki gospodarczej, handlowej, finansowej, celnej itd., czyli udziela się pomocy w szerokim zakresie, udziela się również informacji o pomocy publicznej, o możliwościach w zakresie ingerencji państwa. Organizowane są różnego rodzaju imprezy, można powiedzieć promocyjne, jak giełdy kooperacyjne, wizyty i misje gospodarcze, promocje regionów, wydawane są katalogi z ofertami i z informacjami, prowadzone są strony internetowe, jak również doraźne interwencje w przypadku stwierdzenia stosowania barier handlowych w danym kraju czy w stosunkach z danym krajem.</u>
          <u xml:id="u-205.11" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiTeresaMałecka">Mogę też powiedzieć już na podstawie moich bezpośrednich rozmów z radcami ekonomicznymi, że mają bardzo ciekawe doświadczenia i pokazuje to również inicjatywę różnych osób i środowisk, mianowicie przedstawiciele różnych regionów czy województw, dynamicznie podchodzący do problemu urzędowania w Polsce czy we własnym regionie, zgłaszają się do radców, proszą o kontakty i korzystają, otrzymują pomoc. Na przykład jedno z województw wynegocjowało czy dostało w prezencie wóz straży pożarnej, jak również wyposażenie do szpitala itd. Dużo oczywiście musi być tutaj własnej pomysłowości.</u>
          <u xml:id="u-205.12" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieGospodarkiTeresaMałecka">Proszę państwa, to są chyba wszystkie najważniejsze problemy, o których chciałam państwa poinformować. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-205.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#WicemarszałekJanKról">Teraz przejdziemy, rozumiem, do problemów rolnictwa i rozwoju wsi.</u>
          <u xml:id="u-206.2" who="#WicemarszałekJanKról">Pan minister Jerzy Plewa, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiJerzyPlewa">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W sprawach rolnych zawsze jest dużo zasadniczych pytań o główne sprawy, jest to wyraz troski pań i panów posłów o kwestie, które niosą za sobą poważne konsekwencje. Również w kontaktach z naszymi partnerami wiele tych pytań powtarzamy, dlatego że na niektóre z nich nie ma nadal odpowiedzi, a odpowiedź należy właśnie do naszych partnerów unijnych. Pytania odnoszą się głównie do spraw finansowych, dotyczą dopłat bezpośrednich dla rolników, kosztów integracji, możliwości finansowania tych kosztów, w przyszłości wspólnej polityki rolnej.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiJerzyPlewa">Pan poseł Krutul pytał, kiedy będzie znane stanowisko komisji w sprawie dopłat bezpośrednich i kwot produkcyjnych. To stanowisko będzie znane w połowie przyszłego roku, czyli jeszcze pół roku według Agendy 2000, według mapy drogowej, przepraszam, trzeba będzie czekać, żeby Unia Europejska przygotowała stanowisko negocjacyjne, przy czym chcę podkreślić, że mapa drogowa, czyli plan przedstawiony przez Unię, może być przyspieszony. Nie ma takiego obowiązku, że on nie może być przyspieszony. Ale są również i sceptycy, którzy twierdzą, że to może potrwać dłużej. Skoro tak otwarcie rozmawiamy o tych wszystkich problemach, to myślę, że o tym również powinniśmy poinformować, że takie głosy w Unii Europejskiej się pojawiają, chociaż oficjalnie z dokumentów w negocjacjach wynika, że najpóźniej do połowy przyszłego roku w tej sprawie, jak i również w sprawie kwot produkcyjnych, będzie stanowisko Unii Europejskiej. Pojawiają się różnego rodzaju wypowiedzi, również polityków, wnoszące do tej dyskusji nowe elementy, ale nie należy tych wypowiedzi mylić z oficjalnym stanowiskiem Unii Europejskiej. Na to stanowisko oczekujemy.</u>
          <u xml:id="u-207.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiJerzyPlewa">Następne pytanie - czy prawdą jest, że w związku z uchwaleniem ustaw weterynaryjnych zostanie zamknięta bardzo duża liczba zakładów. Pan poseł podał liczbę przekraczającą tysiąc. Otóż w tym zakresie nowe rozwiązania, które zbliżają nas do prawodawstwa unijnego, wprowadza właśnie cały pakiet ustaw nazywanych w skrócie ustawą weterynaryjną. Ustawa ta ma zadanie m.in. również ułatwić zakładom dostosowanie do wymagań unijnych. A chcę przypomnieć, że w stanowisku negocjacyjnym występujemy o okres 2–3 lat po akcesji o specjalne podejście do rynku mleka oraz rynku mięsa. To są dwa sektory, w których dostosowania są najbardziej kosztowne, dotyczą największej liczby zakładów, jak również zatrudnionych w tych sektorach. I dlatego występujemy m.in. o możliwość produkowania według nieco złagodzonych wymogów w odniesieniu do rynku lokalnego, rozumianego jako rynek krajowy.</u>
          <u xml:id="u-207.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiJerzyPlewa">Chcę zwrócić uwagę, że ta ustawa m.in. wprowadza możliwości sprzedaży bezpośredniej przez producenta, który produkuje nie więcej niż 7,5 tony tygodniowo, to jest taka możliwość, która powinna ułatwić dostosowanie. Jest ważne, żeby zakłady wiedziały, jaki mają termin do dokonania dostosowań, jest również istotną kwestią to, żeby przygotowały program restrukturyzacji i w tym zakresie trwa współpraca. Nie ulega wątpliwości, że pewna część małych ubojni będzie w takiej sytuacji, w której powinna próbować szukać innych możliwości. Jeśli chodzi o małe zakłady, które m.in. prowadzą ubój, rozbiór i przetwórstwo mięsa, to prawdopodobnie łatwiej im będzie się przystosować tylko do rozbioru i do przetwórstwa mięsa, ponieważ warunki związane z ubojem są bardziej kosztowne do spełnienia. Nie oznacza to jednak, że te zakłady należy zamknąć, one będą mogły się przystosować do innych warunków.</u>
          <u xml:id="u-207.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiJerzyPlewa">Chcę zwrócić uwagę na fakt, że to właśnie konsumenci w dużym stopniu decydują o tym, jakie towary znajdują nabywców. Najlepszy przykład: choroba BSE, która w Polsce nie występuje, spowodowała obniżenie popytu na wołowinę. Właśnie w tych sektorach obserwujemy dużą wrażliwość konsumentów. To dostosowanie jest ważne nie tylko ze względu na przyszłe członkostwo w Unii Europejskiej, ale również na zachowanie konkurencyjności na rynku krajowym, gdy chodzi o towary importowane nie tylko z Unii Europejskiej, ale i z innych krajów.</u>
          <u xml:id="u-207.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiJerzyPlewa">Jeśli chodzi o koszty, o finansowanie. Podobne pytanie zadał pan poseł Zarzycki; chodziło o to, skąd wziąć 25 mld zł na dostosowanie w rolnictwie do standardów unijnych. Te 25 mld to są szacunki kosztów, obejmują one także wydatki budżetowe, które przekraczają ponad 4 mld zł. Mam tu na myśli okres do 2 lat po akcesji, bo taki okres obejmuje ten szacunek. Ten okres został rozszerzony do 2–3 lat po akcesji - jest to dokładnie w stanowisku negocjacyjnym zapisane - aby dostosowania były mniej uciążliwe dla zakładów. Chcę zwrócić uwagę, że część kwoty będzie pochodziła jednak ze środków pomocowych, m.in. z SAPARD, co prawda, w późniejszym okresie. Z tej kwoty ok. 13 mld dotyczy dostosowania w sektorze mleczarskim i mięsnym; i tu możliwość 2–3 lat po akcesji rozszerza ten okres na jeszcze kilka najbliższych lat, kiedy to zgodnie z zasadami, o które występujemy, nasi producenci powinni otrzymywać również bezpośrednią pomoc z Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-207.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiJerzyPlewa">Pani poseł Nowina-Konopka pytała o funkcje dopłat bezpośrednich i zwracała uwagę na zagrożenie, jakie te dopłaty ze sobą niosą; są obawy, że mogą one się przyczynić do zrujnowania polskiego rolnictwa, utrwalić deficyt żywnościowy w Polsce. Otóż unijnej polityce rolnej można zarzucać wiele, ponieważ nie jest, jak żadna polityka rolna na świecie, polityką doskonałą. Natomiast polityka ta generalnie prowadziła do nadwyżek żywności, w początkowej fazie, przed wprowadzeniem limitowania produkcji. Myślę, że przy założeniu, iż limity będą odpowiadały zapotrzebowaniu krajowemu, ta polityka powoduje generalnie zachęty dla rolników do produkcji, bo źródło dochodów stanowią zarówno dopłaty, jak i środki uzyskiwane ze sprzedaży towarów. Nie chciałbym tu oceniać wszystkich aspektów tej polityki. Na ten temat jeszcze się będę wypowiadał, ponieważ były pytania o przyszłość polityki rolnej.</u>
          <u xml:id="u-207.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiJerzyPlewa">Pan poseł Zarzycki w kontekście kosztów pyta również o środki budżetowe. Chciałbym powiedzieć, że jest to jedna z większych trosk związanych z dostosowaniami w rolnictwie, ponieważ - myślę, że podzielam pogląd wielu państwa posłów - potrzeby w tym sektorze są ogromne, jeśli chodzi o dostosowania, a środki są na znacznie niższym poziomie niż ten, który jest niezbędny, aby zapewnić wykonanie wszystkich zadań. I dlatego tak ważne są kwestie budżetu rolnego, również budżetu krajowego. Jeśli chodzi o sam budżet, to Wysoka Izba ma do powiedzenia ostatnie słowo w tej sprawie. Myślę, że ta kwestia będzie przedmiotem uwagi i prac rządu, jak również państwa posłów.</u>
          <u xml:id="u-207.8" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiJerzyPlewa">Było pytanie o to, jaki odsetek rolników będzie mógł korzystać z funduszy przedakcesyjnych i z pomocy unijnych dopłat bezpośrednich. Liczba rolników, którzy będą mogli skorzystać z pomocy unijnej po uzyskaniu przez Polskę członkostwa, będzie w dużym stopniu zależała od zainteresowania samych rolników, ponieważ uczestnictwo we wspólnej polityce rolnej wymaga decyzji poszczególnych rolników.</u>
          <u xml:id="u-207.9" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiJerzyPlewa">Z krajów, które są członkami Unii Europejskiej, np. we Włoszech na 2,5 mln gospodarstw z tej polityki korzysta prawie 1 mln gospodarstw. Doświadczenia krajów, które już przygotowały Zintegrowany System Zarządzania i Kontroli (IACS), wskazują, że głównie gospodarstwa towarowe, większe są zainteresowane korzystaniem z tego systemu.</u>
          <u xml:id="u-207.10" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiJerzyPlewa">Chciałbym jednak zwrócić uwagę - odnoszę się w tym miejscu do pytania pana posła Zaborowskiego, które dotyczyło przyszłości Wspólnej Polityki Rolnej - że obecnie trwają w Unii prace nad projektem rozporządzenia, które upraszcza system płatności bezpośredniej dla małych gospodarstw, uzyskujących dochód nie większy niż 1000–1500 euro rocznie. Ten projekt może dość szybko wejść w życie, prace nad nim są dość mocno zaawansowane. Dla dużych gospodarstw nie ma on specjalnego znaczenia, np. dla gospodarstw w Wielkiej Brytanii, natomiast prawdopodobnie ok. 67% gospodarstw Portugalii objętych byłoby tym systemem uproszczonych dopłat bezpośrednich. Jeśli system zostałby rozciągnięty na państwa członkowskie i te, które przystąpią do Unii Europejskiej, oczywiście uprościłoby to i ułatwiło dostęp do tych funduszy właśnie małym gospodarstwom.</u>
          <u xml:id="u-207.11" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiJerzyPlewa">Konkretnie ile gospodarstw skorzysta z członkostwa, trudno na tym etapie odpowiedzieć. System IACS został pilotażowo przygotowany w dwóch województwach: warmińsko-mazurskim i podkarpackim. Są one objęte tym programem zarówno w zakresie rejestru zwierząt, jak rejestru pól uprawnych. Na podstawie badań pilotażowych, ale tak naprawdę dopiero po zakończeniu całego projektu w końcu roku 2002 będzie można powiedzieć, ile gospodarstw będzie zainteresowanych wzięciem udziału w tym systemie wspólnotowej organizacji rynków, z którego wynikają również dopłaty bezpośrednie. Szacunki w tym zakresie są różne, poczynając od bardzo małych liczb. Szacunki najczęściej powtarzające się mówią, że to może być nawet od 600 do 1200 tys., 1300 tys. gospodarstw. To są szacunki. Liczba rzeczywista będzie znana dopiero w końcu przyszłego roku.</u>
          <u xml:id="u-207.12" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiJerzyPlewa">Pan poseł Zarzycki pyta, czy system IACS jest wystarczająco zaawansowany, aby uruchomić, dopłaty bezpośrednie. System IACS jest realizowany zgodnie z harmonogramem. Ten harmonogram przewiduje gotowość tego systemu na koniec roku 2002. Harmonogram został przyjęty przez Komitet Integracji Europejskiej łącznie z planem finansowym. Koszty tego systemu zostały oszacowane na 108 mln euro, z czego część pokrywają środki unijne, część środki polskie.</u>
          <u xml:id="u-207.13" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiJerzyPlewa">Pani poseł Grzebisz-Nowicka pytała o opóźnienia w procesie negocjacji dotyczących rolnictwa i o to, dlaczego inne państwa kandydujące nas wyprzedzają. Otóż jeśli chodzi o rozmowy dotyczące rolnictwa, nie można powiedzieć, że występują opóźnienia po stronie państw kandydujących. Stanowisko strony polskiej zostało przekazane w grudniu 1999 r. Udzieliliśmy wielu odpowiedzi na dodatkowe pytania. Natomiast stanowisko Unii Europejskiej nie zawiera odpowiedzi w sprawie dwóch podstawowych kwestii, mianowicie: limitu produkcji i płatności bezpośrednich, które tak naprawdę wynikają bezpośrednio z prawodawstwa unijnego i nie powinny stanowić żadnego problemu negocjacyjnego. Po naszej stronie nie ma więc żadnych opóźnień, podobnie jest jeśli chodzi o inne państwa kandydujące. Natomiast jest bardzo ożywiona dyskusja na temat negocjacji rolnych, polityki rolnej, ale to jest dyskusja polityczna.</u>
          <u xml:id="u-207.14" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiJerzyPlewa">Jeśli chodzi o przyszłość polityki rolnej - bo rozpocząłem odpowiedź na pytanie pana Zaborowskiego, jaka będzie przyszła polityka rolna, bo od niej w dużym stopniu będą zależały warunki dla polskiego rolnictwa - ten proces się toczy. Jest nawet wśród państw członkowskich taka grupa, która została nazwana wdzięczną nazwą: Capri, czyli grupa zwolenników reformy CAP, czyli wspólnej polityki rolnej. Na razie poza dyskusją nie ma istotnych zmian tego prawodawstwa w tym zakresie, to znaczy przewidywany jest przegląd najważniejszych rynków rolnych: mleka, mięsa, zbóż w roku 2002. Na tej podstawie prawdopodobnie zostaną sformułowane propozycje ewolucyjnych zmian polityki rolnej, ale mimo tego szoku, który miał miejsce w związku chociażby z BSE czy pryszczycą, nawet w takich sprawach jak spasanie mączek mięsno-kostnych, ta sprawa nie została definitywnie przesądzona. Są tutaj tylko rozwiązania tymczasowe, a więc widać, że dyskusja nad reformą wspólnej polityki to proces długotrwały i nie należy spodziewać się w bardzo krótkim okresie głębokich zmian tej polityki. Dlatego strona polska w negocjacjach prezentuje takie stanowisko, aby nie stwarzać pretekstu dla tych, którzy chcieliby ten proces opóźniać. Reforma wspólnej polityki rolnej nie powinna zakłócać procesu negocjacji akcesyjnych. Chcemy brać udział w tej dyskusji nie tylko na forach dyskusyjnych, ale również w ramach formalnych struktur. Na razie w tej sprawie trwają dyskusje, nie ma propozycji rozwiązań instytucjonalnych.</u>
          <u xml:id="u-207.15" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiJerzyPlewa">Myślę, że jest to odpowiedź na większą część pytań, które dotyczyły tego obszaru. Jeszcze tylko ostatnie. Pan poseł Macierewicz wskazuje na brak środków budżetowych do roku 2006 na dopłaty bezpośrednie dla rolników w Agendzie 2000 i w związku z tym stwierdza, że w takim razie akcesja w tym terminie jest fikcją. Nie chciałbym się wypowiadać na tematy, które nie należą do mojej kompetencji. Chcę tylko zwrócić uwagę, że Agenda 2000 nie przewiduje w ramach finansowych wielu elementów. Na przykład została zaplanowana w taki sposób, że tylko część krajów wstąpi do Unii Europejskiej. Nie wiadomo dokładnie, kiedy nastąpi rozszerzenie i ile państw przystąpi do Unii Europejskiej. Dlatego nawet rozszerzenie o jedno państwo będzie wymagało rewizji tych ram finansowych. W związku z tym również i traktaty akcesyjne będą modyfikowały Agendę 2000 w tym zakresie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę pana ministra Piotra Stachańczyka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiPiotrStachańczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chcę odpowiedzieć na kilka pytań dotyczących problemów obrotu nieruchomościami czy też sprzedaży ziemi.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiPiotrStachańczyk">Po pierwsze, pragnę poinformować, że jeśli chodzi o te sprawy, nie będę składał żadnych deklaracji dotyczących okresu, chociażby dlatego, że Polska nie otrzymała jeszcze oficjalnego stanowiska Unii Europejskiej dotyczącego swobodnego przepływu kapitału i przy wypowiadaniu się w tej sprawie wypada na to stanowisko zaczekać. Obecnie znany jest tylko projekt stanowiska unijnego i, o ile wiemy, trwają jeszcze dodatkowe konsultacje państw unijnych co do kształtu tego dokumentu. Można tylko powiedzieć, że obecny projekt uwzględnia w pewnym sensie polską specyfikę i wykazuje pewne zrozumienie dla Polski, ponieważ tam, gdzie jest mowa o 7-letnim okresie przejściowym, jest też stwierdzenie mówiące, iż jeżeli Polska chce dłuższego okresu przejściowego, to powinna przedstawić dodatkowe wyjaśnienia, dodatkowe argumenty stronie unijnej, która to rozważy.</u>
          <u xml:id="u-209.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiPiotrStachańczyk">Pojawiło się pytanie o to, czy rząd przygotowuje ograniczenia administracyjne obrotu ziemią. Można powiedzieć w ten sposób, że rząd rozważa wszystkie modele, również ograniczania obrotu ziemią, które są znane w krajach unijnych, a jest ich co najmniej kilka i w różny sposób można to regulować. Nie będzie takich projektów w najbliższym okresie, bo nie ma do tego powodu. Wystarczy rozważanie tego typu projektów i wprowadzanie w trakcie trwania okresu przejściowego, należy bowiem pamiętać, że mają to być projekty niedyskryminujące, w związku z tym obejmujące też obywateli polskich. To wymaga dodatkowej precyzji, pamiętamy przecież, że chociażby do roku 1990 w Kodeksie cywilnym obowiązywało wiele ograniczeń obrotu nieruchomościami rolnymi, były one regularnie obchodzone, łamane, a - co więcej - większość polskich rolników występowała przeciwko tego typu ograniczeniom w obrocie. Decyzja zatem w tej sprawie musi wynikać nie tylko z kwestii negocjacyjnych, ale również z analizy stanowiska czy zapatrywań zainteresowanych, a także musi być uzgodniona z decyzjami dotyczącymi działań, które mają na celu uporządkowanie struktury agrarnej na wsi.</u>
          <u xml:id="u-209.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiPiotrStachańczyk">Pojawiło się też pytanie, jaki odsetek ziemi w krajach typu Holandia jest w rękach obywateli innych państw. Szczerze mówiąc, nie wiem z tego powodu, że większość krajów nie prowadzi tego typu statystyk. Według ogólnej oceny w ogóle nie ma takiego problemu. Istnieją pewne regiony Europy, w których rzeczywiście z różnych przyczyn jest większa ilość ziemi w rękach cudzoziemców, tradycyjnie zalicza się tu Alzację czy też niektóre turystycznie atrakcyjne obszary Włoch, czy Hiszpanii. Można tu natomiast dodać, że kraje, które przy ostatnim rozszerzeniu wprowadziły okresy przejściowe, np. Finlandia, stwierdzają, że w zasadzie z ich punktu widzenia ten okres nie był niezbędny. Te zagrożenia, które dotyczyć miały wykupu atrakcyjnych, turystycznych nieruchomości Finlandii przez obywateli, zwłaszcza Niemiec i Francji, nie potwierdziły się. To zjawisko nie nastąpiło.</u>
          <u xml:id="u-209.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiPiotrStachańczyk">Było pytanie, czy obecnie są planowane dalsze zmiany ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców. Nie, dlatego że poważne zmiany w tej ustawie zostały niedawno wprowadzone i dopiero po zapoznaniu się z tym, jak system funkcjonuje po ich wprowadzeniu, a więc najwcześniej przy rozpatrywaniu sprawozdania z obrotu nieruchomościami za rok 2001, w roku 2002 będzie można zaproponować ewentualne dalsze zmiany w tym zakresie. Przy czym zgodnie z przyjętymi ustaleniami nie mogą one powodować dalszego zaostrzania przepisów, mogą je natomiast chociażby doprecyzowywać.</u>
          <u xml:id="u-209.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiPiotrStachańczyk">Pan poseł Iwiński pytał, skąd się wziął 5-letni okres w prawie nabywania nieruchomości pod inwestycje. Z tego, aby podczas negocjacji w ogóle można było mówić o nabywaniu ziemi pod inwestycje, ponieważ są rodzaje inwestycji, których nie chcemy... np. inwestycje o charakterze czysto spekulacyjnym. Inwestycja w nieruchomość to nie jest tylko inwestycja typu wybudowanie fabryki i stworzenie miejsc pracy, ale jest to także nabywanie nieruchomości po to, aby na zwyżce cen ziemi, na jej wynajmowaniu czy wydzierżawianiu następnie zarabiać. Są pewne rodzaje inwestycji, których nie chcemy. Ażeby można było w ogóle rozmawiać o inwestycjach, musieliśmy również w tej sprawie wprowadzić okres przejściowy. I niewątpliwie będziemy znacznie bardziej otwarci w rozmowach, jeśli chodzi o inwestycje, które przynoszą miejsca pracy, zatrudnienie, podatki, niż w kwestii inwestycji, które prowadzą do działalności sprzecznej z interesem państwowym.</u>
          <u xml:id="u-209.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiPiotrStachańczyk">To by były odpowiedzi na pytania, które były w tej sprawie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę panią minister Irenę Borutę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSpołecznejIrenaBoruta">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! O swobodzie przepływu osób, o reakcji rządu na stanowisko Unii Europejskiej mówił pan minister Kułakowski, zatem ja ograniczę się do poruszenia kilku kwestii, kilku aspektów szczegółowych wiążących się ze sprawą swobody przepływu osób.</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSpołecznejIrenaBoruta">Bardzo ciekawe dwa pytania, postawione przez pana posła Szelwickiego i przez pana posła Tuszyńskiego, dotyczyły sprawy powiązania bezrobocia i wyżu demograficznego z negocjacjami. Otóż jest oczywiste, że zarówno poziom bezrobocia, jak i aktualna sytuacja w Polsce, tzn. wchodzenie wyżu demograficznego na rynek pracy, ma wpływ na tzw. potencjał migracyjny. Czyli, krótko mówiąc, od sytuacji na rynku pracy, gdy chodzi o liczbę ludzi młodych, gotowych do przystąpienia do pracy, zależy to, ile osób w istocie przepłynie. Chciałabym jednak zwrócić uwagę na to, że jeśli chodzi o nadchodzące lata, według naszych prognoz zasoby pracy w Polsce w ciągu najbliższych 5 lat zwiększą się niemal dokładnie o 1 mln osób, tj. o 4,5%. Niemniej ten przyrost będzie istotnie zróżnicowany w zależności od wieku ludzi stanowiących zasoby pracy. Ludzi o silnej skłonności do mobilności, a za takich uznaje się osoby, które nie ukończyły 45 lat, będzie niemalże już od teraz coraz mniej. Już bowiem w nadchodzącym 5-leciu ich liczebność spadnie o 60 tys., a w okresie najbliższych 15 lat o 550 tys. osób. Zatem wspomniane wahnięcie stanu ludności w wieku produkcyjnym — najpierw jest wzrost, później odnotujemy spadek — będzie całkowicie wywołane przez zmiany w liczebności osób 45-letnich i starszych, uważanych za stosunkowo mało mobilne. Biorąc ponadto pod uwagę założenia prognozy dotyczące migracji zagranicznych, zgodnie z którymi w 2006 r. nastąpi zmiana statusu Polski z kraju emigracji netto w kraj imigracji netto, można z całą mocą wyrazić przypuszczenie, że po stronie podażowej nie nastąpią zjawiska istotnie zwiększające presję migracyjną polskiej siły roboczej, pomimo iż obecnie odnotowujemy wyż demograficzny na rynku pracy. Gdy zaś chodzi o bezrobocie, to istotne jest to, że struktura bezrobocia wskazuje, iż wśród bezrobotnych dominują ludzie niewykształceni. Ci zaś są mało mobilni. To właśnie dlatego z wiosek z północnej części Polski, z tych tzw. popegeerowskich miejscowości, nie ma napływu ludności np. do Warszawy czy do dużych miast, w których stopa bezrobocia jest relatywnie niska. Chciałabym przypomnieć, że w Hiszpanii w dacie akcesji tego państwa do Unii Europejskiej stopa bezrobocia kształtowała się na poziomie 22%, niektóre źródła podają 26%, i pomimo tego nie odnotowano odpływu Hiszpanów za granicę po przystąpieniu tego kraju do Unii. To oznacza, że nie ma prostego przełożenia pomiędzy wzrostem bezrobocia, stopy bezrobocia, a presją migracyjną.</u>
          <u xml:id="u-211.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSpołecznejIrenaBoruta">Przechodzę do odpowiedzi na pytanie pana posła Ikonowicza. Poruszył on bardzo ważną sprawę, powiedzmy, prosocjalnej polityki Unii Europejskiej. Otóż w czasie szczytu w Lizbonie, to zdarzenie miało miejsce w marcu ubiegłego roku, bardzo wyraźnie przeciwstawiano Europę Stanom Zjednoczonym: Europę 15 krajów przeciwstawiano Stanom Zjednoczonym. To przeciwstawienie dotyczyło m.in. kwestii podejścia do spraw społecznych. I właśnie Europa, Unia Europejska, prawda, Wspólnota Europejska kładzie jednak bardzo duży nacisk na standardy społeczne. Nie chcąc przedłużać swojej wypowiedzi, powiem tylko, że w dokumencie końcowym ze szczytu w Lizbonie, bardzo wyraźnie wytyczającym pewną strategię społecznego i gospodarczego rozwoju, zwrócono uwagę na potrzebę zrównoważonego rozwoju społecznego i gospodarczego. Jeśli zaś weźmiemy pod uwagę, że w Nicei przyjęto dokument, który jest określany jako agenda społeczna, a także karta podstawowych praw, to myślę, że to przekonanie o prospołecznym podejściu Unii Europejskiej jest jednak jak najbardziej uzasadnione.</u>
          <u xml:id="u-211.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSpołecznejIrenaBoruta">Pan minister Kułakowski odpowiedział na pytania pana posła Iwińskiego. Uzupełniając tę wypowiedź, dodam tylko, że rząd polski zareagował na ofertę kanclerza Schrödera skierowaną m.in. do informatyków z naszego kraju; zareagował w ten sposób, iż powiedział, że oczywiście Polska nie jest zadowolona z takiej oferty. Nie ograniczyliśmy się tylko do takiego stwierdzenia, postawiliśmy bowiem kwestię liberalizacji usług w dziedzinie informatyki na forum organów układu stowarzyszeniowego Polski ze Wspólnotami Europejskimi. Ta sprawa jeszcze nie została zakończona, ale mamy nadzieję, że Unia Europejska podzieli nasz pogląd, iż zliberalizowanie usług informatycznych zapobiegnie, będzie stymulantem zatrzymania wykwalifikowanych sił w kraju.</u>
          <u xml:id="u-211.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSpołecznejIrenaBoruta">Jeśli chodzi o kolejną sprawę, to nawiążę do wypowiedzi pana posła Kalemby, który postawił w istocie taką tezę, iż otwarcie naszego rynku gospodarczego powoduje import bezrobocia. Czy zatem w istocie to są dobre posunięcia, czy tak powinniśmy działać? Właśnie ujemne saldo handlu zagranicznego wskazuje na to, iż ten import bezrobocia występuje. Powiedziałabym, że to ujemne saldo handlu zagranicznego wynika z różnicy w poziomie dochodów. Dopóki te różnice będą istniały, dopóty to ujemne saldo będzie się utrzymywało. Niemniej ostatnio - to jest bardzo dobra informacja, która towarzyszy nam mniej więcej od półtora miesiąca - obserwujemy wzrost eksportu do krajów Unii Europejskiej. Jeśli ta tendencja wraz z wyrównywaniem poziomów się utrzyma, a miejmy nadzieję, że tak będzie, to nie wystąpi import bezrobocia. Kwestię importu bezrobocia, powiedziałabym, eksploatujemy, wykorzystujemy bardzo dokładnie w negocjacjach; stwierdzamy, że skoro import bezrobocia występuje, to Unia powinna być bardziej otwarta na rozszerzenie skali przyjęcia czy też gotowa na przyjęcie większej liczby osób z naszego regionu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję pani minister.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#WicemarszałekJanKról">Prosimy pana ministra Władysława Bartoszewskiego.</u>
          <u xml:id="u-212.2" who="#WicemarszałekJanKról">Zaplanowaliśmy 10-godzinną debatę nad polityką zagraniczną, a mija właśnie jedenasta godzina debaty. Myślę, że w 12 godzinach się zmieścimy, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! A raczej: Szanowne Panie! Szanowni Panowie Posłowie! - reprezentujący istnienie tej Izby w sposób dla mnie bardzo pochlebny, bo dowodzi to, iż istnieje kilkuprocentowa grupka posłów, którzy są gotowi do nocy interesować się problematyką polskiej polityki zagranicznej. To mnie niesłychanie cieszy. Nie taję, że cieszyłoby mnie jeszcze bardziej, gdyby było 250 czy 300 posłów, którzy do rana zadawaliby mi jeszcze pytania; a zarezerwowałem czas do 6.30, bo potem odlatuję.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-213.2" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski"> Ale stało się inaczej, przyjmuję to jako fakt.</u>
          <u xml:id="u-213.3" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Proszę państwa, przypominam, że nasza dzisiejsza debata dotyczyła informacji ministra spraw zagranicznych o zadaniach polskiej polityki zagranicznej w 2001 r. oraz stanu i perspektyw negocjacji o członkostwo Polski w Unii Europejskiej, co prezentował pan minister Jan Kułakowski. Tymczasem pytania, które pilnie notowałem, i wypowiedzi... Niekiedy będzie się to nakładać, bo ci sami posłowie i posłanki i wypowiadali się, i zadawali pytania albo rozmawiali o tych samych sprawach w dwóch formach, nieco zmodyfikowanych, bo były i wymiany poglądów, i polemiki. Muszę więc to jakoś skompensować, co nie będzie łatwe, ale spróbuję.</u>
          <u xml:id="u-213.4" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Otóż chciałbym zauważyć, że pytania i uwagi odnoszą się do bardzo wielu tematów, od rozważań filozoficznych do bardzo praktycznych, niemal drobnych. To dobrze, tylko że oczywiście jest to powodem tego, że dopiero po bardzo szczegółowym zapoznaniu się w MSZ ze stenogramem całej dyskusji możliwe będzie w niektórych przypadkach udzielenie nie w pełni usatysfakcjonowanym posłankom i posłom odpowiedzi na piśmie. Zapowiadam to, dlatego że zdaję sobie sprawę z ułomności takiej wypowiedzi, gdzie się trochę skacze. Ale niektórzy posłowie, z różnych zresztą klubów, wiedzą o tym, że my z MSZ odpowiadamy na pytania, nawet niekiedy bardzo obszernie, wielostronicowo. I tak też zrobimy, jeżeli nie zdołamy się z tym teraz uporać.</u>
          <u xml:id="u-213.5" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Proszę państwa, będę odpowiadał niejako w kolejności przypadkowej, bo i niektóre pytania były dość przypadkowe. Zacznę od pytań bardziej nietypowych.</u>
          <u xml:id="u-213.6" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Pan poseł Lewandowski, odwołując się polemicznie do wypowiedzi posła Krzaklewskiego na temat solidarnościowej polityki zagranicznej, zadał mi konkretne pytania, czy mam wpływ za założenia programowe, na politykę kadrową, a przy okazji pytał o problemy polityki wobec Rosji, o problemy Polonii, m.in. o to, czy odróżniam Polonię i Polaków. Pan poseł był też zainteresowany tzw. sprawą Saryusza-Wolskiego, używając określenia „kozioł ofiarny”, i pytając o mój udział w sprawie, jak ją nazwał, „Buzek - Saryusz-Wolski”. Ponieważ to trochę ożywia i państwo się ockną, jak na te tematy odpowiem, od tego zaczynam, bo jest to trochę niepolityczne.</u>
          <u xml:id="u-213.7" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Po pierwsze, oświadczam, że zrozumiałem wypowiedź pana Krzaklewskiego - byłem też przecież jej nieprzygotowanym słuchaczem, bo to była wypowiedź posła - jako wypowiedź odnoszącą się raczej do biografii i postaw kierowników polityki zagranicznej. Bo co to znaczy: zagraniczna polityka solidarnościowa? Zrozumiałem, iż chodzi o to, że niektórzy ministrowie byli w jakiś sposób związani z opozycją demokratyczną czy „Solidarnością” przed 1989 r., a niektórzy, co najmniej dwaj, nie byli z tym związani; albo odwrotnie. Wtedy jest w tym jakaś logika, bo inaczej tej logiki nie widzę. I mogę mówić tylko za siebie, że nikt na moje działania jako ministra spraw zagranicznych ani w roku 1995, ani w latach 2000 i 2001, nie usiłował nawet wywrzeć jakiegoś programowego wpływu. Zdarzały się uwagi kadrowe, natomiast uwag programowych nie było. Taka była praktyka, zarówno wtedy, kiedy powołał mnie na ministra w ówczesnym porządku konstytucyjnym prezydent Wałęsa, jak i wtedy, kiedy w innym porządku konstytucyjnym powołał mnie oczywiście prezydent, ale na wniosek premiera rządu Buzka. Znaczy to, że ja sam ponoszę odpowiedzialność za tak realizowane założenia, jak je widzę; nie są one bardzo rewolucyjne, bo nie jestem rewolucjonistą.</u>
          <u xml:id="u-213.8" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Jeżeli chodzi o politykę kadrową, to chcę powiedzieć, że kierowałem się, po pierwsze, tym, że nie ja w 1990 r. decydowałem, kto może pracować w służbie zagranicznej, a kto nie, ponieważ proces weryfikacji przebiegał z dala ode mnie.</u>
          <u xml:id="u-213.9" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Po drugie, skoro tak uznano i nie ma innego porządku prawnego, to, na zdrowy rozsądek, dysponuję pracownikami zgodnie z ich kwalifikacjami, stażem, specjalnościami, znajomością języków obcych itd., bo innego praktycznego wyjścia nie mam. Mogę tylko powiedzieć, że w maksymalnym nasileniu miałem czterdziestu kilku ludzi do dyspozycji, więc raczej wolałem, żeby nie byli w gmachu, czyli płaciłem im pełne pobory i oni nie robili nic. Niestety, państwo nie może sobie pozwolić na takie eksperymenty. Nie będę się odnosił do czasu dzisiejszego, mówię o sytuacji z 1995 r., kiedy miałem pełne pokrycie mojego zachowania u prezydenta. W tej chwili nie uskarżam się na jakieś naciski w sprawach MSZ. Przeciwnie, uważam, że nie tylko premier, który obdarza mnie zaufaniem, jak sądzę, ale i pan prezydent, z którym w końcu nie mam tak ścisłego kontaktu - komunikuje się ze mną co kilka tygodni w sprawach niezbędnych, na przykład nominacji ambasadorskich albo wizyt zagranicznych, bardzo ważnych, kiedy musimy pewne rzeczy uzgodnić (ostatnio tematem była wizyta Busha czy tej rangi wydarzenia) - mógłby w takiej czy innej formie wywierać na mnie jakieś naciski. Tego nie dostrzegłem.</u>
          <u xml:id="u-213.10" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Jeżeli chodzi o sprawę Rosji - tę kwestię poruszył nie tylko poseł Lewandowski, ale kilkanaście osób wprost lub po trochu, odnosząc się do różnych wycinków spraw - to powiedziałbym tak. Jest to bardzo dziwne zjawisko, ale nie można zarzucić rządowi Jerzego Buzka w tej właśnie sprawie, w moim przekonaniu, żadnego zaniedbania. 30 czerwca zeszłego roku zostałem zaprzysiężony. We wrześniu, a więc po przerwie wakacyjnej, rozmawiałem w Nowym Jorku z Iwanowem. Ustaliłem z nim jego przyjazd do Warszawy na listopad. Rewizytowałem go po 10 tygodniach, w lutym. Potem przyjechał przewodniczący Dumy, tamtejszy szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego, do pana ministra Siwca, swojego odpowiednika. Potem przyjechał premier. Ja jadę 21 czerwca do Moskwy. To są żywsze kontakty niż kontakty z Francją i z Ameryką, czyli jest zupełnie odwrotnie, niż wynika z krążących legend. Rząd Jerzego Buzka, który na pewno nie jest rządem, którego członkowie mają biografie lewicowe czy też jakiejś szczególne powiązanie z przeszłością stosunków polsko-sowieckich, akurat ten rząd ma zupełnie wyraźny respekt po drugiej stronie. Kontakty przebiegają na pewnej płaszczyźnie dobrych obyczajów. Nie jest też tak, że był tylko kontakt pana prezydenta z panem prezydentem Putinem i wszystko potem się zmieniło. Pan prezydent Putin w styczniu tego roku na posiedzeniu kolegium Ministerstwa Spraw Zagranicznych w Moskwie wyraził opinię, że stosunki z Polską są najlepszymi stosunkami, jakie być mogą i jakie być powinny. To oczywiście rzutowało na pewno na jego ludzi, którzy byli skłonni wtedy do rozwijania praktycznie tych stosunków. Nie jesteśmy naiwni i wiemy, że wola głowy państwa w systemie, który panuje w Federacji Rosyjskiej, odgrywa bardzo poważną rolę, o ile nie decydującą. Tak się stało i konsekwencja tego jest taka, że te stosunki są na zupełnie przyzwoitym poziomie.</u>
          <u xml:id="u-213.11" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Czy mamy jakiś program postępowania w stosunku do Rosji? Nie jest to inny program niż w stosunku do wszystkich dużych krajów sąsiedzkich. Chcemy, żeby stosunki były normalne, by nie były ani uprzywilejowane, ani gorsze. Mamy granicę z Rosją tylko 200-kilometrową, w enklawie kaliningradzkiej, z Niemcami graniczymy na 467 km i są jeszcze styki na Morzu Bałtyckim, ale chcemy w organizacjach międzynarodowych, takich jak OBWE, ONZ, Rada Państw Morza Bałtyckiego, dobrze współpracować z Rosją, a także oczywiście chcemy bilateralnie dobrze współpracować z Rosją. Nie odczuwam najmniejszych trudności w rozmowach z obecnym ministrem spraw zagranicznych Iwanowem i zostało to dostrzeżone na szczycie NATO w Budapeszcie, gdzie i Amerykanie, i sojusznicy zachodnioeuropejscy zauważyli, że rosyjski minister odnosi się do polskiego ministra w sposób pełen protokolarnego i kurtuazyjnego, ale szacunku. Zauważyli to tak dalece, że zaczęli też na mnie patrzeć z większym zainteresowaniem. Albowiem prawdą jest - i to jest odpowiedź na dalsze pytania kilku posłów - że nikt od nas nie wymaga, nie żąda żadnych szczególnych względów wobec Rosji, ale dobrze ułożone politycznie, gospodarczo i światowo stosunki z tak poważnym sąsiadem mają wyraźny wpływ na dostrzeganie naszego znaczenia w Europie, w tym punkcie na mapie Europy, podobnie jak nasze dobrze układane stosunki z Ukrainą, choć w innym wymiarze, z innych powodów.</u>
          <u xml:id="u-213.12" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Ktoś powiedział, że bardzo szybko, od razu uznaliśmy niepodległość Ukrainy i nową Federację Rosyjską. Federacja Rosyjska żyłaby nieźle bez naszego szybkiego uznania, Ukrainie zaś wtedy, przy tworzeniu suwerennego państwa, na pewno bardzo zależało na poparciu ze strony państw znanych już na Zachodzie. Zrobiliśmy to zaraz, jako pierwsi na świecie. To się opłacało, nadal się opłaca - prestiżowo, politycznie - i jeszcze kiedyś będzie się opłacać, gdy dorośnie nowe pokolenie i dowie się o tym z historii. Może kiedyś to jeszcze bardziej będzie się opłacać. Proszę państwa, to opłaca się również w przypadku niektórych stosunków międzyludzkich, kościelnych. Jest szereg dobrych zjawisk wynikających z naszego gestu wobec Ukrainy. Odnosi się to do niektórych ludzi, ale w sumie jest ich wielu i to ma swój sens.</u>
          <u xml:id="u-213.13" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Czy jesteśmy w stanie, jak oczekiwała część posłów SLD, jakoś szczególnie zainteresować się Ukrainą czy Białorusią? Pan poseł Iwiński twierdził, że doceniamy udział prezydenta w rozwoju stosunków z Ukrainą - to jest streszczenie, nie cytat - to nie wymaga rozwinięcia, to jest nasz duży atut. Ale czy ten dwustronny dialog postępuje? W ciągu mojego 11-miesięcznego ministrowania widziałem się trzy razy po godzinie do dwóch z ministrem spraw zagranicznych Ukrainy. To jest więcej niż z wieloma ministrami spraw zagranicznych krajów NATO i Unii. I cóż więcej mogę zrobić, niż wysłuchać jego uwag czy wyrazić naszą opinię. My Ukrainy nie zreformujemy, możemy jedynie z sympatią wspomagać jej własne reformy. Nas też nikt z zewnątrz nie reformował. Nie byliśmy NRD, gdzie w reformy wpompowano 1100 mld marek. Nam nikt nie dał 1100 mld marek, żebyśmy Polskę z 1989 r. przekształcili w ułomną, ale suwerenną dzisiejszą. Tak samo jest z Ukrainą, z każdym innym takim przypadkiem. Chciej, rób sam, a inni, na ile będą mogli, pomogą ci. Znane są liczne takie gesty: udział Ukraińców w polskim batalionie na Bałkanach - było ich 330 pod polskim dowództwem - różnego rodzaju współdziałania gospodarcze, regionalne, promocyjne... Kto nie jest uprzedzony, dostrzega to.</u>
          <u xml:id="u-213.14" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Było również pytanie pana posła Iwińskiego albo pana posła Konarskiego o Białoruś. Muszę powiedzieć, że nie jest tak, iż jako jedyni na świecie mamy receptę na to, jak wpłynąć na osobowość prezydenta Białorusi, który ma bardzo duże uprawnienia. Odpowiedź na pytanie pana posła Konarskiego, czy stagnacja w stosunkach z Białorusią służy naszym interesom, brzmi: nie służy. Proszę mi jednak wskazać, jak powinniśmy postąpić wobec prezydenta Łukaszenki, nie biorąc przy tym pod uwagę losu pół miliona Polaków, którzy tam żyją w jakimś takim biegu, żeby on był zadowolony i żeby pięknie rozwinęły się nasze stosunki. Nie mamy takiej recepty. Próbujemy współdziałać z Polakami, ze szkolnictwem, z kościołem, który na Białorusi wśród Polaków odgrywa szczególną rolę. Próbujemy gospodarczych metod, próbujemy stypendiów dla Białorusinów, próbujemy używać dobrego pośrednictwa Białorusinów, obywateli polskich, ale jednostronnie oczywiście takich sytuacji przełamać nie można. I tak jesteśmy powściągliwsi w ocenianiu, potępianiu czy piętnowaniu. Hiszpan, Francuz czy Niemiec może sobie na to pozwolić, jeśli on nie ma pod władzą tam pół miliona rodaków, którzy w pewnych sytuacjach politycznych, psychologicznych czy z życia codziennego mogą stać się zakładnikami. Bierzemy pod uwagę również ludzki element.</u>
          <u xml:id="u-213.15" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Taka jest moja odpowiedź w sprawie Białorusi. Nie jest dobrze, ale to jest jedyny sąsiad, z którym mamy sytuację patową. Są lepsze, są gorsze stosunki. Z Litwą bardzo się polepszyły, ale w przypadku Białorusi rzeczywiście trudno tu o receptę.</u>
          <u xml:id="u-213.16" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Proszę państwa, jeśli chodzi o Ukrainę - była już o tym mowa - żadnego kamienia filozoficznego w tej sprawie nie znam i będę chętnie przyjmował wszelkie rady i sugestie. Z ekspertami, z instytucjami, organizacjami pozarządowymi rozmawiamy wielokrotnie na te tematy, ale na tym to się kończy.</u>
          <u xml:id="u-213.17" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Rosja. Cieśnina Pilawska. Pytał poseł Kulas. Owszem, rozmawialiśmy z Rosją. Teraz mamy nadzieję na przełom, bo Rosjanie po raz pierwszy deklarują gotowość otwarcia dla nas tej cieśniny. Jeszcze jej nie otworzyli. Jeżeli się jednak coś deklaruje, to już jest punkt wyjścia do uzgadniania warunków, do dalszych rozmów. To jest w polityce normalne. To jest mały, ale lokalnie, regionalnie i w regionie Bałtyku znaczący postęp. Odnotowuję go więc i podaję do wiadomości szanownym państwu.</u>
          <u xml:id="u-213.18" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Pan poseł Iwiński w odniesieniu do kontaktów z Rosją zadał też pytanie o dialog dwustronny z Rosją. Pan poseł mówił, że dialog taki w sprawach bezpieczeństwa nie istnieje, bo wprawdzie uczestniczymy, jako jeden z członków NATO, w rozmowach na styku NATO-Rosja (to jest osobne ciało), nawet czynnie, zabieramy głos, dyskutujemy (kilka dni temu miało miejsce takie spotkanie w Budapeszcie), ale między nami nie ma takiego dialogu. Pan poseł pytał, jak to jest.</u>
          <u xml:id="u-213.19" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Otóż tu jest błąd w informacji. Sprawdziłem to. Dialog z Federacją Rosyjską w sprawie bezpieczeństwa jest wznowiony. Dotyczy to zwłaszcza kwestii nieproliferacji broni masowego rażenia, terroryzmu, znaczenia różnych instytucji międzynarodowych w sferze bezpieczeństwa, w tym roli Rady Bezpieczeństwa ONZ. Odbywają się spotkania ekspertów. Sprawa jest na tak zwanej unormowanej i przyzwoitej drodze dyskusji i dialogu między państwami. Nie mogę powiedzieć: na dobrej, bo dobra droga oznaczałaby, że są od razu jakieś bardzo pozytywne wyniki. Rozmowa nie musi dawać od razu wyników. Wymiana informacji i poglądów też jest elementem pracy w dyplomacji.</u>
          <u xml:id="u-213.20" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Zarówno w odniesieniu do Rosji - to odpowiedź dla pana posła Steca - jak i do innych krajów, promocja gospodarcza przez polskie placówki to jest jednak rola Ministerstwa Gospodarki. To za rządów ministrów z SLD było zlikwidowane Ministerstwo Handlu Zagranicznego i cały handel zagraniczny wcielono do resortu gospodarki. Ja byłem przeciwny temu, będąc w rządzie Oleksego, ale nas w rządzie Oleksego było trzech niezależnych ministrów: kolega Milczanowski, minister obrony Okoński i ja. Wobec tego przy głosowaniu na posiedzeniu rządu nad jakimś problemem reorganizacyjnym nasza rola była czysto symboliczna, gdy mieliśmy odrębne zdanie. Nastąpiła ta reforma - zlikwidowano Ministerstwo Handlu Zagranicznego. Częściowo rozpyliły się kadry, część ludzi odeszła w ogóle gdzie indziej, do banków, do finansów, szczególnie ludzie dobrze wykształceni, po dobrych studiach, z językami, właśnie dobrzy ludzie, część poszła do Ministerstwa Gospodarki. Bardzo dobrze. Ministerstwo Gospodarki ma środki budżetowe i instrumenty do tego, żeby promować. Trzeba przecież wiedzieć, jak promować. Proszę kazać mi, przy najlepszej woli, promować w jakimś kraju eksport na przykład jakichś wyrobów z drewna. Musiałbym wówczas znaleźć dyplomatę, który miałby stosowne wykształcenie: albo z SGGW, albo leśnika, albo handlowca, który się tym zajmie. To w ogóle niemożliwe przy naszych stosunkach finansowych, kadrowych itd. Jest to utopia. Ministerstwo Gospodarki ma odpowiednie działy, wydziały, referaty, od tego, od tamtego, od trzeciego i może się tym zajmować. To jest wyjaśnienie generalne dla wszystkich tych, którzy mówią: promocja gospodarcza. Owszem, byłoby ideałem, gdyby promocja gospodarcza była scalona z polityką zagraniczną, ale ten ideał jest trudny do zrealizowania.</u>
          <u xml:id="u-213.21" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Teraz dochodzimy do ostatniego problemu spośród problemów wstępnych: Buzek - Saryusz-Wolski. Oświadczam (posła Lewandowskiego, zdaje się, już nie ma w tej chwili) do protokołu: Ja o tym, że pan minister Saryusz-Wolski udzielił wywiadu, w którym stwierdził, że udaje się do Brukseli, aby przekazać tam wiadomość o zmianie stanowiska premiera z 1 stycznia 2003 r. na 2004 r., dowiedziałem się z gazety, ku największemu mojemu zdumieniu. Bo uważałem, że gdyby premier podjął taką decyzję, to przynajmniej telefonicznie zawiadomiłby ministra spraw zagranicznych, że wydał odpowiednią dyspozycję szefowi urzędu integracji, ale premier mnie o tym nie zawiadomił, wobec tego ja o tym nic nie wiedziałem i w to się nie wtrącałem. Zapytano mnie, co ja na to. Minister milczy. A co ja miałem nie milczeć?Potem nastąpiły wyjaśnienia pomiędzy panem premierem a panem ministrem Saryuszem-Wolskim. Nastąpiło korygowanie, że zaszły nieporozumienia interpretacyjne między intencją dotyczącą gotowości a wejścia, ja się w to dalej nie włączałem. Uważałem, że to szkodzi wszystko razem sprawom, dałem wyraz temu, że to jest szkodliwe, że to jest niewłaściwe, ale zamilkłem potem, bo chodzi w gruncie rzeczy o rzecz samą, to nawet trzeba, żeby się to posuwało, a nie o to, czy było takie, czy inne nieporozumienie. No było, no to trudno, to się zdarza, ktoś się może inaczej rozumiał z kimś drugim. Nie byłem w tej grze i mimo że to kogoś może dziwić, mój udział w tej sprawie nastąpił, kiedy byłem obecny przy pewnej dyskusji i wyjaśnieniach, ale przedtem nie było żadnego udziału. Unikałem prasy, starałem się maksymalnie wycofywać z tej sprawy. Tak powinienem był zresztą postąpić i nadal nie wtrącam się w relacje premiera z jego współpracownikami, nawet bardzo wysokimi urzędnikami państwa polskiego, chociaż oczywiście interesuje mnie to bardzo żywo.</u>
          <u xml:id="u-213.22" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Sprawa trochę Wschodu, trochę Rosji, trochę Białorusi, ale nie tylko - sprawa wiz. Faktem jest, że sprawy wizowe są w przygotowaniu. Faktem jest, co już zauważył nawet pan poseł Pastusiak, pytając, że jest to sprawa niezmiernie złożona ekonomicznie i organizacyjnie. Proszę państwa, nie ma takiej formy rozróżnienia prawnego, która mogłaby pozwolić ministrowi spraw zagranicznych, wspólnie z ministrem spraw wewnętrznych, na wydanie zarządzenia, że jak ktoś jest polskiego pochodzenia, to ma dostać wizę już, a jak ktoś nie jest, to nie, ale istnieją zarządzenia wykonawcze i istnieje praktyka. I zawsze można w ramach istniejącej praktyki spowodować, żeby konsulowie ludziom, co do których nie zachodzi podejrzenie, że są to kryminaliści, tylko wiadomo, że mają rodziny w Polsce albo utrzymują kontakty z Polską, ułatwiali to maksymalnie. Do tego nie trzeba ustawy, do tego nie potrzeba deklaracji, tu jest potrzebna dobra wola uczciwego ministra i dobre wykonanie przez uczciwego konsula. No, jak trafimy na nieuczciwość, to w ogóle jesteśmy bezradni w każdej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-213.23" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Muszę powiedzieć, że ta sprawa nie wygląda wcale tak dramatycznie, bo oczywiście dla biznesmenów będziemy dawali wizy w łatwiejszym trybie, dla ludzi, którzy mają więzi rodzinne z Polską, też, ale obowiązuje nas tu, jeżeli chcemy wejść do Unii, ta zasada. I jedno mogę powiedzieć, jestem o to często pytany przez różne strony, odpowiadam tak, odpowiedziałem to również wiceministrowi spraw zagranicznych Rosji w ostatnich dniach, który był w Warszawie z Kasjanowem, kiedy mnie zapytał: panie ministrze, kiedy pan wprowadza wizy? A ja mu odpowiedziałem: panie ministrze, mogę panu dać słowo, że do ostatniego dnia mojego urzędowania nie wprowadzę. Koniec. Tak, przyszły rząd rozstrzygnie te sprawy, a ja nie będę zrywał się, kiedy jeszcze nie wszystkie wydziały konsularne są gotowe, aczkolwiek mamy już trzy nowe konsulaty, w tym w Irkucku, dość egzotycznym miejscu, obecnie przygotowujemy dalsze umocnienie konsulatu, wysyłamy tam ludzi, ale w ramach naszego gospodarowania domowego.</u>
          <u xml:id="u-213.24" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Nikt nam, Wysoki Sejmie, nie da nagle dziesiątków stanowisk pracy. A jak ktoś tak sądzi, to ciekaw jestem, jak głosował nad budżetem MSZ, czy wnosił wtedy, żeby MSZ dodać na 50 stanowisk pracy potrzebnych dla lepszej obsługi. Ciekaw jestem, bo o ile wiem ze stenogramów, to nie. Jak się mówi „a”, to się mówi „b”. Jedni wykazywali, panowie posłowie, panie posłanki, większe zrozumienie, inni mniejsze, bywały kolizje interesów. Proszę państwa, gdyby tu dzisiaj była dyskusja o budowie dróg albo o szkołach, to tu byłoby 200 osób, i to jest zrozumiałe, wyborcy w małym stopniu, niestety, interesują się niektórymi sprawami tego rzędu, jaki mnie przypada reprezentować. I stąd też bądźmy realistami. Jest zrozumiałe, że zdobycie jakichś ekstra środków dla resortu spraw zagranicznych na jakąś nadzwyczajną obsługę po prostu jest niemożliwe i to bez względu na to, kto będzie ministrem. Ja pracowałem nad budżetem i walczyłem o budżet nie dla ministra Bartoszewskiego, tylko dla ministra spraw zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej na cały rok 2001, bo to jest oczywiste przy myśleniu państwowym. No ale zobaczymy. Robimy, co możemy, nawet oszczędzamy, gdzie możemy. Możliwości przelania pieniędzy z jednych konsulatów do drugich nie ma, bo nie ma czego przelewać. I tutaj dochodzi sprawa Polonii. Otóż ja bardzo dobrze rozróżniam Polaków i Polonię. Są nawet niektóre skupiska polskie, które się obrażały w pewnych latach o określenie Polonia. Na przykład polska emigracja polityczna w Wielkiej Brytanii była bardzo czuła na określenie Polonia. Mówili o sobie: My jesteśmy polską emigracją polityczną, a nie żadną miazgą zarobkową czy przypadkowymi potomkami chłopów z XIX wieku. Były takie głosy. W Anglii często bywałem, miałem tam przyjaciół, bardzo poważnych ludzi. Do dziś się przyjaźnię z wieloma z nich, łącznie z panem prezydentem Ryszardem Kaczorowskim, i słyszałem te opinie nie od dziś, tylko od dziesiątków lat, nigdy tam nie mieszkając, że są dwie kategorie, że są bardzo różne ujęcia. W Stanach Zjednoczonych to są Amerykanie polskiego pochodzenia. Przede wszystkim Amerykanie, i w tym jest pewna logika. Oni służą w wojsku Stanów Zjednoczonych, oni płacą podatki w Ameryce, mają też szanse biznesowe w Ameryce, oni się czują Amerykanami o swoich korzeniach etnicznych - jedni bardziej świadomi tego, drudzy mniej świadomi. A są kraje, gdzie opcja na rzecz polskości jest nadzieją na odmianę losu i życia dzieci czy wnuków. Są to niektóre kraje Wschodu posowieckiego, na przykład Kazachstan. To jest szansa, niekiedy już nie dla mnie, ale dla wnuka. To jest ta Polska, nie wiem, czy z „Ksiąg narodu i pielgrzymstwa”, ale jakaś romantyczna Polska, inna, która matką jest i ojcem, i ojczyzną, i ojcowizną. To jest piękne w zasadzie. Tylko że oczywiście to wszystko pakuje się do jednego worka, obejmuje to pojęcie stosunków z Polonią, która ma całkowicie zróżnicowane interesy.</u>
          <u xml:id="u-213.25" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Byłem ambasadorem w Austrii 5 lat. Znam dobrze Polonię austriacką, ale znam również szwajcarską, która jest zupełnie inna, i holenderską, która też jest zupełnie inna. Nie mają one żadnego odniesienia do amerykańskiej czy do angielskiej znowu z innych względów, do niemieckiej. Dochodzimy do Polonii niemieckiej. Tu były różne głosy w tej sprawie. Chciałbym powiedzieć rzecz niepopularną, ale żyłem w Niemczech 7 lat i swoje wiem. 1 mln 600 tys. ludzi w Niemczech będących dawnymi mieszkańcami Polski to są ludzie, którzy latami ubiegali się o to, żeby przekonać Niemców, że mieli dziadka Niemca, babkę Niemkę, wujenkę Niemkę. Rozumiem, że co innego żyć tu i żyć tam — w PRL i w RFN, bo nie do NRD tak ich gnała tęsknota kulturowa ani językowa — takiego zjawiska nie obserwowaliśmy masowo. Przecież, proszę państwa, musimy na to patrzeć odpowiedzialnie. Ci ludzie tam przyjechali. Byłem świadkiem ogromnego wysiłku adaptacyjnego podejmowanego głównie przez Kościół katolicki, bo to byli w ogromnej części katolicy, w pewnej mierze też protestanci, ogromnej ofiarności i działalności publicznej na rzecz tych ludzi. A teraz my mówimy: oni mają być Polakami. A czy Polska już jest na tym poziomie materialnym, że im opłaciłoby się na przykład oddać paszport RFN? A jeżeli zaczniemy patrzeć na tę dwukulturowość, która jest sama w sobie zjawiskiem pozytywnym, to są wyjątkowe wypadki, ale biskup Nosol to jest jeden dziś znany taki wypadek i takich wypadków nie ma masowo, niestety. Może gdyby byli tacy, którzy mogliby budować mosty, to byłoby dobrze, ale tego nie ma na co dzień. Wydaje mi się, że trzeba patrzeć bardzo spokojnie na tę walkę o prawa. Każda Polonia musi walczyć o prawa dla siebie w ramach prawodawstwa danego kraju. Tłumaczyłem Polakom w Austrii i w Niemczech: Słuchajcie, płacicie podatki tu, macie posła wybieranego tu, macie radnego wybieranego tu — ciśnijcie na swojego radnego, na swojego posła, na swój okręg, bo jesteście obywatelami tak jak w Ameryce, jak w Anglii, a nie zwracajcie się do Wspólnoty Polskiej, żeby Wspólnota Polska albo Senat albo rząd w Polsce wam załatwiły z waszym rządem jakieś specjalne uprawnienia.</u>
          <u xml:id="u-213.26" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Doszliśmy do sprawy dość drastycznej. Czy państwo zdają sobie z tego sprawę, że 98,5% wszystkich funduszów na Polonię otrzymuje Senat i Wspólnota Polska, a Ministerstwo Spraw Zagranicznych - 1,5%? Proszę państwa, proszę mi nie mówić o lepszej promocji. 1,5% budżetu na Polonię dostaje MSZ, a reszta? Proszę bardzo, jest adres: Wspólnota Polska i Senat Rzeczypospolitej. Jestem senatorem, wiem o tym. Nie byłem w tej komisji akurat, ale miałem przyjaciół, interesowałem się tym. Po prostu czysty rachunek wskazuje, że ten kto ma całą bazę kapitałową, może rozwijać jakieś akcje, ten kto jej nie ma, może najwyżej zadbać, żeby był lepiej wyszkolony konsul albo urzędnik ambasady, który ma jakiś lepszy stosunek do ludzi i do spraw ludzkich, co jest łatwe i niełatwe, bo tu bywają duże potknięcia. To niestety nie jest ściśle według opcji politycznej. Nie można tak powiedzieć, że jak są te sympatyczne literki u danego pracownika, to on będzie lepszy, a jeśli te inne, to będzie gorszy. Bywają dziwne niespodzianki. Nie będę tu przytaczał przykładów, to nie jest odpowiednie miejsce. Wobec mniejszych gremiów, w komisjach itd., nieraz takie przykłady przytaczałem - znane mi bardzo dokładnie.</u>
          <u xml:id="u-213.27" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Proszę państwa, jeśli chodzi o sprawę Polonii. Była tu ostra polemika między panem posłem Macierewiczem a panem posłem Wiatrem. Ja jestem bardzo odległy poglądami politycznymi od pana posła Wiatra, nie będę mówił jak odległy, ale bardzo odległy. Posłużył się on tutaj argumentem dotyczącym pewnego zawirowania, które miało miejsce. Nie chciałbym szerzej się nad tym rozwodzić, że zarówno premier rządu Rzeczypospolitej, którego wysoko szanuję i cenię jako człowieka, jak i ja zostaliśmy na piśmie nazwani Judaszami. Judasz w myśleniu i tradycji katolickiej jest to człowiek, który za korzyści materialne sprzedał świętość nieba, bóstwo, prawda? Nie czuję się uprawniony do obiektywnego roztrząsania tego przypadku. Sprawił mi on oczywiście dużo przykrości, ale nie napisałem żadnego listu ani artykułów polemicznych. Zakładam, że niektórzy nie wiedzą, co czynią. Ja natomiast wiem jako dawny gość Alojzego Mazewskiego w Kongresie Polonii Amerykańskiej w 1984 r., w latach PRL, tego, który organizował ogromną pomoc dla polskiej „Solidarności”, do końca, bo umarł w 1988 r., ale to była rzecz... Alojzy Mazewski do 1988 r. był tym, który miał największe zrozumienie dla pomocy „Solidarności” w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-213.28" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: Ale ktoś był skarbnikiem.)</u>
          <u xml:id="u-213.29" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Ktoś prowadził skarbiec, oczywiście. Nie sądzę, żeby on robił coś na własną rękę, przecież to człowiek uczciwy, więc robił to, co było uchwalone i ustalone. Ja nie mówię, że źle. Gdyby było źle, prawdopodobnie nie cieszyłby się zaufaniem swojego środowiska. Ale znam wielu ludzi, którzy cieszą się takim zaufaniem, a którzy wielu z nas - również panu posłowi Macierewiczowi - może nie zawsze by się podobali, choć cieszą się dużym zaufaniem środowiska, które ich wybiera. Więc nie ma tutaj recepty, kamienia filozoficznego.</u>
          <u xml:id="u-213.30" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Pytał mnie pan poseł Pastusiak o kadry, o kształcenie pracowników. Proszę państwa, powiedziałbym tak. Akademia dyplomatyczna - były próby tworzenia takiej w Polsce, ale ona nie jest w tej chwili potrzebna, jak sądzimy. Można by rozbudować szkolenie w zakresie dyplomacji czy utworzyć odpowiedni wydział w Krajowej Szkole Administracji Publicznej, która ma już pewne doświadczenia i wykształciła trochę ludzi, lub w podobnej uczelni na którymś z uniwersytetów. To wszystko jest możliwe w dobrym uniwersytecie, a nie w szkole założonej przez kilku byłych pracowników nie wiem czego. To oczywiście dałoby rozgłos MSZ. Ale również były pytania i uwagi, że tutaj za jakąś protekcją MSZ instaluje ludzi i że jest tak dużo ludzi, którzy nie są ze służby cywilnej. Proszę państwa, MSZ to jest taka instytucja, która ma 2 tys. ludzi za granicą, 1 tys. w Polsce. 2 tys. ludzi za granicą pracuje przeciętnie przez 4 lata, po czym wracają i trzeba im dać pracę. Jeżeli byli z MSZ, trzeba im dać pracę. W każdym roku w lecie, bo bierze się pod uwagę czynnik ludzki, szkoły dla dzieci, żeby to nie było przed końcem roku szkolnego i po rozpoczęciu roku szkolnego, to jest taka kuchnia MSZ, ale to jest ludzkie. Odwołuje się tak, żeby wracali w lipcu-sierpniu. I właśnie wracają teraz, za chwilę. A co ja zrobię z tymi ludźmi, muszę mieć dla nich miejsca, muszę ich zatrudnić, bo inaczej powiedzą, że Rosati wysłał tych ludzi, a Bartoszewski ich tępi. Nie, nie, Rosati ich wysłał, pracowali 4 lata, wracają i Bartoszewski ich nie będzie tępił, tylko według kwalifikacji lokował w ministerstwie. Niekoniecznie każdy musi być zaraz super, ale będzie pracownikiem zgodnie ze swoimi kwalifikacjami. To są oczywiście problemy warsztatowe, które każdy podchwytuje, dlaczego ten, dlaczego nie tamten...</u>
          <u xml:id="u-213.31" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Były inne jeszcze sprawy, może ważniejsze, ze strony lewej, mianowicie sprawy lewicy naszej. Chodzi o losy instytucji polskich, polskich dóbr kultury w Niemczech i Rosji. Bardzo mnie rozczuliła ta sprawa losu kultury polskiej w Rosji. Bardzo mnie to cieszy, że istnieje w tej sprawie solidarność międzypartyjna i ponadpartyjna. To jest zawsze bardzo pozytywne. Ale sprawa ta jest w gestii Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W czasie wizyty w Warszawie premiera Rosji pana Kasjanowa przekazano Rosjanom listę polskich roszczeń w zakresie dóbr kultury, które są zidentyfikowane, o których wiemy, że tam się znajdują. Co z tego wyniknie, nie wiem, ale został ten krok uczyniony. Minister Ujazdowski miał to przygotowane wspólnie z ambasadorem Kowalskim, który na etacie MSZ zajmuje się sprawami dóbr kultury. To jest dla posła Pastusiaka, ale do protokołu, to jest faktem. Cieszy mnie, że się tym interesuje. Jeżeli chodzi o losy dóbr kultury w Niemczech, oczywiście to jest sprawa dużo bardziej złożona. Pewien impas został przełamany w chwili sławnego przekazania przez premiera Buzka zabytkowej Biblii Gutenberga kanclerzowi Schröderowi, co „Spiegel” skomentował w ten sposób: Wierzący polski protestant premier Rzeczypospolitej Polskiej przekazał Biblię Gutenberga agnostycznemu ewangelikowi niemieckiemu kanclerzowi Republiki Federalnej Niemiec. No, to nawet dowcipny komentarz, ale ten akt został dostrzeżony jako akt dobrej woli, akt symboliczny. Pomyślmy o tym, że są różne skarby i tu, i tu. Może to jest dyplomacja bardzo cicha, ale jakaś. Od tej pory co nieco ruszyło. Kolejna runda rozmów miała się odbyć dzisiaj. Jak państwo wiedzą, jestem cały czas z państwem, nie jestem w MSZ, wobec tego nie wiem, co się dzieje. Ale sprawy się toczą normalnie, jest dzień roboczy.</u>
          <u xml:id="u-213.32" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Bardzo krótko do posła Dobrosza. Nie ma żadnego powodu bać się, że polityka bezpieczeństwa, tzw. ESDP, czyli wspólna polityka obronna Europy, może zagrozić obecności Stanów Zjednoczonych w europejskim systemie bezpieczeństwa. Stany Zjednoczone popierają te idee, choć starają się też wpłynąć na ich kształt. Tu nie ma zagrożenia. Stany Zjednoczone chciałyby tylko, żeby to była autentyczna siła kooperacyjna, która będzie zastępować interwencję Stanów Zjednoczonych, o którą się woła, jak coś się dzieje i nikt nie jest w stanie czy nie umie niczego rozwiązać. Tak że to nie jest tak, że jedno wypchnie drugie. Choć może niektórzy uczestnicy tych rozmów mają swoje wizje i wyobrażenia, które wybiegają poza zdrowy rozsądek. Ale my nie mamy najmniejszego powodu, by być w czołówce ludzi, którzy się w to mieszają, a szczególnie nie będąc z nimi, a będąc w NATO. Musimy zajmować stanowisko umiarkowanie proamerykańskie i otwarte na argumenty i informacje z innych krajów Europy.</u>
          <u xml:id="u-213.33" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Inne pytanie posła Dobrosza to jest pytanie, które mogłoby wywołać debatę równą debacie o Jedwabnem. Ja rzeczywiście sprawami żydowskimi... Tzw. żydowskimi, bo to jest bardzo złożone określenie, gdy się zacznie definiować, o co właściwie chodzi. O co chodzi - o historię, o uczucia, o stereotypy, o napięcia, o złe doświadczenia, o asymilację, o religię, o przyszłość, o emigrację, o imigrację? To dziesiątki problemów. To tak, jakby ktoś powiedział: sprawy francuskie. No, jakie? Gastronomiczne czy polityczne, czy historyczne, czy budowlane, czy dotyczy to katedr we Francji? Jest mnóstwo rzeczy. A więc, proszę państwa, rzeczywiście tym się zajmowałem. Chciałbym do sztambucha posła Dobrosza wrzucić, że pierwsze dwa teksty na ten temat w polskiej prasie powojennej ukazały się w organie Mikołajczyka „Gazeta Ludowa”. Jeden z nich miał tytuł: „Konspiracja polska alarmowała świat” i był rozmową Władysława Bartoszewskiego ze Stefanem Korbońskim w kwietniu 1946 r. A drugi tekst był moim tekstem o Żegocie, założonej z inicjatywy katolickiej pisarki Zofii Kossak, której miałem zaszczyt być wtedy przez rok sekretarzem, jako młody chłopak, w wieku studenckim. Były to dwa pierwsze głosy dotyczące problemu widzianego od drugiej strony - co robili przyzwoici ludzie, żeby ludziom prześladowanym pomagać. To było wydrukowane w piśmie PSL, w tym jedynym piśmie, które mogło to wydrukować. To mógł jeszcze wydrukować „Tygodnik” w Krakowie. Ja byłem warszawiakiem i drukowałem to w gazecie, w której pracowałem. Od tej pory co nieco napisałem na ten temat, między innymi dokumentację „Ten jest z ojczyzny mojej. Polacy z pomocą Żydom”, wydaną przez „Znak”, bo nikt inny w 1966 r. nie chciał tego w Polsce wydać. Znam więc obie strony medalu. Muszę powiedzieć, że nie ma dla dyplomacji środków jednoznacznych. Mogę zapewnić - i myślę, że nie tylko poseł Dobrosz jest tym zainteresowany - że polskie placówki nakładem wysiłków przekraczającym zdrowy rozsądek i proporcje bezustannie ingerują w media, w gazety, w radiostacje, w telewizje przy każdym sformułowaniu „polskie obozy koncentracyjne” albo przy czymś podobnym, albo przy przypisywaniu Polakom ryczałtowo i nadmiernie jakichś win.</u>
          <u xml:id="u-213.34" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Jest rzeczą oczywistą, że wśród Polaków byli kolaboranci. Gdyby ich nie było, nie byłoby wojskowych i cywilnych sądów specjalnych, nie byłoby podejmowanych przez AK i władze w Londynie decyzji, że zdrajców należy karać śmiercią. Kolaboranci byli, ale pozostaje to kwestią proporcji, rozsądku i patrzenia na te rzeczy nie sub specie tylko jednej grupy, ale sub specie całej tragicznej sytuacji w kraju. Jest rzeczą oczywistą, że generała Grota wydał Polak, a nie Ukrainiec, Litwin, Czech czy Francuz. Jest rzeczą oczywistą, że dziesiątki innych oficerów i działaczy polskich - począwszy od chrześcijańskiej demokracji, a skończywszy na komunizmie - wydawali Polacy. Jacy Polacy? Źli Polacy, grzeszni Polacy. Nie znaczy to, że 39 mln Polaków ponosi za nich odpowiedzialność. Znaczy to, że jest nam przykro, iż Polak robi rzeczy niegodziwe. Jest nam bardziej przykro, niż gdyby to robił ktoś w Kolumbii czy w Nikaragui, bo jest on Polakiem, naszym bratem lub siostrą. Byłoby nam milej, gdyby był lepszy, ale zdarza się, że jest inaczej. A przestępczość zorganizowana to co? Czy tam w ogóle nie ma Polaków? W każdym kraju są tacy obywatele i nikogo to nie dziwi, nikt specjalnie tym się nie podnieca, a nas to boli, bo czuliśmy się bardzo ciężko doświadczeni przez okupację.</u>
          <u xml:id="u-213.35" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Na to jednak MSZ sam nic nie poradzi. Do tego potrzebna jest rozległa akcja mediów i opinii publicznej. Niekiedy patrzę na tę stosunkowo bogatą Polonię amerykańską, która użera się, kłóci, pisze artykuły w gazecie, którą czytają tylko Polacy. A gdyby tak ta sama Polonia amerykańska sfinansowała powstanie 3–4 filmów dotyczących historii II wojny albo spraw „Żegoty”, albo roli Kościoła katolickiego i zakonnic w pomaganiu Żydom, gdyby wydała na to pieniądze, komercjalnie puściła to w obieg, płacąc amerykańskim dziennikarzom, żeby o tym napisali, to zobaczyłoby to może nie miliony, ale setki tysięcy ludzi. Taki pomysł — nie. Lepiej napisać artykuł, że jesteśmy obrażeni. No i dobrze. Później ten artykuł czyta stu innych obrażonych, wszystkim jest przykro, ale nic z tego nie wynika. Mówię w tej chwili o czystym, realistycznym, praktycznym podejściu do sprawy, nie o żadnych ideowych sprawach, bo nikt mnie jako człowieka, który sam bał się, biorąc udział w pomocy, nie musi przekonywać, że to było niebezpieczne. Bałem się, ale to jest zupełnie inna sprawa.</u>
          <u xml:id="u-213.36" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Informacje o tym trzeba przekazywać metodami współczesnymi - przez media, przez opowieści, przez zamówioną nowelkę, przez reportaż - ale nie tu, nie musimy przekonywać sami siebie. Niech ukazuje się to w Anglii, we Francji, w Niemczech, w Ameryce Południowej. To wszystko można zrobić, odkąd Fenicjanie wynaleźli pieniądze. Wszystko można zrobić i może nawet opłacałoby się to bardziej niż wiele innych rzeczy. To jest taka marginalna refleksja związany z moim długoletnim doświadczeniem życiowym i z moim życiem prowadzonym przez szereg lat za granicą. To są sprawy, powiedziałbym, poniekąd środowiskowe. Na generalne nastawienia do Unii, tzn. na kwestię wejścia czy niewejścia, nawet nie mam zamiaru wpływać.</u>
          <u xml:id="u-213.37" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Jeżeli chodzi o pana posła Łopuszańskiego, który bardzo grzecznie usprawiedliwił się, że go nie będzie, mogę tylko powiedzieć...</u>
          <u xml:id="u-213.38" who="#komentarz">(Poseł Jan Łopuszański: Jestem.)</u>
          <u xml:id="u-213.39" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Już pan jest? To miło mi, bo już chciałem to wnieść do protokołu - żeby nie było tak, że pan wyszedł, to ja na Pragę. Chciałbym powiedzieć, że oczywiście jego teza mówiąca, iż przystąpienie do Unii obala czy wyklucza suwerenność, jest dla mnie nie do przyjęcia, ale to jest odpowiedź generalna. Pojęcie absolutnej suwerenności od XVIII wieku należy już do historii, bo wszelkie działania państw są teraz podporządkowane wspólnym ustaleniom prawa międzynarodowego. Można powiedzieć, że prawo międzynarodowe też ogranicza suwerenność. Jest kwestia tego, jakie są granice, na ile ktoś jest wrażliwy. W naszym dzisiejszym rozumieniu, współczesnym - w rozumieniu prawników - wchodzenie w zobowiązania międzynarodowe jest raczej realizacją suwerenności i utwierdzeniem suwerenności. Rzeczpospolita Polska przystąpi do Unii, jeżeli będzie chciała, albo jeżeli nie będzie chciała, to nie przystąpi. Jeżeli nie przystąpi, to w ogóle nie ma o czym mówić. Natomiast jeżeli przystąpi, to jest pytanie, na jakich warunkach.</u>
          <u xml:id="u-213.40" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Proszę państwa, nie wiem, dlaczego posłowie pytają rząd o referendum. Władni spowodować referendum są tylko posłowie! Proszę zajrzeć do odpowiedniego artykułu naszej konstytucji - bodajże art. 90 pkt. 1 i 2 - który o tym mówi. Wniosek o przystąpienie, ratyfikację itd. albo może być przez Sejm przyjęty i uchwalony bez dyskusji, co jest niewyobrażalne, albo - przy jednym głosie, który spowoduje inne nastawienie Sejmu - sprawa może być poddana decyzji Sejmu i tylko Sejmu. Jeżeli Sejm ustali, że odbędzie się referendum, to odbędzie się referendum. Były przeprowadzone referenda w Austrii, Finlandii, Szwecji i Norwegii. W trzech pierwszych krajach była duża lub mała przewaga zwolenników; weszły one 1 stycznia 1995 r. W Norwegii była mała przewaga przeciwników - 2–3%, ale Norwegia nie weszła i żyje. Minister spraw zagranicznych Norwegii był w Warszawie - wszyscy wiedzą o tym z prasy - i rozmawiając ze mną powiedział: My pomagamy materialnie Polsce przygotowywać ludzi do wstąpienia do Unii. Powiedziałem: Panie ministrze, wy nie jesteście w Unii. Odpowiedział: Tak, ale to był błąd i my będziemy się starali przekonywać nasze społeczeństwo, bo gdzie niby Norwegia ma być, jeżeli nie w Unii. Stwierdziłem: Nie wiem, panie ministrze, to jest wasza sprawa i wy musicie dać sobie sami odpowiedź, ale cieszy mnie to, że chcecie nam pomagać w szkoleniu ludzi - szkoleniu językowym bądź innym. Dziękujemy za to. Referendum nie musi być przyjęte. Nie ma przepisu konstytucyjnego, który mówi, że musi być przyjęte. Ale nie ma też takiego przepisu, który pozwoliłby wykluczyć swobodną decyzję Sejmu w sprawie referendum. Czyli nie przesądzajmy, co przyszły Sejm zrobi. Nie obecny Sejm będzie dyskutował o tym. Mam nadzieję, że następny, a nie kolejny po następnym. Ja mam nadzieję, a ktoś inny może uważać, że tak jest niedobrze.</u>
          <u xml:id="u-213.41" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Pan poseł Macierewicz z właściwym sobie dynamizmem zadał dziesiątki bardzo interesujących pytań. Jeżeli chodzi o bardzo konkretne pytania, związane ściśle z praktyką, a nie z filozofią, powiedziałbym tak. Kwestia obrony antyrakietowej, o której była mowa, nie znalazła się w moim referacie, ponieważ w przekonaniu ministerstwa na nasze stanowisko jest zbyt wcześnie. Stany Zjednoczone nie określiły jeszcze parametrów tego systemu. Może MON powinien to uwzględnić w swoich sprawozdaniach. Sami Amerykanie nie oczekują od nas jeszcze stanowiska. Bierzemy udział w konsultacjach, stawiamy pytania, analizujemy. Mamy świadomość sytuacji bezpieczeństwa, nowych wyzwań, zatem i potrzeby znajdowania nowych instrumentów systemów obronnych, czyli - jak to się mówi - jesteśmy otwarci. Gdyby mnie ktoś zapytał, co prywatnie o tym sądzę, odpowiedziałbym: tak. Jednak nie ja prywatnie będę o tym decydował. Muszę tylko powiedzieć uczciwie, że to nie jest zapomnienie, to jest wynik namysłu. Jeżeli chodzi o artykuł zamieszczony w „Sprawach Międzynarodowych”, którego zreferowanie bardzo mnie zbulwersowało, to mam jedną uwagę wstępną. „Sprawy Międzynarodowe” nie są pismem MSZ. Jest to czasopismo naukowe, wydawane przez niezależną fundację, nie za pieniądze MSZ. Nie jest to żaden organ oficjalny, chociaż czasami niektórzy politycy bądź wyżsi urzędnicy MSZ coś tam publikują. Ale w bardzo wielu pismach coś się publikuje. Jeden publikuje jedno, drugi co innego. O ile pamiętam - oczywiście sprawdzę ten artykuł - autor odniósł się do problemu własności w prawie wspólnotowym i swoje wnioski raczej kierował do RFN, aby RFN dostosował się do ram prawnomiędzynarodowych. Oczywiście trzeba zanalizować odcienie wyrażeń, a nawet gdyby budziły one nieporozumienia, to byłoby wystarczająco źle. Uznaję, że nigdy nie wolno eliminować możliwości niebezpieczeństw, bo dzisiaj jest w Niemczech rząd, który na przykład nie przyjmuje do wiadomości roszczeń związków przesiedleńców czy wypędzonych. Natomiast w każdej chwili może się tak zdarzyć, że będzie inny rząd, demokratycznie wybrany, który będzie przyjmował to do wiadomości. Oczywiście uczulenie, jeśli chodzi o tę sprawę, powoduje, że sam już - odkąd jestem ministrem - miałem co najmniej 8 czy 10 rozmów z czołowymi politykami i urzędnikami obu partii rządzących, SPD i Zielonymi. Jest pewne dojście do nich, również dla człowieka o zupełnie innej biografii, dlatego że Niemcy bardzo wysoko sobie cenią ludzi, którzy byli ofiarami hitleryzmu, a mimo to z nimi rozmawiają. A jeżeli do tego pomagali oni Żydom, to nie ma Niemca, który nie będzie z nimi rozmawiał, niezależnie od tego, czy to będzie działacz Zielonych, czy SPD. Wcale tego nie taję i to nie jest żadna tajemnica - zostanie to przecież w sprawozdaniu stenograficznym Sejmu - że tę okoliczność biograficzną wykorzystuję w celu wywierania, przekazywania najróżniejszego rodzaju oświetleń, wyjaśnień różnym ludziom, tłumacząc im nasz punkt widzenia i to nie pozostaje bez wpływu na ich myślenie, mam tego liczne potwierdzenia.</u>
          <u xml:id="u-213.42" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Mówiłem o tym dzisiaj ogólnie, nie mówiłem oczywiście o sobie, ale - byłem do tego zobowiązany — brałem również udział w zabiegach o sprawy odszkodowań poprzez osobiste rozmowy, np. telefoniczne z Grafem Lambsdorfem lub inne, aby wywrzeć nacisk na urzędników, którzy w tych sprawach pertraktowali, i to nie pozostawało bez skutku, choć było bardzo trudne, ale na tyle słuszne i godziwe, że nie ma w ogóle o czym dyskutować. Nie ma w Polsce partii, która powie, że nie należy odnosić się z życzliwością do losu ofiar hitleryzmu. Są tacy, którzy wątpią, czy były ofiary hitleryzmu i uważają, że np. wybitni profesorowie ze Stronnictwa Narodowego, jak Rybarski czy Staniszkis, umarli w Oświęcimiu na grypę albo dlatego, że mleko było nieświeże. Ja mam inny pogląd, akurat szanuję historię polskiej inteligencji tego czasu. Bywają i takie poglądy, ale bardzo rzadko, na szczęście zupełnie marginalnie, bez znaczenia. Normalni Polacy tak na to nie patrzą, normalni Polacy znajdują tu pewien konsensus i to bardzo dobrze.</u>
          <u xml:id="u-213.43" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Muszę natomiast powiedzieć, że wprawiła mnie w osłupienie pani doktor Konopczyna, dlatego że ja rozumiałem, iż jeżeli cytuję romantycznego poetę, który w 1822 r. z sympatią do Polaków, przeciwstawiając ich jałowości kultury europejskiej, mówił, że oni swoją energią, zręcznością poprowadzą dzieło czy też dokonają czynów, niezbrojnych, ale pozytywnych, organicznych, to ja nie odnoszę tego w ogóle do Unii Europejskiej, ja odnoszę to do współpracy europejskiej. A to, że powiedział to Niemiec, niemiecki Żyd czy niemiecko-francuski Żyd - nie o to chodzi - ale sławny i uznawany w Europie poeta i myśliciel, wydaje mi się bardzo ciekawe; byli tacy, którzy dostrzegali walory i rolę Polaków.</u>
          <u xml:id="u-213.44" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Zakończę to natomiast w ten sposób, że mnie bardzo frustruje, proszę państwa, jeżeli słyszę, że nas Polaków zaleją, nas Polaków wykupią. A co ty jeden z drugim „Siłaczki” i „Placówki” nie czytałeś? Kto cię zaleje, kto cię wykupi? Czy jest przepis prawny dla Francuza, że musi sprzedać ziemię Hiszpanowi? Czy jest przepis prawny dla Anglika, że musi zatrudnić Portugalczyka, jeżeli on nie ma kwalifikacji? Nie ma takich przepisów prawnych, to jest zdrowy rozsądek, nie mistyfikujmy więc spraw, które są wystarczająco skomplikowane.</u>
          <u xml:id="u-213.45" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Proszę Państwa! Dzisiaj mamy taki stan rzeczy, że każdy uzdolniony Polak poniżej 30 roku życia, który zna dwa języki i ma wykształcenie techniczne albo ekonomiczne, w całej Unii Europejskiej i bez udziału naszego w Unii znajdzie sobie pracę na Zachodzie, jeżeli będzie chciał. Ale on nie chce, bo on w firmach na miejscu zarobi mniej więcej tyle samo, a koszty utrzymania są niższe, do tego adaptacja, rozłąka ze środowiskiem - to jest zupełnie inna sprawa, inna rzecz. To jest sprawa socjalna, o której mówiła m.in. pani minister Boruta. Niewykwalifikowani bezrobotni, samotne matki i osoby dotknięte ekonomicznie tym, co się obecnie dzieje, wyobrażają sobie, że gdy Polska wejdzie do Unii, to każda sprzątaczka z Płońska będzie mogła być kierowniczką Domu Bankiera we Frankfurcie nad Menem. Teoretycznie może, z tym że, po pierwsze, musi znać język, po drugie, musi być na poziomie cywilizacyjnym tamtego kraju, a po trzecie, on musi chcieć. Nie ma takiej siły, która mogłaby kogoś zmusić. Natomiast norweski minister, o którym wspomniałem, to zainteresuje nas może z powodów społecznych, kraj, który nie jest w Unii, właśnie na nowo pertraktował w sprawie wyjazdu pielęgniarek polskich do Norwegii. To są liczby rzędu 2 tys. osób, koszty uczenia norweskiego wśród Norwegów, przyzwoity zarobek, czysta praca. No, a w Unii nie są i my w Unii nie jesteśmy. A ks. Grzegorz Pawłowski w Jaffo w Tel Awiwie uprawia na czarno, masowo, pośrednictwo pracy dla Polek u Żydów w Izraelu, głównie z diecezji lubelskiej, z której on pochodzi, Zamość, Włodawa itd. Dziewczyny ciągną do Izraela pracować, bo są dobrze traktowane, zajmują się starymi ludźmi, którzy chcą po polsku porozmawiać, dobrze opłacane, Ziemia Święta, wszystko razem atrakcyjne. Po czym izraelscy politycy mówią tak: słuchajcie, ale wy macie na lewo u nas dziesiątki tysięcy pracujących. To ja mówię: no może nie tak dużo. Nie będę już przytaczał, że mi powiedzieli, z kartki, dokładnie ile. Ja mówię: to o co chodzi, to coś złego robią? No nie, ale coś tu trzeba zrobić. Ja mówię: proszę bardzo, zróbcie ich listę, zawiadomcie nas, że je wydalacie i zatrudnijcie Arabki, proszę bardzo. No nie, pan tak skrajnie. Ja mówię: proszę bardzo, nie ma sił do pracy. No ale my musimy wprowadzać ludzi godnych zaufania do naszych domów. To ja mówię: ja za was problemów rozwiązywać nie będę.</u>
          <u xml:id="u-213.46" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Tak że rynek pracy jest bardzo elastyczny i sami ludzie znajdują sobie drogi i kanały w różnych krajach do pracy. A mistyfikacja koło tego nadmierna niczemu nie służy, dlatego że życie samo przynosi rozwiązania. Wszyscy państwo, którzy nie uzyskali odpowiedzi na pytania rzeczowe, bo na pytania filozoficzne... np. czy ja mam sumienie prowadzić Polskę do Europy? Mam. Czy uważam, że to nie zagraża suwerenności Polski? Tak uważam. No może jestem dziecko z wodą w głowie, ale tak uważam.</u>
          <u xml:id="u-213.47" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Natomiast jeżeli chodzi o pytania rzeczowe - te, na które nie było jeszcze odpowiedzi z naszych trzech resortów, wszyscy państwo, ponieważ jest stenogram, dostaną odpowiedzi pisemne, i myślę, że na tym możemy zakończyć ten długi wieczór, chyba że zaczniemy noc, bo odlatuję dopiero o 6.30.</u>
          <u xml:id="u-213.48" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-213.49" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: Niestety, panie ministrze, obawiam się...)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję bardzo, panie ministrze. W ten sposób zakończyliśmy dwunastą...</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Teraz będą pytania dodatkowe.)</u>
          <u xml:id="u-214.2" who="#WicemarszałekJanKról">... — tak jest — godzinę tego ważnego punktu debaty. Teraz tylko ewentualnie pytania, co do których posłowie uznali, że nie uzyskali odpowiedzi, a powinni ją właśnie w tym momencie otrzymać. Jeżeli pan minister pozwoli, tu nie ma wielu zgłoszeń: pan poseł Macierewicz, pani poseł Nowina-Konopka i pan poseł Krutul. Tylko w zakresie tych pytań, które wcześniej były zadane. Nie ma już nowych pytań.</u>
          <u xml:id="u-214.3" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę bardzo, pan poseł Macierewicz.</u>
          <u xml:id="u-214.4" who="#WicemarszałekJanKról">Panie ministrze, może sobie pan tu spocząć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Niech pan poseł podejdzie do mikrofonu, żeby inni mieli przyjemność, nie tylko ja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#PosełAntoniMacierewicz">Dziękuję bardzo, panie ministrze. Postaram się to zrobić...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#WicemarszałekJanKról">Już nie będzie debaty, tylko przypomnienie pytań, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#PosełAntoniMacierewicz">Oczywiście, że nie. Chociaż nie da się ukryć, że nawiązując do stylu odpowiedzi pana ministra, trzeba powiedzieć, że jeżeli nie może być dobrze, to niech chociaż będzie śmiesznie. I rzeczywiście część tego pan minister nam zrealizował i z kolei zgodnie ze swoją, że tak powiem, dynamiką, zalał nas taką ilością różnych dygresji, że w tym niestety zgubiły się odpowiedzi na pytania, które postawiłem i dlatego ośmielę się powtórzyć ich zasadniczą treść tam, gdzie nie otrzymałem odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#PosełAntoniMacierewicz">Po pierwsze, nie otrzymałem odpowiedzi na pytanie absolutnie zasadnicze dla polskiej polityki zagranicznej i polskiej polityki bezpieczeństwa. To jest pytanie, panie ministrze, na które jest tylko jeszcze 90 dni na odpowiedź, bo potem będzie ona już bezprzedmiotowa, na pewno. A mieliście państwo...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#WicemarszałekJanKról">To proszę je przytoczyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#PosełAntoniMacierewicz">... na tę odpowiedź bardzo wiele lat, mianowicie kiedy zostanie zawarty traktat z Norwegią w sprawie gazu? To jest pytanie dla polskiej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa kluczowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Odpowiadam od ręki. Wtedy, kiedy premier to zdecyduje. Mogę pana poinformować, to nie jest tajemnica, że w dniu wczorajszym odbyły u premiera rozmowy z norweskim ministrem spraw zagranicznych. Po tych rozmowach, w których nie uczestniczyłem, ale uczestniczyło szereg osób, tegoż ministra widziałem z innej okazji i powiedział mi, że rozmowy były tak ważne, że podał ich treść natychmiast premierowi rządu Norwegii. Ponieważ nie jestem specjalistą od gazu w pańskim stopniu,...</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-221.2" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">... premier norweski też nie jest specjalistą od gazu,...</u>
          <u xml:id="u-221.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-221.4" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">‍... powiedział mi: panie kolego, ja się na tym nie znam, ale to jest bardzo ważne, więc natychmiast to przekazałem, bo u nas są tacy, którzy od razu nad tymi tezami siądą i bardzo szybko będzie odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#WicemarszałekJanKról">Już jest odpowiedź na to pierwsze pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#PosełAntoniMacierewicz">To jest wspaniała odpowiedź, ale to pan, a nie ja jest ministrem spraw zagranicznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę bardzo, drugie pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">... zagranicznych...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#PosełAntoniMacierewicz">Tak. A teraz następne pytanie, jeśli można, na które pan niestety nie odpowiedział. Mówię tylko o sprawach fundamentalnych i kluczowych. Z olbrzymią przykrością wysłuchałem pana wykładu na temat Polonii i przyznam szczerze, że nie dziwię się różnym sformułowaniom, jeżeli one się pojawiają...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#WicemarszałekJanKról">Panie pośle, już nie ma polemiki, proszę przytoczyć pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#PosełAntoniMacierewicz">... po takich określeniach na temat Polonii, jakie pan m.in. dzisiaj przedstawił. Niemniej nie da się zaprzeczyć temu, iż Polonia w Niemczech liczy nie tylko te 1600 tys. osób, które pan tak pogardliwie potraktował...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Nie pogardliwie, ja ich bardzo szanuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#WicemarszałekJanKról">Panie ministrze...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#PosełAntoniMacierewicz">... co uważam za niedopuszczalne, ale także składa się z potomków Polaków, którzy tam żyją od 200–300 lat. Wszyscy oni razem po dzień dzisiejszy ze względu na błędy polskiej polityki zagranicznej, w tym pana, nie mogą uzyskać statusu mniejszości narodowej.</u>
          <u xml:id="u-231.1" who="#PosełAntoniMacierewicz">Spytałem, po pierwsze, dlaczego pan w tej sprawie nie podejmuje stosownych działań, po drugie, dlaczego nie korzysta pan z art. 18 traktatu o mniejszościach narodowych, który został włączony do instrumentarium rządowego dzięki sposobowi akceptacji przez nas tego traktatu i przewiduje możliwość zawierania takich umów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Informuję pana posła, że nie przypisuję sobie zasług w pertraktacji w sprawie traktatów polsko-niemieckich. To jest wyłączna zasługa pana ministra Skubiszewskiego, ja byłem wtedy skromnym ambasadorem w innym kraju i dowiadywałem się o tym z gazet. Natomiast wtedy właśnie zapadły dość niejasne i nieprecyzyjne i dość unikowe decyzje, gdy chodzi o ostateczne losy Polonii. Wtedy właśnie. Przecież pan o tym wie i ja o tym wiem. Później stało się to już praktyką, a praktyka zawsze utrudnia zmiany i powrót do innego punktu wyjścia. Dzisiaj jest tu obecny jeden z moich kolegów z ministerstwa, który był wtedy jednym z ekspertów i brał udział w tych rozmowach, zna je prawie na pamięć i jest do tego prawnikiem, ale nie będę już go teraz wciągał do tego.</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Nie przyznaję się do żadnych zaniedbań, myśmy z Niemcami podejmowali te sprawy wielokrotnie. To ich zdaniem osoby, które napływały do Niemiec w różnych okresach, to nie jest mniejszość historyczna, jaką jest np. mniejszość duńska na pograniczu Szlezwika-Holsztynu albo mniejszość niemiecka w Polsce, tylko to jest mniejszość napływowa. Tym samym argumentem posługują się niestety Austriacy, oczywiście w innym wymiarze, bo tam chodzi o kilkadziesiąt tysięcy ludzi, ale argument jest taki sam. Nie pomaga to, że Polacy byli ministrami u cesarza. To były poszczególne rodziny, ale mniejszości nie było, ci ludzie się czuli Austriakami. Może się czuli w XIX wieku, kiedy byli książętami. To jest inna sprawa. Ale jest ten sam argument - że to nie jest historyczna mniejszość etniczna. To jest kwestia wykładni prawnej, to na pewno jest temat do rozmów, tylko nie wydaje mi się, żeby istniały warunki polityczne, odkąd zostałem ministrem, w ostatnich 11 miesiącach, do renegocjacji traktatu z Niemcami, bo to wymagałoby albo renegocjacji, albo przyjęcia w formie protokołów i ustaleń dodatkowych nowej pełnej interpretacji, co najmniej - nie jestem prawnikiem - nowej interpretacji. Obecna interpretacja bowiem zostawia ogromne pole do dowolności. A jaka dowolność w tej dziedzinie panuje? Pani Erika Steinbach, która jest przewodniczącą Związku Wypędzonych, autoryzowaną chrześcijańsko-demokratyczną posłanką, uznawaną za osobę zaufania publicznego... Jaka ona jest wypędzona? Jej ojciec był żołnierzem garnizonu okupacyjnego w Gdyni i spłodził dziecię w czasie wojny. To jest wszystko w porządku, do tego ojca nikt nic nie ma. Potem gdy się wojna kończyła, wycofał się z Gdyni. Bardzo przepraszam, to jeżeli Polak był w czasie wojny 3 miesiące w Libanie i spłodził tam dziecko, to ono będzie rościło sobie pretensje do Libanu? Bo ona ma takie same prawa, ona, osobiście, do mówienia o wypędzeniu. A jednak Niemcy uznają to, bo to jest to pewne prawne zahaczenie - że na tym terenie, w tym czasie, ale interpretacja jest moim zdaniem zupełnie paranoiczna. Akurat to obaj wiemy. No ale takie rzeczy działają w obie strony. Nie twierdzę, że to zostanie już tak na wieki, tylko jeżeli się wysuwa roszczenia z jednej strony, to coś z tego wynika - już pan poseł Kroll, wasz kolega z Sejmu, ostatnio formułował szereg roszczeń z drugiej strony. W tej chwili są przedstawiane - czytałem tylko o tym w gazetach - jego roszczenia do rozszerzenia uprawnień mniejszości niemieckiej. A dlaczego nie ma tablic dwujęzycznych w miejscowościach itd.? Tak więc roszczenia powodują roszczenia. Trzeba zawsze takie sprawy wyważać, a wyważać to może rząd mający solidną większość w parlamencie, jakikolwiek rząd, który ma solidną większość w parlamencie. Rządy tzw. solidarnościowe - tego określenia używał pan Marian Krzaklewski - były różne. Miały różne większości i różne okazje. Nie zawsze te okazje we wszystkich dziedzinach zdołały wykorzystać. Ja na pewno tego w ciągu pozostałych mi czterech miesięcy pracy w tym rządzie nie nadrobię. Będę się starał unikać konfliktów, które mogą powstawać. Na pewno natomiast nie podejmę sprawy, co do której z góry wiadomo, że nie jest sprawą na miesiąc ani na dwa miesiące i będzie miała reperkusje międzynarodowe. Nie my jedyni mamy bowiem takie problemy. Istnieją Węgrzy, Włosi i istnieje Jugosławia, Słowenia, bardzo wiele miejsc, które przez analogię... Będą wysuwane różne bardzo podobne roszczenia, które być może są w pełni zasadne.</u>
          <u xml:id="u-232.2" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Co do mojego stosunku do Polonii, to mój stosunek do Polaków wszędzie jest jednakowo dobry, ale dotyczy to Polaków, którzy swoją polskość zawsze sobie cenili, a do innych nie mam żadnego stosunku uwielbienia ani zobowiązań. Może być stosunek ludzkiego szacunku. Taki jest.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#WicemarszałekJanKról">Jeszcze jakieś pytanie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#PosełAntoniMacierewicz">Tak, oczywiście, dlatego że z przykrością muszę powiedzieć... To po prostu jest na pewno kwestia pory oraz drugorzędnych komplikacji.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#PosełAntoniMacierewicz">Panie Ministrze! Nie mówiłem oczywiście o renegocjacji traktatu, w żadnym wypadku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#WicemarszałekJanKról">Panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#PosełAntoniMacierewicz">Ja mówiłem o art. 18...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę nie polemizować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#PosełAntoniMacierewicz">Przepraszam bardzo! Panie marszałku...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#WicemarszałekJanKról">Nie, nie: przepraszam, proszę pana. Odpowiedź była.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#PosełAntoniMacierewicz">Nie, nie było.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#WicemarszałekJanKról">Nie. Proszę pana, taka, jaka była. To pana zdaniem było oczywiście... Za chwilę nie będzie pan mógł dalej zabierać głosu, ponieważ teraz przekształcił to pan w rozmowę z panem ministrem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#PosełAntoniMacierewicz">Pan minister nie usłyszał pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#WicemarszałekJanKról">Pan minister usłyszał pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#PosełAntoniMacierewicz">Pan minister nie usłyszał pytania. Rzecz dotyczy art. 18 traktatu o mniejszościach narodowych, który pozwala bez renegocjacji traktatu międzypaństwowego starać się o ustanawianie takich stosunków między państwami i mniejszościami tam żyjącymi, żeby otrzymywały one status mniejszości narodowej. My w tym kształcie ratyfikowaliśmy traktat o mniejszościach narodowych rok temu. Pan minister to instrumentarium posiada i proszę, żeby je na rzecz Polaków w Niemczech wykorzystał.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Dobrze. Przyjąłem informacje pana posła. Porozmawiam z ekspertami u mnie w Departamencie Prawnym i Konsularnym i oczywiście z premierem, ponieważ tego rodzaju aktów się nie przyjmuje na mocy decyzji jednego ministra. Niezależnie od realności tego nie jest wykluczone, że taka decyzja zapadnie. Pan premier na przykład powie Schroederowi: Teraz to my się zajmiemy tym, jak już nam dałeś pieniądze. Myślę, że to będzie bardzo dobry argument umacniający naszą pozycję w rozmowach z Niemcami.</u>
          <u xml:id="u-245.1" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: Liczę na to, panie ministrze.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-246.1" who="#WicemarszałekJanKról">Pani poseł Nowina-Konopka, proszę.</u>
          <u xml:id="u-246.2" who="#WicemarszałekJanKról">Panie ministrze, proponuję, żeby pan sobie usiadł spokojnie i wysłuchał pytań jeszcze pani poseł. Bo inaczej to jest polemika i będziemy w nieskończoność tak polemizowali. Potem jeszcze pan minister na koniec odpowie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#PosełHalinaNowinaKonopka">Co prawda nie jest to ściśle pytanie do pana ministra, ale, tak na marginesie: Osłupiło mnie pańskie osłupienie tym, co powiedziałam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#WicemarszałekJanKról">Ale, pani poseł, naprawdę nie ma miejsca na komentarze w tej chwili.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#PosełHalinaNowinaKonopka">Jeżeli pan cytuje poetę... Moment, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#WicemarszałekJanKról">No, pani poseł. Posłowie się denerwują.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#PosełHalinaNowinaKonopka">Tak jest, będzie pytanie. Niech się pan nie boi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#WicemarszałekJanKról">Ja się nie boję. Ja się nie boję również tych...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#PosełHalinaNowinaKonopka">Gwoli prawdy, nie jestem doktorem. Jestem tylko magistrem, co prawda architektem.</u>
          <u xml:id="u-253.1" who="#PosełHalinaNowinaKonopka">Nie dostałam w ogóle odpowiedzi na pytanie dotyczące ważnej kwestii, mianowicie dysproporcji w finansowaniu. Mam na myśli środki z funduszu PHARE, które są, w sposób zupełnie dla mnie niezrozumiały, znacznie większe dla Słowacji, Czech i Węgier niż dla Polski. Chodzi mi także o różnicę w kredytowaniu z Europejskiego Banku Inwestycyjnego. Kredyty te także są znacznie większe dla tych trzech krajów niż dla Polski, i to znacznie większe.</u>
          <u xml:id="u-253.2" who="#PosełHalinaNowinaKonopka">Mogę darować, powiedzmy, handel zagraniczny i te różnice w handlu, bo to może być nasza nieudolność, no i trudno. Co do tych dwu pozycji, prosiłabym jednak o wyjaśnienie. Czy przyczyną są braki w naszej dyplomacji, czy twardość Unii? Jest to bowiem zasadnicza sprawa. Jak Unia nas traktuje? Czy po prostu panowie jesteście nieudolni?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Niepokój pani posłanki powoduje, że poproszę pana ministra, by wydelegował z odpowiednich ministerstw specjalistów, bo ustaliliśmy, że sprawy szczegółowe Unii naświetlają poszczególni ministrowie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#PosełHalinaNowinaKonopka">Tak jest, do pana ministra już nie mam pytań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#WicemarszałekJanKról">Aha, do pana ministra Bartoszewskiego już nie, tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">... skierował specjalistów...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#PosełHalinaNowinaKonopka">Tak, będę wdzięczna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#WicemarszałekJanKról">Panie ministrze, czyli to nie są już pytania skierowane do pana. Proszę sobie zatem spokojnie usiąść.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#PosełHalinaNowinaKonopka">Natomiast pan minister Plewa...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę, pani poseł, jeżeli można, o skierowanie pytania pod konkretnym adresem.</u>
          <u xml:id="u-261.1" who="#komentarz">(Poseł Bogdan Borusewicz: To nie są oświadczenia poselskie, to są pytania.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#PosełHalinaNowinaKonopka">Tylko pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#PosełHalinaNowinaKonopka">Rozbieżność między tym, co wiem na temat dopłat bezpośrednich, a tym, co pan minister był uprzejmy powiedzieć, skłania mnie do pytania i prośby o precyzyjne określenie: Komu należą się dopłaty bezpośrednie? Jaki wpływ na te dopłaty ma wysokość kwot produkcyjnych w rolnictwie? Jak konkretnie technicznie ustala się wysokość kwot produkcyjnych i od czego to zależy? Dlaczego powiedział nam pan nieprawdę, że dopłaty bezpośrednie wpłyną na kwoty produkcyjne, które będą ustalone w taki sposób, iż popyt krajowy będzie zaspokojony, podczas gdy dobrze wiemy, że w tej chwili produkujemy mniej i że ta mniejsza produkcja zostanie utrwalona? A więc tutaj jest dosyć duża różnica między pana wiedzą i moją.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#WicemarszałekJanKról">Rozumiem, że pan minister Plewa na to odpowie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#PosełHalinaNowinaKonopka">Jeżeli pan pozwoli...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę bardzo, kolejne pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#PosełHalinaNowinaKonopka">... to proszę odpowiedzieć mi na piśmie. Proszę jednak o techniczne potraktowanie i precyzyjne ujęcie tego tematu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-269.1" who="#WicemarszałekJanKról">Pan poseł Krutul już jako... A jeszcze pan poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#PosełPiotrKrutul">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-270.1" who="#PosełPiotrKrutul">Krótkie pytanie do pana ministra Nersa, jeżeli można. Pan minister Ners powiedział, że pierwsze pieniądze z SAPARD-u będą jesienią. Mam przed sobą wypowiedź pana ministra Chrzanowskiego, który mówi: pieniędzy z SAPARD-u w roku 2001 nie będzie, i wypowiedź pana ministra Jacka Saryusza-Wolskiego: pierwsze pieniądze zaczną napływać w 2002 r. To jest „Gazeta Wyborcza” i „Rzeczpospolita”. Kto mówi prawdę, kto jest bliższy prawdy? Czy pieniądze będą w tym roku, czy w przyszłym?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-271.1" who="#WicemarszałekJanKról">Czy pan minister Plewa... A jeszcze pan poseł Kalemba. To będzie już w całości kompleks rolny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#PosełStanisławKalemba">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-272.1" who="#PosełStanisławKalemba">Panie Ministrze! Zadałem bardzo konkretne pytanie: Jakie jest stanowisko rządu czy w ogóle jest takie stanowisko co do kształtu przyszłej Unii Europejskiej w kontekście tych ustaleń z Nicei co do rozpoczęcia dyskusji? Czy jest takie stanowisko, czy go nie ma? Chodzi mi o relacje między parlamentami narodowymi i parlamentem Unii Europejskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Jeśli pan marszałek pozwoli, to ja...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#PosełStanisławKalemba">Dobrze, ale jeszcze mam...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#WicemarszałekJanKról">Jeszcze jedno pytanie. Za chwilę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#PosełStanisławKalemba">Jeszcze tylko mam jedno pytanie. Panie ministrze, sądzę, że było tutaj jakieś przejęzyczenie, bo mówiono o wprowadzeniu, wchodzeniu do Europy. Sądzę, że jednak Polska była cały czas w Europie, nigdy z niej nie wychodziła. Uważam,...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#WicemarszałekJanKról">Na pewno chodzi o Unię Europejską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#PosełStanisławKalemba">... że nie powinno się tutaj mówić, iż wchodzimy do Europy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-279.1" who="#WicemarszałekJanKról">Pan minister wypowie się w kwestii tego politycznego pytania o kształt Unii Europejskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-280">
          <u xml:id="u-280.0" who="#MinisterSprawZagranicznychWładysławBartoszewski">Przyjmuję tę uwagę stylistyczną; zresztą staram się unikać w tym wypadku mówienia o Europie, bo jest dla mnie oczywiste, że jestem urodzony w Europie, skoro w Warszawie. Mówi się jednak tak potocznie, błędnie, bo organizacja państw nie jest jeszcze całym kontynentem. W takim razie Szwajcar nie jest w Europie, bo nie jest w Unii. Wiadomo więc, o co chodzi. Jeżeli zaś chodzi o tę koncepcję przyszłości. Dyskusja się rozpoczęła, ale nie jest ścisłe to, co powiedział dzisiaj na początku debaty pan poseł Miller, że my w ogóle nie mamy żadnego znaczącego poglądu i nie wypowiadamy się na te tematy. Przeciwnie, poza Niemcami i Francuzami tylko myśmy się wypowiedzieli. Jest obszerny tekst — wszystkie kluby go dostały — z 28 maja br., świadczący o tym, że próbujemy zastanowić się nad tym, co mówi Fischer, co mówi Jospin, i choć sami nie zajmujemy zdecydowanego stanowiska, to ono oczywiście się przychyla do koncepcji bardziej suwerennych, bardziej niezależnych narodowych państw, bo tak ja myślę, tak myśli premier, i to jest po prostu nasze myślenie. Nie możemy myśleć inaczej, może ktoś inny może, ale my nie. I to jest odpowiedź wstępna. Nie ma żadnego zobowiązującego schematu, nie ma żadnej ankiety ani w przypadku państw Unii, ani w przypadku państw kandydujących, która zobowiązywałaby do zajęcia stanowiska w określonym czasie, jak sobie ktoś wyobraża. To jest dyskusja, ale do tej dyskusji się nawołuje, ona się odbywa na panelach, seminariach, zebraniach organizacji pozarządowych itd. I mamy zamiar w niej uczestniczyć. Są nasze trzy teksty na ten temat. Mam nadzieję, że ministerstwo szybko wyda je po polsku i po angielsku; ten ostatni jest z 28 maja. Notabene pan poseł Iwiński wyraził nawet pewien dyzgust, że my natychmiast zajmujemy stanowisko wobec tego, co mówi Jospin. To bardzo dobrze, że choćby rzecznik prasowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych zwraca uwagę, że mamy swoje stanowisko i że jest ono wyrażone w takim i takim referacie. Nie dlatego, że nie szanujemy premiera Jospina, ale dlatego, że fakt, iż ktoś tak powiedział, jeden po drugim, a potem po trzecim, i do tego jest bardzo doświadczonym socjaldemokratą, jeszcze nie oznacza, że ma we wszystkim rację. Okaże się, czy miał rację, czy nie.</u>
          <u xml:id="u-280.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-281">
          <u xml:id="u-281.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-281.1" who="#WicemarszałekJanKról">Pan minister Jerzy Plewa, w kwestiach funduszów rolnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-282">
          <u xml:id="u-282.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiJerzyPlewa">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Jeśli chodzi o dopłaty bezpośrednie. Pierwsze pytanie pani poseł dotyczyło kwestii, komu należą się te dopłaty. Dopłaty bezpośrednie według prawa unijnego należą się wszystkim rolnikom, którzy spełniają określone wymagania, w zależności od produkcji, którą prowadzą. A więc inaczej określa się dopłaty bezpośrednie dla producentów zbóż, roślin oleistych, wysokobiałkowych, a inaczej dla producentów mleka, chmielu, tytoniu, skrobi czy cukru. Jeśli chodzi o producentów zbóż, bo to jest największy obszar, który w przyszłości może mieć duże znaczenie dla polskiego rolnictwa. Określa się powierzchnię bazową dla kraju, kraj dzieli to na regiony, jeśli chce, bądź nie, i określa się plony bazowe według obowiązującego prawodawstwa. Następnie tylko producenci, którzy mają pola uprawne, pod określoną kulturą, większe niż 0,3 ha, mogą z tych dopłat korzystać. To są wymogi minimalne, nie ma żadnych innych ograniczeń. I nie ma tu żadnego powiązania z limitami, bo w przypadku zbóż, roślin oleistych, wysokobiałkowych nie ma limitowania produkcji, jest tylko kwestia odłogowania przymusowego, w zależności od sytuacji podaży i popytu. Są takie lata, kiedy to odłogowanie wynosi zero, czyli go nie ma.</u>
          <u xml:id="u-282.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiJerzyPlewa">W przypadku mleka nie ma dopłat, będą dopiero od roku 2005; rzeczywiście są one powiązane z limitem i dotyczą producentów, którzy produkują mleko w klasie ekstra. Kwota jest przyznawana na kraj, a każdy kraj dzieli tę kwotę według zasad, które uzna za stosowne. Można dokonać...</u>
          <u xml:id="u-282.2" who="#komentarz">(Poseł Halina Nowina Konopka: Jaka jest kwota mleczna?)</u>
          <u xml:id="u-282.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiJerzyPlewa">Kwota mleczna była przyznawana dla państw członkowskich, a dla nowo przystępujących krajów była negocjowana; z acquis communautaire nie wynikają jasne zasady, natomiast doświadczenie pokazuje, że w przypadku ostatniego rozszerzenia te kwoty mleczne były w dużym stopniu zbliżone do produkcji z trzech lat przed akcesją. Tak to mniej więcej wyglądało, ale nie jest to zapis prawny.</u>
          <u xml:id="u-282.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiJerzyPlewa">Dlaczego dopłaty wpłyną na produkcję? Nastąpiło chyba jakieś nieporozumienie. Chcę powiedzieć, że poza ilościami, które są produkowane w ramach dopłat i wspierane, rolnicy mogą produkować, ale oczywiście ta produkcja jest mało opłacalna i w zasadzie dlatego istotne znaczenie ma obecnie wysokość dopłat. W takich sektorach, jak produkcja mięsa wieprzowego, drobiowego, nie ma żadnych ograniczeń. Można produkować, a pasze są tanie, ponieważ są dopłaty. Dlatego polityka rolna nie doprowadziła do sytuacji, że nie ma żywności w Unii Europejskiej. Jest odwrotny problem, żywności jest za dużo i trzeba ją eksportować, stosuje się subsydia eksportowe. Dlatego w poprzedniej części wystąpienia powiedziałem, że nie ma zagrożenia, jeśli chodzi o politykę rolną, aby doprowadziła ona do sytuacji, w której występuje brak żywności. W tym kontekście użyłem tego sformułowania. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-283">
          <u xml:id="u-283.0" who="#WicemarszałekJanKról">Panie ministrze, jeszcze moment. Rozumiem, że pani poseł i wielu posłów sygnalizuje te problemy, ponieważ rolnicy są niedoinformowani. Czy istnieje jakiś mechanizm informacji dla rolników? Może ośrodki doradztwa rolniczego, nie wiem. Jest to problem. Posłowie bowiem oczywiście w dobrej wierze pytają w imieniu rolników. Czy do rolników dociera taka informacja?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-284">
          <u xml:id="u-284.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiJerzyPlewa">Ależ oczywiście.</u>
          <u xml:id="u-284.1" who="#komentarz">(Poseł Halina Nowina Konopka: Panie ministrze, prosiłabym o odpowiedź na piśmie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-285">
          <u xml:id="u-285.0" who="#WicemarszałekJanKról">Panie ministrze, jeszcze tylko w tej kwestii.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-286">
          <u xml:id="u-286.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiJerzyPlewa">Jeśli chodzi o informację na temat polityki rolnej, to w tym zakresie prowadzone są przez ośrodki doradztwa rolniczego szkolenia, przez Komitet Integracji Europejskiej wydawane są broszury, odbywają się seminaria - najbliższe, właśnie na temat upraw polowych odbędzie się w piątek. Jest więc bardzo dużo informacji, również w regionach. Są też specjalne programy...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-287">
          <u xml:id="u-287.0" who="#WicemarszałekJanKról">Czy informacja jest dostępna - to jest ważne dla rolników.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-288">
          <u xml:id="u-288.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiJerzyPlewa">Informacja jest dostępna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-289">
          <u xml:id="u-289.0" who="#WicemarszałekJanKról">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-289.1" who="#WicemarszałekJanKról">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-289.2" who="#WicemarszałekJanKról">W dyskusji zgłoszono wnioski o odrzucenie informacji ministra spraw zagranicznych o podstawowych kierunkach polityki zagranicznej Polski oraz informacji rządu o stanie negocjacji Polski z Unią Europejską.</u>
          <u xml:id="u-289.3" who="#WicemarszałekJanKról">Do głosowania nad tymi wnioskami przystąpimy jutro rano.</u>
          <u xml:id="u-289.4" who="#WicemarszałekJanKról">Bardzo dziękuję całej ekipie pana ministra Bartoszewskiego za tak intensywny i długi udział w tej ważnej debacie.</u>
          <u xml:id="u-289.5" who="#WicemarszałekJanKról">Wysoka Izbo! Informuję, że punkt 11., obejmujący sprawozdanie komisji o projekcie nowelizacji ustawy o utworzeniu Agencji Techniki i Technologii nie będzie dzisiaj rozpatrywany. Przypuszczalnie będzie rozpatrywany jutro.</u>
          <u xml:id="u-289.6" who="#WicemarszałekJanKról">Wysoka Izbo! Komisja nadzwyczajna - Komisja Prawa Europejskiego przedłożyła sprawozdanie o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o leśnym materiale rozmnożeniowym. Sprawozdanie to zostało paniom posłankom i panom posłom doręczone w druku nr 2986.</u>
          <u xml:id="u-289.7" who="#WicemarszałekJanKról">W związku z tym, na podstawie art. 56zf regulaminu Sejmu, marszałek Sejmu podjął decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-289.8" who="#WicemarszałekJanKról">Proponuję, aby w dyskusji nad tym punktem Sejm wysłuchał 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-289.9" who="#WicemarszałekJanKról">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-289.10" who="#WicemarszałekJanKról">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-289.11" who="#WicemarszałekJanKról">Dodany punkt rozpatrzymy dzisiaj jako ostatni.</u>
          <u xml:id="u-289.12" who="#WicemarszałekJanKról">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 12. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o zawodzie lekarza weterynarii i izbach lekarsko-weterynaryjnych (druki nr 2730 i 2875).</u>
          <u xml:id="u-289.13" who="#WicemarszałekJanKról">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Krzysztofa Jurgiela.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-290">
          <u xml:id="u-290.0" who="#PosełSprawozdawcaKrzysztofJurgiel">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W imieniu komisji mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o zawodzie lekarza weterynarii i izbach lekarsko-weterynaryjnych.</u>
          <u xml:id="u-290.1" who="#PosełSprawozdawcaKrzysztofJurgiel">Marszałek Sejmu na podstawie art. 11 ust. 1 pkt 8 oraz zgodnie z art. 34 ust. 1 i art. 37 ust. 1 regulaminu Sejmu 29 marca 2001 r. skierował powyższy projekt ustawy do Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi do pierwszego czytania. Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi po przeprowadzeniu pierwszego czytania oraz po rozpatrzeniu tego projektu ustawy na posiedzeniu 9 maja 2001 r. wnosi, aby Wysoki Sejm raczył uchwalić załączony projekt ustawy.</u>
          <u xml:id="u-290.2" who="#PosełSprawozdawcaKrzysztofJurgiel">Projekt zmiany w ustawie polegał na wykreśleniu w art. 68 ust. 1 wyrazów: „o charakterze pomocniczym” oraz wyrazów: „pod nadzorem lekarza weterynarii”. Projekt zawarty w druku nr 2730 zakładał nowelizację ustawy o zawodzie lekarza weterynarii i izbach lekarsko-weterynaryjnych.</u>
          <u xml:id="u-290.3" who="#PosełSprawozdawcaKrzysztofJurgiel">Uzasadniając projekt ustawy w imieniu wnioskodawców pan poseł Szejnfeld stwierdził, że projekt w żaden sposób nie zmienia sensu ustawy. Nie dotyka także w żaden sposób podmiotów, których prawa i obowiązki ustawa reguluje, zmienia natomiast charakter delegacji dla ministra rolnictwa i rozwoju wsi do określania czynności, którą mogą wykonywać osoby nieposiadające tytułu lekarza.</u>
          <u xml:id="u-290.4" who="#PosełSprawozdawcaKrzysztofJurgiel">Sprawa dotyczy osób, które mają wykształcenie technika weterynarii. Osoby te w minionych latach kończyły 5-letnie państwowe szkoły i uzyskały dyplomy. Potem, by móc wykonywać swój zawód, musiały jeszcze odbywać roczne staże, a zatem nauka w tym zakresie trwała 6 lat. Następnie przez całe dziesięciolecia osoby z uprawnieniami państwowymi wykonywały zawód, aż do zmiany przepisów w 1990 roku. W wyniku tej zmiany sytuacja środowiska stała się tragiczna. Z dnia na dzień, mimo długoletniej nauki i praktyki, te osoby utraciły, nie wiadomo do dzisiaj z jakich powodów, prawo do wykonywania zawodu. Skutek był taki, że większość z nich, aby zapewnić swoim rodzinom byt, musiało odejść z zawodu. Część z nich znalazła inne zajęcie i usamodzielniła się. Niestety, duża część tej grupy nadal nie ma pracy, mimo że posiada wykształcenie i mogłaby wykonywać zawód. Jest jeszcze grupa osób, które do dzisiaj wykonują ten zawód. Pracują oni, niestety, w większości przypadków w zasadzie niezgodnie z prawem. W związku z tym komisja podzieliła stanowisko wnioskodawców i postanowiła ratować tę ostatnią grupę osób. Przypomnę, że felczerów uratował Sejm III kadencji, zmieniając w 1998 r. przepisy. Część z nich również dotknęła podobna sytuacja, a zatem proponujemy zmianę ustawy z dnia 1990 r. o zawodzie lekarza weterynarii i izbach lekarsko-weterynaryjnych. Po wprowadzeniu tej zmiany nic się praktycznie nie zmieni. W ten sposób dajemy możliwość ministrowi rolnictwa i rozwoju wsi, aby ustanowił katalog czynności z zakresu medycyny weterynaryjnej, które będą mogły wykonywać osoby nieposiadające tytułu lekarza weterynarii, co oznacza, że wszystkie inne czynności weterynaryjne, które w tym katalogu się nie pojawią, będą wykonywane tylko i wyłącznie przez lekarzy weterynarii. Być może w ten sposób uda się uratować tę grupę ludzi, którzy nie mają z czego żyć, dając im możliwość wykonywania zawodu.</u>
          <u xml:id="u-290.5" who="#PosełSprawozdawcaKrzysztofJurgiel">Chciałbym podkreślić, że w Polsce od 6 lat nikogo nie kształci się już w tym zawodzie, a zatem na rynek pracy nie będą napływały kolejne osoby po ukończeniu tego rodzaju szkoły. W tej chwili chodzi tylko o pomoc dla tych, którzy już wykonują zawód technika weterynarii. Komisja po dyskusji postanowiła zmienić pierwotną propozycję w projekcie z druku nr 2730 w ten sposób, że w art. 68 ust. 1 skreśla się zwrot „o charakterze pomocniczym” oraz zwrot „pod nadzorem lekarza weterynarii”, w konsekwencji otrzymuje on brzmienie: „Minister właściwy ds. rolnictwa określi w drodze rozporządzenia, jakie czynności z zakresu zadań lekarza weterynarii, o których mowa w art. 1 ust. 1, mogą być wykonywane przez osoby nie posiadające tytułu lekarza weterynarii oraz określi kwalifikacje tych osób”.</u>
          <u xml:id="u-290.6" who="#PosełSprawozdawcaKrzysztofJurgiel">Podczas prac komisji głos zabierali przedstawiciele prawie wszystkich klubów, myślę, że podczas oświadczeń te stanowiska zostaną zaprezentowane, a więc nie będę ich tutaj przedstawiał. Do projektu z druku nr 2730 jest pozytywna opinia Biura Studiów i Ekspertyz w zakresie zgodności przedmiotowego projektu z prawem Unii Europejskiej. W konkluzji Biuro Studiów i Ekspertyz stwierdza, że zakres przedmiotowy opiniowanego projektu ustawy nie jest objęty bezwzględnie obowiązującym prawem wspólnotowym, a zatem nie jest również objęty obowiązkiem dostosowawczym, wynikającym z Układu Europejskiego. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-290.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-290.8" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Franciszek Jerzy Stefaniuk)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-291">
          <u xml:id="u-291.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-291.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-291.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-291.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Seweryna Kaczmarka w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-292">
          <u xml:id="u-292.0" who="#PosełSewerynKaczmarek">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej przedstawić stanowisko klubu do sprawozdania Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi o poselskim projekcie ustawy o zawodzie lekarza weterynarii i izbach lekarsko-weterynaryjnych. Zdecydowanie popieramy przedstawiony przez komisję zapis zmiany brzmienia art. 68 ust. 1 w ustawie z dnia 21 grudnia 1990 r. W myśl tej nowelizacji minister właściwy ds. rolnictwa powinien określić czynności z zakresu zadań lekarza weterynarii, jakie mogą być wykonywane przez osoby nieposiadające tytułu lekarza weterynarii, czyli przez techników weterynarii. Obecny zapis art. 68 ust. 1 znowelizowanej ustawy z dnia 19 grudnia 1997 r. jest dla kilku tysięcy techników weterynarii bardzo restrykcyjny i nie daje im możliwości wykonywania swojego zawodu. Ponadto obowiązujące rozporządzenie ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej z dnia 24 grudnia 1998 r. w sprawie kwalifikacji i zakresu uprawnień zawodowych osób nie posiadających tytułu lekarza weterynarii nie definiuje, na czym ma polegać nadzór lekarza weterynarii nad czynnościami wykonywanymi przez techników weterynarii. Czy czynności te mogą być wykonywane wyłącznie w obecności lekarza weterynarii, czy też mogą być wykonywane samodzielnie przez technika, a lekarze weterynarii tylko odpowiadają za ich skutki. Brak takiej jednoznaczności w tej kwestii prowadzić może do bezwzględnego wyzysku techników weterynarii. Przy takim braku zapis dotychczasowego art. 68 nie spełnia wymogów konwencji ratyfikowanej przez Polskę, dotyczącej pracy.</u>
          <u xml:id="u-292.1" who="#PosełSewerynKaczmarek">Dotychczasowe uwarunkowania prawne likwidują konkurencję w dziedzinie usług weterynaryjnych i powodują pogorszenie sytuacji polskiego rolnika. Mniejsza konkurencja powoduje nie tylko wyższe ceny usług, ale i mniejszą dostępność do tych usług. Bezrobocie wśród techników weterynarii wiąże się ze skazaniem tej grupy zawodowej i ich rodzin na garnuszek urzędów gminy i na nędzę.</u>
          <u xml:id="u-292.2" who="#PosełSewerynKaczmarek">Wysoki Sejmie! Proponowana nowelizacja pozwoli na wykorzystanie wykształcenia i nabytych umiejętności praktycznych na wzór felczerów medycyny i techników farmacji przez techników weterynarii. Wnoszę o przyjęcie przedstawionego projektu ustawy. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-292.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-293">
          <u xml:id="u-293.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-293.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę pana posła Leszka Dziamskiego o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-294">
          <u xml:id="u-294.0" who="#PosełLeszekFranciszekDziamski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego AWS pragnę ustosunkować się do przedłożonego Wysokiej Izbie projektu nowelizacji ustawy o zawodzie lekarza weterynarii i izbach lekarsko-weterynaryjnych (druk nr 2875). Nowelizacja ta ogranicza się do zmiany delegacji dla ministra do spraw rolnictwa do wydania rozporządzenia regulującego zakres czynności charakterystycznych dla wykonywania zawodu lekarza weterynarii, które mogą być wykonywane przez osoby nieposiadające tytułu lekarza weterynarii. Nazywając sprawę wprost, chodzi o techników weterynarii, niewielką grupę zawodową osób z wykształceniem średnim, wykonujących czynności pomocnicze o charakterze weterynaryjnym pod nadzorem lekarza weterynarii.</u>
          <u xml:id="u-294.1" who="#PosełLeszekFranciszekDziamski">Chciałbym przypomnieć Wysokiej Izbie, że zagadnienie techników weterynarii nie pierwszy raz pojawia się w pracach Sejmu tej kadencji. Niestety, próby przeforsowania zapisów korzystnych dla tej grupy zawodowej były przyczyną przerwana prac nad właściwie już gotowym, nowoczesnym i udanym projektem ustawy o zawodzie lekarza weterynarii i izbach lekarsko-weterynaryjnych. Projekt z druku nr 2875 jest kolejną próbą faktycznego zrównania w uprawnieniach lekarzy i techników weterynarii. Z delegacji dla ministra zniknąć mają określenia „pomocnicze” i „pod nadzorem lekarza weterynarii”. Zgodnie więc z tokiem logicznego myślenia na podstawie takiej delegacji pojawią się czynności z zakresu praktyki lekarza weterynarii wykonywane samodzielnie przez osoby nieposiadające wykształcenia wyższego z dziedziny medycyny weterynaryjnej.</u>
          <u xml:id="u-294.2" who="#PosełLeszekFranciszekDziamski">Dlaczego jest to rozwiązanie nie do przyjęcia z punktu widzenia interesu polskiego konsumenta i hodowcy? Otóż trudno o zapewnienie wystarczającego bezpieczeństwa sanitarno-weterynaryjnego przez personel nieposiadający wystarczającej wiedzy w skomplikowanej i obszernej dziedzinie, jaką jest medycyna weterynaryjna. Oczywiście może zdarzyć się w życiu, i zdarza się, że technik weterynarii będzie dobrym fachowcem, jednak co do zasady średnie wykształcenie zdobyte w technikum nie daje wystarczającej gwarancji samodzielnego wykonywania czynności weterynaryjnych z zakresu medycyny weterynaryjnej. Myślę, że nie trzeba dziś nikogo przekonywać o wadze bezpieczeństwa sanitarno-weterynaryjnego kraju. Warto tylko przypomnieć o przetaczającej się przez Europę epidemii BSE czy epidemii pryszczycy. Sądzę, że nie byłoby czarnowidztwem stwierdzenie, że mielibyśmy ogromne problemy z eksportem produktów pochodzenia zwierzęcego do krajów Unii Europejskiej w sytuacji stworzenia systemu opieki weterynaryjnej, w którym do samodzielnego wykonywania zawodu uprawnione byłyby osoby nieposiadające tytułu lekarza weterynarii.</u>
          <u xml:id="u-294.3" who="#PosełLeszekFranciszekDziamski">Przede wszystkim trzeba jednak z całą mocą powiedzieć, że przedkładany Wysokiej Izbie projekt nowelizacji jest niezgodny z prawem Unii Europejskiej, a przecież zobowiązaliśmy się dostosować nasze prawo do unijnego. Znalazło to odzwierciedlenie w opinii Komitetu Integracji Europejskiej z dnia 17 maja br. Niezgodność prawa z prawem Unii wynika z zapisów dyrektywy 78/1027/EEC z 14 grudnia 1978 r., która przewiduje w art. 1, iż państwa członkowskie zobowiązane są do wymagania od osób, które zamierzają wykonywać zawód lekarza weterynarii, posiadania dyplomu, certyfikatu lub innego dokumentu potwierdzającego uzyskanie kwalifikacji w medycynie weterynaryjnej, który gwarantuje nabycie odpowiedniej wiedzy i umiejętności (dokładnie opisanych w art. 1 ust. 1 tej dyrektywy).</u>
          <u xml:id="u-294.4" who="#PosełLeszekFranciszekDziamski">Ponadto ust. 2 w art. 1 przytaczanej dyrektywy przewiduje, że szkolenie weterynaryjne musi obejmować co najmniej 5-letnie teoretyczne i praktyczne dzienne studia na uniwersytecie, w innej szkole wyższej odpowiadającej uniwersytetowi lub działającej pod nadzorem uniwersytetu. Dyrektywa wyraźnie nakłada na państwa członkowskie obowiązek dopuszczenia do wykonywania zawodu lekarza weterynarii na ich terenie wyłącznie osoby posiadające wyższe wykształcenie z dziedziny medycyny weterynaryjnej. Przedkładany projekt, jeżeli stałby się obowiązującym prawem, doprowadziłby do sytuacji sprzecznej z naszym celem, jeżeli chodzi o integrację z Unią Europejską, i z naszymi interesami narodowymi.</u>
          <u xml:id="u-294.5" who="#PosełLeszekFranciszekDziamski">Od rozwagi Wysokiej Izby zależy, czy wprowadzimy do naszego prawa zapisy, które mogłyby w znacznym stopniu naruszyć bezpieczeństwo sanitarno-weterynaryjne kraju.</u>
          <u xml:id="u-294.6" who="#PosełLeszekFranciszekDziamski">Wysoka Izbo! Panie Marszałku! Klub Parlamentarny AWS wnosi o odrzucenie projektu ustawy w drugim czytaniu. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-295">
          <u xml:id="u-295.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-295.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Wyrowińskiego w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-296">
          <u xml:id="u-296.0" who="#PosełJanWyrowiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę poinformować, że mój klub, Klub Parlamentarny Unii Wolności, w sprawie omawianego poselskiego projektu zajmuje stanowisko zgodne ze stanowiskiem uchwały Krajowej Rady Lekarsko-Weterynaryjnej, która do państwa posłów, wszystkich tych...</u>
          <u xml:id="u-296.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-296.2" who="#PosełJanWyrowiński">Panie pośle Rulewski! Panie marszałku...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-297">
          <u xml:id="u-297.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Panie pośle, proszę nie stresować pana posła Wyrowińskiego.</u>
          <u xml:id="u-297.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo, niech pan mówi.</u>
          <u xml:id="u-297.2" who="#komentarz">(Poseł Jan Rulewski: Przepraszam.)</u>
          <u xml:id="u-297.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-298">
          <u xml:id="u-298.0" who="#PosełJanWyrowiński">Otóż mój klub podziela te wszystkie argumenty, które Krajowa Rada Lekarsko-Weterynaryjna przedstawiła w stanowisku, które każdy z państwa posłów członków komisji rolnictwa otrzymał. Uważamy mianowicie, panie i panowie posłowie, że zwalczanie chorób zwierząt, leczenie zwierząt i sprawowanie nadzoru sanitarno-weterynaryjnego jest wyłącznym uprawnieniem lekarzy weterynarii. Potwierdzamy również to, co tutaj przed chwilą mówił pan poseł Dziamski, że świadczenie usług dotyczących problematyki weterynaryjnej w krajach Unii Europejskiej ma taki charakter, że leczyć zwierzęta i wykonywać nadzór sanitarno-weterynaryjny mogą jedynie lekarze weterynarii. Jedynie lekarze weterynarii. Panie i panowie posłowie, zgadzam się też z tym, co mówił mój szanowny przedmówca pan poseł Dziamski - i to również jest zawarte w tym stanowisku Krajowej Rady Lekarsko-Weterynaryjnej - że w tej chwili zmiana tego przepisu w obowiązującej ustawie może mieć trudne do przewidzenia skutki, jeżeli chodzi o jedną z najdelikatniejszych kwestii negocjacyjnych, mianowicie kwestię bezpieczeństwa wynikającego ze sposobu nadzoru nad tym wszystkim, co się wiąże z opieką weterynaryjną.</u>
          <u xml:id="u-298.1" who="#PosełJanWyrowiński">Jesteśmy zdecydowanie przeciwni temu projektowi nowelizacji i będziemy głosowali tak, jak powiedział mój szanowny przedmówca, również z tego powodu, że właśnie to wszystko, co się w tej chwili dzieje, jeżeli chodzi o choroby zakaźne wśród zwierząt i zagrożenie BSE, skłaniać winno do wzmocnienia, a nie do rozluźnienia nadzoru. Stąd, panie marszałku, takie stanowisko naszego klubu. Będziemy głosowali przeciwko temu projektowi ustawy. Jesteśmy za jego odrzuceniem. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-299">
          <u xml:id="u-299.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-299.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Stanisław Masternak zabierze głos w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-300">
          <u xml:id="u-300.0" who="#PosełStanisławMasternak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-300.1" who="#PosełStanisławMasternak">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Omawiana dzisiaj ustawa i nowelizacja tej ustawy wraca w innym trochę wydaniu, bo ten problem już był omawiany kilkakrotnie z okazji projektów innych ustaw. Powiedziałbym tu krótko: Ładnie się ubiera, interpretuje na swój sposób opinię Komitetu Integracji Europejskiej, tylko mówi się niecałą prawdę. Nikt bowiem nie ma zamiaru, wnioskodawcy nie mają zamiaru stawiać na równi technika weterynarii z lekarzem weterynarii. To tylko niektóre z czynności lekarza weterynarii, które mogliby wykonywać technicy weterynarii, i nie tylko zresztą technicy weterynarii, zgodnie z nabytymi uprawnieniami, zgodnie z dyplomami, które wydały technika weterynaryjne. W dyplomie każdy miał wpisane to, co może wykonywać. I teraz raptem odbiera się te uprawnienia, odebrało się je w roku 1990.</u>
          <u xml:id="u-300.2" who="#PosełStanisławMasternak">Mówiłem to przy omawianiu poprzedniej ustawy o lekarzach weterynarii, o samorządzie lekarsko-weterynaryjnym, jest to po prostu walka, próba wyeliminowania konkurencji z rynku, dlatego że od wielu lat ten rynek, z roku na rok, się kurczy, że upada hodowla. W związku z tym lekarze w 1990 r. mieli na tyle siły i wpływów, że postanowili, i udało się to, wyeliminować techników weterynarii z rynku, robiąc z nich pomocników. Troszkę śmieszne to tłumaczenie Komitetu Integracji Europejskiej, zresztą akurat są różne opinie, Biuro Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu przedstawia w konkluzji, że proponowana nowelizacja jest zgodna z prawem Unii Europejskiej, natomiast opinia Komitetu Integracji Europejskiej, na którą pan poseł Dziamski się powołuje, ale nie mówiąc do końca... pan poseł powiedział, że prawo mają lekarze. Ale przecież ta ustawa nie żąda praw dla techników, to tylko niektóre czynności z zakresu czynności lekarza weterynarii chcą technicy mieć prawo wykonywać. Wyeliminowanie tej grupy, wyeliminowanie konkurencji to jest główny powód takiego postawienia sprawy.</u>
          <u xml:id="u-300.3" who="#PosełStanisławMasternak">Powracam do zrównania uprawnień, bo to jest główny motyw i ta argumentacja przewija się w stanowisku Krajowej Rady Lekarsko-Weterynaryjnej. Ja się nie dziwię takiemu stanowisku. Można się było spodziewać takiego stanowiska, a nie innego, bo to właśnie lekarze weterynarii chcą wyluzować techników i zresztą skutecznie ich wyluzowali. Odebranie praw technikom weterynarii, którzy kończyli szkoły 5-letnie, następnie była wymagana przynajmniej roczna praktyka, a pozostawienie, nadanie praw w leczeniu ludzi felczerom, którzy kończyli 3-letnie szkoły, to coś tutaj nie jest tak, to straszenie chorobami zakaźnymi, BSE obecnie szerzącym się, że to będzie nieszczęście, jeżeli technikom przywróci się niektóre prawa do wykonywania niektórych czynności, i Unia Europejska ma nas za to rozstrzelać, bo będą się szerzyć choroby zakaźne, jest nieporozumieniem. Jeśli chodzi o choroby zakaźne, to jest to domena tylko lekarzy weterynarii, technicy nie mieli takich uprawnień, oni się domagają tylko możliwości wykonywania zawodu i wykonywania tych czynności, do których mieli nadane prawa w postaci dyplomu ukończenia technikum weterynaryjnego.</u>
          <u xml:id="u-300.4" who="#PosełStanisławMasternak">W związku z tym prosiłbym panie posłanki i panów posłów o takie podejście do sprawy, że mamy moralny obowiązek naprawić błąd i krzywdę, którą wyrządzono w 1990 r. technikom weterynarii. I taki moralny obowiązek powinniśmy spełnić. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-300.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-301">
          <u xml:id="u-301.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-301.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Piotra Krutula w imieniu koła Porozumienie Polskie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-302">
          <u xml:id="u-302.0" who="#PosełPiotrKrutul">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-302.1" who="#PosełPiotrKrutul">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Koła Poselskiego Porozumienie Polskie pragnę wyrazić zdecydowane poparcie dla ustawy o zmianie ustawy o zawodzie lekarza weterynarii i izbach lekarsko-weterynaryjnych. Nie będę się ustosunkowywał już do uzasadnienia tego projektu ustawy, co uczynił bardzo dobrze pan poseł sprawozdawca. Chciałbym powiedzieć jedynie tylko to, że technicy weterynarii uczyli się przez 5 lat, nabyli prawo, według prawa polskiego, do wykonywania swego zawodu, jest to pewne zadośćuczynienie tej grupie osób, której przedstawiciele są tu na galerii, aby mogli pracować. Obecnie w ustawodawstwie czy w obecnie obowiązującym systemie prawa technik weterynarii samodzielnie nie może nawet udzielić pierwszej pomocy weterynaryjnej zwierzęciu w nagłym przypadku, np. psu, który uległ wypadkowi drogowemu. Pytanie: Co na to wszyscy ci, którzy walczą o ochronę zwierząt. Nie może on samodzielnie wykonywać tak prostych i oczywistych czynności, jak: mierzenie temperatury ciała zwierzęcia, doustne podawanie leków, tarnikowanie racic, kopyt, zębów, kolczykowanie itd. Mamy zakolczykować ok. 70 mln sztuk zwierząt w Polsce, jeżeli wejdzie w życie ustawa weterynaryjna. Jest pytanie: Kto tę ustawę będzie wykonywał? Czy będą ją wykonywać lekarze weterynarii? A jeżeli lekarze zachorują na jakąś chorobę, to kto to będzie robił? Rolnicy będą to robić? Technicy mogą powiedzieć, że to jest niezgodne z prawem, z ustawami, i oni tego nie będą robić. To jest jeden argument.</u>
          <u xml:id="u-302.2" who="#PosełPiotrKrutul">Drugi argument. Pan poseł Leszek Dziamski, który, przypominam, jest lekarzem weterynarii, w imieniu AWS - tak że myślę, że tutaj działa weterynaryjne lobby lekarskie - wypowiada się, że jest to ustawa sprzeczna z interesami narodowymi. Panie pośle, gratuluję pojmowania interesu narodowego i gratuluję wyboru lobby, które pan reprezentuje przez te trzy lata. Myślę, że większość na tej sali nie poprze stanowiska Akcji Wyborczej Solidarność. Sądzę, że pan się wypowiadał nie w imieniu całego klubu Akcji Wyborczej Solidarność, bo moim koledzy, których spotykałem, będą głosowali za tą ustawą, żeby dać podstawy prawne i moralne, tak jak powiedział pan poseł z Polskiego Stronnictwa Ludowego, by technicy weterynarii mieli możliwość nie pozostawać na bezrobociu, mieli możliwość funkcjonowania. Nieprawdą jest, że nas nie przyjmą do Unii Europejskiej tak szybko, jak pan poseł myśli, w 2003 r. Nieprawdą jest, że ta ustawa jest sprzeczna z integracją, z zaleceniami Komitetu Integracji Unii Europejskiej, ponieważ Biuro Studiów i Ekspertyz wyraźnie - pan poseł sprawozdawca tak powiedział - twierdzi, że nie jest to sprzeczne.</u>
          <u xml:id="u-302.3" who="#PosełPiotrKrutul">Tak że reasumując, informuję, że moje koło poselskie będzie głosowało za uchwaleniem ustawy o zawodzie lekarzy weterynarii i izbach lekarsko-weterynaryjnych. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-302.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-303">
          <u xml:id="u-303.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-303.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Adama Stanisława Szejnfelda, niezrzeszonego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-304">
          <u xml:id="u-304.0" who="#PosełAdamStanisławSzejnfeld">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W dniu dzisiejszym w drugim czytaniu omawiamy projekt ustawy o zmianie ustawy o zawodzie lekarza weterynarii i izbach lekarsko-weterynaryjnych (druki nr 2730 i 2875).</u>
          <u xml:id="u-304.1" who="#PosełAdamStanisławSzejnfeld">Technicy weterynarii, zwłaszcza ci, którzy posiadają specjalność: profilaktyka i lecznictwo zwierząt, kształcili się co najmniej 6 lat - 5 lat nauki i rok stażu praktycznego. Wykonują swój zawód wiele, wiele lat, często 15, 20, 40 lat, i są z tego tytułu specjalistami najwyższej klasy w swoim zawodzie. Mimo to po zmianie przepisów dotyczących wykonywania zawodów z zakresu medycyny weterynaryjnej praktycznie zakazano im prowadzenia praktyki zawodowej, zmuszając albo do wykonywania zawodu w charakterze pracowników najemnych, albo do zrezygnowania z zawodu. Z tych też powodów większa ich część nie pracuje i zasila rzeszę bezrobotnych. Stan ten powoduje ustawa o zawodzie lekarza weterynarii i izbach lekarsko-weterynaryjnych oraz akt wykonawczy do tej ustawy, a mianowicie rozporządzenie ministra rolnictwa z dnia 24 grudnia 1998 r. będące realizacją delegacji art. 68 ust. 1.</u>
          <u xml:id="u-304.2" who="#PosełAdamStanisławSzejnfeld">Na mocy ustawy i rozporządzenia technik weterynarii może wykonywać li tylko czynności pomocnicze i jedynie pod nadzorem, co w efekcie w praktyce oznacza faktyczne pozbawienie możliwości pracy, zarobkowania i utrzymywania rodzin. Doszło nawet do takich oto absurdów, że technik weterynarii po 6 latach nauki i na przykład 30 latach praktyki nie ma prawa do samodzielnego zmierzenia temperatury kotu, podania tabletki na biegunkę psu lub prosiakowi albo odkażenia klatki zwierzęcia. Ba, w myśl tych przepisów nie może on nawet udzielić zgodnie z prawem pierwszej pomocy zwierzęciu, które uległo wypadkowi na drodze, jeśli ta pomoc będzie wykraczała poza czynności pomocnicze i jeśli nie będzie wykonywana pod nadzorem lekarza weterynarii. Trudno szukać nadzorującego na drodze, prawda? W Polsce nadzór jest rozumiany jako pełna fikcja, a mianowicie jako zatrudnienie u lekarza. Tak więc technik pracujący na przykład pod Szczecinem, a zatrudniony u lekarza w Rzeszowie ma prawo wykonywać swój zawód, ale ten sam technik spod Szczecina, jeśli nie pracuje u żadnego lekarza, nie ma uprawnień do podawania witamin zapisanych przez lekarza z tego samego miasta.</u>
          <u xml:id="u-304.3" who="#PosełAdamStanisławSzejnfeld">Zupełnie inaczej jest w dziedzinie medycyny służącej człowiekowi, np. pielęgniarka może podawać leki lub wykonywać wobec pacjenta określone czynności zaordynowane przez lekarza, nawet jeżeli nie jest jego pracownicą. Jeszcze dalej sprawa jest posunięta w przypadku felczerów, którzy np. po półtorarocznej szkole mają prawo samodzielnie badać i leczyć nie zwierzęta, ale ludzi (vide ustawa z 20 lipca 1950 r., zmieniona 4 czerwca 1998 r., art. 2 ust. 2 pkt 2 i 3 i art. 3 ust. 2). Felczerom dano poprzez ten przepis prawie nieograniczone prawo badania, leczenia i stosowania profilaktyki wobec ludzi; i to w formie czynności bezwzględnie merytorycznych, a nie pomocniczych, i to samodzielnie, a nie pod nadzorem czy kierownictwem lekarza medycyny.</u>
          <u xml:id="u-304.4" who="#PosełAdamStanisławSzejnfeld">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z powyższych powodów niesprawiedliwe społecznie i niepraktyczne przepisy, o których mówiłem, powinny być zmienione, lecz na podkreślenie zasługuje bezwzględny fakt, że nie chodzi o danie technikom takich samych uprawnień jakie mają lekarze, jak mówią osoby chcące skompromitować tę nowelizację. Chodzi tylko o to, by minister rolnictwa utworzył poprzez rozporządzenie wykaz takich czynności, które technicy będą mogli wykonywać samodzielnie, zgodnie ze swoją wiedzą i zawodowym przygotowaniem oraz zgodnie z polskim prawem i prawem wspólnotowym. Nie jest też prawdą, że omawiana nowelizacja nie jest zgodna z prawem Unii Europejskiej. Stwierdziło to wyraźnie Biuro Studiów i Ekspertyz Sejmu, Zespół Integracji Europejskiej. W opinii KIE natomiast, najdelikatniej mówiąc, dokonano, przynajmniej według mnie, nadużycia poprzez nadinterpretację, gdyż oceniono negatywnie projekt ustawy, a nie akt, który ma faktycznie regulować omawianą materię, a mianowicie przyszłe rozporządzenie ministra rolnictwa. Uważam, że trudno oceniać merytorycznie i prawnie rozporządzenie, którego nie ma; kiedy będzie, będziemy je oceniać.</u>
          <u xml:id="u-304.5" who="#PosełAdamStanisławSzejnfeld">Kończąc, wnoszę o pilne skierowanie omawianego projektu do trzeciego czytania, poprzez co Wysoka Izba będzie miała szansę uratowania wielu rodzin w Polsce; mówię o osobach, które dzisiaj, mimo że teoretycznie mają uprawnienia, wiedzę i możliwości, jeśli chodzi o utrzymanie się na rynku pracy, to państwo im tych uprawnień i możliwości jednak nie daje. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-304.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-305">
          <u xml:id="u-305.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-305.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-305.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Zgłosili się panowie posłowie do zadania pytań.</u>
          <u xml:id="u-305.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Mam dylemat, ponieważ art. 41 regulaminu Sejmu stanowi, że drugie czytanie obejmuje przedstawienie Sejmowi sprawozdania komisji o projekcie ustawy, co też zostało uczynione, przeprowadzenie debaty oraz zgłaszanie poprawek i wniosków, a posłowie jeszcze w drugim czytaniu chcą zadawać pytania. Temat jest jednak bardzo ważny. Także mam wątpliwości co do tego, że jeśli technik weterynarii poda witaminę, to zwierzę może nie wyzdrowieć; nie mieści mi się... Dopuszczam więc do zadania pytań, tylko żeby to były rzeczywiście pytania.</u>
          <u xml:id="u-305.4" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Ryszard Stanibuła, PSL, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-306">
          <u xml:id="u-306.0" who="#PosełRyszardStanibuła">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-306.1" who="#PosełRyszardStanibuła">Wysoka Izbo! Chciałbym skierować pytanie do przedstawicieli wnioskodawców, do pana posła sprawozdawcy: Co stało na przeszkodzie, że wnioskodawcy nie przygotowali projektu dotyczącego samorządu techników weterynarii? Bo gdyby powstał taki projekt o samorządzie techników weterynarii, jak np. o samorządzie pielęgniarek, położnych i izbach lekarzy medycyny, a przecież tam funkcjonują te kwestie... Chciałbym zapytać, jakie kompetencje otrzymały np. pielęgniarki z zakresu zawodu lekarza medycyny. Jest tu bowiem analogia. Odbiera się pewne kompetencje...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-307">
          <u xml:id="u-307.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">A kogo pan poseł chce o to zapytać? Czy ministra rolnictwa?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-308">
          <u xml:id="u-308.0" who="#PosełRyszardStanibuła">Tak, to drugie pytanie kieruję do pana ministra rolnictwa. Czy będzie to konkurencja w przypadku usług weterynaryjnych, jeżeli dopuścimy do wykonywania zadań, które przysługują lekarzom weterynarii, właśnie techników? Tyle z mojej strony. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-309">
          <u xml:id="u-309.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-309.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Jan Rulewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-310">
          <u xml:id="u-310.0" who="#PosełJanRulewski">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-310.1" who="#PosełJanRulewski">Wysoka Izbo! Kieruję pytanie do pana ministra rolnictwa: Czy skłonny jest złożyć takie swoiste przyrzeczenie, że wykona dobrze tę delegację, która przecież oprócz spraw tak oczywistych, o których mówił pan poseł Szejnfeld, i być może tak osobistych, o których mówił też na „s” pan poseł Stanibuła, będzie zawierała pole spornych spraw, w wypadku których, uważam, niezbędny byłby nadzór weterynaryjny? W tym projekcie ustawy bowiem nie ma pan dostatecznej przesłanki, żeby móc taki nadzór w zakresie tych spraw, powiedziałbym, na pograniczu wprowadzić.</u>
          <u xml:id="u-310.2" who="#PosełJanRulewski">Swoje wątpliwości, panie marszałku, zawarłem w poprawce, którą składam. Myślę, że się to chyba mieści w regulaminie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-311">
          <u xml:id="u-311.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Oczywiście, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-311.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi Rulewskiemu.</u>
          <u xml:id="u-311.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Seweryn Kaczmarek z klubu SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-312">
          <u xml:id="u-312.0" who="#PosełSewerynKaczmarek">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym zadać pytanie panu ministrowi w związku z sytuacją, jaka miała miejsce kilka dni temu. Otóż pięciu techników zwróciło się do mnie z interwencją czy prośbą o wyjaśnienie, co mają zrobić. W byłym woj. leszczyńskim - teren o dużym nasileniu hodowli, i to specjalistycznych - umiera lekarz prowadzący tych techników, którzy przez kilka tygodni nie wiedzą, co ze sobą począć. Takie przypadki się zdarzają, po prostu odchodzi lekarz i nikt nie chce tych techników przygarnąć. Ten przepis z 24 grudnia 1998 r., to rozporządzenie uniemożliwia to, co kiedyś było normalne, i przed wojną, i po wojnie te sprawy były unormowane. Dzisiaj sytuacja jest o tyle paradoksalna, że po prostu nie wiedziałem, co tym technikom weterynarii odpowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-312.1" who="#PosełSewerynKaczmarek">Zwracam się do pana posła Dziamskiego: mam tutaj stanowisko wojewódzkiego inspektora sanitarnego, który wyraźnie mówi o tym, iż jest potrzebny zapis, który pozwoli technikom weterynarii na normalne wykonywanie zawodu. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-313">
          <u xml:id="u-313.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-313.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Adam Stanisław Szejnfeld. A mógł pan zapytać od razu; zapomniał pan.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-314">
          <u xml:id="u-314.0" who="#PosełAdamStanisławSzejnfeld">Proszę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-315">
          <u xml:id="u-315.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Mógł pan od razu zapytać, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-316">
          <u xml:id="u-316.0" who="#PosełAdamStanisławSzejnfeld">Nie bardzo to pasowało do mojego wystąpienia, natomiast pytanie...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-317">
          <u xml:id="u-317.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Czy pamiętają posłowie, co pan mówił?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-318">
          <u xml:id="u-318.0" who="#PosełAdamStanisławSzejnfeld">Pytanie, panie marszałku, jest do pana ministra, ale tylko dlatego że nieoficjalnie znam stanowisko ministerstwa. Chciałbym więc zapytać w kontekście tego znanego mi stanowiska: Czy państwo polskie, odbierając obywatelom polskim - którzy ukończyli polskie państwowe szkoły i zdali polskie państwowe egzaminy oraz uzyskali polskie państwowe tytuły i uprawnienia - prawo wykonywania wyuczonego zawodu, przewiduje w ich przypadku odszkodowania, jeżeli ta nowelizacja nie zostanie przyjęta? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-319">
          <u xml:id="u-319.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-319.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Jan Chmielewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-320">
          <u xml:id="u-320.0" who="#PosełJanChmielewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam pytanie do pana ministra: Czy projekt ten był konsultowany z Inspekcją Weterynaryjną? W związku z opiniami, które do mnie nadeszły, spytam krótko: Jakie najczęściej były podnoszone kwestie i jak je argumentowano? Jaka tutaj jest opinia rządu odnośnie do konsekwencji w świetle dyrektyw Unii Europejskiej?</u>
          <u xml:id="u-320.1" who="#PosełJanChmielewski">Ostatnia kwestia, która mi się wydaje ważna, to problem przynależności lub nieprzynależności techników weterynarii do właściwych terenowo struktur samorządu zawodowego, co w przypadku lekarzy weterynarii jest obligatoryjne. Czy tu nie ma jakiejś sprzeczności i luki, bo przecież prawo wykonywania zawodu nadaje właściwy terytorialnie organ samorządu zawodowego? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-321">
          <u xml:id="u-321.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-321.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Leszek Dziamski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-322">
          <u xml:id="u-322.0" who="#PosełLeszekFranciszekDziamski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kieruję pytania do pana ministra. Do pana posła sprawozdawcy nie mam co kierować, bo trudno, żebym otrzymał od niego jakąkolwiek odpowiedź merytoryczną.</u>
          <u xml:id="u-322.1" who="#PosełLeszekFranciszekDziamski">Panie ministrze, chciałbym, żeby pan rozwiał szczególnie duże wątpliwości co do tego, czy w tej chwili technik ma prawo wykonywania zawodu, tak czy nie? To jest krótkie pytanie. Następne: czy kiedykolwiek w całym najjaśniejszym Peerelu technik weterynarii miał prawo wykonywania pracy samodzielnie? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-323">
          <u xml:id="u-323.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-323.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu sekretarza stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi, pana ministra Roberta Gmyrka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-324">
          <u xml:id="u-324.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRobertGmyrek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Proponowana zmiana art. 68 ust. 1 ustawy o zawodzie lekarza weterynarii i izbach lekarsko-weterynaryjnych, która odnosi się do wykreślenia z treści tego artykułu dwóch wyrażeń: „o charakterze pomocniczym” i „pod nadzorem lekarza weterynarii”, powoduje, że faktycznie minister rolnictwa i rozwoju wsi będzie zobowiązany do określenia w drodze rozporządzenia, które czynności nie z zakresu medycyny weterynaryjnej, ale lekarza weterynarii będą mogły wykonywać samodzielnie i bez jakiegokolwiek nadzorów osoby nieposiadające tytułu lekarza weterynarii. Minister rolnictwa i rozwoju wsi, określając te czynności, musi się odnieść do art. 1 ust. 1 przedmiotowej ustawy, która określa w sposób następujący, co jest wykonywaniem zawodu lekarza weterynarii.</u>
          <u xml:id="u-324.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRobertGmyrek">Wykonywanie zawodu lekarza weterynarii polega na ochronie zdrowia zwierząt, weterynaryjnej ochronie zdrowia publicznego i środowiska, a w szczególności: badaniu stanu zdrowia zwierząt, rozpoznawaniu, zapobieganiu i zwalczaniu chorób zwierząt, leczeniu zwierząt oraz wykonywaniu zabiegów chirurgicznych, wydawaniu opinii i orzeczeń lekarsko-weterynaryjnych, badaniu zwierząt rzeźnych, mięsa i innych produktów pochodzenia zwierzęcego, sprawowaniu czynności związanych z nadzorem weterynaryjnym nad obrotem zwierzętami oraz nad warunkami sanitarno-weterynaryjnymi w miejscach zgromadzenia zwierząt i przetwarzania produktów pochodzenia zwierzęcego, badaniu i ocenie weterynaryjnej jakości pasz oraz warunków ich wytwarzania, wystawianiu recept na leki i artykuły sanitarne.</u>
          <u xml:id="u-324.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRobertGmyrek">Wszystkie wymienione czynności zastrzeżone są jako samodzielne dla lekarzy weterynarii posiadających prawo wykonywania tego zawodu. Tym bardziej nie mogą one być wykonywane przez osoby nieposiadające wykształcenia i tytułu lekarza weterynarii. Osoby nieposiadające tytułu lekarza weterynarii mogą uczestniczyć w wykonywaniu czynności wskazanych w art. 1 ust. 1 tej ustawy wyłącznie w charakterze pomocniczym...</u>
          <u xml:id="u-324.3" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Stanibuła: Pod nadzorem.)</u>
          <u xml:id="u-324.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRobertGmyrek">... i pozostając pod nadzorem lekarza weterynarii. Wprowadzenie do ustawy o zawodzie lekarza weterynarii i izbach lekarsko-weterynaryjnych proponowanej zmiany spowoduje, że osoby bez tytułu lekarza weterynarii uzyskają uprawnienia do wykonywania tego zawodu, co jest sprzeczne z przyjętym porządkiem prawnym oraz regulacjami Unii Europejskiej odnoszącymi się do zawodu lekarza weterynarii. Potwierdza to również przedstawiona w tej sprawie opinia Komitetu Integracji Europejskiej. Reasumując, wprowadzenie proponowanej zmiany spowoduje, że minister rolnictwa i rozwoju wsi, chcąc pozostać w zgodzie z prawem, nie będzie mógł zrealizować delegacji z art. 68 ust. 1 i przepis ten pozostanie przepisem niewykonalnym.</u>
          <u xml:id="u-324.5" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRobertGmyrek">Przede wszystkim chciałbym zwrócić się do posła Jurgiela. To nieprawda, że nie szkoli się obecnie techników weterynarii, we Wrześni jest technikum, które funkcjonuje, w Warszawie są prywatne technika.</u>
          <u xml:id="u-324.6" who="#komentarz">(Poseł Adam Stanisław Szejnfeld: Sanitariuszy szkoli, nie techników.)</u>
          <u xml:id="u-324.7" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRobertGmyrek">Ale w dalszym ciągu to jest stanowisko technika weterynarii i te szkoły funkcjonują. Pojawiła się kwestia interpretacji, co to jest nadzór. Jest to termin z dziedziny zarządzania. Wiąże się z odpowiedzialnością za wszystkie czynności wykonywane przez daną osobę. Jest to odpowiedzialność cedowana przez nadzorującego w danym momencie lekarza weterynarii.</u>
          <u xml:id="u-324.8" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRobertGmyrek">Pan poseł Stanibuła zwrócił uwagę na kwestię konkurencji w odniesieniu do techników. Myślę, że nie chodzi o to. Faktycznie chodzi o ważniejsze sprawy, związane z bezpieczeństwem państwa w zakresie uregulowań prawnych dotyczących zwalczania chorób zakaźnych, obecnych kryzysów, które występują w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-324.9" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRobertGmyrek">Pan poseł Stanibuła poruszył również kwestię odniesienia tego do pielęgniarek. Chcę zwrócić uwagę, że jest rozporządzenie ministra zdrowia i opieki społecznej z 1997 r. Ono jasno określa, jakie czynności może wykonywać pielęgniarka: świadczenia zapobiegawcze (wymienionych jest 8 punktów szczegółowych), świadczenia diagnostyczne (19 punktów), świadczenia lecznicze (25 punktów), świadczenia rehabilitacyjne (8 punktów). Jest jednak § 3, w którym stwierdza się jednoznacznie: Pielęgniarka zatrudniona w zakładzie opieki zdrowotnej informuje, bez zbędnej zwłoki, lekarza o samodzielnym wykonaniu świadczeń wymienionych w § 1 oraz o podanych lekach. Przepis ten stosuje się do pielęgniarek sprawujących opiekę nad pacjentem poza zakładem opieki zdrowotnej, jeżeli w obecności pielęgniarki pacjent zostanie objęty opieką lekarską.</u>
          <u xml:id="u-324.10" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRobertGmyrek">Kwestia podawanych leków. Proszę państwa, jest załącznik nr 2, dotyczący podawanych leków: przeciwbólowych, miolitycznych, przeciwgorączkowych. Jeśli chodzi o sposób podania leku, wymienia się: doustnie albo doodbytniczo.</u>
          <u xml:id="u-324.11" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRobertGmyrek">Panie marszałku, Wysoka Izbo, jeżeli chodzi o pytanie pana posła Rulewskiego, to myślę, że odpowiedziałem jednoznacznie. Jest to martwa delegacja, która przy takiej formie zapisu nie daje ministrowi możliwości wykonania delegacji z przedmiotowej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-324.12" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRobertGmyrek">Pan poseł Kaczmarek podniósł zagadnienie 5 techników leszczyńskich. Lekarz umarł i mają problem ze znalezieniem kogoś w zamian. Prawda jest taka - zostało to podniesione - że technik weterynarii nigdy nie wykonywał samodzielnie działalności lekarsko-weterynaryjnej. Od 1949 r. istnieje ustawa o lecznicach, która mówi wyraźnie, że kierownikiem lecznicy spółdzielczej bądź prywatnej może być wyłącznie lekarz weterynarii. Technik u niego pracuje. To jest nic innego jak odpowiedzialność. Technicy w Polsce w wielu przypadkach funkcjonują bardzo rzetelnie, bardzo konkretnie, w spółkach, gdzie współpracują w zakresie wykonywanego zawodu.</u>
          <u xml:id="u-324.13" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRobertGmyrek">Pan poseł Szejnfeld zapytał, czy polskie wykształcenie nie zmusza do wypłaty odszkodowań. W takim wypadku trzeba byłoby zastosować ustawę do wszystkich tak, aby wszyscy absolwenci studiów wyższych mieli zagwarantowaną pracę, a jeżeli pracy nie mają, mieli zagwarantowane środki finansowe. W tym momencie trudno mi coś innego na ten temat odpowiedzieć, bo to odnosi się naprawdę do każdego zawodu.</u>
          <u xml:id="u-324.14" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRobertGmyrek">Pytanie pana posła Chmielewskiego. Oczywiście zostały przeprowadzone konsultacje z głównym inspektoratem. Stanowisko jest jednoznaczne ze stanowiskiem rządowym. Wybór samorządu lekarsko-weterynaryjnego i wybór samorządu techników weterynarii to jest inna sprawa.</u>
          <u xml:id="u-324.15" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRobertGmyrek">Kto będzie kontrolował wykonywanie zawodu przez techników weterynarii w świetle tego przepisu? Kto będzie stał na straży bezpieczeństwa, jeżeli ktoś użyje szczepionki dla psa, nie zarejestruje tego w odpowiednim miejscu, gdy trzeba na przykład zwalczyć ognisko wścieklizny w danym rejonie? Chcę zwrócić państwa uwagę na to, że od 4 czerwca w Polsce jest inspekcja unijna, po raz pierwszy w historii całościowo ujmująca koncepcję bezpieczeństwa żywności. Przygląda się inspekcjom kontrolnym, temu, kto odpowiada za nadzór nad finalnym produktem gwarantującym bezpieczeństwo. Jedno z zasadniczych pytań dotyczy tego, kto wykonuje działalność leczniczą i jaki jest nadzór nad jej wykonywaniem.</u>
          <u xml:id="u-324.16" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRobertGmyrek">Pan poseł Dziamski zapytał, czy technik ma prawo wykonywania zawodu. Ma prawo wykonywania zawodu. Jeżeli jest w spółce, jeżeli jest pod nadzorem lekarza, to nie ma żadnych problemów, żeby ten zawód wykonywał. I o to w tym wszystkim chodzi.</u>
          <u xml:id="u-324.17" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRobertGmyrek">Reasumując, jeszcze raz podkreślam, że wprowadzenie proponowanej zmiany spowoduje, iż minister rolnictwa i rozwoju wsi, chcąc pozostać w zgodzie z prawem, nie będzie mógł zrealizować delegacji z art. 68 ust. 1 i przepis ten zostanie niewykonalny.</u>
          <u xml:id="u-324.18" who="#komentarz">(Poseł Piotr Krutul: Zmienić ministra.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-325">
          <u xml:id="u-325.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-325.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Krzysztofa Jurgiela.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-326">
          <u xml:id="u-326.0" who="#PosełKrzysztofJurgiel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pan minister Gmyrek powtórzył wszystkie argumenty z uzasadnienia przedstawionego na dzisiejszym posiedzeniu komisji rolnictwa. Jednak komisja zdecydowaną większością głosów przyjęła sprawozdanie w wersji, nad którą dzisiaj obradujemy.</u>
          <u xml:id="u-326.1" who="#PosełKrzysztofJurgiel">Do mnie były dwa pytania. Pierwsze: Co stało na przeszkodzie temu, by wnioskodawcy przygotowali projekt o zawodzie technika weterynarii? Chcę powiedzieć, że w druku nr 237 grupa posłów zgłosiła projekt ustawy o zawodzie lekarza weterynarii i izbach lekarzy weterynarii. Były tu podjęte działania, aby w tej ustawie umieścić też techników weterynarii. Niestety wnioskodawcy wycofali ten projekt. Miał szansę na uzyskanie większości w parlamencie, ale został niestety wycofany. Wnioskodawcą był między innymi pan poseł Dziamski.</u>
          <u xml:id="u-326.2" who="#PosełKrzysztofJurgiel">Drugie pytanie: Czy będzie to konkurencja? Oczywiście w wypadku niektórych czynności, które będą samodzielnie wykonywali technicy weterynarii, będzie to konkurencja, ale myślę, że jest to filozofia zgodna z gospodarką naszego kraju. Powinna pojawiać się wszędzie konkurencja, wtedy obywatele będą mieli lepsze usługi i tańsze.</u>
          <u xml:id="u-326.3" who="#PosełKrzysztofJurgiel">Chcę jeszcze podkreślić, że ustawa nie mówi w swoich rozstrzygnięciach o zmniejszeniu nadzoru — była tutaj ta sprawa podnoszona — nie daje jakichś dodatkowych uprawnień nie-lekarzom weterynarii, a rozporządzenie, które będzie wydane, nie może być przecież niezgodne z prawem obowiązującym, a z prawem Unii Europejskiej na tym etapie nie musi być zgodne. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-326.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-327">
          <u xml:id="u-327.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-327.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-327.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten projekt do Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi w celu przedstawienia dodatkowego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-327.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-327.4" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-327.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Sprzeciw.)</u>
          <u xml:id="u-327.6" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Jutro w głosowaniu rozstrzygniemy tę sprawę.</u>
          <u xml:id="u-327.7" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 13. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o dopłatach do oprocentowania niektórych kredytów bankowych (druki nr 2846 i 2883).</u>
          <u xml:id="u-327.8" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji, pana posła Andrzeja Macieja Woźnickiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-328">
          <u xml:id="u-328.0" who="#PosełSprawozdawcaAndrzejMaciejWoźnicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Cztery poprawki, które są zawarte w uchwale Senatu skierowanej do Wysokiej Izby, mają charakter wyłącznie legislacyjny. Poprawki te wynikają ze zderzenia dwóch procesów legislacyjnych. Jednym jest ta proponowana zmiana ustawy o dopłatach do oprocentowania niektórych kredytów bankowych. Drugi to ustawa tzw. oczekująca, która wejdzie w życie 1 stycznia 2002 r., i w związku z tym jest pewien problem, który polega na tym, że modyfikowana ustawa powinna mieć kształt określony. Po wejściu w życie proponowanych obecnie zmian trzeba zachować właściwy kształt po wejściu w życie ustawy oczekującej. Z tego powodu Senat przedstawia bardzo potrzebne cztery poprawki o charakterze legislacyjnym.</u>
          <u xml:id="u-328.1" who="#PosełSprawozdawcaAndrzejMaciejWoźnicki">Jeżeli będzie potrzeba, każdą z tych poprawek mogę omówić. Sądzę, że natura poprawek legislacyjnych nie wymaga dyskusji ad meritum. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-329">
          <u xml:id="u-329.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-329.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-329.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-329.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Mieczysława Jedonia w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-330">
          <u xml:id="u-330.0" who="#PosełMieczysławJedoń">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej będzie głosował za przyjęciem 4 poprawek Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o dopłatach do oprocentowania niektórych kredytów bankowych. Poprawki Senatu są poprawkami redakcyjnymi i zostały omówione przez pana posła sprawozdawcę. Musimy jednak nadmienić, że ustawa dotyczy szczegółowych zasad, zakresu i trybu udzielania dopłat do oprocentowania kredytów bankowych przeznaczonych na finansowanie zadań związanych z restrukturyzacją przemysłu lekkiego. Ustawa jest bardzo ważna i niezbędna, od 3 lat oczekiwana przez zakłady przemysłu lekkiego. Wiele zakładów w ciągu ostatnich 4 lat zostało zlikwidowanych, część jest w stanie likwidacji, pozostałe jeszcze pracujące oczekują, aby mogły dokonać restrukturyzacji technicznej, technologicznej oraz organizacyjnej, w tym zatrudnieniowej. Uznajemy, że jest to ratowanie przedsiębiorstw znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-330.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-331">
          <u xml:id="u-331.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-331.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Dariusza Kubiaka w imieniu Klubu Parlamentarnego AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-332">
          <u xml:id="u-332.0" who="#PosełDariuszKubiak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność mam zaszczyt przedstawić stanowisko do poprawek Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o dopłatach do oprocentowania niektórych kredytów bankowych (druk nr 2846) oraz sprawozdania Komisji Finansów Publicznych (druk nr 2883).</u>
          <u xml:id="u-332.1" who="#PosełDariuszKubiak">Celem nowelizacji jest rozszerzenie zakresu objętego regulacją ustawy o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych na zadania związane z restrukturyzacją techniczną, technologiczną i organizacyjną, w tym zatrudnienia, przedsiębiorstw przemysłu lekkiego. Dopłaty do oprocentowania kredytów na te cele mogą być stosowane przez okres 48 miesięcy, ale tylko do końca 2005 r. Ustawa określa maksymalne coroczne oprocentowanie kredytów, do których mogą być stosowane dopłaty, oraz maksymalną wysokość tych dopłat i wprowadza zasadę, iż mogą być one udzielone przedsiębiorcy tylko jeden raz. Środkami na dopłaty do oprocentowania kredytów na zadania związane z restrukturyzacją przedsiębiorstw przemysłu lekkiego dysponuje minister właściwy do spraw gospodarki, który w rozporządzeniu wykonawczym m.in. wskaże bank lub osobę prawną powołaną w drodze ustawy i nadzorowaną przez niego, której zostaną powierzone czynności związane z dokonywaniem dopłat.</u>
          <u xml:id="u-332.2" who="#PosełDariuszKubiak">Przejdę teraz do omówienia poprawek zgłoszonych przez Senat. Senat zaproponował 4 poprawki. Poprawki 2. i 3. mają charakter redakcyjny, doprecyzowują i uszczegółowiają odpowiednie przepisy ustawy. Poprawki 1. i 4. mają charakter merytoryczny, rozszerzają możliwość uzyskania dopłat do kredytów bankowych na zasadach regulowanych przez tę ustawę na finansowanie kredytów eksportowych. Chcę zwrócić uwagę, że gdyby nie poszerzono zakresu finansowania o kredyty eksportowe w rozpatrywanej ustawie, to w ogóle nie można by było dopłacać do kredytów eksportowych. Jednocześnie pragnę przypomnieć, iż ustawa, do której Senat zgłosił poprawki, jest wynikiem przyjęcia przez rząd Rzeczypospolitej Polskiej w październiku ub. r. strategii dla przemysłu lekkiego na lata 2000–2005. Jest to wykonanie wcześniej zawartych ustaleń między rządem, związkami zawodowymi, w tym NSZZ „Solidarność”, oraz pracodawcami.</u>
          <u xml:id="u-332.3" who="#PosełDariuszKubiak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Klub Parlamentarny Akcji Wyborczej Solidarność będzie głosował za przyjęciem poprawek zgłoszonych przez Senat do ustawy o zmianie ustawy o dopłatach do oprocentowania niektórych kredytów bankowych, zgodnie ze sprawozdaniem Komisji Finansów Publicznych (druk nr 2883). Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-333">
          <u xml:id="u-333.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-333.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Jerzego Koralewskiego w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-334">
          <u xml:id="u-334.0" who="#PosełJerzyKoralewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Wolności mam zaszczyt przedstawić stanowisko w sprawie uchwały Senatu o ustawie o zmianie ustawy o dopłatach do oprocentowania niektórych kredytów bankowych. Przedmówcy w istocie wyczerpali merytoryczną treść tych poprawek. Dodam tylko, że rozszerzenie o kredyty na kontrakty eksportowe, a w pkt. 4 rozszerzenie przez zwiększenie możliwości zawarcia niektórych kredytów eksportowych jest to istotna część, która jakoś umknęła Sejmowi. Ustawa jest ze wszech miar potrzebna. Niestety, prawie trzy lata trwały prace właściwie najpierw nad jej zainicjowaniem. Przemysł lekki jest w określonej, trudnej sytuacji. Sądzę, że jak najszybsze przyjęcie tej ustawy może pomóc. Można tylko ubolewać, że środki przeznaczone na ten dość szczytny i oczywisty cel są niestety niewielkie.</u>
          <u xml:id="u-334.1" who="#PosełJerzyKoralewski">Klub Parlamentarny Unii Wolności będzie głosował za przyjęciem wszystkich czterech poprawek. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-334.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-335">
          <u xml:id="u-335.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-335.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Józefa Gruszkę w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-336">
          <u xml:id="u-336.0" who="#PosełJózefGruszka">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Debatujemy o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o dopłatach do oprocentowania niektórych kredytów bankowych. Oczywiście, tak jak mówił pan poseł sprawozdawca i moi wielce szanowni przedmówcy, problem dotyczy przemysłu lekkiego. Ten obszar jest bardzo zaniedbany i potrzebuje pomocy.</u>
          <u xml:id="u-336.1" who="#PosełJózefGruszka">Powiem tylko tyle, że te cztery poprawki senackie są rzeczywiście poprawkami legislacyjnymi. Poprawki 2. i 3. uszczegóławiają zapisy, natomiast 1. i 4. dotyczą kredytów ekspertowych. Bez doprecyzowania kwestii tych kredytów w zakresie eksportu przemysł lekki w dalszym ciągu nie mógłby funkcjonować, nawet jeżelibyśmy tę ustawę uchwalili. Stąd te poprawki Senatu są bardzo na czasie. Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego bardzo mocno podkreśla, że prace nad tą ustawą są spóźnione, aczkolwiek przyjęcie tych rozwiązań na pewno umożliwi lepszy rozwój przemysłu lekkiego, który w naszym kraju jest bardzo potrzebny.</u>
          <u xml:id="u-336.2" who="#PosełJózefGruszka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego będzie głosował za przyjęciem wszystkich czterech poprawek. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-336.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-337">
          <u xml:id="u-337.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-337.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Edwarda Maniurę w imieniu Klubu Parlamentarnego SKL.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-338">
          <u xml:id="u-338.0" who="#PosełEdwardManiura">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Klubu Parlamentarnego SKL pragnę przedstawić stanowisko w sprawie poprawek Senatu do ustawy o dopłatach do oprocentowania niektórych kredytów bankowych (druki sejmowe nr 2846 i 2883).</u>
          <u xml:id="u-338.1" who="#PosełEdwardManiura">Klub Parlamentarny SKL jest za przyjęciem wszystkich poprawek wniesionych przez Wysoki Senat, a omówionych przez moich poprzedników. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-338.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-339">
          <u xml:id="u-339.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-339.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-339.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Posłowie też.)</u>
          <u xml:id="u-339.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-339.4" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Do głosowania nad uchwałą Senatu przystąpimy jutro rano.</u>
          <u xml:id="u-339.5" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Któryś z posłów został wyczerpany?</u>
          <u xml:id="u-339.6" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 14. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o ustanowieniu Medalu za Zasługi dla Policji (druki nr 2848 i 2928).</u>
          <u xml:id="u-339.7" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisję pana posła Mirosława Pawlaka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-340">
          <u xml:id="u-340.0" who="#PosełSprawozdawcaMirosławPawlak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt w imieniu Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych przedstawić jej sprawozdanie o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o ustanowieniu Medalu za Zasługi dla Policji z druku nr 2848.</u>
          <u xml:id="u-340.1" who="#PosełSprawozdawcaMirosławPawlak">Senat po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 28 marca 2001 r. ustawy o ustanowieniu Medalu za Zasługi dla Policji wprowadza do jej tekstu następujące poprawki:</u>
          <u xml:id="u-340.2" who="#PosełSprawozdawcaMirosławPawlak">Art. 1 nadaje się brzmienie, które niewiele zmienia tekst ustawy i jest kumulacją dwóch zdań ustawy w jedno. Komisja proponuje tę poprawkę przyjąć. Tekst brzmi następująco: Ustanawia się Medal za Zasługi dla Policji, zwany dalej „medalem”, za wybitne zasługi w dziedzinie realizacji ustawowych zadań Policji. Medal ten przyznaje się również za współpracę polskiej Policji i innych państw. W następnej poprawce w art. 2 w pkt. 1 w lit. a Senat proponuje 2-krotnie użyty wyraz „i” zastąpić wyrazem „lub”. Komisja proponuje poprawkę przyjąć. W 3. poprawce dotyczącej art. 2 pkt 2 lit. a Senat proponuje wyraz „i” zastąpić wyrazem „lub”. Jest to poprawka redakcyjna, podobnie jak poprzednia. Komisja proponuje ją przyjąć. W poprawce 4. Senat proponuje, ażeby użyty w art. 5 w ust. 1, w art. 7 w ust. 1 wyraz „lub”, i użyty 2-krotnie ten wyraz w art. 8 w ust. 1 zastąpić wyrazem „albo”. Komisja proponuje tę poprawkę przyjąć. W poprawce 5. odnoszącej się do art. 9 w ust. 1 Senat proponuje również zmianę wyrazu „lub” na wyraz „i”, czyli poprawkę gramatyczną.</u>
          <u xml:id="u-340.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-340.4" who="#PosełSprawozdawcaMirosławPawlak"> Komisja proponuje ją przyjąć. Poprawka 6. dotyczy skreślenia pkt. 4 i 5 w art. 10 ust. 2. Pkt 4 określa sposób noszenia odznaki i baretki medalu, a pkt 5 dotyczy określania sposobu prowadzenia ewidencji osób wyróżnionych i pozbawionych medalu. Komisja proponuje tę poprawkę odrzucić. </u>
          <u xml:id="u-340.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-340.6" who="#PosełSprawozdawcaMirosławPawlak">W poprawce 7. dotyczącej art. 10 w ust. 2 w pkt. 6 Senat proponuje poprawkę gramatyczną: wyrazy”lub wtórnika” zastąpić wyrazami „i wtórnika”,...</u>
          <u xml:id="u-340.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-340.8" who="#PosełSprawozdawcaMirosławPawlak">... wyrazy „lub zniszczenia” zastąpić wyrazami „albo zniszczenia”.</u>
          <u xml:id="u-340.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-340.10" who="#PosełSprawozdawcaMirosławPawlak">Komisja proponuje przyjąć tę poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-340.11" who="#PosełSprawozdawcaMirosławPawlak">Ponieważ poprawki 2., 3., 4., 5. i 7. mają charakter redakcyjny, komisja proponuje głosować nad nimi łącznie. Dziękuję bardzo za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-340.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-341">
          <u xml:id="u-341.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-341.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-341.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-341.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Wojciecha Nowaczyka w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-341.4" who="#komentarz">(Poseł Zdzisław Podkański: Przepraszam, panie marszałku, czy tylko klub PSL ma klaskać? Jedyny jest, a z innych klubów po jednym pośle i jeszcze nie klaszczą.)</u>
          <u xml:id="u-341.5" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-341.6" who="#komentarz">(Poseł Piotr Krutul: My wspomagamy.)</u>
          <u xml:id="u-341.7" who="#komentarz">(Poseł Zdzisław Podkański: Przepraszam, z AWS jest dwóch.)</u>
          <u xml:id="u-341.8" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Przepraszam, panie pośle, wszyscy klaskali. Świadczy to o tym, że posłowie bardzo dobrze znają się na medalach policyjnych.</u>
          <u xml:id="u-341.9" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Panie pośle, proszę kontynuować.</u>
          <u xml:id="u-341.10" who="#komentarz">(Poseł Piotr Krutul: Klaszczemy.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-342">
          <u xml:id="u-342.0" who="#PosełWojciechNowaczyk">Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-342.1" who="#PosełWojciechNowaczyk">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Klubu Parlamentarnego SLD mam zaszczyt przedstawić stanowisko wobec poprawek Senatu i sprawozdania Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych zawartego w druku nr 2928 do projektu ustawy o ustanowieniu Medalu za Zasługi dla Policji. Mój klub opowiada się za treścią art. 1 w brzmieniu uchwalonym i przekazanym do Senatu, zgodnie z którym określa się, że Medal za Zasługi dla Policji przyznaje się: za wybitne zasługi w dziedzinie realizacji ustawowych zadań Policji, a w dalszej kolejności - za współpracę polskiej Policji z policjami innych państw. Senat w poprawce ujętej w pkt. 1 sprawozdania proponuje nadanie nowego brzmienia art. 1, preferując zasługi naszej Policji we współpracy z policjami innych państw, a na samym końcu uwzględniając zasługi w realizacji ustawowych zadań Policji. Bolesne jest, że Senat bardziej ceni zasługi Policji we współpracy naszej Policji z policjami innych państw niż działania Policji na rzecz podniesienia jej efektywności w kraju na rzecz naszego społeczeństwa. Kierując się zasadą, że działania na rzecz podniesienia bezpieczeństwa w kraju dla dobra naszego społeczeństwa są głównymi i zasadniczymi działaniami naszej Policji i podstawą jej oceny przy wyróżnieniach, mój klub będzie głosował za odrzuceniem 1. poprawki Senatu, odmiennie niż to ujęte zostało w sprawozdaniu Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych w druku nr 2928.</u>
          <u xml:id="u-342.2" who="#PosełWojciechNowaczyk">Natomiast inne poprawki, które mają charakter redakcyjny, a zostały tutaj bardzo szeroko omówione przez pana posła sprawozdawcę, co zostało nagrodzone oklaskami, będziemy również popierać. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-342.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-343">
          <u xml:id="u-343.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-343.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Henryka Dykty w imieniu Klubu Parlamentarnego AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-344">
          <u xml:id="u-344.0" who="#PosełHenrykDykty">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ze względu na powagę tematu chciałbym tylko stwierdzić, jedno zdanie, że Klub Parlamentarny Akcji Wyborczej Solidarność będzie głosował tak, jak przedłożyła Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-344.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-345">
          <u xml:id="u-345.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Wiesław Woda zabierze głos w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-345.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Nareszcie Wysoka Izba nabrała przyspieszenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-346">
          <u xml:id="u-346.0" who="#PosełWiesławWoda">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Całych pięciu minut nie zajmę, niemniej jednak sprawa jest poważna. Chcę stwierdzić, iż klub Polskiego Stronnictwa Ludowego uważa, że policjantów trzeba przede wszystkim nagradzać wymiernymi wskaźnikami, a więc materialnymi. Natomiast odznaczeń jest sporo i wobec tego ustanawianie kolejnego nie bardzo uważamy za celowe. Niemniej jednak skoro już Sejm to uchwalił, wobec tego kilka uwag do poprawek Senatu. Jesteśmy zdecydowanie przeciwni przyjęciu poprawki nr 1, bowiem proponuje się, aby w pierwszej kolejności wynagradzać policjantów za współpracę w kontaktach z Policją innych państw, a w dalszej kolejności za pracę na terenie naszego kraju. Uważamy, iż w pierwszej kolejności trzeba nagradzać odznaczeniami policjantów za efekty pracy w naszym kraju. To po pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-346.1" who="#PosełWiesławWoda">Po drugie, klub wyraża pewne zdziwienie, iż poprawki 2., 3., 4., 5. i 7. to są właściwie poprawki, które polegają na zamianie „i” na „lub”, „lub” na „i” itd. Trochę nas dziwi, że stu senatorów przyjmuje takie poprawki, to powinni bowiem zrobić legislatorzy pracujący wspólnie z komisjami.</u>
          <u xml:id="u-346.2" who="#PosełWiesławWoda">I wreszcie jesteśmy za odrzuceniem również poprawki 7. polegającej na tym, by w rozporządzeniu ministra administracji i spraw wewnętrznych nie określać sposobu noszenia odznaczeń i okoliczności ich używania. Skoro już takie odznaczenie jest przyznawane, należy określić sposób jego noszenia.</u>
          <u xml:id="u-346.3" who="#PosełWiesławWoda">Tak więc z siedmiu poprawek będziemy głosować za przyjęciem pięciu, natomiast za odrzuceniem dwóch. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-346.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-347">
          <u xml:id="u-347.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-347.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Jerzego Budnika w imieniu Klubu Parlamentarnego SKL.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-348">
          <u xml:id="u-348.0" who="#PosełJerzyFeliksBudnik">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Mam zaszczyt odnieść się w imieniu Klubu Parlamentarnego Stronnictwa Konserwatywno-Ludowego do stanowiska Senatu w sprawie ustawy o ustanowieniu Medalu za Zasługi dla Policji z druku nr 2848. Uchwałę Senatu w powyższej sprawie pan marszałek skierował do rozpatrzenia do Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych. Sprawozdanie komisji zawarte w druku nr 2928 zostało przed chwilą wyczerpująco omówione przez pana posła Mirosława Pawlaka, sprawozdawcę komisji. Pan poseł w imieniu Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych zarekomendował Wysokiej Izbie przyjęcie 6 z 7 zgłoszonych przez Senat poprawek, a odrzucenie jednej poprawki, nr 6, dotyczącej pkt. 4 i 5 w art. 10 ust. 2. Senat zaproponował skreślenie obu tych punktów. Komisja chce, i słusznie, by one pozostały.</u>
          <u xml:id="u-348.1" who="#PosełJerzyFeliksBudnik">Wysoki Sejmie! Panie Marszałku! W związku z tym, że z wyjątkiem poprawki nr 6 wszystkie pozostałe poprawki zgłoszone przez Senat mają wyłącznie charakter językowy, redakcyjny, porządkujący, ograniczę się stwierdzenia, że Klub Parlamentarny Stronnictwa Konserwatywno-Ludowego będzie głosował zgodnie z rekomendacją Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych odnośnie do przyjęcia lub odrzucenia zgłoszonych przez Senat poprawek. Jestem przekonany, że zaszczytny Medal za Zasługi dla Policji będzie miał wysoką rangę społeczną, i że wyróżniane nim będą, zgodnie z intencją autorów tej ustawy, wyłącznie osoby za wybitny wkład we współpracę polskiej Policji z policjami innych państw oraz te, które mają wybitne zasługi w realizacji podstawowych zadań Policji, tak jak zostało to zapisane w art. 1 ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-348.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-349">
          <u xml:id="u-349.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-349.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-349.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-349.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Do głosowania nad uchwałą Senatu przystąpimy jutro rano.</u>
          <u xml:id="u-349.4" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 15. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (druki nr 2902 i 2947).</u>
          <u xml:id="u-349.5" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Józefa Górnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-350">
          <u xml:id="u-350.0" who="#PosełSprawozdawcaJózefGórny">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przypadł mi w udziale zaszczyt przedstawienia zamieszczonego w druku nr 2947 sprawozdania Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa odnośnie do stanowiska Senatu w sprawie ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków.</u>
          <u xml:id="u-350.1" who="#PosełSprawozdawcaJózefGórny">Senat po rozpatrzeniu ustawy na posiedzeniu w dniu 23 lutego br. podjął uchwałę o wprowadzeniu do tej ustawy 11 poprawek. Komisja Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa rozpatrzyła uchwałę Senatu przedstawioną w druku nr 2902 na posiedzeniu w dniu 23 maja br. Postaram się bardzo krótko omówić wprowadzone przez Senat poprawki wraz ze stosownymi stanowiskami komisji.</u>
          <u xml:id="u-350.2" who="#PosełSprawozdawcaJózefGórny">I tak poprawki nr 4, 7, 9 i 11 mają charakter redakcyjny. Nie budzą one żadnych wątpliwości i komisja proponuje je przyjąć.</u>
          <u xml:id="u-350.3" who="#PosełSprawozdawcaJózefGórny">Poprawka nr 1 polega na skreśleniu w definicji niezbędnych przychodów - ta definicja jest w art. 2 pkt 2 - wyrazu „ewentualne”. Zmierza ona do obligatoryjnego włączenia w uzasadnione koszty przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych także zysku. Poprawka ta była przedmiotem ożywionej dyskusji na posiedzeniu komisji. Większością głosów komisja rekomenduje Wysokiej Izbie jej przyjęcie.</u>
          <u xml:id="u-350.4" who="#PosełSprawozdawcaJózefGórny">Poprawka nr 2, z którą związana jest poprawka nr 8, polega na skreśleniu w art. 9 ust. 4, który zezwala, aby odprowadzanie ścieków ze zbiorników bezdopływowych do urządzeń kanalizacyjnych odbywało się wyłącznie na warunkach i w miejscu określonym przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne. Ponieważ problem ten rozstrzyga ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach nowelizowana ustawą o wprowadzeniu ustawy Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw, której trzecie czytanie odbędzie się w dniu jutrzejszym, komisja rekomenduje przyjęcie tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-350.5" who="#PosełSprawozdawcaJózefGórny">Bardzo ważną poprawką o charakterze merytorycznym jest poprawka nr 3, zgodnie z którą taryfy za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i odprowadzenie ścieków miałyby podlegać zatwierdzeniu nie przez radę gminy, lecz przez zarząd gminy. Ponieważ poprawka ta jest niekompletna, gdyż nie wnosi wynikającej z niej zmiany brzmienia dotyczącego kar pieniężnych art. 30 ust. 1 pkt 1, komisja rekomenduje Wysokiej Izbie jej odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-350.6" who="#PosełSprawozdawcaJózefGórny">Poprawki nr 5 i 6 polegają na przeniesieniu delegacji do wydania rozporządzenia z art. 27 do art. 28 - chodzi o dodawany pkt 1a. Komisja proponuje przyjęcie tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-350.7" who="#PosełSprawozdawcaJózefGórny">Wreszcie poprawka nr 10 dotyczy zastąpienia w art. 29 w ust. 7 wyrazów „w ust. 1–5” wyrazami „w ust. 1–3”. Komisja rekomenduje przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-350.8" who="#PosełSprawozdawcaJózefGórny">Podsumowując, chcę powiedzieć, iż Komisja Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa rekomenduje Wysokiej Izbie przyjęcie poprawek nr 1 i 2 oraz 4–11, a także odrzucenie poprawki nr 3. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-350.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-351">
          <u xml:id="u-351.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-351.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-351.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-351.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Chojnackiego w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-352">
          <u xml:id="u-352.0" who="#PosełJanChojnacki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-352.1" who="#PosełJanChojnacki">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej wobec sprawozdania Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa dotyczącego uchwały Senatu w sprawie ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków.</u>
          <u xml:id="u-352.2" who="#PosełJanChojnacki">Zanim przejdę do poprawek Senatu, chcę zwrócić uwagę na cel, jaki został postawiony na etapie tworzenia ustawy. Firmy zajmujące się gospodarką wodno-ściekową mają uzyskać taką rentowność, aby były w stanie wspomagać gminy w realizacji inwestycji związanych ze swoją działalnością. Z punktu widzenia ekonomicznego to założenie słuszne, ale z punktu widzenia społecznego dzisiaj raczej nierealne. Dlatego naszym zdaniem słuszna jest decyzja komisji, która odrzuciła stanowisko Senatu dotyczące art. 24 ust. 1–3 i ust. 8, polegające na wykreśleniu rady gminy, a przywróceniu zapisu o zarządzie gminy. W okresie urynkowienia tego sektora właśnie rada gminy powinna mieć wpływ na właściwe relacje w gminie - czy społeczeństwo jest już na tyle bogate, że będzie w stanie płacić odpowiednio wysokie ceny za wodę i odprowadzanie ścieków, czy jeszcze nie znajduje się na tym etapie i należy takie przedsiębiorstwa wspomagać z funduszu, z budżetu gminy. Pozostałe poprawki Senatu Klub Parlamentarny SLD będzie popierał. Chcę jeszcze zwrócić uwagę na to, że szkoda, iż Senat nie wprowadził zapisu, który był zgłaszany w komisji, ale nie uzyskał aprobaty, a który zobowiązałby budżet państwa do uczestnictwa w rozbudowie sieci wodociągowo-kanalizacyjnej, szczególnie na wsi i na obrzeżach miast, gdzie koszty poniesione na wykonanie instalacji są niewspółmierne do wpływów.</u>
          <u xml:id="u-352.3" who="#PosełJanChojnacki">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Ze względu na szczególne znaczenie społeczne ustawy wprowadzenie jej w życie musi być starannie przygotowane, a akty wykonawcze do tej ustawy nie mogą traktować wody jak wielu innych towarów. Dziękuję bardzo za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-352.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-353">
          <u xml:id="u-353.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-353.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Głos zabierze pan poseł Józef Górny w imieniu Klubu Parlamentarnego AWS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-354">
          <u xml:id="u-354.0" who="#PosełJózefGórny">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z całą pewnością nie wykorzystam przysługującego mi limitu 5 minut. Chcę powiedzieć, iż Klub Parlamentarny Akcji Wyborczej Solidarność będzie głosował zgodnie ze stanowiskiem Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, a więc za przyjęciem poprawek nr 1, 2 i 4–11 oraz za odrzuceniem poprawki nr 3.</u>
          <u xml:id="u-354.1" who="#PosełJózefGórny">W wypadku tej ostatniej poprawki będziemy głosować za jej odrzuceniem tylko ze względu na jej niekompletność, gdyż z merytorycznego punktu widzenia uważamy ją za słuszną. Uważamy bowiem, iż kwestia zatwierdzania taryf za doprowadzenie wody i odprowadzenie ścieków często staje się na sesjach rad gmin przedmiotem politycznych kłótni nieuwzględniających racji ekonomicznych przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych. Z tego względu naszym zdaniem lepszym rozwiązaniem byłoby, gdyby taryfy te podlegały zatwierdzeniu przez zarządy gmin według zasad określonych przez rady gmin. Nie można jednak wprowadzać do ustawy poprawki, która ustawę tę czyniłaby niespójną. Z tego też względu będziemy głosować za odrzuceniem tej merytorycznie słusznej naszym zdaniem poprawki. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-354.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-355">
          <u xml:id="u-355.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-355.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Żelichowskiego w imieniu Klubu Parlamentarnego PSL.</u>
          <u xml:id="u-355.2" who="#komentarz">(Poseł Piotr Krutul: Spokojnie, masz 5 minut.)</u>
          <u xml:id="u-355.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Na dojście.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-356">
          <u xml:id="u-356.0" who="#PosełStanisławŻelichowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Koledzy mi tu podpowiadają, że mogę wykorzystać 10 minut, ale proszę się nie obawiać, nie wykorzystam tego czasu.</u>
          <u xml:id="u-356.1" who="#PosełStanisławŻelichowski">Chcę powiedzieć, że ten projekt ustawy nie był przez nas poparty w Sejmie z tego względu, że po raz kolejny próbujemy brzemię kosztów nałożyć na polskiego użytkownika sieci wodociągowych i kanalizacyjnych, w sytuacji gdy „Rocznik statystyczny” wskazuje, że mamy 2,4 mln Polaków żyjących poniżej granicy ubóstwa, a 6,5 mln Polaków żyjących poniżej granicy minimum socjalnego. Jest przecież jakaś granica wytrzymałości społeczeństwa. Realizujemy liberalną politykę. Ta polityka zmierza do tego, żeby państwo wycofało się z różnych obowiązków, w tym również tego typu. W tym stanie rzeczy, rozumiem, że komisje sejmowe próbowały trochę ucywilizować projekt rządowy, który trafił do komisji, również z działań komisji sejmowych wynika, że to, co z Sejmu wychodzi, też w takim kierunku zmierza. W Klubie Parlamentarnym PSL będziemy głosowali tak, jak przyjęto w komisjach, czyli będziemy za odrzuceniem poprawki 3., a przyjęciem pozostałych poprawek legislacyjnych, chociaż w dalszym ciągu uważamy, że ten projekt jest niedobry, że zrobi więcej złego niż dobrego dla polskiego społeczeństwa. Nie można całego kosztu dostosowania Polski do Unii Europejskiej zrzucić na barki społeczeństwa, bo jeżeli tak się stanie, to społeczeństwo w referendum wypowie się przeciwko integracji, co będzie niewątpliwie stratą dla nas wszystkich. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-356.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-357">
          <u xml:id="u-357.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-357.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Edwarda Maniurę w imieniu Klubu Parlamentarnego SKL.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-358">
          <u xml:id="u-358.0" who="#PosełEdwardManiura">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego SKL przedstawić stanowisko dotyczące poprawek wniesionych przez Wysoki Senat do ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, druk nr 2947.</u>
          <u xml:id="u-358.1" who="#PosełEdwardManiura">Klub SKL opowiada się za przyjęciem poprawek 1. i 2. oraz 4. - 11., natomiast poprawkę 3., między innymi ze względu na niekompletność, proponujemy odrzucić. Kwestia ustalania ceny wody była w Wysokiej Izbie wielokrotnie dyskutowana. Obecny stan prawny, który określa, że ceny wody są ustalane w drodze uchwały rady gminy, wydaje się właściwy. Scedowanie tych uprawnień na zarząd gminy może spowodować wiele niepotrzebnych napięć, szczególnie w samorządach małych gmin wiejskich.</u>
          <u xml:id="u-358.2" who="#PosełEdwardManiura">Wobec powyższego, tak jak na wstępie powiedziałem, jesteśmy za przyjęciem wszystkich poprawek Senatu z wyjątkiem poprawki 3. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-358.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-359">
          <u xml:id="u-359.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-359.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Głos zabierze pan poseł Piotr Krutul w imieniu Koła Poselskiego Porozumienie Polskie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-360">
          <u xml:id="u-360.0" who="#PosełPiotrKrutul">Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-360.1" who="#PosełPiotrKrutul">Wysoka Izbo! Rzeczywiście, panie pośle, będę mówił dłużej niż 3. minuty. Co prawda jest za 10 minut północ, ale pragnę powiedzieć, że ta ustawa jest bardzo trudna, niesprawiedliwa społecznie, obciąży zwłaszcza małe gminy wiejskie, a także oczyszczalnie ścieków i wodociągi. Jej ogromne konsekwencje spadną na ludzi, na tych biednych rolników, którzy nie będą mogli sprostać jej wymaganiom.</u>
          <u xml:id="u-360.2" who="#PosełPiotrKrutul">Od początku, od pierwszego czytania w pracach podkomisji, byłem przeciwny tej ustawie, jako Koło Poselskie Porozumienia Polskiego zgłosiliśmy w drugim czytaniu wniosek o odrzucenie tej ustawy. Niestety, ustawa została zatwierdzona i nie ma możliwości, abyśmy ją zablokowali. Jedyna szansa to, że pan prezydent tę ustawę zawetuje.</u>
          <u xml:id="u-360.3" who="#PosełPiotrKrutul">Mam nadzieję, że będą wnioski ze związków gmin wiejskich i nie tylko, żeby ta ustawa została zawetowana. Dlaczego tak mówię? Ostatnio, już o tym wspominałem, kiedy była debata o Unii Europejskiej, pytałem pana ministra ochrony środowiska, kto poniesie konsekwencje ustaw dostosowujących do Unii Europejskiej, a ta ustawa jest jedną z nich. Mówiłem, że zostały zwiększone szacunki z 30,5 mld do 42 mld euro na cele ochrony środowiska, a jeżeli chodzi o jakość wody, to wydatki są na poziomie 11 mld euro, co daje ok. 40 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-360.4" who="#PosełPiotrKrutul">Mam pytanie - jest akurat pan prezes - panie prezesie, o ile wzrośnie cena wody, jeżeli zatwierdzimy tę ustawę, jeżeli przyjmiemy poprawkę 1. Senatu, że w tak zwanych niezbędnych przychodach przedsiębiorstwa wodno-kanalizacyjne będą musiały wykazać zysk. Jaki to będzie procent, ponieważ uważam, że dobrze się stało, iż w projekcie Sejmu w niezbędnych przychodach nie było zysku, a w związku z tym będą o tym decydowały rady gmin, nie zarządy, nie wyobrażam sobie, żeby trzy osoby decydowały o cenie wody. Jak stwierdziło Biuro Studiów i Ekspertyz w ekspertyzie z dnia 27 listopada 2000 r., druk nr 2316, jest to sprawa tzw. polityczna i to będzie temat drażliwy, żeby 3 osoby - a nie 20 czy 30 osób - podejmowały decyzję dotyczącą ceny wody. Myślę, że Senat poszedł w tej sprawie za bardzo na skróty, iż upoważnił 3 osoby do podejmowania takiej decyzji. A skoro jest obecny pan prezes Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast, to mam pytanie, w związku z tym, że na 102. posiedzeniu Sejmu w dniu 28 lutego pojawiło się stwierdzenie: Jeżeli dane przedsiębiorstwo wykaże jednoznacznie, niepodważalnie, że cena musi wzrosnąć powyżej progu dopuszczalnego w wyniku politycznych ustaleń tej gminy - czyli ustalenia ceny wody, ceny usuwania ścieków - to gmina będzie musiała tę różnicę dopłacić. Pytam, z czego gmina dopłaci, gmina wiejska, która nie ma ani środków SAPARD, ani pieniędzy z Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Tu pan odpowiedział, że „dopłaci ze środków, które ma do dyspozycji, pochodzących z podatków, z dotacji i subwencji. Innych środków nie ma”. A jeżeli nie będzie tych środków, to co wówczas się stanie? Jeżeli pan prezes zatwierdzi, przedsiębiorstwo wodno-kanalizacyjne przedłoży panu dane, wytyczne również z poprawką, jeżeli ta poprawka przejdzie - mam nadzieję, że Sejm ją odrzuci - i ewentualne zyski. Pragnę bowiem przypomnieć, że w gminach wiejskich wszystkie istniejące oczyszczalnie są oczyszczalniami niedociążonymi, wodociągi po prostu nie przynoszą zysków, a dane przedsiębiorstwo ma przynosić zyski. Jak tu było powiedziane, idziemy w kierunku wolnego rynku, czyli przedsiębiorstwa konkurencyjne mają być sprzedawane Unii Europejskiej, tzn. panowie kapitaliści czy inni z Unii Europejskiej mają wykupić nasze przedsiębiorstwa wodno-kanalizacyjne. Dlatego od początku i podczas pierwszego, i w czasie drugiego czytania mówiliśmy, że ta ustawa jest ustawą złą, szkodliwą społecznie.</u>
          <u xml:id="u-360.5" who="#PosełPiotrKrutul">Na zakończenie pragnę powiedzieć, że nie będziemy głosować za poprawką nr 1 Senatu i mam nadzieję, że w Sejmie poprawka ta nie zostanie przyjęta, chodzi o to, żeby zyski były wpisywane do tzw. niezbędnych przychodów. Również nie zgodzimy się, aby została przyjęta - mamy nadzieję, że tak się stanie - poprawka nr 3 mówiąca o tym, że 3 czy 5 osób będzie decydowało o cenie wody, cenie ścieków. Być może w miastach to jest możliwe, na wsi natomiast takich radnych, którzy zadecydowaliby nie jako rada, tylko jako zarząd, odwołano by na następnej sesji rady gminy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-360.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-361">
          <u xml:id="u-361.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-361.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-361.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu wiceprezesa Urzędu Mieszkalnictwa... A pan poseł Chmielewski w jakim trybie?</u>
          <u xml:id="u-361.3" who="#komentarz">(Poseł Jan Chmielewski: Chciałbym zadać pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-361.4" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Zgodnie z regulaminem nie ma pytań do poprawek senackich, regulamin tego nie przewiduje. Jeśli chodzi o poprawki senackie, panowie posłowie, gdy ktoś ma zastrzeżenia do takiej poprawki, to niech próbuje Wysoką Izbę przekonać, żeby jej nie przyjąć i to jest logiczne, nie zaś pyta czy przypiera do ściany ministra, co się stanie, jeśli Wysoka Izba ją przyjmie. Uważam, że to mija się troszkę z logiką.</u>
          <u xml:id="u-361.5" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu wiceprezesa Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast pana Dionizego Bedę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-362">
          <u xml:id="u-362.0" who="#WiceprezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastDionizyBeda">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pojawiło się pytanie, co się stanie, jeżeli przedsiębiorstwo na podstawie przesłanek ekonomicznych wykaże, że będzie zysk, a gmina nie będzie miała tego z czego pokryć. Jeszcze raz z tego miejsca postaram się to wyjaśnić. Otóż, właśnie gmina, właśnie rada gminy będzie zatwierdzała plan rozwoju tego przedsiębiorstwa, będzie określała to wszystko, co będzie dotyczyło rozwoju przedsiębiorstwa, m.in. także stopień czy wielkość zysku, jaki w przedsiębiorstwie tym będzie się w owym czasie wypracowywało. Tenże zysk będzie przeznaczany m.in. również na inwestycje, które na podstawie planu zatwierdzonego przez radę będą ewentualnie realizowane.</u>
          <u xml:id="u-362.1" who="#WiceprezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastDionizyBeda">A cóż się dzieje dzisiaj w przedsiębiorstwach, które dostarczają wodę? Jeżeli wykażą czy wykazują, że ich koszty są w określonej wielkości, cóż ma uczynić gmina, gmina po prostu musi uchwalić dotacje dla takiego przedsiębiorstwa czy też tak podwyższyć cenę dostarczanej wody i usuwania ścieków, by było to pokrywane. Można zatem zaryzykować stwierdzenie, że pewnie w jakimś stopniu cena woda w tej sytuacji wzrośnie, ale ten wzrost będzie zawsze kształtowany właśnie przez politykę tejże gminy, która takich inwestycji czy takiego rozwoju przedsiębiorstwa w określonym czasie będzie się spodziewała.</u>
          <u xml:id="u-362.2" who="#WiceprezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastDionizyBeda">Myślę, że chyba nic więcej tutaj nie potrafię wymyślić. Ta układanka, którą żeśmy zaproponowali w ustawie, przeszła przecież już cały szereg dyskusji i wydaje się poprawna, jeżeli ten tok myślenia będzie od początku do końca realizowany. Wydaje się, że co do tego, co kilkakroć zostało zakwestionowane z tego miejsca, czyby odpolitycznić te decyzje, to jeżeli te decyzje będą w rękach rady, tak jak to w zasadzie będzie musiało dzisiaj być w Sejmie uchwalone, to nie ma tych obaw.</u>
          <u xml:id="u-362.3" who="#WiceprezesUrzęduMieszkalnictwaiRozwojuMiastDionizyBeda">Jeżeli państwo pozwolą, tylko tyle odnośnie do wyjaśnienia tej kwestii. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-362.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-363">
          <u xml:id="u-363.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu prezesowi.</u>
          <u xml:id="u-363.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-363.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Do głosowania nad uchwałą Senatu przystąpimy jutro rano,</u>
          <u xml:id="u-363.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Wysoka Izbo! Jako ostatni punkt porządku dziennego zostało przewidziane sprawozdanie komisji o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o leśnym materiale rozmnożeniowym. Jest to kilkunastominutowy punkt, dlatego pozwolę sobie zaproponować Wysokiej Izbie rozpatrzenie go w tej chwili, w związku choćby z tym, że pan minister Radziejowski, który czuwa nad tym punktem, siedzi już od kilku godzin na sali, w kolejce czeka i w tym momencie za głowę się trzyma, więc wietrzę niebezpieczeństwo. Dlatego pozwolę sobie zaproponować rozpatrzenie w tej chwili tego punktu.</u>
          <u xml:id="u-363.4" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 18. porządku dziennego: Sprawozdanie komisji nadzwyczajnej - Komisji Prawa Europejskiego o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o leśnym materiale rozmnożeniowym (druki nr 2957 i 2986).</u>
          <u xml:id="u-363.5" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Stanisława Żelichowskiego.</u>
          <u xml:id="u-363.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-363.7" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Myślę, że pan poseł długo nie będzie mówił.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-364">
          <u xml:id="u-364.0" who="#PosełSprawozdawcaStanisławŻelichowski">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-364.1" who="#PosełSprawozdawcaStanisławŻelichowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pragnę poinformować, że Senat do ustawy o leśnym materiale rozmnożeniowym zgłosił trzy poprawki. Wszystkie trzy poprawki nie znalazły akceptacji komisji nadzwyczajnej - Komisji Prawa Europejskiego. Pokrótce, najkrócej jak to możliwe, pragnę je omówić.</u>
          <u xml:id="u-364.2" who="#PosełSprawozdawcaStanisławŻelichowski">Poprawka 1. dotyczy art. 12 ust. 1. Chodzi o to, że Sejm zaproponował, aby kontrole prowadzili upoważnieni przez ministra pracownicy, natomiast Senat proponuje, aby rozszerzyć to na inne osoby. Komisja nie uznała poprawki Senatu z tego względu, że przyjęliśmy utworzenie Biura Nasiennictwa Leśnego. Sądzimy, że w ramach tego biura będą zatrudnieni specjaliści i ci specjaliści będą również dokonywali kontroli. Gdybyśmy pozwolili dzisiaj ministrowi na to, żeby niezależnie od tych pracowników kontroli dokonywały jakieś inne osoby, to można byłoby przypuszczać, że różne osoby mogły się znaleźć w tym Biurze Nasiennictwa Leśnego, stąd komisje nie uznały tej poprawki za zasadną i nie popierają jej.</u>
          <u xml:id="u-364.3" who="#PosełSprawozdawcaStanisławŻelichowski">Następna poprawka, 2., dotyczy art. 29 ust. 4. To się odnosi do delegacji ustawowej przekazanej ministrowi środowiska. Pragnę tu nadmienić, że wytyczne do delegacji ustawowej opracowane przez Komisję Prawa Europejskiego, a następnie przyjęte przez Sejm są następujące: biorąc w szczególności pod uwagę, aby informacje w nich zawarte były zwięzłe, czytelne oraz niezbędne do wydania świadectwa pochodzenia leśnego materiału rozmnożeniowego. Senat z kolei proponuje, aby skreślić to, co Sejm przyjął, i dodać: kierując się dążeniem do usprawnienia postępowania w tych sprawach. Nadmienię tutaj, iż orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego jasno wskazuje, że delegacje ustawowe muszą być precyzyjne, muszą określać zakres tych delegacji. W tym, co proponuje Senat, nie wiadomo, o co chodzi. Bo co to znaczy: kierując się dążeniem do usprawnienia postępowania w tych sprawach? Pod takim pojęciem można przyjąć cały szereg rzeczy. Stąd komisja uznała, że propozycja Sejmu była bardziej precyzyjna, bardziej wychodząca naprzeciw orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-364.4" who="#PosełSprawozdawcaStanisławŻelichowski">I wreszcie poprawka 3. dotyczy art. 60. Chodzi tutaj o wprowadzenie ustawy w życie. Przyjęliśmy w rozwiązaniu sejmowym, że ustawa wchodzi w życie z dniem uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej. Senat proponuje, aby ustawa wchodziła w życie z dniem 1 stycznia 2003 r. Taka propozycja mogła pojawić się nie tyle, sądzę, wskutek niechlujstwa legislacyjnego, ile wskutek, powiedzmy, pośpiechu, w jakim tworzymy prawo. Chcielibyśmy wszyscy, by prawo było tworzone szybko, ale jednocześnie, by to było dobre prawo. Jeżeli w kilku artykułach... Jeżeli w art. 44 ust. 4 czytamy, że pozwolenie, o którym mowa w ust. 1, wydane jest na warunkach określonych przez właściwy organ Unii Europejskiej, to przecież wiadomo, że Polska 1 stycznia 2003 r. nie będzie członkiem Unii Europejskiej, i gdybyśmy przyjęli tego typu rozwiązanie, to oznaczałoby to, że organ Unii Europejskiej decyduje o określonych posunięciach Polski w sytuacji, kiedy Polska nie jest członkiem Unii Europejskiej. Jest tutaj kilka takich zapisów. Tak więc nie negując zasadności co do samego przyspieszenia terminu, nie możemy dopuścić do ośmieszenia się na forum międzynarodowym; a ponieważ Sejm może tylko przyjąć lub odrzucić poprawkę Senatu, nie ma prawa ustosunkowywać się do określonych zapisów w ustawie, bardzo żałujemy, że Senat nie zadał sobie trudu i w ślad za tego typu propozycją nie dokonał również zmian w innych zapisach; w związku z tym komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki. W imieniu komisji nadzwyczajnej - Komisji Prawa Europejskiego wnoszę o odrzucenie wszystkich trzech poprawek zgłoszonych przez Senat. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-365">
          <u xml:id="u-365.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-365.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-365.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-365.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Jerzego Czepułkowskiego w imieniu Klubu Parlamentarnego SLD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-366">
          <u xml:id="u-366.0" who="#PosełJerzyCzepułkowski">Godzinę duchów mamy za sobą, a zatem: Dzień dobry, Panie Marszałku! Dzień dobry, Wysoka Izbo!</u>
        </div>
        <div xml:id="div-367">
          <u xml:id="u-367.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Niebawem zacznie się rozwidniać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-368">
          <u xml:id="u-368.0" who="#PosełJerzyCzepułkowski">Mam przyjemność w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej przedstawić stanowisko klubu wobec uchwały Senatu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie ustawy o leśnym materiale rozmnożeniowym. Senat sformułował trzy poprawki. Odnośnie do poprawki 1.: minister przy pomocy Biura Nasiennictwa Leśnego wykonuje szereg zadań z zakresu nadzoru nad produkcją leśnego materiału rozmnożeniowego i obrotu nim, o czym stanowi art. 12 ustawy. Czynności te wykonuje minister i - co jest zrozumiałe - upoważnieni przez niego pracownicy biura. Z niezrozumiałych przyczyn i w sprzeczności z logiką Senat proponuje, aby nie byli to jedynie pracownicy, lecz bliżej nieokreślone upoważnione osoby, które mają wykonywać wymienione czynności w ramach obowiązków służbowych. Jakie to będą osoby, w ramach jakich obowiązków będą wykonywać te czynności, jeśli nie będą pracownikami? Będziemy głosować za odrzuceniem tej poprawki. W 2. poprawce do art. 29 Senat proponuje zastąpić czytelny, precyzyjny zapis dotyczący warunków, jakim powinny odpowiadać informacje służące wydaniu świadectwa pochodzenia leśnemu materiałowi rozmnożeniowemu, zapisem enigmatycznym, nieczytelnym i niemającym nic wspólnego z językiem prawa. Będziemy za odrzuceniem również tej poprawki. W poprawce 3. Senat zmienia termin wejścia w życie ustawy, proponując datę 1 stycznia 2003 r. Może i słusznie, gdyż ewentualne przyspieszenie terminu wejścia w życie ustawy w stosunku do daty wejścia Polski do Unii Europejskiej daje szanse - zważywszy na kilkuletni cykl produkcyjny leśnego materiału rozmnożeniowego - stanąć Polsce do konkurencji na unijnym rynku leśnego materiału rozmnożeniowego. Jednakże dobrymi chęciami piekło jest wybrukowane. Senat zaniedbał, nie zatroszczył się o niezbędne w tej sytuacji poprawki w tekście ustawy, co w wyniku przyjęcia poprawki 3. oznaczałoby, że z dniem 1 stycznia 2003 r. Polska, nie będąc członkiem Unii Europejskiej, zobowiązana byłaby do współpracy z instytucjami państw Unii, współpracy zastrzeżonej jedynie dla państw członkowskich. I w tym przypadku Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej będzie głosował za odrzuceniem senackiego bubla. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-368.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-369">
          <u xml:id="u-369.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-369.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Ewę Sikorską-Trelę w imieniu Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-370">
          <u xml:id="u-370.0" who="#PosełEwaSikorskaTrela">Panie Marszałku! Państwo Ministrowie! Panie i Panowie Posłowie! Konieczność implementacji prawa Unii Europejskiej do polskiego systemu prawnego powoduje, iż niezbędne stało się przyjęcie ustawy o leśnym materiale rozmnożeniowym, regulującej kwestie związane z produkcją, rejestracją leśnego materiału rozmnożeniowego i obrotem nim. Mam honor w imieniu klubu Akcji Wyborczej Solidarność przedstawić nasze stanowisko odnośnie do poprawek Senatu do ustawy o leśnym materiale rozmnożeniowym (druk nr 2957). Poprawki Senatu do tej ustawy rozpatrywała komisja nadzwyczajna - Komisja Prawa Europejskiego, zostało to zawarte w druku nr 2986. Senat wniósł do ustawy trzy poprawki, które komisja nadzwyczajna proponuje odrzucić. Klub Akcji Wyborczej Solidarność podziela w pełni stanowisko komisji i posłowie naszego klubu głosować będą za ich odrzuceniem.</u>
          <u xml:id="u-370.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-370.2" who="#PosełEwaSikorskaTrela">W poprawce 1. do art. 12 ust. 1 Senat proponuje, aby w zdaniu wstępnym wyrazy „upoważnieni przez niego pracownicy” zastąpić sformułowaniem „upoważnione przez niego osoby”. Uważamy, iż zapis przyjęty przez Sejm jest znacznie lepszy, bowiem wyraźnie mówi, iż tylko upoważnieni przez ministra pracownicy będą uprawnieni do pewnych czynności związanych z produkcją, obrotem i kontrolą leśnego materiału rozmnożeniowego. Zastąpienie wyrazu „pracownik” wyrazem „osoba” jest nieuzasadnione i niebezpieczne, poszerzałoby bowiem krąg osób dopuszczonych do tych czynności. Ponadto sugerowałoby, iż również osoby niebędące pracownikami Biura Nasiennictwa Leśnego mogłyby wykonywać zadania, o których powyżej mowa. Klub Akcji Wyborczej Solidarność zaakceptować tego nie może.</u>
          <u xml:id="u-370.3" who="#PosełEwaSikorskaTrela">Nie akceptujemy również poprawki 2. Senatu do art. 29 ust. 4, sprowadzającej się do innego niż przyjął Sejm zapisu określającego, jak powinien wyglądać wzór wniosku, z którym producent występuje do ministra celem wydania świadectwa pochodzenia leśnego materiału rozmnożeniowego. Klub nasz uważa, iż propozycja Senatu odnośnie do innej redakcji ust. 4 jest zdecydowanie mniej precyzyjna i dlatego jesteśmy za odrzuceniem tej poprawki i pozostawieniem wersji dotychczasowej.</u>
          <u xml:id="u-370.4" who="#PosełEwaSikorskaTrela">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Jesteśmy również za odrzuceniem poprawki 3. do art. 60, która zmierza do zmiany terminu wejścia w życie ustawy. W wersji przyjętej przez Sejm ustawa miałaby wchodzić w życie z dniem uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej. Senat zaś proponuje, aby dniem wejścia w życie ustawy był 1 stycznia 2003 r. Ponieważ omawiana ustawa o leśnym materiale rozmnożeniowym dostosowuje polski system prawny do wymagań Unii Europejskiej w tym zakresie, jak również wypełnia zobowiązania wynikające z Narodowego programu przygotowania Polski do członkostwa w Unii Europejskiej, klub Akcji Wyborczej Solidarność uważa, iż ustawa ta powinna zacząć obowiązywać dopiero w momencie przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Ponieważ precyzyjna data naszego członkostwa jest jeszcze nieznana, poprawka Senatu nie ma dziś żadnego uzasadnienia merytorycznego i głosować będziemy za jej odrzuceniem, tym bardziej że wprowadzenie w życie tej ustawy wiązałoby się z obciążeniem dla budżetu państwa w wysokości 6,9 mln zł, a takich pieniędzy na ten cel w budżecie na rok 2001 nie ma. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-370.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-371">
          <u xml:id="u-371.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-371.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Żelichowskiegeo w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-372">
          <u xml:id="u-372.0" who="#PosełStanisławŻelichowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego podziela stanowisko wyrażone w sprawozdaniu złożonym przez komisję nadzwyczajną - Komisję Prawa Europejskiego i będzie głosował za odrzuceniem wszystkich trzech poprawek Senatu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-372.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-373">
          <u xml:id="u-373.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-373.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Jerzy Budnik zabierze głos w imieniu klubu SKL.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-374">
          <u xml:id="u-374.0" who="#PosełJerzyFeliksBudnik">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! O tak późnej porze stosowne wydaje się ograniczenie wystąpienia klubowego do krótkiego oświadczenia.</u>
          <u xml:id="u-374.1" who="#PosełJerzyFeliksBudnik">Oświadczam więc, że Klub Parlamentarny Stronnictwa Konserwatywno-Ludowego, podzielając argumentację przedstawioną przez pana posła Stefana Żelichowskiego w imieniu komisji nadzwyczajnej - Komisji Prawa Europejskiego, będzie głosował za odrzuceniem trzech poprawek zaproponowanych przez Senat do ustawy o leśnym materiale rozmnożeniowym. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-374.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-375">
          <u xml:id="u-375.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-375.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-375.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-375.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Do głosowania nad uchwałą Senatu przystąpimy jutro rano.</u>
          <u xml:id="u-375.4" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję Wysokiej Izbie za zrozumienie.</u>
          <u xml:id="u-375.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Dzisiaj.)</u>
          <u xml:id="u-375.6" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Niech będzie dzisiaj, jak panu wygodnie, i tak o tej samej porze się zejdziemy na sali.</u>
          <u xml:id="u-375.7" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 16. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży o:</u>
          <u xml:id="u-375.8" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">1) poselskim projekcie ustawy o utworzeniu Uniwersytetu Podkarpackiego,</u>
          <u xml:id="u-375.9" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">2) poselskim projekcie ustawy o utworzeniu Uniwersytetu Rzeszowskiego (druki nr 1569, 1584 i 2992).</u>
          <u xml:id="u-375.10" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Mirosława Swoszowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-376">
          <u xml:id="u-376.0" who="#PosełSprawozdawcaMirosławSwoszowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 28 marca br. na posiedzeniu Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży odbyło się pierwsze czytanie poselskich projektów ustaw: o utworzeniu Uniwersytetu Podkarpackiego, druk nr 1569, oraz o utworzeniu Uniwersytetu Rzeszowskiego, druk nr 1584. Następnie powołano podkomisję, która na posiedzeniach w dniu 28 marca i 10 kwietnia rozpatrzyła poselskie projekty ustaw i przedstawiła Wysokiej Komisji sprawozdanie o tych projektach w formie jednolitego tekstu. Komisja Edukacji Nauki i Młodzieży rozpatrzyła to sprawozdanie w dniu 5 czerwca.</u>
          <u xml:id="u-376.1" who="#PosełSprawozdawcaMirosławSwoszowski">Wysoki Sejmie! Akademickie środowisko Rzeszowa, wspierane inicjatywami rozmaitych środowisk pozaakademickich, już od 1972 r. podejmowało wysiłki mające na celu utworzenie w tym mieście uniwersytetu. Za powołanie uniwersytetu w Rzeszowie przemawiają różnorodne względy: merytoryczne, strategiczne, społeczne, kulturowe, geopolityczne, jak i też etyczne.</u>
          <u xml:id="u-376.2" who="#PosełSprawozdawcaMirosławSwoszowski">Woj. podkarpackie zamieszkuje ponad 2 mln mieszkańców, tj. 5,5% ludności kraju. Zaznaczyć należy, iż jest to region o najwyższym w Polsce udziale populacji szkolnej dzieci i młodzieży, ponad 31% w stosunku do ogółu mieszkańców. W najbliższym czasie na rynek edukacyjny wejdzie ok. 160 tys. osób z wyżu demograficznego. Dostępność edukacji na poziomie wyższym jest w poszczególnych regionach Polski bardzo zróżnicowana. Podkarpacie należy do wyraźnie zaniedbanych w tym zakresie. Spośród nowo powstałych województw tylko Rzeszów, Zielona Góra i Kielce nie mają uniwersytetu. Miasto Rzeszów jako siedziba władz wojewódzkich powinno pełnić funkcję lokalnej metropolii. Dziś jest to miasto blisko 200-tysięczne, posiadające dogodne warunki dla dalszego rozwoju aglomeracji miejskiej. Faktycznie jest od wielu lat stolicą regionu Polski południowo-wschodniej, centrum kultury, edukacji i gospodarki. Tutaj istnieją i aktywnie działają, obok licznych jednostek akademickich, liczne instytuty kultury i sztuki. Działają także towarzystwa naukowe, społeczne i kulturowe. Intensywnie rozwija się środowisko akademickie.</u>
          <u xml:id="u-376.3" who="#PosełSprawozdawcaMirosławSwoszowski">Woj. podkarpackie nie należy do najsilniejszych ekonomicznie województw polskich. W tej sytuacji dostępność studiów dla wielu młodych ludzi jest szansą dla całego regionu. Dlatego m.in. ideę powołania uniwersytetu popierają wszystkie władze lokalne i samorządowe. Uniwersytet w Rzeszowie powinien wpisywać się w potrzeby regionu. Oznacza to, że powinien proponować paletę takich kierunków badań naukowych i studiów oraz taką różnorodność usług edukacyjnych, adresowanych do mieszkańców danego regionu, która pozwoli realizować strategiczne cele rozwojowe województwa. To wszystko powoduje, że wieloletnie starania o powołanie uniwersytetu w Rzeszowie spotykają się z wielkim zainteresowaniem społecznym.</u>
          <u xml:id="u-376.4" who="#PosełSprawozdawcaMirosławSwoszowski">Nie mniej ważnym argumentem przemawiającym za powołaniem uniwersytetu w Rzeszowie jest dobra atmosfera społeczna wokół tej idei, sprzyjająca dalszemu umacnianiu środowiska akademickiego. Wyraża się to w działalności Fundacji Rozwoju Ośrodka Akademickiego, Towarzystwa Uniwersyteckiego oraz Komisji ds. Uniwersytetu Sejmiku Województwa Podkarpackiego. Rzeszowskie środowiska akademickie okrzepły już w swoim rozwoju, wykrystalizowały się wyraźnie ich struktury organizacyjne, ustaliły się podstawowe kierunki badań naukowych, także tych powiązanych z regionem. Analiza potencjału naukowego oraz infrastruktury naukowo-dydaktycznej wskazuje jednoznacznie na to, że środowiska akademickie Rzeszowa wyrosły już zdecydowanie ponad postulowane dla wyższych szkół zawodowych funkcje. Szczególnie szybko rozwijała się w latach 90. Wyższa Szkoła Pedagogiczna. W województwie działa obecnie 18 uczelni. W roku akademickim 2000/2001 w tych jednostkach akademickich łącznie studiowało ponad 56 tys. osób, z tego w Wyższej Szkole Pedagogicznej w filii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej i Wydziału Ekonomicznego Akademii Rolniczej studiowało łącznie ponad 19 tys. studentów.</u>
          <u xml:id="u-376.5" who="#PosełSprawozdawcaMirosławSwoszowski">Mankamentem dotychczasowej struktury organizacyjnej i prowadzonych kierunków kształcenia są ograniczone możliwości kształcenia interdyscyplinarnego, prowadzenie przez różne uczelnie takich samych lub pokrewnych kierunków kształcenia przy zatrudnianiu niewystarczającej, często tej samej kadry, brak ośrodka koordynującego i zapewniającego równocześnie drożność studiów dla absolwentów studiów licencjackich, trudności w powoływaniu takich kierunków studiów, które są potrzebne dla rozwoju regionu, ale nie przystają do ukształtowanego dotychczas profilu kształcenia w uczelniach. W Rzeszowie powstała już dosyć dobrze rozwinięta baza materialna dla powołania uniwersytetu. Dotyczy to zarówno bazy dydaktycznej, naukowo-laboratoryjnej, jak i bazy socjalnej. Będąca na ukończeniu budowa biblioteki naukowej dostarcza dodatkowych argumentów na rzecz dalszego umacniania środowiska naukowego Rzeszowa.</u>
          <u xml:id="u-376.6" who="#PosełSprawozdawcaMirosławSwoszowski">Zadaniem uniwersytetu jest wielorakie wspieranie cywilizacyjnego i kulturowego rozwoju regionu przez tworzenie odpowiedniej infrastruktury technicznej i informatycznej, bazy badawczej i naukowej, współpracę regionalną z siecią szkół wyższych publicznych i niepublicznych, w tym zwłaszcza z państwowymi wyższymi szkołami zawodowymi. Samo powołanie uniwersytetu będzie jednym z czynników wspomagających szybszy i wielostronny rozwój Podkarpacia, a przez to będzie to wpływało na zmniejszenie zapóźnień względem innych regionów Polski. Wysoka komisja uznała, że aby region podkarpacki mógł się rozwijać, konieczne jest utworzenie Uniwersytetu Rzeszowskiego. Nie bez znaczenia jest także to, że uniwersytet w Rzeszowie powinien być obok centrum badań naukowych, centrum dydaktyki także centrum informacji. Dążenia do budowy modelu społeczeństwa informacyjnego wymagają odpowiedniej infrastruktury oraz kadr, które potrafią same wykorzystywać nowoczesne technologie informacyjne oraz ukazywać innym możliwości ich wdrażania do różnych dziedzin życia.</u>
          <u xml:id="u-376.7" who="#PosełSprawozdawcaMirosławSwoszowski">Rzeszowski ośrodek akademicki, a szczególnie Wyższa Szkoła Pedagogiczna, wykazał w latach 90. szybką tendencję rozwojową zarówno jeśli chodzi o dziedziny badań naukowych, liczbę kształconych studentów, jak i liczebność kadry naukowej. Dynamicznie rozwijała się przede wszystkim Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Rzeszowie. W uczelni tej w roku akademickim 1989/1990 pracowało na pierwszym etacie 15 profesorów, 20 doktorów habilitowanych, 104 doktorów nauk. W roku 2000/2001 pracuje w WSP na pierwszym etacie 63 profesorów, 79 doktorów habilitowanych i 182 doktorów. Ogółem WSP zatrudnia obecnie 1215 osób, a wśród nich 730 nauczycieli akademickich. Na Wydziale Ekonomii w Rzeszowie Akademii Rolniczej w Krakowie pracuje obecnie 165 nauczycieli akademickich, wśród których jest 4 profesorów, 9 doktorów habilitowanych, 67 doktorów. W filii UMCS w Rzeszowie jest zatrudnionych obecnie 2 profesorów, 12 doktorów habilitowanych, 25 doktorów. W sumie w trzech jednostkach organizacyjnych szkolnictwa wyższego, które miałyby wspólnie utworzyć uniwersytet w Rzeszowie, jest zatrudnionych na pierwszym etacie 71 profesorów, 101 doktorów habilitowanych, 289 doktorów i 514 pozostałych nauczycieli akademickich. Obecnie w Wyższej Szkole Pedagogicznej prowadzone są studia doktoranckie na jednym kierunku, magisterskie - na 17 kierunkach i licencjackie - na 4 kierunkach. W WSP studiuje obecnie ponad 11 tys. osób, w tym ponad 6 tys. na studiach dziennych i ponad 5 tys. na studiach zaocznych. W filii UMCS w Rzeszowie kształcenie studentów prowadzone jest na dwóch kierunkach studiów dziennych oraz na 3 kierunkach studiów zaocznych. Ogółem kształci się ponad 1500 studentów w systemie studiów dziennych i prawie 4 tys. studentów w systemie studiów zaocznych. Na Wydziale Ekonomii Akademii Rolniczej w Rzeszowie prowadzone są 4 kierunki studiów dziennych, z tego 2 na poziomie licencjackim, i 3 kierunki studiów zaocznych. Kształci się ponad 1400 studentów studiów dziennych i ponad 900 studentów studiów zaocznych.</u>
          <u xml:id="u-376.8" who="#PosełSprawozdawcaMirosławSwoszowski">W sumie w roku akademickim 2000/2001 studiuje na 23 kierunkach w wymienionych 3 jednostkach organizacyjnych szkolnictwa wyższego 19 800 studentów, w tym 9700 studentów na studiach dziennych. Uniwersytet w Rzeszowie w wypadku pozostawienia wysokości naboru na rok akademicki 2001/2002 na niezmienionym poziomie będzie więc liczył ponad 200 tys. studentów, wśród których połowę będą stanowili studenci studiów dziennych. Na wszystkich tych uczelniach prowadzona jest też bardzo szeroka działalność badawcza, są opracowywane tematy badawcze, w tym w ramach działalności statutowej i także jako granty KBN.</u>
          <u xml:id="u-376.9" who="#PosełSprawozdawcaMirosławSwoszowski">Proponowana struktura uniwersytetu w Rzeszowie jest następująca: na początek byłyby to 4 wydziały z WSP: filologiczny, socjologiczno-historyczny, pedagogiczny i matematyczno-przyrodniczy oraz Wydział Prawa z filii UMCS i Wydział Ekonomii utworzony z Wydziału Ekonomii AR i Wydziału Ekonomii UMCS. W ciągu pierwszego roku działalności na uniwersytecie zajdą przemiany strukturalne i zostaną powołane dwa kolejne wydziały. Oczywiście będzie to zależało od koncepcji wypracowanej w środowisku akademickim, ale można przyjąć na podstawie informacji z uczelni, iż będzie to Wydział Wychowania Fizycznego i Zdrowotnego oraz Wydział Biologiczno-Rolny. Można także przewidywać, iż dziewiątym będzie - powstały z połączenia Instytutu Muzyki z Instytutem Plastyki - Wydział Nauk Artystycznych. Do roku 2005 zakłada się, iż w wyniku szybkiego rozwoju kadrowego uniwersytet w Rzeszowie będzie kształcił ok. 25 tys. studentów na 25–30 kierunkach i będzie pracował w strukturze 10–12-wydziałowej.</u>
          <u xml:id="u-376.10" who="#PosełSprawozdawcaMirosławSwoszowski">Wysoki Sejmie! Komisja edukacji jednogłośnie opowiedziała się za utworzeniem Uniwersytetu Rzeszowskiego. Jednak w dyskusji wystąpiły rozbieżności głównie co do dwóch elementów. Przedstawiciele UMCS i Akademii Rolniczej, mimo że deklarowali chęć i poparcie odnośnie do powstania uniwersytetu, zwracali uwagę na konieczność zrekompensowania utraconego mienia i na przeszkody prawno-organizacyjne. Na przykład ponieważ filia UMCS nie ma osobowości prawnej i jest integralną częścią struktury organizacyjnej UMCS, senat UMCS uważa, iż dokonanie zniesienia filii powinno być poprzedzone stosowną uchwałą senatu akademickiego UMCS. Art. 5 pkt 1 ustawy mówi, że mienie UMCS filii w Rzeszowie stanie się z mocy ustawy mieniem Uniwersytetu Rzeszowskiego. Oznacza to wywłaszczenie z majątku będącego własnością UMCS w Lublinie, zgodnie ze stosownymi zapisami w księgach wieczystych. To są argumenty podnoszone między innymi przez władze UMCS.</u>
          <u xml:id="u-376.11" who="#PosełSprawozdawcaMirosławSwoszowski">Ponieważ sprawy majątku były poruszane już podczas pierwszego posiedzenia komisji, zatem prezydium Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży zleciło Biuru Studiów i Ekspertyz opracowanie opinii prawnej na ten temat. I tak czytamy, że z art. 5 jednoznacznie wynika, że Uniwersytet Rzeszowski stanie się ex lege właścicielem mienia należącego do szkół wyższych, z których zostanie utworzony. W przypadku nabycia mienia z mocy prawa ustawodawca sam decyduje, i to bez względu na wolę adresata swoich dyspozycji czy innych podmiotów, których one dotyczą. Ustawodawca, chcąc zrekompensować uczelniom utratę mienia będącego w zarządzie wskazanych w projekcie jednostek organizacyjnych, powinien to wyraźnie uregulować. W przeciwnym razie i przy obecnym brzmieniu przepisów ustawy o utworzeniu Uniwersytetu Rzeszowskiego żądanie rekompensaty będzie nieuzasadnione. Podstaw do żądania rekompensaty nie daje ustawa o szkolnictwie wyższym, jak również art. 70 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-376.12" who="#PosełSprawozdawcaMirosławSwoszowski">Pewne wątpliwości - pisze BSE - powstają natomiast na tle art. 21 ust. 1 i 2 konstytucji, który należy wziąć pod uwagę przy analizowaniu projektowanej ustawy. Art. 21 konstytucji stanowi: „1. Rzeczpospolita Polska chroni własność i prawo do dziedziczenia.; 2: Wywłaszczenie jest dopuszczalne jedynie wówczas, gdy jest dokonywane na cele publiczne i za słusznym odszkodowaniem”. Wyrażona w art. 21 konstytucji norma należy do podstawowych zasad ustrojowych. Trybunał Konstytucyjny zasadę tę rozumie m.in. jako wzmożoną ochronę własności, polegającą na jednolitym traktowaniu wszelkich form własności, dopuszczającą wywłaszczenie wyłącznie na cele publiczne i za słusznym odszkodowaniem, w drodze aktu indywidualnego właściwego organu administracji państwowej, dotyczącego wskazanego indywidualnie przedmiotu własności prywatnej danej osoby fizycznej lub prawnej.</u>
          <u xml:id="u-376.13" who="#PosełSprawozdawcaMirosławSwoszowski">Projektowana ustawa jest niewątpliwie ingerencją w prawo własności wymienionych w niej szkół wyższych. Prowadzi do uszczuplenia ich majątku. Wydaje się jednak, że ingerencji tej nie można uznać za niekonstytucyjną. Należy bowiem pamiętać, że ochrona własności nie ma charakteru absolutnego. Dopuszczalną formą wprowadzenia ograniczeń prawa własności jest forma ustawowa. Ustawodawca w procesie stanowienia ustaw korzysta z pełnej swobody kształtowania regulacji prawnych. Parlamentowi przysługuje bowiem swoboda dokonywania wyboru możliwych rozwiązań, czemu dawał wielokrotnie wyraz w swych orzeczeniach Trybunał Konstytucyjny.</u>
          <u xml:id="u-376.14" who="#PosełSprawozdawcaMirosławSwoszowski">Ożywioną dyskusję w komisji wywołała uchwała Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego, w której znalazła się negatywna opinia dotycząca ustawy o utworzeniu Uniwersytetu Rzeszowskiego. W opinii tej czytamy: Kryteria powoływania nowej państwowej uczelni typu uniwersyteckiego obejmują trzy warunki: zatrudnienie na podstawie mianowania co najmniej 60 nauczycieli akademickich posiadających stopień naukowy doktora habilitowanego, w tym co najmniej 30 posiadających tytuł naukowy; spełnienie warunków do prowadzenia studiów magisterskich na co najmniej 6 kierunkach, wraz z uprawnieniami do nadawania stopnia naukowego doktora w co najmniej 6 dyscyplinach nauki, w tym w co najmniej 3 dyscyplinach humanistycznych, a także nadawania stopnia naukowego doktora habilitowanego w co najmniej 2 dyscyplinach.</u>
          <u xml:id="u-376.15" who="#PosełSprawozdawcaMirosławSwoszowski">Z dołączonych do projektu ustawy dokumentów wynika, iż Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Rzeszowie posiada prawo do nadawania stopnia naukowego doktora w 5 dyscyplinach (wymaganych jest 6) oraz prawo do nadawania stopnia naukowego doktora habilitowanego w 1 dyscyplinie (wymagane są 2). Żadnego prawa do nadawania stopnia naukowego doktora ani doktora habilitowanego nie posiadają Filia w Rzeszowie UMCS w Lublinie i Wydział Ekonomii w Rzeszowie Akademii Rolniczej w Krakowie. Tak więc w każdej z przewidywanych w projektach ustaw konfiguracji przyszła uczelnia nie spełni wymogów dotyczących nadawania stopni naukowych. W tej sytuacji przesyłanie projektów ustaw do zaopiniowania senatom innych uniwersytetów rada musi uznać za niecelowe.</u>
          <u xml:id="u-376.16" who="#PosełSprawozdawcaMirosławSwoszowski">W dyskusji stwierdzono, że Uniwersytet Rzeszowski ma lepsze warunki niż niektóre utworzone uniwersytety w momencie ich tworzenia (np. kryteria mówią o konieczności zatrudnienia 60 doktorów, a jest ich 175), że po utworzeniu Uniwersytetu Rzeszowskiego będzie można prowadzić politykę kadrową zmierzającą do możliwości spełniania kryteriów przez uzyskanie praw w kolejnych wydziałach do habilitacji i doktoryzowania. Stwierdzono też, że wydziały biologii, pedagogiki i artystyczny są przygotowane do ubiegania się do prawa nadawania stopnia naukowego doktora, a wydziały fizyki i filologii polskiej do nadawania stopnia naukowego doktora habilitowanego.</u>
          <u xml:id="u-376.17" who="#PosełSprawozdawcaMirosławSwoszowski">Padły również zarzuty, że Rada Główna nie trzyma się własnych kryteriów i wydaje pozytywne opinie uczelniom, które ich nie spełniają.</u>
          <u xml:id="u-376.18" who="#PosełSprawozdawcaMirosławSwoszowski">Wysoka Izbo! Komisja Edukacji, Nauki i Młodzieży przedstawia projekt z druku nr 2992 i wnosi, aby Wysoki Sejm raczył uchwalić tę ustawę. Przedstawia też wnioski mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-376.19" who="#PosełSprawozdawcaMirosławSwoszowski">Art. 1 mówi o tym, iż tworzy się z dniem 1 września 2001 r. Uniwersytet Rzeszowski, zwany dalej uniwersytetem. Do tego artykułu złożono wniosek mniejszości, w którym zastępuje się datę 1 września 2001 r. datą 1 lipca 2002 r. Autorzy wniosku mniejszości uważają, że termin wejścia w życie ustawy 1 września 2001 r. jest zbyt krótki, aby połączenie trzech uczelni mogło się odbyć w uporządkowany sposób w ciągu półtora miesiąca. Komisja edukacji tego zdania nie podzieliła.</u>
          <u xml:id="u-376.20" who="#PosełSprawozdawcaMirosławSwoszowski">Art. 2 mówi o tym, jakie kierunki działalności uniwersytetu są podstawowe. Komisja przyjęła, iż będzie to kształcenie i prowadzenie badań naukowych w zakresie nauk prawnych, humanistycznych, społecznych, ekonomicznych, rolniczych, matematycznych, przyrodniczych, technicznych, teologicznych, artystycznych, a także upowszechnianie osiągnięć nauki, sztuki i kultury. Drugi wniosek mniejszości proponuje, aby ten zakres zmniejszyć i aby podstawowym kierunkiem działalności uniwersytetu było kształcenie i prowadzenie badań naukowych w zakresie nauk prawnych, humanistycznych, ekonomicznych, rolniczych i matematyczno-przyrodniczych.</u>
          <u xml:id="u-376.21" who="#PosełSprawozdawcaMirosławSwoszowski">Kolejne artykuły mówią o tym, iż uniwersytet tworzy się z Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie, Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie Filia w Rzeszowie oraz Wydziału Ekonomii w Rzeszowie Akademii Rolniczej im. Hugona Kołłątaja w Krakowie. Z dniem utworzenia uniwersytetu znosi się Wyższą Szkołę Pedagogiczną w Rzeszowie, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie Filia w Rzeszowie oraz Wydział Ekonomii w Rzeszowie Akademii Rolniczej im. Hugona Kołłątaja.</u>
          <u xml:id="u-376.22" who="#PosełSprawozdawcaMirosławSwoszowski">Art. 5 mówi, iż mienie obejmujące własność i inne prawa majątkowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Rzeszowie, Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie Filia w Rzeszowie oraz Wydziału Ekonomii w Rzeszowie Akademii Rolniczej w Krakowie staje się mieniem uniwersytetu z dniem jego utworzenia.</u>
          <u xml:id="u-376.23" who="#PosełSprawozdawcaMirosławSwoszowski">Kolejny 3. wniosek mniejszości proponuje w tym artykule dodać ustęp, który brzmi: „Z budżetu państwa uczelniom: Uniwersytetowi Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie i Akademii Rolniczej im. Hugona Kołłątaja w Krakowie przyznane zostaną w ciągu 2 lat od czasu wejścia w życie ustawy dotacje na inwestycje w wysokości odpowiadającej wartości nakładów poniesionych przez te uczelnie na nieruchomości położone w Rzeszowie”. Komisja Edukacji, Nauki i Młodzieży w większości nie podzieliła poglądu, aby taki zapis znalazł się w ustawie. Stwarzałby on groźny precedens, który prowadziłby do roszczeń co do rekompensat majątkowych przy następnych przekształceniach uczelni wyższych. Komisja uznała, że majątek uczelni wyższych jest majątkiem skarbu państwa w zarządzie uczelni i wobec tego uczelnia nie ma prawa żądać rekompensat za część tego majątku, który przejdzie do utworzonej również państwowej uczelni. To nie znaczy, że w polityce inwestycyjnej rządu nie powinno się zwrócić uwagi na potrzeby uczelni, których majątek się pomniejszył.</u>
          <u xml:id="u-376.24" who="#PosełSprawozdawcaMirosławSwoszowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Jak już powiedziałem, Komisja Edukacji, Nauki i Młodzieży wnosi, aby Wysoki Sejm raczył uchwalić załączony projekt ustawy.</u>
          <u xml:id="u-376.25" who="#PosełSprawozdawcaMirosławSwoszowski">Na koniec chciałbym powiedzieć, iż uważam, że spotkał mnie wyjątkowy zaszczyt, abym, jako absolwent Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Rzeszowie, mógł reprezentować komisję edukacji i składać to sprawozdanie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-376.26" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-377">
          <u xml:id="u-377.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-377.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-377.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-377.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Wiesława Ciesielskiego w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-378">
          <u xml:id="u-378.0" who="#PosełWiesławCiesielski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przede wszystkim pozwolę sobie na wstępie złożyć podziękowania panu posłowi Swoszowskiemu, sprawozdawcy komisji, przewodniczącemu podkomisji, za pełne, obiektywne i wyczerpujące przedstawienie przebiegu prac nad projektem ustawy. Po drugie, chciałbym wyraźnie i jednoznacznie podkreślić: Sojusz Lewicy Demokratycznej tak w Sejmie II kadencji, jak i obecnie był i jest za utworzeniem w Rzeszowie uniwersytetu. Głosować będziemy za utworzeniem uniwersytetu, za przyjęciem ustawy nawet wtedy, gdy nasze uwagi w postaci wniosków mniejszości nie zostaną przez wysoką Izbę uwzględnione. Chcę też podkreślić, że w trakcie prac nad ustawą pojawiła się wartość samoistna, jaką jest zgoda ugrupowań politycznych ponad podziałami co do tego, że uniwersytet w południowo-wschodniej Polsce powstać powinien. Tę myśl chciałbym zadedykować wszystkim tym, którzy podnieceni temperaturą wyborczą usiłują ostatnio stanowisko Sojuszu Lewicy Demokratycznej w tej sprawie zafałszować, spekulując na sprawach uniwersytetu. Te działania są jednak próby tak niskiej, że to byłaby wielka nieprzyzwoitość, gdybym zatrzymał się nad tą kwestią dłużej.</u>
          <u xml:id="u-378.1" who="#PosełWiesławCiesielski">Tak więc stanowisko Sojuszu Lewicy Demokratycznej, to, po pierwsze, aprobata. Przecież jesteśmy współwnioskodawcami, współautorami tej ustawy. Ale aprobata nie może oznaczać rezygnacji z myślenia, tym samym rezygnacji z odpowiedzialności, a imperatyw myślenia każe się pochylić z troską nad kwestią daty utworzenia uniwersytetu oraz kwestią warunków, klimatu, stosunku głównych środowisk naukowych kraju do utworzenia uniwersytetu w Rzeszowie. Odnoszę wrażenie, że narzucany pośpiech w ostatnich dniach jest nieszczery, jakby merkantylny, jakby obliczony na krótkotrwały zysk wyborczy. A na pewno wyłącza rozum, wyłącza myślenie, budzi demony.</u>
          <u xml:id="u-378.2" who="#PosełWiesławCiesielski">Przypomnę, że dwa projekty ustaw o utworzeniu Uniwersytetu Rzeszowskiego pochodzą z listopada 1999 r., rozpatrzone natomiast zostały dopiero w kwietniu, maju 2001 r. Chcę powiedzieć, że to nie Sojusz Lewicy Demokratycznej spowodował 1,5-roczne opóźnienie w rozpatrywaniu tych projektów. I to nie Sojusz Lewicy demokratycznej spowodował 1,5-miesięczne przyspieszenie rozpatrywania tych kwestii teraz, przed końcem kadencji Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-378.3" who="#PosełWiesławCiesielski">Dwie kwestie. Pierwsza - kwestia daty. Otóż wbrew fałszywym informacjom części środków masowego przekazu to nie Sojusz Lewicy Demokratycznej, lecz poseł Unii Wolności dostrzegł problem umieszczenia czy raczej zmieszczenia się w czasie do 1 września 2001 r. z utworzeniem uniwersytetu w Rzeszowie. W imieniu Sojuszu Lewicy Demokratycznej zaproponowałem korektę, na którą poseł wnioskodawca przystał, aby ta data dotyczyła 1 lipca 2002 r., aby egzaminy odbyły się do uniwersytetu i na uniwersytecie już funkcjonującym, aby był czas na swoiste posprzątanie po dotychczasowych jednostkach akademickich. O uniwersytecie przesądzilibyśmy teraz w tej kadencji Sejmu, choć formalnie powstałby za rok. Rozmawiałem z przedstawicielami wszystkich trzech jednostek tworzących uniwersytet. Nikt, podkreślam, nikt z nich nie uznał, że można utworzyć struktury uniwersyteckie w ciągu 1,5 miesiąca z trzech bardzo różniących się od siebie organizmów akademickich. To nie Sojusz Lewicy Demokratycznej wymyślił zagrożenie chaosem, dezorganizacją i bałaganem. To przedstawiciele środowiska akademickiego ostrzegają, że do tego może dojść, jeśli w pośpiechu, koniecznie w dniu 1 września tego roku, utworzymy uniwersytet. Odpowiadamy więc na postulaty środowiska akademickiego, w stosunku do którego pełnimy jedynie funkcję służebną. Z tego właśnie powodu, a nie z perfidnej chęci opóźniania utworzenia uniwersytetu, jak nam zarzucają nieliczni, na szczęście, nawiedzeni politycy z małej części Akcji Wyborczej Solidarność, opowiadamy się za stosownym wnioskiem mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-378.4" who="#PosełWiesławCiesielski">I kwestia druga, dotycząca skutków dla macierzystych uczelni, czyli UMCS i Akademii Rolniczej. Nie wolno nie dostrzegać tego problemu, nie wolno udawać, że go nie ma. Problem jest, czy to się panu Marianowi Krzaklewskiemu podoba, czy nie. Naszym obowiązkiem, posłów, jest nie tylko go dostrzec, ale i rozwiązać, ponieważ utworzenie uniwersytetu w Rzeszowie oznacza dla obu wskazanych jednostek utratę 1/6–1/4 ich stanu posiadania i wpływa na kondycję tych uczelni.</u>
          <u xml:id="u-378.5" who="#PosełWiesławCiesielski">Jest na to sposób, a nawet dwa: jeden jest gorszy, drugi lepszy. Gorszy oznacza skutki, konsekwencje pewnego precedensu, skutki, które trudno jest dzisiaj oszacować. Mówił o tym pan poseł sprawozdawca. Jest on sformułowany postaci wniosku mniejszości. W celu uspokojenia zaniepokojonych środowisk akademickich opowiemy się za tym wnioskiem mniejszości. Lepszy sposób to jest dostrzeżenie potrzeb Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej i Akademii Rolniczej, tak jak je dostrzegliśmy w wypadku Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersytetu Jagiellońskiego, Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu czy wreszcie Uniwersytetu Wrocławskiego. Za tym Sojusz Lewicy Demokratycznej się opowiada zarówno teraz, w tym parlamencie, jak i będzie się opowiadał w parlamencie przyszłym. Tyle co do wniosków mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-378.6" who="#PosełWiesławCiesielski">Oczywiście nie można wojować ze wszystkimi. My chcemy pomocy środowisk akademickich w kraju, a nie walki z nimi. Niezależnie od wyników głosowania głosować będziemy za przyjęciem ustawy, bo Rzeszów na to zasługuje, bo to jest w interesie Rzeczypospolitej. Cieszy fakt, że takie myślenie stało się myśleniem ogromnej większości posłów, tak Akcji Wyborczej Solidarność, jak i Polskiego Stronnictwa Ludowego, Unii Wolności, Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-378.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-379">
          <u xml:id="u-379.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-379.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę pana posła Mariana Krzaklewskiego o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-380">
          <u xml:id="u-380.0" who="#PosełMarianKrzaklewski">Panie Marszałku! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Jestem przekonany, że zgodnie z tym, co powiedział poprzedni mówca, wszystkie ugrupowania poprą ustawę o utworzeniu uniwersytetu w Rzeszowie. Jednak mając na uwadze prawdę, jaka powinna być kierowana z tej trybuny sejmowej do pań i panów posłów, należy przypomnieć, że wczoraj w czasie posiedzenia komisji, zanim zaczęto rozpatrywać przedmiotową ustawę o utworzeniu Uniwersytetu Rzeszowskiego, przedstawicielka SLD złożyła wniosek o to, żeby w ogóle nie rozpatrywać tego punktu wczoraj na posiedzeniu komisji i by utworzyć podkomisję, co na pewno nie służy sprawie uchwalenia tej właśnie ustawy i na pewno opóźniłoby całą sprawę o wiele miesięcy. Wyrządziłoby to wielką krzywdę tym, którzy oczekują na ten uniwersytet. To są fakty, fakty zapisane w protokole obrad. Wszyscy posłowie, którzy głosowali za takim właśnie nierozpatrywaniem projektu ustawy w komisji, to byli posłowie SLD. Później z tej piątki posłów SLD czterech posłów - członków komisji - opuściło obrady komisji, w związku z czym zagrożone było uzyskanie kworum. Ale na szczęście, proszę państwa, dziś tworzymy dwa uniwersytety: w Rzeszowie i w Zielonej Górze. Jest to zgodne z polską racją stanu. Uniwersytet Rzeszowski oprócz tego, że będzie służył Podkarpaciu i sąsiednim województwom, będzie także wpływał pozytywnie na kontakty z Ukrainą, ze Słowacją i z Węgrami. Utworzenie obydwu uniwersytetów jest swoistą likwidacją zaniedbań w sieci uniwersytetów w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-380.1" who="#PosełMarianKrzaklewski">Oczekiwanie na utworzenie Uniwersytetu Rzeszowskiego trwa od wielu lat (ponad 30). Należy przypomnieć, że to właśnie Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w 70. latach taką właśnie propozycję złożył. Odczuwa się zmęczenie społeczeństwa próbami odsuwania daty powołania tej uczelni. I wcale nie sprawy wyborcze, ale właśnie odpowiedź na oczekiwanie społeczeństwa, od dawna sygnalizowane, powoduje, że w poczuciu odpowiedzialności za to w komisji przedstawiciele większości klubów podjęli właśnie takie decyzje.</u>
          <u xml:id="u-380.2" who="#PosełMarianKrzaklewski">Uniwersytet umożliwi młodzieży z uboższych regionów kraju, do których niestety zalicza się Podkarpacie, dostęp do pełnego wykształcenia akademickiego. Młodzież z tego regionu nie jest ani mniej zdolna, ani też mniej pracowita. Studia w Rzeszowie będą w znacznie mniejszym stopniu obciążać budżet rodzinny niż studia tych osób w Krakowie, Lublinie czy Warszawie.</u>
          <u xml:id="u-380.3" who="#PosełMarianKrzaklewski">W Rzeszowie jest wystarczająca baza, którą tworzą obiekty WSP, Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej (filia) i Wydział Ekonomii Akademii Rolniczej. Finalizuje się budowę regionalnej biblioteki akademickiej.</u>
          <u xml:id="u-380.4" who="#PosełMarianKrzaklewski">Jeśli chodzi o kryteria rady głównej, to są one spełnione z wielokrotnym nadmiarem, jeśli idzie o liczbę kierunków, na których prowadzone będą studia magisterskie. Wymieniał te liczby pan poseł sprawozdawca. Podobnie jest, jeśli chodzi o liczbę profesorów i doktorów habilitowanych. Przekracza ona 170 osób. Wspomniane kryterium określa tę liczbę na minimum 60. Na pięciu kierunkach są już uprawnienia do nadawania stopnia doktora nauk, podczas gdy w kryterium mówi się o sześciu. Istnieje jednak rzeczywisty potencjał, aby wkrótce po powołaniu uniwersytetu uprawnienia te zaistniały na czterech kolejnych kierunkach. Prawa habilitowania obecnie są na jednym kierunku. Kryteria formalne spełnione są na dwóch kolejnych. Warto zauważyć, że w roku 1997 Uniwersytet w Białymstoku powołano bez spełnienia tych kryteriów, przy niższych wskaźnikach niż obecnie w Rzeszowie, i opinia rady głównej była pozytywna. Również Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego nie spełniał wszystkich tych kryteriów, gdy był tworzony w 1999 r., teraz spełnia. Są to kryteria zresztą traktowane w opinii rady głównej jako, cytuję, możliwość do rozważenia, akceptacji. Czyli nie ma tutaj pełnej negacji czy nawet negacji jednoznacznej. Tylko bowiem mocą ustawy tworzy się uniwersytet, ta zaś nie zawiera takich zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-380.5" who="#PosełMarianKrzaklewski">Przechodzę teraz do spraw majątkowych. Mienie uczelni państwowej jest majątkiem skarbu państwa. W Rzeszowie, historycznie rzecz ujmując, powstało ono z darowizn instytucji państwowych - podkreślam, z darowizn instytucji państwowych - bądź samorządu czy ostatnio fundacji rozwoju ośrodka akademickiego. Były to zatem darowizny dla tych właśnie uczelni, które utworzyły filie w Rzeszowie. Jednakże należy dotrzymać deklaracji wspomożenia Akademii Rolniczej w Krakowie poprzez przekazanie jej nieruchomości w podkrakowskiej Rząsce. Tutaj została wyrażona pozytywna nie tylko intencja, ale także opinia ministerstwa skarbu, że w momencie gdy to mienie zostanie przekazane pod zarządzanie Agencji Mienia Wojskowego, taka możliwość przekazania terenów dla Akademii Rolniczej jest. I jest deklaracja, że to będzie przeprowadzone. Jeśli chodzi o Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, to na pewno jest potrzebne wsparcie rządowe dla realizowanych tam inwestycji. Można to zrealizować na zasadach, o których mówił pan minister Zdrada podczas obrad komisji. Wskazane jest, poprzez decyzję rządową, ministerialną, należyte wsparcie finansowe powoływanego Uniwersytetu Polsko-Ukraińskiego właśnie na UMCS w Lublinie.</u>
          <u xml:id="u-380.6" who="#PosełMarianKrzaklewski">Odnosząc się do propozycji przesunięcia terminu, chciałbym powiedzieć, że tłumaczenie tego trudnościami organizacyjnymi jest w moim przekonaniu próbą opóźniania powołania uniwersytetu w Rzeszowie. Inne uniwersytety tworzone były ustawami uchwalanymi w podobnych terminach lub nawet przy krótszym dystansie czasowym między datą uchwalenia ustawy a datą utworzenia uczelni. Uczyńmy zatem wszystko, aby wesprzeć tę państwową uczelnię akademicką, która powstaje, żeby służyć ludziom. Niechaj będzie tam miało miejsce uprawianie nauki na wysokim poziomie i kształcenie studentów przez nauczycieli mistrzów. Niechaj utworzenie tej uczelni będzie nowym impulsem kulturotwórczym w rozwoju całego woj. podkarpackiego, a także wyrazem tego, że w tych sprawach, tak jak w przypadku bardzo ważnych kwestii międzynarodowych, wszystkie środowiska polityczne w Polsce są zgodne i niech z tej trybuny sejmowej przy okazji uchwalania ustaw tak ważnych jak ustawa o utworzeniu uniwersytetu nie padają sformułowania, które kwalifikują się praktycznie do przekazanie ich do komisji etyki.</u>
          <u xml:id="u-380.7" who="#PosełMarianKrzaklewski">Panie Marszałku! Panie Posłanki i Panowie Posłowie! W imieniu Klubu Parlamentarnego AWS zwracam się do Wysokiego Sejmu z prośbą o przyjęcie ustawy w brzmieniu zaproponowanym przez komisję edukacji. Nasz klub, klub Akcji Wyborczej Solidarność, będzie za nią głosował. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-380.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-381">
          <u xml:id="u-381.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-381.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł w jakim trybie?</u>
          <u xml:id="u-381.2" who="#komentarz">(Poseł Wiesław Ciesielski: W trybie sprostowania.)</u>
          <u xml:id="u-381.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Ale pan poseł Krzaklewski nie cytował pana słów.</u>
          <u xml:id="u-381.4" who="#komentarz">(Poseł Wiesław Ciesielski: Przepraszam bardzo, było odniesienie do mojej wypowiedzi.)</u>
          <u xml:id="u-381.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie było.)</u>
          <u xml:id="u-381.6" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Jeśli było, niech pan sprostuje, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-382">
          <u xml:id="u-382.0" who="#PosełWiesławCiesielski">Pan poseł Krzaklewski źle zrozumiał moją wypowiedź w imieniu klubu SLD. Mówiłem o problemie majątku, tymczasem pan poseł stwierdził, że przedstawiciel SLD złożył wniosek o utworzenie podkomisji. Nie, to był wniosek o przekazanie sprawy z powrotem do istniejącej podkomisji. Nieprawdą jest również stwierdzenie pana posła Krzaklewskiego, że w głosowaniu za tym wnioskiem byli wyłącznie posłowie SLD. Byli za nim również posłowie Unii Wolności. Nieprawdą jest też, że posłowie SLD później opuścili salę. Chcę powiedzieć, że jeśliby AWS lepiej organizował prace Sejmu, to nie trzeba by stawać przed dylematem, na posiedzenie której z komisji trzeba iść, skoro są w tym samym czasie organizowane prace w wielu komisjach. Chcę także powiedzieć, że obecni na posiedzeniu komisji posłowie SLD głosowali za przyjęciem ustawy wbrew temu, co powiedział pan poseł Krzaklewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-383">
          <u xml:id="u-383.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi. Ale w tym...</u>
          <u xml:id="u-383.1" who="#komentarz">(Poseł Marian Krzaklewski: Ja muszę sprostować.)</u>
          <u xml:id="u-383.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Chwileczkę, panie pośle, najpierw ja muszę sprostować. To nie AWS kieruje pracami Sejmu, tylko Prezydium Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-383.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Oni o tym nie wiedzą.)</u>
          <u xml:id="u-383.4" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Posiedzenia komisji się odbywają w czasie posiedzenia Sejmu za zgodą marszałka Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-383.5" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Krzaklewski chce sprostować.</u>
          <u xml:id="u-383.6" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-384">
          <u xml:id="u-384.0" who="#PosełMarianKrzaklewski">Panie marszałku, chciałbym powiedzieć, że jako obserwator prac tej komisji, mogę jeszcze raz potwierdzić, że w czasie głosowania nad poprawkami i nad projektem ustawy pozostała tylko jedna posłanka z SLD pani Izabella Sierakowska. Reszta posłów, która głosowała na początku za wnioskiem o przesunięcie terminu rozpatrywania ustawy, nie uczestniczyła w tym głosowaniu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-385">
          <u xml:id="u-385.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-385.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Ale będzie się liczył końcowy wynik głosowania w Wysokiej Izbie.</u>
          <u xml:id="u-385.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Pan poseł Aleksander Bentkowski w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-386">
          <u xml:id="u-386.0" who="#PosełAleksanderBentkowski">Panie Marszałku! Pani Posłanko! Szanowni Posłowie! Wydaje mi się, że temat naszej debaty z pewnością nie upoważnia aż do tak wielkich emocji. Wydawało mi się, że cały czas w Rzeszowie, w woj. rzeszowskim pracowaliśmy bardzo zgodnie, bez względu na orientację polityczną. I tym się chlubiliśmy, że ta idea nas połączyła. Nie było ludzi, mimo że wywodzili się z różnych środowisk politycznych, którzy by przeciwdziałali powołaniu uniwersytetu w Rzeszowie. Źle się stało, że kiedy jesteśmy już na finiszu, emocje powodują, że można odnieść wrażenie, iż poróżniliśmy się. Nie sądzę.</u>
          <u xml:id="u-386.1" who="#PosełAleksanderBentkowski">Myśmy cały czas, poczynając od 1991 r., kiedy pozwoliłem sobie przedstawić to jako propozycję, wtedy tylko osobistą, kandydata na posła Aleksandra Bentkowskiego... Była to propozycja, przyznam, ośmieszana przez wielu, ponieważ uważano, że uniwersytet może powstać tylko w dużym ośrodku miejskim, tam, gdzie są olbrzymie fabryki, środowiska robotnicze, i że nie czas i pora myśleć o tym, aby w Rzeszowie powstała taka uczelnia. Na szczęście powoli to nastawienie się zmieniało. Powołano stowarzyszenie na rzecz rozwoju ośrodka akademickiego w Rzeszowie, w którym wszyscy, którzy chcieli, mogli aktywnie pracować. To stowarzyszenie, przy olbrzymim poparciu samorządu rzeszowskiego, krótko mówiąc, rady miasta Rzeszowa, przy poparciu finansowym, pozwoliło zrealizować wiele inwestycji, które przyczyniły się do szybkiego powiększenia kadry naukowej.</u>
          <u xml:id="u-386.2" who="#PosełAleksanderBentkowski">Cały czas stawialiśmy na jakość, cały czas podkreślaliśmy, że uniwersytet nie może być powołany decyzją polityczną, lecz powinien być powołany dzięki temu, że będzie właściwa kadra naukowa, właściwa baza dydaktyczna i socjalna. Uważam, że wiele udało się nam zrealizować, a piękna biblioteka, która jest obecnie tworzona (budowa jest skończona), może być chlubą nie tylko fundacji, która była inicjatorem budowy tej biblioteki, nie tylko chlubą miasta Rzeszowa (rada miasta wyasygnowała znaczne środki, nie mówiąc już o przyznaniu ziemi), ale też wszystkich środowisk, które były zaangażowane w zdobywanie środków finansowych. Tutaj chylę głowę przed fundacją polsko-niemiecką, która przekazała bardzo znaczne środki po to, by ta biblioteka została ukończona.</u>
          <u xml:id="u-386.3" who="#PosełAleksanderBentkowski">Szanowni Państwo! Dziękuję panu posłowi Swoszowskiemu za przedstawienie bardzo wielu argumentów przemawiających za powołaniem uniwersytetu w Rzeszowie. Rzeczywiście jesteśmy jednym z biedniejszych regionów w kraju, ale jednym z bardziej dynamicznie rozwijających się demograficznie. To satysfakcja, że jesteśmy regionem, gdzie jest najwyższy wskaźnik przyrostu naturalnego, a jednocześnie najwyższy wskaźnik młodzieży uczącej się w szkołach podstawowych i średnich. Dla tej młodzieży tworzymy ten uniwersytet. Jest to młodzież najczęściej wywodząca się z biednych rodzin wiejskich czy miejskich, której nie stać na to, by studiować w dużych ośrodkach akademickich. Ta uczelnia spełni ich oczekiwania. Myślę, że będzie to największy prezent, jaki może państwo polskie, Sejm polski dać młodzieży naszego regionu.</u>
          <u xml:id="u-386.4" who="#PosełAleksanderBentkowski">Na tle tych wszystkich pozytywnych tendencji jawi się jednak moim zdaniem bardzo negatywnie stanowisko, jakie zajmowała w naszej sprawie, w sprawie naszego uniwersytetu Rada Główna Szkolnictwa Wyższego. Nie da się tego tłumaczyć jakimiś wewnętrznymi zasadami, które przyjęła Rada Główna Szkolnictwa Wyższego. Nie da się tego tłumaczyć zbyt pochopnym rozpatrywaniem naszych wniosków, ponieważ Rada Główna Szkolnictwa Wyższego wręcz tendencyjnie negatywnie ustosunkowuje się do wszystkich propozycji i wniosków, jakie płyną z naszego regionu, z naszej uczelni. Aby nie szukać dalej przykładu, sięgnę chociażby do ostatniego. Uchwała, która dotyczy naszego przyszłego uniwersytetu - mniemam, że ustawa o utworzeniu takiego uniwersytetu zostanie w końcu uchwalona - została przyjęta 19 kwietnia 2001 r. Rada główna powołuje się w tej uchwale, w uzasadnieniu, na ustawę o szkolnictwie wyższym, przytaczając błędne pod względem prawnym argumenty, które pominę, bo już, jak sądzę, nie pora i nie czas na to, ale w konsekwencji rada główna mówi w swoim uzasadnieniu, że stworzyła pewne kryteria. Pominę, w jakich warunkach te kryteria zostały stworzone, jak sformułowana została uchwała. To nawet nie jest uchwała Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego. To jest taki luźny zapis w protokole, określający wspomniane kryteria, o którym mówił zresztą pan poseł sprawozdawca.</u>
          <u xml:id="u-386.5" who="#PosełAleksanderBentkowski">Mówi się, że środowisko rzeszowskie nie spełnia tych kryteriów, ponieważ brakuje mu jednego prawa habilitacyjnego i jednego prawa doktoryzowania. I Rada Główna uznaje to za wystarczający powód, aby wydać opinię negatywną.</u>
          <u xml:id="u-386.6" who="#PosełAleksanderBentkowski">Następną uchwałę Rada Główna podejmuje w niespełna miesiąc później, 24 maja 2001 r., i dotyczy ona Uniwersytetu Zielonogórskiego. Proszę nie zrozumieć mojej wypowiedzi jako przeciwnej powołaniu uniwersytetu w Zielonej Górze, ale Zielona Góra ma mniejszą kadrę, jeżeli chodzi o ilość profesorów tytularnych, to wynika z protokołu Rady Głównej. Nie wiem, może pan profesor ma lepsze dane, ale pomińmy ten argument, bo akurat jest on spełniony i przez Rzeszów, i przez Zieloną Górę. Ale Zielona Góra ma przecież też tylko jedno prawo habilitacji. W tym przypadku Rada Główna Szkolnictwa Wyższego jakby zapomina o swojej uchwale.</u>
          <u xml:id="u-386.7" who="#PosełAleksanderBentkowski">Jedno prawo habilitacji, natomiast trzy wnioski złożone o prawo habilitacji. Ale myśmy mieli też dwa wnioski, które zostały negatywnie rozpatrzone, więc nie można mówić o czymś, co może, a nie musi się zdarzyć.</u>
          <u xml:id="u-386.8" who="#PosełAleksanderBentkowski">Obecnie, kiedy Rada Główna podejmowała swoją uchwałę, uczelnie były praktycznie w identycznej sytuacji. Rada Główna powołuje się na swoją uchwałę i mówi, że trzeba mieć bezwzględnie dwa prawa habilitacji, kiedy chodzi o uczelnię rzeszowską, i zapomina o tej uchwale, dosłownie miesiąc później, kiedy chodzi o Uniwersytet Zielonogórski.</u>
          <u xml:id="u-386.9" who="#PosełAleksanderBentkowski">To mnie upoważnia do stwierdzenia, że nie można poważnie traktować uchwał Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego, która nawet nie potrafi przestrzegać własnych kryteriów.</u>
          <u xml:id="u-386.10" who="#PosełAleksanderBentkowski">Szczęśliwie się zdarzyło, że ustawa o szkolnictwie wyższym nie wymaga od nas uzyskania do uchwalenia ustawy o tworzeniu uniwersytetu pozytywnej uchwały Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego.</u>
          <u xml:id="u-386.11" who="#PosełAleksanderBentkowski">Dobrze się stało, że rząd przedstawił projekt zmian ustawy o szkolnictwie wyższym, w którym pozbawia Radę Główną Szkolnictwa Wyższego tego typu uprawnień, pozostawiając to ministrowi, który w drodze rozporządzenia określi kryteria, jakie ma spełniać uczelnia akademicka typu uniwersyteckiego.</u>
          <u xml:id="u-386.12" who="#PosełAleksanderBentkowski">Reasumując, aby odejść od tych przykrych stwierdzeń, muszę z czystym sumieniem powiedzieć, że jest coś, co wypełnia treścią słowo uniwersytet. To coś, to przyjazne otoczenie społeczne, które towarzyszy powołaniu uniwersytetu w Rzeszowie. Wszyscy, mieszkańcy rozległego przecież województwa, władza administracyjna i samorządowa, organizacje polityczne, organizacje gospodarcze, naukowe i kulturalne popierają ideę utworzenia na Podkarpaciu uczelni uniwersyteckiej.</u>
          <u xml:id="u-386.13" who="#PosełAleksanderBentkowski">To wielka satysfakcja, że po wielu latach pracy zbliżamy się do wielkiego finału. Proponuję, abyśmy zapomnieli o tych, którzy utrudniali nam powołanie uniwersytetu, a podziękowali tym, którzy popierają naszą inicjatywę, i abyśmy bez względu na różniące nas poglądy polityczne razem pracowali dalej, by nowa uczelnia rozwijała się dynamicznie, spełniała oczekiwania studiującej młodzieży i była uczelnią na chwałę naszego pięknego regionu rzeszowskiego. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-386.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-387">
          <u xml:id="u-387.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-387.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-387.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">W drugim czytaniu nie ma pytań, regulamin nie przewiduje.</u>
          <u xml:id="u-387.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej, pana ministra Jerzego Zdradę.</u>
          <u xml:id="u-387.4" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Już nie żartujmy, panowie posłowie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-388">
          <u xml:id="u-388.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejJerzyZdrada">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W czasie debaty sejmowej 14 marca stwierdziłem, że nikt nie kwestionuje potrzeby utworzenia uniwersytetu w Rzeszowie. Tej opinii rząd nie cofa, nie cofam również ja osobiście. Rząd, oceniając poselskie projekty ustaw o utworzeniu uniwersytetu, zwrócił uwagę na problem spełniania wymogów akademickich przyszłej uczelni. Problem ten rozważał również zespół Ministerstwa Edukacji Narodowej, powołany do przygotowania struktury nowego uniwersytetu i projektu ustawy. Ministerstwo Edukacji Narodowej przyjęło bowiem w 1998 r. koncepcję tworzenia nowych uniwersytetów poprzez konsolidację potencjału dydaktycznego i naukowego ośrodków aspirujących do powołania uczelni uniwersyteckich. Tak postępowaliśmy w Olsztynie, gdzie połączone zostały trzy uczelnie: Akademia Rolniczo-Techniczna, Wyższa Szkoła Pedagogiczna i Warmiński Instytut Teologiczny. Takie plany mieliśmy w stosunku do Kielc i Bydgoszczy, gdzie przeprowadzone zostały wstępne dyskusje środowiskowe. Taka debata w środowisku rzeszowskim spowodowała powołanie w 1999 r. zespołu ministerstwa edukacji ds. powołania uniwersytetu w Rzeszowie, który grupował rektorów wszystkich czterech rzeszowskich uczelni. Ministerstwo edukacji stało na stanowisku, że najkorzystniejsze byłoby połączenie potencjału dydaktyczno-naukowego uczelni państwowych Rzeszowa w nowoczesną strukturę uniwersytecką, zapewniającą warunki dobrego i dalszego dynamicznego rozwoju. Zespół ministra edukacji narodowej przygotował odpowiedni projekt w kwietniu 2000 r. Jednakże wycofanie się Politechniki Rzeszowskiej w maju ubiegłego roku zniweczyło te plany. Nadal ministerstwo uważało, że zintegrowanie Wyższej Szkoły Pedagogicznej z filią Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej oraz wydziałem Akademii Rolniczej jest najlepszą drogą do utworzenia Uniwersytetu w Rzeszowie. Jesienią zeszłego roku podjęto prace w tym kierunku i przygotowano założenia nowej struktury uniwersytetu. Do rozwiązania pozostały sprawy majątkowe. Prace te zostały wstrzymane, gdy Sejm w marcu bieżącego roku podjął prace nad projektami poselskimi, które złożone były kilkanaście miesięcy wcześniej.</u>
          <u xml:id="u-388.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejJerzyZdrada">Oceniając projekty poselskie, ministerstwo edukacji i rząd uznały, że połączenie trzech rzeszowskich uczelni: Wyższej Szkoły Pedagogicznej, filii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej oraz Wydziału Akademii Rolniczej w Krakowie, spełnia postulat podstawowy integracji potencjału dydaktycznego i naukowego. W trakcie prac Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży opowiedzieliśmy się za utworzeniem Uniwersytetu Rzeszowskiego, a nie Podkarpackiego, jak przewidywał jeden z projektów. Uznaliśmy, że wprawdzie nie w pełni nowa uczelnia czyniłaby zadość wymaganiom sformułowanym w kryteriach rady głównej, to jednak połączenie potencjału naukowego trzech uczelni stwarza realne perspektywy rychłego uzyskania tych uprawnień w zakresie doktoryzowania i habilitowania. Zwróciliśmy też uwagę na sprawy mienia Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej i Akademii Rolniczej w Krakowie, które ma przejść na własność uniwersytetu w Rzeszowie. Jestem bowiem przekonany, że nie jest naszą, zarówno posłów wnioskodawców, jak i rządu Rzeczypospolitej, intencją hamowanie możliwości rozwoju tak UMCS, jak i Akademii Rolniczej w Krakowie.</u>
          <u xml:id="u-388.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejJerzyZdrada">Mówiąc o szkolnictwie wyższym regionu, nie można zapominać, że w ostatnich trzech latach sieć państwowych szkół wyższych wzbogaciła się o państwowe wyższe szkoły zawodowe w Krośnie, Jarosławiu, Przemyślu, Sanoku i Tarnobrzegu. Ministerstwo Edukacji Narodowej, przygotowując tę sieć państwowych wyższych szkół zawodowych, widziało w tym istotne uzupełnienie systemu szkolnictwa wyższego Podkarpacia, którego centrum widzieliśmy w silnym Uniwersytecie Rzeszowskim. Bez wątpienia utworzenie Uniwersytetu Rzeszowskiego spełni uzasadnione aspiracje środowiska akademickiego. To przekonanie legło u podstaw prac zespołu ministra edukacji narodowej i zadecydowało o charakterze oraz rezultatach tej pracy. W wyniku tej pracy przygotowana została struktura, założenia organizacyjne i merytoryczny kształt przyszłego uniwersytetu. Ta robota została już wykonana. Naszym zdaniem projekt ten jest godny poparcia.</u>
          <u xml:id="u-388.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejJerzyZdrada">Ministerstwo Edukacji Narodowej negatywnie ocenia dwa wnioski mniejszości - 1. i 3. - zawarte w sprawozdaniu Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży. Otóż w przypadku utworzenia Uniwersytetu Rzeszowskiego z dniem 1 lipca 2002 r. należy wykreślić w art. 6 ust. 2, przed tą datą bowiem nie będzie jeszcze prowadzona rekrutacja i w związku z tym nie będzie osób przyjętych na pierwszy rok studiów. W naszym przekonaniu Uniwersytet Rzeszowski powinien zostać utworzony z dniem 1 września 2001 r. Jesteśmy również przeciwni dodaniu ust. 4 w art. 5, zwłaszcza wobec braku wyliczenia skutków, jakie spowoduje dla budżetu państwa rekompensata nakładów poniesionych przez UMCS i Akademię Rolniczą w Krakowie. Są inne możliwości prowadzenia odpowiedniej polityki względem szkół wyższych, myślę tu np. o obecnie obowiązującej ustawie budżetowej, mianowicie rezerwa celowa w ustawie budżetowej, tak jak stało się to w przypadku rezerwy budżetowej na utworzenie Uniwersytetu Rzeszowskiego. Naszym zdaniem uzasadniony jest natomiast 2. wniosek mniejszości, w Uniwersytecie Rzeszowskim nie przewiduje się bowiem prowadzenia badań i działalności dydaktycznej w zakresie nauk technicznych z powodu braku odpowiedniego zaplecza aparaturowego i kadry naukowej. Na obecnym etapie nie są prowadzone również uzgodnienia z Konferencją Episkopatu Polski w sprawie utworzenia na tej uczelni wydziału teologicznego, a więc zapis o prowadzeniu badań naukowych i dydaktyki w zakresie teologii jest przedwczesny. Tak sformułowany przepis - na co zwracam uwagę autorów tego wniosku mniejszości - nakłada na rektora zadania, których nie będzie w stanie spełnić, bo to jest przepis ustawowy, a więc rektor będzie mógł być oskarżany o to, że nie realizuje tego, co mu Wysoka Izba zleciła.</u>
          <u xml:id="u-388.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejJerzyZdrada">Myślę również, że na zakończenie wypada powiedzieć kilka kwestii o chyba zbyt ostrych, moim zdaniem, i niepotrzebnych słowach dotyczących rady głównej. Pozbawienie rady głównej uprawnień w rządowym projekcie ustawy o szkolnictwie wyższym wynika wyłącznie z przepisów konstytucji. Otóż tylko rząd w drodze rozporządzeń może stanowić akty prawne powszechnie obowiązujące, żadne inne ciało, w tym także rada główna takich uprawnień z chwilą uchwalenia konstytucji nie ma. Tworzymy też Państwową Komisję Akredytacyjną. Będą możliwe wnioski rady głównej i Państwowej Komisji Akredytacyjnej dotyczące zasad, na jakich powinny być tworzone szkoły wyższe. Chciałbym również dodać do tego, co tu zostało powiedziane, że Rada Główna Szkolnictwa Wyższego pozytywnie zaopiniowała wnioski o habilitację zgłoszone w Zielonej Górze. Natomiast, niestety, skoro już o tym mowa w Wysokiej Izbie, negatywnie zaopiniowała podobne wnioski zgłoszone w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Rzeszowie.</u>
          <u xml:id="u-388.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejJerzyZdrada">Chciałbym zwrócić na zakończenie uwagę, że kryteria Rady Głównej środowisko akademickie uznaje za wytyczające zasady, jakimi się powinny kierować zarówno szkoły wyższe, jak i nauczyciele akademiccy.</u>
          <u xml:id="u-388.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejJerzyZdrada">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Proponuję Wysokiej Izbie przyjęcie ustawy z uwzględnieniem zastrzeżeń dotyczących wniosków mniejszości, które przedstawiłem Wysokiej Izbie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-388.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-389">
          <u xml:id="u-389.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-389.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Czy sprawozdawca komisji chciałby zabrać głos? Nie.</u>
          <u xml:id="u-389.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-389.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-389.4" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpimy rano.</u>
          <u xml:id="u-389.5" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 17. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży o rządowym projekcie ustawy o utworzeniu Uniwersytetu Zielonogórskiego w Zielonej Górze (druki nr 2890 i 2988).</u>
          <u xml:id="u-389.6" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Kazimierza Marcinkiewicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-390">
          <u xml:id="u-390.0" who="#PosełSprawozdawcaKazimierzMarcinkiewicz">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! To dla mnie wielki zaszczyt i honor, że mogę reprezentować Komisję Edukacji, Nauki i Młodzieży jako sprawozdawca tejże komisji przy rozpatrywaniu projektu ustawy o utworzeniu Uniwersytetu Zielonogórskiego w Zielonej Górze. Honor to dla mnie jako gorzowianina, Lubuszanina. Ale przede wszystkim dlatego, że powołanie uniwersytetu to wielkie święto; nie tylko dla młodzieży i pracowników danej uczelni, ale i dla miasta, i całego regionu. O tym, że uczestniczymy w takim święcie, chyba świadczy fakt, że obecni są tu rektorzy obu łączonych uczelni, którzy przejdą do historii jako twórcy czy ojcowie Uniwersytetu Zielonogórskiego.</u>
          <u xml:id="u-390.1" who="#PosełSprawozdawcaKazimierzMarcinkiewicz">Waga utworzenia każdej uczelni, szczególnie uniwersytetu, dla rozwoju danego regionu jest ogromna. Wszędzie tam, gdzie uczelnia powstaje, powstaje także nowe życie społeczne, nowe życie gospodarcze. Tam, gdzie powstaje uniwersytet, staje się on od razu kołem zamachowym rozwoju społecznego i gospodarczego. Tak jest także w odniesieniu do Zielonej Góry. Gdy lada moment powstanie tam uniwersytet, Zielona Góra wejdzie do ekskluzywnego grona miast uniwersyteckich. A proces tworzenia uniwersytetu jest dosyć szybki. 37 lat temu powstała bowiem pierwsza uczelnia, Wyższa Szkoła Inżynierska w Zielonej Górze. I tylko 37 lat na utworzenie uniwersytetu to bardzo mało w historii właściwie każdej takiej uczelni. Myślę, że warto powiedzieć, że niedługo potem, bo na początku lat 70., powstała Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Zielonej Górze. Ale tak naprawdę dynamika rozwoju nauki, rozwoju uczelni wyższych na terenie ziemi lubuskiej przypada przede wszystkim na ostatnią dekadę, na okres w wolnej Polsce. W 1996 r. WSI przekształca się w Politechnikę Zielonogórską. W tym czasie utworzono dwie wyższe szkoły zawodowe, w Gorzowie i w Sulechowie, powstaje Collegium Polonicum w Słubicach, tworzy się prywatna Wyższa Szkoła Biznesu w Gorzowie. Jest to zatem dekada absolutnie przez ziemię lubuską wykorzystana. Mam taką małą satysfakcję osobistą, bowiem kiedy zaczęliśmy tworzyć woj. lubuskie, przedstawiłem publicznie projekt utworzenia Uniwersytetu Lubuskiego, także z pewną drobną częścią w Gorzowie. Nie było na to wówczas zgody, ale - co trzeba podkreślić - dwie uczelnie: Politechnika Zielonogórska i Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Zielonej Górze zgodziły się na wspólne utworzenie Uniwersytetu Zielonogórskiego. I chyba tak uniwersytet powinien być tworzony, są uchwały Senatu, jest projekt rządowy, jest pozytywna opinia Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego, jest pozytywna opinia 3 uczelni akademickich.</u>
          <u xml:id="u-390.2" who="#PosełSprawozdawcaKazimierzMarcinkiewicz">Myślę, że warto także wspomnieć o tym, że tworzenie uniwersytetu jako proces długi i ciągły wymaga odpowiednich ludzi. Trzeba podziękować rektorom obu wyższych uczelni. Każdy z nich, biorąc udział w tworzeniu uniwersytetu, jednocześnie coś niejako traci. Warto podziękować senatom obu uczelni, na pewno nie było łatwo podjąć taką decyzję. Trzeba podziękować wojewodom i byłym zielonogórskim, i wojewodzie lubuskiemu, bo także wspierali to dzieło, wojewódzkim władzom samorządowym, które również od chwili powstania wspierały to dzieło. Należy podziękować parlamentarzystom, chciałbym powiedzieć, że parlamentarzystom lubuskim, bo takimi teraz są, ale tu trzeba doprecyzować, iż szczególnie parlamentarzystom zielonogórskim i to wszystkich opcji politycznych. Trzeba oczywiście podziękować społeczeństwu, bo bez mieszkańców Zielonej Góry, bez pracowników nauki, bez studentów nie byłoby Uniwersytetu Zielonogórskiego, oraz panu ministrowi Zdradzie za także osobiste zaangażowanie w sprawę utworzenia tego uniwersytetu.</u>
          <u xml:id="u-390.3" who="#PosełSprawozdawcaKazimierzMarcinkiewicz">To jest 76 profesorów, 218 nauczycieli akademickich ze stopniem naukowym doktora habilitowanego, w sumie 1011 nauczycieli akademickich, 23 tys. studentów, jeden wydział już z uprawnieniami do habilitacji, a 3 tuż-tuż, 7 jednostek o uprawnieniach do nadawania stopnia doktora, także niezłe kategorie naukowe KBN - jedna pierwsza, dwie drugie, sześć trzecich, czyli ranga uniwersytetu nie będzie mała. Widać, że środowisko do powołania tej uczelni jest przygotowane. A chyba warto dodać, że ranga tego uniwersytetu na granicy polsko-niemieckiej razem z innymi uczelniami to ważny element rozwoju naukowego, społecznego, kulturalnego, gospodarczego właśnie w tym miejscu. Myślę, że ten uniwersytet dla ziemi lubuskiej i dla Polski w jej zachodniej części - trochę bardziej zgodnej niż we wschodniej, jak widać na przykładzie omawianego przed chwilą problemu - jest bardzo potrzebny.</u>
          <u xml:id="u-390.4" who="#PosełSprawozdawcaKazimierzMarcinkiewicz">Ustawa, jak zwykle w takim przypadku, jest krótka, składa się z kilku artykułów. Opisują one to, że powstaje uniwersytet w Zielonej Górze, że siedzibą jego jest Zielona Góra, że jest to uczelnia państwowa. Są opisane wydziały, jakie tam będą. Określa się, kto sprawuje nadzór, co dzieje się z uczelniami, z jakich uniwersytet powstaje. Są opisane prawidłowo kwestie związane z mieniem i pracownikami dotychczasowych uczelni, a także sprawy bezpośrednio organizacyjne, niezbędne w momencie powołania uczelni.</u>
          <u xml:id="u-390.5" who="#PosełSprawozdawcaKazimierzMarcinkiewicz">37 lat, można tak chyba powiedzieć, tworzył się, powstawał uniwersytet w Zielonej Górze. W moim przekonaniu to bardzo szybko. Sejm, jak myślę, przyjął kto wie, czy nie jeszcze szybsze, a przynajmniej równie szybkie tempo prac - we wtorek pierwsze czytanie tego projektu i jednogłośna decyzja Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży, dziś, już nawet nie wiem, jak powiedzieć, środa czy czwartek, drugie czytanie, no i lada moment, jeszcze na tym posiedzeniu Sejmu, trzecie czytanie. Chyba dostosowaliśmy się jako posłowie, jako Sejm do tego tempa, które naukowcy i społeczność Zielonej Góry narzucili. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-390.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-391">
          <u xml:id="u-391.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-391.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-391.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-391.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Tadeusza Bilińskiego w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-392">
          <u xml:id="u-392.0" who="#PosełTadeuszBiliński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej mam zaszczyt przedstawić stanowisko w sprawie utworzenia Uniwersytetu Zielonogórskiego w Zielonej Górze.</u>
          <u xml:id="u-392.1" who="#PosełTadeuszBiliński">Wysoki Sejmie! Obie uczelnie wyższe w Zielonej Górze podjęły inicjatywę utworzenia Uniwersytetu Zielonogórskiego. Inicjatywa uzyskała pełne poparcie obu środowisk uczelnianych, a także społeczeństwa. Inicjatywa jest także zgodna z ogólnym trendem, z ogólnymi tendencjami tworzenia silnych ośrodków akademickich, zdolnych do samodzielnego rozwijania nauki. Inicjatywa znalazła również pełne uznanie rządu, ale także, co chciałbym podkreślić, na co chciałbym zwrócić uwagę, inicjatywa utworzenia Uniwersytetu Zielonogórskiego uzyskała pełną akceptację Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego, a także, jak pan poseł sprawozdawca zaznaczył, trzech wytypowanych wyższych uczelni: Uniwersytetu Warszawskiego, uniwersytetu toruńskiego i Akademii Górniczo-Hutniczej. Uważamy ten fakt za szczególnie ważny. Utworzenie uniwersytetu w tak przyjaznej atmosferze, przy tak wielkiej akceptacji, jest swego rodzaju gwarancją prawidłowego dalszego rozwoju, jest także swego rodzaju gwarancją dla dalszego rozwijania nauki, dla kształcenia młodzieży we wszystkich kierunkach nauczania. Jesteśmy przekonani, że dalsza działalność Uniwersytetu Zielonogórskiego przynosić będzie chlubę całemu środowisku lubuskiemu.</u>
          <u xml:id="u-392.2" who="#PosełTadeuszBiliński">Zdaniem Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej projekt utworzenia Uniwersytetu Zielonogórskiego jest w pełni uzasadniony. Uniwersytet, którego powołanie jest przewidywane, spełnia wszystkie wymagania stawiane uczelniom akademickim, uczelniom autonomicznym o pełnych prawach akademickich.</u>
          <u xml:id="u-392.3" who="#PosełTadeuszBiliński">Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej w pełni popiera projekt rządowy o utworzeniu Uniwersytetu Zielonogórskiego i wnosi o niezwłoczne przystąpienie do trzeciego czytania. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-392.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-393">
          <u xml:id="u-393.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-393.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę pana posła Andrzeja Chrzanowskiego o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-394">
          <u xml:id="u-394.0" who="#PosełAndrzejChrzanowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Wielokrotnie z tej trybuny mówiono na temat ustaw o powołaniu nowych uniwersytetów. Podawano liczby mające udowodnić zasadność zgłaszanych wniosków. Były to czasami dane imponujące. Także i dzisiaj przedstawiono Wysokiemu Sejmowi informacje wskazujące na bardzo starannie i dokładnie przygotowany wniosek o powołanie Uniwersytetu Zielonogórskiego.</u>
          <u xml:id="u-394.1" who="#PosełAndrzejChrzanowski">Dane liczbowe świadczą o silnym potencjale powoływanego uniwersytetu: ponad 220 samodzielnych pracowników naukowych, w tym 76 profesorów, ponad 300 adiunktów i niemal 500 innych pracowników nauki, 5 wydziałów i 2 instytuty, mające prawo nadawania stopnia doktora, 1 wydział z uprawnieniami do nadawania stopnia doktora habilitowanego, toczy się postępowanie w sprawie uzyskania takich uprawnień dla jeszcze jednego wydziału i dla instytutu.</u>
          <u xml:id="u-394.2" who="#PosełAndrzejChrzanowski">Obecnie obie uczelnie kształcą 22 tys. studentów, a po powołaniu Uniwersytetu Zielonogórskiego liczba ta wzrośnie do 23 tys. Pod względem liczby kształconych studentów Uniwersytet Zielonogórski plasuje się zaraz za Uniwersytetem Gdańskim i Uniwersytetem Warmińsko-Mazurskim. Obecnie kształcenie studentów odbywa się na 33 kierunkach, w tym na 29 kierunkach kształci się studentów na poziomie magisterskim. To rzeczywiście bardzo duży potencjał naukowy i mocny fundament uniwersytetu.</u>
          <u xml:id="u-394.3" who="#PosełAndrzejChrzanowski">Wysoki Sejmie! Uniwersytet ma zostać powołany na bazie istniejących jednostek: Politechniki Zielonogórskiej, która jako Wyższa Szkoła Inżynierska powstała w 1965 r. — to już 36 lat istnienia — i Wyższej Szkoły Pedagogicznej, której istnienie jako Studium Nauczycielskiego zostało zainicjowane w 1957 r. — to już 44 lata. Zgodne uchwały w sprawie powołania uniwersytetu podjęły senaty obu uczelni 22 marca 2000 r.</u>
          <u xml:id="u-394.4" who="#PosełAndrzejChrzanowski">Wysoki Sejmie! Pracuję w Politechnice Zielonogórskiej, dawniej WSI, bardzo długo. W przyszłym roku minie 30 lat. Z Wyższą Szkołą Pedagogiczną utrzymywałem kontakty naukowe, m.in. współtworzyłem Międzyuczelniany Zespół Ergonomii Przemysłowej. Dlatego mogę na cały proces rozwoju środowiska naukowego Zielonej Góry spojrzeć niejako od wnętrza, a ponadto mogę widzieć go w projekcji długiego przedziału czasu. Spojrzenie takie pozwala mi na stwierdzenie, że przedstawione dzisiaj imponujące dane liczbowe i perfekcyjnie przygotowane projekty organizacyjne nie są wyłącznie efektem dwuletnich przygotowań.</u>
          <u xml:id="u-394.5" who="#PosełAndrzejChrzanowski">Droga obu zielonogórskich uczelni, dzisiaj dobiegająca do wspólnego przedsięwzięcia, jakim ma być Uniwersytet Zielonogórski, nie była drogą łatwą, a na pewno nie była drogą na skróty. Obie uczelnie budowały przez dziesiątki lat swój własny dorobek naukowy, zdobywały swoje doświadczenia dydaktyczne, zmagały się z wieloma przeciwnościami, tworząc czasami z niczego bazę techniczną dla kształcących się przyszłych magistrów i inżynierów. Należy też dzisiaj wspomnieć tych kolegów, którzy razem z nami współtworzyli obie uczelnie zielonogórskie, razem z nami budowali fundamenty, na których teraz ma stanąć Uniwersytet Zielonogórski, a którzy uprzedzili nas w drodze do wieczności.</u>
          <u xml:id="u-394.6" who="#PosełAndrzejChrzanowski">Wysoki Sejmie! Jakże cieszą dzisiaj obecne techniczne zdobycze obu uczelni, nowe budynki dydaktyczne, doskonałe i nowocześnie wyposażone pracownie i laboratoria, piękne domy mieszkalne dla pracowników i powiększająca się, wygodna baza mieszkaniowa dla studentów. Nowatorskie rozwiązania podejmowane w tym ostatnim zakresie mają szansę stać się wzorcami naśladowanymi w całej Polsce.</u>
          <u xml:id="u-394.7" who="#PosełAndrzejChrzanowski">Wysoki Sejmie! Głosowanie za przyjęciem ustawy o powołaniu Uniwersytetu Zielonogórskiego będzie równoznaczne z oddaniem nowej uczelni w ręce doświadczonej i bardzo dobrze przygotowanej i wypróbowanej kadry naukowej, cieszącej się wysokim uznaniem mających znaczenie środowisk uniwersyteckich Polski, a także, i tego nie można pominąć, szacunkiem społeczności studenckiej. Muszę dodać, że przy debacie na temat Uniwersytetu Zielonogórskiego konieczne jest spojrzenie na miejsce, w którym uniwersytet ma funkcjonować. Zielona Góra liczy obecnie 120 tys. mieszkańców. Jeżeli dodamy do tego mieszkańców przyległych osiedli, zwanych sypialniami miasta, i mieszkańców najbliższych miejscowości, liczba ta wzrasta do ok. 250 tys. Oznacza to sporą aglomerację, a więc także spore zaplecze dla uniwersytetu, co się przekłada na potencjał obsługi administracyjnej, technicznej, bazę socjalną czy możliwości pracy w spółdzielniach studenckich. Jeżeli dodamy do tego przepiękne, malownicze i bogato zalesione tereny wokół Zielonej Góry, otrzymujemy także zaplecze turystyczno-rekreacyjno-sportowe dla pracowników i studentów. Istnieje także klub jeździecki, wiele innych klubów sportowych i wspaniała sala gimnastyczna będąca dumą sportowego środowiska akademickiego. Przypominam o tych wielu towarzyszących elementach otoczenia, atmosferę akademicką bowiem tworzy przecież nie tylko aura wytężonej pracy naukowej, ale także te niezapomniane chwile doznań sportowych, rajdy studenckie, zimowiska, obozy. Mimo siwych i mocno już przerzedzonych włosów takie wspomnienia ze swoich studiów zachowuję.</u>
          <u xml:id="u-394.8" who="#PosełAndrzejChrzanowski">Wysoki Sejmie! Obie zielonogórskie uczelnie wykształciły już ponad 20 tys. absolwentów, w tym 15 tys. magistrów i magistrów inżynierów. Przemawiając w imieniu Klubu Parlamentarnego Akcji Wyborczej Solidarność, zwracam się z prośbą do wszystkich posłów Wysokiej Izby o uchwalenie ustawy o utworzeniu Uniwersytetu Zielonogórskiego, aby od nowego roku akademickiego mógł rozpocząć funkcjonowanie, a studenci obu dotychczasowych uczelni otrzymali indeksy uniwersyteckie.</u>
          <u xml:id="u-394.9" who="#PosełAndrzejChrzanowski">Panie i Panowie Posłowie! Pragnę z tej trybuny wyrazić swój podziw, uznanie i wdzięczność lektorom obu zielonogórskich uczelni za ogrom pracy włożonej w przygotowania zmierzające do powołania Uniwersytetu Zielonogórskiego. Niechaj w Zielonej Górze „Gaudeamus igitur” 2001 zaintonują studenci Uniwersytetu Zielonogórskiego. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-394.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-395">
          <u xml:id="u-395.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-395.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Czesława Fiedorowicza w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-396">
          <u xml:id="u-396.0" who="#PosełCzesławFiedorowicz">Po dwóch pracownikach przyszłego uniwersytetu tym razem absolwent jednej z uczelni wchodzących w skład tego uniwersytetu.</u>
          <u xml:id="u-396.1" who="#PosełCzesławFiedorowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wszystkie dzielne Posłanki i wszyscy dzielni Posłowie, którzy uczestniczą w tej interesującej debacie! Chciałbym w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Wolności wyrazić pełne poparcie dla projektu powołania Uniwersytetu Zielonogórskiego w Zielonej Górze, gdyż Klub Parlamentarny Unii Wolności, wychodząc naprzeciw aspiracjom wszystkich ośrodków uczelnianych, tego rodzaju inicjatywy zawsze wspierał. To jest jedna z tych inicjatyw, która zmierza do tego, byśmy poprzez Uniwersytet Zielonogórski realizowali w naszym województwie, województwie lubuskim, tę ważną ideę wyrównywania szans edukacyjnych młodzieży z małych ośrodków, która nie może spełnić warunków do studiowania na uniwersytetach poza województwem macierzystym.</u>
          <u xml:id="u-396.2" who="#PosełCzesławFiedorowicz">W istocie rzeczy próby utworzenia uniwersytetu na ziemi lubuskiej podejmowane były od początku dekady, a więc od początku lat 90. Tak naprawdę ta dyskusja została zapoczątkowana w 1999 r. po bardzo mądrej i odważnej decyzji obu senatów, obu rektorów - w tym miejscu chciałbym również przyłączyć się do słów uznania za tę decyzję - która w istocie zbiegła się z projektem rządowym utworzenia uniwersytetu, który to projekt w dniu dzisiejszym rozpatrujemy.</u>
          <u xml:id="u-396.3" who="#PosełCzesławFiedorowicz">Na tej sali jeszcze nie tak dawno toczona była debata o rację, o sens tworzenia woj. lubuskiego. Jak wiemy, Wysoka Izba zgodziła się na powstanie woj. lubuskiego, a w strategii tego województwa utworzenie uniwersytetu w Zielonej Górze zostało wpisane jako zadanie o wyjątkowym znaczeniu dla rozwoju całego regionu. Myślę, że to nas wszystkich, władze samorządowe i rządowe tego województwa, zobowiązuje do wszelkiego wsparcia, w tym finansowego, w tworzeniu i rozwoju tej naszej lubuskiej uczelni. Gdy przyglądamy się rozwojowi tego ośrodka akademickiego, kiedy zwrócimy uwagę na fakt, iż w 1975 r. uczelnie zatrudniały 2 profesorów i 75 doktorów habilitowanych, a dzisiaj 76 profesorów i 148 doktorów habilitowanych, to możemy doświadczyć poczucia wielkiej dynamiki. Takiej dynamiki należy życzyć nowemu uniwersytetowi.</u>
          <u xml:id="u-396.4" who="#PosełCzesławFiedorowicz">Uniwersytet Zielonogórski z całą pewnością odpowie na wiele zapotrzebowań, wyzwań tego nowego województwa, tego szczególnego obszaru polsko-niemieckiego pogranicza. Jestem przekonany, wiedząc o wielu osiągnięciach pracowników naukowych obu uczelni, iż takim wyzwaniom podoła.</u>
          <u xml:id="u-396.5" who="#PosełCzesławFiedorowicz">Pragnę zwrócić uwagę w swoim wystąpieniu na fakt, że utworzenie Uniwersytetu Zielonogórskiego w sposób znaczący przyczyni się do równoważenia sytuacji na pograniczu polsko-niemieckim. Na terenie landów przygranicznych Niemiec: Meklemburgii, Pomorza Przedniego, Brandenburgii, Berlina i Saksonii istnieje w tej chwili 7 uniwersytetów. 2 w Berlinie, w Poczdamie, w Lipsku, we Frankfurcie nad Odrą, w Rostocku, w Greifswaldzie i 3 uniwersytety techniczne w Cottbus, w Chemnitz i w Dreźnie. Na terenie trzech województw przygranicznych, zachodniopomorskiego, lubuskiego i dolnośląskiego uzyskamy poziom funkcjonowania trzech uniwersytetów.</u>
          <u xml:id="u-396.6" who="#PosełCzesławFiedorowicz">A zatem myślę, że ta mądra decyzja rządu, te mądre i zgodne decyzje senatów obu uczelni, mądre, zgodne decyzje braci studenckiej znacząco wspomogą proces tworzenia silnego ośrodka akademickiego na środkowym pograniczu.</u>
          <u xml:id="u-396.7" who="#PosełCzesławFiedorowicz">Chciałbym, przyłączając się do wszystkich podziękowań, które moi koledzy tutaj wyrażali, podziękować również Prezydium Sejmu za to, że zechciało włączyć ten punkt do dzisiejszej debaty. Na ręce pana wicemarszałka Stefaniuka składam to podziękowanie.</u>
          <u xml:id="u-396.8" who="#PosełCzesławFiedorowicz">Natomiast ze względu na czas, nocne godziny, w jakich odbywa się debata nad powstaniem Uniwersytetu Zielonogórskiego, myślę, że uzasadnione będzie zabieganie przez Uniwersytet Zielonogórski o prowadzenie zajęć nie tylko w trybie dziennym i wieczorowym, ale nawet nocnym. Dziękuję bardzo za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-396.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-397">
          <u xml:id="u-397.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-397.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Aleksandra Bentkowskiego w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-398">
          <u xml:id="u-398.0" who="#PosełAleksanderBentkowski">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Zabieram głos w imieniu Polskiego Stronnictwa Ludowego, ale oczywiście przede wszystkim w imieniu kolegi marszałka Zycha, który nie mógł być obecny na tej debacie, gdyż musiał pilnie wyjechać. Prosił mnie, aby przekazać, że ma olbrzymią satysfakcję, zarówno on, jak i Polskie Stronnictwo Ludowe, że powstaje kolejna uczelnia typu uniwersyteckiego na rubieżach Polski. Szczęśliwie się składa, że akurat ten Sejm u końca swojej drogi ma olbrzymią satysfakcję powołać dwie uczelnie, dwie uczelnie na dalekiej prowincji, a więc na wschodzie i na zachodzie Polski. Z pewnością uczelnie bardzo w gruncie rzeczy podobne sobie, ponieważ powstają w podobnych środowiskach, społeczeństwach nieco biedniejszych niż te, które są w dużych ośrodkach miejskich, jak chociażby Warszawa, Kraków czy Gdańsk.</u>
          <u xml:id="u-398.1" who="#PosełAleksanderBentkowski">Mogę pogratulować już osobiście, ponieważ ja z kolei byłem bardzo mocno zaangażowany w powołanie uniwersytetu w Rzeszowie, kolegom posłom sztuki forsowania tej ustawy. To duża umiejętność i gratuluję kolegom, że udało wam się tak szybko to zrobić, bo tak słuszna sprawa nie powinna czekać długo nawet w parlamencie. Natomiast, panie pośle Biliński, wydaje mi się, że uczelnia wasza, tak jak i nasza, jeszcze długo nie będzie uczelnią samodzielną, autonomiczną w rozumieniu ustawy o szkolnictwie wyższym. Ustawa ta ustanawia bardzo surowe wymogi, ponieważ wymaga, żeby aż połowa wydziałów miała prawa habilitacyjne, a więc zarówno wam, jak i nam daleko do tego, żeby ta uczelnia była uczelnią samodzielną, a taki powinien być cel, jak sądzę, rektorów i jednej, i drugiej uczelni w przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-398.2" who="#PosełAleksanderBentkowski">Natomiast chciałbym pogratulować panu ministrowi Zdradzie, a za jego pośrednictwem ministerstwu edukacji, że udało się po raz pierwszy ministrowi nakłonić uczelnie dwie, humanistyczne WSP i politechnikę. Jest to pierwsza politechnika w Polsce, która zdecydowała się wejść w struktury uniwersytetu. Nie udało się to w Białymstoku, nie udało to się w Opolu, nie udaje to się w najmniejszym stopniu w Kielcach i nie udało się w Rzeszowie, mimo potężnych zabiegów ze strony ministerstwa edukacji. Baliśmy się nieco takiej uczelni molochu, byłaby to uczelnia, która by w Rzeszowie miała 35 tys. studentów, bo sama Politechnika Rzeszowska ma ok. 16 tys. studentów, a więc myślę, że będzie to uczelnia moloch, jedna z największych w Polsce, która od razu na początku będzie uczelnią bardzo niesprawną. No i cokolwiek by mówić, politechnika się obawiała negatywnych dla siebie konsekwencji w strukturach uniwersytetu przy jeszcze większej uczelni humanistycznej, jaką jest WSP. Natomiast to co się udało w Olsztynie, budzi moje pewne wątpliwości. Tam powstał Uniwersytet Warmiński, ale w moim przekonaniu jest to uniwersytet rolniczy, bardzo dobry uniwersytet rolniczy, ale daleko mu jeszcze do pojęcia uniwersytetu w rozumieniu słowa uniwersytet.</u>
          <u xml:id="u-398.3" who="#PosełAleksanderBentkowski">Niemniej jednak gratuluję serdecznie Zielonej Górze, że udało się wam doprowadzić do powstania tej uczelni. Z pewnością jest to czynnik miastotwórczy, liczymy i my na to, że będzie podobnie z Rzeszowem. Serdecznie mu gratuluję i wszystkiego dobrego na nowej drodze. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-398.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-399">
          <u xml:id="u-399.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-399.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-399.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej pana Jerzego Zdradę.</u>
          <u xml:id="u-399.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Widzę, i domyślamy się, że na galerii siedzą przedstawiciele zielonogórskich uczelni. Panowie Rektorzy! Chciałbym powiedzieć tak, życzyć żeby zajęcia ze studentami były liczniejsze niż w tej chwili, tworzymy ten uniwersytet, a pan minister Zdrada, niech powie, niech zaleci panom rektorom, żeby chociaż w nocy zajęć ze studentami nie prowadzili, tak jak my realizujemy tę ustawę.</u>
          <u xml:id="u-399.4" who="#komentarz">(Poseł Kazimierz Marcinkiewicz: Panie marszałku, jakość a nie ilość się liczy.)</u>
          <u xml:id="u-399.5" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Ja o porze dnia mówię, panie pośle. Wie pan, co w nocy można robić.</u>
          <u xml:id="u-399.6" who="#komentarz">(Poseł Czesław Fiedorowicz: Obradować!)</u>
          <u xml:id="u-399.7" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-400">
          <u xml:id="u-400.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejJerzyZdrada">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rząd przedstawił projekt utworzenia uniwersytetu, który integruje środowisko szkół wyższych Zielonej Góry. Powstanie uczelnia 8-wydziałowa, która harmonijnie połączy nauki humanistyczne, społeczne, artystyczne, ekonomiczne, matematyczno-fizyczne, przyrodnicze i techniczne. Jest to rozwiązanie w tym kształcie nowatorskie w polskim szkolnictwie wyższym, mogące stanowić modelowy przykład dla innych środowisk i jestem przekonany, że wcześniej czy później tą drogą pójdą inne środowiska, które dziś dalekie są jeszcze od myśli o pełnej integracji.</u>
          <u xml:id="u-400.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejJerzyZdrada">Na podkreślenie zasługuje jednomyślność senatów obu uczelni, od nich bowiem wyszła inicjatywa utworzenia uniwersytetu. Senaty te ponad rok temu, w marcu 2000 r. przyjęły uchwały o integracji w Uniwersytecie Zielonogórskim. Ta jednomyślność towarzyszyła pracy zespołu złożonego z rektorów Politechniki Zielonogórskiej i Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Zielonej Górze, zespołu, któremu miałem zaszczyt przewodniczyć. Rezultat pracy został w pełni zaaprobowany przez rząd Rzeczypospolitej. Toteż utworzenie z dniem 1 września 2001 r. Uniwersytetu w Zielonej Górze wychodzi naprzeciw koniecznym zmianom charakteru uczelni wyższych, które w swej części akademickiej powinny dysponować szerokimi możliwościami dydaktycznymi oraz możliwościami prowadzenia badań naukowych. Uniwersytet, co warte jest podkreślenia, będzie działał w niezwykle przyjaznym otoczeniu społecznym. Kadra akademicka - łącznie prawie 1100 nauczycieli akademickich, w tym 77 profesorów z tytułem, 153 doktorów habilitowanych oraz 353 doktorów i prawie 500 magistrów - zapewni kształcenie na wysokim poziomie, kształcenie dostosowane do potrzeb regionalnego, krajowego i międzynarodowego rynku pracy. Potencjał naukowy zapewni prowadzenie badań i współpracy międzynarodowej. Sześć wydziałów ma uprawnienia do doktoryzowania w siedmiu dyscyplinach, wydział humanistyczny ma uprawnienia do nadawania stopnia doktora habilitowanego, trzy wydziały aspirują do uzyskania uprawnień do nadawania stopnia doktora habilitowanego i mają pozytywną ocenę rady głównej. Wreszcie, co bardzo ważne, pozytywne opinie o utworzeniu Uniwersytetu Zielonogórskiego wyraziły senaty trzech uczelni: Uniwersytetu Wrocławskiego, Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz Akademii Górniczo-Hutniczej, a także Rada Główna Szkolnictwa Wyższego.</u>
          <u xml:id="u-400.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejJerzyZdrada">Panie Marszałku! Z pełnym przekonaniem, że dobrze czynimy, zwracam się do Wysokiego Sejmu o przyjęcie ustawy o utworzeniu Uniwersytetu Zielonogórskiego. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-400.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-401">
          <u xml:id="u-401.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-401.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-401.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpimy jutro rano, przepraszam, przystąpimy rano.</u>
          <u xml:id="u-401.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie punktów porządku dziennego w dniu dzisiejszym.</u>
          <u xml:id="u-401.4" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Informuję, że zgłosili się posłowie w celu wygłoszenia oświadczeń poselskich.</u>
          <u xml:id="u-401.5" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Czy ktoś z pań posłanek lub panów posłów chce jeszcze się zapisać do oświadczenia? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-401.6" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Zamykam listę posłów zgłoszonych do oświadczeń.</u>
          <u xml:id="u-401.7" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Ewę Tomaszewską w celu wygłoszenia oświadczenia.</u>
          <u xml:id="u-401.8" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Oj, tyle papieru. Kiedyż pani to przeczyta?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-402">
          <u xml:id="u-402.0" who="#PosełEwaTomaszewska">Słowo daję, że nie będę czytała wszystkiego.</u>
          <u xml:id="u-402.1" who="#PosełEwaTomaszewska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 5 czerwca br. rzecznik praw obywatelskich zorganizował konferencję poświęconą realizacji wprowadzonego do Kodeksu pracy w 1996 r. zapisu gwarantującego pracownikom poszanowanie godności i innych dóbr osobistych przez pracodawcę. Praktyka wskazuje, że przepisy Kodeksu cywilnego o ochronie dóbr osobistych nie stanowią wystarczającego zabezpieczenia. Konsekwencje uczynienia z godności człowieka kategorii prawa pracy są istotne. Choć Kodeks pracy nie przewiduje wprost sankcji z powodu naruszenia przez pracodawcę godności osobistej pracownika, jednak prawo pracownika do poszanowania jego godności nie jest prawem bezroszczeniowym. Nowelizacja Kodeksu pracy w 1996 r. stworzyła dla pracownika, którego godność została naruszona przez pracodawcę w sposób rażący, możliwość rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia. Przysługuje mu wówczas odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia lub, jeśli umowa zawarta była na czas określony lub na czas wykonywania określonej pracy, w wysokości wynagrodzenia za okres 2 tygodni. Wiadomo, że w dobie wielkiego głodu pracy nie jest to wiele, ale po raz pierwszy zaistniała dla pracownika skonkretyzowana forma obrony z mocy samego prawa pracy w sytuacji naruszania jego godności przez pracodawcę.</u>
          <u xml:id="u-402.2" who="#PosełEwaTomaszewska">Łamanie przepisów chroniących godność pracownika niestety nierzadko się zdarza. Często pracodawca traktuje go przedmiotowo, uważając jego siłę roboczą jedynie za towar. Często wyszydza jego przekonania, ujawnia intymne okoliczności jego życia, nie szanuje tajemnic objętych prawem do prywatności. Naruszanie prawa do godności ma miejsce zarówno przed podjęciem pracy, w trakcie czynności poprzedzających zatrudnienie, jak i w trakcie trwania stosunku pracy i po jego rozwiązaniu.</u>
          <u xml:id="u-402.3" who="#PosełEwaTomaszewska">Obraźliwy sposób prowadzenia rozmów kwalifikujących do pracy, wymaganie ujawniania intymnych szczegółów dotyczących przyszłego pracownika, w szczególności domaganie się informacji o ewentualnej ciąży, nałogach, orientacji seksualnej, wydawanie poleceń w obraźliwej formie, żądanie dodatkowych informacji o członkach rodziny pracownika jest niedopuszczalne.</u>
          <u xml:id="u-402.4" who="#PosełEwaTomaszewska">Do naruszenia godności pracowniczej dochodzi także w razie kierowania pracownika do innej pracy na podstawie art. 42 § 4 Kodeksu pracy, gdy ta inna praca nie jest pracą odpowiednią, gdyż wymaga kwalifikacji zdecydowanie niższych od posiadanych przez pracownika. Do naruszeń godności pracownika może dochodzić także w związku z rozwiązaniem stosunku pracy, gdy pracodawca rozprzestrzenia nieprawdziwą, obraźliwą dla pracownika ocenę jego pracy.</u>
          <u xml:id="u-402.5" who="#PosełEwaTomaszewska">Do Biura Rzecznika Praw Obywatelskich wpływają liczne skargi pracowników i poszukujących pracy bezrobotnych. W celu oceny przydatności pracownika pracodawcy uciekają się do zmuszania go do poddania się badaniom wariograficznym. Zdarzają się przypadki używania wobec pracowników specyficznych form przemocy fizycznej, np. ciągnięcie za uszy. Wobec maszynistów rozpoczynających pracę stosowano prewencyjnie badania alkomatem w obecności pasażerów. Poniżaniu pracowników służyło też rozpowszechnianie informacji o ich stanie zdrowia; w szczególności dotyczyło to osób upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim i osób chorych psychicznie, co ułatwiało oznakowanie odpowiednim symbolem orzeczeń o niepełnosprawności.</u>
          <u xml:id="u-402.6" who="#PosełEwaTomaszewska">Rzecznik praw obywatelskich zwrócił uwagę na fakt, że dawniej jego urząd chronić miał obywatela przed omnipotentnym państwem. Dziś zdecydowanie częściej musi chronić pracowników przed gwałcącymi ich prawa i godzącymi w ich godność pracodawcami, wykorzystującymi dziś tak wysoką stopę bezrobocia do uzależniania od siebie i poniżania pracowników. Wydaje mi się, że tego rodzaju konferencje - a brała udział w tej konferencji znaczna liczba specjalistów od prawa pracy, ludzi, którzy zajmują się tym zagadnieniem na co dzień naukowo - są bardzo przydatne i warto czasem wsłuchać się w te wypowiedzi. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-402.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-403">
          <u xml:id="u-403.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-403.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o wygłoszenie oświadczenia pana posła Bogdana Lewandowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-404">
          <u xml:id="u-404.0" who="#PosełBogdanLewandowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Interpelacje, zapytania i pytania w sprawach bieżących należą do istotnych środków kontroli legislatywy wobec egzekutywy. Art. 115 konstytucji stanowi: Prezes Rady Ministrów i pozostali członkowie Rady Ministrów mają obowiązek udzielenia odpowiedzi na interpelacje i zapytania poselskie w ciągu 21 dni. Prezes Rady Ministrów i pozostali członkowie Rady Ministrów mają obowiązek udzielenia odpowiedzi w sprawach bieżących na każdym posiedzeniu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-404.1" who="#PosełBogdanLewandowski">Niestety, te konstytucyjne normy są notorycznie łamane. Palmę pierwszeństwa w tym procederze dzierży nie kto inny jak minister sprawiedliwości pan Lech Kaczyński. Posłowie Grzegorz Kurczuk i Grzegorz Woźny musieli czekać na odpowiedź ministra na interpelację aż 188 dni. Zwłoka w odpowiedzi na sformułowane przeze mnie zapytanie w sprawie niezwykle ważnej, bo dotyczącej przestępczych działań w Urzędzie Wojewódzkim w Katowicach, wyniosła 155 dni.</u>
          <u xml:id="u-404.2" who="#PosełBogdanLewandowski">Pozostaje zasadnicza sprawa wiarygodności ministra Kaczyńskiego. Jak wierzyć ministrowi w szczerość jego deklaracji o poszanowaniu prawa, zwalczaniu przestępczości, sanacji życia publicznego, skoro sam daje gorszący przykład naruszania ustawy zasadniczej. Chciałoby się powiedzieć: Lekarzu, lecz się sam w klinice: prawo i sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-404.3" who="#PosełBogdanLewandowski">Nie lepiej przedstawia się sprawa pytań w sprawach bieżących. Podczas 109. posiedzenia Sejmu w dniu 24 maja 2001 r. w punkcie obrad: Pytania w sprawach bieżących i interpelacje pan poseł Marek Olewiński poprosił podsekretarza stanu w Ministerstwie Łączności pana Sławomira Kopcia o podanie nazwisk członków Rady Nadzorczej Telekomunikacji Polskiej SA, z uwzględnieniem osób, które rekomenduje Ministerstwo Skarbu Państwa. Podsekretarz stanu odpowiedział, że nie jest w stanie podać tych nazwisk. Wzbudziło to zrozumiałą wesołość na sali. Minister desygnowany do udzielenia odpowiedzi w sprawach telekomunikacji nie był w stanie podać nazwisk członków rady nadzorczej.</u>
          <u xml:id="u-404.4" who="#PosełBogdanLewandowski">Podczas tego samego punktu obrad Sejmu dwukrotnie zapytałem podsekretarza stanu w Ministerstwie Transportu i Gospodarki Morskiej Witolda Chodakiewicza o to, czy wydzielenie zakładów naprawczych taboru kolejowego ze struktury PKP przyniosło pozytywne rezultaty ekonomiczne, czy też nie. Dwukrotnie pan minister odpowiedział, że w 10. rocznicę tych przedsięwzięć pytanie, czy ma sens realizowanie gospodarki rynkowej, nie jest pytaniem zasadnym. Takie pytanie jednak nie padło, przynajmniej z moich ust. Natomiast pan minister uznał za stosowne odpowiedzieć na pytanie, które było dziełem jego imaginacji. To z pewnością nowatorskie rozwiązanie w historii światowego parlamentaryzmu. Uciekając w świat ideologii, podsekretarz stanu skompromitował nie tylko siebie i cały rząd, ale również podał w wątpliwość zasadność instytucji pytań w sprawach bieżących.</u>
          <u xml:id="u-404.5" who="#PosełBogdanLewandowski">Wskazane przypadki nie mają charakteru incydentalnego. Wystarczy chociażby przypomnieć słynną odpowiedź jednego z ministrów w gabinecie Jerzego Buzka w sprawie kwalifikacji córki pani marszałek Senatu do objęcia stanowiska członka rady nadzorczej ówczesnej Petrochemii. Pan minister zasłonił się tajemnicą. Jak było na początku, tak jest na końcu. Na szczęście nie jest on zbyt odległy i można żywić nadzieję, że po 23 września te w najwyższym stopniu złe praktyki znikną z naszego życia publicznego. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-405">
          <u xml:id="u-405.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-405.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Chmielewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-406">
          <u xml:id="u-406.0" who="#PosełJanChmielewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Bardzo wiele osób zwróciło się do mnie - jako do posła reprezentującego Akcję Wyborczą Solidarność w naszym polskim parlamencie - ze stanowczą wolą żebym przedstawił w formie oświadczenia poselskiego wyrazy głębokiego oburzenia z powodu skandalicznego zachowania się szefa „Wiadomości” w Telewizji Polskiej wobec wielkiego rodaka, który prawie dwa lata temu gościł w polskim parlamencie, to jest Ojca Świętego Jana Pawła II. Szef „Wiadomości” Telewizji Polskiej pan Piotr Sławiński do jednego ze swoich współpracowników w związku z planowaną pielgrzymką Jana Pawła II na Ukrainę w czerwcu bieżącego roku napisał: Szanowny Panie Dyrektorze! Informuję pana o planach redakcji „Wiadomości” związanych z obsługą medialną wizyty pana Karola Wojtyły na Ukrainie, przywódcy religijnego rzymskich katolików. W innym miejscu czytamy: Przygotowania, oczekiwania oraz relacje prawosławnych na wizytę lidera Państwa Watykańskiego.</u>
          <u xml:id="u-406.1" who="#PosełJanChmielewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Relacje z papieskich pielgrzymek oglądają za pośrednictwem Telewizji Polskiej miliony Polaków. Niestety, to zdarzenie rzuca wielki cień na publiczną stację, w której na eksponowanych stanowiskach są ludzie w swoisty sposób rozumiejący realizację przez publiczne media misji społecznej oraz specyficznie rozumiejący pojęcie polskiej racji stanu. Ciekawe, co pan prezes Telewizji Polskiej na to? Być może wystarczy tylko upomnienie lub nagana i to - jak wielu podkreślało - nie za tak zły, niegodny czyn, tylko za jego ujawnienie. Trudno wszak przyjąć, że ta postawa to tylko incydent. Ci, którzy ze mną rozmawiali, stanowczo twierdzili, że dla takich ludzi w publicznych mediach nie powinno być miejsca. Próba rozmydlenia znaczenia tego wydarzenia będzie zdaniem moim i moich rozmówców rzucać światło nie tylko na postawę sprawcy tego czynu, ale i jego przełożonych. Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-407">
          <u xml:id="u-407.0" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-407.1" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Na tym zakończyliśmy oświadczenia poselskie.</u>
          <u xml:id="u-407.2" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Zarządzam przerwę w posiedzeniu do godziny 9 rano.</u>
          <u xml:id="u-407.3" who="#WicemarszałekFranciszekJerzyStefaniuk">Dziękuję paniom posłankom i panom posłom za pracę w Wysokiej Izbie do tej pory. Dziękuję wszystkim, którzy do tej pory pracowali nad realizacją porządku dziennego w czasie dzisiejszego posiedzenia. Dziękuję szczególnie wszystkim tym, którzy poza Wysoką Izbą jeszcze w tej chwili trwają na posterunkach pracy. Dziękuję mediom, Straży Marszałkowskiej, pracownikom Kancelarii Sejmu, szefostwu Kancelarii Sejmu. Wszystkim życzę dobrej nocy i do zobaczenia rano. Już pewnie się rozwidnia.</u>
          <u xml:id="u-407.4" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godz. 2 min 08)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>